Op donderdag 18.03.2021, de dag na de verkiezingen, kwamen de 17 gekozen lijsttrekkersbijeen in de Tweede Kamer. Met Kamervoorzitter Khadija Arib zijn ze overeengekomen dat Kajsa Ollongren en Annemarie Jorritsma de verkenners worden die een nieuwe coalitie moeten onderzoeken.
Verkenners Annemarie Jorritsma en Kajsa Ollongren denken maandag 22.03.2021 te kunnen beginnen met de verkennende gesprekken voor een nieuw kabinet. Dat zei Kajsa Ollongren donderdag na een eerste gesprek dat zij en Jorritsma hadden met Kamervoorzitter Khadija Arib.
Telegraaf 19.03.2021
AD 19.03.2021
Jorritsma en Ollongren gaan aan de slag als verkenners
Annemarie Jorritsma (VVD) en de in Oegstgeest opgegroeide Kajsa Ollongren (D66) zijn door de lijsttrekkers aangewezen als verkenner. Dat maakte voorzitter Khadija Arib van de Tweede Kamer bekend na overleg met de lijsttrekkers. De verkenners moeten uitzoeken welke coalitie de meeste kans maakt.
En wie wordt de nieuwe Premier ????
Jorritsma is voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste Kamer. Ollongren is demissionair minister van Binnenlandse Zaken. Ze moeten uiterlijk op 30 maart 2021 hun verslag inleveren bij de Tweede Kamer, zei Arib. De dag erna worden de leden van de nieuw gevormde Tweede Kamer geïnstalleerd. En komen ze voor het eerst samen om te debatteren over het verslag. De Kamer wijst dan een of meerdere informateurs aan.
Telegraaf 19.03.2021
Overleg 1e kamer
De verkenners Jorritsma en Ollongren hadden vrijdagmiddag19.03.2021 hun eerste officiële gesprek in de kabinetsformatie gevoerd. Ze ontvingen Eerste Kamervoorzitter Bruijn.
Die heeft bij de verkenners gewezen op het belang van een coalitie met ook een meerderheid in de Eerste Kamer. “Met het oog op de voortgang en stabiliteit”, zei Bruijn na afloop van het gesprek. Maar in het verleden zijn er ook geregeld periodes geweest dat de regeringscoalitie geen meerderheid in de senaat had, en dat heeft niet tot grote problemen geleid, zei hij. Zijn advies komt vrijwel overeen met dat van zijn voorganger Broekers in 2017.
Verder is Bruijn te spreken over de “voortvarendheid” waarmee Jorritsma en Ollongren te werk willen gaan. De twee werden gisteren door de Tweede Kamer aangewezen als verkenner. Ze moeten uitzoeken welke coalitie de meeste kans maakt.
Maandag 22.03.2021 fractievoorzitters 2e kamer
Bij de verkiezingen van woensdag waren VVD, D66, Forum voor Democratie, Volt en JA21 de grootste winnaars.
De meeste fractievoorzitters vinden dat VVD en D66 het voortouw moeten nemen in de formatie. Maandag 22.03.2021 beginnen Jorritsma (VVD) en Ollongren (D66) met hun gesprekken met fractievoorzitters. Ze moeten uiterlijk 30 maart 2021 een verslag klaar hebben.
In de formatie gaat het er meestal vooral om of een kabinet kan rekenen op steun van een meerderheid van de Tweede Kamer. Maar er wordt ook gekeken naar de positie in de Eerste Kamer. Het huidige, inmiddels demissionaire, kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, had bij de start in 2017 een kleine meerderheid in de senaat, maar verloor die na de Provinciale Statenverkiezingen van 2019.
De ‘list’ van links: ‘keihard’ campagnevoeren tegen rechts
Met de VVD soeverein aan kop in de peilingen, moet links een list verzinnen. Die lijkt te zijn gevonden door samen een vuist te vormen, vooral tégen Mark Rutte. ,,De peilingen gaan voor 17 maart 2021 nog volledig op z’n kop.”
Op de ochtend dat GroenLinks en de PvdA zich opmaakten voor hun eigen partijcongres, rinkelde de telefoon van GroenLinks-leider Jesse Klaver. Lilianne Ploumen, zaterdag op het schild gehesen als nieuwe PvdA-lijsttrekker, aan de lijn om hem succes te wensen. Klaver, zegt hij, deed hetzelfde. ,,Wij zuiderlingen liggen elkaar wel.”
AD 25.01.2021
Elkaar ‘heel laten’
Tussen de twee linkse partijen geldt al maanden de afspraak dat ze samen een nieuwe regeringscoalitie instappen en elkaar richting de verkiezingen ‘heel laten’. Dan is het niet zo gek dat de partijvoorzitters, Nelleke Vedelaar (PvdA) en Katinka Eikelenboom (GroenLinks), óók op zaterdagochtend contact hadden. En dat Klaver, vanuit Ahoy Rotterdam, de speech van Ploumen zag. ,,Niet vooraf hoor, maar ik heb live meegekeken. En haar geappt dat ze het goed heeft gedaan.”
Tégen Rutte
In 2017 wilde Klaver van zijn partij de grootste maken en claimde hij alvast het Torentje. ,,Die ambitie is er nog steeds. Maar ik hecht nu meer waarde aan het collectief.” Hij wijst erop dat de PvdA in 2012 groeide naar 38 zetels en toch werd ‘gedwongen’ om met de VVD in het kabinet te stappen. Zijn ‘focus’ is om dát nu te voorkomen.
Maar samen met progressieve partijen campagnevoeren, dáár zijn volgens Klaver nog geen plannen voor. En van een fusie – zoals door partijleden al jaren wordt geopperd – is ook geen sprake. Klaver: ,,Ik denk dat het belangrijker is dat we elkaar geen vliegen gaan afvangen: ‘mijn plan is nét iets beter dan jouw plan’. We moeten ons eigen verhaal vertellen.” Een verhaal tegen rechts, tegen Rutte.
Het blok PvdA-Groenlinks-SP-D66
GroenLinks-leider Jesse Klaver wil dat zijn partij niet alleen met de PvdA, maar ook met SP en D66 een ‘progressieve alliantie’ sluit. De vier zouden moeten afspreken elkaar niet aan te vallen in de verkiezingscampagne en samen op te trekken ‘tegen rechts’. ,,En vooral: elkaar vasthouden bij de formatie. Dan krijgen we het meest progressieve kabinet van deze eeuw.”
Dat zei Klaver op 23.01.2021 tijdens het verkiezingscongres van zijn partij dat werd gelivestreamd vanuit Ahoy Rotterdam. Door de samenwerking moet worden voorkomen dat ‘rechts de formatie wint’.
De GroenLinks-leden riepen de PvdA op het congres van vorig jaar juni al op tot samenwerking met de andere twee linkse partijen en D66. Als blok hoopt Klaver de VVD van Mark Rutte op 17 maart 2021 te ‘verslaan’.
Met de PvdA is in november al de afspraak gemaakt om niet zonder elkaar in een regeringscoalitie te stappen. Na het vertrek van PvdA-leider Lodewijk Asscher noemde de nieuwe lijsttrekker van de sociaaldemocraten, Lilianne Ploumen, het ‘ondenkbaar’ om zonder GroenLinks of de SP in een kabinet te stappen.
De PvdA koerst net als GroenLinks aan op samenwerking met andere progressieve en sociale partijen om een vuist te maken tegen de VVD van premier Mark Rutte. Op het digitale congres van de PvdA, vandaag in Meppel, herhaalde Ploumen nog eens dat ze met ‘de linkse partijen wil samenwerken voor een beter Nederland’. ,,Dat is ook nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het Torentje”, aldus Ploumen.
“Met de linkse partijen samenwerken voor een beter Nederland. Dat is ook nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het torentje”.
Een nieuwe progressieve lente.
Ploumen zei dat het tijd is voor een nieuwe progressieve lente. Linkse partijen moeten volgens haar nu de handen ineenslaan. “Als we geen progressieve coalitie vormen met linkse partijen is er straks maar één die lacht en dat is Rutte vanuit het Torentje”, aldus Ploumen.
Ook benadrukte ze dat de PvdA niet wil samenwerken met partijen die mensen het land uit willen zetten of die ruimte geven aan racisme . Ze zei dat er onder haar leiding niet met de PVV en Forum voor Democratie zal worden samengewerkt.
Ook GroenLinksleider Jesse Klaver vindt de tijd rijp voor meer linkse samenwerking. Ook hij zette zich af tegen Rutte, “Tien jaar kabinetten Rutte waarin de ongelijkheid is toegenomen en onze publieke dienstverlening is verwaarloosd. Tien jaar rechtse politiek, waarbij economische groei en rendement altijd gaan boven welzijn en gedeelde welvaart.”
Stembusakkoord
Een motie die GroenLinks oproept om samen te werken met PvdA, SP, PvdD en D66, een stembusakkoord met die partijen te sluiten en op bepaalde punten een gezamenlijk programma te schrijven, werd door 95 procent van de leden gesteund. GroenLinks, SP en PvdA hielden begin maart al een eerste gezamenlijke bijeenkomst. Pogingen tot linkse samenwerking strandden in het verleden altijd. Klaver zal, laat zijn woordvoerder weten, de komende tijd ‘in gesprek gaan met andere progressieve partijen’.
Het stembusakkoord PvdA, SP, PvdD en D66 !?!?
GroenLinks wil bij de komende 2e kamerverkiezingen nauw gaan samenwerken met de PvdA, SP, PvdD en de huidige regeringspartij D66 door een stembusakkoord te sluiten.
Ook moeten de partijen na de verkiezingen gezamenlijk de onderhandelingen voor een nieuw kabinet in gaan. Over dat voorstel werd op het digitale congres van GroenLinks, zaterdag 13.06.2020, gestemd.
Het partijbestuur heeft de motie omarmd. Die riep lijsttrekker Jesse Klaver en het partijbestuur op ‘voor en achter de schermen’ te onderhandelen over het stembusakkoord.
GroenLinks-leider Klaver opperde vorig jaar mei al een samenwerking met D66 tijdens het 30-jarig verjaardagsfeest van de partij. Op deze site vergeleek hij de verkiezingen van 2021 met die van 1976, toen progressieve partijen met een gezamenlijk programma de verkiezingen in gingen. Hij wilde vorig jaar niet zeggen of hij ook een gezamenlijk programma wil, maar de partij lijkt daar wel op voor te sorteren.
D66 en PvdA willen geen stembusakkoord met GroenLinks
D66 en de PvdA zien niets in een stembusakkoord met GroenLinks. GroenLinks-leider Klaver heeft de partijen uitgenodigd om over bepaalde onderwerpen afspraken te maken, maar beide partijen laten weten dat ze op eigen kracht campagne willen voeren.
In een interview in de Volkskrant heeft Klaver het over een “progressieve alliantie”, samen met de PvdA, waarin de partijen zich gezamenlijk inzetten voor bepaalde onderwerpen, zoals een green new deal om de klimaatcrisis aan te pakken, een verhoging van het minimumloon en investeren in het onderwijs. Die onderwerpen zouden in een stembusakkoord moeten worden vastgelegd.
Klaver denkt dat hij door het bundelen van de krachten sterker komt te staan bij de formatie. “De afstand tussen GroenLinks, PvdA en D66 is minder groot dan met de VVD.” Hij wijst erop dat D66 en de PvdA al eens eerder met de VVD coalitieafspraken hebben gemaakt. “Dan moet het met ons drieën zeker lukken.”
‘Geen blokken tegenover elkaar’
Naar aanleiding van het interview laat lijsttrekker Kaag weten: “Wij geloven niet dat het goed is voor Nederland als de politiek nu in blokken tegenover elkaar gaat staan. Daar heeft niemand iets aan in deze crisistijd. Wij gaan op eigen kracht naar de kiezer. En daarna willen we samenwerken voor alle Nederlanders in een zo progressief mogelijk kabinet.”
De PvdA voelt sowieso niet voor een alliantie met D66. Een woordvoerder van lijsttrekker Ploumen zegt in de Volkskrant dat de inhoudelijke verschillen met die partij te groot zijn. “Bijvoorbeeld als het gaat om het beteugelen van de stijgende huren, het stevig aanpakken van van huisjesmelkers en eerlijke belastingen voor miljonairs en multinationals. SP en GroenLinks zijn onze bondgenoten. Daarom willen we ook alleen samen met een van deze twee partijen in een nieuw kabinet.”
Klaver wil ook campagne voeren voor andere partijen
GroenLinks wil een stembusakkoord sluiten met D66, SP en PvdA. De partij wil voor én na de verkiezingen een blok vormen. Op een van de verkiezingsposters van GroenLinks staan daarom ook de namen van de lijsttrekkers van die ‘progressieve partners’, zoals GroenLinks-leider Jesse Klaver ze noemt.
Dat zei Klaver vanmiddag bij de aftrap van zijn verkiezingscampagne. GroenLinks hoopt op een herhaling van de verkiezingen van 1972. Toen sloten de linkse partijen PvdA, D66 en PPR (een voorloper van GroenLinks) een stembusakkoord, getiteld Keerpunt 72. Bij de eerstvolgende verkiezingen wonnen PvdA en PPR (D66 verloor) en ontstond het kabinet-Den Uyl.
Daarom voert GroenLinks deze keer niet alleen campagne voor zichzelf, zei Klaver vanmiddag. ,,Met GroenLinks gaan we campagne voeren voor een progressief Nederland, voor meer samenwerking, voor onze gedeelde waarden en ideeën.’’ De verkiezingsposter met de voornamen van de lijsttrekkers van SP, PvdA en D66 erop zal overigens niet de enige poster zijn die GroenLinks deze campagne gaat opplakken.
Opvallende oproep
De oproep om nu nog met een stembusakkoord te komen (Klaver noemt het Keerpunt 21) is opvallend. In de aanloop naar de verkiezingen hebben GroenLinks en PvdA al aangekondigd niet zonder elkaar in een kabinet te willen gaan zitten. Maar D66-leider Sigrid Kaag heeft gezegd geen behoefte te hebben aan ‘blokvorming’. En SP-leider Lilian Marijnissen zei vorige week nog dat ze wel wil optrekken met andere linkse partijen, maar dat ze wil uitgaan van de ‘eigen kracht’. Groot verschil met Keerpunt 72 is ook dat dat manifest toen door alle partijen werd geschreven. Keerpunt 21 is alleen een GroenLinks-product.
De links-progressieve alliantie als medicijn tegen het economisme
GroenLinks stuurt nadrukkelijk aan op een linkse en progressieve alliantie “als medicijn tegen het virus van het al dertig jaar durende economisme“. Lijsttrekker Jesse Klaver heeft daarbij samenwerking met D66, PvdA en SP voor ogen, zegt hij zaterdag op het online verkiezingscongres van zijn partij vanuit Rotterdam. “Niet elkaar aanvallen in de campagne, maar samen optrekken tegen rechts. En bovenal elkaar vasthouden bij de formatie.”
In 2017 is dat niet gelukt met GroenLinks en D66, memoreerde Klaver, zodat “we geen vuist konden maken tegen de rechtse agenda van de VVD.” Toen GroenLinks destijds afhaakte, schoof ChristenUnie aan in een kabinet van VVD, CDA en D66. “Als we durven te leren van het verleden, dan kan 2021 een keerpunt in de politieke geschiedenis worden”.
‘Coalitiedwang verdwenen’
D66 en ChristenUnie kunnen zich wat hem betreft de komende weken nog laten zien van hun sociale kant, door in de Tweede Kamer voor een verbetering van sociale kwesties te stemmen, zoals over sociale advocatuur, bijstandsregels en kinderopvang. Door de val van het kabinet Rutte III is immers de “coalitiedwang verdwenen”, stelt Klaver.
GroenLinks wil ook dat het volgende kabinet net zo veel urgentie toont bij de aanpak van de klimaatcrisis als nu met de coronacrisis. Daarvoor moet Nederland een klimaatnoodtoestand uitroepen, bepleit Klaver, verwijzend naar een oproep hiertoe van de Verenigde Naties. Inmiddels hebben 38 landen dat volgens Klaver gedaan en moet Nederland zo snel mogelijk volgen. “Dat is het eerste wat GroenLinks in een nieuwe regering zal doen”, zegt hij.
Programma
De motie stelt een ‘21 punten-programma’ voor op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, kansengelijkheid, de publieke sector, arbeidsmarkt, woningmarkt, natuur, dierwelzijn en bestrijding van opkomend racisme.
De initiatiefnemers haalde hun inspiratie uit de gezamenlijke bijeenkomst van GroenLinks, SP en PvdA in Amsterdam op 3 maart 2020. Daar is ‘het gevoel gegroeid dat activisten van deze partijen willen dat er gebouwd wordt aan méér samenwerking, ook op inhoud’.
GroenLinks + PvdA
Een andere motie roept de partij op ‘met spoed’ gesprekken te starten met alleen dePvdA over ‘een brede progressieve samenwerking’ bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De twee partijen zouden ‘op hoofdpunten’ een gezamenlijk programma moeten schrijven. Ook die motie krijgt een positief advies van het partijbestuur.
Klaver stelde vorig jaar dat hij de volgende verkiezingen een ‘progressief en links motorblok’ wil vormen, als een reactie op het ‘rechtse motorblok’ dat de basis vormde van kabinet-Rutte III.
Telegraaf 06.11.2020
Reactie Jongere GL en PvdA
Ook de jongerenafdeling van GroenLinks en PvdA willen dat die twee partijen zowel voor als vlak na de verkiezingen van volgend jaar nauw gaan samenwerken. Ze moeten samen tot een stembusakkoord komen en ook samen optrekken als de partijen in aanmerking komen om een regeringscoalitie te vormen.
Verregaande samenwerking tussen de linkse partijen wordt vaak geopperd. De leden van beide partijen vroegen hier ook om op de congressen van GroenLinks en PvdA. Opvallend is dat de SP, die begin maart nog optrok met de twee andere partijen, steeds vaker lijkt te ontbreken.
Niet alleen de PvdA heeft een probleem: heel traditioneel links lijkt uit de gratie
Politiek verslaggever Hans van Soest bespreekt in de rubriek Onder Politici elke week wat er speelt in Den Haag. Deze week: PvdA, GroenLinks en SP hebben een imagoprobleem.
Op de dag dat de PvdA haar 75ste verjaardag vierde, verpestte voormalige partij-ideoloog Bram Peper het feestje deze week met een vernietigend radio-interview. Kort samengevat: als zijn partij zo doorgaat, wordt het nooit meer wat.
,,Het is te makkelijk om alleen maar sneren uit te delen’’, zegt voormalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel over Peper. Al vindt zij net als hij wel dat haar partij de binding met de kiezer heeft verloren. ,,Mensen hebben niet meer het gevoel dat wij voor hen door het vuur gaan.’’
In de peilingen schommelt de PvdA nu rond de twaalf zetels. Dat zou het op een na slechtste verkiezingsresultaat ooit zijn voor de partij. Maar niet alleen de PvdA heeft een probleem: heel traditioneel links lijkt uit de gratie. Bij de vorige verkiezingen, toen de PvdA historisch veel verloor, profiteerden GroenLinks en SP daar amper van. En herstel blijft vooralsnog uit. De drie staan samen in de Peilingwijzer nog maar op 34 zetels, minder dan ooit.
En dat is opvallend, want de samenleving lijkt economisch linkser geworden. Zelfs de VVD wil het minimumloon verhogen en werkgeversorganisatie VNO/ NCW pleitte er deze week voor dat het bedrijfsleven zich meer moet inzetten voor de samenleving. Maar toch profiteren linkse partijen niet van die ‘verlinksing’.
“Neem de afschaffing van de basisbeurs waardoor jongeren hoge schulden hebben”. Dat is er mede door links gekomen
Volgens Yücel voelen kiezers niet dat ‘links’ er nog voor hen is. ,,Neem de afschaffing van de basisbeurs waardoor jongeren hoge schulden hebben. Dat is er mede door links gekomen. Nu wijzen PvdA en GroenLinks in de campagne heel erg op de economische ongelijkheid. Maar ik moet zien of kiezers nog geloven dat zij die problemen voor hen oplossen. Ik hoop dat het lukt om het vertrouwen te herwinnen, want Nederland heeft hardcore klassiek links beleid broodnodig.’’
Je zou zeggen dat de markt open ligt voor PvdA, GroenLinks en SP, want de meeste kiezers zijn economisch links, blijkt uit het Nationaal Kiezersonderzoek: zo’n 68 procent. Ze zijn bijvoorbeeld voorstander van kleinere inkomensverschillen. Maar toch stemmen die mensen vaker op rechtse partijen.
Defensief
Links zit al sinds 2002 in het defensief, concludeert politicoloog Simon Otjes van de Universiteit Leiden. Dat komt omdat 36 procent van de kiezers niet alleen economisch links is, maar tegelijk ook cultureel rechts, zoals Otjes dat noemt: ,,Dat zijn kiezers die vinden dat migranten zich moeten aanpassen, die moeite hebben met de islam en die vaak voor hogere straffen zijn. Zij worden bediend door PVV of CDA, die ook voor wat linksere, economische thema’s staan.’’
Volgens de Peilingwijzer blijft herstel uit bij de traditionele partijen op links
Maar ook de 32 procent van de kiezers die wél economisch én cultureel links is, kiest niet massaal voor de drie traditionele linkse partijen. Otjes: ,,Ze krijgen steeds meer concurrentie: van de Partij voor de Dieren, Denk, Bij1 en ook deels van D66. En dan is er nu ook nog de coronacrisis die alle andere verkiezingsthema’s wegdrukt. Veel kiezers willen nu een crisismanager en gaan voor Rutte.’’
Integratie
Yücel was een van de oprichters van de beweging Vrij Links, dat zich onder meer keert tegen ‘politieke correctheid’ bij linkse partijen. ,,Sinds Pim Fortuyn is links echt strenger geworden op integratie, maar links heeft nog steeds het imago dat het misstanden bij minderheden vergoelijkt. En dat heeft het aan zichzelf te danken. Er wordt bijvoorbeeld net iets harder geageerd tegen een antihomoverklaring van orthodoxe christenen dan tegen homohaat in moslimkringen. Kiezers voelen dat.’’
Thuis bromt Bram Peper nog door. Partijgenoten vinden hem een has been en zijn boos over zijn interview. Dat begrijpt hij wel. ,,Maar dat doet niets af van mijn kritiek. Links heeft de neiging gelovig te zijn, dan verlies je nogal eens het zicht op de werkelijkheid. We lopen over van de goede bedoelingen en richten ons op de verheffing van allerlei kleine groepen, maar hebben geen idee meer wat er leeft onder de massa.’’
Als voorbeeld kijkt hij naar zijn eigen stad Rotterdam. Decennialang was de PvdA daar de grootste, nu heeft de partij nog vijf zetels in de gemeenteraad. ,,Met andere kleine partijen wordt een college overeind gehouden om Leefbaar Rotterdam buiten het bestuur te houden. Maar juist Leefbaar is veel volkser en trekt veel oud-PvdA’ers. Dan kun je als PvdA wel denken: wij zijn toch goede mensen? Maar ondertussen worden er lagere inkomens uit hun wijken verdreven door sloop en te weinig betaalbare nieuwbouw.’’
NOS 16.03.2021 GroenLinks-leider Klaver vindt het jammer dat D66 en de PvdA geen stembusakkoord wilden sluiten met zijn partij, met daarin onderlinge afspraken over bepaalde onderwerpen. “Ik had graag linkse en progressieve samenwerking gezien in de campagne”, zei hij in het NOS Radio 1 Journaal en in een Q&A-uitzending op de YouTube– en Facebookpagina van de NOS.
Volgens Klaver is die onderlinge samenwerking belangrijk omdat VVD-leider Rutte hen anders uit elkaar speelt, “wat hij altijd doet”. “Daarom moeten we elkaar vasthouden, dan bereiken we meer.”
De voorkeur van de GroenLinks-leider voor een linkse, progressieve regering is bekend. Op sommige campagneposters van zijn partij prijkt niet alleen zijn eigen naam, maar ook die van Sigrid Kaag (D66), Lilianne Ploumen (PvdA) en Lilian Marijnissen (SP). “Ik dacht vriendelijk te zijn met die poster met andere namen, maar er werd niet heel enthousiast op gereageerd”, zei Klaver daar vanochtend over.
Het gaat om deze poster:
De poster waarmee Klaver opriep tot progressieve samenwerking GROENLINKS
Zo noemde D66-lijsttrekker Kaag de posters gisteravond “een beetje raar”. Na het EenVandaag-debat zei ze dat ze haar eigen verhaal wil vertellen. “Ik hoef niet op de poster van een ander te staan.” Klaver maakt zich daar overigens niet zo druk om. “Ik heb er vertrouwen in dat D66 en GroenLinks elkaar na de verkiezingen weten te vinden”, zei hij.
Meeregeren
Klaver is “erop gebrand” om in een volgende regering te komen. Zijn partij heeft nog niet eerder meegeregeerd. Bij de formatie van 2017 zat GroenLinks wel aan de onderhandelingstafel, maar de gesprekken met VVD, CDA en D66 liepen stuk op het migratiebeleid. Die drie partijen wezen daarbij vooral naar GroenLinks en gingen later verder met de ChristenUnie.
“De strategische vraag die nu voorligt is: wil je door met de oude coalitie of wil je een nieuwe coalitie?” aldus Klaver. Wat dat betreft ligt zijn zorg naar eigen zeggen niet zozeer bij de premiersvraag, maar bij de vraag of de huidige coalitie doorgaat of niet. “Want ik zie dat de huidige coalitiepartijen best tevreden zijn met elkaar.”
Klaver rekent op een heel goed verkiezingsresultaat voor GroenLinks. “Online zijn we een van de allergrootsten en we doen het goed bij kiezers die voor het eerst mogen stemmen”, zei hij. “Vooral vanwege onze aandacht voor het klimaat.”
Telegraaf 10.03.2021 Na het campagnevoeren voor andere linkse partijen gaat GL nog een stap verder. Kamerlid Corinne Ellemeet, de hoogste kandidaat na lijsttrekker Jesse Klaver, sluit een fusie met de PvdA in de toekomst niet uit.
„Ik sluit het niet uit”, aldus Ellemeet woensdag bij radioprogramma Dit is de dag. „Laten we vooral kijken of het werkt als we elkaar vasthouden als onafhankelijke partijen of dat we in de toekomst zeggen dat het misschien toch nog sterker is als we er één partij van maken.”
Het is nog maar zeer de vraag of de liefde wederzijds is. Een meerderheid van de PvdA-leden heeft zich vorig jaar verzet tegen een gezamenlijke lijst met GL. De fusiediscussie keert regelmatig terug, vooral na een nederlaag van een of meerdere linkse partijen.
Op dit moment staat de groene partij er slecht voor in de peilingen. De Hond telt op dit moment 9 virtuele zetels, een verlies van vijf ten opzichte van 2017. Desondanks stelde Klaver dinsdag bij RTL dat hij nog steeds premier kan worden. Ellemeet presenteerde bij Dit is de dag alvast een eisenpakket voor een nieuw kabinet: de ploeg moet voor minstens 50 procent uit vrouwen bestaan.
AD 21.02.2021 GroenLinks wil een stembusakkoord sluiten met D66, SP en PvdA. De partij wil voor én na de verkiezingen een blok vormen. Op een van de verkiezingsposters van GroenLinks staan daarom ook de namen van de lijsttrekkers van die ‘progressieve partners’, zoals GroenLinks-leider Jesse Klaver ze noemt.
Dat zei Klaver vanmiddag bij de aftrap van zijn verkiezingscampagne. GroenLinks hoopt op een herhaling van de verkiezingen van 1972. Toen sloten de linkse partijen PvdA, D66 en PPR (een voorloper van GroenLinks) een stembusakkoord, getiteld Keerpunt 72. Bij de eerstvolgende verkiezingen wonnen PvdA en PPR (D66 verloor) en ontstond het kabinet-Den Uyl.
Daarom voert GroenLinks deze keer niet alleen campagne voor zichzelf, zei Klaver vanmiddag. ,,Met GroenLinks gaan we campagne voeren voor een progressief Nederland, voor meer samenwerking, voor onze gedeelde waarden en ideeën.’’ De verkiezingsposter met de voornamen van de lijsttrekkers van SP, PvdA en D66 erop zal overigens niet de enige poster zijn die GroenLinks deze campagne gaat opplakken.
Opvallende oproep
De oproep om nu nog met een stembusakkoord te komen (Klaver noemt het Keerpunt 21) is opvallend. In de aanloop naar de verkiezingen hebben GroenLinks en PvdA al aangekondigd niet zonder elkaar in een kabinet te willen gaan zitten. Maar D66-leider Sigrid Kaag heeft gezegd geen behoefte te hebben aan ‘blokvorming’. En SP-leider Lilian Marijnissen zei vorige week nog dat ze wel wil optrekken met andere linkse partijen, maar dat ze wil uitgaan van de ‘eigen kracht’. Groot verschil met Keerpunt 72 is ook dat dat manifest toen door alle partijen werd geschreven. Keerpunt 21 is alleen een GroenLinks-product.
Dat alleen GroenLinks wint op 17 maart, is volgens Klaver niet voldoende om iets te veranderen na de verkiezingen. Om de macht van regeringspartij VVD te breken is het nodig een blok te vormen, vindt de partijleider. Dat GroenLinks bij de vorige kabinetsonderhandelingen afhaakte, komt volgens Klaver omdat zijn partij en D66 elkaar toen ‘onvoldoende vasthielden’. ,,Een belangrijke reden waarom veel verkiezingsbeloftes uiteindelijk niet worden uitgevoerd is het gebrek aan samenwerking, een teveel aan concurrentie tussen partijen en politici.’’
Overigens staat GroenLinks in de peilingen op verlies, net als SP en D66. Alleen PvdA zou volgens de polls enkele zetels winnen als er nu verkiezingen werden gehouden.
Volgens Klaver is de verkiezingsposter ‘geen trucje om de concullega’s wat te kietelen’. In zijn manifest schrijft hij oprecht te geloven dat de partijen elkaar kunnen versterken. ,,Wij hebben de ideeën. Maar talent en engagement is er ook bij andere partijen. Een kabinet met Sigrid Kaag weet meer over de diplomatie, het bedrijfsleven en de wereld dan een kabinet zonder haar. De bestuurservaring van Lilianne Ploumen brengt pragmatiek en nuchterheid aan tafel.’’
NOS 19.02.2021 D66 en de PvdA zien niets in een stembusakkoord met GroenLinks. GroenLinks-leider Klaver heeft de partijen uitgenodigd om over bepaalde onderwerpen afspraken te maken, maar beide partijen laten weten dat ze op eigen kracht campagne willen voeren.
In een interview in de Volkskrant heeft Klaver het over een “progressieve alliantie”, samen met de PvdA, waarin de partijen zich gezamenlijk inzetten voor bepaalde onderwerpen, zoals een green new deal om de klimaatcrisis aan te pakken, een verhoging van het minimumloon en investeren in het onderwijs. Die onderwerpen zouden in een stembusakkoord moeten worden vastgelegd.
Klaver denkt dat hij door het bundelen van de krachten sterker komt te staan bij de formatie. “De afstand tussen GroenLinks, PvdA en D66 is minder groot dan met de VVD.” Hij wijst erop dat D66 en de PvdA al eens eerder met de VVD coalitieafspraken hebben gemaakt. “Dan moet het met ons drieën zeker lukken.”
‘Geen blokken tegenover elkaar’
Naar aanleiding van het interview laat lijsttrekker Kaag weten: “Wij geloven niet dat het goed is voor Nederland als de politiek nu in blokken tegenover elkaar gaat staan. Daar heeft niemand iets aan in deze crisistijd. Wij gaan op eigen kracht naar de kiezer. En daarna willen we samenwerken voor alle Nederlanders in een zo progressief mogelijk kabinet.”
De PvdA voelt sowieso niet voor een alliantie met D66. Een woordvoerder van lijsttrekker Ploumen zegt in de Volkskrant dat de inhoudelijke verschillen met die partij te groot zijn. “Bijvoorbeeld als het gaat om het beteugelen van de stijgende huren, het stevig aanpakken van van huisjesmelkers en eerlijke belastingen voor miljonairs en multinationals. SP en GroenLinks zijn onze bondgenoten. Daarom willen we ook alleen samen met een van deze twee partijen in een nieuw kabinet.”
Desgevraagd benadrukt de woordvoerder van Ploumen nog een keer dat de PvdA alleen in een regering wil met een andere linkse partij. Dat kan GroenLinks of de SP zijn. Maar een stembusakkoord met GroenLinks is een brug te ver.
GroenLinks trekt al veel met de PvdA op. “Die afspraak staat”, zegt Klaver in de krant. Op het GroenLinks-congres in januari had Klaver zijdelings gevraagd of D66 mee wilde doen aan een progressieve alliantie, maar daar was tot nu toe geen antwoord op gekomen.
‘Dat is hun keuze’
De andere linkse partij, de SP, wordt door Klaver niet duidelijk gevraagd om mee te doen aan de alliantie. SP-leider Marijnissen zegt in een interview in het AD dat haar partij heel goed kan samenwerken met verschillende partijen, zeker met de PvdA en GroenLinks. “Daar hoeft niemand zich zorgen over te maken. Maar als wij met het CDA het heropenen van sociale werkplaatsen voor elkaar kunnen krijgen, of met de ChristenUnie het reguleren van arbeidsmigratie, dan doen we dat ook.”
Klaver zegt over die mogelijke samenwerking met de twee christelijke regeringspartijen : “Ik zag het niet aankomen, maar kan alleen voor mezelf spreken. Ik ben er bloedserieus in. De SP heeft… Nou ja, dat is hun keuze, al geef ik Marijnissen nog niet op.”
In maart 2020 spraken GroenLinks, PvdA en SP af om samen te proberen de belastingplannen van het kabinet bij te sturen.
MSN 23.01.2021 De PvdA koerst net als GroenLinks aan op samenwerking met andere progressieve en sociale partijen om een vuist te maken tegen de VVD van premier Mark Rutte. “Met de linkse partijen samenwerken voor een beter Nederland. Dat is ook nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het torentje”, zegt de kersverse PvdA-leider Lilianne Ploumen zaterdag tijdens het verkiezingscongres van haar partij in Meppel. “Het kan echt anders. Politiek doet ertoe.”
De leden bevestigden tijdens het online-congres haar lijsttrekkerschap, als opvolger van Lodewijk Asscher. Hij stapte op in verband met de toeslagenaffaire, waarbij hij als minister in een vorig kabinet ook betrokken was. Ploumen dankte Asscher voor zijn inzet de afgelopen jaren, waarin hij de PvdA “door een moeilijke periode heeft geloodst. Onder zijn leiding zijn we weer opgestaan. Hij gaf de PvdA weer kleur op de wangen. En wist als oppositieleider het rechtse beleid van Rutte III bij te stellen. Hij zorgde voor inhoudelijke vernieuwing”, aldus Ploumen.
Net als haar voorganger geeft Ploumen aan dat de PvdA onder haar leiding niet in een coalitie zal samenwerken met de PVV van Geert Wilders en Forum voor Democratie van Thierry Baudet. “Want ons land is van ons allemaal.” Ze sneerde dat VVD en CDA desnoods wel samenwerken met Forum om de touwtjes in handen te krijgen, zoals in Brabant het geval was.
Ongelijkheid
De eerste vrouwelijke lijsttrekker van de PvdA wees erop dat door de coronacrisis de ongelijkheid groter is geworden. “We moeten de regie weer in handen nemen bij zaken die te belangrijk zijn om aan de markt over te laten.” De PvdA wil dat het minimumloon omhoog gaat. “Anders gaan wij niet in een nieuw kabinet. Het moet anders, eerlijker.” Dat maakt een coalitie met het CDA al moeilijker. “Wat is er van dat gedachtegoed nog over bij het CDA van Wopke Hoekstra? Zijn eerste daad als lijsttrekker? Het schrappen van de verhoging van het minimumloon in het verkiezingsprogramma”, aldus Ploumen.
Wat Ploumen betreft moet Nederland na de coronacrisis niet terug naar het oude normaal. “We moeten naar een béter normaal. Een beter normaal, waarin niemand meer is dan een ander. Maar ook niet minder.” Volgens haar sluit de VVD de ogen voor de verdeeldheid in de samenleving. “Ze zijn het gevoel kwijt voor wat mensen normaal vinden. Ze doen nu vlak voor de verkiezingen of ze bekeerd zijn en naar het midden zijn opgeschoven. Maar hun politieke kompas wijst gewoon naar rechts.”
AD 23.01.2021 GroenLinks-leider Jesse Klaver wil dat zijn partij niet alleen met de PvdA, maar ook met SP en D66 een ‘progressieve alliantie’ sluit. De vier zouden moeten afspreken elkaar niet aan te vallen in de verkiezingscampagne en samen op te trekken ‘tegen rechts’. ,,En vooral: elkaar vasthouden bij de formatie. Dan krijgen we het meest progressieve kabinet van deze eeuw.”
Dat zei Klaver op het verkiezingscongres van zijn partij dat werd gelivestreamd vanuit Ahoy Rotterdam. Door de samenwerking moet worden voorkomen dat ‘rechts de formatie wint’. Met de PvdA is in november al de afspraak gemaakt om niet zonder elkaar in een regeringscoalitie te stappen. Na het vertrek van PvdA-leider Lodewijk Asscher noemde de nieuwe lijsttrekker van de sociaaldemocraten, Lilianne Ploumen, het ‘ondenkbaar’ om zonder GroenLinks of de SP in een kabinet te stappen.
Op het digitale congres van de PvdA, vandaag in Meppel, herhaalde Ploumen nog eens dat ze met ‘de linkse partijen wil samenwerken voor een beter Nederland’. ,,Dat is ook nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het Torentje”, aldus Ploumen.
Oordeel vellen
De GroenLinks-leden riepen de partij op het congres van vorig jaar juni al op tot samenwerking met de andere twee linkse partijen en D66. Als blok hoopt Klaver de VVD van Mark Rutte op 17 maart te ‘verslaan’. Hij verwijst naar de toeslagenaffaire, waardoor het hele kabinet vorige week aftrad. Ook Asscher en VVD-minister Eric Wiebes verdwenen vanwege die affaire van het politieke toneel. ,,Mark Rutte heeft dat niet gedaan. Het is aan de kiezers om daarover een oordeel te vellen.”
Het redden van het klimaat staat op het spel bij de verkiezingen op 17 maart, aldus Jesse Klaver, GroenLinks.
Volgens Klaver staat ‘het redden van het klimaat op het spel bij de verkiezingen’. Als GroenLinks na de verkiezingen gaat meeregeren, zo hield Klaver het congres vandaag voor, dan is ‘het uitroepen van de klimaatnoodtoestand het eerste wat GroenLinks doet’. Volgens Klaver is die crisis ‘minstens zo erg’ als de huidige coronacrisis en haalt het kabinet de gestelde doelen niet.
,,Maar voor de klimaatcrisis is er niet iedere twee weken een persconferentie met de minister-president. Worden niet bijna wekelijks nieuwe maatregelen aangekondigd. Worden niet op stel en sprong adviezen van de wetenschap gevraagd én overgenomen.” De ‘urgentie moet omhoog’, vindt Klaver. ,,Het redden van het klimaat staat op het spel bij de verkiezingen op 17 maart.”
Climate Management Team
Klaver vindt dat de klimaatcrisis net zo moet worden aangepakt als de coronacrisis. In navolging van het Outbreak Management Team (OMT), de pandemie-adviseurs van het kabinet, moet er een Climate Management Team komen. Die experts, vindt Klaver, moeten het kabinet ‘dwingende adviezen’ geven over de bestrijding van de klimaatcrisis.
Tijdens het congres, in Rotterdam, werd ook gestemd over aanpassingen in het verkiezingsprogramma. Zo probeerden partijleden het programma op klimaat ambitieuzer te maken, bijvoorbeeld door de doelstellingen voor de uitstoot van CO2 aan te scherpen. GroenLinks wil in 2030 60 procent minder CO2 en broeikasgassen uitstoten, maar dat gaat een aantal partijleden niet ver genoeg.
Open haard
Zo werd er gepleit voor 90 procent minder uitstoot in 2027 of om de uitstoot in 2026 terug te brengen naar nul. Het congres stemde tegen deze amendementen. Ook voorstellen om alle houtkachels en open haarden in de bebouwde kom te verbieden en plantaardig eten op te leggen kregen geen meerderheid.
Een deze week aangekondigde motie van treurnis over de partijdemocratie nadat een motie over het basisinkomen volgens een groep GroenLinksers niet werd uitgevoerd, werd door de congresorganiatie afgewezen. Zij vonden dat de motie niet voldeed aan de eis dat het een nieuwe, actuele ontwikkeling moest zijn. Een voorstel om het basisinkomen binnen acht jaar in te voeren, werd – tegen de zin van het partijbestuur – nipt aangenomen.
Meer windmolens, gratis kinderopvang en een gekozen premier. Het zijn enkele hoofdpunten uit het verkiezingsprogramma van D66, dat als eerste politieke partij zijn agenda voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 bekend heeft gemaakt.
Op de scholen moeten leerlingen een “rijke schooldag” krijgen, met onder meer een gezonde lunch. En voor het nog wat jongere segment zou de kinderopvang gratis moeten worden. Ook moet er worden geïnvesteerd in kunst en cultuur. “Dat is extra belangrijk, nu de coronacrisis de sector kwetsbaar heeft gemaakt.”
AD 30.01.2021
Gekozen premier
Verder willen de sociaal-liberalen toewerken naar een halvering van veestapel, anticonceptie gratis maken, Nederland een voortrekkersrol laten spelen in Europa, het toeslagenstelsel bij de belasting afschaffen, vaste contracten aantrekkelijker maken voor werkgevers en moeten er één miljoen huizen worden gebouwd “zodat de stille ramp op de woningmarkt stopt”.
Wat betreft klimaat streeft de partij ernaar duizenden windmolens op zee te plaatsen, zodat Nederland de grootste Europese windenergieproducent wordt. “En tot 2025 gebruiken we 30 procent minder nieuwe grondstoffen.”
Qua democratische vernieuwing haalt D66 de gekozen premier weer van stal. In 2003 probeerde de partij dat al eens voor elkaar te krijgen, en de eerste poging dateert zelfs al uit de jaren 60, toen de partij werd opgericht.
‘Ongelijkheid neemt toe’
We leven in een tijd van grote onzekerheid. Mensen leven tussen hoop op betere tijden en vrees voor de toekomst. Want we weten niet wat er nog op ons afkomt. Deze periode van crisis en angst brengt ook nieuwe saamhorigheid. Tussen jong en oud. Tussen stad en regio. Tussen zorgverlener, kunstenaar, leraar en ondernemer. We zijn allemaal doordrongen van het besef dat we deze tijd het beste doorkomen als we het samen doen. Daar kunnen we als Nederland trots op zijn. En nieuwe energie en inspiratie uit putten.
Deze moeilijke tijd is ook een periode van bezinning. Van opnieuw bij jezelf te rade gaan. D66 als partij heeft dat ook gedaan. We hebben met elkaar nagedacht, gesproken en gedebatteerd over onze ideeën voor de toekomst. Niet zoals we gewend waren, in zaaltjes en op partijbijeenkomsten, maar veelal op afstand in talloze online sessies en themabijeenkomsten, ook met experts van buiten de partij.
In het voorwoord (zie ook inleiding) van het programma schrijft de kersverse partijleiderSigrid Kaag dat de ongelijkheid in Nederland toeneemt. “Tussen kinderen op scholen in goede en minder goede wijken, tussen werkenden met en zonder vast contract, tussen mensen met hun wortels hier of wortels elders.”
Telegraaf 20.11.2020
Telegraaf 13.11.2020
Lijsttrekker Sigrid Kaag
De 58-jarige Sigrid Kaag, die minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is, stelde zich in juni verkiesbaar voor het lijsttrekkerschap. Ze zei toen dat ze premier wilde worden. “Als je meedoet, moet je ook voor het hoogste ambt gaan.” Haar partij wil graag de eerste vrouwelijke minister-president van Nederland leveren.
De huidige fractieleider Rob Jetten maakte kort na de kandidaatstelling van Kaag bekend af te zien van het lijsttrekkerschap. Hij zei toen haar kandidatuur te steunen. “Met heel m’n hart”.
De Top 25 van de (concept)Kandidatenlijst (65) 11.11.2020
Van de 65kandidaten is 51 procent man en 49 procent vrouw. 23 procent van de kandidaten heeft een biculturele of migratie-achtergrond, waarvan er 5 in de top-20 staan en 11 in de top-40. De LHBTI-gemeenschap is vertegenwoordigd met 11 kandidaten.
De jongste kandidaat op de lijst is de 19-jarige‘klimaatstaker’Stijn Warmenhoven op 43, de oudste is Paul van Meenen (64 jaar). De woordvoerder onderwijs staat op 14.
D66 spreekt van een een sterk, divers en inclusief team van ‘Ervaren Kamerleden en nieuwe talenten’. Van de 65 kandidaten is 51 procent man en 49% vrouw. 23 procent heeft een biculturele of migratie-achtergrond en op de lijst staan 11 lhbti’ers.
Na lijsttrekkerSigrid Kaag(1) staan fractievoorzitter Rob Jetten (2) en het Haagse gemeenteraadslid Hanneke van der Werf (3) op de hoogste plaatsen van de concept-kandidatenlijst van D66 voor de Kamerverkiezingen van volgend jaar.
AD 12.11.2020
Los van Kaag, die al in september tot lijsttrekker werd gekozen, is‘Haagse Hanneke’ van der Werf de hoogste nieuwkomer op de lijst. Zij is nu fractievoorzitter van D66 in de Haagse gemeenteraad.
In de top-10 prijken verder de zittende Kamerleden Jan Paternotte (4), Vera Bergkamp (5), Steven van Weyenberg (6), Sjoerd Sjoerdsma (7).
AD 12.11.2020
Topvoetballer
Jeanet van der Laan (8) is wethouder van onderwijs in Lisse. Eerder was ze Ex-international topvoetballer en speelde ze tientallen keren voor het Nederlands elftal, en Salima Belhaj (9).
En ook staatssecretaris van Financiën Hans Vijlbrief (10) staat hoog op de lijst.
Ook hoog op plek 11, staat geboren Surinamer Raoul Boucke, die jarenlang namens Nederland bij de EU onderhandelde over duurzaamheid.
Verder nog: raadsleden Faissal Boulakjar (Breda, plek 15) en Hülya Kat (Amsterdam, plek 16).
Andere nieuwe namen zijn onder meer strafrechtadvocaat Sidney Smeets (18) en Lisa van Ginneken(20), voorzitter van Transvisie, een belangenorganisatie voor transgenderpersonen.
Ook het Haagse D66 raadslid Fonda Sahla heeft een plek gekregen op de advieslijst, zij staat op nummer 27. “Ik ben blij en trots dat ik op deze prachtige lijst sta”, reageert Sahla.
‘Klimaatstaker’ Stijn Warmenhoven
Ook de Haagse ‘klimaatstaker‘ Stijn Warmenhoven is op de lijst te vinden en wel op plek 43. Warmenhoven richtte Youth for Climate op en is bekend van de grote klimaatdemonstratie in 2019.
“Ik wil dat er meer jongerenparticipatie komt in de politiek. Ik wil dat er meer vaart wordt gezet achter de klimaatdoelen van Parijs. Ik wil dat er meer inclusiviteit komt in heel Nederland en als laatste wil ik dat er goed en betaalbaar onderwijs komt in heel Nederland”, zegt hij in een video op Twitter.
Vernieuwingsdrift
De Vernieuwingsdrift leidt er wel toe dat er ten opzichte van 2017 flink wat afhakers zijn. Een zevental D66-Kamerleden houdt het al na één termijn voor gezien.
Aantal Kamerleden trok zich terug
De afgelopen tijd werd al duidelijk dat een aantal Kamerleden niet terugkeert. Om uiteenlopende redenen stellen Pia Dijkstra, Kees Verhoeven. Achraf Bouali, Antje Diertens, Jessica van Eijs, Maarten Groothuizen, Matthijs Sienot en Rutger Schonis zich niet meer beschikbaar.
Sommigen van hen wilden aanvankelijk wel opnieuw op de kandidatenlijst, maar trokken zich in een laat stadium terug, omdat ze een hogere plaats wilden dan de partij voor hen in petto had. Ook de huidige minister Koolmees keert op eigen verzoek niet terug in de Tweede Kamer.
Tonnen aan giften voor partijen: ‘Donateur wordt zo beetje werkgever van politici’
Het is veel geld: de donatie van 1 miljoen euro voor D66 en 350.000euro voor Partij voor de Dieren van techondernemer Steven Schuurman. Maar uitzonderlijk zijn de giften die vandaag 04.03.2021 in het nieuws kwamen niet. Ook andere partijen krijgen dit soort bedragen binnen. Dat mag wel, maar de vraag is: wat krijgen de donateurs ervoor terug?
Telegraaf 05.03.2021
Aandacht krijgen ze in ieder geval, stelt politicoloog André Krouwel van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Aandacht voor klimaatverandering in dit geval, want daar is het de 45-jarige techmiljardair om te doen, legt hij uit in Trouw.
Er zijn de nodige regels over partijdonaties en er is een commissie die de regels toetst, maar voor Krouwel gaat dat niet ver genoeg. Want het blijft soms niet bij aandacht. Donateurs kunnen door hun giften ook invloed krijgen binnen een partij, zegt Krouwel. Hij vindt dat een risico. “Want een donateur wordt zo een beetje werkgever van de politici, en naar wie luistert een partij dan? Naar de kiezer of naar de donateur? Donateurs krijgen zo toegang tot de macht.”
Wilde westen
Of partijen de oren laten hangen naar hun geldschieters is moeilijk aan te tonen. De jaarverslagen laten wel zien dat giften van enkele tonnen geen uitzondering zijn – al is een donatie van een miljoen wel uitzonderlijk. Onder andere 50Plus, GroenLinks en Forum voor Democratie zagen de afgelopen jaren flinke donaties binnenkomen van sympathisanten, soms meer dan 350.000 euro. Krouwel noemde Nederland twee jaar geleden al “het wilde westen van de partijfinanciering”.
Sindsdien is er niets veranderd, vindt de politicoloog. Sinds 2013 is er wel de Wet financiering politieke partijen, waarin onder andere staat dat partijen verplicht zijn giften boven de 4500 euro te melden, maar die is met enige moeite te omzeilen en het is lang niet altijd duidelijk wie de donateur is.
“Je kunt grote bedragen opsplitsen en door meerdere mensen laten storten of via stichtingen doneren. Nederland is ook een van de weinige westerse democratieën waar partijen buitenlandse giften mogen aannemen. Zo kunnen ook buitenlandse belanghebbenden proberen invloed uit te oefenen op partijen.”
“350.000 euro is veel geld in de relatief goedkope verkiezingscampagnes in ons land”, aldus André Krouwel.
Krouwel pleit daarom voor meer transparantie en meer controle. “In sommige landen, bijvoorbeeld Duitsland en Zweden, is er een onafhankelijke commissie waarin politicologen en juristen zitten, en die controleren alles. En partijen moeten ook alle uitgaven verantwoorden. Er moet volledige transparantie zijn.”
Die commissie controleert niet alleen de inkomsten, maar ook de uitgaven. Want dat is ook een punt: waar gaat het geld naartoe? “Een miljoen en ook 350.000 euro is veel geld in de relatief goedkope verkiezingscampagnes in ons land. Als dat geld helpt om verkiezingen te winnen of als het bij politici zelf terechtkomt, dan is een donateur meer de werkgever van die politicus dan wij kiezers. En krijgen geldschieters te veel invloed.”
Geen plafond
Er is overigens wel een onafhankelijke commissie in Nederland die toezicht houdt op financiering van de partijen, maar die controleert alleen of partijen zich aan de wet houden. Daarmee is het nog geen papieren tijger, zegt politicoloog Sarah de Lange (Universiteit van Amsterdam), want die commissie grijpt wel degelijk af en toe in. Dat gebeurde bijvoorbeeld vorig jaar bij Forum voor Democratie vanwege onduidelijkheid over het ledental van de partij.
En het is niet zo dat er helemaal niet wordt nagedacht over strengere regels. De Lange zat zelf in een evaluatiecommissie die twee jaar geleden aanbevelingen deed over de regels rond partijdonaties. Er werd onder andere gekeken naar de noodzaak van een plafond aan de hoogte van donaties. “We hebben toen gezegd dat er op dat moment geen sprake was van zulke hoge donaties dat zo’n plafond nodig was. In de meeste andere landen is zo’n plafond er ook niet. Maar we hebben ook gezegd dat er opnieuw naar gekeken moet worden als die bedragen hoger worden.”
Postbusadres
De evaluatiecommissie kwam wel met andere aanbevelingen: partijen zouden alle giften boven de 2500 euro bekend moeten maken (in plaats van 4500) en donateurs zouden zich niet langer moeten kunnen verschuilen achter een postbusadres.
Die aanbevelingen zijn door minister Ollongren niet overgenomen. Er is, sinds de Kamer daar in 2016 toe had opgeroepen, wel een wet in de maak om donaties uit het buitenland te verbieden.
De Lange is het overigens eens met Krouwel dat een transparante financiering belangrijk is. “Maar de regels moeten ook weer niet zo streng worden dat daardoor bijvoorbeeld de afdracht onmogelijk wordt die sommige politici aan hun eigen partij doen.”
Peiling
D66 heeft nu 19 zetels in de Kamer en staat in de Peilingwijzer, een gemiddelde van peilingen van Ipsos, I&O Research en Kantar, tussen de 11 en 15 zetels.
Stemmen
De komende tijd bepalen de leden de definitieve volgorde van de lijst. Van 19 november tot 1 december kunnen de leden van D66 namelijk stemmen over de advieslijst. Begin december 2020 wordt de uiteindelijke lijst bekend.
Daarna wordt het definitieve programma vastgesteld tijdens een online-congres.
Kandidaten op de lijst per 02.12.2020
De leden van D66 hebben flink wat veranderingen aangebracht in de concept-kandidatenlijst van de partij voor de Tweede Kamerverkiezingen. Na de stemming onder de leden komen veel Kamerleden hoger op D66-lijst en zakken veel nieuwkomers juist. Zo daalde het Haagse gemeenteraadslid Hanneke van der Werf van de derde naar de negende plaats en Jeanet van der Laan, wethouder in Lisse, van de achtste naar de dertiende.
AD 03.12.2020
Kamerlid Vera Bergkamp steeg ten opzichte van de ‘advieslijst’ van het bestuur van 5 naar 3, haar collega Sjoerd Sjoerdsma van 7 naar 5 en Salima Belhaj van 9 naar 6. Verder klom Kamerlid Tjeerd de Groot van 12 naar 8 en Paul van Meenen van 14 naar 11.
Staatssecretaris van Financiën Hans Vijlbrief zakte van 10 naar 12.
De lijst wordt van plek 72 tot en met 80 door het Landelijk Bestuur aangevuld met lijstduwers.
Kajsa Ollongren Lijstduwer
Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken wordt lijstduwer voor D66 bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart, meldt ze in een interview met de Volkskrant. Ollongren zegt zelf niet de Kamer in te gaan, omdat dat “andere capaciteiten vereist die ik niet bezit”. “Ik ben ambtenaar, wethouder en minister geweest, het bestuurlijke ligt mij meer.” Ze zegt ze dat ze “zichtbaar betrokken” wil zijn bij het team van lijsttrekker Sigrid Kaag, maar ze gaat niet de Tweede Kamer in.
Over haar kandidatuur voegde ze daar voor de ministerraad aan toe: “Wat we altijd in Nederland doen met het lijstduwerschap is dat je heel laag op de lijst komt. Dat doe je dus niet omdat je de Kamer in wil. Als je dat wil moet je gewoon op een verkiesbare plek proberen te komen en dat heb ik niet gedaan.”
Ollongren werd lange tijd ook als kandidaat-leider van D66 genoemd, maar in mei maakte ze bekend dat ze daarvan afziet. Ze was eerder vanwege ziekte maanden uit de running en volgens haar is het voor haar gezondheid beter als ze geen partijleider wordt.
Eerder ook al op lijst
Ollongren is minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier. In 2006 stond ze ook op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer, op de vijfde plaats. Doordat D66 toen maar drie zetels haalde, viel ze buiten de boot.
De laatste tijd is ze als minister veel bezig met het in goede banen leiden van verkiezingen in coronatijd. Gisteren nam de Tweede Kamer haar wet aan, waarin diverse speciale maatregelen voor de Kamerverkiezingen staan.
De belangrijkste bepalingen zijn dat de verkiezingen over drie dagen worden uitgesmeerd en dat mensen van 70 jaar en ouder ook per post mogen stemmen. De Tweede Kamer riep het kabinet gisteren op ook te onderzoeken of stembureaus in de buitenlucht een mogelijkheid zijn.
Stemming onder alle leden
Anders dan bij veel andere partijen worden bij D66 de kandidatenlijsten niet vastgesteld op een congres, maar in een open stemming onder alle leden. Daardoor is de kans relatief groter dat er veranderingen komen in de lijstvolgorde.
De leden van D66 wezen eerder minister Sigrid Kaag al als lijsttrekker aan. D66 heeft nu 19 zetels in de Tweede Kamer en staat in de Peilingwijzer, een gemiddelde van de peilingen van Ipsos, I&O Research en Kantar, tussen de 11 en 15 zetels.
Telegraaf 08.03.2021
‘Stop subsidies op olie, gas en kolen’
D66 wil dat alle subsidies en belastingkortingen voor fossiele industrie – olie, gas en kolen – stoppen. Volgens lijsttrekker Sigrid Kaag is er ‘in de samenleving van morgen geen plek voor het verbanden van olie of CO2-uitstoot’.
Dat zei Kaag bij de campagneaftrap van D66 in Veldhoven, waar ze met een klimaatspeech de concurrentie zocht met GroenLinks. Volgens Kaag draaien kolencentrales – daar zijn er nog vier van in bedrijf in Nederland – alleen nog maar dankzij subsidie. In 2030 alle kolencentrales sluiten, zoals dat nu afgesproken is, duurt te lang. ,,Ik zeg vandaag: dat moet sneller.”
Volgens Kaag is er ‘geen minuut, geen seconde’ te verliezen. Ze hekelt politici die klimaatproblemen ontkennen, politici die de aanpak daarvan op de lange baan willen schuiven en ‘weifelende politici’ die ‘weglopen’ als het erop aankomt. ,,Het is tijd om te handelen alsof ons huis in brand staat, omdat dit daadwerkelijk zo is.”
Beter milieu
Daarvoor is het nodig dat de overheid de regie neemt, vindt Kaag. ,,Ook als het moeilijk wordt of impopulair is.” Een beter milieu, zei ze, begint niet bij jezelf. ,,Een beter milieu begint bij politieke actie en bij overheidsingrijpen.” Daarvoor moet het systeem ‘op de schop’.
,,In die economie zullen we nog steeds vliegen. We zullen ook nog steeds vlees eten. Maar de vraag is of het minder en beter kan. En het antwoord is ja.” Volgens Kaag moet vlees dat wordt gekweekt in een laboratorium – wat nu nog in de kinderschoenen staat – straks goedkoper worden dan ‘geslacht’ vlees. Ook moet voor kortere reizen de trein ‘makkelijker en goedkoper’ worden dan het vliegtuig.
10 miljard nodig voor onderwijs
D66 wil 10 miljard euro steken in onderwijs en het gratis maken van kinderopvang. Het begrotingstekort mag flink oplopen omdat het onderwijs volgens lijsttrekker Sigrid Kaag ‘een Marshallplan’ nodig heeft. ,,Tegen kennisverlies bestaat geen vaccin.”
Met het geld – 7 miljard euro voor onderwijs en onderzoek en 3 miljard om kinderopvang vier dagen per week gratis te maken – moeten de salarissen van leraren op basisscholen en middelbare scholen gelijkgetrokken worden, komt er een studiebeurs van minimaal 300 euro per maand die niet na vier jaar ophoudt en krijgen kinderen uit armere wijken een gratis warme lunch voorgeschoteld.
In een eerder onderwijsplan van D66 zouden álle kinderen nog een gezonde lunch geserveerd krijgen. Dat blijkt te duur, erkent partijleider Sigrid Kaag. ,,Dit kost 400 miljoen euro. We beginnen daar waar de nood het hoogst is.’’ Op sommige scholen is het een bekend probleem dat kinderen zonder ontbijt naar school komen en ook geen broodtrommeltje meekrijgen. ,,Je kunt niet leren op een lege maag.’’
AD 12.03.2021 Historische boeken zijn de grote hobby van Hans Vijlbrief, de huidige staatssecretaris van Financiën. De Woubruggenaar is getrouwd en heeft twee kinderen (22 en 19 jaar). Als iemand het onderwerp ‘belastingdienst’ aansnijdt, duikt hij niet weg. ,,Het is zoals het is. Ik ben aangesteld om het beter te maken.’’ Vijlbrief is nummer 12 op de lijst van D66.
Windmolens of zonnepanelen?
Hans Vijlbrief is een van de 48 kandidaten uit het Groene Hart die bij de komende verkiezingen een gooi doen naar een plek in de Tweede Kamer. In een serie legt AD Groene Hart een aantal van hen enkele dilemma’s voor.
,,Zonnepanelen, en dan het liefst op daken natuurlijk. Wij zijn ook voor windmolens, maar dan vooral op zee. Als het aan D66 ligt, wordt Nederland de grootste wind-op-zee producent van Europa. Op zee is beter, want daar zijn ze uit het zicht en ze wekken op ze ook nog veel meer energie op. Windmolens op land vind ik zelf niet vervelend, maar ik woon er dan ook niet vlak onder.’’
,,Beide. We hebben natuurlijk fantastische natuur. Denk aan de Reeuwijkse plassen of De Wijde Aa. Die natuur moeten we uitbreiden. Qua landbouw willen wij boeren helpen om over te stappen op kringlooplandbouw. Dat betekent voor het Groene Hart dat er minder koeien zullen zijn, maar dat die koeien wel vaker in de wei staan. En dat er minder uitstoot van stikstof is. Zo kunnen we in stedelijke gebieden ook nog extra woningen bouwen, want dat is ook hard nodig.’’
Jongeren hebben het hartstikke zwaar tijdens de lockdown. Ik zie het ook in m’n eigen omgeving, aldus Hans Vijlbrief.
Investeren in jeugdwerk of hardere straffen voor jonge criminelen?
,,Investeren in jeugdwerk en beter begeleiden van jongeren die voor het eerst in de fout gaan. Volgens mij moet je jeugdwerk ook los zien van criminaliteit. Jongeren hebben het hartstikke zwaar tijdens de lockdown. Ik zie het ook in m’n eigen omgeving. We moeten hen zo snel als mogelijk is weer meer fysiek naar school laten gaan. En we willen flink investeren in onderwijs zodat we jonge generaties helpen om zo goed mogelijk uit de coronacrisis te komen.’’
Hoe snel moeten we van het gas af, of hoeft dat niet?
,,We moeten heel snel van het gas af. Niet alleen vanwege de veiligheid van de Groningers, maar ook omdat we minder afhankelijk moeten zijn van bijvoorbeeld Poetin voor ons gas. We moeten overstappen op duurzamere alternatieven. Het zal per wijk verschillen hoe snel en op welke manier we dat gaan doen. Wij trekken daar veel geld voor uit, zodat we samen met bewoners en gemeenten daar goede plannen voor kunnen maken.’’
Onbegrijpelijk dat CDA en VVD in Brabant nog met Forum samenwerken, aldus Hans Vijlbrief.
Minder vliegen of lang leve Schiphol?
,,Minder vliegen, al is de kracht van Schiphol voor onze economie groot. Nederland is een aantrekkelijk land voor bedrijven, dat komt mede door de hubfunctie van Schiphol. Hopelijk ook na corona. We hebben met dit kabinet een eerste stap gezet door vliegen te belasten. Je betaalt dan per ticket. Wij willen de prijs daarvan iets verhogen en we willen in Europees verband een kerosinebelasting. Eerder vlogen zakenreizigers voor een paar vergaderingen naar de andere kant van de wereld. Nu zien we dat het vaker digitaal kan. Digitale conferenties zullen ook na corona hopelijk de norm blijven.’’
Regeren met de VVD of in oppositie met de PvdA?
,,Regeren. En met wie we een coalitie vormen, dat zien we na 17 maart. Wij sluiten de PVV en Forum voor Democratie uit. Omdat hun plannen en politici discriminatie en racisme uitdragen. Onbegrijpelijk dat CDA en VVD in Brabant nog met Forum samenwerken. D66 wil een zo progressief mogelijk kabinet. Dan kunnen we onze grote ambities voor bijvoorbeeld onderwijs en de aanpak van de klimaatcrisis het beste realiseren.’’
NOS 10.03.2021 Medisch-ethische onderwerpen moeten een vrije kwestie zijn en daar moeten geen afspraken over worden gemaakt in het nieuwe regeerakkoord. Dat heeft D66-lijstrekker Kaag gezegd bij de NOS.
Eerst was ze te gast in het NOS Radio 1 Journaal en daarna beantwoordde ze vragen in een NOS-uitzending op Facebook en YouTube “Dit hoort bij het maatschappelijk debat en daarna in de Tweede Kamer.” Kwesties van leven en dood kun je volgens haar niet uitruilen.
Dat geldt ook voor het wetsvoorstel voltooid leven van D66. “Als ik 75 ben en het gevoel heb dat ik klaar ben met mijn leven en dat ik wil sterven op de manier die ik kies, hebben we daar een zorgvuldig proces voor ontwikkeld. Daar moeten we als beschaafde samenleving naar willen kijken.”
Op de vraag wat dat betekent voor een eventuele nieuwe samenwerking met de ChristenUnie, antwoordde ze dat dat aan die partij is. “Dit lijkt mij de transparantere en eerlijkere weg.”
Kaag: ‘Kwesties over leven en dood zijn voor mij geen uitruil’
D66 wil het leenstelsel voor studenten omzetten in een systeem van beurzen. D66 heeft eerder meegewerkt aan het leenstelsel, maar is daar net als veel andere partijen van teruggekomen. Kaag zei dat het systeem niet goed heeft uitgepakt voor de studenten. Volgens de plannen van D66 kunnen studenten die in het leenstelsel hebben moeten lenen een compensatie krijgen van 4000 euro.
Kaag erkende dat dat een schamel bedrag is voor studenten die veel meer hebben moeten lenen. Maar volgens haar zou een hogere compensatie te veel beslag leggen op de begroting.
D66 wil 7 miljard euro extra steken in onderwijs en 3 miljard in de kinderopvang. In het onderwijs zet Kaag vooral in op gelijke kansen. Ze wil onder meer dat er meer mensen voor de klas staan, dat er extra taallessen komen en dat salarissen van leraren op de basisschool even hoog worden als die in het voortgezet onderwijs: “We moeten het hebben van onze kennis. We moeten niet achterblijven.”
Ze erkende nog eens dat het huidige kabinet meer aan onderwijs had moeten doen, maar benadrukte dat D66 niet de enige partij in de coalitie was.
‘Boeren kunnen niet zo doorgaan’
Over de stikstofcrisis zei Kaag dat D66 het eerlijke verhaal vertelt en dat de boeren niet kunnen doorgaan zoals het was. “Als je dit niet oplost, kunnen we niet bouwen en dat accepteert niemand.” D66 wil de veestapel halveren. Kaag wil dat er geïnvesteerd wordt in een verandering en dat de boeren worden geholpen over te stappen naar kringlooplandbouw. “En diegenen die dat willen, kunnen worden uitgekocht.”
Ook de coronacrisis kwam even aan de orde. Kaag is ongeduldig om mensen zo snel mogelijk weer aan allerlei dingen in het maatschappelijk leven te laten meedoen, hetzij met een bewijs dat ze zijn ingeënt, hetzij via een gratis test.
“Zo kunnen we allemaal weer een beetje gaan leven en kunnen we de economie laten herstarten.” Ook het kabinet wil die richting op. Kaag zei daarover dat het de goede kant opgaat. Ze benadrukte dat mensen zelf kunnen kiezen of ze zich willen laten vaccineren of dat ze een test laten doen.
De D66-leider wil zich niet vastleggen op met welke partij ze wil regeren. Volgens haar zijn kiezers daar niet mee bezig. “Wij willen een progressieve constructie vanuit de inhoud. Het is voortijdig om voor een bepaalde combinatie te pleiten.” Ze wil alleen in geen geval met PVV of Forum voor Democratie.
MSN 10.03.2021 D66-leider Sigrid Kaag wil medisch-ethische kwesties niet gaan vastleggen in een regeerakkoord. Het moet een vrije kwestie zijn voor Kamerleden. “Daar moet je geen formatieafspraken over maken. Kwesties van leven en dood zijn voor mij geen uitruil”, zei ze tegen de NOS.
Volgens Kaag horen deze zaken bij het maatschappelijk debat en daarna moet het een zaak zijn voor de Tweede Kamer. Dat vind ze “transparant en een eerlijker weg”.
D66 komt onder meer met een initiatiefwet over voltooid leven. Dat houdt in dat mensen van 75 jaar en ouder met een langdurige en onveranderlijke stervenswens, de mogelijkheid krijgen om een eind aan hun leven te maken. In het huidige kabinet kwam dat er niet omdat CDA en ChristenUnie tegen zijn.
Kaag wil zich hard maken voor de initiatiefwet. ChristenUnie heeft al weer aangegeven dat het voor haar een breekpunt is. Het is ook maar de vraag of er een meerderheid in de Kamer voor te vinden is.
Bij de vorming van het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie waren medisch-ethische kwesties een zeer gevoelig punt.
MSN 10.03.2021 D66-leider Sigrid Kaag wil medisch-ethische kwesties niet gaan vastleggen in een regeerakkoord. Het moet een vrije kwestie zijn voor Kamerleden. “Daar moet je geen formatieafspraken over maken. Kwesties van leven en dood zijn voor mij geen uitruil”, zei ze tegen de NOS.
Volgens Kaag horen deze zaken bij het maatschappelijk debat en daarna moet het een zaak zijn voor de Tweede Kamer. Dat vind ze “transparant en een eerlijker weg”.
D66 komt onder meer met een initiatiefwet over voltooid leven. Dat houdt in dat mensen van 75 jaar en ouder met een langdurige en onveranderlijke stervenswens, de mogelijkheid krijgen om een eind aan hun leven te maken. In het huidige kabinet kwam dat er niet omdat CDA en ChristenUnie tegen zijn.
Kaag wil zich hard maken voor de initiatiefwet. ChristenUnie heeft al weer aangegeven dat het voor haar een breekpunt is. Het is ook maar de vraag of er een meerderheid in de Kamer voor te vinden is.
Bij de vorming van het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie waren medisch-ethische kwesties een zeer gevoelig punt.
NOS 13.02.2021 D66 wil dat alle subsidies en belastingkortingen voor de fossiele industrie stoppen. Het gaat onder meer om vrijstellingen van accijns op kerosine en scheepsbrandstof. Verder moeten alle kolencentrales sneller dicht dan 2030, zoals nu de bedoeling is. En binnen tien jaar moet er een einde komen aan de bio-industrie.
D66-lijsttrekker Kaag zette de plannen vandaag uiteen in een speech aan het begin van de campagne van haar partij voor de Kamerverkiezingen van maart. Een groot deel van haar toespraak besteedde Kaag aan het klimaat: “We hebben geen minuut te verliezen. Het is tijd om te handelen alsof ons huis in brand staat, omdat dit ook daadwerkelijk zo is.”
Kaag zei ook dat door de stijging van de zeespiegel Nederland van alle Europese landen het meest acuut wordt bedreigd.
“Rechter moet er niet aan te pas hoeven komen”
De D66-lijsttrekker voegde eraan toe dat het ons nooit meer mag gebeuren dat er een rechter aan te pas moet komen om de Nederlandse staat aan zijn kerntaak te houden: “de bescherming van het leven en het welzijn van zijn burgers”. Kaag doelde daarmee op het Urgenda-vonnis over de uitstoot van broeikasgassen.
Volgens Kaag heeft de politiek mensen te lang voorgehouden dat een beter milieu begint bij jezelf. “Een beter milieu begint bij politieke actie en bij overheidsingrijpen.”
De D66-leider pleitte onder meer voor een halvering van de veestapel. Ze zei ook dat in de economie van morgen nog steeds plek zal zijn voor de landbouw. “Maar dan moet het systeem wel overhoop.”
D66 wil dat er na de verkiezingen een ‘burgerforum’ komt van een willekeurig gekozen groep burgers. Dat forum moet “richting geven aan de klimaatagenda”.
AD 13.02.2021 D66 wil dat alle subsidies en belastingkortingen voor fossiele industrie – olie, gas en kolen – stoppen. Volgens lijsttrekker Sigrid Kaag is er ‘in de samenleving van morgen geen plek voor het verbanden van olie of CO2-uitstoot’.
Dat zei Kaag bij de campagneaftrap van D66 in Veldhoven, waar ze met een klimaatspeech de concurrentie zocht met GroenLinks. Volgens Kaag draaien kolencentrales – daar zijn er nog vier van in bedrijf in Nederland – alleen nog maar dankzij subsidie. In 2030 alle kolencentrales sluiten, zoals dat nu afgesproken is, duurt te lang. ,,Ik zeg vandaag: dat moet sneller.”
Volgens Kaag is er ‘geen minuut, geen seconde’ te verliezen. Ze hekelt politici die klimaatproblemen ontkennen, politici die de aanpak daarvan op de lange baan willen schuiven en ‘weifelende politici’ die ‘weglopen’ als het erop aankomt. ,,Het is tijd om te handelen alsof ons huis in brand staat, omdat dit daadwerkelijk zo is.”
Beter milieu
Daarvoor is het nodig dat de overheid de regie neemt, vindt Kaag. ,,Ook als het moeilijk wordt of impopulair is.” Een beter milieu, zei ze, begint niet bij jezelf. ,,Een beter milieu begint bij politieke actie en bij overheidsingrijpen.” Daarvoor moet het systeem ‘op de schop’.
,,In die economie zullen we nog steeds vliegen. We zullen ook nog steeds vlees eten. Maar de vraag is of het minder en beter kan. En het antwoord is ja.” Volgens Kaag moet vlees dat wordt gekweekt in een laboratorium – wat nu nog in de kinderschoenen staat – straks goedkoper worden dan ‘geslacht’ vlees. Ook moet voor kortere reizen de trein ‘makkelijker en goedkoper’ worden dan het vliegtuig.
Ook benadrukte Kaag wat D66 als ‘klimaatpartij’ bereikte in kabinet-Rutte III, dat in 2017 door oud-D66-leider Alexander Pechtold ‘het groenste kabinet ooit’ werd genoemd. ,,Ons kabinet investeerde meer in natuur en klimaat dan welk eerder kabinet ook. De doelen van Parijs zijn vastgelegd in de wet. We hebben een van de eerste en meest ambitieuze klimaatakkoorden van de wereld.”
Spaanse zonnekracht, Scandinavische waterkracht, Nederlandse windkracht: het is een machtige combinatie op de weg naar klimaatneutraliteit
Europese samenwerking
De D66-voorvrouw pleitte ook voor Europese samenwerking bij de klimaattransitie. ,,Spaanse zonnekracht, Scandinavische waterkracht, Nederlandse windkracht: het is een machtige combinatie op de weg naar klimaatneutraliteit.”
Ook moet er over tien jaar een einde komen aan de bio-industrie. Kaag herhaalde het standpunt van haar partij dat de veestapel in ons land met de helft moet inkrimpen. Wel moet ‘het boeren’ een ‘Nederlandse traditie om te koesteren’ blijven. ,,Maar wel zoals het ooit is bedacht. Met oog voor het welzijn van boer, natuur en klimaat.”
MSN 13.02.2021 D66 vindt dat de nog resterende kolencentrales eerder dicht moeten dan in 2030. Dat heeft lijsttrekker Sigrid Kaag gezegd tijdens een campagnebijeenkomst van de sociaal-liberale partij.
Vanaf 2030 is het verboden elektriciteit op te wekken met behulp van steenkool. Alle kolencentrales moeten dan dicht zijn of ze moeten zijn overgeschakeld op andere brandstoffen. Die deadline hanteert D66 ook in het verkiezingsprogramma. “Maar ik zeg vandaag: het moet sneller”, aldus Kaag.
“Kolencentrales draaien alleen nog maar dankzij subsidie”, zegt Kaag. Daar moet wat haar betreft een einde aan komen. Dat geldt ook voor belastingkortingen en subsidies voor andere vormen van fossiele energie. “In de samenleving van morgen is er geen plek voor het verbranden van olie of voor CO2-uitstoot.”
In plaats daarvan moet wat Kaag betreft nog meer geïnvesteerd worden in duurzame alternatieven, zoals energie uit wind en zon. Grote, vervuilende bedrijven begrijpen volgens haar best “dat de politiek moet ingrijpen” om klimaatverandering tegen te gaan.
MSN 13.02.2021 De campagne van D66 draait voor een groot deel om Sigrid Kaag. Maar het Kaag-effect is er vooralsnog niet. D66 is de enige regeringspartij die fors verliest in de peilingen. Toch houden D66’ers hoop op het Kaag-effect, blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws. Maar er klinkt ook kritiek. Want: de tijd dringt.
Ophef rondom de sneakers van Sigrid Kaag, haar nieuwe kapsel of haar guilty pleasure, die ze opbiechtte bij Linda’s Wintermaand: het kijken van TLC na een lange werkdag.
En dan was er ook nog een spraakmakende publiciteitscampagne, waarin Kaag als een powervrouw werd neergezet en vergeleken werd met de grootste vrouwelijke wereldleiders.
Onder vergrootglas
De campagne van D66 – die vandaag officieel wordt afgetrapt – draait voor een groot deel om ‘nieuw leiderschap’ in de vorm van de 59-jarige Kaag. Op 21 juni vorig jaar maakte ze haar kandidatuur wereldkundig, de partij dacht goud in handen te hebben. Kaag was anders, apolitiek, met ruime internationale ervaring en ze stond symbool voor een nieuwe manier van leiding geven.
Ze zou weleens de eerste vrouw kunnen zijn die kans maakt op het Torentje. Een ambitie die Kaag meerdere malen uitsprak.
Maar vijf weken voor de Tweede Kamerverkiezingen lijkt het Torentje niet meer dan een droom. Het gehoopte Kaag-effect blijft vooralsnog uit, ziet ook Peter Kanne van I&O Research. Kanne houdt zich bezig met politiek- en opinieonderzoek.
“Er was misschien even sprake van een Kaag-effect. Vanaf het moment dat Kaag zich kandideerde, steeg de partij naar 13,14 zetels”, zegt de onderzoeker. “Maar dat effect lijkt van korte duur. Nu zakken ze weer iets weg.” In de meest recente I&O-peiling die vandaag naar buiten komt, staat D66 op 12 zetels, en wordt de partij voorbij gestreefd door de PvdA van Lilianne Ploumen.
Risico
Om Kaag zo naar voren te schuiven, is risicovol, zegt Kanne. Ze ligt daardoor onder een vergrootglas.
“Het is de vraag of het überhaupt verstandig is om een campagne op te hangen aan de persoon van de lijsttrekker. Helemaal bij D66. D66-kiezers zijn mensen die heel inhoudelijk kijken. Die vragen zich af: heeft een partij mij iets te bieden? Kan de partij het land besturen?”
RTL Nieuws sprak met D66’ers door het hele land. Van oud-Kamerleden tot lokale D66-politici. Sommigen wilden met naam worden genoemd, anderen deden het liever anoniem.
Over de persoon Kaag klinken vooral lovende woorden. “Ze doet het knap en overtuigend. Ze is authentiek en echt”, zegt een oud-D66-Kamerlid. “Er gaat veel positiviteit van haar uit”, vindt ook het Leidse D66-raadslid Amela Halilovic. “Helemaal geen elitaire vrouw, zoals weleens wordt geschetst. Maar juist heel toegankelijk.”
Tobias van Elferen, D66-fractievoorzitter in Nijmegen: “Met Kaag laten we nieuw leiderschap zien. Ze is heel erudiet en interessant.”
Eerste Kamerlid Petra Stienen ziet de sympathie voor Kaag in haar omgeving groeien: “Ik zag iets opvallends gebeuren. Na de documentaire over Kaag zeiden opeens allerlei mensen in mijn omgeving die normaal geen D66 stemmen: ik ga op Kaag stemmen.”
Maar er klinkt ook kritiek van D66’ers. Want: waar staat D66 nu voor en ligt de focus niet te veel op Kaag? Die publiciteitscampagne van #TeamKaag zorgde bij veel D66’ers voor een nare bijsmaak.
“Het enige beeld wat naar buiten lijkt te komen, is die campagne in de Schilderswijk waar ze op sneakers liep. Als een tiener op sneakers. Zowel inhoudelijk als technisch snap ik niets van die campagne. Ik heb geen flauw idee waarom D66 wil dat ik op ze stem”, zegt een hooggeplaatste D66’er.
Kans grijpen
Ook D66-prominent Jan Terlouw is kritisch. Het Kaag-effect is er nog niet, constateert hij. “Het is nu voor de kiezer ook niet duidelijk genoeg waar de partij voor staat en waar de nadruk op ligt. Dat geldt overigens ook voor de andere partijen.”
Terlouw verwacht dat dat bij de (tv-)debatten komt. “Tenminste, dat hoop ik. D66 moet nog wat loskomen van het regeerakkoord. Ze moeten een kans krijgen. Wie is ze en wat wil ze?”
Waarom de partij maar niet van de grond komt en het Kaag-effect uitblijft? D66’ers leggen de oorzaak ook bij corona.
D66-fractievoorzitter in Amsterdam, Reinier van Dantzig: “Het is gewoon een heel ingewikkelde periode om campagne te voeren, vanwege corona. Het is zoeken. We kunnen nu niet in zaaltjes samenkomen of langs de deuren gaan. Corona is allesomvattend. Iedereen heeft het moeilijk. Alleen Mark Rutte staat als premier de hele tijd voor de microfoon. Daar plukt hij de vruchten van.”
Een oud-Kamerlid: “Mensen vertrouwen nu de dagelijkse politiek. Het bestuur van Rutte. Dat is balen. En lastig ook voor D66. Niemand staat er goed voor. Behalve de VVD dan.”
Moet Kaag zich niet meer profileren en op de voorgrond treden? Of moeten de andere D66’ers in het kabinet dat doen, zoals de ministers Wouter Koolmees (Sociale Zaken), Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) of Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken)?
Een hooggeplaatste D66’er zegt daarover: “De enige D66-bewindspersoon die het goed doet, is Wouter Koolmees. Kajsa Ollongren viel ook tegen, ze wilde veel te fanatiek van het referendum af. En Ingrid van Engelshoven heeft zich de afgelopen vier jaar alleen maar beziggehouden met ‘gendergekleurde Bach-uitvoeringen’.”
Verbinder
Andere D66’ers roemen Kaag juist omdat ze zich in deze crisistijd opstelt als een enorme verbinder. “Dat siert haar en past ook in deze tijd.”
D66-fractievoorzitter in de gemeenteraad in Groningen Tom Rustebiel: “Ik vind het verhaal waarmee de partij de verkiezingen ingaat heel helder. Een goeie focus. Onderwijs, wonen en duurzaamheid. Dat zijn goeie thema’s voor de achterban hier in Groningen.”
Campagne moet nog beginnen
Is het denkbaar dat het Kaag-effect nog een opleving krijgt? “Alles is denkbaar”, zegt onderzoeker Kanne. “Maar ze zal het heel goed moeten gaan doen in de debatten. D66 is een sociale en warme partij. Dat sociale en dat warme straalt ze nog onvoldoende uit en dat zal ze moeten laten zien.”
D66’ers houden de moed er in. “Onze campagne geeft energie. We weten nieuwe mensen te vinden. Of we beloond gaan worden? Dat merken we bij de finish. Parijs is nog ver weg”, zegt Amsterdammer Van Dantzig.
Campagneleider Sjoerd Sjoerdsma twitterde over de stijgende ledentallen van de partij, sinds het aantreden van Kaag. Ruim 2000 nieuwe leden hebben zich het afgelopen jaar gemeld.
“Dat is natuurlijk mooi”, zegt een oud-Kamerlid daarover. “Maar de valkuil is dat D66’ers soms de neiging hebben vooral te luisteren naar de leden en te weinig naar de kiezers. Daar moeten ze voor waken.”
Vleugels bij de debatten
De campagne begint pas bij de debatten. “Daar kun je vleugels krijgen. Dat is het moment dat het losgaat. De wedstrijd moet nog beginnen”, zegt een oud-D66-Kamerlid.
Een ander zegt: “Het komt goed. Maar of het het Torentje wordt, dat is de vraag. Er kan nog van alles gebeuren: als Wopke morgen een fout maakt, dan zal je zien wat er gebeurt. Dat is het spannende aan de verkiezingen.”
Metoo-kwestie
Kaag moet dus aan de bak. Makkelijk wordt het niet. Daarbij sluimert er ook nog een vervelende metoo-kwestie rondom een prominent partijlid boven de partij. Kaag nam de kwestie meteen hoog op en startte een onderzoek naar mogelijke seksuele intimidatie binnen de partij. Maar de uitkomst daarvan laat nog steeds op zich wachten.
Kanne stelt dat in de politiek alles mogelijk is: “Verkiezingen worden besloten in de laatste weken. Misschien wel in de laatste dagen. Dus het Kaag-effect kan nog komen. Maar dan zal ze het in die debatten wel heel goed moeten doen.”
Wie is Sigrid Kaag?
Kaag werd geboren in 1961 in Rijswijk, als dochter van een klassiek pianist. Ze groeide op in Zeist.
Ze studeerde in Caïro, haalde twee masters in Internationale Relaties in Groot-Brittannië. Ze werkte daarna voor Shell in Londen en deed het diplomatenklasje van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
In 1994 nam ze een baan bij UNRWA, de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen.
Op 26 oktober 2017 trad zij toe tot het kabinet Rutte III. Als minister van Buitenlandse Handel.
Kaag is gehuwd met Anis al-Qaq, tandarts en voormalig Palestijns ambassadeur in Zwitserland, en heeft vier kinderen.
AD 12.02.2021D66 wil 10 miljard euro steken in onderwijs en het gratis maken van kinderopvang. Het begrotingstekort mag flink oplopen omdat het onderwijs volgens lijsttrekker Sigrid Kaag ‘een Marshallplan’ nodig heeft. ,,Tegen kennisverlies bestaat geen vaccin.”
Met het geld – 7 miljard euro voor onderwijs en onderzoek en 3 miljard om kinderopvang vier dagen per week gratis te maken – moeten de salarissen van leraren op basisscholen en middelbare scholen gelijkgetrokken worden, komt er een studiebeurs van minimaal 300 euro per maand die niet na vier jaar ophoudt en krijgen kinderen uit armere wijken een gratis warme lunch voorgeschoteld.
In een eerder onderwijsplan van D66 zouden álle kinderen nog een gezonde lunch geserveerd krijgen. Dat blijkt te duur, erkent partijleider Sigrid Kaag. ,,Dit kost 400 miljoen euro. We beginnen daar waar de nood het hoogst is.’’ Op sommige scholen is het een bekend probleem dat kinderen zonder ontbijt naar school komen en ook geen broodtrommeltje meekrijgen. ,,Je kunt niet leren op een lege maag.’’
Kruideniersmentaliteit
Midden in de coronacrisis is er geen geld ‘over’ voor dergelijke investeringen. Om dat toch te kunnen betalen, komt D66 met een belasting op grote vermogens en op vervuilende bedrijven. Maar dat levert niet genoeg geld op. Daarom wil Kaag ook de staatsschuld laten oplopen om extra geld vrij te maken. ,,Bij de vorige crisis is de fout gemaakt om fors te bezuinigen. Dat was een kruideniersmentaliteit. Nu moet er geïnvesteerd worden, die urgentie en noodzaak wordt door het coronavirus alleen maar groter. Maar tegen kennisverlies bestaat geen vaccin.’’
Door dat geld in onderwijs te steken, wordt er volgens haar geïnvesteerd in welvaart voor de toekomst en kan de economie uit het slop worden getrokken. ,,Er is een Marshallplan voor onderwijs nodig”, zegt ze, verwijzend naar het Amerikaanse hulpplan voor Europa na de Tweede Wereldoorlog. Of het grote bedrag bij een eventuele kabinetsformatie een breekpunt wordt, wil ze niet zeggen. ,,Laat anderen mij dan maar overtuigen dat er ook een alternatief is om de economie te herstellen. Die weg ís er niet.’’
Fooien
Als je voor een dubbeltje geboren bent, kon je een kwartje worden. Daar ben ik zelf het product van, aldus D66-lijsttrekker Sigrid Kaag.
Ze hekelt VVD en CDA die bij de vorige kabinetsformatie respectievelijk 100 en 200 miljoen voor onderwijs wilden uittrekken. ,,Dat zijn bijna fooien’’, schampert ze. D66 wilde 4 miljard euro investeren. Uiteindelijk werd er 1,9 miljard uitgetrokken. Oud-onderwijsminister Jet Bussemaker (PvdA) schreef in haar deze week verschenen boek dat toenmalig D66-leider Alexander Pechtold vooral met een groot bedrag wilde pronken en zich weinig bekommerde om ‘concrete inhoudelijke resultaten’. Kaag: ,,Bussemakers partij heeft in het vorige kabinet op onderwijs bezuinigd.”
D66 steunde alle onderwijsbegrotingen van het afgelopen decennium en was er sinds 2017 als regeringspartij medeverantwoordelijk voor. Toch is het Nederlandse onderwijs volgens Kaag de afgelopen jaren ‘structureel verwaarloosd’. Daardoor krijgen niet alle kinderen dezelfde kansen. Vroeger, zegt Kaag, kon dat nog wel. ,,Als je voor een dubbeltje geboren bent, kon je een kwartje worden. Daar ben ik zelf het product van.” Nu gebeurt het te vaak dat kinderen die in bepaalde wijken worden geboren een taalachterstand hebben, zegt Kaag, die zij op school niet meer inhalen. ,,Je kunt niet zeggen: jammer, jij bent in de verkeerde wijk geboren.’’
Op de basisschool krijgen leerlingen van laagopgeleide ouders vaker een lager advies voor hun vervolgopleiding dan kinderen van hoogopgeleide ouders, blijkt al jaren uit onderzoek. Dat hardnekkige probleem is niet met geld op te lossen. ,,Geld is een middel’’, stelt Kaag. De gratis kinderopvang is volgens haar ‘niet alleen’ bedoeld om ouders meer te kunnen laten werken, maar juist om kinderen aan de start ‘gelijke kansen op goede taalontwikkeling’ te geven. ,,Je moet beginnen aan de basis.’’
Langere schooldag
Op de basisschool moeten leraren ‘meer waardering krijgen’. Dat moet volgens haar gebeuren door lerarensalarissen over de hele linie te verhogen en door te zorgen dat leraren minder uren voor de klas staan, zodat ze meer tijd krijgen om lessen voor te bereiden. Ook moeten er meer leraren in de klas zijn om achterstanden weg te werken, wordt de schooldag langer om ruimte te maken voor cultuur, sport en huiswerkbegeleiding en worden de klassen kleiner – naar maximaal 23 leerlingen.
Voor al die plannen zijn veel extra leerkrachten nodig, die nu niet beschikbaar zijn. In het onderwijs is momenteel sprake van een lerarentekort, dat met name in de grote steden wordt gevoeld. ,,Dit is geen oplossing voor morgen’’, erkent Kaag. ,,Maar je moet wel ergens beginnen.’’ Als het vak van leraar aantrekkelijker wordt, zal ook de belangstelling voor de lerarenopleidingen toenemen, denkt ze. ,,Als door gratis kinderopvang huidige leraren meer gaan werken, kun je met de bestaande leerkrachten al een deel van onze doelen realiseren.’’
Banen
Kaag zegt niet tot welke hoogte ze de staatsschuld wil laten oplopen, maar benadrukt dat het binnen de Europese begrotingsregels moet blijven. ,,Wij vinden dit plan belangrijk. De economie zal zich herstellen.’’ Onderwijs is volgens Kaag ‘cruciaal’ voor banen. ,,Werkgeversvoorzitter Ingrid Thijssen pleit ook voor meer investeringen in onderwijs. Ons verdienvermogen is daar één op één aan gerelateerd. Willen we middenmoter worden of willen we koploper blijven?’’
Je kunt niet zeggen: jammer, jij bent in de verkeerde wijk geboren, aldus D66-lijsttrekker Sigrid Kaag.
MSN 07.02.2021 De maandlasten voor starters op de woningmarkt moeten lager, vindt D66, bijvoorbeeld door een langere looptijd voor hypotheken. De maandlasten zijn volgens de partij nu vaak erg hoog, terwijl starters over het algemeen nog niet zo’n hoog salaris hebben.
De partij wil een looptijd voor een hypotheek van bijvoorbeeld 40 jaar in plaats van 30 jaar. Voor een huis van 325.000 euro scheelt dat ongeveer 220 euro per maand, bij een rente van 1,1 procent, rekent een woordvoerder voor.
“Jonge mensen die een huis kopen hebben ademruimte nodig”, zegt D66-fractievoorzitter Rob Jetten. “Daarom is het goed als je ervoor kan kiezen om de lasten wat meer te spreiden over je leven.”
Hypotheekrenteaftrek
Op de lange termijn kost het natuurlijk wel meer geld, omdat men langer rente betaalt. Ook houdt men mogelijk een hogere restschuld bij verkoop, omdat men minder aflost per maand. Hetzelfde geldt voor een deels aflossingsvrije hypotheek. De woordvoerder benadrukt dat het om een vrijwillige keuze gaat. “Uiteraard is het belangrijk dat starters zich goed laten inlichten: geleend geld moet immers worden betaald.”
Daarnaast wil D66 de hypotheekrenteaftrek afschaffen. Daarvoor geldt nu dat men er alleen recht op heeft bij een hypotheek die niet langer loopt dan 30 jaar. De partij wil dat iedereen een belastingvoordeel van “minimaal ruim 200 euro per maand” krijgt door de afschaffing ervan, die samenhangt met het plan van D66 om alle toeslagen af te schaffen. Volgens de partij pakt de hypotheekrenteaftrek vooral goed uit voor mensen met duurdere huizen.
NU 18.12.2020 Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken wordt lijstduwer voor D66 bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart, meldt ze in een interview met de Volkskrant. Ollongren zegt zelf niet de Kamer in te gaan, omdat dat “andere capaciteiten vereist die ik niet bezit”.
“Ik ben straks ambtenaar, wethouder en minister geweest, het bestuurlijke ligt mij meer. Ik wil wel zichtbaar betrokken zijn bij het team van Sigrid Kaag, maar voor het parlementaire handwerk acht ik anderen meer geschikt”, aldus Ollongren tegen de krant.
Eerder dit jaar zag de minister al af van deelname aan de race voor het partijleiderschap van D66. “Ik denk niet dat het verstandig is. Het is beter als jullie een van de andere kandidaten kiezen in de wetenschap dat er heel andere goede kandidaten zijn”, zei ze toen in talkshow M.
Lijstduwers staan bewust onderaan op de kieslijst en hoeven zelf geen zetel te winnen. Met hun deelname op deze plekken hopen ze wel stemmen voor hun partij binnen te halen.
In 2006 stond Ollongren ook op de kandidatenlijst van D66, op de vijfde plaats. Omdat de partij toen drie zetels haalde, viel ze buiten de boot. Daarna werd ze topambtenaar op het ministerie van Algemene Zaken van premier Mark Rutte. In 2014 volgde een wethouderschap in Amsterdam, waarna ze in 2017 minister van Binnenlandse Zaken werd.
NOS 19.12.2020 Minister Kajsa Ollongren wordt bij de Tweede Kamerverkiezingen lijstduwer voor haar partij D66. In een gesprek met de Volkskrant zegt ze dat ze “zichtbaar betrokken” wil zijn bij het team van lijsttrekker Sigrid Kaag, maar ze gaat niet de Tweede Kamer in.
Volgens Ollongren zijn daar andere capaciteiten voor vereist dan die zij bezit. “Ik ben straks ambtenaar, wethouder en minister geweest, het bestuurlijke ligt mij meer.” Over haar kandidatuur voegde ze daar voor de ministerraad aan toe: “Wat we altijd in Nederland doen met het lijstduwerschap is dat je heel laag op de lijst komt. Dat doe je dus niet omdat je de Kamer in wil. Als je dat wil moet je gewoon op een verkiesbare plek proberen te komen en dat heb ik niet gedaan.”
Ollongren werd lange tijd ook als kandidaat-leider van D66 genoemd, maar in mei maakte ze bekend dat ze daarvan afziet. Ze was eerder vanwege ziekte maanden uit de running en volgens haar is het voor haar gezondheid beter als ze geen partijleider wordt.
Eerder ook al op lijst
Ollongren is minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier. In 2006 stond ze ook op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer, op de vijfde plaats. Doordat D66 toen maar drie zetels haalde, viel ze buiten de boot.
De laatste tijd is ze als minister veel bezig met het in goede banen leiden van verkiezingen in coronatijd. Gisteren nam de Tweede Kamer haar wet aan, waarin diverse speciale maatregelen voor de Kamerverkiezingen staan.
De belangrijkste bepalingen zijn dat de verkiezingen over drie dagen worden uitgesmeerd en dat mensen van 70 jaar en ouder ook per post mogen stemmen. De Tweede Kamer riep het kabinet gisteren op ook te onderzoeken of stembureaus in de buitenlucht een mogelijkheid zijn.
MSN 18.12.2020 Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken wordt lijstduwer voor D66 bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart, meldt ze in een interview met de Volkskrant. Ollongren zegt zelf niet de Kamer in te gaan, omdat dat “andere capaciteiten vereist die ik niet bezit”.
“Ik ben straks ambtenaar, wethouder en minister geweest, het bestuurlijke ligt mij meer. Ik wil wel zichtbaar betrokken zijn bij het team van Sigrid Kaag, maar voor het parlementaire handwerk acht ik anderen meer geschikt”, aldus Ollongren tegen de krant.
Eerder dit jaar zag de minister al af van deelname aan de race voor het partijleiderschap van D66. “Ik denk niet dat het verstandig is. Het is beter als jullie een van de andere kandidaten kiezen in de wetenschap dat er heel andere goede kandidaten zijn”, zei ze toen in talkshow M.
Lijstduwers staan bewust onderaan op de kieslijst en hoeven zelf geen zetel te winnen. Met hun deelname op deze plekken hopen ze wel stemmen voor hun partij binnen te halen.
In 2006 stond Ollongren ook op de kandidatenlijst van D66, op de vijfde plaats. Omdat de partij toen drie zetels haalde, viel ze buiten de boot. Daarna werd ze topambtenaar op het ministerie van Algemene Zaken van premier Mark Rutte. In 2014 volgde een wethouderschap in Amsterdam, waarna ze in 2017 minister van Binnenlandse Zaken werd.
MSN 18.12.2020 Minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren wordt lijstduwer voor D66 bij de landelijke verkiezingen in maart. In een interview in de Volkskrant zegt ze hiermee lijstrekker Sigrid Kaag te willen ondersteunen. Tegelijk zegt ze niet in de Tweede Kamer te gaan als ze met voorkeursstemmen zou worden gekozen.
“Ik word lijstduwer, dat vind ik een mooie democratische traditie in Nederland. Maar ik ga niet de Kamer in, het Kamerwerk vereist weer hele andere capaciteiten. Ik denk niet dat ik die bezit. Ik ben straks ambtenaar, wethouder en minister geweest, het bestuurlijke ligt mij meer. Ik wil wel zichtbaar betrokken zijn bij het team van Sigrid Kaag, maar voor het parlementaire handwerk acht ik anderen meer geschikt.”
Eerder overwoog de 53-jarige Ollongren zich nog kandidaat te stellen voor het lijsttrekkerschap van de sociaal-liberalen, maar in mei zag ze daar van af. Ze was in de maanden daarvoor uitgevallen wegens ziekte en meende dat het leiden van de partij naar de verkiezingen niet verstandig was voor haar gezondheid.
In 2006 stond Ollongren ook op de kandidatenlijst van D66, op de vijfde plaats. Omdat de partij toen maar drie zetels haalde, viel ze buiten de boot. Daarna werd ze topambtenaar op het ministerie van Algemene Zaken van premier Mark Rutte. In 2014 volgde een wethouderschap in Amsterdam, waarna ze in 2017 minister werd van Binnenlandse Zaken.
Telegraaf 02.12.2020 De leden van D66 hebben stevig ingegrepen op de voorgestelde kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zo is de beoogde nummer 3 en nieuwkomer Hanneke van der Werf een eind teruggezet, terwijl bekende gezichten juist een zetje omhoog hebben gekregen.
De opvallendste wijziging na de ledenraadpleging is de positie van Van der Werf, nu nog raadslid in Den Haag. De partij had haar op plek 3 gezet, achter lijsttrekker Sigrid Kaag en haar running mate Rob Jetten. Maar de leden van D66 blijken het een stuk minder in Van der Werf te zien zitten en hebben haar naar plek 9 teruggeketst. De leden van de partij mogen altijd nog hun zegje doen over de kandidatenlijst die het partijbestuur opstelt.
Hoogste nieuwkomer
Van der Werf is met haar negende plek nog altijd de hoogste nieuwkomer op de lijst. Want na Kaag en Jetten volgen nu zes zittende Kamerleden. Vera Bergkamp (stond 5e) is de nieuwe nummer 3. Achter haar volgen Jan Paternotte, Sjoerd Sjoerdsma, Salima Belhaj, Steven van Weyenberg en Tjeerd de Groot. Dat laatste Kamerlid, bekend om zijn uitspraak dat de veestapel in Nederland gehalveerd moet worden, is door de leden gepromoveerd van plek 12 naar 8. Raoul Boucke maakt na Van der Werf de nieuwe top 10 compleet, hij is één plekje geklommen.
De andere nieuwkomer in de oorspronkelijke top 10, Jeanet van der Laan, is door de leden ook teruggezet. De wethouder in Lisse is van plaats 8 gezakt naar plaats 13. Staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën) heeft zijn tiende plek ook moeten opgeven, hij staat nu op 12.
De D66-leden blijken meer met bekende gezichten dan nieuwkomers te hebben. Zo zijn de zittende Kamerleden Paul van Meenen (van 14 naar 11), Joost Sneller (17 naar 14) en Rens Raemakers (24 naar 19) allemaal gestegen op de lijst na de ledenraadpleging.
Eerder was er al gedoe over de kandidatenlijst van D66. Politiek commentator Wouter de Winther vertelt erover in de podcast Afhameren:
NOS 02.12.2020 De leden van D66 hebben flink wat veranderingen aangebracht in de concept-kandidatenlijst van de partij voor de Tweede Kamerverkiezingen. Na de stemming onder de leden komen veel Kamerleden hoger op de lijst en zakken veel nieuwkomers juist. Zo daalde het Haagse gemeenteraadslid Hanneke van der Werf van de derde naar de negende plaats en Jeanet van der Laan, wethouder in Lisse, van de achtste naar de dertiende.
Kamerlid Vera Bergkamp steeg ten opzichte van de ‘advieslijst’ van het bestuur van 5 naar 3, haar collega Sjoerd Sjoerdsma van 7 naar 5 en Salima Belhaj van 9 naar 6. Verder klom Kamerlid Tjeerd de Groot van 12 naar 8 en Paul van Meenen van 14 naar 11.
Staatssecretaris van Financiën Hans Vijlbrief zakte van 10 naar 12.
Stemming onder alle leden
Anders dan bij veel andere partijen worden bij D66 de kandidatenlijsten niet vastgesteld op een congres, maar in een open stemming onder alle leden. Daardoor is de kans relatief groter dat er veranderingen komen in de lijstvolgorde.
De leden van D66 wezen eerder minister Sigrid Kaag al als lijsttrekker aan. D66 heeft nu 19 zetels in de Tweede Kamer en staat in de Peilingwijzer, een gemiddelde van de peilingen van Ipsos, I&O Research en Kantar, tussen de 11 en 15 zetels.
AD 02.12.2020 De landelijke leden van D66 hebben de kandidatenlijst voor de Tweede-Kamerverkiezingen flink onder handen genomen. Een van de gedupeerden is Haags fractieleider Hanneke van der Werf, die van plek 3 naar plek 9 zakt.
,,Natuurlijk had ik graag mijn oorspronkelijke positie vastgehouden. Ik ben harder gedaald dan ik had gedacht, zegt ze. ,,Maar ik ben nog altijd de hoogste nieuwkomer op een heel verkiesbare plek. Vooraf had ik hiervoor getekend.”
De landelijke D66-leden hebben een stokje gestoken voor de vernieuwingsdrift van de kiescommissie die elf nieuwkomers in haar top 20 zette. Veel van de Kamerleden klommen op de definitieve lijst, zoals voormalig Haags D66-raadslid Jeroen Sneller.
Verbaasd
Het Kamerlid voerde met succes actie om hoger op de kandidatenlijst terecht te komen dan de 17de plek die hem was toebedeeld. Na de online-stemming bleken de landelijke D66-leden hem beloond te hebben met een 14de plaats.
,,De leden hebben duidelijk voor de bekende namen gekozen”, analyseert Hanneke van der Werf. ,,En dat kun je ze moeilijk kwalijk nemen, die mensen hebben zich bewezen. Ik was zelf ook heel verbaasd, toen ik hoorde dat ik op plek drie stond.”
Nummer 2
Bij de VVD zien we een voormalig Haags raadslid op een verkiesbare plaats terug. Ingrid Michon was tot 2018 vice-fractieleider van de VVD Den Haag en staat nu op de twintigste plek. De PvdA beloonde Haags fractieleider Mikal Tseggai met een 18de plaats.
Eerder al kwam Haags raadslid Pieter Grinwis met een vijfde plaats hoog op de kandidatenlijst van ChristenUnie terecht. Oud-raadslid Christine Theunissen doet het misschien wel het beste. Zij is de nummer 2 van de Partij voor de Dieren.
OmroepWest 02.12.2020 De leden van D66 hebben de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen opgeschud. De Haagse fractievoorzitter Hanneke van der Werf zakt zes plaatsen. Er is wel goed nieuws voor Joost Sneller, de persoonlijke campagne die hij voerde heeft hem een hogere plek opgeleverd. Hans Vijlbrief, staatssecretaris van Financiën, verdwijnt uit de top-10. Hij stond op tien, maar moet uiteindelijk genoegen nemen met plaats twaalf.
Hanneke van der Werf, de nummer drie op de conceptlijst, staat nu op plek negen. Haar plek wordt ingenomen door het Tweede Kamerlid Vera Bergkamp die op vijf stond. ‘Natuurlijk had ik liever nummer 3 vastgehouden, maar in alle eerlijkheid: hier had ik vooraf zeker voor getekend. Al met al prachtig om als hoogste nieuwe binnenkomer in de top 10 te staan!’, reageert Van der Werf op Twitter. Ook Kamerleden Sjoerd Sjoerdsma en Salima Belhaj komen hoger te staan in de top-10.
Jeanet van der Laan, wethouder in Lisse, verdwijnt van plek acht en gaat naar dertien. Haar plaats wordt ingenomen door Tjeerd de Groot, landbouwwoordvoerder in de Kamer, die op twaalf stond.
Joost Sneller stijgt drie plaatsen
Kamerleden Joost Sneller en Rens Raemakers hebben actie gevoerd om hoger op de lijst te komen. Met enig succes. De Haagse Sneller ging na de stemming van de D66-leden van zeventien naar veertien, Raemakers won vijf plaatsen en staat in de definitieve lijst op plek negentien.
Op Twitter bedankt Sneller iedereen voor de steun: ‘Dankzij de steun van heel veel D66-leden sta ik op plek 14 van de definitieve kandidatenlijst, ontzettend dankbaar en vereerd.’
Eerder maakten wij deze reportage over Snellers campagne:
De partij van lijsttrekker Sigrid Kaag zit nu met negentien mensen in de Tweede Kamer. In de laatste Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van verschillende peilingen, houden de democraten elf tot vijftien zetels over.
Haagse PvdA-fractievoorzitter op verkiesbare plek
Ook Mikal Tseggai, fractievoorzitter voor de PvdA in Den Haag, staat op een verkiesbare plek bij de PvdA. Ze is achttiende op de lijst voor de Tweede Kamer. Ingrid Michon, oud-raadslid van de Haagse VVD, staat eveneens op een verkiesbare twintigste plek voor de VVD bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. Michon was tot 2018 vicefractievoorzitter van de Haagse VVD, nu is ze werkzaam bij het Rijksvastgoedbedrijf.
Den HaagFM 02.12.2020 Nu de kandidatenlijst voor D66 voor de komende Tweede Kamerverkiezingen definitief is vastgesteld valt op dat D66 Den Haag-fractievoorzitter Hanneke van der Werf niet meer op een derde plek staat, ze staat nu op de negende plaats van de kieslijst.
“Ik sta op plek 9. Natuurlijk had ik liever nr 3 vastgehouden, maar in alle eerlijkheid: hier had ik vooraf zeker voor getekend. Al met al prachtig om als hoogste nieuwe binnenkomer in de top 10 te staan”, laat Van Der Werf weten via Twitter.
Het Haagse raadslid Fonda Sahla heeft 27e haar plek weten te behouden op de kandidatenlijst. Klimaatstaker Stijn Warmenhoven is een plek gestegen en staat nu op 42, Wamrenhoven voerde een campagne om als 20-jarige in de top 20 van de kandidatenlijst te komen.
De lijst van D66 wordt aangevoerd door lijsttrekker Sigrid Kaag en huidig D66-fractievoorzitter Rob Jetten op 2. De derde plek op de kieslijst is nu voor huidig Kamerlid Vera Bergkamp.
MSN 29.11.2020 Minister Kajsa Ollongren (D66) uit in een speech kritiek op het hoofdstuk in het verkiezingsprogramma van de VVD dat over de rechterlijke macht gaat. Kritiek op deze macht komt niet meer alleen van de flanken, ziet Ollongren na het lezen van deze plannen. “Conservatieve partijen stellen nu zelfs in hun verkiezingsprogramma voor dat lidstaten uitspraken van het Europees Hof in Straatsburg mogen corrigeren. Politici dus die beslissingen van rechters terzijde kunnen schuiven.”
Ollongren besprak haar zorgen over de omgang met de scheiding der machten in een speech vanuit de Sint Bavokerk in Haarlem, waar de verzetsstrijder Hannie Schaft werd herdacht. De Haarlemse Schaft zou in 2020 100 jaar zijn geworden. De minister besprak het werk van de bekende verzetsvrouw, maar maakte ook de link met het heden. “Waar we nu terugkijkend het nazisme afwijzen, zijn de bedreigingen van onze tijd dubbelzinniger”, aldus Ollongren. “In plaats van het zwart-wit van de oorlog moeten wij het doen met de grijstinten van de vrede.”
Populisten zijn volgens haar niet het “absolute kwaad”, en de kiezers van nationalistische politici moeten serieus worden genomen. Maar dat betekent niet dat populisten zelf vrij baan krijgen. Toen FVD-leider Thierry Baudet met de term ‘dikastocratie’ suggereerde “dat er sprake is van een machtsgreep door de rechterlijke macht” ging hij volgens Ollongren een grens over.
Rechterlijke macht
Maar ook bij haar “conservatieve vrienden” ziet de bewindsvrouw toenemende kritiek op de rechterlijke macht. Ze doelt op plannen in het verkiezingsprogramma van de VVD om lidstaten meer in te laten brengen tegen uitspraken van het Europees Hof en om maatschappelijke organisaties minder ruimte te geven om “uit naam van het algemeen belang” te procederen. Dit gebeurde bij de stikstof- en klimaatzaken die milieuorganisaties als Urgenda hebben aangespannen tegen de staat. Het kabinet moest na het vonnis het beleid aanscherpen om aan die uitspraken te voldoen. De liberale partij vreest zo dat de rechter op de stoel van de politiek gaat zitten.
“Rechterlijke uitspraken moeten worden uitgevoerd, ook als ze het parlement of het kabinet niet goed uitkomen”, zegt Ollongren daarover. “En dat doet soms pijn, zeker voor bestuurders. Maar macht moet altijd betwistbaar zijn in een democratie.”
NOS 28.11.2020 De Nederlandse politiek heeft behoefte aan gematigdheid. Dat heeft D66-lijsttrekker Sigrid Kaag gezegd tijdens het congres van haar partij. Ze haalde in haar speech uit naar coalitiegenoten VVD en CDA, die de deur voor samenwerking met partijen als de PVV en Forum voor Democratie op een kier laten staan. “Wij buigen niet voor de nationaal-populisten met hun Jodenhaat, moslimhaat en vrouwenhaat. En in tegenstelling tot VVD en CDA werken wij principieel nooit met hen samen”, zei Kaag.
Ze deelde tegelijkertijd ook een sneer uit naar PvdA en GroenLinks, die zich volgens haar vastklinken aan de SP. “Wij buigen ook niet voor radicale socialisten die uit de euro willen en onze banen op het spel zetten, juist nu zo veel mensen verlegen zitten om werk. Wat Nederland nodig heeft, is gematigdheid.”
Kaag had in haar toespraak opvallend veel aandacht voor de sociale ongelijkheid in Nederland. Ze wees op de bijna 1 miljoen Nederlanders die in armoede leven, de discriminatie op de arbeidsmarkt en jonge mensen die geen huis kunnen krijgen.
Nederlandse belofte hapert
“Het zijn allemaal signalen dat een belangrijke pijler onder Nederland aan het wankelen is. De Nederlandse belofte hapert. De belofte dat verdienste en hard werken bepalen hoever je komt”, vindt Kaag, die sinds 2017 minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is.
Er moeten volgens Kaag de komende jaren scherpe keuzes gemaakt worden in de politiek om de ongelijkheid aan te pakken, zoals beter onderwijs, gratis kinderopvang en voldoende betaalbare huizen. En dan moet de politiek niet schrikken als de consequenties in zicht komen. “Want meer bouwen betekent minder megastallen. Daar zit de pijn. En daar wordt geen keuze gemaakt. En dan blijven mooie ambitieuze plannen gratuit.”
AD 28.11.2020 D66-leider Sigrid Kaag heeft tijdens het verkiezingscongres van haar partij uitgehaald naar de politieke concurrentie. Zij hekelt partijen als VVD en CDA, die samenwerking met ‘nationaal-populisten’ principieel zouden moeten uitsluiten. Tegelijkertijd vindt Kaag dat linkse partijen zich niet moeten vastklinken aan ‘radicale socialisten’. ,,Wat Nederland nodig heeft, is gematigdheid”, meent ze.
Volgens Kaag moeten partijen ‘de rug recht houden’. ,,Wij buigen niet voor de nationaal-populisten met hun jodenhaat, moslimhaat en vrouwenhaat. En in tegenstelling tot VVD en CDA werken wij principieel nooit met hen samen”, waarmee zij verwijst naar de samenwerking in bijvoorbeeld Noord-Brabant, waar die twee partijen een college vormen met FvD. ,,Er zijn grenzen aan pragmatisme.”
Tegelijkertijd zegt Kaag ook niet te willen buigen ‘voor radicale socialisten die uit de euro willen en onze banen op het spel zetten’, juist nu de werkloosheid hard oploopt. ,,In tegenstelling tot de linkse partijen klinken wij ons niet aan hen vast”, stelt ze, daarmee verwijzend naar de belofte van GroenLinks en PvdA om alleen met elkaar en het liefst ook met de SP aan het kabinet deel te willen nemen. De SP wil uit de euro stappen en een nieuwe munt introduceren waaraan alleen landen met een vergelijkbare economie deelnemen.
Kaag sprak tijdens haar toespraak haar zorgen uit over de staat waarin Nederland verkeert. Vooral ongelijkheid is daarbij een probleem. ,,We zijn minder één land dan voorheen. Een periode die ons land zo rijk heeft gemaakt heeft sommigen heel veel gebracht, maar anderen weinig tot niets.” De oorzaak is volgens haar gelegen in het ‘haperen van de Nederlandse belofte’: ,,De belofte dat verdienste en hard werk bepalen hoe ver je komt.”
Drie stippen aan de horizon
Kaag een aantal ‘acute problemen’ die van een oplossing moeten worden voorzien: allereerst ‘de stokkende sociale mobiliteit’, doordat mensen uit vermogende gezinnen het automatisch verder schoppen dan anderen. Ook speelt het opleidingsniveau van ouders nu een te grote rol. En daarnaast een gebrek aan erkenning (en beloning) voor waardevol werk. ,,We praten veel over het belang van gelijke kansen, maar een gelijke kans garandeert geen rechtvaardigheid.”
Het is daarom aan de politiek om verder te kijken en niet ‘in de coronamalaise’ te blijven hangen, stelt Kaag. Zij zet daarom drie stippen op de horizon: een hechter sociaal fundament, een schone economie en een rechtsstaat die ‘ook echt recht doet aan mensen’. Daarvoor zijn volgens haar investeringen nodig in onder meer onderwijs, woningbouw en gratis kinderopvang.
OmroepWest 22.11.2020 Hagenaar Joost Sneller heeft de mooiste baan van de wereld vindt hijzelf. Hij is Tweede Kamerlid voor D66. Maar op de voorlopige kieslijst van zijn partij staat hij op plek 17 en als de laatste peilingen uitkomen, valt hij net buiten de boot. Zijn hoop is nu gevestigd op de D66-leden die in een online-stemming de kandidatenlijst nog mogen wijzigen en hem hoger op de kieslijst kunnen zetten. Daarom is Sneller een campagne voor zichzelf begonnen.
Op Twitter krijgt Sneller van verschillende kanten bijval. D66’ers twitteren: ‘D66-leden: vergeet Joost Sneller niet hoger op de kandidatenlijst te zetten’ en ‘Als je van de inhoud bent, dan stem je op Joost Sneller’. Sommige leden hebben een video gemaakt die ze op de sociale media verspreiden om partijgenoten over te halen om Sneller naar boven te plaatsen.
Dank, @EuroPaulB, dat je mij morgen in de top-3 van jouw kandidatenlijst zet!🙏🏻 En wat een mooie motivatie geef je waarom je vindt dat andere D66-leden dat ook zouden moeten doen: https://t.co/TBW0hqvn4E
Sneller zelf belt, appt en twittert zich een slag in de rondte. ‘Ik probeer zoveel mogelijk leden te bereiken met de vraag of ze mij hoger op de lijst willen zetten’, zegt Sneller. Het kost hem veel tijd, maar het is voor de goede zaak.
Raadslid Den Haag
Joost Sneller (38) kwam in 2017 in de Tweede Kamer. Daarvoor was hij een paar jaar raadslid in de Haagse gemeenteraad, hij werkte in verschillende functies achter de schermen voor D66 op het Binnenhof en hij was directeur van het wetenschappelijk bureau van de partij.
‘Ik denk dat ik als Kamerlid het verschil kan maken door mijn ervaring’, zegt Sneller. ‘Natuurlijk is 17 een mooie plaats en het is ook wat hoger dan tijdens de vorige verkiezingen. Maar het zou mooi zijn als ik in de top 15 kan komen zodat ik zekerder ben van een startbewijs voor de volgende periode.’
Concurrentie
Volgens Sneller is hij op plek 17 gekomen omdat hij veel concurrentie heeft van mensen met een zelfde achtergrond en woonplaats als hij. Er zijn gewoonweg teveel Joost Snellers bij D66. ‘Ik zou zeggen: er zijn nooit genoeg Joost Snellers’, lacht hij. ‘Maar het klopt wel. Op 10 staat de staatssecretaris van Financiën en ik ben woordvoerder financiën, op 13 staat een goed Gronings raadslid dat zich inzet voor democratisering en ik ben woordvoerder democratie. Er is dus veel concurrentie van goede mensen bij D66.’
Het Kamerlid weet nog niet wat hij gaat doen als zijn interne campagne niet slaagt en hij onverhoopt niet gekozen wordt tijdens de verkiezingen op 17 maart 2021. ‘Ik ben nu nog voor 100 procent bezig met plan A en dat is verkozen worden op 17 maart.’
Definitieve kieslijst
De D66-leden kunnen nog tot dinsdag 1 december stemmen op de kandidatenlijst. Een paar dagen later maakt de partij de definitieve kieslijst bekend.
MSN 19.11.2020 Na gemopper vanuit D66-gelederen over te weinig kleur, te weinig nieuwkomers en te weinig jongeren op de kandidatenlijst doet nu ook de seniorenafdeling van de democraten haar beklag. Het verkiezingsprogramma houdt te weinig rekening met 55-plussers, luidt de kritiek.
In een brief aan lijstrekker Sigrid Kaag laat de 150-koppige thema-afdeling senioren en samenleving weten dat D66 naar hun smaak te veel de oren laat hangen naar ’mensen met een jonge of middelbare leeftijd’. „D66 wil het belastingstelsel herzien, maar de rekening komt vooral bij gepensioneerden te liggen”, geeft voorzitter van de afdeling Hein van der Reijden als voorbeeld. Ook op de thema’s wonen en werken zijn senioren door D66 uit het oog verloren, vindt hij. „Denk daar over na”, zegt hij richting Kaag.
D66 krijgt het de afgelopen weken stevig voor de kiezen. Veel kritiek is er op de campagne #KiesKaag die volledig op Sigrid Kaag als persoon is gericht en niet op de partij of de inhoud. Ook Van der Reijden is er ongelukkig mee. „Ik denk dat die campagne nu snel zal verdwijnen.”
De nieuwe kandidatenlijst doet eveneens veel stof opwaaien. De lijst zou te weinig divers zijn, te weinig nieuwkomers bevatten en niet jong genoeg zijn. Anderen vrezen juist dat kandidaten een lage plek hebben gekregen, omdat ze blanke heteroseksuele mannen zijn.
NOS 11.11.2020 Na lijsttrekker Sigrid Kaag staan fractievoorzitter Rob Jetten (2) en het Haagse gemeenteraadslid Hanneke van der Werf (3) op de hoogste plaatsen van de concept-kandidatenlijst van D66 voor de Kamerverkiezingen van volgend jaar.
In de top-10 prijken verder de zittende Kamerleden Jan Paternotte (4), Vera Bergkamp (5), Steven van Weyenberg (6), Sjoerd Sjoerdsma (7) en Salima Belhaj (9). Ook wethouder in Lisse Jeanet van der Laan (8) en staatssecretaris van Financiën Hans Vijlbrief (10) staan hoog op de lijst.
D66 spreekt van een een sterk, divers en inclusief team van ervaren Kamerleden en nieuwe talenten. Van de 65 kandidaten is 51 procent man en 49 procent vrouw. 23 procent heeft een biculturele of migratie-achtergrond en op de lijst staan 11 lhbti’ers.
Topvoetballer
Los van Kaag, die al in september tot lijsttrekker werd gekozen, is Van der Werf de hoogste nieuwkomer op de lijst. Zij is nu fractievoorzitter van D66 in de Haagse gemeenteraad. Jeanet van der Laan is wethouder van onderwijs in Lisse. Eerder was ze topvoetballer en speelde ze tientallen keren voor het Nederlands elftal.
Andere nieuwe namen zijn onder meer strafrechtadvocaat Sidney Smeets (18) en Lisa van Ginneken (20), voorzitter van Transvisie, een belangenorganisatie voor transgenderpersonen.
De afgelopen tijd werd al duidelijk dat een aantal Kamerleden niet terugkeert. Om uiteenlopende redenen stellen Pia Dijkstra, Kees Verhoeven. Achraf Bouali, Antje Diertens, Jessica van Eijs, Maarten Groothuizen, Matthijs Sienot en Rutger Schonis zich niet meer beschikbaar.
Aantal Kamerleden trok zich terug
Sommigen van hen wilden aanvankelijk wel opnieuw op de kandidatenlijst, maar trokken zich in een laat stadium terug, omdat ze een hogere plaats wilden dan de partij voor hen in petto had. Ook de huidige minister Koolmees keert op eigen verzoek niet terug in de Tweede Kamer.
D66 heeft nu 19 zetels in de Kamer en staat in de Peilingwijzer, een gemiddelde van peilingen van Ipsos, I&O Research en Kantar, tussen de 11 en 15 zetels.
De komende tijd bepalen de leden de definitieve volgorde van de lijst. Begin december wordt de uiteindelijke lijst bekend. In september presenteerde D66 al het concept-verkiezingsprogramma. Het definitieve programma wordt eind november vastgesteld op een online-congres.
Telegraaf 11.11.2020 D66 draagt de diversiteitsgedachte uit via de samenstelling van z’n kandidatenlijst. In de top-10 staan weliswaar veel bekende gezichten, op de lijst is de vertegenwoordiging van geslacht, seksuele voorkeur, etnische afkomst en kennis zo goed mogelijk verdeeld, zo meldt de partij.
In de top-10 staan veel oude bekenden: na lijsttrekker Sigrid Kaag staan fractieleider Rob Jetten en verder ervaren Kamerleden als Sjoerdsma, Paternotte, Van Weyenberg, Belhaj en Bergkamp.
Hoogste binnenkomer, op plek 3, is Hanneke van der Werf, fractievoorzitter in de stad Den Haag, maar als voormalig beleidsmedewerker van de Kamerfractie zeker geen nieuw gezicht aan het Binnenhof.
Op plek 8 wél een verrassing: Jeanet van der Laan, wethouder te Lisse en voormalig voetbalinternational. Hans Vijlbrief, nu staatssecretaris van Financiën, voormalig topambtenaar in Brussel en Den Haag, bezet de tiende plaats.
Ook hoog, plek 11, staat geboren Surinamer Raoul Boucke, die jarenlang namens Nederland bij de EU onderhandelde over duurzaamheid. Verder nog: raadsleden Faissal Boulakjar (Breda, plek 15) en Hülya Kat (Amsterdam, plek 16) en advocaat/activist Sidney Smeets (plek 18).
D66-raadslid Hanneke van der Werf komt binnen op nummer 3. Ⓒ ANP/HH
D66 laat zich voorstaan op de diversiteit van de lijst. „Van de 65 kandidaten is 51 procent man en 49 procent vrouw”, zo meldt de partij. „23 procent van de kandidaten heeft een biculturele of migratie-achtergrond, waarvan er 5 in de top-20 staan en 11 in de top-40. De LHBTI-gemeenschap is goed vertegenwoordigd met 11 kandidaten, waarvan er 8 in de top-40 staan. Er is spreiding in opleiding en leeftijd.” De jongste kandidaat op de lijst is de 19-jarige ’klimaatstaker’ Stijn Warmenhoven, de oudste is oudgediende Paul van Meenen (64 jaar).
„We zijn erin geslaagd een nieuwe generatie D66’ers de ruimte te geven”, zegt lijsttrekker Kaag. „Ik verheug me erop met dit team aan de slag te gaan richting de verkiezingen.”
Afvallers
Niet op de lijst staan bewindslieden Wouter Koolmees, Stientje van Veldhoven en Ingrid van Engelshoven. De laatste stond meermaals op de lijst. Huidige Kamerleden Mathijs Sienot (vond zijn plek te laag), Achraf Bouali, Rutger Schonis, Jessica van Eijs, Maarten Groothuizen en Antje Diertens meldden hun vertrek. Eerder kondigden oudgedienden als Pia Dijkstra en Kees Verhoeven al aan niet meer door te willen.
De lijst staat nog niet vast. De leden bepalen via elektronisch stemmen de definitieve volgorde van de kandidatenlijst.
AD 11.11.2020 Jeanet van der Laan speelde 29 keer in het Nederlands vrouwenelftal. Na de verkiezingen van maart volgend jaar wordt ze opgesteld als een van de onderwijswoordvoerders voor D66.
Na raadslid en wethouder vind ik dat het tijd is om het te proberen in Den Haag, Jeanet van der Laan.
‘Met Sigrid Kaag. Ik kan je vertellen dat je de achtste plaats op de D66-conceptlijst hebt.’ Jeanet van der Laan is er beduusd van. ,,Weet je wat Sigrid mij aan de telefoon meedeelt?’’ vertelt ze haar man en kinderen thuis in Lisse. ,,Dat ik op plek acht sta. Geen grap!’’
Van der Laan hoopt woordvoerder onderwijs en sport te worden, als de leden haar plaats bevestigen. Van der Laan: ,,Wat me bezielt is dat ik er maatschappelijk toe wil doen. Dat heb ik jarenlang als docent gedaan en dat is doorgegroeid. Na raadslid en wethouder vind ik dat het tijd is om het te proberen in Den Haag.’’
Bijna drie jaar was ze D66-wethouder in Lisse, acht jaar raadslid gecombineerd met leraar Nederlands aan een scholengemeenschap. In 2017 stond ze op de landelijke D66-lijst met een tweeëndertigste plaats.
,,Mijn ouders waren bollenkwekers, we waren een echt voetbalgezin. Net zoals ik nu zelf een voetbalgezin heb. Ze namen ons mee naar de gemeenteraad en zeiden: ‘Hier moet je wezen als je iets wilt veranderen’.’’
Het politieke bloed is bij Van der Laan gaan stromen toen ze als 15-jarige bij de jongens van FC Lisse speelde. ,,We werden kampioen. Ik mocht niet mee promoveren omdat ik een meisje was….dat ontstak een geweldig vuur bij mij. Ik dacht: wat is dit? Het is vervelend te voelen dat je als anders wordt gezien.
Ik ging van de hoofdklasse naar het derde niveau landelijk. Daarvan zei de KNVB, dat is het voorportaal opleiding betaald voetbal van jongens en niet voor meisjes: ‘die hebben geen perspectief’. Dat vond ik totale onzin. Ik heb dat in een speech voor de grijze KNVB-bobo’s benoemd als discriminatie. Kort daarna hebben ze toestemming gegeven.’’
Van der Laan speelde 29 interlands als rechtsback. Twee van die wedstrijden in Oranje kan ze nog dromen. ,,Tegen het grote Duitsland in de Kuip, we hielden ze op 0-0. Veel vriendinnen en familie op de tribune.’’ En een verloren finale in Beijing tijdens de studentenspelen. Ze kreeg de A-status van NOC-NSF. ,,Daar kun je de huur van betalen.’’
Onderwijs
Zeventien jaar stond ze voor de klas, Van der Laan wil die ervaring verzilveren op het Binnenhof. ,,Wat ik het mooie vind van het voortgezet onderwijs is dat je die kinderen het geloof kunt geven dat ze veel meer kunnen dan ze denken. Daarom wil ik ook werken aan een verlengde brugklas, zodat kinderen zich langer vrij kunnen ontwikkelen voordat ze een keus maken.
En ik wil de werkdruk van leerlingen op de kaart zetten. En als je een generatie 15-jarigen laat uitstromen met een lage leesvaardigheid, dan is dat ook een grote zorg, dat wil ik aan de kaak stellen.’’
Waar ze nu tegenop ziet, is wat er op haar afkomt als ze eenmaal Kamerlid is. ,,Hoe ga ik dat managen met mijn gezin, dat is altijd een twijfel bij mij. Ik ben moeder van drie zonen, dat is het allerbelangrijkste! Ik heb er vertrouwen in, we regelen het wel.
Ik vraag me af, goh, wat voor leven ga ik nu weer krijgen? Het werk is belangrijk, je maakt lange dagen, dat snap ik, maar het moet wel in balans zijn. Ik hoop dat we een team hebben, dat ze me erop wijzen: daar kun je wat minder, daar moet je wel bij zijn.’’
“Ik vraag me af, goh, wat voor leven ga ik nu weer krijgen?”, aldus Jeanet van der Laan.
AD 11.11.2020 Nieuw elan bij D66 in de Tweede Kamer krijgt een Haags gezicht: fractievoorzitter Hanneke van der Werf in de Haagse gemeenteraad wordt de nummer 3 op de kandidatenlijst voor de verkiezingen, achter Sigrid Kaag en Rob Jetten.
Dat heeft de partij vanmiddag bekendgemaakt. Van der Werf is een bekend gezicht aan het Binnenhof; acht jaar lang werkte ze als voorlichter van de sociaal-liberale fractie. Nadat ze in de hofstad de raadsfractie ging leiden, stapte ze over naar verzekeraar Aegon. Vorig jaar beviel ze van een dochter.
Het moet raar lopen wil ze geen afscheid nemen van de verzekeraar, na de verkiezingen in maart. D66 peilt rond de twaalf zetels momenteel, en heeft er op dit moment negentien.
,,Ik heb in Den Haag veel aandacht besteed aan veiligheid en integratie, het is niet onopgemerkt gebleven dat initiatieven ook tot resultaat hebben geleid”, begint ze een antwoord op de vraag waaraan ze de toppositie op de kandidatenlijst te danken heeft. ,,Ook ik had dit niet verwacht hoor. De gemeenteraad van Den Haag is natuurlijk niet de makkelijkste van Nederland, misschien dat zoiets ook bonuspunten oplevert. Maar je moet het niet aan mij vragen natuurlijk, maar aan de partij.”
Ook een andere vrouw uit de Haagse raadsfractie is verkiesbaar, al staat ze ruim twintig plekken lager dan Van der Werf. Dat is Fonda Sahla, die veel mensen kennen van haar jongerenprojecten zoals de Transvaal Universiteit.
OmroepWest 11.11.2020 De Haagse D66-fractievoorzitter Hanneke van der Werf vertrekt na de Tweede Kamerverkiezingen in maart volgend jaar zeer waarschijnlijk naar het Binnenhof. Van der Werf staat op de derde plek van de landelijke D66-kieslijst, achter lijsttrekker Sigrid Kaag en de huidige D66-fractievoorzitter Rob Jetten. Van der Werf noemt het een eer om zo hoog op de kandidatenlijst te staan.
Van der Werf zit sinds 2014 in de Haagse gemeenteraad en maakte zich onder andere hard voor veiligheid, integratie en emancipatie. Ze zette zich in om criminele ondermijning aan te pakken; de vermenging van de onder- en bovenwereld. Ook stond ze aan de wieg van de uitbreiding van de keuzemogelijkheden bij ouderschapsverlof.
‘Het is een eer om op deze hoge plek op de lijst te mogen staan’, zegt Van der Werf. ‘Ik heb me zes jaar lang met hart en ziel ingezet voor de inwoners van mijn geliefde Den Haag, een stad waar ik inmiddels ruim twaalf jaar woon. Dit is een stad waar ontzettend veel gebeurt, die ervaring neem ik graag mee om het verschil te kunnen maken in het andere Den Haag.’
Wethouder Lisse op achtste plek
De achtste plek op de kieslijst van D66 wordt ingenomen door de 40-jarige Jeanet van der Laan. Zij is nu wethouder in Lisse. De in Lisse geboren en getogen Van der Laan was eerst drieënhalf jaar raadslid in Lisse en werd in 2018 wethouder.
Fonda Sahla, ook raadslid voor D66 in Den Haag, staat op plek 27 van de landelijke kandidatenlijst. Ook zij is blij met haar plek. ‘Met Sigrid Kaag krijgen we nieuw leiderschap’, zegt Sahla. ‘Ik ben blij en trots dat ik op deze prachtige lijst sta.’
Stemmen
Van 19 november tot 1 december kunnen de leden van D66 stemmen over de advieslijst. Op woensdag 17 maart 2021 zijn de Kamerverkiezingen.
Den HaagFM 11.11.2020 D66 Den Haag-fractievoorzitter Hanneke van der Werf heeft een derde plek gekregen op de conceptkandidatenlijst van D66 voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Ze is na lijsttrekker Sigrid Kaag de hoogste nieuwkomer op de lijst. “Het is een eer om op deze hoge plek op de lijst te mogen staan”, zegt Van der Werf.
“Ik heb me zes jaar lang met hart en ziel ingezet voor de inwoners van mijn geliefde Den Haag, een stad waar ik inmiddels ruim twaalf jaar woon. Dit is een stad waar ontzettend veel gebeurt, die ervaring neem ik graag mee om het verschil te kunnen maken in het andere Den Haag.” Van der Werf zit sinds 2014 namens D66 in de Haagse raad.
Ook het Haagse D66 raadslid Fonda Sahla heeft een plek gekregen op de advieslijst, zij staat op nummer 27. “Ik ben blij en trots dat ik op deze prachtige lijst sta”, reageert Sahla. Van 19 november tot 1 december kunnen de leden van D66 stemmen over de advieslijst.
Dit is onze kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021! #trots D66-leden kunnen vanaf 19 november hun stem uitbrengen voor de lijst. Meer weten over #teamD66? Check: http://d66.nl/kandidaten
“Met Hanneke in de Kamer krijgt Nederland er een bevlogen en kundige volksvertegenwoordiger bij. En met Fonda in de Kamer is Nederland een inspirerende voorvechter van kansengelijkheid rijker. Gelukkig hebben we met Marije Mostert ook een vervanger klaar staan die meteen van meerwaarde kan zijn voor de raadsfractie”, zegt vicefractievoorzitter Dennis Groenewold.
‘Klimaatstaker’ Stijn Warmenhoven
Ook de Haagse ‘klimaatstaker‘ Stijn Warmenhoven is op de lijst te vinden en wel op plek 43. Warmenhoven richtte Youth for Climate op en is bekend van de grote klimaatdemonstratie in 2019. “Ik wil dat er meer jongerenparticipatie komt in de politiek. Ik wil dat er meer vaart wordt gezet achter de klimaatdoelen van Parijs. Ik wil dat er meer inclusiviteit komt in heel Nederland en als laatste wil ik dat er goed en betaalbaar onderwijs komt in heel Nederland”, zegt hij in een video op Twitter.
AD 11.11.2020 Regeringspartij D66 gaat met veel nieuwelingen de Tweede Kamerverkiezingen in. In de top-20 van de lijst staan behalve lijsttrekker Sigrid Kaag nog tien nieuwkomers.
Hoogste nieuwe binnenkomer na Kaag is het Haagse gemeenteraadslid Hanneke van der Werf op plaats 3, die eerder actief was voor de Kamerfractie van D66. Zij staat achter fractieleider Rob Jetten, die de tweede plek bezet. Op plaats 8 staat oud-voetbalster Jeanet van der Laan en plaats 10 is weggelegd voor staatssecretaris Hans Vijlbrief, die voordat hij begin dit jaar de overstap naar het kabinet maakte actief was als ambtenaar.
Opvallende naam op de lijst is verder advocaat en LHBTI-activist Sydney Smeets. D66 zegt bij de samenstelling van de lijst veel oog te hebben gehad voor diversiteit.
Van de 65 kandidaten is 51 procent man en 49 procent vrouw. 23 procent van de kandidaten heeft een biculturele of migratie-achtergrond, waarvan er 5 in de top-20 staan en 11 in de top-40. De LHBTI-gemeenschap is vertegenwoordigd met 11 kandidaten.
De jongste kandidaat op de lijst is de 19-jarige ‘klimaatstaker’ Stijn Warmenhoven op 43, de oudste is Paul van Meenen (64 jaar). De woordvoerder onderwijs staat op 14.
Vernieuwingsdrift
De vernieuwingsdrift leidt er wel toe dat er ten opzichte van 2017 flink wat afhakers zijn. Een zevental D66-Kamerleden houdt het al na één termijn voor gezien. Ook ervaren krachten als Kees Verhoeven en Pia Dijkstra keren niet terug.
Opvallende afwezigen op de lijst zijn D66-ministers Kajsa Ollongren, Wouter Koolmees en Ingrid van Engelshoven. Ook staatssecretaris Stientje van Veldhoven, in 2017 nog tweede op de lijst achter Alexander Pechtold, ontbreekt. Lijsttrekker Kaag spreekt van een lijst ‘vol herkenbare D66’ers’. Ook is ze blij dat de partij erin is geslaagd ‘een nieuwe generatie D66’ers de ruimte te geven’.
NOS 20.09.2020 Meer windenergie, gratis kinderopvang en een gekozen premier. Het zijn enkele hoofdpunten uit het verkiezingsprogramma van D66, dat als eerste politieke partij zijn agenda voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart bekend heeft gemaakt.
In het concept-programma (de leden mogen zich er nog over uitspreken en amendementen indienen) komen natuurlijk de klassieke D66-thema’s aan bod, met veel aandacht voor onderwijs en cultuur. Zo moet er voor studenten een nieuwe studiebeurs komen “om mbo, hbo en universiteit toegankelijk te houden”.
Op de scholen moeten leerlingen een “rijke schooldag” krijgen, met onder meer een gezonde lunch. En voor het nog wat jongere segment zou de kinderopvang gratis moeten worden. Ook moet er worden geïnvesteerd in kunst en cultuur. “Dat is extra belangrijk, nu de coronacrisis de sector kwetsbaar heeft gemaakt.”
Gekozen premier
Verder willen de sociaal-liberalen toewerken naar een halvering van veestapel, anticonceptie gratis maken, Nederland een voortrekkersrol laten spelen in Europa, het toeslagenstelsel bij de belasting afschaffen, vaste contracten aantrekkelijker maken voor werkgevers en moeten er één miljoen huizen worden gebouwd “zodat de stille ramp op de woningmarkt stopt”.
Wat betreft klimaat streeft de partij ernaar duizenden windmolens op zee te plaatsen, zodat Nederland de grootste Europese windenergieproducent wordt. “En tot 2025 gebruiken we 30 procent minder nieuwe grondstoffen.”
Qua democratische vernieuwing haalt D66 de gekozen premier weer van stal. In 2003 probeerde de partij dat al eens voor elkaar te krijgen, en de eerste poging dateert zelfs al uit de jaren 60, toen de partij werd opgericht.
‘Ongelijkheid neemt toe’
In het voorwoord van het programma schrijft de kersverse partijleider Sigrid Kaag dat de ongelijkheid in Nederland toeneemt. “Tussen kinderen op scholen in goede en minder goede wijken, tussen werkenden met en zonder vast contract, tussen mensen met hun wortels hier of wortels elders.”
Maar met het programma van D66 kan de weg omhoog weer worden ingezet, is het idee. “Daar ben ik van overtuigd”, schrijft Kaag. Begin deze maand werd officieel bekend dat ze de nieuwe leider van D66 is. Kaag, nu minister voor Buitenlandse Handel, haalde 96 procent van de stemmen bij de lijsttrekkersverkiezingen.
D66 heeft op dit moment 19 zetels in de Tweede Kamer. In de peilingen staat de partij al een tijd op verlies. In de Peilingwijzer, een gemiddelde van de peilingen van Ipsos, I&O Research en Kantar, staat de partij van Kaag tussen de 11 en 15 zetels.
De Tweede Kamerverkiezingen staan gepland voor 17 maart 2021.
NOS 05.09.2020 De coronacrisis is alleen op te lossen door internationale samenwerking. Dat heeft Sigrid Kaag gezegd in haar eerste toespraak als lijsttrekker van D66. Dat gebeurde in Arnhem, waar een beperkt aantal leden bij elkaar was.
“Dit is het moment om naar buiten te kijken. Dit is het moment om eer te doen aan onze internationale blik”, zei de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. “Onze strijd tegen het virus winnen we alleen door wetenschappers die internationaal samenwerken.”
“De crisis hakt erin. We weten niet wat er nog op ons afkomt. Het kan meevallen, het kan nog erger worden.” Volgens Kaag zullen de verkiezingen gaan over de vraag hoe de politiek omgaat met die onzekerheid. “Hoe we mensen het gevoel geven dat hun lot bij ons in veilige handen is.”
Nederland uit de crisis halen is één van haar prioriteiten, zegt Kaag.
‘Ik heb een andere houding in de politiek’
Corona moet wat haar betreft een aanleiding zijn om over te gaan naar een nieuwe economie. “Een menswaardige economie, dynamisch en modern, waarin niemand achterblijft.”
Kaag zei dat haar drijfveren alles te maken hebben met de wereldwijde crisis, de toenemende verdeeldheid in ons land en de afkalvende positie van Nederland in Europa.
Opofferen soevereiniteit
Ze wil juist dat Nederland het voortouw gaat nemen bij verdere Europese integratie. Daar hoort wat haar betreft ook een Europees leger bij. “Betekent dat een opoffering van nationale soevereiniteit? Ja, daar moeten we eerlijk over zijn.”
Maar volgens Kaag betekent dat ook het aannemen van een grotere soevereiniteit, de Europese. Die plaveit in haar visie de weg naar welvaart en welzijn voor iedereen.
Ze zei trots te zijn op wat D66 in het huidige kabinet heeft bereikt, zoals een salarisstijging voor leraren, zes weken betaald vaderschapsverlof en het klimaatakkoord. “Zonder D66 was dat allemaal niet gebeurd.”
Peilingenpolitiek
Kaag, eerder diplomaat, kwam drie jaar geleden naar de politiek in Den Haag. Ze ergert zich aan wat ze noemt de peilingenpolitiek. Het beleid wordt te veel bepaald door de vraag of er wel draagvlak voor is bij de bevolking.
“Als de peilingen laten zien dat sommige mensen zich zorgen maken over de kosten van het klimaatbeleid, wakker je de onrust aan over de wetenschap. Als de peilingen laten zien dat sommige mensen zich zorgen maken over de Europese economie, dan maak je de Italianen verdacht. Dat is geen leiderschap.”
Gisteren werd officieel bekend dat Kaag die nieuwe leider van D66 is. Ze haalde 96 procent van de stemmen bij de lijsttrekkersverkiezingen.
D66 heeft nu 19 zetels in de Tweede Kamer. In de peilingen staat de partij al een tijd op verlies, al is er ook weer sprake van enig herstel. In de Peilingwijzer staat de partij van Kaag nu tussen de 11 en 15 zetels.
Ondanks veelbelovende woorden over linkse samenwerking lijkt GroenLinks doelbewust Lodewijk Asscher PvdA voor het blok te zetten. De partijleider van de PvdA wordt vlak voor de verkiezingen neergezet als medeschuldige van het toeslagendrama bij de Belastingdienst.
„Een dergelijke actie van GroenLinks kan niet zijn gebeurd zonder de instemming van Jesse Klaver”, zegt politiek commentator Wouter de Winther in een nieuwe aflevering van Afhameren.
Gekozen Lijsttrekker GL
Klaver, die op het congres13.06.2020 met 92 procent van de stemmen als enige kandidaat werd gekozen als lijsttrekker, herhaalde zijn ambitie dat hij zijn partij na de volgende verkiezingen ‘voor het eerst een regering in wil leiden’.
Bij de kabinetsformatie van 2017 liepen onderhandelingen over kabinetsdeelname nog mis. Dit keer hoopt Klaver door samenwerking met linkse partijen PvdA en SP, PvdD en huidige regeringspartij D66 bij de formatie sterker te staan.
Met die ‘linkse en progressieve’ partijen wil hij zorgen dat de wereld na de coronacrisis niet terug gaat naar hoe het was. ,,Corona heeft ons de wereld op een andere manier laten zien”, stelt Klaver. ,,We kunnen niet terug naar bezuinigen op de zorg, de politie en het onderwijs, cultuur, niet terug naar ongeremd de wereld over vliegen, niet terug naar bedrijven die in goede tijden alle winst houden en in slechte tijden de rekening bij gewone mensen neerleggen.”
Telegraaf 16.06.2020
Stembusakkoord
Een motie die GroenLinks oproept om samen te werken met PvdA, SP, PvdD en D66, een stembusakkoord met die partijen te sluiten en op bepaalde punten een gezamenlijk programma te schrijven, werd door 95 procent van de leden gesteund. GroenLinks, SP en PvdA hielden begin maart al een eerste gezamenlijke bijeenkomst. Pogingen tot linkse samenwerking strandden in het verleden altijd. Klaver zal, laat zijn woordvoerder weten, de komende tijd ‘in gesprek gaan met andere progressieve partijen’.
Het stembusakkoord PvdA, SP, PvdD en D66 !?!?
GroenLinks wil bij de komende verkiezingen nauw gaan samenwerken met PvdA, SP, PvdD en de huidige regeringspartij D66 door een stembusakkoord te sluiten.
Ook moeten de partijen na de verkiezingen gezamenlijk de onderhandelingen voor een nieuw kabinet in gaan. Over dat voorstel wordt op het digitale congres van GroenLinks, aanstaande zaterdag 13.06.2020, gestemd.
Het partijbestuur heeft de motie omarmd. Die roept lijsttrekker Jesse Klaver en het partijbestuur op ‘voor en achter de schermen’ te onderhandelen over het stembusakkoord.
GroenLinks-leider Klaver opperde vorig jaar mei al een samenwerking met D66 tijdens het 30-jarig verjaardagsfeest van de partij. Op deze site vergeleek hij de verkiezingen van 2021 met die van 1976, toen progressieve partijen met een gezamenlijk programma de verkiezingen in gingen. Hij wilde vorig jaar niet zeggen of hij ook een gezamenlijk programma wil, maar de partij lijkt daar wel op voor te sorteren.
De motie stelt een ‘21 punten-programma’ voor op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, kansengelijkheid, de publieke sector, arbeidsmarkt, woningmarkt, natuur, dierwelzijn en bestrijding van opkomend racisme.
De initiatiefnemers halen hun inspiratie uit de gezamenlijke bijeenkomst van GroenLinks, SP en PvdA in Amsterdam op 3 maart 2020. Daar is ‘het gevoel gegroeid dat activisten van deze partijen willen dat er gebouwd wordt aan méér samenwerking, ook op inhoud’.
GroenLinks + PvdA
Een andere motie roept de partij op ‘met spoed’ gesprekken te starten met alleen dePvdA over ‘een brede progressieve samenwerking’ bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De twee partijen zouden ‘op hoofdpunten’ een gezamenlijk programma moeten schrijven. Ook die motie krijgt een positief advies van het partijbestuur.
Klaver stelde vorig jaar dat hij de volgende verkiezingen een ‘progressief en links motorblok’ wil vormen, als een reactie op het ‘rechtse motorblok’ dat de basis vormde van kabinet-Rutte III.
Telegraaf 06.11.2020
Reactie Jongere GL en PvdA
Ook de jongerenafdeling van GroenLinks en PvdA willen dat die twee partijen zowel voor als vlak na de verkiezingen van volgend jaar nauw gaan samenwerken. Ze moeten samen tot een stembusakkoord komen en ook samen optrekken als de partijen in aanmerking komen om een regeringscoalitie te vormen.
Verregaande samenwerking tussen de linkse partijen wordt vaak geopperd. De leden van beide partijen vroegen hier ook om op de congressen van GroenLinks en PvdA. Opvallend is dat de SP, die begin maart nog optrok met de twee andere partijen, steeds vaker lijkt te ontbreken.
NOS 05.11.2020 De linkse oppositiepartijen GroenLinks en PvdA willen niet zonder elkaar deel uitmaken van een nieuw kabinet, na de komende Tweede Kamerverkiezingen in maart volgend jaar. Ze hebben formeel nog niks afgesproken of vastgelegd. Maar vijf maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen spreken de partijleiders Klaver en Asscher zich ondubbelzinnig voor nauwe samenwerking uit: alleen samen in een coalitie, of samen in de oppositie. En ze willen ook de derde linkse oppositiepartij, de SP, er graag bij.
Asscher kwam er als eerste mee, afgelopen zondag bij de presentatie van het verkiezingsprogramma van zijn partij. Hij zei daar niet zonder linkse bondgenoten in een kabinet te willen stappen. En dat betekent volgens hem niet zonder GroenLinks en/of de SP: ,,Zo is het. We hebben onze lessen geleerd, dat waren best wel dure lessen”. Daarmee verwees hij naar de vorige kabinetsperiode, toen de PvdA alleen met de VVD regeerde. Dat leidde voor de PvdA tot de grootste verkiezingsnederlaag ooit in de Nederlandse politiek.
Links motorblok
GroenLinks-voorman Jesse Klaver reageert desgevraagd instemmend op de uitspraak van Asscher: “Wij willen een links motorblok en de PvdA en GroenLinks zijn dan een hele logische combinatie. De SP laat zien dat ze toch graag in een volgend kabinet wil, dus ik kan me ook voorstellen dat de SP zich daarbij aansluit. En als D66 echt linksaf wil, ben ik ook blij met D66, maar in ieder geval de PvdA en GroenLinks.”
Klaver zegt ook: “Ik heb eigenlijk precies dezelfde mededeling als Lodewijk Asscher heeft gedaan: wij willen alleen in een kabinet met andere linkse partijen, in ieder geval de PvdA. Bij voorkeur samen meedoen. En als dat niet lukt doe je samen niet mee.”
Partijleider Lilian Marijnissen van de SP zou het “machtig mooi” vinden als de linkse partijen erin slagen samen zo’n ‘links motorblok’ te vormen dat volgend jaar in de formatie het voortouw kan nemen. “Die partijen staan ideologisch het dichtst bij ons.” Andere partijen kunnen wat haar betreft ook aansluiten.
In tegenstelling tot 2017 sluit de SP deze keer de VVD niet pertinent uit, zei Marijnissen al eerder. Maar de verschillen met die partij zijn zo groot dat ze de kans op regeringssamenwerking zeer klein acht. GroenLinks en de PvdA sluiten de VVD evenmin uit, al willen ze liever zonder die partij regeren.
Grote meningsverschillen
De uitspraken van vooral Klaver en Asscher kunnen van grote invloed zijn bij de kabinetsformatie volgend jaar. Samen staan ze op circa 30 zetels in de peilingen, ze hopen op meer. Als ze elkaar inderdaad niet loslaten, zijn ze in de positie samen meer eisen te stellen dan wanneer ze afzonderlijk meeonderhandelen en zich tegen elkaar laten uitspelen.
De afgelopen decennia is er door de linkse partijen al vele malen gesproken over samenwerking. In de praktijk lukte dat nooit, meestal doordat de PvdA doorgaans groter was en vaak deel uitmaakte van kabinetten, waardoor er grote meningsverschillen met de andere twee ontstonden.
De huidige situatie is anders, doordat zowel GroenLinks en de SP als de PvdA nu deel uitmaken van de oppositie en de fracties in omvang niet veel verschillen. GroenLinks en de SP hebben elk 14 zetels en de PvdA 9. Deze kabinetsperiode trekken de drie partijen ook geregeld samen op tegen het kabinet.
AD 05.11.2020 De Partij van de Arbeid en GroenLinks stappen niet zonder elkaar in een nieuw kabinet. Die belofte doen de leiders van beide partijen, Lodewijk Asscher en Jesse Klaver, ruim vier maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Het is voor het eerst in jaren dat de linkse partijen elkaar zó innig vasthouden in aanloop naar Tweede Kamerverkiezingen. ,,Wij willen alleen in een kabinet met andere linkse partijen, in ieder geval de PvdA’’, zo liet GroenLinks-leider Klaver donderdag weten. ,,Bij voorkeur samen meedoen. En als dat niet lukt, doe je samen niet mee.’’
PvdA-leider Asscher zei afgelopen zondag al, bij de presentatie van het verkiezingsprogramma van zijn partij, dat hij niet zonder een linkse bondgenoot wil regeren. ,,We hebben onze lessen geleerd, dat waren best wel dure lessen’’, aldus Asscher over de samenwerking in het vorige kabinet met de VVD. Na die regeerperiode werd de PvdA keihard afgestraft en zakte de partij terug van 38 naar 9 zetels in de Kamer.
Peilingen
Dat nóóit weer, is nu de gedachte bij Asscher. Zijn partij staat op 11 tot 15 zetels in de peilingen. GroenLinks zou 13 tot 15 zetels halen, volgens de laatste Peilingwijzer. Alleen de VVD springt er uit, met ruim 40 zetels. Toch wil Asscher ‘het liefst helemaal niet’ met de VVD regeren. ,,Maar als ik nu naar de peilingen kijk, moeten we dat maar afwachten.’’
Kortom: Asscher houdt er rekening mee dat hij opnieuw met Rutte moet onderhandelen. Als dat zo is, zal Klaver ook aanschuiven. Op die manier kan Asscher ‘middelen’ tussen de ietwat linksere Klaver en de rechtse VVD-plannen. Door Klaver te laten meeregeren, kan Asscher bovendien zijn linkse concurrent ‘neutraliseren’: GroenLinks zit niet meer in de oppositie en kan niet klagen over PvdA-beleid.
De achterbannen van PvdA en GroenLinks roepen al langere tijd om vergaande samenwerking, aldus Gerrit Voerman, hoogleraar.
Ruk naar links
Jesse Klaver lijkt er dit keer op gebrand om mee te regeren. Bij de vorige formatie greep zijn partij net naast een plek in het kabinet: Klaver kwam er tijdens de onderhandelingen niet uit met VVD, CDA en D66. Door in een volgend kabinet wél mee te doen, kan hij het huidige klimaat- en stikstofbeleid een ruk naar links geven.
Dat de twee linkse partijen elkaar nu al het ‘ja-woord’ geven, heeft ook te maken met de ‘crisis op links’, zegt hoogleraar politieke partijen Gerrit Voerman van de Rijksuniversiteit Groningen. ,,PvdA, GroenLinks en SP doen het in de peilingen niet best. Samen staan zij op minder zetels dan de PvdA in z’n eentje had voorafgaand aan de verkiezingen van 2017. De achterbannen van PvdA en GroenLinks roepen al langere tijd om vergaande samenwerking.’’
Kritiek
Door nu al te melden dat de partijen samen in het kabinet willen, voorkomen ze volgens Voerman een ‘paniekerige indruk’ in het geval ze het pas kort voor de verkiezingen bekend zouden maken. ,,Nu laten ze zien dat het een weloverwogen keuze is.’’
Maar er is ook kritiek. Zo vreest voormalig PvdA-Kamerlid Jan Vos dat de samenwerking gematigde PvdA-kiezers kan afschrikken. ,,De PvdA was een progressieve doorbraakpartij, niet een (conservatieve) linkse partij’’, meldt Vos op Twitter. Hij zegt dat de PvdA zich ‘zonder noodzaak politiek afhankelijk’ maakt.
Telegraaf 30.06.2020 De jongerenafdeling van GroenLinks en PvdA willen dat die twee partijen zowel voor als vlak na de verkiezingen van volgend jaar nauw gaan samenwerken. Ze moeten samen tot een stembusakkoord komen en ook samen optrekken als de partijen in aanmerking komen om een regeringscoalitie te vormen.
Verregaande samenwerking tussen de linkse partijen wordt vaak geopperd. De leden van beide partijen vroegen hier ook om op de congressen van GroenLinks en PvdA. Opvallend is dat de SP, die begin maart nog optrok met de twee andere partijen, steeds vaker lijkt te ontbreken.
Een meerderheid van de leden stemde op het partijcongres van GroenLinks voor een voorstel om in de aanloop naar de verkiezingen tot een programma op hoofdpunten te komen. Ook het bestuur van GroenLinks steunde dit plan. PvdA-leden willen zoveel mogelijk linkse samenwerking. Een voorstel om met GroenLinks samen te gaan (één kandidatenlijst en één verkiezingsprogramma) werd door 60 procent van de PvdA’ers weggestemd.
De Jonge Socialisten van de partij en DWARS, de jongerenafdeling van GroenLinks, willen ook geen fusie, maar wel samenwerking op hoofdpunten. Dan kan ook na de verkiezingen een „links front” blijven bestaan, zo schrijven ze in het Nederlands Dagblad. De partijen moeten zich op linkse, progressieve onderwerpen focussen, vinden de jongeren, om duurzaam uit de coronacrisis te komen: klimaat, economische gelijkheid en volkshuisvesting.
De jongerenclubs pleitten, samen met de jongerenafdeling Rood van de SP, in 2004 al, en in latere jaren ook nog, voor verregaande samenwerking. De SP zit nu niet bij deze oproep. „We hebben de SP niet bewust uitgesloten”, zegt Luna Koops van de Jonge Socialisten. „Maar dit leek ons de meest kansrijke optie. GL en PvdA zijn de laatste jaren naar elkaar toegegroeid. Op de meeste thema’s vinden we hetzelfde.”
Telegraaf 16.06.2020 Ondanks veelbelovende woorden over linkse samenwerking lijkt GroenLinks doelbewust Lodewijk Asscher voor het blok te zetten. De partijleider van de PvdA wordt vlak voor de verkiezingen neergezet als medeschuldige van het toeslagendrama bij de Belastingdienst.
„Een dergelijke actie van GroenLinks kan niet zijn gebeurd zonder de instemming van Jesse Klaver”, zegt politiek commentator Wouter de Winther in een nieuwe aflevering van Afhameren.
Parool 09.06.2020 GroenLinks wil bij de komende verkiezingen nauw gaan samenwerken met PvdA, SP, PvdD en de huidige regeringspartij D66 door een stembusakkoord te sluiten. Ook moeten de partijen na de verkiezingen gezamenlijk de onderhandelingen voor een nieuw kabinet in gaan.
Over dat voorstel wordt op het digitale congres van GroenLinks, aanstaande zaterdag, gestemd. Het partijbestuur heeft de motie omarmd. Die roept lijsttrekker Jesse Klaver en het partijbestuur op ‘voor en achter de schermen’ te onderhandelen over het stembusakkoord.
GroenLinks-leider Klaver opperde vorig jaar mei al een samenwerking met D66 tijdens het 30-jarig verjaardagsfeest van de partij. Op deze site vergeleek hij de verkiezingen van 2021 met die van 1976, toen progressieve partijen met een gezamenlijk programma de verkiezingen in gingen. Hij wilde vorig jaar niet zeggen of hij ook een gezamenlijk programma wil, maar de partij lijkt daar wel op voor te sorteren.
Programma
De motie stelt een ‘21 punten-programma’ voor op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, kansengelijkheid, de publieke sector, arbeidsmarkt, woningmarkt, natuur, dierwelzijn en bestrijding van opkomend racisme.
De initiatiefnemers halen hun inspiratie uit de gezamenlijke bijeenkomst van GroenLinks, SP en PvdA in Amsterdam op 3 maart. Daar is ‘het gevoel gegroeid dat activisten van deze partijen willen dat er gebouwd wordt aan méér samenwerking, ook op inhoud’.
PvdA
Een andere motie roept de partij op ‘met spoed’ gesprekken te starten met alleen de PvdA over ‘een brede progressieve samenwerking’ bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De twee partijen zouden ‘op hoofdpunten’ een gezamenlijk programma moeten schrijven. Ook die motie krijgt een positief advies van het partijbestuur.
Klaver stelde vorig jaar dat hij de volgende verkiezingen een ‘progressief en links motorblok’ wil vormen, als een reactie op het ‘rechtse motorblok’ dat de basis vormde van kabinet-Rutte III.
AD 09.06.2020 GroenLinks moet bij de komende verkiezingen nauw gaan samenwerken met PvdA, SP, PvdD en de huidige regeringspartij D66 door een stembusakkoord te sluiten. Ook moeten de partijen na de verkiezingen gezamenlijk de onderhandelingen voor een nieuw kabinet in gaan. Over dat voorstel wordt op het digitale congres van GroenLinks, aanstaande zaterdag, gestemd.
Het partijbestuur heeft de motie omarmd. Die roept lijsttrekker Jesse Klaver en het partijbestuur op ‘voor en achter de schermen’ te onderhandelen over het stembusakkoord.
GroenLinks-leider Klaver opperde vorig jaar mei al een samenwerking met D66 tijdens het 30-jarig verjaardagsfeest van de partij. Op deze site vergeleek hij de verkiezingen van 2021 met die van 1976, toen progressieve partijen met een gezamenlijk programma de verkiezingen in gingen. Hij wilde vorig jaar niet zeggen of hij ook een gezamenlijk programma wil, maar de partij lijkt daar wel op voor te sorteren.
De motie stelt een ‘21 punten-programma’ voor op het gebied van bijvoorbeeld klimaat, kansengelijkheid, de publieke sector, arbeidsmarkt, woningmarkt, natuur, dierwelzijn en bestrijding van opkomend racisme.
De initiatiefnemers halen hun inspiratie uit de gezamenlijke bijeenkomst van GroenLinks, SP en PvdA in Amsterdam op 3 maart 2020. Daar is ‘het gevoel gegroeid dat activisten van deze partijen willen dat er gebouwd wordt aan méér samenwerking, ook op inhoud’.
PvdA
Een andere motie roept de partij op ‘met spoed’ gesprekken te starten met alleen de PvdA over ‘een brede progressieve samenwerking’ bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. De twee partijen zouden ‘op hoofdpunten’ een gezamenlijk programma moeten schrijven. Ook die motie krijgt een positief advies van het partijbestuur.
Klaver stelde vorig jaar dat hij de volgende verkiezingen een ‘progressief en links motorblok’ wil vormen, als een reactie op het ‘rechtse motorblok’ dat de basis vormde van kabinet-Rutte III.
Burgemeester Jos Heijmans (D66) van Weert legt zijn taken als burgemeester tijdelijk neer. Dat heeft hij vrijdag bekendgemaakt.
Er komt een onderzoek door een extern bureau naar de integriteit van burgemeester Jos Heijmans van Weert. Dat hebben de fractievoorzitters in de Weerter gemeenteraad bekendgemaakt.
De raad zelf neemt hierover op 5 februari 2020 formeel een besluit. De fractievoorzitters verwezen in een verklaring naar krantenberichten in Dagblad de Limburger. Daarin stond dat Heijmans zonder de raad daarin te kennen duizenden euro’s aan subsidie toekende aan een stichting waarvan hij zelf voorzitter is.
Ook haalde hij een bedrijf met grote belangen in Weert binnen als sponsor voor de stichting. Daarmee zou hij de gemeentelijke gedragscode overtreden hebben die het wekken van een schijn van belangenverstrengeling verbiedt. Dat meldt de Limburger.
De fractievoorzitters spreken in hun gezamenlijke verklaring van ’zware aantijgingen’.
Heijmans ontkende reeds eerder dat er sprake zou zijn van belangenverstrengeling, persoonlijke verrijking of overtreding van de gemeentelijke gedragscode.
Wie is hij ?
Heijmans was raadslid en wethouder in Steenbergen voor hij in maart 1995 benoemd werd tot burgemeester van de toenmalige Limburgse gemeente Haelen.
In 2003 keerde hij terug naar Noord-Brabant in verband met zijn benoeming tot burgemeester van Bernheze.
Sinds 1 oktober 2011 is Heijmans burgemeester van Weert.
RTL 14.05.2020 Burgemeester Jos Heijmans van Weert heeft zich ziek gemeld bij de Limburgse gouverneur Theo Bovens. Hij heeft laten weten niet terug te willen keren in zijn ambt. Dat heeft Bovens in een brief aan de gemeenteraad laten weten. Heijmans zelf was niet direct voor een reactie bereikbaar.
Heijmans stelde zichzelf op 31 januari 2020 op non-actief hangende een onderzoek naar subsidie die hij buiten de raad om zou hebben gegeven aan een stichting waarvan hij zelf voorzitter is. Ook haalde de burgemeester volgens De Limburger een ondernemer met grote belangen naar Weert als sponsor van de stichting.
Ontkenning
Een extern bureau onderzoekt of Heijmans daarmee de schijn van belangenverstrengeling wekt. Op 3 juni 2020 vergadert de gemeenteraad van Weert over de resultaten van dit onderzoek.
Heijmans ontkende eerder dat er sprake zou zijn van belangenverstrengeling, persoonlijke verrijking of overtreding van de gemeentelijke gedragscode. De D66’er liet daarbij weten vertrouwen te hebben in een goede afloop van het onderzoek.
AD 14.05.2020 Burgemeester Jos Heijmans van Weert stapt op. Hij heeft zich ziek gemeld en aan de Limburgse gouverneur Theo Bovens laten weten niet terug te willen keren in zijn ambt als burgemeester van Weert.
De gouverneur heeft dit vandaag in een brief aan de gemeenteraad laten weten, zei een woordvoerder van de gemeente Weert vanavond. Heijmans zelf was niet direct voor een reactie bereikbaar.
Heijmans stelde zichzelf op 31 januari 2020 op non-actief hangende een onderzoek naar subsidie die hij buiten de raad om zou hebben gegeven aan een stichting waarvan hij zelf voorzitter is.
Ook haalde de burgemeester volgens De Limburger een ondernemer met grote belangen naar Weert als sponsor van de stichting. Een extern bureau onderzoekt of Heijmans daarmee de schijn van belangenverstrengeling wekt. Op 3 juni vergadert de gemeenteraad van Weert over de resultaten van dit onderzoek.
Heijmans ontkende eerder dat er sprake zou zijn van belangenverstrengeling, persoonlijke verrijking of overtreding van de gemeentelijke gedragscode. De D66’er liet daarbij weten vertrouwen te hebben in een goede afloop van het onderzoek.
Telegraaf 14.05.2020 Burgemeester Jos Heijmans van Weert stapt op. Hij heeft zich ziek gemeld en aan de Limburgse gouverneur Theo Bovens laten weten niet terug te willen keren in zijn ambt als burgemeester van Weert.
De gouverneur heeft dit donderdag in een brief aan de gemeenteraad laten weten, zei een woordvoerder van de gemeente Weert donderdagavond. Heijmans zelf was niet direct voor een reactie bereikbaar.
Heijmans stelde zichzelf op 31 januari op non-actief hangende een onderzoek naar subsidie die hij buiten de raad om zou hebben gegeven aan een stichting waarvan hij zelf voorzitter is. Ook haalde de burgemeester volgens De Limburger een ondernemer met grote belangen naar Weert als sponsor van de stichting.
Een extern bureau onderzoekt of Heijmans daarmee de schijn van belangenverstrengeling wekt. Op 3 juni vergadert de gemeenteraad van Weert over de resultaten van dit onderzoek.
Heijmans ontkende eerder dat er sprake zou zijn van belangenverstrengeling, persoonlijke verrijking of overtreding van de gemeentelijke gedragscode. De D66’er liet daarbij weten vertrouwen te hebben in een goede afloop van het onderzoek.
MSN 14.05.2020 Burgemeester Jos Heijmans van Weert heeft zich ziek gemeld bij de Limburgse gouverneur Theo Bovens. Hij heeft laten weten niet terug te willen keren in zijn ambt.
Dat heeft Bovens in een brief aan de gemeenteraad laten weten. Heijmans zelf was niet direct voor een reactie bereikbaar.
Heijmans stelde zichzelf op 31 januari op non-actief hangende een onderzoek naar subsidie die hij buiten de raad om zou hebben gegeven aan een stichting waarvan hij zelf voorzitter is. Ook haalde de burgemeester volgens De Limburger een ondernemer met grote belangen naar Weert als sponsor van de stichting.
Ontkenning
Een extern bureau onderzoekt of Heijmans daarmee de schijn van belangenverstrengeling wekt. Op 3 juni vergadert de gemeenteraad van Weert over de resultaten van dit onderzoek.
Heijmans ontkende eerder dat er sprake zou zijn van belangenverstrengeling, persoonlijke verrijking of overtreding van de gemeentelijke gedragscode. De D66’er liet daarbij weten vertrouwen te hebben in een goede afloop van het onderzoek.
BB 15.02.2020 In Weert zijn twee gemeenteambtenaren op non-actief gesteld in verband met onderzoek naar de integriteit van burgemeester Jos Heijmans, meldt De Limburger. Heijmans was al tijdelijk teruggetreden.
Kabinetschef en ambtenaar
Het gaat volgens de krant om de kabinetschef, de rechterhand van Heijmans, en een ambtenaar van de afdeling Vergunningen. Beiden zouden te maken hebben met een kwestie die bureau Berenschot in opdracht van de gemeenteraad onderzoekt.
Schijn van belangenverstrengeling
Heijmans gaf een subsidie aan een stichting waar hij zelf voorzitter van is. Ook haalde de burgemeester een ondernemer met grote belangen in Weert binnen als sponsor voor die stichting. Daarmee kan hij de schijn van belangenverstrengeling wekken. Ook naar de verstrekking van andere subsidies wordt inmiddels gekeken, aldus de regionale krant. (ANP)
De Belastingdienst zou een onderzoek naar de affaire rond het stopzetten van de kinderopvangtoeslag gefrustreerd hebben. Ambtenaren die betrokken waren bij het onjuist en hardhandig aanpakken van honderden ouders konden belangrijke stukken achterhouden voor de auditors, zo blijkt uit berichtgeving van RTL Nieuws en Trouw.
AD 17.07.2019
AD 10.07.2019
Telegraaf 18.06.2019
Staatssecretaris Snel steeds verder in het nauw door fouten met kinderopvangtoeslag !!!!
Kortom,de Belastingdienst heeft een onderzoeknaar eigen falen in de affaire-kinderopvangtoeslaggefrustreerd. Stukken werden achtergehouden door medewerkers, die zelf betrokken waren bij de jarenlange onjuiste en hardhandige aanpak van honderden ouders.
Het ‘bewijs’ voor vermoedens van fraude blijkt daarnaast nog dubieuzer dan staatssecretaris Snel van Financiën deze week moest toegeven, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw.
Na eerdere onthullingen moest Snel dinsdag 11.06.2019 voor de tweede keer diep door het stof en bood de Kamer en honderden ouders weer excuses aan. Gezinnen raakten in grote problemen door de onterechte stopzetting van toeslagen voor kinderopvang in 2014. Tot op de dag van vandaag is er voor hen geen oplossing.
De Tweede Kamer voert de druk op staatssecretaris Menno Snel van financiën op om eindelijk met een fatsoenlijke oplossing te komen voor honderden ouders van wie de kinderopvangtoeslag in 2014 onterecht werd stopgezet.
De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst heeft tijdens Pinksteren individuele gedupeerde ouders benaderd voor een persoonlijk gesprek met staatssecretaris Menno Snel van Financiën. Dat blijkt uit onderzoek van Trouw en RTL Nieuws.
De advocaat van die ouders – die al jarenlang procedeert tegen de overheid vanwege de onrechtmatige stopzetting van toeslagen- werd daarbij door de Belastingdienst bewust gepasseerd. Dit is in strijd met alle regels van het recht.
De Kamerleden Omtzigt (CDA), Leijten (SP) en Snels (GroenLinks) eisten vandaag in een reeks schriftelijke spoedvragen dat ouders zich alsnog konden laten bijstaan door hun advocaat.
Uit die vragen blijkt dat zij vrezen dat Snel probeert de ouders nu snel af te kopen met een schadevergoeding, en dat deze gedupeerden ‘geheimhouding’ krijgen opgelegd. De drie partijen willen voor morgen 12.00 uur antwoord van Snel. Morgen praat staatssecretaris Snel met gedupeerde ouders.
Staatssecretaris Snel kwam in politieke problemen toen RTL Nieuws en Trouw onthulden dat onderzoek werd gedaan naar de vraag of ‘tweede nationaliteit’ een rol speelde in een doorgeschoten, onrechtmatige aanpak van fraude.
De problemen voor Snel verergerden toen daarna werd onthuld dat zijn Belastingdienst zelfs rommelde met bewijs. Het dwong Snel tot de instelling van een officieel onderzoek, onder leiding van oud -minister Donner.
Over het handelen van de Belastingdienst is al vernietigend geoordeeld door de Nationale Ombudsman, de Raad van State en de Hoge Raad.
Financiële problemen voor Fatma door dubieus onderzoek Belastingdienst
De Belastingdienst blijkt de tweede nationaliteit van burgers bij te houden. De dienst lijkt zelfs aan de hand daarvan strenger te handelen. Fatma heeft twee nationaliteiten. Ze raakte zonder goede aanleiding haar toeslag voor kinderopvang kwijt.
Crisisteam
Rond Menno Snel is een ‘crisisteam’ opgezet om de schade voor de staatssecretaris te beperken. CDA, SP en GroenLinks willen nu dat hij op de kortst mogelijke termijn alsnog met een brief komt waarin alle openstaande vragen over de affaire alsnog worden beantwoord.
Vrijdag eiste de Kamercommissie Financiën dat de staatssecretaris interne onderzoeken van accountants naar de affaire openbaar maakt. Betwijfeld wordt of Snel de Kamer juist en volledig heeft ingelicht.
Voor de zomervakantie volgt nog een debat, waarin Snel zich moet verantwoorden voor gemaakte fouten. In Den Haag wordt verwacht dat dat niet alleen zal gaan over een oplossing voor gedupeerde ouders, maar ook over de informatievoorziening aan de Kamer.
Ook komt de vraag op tafel of Snel de juiste persoon is om te zorgen dat de Belastingdienst op orde komt. Daarover groeit twijfel.
Een kernprobleem bij de fraudeaanpak van de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst was dat er in strijd met alle regels van het recht werd gehandeld. Belangrijke informatie werd stelselmatig achtergehouden, er werd zoals dat hoort geen hoor- en wederhoor gepleegd, en Toeslagen baseerde zich op rammelend onderzoek.
Honderden ouders – van wie toeslagen werden stopgezet – kwamen in grote problemen. Het gastouderbureau dat de opvang voor hen regelde ging er ook aan onderdoor, terwijl er geen bewijs was dat dit bureau íets fout had gedaan.
NOS 14.11.2019 Voorzitter Donner van de commissie die het handelen van de Belastingdienst bij de kinderopvangtoeslag onderzocht, zegt dat er nog “duizenden gezinnen” onbehoorlijk zijn behandeld. Ook die gezinnen hebben recht op compensatie, zei hij tijdens zijn persconferentie. Dit kan een kostenpost van tientallen miljoenen euro’s opleveren.
Donner: “Mensen hebben hun baan verloren, loonbeslag gekregen. De ellende kun je nooit goedmaken, dat is altijd het probleem met het vergoeden van schade. Dus zul je echt moeten zorgen dat de vergoedingen ruimhartig zijn.”
Piet Hein Donner over de bevindingen van de commissie: niet honderden, maar duizenden gezinnen zijn niet goed behandeld en hebben recht op compensatie:
Donner: bang dat duizenden gezinnen getroffen zijn
De commissie onderzocht het zogenoemde ‘CAF 11 dossier’. Dit is het dossier van het fraudeteam van de Belastingdienst over 300 ouders die zijn beschuldigd van fraude met de kinderopvangtoeslag. Dat fraudeteam was veel te streng, ook tegen ouders die per ongeluk kleine foutjes in hun administratie hadden.
Tienduizenden euro’s
De kinderopvangtoeslag werd stopgezet en teruggevorderd. Ook van de voorgaande jaren. Gezinnen kregen te maken met schulden van duizenden tot tienduizenden euro’s. Dit moeten zij van de commissie allemaal terugkrijgen van de overheid, tenzij de ouders daadwerkelijk fraudeerden.
Donner schat in dat naast de 300 ouders van het ‘CAF 11 dossier’ nog duizenden gezinnen hetzelfde is overkomen. Ook zij hebben recht op dezelfde schadevergoeding, vindt de voormalig minister van Justitie.
De kinderen van Angela Sanches zaten bij een kinderopvang die fraudeerde met haar DigiD. De ontvangen toeslagen van die tijd én daarna zijn verhaald op haar. Dat heeft bij haar voor grote problemen gezorgd:
Gedupeerde kinderopvangtoeslag: ‘Ik ben geen crimineel’
Staatssecretaris Snel, die over de Belastingdienst gaat, zette afgelopen vrijdag al de invorderingen stop bij 8500 gezinnen die kindopvangtoeslag moesten terugbetalen. Hij deed dit op aandringen van CDA en SP in de Tweede Kamer, die vermoeden dat de Belastingdienst ook in deze zaken fout zit.
Op de vraag aan Donner hoe groot de kans is dat bij deze 8500 gezinnen echte fraudeurs zitten antwoordde hij: “Dat zullen er hooguit enkele zijn.” De kans dat de overheid dus tientallen miljoenen tot meer dan 100 miljoen euro moet uitbetalen is groot.
NOS 14.11.2019 De Belastingdienst was te streng bij het beoordelen van een groep ouders die kinderopvangtoeslag had aangevraagd, en kwam te snel tot het oordeel ‘fraude’. Dat bracht de gezinnen ten onrechte in grote financiële problemen, waardoor zij nu recht hebben op terugbetaling en schadevergoeding.
Dat is het oordeel van de adviescommissie onder leiding van oud-minister Donner over het zogenoemde ‘CAF 11 dossier’. Dit is het dossier van het fraudeteam van de Belastingdienst over 300 gezinnen die zijn beschuldigd van fraude met de kinderopvangtoeslag.
Streng optreden
Het team werd opgericht ten tijde van de zogenoemde ‘Bulgarenfraude’ en moest streng optreden om nieuwe schandalen te voorkomen.
Dat veroorzaakte volgens de commissie “institutionele vooringenomenheid”, dat wil zeggen een vooroordeel tegen de ouders waardoor de ambtenaren “het onderscheid tussen ‘goeden’ en ‘kwaden'” niet meer zagen.
Als de ouders ook maar iets niet goed hadden ingevuld, door slordigheid of onwetendheid, werden zij al verdacht van fraude. Ze kregen weinig tot geen onderbouwing van die beschuldiging te horen. Daardoor konden zij zich niet verdedigen of hun gegevens verbeteren.
Maar de gezinnen raakten wel hun kinderopvangtoeslag kwijt en moesten deze ook van de voorgaande jaren terugbetalen. Dat liep voor de meesten in de duizenden euro’s, waardoor de families in financiële problemen kwamen.
De belastingdienst oordeelde te snel dat er sprake van fraude was, ouders hadden zo geen kans, zegt Piet Hein Donner.
Donner: ouders hadden geen kans
Ingrijpend voor persoonlijk leven
De commissie zegt daarover dat dat ingrijpend is geweest voor het persoonlijke leven van de ouders. “Duidelijk is dat niet kan worden volstaan met een welgemeend excuus.” De ouders die geen “ernstige onregelmatigheden” verweten kan worden, krijgen alsnog hun toeslag en een schadevergoeding.
De terugbetaling en schadevergoeding voor de 300 gezinnen gaat in totaal enkele miljoenen euro’s kosten. Morgen bespreekt staatssecretaris Snel het rapport in de ministerraad. De verwachting is dat het kabinet het advies in zijn geheel overneemt en nog dit jaar de bedragen uitkeert.
De commissie oordeelt overigens dat de ambtenaren “grondig”, volgens de juridische regels en “met collectieve vastberadenheid” hebben gewerkt. Zij kregen ook steeds gelijk bij de rechter. Maar toch leidde dit tot een “onbehoorlijke handelwijze”. De commissie komt nog met een advies hoe dit probleem in de toekomst op te lossen.
Piet Hein Donner over de cultuur van fraudebestrijding. “Alles was ineens fraude”.
Donner: alles was ineens fraude
Rekenvoorbeeld:
Een ouder had recht op 6.000 euro kinderopvangtoeslag over 2014. Deze werd na negen maanden stopgezet na beschuldiging van fraude. Ook over 2012 en 2013 moest de toeslag door de ouders worden terugbetaald. De schuld die is ontstaan is 4500 + 6000 + 6000 = 16.500 euro. Dit moeten de ouders per saldo terugkrijgen, ook als zij de schuld al deels hadden terugbetaald.
De immateriële schadevergoeding is 500 euro voor elk half jaar dat de ouders last hebben gehad van de fout en nog niet zijn terugbetaald. Naar verwachting gebeurt dit per 1 januari 2020.
Telegraaf 14.11.2019 Er komt een compensatie voor ouders die door de Belastingdienst onterecht zijn beschuldigd van fraude met de kinderopvangtoeslag. De fiscus gaat deze mensen de afgepakte toeslag en meer terugbetalen.
Dat staat in het advies dat een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner heeft samengesteld. De fiscus gaat dat advies overnemen. Het gaat om mogelijk duizenden ouders die door de Belastingdienst jarenlang in financiële ellende werden gestort. Zij moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen. Onterecht, bleek achteraf.
Gedupeerde ouders krijgen alsnog de toeslagen waar ze gewoon recht op hadden, plus nog eens 25 procent van dat bedrag als vergoeding voor materiële schade. Daarbovenop komt nog een bedrag van 500 euro per half jaar sinds het eerste besluit tot terugvordering.
Ook krijgen de ouders de invorderingskosten terug en een vergoeding voor de juridische kosten die ze in het dossier moesten maken. Als de ouders al geld hebben teruggekregen of hun ’schulden’ nog niet ingevorderd waren, wordt dat bedrag van de totale compensatie afgetrokken.
Hoeveel die compensatie in totaal gaat kosten, is nog niet duidelijk. Dat hangt volgens Donner af van het totaal aantal zaken waarin er gecompenseerd moet worden. „Maar de rekening zal fors zijn”, zei hij.
Nachtmerrie
Ouders zijn in een ’financiële nachtmerrie’ terechtgekomen, zei Donner over de ellende van de onterecht beschuldigde ouders. „Die was ook in hun persoonlijk leven ingrijpend. Ook omdat de behandeling van de bezwaren te lang duurde.” De commissie stuitte zelfs op zaken waarin het vijf jaar duurde voordat de fiscus een bezwaar afhandelde.
De compensatie moet er daarom snel komen, vindt Donner. „De ouders zijn al lang genoeg aan hun lot overgelaten. Ze kregen geen duidelijke informatie over wat er van hen werd verwacht en konden zo niet de onregelmatigheden herstellen, waardoor ze geen kans hadden.”
Vooringenomen
De commissie heeft ook gekeken naar waarom het zo fout is gegaan met de toeslagen. Volgens Donner kwam het door ’institutionele vooringenomenheid’ van het zogenoemde Combiteam Aanpak Facilitators (CAF), dat op fraudegevallen jaagde bij de fiscus.
Zij keken daarbij in het CAF 11-dossier niet zozeer naar hoe de ouders daadwerkelijk handelden, maar vanuit het vermoeden dat er fraude werd gepleegd. Daarbij werd actief gezocht naar het ontdekken van fouten van de ouders, ook al waren het maar heel kleine.
In het CAF 11-dossier gaat het om zo’n 300 ouders. Het ’overgrote deel’ daarvan komt in aanmerking voor compensatie, zei Donner. Daarnaast zijn er nog vele andere dossiers, waarin waarschijnlijk nog eens duizenden ouders gedupeerd zijn door de fiscus. Voor hen zou dezelfde compensatieregeling gebruikt kunnen worden.
Kwade wil
Volgens Donner was er geen sprake van kwade wil bij de Belastingdienst. Maar de fiscus heeft wel te makkelijk het etiket fraude geplakt op zaken die dat helemaal niet waren, omdat de fraudebestrijders daar nadrukkelijk op zoek naar waren.
Daarbij wijst Donner er ook op dat de fiscus niet goed reageerde op signalen vanuit de dienst zelf dat het allemaal wat minder zou moeten. Die signalen gingen ’verloren in ambtelijk overleg en collectieve vastberadenheid’, concludeert de oud-minister.
AD 14.11.2019 Een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner velt een keihard oordeel over het handelen van de Belastingdienst in de toeslagaffaire. Door een ‘vooringenomen houding’ van de fiscus zijn honderden gezinnen onterecht aangemerkt als fraudeurs. Zij moeten schadevergoeding krijgen, aldus Donner.
Volgens Donner belandden 302 gezinnen in 2014 van de ene op de andere dag in een ‘financiële nachtmerrie’ doordat zij opeens honderden euro’s per maand misliepen en gedwongen werden kinderopvangtoeslag uit 2012 en 2013 terug te betalen. Tegen het ‘vastberaden’ optreden van de Belastingdienst was amper iets in te brengen: ,,Ouders kregen geen duidelijke informatie over wat er van hen werd verwacht en kregen geen kans om onregelmatigheden te herstellen, zodat zij nauwelijks aan deze zerotoleranceaanpak konden ontsnappen”, aldus de commissie.
Het gevolg was dat mensen opeens met een torenhoge toeslagschuld van soms tienduizenden euro’s werden geconfronteerd. Bij de invordering werden dwangmiddelen als de gedwongen verkoop van huizen en de inbeslagname van huizen niet geschuwd. In de tussentijd werden bezwaarschriften soms pas na jaren beantwoord.
Bulgarenfraude
De commissie stelt vast dat de gezinnen slachtoffer zijn geworden van ‘een politiek en bestuurlijk klimaat waarin fraudebestrijding vooropstond’. Het opsporingsteam dat onder de afkorting CAF op pad werd gestuurd, werd opgetuigd in de tijd dat er in politiek Den Haag veel te doen was over de ‘Bulgarenfraude’ met toeslagen. Volgens de commissie paste het CAF ‘naadloos in de tijdgeest’ waarin naast strengere regelgeving ook werd aangesloten bij de wens vanuit de politiek om fraudeplegers hard aan te pakken.
De vooringenomen houding bestond er volgens Donner uit dat de fiscus de ouders niet alleen zag, maar ook behandelde als vermoedelijke fraudeurs, ‘hoewel hun persoonlijk handelen daar geen aanleiding toe gaf’. Opvallend is dat de commissie tijdens haar onderzoek is gestuit op bewijs dat al in 2013 op ambtelijk niveau werd getwijfeld over de aanpak. Maar omdat in de politiek fraudebestrijding zoveel aandacht kreeg is, dit bericht ‘verzand’ en in de ambtelijke molen blijven hangen.
Volgens Donner moeten de gezinnen niet alleen de misgelopen of teruggevorderde toeslagen terugkrijgen, maar is ook een vergoeding voor geleden immateriële en materiële schade op zijn plaats. Volgens Donner zijn de slachtoffers te lang aan hun lot overgelaten en moeten zij snel worden gecompenseerd. Donner: ,,Tegenover de vooringenomenheid van toen verdienen ze nu het voordeel van de twijfel.”
De voorgestelde compensatieregeling gaat de overheid flink geld kosten, omdat de 302 gezinnen in de zogeheten CAF 11-zaak vermoedelijk slechts het topje van de ijsberg vormen van het aantal mensen dat door de gewraakte aanpak door de fiscus in de problemen is beland. In totaal zijn er 170 CAF-zaken geweest. ,,De rekening zal fors zijn”, aldus Donner. ,,Ik ben bang dat we het eerder over duizenden ouders hebben dan honderden”, stelt hij.
De commissie zet het onderzoek naar deze andere gevallen voort. Het rapport dat er nu ligt, is slechts een tussenstap, nadat de Raad van State in april van dit jaar oordeelde dat de stopzetting van de kinderopvangtoeslag in de CAF 11-zaak onrechtmatig was geweest. Staatssecretaris Menno Snel vroeg daarop aan de commissie om met een ‘passende oplossing’ voor deze groep mensen te komen.
Excuses
Snel bood het afgelopen jaar al tot twee keer toe excuses aan voor de gang van zaken. Volgens Donner volstaan die echter niet en is er een geldelijke compensatie nodig. Het is de verwachting dat Snel de voorgestelde regeling zal overnemen. Dat besluit wordt morgen verwacht. Ook komt er binnenkort nog een rapport uit van de Auditdienst Rijk, die het handelen van de Belastingdienst onderzoekt. Die taak was niet weggelegd voor zijn commissie, benadrukte Donner, al leek hij het voor de fiscus op te nemen, door te benadrukken dat er geen sprake is geweest van ‘kwaadwilligheid’: ,,De Belastingdienst heeft eigenlijk gedaan wat van haar werd verwacht: fraudebestrijding.”
Commissievoorzitter en oud-minister Piet Hein Donner. Beeld ANP
Trouw 14.11.2019 Een adviescommissie van oud-minister Piet Hein Donner komt met keiharde conclusies over het optreden van de Belastingdienst in een fraudeonderzoek naar kinderopvangtoeslag. Ouders hadden geen enkele kans om te ontsnappen, en hebben recht op ruimhartige compensatie.
De Belastingdienst handelde ‘vooringenomen’ bij het vermoeden dat ouders fraudeerden met kinderopvangtoeslag. Daardoor hadden ouders ‘vrijwel geen kans om aan een negatieve beoordeling te ontsnappen’, zo concludeert een adviescommissie onder leiding van Piet-Hein Donner, oud-vicepresident van de Raad van State.
De commissie onderzocht de manier waarop de Belastingdienst opereerde in een fraudeonderzoek uit 2014 bij een gastouderbureau in Eindhoven. Bij ruim 300 ouders werd onrechtmatig en zonder bewijs de kinderopvangtoeslag stopgezet, en zij moesten eerdere voorschotten en toeslagen die zij kregen in voorgaande jaren terugbetalen. Het ging om duizenden tot tienduizenden euro per gezin. Donner schrijft dat het optreden van de Belastingdienst bij ouders heeft geleid ‘tot veel stress, ongemak, problemen en financiële moeilijkheden’.
De oud-minister adviseert in het rapport ‘Omzien in verwondering’ een snelle en ruimhartige compensatie van de getroffen ouders. Staatssecretaris Menno Snel van financiën reageert vrijdag op de conclusies van Donner, maar heeft al aangekondigd dat hij het advies overneemt. De ouders moeten geld krijgen voor het bedrag dat zij ten onrechte terug moesten betalen. Ook moet er compensatie zijn van immateriële en materiële schade en kosten, bijvoorbeeld voor een advocaat, die ouders hebben gemaakt. Een onafhankelijke commissie van wijzen houdt in de gaten of de schadevergoeding door de Belastingdienst wel juist wordt afgehandeld.
Financiële nachtmerrie
De compensatie betreft niet alle ruim driehonderd ouders. Dit omdat er ook gevallen tussen zouden zitten waarin ouders wel degelijk verwijtbare fouten hebben gemaakt bij de aanvragen van toeslagen. Overigens heeft het betrokken gastouderbureau uit Eindhoven altijd volgehouden dat de ruim driehonderd ouders die de Belastingdienst in deze zaak onderzocht, nooit allemaal klant geweest kunnen zijn. In 2014, toen het fraudeonderzoek startte, had het bureau slechts 157 klanten.
De ouders, zegt Donner, werden ‘door de Belastingdienst gezien als fraudeur, zonder dat hun persoonlijke situatie werd gecontroleerd’. Dit stortte vele gezinnen in ‘een financiële nachtmerrie’. De fiscus volgde in de ogen van de commissie een ‘Kafka-redenering’, door betalingsproblemen na het stopzetten van toeslagen als bewijs van fraude te zien. Staatssecretaris Snel heeft eerder erkend dat er sprake was van ‘tunnelvisie’ bij de Belastingdienst en hij heeft excuus aangeboden voor het optreden van de organisatie waar hij de politieke verantwoordelijkheid voor draagt.
De werkwijze bij de Belastingdienst liep uit de hand, volgens Donner, door ‘een samenloop van een politiek en maatschappelijk klimaat’. Achtereenvolgende kabinetten wilden bij bezuinigingen de uitkeringen ontzien, maar hamerden wel op fraudebestrijding. “Met enige gemak werd het etiket ‘fraude’ geplakt op iets wat niet meer was dan onachtzaamheid”, stelt de commissie.
Collectieve vastberadenheid
Bij de Belastingdienst werd resoluut opgetreden. Instructies van de leiding werden steeds ‘rechtlijniger’. Vanuit de wens op zoek te gaan naar fraude werd het hele apparaat erop ingericht die fraude ook te vinden. Ambtenaren hadden geen zicht meer op het onderscheid tussen ‘goeden’ en ‘kwaden’; iedere ouder werd standaard als fraudeur behandeld. Signalen van ambtenaren dat het anders moest, al vanaf de start van de nieuwe fraudeaanpak in 2013, gingen verloren ‘in de collectieve vastberadenheid’.
De commissie Donner keek naar het fraudeonderzoek uit 2014 in Eindhoven, de zogeheten CAF 11-zaak. Dit betreft ruim driehonderd ouders. Vrijwel zeker heeft de Belastingdienst in maar liefst 170 fraudeonderzoeken gehandeld zoals in Eindhoven. In totaal zijn dus waarschijnlijk duizenden ouders gedupeerd, zei Donner tijdens de presentatie van zijn advies. In een vervolgonderzoek gaat de commissie ook die onder de loep nemen.
In dat vervolgonderzoek komt ook de vraag aan bod of er sprake is geweest van etnisch profileren door de Belastingdienst. Trouw en RTL Nieuws berichtten eerder dat verschillende gastouderbureaus constateerden dat vooral ouders met een migratieachtergrond te maken kregen met stopzettingen, en pas later ook autochtone klanten. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens onderzoekt die zaak nog, en de commissie-Donner hoopt het oordeel van die instantie te kunnen meenemen in haar eigen eindrapport.
Lees ook:
Belastingdienst handelde jarenlang in strijd met de wet
De overheid is een machine geworden, vindt de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen. ‘De burger krijgt een overheid die hij niet meer kent.’
Alleen de ouders van buitenlandse afkomst waren opeens hun kindertoeslag kwijt
Hoe ging de Belastingdienst te werk bij de omstreden stopzettingen van kinderopvangtoeslagen in 2014? Daarover resten nog steeds veel vragen. Zoals waarom juist ouders van buitenlandse komaf hun toeslag kwijtraakten.
MSN 14.11.2019 Er moet snelle en ruimhartige compensatie komen voor een groep van honderden ouders die slachtoffer werden van de ontspoorde fraudejacht van de Belastingdienst. Dat adviseert de commissie-Donner, die onderzoek deed naar de toeslagaffaire die veel mensen in grote financiële problemen bracht.
Gedupeerde ouders moeten niet alleen compensatie krijgen voor geleden financiële en emotionele schade. “Minstens zo belangrijk is de erkenning dat ze onterecht als fraudeur zijn behandeld, zonder mogelijkheid om zich daartegen te verweren”, zegt de commissie-Donner. Niet alleen de teruggevorderde toeslagen voor kinderopvang moeten vergoed, ook moet er een ‘ruimhartige’ schadevergoeding komen.
Doorgeslagen zero-tolerance
Volgens de commissie zijn ouders de dupe geworden van ‘institutionele vooringenomenheid’ en een doorgeslagen ‘zero-tolerance’-beleid en een ‘blinde’ handelwijze van de Belastingdienst, die ontstond in de nasleep van de Bulgarenfraude. Er was als gevolg daarvan sprake van een ‘onbehoorlijke’ aanpak van goedwillende burgers, die ondanks interne protesten niet werd veranderd, zo staat in het rapport ‘Omzien in verwondering’.
De commissie werd ingesteld door staatssecretaris Menno Snel van Financiën na onthullingen van Trouw en RTL Nieuws. Daaruit bleek dat een gastouderbureau uit Eindhoven op basis van ‘nep-bewijs’ was bestempeld tot fraudeur. Een groep van driehonderd aangesloten ouders werd daarna keihard aangepakt. Hun bezwaren werden stelselmatig genegeerd en tienduizenden euro’s werden teruggevorderd.
In de nasleep van de Bulgarenfraude trad de Belastingdienst keihard op tegen alle mogelijke vormen van fraude. De commissie-Donner komt tot de conclusie dat deze groep mensen door de overheid onrechtvaardig is behandeld. “Het was een ‘zero tolerance’ wijze van onderzoek waarbij ouders vrijwel geen kans hadden om aan een negatieve beoordeling te ontsnappen.”
“Ouders werden vervolgens geconfronteerd met terugvordering van grote bedragen”, vervolgt de commissie. “Dit heeft tot veel stress, problemen en soms grote financiële moeilijkheden geleid.”
Excuses
Staatssecretaris Snel bood eerder al meermalen excuses aan aan gedupeerden, en zei dat het ‘ondenkbaar’ zou zijn als deze mensen geen compensatie zouden krijgen. In Den Haag wordt gezegd dat Snel het advies van Donner wil overnemen.
Morgen komt Snel naar verwachting met een officiële reactie op het advies van Donner. Ook moet hij een zeer kritische Tweede Kamer antwoord geven op hoe het zo mis heeft kunnen gaan en wie daarvoor verantwoordelijk was. De Kamer wil onder meer weten of er ‘ambtsmisdrijven’ zijn gepleegd, en wie van de ambtelijke en politieke top daarvoor verantwoordelijk was.
Naar verwachting zal de staatssecretaris morgen ook talloze documenten over de affaire vrijgeven, op basis van een verzoek op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) van Trouw en RTL Nieuws. Het parlement vroeg meermalen naar die stukken, maar kreeg ze tot dusver niet.
De Kamer wil ook opheldering over de aanklacht van de klokkenluider van de Belastingdienst. Die stelde dat ambtenaren in het verleden opdracht kregen om in strijd met de wet burgers aan te pakken. Het is een van de eerste signalen dat het niet alleen bij de afdeling Toeslagen fout zat, maar dat de problemen spelen bij de héle Belastingdienst. Staatssecretaris Snel heeft beloofd dat hij hier een onderzoek naar instelt.
NOS 13.11.2019 De Belastingdienst kwam vanochtend, niet voor het eerst, negatief in het nieuws. Een medewerker zegt dat hij jarenlang is genegeerd bij het aankaarten van misstanden: zeker 40.000 mensen moesten geld terugbetalen, hoewel ze nog recht hadden op uitstel van betaling doordat bijvoorbeeld hun bezwaar nog behandeld moest worden. De terugvordering zou dus onterecht zijn geweest.
“Het is weer een serieuze aantijging waarin duidelijk wordt dat de Belastingdienst zich niet aan de wet houdt en dat is ernstig in een rechtsstaat”, zegt CDA-Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt. “De Belastingdienst heeft de zwaarste rechtsmiddelen in handen, beslaglegging op al je geld en dat soort middelen, dus daar moet het je-houden-aan-de-wet centraal staan. Als een burger daar niet van uit kan gaan dan zit er rot in onze rechtsstaat.”
De Belastingdienst geeft zo zelf het verkeerde voorbeeld, vindt Omtzigt. “Heel veel burgers zeggen ‘ik kan wel bezwaar indienen, maar ik krijg nooit antwoord’. Nu komt er iemand van de Belastingdienst naar voren en die zegt, ja dat kan wel kloppen. In het geval van de kinderopvangtoeslag is massaal bezwaar ingediend en die bezwaren bleven gewoon anderhalf jaar op de plank liggen.”
“Het heeft te maken met de maatschappelijke verontwaardiging die is ontstaan na de Bulgarenfraude bijvoorbeeld”, aldus Diana van Hout, hoogleraar belastingrecht.
Ook Diana van Hout, hoogleraar formeel belastingrecht in Nijmegen en Tilburg, is geschrokken. “Als het klopt, is het heel ernstig en een vreemde gang van zaken die ik in 25 jaar nog niet eerder ben tegengekomen. De Belastingdienst lijkt hier heel hard in te zetten op handhaving, maar er is ook nog zoiets als rechtsbescherming van de burger. Het is altijd zoeken naar een balans tussen die twee.”
Maatschappelijke verontwaardiging
Toch ligt die nadruk op handhaving niet alleen aan de Belastingdienst, vindt zij. “Het heeft te maken met de maatschappelijke verontwaardiging die is ontstaan na de Bulgarenfraude bijvoorbeeld. Dat werkt door. Ook de politiek kijkt de Belastingdienst op de vingers en wil dat die strenger handhaaft. Politici mogen wat dat betreft de hand in eigen boezem steken.”
Publieke ophef speelt sowieso een grotere rol, zegt Van Hout. “Niet alleen bij toeslagen, maar ook rond heffingen voor bedrijven. Bijvoorbeeld door het schandaal rond de Panamapapers, toen bleek dat bedrijven op grote schaal belastingregels ontweken, was de verontwaardiging groot. Er wordt nu steeds kritischer gekeken naar adviseurs en advocaten die meehelpen aan het opstellen van lucratieve constructies. Dat is op zich goed, maar het lijkt wat door te slaan.”
Eerlijk behandeld
Kamerlid Omtzigt ziet dat probleem ook: “Het gaat mij erom dat de burger eerlijk behandeld wordt. Als je er als burger niet vanuit kunt gaan dat de Belastingdienst zich aan de wet houdt, waarom moet jij dat dan wel doen?”
Wat dat betreft is er een verandering gaande, zegt hoogleraar Van Hout: “Vroeger waren regels duidelijk en mocht iets wel of niet. Nu zijn er zoveel regels en tegenstrijdige regels dat zelfs belastingexperts soms de weg kwijtraken. En er worden steeds meer regels ingevoerd die veel bevoegdheden aan de Belastingdienst geven, maar de rechtsbescherming van de burger lijkt daarbij veel minder van belang. Ik denk dat we pas in het voorportaal staan van de echte problemen.”
Telegraaf 13.11.2019 Leuker kunnen ze het bij de Belastindienst niet maken, maar wel eerlijker. Een klokkenluider zegt dat misstanden bij de behandeling van burgers al jaren stelselmatig worden genegeerd. Tot op het hoogste ambtelijk niveau kreeg een medewerker die aankaartte dat in strijd met de wet werd gehandeld en rechten van burgers werden geschonden, geen gehoor.
De klokkenluider, Pierre Niessen (68), een nu gepensioneerde ex-ambtenaar, doet nu zijn verhaal tegen Trouw en RTL Nieuws. Hij legt zijn relaas ook voor aan de Tweede Kamer, hopend dat burgers alsnog hun recht krijgen en niet door de Belastingdienst worden gedupeerd. Dat doet Niessen via het overdragen van een brandbrief en een dossier met daarin vooral e-mailverkeer tussen hem, collega’s en de hoogste bazen bij de Belastingdienst.
Uit de stukken zou blijken dat de Belastingdienst bij zeker veertigduizend mensen ten onrechte geld terugvroeg, hoewel zij volgens de wet recht hadden op uitstel van betaling omdat bijvoorbeeld hun bezwaar nooit behandeld werd. Wie daar als medewerker van de fiscus iets van zei, kon volgens Niessen op weinig steun rekenen. Er zou dan ook een angstcultuur bij de Belastingdienst heersen. Bovendien zou de focus op ’targets’ binnen de organisatie leidend zijn, en niet een eerlijke behandeling van de burger.
Ook werden onterecht toeslagen voor de kinderopvang stopgezet, waarbij de ouders zonder enig bewijs aangemerkt zouden zijn als fraudeur. De kosten voor de burger liepen soms tot wel in de tienduizenden euro’s die terugbetaald moesten worden. „Voor mij is de maat vol. Ik moet wel naar buiten treden, die verplichting heb ik. Ten opzichte van de mensen die onrecht is aangedaan en tegenover mijn geweten”, aldus Niessen in het onthullende interview.
De Belastingdienst reageert dat het ’voortdurend streeft’ naar het voldoen aan de wet. Ook is er meermalen gesproken met de kritische medewerker en zijn diens ’signalen’ gemeld bij de betrokkenen. „Als een collega het niet eens is met de manier waarop zijn melding is afgehandeld, kan hij de misstand melden bij het Huis voor Klokkenluiders”, aldus een woordvoerder.
NOS 13.11.2019 Een medewerker van de Belastingdienst die tot op het hoogste ambtelijke niveau misstanden binnen de dienst probeerde aan te kaarten, zegt dat hij jarenlang is genegeerd.
Hij is nu met pensioen en heeft een brandbrief aan de Tweede Kamer geschreven, in de hoop dat hij daar wel gehoor vindt. Trouw en RTL Nieuws hebben inzage gehad in die brief en het e-mailverkeer tussen Pierre Niessen, zijn collega’s en de leiding van de Belastingdienst. De Kamerbrief is inmiddels openbaar gemaakt.
Daarin stelt hij dat de dienst aan zeker 40.000 mensen geld terugvroeg, hoewel die nog recht hadden op uitstel van betaling doordat bijvoorbeeld hun bezwaar nog behandeld moest worden. De terugvordering zou dus onterecht zijn geweest.
Niessen treedt naar buiten naar aanleiding van de affaire rond de kinderopvangtoeslag. Daarin hield de fiscus zich ook niet aan de regels, door toeslagen stop te zetten zonder bewijs dat mensen daar geen recht op hadden en gastouderbureaus te betichten van fraude. Verder maakte de dienst zich schuldig aan etnisch profileren.
Ook in deze zaak werden bezwaren niet behandeld en moesten mensen ontvangen toeslagen zonder regeling terugbetalen, waarbij het soms om grote bedragen ging. Staatssecretaris Snel heeft dat stopgezet, omdat onduidelijk is of de terugvordering rechtmatig is.
‘Signalen gedeeld’
De Belastingdienst zegt in een reactie tegen Trouw dat op basis van Niessens meldingen “signalen zijn gedeeld met de verantwoordelijke onderdelen”, maar onduidelijk is of er daadwerkelijk iets mee is gedaan.
Staatssecretaris Snel zegt dat er meerdere keren is gesproken met de klokkenluider, onder meer door de directeur, en dat naar aanleiding daarvan “de signalen zijn gedeeld”. Hij laat weten dat de Commissie Uitvoering Toeslagen morgen met een rapport komt. “Naar verwachting zal ook afhandeling van bezwaarschriftbehandeling hierin aandacht krijgen.”
Tegen muren aangelopen
De nu 68-jarige Niessen behandelde tussen 2014 en 2016 bezwaren bij de afdeling Invordering. Toen de Belastingdienst besloot om een aan 40.000 burgers verleend uitstel van betaling af te blazen kreeg hij stapels bezwaren op zijn bureau, maar zijn superieuren zouden hem hebben opgedragen die niet te erkennen.
Omdat dat tegen de wet was, zou Niessen daar niet in hebben willen meegaan, maar anderen wel, waardoor het opeisen van betalingen gewoon kon doorgaan. Niessen zegt dat dit mechanisme ook werkte in de toeslagenaffaire.
De Belastingdienst piept en kraakt al langer. NOSop3 maakte deze zomer een explainer over de problemen:
Zijn collega’s hebben Niessen afgeraden om aan de bel te trekken. Ze waren bang voor hun positie, terwijl juristen van de dienst de misstanden zouden hebben goedgepraat vanwege de grote achterstanden die moeten worden weggewerkt. Niessen zegt dat hij tot aan de hoogste baas, de directeur-generaal, geprobeerd heeft gehoor te krijgen, maar dat hij “tegen muren aanliep”.
MSN 12.11.2019 De Belastingdienst heeft interne meldingen van misstanden bij de behandeling van burgers tot op het hoogste ambtelijke niveau genegeerd. Een medewerker die jarenlang aan de bel trok omdat in strijd met de wet werd gehandeld en burgers werden gedupeerd, vond nergens gehoor.
Dit blijkt uit een brandbrief die deze klokkenluider naar de Tweede Kamer stuurde, en waarin Trouw en RTL Nieuws vooraf inzage hadden. Collega’s waarschuwden hem dat zijn strijd voor gerechtigheid zinloos was: “Je weet hoe het klokkenluiders vergaat.” Er heerste een angstcultuur bij de Belastingdienst. Medewerkers durfden de leiding niet tegen te spreken, uit vrees dat het hun loopbaan zou schaden.
Geschokt door onthullingen
Pierre Niessen (68), een nu gepensioneerde ex-ambtenaar, is geschokt door de onthullingen over de toeslagenaffaire. Toeslagen voor kinderopvang werden door de Belastingdienst onterecht stopgezet, ouders werden zonder bewijs aangemerkt als fraudeur en moesten tienduizenden euro’s terugbetalen. Daarom vertelt Niessen nu zijn verhaal.
Klokkenluider kan misstanden Belastingdienst niet langer aanzien
Pierre Niessen zag van binnenuit hoe het misging bij de Belastingdienst. Hij kaartte de misstanden aan, maar dat werd hem niet in dank afgenomen.
De klokkenluider zegt dat hij geen rust vindt, als hij zijn ervaringen niet zou aankaarten. “Voor mij is de maat vol. Ik moet wel naar buiten treden, die verplichting heb ik. Ten opzichte van de mensen die onrecht is aangedaan en tegenover mijn geweten.” Niessen hoopt dat de politiek onderzoek gaat doen en de Belastingdienst dwingt tot verantwoording en aanpassing van regels.
Onterecht hard aangepakt
Niessen handelde in de jaren 2014 tot en met 2016 bezwaren af bij de afdeling Invordering van Belastingdienst / Toeslagen. De jaren daarvoor alarmeerde hij leidinggevenden al meermalen dat bij de afhandeling van toeslagen of schulden ouders vaak onterecht hard werden aangepakt en dat de rechtsbescherming niet op orde was. Het halen van ‘targets’ was belangrijker dan een eerlijke behandeling van burgers.
De affaire die Niessen het meest dwars zit is het zonder reden intrekken van uitstel van betaling. Dit gebeurde bij 40.000 mensen, terwijl niet eens een beslissing was genomen over hun bezwaar. Daarna werd de invordering van schulden in gang gezet (en de rente daarover).
In strijd met de wet
Als burgers daartegen bezwaar maakten, deed de Belastingdienst alsof zijn neus bloedde. Het bezwaar werd aangemerkt als ‘verzoek om informatie’ en de invordering van schulden werd gewoon doorgezet, in strijd met de wet. Ook in de toeslagenaffaire werden ouders hier slachtoffer van. Bezwaren ‘vereenvoudigd’ afdoen’, heette dat intern.
Niessen: “Hier is mensen onrecht aangedaan, daar ben ik van overtuigd. Nou, als dat zo is, dan ben ik er niet meer van af te houden.” Hij kaartte de kwestie daarom aan bij collega’s, bij leidinggevenden, bij juristen van de dienst, bij een vertrouwenspersoon, bij het hoger management, en uiteindelijk bij de hoogste ambtelijke baas.
‘Onacceptabel en zeer ongepast’
Nergens vond hij gehoor: “Ik liep tegen muren aan.” Tot op de dag van vandaag heeft hij geen antwoord gekregen op de waarom-vraag. Het zit Niessen nog steeds dwars dat medewerkers van de Belastingdienst de opdracht kregen tegen de wet in te handelen: “Onacceptabel en zeer ongepast.” Niessen heeft geweigerd dit te doen.
Hij wil dat de Belastingdienst alsnog verantwoording aflegt en werkprocessen aanpast. Ook hoopt Niessen dat interne klachtprocedures tegen het licht wordt gehouden, en dat de top in de toekomst wél luistert naar eigen medewerkers. De ex-ambtenaar is gebonden aan een geheimhoudingsplicht, meldt hij in zijn brief aan de Tweede Kamer, maar hij is bereid het parlement de bewijsvoering te leveren.
Consequent afgewimpeld
Trouw en RTL Nieuws kregen inzage in zijn dossier om de feiten te kunnen controleren. Uit de documenten blijkt dat Niessen consequent werd afgewimpeld. “In de toekomst gaan we weer volgens de wet werken”, antwoordt een jurist op zijn klachten. Een ander: “Pierre, bemoei je niet met beleidszaken, houd je bezig met je eigen werkzaamheden.” Of, zoals een collega zei: “Pierre, ik vind dat je gelijk hebt, maar ik moet nog vele jaren mee.” Steeds dezelfde reactie: “Pierre, ook al heb je gelijk, dit ga je nooit winnen. Je wint het nooit van de overheid.”
Niessen is geen liefhebber van de uitdrukking ‘klokkenluider’; het woord is volgens hem besmet. Hij benadrukt dat hij intern de juiste procedures heeft gevolgd en dat hij slechts een ‘misstand’ aan de kaak stelt. Uit het dossier blijkt dat Niessen zich met zijn klachten ook wendde tot de ambtelijke top, zoals de toenmalig Directeur Toeslagen, en de hoogste baas, de Directeur-Generaal van de Belastingdienst. Ook bij hen vond hij geen gehoor.
Lak aan rechtsbescherming
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt zegt dat hij meer signalen krijgt over een onzorgvuldige omgang met burgers. “Het lijkt erop dat een aantal leidinggevenden bij de Belastingdienst lak heeft aan de rechtsbescherming van de belastingplichtige.” Omtzigt wil snel opheldering van staatssecretaris Snel (Financiën) of topambtenaren van deze praktijken afwisten, en signalen van medewerkers ‘bewust genegeerd’ hebben.
SP-Kamerlid Renske Leijten noemt het goed dat oud-medewerkers als Niessen zich melden, omdat zo ‘steeds duidelijker wordt wat er is gebeurd’. “Het is een ontluisterend beeld, dat het vertrouwen in de overheid ernstig schaadt. De SP vindt dat dit opgelost moet worden, maar ook dat de onderste steen boven moet komen via en parlementaire enquête.”
‘Signalen gemeld’
De Belastingdienst wil in niet zeggen of de wet willens en wetens is overtreden bij het intrekken van 40.000 uitstellen van betaling. Een woordvoerder zegt dat de dienst ‘voortdurend streeft’ naar het voldoen aan regels.
Volgens de fiscus is herhaaldelijk met de klokkenluider gesproken en zijn diens ‘signalen’ gemeld bij betrokken onderdelen. “Als een collega het niet eens is met de manier waarop zijn melding is afgehandeld, kan hij de misstand melden bij het Huis voor Klokkenluiders.” De Belastingdienst verwijst verder naar het rapport van de commissie-Donner over de toeslagenaffaire, komende donderdag. “Naar verwachting zal ook de afhandeling van bezwaren hierin aandacht krijgen.”
Pierre Niessen raakte de laatste jaren bij de Belastingdienst steeds verder geïsoleerd op zijn werk. Hij kreeg een burn-out, en verliet de dienst in 2016 om met pensioen te gaan. In een afscheidsmail aan collega’s, na een dienstverband van 46 jaar, hield hij een vurig pleidooi voor ‘herbezinning’ op het ‘rechtsgevoel’ – van ambtenaren en voor burgers. “We mogen onze problemen niet afwentelen op onze klanten. De rechten van burgers moeten ten volle gewaarborgd blijven en wij moeten rekenschap afleggen.”
Open kaart spelen
Tegenwoordig woont Niessen met zijn vrouw de helft van het jaar in Nederland, de andere helft in Turkije. Hij doet voor één keer zijn verhaal, en hoopt dat hij nu wel wordt gehoord. “Het is de hoogste tijd dat open kaart wordt gespeeld. Ik kreeg een burn-out, maar de mensen die getroffen werden hadden het nog veel zwaarder. Ik hoop dat er voor hen nu een oplossing komt.”
AD 12.11.2019 Zelden wist een staatssecretaris van Financiën zijn belastingplan zo eenvoudig door de Tweede Kamer te loodsen. Toch roept de werkwijze van D66’er Menno Snel ook weerstand op.
Het zit er bijna op voor Menno Snel. Na zo’n dertig uur debat en de beantwoording van honderden schriftelijke vragen stemt de Kamer komende donderdag in met de belastingmaatregelen voor komend jaar.
Als de schijn niet bedriegt, zal het vuistdikke pakket met fiscale wetgeving zonder noemenswaardige wijzigingen worden aangenomen. Dat is een opsteker voor de staatssecretaris van Financiën, maar in de Kamer klinkt ook gemor over Snel. En niet alleen bij de oppositie.
Voor een voormalig topambtenaar – die in 2017 eerst nog even lid moest worden van D66 voordat hij als staatssecretaris kon worden beëdigd – houdt Snel zich opvallend soepel staande. Inhoudelijk komt de bewindsman dan ook immer goed voor de dag. Hij kent zijn dossiers, kent de gevoeligheden en weet hoe Den Haag werkt. Collega-bewindslieden doen graag een beroep op zijn denkkracht. Maar een raspoliticus is hij niet.
De nul houden
Dat werd de afgelopen weken goed zichtbaar, stelt Henk Nijboer, de fanatieke financieel woordvoerder van de PvdA. Nijboer werkte ooit, net als Snel, op het ministerie dat zichzelf ziet als de broedplaats voor the best and brightest van Den Haag.
De mores op Financiën zijn anders dan die in de Tweede Kamer. ,,Ambtenaren vinden dat een debat goed is gegaan wanneer een wetsvoorstel er na afloop nog steeds hetzelfde uitziet als daarvoor, wanneer de Kamer er niks aan heeft gewijzigd”, stelt Nijboer. Die mentaliteit, van koste wat kost ‘de nul’ houden, zie je terug bij Snel, meent hij.
De staatssecretaris lijkt weleens te vergeten dat hij ook politicus is, aldus Henk Nijboer, PvdA.
,,De staatssecretaris lijkt weleens te vergeten dat hij ook politicus is, en dat je de Kamer ook af en toe haar zin moet geven, tegen het advies van de ambtenaren in”, zegt Nijboer. ,,In het parlement zitten immers gekozen volksvertegenwoordigers die wat willen bereiken, we zijn geen technocraten. Wetten worden er ook gewoon beter van als je naar argumenten luistert.”
Snels voorgangers Frans Weekers en Eric Wiebes gaven vaker toe aan het parlement. Tegelijkertijd – en dat is de andere kant van de medaille – zit Snel tot dusver steviger in het zadel dan die twee VVD’ers. Weekers moest immers aftreden vanwege de Bulgarenfraude en Wiebes wist net op tijd minister te worden, anders was hem waarschijnlijk hetzelfde lot beschoren geweest nadat een reorganisatie onder zijn leiding dramatisch uitpakte.
Hij staat de stal schoon te vegen. Dat is ontzettend nodig, aldus Steven van Weyenberg, D66.
De rust die Snel heeft gebracht, juist doordat hij het ministerie al zo goed kende, is een weldaad gebleken, vindt Kamerlid – en partijgenoot – Steven van Weyenberg. ,,De erfenis die er lag wens je niemand toe. Hij staat de stal schoon te vegen.
Dat hij soms scherp ‘nee’ zegt, omdat de Belastingdienst het niet aankan, vinden politici niet altijd leuk. Maar het is wel ontzettend nodig. We hebben in het verleden te veel staatssecretarissen gehad die gewoon uitvoerden wat de Kamer vroeg. Daar plukken we nu de wrange vruchten van.”
Frustratie
Toch klinkt ook binnen de coalitie frustratie. Zo lanceerde Snel – tegen de verwachting in – een plan voor een nieuwe, ‘eerlijker’ spaartaks. Maar de invoering daarvan laat nog ruim twee jaar op zich wachten, ook al stelt de Orde van Belastingadviseurs dat de staatssecretaris echt meer vaart kan maken. Een oproep van regeringspartijen VVD en CDA om een ‘ultieme poging’ te wagen de vermogensrendementsheffing een jaar eerder te wijzigen is door Snel echter terzijde geschoven.
Nog groter is de frustratie over het handelen van de staatssecretaris in de toeslagaffaire, waarbij honderden gezinnen – en mogelijk nog veel meer – in grote financiële problemen kwamen omdat de Belastingdienst op onrechtmatige wijze de kinderopvangtoeslag stopzette en terugvorderde.
Nadat de fiscus al terecht was gewezen door de Nationale Ombudsman, de Kinderombudsman, de Hoge Raad én de Raad van State moest de Tweede Kamer grote druk uitoefenen om Snel ertoe te bewegen de Belastingdienst gedupeerde ouders tegemoet te komen.
,,In de tussentijd ontsloeg de Belastingdienst wel bijna een klokkenluider die de misstanden aan het licht had gebracht, terwijl de ambtenaren die de fout in gingen ongestraft zijn gebleven”, stelt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, die zich al in 2017 vastbeet in de zaak. ,,Dan geef je het verkeerde signaal af en corrumpeer je de Belastingdienst”, wierp hij Snel al eerder voor de voeten.
Uiteindelijk besloot Snel pas dit jaar, nadat hij opnieuw excuses had gemaakt, de lopende invorderingen stop te zetten. In een toelichting zei hij dat hij eerder ‘nog niet zo diep’ op de hoogte van de zaak was. Snel zei voor de zomer dat een tegemoetkoming voor gedupeerden ‘een logische uitkomt is’ maar hij wacht op het rapport van een commissie onder leiding van Piet-Hein Donner. Dit advies had er al moeten zijn maar de deadline werd steeds opgeschoven. Komende donderdag is het eindelijk zover.
Bubbel
SP-Kamerlid Renske Leijten vindt dat Snel veel eerder en doortastender had moeten optreden. De staatssecretaris bleef volgens haar te lang afgaan op ambtenaren van de Belastingdienst, die bleven volhouden dat er niks onoorbaars was gebeurd.
,,Terwijl de dringende signalen vanuit de samenleving zich bleven opstapelen.” Volgens Leijten is Snel veel te lang in zijn bubbel blijven zitten. Zij twijfelt of de D66’er de aangewezen man is om schoon schip te maken bij de fiscus. ,,Daar durf ik mijn hand niet voor in het vuur te steken.”
MSN 11.11.2019 De problemen die mensen ondervinden met toeslagen zijn nauwelijks op te lossen zonder het belastingstelsel drastisch te veranderen. Dat concludeert een werkgroep van ambtenaren die deze moeilijkheden onderzochten.
Huishoudens raken de laatste jaren vaker in financiële problemen doordat ze te veel toeslag hebben ontvangen en die moeten terugbetalen. „Dat is buitengewoon pijnlijk voor een stelsel dat juist is bedoeld om huishoudens financieel te ondersteunen,” schrijft de door het kabinet ingestelde onafhankelijke werkgroep.
Toeslagen zijn een steeds belangrijker middel geworden om huishoudens tegemoet te komen in de kosten voor huur, zorg en kinderen. Hoe lager het inkomen, des te hoger de toeslag. Omdat mensen de toeslagen als maandelijks voorschot van de Belastingdienst ontvangen, kan dat tot financiële problemen leiden.
Wie achteraf te veel geld kreeg, moet geld terugbetalen. „Burgers met de laagste inkomens krijgen de hoogste toeslagen en kunnen te maken krijgen met de relatief hoogste terugvorderingen, terwijl juist zij de minste financiële buffers hebben”, schrijven de ambtenaren.
Het kabinet komt nog niet met een reactie. Dat willen ze pas doen na een tweede onderzoek van dezelfde werkgroep van ambtenaren van Financiën, Sociale Zaken, Volksgezondheid en Binnenlandse Zaken. Daarin staat de vraag centraal: moet het helemaal anders?
Staatssecretaris Menno Snel (Financiën, D66) kampt met een slepend dossier rond kinderopvangtoeslag die bij gezinnen ten onrechte werd stopgezet. Een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner onderzoekt de zaak en kan elk moment met zijn conclusies komen.
Onregelmatige inkomens
Eerder trok de Raad van State vergelijkbare conclusies. Juist onder mensen met lage inkomens nam het aandeel flexwerkers de afgelopen vijftien jaar fors toe. Zij hebben onregelmatige inkomens.In 2016 moesten huishoudens 2,3 miljoen keer toeslag terugbetalen, in totaal 1 miljard euro. Via toeslagen keert de Belastingdienst 12,8 miljard euro per jaar uit, in 7,5 miljoen toeslagen aan 5 miljoen huishoudens.
De werkgroep: „Het stelsel van toeslagen voegt onzekerheid toe aan de veelal toch al ingewikkelde (financiële) situatie van deze groep huishoudens. ”
Het overgrote deel van de terugbetaalde toeslagbedragen ligt onder 500 euro: 72 procent. Dat levert voor de meeste mensen geen problemen op. Terugbetalen kan via een jarenlange betalingsregeling. Maar bij huishoudens met vier toeslagen die achteraf moesten terugbetalen, was het gemiddelde bedrag 2.511 euro. Mensen die vanuit een uitkering aan het werk gaan, zien hun recht op toeslagen snel verminderen en moeten vaak terugbetalen. „Juist zij hebben vaak geen buffer om dit op te vangen.”
Kleine verbeteringen
De oplossingen die de ambtenaren onderzochten, hebben allemaal nadelen ten opzichte van de huidige situatie. De toeslagen worden bijvoorbeeld lager, wat problemen voor de laagste inkomens kan veroorzaken. Of ze worden op basis van al bekende, ‘oude’ inkomens uitgekeerd, terwijl de situatie alweer heel anders kan zijn.
Volgens de ambtenaren zijn wel kleine verbeteringen mogelijk binnen het huidige stelsel. De ambtelijke werkgroep beveelt ze „ten zeerste aan” omdat ze bijdragen aan „een hoognodige vereenvoudiging van het toeslagenstelsel”. Maar ze „zijn onvoldoende om de volledige problematiek” op te lossen.
Want de aannames achter het toeslagenstelsel kloppen niet, volgens de werkgroep. „Het toeslagenstelsel gaat uit van voorspelbaarheid, hetgeen zich lastig verdraagt met de toenemende flexibilisering van arbeid en samenlevingsvormen.” Ook gaat het stelsel uit van burgers die het stelsel snappen en zelf actief voorkomen dat ze te veel toeslag ontvangen. Maar bij veel mensen is dat soort „doenvermogen” beperkt.
Het stelsel is complex door de politieke keuzes die in 2005 bij de opzet ervan werden gemaakt. De toeslagen moesten snel, en heel precies afgesteld op het individuele huishouden worden uitgekeerd, in de vorm van een voorschot. Later kwam daar de eis bij aan de Belastingdienst om fraude met toeslagen te voorkomen.
In de loop van de jaren is het toeslagenstelsel ingewikkelder geworden. Zo wilden kabinetten in de aanloop naar Prinsjesdag heel gericht de koopkracht van groepen mensen (ouderen, minima, middeninkomens) proberen te verbeteren door elk jaar weer te morrelen aan de toeslagen. Die complexiteit is een probleem op zich, want de burger is volledig verantwoordelijk voor het aanleveren van juiste, actuele informatie over zijn leefsituatie. Een fout is snel gemaakt, schrijven de ambtenaren.
Vangnetregeling
De ambtelijke werkgroep onderzocht allerlei vaak geopperde oplossingen. Zoals: maak van de toeslagen geen voorschot meer, maar een tegemoetkoming achteraf. Dat lost volgens de ambtenaren weinig op: de kans is groot dat mensen dan geen geld krijgen op het moment dat ze het nodig hebben. Dat kan worden opgelost met een vangnetregeling die wel direct uitkeert als mensen weinig inkomen hebben, maar dan gelden dezelfde nadelen als bij de toeslagen nu.
De snelle oplossingen die de werkgroep aanbeveelt, maken de toeslagen wat eenvoudiger en de uitkering ervan wat minder streng. Zo moet de Belastingdienst actiever burgers attenderen op mogelijke problemen.
De Belastingdienst zou te veel betaalde toeslagen ‘proportioneel’ moeten terugvorderen: dus niet de toeslag voor het hele jaar als er maar één maand geen recht op was. Ook zou de Belastingdienst ‘een discretionaire bevoegdheid’ moeten krijgen om bij schrijnende gevallen de terugvordering kwijt te schelden. Verder adviseren de ambtenaren de verantwoordelijkheid voor levering van juiste, actuele informatie minder bij de burger te leggen.
NOS 11.11.2019 Er is veel mis met het huidige stelsel van toeslagen die mensen via de Belastingdienst krijgen. Vaak krijgen ze meer dan waar ze recht op hebben, en dan moeten ze achteraf geld terugbetalen. En daardoor kunnen ze in financiële problemen komen. Elk jaar leidt dat tot 300.000 dwanginvorderingen.
“Dat is uiterst pijnlijk voor voor een stelsel dat juist is bedoeld om huishoudens financieel te ondersteunen”, concludeert een groep ambtenaren. Die onderzoekt in opdracht van het kabinet hoe het stelsel verbeterd kan worden. Huishoudens die afhankelijk zijn van toeslagen, zijn juist extra kwetsbaar.
In Nederland ontvangen 5 miljoen huishoudens een toeslag van de Belastingdienst, zoals zorgtoeslag, huurtoeslag of kinderopvangtoeslag. Jaarlijks gaat het in totaal om 12,8 miljard euro, dat is per huishouden 2000 tot 2500 euro.
In 2016 bleken 2,3 miljoen toeslagen verkeerd berekend en moesten huishoudens bij elkaar 1 miljard euro terugbetalen. Jaarlijks legt de Belastingdienst ongeveer 300.000 dwanginvorderingen op omdat mensen niet terugbetalen. Ze lopen dan het risico dat er beslag wordt gelegd op hun loon of bezittingen.
De ambtenaren noemen het stelsel uiterst complex. Mensen krijgen een voorschot op basis van een schatting, maar die blijkt vaak onjuist omdat de persoonlijke situatie van huishoudens moeilijk te voorspellen is. Die persoonlijke situatie kan tegenwoordig snel veranderen als mensen scheiden of verhuizen. Dat minder mensen in vaste dienst werken, maakt het alleen maar lastiger.
In de meeste gevallen begrijpen mensen wel dat ze moeten terugbetalen, maar ze ervaren het vaak wel als een “boete” van de Belastingdienst, concluderen de onderzoekers.
Kinderopvangtoeslag
De problemen met toeslagen zijn actueel. Staatssecretaris Snel besloot vorige week nog dat de invorderingen bij 8500 huishoudens stopgezet wordt, omdat niet duidelijk is of deze mensen met opzet te veel toeslag aanvroegen. De Belastingdienst ligt ook onder vuur vanwege de manier waarop ouders zijn behandeld die te veel kinderopvangtoeslag zouden hebben gekregen.
Vandaag protesteerden nog tientallen ouders bij het kantoor van de Belastingdienst in Rotterdam:
‘Uit mijn huis gezet omdat de schulden zo hoog opliepen’
In het rapport van de ambtelijk werkgroep, dat Snel naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, staan vijf mogelijke oplossingen voor het falende stelsel, zoals een variant waarbij de overheid huishoudens actiever helpt om terugvorderingen te voorkomen. Ook de mogelijkheid om de toeslag niet meer als voorschot uit te keren, maar achteraf, is onderzocht.
Grondige heroverweging nodig
Maar geen van die oplossingen biedt soelaas voor alle problemen, zeggen de ambtenaren. Ze pleiten voor een “grondige heroverweging” van de keuzes die tot het huidige stelsel hebben geleid. Binnen het huidige stelsel is de oplossing niet te vinden.
De werkgroep komt begin volgend jaar met een vervolgonderzoek, waarin gekeken wordt hoe het toeslagensysteem op de schop kan en hoe huishoudens op een andere manier dan via de fiscus ondersteund kunnen worden.
Morgen praat de Tweede Kamer over het belastingplan voor volgend jaar. Het CDA wil het rapport van de ambtenaren daar ook aan de orde stellen.
Telegraaf 11.11.2019 Het stelsel van toeslagen is zo moeilijk, dat het de financiële situatie van mensen juist onzekerder maakt. Maar een kant-en-klare oplossing op de korte termijn is er niet.
Dat blijkt uit een onderzoek naar toeslagen dat maandag naar de Tweede Kamer is gestuurd. Dat onderzoek oordeelt hard over de manier waarop de overheid de toeslagen heeft ingericht. Die past niet bij de aard van mensen, die niet uit zichzelf in actie komen om de toeslagen waar ze recht op hebben ook daadwerkelijk aan te vragen.
Daarnaast gaat het vaak fout met teveel ontvangen toeslagen die terugbetaald moeten worden. Dat „kan tot financiële problemen leiden of deze verergeren”, staat in het onderzoek. „Dat is buitengewoon pijnlijk voor een stelsel dat juist is bedoeld om huishoudens financieel te ondersteunen.”
Het leidt ertoe dat de overheid bij één op de drie huishoudens in Nederland met een schuld zelf een van de schuldeisers is. Bij ongeveer 300.000 gevallen mondt zo’n terugbetaling uit in een dwangvordering, omdat er niet of niet snel genoeg afgerekend wordt.
Volgens de onderzoekers moet de overheid meer zekerheid en eenvoud in gaan bouwen bij de toeslagen. Maar het gaat moeilijk worden om daar op de korte termijn wat aan te doen. Het probleem is namelijk dat er voor elke oplossing een ’prijs’ moet worden betaald. „Dat leidt tot de conclusie dat er geen variant is die enkel voordelen heeft ten opzichte van het huidige stelsel.”
Er komt nog een vervolg op het onderzoek, waarin wordt gekeken naar oplossingen voor de lange termijn.
Telegraaf 11.11.2019 De Belastingdienst gaat de dossiers van ouders die in de knel zijn gekomen met de kinderopvangtoeslag naar hen opsturen. Dat kregen de ouders voor elkaar na een actie bij het Rotterdamse kantoor van de fiscus maandagochtend.
Een groep van 35 ouders stond voor de deur bij de Belastingdienst. Zij eisten hun dossier op, omdat ze inzage willen in hun zaak. Daar kon de fiscus niet meteen aan voldoen, maar de ouders krijgen hun dossiers uiteindelijk wel.
„Ze hebben hun adresgegevens achter kunnen laten en we gaan hun dossiers thuis opsturen”, laat een woordvoerder van de fiscus weten. „Hoe lang dat duurt, scheelt per persoon. In het uiterste geval kan het een maand duren, maar het kan ook eerder al zijn.”
De actie was opgezet door SP-Kamerlid Leijten. Die partij heeft een zwartboek gemaakt met allerlei zaken van ouders wiens kinderopvangtoeslag stil werd gezet. Het waren ouders uit dat zwartboek die zich in Rotterdam meldden.
Ⓒ Renske Leijten
De Belastingdienst ligt onder druk doordat er veel fout is gegaan met ouders die ten onrechte hun kinderopvangtoeslag is afgenomen. Vorige week besloot staatssecretaris Snel daarom om alle invorderingen te stoppen bij ouders die hun toeslag wegens opzet of grove schuld moesten terugbetalen.
NOS 09.11.2019 De fiscus stopt voorlopig met het terugvorderen van toeslagen van zeker 8500 mensen. Zij hebben samen nog een openstaande schuld van 160 miljoen euro bij de belastingdienst, schrijft staatssecretaris Menno Snel aan de Kamer. Gemiddeld komt dat neer op bijna 19.000 euro per gezin.
Volgens de fiscus hebben deze mensen opzettelijk te veel toeslagen aangevraagd. De Belastingdienst had daarom dwanginvorderingen in gang gezet, waarbij salarissen en auto’s in beslag kunnen worden genomen.
Nu zegt de staatssecretaris dat eerst moet worden onderzocht of het terecht is dat sommigen zijn verdacht van fraude met toeslagen. “In afwachting hiervan heb ik toegezegd de pauzeknop te hanteren”, staat in de Kamerbrief. De Tweede Kamer had hier al op aangedrongen bij de staatssecretaris.
Jarenlang in problemen
Honderden gezinnen zaten jarenlang in de problemen omdat mogelijk ten onrechte kinderopvangtoeslagen door de fiscus waren stopgezet. Staatssecretaris Snel heeft gezegd dat hij niet kan uitsluiten dat er fouten zijn gemaakt door het team dat de belastingfraude moest opsporen.
Volgens Trouw en RTL Nieuws deed het zogenoemde CAF-team er alles aan om beschuldigingen van fraude hard te maken. Er werd vooral gekeken naar ouders die mogelijk onterecht toeslagen voor kinderopvang zouden hebben ontvangen. In vrijwel alle gevallen ging het om ouders met een tweede nationaliteit, zoals de Turkse of Marokkaanse, meldde RTL Nieuws in mei. De Belastingdienst bleek die nationaliteiten ook te registeren, wat verboden is.
MSN 08.11.2019 De Belastingdienst stopt tot nader order met het terugvorderen van de toeslagen van zo’n 8.500 mensen, ter waarde van 160 miljoen euro. Dat heeft staatssecretaris Menno Snel (Financiën, D66) vrijdag in een brief aan de Tweede Kamer geschreven. Het gaat om teveel betaalde toeslagen waarvan de fiscus vond dat de ontvangers daar schuld aan hadden. Of ze dat wel hadden, staat hevig ter discussie.
In Rotterdam zijn tientallen kwetsbare gezinnen de dupe geworden van fraude bij twee kinderopvangorganisaties.
Snel gaat zijn beleid ten aanzien van het terugvorderen heroverwegen. Uit onderzoek van Trouw en RTL Nieuws bleek de voorbije maanden namelijk dat dit jarenlang vaak zonder sluitend bewijs gebeurde, met grote financiële gevolgen voor betrokkenen. Bij gedwongen vorderingen werd bijvoorbeeld beslag op lonen gelegd en zijn auto’s verkocht als onderpand. Snel belooft de Tweede kamer dat de Auditdienst Rijk (ADR) ook dergelijke gevallen uit het verleden zal onderzoeken.
„In afwachting hiervan heb ik toegezegd de ‘pauzeknop’ te hanteren”, schrijft de staatssecretaris. Eind oktober won een gedupeerde moeder een zaak over het onterecht terugvorderen van kinderopvangtoeslag bij de Raad van State. Die jurisprudentie heeft Snel meegenomen in zijn besluit om voorlopig te stoppen met vorderen.
MSN 08.11.2019 Er zijn 8500 gezinnen die nog toeslagen moeten terugbetalen omdat ze er volgens de Belastingdienst geen recht op hadden. Dat schrijft staatssecretaris Snel van Financiën aan de Tweede Kamer. Gemiddeld gaat het om een bedrag van zo’n 19.000 euro.
Trouw en RTL Nieuws brachten eerder aan het licht dat veel mensen het slachtoffer werden van de keiharde fraudeaanpak van de Belastingdienst. Ze werden onterecht als fraudeurs aangemerkt. Toeslagen werden in dat geval met harde hand teruggevorderd.
“Al die gezinnen kregen geen betalingsregeling, naar nu blijkt zonder bewezen fraude,” zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. “Wat een groot drama.” In totaal hebben deze mensen nog een schuld openstaan van 160 miljoen euro.
Een commissie onderzoekt waar het is misgegaan en komt binnenkort met een advies over compensatie. De Tweede Kamer vroeg eerder deze week om invorderingen en beslagleggingen tijdelijk stop te zetten tot er duidelijkheid is.
Na lang aandringen van de Tweede Kamer beloofde staatssecretaris Snel dat hij voorlopig de ‘pauzeknop’ zal hanteren. Dat gaat gelden voor alle zaken waarin een betalingsregeling is afgewezen vanwege grove schuld.
Geen invordering
In dergelijke zaken zullen voorlopig geen nieuwe invorderingsmaatregelen worden genomen. Dat betekent onder andere geen nieuwe loonbeslagen en geen inbeslagnames van auto’s. Lopende invorderingsmaatregelen worden opgeschort.
Als er nieuwe verzoeken komen voor een betalingsregeling, zal voorlopig geen onderzoek worden ingesteld naar opzet of grove schuld. De Belastingdienst is meteen begonnen met het uitvoeren van deze maatregelen. Bij de Belastingtelefoon zitten mensen klaar om vragen hierover te beantwoorden.
Huiverig
“Eerst was de staatssecretaris nog huiverig om op de pauzeknop te drukken”, zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. “Nu kiest hij de vlucht naar voren en zet hij invordering in alle zaken voorlopig stop. Voor de Belastingdienst is het ondoenlijk om te bepalen voor wie de invordering wel moet worden stopgezet en voor wie niet. Omdat het maar van korte duur is, is nu voor deze oplossing gekozen.”
NOS 05.11.2019 Mensen die verdacht worden van fraude met kinderopvangtoeslag hoeven voorlopig niet meer bang te zijn voor loonbeslag of invorderingen. Staatssecretaris Snel komt tegemoet aan de wens van de Tweede Kamer om de gezinnen meer lucht te geven.
Omdat de Belastingdienst denkt dat de gezinnen bewust gefraudeerd hebben, kwamen ze niet in aanmerking voor een betalingsregeling. Ze moesten direct over de brug komen. Konden ze dat niet, dan kon er beslag gelegd worden op het loon.
Inmiddels is er veel twijfel over de verdenkingen van de fiscus. Het is maar de vraag of de betrokken gezinnen moedwillig gefraudeerd hebben en of de toeslag wel terecht is stopgezet.
Een commissie van wijzen, onder leiding van oud-minister Donner, onderzoekt de handelwijze van de Belastingdienst. Het rapport daarover laat langer op zich wachten.
Pauzeknop
Veel mensen kwamen in de problemen door de harde aanpak van de Belastingdienst. Kamerleden van VVD, CDA en SP vroegen Snel daarom om spoedige actie.
Die beloofde dat hij “de pauzeknop indrukt”. Iedereen die moet terugbetalen, kan een betalingsregeling krijgen.
AD 28.10.2019 Een onafhankelijke commissie moet onderzoek doen naar de manier waarop de Belastingdienst burgers en kleine bedrijven behandelt. Regeringspartij CDA pleit voor zo’n onderzoek.
Het gaat specifiek over de vraag hoe “mensen met schulden of vermoedens van belastingfraude” worden behandeld. ,,We zien aan de lopende band grote problemen bij de Belastingdienst ten opzichte van burgers en kleine bedrijven waarbij zij het gevoel hebben van het kastje naar de muur gestuurd te worden”, zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt.
Omtzigt stelt voor die commissie te laten voorzitten door een voormalige rechter of ombudsman. De commissie zou moeten onderzoeken of burgers en ondernemers “wel voldoende mogelijkheden hebben ten opzichte van de Belastingdienst” en of de fiscus zich wel aan de wet houdt. Uit het onderzoek zou ook moeten blijken wat burgers kunnen doen als de Belastingdienst de wet zou overtreden.
Grote financiële problemen
De afgelopen tijd was de Belastingdienst vaak in het nieuws vanwege de kinderopvangtoeslagaffaire. De fiscus zette deze toeslag voor een groot aantal ouders onterecht stop. Sommige huishoudens kwamen hierdoor in grote financiële problemen.
Momenteel loopt er al een onderzoek onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner naar deze specifieke zaak. Donner kijkt naar de manier waarop de gedupeerden gecompenseerd moeten worden. De accountants van het Rijk onderzoeken hoe de Belastingdienst handelde in de toeslagenkwestie. Recent vroeg de Tweede Kamer of bij dat onderzoek ook de rol van de politieke top kon worden onderzocht.
RTL 28.10.2019 De Belastingdienst heeft op grote schaal gezinnen in ernstige financiële problemen gebracht door geen betalingsregelingen te treffen als toeslagen moesten worden terugbetaald. De fiscus merkte hen aan als fraudeur, ook als daar geen bewijs voor was, en verweet mensen ‘opzet’ of ‘grove schuld’.
Er werd geen rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden en gedupeerden kwamen nog dieper in het moeras. Dit blijkt uit onderzoek van Trouw en RTL Nieuws naar de toeslagenaffaire. Het gaat om de onrechtmatige stopzetting van toeslagen voor kinderopvang, waarvan duizenden mensen slachtoffer werden.
Het CDA eist nu een onafhankelijk onderzoek naar hoe de Belastingdienst met burgers en kleine bedrijven omgaat. De SP wil dat staatssecretaris Menno Snel nu ingrijpt en slachtoffers compenseert.
Opzet en grove schuld
Volgens goed ingevoerde bronnen was het standaard beleid in zogeheten CAF-zaken, de onderzoeken van het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF), om mensen geen uitweg te bieden met een betalingsregeling.
De redenering was dat omdát volgens de Belastingdienst toeslagen moesten worden teruggevorderd, de betrokken ouders dat zelf hadden veroorzaakt. En dus was sprake van opzet en grove schuld en daarom kregen ze geen betalingsregeling. Extra wrang was dat deze mensen niet konden terugbetalen, juist omdat de Belastingdienst de toeslagen stopzette. Dit leidde onder meer tot loonbeslagen.
Boete op boete: Jolanda kwam in grote financiële problemen door de Belastingdienst. !!!
Vertrouwelijke instructie
Uit ons onderzoek blijkt verder dat de Belastingdienst niet alleen in CAF-zaken, maar ook nu nog in andere gevallen bij toeslagen voor kinderopvang, huur of zorg mensen regelmatig aanmerkt als fraudeur en ze ‘grove schuld’ verwijt.
Dit gebeurt ook als er kleine fouten of onregelmatigheden zijn, of als mensen niet zelf fraudeerden, maar wel een gastouderbureau. Dan krijgen zij toch de rekening gepresenteerd, en wordt er geen rekening gehouden met ‘persoonlijke omstandigheden’ zoals de wet voorschrijft. Daardoor kan niet naar draagkracht worden terugbetaald.
RTL Nieuws en Trouw beschikken over een vertrouwelijke interne instructie van de Belastingdienst. Hieruit blijkt dat de fiscus de wet zeer streng uitlegt, vooral bij ‘verwijtbaarheid’ rond teveel ontvangen toeslagen voor kinderopvang.
De richtlijn gaat onder meer om betaling van eigen bijdragen, de verantwoording van uren, het volledig overleggen van álle informatie. Opvangcontracten moeten bijvoorbeeld aan ‘alle eisen’ voldoen – als dat niet zo is, wordt ouders al ‘ernstige nalatigheid’ en dus grove schuld verweten. Bovendien moeten dan álle toeslagen worden terugbetaald.
Vermoedens en geen bewijs
De Belastingdienst kan iemand zo bestempelen als mogelijke fraudeur en dus een betalingsregeling ontzeggen als iemand ‘niet of onvoldoende’ weerlegging kan leveren van ‘vermoedens’ van de dienst. Ouders moeten dus hun onschuld bewijzen.
In de instructie wordt gezegd dat het gaat om ‘richtlijnen, geen vaste regels’, en dat het noodzakelijk is dat ‘gedegen onderzoek’ wordt gedaan. Vooral bij terugbetaling van toeslagen voor kinderopvang leidt het afwijzen van een betalingsregeling tot grote problemen, omdat het al snel om tienduizenden euro’s gaat.
Onder advocaten en in politiek Den Haag groeit twijfel of de Belastingdienst ook daadwerkelijk grondig onderzoek doet, voldoende bewijs aanlevert en toevoegt aan dossiers, voordat mensen zo hard worden aangepakt. Dat zou volgens de wet wel moeten.
SP-Kamerlid Renske Leijten zette de kwestie deze zomer op de kaart, naar aanleiding van een zwartboek van de SP. Toen kwamen steeds meer schrijnende verhalen aan de oppervlakte. Leijten: “Het ziet er door deze onthullingen naar uit dat mensen in de CAF-affaire letterlijk vogelvrij waren en willens en wetens de vernieling in zijn geholpen. Maar ik zie ook een breder patroon in en het ziet ernaar uit dat de Belastingdienst vaker veel te strikt opereert. En dat ook nog eens zonder deugdelijk bewijs. Dit moet echt stoppen.”
Leijten eist dat staatssecretaris Snel (Financiën) een onderzoek instelt naar alle keren waarbij ouders ‘opzet’ of ‘grove schuld’ is verweten en zij geen betalingsregeling kregen, en of dat wel of niet correct was. De SP wil dat alle terugvorderingen worden gestaakt. Mensen die onterecht te veel hebben terugbetaald, moeten volgens haar worden gecompenseerd. Het gaat om een ‘monsterklus’, omdat er mogelijk tienduizenden gedupeerden zijn.
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt wil nu dat een externe, onafhankelijke commissie onderzoek gaat doen naar de behandeling van mensen met schulden door de Belastingdienst en naar hoe de fiscus omgaat met kleine bedrijven: “We zien niet alleen bij de kinderopvangtoeslag schrijnende situaties, maar ook elders mensen die tegen muren aanlopen. De commissie moet ook onderzoeken wat mensen effectief kunnen doen als de Belastingdienst zich zelf niet aan wetten houdt.”
Na een zeer kritisch rapport van de Nationale Ombudsman, beloofde de Belastingdienst in 2017 al dat er met meer ‘coulance’ zou worden gekeken naar of ouders echt wel iets te verwijten viel als er problemen zijn met toeslagen. Vorig voorjaar liet staatssecretaris Snel de Kamer weten dat bij CAF-zaken in 16 gevallen ouders alsnog een betalingsregeling kregen.
De Tweede Kamer steunde een verzoek van Leijten aan Snel om de Kamer voor vandaag te informeren over de instructies, zoals de richtlijnen die Trouw en RTL Nieuws nu publiceren. Vrijdagavond meldde de staatssecretaris dat hij echter ‘meer tijd’ nodig heeft voor hij de Kamer kan informeren.
Vernietigende uitspraak
Ondanks de toezeggingen dat Belastingdienst / Toeslagen een menselijker koers zou volgen, zijn er rechtszaken waaruit het tegendeel blijkt. In een vernietigende uitspraak van de Raad van State van april dit jaar, werd de fiscus hard teruggefloten. Het ging in die zaak over kinderopvang in 2013.
De moeder informeerde de Belastingdienst naar eer en geweten, gaf nooit onjuiste informatie, gaf wijzigingen netjes door – zelfs toen zij in 2013 plotseling naar het ziekenhuis moest vanwege complicaties bij haar zwangerschap van een tweeling. Niettemin werd deze moeder vanwege per ongeluk teveel betaalde toeslag keihard aangepakt, en gezegd dat sprake was van grove schuld’.
Gisteravond was niet duidelijk of de Belastingdienst de instructies na die uitspraak in april heeft aangepast. Het ministerie van Financiën wilde dit weekeinde niet inhoudelijk reageren op vragen, maar verwees naar al lopende onderzoeken. Bovendien zou Snel eerste de Kamer willen inlichten.
Ook Fatma kwam door dubieus onderzoek van de Belastingdienst in de problemen.
‘Niet langer wachten op gerechtigheid’
In de Kamer groeit de irritatie over het uitblijven van een oplossing voor gedupeerde ouders en over het niet-informeren van het parlement door staatssecretaris Snel. VVD-Kamerlid Helma Lodders zegt in een reactie op de nieuwe onthullingen: “Voor mensen die al jarenlang aanlopen tegen problemen is het een hard gelag.”
Volgens de regeringspartij hebben de hoogste rechters duidelijke uitspraken gedaan en ‘moet de Belastingdienst daar mee aan de slag’. “Het kan niet zo zijn dat mensen nu nog langer moeten wachten op gerechtigheid.”
NOS 26.10.2019 De Belastingdienst zette niet alleen bij een gastouderbureau in Eindhoven onterecht toeslagen voor kinderopvang stop, dat gebeurde ook in Rotterdam. Trouw en RTL Nieuws schrijven op basis van een bron dat hier nog eens 120 ouders de dupe waren.
De media schrijven dat gastouderbureau Florien ervan verdacht werd te frauderen met toeslagen. Zonder verder bewijs te leveren, werd daarom de uitkering van tientallen gezinnen stopgezet. Eerder was al bekend geworden dat in Eindhoven zo’n 300 ouders waren getroffen.
Uiteindelijk concludeerde de Belastingdienst ook zelf dat er geen sprake was van fraude. Die uitkomst volgde een jaar nadat de toelage was stopgezet. De Belastingdienst heeft “de intentie die mensen tegemoet te komen”.
‘Pek en veren’
Staatssecretaris Snel zei eerder dat hij fouten in andere zaken die door het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF) niet kon uitsluiten. In juli kondigde hij een onderzoek aan. De 170 zaken van het CAF worden opnieuw bekeken. Het onderzoek moet aan het eind van het jaar afgerond zijn.
Volgens Trouw en RTL Nieuws deed het CAF-team er alles aan om beschuldigingen van fraude hard te maken, zoals het achterhouden van stukken. Ambtenaren omschreven zichzelf als “het duo pek en veren”.
Een bron bij het ministerie van Financiën spreekt van een structurele werkwijze. Reconstructie van de gang van zaken is volgens Trouw moeilijk, doordat er maar weinig gedocumenteerd werd.
NOS 25.10.2019 Gezinnen die zijn gedupeerd door fouten bij de Belastingdienst met hun kinderopvangtoeslag moeten langer wachten op duidelijkheid. Een rapport van de adviescommissie-Donner, dat volgende week zou verschijnen, is met onbepaalde tijd uitgesteld.
Aanleiding voor het uitstel is het oordeel van de Raad van State, woensdag, in twee rechtszaken tegen de Belastingdienst. De hoogste bestuursrechter stelde dat de fiscus vaak te streng is bij het terugvorderen van toeslagen.
De commissie-Donner spreekt in een brief aan staatssecretaris Snel van uitspraken met mogelijk verregaande implicaties. “Daarmee raken ze aan wat mogelijk en denkbaar is als passende oplossing in dit dossier.”
Fraude
Gebleken is dat de fiscus bij honderden gezinnen ten onrechte geruime tijd de kinderopvangtoeslag heeft ingehouden vanwege vermoedens van fraude.
Staatssecretaris Snel heeft de commissie-Donner aangesteld om een toeslagensysteem te bedenken dat beter rekening houdt met de burger. Ook moet duidelijk worden wat voor compensatie de gedupeerde gezinnen krijgen.
Nader bestuderen
De Raad van State concludeerde woensdag dat ouders niet per definitie het volledige voorschot hoeven terug te betalen als ze te veel toeslag hebben gekregen. Bij “bijzondere omstandigheden” mag de fiscus geheel of deels afzien van terugvordering.
Donner laat nu aan Snel weten dat hij de implicaties voor zijn advies nader gaat bestuderen. “Dit betekent dat het helaas niet mogelijk zal zijn u volgende week, zoals de bedoeling was, het interim-rapport aan te bieden.”
NU 23.09.2019 De top van de Belastingdienst gaf een speciaal fraudeteam de ruimte om zonder fatsoenlijk onderzoek en tegen de wet in kinderopvangtoeslagen stop te zetten van honderden ouders in 2014, blijkt maandag uit onderzoek van Trouwen RTL Nieuws.
Het zogenoemde Managementteam Fraude keurde het goed om onwettig toeslagen stop te zetten, schrijven de twee media. In het managementteam zaten destijds de toenmalig algemeen directeur van de Belastingdienst, de directeur van de afdeling toeslagen en de directeur van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD). Ook zou de directeur-generaal van de Belastingdienst afweten van de handelingen.
Of toenmalig staatssecretaris Eric Wiebes, de huidige minister van Economische Zaken, op de hoogte was van het illegale handelen, is niet bekend. De zaak kwam boven water na een verzoek van de twee media op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).
Staatssecretaris Snel wil de documenten nog niet met de Tweede Kamer delen, omdat deze eerst onderzocht moeten worden. Momenteel doet de Auditdienst Rijk (ADR) onderzoek naar alle zogeheten 170 CAF-zaken. Dat onderzoek vergt tijd, laat het ministerie van Financiën weten. “We hebben het ook liever vandaag dan morgen, maar het gaat hier om duizenden documenten”, aldus een woordvoerder van het ministerie.
Gedupeerde ouders hadden jarenlang financiële problemen als gevolg van de onrechtmatige stopzettingen.
‘Ambtenaren bemoeiden zich met onderzoek’
Vorige week schreven Trouw en RTL Nieuws al dat ambtenaren van het ministerie van Financiën zich hebben bemoeid met het onderzoek naar de rol van de Belastingdienst in de stopzettingen. De berichtgeving klopt volgens het ministerie van Financiën niet. Het ministerie zegt dat er nooit direct is ingegrepen in het onderzoek.
De ambtenaren bekeken volgens Trouw en RTL Nieuws conceptverslagen en mochten passages aanpassen en schrappen. Ook bleek uit e-mails dat het ministerie deels mocht bepalen wat wel en niet werd onderzocht, aldus de media. Het betreffende onderzoek werd ingesteld nadat bleek dat de Belastingdienst stukken had achterhouden in rechtszaken tegen de gedupeerde ouders.
NU 16.09.2019 Ambtenaren van het ministerie van Financiën hebben zich bemoeid met een onafhankelijk onderzoek naar de rol van de Belastingdienst in het onrechtmatig stopzetten van kinderopvangtoeslag. Dit blijkt uit e-mails en documenten over de kwestie waar Trouw en RTL Nieuws maandag over berichten.
De ambtenaren kregen conceptverslagen onder ogen en mochten passages aanpassen en schrappen. Bovendien blijkt uit de mails dat het ministerie voor een deel kon bepalen wat er wel en niet onderzocht werd.
Het gaat om het onafhankelijke onderzoek dat staatssecretaris Menno Snel van Financiën heeft toegezegd naar de rol van de Belastingdienst in het onrechtmatig stopzetten van kinderopvangtoeslag bij honderden ouders in 2014. Snel zegde dit onderzoek toe toen bleek dat de Belastingdienst stukken had achtergehouden in rechtszaken tegen deze ouders.
De onderzoekers gaven echter in een tussentijdse rapportage aan dat hun onderzoek werd gefrustreerd door medewerkers van de Belastingdienst die mogelijk documenten hadden gewijzigd, verplaatst of zelfs vernietigd. Deze tussentijdse rapportage werd echter door ambtenaren aangepast, stellen Trouw en RTL Nieuws.
Zo werd onder meer het verzoek om verder onderzoek naar autorisaties van bepaalde documenten geschrapt, iets waar de onderzoekers wel op aandrongen.
Snel vindt extra onderzoek ‘geen toegevoegde waarde’ hebben
Staatssecretaris Snel stelde vrijdag in een brief aan de Tweede Kamer dat het onderzoek naar deze autorisaties “geen toegevoegde waarde” zou hebben en “na afstemming met de onderzoekers buiten beschouwing is gelaten”. Op vragen van Trouw en RTL Nieuws over de mogelijke inmenging van ambtenaren wilde het ministerie niet direct reageren.
Parlementariërs Pieter Omtzigt (CDA) en Renske Leijten (SP) willen dat de staatssecretaris alle conceptrapporten van de onderzoekers vrijgeeft. Eerder bleek al dat het ministerie van Financiën niet wilde dat bestanden bij de FIOD werden bekeken, hoewel de onderzoekers daar wel op aandrongen.
NOS 16.09.2019 Ambtenaren van het ministerie van Financiën hebben rechtstreeks ingegrepen in een onderzoek naar het achterhouden van stukken door de Belastingdienst. Dat melden Trouw en RTL Nieuws op basis van e-mails en documenten die door het ministerie zijn vrijgegeven na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (wob).
Trouw en RTL schrijven dat de mails en documenten aantonen dat het ministerie in hoge mate kon bepalen wat er wel en niet onderzocht werd. De ambtenaren zouden onwelgevallige passages uit een conceptrapport hebben geschrapt, om te voorkomen dat die later alsnog naar buiten zouden komen.
Het onderzoek was naar het optreden van de Belastingdienst bij het onrechtmatig stopzetten van kinderopvangtoeslag bij honderden ouders in 2014. Daardoor kwamen veel gezinnen in financiële problemen. Het onderzoek werd begonnen nadat bleek dat de Belastingdienst stukken achterhield in rechtszaken van gedupeerde ouders. Ook bleek de Tweede Kamer onvolledig geïnformeerd.
‘Autorisaties’
De onderzoekers, gespecialiseerde IT’ers, doorzochten de systemen van de Belastingdienst op stukken die aan de rechter voorgelegd hadden moeten worden. In een tussenrapportage schreven ze dat ze geen volledig beeld konden krijgen, omdat medewerkers van de fiscus mogelijk documenten hadden gewijzigd, verplaatst of vernietigd. De onderzoekers wilden dat onderzoeken door te kijken welke medewerkers toestemming hadden om dat te doen.
De tussenrapportage is volgens Trouw en RTL Nieuws aangepast. De verwijzing naar ‘autorisaties’, dus de digitale toestemmingen van medewerkers, zou op verzoek zijn verwijderd. “Ik heb in rood wat aanpassingen gedaan, om e.e.a. verder aan te scherpen, maar ook met het oog op eventueel moeten verstrekken van dit stuk. Wat ik heb weggehaald, is het onderzoek naar de autorisaties”, citeren beide media een ambtenaar.
‘Geen toegevoegde waarde’
In een brief aan de Tweede Kamer, afgelopen vrijdag, schrijft staatssecretaris Snel van Financiën dat onderzoek naar de ‘autorisaties’ geen toegevoegde waarde zou hebben. Volgens hem is dat na afstemming met de onderzoekers buiten beschouwing gelaten. Snel wil pas later reageren op vragen die Trouw en RTL Nieuws hem hierover hebben gesteld.
Telegraaf 16.09.2019 Ambtenaren van het ministerie van Financiën bemoeiden zich met een onderzoek naar de affaire met de kinderopvangtoeslag. Passages werden geschrapt omdat die later wel eens openbaar zouden kunnen worden.
Dat blijkt uit stukken die RTL en Trouw hebben opgevraagd. In de Kamer wordt er woest gereageerd. SP-Kamerlid Renske Leijten vindt dat ze ’in ieder geval onvolledig’ is geïnformeerd door verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel (Financiën).
De affaire met de kinderopvangtoeslag gaat om een grote groep ouders bij wie de toeslag onterecht werd stopgezet door de Belastingdienst. Ze konden zich daar moeilijk tegen verdedigen omdat bewijs achter werd gehouden. De fiscus wilde in de zaak lang niet toegeven dat de Belastingdienst fout zat, terwijl ouders ondertussen in grote financiële problemen kwamen.
Fouten wegstrepen
Snel, die inmiddels wel erkent dat er zaken fout zijn gegaan in de hele affaire, liet onderzoek doen naar de gang van zaken bij de fiscus. Nu blijkt dat in concepten van dat onderzoek door ambtenaren is geschrapt. De onderzoekers stelden vast dat zij geen volledig beeld konden krijgen omdat ambtenaren via hun digitale rechten, de zogenoemde autorisaties, documenten konden wissen en aanpassen.
Het concept-rapport van de onderzoekers daarover werd door ambtenaren aangepast. Een van de ambtenaren mailde: „Ik heb in rood wat aanpassingen gedaan, om e.e.a. verder aan te scherpen, maar ook met het oog op het eventueel moeten verstrekken van dit stuk. Wat ik heb weggehaald is het onderzoek naar de autorisaties.”
Angst
Volgens Snel is het onderzoek weggehaald omdat het ’geen toegevoegde waarde’ zou hebben. Verschillende Kamerleden vinden echter dat dit wel toegevoegde waarde had gehad en dat de mails duidelijk maken dat de passage over dat onderzoek is geschrapt om een heel andere reden dan Snel zegt, namelijk vrees voor openbaarmaking.
„Er zou een onafhankelijk onderzoek zijn naar stukken die de Belastingdienst niet verschafte aan de rechtbank waardoor ouders zaken tegen de Belastingdienst in de kinderopvangtoeslagaffaire verloren”, vat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt de zaak samen. „Welk hoofdstuk? Nou, het stuk waaruit blijkt wie documenten, die bij de rechtbank hadden moeten liggen, kon veranderen en wissen.”
Omtzigt wijst op de mail over het verwijderen van het onderzoek. „Zo haalt een ambtenaar even een stuk uit een onafhankelijk onderzoeksrapport weg. Hij/zij zegt ook letterlijk dit te doen omdat het anders verstrekt moet worden!”
Omtzigt en zijn SP-collega Leijten hebben samen opnieuw vragen gesteld aan Snel. Ze eisen bijvoorbeeld opheldering over hoe onafhankelijk het onderzoek nog is dat de bewindsman als zodanig gepresenteerd heeft. Ook willen ze weten of hij zelf nou vindt dat hij de Kamer juist en volledig heeft geïnformeerd over dat ambtenaren blijkbaar in dit onderzoek mochten schrappen.
Het is daarmee het zoveelste hoofdstuk in deze affaire die voor Snel een regelrecht hoofdpijndossier is geworden.
MSN 05.09.2019 Goed nieuws voor duizenden ouders. Eind deze maand wordt begonnen met nabetalingen van kindgebonden budget. Door een fout van de Belastingdienst hebben ruim honderdduizend ouders nog een flink bedrag aan kindgebonden budget tegoed, soms tot duizenden euro’s.
Begin dit jaar kwam de fout aan het licht. Over een reeks van jaren blijken ouders geen kindgebonden budget te hebben gekregen waar ze wel recht op hadden. Het gaat om bedragen die kunnen oplopen tot soms duizenden euro’s per gezin. De Belastingdienst beloofde zo snel mogelijk te beginnen met nabetalingen.
Tegen RTL Nieuws klaagden ouders deze zomer dat onduidelijk was wanneer ze een nabetaling zouden kunnen verwachten. “Tot op heden heb ik niets gehoord van de Belastingdienst,” zegt een ouder die denkt recht te hebben op nabetaling. En een ander: “Je wordt alle kanten op gestuurd als gedupeerde.”
Volgens de Belastingdienst kostte het tijd om de operatie voor te bereiden. Er zijn 100 uitzendkrachten ingehuurd om de klus te klaren. De eerste beschikkingen gaan begin volgende week de deur uit. Eind deze maand volgen dan de eerste nabetalingen. In totaal gaat het om een bedrag van zo’n 420 miljoen euro.
Eerst zijn ouders aan de beurt die nog geld tegoed hebben over 2018 en 2019. Daarna worden ook ouders gecompenseerd die in de jaren daarvoor geen kindgebonden budget hebben ontvangen waar ze wel recht op hadden. De Belastingdienst denkt tot volgend jaar nodig te hebben voordat iedereen zijn geld heeft.
Telegraaf 27.08.2019 Bij de SP hebben zich 280 mensen gemeld van wie de kinderopvangtoeslag ten onrechte zou zijn stopgezet. De Belastingdienst is ook bij hen in de fout gegaan, stellen de klagers.
De Belastingdienst bleek al eerder in honderden gevallen deze toeslag te hebben beëindigd terwijl er helemaal geen reden was om bijvoorbeeld fraude te vermoeden. Ouders moesten de kinderopvang plots geheel uit eigen zak betalen en de fiscus vorderde bovendien soms duizenden euro’s terug.
Staatssecretaris Menno Snel van Financiën moest erkennen dat misschien wel duizenden gezinnen zijn getroffen. Hij heeft onderzoekers van buiten aan het werk gezet, onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner. Ook de Auditdienst Rijk buigt zich over de praktijken.
De SP sprak van een „heksenjacht” tegen ouders en riep een meldpunt in het leven. De „hartverscheurende” verhalen van de mensen die daar hun beklag hebben gedaan, zijn gebundeld in een zwartboek. Dat wordt woensdag aan de staatssecretaris aangeboden.
MSN 24.07.2019 Een grote meerderheid van de Tweede Kamer wil een groot onderzoek naar misstanden bij de Belastingdienst. Het onderzoek moet antwoord geven op de vraag welke rol ministers en staatssecretarissen op het ministerie van Financiën hebben gespeeld bij de toeslagenaffaire. Het CDA en de VVD willen de ambtelijke en politieke verantwoordelijkheid in de affaire laten onderzoeken.
De huidige staatssecretaris van financiën, Menno Snel (D66), laat de accountants van de Rijksoverheid al onderzoek doen naar het onterecht stopzetten van de kinderopvangtoeslag door de Belastingdienst. Maar de opzet van dat onderzoek is ‘ontoereikend’, zegt Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA).
Misstanden
De coalitiepartijen komen daarom met acht aanvullende vragen voor dat onderzoek. Vrijwel alle partijen in de Kamer willen weten wanneer de toenmalige staatssecretaris en de directeur-generaal van de Belastingdienst precies op de hoogte waren van de misstanden.
Eerder dit jaar kwam de Belastingdienst in opspraak, nadat RTL Nieuws en Trouw onthulden dat er fouten zijn gemaakt met het stopzetten van de kinderopvangtoeslag. De fiscus gebruikte nepbewijs, om aan te tonen dat er sprake zou zijn van fraude. Daardoor raakten veel gezinnen in de financiële problemen.
RTL 12.07.2019 De Belastingdienst heeft een nieuwe fikse tik op de vingers gekregen in de toeslagenaffaire. De rechtbank Rotterdam heeft de dienst vandaag opgedragen dat alle achtergehouden stukken in een ontspoorde fraudezaak alsnog boven tafel moeten komen. De uitspraak brengt staatssecretaris Snel (Financiën) in verlegenheid, omdat hij vorige week nog zei dat hij geen aanwijzingen had dat er iets fout zat.
De jonge ouder om wie de rechtszaak draait, is door de rechtbank vandaag op alle punten in het gelijk gesteld. Haar toeslag voor kinderopvang werd in 2016 onterecht stopgezet. In eerdere jaren achtervolgde de Belastingdienst haar ook al. Ze heeft nu recht op een schadevergoeding.
Onrechtmatig
De Belastingdienst erkende maandag op de zitting dat de dienst in deze zaak zelfs ‘onrechtmatig’ had gehandeld. De advocate van de jonge vrouw wilde weten waarom haar cliënte dan toch was aangepakt. Ze was er vlak voor de zitting achter gekomen dat het stopzetten van toeslagen onderdeel was van een systematisch project van de Belastingdienst, een zogenoemde CAF-zaak.
De rechter draagt de Belastingdienst nu op om die achtergehouden stukken alsnog te overhandigen. Het gaat om het onderzoek naar een Rotterdams gastouderbureau. Veel ouders van dat bureau werden vanaf 2014 geconfronteerd met stopzetting van toeslagen, zonder dat ze begrepen waarom. Daarnaast werden tienduizenden euro’s teruggevorderd, waardoor mensen in grote problemen kwamen.
De zaak in Rotterdam is de eerste CAF-zaak die opduikt na de affaire rond een bureau in Eindhoven. Daar werden bij ruim 300 ouders tegen de wet in toeslagen stopgezet. Staatssecretaris Snel heeft beloofd dat zij allemaal een schadevergoeding zullen krijgen.
De uitspraak van de rechtbank Rotterdam brengt Snel verder in de politieke problemen. Vorige week zei hij in de Tweede Kamer nog dat hij ‘geen signalen’ had dat er naast de kwestie-Eindhoven andere zaken zouden zijn waar de Belastingdienst tegen de wet in handelde.
De advocaat van de vrouw uit Rotterdam reageert opgetogen op de uitspraak. Jacqueline Nieuwstraten: “Dit is goed nieuws voor mijn cliënte. En ik ga ervan uit dat de Belastingdienst deze uitspraak nu uitvoert. Want dit is precies waar het over gaat: het structureel achterhouden van stukken, waar mensen zich niet tegen kunnen verweren.” De uitspraak kan gevolgen hebben voor alle 170 CAF-zaken waar staatssecretaris Snel nu onderzoek naar laat doen.
Alles openbaar
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt noemt het ‘heel goed’ dat de rechter heeft bepaald dat de stukken alsnog boven tafel moeten komen. “Ik heb eerder op deze CAF-zaak gewezen en de staatssecretaris had dit moeten laten uitzoeken. En ik ga er vanuit dat nu alle stukken waar de Kamer om heeft gevraagd alsnog onmiddellijk openbaar worden gemaakt.”
CDA, VVD en SP vroegen Snel dinsdag al om opheldering over de Rotterdamse zaak. Die heeft hij nog niet gegeven. SP-Kamerlid Renske Leijten laat weten dat Snel een lange reeks nieuwe vragen tegemoet kan zien over de affaire.
NU 12.07.2019 De kinderopvangtoeslag van ruim driehonderd ouders is door de Belastingdienst onterecht stopgezet en moest worden terugbetaald. Mogelijk gaat het om nog veel meer gedupeerde ouders. Waar draait de zaak precies om en weet staatssecretaris Menno Snel van Financiën de situatie nog te redden?
Na de Bulgarenfraude in 2013 wist de politiek het zeker: er moet strenger worden gecontroleerd op fraude met toeslagen. Er werden daarom speciale teams opgericht bij de Belastingdienst.
Bij Financiën wordt dan al gesproken over het spanningsveld “tussen dienstverlening enerzijds en fraudebestrijding anderzijds.” Die balans is doorgeslagen, blijkt enkele jaren later, want de strengere aanpak leidt nu tot onschuldige slachtoffers.
Dat begint in 2014 bij het gastouderbureau Dadim uit Eindhoven. De kinderopvangtoeslag van 302 ouders die hun kinderen tussen 2012 en 2014 naar gastouders die waren aangesloten bij Dadim brachten, wordt stopgezet.
Er kwamen zaken naar boven “die zouden kunnen duiden op georganiseerd misbruik”, schrijft Snel aan de Tweede Kamer. Een deel van de kinderen was niet aanwezig en de administratie was niet op orde. Naar aanleiding van het fraudeonderzoek dat de fiscus uitvoerde waren er veel vragen, maar niet voldoende om een fraudeonderzoek te starten.
‘Ik heb veel huilende en boze moeders aan m’n bureau gehad’
Het gaat in sommige gevallen om tienduizenden euro’s die moeten worden terugbetaald. Ouders worden gedwongen hun kinderen van de opvang te halen waardoor studies en voltijdsbanen strandden. De financiële gevolgen zijn voor veel gezinnen rampzalig.
Sommige ouders gaan in beroep tegen het besluit van de Belastingdienst, de fiscus krijgt in sommige gevallen ook gelijk van de rechter, maar de communicatie richting de ouders is van meet af aan slecht. Er wordt gevraagd om stukken aan te leveren die aantonen dat de kinderopvangtoeslag terecht is ontvangen, maar ouders die hier gehoor aan geven raken verstrikt in een ambtelijke molen.
Dat leidt logischerwijs tot frustratie. “Ik heb hier veel huilende en boze moeders aan m’n bureau gehad, over wat hen overkwam”, zegt Ahmet Gökçe van Dadim tegen RTL Nieuws. Samen met Trouw kwam de tv-zender met veel onthullingen in de toeslagenkwestie.
Gwendolyne Santos is zo’n ouder die haar toeslag kwijtraakte omdat ze werd verdacht van fraude. Na een jarenlange juridische strijd met de fiscus, kreeg ze vrijdag eindelijk gelijk van de rechter. Tegen RTL Nieuws zegt ze: “Het waren heel stressvolle jaren, waar ik nu dan eindelijk van af ben. Maar niemand kan je die tijd teruggegeven.”
Snel: ‘Belastingdienst last van tunnelvisie’
In het algemeen zegt Snel, met gevoel voor understatement, over de gang van zaken: “In het proces sinds 2014 is het nodige fout gegaan.” Er is op het departement sprake van “tunnelvisie”. Er wordt in de woorden van Snel “te veel gewerkt vanuit fraudebestrijding en te weinig vanuit dienstverlening.” De bewindsman wil de Toeslagenwet, die hier wordt toegepast, daarom op termijn aanpassen.
In de laatste week voor het reces erkent Snel dat de Belastingdienst “onrechtmatig” heeft gehandeld. “Die [de Belastingdienst] heeft zich in ieder geval niet aan de eigen wetten en regels gehouden.”
Inmiddels is Snel bereid alle lopende rechtszaken over kinderopvangtoeslagfraude op te schorten en geeft hij toe dat het onvoorstelbaar is dat dit eindigt zonder een schadevergoeding.
Deze uitspraken komen overigens pas nadat de Raad van State en de Nationale ombudsman de Belastingdienst op de vingers hadden getikt. Een definitief besluit over hoe om te gaan met de fraudezaken komt pas nadat een commissie onder leiding van oud-vicevoorzitter van de Raad van State Piet-Hein Donner zich hierover heeft gebogen.
Staatssecretaris Snel moet deze vragen over onrechtmatig handelen van de belastingdienst vandaag nog beantwoorden
Avatar
Auteur PieterOmtzigt
Fiscus worstelt ook met schijn van etnisch profileren
Het is de vraag of dit ook genoeg is om de politieke schade te kunnen beperken. Met name Pieter Omtzigt (CDA) en Renske Leijten (SP) hebben zich in de zaak vastgebeten en zijn niet van plan zomaar los te laten.
Het helpt ook niet dat Snel op verzoek van Omtzigt en Leijten weigert rapporten en onderzoeken te delen met de Kamerleden zodat zij beter inzicht krijgen wat er precies speelt en waar het fout ging. Of dat de Belastingdienst volgens Trouw en RTL Nieuws al in 2015 wisten dat zij geen zaak hadden tegen de gedupeerde ouders maar desondanks toch nog jarenlang bleef doorprocederen.
En dan is er nog de schijn van etnisch profileren. Tot nu toe werden namelijk vooral toeslagen van ouders met een migratieachtergrond stopgezet. Snel keurt deze manier van werken “ten strengste” af, maar of zijn dienst zich hier inderdaad schuldig aan heeft gemaakt, ligt aan de nog te verschijnen uitkomst van de Autoriteit Persoonsgegevens.
Nieuw hoofdstuk in slepende kwestie kinderopvangtoeslag. Waarom zijn niet alle documenten onderzocht in een speciale audit daartoe, vroegen @PieterOmtzigt en ik. Uit nieuw onderzoek blijkt waarom: daarin stonden dat er geen grond was voor oordeel fraude.
Avatar
Auteur
RenskeLeijten
Belastingdienst kampt met hardnekkig cultuurprobleem
Snel moet dus met twee onderzoeken in de maak vooral afwachten. Er is al vaker flinke kritiek geuit op de Belastingdienst, bijvoorbeeld na de mislukte reorganisatie van enkele jaren terug. De dienst opereerde te veel op eigen houtje en er is te weinig tegenspraak in de top van het departement, concludeerde onderzoekers destijds.
Een recent onderzoek naar de cultuur bij de fiscus schetst een niet veel beter beeld.
“Op je collega’s moet je niet te kritisch zijn”, is een gedachte. En: “Zorg dat de bewindspersonen niet in de problemen komen”, zijn ingeslepen gewoontes als we de jongste bevindingen mogen geloven.
Wat betreft dat laatste slagen Snels’ ambtenaren daar in ieder geval niet in.
NU 12.07.2019 De Belastingdienst heeft in 2016 onterecht de kinderopvangtoeslag van een moeder stopgezet, oordeelt de rechtbank in Rotterdam vrijdag. Eerder werd tijdens de rechtszaak bekend dat niet bij driehonderd, maar mogelijk bij duizenden ouders de kinderopvangtoeslag onterecht is stopgezet.
De desbetreffende vrouw krijgt nu alsnog alle toeslagen. Ook moet de Belastingdienst een voorschot op de schadevergoeding overmaken. Het exacte schadebedrag moet nog worden vastgesteld, aldus de Rotterdamse rechtbank.
De moeder heeft in totaal zes maanden geen kinderopvangtoeslag ontvangen, met schulden en studievertraging tot gevolg.
Kort voor de zitting van 8 juli kreeg de vrouw deels gelijk van de Belastingdienst. Er werd aangegeven dat zij de toeslagen alsnog zou ontvangen, maar de rechtszaak werd alsnog doorgezet. De vrouw wilde meer duidelijkheid krijgen over de gang van zaken.
De Belastingdienst moet de vrouw en haar advocaat inzage geven in het dossier dat betrekking heeft op een fraudeonderzoek naar het door de vrouw ingeschakelde gastouderbureau.
Volgens de vrouw informeerde de GGD en de Belastingdienst tijdens het onderzoek naar de nationaliteiten en afkomsten van de vraagouders. De rechtbank oordeelt dat de Belastingdienst haar de kans moet geven om haar vermoedens van etnisch profileren te staven.
Onderzoek naar stopzetten toeslagen
De vrouw zit met haar kind niet bij het gastouderbureau Dadim in Eindhoven. Honderden ouders die bij dit bureau zaten, kregen in 2014 geen toeslag, terwijl ze daar wel recht op hadden.
Hoewel tijdens de rechtszaak bekend werd dat mogelijk duizenden ouders zijn gedupeerd, is niet duidelijk om hoeveel personen het precies gaat.
Staatssecretaris Menno Snel van Financiën kondigde eerder deze week aan dat Auditdienst Rijk gaat onderzoeken of bij de andere kinderopvangtoeslagzaken sinds 2013 ook “onzorgvuldig en onterecht” is gehandeld.
AD 12.07.2019 Premier Mark Rutte geeft geen gehoor aan de oproep van coalitiepartner CDA om zich persoonlijk te bemoeien met de problemen bij de Belastingdienst. De Kamer vreest dat mogelijk tienduizenden ouders ten onrechte gedupeerd.
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt eiste deze week dat het kabinet de aanpak van de problemen rond de kinderopvangtoeslagen bij de fiscus naar een hoger politiek niveau tilt. Zo zou Rutte zich er persoonlijk mee moeten bemoeien, vooral om een signaal af te geven dat het kabinet werk wil maken van een oplossing.
Volgens Rutte kan dat simpelweg niet. ,,We hebben geen presidentieel stelsel.” Hij schaart zich achter verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel. Wel erkent hij dat het ‘hele kabinet’ eraan werkt om de situatie onder controle te krijgen
Deze week erkende Snel dat de kinderopvangtoeslag niet bij enkele honderden ouders maar misschien wel bij duizenden gezinnen onterecht is stopgezet. VVD, CDA en SP eisten dat Snel nog deze week opheldering zou geven over de omvang van het probleem.
Het kabinet heeft inmiddels erkend dat de Belastingdienst ‘illegaal gehandeld’ heeft bij het bestrijden van belastingfraude. Snel kondigde een onderzoek aan van de Auditdienst Rijk, naast het externe onderzoek naar de misstanden, dat wordt geleid door voormalig vicepresident van de Raad van State Piet Hein Donner.
MSN 12.07.2019 Premier Mark Rutte geeft geen gehoor aan de oproep van coalitiepartner CDA om zich persoonlijk te bemoeien met de problemen bij de Belastingdienst.
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt eiste deze week dat het kabinet de aanpak van de problemen rond de kinderopvangtoeslagen bij de fiscus naar een hoger politiek niveau tilt. Zo zou Rutte zich er persoonlijk mee moeten bemoeien, vooral om een signaal af te geven dat het kabinet werk wil maken van een oplossing.
Volgens Rutte kan dat simpelweg niet. “We hebben geen presidentieel stelsel.” Hij schaart zich achter verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel. Wel erkent hij dat het “hele kabinet” eraan werkt om de situatie onder controle te krijgen.
Deze week erkende Snel dat de kinderopvangtoeslag niet bij enkele honderden ouders maar misschien wel bij duizenden gezinnen onterecht is stopgezet. Hij kondigde een onderzoek aan van de Auditdienst Rijk, naast het externe onderzoek naar de misstanden, dat wordt geleid door voormalig vicepresident van de Raad van State Piet Hein Donner.
NOS 10.07.2019 Boink, de Belangenvereniging voor Ouders in de Kinderopvang, vindt dat opnieuw moet worden gekeken naar alle zaken waarbij sinds 2010 toeslagen voor kinderopvang zijn geweigerd of teruggevorderd. Gisteren werd bekend dat mogelijk duizenden ouders de dupe zijn geworden van fouten bij de Belastingdienst.
Gjalt Jellesma van Boink vindt dat de uitspraak van minister Hoekstra, gisteravond in het tv-programma Jinek, niet ver genoeg gaat. Hoekstra zei dat alle rechtszaken over toeslagen die door ouders zijn aangespannen, voorlopig moeten worden stilgelegd.
“Maar veel ouders komen niet eens toe aan het voeren van een rechtszaak. Die hebben gedacht; dit is gebeurd, laat maar. Sommigen zijn er zelfs door in de bijstand terechtgekomen”, zegt Jellesma. “Daarom moet bij al dit soort zaken vanaf 2010 goed worden gekeken wat er aan de hand was, waar ouders recht op hadden en wie de schuldige is.”
Jellesma denkt dat het om “duizenden en duizenden” ouders gaat die slachtoffer zijn geworden van de fouten bij de Belastingdienst. “Dit moet echt een keer worden opgelost.”
De pineut
Wat Jellesma steekt, is dat ouders vrijwel altijd de pineut zijn. “Als door een frauderend gastouderbureau een fout wordt gemaakt in een contract, wordt het geld teruggevorderd door de Belastingdienst. Zelfs al die ouder wel degelijk recht had op kinderopvangtoeslag en het geld daar ook voor is gebruikt. Dat is voor ons een hele grote frustratie.”
Boink vindt daarom dat naar de fiscus zelf moet worden gekeken. “Want als er iets met de aanbieder van de kinderopvang of de gastouderopvang niet goed is, gaat de Belastingdienst daar niet zelf achteraan.”
“De fiscus geeft een signaal aan de GGD, maar die heeft geen middelen om dit aan te pakken. Maar de fiscus gaat wel met volle kracht in op de ouders. Dat begrijp ik als er echt is gefraudeerd, maar diegenen die er vaak bij betrokken zijn, blijven feitelijk buiten schot. Dat vind ik vreemd.”
Onderzoek door Auditdienst
Gisteren maakte staatssecretaris Snel bekend dat hij bereid is om alle vorderingen van mensen die een rechtszaak hebben lopen, stop te zetten. Vorige week beloofde hij al dat alle ouders die in deze zaak zijn gedupeerd een schadevergoeding krijgen. Ook maakte Snel zijn excuses voor fouten bij ruim 300 gezinnen in Eindhoven.
In een reactie op de oproep van Boink wijst Financiën erop dat Snel de Auditdienst Rijk gisteren gevraagd heeft het optreden van de Belastingdienst in kinderopvangtoeslagzaken te onderzoeken. Dat onderzoek moet teruggaan tot 2013. Snel wil de bevindingen van de Auditdienst nu eerst afwachten. Financiën voegt eraan toe dat er ook een commissie aan het werk is onder leiding van de oud-vicepresident van de Raad van State, Donner.
NOS 10.07.2019 Premier Rutte moet zich persoonlijk met de chaos bij de Belastingdienst gaan bemoeien, zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Voor het Kamerlid, dat al twee jaar aan de bel trekt over het onrechtmatig stopzetten van toeslagen aan burgers, is de maat vol.
“De Belastingdienst heeft vijf keer met 130 door rood gereden, en niemand roept ze terug”, aldus Omtzigt. Dat uitgerekend de Belastingdienst zich als overheidsdienst niet aan de wet houdt, noemt hij “onbestaanbaar” en “heel slecht voor het aanzien van de politiek”.
Volgens Omtzigt is het onwil dat staatssecretaris Snel (D66, Financiën) niet alle informatie op tafel legt (zet je geluid even aan):
“Tegen ambtenaren die de wet hebben overtreden, wordt maar niet opgetreden. Burgers die al maanden wachten op schadevergoedingen worden niet goed geholpen. Van de verantwoordelijke bewindsman krijgen we al maanden geen antwoorden. Het wordt tijd dat de top van het kabinet in actie komt en beseft hoe belangrijk een goed functionerende dienst in een rechtsstaat is.”
Laks
Omtzigt doet zijn uitspraken tegen de NOS een dag nadat staatssecretaris Snel had erkend dat het aantal gezinnen dat door de problemen met de toeslagen getroffen is mogelijk veel groter is dan gedacht.
Omtzigt spreekt van onwil van de staatssecretaris om alle informatie op tafel te leggen. Snel zoekt volgens Omtzigt niet uit wat er aan de hand is. “Totale laksheid” noemt het CDA-Kamerlid het. Het draait volgens hem op een “crisis in de rechtsstaat” uit als het kabinet nu de problemen niet gaat oplossen.
Omtzigt: “Samen met deze media en de SP hebben we keer op keer vragen gesteld. Er kwamen keer op keer geen antwoorden. De Ombudsman, de Hoge Raad, de Raad van State, ze adviseerden de dienst allemaal om te stoppen met de terugvorderingen bij ouders en met de rechtszaken. Maar dat gebeurde niet.
Hierdoor zijn honderden mensen in gigantische problemen gekomen. Het is ongekend. Afgelopen donderdag zei de staatssecretaris nog dat er geen signalen waren dat het probleem breder speelt dan bij de Eindhovense kinderopvang. Gisteren moest hij erkennen dat dat wel degelijk het geval kan zijn.”
Het zichtbaar getergde CDA-Kamerlid maakt een rekensom. “Er zijn 170 zogeheten CAF-zaken. Dat wil zeggen dat er bij 170 instanties voor opvang onderzoeken zijn. De Eindhovense zaak is er maar één. Het probleem zal dus veel en veel groter zijn. Mogelijk gaat het om duizenden gedupeerden.”
“De Belastingdienst is echt een dikke rode lijn overgegaan. En natuurlijk hebben ze dat geweten”, aldus Pieter Omtzigt, CDA
Ook hoogleraar fiscaal recht Hans Gribnau van de Universiteit Leiden en Tilburg University denkt dat het probleem wel eens veel groter kan zijn dan nu bekend. “Onbegrijpelijk wat hier gebeurt. Dat er bij een belastingdienst een keer iets mis gaat kan voorkomen. Maar we hebben het hier niet over een incident bij één ambtenaar. Dit is blijkbaar beleid. Er is intern over overlegd, er zijn onderling instructies gewisseld. Kafkaiaans”.
Gribnau verklaart de gang van zaken vanuit eerdere fraudezaken. “Na de fraude met uitkeringen die ten onrechte aan Bulgaren werden uitgekeerd heeft de politiek -ook de Tweede Kamer- om meer oplettendheid gevraagd. Het lijkt alsof dat compleet is doorgeslagen. Met als gevolg dat onschuldige burgers willens en wetens als fraudeurs zijn behandeld. Men is bij de Belastingdienst aldoor maar in die crimefighters-houding gebleven. Dit is echt ongekend en heel ernstig.”
‘Grote, complexe en hardnekkige problemen’
Net als in het debat vorige week, erkent staatssecretaris Snel de problemen. Hij laat via een woordvoerder weten dat de problemen van de dienst “groot, complex en hardnekkig zijn”. De vernieuwing van de Belastingdienst is volgens Snel een zaak “van de lange adem”.
Snel erkent ook vandaag dat er fouten zijn gemaakt maar wijst op de nu lopende onderzoeken van de Auditdienst van het Rijk en een commissie onder leiding van Piet Hein Donner en Jetta Klijnsma.
Als deze onderzoeken niets opleveren, sluit Omtzigt een parlementaire enquête naar de gang van zaken niet uit.
Politiek verslaggever Wilma Borgman ziet de uitspraken van Omtzigt als een politiek signaal richting de premier en de coalitie. Het Kamerlid van coalitiepartij CDA is gefrustreerd omdat er niets gebeurt en vindt het kennelijk tijd om politiek op te schalen, aldus Borgman. “Dat een Kamerlid van de coalitie deze uitspraken doet is opmerkelijk. Deze zaak is zo groot, het gaat politiek niet meer alleen om de staatssecretaris maar ook om de premier.”
RTL 09.07.2019 De 27-jarige Gwendolyne Santos kwam in grote problemen nadat de Belastingdienst beweerde dat ze fraude had gepleegd. De dienst zette haar toeslag voor kinderopvang stop. Gwendolyne heeft nu na jaren procederen eindelijk gelijk gekregen. “Het waren heel stressvolle jaren, waar ik eindelijk vanaf ben. Maar niemand kan je die tijd teruggegeven.”
Santos is een van de slachtoffers van de voortvarende strijd van de Belastingdienst tegen fraude. In de nasleep van de Bulgarenfraude werd in de jacht op fraude zorgvuldig onderzoek en bewijsvoering overgeslagen. Daar werden honderden, misschien wel duizenden ouders het slachtoffer van.
Zij verloren hun kinderopvangtoeslag en werden gedwongen het ontvangen geld terug te betalen. Velen van hen zijn vaak al jaren bezig om hun gelijk te halen.
Kind niet meer naar opvang
De Belastingdienst oordeelde in de jacht op fraude ook dat Gwendolyne in 2015 en 2016 onterecht toeslag had ontvangen. De toeslag, noodzakelijk voor het kunnen veroorloven van de opvang voor haar kind, werd direct stopgezet. Het volgens de fiscus teveel ontvangen geld moest ze terugbetalen.
Haar kind kon niet meer naar de opvang. “Ik moest direct kiezen of ik moest stoppen met studeren. Dat wilde ik niet en daardoor moest ik mijn kind meenemen naar school. Dat vond ik behoorlijk schaamtevol, omdat het leek dat ik mijn zaakjes niet op orde had.”
Uiteindelijk kon Gwendolyn wel doorgaan met haar opleiding, dankzij de hulp van de oma van haar kind. “Zij is heel erg ingesprongen.”
Twijfel
Al die tijd wordt ze geplaagd door de vraag of ze het wel bij het rechte eind heeft. “Als ik heel eerlijk ben, ik twijfelde wel aan mezelf. Maar andere mensen zeiden tegen me dat het niet klopte wat de Belastingdienst had gedaan.”
“Het waren heel stressvolle jaren, waar ik nu dan eindelijk van af ben. Maar niemand kan je die tijd teruggegeven.”
Soms werd de stress haar teveel. “Ik wilde echt vluchten. Er wordt heel veel druk op je gezet. Ik heb zelfs begrepen dat iemand van hetzelfde gastouderbureau een einde aan haar leven heeft gemaakt. Ze heeft een kind van twee achtergelaten.”
Overlijden moeder
Gwendolyne vulde de formulieren voor de toeslag in 2014 naar eer en geweten in. Ze weet dat ze niets verkeerd heeft gedaan en procedeert jarenlang tegen de Belastingdienst. “Dan zegt de Belastingdienst dat je stukken niet hebt gestuurd, die je wel hebt gestuurd. Of ze zeggen op een zitting dat je ze te laat hebt gestuurd. Dat kan je allemaal niet controleren.”
Ondertussen gaat het leven wel gewoon door. Gwendolyne doet haar opleiding en vangt in die jaren ook haar broertje en zusje bij haar thuis op. En haar moeder overlijdt in diezelfde periode.
Duizenden slachtoffers
Het geeft volgens Gwendolyne aan onder hoeveel stress de mensen staan die hierdoor werden getroffen. En vandaag werd duidelijk dat er duizenden slachtoffers zijn van fraudeaanpak van de Belastingdienst, niet honderden, zoals staatssecretaris Menno Snel eerder beweerde.
Er wordt inmiddels onderzoek gedaan naar hoeveel mensen getroffen zijn door de aanpak van de Belastingdienst.
Gwenodlyne zelf is er na deze uitspraak ook nog niet volledig vanaf. Ze heeft de zaak over 2016 weliswaar gewonnen, maar de rechtszaak over de toeslag over 2015 gaat nog door. De teruggevorderde toeslag van 2016 krijgt ze terug. Daarnaast krijgt ze mogelijk een schadevergoeding.
Schone lei
“Een schadevergoeding zou iets goedmaken, maar ik denk dat het ook gewoon tijd wordt om duidelijkheid te scheppen. Daarnaast: ik moet natuurlijk nog steeds mijn gastouder betalen en het gastouderbureau. En ik heb langer gestudeerd en daardoor meer geld geleend. Maar een schadevoeding zou wel een schone lei betekenen.”
NOS 09.07.2019 Staatssecretaris Snel sluit niet uit dat er veel meer ouders de dupe zijn geweest van fouten bij de Belastingdienst waardoor toeslagen ten onrechte zijn geweigerd. Terwijl dat wordt onderzocht, is hij bereid om vorderingen van mensen die een rechtszaak hebben lopen stop te zetten. Dat zegt hij tegen de NOS na berichten van verontruste Kamerleden.
Vorige week maakte Snel in de Kamer al zijn excuses voor fouten bij ruim 300 gezinnen in Eindhoven. Zij zaten jarenlang in de problemen nadat de fiscus door verouderde informatie ten onrechte kinderopvangtoeslagen had stopgezet.
Een van hen was Steve. Hieronder beschrijft hij zijn emoties:
Steve vond gesteggel na stopzetten toeslag ‘mensonterend’
Alle ouders die gedupeerd zijn in die zaak krijgen een schadevergoeding, beloofde de staatssecretaris vorige week. Volgens Kamerleden van onder meer SP en CDA verkeren in werkelijkheid veel meer gezinnen in de problemen.
Pieter Omtzigt @PieterOmtzigt
CDA, VVD en SP willen deze week opheldering over de omvang van de problemen bij terugvorderingen toeslagen belastingdienst. En handelt de belastingdienst vaker onrechtmatig? (Deze vraag stellen we al 2 jaar dus inzicht moet er wel zijn)
Snel zegt desgevraagd niet te kunnen ingaan op aantallen. “Wij laten dit uitzoeken en er moet zo snel mogelijk een beeld zijn.” De staatssecretaris sluit niet uit dat er meerdere gezinnen zijn met problemen. Tot er meer duidelijkheid is, is Snel bereid vorderingen stop te zetten van mensen die naar de rechter zijn gestapt.
“Ik heb met veel ouders gesproken en er is hun echt veel overkomen. Wat is gebeurd, is niet goed te praten. Er is zo veel fout gegaan in die periode. Ik heb ook begrip voor de mensen die zeggen dat ze niets aan de excuses hebben. Maar we gaan het goedmaken.”
CDA-Kamerlid Omtzigt zegt in een reactie dat hij de belofte van Snel onvoldoende vindt. In feite vraagt de staatssecretaris de ouders om de rechtszaak aan te houden, twittert Omtzigt. “Het zou de Belastingdienst sieren als ze dat zelf zou doen.”
Stopgezette kinderopvangtoeslagen
In 2011 kreeg de GGD signalen dat een gastouderbedrijf uit Eindhoven fraude pleegde met toeslagen. Bij een tweede inspectie, een jaar later, bleek dat niet te kloppen.
Maar de kinderopvangtoeslag van 302 gezinnen was toen al geruime tijd stopgezet. De Belastingdienst besloot daartoe op basis van verouderde informatie.
Bovendien vroeg de Belastingdienst geld terug dat al was uitgekeerd. Bij veel van de gezinnen ging het om bedragen die opliepen tot tienduizenden euro’s. Daardoor raakten zij in de financiële problemen. Ook hebben veel ouders last van emotionele of psychische problemen, door de manier waarop ze door de Belastingdienst zijn behandeld.
NU 09.07.2019 Staatssecretaris Menno Snel wil rechtszaken die tegen ouders lopen over de kinderopvangtoeslag tijdelijk stopzetten. De Belastingdienst doet het “aanbod” om de zaken tijdelijk op te schorten, bevestigt het ministerie van Financiën.
De aanleiding is het feit dat er mogelijk veel meer zaken zijn waarbij de fiscus onrechtmatig heeft gehandeld dan in eerste instantie werd gedacht.
Als het aan de Tweede Kamer ligt, komt er overigens deze week nog opheldering van de staatssecretaris over het feit dat mogelijk niet bij driehonderd, maar bij duizenden ouders de kinderopvangtoeslag is stopgezet.
Dat bleek uit een zitting in de rechtszaak van een gedupeerde ouder in Rotterdam. Daar vertelde een topambtenaar van de Belastingdienst dat ook in de zaak van deze ouders onrechtmatig is gehandeld door de fiscus. Tot nu toe was alleen bekend dat de Belastingdienst de kinderopvangtoeslag bij ouders van het gastouderbureau Dadim onterecht had stopgezet.
In een zwaar debat vorige week, waarin Snel opnieuw zijn excuses aanbood, zei hij op vragen van de Kamer nog dat hij “geen signalen” had ontvangen van onrechtmatigheden bij andere zaken.
Omtzigt: ‘Kamer verliest geduld’
Coalitiepartijen VVD en CDA en oppositiepartij SP willen deze week nog uitleg van de staatssecretaris. De Kamer wil ook meer weten over het totale aantal ouders dat is gedupeerd.
Volgens Kamerlid Pieter Omtzigt van coalitiepartij CDA “verliest de Kamer zijn geduld” met de staatssecretaris. “Snel corrumpeert de Belastingdienst als hij onwettig optreden van de fiscus toelaat terwijl de fiscus de klokkenluider die de kwestie naar buiten bracht op non-actief heeft gezet”, zegt Omtzigt. “Dat wordt dan de cultuur van de Belastingdienst.”
Snel kondigde dinsdag aan dat de Auditdienst Rijk gaat onderzoeken of bij de andere kinderopvangtoeslagzaken sinds 2013 ook “onzorgvuldig en onterecht” is gehandeld.
Telegraaf 09.07.2019 Staatssecretaris Menno Snel wil rechtszaken die tegen ouders lopen over de kinderopvangtoeslag tijdelijk stopzetten.
De Belastingdienst doet het „aanbod” om de zaken tijdelijk op te schorten, bevestigt het ministerie van Financiën. De aanleiding is het feit dat er mogelijk veel meer zaken zijn waarbij de fiscus onrechtmatig heeft gehandeld dan in eerste instantie werd gedacht.
Als het aan een meerderheid van de Tweede Kamer ligt, komt er deze week nog opheldering van de staatssecretaris over het vraag dat mogelijk niet bij driehonderd maar bij duizenden ouders de kinderopvangtoeslag is stopgezet.
Topambtenaar
Dat bleek uit een zitting in de rechtszaak van een gedupeerde ouder in Rotterdam. Daar vertelde een topambtenaar van de Belastingdienst dat ook in de zaak van deze ouders onrechtmatig is gehandeld door de fiscus. Tot nu toe was alleen bekend dat de Belastingdienst de kinderopvangtoeslag bij ouders van het gastouderbureau Dadim onterecht had stopgezet.
In een zwaar debat vorige week, waarin Snel opnieuw zijn excuses aanbood, zei hij op vragen van de Kamer nog dat hij „geen signalen” had ontvangen van onrechtmatigheden bij andere zaken. Coalitiepartijen VVD en CDA en oppositiepartij SP willen deze week nog uitleg van de staatssecretaris. De Kamer wil ook meer weten over het aantal ouders dat in totaal is gedupeerd.
Volgens Kamerlid Pieter Omtzigt van coalitiepartij CDA „verliest de Kamer zijn geduld” met de staatssecretaris. „Snel corrumpeert de Belastingdienst als hij onwettig optreden van de fiscus toelaat terwijl de fiscus de klokkenluider die de kwestie naar buiten bracht op non-actief heeft gezet”, zegt Omtzigt. „Dat wordt dan de cultuur van de Belastingdienst.”
Snel kondigde dinsdag aan dat de Auditdienst Rijk gaat onderzoeken of bij de andere kinderopvangtoeslagzaken sinds 2013 ook „onzorgvuldig en onterecht” is gehandeld.
AD 09.07.2019 De Tweede Kamer voelt zich door staatssecretaris Snel (Financiën) om de tuin geleid nu blijkt dat de Belastingdienst veel vaker kinderopvangtoeslagen ten onrechte heeft stopgezet dan gedacht. Mogelijk zijn tienduizenden ouders ten onrechte gedupeerd, vreest de Tweede Kamer.
VVD, CDA en SP eisen dat Snel nog deze week opheldering geeft over de omvang van het probleem. De Belastingdienst heeft volgens de partijen ‘illegaal gehandeld’ bij het bestrijden van belastingfraude.
Vorige week nog zei Snel geen weet te hebben van andere zaken dan die van het Eindhovense gastouderbureau Dadim waardoor zo’n 300 ouders zijn gedupeerd. Snel gaf na aandringen toe dat de Belastingdienst in de fout was gegaan. Omdat de fiscus fraude vermoedde, werd de kinderopvangtoeslag van die ouders ten onrechte stopgezet. Nadat bleek dat er geen bewijs was voor fraude, hield de fiscus jaren vol en moesten ouders duizenden euro’s terugbetalen.
Inmiddels blijkt de Eindhovense zaak geen uitzondering te zijn. Deze week diende een soortgelijke zaak in Rotterdam waarbij de rechter besliste dat de Belastingdienst een moeder ten onrechte duizenden euro’s kinderopvangtoeslag is ontzegd. Ook in deze zaak dacht de Belastingdienst dat er fraude was gepleegd.
Gedupeerd
Mensen zijn hun baan kwijtgeraakt, in de schuldensanering beland, huwelijken gestrand. Allemaal door illegaal handelen van de belastingdienst, aldus Pieter Omtzigt, Lid Tweede Kamer voor het CDA.
,,Al sinds 2017 vragen we hoe groot de problemen met de kinderopvangtoeslagen nu eigenlijk zijn. En na tweeënhalf jaar vragen stellen, is dat nog steeds niet uitgezocht’’, fulmineert CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. ,,Er zijn 170 zaken zoals die in Eindhoven. Mogelijk gaat het daarbij om tienduizenden ouders die ook ten onrechte zijn gedupeerd.’’
De partijen willen niet langer door Snel het bos in worden gestuurd. Nog voor dat het kabinet eind deze week met reces gaat, willen ze weten om hoeveel gedupeerden het gaat. ,,Nu blijkt dat het probleem mogelijk veel groter is, wil ik zo snel mogelijk duidelijkheid,‘’ zegt VVD-Kamerlid Helma Lodders.
Om fraude met kinderopvangtoeslag op te sporen, ging de fiscus soms te driest te werk, bleek bijvoorbeeld uit de Eindhovense zaak. Toeslagen werden ten onrechte stopgezet, gedupeerden kregen niet tijdig antwoord op hun bezwaren en als het tot een rechtszaak kwam, werden onvolledige stukken overhandigd. Omdat mensen werden aangemerkt als fraudeur door de Belastingdienst, kwamen ze ook niet in aanmerking voor een betalingsregeling.
Problemen
Veel gezinnen kwamen in grote problemen, omdat soms enorme bedragen werden teruggevorderd. Ondanks een vernietigend rapport van de Nationale Ombudsman uit 2017 deed de dienst niets om de fouten te herstellen.
In de Rotterdamse zaak ging het om een jonge vrouw waarvan de fiscus vermoedde dat het gastouderbureau waar zij stond ingeschreven de boel fleste. Volgens de rechter is de fiscus te ver gegaan door de moeder daardoor als crimineel te bestempelen.
Omtzigt: ,,Mensen zijn hun baan kwijtgeraakt, in de schuldensanering beland, huwelijken gestrand. Allemaal door illegaal handelen van de belastingdienst.’’
Telegraaf 09.07.2019 De Belastingdienst heeft vaker toeslagen ten onrechte stopgezet dan tot nu toe gedacht. De fiscus is niet alleen bij het Eindhovense gastouderbureau Dadim buiten zijn boekje gegaan, blijkt uit de rechtszaak van een andere gedupeerde ouder.
Onder andere regeringspartij CDA en oppositiepartij SP eisen opheldering van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel. Die zei volgens hen vorige week nog dat hij geen weet had van andere soortgelijke zaken.
Ook in dit tweede geval heeft de Belastingdienst “onrechtmatig” gehandeld, geeft de dienst toe. De zaak sleept wel veel minder lang dan de Dadim-zaken. De fiscus zou intussen hebben “geleerd” van die affaire en kwam de gedupeerde vlak voor de rechtszaak tegemoet.
De kinderopvangtoeslag van de ouders die hun kinderen bij Dadim hadden ondergebracht, werd stopgezet omdat de Belastingdienst fraude vermoedde. Maar daarvoor was geen bewijs. Dat kwam al snel aan het licht, maar de dienst hield vol.
De SP heeft een meldpunt geopend op haar site waar ouders van wie de kinderopvangtoeslag onterecht is stopgezet zich kunnen melden. De partij wil de meldingen voorleggen aan staatssecretaris Snel.
MSN 09.07.2019 De Belastingdienst heeft vaker toeslagen ten onrechte stopgezet dan tot nu toe gedacht. De fiscus is niet alleen bij het Eindhovense gastouderbureau Dadim buiten zijn boekje gegaan, blijkt uit de rechtszaak van een andere gedupeerde ouder.
Onder andere regeringspartij CDA en oppositiepartij SP eisen opheldering van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel. Die zei volgens hen vorige week nog dat hij geen weet had van andere soortgelijke zaken.
Ook in dit tweede geval heeft de Belastingdienst “onrechtmatig” gehandeld, geeft de dienst toe. De zaak sleept wel veel minder lang dan de Dadim-zaken. De fiscus zou intussen hebben “geleerd” van die affaire en kwam de gedupeerde vlak voor de rechtszaak tegemoet.
De kinderopvangtoeslag van de ouders die hun kinderen bij Dadim hadden ondergebracht, werd stopgezet omdat de Belastingdienst fraude vermoedde. Maar daarvoor was geen bewijs. Dat kwam al snel aan het licht, maar de dienst hield vol.
NU 09.07.2019 De Belastingdienst heeft veel vaker toeslagen ten onrechte stopgezet dan tot nu toe gedacht. De fiscus heeft niet alleen bij het Eindhovense gastouderbureau Dadim onrechtmatig gehandeld. Het gaat mogelijk om duizenden gevallen. Dat blijkt volgens Trouw en RTL Nieuws uit de rechtszaak van een andere gedupeerde ouder.
Onder andere regeringspartij CDA en oppositiepartij SP eisen opheldering van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel (foto). Volgens Trouw en RTL Nieuws zei hij eerder “geen signalen” te kennen van andere zaken.
Ook in dit tweede geval heeft de Belastingdienst “onrechtmatig” gehandeld, geeft de dienst toe. De zaak sleept wel veel minder lang dan de Dadim-zaken. De fiscus zou intussen hebben “geleerd” van die affaire en kwam de gedupeerde vlak voor de rechtszaak tegemoet.
Belastingdienst betichtte ouders van fraude zonder bewijs
De kinderopvangtoeslag van de ouders die hun kinderen bij Dadim hadden ondergebracht, werd stopgezet omdat de Belastingdienst fraude vermoedde. Maar daarvoor was geen bewijs. Dat kwam al snel aan het licht, maar de dienst hield vol.
De SP heeft een meldpunt geopend op haar site waar ouders van wie de kinderopvangtoeslag onterecht is stopgezet zich kunnen melden. De partij wil de meldingen voorleggen aan staatssecretaris Snel.
Tweede Kamer was eerder al zeer kritisch over Snel
Snel stelde vorig week tijdens een debat dat het “onvoorstelbaar” is dat de ruim driehonderd ouders van wie toen bekend was dat de fiscus ze ten onrechte beschuldigde van fraude geen schadevergoeding ontvingen. Verschillende gedupeerde ouders kwamen hierdoor in financiële problemen.
De voltallige Tweede Kamer had geen goed woord over voor de fiscus. “Hier is sprake geweest van machtsmisbruik”, aldus PvdA’er Henk Nijboer. D66’er Steven van Weyenberg: “De gedupeerden hebben het vertrouwen verloren in de Belastingdienst. Zij geloven niet meer dat de overheid er voor hen is.”
Nijboer pleit er samen met andere partijen in de Kamer voor om zo snel mogelijk met een oplossing voor de ouders te komen. “De overheid heeft alle tijd, maar de levens van de gedupeerde mensen gaan door”, zei de PvdA’er.
Snel wil echter wachten op de uitkomsten van een commissie die hij heeft aangesteld. Hij verwacht in oktober een advies over hoe hij moet omgaan met een schadevergoeding.
Bewindsman meldt niets over sancties tegen ambtenaren
De staatssecretaris kwam ook onder vuur te liggen omdat hij niet wilde vertellen of hij maatregelen heeft getroffen tegen ambtenaren die in de afgelopen jaren op verschillende momenten in de fout zijn gegaan met het stopzetten van de kinderopvangtoeslag. De fiscus bleef doorprocederen, terwijl de dienst al sinds 2015 wist dat het bewijs tegen de ouders onvoldoende was.
In mei van dit jaar riep de Nationale ombudsman het kabinet al op om vaart te maken met een oplossing voor de gedupeerde gezinnen. De Raad van State, de hoogste bestuursrechter, oordeelde een maand daarvoor al dat de Belastingdienst fout zat met het stoppen en terugvorderen van de kinderopvangtoeslag.
RTL 08.07.2019 De Belastingdienst heeft hoogstwaarschijnlijk bij duizenden ouders de afgelopen jaren de toeslagen voor kinderopvang onterecht stopgezet en laten terugbetalen. De affaire rond de ‘onrechtmatige’ stopzetting van toeslagen is daarmee nog veel groter dan staatssecretaris Snel (Financiën) tot dusver aan de Kamer heeft gemeld.
Dit bleek vandaag tijdens een rechtszaak van een gedupeerde ouder bij de rechtbank Rotterdam. Tijdens de zitting bleek dat ook deze jonge moeder slachtoffer werd van een speciaal fraudeteam van de Belastingdienst.
Dit zogeheten Combiteam Aanpak Facilitators (CAF) team stond centraal in de ophef over een fraudeonderzoek naar een gastouderbureau in Eindhoven. Dat was na onthullingen van Trouw en RTL Nieuws. Daaruit bleek dat de Belastingdienst rommelde met verouderd bewijs en jacht maakte op een klokkenluider die door de Belastingdienst in rechtszaken achtergehouden stukken naar buiten bracht.
Pijnlijk
Tot dusver was slechts bekend dat ruim 300 ouders van het Eindhovense bureau in 2014 slachtoffer werden van het onrechtmatig optreden van de Belastingdienst. Deze zaak staat bekend als CAF11. In de zaak die vandaag diende, blijkt het te gaan om CAF16, erkende de Belastingdienst vandaag. De dienst noemde het zelf ‘pijnlijk’, en concludeerde zelf dat in de zaak tegen de moeder ‘onrechtmatig’ is gehandeld. Het is voor het eerst dat dit in een rechtszaak wordt toegegeven. Hoeveel gedupeerden er verder zijn in CAF16, moet nog duidelijk worden.
Financiële problemen voor Fatma door dubieus onderzoek Belastingdienst
Fatma vertelde eerder dat ze in de problemen kwam door de Belastingdienst.
Er zijn 170 CAF-zaken, waarin een veelvoud van gastouders, gastouderbureaus en ouders zijn betrokken. Vorige week zei Snel in een zeer kritisch Kamerdebat dat hij ‘geen signalen’ had dat zijn eigen dienst in meer zaken tegen de wet handelde. “Ik kan geen signalen tellen die ik niet ken.”
Ruimhartige vergoeding
Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) eist nu per kerende post een brief van Snel waarin hij duidelijk maakt hoeveel ouders gedupeerd zijn, en hoe hij hun schade gaat vergoeden. Omtzigt denkt dat duizenden of tienduizenden mensen getroffen zijn. “Al in maart heb ik naar een onderzoek hierover gevraagd en dat is nog niet eens gestart. Ik verwacht dat dit onmiddellijk alsnog gebeurt, en dat alle gedupeerde ouders eenzelfde ruimhartige schadevergoeding tegemoet kunnen zien zoals is toegezegd voor de zaak uit Eindhoven.”
Voor Renske Leijten (SP) is de maat nu echt vol. “Deze schaamteloze intimidatie van de Belastingdienst moet stoppen. Daarom ga ik een meldpunt openen waar alle gedupeerde ouders van deze fraude door de overheid zich kunnen melden.” De meldingen wil Leijten voorleggen aan staatssecretaris Snel van financiën, die een oplossing voor alle gedupeerden moet gaan zoeken.
Excuses aangeboden
De Belastingdienst hield tot enkele weken geleden vol dat de Rotterdamse jonge moeder nergens recht op had. Op de valreep kwam de dienst daar vrijdag op terug. Vandaag werden excuses aangeboden, en werd beloofd het invorderen van schulden te staken. Ook komt er een schadevergoeding voor het overschrijden van alle redelijke termijnen.
Vandaag bleek dat de Belastingdienst ook in deze zaak stukken achterhield voor de rechter: alle documenten over het onderzoek naar en bewijs tegen de ouder(s) en gastouders zijn er niet in opgenomen. De advocate van de gedupeerde moeder wil dat de onderste steen alsnog boven komt, ook omdat ze denkt dat er etnisch is geprofileerd.
Trouw 08.07.2019 De Belastingdienst heeft erkend dat het in mogelijk tientallen fraude-onderzoeken onrechtmatig heeft gehandeld.
De slepende affaire rond de stopgezette kinderopvangtoeslag is nog veel groter dan staatssecretaris Snel aan de Kamer heeft gemeld. De Belastingdienst heeft bij mogelijk duizenden ouders de afgelopen jaren de kinderopvangtoeslag onterecht stop gezet en teruggevorderd. Dat bleek vandaag tijdens een rechtszaak van een gedupeerde ouder bij de rechtbank Rotterdam. Tot nu toe was bekend dat ruim driehonderd ouders waren gedupeerd.
Tijdens de zitting bleek dat ook deze ouder betrokken is in een fraudezaak van een speciaal fraudeteam van de Belastingdienst. Dit zogeheten combiteam aanpak facilitators (CAF) stond de afgelopen maanden centraal in de politieke commotie over een fraudeonderzoek naar een gastouderbureau in Eindhoven.
Die ontstond na herhaalde onthullingen van Trouw en RTL Nieuws, waaruit bleek dat de Belastingdienst rommelde met verouderd bewijs en jacht maakte op een klokkenluider die stukken naar buiten bracht die de Belastingdienst zelf in rechtszaken achterhield.
Pas vorige week gaf staatssecretaris Snel van financiën toe dat de aanleiding voor dat fraudeonderzoek ontbrak, en dat de Belastingdienst onrechtmatig had gehandeld door onmiddellijk de toeslagen van alle betrokken ouders stop te zetten.
Een hoge ambtenaar van de Belastingdienst, die vandaag persoonlijk het woord kwam voeren in de rechtszaak, gaf toe dat die onrechtmatigheid ook in deze zaak heeft gespeeld. Het is voor het eerst dat de Belastingdienst tegenover de rechter toegeeft dat naast het fraudeonderzoek naar het bureau in Eindhoven ook in andere fraudezaken in strijd met de wet is gehandeld.
Geen signalen
De uitspraken tijdens de zitting zijn opvallend. Snel zei vorige week in een debat met de Tweede Kamer nog dat hij ‘geen signalen’ had dat het in meer zaken is misgegaan. “Ik kan niet het aantal signalen tellen dat ik niet heb”, aldus een geïrriteerde Snel afgelopen donderdag.
Dat er nu toch in andere zaken onrechtmatig is gehandeld, roept de vraag op hoe het in de overige 170 CAF-zaken is gegaan. In de ene zaak rond het bureau in Eindhoven zijn ruim driehonderd ouders gedupeerd. Dat betekent dat er in totaal al snel sprake is van duizenden, mogelijk tienduizenden ouders waarvan de toeslag onterecht is stopgezet.
Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) eist per ommegaande een brief van staatssecretaris waarin hij duidelijk maakt hoeveel ouders gedupeerd zijn in vergelijkbare zaken, en hoe hij hun schade gaat vergoeden. “Al in maart heb ik naar een onderzoek hierover gevraagd en dat is nog niet eens gestart. Ik verwacht dat dit onmiddellijk alsnog gebeurt, en dat alle gedupeerde ouders gecompenseerd worden zoals is toegezegd voor de zaak uit Eindhoven.”
Volgens Omtzigt laat de zaak van vandaag precies zien waar de Belastingdienst de plank heeft misgeslagen in de jacht op fraudeurs met toeslagen. “Er zullen best gastouderbureaus geweest zijn die fraudeerden, maar dat betekent nog niet dat ook alle ouders niet goed hebben gehandeld.”
Maat vol
Voor Renske Leijten (SP) is de maat nu echt vol. “Deze schaamteloze intimidatie van de Belastingdienst moet stoppen. Daarom ga ik een meldpunt openen waar alle gedupeerde ouders van deze fraude door de overheid zich kunnen melden.” De meldingen wil Leijten voorleggen aan staatssecretaris Snel, die een oplossing voor alle gedupeerden moet zoeken.
Opvallend is dat de Belastingdienst tot voor kort volhield dat de gedupeerde ouder in de zaak van vandaag nergens recht op had. Pas afgelopen vrijdag kreeg zij een herziening toegestuurd, waarin zij alsnog kinderopvangtoeslag voor het jaar 2016 kreeg toegewezen. ‘Voortschrijdend inzicht’, noemde de hoge ambtenaar van de Belastingdienst dat tijdens de zitting.
Tijdens de zitting bleek dat de Belastingdienst, in weerwil van eerdere beloften van Snel en diverse rechterlijke uitspraken, nog altijd stukken achterhoudt voor de rechter.
Lees ook:
Deze moeder weet nog steeds niet waarom de fiscus haar onterecht beschuldigde van fraude
Menno Snel houdt vol: hij heeft het onderzoek naar de kinderopvang-kwestie niet belemmerd
Staatssecretaris Menno Snel (financiën) houdt vol dat hij het onderzoek naar de ten onrechte stopgezette kinderopvangtoeslag niet heeft belemmerd. In een debat met de Tweede Kamer zei Snel woensdag dat de onderzoekers ‘geen strobreed in de weg is gelegd’.
Belastingdienst werkte ouders die recht hadden op kinderopvangtoeslag bewust tegen
Telegraaf 04.07.2019 De Belastingdienst heeft onrechtmatig gehandeld door in 2014 de kinderopvangtoeslag van ruim 300 ouders stop te zetten, terwijl er van fraude geen sprake was. Dat erkende staatssecretaris Menno Snel (Financiën) na aandringen uit de Kamer. Er komt een schadevergoeding voor gedupeerde ouders.
Voor hen was het hardvochtige handelen van de fiscus een hard gelag. Ze kwamen in zware geldproblemen. Sommigen van hen moesten hun baan opzeggen, kwamen in de schuldsanering of zelfs in een scheiding. Ze werden tegengewerkt toen ze bezwaar wilden indienden, waarbij de dienst hen anderhalf jaar in onzekerheid hield en de wettelijke reactietermijnen steevast overschreed. Zelfs toen bij de dienst duidelijk was dat er fouten waren gemaakt, gingen de terugvordering van (terecht) betaalde toeslagen gewoon door.
Uit documenten die deze week openbaar werden, blijkt dat werknemers van de Belastingdienst in 2015 aangaven moeite te hebben met stopzetting van de kinderopvangtoeslag van de betreffende ouders omdat er slechts sprake was van ’kleine onvolkomenheden’ in de dossiers. Desondanks werden rechtszaken tegen ouders doorgezet.
Ook nadat de Ombudsman, de Raad van State, de Hoge Raad en de Tweede Kamer alarm hadden geslagen, werden de fouten nog steeds niet erkend, laat staan opgelost. Zoals CDA-Kamerlid Omtzigt het tijdens het debat verwoordde: „Vijf keer reed de Belastingdienst met 150 kilometer per uur door rood.” In plaats van energie te steken in een oplossing, ging de fiscus achter medewerkers aan die met ontlastende informatie over de ouders kwamen.
Nadat Snel al eens in de Kamer sorry had gezegd en ook aan de ouders zijn excuses had gemaakt, ging de staatssecretaris donderdag andermaal door het stof. „Het kan niet bij excuses blijven.” Hoe de schadevergoeding voor de ouders eruit komt te zien, is echter nog onduidelijk. De bewindsman wil het ’zorgvuldig’ doen en het advies afwachten van de commissie-Donner, die de uitvoering van de toeslagen onder de loep neemt.
Dat ziet niet iedereen in de Kamer zitten. „Ik zie eerlijk gezegd niks in die commissie-Donner”, zei SP-Kamerlid Leijten. Wat haar betreft komt Snel deze zomer al met een schadeloosstelling. Ook de PVV vroeg zich af waarom het zo lang moet duren voordat Snel over de brug komt met een schadevergoeding: „Bij een commercieel bedrijf wordt dit binnen twee maanden geregeld, al is het maar om van het gezeik af te zijn. Regel het gewoon.”
NU 04.07.2019 Het is volgens staatssecretaris Menno Snel van Financiën “onvoorstelbaar” dat de ruim driehonderd ouders die door de fiscus ten onrechte beschuldigd zijn van fraude met de kinderopvangtoeslag “geen schadevergoeding ontvangen”.
“De schadevergoeding moet er gewoon komen”, zei de D66-bewindsman donderdag tijdens opnieuw een zwaar debat over de langslepende kwestie waarbij de Belastingdienst de toeslag zonder wettelijke grond stopzette. Verschillende gedupeerde ouders kwamen hierdoor in financiële problemen.
Snel bood nogmaals zijn excuses aan, maar zei zich te realiseren dat de betrokken gezinnen daar niets aan hebben en oplossingen willen zien. Zij kunnen houvast bieden aan de erkenning van Snel die toegaf dat de Belastingdienst “onrechtmatig” heeft gehandeld. Juridisch gezien is dat een term die zwaar weegt.
‘Vertrouwen in Belastingdienst verloren’
De voltallige Tweede Kamer had geen goed woord over voor de fiscus. “Hier is sprake geweest van machtsmisbruik”, aldus PvdA’er Henk Nijboer. D66’er Steven van Weyenberg: “De gedupeerden hebben het vertrouwen verloren in de Belastingdienst. Zij geloven niet meer dat de overheid er voor hen is.”
Nijboer pleit er samen met andere partijen in de Kamer voor om zo snel mogelijk met een oplossing voor de ouders te komen. “De overheid heeft alle tijd, maar de levens van de gedupeerde mensen gaan door”, zei de PvdA’er.
Snel wil echter wachten op de uitkomsten van een commissie die hij heeft aangesteld. Hij verwacht in oktober een advies over hoe hij moet omgaan met een schadevergoeding.
Snel biedt geen openheid over sancties tegen ambtenaren
De staatssecretaris kwam ook onder vuur te liggen omdat hij niet wilde vertellen of hij maatregelen heeft getroffen tegen ambtenaren die in de afgelopen jaren op verschillende momenten in de fout zijn gegaan met het stopzetten van de kinderopvangtoeslag. De fiscus bleef doorprocederen, terwijl de dienst al sinds 2015 wist dat het bewijs tegen de ouders onvoldoende was.
Onder meer SP’er Renske Leijten en CDA’er Pieter Omtzigt konden er geen begrip voor hebben dat de bewindsman weigert prijs te geven of hij maatregelen heeft genomen. “Wij vragen niet om namen en rugnummers”, zei Omtzigt. Maar het is voor hem als wetgever wel van belang om te weten dat ambtenaren die zich niet aan de wet houden consequenties kunnen verwachten.
Financiële problemen voor gezinnen
De zaak draait om de kinderopvangtoeslagen die in 2014 bij vooral ouders met een dubbele nationaliteit zonder enig bewijs werd stopgezet. In sommige gevallen werd de uitgekeerde toeslag van 2014 en 2013 zelfs teruggevorderd. De gedupeerde ouders procedeerden vervolgens jarenlang om hun gelijk te halen. Meerdere gezinnen kwamen in de financiële problemen.
In mei van dit jaar riep de Nationale ombudsman het kabinet al op om vaart te maken met een oplossing voor de gedupeerde gezinnen. De Raad van State, de hoogste bestuursrechter, oordeelde een maand daarvoor al dat de Belastingdienst fout zat met het stoppen en terugvorderen van de kinderopvangtoeslag.
NOS 04.07.2019 Alle gedupeerde ouders van ten onrechte ingehouden kinderopvangtoeslag krijgen een schadevergoeding. Staatssecretaris Snel van Financiën belooft alle 302 gezinnen “zo snel mogelijk” een financiële vergoeding, maar kan nog geen details geven. Snel erkent dat de Belastingdienst “onbehoorlijk” heeft opgetreden. Ook erkent hij, op aandringen van onder meer coalitiepartij CDA, dat het stopzetten onrechtmatig was.
De Tweede Kamer is zeer verontwaardigd over het optreden van de Belastingdienst, waardoor ruim driehonderd gezinnen uit de regio Eindhoven jarenlang in de problemen zaten. Op basis van oude, achterhaalde informatie had de Belastingdienst de kinderopvangtoeslag stopgezet. Veel partijen in de Tweede Kamer vinden dat de ouders direct moeten worden gecompenseerd, niet alleen voor de misgelopen toeslagen, maar ook voor immateriële schade.
Rommelig
De staatssecretaris erkende ruiterlijk dat de Belastingdienst veel fouten heeft gemaakt; de ouders werden te lang behandeld als “potentiële fraudeurs”, er was sprake van een “tunnelvisie” en ondanks veel vragen was er bij de dienst weinig behoefte om informatie over hun optreden te delen. “Ik baal ervan dat het zo’n rommelig beeld gaf”, zei Snel, verwijzend naar de Kamerleden die het gevoel hebben onvoldoende informatie te hebben gekregen over de zaak.
Stopgezette kinderopvangtoeslagen
In 2011 kreeg de GGD signalen dat een gastouderbedrijf uit Eindhoven fraude pleegde met toeslagen. Bij een tweede inspectie, een jaar later, bleek dat niet te kloppen.
Maar de kinderopvangtoeslag van 302 gezinnen was toen al geruime tijd stopgezet. De Belastingdienst besloot daartoe op basis van verouderde informatie.
Bovendien vroeg de Belastingdienst geld terug dat al was uitgekeerd. Bij veel van de gezinnen ging het om bedragen die opliepen tot tienduizenden euro’s. Daardoor raakten zij in de financiële problemen. Bovendien hebben veel ouders last van emotionele of psychische problemen, door de manier waarop ze door de Belastingdienst zijn behandeld.
De gedupeerde gezinnen zullen nog enige maanden moeten wachten op duidelijkheid over hun schadevergoeding. Snel vraagt eerst nog een commissie, onder voorzitterschap van ex-politicus en jurist Donner, advies om dit zorgvuldig te regelen. “Het moet in één klap geregeld worden, met een vergoeding die blijft”, zei de staatssecretaris. Hij bedoelt daarmee dat hij een precedent schept, waardoor niet-betrokkenen ook een schadevergoeding kunnen krijgen.
De Kamer vindt het jammer dat er in de zomer nog geen vergoeding gegeven kan worden. In oktober 2019 moet de commissie-Donner klaar zijn met het advies.
AD 04.07.2019 De 305 ouders van wie de kinderopvangtoeslag in 2014 onterecht werd stopgezet horen in oktober hoe zij gecompenseerd zullen worden. Dat zei staatssecretaris Menno Snel vanmiddag in debat met de Tweede Kamer. ,,We gaan het gewoon regelen”, aldus de D66-bewindsman.
Helemaal tevreden is de Kamer daarmee niet. Zij wil dat de gedupeerde gezinnen zo snel mogelijk, het liefst nog in het zomerreces, schadevergoeding krijgen, zeker omdat het alweer vijf jaar geleden is dat de fiscus hen onterecht als fraudeurs aanpakte. Daardoor verloren zij niet alleen opeens honderden euro’s per maand aan kinderopvangtoeslag, maar werden zij sindsdien ook geconfronteerd met terugvorderingen, die tot vorige maand nog voortduurden.
‘Vijf keer met 150 per uur door rood’
Het belang van de ouders moet voorop staan, aldus CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Dat is te lang niet gebeurd, ook niet na kritiek door instituties als de Nationale Ombudsman, de Kinderombudsman, de Hoge Raad, de Raad van State en de Tweede Kamer zelf. ,,De Belastingdienst is vijf keer met 150 kilometer per uur door rood gereden”, zei hij.
Snel ging in het debat over de slepende kwestie nogmaals diep door het stof vanwege het handelen van de Belastingdienst. Zo maakte hij in het bijzijn van gedupeerden op de publieke tribune nogmaals excuses. Op aandringen van de Kamer erkende hij bovendien dat de fiscus niet alleen ‘onbehoorlijk’ heeft opgetreden, maar deels ook ‘onrechtmatig’. Zo had de dienst de toeslag nooit helemaal mogen beëindigen.
Niet eenvoudig
Snel waarschuwde dat het niet eenvoudig is om een compensatieregeling op te tuigen, omdat bestaande wetgeving hem in de weg zit. Daarom heeft hij een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner aangesteld. Die heeft volgens hem de kennis en de creativiteit in huis die nodig is om de ouders tegemoet te komen. ,,Het moet op een manier die standhoudt en rechtmatig is”, benadrukte hij. In oktober ‘of zo mogelijk eerder’ moet Donner een tussentijds advies afscheiden.
Een grote Kamermeerderheid steunt de aanpak van Snel, al ziet SP-Kamerlid de route via Donner niet zitten. Zij is bang dat de voormalig vicepresident van de Raad van State zich zal verliezen in ‘juristerij’, waardoor de gedupeerden nog langer moeten wachten. Snel vindt die bezorgdheid niet terecht: ,,In verzekeringstermen heb ik de schade allang erkend. De vraag is nu hoe we het gaan doen. Ik heb een manier nodig om het buiten bestaande regelgeving te doen.”
Rommelig
Snel erkende ook dat hij de Kamer niet altijd juist heeft geïnformeerd over de zaak, omdat achteraf soms bleek dat dingen anders waren gelopen dan hij had gemeld. Snel sprak van een ‘rommelig beeld’.
Telegraaf 04.07.2019 De Belastingdienst heeft onrechtmatig gehandeld door in 2014 de kinderopvangtoeslag van ruim 300 ouders stop te zetten, terwijl er van fraude geen sprake was. Dat erkende staatssecretaris Menno Snel (Financiën) na aandringen uit de Kamer. Er komt een schadevergoeding voor gedupeerde ouders.
Voor hen was het hardvochtige handelen van de fiscus een hard gelag. Ze kwamen in zware geldproblemen. Sommigen van hen moesten hun baan opzeggen, kwamen in de schuldsanering of zelfs in een scheiding.
Ze werden tegengewerkt toen ze bezwaar wilden indienden, waarbij de dienst hen anderhalf jaar in onzekerheid hield en de wettelijke reactietermijnen steevast overschreed. Zelfs toen bij de dienst duidelijk was dat er fouten waren gemaakt, gingen de terugvordering van (terecht) betaalde toeslagen gewoon door.
Uit documenten die deze week openbaar werden, blijkt dat werknemers van de Belastingdienst in 2015 aangaven moeite te hebben met stopzetting van de kinderopvangtoeslag van de betreffende ouders omdat er slechts sprake was van ’kleine onvolkomenheden’ in de dossiers. Desondanks werden rechtszaken tegen ouders doorgezet.
Ook nadat de Ombudsman, de Raad van State, de Hoge Raad en de Tweede Kamer alarm hadden geslagen, werden de fouten nog steeds niet erkend, laat staan opgelost. Zoals CDA-Kamerlid Omtzigt het tijdens het debat verwoordde: „Vijf keer reed de Belastingdienst met 150 kilometer per uur door rood.” In plaats van energie te steken in een oplossing, ging de fiscus achter medewerkers aan die met ontlastende informatie over de ouders kwamen.
Door het stof
Nadat Snel al eens in de Kamer sorry had gezegd en ook aan de ouders zijn excuses had gemaakt, ging de staatssecretaris donderdag andermaal door het stof. „Het kan niet bij excuses blijven.” Hoe de schadevergoeding voor de ouders eruit komt te zien, is echter nog onduidelijk. De bewindsman wil het ’zorgvuldig’ doen en het advies afwachten van de commissie-Donner, die de uitvoering van de toeslagen onder de loep neemt.
Dat ziet niet iedereen in de Kamer zitten. „Ik zie eerlijk gezegd niks in die commissie-Donner”, zei SP-Kamerlid Leijten. Wat haar betreft komt Snel deze zomer al met een schadeloosstelling. Ook de PVV vroeg zich af waarom het zo lang moet duren. g moet duren voordat Snel over de brug komt met een schadevergoeding: „Bij een commercieel bedrijf wordt dit binnen twee maanden geregeld, al is het maar om van het gezeik af te zijn. Regel het gewoon.”
AD 04.07.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Belastingdienst) geeft op aandringen van de Tweede Kamer toe dat de fiscus onrechtmatig heeft gehandeld met het stopzetten van de kinderopvangtoeslag voor honderden ouders.
Het onrechtmatig verklaren van het handelen van de Belastingdienst was belangrijk voor de Kamer, omdat de term juridisch zwaarder weegt dan bijvoorbeeld ‘onbehoorlijk’. Snel onderstreepte overigens dat alleen het stopzetten daadwerkelijk onrechtmatig was.
In een zwaar debat over het stopzetten van de toeslag ging de staatssecretaris opnieuw door het stof. De Kamer oordeelde vernietigend over het handelen van de Belastingdienst de afgelopen jaren in de toeslagenaffaire. De fiscus moet de gedupeerde ouders zo snel mogelijk tegemoetkomen en de staatssecretaris moet erop toezien dat de onderste steen boven komt in de zaak.
Geen toezegging
Hoewel Snel streeft naar een oplossing en snelle afhandeling voor de gedupeerden, wil hij geen officiële belofte doen. Ook kan hij niet toezeggen direct werk te maken van de schadevergoedingen. Hij vraagt om begrip van de Kamer voor het feit dat het afhandelen van de schadevergoedingen tijd kan kosten, omdat dit volgens de regels moet worden gedaan. Dit stuit op verzet van een deel van de Kamer, omdat de ouders juist in de problemen zijn gekomen omdat er wetten zijn overtreden.
De toeslagenaffaire wordt onderzocht door een commissie onder leiding van oud-vicevoorzitter van de Raad van State Piet Hein Donner. Snel wil ook rekening houden met de bevindingen van de commissie, die in oktober worden verwacht. Hij zegt de Kamer toe dat hij ook in de tussentijd voortgang wil maken met de schadevergoedingen. ,,We gaan heus niet op onze handen zitten tot er een advies ligt.’’
NOS 04.07.2019 Kamerleden eisen van staatssecretaris Snel van Financiën dat ouders bij wie de kinderopvangtoeslag ten onrechte is ingehouden direct worden gecompenseerd. Eerst de portemonnee trekken, dan pas uitzoeken wat er is misgegaan. Dat is de volgorde, vindt de Kamer.
Het gaat om ruim driehonderd gezinnen uit de regio Eindhoven die ernstig in de problemen zijn geraakt omdat de Belastingdienst ten onrechte hun toeslagen heeft stopgezet.
Pittig debat
Op de laatste vergaderdag voor het zomerreces staat de staatssecretaris een pittig debat te wachten. Kamerleden willen weten hoe het zo fout heeft kunnen lopen, en waarom gedupeerde ouders nog geen compensatie hebben gekregen.
Snel heeft erkend dat er veel is misgegaan en zijn excuses aangeboden. Ook heeft hij beloofd de Toeslagenwet aan te passen. Daarbij heeft hij toegezegd dat zal worden onderzocht hoe mensen die gedupeerd zijn een tegemoetkoming kunnen krijgen.
Juridisch lastig
Maar dat gaat veel Kamerleden lang niet ver genoeg. “Ik wil vandaag van de staatssecretaris duidelijk horen dat er op individuele basis voor mensen een compensatieregeling komt,” zegt CDA-Kamerlid Omtzigt. “Dat zal vast juridisch lastig zijn, maar dit had de Belastingdienst zichzelf kunnen besparen als ze zich aan de wet hadden gehouden.”
Alle ouders moeten een schadevergoeding krijgen, zegt ook SP’er Leijten. “Dan heb ik het niet alleen over compensatie voor het geld dat ze nooit hebben gekregen, maar ook voor de schade die ze door deze kwestie hebben geleden.”
Zwaar weer
Omdat het juridisch ingewikkeld is om alle gedupeerden direct te compenseren, heeft Snel een driekoppige commissie ingesteld, die bestaat uit voormalig minister Piet Hein Donner (CDA), oud-staatssecretaris Jetta Klijnsma (PvdA) en hoogleraar Willemien den Ouden.
Maar zo’n commissie helpt de mensen niet, vindt Henk Nijboer van de PvdA. “Zolang Snel de mensen niet fatsoenlijk heeft gecompenseerd, zit hij in zwaar weer.”
Zeggen is een ding, vervolgens moeten we zorgen dat het ook voor de ouders merkbaar opgelost wordt, vindt ook VVD’er Lodders. “Die mensen verdienen zo snel mogelijk duidelijkheid.”
Stopgezette kinderopvangtoeslagen
In 2011 kreeg de GGD signalen dat een gastouderbedrijf uit Eindhoven fraude pleegde met toeslagen. Bij een tweede inspectie, een jaar later, bleek dat niet te kloppen.
Maar de kinderopvangtoeslag van 302 gezinnen was toen al geruime tijd stopgezet. De Belastingdienst besloot daartoe op basis van verouderde informatie.
Bovendien vroeg de Belastingdienst geld terug dat al was uitgekeerd. Bij veel van de gezinnen ging het om bedragen die opliepen tot tienduizenden euro’s. Daardoor raakten zij in de financiële problemen. Bovendien hebben veel ouders last van emotionele of psychische problemen, door de manier waarop ze door de Belastingdienst zijn behandeld.
Motie van wantrouwen
Denk-Kamerlid Azarkan spreekt zelfs van ‘staatsterreur’. “De Staat die mensen op de meest pijnlijke wijze kapotmaakt. Dit kunnen we niet uitleggen aan de burger.” Azarkan zal dan ook een motie van wantrouwen indienen tegen de staatssecretaris, al hoeft hij daarbij niet op veel steun te rekenen.
“Hij had dit sneller moeten oplossen, maar ik denk dat hij wel zijn best doet om die cultuurverandering bij de Belastingdienst in gang te zetten”, zegt Omtzigt (CDA). Andere Kamerleden zeggen het debat te willen afwachten, maar laten doorschemeren weinig nut te zien in het wegsturen van Snel.
Toch zal de staatssecretaris in ieder geval moeten beloven dat de gedupeerden zo spoedig compensatie krijgen, als hij het debat zonder al te veel kleerscheuren wil overleven.
Het debat is vanaf 13.00 uur live te volgen op NPO Politiek.
NOS 02.07.2019 Naast de bedrijfsvoering, de ICT en het personeelsbeleid wordt ook de bedrijfscultuur bij de Belastingdienst grondig tegen het licht gehouden. Staatssecretaris Snel schrijft aan de Tweede Kamer dat uit een rapport van de Auditdienst Rijk (ADR) blijkt dat dat nodig is.
Er bestaan bij de dienst veel ongeschreven regels, waardoor het personeel niet open en kritisch kan zijn. Zo is het niet gebruikelijk om kritiek te hebben op collega’s, terwijl loyaal zijn aan leidinggevenden wel gewaardeerd wordt. Verder is het uitgangspunt bij de fiscus vaak dat de bewindspersoon niet in de problemen mag komen.
Dat moet anders, vindt ook de staatssecretaris. Hij wil een open en veilig klimaat creëren voor de medewerkers. “Een klimaat waar fouten op het juiste niveau worden gemeld en nadrukkelijk van die fouten wordt geleerd.” In contacten met de burgers moet de Belastingdienst “meer oog hebben voor de menselijke maat”.
Toeslagenaffaire
De Belastingdienst ligt al een tijd onder vuur, onder meer door de toeslagenaffaire. Ouders kregen op onterechte gronden geen toeslag meer voor de kinderopvang. Snel heeft zijn excuses al aangeboden voor die fouten. Gedupeerden krijgen een tegemoetkoming.
Donderdag is er nog een debat in de Tweede Kamer over die kwestie. Aangenomen wordt dat het voor de staatssecretaris een lastig debat zal worden.
Bij de Belastingdienst zijn, zoals inmiddels bekend, wel meer problemen. De staatssecretaris wacht donderdag een buitengewoon pittig debat in de Tweede Kamer over de fouten die zijn gemaakt met de kinderopvangtoeslag. Ⓒ Hollandse Hoogte / Robin Utrecht
Telegraaf 02.07.2019Na vele andere problemen, moet staatssecretaris Snel (Financiën) erkennen dat de Belastingdienst ook nog een cultuurprobleem kent. Dat blijkt uit onderzoek van de Auditdienst Rijk.
In het onderzoek staat dat het personeel allerlei ongeschreven regels hanteert. Zoals: ’zorg dat je bewindspersonen niet in de problemen komen’ en ‘op je collega’s moet je niet te kritisch zijn’. Terwijl het natuurlijk belangrijk zou moeten zijn voor een ambtenaar om de waarheid boven tafel te halen in plaats van penibele situaties voor bewindspersonen en collega’s te voorkomen.
Andere ongeschreven regels die de onderzoekers bij de Belastingdienst identificeren: ‘doe alleen waar je verantwoordelijk voor bent’ en ‘we lossen het zelf op’. En heel cynisch: ’maak gebruik van incidenten’. De rest van het ministerie van Financiën wantrouwt de Belastingdienst bovendien door eerdere incidenten met de fiscus.
Ander werkklimaat
Snel erkent dat de cultuur anders moet bij de dienst. Daar wil hij op inzetten bij de vernieuwing van de fiscus. Hij wil daar een werkklimaat ’waar fouten op het juiste niveau worden gemeld, nadrukkelijk van die fouten wordt geleerd, dilemma’s worden besproken en moreel leiderschap en rechtsstatelijk handelen de mores zijn’.
Pittig debat
Bij de Belastingdienst zijn, zoals inmiddels bekend, wel meer problemen. De staatssecretaris wacht donderdag een buitengewoon pittig debat in de Tweede Kamer over de fouten die zijn gemaakt met de kinderopvangtoeslag. Pas nadat de ombudsman, de Hoge Raad en talloze anderen zich ermee bemoeiden, gaf het ministerie toe dat er fouten zijn gemaakt bij het stopzetten van de toeslagen bij een groep ouders.
Dit terwijl ouders jarenlang voor die erkentenis moesten knokken, in de financiële problemen raakten en de fiscus stukken achterhield waarmee onderbouwd kon worden dat die ouders gelijk hadden.
Het zint de Kamer totaal niet dat Snel zelf de fouten zo langzaam toegaf en nu nog steeds maar heel moeizaam de gevraagde informatie over het dossier geeft. Trouw en RTL Nieuws onthulden dat de klokkenluider die de fouten van de fiscus naar buiten bracht, op non-actief is gesteld. CDA-Kamerlid Omtzigt geërgerd: „Het lijkt er op dat men meer moeite heeft gedaan om de klokkenluider te vinden dan het probleem op te lossen.”
Slecht luisteren
In zowel coalitie als oppositie valt te horen dat Snel zo slecht luistert en dat die houding hem nog verder in de problemen brengt. Als er problemen met de kinderopvangtoeslag worden gezien, gaat hij in het verzet. Als de Rekenkamer zegt dat er fouten zijn gemaakt met de bijtelling, zegt hij dat hun sommen niet kloppen. En als de Kamer iets wil veranderen aan het belastingplan, gaat hij uitleggen waarom dat niet kan en dat zijn idee het beste is. Het zorgt voor veel ergernis.
Denk gaat donderdag sowieso een motie van wantrouwen indienen. Onder meer omdat ook bleek uit de onthullingen van Trouw en RTL dat de fiscus etnisch geprofileerd heeft, al ziet de Belastingdienst dat anders. Maar zelfs oppositiepartijen als PvdA gaan die motie van wantrouwen niet steunen, zo is de verwachting, laat staan de coalitie.
Blaffen
Omtzigt heeft het felst gestreden tegen de fouten van de Belastingdienst op dit gebied. Hem wordt door de oppositie echter verweten dat hij telkens hard blaft, maar niet bijt door bijvoorbeeld een motie van wantrouwen te steunen of de fiscus onder curatele te laten stellen. Omtzigt zegt daarop dat het om het resultaat gaat.
Hij kreeg voor elkaar dat de fouten werden toegegeven, benadrukt hij. „Als mensen in de knel komen, ga ik dat proberen recht te breien. Dan kunnen ze bij me terecht. Dat is mijn primaire focus”, zegt Omtzigt. De focus ligt dus niet bij het wegsturen van mensen.
Nog meer fouten
Om het allemaal nog erger te maken moet Snel vanavond erkennen dat er meer mis was rond de kinderopvangtoeslagen. Ondanks dat in antwoord op allerlei Kamervragen beweerd werd dat bepaalde onderliggende documenten er niet zouden zijn, zijn er nu toch intern weer oude documenten gevonden die aantonen dat de fiscus al eerder doorhad dat het stopzetten van de toeslagen eigenlijk niet goed onderbouwd was. Desondanks kregen gedupeerde gezinnen geen gelijk en werd er stevig tegen ze geprocedeerd door de fiscus.
Staatssecretaris Snel moet toegeven: „Opnieuw wordt duidelijk dat deze gezinnen door het optreden van de Belastingdienst/Toeslagen tekort zijn gedaan en dat zij daardoor in de problemen zijn geraakt.”
RTL 01.07.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) wacht een harde confrontatie met het parlement, nu hij erkent dat hij de Kamer meermalen onjuist en onvolledig heeft ingelicht over de toeslagenaffaire. In de Kamer groeit ergernis en kritiek, omdat Snel tegelijk weigert reeksen documenten aan het parlement te geven om opheldering te verschaffen.
Uit een brief die Snel vrijdagavond naar de Kamer stuurde blijkt dat van oude beschuldigingen tegen een gastouderbureau en ruim 300 ouders niets klopt.
Pittig debat
Kamerleden reageren getergd. Pieter Omtzigt (CDA) stelt dat Snel een ‘pittig’ debat wacht. “Alleen omdat we achttien maanden doorgegraven hebben is er veel meer boven tafel gekomen dan de Belastingdienst meedeelde aan de ouders of rechters.” Hij wil dat Snel alle relevante stukken alsnog aan de Kamer verstrekt. Renske Leijten (SP) spreekt van een ‘beschamende’ affaire, waarin feiten werden ‘verdoezeld’, ook door de Landsadvocaat. Ze wijst erop dat Snel vorig jaar wel excuses aanbood ‘maar hij pas afgelopen vrijdag tot de conclusie is gekomen dat het echt over de gehele linie fout is gegaan’.
Farid Azarkan (Denk) noemt de werkwijze van de Belastingdienst en de afhandeling door Menno Snel ‘pijnlijk, gemeen en ondemocratisch’. Hij hekelt de ontkenningen en het vastgraven in het eigen gelijk en spreekt van ‘hét voorbeeld van misbruik van macht door de overheid’. “Er rest mij niets dan een motie van wantrouwen in te dienen.” Donderdag moet Snel in een debat verantwoording afleggen.
Uit een reconstructie van Trouw en RTL Nieuws blijkt dat Snel persoonlijk pas deze maand begreep hoe fout zijn Belastingdienst had geopereerd. Dat was ná onthullingen over het verwerken van tweede nationaliteit en het sjoemelen met verouderd ‘bewijsmateriaal‘ en nadat de Kamer anderhalf jaar en talloze keren opheldering vroeg.
Onderste steen
Pas in juni gelastte hij een ‘dieper’ en ‘grondiger’ onderzoek naar de onderste steen. Snel noemt dit nu ‘mijn eigen diepgravende exercitie‘. Vorig jaar was al onderzoek gedaan naar documenten die waren achtergehouden voor ouders, rechters en Kamer, maar dat was niet compleet. Het gaat om de zaak van de onrechtmatige stopzetting van toeslagen voor kinderopvang in 2014, waardoor honderden ouders van één gastouderbureau in Eindhoven jarenlang in de problemen kwamen.
Valsheid in geschrifte?
In de brief van vrijdagavond biecht Snel dat verouderde, informatie uit 2011 is misbruikt om in 2013 een fraudeonderzoek tegen dat gastouderbureau te rechtvaardigen. De Kamer wil nog steeds weten of er sprake is van valsheid in geschrifte. Snel geeft daar geen antwoord op: “De signalen uit 2011 zijn benoemd als signalen in 2013.” Hij weigert de Kamer inzage in eerdere versies van het fraudeonderzoek, waaruit kan blijken of er doelbewust is gemanipuleerd.
Snel geeft nu een mail uit 2013 vrij, van de GGD aan de Belastingdienst, over één gastouder uit Den Haag. Uit die mail blijkt nu dat er helemaal geen aanwijzingen waren dat het gastouderbureau uit Eindhoven fraudeerde. Uit interne stukken waarover Trouw en RTL Nieuws beschikken blijkt dat de Belastingdienst al jarenlang wist dat hier geen bewijs voor was. Toch werd de opdracht gegeven om bij ruim 300 ouders de toeslag stop te zetten. Zij werden vervolgens jarenlang het bos in gestuurd. Een ouder die haar kinderen bij die ene gastouder in Den Haag bracht, won haar zaak recent bij de Raad van State.
Snel wil ook andere ‘bewijsvoering’ voor het vermeende misbruik niet openbaar maken. De Tweede Kamer wil inzage in ‘actualiteitsbezoeken’ uit november 2013 bij een aantal gastouders. De Belastingdienst en Snel hebben informatie uit die rapporten publiekelijk steeds gebruikt om de keiharde ingreep te rechtvaardigen. Uit de rapportages die Trouw en RTL Nieuws inzagen blijkt helemaal geen bewijs voor fraude.
Snel geeft nu uiteindelijk toe dat het niet klopt. De staatssecretaris neemt afstand van zijn eerdere uitspraken over het gastouderbureau uit Eindhoven. In maart zei hij nog dat er ‘nepfacturen’ werden aangetroffen, en dat het geen ‘lichtzinnig moment’ was, toen honderden ouders vervolgens werden aangepakt. De ondernemer vroeg eerder al om eerherstel en een faire schadevergoeding omdat zijn bedrijf kapot is gemaakt.
Klokkenluider
Opmerkelijk is dat Snel vrijdagavond bevestigt dat zijn Belastingdienst en de Landsadvocaat jarenlang informatie uit de ondeugdelijke onderzoeken tegen de ouders en het bureau inbracht in juridische procedures. Een deel van deze documenten gaf Snel eerder juist niet aan de Tweede Kamer; een van de stukken kreeg het parlement pas in november vorig jaar.
De staatssecretaris legt niet uit waarom een klokkenluider in deze zaak op non-actief is gesteld. Hij wil ook niet vertellen welke sancties zijn getroffen tegen ambtenaren die betrokken waren bij het ontspoorde fraudeonderzoek, en bij de afhandeling, die in strijd was met allerlei wetten.
De Belastingdienst heeft overigens na vijf jaar de dossiers van ouders tegen wie werd geprocedeerd nog steeds niet compleet, zo blijkt nu. Zij moeten wachten op een adviescommissie die moet adviseren over schadevergoeding.
Eerder gaf Snel toe dat bij het samenstellen van de ‘onderzoekspopulatie’ van ouders in het ‘fraudeonderzoek’, de tweede nationaliteit van hen is verwerkt. Voor de Kamer is nog steeds niet duidelijk waarom die afkomst werd vastgelegd. De Belastingdienst loog hierover tegen de Autoriteit Persoonsgegevens.
NU 25.06.2019 De ambtenaar die interne stukken rond de zaak over kinderopvangtoeslag naar buiten zou hebben gebracht, is door de fiscus op non-actief gesteld, melden Trouw en RTL Nieuws dinsdag op basis van anonieme bronnen. De persoon wordt verdacht van schending van zijn ambtseed. Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) kwam door de kwestie onder vuur te liggen.
De stukken zouden eerder door de Belastingdienst zijn achtergehouden in rechtszaken tegen gedupeerde ouders.
Deze ouders ontvingen in 2014 plotseling geen kinderopvangtoeslag meer. Bij in totaal zo’n driehonderd gezinnen werden al uitgekeerde bedragen door de fiscus teruggevorderd. Zij raakten hierdoor in financiële problemen.
De ambtenaar zou zichzelf niet zien als klokkenluider, maar als iemand die een “ernstige misstand” wilde voorkomen, schrijft Trouw.
Staatssecretaris Snel moet voor woensdag antwoord geven op negentig vragen over de zaak van de Tweede Kamer. De Kamer vraagt zich vooral af hoe het kan dat de fiscus informatie lijkt achter te houden.
Snel beperkte onderzoek naar fouten fiscus
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) onderzoekt nog of de Belastingdienst zich schuldig heeft gemaakt aan etnisch profileren, omdat met name bij ouders met een migratieachtergrond toeslagen zouden zijn ingetrokken.
Trouw en RTL Nieuws meldden eerder dat Snels ambtenaren het door de bewindsman ingestelde onderzoek naar de affaire hebben bemoeilijkt.
Bovendien zou Snel het onderzoek hebben laten inperken. Dit was tegen de wens van de onderzoekers die de zaak onder de loep namen, meldden Trouw en RTL Nieuws. Dit wordt door een woordvoerder van het ministerie van Financiën ontkend. “Er is de onderzoekers geen strobreed in de weg gelegd”, stelde Snel.
Van Vollenhoven: Klokkenluiders van grote betekenis
Mr. Pieter van Vollenhoven, oud-hoogleraar risicomanagement en oud-voorzitter van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid, reageerde dinsdag op Twitter op het bericht. Hij brak een lans voor klokkenluiders en journalisten.
“Waarschuwingen van klokkenluiders en van onderzoeksjournalisten zijn voor onze samenleving van grote betekenis”, schrijft de echtgenoot van prinses Margriet. “Zeker als zij de waarheid spreken verdienen zij geen disciplinaire straf. Deze gang van zaken stimuleert niet het vertrouwen in het functioneren van onze overheid.”
Avatar
Auteur
PietervVol
Waarschuwingen van klokkenluiders en van onderzoeksjournalisten zijn voor onze samenleving van grote betekenis. Zeker als zij de waarheid spreken verdienen zij geen een disciplinaire straf. Deze gang van zaken stimuleert niet het vertrouwen in het functioneren van onze overheid.
Telegraaf 25.6.2019De Belastingdienst heeft disciplinaire maatregelen genomen tegen een ambtenaar in de toeslagen-affaire. Het gaat om een klokkenluider die door de dienst begin dit jaar op non-actief is gezet; de ambtenaar wordt beschuldigd van schending van zijn ambtseed en het verspreiden van interne informatie.
Dat schrijven Trouw en RTL Nieuws op basis van anonieme bronnen. De geschorste ambtenaar wordt er door de Belastingdienst van beschuldigd onder meer deze informatie te hebben gelekt, zo bevestigen ingewijden. Volgens bronnen van Trouw en RTL Nieuws ziet de betrokken ambtenaar zich niet als klokkenluider, maar is het iemand die een ‘ernstige misstand’ wilde voorkomen en slechts ‘ontbrekende gegevens’ doorgaf, omdat die volgens de wet in een dossier horen te zitten.
RTL 21.06.2019 Ondanks zware druk vanuit de Tweede Kamer weigert staatssecretaris Snel (Financiën) stukken openbaar te maken over de beïnvloeding door zijn ministerie van een onafhankelijk onderzoek naar de toeslagen-affaire.
Dit blijkt uit een brief die Snel zojuist naar de Tweede Kamer stuurde. Eerder deze week meldden Trouw en RTL Nieuws dat dit onderzoek door het ministerie werd ingeperkt in een ‘vervolgopdracht’ aan zogeheten auditors. Dat zijn onderzoekers die de ICT-systemen juist grondig moesten doorlichten, op zoek naar informatie die eerder voor de Tweede Kamer en voor rechters was achtergehouden.
Het gaat om de affaire rond de massale, onrechtmatige stopzetting van betaling van kinderopvangtoeslag aan honderden ouders, in 2014. Voor hen is er nog steeds geen oplossing.
Snel zegt dat onderzoekers ‘geen strobreed’ in de weg is gelegd. Toch weigert hij nu de ‘vervolgopdracht’ van zijn eigen ministerie openbaar te maken, ondanks dringende oproepen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt en SP-Kamerlid Renske Leijten.
De staatssecretaris maakt er nu van dat de onderzoekers ná de onderzoeksopdracht van zijn ministerie van 2 oktober 2018 niet zelf ‘alsnog’ om toegang hebben gevraagd tot meer documenten en computerschijven. En dat ze daarom niet belemmerd zouden zijn.
Bestanden FIOD doorzoeken
Op 2 oktober kregen zij de expliciete opdracht van Financiën om alleen de systemen van ‘Toeslagen’ te onderzoeken. Terwijl de auditors in hun eerste, eigen rapport juist duidelijk vroegen om ook in de systemen van de Belastingdienst te kunnen kijken.
Ook wilden zij de bestanden van de FIOD doorzoeken, nadat ze op 1 oktober hadden gehoord dat hier belangrijke informatie op stond. Dat was volgens hen noodzakelijk. Zij stelden daarom dat in het vervolgonderzoek de FIOD-schijf ‘hierin meegenomen moet worden’. Dit vermeldt Snel niet in zijn brief van vandaag.
Volgens de Kamerleden Omtzigt en Leijten komt Snel zijn eigen toezegging in een debat van woensdag niet na dat hij de inhoud van de opdracht exact zou beschrijven. Snel zei toen dat ‘u daar op moet vertrouwen’. Omtzigt (CDA) zegt dat die ‘heel heldere vraag’ nu wordt omzeild, en dat hij een ‘nadere uitleg’ van Snel wil.
90 Kamervragen
Leijten (SP) zegt dat ze ‘moedeloos’ wordt van de manier waarop de staatssecretaris de Kamer informeert. “Het zou moeten gaan over een oplossing voor gedupeerde ouders en over het functioneren van de Belastingdienst. Maar dan moet wel de juiste informatie op tafel, en die hebben we dus nog steeds niet.”
Trouw en RTL Nieuws hebben een verzoek ingediend op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) om de opdracht en onderliggende mailwisseling boven tafel te krijgen. Volgende week woensdag moet Snel nog eens 90 vragen van de Kamer beantwoorden. Een week later moet de staatssecretaris zich in een Kamerdebat verantwoorden.
Etnisch profileren
Staatssecretaris Snel kwam de afgelopen weken steeds verder in het nauw, door onthullingen over de afhandeling van de toeslagenaffaire. Zo blijkt dat er een onderzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens loopt naar ‘etnisch profileren’ door de Belastingdienst. Ook werd duidelijk dat een fraudeonderzoek volledig ontspoorde, dat verouderd nep-bewijs werd gebruikt, en dat honderden mensen daarvan de dupe werden.
NU 19.06.2019 Het onderzoek naar de affaire rond het stopzetten van de kinderopvangtoeslag is niet beïnvloed door het ministerie, zegt staatssecretaris Menno Snel van Financiën. Hij gaat daarmee in tegen berichten van vorige week waaruit juist zou blijken dat dat wel zou zijn gebeurd.
“Wij hebben de onderzoekers geen strobreed in de weg gelegd”, zegt Snel woensdag tijdens een debat in de Tweede Kamer. De hulp van de Belastingdienst werd door de auditors gezien als ‘constructief en niet als belemmerend'”, aldus de bewindsman.
Vorige week publiceerden Trouw en RTLNieuws op basis van interne documenten dat een ambtenaar bij de fiscus het proces frustreert door belangrijke stukken achter te houden en het falen van de Belastingdienst verhult.
Bovendien, zo concludeerden Trouw en RTL Nieuws, kregen ambtenaren die al jaren betrokken zijn bij het stopzetten van de toeslagen, belangrijke posities in het onderzoek. Snel noemde de fraudebestrijding in dit geval nog “hardvochtig” en bood de gedupeerden zijn excuses aan. Dat was voor de tweede keer in korte tijd.
Het gaat om honderden ouders van wie in 2014 de kinderopvangtoeslag is stopgezet en teruggevorderd. Sommige ouders moeten tienduizenden euro’s terugstorten. Die terugvordering is nu bevroren totdat een speciale commissie de zaak heeft onderzocht.
‘Wij hebben het onderzoek niet belemmerd of gedirigeerd’
Met name Renske Leijten (SP) en Pieter Omtzigt (CDA) maken zich hard voor de ouders in deze zaak. De Kamerleden willen heel precies van Snel weten of er een sturende rol is geweest vanuit het departement. Ze baseren zich op een dossier van de auditors zelf waaruit je zou kunnen concluderen dat ze onderzoeksopdrachten hebben meegekregen terwijl ze onafhankelijk hun werk zouden moeten doen.
Maar Snel bleef elke bewering uit die hoek tegenspreken. “Wij hebben het onderzoek niet belemmerd of gedirigeerd.”
Ook GroenLinks en PvdA hadden nog veel vragen over dit punt, maar Snel wilde en kon er verder niet op ingaan omdat het onderwerp niet op de agenda staat. De Kamer debatteert hier volgende week over.
Er staan bovendien nog zo’n negentig Kamervragen over de fraudebestrijding open. Omtzigt wil dat Snel de mogelijke beïnvloeding door de Belastingdienst vóór die tijd schriftelijk aan de Kamer meldt.
MSN 19.06.2019 De Tweede Kamer heeft keiharde kritiek op het optreden van de Belastingdienst in de toeslagenaffaire. Door optreden van de Belastingdienst verloren honderden ouders onterecht hun kinderopvangtoeslag. “Er lijkt sprake van machtsmisbruik”, zegt PvdA-kamerlid Nijboer.
Uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw blijkt dat de Belastingdienst in de nasleep van de Bulgarenfraude de jacht op fraude opschroefde. Zorgvuldig onderzoek en bewijsvoering werden overgeslagen. Honderden ouders werden daarvan het slachtoffer. Zij verloren hun kinderopvangtoeslag en zijn vaak al jaren bezig om hun gelijk te halen.
‘Gemangeld door anonieme bureaucratie’
“Als het misgaat zit je meteen heel diep in de problemen”, zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. “Er zijn mensen die vijf jaar dwangbevelen hebben gehad van de Belastingdienst terwijl er misschien niet eens een fout was gemaakt.”
Pogingen om de beslissing aan te vechten liepen door tegenwerking van de Belastingdienst steevast op niets uit. “Daardoor hebben mensen het gevoel gemangeld te worden door een anonieme bureaucratie waar ze nooit tegenop kunnen”, zegt GroenLinks-Kamerlid Bart Snels.
Parlementair onderzoek
Al maanden proberen Kamerleden duidelijkheid te krijgen over hoe het nu precies zit met de toeslagenaffaire. “Dan hebben we een staatssecretaris die kribbig is: ‘Vertrouwen jullie me niet? Waarom zoeken jullie dingen die er niet zijn?'” zegt SP-Kamerlid Renske Leijten.
“We krijgen van alle kanten informatie dat die er wel zijn en dat we die niet boven tafel krijgen”, zegt Leijten. Voor haar is de maat vol. Zij pleit voor een parlementair onderzoek.
‘Belastingdienst doorgeschoten’
Staatssecretaris Snel geeft toe dat de Belastingdienst bij aanpak van fraude met kinderopvangtoeslagen is doorgeschoten. En dat het lang heeft geduurd voordat het ministerie van Financiën erkende dat er iets fout was gegaan.
“Maar u heeft mij die draai zien maken. Dat was misschien laat”, erkende de staatssecretaris. Volgens Snel was bij de aanpak van toeslagenfraude de balans zoek, en ging handhaving boven de bescherming van kwetsbare groepen die juist afhankelijk zijn van toeslagen.
Pittig debat op komst
Kamerleden maakten hun opmerkingen tijdens een breed overleg over de Belastingdienst. Binnenkort is er een apart debat over de toeslagenaffaire. Staatssecretaris Snel gaat dan dieper in op wat er is mis gegaan. Wel wilde hij vandaag al reageren op berichtgeving van Trouw en RTL Nieuws dat hij het onderzoek naar de ingehouden toeslagen zou hebben beperkt. Volgens Snel is dat niet waar. “Wij hebben de onderzoekers geen strobreed in de weg gelegd.”
Het nog te houden debat over de kinderopvangtoeslagaffaire wordt pittig voor staatssecretaris Snel, zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. “Hij lijkt nog wel wat krediet te hebben bij de Kamer, maar Snel kan zich geen grote fouten veroorloven”, schat hij in.
Snel moet Kamer overtuigen
“Er is veel chagrijn over de gebrekkige informatievoorziening over de affaire aan de Tweede Kamer. Veel vragen zijn nog onbeantwoord. En Snel zal de Kamer er echt van moeten overtuigen dat hij de juiste persoon is die de cultuur bij de Belastingdienst kan veranderen.”
MSN 19.06.2019 Er valt steeds slechter te praten met de Belastingdienst, vinden commerciële belastingadviseurs. Mailen of bellen gaat moeizaam, post raakt zoek en adviseurs kunnen lastig afspraken maken. “Je krijgt ze gewoon niet te pakken.”
Gemiddeld geven belastingadviseurs de kwaliteit van de dienstverlening van de fiscus het rapportcijfer 5,9. Dat blijkt uit een enquête van de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB) en de Register Belastingadviseurs (RB) onder zo’n 3000 leden.
Zorgen over boetes en bescherming
NOB en RB onderzochten in 2016 ook al de relatie tussen de adviseurs en de fiscus. De helft van de fiscale dienstverleners (51 procent) vindt dat hun relatie met de Belastingdienst de afgelopen jaren hetzelfde is gebleven. Iets meer dan een kwart zegt dat de verhouding verslechterd is.
“Vorige keer was het al niet best en het is alleen maar erger geworden”, zegt Fons Overwater, voorzitter van RB. “De communicatie is primitief geregeld. De Belastingdienst werkt liever niet per email, omdat de fiscus bang is dat gevoelige informatie uitlekt. Maar er is al lang technologie beschikbaar om dat op te lossen.”
Aangetekende post raakt kwijt
Mailen zou een stuk sneller gaan, vinden de belastingadviseurs. Omdat inspecteurs niet willen mailen, moeten de adviseurs brieven per post sturen. En die post raakt regelmatig kwijt, klagen ze. Zelfs aangetekende brieven.
Overwater legt uit dat de post naar een algemene postkamer gestuurd wordt. Voordat ze daar hebben uitgezocht naar welke inspecteur een brief moet, ben je ‘al twee weken verder’, zegt hij. “Maar je weet niet of hij is aangekomen, dus dan moet je weer naar de Helpdesk bellen.”
Ook bellen is omslachtig. De bereikbaarheid van de telefonische Helpdesk Intermediairs van de Belastingdienst is met 50 procent afgenomen, blijkt uit de enquête. Overwater: “Bij de Helpdesk kun je sowieso geen inhoudelijke antwoorden krijgen, je kunt hooguit een belafspraak maken.”
Rekening komt bij de klant
Al met al kost het steeds meer moeite om informatie te krijgen van de Belastingdienst, merken de adviseurs. “Het is heel belangrijk om contact te hebben met inspecteurs, omdat er duizenden onduidelijke situaties zijn”, vertelt Overwater. “Het belastingstelsel is verouderd, er is een groot grijs gebied. Dan wil je advies, maar je krijgt de inspecteurs niet te pakken.”
En dat heeft uiteindelijk gevolgen voor klanten, waarschuwt Overwater. “Als jouw belastingadviseur vier keer moet bellen om duidelijkheid te krijgen, dan kost dat tijd. En dat komt uiteindelijk op jouw rekening als klant.”
Sneller boetes
Uit het onderzoek blijkt dan ook dat de persoonlijke relatie tussen adviseurs en inspecteurs is fiscus is verslechterd. De commerciële experts beoordelen de relatie met een 5,6.
Fiscaal dienstverleners ervaren ‘een verharding’ in de manier waarop medewerkers van de Belastingdienst zich opstellen. Ze zijn formeler en leggen eerder boetes op, merken ze. Adviseurs maken zich daarom zorgen over de rechtszekerheid en -bescherming voor hun opdrachtgevers. Twee derde van de respondenten merkt dat het moeilijker is afspraken te maken met de Belastingdienst.
Frustratie voor beide
De onderzoekers vermoeden twee oorzaken. Ten eerste de discussie in de samenleving over belastingontwijking, waardoor sommige inspecteurs zich strenger opstellen. En ten tweede een personeelstekort bij de Belastingdienst.
Overwater: “Het is geen kwestie van onwil, maar het gevolg van jarenlange bezuinigingen. Er is jaren geen nieuw personeel aangenomen, er zijn veel inspecteurs weggegaan. Pas heel recent neemt de Belastingdienst nieuw personeel aan, maar dit is nog te weinig.”
NOB en RB hebben het onderzoek vrijdag aangeboden aan de baas van de Belastingdienst, directeur-generaal Jaap Uijlenbroek. “We hebben alle punten besproken en hij begrijpt het”, vertelt Overwater. “Maar ze kunnen niet anders, ze zijn gebonden aan het budget van de politiek. Het is voor beide kanten frustrerend: zowel voor ons als adviseurs als voor de fiscus.”
Problemen zijn bekend
Helemaal als een verrassing zal het advies niet gekomen zijn voor de Belastingdienst. Burgers en ondernemers klagen al jaren over de gebrekkige communicatie van de Belastingdienst.
De Belastingdienst was op moment van schrijven niet bereikbaar voor commentaar.
Consumentenbond: BelastingTelefoon nog steeds ondermaats
De BelastingTelefoon, de hulplijn voor belastingproblemen, krijgt ook dit jaar weer een onvoldoende. De Consumentenbond kwam al voor de zesde keer tot de conclusie dat de hulp voor belastingbetalers ondermaats is.
Het onderzoek werd twee keer uitgevoerd: een keer rond de jaarwisseling en een keer afgelopen maand. Het rapportcijfer over het eerste onderzoek was een povere 4,8, in maart was dat wat gestegen naar een 5,4.
Medewerkers van de Consumentenbond stelden vijf verschillende vragen allemaal tien keer aan de BelastingTelefoon. Twee vragen werden bedroevend slecht beantwoord.
Nul goede antwoorden
Op de vraag: “Vorig jaar is mijn moeder naar een verzorgingshuis gegaan. Mijn vader woont nog alleen in de echtelijke woning. Hebben mijn ouders recht op de alleenstaande-ouderenkorting”, werd nul keer een goed antwoord genoteerd. Tweemaal kwam er een onvolledig antwoord, acht keer helemaal fout.
Ook de vraag of je handmatig de gegevens over je banksaldo op 31 december kan wijzigen, als je bank last-minute transacties niet heeft verwerkt in het jaaroverzicht, werd maar liefst nul keer goed beantwoord.
Lichtpuntjes
Toch zijn er ook positieve zaken te benoemen. Een vraag over aftrekbaarheid van medicijnkosten werd in maart aanzienlijk beter beantwoord dan rond de jaarwisseling, zegt de bond. Dat is een direct gevolg van een beleidsverandering die wel is doorgevoerd.
Specialistische vragen zouden vaker worden doorgestuurd naar specialisten binnen de dienst: in dit geval bleek dat tot veel betere resultaten te leiden, ondervond de Consumentenbond.
BB 18.06.2019 De Belastingdienst kan op dit moment niet altijd de gevraagde bijdrage leveren in de aanpak van ondermijning. Verschillende burgemeesters stelden het onlangs al vast, maar de minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus geeft het nu ook toe in zijn antwoorden op vragen van de SP.
Oproep burgemeesters
Eind april noemden een aantal burgemeesters in een opinieartikel in NRC de samenwerking met de fiscus in het afnemen van crimineel verdiend geld via hennepzolders en drugslaboratoria succesvol, maar uitten zij hun zorgen over de terugval in capaciteit door stevige bezuinigingen de laatste jaren.
Fiscale handhaving komt daarmee ook onder druk te staan en daardoor boet de Belastingdienst zichtbaar aan kracht in als partner bij de ondermijning van criminaliteit. Het kabinet stelde via het ondermijningsfonds 100 miljoen beschikbaar voor de versterking van de aanpak van ondermijning, maar omdat de Belastingdienst als cruciale partner onvoldoende menskracht kan leveren wordt de aanpak behoorlijk in de wielen gereden.
De oproep aan het kabinet was om 10 miljoen te investeren in extra regionale teams, zo’n 100 extra formatieplaatsen, voor fiscale handhaving. Daarmee zou ook weer extra crimineel geld kunnen worden afgepakt: een slimme noodzakelijke investering.
Bestedingsvoorstel niet gehonoreerd
Op de vraag van de SP wat de minister gaat doen aan de zorgen van de burgemeesters over de bijdrage van de Belastingdienst aan de versterking van de aanpak van ondermijning antwoordt hij dat hij een bestedingsvoorstel van de Belastingdienst voor de toedeling van extra gelden uit onder meer het Ondermijningsfonds niet heeft gehonoreerd.
‘De Belastingdienst kan op dit moment niet altijd de gevraagde bijdrage leveren.’ Grapperhaus nam dit besluit op advies van het Strategisch Beraad Ondermijning (SBO), dat onder onafhankelijk voorzitterschap staat van Peter Noordanus, voormalig burgemeester van Tilburg.
Dat besluit noemt Leijten in een reactie op de antwoorden ‘zorgelijk’. ‘Hij schrijft ‘we hebben dat bestedingsvoorstel niet gehonoreerd’, maar dan wordt het een beetje een kip-en-ei-verhaal: niet investeren en dus geen capaciteit of andersom. Dat is gek. Ik ben benieuwd naar die aanvraag en het advies.’
Landelijke prioriteiten
Voor de integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit stelt de Belastingdienst een substantieel deel van de capaciteit ter beschikking, schrijft Grapperhaus, zowel in de samenwerkingsverbanden van het LIEC en RIEC, als binnen de aanpak van de Landelijke Stuurgroep Interventieteams.
Grapperhaus begrijpt dat burgemeesters vanuit hun rol en verantwoordelijkheid een hogere inzet wenselijk achten. ‘De Belastingdienst is echter een landelijke organisatie met landelijke prioriteiten en maakt op landelijk en regionaal niveau een afweging ten aanzien van de eigen inzet op basis van onder andere het fiscale belang, het maatschappelijke belang en de beschikbare capaciteit.’
Beetje dubbel, vindt Leijten. ‘Hij is het eens met de burgemeesters, maar tegelijk maakt de Belastingdienst als landelijke organisatie eigen afwegingen. Dat is juist de noodkreet. Ik heb niet echt inzicht in wat hij met die noodkreet gaat doen.’
Goede afstemming ‘cruciaal’
Binnen de beschikbare capaciteit deelt Grapperhaus de mening van de burgemeesters dat een effectieve aanpak van crimineel geld gewenst is en het van groot belang is om in de samenwerking met gemeenten en het OM te komen tot ‘een optimale capaciteitsinzet van het bestuursrechtelijke, strafrechtelijke en fiscale instrumentarium’. Ook vindt hij dat een goede afstemming tussen politie, gemeenten en OM cruciaal is voor een effectieve en efficiënte aanpak van ondermijnende criminaliteit.
Terugverdienen investering niet het doel
Maar het doel van het afpakken van crimineel vermogen is volgens Grapperhaus dan ook niet het terugverdienen van de investering. ‘Het is onduidelijk in hoeverre een extra investering zal leiden tot extra inkomsten. Afpakken van crimineel vermogen is zeer complex en arbeidsintensief. Het kan soms jaren duren voordat uiteindelijk succesvol kan worden ingevorderd door OM of de Belastingdienst.’
Leijten leest hieruit dat Grapperhaus afwijst dat investeringen zich terugverdienen. ‘Natuurlijk gaat het eerst om rechtvaardigheid, maar door samen op te trekken kun je wel dat geld claimen. Je moet ze goed plukken. Zij zijn ook ondermijnend via het geld dat ze verdienen.’
Substantieel deel capaciteit tegen ondermijning
De Belastingdienst stelt voor de integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit een substantieel deel van de capaciteit ter beschikking, aldus Grapperhaus. ‘De landelijke bandbreedte voor de aanpak van fiscale fraude en de aanpak van ondermijnende criminaliteit en arbeid gerelateerde fraude (LSI) bedraagt 5 tot 8 procent van de totale capaciteit van de directie Midden- en Kleinbedrijf’, aldus de minister.
Structureel 29 miljoen beschikbaar
Niettemin kan hij het bestedingsvoorstel voor extra ondermijningsgelden dus niet honoreren. Wel is vanuit het structurele budget voor ondermijning aan de Belastingdienst een bedrag van 1 miljoen euro voor 2019 en 8,5 ton voor 2020 en de jaren erna toegekend voor data-analyse om bij te dragen aan het maken van ondermijningsbeelden.
Ook intensiveert het kabinet bij de Belastingdienst de aanpak van fraude, witwassen en ondermijning. Hiervoor wordt een bedrag van 1 miljoen euro in 2019 oplopend tot structureel 29 miljoen beschikbaar gesteld. Leijten: ‘We weten niet hoe die middelen tot stand komen en of het voldoende is.
Als het OM en gemeenten de Belastingdienst nodig hebben, moet de overheid dat faciliteren. Maak op landelijk en regionaal niveau een afweging en maak integraal die 29 miljoen vrij. Daarmee erken je het probleem.’
RTL 18.06.2019 Staatssecretaris Snel (Financiën) heeft een onderzoek naar het falen van de Belastingdienst in de toeslag-affaire laten inperken. Dit was nadrukkelijk tegen het advies van de onderzoekers die hij zelf inhuurde. Zij adviseerden om veel dieper te graven om de onderste steen boven te krijgen.
Dit blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw. Vrijdag ontkende het ministerie van Financiën nog in alle toonaarden dat dit onderzoek werd gefrustreerd.
Het gaat om het onderzoek naar de massale, onrechtmatige stopzetting van toeslagen voor kinderopvang in 2014. Daarna werd voor burgers belangrijke informatie consequent achtergehouden.
Snel stelde dit onderzoek eind september in, nadat hij erachter kwam dat de Kamer onvolledig was geïnformeerd en de rechtsgang door zijn eigen Belastingdienst werd gehinderd.
Zaterdag bleek al dat de onderzoekers slechts een selectie kregen van documenten van de dienst Toeslagen, en niet alle computerbestanden.
De onderzoekers stelden in een tussenrapport dat zij ook toegang moesten krijgen tot computerschijven van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD), dat ook informatie bevat over het ontspoorde fraude-project. “Dit moet in ieder geval worden meegenomen”, schreven de onderzoekers.
Ook wilden de onderzoekers toegang tot documenten van Blauw, de Belastingdienst zelf. Die deed namelijk de fraude-onderzoeken op locatie voor de dienst Toeslagen, die zelf ‘geen buitendienst’ heeft, en daarom ligt ook daar informatie.
Beide verzoeken van de onderzoekers werden onder verantwoordelijkheid van Snel afgewezen. Het ministerie zegt nu dat het bij de werkwijze hoort dat zij ‘toelichting krijgen van de organisatie waar het onderzoek plaatsvindt’. Het ministerie wil geen verder commentaar geven. Zaterdag meldden we al dat de onderzoekers ook gehinderd werden bij de selectie van documenten.
Uit de rapportage bleek dat de ‘auditors’, zoals de experts in ICT heten, toch honderden en honderden documenten vonden. De Kamer kreeg slechts een paar stukken, en Snel beloofde dat documenten die relevant waren voor individuele burgers, alsnog overlegd zouden worden.
Voor een deel gaat het om documenten van Toeslagen over individuele burgers. Tegelijk worden nog steeds interne stukken van Toeslagen én de Belastingdienst achtergehouden.
Het gaat over het project ‘CAF11 Hawaï’ waar zonder grondig onderzoek bij gastouders en een gastouderbureau, 302 ouders daarna keihard werden aangepakt. Voor hen is er vijf jaar later nog geen oplossing.
Bij de geheimgehouden stukken gaat het onder meer om ‘actualiteitsbezoeken’ van de Belastingdienst in november 2013. De Belastingdienst, de landsadvocaat en staatssecretaris Snel gebruiken die informatie wel, ook in procedures, maar betrokkenen kunnen zich er niet tegen verweren. Dat is tegen de wet. Eerder bleek al dat de Belastingdienst verouderde informatie uit 2011 aangreep om het aanpakken van burgers te rechtvaardigen.
Het ministerie van Financiën heeft vorige week per ongeluk een versie van een document dat RTL Nieuws en Trouw onthulden, naar de Tweede Kamer gestuurd, in plaats van het origineel, dat de Kamer in al die jaren ervoor niet kreeg.
NU 18.06.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) heeft het onderzoek naar het handelen van de fiscus omtrent het stopzetten van kinderopvangtoeslag laten inperken, melden RTL Nieuwsen Trouw dinsdag. Dit was tegen de wens van de onderzoekers die hij zelf had gevraagd de zaak door te lichten.
Zij pleitten met klem voor een breder onderzoek naar de problemen en de fouten met de kinderopvangtoeslag. Zo zouden de FIOD en de afdeling MKB van de Belastingdienst mogelijk over belangrijke informatie beschikken.
Dit advies is door het ministerie niet overgenomen. Volgens een woordvoerder van Snel “merken de onderzoekers in het eindrapport op dat op een aantal andere locaties mogelijk nog relevante informatie voorhanden is.”
Het oriënterende onderzoek was ingesteld naar aanleiding van rechtszaken over het stopzetten van de kinderopvangtoeslagen waar de Belastingdienst in was verwikkeld. “Er zijn nu al miljoenen documenten gevonden en er is een onderzoekscommissie aangesteld”, aldus een woordvoerder van Snel. “Het leek ons niet zinvol en niet relevant om op dit moment nog verder onderzoek in te gaan stellen.”
Belastingdienst zette onterecht toeslagen van 300 gezinnen stop
Snel heeft een onderzoekscommissie opgedragen zich over de zaak te buigen. Zij staat onder leiding van oud-minister en voormalig vicepresident van de Raad van State Piet Hein Donner. Deze commissie moet voor het eind van het kalenderjaar een eindrapport presenteren.
De Belastingdienst verdacht de ouders van kinderen die naar een gastouderbureau werden gebracht ten onrechte van fraude. De dienst zette in 2014 hun toeslag stop en vorderde al uitgekeerde bedragen terug. Zo’n driehonderd gezinnen zouden hierdoor in de problemen zijn gekomen.
Trouw en RTL Nieuws meldden eerder dat Snels ambtenaren het onderzoek naar de affaire dat de bewindsman had ingesteld bemoeilijkten.
‘Belastingdienst heeft wellicht etnisch geprofileerd’
Het ministerie zegt dat het terughoudend moet zijn in zijn reactie op de onthullingen door Trouw en RTL, omdat het ministerie eerst de Tweede Kamer moet informeren. De Kamer heeft een groot aantal vragen gesteld en wil Snel voor de zomer opnieuw aan de tand voelen.
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) onderzoekt naar aanleiding van eerdere berichtgeving van Trouw en RTL Nieuws of de Belastingdienst zich schuldig heeft gemaakt aan etnisch profileren.
De AP kreeg meerdere signalen waaruit bleek dat de toeslagen van ouders met een migratieachtergrond op grote schaal zouden zijn ingetrokken. In zeker één geval werd de tweede nationaliteit van de ouders in kwestie vermeld.
NOS 18.06.2019 Staatssecretaris Snel beperkte zelf het onderzoek naar het falen van de Belastingdienst in de kinderopvangtoeslag-affaire. Dat melden RTL Nieuws en Trouw. Snel zou daarmee tegen het nadrukkelijke advies zijn ingegaan van de onderzoekers die hij zelf had ingehuurd om de zaak door te lichten. Zij wilden breder onderzoek doen.
Het gaat om een onderzoek naar de onrechtmatige stopzetting van kinderopvangtoeslagen van honderden ouders in 2014. Zo’n 300 ouders kwamen in de problemen nadat een gastouderbureau in Eindhoven onderwerp was geworden van een groot fraude-onderzoek. Achteraf bleek die zaak gebaseerd op achterhaalde informatie, maar de toeslagen van de ouders werden wel stopgezet.
Staatssecretaris Snel gaf opdracht tot het onderzoek, nadat hij erachter was gekomen dat de Tweede Kamer onvolledig was geïnformeerd en de rechtsgang door de fiscus werd gehinderd. Trouw en RTL Nieuws meldden zaterdag al dat ambtenaren het onderzoek van Snel ernstig hebben gefrustreerd.
Verzoeken afgewezen
Volgens diezelfde media blijkt nu dat de onderzoekers toegang wilden tot computerschijven van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD). Ook zouden ze toegang hebben willen krijgen tot informatie van het onderdeel MKB van de Belastingdienst, dat op locatie onderzoek deed voor de dienst Toeslagen. Onder verantwoordelijkheid van Snel zouden die verzoeken zijn afgewezen.
Het ministerie van Financiën laat weten dat het zich niet herkent in de berichtgeving van RTL Nieuws en Trouw. De onderzoekers hebben hun werk “in volledige vrijheid” kunnen doen.
NU 15.06.2019 De Belastingdienst zou een onderzoek naar de affaire rond het stopzetten van de kinderopvangtoeslag gefrustreerd hebben. Ambtenaren die betrokken waren bij het onjuist en hardhandig aanpakken van honderden ouders konden belangrijke stukken achterhouden voor de auditors, zo blijkt uit berichtgeving van RTL Nieuws en Trouw.
De auditors die vorig najaar door staatssecretaris Menno Snel (Financiën) zijn gevraagd om onderzoek te doen, kregen niet alle documenten te zien.
De ambtenaar van de Belastingdienst die de selectie maakte van de bestanden die de onderzoekers mochten inzien, was voorstander van een harde aanpak van frauderende ouders. In interne stukken, die in handen zijn van RTL Nieuws en Trouw, dringt deze ambtenaar erop aan het falen van de dienst niet door te vertellen aan de gedupeerde ouders.
Ook bepaalde de Belastingdienst welke stukken “potentieel relevant” waren om door staatssecretaris Snel aan de Tweede Kamer verschaft te worden. Daardoor heeft Snel honderden documenten die uiteindelijk wel gevonden zijn, niet naar de Kamer gestuurd. Onder deze documenten zijn waarschijnlijk verslagen van bezoeken van eind 2013 aan gastoudergezinnen, op basis waarvan de fiscus in 2014 besloot de kinderopvangtoeslag stop te zetten.
De Belastingdienst stelt in een reactie aan RTL Nieuws en Trouw dat “volledige medewerking is verleend” aan het onderzoek.
Vooral toeslagen van ouders met dubbele nationaliteit stopgezet
Het draait in deze zaak om een langslepend conflict tussen de Belastingdienst en ouders die opeens geen kinderopvangtoeslag meer ontvingen.
Een gastouderbureau uit Eindhoven staat centraal in de zaak. In 2014 werden de toeslagen van vooral ouders met een dubbele nationaliteit zonder enig bewijs voor fraude stopgezet. Ouders procederen al jaren om de toeslagen alsnog te krijgen.
Omdat er zo veel ouders met een migratieachtergrond bij betrokken waren, wordt door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) onderzocht of de fiscus zich schuldig maakte aan etnisch profileren.
Staatssecretaris Snel zei eerder deze week dat de Belastingdienst te hardvochtig is omgegaan met ouders van wie de kinderopvangtoeslag onterecht is stopgezet. De fraudebestrijding in combinatie met strikte regels leidde tot “tunnelvisie” bij de fiscus, zei de bewindsman dinsdag.
Een adviescommissie is sinds twee weken bezig uit te zoeken wat er precies mis is gegaan en of de gedupeerde ouders recht hebben op een schadevergoeding. Een uitkomst wordt na de zomer verwacht.
RTL 14.06.2019 De Belastingdienst heeft een onderzoek naar eigen falen in de affaire-kinderopvangtoeslag gefrustreerd. Stukken werden achtergehouden door medewerkers, die zelf betrokken waren bij de jarenlange onjuiste en hardhandige aanpak van honderden ouders.
Het ‘bewijs’ voor vermoedens van fraude blijkt daarnaast nog dubieuzer dan staatssecretaris Snel van Financiën deze week moest toegeven, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw.
Na eerdere onthullingen moest Snel dinsdag voor de tweede keer diep door het stof en bood de Kamer en honderden ouders weer excuses aan. Gezinnen raakten in grote problemen door de onterechte stopzetting van toeslagen voor kinderopvang in 2014. Tot op de dag van vandaag is er voor hen geen oplossing.
Uit onze reconstructie van de affaire blijkt nu dat de Belastingdienst het onderzoek naar de eigen fouten tegenwerkte. Eerst werd niet goed gezocht. Daarna werden stukken achtergehouden voor de accountants (auditors), blijkt uit een ongecensureerde versie (pdf) van het rapport.
Zij doorzochten de systemen van de Belastingdienst, maar kregen geen toegang tot een belangrijke schijf. De ICT-auditors mochten ook de documenten zelf niet zien. De Belastingdienst bepaalde aan de hand van inventarislijsten zelf, in overleg met de Landsadvocaat, welke stukken alsnog aan de Kamer of aan rechters zou worden overlegd.
De auditors waren vorig najaar juist ingeschakeld om de onderste steen boven te krijgen. Dat gebeurde nadat de Belastingdienst stelselmatig informatie achterhield in rechtszaken tegen gedupeerde ouders.
De ambtenaar van de Belastingdienst die de selectie maakte voor de bestanden die auditors mochten doorzoeken, was bij de afhandeling voorstander van een harde aanpak van ouders die niets misdaan hadden.
Geen nieuwe munitie
Uit interne verslagen blijkt dat deze ambtenaar ouders, ondanks waarschuwingen van collega’s, niet correct wilde informeren. Deze ambtenaar wilde ‘geen nieuwe munitie’ te geven.
De Belastingdienst bestrijdt de conclusie in het rapport van de auditors – experts in elektronische data – dat zij niet volledig werden geïnformeerd.
Op basis van ons onderzoek blijkt dat Snel honderden documenten over de affaire nog niet heeft verstrekt aan de Kamer. Dat geldt bijvoorbeeld voor veertien actualiteitsbezoeken aan gastouders in november 2013. Daarin werd geen bewijs gevonden voor fraude. Het vormde zonder verder onderzoek wel de aanleiding om in april 2014 ruim 300 ouders keihard aan te pakken, en daarna jaren het bos in te sturen.
Ook blijkt nu zwart op wit dat stukken die de accountants pas in oktober vonden, al in 2017 en in de zomer van 2018 door de Belastingdienst en de Landsadvocaat werden gebruikt in juridische procedures om tegen beter weten in gelijk te halen.
In de Kamer wordt verbolgen gereageerd. “De Belastingdienst lijkt haar rol in de democratische rechtsstaat niet te begrijpen en dat is heel ernstig”, zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Hij vraagt al anderhalf jaar om opheldering.
Renske Leijten (SP) zegt ‘verdrietig, moedeloos en woedend tegelijk’ te worden. “Wat ik echt mis bij de staatssecretaris, is de erkenning dat het mis zit in zijn dienst.” Omtzigt en Leijten willen nu snel een oplossing voor gedupeerde ouders.
Oude emails
Uit onze reconstructie blijkt verder dat de aanleiding voor het fraude-onderzoek nog meer rammelde dan eerder gemeld. Staatssecretaris Snel hield tot recent vol dat er in oktober 2013 ‘concrete signalen’ waren dat een gastouderbureau in Eindhoven fraudeerde.
Steeds duidelijker wordt dat hier niets van klopt. De zogenaamde ‘signalen’ blijken twee oude, achterhaalde mails uit april 2011.
Advocate Eva González Pérez, die tientallen gedupeerde ouders bijstaat, is verbijsterd. “Met iedere dag wordt duidelijker dat er met bewijsmateriaal is gerommeld om ouders zonder enige vorm van bewijs keihard aan te pakken”, vertelt ze.
“Zij werden achtervolgd door onjuiste verdachtmakingen”, volgens de advocate. “Het wordt tijd dat dit eindelijk wordt toegegeven en dat de ouders snel recht wordt gedaan. Het heeft al veel- en veel te lang geduurd.”
De Kamer stuurde vrijdagavond een nieuwe waslijst met 90 kritische vragen aan Snel. Juist vandaag bleek dat de Belastingdienst met het Openbaar Ministerie heeft overlegd over een mogelijk strafbaar feit door een ambtenaar in deze zaak, maar dat geen vervolging wordt ingesteld.
Financiële problemen voor Fatma door dubieus onderzoek Belastingdienst
De Belastingdienst blijkt de tweede nationaliteit van burgers bij te houden. De dienst lijkt zelfs aan de hand daarvan strenger te handelen.
NOS 14.06.2019 De Belastingdienst heeft een onderzoek naar het eigen handelen in de affaire rond het stopzetten van kinderopvangtoeslagen ernstig gefrustreerd. Dat melden RTL Nieuws en Trouw na eigen onderzoek. Volgens die media hadden ambtenaren die al jaren betrokken waren bij het stopzetten van de toeslag van honderden ouders sleutelposities in het onderzoek. Zo zouden ze stukken hebben achtergehouden voor de Tweede Kamer.
Zo’n 300 ouders zijn in de problemen gekomen omdat een gastouderbureau in Eindhoven centraal kwam te staan in een groot fraude-onderzoek. Achteraf bleek de zaak gebaseerd op achterhaalde informatie, maar de toeslagen die de ouders kregen van de Belastingdienst werden wel stopgezet. Staatssecretaris Snel zegde deze week toe dat de gedupeerde ouders een tegemoetkoming krijgen.
Trouw en RTL hebben nu een reconstructie gemaakt van de affaire, waaruit zou blijken dat in eerste instantie niet goed is gezocht naar de fouten. Daarna zouden stukken, die slecht zouden uitpakken voor de fiscus, zijn achtergehouden voor accountants die de dienst onderzochten. Een belangrijke schijf waarop documenten stonden, mochten de onderzoekers niet inzien, volgens RTL en Trouw.
‘Geen nieuwe munitie’
Volgens de media heeft een ambtenaar die al jaren procedeert tegen ouders een belangrijke rol in het achterhouden van de stukken. Hij zou er in interne documenten, ingezien door Trouw en RTL, op hebben aangedrongen het falen van de dienst niet te laten blijken.
Uit interne documenten zou blijken dat de ambtenaar gewaarschuwd was door collega’s, maar dat hij desondanks de ouders niet goed wilde informeren. De ambtenaar zou zo hebben willen voorkomen dat de gedupeerden “nieuwe munitie” kregen.
Oude signalen
RTL en Trouw schrijven verder dat staatssecretaris Snel honderden documenten die uiteindelijk wel zijn gevonden, niet naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Onder die achtergehouden stukken zitten mogelijk verslagen van bezoeken die de Belastingdienst eind 2013 bracht aan de ouders, op basis waarvan de dienst besloot de toeslagen stop te zetten.
Ook zou blijken dat de signalen die tot het fraude-onderzoek door de fiscus leidden uit begin 2011 stammen. Het daadwerkelijke onderzoek begon pas eind 2013. Volgens Trouw en RTL Nieuws werden positieve bevindingen uit de tussenliggende periode genegeerd.
Telegraaf 14.06.2019 De Belastingdienst heeft een onderzoek naar eigen falen in de affaire-kinderopvangtoeslag gefrustreerd. Stukken werden achtergehouden door medewerkers die zelf betrokken waren bij de jarenlange onjuiste en hardhandige aanpak van honderden ouders.
Het ‘bewijs’ voor vermoedens van fraude blijkt daarnaast nog dubieuzer dan staatssecretaris Menno Snel van Financiën deze week moest toegeven, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw.
Uit de reconstructie van de affaire blijkt nu dat de Belastingdienst het onderzoek naar de eigen fouten tegenwerkte. Eerst werd niet goed gezocht. Daarna werden stukken achtergehouden voor de accountants (auditors), blijkt uit een ongecensureerde versie van het rapport die in bezit is van RTL en Trouw.
De auditors waren vorig najaar juist ingeschakeld om de onderste steen boven te krijgen. Dat gebeurde nadat de Belastingdienst stelselmatig informatie achterhield in rechtszaken tegen gedupeerde ouders.
Trouw 14.06.2019 De Belastingdienst heeft een onderzoek naar het eigen handelen in de affaire rond het stopzetten van kinderopvangtoeslag ernstig gefrustreerd. Ambtenaren die al jaren betrokken waren bij de hardhandige en onterechte aanpak van honderden ouders kregen sleutelposities in het onderzoek, en konden zo stukken achterhouden voor de Kamer, blijkt uit onderzoek van Trouw en ‘RTL Nieuws’.
Deze week nog ging staatssecretaris Menno Snel (D66) opnieuw door het stof vanwege het handelen van de Belastingdienst in de zaak. Er zou sprake zijn geweest van ‘tunnelvisie’ bij ambtenaren in de jacht op fraude met kinderopvangtoeslag. Maar voor de honderden ouders bij wie in 2014 toeslagen werden stopgezet en teruggevorderd is er nog altijd geen oplossing. Een door Snel ingestelde adviescommissie komt waarschijnlijk pas eind dit jaar met aanbevelingen.
Fraudeonderzoek
Vorig najaar stelde Snel al een onderzoek in nadat Trouw onthulde dat de dienst in rechtszaken tegen gedupeerde ouders bewust interne stukken achterhield die voor de fiscus slecht uitpakten. De onderzoekers hebben hem laten weten dat hun beeld niet volledig is, omdat ambtenaren van de Belastingdienst eerst zelf een selectie hebben gemaakt van welke stukken zij mochten bekijken. Die informatie is niet door Snel aan de Tweede Kamer gemeld.
Nog opvallender is dat een ambtenaar die al jaren betrokken is bij het procederen tegen ouders een hoofdrol speelt in het achterhouden van stukken. In interne stukken in handen van Trouw en RTL dringt hij erop aan het falen van de dienst niet aan ouders te laten blijken.
Dat zou niet alleen de ouders helpen in procedures, maar ook het gastouderbureau dat centraal staat in het fraudeonderzoek, waarschuwt hij. Hoe het kan dat juist die ambtenaar vooraf mocht bepalen welke stukken de onderzoekers al dan niet te zien krijgen, is niet duidelijk.
De Belastingdienst stelt in een reactie dat ‘volledige medewerking is verleend’ aan het onderzoek. In tegenstelling tot wat de onderzoekers schrijven, stelt die: “De auditors hebben gedurende het hele onderzoek zelf de selectie gemaakt van de documenten zonder beïnvloeding (…).” Juist vrijdag liet staatssecretaris Snel aan de Kamer weten dat de fiscus in deze zaak met het OM heeft overlegd over een mogelijk strafbaar feit door een ambtenaar, maar dat dit niet tot vervolging heeft geleid.
Moedeloos
Verder blijkt dat Snel honderden documenten die uiteindelijk wel gevonden zijn, niet naar de Kamer heeft gestuurd. Ook hier bepaalde de Belastingdienst zelf welke stukken ‘potentieel relevant’ zouden zijn, omdat de onderzoekers de documenten niet zelf konden inzien. Onder de achtergehouden stukken zitten waarschijnlijk verslagen van bezoeken eind 2013 van de Belastingdienst aan gastouders, op basis waarvan de fiscus in 2014 besloot de toeslagen van de honderden ouders stop te zetten.
Ook blijkt nu dat alle ‘signalen’ die de aanleiding waren voor het fraude-onderzoek uit begin 2011 stammen. Pas eind 2013 gebruikte de Belastingdienst die verouderde signalen om het gastouderbureau en de honderden ouders aan te pakken. Positieve bevindingen uit de tussenliggende periode werden genegeerd. Snel liet deze week weten dat de ernst van de zaak pas onlangs tot hem doordrong ‘toen hij zelf de stukken ging bestuderen’.
Kamerleden reageren verbijsterd. Pieter Omtzigt (CDA) eist een ‘echt extern onderzoek’ naar het overtreden van wetten en ‘kwijtraken’ van documenten. “De Belastingdienst lijkt haar rol in de democratische rechtsstaat niet goed te begrijpen en dat is heel ernstig.” Renske Leijten (SP) zegt ‘verdrietig, moedeloos en woedend tegelijk’ te worden van het handelen door de Belastingdienst.
Lees ook:
Snel erkent fouten bij kinderopvangtoeslag en hoopt met nieuwe excuses de affaire af te ronden
MSN 13.06.2019 Huishoudens met kinderen, en met name eenoudergezinnen, kampen het vaakst en het langst met belastingschulden als gevolg van te veel ontvangen toeslagen. Dat meldt de Algemene Rekenkamer op basis van onderzoek bij zeven miljoen huishoudens die tussen 2012 en 2017 toeslagen ontvingen.
De huur-, zorg- en kinderopvangtoeslagen en het kindgebonden budget worden als voorschotten uitbetaald. Achteraf wordt definitief vastgesteld op welk bedrag de ontvanger recht had en wordt eventueel te veel ontvangen geld teruggevorderd. Drie op de vier mensen die in de onderzochte periode toeslagen ontvingen, kregen te maken met minstens een terugvordering.
De meeste huishoudens kunnen zo’n toeslagschuld relatief snel terugbetalen. “Er is echter ook een groep van enkele honderdduizenden huishoudens die langdurig te maken heeft met toeslagschulden”, zegt collegelid Ewout Irrgang van de Rekenkamer. Vaak zijn dat dus mensen met kinderen.
AD 13.06.2019 Vooral eenoudergezinnen en huishoudens met een lager inkomen kampen het vaakst en langst met de terugbetaling van onterecht uitgekeerde toeslagen. De ene terugvordering volgt de andere op, terwijl de schuld zich opstapelt.
Dat concludeert de Algemene Rekenkamer in een onderzoek naar de uitkering van toeslagen. Volgens Rekenkamerlid Ewout Irrgang slagen de meeste huishoudens erin hun toeslagschulden snel weer terug te betalen. ,,Er is echter ook een groep van enkele honderdduizenden huishoudens die langdurig te maken heeft met toeslagschulden.’’
Behalve eenoudergezinnen gaat het ook om huishoudens met een jaarinkomen van 20.000 euro (minimuminkomen) tot 71.000 euro bruto (twee keer modaal).
Voorschotten
De Rekenkamer analyseerde gegevens van 7 miljoen huishoudens die tussen 2012 en 2017 toeslagen ontvingen. Daarbij gaat het om huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderopvangtoeslag en het kindgebonden budget.
Deze toeslagen worden als voorschot uitbetaalt. Als de situatie van gezinnen tussentijds verandert, heeft dat gevolgen voor de hoogte van de toeslag. Kinderen gaan bijvoorbeeld uit huis, mensen gaan meer verdienen of gaan trouwen of juist scheiden. Juist door het systeem van voorschotten gaat het vaak mis en volgen terugvorderingen.
Irrgang: ,,Dit leidt ertoe dat huishoudens vaak meer geld ontvangen dan waar ze recht op hebben, dat ze soms jaren later weer terug moeten betalen. In de zes jaar die we onderzochten, van 2012 tot en met 2017, zagen we dat de 7 miljoen huishoudens te maken kregen met 23 miljoen terugvorderingen.’’
23 miljoen terugvorderingen
Bijna driekwart van de negen miljoen onderzochte personen (die samen 7 miljoen huishoudens vormen) kreeg in de onderzochte periode minstens één keer te maken met een verlaging van de toeslag. Van 2012 tot en met 2017 verlaagde de Belastingdienst toeslagen 27,6 miljoen keer. Dit leidde in bijna 23 miljoen gevallen tot een terugvordering.
Voor 62% van alle huishoudens die toeslagen moeten terugbetalen gaat het om één terugvordering tegelijk. Maar daartegenover staat dat er bij 616.000 huishoudens (9%) 4 of meer terugvorderingen tegelijk liepen.
NOS 12.06.2019 De Belastingdienst heeft de afgelopen twaalf jaar 24 miljard euro aan toeslagen ten onrechte uitbetaald. Het merendeel daarvan komt uiteindelijk terug, maar 1,5 miljard staat nog uit en daarvan is 806 miljoen euro afgeschreven als ‘oninbaar’, zo blijkt uit cijfers die Nieuws en Co en Nieuwsuur hebben opgevraagd.
De Belastingdienst betaalt sinds 2005 de kinderopvangtoeslag uit, en sinds 2006 kwamen daar de huur- en zorgtoeslag bij. Drie jaar later volgde het kindgebondenbudget. Tot eind 2018 betaalde de Belastingdienst in totaal een bedrag van 150 miljard euro uit aan deze vier toeslagen. Dat ging in 16 procent van de gevallen niet goed; zo’n 24 miljard euro werd in die twaalf jaar ten onterecht uitgekeerd.
Inschatten
Bewindvoerder Alessandro Bos is niet verbaasd over de miljarden die foutief worden uitgekeerd. “Een fout is snel gemaakt. Het toeslagensysteem is complex. Je moet bijvoorbeeld inschatten wat je denkt te gaan verdienen. Dat is voor veel mensen lastig. Ze weten vaak überhaupt niet of ze werk krijgen.
Hoeveel uur ze gaan werken, en hoeveel ze gaan verdienen. En als ze bijvoorbeeld gaan samenwonen, heeft dat ook gevolgen voor de hoogte van de toeslagen.”
Als je van 50 euro per week moet leven, is 2 of drie euro per week terugbetalen een enorm bedrag, Aat van Rhijn, bewindvoerder.
Zes miljoen Nederlandse huishoudens ontvangen een of meerdere toeslagen. Als er veranderingen in zo’n huishouden plaatsvinden, moeten de toeslagaanvragers die wijzigingen doorgeven aan de Belastingdienst. Dat gaat regelmatig fout, zo vertelt bewindvoerder Aat van Rhijn.
Onbewust, en soms ook bewust. “Als je van 50 of 60 euro in de week moet rondkomen, is een toeslag laten doorlopen waar je eigenlijk geen recht meer op hebt wel makkelijk. Natuurlijk is dat fraude. Maar ik geef het je te doen om van zo weinig geld te moeten rondkomen.”
Omdat de Toeslagen voorschotten zijn, zit je sowieso al snel fout”, vult hij aan. “Zelfs al geef je veranderingen snel door, heb je voor je het weet al een maand te veel geld gekregen.” In het geval van kindgebondenbudget en huurtoeslag gaat het dan al snel om honderden euro’s.”
Risico
“Voor mensen die hun financiën op orde hebben en een regelmatig inkomen, is terugbetalen veelal geen probleem. Maar voor mensen die al in de schulden zitten, kan zo’n navordering een ramp zijn. “Als je van 50 euro per week moet leven, is 2 of drie euro per week terugbetalen een enorm bedrag”, zegt Van Rhijn.
Van de 24 miljard die ten onrechte is overgemaakt, is 1,5 miljard euro nog niet terugbetaald aan de Belastingdienst. Ruim 800 miljoen zal ook nooit meer terugkomen. Een bedrag dat naar verwachting van de Belastingdienst de komende jaren zal blijven stijgen.
“Aangezien het bedrag aan toeslagen zal toenemen, zal ook het bedrag dat als ‘oninbaar’ moet worden beschouwd toenemen”, vertelt een woordvoerder van de Belastingdienst. “Dat is een risico dat we in het systeem hebben ingecalculeerd.”
MSN 12.06.2019 Belastingaangiften controleren met behulp van risicomodellen die zijn gebaseerd op data zorgt weliswaar voor meer belastinginkomsten, maar er zit ook een flink nadeel aan. Foutjes in de aangifte die in het nadeel zijn van de belastingbetaler, worden over het hoofd gezien.
Het gebruik van alle data die al bij de Belastingdienst bekend zijn om te checken hoe hoog het risico is dat er een fout in de aangifte zit, maakt het werk van de fiscus makkelijker en leuker.
Maar dat geldt niet voor de belastingbetaler, ontdekte de Algemene Rekenkamer. Deze onafhankelijke overheidsinstelling controleert of overheidsgeld wel goed wordt uitgegeven. Het onderzocht de risicomodellen die de fiscus gebruikt om efficiënter en beter de belastingaangiften te controleren.
Fout blijft onduidelijk
In de oude situatie werd namelijk maar op één of een select groepje gegevens gelet om te kijken of er mogelijk iets mis was met de aangifte. Door meer gegevens te gebruiken, wordt het makkelijker om in de 12 miljoen jaarlijkse aangiften voor de inkomstenbelasting te kijken of er mogelijk iets mis mee is.
Maar het risicomodel blijkt minder goed te werken dan gehoopt. Het wordt niet duidelijk waar in de aangifte de fout zit, waardoor een belastinginspecteur die alsnog helemaal handmatig moet controleren.
Bijvangst
Bovendien zijn de risicomodellen ontwikkeld met als doel de opbrengsten te maximaliseren, concludeert de Rekenkamer. Ze signaleren dus ook alleen foutjes die de opbrengst van de schatkist verhogen en geen foutjes die de burger onterecht geld kosten.
Die worden ‘alleen als bijvangst gecontroleerd’, constateert de Rekenkamer. Maar omdat de aangiften door het systeem niet als ‘fout’ worden gezien, is de kans kleiner dat een controleur dit nog recht zet.
Dat is niet zonder gevolgen. Want als dat wel zou gebeuren, zou het belastbaar inkomen dalen. En dat wordt uiteindelijk geregistreerd en gebruikt bij inkomensafhankelijke regelingen zoals toeslagen of studiefinanciering. Als dat niet juist genoteerd staat, kan het financiële gevolgen hebben, waarschuwt de Rekenkamer.
60 miljoen extra
Bij het controleren van btw-teruggave aan ondernemers werkt het risicomodel wél naar behoren, aldus de Algemene Rekenkamer. In plaats van 32.000 aangiften werden met de nieuwe methode 40.000 aangiften gecheckt.
De kans dat daarbij een foutje werd gevonden, steeg van 17 naar 34 procent. En dat levert ongeveer 60 miljoen aan extra belastingopbrengst op, stelt de Rekenkamer.
NU 11.06.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) vindt dat de Belastingdienst te hardvochtig is omgegaan met ouders van wie de kinderopvangtoeslag onterecht is stopgezet. De fraudebestrijding in combinatie met strikte regels leidde tot “tunnelvisie” bij de fiscus, zegt de bewindsman dinsdag.
Snel wil eventuele openstaande schulden bij de fiscus bevriezen. Vanwege juridische argumenten is er volgens hem geen sprake van kwijtschelding.
Een commissie is sinds twee weken bezig uit te zoeken wat er precies mis is gegaan en of de gedupeerde ouders recht hebben op een schadevergoeding. Een uitkomst wordt na de zomer verwacht.
De bewindsman noemt het “hardvochtig” dat er zo strikt volgens de wet wordt gehandeld. “Er wordt te veel gewerkt vanuit fraudebestrijding en te weinig vanuit dienstverlening.” Hij wil de Toeslagenwet, die hier wordt toegepast, daarom op termijn aanpassen.
Draait om langlopend conflict
Het draait in deze zaak om een langslepend conflict tussen de Belastingdienst en ouders die opeens geen kinderopvangtoeslag meer ontvingen.
Een gastouderbureau uit Eindhoven staat centraal in de zaak. In 2014 werden de toeslagen van vooral ouders met een dubbele nationaliteit zonder enig bewijs stopgezet. Ouders procederen al jaren om de toeslagen alsnog te krijgen.
Omdat er zo veel ouders met een migratieachtergrond bij betrokken waren, wordt door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) onderzocht of de fiscus zich schuldig maakte aan etnisch profileren. Vooruitlopend op de uitkomst van dat onderzoek zegt Snel dat dat niet aan de orde is. “Etnisch profileren wordt uiteraard afgekeurd”, aldus de bewindsman.
In oktober bood Snel ook zijn verontschuldigingen aan voor de gang van zaken. Het verschil met nu is dat hij alle relevante documenten heeft gelezen. “Dat kan ik mezelf verwijten.” Over het algemeen is er met een te juridische blik naar de dossiers gekeken en ontbrak het de Belastingdienst aan een menselijke maat, zei de schuldbewuste Snel.
‘Pittig gesprek’ met gedupeerde ouders
De Belastingdienst kreeg naar aanleiding van deze zaak al flinke kritiek van de Raad van State, de Hoge Raad, de nationale ombudsman, de kinderombudsman en de Tweede Kamer.
Snel sprak dinsdagmiddag met de gedupeerde ouders. Die waren teleurgesteld, boos en hadden geen vertrouwen meer in de Belastingdienst, liet Snel weten op vragen van CDA, SP en GroenLinks. “Het was een pittig gesprek”, vatte hij samen.
NOS 11.06.2019 Ouders die de dupe zijn geworden van het onderzoek naar fraude met kinderopvangtoeslagen krijgen een tegemoetkoming. De terugvorderingen van de Belastingdienst worden stopgezet. Dat heeft staatssecretaris Snel van Financiën de ouders beloofd in een persoonlijk gesprek.
Zo’n 300 ouders zijn in de problemen gekomen omdat het gastouderbureau in Eindhoven dat hun kinderen opving centraal kwam te staan in een groot fraude-onderzoek. Achteraf bleek de hele zaak te zijn gebaseerd op oude, achterhaalde informatie, maar de toeslagen die de ouders ontvingen van de Belastingdienst werden wel stopgezet.
Na afloop van het gesprek zei Snel dat hij erkent dat er veel is misgegaan en dat de ouders onrecht is aangedaan. “Dat wil ik graag rechtzetten.” Hij heeft de ouders zijn excuses aangeboden. “Het vertrouwen is geschonden. Daar baal ik van.” De gedupeerden hoeven voorlopig niets meer terug te betalen. Voor later sluit Snel een schadevergoeding niet uit.
Huidige wet werkt niet
Volgens de staatssecretaris toont de affaire aan dat de huidige wet die over de toeslagen gaat niet werkt. Die moet op de schop. De regels zijn nu te veel gericht op het bestrijden van fraude, terwijl de dienstverlening aan kwetsbare groepen centraal zou moeten staan. “De menselijke maat is uit het oog verloren.”
Een commissie, onder leiding van oud-minister Donner, doet onderzoek naar de manier waarop de Belastingdienst om gaat met toeslagen. Die kijkt ook naar de beschuldiging dat de dienst zich bij het fraudeonderzoek schuldig heeft gemaakt aan etnisch profileren.
Volgens staatssecretaris Snel hebben de meeste gedupeerde ouders inderdaad een migratieachtergrond. Maar dat is volgens hem niet zo verbazend, omdat het bewuste gastouderbureau veel klanten met zo’n achtergrond had.
Telegraaf 11.06.2019 De wet die gaat over de toeslagen, moet anders. De regels zijn nu te veel gericht op bestrijding van fraude. Terwijl het meer zou moeten gaan om dienstverlening aan kwetsbare groepen, vindt staatssecretaris Menno Snel (Financiën).
„Er is een nieuw boek nodig. Het huidige werkt niet. De menselijke maat is uit het oog verloren”, aldus de bewindsman. Hij wil overleg met de verantwoordelijke bewindslieden van Sociale Zaken.
Snel is verantwoordelijk voor de Belastingdienst, die volgens hem met een „tunnelvisie” de regels over de toeslagen toepast. De staatssecretaris reageert daarmee op een spraakmakende affaire rond de kinderopvangtoeslag. Honderden gastouders raakten die toeslag kwijt omdat het leek dat zij fraudeerden.
In afwachting van een oplossing laat hij alvast de invordering stopzetten van wat teveel aan toeslagen zou zijn uitgekeerd. Voor later sluit hij een schadevergoeding of een andere tegemoetkoming niet uit.
AD 11.06.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) heeft opnieuw zijn excuses aangeboden omdat de Belastingdienst gezinnen in grote problemen heeft gebracht door de kinderopvangtoeslag stop te zetten. Hij stelt dat de fiscus last heeft gehad van ‘tunnelvisie’ en daardoor de ‘menselijke maat’ uit het oog is verloren.
De Belastingdienst zette de toeslagen in september 2014 stop, omdat ze daar geen recht op zouden hebben. De toeslagen over dat hele jaar moesten worden terugbetaald, omdat niet alle opvangkosten waren betaald. Destijds al concludeerde de ombudsman dat dat was besloten zonder de zaken goed te onderzoeken.
Snel sprak eerder vandaag persoonlijk met 21 gedupeerden. ,,Dat waren geen makkelijke verhalen om te horen”, zegt hij in een toelichting aan de pers. ,,Het ongemak en onrecht kan ik niet ongedaan maken.” Wel kondigt hij aan nog lopende invorderingen van volgens de fiscus onterecht uitgekeerde toeslagen te bevriezen.
In oktober maakte Snel ook al excuses nadat de Nationale Ombudsman eerder al een vernietigend rapport had geschreven over de werkwijze van de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst. Toen zette Snel de invordering echter nog niet stop.
Volgens de staatssecretaris was hij in oktober ‘nog niet zo diep’ op de hoogte van de specifieke kwesties. Inmiddels is hij van mening dat de zaak ‘veel te lang duurt’. ,,Ik wil nu een oplossing.”
Piet Hein Donner
Een definitieve uitweg laat echter nog op zich wachten. De Ombudsman vroeg Snel eind mei van dit jaar 235 gedupeerde gezinnen alsnog een behoorlijke oplossing te bieden. De staatssecretaris laat die regeling over aan een commissie onder leiding van Piet-Hein Donner.
De vraag die Donner moet beantwoorden is wat er voor de gedupeerden gedaan kan worden als de menselijke maat meer op de voorgrond wordt gezet. Een tegemoetkoming voor de gezinnen is volgens Snel een ‘logische’ uitkomst, maar daar wil hij niet op vooruitlopen.
Snel verschuilt zich naar eigen zeggen niet achter de commissie. Volgens hem is het probleem nu dat de Belastingdienst in de zaken die lopen vrijwel altijd gelijk krijgt, omdat de fiscus zich volgens de rechter aan de wet houdt. ,,De wetgeving is hoekig en puntig”, aldus Snel. ,,Als ik met deze wet blijf zitten, verandert er niks.”
Kamer onjuist geïnformeerd
De wet zal dus veranderd moeten worden en de commissie-Donner moet daar een voorstel voor neerleggen, inclusief een eventuele compensatie. Volgens Snel is de nadruk van de wet destijds gelegd op ‘stevige fraudebestrijding’. Kamerleden en de toenmalige staatssecretaris ‘buitelden over elkaar heen’ na geruchtmakende fraudezaken met toeslagen, stelt hij. ,,De combinatie van een strenge wet en een legalistische uitvoerder (de Belastingdienst, red.) brengt ons in de problemen”, aldus Snel.
In de brief geeft Snel ook toe dat hij de Kamer eerder onjuist heeft geïnformeerd. In eerdere brieven aan het parlement schreef Snel nog dat de Belastingdienst het onderzoek naar de fraude begon op basis van signalen van de GGD uit 2013. Enkele dagen geleden, ‘vlak voor Pinksteren’, bleek volgens de staatssecretaris dat het onderzoek echter gebaseerd is op bevindingen uit 2011.
Snel bestrijdt dat het onderzoek destijds is gestart doordat de Belastingdienst op basis van etniciteit zou hebben geprofileerd. Die suggestie werd eerder gewekt omdat de slachtoffers van het handelen van de fiscus allemaal mensen met een migratieachtergrond betreffen. Volgens Snel is de nationaliteit van de ouders weliswaar vastgelegd, maar is die nooit de aanleiding geweest voor het fraudeonderzoek. Die was geënt op ‘GGD-signalen’.
Telegraaf 11.06.2019 Regeringspartij CDA en oppositiepartijen GroenLinks en SP zijn verbolgen over de gang van zaken rond de fiscus en het stopzetten van toeslagen. Zij vragen zich af of de Belastingdienst wel goed omgaat met ouders die de dupe zijn geworden van het beëindigen van toeslagen, en of gesprekken wel op een „nette manier” plaatsvinden.
De drie partijen willen van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel het naadje van de kous weten na berichtgeving door RTL Nieuws en Trouw. Volgens een woordvoerder van het ministerie van Financiën waren er al eerder groepsgesprekken met gedupeerden en vinden er ook individuele gesprekken plaats met ouders.
De zegsman spreekt tegen dat dat achter de rug om van de advocaat van de ouders gebeurt, zoals is gemeld. Zij mogen er gewoon iemand bij hebben voor juridische bijstand. Dinsdag later op de middag is er ook nog een gesprek tussen Snel en zo’n twintig ouders.
De ouders vinden dat hun kinderopvangtoeslagen onterecht zijn gestopt. De Belastingdienst is hierover al op de vingers getikt door een reeks instanties.
Advocaat Eva Gonzalez Perez die een aantal ouders vertegenwoordigt vindt het „niet juist” dat de staatssecretaris en de Belastingdienst buiten haar weten de ouders heeft benaderd. „Ik vind dit niet de juiste weg. Je hoort eerst de gemachtigde te benaderen. Wat kunnen die mensen nou daar zonder advocaat?”
Gonzalez bevestigt dat er dinsdag gesprekken zijn. „Via mijn cliënten ben ik daarvan op de hoogte en ik ben aanwezig. Of ik nu uitgenodigd ben of niet.” De raadsvrouw wil geen verdere kwalificatie over de gang van zaken geven. „De feiten spreken voor zich. Ik hoop vooral op een correct einde.”
NOS 10.06.2019 Staatssecretaris Snel van Financiën komt verder in het nauw door de problemen met de ten onrechte gestopte kinderopvangtoeslag, melden Trouw en RTL Nieuws. Vijf jaar geleden werd die toeslag voor honderden ouders stopgezet en teruggevorderd, waardoor veel gezinnen en sommige opvangorganisaties in de problemen kwamen. Een oplossing is er nog altijd niet.
De Belastingdienst heeft ouders tijdens de Pinksterdagen benaderd voor “persoonlijke gesprekken”, zonder dat daarbij de advocaat van de ouders is geraadpleegd. Die is al jaren bezig met een proces vanwege de onrechtmatige stopzetting van de toeslagen.
Het CDA, de SP en GroenLinks hebben spoedvragen aan Snel gesteld over de gang van zaken en willen antwoord nog voordat de staatssecretaris met de ouders praat. Ze willen dat de ouders alsnog met de advocaat mogen komen, en willen bovendien weten of het klopt dat de Belastingdienst de ouders wel een schadevergoeding wil bieden, maar alleen onder de voorwaarde dat ze een zwijgcontract tekenen. Morgen praat de staatssecretaris met de ouders.
‘Advocaat welkom’
Het ministerie van Financiën liet maandagavond laat in een reactie weten dat de advocaat welkom is bij het gesprek dat de ouders hebben met de staatssecretaris. Volgens een woordvoerder van het ministerie zijn de ouders tijdens een informatieavond van de Belastingdienst over de fouten rond de kinderopvangtoeslag gevraagd of ze prijs zouden stellen op een gesprek met de staatssecretaris.
Ook ontkent de woordvoerder dat er morgen tijdens het gesprek schadevergoedingen worden aangeboden. Er zouden geen documenten of een zwijgcontract ter ondertekening op tafel komen.
Crisisteam
Op het ministerie van Financiën is volgens Trouw en RTL Nieuws een crisisteam ingesteld om de schade zoveel mogelijk te beperken. CDA, GroenLinks en de SP willen niet alleen antwoord op de spoedvragen, maar ook antwoord op de vijftig Kamervragen die ruim zes weken geleden al over de kwestie zijn gesteld. Uit de antwoorden daarop moet blijken of de staatssecretaris de Tweede Kamer wel goed heeft geïnformeerd.
Er wordt volgens RTL zowel binnen de coalitie als de oppositie betwijfeld of Snel de juiste persoon is om de problemen bij de fiscus op te lossen.
Nepbewijs
De laatste maanden komen RTL en Trouw vaker met onthullingen affaire rond de kinderopvangtoeslag. Zo bleek twee weken geleden dat de dienst nepbewijs gebruikte om een gastouderbureau in Eindhoven en honderden ouders hard aan te pakken.
Ook bleek dat de Autoriteit Persoonsgegevens onderzoekt of de dienst zich in dezelfde zaak schuldig heeft gemaakt aan etnisch profileren. Naar verwachting is nog voor het zomerreces een debat met Snel over het functioneren van de Belastingdienst.
Telegraaf 10.06.2019 Regeringspartij CDA en oppositiepartijen GroenLinks en SP zijn verbolgen over de gang van zaken rond de fiscus en het stopzetten van toeslagen. Zij vragen zich af of de Belastingdienst wel goed omgaat met ouders die de dupe zijn geworden van het beëindigen van toeslagen, en of gesprekken wel op een „nette manier” plaatsvinden.
De drie partijen willen van verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel het naadje van de kous weten na berichtgeving door RTL Nieuws en Trouw. Volgens een woordvoerder van het ministerie van Financiën waren er al eerder groepsgesprekken met gedupeerden en vinden er ook individuele gesprekken plaats met ouders.
De zegsman spreekt tegen dat dat achter de rug om van de advocaat van de ouders gebeurt, zoals is gemeld. Zij mogen er gewoon iemand bij hebben voor juridische bijstand. Dinsdag later op de middag is er ook nog een gesprek tussen Snel en zo’n twintig ouders.
De ouders vinden dat hun kinderopvangtoeslagen onterecht zijn gestopt. De Belastingdienst is hierover al op de vingers getikt door een reeks instanties.
AD 10.06.2019 De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst heeft tijdens Pinksteren individuele gedupeerde ouders benaderd voor een persoonlijk gesprek met staatssecretaris Menno Snel van Financiën. Dat gebeurde achter de rug om van de advocaat van die ouders – die al jarenlang procedeert tegen de overheid vanwege de onrechtmatige stopzetting van toeslagen. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw.
De Kamerleden Omtzigt (CDA), Leijten (SP) en Snels (GroenLinks) eisten maandag in een reeks schriftelijke spoedvragen dat ouders zich alsnog konden laten bijstaan door hun advocaat. Uit die vragen blijkt dat zij vrezen dat Snel probeert de ouders nu snel af te kopen met een schadevergoeding, en dat deze gedupeerden ‘geheimhouding’ krijgen opgelegd. De drie partijen willen voor dinsdag 12.00 uur antwoord van Snel. Dinsdag praat staatssecretaris Snel met gedupeerde ouders.
Regeringspartij CDA en oppositiepartijen GroenLinks en SP zijn verbolgen over de gang van zaken rond de fiscus en het stopzetten van toeslagen. Zij vragen zich af of de Belastingdienst wel goed omgaat met ouders die de dupe zijn geworden van het beëindigen van toeslagen, en of gesprekken wel op een ‘nette manier’ plaatsvinden.
De ouders vinden dat hun kinderopvangtoeslagen onterecht zijn gestopt. De Belastingdienst is hierover al op de vingers getikt door een reeks instanties.
MSN 10.06.2019 De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst heeft tijdens Pinksteren individuele gedupeerde ouders benaderd voor een persoonlijk gesprek met staatssecretaris Menno Snel van Financiën. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw.
De advocaat van die ouders – die al jarenlang procedeert tegen de overheid vanwege de onrechtmatige stopzetting van toeslagen- werd daarbij door de Belastingdienst bewust gepasseerd. Dit is in strijd met alle regels van het recht.
Geheimhouding
De Kamerleden Omtzigt (CDA), Leijten (SP) en Snels (GroenLinks) eisten vandaag in een reeks schriftelijke spoedvragen dat ouders zich alsnog konden laten bijstaan door hun advocaat. Uit die vragen blijkt dat zij vrezen dat Snel probeert de ouders nu snel af te kopen met een schadevergoeding, en dat deze gedupeerden ‘geheimhouding’ krijgen opgelegd. De drie partijen willen voor morgen 12.00 uur antwoord van Snel. Dinsdag praat staatssecretaris Snel met gedupeerde ouders.
Staatssecretaris Snel kwam in politieke problemen toen RTL Nieuws en Trouw onthulden dat onderzoek werd gedaan naar de vraag of ‘tweede nationaliteit’ een rol speelde in een doorgeschoten, onrechtmatige aanpak van fraude. De problemen voor Snel verergerden toen daarna werd onthuld dat zijn Belastingdienst zelfs rommelde met bewijs. Het dwong Snel tot de instelling van een officieel onderzoek, onder leiding van oud -minister Donner. Over het handelen van de Belastingdienst is al vernietigend geoordeeld door de Nationale Ombudsman, de Raad van State en de Hoge Raad.
Crisisteam
Rond Menno Snel is een ‘crisisteam’ opgezet om de schade voor de staatssecretaris te beperken. CDA, SP en GroenLinks willen nu dat hij op de kortst mogelijke termijn alsnog met een brief komt waarin alle openstaande vragen over de affaire alsnog worden beantwoord. Vrijdag eiste de Kamercommissie Financiën dat de staatssecretaris interne onderzoeken van accountants naar de affaire openbaar maakt. Betwijfeld wordt of Snel de Kamer juist en volledig heeft ingelicht.
Voor de zomervakantie volgt nog een debat, waarin Snel zich moet verantwoorden voor gemaakte fouten. In Den Haag wordt verwacht dat dat niet alleen zal gaan over een oplossing voor gedupeerde ouders, maar ook over de informatievoorziening aan de Kamer. Ook komt de vraag op tafel of Snel de juiste persoon is om te zorgen dat de Belastingdienst op orde komt. Daarover groeit twijfel, in de oppositie, maar ook in coalitiekringen.
Rammelend onderzoek
Een kernprobleem bij de fraudeaanpak van de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst was dat er in strijd met alle regels van het recht werd gehandeld. Belangrijke informatie werd stelselmatig achtergehouden, er werd zoals dat hoort geen hoor- en wederhoor gepleegd, en Toeslagen baseerde zich op rammelend onderzoek. Honderden ouders – van wie toeslagen werden stopgezet – kwamen in grote problemen. Het gastouderbureau dat de opvang voor hen regelde ging er ook aan onderdoor, terwijl er geen bewijs was dat dit bureau íets fout had gedaan.
NU 10.06.2019 De afdeling Toeslagen van de Belastingdienst heeft tijdens Pinksteren individuele gedupeerde ouders benaderd voor een persoonlijk gesprek met staatssecretaris Menno Snel van Financiën. Dat blijkt uit onderzoek van Trouw en RTL Nieuws.
De fiscus handelt daarmee in strijd met de Algemene wet bestuursrecht. De advocaat van de gedupeerde ouders – die al jarenlang produceert tegen de overheid vanwege de onrechtmatige stopzetting van toeslagen – werd namelijk gepasseerd door de Belastingdienst.
De Kamerleden Omtzigt (CDA), Leijten (SP) en Snels (GroenLinks) eisten maandag in een reeks schriftelijke spoedvragen dat ouders zich alsnog konden laten bijstaan door hun advocaat.
Uit die vragen blijkt dat zij vrezen dat Snel probeert de ouders nu snel af te kopen met een schadevergoeding, en dat deze gedupeerden ‘geheimhouding’ krijgen opgelegd.
De drie partijen willen voor dinsdag 12.00 uur antwoord van Snel. Diezelfde dag praat de staatssecretaris met gedupeerde ouders.
‘Kinderopvangtoeslag met verouderde informatie stopgezet’
De kinderopvangtoeslag van honderden ouders is in 2014 op basis van achterhaalde informatie stopgezet.
Eind mei onthulden Trouwen RTL Nieuws al dat de fiscus kinderopvangtoeslag van honderden ouders op basis van achterhaalde informatie had stopgezet. Een woordvoerder van de belastingdienst gaf toen nog aan dat “de bovenste steen boven moet komen”.
Vijftig Kamervragen van het CDA, SP en GroenLinks over de zaak zouden al zes weken onbeantwoord bij het ministerie liggen. Daaruit moet blijken of Snel de Tweede Kamer wel juist en volledig heeft geïnformeerd. Nog voor het zomerreces wil de Tweede Kamer in debat met Snel over de zaak.
Geharrewar over parlementaire onkostenvergoedingen
Onlangs nog raakten politici Dion Graus (PVV) en Theo Hiddema (FVD) in opspraak over hun omgang met parlementaire onkostenvergoedingen.
Het geharrewar over vergoedingen ook voor Kamerleden gaat maar door. Woensdag 24.04.2019 raakte Dion Graus (PVV) wederom in opspraak. Deze keer vanwege zijn verblijfskostenvergoeding. Woont hij wel waar hij zegt dat hij woont, was de kwestie. Later kwam daar Theo Hiddema van Forum voor Democratie bij. Ook bij hem is er onduidelijkheid over zijn woonplaats en dus of zijn vergoeding wel terecht is.
Gedonder met Sophie in ’t Veld D66
Met de Europese verkiezingen op komst zijn er nu ook vragen over de ‘dagvergoedingen’ die D66-lijsttrekker Sophie in ’t Veld kreeg.
In dit geval voor niet gemaakte hotelovernachtingen in haar woonplaats Brussel. Het gaat mogelijk om vele honderdduizenden euro’s. Ton F. van Dijk deed onderzoek en ontdekte óók dat de politica van D66 als enige in haar fractie geen inkomstenbelasting betaalt in Nederland.
AD 07.05.2019
Kortom, Europarlementariër Sophie in ‘t Veld (D66) ligt onder vuur na een artikel van HP/De Tijd. In ’t Veld woont in Brussel, maar kreeg de afgelopen jaren wel een dagvergoeding voor verblijfskosten in die stad. Het gaat in ieder geval om tienduizenden euro’s.
Het opinieblad ging vandaag 06.05.2019 uitgebreid in op de vergoedingen die In ’t Veld ontvangt. In het artikel worden met name vraagtekens gezet bij de dagvergoeding die de D66-Europarlementariër (net als andere leden) krijgt. Deze vergoeding van 320 euro per dag krijgen leden uitgekeerd voor iedere dag dat zij zich registreren in Brussel en Straatsburg, de hoofdzetels van het Europees Parlement (EP).
Deze vergoeding is bedoeld voor hotelkosten, maaltijden en overige kosten, staat te lezen op de website van het EP, al zijn er geen specifieke regels voor de besteding. In ’t Veld woont al jaren in Brussel en krijgt, aldus HP/De Tijd, ‘een vergoeding voor niet gemaakte hotelkosten’ wanneer zij in Brussel is.
Streep
D66 wijst er verder op dat ook andere EP-leden die in Brussel wonen een dergelijke vergoeding krijgen, net als EP’ers met Straatsburg als hoofdadres. De D66-politica zegt de verblijfskosten ook te gebruiken voor onkosten die zij maakt als ze in Nederland verblijft. ,,Onder de streep is mijn situatie dus niet anders dan die van collega’s. De kostenvergoeding wordt dus besteed aan de kosten van leven en werken op meerdere locaties”, stelt zij in een schriftelijke reactie aan HP/de Tijd.
AD 07.05.2019
D66-lijsttrekker voor de Europese verkiezingen Sophie In ’t Veld heeft geld dat ze had gebruikt om hotels in Nederland van te betalen inmiddels teruggestort naar het Europees Parlement. Het gaat om een bedrag van ruim 4.000 euro dat ze maandelijks uit haar kantoorpot haalde.
In ’t Veld heeft dit besluit genomen na berichtgeving over vermeend oneigenlijk gebruik van vergoedingen in HP/De Tijd.
NU 06.05.2019 D66-lijsttrekker voor de Europese verkiezingen Sophie In ’t Veld heeft geld dat ze had gebruikt om hotels in Nederland van te betalen teruggestort naar het Europees Parlement. Het gaat om een bedrag van ruim 4.000 euro dat ze maandelijks uit haar kantoorpot haalde.
In ’t Veld heeft dit besluit genomen na berichtgeving over vermeend oneigenlijk gebruik van vergoedingen in HP/De Tijd.
“Wij vinden niet dat de kantoorpot daarvoor gebruikt moet worden”, aldus een D66-woordvoerder in Brussel, die wel benadrukt dat er niets illegaals is gebeurd. De fout zou bij het opmaken van de jaarrekening vanzelf naar boven zijn gekomen en zijn hersteld, zegt hij.
Beschuldigingen dat In ’t Veld ten onrechte dagvergoedingen heeft aangewend om onkosten in Nederland te dekken, wijst D66 van de hand. “Elke parlementariër mag zelf bepalen hoe en waarvoor de dagvergoeding wordt gebruikt.”
Elke parlementariër krijgt 320 euro per dag dat hij of zij aanwezig is bij de plenaire zittingen in Brussel en Straatsburg, voor verblijf en maaltijden. In ’t Veld, die in Brussel woont, gebruikt die vergoedingen om de kosten van onder meer werkbezoeken aan Nederland te dekken.
Een woordvoerder van het EU-parlement zei maandag “dat er geen enkele regel is overtreden”.
AD 06.05.2019 D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld heeft een aantal hotelrekeningen terugbetaald die zij had gedeclareerd als kantoorkosten. Volgens D66 is er sprake van een fout en zou de restitutie ook zijn gedaan als HP/de Tijd geen verhaal aan haar onkostenvergoedingen zou hebben gewijd.
Het opinieblad gaat vandaag uitgebreid in op de vergoedingen die In ’t Veld ontvangt. In het artikel worden met name vraagtekens gezet bij de dagvergoeding die de D66-Europarlementariër (net als andere leden) krijgt. Deze vergoeding van 320 euro per dag krijgen leden uitgekeerd voor iedere dag dat zij zich registreren in Brussel en Straatsburg, de hoofdzetels van het Europees Parlement (EP).
Deze vergoeding is bedoeld voor hotelkosten, maaltijden en overige kosten, staat te lezen op de website van het EP, al zijn er geen specifieke regels voor de besteding. In ’t Veld woont al jaren in Brussel en krijgt, aldus HP/De Tijd, ‘een vergoeding voor niet gemaakte hotelkosten’ wanneer zij in Brussel is.
D66 bestrijdt die lezing en benadrukt dat het om een automatische vergoeding gaat. Niet registreren zou betekenen dat er ook niet gestemd kan worden. In ’t Veld stelt daarnaast dat zij óók wanneer ze in Brussel vertoeft, verblijfskosten maakt.
Streep
D66 wijst er verder op dat ook andere EP-leden die in Brussel wonen een dergelijke vergoeding krijgen, net als EP’ers met Straatsburg als hoofdadres. De D66-politica zegt de verblijfskosten ook te gebruiken voor onkosten die zij maakt als ze in Nederland verblijft. ,,Onder de streep is mijn situatie dus niet anders dan die van collega’s. De kostenvergoeding wordt dus besteed aan de kosten van leven en werken op meerdere locaties”, stelt zij in een schriftelijke reactie aan HP/de Tijd.
Het opinieblad weet echter ook te melden dat In ’t Veld hotelovernachtingen in Nederland heeft gedeclareerd als kantoorkosten. Voor deze kantoorkosten krijgen EP’ers een bedrag van 4500 euro per maand. Deze vergoeding staat, anders dan de onkostenvergoeding voor verblijf, op initiatief van D66 zelf onder toezicht van een accountant. Het bedrag dat de leden van de D66-fractie aan het einde van het jaar overhouden wordt teruggestort naar het EP.
Teruggestort
In ’t Veld erkent dat zij de hotelovernachtingen ten onrechte heeft gedeclareerd uit het kantoorbudget. Volgens een woordvoerder heeft zij de bedragen nog voor de publicatie in het opinieblad teruggestort.
Volgens de zegsman gebeurt het ieder jaar dat er terugbetalingen worden gedaan, omdat bepaalde kosten ten onrechte als kantoorkosten zijn aangemerkt. ,,Wij gaan sowieso elk jaar door de boeken en dan komen er altijd zaken boven. Dat hebben we nu na vragen van HP/de Tijd eerder gedaan, zonder dat we van de specifieke voorbeelden die het blad aandraagt op de hoogte waren.”
Hoeveel In ’t Veld precies heeft terugbetaald is niet bekend gemaakt. D66 benadrukt dat het EP geen specifieke regels heeft voor hoe vergoedingen voor verblijfs- en kantoorkosten moeten worden besteed. ,,Sophie vindt de vergoedingen echter hoog genoeg en vindt het heel gewoon dat ze haar regelmatig verblijf in Nederland, zo’n 90 dagen per jaar, uit eigen zak betaalt”, aldus de woordvoerder.
NOS 06.05.2019 Europarlementariër Sophie in ’t Veld (D66) ligt onder vuur na een artikel van HP/De Tijd. In ’t Veld woont in Brussel, maar kreeg de afgelopen jaren wel een dagvergoeding voor verblijfskosten in die stad. Het gaat in ieder geval om tienduizenden euro’s.
De dagvergoeding van 320 euro per officiële werkdag wordt overgemaakt aan Europarlementariërs, zodat die kosten van hotels, maaltijden en andere zaken rondom vergaderingen in Brussel en Straatsburg kunnen betalen.
Ook Europarlementariërs die in België of zelfs, zoals In ’t Veld, in Brussel wonen krijgen zo’n vergoeding. Dat terwijl zij het geld niet hoeven te gebruiken voor hotelovernachtingen in Brussel, zoals hun collega’s uit het buitenland, maar alleen voor andere kosten.
Dat In ’t Veld de vergoeding toch ontvangt, is op zich niet tegen de regels. Opvallend is echter dat zij zelf zegt dat ze de dagvergoeding deels gebruikt voor bezoeken aan Nederland.
Daarnaast is D66 een van de partijen die er in het Europarlement op hameren dat politici eerlijk en open moeten zijn over de onkostenvergoedingen.
Niet bedoeld voor hotels
En dus kan de vergoeding tot politieke problemen leiden voor In ’t Veld. Tegen HP/De Tijd zegt ze zelf dat ze het niet eens is met de conclusie van het blad dat ze tonnen heeft opgestreken door een riante onkostenvergoeding te ontvangen voor niet gemaakte hotelovernachtingen in de Belgische hoofdstad. “Ik heb uiteraard gewoon verblijfskosten in Brussel”, zegt ze.
Ook stelt ze dat ze het geld op een goede manier heeft besteed. “Ik reis vrijwel iedere week naar en door Nederland. Dit doe ik voor uiteenlopende doeleinden. Denk aan bijvoorbeeld werkbezoeken, conferenties en evenementen die worden georganiseerd door de partij of maatschappelijke organisaties. Een eventueel verblijf in een hotel betaal ik van mijn verblijfskostenvergoeding.”
Het probleem is dat de verblijfskostenvergoeding die parlementariërs alleen krijgen als ze in Brussel tekenen voor aanwezigheid, niet lijkt bedoeld om hotels in Nederland van te betalen. Dat staat echter nergens expliciet, parlementariërs hoeven geen verantwoording af te leggen over het bedrag.
Geld al terugbetaald
HP/De Tijd heeft wel verschillende rekeningen gevonden van hotelovernachtingen in Nederland. Die betaalde In ’t Veld van een andere onkostenvergoeding; een bedrag van zo’n 4500 euro dat Europarlementariërs maandelijks ontvangen en dus niet, zoals ze zelf claimde van de Brusselse verblijfskostenvergoeding.
Een D66-woordvoerder zegt dat er een administratieve fout is gemaakt, die sowieso boven water zou zijn gekomen bij de controle van de boeken. De hotelkosten die niet gedeclareerd hadden moeten worden, zijn inmiddels terugbetaald. Dat was voor publicatie van het artikel, maar wel na vragen van HP/De Tijd.
In ’t Veld wijst er in haar reactie ook zelf op dat D66 in Brussel al jaren hamert op de ruime EU-onkostenvergoedingen, samen met onder meer de SP. Dennis de Jong, Europarlementariër van de SP, heeft niettemin vragen over de regeling waarvan In ’t Veld gebruikmaakte.
“Aan de ene kant vind ik dat het Europarlement veel duidelijker moet zijn over de criteria en iemand die in Brussel woont nooit zo’n onkostenvergoeding moet geven”, zegt De Jong tegen de NOS. “Aan de andere kant heb je ook een soort morele verantwoordelijkheid als Europarlementariër. Juist D66, dat altijd op de centen wil letten, moet zo’n vergoeding niet willen hebben.”
Hoewel ze niets heeft gedaan wat tegen de regels in gaat, leidt de manier waarop D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld omgaat met de royale EU-onkostenvergoedingen tot opgetrokken wenkbrauwen. Ⓒ ANP
Telegraaf 06.05.2019 Het gebruik van een royale EU-onkostenvergoedingen heeft D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld in verlegenheid gebracht. Ze heeft dagvergoedingen van het parlement gebruikt voor verblijf in Nederland. Ze woont in Brussel dus de dagvergoeding – eigenlijk bedoeld voor onkosten tijdens vergaderdagen – heeft ze niet nodig voor bijvoorbeeld een hotelovernachting in de EU-hoofdstad.
Toch is het officieel niet tegen de regels wat In ’t Veld heeft gedaan. Ze profiteert van de bewust soepele (schimmige) regels die het Europees Parlement hanteert.
HP/De Tijd pakte maandag flink uit met een verhaal over In ’t Veld. Ze zou volgens het blad ten onrechte tonnen hebben geclaimd omdat ze in Brussel woont en daarom geen recht heeft op de dagvergoeding van 320 euro.
Maar dat klopt niet. De dagvergoeding is bedoeld voor onkosten die parlementariërs maken tijdens hun verblijf, bijvoorbeeld voor een appartement, hotel maar ook voor eten en drinken. Maar hoé die besteed wordt staat iedere Europarlementariër vrij. Bonnen hoeven niet te worden overlegd. „Ze heeft niks gedaan wat tegen de regels is”, stelt een woordvoerster van het Europees Parlement onomwonden.
Toch schuren de regels in de praktijk. Er zijn Europarlementariërs die precies bijhouden hoeveel ze uitgeven voor hun verblijf in Brussel of Straatsburg en het verschil keurig terugbetalen. Maar zij vormen een minderheid.
Goed doel
SP-Europarlementariër Dennis de Jong geeft wat hij jaarlijks overhoudt uit verschillende potjes van onkostenvergoedingen en deels ook zijn salaris weg aan goede doelen. „Jaarlijks zo’n 40.000 tot 50.000 euro schat ik.”
Hij hekelt het gebrek aan duidelijke regels. „Ieder jaar stel ik vragen over waar de verschillende soorten onkostenvergoedingen voor bedoeld zijn. En ieder jaar krijg ik dezelfde vage antwoorden.”
Van het gebrek aan duidelijkheid kunnen Europarlementariërs in ieder geval goed rijk worden. Naast de onkostenvergoeding is er nog een algemene onkostenvergoeding van dik 4513 euro per maand voor kantoorkosten. Ook hier is veel over te doen geweest omdat er geen bonnetjes hoeven te worden overlegd. Buiten de dagvergoeding krijgen parlementariërs ook nog een riante reiskostenvergoeding.
Belasting
In ’t Veld woont al sinds 1994 in België. Daardoor ontloopt zij een forse aanslag van de Nederlandse fiscus die in Nederland wonende Europarlementariërs wel betalen. In Nederland wordt sinds 2010 namelijk een extra heffing van zo’n 1600 euro per maand op het salaris van Europarlementariërs ingehouden.
Daarmee komt hun salaris gelijk te liggen met dat van Tweede Kamerleden, wat de Kamer rechtvaardig vond. In België worden op het salaris van 8757,70 euro bruto per maand alleen een Europese belasting ingehouden en wat premies, waarna 6824,85 euro overblijft.
De EU-lidstaten kunnen ervoor kiezen om dit verder nationaal te belasten, zoals Nederland dus doet. Maar In ’t Veld ontspringt deze dans omdat ze in ’belastingparadijs’ Brussel woont.
Verkeerde potje
In ’t Veld rechtvaardigt haar uitgaven door te stellen dat ze kosten maakt „omdat ze leeft en werkt op meerdere locaties.” Inmiddels heeft ze geld van enkele betalingen voor hotelovernachtingen in Nederland, waar ze veel is voor lezingen, politieke bijeenkomsten en dergelijke, teruggestort. Niet omdat het officieel tegen de regels was, maar vanwege interne, extra regels van de partij zelf. Ze zouden uit het verkeerde potje zijn betaald.
Voor In ’t Veld is de affaire bijzonder pijnlijk. Ze is het Europese boegbeeld van D66 en is wederom lijstaanvoerder na een bikkelharde strijd om de macht met Europarlementariër Marietje Schaake, die na de verloren lijsttrekkersverkiezing ervoor koos het parlement te verlaten.
Het is de partij die zichzelf op de borst klopt voor transparantie. Zo’n partij zou eigenlijk helemaal geen gebruik moeten willen maken van zo’n systeem, vindt De Jong. „Het Europees Parlement moet af van al die onduidelijke regeltjes en naar een systeem met bonnetjes”, stelt de socialist.
Maar de weerstand is zeer groot, want heel veel parlementariërs vinden het allemaal wel prima als alles bij het oude blijft. „Het parlement beoordeelt zichzelf en dat is niet terecht”, verzucht De Jong.
Inmiddels was iedereen binnen, de stemming begon. Dat moet Kamerlid voor Kamerlid, dus duurt altijd even.
Wilders gaat daar niet in mee en vraagt direct een hoofdelijke stemming. Het debat wordt geschorst. Iedereen moet nu naar de Kamer komen om te stemmen over zijn verzoek.
Telegraaf 04.02.2019
Wilders (PVV) krijgt het woord. ,,Zo kennen we de VVD weer. Wat een slapperds, wat een lafaards. En wat een feest voor alle illegalen en asielzoekers die een verblijfsvergunning willen. Zij hebben een geweldige dag vandaan, want de versoepeling van het asielbeleid is een feit.”
Wilders kreeg niet z’n zin. 54 Kamerleden stemmen voor, 74 tegen het voorstel Tijd dus om de fractievoorzitters en premier Mark Rutte naar de Kamer te roepen om het debat te voeren.
Telegraaf 06.02.2019
Wilders voorspelt dat de kiezer binnenkort zal afrekenen met de VVD.
Volgens Wilders (PVV) heeft deze beslissing een enorme aanzuigende werking op asielzoekers. ,,Er is voor gezorgd dat de misleiding wint. Om op het pluche te kunnen blijven zitten, worden illegalen gematst en de kiezer bedrogen.”
Wilders (PVV) heeft een vraag. ,,Ik hoor Van Dijk zeggen dat gezinnen lang in onzekerheid zaten, maar dat snap ik niet. Er was volstrekte duidelijkheid. Ze hebben te horen gekregen dat ze niet mochten blijven. Het was dus glashelder. Het enige dat helder is dat ze de boel belazerd hebben.”
Van Dijk: ,,Dat klopt niet”. Hij verwijst naar een situatie van een vrouw die wel mocht blijven, maar waarbij Harbers zelf in beroep ging. ,,Het is ook de staat die in beroep gaat tegen glasheldere uitspraken van de rechter.”
Telegraaf 31.01.2019
Wilders (PVV) opent de aanval en verwijt Groothuizen ‘hypocrisie ten top’, omdat hij de wet niet naleeft als het gaat om asielzoekers die geen verblijfsvergunning krijgen.
Groothuizen: ,,Niemand staat boven de wet, maar je moet ook kijken naar de realiteit. Als mensen niet vertrekken, kan dat leiden tot een situatie waarin kinderen in Nederland wortelen en schade oplopen. Dan kiezen we er voor met de hand over het hart te strijken.”
Wilders (PVV) breekt direct in. ,,Wat een ongeloofwaardig verhaal. De VVD heeft gewoon gezegd dat de mensen die illegaal hier zijn en niet meewerken, hier alsnog mogen blijven. Heel Afrika weet nu dat met Azmani aan het roer, er kans is op een nieuw pardon. Waarom?”
Telegraaf 31.01.2019
Kortom, de coalitie kan dan wel tevreden zijn over de nieuwe afspraken rond het kinderpardon, de oppositie denkt daar dus heel anders over. De rechtse partijen verwijten de VVD slap gedrag omdat het kinderpardon nog één keer uitgevoerd wordt, partijen op de linkerflank maken zich juist zorgen over toekomstige asielkinderen, als de regeling daarna van tafel gaat. Vandaag 30.01.2019 debatteerde de Tweede Kamer over deze kwestie.
AD 30.01.2019
Akkoord coalitie
De vier CoalitiepartijenVVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben een Akkoord bereikt over het kinderpardon. Er komt een ruime regeling voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
De geldigheidsduurvan een tijdelijke asielvergunning wordt ingekort. Straks wordt een Verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd in eerste instantie verleend voor drie in plaats van vijf jaar. Ook kan na afloop van deze periode nog geen aanvraag voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd of een EU-verblijfsvergunning voor langdurig ingezetenen worden ingediend.
Daarvoor zal de vreemdeling eerst een aanvraag om verlenging van de geldigheidsduur van de verblijfsvergunning voor bepaalde tijd moeten indienen.
Dit staat in een wetsvoorstel van staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid waarmee de ministerraad heeft ingestemd. De maatregel vloeit voort uit het regeerakkoord. Nederland gaat zo meer in de pas lopen met andere landen in Europa.
Bij een meerderheid van de lidstaten wordt al op grond van subsidiaire bescherming een asielvergunning voor bepaalde tijd verleend met een kortere geldigheidsduur dan de huidige vijf jaar in Nederland.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
Ook krijgen asielgezinnen twee weken de tijd om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon. Ze kunnen een verzoek indienen als ze voldoen aan de criteria die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vandaag bekendmaakte.
Iedereen die denkt aanspraak te kunnen maken op het kinderpardon kan tot en met 25 februari een aanvraag doen. Er moeten dan 14 pagina’s worden ingevuld en er moet 164 euro per persoon worden betaald. De aanvragers moeten ook naar een IND-kantoor.
De vandaag bekendgemaakte criteria om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon, volgen nadat een kleine twee weken geleden een politiek akkoord werd bereikt over de versoepeling van het kinderpardon. Er komen dus herbeoordelingen voor oude gevallen.
De pardonregeling zelf is afgeschaft. Een ander punt uit het akkoord is dat de discretionaire bevoegdheid – de mogelijkheid om een uitzondering te maken en van de regels af te wijken – niet langer bij de staatssecretaris ligt, maar bij de hoogste ambtenaar van de IND.
De grootste groep die door de versoepeling van het kinderpardon grote kans maakt alsnog te mogen blijven in Nederland, is wel in beeld van de Rijksoverheid. Hun aanvraag is eerder afgewezen. Deze groep bestaat uit zo’n 700 kinderen, inclusief ouders gaat het om 1300 personen.
Zij worden automatisch opnieuw beoordeeld en hoeven de komende weken geen verzoek in te dienen. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven.
De groep is dus eerder afgewezen voor de eerdere kinderpardonregeling, maar alhoewel afwijzing eigenlijk betekende dat het gezin Nederland moest verlaten, gebeurde dit amper. In de afgelopen zes jaar is 94 procent van de afgewezen asielgezinnen in Nederland gebleven. Hoop op alsnog een verblijfsvergunning is een van de redenen die gezinnen in Nederland hield.
Akkoord over het kinderpardon:
De groep met 700 eerder afgewezen asielkinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
Het kinderpardon zelf wordt per direct beëindigd.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de ‘discretionaire bevoegdheid’ in plaats van staatssecretaris Harbers.
De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 naar 500 per jaar.
Uitgezet
Kinderen binnen die groep, die enkel op grond van het zogenoemde meewerkcriterium zijn afgewezen en die op 29 januari 2019 op een voor de IND bekende plek verbleven zoals een asielcentrum, hoeven niets te doen.
Mensen die eerder zijn afgewezen en niet meer in asielzoekerscentra verblijven, maar op een onbekende plek in Nederland, worden opgeroepen zich binnen twee weken te melden. Bij hen geldt wel de voorwaarde dat ze niet langer dan drie maanden buiten beeld zijn geweest bij de instanties.
De asielzoekers die Nederland werden uit gezet in de periode dat er werd onderhandeld over verruiming van het pardon, komen definitief niet meer in aanmerking voor een verblijfsstatus: alleen wie op 29 januari in Nederland verbleef kan aanspraak maken op de nieuwe regeling.
Akkoord
Dat meer kinderen een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen, is het gevolg van het akkoord tussen de coalitiepartijen over een versoepeling van de pardonregeling. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten vorige maand dat er een ruime regeling komt voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
Kinderen die hier langer dan 5 jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd, kunnen nu alsnog een aanvraag voor een verblijfsvergunning op grond van de Afsluitregeling indienen. De IND wil voor het einde van het jaar alle (her)beoordelingen hebben afgerond.
De aanvragers kunnen zich tot 25 februari opgeven via een formulier, blijkt uit de criteria voor de overgangsregeling voor het kinderpardon die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft gepubliceerd in de Staatscourant.
De belangrijkste voorwaarden voor een verlening van een verblijfsvergunning zijn, dat het kind:
Op 29 januari 2019 in Nederland verbleef
Op het moment van indiening van de oorspronkelijke aanvraag (of op enige moment tussen 1 februari 2013 en 29 januari 2019) jonger was dan 19 jaar
Ten minste 5 jaar voor het bereiken van het 18e levensjaar een asielaanvraag heeft ingediend
Zich niet aan Rijkstoezicht heeft onttrokken
Zijn/haar lopende procedures intrekt bij verblijfsverlening op grond van de Afsluitingsregeling
Uitzonderingen op de regel
Er is een aantal uitzonderingen op de nieuwe regel. Wanneer een gezinslid wordt verdacht van oorlogsmisdaden, of in Nederland is veroordeeld voor in totaal minimaal één maand gevangenisstraf, valt het kind niet onder het pardon. Dat geldt ook als een asielzoeker tijdens de eerste asielprocedure heeft gelogen over zijn of haar identiteit.
Het kinderpardon geldt ook niet als het gezin tijdens de procedure in Nederland elders in de Europese Unie een nieuwe asielaanvraag heeft ingediend. Als het nieuwe EU-land de verantwoordelijkheid voor dit gezinslid heeft overgenomen, ook al is het maar voor korte tijd, dan kan het gezin geen beroep meer doen op de pardonregeling.
AD 30.01.2019
Bronnen melden dat deze hele groep, bestaande uit 700 kinderen, opnieuw zal worden beoordeeld. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven. Omdat de ouders, broers en zussen dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het totaal uitkomen op 1300 kinderen en volwassenen.
AD 30.01.2019
Op de lange termijn, als deze gevallen zijn behandeld, wordt de kinderpardonregelingafgeschaft. Dit is een wens van de VVD.
De partijen lagen de afgelopen weken met elkaar in de clinch, nadat het CDA een draai maakte.
Discretionaire bevoegheid
Voor schrijnende gevallen zou de optie voor de overheid om in te grijpen blijven bestaan, bijvoorbeeld als er volgens de regels geen recht is op een verblijfsvergunning. Deze zogenoemde discretionaire bevoegdheid gaat dan van de staatssecretaris voor Asielzaken naar het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Die zal worden geadviseerd door een onafhankelijke commissie.
Ook krijgt de IND er 13 miljoen euro bij om procedures in de toekomst sneller te maken, zodat er geen nieuwe groep van gewortelde kinderen ontstaat die niet kan blijven.
Aangezien er door het nieuwe akkoord meer mensen in Nederland mogen blijven, zal Nederland minder vluchtelingen overnemen van de VN-organisatie UNHCR. Die vrijwillige overname van mensen uit oorlogsgebieden gaat van 750 naar 500.
AD 22.01.2019
Het kinderpardon splijt het kabinet – hoe kon het zo ver komen?
De regeringspartijen van Rutte III bleven koortsachtig op zoek naar een uitweg uit de impasse rond het kinderpardon. De kwestie was inmiddels uitgegroeid tot de zwaarste beproeving van de coalitie tot nu toe. Maandag 28.01.2019 was er tot laat in de avond spoedberaad om een crisis af te wenden.
Woensdag 30.01.2019 stond een belangrijk Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Is het onderwerp voor het CDA, D66 en de ChristenUnie, die een rem willen op het uitzetten van uitgeprocedeerde gezinnen, belangrijk genoeg om een kabinetscrisis met de VVD te riskeren? Dit schreven we er tot nu toe over.
AD 29.01.2019
De leiders van de vier coalitiepartijen zijn weer bijeen geweest om te praten over het kinderpardon. Ingewijden verwachten echter niet dat er maandagavond nog een oplossing wordt gevonden voor de patstelling tussen de VVD enerzijds en CDA, D66 en de ChristenUnie anderzijds.
Klaas Dijkhoff (VVD), Sybrand Buma (CDA), Rob Jetten (D66) en Gert-Jan Segers (CU) spraken in de ochtend ook al over de kwestie. Later volgde overleg tussen de vier Kamerleden die het onderwerp asiel in hun portefeuille hebben. Maar een oplossing lijkt nog niet dichterbij.
Een weekeinde van telefoontjes tussen CDA, VVD, D66 en ChristenUnie heeft nog geen soelaas geboden. Sinds het CDA een draai maakte voor een soepeler kinderpardon staat die partij met D66 en ChristenUnie tegenover de VVD. Die wil vasthouden aan het regeerakkoord.
Bovendien verhoogde de ChristenUnie de inzet door te stellen dat er geen kinderen moeten worden uitgezet totdat de coalitie een gezamenlijk standpunt heeft bepaald. Joël Voordewind (CU) wees daarbij op de nieuwe ,,politieke realiteit” en kreeg steun van CDA en D66
Coalitieleiders weer bijeen
Premier Mark Rutte erkende vanmorgen bij de start van het wekelijkse coalitieoverleg dat er nog geen uitweg is gevonden. Hij verwees naar zijn uitspraak van vrijdag: ,,Alles wat ik erover zeg, komt het gesprek niet ten goede.’’
De VVD is nog niet van plan in te schikken als het gaat om versoepeling van het kinderpardon. Dat zeggen liberale ingewijden tegen RTL Nieuws. Afgelopen week ontstond spanning in de coalitie omdat CDA, D66 en ChristenUnie de regels rond het kinderpardon willen versoepelen.
Crisisgevoelig onderwerp
Het zoeken naar een compromis staat onder tijdsdruk. Woensdag is er een debat over het kinderpardon in de Tweede Kamer. Als tegen die tijd de coalitie het nog niet eens is en de oppositie met een motie komt waarin ze bijvoorbeeld het pleidooi van CDA-leider Buma voor een soepeler pardon herhaalt, wordt het moeilijk voor CDA, CU en D66 daartegen te stemmen. “Als ze zo’n motie steunen, hebben we donderdag een extra ministerraad. Het is crisisgevoelig zolang het niet is opgelost”, zegt een VVD’er.
Rutte 3 wankelt
Rutte III blijft voorlopig ruziën over het kinderpardon. Aan premier Mark Rutte (VVD) was na de ministerraad niets te merken van enige ruzie.
Hoezeer hij ook benadrukte dat de coalitie het nog altijd oneens is, de indruk dat zijn derde kabinet aan het wankelen is, wekte Rutte niet. ‘Je hebt af en toe een politiek onderwerp dat ingewikkeld is,’ zei hij. ‘Maar dat hoort bij het politieke vak.’
De jongste ingewikkeldheid dateert van vorige week toen het CDA zich plotseling bekeerde tot een nieuw kinderpardon. ChristenUnie en D66 hadden er opeens een bondgenoot bij. De VVD stond in een klap alleen.
Overleg kinderpardon
Het overleg tussen coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie over een soepeler kinderpardon zit muurvast. Vandaag 24.01.2019 spraken de coalitiepartners opnieuw over de mogelijkheid om hier ’gewortelde’ asielkinderen vaker een verblijfsvergunning te verstrekken. „Maar voor mij is duidelijk wat er in het regeerakkoord staat en ik ga er vanuit dat andere partijen die afspraken ook respecteren”, zegt VVD-Kamerlid Azmani. Daarmee staat de VVD recht tegenover CDA, D66 en CU.
Migratiedeskundigen zetten vraagtekens bij de plotselinge koerswijziging van het CDA over het kinderpardon.
Onderzoeker Carolus Grütters van het Centrum van Migratierecht van de Radboud Universiteit vindt het moment waarop het CDA twijfelt aan het Nederlandse kinderpardon vreemd. „Ze beroepen zich op een uitspraak van het Europese Hof van Justitie, maar die uitspraak is al in juni vorig jaar gedaan.” De onderzoeker aan het Nijmeegse Centrum van Migratierecht vreest dan ook dat andere motieven een rol spelen. „Wat is de waarde van zo’n voorstel, in aanloop naar de verkiezingen?”
Adempauze
De regeringspartijen krijgen een adempauze om het eens te worden over verruiming van het kinderpardon. Tot eind volgende week worden er geen asielzoekers met kinderen uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven.
Maar dat is puur toeval, benadrukt staatssecretaris Mark Harbers (Asiel). Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
AD 24.01.2019
Volgende week
Volgende week buigt de Kamer zich over het kinderpardon. De coalitiepartijen overleggen donderdag 24.01.2019 opnieuw om voor dat debat een oplossing te vinden voor het meningsverschil tussen VVD en haar drie regeringspartners.
Of er een uitzetstop komt voor gezinnen van afgewezen asielzoekers, blijft onzeker. Een oplossing binnen de coalitie is nog niet in zicht. Staatssecretaris Mark Harbers van justitie wil voorlopig geen veranderingen doorvoeren in het uitzetbeleid, zei hij dinsdag in het vragenuur van de Tweede Kamer.
De regeringspartijen willen dat de regels rond kinderen in de asielprocedure soepeler worden. Meer kinderen en hun ouders kunnen zo in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning, bevestigen de partijen naar aanleiding van berichtgeving.
400 lopende gevallen
Daarvoor zou in ieder geval het zogenoemde ‘meewerkcriterium’ veranderd moeten worden. Daarin wordt van asielzoekers gevraagd dat zij meewerken aan hun eigen uitzetting. Wie bijvoorbeeld een afspraak mist met de IND, loopt kans buiten de pardonregeling te vallen.
Waar laat je de statushouders?
729 Statushouders hadden in de tweede helft van 2018 een woning moeten krijgen in de regio Haaglanden. Nog geen 500 werden er uiteindelijk gehuisvest. Waar loopt het mis?
Nog niet zo lang geleden werd Nederland opgeschrikt door een forse toename van het aantal vluchtelingen. Ze waren vooral afkomstig uit het door oorlog geteisterde Syrië. Die enorme toestroom van destijds is inmiddels aardig opgedroogd. De meeste nieuwkomers nu zijn ‘na-reizigers’, familieleden die zich voegen bij al hier wonende statushouders.
Ook Nemr uit Iran mag blijven
Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april 2019bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Amerikaanse predikers steunen familie Tamrazyan met speciale kerkdienst
Predikers Joel Milleren Austin McCabe Juhnke van de Columbus Mennonite Churchwaren gisteren in de Bethelkapel in Den Haag om een speciale kerkdienst te geven. Ze willen alles op alles zetten om de uitgeprocedeerde familie Tamrazyan te steunen. ,,De situatie van het Armeense gezin lijkt veel op het verhaal van Mexicaanse vrouw in de Verenigde Staten. We bieden haar al twintig jaar lang onderdak aan omdat ze deportatie naar Mexico te wachten staat.”
De organisatie rondom de non-stop kerkdienst in de buurt- en kerkhuis Bethel is blij met de draai van de landelijke CDA richting een ruimer kinderpardon. Honderden dominees houden al ruim twaalf weken lang 24 uur per dag een kerkdienst om kerkasiel aan het uitgeprocedeerde gezin Tamrazyan te bieden.
Wassen neus ??
De christendemocraten CDA waren eerder nog tegen een verruiming van het kinderpardon, maar zijn toch gedraaid. Daardoor is er een Kamermeerderheid voor de verruiming.
“Dat het CDA dit zegt is een belangrijke opening, maar we willen zien dat er wat mee gebeurd. Het moet geen wassen neus zijn”, vertelt woordvoerder Theo Hettema van de Protestantse Kerk Den Haag.
De ChristenUnie en D66 willen dat, nu er meer aanleiding is om het pardon te bespreken, er geen kinderen meer uitgezet zouden moeten worden.
“Overheidspardon”
Deze stop op het uitzetten noemt Hettema een ‘overheidspardon’. “Het is aan de overheid om voor de fouten op te draaien omdat de IND er te lang over doet.” Schrijnend genoeg werd maandag nog een Armeens gezin uitgezet. “Het zou getuigen van wijs bestuur als de overheid een andere opstelling kiest en ‘pardon’ zegt.”
De kerkdienst in buurt- en kerkhuis Bethel gaat onverstoord door met gastpredikers van over de hele wereld. Maandag leidden Amerikaanse predikers Joel Miller en Austin McCabe Junke de speciale dienst. “Met al deze steun gaan wij gewoon door.”
De achterban van regeringspartij CDA is namelijk verdeeld over een mogelijke verruiming van het kinderpardon. Bijna de helft (49 procent) is tegen, terwijl net iets minder CDA-stemmers (45 procent) juist voorstander zijn van een soepeler kinderpardon. Dat blijkt uit een peiling van EenVandaag (NPO 1) onder 21.000 mensen, van wie 2000 zeggen op het CDA te stemmen. Video eenvandaag.avro tros
Mensenrechtenorganisaties en asieladvocaten pleitten vanmorgen al voor een onmiddellijk verbod van het uitzetten van asielkinderen. Tot er nieuwe spelregels zijn afgesproken, moet geen kind worden uitgezet, zegt Martine Goeman van Defence for Children.
Telegraaf 19.01.2019
Ze krijgt bijval van asieladvocaten. ,,Kinderen die nu in afwachting zijn van uitzetting, moeten een eerlijke kans krijgen’’, aldus Patricia Scholtes, voorzitter van de Adviescommissie Vreemdelingenrecht.
Voor de Armeense kinderen Shushan (8), Vrej (5) en Jemma (3) dringt de tijd. Zij hebben vanmorgen te horen gekregen dat ze uitgezet worden. Hun vlucht stond gepland voor 13.10 uur. Onduidelijk is of ze vanmiddag daadwerkelijk worden uitgezet of dat ze, in ieder geval voor nu, mogen blijven.
Telegraaf 31.01.2019
Het Armeense gezin Grigoryan is maandagmiddag uiteindelijk uitgezet, heeft de advocaat van de familie laten weten. Het vliegtuig vertrok volgens Mary Grigorjan op maandag 21.01.2019 rond 14.00uur, bijna een uur later dan gepland. Volgens de advocaat zijn er tien mensen meegegaan om het Armeense gezin te begeleiden.
Het gezin met drie kinderen heeft de gedwongen terugkeer naar Armenië tot op het laatste moment geprobeerd te voorkomen. “Het heeft niet gebaat”, zei de raadsvrouw. De familie is al negen jaar in Nederland en heeft altijd in asielzoekerscentra gezeten. De kinderen zijn hier geboren.
Tamrazyan
De estafettedienst in de Bethelkerk ANP
Om uitzetting te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk een permanente kerkdienst voor dit gezin.
Het Armeense gezin Tamrazyan dat met uitzetting werd bedreigd, heeft inmiddels de verblijfsstatus gekregen. Dat hebben een lid van het gezin en de Protestante Kerk Den Haag bekendgemaakt. Alle gezinsleden mogen in Nederland blijven, zo kregen ze dit op 26.03.2019 te horen.
AD 27.03.2019
De vader, moeder en drie in Nederland ‘gewortelde’ kinderen wonen al tien jaar in Nederland. Vorig jaar kregen ze te horen dat ze zouden worden uitgezet. Om dat te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk drie maanden durende kerkdienst, waar het gezin zelf aan meedeed. Zolang de dienst duurde, konden ze niet worden uitgezet.
Ook het Armeense gezin Tamrazyan zou Nederland alsnog moeten verlaten. Het gezin zat sinds eind oktober 2018in de Bethelkerk in Den Haag waar ze kerkasiel hebben gekregen. Eerder zaten ze ondergedoken in een kerk in Katwijk. Het gezin moet Nederland verlaten omdat Armenië volgens de overheid een veilig land is.
AD 22.01.2019
Protestantse Kerk teleurgesteld
Theo Hettema – voorzitter van de Protestantse Kerk Den Haag – reageert teleurgesteld op het besluit. ‘Juist vlak voor Kerst – het feest van Gods menslievendheid en vrede – voelen we ons gesterkt om onze verantwoordelijkheid voor de familie Tamrazyan niet te laten varen.’ Het kerkasiel in de Bethelkerk blijft daarom doorgaan.
AD 30.01.2019
Hayarpi is uitgeprocedeerd en moet na negen jaar in Nederland met haar ouders, zusje (14) en broertje (19) terug naar Armenië. ‘Het maakt je als het ware gek. Het is heel moeilijk om daar elke dag mee te leven. Maar tegelijkertijd merk je dat er zoveel steun is en dat er zoveel mensen om je heen staan. Dat nu zelfs deze kerkdienst georganiseerd wordt… dat maakt het goed. Dan sta je sterker.’
Wij hoopten op een oplossing, maar die is niet gekomen.’ Dat zegt Hayarpi Tamrazyan, die met haar ouders en jongere broers tijdelijk in een kerk in Katwijk woonde. De 21-jarige vrouw is blij dat het gezin de afgelopen twee weken tot rust kon komen in het gebouw van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) van Katwijk. Maar de familie is ‘erg teleurgesteld’, want tot een oplossing is het niet gekomen.
‘Ze stellen mij voor de keuze: kies voor je familie of je studie. Ze raden mij namelijk aan om te kijken of ik een studiebeurs kan krijgen, maar daar kom ik eigenlijk niet voor in aanmerking.’ Een beurs aanvragen is eigenlijk kansloos. Hayarpi studeert aan de Universiteit van Tilburg.
Vooralsnog verbleef de familie in de Katwijkse kerk en uiteindelijk naar de Bethelkerk in Den Haag, maar voor hoe lang is nog steeds onduidelijk. ‘Het blijft voor ons onzeker wat er gaat gebeuren. Voordat we in de kerk terecht konden, wachtten we in het asielzoekerscentrum in Katwijk op onze uitzetting.’ Het verblijf in de kerk zelf heeft ook zijn beperkingen: ‘we komen nooit buiten, want we zijn altijd bang dat we dan worden opgepakt’.
De kwestie met Hayarpi Tamrazyan:
De Armeense Hayarpi Tamrazyan, die met haar ouders, broer en zus al maanden in het Haagse kerk- en buurthuis Bethel zit om uitzetting te voorkomen, is ‘heel verdrietig’ over de uitzetting maandag van de Armeense familie Grigoryan. Toch zegt Hayarpi nog goede hoop te hebben dat de Nederlandse regering uiteindelijk soepeler zal omgaan met de asielzaken van zogenoemde gewortelde kinderen.
Toen het CDA zich dit weekend voor een oplossing voor gewortelde kinderen uitsprak, ontstond daarmee een meerderheid in de Tweede Kamer. De Tamrazyans waren ‘heel blij’, zegt Hayarpi. ‘Ik had echt gehoopt dat de uitzetting niet door zou gaan’, zegt ze over de familie Grigoryan.
‘Ik hoop dat het eindelijk tot versoepeling komt. Het kinderpardon wordt in de praktijk bijna niet toegepast. We zitten al drie maanden in de kerk. Ik hoop dat dit geen valse hoop is.’
Uitzetstop
De ChristenUnie pleitte maandagochtend in Trouw voor een uitzetstop, maar die komt er voorlopig niet. De VVD houdt vooralsnog vast aan de huidige regels.
‘Ik ben nu vooral heel verdrietig, want er zitten drie kinderen die in Nederland zijn geboren in het vliegtuig’, zegt Hayarpi in gesprek met het ANP. ‘Dan breekt mijn hart.’ Met de draai van het CDA is aan veel gewortelde kinderen hoop geboden, denkt ze.
Hoopvol
Hayarpi zegt de hoop toch niet te laten varen. De familie put veel steun uit de aandacht die er de afgelopen maanden was voor hun zaak, ook in internationale media. ‘Ik heb geen idee of het gaat helpen, maar daar gaat het me niet om. We ervaren het als steuntje in de rug, dat er zoveel mensen achter je staan. Meedenken. Meebidden.’
Hayarpi en haar ouders, zusje en broertje schuilen sinds eind oktober in de Haagse Bethelkerk. Daar wordt een doorlopende kerkdienst gehouden, omdat de overheid van oudsher geen kerkdienst onderbreekt om mensen mee te nemen die daaraan deelnemen. Het valt overigens niet mee om de marathondienst vol te houden, waarschuwt de kerk. Zo krijgt het sinds maandagmiddag hulp van Amerikaanse predikanten. De Bethelkerk roept daarom mensen op een nachtelijke dienst te ‘adopteren’.
ChristenUnie en D66 dringen aan op een denkpauze, omdat coalitiegenoot CDA zich aan hun zijde heeft geschaard en nu ook een soepeler kinderpardon bepleit. Daardoor hebben zij nu een meerderheid van de Tweede Kamer achter zich.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wijst erop dat er altijd kinderen zullen moeten terugkeren naar hun moederland, ook als het kinderpardon zou worden verruimd. ,,Dus dat moet je niet stopzetten, want dat verlengt alleen maar de onzekerheid.”
Telegraaf 19.01.2019
Verruiming
Op het gebruikelijke coalitieoverleg maandagochtend 21.01.2019 stond veel spanning, door de draai van het CDA en het aandringen van ChristenUnie en D66. Maar de VVD maakte al voor aanvang duidelijk dat zij de coalitiegenoten aan de afspraken uit de kabinetsformatie houdt. In het regeerakkoord is vastgelegd dat er niets aan het kinderpardon verandert.
Het kinderpardon in het kort;
Na langlopende asielzaken als die van Lili en Howick is er opnieuw veel kritiek op het asielsysteem en het kinderpardon
Uit cijfers van de IND blijkt dat het grootste gedeelte van de aanvragen voor een kinderpardon wordt afgewezen
In 2016 kreeg slechts één kind een kinderpardon, terwijl er 120 aanvragen waren
Een van de grootste kritiekpunten is dat het gezin in kwestie vrijwillig moet meewerken aan het vertrek, wat ontmoedigend werkt
Het CDA en D66 doen daarom een aantal voorstellen, waaronder de aanpassing van het zogeheten meewerkcriterium. Dat houdt in dat alleen gezinnen die hebben meegewerkt aan hun uitzetting in aanmerking komen voor het kinderpardon. Deze regel wordt in de ogen van de partijen te strikt toegepast. Het is volgens het CDA en D66 mogelijk om er binnen de kaders van het regeerakkoord coulanter mee om te gaan.
CDA en D66 willen niet wachten op onderzoek
Er wordt door Harbers wel al onderzoek gedaan naar de asielprocedure. “Langdurig verblijf in Nederland zonder duurzaam verblijfsrecht is in alle opzichten voor iedereen onwenselijk, ook voor kinderen. Daarom heb ik de onafhankelijke commissie onder leiding van Richard van Zwol ingesteld. De uitkomsten van dat onderzoek worden voor de zomer verwacht en die wacht ik af”, zegt Harbers.
Versoepeling Kinderpardon
Regeringspartijen CDA en D66 willen een versoepeling van de regels rond het kinderpardon. Daardoor moeten meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. “We hebben geconstateerd dat de situatie nu niet houdbaar is”, zegt CDA-Kamerlid Van Toorenburg
De partijen hebben een plan gemaakt dat ze gaan voorleggen aan staatssecretaris Harbers (VVD). Ze willen dat hij na onderzoek opnieuw kijkt naar de ongeveer 700 kinderen die ondanks afwijzing voor het kinderpardon nog steeds in Nederland zijn, zoals Lili en Howick destijds. Een groot deel van die kinderen woont al jaren in Nederland, of is hier zelfs geboren.
In het AD zegt Van Toorenburg dat Harbers desnoods zijn speciale bevoegdheid moet gebruiken om hen alsnog asiel te verlenen.
Het kabinet was eerst nog nadrukkelijk niet van plan om het kinderpardon te verruimen. Premier Rutte zegt dat hij respectvol kennisneemt van acties als die van programmamaker Tim Hofman. “Maar er zijn geen voornemens om het beleid aan te passen, dat niet.”
AD 22.01.2019
‘Geen valse hoop geven’
Rutte wilde deze kinderen geen “valse hoop” geven en voorkomen dat er een “aanzuigende werking” komt op andere ouders, die wat hem betreft geen echte vluchtelingen zijn en toch naar Nederland komen.
Rutte reageerde op verschillende acties voor kinderen die in Nederland zijn opgegroeid, maar mogelijk worden uitgezet. Hofman maakte een programma over een aantal van die kinderen en stelde een petitie op voor een ruimer kinderpardon. Daarnaast wordt er bijvoorbeeld in de Haagse Bethel-kerk een non-stopkerkdienst gehouden voor een Armeens gezin.
De acties volgen op de uitzondering die is gemaakt voor de Armeense kinderen Lili en Howick, die uiteindelijk wel een verblijfsvergunning hebben gekregen. Rutte wees erop dat er in hun geval gebruik is gemaakt van de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris voor Asielzaken. “En dan gaat het altijd om een unieke afweging in unieke gevallen.”
Hersenschade
CDA en D66 komen echter tot de conclusie door onder meer de kritiek van het Europese Hof van Justitie en een rapport van 38 hoogleraren, waarin staat dat asielkinderen hersenschade kunnen oplopen als gevolg van de stress door een dreigende uitzetting.
Van Toorenburg wijst ook op de cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) waaruit blijkt dat het overgrote deel van de afgewezen gezinnen niet vertrekt uit Nederland. “Ook zie je dat de IND het niet aan kan, het zijn nog steeds heel lange procedures, daar moet echt versnelling in komen”, zegt de CDA’er.
Mark Harbers (VVD), staatssecretaris voor asielzaken ANP
Petitie
Naar aanleiding van de zaak-Lili en Howick startte presentator Tim Hofman onlangs een petitie voor verruiming van het kinderpardon. Die petitie is tot nu toe ruim 253.000 keer ondertekend.
Naar aanleiding van de petitie zei premier Rutte in november 2018 notabene nog dat het kabinet niet van plan was om het kinderpardon te verruimen. Hij noemde het Nederlandse asielbeleid toen streng en rechtvaardig.
Lili en Howick zijn al sinds 2008 in Nederland. Hun moeder kreeg verschillende afwijzingen op haar asielverzoek, maar startte steeds nieuwe procedures. Ondertussen raakten haar kinderen steeds meer geworteld in Nederland.
Mark Harbers (VVD), staatssecretaris voor asielzaken besloot op het allerlaatste moment dat de broer en zus niet hoefden te worden uitgezet naar Armenië. Ze kregen hun verblijfsvergunning nadat ze waren weggelopen uit hun opvanggezin. “Het welzijn en de veiligheid van de kinderen was niet meer voldoende gewaarborgd”, schrijft Harbers in een brief aan de Kamer.
Nieuwe hoop Asielbeleid !!!
Was het dus eerst de beurt aan de VVD, nu zoeken CDA en D66 de randen van de coalitieafspraken op. Want amper bekomen van de wrevel over VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff en zijn uitspraken over het klimaat, gooien nu coalitiepartners CDA en D66 een steen in de vijver. En vanwege de uitspraken van kereltje Dijkhoff over het Klimaat, is de VVD nog verder in de problemen geraakt. !!
Zo werd het ook in het regeerakkoord vastgelegd. Naar de letter van die afspraak verandert er niets, maar naar de geest ervan wel degelijk. De facto zouden meer kinderen in aanmerking kunnen gaan komen voor asiel.
Presentator Tim Hofman, die een burgerinitiatief voor een beter kinderpardon was begonnen, is verheugd met het standpunt van het CDA. Eerder – toen hij met 250.000 handtekeningen naar de Tweede Kamer ging – gaf hij al aan dat die partij de sleutel tot een verbeterd kinderpardon in handen had. Op Twitter reageert hij vandaag: ,,CDA is wakker. Goddomme, wat een goed nieuws. Ongelooflijk.”
Kortom, regeringspartijen CDA en D66 willen het kinderpardon verruimen. Daarmee lijkt er een Kamermeerderheid te zijn, maar of er de komende tijd daadwerkelijk iets verandert, is vooralsnog onduidelijk. Tot die tijd leidt alleen al de suggestie van een versoepeling van het kinderpardon tot nieuwe hoop bij een groep van honderden afgewezen asielkinderen en hun ouders.
“Deze groep grijpt iedere strohalm aan, of dat nu nieuwe verkiezingen, een verkiezingscampagne of een petitie is. Ook dit plan van CDA en D66 zal ongetwijfeld nieuwe hoop zijn voor ze”, zegt onderzoeker Jelmer Brouwer.
Brouwer deed voor VN-organisatie IOM onderzoek naar redenen waarom afgewezen gezinnen niet vertrekken uit Nederland. Daaruit bleek dat hoop op een verblijfsvergunning, naast de lange tijd die gezinnen met kinderen al in Nederland waren en de veiligheidssituatie in het land van herkomst, een belangrijke reden is om niet terug te keren.
De groep met veelal schrijnende gevallen bestaat uit 740 minderjarigen die al zeker vijf jaar in Nederland zijn en moeten vertrekken omdat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon. Zij vertrekken amper, bleek onlangs uit cijfers die de NOS opvroeg bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Het lijkt er vooralsnog niet op dat een aanpassing van de huidige kinderpardonregeling er ook snel komt. CDA en D66 willen eerst het rapport van de commissie Van Zwol afwachten. Die doet onderzoek naar de redenen voor het langdurige verblijf van vreemdelingen en komt naar verwachting in juni met zijn conclusies. Ook staatssecretaris Harbers wil eerst de uitkomsten van het onderzoek afwachten.
AD 22.01.2019
Kinderpardon
Het zogenoemde kinderpardon was een regeling uit 2012, waardoor kinderen van asielzoekers die langer dan vijf jaar in Nederland woonden en eigenlijk het land uit moesten, toch konden blijven. Er kwam een jaar later een tijdelijke overgangsregeling, maar nog steeds kunnen kinderen ervoor in aanmerking komen. Wel moeten ze dan aan specifieke voorwaarden voldoen.
NOS 03.04.2019 De Iraakse jongen Nemr (9), die bekend werd van de petitie van Tim Hofman, krijgt een verblijfsvergunning. Dat zegt zijn advocaat tegen het persbureau ANP. Ze wil het bericht verder niet toelichten. Ook Nemrs ouders en broertje zouden in Nederland mogen blijven.
BNN-presentator Hofman vroeg in zijn documentaire Terug naar je eige land aandacht voor de toekomst van de jongen en hij riep op om de regeling voor het kinderpardon te verruimen. Er volgde een hevig debat in de politiek en de kwestie leidde tot verdeeldheid in de coalitie.
Verruiming
Er kwam een verruiming van het kinderpardon, maar vorige maand meldden bronnen dat Nemr niet aan de voorwaarden daarvoor voldeed.
De Immigratie- en Naturalisatiedienst beklemtoonde toen dat er nog geen beslissing over het gezin was genomen. Op 1 april zou de IND het gezin hebben laten weten dat ze toch een vergunning krijgen.
De advocaat van Nemr en zijn familie zegt tegen het ANP dat ze ontzettend dankbaar zijn voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen, en dat ze nu het liefst met rust worden gelaten.
NU 03.04.2019 De negenjarige Iraakse jongen Nemr krijgt alsnog een verblijfsvergunning na de verruiming van het kinderpardon eerder dit jaar, meldt onder anderen Tim Hofman woensdag. De jongen is bekend van zijn hoofdrol in de documentaire Terug Naar Je Eige Land.
Het gezin heeft eerder deze maand bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Ook zijn ouders en broertje mogen in Nederland blijven.
Nemr werd een van de gezichten van de strijd voor een ruimer kinderpardon en leverde ook handtekeningen in bij Kamerleden.
Eerder dit jaar kwamen de coalitiepartijen tot een akkoord over nieuwe afspraken voor het kinderpardon. De verwachting werd toen al uitgesproken dat 630 van de 700 asielkinderen met hun gezinsleden mochten blijven.
AD 03.04.2019 Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Familie wil rust
Volgens de woordvoerder van BNN is presentator Hofman ‘natuurlijk erg blij’ dat Nemr, samen met zijn ouders en broertje, mag blijven. Het gezin doet, bij monde van raadsvrouw Gonny Meijering, een dringend beroep op media om met rust gelaten te worden.
,,Het gezin is ontzettend dankbaar voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen”, aldus Meijering. ,,Omdat de laatste maanden erg hectisch zijn geweest, verzoekt de familie de media om met rust gelaten te worden.”
Eerder kreeg ook het gezin van de Armeense Hayarpi Tamrazyan bericht dat het mag blijven. De familie zat maandenlang in kerkasiel in buurt- en kerkhuis Bethel in Den Haag.
Nemr en Tim Hofman brengen ruim 250.000 handtekeningen in een bolderkar naar de Tweede Kamer. Ⓒ ANP
Telegraaf 03.04.2019 Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Dat heeft zijn advocaat aan het ANP laten weten. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden. Hofmans woordvoerder laat weten dat de presentator erg blij is met het nieuws.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Het gezin doet, bij monde van raadsvrouw Gonny Meijering, een dringend beroep op media om met rust gelaten te worden. „Het gezin is ontzettend dankbaar voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen”, aldus Meijering. „Omdat de laatste maanden erg hectisch zijn geweest, verzoekt de familie de media om met rust gelaten te worden.”
Eerder kreeg ook het gezin van de Armeense Hayarpi Tamrazyan bericht dat het mag blijven. Het gezin zat maandenlang in kerkasiel in buurt- en kerkhuis Bethel in Den Haag.
MSN 03.04.2019 Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Dat heeft zijn advocaat exclusief aan het ANP laten weten. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Rust
Het gezin doet, bij monde van raadsvrouw Gonny Meijering, een dringend beroep op media om met rust gelaten te worden. ,,Het gezin is ontzettend dankbaar voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen”, aldus Meijering. ,,Omdat de laatste maanden erg hectisch zijn geweest, verzoekt de familie de media om met rust gelaten te worden.”
Eerder kreeg ook het gezin van de Armeense Hayarpi Tamrazyan bericht dat het mag blijven. Het gezin zat maandenlang in kerkasiel in buurt- en kerkhuis Bethel in Den Haag.
MSN 27.03.2019 Sinds de versoepeling van de regels rondom het kinderpardon hebben de eerste families te horen gekregen dat ze mogen blijven. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Armeense Hayarpi, die 97 dagen opgesloten zat in een kerk. Andere gezinnen zitten nog in spanning. “De onzekerheid kan nog maanden duren.”
Wat de 21-jarige Armeense Hayarpi Tamrazyan deed toen ze horen kreeg dat haar gezin een verblijfsvergunning had gekregen? “We zijn elkaar in de armen gevlogen. Zo ontzettend blij zijn we”, glundert de 21-jarige studente.
Langverwachte telefoontje
Hayarpi werd bekend doordat ze met haar familie 97 dagen lang in een Haagse kerk ondergedoken zat om te voorkomen dat ze het land uitgezet werd. Gisteren kwam dat langverwachte, verlossende telefoontje van de advocaat. “Eindelijk kan ik mijn leven weer oppakken. Een wonder is het.”
Ze is één van de 1070 kinderen die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) opnieuw beoordeelt sinds het kabinet in januari besloot om de regels soepeler te maken. De eerste goednieuwsberichten druppelen langzaam binnen, blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws langs verschillende asieladvocaten.
Dossiers lezen
Het lijkt erop dat de IND eerst de families uitsluitsel geeft die al eerder een aanvraag voor een kinderpardon hebben gedaan. “Het lezen van een dossier kost al snel een dag”, vertelt een betrokkene.
“Daarna moet de IND-medewerker een eerste oordeel vellen. Dat concept-stuk moet weer worden bestudeerd en beoordeeld door andere IND-medewerkers. Uiteindelijk wordt een besluit genomen: blijven of niet? Voordat dat antwoord weer bij de advocaat van het gezin terechtkomt, ben je zo maanden verder.”
De Armeense Hayarpi heeft geluk, zij hoort bij de eerste lichting die goed nieuws heeft gekregen. Maar de 9-jarige Nemr, het andere bekende gezicht van de kinderpardondiscussie, zit nog altijd in onzekerheid, melden bronnen. Nemr werd bekend door programmamaker Tim Hofman.
Asieladvocaat Mary Grigorjan uit Den Bosch staat zo’n twaalf gezinnen bij. “Van één gezin heb ik te horen gekregen dat het mag blijven. Geweldig nieuws. De rest van mijn cliënten zit nog in spanning.”
Het Armeense gezin Mirzoyan, met 3 kinderen, zit nog altijd in onzekerheid. Ze wonen nu in een azc in Emmen. Oudste dochter Mariam zit op de middelbare school, het jongste zoontje is 2 jaar.
‘Maken elkaar gek’
De cliënten van asieladvocaat Grigorjan wonen veelal in asielzoekerscentra of noodopvangen. Sommigen wonen in een huis in een woonwijk. “Ik hoor vanuit mijn cliënten dat er hoogspanning is. Als de één goed nieuws krijgt, krijgt de ander hoop”, zegt Grigorjan.
Mensen raken in de stress als niets horen, zegt Grigorjan. “Ik word de hele dag platgebeld door mensen of ik al meer weet en waarom het zo lang duurt. En ze bellen onderling met elkaar of ze al iets gehoord hebben. Daarmee maken ze elkaar soms gek.”
“De meewerkcriteria zijn nu versoepeld”, zegt Wil Eikelboom, voorzitter van de |Vereniging van Asieladvocaten. “Maar dat betekent niet dat iedereen mag blijven die een aanvraag heeft gedaan op basis van het kinderpardon. Als je een strafblad hebt of lang van de radar bent geweest, is de kans klein dat je in het land mag blijven.”
Ook bij Eikelboom kwamen de eerste goednieuwsverhalen binnen. “Ik heb tot nu toe alleen nog maar positieve verhalen gehoord, dus nog geen verhalen van mensen die toch het land uit moeten. Ons advocatenbureau staat veel gezinnen bij die nog in onzekerheid zitten. Twee gezinnen van ons kantoor hebben een kinderpardon gekregen.”
Denken over de toekomst
Voor de 21-jarige Hayarpi is die onzekerheid voorbij. Ze gaat vanaf nu weer verder met haar leven en haar studie econometrie aan de Universiteit van Tilburg. Voor het eerst durft ze hardop te denken aan de toekomst. “Ik heb gemerkt dat ik in de politiek echt iets kan veranderen”, zegt ze.
Of ze de politiek ingaat? “Dat weet ik nog niet zeker. Ik kan niet zo ver vooruitdenken. Je ziet wel daar je daar onrecht kunt bestrijden. Dat je daar echt wat kunt veranderen.”
Den HaagFM 27.03.2019 Het Armeense gezin Tamrazyan, dat bijna honderd dagen in de Bethelkerk in het Valkenboskwartier verbleef, mag blijven. Dat schrijft dochter Hayarpi op Twitter. “We hebben alle moeilijkheden samen gedragen”, schrijft ze. “We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, jullie gebeden en kaarsjes!”
De vijf Armeniërs waren uitgeprocedeerd en zaten 96 dagen in de kerk aan de Thomas Schwenkestraat. Door gebruik te maken van het zogeheten kerkasiel, het recht om vluchtelingen op te vangen zolang er een kerkdienst aan de gang is, kon de familie niet worden uitgezet.
Het gezin valt onder de nieuwe Kinderpardon-wet, kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven mogen niet meer worden uitgezet.
NU 26.03.2019 Het Armeense gezin Tamrazyan, dat in december nog te horen kreeg dat hun situatie in Nederland uitzichtloos was, heeft toch een verblijfsvergunning gekregen.
Dat meldt voorzitter Theo Hettema van de Protestante Kerk Den Haag. Het gezin zat maandenlang in kerkasiel in de Bethelkerk, nadat ze uitgeprocedeerd waren.
“De afgelopen tijd kregen diverse andere gezinnen al een vergunning, tot vreugde van de familie Tamrazyan”, zo valt te lezen op de site van de Protestantse Kerk. “Op dinsdag 26 maart kwam het verlossende woord voor henzelf zwart op wit: het hele gezin krijgt een verblijfsvergunning.”
In de kerk werd een maandenlange, doorlopende dienst gehouden, die moest voorkomen dat de uitgeprocedeerde familie uitgezet zou worden. De familie Tamrazyan is al negen jaar in Nederland.
Eind januari sloten de coalitiepartijen een akkoord over het kinderpardon. Door die regeling groeide de hoop van Hayarpi Tamrazyan, haar ouders, zusje en broertje dat ze toch in Nederland mochten blijven.
Lieve mensen, We hebben alle moeilijkheden samen gedragen. We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, jullie gebeden, kaarsjes etc! #kinderpardon#kerkasielBethelhttps://t.co/fLEbffH61Q Zie hieronder voor een nieuw gedicht
Om uitzetting te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk een permanente kerkdienst voor dit gezin.
NOS 26.03.2019 Het Armeense gezin Tamrazyan dat met uitzetting werd bedreigd, heeft een verblijfsvergunning gekregen. Dat hebben een lid van het gezin en de Protestante Kerk Den Haag bekendgemaakt. Alle gezinsleden mogen in Nederland blijven, zo kregen ze vandaag te horen.
Het ministerie van Justitie wil het bericht bevestigen noch ontkennen en zegt geen uitspraak te doen over individuele gevallen.
De vader, moeder en drie in Nederland ‘gewortelde’ kinderen wonen al tien jaar in Nederland. Vorig jaar kregen ze te horen dat ze zouden worden uitgezet. Om dat te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk drie maanden durende kerkdienst, waar het gezin zelf aan meedeed. Zolang de dienst duurde, konden ze niet worden uitgezet.
Nadat de vier regeringspartijen eind januari een akkoord over het kinderpardon hadden gesloten, werd de marathonkerkdienst beëindigd.
In dat akkoord werd een regeling opgenomen voor ouders die nu in Nederland zijn en eigenlijk geen recht hebben op verblijf, maar in Nederland gewortelde kinderen hebben.
Telegraaf 26.03.2019 De Armeense Hayarpi Tamrazyan en haar familie hebben dinsdag een verblijfsvergunning gekregen. Dat meldt ze zelf op Twitter.
„We hebben alle moeilijkheden samen gedragen. We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen”, schrijft Hayarpi. „Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, gebeden, kaarsjes, etc.” Ook de protestantse gemeente Den Haag laat weten dat de familie in Nederland mag blijven. De Immigratie- en Naturalisatiedienst IND kan het bericht niet bevestigen. „Wij doen geen uitspraken over individuele zaken”, aldus een woordvoerder.
Uitzetting voorkomen
De Armeense jonge vrouw is met haar ouders, broer en zus maanden opgevangen in kerken in Katwijk en Den Haag, waar de klok rond diensten werden gehouden. Ze hebben uitzetting op deze manier al die tijd voorkomen. Volgens een wet mag een religieuze dienst namelijk niet door de politie worden verstoord en dus ook niet door de Dienst Terugkeer en Vertrek om het gezin mee te nemen.
Begin dit jaar werden coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het eens over versoepeling van het asielbeleid voor kinderen die in Nederland zijn geworteld, maar die geen recht hadden op een permanente verblijfsvergunning. Daardoor veranderde de situatie voor Hayarpi en de rest van de familie Tamrazyan. ChristenUnie-Kamerlid Voordewind zegt in een reactie ’blij en dankbaar’ te zijn. ,,Voor de duidelijkheid en rust voor het gezin Tamrazyan en alle asielkinderen die nog volgen.’’
Versoepeling kinderpardon
1070 kinderen hopen alsnog aanspraak te maken op een verblijfsvergunning, nu de regels van het kinderpardon zijn versoepeld. Veel kinderen die langer dan vijf jaar moesten wachten op een besluit in de asielprocedure, werden de afgelopen jaren afgewezen voor zo’n pardon. Dat komt omdat hun ouders in de ogen van de immigratiedienst IND niet voldoende hadden meegewerkt aan hun uitzetting.
Die strenge regel is vervallen. Deze wordt vervangen door de eis dat een asielgezin niet langer dan drie aaneengesloten maanden ’uit beeld’ mag zijn geweest voor overheidsdiensten in de asielketen, zoals de IND, of het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers.
Veel andere kinderen en hun ouders moeten nog even geduld hebben voordat ze weten of ze definitief in Nederland mogen blijven. De IND rekent erop dat alle aanvragen voor het einde van dit jaar zijn behandeld.
AD 26.03.2019 Het gezin Tamrazyan heeft een verblijfsvergunning gekregen. De vijf Armeniërs, die maandenlang in kerkasiel in de Haagse Bethelkerk zaten, kregen vandaag het verlossende antwoord. Uiteraard tot vreugde van de ouders en hun kinderen van 15, 19 en 21 jaar.
,,We hebben alle moeilijkheden samen gedragen”, schrijft dochter Hayarpi op Twitter. ,,We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, jullie gebeden en kaarsjes!”
Liefst 96 dagen dook het Armeense gezin, dat bestaat uit ouders en drie kinderen Hayarpi (21), Warduhi (19) en Seyran (15), onder in de kerk aan de Thomas Schwenckestraat in Den Haag. Non-stop was er een kerkdienst gaande om op die manier uitzetting te voorkomen. Het gezin woont al negen jaar in Nederland.
Eind januari werd die dienst beëindigd, nadat de coalitiepartijen tot een akkoord kwamen. Het Kinderpardon werd verruimd. De huidige regeling voor kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland en daarmee in ons land zijn ‘geworteld’ wordt versoepeld, waardoor honderden kinderen alsnog mogen blijven. Het gezin Tamrazyan valt onder die regeling. Volgens Derk Stegeman, coördinator van het kerkasiel, heeft de maandenlange actie in het kerkkapel een rol gespeeld bij de ommezwaai in de coalitie.
OmroepWest 26.03.2019 Goed nieuws voor Hayarpi Tamrazyan. De Armeense en haar familie hebben dinsdag hun verblijfsvergunning gekregen, meldt ze op Twitter.
‘We hebben alle moeilijkheden samen gedragen. We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen’, schrijft Hayarpi. ‘Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, gebeden, kaarsjes, etc.’
De familie Tamrazyan zat maandenlang in kerkasiel in de Bethelkerk in Den Haag. De doorlopende kerkdienst moest voorkomen dat de uitgeprocedeerde familie, die bestaat uit ouders, twee dochters en een zoon, uitgezet zou worden. De familie Tamrazyan is al negen jaar in Nederland.
Eind januari bereikten de coalitiepartijen een akkoord over het kinderpardon. Dankzij die nieuwe regeling zou de Armeense waarschijnlijk in Nederland kunnen blijven. Dinsdag kwam voor de familie het verlossende woord en kregen alle leden hun vergunning.
AD 22.03.2019 De immigratiedienst gaat 1070 aanvragen beoordelen door de nieuwe asieldeal die de partijen van Rutte-3 in januari instelden.
Gezinnen met kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland zijn, hebben daardoor een grote kans om alsnog een verblijfsvergunning te krijgen.
De nieuwe pardonregeling volgde op twee weken van politieke spanning binnen de regering. Het CDA hield namelijk met de VVD verdere verruiming van de asielregels tegen in de formatie van Rutte-3. Maar het CDA, min of meer gedwongen ook door onvrede uit de eigen achterban, besloot een draai te maken. Daarop was ineens een meerderheid van de partijen voor ruimere toepassing van de regels.
Het IND zegt dat tussen de 1070 ingediende aanvragen ook nieuwe aanvragen zijn, waarvan nog niet duidelijk is of zij voldoen aan de criteria. Hoeveel tijd de IND gaat nemen voor de beoordelingen is niet duidelijk.
Tussen de aanvragen zit ongetwijfeld die van de 9-jarige Nemr, hij werd na de Armeense kinderen Lili en Howick het gezicht van kinderen die buiten de boot vielen door de regels. De Armeense broer en zus mochten blijven na tussenkomst van staatssecretaris Mark Harbers, maar dat bewees volgens critici juist hoe willekeurig de regels konden uitpakken.
NU 22.03.2019 Van 1.070 asielkinderen wordt bekeken of ze in Nederland kunnen blijven of dat ze alsnog weg moeten. Tussen de aanvragers zitten ook kinderen van wie nog niet duidelijk is of ze voldoen aan de gestelde criteria voor een (her)beoordeling vanwege het verdwijnen van het kinderpardon.
Volgens een schatting in januari ging het om zo’n zevenhonderd (her)beoordelingen. Ook was de verwachting dat vermoedelijk 630 kinderen met hun gezinsleden mogen blijven.
Eind dit jaar moet er voor iedereen duidelijkheid zijn, meldt de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vrijdag. Meteen na een beslissing krijgt het betrokken kind te horen of er een permanente verblijfsvergunning komt.
De stap volgt op het zwaarbevochten compromis over het kinderpardon bij de coalitie. De regeling is afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting.
Naast de afschaffing van het kinderpardon is ook afgesproken dat de asielprocedure wordt verkort. Daarom wordt er extra geld uitgetrokken om de IND te versterken.
Voor het eind van het jaar moeten alle aanvragen zijn behandeld en moet iedereen een besluit hebben ontvangen.
NOS 22.03.2019 De immigratiedienst IND heeft bekendgemaakt dat er 1070 aanvragen van minderjarigen zijn die in aanmerking willen komen voor het kinderpardon. Dat zijn er meer dan verwacht. Er zitten ook nieuwe aanvragen bij van kinderen die een permanente verblijfsvergunning willen krijgen.
Van 700 kinderen was al bekend dat hun dossier opnieuw zou worden geëvalueerd. Daar kwamen nog kinderen bij die zijn afgewezen of zich niet hebben gemeld. Het gaat om kinderen die hier langer dan vijf jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd.
Doordat de criteria begin dit jaar zijn veranderd, komen meer kinderen in aanmerking voor het pardon. Dat is het gevolg van het akkoord dat de coalitiepartijen sloten over versoepeling van de regeling.
Voor eind dit jaar besluit
Voorheen moesten gezinnen meewerken aan hun vertrek, wat niet altijd gebeurde. Die kinderen hebben mogelijk geen beroep gedaan op de regeling. Nu geldt het criterium dat je beschikbaar moet zijn geweest voor vertrek; dat betekent niet per se dat je moet hebben meegewerkt aan je vertrek. Het kan zijn dat kinderen daardoor nu wel recht hebben op de regeling.
Op 25 februari 2019 verliep de deadline waarop kinderen zich konden aanmelden bij de IND.
De dienst gaat ervan uit dat iedereen voor het eind van het jaar krijgt te horen of hij of zij in Nederland mag blijven.
Telegraaf 04.03.2019 De 9-jarige Iraakse asielzoeker Nemr zou niet aan de voorwaarden van het kinderpardon voldoen, dat onlangs na een draai van coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie is verruimd.
Dat meldt de NOS ’op basis van bronnen’. Daardoor zou de jongen die voor tumult zorgde op televisie, alsnog niet in Nederland mogen blijven. Staatssecretaris Harbers (Asiel) wil niet reageren op het bericht, omdat het gaat om een individueel geval. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) laat via een woordvoerder weten iedere suggestie te betreuren die wordt gedaan. ,,Er is nog geen enkele beslissing genomen.’’
Nemr werd bekend door met presentator Tim Hofman verhaal te halen in de Tweede Kamer over het asielbeleid. Hij werd door Hofman in het programma ’Terug naar je Eige land’ ingezet om Tweede Kamerleden voor het blok te zetten. Zo kreeg VVD-fractieleider Dijkhoff kritiek omdat hij volgens critici bot reageerde op de smeekbede van Hofman en de Iraakse jongen.
De presentator meldt dat de familie van Nemr van niks weet. ,,Lelijk dat iemand bij de IND dit lekt, zeker als zaken zo complex en gevoelig zijn.’’
Het is niet bekend waarom Nemr buiten het pardon zou vallen. Een voorwaarde om gebruik te kunnen maken van de regeling is dat een asielkind zich niet langer dan drie maanden aaneengesloten heeft onttrokken aan toezicht van de overheid.
De eis dat asielzoekers moeten hebben meegewerkt aan hun vertrek is juist vervallen, waardoor naar verwachting 1300 kinderen en hun ouders opnieuw worden beoordeeld. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft tot het eind van het jaar nodig om dossiers opnieuw te beoordelen.
NOS 04.03.2019 De 9-jarige Iraakse asielzoeker Nemr voldoet niet aan de voorwaarden van het kinderpardon, dat onlangs is verruimd. Dat melden bronnen aan de NOS. Het blijft onduidelijk of Nemr in Nederland mag blijven.
Nemr, die ook een broertje heeft, werd bekend door de documentaire Terug Naar Je Eige Land van programmamaker Tim Hofman, die zijn verhaal juist aanhaalde om problemen met het kinderpardon aan de kaak te stellen.
Nemr is geboren in Nederland. Waarom hij niet voldoet aan de voorwaarden van het kinderpardon, kunnen de bronnen niet zeggen. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) schrijft op Twitter dat er nog geen beslissing is genomen.
Er kunnen in het algemeen een aantal redenen zijn waardoor een jonge asielzoeker buiten het pardon valt. Zo mag het kind of een gezinslid zich niet langer dan drie maanden hebben onttrokken aan het toezicht van betrokken instanties. Ook mag het kind of een gezinslid niet bekendstaan als crimineel of ordeverstoorder, of ervan worden verdacht oorlogsmisdadiger te zijn.
‘Geworteld’
Over het kinderpardon is veel te doen geweest. Er bestond weliswaar al een regeling om ‘gewortelde’ kinderen en hun gezin te laten blijven, maar in de praktijk kwam daar vrijwel niemand voor in aanmerking.
Dankzij media-aandacht voor gevallen als die van Nemr, de vier andere kinderen in Hofmans film en de Armeense kinderen Lili en Howick, die wel mochten blijven, kwam het kinderpardon vorig jaar flink onder de aandacht.
De documentaire van Hofman bracht VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff in verlegenheid. Hij reageerde met “Ja dus?”, toen Nemr tegen hem zei dat hij in Irak zijn leven niet zeker is. Een petitie van Hofman naar aanleiding van zijn film werd 250.000 keer ondertekend.
Bekijk hier hoe Nemr het boegbeeld werd van het kinderpardon:
Het kabinet was verdeeld over de kwestie. Er was een Kamermeerderheid voor een verruiming en coalitiepartijen D66, CDA en ChristenUnie wilden de oude regeling herzien, maar de VVD hield vast aan het coalitieakkoord.
Eenmalig verruimd
Eind januari werd het pardon voor naar schatting 1300 kinderen en hun gezinsleden eenmalig verruimd. Hun asielaanvragen worden opnieuw beoordeeld.
“Een pardon is heel goed nieuws”, zei Hofman destijds over de verruiming. “Maar ik geloof het eigenlijk pas als Nemr met een verblijfsvergunning in zijn handen staat.”
Als onderdeel van die verruiming is ook de algemene regeling gewijzigd. Zo ligt de discretionaire bevoegdheid, die het mogelijk maakt een uitzondering te maken op de regels, voortaan bij het hoofd van de IND. Voorheen lag die bij staatssecretaris Harbers, die deze bevoegdheid inzette voor Lili en Howick.
Ook krijgt de IND extra geld voor snellere asielprocedures en gaat de vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden terug van 750 naar 500.
AD 04.03.2019 Waar hij ruim een maand geleden nog blij was met de verruiming van het kinderpardon is het lachen de 9-jarige Nemr vandaag waarschijnlijk vergaan. Nemr voldoet niet aan de voorwaarden van het kinderpardon. Het is onduidelijk of hij in Nederland mag blijven. Dat melden bronnen aan de NOS.
Waarom Nemr niet aan de voorwaarden voldoet is niet duidelijk. Volgens programmamaker Tim Hofman weet de familie van het jongetje van niks. ,,Lelijk dat iemand bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) lekt, zeker als zaken zo complex en gevoelig zijn”, laat hij weten via Twitter. ,,Nemr heeft een broertje, zaak gaat net zo goed via hem.”
Nemr werd een van de gezichten van de lobby voor een ruimer kinderpardon. Hij ging samen met programmamaker Tim Hofman van #Boos naar de Tweede Kamer om daar politici te interviewen over het onderwerp. Uiteindelijk haalde Hofman meer dan 250.000 handtekeningen op voor aanpassing van het pardon.
Eind januari was Nemr nog in een video te zien waarin hij reageert op de verruiming van het kinderpardon. ,,Hoera! Het is eindelijk gebeurd. Het kinderpardon’’, juichte hij. ,,Ik bedank iedereen. Heel Nederland.’’
Geworteld in Nederland
De huidige regeling voor kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland en daarmee hier ‘geworteld’ zijn wordt met het kinderpardon versoepeld, waardoor honderden kinderen alsnog mogen blijven. Aangezien Nemr in Nederland is geboren werd gedacht dat hij nu ook onder het kinderpardon zou vallen. Voor nieuwe gevallen verdwijnt de regeling volledig.
RO 15.02.2019 De geldigheidsduur van een tijdelijke asielvergunning wordt ingekort. Straks wordt een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd in eerste instantie voor drie jaar verleend en niet langer voor vijf jaar. Ook kan na afloop van deze periode nog geen aanvraag voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd of een EU-verblijfsvergunning voor langdurig ingezetenen worden ingediend. Daarvoor zal de vreemdeling eerst een aanvraag om verlenging van de geldigheidsduur van de verblijfsvergunning voor bepaalde tijd moeten indienen.
Dit staat in een wetsvoorstel van staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid waarmee de ministerraad heeft ingestemd. De maatregel vloeit voort uit het regeerakkoord. Nederland gaat zo meer in de pas lopen met andere landen in Europa. Bij een meerderheid van de lidstaten wordt al op grond van subsidiaire bescherming een asielvergunning voor bepaalde tijd verleend met een kortere geldigheidsduur dan de huidige vijf jaar in Nederland.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
Het kabinet wil niet verder gaan dan Europese regels voorschrijven.
NOS 15.02.2019 Het kabinet wil dat tijdelijke asielvergunningen voortaan nog maar voor drie jaar worden verleend in plaats van voor vijf jaar. Een wetsvoorstel waarin dat wordt geregeld, gaat nu naar de Raad van State.
Staatssecretaris Harbers benadrukt dat ook volgens Europese regels vergunningen maar een loopduur van drie jaar hoeven te hebben en het kabinet wil niet verder gaan dan Europa voorschrijft. De verkorting was al afgesproken in het regeerakkoord.
De verblijfsduur kan wel met twee jaar worden verlengd en daarna kan iemand een vergunning voor onbepaalde tijd aanvragen.
Volgens Harbers is de inkorting van de eerste vergunning een van de manieren om asielzoekers duidelijk maken dat bescherming in Nederland in principe iets tijdelijks is.
‘Funest voor integratie’
VluchtelingenWerk Nederland ziet alleen maar nadelen en noemt verkorting van de termijn funest voor de integratie van vluchtelingen. “Die komen daardoor nog moeilijker aan werk en het leidt tot nog langere wachttijden bij de IND en tot hogere kosten”, zegt adjunct-directeur Jasper Kuipers.
Hij wijst erop dat in het regeerakkoord het belang van snelle integratie van vluchtelingen wordt onderstreept. “Er zijn al belangrijke stappen gezet en het is daarom echt onbegrijpelijk dat er nu een wetsvoorstel wordt ingediend met zo’n negatief effect.”
Volgens VluchtelingenWerk is er al de mogelijkheid om een verblijfsvergunning binnen vijf jaar in te trekken, maar gebeurt dat in de praktijk vrijwel niet. “Een toetsing na drie jaar is dan ook een tamelijk nutteloze exercitie.”
Telegraaf 15.02.2019 Een asielvergunning wordt voortaan in eerste instantie voor drie jaar verleend. Nu krijgen toegelaten asielzoekers direct een vijfjarig verblijf. Over dat voorstel wordt volgens ingewijden zeer binnenkort besloten in de ministerraad.
De huidige verblijfsvergunning voor vijf jaar zorgt ervoor dat asielzoekers die periode in ieder geval kunnen blijven, ook al blijkt voor het verstrijken daarvan dat ze geen recht hebben op verlenging. Door die termijn terug te brengen naar drie jaar is het mogelijk om mensen die geen kans maken op een permanent verblijf eerder terug naar hun land van herkomst te sturen.
De nieuwe regels schrijven voor dat criteria na drie jaar worden getoetst. Een asielzoeker kan vervolgens twee jaar verlenging krijgen als hij of zij aan de eisen voldoet. Pas daarna besluit de IND over een vergunning voor onbepaalde tijd.
Het voorstel is bedoeld om Nederlands asielbeleid hetzelfde te krijgen als in de rest van de Europese Unie. Op dit punt verschillen regels met omliggende landen. Vooral door VVD en CDA werd al langer aangedrongen op eerder toetsen.
NOS 11.02.2019 Asielgezinnen krijgen twee weken de tijd om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon. Ze kunnen een verzoek indienen als ze voldoen aan de criteria die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vandaag bekendmaakte.
Voor een deel van de asielgezinnen wordt het verzoek automatisch gedaan, maar voor zeker tientallen en mogelijk honderden gezinnen komt het aan op de komende twee weken: zij moeten het verzoek voor een kinderpardon zelf indienen.
Een van de gezinnen die nu een aanvraag gaat doen is de familie Mekhaeel. Ze zijn sinds 2013 in Nederland en wonen in het asielzoekerscentrum in het Friese Burgum. “Het kinderpardon geeft ons nieuwe hoop voor de toekomst”, zegt vader Maged tegen de NOS. Zijn 7-jarige dochter Joya is blij: “Ik kan heel goed Nederlands praten en ik hou heel veel van Nederland”, zegt ze.
De familie Mekhaeel maakt deel uit van een groep asielgezinnen die nooit eerder aanspraak maakte op het kinderpardon. Dit kon ermee te maken hebben dat deze families niet voldeden aan de voorwaarden, of dat ze dachten hieraan niet te voldoen. Ze volgden meestal het advies van hun advocaten die meenden dat ze geen schijn van kans zouden hebben in verband met het zogenoemde meewerkcriterium, dat betekende dat je moest meewerken aan je eigen vertrek.
‘Onze kinderen kunnen nu leven zoals andere kinderen op school’
Hoe groot de groep gezinnen is die wel al langer dan vijf jaar in Nederland is (een van de vereisten voor het kinderpardon), maar nog nooit een aanvraag heeft gedaan, is niet duidelijk. Wel probeerden onlangs dertig families alsnog een verzoek in te dienen voor het kinderpardon, zij behoren vermoedelijk tot deze groep.
Wil Eikelboom, voorzitter van de Vereniging Asieladvocaten en advocaat van verschillende asielgezinnen, kan moeilijk inschatten hoeveel aanvragen er zullen volgen. Hij schat dat het gaat om tientallen en mogelijk honderden gezinnen.
Iedereen die denkt aanspraak te kunnen maken op het kinderpardon kan tot en met 25 februari een aanvraag doen. Er moeten dan 14 pagina’s worden ingevuld en er moet 164 euro per persoon worden betaald. De aanvragers moeten ook naar een IND-kantoor.
Door dat verplichte bezoek verwacht Eikelboom dat het aantal mensen dat nodeloos aanspraak maakt klein zal zijn. “Mensen die absoluut geen kans maken, wagen zich liever niet in de buurt van een IND-kantoor omdat ze bang zijn dat ze dan worden uitgezet”, aldus Eikelboom.
Beschikbaarheidscriterium
In de nieuwe criteria die aan het krijgen van het kinderpardon worden gesteld, is het meewerkcriterium verdwenen. Wel is een andere opvallende voorwaarde toegevoegd: het ‘beschikbaarheidscriterium’. “Het wordt nu zo dat je beschikbaar moet zijn geweest voor vertrek”, zegt IND-hoofddirecteur Aly van Berckel.
Het criterium houdt in dat het gezin of de alleenstaande minderjarige in Nederland in een opvanglocatie van het COA verbleef, bijvoorbeeld een gezinslocatie. Noodopvang door gemeentes, zoals bed, bad en broodlocaties, vallen hier niet onder.
Mede daardoor verwacht Eikelboom gesteggel. Hij vindt het beleid nog niet duidelijk. “Er was een meewerkcriterium, nu is er een beschikbaarheidscriterium. Dat betekent dat het Rijk moet hebben geweten waar je woonde. Er zullen gevallen zijn waar de Rijksoverheid dat misschien niet weet, maar wel de gemeente of een school.”
Akkoord over kinderpardon
De vandaag bekendgemaakte criteria om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon, volgen nadat een kleine twee weken geleden een politiek akkoord werd bereikt over de versoepeling van het kinderpardon. Er komen dus herbeoordelingen voor oude gevallen.
De pardonregeling zelf is afgeschaft. Een ander punt uit het akkoord is dat de discretionaire bevoegdheid – de mogelijkheid om een uitzondering te maken en van de regels af te wijken – niet langer bij de staatssecretaris ligt, maar bij de hoogste ambtenaar van de IND.
De grootste groep die door de versoepeling van het kinderpardon grote kans maakt alsnog te mogen blijven in Nederland, is wel in beeld van de Rijksoverheid. Hun aanvraag is eerder afgewezen. Deze groep bestaat uit zo’n 700 kinderen, inclusief ouders gaat het om 1300 personen.
Zij worden automatisch opnieuw beoordeeld en hoeven de komende weken geen verzoek in te dienen. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven.
De groep is dus eerder afgewezen voor de eerdere kinderpardonregeling, maar alhoewel afwijzing eigenlijk betekende dat het gezin Nederland moest verlaten, gebeurde dit amper. In de afgelopen zes jaar is 94 procent van de afgewezen asielgezinnen in Nederland gebleven. Hoop op alsnog een verblijfsvergunning is een van de redenen die gezinnen in Nederland hield.
De IND zegt voor de beoordeling van alle (herbeoordelings)verzoeken voor het kinderpardon de rest van het jaar nodig te hebben.
NU 11.02.2019 De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) denkt voor het einde van het jaar de herbeoordeling van de kinderpardonaanvragen af te hebben, meldt de dienst maandag.
Vorige maand werd een compromis over het kinderpardon bereikt.
Toen is door de coalitie overeengekomen dat de procedures van kinderen die zijn afgewezen op grond van het omstreden meewerkcriterium opnieuw moeten worden beoordeeld. Het gaat naar schatting om zevenhonderd kinderen.
De verwachting is dat de meeste kinderen alsnog mogen blijven. De IND laat maandag weten dat het exacte aantal aanvragen dat herbeoordeeld moet worden nog niet bekend is.
“Zodra een beslissing is genomen, krijgt een kind te horen of hij of zij een permanente verblijfsvergunning krijgt”, aldus de IND.
Elsevier 11.02.2019 Kinderen die zijn afgewezen voor asiel in Nederland en in aanmerking willen komen voor het kinderpardon, krijgen twee weken de tijd om zich te melden. Ook nieuwe gezinnen mogen zich aanmelden voor het kinderpardon. Dat staat in de Staatscourant.
Kinderen van wie de asielaanvraag slechts op grond van het zogenoemde meewerkcriterium is afgewezen en die op 29 januari 2019 op een plek in Nederland verbleven die bekend was bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), hoeven niets te doen. Hun aanvraag wordt automatisch opnieuw bekeken. Het gaat om een groep van ongeveer zevenhonderd kinderen en bij elkaar vijfhonderd gezinsleden. De verwachting is dat de meesten van hen alsnog mogen blijven.
De komende tijd mogen ook gezinnen die nog niet eerder een aanvraag voor het kinderpardon deden, dat alsnog doen. Zij moeten daarvoor wel leges betalen, van iets meer dan 1.000 euro per aanvraag.
Kinderen die Nederland al zijn uitgezet, komen niet alsnog in aanmerking voor het kinderpardon.
Duidelijkheid eind 2019
De Immigratie- en Naturalisatiedienst streeft ernaar om alle kinderen die voor een herbeoordeling in aanmerking komen, voor het eind van dit jaar duidelijkheid te geven over hun lot. Zodra een beslissing is genomen, krijgt een kind te horen of hij of zij een permanente verblijfsvergunning krijgt.
Het kabinet belandde eind januari plotseling in een crisis nadat coalitiepartners CDA, D66 en ChristenUnie hadden besloten om zich niet langer te houden aan de afspraken in het Regeerakkoord en gingen pleiten voor een versoepeling van het kinderpardon. Linkse partijen wilden dat al langer en dus was een Kamermeerderheid voor de plannen. Vooral het eerder genoemde meewerkcriterium werd volgens de partijen te streng gehanteerd. Zo kon een gemiste koffieafspraak er al toe leiden dat iemand buiten het kinderpardon viel.
Nieuwe regels op een rij:
Het kind;
verbleef op 29 januari 2019 in Nederland
was op het moment van indienen van de oorspronkelijke aanvraag jonger dan 19 jaar
heeft ten minste vijf jaar voor het bereiken van het 18de levensjaar een asielaanvraag ingediend
heeft zich niet aan rijkstoezicht onttrokken
trekt al zijn/haar lopende procedures in bij verblijfsverlening
heeft de openbare orde nooit verstoord
heeft altijd meegewerkt aan het vaststellen van de identiteit
is gedurende het verblijf beschikbaar geweest voor vertrek
Na dagen vergaderen bereikten de coalitiepartijen op 29 januari een akkoord. Het kinderpardon wordt afgeschaft in ruil voor asiel voor de groep waarvan de aanvraag op het meewerkcriterium is gestruikeld.
Uitzonderingen op de regel
Er is een aantal uitzonderingen op de nieuwe regel. Wanneer een gezinslid wordt verdacht van oorlogsmisdaden, of in Nederland is veroordeeld voor in totaal minimaal één maand gevangenisstraf, valt het kind niet onder het pardon. Dat geldt ook als een asielzoeker tijdens de eerste asielprocedure heeft gelogen over zijn of haar identiteit.
Het kinderpardon geldt ook niet als het gezin tijdens de procedure in Nederland elders in de Europese Unie een nieuwe asielaanvraag heeft ingediend. Als het nieuwe EU-land de verantwoordelijkheid voor dit gezinslid heeft overgenomen, ook al is het maar voor korte tijd, dan kan het gezin geen beroep meer doen op de pardonregeling.
NOS 11.02.2019 Kinderen die nog niet eerder aanspraak hebben gemaakt op het kinderpardon, maar wel aan de definitieve voorwaarden voldoen, mogen zich alsnog melden bij de immigratiedienst. De IND geeft hen twee weken de tijd om zich te melden.
De aanvragers kunnen zich tot 25 februari opgeven via een formulier, blijkt uit de criteria voor de overgangsregeling voor het kinderpardon die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft gepubliceerd in de Staatscourant.
“Om hoeveel nieuwe aanvragen het gaat, kunnen we niet inschatten”, zegt IND-hoofddirecteur Aly van Berckel. “Het hangt ervan af of er een groep is die eerder in aanmerking zou zijn gekomen voor de definitieve regeling, maar daar toen geen beroep op heeft gedaan. We kunnen ook niet inschatten hoeveel dat er zijn.”
Ander criterium
“Voorheen was het zo dat je geacht werd mee te werken aan je vertrek, wat niet altijd gebeurde. Het kan zijn dat deze kinderen het advies gekregen hebben geen beroep op de regeling te doen. Nu wordt het zo dat je beschikbaar moet zijn geweest voor vertrek; dat is een ander criterium. Het kan zijn dat de kinderen daardoor nu wel recht hebben op de regeling”, zegt Van Berckel.
Wil Eikelboom van de Vereniging van Asieladvocaten Nederland denkt dat het gaat om “enkele tientallen, misschien honderden kinderen”. “Maar duizenden lijkt mij niet”, zei hij op NPO Radio 1.
De groep komt in ieder geval boven op de groep van 700 kinderen waarvan al bekend was dat hun dossier opnieuw geëvalueerd zou worden. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven. Omdat de ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal die groep uitkomen rond de 1300 kinderen en volwassenen.
Uitgezet
Kinderen binnen die groep, die enkel op grond van het zogenoemde meewerkcriterium zijn afgewezen en die op 29 januari 2019 op een voor de IND bekende plek verbleven zoals een asielcentrum, hoeven niets te doen.
Mensen die eerder zijn afgewezen en niet meer in asielzoekerscentra verblijven, maar op een onbekende plek in Nederland, worden opgeroepen zich binnen twee weken te melden. Bij hen geldt wel de voorwaarde dat ze niet langer dan drie maanden buiten beeld zijn geweest bij de instanties.
De asielzoekers die Nederland werden uit gezet in de periode dat er werd onderhandeld over verruiming van het pardon, komen definitief niet meer in aanmerking voor een verblijfsstatus: alleen wie op 29 januari in Nederland verbleef kan aanspraak maken op de nieuwe regeling.
Akkoord
Dat meer kinderen een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen, is het gevolg van het akkoord tussen de coalitiepartijen over een versoepeling van de pardonregeling. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten vorige maand dat er een ruime regeling komt voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
Kinderen die hier langer dan 5 jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd, kunnen nu alsnog een aanvraag voor een verblijfsvergunning op grond van de Afsluitregeling indienen. De IND wil voor het einde van het jaar alle (her)beoordelingen hebben afgerond.
“We zullen elk dossier zorgvuldig behandelen”, stelt IND-hoofddirecteur Aly van Berckel. “Het is een hele grote klus voor de IND. Tegelijkertijd begrijpen we dat tot onzekerheid leidt bij de kinderen en de gezinnen. Daar hebben we alle begrip voor en we gaan proberen deze klus zo snel mogelijk te klaren.”
De belangrijkste voorwaarden voor een verlening van een verblijfsvergunning zijn, dat het kind:
Op 29 januari 2019 in Nederland verbleef
Op het moment van indiening van de oorspronkelijke aanvraag (of op enige moment tussen 1 februari 2013 en 29 januari 2019) jonger was dan 19 jaar
Ten minste 5 jaar voor het bereiken van het 18e levensjaar een asielaanvraag heeft ingediend
Zich niet aan Rijkstoezicht heeft onttrokken
Zijn/haar lopende procedures intrekt bij verblijfsverlening op grond van de Afsluitingsregeling
Verder mag iemand niet de openbare orde hebben verstoord, moet er zijn meegewerkt aan het vaststellen van de identiteit en moet het kind gedurende het verblijf beschikbaar zijn geweest voor vertrek.
Het kinderpardon zelf is door het coalitie-akkoord per direct beëindigd. Vanaf nu wordt alleen aan het begin van de procedure, tot en met een eventueel hoger beroep, getoetst of er andere schrijnende omstandigheden meespelen.
De IND maakt later dit jaar bekend hoe ze dit gaan doen. De discretionaire bevoegdheid van staatssecretaris Harbers komt daarmee te vervallen.
Telegraaf 11.02.2019 Gezinnen met kinderen die de afgelopen jaren zijn uitgezet, nadat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon, kunnen geen beroep doen op de nieuwe regeling die de coalitie twee weken geleden heeft afgesproken. Dat blijkt uit de voorwaarden, die maandagochtend bekend zijn geworden.
Hiermee vervliegt de hoop op terugkeer naar Nederland voor gezinnen die zich wel netjes aan de regels hielden, en zijn teruggekeerd naar hun land van herkomst.
Veel kinderen die langer dan vijf jaar moesten wachten op een besluit in de asielprocedure, werden de afgelopen jaren afgewezen voor zo’n pardon. Dat komt omdat hun ouders in de ogen van de immigratiedienst IND niet voldoende hadden meegewerkt aan hun uitzetting.
Die strenge regel vervalt nu. Deze wordt vervangen door het criterium dat een asielgezin niet langer dan drie aaneengesloten maanden ‘uit beeld’ mag zijn geweest voor overheidsdiensten in de asielketen, zoals de IND, of het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Dat betekent dat het gezin haar verblijfplaats moet hebben doorgegeven aan de diensten. Als iemand in een asielzoekerscentrum verblijft, is de verblijfplaats sowieso bekend bij de overheid.
Er zijn wel een aantal uitzonderingen op deze basisregel. Wanneer een gezinslid wordt verdacht van oorlogsmisdaden, of in Nederland is veroordeeld voor in totaal minimaal een maand gevangenisstraf, dan verleent Harbers geen pardon. Dat geldt ook als een asielzoeker tijdens de eerste asielprocedure heeft gelogen over zijn of haar identiteit.
Het kinderpardon geldt ook niet wanneer het gezin tijdens de procedure in Nederland elders in de EU een nieuwe asielaanvraag heeft ingediend. Als het nieuwe EU-land de verantwoordelijkheid voor dit gezinslid heeft overgenomen, ook al is het maar voor korte tijd, dan kan het gezin geen beroep meer doen op de pardonregeling.
Asielprocedures ‘onvoorwaardelijk’ stopzetten
Wie in aanmerking wil komen voor het laatste kinderpardon (de regeling is door de coalitie voor de toekomst geschrapt) moet alle andere lopende asielprocedures ‘onvoorwaardelijk’ stopzetten. De komende tijd mogen ook gezinnen die dat nog niet eerder deden, een kinderpardon aanvragen. Zij moeten daarvoor wel leges betalen, van iets meer dan duizend euro per aanvraag.
NOS 11.02.2019 De IND geeft een groep asielzoekers die onder het kinderpardon willen vallen twee weken de tijd om zich te melden. Het gaat om mensen die eerder zijn afgewezen en niet meer in asielzoekerscentra verblijven, maar op een onbekende plek in Nederland.
De asielzoekers die Nederland werden uit gezet in de periode dat er werd onderhandeld over verruiming van het pardon, komen definitief niet meer in aanmerking voor een verblijfsstatus: alleen wie op 29 januari in Nederland verbleef kan aanspraak maken op de nieuwe regeling.
De groep die wel onder de regeling valt kan zich tot 25 februari melden via een aanvraagformulier, blijkt uit de criteria voor de overgangsregeling voor het kinderpardon die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft gepubliceerd in de Staatscourant.
De kinderen waarvan de aanvraag enkel op grond van het zogenoemde meewerkcriterium is afgewezen en die op 29 januari 2019 op een voor de IND bekende plek verbleven zoals een asielcentrum, hoeven niets te doen. Hun aanvraag wordt opnieuw bekeken.
Akkoord
Dat meer kinderen een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen, is het gevolg van het akkoord tussen de coalitiepartijen over een versoepeling van de pardonregeling. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten vorige maand dat er een ruime regeling komt voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
De hele huidige groep, bestaande uit 700 kinderen, moet opnieuw worden beoordeeld. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven. Omdat de ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het totaal uitkomen op 1300 kinderen en volwassenen.
Kinderen die hier langer dan 5 jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd, kunnen nu alsnog een aanvraag voor een verblijfsvergunning op grond van de Afsluitregeling indienen. De IND wil voor het einde van het jaar alle (her)beoordelingen hebben afgerond.
De belangrijkste voorwaarden voor een verlening van een verblijfsvergunning zijn, dat het kind:
Op 29 januari 2019 in Nederland verbleef
Op het moment van indiening van de oorspronkelijke aanvraag (of op enige moment tussen 1 februari 2013 en 29 januari 2019) jonger was dan 19 jaar
Ten minste 5 jaar voor het bereiken van het 18e levensjaar een asielaanvraag heeft ingediend
Zich niet aan Rijkstoezicht heeft onttrokken
Zijn/haar lopende procedures intrekt bij verblijfsverlening op grond van de Afsluitingsregeling
Verder mag iemand niet de openbare orde hebben verstoord, moet er zijn meegewerkt aan het vaststellen van de identiteit en moet het kind gedurende het verblijf beschikbaar zijn geweest voor vertrek.
Het kinderpardon zelf is door het coalitie-akkoord per direct beëindigd. Vanaf nu wordt alleen aan het begin van de procedure, tot en met een eventueel hoger beroep, getoetst of er andere schrijnende omstandigheden meespelen.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan deze discretionaire bevoegdheid, in plaats van staatssecretaris Harbers.
AD 09.02.2019 CDA-leider Sybrand Buma heeft in zijn speech voor het CDA-congres in Amsterdam erkend dat hij een nieuw partijstandpunt over het kinderpardon ‘politiek bijzonder risicovol’ vond. Tegelijkertijd zorgde druk van binnen en buiten het CDA dat de status quo ‘niet meer houdbaar en niet meer uit te leggen’ was.
Buma toonde zich onder de indruk van de betrokkenheid van de CDA-leden. ,,Wat voor de overheid rechtmatig is, werd in de samenleving en in onze eigen partij niet meer als rechtvaardig gevoeld en zelfs als onbarmhartig ervaren.”, aldus de partijleider. Volgens Buma was er een ‘nieuwe juridische werkelijkheid, en een nieuwe maatschappelijke realiteit’, waar zijn fractie niet meer omheen kon.
‘Twee heftige weken’
Binnen het CDA werd de druk op Buma afgelopen maanden flink opgevoerd om een oplossing te vinden voor gewortelde kinderen van asielzoekers die niet onder het kinderpardon vielen. Op het partijcongres in Amsterdam dreigde de achterban hem tot een koerswijziging te dwingen, waarna hij eieren voor zijn geld koos en de draai uiteindelijk zelf maakte.
,,Na alles wat er is gebeurd, ben ik trots op het bereikte akkoord”, zei Buma, verwijzend naar de overeenstemming die uiteindelijk in coalitieverband is bereikt nadat het CDA van standpunt veranderde. Vooral de VVD wilde aanvankelijk niets weten van aanpassing van het regeerakkoord. Volgens Buma was er sprake van ‘twee heftige weken’.
Het compromis dat is gesloten geeft volgens Buma ‘deze gezinnen, deze kinderen die hier geworteld zijn, een plek in onze samenleving’. Tegelijkertijd worden er regels aangescherpt en procedures verkort om nieuwe schrijnende gevallen te voorkomen. Buma: ,,Dat is het asielbeleid waar wij voor staan. Humaan waar het kan, streng waar het moet.”
Slopen
Buma haalde in zijn speech ook uit naar politieke partijen ‘op de flanken’, zonder hen bij naam te noemen. Volgens Buma ‘kapen’ zij het politieke debat en lopen zij weg voor hun verantwoordelijkheid: ,,Vanaf de zijlijn een afgewogen compromis slopen is in de politieke praktijk makkelijker dan het ongeschonden de eindstreep te laten halen.”
Maar in plaats van oplossingen, bieden deze partijen volgens Buma alleen maar de ‘verlokkingen van alternatieve waarheden, de alternative truth. ,,We hoeven maar naar Engeland en Amerika te kijken om te zien waar dat toe leidt.”
Telegraaf 05.02.2019 De verruiming van het kinderpardon geeft veel meer afgewezen asielgezinnen hoop op een verblijfsvergunning dan de 700 kinderen voor wie het bedoeld is. Volgens het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) hebben gezinnen vorige week nog snel een aanvraag ingediend. Zij werden volgens de beheerder van de asielzoekerscentra aangemoedigd door vrijwilligers.
„Die kwamen langs om iedereen erop te wijzen, op sommige locaties werden zelfs formulieren uitgedeeld”, zegt een woordvoerder van het COA. Toen bleek dat nog helemaal niet duidelijk was hoe het pardon er precies uit gaat zien, werden de medewerkers overstelpt met vragen. „Dat geeft een hoop onrust”, aldus de zegsman.
Het gaat om asielzoekers die nooit een aanvraag voor een kinderpardon hebben gedaan, bijvoorbeeld omdat dit veel geld kostte, en ze het idee hadden dat ze er toch niet voor in aanmerking zouden komen. De IND wil niet zeggen hoeveel gezinnen de afgelopen week al aanklopten bij de dienst. Maar op haar website vraagt de dienst inmiddels iedereen om even te wachten tot de spelregels bekend zijn.
Emoties
In het azc in Katwijk, waar ruim vijfhonderd afgewezen gezinnen wonen, zorgde het nieuws vorige week voor een stroom aan emoties, vertelt Saïd uit Irak, die al sinds 2005 in Nederland woont. „Wij horen dat 80 procent van de mensen hier nu alsnog mag blijven. Er werd vorige week gejuicht en gehuild van geluk. Maar er waren ook gezinnen die nog te kort in Nederland zijn, die weer heel verdrietig waren.”
Hij weet uit eigen ervaring hoe dat is. In 2013 was er ook al een kinderpardon, maar daarvoor kwam zijn gezin niet in aanmerking, omdat de kinderen pas in 2008 naar de polder kwamen, en nog niet de vereiste vijf jaar in Nederland woonden.
„Maar ik geef niet op, ik wil hier blijven. En nu is het zover! Althans, dat heeft iemand van Vluchtelingenwerk me verteld. Zij gaan ons helpen met de papieren. Na drie asielaanvragen en twee afwijzingen voor het kinderpardon komt het nu toch goed.”
Baklava
Met andere Irakese bewoners van de gezinslocatie (waar mensen mogen blijven tot het jongste kind achttien is geworden) heeft hij drie grote platen vol baklava aan laten rukken. „We vieren het kinderpardon”, glunderen de mannen.
Een woordvoerder van de IND erkent dat Defence for Children en Vluchtelingenwerk Nederland de situatie aangrijpen om de situatie van asielkinderen opnieuw onder de loep te krijgen.
„Als gevolg van de nieuwe afspraken die de regeringspartijen hebben gemaakt, is nu wel al duidelijk dat de IND wordt gevraagd een grote groep opnieuw te beoordelen”, valt bovendien te lezen in een verklaring van de instantie. Het duurt vermoedelijk nog maanden voordat duidelijk is welke gezinnen definitief mogen blijven.
Aanjager
Volgens ChristenUnie-Kamerlid Voordewind, aanjager van het nieuwe pardon, mogen na herbeoordeling zo’n 1700 kinderen en ouders dankzij het pardon blijven. Hij merkt dat kanshebbers alles op alles zetten om in beeld te komen. „Ook ik word er veel over gebeld.”
Kamerlid Van Toorenburg (CDA) is dan wel aanstichter van de draai van het kabinet, ze is geen voorstander van een plotselinge lobby van asieladvocaten en activistische clubs. „Het heeft geen zin om te flyeren of om actie te voeren, want bij de IND weten ze precies welke groep in aanmerking komt voor een nieuwe regeling.”
PVV-Kamerlid Fritsma vindt dat de coalitie een asiellobby aan zichzelf te wijten heeft. „Natuurlijk gaan de vreemdelingenadvocaten nu werven, er liggen opeens duizenden nieuwe klanten voor het oprapen.” SP’er Van Dijk snapt de aangewakkerde hoop van hier gewortelde asielzoekers. „Uiteraard proberen ze er nu het maximale uit te halen.”
Telegraaf 03.02.2019 Het akkoord dat de coalitiepartijen afgelopen week hebben gesloten over het kinderpardon valt uitermate slecht bij CDA-stemmers. Zelfs VVD’ers zijn er positiever over gestemd, blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
Dat CDA’ers – nu het stof is neergedaald – het meest somber zijn over het akkoord is opmerkelijk. Het was namelijk het CDA dat het tumult veroorzaakte door een politieke draai te maken. Plots pleitte de partij voor het verruimen van het kinderpardon en sloot zich daarmee aan bij D66 en CU. De VVD bleef zich als enige coalitiepartij ertegen verzetten en hield vast aan wat erover in het regeerakkoord was afgesproken.
Zo’n 51 procent van de CDA-stemmers is in de peiling van De Hond negatief over het akkoord dat de coalitie uiteindelijk heeft gesmeed. Bij de VVD is dat 34 procent. D66’ers zijn juist dik tevreden (61 procent).
FvD-stemmers (80 procent) en PVV-kiezers (90 procent) zijn het meest negatief over het akkoord. Ook de achterban van 50Plus (57 procent) vindt het maar niks.
Grootste verliezer
De VVD wordt door de meeste ondervraagden (45 procent) gezien als de grootste verliezer van het compromis. Een winnaar vindt men moeilijk aan te wijzen. De meeste deelnemers (37 procent) vinden eigenlijk dat niemand als winnaar uit de bus is gekomen.
De coalitiepartijen spraken af dat het kinderpardon opnieuw wordt verruimd. Hierdoor mogen zo’n 630 kinderen – die daar eigenlijk geen recht op hebben – in Nederland blijven met hun ouders.
Ook is afgesproken dat de discretionaire bevoegdheid wordt overgeheveld van de staatssecretaris naar de naturalisatie- en immigratiedienst IND. De dienst gaat op een eerder moment in het proces bepalen of iemand kan blijven omdat zijn of haar situatie ’schrijnend’ is. Daarnaast wordt geprobeerd om het kinderpardon definitief af te schaffen. Daar is echter veel kritiek op. Gevreesd wordt dat er gewoon weer nieuwe grensgevallen zullen ontstaan en er in de politiek opnieuw wordt geopperd om met de hand over het hart te strijken.
Het gaat om minderjarigen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn en geen beroep hebben gedaan op het kinderpardon.
NOS 01.02.2019 Ten minste dertig asielkinderen proberen op de valreep alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon, nu het versoepeld gaat worden. Asieladvocaten laten aan de NOS weten dat ze de afgelopen dagen druk bezig zijn geweest met het behandelen van nieuwe aanvragen.
Staatssecretaris Harbers kondigde dinsdagavond aan dat alle ongeveer 700 afgewezen aanvragen voor het kinderpardon opnieuw beoordeeld worden volgens de soepeler regeling. Omdat de nieuwe regeling nog niet is gepubliceerd in de Staatscourant, hopen de dertig aanvragers ook onder de herbeoordeling te vallen.
Mogelijk hebben meer dan dertig kinderen alsnog een aanvraag gedaan: hoe groot de groep in totaal is, is niet bekend. Het gaat om minderjarigen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn en geen beroep hebben gedaan op het kinderpardon.
Zij deden dat op advies van hun advocaten. Die meenden dat ze geen schijn van kans zouden hebben in verband met het zogenoemde meewerkcriterium, dat in de loop der jaren steeds zwaarder ging wegen. Volgens de voorzitter van de Vereniging Asieladvocaten en -Juristen Nederland waren de zaken een half jaar geleden waarschijnlijk afgewezen. Voor de zekerheid heeft hij ze nu toch ingediend.
‘Buitengewoon wrang’
Martin Vegter van kinderrechtenorganisatie Defence for Children zou het “buitengewoon wrang” vinden dat een groep kinderen die geen pardon aanvroeg, maar wel vijf jaar of langer in Nederland is, nu mogelijk niet in aanmerking komt voor de soepeler regeling. “Zij hebben juist het advies van de staatssecretaris opgevolgd om geen kansloze aanvraag te doen. Als zij nu buiten de boot vallen zit je straks met een nieuwe groep gewortelde kinderen.”
Staatssecretaris Harbers zei woensdag in het debat over de versoepeling van het kinderpardon dat “de herbeoordeling gaat over de afgewezenen voor de definitieve regeling die in Nederland zijn”.
IND komt met ‘overgangsrecht’
Voor de personen die nu pas een aanvraag doen, komt er een overgangsrecht, is te lezen in een verklaring van de IND. “Binnen dat overgangsrecht zullen deze personen onder voorwaarden in staat gesteld worden alsnog een daartoe strekkende aanvraag in te dienen. De indieningstermijn zal naar verwachting kort zijn, doch zeker langer dan enkele dagen.” Binnenkort wordt meer over de regeling bekend.
Uit cijfers die de NOS opvroeg bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) bleken 2140 kinderen een beroep te hebben gedaan op de eerste twee kinderpardonregelingen. 1400 zijn er afgewezen. Van hen zijn er nu nog 740 in de asielopvang in Nederland.
Telegraaf 01.02.2019 De actie van een Haagse kerk om door een ellenlange dienst uitzetting van een Armeens gezin te voorkomen, is een riskante ontwikkeling. Daarvoor waarschuwen deskundigen. De actie past in een patroon waarbij de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) zich steeds activistischer opstelt.
Telegraaf 01.02.2019 Het politieke akkoord voor verruiming van het kinderpardon baart zorgen bij de mensen die het werk moeten gaan uitvoeren, de medewerkers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Dat zegt bestuurder Yntse Koenen van vakbond FNV.
„De beslismedewerkers van de dienst zijn nu al overbelast, maar krijgen er op korte termijn wel weer zevenhonderd dossiers bij, die helemaal opnieuw moeten worden bekeken”, schetst hij.
Nu al is het zo druk bij de IND, dat nieuwe asielzoekers een jaar moeten wachten voor ze aan de beurt zijn.
Het personeelstekort is zelfs zo groot, dat bij veel rechtszaken van asielzoekers geen vertegenwoordiger van de immigratiedienst meer aanwezig is in de rechtszaal.
Schandalen
Koenen: „Door enkele schandalen ligt de afdeling bovendien al onder het vergrootglas. Dit zorgt voor nog meer druk op de medewerkers.”
Dat zal in de nabije toekomst alleen maar erger worden, als de plannen werkelijkheid worden dat de directeur van de IND verantwoordelijk wordt voor het invullen van de discretionaire bevoegdheid, waarmee ze in uitzonderlijke gevallen van de regels mag afwijken om iemand een verblijfsvergunning te geven.
Gevoelige zaken
„Dat zijn vaak politiek gevoelige zaken, waar veel spanning op staat en waar maatschappelijke organisaties de druk fors opvoeren”, verwoordt Koenen de zorgen van de IND’ers.
„Dat komt straks allemaal op het bordje van de ambtenaren terecht. Het is voor de staatssecretaris misschien prettig dat hij er vanaf is, maar het probleem verdwijnt daarmee natuurlijk niet.”
Telegraaf 31.01.2019 Na veel overleg is de coalitie akkoord over een nieuw kinderpardon. Hoofdredacteur van De Telegraaf Paul Jansen denkt niet dat het probleem daarmee is opgelost.
Telegraaf 30.01.2019 Een motie van wantrouwen tegen het kabinet vanwege het nieuwe akkoord over het kinderpardon is door een grote meerderheid in de Tweede Kamer verworpen. Alleen PVV en Forum voor Democratie stemden voor.
De motie werd ingediend door de PVV. Volgens partijleider Geert Wilders heeft het kabinet ’een ruggengraat van slagroom’ door het kinderpardon opnieuw te verruimen. Hierdoor kunnen zo’n 630 kinderen en hun ouders waarschijnlijk in Nederland blijven, terwijl ze daar eigenlijk geen recht op hebben.
Het was bepaald niet voor de eerste keer dat de PVV met een motie van wantrouwen wapperde. Dat deed de partij al vele malen vaker.
Tussen Wilders en vooral de VVD knetterde het de hele dag. Ook staatssecretaris Harbers (Asiel) kreeg van Wilders de wind van voren. Volgens de VVD-bewindsman geeft de nieuwe coalitiedeal asielzoekers die daar echt geen recht op hebben minder hoop op verblijf in Nederland.
Wilders ziet dat toch echt anders. „Minder hoop? Die hoop heeft meneer Harbers nou juist wel gegeven. Die mensen horen niet wat u zegt, die zien wat u doet. Ze zien dat er altijd wel iemand opstaat met slappe knieën.”
De PVV-voorman wijst erop dat voorgangers van Harbers ook al keer op keer hebben beweerd dat er nooit meer een verruiming van het kinderpardon zou komen, zoals nu ook de huidige coalitie doet. Volgens Wilders is die belofte geen knip voor de neus waard. „Niemand gelooft dat er over een paar jaar geen nieuwe pardonregeling komt”, wierp hij de VVD-bewindsman voor de voeten.
FvD: kiezers zijn bij de neus genomen
Eerder op de dag gaf de rest van de oppositie de coalitiepartijen ook al de wind van voren. Forum voor Democratie richtte de pijlen op de VVD. „Kiezers zijn bij de neus genomen”, stelt Kamerlid Theo Hiddema vast.
Het FvD-Kamerlid heeft er een hard hoofd in dat het compromis van de coalitie de asielprocedure zal verbeteren. Besloten is om het kinderpardon te verruimen waardoor zo’n 630 kinderen en hun ouders waarschijnlijk alsnog in Nederland mogen blijven, ook al hebben ze daar eigenlijk geen recht op.
Hiddema vreest dat het versoepelen van de regeling juist een aanzuigende werking zal hebben. „Zo’n pardon leid tot een stapeling van procedures en het marchanderen met die procedures”, voorspelt hij. De VVD heeft altijd gezegd het pardon niet te willen verruimen, benadrukt de FvD-politicus. „De kiezer is bij de neus genomen. De leugen regeert”, concludeert hij.
GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik is juist zeer in zijn nopjes met het verruimde kinderpardon, waarvoor activisten zich keer op keer hebben ingezet. „Het helpt dus om je te verzetten”, jubelt hij.
Perverse prikkel
CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg is blij dat door de nieuwe verruiming van het kinderpardon ’gewortelde kinderen’ in Nederland mogen blijven. Ze benadrukt dat tegelijkertijd de teugels worden aangetrokken door het beslismoment over nieuwe schrijnende gevallen in de asielprocedure naar voren te halen. „Hierdoor wordt de perverse prikkel om maar te traineren en te blijven doorprocederen weggenomen.”
Opmerkelijk is dat de CDA-politica tot voor kort niks wilde veranderen aan de discretionaire bevoegdheid, die nu in de nieuwe coalitiedeal verhuist van de staatssecretaris naar de Immigratie- en naturalisatiedienst IND. „De VVD heeft ons kunnen overtuigen”, verklaart ze haar draai.
De Tweede Kamer praat vandaag over het kinderpardon. De coalitie bereikte daar gisteren na vele koortsachtige gesprekken op het nippertje toch nog een akkoord over.
Afgesproken is dat het kinderpardon opnieuw wordt verruimd. De verwachting is dat daardoor zo’n 630 kinderen, die daar eerder geen aanspraak op maakten, alsnog in Nederland mogen blijven, inclusief hun ouders.
Nog veel onduidelijkheid
De coalitiepartijen hebben tevens afgesproken dat het kinderpardon definitief verdwijnt. Hoe dat in het vat wordt gegoten, daar bestaat echter nog veel onduidelijkheid over. De vraag is of er straks niet weer gewoon nieuwe grensgevallen ontstaan en of de pardonregeling dan niet weer gewoon wordt opgetuigd.
De coalitiepartijen hebben dinsdag ook afgesproken dat de discretionaire bevoegdheid wordt weggehaald bij de staatssecretaris en overgaat naar de Immigratie- en naturalisatiedienst IND. Het hoofd van de IND is daardoor voortaan degene die beslist of sommige gevallen dermate schrijnend zijn dat er met het hand over het hart moet worden gestreken. Dat gebeurt straks veel eerder in het proces, is het idee. Hierdoor moet het niet meer mogelijk zijn dat kinderen en ouders, die eigenlijk geen recht hebben op verblijf, jarenlang blijven doorprocederen.
Of dat ook daadwerkelijk het geval is, valt te betwijfelen blijkt uit het debat. De vier coalitiepartijen leggen hun deal namelijk allemaal nèt even anders uit.
Staatssecretaris Harbers moet bovendien bekennen dat hij straks toch nog zijn beslissingsbevoegdheid over individuele asielzaken kan aanwenden. ,,Technisch gezien kan dat nog.” Ook met nieuw beleid kan de VVD-bewindsman dus altijd nog zelf de knoop doorhakken.
Hoofdpijndossier klimaat
Later op de dag worden het kabinet en de coalitiepartijen doorgezaagd over het klimaatakkoord, een ander hoofdpijndossier. VVD-fractieleider Dijkhoff zette recent de boel op scherp door in een groot interview in deze krant te melden dat hij de kans nihil acht dat deze verregaand klimaatplannen helemaal worden uitgevoerd. Zijn coalitiegenoot Rob Jetten (D66) noemde hij een klimaatdrammer.
De politiek is volstrekt verdeeld over de kwestie. Partijen zoals PVV en FvD vinden de in december gepresenteerde klimaatplannen veel te ingrijpend en te duur. GroenLinks zit aan het andere eind van het spectrum en vindt juist dat er geen haast genoeg kan worden gemaakt met het vergroenen van ons land.
Een stevig robbertje zal er worden gevochten over wie de eventuele rekening voor het indammen van de CO2-uitstoot zal moeten betalen. In de tot dusverre gepresenteerde plannen draait vooral de burger daar voor op. Steeds meer steun is er om het bedrijfsleven dieper in de buidel te laten tasten door bijvoorbeeld een CO2-heffing op te leggen.
BB 30.01.2019 Driekwart van de gemeenteraden die onlangs een verruiming van het kinderpardon bespraken, stemde daar in een meerderheid voor. In bijna 60 procent van de raden stond een ruimer kinderpardon recentelijk op de agenda, meldt weblog Sargasso.
Splijtzwam
164 colleges hebben sinds 2018 de opdracht gekregen om bij staatssecretaris Mark Harbers (Justitie en Veiligheid, VVD) aan te dringen op een ruimer kinderpardon. Zo’n versoepeling zou de uitzetting van ongeveer 400 in Nederland gewortelde kinderen moeten voorkomen.
Het onderwerp lijkt in toenemende mate een splijtzwam te worden in de regeringscoalitie. D66 en ChristenUnie kaartten het onderwerp aan en recentelijk voegde ook het CDA zich onder druk van haar achterban bij het kamp dat strijdt tegen de uitzetting van vernederlandste kinderen uit uitgeprocedeerde vluchtelingengezinnen. Morgen debatteert de Tweede Kamer over het onderwerp.
Lokale partijen vaker verdeeld
Een motie om staatssecretaris Harbers te verzoeken om een ruimere regeling werd besproken in 223 gemeenteraden. Sargasso voerde een steekproef uit onder 111 raden om erachter te komen hoe er door de lokale afdelingen van verschillende politieke partijen wordt gedacht over een ruimer kinderpardon. Daaruit blijkt dat ongeveer 93 procent van de ChristenUnie-raadsleden voor een ruimer kinderpardon zijn.
Van de D66-raadsleden is ongeveer 90 procent voor en bij het CDA ongeveer twee derde van de raadsleden. Slechts 10 procent van de VVD-raadsleden is te porren voor een versoepeling. Sargasso deed ook een steekproef onder 89 raden om in kaart te brengen hoe lokale partijen denken over een verruiming van het kinderpardon. Daaruit blijkt dat lokale partijen vaker verdeeld zijn over het onderwerp.
Elsevier 30.,01.2019 Het kabinet is het dinsdagavond eens geworden over het kinderpardon. Dat wordt afgeschaft, in ruil voor asiel voor 630 kinderen en hun gezinsleden.
Verder wordt de discretionaire bevoegdheid die staatssecretaris Mark Harbers (VVD) de ruimte biedt om uitgeprocedeerde asielzoekers alsnog een verblijfsvergunning te verlenen, naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) overgeheveld. Ten slotte zal Nederland de jaarlijkse opname van het aantal door de VN geselecteerde erkende vluchtelingen verminderen van 750 naar 500.
De oppositiepartijen zijn niet blij met de plannen. ‘De VVD is gigantisch door de pomp gegaan. U bent gemangeld, u bent op uw knieën gegaan voor het CDA en de CU,’ zei PVV-leider Geert Wilders woensdag tijdens een debat in de Tweede Kamer. ‘En dat had u niet hoeven doen, want u had een afspraak in het Regeerakkoord. Daar had u gewoon het CDA en de CU aan kunnen houden. U bent nu de spreekbuis geworden van links Nederland.’
VVD-Kamerlid Malik Azmani gaf toe dat er maatregelen in het pakket zitten die zijn partij pijn doen. ‘Ik zal het de kinderen nooit verwijten, maar het gedrag van ouders die de procedure rekken moet niet worden beloond. Dat is nu pijnlijk en onrechtvaardig,’ zei Azmani.
Worst voor rekkende asielzoekers
De ChristenUnie ziet het vooral als winst dat eerder afgewezen asielkinderen opnieuw worden beoordeeld. Kamerlid Theo Hiddema van Forum voor Democratie is het daar niet mee eens. ‘Het kinderpardon hangt als een worst voor rekkende asielzoekers,’ vindt hij. ‘Een bedonderpardon.’
Wat vindt u? Heeft de VVD goede zaken gedaan of is het juist op de knieën gegaan? En hoe rechtvaardig is dit pardon voor mensen die ons land vrijwillig hebben verlaten?
NOS 30.01.2019 Premier Rutte noemt de nieuwe afspraken over asielkinderen een “mooi compromis”. “Het was een ingewikkelde week waarin we de problemen in goede sfeer hebben oplost”, zei Rutte na afloop van het debat over het compromis over het uitzetten van asielkinderen en hun familie. Het toont aan, zegt Rutte, dat de coalitie “problemen kan oplossen zonder het vooruit te schuiven”.
Hoop
Staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid (VVD) gelooft dat de nieuwe afspraken over het kinderpardon zullen voorkomen dat afgewezen asielzoekers te lang in Nederland blijven. “Ik kan goed uit de voeten met deze afspraken.”
Hij benadrukte dat er geen nieuw kinderpardon komt en dat dat alleen al de hoop bij veel mensen moet temperen. En hij noemde het ook belangrijk dat de zogenoemde discretionaire bevoegdheid verdwijnt.
Afwachten
De vier coalitiepartijen denken ook dat het asielbeleid beter wordt, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Enigszins tot hun eigen verrassing, hadden ze aan het eind van al die gesprekken een compromis dat ze beter vonden dan wat er lag.” Ze zijn vooral tevreden over de duidelijkheid die er moet komen voor asielzoekers. “Of het zo uitpakt, moet je nog maar afwachten”, aldus Fresen.
Feest voor illegalen
Harbers zei op kritische vragen van PVV-leider Wilders dat niemand “de ultieme oplossing heeft die honderd procent van de gevallen van langdurig verblijf kan verhinderen”. “Maar mensen die zich blijven verzetten, kunnen alleen nog naar de rechter en dan is er geen ander oordeel meer mogelijk, aldus de staatssecretaris.
Wilders noemde de afspraken “een feest voor illegalen”, omdat hij denkt dat er veel vreemdelingen naar Nederland zullen komen. “De VVD heeft slappe knieën.”
De staatssecretaris heeft dus voortaan niet meer de bevoegdheid om in schrijnende gevallen iemand die eigenlijk weg moet, toch te laten blijven. Dat gaat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) doen. Harbers verwacht dat er weinig schrijnende gevallen meer zullen komen. Tijdens de herbeoordeling van de dossiers van ‘gewortelde’ kinderen die al langere tijd in Nederland zijn, worden geen gezinnen uitgezet.
Koehandel
De linkse oppositie heeft gemengde gevoelens over de afspraken in de coalitie. Alle linkse partijen zijn blij met verruiming voor de huidige groep gewortelde kinderen, maar ze houden ook bedenkingen. “Er is sprake van een miezerige koehandel met vluchtelingen”, zei GroenLinks-Kamerlid Van Ojik.
Partijen drongen er bijvoorbeeld op aan dat er in de hele procedure toch een “toets op schrijnendheid” moet blijven, dat de staatssecretaris daarin zelf ook een verantwoordelijkheid moet houden en dat het aantal op te nemen vluchtelingen uit oorlogsgebieden niet moet worden verminderd. Maar alle wensen daarover krijgen geen meerderheid.
De PVV vindt dat het kabinet illegaliteit beloont en partijleider Wilders zegde daarom het vertrouwen in het kabinet op. De motie van wantrouwen daarover kreeg alleen steun van Forum voor Democratie.
De coalitie is erin geslaagd een crisis te voorkomen, zegt Ron Fresen. “De vier partijen hebben laten zien dat ze na het gekibbel en geruzie de laatste weken echt nog steeds in het kabinet willen investeren.”
“Een koehandel met kinderen”, noemt GroenLinks de nieuwe afspraak over gewortelde asielkinderen. De PVV verwijt de VVD slappe knieën, maar de coalitie is tevreden.
NOS 30.01.2019 Vluchtelingenorganisaties, kerken en oppositiepartijen zijn niet te spreken over het plan om de komende drie jaar minder vluchtelingen op te nemen.
De coalitiepartijen kwamen overeen om als onderdeel van het gisteren gesloten akkoord over het kinderpardon, 500 in plaats van 750 mensen per jaar op te nemen uit vluchtelingenkampen van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.
Critici spreken van een ‘uitruil’. Door het akkoord over het kinderpardon mogen 700 eerder afgewezen asielkinderen vermoedelijk in Nederland blijven, daar tegenover staat dat er minder vluchtelingen worden toegelaten.
Meest kwetsbare vluchtelingen
“De meest kwetsbare vluchtelingen ter wereld worden nu de dupe van de uitruil op het kinderpardon. Dat is buitengewoon ernstig”, zegt Jasper Kuipers van VluchtelingenWerk Nederland.
Stichting Vluchteling noemt het besluit beschamend. “Deze mensen zijn door de VN-vluchtelingenorganisatie geselecteerd als de meest kwetsbare, meest schrijnende gevallen, die ook niet kunnen overleven in hun opvangland. We moeten er niet minder, maar juist meer opvangen in Nederland”, schrijft directeur Tineke Ceelen in een verklaring.
De VN-vluchtelingenorganisatie reageerde ook zelf:
Nederland heeft in internationaal verband afgesproken vluchtelingen op te vangen die niet terecht kunnen in de regio waar ze vandaan komen. Nederland nodigt sinds 2016 elk jaar ongeveer 500 vluchtelingen uit.
Maar in het regeerakkoord is afgesproken dat er vanaf 1 januari 2018 meer kwetsbare vluchtelingen zouden worden opgenomen, 750 per jaar. Dat aantal wordt door het nieuwe plan voor de komende drie jaar dus weer verlaagd naar jaarlijks 500.
Debat
In het debat in de Tweede Kamer over de versoepeling van het kinderpardon toonden verschillende oppositiepartijen zich kritisch over de verlaging van het aantal op te nemen vluchtelingen. Bram van Ojik (GroenLinks) sprak van “miezerige koehandel”.
Ook coalitiepartner D66 is eigenlijk niet voor het plan. “Dat hebben wij moeten inleveren”, zei Maarten Groothuizen (D66) tijdens het debat. Volgens hem is het onmogelijk om samen te werken in een coalitie zonder water bij de wijn te doen.
Een motie van Farid Azarkan (DENK) om het plan terug te draaien en toch weer 750 vluchtelingen op te nemen kreeg geen meerderheid.
Akkoord over het kinderpardon:
De groep met 700 eerder afgewezen asielkinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
Het kinderpardon zelf wordt per direct beëindigd.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de ‘discretionaire bevoegdheid’ in plaats van staatssecretaris Harbers.
De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 naar 500 per jaar.
NOS 30.01.2019 De coalitie bereikte gisteren na dagenlang overleg een akkoord over het kinderpardon, waarmee een crisis werd afgewend. Afgesproken is onder meer dat een groep van 700 ‘gewortelde’ kinderen opnieuw wordt beoordeeld. De verwachting is dat het overgrote deel van hen alsnog in Nederland kan blijven.
Verder kwamen de partijen onder meer overeen dat het kinderpardon zoals dat tot nu toe gold met onmiddellijke ingang wordt beëindigd. De discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris om in schrijnende gevallen van de regels af te wijken verdwijnt. Daarvoor in de plaats krijgt het hoofd van de IND een soortgelijke bevoegdheid.
Discretionaire bevoegdheid
In het Kamerdebat met staatssecretaris Harbers daarover toonde de hele linkse oppositie zich opgetogen met de afspraken over de hier gewortelde kinderen.
Maar GroenLinks, SP, PvdA, Denk en Partij voor Dieren zetten onder meer vraagtekens bij wat er nu precies is afgesproken over de discretionaire bevoegdheid. “Er is uiteindelijk maar één iemand verantwoordelijk voor de IND en dat is de staatssecretaris. Je kunt zulke cruciale beslissingen niet overlaten aan een ambtenaar”, zei GroenLinks-Kamerlid Van Ojik.
Anderen vroegen zich af of mensen in een later stadium van de procedure niet alsnog een beroep op “schrijnendheid” kunnen doen. De linkse oppositie is ook zeer kritisch over de afspraak dat er minder vluchtelingen uit oorlogsgebieden worden opgenomen.
In het debat haalde PVV-leider Wilders uit naar VVD en CDA. Volgens hem is de VVD laf en is de partij gecapituleerd voor “linkse drammers” van het CDA en de ChristenUnie. “En wat een feest voor al die illegalen, migranten die een verblijfsvergunning willen, alle mensensmokkelaars en de hele asielindustrie.”
Wilders noemde het CDA onbetrouwbaar; hij vindt dat die partij geen rechte rug heeft gehouden. Volgens de PVV weten “de mensen in Afrika” dat er iedere keer weer een nieuwe pardonregeling komt.
Verruiming doet pijn
Kamerlid Azmani van regeringspartij VVD zei dat hij er geen doekjes om wil winden dat de verruiming van de mogelijkheden voor gewortelde kinderen de VVD pijn doet. “Maar op het moment dat je ziet dat een partij draait en dat er dus andere meerderheden ontstaan, zijn wij niet een partij die meteen wegloopt.”
Met die draai doelde hij op de ommezaai van het CDA: die partij was eerder tegen verruiming van het kinderpardon. Azmani zei verder dat de afspraken uiteindelijk tot een eerlijker en strenger systeem in de toekomst leiden. “Het illegaal verblijf in Nederland rekken wordt zinloos.”
Spannende week
Woordvoerder Van Toorenburg van coalitiepartner CDA erkende dat het een “spannende week” is geweest. Maar ook volgens haar resulteren de afspraken in een evenwichtiger beleid en komt er snel een eind aan de “tergende onzekerheid voor gewortelde kinderen”. Ze zei ook dat “de perverse prikkel om maar door te procederen wordt weggenomen”.
D66-Kamerlid Groothuizen benadrukte dat de coalitie voor een “brede oplossing” heeft gekozen en dat er niet alleen iets is afgesproken voor de huidige groep asielkinderen, maar dat voortaan “schrijnendheid” eerder in de procedure wordt getoetst. Hij erkende dat D66 het aantal vrijwillig op te nemen vluchtelingen liever op het eerder afgesproken aantal van 750 had willen houden.
Woordvoerder Voordewind van regeringspartij ChristenUnie zei dat de “wonderen de wereld nog niet uit zit zijn” nu veel gewortelde kinderen mogen blijven, een grote wens van zijn partij. Hij zei dat in de nieuwe afspraken de wensen zijn verwerkt van de vier regeringspartijen en dat de ChristenUnie al met al blij en tevreden is.
Tekentafel
SGP-woordvoerder Bisschop sprak van een “typisch Haags tekentafel-compromis”. 50Plus-leider Krol zei dat er veel onduidelijkheid is over wat er precies is afgesproken en dat er tot nu toe vooral in achterkamertjes is gepraat.
En Kamerlid Hiddema van Forum voor Democratie had weinig goede woorden over de afspraken. Volgens hem is er sprake van rechtsongelijkheid ten opzichte van afgewezen asielzoekers die wel zijn vertrokken.
Het debat wordt alleen gevoerd met Harbers. De oppositie had ook premier Rutte erbij willen hebben, maar de meerderheid vond dat niet nodig.
NU 30.01.2019 Hoewel een meerderheid van de oppositie blij is met de verruiming van het kinderpardon, is er woensdag tijdens het Kamerdebat over het kinderpardonakkoord forse kritiek op onder meer het besluit om minder erkende VN-vluchtelingen op te nemen.
GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik vindt het onbegrijpelijk dat de coalitiepartijen hebben besloten de jaarlijkse opname van het aantal door de VN geselecteerde erkende vluchtelingen te verminderen van 750 naar 500. “Miezerige koehandel”, noemt de GroenLinkser dit onderdeel van het akkoord.
De SP vindt het “gênant”. Kamerlid Jasper van Dijk spreekt van “een wrange uitruil” die bedoeld is om de VVD tevreden te houden.
Akkoord na week van onderhandelingen
Dinsdagavond presenteerde staatssecretaris Mark Harbers (Asiel) het akkoord over de verruiming van het huidige kinderpardon. Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bevonden zich een week lang in een patstelling nadat het CDA een draai maakte op het kinderpardon.
Afgesproken is dat de regeling voor een groep van ongeveer zevenhonderd uitgeprocedeerde asielkinderen met coulance opnieuw wordt beoordeeld.
Het is de verwachting dat ongeveer 90 procent van de kinderen en hun gezinsleden mogen blijven, iets waar coalitiepartijen CDA, D66 en CU op inzetten.
‘Wie is hier trots op?’
Daar staat tegenover dat het kinderpardon wordt afgeschaft, de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gaat en dat het aantal erkende vluchtelingen die naar Nederland mogen met een derde wordt verminderd.
“Wie is hier trots op?”, vraagt Van Ojik zich af. Volgens de GroenLinkser heeft dit kabinet en deze coalitie altijd gesteld dat in Nederland ruimte en draagvlak is voor “echte vluchtelingen”.
Het CDA staat achter dit besluit. Na afloop van de presentatie van het akkoord lichtte VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff het standpunt van zijn partij toe. “Met hervestiging zijn wij altijd terughoudend geweest. Wij hebben nooit gezegd dat we mensen willen ophalen uit de regio.” Met vijfhonderd erkende vluchtelingen is Dijkhoff tevreden.
D66 is er kort over. De partij noemt dit onderdeel van het akkoord “zuur”. CU’er Joël Voordewind zegt de concessie “met pijn in het hart” te hebben gedaan.
Onduidelijkheid over discretionaire bevoegdheid
Ook zijn er vragen over de discretionaire bevoegdheid die naar de directeur van de IND wordt overgeheveld. De coalitie wil dat doen om de toetsing van schrijnende gevallen uit de politiek te trekken.
Linkse oppositiepartijen vragen zich echter af of dat ook zal gebeuren, omdat de staatssecretaris eindverantwoordelijk blijft. De IND val immers onder de politieke verantwoordelijkheid van de bewindsman.
Ook is niet duidelijk of dit akkoord ervoor zal zorgen dat er in de toekomst geen schrijnende gevallen zullen voorkomen. Het is de bedoeling dat de personeelstekorten bij de IND zullen worden opgelost wat ervoor moet zorgen dat de procedures versnellen.
“Dit akkoord valt of staat bij de verbetering van de procedures”, merkt PvdD-Kamerlid Eva Akerboom op. Zij wijst erop dat in die tussentijd asielkinderen tussen wal en schip kunnen vallen. Akerboom waarschuwt ervoor dat in dat geval een nieuw pardon weer nodig is.
PVV-leider Geert Wilders is verbolgen over het akkoord. Hij verwijt de VVD te zijn gezwicht voor het CDA, D66 en CU. Hij herinnert de partij eraan in het verleden meerdere malen tegen een pardon te hebben gepleit, omdat dat een beloning voor het negeren van rechterlijke uitspraken zou zijn, en noemt de VVD een groep “slappelingen en lafaards”.
De PVV’er diende een motie van wantrouwen in en kreeg alleen de steun van FvD.
Telegraaf 30.01.2019 De coalitiepartijen leggen het akkoord over het kinderpardon allemaal in eigen voordeel uit. Voor de VVD is de winst echter onzeker, zegt parlementair verslaggever Jorn Jonker.
NOS 30.01.2019 Volgens Harbers komt er nu een einde aan de situatie dat mensen hun situatie schrijnend vinden, “maar dat die schrijnendheid er vooral uit bestaat dat mensen hier al lang verblijven”. Er wordt voortaan aan het begin van de procedure gekeken of een zaak schrijnend is.
En als iemand vindt dat zijn situatie alsnog schrijnend wordt, gedurende de procedure, dan kan hij naar de rechter stappen of een nieuwe procedure beginnen, zegt Harbers.
De coalitie bereikte gisteren een akkoord. De zaak van 700 kinderen wordt opnieuw bekeken. De verwachting is dat 90 procent mag blijven.
Telegraaf 30.01.2019 Staatssecretaris Harbers (Asiel) toont zich opgelucht nu hij de zeggenschap over individuele asielzaken verliest.
„Ik heb veel van mijn voorgangers horen zeggen dat ze dat deel van hun werk nooit zouden missen en ook ik kan heel goed zonder”, zegt de VVD-bewindsman. De zogeheten discretionaire bevoegdheid bracht hem eerder dit jaar in het nauw, toen toen hij de uitgeprocedeerde Armeense kinderen Lili en Howick na ophef in de media opeens tóch een verblijfsvergunning verstrekte.
Eerder zei hij juist dat uitzetting aan de orde was. Volgens kritische Kamerleden uit zowel coalitie als oppositie kwam die plotse draai door slappe knieën van Harbers.
Zelf bestrijdt hij dat verwijt. „De vraag of er media-aandacht voor uitgesprocedeerde asielzoekers was, heeft voor mij nooit een rol gespeeld. Ik sloot mij altijd af van de buitenwereld.” Toch klinkt er ook bij de VVD opluchting dat haar staatssecretaris niet opnieuw onder vuur kan komen te liggen bij dit soort gevallen.
Veel minder problemen
Harbers geeft toe dat het veel minder problemen oplevert dat de rechter nu het laatste woord heeft over asielzaken. „Ik heb namelijk nog nooit gezien dat actiegroepen bij de rechter tumult opriepen.” De VVD-bewindsman ziet in de oude regelgeving een perverse prikkel die uitnodigt om procedures te stapelen. „Ik zal de discretionaire bevoegdheid vooral niet missen omdat ik geloof in een stelsel waarin de overheid beslist en waarin de rechter het laatste oordeel heeft.”
AD 30.01.2019 Al na een minuut stokt de stem van Naira Kirakosyan aan de telefoon vanuit Jerevan, Armenië. Ze snikt. ,,Dit is zo oneerlijk. Waarom moesten wij weg en mag nu iedereen blijven?’’
Het gezin Grigoryan (vader Hovik, moeder Naira Kirakosyan en de drie kinderen: Shushan (8), Vrej (5) en Jemma (3)) werd vorige week maandag onder begeleiding van tien marechaussee’s Nederland uitgezet en met een lijnvlucht teruggebracht naar Armenië. Op dat moment was al twee dagen bekend dat het CDA toch voor een verruiming van het kinderpardon was en werd er in Den Haag al koortsachtig over een nieuw akkoord overlegd.
Dat akkoord kwam er gisteravond. De coalitiepartijen kwamen overeen dat zo’n 600 asielgezinnen alsnog aanspraak kunnen maken op het kinderpardon. Gezinnen dus zoals de Grigoryans. Moeder Naira volgde het nieuws uit Den Haag op de voet. ,,Negen jaar zijn we in Nederland geweest. We hebben ons altijd rustig gehouden. Toch zijn we uitgezet. En nu is er een akkoord. Dat is toch niet eerlijk? Ik hoop dat we mogen terugkomen.’’
‘Zo schrijnend’
Vrienden van het gezin en hun advocaat zeggen zich daar inderdaad sterk voor te gaan maken. ,,Want dit is natuurlijk wel heel erg schrijnend’’, zegt Esther van Dijken, die zich inzet voor veel kinderpardongezinnen. De advocaat bekijkt hoe een nieuwe aanvraag gedaan kan worden. Hoe groot de kans is, dat dat lukt, is niet duidelijk.
Het gebeurt zelden dat asielzoekers die uit zijn gezet, worden teruggehaald. Mogelijk krijgt de moeder van de Armeense kinderen Lili en Howick nog een verblijfsvergunning voor Nederland, nadat ze eerder is uitgezet. Maar ook die procedure is nog niet afgerond.
Het gezin Grigoryan kwam in 2010 naar Nederland. Alle drie de kinderen werden dus hier geboren. Dochter Shushan heeft medische problemen, zij werd twee jaar geleden op het azc in Den Helder aangereden door een vrachtwagen. De kinderen spreken geen Armeens.
Het gezin verblijft nu in een flatje bij vrienden in Jerevan. De eerste week woonden ze in een hotel, maar dat was niet langer te betalen. ,,Het gaat slecht met ons’’, zegt moeder Naira, waarna ze weer in snikken uitbarst. Van Dijken: ,,Ze wonen in bij vrienden, maar die hebben het ook arm. Er is nauwelijks begeleiding voor het gezin.’’
AD 30.01.2019 De coalitie kan dan wel tevreden zijn over de nieuwe afspraken rond het kinderpardon, de oppositie denkt daar heel anders over. Dat bleek vanmiddag tijdens het debat in de Tweede Kamer. De rechtse partijen verweten de VVD slap gedrag omdat het kinderpardon nog één keer uitgevoerd wordt, partijen op de linkerflank maken zich juist zorgen over toekomstige asielkinderen, als de regeling daarna van tafel gaat.
De staatssecretaris sloeg zich relatief simpel door het debat, dat de coalitie tot dinsdag nog zwaar op de maag lag. De PVV zegde weer het vertrouwen in het kabinet op, maar kreeg enkel steun van FVD.
De regeringspartijen stellen stuk voor stuk met winst uit hun onderlinge strijd om het kinderpardon te zijn gekomen. Ze hebben elk echter ook pijnlijke concessies gedaan, gaven ze toe. Desondanks vinden ze dat er een goed pakket ligt, dat op delen beter is dan de afspraken in het regeerakkoord.
De oppositiepartijen hadden daar hun eigen ideeën over. Zo vindt Geert Wilders dat de coalitie illegalen beloont en kansloze asielzoekers aanmoedigt ook naar Nederland te komen. Vooral de ‘slappelingen en lafaards’ van de VVD moesten het ontgelden. De VVD zou ‘door de pomp zijn gegaan’, meent de PVV-leider, die sprak van een ‘feest voor illegalen’.
Wilders begon het debat al geirriteerd omdat niet de fractievoorzitters en premier Mark Rutte, maar de fractiespecialisten naar de zaal waren gekomen voor het debat. Dat is ‘een beetje laf’, aldus Wilders, die erop wees dat ze ‘wel voor allerlei camera’s’ zijn verschenen. Via een hoofdelijke stemming probeerde hij de partijleiders alsnog naar de Kamer te krijgen, maar hij kreeg geen meerderheid.
‘Schrijdendheidstoets’
De linkse oppositie had vooral veel vragen over de afschaffing van de discretionaire bevoegdheid, waarmee asielzoekers in schrijnende gevallen toch een verblijfsvergunning kunnen krijgen. Coalitiepartners CDA en ChristenUnie gebruikten liever andere woorden dan de staatssecretaris van VVD-huize, merkten ze op.
De zogeheten discretionaire bevoegdheid maakt plaats voor een ‘schrijnendheidstoets’. Daar gaat de directeur van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over. Die mogelijkheid een uitzondering te maken, geldt alleen nog voor een eerste asielaanvraag.
Denkt een afgewezen asielzoeker daarna nieuwe redenen te hebben om alsnog in Nederland te mogen blijven, dan moet hij maar een nieuwe aanvraag indienen, zegt Harbers.
De coalitie hoopt dat nieuwe toets ervoor zorgt dat schrijnende gevallen zich niet weer pas na jarenlang procederen aandienen. Het scheelt de staatssecretaris, rond wie geregeld een mediastorm opstak in de hoop dat hij met de hand over het hart zou strijken, ook een kopzorg.
Maar CDA, D66 en CU, die de discretionaire bevoegdheid tot voor kort nog fel verdedigden, hebben daarmee volgens de linkse oppositie wel een laatste uitweg voor in de regels verstrikte asielzoekers opgegeven.
De PvdA wijst erop dat Harbers nu nog een verblijfsvergunning kan verlenen zonder dat verder te hoeven toelichten. De baas van de IND werkt straks wel met regels in de hand, terwijl sommige asielaanvragen niet in regels te vangen zouden zijn. Dat laatste was een van de redenen waarom morrelen aan de discretionaire bevoegdheid voor CDA, D66 en CU lang uit den boze was.
Harbers pareert dat het eindoordeel, anders dan nu, straks altijd aan de rechter is. Ook een tweede tegenwerping, dat hij toch altijd verantwoordelijk blijft voor de IND en dus ook in de toekomst op schrijnende gevallen wordt aangesproken, wuift hij weg.
Asielkinderen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn, moeten ook de kans krijgen alsnog een beroep te doen op het kinderpardon, zegt Defence for Children.
NOS 30.01.2019 Voor bijna 700 asielkinderen ziet de toekomst er zonniger uit. Dankzij het coalitieakkoord van gisteravond over het kinderpardon mogen zij waarschijnlijk toch in Nederland blijven. Het zijn de kinderen die tevergeefs een beroep had gedaan op de vorige twee kinderpardonregelingen.
Deze kinderen voldeden niet aan de voorwaarden. Maar er is ook een groep die langer dan vijf jaar in Nederland is en geen beroep heeft gedaan op de regeling. Kinderrechtenorganisatie Defence for Children roept de politiek op om ook voor deze kinderen een oplossing te zoeken.
In het debat in de Tweede Kamer zijn daar ook vragen over gesteld. Staatssecretaris Harbers komt later met nadere informatie hierover, heeft hij toegezegd.
Geen kans
Om hoeveel kinderen het gaat is niet bekend. Zij vroegen op advies van hun advocaten geen kinderpardon aan. De advocaten meenden dat ze geen schijn van kans zouden hebben. Dat had te maken met het zogenoemde meewerkcriterium, dat in de loop der jaren steeds zwaarder ging wegen. Het gevolg was dat in 2013 nog 880 aanvragen werden ingediend en in 2018 minder dan 50. Dat zijn aanvragen voor het hele gezin.
In het gisteren gesloten akkoord staat niets over deze groep. Volgens advocaat Martin Vegter van Defence for Children moeten deze kinderen niet uit het oog verloren worden. “We weten niet om hoeveel kinderen het gaat, maar we kennen wel voorbeelden van kinderen die hier ook langer dan vijf jaar zijn en die het niet eens hebben geprobeerd. Kijk ook naar deze kinderen bij de regeling”.
De meeste van deze kinderen wonen in een van de vijf gezinslocaties voor asielzoekers. Op dit moment verblijven daar zo’n 1300 kinderen met hun ouders.
Onbekende bestemming
Uit cijfers die de NOS eerder opvroeg bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) bleken 2140 kinderen een beroep te hebben gedaan op de eerste twee kinderpardonregelingen. Van hen zijn er nu nog 740 in de asielopvang in Nederland.
Zo’n 80 kinderen zijn inmiddels het land uitgezet of zelf vertrokken. Zij zullen niet terug worden gehaald, laat staatssecretaris Harbers weten tijdens het Tweede Kamerdebat over de nieuwe regeling.
Daarnaast zijn 180 kinderen met onbekende bestemming vertrokken. Waarschijnlijk verblijven zij nog ergens in Nederland. De kinderen waar Defence for Children het nu over heeft, vallen overigens buiten deze groep.
AD 30.01.2019 ,,Hoera! Het is eindelijk gebeurd. Het kinderpardon’’, juicht de 9-jarige Nemr uit Irak, gekleed in zijn Marvel-superhelden pyjama. ,,Ik bedank iedereen. Heel Nederland’’, zegt hij in een filmpje op twitter. Nemr is waarschijnlijk een van de ongeveer 600 kinderen die na het akkoord van gisteravond in Nederland mogen blijven. Er is ook verbijstering: over het lot van het gezin Grogoryan, dat vorige week nog is uitgezet.
De vier coalitiepartijen sloten gisteravond laat een compromis over de verruiming van het kinderpardon. De huidige regeling voor kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland en daarmee hier ‘geworteld’ zijn wordt versoepeld, waardoor honderden kinderen alsnog mogen blijven. Maar voor nieuwe gevallen verdwijnt de regeling volledig.
De Iraakse Nemr werd een van de gezichten van de lobby voor een ruimer kinderpardon. Hij ging samen met programmamaker Tim Hofman van #Boos naar de Tweede Kamer om daar politici te interviewen over het onderwerp. Uiteindelijk haalde Hofman meer dan 250.000 handtekeningen op voor aanpassing van het pardon.
Ook het Armeense gezin Tamrazyan speelde een grote rol in het debat. Het gezin van vijf, met oudste dochter Hayarpi als woordvoerder, verblijft al enkele maanden met ‘kerkasiel’ in de Bethelkerk in Den Haag. Het gezin was uitgeprocedeerd en moest terug naar Armenië, maar vluchtte naar de kerk. In die kerk wordt al die tijd al 24 uur per dag een dienst gehouden.
Een oude wet wil dat de politie niet binnen mag treden in een kerk als er een dienst gaande is. De coördinator van het kerkasiel liet in eerste instantie weten dat de dienst voorlopig zou doorgaan. ,,Ik denk dat het gezin mag blijven, maar we durven er nog niet helemaal op te rekenen’’, zei coördinator Derk Stegeman gisteravond al tegen deze site. Later woensdagochtend maakte Stegeman bekend dat de dienst vanmiddag stopt. Om 15u is er een persconferentie in de kerk.
,,Het is zeker een politieke deal met wrange aspecten. Maar voor Hayarpi en zoveel anderen is dit wel een reden tot vreugde’’, twitterde Stegeman ook. ,, Blij dat het bijna voorbij mag zijn. Straks eerst maar eens naar de Tweede Kamer.’’ Die Tweede kamer debatteert vandaag over het kinderpardon en het compromis van de coalitie.
AD 30.01.2019 Na anderhalve week onderhandelen hebben regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie een uitweg gevonden in de crisis rond het kinderpardon. Partijen zijn overeengekomen dat meer gezinnen in aanmerking komen voor het huidige kinderpardon. In de toekomst worden de criteria echter alsnog verscherpt.
Met die bezweringsformule hebben de kopstukken van de coalitie vanavond een dreigende kabinetscrisis afgewend. Afgesproken is dat de kinderen van afgewezen asielzoekers die nu langer dan vijf jaar in Nederland zijn meer kans maken om hier alsnog te blijven.
Die ruimhartigere toepassing van het kinderpardon geldt waarschijnlijk voor negentig procent van 700 kinderen en hun gezinnen. Er komt dus een uitzetstop voor die groep, totdat hun dossier beoordeeld is.
De VVD heeft op dat punt toegegeven, maar heeft daar wel wat voor teruggevraagd. Zo wordt de nieuwe pardonregeling gestopt. Voor nieuwe gevallen geldt het kinderpardon dus niet meer.
Ook verandert er iets aan de zogeheten discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris van Asiel. Die heeft nu nog het recht om over zijn hart te strijken bij schrijnende gevallen die volgens de regels geen recht hebben om hier te blijven.
Die bevoegdheid wordt echter overgedragen aan de IND. Daar wordt gekeken of de situatie van een asielzoeker ‘schrijnend’ is, waardoor die mogelijk in aanmerking komt voor een verblijfstatus. Is dat niet zo, dan kan dat in de toekomst ook niet meer worden aangepast. De coalitie maakt ook 13 miljoen euro extra beschikbaar voor de IND, voor snellere asielprocedures.
De fractievoorzitters legden de uitkomst van het overleg vanavond voor aan de fracties. Rond 21.15 uur werd bekend dat de fracties van ChristenUnie, D66 en CDA akkoord zijn met de plannen. Een halfuurtje later ging ook de VVD akkoord.
Op de vraag of er sprake was van een kabinetscrisis, antwoord VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff: ,,In de toon was het rustig, maar je weet wat er op het spel staat.’’ Hij vindt de plannen ‘inhoudelijk beter dan er in het regeerakkoord stond’.
Versoepeling
In de toon was het rustig, maar je weet wat er op het spel staat, aldus Klaas Dijkhoff, VVD
De coalitiepartijen overleggen al de hele week over het kinderpardon. Een Kamermeerderheid van CDA, D66 en een aantal oppositiepartijen wil dat de regels worden versoepeld, zodat meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning.
ChristenUnie en D66 eisten daarnaast een onmiddellijke uitzetstop voor asielkinderen, zolang de discussie nog loopt. De VVD voelde daar echter niets voor en hield vast aan het regeerakkoord. De partij wil de resultaten afwachten van de commissie Van Zwol, die onderzoek doet naar het functioneren van het kinderpardon.
De spanningen binnen de coalitie liepen ondertussen flink op, zeker nadat Dijkhoff eerder al uitspraken deed over het klimaatakkoord die tegen het regeerakkoord ingingen. Hij zei dat de kans ‘nihil’ is dat hij de grote hoeveelheid ingrijpende milieumaatregelen uit het akkoord allemaal gaat uitvoeren.
Debat
De Tweede Kamer debatteert morgen over de kwestie. Het was voor de coalitie van belang daarvoor al tot overeenstemming te komen, anders lopen zij het risico tijdens dat debat door de oppositie tegen elkaar te worden uitgespeeld. ,,Deze week is er een debat, dan moeten we weten waar we gaan landen’’, zei Gert-Jan Segers (ChristenUnie) daar al over. Staatssecretaris Mark Harbers (VVD) zou eigenlijk vrijdag al met een kabinetsbrief over de kwestie komen, maar heeft dat nog altijd niet gedaan.
Tot eind deze week worden er geen asielzoekers met kinderen uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven. Maar dat is puur toeval, aldus Harbers. Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
NOS 30.01.2019 Het wordt vandaag een lange dag voor de coalitie. De Tweede Kamer debatteert over twee hoofdpijndossiers. Eerst staat de versoepeling van het kinderpardon op de agenda en direct daarna gaat het over het klimaatakkoord.
Over beide onderwerpen liep afgelopen weken de spanning op. Vooral de onderhandelingen over het kinderpardon verliepen in crisissfeer.
Het debat over het kinderpardon begint om 10.15 uur en is live te volgen op NPO Politiek en NOS.nl en via een liveblog.
Volgens de planning van de Tweede Kamer begint het debat over het klimaatakkoord om 16.00 uur.
Gisteravond werd alsnog een akkoord bereikt: een groep van 700 kinderen wordt opnieuw beoordeeld. Naar verwachting mag 90 procent van hen in Nederland blijven. Met hun ouders erbij gaat het in totaal om zo’n 1300 mensen.
Daar staat tegenover dat het kinderpardon wordt afgeschaft, zodat er in de toekomst geen schrijnende zaken meer gaan spelen zoals rond Lili en Howick. Ook wordt de druk bij de staatssecretaris weggehaald om in sommige gevallen, zoals bij de twee Armeense tieners, over zijn hart te strijken. Die verantwoordelijkheid gaat naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Wisselgeld
Beide punten heeft de VVD “binnengehaald”, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. Het is als het ware wisselgeld voor de grootste regeringspartij, die als enige van de vier coalitiepartijen nog tegen een verruiming van het kinderpardon was.
“Het is een oplossing waar voor alle partijen iets in zit”, zegt Van der Wulp. “En je zou kunnen zeggen dat dat best knap is, nadat ze weken rollebollend over straat zijn gegaan.”
Het debat over het kinderpardon wordt minder spannend, denkt hij, nu de coalitiepartijen elkaar weer omarmen. Ze zullen vooral willen uitstralen dat ze er sterker uit zijn gekomen.
De rechtse oppositie zal zijn pijlen vooral op de VVD richten, is de verwachting. Deze partijen zullen de concurrent op rechts een slappe houding verwijten. “Wat dat betreft spreekt de voorpagina van De Telegraaf boekdelen”, zegt Van der Wulp. De krant stelt dat de VVD door de knieën is gegaan voor de coalitiepartijen.
De linkse oppositie is tevreden over het pardon voor de groep kinderen die in Nederland geworteld zijn, maar heeft nog veel vragen over het afschaffen van de kinderpardonregeling.
Klimaatakkoord
Na het debat over het kinderpardon volgt een debat over het klimaatakkoord. Ook dat ligt gevoelig. VVD-fractieleider Dijkhoff noemde een paar weken geleden in De Telegraaf de kans nihil dat het klimaatakkoord helemaal wordt uitgevoerd. Ook noemde hij coalitiegenoot Jetten (D66) een klimaatdrammer. Dijkhoff zei verder dat hij nog eerder het kabinet zou laten vallen dan dat hij de burgers voor de kosten van klimaatmaatregelen laat opdraaien.
“De coalitiepartijen wacht een lange dag”, concludeert Van der Wulp. “Ik denk dat het verstandig is dat ze bij het ontbijt een paracetamolletje nemen.”
NOS 29.01.2019 Organisaties die zich ingezet hebben voor verruiming van het kinderpardon reageren positief op het akkoord dat de coalitiepartijen in Den Haag hebben bereikt. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie kwamen overeen dat zo’n 90 procent van de nu in Nederland gewortelde kinderen hier mag blijven. Omdat de ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het totaal uitkomen op 1300 kinderen en volwassenen.
Defence for Children spreekt van een grote doorbraak. “Natuurlijk hebben we nog wel wat vragen”, zegt juriste Martine Goeman. “Hoe gaat er bijvoorbeeld bepaald worden welke kinderen er wel en welke er niet onder vallen? Maar voor nu klinkt het heel positief. Wij zien dagelijks de stress bij de kinderen, ze verdienen dit.”
Dit verandert er, in het kort:
De groep kinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de discretionaire bevoegdheid in plaats van staatssecretaris Harbers.
De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 terug naar 500.
Ook programmamaker Tim Hofman, die het kinderpardon opnieuw op de agenda zette, is blij met het akkoord. “Een pardon voor zo’n 630 kinderen is heel goed nieuws”, zei hij tegen persbureau ANP. “Maar ik geloof het eigenlijk pas als Nemr met een verblijfsvergunning in zijn handen staat.” Hofman maakte een documentaire over het Iraakse jongetje Nemr, dat ook met uitzetting wordt bedreigd.
Hofman vindt het belangrijk dat er ook meer geld is vrijgemaakt voor de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Procedures kunnen dan sneller en zorgvuldiger worden afgerond.
VluchtelingenWerk Nederland spreekt van “een prachtig akkoord voor de kinderen”. Maar de organisatie spreekt van een “bittere pil” voor vluchtelingen die uit oorlogsgebieden naar Nederland zouden komen. Dat worden er jaarlijks 250 minder.
De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR deelt die kritiek, blijkt uit een tweet.
Ook de kerkelijke organisatie voor hulp aan asielzoekers Inlia is blij met het akkoord, maar ook directeur John van Tilborg heeft nog vragen. Zo wil hij weten of het criterium blijft gelden dat uitgeprocedeerde asielzoekers hadden moeten meewerken aan hun uitzetting en wat daaronder wordt verstaan.
“Als je niet hebt meegewerkt als je bij de rechter in beroep bent gegaan, zou dat raar zijn. Want je hebt in Nederland het recht om naar de rechter te stappen”, aldus Van Tilborg. Hij had liever gezien dat de hele groep een verblijfsstatus krijgt.
Verder is Van Tilborg het er niet mee eens dat de toelating van deze kinderen en hun familie ten koste zal gaan van vluchtelingen. Er is namelijk afgesproken dat Nederland minder vluchtelingen van de VN-organisatie UNHCR zal opnemen: 500 in plaats van de eerder bepaalde 750. “Deze mensen hebben net zo goed recht op hulp en bescherming”, zegt Van Tilborg.
VK 29.01.2019 De regeringspartijen van Rutte III blijven koortsachtig op zoek naar een uitweg uit de impasse rond het kinderpardon. De kwestie is inmiddels uitgegroeid tot de zwaarste beproeving van de coalitie tot nu toe. Maandag was er tot laat in de avond spoedberaad om een crisis af te wenden.
Sybrand Buma staat de pers te woord na afloop van het overleg tussen de coalitieleiders over het kinderpardon. Beeld ANP
De coalitie praat al ruim een week over een mogelijke versoepeling van het kinderpardon. Maandag was er bijna de hele dag overleg. Eerst kwamen de vier fractievoorzitters bijeen met de top van het kabinet, inclusief premier Mark Rutte. Daarna was er tot ’s avonds laat overleg tussen de vier fractievoorzitters, de fractiespecialisten en staatssecretaris Mark Harbers van Asiel. De hoofdrolspelers toonden zich daarna gematigd positief. Het gesprek zou ‘constructief’ zijn geweest, maar ‘we zijn er nog niet’, aldus D66-voorman Rob Jetten.
Zeker is dat de verhoudingen binnen de coalitie zelden zo gespannen waren. CDA, D66 en ChristenUnie pleiten sinds vorige week samen voor een soepeler kinderpardon. De drie coalitiepartners willen dat een onafhankelijke commissie daar onderzoek naar doet en eisen tegelijkertijd dat er in de tussentijd geen gezinnen worden uitgezet die mogelijk gebruik kunnen maken van een mindere strenge uitleg van de huidige voorwaarden.
De VVD vindt dat de overige partijen tornen aan de afspraken in het regeerakkoord. De liberalen houden vast aan een restrictief asielbeleid, inclusief een streng kinderpardon, en willen alleen inschikken als er compensatie tegenover staat. Volgens de partij zou er opnieuw onderhandeld moeten worden over het regeerakkoord, een soort miniformatie. CDA, D66 en ChristenUnie vinden dat overdreven.
Onbegrip
Achter de schermen was maandag aanvankelijk onbegrip te horen voor het gebrek aan ‘politieke wil’ bij de VVD. Het CDA, dat vorige week plotseling een draai maakte over het kinderpardon, bestrijdt dat er afspraken uit het regeerakkoord worden geschonden. Volgens partijleider Sybrand Buma zijn de omstandigheden veranderd door een uitspraak van het Hof van Justitie van de EU in juni. De huidige regeling zou daardoor niet meer houdbaar zijn.
D66-leider Rob Jetten verlaat het overleg tussen de coalitieleiders over het kinderpardon. Beeld ANP
De VVD wuift dat argument weg. De grootste regeringspartij meent dat Buma het vonnis gebruikt om te verhullen dat hij onder druk van zijn partijleden van koers is veranderd. De liberalen zijn ook verbaasd over de wijze waarop het thema aan de orde is gesteld door de coalitiepartners. Eerst pleitten CDA en D66 in het AD voor een versoepeling. Vervolgens eiste de ChristenUnie via Trouw een uitzetstop.
Geen van de coalitiepartijen zegt uit te zijn op een kabinetscrisis, maar tegelijkertijd wil niemand aan de vooravond van de provinciale statenverkiezingen in maart gezichtsverlies lijden. VVD, CDA en D66 staan nu al op zwaar verlies in de peilingen. Het is daardoor moeilijk geworden om nog grote concessies te doen.
Gert Jan Segers staat de pers te woord na afloop van het overleg tussen de coalitieleiders over het kinderpardon. Beeld ANP
De interne coalitiestrijd zou in elk geval voor woensdag beslist moeten zijn. Dan staat er een Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Dat dreigt een martelgang te worden als de meningsverschillen dan nog niet zijn opgelost. Staatssecretaris Harbers kondigde vorige week aan dat er tot het debat ‘toevalligerwijs’ geen uitzetting van gezinnen plaatsvindt. Ook dat zal na woensdag niet meer lang vol te houden zijn.
CDA, D66 en ChristenUnie lijken er ook op te hopen dat premier Rutte uiteindelijk zijn politiek kapitaal inzet om de coalitie overeind te houden. Zo ging het in het vorige kabinet ook geregeld: een morrende VVD-fractie werd uiteindelijk door Rutte in het gareel gebracht.
De nervositeit liep maandag wel op, ook omdat onduidelijk is hoeveel de VVD nog wil investeren in Rutte III. Alles wijst erop dat de coalitie bij de provinciale statenverkiezingen haar meerderheid gaat verliezen in de Eerste Kamer.
Het kinderpardon splijt het kabinet – hoe kon het zo ver komen?
Woensdag staat een belangrijk Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Is het onderwerp voor het CDA, D66 en de ChristenUnie, die een rem willen op het uitzetten van uitgeprocedeerde gezinnen, belangrijk genoeg om een kabinetscrisis met de VVD te riskeren? Dit schreven we er tot nu toe over.
NOS 28.01.2019 De coalitie heeft nog geen oplossing gevonden voor het meningsverschil over een versoepeling van het kinderpardon. Wel is er “constructief” gesproken, zijn er “goede vorderingen” gemaakt en zijn er “stappen” gezet, zo zeiden de fractievoorzitters van CDA, D66 en ChristenUnie na afloop van een overleg maandagavond op het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Over de inhoud van de gesprekken wilde geen van de partijen iets kwijt. “In het belang van het proces doen we hierover geen verdere mededelingen”, sprak CDA-leider Buma. D66-voorman Jetten zei: “We zijn er nog niet”. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff kwam niet door de hal van het ministerie naar buiten en gaf nog geen reactie.
‘Coalitieoverleg constructief, maar we zullen nog even door moeten’
Conflict
Al dagen is de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie naarstig op zoek naar een oplossing voor een hoogoplopend conflict over het verruimen van de regels over het uitzetten van asielkinderen. De VVD is daartegen en beroept zich daarbij op afspraken in het regeerakkoord.
De drie andere fracties willen dat de regels soepeler worden, omdat ze in de praktijk volgens die partijen niet werken. De afgelopen dagen slaagden de partijen er in allerlei onderlinge gesprekken niet in om dichter bij elkaar te komen.
Woensdag debatteert de Tweede Kamer over een mogelijke versoepeling van het kinderpardon.
NOS-verslaggever Ron Fresen denkt dat het kinderpardon geen van de partijen een crisis waard is. “Maar tegelijkertijd kan geen van de partijen, gelet op hun ingenomen standpunten over dit gevoelige onderwerp, nog makkelijk inbinden.”
Dinsdag wordt een cruciale dag. “Dan moet duidelijk worden of de partijen zonder gezichtsverlies kunnen ontsnappen aan een crisis.”
Mensenlevens
Minister Kaag van Buitenlandse Handel zei in Jinek begrip te hebben voor de weinig inhoudelijke woorden van de coalitiepartijen .”Deze gesprekken over het kinderpardon gaan om mensenlevens, dat zijn hele gevoelige gesprekken.”
NOS 28.01.2019 De coalitie is er nog steeds niet in geslaagd een oplossing te vinden voor het hoogopgelopen meningsverschil over de versoepeling van het kinderpardon. De fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zijn aan het begin van de avond weer bij elkaar gekomen voor politiek overleg met staatssecretaris Harbers op het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Vanmorgen heeft de coalitie ook al overlegd, maar toenadering was er niet. CDA, D66 en ChristenUnie willen kijken of de regels over het uitzetten van asielkinderen verruimd kunnen worden. De VVD wil daar niet aan.
De VVD wijst op het regeerakkoord, waarin is afgesproken om het kinderpardon niet te verruimen. “Het regeerakkoord is een houvast”, zei VVD-fractievoorzitter Dijkhoff vanmorgen. Premier Rutte, ook van de VVD, noemde de kwestie “ingewikkeld”.
Afgelopen weekend hadden Kamerleden al contact om een compromis te zoeken. VVD-staatssecretaris Harbers overlegde vanmiddag met de woordvoerders asielbeleid van de vier fracties. “Het zit nog muurvast”, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Het kruipt beetje bij beetje naar een crisisdreiging.”
Veranderen
Het probleem ontstond toen regeringspartij CDA anderhalve week geleden aankondigde dat meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking moeten komen voor een verblijfsvergunning. D66 en de ChristenUnie sloten zich aan bij het CDA en daarmee was er een meerderheid voor een versoepeling. De drie partijen vinden dat het kinderpardon in de praktijk niet werkt, dat er iets moet veranderen. In de tussentijd moeten kinderen niet worden uitgezet, vanwege het risico dat ze bij een nieuwe regeling toch hadden mogen blijven.
De partijen staan lijnrecht tegenover elkaar, benadrukt Fresen. “De vier partijen hebben zich zo stevig uitgelaten dat het óf zo moet blijven óf anders moet. Dan is er voor geen van de partijen gemakkelijk een weg terug. De druk bij alle partijen loopt op.”
Botsing
De tijd dringt, omdat woensdag een debat over het kinderpardon is gepland. “Het is een enorm politiek risico als de vier partijen er dan nog niet uit zijn,” aldus Fresen. “Dan kan zomaar een van de coalitiepartijen meegaan met de oppositie en zo een versoepeling regelen. Dan heb je een enorme botsing met de VVD en een echte crisis.”
NOS 25.01.2019 Staatssecretaris Harbers weet niet hoe de coalitie uit het meningsverschil over het kinderpardon moet komen. “Een oplossing is ver weg”, zei hij vanmorgen voor aanvang van de ministerraad.
Harbers (VVD) zegt dat het gesprek tussen de vier partijen doorgaat. “Dat is iets wat bij een verschil van mening in ieder geval moet gebeuren.” Verder wil hij er niets over kwijt, omdat dit een oplossing volgens hem niet dichterbij brengt.
CDA-vicepremier De Jonge geeft toe dat het niet gemakkelijk is om tot elkaar te komen. “Dat is zo. De fracties zijn daarover stevig in gesprek.”
‘Ingewikkelde materie’
Vicepremier Schouten van de ChristenUnie spreekt van “ingewikkelde materie”. Zij zegt dat de discussie vooral gevoerd wordt door de Tweede Kamerfracties van de regeringspartijen en niet zozeer in het kabinet. “Zij zijn aan het kijken of hier een weg in te vinden is.”
Premier Rutte vindt de kwestie ook ingewikkeld, maar hij heeft er vertrouwen in dat de coalitie er uitkomt.
CDA, D66 en ChristenUnie zijn voor een verruiming van de regeling. Ze willen dat de staatssecretaris opnieuw kijkt naar 400 tot 700 zaken die tot nu toe buiten het pardon vallen. De VVD is tegenstander van een soepeler regeling.
Maandag is er regulier coalitieoverleg. Dat zal opnieuw vooral gaan over het kinderpardon. Woensdag debatteert de Tweede Kamer over het onderwerp. Staatssecretaris Harbers heeft zijn werkbezoek aan Jordanië daarvoor afgezegd.
Telegraaf 25.01.2019 Kabinetsleden breken zich het hoofd over de mogelijke verruiming van het kinderpardon en een tijdelijke uitzetstop voor sommige asielgezinnen. Ze wilden rond de ministerraad alleen kwijt hoe moeilijk het vraagstuk is voor de regeringspartijen en dat de gesprekken erover nog gaande zijn.
,,Het is ingewikkeld, maar ik denk dat we eruit gaan komen’’, zei premier Rutte daarover tijdens het wekelijkse persmoment. Rutte wilde niet inhoudelijk reageren. ,,Alles wat ik erover zeg bevordert de oplossing niet.’’ Wel kondigt de premier aan zich de komende dagen te bemoeien met de splijtzwam in de coalitie.
Ministers reageerden voorzichtig, omdat de discussie over soepeler asielregels erg gevoelig ligt in de coalitie. ,,Het is een delicate kwestie, ik laat het aan de partijen over’’, aldus minister Ollongren (Binnenlandse Zaken). De D66-bewindsvrouw weigert stelling te nemen voor of tegen een ruimer kinderpardon, zoals fractieleider Jetten (D66) wel deed.
Andere bewindslieden noemen het veelbesproken overleg over ruimere asielregels vooral ’ingewikkeld’. Verantwoordelijk staatssecretaris Harbers (Justitie en Veiligheid) noemde een oplossing vrijdagochtend ’ver weg’.
CDA, D66 en ChristenUnie willen een uitzetstop voor gezinnen die mogelijk onder een verruimd kinderpardon gaan vallen. De VVD is fel tegen en staatssecretaris Harbers volgt het regeerakkoord, zolang er geen nieuwe eenduidige koers vanuit de coalitie wordt aangegeven. Dat betekent dat het huidige beleid geldt, zonder verruiming van het pardon, en uitzettingen gewoon doorgaan.
Dit weekend wordt er telefonisch verder gepraat in de coalitie. Donderdagavond werd er nog door fractieleiders en Harbers over het onderwerp gesproken waarbij door de andere drie coalitiepartijen geprobeerd werd om met ’wisselgeld’ de VVD toch te verleiden tot een verruiming van het kinderpardon.
Bij de VVD valt scepsis te horen over of het onderwerp zich wel leent voor een uitruil. Daarom is het voor de liberalen ook een optie om regelgeving te laten zoals het is.
Telegraaf 25.01.2019 CDA, D66 en CU zijn bereid de VVD wisselgeld te bieden voor het openbreken van het regeerakkoord om zo een uitzetstop voor een groep asielgezinnen te bereiken.
Een ingelast topberaad tussen de fractieleiders van de coalitie met staatssecretaris Harbers (Asiel) bracht gisteravond de eerste voorzichtige opening in een discussie die tot dan toe muurvast zat. Dit weekend wordt er telefonisch verder gepraat.
De drie partijen willen de uitzetstop voor gezinnen die mogelijk onder een verruimd kinderpardon gaan vallen. De VVD is mordicus tegen en staatssecretaris Harbers (Asiel) volgt het regeerakkoord, zolang er geen nieuwe eenduidige koers vanuit de coalitie wordt aangegeven. Dat betekent dat het huidige beleid geldt en uitzettingen gewoon doorgaan.
Hinten op verkorten asielprocedures
Om de liberalen te paaien wordt in de coalitie gehint op het verkorten van asielprocedures, het versnellen van uitzettingen en extra capaciteit voor de IND. Op de kamer van VVD-fractieleider Dijkhoff is gisteravond kort over de discretionaire bevoegdheid gepraat, die de staatssecretaris ruimte geeft om achter de schermen verblijfsvergunningen af te geven. De VVD wil hier vanaf.
De liberalen eisen een hoge prijs voor een uitzetstop, omdat het versoepelen van het asielbeleid zeer gevoelig ligt in de achterban. In de VVD valt scepsis te horen over een oplossing, omdat de voorstellen die circuleren nauwelijks vallen ’uit te wisselen’ tegen een verruimd kinderpardon.
Andere zorgen
Ook zijn VVD’ers bezorgd over de invoeringstermijn van alternatieve maatregelen. Met een schuin oog wordt naar de senaat gekeken, waar de coalitie de meerderheid dreigt te verliezen en nieuwe asielafspraken straks alleen met steun van de PVV doorgang zouden kunnen vinden. Daar wordt in de coalitie van gerild.
Nadrukkelijk wordt de optie opengelaten dat er zelfs helemaal geen uitzetstop komt. De coalitie zou volgende week in een Kamerdebat dan alleen aan de commissie Van Zwol, die asielprocedures onderzoekt, vragen of ze de situatie rond het kinderpardon mee kan nemen in haar beraadslagingen. Zolang er geen verruimd kinderpardon is, zou het uitzetten gewoon doorgaan.
Fors gezichtsverlies
Deze uitkomst zou fors gezichtsverlies betekenen voor de CU, die deze week eiste dat gezinnen die mogelijk kans maken om gepardonneerd te worden niet meer mogen worden uitgezet. Het CDA sloot zich net als D66 hier bij aan, in een poging de VVD onder druk te zetten.
Ook het CDA zit knel, want die partij maakte afgelopen weekend op voorspraak van oud-justitieminister Hirsch Ballin een ommezwaai door een ruimer kinderpardon te eisen. Met de extra eis om dan ook maar gelijk tot een uitzetstop over te gaan, kan de partij haar hand hebben overspeeld.
Elsevier 25.01.2019 Rutte III blijft voorlopig ruziën over het kinderpardon. Aan premier Mark Rutte (VVD) was na de ministerraad niets te merken van enige ruzie.
Hoezeer hij ook benadrukte dat de coalitie het nog altijd oneens is, de indruk dat zijn derde kabinet aan het wankelen is, wekte Rutte niet. ‘Je hebt af en toe een politiek onderwerp dat ingewikkeld is,’ zei hij. ‘Maar dat hoort bij het politieke vak.’
De jongste ingewikkeldheid dateert van vorige week toen het CDA zich plotseling bekeerde tot een nieuw kinderpardon. ChristenUnie en D66 hadden er opeens een bondgenoot bij. De VVD stond in een klap alleen.
Lees dit commentaarover de onenigheid in de coalitie
Rutte werd er na de ministerraad over doorgezaagd en probeerde geen kant te kiezen tussen zijn VVD en VVD-staatssecretaris Mark Harbers (Justitie en Veiligheid) en de coalitiepartners CDA, ChristenUnie en D66, alle voor een kinderpardon en de laatste twee partijen zelfs voor een uitzetstop. Rutte: ‘Ik denk dat we eruit komen, maar zover is het nog niet.’
AD 25.01.2019 Aan de draai van het CDA om het kinderpardon te verruimen ging irritatie over regeringspartner VVD vooraf. Maar vooral: een legertje partijgenoten die de druk opvoerden op leider Sybrand Buma.
Ze is stellig die avond. Vijf dagen voordat het CDA via deze krant aankondigt dat het ‘om is’ en een soepeler toepassing van het kinderpardon wil, zegt Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg nog dat ze van ‘aanpassingen’ niets wil weten. ,,Ik wil over alles meedenken, maar wij gaan niet zonder meer tornen aan de huidige afspraken.’’
AD 25.01.2018 De onenigheid binnen de coalitiepartijen rond het kinderpardon houdt voorlopig aan. Een oplossing is nog ‘ver weg’, aldus staatssecretaris Mark Harbers (Migratie) vanmorgen bij aanvang van de ministerraad.
,,Als er verschil van mening is in een coalitie, dan is praten met elkaar wat je in ieder geval moet doen. Maar een oplossing is ver weg’’, aldus Harbers, die verder niets over de besprekingen kwijt, omdat dat het overleg alleen maar zou bemoeilijken.
De partijen praten al de hele week achter de schermen over een mogelijke verruiming van het kinderpardon. Een Kamermeerderheid van CDA, D66 en een aantal oppositiepartijen wil dat de regels rond kinderen in de asielprocedure worden versoepeld. Zo moet het kinderpardon ruimer worden toegepast, waardoor meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking kunnen komen voor een verblijfsvergunning.
ChristenUnie en D66 willen – zolang de discussie nog loopt – een onmiddellijke uitzetstop voor asielkinderen, maar de VVD voelt daar helemaal niets voor en houdt vast aan het regeerakkoord. De partij wil de resultaten afwachten van de commissie Van Zwol, die onderzoek doet naar het functioneren van het kinderpardon. Omdat het volgens Harbers nog maar de vraag is of daaruit blijkt dat de regeling baat heeft bij verruiming, blijft het huidige beleid vooralsnog gehandhaafd.
Dat er tot eind volgende week geen asielkinderen worden uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland zijn, is puur toeval, stelt Harbers. Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
Volgende week debatteert de Kamer over de kwestie.
Een D66-raadslid Gouda is diep in de problemen gekomen: hij moest zich onlangs bij de rechter melden vanwege de niet onaanzienlijke misdrijven van oplichterij en valsheid in geschrifte. Het gaat om Zouhair Saddiki, die ‘gestolen’ spullen zou hebben opgegeven bij een verzekeraar. Die spullen zijn echter helemaal nooit gestolen.
De plek van Zouhair S. wordt ingenomen door de eerstvolgende op de lijst van D66, Frank de Pont. Fractievoorzitter Evert Bobeldijk zegt dat het vertrek van Zouhair S. uit de Goudse gemeenteraad ‘onvermijdelijk was na deze gebeurtenissen’.
Zouhair S. zegt zelf dat hij de raad niet wil bevlekken. ‘Ik heb een fout gemaakt, waarvoor ik mijn verantwoordelijkheid neem en daarom trek ik nu ook zelf deze conclusie’.
Zouhair S. is door de politierechter veroordeeld tot 240 uur werkstraf wegens poging tot verzekeringsfraude. Hij zei dat er in oktober 2017 bij hem was ingebroken en claimde 30.000 euro aan gestolen spullen. De 32-jarige S. is raadslid voor D66 in Gouda.
Hij liet zich daarover interviewen door het AD. Uit de aanklacht die nu openbaar is blijkt dat de inbraak misschien niet heeft plaatsgevonden, of dat S. meer goederen als gestolen op heeft gegeven dan er daadwerkelijk weg waren.
Maar de grote Kampioen is dus de VVD toch wel !!!!
D66-Tweede Kamerfractievoorzitter Rob Jetten vorige week tijdens het debat in de Eerste Kamer.
De benoeming van de burgemeester verdwijnt uit de Grondwet. Dinsdag stemde de Eerste Kamer voor. Welke opties heeft de politiek nu?
De manier waarop burgemeesters worden aangesteld, verdwijnt definitief uit de grondwet. Zoals zich vorige week al aftekende, heeft de Eerste Kamer ingestemd met een initiatiefwet van D66 waarin dat wordt geregeld. Omdat het om een grondwetswijziging gaat, moesten Tweede en Eerste Kamer er allebei twee keer mee akkoord gaan, de tweede keer met een tweederdemeerderheid.
Eindelijk kreeg ik mijn zin !!
Een eerder wetsvoorstel voor invoering van de gekozen burgemeester sneuvelde in maart 2005 in de Eerste Kamer omdat de tegenstemmen van de PvdA ervoor zorgden dat het voorstel niet de benodigde tweederde meerderheid haalde. Want ook de SP, GroenLinks, ChristenUnie en SGP waren tegen het voorstel van D66-ministerThom de Graaf voor bestuurlijke vernieuwing. De Graaf trad vervolgens af en werd opgevolgd door de huidige D66-leider Alexander Pechtold.
En hoe nu verder ??
Kortom, het is D66 eindelijk gelukt: de benoeming van de burgemeester wordt uit de Grondwet geschrapt. De Eerste Kamer stemde dinsdag met de vereiste tweederde meerderheid voor deze grondwetswijziging. De politiek kan de manier waarop de burgemeester wordt benoemd nu via een gewone wetswijziging veranderen.
De vraag is of de politiek dat wil. Deze grondwetswijziging verplicht tot niets: de huidige benoeming bij ‘koninklijk besluit’ staat ook in de Gemeentewet. In de praktijk kiezen de gemeenteraden via een vertrouwenscommissie de burgemeester, tot grote tevredenheid van veel partijen. Dat er officieel nog een Kroonbenoeming is, geeft het ambt volgens sommigen extra gezag.
Initiatiefnemer Rob Jetten en minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (beiden D66) moesten de senaat beloven dat zij niet zomaar het initiatief nemen om de benoeming te veranderen. De coalitiefracties in de Eerste Kamer benadrukten in een gezamenlijke en breed gesteunde motie nog dat de burgemeester zijn „relatief onafhankelijke positie” moet behouden en vooral een „verbindend bestuurder van álle burgers” moet blijven.
Benoeming Burgemeester eindelijk uit de Grondwet !!
AD 24.11.2018
Toch zal het debat over hoe de burgemeester wordt benoemd door deze grondwetswijziging worden aangewakkerd. Welke opties heeft de politiek nu?
1 Niets doen
Een reële optie, zeker voor deze kabinetsperiode. D66 streeft nog altijd naar een rechtstreeks door de bevolking gekozen burgemeester, maar VVD, CDA en ChristenUnie zijn zeer gecharmeerd van de huidige praktijk met een grote rol voor de gemeenteraad. Minister Ollongren schreef vrijdag in een brief aan de Eerste Kamer nog dat de positie die de burgemeester nu heeft „in belangrijke mate heeft bijgedragen aan de continuïteit en de stabiliteit van het lokaal bestuur”.
2 Verkiezing door de gemeenteraad
De gemeenteraad heeft al veel invloed, maar kiest nu uit sollicitanten die vaak van buiten de gemeente komen en al door de commissaris van de koning zijn beoordeeld. Een zuivere verkiezing door de gemeenteraad maakt van de burgemeester „een veel politieker figuur”, zegt bestuurskundige Niels Karsten (Universiteit Tilburg). Hij doet al jaren onderzoek naar de positie van de burgemeester en noemt deze variant ‘het Vlaamse model’: politieke partijen gaan daar vaak met hun burgemeesterskandidaat de gemeenteraadsverkiezingen in.
Deze variant lijkt op de huidige benoemingswijze, maar brengt toch echte verandering, denkt Karsten. De burgemeester – in België nu vaak de fractievoorzitter van de grootste partij – wordt meer dan nu een politicus, maar voert wel het coalitieakkoord uit.
3 Rechtstreekse verkiezing door bevolking
De voorkeursvariant van D66 en populistische partijen als de PVV. De vraag is wel hoe de rechtstreeks gekozen burgemeester zich verhoudt tot de eveneens gekozen gemeenteraad, als beide in aparte verkiezingen worden gekozen. „In ons huidige systeem krijgt een gekozen burgemeester dan weinig macht”, zegt Karsten. Hij heeft nu vooral bevoegdheden op het terrein van openbare orde, maar zou daarbuiten weinig ruimte hebben om een politiek programma uit te voeren. De gemeenteraad bepaalt immers de hoofdlijnen van het beleid.
Een gekozen burgemeester mét macht, ook wel de ‘presidentiële burgemeester’ genoemd, is ook een optie. Maar dit vereist wel de verbouwing van het hele lokaal bestuur, zegt Karsten, want zulk leiderschap past niet goed binnen onze consensusdemocratie. „Je kunt van de burgemeester de aanvoerder van het lokaal bestuur maken, dat is nu nog de gemeenteraad. In dat geval kan hij of zij eigen wethouders benoemen.”
Het zal in zo’n geval stevig kunnen botsen tussen burgemeester en gemeenteraad, maar volgens Karsten is dat niet per se slecht. „In het buitenland zie je niet dat dit tot verlamming van het lokaal bestuur leidt. Je kunt het ook als een systeem van checks and balances zien, waarbij twee machtsorganen binnen het lokaal bestuur er samen uit moeten komen.”
Deze laatste variant lijkt politiek voorlopig onhaalbaar. Rob Jetten zei in de Eerste Kamer dat D66 zo’n presidentiële burgemeester niet wil. Bovendien is ook hiervoor een grondwetswijziging nodig: artikel 125 van de Grondwet bepaalt dat de gemeenteraad het hoogste orgaan in het lokaal bestuur is.
4 Lokale variatie
Een variant die wel eens vergeten wordt, maar zeker mogelijk is: lokaal maatwerk. Geef gemeenten, zoals bijvoorbeeld in Engeland, de vrijheid om wel of niet te kiezen voor een burgemeestersverkiezing. In grote gemeenten leeft het idee voor zo’n rechtstreekse verkiezing soms meer. Zo was er dit jaar een burgerpetitie voor een rechtstreekse verkiezing in Amsterdam, maar die is binnen de huidige wet niet mogelijk.
Gemeenten de vrijheid geven vindt Karsten best een logische keuze. „In Nederland hechten we erg aan de uniformiteit van bestuur en vinden we verschillen tussen gemeenten heel eng. Maar je kunt je afvragen of de nationale wetgever dit moet bepalen.”
BB 20.06.2019 Een gekozen burgemeester die zijn kiezers ter wille moet zijn, kan de ambtelijke organisatie onder druk zetten. De Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) beraadt zich op de deconstitutionalisering van de burgemeester. ‘Als we een onafhankelijke rol willen houden, hoe moeten we die dan invullen?’
Positie gemeentesecretaris ongewisser
‘Onze voornaamste zorg is dat als de burgemeester wordt gekozen er een heel politiek bestuur is’, zegt voorzitter Herke Elbers van de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS). ‘Nu is de burgemeester de voorzitter boven de partijen en onafhankelijk, straks niet meer. Onze positie en die van de organisatie wordt daarmee ongewisser. De angst bestaat dat de rol van de burgemeester nog politieker wordt dan deze nu al is.
De functie wordt in één adem genoemd met het college, terwijl er wel een scheiding is. Daardoor wordt de positie van de gemeentesecretarissen ook kwetsbaarder.’
Waar de burgemeester nu boven de partijen staat en de hoeder is van integriteit en goed bestuur, ontstaat er straks een afhankelijkheidsrelatie. Dat leidt voor de gemeentesecretaris tot meer onzekerheid, meer politieke druk om bepaalde dingen te doen, vreest Elbers. ‘Dat moeten we voorkomen met goede checks and balances.’
Zieltjes winnen
Een ander effect is dat er minder eenduidige sturing is. ‘Omdat er veel verschillende politieke agenda’s en prioriteiten zijn, neemt de druk in de organisatie toe. Nu is er een lijn via de burgemeester die verantwoordelijk is. Als de burgemeester, behalve openbare orde en veiligheid nog meer portefeuilles krijgt, wordt de eenduidige sturing ook minder.
Bij een gekozen burgemeester kan het accent verschuiven in zijn rollen. Nu borgt hij de integriteit en rechtmatigheid en kan hij raadsbesluiten voor vernietiging voordragen. Straks moet hij de boer op om zieltjes te winnen. Deels zie je nu al kwetsbare burgemeesters ontstaan die afhankelijk zijn van de raad. Maar als ze worden gekozen, zijn ze afhankelijk van de bevolking en dus nóg meer beïnvloedbaar. Met de huidige mate van ondermijning heeft dat steeds grotere effecten.’
Boegbeeld valt weg
Welke gevolgen heeft die verandering voor de rol van de gemeentesecretaris? Volgens Elbers kunnen de gemeentesecretaris en de ambtelijke organisatie bij problemen nu bij de burgemeester terecht. ‘Hij is het boegbeeld, dat heb je dan niet meer. Je zou als gemeentesecretaris meer afhankelijk worden van de benoeming van het college. Maar moet je dat zo houden? Als we die onafhankelijke rol willen houden, hoe moeten we die dan invullen? Moeten we de gemeentesecretaris op een andere manier benoemen? Moeten we extra waarborgen creëren voor de onafhankelijke adviezen uit de organisatie?’
Werkgroep deconstitutionalisering
De VGS heeft een werkgroep ingesteld die naar de mogelijke gevolgen van de deconstitutionalisering van de burgemeester voor de rol van de gemeentesecretaris kijkt. ‘Daar is al een aantal opmerkingen gemaakt over het borgen van de onafhankelijke positie binnen de organisatie en de positie van de gemeentesecretaris.
Bijvoorbeeld door de benoeming en het ontslag niet meer door het college te laten doen. Er is al een eerste studie naar gedaan. Nu inventariseren we waaraan we moeten denken en waarmee we aan de slag gaan om er na de zomer met het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) en het ministerie van Binnenlandse Zaken verder over te spreken.
We willen onze zorgen met de verschillende beroepsgroepen delen, goede randvoorwaarden neerzetten en het publieke bestel inrichten met goede waarborgen. De commissaris van de koning vervult die onafhankelijke rol nu niet binnen de gemeente, maar zou die rol meer op zich kunnen nemen. Dat is een denkrichting.’
Kwetsbaarder voor politieke druk
‘Feitelijk gebeurt er nog niets’, weet bestuurskundige Niels Karsten. ‘Maar de grondwetswijziging biedt ruimte om de aanstellingswijze te veranderen.’ Zijn kritische beschouwing ‘De burgemeester als vriend of vijand van de rechtsstaat’ was aanleiding voor het symposium over de rol van de burgemeester in de democratische rechtsstaat dat 21 juni plaatsvindt in Tilburg.
In die beschouwing betoogt hij onder meer dat de deconstitutionalisering van de burgemeester zijn onafhankelijkheid mogelijk verder gaat uitkleden. ‘Mijns inziens worden door de raad gekozen burgemeesters alleen maar kwetsbaarder voor politieke druk’, geeft Karsten aan. ‘Een direct gekozen burgemeester krijgt een maatschappelijk mandaat om tegen integriteitsschendingen op te treden, maar is ook vatbaarder voor maatschappelijke druk.
Kun je dan Zwarte Pietdemonstraties nog laten doorgaan? Het wordt voor burgemeesters nog ingewikkelder om de rechtsstaat te verdedigen. Het is te makkelijk om te zeggen dat de Kroonbenoeming een formaliteit is, want alleen de minister kan een burgemeester ontslaan. De gemeenteraad moet eerst, goed gemotiveerd, van verstoorde verhoudingen spreken. Straks hoeft dat misschien niet meer.’
Terughoudendheid CdK begrijpelijk
De commissaris van de Koning of zelfs de minister zouden de burgemeester vanuit hun rol kunnen ondersteunen. ‘Een paar jaar geleden trad de burgemeester van Brunssum op tegen een verziekte bestuurscultuur. Hij kwam in conflict met de raad en het college en is opgestapt. Daar had de minister het ontslag kunnen weigeren.
Ook commissarissen kunnen ondersteuning bieden, maar ze hebben buiten de mogelijkheid een waarnemer aan te wijzen weinig middelen: de wettelijke bepaling is dat de commissaris mag adviseren en bemiddelen, niet ingrijpen. Bovendien zijn ze terughoudend. Dat is begrijpelijk, want het hoogste orgaan is uiteindelijk de gemeenteraad. Ik benijd de burgemeester ook niet die zou moet terugkeren in een gemeente waar hij in conflict ligt met de raad.’
Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nummer 12 van deze week
BB 24.11.2018Niemand is zo goed voorbereid aan het burgemeesterschap begonnen als Ruud van Bennekom in Bunnik. De voormalig directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters kent de valkuilen van het ambt, maar weet ook dat ‘adviseren echt iets anders is dan burgemeester zijn’.
Gat
Van Bennekom is op zijn 58ste een bestuurlijke nieuwkomer, en ook weer niet. Hij was tot zijn installatie vorige week in Bunnik vijftien jaar directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB). ‘Ik ken het vak door en door, maar tussen kennis en kunde gaapt een gat. Burgemeesters adviseren is iets anders dan burgemeester zijn’, zegt hij.
Privédingen
Van Bennekom was de laatste vier jaar een van de begeleiders van het burgemeestersklasje – de starterscursus die het Genootschap geeft voor beginnende burgemeesters. ‘Een absolute must’, ook voor hem. ‘Je kunt in zo’n cursus dingen halen maar ook ervaringen delen. Burgemeester word je pas door het te zijn.
Je moet het vak ontwikkelen. Ik heb geleerd dat je dat met elkaar doet. Je slijpt je vak in zo’n cursus. Het is eigenlijk meer een programma: vier keer twee dagen, waarbij je in een besloten omgeving met je collega’s deelt waar je tegenaan loopt. Dat is heel anders voor een deelnemer dan voor een begeleider. Je zit met je collega-burgemeesters in hetzelfde schuitje, er spelen privédingen, je moet alles ontdekken in je nieuwe gemeente.’
Hoogmoed
Van Bennekom heeft de afgelopen jaren als NGB-directeur talloze burgemeesters zien struikelen door hoogmoed en in de grootste val van het ambt zien trappen: de automatische piloot. ‘Dat je denkt: zoals het altijd is gegaan, gaat het nu ook en het is dik in orde met mijn bagage. Toen ik in 2003 bij het Genootschap begon, was het burgemeesterschap veel meer een extensieve functie.
Je maakte veel uren, maar met de tijdverdichting viel het wel mee. De eerste conferenties van het Genootschap van Burgemeesters in Lochem waren hoorcolleges. Je zag de deelnemers indommelen. Nu zijn de conferenties interactief. De samenleving komt ook niet meer in rustige golven over je heen, het zijn vloedgolven geworden. Als je vindt dat die vloedgolf geen vat op jou krijgt, dan gaat het absoluut fout. Je moet het vermogen ontwikkelen om te kunnen blijven leren.’
Ja, maar
‘De burgemeester heeft bevoegdheden gekregen die erg individueel zijn gericht. Huisverbod, woonoverlast, drugsoverlast – jíj legt de sancties op, niet de rechter. In 2003 kon je de bevoegdheden van de burgemeester kwijt in één alinea, vijftien jaar later zijn het drie A-4’tjes.’ Het is daarbij volgens hem de ‘kunst om verticaal te beslissen en horizontaal te communiceren’.
Daarbij wordt de burgemeester niet geholpen door het ‘comité van de onderlinge bewonderaars’. Van Bennekom: ‘Burgemeesters horen vooral hoe goed het gaat, terwijl het nu juist gaat om de signalen die je niét krijgt. Wethouders die burgemeester worden, herkennen dat. Als je als wethouder iets zegt, dan zeggen mensen: “Ja, maar…” Als je als burgemeester precies hetzelfde vertelt, dan zeggen mensen: “Ja …”, en dan valt er een stilte. Het voelt fijn om gelijk te krijgen, maar een alerte burgemeester luistert naar de dingen die níet gezegd worden.’
Nu of nooit
Hij had tot zijn pensioen in de luwte NGB-directeur kunnen blijven. Waar begin je op je 58ste aan. ‘Zo oud ben ik toch niet?’, zegt hij. ‘De gemiddelde leeftijd waarop iemand burgemeester wordt, is nog steeds 50 jaar. Ik had het erg naar mijn zin bij het Genootschap, maar het begon vanzelfsprekend te worden. Het was nu of nooit, want om na je 60ste van baan te veranderen? Dan zit niemand meer op je te wachten. In een strakke hiërarchische organisatie pas ik niet. Maar als je om mensen geeft, dan past het burgemeesterschap wél bij je. Het kriebelde.
Dat is niet vanzelfsprekend voor veel kandidaten hoor. Ik kreeg regelmatig mensen bij mij op kantoor die burgemeester wilden worden. “Waar dan?”, vroeg ik. “Amsterdam en Rotterdam, dat gaat niet, dat begrijp ik ook wel, maar Amersfoort of Breda?”, was dan het antwoord. “Kun je je ook verplaatsen in Oirschot of Rucphen?”, vroeg ik dan. Dat was iets anders, terwijl je het óveral leuk moet vinden om bij een 100-jarige langs te gaan. Die waarachtigheid is heel belangrijk voor een burgemeester.’
Mensen verstaan
Van Bennekom zag zich ook niet burgemeester van Oirschot of Rucphen worden. Niet omdat hij zijn neus ophaalt voor kleine gemeenten, maar omdat hij er niet thuishoort. ‘Als ik één ding bij het Genootschap heb geleerd, dan is het wel dat je als burgemeester bij een gemeente moet passen. Je moet de mensen verstaan. Daarmee bedoel ik niet dat je hoort wat ze zeggen, maar dat je weet wat dat betekent. Ik zou echt tekortkomen in het noorden, oosten en zuiden van het land.’
Telegraaf 24.11.2018 Premier Rutte vindt het niet nodig een door de bevolking gekozen burgemeester in te voeren. „Persoonlijk ben ik voor het huidige systeem”, zei de premier op het VVD-congres in Den Bosch.
Deze week gaf het parlement groen licht voor het uit de grondwet halen van de benoeming door de Kroon van de burgemeester. Dit kan de eerste stap zijn op weg naar een direct gekozen burgemeester, waar regeringspartij D66 al lang voor pleit. In de coalitie is evenwel niet afgesproken of de direct gekozen burgemeester wordt ingevoerd. Regeringspartij CDA zit er bijvoorbeeld niet op te wachten.
„De VVD heeft er al jarenlang een discussie over”, zegt Rutte. Hij sluit niet uit dat zijn partij op een zeker moment een nieuw standpunt inneemt, maar voorlopig is dat niet het geval. Wat hem betreft, verandert er verder niks aan de huidige praktijk, waarin de gemeenteraad een voordracht doet aan het kabinet over wie burgemeester moet worden. „Dit is niet stuk, dit hoeft niet gerepareerd te worden”, zei Rutte over het huidige systeem.
RO 23.11.2018 De ministerraad heeft op voorstel van minister Ollongren ingestemd met een grondwetswijziging. Het gaat om het ter bekrachtiging aan de Koning voordragen van het initiatiefvoorstel-Jetten tot deconstitutionalisering van de aanstellingswijze van de burgemeester en de Commissaris van de Koning (CdK).
De wetgever is na een zogenoemd contraseign per direct bevoegd om te besluiten over de aanstellingswijze.
De Eerste Kamer stemde hier op dinsdag 20 november mee in met de vereiste twee derde meerderheid. Het voorstel schrapt de grondwettelijke Kroonbenoeming van de burgemeester en de CdK, maar draagt de wetgever op hun aanstellingswijze in de gewone wet te regelen.
Na de inwerkingtreding verandert er in beginsel niets aan de huidige procedure van benoeming. Burgemeesters blijven vanwege de Gemeentewet benoemd door de Kroon op aanbeveling van de gemeenteraad. CdK’s blijven volgens de Provinciewet benoemd door de Kroon, op aanbeveling van Provinciale Staten. In de praktijk wordt door de Kroon niet van de aanbeveling afgeweken.
Deze benoemingsprocedure blijft van kracht totdat de wetgever op enig moment in de toekomst aanleiding voor verandering ziet. Tijdens het debat in de Eerste Kamer is een motie-Rombouts aangenomen die richting geeft aan toekomstige discussie over eventuele verandering van positie en aanstellingswijze van de burgemeester.
Minister Ollongren heeft de motie omarmd en schreef er vorige week een brief over aan de Eerste Kamer.
BB 20.11.2018 De Eerste Kamer stemde vandaag over het uit de Grondwet halen van de Kroonbenoeming van de burgemeester (en commissaris van de koning). Burgemeesters zijn faliekant tegen het D66-wetsvoorstel, dat de gekozen burgemeester mogelijk maakt.
Een nieuw soort burgemeester waar Nederland juist behoefte aan heeft, meent burgemeester Tjeerd van der Zwan (PvdA) van Heerenveen.
31 collega’s van u schreven de Eerste Kamer: houd de burgemeester in de Grondwet, want ‘onze aanstellingswijze helpt ons in ons functioneren’. Volgens de opsteller van de brief burgemeester Kolff van Dordrecht denkt 95 procent van ‘s lands burgemeesters er zo over.
‘Ik weet het niet; 95 procent lijkt mij overtrokken. Ik ken veel burgemeesters die er anders over denken en die vinden dat ze juist níet goed worden geholpen door de afstandelijke aanstellingswijze. In de burgemeesterscontreien waarin ik verkeer, wordt daarom bepleit om de burgemeester uit de Grondwet te halen.
Dan kun je nog steeds alle kanten op natuurlijk. Ik ben zelf als een van de weinigen, zeg ik er meteen bij, voor de direct gekozen burgemeester.’
Uw collega’s vrezen dat het lokaal bestuur zonder Grondwet geregeerd gaat worden door de waan van de dag.
‘Die redenering doet mij denken aan de regenten van vroeger, die ook vonden dat je het volk niet kon vertrouwen. In die zin veranderen de tijden niet. Oud-burgemeester Rombouts van Den Bosch zei dat prins carnaval gekozen zou kunnen worden. In de kern vertrouwen bestuurders die de burgemeester in de Grondwet willen houden de mensen niet.
De mensen op straat zijn kennelijk niet in staat om de juiste persoon te kiezen. Als je dat vindt, dan moeten we terug naar het vroegere kiesrecht, waarbij alleen ‘verstandige’ mensen mochten kiezen. Welke opleiding heb je gehad en mogen we de belastingaanslag even zien? Dat kan ook hoor, maar zeg het dan.’
Je kunt het denken, maar dat kun je anno 2018 niet maken.
‘Kun je niet maken, kun je niet maken? Dat zeggen ze nu toch ook? Ze vertrouwen het electoraat niet. Als je de mensen laat bepalen wie de burgemeester wordt, dan wordt hij een speelbal. Dus bedisselen we in achterkamertjes wie de burgemeester en de commissaris van de koning worden.
En hoe we dat hebben gedaan, verstoppen we achter de geheimhoudingsplicht. Vind je het gek dat er zo weinig interesse is in de lokale democratie? De desinteresse blijkt ook uit het feit dat het in Nederland niets meer uitmaakt bij welke partij een burgemeester in spe lid hoort.
Ik vind dat het wél wat moet uit uitmaken. We gaan ook meer in de pas lopen met wat in de rest van de wereld heel gewoon is. Het is toch raar dat wij in Nederland geen enkele invloed hebben op de boegbeelden van het bestuur?’
De burgemeester wordt toch door de raad gekozen?
‘Ja, zoals de Eerste Kamer wordt gekozen – indirect. Dat is ook iets van vroeger. Het electoraat is niet te vertrouwen, dus wat doe je? Je kiest eerst anderen, die dan weer voor jou de verstandige keuze kunnen maken.
Zo komen wij in Nederland ook aan onze burgemeesters. Wat is daar mis mee, zeggen de meeste bestuurders. Welk probleem wil je nou oplossen. Het gaat toch goed zo? Maar is dat zo? Het is echt een groot probleem dat mensen zich niet betrokken voelen bij het bestuur. En dat komt volgens mij onder meer omdat niemand met een direct mandaat in het bestuur zit. Mensen herkennen zich er niet in.’
Dat verandert als de burgemeester niet meer door de Kroon wordt benoemd?
‘Met de rechtstreeks gekozen burgemeester komt er meer dynamiek in en belangstelling voor de lokale politiek. Het gaat dan ergens om. Nu heeft de burgemeester helemaal niets te vertellen over de dingen die mensen raken. De burgemeester van nú is min of meer een beklagenswaardige figuur.’
De burgemeester heeft hulp nodig?
‘De burgemeester is niet zielig, maar als hij gekozen zou worden, zou hij wél meer voor de mensen in de gemeente kunnen betekenen. In de ogen van de bevolking is hij het boegbeeld van de gemeente, maar de verwachtingen kan hij nooit echt waarmaken.
Je wilt niet weten hoeveel verzoeken een burgemeester krijgt, maar over de zaken die van wezenlijk belang zijn voor de mensen in zijn gemeente gaat hij niet. In de ogen van de bevolking zou hij wel wat te zeggen moeten hebben. Natuurlijk, de burgemeester kan nu een rol spelen in het college en in de raad, maar hij kan niets beslissen.’
Uit de Grondwet of niet, uw burgemeester gaan we toch niet krijgen?
‘Ik vrees dat het een utopie is. Alles blijft bij hetzelfde; het enige verschil is dat de Koning eruit wordt gehaald en de gemeenteraad ervoor in de plaats komt.’
NOS 20.11.2018 De manier waarop burgemeesters worden aangesteld, verdwijnt definitief uit de grondwet. Zoals zich vorige week al aftekende, heeft de Eerste Kamer ingestemd met een initiatiefwet van D66 waarin dat wordt geregeld. Omdat het om een wijziging van de grondwet gaat, moesten Tweede en Eerste Kamer er allebei twee keer mee akkoord gaan, de tweede keer met een tweederdemeerderheid.
Bij de stemming van vandaag schaarden zich uiteindelijk 57 van de aanwezige 68 senatoren achter de initiatiefwet van D66-fractievoorzitter Jetten en stemden 11 Eerste Kamerleden ertegen. Voor waren behalve regeringspartij D66 ook de coalitiepartners CDA en ChristenUnie en het grootste deel van de VVD en verder de oppositiepartijen SP, PVV, GroenLinks, Partij voor de Dieren en 50Plus. Tegen stemden PvdA, SGP, OSF en één VVD’er, Kamervoorzitter Broekers-Knol.
Nu geen verandering in de praktijk
D66, zelf voorstander van de gekozen burgemeester, vindt het niet meer van deze tijd dat discussies over de manier waarop de burgemeester wordt aangesteld steeds werden bemoeilijkt doordat de grondwet de benoeming voorschreef.
Dat de benoeming van de burgemeester uit de grondwet gaat, betekent overigens niet automatisch dat er in de praktijk nu iets verandert. Jetten heeft aangekondigd dat hij niet snel met vervolgstappen zal komen. Dus voorlopig blijft het huidige systeem bestaan: de Kroon (het kabinet en de koning) benoemt de burgemeester na een voordracht door de gemeenteraad. Dat staat ook zo in de gemeentewet.
Burgemeester blijft onafhankelijk
Tegenstanders van de grondwetswijziging vinden dat eerst duidelijk moet worden wat er in de praktijk met de burgemeester gaat gebeuren voordat de grondwet wordt aangepast.
De Eerste Kamer sprak vandaag op aandrang van het CDA al uit dat bij een eventuele nieuwe manier van aanstellen de burgemeester relatief onafhankelijk moet blijven. Ook moet de raad aan het hoofd van de gemeente blijven staan.
In 2005 werd al over een soortgelijke wijziging van de grondwet gepraat: toen keerde de Eerste Kamer zich uiteindelijk tegen het voorstel; dat leidde toen tot het opstappen van D66-minister en vicepremier De Graaf.
BB 20.11.2018 Een belangrijk obstakel voor een gekozen burgemeester verdwijnt uit de grondwet. De Eerste Kamer heeft besloten de huidige procedure over de benoeming van burgemeesters uit de grondwet te schrappen.
Duidelijke meerderheid
Met een duidelijke meerderheid van 57 tegen 11 zetels ging de senaat akkoord met het voorstel van D66-voorman Rob Jetten. Hij wil dat burgemeesters worden gekozen. Nu regelt de grondwet nog een benoeming per koninklijk besluit. Dat wordt als ouderwets en ondemocratisch beschouwd.
Begin dit jaar haalde ook al de Tweede Kamer een streep door de procedure. Jetten wil nu eerst een brede discussie over de positie van de burgemeester.
Groot succes
Het schrappen van de benoeming geldt als een groot succes voor D66 bij haar streven naar democratische vernieuwing. Een gekozen burgemeester is een van de kroonjuwelen van de regeringspartij.
Angst
Een groot deel van de Eerste Kamer was aanvankelijk nogal sceptisch. Zo hadden ook coalitiepartners CDA, VVD en ChristenUnie twijfels. Zij vreesden een uitholling van het burgemeestersambt, en vroegen de zekerheid dat de burgemeester ‘relatief onafhankelijk’ en een verbindende figuur voor alle burgers blijft.
De angst bestond dat het schrappen van de huidige procedure meteen de weg effent voor een gekozen burgemeester. Jetten stelde de senaat gerust. Hij zei niet van plan te zijn ‘heel snel’ een wetswijzing in te dienen om een volgende stap vast te leggen.
Achterkamertjes
In de huidige procedure geeft de koning een klap op de voordracht van de minister van Binnenlandse Zaken, na een aanbeveling van de gemeenteraad op basis van een vertrouwenscommissie. Critici spreken over achterkamertjes en een banencarrousel voor de grote partijen.
Commissaris van de Koning
Niet alleen de benoeming van de burgemeester verdwijnt uit de grondwet, maar ook die van de commissaris van de Koning in de provincies. Daarmee wordt in ieder geval de weg vrij om hun aanstelling op een andere manier te regelen. (ANP)
NU 20.11.2018 De Eerste Kamer heeft dinsdag ingestemd met het wetsvoorstel van D66 om de benoeming van de burgemeester en de commissaris van de koning uit de Grondwet te halen. Deze deconstitutionalisering van de kroonbenoeming maakt de weg vrij voor een gekozen burgemeester.
Omdat het gaat om een grondwetswijziging had D66-fractievoorzitter Rob Jetten, die de initiatiefwet verdedigde, een tweederdemeerderheid in de Eerste Kamer nodig.
Het voorstel heeft in de eerste lezing al een tweederdemeerderheid in de Tweede Kamer en de Eerste Kamer gehaald. Begin dit jaar kreeg het plan in tweede lezing steun van 147 Kamerleden en dinsdag stemden 57 van de 68 aanwezige senatoren voor.
Naast D66 stemden ook de fracties van de VVD (met uitzondering van een senator), CDA, PVV, SP, ChristenUnie, GroenLinks en Partij voor de Dieren in met het voorstel. PvdA, SGP en OSF stemden tegen.
Op dit moment speelt de benoeming zich achter gesloten deuren af, met een besloten sollicitatieprocedure waarin een burgemeesterskandidaat uiteindelijk door de koning benoemd wordt. De wijziging van de Grondwet moet het makkelijker maken om de procedure waarmee burgemeesters benoemd worden te kunnen veranderen.
Een rechtstreeks door de burger gekozen burgemeester is zo’n optie, net als de mogelijkheid om de gemeenteraad de burgervader te laten kiezen. De grootste partij bij de gemeenteraadsverkiezingen de burgemeester laten leveren behoort ook tot de mogelijkheden.
Rechtstreeks gekozen bestuurder is ‘kroonjuweel’ voor D66
D66’er Jetten heeft de senatoren echter verzekerd dat zijn partij op korte termijn niet met dergelijke voorstellen zal komen, maar de partij heeft er nooit een geheim van gemaakt dat de deconstitutionalisering van de kroonbenoeming de eerste stap naar de gekozen burgermeester is.
De partij pleit sinds haar oprichting voor bestuurlijke vernieuwingen. Het door burgers laten kiezen van bestuurders wordt door D66 als een van de belangrijkste kroonjuwelen gezien. D66 heeft eerder gepoogd de rechtstreeks gekozen burgemeester in te voeren, maar dat voorstel van toenmalig D66-minister Thom de Graaf sneuvelde in de senaat.
Dat D66 de Grondwet nu wel weet aan te passen, wordt in de partij gevierd als een overwinning. De partij kreeg stevige kritiek te verduren toen in het regeerakkoord werd afgesproken om het raadgevend referendum af te schaffen.
In aanloop naar de senaatsverkiezingen van maart volgend jaar zal de nieuwe D66-fractievoorzitter Jetten de afschaffing van de kroonbenoeming maximaal inzetten om de kiezer duidelijk te maken dat zijn partij de bestuurlijke vernieuwingsdrang niet verloren is.
Telegraaf 20.11.2018 De gekozen burgemeester komt een stap dichterbij. De huidige benoeming van burgemeesters wordt uit de grondwet gehaald.
De benodigde tweederde meerderheid van de Eerste Kamer heeft besloten dat de burgemeestersbenoeming niet meer moet worden vastgelegd in de grondwet, zoals D66-voorman Rob Jetten voorstelde. 57 senatoren stemden voor, 11 stemden tegen.
Tot op heden stond in de grondwet dat burgemeesters door de Kroon (de Koning en burgemeesters) worden benoemd. D66 vreesde even dat CDA en VVD zouden dwarsliggen, maar die partijen stemden toch met overgrote meerderheid in. Slechts één VVD-senator stemde tegen.
Het plan is daardoor definitief aangenomen. Dat voorstel was al twee keer met de vereiste meerderheid door de Tweede Kamer gekomen en al een keer eerder door de Eerste Kamer. De tweede en laatste lezing in de senaat is nu dus met een meerderheid aangenomen.
Bal bij Kamer
Overigens betekent het besluit nog niet dat er spoedig een gekozen burgemeester komt. D66-minister Ollongren en fractieleider Jetten (D66) komen niet met een wetsvoorstel om een gekozen burgemeester voor te stellen, zeggen ze. Het lijkt de D66-bewindsvrouw ’onwaarschijnlijk’ dat dat überhaupt snel gebeurt. In ieder geval ligt de bal nu in de Tweede Kamer. Daar kan een wetsvoorstel worden ingediend om burgemeesters op een andere manier te benoemen.
De benoeming van de burgemeester verdwijnt uit de Grondwet. Dinsdag stemde de Eerste Kamer voor. Welke opties heeft de politiek nu?
NRC 20.11.2018 Het is D66 gelukt: de benoeming van de burgemeester wordt uit de Grondwet geschrapt. De Eerste Kamer stemde dinsdag met de vereiste tweederde meerderheid voor deze grondwetswijziging. De politiek kan de manier waarop de burgemeester wordt benoemd nu via een gewone wetswijziging veranderen.
De vraag is of de politiek dat wil. Deze grondwetswijziging verplicht tot niets: de huidige benoeming bij ‘koninklijk besluit’ staat ook in de Gemeentewet. In de praktijk kiezen de gemeenteraden via een vertrouwenscommissie de burgemeester, tot grote tevredenheid van veel partijen. Dat er officieel nog een Kroonbenoeming is, geeft het ambt volgens sommigen extra gezag.
Initiatiefnemer Rob Jetten en minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (beiden D66) moesten de senaat beloven dat zij niet zomaar het initiatief nemen om de benoeming te veranderen. De coalitiefracties in de Eerste Kamer benadrukten in een gezamenlijke en breed gesteunde motie nog dat de burgemeester zijn „relatief onafhankelijke positie” moet behouden en vooral een „verbindend bestuurder van álle burgers” moet blijven.
Toch zal het debat over hoe de burgemeester wordt benoemd door deze grondwetswijziging worden aangewakkerd. Welke opties heeft de politiek nu?
1 Niets doen
Een reële optie, zeker voor deze kabinetsperiode. D66 streeft nog altijd naar een rechtstreeks door de bevolking gekozen burgemeester, maar VVD, CDA en ChristenUnie zijn zeer gecharmeerd van de huidige praktijk met een grote rol voor de gemeenteraad. Minister Ollongren schreef vrijdag in een brief aan de Eerste Kamer nog dat de positie die de burgemeester nu heeft „in belangrijke mate heeft bijgedragen aan de continuïteit en de stabiliteit van het lokaal bestuur”.
2 Verkiezing door de gemeenteraad
De gemeenteraad heeft al veel invloed, maar kiest nu uit sollicitanten die vaak van buiten de gemeente komen en al door de commissaris van de koning zijn beoordeeld. Een zuivere verkiezing door de gemeenteraad maakt van de burgemeester „een veel politieker figuur”, zegt bestuurskundige Niels Karsten (Universiteit Tilburg). Hij doet al jaren onderzoek naar de positie van de burgemeester en noemt deze variant ‘het Vlaamse model’: politieke partijen gaan daar vaak met hun burgemeesterskandidaat de gemeenteraadsverkiezingen in. Deze variant lijkt op de huidige benoemingswijze, maar brengt toch echte verandering, denkt Karsten. De burgemeester – in België nu vaak de fractievoorzitter van de grootste partij – wordt meer dan nu een politicus, maar voert wel het coalitieakkoord uit.
3 Rechtstreekse verkiezing door bevolking
De voorkeursvariant van D66 en populistische partijen als de PVV. De vraag is wel hoe de rechtstreeks gekozen burgemeester zich verhoudt tot de eveneens gekozen gemeenteraad, als beide in aparte verkiezingen worden gekozen. „In ons huidige systeem krijgt een gekozen burgemeester dan weinig macht”, zegt Karsten. Hij heeft nu vooral bevoegdheden op het terrein van openbare orde, maar zou daarbuiten weinig ruimte hebben om een politiek programma uit te voeren. De gemeenteraad bepaalt immers de hoofdlijnen van het beleid.
Een gekozen burgemeester mét macht, ook wel de ‘presidentiële burgemeester’ genoemd, is ook een optie. Maar dit vereist wel de verbouwing van het hele lokaal bestuur, zegt Karsten, want zulk leiderschap past niet goed binnen onze consensusdemocratie. „Je kunt van de burgemeester de aanvoerder van het lokaal bestuur maken, dat is nu nog de gemeenteraad. In dat geval kan hij of zij eigen wethouders benoemen.”
Het zal in zo’n geval stevig kunnen botsen tussen burgemeester en gemeenteraad, maar volgens Karsten is dat niet per se slecht. „In het buitenland zie je niet dat dit tot verlamming van het lokaal bestuur leidt. Je kunt het ook als een systeem van checks and balances zien, waarbij twee machtsorganen binnen het lokaal bestuur er samen uit moeten komen.”
Deze laatste variant lijkt politiek voorlopig onhaalbaar. Rob Jetten zei in de Eerste Kamer dat D66 zo’n presidentiële burgemeester niet wil. Bovendien is ook hiervoor een grondwetswijziging nodig: artikel 125 van de Grondwet bepaalt dat de gemeenteraad het hoogste orgaan in het lokaal bestuur is.
4 Lokale variatie
Een variant die wel eens vergeten wordt, maar zeker mogelijk is: lokaal maatwerk. Geef gemeenten, zoals bijvoorbeeld in Engeland, de vrijheid om wel of niet te kiezen voor een burgemeestersverkiezing. In grote gemeenten leeft het idee voor zo’n rechtstreekse verkiezing soms meer. Zo was er dit jaar een burgerpetitie voor een rechtstreekse verkiezing in Amsterdam, maar die is binnen de huidige wet niet mogelijk.
Gemeenten de vrijheid geven vindt Karsten best een logische keuze. „In Nederland hechten we erg aan de uniformiteit van bestuur en vinden we verschillen tussen gemeenten heel eng. Maar je kunt je afvragen of de nationale wetgever dit moet bepalen.”
AD 20.11.2018 De gekozen burgemeester is een stapje dichterbij gekomen. De Eerste Kamer heeft vanmiddag ingestemd met het D66-voorstel om de burgemeestersbenoeming uit de Grondwet te halen. De coalitiepartijen VVD en CDA dreigden vorige week nog roet in het eten te gooien, maar stemden alsnog voor.
Voorlopig blijft de gemeenteraad de burgemeesterskandidaat kiezen, die vervolgens wordt benoemd door de regering. Er verandert dus niets aan de huidige praktijk. Wel ligt nu de weg open voor een wetswijziging om de burgemeester rechtstreeks door de burgers te laten kiezen. Daar is straks een simpele meerderheid van het parlement voor nodig.
Een rechtstreeks gekozen burgemeester is behalve een wens van D66 ook de wens van steeds meer andere partijen zoals de PVV. Premier Rutte zei onlangs nog dat zo’n wetswijziging er deze kabinetsperiode niet zal komen.
In de Eerste Kamer stemden uiteindelijk alleen PvdA, SGP, OSF en één VVD-senator tegen. Zij willen dat de gemeenteraad het laatste woord houdt. De ChristenUnie wil dat ook, maar stemde toch voor omdat de kans volgens de partij klein is dat er in de praktijk iets verandert.
Té politiek
Behalve de tegenstanders zijn óók de voorstanders bang dat een burgemeester in de toekomst een té politieke functie wordt en niet meer zoals nu ‘boven de partijen’ staat. Daarom werd ook een motie aangenomen die uitspreekt dat de Senaat dat niet wil. Tijdens het debat vorige week paaide D66-fracievoorzitter Rob Jetten (die het initiatiefwetsvoorstel verdedigde) de kritische Senaatsfracties door te zeggen dat hij niet pleit voor een ‘zware, presidentiële burgemeester’, die bijvoorbeeld wethouders kan ontslaan.
Ook liet Jetten doorschemeren dat het nog wel even kan duren voordat zijn partij met een wetsvoorstel voor een gekozen burgemeester komt. Hoewel de coalitiepartijen in eerste instantie kritisch waren, stemden ze toch in.
In het regeerakkoord hadden regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie al vastgelegd dat de grondwetswijziging door zou gaan. Dit op uitdrukkelijk verzoek van D66 dat wel het raadgevend referendum, een van de kroonjuwelen van de partij, moest laten varen. In januari dit jaar stemden 147 van de 150 leden van de Tweede Kamer al in met het D66-voorstel.
Telegraaf 20.11.2018 De benoeming van de burgemeesters in Nederland kan waarschijnlijk op de schop. De Eerste Kamer schrapt dinsdag naar verwachting de procedure uit de grondwet, een beslissing waarvoor een tweederdemeerderheid nodig is. Het zou een forse overwinning betekenen voor regeringspartij D66.
Het debat dat vorige week over de kwestie werd gevoerd, was nog spannend. Onder meer regeringspartijen CDA en VVD hadden nog vragen. Zij willen dat de burgemeester ook in de toekomst „relatief onafhankelijk blijft.” Het CDA gaf uiteindelijk aan voor te zullen stemmen, de VVD is vooralsnog niet overtuigd.
Een deel van de senaat toonde zich bezorgd dat het schrappen van de huidige procedure meteen de weg effent voor een gekozen burgemeester, ofschoon er in het voorstel waarover wordt gestemd nog geen nieuwe procedure wordt beschreven. De benoeming gebeurt nu nog per Koninklijk Besluit.
D66-voorman Rob Jetten, die het plan vorige week verdedigde, zei niet van plan te zijn „heel snel” een wetswijzing in te dienen om een volgende stap vast te leggen. Hij wil eerst een brede discussie over de positie van de burgemeester.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/44b31cde-81df-11eb-b359-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ea0d28c0-348f-11eb-ae27-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/04c85a6e-242c-11eb-9d15-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/04d8ac0c-242c-11eb-9d15-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0b24e30-ba8e-11ea-86f4-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/442f224a-afde-11ea-acd7-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a8d08144-9625-11ea-849d-0218eaf05005.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/924332c0-06fe-11ea-be08-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5cba9ea0-05e5-11ea-bb84-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9f634f82-04b8-11ea-976e-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3bec934a-0482-11ea-99dd-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3c020b9e-0482-11ea-99dd-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/75387bfe-d873-11e9-ab85-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/28f74766-c8dd-11e9-9a41-02d2fb1aa1d7.jpg)
Auteur PieterOmtzigt
Auteur
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/94bf4568-a26b-11e9-b8f4-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8e1620dc-a226-11e9-b27a-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7fd13842-9ea0-11e9-84e9-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/29c8241a-9e73-11e9-b4a1-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c40fa926-9d06-11e9-b6a2-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a46c4f74-971c-11e9-8417-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/300221c6-8ee9-11e9-bad4-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/66ca0af6-8c6a-11e9-b7b5-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/beb9f1e2-8bd2-11e9-931b-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/34ada862-8bc9-11e9-9f69-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e7988224-703c-11e9-ae89-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/58c94202-55fe-11e9-8be0-02d1dbdc35d1.jpg)
Auteur
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a7a84052-4ff1-11e9-bd14-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/642cf8fa-3ebb-11e9-a6fa-a37f2baeb519.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/64862014-30fc-11e9-a418-2df1f7a37429.jpg)
Arendo Joustra 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/071dc802-2de4-11e9-8378-3fb292e857e6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e27585b0-297b-11e9-9900-bd1513695729.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fa3a0bee-27b9-11e9-89b3-a7cc3f483c4c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b1bcd5e0-25a2-11e9-9993-91f550d33d08.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/51d6637c-25f6-11e9-9900-bd1513695729.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/249b113e-24a5-11e9-a3de-a99c75d6b60c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/114b1646-260e-11e9-89b3-a7cc3f483c4c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c2f08494-2497-11e9-a08f-4ddbf62ed589.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/69b78eb6-24c6-11e9-8286-855d37de608e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/46f5f222-20b7-11e9-93e7-1983be47d715.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b8e53d10-208b-11e9-bda7-0118e8281e29.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce6a3bb4-208a-11e9-bd48-6d1eda59c66c.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/01/thom-liggend.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data37994986-f7f0d5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b2f81dae-eff4-11e8-8fdf-fb7812d67f0e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/47a3a700-ecc8-11e8-a710-c9781a85a5c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/be7186ae-ec91-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.