De protesten zijn geïnspireerd op de gelijknamige protestbeweging Les Gillets Jaunes in Frankrijk. Ook de Franse protestbeweging voert actie voor meer koopkracht en tegen de hervormingen van de Franse regering.
Vorig jaar rond Oud en Nieuw waren de verwachtingen nog vrij hoog gespannen. Na maanden onderhandelen zat er eindelijk een nieuw kabinet, met daarin veel nieuwe gezichten. Het oogde fris en veelbelovend.
AD 21.01.2019
Kibbelcoalitie
PvdA-leider Lodewijk Asscher vindt dat de regeringspartijen meer bezig zijn om hun onderlinge verschillen uit te venten dan met het land. Deze ‘kibbelcoalitie’staat volgens hem voor de keuze: ,,Ga aan de slag of ga uit de weg”, zei Asscher tijdens het PvdA-congres in Den Bosch.
Volgens Asscher is er in de laatste veertig jaar geen kabinet geweest dat onder betere economische omstandigheden begon. Desondanks weet de regering weinig tot stand te brengen, aldus de PvdA-leider. ,, Het enige dat dit kabinet heeft gepresteerd, is een enorme belastingverlaging voor multinationals”, sneerde hij.
Geld in de pot
Het is de regering in 2018 niet gelukt het geld, dat beschikbaar was om Nederland mooier en beter te maken, op te krijgen. Er bleef bijna 4 miljard euro in de pot zitten. Onderschrijding heet dat in de taal van Den Haag. De oorzaak zit volgens NRC voor een groot deel bij de arbeidsmarkt: ook de overheid kan moeilijk mensen krijgen.
Een aantal grote posten waar geld over bleef:
Basisonderwijs (OCW) | 280 miljoen
Wegen (I&W) | 500 miljoen
Armoedebestrijding kinderen (SZW) | 30 miljoen
Verpleegzorg (VWS) | 577 miljoen
Krijgsmacht (Defensie) | 775 miljoen
Politie (Justitie & Veiligheid) | 154 miljoen
AD 29.12.2018
Omslag
Echter, Inmiddels lijkt de stemming omgeslagen. Het wantrouwen in het kabinet groeit. Mensen gaan in gele hesjes en met anti-Rutte-slogans de straat op. En op de sociale media regent het grieven over een regering die wel oog zou hebben voor multinationals, maar ondertussen de energierekening en de btw op de dagelijkse boodschappen verhoogt.
De organisatie is in handen van een groep scholieren van de Daltonschool in Den Haag. Daar doet Stijn Warmenhoven uit 6 VWO de woordvoering. De scholier zegt teleurgesteld te zijn in het onlangs gepresenteerde klimaatakkoord. “Het zijn helaas vooral de burgers die moeten veranderen. Natuurlijk moeten die veranderen, maar de grote bedrijven die juist veel uitstoten moeten ook veranderen. Voor hun is het klimaatakkoord niet streng genoeg.”
3000 deelnemers
De organisatoren hopen op zeker 3000 deelnemers voor de mars. Zeker is al dat er gestart gaat worden op het Malieveld.
Van de belofte dat burgers er in 2019 toch inKoopkrachtop vooruitgaan, geloven de klagers niks, want er komen ook nog allerlei maatregelen aan, zoals de uitvoering van het klimaatakkoord. En die zullen ook wel voor rekening van de gewone man en vrouw komen, denken deze kiezers.
Een vliegtaks, een hogere benzineprijs, hogere parkeertarieven voor benzineauto’s, een mogelijk verbod op de verkoop van benzine- en dieselauto’s in 2030, dure warmtepompen.
Dat bevestigen ingewijden die betrokken waren bij de onderhandelingen over het klimaatakkoord. In het omstreden pakket aan groene maatregelen wordt geopperd om het bezit van een auto af te straffen met een maandelijkse ’innovatietoeslag’ van twee euro.
Om automobilisten een beetje te ontzien kwam Dijkhoff in een coalitieberaad met partijtoppers en ministers – het zogeheten cockpitoverleg – met een alternatief om geld op te halen voor het uitdelen van megasubsidies voor stekkerauto’s. Hij opperde tot verbazing van de coalitiepartners om dan maar de vliegtaks te verhogen van 7 naar 15 euro.
Volgens bronnen stelde het ChristenUnie-smaldeel daarop voor om de belasting op vliegtickets dan maar direct te verdrievoudigen.
AD 24.01.2019
VVD altijd openlijk pro-luchtvaart
Het is opmerkelijk dat uitgerekend de VVD met een hogere belasting(ofwel Vliegtaks) voor de luchtvaart op de proppen komt. De liberalen hebben een warm hart voor de luchtvaartsector en hielden afgelopen jaar als enige een pleidooi voor snellere groei van Schiphol.
Echter, Premier Mark Rutte is optimistisch dat de coalitiepartijen tot een definitief klimaatakkoord komen. „We kunnen hier uitkomen”, zei hij in het tv-programma Buitenhof.
Kortom, het uiteindelijke Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!! Ferme teksten van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff, over het klimaatakkoord dat in december 2018 aan coalitie werd gepresenteerd. Toch is het vooral voor de bühne.
Klaas Dijkhoff heeft een duidelijk signaal voor zijn achterban. ,,Het is niet mijn akkoord.’’ Dat ‘even gewoon uitvoeren’, dat ‘gaat hij niet doen’. En coalitiepartner Rob Jetten (D66) die zo positief is over dat klimaatakkoord en ambitie van het kabinet verwacht ‘is nu aan het drammen, ja’
Wat een verschil met de Dijkhoff die de klimaatwet ondertekende. In een gelikt VVD-filmpje met milieuwoordvoerder Dilan Yeşilgöz was het nog ‘mooi’ dat die er kwam. Gaaf, noemde ze het zelfs. Dijkhoff: ,,Dat klinkt goed.’’
Op de keper beschouwd zegt Dijkhoff nu niets nieuws. Het werk van de klimaattafels is een pakket van liefst 600 voorgestelde maatregelen door (burger)organisaties om de uitstoot van broeikasgassen de komende jaren met bijna de helft gaat terugdringen.
Het hoofddoel: in 2030 49 procent minder broeikasgas de lucht in te laten gaan dan in 1990.
Stenen in de vijver
Want Dijkhoff vreest voor ‘de effecten op de portemonnee van gewone mensen’. Overigens iets waar CDA-leider Sybrand Buma zich al even veel zorgen over zegt te maken. Hij liet dus vanmorgen ook gretig weten dat het klimaatakkoord ‘niet heilig is’. En dat ‘het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft’.
Dat Buma en Dijkhoff stenen in de vijver gooien, is te verklaren. Juist de VVD, en ook het CDA, kregen de afgelopen weken delen van hun achterban over zich heen. Want de ‘klimaatgekte’ moest bij de VVD niet terugslaan op bedrijven, maar toch ook niet op de ‘hardwerkende Nederlander’. Die klimaathobby van D66 mag niet teveel pijn geven.
Nasleep
De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag 18.01.2019. Hij sprak van een ,,pittige week“.
Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. ,,Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.
Jammer van spierballentaal
Dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff afstand heeft genomen van het klimaatakkoord, heeft ervoor gezorgd dat het ‘knetterde’ tussen de coalitiepartijen. De irritatie tussen de regeringspartijen is bijna een week later nog niet weg.
Aanleiding was het gewraakte interview met Dijkhoff afgelopen zaterdag 12.01.2019, waarin hij zei dat hij niet was gebonden aan het klimaatakkoord.
Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren (D66) zegt vanochtend dat het een illusie is dat er nooit discussie is binnen een coalitie van vier partijen. “Die zullen ook af en toe heftig zijn. Laat het dan ook maar een keer knetteren. Ik vind het jammer dat het moet met allemaal spierballentaal, maar inmiddels gaan wij weer gewoon vergaderen.”
Dijkhoff zal zijn achterban dus vooral nog eens onder ogen moeten komen, als de coalitie tot klimaatmaatregelen is gekomen. En misschien moeten uitleggen dat ‘de drammers’ hem aan zijn eerdere afspraken hebben gehouden !!
Telegraaf 19.01.2018
Gatenkaas
In politiek Den Haag woedt een hevige strijd over de kostenverdeling van het klimaatbeleid. Deze week zei premier Rutte dat uit de doorrekening van het CPB moet blijken dat ’het bedrijfsleven fair meedoet’. Maar die lastenverdeling is helemaal niet te maken, stelt de Rabo-analyse. „Veel kosten van het klimaatakkoord zullen ook over drie maanden niet duidelijk zijn”, zeggen de economen over de CPB-exercitie.
Het klimaatakkoord is een financiële gatenkaas. Veel kosten zijn ongedekt of verborgen en onduidelijk is wie ervoor opdraait. Daardoor zal het Centraal Planbureau (CPB) niet kunnen berekenen hoeveel lasten de burgers op hun nek gaan krijgen.
Die conclusie is te trekken uit de grondige kostenanalyse die het economisch bureau van de Rabobank heeft gemaakt op verzoek van De Telegraaf. De Rabo-economen voorzien dat de doorrekening van het CPB ’complex en incompleet’ zal zijn. Die doorrekening wordt na de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) voorzien.
Analyse Klimaatakkoord 13.03.2019 klaar
De planbureaus komen voor de provinciale verkiezingen met een analyse over de effecten en kosten van het klimaatakkoord.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) zijn gevraagd om een doorrekening van de ruim 600 groene plannen te maken. De voltallige oppositie in de Tweede Kamer heeft vorige week geëist dat de informatie over de kosten vóór de verkiezingen naar buiten komt.
Het PBL en CPB laten weten dat ze op woensdag 13 maart 2019 met hun analyses komen. Dat is een week voor de verkiezingen. „De planbureaus achten het van belang om hun bevindingen zo spoedig mogelijk te kunnen laten meewegen in de voortgaande discussie over het klimaatakkoord”, zo laten de planbureaus in een verklaring weten.
De coalitiefracties reageren vrij laconiek op het nieuws dat Nederland de milieudoelen niet haalt. Niemand wil de druk over het klimaat nog verder opvoeren.
De klimaatdoelen voor 2020 raken uit zicht. Moet het kabinet beter zijn best doen om in de buurt te komen van de gemaakte afspraken? Of moeten de doelen van tafel en moet er een nieuw, realistisch scenario komen – Klimaatplan B – om minder ambitieuze klimaatdoelen te halen?
Telegraaf 24.01.2019
Het huidige kabinetsbeleid volstaat niet om de voor volgend jaar gestelde klimaatdoelen te halen.
Urgenda sleepte de Nederlandse staat voor de rechter, omdat die doelen met het huidige beleid niet gehaald zouden worden. De rechter gaf de duurzaamheidsorganisatie meermaals gelijk. Het Hof beoordeelde eind vorig jaar dat de staat maatregelen moest nemen.
In de door actiegroep Urgenda aangespannen rechtszaak kreeg de overheid tot twee keer toe opdracht de uitstoot van CO2 met minstens een kwart terug te dringen ten opzichte van 1990. Maar de teller blijft volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) steken op iets meer dan een vijfde, bevestigen Haagse bronnen.
CO2 uitstoot
Nederland heeft bij de klimaatakkoorden van Parijs afgesproken dat het de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met een kwart moet hebben verminderd ten opzichte van 1990. Daarvoor zijn ingrijpende maatregelen nodig, bijvoorbeeld het vervroegd sluiten van meerdere kolencentrales.
Het doel van het klimaatakkoord is helder: in 2030 moet Nederland dus minimaal 49 procent minder broeikasgassen uitstoten ten opzichte van 1990. Maar dan moet de politiek wel keuzes maken, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
De doelstelling voor 2030 staat in het regeerakkoord van het kabinet. Rutte III wil ook binnen de EU het voortouw nemen.
Duurzaamheidsorganisatie Urgenda heeft zelf berekeningen gemaakt hoe het doel uit de zogenoemde Urgenda-rechtszaak gehaald kan worden. In deze, door de actiegroep tegen de staat aangespannen zaak, heeft de rechter beslist dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 25 procent moet zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Maar dat doel wordt bij lange na niet gehaald, blijkt uit berekeningen die vrijdag officieel bekend worden, maar sinds maandag al rondzingen in Den Haag. Volgens bronnen in Den Haag zal de daling van de uitstoot waarschijnlijk blijven steken rond de 20 procent.
Het kabinet moet de uitstoot van CO2 naar aanleiding van de zogenoemde Urgenda-zaak mogelijk met 9 megaton meer terugbrengen. De kans is hierdoor groot dat het kabinet op korte termijn nog eens extra ingrijpende maatregelen moet nemen om het klimaatprobleem aan te pakken, zo bevestigen Haagse bronnen tegen de NOS.
De rechter heeft in oktober 2018 in een door Urgenda aangespannen rechtszaak bepaald dat Nederland de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25 procent moet hebben teruggebracht ten opzichte van 1990. Dat percentage lijkt bij lange na niet gehaald te worden. De Nederlandse Staat heeft een zorgplicht en moet burgers beschermen, vindt de rechter.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PLB) keek afgelopen weken naar de gerechtelijke uitspraak en komt komende vrijdag met de definitieve doorrekening.
Deze maatregelen staan los van het klimaatakkoord, waar het kabinet nu mee bezig is. In dat akkoord wordt gezocht naar besparingen voor een langere termijn tot 2030. De berekening van het Planbureau voor de Leefomgeving kan nog enigszins veranderen, pas vrijdag stellen ze het definitieve getal vast.
CO2 belasting
Jesse Klaver is ‘levensgevaarlijk bezig’ met zijn wetsvoorstel voor een nationale CO2-belasting. Dat heeft voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW vanmorgen gezegd bij het NPO Radio 1-programma 1op1. Volgens De Boer verspreidt de GroenLinks-voorman ‘fake news’ en is hij ‘straks verantwoordelijk voor 50.000 klimaatwerklozen’.
Het kabinet-Rutte III toont nauwelijks ambitie om de zorgkosten in de toekomst binnen de perken te houden. Die scherpe kritiek uit Ruben Wenselaar, topman van de grote zorgverzekeraar Menzis, morgen in een interview met deze krant.
De zorgkosten rijzen momenteel de pan uit. Maar we willen allemaal het beste van het beste en daar zit nu eenmaal een behoorlijk prijskaartje aan. Dat moeten we accepteren, stelt Wenselaar.
Asielbeleid
Was het eerst de beurt aan de VVD, nu zoeken CDA en D66 de randen van de coalitieafspraken op. Want amper bekomen van de wrevel over VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff en zijn uitspraken over het klimaat, gooien nu coalitiepartners CDA en D66 een steen in de vijver.
Zo werd het ook in het regeerakkoord vastgelegd. Naar de letter van die afspraak verandert er niets, maar naar de geest ervan wel degelijk. De facto zouden meer kinderen in aanmerking kunnen gaan komen voor asiel.
Vraag is wat de nieuwe verstandhouding op asiel doet met de sfeer binnen de coalitie, die de afgelopen week al ijzig is geworden. Zo waren coalitiepartners Sybrand Buma (CDA), Rob Jetten (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) niet te spreken over de ronkende teksten van VVD-leiders Mark Rutte en Dijkhoff. De premier wilde raddraaiers die met oud en nieuw hulpverleners aanvallen ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar slaan’. Zulke teksten van een premier ‘kunnen niet’, aldus Buma.
Drammer
Maar de hele coalitie verslikte zich een week geleden vooral door de spierballentaal van Dijkhoff, die in De Telegraaf zei het klimaatakkoord niet zomaar ‘even te gaan uitvoeren’. ,,Het is niet mijn akkoord,’’ aldus Dijkhoff. Ook dat was naar de letter juist: het parlement (en Dijkhoff) dus, hebben alleen nog maar klimaatvóórstellen gekregen. Een akkoord is er nog lang niet. Maar omdat Dijkhoff zijn collega Rob Jetten ook nog als ‘klimaatdrammer’ typeerde en zei dat het klimaatakkoord een kabinetscrisis waard was, vielen er achter de schermen de hele week harde woorden.
Burgerinitiatief
Presentator Tim Hofman, die een burgerinitiatief voor een beter kinderpardon was begonnen, is verheugd met het standpunt van het CDA. Eerder – toen hij met 250.000 handtekeningen naar de Tweede Kamer ging – gaf hij al aan dat die partij de sleutel tot een verbeterd kinderpardon in handen had. Op Twitter reageert hij vandaag: ,,CDA is wakker. Goddomme, wat een goed nieuws. Ongelooflijk.”
Regeringspartijen CDA en D66 willen het kinderpardon verruimen. Daarmee lijkt er een Kamermeerderheid te zijn, maar of er de komende tijd daadwerkelijk iets verandert, is vooralsnog onduidelijk. Tot die tijd leidt alleen al de suggestie van een versoepeling van het kinderpardon tot nieuwe hoop bij een groep van honderden afgewezen asielkinderen en hun ouders.
“Deze groep grijpt iedere strohalm aan, of dat nu nieuwe verkiezingen, een verkiezingscampagne of een petitie is. Ook dit plan van CDA en D66 zal ongetwijfeld nieuwe hoop zijn voor ze”, zegt onderzoeker Jelmer Brouwer.
Brouwer deed voor VN-organisatie IOM onderzoek naar redenen waarom afgewezen gezinnen niet vertrekken uit Nederland. Daaruit bleek dat hoop op een verblijfsvergunning, naast de lange tijd die gezinnen met kinderen al in Nederland waren en de veiligheidssituatie in het land van herkomst, een belangrijke reden is om niet terug te keren.
De groep met veelal schrijnende gevallen bestaat uit 740 minderjarigen die al zeker vijf jaar in Nederland zijn en moeten vertrekken omdat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon. Zij vertrekken amper, bleek onlangs uit cijfers die de NOS opvroeg bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Het lijkt er vooralsnog niet op dat een aanpassing van de huidige kinderpardonregeling er ook snel komt. CDA en D66 willen eerst het rapport van de commissie Van Zwol afwachten. Die doet onderzoek naar de redenen voor het langdurige verblijf van vreemdelingen en komt naar verwachting in juni met zijn conclusies. Ook staatssecretaris Harbers wil eerst de uitkomsten van het onderzoek afwachten.
Kinderpardon
Het zogenoemde kinderpardon was een regeling uit 2012, waardoor kinderen van asielzoekers die langer dan vijf jaar in Nederland woonden en eigenlijk het land uit moesten, toch konden blijven. Er kwam een jaar later een tijdelijke overgangsregeling, maar nog steeds kunnen kinderen ervoor in aanmerking komen. Wel moeten ze dan aan specifieke voorwaarden voldoen.
De supermarktprijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari 2019moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.
AD 04.01.2019
Bovendien vragen velen zich af: wat heeft dit kabinet in het eerste jaar eigenlijk voor elkaar gekregen? Voor grote onderwerpen zoals de snelle stijging van de AOW-leeftijden de pensioenendie niet meestijgen, is geen oplossing gevonden.
Lonen
De eerste cijfers van de loostrookjes vallen toch echt wel wat tegen !!!!
Hoofdpijndossier
Het komende jaar is cruciaal voor het kabinet-Rutte III, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Het wordt het jaar van de waarheid. Want de grote ‘verbouwingen’ die het kabinet nog op zijn lijstje heeft staan, moeten dan hun beslag krijgen.” Het gaat dan vooral om verbouwingen die vorig jaar niet zijn gelukt en als hoofdpijndossiers op tafel zijn blijven liggen.
Welke onderwerpen zijn blijven liggen?
– Betere positie zzp’ers. Het kabinet slaagde er in 2018 niet in met een plan te komen om de lage tarieven en schijnzelfstandigheid van zelfstandigen aan te pakken. En om voor zzp’ers een betere arbeidsongeschiktheidsverzekering en een goede pensioenopbouw te regelen. Er werd een onderzoek ingesteld dat in 2019 uitkomst moet bieden.
– Besluit over de opening van Lelystad Airport om vakantievluchten van Schiphol over te nemen. De opening is al twee keer uitgesteld en nog steeds is het onzeker of het in 2020 wel gaat lukken. “Het wordt steeds ingewikkelder“, zei minister Van Nieuwenhuizen onlangs.
– Een nieuw pensioenstelsel. In november klapte het overleg tussen werkgevers, vakbonden en het kabinet over een pensioenstelsel voor de toekomst. De verwachting is dat minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zelf met een nieuw voorstel komt. Is dit alles reden tot paniek
Door de tegenvallende resultaten op de beurs en de lage rente zijn de dekkingsgraden afgelopen jaar flink gedaald. Daardoor klapte In november pensioenoverleg. Als dit jaar de beurs weer tegenvalt moet er volgend jaar waarschijnlijk gekort gaan worden op pensioenen. Moeten we ons zorgen maken? Zeven vragen aan hoogleraar economie Lans Bovenberg van Tilburg University over het pensioenstelsel in 2019.
De beurzen storten in, vorig jaar verloor de AEX tien procent. Moeten we ons zorgen gaan maken over onze pensioenen?
,,Het valt allemaal wel mee. Dit was te verwachten, 2018 was een slecht beursjaar. De rente is ook gezakt, dat doet de dekkingsgraden niet goed. Er zijn regels rondom de pensioenen. Een aantal fondsen kunnen in 2020 gaan korten als de beurs dit jaar weer tegenvalt.’’
Bovendien heeft Nederland het beste pensioenstelsel ter wereld, blijkt uit een groot internationaal onderzoek. In de Global Pension Index, een studie van pensioenadviesbureau Mercer waarbij de stelsels van 34 landen worden vergeleken, komt het Nederlands model als beste uit de bus.
– Het ontwerp-klimaatakkoord, dat op 21 december is gepresenteerd. Na doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau zal het kabinet bekijken welke voorstellen voor CO2-reductie het overneemt. Belangrijke vraag daarbij is of de maatregelen niet te veel op de koopkracht van de burger drukken. En uiteindelijk het Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!!
En dan zijn er nog verkiezingen. “Die zullen meer dan ooit ook over het succes van dit kabinet gaan”, zegt Fresen. “Want als de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie haar meerderheid in de Eerste Kamer kwijtraakt, moeten ze bij andere partijen aankloppen. Terwijl het nu, met vier partijen, al enorm lastig is om het steeds eens te worden en iedereen zijn punten te gunnen.”
Volgens Fresen hoopt Rutte III dat het verlies zal meevallen en dat de steun van de SGP voldoende is om dingen voor elkaar te krijgen. “Dat hangt erg af van de vraag of de oppositiepartijen hun kiezers weten te motiveren te gaan stemmen.”
Coalitiepartij CDA doet het altijd redelijk goed bij Provinciale Staten-verkiezingen, zegt Fresen. En de ChristenUnie staat op winst in de Peilingwijzer. De VVD deed het bij de vorige Statenverkiezingen heel slecht en heeft dus niet veel te verliezen ten opzichte van 2015. Bijna alles hangt af van D66. Die partij hoopt met een goed klimaatakkoord de concurrentie aan te kunnen met bijvoorbeeld GroenLinks.”
Verkiezingen in 2019
– 20 maart 2019: Provinciale Staten
– 23 mei 2019: Europees Parlement
– 27 mei 2019: Eerste Kamer
Kortom, het kabinet presenteert voor 2019 mooie koopkrachtcijfers, maar zadelt de burger ook op met een btw-verhoging en stijgende energiekosten.
Ruim een jaar geleden deed premier Rutte een belofte aan de bevolking. Bij de presentatie van het regeerakkoord zei hij dat het goed gaat met Nederland, maar dat ‘te veel mensen dat nog niet voelen in hun persoonlijk leven’.
“Dat moet beter. Dit kabinet gaat er voor zorgen dat de gewone, normale Nederlander er echt op vooruit gaat.” Wie dat precies is, die ‘gewone, normale Nederlander’, liet de premier overigens in het midden.
Over die belofte: met enige trots presenteerde het kabinet vlak voor het kerstreces de nieuwe koopkrachtcijfers. En het moet gezegd, vrijwel alle Nederlanders krijgen het komende jaar meer te besteden.
Een belangrijke oorzaak is het verlagen van de inkomstenbelasting. Het credo van dit derde kabinet-Rutte luidt niet voor niets: werken moet lonen. Arbeid wordt minder belast. Ook voor gezinnen zijn er prettige extraatjes, zoals een hogere kinderbijslag en meer kinderopvangtoeslag.
De koopkracht stijgt volgens dit kabinet met gemiddeld 1,6 procent; uiteindelijk moet 96 procent van alle huishoudens er in 2019 op vooruit gaan.
Er is ook minder goed nieuws, dat logischerwijs ook minder hard van de daken wordt geschreeuwd. Een hogere zorgpremie, een verhoging van het lage btw-tarief (van 6 naar 9 procent) en een (forse) stijging van de energierekening. Het kabinet hoopt dat de burgers vooral het zoet zullen onthouden, niet het zuur.
Belastingen
– Dit kabinet wil in 2021 een belastingstelsel invoeren bestaande uit nog maar twee schijven. Vooralsnog zijn het er vier. In 2019 veranderen de tarieven van alle schijven. In het nieuwe jaar wordt over de eerste 20.000 euro (eerste schijf) 36,65 procent belasting betaald. Dat is een lichte verhoging; het was 36,55 procent. Over de tweede schijf (tussen 20.000 en 34.000 euro) daalt het tarief van 40,85 naar 38,10 procent. Dat geldt ook voor de derde schijf (tussen 34.000 en 68.500 euro). Inkomen boven de 68.500 (vierde schijf) wordt voortaan voor 51,75 procent belast. Dat was 51,95.
– De algemene heffingskorting stijgt. Hoe lager het inkomen, hoe hoger het belastingvoordeel. De maximale korting stijgt met 212 euro.
– De arbeidskorting, een ander voordeel voor werkenden, neemt ook toe. De maximale korting stijgt in 2019 met 150 euro. Hier profiteren mensen van met een inkomen tot 41.000 euro.
– Ook de ouderenkorting, een belastingvoordeel voor gepensioneerden, stijgt. De maximale korting groeit met 178, naar in totaal 1596 euro.
– Vrijwilligers kunnen jaarlijks tot 200 euro meer belastingvrij vergoed krijgen, tot een bedrag van 1700 per jaar.
Consumenten
– Het lage btw-tarief gaat omhoog, van 6 naar 9 procent. Dat betekent in de eerste plaats dat boodschappen duurder worden. Volgens het kabinet is het gevolg dat een volle kar boodschappen van 100 euro voortaan 102,83 kost. Dat lijkt te overzien. Maar de btw-verhoging geldt ook voor bloemen, boeken, een bezoek aan de kapper, museum of pretpark en het laten verbouwen van je huis.
– De energierekening stijgt aanzienlijk. Energiebedrijven verhogen hun tarieven voor gas en elektriciteit, het kabinet verhoogt de belasting op aardgas en verlaagt de belastingkorting op de energienota (met 51 euro). Bovendien stijgt de toeslag die iedereen betaalt voor duurzame energieprojecten. Het kabinet zegt dat huishoudens met een gemiddeld energieverbruik 130 euro meer kwijt zijn. Dat kan dus ook (veel) meer zijn.
– Roken wordt duurder; de accijnzen gaan verder omhoog. Voor een pakje met twintig sigaretten bent u 6 cent meer kwijt. De prijs van een pakje shag van 40 gram gaat met 11 cent omhoog.
– De kosten van een nieuw paspoort stijgen. Een gemeente mag maximaal 6,07 euro meer vragen. Een paspoort kost in 2019 maximaal 71,37 voor volwassenen en 53,97 euro voor kinderen. Een identiteitskaart kan 5,78 euro duurder worden. Maximaal 56,83 voor volwassenen en 29,95 voor kinderen.
– Een postzegel kost voortaan 87 cent. Dat was 83 cent.
– Door de stijgende huizenprijzen komen woningen met een maximaal aankoopbedrag van 290.000 euro in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Vorig jaar lag de grens op 265.000 euro. Deelnemers aan het waarborgfonds hoeven ook nog maar 0,9 procent van de aankoopprijs te storten, in plaats van 1 procent nu.
– Chronisch zieken die thuis ondersteuning nodig hebben, via de Wmo, betalen daar vanaf dit jaar een lagere eigen bijdrage voor. Er komt een vast tarief van 17,50 euro per vier weken. Vooral voor mensen die nu een groot deel van de maatschappelijke ondersteuning zelf betalen, is dat een grote verandering. Zo wil het kabinet de stapeling van zorgkosten voorkomen. Gemeenten hebben de vrijheid om zelf eventueel een nog lager tarief dan 17,50 euro te vragen. Bijvoorbeeld bij mantelzorg of voor huishoudens met een minimuminkomen.
– Er komt een maximum aan de eigen bijdrage voor medicijnen. Deze eigen bijdrage wordt nu gevraagd als iemand duurdere merkmedicijnen wil hebben in plaats van de goedkopere variant die de apotheker meegeeft. De eigen bijdrage voor duurdere varianten medicijnen wordt 250 euro maximaal.
– De maximale zorgtoeslag voor alleenstaanden stijgt met 50 euro tot 1.189. De maximale zorgtoeslag voor partners groeit met 193 euro naar 2.314.
Gezin
– De maximale toeslag voor kinderdagopvang stijgt van 7,45 naar 8,02 euro per uur. Voor buitenschoolse opvang daalt de vergoeding van 6,95 naar 6,89 euro. Voor gastouders verandert het terug van 5,91 in 6,15 euro.
– De kosten van dagopvang stijgen waarschijnlijk. Dit jaar moet er één verzorger per drie baby’s zijn. Nu is de verhouding één op vier. De buitenschoolse opvang wordt vermoedelijk goedkoper, omdat één medewerker vanaf nu toezicht mag houden op twaalf kinderen in plaats van de huidige tien.
– Vanaf 1 april stijgt de kinderbijslag voor kinderen tot en met 5 jaar van 201,05 euro per kwartaal naar 216,55. Voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar stijgt het bedrag van 244,13 euro naar 263,88 en voor kinderen tot 18 jaar van 287,21 naar 309,46.
– Het betaald geboorteverlof voor partners stijgt van twee dagen naar één werkweek.
– Partners, kinderen en ouders van slachtoffers kunnen smartengeld claimen voor de schade die zij zelf ondervinden. Hun naaste moet dan wel zijn overleden of ernstig en blijvend letsel hebben. De hoogte van de vergoeding die de aansprakelijke persoon moet betalen ligt tussen 12.500 en 20.000 euro.
– Vreemdelingen met een betaalde baan krijgen een vrijstelling voor het deel van het inburgeringsexamen dat over de Nederlandse arbeidsmarkt gaat. Voorwaarde is wel dat een kandidaat in de afgelopen twaalf maanden minimaal zes maanden lang 48 uur per maand heeft gewerkt.
Ouderen
– Voor mensen die regelmatig van baan wisselen wordt het makkelijker om een klein pensioen mee te nemen naar een nieuw fonds. Uitvoerders moeten de inbreng van potjes met een uitbetaling van 2 tot 466 euro per jaar straks accepteren. Voorheen kregen mensen deze potjes in één keer uitbetaald als ze van baan wisselden.
– De AOW-leeftijd stijgt van 66 jaar naar 66 jaar en vier maanden.
Lees ook:
Aan de grens zijn ze niet bang voor de BTW-verhoging
Vooral ondernemers aan de grens zullen lijden onder de verhoging van het lage btw-tarief. Maar in het grensplaatsje Glanerbrug maakt niemand zich echt zorgen.
Een groene toekomst is er alleen voor de rijken: de eco-elite
Het nieuwe jaar staat voor de deur en daarom blikt Elsevier Weekblad vooruit. Wat worden de grootste uitdagingen voor Rutte III voor Rutte III in 2019? Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?
1. Het klimaatakkoord ten uitvoer brengen
Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier.
Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst. Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.
VVD en CDA zijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen. De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen.
Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO2-uitstoot niet zullen verminderen.
VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.
D66
✔@D66
Dit #klimaatakkoord gaat over de toekomst. Nederland laat eindelijk leiderschap zien!
We gaan huizen isoleren Elektrische auto’s worden betaalbaar Vervuilende industrie betaalt klimaatboete Iedereen kan meedoen
De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont.
Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’
In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’
Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.
Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.
2. Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement
Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?
Thierry Baudet
✔@thierrybaudet
De waanzin gaat door. Dictatoriale maatregelen door een volkomen losgeslagen VVD/CDA-kabinet met een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer. Dit moet echt stoppen. Word NU lid van #FVD en help ons op 20 maart via de Eerste Kamer dit beleid te cancelen. http://Fvd.nl
De Telegraaf✔@telegraaf
Wie niet meegaat, wordt keihard beboet. Dat blijkt uit de honderden voorstellen in het klimaatakkoord. https://www.telegraaf.nl/nieuws/2951008/klimaatkassa-vvd-en-cda-losgeslagen-van-achterban … 850
De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.
Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent.
Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.
Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.
3. Schiphol overvol
Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.
Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.
Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.
Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.
Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.
Lelystad
Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.
De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.
Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.
De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen.
Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.
Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.
5. Het Kinderpardon
Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon.
Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.
De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen.
Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.
Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.
Maar dat hoort erbij als je met vier heel verschillende partijen bij elkaar zit, zegt de premier. Politiek verslaggever Arjan Noorlander denkt dat het chagrijn nog niet is verdwenen.
NOS 18.01.2019 “Wij maken er geen geheim van dat dit een pittige week was”, zegt premier Rutte op de vraag hoe de sfeer in de coalitie is. Verschillende kabinetsleden lieten vanmorgen weten dat er stevig is gesproken tussen de vier regeringspartijen na het interview van VVD-fractieleider Dijkhoff in De Telegraaf van vorig weekend.
Coalitieleider Rutte vindt dat dit erbij hoort. “Het zijn vier heel verschillende partijen. En dan kunnen zich altijd dingen voordoen, waardoor de gezonde spanning die er altijd is, oploopt. En dat was deze week het geval.” Hij spreekt van “een stevig interview” van Dijkhoff “dat nog even na-echoot”.
Of de kwestie nu is opgelost, weet de VVD-premier naar eigen zeggen niet. “Ik kan toch niet besluiten dat iedereen weer 100 procent van elkaar houdt?” Volgens hem is daar na een goed gesprek nu tijd voor nodig.
‘Flinke deuk’
Volgens politiek verslaggever Arjan Noorlander is de lucht achter de schermen nog niet geklaard. “Het vertrouwen in Dijkhoff en de VVD heeft een flinke deuk opgelopen. De drie andere coalitiepartijen – CDA, D66 en ChristenUnie – vragen zich af of het de VVD nog wel menens is met het klimaat.”
Hij zegt dat het chagrijn nog niet weg is. Dijkhoff leek in zijn interview afstand te nemen van het ontwerp-klimaatakkoord waarover maanden is onderhandeld. Hij noemde D66-fractievoorzitter Jetten een drammer en stelde dat hij liever het kabinet laat vallen, dan dat hij gewone mensen voor de kosten laat opdraaien.
Die dingen nemen de coalitiegenoten hem nog steeds kwalijk. “Vooral ook omdat Dijkhoff zelf in het zogenoemde cockpit-overleg met alle klimaat-betrokkenen van de coalitie, actief een rol heeft gespeeld. Hij kwam volgens betrokkenen zelfs met het voorstel om de vliegtaks, die nu 7 euro wordt, te verdubbelen”, zegt Noorlander.
‘Het knettert weleens’
Voor aanvang van de wekelijkse ministerraad gaven de vicepremiers De Jonge (CDA) en Ollongren (D66) toe dat het er hard aan toeging in het coalitieoverleg van afgelopen maandag. Maar volgens hen is de kou inmiddels uit de lucht. “In ieder huwelijk knettert het weleens”, zegt De Jonge: “Maar we gaan nu weer aan de slag met de afspraken over het klimaat. We hebben als kabinet een opdracht en die is niet veranderd.”
Ollongren zei dat iedereen deze week heeft kunnen zien dat er af en toe discussie is. “Maar ik denk ook dat we dat weer netjes hebben afgerond. We zijn allemaal volwassen mensen.”
D66-staatssecretaris Van Veldhoven concludeerde: “U snapt allemaal dat het fijner is als je unaniem staat voor een klimaatakkoord dat je naar buiten brengt. En de heer Dijkhoff heeft daar in De Telegraaf een andere opmerking over gemaakt.”
De voorstellen uit het klimaatakkoord worden nu doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Daarna zal het kabinet een keuze maken en die voorleggen aan de Tweede Kamer. Dat is na de Provinciale Statenverkiezingen in maart.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander vroeg premier Rutte naar de spanningen in de coalitie in Het gesprek met de minister-president.
Telegraaf 18.01.2019 De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag. Hij sprak van een „pittige week.”
Dijkhoff haalde in een groot interview in De Telegraaf uit naar het concept-Klimaatakkoord, noemde D66-leider Rob Jetten een „drammer” en sloot een kabinetscrisis over de zaak niet uit. Zijn woorden vielen slecht bij de leiders van coalitiepartners CDA, D66 en ChristenUnie. Maandag in het coalitieoverleg werd de zaak uren besproken.
Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. „Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.
AD 18.01.2019 ,,Het was een pittige week’’, zei minister-president Mark Rutte over de klimaatruzie in de coalitie. ,,Het knetterde en dat hoort bij dit vak.’’
Rutte leek op de coalitiepsycholoog toen hij zei: ,,Ik heb niet de zekerheid dat iedereen honderd procent van elkaar houdt. Dat kan ik niet beslissen voor anderen. Daar is ook tijd voor nodig.’’ Hij schetste dat tussen ,,elkaar mogen en van elkaar houden’’ verschillende tinten denkbaar zijn. Rutte gaf aan dat hij niet kon vertellen wat hij achter de schermen had gedaan om de ergernissen weg te werken. Behalve dat het een ‘mis is van concrete interventies en tijd’.
Kwaad bloed
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zette de afgelopen week kwaad bloed bij zijn regeringspartners CDA, D66 en ChristenUnie door te zeggen dat hij het klimaatakkoord niet zomaar ‘even te gaan uitvoeren’. Op zich is dat ook nooit de bedoeling geweest: in december zijn er door allerlei maatschappelijke organisaties alleen klimaatvóórstellen gedaan. Een akkoord is er nog lang niet.
Maar de vier regeringspartijen – ook Dijkhoff zelf – waren wel bij het opstellen van die voorstellen betrokken. Doordat Dijkhoff zijn collega Rob Jetten een ‘klimaatdrammer’ noemde en suggereerde dat het klimaatakkoord hem een kabinetscrisis waard was, kregen de andere drie regeringspartijen de indruk dat de VVD zich niet meer aan de afspraken wilde houden.
Achter de schermen vielen er harde woorden deze week. ,,Het knetterde’’, aldus vicepremier Hugo de Jonge (CDA) vanochtend. De fractievoorzitters van de coalitiegenoten dwongen Rutte dinsdag tijdens het vragenuur te herhalen dat Dijkhoff zich nog steeds gebonden voelt aan de afspraken uit het regeerakkoord.
Rutte denkt nog steeds dat het allemaal goed komt. ,,Ik ben er van overtuigd dat we eruit komen. We onderschrijven allemaal de noodzaak om te komen tot een reductie van de CO2-uitstoot.’’
NU 18.01.2019 Alle oppositiepartijen willen nog voor de verkiezingen van de Provinciale Staten, die uiteindelijk de Eerste Kamer kiezen, de doorgerekende klimaatplannen van het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in handen krijgen.
Dat laten de fractievoorzitters van GroenLinks, PVV, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS, SGP, DENK en FvD (samen goed voor 74 zetels) in een gezamenlijke brief weten aan de directeuren van de planbureaus, Klimaatakkoord-voorzitter Ed Nijpels en minister Eric Wiebes van Klimaat.
“We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten”, schrijven de politici.
In december werd een concept-Klimaatakkoord gepresenteerd. Na de doorrekeningen van het CPB en PBL gaat het kabinet met een “finale versie” met de Tweede Kamer in debat. Er wordt in Den Haag van uitgegaan dat die doorrekeningen pas na de Statenverkiezingen van 20 maart binnen zullen zijn.
“Daarom verzoeken wij u om de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, zodra deze gereed is, niet enkel naar het kabinet, maar op hetzelfde moment ook naar de Tweede Kamer te sturen”, schrijven de oppositieleden aan het kabinet en de planbureaus.
Kiezer heeft bij stembus geen invloed op plannen
De partijen stellen dat de kiezer bij de stembus zo geen invloed heeft op de klimaatplannen. Vanuit “democratisch oogpunt” mogen de cijfers niet over de verkiezingen heen worden getild.
Dinsdag deed GroenLinks-leider Jesse Klaver een vergelijkbare oproep aan premier Mark Rutte. Maar de minister-president verwees Klaver naar verantwoordelijk minister Wiebes. De planbureaus opereren onafhankelijk onder de vleugels van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Ook vrijdag tijdens de wekelijkse persconferentie van de premier wilde Rutte niet direct ingaan op het verzoek de cijfers eerder te delen met de oppositie. “Er is geen klimaatakkoord, er is een concept-klimaatakkoord”, zei Rutte. Bovendien vindt hij dat de Provinciale Statenverkiezingen over de provincies gaan en niet het klimaat.
Er moeten veel klimaatmaatregelen worden ingevoerd om in 2030 aan de doelstelling van 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 te voldoen. Daar is een breed maatschappelijk draagvlak voor nodig, zeggen de coalitie en het kabinet bij herhaling.
Dit draagvlak staat onder druk als kiezers niet kunnen stemmen zonder de gevolgen van de klimaatplannen te kennen, schrijft de oppositie. “Draagvlak voor politieke keuzes wordt ondermijnd als kiezers zich hierover niet hebben kunnen uitspreken. Dat schaadt het vertrouwen in de democratie”, aldus de opstellers van de brief.
Wiebes zei geen bezwaar te hebben tegen het verzoek, maar benadrukte wel dat hij er niet over gaat.
Voorzitter Ed Nijpels presenteert de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord aan Minister Wiebes. Het kabinet wil de uitstoot van CO2 door Nederland beperken met 49 procent in 2030 ten opzichte van 1990 – ANP
Alle oppositiepartijen willen voorkomen dat discussie over de klimaatmaatregelen over de verkiezingen van 20 maart heen wordt getild.
NOS 18.01.2019 De oppositie in de Tweede Kamer wil dat de doorrekening van het klimaatakkoord besproken wordt vóór de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart. De fractievoorzitters van alle oppositiepartijen hebben daarover een brief gestuurd aan minister Wiebes, voorzitter Nijpels van het Klimaatberaad, het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau.
De fractievoorzitters schrijven: “We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten.” Ze willen de rapporten ook tegelijk met het kabinet krijgen, en niet pas twee weken later, wanneer het kabinet ze al heeft beoordeeld.
Minister Wiebes reageerde na de ministerraad laconiek op de brief: “Ik vind ‘m zo wel op mijn bureau. We zullen het in het kabinet bespreken.” Hij wees er wel op dat het gebruikelijk is dat het kabinet als opdrachtgever de rapporten eerst zelf mag lezen. Op de suggestie van de fractievoorzitters dat hij de klimaatdiscussie over de verkiezingen heen wil tillen reageerde hij met gefronste wenkbrauwen.
Bespreekbaar
Ook premier Rutte vindt het verzoek in principe bespreekbaar. “Ik snap dat de oppositiepartijen dit interessant vinden”, zei Rutte. “Maar het blijft een doorrekening van een concept van het klimaatakkoord. De hele politieke besluitvorming en de keuze voor de verschillende maatregelen moet daarna nog gaan plaatsvinden.”
Rutte bevestigde nog eens dat het kabinet niet over de tijdsplanning van de planbureaus gaat, die bepalen zij zelf. “Het is niet de verwachting dat die doorrekeningen al in februari klaar zijn, zodat we in maart met de besluitvorming kunnen beginnen”, zei Rutte. Het definitieve klimaatakkoord is er dus sowieso niet voor de verkiezingen, verwacht hij.
Irritatie
Het Planbureau voor de Leefomgeving zegt over het verzoek van de oppositie na te denken en later met een reactie te komen. Het bureau wil in ieder geval voorkomen dat er een datum wordt genoemd die daarna toch niet haalbaar blijkt te zijn. Zeker zo vlak voor de verkiezingen zou dat erg onhandig uitkomen.
Vorige maand werden na maandenlange onderhandelingen de partijen van het Klimaatberaad het eens over maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Wat de precieze kosten voor iedereen zijn, is een politiek gevoelig punt. Deze week ontstond in de coalitie irritatie over uitlatingen van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff over de uitvoering van het akkoord.
Telegraaf 18.01.2019 De voltallige oppositie in de Tweede Kamer eist voor de Provinciale Statenverkiezingen openheid over de kosten van het omstreden Klimaatakkoord.
Op dit moment zijn de planbureaus de ruim zeshonderd groene maatregelen aan het doorrekenen. Wanneer de resultaten naar buiten komen is onduidelijk.
Alle oppositiepartijen hebben in een gezamenlijke brief aan VVD-minister Wiebes (Klimaat) en de planbureau-directeuren geëist dat de doorrekeningen voor de verkiezingen in maart openbaar worden gemaakt.
„Wij maken ons zorgen dat de coalitie zal proberen om hun oordeel over de cijfers en de richting van het klimaatbeleid over de aanstaande verkiezingen heen te tillen”, schrijven de fractievoorzitters van alle negen oppositiepartijen. „Draagvlak voor politieke keuzes wordt ondermijnd als kiezers zich hierover niet hebben kunnen uitspreken. Dat schaadt het vertrouwen in de democratie.”
Wiebes: heb ik niks mee te maken
De partijleiders willen vanuit ’democratisch oogpunt’ inzicht in de klimaatcijfers. „We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten.”
Minister Wiebes (Klimaat) laat weten dat de planbureaus onafhankelijk zijn en over hun planning gaan. Hij wil de oproep wel bespreken met de instituten en het kabinet.
AD 18.01.2019 De volledige oppositie in de Tweede Kamer wil nog voor de Provinciale Statenverkiezingen van maart duidelijkheid over de kosten van de klimaatplannen van het kabinet. Ze roepen het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving in een brief op na het doorrekenen de cijfers zowel naar de Kamer als het kabinet te sturen.
De negen fractievoorzitters die de brief ondertekend hebben, vrezen dat het kabinet de hele discussie rond het Klimaatakkoord over de stembusgang heen wil tillen. ‘We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten’, schrijven ze in de brief.
‘Daarom verzoeken wij u om de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, zodra deze gereed is, niet enkel naar het kabinet maar op hetzelfde moment ook naar de Tweede Kamer te sturen, zodat er zo snel mogelijk, op basis van alle feiten en cijfers, een openbaar debat kan plaatsvinden over nut en noodzaak van de voorgestelde klimaatmaatregelen.’
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) zei na de ministerraad vanmiddag dat hij er niet over gaat. ,,De planbureaus bepalen zelf hun timing.’’ Hij benadrukt het niet erg te vinden als de cijfers voor de verkiezingen komen. ,,Ik ben er niet zenuwachtig over. Als blijkt dat we te weinig tonnen CO2 besparen, dan plussen we die bij. Als de koopkracht ons niet bevalt, repareren we die.’’
Geen taboes
Premier Mark Rutte zei eerder deze week dat er ‘geen taboes’ bestaan rond het verminderen van de CO2-uitstoot, ook niet richting het bedrijfsleven. Hij sloot, na vragen van GroenLinks-leider Jesse Klaver, een CO2-belasting niet langer uit, ook al ligt de heffing zeer gevoelig binnen de coalitie. Zelf vindt hij het ‘spannender’ om bedrijven te prikkelen met nieuwe technieken de uitstoot terug te dringen, waarbij forse boetes dreigen als ze dat onvoldoende doen.
De coalitie wacht nu de uitkomst af van de berekeningen over de mogelijke gevolgen van de plannen uit het concept-Klimaatakkoord. Wanneer uit de doorberekeningen blijkt dat het plan met de prikkels en boetes niet werkt, ‘staan we open voor alternatieven’, aldus Rutte, die meermaals benadrukte dat het om een concept-akkoord gaat.
NU 17.01.2019 D66, ChristenUnie en CDA zijn niet overtuigd van het nieuwe plan van het kabinet voor de luchthaven Lelystad Airport. Volgens de regeringspartijen zet het nieuwe plan de deur open voor vliegmaatschappijen van buiten Schiphol.
“Dit is niet genoeg”, zegt Jan Paternotte van regeringspartij D66 over het nieuwe plan. Ook Eppo Bruins van de coalitiepartner CU en Mustafa Amhaouch van CDA laten weten niet overtuigd te zijn.
Lelystad moet vakantievluchten van Schiphol overnemen. Een eerder voorstel hiertoe kreeg geen groen licht van de Europese Commissie, omdat de herverdeling niet in overeenstemming is met de Europese richtlijnen. Dat een luchtvaartmaatschappij voorheen niet op Schiphol vloog, mag voor Lelystad Airport geen reden zijn om dat bedrijf te weigeren.
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) heeft nu een nieuw plan naar Brussel gestuurd. Daarin staat dat maatschappijen die verhuizen van Schiphol naar Lelystad voorrang krijgen bij de verdeling van de eerste 25.000 starts en landingen op Lelystad.
Paternotte: ‘Voor ons verandert er niets’
Bruins vraagt zich af hoe de minister met het nieuwe plan wil voldoen aan de wens van de Kamer. “Ik zie het muizengaatje nog niet.” Lelystad is alleen bedoeld om vakantievluchten van Schiphol over te nemen en mag niet zelfstandig groeien. Het nieuwe plan zet de deur open voor vliegmaatschappijen van buiten Schiphol.
D66 en ChristenUnie willen dat Lelystad alleen mag worden gebruikt voor vakantieverkeer afkomstig van Schiphol. “Voor ons verandert er niets”, aldus Paternotte. Zolang er geen antwoord uit Brussel is gekomen, wil hij dat er geen onomkeerbare stappen worden gezet en er geen besluit wordt genomen over de openstelling van Lelystad.
Het zal enkele maanden duren voordat Brussel reageert op het nieuwe voorstel.
Bedrijven mogen volgens plan naar alle bestemmingen vliegen
Volgens het nieuwe plan mogen maatschappijen vanaf Lelystad naar alle bestemmingen vliegen, mits het past “binnen de luchthaveninfrastructuur”. De bestemmingenlijst wordt geschrapt. In een eerder plan was het zo dat ze alleen mochten vliegen naar vakantiebestemmingen.
Ook staat er in het nieuwe plan dat de vrijgekomen ruimte op Schiphol alleen gebruikt mag worden voor vluchten met meer dan 10 procent overstappers.
De opening van Lelystad is al twee keer uitgesteld en is nu gepland voor 2020. In de omliggende provincies is veel weerstand tegen de uitbreiding. Er wordt gevreesd voor geluidsoverlast.
De vorige plannen werden afgekeurd door de Europese Commissie, omdat nieuwe aanbieders geen plaats zouden krijgen op de luchthaven.
NOS 17.01.2019 Minister Van Nieuwenhuizen heeft een nieuw plan gemaakt voor de verdeling van vluchten tussen Schiphol en Lelystad Airport. Ze hoopt daarmee de Europese Commissie te overtuigen, die tot nu toe opening van de luchthaven in Flevoland tegenhoudt.
Het kabinet wil dat Lelystad een overloopluchthaven van Schiphol wordt. Vakantievluchten moeten naar Lelystad, zodat er op Schiphol ruimte komt voor intercontinentale vluchten en vrachtvluchten.
Zelfstandige groei van Lelystad, door nieuwe aanbieders, was in de oorspronkelijke plannen niet de bedoeling. De Europese Commissie keurde die plannen af, omdat ze in strijd zouden zijn met concurrentieregels.
Prioriteit
Van Nieuwenhuizen schrijft aan de Tweede Kamer dat ze haar plannen daarom heeft aangepast. Er komt meer ruimte voor nieuwe aanbieders die willen vliegen vanaf Lelystad. Bij de verdeling van de eerste 25.000 slots wordt wel prioriteit gegeven aan vluchten die overgeheveld zijn vanaf Schiphol.
De ruimte die daardoor vrijkomt op Schiphol mag alleen gebruikt worden voor vluchten met veel overstappers, zogeheten transfervluchten. Er komt een lijst met toegestane bestemmingen. Op vluchten daarnaartoe is nu minimaal 10 procent van de passagiers een overstapper.
Ook voor Lelystad stond er in de oorspronkelijke plannen een lijst, met vooral vakantiebestemmingen. Die wordt nu geschrapt. “Dit houdt in dat maatschappijen vrij mogen kiezen waarheen ze vliegen, passend binnen de luchthaveninfrastructuur”, schrijft Van Nieuwenhuizen.
De opening van Lelystad is al twee keer uitgesteld. Van Nieuwenhuizen zei eerder dat ze gaat proberen de luchthaven per 2020 in bedrijf te hebben, maar dat het wel moeilijk zal worden.
NU 17.01.2019 Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.
De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Voor de ruimte die op Schiphol ontstaat komen alleen vluchten waarvan op dit moment minstens 10 procent van de passagiers overstapper (transferpassagier) is in aanmerking.
De minister wilde in eerste instantie vluchten die nu vliegrechten op Schiphol hebben naar Lelystad Airport verplaatsen. Op Schiphol zou door het verplicht naar Lelystad verplaatsen van die vluchten ruimte ontstaan voor nieuwe vluchten die van economisch belang voor Nederland zouden zijn. De luchthaven in Flevoland zou daarnaast niet autonoom mogen groeien.
De Europese Commissie stelde dat het op die manier verdelen van vluchten niet in overeenstemming is met de Europese richtlijnen. Lelystad Airport mag luchtvaartmaatschappijen niet weigeren omdat ze voorheen niet op Schiphol vlogen. Eerder hadden luchtvaartmaatschappijen al hun beklag gedaan over die regel.
Het besluit van de Europese Commissie dat het eerdere voorstel van de minister niet in lijn is met de Europese richtlijnen dwong minister Van Nieuwenhuizen ertoe met een nieuw plan te komen. Daarin staat dus dat maatschappijen die voor Lelystad Airport kiezen zelf mogen weten naar welke bestemmingen ze vliegen. De lijst met bestemmingen voor de luchthaven wordt geschrapt.
Minister onderzoekt belangstelling voor Lelystad Airport
De komende maanden laat de minister onderzoeken hoe groot de belangstelling bij luchtvaartmaatschappijen is om vluchten van Schiphol naar Lelystad Airport te verplaatsen.
De Europese Commissie moet het nieuwe plan dat maatschappijen moet verleiden voor Lelystad te kiezen nog beoordelen en bekijken of het voldoet aan de Europese regels. Die Europese regels schrijven onder meer voor dat de minister de ruimte op Lelystad Airport niet exclusief aan maatschappijen die al op Schiphol vliegen mag geven.
Lelystad Airport moet in 2020 open
In de brief die minister Van Nieuwenhuizen vrijdag heeft gestuurd staat geen datum over wanneer Lelystad Airport open kan gaan voor commerciële vluchten. Ze streeft ernaar om de luchthaven in 2020 in gebruik te nemen, maar vorige maand stelde ze dat het wel “steeds ingewikkelder” is geworden.
De opening van Lelystad Airport is al twee keer eerder uitgesteld. Bewoners van de provincies rondom Flevoland zijn fel tegen de komst van commerciële vluchten vanaf Lelystad Airport. Ze vrezen geluidsoverlast doordat de vliegtuigen tientallen kilometers lang lager moeten blijven vliegen, omdat ze anders het vliegverkeer dat Schiphol nadert in het luchtruim in de weg zitten.
Pas na een herindeling van het luchtruim, in 2023, kunnen de vliegtuigen vanaf Lelystad Airport direct naar grote hoogte stijgen.
NU 14.01.2019 De stevige uitlatingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff gaan uiteindelijk weinig effect hebben, is de conclusie die werd getrokken na overleg tussen de coalitiepartijen.
Volgens ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers is tijdens het overleg tussen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken dat koers wordt gehouden en dat de partijen het wel degelijk eens zijn over de klimaatdoelen.
Premier Mark Rutte weigert verder in te gaan op de uitlatingen van fractievoorzitter Dijkhoff, die zaterdag uithaalde naar voorman Rob Jetten van D66. Hij suste vooraf al wel dat zijn coalitiepartners “toch niet van marsepein” zijn en wel een stootje kunnen hebben. Segers tilt ook niet zwaar aan “de toon” die Dijkhoff aansloeg, zei hij na afloop van het coalitieoverleg voor de microfoon van BNR Nieuwsradio.
Jetten en Segers hadden voor aanvang een “stevig gesprek” met de coalitiepartners aangekondigd. Beide fractievoorzitters belden in het weekend ook al met hun VVD-collega Dijkhoff, nadat die de verhoudingen in de broze regeringscoalitie onder druk had gezet.
Dijkhoff zei in De Telegraaf het conceptklimaatakkoord dat vorige maand werd gepresenteerd niet zomaar over te willen nemen en verbond het lot van de coalitie aan de kwestie. D66 en CU deden daarop prompt hetzelfde.
‘Zonder klimaatakkoord geen kabinet’
Segers benadrukte zaterdag dat het klimaatakkoord deel uitmaakt van het regeerakkoord. “Het is een heel nuchtere constatering. Als we geen klimaatakkoord hebben, hebben we geen kabinet.”
Ook Jetten, die door Dijkhoff dit weekend een “drammer” werd genoemd, wees op het regeerakkoord. “Ik heb zelf de voorpagina van De Telegraaf vooral gezien als de aftrap van de VVD-campagne met stoere taal”, aldus de D66-leider.
Jettens partijgenoot Kajsa Ollongren wilde over Dijkhoffs uithaal wel kwijt dat ze “niet van dat soort woorden houdt”. De vicepremier zelf zou ze niet gebruiken, maar Jetten had “er niet heel lang wakker van gelegen”.
CDA-leider Sybrand Buma was dit weekend de enige die niet direct dreigende taal uitsloeg in reactie op Dijkhoffs uitspraken. Inhoudelijk is hij het op een aantal punten wel eens met zijn VVD-collega. Hij loste afgelopen zomer al een soortgelijk schot voor de boeg.
Telegraaf 14.01.2019 Er is maandag ’een pittig maar goed’ gesprek gevoerd over het klimaatakkoord, waar coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie verschillend over denken. Premier Rutte zegt na afloop van het urenlange overleg dat het normaal is dat er verschillende opvattingen bestaan over het klimaatakkoord. Hij vreest niet voor onoverbrugbare verschillen.
VVD-fractieleider Dijkhoff nam in De Telegraaf afstand van wat ’niet zijn akkoord is’ en dat kwam hem op forse kritiek te staan van D66 en ChristenUnie. Die partijen vinden dat Dijkhoff klimaatafspraken gewoon uit te voeren heeft. Ook noemde Dijkhoff D66-leider Jetten een ’drammer’.
Rutte zegt dat hij verwacht dat de coalitiepartijen er wel uitkomen met elkaar. „Het was een goede discussie, al was het soms best pittig.” Ook de premier zegt niet klakkeloos alle afspraken van de klimaattafels te omarmen. „Niemand wil al die voorstellen zomaar uitvoeren.”
Verschillende interpretaties van coalitiepartijen zijn volgens de premier niet erg. „Het is geen coalitie van één partij, iedere partij heeft zijn eigen opvatting. We staan allemaal voor de doelstelling en de randvoorwaarden.” De doelstelling is dat de CO2-uitstoot met 49 procent moet afnemen.
Rutte wilde niet reageren op uitspraken van VVD-fractieleider Dijkhoff, zaterdag in De Telegraaf. „Ik ga niet elk interview hier interpreteren.” Het coalitieoverleg duurde deze maandag aanmerkelijk langer dan gewoonlijk.
Coalitiepartijen hadden een stevig gesprek over het klimaatbeleid maar zijn ervan overtuigd dat de in december gemaakte afspraken staan.
NOS 14.01.2019 De vier coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben vanmorgen een “stevig gesprek” over het klimaatbeleid gevoerd, en zijn er alle vier van overtuigd dat ze er uiteindelijk uitkomen. Dat zeiden de partijen vanmiddag na het overleg. Daarmee lijkt de kou over de uitvoering van het in december getekende klimaatakkoord voorlopig uit de lucht.
Of het akkoord inderdaad geen splijtzwam zal zijn, moet de komende maanden blijken, als de voorstellen van de klimaattafels verder worden doorgerekend en er dit voorjaar een definitief uitgewerkt akkoord ondertekend moet worden.
VVD fractievoorzitter Dijkhoff noemde D66-leider Jetten dit weekend een “drammer”. De VVD maakt zich zorgen over de portemonnee van mensen. Volgens Dijkhoff moeten de klimaatplannen wel betaalbaar blijven voor burgers. D66 en ChristenUnie maken zich zorgen over de toekomst van de planeet, volgens hen mag er niet getornd worden aan de afspraak dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent gedaald moet zijn.
Dat laatste gaat ook niet gebeuren, aldus premier Rutte vandaag, Maar hij voegt eraan toe dat het ook niet het doel is om alle voorstellen van de klimaattafels over te nemen. “We staan voor de doelstellingen en we staan voor de randvoorwaarden. Doel is dat die 49 procent reductie oplevert, maar wel op een manier dat we het ook kunnen meemaken.”
Spanning in coalitie over klimaat voorlopig gesust
Ik ga niet voortdurend alles recenseren, daar begin ik niet aan, aldus Rutte.
Premier Rutte wil niet ingaan op de woorden tussen Dijkhoff en Jetten
Volgens premier Rutte moet in ogenschouw worden genomen dat burgers niet te veel gaan betalen, en bedrijven niet oneerlijk bevoordeeld worden.
“Het was inderdaad een stevig gesprek, maar iedereen schaart zich achter de afspraken”, liet ook D66-leider Jetten na afloop weten.
Dijkhoff, die vanmorgen al erkende dat Jetten als een drammer bestempelen niet hoffelijk was, zegt nu verder te willen met “het werk dat voor ons ligt”.
Ook de ChristenUnie benadrukt dat de afspraken nog steeds staan. “We gaan gewoon verder. Er zijn politieke verschillen, maar we gaan hier uit komen”, aldus partijleider Segers. “Dat was zo in december en dat is het vandaag nog steeds”.
Campagne
Wordt het voor de coalitie dan niet heel lastig als er in verkiezingstijd dit soort uitspraken worden gedaan en stukken in kranten verschijnen? De VVD-fractievoorzitter die de D66 leider een drammer noemt, dat zal niet echt helpen?
Premier Rutte wil er niet op ingaan. “Ik ga niet voortdurend alles recenseren, daar begin ik niet aan.”
NU 14.01.2019 D66-voorman Rob Jetten en ChristenUnie-collega Gert-Jan Segers verwachten een “stevig gesprek” bij het overleg met hun coalitiepartners van VVD en CDA. De verhoudingen in de broze coalitie staan onder druk na uitlatingen van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die weigert het klimaatakkoord uit te voeren.
Dijkhoff zei in De Telegraaf het concept-klimaatakkoord dat vorige maand werd gepresenteerd niet zomaar over te willen nemen. Hij verbond aan de kwestie het lot van de coalitie, waarop D66 en CU prompt hetzelfde deden.
Segers benadrukte dat het klimaatakkoord deel uitmaakt van het regeerakkoord. “Het is een hele nuchtere constatering. Als we geen klimaatakkoord hebben, hebben we geen kabinet.”
Ook D66-leider Rob Jetten, die door Dijkhoff dit weekend een ‘drammer’ werd genoemd, wijst naar het regeerakkoord. “Ik heb zelf de voorpagina van De Telegraaf vooral gezien als de aftrap van de VVD-campagne met stoere taal’’, aldus Jetten. “Ik heb er niet heel lang wakker van gelegen.”
Oppositie verwijt VVD ‘hypocrisie in tiende versnelling’
VVD-fractieleider Dijkhoff vindt dat “gewone mensen” op kosten worden gejaagd met het klimaatakkoord. “Dit is niet mijn akkoord”, zei hij in De Telegraaf. Hij noemde de kans dat zijn partij het akkoord gaat uitvoeren “nihil”.
De oppositie reageerde boos op de uitlatingen van Dijkhoff. GroenLinks-leider Klaver noemde het interview van de VVD’er “hypocrisie in de tiende versnelling”. “Het akkoord dat gesloten is door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD), Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw betrokken bij was.”
Ook oppositiepartijen PVV, SP, PvdA en Partij voor de Dieren zetten vraagtekens bij de uitlatingen en vermoeden een verkiezingsstunt.
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) benadrukte vrijdag dat het belangrijk is dat “iedereen meedoet” en daarom wordt ook het milieuvriendelijker maken van woningen in het plan betrokken.
VVD ondertekende zeer recent nog klimaatwet
Er moet overigens nog worden uitgerekend of het beoogde doel van de helft minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met de plannen wordt gehaald en wat voor een impact het heeft op de portemonnee van burgers en bedrijven.
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PvdA en 50PLUS werden het onlangs wel eens over de Klimaatwet. Daarin is opgenomen dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent ten opzichte van 1990 moet zijn teruggedrongen en met 95 procent in 2050. Bovendien moet alle opgewekte elektriciteit in dat jaar duurzaam zijn.
Coalitie moet dit jaar een constructief klimaatplan maken
Het kabinet moet een klimaatplan presenteren met daarin uitleg over hoe de doelen op hoofdlijnen de komende tien jaar gehaald moeten worden. Het eerste klimaatplan staat al voor dit jaar op de agenda.
In de Klimaatwet staan enkel de kaders beschreven. Het kabinet moet laten weten hoe die zullen worden ingevuld. Dat blijkt een lastige klus, gezien de onenigheid binnen de coalitie.
Na de uitspraken van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff dat D66 niet moet drammen over het klimaat, gaan de coalitiepartijen vandaag opnieuw aan tafel voor overleg.
NOS 14.01.2019 De meningsverschillen in de coalitie over de uitwerking van het klimaatakkoord leiden nog steeds tot spanning, maar de partijen hebben er wel vertrouwen in dat “het uiteindelijk gaat lukken”. Dat valt op te maken uit de reacties van de fractievoorzitters van CDA, VVD, D66 en ChristenUnie voorafgaand aan het coalitieoverleg.
Tegelijkertijd beseffen de partijen “dat het niet gemakkelijk wordt”.
CDA-leider Buma hoorde premier Rutte gisteren in het televisieprogramma Buitenhof zeggen dat “de verschillen eigenlijk niet groot zijn”. Buma: “Als het inderdaad zo makkelijk is, dan hoor ik dat zo graag van de premier.”
Ook zei hij dat coalitiegenoot Jetten (D66) aan het drammen is over het klimaat en dat hij te weinig rekening houdt met de kosten voor gewone mensen. D66 en ChristenUnie lieten onmiddellijk weten dat ze de VVD aan de gemaakte afspraken in het klimaatakkoord zullen houden. Daarin staat onder meer dat de CO2 uitstoot met 49 procent moet afnemen.
Niet hoffelijk
“Het was niet meteen mijn meest hoffelijke moment om het woord drammer te gebruiken,” zei Dijkhoff vanmorgen. Hij is verder niet van plan “om het woord de rest van het jaar nog een keer te gebruiken”. Na het interview van Dijkhoff belde zowel Jetten als ChristenUnie-leider Segers met de VVD-fractievoorzitter.
“Ja, we hebben het er gewoon even over gehad”, zei Dijkhoff. Jetten:”Het lijkt mij verder niet nodig om elkaar te blijven aanvallen. Ik heb het interview maar opgevat als de aftrap van de VVD-verkiezingscampagne met wat stoere taal”. Maar Jetten herhaalde dat hij de VVD aan de gemaakte afspraken in het akkoord wil houden.
Grote opgave
ChristenUnie fractievoorzitter Segers leek vandaag nog het meest ontstemd. “Dit is wel de plek en het moment om elkaar in de ogen te kijken. We staan voor een grote opgave, niet voor onszelf maar voor onze kinderen en kleinkinderen”, zegt Segers. Hij wees nog een keer op de vier handtekeningen die onder het akkoord staan. “Ook die van Dijkhoff, dus dat moet gewoon gebeuren”.
Dat de burger daarbij niet een te hoge rekening gepresenteerd krijgt, staat voor VVD en CDA nu centraal.
“Volgens mij kunnen we er heel goed uitkomen en tot een echt akkoord komen dat wel de doelstellingen haalt, maar meer rekening houdt met de portemonnee van de gewone mensen”, zegt Dijkhoff.
Betaalbaarheid burgers
Volgens Buma is sfeer in de coalitie nooit het probleem, en de inhoud is niet even iets voor één ochtend. “Als je een coalitie bent heb je de verantwoordelijkheid om er uit te komen, maar we hebben ook de verantwoordelijkheid voor de betaalbaarheid van de burgers”, zegt Buma.
Premier Rutte hield het vanmorgen kort. Hoe keek hij terug op de uitspraken van zijn partijgenoot over drammers? “Ach, ik ga al die woorden niet herhalen.”
NOS 12.01.2019 D66-fractieleider Jetten gaat ervan uit dat de VVD zich houdt aan de afspraken over het klimaatakkoord. “De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Daar houd ik hem aan. Een man een man, een woord een woord.”
Jetten reageert op uitspraken van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff in De Telegraaf. Hij zei dat de kans nihil is dat het klimaatakkoord letterlijk wordt uitgevoerd. Ook zei hij dat coalitiegenoot Jetten aan het drammen is over het klimaat en dat hij te weinig rekening houdt met de kosten voor gewone mensen.
ChristenUnie-leider Segers sluit zich bij Jetten aan: “Ik gun collega Dijkhoff zijn oneliner in De Telegraaf, maar we kunnen een gemaakte afspraak niet breken.”
Pittige discussie
Dijkhoff verwacht dat de discussie in de coalitie over het klimaatakkoord pittig wordt, omdat de standpunten “behoorlijk uit elkaar liggen”. Er lijkt een verdeling te zijn tussen VVD en CDA aan de ene kant (die vooral vrezen voor hoge kosten van de burgers) en D66 en de ChristenUnie aan de andere kant (die vooral vrezen voor de toekomst van de kinderen).
CDA-voorman Buma vindt het “belangrijk dat de VVD nu ook ziet dat het klimaatakkoord niet heilig is en dat het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft”.
Eerste stap
De honderden voorstellen uit het klimaatakkoord worden nu doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Daarna zal het kabinet besluiten welke het overneemt. Minister Wiebes noemde het akkoord op de dag van de presentatie “een eerste, belangrijke stap op weg naar 2030”. In dat jaar moet de uitstoot van broeikasgassen met 49 procent zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Jetten en Segers hameren erop dat “ook Klaas Dijkhoff zich daaraan heeft te houden”. “We willen de wereld beter achterlaten voor de kinderen”, aldus Segers. Beide fractieleiders zeggen erbij dat zij ook willen letten op “een eerlijke verdeling van de lasten”.
Zenuwachtig
Behalve zijn coalitiegenoten van D66 en ChristenUnie schaart Dijkhoff in De Telegraaf ook GroenLinks-leider Klaver onder de “drammers” over het klimaat. Klaver denkt dat “ze bij de VVD zenuwachtig worden”. Er komen Provinciale Staten-verkiezingen aan, die direct gevolgen hebben voor de samenstelling van de Eerste Kamer. “En die staan voor ons in het teken van het klimaat.”
Klaver noemt de woorden van Dijkhoff “hypocrisie in de tiende versnelling”: “Het akkoord dat is gesloten door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD) en Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw bij betrokken was.”
VVD’er aan tafel
Ook andere linkse oppositiepartijen reageren honend. SP-fractievoorzitter Marijnissen zegt dat Dijkhoff neptranen huilt. Het klimaatakkoord is volgens haar een VVD-akkoord “VVD’ers aan tafel en een VVD’er had de leiding.” Ze vindt de zorg voor de kosten voor de burgers ook vreemd, want “door VVD-beleid is de energierekening torenhoog”.
Asscher van de PvdA vindt het een aanfluiting dat VVD’er Dijkhoff afstand neemt van een akkoord waaraan hij en zijn partij volop hebben meegewerkt. “Ga aan de slag of ga uit de weg.”
PVV-leider Wilders denkt dat niemand de VVD en Dijkhoff nog gelooft.
De VVD-fractieleider zegt dat standpunten in de coalitie over het klimaatakkoord behoorlijk ver uit elkaar liggen.
NOS 12.01.2019 VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zegt dat de kans dat het klimaatakkoord letterlijk wordt uitgevoerd nihil is. Volgens hem is het niet zo “dat de politiek bij het kruisje tekent”, zoals sommige partijen in de Tweede Kamer volgens hem lijken te willen.
In een interview in De Telegraaf is Dijkhoff kritisch over de opstelling van coalitiepartners D66 en ChristenUnie rond het akkoord. “D66 heeft al voordat het akkoord er was gezegd: het kabinet moet het gewoon uitvoeren. Nou dat ga ik niet doen.”
Het Kamerlid vindt dat de discussie over klimaatmaatregelen wordt gedomineerd door “drammers” die in zijn ogen “een lichtend voorbeeld” van Nederland willen maken: “Als Jesse Klaver van GroenLinks op tv praat over het klimaat dan daalt het draagvlak met één procent. Rob Jetten (D66) is dat nu ook aan het doen. Hij is nu aan het drammen, ja.”
Pittige onderhandelingen
Dijkhoff denkt dat de coalitieonderhandelingen over het akkoord nog pittig kunnen worden. “De coalitie kan hier zakelijk goed over praten onderling, maar ligt qua standpunten wel behoorlijk uit elkaar.” Hij wil koste wat het kost voorkomen dat de rekening op het bordje van gewone mensen belandt.
Uiteindelijk zou de samenwerking in het kabinet daar wat hem betreft zelfs op stuk kunnen lopen. Dijkhoff in de Telegraaf: “Als het alternatief wordt dat ik óf het kabinet óf de burger moet laten vallen: de burger zal ik nooit laten vallen.”
Politiek verslaggever Lars Geerts zegt dat het voor het eerst is dat iemand zegt dat het klimaatakkoord hem een kabinetscrisis waard is. Hij wijst erop dat 2019 in Den Haag een spannend jaar wordt voor het kabinet. Er zijn onder meer Provinciale Statenverkiezingen, die invloed hebben op de samenstelling van de Eerste Kamer.
Het klimaat speelt in de campagne een belangrijke rol. “En je ziet dat de VVD worstelt met de achterban die wil dat er niet te ver wordt gegaan en dat D66 worstelt met zijn achterban die juist veel verder wil gaan. Dat kan het komende jaar tot een flinke clash leiden.”
Eerste stap
Het klimaatakkoord, dat 200 pagina’s dik is, bevat zo’n zeshonderd maatregelen, variërend van het duurzamer maken van woningen tot het stimuleren van auto’s die geen CO2 uitstoten en energiebesparing door de industrie.
Met het akkoord moet in 2030 de CO2-uitstoot in Nederland met 49 procent zijn gedaald ten opzichte van 1990. Het kwam tot stand na langdurige onderhandelingen, waarbij tientallen belanghebbende partijen betrokken waren.
Op de dag van de presentatie zei minister Wiebes al dat het akkoord nog maar een eerste stap is. Nadat het is doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau besluit het kabinet welke voorstellen het overneemt. Dat besluit wordt vervolgens voorgelegd aan de Tweede Kamer.
Jetten reageert op Twitter op de woorden van Dijkhoff in De Telegraaf:
Rob Jetten
@RobJetten
De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Halvering van de uitstoot in 2030 en een eerlijke verdeling van de lasten. Daar houd ik hem aan. Een man een man, een woord een woord. https://t.co/8UDyAboho8
NU 12.01.2019 De VVD zet een rem op de klimaatmaatregelen uit het klimaatakkoord. Fractieleider Klaas Dijkhoff wil niet dat ‘gewone mensen’ op kosten worden gejaagd. Coalitiegenoten D66 en ChristenUnie reageren kritisch op de VVD-uitlatingen.
“Het is niet mijn akkoord”, zegt Dijkhoff in een zaterdag gepubliceerd interview met De Telegraaf over het in december gepresenteerde akkoord. Dijkhoff heeft het over een “polderpoging”.
Er moet nog worden uitgerekend of het beoogde doel van de helft minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met de plannen wordt gehaald en wat voor een impact het heeft op de portemonnee van burgers en bedrijven. Daarna heeft de politiek nog het laatste woord, maar Dijkhoff neemt al duidelijk stelling.
“Als we gruwelijke mazzel hadden gehad, was er een prachtig plan van de klimaattafels gekomen waardoor de effecten voor huishoudens draagbaar zouden zijn en netjes verdeeld. Nou dat is niet zo. Bedankt voor het advies en het harde werk, maar de kans dat ik het akkoord letterlijk ga uitvoeren, is nihil.”
D66-leider Rob Jetten had al laten weten dat wat hem betreft de gepresenteerde plannen ook worden uitgevoerd. “Ik ga dat niet doen”, reageert Dijkhoff nu. Hij noemt Jetten en GroenLinks-leider Jesse Klaver “drammers” als het om de klimaatdiscussie gaat.
Dijkhoff is zelfs bereid het voortbestaan van het kabinet op het spel te zetten. “Niemand in Nederland wordt er beter van als er een kabinet valt. Maar dat betekent niet dat je er alles aan doet om het te laten zitten.”
Jetten ziet profileringsdrang in campagnetijd
Coalitiegenoten D66 en ChristenUnie reageerden later op de dag op het interview. Jetten ziet in de uitspraken van Dijkhoff “politieke profileringsdrang in campagnetijd” die hij “niet zo serieus” kan nemen. In maart zijn namelijk al de verkiezingen voor de Provinciale Staten die vervolgens de Eerste Kamer kiezen.
Jetten: “De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Halvering van de uitstoot in 2030 en een eerlijke verdeling van de lasten. Daar hou ik hem aan. Een man een man, een woord een woord.”
Ook ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers houdt Dijkhoff aan zijn beloften de CO2 te verminderen om zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. “Ik gun collega Dijkhoff zijn oneliner in De Telegraaf, maar we kunnen een gemaakte afspraak niet breken”, zegt Segers.
“We hebben afgesproken dat we schone, zelf opgewekte energie willen, dat we de wereld beter willen achterlaten voor onze kinderen, dat we mensen willen helpen bij het maken van de overstap naar duurzaamheid. Dat het klimaatakkoord dus ook rechtvaardig moet zijn. Dat zijn de afspraken, dat is waar het om draait, dat is wat we dus ook gewoon gaan doen. Ook Klaas Dijkhoff heeft zich daar aan te houden”, aldus de ChristenUnie-leider.
Het CDA heeft zich in het verleden juist wel kritisch over de klimaatmaatregelen uitgelaten en is dan ook niet kritisch op de uitlatingen van Dijkhoff. “Het is belangrijk dat de VVD nu ook ziet dat het klimaatakkoord niet heilig is en dat het kabinet zelf keuzes moet maken om ervoor te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft”, zegt CDA-leider Sybrand Buma.
Buma hamert er, net als zijn VVD-collega, op dat het klimaatbeleid “haalbaar en betaalbaar” voor iedereen moet zijn.
GroenLinks-leider Klaver noemt de uitspraken van de VVD’er “hypocrisie in de tiende versnelling”. “Het akkoord dat gesloten is door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD), Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw betrokken bij was.”
Ook oppositiepartijen PVV, SP, PvdA en Partij voor de Dieren zetten vraagtekens bij de uitlatingen en vermoeden een verkiezingsstunt.
Partijen zijn het wel eens over Klimaatwet
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PvdA en 50PLUS werden het onlangs wel eens over de Klimaatwet. Daarin is opgenomen dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent ten opzichte van 1990 moet zijn teruggedrongen en met 95 procent in 2050. Bovendien moet alle opgewekte elektriciteit in dat jaar duurzaam zijn.
Het kabinet moet een klimaatplan presenteren met daarin uitleg over hoe de doelen op hoofdlijnen de komende tien jaar gehaald moeten worden. Het eerste klimaatplan staat al voor dit jaar op de agenda.
In de Klimaatwet staan enkel de kaders beschreven. Het kabinet moet laten weten hoe die zullen worden ingevuld. Dat blijkt een lastige klus, gezien de onenigheid binnen de coalitie.
Elsevier 11.01.2019 Klimaat, pensioenen, er komt volgens premier Mark Rutte (VVD) een ‘enorme berg werk op het kabinet af,’ zei hij na de ministerraad op zijn eerste persconferentie van het jaar.
Verwijzend naar de verkiezingen voor Provinciale Staten, Waterschappen en Eerste Kamer, zei Rutte: ‘U weet dat ik daar persoonlijk campagne voor voer.’ Daarmee doelde hij op de brief die hij eind 2018 aan alle Nederlanders in het AD liet publiceren.
Rutte staat eigenlijk altijd in de campagnestand, maar tot de verkiezingen van Provinciale Staten op 20 maart helemaal. Soms met bijbehorende stevige taal. Soms met een pragmatisme waar de gemiddelde D66’er – van oorsprong de partij van de praktische politiek – jaloers op zal zijn.
Zo zei Rutte na de ministerraad dat hij de raddraaiers die ‘doorgesnoven en dronken’ bij de jaarwisseling hulpverleners belaagden ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar zou willen slaan.’ Maar over het voorkomen van overlast en vuurwerkschade had de premier nog niets te melden. Daarover wordt in maart of april overlegd met ‘betrokkenen.’ Hij wees ook op de rol van burgers zelf en ouders die blijkbaar niet hun kinderen weten te corrigeren.
Ingrijpend wordt dit jaar volgens Rutte de Brexit. Hij waakte ervoor om zich ook maar enigszins te bemoeien met het proces in het Verenigd Koninkrijk. ‘Het is echt aan de Britten.’
Moraliteit van de Oranjes
Al even voorzichtig reageerde hij op vragen over de moraliteit van de Oranjes die belangrijk cultureel erfgoed in het buitenland te koop aanbieden. Rutte had er geen ‘persoonlijke opvatting’ over. De Oranjes voldoen aan ‘de wettelijke vereisten’ en het is, zei Rutte, een privékwestie.’ Musea met belangstelling zouden zelf contact moeten opnemen.
Dialoog met Iran blijven voeren
Pragmatisch gaat de premier ook om met Iran nadat deze week was gebleken dat het land vermoedelijk de hand heeft in de moord op twee Iraniërs in Nederland.
Hij wilde er geen diplomatieke gevolgen aan verbinden. ‘Ik vind dat je terughoudend moet zijn met het volledig stoppen van de relatie met zo’n land. We moeten druk uitoefenen en dialoog blijven voeren.’
Lees hetcommentaar van Gertjan van Schoonhoven over de Nashville-verklaring
Rillingen over de rug
De ‘rillingen’ waren Rutte over de rug gelopen toen hij de Nashville-verklaring had gelezen. ‘Ik ben zelf gelovig en ook gewoon inwoner van dit land. Dit is nieuws waarbij ik me niet thuisvoel. Samenwerken met de SGP, de partij waarvan leider Kees van der Staaij de Nashville-verklaring ondertekende, is voor Rutte geen probleem.
‘Ik werk met allerlei partijen samen waarmee ik het over heel veel dingen oneens ben. Ik vind het ook geen Haags probleem. Volgens mij is het meer een kwestie om er als samenleving iets van te vinden.’
Het is echt verschrikkelijk
Gevraagd of het niet raar is dat minister van Emancipatie Ingrid van Engelshoven (D66) zich erover uitliet, zei Rutte: ‘We mogen als politici toch wel een mening over hebben. En ik ben het helemaal eens met wat Ingrid van Engelshoven erover heeft gezegd. En wat ik net zeg, mij lopen ook de rillingen over de rug als ik die tekst lees. Het is echt verschrikkelijk.’
Telegraaf 03.01.2019 De eerste cijfers van de loonstrookjes vallen toch wat tegen. Verslaggever Martin Visser over de vele onzekere factoren die onze portemonnee de komende tijd zullen beïnvloeden.
AD 03.01.2019 Voor pensioenfondsen wacht een belangrijk jaar. Door de tegenvallende resultaten op de beurs en de lage rente zijn de dekkingsgraden afgelopen jaar flink gedaald. In november klapte het pensioenoverleg. Als dit jaar de beurs weer tegenvalt moet er volgend jaar waarschijnlijk gekort gaan worden op pensioenen. Moeten we ons zorgen maken? Zeven vragen aan hoogleraar economie Lans Bovenberg van Tilburg University over het pensioenstelsel in 2019.
De beurzen storten in, vorig jaar verloor de AEX tien procent. Moeten we ons zorgen gaan maken over onze pensioenen?
,,Het valt allemaal wel mee. Dit was te verwachten, 2018 was een slecht beursjaar. De rente is ook gezakt, dat doet de dekkingsgraden niet goed. Er zijn regels rondom de pensioenen. Een aantal fondsen kunnen in 2020 gaan korten als de beurs dit jaar weer tegenvalt.’’
Volgens de pensioenthermometer van onderzoeksbureau Aon daalde de gemiddelde dekkingsgraad van pensioenfondsen over heel 2018 van 108 procent naar 104 procent. De gemiddelde dekkingsgraad laat zien in hoeverre fondsen aan hun verplichtingen kunnen voldoen en is belangrijk bij beslissingen over eventuele kortingen.
Staat mijn pensioenfonds er slecht voor?
,,De metaalfondsen staan er op dit moment het slechtst voor. In het ergste geval zouden die fondsen in 2020 dan de pensioenen moeten korten met één procent. Ook de dekkingsgraden van pensioenfonds ABP (waar alle ambtenaren bij aangesloten zijn) en PFZW (pensioenfonds van de zorgsector) komen in het gevaar, maar die houden het nog wel een jaar vol zonder te korten.’’
Ik ga nog lang niet met pensioen, over korten op pensioenen maak ik me dus geen zorgen.
,,Het korten op pensioenen geldt niet alleen voor mensen die nu pensioen ontvangen. Ook werkenden die nu sparen worden gekort, dat is alleen een stuk minder erg. Want als je nog lang moet doorwerken komt er vast weer een moment dat de beurzen omhoog gaan. Eigenlijk zou je als jongere blij moeten zijn met een verlaging van pensioen, dan blijft er meer over in de pot voor als je zelf aan de beurt bent.’’
Wat gaat er nu gebeuren na het geklapte pensioenoverleg?
,,Iedereen wacht op de Provinciale Staten verkiezingen. De verwachting is dat er daarna wel weer gepraat gaat worden.’’
Nederland heeft het beste pensioenstelsel ter wereld, blijkt uit een groot internationaal onderzoek. In de Global Pension Index, een studie van pensioenadviesbureau Mercer waarbij de stelsels van 34 landen worden vergeleken, komt het Nederlands model als beste uit de bus.
En als dat overleg op niets uitloopt?
,,Dan moet er dus in sommige gevallen in 2020 gekort worden. Sinds de crisis zijn pensioenen overigens al niet meer meegestegen met de hogere prijzen. Dus eigenlijk worden pensioenen nu ook al een soort van gekort. Er kunnen drie dingen gebeuren mocht zo’n overleg weer klappen. De beurzen kunnen dit jaar natuurlijk herstellen, de politiek kan toch een nieuw pensioenakkoord afsluiten of het kabinet past de regels rondom de dekkingsgraden aan. Dat zou het korten nog kunnen tegenhouden.’’
Wat kan je nu zelf doen om het risico te verkleinen?
,,Langer doorwerken. Door de lagere rente en de slechte beurs is een pensioen nu heel duur. Elk jaar dat je langer doorwerkt levert zes procent pensioen op. Daarnaast kan je gaan sparen, zeker als je jonger bent. Of je neemt met minder pensioen genoegen. Het risico zal toch steeds meer bij de pensioenspaarders gaan liggen, dat komt door de vergrijzing.’’
Moet iemand die net begint met zijn of haar carrière zich nu zorgen maken?
,,Het komt goed als je zorgt dat je een baan hebt die je leuk vindt. Investeren in jezelf is het belangrijkste, zo zorg je voor het hoogste inkomen. Met een hoog inkomen is het makkelijker om te sparen. Bovendien wil je met een baan die je heel leuk vindt minder snel eerder met pensioen.’’
OmroepWest 02.01.2019De supermarktprijzen stijgen dit jaar met 3 procent. De btw op producten gaat van 6 naar 9 procent. Dat betekent dat de prijzen van producten in de supermarkten aangepast moeten worden. In supermarkten van keten Coop moeten wel tienduizend prijskaarten worden omgewisseld voor nieuwe. ‘Het is een hele hoop werk. Maar ik denk niet dat de klant er veel van gaat merken’, zegt supermarkteigenaar Joanne Galling.
De btw-verhoginhg is weliswaar beperkt, maar het maakt wel degelijk verschil. Op een boodschappenkar van 100 euro komt er 2,38 euro bij. Galling: ‘Je moet heel goed opletten dat de producten en de kaartjes bij elkaar horen, want anders krijgen klanten het probleem dat straks bij de kassa de prijs niet klopt.’
Naast de boodschappen uit de supermarkt kunnen consumenten ook een prijsstijging verwachten bij onder meer de aankoop van bloemen, boeken, water, een kapbeurt en een museumbezoek.
Ouderwets omwisselen
Een digitale oplossing voor het veranderen van de prijzen is er niet voor Galling. In de supermarkt worden alle prijswijzigen ouderwets met de hand doorgevoerd. ‘Er bestaan wel elektronische systemen, maar die hebben wij niet. Ik krijg gewoon van een bestand opgestuurd met een hele grote stapel aan kaartjes. Die moeten wij uitprinten, scheuren en dan moeten we ze op hun plaats hangen.’
‘In totaal heb we tienduizend prijzenwijzigen die we moeten doorvoeren en ga je dat natuurlijk nooit in een dag redden. Het personeel gaat volop aan de slag. Ik hoop het binnen een week op orde te hebben. Gelukkig draait het alleen om 3 procent, een klein bedrag op de meeste prijzen.’
Klant schrikt niet
De klanten zijn vooralsnog niet erg geschrokken. ‘Ik merk het niet zo als ik afreken. Bij sommige producten wel, maar ik let niet echt op wat het per cent kost. Kijk, als de prijs een euro omhoog was gegaan had ik het wel gemerkt. Dit is nog te overbruggen. Maar als je steeds meer moet betalen loopt het wel de spuigaten uit. Ik hoop het dat hierbij blijft’, aldus een nuchtere klant.
Hij snapt de prijsverhogingen wel, maar vraagt zich af of levensmiddelen duurder moeten worden. ‘Je zou bij luxeproducten verwachten dat de btw omhoog gaat. maar niet bij dit soort producten. Sommige mensen kunnen er niet voor kiezen om dit niet te kopen. Zij hebben levensmiddelen simpelweg nodig. Als de prijs dan omhoog gaat, wordt het voor sommige mensen wel moeilijker.’
Niet iedereen voert een verhoging door
Niet alle supermarkten rekenen de btw-verhoging op alle producten door. Supermarktketen Marqt is het bijvoorbeeld niet eens met de keuze om de gezonde producten in prijs te verhogen. ‘Door deze maatregel worden ongezonde, goedkope producten, die vaak sterk bewerkt zijn, nog aantrekkelijker ten opzichte van gezonde producten. Daar zijn we het niet mee eens, dus stimuleren we de gezonde keuze. We vinden het belangrijk om daarin te investeren’, zegt Joost Leeflang, directievoorzitter bij Marqt.
NOS 02.01.2018 Veel supermarkten openden vandaag voor het eerst na de jaarwisseling weer hun deuren. Klanten moesten hun hoofd er even bijhouden, want nog niet overal zijn de prijskaartjes vervangen.
De prijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.
Monsterklus
Op sommige plekken zal er verwarring zijn geweest over de prijs van een zakje chips of flesje cola. Bij Albert Heijn gelden bijvoorbeeld al de nieuwe prijzen, maar stonden er aan het begin van de dag de oude prijzen nog op de etiketten.
Klanten werden er overigens met borden bij de ingang wel op gewezen wanneer een winkel de etiketten met prijzen nog moest vervangen.
Het bedrijf hoopt dat de prijzen inmiddels allemaal zijn aangepast. “Wij streven ernaar vandaag alle schapkaartjes vervangen te hebben”, zegt een woordvoerder. Een “monsterklus” noemt ze de omprijsactie.
Mensen die voor januari online boodschappen hebben besteld die nog geleverd moeten worden, betalen bij het afrekenen waarschijnlijk iets meer dan ze dachten. Klanten werden daar al wel op gewezen tijdens het online bestellen.
Product gratis
Jumbo is – anders dan marktleider Albert Heijn – de laatste weken van het oude jaar al begonnen met het aanpassen van de prijzen. De komende weken moeten er nog veel prijskaartjes verwisseld worden.
“We hebben ongeveer 32.000 artikelen. En die moeten we in 620 winkels aanpassen qua prijs”, zegt Ton van Veen, financieel topman bij Jumbo. “Daar heb je gewoon wat tijd voor nodig.”
Het uitgangspunt bij Jumbo is dat het prijskaartje overeenkomt met wat er aan de kassa betaald wordt. “Wijkt de kassaprijs van een product af van de schapprijs? Dan krijgt de klant het product gratis mee”, zegt een persvoorlichter.
Alles al om
Aldi-supermarkten hebben net als Albert Heijn alle prijzen in één keer omgezet. “De kaartjes en de prijzen aan de kassa, alles is op 1 januari omgegaan”, zegt een woordvoerder.
Trouw 01.01.2019 Het kabinet presenteert voor 2019 mooie koopkrachtcijfers, maar zadelt de burger ook op met een btw-verhoging en stijgende energiekosten.
Ruim een jaar geleden deed premier Rutte een belofte aan de bevolking. Bij de presentatie van het regeerakkoord zei hij dat het goed gaat met Nederland, maar dat ‘te veel mensen dat nog niet voelen in hun persoonlijk leven’. “Dat moet beter. Dit kabinet gaat er voor zorgen dat de gewone, normale Nederlander er echt op vooruit gaat.” Wie dat precies is, die ‘gewone, normale Nederlander’, liet de premier overigens in het midden.
Over die belofte: met enige trots presenteerde het kabinet vlak voor het kerstreces de nieuwe koopkrachtcijfers. En het moet gezegd, vrijwel alle Nederlanders krijgen het komende jaar meer te besteden. Een belangrijke oorzaak is het verlagen van de inkomstenbelasting. Het credo van dit derde kabinet-Rutte luidt niet voor niets: werken moet lonen. Arbeid wordt minder belast. Ook voor gezinnen zijn er prettige extraatjes, zoals een hogere kinderbijslag en meer kinderopvangtoeslag.
De koopkracht stijgt volgens dit kabinet met gemiddeld 1,6 procent; uiteindelijk moet 96 procent van alle huishoudens er in 2019 op vooruit gaan.
Er is ook minder goed nieuws, dat logischerwijs ook minder hard van de daken wordt geschreeuwd. Een hogere zorgpremie, een verhoging van het lage btw-tarief (van 6 naar 9 procent) en een (forse) stijging van de energierekening. Het kabinet hoopt dat de burgers vooral het zoet zullen onthouden, niet het zuur.
Belastingen
– Dit kabinet wil in 2021 een belastingstelsel invoeren bestaande uit nog maar twee schijven. Vooralsnog zijn het er vier. In 2019 veranderen de tarieven van alle schijven. In het nieuwe jaar wordt over de eerste 20.000 euro (eerste schijf) 36,65 procent belasting betaald. Dat is een lichte verhoging; het was 36,55 procent. Over de tweede schijf (tussen 20.000 en 34.000 euro) daalt het tarief van 40,85 naar 38,10 procent. Dat geldt ook voor de derde schijf (tussen 34.000 en 68.500 euro). Inkomen boven de 68.500 (vierde schijf) wordt voortaan voor 51,75 procent belast. Dat was 51,95.
– De algemene heffingskorting stijgt. Hoe lager het inkomen, hoe hoger het belastingvoordeel. De maximale korting stijgt met 212 euro.
– De arbeidskorting, een ander voordeel voor werkenden, neemt ook toe. De maximale korting stijgt in 2019 met 150 euro. Hier profiteren mensen van met een inkomen tot 41.000 euro.
– Ook de ouderenkorting, een belastingvoordeel voor gepensioneerden, stijgt. De maximale korting groeit met 178, naar in totaal 1596 euro.
– Vrijwilligers kunnen jaarlijks tot 200 euro meer belastingvrij vergoed krijgen, tot een bedrag van 1700 per jaar.
Consumenten
– Het lage btw-tarief gaat omhoog, van 6 naar 9 procent. Dat betekent in de eerste plaats dat boodschappen duurder worden. Volgens het kabinet is het gevolg dat een volle kar boodschappen van 100 euro voortaan 102,83 kost. Dat lijkt te overzien. Maar de btw-verhoging geldt ook voor bloemen, boeken, een bezoek aan de kapper, museum of pretpark en het laten verbouwen van je huis.
– De energierekening stijgt aanzienlijk. Energiebedrijven verhogen hun tarieven voor gas en elektriciteit, het kabinet verhoogt de belasting op aardgas en verlaagt de belastingkorting op de energienota (met 51 euro). Bovendien stijgt de toeslag die iedereen betaalt voor duurzame energieprojecten. Het kabinet zegt dat huishoudens met een gemiddeld energieverbruik 130 euro meer kwijt zijn. Dat kan dus ook (veel) meer zijn.
– Roken wordt duurder; de accijnzen gaan verder omhoog. Voor een pakje met twintig sigaretten bent u 6 cent meer kwijt. De prijs van een pakje shag van 40 gram gaat met 11 cent omhoog.
– De kosten van een nieuw paspoort stijgen. Een gemeente mag maximaal 6,07 euro meer vragen. Een paspoort kost in 2019 maximaal 71,37 voor volwassenen en 53,97 euro voor kinderen. Een identiteitskaart kan 5,78 euro duurder worden. Maximaal 56,83 voor volwassenen en 29,95 voor kinderen.
– Een postzegel kost voortaan 87 cent. Dat was 83 cent.
– Door de stijgende huizenprijzen komen woningen met een maximaal aankoopbedrag van 290.000 euro in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Vorig jaar lag de grens op 265.000 euro. Deelnemers aan het waarborgfonds hoeven ook nog maar 0,9 procent van de aankoopprijs te storten, in plaats van 1 procent nu.
– Chronisch zieken die thuis ondersteuning nodig hebben, via de Wmo, betalen daar vanaf dit jaar een lagere eigen bijdrage voor. Er komt een vast tarief van 17,50 euro per vier weken. Vooral voor mensen die nu een groot deel van de maatschappelijke ondersteuning zelf betalen, is dat een grote verandering. Zo wil het kabinet de stapeling van zorgkosten voorkomen. Gemeenten hebben de vrijheid om zelf eventueel een nog lager tarief dan 17,50 euro te vragen. Bijvoorbeeld bij mantelzorg of voor huishoudens met een minimuminkomen.
– Er komt een maximum aan de eigen bijdrage voor medicijnen. Deze eigen bijdrage wordt nu gevraagd als iemand duurdere merkmedicijnen wil hebben in plaats van de goedkopere variant die de apotheker meegeeft. De eigen bijdrage voor duurdere varianten medicijnen wordt 250 euro maximaal.
– De maximale zorgtoeslag voor alleenstaanden stijgt met 50 euro tot 1.189. De maximale zorgtoeslag voor partners groeit met 193 euro naar 2.314.
Gezin
– De maximale toeslag voor kinderdagopvang stijgt van 7,45 naar 8,02 euro per uur. Voor buitenschoolse opvang daalt de vergoeding van 6,95 naar 6,89 euro. Voor gastouders verandert het terug van 5,91 in 6,15 euro.
– De kosten van dagopvang stijgen waarschijnlijk. Dit jaar moet er één verzorger per drie baby’s zijn. Nu is de verhouding één op vier. De buitenschoolse opvang wordt vermoedelijk goedkoper, omdat één medewerker vanaf nu toezicht mag houden op twaalf kinderen in plaats van de huidige tien.
– Vanaf 1 april stijgt de kinderbijslag voor kinderen tot en met 5 jaar van 201,05 euro per kwartaal naar 216,55. Voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar stijgt het bedrag van 244,13 euro naar 263,88 en voor kinderen tot 18 jaar van 287,21 naar 309,46.
– Het betaald geboorteverlof voor partners stijgt van twee dagen naar één werkweek.
– Partners, kinderen en ouders van slachtoffers kunnen smartengeld claimen voor de schade die zij zelf ondervinden. Hun naaste moet dan wel zijn overleden of ernstig en blijvend letsel hebben. De hoogte van de vergoeding die de aansprakelijke persoon moet betalen ligt tussen 12.500 en 20.000 euro.
– Vreemdelingen met een betaalde baan krijgen een vrijstelling voor het deel van het inburgeringsexamen dat over de Nederlandse arbeidsmarkt gaat. Voorwaarde is wel dat een kandidaat in de afgelopen twaalf maanden minimaal zes maanden lang 48 uur per maand heeft gewerkt.
Ouderen
– Voor mensen die regelmatig van baan wisselen wordt het makkelijker om een klein pensioen mee te nemen naar een nieuw fonds. Uitvoerders moeten de inbreng van potjes met een uitbetaling van 2 tot 466 euro per jaar straks accepteren. Voorheen kregen mensen deze potjes in één keer uitbetaald als ze van baan wisselden.
– De AOW-leeftijd stijgt van 66 jaar naar 66 jaar en vier maanden.
Lees ook:
Aan de grens zijn ze niet bang voor de BTW-verhoging
Vooral ondernemers aan de grens zullen lijden onder de verhoging van het lage btw-tarief. Maar in het grensplaatsje Glanerbrug maakt niemand zich echt zorgen.
Een groene toekomst is er alleen voor de rijken: de eco-elite
Elsevier 31.12.2018 Het nieuwe jaar staat voor de deur en daarom blikt Elsevier Weekblad vooruit. Wat worden de grootste uitdagingen voor Rutte III voor Rutte III in 2019? Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?
1. Het klimaatakkoord ten uitvoer brengen
Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier. Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst. Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.
VVD en CDA zijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen. De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen. Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO2-uitstoot niet zullen verminderen. VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.
D66
✔@D66
Dit #klimaatakkoord gaat over de toekomst. Nederland laat eindelijk leiderschap zien!
We gaan huizen isoleren Elektrische auto’s worden betaalbaar Vervuilende industrie betaalt klimaatboete Iedereen kan meedoen
De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont. Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’
In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’ Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.
Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.
2. Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement
Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?
Thierry Baudet
✔@thierrybaudet
De waanzin gaat door. Dictatoriale maatregelen door een volkomen losgeslagen VVD/CDA-kabinet met een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer. Dit moet echt stoppen. Word NU lid van #FVD en help ons op 20 maart via de Eerste Kamer dit beleid te cancelen. http://Fvd.nl
De Telegraaf
✔@telegraaf
Wie niet meegaat, wordt keihard beboet. Dat blijkt uit de honderden voorstellen in het klimaatakkoord. https://www.telegraaf.nl/nieuws/2951008/klimaatkassa-vvd-en-cda-losgeslagen-van-achterban … 850
De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.
Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent. Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.
Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.
3. Schiphol overvol
Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.
Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.
Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.
Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.
Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.
4. Brexit
Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.
Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.
De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen. Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.
Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.
5. Het Kinderpardon
Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon. Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.
De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen. Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.
Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.
Er is openlijk ruzie uitgebroken in het hoofdbestuur van 50PLUS, dat onder meer bestaat uit partijvoorzitter Geert Dales. Het bestuur wil enkele van de eigen bestuursleden kwijt en houdt daarom een extra ledenvergadering op 29 november 2018.
Telegraaf 15.11.2018
Dat is twee dagen voor de al eerder aangekondigde algemene ledenvergadering. Een of meerdere bestuurders zouden weg moeten. Om welke leden het gaat is niet bekend..
In de uitnodiging van het bestuur voor de speciale vergadering wordt gemeld dat het met het oog op de komende verkiezingen van groot belang is dat alle geledingen van 50PLUS ,,eensgezind optrekken en de partij gevrijwaard wordt van ontwikkelingen die daar afbreuk aan doen.” Het hoofdbestuur ,,moet daarin leidend zijn en het goede voorbeeld geven”, maar slaagt er ,,in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken.”
AD 30.11.2018
Spanningen
50PLUS gaat vaker gebukt onder interne spanningen. In mei stapten zeven van de acht bestuursleden nog op na een conflict over de bestuursstijl en werkwijze van het bestuur onder leiding van Jan Zoetelief, destijds de voorzitter. Diezelfde maand mondde een ledenvergadering van de Overijsselse afdeling in Deventer uit in een vechtpartij.
Vorig jaar kwam de partijtop nog hevig onder vuur te liggen omdat een klein groepje alle beslissingen nam en te weinig zou luisteren naar de leden.
AD 29.11.2018
Weer gedonder bij 50Plus
50Plus stopt de samenwerking met het eigen wetenschappelijke bureau dat onderzoeken voor de partij uitvoert. Dat schrijft de Volkskrant op basis van een brief die de krant in handen heeft. Zowel het wetenschappelijke bureau als Geert Dales, voorzitter van 50Plus, hebben het nieuws in de krant bevestigd.
Richard de Mulder, de directeur van de denktank, zegt tegen de krant dat Dales de samenwerking op wil zeggen, omdat de onderzoeken te onafhankelijk zijn. Zo kwam er veel kritiek op het onderzoek na de verkiezingen in 2017.
Volgens dat onderzoek, dat NRC naar buiten bracht, waren de verkiezingen slecht verlopen door enorme chaos en gebrek aan professionaliteit binnen de partij.
AD 29.08.2018
Onenigheid over de onderzoeken
De Mulder zegt in de krant dat Dales wil dat vijf bestuursleden en één externe medewerker het veld ruimen naar aanleiding van dat verkiezingsonderzoek. “50Plus wil dat wij een soort pinautomaat zijn die peilingen en onderzoekjes voor de partij betaalt”, stelt De Mulder in de krant.
Telegraaf 30.11.2018
Telegraaf 30.11.2018
Gerommel
Alleen de accountant doet de officiële check, zo zijn de regels, aldus Voorzitter Richard de Mulder van wetenschappelijk bureau 50Plus.
Een andere anonieme bron stelt dat een deel van de jaarrekening onvolledig was en noemt het ‘gerommel’ met de jaarrekening, ‘reden genoeg om een nieuwe start te gaan maken’. Het hoofdbestuur van 50Plus zegde vanochtend de samenwerkingsdeal met het wetenschappelijk bureau van de ouderenpartij per eind dit jaar op.
Een wetenschappelijk bureau moet volgens Binnenlandse Zaken aan precieze financiële en administratieve verplichtingen voldoen om ieder jaar de subsidie te ontvangen. Het toezicht wordt uitgeoefend door het ministerie. Een belangrijke eis is dat de jaarstukken door een accountant worden goedgekeurd.
Dales reageerde in het NOS Radio 1 Journaal op een bericht in de Volkskrant over de breuk met het wetenschappelijk bureau. Daarin zegt voorzitter De Mulder dat het partijbestuur het bureau te kritisch vindt.
“Hij vindt ons te eigenwijs. Dales heeft liever dat het wetenschappelijk bureau van 50Plus als pinautomaat fungeert om onderzoekjes en peilingen voor de partij te betalen, dan dat wij onafhankelijk kunnen opereren.”
Maar de partijvoorzitter noemt het verhaal van De Mulder lariekoek. Hij zegt dat er verschillende belangrijke redenen zijn om de samenwerking op te zeggen. Zo zou het bestuur geen inzage krijgen in de financiën van het bureau.
De Mulder is het daar weer volstrekt mee oneens. Hij zei in het NOS Radio 1 Journaal dat het bestuur wel degelijk volledige inzage in de boeken heeft en dat hij alleen heeft geweigerd om het bestuur elke drie maanden een controle te laten uitvoeren.
Telegraaf 28.08.2018
Evaluatie
Volgens hem is conflict begonnen na een kritische evaluatie over de Tweede Kamerverkiezingen, waarbij de partij fors minder zetels haalde dan een maand eerder op basis van de peilingen werd verwacht. Via de NRC kwam naar buiten dat partijwetenschappers gehakt hadden gemaakt van de campagne.
“Dat rapport is helemaal verkeerd gevallen”, zegt De Mulder tegenover de NOS. Hij zegt dat het partijbestuur van 50Plus sinds het vertrek van oud-voorzitter Zoetelief “helemaal gelijkgeschakeld”. Iedereen, inclusief Zoeteliefs opvolger Dales, zou “in de ban” van partij-oprichter en Eerste Kamerlid Nagel zijn en volledig naar zijn pijpen dansen.
Telegraaf 06.10.2018
Partijbestuur stapte in mei 2018 op
Sinds april 2018 is het onrustig binnen de partij. Op de bestuursstijl van Zoetelief ontstond steeds meer kritiek. De fracties in de Eerste en Tweede Kamer maakten bekend van de partijvoorzitter af te willen. Al veel partijleden hadden zich namelijk tegen voorzitter Jan Zoetelief gekeerd. In april 2018 lieten de leden van de Eerste en Tweede Kamer van de partij al weten geen vertrouwen meer te hebben in Zoetelief. In mei volgden meer leden van de partij.
AD 08.01.2019
Zoetelief werd verweten dat hij de partij heeft verdeeld in twee kampen. Hij was juist aangesteld om de leden te verenigen. Hetgeen uiteindelijk leidde tot het opstappen van de bestuursleden. Op 15 mei 2018stapten dan ook zeven van de acht leden van het hoofdbestuur op, onder wie ook Zoetelief zelf.
Hij liet zelfs meteen weten dat hij zich weer zou kandideren voor het nieuwe voorzitterschap. Uiteindelijk liet Zoetelief weten toch af te zien van zijn kandidatuur. Hij vond dat de strijd te veel ging over de “poppetjes” in plaats van over de inhoud. “En dat op een manier waar de honden geen brood van lusten.”
Op de Algemene Ledenvergadering op 26 mei 2018werd het nieuwe bestuur gekozen. En de voormalige VVD-politicus Geert Dales werd toen vervolgens gekozen als nieuwe partijvoorzitter
AD 07.01.2019 50Plus heeft bij de komende verkiezingen goud in handen doordat de problemen met de pensioenen blijven groeien, zo stelt oprichter en erelid Jan Nagel. Daarom vindt hij dat pensioenexpert Martin van Rooijen in de Tweede Kamer moet blijven.
Nagel (79) denkt dat Forum voor Democratie zich deze periode enorm gaat profileren op het thema ‘migratie’, terwijl D66 en GroenLinks met de ‘groene’ kiezer aan de haal gaan gaan. ,,Volgens mij moet 50Plus zich onderscheiden op wat ouderen raakt: de pensioenen. Er zitten weer kortingen aan te komen, er is geen pensioenakkoord gesloten en ouderen leveren al jaren koopkracht in ten opzichte van andere groepen.’’
Strategie
Henk moet weer even geprikkeld worden, aldus Jan Nagel (50Plus).
Bij die strategie past – zo meent Nagel – niet dat dé pensioenexpert van de partij, Martin van Rooijen, in de Eerste Kamer gaat zitten. Zoals nu het plan is. Nagel: ,,Samen met Krol kan hij in de Tweede Kamer een super-duo vormen dat in de aanval gaat, we hebben goud in handen met de pensioenen.’’
Volgens het erelid en vertrekkend Senator van 50Plus, die trouwens bevestigt dat hij zelf ernstig ziek is, kan Van Rooijen aan Henk Krol weer eens laten zien hoe je hard met je vuist op tafel moet slaan. ,,Henk moet weer even geprikkeld worden’’, aldus Nagel.
Veel wikken en wegen
Van Rooijen laat in een reactie weten dat hij zijn kandidatuur als lijsttrekker voor de Senaatsfractie doorzet. ,,Ik vind het mooi dat Jan mijn kennis over pensioenen roemt, maar de partij heeft mij gevraagd voor de Eerste Kamer en na veel wikken wegen heb ik ‘ja’ gezegd. Daar blijf ik bij.’’
Momenteel voelt Van Rooijen (76) zich nog fit. ,,Dat is maar goed ook, want mijn werk in de Eerste Kamer wordt niet onbelangrijk komende tijd. Zeker als de coalitie daar dit jaar haar meerderheid verliest, dan kunnen wij van cruciale betekenis worden bij het goedkeuren van besluiten.’’
Niet gepasseerd
Henk Krol voelt zich niet gepasseerd door de opmerkingen van Nagel. Krol: ,,Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Ik sla genoeg met de vuist op tafel, maar wel op mijn eigen manier. De nieuwe partijvoorzitter, Geert Dales, zie ik ook als tegenpool die me sterker maakt. Dus Jan wordt op zijn wenken bediend! En Martin? Die heeft een belangrijke klus voor boeg in de Senaat.’’
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Ik sla genoeg met de vuist op tafel, maar wel op mijn eigen manier, aldus Henk Krol (50Plus).
NU 01.12.2018 Met het vertrek van drie morrende bestuursleden is de rust bij 50PLUS nog niet weergekeerd. Ook tijdens de tweede ledenvergadering in drie dagen gingen de verwijten over en weer. Maar het lukte dissidenten in de ouderenpartij niet de overgebleven bestuurders weg te sturen.
Verscheidene moties tegen het partijbestuur onder leiding van voorzitter Geert Dales haalden het niet. Veel van de kritiek kwam uit de koker van de drie bestuursleden die donderdagavond, tijdens een extra ledenvergadering waarbij hun ontslag op de agenda stond, uiteindelijk de eer aan zichzelf hielden.
Aan Dales nu de taak om de partij definitief in rustiger vaarwater te brengen. Hij heeft het mandaat van de leden om bijvoorbeeld de manier waarop de partij banen verdeelt, te stroomlijnen en professionaliseren.
De leden van 50PLUS kozen verder Tweede Kamerlid Martin van Rooijen tot lijsttrekker bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer van volgend jaar. Hij moet Jan Nagel opvolgen, die nu nog aanvoerder van de ouderenpartij is in de senaat.
Toine Manders weer lijsttrekker bij Europese verkiezingen
Toine Manders is opnieuw lijsttrekker bij de Europese verkiezingen, die eveneens volgend jaar worden gehouden. Manders was eerder al Europarlementariër namens de VVD, maar greep in 2014 namens 50PLUS net naast een zetel.
Dales liet eerder al weten dat er veel mis is met de structuur en cultuur binnen de partij. Bestuursleden moeten volgens hem op een andere manier worden geworven en aangetrokken. Daarmee moet worden voorkomen dat er opnieuw ruziemakers in de partijtop komen.
Dales uitgemaakt voor Stalin en rat
Dales zei tijdens de ledenvergadering van donderdag dat hij ook een einde wil maken aan “scheldmails, slinkse streken en gestook”. Hij las e-mails voor waarin hij werd uitgemaakt voor Stalin, Taliban en rat. “Daar zakt mijn broek van af”, aldus Dales.
Politiek leider Henk Krol erkende na afloop van de vergadering van zaterdag dat de voortdurende ruzies de partij leden kosten. Maar het is volgens hem “een klein groepje” dat daadwerkelijk opstapt. Daar staat tegenover dat zich ook nieuwe leden melden, aldus de 50PLUS-fractievoorzitter in de Tweede Kamer.
Krol heeft vertrouwen in Dales
Krol heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat Dales erin slaagt de partij in rustiger vaarwater te brengen. Hij hoopt dat de discussies bij toekomstige partijbijeenkomsten over de inhoud gaan. “Als het maar op een nette manier gebeurt.” Krol riep de leden op vaker samen koffie te drinken of een biertje, in plaats van anoniem hatelijke e-mails te sturen.
“Wat mij betreft doen we het volgende week nog een keer”, grapte Dales na afloop van de bijeenkomst. Maar ook hij wil dan wel graag dat politieke onderwerpen aan de orde komen. “Gekrakeel vind ik niet leuk. Daar zitten onze kiezers, onze achterban, niet op de wachten.”
AD 01.12.2018 Met het vertrek van drie morrende bestuursleden is de rust bij 50PLUS nog niet weergekeerd. Ook tijdens de tweede ledenvergadering in drie dagen regende het harde verwijten over en weer. Maar het lukte dissidenten in de ouderenpartij niet de overgebleven bestuurders ook weg te sturen.
Verscheidene moties tegen het partijbestuur onder leiding van voorzitter Geert Dales haalden het niet. Veel van de kritiek kwam uit de koker van de drie bestuursleden die donderdagavond, tijdens een extra ledenvergadering waarbij hun ontslag op de agenda stond, uiteindelijk de eer aan zichzelf hielden.
Aan Dales nu de taak om de partij definitief in rustiger vaarwater te brengen. Hij heeft het mandaat van de leden om bijvoorbeeld de manier waarop de partij baantjes verdeelt, te stroomlijnen en professionaliseren.
Vertrouwen
Partijleider Krol heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat Dales daarin slaagt. Hij hoopt dat de discussies bij toekomstige partijbijeenkomsten over de inhoud gaan. ,,Als het maar op een nette manier gebeurt.’’ Krol riep de leden op vaker samen koffie te drinken of een biertje, in plaats van anoniem hatelijke e-mails te sturen.
,,Wat mij betreft doen we het volgende week nog een keer’’, grapte Dales na afloop van de bijeenkomst. Maar ook hij wil dan wel graag dat politieke onderwerpen aan de orde komen. ,,Gekrakeel vind ik niet leuk. Daar zitten onze kiezers, onze achterban, niet op de wachten.’’
De leden van 50PLUS kozen verder Tweede Kamerlid Martin van Rooijen tot lijsttrekker bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer van volgend jaar. Hij moet Jan Nagel opvolgen, die nu nog aanvoerder van de ouderenpartij is in de senaat.
Toine Manders is opnieuw lijsttrekker bij de Europese verkiezingen, die eveneens volgend jaar worden gehouden. Manders was eerder al europarlementariër namens de VVD, maar greep in 2014 namens 50PLUS net naast een zetel.
MSN 02.12.2018 Met het vertrek van drie morrende bestuursleden is de rust bij 50PLUS nog niet weergekeerd. Ook tijdens de tweede ledenvergadering in drie dagen regende het harde verwijten over en weer. Maar het lukte dissidenten in de ouderenpartij niet de overgebleven bestuurders ook weg te sturen.
Verscheidene moties tegen het partijbestuur onder leiding van voorzitter Geert Dales haalden het niet. Veel van de kritiek kwam uit de koker van de drie bestuursleden die donderdagavond, tijdens een extra ledenvergadering waarbij hun ontslag op de agenda stond, uiteindelijk de eer aan zichzelf hielden.
Politiek leider Henk Krol erkende na afloop dat de voortdurende ruzies de partij leden kosten. Maar het is volgens hem ,,een klein groepje” dat daadwerkelijk opstapt. Daar staat tegenover dat zich ook nieuwe leden melden, aldus de 50PLUS-fractievoorzitter in de Tweede Kamer.
Nette manier
Aan Dales nu de taak om de partij definitief in rustiger vaarwater te brengen. Hij heeft het mandaat van de leden om bijvoorbeeld de manier waarop de partij baantjes verdeelt, te stroomlijnen en professionaliseren.
Krol heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat Dales daarin slaagt. Hij hoopt dat de discussies bij toekomstige partijbijeenkomsten over de inhoud gaan. ,,Als het maar op een nette manier gebeurt.” Krol riep de leden op vaker samen koffie te drinken of een biertje, in plaats van anoniem hatelijke e-mails te sturen.
Gekrakeel
,,Wat mij betreft doen we het volgende week nog een keer”, grapte Dales na afloop van de bijeenkomst. Maar ook hij wil dan wel graag dat politieke onderwerpen aan de orde komen. ,,Gekrakeel vind ik niet leuk. Daar zitten onze kiezers, onze achterban, niet op de wachten.”
De leden van 50PLUS kozen verder Tweede Kamerlid Martin van Rooijen tot lijsttrekker bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer van volgend jaar. Hij moet Jan Nagel opvolgen, die nu nog aanvoerder van de ouderenpartij is in de senaat.
Toine Manders is opnieuw lijsttrekker bij de Europese verkiezingen, die eveneens volgend jaar worden gehouden. Manders was eerder al europarlementariër namens de VVD, maar greep in 2014 namens 50PLUS net naast een zetel.
Telegraaf 01.12.2018 Het overgebleven bestuur van 50Plus mag blijven zitten. Dat hebben de leden bepaald op het partijcongres. Dat volgt op een tumultueuze ledenvergadering van afgelopen donderdag waarbij drie bestuursleden onder grote druk opstapten.
De drie leken zich tijdens het congres van zaterdag nog niet geheel te hebben verzoend met hun lot. Ze lieten zich veelvuldig horen en probeerden vergeefs met moties het overgebleven bestuur weg te krijgen. Ook lieten kritische leden zich geregeld gelden met opmerkingen over regels en procedures. Over de politieke koers ging het nauwelijks. Het bracht de Friese afgevaardigde Theun Wiersma tot een boze oproep aan zijn partijgenoten: „We zijn weer bezig tegen onszelf. Laat het ophouden.”
Partijvoorzitter Geert Dales krijgt van de leden groen licht om de partij te professionaliseren. Zo wordt de selectie voor nieuwe kandidaten voor de besturen en in de volksvertegenwoordigingen strenger. Ook moeten de krap zesduizend leden straks makkelijker kunnen stemmen over partijzaken, bijvoorbeeld via e-mail: „Dan is het ook veel leuker als je lid bent”, zegt partijleider Henk Krol.
Na een ochtend vol partijperikelen kwam 50Plus ook nog aan inhoudelijke zaken toe. Met de verkiezingen voor Provinciale Staten in het vooruitzicht, verschuift ook de ouderenpartij de energie van de Tweede Kamer naar de Eerste Kamer. Die wordt immers samengesteld door de leden van Provinciale Staten. Daarom gaat Martin van Rooijen, oud-staatssecretaris en nu het werkpaard in de Tweede Kamerfractie, de lijst aanvoeren. „We zetten de ervaring neer waar we ’m nodig hebben”, verklaart Krol.
De redenering: het kabinet-Rutte III raakt waarschijnlijk zijn meerderheid in de senaat kwijt. En waar voorstellen van 50Plus in de Tweede Kamer vaak verloren gaan, kan de partij in de Eerste Kamer z’n invloed vergroten. Een verdubbeling naar vier zetels (van de 75) moet erin zitten, denkt Krol. „De Eerste Kamer wordt belangrijker.”
Deur
De seniorenpartij zegt zich constructief op te stellen. „Ik gooi nooit een deur dicht”, zegt lijsttrekker Van Rooijen. De thema’s: de aow-leeftijd en de pensioenen. Van Rooijen wil dat het kabinet vóór de verkiezingen van 20 maart ’de kortingsdreiging’ voor de pensioenen van tafel haalt. „Als het kabinet het niet wil vertellen, zal ik het daartoe dwingen.”
Telegraaf 30.11.2018 Drie bestuursleden van 50Plus zijn donderdagavond afgetreden nadat voorzitter Geert Dales de vuile was buiten had gehangen. De verwijten vlogen over en weer.
NU 29.11.2018 De drie bestuursleden die 50PLUS-voorzitter Geert Dales wilde laten afzetten, hebben donderdagavond zelf besloten af te treden.
Ze lieten het op een ledenvergadering niet aankomen op een stemming, maar besloten de eer aan zichzelf te houden.
Dales vroeg de zegen van zijn achterban voor een schoonmaak in het partijbestuur om zo een eind te maken aan het chronische geruzie in de ouderenpartij.
Zijn collega’s Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij hadden daar volgens hem een groot aandeel in. Daarom wilde Dales ze uit het bestuur zetten.
Er is veel mis met de structuur en de cultuur van de partij, vindt Dales. Hij wil voortaan op een andere manier bestuursleden werven en aanstellen, om zo te voorkomen dat daarin opnieuw dilettanten of ruziemakers belanden.
‘Geen scheldmails en slinkse streken meer’
Ook wil hij geen “scheldmails, slinkse streken en gestook” meer. Dales citeerde berichten waarin hij voor Stalin, Taliban of rat werd uitgemaakt en dreigementen jegens zijn partner werden geuit. “Daar zakt mijn broek van af.”
De drie bestuursleden verwijten hem op hun beurt tirannieke trekjes. Van Rooij eiste het royement van de “dictatoriale” Dales. Bestuurslid Bosch vindt onder meer dat Dales de media bespeelt om tegenstanders zwart te maken. Ze erkende dat ze partijgenoten heeft uitgemaakt voor Taliban, “omdat met hen immers ook geen afspraken te maken zijn”.
Veel steun kreeg het dissidente drietal niet vanuit de zaal. De ongeveer tweehonderd aanwezigen bij de ledenvergadering klapten vooral voor partijgenoten vroegen om een einde aan het gekibbel.
Na de bekendmaking van hun aftreden kregen de drie bestuursleden prompt complimenten van de partijtop. Dales trok bovendien ook zelf het boetekleed aan en beloofde zich te zullen inspannen om zich met de dissidenten te verzoenen.
Telegraaf 29.11.2018 De drie bestuursleden die 50Plus-voorzitter Geert Dales wilde laten afzetten, hebben donderdagavond zelf de handdoek in de ring gegooid. Ze lieten het op een ledenvergadering niet aankomen op een stemming maar besloten de eer aan zichzelf te houden en af te treden.
Dales vroeg de zegen van zijn achterban voor een schoonmaak in het partijbestuur om zo een eind te maken aan het chronische gekonkel en gekift in de ouderenpartij. Zijn collega’s Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij hadden daar volgens hem een groot aandeel in. Daarom wilde Dales van hen af.
De drie verdedigden zich en verweten Dales op hun beurt tirannieke trekjes. Maar ze constateerden al snel dat de meeste leden de kant van de partijvoorzitter kozen, al heeft het gros vooral de buik vol van het eindeloze gekibbel. „In het belang van de partij” stapte het drietal daarom zelf op.
Dat leverde ze prompt complimenten op van de partijtop. Dales trok bovendien ook zelf het boetekleed aan en beloofde zich te zullen inspannen om zich met de dissidenten te verzoenen.
Met het terugtreden van drie dwarsliggers is het gedonder binnen 50Plus nog niet bezworen, denkt Dales. Hij wil voortaan op een andere manier bestuursleden werven en aanstellen, om zo te voorkomen dat daarin dilettanten of ruziemakers belanden. En het moet volgens hem uit zijn met scheldmails, slinkse streken en gestook
’Clown en Taliban’
Dales droeg eerder tijdens een partijvergadering voor uit mailtjes uit ’de kelders van 50Plus’, waarin hij door overige bestuursleden en partijleden wordt uitgescholden voor Stalin, Pipo de Clown en de Taliban. Kwaadsprekerij, intimidaties en aanhoudend wantrouwen zijn binnen de partij aan de orde van de dag.
De toespraak was bedoeld om duidelijk te maken dat drie leden uit het hoofdbestuur ongeschikt zijn voor hun functie en daarom weg moeten. Al gaat het niet alleen om deze drie: het geruzie is volgens Dales een structureel probleem binnen 50Plus. „Er is ook iets mis met de cultuur in onze partij, de cultuur van negativisme.”
NOS 29.11.2018 Drie bestuursleden van ouderenpartij 50Plus zijn vanavond uit zichzelf opgestapt. Partijvoorzitter Geert Dales wilde hen tijdens een extra ingelaste ledenvergadering laten afzetten, maar de drie bestuursleden wachtten de stemming niet af.
Dales kondigde in de uitnodiging voor de extra vergadering half november al aan dat hij de helft van het bestuur wilde ontslaan. Hij hoopt daarmee een einde te maken aan het geruzie en gekonkel binnen de partij. Door de slechte samenwerking verlopen de voorbereidingen voor de verkiezingen van Provinciale Staten en het Europees Parlement niet soepel.
Op de website van 50Plus stond uitgeschreven welke kritiek Dales op de drie bestuursleden had. De een zou bijna nooit bij vergaderingen zijn maar wel intimiderende mails sturen, de ander had te veel kritiek op het bestuur en de derde zou eerder genomen besluiten steeds weer ter discussie willen stellen.
De zegen
Reden voor Dales om vanavond tijdens de extra vergadering de zegen van zijn achterban te vragen om de drie te ontslaan. Maar zover kwam het dus niet. Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij traden uit zichzelf af.
De drie bestuursleden zijn op hun beurt helemaal klaar met Geert Dales. Helena Bosch noemt hem iemand die het liefst in zijn eentje bestuurt en die heel eigengereid is. “Je zou rustig kunnen zeggen, narcistisch.”
Volgens Henk Jan Verboom is Dales geen sterke bestuurder. “Een echte bestuurder verzamelt sterke mensen om zich heen en kan kritiek accepteren. Bovendien moet een bestuur op de achtergrond staan, niet op de voorgrond.”
Tweede crisis
De huidige crisis bij de partij is de tweede dit jaar. In juni stapten zeven van de acht leden van het hoofdbestuur op omdat er een conflict was ontstaan over de bestuursstijl en werkwijze van een aantal bestuursleden. Na hun vertrek werd Geert Dales gekozen tot nieuwe partijvoorzitter.
ANP 29.11.2018 De drie bestuursleden die 50PLUS-voorzitter Geert Dales wilde laten afzetten, hebben donderdagavond zelf de handdoek in de ring gegooid. Ze lieten het op een ledenvergadering niet aankomen op een stemming maar besloten de eer aan zichzelf te houden en af te treden.
Dales vroeg de zegen van zijn achterban voor een schoonmaak in het partijbestuur om zo een eind te maken aan het chronische gekonkel en gekift in de ouderenpartij. Zijn collega’s Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij hadden daar volgens hem een groot aandeel in. Daarom wilde Dales van hen af.
AD 29.11.2018 Drie bestuurders van 50Plus zijn tijdens een buitengewone ledenvergadering zelfstandig uit het hoofdbestuur gestapt, na een ruzie met partijvoorzitter Geert Dales en zijn kompanen. De hoop is dat daarmee, richting de verkiezingen in 2019, de rust terugkeert bij de ouderenpartij.
Vanavond lag een concreet voorstel bij de leden op tafel om drie dissidente bestuurders te ontslaan vanwege ‘slecht functioneren’: het ging om het drietal Henk Jan Verboom, Marc van Rooij en Helena Bosch.
Maar zo ver kwam het niet: het trio stapte zelf op na een oproep van partijleider Henk Krol om de eenheid te bewaren en samen te werken aan een goed imago van 50Plus ‘in de huiskamer‘. ,,Dat is wat telt.‘’
,,Ik ga nu met pijn in het hart zelf, maar ik zie geen alternatief‘’, aldus dissident Van Rooij na de emotionele speech van de partijleider. De andere twee volgden met vergelijkbare redenen.
Bosch gaf vlak vóór de start van de vergadering nog aan dat zij zich voelde ‘als een heks die naar de brandstapel wordt gebracht’. De dissidenten werden volgens haar compleet verrast door het voornemen om hen af te zetten.
Dales zei de afloop hoopgevend te vinden voor de toekomst van de partij. Hij sprak waardering uit voor de drie vertrekkers en zei dat de geschillen meestal niet persoonlijk waren. ,,Daar heb ik respect voor. En ik zal ook naar mezelf kijken, hoe ik het voortaan beter kan doen.‘’
De leden gaven het overgebleven hoofdbestuur nog toestemming onderzoek te doen naar hoe bestuursleden in de toekomst beter uitgezocht én ontslagen kunnen worden. De uitslag volgt in de lente.
AD 29.11.2018 De cultuur en structuur van 50Plus moeten op de schop. Alleen zo kan geruzie, achterklap en lekken naar de pers definitief tot het verleden gaan behoren. Dat zei partijvoorzitter Geert Dales vanavond bij de start van een extra ledenvergadering, waar de interne sores worden uitgevochten.
Wij moeten het hebben over de cultuur van roddel en achterklap, aldus Geert Dales.
Dales: ,,Wij hadden vanavond met de kleinkinderen kunnen spelen. Met de hond wandelen. Een potje kunnen tennissen. Of desnoods naar Droomhuis gezocht bij Omroep Max kunnen kijken. Maar wij zitten hier. In een vergaderzaal. Druk te wezen met onszelf. En wat zijn we dit allemaal zat!’’
Volgens de voorzitter tonen de strubbelingen binnen achtereenvolgende hoofdbesturen aan dat er een structureel bestuursprobleem in de partij is. Dus wil hij dat er een onderzoek komt naar een andere manier om de top te selecteren, benoemen en ontslaan bij 50Plus.
Willekeur
Volgens Dales geeft de huidige gang van zaken ruim baan aan willekeur en vriendjespolitiek en brengt die risico’s mee op het gebied van screening en integriteit.
,,Er is ook iets mis met de cultuur in onze partij’’, vervolgde de voorzitter. ,,Als die op orde was, zaten wij hier vanavond niet. Wij zijn hier niet alleen om bestuurlijke perikelen op te lossen. Wij moeten het ook hebben over de cultuur van roddel en achterklap.’’
Dales gaf vervolgens meerdere voorbeelden van ongepaste communicatie binnen de partij. Zo kregen leden van de fracties eind mei, vijf dagen na het aantreden van Dales, een mail van ‘een 50Plus-raadslid in een grote gemeente’, die verder niet bij naam wordt genoemd.
‘Pipo Parlement Dales‘
De tekst luidde: ‘Onze nieuwe voorzitter Pipo (‘Pipo Parlement Dales’) wil mij via zijn VVD-vriendjes in de shit helpen. Waar zijn wij GVD mee bezig. Wat is hier GODVERDOMME aan de hand. Ik heb de gegevens niet van Pipo, dus stuur maar door. Maar ik hoef geen antwoord van deze rat’.
Ook kreeg de echtgenoot van Dales dreigpost, meldt de voorzitter. ,,Een intimiderende anonieme brief bijvoorbeeld, gericht aan mijn echtgenoot, afgeleverd op ons privé-adres. Of hij mij er even toe wilde bewegen op te krassen.’’
Dissidenten
Vanavond ligt concreet een voorstel op tafel om drie dissidente bestuurders te ontslaan vanwege ‘slecht functioneren’: het gaat om het drietal Henk Jan Verboom, Marc van Rooij en Helena Bosch. Of eigenlijk een duo, zo blijkt uit de stukken. Want Van Rooij is nooit officieel benoemd door de leden. Toch is ook hij niet meer welkom.
Bosch gaf vlak vóór de start van de vergadering aan dat zij zich voelt ‘als een heks die naar de brandstapel wordt gebracht’. De dissidenten zijn volgens haar compleet verrast door het voornemen om hen af te zetten. ,,Geert Dales is een koude man zonder enige empathie.‘’
Dales vindt dat de drie hoofdbestuursleden eigenlijk de eer aan zichzelf hadden moeten houden. ,,Als je in woord of gedrag uitspreekt geen vertrouwen te hebben in de een of andere persoon in de bestuurlijke groep waar je zelf in zit en het blijkt dat die persoon wel het vertrouwen heeft van een meerderheid in die groep, dan stap je op. Dan ben je weg.’’
Zo‘n tweehonderd leden zullen vanavond aanwezig zijn bij de beladen bijeenkomst in Driebergen en het lot van de dissidenten bezegelen.
Ik heb de gegevens niet van Pipo, dus stuur maar door. Maar ik hoef geen antwoord van deze rat, aldus een boos 50Plus-raadslid in een mail over partijvoorzitter Geert Dales
Telegraaf 29.11.2018 In een wanhoopspoging het geruzie binnen 50Plus te stoppen, heeft partijvoorzitter Geert Dales tijdens een ledenvergadering de vuile was buiten gehangen. Dales droeg voor uit mailtjes uit ’de kelders van 50Plus’, waarin hij door overige bestuursleden en partijleden wordt uitgescholden voor Stalin, Pipo de Clown en de Taliban. Kwaadsprekerij, intimidaties en aanhoudend wantrouwen zijn binnen de partij aan de orde van de dag.
De toespraak was bedoeld om duidelijk te maken dat drie leden uit het hoofdbestuur ongeschikt zijn voor hun functie en daarom weg moeten. Al gaat het niet alleen om deze drie: het geruzie is volgens Dales een structureel probleem binnen 50Plus. „Er is ook iets mis met de cultuur in onze partij, de cultuur van negativisme.”
„Hier zitten we dan”, zei Dales bij de ledenvergadering. „In een vergaderzaal. Druk te wezen met onszelf. En wat zijn we dit allemaal zat!”
Een van de bestuursleden die volgens Dales weg moet, is Henk Jan Verboom. Hij woont in het buitenland en heeft daardoor amper een vergadering bijgewoond. Dales tot de leden: „Kunt u zich de irritatie voorstellen over een bestuurslid te Italië, zelf vrijwel nooit waar dan ook aanwezig, maar wel schrijver van honderden, letterlijk honderden, e-mails van de strekking ’hoe zit dit en hoe zit dat?”
Verboom vindt dat hem niks te verwijten valt. Ja, hij was zelden aanwezig bij vergaderingen. „Maar grote multinationals worden toch ook op afstand bestuurd?” En boosaardige mails? „Ik spreek mensen gewoon aan op de regels en op wetgeving. Dales had nooit voorzitter mogen worden.”
’Dales terroriseert ons!”
Ook bestuurslid Helena Bosch stuurde boosaardige brieven rond. Ze verweet Dales te stoken en maakte hem uit voor ’pathologische leugenaar’. Bosch bestrijdt dat. „Ik zeg gewoon waar het op staat! Meneer Dales heeft ons vanaf dag één geterroriseerd. Hij vindt een bestuur van negen mensen te veel. Meneer is geen bestuurder, maar politicus, met hele hoge ambities. Hij wil minister worden.”
’Stalin’
Van zulke dingen zakt Dales ’de broek af’, zegt hij op de ledenvergadering. „Hoe denkt u dat een bestuur kan besturen als er iemand aan tafel zit die een andere bestuurder uitmaakt voor Stalin? Hoe kun je besturen met mensen die opmerken dat je beter zaken kunt doen met de Taliban dan met collega’s? Dat een bestuurslid – ik citeer uit een rondgezonden mail – ’rijp is voor opname in Paviljoen 3’.”
Verboom erkent dat hij de vergelijking met Stalin heeft gemaakt. Hij vond hem zelf wel treffend. „Het achterhouden van informatie, dat is ook in die tijd gebeurd.”
Nog geen vijf dagen nadat Dales was gekozen als voorzitter werd er al een mail rondgestuurd door een 50Plus-raadslid in een grote gemeente over ’onze nieuwe voorzitter Pipo’. „Wat is hier godverdomme aan de hand?”, citeerde Dales, die in de mail voor ’rat’ wordt uitgemaakt. Het was toen dat hij kennismaakte met dit fenomeen zo typisch voor de ouderenpartij: mails vol kwaadsprekerij die worden rondgestuurd, behalve naar de persoon in kwestie.
„Aanhoudend bozig, altijd opgewonden en wantrouwend gedrag stoot af”, zei Dales, die niet alleen de drie vermeende raddraaiers uit het bestuur wil hebben, maar ook een strengere selectie wil voor nieuwe bestuursleden.
Onze verslaggever was bij de vergadering aanwezig en deed live verslag via Twitter.Tweets by @Nielsrigter
AD 29.11.2018 50Plus vecht vanavond op een extra ledenvergadering in Driebergen een interne machtsstrijd uit. Het hoofdbestuur van de ouderenpartij is verscheurd. Vier bestuursleden, onder wie partijvoorzitter Geert Dales, willen af van drie ‘slecht functionerende’ collega’s.
Henk Krol staat er dinsdag, tijdens het vragenuur in de Tweede Kamer, ontspannen bij. ,,Het gaat lukken donderdagavond, het komt allemaal goed.’’ De partijleider sprak al eerder zijn onverdeelde steun uit aan voorzitter Dales, die ‘schoon schip wil maken’ binnen het door ruzies geplaagde 50Plus.
Dales en Krol vertellen allebei niet te weten hoeveel partijleden het voorstel zullen steunen om drie dissidente bestuurders te ontslaan vanwege ‘slecht functioneren’: het gaat om het drietal Henk Jan Verboom, Marc van Rooij en Helena Bosch. Of eigenlijk een duo, zo blijkt uit de stukken. Want Van Rooij is nooit officieel benoemd door de leden. Toch is ook hij niet meer welkom bij de vergaderingen van de top.
Onderling wantrouwen regeert in het hoofdbestuur. Het moet afgelopen zijn met het gedonder, aldus Geert Dales, Partijvoorzitter 50Plus.
Zo‘n tweehonderd leden zullen vanavond aanwezig zijn bij de beladen bijeenkomst. Ingewijden schatten dat ongeveer veertig daarvan niets moeten weten van voorzitter Dales, secretaris Harry Claassen, waarnemend penningmeester Bert Kannegieter en lid Harry Siepel. Volgens hen zouden zij zich niet aan de regels houden en hun macht misbruiken.
Bij de gewone algemene ledenvergadering, zaterdag, kan worden gestemd over moties van wantrouwen tegen Dales en zijn kompanen. De ingelaste vergadering van vanavond moet dat rampscenario voorkomen. ,,Het wordt een enorme bende’’, voorspelt dissident Henk Jan Verboom. Gelaten: ,,En als we uiteindelijk weg moeten, dan is dat maar zo.’’ Verboom benadrukt dat hij in elk geval geen motie van wantrouwen heeft ingediend tegen zijn mede-bestuurders.
Dales stelt dat hij via de extra vergadering alleen maar ‘rust in de tent, loyaliteit en eensgezindheid’ wil creëren. ,,Dat moet van bovenaf beginnen. En dat lukt niet met dit hoofdbestuur, waar onderling wantrouwen regeert. Het moet afgelopen zijn met het gedonder.’’
Overwinning
In de rechtbank boekte de oud-politicus al zijn eerste overwinning. Het hoofdbestuur mag per 1 januari afscheid nemen van het wetenschappelijk bureau, zo heeft een Haagse rechter bepaald. Ook hoeft de partij niet te openbaren hoeveel subsidie is aangevraagd voor een nieuw wetenschappelijk instituut.
Deze zomer gaf het hoofdbestuur al aan af te willen van het huidige wetenschappelijk bureau. Als reden werd toen ‘gerommel’ met de cijfers genoemd en de weigering om uitgaven financieel te verantwoorden richting de top. Deze contractbeëindiging was legaal, oordeelt de rechter. Dales voelt zich daardoor gesterkt. ,,Het steunt onze koers.”
Het hoofdbestuur wil af van het bureau, omdat het kwalitatief onder de maat zou zijn. Daarop spande het bureau een kort geding aan.
NOS 28.11.2018 Het hoofdbestuur van 50Plus mocht de banden met het wetenschappelijk bureau van de partij verbreken. Dat heeft de rechtbank in Den Haag bepaald. Het wetenschappelijk bureau vond de verbreking onrechtmatig en spande daarom een kort geding aan tegen het bestuur, maar de rechter gaat niet in de bezwaren mee.
50Plus wil naar eigen zeggen volgend jaar verder met een kwalitatief beter onderzoeksbureau. Het huidige bureau spreekt van een rechtstreekse aanval op de onafhankelijkheid van het instituut, zowel inhoudelijk als financieel. Volgens het bureau wil het partijbestuur een volgzame denktank. De motivering van de rechter is nog niet bekend, die komt later.
Morgen wordt gepraat over nog een ander conflict binnen 50Plus. Dat gebeurt niet in de rechtszaal, maar op een extra ledenvergadering van de partij. Het hoofdbestuur wil af van een deel van de bestuursleden, omdat de samenwerking slecht is. Volgens de uitnodiging voor de vergadering slaagt het hoofdbestuur er nu niet in om zijn leidende rol waar te maken.
Telegraaf 28.11.2018 Het hoofdbestuur van de ouderenpartij 50PLUS heeft niet onrechtmatig gehandeld door de banden met het wetenschappelijk bureau van de partij te verbreken. Dat heeft de rechtbank in Den Haag in een kort geding besloten.
Het wetenschappelijk bureau eiste daar dat de beslissing zou worden teruggedraaid en sprak over een „rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid.”
De twee partijen beschuldigden elkaar er over en weer van geen pogingen te doen de ruzie bij te leggen. Volgens het wetenschappelijk bureau wil het bestuur een volgzamer denktank.
Het bestuur zegde in augustus de samenwerking op en richtte daarop een nieuw wetenschappelijk bureau op.
Het vonnis van de rechter werd schriftelijk zonder motivatie gepubliceerd.
AD 28.11.2018 50Plus mag per 1 januari afscheid nemen van het wetenschappelijk bureau. Ook hoeft de partij niet te openbaren welke subsidie is aangevraagd voor een nieuw wetenschappelijk instituut. Dat heeft de Haagse voorzieningenrechter vanmiddag bepaald in kort geding.
Deze zomer nam het hoofdbestuur, onder leiding van oud-politicus Geert Dales, afscheid van het wetenschappelijk bureau. De reden was destijds ‘gerommel‘ met de cijfers en de weigering om uitgaven financieel te verantwoorden richting de top.
Toen onlangs bleek dat het hoofdbestuur al subsidie heeft aangevraagd voor een nieuw bureau, stapten de scheidende bestuurders naar de rechter. Zij wilden inzicht in de aanvraag en een nette afwikkeling van de samenwerking.
De partijtop eiste vervolgens inzage in de boeken van het wetenschappelijk bureau. De rechter heeft al deze eisen nu afgewezen.
,,Ik ben daar blij mee, het steunt onze koers’’, aldus partijvoorzitter Geert Dales. ,,We hebben de juiste beslissingen genomen, en gaan nu op volle kracht vooruit.’’
NU 25.11.2018 Het wetenschappelijk bureau van 50PLUS sleept het hoofdbestuur van de partij voor de rechter. Het bestuur heeft met het bureau gebroken, maar het bureau eist nu voor de rechter dat het besluit wordt teruggedraaid.
Ook zou het bestuur een schadevergoeding moeten betalen en niet-uitbetaalde subsidie alsnog moeten overmaken.
Partijvoorzitter Geert Dales, die zijn handen dezer dagen al vol heeft met een ruzie in het bestuur zelf, vindt de stap van het wetenschappelijk bureau “haast hilarisch”. Hij dreigt met tegenmaatregelen.
Het bestuur zegde de samenwerking met het wetenschappelijk instituut in augustus op. Het bureau vindt dat onrechtmatig en spreekt van een “rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid”.
Een denktank is verbonden aan een partij, maar doet onafhankelijk onderzoek. Volgens de wet mag een partij daar geen invloed op uitoefenen.
‘Wetenschappelijk bureau te kritisch’
De partijtop vond het wetenschappelijk bureau te kritisch, denkt het instituut zelf. Vooral zijn harde oordeel over de mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zou de partijtop in het verkeerde keelgat zijn geschoten.
Pogingen om de ruzie bij te leggen hield het bestuur de afgelopen maanden af, stelt het wetenschappelijk bureau. Ondertussen werd een instituut opgezet dat het oude moet vervangen. Pas toen dat gerealiseerd was, wilde het bestuur weer met de aan de kant gezette medewerkers praten, stellen zij.
Partijvoorzitter: ‘Dit is omgekeerde wereld’
Dat is de omgekeerde wereld, zegt Dales. Hij heeft al “maanden niets van hen vernomen” en hen evenmin op kantoor zien verschijnen. “Het is muisstil.”
Het bureau moet uitkijken dat het niet de deksel op de neus krijgt, waarschuwt partijvoorzitter Dales. “Als zij nodeloos kosten blijven maken aan advocaten en procedures, krijgen zij zelf de rekening gepresenteerd.”
Hij wijst erop dat het bureau gemaakte kosten moet verantwoorden aan het hoofdbestuur. “Blijven ze geld over de balk smijten, dan moeten ze dat maar uit eigen zak betalen.”
NOS 25.11.2018 Het wetenschappelijk bureau van 50Plus heeft een kort geding aangespannen tegen het partijbestuur. De partij maakte deze zomer bekend de banden met het wetenschappelijk bureau te verbreken. Volgens het bureau was dat “een rechtstreekse aanval op de onafhankelijkheid van het instituut, zowel inhoudelijk als financieel”.
50Plus wil vanaf volgend jaar stoppen met het onderzoeksbureau en wil verder met een “kwalitatief betere” instelling. Volgens het wetenschappelijk bureau vond het partijbestuur het bureau te kritisch en wil de partij er daarom van af.
Het bureau zegt in een persbericht dat het de afgelopen maanden in contact wilde komen met het bestuur om de eenzijdige opzegging in te trekken. Volgens het bureau weigerde de partij stelselmatig om het gesprek aan te gaan.
Wetenschappelijke bureaus van partijen zijn denktanks die voor de partij onafhankelijk onderzoek kunnen doen naar maatschappelijke kwesties. Ze krijgen daar subsidie voor.
50Plus heeft een nieuw wetenschappelijk bureau ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en hiervoor subsidie aangevraagd. Het huidige bureau zegt dat de partij weigert om de subsidie van dit jaar over te maken. “Het wetenschappelijk bureau acht deze handelwijze een vorm van onbehoorlijk en onfatsoenlijk bestuur. Er rest op dit moment geen andere weg dan een gerechtelijke procedure”, schrijft interim-voorzitter Auke de Vries. Het kort geding dient overmorgen bij de rechtbank in Den Haag.
‘Ridicuul’
Volgens partijvoorzitter Geert Dales is de subsidie van dit jaar wel degelijk overgemaakt. Hij begrijpt niet hoe het kan dat de denktank dat tegenspreekt. “Als je geld van iemand krijgt en je ontvangt dat niet, dan bel je iemand toch op?” Dales ontkent ook dat hij contact met het bureau heeft tegengehouden, volgens hem is het juist andersom. “Ze laten nooit iets van zich horen. Hoe vaak we het ook geprobeerd hebben; de berichten blijven onbeantwoord.”
Hij noemt het kort geding “ridicuul”, “jammer” en “onverstandig” en maakt zich geen zorgen om de rechtsgang. Dales zegt dat de partij in zijn recht staat om een andere instantie aan te wijzen als wetenschappelijk bureau.
AD 25.11.2018 Partijvoorzitter Geert Dales is onaangenaam verrast omdat het wetenschappelijk bureau van 50PLUS het hoofdbestuur van de eigen partij voor de rechter sleept. Het bestuur brak met het bureau, maar eist nu voor de rechter dat dit besluit wordt teruggedraaid. De partijvoorzitter noemt de rechtsgang ‘haast hilarisch’.
Partijvoorzitter Geert Dales heeft dezer dagen zijn handen al vol aan een ruzie in het bestuur zelf. De oud-burgemeester van Leeuwarden duidt de stap van het wetenschappelijk bureau dan ook als ,,haast hilarisch”. De voormalig VVD’er, die sinds eind mei landelijk voorzitter is van ouderenpartij 50PLUS, dreigt met tegenmaatregelen.
‘Rechtstreekse aanval’
Het bestuur zegde de samenwerking met het wetenschappelijk instituut in augustus op. Het bureau vindt dat onrechtmatig en spreekt van een ,,rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid”. De partijtop vond het wetenschappelijk bureau te kritisch, denkt het instituut zelf.
Vooral het harde oordeel over de mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zou de partijtop in het verkeerde keelgat zijn geschoten. Die zou nu een gezeglijker denktank willen.
Pogingen om de ruzie bij te leggen hield het bestuur de afgelopen maanden af, stelt het wetenschappelijk bureau. Ondertussen werd een instituut opgetuigd dat het oude moet vervangen. Pas toen dat op poten stond, wilde het bestuur weer met de aan de dijk gezette medewerkers praten, stellen zij.
‘Muisstil’
Dat is de omgekeerde wereld, zegt Dales. Hij heeft al ,,maanden niets van hen vernomen” en hen evenmin op kantoor zien verschijnen. ,,Het is muisstil.’’ Het bureau moet uitkijken dat het niet de deksel op de neus krijgt, waarschuwt partijvoorzitter Dales. ,,Als zij nodeloos kosten blijven maken aan advocaten en procedures, krijgen zij zelf de rekening gepresenteerd.’’
Hij wijst erop dat het bureau gemaakte kosten moet verantwoorden aan het hoofdbestuur. ,,Blijven ze geld over de balk smijten, dan moeten ze dat maar uit eigen zak betalen.’’
Het wetenschappelijk bureau vindt het onrechtmatig dat het bestuur de samenwerking „zonder enig vooroverleg” heeft opgezegd.
Telegraaf 25.11.2018 Het wetenschappelijk bureau van 50PLUS sleept het hoofdbestuur van de partij voor de rechter. Het bestuur heeft met het bureau gebroken, maar dat eist nu voor de rechter dat het besluit wordt teruggedraaid. Ook zou het bestuur een schadevergoeding moeten betalen en niet uitbetaalde subsidie alsnog moeten overmaken.
Partijvoorzitter Geert Dales, die zijn handen dezer dagen al vol heeft met een ruzie in het bestuur zelf, vindt de stap van het wetenschappelijk bureau „haast hilarisch.” Hij dreigt met tegenmaatregelen.
Het bestuur zegde de samenwerking met het wetenschappelijk instituut in augustus op. Het bureau vindt dat onrechtmatig en spreekt van een „rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid.”
De partijtop vond het wetenschappelijk bureau te kritisch, denkt het instituut zelf. Vooral zijn harde oordeel over de mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zou de partijtop in het verkeerde keelgat zijn geschoten. Die zou nu een gezeglijker denktank willen.
Pogingen om de ruzie bij te leggen hield het bestuur de afgelopen maanden af, stelt het wetenschappelijk bureau. Ondertussen werd een instituut opgetuigd dat het oude moet vervangen. Pas toen dat op poten stond, wilde het bestuur weer met de aan de dijk gezette medewerkers praten, stellen zij.
Dat is de omgekeerde wereld, zegt Dales. Hij heeft al „maanden niets van hen vernomen” en hen evenmin op kantoor zien verschijnen. „Het is muisstil.”
Het bureau moet uitkijken dat het niet de deksel op de neus krijgt, waarschuwt partijvoorzitter Dales. „Als zij nodeloos kosten blijven maken aan advocaten en procedures, krijgen zij zelf de rekening gepresenteerd.” Hij wijst erop dat het bureau gemaakte kosten moet verantwoorden aan het hoofdbestuur. „Blijven ze geld over de balk smijten, dan moeten ze dat maar uit eigen zak betalen.”
Partijvoorzitter Dales heeft de leden van 50Plus uitgenodigd voor een extra ledenvergadering. Het belangrijkste agendapunt is het ontslag van een of meerdere bestuursleden.
NOS 14.11.2018 Het hoofdbestuur van de ouderenpartij 50Plus wil een deel van het eigen bestuur ontslaan. Het gaat om “een of meerdere bestuursleden”, staat in een uitnodiging voor een extra ledenvergadering op donderdag 29 november in Driebergen.
In de uitnodiging staat niet om welke bestuursleden het gaat. Wel wordt duidelijk dat de samenwerking zo slecht is dat de voorbereidingen voor de verkiezingen van de Provinciale Staten en het Europees Parlement niet soepel verlopen. Het bestuur moet “leidend” zijn en het “goede voorbeeld” geven. “Het hoofdbestuur slaagt er in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken”, staat in de uitnodiging.
NOS-politiek verslaggever Arjan Noorlander zegt dat bij 50Plus lange tijd een “oude garde” in het bestuur zat, die veel tijd had om zich intensief met de partij bezig te houden. De nieuwe voorzitter ex-VVD’er Geert Dales heeft als voormalige burgemeester van Leeuwarden en wethouder in Amsterdam veel bestuurlijke ervaring en wil de partij professionaliseren. “Dales en partijleider Krol zien dat 50Plus de partij blijft “waar het altijd hommeles is en willen daar nu voor eens en voor altijd mee afrekenen”, zegt Noorlander. “De laatste rotte appels moeten uit de mand.”
Volgens Noorlander wil het bestuur er ongeveer drie mensen uit hebben “Daarmee hopen Krol en Dales dat dergelijke ruzies voor altijd afgelopen zijn.”
Extra
Op de extra ledenvergadering geeft het bestuur een toelichting op de ontslagplannen en daarna worden de leden gevraagd hiermee in te stemmen. De extra vergadering is ingelast, om tijdens de al geplande ledenvergadering op 1 december alleen nog te kunnen praten over de naderende verkiezingen.
Het is de tweede bestuurscrisis van 50Plus dit jaar. In juni stapten zeven van de acht leden van het hoofdbestuur ook op. Er was een conflict ontstaan over de bestuursstijl en de werkwijze van een aantal bestuursleden.
Bejaarde knokkers
Vervolgens werd voormalig VVD-politicus Geert Dales gekozen als nieuwe partijvoorzitter. Partijleider Henk Krol zei “heel blij” te zijn met de nieuwe voorzitter. Volgens Krol klopt het beeld niet dat 50Plus “een stel bejaarde knokkers” is.
Telegraaf 14.11.2018 Er is openlijk ruzie uitgebroken in het hoofdbestuur van 50PLUS, dat onder meer bestaat uit partijvoorzitter Geert Dales. Het bestuur wil af van bestuursleden en houdt daarom een extra ledenvergadering op 29 november.
Dat is twee dagen voor de al eerder aangekondigde algemene ledenvergadering. Een of meerdere bestuurders zouden weg moeten.
Met het oog op de komende verkiezingen is het van groot belang dat alle geledingen van 50PLUS „eensgezind optrekken en de partij gevrijwaard wordt van ontwikkelingen die daar afbreuk aan doen”, luidt het in de uitnodiging van het bestuur voor de speciale vergadering. Het hoofdbestuur „moet daarin leidend zijn en het goede voorbeeld geven”, maar slaagt er „in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken.”
50PLUS gaat vaker gebukt onder interne spanningen.
AD 14.11.2018 Er is openlijk ruzie uitgebroken in het hoofdbestuur van 50PLUS, dat onder meer bestaat uit partijvoorzitter Geert Dales. Het bestuur wil enkele van de eigen bestuursleden kwijt en houdt daarom een extra ledenvergadering op 29 november.
Dat is twee dagen voor de al eerder aangekondigde algemene ledenvergadering. Een of meerdere bestuurders zouden weg moeten. Om welke leden het gaat is niet bekend..
In de uitnodiging van het bestuur voor de speciale vergadering wordt gemeld dat het met het oog op de komende verkiezingen van groot belang is dat alle geledingen van 50PLUS ,,eensgezind optrekken en de partij gevrijwaard wordt van ontwikkelingen die daar afbreuk aan doen.” Het hoofdbestuur ,,moet daarin leidend zijn en het goede voorbeeld geven”, maar slaagt er ,,in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken.”
Spanningen
50PLUS gaat vaker gebukt onder interne spanningen. In mei stapten zeven van de acht bestuursleden nog op na een conflict over de bestuursstijl en werkwijze van het bestuur onder leiding van Jan Zoetelief, destijds de voorzitter. Diezelfde maand mondde een ledenvergadering van de Overijsselse afdeling in Deventer uit in een vechtpartij.
Vorig jaar kwam de partijtop nog hevig onder vuur te liggen omdat een klein groepje alle beslissingen nam en te weinig zou luisteren naar de leden.
BB 09.10.2018 De omstreden Roermondse politicus Jos van Rey is lid geworden van 50PLUS. Dat heeft Van Rey maandag gezegd. Van Rey voerde naar eigen zeggen de afgelopen maanden veel gesprekken met landelijke partijen. In de Limburgse Staten werkt hij al samen met 50PLUS, zei hij maandag.
Volkspartij Limburg Samenwerking met landelijke partijen levert volgens hem meer op dan alleen actief zijn. Van Rey is nu enig Statenlid van de Volkspartij Limburg. In Roermond zit hij namens de Liberale Volkspartij Roermond in de gemeenteraad. Tot april 2015 was Van Rey lid van de VVD.
Voorwaardelijke gevangenisstraf
Van Rey werd vorig jaar in hoger beroep veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf. Hij zou giften hebben aangenomen van Piet van Pol, die projecten voor de gemeente realiseerde en met wie hij al meer dan veertig jaar bevriend is. Daarnaast is hij veroordeeld voor onder meer het lekken van vertrouwelijke informatie uit de sollicitatieprocedure voor een nieuwe burgemeester in Roermond. (ANP)
NU 08.10.2018 De omstreden Roermondse politicus Jos van Rey is lid geworden van 50PLUS. Dat heeft Van Rey maandag gezegd.
Van Rey voerde naar eigen zeggen de afgelopen maanden veel gesprekken met landelijke partijen. In de Limburgse Staten werkt hij al samen met 50PLUS, zei hij maandag.
Samenwerking met landelijke partijen levert volgens hem meer op dan alleen actief zijn. Van Rey is nu enig Statenlid van de Volkspartij Limburg. In Roermond zit hij namens de Liberale Volkspartij Roermond in de gemeenteraad. Tot april 2015 was Van Rey lid van de VVD.
Van Rey werd vorig jaar in hoger beroep veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf. Hij zou giften hebben aangenomen van Piet van Pol, die projecten voor de gemeente realiseerde en met wie hij al meer dan veertig jaar bevriend is.
Daarnaast is hij veroordeeld voor onder meer het lekken van vertrouwelijke informatie uit de sollicitatieprocedure voor een nieuwe burgemeester in Roermond.
Telegraaf 06.10.2018 Geert Dales trad vier maanden geleden aan als voorzitter van 50Plus. De voormalig wethouder, oud-burgemeester en ex-VVD’er wil rust en orde herstellen in de seniorenpartij, die vaak gebukt gaat onder interne ruzies. Het onderlinge gestook moet stoppen, vindt Dales. Hoe hij dat wil bereiken vertelt hij in gesprek met De Telegraaf.
Vandaag verwelkomt Geert Dales (66) zo’n 170 actieve leden van 50Plus. Hij wil de koppen bij elkaar steken om rust en onderling respect terug te brengen en het fundament te leggen voor een nieuwe, inhoudelijke toekomst. De bijna 10-jarige partij is de laatste tijd immers meer in het nieuws om intern gekrakeel dan om haar politieke agenda.
„Met grote aarzeling en terughoudendheid ben ik voorzitter geworden”, vertelt Dales in het partijkantoor op steenworp afstand van het Binnenhof. „Na mijn vertrek uit de VVD ben ik eerst een tijdje partijloos geweest. Toen heb ik mij met overtuiging aangemeld als lid van 50Plus. Alleen mijn echtgenoot en een paar vrienden wisten ervan.”
Niet oprichter Jan Nagel, niet partijleider Henk Krol, maar het bevriende 50Plus-lid Roy Ho Ten Soeng vroeg hem zich te kandideren. „Ik had twee condities. Ik stond op goede voet met zittend voorzitter Jan Zoetelief en dat wilde ik graag zo houden. En: ik wilde geen onderdeel worden van ruzie en rotzooi.”
Maar u dacht wel dat u het beter kon doen dan de zittend voorzitter?
„Nee dat dacht ik niet. Alleen dat ik wel een oplossing zou kunnen bieden voor de situatie die er toen was: een bestuur dat niet goed functioneerde en waarmee de verhoudingen met de Kamerfracties ook niet goed waren.”
Dan is het antwoord op de vraag toch ja?
„Nee nee. Laat me even uitpraten. Ik zou wellicht een oplossing kunnen bieden, om een doorbraak te forceren, omdat ik in de partij anders dan al die andere mensen geen enkele geschiedenis heb. Ik was inmiddels een tijdje lid en ik begon de partij leuk te vinden.”
Wat bevalt u aan het programma van 50Plus beter dan dat van de VVD?
„Ik ga over de VVD niets zeggen. Dat heb ik nooit gedaan en dat ga ik ook niet doen.”
Ah, dat is een gevoelig punt?
„Ja natuurlijk is dat een gevoelig punt. Ik heb daar decennia rondgelopen en ook een tijdje in de voorhoede. Ik was best een bekende VVD’er. Maar je gaat niet weg uit een partij op positieve gronden, er liggen altijd negatieve gronden aan ten grondslag.”
Wat sprak u zo aan in 50Plus?
„Toiletten in treinen.”
Pardon? Dat trok u over de streep?
„Niet zozeer voor mijzelf, maar ik zit vaak in Sprinters en zie mensen dan ronddolen, zoeken naar een toilet. En nu komen er dankzij 50Plus toiletten. Een aantal mensen deed er lacherig over, maar sommige dingen in de politiek zijn heel basaal. Maar het was niet het hoofdpunt. 50Plus is een verzamelplek voor mensen met de meest uiteenlopende achtergronden, net als in het echte leven. We maken ons druk over inkomenszekerheid voor personen op de langere termijn. Dat is uiteindelijk waar het om gaat. Dat is voor 50Plus het speerpunt, er is geen partij die daar zo mee bezig is.”
“Toiletten in treinen spraken mij aan”
Was uw rol bij de VVD niet gewoon uitgespeeld en zocht u nieuw politiek onderdak?
„Nee, dat vind ik altijd een heel flauwe opmerking. Ik wilde helemaal niks bij 50Plus, slechts lid zijn.”
En nu bent u voorzitter. Welke andere partijen waren bij u in beeld na uw vertrek uit de VVD?
„Ik hou van de solidariteit bij de SP, ik onderschrijf veel dingen die de Partij voor de Dieren nastreeft. Ik heb daarnaast grote zorgen over de islamisering; dat deel ik met de PVV.”
Dat hoor je niet vaak politici van andere partijen zeggen.
„Wat ik echt zorgwekkend vind is de onvrijheid die langzamerhand in de samenleving sluipt. De beperking van de vrijheid van meningsuiting en de zelfbeperking daartoe. Omdat mensen bang zijn er gesodemieter mee te krijgen. Gescheiden zwemmen, gescheiden ingangen in de moskee. Dat neemt toe. Laat het maar aan Geert Wilders over om daarover te vertellen, ik voel daar in mee. Ik maak me daar echt heel grote zorgen over en die worden verwoord door de PVV.”
“Er zijn te weinig grenzen gesteld”
Zou 50Plus die zorgen niet ook meer moeten verwoorden?
„Als partijvoorzitter moet ik voorzichtig zijn met partijpolitieke teksten. Ik moet zorgen dat de club hier goed draait.”
U heeft toch invloed?
„Politiek valt dat wel mee. Maar de discussie moet wel gevoerd worden, net als over de beginselverklaring van 50Plus. Die is net zo oud als de partij is. De tijden zijn in tien jaar wel veranderd, je moet dat weer eens tegen het licht houden.”
Wat ziet u als uw grootste opdracht bij 50Plus?
„Het doorvoeren van een cultuurverandering, een structuurverandering en een organisatieverandering. Een drieslag. Dit is noodzakelijk voor waar we heen moeten: de inhoud.”
50Plus is veel in het nieuws door interne ruzies. Wat trof u aan toen u voorzitter werd?
„Een levendige partij.”
Een ruzieclub?
„Nee, dat is ook overdreven. Een club waar ook wel eens ruzie is. Maar dat is bij elke partij zo.”
Toch lijkt het of het bij 50Plus vaker hommeles is dan bij andere partijen.
„Dat is voor een deel beeldvorming. En voor een deel is het waar. En dan wordt er een beeld neergezet van ruziënde bejaarden. Als dat steeds wordt verspreid en herhaald is dat op zeker moment een gecreëerd beeld. Ik ga niet ontkennen dat er soms ruzie in de partij is, maar het is veel meer beeld dan werkelijkheid. Zoals aan de VVD inmiddels het imago kleeft van niet-integere mensen en aan GroenLinks het beeld van Jesse Klaver die een imitator is van anderen en zelf niks kan verzinnen.”
Dát klinkt toch als een behoorlijk waarheidsgetrouw beeld…
„Hahaha. De enige manier om van het imago af te komen is te zorgen dat het niet meer gebeurt. Daarvoor zal er her en der ook moeten worden ingegrepen. Mijn constatering is dat er bij 50Plus heel veel gepraat wordt over de drie P’s: personen, procedures en processen. Daar gaan de meningsverschillen over. Ze gaan nooit over de inhoud, of over of we voor of tegen een bepaald beleidspunt zijn.”
Hoe komt dat denkt u?
„Ik snap het soms ook niet helemaal. Wie wil nu vrijwillig op een zaterdagmiddag ergens in een vergaderzaal ruzie trappen? Je kan met je kleinkinderen gaan spelen, je kan met de hond gaan wandelen, je kan tennissen, je kan golfen, weet ik veel. Maar je gaat ruzie maken over procedures en processen. Wat bezielt je om dat te willen?”
Wellicht heeft men te veel tijd omhanden. Wat gaat u eraan doen?
„Er zijn te weinig grenzen gesteld. Als je de cultuur wil veranderen moet je ook de bereidheid en het lef hebben om paal en perk stellen aan wat je toelaat. Wie daar grensoverschrijdend is, hoort er niet meer bij. Je zou het begrip ’integriteit’ ook moeten verbreden naar gedrag, naar omgangsvormen. Nu gaat integriteit vooral over frauderen, diefstal en liegen.”
U pleit voor een gedragscode bij 50Plus?
„Dat zou ik wel als onderdeel van het integriteitsbeleid willen zien. Je kan de partij gigantisch ondermijnen en schade toebrengen door achter de rug om, verholen, stiekem onrust te creëren. Dat is een manier om de organisatie te ontregelen.”
Valt ’u zult niet stoken’ in een gedragscode te vatten? Het lijkt me moeilijk te handhaven.
„Het is interessant om het daarover te hebben. Stoken doe je heimelijk. Dan ga ik niet tegen u zeggen dat ik u een bal gehakt vind, maar dat zeg ik dan tegen uw collega. En dat zet ik dan in een mail en die stuur ik rond naar nog dertig andere mensen. Dan ontstaat er iets. Want die mensen gaan met elkaar bellen. Vervolgens komt er rumoer en dan wordt er gedacht: waar rook is, is vuur. Er zal vast wel wat van waar zijn. Dan mag u als belaagde zien hoe u daar weer uitkomt. Dat gebeurt ook bij 50Plus.”
Hoe houdt u dat tegen?
„Benoemen, definiëren, codificeren. Iedereen het erover eens laten zijn. En dan tolereer je bepaald gedrag niet meer.”
Een 50Plus-eed wellicht?
„Nou ja, ik zit even hardop na te denken: het zou de 50Plus-code moeten zijn. Een paarse code of zo. Dat zou wel eens goed kunnen zijn. Als je bij 50Plus bent, schaar je je onder de paarse code.”
Wie zich niet gedraagt, wacht een royement?
(stilte) „Ik hoop niet dat het ooit zover komt.”
Als u over drie jaar klaar bent met uw termijn, houdt iedereen zich aan die code?
„Zo naïef ben ik niet. Het moet ook een uitdaging zijn, hahaha.”
Telegraaf 06.10.2018 50Plus moet een gedragscode instellen om onderling moddergooien in de toekomst te voorkomen. Daarvoor pleit partijvoorzitter Geert Dales vandaag in een interview met De Telegraaf. De preses denkt aan een ’paarse code’, conform de partijkleur van 50Plus, als onderdeel van het eigen integriteitsbeleid.
„Je kan de partij gigantisch ondermijnen en schade toebrengen door achter de rug om, verholen, stiekem onrust te creëren. Dat is een manier om de organisatie te ontregelen”, zegt Dales. Hij hoopt vooral het onderlinge gestook tussen partijleden de kop in te drukken.
De seniorenpartij bestaat bijna tien jaar en is de laatste tijd vaker in het nieuws om intern geruzie dan om inhoudelijke zaken. Daar wil Dales voor eens en voor altijd een einde aan maken, onder meer door een discussie over een opgefrist beginselprogramma en een gedragscode voor de leden. De ultieme consequentie van het breken van de code zou een royement betekenen, hoewel Dales hoopt dat het ’nooit zover hoeft te komen’
„Stoken doe je heimelijk. Dan ga ik niet tegen u zeggen dat ik u een bal gehakt vind, maar dat zeg ik dan tegen uw collega. En dat zet ik dan in een mail en die stuur ik rond naar nog dertig andere mensen. Dan ontstaat er iets. Want die mensen gaan met elkaar bellen. Vervolgens komt er rumoer en dan wordt er gedacht: waar rook is, is vuur. Er zal vast wel wat van waar zijn. Dan mag u als belaagde zien hoe u daar weer uitkomt. Dat gebeurt ook bij 50Plus.”
Vandaag komen 170 actieve partijleden van de seniorenpartij met Dales bijeen om het over de toekomst van 50Plus te hebben.
NOS 05.10.2018 50Plus-Tweede Kamerlid Martin van Rooijen wil terug naar de Eerste Kamer. Het partijbestuur heeft hem voorgedragen als lijsttrekker bij de Eerste Kamerverkiezingen van volgend jaar. Hij moet daar de opvolger worden van Jan Nagel, die na de verkiezingen stopt. De leden van 50Plus moeten nog wel met de voordracht instemmen: het congres is in december.
Van Rooijen zat van 2015 tot 2017 ook al in de senaat, maar na de Kamerverkiezingen van maart 2017 stapte hij over naar de Tweede Kamer. Daar is hij onder meer woordvoerder Financiën en Pensioenen.
Staatssecretaris in kabinet-Den Uyl
Van Rooijen, die 76 jaar is, heeft een lange staat van dienst. In 1973 werd hij voor de KVP al staatssecretaris van Financiën in het kabinet-Den Uyl.
Voorlopig blijft hij nog lid van de Tweede Kamer. De verkiezingen voor Provinciale Staten zijn volgend jaar op 18 maart 2019. De Staten kiezen op 27 mei 2019 de Eerste Kamer.
NU 13.09.2018 De fractievoorzitter van 50PLUS in de Eerste Kamer, Jan Nagel, keert na de Eerste Kamerverkiezingen niet meer terug. De 79-jarige oprichter van de partij stelt zich niet meer herkiesbaar.
Na veertien jaar Binnenhof, waarvan zes jaar senator voor de PvdA en acht jaar voor 50PLUS, vindt hij de tijd rijp voor meer aandacht voor het Buitenhof, zo laat hij weten. Hij zegt de verkiezingen volgend jaar met vertrouwen tegemoet te zien.
“Het is duidelijk dat 50PLUS, dat volgend jaar tien jaar bestaat, in tegenstelling tot eerdere ouderenpartijen een blijvertje is en groeit”, aldus Nagel.
Hij wil de tijd na de Senaat benutten voor het schrijven van een vervolg op zijn in 2001 verschenen boek Boven het Maaiveld. Nagel gaat de politieke gebeurtenissen vanaf de opkomst van Leefbaar Nederland met Pim Fortuyn tot en met de bestaansgeschiedenis van 50PLUS beschrijven.
Telegraaf 13.09.2018 De fractievoorzitter van 50Plus in de Eerste Kamer, Jan Nagel, keert na de Eerste Kamerverkiezingen niet meer terug. De 79-jarige oprichter van de partij stelt zich niet meer herkiesbaar.
Na veertien jaar Binnenhof (waarvan zes jaar senator voor de PvdA en acht jaar voor 50Plus) vindt hij de tijd rijp voor meer aandacht voor het Buitenhof, zo laat hij weten. Hij zegt de verkiezingen volgend jaar met vertrouwen tegemoet te zien.
„Het is duidelijk dat 50PLUS, dat volgend jaar tien jaar bestaat, in tegenstelling tot eerdere ouderenpartijen een blijvertje is en groeit’, stelt Nagel.
Hij wil de tijd na de Senaat benutten voor het schrijven van een vervolg op zijn in 2001 verschenen boek Boven het Maaiveld. Nagel gaat de politieke gebeurtenissen vanaf de opkomst van Leefbaar Nederland met Pim Fortuyn tot en met de bestaansgeschiedenis van 50Plus beschrijven.
NOS 13.09.2018 Jan Nagel, de oprichter van seniorenpartij 50Plus, vertrekt uit de Eerste Kamer. Hij is bij de komende verkiezingen, volgend jaar, niet meer beschikbaar voor de lijst. Nagel (79) is nu nog fractievoorzitter in de senaat.
In een verklaring schrijft hij dat hij na veertien jaar Binnenhof de tijd rijp vindt voor meer aandacht voor het ‘Buitenhof’. Voordat hij 50Plus oprichtte was Nagel ook al zes jaar senator voor de PvdA.
’50Plus is een blijvertje’
Hij ziet de verkiezingen met vertrouwen tegemoet. “Het is duidelijk dat 50Plus in tegenstelling tot eerdere ouderenpartijen een blijvertje is.”
Nagel gaat schrijven. Hij wil een vervolg maken op zijn boek Boven het maaiveld uit 2001. Daarin wil hij de politieke gebeurtenissen beschrijven van de opkomst van Pim Fortuyn tot de oprichting van 50Plus.
Nagel stond aan de wieg van verschillende partijen. Zo richtte hij in zijn woonplaats Leefbaar Hilversum op. Later volgden Leefbaar Nederland (met aanvankelijk Fortuyn als boegbeeld), de PRDV (samen met Peter R. de Vries) en 50Plus.
NU 28.08.2018 50Plus stopt de samenwerking met het eigen wetenschappelijke bureau dat onderzoeken voor de partij uitvoert.
Dat schrijft de Volkskrant op basis van een brief die de krant in handen heeft. Zowel het wetenschappelijke bureau als Geert Dales, voorzitter van 50Plus, hebben het nieuws in de krant bevestigd.
Richard de Mulder, de directeur van de denktank, zegt tegen de krant dat Dales de samenwerking op wil zeggen, omdat de onderzoeken te onafhankelijk zijn. Zo kwam er veel kritiek op het onderzoek na de verkiezingen in 2017.
Volgens dat onderzoek, dat NRC naar buiten bracht, waren de verkiezingen slecht verlopen door enorme chaos en gebrek aan professionaliteit binnen de partij.
Onenigheid over de onderzoeken
De Mulder zegt in de krant dat Dales wil dat vijf bestuursleden en één externe medewerker het veld ruimen naar aanleiding van dat verkiezingsonderzoek. “50Plus wil dat wij een soort pinautomaat zijn die peilingen en onderzoekjes voor de partij betaalt”, stelt De Mulder in de krant.
Dales ontkent stellig dat de partij daarom van het bureau af wil. “Dat is je reinste flauwekul”, zegt Dales tegen de Volkskrant. De reden dat de samenwerking wordt gestopt, is volgens Dales een verschil van inzicht over de financiën en het soort onderzoeken dat wordt aangeleverd.
Een denktank is verbonden aan een partij, maar doet onafhankelijk onderzoek. Volgens de wet mag een partij daar geen invloed op uitoefenen.
De rol van Jan Nagel, de grote man achter de schermen bij 50Plus, zou volgens De Mulder ook te groot zijn. Hij zou alles bepalen. Daarom zou de denktank moeten stoppen.
“Alsof ik zelf niet kan denken”, zo ontkent Dales wat De Mulder zegt over Nagel.
Partijbestuur stapte in mei op
Sinds april is het onrustig binnen de partij. Op 15 mei stapten zeven van de acht bestuursleden op. Veel partijleden hadden zich tegen voorzitter Jan Zoetelief gekeerd, dat uiteindelijk leidde tot het opstappen van de bestuursleden.
In april lieten de leden van de Eerste en Tweede Kamer van de partij al weten geen vertrouwen meer te hebben in Zoetelief. In mei volgden meer leden van de partij.
Zoetelief werd verweten dat hij de partij heeft verdeeld in twee kampen. Hij was juist aangesteld om de leden te verenigen.
AD 28.08.2018 De top van 50Plus en het bestuur van het wetenschappelijk bureau liggen overhoop over de onafhankelijkheid van het onderzoek en de financiën. Een van de aanleidingen voor de vertrouwensbreuk binnen de ouderenpartij blijkt verdwenen kritiek bij de jaarrekening van het wetenschappelijk bureau.
Het gaat om de handtekening en het begeleidend commentaar van Kamerlid Martin van Rooijen, bevestigen meerdere betrokkenen aan deze krant. Hij was langere tijd de afgevaardigde van de fracties in het bestuur van het wetenschappelijk bureau.
,,Toen Martin de jaarrekening van het bureau onder ogen kreeg die ter goedkeuring naar het ministerie van Binnenlandse Zaken moest, schrok hij hoe summier die was”, vertelt een hooggeplaatste betrokkene binnen 50Plus. ,,Hij schreef er daarom de zin ‘Hier kan ik niet akkoord mee gaan’ bij en zette daarnaast zijn handtekening. Tot onze verbijstering bleken zowel het commentaar als de handtekening verdwenen in de versie die naar Binnenlandse Zaken is gegaan.”
Gerommel
Alleen de accountant doet de officiële check, zo zijn de regels, aldus Voorzitter Richard de Mulder van wetenschappelijk bureau 50Plus.
Een andere anonieme bron stelt dat een deel van de jaarrekening onvolledig was en noemt het ‘gerommel’ met de jaarrekening, ‘reden genoeg om een nieuwe start te gaan maken’. Het hoofdbestuur van 50Plus zegde vanochtend de samenwerkingsdeal met het wetenschappelijk bureau van de ouderenpartij per eind dit jaar op.
Een wetenschappelijk bureau moet volgens Binnenlandse Zaken aan precieze financiële en administratieve verplichtingen voldoen om ieder jaar de subsidie te ontvangen. Het toezicht wordt uitgeoefend door het ministerie. Een belangrijke eis is dat de jaarstukken door een accountant worden goedgekeurd.
En dat is gebeurd, zegt voorzitter Richard de Mulder van de denktank. ,,We hadden voor de versie die naar het ministerie gaat helemaal niet de handtekening van Van Rooijen nodig. En zijn opmerking was wat ons betreft voor intern gebruik. Alleen de accountant doet de officiële check, zo zijn de regels.”
Volgens De Mulder verliep de samenwerking met Van Rooijen ‘nooit zo soepel’. Die laatste zou ontevreden zijn over de kritiek die het wetenschappelijk bureau in een onderzoek had op zijn optreden tijdens de verkiezingscampagne van 50Plus. ,,Dat stond ook in onze evaluatie en vervolgens deed Van Rooijen tevergeefs een poging om zand in de raderen te strooien.”
Martin van Rooijen, voormalig staatssecretaris, wil desgevraagd de zaak bevestigen noch ontkennen. Hij verwijst naar de partijvoorzitter, Geert Dales.
Conflict
Dales wil alleen in het algemeen iets zeggen over het conflict met het wetenschappelijk bureau. De financiële verantwoording moet volgens hem anders. ,,De partijtop is daarvoor eindverantwoordelijk, dus wij hebben inzage nodig in de boeken. Die moeten op tafel komen telkens als wij dat wensen. En dat is nu niet het geval.”
Volgens de partijvoorzitter van 50Plus schermt De Mulder onterecht met het argument dat de ‘onafhankelijkheid van het wetenschappelijk bureau wordt aangetast door deze bemoeizucht vanuit de top’. ,,We willen ons helemaal niet inhoudelijk bemoeien met het onderzoek, dit gaat over controle op de juiste besteding van gelden.”
Dales vindt een breuk met het huidige bestuur van het wetenschappelijk bureau ‘onvermijdelijk’, zegt hij. ,,In de loop der jaren zijn scheve verhoudingen ontstaan. Met het huidige ongemak lukt het niet om al het onderzoek wetenschappelijk en educatief op een hoger plan trekken, zoals wij graag willen.”
Het doet De Mulder pijn dat Dales zo ‘harteloos’ handelt tegen vrijwilligers die zich al jaren keihard inzetten voor de ouderenpartij, meldt hij. ,,We zijn gewoon te kritisch, onder meer op de rol van Jan Nagel binnen de partij, dan krijg je dit.”
NOS 28.08.2018 50Plus zegt de samenwerking met het wetenschappelijk bureau van de partij op 31 december op. Partijvoorzitter Dales wil met ingang van het het nieuwe jaar verder met een kwalitatief beter onderzoeksbureau met andere mensen.
Dales reageerde in het NOS Radio 1 Journaal op een bericht in de Volkskrant over de breuk met het wetenschappelijk bureau. Daarin zegt voorzitter De Mulder dat het partijbestuur het bureau te kritisch vindt.
“Hij vindt ons te eigenwijs. Dales heeft liever dat het wetenschappelijk bureau van 50Plus als pinautomaat fungeert om onderzoekjes en peilingen voor de partij te betalen, dan dat wij onafhankelijk kunnen opereren.”
Maar de partijvoorzitter noemt het verhaal van De Mulder lariekoek. Hij zegt dat er verschillende belangrijke redenen zijn om de samenwerking op te zeggen. Zo zou het bestuur geen inzage krijgen in de financiën van het bureau.
De Mulder is het daar weer volstrekt mee oneens. Hij zei in het NOS Radio 1 Journaal dat het bestuur wel degelijk volledige inzage in de boeken heeft en dat hij alleen heeft geweigerd om het bestuur elke drie maanden een controle te laten uitvoeren.
Evaluatie
Volgens hem is conflict begonnen na een kritische evaluatie over de Tweede Kamerverkiezingen, waarbij de partij fors minder zetels haalde dan een maand eerder op basis van de peilingen werd verwacht. Via de NRC kwam naar buiten dat partijwetenschappers gehakt hadden gemaakt van de campagne.
“Dat rapport is helemaal verkeerd gevallen”, zegt De Mulder tegenover de NOS. Hij zegt dat het partijbestuur van 50Plus sinds het vertrek van oud-voorzitter Zoetelief “helemaal gelijkgeschakeld”. Iedereen, inclusief Zoeteliefs opvolger Dales, zou “in de ban” van partij-oprichter en Eerste Kamerlid Nagel zijn en volledig naar zijn pijpen dansen.
Dales is boos over die opmerking. Hij zegt dat hij 66 is en wetenschapper en zeer wel in staat om zelf na te denken.
Wetenschappelijke bureaus van partijen zijn denktanks die voor de partij onafhankelijk onderzoek kunnen doen naar maatschappelijke kwesties. Ze krijgen daar subsidie voor.
AD 28.08.2018 50Plus heeft de samenwerkingsovereenkomst met het Wetenschappelijk Bureau van de ouderenpartij opgezegd. Dat schrijft de Volkskrant die over een brief beschikt waaruit dat zou blijken.
In deze brief aan relaties schrijft het bestuur van het Wetenschappelijk Bureau alle activiteiten op te schorten omdat voorzitter Geert Dales ‘zich wil ontdoen van het huidige bestuur en de externe medewerkers die onze werkzaamheden ondersteunen en mede uitvoeren’.
Volgens Richard de Mulder, de voorzitter van de denktank van de ouderenpartij, rekent Dales af met de wetenschappers omdat ze te kritisch en onafhankelijk zouden opereren. ,,Hij vindt ons te eigenwijs. Dales heeft liever dat het Wetenschappelijk Bureau van 50Plus als pinautomaat fungeert om onderzoekjes en peilingen voor de partij te betalen, dan dat wij onafhankelijk kunnen opereren”, zo zegt hij tegen de krant.
‘Flauwekul, lariekoek’
Partijvoorzitter Dales bevestigt dat 50Plus de samenwerking met de eigen denktank stopzet. Maar hij ontkent met klem dat hij een minder onafhankelijk wetenschappelijk bureau voor 50Plus wil. ,,Dat is je reinste flauwekul, echt lariekoek”, zegt hij tegen de Volkskrant. Dales was zelf zeven jaar curator van het wetenschappelijk bureau van de VVD. ,,Dus als iemand het belang van onafhankelijk onderzoek begrijpt, ben ik het wel. ”
Het kabinet maakt tijdens Prinsjesdag (18 september) de begroting voor volgend jaar bekend. De besprekingen over de plannen zijn vorige week begonnen in het Catshuis in Den Haag.
Na acht wekenzomerreces begon de Tweede Kamer deze week aan het nieuwe politieke seizoen. Dit zijn de belangrijkstedossiers voor Rutte III.
Begroting voor 2019
Minister Wopke Hoekstra (CDA) van Financiën presenteert over twee weken de eerste begroting van Rutte III. Naar verluidt gaan alle inkomensgroepen erop vooruit, vooral door de inkomstenbelasting die omlaaggaat. Daarnaast gaat er extra geld naar Defensie, Onderwijs en Zorg.
De laatste kostenpost blijft veruit de grootste: De Telegraaf meldde maandag dat er deze kabinetsperiode zelfs meer geld extra naartoe gaat – dus bovenop wat er al wordt uitgegeven – dan naar de hele begroting van het ministerie van Defensie.
Premier Mark Rutte zei vorige week dat iedereen in de portemonnee moet gaan voelen dat het beter gaat met Nederland. Hij verwees daarbij naar recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
AD 14.09.2018
Startpunt
“Het startpunt is niet slecht”, zei Rutte dinsdag in de tuin van het Catshuis tegen NU.nl. De premier is samen met zijn kabinetsploeg bijeengekomen om over de begroting van volgend jaar te praten.
Rutte verwees naar de recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
De verontwaardiging over afschaffing – die ruim een half miljard duurder uitvalt dan gedacht – is begrijpelijk, maar dat verandert de noodzaak niet, houden premier Mark Rutte (VVD) en de coalitiepartijen vol. Op Prinsjesdag (dinsdag 18 september) presenteert de regering een nadere verantwoording van het plan.
Telegraaf 04.09.2018
Telegraaf 04.09.2018
Telegraaf 03.08.2018
Nieuwe voorman MKB-Nederland trekt meteen van leer tegen afschaffing dividendtaks
Maandag 03.09.2018 koos belangenclub MKB-Nederland ondernemer Jacco Vonhof tot nieuwe voorzitter. Die gaf tegen De Telegraaf onmiddellijk aan dat middelgrote en kleine bedrijven niets op hebben met de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting door het kabinet-Rutte 3. Dit terwijl zusterorganisatie VNO-NCW, die opkomt voor de belangen van het grootbedrijf, juist vóór is.
Vonhof pleit ervoor om de dividendbelasting niet af te schaffen, maar in plaats daarvan de loonkosten voor bedrijven en werknemers fors te verlagen. Daar profiteren zowel ondernemers als werkenden van, via lagere loonkosten en een hoger nettoloon.
Publieke sector
Jesse Klaver GL legt aan de vooravond van Prinsjesdag een harde eis neer bij het kabinet: investeer volgend jaar 2 miljard om de crisis in de publieke sector te bestrijden. Volgens hem is het geld nodig om ‘de crisis in de publieke sector’ op te lossen, die is ontstaan na jaren van bezuinigingen. Dat zei Klaver zondagmiddag in de Afas Live in Amsterdam.
Klaver zet met deze eis de politieke verhoudingen met het kabinet op scherp. Deze 2 miljard wordt het politieke strijdpunt in aanloop naar Prinsjesdag, de Eerste Kamerverkiezingen en het vaststellen van de voorjaarsnota, voorspelt Klaver.
Kabinet wil hogere rente voor studieschuld om €226 miljoen op te halen
Het plan stond al in het Regeerakkoord en moet het rijk 226 miljoen euro opleveren en is bedoeld om het leenstelsel betaalbaar te houden.. Studentenvakbond LSVb noemt het ‘onacceptabel en rekent voor dat bij een gemiddelde studieschuld van 21.000 euro, het maandbedrag aan aflossing en rente stijgt van 70 naar 82 euro.
De zorgpremie wordt volgend jaar gemiddeld ruim een tientje per maand duurder. Die schatting van het kabinet wordt met Prinsjesdag bekendgemaakt, melden Haagse bronnen tegen persbureau ANP. Mensen met een kleine beurs gaan er niet op achteruit, omdat de zorgtoeslag ook stijgt. Het eigen risico blijft 385 euro.
Btw-verhoging
Alle plannen en lastenverlagingen moeten natuurlijk ergens van worden betaald en dat komt deels uit de verhoging van de btw. Het lage btw-tarief wordt 1 januari 2019 verhoogd van 6 naar 9 procent en dat gaat Nederlandse huishoudens volgend jaar gemiddeld zo’n 300 euro kosten, berekenden economen van ING vorige maand. Kortom: dat gaat de consument merken als hij in de supermarkt de aardappelen in het mandje legt. Of bijvoorbeeld een boek of theaterkaartjes koopt.
Aan minister Hoekstra de lastige taak deze plannen door de Tweede Kamer te loodsen.
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (VVD) moet voor het eind van het jaar met concrete maatregelen komen om de gestelde klimaatdoelen te halen. Hiervoor moet hij de resultaten van de vijf ‘klimaattafels’ beoordelen en bespreken met de Kamer, inclusief een doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau (effecten op lastenverdeling).
De voorstellen gaan ongetwijfeld grote invloed hebben op de portemonnee en het leven van alle Nederlanders. Zo moeten huishoudens van het aardgas af en gaat de belasting op vliegen omhoog.
Wetsvoorstellen die nog in de pijplijn zitten:
Het Belastingplan 2019: een pakket fiscale maatregelen met grote gevolgen. Het lage btw-tarief gaat van 6 naar 9 procent. Er komt een ‘sociale vlaktaks’ met twee tarieven inkomstenbelasting: 36 procent voor het inkomen tot zo’n 70.000 euro en 49 procent daarboven. De algemene heffingskorting en de arbeidskorting stijgen; vooral lagere en middeninkomens profiteren daarvan. Ook daalt de winstbelasting voor bedrijven. Het plan bevat ook het schrappen van de dividendbelasting, al bestaat de kans dat het kabinet dit omstreden voorstel schielijk intrekt.
Van de nieuwe Inburgeringswet zijn de contouren bekend, maar de tekst moet nog komen.
Wet op een minimumprijs voor CO2 bij energieopwekking. Vanwege het milieu en het klimaat moeten de kosten van stroomproductie omhoog. Voor de consument gaat de belasting op gas fors omhoog en die op stroom juist omlaag.
Verbod op het gebruik van steenkool voor energieopwekking. Hierbij geldt een overgangstermijn voor de energiecentrales.
Belasting op vliegtickets. Per jaar wil de fiscus 200 miljoen euro binnenhalen.
Oprichting van een Instituut Mijnbouwschade Groningen, dat objectief moet vaststellen welk bedrag aan vergoeding de bewoners van het bevingsgebied krijgen.
Uitbreiding slachtofferrechten in het strafproces, opdat het voor slachtoffers van verkeersongelukken en misdrijven minder lastig wordt schade te claimen bij verzekeraars en daders.
Verhoging van de kinderbijslag.
Premiedifferentiatie vast-flex. De werkloosheidspremie werd altijd per bedrijfstak vastgesteld. Straks geldt een premie voor alle sectoren, maar wordt verschil gemaakt tussen vaste en flexibele medewerkers.
Afschaffing dividendbelasting gaat door, maar bedrijven betalen ervoor
De coalitie bereikte een akkoord over de begroting van 2019 en de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Die omstreden maatregel kost ruim een half miljard euro meer dan gepland. Nederlandse banken en energie-intensieve bedrijven draaien waarschijnlijk grotendeels op voor de opgelopen kosten voor de afschaffing ervan.
Mark Rutte houdt z’n poot stijf: in het begrotingsakkoord voor 2019 blijft de omstreden afschaffing van de dividendbelasting overeind, zo meldt onder meer de NOS. Maar de geschatte extra kosten van ongeveer een half miljard euro per jaar worden naar verluidt door het bedrijfsleven zelf opgehoest. Dit gebeurt onder meer door de vennootschapsbelasting minder te verlagen dan eerder gepland. Het tarief zou nu zakken naar 22 procent in plaats van 21 procent.
Rutte krijgt indirect steuntje in de rug van Unilever-baas Paul Polman
Unilever is belangrijk voor de Nederlandse economie, zei topman Polman donderdag in Wageningen. Het bedrijf pompt jaarlijks zo’n 1 miljard euro in de economie, en daar profiteren ook heel veel kleinere bedrijven van. Polman noemde de afschaffing van de dividendbelasting ook een goede zaak, omdat multinationals bij hun vestigingsbeleid volgens hem wel degelijk kijken naar dit soort fiscale randvoorwaarden.
De coalitie besprak vanaf maandag 20.08.2018 de begroting voor komend jaar, met de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting als een van de meest opvallende maatregelen. Volgens regeringspartijen VVD, CDA en D66 gaan burgers, van wie het merendeel tegen het schrappen van de taks is, niet opdraaien voor de kosten. De rekening zou bij aandeelhouders van bedrijven moeten komen te liggen.
AD 22.08.2018
Nadat de afgelopen week bleek dat het afschaffen van de dividendbelasting – die in geen enkel verkiezingsprogramma was opgenomen – aanzienlijk meer kost dan in eerste instantie werd verwacht, reageerden linkse oppositiepartijen als SP en GroenLinks verontwaardigd. Toen het kabinet in oktober aantrad, werd verwacht dat de overheid ongeveer 1,4 miljard euro zou mislopen door de maatregel. Maar vanwege de economische groei en toegenomen winsten door bedrijven, zouden de kosten uitkomen op 2 miljard of nog meer. Dat meldde het AD donderdag op basis van bronnen in Den Haag.
Telegraaf 20.08.2018
‘Kabinet: niet burgers, maar aandeelhouders bedrijven krijgen rekening’
Maandag meldt De Telegraaf dat het kabinet de rekening van de belastingverlaging voor buitenlandse aandeelhouders van grote bedrijven als Unilever en Shell niet bij de burger wil neerleggen. De aandeelhouders zelf moeten betalen, zeggen anonieme bewindspersonen tegen de ochtendkrant.
AD 22.08.2018
De VVD, pleitbezorger van het schrappen van de dividendbelasting, erkent dat het aankondigen van de maatregel ‘dramatisch’ is geweest. Zo kwamen premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken Eric Wiebes (beiden VVD) in april onder vuur te liggen toen ze in een ellenlang debat het bestaan van memo’s over de afschaffing – de premier ontkende eerder nog dat die er waren – moesten verdedigen. Ondanks een motie van afkeuring overleefde het kabinet het debat.
Telegraaf 20.08.2018
Rutte ontweek vrijdag al vragen over dividendbelasting
Maar toch blijft het kabinet, en dan vooral de VVD en D66-minister Menno Snel (Financiën), achter het voornemen staan omdat het goed zou zijn voor het vestigingsklimaat van grote bedrijven. Als er geen dividendbelasting is voor buitenlandse aandeelhouders, zouden bedrijven sneller naar Nederland komen. Vrijdag, tijdens Rutte’s eerste persconferentie sinds het zomerreces, wilde de premier niet antwoorden op vragen over de toegenomen kosten van de afschaffing: ‘Ik vind het netjes dat we op Prinsjesdag (dinsdag 18 september 2018, red.) met het hele beeld komen.’
Telegraaf 23.08.2018
Peiling
Hoewel afgelopen weekeinde uit een peiling van Maurice de Hond bleek dat maar 16 procent van de Nederlanders de afschaffing steunt, denkt de VVD niet dat er veel ophef over het besluit zal ontstaan. ‘Volgend jaar heeft niemand het er meer over,’ citeert De Telegraaf een (opnieuw anonieme) minister van de partij. Die zou bovendien teleurgesteld zijn dat er in media ‘een Oranjegevoel’ zou ontbreken, terwijl de maatregel de internationale concurrentiepositie van Nederland juist ten goede zou komen.
Nog maar 16% voor afschaffing dividendbelasting. VVD kiezers gedaald van 58% in november jl naar 35% nu. CDA en D66 lijden de grootste electorale schade over dit onderwerp. http://bit.ly/2N0J6yK 09:45 – 19 aug. 2018
Dijkhoff: kritiek op afschaffing bedoeld om Rutte te beschadigen
Ruim een maand geleden, in een interview in het zomernummer van Elsevier Weekblad, zei VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff dat kritiek op het afschaffen van de taks louter is bedoeld om premier Rutte te beschadigen. ‘Stampij. Stampij. Actie Beschadiging Lijsttrekker VVD.’
Telegraaf 21.08.2018
Koopkracht
In 2019 moet iedereen daadwerkelijk in de portemonnee voelen dat het beter gaat met Nederland. Dat zei premier Mark Rutte na afloop van het kabinetsoverleg in het Catshuis in Den Haag. Daar wordt de komende dagen de begroting voor volgend jaar besproken.
Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostatging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.
CPBraming: de Nederlandse economie ontwikkelt zich gunstig, dit jaar een groei van 2,8% en volgend jaar 2,5%. Verhoging lage BTW tarief duwt inflatie in 2019 omhoog naar 2,4%. Meer informatie: http://bit.ly/2MPOjJo 7:01 AM – Aug 16, 2018
cMEV raming: de economie groeit in 2018 en 2019 door in een bovengemiddeld tempo. De werkloosheid daalt in 2019 verder naar een historisch laag niveau van 3,5%, de overheidsschuld daalt naar 49%. Meer informatie: http://bit.ly/2MtFS9U 7:02 AM – Aug 16, 2018
CPB koopkrachtraming: bijna alle huishoudens kennen in 2019 een positieve koopkrachtontwikkeling, met uitschieters tot boven de 4%. De presentatie van de koopkrachtontwikkeling is gewijzigd; de spreiding van koopkrachteffecten krijgt meer aandacht http://bit.ly/2MNknxG 7:03 AM – Aug 16, 2018
Premier Mark Rutte lijkt vrede te hebben met de koopkrachtplaatjeszoals die er nu liggen. Wel kijkt hij nog naar “finetuning” van de cijfers, maar concrete stappen worden pas op Prinsjesdagbekendgemaakt.
Reactie economen
De koopkracht van werkende Nederlanders valt mogelijk minder hoog uit dan het kabinet verwacht. Daarvoor waarschuwen Economen van de Rabobank in een vandaag verschenen rapport. Als er niet wordt ingegrepen, hoeven Nederlanders ‘niet op fraaie koopkrachtplaatjes te rekenen’ bij Prinsjesdag.
Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III, aldus Economen Rabobank.
De Nederlandse economie groeide het afgelopen jaar met 2,9 procent, maar de lonen slechts met 1,4 procent. Daarmee weten de cao-lonen maar net boven de inflatie van 1,3 procent te blijven. Dat is opmerkelijk, aangezien er meer werk is en de werkloosheid daalt. Problemen met het vinden van personeel zou de salarissen juist een flinke zet omhoog moeten geven.
‘Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III: zonder loongroei is het nog maar de vraag hoe gunstig de koopkrachtplaatjes zullen zijn die het ‘de gewone, normale Nederlander’ met Prinsjesdag voorschotelt’, aldus het economisch bureau van de bank in het rapport, dat zich naar eigen zeggen daarom genoodzaakt voelt de discussie over de loonstijging aan te gaan.
AD 28.08.2018
Meer doen
Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, aldus Economen Rabobank.
Het kabinet zou dan ook maatregelen moeten treffen om de nettolonen te laten stijgen, stellen de economen. Een verlaging van de belasting op arbeid zou daarbij voor de hand liggen, omdat het daarmee voor werkgevers goedkoper wordt om loonsverhogingen door te voeren. Werknemers houden daarnaast per extra euro meer over.
‘Opvallend genoeg heeft het kabinet juist die route grotendeels voor zichzelf versperd’, schrijven de economen, die onafhankelijk van de bankbelangen opereren. Van de lastenverlichting van zes miljard euro door de vereenvoudiging van het belastingstelsel, blijft volgens de Rabobank na 2021 structureel slechts 600 miljoen euro over. ‘Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt dus een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.’
Die stap verder kan bestaan uit het inzetten op vaste banen, menen de economen. Werknemers met een vast contract hebben een sterkere onderhandelingspositie. Ze kunnen daardoor makkelijker loonsverhogingen afdwingen. Nu kiezen ondernemers nog vaak voor zzp’ers, omdat die bij een gelijk nettosalaris vaak goedkoper zijn.
Verbeteren
Het kabinet maakt tijdens Prinsjesdag (18 september) de begroting voor volgend jaar bekend. De besprekingen over de plannen zijn vorige week begonnen in het Catshuis in Den Haag.
Premier Mark Rutte zei vorige week dat iedereen in de portemonnee moet gaan voelen dat het beter gaat met Nederland. Hij verwees daarbij naar recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
Startpunt
“Het startpunt is niet slecht”, zei Rutte dinsdag in de tuin van het Catshuis tegen NU.nl. De premier is samen met zijn kabinetsploeg bijeengekomen om over de begroting van volgend jaar te praten.
Rutte verwees naar de recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
Het kabinet zet voor 2019 in op onder meer lastenverlichting en extra investeringen in Defensie, de ouderenzorg en infrastructuur. ,,Er ligt de komende periode ook een belangrijke taak op het terrein van de energietransitie – het terugdringen van de opwarming van de aarde”, aldus Rutte.
AD 22.08.2018
Het overleg vandaag was informeel van aard. Vanaf morgen behandelen de bewindslieden de begroting voor volgend jaar. Die moet tijdens Prinsjesdag, de derde dinsdag van september, worden gepresenteerd.
Ondertussen maken de banken zich ook zorgen: ze vrezen te moeten opdraaien voor het kabinetsbesluit over de dividendbelasting, schrijft hetFinancieele Dagblad (FD) maandag. Dit omdat banken vanaf 2019 belasting moeten betalen over zogeheten converteerbare obligaties, die tot nu toe aftrekbaar was. Dit kost ze jaarlijks 150 miljoen euro, waarvoor de banken vermoedelijk geen compensatie krijgen.
AD 01.09.2018
Oppositie was woedend over ‘geheime’ deal Belastingdienst en Shell
Eind juni was de oppositie ook al verontwaardigd over een oude deal tussen de Belastingdienst en Shell, dat via een speciale constructie via het Britse kanaaleiland Jersey de dividendbelasting voor zijn aandeelhouders had ontweken. Door de afspraak met het olie- en gasbedrijf zou de Nederlandse staat miljarden euro’s aan belasting hebben misgelopen, onthulde Trouw.
Later die week zei Rutte dat hij, in tegenstelling tot wat hij eerder die week had beweerd, toch op de hoogte was van de deal. Onder anderen partijleiders Lodewijk Asscher (PvdA) en Lilian Marijnissen (SP) hekelden de premier. Laatstgenoemde sprak van een ‘stinkende deal’ en een ‘gênante vertoning’.
Telegraaf 08.09.2018
Telegraaf 08.09.2018
Telegraaf 08.09.2018
Bedrijfsleven is verdeeld over afschaffen dividendtaks
Mark Rutte heeft een probleem: hij krijgt nauwelijks steun uit het Nederlandse bedrijfsleven voor de afschaffing van de dividendbelasting. Uit een rondgang van het FD blijkt dat chipmachinemaker ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak geen rekening houden met de maatregel bij hun plannen. Philips staat er neutraal in.
Shell, Unilever en AkzoNobel steunen de maatregel, maar dat is volgens de krant logisch: zij hebben jarenlang gelobbyd voor de afschaffing.
Telegraaf 29.08.2018
Bezuinigingen NPO
Drie regeringspartijen willen de Bezuinigingen op NPO mogelijk eenmalig ‘verzacht’ op de publieke omroep voor het komende jaar verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken.
Daarmee zou de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) voor 2019 de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Betrokkenen benadrukken dat een definitief besluit nog niet is genomen. Het is een onderdeel van de begrotingsonderhandelingen die nu worden gevoerd. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO minder hoeft te snijden dan zij gisteren aankondigde.
Eerder al wilde CDA, CU en D66 de bezuinigingen voor de publieke omroep eenmalig verzachten. Bronnen melden aan de NOS dat de drie coalitiepartijen daarvoor eenmalig rond 30 miljoen euro willen uittrekken. Daarmee zou ongeveer de helft van het tekort bij de publieke omroep worden gecompenseerd.
Als de politiek niets doet, moet de NPO volgend jaar door tegenvallende reclame-inkomsten 62 miljoen euro bezuinigen. Vandaag maakte de NPO bekend hoe ze dat wil opvangen.
Telegraaf 13.09.2018 Neêrlands favoriete volksvermaak, na praten over het weer, is koopkrachtplaatjes kijken. We staren ons blind op de puntenwolken van het Centraal Planbureau, we hopen dat het kabinet maatregelen neemt om onze koopkracht te repareren, en politici slaan elkaar om de oren met tienden van procenten erbij of eraf. In het jaar dat Jan Modaal, stamvader van de koopkracht, zijn vijftigste verjaardag viert, rijst de vraag: is al die aandacht wel terecht?
Prinsjesdag? Koopkrachtdag! Tussen alle hoedjes en koetsen door heeft de gemiddelde Nederlander komende dinsdag maar één vraag: wat zit er voor mij in het koffertje van minister Wopke Hoekstra van Financiën?
De plannen van het kabinet – zaken als een hogere btw, een vereenvoudiging van de inkomstenbelasting, een lager eigenwoningforfait – hebben stuk voor stuk invloed op wat we te besteden hebben. De afgelopen weken is het Centraal Planbureau druk bezig geweest met berekenen hoe groot die invloed precies is, en hoe de gevolgen van losse maatregelen op elkaar ingrijpen.
Het resultaat van die berekeningen, vermengd met nog wat getallen waar het kabinet geen invloed op heeft – prijsstijging, zorgpremie – levert de koopkrachtontwikkeling voor 2019 op. Veren om mee te pronken voor het kabinet, of een stok om mee te slaan voor de oppositie – en niet zelden allebei. Een typisch Hollands vermaak, bovendien. De meeste regeringen worden afgerekend op het aantal banen dat ze creëren, of op economische groei of lage werkloosheid. „Maar hier zijn we toevallig ooit met koopkracht begonnen, en dat sloeg aan”, zegt Jasja Bos van financieel voorlichtingsbureau Nibud.
Jan Modaal
Dat ’ooit’ is dit jaar precies vijftig jaar geleden. Op 22 november 1968 werd Jan Modaal geboren, in Den Haag, op het kantoor van de Sociaal-Economische Raad, het overlegorgaan van werkgevers en werknemers. Modaal is een bijzondere man: bij zijn geboorte had hij al direct twee kinderen (6 en 11 jaar), een echtgenote die fulltime voor die kinderen zorgde, en een inkomen net onder de ziekenfondsgrens. Het gezin woonde in een huurhuis. Zoals de familie Modaal waren er, anno 1968, heel veel gezinnen in Nederland. En de SER had uitgerekend hoeveel deze groep ’modalen’ in de jaren tot 1971, onder de katholieke premier Piet de Jong, te besteden zou hebben.
Het eerste koopkrachtplaatje, met opnieuw het gezin Modaal als ijkpunt, dateert van een klein halfjaar later, van maart 1969. Auteur: het Centraal Planbureau, ook toen al. Het kabinet-De Jong is bezig de verzorgingsstaat op te bouwen, en moet daarvoor flink wat belasting inhouden op het loon van werkenden.
Het CPB moet ervoor waken dat Jan Modaal niet ’aan zijn taks komt’: de belastingdruk moet niet zo hoog worden, dat gezinnen geen geld meer overhouden om uit te geven, met alle economische rampspoed van dien. De koopkracht van Jan Modaal moet op peil blijven, en liefst verbeteren.
Fictieve levens
Inmiddels komt het CBP met de koopkrachtvooruitzichten van vele Jannen Modaal: eentje met een hoog inkomen, eentje zonder kinderen, een gepensioneerde Jan Modaal… Het Nibud voorspelt op Prinsjesdag zelfs voor honderd Jannen Modaal wat hun koopkracht het komende jaar gaat doen.
En zo lijken we te zijn vergeten dat het om fictieve Jannen gaat, met fictieve levens. Levens waarin nooit iets veranderd – er komen geen kinderen bij, Modaal raakt zijn baan niet kwijt, maakt ook geen promotie, en hij gaat ook niet in een ander huis wonen. Bovendien doen de inflatie, de lonen en de zorgpremie precies wat het CPB voorspelt.
Gezinnen die aan ál die criteria voldoen, bestaan niet, zegt zélfs CPB-directeur Laura van Geest. „De koopkrachtplaatjes die wij schetsen zijn een stilleven”, mijmerde ze in maart van dit jaar. „Ze bieden beleidsmakers inzicht op hoofdlijnen, maar zijn minder geschikt voor de vertaling naar de privé-portemonnee.” De koopkracht van een los gezin kan veel hoger of lager uitvallen dat wat het CPB ons dinsdag voorspiegelt, en als de lonen of prijzen iets anders doen dan verwacht, kantelt het beeld voor hele groepen tegelijk.
Verdelen
Niet dat politici zich daar iets van aantrekken. Henk Krol, de onvermoeibare leider van 50Plus, laat geen gelegenheid onbenut om te benadrukken dat zijn achterban bij het verdelen van de koopkracht wordt overgeslagen. En hij is niet de enige: christelijke politici strijden voor de koopkracht van gezinnen met maar één inkomen, D66 traditiegetrouw voor die van alleenstaanden. Wat meer naar links zal niemand verbaasd zijn als Asscher (PvdA) en Marijnissen (SP) zich de komende week druk maken over de koopkracht van lagere inkomens.
En zelfs ministers vergalopperen zich aan de vooruitzichten. Lees wat Ad Melkert, minister van Sociale Zaken in het eerste paarse kabinet, toenmalig koningin Beatrix in de mond legde bij de Troonrede van 1997. „Mede door een aanzienlijke lastenverlichting gaan vrijwel alle groepen van de bevolking er in koopkracht op vooruit.” Toen die woorden in 1998 totaal niet bleken te kloppen, onder meer door te veel optimisme rond de pensioenen, brak in de Tweede Kamer een koopkrachtoproer uit. PvdA, VVD en D66 moesten in allerijl reparaties uitvoeren.
Of kijk naar ’Marx Rutte’, de premier die bijna de controle over zijn eigen partij verloor toen VVD’ers zagen wat een meer inkomensafhankelijke zorgpremie met hun koopkracht deed. Het deerde niet dat het om ’stillevens’ van het CPB ging, de liberale beer was los en PvdA-leider Samsom moest Rutte komen redden.
Fenomeen
En zo zitten we dus opgescheept met een fenomeen dat ’per ongeluk’ een succes is geworden. De voorspellingen van het CPB worden steeds gedetailleerder, maar dat lost de grote onzekerheden bij de berekeningen niet op. En onthoud, zegt Van Geest: „Losse gebeurtenissen, zoals trouwen en kinderen krijgen, zijn veel bepalender voor de beurs van Jan Modaal dan de uitkomsten van onze koopkrachtplaatjes.”
Hoe dat allemaal uitvalt weten we pas twee jaar ná Prinsjesdag. De koopkrachtcijfers over 2017 die het Centraal Bureau voor de Statistiek deze week naar buiten bracht, zijn voor dat jaar de eerste die geen stilleven meer zijn. Maar ja, dan is het te laat om de koopkracht te repareren.
„Mensen kijken nou eenmaal naar de koopkrachtplaatjes, omdat ze een concreet beeld geven van de korte termijn”, zegt Nibud-econoom Bos. Hij vindt het wel goed dat beleidsmakers, ondanks alle tekortkomingen, naar koopkrachtplaatjes kijken. „Huishoudens identificeren zich er toch mee. En voor de lage inkomens geven ze wel degelijk een goed beeld. Natuurlijk gaat het om tienden van procenten erbij of eraf. Maar als je op of net boven het minimum leeft, maakt dat echt een groot verschil.”
AD 13.09.2018 Lagere inkomens gaan er komend jaar het minst op vooruit in de portemonnee. Middeninkomens en alleenverdieners boeken juist de grootste koopkrachtwinst.
Dat blijkt uit de gedetailleerde koopkrachttabel uit de Macro Economische Verkenningen, onderdeel van de Prinsjesdagstukken, die in handen is van het AD.
Daaruit blijkt dat het kabinet afgelopen augustus tijdens de begrotingsonderhandelingen erin is geslaagd om de koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden op te krikken. Mochten gepensioneerden aanvankelijk nog rekenen op een mager plusje van 1,1 procent extra koopkracht, op Prinsjesdag zal bekend worden dat zijn er in doorsnee 1,5 procent op vooruitgaan, evenveel als de gemiddelde koopkrachtstijging.
Werkenden gaan er in de plannen 1,6 procent op vooruit. Uitkeringsgerechtigden komen er in de berekeningen het meest bekaaid af. Zij moeten het doen met een doorsnee koopkrachtwinst van 0,9 procent. Dat is wel hoger dan de 0,5 procent waar ze in augustus nog leken uit te komen. Overigens krijgen niet alle uitkeringsgerechtigden er iets bij; 7 procent levert zelfs in. Ter vergelijking: van de gepensioneerden gaat 97 procent er komend jaar op vooruit, het grootste aandeel van alle groepen.
Hoewel de meeste gezinnen met kinderen zich mogen verheugen op koopkrachtstijging gaat 7 procent er komend jaar op achteruit.
Telegraaf 13.09.2018 96 procent van de Nederlanders gaat er volgend jaar op vooruit. Dat cijfer wordt op Prinsjesdag officieel bekend gemaakt, maar Haagse bronnen kunnen dit nu al melden aan deze krant. De oppositie is echter steeds sceptischer over zulke zonnige, economische voorspellingen.
Het kabinet heeft de afgelopen weken aan de begroting voor volgend jaar gesleuteld. Na doorrekening van die plannen blijkt dat een doorsnee huishouden er naar verwachting 1,5 procent koopkracht bij krijgt volgend jaar.
De cijfers over de koopkracht zijn nadrukkelijk verwachtingen. Gisteren werd duidelijk dat die niet altijd uitkomen. Uit de cijfers van vorig jaar bleek dat de doorsnee Nederlander er 0,5 procent op vooruit is gegaan, terwijl de economie met 3,2 procent groeide en er een procent koopkrachtgroei was verwacht. De helft van de Nederlanders ging er vorig jaar zelfs op achteruit, zoals de gepensioneerden.
’Vooral bedrijven gematst’
Het zorgt ervoor dat leden van de oppositie sceptisch worden over zonnige voorspellingen. In de berekeningen wordt er immers rekening gehouden met allerlei factoren. Maar als bijvoorbeeld de lonen weer niet zo stijgen als verwacht, zakt die voorspelling in. Meerdere oppositieleden denken dat het opnieuw achteraf zal tegenvallen. „Dit kabinet kiest er namelijk voor om de bedrijven lastenverlichting te geven in plaats van de burgers, waardoor zij vooral van de groei profiteren”, legt PvdA-Kamerlid Nijboer uit.
„Net als de oppositie balen wij dat de cijfers van vorig jaar tegenvallen”, zegt CDA-Kamerlid Slootweg. De christendemocraat heeft er echter vertrouwen in dat komend jaar, de eerste echte eigen begroting van dit kabinet, er serieuze verandering zal zijn. „Volgend jaar komen de echte belastingverlagingen voor de mensen.” VVD en D66 zien bovendien dat bedrijven nu écht loonsverhogingen afspreken in cao’s. GroenLinks wil dat de overheid niet alleen afwacht of bedrijven echt meer salaris gaan uitbetalen, maar zelf ook het goede voorbeeld gaat geven met hogere lonen in de publieke sector.
Begrotingsoverschot
De NOS meldde vandaag ook andere cijfers. Zo zou er een begrotingsoverschot zijn van 1 procent. Het kabinet geeft dus komend jaar minder uit dan er binnenkomt. Op de lange termijn ligt dit anders. Dan is er een negatief structureel EMU-saldo. Dat staat op -0,4 procent.
De lastendruk zou volgens de NOS verder toenemen. Die staat dit jaar op 38,7 procent en zou volgend jaar uitkomen op 39,1 procent. Vooral bedrijven worden hier naar verluidt door geraakt.
Het gaat hierbij nadrukkelijk om voorspellingen. Zo werd vandaag nog bekend dat de koopkracht van vorig jaar tegenviel, ondanks de economische groei.
NOS 13.09.2018 Huishoudens met middeninkomens en alleenverdieners gaan er volgend jaar het meest op vooruit en mensen met lagere inkomens het minst. Dat schrijft het AD op basis van de stukken voor Prinsjesdag, komende dinsdag. Haagse bronnen bevestigen de berichtgeving. Eerder vandaag werd via de NOS bekend dat de koopkracht per huishouden volgend jaar gemiddeld met 1,5 procent stijgt.
Gepensioneerden kunnen rekenen op een stijging van 1,5 procent. De meeste uitkeringsgerechtigden zien een koopkrachttoename van 0,9 procent tegemoet. Volgens het AD hebben de coalitiepartijen afgelopen zomer vooral voor deze twee groepen compenserende maatregelen bedacht, omdat de cijfers anders veel lager waren geweest.
Werkenden gaan er in de plannen 1,6 procent op vooruit, dus iets meer dan het gemiddelde. Sommige gezinnen met kinderen hebben pech: 7 procent gaat er volgend jaar op achteruit. Welke kenmerken of inkomens deze gezinnen hebben is niet bekend.
96 procent van de huishoudens
Voor 96 procent van alle huishoudens geldt dat de koopkracht stijgt. Voor de andere 4 procent is er sprake van een daling of een gelijkblijvende koopkracht.
Het kabinet geeft geld uit aan koopkrachtreparatie maar investeert ook miljarden in defensie, onderwijs en infrastructuur, zoals in het regeerakkoord is aangekondigd. Deze extra uitgaven hebben wel tot gevolg dat het structurele EMU-saldo verslechtert en uitkomt op -0,4 procent. De Europese ondergrens is -0,5 procent.
De overheidsbegroting komt overigens wel in de plus uit, namelijk op een begrotingsoverschot van 1 procent, door onder meer de schikking van 775 miljoen euro met ING.
NU 13.09.2018 De koopkracht zal volgend jaar voor gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden meer stijgen dan bleek uit de laatste prognose van het Centraal Planbureau (CPB). De gemiddelde koopkrachtstijging bedraagt 1,5 procent, bevestigen ingewijden aan NU.nl na berichtgeving van het AD.
In de Macro Economische Verkenningen (MEV) die donderdag door de krant zijn ingezien, staat dat de koopkrachtstijging voor gepensioneerden met 1,5 procent aansluit bij het gemiddelde.
Eerder werd op basis van een raming van het Centraal Planbureau (CPB) in augustus een gemiddelde koopkrachtstijging van 1,3 procent verwacht.
Voor uitkeringsgerechtigden blijft de stijging onder het landelijk gemiddelde, maar is die met 0,9 procent wel hoger dan de eerder geraamde 0,5 procent. 7 procent van de uitkeringsgerechtigden krijgt er niets bij, maar levert in.
Vorig jaar groeide de koopkracht met 0,5 procent. Uit de MEV blijkt dat 96 procent van de huishoudens er in 2019 op vooruitgaat. Dat geldt ook voor gezinnen met kinderen, hoewel 7 procent van hen erop achteruitgaat.
Het kabinet liet na die cijfers van het CPB al weten nog eens te gaan kijken naar de koopkracht. “We zijn aan het kijken hoe we de cijfers verder kunnen verbeteren”, verklaarde premier Mark Rutte daarna.
AD 13.09.2018 Het kabinet maakt op Prinsjesdag bekend dat de gemiddelde koopkrachtstijging 1,5 procent wordt. Bijna alle huishoudens (96 procent) gaan er op vooruit. Dat bevestigen bronnen in Den Haag, na berichtgeving door de NOS.
Het kabinet beloofde al dat Nederlanders in de portemonnee zouden gaan voelen dat ‘we uit de crisis zijn’. In augustus werd al bekend dat er extra geld werd uitgetrokken om de koopkrachtcijfers er nog wat beter uit te laten zien. Vooral voor de laagste inkomens zou er wat extra’s worden gedaan. naar verluidt door wat te sleutelen aan het belastingtarief voor die groep. Dat lijkt te zijn gelukt. Ging men voor de Prinsjesdag-onderhandelingen er nog vanuit dat de doorsnee Nederlander er 1,3 procent op vooruit zou gaan, nu komt dat percentage uit op 1,5 procent.
Het geldt bovendien voor meer mensen dan eerder werd becijferd door het CPB. Niet 93, maar 96 procent van de Nederlanders moet gaan profiteren. Dat betekent dat het kabinet die groep nog heeft laten groeien door de begroting aan te passen.
Overigens moeten de koopkrachtcijfers die op Prinsjesdag worden gepresenteerd met een korreltje zout genomen worden. Het gaat om een gemiddelde, dat bij elk individueel huishouden anders uitpakt. Bovendien gaat het om een voorspelling die in de praktijk de ene keer lager en een andere keer hoger uit valt. Zo voorspelde het kabinet twee jaar geleden dat in 2017 de gemiddelde koopkracht van burgers met 1 procent zou stijgen. Achteraf is dat 0,5 procent geworden, maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdagochtend bekend.
ING-schikking
De begroting vertoont komend jaar een overschot. Door de schikking van 775 miljoen euro door ING komt dat zelfs nog iets hoger uit dan het eerder geraamde overschot van 0,9 procent. Dit betekent overigens niet dat de begroting op langere termijn een even zonnige aanblik vertoont: als er nu geen periode van hoogconjunctuur zou zijn, waardoor de belastinginkomsten momenteel bovengemiddeld hoog zijn, zou de overheid volgend jaar voor het eerst in jaren zelfs geld tekort komen. Dit zogeheten structurele begrotingstekort neemt volgens het CPB komend jaar toe tot 0,4 procent, dat is vlakbij het Europese maximum van -0,5 procent.
Dividendbelasting
Het kabinet rekent er nu op dat de afschaffing van de dividendbelasting grofweg een half miljard meer gaat kosten dan de 1,4 miljard waar eerder op werd gerekend. Het kabinet dicht dat gat door de winstbelasting minder te verlagen dan aanvankelijk de bedoeling was: het tarief daalt van 25 naar 22,25 procent in plaats van naar 21 procent. Het verlaagde tarief voor winsten tot 200.000 euro gaat wel ‘gewoon’ naar beneden van 20 naar 16 procent. Het midden- en kleinbedrijf wordt op die manier ontzien.
Het kabinet geeft morgen alle fracties in de Tweede Kamer onder embargo alle Prinsjesdagstukken, maar het koopkrachtcijfer -altijd een belangrijk getal- is nu dus al uitgelekt.
Wat we al weten van de plannen van Prinsjesdag 2019?
– Het kabinet trekt extra geld uit voor de politie en het bestrijden van cybercrime. Volgend jaar komt er eenmalig 30 miljoen euro beschikbaar voor het aanpakken van digitale dreigingen. De politie kan rekenen op nog eens 58 miljoen euro. Dat geld komt bovenop de ongeveer 260 miljoen die al wordt geïnvesteerd in de politie, melden Haagse bronnen.
– Om de hogere kosten van 600 miljoen voor de afschaffing van de dividendbelasting te dekken, wordt het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting verlaagd naar 22 procent.
– Het staat niet in de Prinsjesdag-stukken, maar het is wel iets waar het kabinet rekening mee houdt: de publieke omroep wordt te hulp geschoten, nu het bestel kampt met tegenvallende reclame-inkomsten. Eenmalig komt er 40 miljoen euro beschikbaar. Met het geld moet de NPO zich beter kunnen voorbereiden op de toekomst.
– Een fiets van de zaak moet fiscaal net zo interessant worden als een leaseauto. Het kabinet wil daarom de regels versimpelen. Een werknemer kan dan op een e-bike van 2.000 euro rijden voor een paar tientjes per jaar.
– De zorgpremie gaat in 2019 omhoog met gemiddeld ruim een tientje per maand, verwacht het kabinet. Het kabinet gaat voor 2019 uit van een jaarlijkse basispremie van 1432 euro, zeggen ingewijden. Dat is 124 euro meer in vergelijking met dit jaar. Op maandbasis gaat het om 10,33 euro extra. Dit is een richtlijn voor de zorgverzekeraars, die in het najaar hun tarieven bepalen.
NOS 13.09.2018 Oppositiepartijen reageren kritisch op de koopkrachtcijfers van Prinsjesdag die via de NOS al bekend zijn geworden. Volgend jaar gaat het overgrote deel van de Nederlanders er gemiddeld 1,5 procent op vooruit.
PVV-leider Wilders vindt dat te weinig. “Wat heb je eraan als je energierekening met honderden euro’s stijgt, als je ziektekostenverzekering duurder wordt, als je boodschappen duurder worden. Wat heb je dan aan een paar tientjes?”
Overigens heeft het Centraal Planbureau bij de geraamde koopkrachttoename van 1,5 procent al rekening gehouden met allerlei kostenstijgingen, zoals de hogere btw en een hogere zorgverzekeringspremie.
50Plus wil het eerst zien en dan geloven. “In de afgelopen jaren werd steeds beloofd dat ouderen erop vooruitgaan en dan bleek het achteraf niet zo te zijn”, zegt fractievoorzitter Krol.
Kamertje met tralies
Dat er weer Prinsjesdagcijfers eerder bij journalisten bekend zijn dan bij de 150 Kamerleden leidt daar tot ophef. De fracties in de Tweede Kamer krijgen de stukken pas morgen in de loop van de dag. Ze moeten ze geheimhouden tot Prinsjesdag. Net als voorgaande jaren pleit de SP ervoor dat het kabinet de Prinsjesdagstukken nu meteen openbaar maakt.
“Er zitten mensen op die ministeries die niet deugen”, zegt SP-Kamerlid Van Raak. “Die horen in een ander kamertje met tralies ervoor.”
D66-leider Pechtold protesteert tegen die kwalificatie door Van Raak. “Of je noemt man en paard, anders moet je je mond houden. Een hele beroepsgroep wegzetten kan niet.” Kamervoorzitter Arib is het daarmee eens: “Ambtenaren kunnen zich niet verdedigen.”
“Het is zeer kwalijk maar we weten niet wie het zijn”, zegt PvdA-Kamerlid Nijboer. “Het kan ook de drukker zijn.” De meeste oppositiepartijen steunen het verzoek van de SP om onmiddellijke openbaarmaking. Maar een meerderheid in de Kamer van in ieder geval de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie houdt vast aan morgen.
De coalitiepartijen zijn ondertussen zeer tevreden over de cijfers die het kabinet op Prinsjesdag zal presenteren, zegt politiek verslaggever Ron Fresen:
NU 13.09.2018 Er bestaan grote verschillen in de koopkrachtontwikkeling tussen individuele personen. Zo groeide de gemiddelde koopkracht in Nederland vorig jaar met een half procent, maar nam de koopkracht bij 46 procent van de bevolking juist af. Dat maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag bekend. In 2016 nam de koopkracht nog met 3 procent toe.
Het gaat daarbij om de zogenoemde doorsnee-ontwikkeling, tussen individuele personen verschilt de koopkrachtontwikkeling. Zo gingen werknemers er het meest op vooruit, terwijl gepensioneerden hun koopkracht zagen afnemen.
Volgens het statistiekbureau bleef de stijging van de koopkracht achter bij de groei van de economie. Dat komt onder meer doordat de reële lonen niet stegen; de cao-lonen en de consumentenprijzen dikten gemiddeld evenveel aan.
Werknemers zagen grootste koopkrachtstijging
Werknemers hadden volgens het CBS de sterkste koopkrachtstijging met in doorsnee 1,4 procent. Zij profiteerden van maatregelen als de verruiming van de arbeidskorting en profiteerden ook van een verbetering van de arbeidsmarkt. Toch daalde de koopkracht bij 42 procent van de werknemers, omdat ze bijvoorbeeld minder uren gingen werken.
Gepensioneerden hadden ook vorig jaar weer last van het niet of beperkt indexeren van aanvullende pensioenen. Samen met de relatief grote stijging van de consumentenprijzen leidde dit voor hen tot een koopkrachtdaling van in doorsnee 0,3 procent.
NOS 13.09.2018 Het kabinet zal op Prinsjesdag een gemiddelde koopkrachtstijging van 1,5 procent presenteren. Volgend jaar gaat 96 procent van de Nederlandse huishoudens erop vooruit. De cijfers staan in de Macro-Economische Verkenningen, een belangrijk financieel stuk voor Prinsjesdag waarin de NOS inzage heeft gehad.
Er was het kabinet veel aan gelegen om met gunstige cijfers te komen omdat iedereen moet voelen dat de economische crisis echt voorbij is. Vergeleken met eerdere officiële berekeningen is de stijging 0,2 procentpunt hoger dan gedacht.
De koopkracht had nog een stuk hoger kunnen uitvallen, en daar had het kabinet ook op gehoopt. Maar door de economische groei gaan mensen meer kopen en daardoor betalen ze automatisch meer btw. Dat heeft een negatief effect op de koopkracht. Dat de btw-percentages per 1 januari worden verhoogd, is in deze berekeningen meegenomen.
Rekening doorgeschoven
Het kabinet geeft geld uit aan koopkrachtreparatie maar investeert ook miljarden in defensie, onderwijs en infrastructuur, zoals in het regeerakkoord is aangekondigd. Deze extra uitgaven hebben wel tot gevolg dat het structureel EMU-saldo verslechtert en uitkomt op -0,4 procent. De Europese ondergrens is -0,5 procent.
Het EMU-saldo is een financiële meetlat voor Europese landen waarmee de gezondheid van de overheidsfinanciën wordt uitgedrukt. Eigenlijk zou dat percentage nul of hoger moeten zijn. Economen en rekenmeesters zijn in de regel kritisch over een negatief EMU-saldo omdat de rekening dan deels wordt doorgeschoven naar de toekomst.
Maar het kabinet vindt een negatief saldo nu acceptabel omdat het goed gaat met de economie en mensen de afgelopen jaren veel hebben ingeleverd. Dit jaar komt de overheidsbegroting overigens wel in de plus uit, op een begrotingsoverschot van 1 procent, door onder meer de schikking van 775 miljoen euro met ING.
Politiek verslaggever Ron Fresen over de ‘trukendoos’ die het kabinet opentrekt:
UvA-hoogleraar overheidsfinanciën Roel Beetsma noemt de neiging van politici om meer uit te geven bij economische voorspoed een bekend patroon. “Dat zie je niet alleen in Nederland, maar ook elders”, zegt hij. “Ik denk wel dat de druk in Nederland groter is, omdat we nu bijvoorbeeld een regering hebben met vier partijen. Die moeten allemaal iets doen voor hun achterban.”
Beetsma vindt de extra uitgaven geen goed idee. “Op enig moment komen we weer in een laagconjunctuur terecht en dan hebben die maatregelen een negatief effect op de overheidsfinanciën. Dan word je extra hard geraakt door belastingmaatregelen of uitgaven die in het verleden, in betere tijden, besloten zijn.”
Bedrijfsleven
De collectieve lasten blijven in de kabinetsplannen stijgen. Dit is de lastendruk, zoals belastingen en premies, voor burgers en bedrijven. Dit jaar was die 38,7 procent, voor 2019 is dat 39,1 procent. Vooral bij bedrijven neemt de lastendruk toe.
De dividendbelasting voor aandeelhouders van grote ondernemingen wordt afgeschaft en dat kost aan gederfde belastinginkomsten 1,9 miljard euro. Het kabinet legt een deel van de rekening neer bij het bedrijfsleven, maar niet bij het midden- en kleinbedrijf. Bedrijven gaan eerder belasting betalen over leningen via een zogenoemde bovengrens op hun rekening courant.
NOS 13.09.2018 De koopkracht van een gemiddeld huishouden is vorig jaar een stuk lager uitgevallen dan eerder voorspeld, bleek vanochtend. En dat is niet zo gek, want in de afgelopen tien jaar is de Prinsjesdag-voorspelling van het Centraal Planbureau voor het jaar daarna geen enkele keer precies uitgekomen.
Het is zeker niet zo dat de koopkracht in de praktijk altijd lager uitvalt dan voorspeld. De uiteindelijke koopkracht was namelijk vijf keer hoger dan voorspeld en vijf keer lager. Gemiddeld zat het CPB er in die tien jaar 0,76 procentpunt naast.
De grootste meevaller was in 2014 toen de koopkracht met 1,2 procent steeg, terwijl er een daling van 0,5 procent verwacht was. De grootste tegenvaller was tijdens de crisis, in 2011. Toen daalde de koopkracht met maar liefst 1,2 procent, terwijl een daling van maar 0,25 procent was verwacht.
NOS
“Als je kijkt naar het gemiddelde over een langere periode dan komen onze voorspellingen goed overeen met de realiteit”, zegt koopkrachtspecialist Patrick Koot van het Centraal Planbureau. “Maar als je kijkt van jaar op jaar dan zie je dat we het ongeveer net zo vaak overschatten als onderschatten.”
Dat de uiteindelijke koopkracht anders uitvalt dan de voorspelling heeft in het algemeen drie oorzaken, zegt Koot. “De belangrijkste is hoe de inflatie zich ontwikkelt. We ramen dat, maar als de prijsstijgingen toch anders uitpakken dan gaat het hard, dat werkt meteen door in de koopkracht.”
De tweede onzekerheidsfactor is de ontwikkeling van de lonen. “We voorspellen die op basis van modellen en cijfers uit het verleden, maar uiteindelijk weet je niet wat er uit de onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden komt.”
De derde oorzaak zijn beleidsveranderingen die na Prinsjesdag bekend worden. “Bijvoorbeeld als er extra bezuinigd moet worden. Vooral in de crisis was dat soms het geval”, zegt Koot.
Koopkracht in 2019 omhoog?
Voor volgend jaar verwachtte het CPB in augustus een fikse koopkrachtstijging van 1,3 procent. “Maar dit is dus nog onzeker, het kan nog beide kanten op na Prinsjesdag”, zegt Koot. De koopkrachtstijging zou dus uiteindelijk ook nog richting de 0 of richting de 2 procent kunnen gaan, afhankelijk van nieuwe maatregelen en de ontwikkeling van de lonen en inflatie.
Deze week kwam naar buiten dat we volgend jaar meer gaan betalen voor onze zorgverzekering en voor gas en elektra. Dat betekent waarschijnlijk dus wat meer inflatie en dat zou slecht zijn voor onze koopkracht. Maar daar staan mogelijk weer kabinetsmaatregelen tegenover die goed zijn voor de koopkracht. Volgende week, op Prinsjesdag, komt het CPB weer met een nieuwe koopkrachtvoorspelling. Daarin zijn dan alle maatregelen en de nieuwste ramingen meegenomen.
2018: +0,4 procent
Voor 2018, het jaar waar we nog middenin zitten, verwachtte het CPB in augustus een gemiddelde koopkrachtstijging van 0,4 procent. Tijdens Prinsjesdag 2017 was die voorspelling nog +0,6%. Maar het cijfer zal nu niet erg meer veranderen. “Het beeld voor 2018 staat inmiddels wel aardig vast. De helft van het jaar zit er al op en we hebben al allerlei cijfers van het CBS, bijvoorbeeld over de inflatie. Dat geeft al een redelijke zekerheid.”
AD 13.09.2018 Voor het eerst is meer dan de helft kiezers ontevreden over Rutte III, blijkt uit de Prinsjesdag-peiling van I&O Research. Als reden noemen ontevreden kiezers spontaan massaal de afschaffing van de dividendbelasting.
Op dit moment is 56 procent van alle kiezers ontevreden over het kabinet Rutte III, 40 procent is tevreden. De discussie over de dividendbelasting is de grote aanjager van de ontevredenheid. Bijna twee derde is hier tegen.
Dit zijn met name kiezers van SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en Forum voor Democratie. Maar ook kiezers van D66, CDA en ChristenUnie zijn in meerderheid geen fan van de maatregel.
VVD blijft de grootste
Als er nu verkiezingen voor de Tweede Kamer zouden worden gehouden, zou de VVD nog steeds de grootste partij van Nederland zijn, met 26 zetels. Maar ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen leveren VVD (-7), CDA (-4) en D66 (-6) zetels in.
De ChristenUnie is de enige regeringspartij die op (lichte) winst staat (7 zetels, +2). Samen zouden de coalitiepartijen nu 61 zetels halen.
Aan de linkerkant van het spectrum groeit GroenLinks volgens de peiling gestaag door, nu naar 19 zetels. Daarmee zou het de tweede partij van Nederland zijn. De linkse partijen samen zouden nu 44 zetels halen.
Minister Schouten populair
Carola Schouten, minister van Landbouw, krijgt een 6,8 van de kiezers, waarmee ze de meest populaire minister is. Opvallend zijn de relatief lage scores voor de VVD-ministers.
Cora van Nieuwenhuizen is de best gewaardeerde minister van VVD-huize op een zesde plaats van alle bewindslieden. Premier Mark Rutte eindigt net boven Eric Wiebes, Sander Dekker en hekkensluiter Stef Blok.
AD 13.09.2018 Leden van regeringspartij D66 komen in het geweer om de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting tegen te houden. Tijdens het komende partijcongres op 6 oktober in Den Bosch kan fractieleider Alexander Pechtold zijn borst natmaken: er liggen ten minste drie voorstellen waarin de D66-fractie wordt verzocht zich tegen de omstreden maatregel te keren.
Het regeerakkoord is een totaalpakket waaruit je niet kunt cherrypicken, maar nu er een ander bedrag voor komt te staan, klopt dat totaalpakket niet meer, aldus Marcel Steeman, motieschrijver.
Partijgenoten zijn de afgelopen tijd samengekomen om via zogeheten moties de fractie op andere gedachten te brengen. De afdelingen Castricum en Heiloo hebben de handen ineengeslagen en roepen bewindspersonen en Kamerleden van D66 op om ‘het standpunt met betrekking tot de afschaffing van de dividendbelasting zoals verwoord in het regeerakkoord te heroverwegen’. Daarnaast zouden de D66-politici zich tot het uiterste moeten inspannen de belasting in zijn huidige vorm te behouden, zo luidt de strekking van de motie.
Motieschrijver Marcel Steeman bespeurt in de partij grote ontevredenheid over de maatregel. ,,Normaal is het nog weleens sappelen om voldoende handtekeningen onder een motie te krijgen, maar nu waren ze heel vlot binnen. Dit onderwerp leeft duidelijk.”
Geen draagvlak
Steeman en zijn medestanders stellen vast dat er in de samenleving heel weinig draagvlak is om de dividendbelasting af te schaffen. Daarnaast kost de maatregel meer dan in het regeerakkoord is opgeschreven. ,,Het regeerakkoord is een totaalpakket waaruit je niet kunt cherrypicken, maar nu er een ander bedrag voor komt te staan, klopt dat totaalpakket niet meer. Ik ben benieuwd hoe het congres daar tegenaan kijkt”, stelt de voormalig wethouder.
De andere moties waarin de dividendmaatregel wordt betwist, zijn nog niet openbaar. Mogelijk worden deze nog in elkaar geschoven voor ze aan het partijcongres worden voorgelegd. Het overleg daarover is nog gaande, stelt een woordvoerder van de partij.
Tweede Kamerlid Steven van Weyenberg, die namens D66 het woord voert over belastingzaken, zegt uit te zien naar de discussie met partijgenoten. Volgens hem is het bekend dat D66 inhoudelijk geen voorstander is van de maatregel. ,,Tegelijkertijd betekent afspraak ook afspraak. En we hebben ook veel moois binnengehaald waar we de andere coalitiepartijen aan zullen houden.”
AD 11.09.2018 De premie voor een zorgverzekering gaat volgend jaar gemiddeld omhoog met ruim een tientje per maand. Dat wordt met Prinsjesdag bekendgemaakt, melden bronnen rond het kabinet. Het grootste deel van de stijging komt door hogere lonen en prijzen in de zorg.
Het kabinet gaat voor 2019 uit van een jaarlijkse basispremie van 1432 euro, 124 euro meer in vergelijking met vorig jaar. Op maandbasis gaat het om 10,33 euro extra, zeggen ingewijden. Dit is een richtlijn voor zorgverzekeraars, die in het najaar zelf hun tarieven bepalen.
In 2018 steeg de zorgpremie slechts 1,50 euro per maand, maar in maart voorspelde zorgverzekeraar CZ al dat de premie volgend jaar harder zal oplopen. Deze verzekeraar rekende toen op minimaal 7 euro per maand extra. Het kabinet is nu dus nog pessimistischer.
Vijf redenen
De zorgpremie stijgt om vijf redenen: ten eerste lopen, door de goede economie, de lonen en prijzen in de zorg op. Verder is de premie vorig jaar te hoog geraamd en dus ook de bijdrage door gepensioneerden, ondernemers en werkgevers. Dat moet rechtgetrokken worden door de zorgpremie voor komend jaar te verhogen.
Ten derde groeien de zorgkosten (zonder lonen en prijzen) ook. Hieronder vallen extra zorg die geleverd wordt door de vergrijzing, nieuwe of betere behandelingen en medische hulpmiddelen of medicijnen die het pakket in zijn gestroomd. Daarnaast wordt de financiering van de wijkverpleging sinds 2015 langzamerhand overgeheveld naar de zorgverzekering. Dat zal komend jaar nog voelbaar zijn in de premie.
Bevroren
Tot slot stijgt de premie een beetje extra voor iedereen doordat er volgend jaar niets verandert aan het eigen risico. In het regeerakkoord is afgesproken dat het maximale verplichte eigen risico deze kabinetsperiode wordt bevroren op 385 euro per jaar.
Tegenover de hogere premie staat voor mensen met een minimuminkomen een hogere zorgtoeslag. Voor eenpersoonshuishoudens stijgt de maximale zorgtoeslag met 92 euro. Dat is minder dan de stijging van de premie, doordat ook de lonen oplopen en er dus meer zelf bijgedragen moet worden.
Voor meerpersoonshuishoudens stijgt de maximale zorgtoeslag met 277 euro, zij gaan er dus op vooruit.
Het ministerie van Volksgezondheid wil de cijfers tot Prinsjesdag niet bevestigen.
NOS 11.09.2018 Premier Rutte kwam vandaag opnieuw tegenover de oppositie te staan om het afschaffen van de dividendbelasting. Dit keer werd de aanleiding gevormd door interne stukken die het kabinet heeft vrijgegeven na verzoeken van journalisten van onder andere de NOS en RTL Nieuws, met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur.
SP-leider Marijnissen: “De premier heeft altijd beweerd dat er geen stukken waren, en nu blijken er ineens archiefkasten vol te zijn.” Volgens Rutte haalt Marijnissen twee zaken door elkaar. De stukken die op de formatietafel van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie lagen. “Dat bleek er achteraf één te zijn”, zegt hij. En deze stukken van de verschillende ministeries. “Deze horen bij het gewone werk van kabinetten”, zegt Rutte.
Al in 2005 afgeschaft
Uit de stukken blijkt onder meer dat al zeker sinds 2005 Unilever, andere grote Nederlandse bedrijven en de Amerikaanse Kamer van Koophandel lobbyen bij de overheid voor het afschaffen van de dividendbelasting.
Het kabinet Balkenende-III, van CDA en VVD, beloofde het bedrijfsleven in 2005 ook al dat de dividendbelasting op termijn zou worden afgeschaft. Maar zover kwam het nooit, mede doordat andere Nederlandse bedrijven bang waren dat de rekening voor de kostenpost bij hen terecht zou komen.
Het kabinet Balkenende-IV, van CDA, PvdA en ChristenUnie, liet ook weten geen bezwaar te hebben tegen het afschaffen van de dividendbelasting, als het Nederlandse bedrijfsleven zelf maar de rekening zou betalen. Die bedroeg destijds zo’n 500 miljoen euro.
Bekijk hier voorbeelden uit de honderden pagina’s die het kabinet na de WOB-verzoeken heeft vrijgegeven:
WOB-verzoeken
Door verschillende journalisten zijn verschillende WOB-verzoeken over het afschaffen van de dividendbelasting ingediend. Bijvoorbeeld voor het vrijgeven van alle documenten over de interne en externe contacten van het ministerie van Financiën over de periode van 9 oktober 2017 tot 15 april 2018.
Ook is gevraagd om de openbaarmaking van interne stukken als gesprekken en overleggen met bij naam genoemde (markt)partijen, over de periode van 1 januari 2004 tot 11 januari 2018. De verzoeken werden grotendeels ingewilligd, maar veel pagina’s zijn wit gemaakt en blijven geheim.
De volledige pakketten documenten zijn te vinden bij Documenten op www.rijksoverheid.nl
Vestigingsklimaat
Ook het kabinet Rutte-III kreeg, net als de voorgaande vier kabinetten, te maken met de lobby uit het bedrijfsleven. En net als bij de vorige vier kabinetten kwamen er verzoeken binnen van onder andere Unilever om een gesprek te voeren met de staatssecretaris en de minister van Financiën.
Dat het afschaffen van de dividendbelasting gunstig was voor het vestigingsklimaat werd de afgelopen tien jaar door vrijwel geen van de direct betrokkenen betwijfeld.
Volgens SP-leider Marijnissen tonen de stukken aan “dat Rutte vanaf 2010 bezig is met zijn persoonlijke project: de dividendbelasting.” Rutte bestrijdt dat het een persoonlijk project is. “We wilden gewoon niet dat deze grote bedrijven, die overnamegevoelig zijn, zouden vertrekken. Je kunt maar één keer zo’n bedrijf verliezen.”
Onaanvaardbaar risico
Rutte zegt dat vorig jaar de noodzaak ontstond om na al die jaren de knoop door te hakken. Door gevolgen van de brexit, de concurrentie met Groot-Brittannië – dat geen dividendbelasting kent – en de toenemende overnamegevoeligheid van bepaalde bedrijven.
“Als die grote bedrijven zouden vertrekken valt er werkgelegenheid weg, ook bij toeleverende bedrijven in het mkb”, zegt Rutte. “Dat is een onaanvaardbaar risico voor de structuur van onze economie.”
Volgens PvdA-leider Asscher zijn dat hele grote woorden. Hij wil voor Prinsjesdag een onderbouwing van deze stelling. Volgens Klaver van GroenLinks staat Rutte helemaal alleen. “De dividendbelasting gaat helemaal niet worden afgeschaft en dat weet de minister-president ook.”
Op Prinsjesdag, dinsdag 18 september, maakt het kabinet meer details bekend over zijn plannen met de dividendbelasting.
AD 11.09.2018 De omstreden afschaffing van de dividendbelasting lag niet al veel eerder op tafel bij kabinetsonderhandelingen, zoals afgelopen vrijdag in een uitzending van RTL Z werd beweerd. Dat zegt premier Rutte vandaag in de Kamer in reactie op Kamervragen van Lilian Marijnissen (SP).
Dit gaat over de normale stukken die elke minister en staatssecretaris ontvangt ter voorbereiding van gesprekken met bedrijven, aldus Premier Rutte.
Uit interne documenten van het ministerie van financiën zou volgens RTL Z blijken dat een interne belastingcommissie van de VVD al in 2011 bij toenmalig staatssecretaris van Financiën en partijgenoot Frans Weekers pleitte voor afschaffing van de dividendbelasting. In 2015 herhaalde de VVD het pleidooi bij toenmalig staatssecretaris en tevens partijgenoot Eric Wiebes.
Dat Rutte nooit sprak over de stukken rond het dossier – terwijl hij daar meermaals naar is gevraagd in Kamerdebatten over de formatie van Rutte III – komt volgens hem omdat het om twee verschillende dingen gaat. ,,Dit gaat over de normale stukken die elke minister en staatssecretaris ontvangt ter voorbereiding van gesprekken met bedrijven. Het is bekend dat er veel bedrijven zijn die pleiten voor afschaffing van de dividendbelasting.”
,,Noch in het regeerakkoord van Rutte I of II staat iets over de afschaffing van de dividendbelasting. Dat hebben we pas bij dit regeerakkoord afgesproken”, gaat Rutte verder. ,,Want wat was nieuw in 2017? Het risico dat bedrijven als Akzo en Unilever het risico liepen overgenomen te worden. Deze maatregel – als onderdeel van een groter pakket – moet ervoor zorgen dat de bedrijven in Nederland blijven en dat de werkgelegenheid intact blijft.”
‘Ongeloofwaardig’
Marijnissen, bijgestaan door onder meer Klaver (GroenLinks) en Azarkan (Denk), neemt Rutte kwalijk dat hij blijft volhouden dat hij geen herinneringen heeft aan stukken over de dividendbelasting tijdens de formatie, terwijl hij al jaren met bedrijven praat over het onderwerp. ,,Hij heeft er de geloofwaardigheid van zijn partij voor over. Ook van het kabinet en zelfs van de democratie”, zei ze.
,,Eerst waren erg geen stukken, daarna wel. Eerst had Rutte geen herinneringen, daarna wel. Eerst waren er geen onderzoeken, daarna wel. Eerst zou het 1,6 miljard euro kosten, nu twee miljard. En nu blijkt dat Rutte al sinds 2010 bezig is met zijn persoonlijke project: het afschaffen van de dividendbelasting.”
Dividendbelasting
Dividendbelasting is een belasting op winst die bedrijven uitkeren aan de aandeelhouders. Die uitkering heet dividend. Beleggers betalen 15 procent belasting over die uitkering.
De oppositie hekelde de maatregel ook omdat het schrappen van de dividendbelasting niet in de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie stond, maar wel in het regeerakkoord landde. Het plan scheelt twee miljard euro aan belastinginkomsten per jaar.
AD 10.09.2018 De VVD dringt achter de schermen al jarenlang aan op het afschaffen van de dividendbelasting. Dat blijkt uit interne documenten van het ministerie van financiën. Dagblad Trouw had om die stukken verzocht met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).
Al in 2011 pleitte een interne belastingcommissie van de VVD daarvoor bij toenmalig staatssecretaris van Financiën en partijgenoot Frans Weekers. In 2015 herhaalde de VVD het pleidooi bij toenmalig staatssecretaris en tevens partijgenoot Eric Wiebes.
Met de stukken zijn ook memo’s geopenbaard van de VVD waarin gepleit wordt voor het afschaffen van de dividendbelasting. Dat is opvallend, vindt Trouw, aangezien premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes eerder hebben gezegd zich dergelijke stukken niet te kunnen herinneren. Bovendien wordt in verkiezingsprogramma’s van de VVD geen melding gemaakt van de wens om de dividendbelasting af te schaffen.
AD 09.09.2018 GroenLinks-leider Jesse Klaver eist nog voor 2019 2 miljard euro extra voor beroepen in het onderwijs, de zorg, de politie. Volgens hem is het geld nodig om ‘de crisis in de publieke sector’ op te lossen, die is ontstaan na jaren van bezuinigingen. Dat zei Klaver vanmiddag in de Afas Live in Amsterdam.
Klaver sluit zich met zijn eis aan bij die van de deze week opgerichte groep Publieke Sector in Actie. Zij zetten op 2 oktober in Den Haag een landelijke actiedag op poten en eisen eveneens 2 miljard euro. Dat bedrag is niet toevallig gekozen. Ongeveer hetzelfde bedrag loopt de schatkist mis als de dividendbelasting wordt afgeschaft, zoals het kabinet-Rutte III wil. Een groot deel van de Tweede Kamer keert zich tegen dat plan. Als de dividendbelasting intact blijft, zo redeneert GroenLinks, dan is er 2 miljard euro ‘over’ om uit te geven.
Kantines
Jullie strijd is onze strijd, aldus Jesse Klaver.
Klaver bezocht het afgelopen jaar kantines in het hele land om met gewone mensen te praten. Hij hoorde er verhalen over hoge werkdruk, te weinig collega’s, te veel administratie, te weinig waardering en te weinig salaris. Voor de afsluitende kantinesessie werd poptempel Afas Live, waar Klaver tijdens de verkiezingscampagne van 2017 ook stond, omgebouwd tot kantine. ,,We wilden de poptempel en de kantines samenbrengen”, aldus Klaver.
In de gelegenheidskantine, met lange rode banken en tafels en gefrituurde vegetarische snacks, vertelden mensen die in de publieke sector werken over wat er mis is. Het ging over hoge werkdruk, waardoor een kraamverzorgde 17 dagen achter elkaar geen vrij had en uiteindelijk omviel, de ziektewet in. Over regels waardoor iemand uit de kinderopvang iedere ochtend eerst de temperatuur in de koelkast en in de slaapkamer moet noteren. Over leraren die opgeleid zijn om Frans te geven, maar in een klas van 25 scholieren 23 leerlingen hebben die extra zorg nodig hebben. Zorg waarvoor de leraren niet zijn opgeleid en geen tijd hebben. En over verzorgenden die na een nachtdienst nog uren langer blijven werken omdat het werk niet gedaan is.
Strijd
,,Jullie strijd is onze strijd”, zei Klaver tegen de verpleegkundigen, leraren, kraamverzorgers, buschauffeurs en fysiotherapeuten die naar de Afas Live waren gekomen. De GroenLinks-leider noemde PO in Actie, het lerarencollectief dat meer geld voor salarissen en tegen werkdruk wist los te krijgen, als lichtend voorbeeld. ,,Als je de moed hebt om op te staan, kan er een keerpunt ontstaan.”
Volgens Klaver wordt de publieke sector het strijdpunt rond Prinsjesdag en richting de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen van volgend jaar. ,,Ze kunnen ons negeren met Prinsjesdag, ze kunnen ons negeren op de actiedag, ze kunnen ons negeren bij de verkiezingscampagne in maart. Maar ik beloof jullie, dit kabinet gaat dan de meerderheid verliezen en dan moeten ze wel luisteren.”
Volgens GroenLinks waren de 1500 mensen die vandaag naar Amsterdam waren gekomen voor de helft GroenLinks-lid en voor de helft kantinetourbezoeker. Die laatste groep was wel speciaal uitgenodigd om erbij te zijn. De gemiddelde leeftijd in deze laatste kantinebijeenkomst was 45 jaar, stelde de organisatie. Bij de meetups in de poptempels lag de gemiddelde leeftijd fors lager. Met de kantinetour wilde GroenLinks ook nadrukkelijk een andere doelgroep aanboren. Klaver heeft zich tot doel gesteld om van GroenLinks een brede volkspartij te maken.
Telegraaf 09.09.2018 GroenLinks wil dat het kabinet volgend jaar 2 miljard euro investeert in de publieke sector. Politiek leider Jesse Klaver spreekt van „een harde eis.” Het geld is volgens hem hard nodig om de crisis op te lossen die jaren van bezuinigingen hebben veroorzaakt.
Klaver sprak de afgelopen maanden in het hele land uitvoerig met onder meer zorgmedewerkers, leraren, gevangenispersoneel, politieagenten en anderen uit de publieke sector. Hij presenteerde zondag de bevindingen van die ’kantinetour’ in AFAS Live in Amsterdam.
Onder meer politieagenten en leerkrachten in het basisonderwijs voeren al maanden actie voor meer salaris en een lagere werkdruk. Maar ook elders in de publieke sector wordt veel geklaagd. De actiegroep van basisschoolleraren PO in Actie riep daarom afgelopen week al op tot bredere acties begin oktober.
Klaver wil die beweging wel aanvoeren. „Jullie eis is onze eis”, zei hij. Hij benadrukte dat actie vanuit de publieke sector zelf zal moeten komen. „Den Haag is het politieke hoofdtoneel, maar het script van verandering wordt in de samenleving geschreven.”
De genoemde 2 miljard euro komt – niet toevallig – overeen met de som die ongeveer gemoeid is met het omstreden besluit van het kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Klaver denkt dat de komende jaren „een veelvoud van dat bedrag” nodig zal zijn om de crisis in de publieke sector echt op te lossen.
GroenLinks denkt erover het kabinet te hulp te schieten als dat komend voorjaar zijn meerderheid in de Eerste Kamer verliest. Maar daarvoor stelde Klaver eerder wel drie voorwaarden. De btw-verhoging moet van tafel, de dividendbelasting moet blijven en het plan om arbeidsgehandicapten onder het minimumloon te betalen moet de vuilnisbak in. Nu dat laatste al is gebeurd, lijkt Klaver zijn prijs te verhogen.
BB 09.09.2018 GroenLinks wil dat het kabinet volgend jaar 2 miljard euro investeert in de publieke sector. Politiek leider Jesse Klaver spreekt van ‘een harde eis’. Het geld is volgens hem hard nodig om de crisis op te lossen die jaren van bezuinigingen hebben veroorzaakt.
Kantinetour
Klaver sprak de afgelopen maanden in het hele land uitvoerig met onder meer zorgmedewerkers, leraren, gevangenispersoneel, politieagenten en anderen uit de publieke sector. Hij presenteerde zondag de bevindingen van die ‘kantinetour’ in AFAS Live in Amsterdam.
Meer salaris en lagere werkdruk
Onder meer politieagenten en leerkrachten in het basisonderwijs voeren al maanden actie voor meer salaris en een lagere werkdruk. Maar ook elders in de publieke sector wordt veel geklaagd. De actiegroep van basisschoolleraren PO in Actie riep daarom afgelopen week al op tot bredere acties begin oktober.Klaver wil die beweging wel aanvoeren. ,´Jullie eis is onze eis’, zei hij. Hij benadrukte dat actie vanuit de publieke sector zelf zal moeten komen. ´Den Haag is het politieke hoofdtoneel, maar het script van verandering wordt in de samenleving geschreven.´
Crisis in publieke sector oplossen
De genoemde 2 miljard euro komt – niet toevallig – overeen met de som die ongeveer gemoeid is met het omstreden besluit van het kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Klaver denkt dat de komende jaren ´een veelvoud van dat bedrag’ nodig zal zijn om de crisis in de publieke sector echt op te lossen.GroenLinks denkt erover het kabinet te hulp te schieten als dat komend voorjaar zijn meerderheid in de Eerste Kamer verliest. Maar daarvoor stelde Klaver eerder wel drie voorwaarden. De btw-verhoging moet van tafel, de dividendbelasting moet blijven en het plan om arbeidsgehandicapten onder het minimumloon te betalen moet de vuilnisbak in. Nu dat laatste al is gebeurd, lijkt Klaver zijn prijs te verhogen. (ANP)
NOS 08.09.2018 Al sinds tenminste 2005 lobbyen grote Nederlandse bedrijven bij de overheid tegen de dividendbelasting. Dat blijkt uit interne stukken die het kabinet heeft vrijgegeven na zogeheten WOB-verzoeken.
Zo sprak Unilever in april 2005 al met het toenmalige kabinet over de dividendbelasting en opnieuw in 2007. “Ons bedrijf heeft de laatste jaren intensief gepleit voor afschaffing van de dividendbelasting en er is een aantal goede stappen gemaakt in die richting”, schreef het bedrijf destijds in een mail aan staatssecretaris van Financiën De Jager. Unilever zegt nog veel meer over de dividendbelasting in de mail, maar dat is allemaal onleesbaar gemaakt (pag. 69).
Ook Philips kaartte de dividendbelasting aan in 2007 en ook nog eens samen met AkzoNobel, Shell en Unilever. “Deze partijen gaven aan graag een afschaffing van de dividendbelasting per juli 2008 geëffectueerd te zien”, staat in een verslag.
Rutte en Shell
In oktober 2010 werd Rutte voor het eerst premier en twee maanden later overlegde hij met Shell over “het Nederlandse vestigingsklimaat en de dividendbelasting.”
Uiteindelijk kondigde het kabinet Rutte-3 in het regeerakkoord van oktober 2017 de afschaffing van de dividendbelasting aan. Het leidde meteen tot veel kritiek van oppositiepartijen.
De maatregel kost 1,4 miljard en buitenlandse aandeelhouders profiteren ervan. Het argument voor afschaffing is dat dat goed is voor het Nederlandse vestigingsklimaat, maar dat effect is moeilijk hard te maken met concrete cijfers.
“We zoeken onderbouwing”
Uit de nu vrijgegeven stukken blijkt ook dat ambtenaren hiermee worstelen. “We zoeken onderbouwing voor het argument waarom afschaffen dividendbelasting helpt bij het voorkomen van vijandige overnames en het aantrekken van kapitaal uit het buitenland (dat wordt in het regeerakkoord genoemd)”, mailt een ambtenaar van het ministerie van Financiën.
“Empirisch onderzoek over verstoringen dividendbelasting is niet beschikbaar. Dat bleek deze zomer ook wel. Dat maakte de discussie ook zo lastig op dat vlak”, zegt een collega bij het ministerie van Economische Zaken.
Ambtenaren halen ook studies aan die zeggen dat er een duidelijk effect is: “Uit de studiecommissie Belastingstelsel kan worden afgeleid dat de dividendbelasting een negatief element vormt voor de vestigingslocatie van ondernemingen. Buitenlandse partijen zullen zonder dividendbelasting eerder geneigd zijn te beleggen in Nederlandse aandelen.”
Deze zomer bleek dat de afschaffing niet 1,4 miljard euro, maar zo’n 2 miljardper jaar gaat kosten. Het kabinet is nog steeds van plan om per 1 januari 2020 een einde te maken aan de dividendbelasting.
NOS 07.09.2018 De Kamer van Koophandel van Amerikaanse bedrijven in Nederland AmCham is tegen het kabinetsvoorstel voor het afschaffen van de dividendbelasting. In een verklaring zegt AmCham dat de financiële dekking van de maatregel niet deugt.
Eerder had AmCham nog begrip voor het kabinetsvoorstel, maar dat is veranderd nu het plan een half miljard euro duurder dreigt uit te vallen. De organisatie is er niet blij mee dat het kabinet dit gat gaat dichten door de vennootschapsbelasting minder sterk te verlagen, naar 22 in plaats van 21 procent.
Tegelijkertijd wordt de succesvolle 30%-regeling, die voorziet in een specifiek belastingregime voor expats en van groot belang is voor de Nederlandse kenniseconomie, zonder fatsoenlijk overgangsregime ingekort van acht naar vijf jaar, staat in de verklaring.
Afschaffing had nauwelijks voordelen voor Amerikaanse multinationals, want die zijn al vrijgesteld op basis van het belastingverdrag tussen Nederland en de VS.
Negatieve beeldvorming
Volgens AmCham kan het gereserveerde bedrag van circa 1,9 miljard euro beter worden gebruikt om het vestigingsklimaat op andere manieren te versterken. Dat kan door een verdere verlaging van de vennootschapsbelasting, in ieder geval tot 21%, en door de 30%-regeling voor expats ongemoeid te laten.
AmCham betreurt dat ten gunste van een beperkt aantal Nederlandse multinationals de lasten voor andere bedrijven worden verzwaard. Het middel is in de huidige voorstellen erger dan de kwaal.
Verder zegt AmCham bezorgd te zijn over het ontbreken van maatschappelijk draagvlak voor de maatregel. Dat leidt volgens de Kamer tot negatieve beeldvorming over multinationals. De organisatie benadrukt echte bedrijven te vertegenwoordigen, geen brievenbusfirma’s, en wijst erop dat Amerikaanse bedrijven in Nederland zo’n 450.000 banen genereren.
NOS 07.09.2018 De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) reageert verontwaardigd op plannen van het kabinet voor de studielening. Een lening wordt fors duurder als gevolg van een wetsvoorstel van minister Van Engelshoven van Onderwijs.
In het wetsvoorstel dat dinsdag naar de Tweede Kamer is gestuurd, staat dat de rente op leningen die per 2020 worden afgesloten voortaan voor 10 jaar wordt vastgezet. Nu is dat nog 5 jaar. Een rente die langer vaststaat is hoger. Dat bij het studievoorschot in de toekomst wordt aangesloten bij de 10-jaarsrente was vorig jaar al aangekondigd in het regeerakkoord.
De minister schat in dat studenten per 2020 18 procent per maand meer moeten gaan terugbetalen. Wie van de volledige 35 jaar gebruik maakt om terug te betalen, kan duizenden euro’s duurder uit zijn. Als de gemiddelde rentes in de afgelopen tien jaar zouden gelden, zou het maandelijks terug te betalen bedrag voor een afgestudeerde met een schuld van 21.000 euro van 70 naar 82 euro gaan.
Dieper in de schulden
De LSVb wijst erop dat met de wet studenten dieper in de schulden worden gewerkt. “Wij roepen de regering een halt toe en eisen dat zij deze maatregel schrappen”, zegt voorzitter Geertje Hulzebos.
Ook het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) is niet te spreken over het wetsvoorstel. De organisatie noemt het een klap in het gezicht van studenten. “Weer worden studenten onevenredig hard in hun portemonnee getroffen. Het siert de regering niet om de staatskas te spekken met het kostbare geld van een schuldengeneratie”, zegt ISO-voorzitter Tom van den Brink.
De wet levert de Nederlandse schatkist 226 miljoen euro op. Dat geld is nodig om het leenstelsel op de langere termijn betaalbaar te houden, zegt de minister. Van Engelshoven benadrukt dat de gewijzigde rentemaatstaf geen gevolgen heeft voor het te betalen maandbedrag als er sprake is van onvoldoende draagkracht vanwege een laag inkomen. De maatregel geldt alleen voor studenten die na 2019 aan hun opleiding beginnen.
AD 07.09.2018 De rente op studieleningen gaat in 2020 omhoog voor alle studenten die dan aan een studie beginnen. Het maandbedrag dat zij na afloop van hun studie moeten terugbetalen, wordt 18 procent hoger. Ex-studenten zijn daardoor in de toekomst duizenden euro’s duurder uit.
Dit is weer een klap in het gezicht van de student en niet conform de afspraken, aldus Tom van den Brink, Voorzitter Interstedelijk Studentenoverleg.
Dat staat in een wetsvoorstel dat Onderwijsminister Ingrid Van Engelshoven deze week naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Volgens haar is de renteverhoging nodig voor de financiële houdbaarheid van het leenstelsel op langere termijn, schrijft ze in de toelichting op de wetswijziging. De bewindsvrouw heeft zich hiermee de woede van studenten op de hals gehaald.
Studentenorganisaties zien dit als de zoveelste teleurstelling. Eerst werd de basisbeurs afgeschaft. Vervolgens werd er door de invoering van het leenstelsel beter onderwijs beloofd, omdat er meer geld zou worden geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs.
De afspraken blijken toe nu toe niet te zijn nagekomen. En nu moeten de studenten als klap op de vuurpijl de knip trekken om het leenstelsel betaalbaar te houden, stelt voorzitter Tom van den Brink van het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO). ,,Dat is weer een klap in het gezicht van de student en niet conform de afspraken. Wij worden gepakt voor de financiële tegenvallers van het ministerie van Onderwijs.”
De rente stijgt omdat de minister de rente op leningen niet meer voor vijf jaar vast gaat zetten, maar voor tien jaar. Rente die langer vaststaat is hoger. De maatregel was al aangekondigd in het regeerakkoord. Met het wetsvoorstel wordt duidelijk wat dit voor studenten betekent.
Een gemiddelde studielening is nu 21.000 euro. Onder de sociale voorwaarden van het leenstelsel mag een student 35 jaar doen om dat bedrag af te lossen. Wie van die maximale termijn gebruik maakt, is straks duizenden euro’s duurder uit. Bij de gemiddelde schuld is het maandbedrag nu ongeveer 70 euro (bij een 5-jaarsrente) en straks, als de rente 10 jaar vaststaat, ongeveer 82 euro.
,,Op deze manier verliezen studenten het vertrouwen in de politiek”, stelt Geertje Hulzebos, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). ,,Zij bouwen meer schulden op door het afschaffen van de basisbeurs en nu ook nog eens door het verhogen van de rente op die schuld.”
Van den Brink hoopt dat de Tweede Kamer een stokje steekt voor het wetsvoorstel. ,,Ik verwacht vooral van het CDA en de ChristenUnie – partijen die altijd mordicus tegen het leenstelsel waren – dat zij hier kritisch op zijn.”
Minister Van Engelshoven zit momenteel in Argentinië en laat via haar woordvoerder weten dat ‘deze een maatregel in het regeerakkoord staat’ ,,Die is nodig om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op lange termijn te borgen.”
NU 07.09.2018 In een wetsvoorstel dat deze week naar de Tweede Kamer is gestuurd, staat dat studenten vanaf 2020 meer geld aan studieschulden kwijt zijn doordat de rente verhoogd wordt. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) vindt de maatregel onacceptabel en wil die van tafel.
Het plan moet het Rijk 226 miljoen euro opleveren en is bedoeld om het leenstelsel betaalbaar te houden.
De maatregel zou gaan gelden voor studenten die vanaf 2020 aan een studie in het hoger onderwijs beginnen.
Vanaf dan wordt de rente van studieleningen gekoppeld aan de rente die de overheid betaalt op staatsleningen met een looptijd van tien jaar.
Nu is dat nog de rente op staatsschuld met een looptijd van vijf jaar. De zogeheten tienjaarsrente is door de langere looptijd hoger dan de vijfjaarsrente.
In de afgelopen tien jaar was de tienjaarsrente 0,78 procentpunt hoger dan de vijfjaarsrente. Dit betekent een 18 procent hoger maandbedrag voor studenten. met een volledige draagkracht.
Gemiddeld maandbedrag stijgt met 12 euro
Bij een gemiddelde studieschuld van 21.000 euro is het maandbedrag dat oud-studenten momenteel aan rente en aflossing terugbetalen 70 euro. Dat stijgt tot zo’n 82 euro.
Volgens de LSVb “loopt dit op tot duizenden euro’s, terwijl bij het afschaffen van de basisbeurs sociale leenvoorwaarden waren beloofd”.
“Op deze manier verliezen studenten het vertrouwen in de politiek. Zij bouwen meer schulden op door het afschaffen van de basisbeurs en nu ook nog eens door het verhogen van de rente op die schuld”, zegt voorzitter Geertje Hulzebos.
RO 07.09.2018 Het kabinet stopt met het uitwerken van het plan voor loondispensatie in de Participatiewet en start een breed offensief om mensen met een arbeidsbeperking die langs de kant staan aan het werk te helpen.
Kern van het offensief is dat het kabinet gaat inzetten op het vereenvoudigen van regels voor werkgevers, het lonend maken van (meer) werken voor mensen met een beperking, ook als zij in deeltijd werken en ervoor zorgen dat werkgevers en mensen die op zoek zijn naar een baan elkaar beter gaan vinden. Staatssecretaris Tamara van Ark houdt onverminderd vast aan het doel om meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. Zij stuurt vandaag een nieuw voorstel aan de Tweede Kamer.
Uit de verkenning in de afgelopen maanden is gebleken dat het niet mogelijk is om het oorspronkelijk voorstel voor loondispensatie in de Participatiewet zo in te richten dat het voor iedereen simpeler en beter wordt. Voor werkgevers en voor mensen die niet zelfstandig het minimumloon per uur kunnen verdienen. Ook zou de invoering een erg lange aanlooptijd vragen waardoor mensen lang in onzekerheid zouden zijn.
Staatssecretaris Van Ark: ‘’Het is nu duidelijk dat het oorspronkelijke voorstel niet op eenvoudige manier uitgevoerd kan worden. Het zou te complex worden. Eenvoud is een harde voorwaarde. Dan verzet ik liever nu de bakens om datzelfde doel alsnog te bereiken: mensen die nu aan de kant staan aan werk te helpen.”
Meer dan de helft van de mensen met een arbeidsbeperking zit momenteel thuis. Dat heeft verschillende oorzaken. Werkgevers hebben te maken met complexe regels. Dat belemmert hen om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Voor mensen met een beperking die in deeltijd werken loont werken niet altijd omdat het loon verrekend wordt met een uitkering. Bovendien werken gemeenten vaak met heel veel verschillende regels.
In de discussie over het aan werk helpen van mensen met een arbeidsbeperking is duidelijk geworden wat er moet verbeteren:
Werken met loonkostensubsidie moet lonen, ook voor mensen die in deeltijd werken
De matching tussen werkgevers en werknemers krijgt een extra impuls
De regels rond banenafspraak en quotum moeten eenvoudiger worden
De Wajongregels worden logischer en mensen die gaan studeren of meer werken stimuleren
Beschut werk krijgt een extra impuls
In de brief die ze vandaag naar de Kamer stuurt staat een eerste uitwerking. De komende periode gaat ze daar met betrokken partijen verder mee. “Werken, een baan hebben, is heel belangrijk, zeker als dat niet vanzelf gaat. Dit binnen bereik brengen voor mensen met een beperking is onze ambitie, zodat iedereen volwaardig mee kan doen,” zegt Van Ark.
NU 07.09.2018 Het kabinet zet een streep door het plan om arbeidsgehandicapten minder te betalen dan het minimumloon. De regeringspartijen hebben geconcludeerd dat het plan niet uitvoerbaar is.
Haagse bronnen bevestigen donderdag berichtgeving hierover door de NOS. De maatregel stond in het regeerakkoord en moest ertoe leiden dat ondernemers meer arbeidsgehandicapten in dienst kon nemen. Een deel van de werknemers ging er in de plannen op achteruit.
Staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) ontvouwde het plan in maart. Bij nieuwe contracten zouden werkgevers alleen moeten betalen voor wat iemand kan produceren.
Ze betalen minder als de werknemer vanwege een beperking minder snel werkt of minder taken kan vervullen dan collega’s. Daarmee zou de zogenoemde loondispensatie in de nieuwe situatie ook voor mensen met een bijstandsuitkering gelden.
Het zou een besparing van 500 miljoen euro en meer werkplekken voor arbeidsgehandicapten moeten opleveren.
De plannen leidden tot veel protest. Zo noemde het College voor de Rechten van de Mens het plan discriminatie, omdat er andere regels zouden gaan gelden voor arbeidsgehandicapten ten opzichte van hun collega’s. Ook regeringspartijen D66 en ChristenUnie hadden grote moeite met het plan.
Huidige regels blijven gehandhaafd
Volgens de NOS heeft Van Ark de afgelopen maanden met betrokken partijen gesproken en geconcludeerd dat het plan niet uitvoerbaar en ongewenst was. De huidige regels rond loonkostensubsidies aan arbeidsgehandicapten blijven gehandhaafd.
“Fatsoen heeft gewonnen. Heel goed nieuws”, zegt CNV-voorzitter Maurice van Limmen in een reactie. Ook mensen met een arbeidsbeperking moeten als volwaardig werknemer aan de slag kunnen, aldus de vakbondsman.
Telegraaf 06.09.2018 De coalitie is alsnog akkoord met extra geld voor de publieke omroep. Bronnen melden aan De Telegraaf dat er een zak geld klaarligt met daarin eenmalig 40 miljoen euro aan gemeenschapsgeld.
De NPO kan dat geld krijgen, maar dan moet er wel eerst een doorwrocht verbeterplan op tafel komen.
Over geld voor de publieke omroep wordt nu al bijna een jaar gesteggeld. In november vorig jaar werd duidelijk dat bij de publieke omroep de reclame-inkomsten dalen en dat dit een blijvend probleem lijkt. Een gat van 62 miljoen euro gaapte.
Mediaminister Slob (CU) eiste aanvankelijk dat de met publiek geld gespekte NPO zelf voor dit probleem zou opdraaien. Commerciële media hebben immers met soortgelijke problemen te kampen, maar houden zonder overheidssteun de broek op. Hij oogstte alom lof.
AD 06.09.2018 Het kabinet maakt toch extra geld vrij voor de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), die noodgedwongen moet bezuinigen. Er wordt eenmalig 40 miljoen euro vrijgemaakt voor de NPO. Verantwoordelijk minister Arie Slob gaat samen met de omroepen een plan maken voor de toekomst, waarbij ook het structurele gat in de begroting wordt meegenomen.
Dat bevestigen ingewijden aan deze site. Door onder meer dalende reclame-inkomsten kampt de NPO met een begrotingsgat van 62 miljoen euro. Het kabinet hield lang vol dat de publieke omroep dit zelf moest oplossen, maar nu is er toch eenmalig geld beschikbaar om de ergste en meest acute financiële problemen het hoofd te bieden.
Eind augustus was al duidelijk dat drie regeringspartijen de bezuinigingen op de publieke omroep voor het komende jaar willen verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken. Nu zou ook de VVD akkoord zijn gegaan met een geldinjectie en wordt gesproken over een investering van tien miljoen extra. Doel van het extra geld is de NPO meer tijd te geven om toe te werken naar een toekomstbestendige publieke omroep die het hoe dan ook de komende jaren met minder overheidsgeld zal moeten doen.
Met de financiële injectie zou de NPO voor 2019 circa de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Het kabinet voert momenteel begrotingsonderhandelingen. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO daadwerkelijk minder hoeft te snijden dan was gedacht.
Eenmalig
Het initiatief voor een eenmalige bijdrage kwam van het CDA en kreeg later steun van D66 en ChristenUnie. De tientallen miljoenen extra worden worden door minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) niet zomaar aan de NPO gegeven. Hij zal met de omroepen gaan praten over de besteding ervan en hoe de publieke omroepen zich in financiële zin op de beste manier klaar kunnen stomen voor de toekomst.
De NPO wil vooral met bezuinigingen op programma’s uit de geldzorgen komen, meldde minister Slob eerder, nadat de omroepen hun bezuinigingsvoorstellen aan hem hadden voorgelegd. Ook kon, aldus de NPO, worden bespaard op de eigen organisatie en extra geld worden gevonden met de verkoop van online reclame.
Slob meent dat, voordat de omroepen het mes zetten in programma’s, ze eerst maar eens hun reserves moeten aanspreken. Dat is verplicht. Hij denkt dat de NPO daaruit volgend jaar minstens 24 miljoen euro zou kunnen putten. Vandaag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de toekomst van media. Verwacht wordt dat vertegenwoordigers uit Hilversum naar Den Haag zullen komen om nog meer geld te vragen van de regering.
NU 06.09.2018 Het kabinet maakt toch extra geld vrij voor de publieke omroep. Er wordt eenmalig 40 miljoen euro vrijgemaakt voor de NPO.
De verantwoordelijke minister Arie Slob (Media) gaat samen met de NPO een plan maken voor de toekomst, waarbij ook het structurele gat in de begroting wordt meegenomen. Dat bevestigen ingewijden, na berichtgeving van De Telegraaf.
Door onder meer dalende reclame-inkomsten kampt de NPO met een gat in de begroting van 62 miljoen euro. Het kabinet hield lang vol dat de publieke omroep dat zelf moest oplossen, maar nu wordt er toch eenmalig geld vrijgemaakt.
Het geld wordt niet zomaar aan de omroepen overhandigd, benadrukt een bron. Slob heeft het geld ter beschikking en zal met de omroepen gaan praten over de besteding van het geld en hoe de omroepen voorbereid kunnen worden op de toekomst.
“We hebben de afgelopen periode meermaals duidelijk gemaakt dat een eventuele miljoenenkorting op ons budget omroepen en programmamakers hard zal treffen en dus ten koste zal gaan van de kwaliteitsprogrammering van de NPO”, laat de NPO in een reactie weten.
“Achter de schermen werken we al maanden keihard om deze dreigende bezuinigingen te voorkomen. Maar als de berichten in de krant kloppen, zijn we blij dat de politiek het belang van een sterke publieke omroep erkent en ook ondersteunt.”
Niet gesneden in journalistieke programma’s
Bij de najaarspresentatie van de NPO liet directeur video Frans Klein aan NU.nl weten dat de bezuinigingen niet tot gevolg hebben dat er in journalistieke programma’s gesneden wordt, al erkende hij wel dat de journalistieke programmering een andere invulling krijgt.
“Brandpunt+ verdwijnt na december inderdaad van televisie, maar daar gaan we online mee verder. Op die manier kunnen we op de lineaire televisie weer werken aan nieuwe journalistieke programma’s”, aldus Klein, die met deze nieuwe koers vooral meer jongere kijkers hoopt te trekken.
Hij noemde verder de zomerprogrammering als optie om op te kunnen bezuinigen, zoals het programma M. van Margriet van der Linden.
NOS 06.09.2018 De regeringspartijen maken incidenteel 40 miljoen euro vrij voor de publieke omroep. Dat bedrag moet de teruglopende STER-inkomsten voor een deel compenseren. Door die tegenvallende reclame-inkomsten kampt de omroep met een gat van naar schatting 62 miljoen euro in 2019.
Bronnen bevestigen het bedrag van 40 miljoen zoals dat vanmorgen in De Telegraaf stond. Vorige week meldde de NOS al dat coalitiepartijen 30 miljoen wilden vrijmaken.
Lange tijd hield minister Slob van Mediazaken vol dat de omroep de teruglopende inkomsten zelf moest oplossen met bezuinigingen, maar nu komt er toch geld.
Toekomstplan
Voorwaarde voor de steun is wel dat er een goed plan voor de toekomst van de NPO komt. Als dat plan aan de verwachtingen voldoet, sluiten de coalitiepartijen niet uit dat de 40 miljoen euro ook in de jaren na 2019 beschikbaar komt voor de omroep.
Een woordvoerder van de NPO zegt de politieke besluitvorming af te wachten. “Maar als de berichten kloppen zijn we blij dat de politiek het belang van een sterke publieke omroep erkent en ook ondersteunt.”
Vandaag houdt de Tweede Kamer een overleg over Mediazaken. Dat is te volgen via NPO Politiek. Minister Slob zei bij het begin meteen dat hij niet zal ingaan op mogelijke Prinsjesdagplannen die via media naar buiten komen.
“Ik houd me aan de regels waar de Kamer zelf heel streng op is.” Die regels houden in dat er niet mag worden gelekt uit de Prinsjesdagstukken, die het kabinet op de derde dinsdag van september presenteert.
Petitie
Op het Plein voor de Tweede Kamer hebben tientallen programmakers van de Publieke Omroep een manifest aangeboden aan Kamerleden. Onder hen waren Hans Goedkoop (Andere Tijden) en Aart Zeeman (Brandpunt).
In hun petitie vragen zij om het tekort van 62 miljoen aan te vullen en het budget van de NPO mee te laten groeien met de inflatie “en ons niet afhankelijk te maken van de reclame-inkomsten”.
AD 06.09.2018 Het kabinet maakt toch extra geld vrij voor de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), die noodgedwongen moet bezuinigen. Er wordt eenmalig 40 miljoen euro vrijgemaakt voor de NPO. Verantwoordelijk minister Arie Slob gaat samen met de omroepen een plan maken voor de toekomst, waarbij ook het structurele gat in de begroting wordt meegenomen.
Dat bevestigen ingewijden aan deze site. Door onder meer dalende reclame-inkomsten kampt de NPO met een begrotingsgat van 62 miljoen euro. Het kabinet hield lang vol dat de publieke omroep dit zelf moest oplossen, maar nu is er toch eenmalig geld beschikbaar om de ergste en meest acute financiële problemen het hoofd te bieden.
Eind augustus was al duidelijk dat drie regeringspartijen de bezuinigingen op de publieke omroep voor het komende jaar willen verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken. Nu zou ook de VVD akkoord zijn gegaan met een geldinjectie en wordt gesproken over een investering van tien miljoen extra. Doel van het extra geld is de NPO meer tijd te geven om toe te werken naar een toekomstbestendige publieke omroep die het hoe dan ook de komende jaren met minder overheidsgeld zal moeten doen.
Met de financiële injectie zou de NPO voor 2019 circa de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Het kabinet voert momenteel begrotingsonderhandelingen. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO daadwerkelijk minder hoeft te snijden dan was gedacht.
Eenmalig
Het initiatief voor een eenmalige bijdrage kwam van het CDA en kreeg later steun van D66 en ChristenUnie. De tientallen miljoenen extra worden worden door minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) niet zomaar aan de NPO gegeven. Hij zal met de omroepen gaan praten over de besteding ervan en hoe de publieke omroepen zich in financiële zin op de beste manier klaar kunnen stomen voor de toekomst.
De NPO wil vooral met bezuinigingen op programma’s uit de geldzorgen komen, meldde minister Slob eerder, nadat de omroepen hun bezuinigingsvoorstellen aan hem hadden voorgelegd. Ook kon, aldus de NPO, worden bespaard op de eigen organisatie en extra geld worden gevonden met de verkoop van online reclame.
Slob meent dat, voordat de omroepen het mes zetten in programma’s, ze eerst maar eens hun reserves moeten aanspreken. Dat is verplicht. Hij denkt dat de NPO daaruit volgend jaar minstens 24 miljoen euro zou kunnen putten. Vandaag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de toekomst van media. Verwacht wordt dat vertegenwoordigers uit Hilversum naar Den Haag zullen komen om nog meer geld te vragen van de regering.
Telegraaf 06.09.2018 De coalitie is alsnog bereid de NPO-broekzakken eenmalig met belastinggeld te vullen, maar dan wel onder voorwaarden. Eerst moet er een serieus toekomstplan worden overlegd, is het idee.
Telegraaf 06.09.2018 Met recht kan gezegd worden dat de NPO met belastinggeld wordt gefinancierd. Voor elke euro reclame-inkomsten krijgt het er van de Staat drie euro bij. Over deze systematiek heeft Hilversum nooit geklaagd, totdat de advertentiemarkt begon te krimpen. Waar de hele mediawereld hard moest ingrijpen om het hoofd boven water te houden, deed de NPO alsof zijn neus bloedde. Alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn meer gelijk dan anderen, schreef George Orwell al.
Telegraaf 04.09.2018 De Tweede Kamer komt dinsdag na acht weken reces voor het eerst weer bijeen. Zoals gebruikelijk is het wachten vooral op de begroting voor 2019, die over twee weken wordt gepresenteerd. Het is de eerste Miljoenennota van dit kabinet. Maar ook voor de vergaderdagen tot Prinsjesdag ontbreekt het de parlementariërs niet aan gespreksstof.
Zo zal minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken zich nog in de Kamer moeten verantwoorden over omstreden uitlatingen die hij afgelopen zomer deed op een besloten bijeenkomst. Hij zei onder meer dat hij geen land kent waar verschillende culturen vreedzaam samenleven. Bovendien haalde de VVD’er zich de woede van Suriname op de hals door dat land een „failed state” (mislukte staat) te noemen.
Niet alleen de oppositie viel over Bloks uitlatingen, ook vanuit de coalitie klonk scherpe kritiek, al vonden de regeringspartijen zijn misstap niet zwaar genoeg om de Kamer terug te roepen van reces. Minister-president Mark Rutte noemde de woordkeuze van zijn partijgenoot „ongelukkig en onzorgvuldig.” Maar Blok kan wat hem betreft wel door als minister, ook omdat hij zijn woorden heeft teruggenomen.
Verder zal de dividendbelasting vast weer ter sprake komen. Het kabinet bevestigde vorige week dat het een streep zet door die heffing op de winstuitkering van bedrijven aan hun aandeelhouders, zoals in het regeerakkoord is afgesproken. De maatregel, een vurige wens van de VVD die bij geen enkele andere partij op applaus kan rekenen, pakt wel een stuk duurder uit dan destijds was becijferd.
De publieke tribune van de Tweede Kamer zal bij de eerste debatten na de vakantie leeg zijn. Kamervoorzitter Arib heeft besloten dat bezoekers niet welkom zijn vanwege de aangekondigde staking van politieagenten.
NOS 04.09.2018 Na acht weken zomerstop, of reces zoals het in politiek Den Haag heet, komt de Tweede Kamer vandaag voor het eerst weer bij elkaar. De komende tijd staat vooral in het teken van Prinsjesdag.
De derde dinsdag in september valt dit jaar vroeg, al op de 18de. Dat betekent dat de Kamer twee weken kan praten over lopende zaken, voordat de jaarlijkse cyclus van begrotingsbehandelingen begint.
Debat Blok nog deze week
De belangrijkste nog lopende zaak is de uitglijder van minister Blok van Buitenlandse Zaken. Vrijwel zeker deze week nog zal de Kamer hem aan de tand voelen over zijn uitspraken over de multiculturele samenleving en Suriname.
Blok bood tijdens het reces al verschillende malen excuses aan voor die uitspraken, en er gingen zelfs brieven met verontschuldigingen naar het buitenland. Toch wil de oppositie dat hij nogmaals uitleg komt geven.
Als Blok daar niet opnieuw een uitglijder maakt, is de verwachting dat hij dat debat zonder extra schade zal overleven. Hij zal vooral het vertrouwen bij diplomaten, in binnen- en buitenland, moeten herstellen.
Mensenrechtentulp
Gisteren kreeg Blok daar nog een probleem bij. De coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie zijn boos dat de minister de Mensenrechtentulp uitreikte aan Zeid Ra’ad Al Hussein, de scheidend Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN.
Blok ging daarbij volgens de coalitiepartners voorbij aan de omstreden rol van Zeid bij de zaak van seksueel misbruik door VN-personeel in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Hij zou klokkenluiders niet serieus hebben genomen en de zaak in de doofpot hebben willen stoppen.
VVD onder vuur
Bloks partij, de VVD, heeft sowieso geen geweldig reces achter de rug. Kamerlid Han ten Broeke schrijft dezer dagen zijn afscheidsbrief aan Kamervoorzitter Arib. Hij besloot vorige week op te stappen nadat bekend was geworden dat hij in 2013 door een medewerkster van de fractie is beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Ook een ander prominent fractielid van de liberalen, oud-minister Jeanine Hennis-Plasschaert, heeft haar vertrek aangekondigd. Ze wordt VN-gezant in Irak. Daarmee blijven er maar weinig ervaren VVD’ers over in het parlement.
De VVD ligt verder onder vuur omdat die partij de vurigste pleitbezorger is van de omstreden afschaffing van de dividendbelasting. Binnen de coalitie zijn afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat het voorstel de eindstreep haalt, maar van harte ging het niet. De oppositie is fel tegen.
Minder goed nieuws in het koffertje
Als minister Hoekstra van Financiën op Prinsjesdag naar de Kamer komt, zit er in zijn koffertje minder goed nieuws dan het kabinet had gehoopt. Vooral de kosten van het dichtdraaien van de Groningse gaskraan beperken de financiële ruimte.
Waarschijnlijk vertoont de Miljoenennota veel overeenkomsten met het regeerakkoord van vorig jaar. De afspraken die toen gemaakt werden tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie worden nu omgezet in beleid.
Veel mensen zullen er iets op vooruitgaan, maar het kabinet had in zijn eerste eigen begroting graag meer willen uitdelen. Zeker nu het met de economie zo goed gaat.
NU 03.09.2018 Na een reces van twee maanden begint dinsdag het nieuwe politieke jaar. Wat zijn de thema’s die dit jaar het Binnenhof zullen domineren? NU.nl zet op een rij wat u in het reces heeft gemist en waar u de komende tijd op moet letten.
De uitspraken van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken), de dividendbelasting en opnieuw gedoe bij VVD. Het reces is dit jaar niet onopgemerkt voorbij gegaan.
Blijft Blok minister van Buitenlandse Zaken?
De VVD-minister van Buitenlandse Zaken deed in juli de nodige stof opwaaien met zijn omstreden uitspraken over de multiculturele samenleving, Suriname en oost-Europa. Hij zei geen “vreedzame multiculturele samenlevingen” te kennen, noemde Suriname een failed state en zei er niet in te geloven dat oost-Europese landen zich aan de vluchtelingenafspraken zullen houden.
Blok heeft het reces gebruikt om op verschillende manieren excuses aan te bieden voor de ophef die is ontstaan na zijn uitspraken. Voor de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU was dat voldoende; de Kamer hoefde niet terug te komen van reces.
De verwachting is dat de Kamer aanstaande woensdag of donderdag met Blok in debat zal gaan. Voor een deel van de oppositie is immers nog steeds niet duidelijk hoe Blok echt denkt over de uitspraken die hij heeft gedaan.
Wat premier Rutte betreft kan zijn partijgenoot gewoon aanblijven. Na het vertrek van Zijlstra, die had verzonnen dat hij bij een gesprek met Poetin aanwezig was, lijkt de VVD niet opnieuw een minister te willen verliezen. Ook CDA-vicepremier Hugo de Jonge vindt dat Blok op zijn post kan blijven.
Of Blok blijft zitten of niet, de schade na zijn uitspraken is hoe dan fors.
Blok is niet de enige VVD’er die dit reces in opspraak is gekomen. Kamerlid Wybren van Haga en zijn bedrijf Sjopperdepop haalden opnieuw het nieuws.
Van Haga kwam in opspraak toen bekend werd dat hij verhuurregels in Amsterdam had overtreden. De VVD-integriteitscommissie concludeerde dat Van Haga niet tegelijkertijd ondernemer en Kamerlid kon zijn, waarna de vastgoedbaas zijn werkzaamheden op afstand zette.
In het reces bleek echter dat Van Haga zijn bedrijf toch niet op afstand heeft gezet. VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wilde niet ingaan op de betrokkenheid van het Kamerlid bij de vastgoedonderneming.
Het is alweer de zoveelste integriteitskwestie binnen de VVD, maar de partij kan Van Haga niet dwingen op te stappen. De coalitie leunt op 76 zetels en met een afsplitsing van Van Haga verliezen VVD, CDA, D66 en CU hun meerderheid.
VVD’ers Ten Broeke, Hennis-Plasschaert en Azmani vertrekken
Terwijl Van Haga bleef zitten, vertrok deze zomer de ervaren VVD-buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke. Twee weken geleden kwam hij in opspraak vanwege verzwegen pr-activiteiten die in de registers van de Tweede Kamer gemeld hadden moeten worden.
Na excuses kon Ten Broeke aanblijven. Toen vorige week bekend werd dat hij vijf jaar geleden een “ongelijkwaardige relatie” had met een fractiemedewerker, stapte hij op. Volgens de medewerkster zou er sprake zijn van grensoverschrijdend seksueel gedrag. De twee spraken in een juridisch document af dat zij het niet met elkaar eens zijn over wat er precies is voorgevallen, maar de zaak wel te laten rusten.
Toen het bestaan van de juridische overeenkomst bekend werd, besloot het VVD-Kamerlid op te stappen.
Met het vertrek verliest de VVD-fractie opnieuw een bak aan ervaring. Met bijna 4300 dagen in de Kamer behoort Ten Broeke tot een van de meest ervaren Kamerleden.
Maar daar blijft het niet bij. Ook oud-defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert verlaat de VVD-fractie. Zij wordt hoofd van de VN-missie in Irak. Daarmee neemt opnieuw een gekozen volksvertegenwoordig voortijdig afscheid. Ook het ervaren VVD-Kamerlid Malik Azmani kondigde zijn vertrekaan. Hij wil de komende Europese Parlementsverkiezingen in mei volgend jaar de lijsttrekker voor de VVD worden.
Ondanks kritiek bijt coalitie zich vast in afschaffing dividendbelasting
Een kwestie die tijdens het reces maar niet wilde verdwijnen en de komende periode ook niet zal verdwijnen is de afschaffing van de dividendbelasting.
Vorige week werd bekend dat buitenlandse bedrijven en beleggers amper voordelen zien in de afschaffing van de belasting die de staatskas elk jaar 2 miljard euro oplevert. Alleen Shell, AkzoNobel, Unilever, het kabinet en de coalitie lijken nog achter de maatregel te staan, nu ook de SGP de steun intrekt.
Ondanks de aanhoudende kritiek blijft de VVD vasthouden aan de maatregel die door premier Rutte inmiddels zelf als “bizar” wordt omschreven. Ook het CDA heeft zich in de afschaffing vastgebeten en lijkt niet te willen loslaten. Van D66 en CU is bekend dat het besluit niet hun idee is geweest, maar zij zullen het plan niet torpederen. Als de afschaffing niet doorgaat, zal het kabinet vallen, vreest CU-leider Gert-Jan Segers.
Het is dan ook onwaarschijnlijk dat het besluit in de Tweede Kamer zal sneuvelen. Vorige week zijn de begrotingsafspraken voor 2019 gemaakt die op Prinsjesdag zullen worden gepresenteerd. De afschaffing van de dividendbelasting zal gewoon onderdeel uitmaken van de plannen.
Verliest de coalitie de meerderheid in de Eerste Kamer?
Maar ook al komt de afschaffing van de taks er, het geeft de oppositie een flinke stok om het kabinet en de coalitiepartijen mee te slaan. Het belastingvoordeel van 2 miljard euro voor buitenlandse beleggers is campagnemateriaal waar de oppositie gretig gebruik van zal maken. Campagnemateriaal dat verzameld wordt voor de komende Provinciale Statenverkiezingen in maart volgend jaar. Deze verkiezingen zijn bepalend voor de samenstelling van de Eerste Kamer.
De verkiezing zal een cruciaal tussenrapport voor het kabinet-Rutte III worden: verliest de coalitie daar de meerderheid, dan gaat doorregeren heel lastig worden. De vraag is wie er dan in aanmerking kan komen voor een gedoogconstructie in de Eerste Kamer: een linkse partij zal voor de VVD en CDA moeilijk te verkroppen zijn, terwijl steun van PVV uitgesloten lijkt.
Voor de coalitie is het dan ook zaak om de komende maanden een aantal belangrijke overwinningen binnen te halen, met als speerpunt de beloofde lastenverlichting. Vanaf volgend jaar treedt een aantal maatregelen in werking met als doel dat bijna iedereen meer geld overhoudt.
Tegelijkertijd werkt het kabinet ook aan een nieuw klimaatbeleid. In de Tweede Kamer is er brede steun voor de Klimaatwet. Naast bedenkers GroenLinks en PvdA zijn dat ook SP, ChristenUnie, D66, VVD en CDA. Waarschijnlijk wordt de wet nog voor de kerstvakantie in de Tweede Kamer behandeld.
Maar het nieuwe beleid gaat geld kosten en de grote vraag het komend jaar is bij wie de rekening zal komen te liggen. Dragen de meest vervuilende bedrijven genoeg bij? Betaalt de omslag zichzelf deels terug door middel van innovatie? Of gaan de belastingen voor burgers omhoog?
Elsevier 03.09.2018 Na acht weken zomerreces begint de Tweede Kamer deze week aan het nieuwe politieke seizoen. Dit zijn de vijf belangrijkste dossiers voor Rutte III.
1. De onhandige uitspraken van Stef Blok
‘Noem mij een voorbeeld, van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont. (…) En waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet,’ zei minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) op een besloten bijeenkomst in juli. Beelden daarvan lekten daarna uit naar tv-programma Zembla. ‘Suriname is een failed state,’ ging de minister verder. ‘En dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling.’
De uitspraken kwamen Blok op een storm van kritiek te staan. Hij maakte daarvoor meerdere malen excuses, maar de oppositie ruikt bloed: woensdag 5 september volgt een moeilijk Kamerdebat over zijn positie waar oppositiepartijen PvdA, SP en DENK in juli al om vroegen. Zelfs als hij dat debat overleeft, blijft de vraag wat dat betekent voor zijn positie voor de rest van de kabinetsperiode.
De verontwaardiging over afschaffing – die ruim een half miljard duurder uitvalt dan gedacht – is begrijpelijk, maar dat verandert de noodzaak niet, houden premier Mark Rutte (VVD) en de coalitiepartijen vol. Op Prinsjesdag (dinsdag 18 september) presenteert de regering een nadere verantwoording van het plan.
3. Begroting voor 2019
Minister Wopke Hoekstra (CDA) van Financiën presenteert over twee weken de eerste begroting van Rutte III. Naar verluidt gaan alle inkomensgroepen erop vooruit, vooral door de inkomstenbelasting die omlaaggaat. Daarnaast gaat er extra geld naar Defensie, Onderwijs en Zorg.
De laatste kostenpost blijft veruit de grootste: De Telegraaf meldde maandag dat er deze kabinetsperiode zelfs meer geld extra naartoe gaat – dus bovenop wat er al wordt uitgegeven – dan naar de hele begroting van het ministerie van Defensie.
Alle plannen en lastenverlagingen moeten natuurlijk ergens van worden betaald en dat komt deels uit de verhoging van de btw. Het lage btw-tarief wordt 1 januari 2019 verhoogd van 6 naar 9 procent en dat gaat Nederlandse huishoudens volgend jaar gemiddeld zo’n 300 euro kosten, berekenden economen van ING vorige maand. Kortom: dat gaat de consument merken als hij in de supermarkt de aardappelen in het mandje legt. Of bijvoorbeeld een boek of theaterkaartjes koopt.
Aan minister Hoekstra de lastige taak deze plannen door de Tweede Kamer te loodsen.
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (VVD) moet voor het eind van het jaar met concrete maatregelen komen om de gestelde klimaatdoelen te halen. Hiervoor moet hij de resultaten van de vijf ‘klimaattafels’ beoordelen en bespreken met de Kamer, inclusief een doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau (effecten op lastenverdeling).
De voorstellen gaan ongetwijfeld grote invloed hebben op de portemonnee en het leven van alle Nederlanders. Zo moeten huishoudens van het aardgas af en gaat de belasting op vliegen omhoog.
Wetsvoorstellen die nog in de pijplijn zitten:
Het Belastingplan 2019: een pakket fiscale maatregelen met grote gevolgen. Het lage btw-tarief gaat van 6 naar 9 procent. Er komt een ‘sociale vlaktaks’ met twee tarieven inkomstenbelasting: 36 procent voor het inkomen tot zo’n 70.000 euro en 49 procent daarboven. De algemene heffingskorting en de arbeidskorting stijgen; vooral lagere en middeninkomens profiteren daarvan. Ook daalt de winstbelasting voor bedrijven. Het plan bevat ook het schrappen van de dividendbelasting, al bestaat de kans dat het kabinet dit omstreden voorstel schielijk intrekt.
Van de nieuwe Inburgeringswet zijn de contouren bekend, maar de tekst moet nog komen.
Wet op een minimumprijs voor CO2 bij energieopwekking. Vanwege het milieu en het klimaat moeten de kosten van stroomproductie omhoog. Voor de consument gaat de belasting op gas fors omhoog en die op stroom juist omlaag.
Verbod op het gebruik van steenkool voor energieopwekking. Hierbij geldt een overgangstermijn voor de energiecentrales.
Belasting op vliegtickets. Per jaar wil de fiscus 200 miljoen euro binnenhalen.
Oprichting van een Instituut Mijnbouwschade Groningen, dat objectief moet vaststellen welk bedrag aan vergoeding de bewoners van het bevingsgebied krijgen.
Uitbreiding slachtofferrechten in het strafproces, opdat het voor slachtoffers van verkeersongelukken en misdrijven minder lastig wordt schade te claimen bij verzekeraars en daders.
Verhoging van de kinderbijslag.
Premiedifferentiatie vast-flex. De werkloosheidspremie werd altijd per bedrijfstak vastgesteld. Straks geldt een premie voor alle sectoren, maar wordt verschil gemaakt tussen vaste en flexibele medewerkers.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
AD 31.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting moet alsnog van tafel, vindt voormalig D66-leider Jan Terlouw. De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft gisteren juist afgesproken de omstreden maatregel door te zetten.
Terlouw wijst er in de podcast Betrouwbare Bronnen op dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders en de Tweede Kamer de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders wil behouden. ,,En dan gaat het toch gebeuren! Wat heeft dat nog met democratie te maken?”
De D66-coryfee begrijpt dat zijn partij gebonden is aan het regeerakkoord, maar ,,waarom kan het kabinet niet zeggen: het gaat niet door want jullie willen het niet?” Terlouw hoopt dat zo nodig zijn partijgenoten in de Eerste Kamer, die de coalitieafspraken niet hebben ondertekend, een stokje voor het besluit steken.
Als dat betekent dat Unilever uit Nederland vertrekt, ,,dan zij dat zo”, vindt Terlouw. ,,Als de macht gaat berusten bij het kapitaal, dan is de democratie wezenlijk in gevaar.”
Akkoord
De coalitie bereikte gisteravond een akkoord over de begroting van 2019 en de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Die omstreden maatregel kost ruim een half miljard euro meer dan gepland. Nederlandse banken en energie-intensieve bedrijven draaien waarschijnlijk grotendeels op voor de opgelopen kosten voor de afschaffing ervan.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Terlouw noemt de maatregel in een reactie op Radio 1 ,,een raadselachtig besluit, op het laatste moment genomen”. Ook blijkt nu dat veel mensen tegen zijn en dat het duurder wordt dan aangenomen, aldus de voormalig D66-leider. ,,Het wordt zo evident niet gedragen door de bevolking.”
Vestigingsklimaat
Minister-president Mark Rutte heeft de maatregel altijd fanatiek verdedigd omdat die zou leiden tot een beter Nederlands vestigingsklimaat. Handhaving van de dividendbelasting zou voor grote bedrijven een reden kunnen zijn om hun hoofdkantoor niet in Nederland te vestigen of te verplaatsen naar het buitenland.
Volgens het Centraal Planbureau is er echter geen hard bewijs dat de maatregel effect heeft en komt de opbrengst ten goede aan buitenlandse overheden. Ook ambtenaren van Financiën uitten in memo’s aan de formerende partijen grote twijfels over het nut van de maatregel. Ook vele grote beursgenoteerde bedrijven en buitenlandse beleggers zien nauwelijks voordelen in de afschaffing van de dividendbelasting, bleek deze week uit een rondgang van het FD.
Terlouw stelt op Radio 1 ,,geen deining” te willen veroorzaken. Hij weet ook niet of zijn oproep navolging krijgt van D66-leden in de Eerste Kamer. Terlouw dacht dat de podcast pas over twee maanden zou worden uitgezonden. ,,En nu worden deze uitspraken van mij er al uit gepikt.”
Telegraaf 31.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting moet alsnog van tafel, vindt voormalig D66-leider Jan Terlouw. De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft donderdag juist afgesproken de omstreden maatregel door te zetten.
Terlouw wijst er in de podcast Betrouwbare Bronnen op dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders en de Tweede Kamer de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders wil behouden. „En dan gaat het toch gebeuren! Wat heeft dat nog met democratie te maken?”
De D66-coryfee begrijpt dat zijn partij gebonden is aan het regeerakkoord. Maar ’waarom kan het kabinet niet zeggen: het gaat niet door want jullie willen het niet?’, vraagt hij zich af.
Terlouw hoopt dat zo nodig zijn partijgenoten in de Eerste Kamer, die de coalitieafspraken niet hebben ondertekend, een stokje voor het besluit steken.
Als dat betekent dat Unilever uit Nederland vertrekt, ’dan zij dat zo’, vindt Terlouw. „Als de macht gaat berusten bij het kapitaal, dan is de democratie wezenlijk in gevaar.”
NOS 31.08.2018 D66-coryfee Jan Terlouw hoopt dat de afschaffing van de dividendbelasting alsnog sneuvelt in de Eerste Kamer, nu duidelijk is hoeveel weerstand de maatregel oproept. “Als de macht gaat berusten bij het kapitaal, dan is de democratie wezenlijk in gevaar”, zegt hij in de podcast Betrouwbare Bronnen.
De oud-fractieleider en -vicepremier zegt dat een zeer ruime meerderheid van de Nederlanders de heffing op de winstuitkering aan de aandeelhouders wil behouden. En volgens hem gaat het plan het in de Tweede Kamer alleen maar halen omdat D66 en de ChristenUnie nu eenmaal hun handtekening onder het regeerakkoord hebben gezet. Hij wijst erop dat de leiders van die twee regeringspartijen herhaaldelijk hebben laten weten dat ze er eigenlijk niets in zien.
Democratie
Terlouw kan er niet bij dat de maatregel desondanks doorgaat. “Wat heeft dat nog met democratie te maken?”, vraagt hij zich af. Hij vindt dat het kabinet zou moeten zeggen: “Het gaat niet door, want jullie willen het niet”.
Terlouw hoopt dat het plan in de senaat sneuvelt. Er gaan geluiden dat een meerderheid daar nog niet zeker is. Dat betekent wel dat de senatoren in meerderheid tegen het hele Belastingplan moeten stemmen, dat minister Hoekstra op Prinsjesdag presenteert. In het Belastingplan zijn alle maatregelen met elkaar verknoopt en er staan ook lastenverlichtingen in.
NU 30.08.2018 De kabinetsbegroting voor 2019 is rond, heeft VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff donderdagavond bekendgemaakt na overleg tussen het kabinet en de leiders van de vier coalitiepartijen. ”We hoeven niet langer te vergaderen.”
Over de inhoud van het akkoord wilden de fractieleiders niets kwijt. ”Het CDA is heel blij met het resultaat”, zei fractieleider Sybrand Buma. Vrijdag moet de ministerraad een hamerslag op het akkoord geven.
Minister van Financiën Wopke Hoekstra Financiën zei tevreden te zijn. “Het is een heel mooi verhaal geworden. Het was een goed en constructief overleg.”
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie moesten het eens worden over de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Verder moesten ze het nog eens worden over de koopkrachtplaatjes.
”Mensen gaan er volgend jaar in koopkracht op vooruit en dat plaatje ziet er denk ik goed uit”, zei D66-leider Alexander Pechtold.
De afschaffing van de dividendbelasting is het lastigste onderwerp voor de coalitie. D66 en ChristenUnie zijn er niet blij mee. Ook in de samenleving is er weinig steun, blijkt uit peilingen.
De afschaffing van de dividendbelasting kost een half miljard meer dan gepland door de sterke economische groei. Een voorstel dat op tafel lag, was dat banken en bedrijven die veel energie gebruiken hiervan 200 miljoen euro moeten betalen. Verder zou de bankenbelasting verhoogd worden met 40 miljoen euro en 100 miljoen worden gebruikt van de opbrengst van de afschaffing van de renteaftrek op converteerbare obligaties.
Kabinet akkoord over begroting 2019
Winstbelasting grote bedrijven minder verlaagd dan gepland
Een ander voorstel dat werd besproken ging over de winstbelasting voor grote bedrijven. Die zou minder worden verlaagd dan gepland. Het zou nu 22 procent worden in plaats van 21 procent.
Het laatste coalitieoverleg tussen de vier fractieleiders en de top van het kabinet vond plaats op het ministerie van Financiën. Het kabinet sloot hiermee twee weken van coalitieonderhandelingen af over de begroting, die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd.
Voor de zomer werd de coalitie het al eens over de hoofdlijnen voor de begroting van 2019. Daardoor is er in totaal 1,2 miljard euro extra voor Defensie, politie, justitie, zorg en onderwijs. Een geplande bezuiniging op verpleeghuizen en instellingen voor gehandicapten is geschrapt.
NOS 30.08.2018 De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben een akkoord bereikt over de begroting van 2019. De coalitiepartijen maakten dat bekend na afloop van een laatste overleg, vanavond op het ministerie van Financiën.
Er zijn in ieder geval afspraken gemaakt over hoe de dividendbelasting kan worden afgeschaft. De partijen willen nog geen details bekendmaken over de plannen voor volgend jaar. Die worden op Prinsjesdag gepresenteerd, de derde dinsdag van september.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vertelde in Nieuwsuur dat de begroting rond is:
“Wij zijn tevreden, het is zeer goed voor het CDA”, zei CDA-leider Buma na afloop.
De partijen moeten nog verder praten over de koopkrachtplaatjes, maar het is al wel duidelijk dat de mensen er volgend jaar op vooruitgaan. “Dat plaatje ziet er denk ik goed uit”, zei D66-leider Pechtold.
Het kabinet gaat nu de puntjes op de i zetten, zei minister Hoekstra van Financiën na afloop. Hij is tevreden met het resultaat en de constructieve gesprekken die de coalitiepartijen hebben gevoerd. “Ik ben tevreden. Het is een heel mooi verhaal aan het worden.”
Gat in de begroting
De afgelopen twee weken hebben de coalitiepartijen intensief vergaderd over de begroting. Het grootste probleem was het gat van zo’n 600 miljoen extra vanwege de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Dit bedrag komt boven op de 1,4 miljard euro die de afschaffing al kost. Het kabinet wil deze maatregel om te zorgen dat Nederland aantrekkelijk is voor grote internationale bedrijven.
De coalitie moest extra geld zoeken op de begroting, en gedacht wordt aan het minder verlagen van het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting. In het regeerakkoord is afgesproken om het tarief van 25 naar 21 procent te verlagen. Dat wordt waarschijnlijk 22 procent.
AD 30.08.2018 De begroting voor 2019 is rond. Dat maakte VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vanavond bekend na overleg tussen het kabinet en de leiders van de vier coalitiepartijen.
Ze zijn het eens geworden over de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Die omstreden maatregel kost ruim een half miljard euro meer dan gepland.
Nederlandse banken en energie-intensieve bedrijven draaien waarschijnlijk grotendeels op voor de opgelopen kosten voor de afschaffing van de dividendbelasting. Het gat van 500 miljoen euro wordt onder meer gedekt door verhoging van de bankenbelasting, afschaffing van de renteaftrek op converteerbare obligaties (zogeheten coco’s) en een verhoging van de energiebelasting voor grootindustriëlen.
Banken zouden daarnaast 40 miljoen extra bankenbelasting betalen. Met de afschaffing van de renteaftrek op coco’s, die banken gebruiken om hun buffers op te hogen, is in totaal een bedrag van 150 miljoen gemoeid: zeker 100 miljoen daarvan zou worden gebruikt om de dividendstrop te dempen. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) zegt in een eerste reactie: ,,We kunnen ons niet voorstellen dat de inzet van het kabinet voor het vestigingsklimaat niet zou gelden voor de financiële instellingen.”
Daarnaast ligt nog altijd het plan voor om de winstbelasting (vpb) voor grotere bedrijven minder te verlagen dan gepland. In het regeerakkoord staat dat het vpb-tarief voor winsten boven 200.000 euro omlaag gaat van 25 naar 21 procent. Het aangepaste percentage zou volgens een ingewijde nu ‘rond de 22 procent’ gaan liggen. Voor winsten onder 200.000 gaat het (verlaagde) tarief wel zoals eerder afgesproken van 21 naar 16 procent.
Druk
De omstreden afschaffing van de dividendbelasting zette veel druk op het overleg, zeker nadat deze krant twee weken geleden wist te melden dat de afschaffing van de dividendbelasting zeker een half miljard euro meer kost dan de 1,4 miljard euro waarop was gerekend in het regeerakkoord. Nadat regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten om de rekening niet neer te leggen bij gezinnen zagen het midden- en kleinbedrijf (MKB) en boeren en tuinders verenigd in LTO de bui hangen. Zij zetten de hakken in het zand. ,,Draai dan die hele afschaffing maar terug’’ foeterde Marc Calon van het LTO. ,,Dat zullen we niet accepteren,’’ waarschuwde Leendert-Jan Visser van het MKB.
Ze vinden het onredelijk dat kleinere Nederlandse ondernemers moeten opdraaien voor de financiering van een belastingmaatregel die ten goede komt aan het grote buitenlandse bedrijfsleven. Het kabinet lijkt hen nu tegemoet te willen komen door banken en de grootindustrie de rekening te presenteren.
Lastig
Tot de afschaffing van de fiscale aftrekbaarheid van rente op coco’s besloot het kabinet overigens voor de zomer al. Wat er met de opbrengst van 150 miljoen per jaar zou gebeuren moest in augustus besloten worden. Het kabinet kiest er nu dus mogelijk voor twee derde te gebruiken om de dividendstrop te dekken.
De coalitiepartners ChristenUnie en D66 hebben grote moeite met de afschaffing van de dividendbelasting, in het CDA zijn politiek leider Sybrand Buma en senator Marnix van Rij de enigen die het voornemen hartstochtelijk verdedigen. Buiten VVD-premier Mark Rutte zijn er bovendien weinig liberalen die een lans breken voor de maatregel. Volgens Rutte is die echter noodzakelijk om ervoor te zorgen dat Nederland aantrekkelijk blijft als vestigingsland voor multinationals. Critici betwijfelen daarentegen of afschaffing effectief zal zijn.
Koopkracht
Het kabinet en de leiders van de vier coalitiepartijen moesten het ook nog eens worden over de koopkrachtplaatjes. ,,Mensen gaan er volgend jaar in koopkracht op vooruit en dat plaatje ziet er denk ik goed uit”, zei D66-leider Alexander Pechtold na afloop van het overleg.
Het laatste coalitieoverleg vond plaats op het ministerie van Financiën. Het kabinet sloot hiermee twee weken van onderhandelingen af over de begroting, die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd.
NOS 30.08.2018 Het afschaffen van de dividendbelasting wordt breed gedragen, maar voorstanders komen nauwelijks aan het woord in de media, stelt Unilever-topman Paul Polman. Hij reageert daarmee voor het eerst op de toenemende kritiek op het kabinetsbesluit.
Unilever besloot onlangs het hoofdkantoor te vestigen in Rotterdam. Het afschaffen van de dividendbelasting speelde daarbij een rol. Aandeelhouders bepalen eind oktober of de verhuizing doorgaat.
“Het is niet interessant voor de kranten, maar mondiaal is de tendens dat de dividendbelasting naar beneden gaat. In de krant is het leuker als een vliegtuig neerstort, dan wanneer het blijft vliegen. Mensen aanspreken die het een goede maatregel vinden is geen nieuws.”
Volgens Polman past het afschaffen van de dividendbelasting bij een goed investeringsklimaat:
Volgens Polman is het goed dat Nederland de maatregel doorvoert. “Het is een dubbele belasting, andere landen hebben het niet. Daardoor hebben sommige bedrijven ervoor gekozen naar die landen te gaan. Voor aandeelhouders die nu ergens geen belasting betalen en dat in de toekomst wel zouden moeten doen, is een land minder interessant.”
Polman deed zijn uitlatingen bij de aanbouw van een nieuw voedselresearchcentrum van Unilever bij Wageningen University. De bouw van het Foods Innovation Centre moet mei volgend jaar klaar zijn en kost 100 miljoen euro.
Het centrum onderstreept volgens Polman het belang van multinationals voor Nederland. “We werken samen met zo’n 4200 kleinere bedrijven in Nederland en jaarlijks investeert Unilever ongeveer 1 miljard euro in Nederland. Dat is natuurlijk veel meer dan je normaal zou doen als je een gewoon bedrijf zou zijn geweest”, aldus de Unilever-topman.
Rotterdam
Premier Rutte verdedigde de afschaffing door te zeggen dat Nederlandse multinationals nu aantrekkelijker zijn voor buitenlandse beleggers. Shell en Unilever lobbyden al jaren voor het afschaffen van de dividendbelasting. De maatregel was ook van invloed bij het besluit van Unilever om het hoofdkantoor te vestigen in Rotterdam en niet in Londen.
Vorige week werd echter bekend dat de afschaffing onder Britse beleggers helemaal geen issue is, zo verzekerde Rients Abma, directeur van de Nederlandse vereniging voor institutionele beleggers. Een week daarvoor werd duidelijk dat het afschaffen van de dividendbelasting mogelijk 600 miljoen euromeer kost dan eerder werd gedacht.
Het kabinet heeft overigens nog geen akkoord bereikt over de begroting voor volgend jaar. Het voornaamste punt van discussie is afschaffen van de dividendbelasting en het dekken daarvan.
NOS 30.08.2018 Het is zo goed als zeker dat het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting minder wordt verlaagd dan was afgesproken. Volgens het regeerakkoord gaat het tarief van 25 naar 21 procent. Het ziet ernaar uit dat de coalitie daar 22 procent van wil maken.
De maatregel is bedoeld om de extra kosten op te vangen die gepaard gaan met het afschaffen van de dividendbelasting.
Het overleg tussen de regeringspartijen is nog niet klaar, ook omdat de partijen nog meer maatregelen willen nemen. Daarover zijn ze het nog niet eens zijn.
Problemen
Vanochtend was er overleg over de begroting tussen de fractievoorzitters van de regeringspartijen en de top van het kabinet. Voor vanavond staat er weer zo’n bijeenkomst op het programma. Tussendoor was ook een ‘gewone’ begrotingsvergadering van het kabinet.
De hoofdrolspelers willen er weinig over kwijt. Op de vraag waarom de besprekingen zo lang duren antwoordde D66-leider Pechtold wel dat er “nogal wat wensen, vragen en ook problemen liggen”.
Minister Hoekstra van Financiën zei dat hij “realistisch en optimistisch” is over het verloop van de begrotingsgesprekken. “We lopen het proces netjes af.”
Begrotingsregels
Bij de begrotingsonderhandelingen blijft het schrappen van de dividendbelasting en dan vooral de dekking van die maatregel het belangrijkste discussiepunt.
Er is van veel kanten kritiek op het verdwijnen van deze belasting, een voorstel dat is afgesproken in het regeerakkoord. Twee weken geleden werd duidelijk dat de maatregel mogelijk 600 miljoen euro meer kost dan eerder werd gedacht.
Dat heeft te maken met de Haagse begrotingsregels: omdat de economie goed draait, wordt er meer dividendbelasting betaald, een ‘meevaller’. Maar de meevaller verdwijnt door het afschaffen van de dividendbelasting en de begrotingsregels schrijven voor dat dit moet worden gecompenseerd via een hogere belasting ergens anders.
De discussie spitst zich nu dus toe op wie voor de kosten moet opdraaien. Behalve over een minder grote verlaging van de vennootschapsbelasting wordt ook gepraat over afschaffing van de renteaftrek op ‘coco’s’ (bufferobligaties).
NU 30.08.2018 Er ligt bij het kabinet een oplossing op tafel om de tegenvaller rond de afschaffing van de dividendbelasting op te lossen. Vooral banken en bedrijven die veel energie gebruiken gaan ervoor opdraaien.
Dat bevestigen bronnen na berichtgeving van het AD. De fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie praten donderdagavond verder over de begroting van volgend jaar.
Naast de tegenvaller van de dividendbelasting is het koopkrachtplaatje het andere onderwerp waarover nog overeenstemming bereikt moet worden.
Door de sterke economie kost de afschaffing van de dividendbelasting een half miljard extra. Volgens het plan van de coalitie moeten bedrijven die veel energie gebruiken, zoals die in de chemische industrie, hiervan 200 miljoen euro opbrengen.
Hogere banken- en winstbelasting
Verder zou de bankenbelasting met 40 miljoen euro verhoogd worden en wordt 100 miljoen gebruikt van de opbrengst van de afschaffing van de renteaftrek op converteerbare obligaties.
Volgens het AD ligt er ook nog een plan op tafel om de winstbelasting voor grote bedrijven minder dan gepland te verlagen. In de huidige plannen zou de vennootschapsbelasting van 25 naar 21 procent verlaagd worden, maar dit zou nu ook rond de 22 procent worden.
Unilever nog steeds voor afschaffen dividendbelasting
Unilever-topman Paul Polman benadrukte donderdag opnieuw voor het afschaffen van de dividendbelasting te zijn. Het voedingsmiddelenconcern is een van de grote ondernemingen die hier al langere tijd voor gelobbyd heeft.
Polman zei tijdens een toespraak in Wageningen dat Unilever belangrijk voor de Nederlandse economie is en dat ook veel kleinere bedrijven hiervan profiteren. “Veel van die bedrijven zijn hier vertegenwoordigd. Het is de ruggengraat van de Nederlandse economie”, aldus de bestuurder.
Elsevier 29.08.2018 De verontwaardiging over de nadere afschaffing van de dividendbelasting is begrijpelijk en terecht, zeggen diverse vooraanstaande politici van de coalitiepartijen. Maar dat verandert de noodzaak niet, houden premier Mark Rutte (VVD) en andere coalitiepartijen vol. Opmerkelijk, nu ook bekend wordt dat veel grote bedrijven de voordelen van het plan niet zien.
‘De opwinding over de dividendbelasting is niet onterecht,’ zei minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier Kajsa Ollongren (D66) dinsdag bij Dit is de dag van NPO Radio 1. Onder meer omdat de maatregel duurder uitpakt dan verwacht – 2 miljard euro in plaats van 1,4 miljard dankzij de aantrekkende economie – zijn oppositiepartijen en veel burgers niet te spreken over de afschaffing. ‘Ik begrijp het sentiment,’ aldus Ollongren.
Volgens de D66-minister lijkt het afschaffen van de taks op een ‘cadeautje voor grote bedrijven die het niet per se moeilijk hebben,’ maar zal het besluit bedrijven in Nederland houden, waardoor het land ‘concurrerend’ blijft. Dat zou gunstig zijn voor de financiële positie van veel Nederlanders, meent het kabinet.
Veel beursgenoteerde bedrijven en beleggers betwijfelen nut afschaffing
Maar veel grote beursgenoteerde bedrijven en buitenlandse beleggers zien nauwelijks de voordelen van het plan, blijkt uit een rondgang van het Financieele Dagblad (FD) langs vooraanstaande AEX-bedrijven. Zo zeggen chipmachinefabrikant ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak dat de dividendtaks ‘geen rol speelt bij de afweging van hun plannen,’ terwijl ING Bank er geen mening over heeft en weinig met beleggers spreekt over het belastingplan. Ook Philips zegt er neutraal in te staan.
Deze week in Elsevier Weekblad
Wanneer gaat kabinet-Rutte III eens leveren?
Uit de reactie van grote beleggers blijkt eenzelfde beeld. Het Amerikaanse BlackRock, ’s werelds grootste vermogensbeheerder en tevens de grootste aandeelhouder van Shell Unilever, noemt het al dan niet afschaffen van de dividendbelasting tegenover het FD ‘geen belangrijke overweging’ bij beleggingsbeslissingen. Volgens de krant steunen alleen Shell, Unilever en AkzoNobel – die bij het kabinet- Rutte III lobbyden om de taks afgeschaft te krijgen – het plan.
Coalitie verdedigt plan tegen wil en dank: ‘Bizarre maatregel op zichzelf’
Toch piekeren de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er niet over om alsnog af te zien van het plan. Afgaande op de publieke verantwoording van de politici lijkt dat soms tegen wil en dank. ‘De afschaffing van de dividendbelasting is natuurlijk een bizarre maatregel op zichzelf. Belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders doet niemand voor zijn lol,’ zei Rutte vorige week al. Maar, benadrukte de premier, ‘ons land zou echt armer worden, echt banenverlies hebben als we dit soort maatregelen niet nemen’.
Ook de verdediging van D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold was weinig overtuigend: ‘Het blijkt dat de maatregel moeilijk uitlegbaar is, maar hij past in een groter plaatje.’ Vicepremier Hugo de Jonge (CDA) zei dat het lastig is om deze maatregel uit te leggen, ‘maar lastiger zou het zijn om te moeten uitleggen: deze bedrijven zijn verdwenen, on ourwatch, en we hebben niet gedaan wat we eraan konden doen’.
ChristenUnie is tegen, maar steunt plan omdat kabinet anders zou vallen
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers reageerde vrijdag in een openhartig relaas op Facebook dat hij veel boze en verontwaardigde berichten heeft gekregen over de afschaffing van de dividendbelasting. Zijn partij is tegen, schrijft Segers onomwonden. Maar het staat nu eenmaal in het Regeerakkoord, benadrukt hij: ‘Van dat akkoord moesten wij de nadelen enerzijds en de winst anderzijds óók wegen. Een akkoord waarbij wij de afschaffing van de dividendbelasting moesten slikken, terwijl de andere partijen soms weer moesten slikken bij de winstpunten van de ChristenUnie.’
Ik heb jullie mails van de afgelopen dagen over de afschaffing van de dividendbelasting goed gelezen. Ik heb jullie tweets met bezwaren langs zien komen. De artikelen met het advies om deze belasting niet af te schaffen zijn me zeker niet ontgaan. En nu besluitvorming over het nieuwe belastingplan gaande is, wil ik jullie een paar van mijn overwegingen meegeven.
Ik wil me ook verantwoorden. Ik ben namelijk niet een soort politieke CEO, maar een volksvertegenwoor…
Volgens Segers, die in zijn Facebook-bericht alle ‘winstpunten’ opnoemt die hij in het Regeerakkoord heeft weten te bereiken, zou het kabinet vallen als hij een halszaak maakt van het terugdraaien van de afschaffing van de dividendtaks. ‘En dan geldt dat mijn “ja”, ja” is, toen en nu. Een “ja” tegen een per saldo mooi Regeerakkoord, maar wel inclusief die beruchte meloen. Wat ik daarom niet wil doen, is mijn woord breken en deze coalitie – vanwege een vorig jaar voorgenomen besluit – beëindigen.’
Meeste Nederlanders tegen, ‘teleurgestelde VVD mist Oranjegevoel’
Anderhalve week geleden bleek uit een peiling van Maurice de Hond dat maar 16 procent van de Nederlanders de afschaffing steunt, maar toch denkt de VVD niet dat er veel ophef over het besluit zal ontstaan. ‘Volgend jaar heeft niemand het er meer over,’ citeerde De Telegraaf een (anonieme) minister van de partij. Die zou bovendien teleurgesteld zijn dat er in media ‘een Oranjegevoel’ zou ontbreken.
Ruim een maand geleden, in een interview in het zomernummer van Elsevier Weekblad, zei VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff dat kritiek op het afschaffen van de taks louter is bedoeld om premier Rutte te beschadigen. ‘Stampij. Stampij. Actie Beschadiging Lijsttrekker VVD.’
Het kabinet bezweert dat het de rekening voor de belastingverlaging voor buitenlandse aandeelhouders van grote bedrijven als Unilever en Shell niet bij de burger wil neerleggen. Op Prinsjesdag (dinsdag 18 september) presenteert de regering een nadere verantwoording van het plan.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NU 29.08.2018 Gezaghebbende buitenlandse bedrijven en beleggers zien amper voordelen aan het afschaffen van de dividendbelasting. Naast de bedrijven die eerder steun uitspraken, zoals Shell, Unilever en AkzoNobel, is er weinig animo voor het kabinetsvoorstel te vinden.
Dat blijkt woensdag uit een rondgang van het Financieele Dagblad (FD) onder de begunstigden van de omstreden maatregel.
Het voornemen van het kabinet stuit de laatste weken op steeds meer verzet. In eerste instantie zou het voorstel van het kabinet 1,4 miljard euro per jaar gaan kosten. Maar door de gunstige economie is het prijskaartje inmiddels gestegen naar 2 miljard euro.
Het FD sprak woordvoerders van buitenlandse beleggers en grote bedrijven als chipmachinemaker ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak. De bedrijven zeggen dat het wel of niet afschaffen van de dividendbelasting in Nederland geen invloed heeft op hun toekomstplannen.
Keuze tot beleggen hangt af van prestaties bedrijven
De keuze om te beleggen in Nederlandse bedrijven hangt vooral af van de prestaties en de vooruitzichten van de ondernemingen. Ook het Amerikaanse BlackRock, de grootste aandeelhouder van Shell en Unilever, zegt dat de dividendbelasting “geen belangrijke overweging is” bij grote beslissingen.
Voor Unilever heeft de voorgenomen afschaffing wel invloed. Dit bedrijf besloot eerder dit jaar zijn hoofdkantoor naar Nederland te verhuizen vanwege het kabinetsvoornemen om de dividendbelasting af te schaffen. Overigens moeten de aandeelhouders dit plan nog wel goedkeuren.
Rutte ‘voelt in zijn vezels’ dat zijn ‘bizarre plan’ goed is
Premier Mark Rutte wijst met de verdediging van zijn maatregel steeds naar buitenlandse bedrijven en beleggers die vanwege de dividendbelasting Nederland minder aantrekkelijk zouden vinden om zich te vestigen. Rutte heeft erkend dat het “een bizar plan is”, maar hij voelt “tot in zijn diepste vezels” dat het goed is voor de werkgelegenheid.
De oppositie mist de feitelijke onderbouwing van deze stelling en keert zich fel tegen de plannen. Ook de Rabobank stelt dat de werkgelegenheid niet gebaat is bij de afschaffing en de mkb-bedrijven vrezen dat zij de rekening mogen gaan betalen voor het plan.
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers waarschuwt dat het kabinet valt als de dividendbelasting niet wordt afgeschaft. Hij zei dit in een reactie op de toenemende kritiek van zijn achterban op het plan.
AD 29.08.20218 Grote beursgenoteerde bedrijven en buitenlandse beleggers zien nauwelijks voordelen in de afschaffing van de dividendbelasting. Uit een rondgang langs vooraanstaande AEX-bedrijven en grote, vooral Britse beleggers blijkt dat er onder deze begunstigden van de maatregel geen uitgesproken steun te vinden is voor het plan, meldt het FD.
Dat Shell, Unilever en AkzoNobel het voorstel steunen is volgens de krant bekend; zij hebben gelobbyd om de belasting afgeschaft te krijgen. Andere bedrijven en beleggers zien de noodzaak niet. Chipmachinemaker ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak zeggen dat de dividendtaks geen rol speelt bij de afweging van hun plannen. Philips zegt er neutraal in te staan.
Voor het Amerikaanse BlackRock, met een belegd vermogen van $ 6.317 miljard ’s werelds grootste vermogensbeheerder en tevens grootste aandeelhouder van Shell en Unilever, is dividendbelasting ,,geen belangrijke overweging” bij het nemen van beleggingsbeslissingen.
NU 29.08.2018 De SGP overweegt het kabinetsbesluit om de dividendbelasting af te schaffen niet te steunen. Daarmee zou de regering volkomen alleen komen te staan bij de verdediging van de maatregel, omdat de rest van de oppositie ook tegen is. Dat melden bronnen binnen de SGP aan NU.nl.
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie konden tijdens de Kamerdebatten over het onderwerp op steun van de SGP rekenen, maar de oppositiepartij wacht inmiddels tevergeefs op een gegronde onderbouwing.
“Het is een moeras geworden waar de partijen steeds dieper in zakken”, zegt een betrokkene over de politieke discussie.
Het enthousiasme binnen de SGP voor de maatregel was al niet groot en dat is er de laatste maanden alleen maar minder op geworden, zo klinkt de onvrede binnen de partij.
Het officiële partijstandpunt luidt dat er pas een besluit wordt genomen op Prinsjesdag als alle stukken voor het afschaffen van de dividendbelasting openbaar zijn.
“Wij schorten ons oordeel op tot we de daadwerkelijke beraadslagingen over dit onderwerp aan de orde hebben, later dit jaar”, zei SGP-leider Kees van der Staaij in een recent debat over de dividendtaks.
Maar binnen de partij vraagt men zich inmiddels af welke argumenten er nog boven kunnen komen drijven die verdere steun rechtvaardigt.
Kabinet heeft kleinst mogelijke meerderheid
De coalitie heeft de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede Kamer van 76 zetels. Maar een oproep van GroenLinks tijdens het debat over de regeringsverklaring van begin november vorig jaar om af te zien van het plan, werd toch verworpen door 79 Kamerleden. De driemansfractie van de SGP stemde met de regering mee.
Ook in de debatten die volgden, hoefde de coalitie niet te vrezen dat moties die de dividendmaatregel van tafel veegden, zouden stranden op slechts één zetel verschil omdat ze op de SGP’ers konden rekenen.
Met name premier Mark Rutte verdedigt de maatregel. Het is inmiddels geen geheim meer dat zijn partij, de VVD, met het voorstel op de proppen kwam tijdens de kabinetsformatie. De kosten werden aanvankelijk geraamd op 1,4 miljard euro per jaar, maar omdat de economie groeit, en dus ook de belastinginkomsten stijgen, loopt dat bedrag vermoedelijk op tot 2 miljard euro.
‘Laatste ontwikkelingen maken discussie alleen maar ingewikkelder’
Buitenlandse beleggers in Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen, de groep die hiervan zou profiteren, laten inmiddels doorschemeren dat de maatregel voor hen niet genomen had hoeven worden.
“De laatste ontwikkelingen maken de discussie alleen maar ingewikkelder”, aldus een anonieme SGP’er. “De coalitie moet met een oplossing komen.”
De regering beweert dat afschaffing van de dividendbelasting nodig is voor een beter vestigingsklimaat (en daarmee goed is voor de werkgelegenheid) en om Nederlandse bedrijven beter te beschermen tegen buitenlandse overnames. Maar feitelijke onderbouwing hiervoor ontbreekt.
Rutte heeft het inmiddels over ‘irritante maatregel’
Rutte heeft het inmiddels over een “irritante maatregel” en geeft toe niet in “absolute zekerheden te verkeren” of het plan inderdaad het gewenste effect zal hebben.
Het afschaffen van de dividendbelasting gaat pas in per 2020, maar wordt al opgenomen in de begroting voor volgend jaar. Het kabinet onderhandelt momenteel over die begroting en publiceert de stukken op Prinsjesdag (18 september).
NOS 29.08.2018 De kans bestaat dat de SGP het kabinetsplan voor afschaffing van de dividendbelasting niet gaat steunen. De partij vindt de maatregel zeer kostbaar en vraagt zich af of het doel – het behouden en aantrekken van internationale bedrijven – wel wordt gehaald. “We zullen duidelijk tot tien tellen voor we er ja tegen zeggen”, zegt een woordvoerder van de SGP.
Hij bevestigt berichtgeving op NU.nl dat de oppositiepartij overweegt tegen het omstreden plan te stemmen. De SGP helpt met enige regelmaat het kabinet aan een bredere steun en het kabinet-Rutte III kan dat wel gebruiken: de coalitie heeft met 76 zetels de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede Kamer. De andere oppositiepartijen hebben al gezegd dat ze het voorstel niet zullen steunen. Het afschaffen van de belasting kost mogelijk 2 miljard euro, 600 miljoen euro meer dan eerder werd gedacht.
Aarzelingen
De SGP was tot nu toe al niet enthousiast, maar zegt nu dat er “gaandeweg de tijd” steeds meer kritische vragen zijn gekomen. “We hebben echt aarzelingen”, zegt de woordvoerder van partijleider Van der Staaij. “Het gaat om enorme bedragen en de opbrengst is allerminst zeker.” De twijfel is ook gegroeid omdat sommige bedrijven zich ook openlijk afvragen of de maatregel wel werkt.
Een definitief standpunt neemt de SGP pas in na het politieke debat over het plan, dat op Prinsjesdag wordt gepresenteerd.
Het kabinet wil de maatregel, ondanks de groeiende kritiek, wel doorvoeren, zo hebben diverse bewindslieden en coalitiepartijen de afgelopen dagen gezegd.
We zullen duidelijk tot tien tellen tot we er ja tegen zeggen, aldus Woordvoerder van SGP-leider Van der Staaij.
De andere oppositiepartijen verzetten zich al maanden tegen de afschaffing van de dividendbelasting. Ze vinden dat het kabinet te veel doet voor de grote Nederlandse multinationals, zoals Shell en Unilever. Er is volgens hen ook geen wetenschappelijk bewijs dat de maatregel daadwerkelijk goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
AD 29.08.2018 Drie regeringspartijen willen de bezuinigingen op de publieke omroep voor het komende jaar verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken.
Daarmee zou de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) voor 2019 de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Betrokkenen benadrukken dat een definitief besluit nog niet is genomen. Het is een onderdeel van de begrotingsonderhandelingen die nu worden gevoerd. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO minder hoeft te snijden dan zij gisteren aankondigde.
Het initiatief voor een eenmalige bijdrage komt van het CDA, melden bronnen, en krijgt steun van D66 en ChristenUnie. De drie zouden de NPO daarmee meer tijd willen geven om werk te maken van een toekomstbestendige publieke omroep.
Te laat
Daarvoor is het volgens de VVD, die ‘echt niet met een zak geld wil klaarstaan’, te laat. ,,We hebben al zo vaak gevraagd: wees transparant over de uitgaven, leg nou eens een toekomstplan neer, focus op de kerntaken en kijk welk materiaal je al op de plank hebt liggen”, zegt Kamerlid Dilan Yesilgöz.
Met steun van oppositiepartijen in de Tweede Kamer zou het voorstel toch een meerderheid kunnen krijgen.
NU 28.08.2018 Rabobank-econoom Nic Vrieselaar ziet het nut er niet van in dat de dividendbelasting per 2020 wordt afgeschaft. De werkgelegenheid is er volgens Vrieselaar in ieder geval niet bij gebaat. “Ik zou het niet doen”, zegt Vieselaar dinsdag tegenNPO Radio 1.
Vanuit het kabinet en de coalitiepartijen wordt de omstreden maatregel steeds verdedigd met het argument dat het goed is voor het internationale vestigingsklimaat en Nederlandse multinationals minder kwetsbaar worden voor buitenlandse overnames.
Maar de Rabobank-econoom denkt dat er betere manieren zijn om dat te bevorderen. Daarbij denkt Vieselaar aan lagere werkgeverslasten op arbeid.
“Goede Nederlandse werknemers worden dan ook voor buitenlandse bedrijven goedkoper. Daar hebben we de afschaffing van de dividendbelasting niet voor nodig.”
Rekening voor kabinet loopt steeds verder op
De rekening voor het kabinet loopt ook steeds verder op naarmate de economie verder aantrekt. Hogere groei betekent immers ook hogere belastinginkomsten.
Aanvankelijk werd er rekening mee gehouden dat de schatkist ieder jaar 1,4 miljard euro misloopt door de afschaffing van de dividendbelasting. Die rekening loopt waarschijnlijk op naar 2 miljard euro. Vrieselaar: “Daar hadden we andere leuke dingen van kunnen doen.”
Het is bekend dat met name buitenlandse overheden en buitenlandse beleggers in Nederlandse bedrijven profiteren van de maatregel.
Geen relatie dividendtaks en koopkracht
De Rabobank denkt overigens niet dat de koopkracht toeneemt als de 2 miljard euro aan gederfde inkomsten aan loonsverhoging wordt besteed.
Terwijl de Nederlandse economie afgelopen jaar met 2,9 procent groeide, stegen de cao-lonen met 1,4 procent. Net genoeg om boven de inflatie van 1,3 procent uit te komen, concludeerde de Rabobank maandag in een eigen studie.
De overheid volgt doorgaans de loonontwikkeling van de markt. Een relatie tussen het afschaffen van de dividendbelasting en de koopkracht is daarom niet aan te tonen, aldus Vrieselaar.
Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht voor volgend jaar een koopkrachtstijging voor bijna alle inkomensgroepen. Er zijn uiteraard veel verschillen als de cijfers beter worden bestudeerd. Het kabinet overlegt momenteel over de begroting voor volgend jaar en kijkt of zij wat aan het CPB-beeld willen veranderen.
Op Prinsjesdag worden de stukken voor 2019 bekendgemaakt.
NOS 28.08.2018 CDA, ChristenUnie en D66 willen de bezuinigingen voor de publieke omroep eenmalig verzachten. Bronnen melden aan de NOS dat de drie coalitiepartijen daarvoor eenmalig rond 30 miljoen euro willen uittrekken. Daarmee zou ongeveer de helft van het tekort bij de publieke omroep worden gecompenseerd.
Als de politiek niets doet, moet de NPO volgend jaar door tegenvallende reclame-inkomsten 62 miljoen euro bezuinigen. Vandaag maakte de NPO bekend hoe ze dat wil opvangen.
Frans Klein, directeur Video bij de NPO, geeft uitleg over de plannen:
Het extra bedrag van rond 30 miljoen zou eenmalig zijn zodat de omroep langer de tijd heeft om zichzelf “toekomstbestendig” te maken. De coalitiepartijen onderhandelen deze week nog over de begroting voor komend jaar, die ze op Prinsjesdag bekend maken.
Het extra geld is volgens betrokkenen nog geen gelopen race: de VVD voelt er weinig voor.
NOS 28.08.2018 Als Den Haag de aangekondigde bezuiniging van 62 miljoen euro doorzet, zal de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) niet bezuinigen op de journalistiek. Het NOS Journaal en Nieuwsuur worden bijvoorbeeld ontzien. Dat zei directeur Video Frans Klein bij de presentatie van de programmering voor het komend seizoen.
Toch komen er ingrijpende veranderingen bij een paar gezichtsbepalende journalistieke programma’s. Zo verdwijnt Brandpunt van de televisie en wordt het actualiteitenprogramma online voortgezet. Zembla, Andere Tijden en Tegenlicht verliezen een aanzienlijk deel van hun zendtijd.
De NPO hoopt nog steeds dat de bezuinigingen kunnen worden afgewend, maar heeft zich samen met de omroepen wel voorbereid op slecht nieuws op Prinsjesdag. Klein: “Welke keuzes we ook maken, ze zullen pijnlijk zijn en op ingrijpende wijze de programmering raken. Sommige tv-titels krijgen de vraag of ze voor minder kunnen worden gemaakt. Dat gaat dus ten koste van de kwaliteit.”
De vier pijlers van de publieke omroep – journalistiek, kinderprogrammering, drama en documentaires – zullen worden ontzien, maar het geld moet volgens Klein wel ergens vandaan komen.
“Dan komt de zomerprogrammering ter discussie. Met nieuwe zomerprogramma’s zoals M en het boekenprogramma Moby Dick van Matthijs van Nieuwkerk stoppen we. Ook verdwijnen er in de dag-tv programma’s voor ouderen. En we zullen over de hele linie kijken of de vooravond wat soberder kan en we kunnen op NPO 3 minder dagen volwaardig programmeren. Meer herhalingen en meer aankoop. De kwaliteit van de hele programmering komt dus verder onder druk, maar we gaan moedig voorwaarts.”
Lastig
Shula Rijxman, voorzitter van de raad van bestuur van de NPO, legt de nadruk op het vernieuwingsbeleid van de NPO. “Dat zijn soms lastige beslissingen, want mooie programma’s verdwijnen of zijn iets minder vaak te zien. Op die manier maken we plaats voor nieuwe journalistieke formats, ideeën en talent, om alle geledingen in de maatschappij een plek te geven.”
De NPO is op televisie marktleider met een bereik van 85 procent. Maar dat is volgens Rijxman geen reden om achterover te leunen. “Mooi niet. We blijven vernieuwen, ook om die overige 15 procent van Nederland beter te bereiken. Daarom komen we later in het seizoen met een pitch voor iedereen met een goed programma-idee.”
De positie van marktleider is geen reden om achterover te leunen. Mooi niet, aldus Shula Rijxman, NPO
Komend seizoen profileert NPO 1 zich nog meer als nationale zender met aandacht voor het Rembrandtjaar, de provinciale en Europese verkiezingen en de herdenking van D-Day.
NPO 2 ziet volgens Frans Klein zijn kijkers vergrijzen en de kijkcijfers dalen. “Dat vraagt om nieuwe vertelvormen en nieuwe generaties aanspreken.” De zender wordt nog meer de plek voor verdiepende journalistiek en verhalende documentaires.
Peuter- en kleuterkanalen Zapp en Zappelin blijven op NPO 3, samen met komedie, drama, satire en absurde humor. De zender blijft gelden als kweekvijver voor vernieuwende programma’s.
Dagboeken
De NPO presenteerde verder een selectie van de programma’s die komend seizoen te zien zijn, zoals het EO-programma Een klas vol ouders. Zestien volwassenen volgen daarin twee maanden lang de lessen van groep acht, en onderzoeken of er niet te veel van de kinderen wordt gevraagd.
Ook How To Be Gay, een serie waarin Margriet van der Linden onderzoekt hoe in andere landen wordt gedacht over homoseksualiteit, is vanaf dit najaar te zien. De NTR brengt Lief dagboek, waarin mensen voorlezen uit dagboeken die ze in hun puberteit schreven. En Omroep MAX kijkt in Door andere ogen naar de levens en carrières van spraakmakende personen uit de wereld van sport, politiek, cultuur en amusement.
In de Week tegen Pesten, half september, is de transmediale dramaserie Kappen nou te zien bij de KRO-NCRV. De serie volgt Jesse in zijn eerste week op een nieuwe school. Op Instagram is Jesse ook de hele dag te volgen en confronteert hij zijn volgers met zijn dilemma’s.
Klem en Loïs
Vanaf 13 september is het langverwachte tweede seizoen van Klem(BNN/VARA) te zien en in oktober begint de driedelige thrillerserie Loïs, gebaseerd op de boeken van Simone van der Vlugt. Hoofdpersoon is een rechercheur van de Alkmaarse politie.
Een compleet overzicht van de programmering voor komend seizoen staat op npo.nl/tvseizoen1819.
NOS 28.08.2018 De verwachte bezuinigingen op de Nederlandse Publieke Omroep zullen de journalistiek niet gaan raken, zegt Frans Klein, directeur Video bij de NPO. Maar toch zullen programma’s als Zembla, Tegenlicht en Andere Tijden minder afleveringen krijgen en verdwijnt onderzoeksprogramma Brandpunt van de televisie naar online.
“Het is een dubbele boodschap naar de programmamakers”, zegt Thomas Bruning van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). “Er moeten wel degelijk journalistieke programma’s zich proberen te redden met minder budget. Het is leuk om te zeggen dat er niet bezuinigd wordt op de journalistiek, maar uiteindelijk gaan de programmamakers dit wel voelen.”
Hans Laroes, hoofdredacteur Journalistiek bij KRO-NCRV, is blij met de uitspraken van Klein, mits ze waar zijn. “Ik zou nu zeggen: show me the money! Ik hoor graag dat hij dit zegt, maar ik wil wel zien dat het ook wordt waargemaakt. Laten we het dan samen doen.”
Online koers
Volgens de NPO zijn de veranderingen, bijvoorbeeld in bovengenoemde programma’s, geen gevolg van bezuinigingen maar een verschuiving naar online. Televisie is niet meer alles, de focus verlegt zich langzaam. “De verdeling wordt ongeveer 80/20, we blijven wel fors aan de kant van de lineaire netten”, vertelt Klein, eerst directeur Televisie, nu directeur NPO Video, tijdens de presentatie.
In deze video vertelt Klein over de plannen van de NPO:
Maar de verschuiving betekent wel dat sommige televisieprogramma’s verloren gaan of op een andere manier gemaakt gaan worden. “We gaan naar andere platforms. Onze oudere kijkersgroep is de belangrijkste, daar nemen we geen afstand van. Maar onze nieuwe doelgroepen zitten op online, dus moeten we op nieuwe manieren verhalen gaan maken”, zegt Gijs van Beuzekom, netmanager van NPO 2. Laroes is blij met de nieuwe online koers. “We zijn er helemaal klaar voor. KRO-NCRV is een experimentele omroep. Het is doodzonde dat Brandpunt+ verdwijnt, maar we willen graag een partner in innovatie zijn.”
Ook Stan van Engelen, hoofdredacteur Media VPRO, is teleurgesteld. “We staan als VPRO achter het streven van de NPO om ruimte te maken voor journalistieke vernieuwing en om nieuwe doelgroepen te bereiken. Daar werken we ook graag aan mee. Maar we vinden het uitermate jammer dat die ruimte moet komen uit een bezuiniging op VPRO Tegenlicht, een programma dat vernieuwing aan alle kanten omarmt.”
Daarom hoopt de VPRO nog altijd dat als de bezuinigingen minder hoog uitvallen er niet te hard ingegrepen wordt in het programma.
We staan tegenover elkaar in plaats van dat we samenwerken, aldus Hans Laroes.
In NPO Start, het voormalige Uitzending Gemist, wordt geïnvesteerd. Onder leiding van vier zogenoemde hoofdredacteuren, onder wie openwaterzwemmer Maarten van der Weijden, presentatoren Margriet van der Linden, Dionne Stax en Matthijs van Nieuwkerk, wordt ingezet op films, drama en series. Zij tippen hun favoriete programma’s aan kijkers van NPO Start.
De online koers is dan ook niet het probleem, zeggen Laroes en Bruning. Wel zijn de twee het met elkaar eens dat de samenwerking tussen omroep en publieke omroep beter moet worden. “We staan tegenover elkaar in plaats van dat we samenwerken”, zegt Laroes. “We proberen er niet samen uit te komen. We hebben de formele vergaderingen wel, maar het is niet het ideale systeem.” Volgens Bruning voelt de NPO zich niet verantwoordelijk voor de redacties. “De programmamakers zijn de dupe, want de publieke omroep wijst naar de omroep en andersom.”
Daarom is Bruning bang dat de ervaring en continuïteit van de journalistieke redacties door bezuinigingen toch verloren gaat, wat Klein ook zegt. “Dat er wordt geïnvesteerd in een nieuw platform wil niet zeggen dat de ‘oude’ redactie niet goed genoeg is. Waarom zou je de bestaande redacties niet gebruiken voor vernieuwing? Ik ben bang dat dit niet gaat gebeuren en dat er veel ontslagen gaan vallen.” Volgens Klein wordt bij de nieuwe verschuiving juist de onderzoeksjournalistiek versterkt. “Alleen gebeurt dit niet alleen op televisie. We versterken het juist integraal.”
Minder amusement?
Ook de amusementsprogramma’s op de zenders van de publieke omroep worden niet gekort, zegt Klein. “Dat wordt me steeds gevraagd: waarom niet bezuinigen op amusement? Maar amusement is 5 procent van ons budget. Daar is het budget al enorm op teruggegaan.” Daarnaast worden de kinderprogrammering, drama en documentaires gespaard.
De bezuinigingen, of de “dreigende bezuinigingen” zoals de NPO ze noemt, zullen wel te merken zijn in de zomerprogrammering en de programmering overdag. De kijker kan dan rekenen op meer herhalingen, minder dagtelevisie voor ouderen en meer aangekochte producties in het buitenland.
AD 27.08.2018 De koopkracht van werkende Nederlanders valt mogelijk minder hoog uit dan het kabinet verwacht. Daarvoor waarschuwen economen van de Rabobank in een vandaag verschenen rapport. Als er niet wordt ingegrepen, hoeven Nederlanders ‘niet op fraaie koopkrachtplaatjes te rekenen’ bij Prinsjesdag.
Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III, aldus Economen Rabobank.
De Nederlandse economie groeide het afgelopen jaar met 2,9 procent, maar de lonen slechts met 1,4 procent. Daarmee weten de cao-lonen maar net boven de inflatie van 1,3 procent te blijven. Dat is opmerkelijk, aangezien er meer werk is en de werkloosheid daalt. Problemen met het vinden van personeel zou de salarissen juist een flinke zet omhoog moeten geven.
‘Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III: zonder loongroei is het nog maar de vraag hoe gunstig de koopkrachtplaatjes zullen zijn die het ‘de gewone, normale Nederlander’ met Prinsjesdag voorschotelt’, aldus het economisch bureau van de bank in het rapport, dat zich naar eigen zeggen daarom genoodzaakt voelt de discussie over de loonstijging aan te gaan.
Volgens de economen is onder meer de toegenomen automatisering en digitalisering verantwoordelijk voor het achterblijven van de lonen. Lonen voor bijvoorbeeld productie- en administratief werk staan door die technische ontwikkelingen onder druk.
Daarnaast is er weliswaar werk genoeg op dit moment, maar wordt dat in toenemende mate ingevuld door de buitenlandse beroepsbevolking. Zo kunnen bedrijven bepaalde productieprocessen verplaatsen naar lagelonenlanden. Ook verhuizen meer mensen binnen de Europese Unie, zoals Spanjaarden en Grieken, naar Nederland voor werk. Daardoor hebben ondernemers meer keuze bij het aannemen van personeel.
Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, aldus Economen Rabobank.
Het kabinet zou dan ook maatregelen moeten treffen om de nettolonen te laten stijgen, stellen de economen. Een verlaging van de belasting op arbeid zou daarbij voor de hand liggen, omdat het daarmee voor werkgevers goedkoper wordt om loonsverhogingen door te voeren. Werknemers houden daarnaast per extra euro meer over.
‘Opvallend genoeg heeft het kabinet juist die route grotendeels voor zichzelf versperd’, schrijven de economen, die onafhankelijk van de bankbelangen opereren. Van de lastenverlichting van zes miljard euro door de vereenvoudiging van het belastingstelsel, blijft volgens de Rabobank na 2021 structureel slechts 600 miljoen euro over. ‘Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt dus een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.’
Die stap verder kan bestaan uit het inzetten op vaste banen, menen de economen. Werknemers met een vast contract hebben een sterkere onderhandelingspositie. Ze kunnen daardoor makkelijker loonsverhogingen afdwingen. Nu kiezen ondernemers nog vaak voor zzp’ers, omdat die bij een gelijk nettosalaris vaak goedkoper zijn.
Verbeteren
Het kabinet maakt tijdens Prinsjesdag (18 september) de begroting voor volgend jaar bekend. De besprekingen over de plannen zijn vorige week begonnen in het Catshuis in Den Haag.
Premier Mark Rutte zei vorige week dat iedereen in de portemonnee moet gaan voelen dat het beter gaat met Nederland. Hij verwees daarbij naar recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
AD 27.08.2018 Om te voorkomen dat het kabinet de afschaffing van de dividendbelasting even doordrukt haalt de oppositie alles uit de kast. Het politieke verleden van minister van Financiën Wopke Hoekstra komt daarbij handig van pas.
In zijn tijd als Eerste Kamerlid van het CDA diende Wopke Hoekstra slechts drie moties in en uitgerekend één daarvan brengt hem nu in verlegenheid. In 2015 gaf hij het kabinet een standje: of het in het vervolg niet meer wetsvoorstellen gebundeld naar het parlement wilde sturen die eigenlijk niets met elkaar te maken hebben. De Eerste Kamer kan immers alleen maar voor of tegen zo’n pakket stemmen en vooral in het geval van het jaarlijkse Belastingplan heeft een tegenstem vergaande gevolgen. En toch is dat nu precies wat er met de afschaffing van de dividendbelasting opnieuw dreigt te gebeuren. ,,De Eerste Kamer wordt klemgezet op een manier waar Hoekstra zich als senator nog fel tegen verzette”, hoont 50Plus-Kamerlid Martin van Rooijen.
Gefrustreerd
Dat zat zo: Hoekstra was destijds gefrustreerd omdat hij zich als financieel woordvoerder in het pak genaaid voelde: het kabinet-Rutte 2 had het gewaagd een omstreden voorstel tot aanpassing van box 3 in de inkomstenbelasting (die betrekking heeft op het vermogen) tot onderdeel van het jaarlijkse Belastingplan te maken. De Eerste Kamer werd daarmee de mogelijkheid onthouden om tegen dit specifieke plan te stemmen – dat bovendien pas een jaar later in zou gaan – zonder tegelijkertijd het hele Belastingplan te verwerpen en daarmee hardwerkend Nederland 5 miljard euro aan lastenverlichting door de neus te boren. De CDA-fractie stemde morrend in.
Uitgerekend nu Hoekstra zelf op Financiën de scepter zwaait dreigt herhaling van deze truc. PvdA-leider Lodewijk Asscher riep het kabinet voor de zomer nog vergeefs op om de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting in een apart wetsvoorstel te gieten en niet in het Belastingplan te stoppen. Daarnaast zou het kabinet het effect van de maatregel vooraf moeten onderzoeken. De vier regeringspartijen stemden echter tegen deze suggestie.
Kabaal maken
50PLUS-Kamerlid Martin van Rooijen geeft echter niet op. Dinsdag 4 september, de eerste Kamerdag na het zomerreces, zal hij het kabinet opnieuw vragen de afschaffing van de dividendbelasting apart te behandelen. ,,Ik ga daar enorm kabaal over maken”, waarschuwt hij.
Dat is Van Rooijen wel toevertrouwd. Vorig jaar zorgde hij er met de nodige herrie voor dat de omstreden afschaffing van de wet-Hillen – door 50PLUS behendig tot ‘aflosboete’ omgedoopt – uiteindelijk in een apart wetsvoorstel werd gegoten. Door tijdens het debat urenlang te spreken probeerde Van Rooijen de wetsbehandeling vervolgens te traineren. Zonder resultaat overigens: de wet-Hillen is gewoon afgeschaft.
De kans lijkt klein dat het kabinet naar de oppositie zal luisteren: de regering heeft steeds benadrukt dat de afschaffing van de dividendbelasting als onderdeel gezien moet worden van samenhangend pakket aan maatregelen waar niet zomaar een onderdeel uit gehaald kan worden. Het zou nog wel kunnen dat de oppositie iets tegemoetgekomen wordt door aparte belastingplannen voor burgers en bedrijven te maken. Maar daar neemt Van Rooijen in ieder geval geen genoegen mee. ,,Dan wordt de afschaffing van de dividendbelasting alsnog gekoppeld aan de verlaging van de vennootschapsbelasting. Er is geen VVD’er of CDA’er in de Eerste Kamer die tegen belastingverlaging voor bedrijven zal durven stemmen.”
NOS 24.08.2018 Als de ChristenUnie zich nu tegen het besluit keert om de dividendbelasting af te schaffen valt het kabinet. Dat zegt partijleider Segers in een uitgebreide toelichting op Facebook. Hij benadrukt dat de partij in het regeerakkoord veel zaken binnengesleept heeft maar dat er ook concessies gedaan moesten worden.
Een deel van de achterban van de ChristenUnie wil dat de regeringspartij alsnog een stokje steekt voor de voorgenomen afschaffing van de heffing. Segers begrijpt de bezwaren maar schrijft dat er vorig jaar al een afweging is gemaakt.
Het geheel wegen
Veel ChristenUnie-leden wijzen er nu ook op dat de schatkist honderden miljoenen meer blijkt mis te lopen dan verwacht. Bovendien blijken zelfs de buitenlandse investeerders die het kabinet hoopte te charmeren, niet erg onder de indruk van de maatregel, ontdekte de NOS.
Maar Segers heeft “het geheel van het regeerakkoord moeten wegen”, schrijft hij op Facebook. Hij begrijpt de kritiek, maar “andersom hoop ik ook dat jullie begrijpen dat we rond de dividendbelasting nu voor dezelfde keus staan als vorig jaar: wel of geen kabinet”.
NU 24.08.2018 Als de dividendbelasting toch blijft, dan betekent dat het einde van het kabinet. Dat stelt ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers vrijdag.
Daarom kan de ChristenUnie niet tegemoetkomen aan morrende leden, die willen dat de regeringspartij alsnog een stokje steekt voor de voorgenomen afschaffing van de heffing. Ook al is hij eigenlijk op de maatregel tegen.
Veel ChristenUnie-leden voelden al niets voor de afschaffing van de belasting, maar wijzen er nu ook op dat de schatkist honderden miljoenen meer blijkt mis te lopen dan verwacht. Bovendien blijken zelfs de buitenlandse investeerders die het kabinet hoopte te charmeren, niet erg onder de indruk van de maatregel.
Maar Segers heeft “het geheel van het regeerakkoord moeten wegen”, schrijft hij aan zijn achterban. Hij “begrijpt” de kritiek, maar “andersom hoop ik ook dat jullie begrijpen dat we rond de dividendbelasting nu voor dezelfde keus staan als vorig jaar: wel of geen kabinet”.
De ChristenUnie-voorman wil de regeringscoalitie niet op het spel zetten, omdat hij dan ook “de winst die we behaald hebben” opgeeft.
VVD houdt vast aan maatregel
De afschaffing van de belasting op de winstuitkering aan aandeelhouders is de meest omstreden maatregel van het kabinet. De VVD houdt er echter aan vast, en de grootste regeringspartij krijgt bijval van het CDA. Coalitiegenoten D66 en CU maakten van meet af aan geen geheim van hun tegenzin.
Tegenstanders van de afschaffing hebben daarom hun hoop op hen gevestigd om het besluit van tafel te krijgen. Ze wijzen erop dat de maatregel kostbaarder uitpakt en minder enthousiasme losmaakt dan gedacht, waardoor de partijen onder hun handtekening uit zouden kunnen.
Rutte noemt afschaffing ‘bizarre maatregel’
Premier Mark Rutte noemde het afschaffen van de dividendbelasting eerder deze week een “bizarre maatregel”. In de meerdere debatten die inmiddels over de maatregel zijn gevoerd, stond Rutte altijd achter het besluit.
Hij benadrukte keer op keer dat het een onderdeel is van een breder pakket aan maatregelen om het vestigingsklimaat te verbeteren. Hij voelde “tot in zijn diepste vezels” dat het goed zou zijn voor de werkgelegenheid, maar vooral de oppositiepartijen missen de feitelijke onderbouwing voor die bewering.
AD 24.08.2018 Als de dividendbelasting toch blijft, dan betekent dat het einde van het kabinet. Dat zegt ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers.
De ChristenUnie kan daarom niet tegemoetkomen aan morrende leden, die willen dat de regeringspartij alsnog een stokje steekt voor de voorgenomen afschaffing van de heffing, stelt Segers. De ChristenUnie-voorman wil de regeringscoalitie niet op het spel zetten, omdat hij dan ook ‘de winst die we behaald hebben’ opgeeft.
Segers is eigenlijk op de maatregel tegen, maar heeft ‘het geheel van het regeerakkoord moeten wegen’, schrijft hij aan zijn achterban. Hij ‘begrijpt’ de kritiek, maar ,,andersom hoop ik ook dat jullie begrijpen dat we rond de dividendbelasting nu voor dezelfde keus staan als vorig jaar: wel of geen kabinet”.
Niet onder indruk
Veel ChristenUnie-leden voelden al niets voor de afschaffing van de belasting, maar wijzen er nu ook op dat de schatkist honderden miljoenen meer blijkt mis te lopen dan verwacht. Bovendien blijken zelfs de buitenlandse investeerders die het kabinet hoopte te charmeren, niet erg onder de indruk van de maatregel.
De afschaffing van de belasting op de winstuitkering aan aandeelhouders is de meest omstreden maatregel van het kabinet. De VVD houdt er echter aan vast, en de grootste regeringspartij krijgt wat bijval van het CDA. Coalitiegenoten D66 en CU maakten van meet af aan geen geheim van hun tegenzin.
Tegenstanders van de afschaffing hebben daarom hun hoop op hen gevestigd om het besluit van tafel te krijgen. Ze wijzen erop dat de maatregel kostbaarder uitpakt en minder enthousiasme losmaakt dan gedacht, waardoor de partijen onder hun handtekening uit zouden kunnen.
AD 24.08.2018 Speciaalzaken in groente en fruit, bloemen en planten, vis en etenswaren en drank worden de dupe van de geplande afschaffing van de dividendbelasting, stellen vier belangenverenigingen. Zij betalen naar eigen zeggen de rekening van circa 2 miljard.
,,Door deze maatregel gaat in ieder geval de btw op primaire levensbehoeften van zes naar negen procent”. Veel van de spullen die die winkels verkopen vallen onder dat lage btw-tarief.
Duurdere boodschappen
De Centrale Vereniging voor Ambulante Handel (CVAH), AGF Detailhandel Nederland (ADN), Vereniging Bloemist Winkeliers (VBW) en de Vereniging van Nederlandse Visspecialisten (VNV) verwachten dat consumenten minder uitgeven bij kleine winkeliers. De klanten moeten immers meer gaan betalen voor hun boodschappen.
De organisaties wijzen erop dat slechts enkele grote bedrijven met buitenlandse investeerders profiteren.
Gezonde producten
Bovendien staat de maatregel haaks op het stimuleren van gezonde voeding. Gezonde producten worden namelijk extra belast.
De belangenverenigingen sloegen de handen ineen na een onderzoek van de Vereniging Bloemist Winkeliers. Daaruit bleek dat de omzet van bloemisten met ruim 6 procent daalt als gevolg van de btw-verhoging. Ook zouden er 415 banen op de tocht staan en komt 15 procent van de bloemisten in de problemen.
In landen als Spanje en Frankrijk waren btw-verhogingen ook slecht voor de verkoop van bloemen en planten.
Landbouw en MKB
Werkgevers in de landbouw en het MKB waarschuwden het kabinet eergisteren al dat zij niet willen opdraaien voor de extra 600 miljoen die het afschaffen van de dividendbelasting kost. ,,Dat zullen we niet accepteren’’, zegt directeur Leendert Visser van MKB-Nederland. ,,Draai die hele afschaffing maar terug!’’ stelt Marc Calon, voorman van Land en Tuinbouworganisatie (LTO) Nederland.
Het kabinet begon woensdag met de besprekingen over de Miljoenennota voor volgend jaar. Gevoelig politiek onderwerp in de coalitie is het afschaffen van de dividendbelasting. Die zou aanvankelijk 1,4 miljard euro kosten, maar vorige week berichtte deze krant dat door stijgende winstuitkeringen aan aandeelhouders het prijskaartje is opgelopen tot 2 miljard euro.
AD 24.08.2018 Nederlandse bedrijven moeten de portemonnee trekken om de hogere kosten van de afschaffing van de dividendbelasting te betalen. Het kabinet is het daarover eens geworden, melden bronnen rond het Binnenhof.
Over de manier waarop het gat van mogelijk 500 miljoen euro of meer gedekt moet worden, wordt waarschijnlijk dinsdag of woensdag besloten.
Eerder gingen de regeringspartijen ervan uit dat afschaffing van de dividendbelasting 1,4 miljard euro zou kosten. Inmiddels is het prijskaartje opgelopen tot ten minste 1,9 miljard. Een van de maatregelen die volgens ingewijden nadrukkelijk op tafel ligt om het gat te dekken is de winstbelasting (vpb) minder te verlagen dan in het regeerakkoord is afgesproken. Kleine ondernemers zouden gespaard kunnen worden door alleen te sleutelen aan het toptarief voor winsten boven de 200.000 euro, dat volgens het regeerakkoord zou dalen van 25 naar 21 procent. Het lagere tarief daalt dan wel gewoon van 20 naar 16 procent. Daarnaast is verhoging van zogeheten groene belastingen ook een optie die verder wordt uitgewerkt.
Vestigingsklimaat
Definitief afgevallen is het invoeren van een belasting voor bedrijven die zowel in Nederland als in een ander land zijn gevestigd. Dit zijn de bedrijven waarvan de aandeelhouders het meest gebrand zijn op afschaffing van de dividendbelasting en die, als de belasting in stand zou blijven, bedrijven ertoe zouden kunnen bewegen om Nederland als vestigingsland de rug toe te keren. Zo’n specifieke belasting zal waarschijnlijk echter geen standhouden bij de rechter, is de inschatting van het kabinet.
De afschaffing van de dividendbelasting is vooral een wens van de VVD, ook al stond de maatregel niet in het liberale verkiezingsprogramma. Het CDA is verdeeld, D66 en ChristenUnie zijn ronduit tegen, maar zullen de maatregel steunen, omdat die nou eenmaal is afgesproken. Wel eisten de coalitiepartners dat de dekking van de dividendstrop niet door gewone Nederlanders opgehoest zou moeten worden. Daarin hebben zij hun zin gekregen.
NOS 23.08.2018 Voor grote Britse beleggers in Nederlandse fondsen is de dividendbelasting helemaal geen issue. Dat zegt de directeur van de Nederlandse vereniging voor institutionele beleggers Eumedion, Rients Abma.
Premier Rutte verdedigt de afschaffing van de dividendbelasting door te zeggen dat de maatregel Nederlandse multinationals aantrekkelijker maakt voor buitenlandse beleggers. Dat zou cruciaal zijn voor het Nederlandse vestigingsklimaat.
“Ik heb geen enkele grote buitenlandse belegger gehoord over de dividendbelasting”, zegt Abma. “Niet in de aanloop naar het besluit, maar ook niet daarna. Het speelt gewoon niet.” Volgens Abma vinden buitenlandse investeerders het kabinetsvoorstel om de Nederlandse bedrijven extra bescherming te geven tegen vijandige overnames veel vervelender dan de dividendbelasting.
Britten kunnen dividendbelasting niet verrekenen
Bedrijven betalen 15 procent belasting over het dividend dat zij uitkeren aan hun aandeelhouders. Nederlandse beleggers kunnen het bedrag dat ze zo mislopen, verrekenen met hun aanslag en sommige buitenlandse beleggers kunnen dat in eigen land ook. Maar dat geldt niet voor Britse aandeelhouders. Als de dividendbelasting niet wordt afgeschaft, zullen beleggers in het huidige Britse deel van Unilever (Unilever PLC) na verhuizing van Unilever naar Rotterdam geconfronteerd worden met de Nederlandse dividendbelasting.
Adriaan de Mol van Otterloo, partner van de Britse vermogensbeheerder Intrinsic Value Investors, bevestigt dat Britse beleggers geen problemen hebben met de Nederlandse dividendbelasting. Hij was een van de activistische aandeelhouders bij de overnamestrijd bij Akzo Nobel.
Peanuts
“Een aantal maanden terug deed ik een rondje langs de velden en geen van mijn internationale collega’s noemde ooit de dividendbelasting als overweging bij beleggen in Nederland. Natuurlijk vindt niemand het leuk belasting te betalen, maar de bedragen waarover wij praten zijn peanuts in de portefeuillecontext en zijn irrelevant voor een beleggingsbeslissing”, schrijft hij in een ingezonden stuk in het FD.
De Mol van Otterloo vindt het vervelend dat buitenlandse beleggers in de discussie in Nederland de zwartepiet krijgen toegeschoven. “We betalen hier belasting bij de aan- en verkoop van aandelen. Dat is meer dan we in Nederland kwijt zijn aan dividendbelasting. Die belasting is voor ons dus geen enkel probleem.”
Hoe zit het ook alweer met de dividendbelasting en de kabinetsplannen? We leggen het uit in 37 seconden:
Uit de notities over de dividendbelasting die minister Wiebes dit voorjaar naar buiten bracht, blijkt dat Shell en Unilever hebben gelobbyd voor het afschaffen van de dividendbelasting. In die documenten werd afschaffing doorslaggevend genoemd bij het besluit van Unilever om het hoofdkantoor niet in Londen maar in Rotterdam te vestigen.
Eind oktober stemmen de aandeelhouders van Unilever, in twee buitengewone aandeelhoudersvergaderingen in Rotterdam én Londen, over de verplaatsing van het hoofdkantoor. Om goedkeuring te krijgen voor de verhuizing is een meerderheid van 75 procent van de stemmen nodig in de Londense aandeelhoudersvergadering.
Pijnlijk
Het zou voor premier Rutte pijnlijk zijn als de verhuizing naar Rotterdam niet doorgaat. Afschaffen van de belasting scheelt de schatkist volgens de laatste berichten een kleine 2 miljard euro per jaar.
Het gevoel onder Britse beleggers is dat hun rechten in Nederland minder zijn gewaarborgd dan in het Verenigd Koninkrijk, zeker nu het kabinet extra bescherming voor Nederlandse beursondernemingen in het vooruitzicht heeft gesteld, zegt Abma.
Het is dus geen gelopen race. Bij de stemming afgelopen mei over het omstreden beloningsbeleid voor de top van Unilever, stemde maar 69,8 procent van de Britse aandeelhouders voor.
Een woordvoerder van Unilever zegt in een reactie dat het bedrijf continu in gesprek is met zijn aandeelhouders. “Zij zien ook dat dit voorstel de beste manier is om op de lange termijn waarde toe te voegen voor Unilever. We wachten de uitkomst van de bijzondere aandeelhoudersvergaderingen op 25 en 26 oktober met vertrouwen af.”
NOS 23.08.2018 De Tweede Kamerfracties van D66 en ChristenUnie zullen het schrappen van de dividendbelasting in het debat na Prinsjesdag steunen. De maatregel staat nu eenmaal in het regeerakkoord en afspraak is afspraak, vinden ze.
“Ik heb mijn handtekening onder het coalitieakkoord gezet en ik houd mijn woord”, zegt ChristenUnie-leider Segers. “Het is een groot compromis dat je hebt gesloten.”
Pechtold van D66 laat zich in soortgelijke bewoordingen uit. “Het staat nu eenmaal in het regeerakkoord” en dus zal hij het bij de Algemene Politieke Beschouwingen zijn steun uitspreken. Hij voegt er wel aan toe dat het kabinet veel beter moet uitleggen waarom het afschaffen van de heffing een goed idee is. “We moeten mensen laten zien dat iedereen hierdoor meer koopkracht krijgt.”
Duurder
Vanmorgen praat het kabinet met de vier fractievoorzitters van de regeringspartijen over de begroting die het kabinet op Prinsjesdag wil presenteren.
Het afschaffen van de dividendbelasting is omstreden. Vorige week bleek dat dit zeker 500 miljoen duurder uitpakt dan eerder werd gedacht.
Het kabinet zei eerder al dat de hogere kosten geen aanleiding zijn om de maatregel, die tegen het zere been van de oppositie is, te laten varen.
AD 22.08.2018 Werkgevers in de landbouw en het MKB waarschuwen het kabinet dat zij niet willen opdraaien voor de extra 600 miljoen die het afschaffen van de dividendbelasting kost. ,,Dat zullen we niet accepteren’’, zegt directeur Leendert Visser van MKB-Nederland. ,,Draai die hele afschaffing maar terug!’’ stelt Marc Calon, voorman van Land en Tuinbouworganisatie (LTO) Nederland.
Vandaag begint het kabinet aan besprekingen over de Miljoenennota voor volgend jaar. Gevoelig politiek onderwerp in de coalitie is het afschaffen van de dividendbelasting. Die zou aanvankelijk 1,4 miljard euro kosten, maar vorige week berichtte deze krant dat door stijgende winstuitkeringen aan aandeelhouders het prijskaartje is opgelopen tot 2 miljard euro.
Haagse ingewijden melden dat het midden- en kleinbedrijf zal moeten meebetalen om het verschil van 600 miljoen euro te kunnen overbruggen. Maar Leendert Visser van MKB-Nederland gaat er vanuit dat de financiering van de afschaffing wordt gezocht bij de grote concerns. ,,Daar houden we aan vast. Als het anders is, zullen we dat niet accepteren.’’ Visser wil verder dat de ondernemersbelasting omlaag gaat.
Multinationals
De kleine ondernemers brengen veel meer geld in het laatje dan die grote bedrijven, aldus Marc Calon.
Calon (LTO) windt zich op: ,,Het kabinet is vooral gefocust op de multinationals. Maar kijk nou eens macro-economisch! Het MKB, de boeren, de kleine ondernemers, dat zijn er honderdduizenden. Die brengen veel meer geld in het laatje dan die grote bedrijven. De kleine middenstanders worden zwaar onderschat.’’
Volgens Calon is de afschaffing van de dividendbelasting een prestige-object van minister-president Rutte. ,,Het is goed voor het imago van Nederland. Maar wat levert een hoofdkantoor op aan werkgelegenheid? Een paar honderd man!’’
Om zoveel geld voor ‘een draak van een maatregel’ weg te leggen, is ‘belachelijk’, meent Calon. ,,Enkele miljarden gaan naar buitenlandse aandeelhouders, dat is een bom duiten zeg!’’ Hij weigert mee te denken over de financiering van de dekking van de 600 miljoen extra die afschaffing kost. ,,Draai het maar terug’’, vindt Calon. ,,Dat levert twee miljard op. Dan hoeft de btw niet met 3 procent omhoog en kan er meer lastenverlichting voor bedrijven komen.’’
Onderkant
Vorig jaar steunde LTO nog de gezamenlijke verklaring van VNO/NCW die de afschaffing van de dividendbelasting omarmde. Calon: ,,We hebben ons toen gedeisd gehouden. We komen nu in de fase van: hoe vertel ik het mijn moeder.’’
Volgens de LTO’er is dat niet alleen maar goed voor de ondernemers, maar ook voor de mensen aan de onderkant van de samenleving. ,,Die kunnen straks weer niet rondkomen door de btw-verhoging.’’
Mocht de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bij het afschaffen van de dividendbelasting blijven, dan hoopt Calon nog op een laatste reddingsboei. ,,Ik moet het nog door de Eerste Kamer zien komen.’’ De animo bij de Nederlandse bevolking voor afschaffing is gezakt naar 15 procent, zo bleek afgelopen weekeinde uit een peiling.
NU 22.08.2018 Mkb-bedrijven en land- en tuinbouworganisaties vrezen op te draaien voor het bedrag dat de Staat zal mislopen door de afschaffing van de dividendbelasting. De werkgevers in die branches bijten alvast van zich af.
“Dat zullen we niet accepteren”, zegt Leendert Visser van MKB-Nederland woensdag in een interview met het AD. “Draai die maatregel maar terug”, laat voorzitter Marc Calon van LTO Nederland in dezelfde krant weten.
Deze en komende week stelt het kabinet de begroting voor volgend jaar op. Een al maanden in het oog springende maatregel is de afschaffing van de dividendbelasting per 2020.
Toen het plan vorig jaar oktober in het regeerakkoord werd opgenomen, werd er nog van uitgegaan dat de gemiste inkomsten oplopen op 1,4 miljard euro per jaar. Maar omdat de economie aantrekt, stijgen ook de belastinginkomsten. Zodoende kan de belasting op dividend, de winst die gemaakt wordt op aandelen, uitkomen op 2 miljard euro per jaar. In dat geval loopt de schatkist jaarlijks niet 1,4 miljard, maar 2 miljard euro mis.
‘Kabinet is vooral gefocust op de multinationals’
In de zoektocht naar de dekking van de ongeveer 600 miljoen euro komt het kabinet waarschijnlijk uit bij het bedrijfsleven. Het lijkt ondenkbaar dat consumenten opdraaien voor de maatregel die vooral ten goede komt aan multinationals en buitenlandse aandeelhouders.
Een mogelijkheid is de verlaging voor bedrijfswinsten die het kabinet voor ogen heeft te versoberen. Dat voelen met name de kleine ondernemers. Zij zien de bui al hangen. “Het kabinet is vooral gefocust op de multinationals. Maar kijk nou eens macro-economisch. Het mkb, de boeren, de kleine ondernemers; dat zijn er honderdduizenden. Die brengen veel meer geld in het laatje”, zegt Calon.
Visser laat weten dat de financiering wat hem betreft bij de grote bedrijven gezocht moet worden.
VVD moet met oplossing komen
Premier Mark Rutte heeft de afschaffing van de dividendtaks altijd ferm verdedigd. De belasting moet worden afgeschaft, omdat dat goed zou zijn voor de werkgelegenheid. Die lezing wordt echter door andere partijen betwist.
De maatregel, die in geen enkel verkiezingsprogramma stond, wordt gezien als een VVD-voorstel. Achter de schermen wordt dan ook gezegd dat die partij met een oplossing moet komen die de overige coalitiegenoten CDA, D66 en ChristenUnie geen pijn zal doen.
Een deel van de gemiste inkomsten kan worden betaald met het terugdraaien van een belastingvoordeel voor banken. Dat levert de schatkist vanaf volgend jaar 150 miljoen euro op.
Er komt mogelijk ook meer geld vrij bij de voorgenomen versobering van de expatregeling. Met die maatregel krijgen buitenlandse werknemers maximaal 30 procent van hun loon belastingvrij als vergoeding voor kosten die zij hier maken.
Daar wordt meer gebruik van gemaakt dan voorzien, waardoor een bezuiniging op die maatregel ook meer oplevert, liet staatssecretaris Menno Snel (Financiën) dinsdag weten. Dat bedrag wordt, net zoals alle andere maatregelen die betrekking hebben op de begroting voor 2019, op Prinsjesdag (18 september) bekendgemaakt.
NU 21.08.2018 Premier Mark Rutte lijkt vrede te hebben met de koopkrachtplaatjes zoals die er nu liggen. Wel kijkt hij nog naar “finetuning” van de cijfers, maar concrete stappen worden pas op Prinsjesdag bekendgemaakt.
“Het startpunt is niet slecht”, zei Rutte dinsdag in de tuin van het Catshuis tegen NU.nl. De premier is samen met zijn kabinetsploeg bijeengekomen om over de begroting van volgend jaar te praten.
Traditiegetrouw dient de jongste raming van het Centraal Planbureau (CPB) als basis voor het koopkrachtbeleid voor komend jaar. Hoewel gemiddeld genomen iedereen erop vooruitgaat, zijn er inzoomend op de getallen duidelijke verschillen.
Zo houdt circa een op de tien mensen in de laagste inkomenscategorie volgend jaar minder geld over. Dat is twee keer zoveel vergeleken met de andere inkomensgroepen. Vanuit de oppositie klonk al kritiek, maar Rutte belicht liever de kant waarmee het wel beter gaat.
Lang geleden dat koopkrachtplaatje er zo zonnig bij lag
“Om nou de nadruk te leggen op die een van de tien, ik zou de nadruk leggen op die negen op de tien”, aldus Rutte. Volgens de premier is het lang geleden dat het koopkrachtplaatje er in Nederland zo zonnig bij lag. “Dat zijn echt mooie cijfers.”
Ook staatssecretaris van Financiën Menno Snel liet doorschemeren dat men niet hoeft te rekenen op grote veranderingen ten opzichte van de CPB-cijfers. “We hebben geen reden om daar nog heel lang aan te sleutelen.”
Gemiddeld gezien gaan alle inkomensgroepen en alle huishoudens er volgend jaar op vooruit. Ook gepensioneerden en mensen met een uitkering houden meer geld over. De grootste plus is te danken aan de herziening van het belastingstelsel van volgend jaar. Er komen twee belastingschijven in plaats van de huidige vier waarvan iedereen profiteert.
Ook trekt dit kabinet meer geld uit voor hogere toeslagen voor onder meer ouderen en gezinnen met kinderen waardoor de koopkracht stijgt. Daartegenover worden veel boodschappen en diensten volgend jaar duurder vanwege de verhoging van het lage btw-tarief.
NOS 21.08.2018 De top van het kabinet blijft de afschaffing van de dividendbelasting verdedigen. De ministers en staatssecretarissen hielden vandaag hun jaarlijkse informele sessie aan het begin van het politieke seizoen. Die was dit jaar in het Catshuis in Den Haag. In een pauze benadrukten veel bewindslieden het belang van het vasthouden aan de maatregel.
Premier Rutte zei dat het kabinet het regeerakkoord wil uitvoeren en daar staat het verdwijnen van de dividendbelasting in. “Als je het niet zou doen, loop je het risico dat een paar van de grootste bedrijven van de wereld die in Nederland gevestigd zijn weggaan”, benadrukte de premier.
Duurder dan gedacht
Vorige week werd duidelijk dat de afschaffing mogelijk 600 miljoen euro meergaat kosten dan gedacht. Volgens Haagse bronnen wil het kabinet dat dekken met maatregelen waar burgers en de kleinste bedrijven weinig last van ondervinden.
Ook andere ministers wezen erop dat het kabinet het regeerakkoord wil uitvoeren. Vicepremier De Jonge noemde het schrappen van de dividendbelasting een verstandig besluit. “Het zou lastig zijn om uit te leggen als grote bedrijven vertrekken uit Nederland.”
Eerste begroting van het kabinet
De komende weken bereidt het kabinet de begroting voor. Die wordt op Prinsjesdag gepresenteerd, dat is over vier weken. De meeste bewindslieden wilden er weinig over kwijt. Ze benadrukten wel dat het de eerste begroting van dit kabinet is en dat de mensen nu mogen gaan voelen dat het beter gaat met de economie. Zo komt er een lastenverlichting. “Er zit heel veel goed nieuws in”, zei Rutte.
Bij de begrotingsbesprekingen gaat het ook over de koopkracht. Volgens ramingen van het Centraal Planbureau gaat een deel van de mensen met de laagste inkomens er in koopkracht op achteruit. Naar verluidt wil het kabinet proberen zoveel mogelijk mensen erop vooruit te laten gaan.
Een van de punten van overleg is ook de vraag hoe het stoppen met de aardgaswinning in Groningen moet worden betaald.
AD 21.08.2018 In 2019 moet iedereen daadwerkelijk in de portemonnee voelen dat het beter gaat met Nederland. Dat zei premier Mark Rutte na afloop van het kabinetsoverleg in het Catshuis in Den Haag. Daar wordt de komende dagen de begroting voor volgend jaar besproken.
Rutte verwees naar de recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
Het kabinet zet voor 2019 in op onder meer lastenverlichting en extra investeringen in Defensie, de ouderenzorg en infrastructuur. ,,Er ligt de komende periode ook een belangrijke taak op het terrein van de energietransitie – het terugdringen van de opwarming van de aarde”, aldus Rutte.
Het overleg vandaag was informeel van aard. Vanaf morgen behandelen de bewindslieden de begroting voor volgend jaar. Die moet tijdens Prinsjesdag, de derde dinsdag van september, worden gepresenteerd.
Op tafel ligt de komende dagen ongetwijfeld ook de afschaffing van de dividendbelasting. Het omstreden plan ligt al sinds de bekendmaking onder vuur, bovenal omdat geen van de regeringspartijen de maatregel in het verkiezingsprogramma had staan.
Het nieuws dat de kosten ervan mogelijk 600 miljoen euro hoger zullen liggen dan gedacht, voert de druk op het kabinet extra op om er vanaf te zien. Uit een recente peiling van Maurice de Hond blijkt dat het draagvlak voor de maatregel afbrokkelt. Nog maar 16 procent van de Nederlanders is voor de afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen. In april was dat nog ruim een kwart (28 procent).
Premier Rutte heeft de maatregel van het begin af aan verdedigd, maar noemde het gisteren wel een ‘vreselijk vervelende maatregel‘. De maatregel is volgens hem toch nodig omdat we anders ‘het levensgrote risico’ lopen dat grote bedrijven en multinationals uit Nederland weggaan, op zoek naar een beter belastingklimaat. ,,Dat zou een verarming van het land zijn”, aldus Rutte. ,,Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn.”
Het wetsvoorstel voor de afschaffing zou volgende maand al ingediend moeten worden. In 2020 verdwijnt de dividendbelasting dan echt.
AD 21.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting is een prestigeproject geworden van premier Rutte, betoogt chef parlement Hans van Soest. Daardoor is afzien van het omstreden plan geen optie meer, terwijl dat misschien wel verstandiger is.
Het wordt wel heel lastig voor het kabinet om er nog op terug te komen
Het kabinet sluit vandaag de zomervakantie af met een informele sessie op het Catshuis. Vanaf morgen gaan de bewindslieden met elkaar in de clinch over de begroting voor 2019 die met Prinsjesdag wordt gepresenteerd. Tijdens de Catshuissessie zal premier Rutte investeren in de teamgeest van zijn ploeg. Dat is nodig na het nieuws dat de bij de coalitiepartners toch al zo weinig populaire afschaffing van de dividendbelasting veel meer geld gaat kosten dan gedacht.
De dividendbelasting is een prestigeproject geworden voor vooral Mark Rutte zelf.De ambtenaren van het ministerie van Financiën zagen niets in het afschaffen van de belasting die alleen buitenlandse aandeelhouders van hier gevestigde multinationals ten goede komt (of anders buitenlandse overheden waar ze dat niet meer kunnen aftrekken).
Maar het was Rutte die tijdens de formatie bij de onderhandelaars van de andere partijen langs ging om hen ervan te overtuigen dat het toch echt hard nodig was om Nederland aantrekkelijk te houden als vestigingsland. Bij het opstellen van het regeerakkoord gingen de partijen er nog vanuit dat die lastenverlichting 1,4 miljard euro per jaar gaat kosten. Inmiddels heeft Unilever mede na die aankondiging besloten het hoofdkantoor in Rotterdam en niet in Londen te vestigen. Het wordt wel heel lastig voor het kabinet om er nog op terug te komen, ook al blijkt nu dat de kosten oplopen tot 2 miljard euro per jaar.
Dat de dividendbelasting een prestigeproject is geworden, staat een fatsoenlijke inhoudelijke discussie in de weg. Terwijl die wel zou moeten plaatsvinden. Vorige week waarschuwde het Centraal Planbureau dat de economische groei weliswaar aanhoudt, maar de risico’s op een nieuwe recessie toenemen door onder meer de Brexit en de dreigende handelsoorlog. Juist nu zou het kabinet klinisch moeten afwegen hoe Nederland het best kan worden gewapend tegen een nieuwe economische dip. Misschien is het een verstandige maatregel, maar is er nog ruimte om te kijken of we ons belastinggeld slimmer kunnen besteden? Nee, die lijkt er niet meer te zijn. En dat is onverstandig.
NOS 21.08.2018 Het kabinet houdt vandaag zijn jaarlijkse informele sessie aan het begin van het politieke seizoen. De bewindslieden zijn deze keer bij elkaar op het Catshuis in Den Haag. Ze bespreken in een ongedwongen sfeer de actuele politieke kwesties.
Voor de korte termijn is de begroting voor volgend jaar het belangrijkste agendapunt. Die wordt op Prinsjesdag gepresenteerd, maar wordt de komende weken voorbereid.
De meeste aandacht gaat uit naar de dividendbelasting. Het plan is om die in 2020 af te schaffen, maar het is de bedoeling het wetsvoorstel dat dat moet regelen volgende maand al in te dienen. Ondanks veel kritiek houdt het kabinet vooralsnog vast aan het schrappen van de dividendbelasting.
Gaswinning
Vorige week werd duidelijk dat de afschaffing mogelijk 2 miljard euro gaat kosten, veel meer dan gedacht. Premier Rutte noemde het schrappen van de dividendbelasting gisteren een vreselijk vervelende maatregel, die wel hard nodig is om te voorkomen dat Nederlandse bedrijven weggaan.
Een andere belangrijke kwestie voor de komende tijd is onder meer ook de financiële dekking van het besluit om op termijn te stoppen met de gaswinning in Groningen.
Elsevier 20.08.2018 De coalitie bespreekt vanaf maandag de begroting voor komend jaar, met de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting als een van de meest opvallende maatregelen. Volgens regeringspartijen VVD, CDA en D66 gaan burgers, van wie het merendeel tegen het schrappen van de taks is, niet opdraaien voor de kosten. De rekening zou bij aandeelhouders van bedrijven moeten komen te liggen.
Nadat de afgelopen week bleek dat het afschaffen van de dividendbelasting – die in geen enkel verkiezingsprogramma was opgenomen – aanzienlijk meer kost dan in eerste instantie werd verwacht, reageerden linkse oppositiepartijen als SP en GroenLinks verontwaardigd. Toen het kabinet in oktober aantrad, werd verwacht dat de overheid ongeveer 1,4 miljard euro zou mislopen door de maatregel. Maar vanwege de economische groei en toegenomen winsten door bedrijven, zouden de kosten uitkomen op 2 miljard of nog meer. Dat meldde het AD donderdag op basis van bronnen in Den Haag.
‘Kabinet: niet burgers, maar aandeelhouders bedrijven krijgen rekening’
Maandag meldt De Telegraaf dat het kabinet de rekening van de belastingverlaging voor buitenlandse aandeelhouders van grote bedrijven als Unilever en Shell niet bij de burger wil neerleggen. De aandeelhouders zelf moeten betalen, zeggen anonieme bewindspersonen tegen de ochtendkrant.
De VVD, pleitbezorger van het schrappen van de dividendbelasting, erkent dat het aankondigen van de maatregel ‘dramatisch’ is geweest. Zo kwamen premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken Eric Wiebes (beiden VVD) in april onder vuur te liggen toen ze in een ellenlang debat het bestaan van memo’s over de afschaffing – de premier ontkende eerder nog dat die er waren – moesten verdedigen. Ondanks een motie van afkeuring overleefde het kabinet het debat.
Rutte ontweek vrijdag al vragen over dividendbelasting
Maar toch blijft het kabinet, en dan vooral de VVD en D66-minister Menno Snel (Financiën), achter het voornemen staan omdat het goed zou zijn voor het vestigingsklimaat van grote bedrijven. Als er geen dividendbelasting is voor buitenlandse aandeelhouders, zouden bedrijven sneller naar Nederland komen. Vrijdag, tijdens Rutte’s eerste persconferentie sinds het zomerreces, wilde de premier niet antwoorden op vragen over de toegenomen kosten van de afschaffing: ‘Ik vind het netjes dat we op Prinsjesdag (dinsdag 18 september, red.) met het hele beeld komen.’
Hoewel afgelopen weekeinde uit een peiling van Maurice de Hond bleek dat maar 16 procent van de Nederlanders de afschaffing steunt, denkt de VVD niet dat er veel ophef over het besluit zal ontstaan. ‘Volgend jaar heeft niemand het er meer over,’ citeert De Telegraaf een (opnieuw anonieme) minister van de partij. Die zou bovendien teleurgesteld zijn dat er in media ‘een Oranjegevoel’ zou ontbreken, terwijl de maatregel de internationale concurrentiepositie van Nederland juist ten goede zou komen.
Nog maar 16% voor afschaffing dividendbelasting. VVD kiezers gedaald van 58% in november jl naar 35% nu. CDA en D66 lijden de grootste electorale schade over dit onderwerp. http://bit.ly/2N0J6yK 09:45 – 19 aug. 2018
Dijkhoff: kritiek op afschaffing bedoeld om Rutte te beschadigen
Ruim een maand geleden, in een interview in het zomernummer van Elsevier Weekblad, zei VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff dat kritiek op het afschaffen van de taks louter is bedoeld om premier Rutte te beschadigen. ‘Stampij. Stampij. Actie Beschadiging Lijsttrekker VVD.’
Intussen maken de banken zich ook zorgen: ze vrezen te moeten opdraaien voor het kabinetsbesluit over de dividendbelasting, schrijft hetFinancieele Dagblad (FD) maandag. Dit omdat banken vanaf 2019 belasting moeten betalen over zogeheten converteerbare obligaties, die tot nu toe aftrekbaar was. Dit kost ze jaarlijks 150 miljoen euro, waarvoor de banken vermoedelijk geen compensatie krijgen.
Oppositie was woedend over ‘geheime’ deal Belastingdienst en Shell
Eind juni was de oppositie ook al verontwaardigd over een oude deal tussen de Belastingdienst en Shell, dat via een speciale constructie via het Britse kanaaleiland Jersey de dividendbelasting voor zijn aandeelhouders had ontweken. Door de afspraak met het olie- en gasbedrijf zou de Nederlandse staat miljarden euro’s aan belasting hebben misgelopen, onthulde Trouw.
Later die week zei Rutte dat hij, in tegenstelling tot wat hij eerder die week had beweerd, toch op de hoogtewas van de deal. Onder anderen partijleiders Lodewijk Asscher (PvdA) en Lilian Marijnissen (SP) hekelden de premier. Laatstgenoemde sprak van een ‘stinkende deal’ en een ‘gênante vertoning’.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NOS 20.08.2018 Premier Rutte noemt de afschaffing van de dividendbelasting een “vreselijk vervelende maatregel”, maar zegt dat die wel hard nodig is om te voorkomen dat Nederlandse bedrijven weggaan. Rutte reageerde op groeiende kritiek op het kabinetsbesluit dat mogelijk 2 miljard euro gaat kosten; 600 miljoen euro meer dan eerder werd gedacht.
“Je gaat toch niet voor de lol een belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders”, zei Rutte na afloop van het eerste coalitieoverleg na de vakantie.
Niet leuk
Maar Rutte zei er onmiddellijk met klem bij dat Nederland anders het “levensgrote risico” loopt dat Nederlandse bedrijven weggaan. “Dat is een verarming van het land.”
Grote bedrijven zijn door de lage rentestand gevoelig voor overnames, denkt Rutte en die bedrijven moeten beschermd worden. “Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn.”
De oppositiepartijen verzetten zich al maanden tegen de afschaffing van de dividendbelasting. Ze vinden dat het kabinet te veel doet voor de grote Nederlandse multinationals, zoals Shell en Unilever. Er is volgens hen ook geen wetenschappelijk bewijs dat de maatregel daadwerkelijk goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
“Het is in de eerste plaats een vreselijk vervelende maatregel”, aldus Rutte, “Niemand zit erop te wachten, maar er is een goede reden om het te doen. “
AD 20.08.2018 Premier Mark Rutte blijft achter de afschaffing van de dividendbelasting staan. Hij noemde het vanmorgen een ‘vreselijk vervelende maatregel’, die ‘toch genomen moet worden’.
Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn, aldus Premier Rutte.
Tegen de afschaffing van de dividendbelasting is groeiende kritiek. Zeker nu er aanwijzingen zijn dat de kosten ervan mogelijk tot 2 miljard gaan reiken, 600 miljoen euro meer dan eerder werd gedacht. ,,Je gaat toch niet voor de lol een belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders,’’ zei Rutte vanochtend na het eerste coalitieoverleg van de kabinetspartijen na de vakantie.
Volgens de premier is de maatregel toch erg nodig, omdat ons land anders ‘het levensgrote risico’ zou lopen dat grote bedrijven en multinationals uit Nederland weggaan op zoek naar een beter belastingklimaat. ,,Dat zou een verarming van het land zijn,’’ aldus Rutte. ,,Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn.’’
Overtuigd
De afschaffing van de dividendbelasting is allerminst een gelopen koers. De Eerste Kamer moet nog instemmen met dat plan van het kabinet en een aantal senatoren van de coalitiepartijen zou nog niet overtuigd zijn van de noodzaak.
In de Tweede Kamer beuken de oppositiepartijen ook onverminderd op de maatregel. Zij vinden dat het kabinet is gebogen voor de jarenlange lobby van grote bedrijven als Shell en Unilever, terwijl er geen aantoonbaar bewijs zou zijn dat die multinationals hierdoor ook echt hun werkgelegenheid in ons land houden.
Rutte erkent dat de maatregel te hekelen valt, maar handhaaft toch zijn plan. ,,Het is in de eerste plaats een vreselijk vervelende maatregel. Niemand zit erop te wachten, maar er is een goede reden om het te doen.’’
NU 20.08.2018 Nu de kritiek op de afschaffing van de dividendbelasting steeds verder aanzwelt, laat ook premier Mark Rutte zich er kritischer over uit. De minister-president heeft de maatregel, die in geen enkel verkiezingsprogramma stond, altijd ferm verdedigd.
“De afschaffing van de dividendbelasting is een bizarre maatregel in zichzelf. Belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders doet niemand voor zijn lol”, zei Rutte maandag na coalitie-overleg, onder andere opgetekend door het Financieele Dagblad (FD).
In de meerdere debatten die inmiddels over de dividendmaatregel zijn gevoerd, stond Rutte altijd onomwonden achter het kabinetsbesluit.
Hij benadrukte keer op keer dat het een onderdeel is van een breder pakket aan maatregelen om het vestigingsklimaat te verbeteren. Hij voelde “tot in zijn diepste vezels” dat het goed zou zijn voor de werkgelegenheid, maar vooral de oppositiepartijen missen de feitelijke onderbouwing voor die bewering.
Ook nu staat Rutte nog wel achter het besluit. Schaf je de belasting niet af, dan loop je het “levensgrote risico” dat bedrijven weggaan en zich elders vestigen waar het fiscale klimaat gunstiger is. “Dat is echt een verarming van dit land”, citeert het FD de premier.
Kosten lopen waarschijnlijk op tot 2 miljard euro
Toen de maatregel in oktober vorig jaar in het regeerakkoord werd opgeschreven, gingen de onderhandelaars er nog vanuit dat de kosten 1,4 miljard euro per jaar zouden zijn. Maar omdat de economie aantrekt, stijgen ook de belastinginkomsten.
Het bedrag, waar vooral buitenlandse aandeelhouders in Nederlandse bedrijven en buitenlandse overheden van profiteren, valt om die reden al 200 miljoen euro hoger uit. Er wordt zelfs al gesproken dat de misgelopen inkomsten oplopen tot 2 miljard euro per jaar, al wordt dat bedrag niet bevestigd door het kabinet.
Het afschaffen van de dividendtaks staat gepland voor 2020, maar de wet die dat moet regelen wordt al opgenomen in het Belastingplan voor volgend jaar. Op Prinsjesdag (18 september) wordt definitief duidelijk wat het de overheid gaat kosten.
Deze week beginnen begrotingsgesprekken
Deze week beginnen de onderhandelingen voor de begroting voor 2019 die op Prinsjesdag wordt gepubliceerd. Er moet worden gezocht naar een oplossing voor de alsmaar stijgende misgelopen inkomsten.
Staatssecretaris van Financiën Menno Snel hield zich afgelopen vrijdag nog op de vlakte over hoe eventuele tegenvallers op de begroting worden opgevuld. Wel erkende hij dat als het economisch goed gaat de opbrengsten van de dividendbelasting ook stijgen. “Als er afwijkingen zijn, moeten we die gladstrijken”, zei Snel.
Daarbij houdt de bewindsman zich strikt aan de begrotingsregels waarbij tegenvallende inkomsten niet gecompenseerd mogen worden met eventuele financiële meevallers. Die regels zorgen er ook voor dat tegenvallers, zoals die van de dividendbelasting, niet gelijk leiden tot bezuinigingen.
Kabinet kan in ieder geval rekenen op 150 miljoen euro
Het kabinet kan volgend jaar in ieder geval rekenen op 150 miljoen euro aan extra inkomsten omdat het belastingvoordeel voor banken op speciale leningen verdwijnt.
Deze leningen, die voluit contingent convertibles (coco’s) heten, verliezen hun waarde zodra het eigen vermogen van een bank onder een bepaald minimum komt. Banken kunnen zo hun buffers aanpassen om schokken in financiële markten op te vangen.
De rente op die leningen zijn voor banken aftrekbaar, maar daar zette de Europese Commissie vraagtekens bij vanwege mogelijke staatssteun aan de financiële sector.
Maar daarmee is het gat nog niet gedicht. Er wordt gesuggereerd dat het kabinet zich daarvoor wendt tot het bedrijfsleven.
AD 19.08.2018 Nog maar 16 procent van de Nederlanders is voor afschaffing van de dividendbelasting. In april was nog ruim een kwart (26 procent) voor afschaffing. Dit blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
Het plan voor afschaffing gaat vooral ten koste van de regeringspartijen D66 en CDA. De meeste kiezers die vorig jaar nog op deze partijen hebben gestemd, geven aan dat de kans klein is dat ze dat weer gaan doen als de afschaffing doorgaat. Ongeveer een derde zegt dan vermoedelijk wel weer op deze partijen te gaan stemmen. Bij de VVD-kiezers is dat 75 procent.
Volgens De Hond in de kans niet groot dat de regeringscoalitie een meerderheid in de Eerste Kamer zal krijgen in 2019 als het voorstel voor de afschaffing van de dividendbelasting niet van tafel gaat.
Miljoenen
Van de week maakte deze krant bekend dat de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting honderden miljoenen duurder uitvalt dan gepland. Volgens bronnen in Den Haag loopt de rekening op in de richting van de 2 miljard euro.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Bij het aantreden van het kabinet gingen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er nog vanuit dat het schrappen van de dividendbelasting 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. In mei bleek echter al dat dit bedrag te laag was ingeschat, omdat de opbrengsten in 2017 200 miljoen hoger waren.
Economische groei
Aangejaagd door de economische groei en toegenomen winsten neemt het bedrag intussen alleen maar verder toe, stellen ingewijden. Voor de zomer werd de opbrengst in kabinetskringen over 2018 al op 1,9 miljard euro geschat, aldus een betrokkene: ,,Het kan zomaar zijn dat het meer dan 2 miljard wordt.”
Het kabinet wil de dividendbelasting per 1 januari 2020 schrappen. Het wetsvoorstel dat de afschaffing regelt, komt echter komende Prinsjesdag al naar de Tweede Kamer, als onderdeel van een omvangrijk Belastingplan. In dat wetsvoorstel staat ook hoe groot de inkomstenderving is.
NOS 17.08.2018 Het kabinet houdt voorlopig vast aan het afschaffen van de dividendbelasting. Gisteren bleek dat de maatregel meer kost dan tot nu toe werd gedacht, waardoor er opeens een gat van 600 miljoen op de begroting is.
Staatssecretaris Snel van Financiën, die over belastingen gaat, zei na de eerste ministerraad na de vakantie dat hij ervan uitgaat dat de afschaffing van de dividendbelasting doorgaat. “Het is een maatregel die geld kost, maar dat hebben wij ervoor over.”
Hij is ervan overtuigd dat het schrappen van de heffing die bedrijven betalen over de winst die zij aan hun aandeelhouders uitkeren, goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid. “En ik ga ervan uit dat we deze maatregel uit het regeerakkoord gewoon gaan uitvoeren.”
Financiële dekking
Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk vanuit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro per jaar aan inkomsten zou schelen. Maar nu zeggen ingewijden dat het kan oplopen tot 2 miljard, waardoor minister Hoekstra van Financiën nog voor Prinsjesdag een oplossing moet zoeken voor het verschil van 600 miljoen euro.
Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar dat staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van staatssecretaris Snel. Hij moet voor elke euro die de afschaffing van de dividendbelasting kost, financiële dekking vinden.
Prinsjesdag
Premier Rutte wilde niet op de berichtgeving ingaan, omdat hij niet vooruit wil lopen op de plannen die op Prinsjesdag worden gepresenteerd. Hij zei wel dat het kabinet op dit moment bezig is om de afspraken uit het regeerakkoord uit te voeren.
Het afschaffen van de dividendbelasting is omstreden omdat de maatregel vooral ten goede komt aan grote bedrijven en er geen bewijs is dat hierdoor meer bedrijven naar Nederland komen. De oppositie spreekt van een ‘cadeautje voor multinationals’.
VK 16.08.2018 De Nederlandse economie blijft groeien, zo blijkt uit de nieuwste cijfers. Wat betekenen deze voor de plannen van het kabinet, en voor de portemonnee van de burger?
Begroten is voor dit kabinet een feest…
Miljoenennota’s maken is voor dit kabinet een feest. Gedwongen door de economische crisis stortte Rutte-II noodgedwongen de ene lastenverzwaring na de andere bezuiniging over het volk uit, maar Rutte-III geniet van een hoogconjunctuur. Minister Wopke Hoekstra van Financiën krijgt bij het opstellen van de rijksbegroting rugwind van de prachtige economische cijfers die het Centraal Planbureau (CPB) donderdag publiceerde.
Helaas voor het kabinet zijn die cijfers wel een tikje minder prachtig dan een paar maanden geleden. In maart dacht het planbureau nog dat de Nederlandse economie dit jaar met 3,2 procent zou groeien en volgend jaar met 2,7 procent. Die groeiverwachting heeft het CPB nu verlaagd naar respectievelijk 2,8 en 2,5 procent. Ook de ontwikkeling van de werkloosheid en de koopkracht ziet er sinds donderdag net iets minder rooskleurig uit dan daarvoor.
Het kabinet let bij het maken van de rijksbegroting altijd scherp op de koopkrachtontwikkeling die het CPB voorspelt. Is die wel evenwichtig? Welke kiezersgroepen blijven achter bij het gemiddelde? Moeten we voor die mensen iets extra’s doen, dus compenserende maatregelen nemen? De noodzaak daarvoor lijkt dit jaar gering. Volgens het CPB gaan alle huishoudens er in 2019 grosso modo op vooruit. Die doorsnee koopkrachtverbetering (1,3 procent) is ook substantieel groter dan dit jaar (0,4 procent).
Toch valt die voorspelling een beetje tegen. In juni ging het CPB nog uit van een koopkrachtstijging van 0,6 procent in 2018 en 1,6 procent volgend jaar. CPB-directeur Laura van Geest geeft twee redenen voor het neerwaarts bijstellen van de raming: de inflatie stijgt sneller dan eerder geraamd en de cao-lonen juist langzamer.
Het mysterie van de achterblijvende lonen is nog niet opgehelderd. Het CPB speculeert dat de onderhandelingspositie van arbeidskrachten is verzwakt ten opzichte van hun werkgevers. Dat zou onder andere liggen aan de digitalisering en robotisering van taken die vroeger door mensen werden gedaan en aan de internationalisering van de arbeidsmarkt (concurrentie uit lagelonenlanden). De economische wetenschap is er nog niet over uit. De ramingen van het CPB waren tot nu toe in elk geval telkens te optimistisch. In maart dacht het CPB nog dat de lonen met 3,2 procent zouden stijgen, in juni stelde het instituut dat bij naar 3,1 procent en in de voorspelling van donderdag is dat 2,9 procent.
Van alle huishoudens gaan de laagste inkomens (minder dan 23.700 bruto per jaar) er in 2019 het minst op vooruit (0,5 à 0,7 procent). Dit zijn hoofdzakelijk uitkeringsgerechtigden. Dit komt onder andere doordat de uitkeringen in mindere mate stijgen dan de lonen van werkenden. Een deel van deze groep (13 tot 14 procent) krijgt volgend jaar zelfs minder te besteden (tenzij het kabinet dat met nieuwe maatregelen voorkomt). Het CDA en de ChristenUnie kunnen ondertussen tevreden zijn over de koopkracht van alleenverdieners: die stijgt volgend jaar bovengemiddeld, net als die van huishoudens die meer dan 55.000 euro bruto per jaar verdienen. Het regeerakkoord pakt dus denivellerend uit.
Vergeleken met andere huishoudens komen gepensioneerden er dit jaar bekaaid vanaf, maar 2019 wordt ook voor hen een goed jaar. Maar liefst 96 procent van de AOW’ers gaat er dan in koopkracht op vooruit, voorspelt het CPB. Dat hebben de ouderen onder meer te danken aan een verhoging van de ouderenkorting, maar ook aan de verdere verlaging van de vermogensrendementsheffing en een (geraamde) rentestijging.
Gepensioneerden hebben gemiddeld meer spaargeld en beleggingen dan andere leeftijdsgroepen en profiteren daarom relatief meer van deze ontwikkelingen, voorspellen de rekenmeesters van het CPB. Ouderenpartij 50Plus eiste woensdag nog ‘compensatie voor AOW’ers’, omdat die ‘niet of nauwelijks’ zouden meedelen in de lastenverlichtingen van dit kabinet.
…totdat de dividendbelasting de sfeer bederft
Ondanks het financiële zomerweer moet het kabinet in de Miljoenennota (die het op Prinsjesdag publiceert) minimaal twee flinke tegenvallers wegwerken: de lagere aardgasbaten en – paradoxaal genoeg – een hoger dan geraamde opbrengst van de dividendbelasting. Het Rijk verliest tot en met 2022 1,9 miljard euro aan gasopbrengsten als gevolg van het besluit de gaskraan in Groningen sneller dicht te draaien dan gepland. Hoekstra zei in mei dat hij voor die tegenvaller al dekking heeft gevonden, maar niet welke. Waarschijnlijk vangt het kabinet de gastegenvaller pijnloos op met verwachte meevallers aan de uitgavenkant (besparingen op gezondheidszorg en sociale zekerheid). Een bron in Den Haag bevestigt dat.
De geplande afschaffing van de dividendbelasting, die toch al uiterst gevoelig ligt, stelt het kabinet nu ook nog voor een akelig begrotingsprobleem. Dankzij de florerende economie en de meegroeiende bedrijfswinsten brengt deze bedrijfstaks steeds meer geld in het laatje. Het AD berichtte donderdag dat de dividendbelasting de schatkist dit jaar minstens 1,9 miljard euro oplevert.
Dat is 500 miljoen euro meer dan begroot. Voor dit jaar is dat een mooie meevaller, maar de keerzijde is dat het schrappen van de dividendbelasting steeds duurder wordt. In het regeerakkoord hield het kabinet rekening met een inkomstenderving van 1,4 miljard euro vanaf 2020 (het jaar dat de belasting verdwijnt). Nu dat inkomstenverlies groter blijkt dan geraamd, moet Rutte-III volgens de begrotingsregels het verschil van 500 miljoen euro al in de aanstaande Miljoenennota compenseren. Volgens diezelfde begrotingsregels kan dat alleen met extra lastenverzwaringen, niet met budgettaire meevallers.
Het kabinet moet dus andere belastingen verhogen (of minder verlagen dan beloofd) om een impopulair douceurtje voor multinationals te kunnen bekostigen. En dat een half jaar voor de Provinciale Statenverkiezingen. Op het Binnenhof wordt druk gespeculeerd dat coalitiepartijen D66 en ChristenUnie, die eigenlijk tegen het afschaffen van de dividendbelasting zijn, de oplopende kosten zullen aangrijpen om dit onderdeel van het regeerakkoord opnieuw ter discussie te stellen tijdens de komende begrotingsonderhandelingen.
Zelfs bij initiatiefnemer VVD is het enthousiasme voor de maatregel maar matig. VVD-prominent Frank de Grave heeft publiekelijk zijn scepsis laten blijken en fractievoorzitter Klaas Dijkhoff onderkende vorig jaar in een Kamerdebat dat er geen bewijs is voor de veronderstelde heilzame uitwerking op het vestigingsklimaat. Volgens Dijkhoff is de afschaffing van de dividendbelasting ‘een gok’. Een dure gok bovendien, blijkt nu.
AD 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit dit jaar en volgend jaar iets minder hard dan eerder werd voorzien, blijkt uit een nieuwe raming van het het Centraal Planbureau (CPB).
Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent. ,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.
Volgens haar zijn de ‘neerwaartse risico’s’ voor de economie toegenomen. ,,De handelsconflicten die kunnen uitmonden in een handelsoorlog zijn verder verscherpt. Het risico op een harde brexit wordt met de dag groter. Het economische beleid in Italië en de groeivertraging in een aantal opkomende economieën, zoals Turkije, brengen onzekerheid met zich mee voor het eurogebied”, aldus Van Geest.
Historisch laag niveau
Het CPB wijst er wel op dat de economie blijft groeien in een bovengemiddeld tempo. Dat komt onder meer door gunstige consumptiecijfers van huishoudens, de overheidsbestedingen en investeringen in woningen. Daarbij daalt de werkloosheid naar verwachting in 2019 verder naar een ‘historisch laag niveau’ van 3,5 procent.
Het CPB voorziet in zijn nieuwe raming ook dat de inflatie iets sterker toeneemt. Dit jaar wordt het leven naar verwachting 1,6 procent duurder en volgend jaar komt de inflatie vermoedelijk uit op 2,4 procent. Volgens het planbureau wordt de inflatie vooral gestuwd door een hoger btw-tarief.
Machines
Gisteren meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) nog dat de economie het goed blijft doen. De groei hebben we te danken aan de binnenlandse bestedingen, export en bedrijfsinvesteringen. Vooral de bouw maakte het afgelopen kwartaal het verschil, aldus het CBS.
Zo is in het tweede kwartaal fors meer geïnvesteerd in woningen, bedrijfsgebouwen en infrastructuur. Verder schaften bedrijven opnieuw meer auto’s aan. Ook werd meer geld uitgetrokken voor machines.
Ook consumenten laten het geld rollen en jagen daarmee de groei aan. Al zeventien kwartalen op rij geven huishoudens meer uit dan een jaar eerder. Vooral voor auto’s en elektrische apparaten wordt flink de knip getrokken. Daarnaast geven mensen meer geld uit aan diensten, met name op het gebied van horeca, vervoer en communicatie.
Eurozone
Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostat ging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.
CPB raming: de Nederlandse economie ontwikkelt zich gunstig, dit jaar een groei van 2,8% en volgend jaar 2,5%. Verhoging lage BTW tarief duwt inflatie in 2019 omhoog naar 2,4%. Meer informatie: http://bit.ly/2MPOjJo 7:01 AM – Aug 16, 2018
cMEV raming: de economie groeit in 2018 en 2019 door in een bovengemiddeld tempo. De werkloosheid daalt in 2019 verder naar een historisch laag niveau van 3,5%, de overheidsschuld daalt naar 49%. Meer informatie: http://bit.ly/2MtFS9U 7:02 AM – Aug 16, 2018
CPB koopkrachtraming: bijna alle huishoudens kennen in 2019 een positieve koopkrachtontwikkeling, met uitschieters tot boven de 4%. De presentatie van de koopkrachtontwikkeling is gewijzigd; de spreiding van koopkrachteffecten krijgt meer aandacht http://bit.ly/2MNknxG 7:03 AM – Aug 16, 2018
NOS 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit volgend jaar bovengemiddeld, maar het tempo van de groei neemt wel af.
Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in de conceptversie van de MEV 2019, de Macro Economische Verkenning. De MEV-cijfers en ramingen voor de economie, de koopkracht en de arbeidsmarkt vormen voor het kabinet het vertrekpunt voor de rijksbegrotingen en de koopkrachtplaatjes voor volgend jaar. Op Prinsjesdag (18 september) komt de definitieve MEV.
De economische groei komt volgend jaar uit op 2,5 procent. Dit jaar wordt er een groei van 2,8 procent verwacht. De werkloosheid blijft dit jaar en volgend jaar dalen en komt uit op het laagste niveau sinds 2001.
Turkije
Het Centraal Planbureau waarschuwt dat er steeds meer risico’s zijn voor de Nederlandse economie. Handelsconflicten kunnen uitlopen op een handelsoorlog en als er geen deal komt rond de brexit raakt dat ook de Nederlandse economie. Daarnaast wijzen de economen op de problemen in Turkije, die tot onzekerheid in het eurogebied leiden.
Vaak wordt er ook met extra belangstelling gekeken naar de cijfers over de koopkracht die het Centraal Planbureau presenteert. De mediane koopkracht stijgt in 2019 met 1,3 procent. Ook dat cijfer is naar beneden bijgesteld. De laagste inkomens gaan er het minst op vooruit. Ruim 1 op de 10 lage inkomens gaat er zelfs op achteruit.
Is het nou mediaan of gemiddelde?
Mediane koopkracht is niet hetzelfde als gemiddelde koopkracht. Een gemiddelde is de optelsom van de koopkracht van alle huishoudens gedeeld door het totale aantal huishoudens. Die koopkracht wordt voor verschillende soorten huishoudens berekend: alleen of meerpersoons, met of zonder kinderen, een- of tweeverdiener, werkend of uitkering of gepensioneerd. Zo’n gemiddelde levert een vertekend beeld op. Een kleine groep mensen met grote koopkracht vertekent het cijfer voor de mensen uit diezelfde groep die minder koopkracht hebben.
Een mediaan koopkrachtcijfer geeft daarom een beter beeld. We spreken van de mediane koopkracht als er in dezelfde groep evenveel huishoudens zijn die meer koopkracht hebben als huishoudens die minder koopkracht hebben.
Een positief koopkrachtcijfer betekent niet dat iedereen erop vooruit gaat. Het koopkrachtcijfer zegt dat de meesten erop vooruitgaan maar niet per se alle huishoudens. Koopkrachtplaatjes zijn ook statisch en houden geen rekening met de gevolgen van loonsverhoging, werk vinden of ontslagen worden, een kind krijgen, scheiden en ouder worden. Dat soort zaken hebben veel meer effect op de koopkracht.
Eerder deze week maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek groeicijfers over het afgelopen halfjaar bekend. Daaruit blijkt dat de Nederlandse economie harder is gegroeid dan veel andere Europese economieën.
AD 16.08.2018 De voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting valt honderden miljoenen duurder uit dan gepland. Volgens bronnen in Den Haag loopt de rekening op in de richting van de 2 miljard euro.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Bij het aantreden van het kabinet gingen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er nog vanuit dat het schrappen van de dividendbelasting 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. In mei bleek echter al dat dit bedrag te laag was ingeschat, omdat de opbrengsten in 2017 200 miljoen hoger waren.
Economische groei
Aangejaagd door de economische groei en toegenomen winsten neemt het bedrag intussen alleen maar verder toe, stellen ingewijden. Voor de zomer werd de opbrengst in kabinetskringen over 2018 al op 1,9 miljard euro geschat, aldus een betrokkene: ,,Het kan zomaar zijn dat het meer dan 2 miljard wordt.”
Het kabinet wil de dividendbelasting per 1 januari 2020 schrappen. Het wetsvoorstel dat de afschaffing regelt, komt echter komende Prinsjesdag al naar de Tweede Kamer, als onderdeel van een omvangrijk Belastingplan. In dat wetsvoorstel staat ook hoe groot de inkomstenderving is.
Daarvoor heeft het ministerie van Financiën zich te baseren op de meest actuele cijfers. Voor elke euro bovenop de 1,4 miljard uit het regeerakkoord zal extra dekking moeten worden gevonden. ,,Hier staat veel druk op”, bevestigt een ingewijde.
Vestigingsklimaat
Minister-president Mark Rutte heeft de maatregel altijd fanatiek verdedigd omdat die zou leiden tot een beter Nederlands vestigingsklimaat. Handhaving van de dividendbelasting zou voor grote bedrijven een reden kunnen zijn om hun hoofdkantoor niet in Nederland te vestigen of te verplaatsen naar het buitenland.
Volgens het Centraal Planbureau is er echter geen hard bewijs dat de maatregel effect heeft en komt de opbrengst ten goede aan buitenlandse overheden. Ook ambtenaren van Financiën uitten in memo’s aan de formerende partijen grote twijfels over het nut van de maatregel.
Nieuwe raming
Vandaag bleek uit een nieuwe raming van het Centraal Planbureau dat de Nederlandse economie dit jaar en volgend jaar iets minder hard groeit dan eerder werd voorzien. Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent.
,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.
Morgen komt het kabinet voor het eerst sinds de vakantie weer bijeen voor de ministerraad.
NU 16.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting gaat jaarlijks mogelijk 2 miljard euro of meer kosten, in plaats van de 1,4 miljard euro die in het regeerakkoord wordt genoemd, bevestigen bronnen in Den Haag na berichtgeving door het AD.
Het plan is om de dividendbelasting in 2020 af te schaffen, maar het wetsvoorstel dat dat moet regelen wordt volgende maand al ingediend.
AD schrijft dat het bedrag volgens ingewijden verder toeneemt door de economische groei en toegenomen winsten. Omdat de economie goed draait, wordt er meer belasting betaald – ook over dividend, de winstuitkering van bedrijven aan hun aandeelhouders.
De maatregel is een van de meest omstreden uit het regeerakkoord. Geen van de vier coalitiepartijen had afschaffing in het verkiezingsprogramma staan. Alleen de VVD van premier Mark Rutte is en blijft een uitgesproken voorstander.
Het afschaffen van deze belasting moet het vestigingsklimaat ten goede komen, maar feitelijke onderbouwing daarvoor ontbreekt.
Definitieve cijfers komen op Prinsjesdag
In eerste instantie meldde het kabinet dat de maatregel per 2020 de schatkist jaarlijks 1,4 miljard euro zou kosten, maar dat werd later verhoogd naar 1,6 miljard. Tijdens Prinsjesdag op 18 september worden de definitieve cijfers gepubliceerd.
Nederlandse aandeelhouders kunnen de afgedragen belasting over dividend via de Belastingdienst terugkrijgen. Dit maakt de afschaffing van de dividendbelasting vooral voordelig voor buitenlandse aandeelhouders in Nederlandse beursgenoteerde bedrijven.
Bedrijven zouden zo makkelijker aan buitenlands kapitaal moeten kunnen komen. Ze profiteren in ieder geval van minder administratieve lasten.
Motie van afkeuring voor Rutte
Het afschaffen van de dividendbelasting is uitgegroeid tot een hoofdpijndossier voor het kabinet en leverde Rutte in april een breed gedragen motie van afkeuring op vanwege zijn rol in de zoektocht naar de omstreden memo’s die tijdens de formatie gebruikt zijn om de belasting af te schaffen.
Rutte en de coalitiepartijen beweerden eerder dat er voor zover zij zich konden herinneren geen memo’s waren, maar die memo’s bleken er toch te zijn.
NOS 16.08.2018 Het afschaffen van de dividendbelasting kost veel meer dan gedacht. Minister Hoekstra van Financiën moet nog voor Prinsjesdag op zoek naar 600 miljoen euro op de Rijksbegroting, zeggen bronnen in Den Haag na berichtgeving in het AD.
Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk van uit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. Dat bedrag zal de komende jaren alleen maar toenemen, omdat het goed gaat met de economie. Dividendbelasting wordt namelijk betaald over de winst die bedrijven uitkeren aan hun aandeelhouders. Hoe hoger de winst, hoe hoger de opbrengst voor de staatskas.
Ingewijden zeggen dat het zou kunnen oplopen tot 2 miljard per jaar. Dat betekent dat Hoekstra vanaf 2020 jaarlijks met een gat van 600 miljoen zit. Om dat te dichten zou hij bijvoorbeeld andere belastingen kunnen verhogen.
Financiële dekking
Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar het voornemen staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van minister Hoekstra. Hij moet zich baseren op de meest actuele cijfers en voor elke extra euro die het kost financiële dekking zoeken.
Premier Rutte is een groot voorstander van de afschaffing van de dividendbelasting voor buitenlandse bedrijven. Hij denkt dat de maatregel ertoe leidt dat grote bedrijven hun hoofdkantoor eerder in Nederland houden of vestigen. De oppositie verwijt het kabinet dat het zijn oren te veel naar grote bedrijven laat hangen, die van de heffing af willen. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het afschaffen van dividendbelasting goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
Ex-informateur Wouter Bos is ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-partijleider Diederik Samsom is de PvdA als een onzelfzuchtige arts: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij. Maar de chirurg is dood. Hij heeft zichzelf door de pols gesneden.’
Interviewbundel ‘De neergang van de PvdA’
Deze en vele andere PvdA-kopstukken komen aan het woord in de recent verschenen interviewbundel ‘De neergang van de PvdA’ van NOS-journalist Wilco Boom. En dat levert een verrassend inkijkje op in de psyche van de partij. Verslaggever Frank Hendrickx: ‘Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen.’ De moeder aller nederlagen krijgt zo soms zelfs heroïsche trekjes.
In een nieuwe interviewbundel kijken negentien PvdA’ers terug op de epische verkiezingsnederlaag van hun partij. Wrok en zelfkritiek strijden om voorrang. ‘Elke stap voorwaarts is uitgevent als een totale nederlaag.’
Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen. In de vandaag verschijnende interviewbundel De neergang van de PvdA van NOS-journalist Wilco Boom krijgt de moeder aller politieke nederlagen soms heroïsche trekjes. De PvdA heeft zich in de ogen van enkele hoofdrolspelers onverschrokken opgeofferd voor het landsbelang. Dan maar de lucht in, anno 2017.
Volgens Wouter Bos gaat Rutte II de geschiedenis in als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’
Zo is ex-informateur Wouter Bos ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de bestekabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans is het overeind houden van de PvdA van secundair belang. ‘Uiteindelijk is er maar één maatstaf: laat je het land beter achter dan je het hebt aangetroffen.’
Ex-partijleider en hoofdarchitect van Rutte II, Diederik Samsom, zit ook op die lijn. In zijn gesprek met Boom omschrijft hij de PvdA als een onzelfzuchtige arts. Samsom: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij, die doet het geweldig. Maar de chirurg is dood, hij heeft zichzelf door de pols gesneden. Als ik dan toch moet kiezen met mijn diepcalvinistische inborst: de operatie moet slagen, de patiënt moet beter worden, dus dan de chirurg maar.’
Dankbaarheid
René Cuperus meent dat Samsom ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’
Blijft de vraag waarom de opgeknapte patiënt geen greintje dankbaarheid toonde. De antwoorden die in het boek worden gegeven, lopen nogal uiteen, maar de negentien geïnterviewde PvdA’ers – van kopstukken tot kritische buitenstaanders – constateren wel dat de ideologische bleekheid (‘waar staan we voor in drie heldere zinnen?’) al eerder is opgetreden. Het bezuinigingskabinet-Rutte II zette een turbo op de neergang.
René Cuperus, ex-medewerker van het wetenschappelijk bureau van PvdA en Volkskrant-columnist, prijst ‘op zich’ de moed van Samsom, maar verwijt de ex-partijleider technocratische ‘ingenieurspolitiek’ en meent dat hij ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’. De loodzware hervormingsagenda van Rutte II bleef overeind; de PvdA kreeg ‘een zenuwinzinking’.
Geen geloof meer
Die laatste diagnose is overigens weer van Samsom, die zijn eigen partij in meerdere varianten hekelt als ‘de grootste tegenstander van wat we aan het doen waren’. ‘Wij als club zijn er vier jaar lang in geslaagd werkelijk elke overwinning, elke stap voorwaarts te beleven én uit te venten als een totale nederlaag.’ En: ‘De club die vlak voor de finish z’n leider van de wagen gooit, geeft één duidelijke boodschap aan de kiezer: wij geloven er niet meer in.’
Ook Frans Timmermans klaagt dat kritische PvdA’ers voordurend deden alsof de partij door de coalitie met de VVD was ‘uitgeleverd aan de baarlijke duivel’. ‘Dan moet je niet verbaasd zijn dat de kiezers bij je weglopen.’
Omgekeerd uiten andere PvdA’ers weer harde kritiek op de losgezongen partijtop. Ex-directeur van het wetenschappelijk bureau Monika Sie Dhian Ho: ‘Samsom, Dijsselbloem en Bos zijn met alle respect carrièrepolitici die niet veel hebben met de partij, met de vereniging die de PvdA is.’
Asscher wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten
Oude rekeningen
Zo worden en passant enkele oude rekeningen vereffend in het boek van Boom. Aan Lodewijk Asscher, de nieuwe partijleider die vandaag het eerste exemplaar in ontvangst neemt, de taak om het allemaal goed te maken. Hij toont in het boek zelfkritiek over zijn rol in het kabinet-Rutte II (‘dat het anders had gemoeten is volstrekt evident’) en hij wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten.
Een terugkeer naar oude glorie zit er volgens Asscher niet snel in – ‘de tijd van de grote partijen is voorbij’ – maar er blijft volgens hem een rol weggelegd voor de PvdA. ‘Het is mijn taak om de PvdA een nieuwe plek te geven. Wat die plek ook is.’
Ik mag graag zeggen dat dit het kabinet-Bos was. Omdat hij de founding father is van dit regeerakkoord, omdat het regeerakkoord zo’n dwangbuis is geweest voor de bewindslieden, omdat hij zo dicht bij Samsom en Dijsselbloem staat en omdat ook Asscher zich blijft oriënteren op Bos.
Monika Sie Dhian Ho, ex-directeur van het wetenschappelijk bureau, over informateur Bos
Op de ledenraad na de Kamerverkiezingen concludeerden jullie, journalisten, zogenaamd grootmoedig maar gniffelend dat het zo goed was dat de PvdA die bijeenkomst hield. Neeeeee! Het was One Flew Over the Cuckoo’s Nest wat daar gebeurde.
Diederik Samsom over de PvdA-ledenraad na de verkiezingsnederlaag
Zijn hoge denk- en werktempo, zijn drive, maken het voor Samsom heel lastig mensen mee te nemen, om met zijn rug tegen een stoel te gaan zitten en gewoon eens te luisteren naar anderen.
Angelien Eijsink, ex-PvdA-Kamerlid
Het coördinatieoverleg van de vier heren was gericht op alles wegduwen wat vraagtekens zette bij wat er gebeurde.
Agnes Jongerius, PvdA-europarlementariër over het vierkoppige leiderschap van Samsom, Dijsselbloem, Asscher en Spekman.
We hebben afspraken gemaakt die voor linkse kiezers buitengewoon moeilijk te verteren waren. En ook dingen gedaan die we achteraf misschien niet hadden moeten doen.
Lodewijk Asscher over het regeerakkoord van Rutte II.
Terugblikken en ‘hergroeperen’
Zo gaan de ministers van Rutte II de geschiedenis in
Het langstzittende naoorlogse kabinet stevent op het einde af. Rutte II ging stoïcijns de crisis te lijf, maar wist zichzelf niet geliefd te maken. Hoe gaan de ministers de politieke geschiedenis in? (+)
Hoopvol gestemd PvdA met meer linksere accenten
In een woonwinkelcentrum te Nieuwegein was de PvdA in oktober bijeen om zichzelf te ‘hergroeperen’. ‘Politiek gaat niet over statistieken maar over mensen en geluk.’ De partij hoopt dat de ‘linkse lente’ is begonnen.
Deze politieke memoires zijn de moeite waard
Politieke memoires: Nederland heeft er geen rijke traditie in. De oud-premiers Drees en Den Uyl? Géén memoires. Wim Kok bleef stil na acht jaar premierschap, evenals Jan Peter Balkenende. Recordpremier Ruud Lubbers zegt dat hij al zijn herinneringen twintig jaar geleden als eens heeft opgeschreven maar niet overging tot publicatie. Ergens ligt dus nog een goudmijn te wachten. Deze zijn de moeite waard volgens politieke commentator Raoul du Pré.
Neergang PvdA
De ontwikkeling van de Partij van de Arbeid is tekenend voor de politieke ontwikkeling van Nederland na de Tweede Wereldoorlog. Vanuit een historisch perspectief blijkt dat de neergang van de Partij van de Arbeid al begon rondom 1966.
De eerste tien jaar na de Tweede Wereldoorlog was het land sterk gericht op herstel. Het land was inwaarts gericht en er was vooralsnog weinig aanleiding tot globalisering van het bedrijfsleven. Door de geleide loonpolitiek hadden veel Nederlandse gezinnen in de jaren veertig en vijftig weinig geld te besteden.
De nadruk lag op zuinig doen met het gezinsloon. In de jaren zestig veranderde dit beeld. Door het loslaten van loonmatiging stegen de inkomens fors en ging men meer consumeren.
Tussen 1955 en 1965 stegen de consumptieve uitgaven van de Nederlandse huishoudens met 42 procent. Een minder groot deel van de uitgaven werd besteed aan de eerste levensbehoeften, zoals voedsel en huisvesting en steeds meer aan kleding, comfort en inrichting van het huis. In de jaren vijftig ging 43 procent van de Nederlanders niet op vakantie, daarna werd vakantie naar het buitenland vrij algemeen.
Verzorgingsstaat
De economie groeide zo hard dat capaciteitstekort optrad. Begin jaren zestig werden de eerste laaggeschoolde en goedkope ‘gastarbeiders’ uitgenodigd om de economie verder uit te bouwen. Aanvankelijk kwamen ze uit Europese landen als Italie, Portugal, Griekenland en Spanje.
Later uit niet-Europese landen als Marokko en Turkije. Nederland werd steeds meer ‘outward looking’: minder nationalistisch, meer kosmopolitisch, meer globalisering.
Deze trend kreeg logischerwijze ook een politieke vertaling. Indicatief hiervoor is hoe het de PvdA is vergaan. De tweede helft van de jaren zestig was in politiek opzicht een roerige tijd. Nieuwe politieke partijen werden opgericht, in de gevestigde partijen heerste onrust.
D66, opgericht en geleid door Hans van Mierlo, kwam voor het eerst in de Kamer met zeven zetels. Progressieve KVP-ers en ARP-ers richtten een eigen partij op: de Politieke Partij Radikalen (PPR).
Door de verzorgingsstaat konden sociale problemen en dreigende armoede worden opgevangen. Iedereen in Nederland kreeg recht op financiële bijstand in geval van nood. In de jaren zestig van de vorige eeuw raakte de verzorgingsstaat goeddeels gereed. De gedachte was dat het werk vrijwel af was. Het imago van de arbeidersklasse als zielige underdog was verdwenen.
De arbeiders hadden zich verheven, vooral ook in de dienstensector. Er ontstond een bloeiende middenklasse van ondernemers. En met hen had ook het partijkader van de Partij van de Arbeid zich verheven, gestudeerd en mogelijk zelfs een leerstoel aan de universiteit verworven. De PvdA ontwikkelde zich tot een elite, een regentenklasse, maar wilde dit zelf niet weten.
Marxistische filosofie
Eén voorbeeld is algemeen bekend: PvdA-coryfee Arie van der Zwan, wiens vader visboer was. Arie was opgeklommen tot hoogleraar commerciële economie en bedrijfsstatistiek aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. De PvdA ontwikkelde een zeker dedain in het partijkader en afkeer van de patatetende en sportkleding dragende voormalige arbeidersklasse, ook wel ‘klootjesvolk’ genoemd.
De lotsverbetering van het proletariaat was voltooid.
Die verbetering vond mede plaats dankzij de economische groei. Het Kapitalismeen de Globaliseringfloreerde vooral in de tweede helft jaren tachtig en jaren negentig. De socialisten gingen op zoek naar een andere achtergestelde doelgroep danwel onderdrukte klasse. PvdA-leden vonden nieuwe onderdrukten in ontwikkelingslanden, landen die volgens hen onderontwikkeld waren gebleven door het kolonialisme. De marxistische filosofie gaf de nodige theoretische onderbouwing aan dergelijk gedachtegoed.
Nieuw Links
De CPN was binnen het Nederlandse politieke bestel een vaste waarde. Zoals PvdA-prominent en oud-communist dr. Paul Scheffer. Onder de naam Nieuw Links smeedde een groepje PvdA’ers binnen de partij een vernieuwingsbeweging die van 1966 tot 1971 opgeld deed. Initiatiefnemers waren de journalist Han Lammers en de econoom Hans van den Doel. In september 1966 werd het manifest10 over Rood(meer en meer en nog veel meer) gepubliceerd. De tekst werd geschreven door Hans van den Doel, Arie van der Hek, Reinier Krooshof, Han Lammers, André van der Louw, Tom Pauka, Rob de Rooi en Arie van der Zwan.
Een belangrijk programmapunt was de ‘onvoorwaardelijke erkenning van de DDR’. Toen dat ideaal in duigen viel kwam de onvoorwaardelijke steun aan Europese integratie daarvoor in de plaats. De nationale grenzen konden volgens Nieuw Links worden opgeheven, Europese grenzen zouden daarvoor in de plaats komen.
Een ander programmapunt was: ‘De PvdA neemt niet deel aan een regering, tenzij vaststaat dat de ontwikkelingshulp twee procent van het nationale inkomen bedraagt.’ Er moest geld naar de arme mensen daar, vooral ook omdat wij medeschuldig zijn aan hun achterstelling vanwege ons koloniale verleden. De hongerende kindertjes in Biafra verschenen dan ook veelvuldig op de beeldbuis.
Globalisering
Globalisering werd stevig omarmd. De PvdA kwam steeds verder af te staan van de eigen achterban en keerde zich hier in feite tegen, ook wel ‘het verraad van de arbeidersklasse’ genoemd. In feite werd in 1966 met Nieuw Links de kiem gelegd voor de afstraffing die de partij in 2017 zou ondergaan.
Nieuw Links sloeg aan: de optiek van de PvdA verschoof van ‘benauwde en kortzichtige’ binnenlandse belangen naar belangen van onze medemens in het buitenland: “Wij hebben het immers hier zo goed en zij zo slecht”, was het motto. Voortaan was de rode kleur van de PvdA gekoppeld aan de ontwikkelingsproblematiek, de onvoorwaardelijke steun aan de armen aldaar en steun voor de Europese integratie.
Ontwikkelingslanden
Opvallend is dat veel prominente (ex)-PvdA’ers zich tegen de nieuwe ideologie keerden. Willem Drees, premier van vier kabinetten, was de eerste. Hij zag tot zijn afgrijzen dat de PvdA een volgens hem volslagen verkeerde richting insloeg. Hij brak met de partij en stierf miskend.
Er volgde een lange rij politici die eveneens miskend werden, zoals de verguisde en ‘door de kogel die van links kwam’ vermoordde Pim Fortuyn en Jan Nagel. PvdA-icoon Joop den Uyl was een uitgesproken nationalist en kon in feite niets met Nieuw Links. Hij werd gedoogd op basis van zijn statuur.
De nieuwe lijn van links was gericht op ontwikkelingslanden en Europa. De signatuur was kosmopolitisch, weg van nationalisme (hetgeen soms zelfs op één lijn werd gesteld met fascisme). Deze internationale oriëntatie viel samen met de (neo)liberale lijn van rechts om ruim baan te verlenen aan multinationals.
Bedrijven als bijvoorbeeld Shell, Unilever, Philips, Akzo, Ahold, DSM, Heineken en diverse grootbanken profiteerden volop hiervan. Het in dit opzicht samenvallen van liberalen en socialisten leidde tot het faciliteren van internationale bedrijfsleven door fiscalisten (belastingontwijking via taxhavens), accountants, advocaten, consultants, wetenschap en de ondersteunende bureaucratie in den brede.
Rechts met de veren van links
Wat ooit elite was en rechts, ging zich met de veren van links tooien. Dit ging, en gaat, met de nodige arrogantie gepaard. De term ‘onderbuikgevoelens’ is een geliefkoosde uitdrukking, dit afgewisseld met ‘racist’ of zelfs ‘fascist’ voor de wat steviger gevallen. De vroeger gangbare politieke termen ‘rechts’ en ‘links’ hadden hun inhoud verloren, in feite waren de termen van plaats gewisseld.
Degenen die achterbleven waren de laagopgeleiden en middenklassers, wier inkomens relatief steeds verder achterbleven. De stagnatie van lagere inkomensgroepen deed zich voor terwijl de reële inkomens van de top 1 procent hoogste inkomens in de wereld met 60 procent zijn gestegen sinds het midden van de jaren ’70.
In die tijd kwam ook de kreet ‘links lullen, rechts vullen’ in zwang, naar aanleiding van de lange rij mensen die zich ‘links’ noemden maar zichzelf ‘rechts’ wisten te verrijken. Voor de extremere inkomens had oud-premier Wim Kok het over “exhibitionistische zelfverrijking”, terwijl deze oud vakbondsman, PvdAer en socialistisch spreker later zelf maar al te graag lid werd van Raad van Commissarisen bij multinationals.
Meedoen in onzekerheid
De kabinetten Kok I (1994-1998) en Kok II (1998-2002), beiden gevormd door PvdA, VVD en D66 werden ‘paars’ genoemd, een bijzonderheid omdat voor het eerst sinds 1918 geen confessionele partijen zitting in een kabinet hadden. De omhelzing van de sociaal democraten met de liberalen was als die van een wurgslang. Dit met welgemeende deelneming van de liberalen.
De globalisering van bedrijven heeft veel meer geholpen hun winsten te verbeteren dan het de lonen deed toenemen. Geen wonder dat Nederlanders niet meer geloven dat de ‘gewone man’ een eerlijk aandeel in de welvaart krijgt.
Dat de reële lonen voor de werkende en middenklasse gedurende vele decennia stagneren wordt ondermeer bevestigd in de inaugurele rede getiteld Meedoen in onzekerheid (juni 2016) van het hoofd van de onderzoekssector Arbeid en Participatie van het Sociaal Cultureel Planbureau, prof. dr. J.C. Vrooman.
De publieke ontevredenheid hing, en hangt, vooral samen met het stagneren van lonen. Een schrale troost voor de PvdA is dat een vergelijkbaar patroon zich voordoet in andere westerse landen, uiteraard ieder met een eigen accent. Zo beschouwde de Franse econoom Thomas Piketty het thema economische ongelijkheid vanuit een historisch en statistisch oogpunt. Hij kreeg internationale bekendheid na de publicatie van Le Capital au XXIe siècle in 2013 .
Populistische revolte
Zolang de levensstandaard verbetert, zoals tot aan 2008, kunnen werknemers leven met een toename van de inkomensongelijkheid. Dit impliceert dat als de stagnatie van de lonen voortduurt de populistische revolte zal aanhouden. De problematiek betreft met name een verdelingsvraagstuk. Trump is gekozen om dat probleem op te lossen: “The forgotten people will be forgotten no longer“.
Interessant in dit verband is de stellingname van ex-communist Paul Scheffer. Hij verwijt Nederlanders in zijn boek De vrijheid van de grens (2016) dat ze ‘nationalistisch, behoudzuchtig, hoogmoedig, populistisch en geborneerd’ zijn. Hij adviseert zijn medeburgers een “waarachtig kosmopolitische levenshouding aan te nemen” en dat we “enthousiast dienen te zijn over open grenzen”.
Gelet op het mondiaal opkomend populisme lijken steeds minder burgers te voelen voor kosmopolitisme. Ze bewegen zich juist in tegenovergestelde richting. Daar waar de nationale staat wordt uitgehold neemt vertrouwen in solidariteit af en neemt de hunkering naar lokale verbondenheid toe. De overheid wil een participatiemaatschappij, maar wordt door de ontwikkelingen ingehaald. De overheid mag blij zijn als zij mág participeren in burgerinitiatieven en burgercoöperaties.
Nationalisme
Steden en lokale politieke partijen worden belangrijker binnen het politieke spectrum. Het is de trend dat mensen nauwer betrokken willen zijn bij wat er gebeurt in hun leefomgeving. De macht, de inspraak en het denken gaat terug naar de basis, als reactie op het afstandelijker geraken van het bestuur. Nederland is een koploper qua internationale oriëntatie, terwijl de burger betrokken en geïnspireerd is, nu meer zijn eigen wereld creërend om heer en meester te zijn over het dagelijkse leven, na een periode van sterke globalisering: kosmopolitisch qua wereldoriëntatie en een sterkere nadruk op nationale en locale belangen bestaan thans naast elkaar.
De stellingname van Scheffer is indicatief hoe ver de PvdA verwijderd is van wat er in de maatschappij leeft. Maar niet alleen dat, men zit contrair aan de richting waarin deze beweegt en de partij schijnt het zich niet te realiseren. Geen wonder dat PvdA’er Rob Oudkerk adviseert de PvdA dan maar op te heffen.
Toekomst van Nederland en Europa
Hoe gaan we de toekomst tegemoet voor Nederland en Europa? Er lijkt helaas weinig reden voor overmatige vrolijkheid. Aan de economie zal het niet liggen. We werken hard en het consumentenvertrouwen is goed.
Met het vertrouwen in de sociaal-culturele ontwikkeling is het veel minder goed gesteld. Globalisering is dé drijvende kracht achter economie en maatschappelijke ontwikkelingen.
Merkwaardigerwijs blijft het onbenoemd tijdens iedere verkiezingscampagne. We hebben gezien dat de ontwikkeling van globalisering een sterke invloed heeft gehad op het financieel-economische profiel van landen. Dat heeft z’n politieke vertaling gekregen, maar veel minder zichtbaar.
We gaan een periode van deglobalisering tegemoet en de verwachting is dat dit wederom diepe sporen zal nalaten. Dat betekent dat we weer richting nationalisme gaan. CDA’er Sybrant Buma wenst het volkslied staande te laten zingen in klaslokalen. Premier en opperzwabberaar Mark Rutte roept op ‘normaal te doen’ en allen die dat niet doen kunnen ‘oppleuren’.
Te voorzien is dat niet alleen muren gebouwd zullen worden tussen de VS en Mexico en muren om huizen in de gegoede buurten in de grote steden van Zuid-Amerika, maar ook in Europa. Dat schrikbeeld moet helaas niet uitgesloten worden. Met alle varianten, erger en minder erg, van dien.
Herman Tjeenk Willink vraagt zich af hoe de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij weer een politieke partij kan worden die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt: > lees verder
Hoe wordt de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij waarvan de vertegenwoordigers hun positie aan het bestaande politieke bestel ontlenen, weer een politieke partij die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt?
Meer dan 40 jaar ben ik lid van de PvdA; nooit stemde ik iets anders, al scheelde dat soms buitengewoon weinig en steeds minder.1 Dat heeft niets te maken met de wijze waarop het laatste kabinet van VVD en PvdA heeft geopereerd. Het kabinet heeft in moeilijke omstandigheden heel behoorlijk en fatsoenlijk bestuurd en stabiliteit gebracht. Mijn onvrede betreft de volstrekt onhelder geworden eigen visie van de PvdA op de maatschappij waarin we leven en de rol van de overheid daarin.
Bij mijn aarzeling spelen verschillende soorten vragen. Wat houdt een eigen visie nog in als in de praktijk de Partij van de Arbeid het verschaffen van werk overlaat aan de markt, die markt uiterst onzeker is en groepen uitsluit? Bevordering van voldoende werkgelegenheid was toch, ingevolge de Grondwet, ‘een voorwerp van zorg der overheid’ (artikel 19-1 Grondwet). Maar wat moet in de toekomst onder arbeid worden verstaan, gelet ook op de fundamentele veranderingen als gevolg van digitalisering en automatisering? Wat betekenen die veranderingen voor dat andere element dat de sociaal-democratie traditioneel dierbaar was: persoonlijke ontplooiing en verheffing?
En wat is het antwoord op de behoefte aan basiszekerheid (meer dan geld) in een wereld waarin de grenzen voor kapitaal en arbeid vervagen? Zou door die grensvervaging geen extra nadruk moeten liggen op de internationale oriëntatie die ook een kenmerk van het socialisme was? Maar waarom is dan de PvdA-visie op Europa zo bleek, juist nu de traditionele ‘trans-Atlantische route’ nauwelijks meer perspectief biedt, de rest van de wereld niet meer op de VS zit te wachten en bondgenoot Groot-Brittannië een eigen koers probeert te varen?
Of weet ook de PvdA niet wat ze met Europa aan moet omdat ze niet weet wat ze met Nederland aan moet? En wat heeft, ten slotte, de partij de afgelopen decennia gedaan aan het onderhoud en de versterking van de democratische rechtsorde en de instituties die die orde schra- gen? Toch is de democratische rechtsorde ook, en misschien wel in de eerste plaats bedoeld voor diegenen die geen financiële of andere machtsmiddelen hebben. Waarom voelen juist zij zich vaak niet meer vertegenwoordigd? Waarom krijgen juist zij vaak moeilijk toegang tot ‘het recht’? Allemaal vragen die de Partij van de Arbeid zich als eerste zou moeten stellen.
Zoals bekend is de grens vaag tussen het ‘zondig ras der reformisten’ (den Uyl) dat met kleine stapjes, zonder revolutie, fundamentele wijzigingen in de bestaande maatschappelijke verhoudingen wil aanbrengen en diegenen die de scherpste kantjes van de bestaande verhoudingen willen afvijlen zonder uit te zijn op een drastische wijziging van het bestel. Maar is de PvdA die vage grens al niet lang gepasseerd?
De structurele neergang van de partij begon immers al in de jaren tachtig, de periode van depolitisering waarin de overheid in financiële problemen verkeerde, politiek vooral meebesturen werd en het bestuur in de ban van het new public management raakte. De neergang – met zo nu en dan een incidentele opleving – zette door toen de sociaal-democratische Derde Weg bleek dood te lopen. Bedoeling van die derde weg was, in de woorden van Anthony Giddens, om ‘(neo-)liberale ideeën te gebruiken om socialistische doelstellingen te bereiken’. Het resultaat was het tegenovergestelde. De PvdA veinsde het ook na 2002 niet te zien en bleek niet bij machte de koers te verleggen.
Maar hoe houdbaar is een maatschappelij- ke bestel als zich volgens het SCP bij 28% van de Nederlandse bevolking problemen opstapelen op het terrein van arbeid, inkomen, opleiding en dergelijke en dat aantal groeiende is? En als het aantal mensen met psychische stoornissen en het aantal jongeren in de problemen stijgt? Zijn dat tijdelijke verschijnselen? Is het individueel onvermogen, eigen schuld? Of heeft Paul Verhaeghe gelijk wanneer hij, in zijn in 2012 verschenen boek Identiteit schrijft: ‘de dwang tot (economisch) succes en (individueel) geluk blijkt een keerzijde te hebben: het leidt tot verlies van zelfbesef, tot desoriëntatie en vertwijfeling’? Ik denk het wel.
De rol van de overheid
De vraag naar de eigen politieke visie van de PvdA is een dubbele: een visie op waar het met de maatschappij heen moet en een visie op de rol van de overheid. Voor het eerste bevat het Van Waarde-project van de WBS de nodige aanzetten. Ik beperk me hier tot het tweede, al was het maar omdat de democratische rechtsstaat zo centraal stond in mijn werk als regeringscommissaris als voorzitter van de Eerste Kamer en als vicepresident van de Raad van State.
Om hun doeleinden te verwezenlijken heb- ben sociaal-democraten altijd veel belang gehecht aan de overheid. In een notitie uit 1978 voor de WBS-werkgroep Partij Politieke Processen staat het zo: ‘In een discussie over ‘het Staatsbeeld van de Sociaal Democratie’ moeten tenminste drie aspecten worden onderscheiden:
de staat als instrument in het streven naar een socialistische samenleving (hetgeen een visie op die samenleving impliceert);
de staat als deel van de bestaande machts- verhoudingen (hetgeen inzicht in de poli- tieke, bestuurlijke en maatschappelijke verhoudingen vereist);
de staat als kader voor democratische machtsuitoefening (hetgeen kennis van de waarden – ruimte en grenzen – van een democratische rechtsorde veronderstelt).’
Het derde aspect is een brug tussen de eerste twee aspecten. Socialisten raakten als sociaal-democraten overtuigd van de smalle marges van de democratische politiek, maar ook van de noodzaak én de mogelijkheid die smalle marges te benutten. Waar de overheid zo be- langrijk is voor het stap voor stap realiseren van de sociaal-democratische doelstellingen, burgers in een zwakke positie ook zo van die overheid afhankelijk zijn, zou het dus voor de hand liggen dat de PvdA:
zorgvuldig omspringt met de democratische rechtsstaat en zijn instituties;
behalve van de kracht ook doordrongen is van de kwetsbaarheid van democratie en rechtsorde;
weet hoe de overheid functioneert en de ‘eigen rationaliteit’ van politiek, bestuur en bureaucratie onderkent;
de structurele problemen doorziet waarmee de overheid worstelt (denk bijvoorbeeld aan de vele bestuurlijke ontsporingen) en waarvan in de praktijk burgers in een zwakke positie en de professionele uitvoerders van het beleid de eerste slachtof- fers zijn;
beseft dat de overheid mede door eigen toedoen van positie is veranderd en dat dit ook direct het burgerschap als publiek ambt raakt.
De belangstelling voor deze vijf punten is binnen de PvdA echter bepaald gering. Maar als de eigen visie vaag is, de betekenis van de democratische rechtsorde wordt ondergewaardeerd, de structurele problemen in het functi- oneren van overheid (en markt) niet worden doorzien en burgers toch vooral als cliënten, klanten of kiezers worden benaderd, kom je als sociaal-democratische partij die fundamentele veranderingen zegt na te streven niet ver. Tegen die achtergrond noem ik in dit verband een paar punten die van belang zijn voor de positiebepaling van de PvdA in de oppositie.
Wat is politiek?
Als politiek wezenlijk iets anders is en in ieder geval méér dan meebesturen, is het zeker voor een oppositiepartij essentieel te definiëren wat de eigen politieke functie inhoudt: het steeds opnieuw bepalen wat het algemeen belang ver- eist. Daarvoor is allereerst nodig een visie op de rol van de overheid. Met bijvoorbeeld een antwoord op de vraag hoe de PvdA invulling wil geven aan de sociale grondrechten. Kennen ook volksvertegenwoordigers nog hun betekenis? De sociale grondrechten bevatten, met de klassieke grondrechten, de kernverantwoordelijkheden van de overheid.
Daarnaast is open parlementair debat nodig, met inhoudelijke argumenten en tegenargumenten, over grote maatschappelijke vraagstukken. Dat legitimeert beslissingen meer en beter dan incidenteel een referendum. Tenslotte is de politieke functie alleen goed uit te oefenen met kennis van de eisen die een democratie stelt, van de grenzen die het recht trekt, van het functioneren van de overheid in de praktijk en van de wijze waarop economische en maatschappelijke krachten op dat functioneren inwerken.
Wanneer in elk parlementair onderzoek naar bestuurlijke ontsporingen de Tweede Kamer zichzelf tegen komt, aan die ontsporing steeds zelf blijkt te hebben bijgedragen, dan is het van belang, zeker als oppositiepartij, opnieuw te definiëren wat de functies van de volksvertegenwoordiging zijn. Het is merkwaardig te constateren dat de Kamer zo nu en dan wel over het eigen functioneren praat (commis- sies Dolman, Deetman, Verbeet), maar nooit een discussie over de eigen functies voert. Wat heeft de PvdA-fractie geleerd van bijvoorbeeld de uitkomsten van het parlementaire onderzoek onderwijsvernieuwingen uit 2008 (commissie-Dijsselbloem)?
Waarom heeft de PvdA nooit gepleit voor een secundaire analyse op de uitkomsten van de verschillende parlementaire enquêtes en onderzoeken? In de gesignaleerde problemen zit immers een gemeenschappelijk patroon.
Bij de functies en het functioneren van het parlement wordt de controle op de uitvoering en de effecten van het beleid voor de burgers stelselmatig verwaarloosd; ondergeschikt gemaakt aan de vorming van nieuw beleid, nieuwe regels, nieuwe controlemechanismen. Maar waar tevoren niet alles te voorzien en te plannen valt, waar de samenleving veelkleurig is en niet in protocollen of modellen te vangen, hangt de geloofwaardigheid van de overheid vooral af van de kwaliteit van de uitvoering.
Vanaf 1985, toen ik regeringscommissaris voor de reorganisatie van de rijksdienst was, tot op de dag van vandaag (zie mijn bijlage bij het eindverslag van de informateur), heb ik ‘Den Haag’ proberen te overtuigen van de noodzaak structureel meer aandacht te besteden aan de uitvoerbaarheid van het beleid, de ruimte voor de professionele uitvoerders en de effecten van het beleid voor individuele burgers. De respons was en is mager, zo niet afwezig , ook nu nog; ook van de zijde van de PvdA-fractie.
Dat is het gevolg van de ontwikkelingen in de politiek-bestuurlijke praktijk sinds de jaren tachtig. De uitvoering van het beleid werd op afstand van de departementen gezet, verzelfstandigd of geprivatiseerd. Op de departementen werd via de kaasschaaf bezuinigd. Door beide ontwikkelingen liep de inhoudelijke- en uitvoeringsdeskundigheid op die departementen dramatisch terug, ook op departementen onder leiding van PvdA-ministers.2 Het aantal managers nam toe. Ministers omringden zich met adviseurs en voorlichters met de taak hen zoveel mogelijk uit de wind te houden.
Alle – vaak ambtelijk geïnitieerde – veranderingen in organisatie en functioneren van de centrale overheid waren vooral intern gericht. Kostenbeheersing en bedrijfsmatig werken waren de voornaamste drijfveren. Vele consultants verleenden daaraan hun hartelijke medewerking, met Hay Consultants voor de marktconforme beloning. De politiek oefende op die reorganisaties nauwelijks controle uit.
De resultaten waren ronduit pover. De mantra in de afgelopen dertig jaar – een periode waarin de PvdA twintig jaar regeringsverantwoordelijkheid droeg – van een kleinere overheid die goedkoper en kwalitatief beter zou zijn, meer ‘klantgericht’ zou werken en ‘maatwerk’ zou leveren, resulteerde per saldo in een aanzienlijke groei van het aantal regels, formulieren en controleurs waarmee professionele uit- voerders te maken krijgen en waarvan juist burgers in de zwakste positie als eerste het slachtoffer worden. Dat wordt – terecht – vooral ook de PvdA zwaar aangerekend.
Tegen deze achtergrond zou de PvdA strijd moeten leveren. Het gaat immers om het door- breken van bestaande machtsverhoudingen binnen de publieke dienst.
Die strijd gaat ten minste over de volgende punten;
Vergroting van de ruimte voor de professionals op de werkvloer. Alleen zo kan daadwerke- lijk maatwerk worden geleverd en is een ketenaanpak van complexe problemen mogelijk. Voor die ruimte moet zowel de regelzucht, ook van semipublieke en private instellingen, worden teruggedrongen als de professionaliteit op de werkvloer worden vergroot. Tot die professionaliteit behoren: vakdeskundigheid, beroepsethiek, gerichtheid op de individuele burger (patiënt, leerling) en publieke verantwoording. De PvdA als oppositiepartij zou ten behoeve van haar inbreng in de Tweede Kamer daadwerkelijke belangstelling moeten hebben voor de kennis en praktijkervaring van de professionals op de werkvloer, moeten nagaan waardoor hun ruimte steeds meer is beperkt en voorstellen moeten doen om de oorzaken van die beperkingen weg te nemen.
Deze vergroting van de ruimte voor professionals vergt drastische inperking van de tussenlaag tussen de professionals op de werkvloer en de minister die voor het beleid uiteindelijk politiek verantwoordelijk is. Een tussenlaag die nog altijd groeit. Daarvoor is allereerst inzicht nodig in de kosten van die tussenlaag. Het is wonderlijk dat niemand deze schijnt te kennen noch ernaar vraagt, ook de PvdA niet. Daardoor blijft verborgen dat de verhouding tussen de werkvloer en de indirecte tussenlaag volstrekt scheef is, evenals de beloningen respectievelijk op de werkvloer en in die tussenlaag.
De inperking van die tussenlaag vergt vergroting van de eigen deskundigheid binnen de publieke dienst, te beginnen op de departementen. Waarom wel de schoonmakers weer in overheidsdienst en niet de vakjurist, de ingenieur, de onderwijsdeskundige en anderen? Een goed functionerende democratische rechtsstaat heeft een bureaucratie die inhoudelijk deskundig is, kritisch en loyaal. Die deskundigheid is teruggelopen. Het zou goed zijn als, bij wijze van voorbeeld, bij enkele departementale directies eens een onderzoekje zou worden gedaan naar de achtergrond (opleiding / ervaring) van medewerkers dertig jaar geleden en nu. Kritische tegenspraak wordt al gauw als partijpolitieke tegenstand gezien. Loyaliteit wordt soms verengd tot: ‘de minister uit de wind’ houden. Ook de PvdA heeft deze sluipende aantasting van de bureaucratie laten gebeuren. Die sloop moet worden gestopt.
Deskundigheid in de publieke dienst houdt ook in: helder zicht op het begrip burgerschap als publiek ambt. Voorwaarde voor het individueel staatsburgerschap is erkenning door de overheid, want ‘geen staat zonder burgers, geen burgers zonder staat’. Die erkenning is onmogelijk als de overheid en dus de politieke partijen burgers vooral als patiënten, klanten of kiezers beschouwt of beschouwen. Zicht op het burgerschap betekent: politieke erkenning van de maatschappelijke pluriformiteit en kansen bieden aan burgerinitiatieven. Het houdt in het besef dat elk protocol, elk model, elk formulier een versimpeling van de pluriforme werkelijkheid betekent. Altijd dreigt het gevaar dat het uitgangspunt dat gelijke gevallen gelijk behandeld worden, verkeert in zijn spiegelbeeld: gelijke behandeling vereist gelijke gevallen. In de praktijk is de publieke ruimte, de ruimte voor burgerinitiatieven, dan ook niet groter maar kleiner geworden. Bovendien vraagt dit zicht op burgerschap als publiek ambt het verwijderen van belemmeringen die aan die burgerinitiatieven in de weg staan, en het actief steun verlenen aan initiatieven voor de oplossing van gemeenschappelijke problemen, empowerment.
Bescherming door en van de rechter
Ten slotte moet het de PvdA gaan om de verdediging van de rechtsstaat waarvoor niet alleen de rechter maar juist ook wetgever en bestuur verantwoordelijkheid dragen. Een burger-samenleving kan immers alleen tot ontwikkeling komen als de rechtsstaat is gegarandeerd. Burgers moeten worden beschermd tegenover de staat, tegenover de markt en tegenover andere burgers.
Anders geldt het recht van de sterkste. Die bescherming moet uiteindelijk de rechter bieden zeker als politiek en bestuur het laten afweten. Als politici hun eigen functie ondergeschikt maken aan de eisen van het bestuur en in het bestuur de nadruk ligt op financieel beheer en daadkracht, neemt de betekenis van het tegenwicht van de rechter – de onafhankelijke derde macht – toe. Vandaar dat de druk op de rechter groeit.
Door reorganisaties en bestuurlijke maatregelen is de laatste decennia geprobeerd die druk te beperken. Geen van die reorganisaties was echter gebaseerd op een visie op de in- houd van rechterlijke functie noch op de ver- anderde rol van het recht in de samenleving. Toch hebben beide Kamers steeds aan die reorganisaties meegewerkt.
De verbestuurlijking nam toe. De Raad voor de rechtspraak speelde daarin een belangrijke rol. De door de Raad geïnitieerde – en door de Kamers goed- gekeurde – schaalvergroting droeg aan die verbestuurlijking belangrijk bij. De toegang tot de rechter werd daardoor beperkt. Eenvoud en nabijheid zijn – vaak meer nog dan financiële draagkracht – essentiële voorwaar- den voor toegang tot de rechter.
Is het niet vreemd dat, met de nodige moeite en veel energie, hier en daar met ‘vrederechters’ wordt geëxperimenteerd en dat in het regeerakkoord ‘buurtrechters’ worden aangekondigd, terwijl Nederland, nog in een nabij verleden, beschikte over een goed werkend en fijnmazig systeem van kantonrechters?
Het zou de PvdA-fractie daarom sieren als zij zich weer wat meer zou verdiepen in de betekenis van het recht en de eigen functie van de rechter. Misschien zou dan ook duidelijk worden dat door het gebrek aan juridische en constitutionele kennis bij politici, bestuurders, ambtenaren en journalisten en door het nog steeds ontbreken van een Constitutioneel Hof – in tegenstelling tot de meeste landen in continentaal Europa – niet alleen de democratie maar ook de Nederlandse rechtsstaat kwetsbaarder is dan nodig.
Dit is een bewerking van een inleiding voor de Tweede Kamerfractie van de PvdA, eind augustus 2017.
Illustratief in dit verband is de verklaring die Dijksma onlangs na haar aftreden als staatssecretaris gaf, dat gebrek aan deskundigheid op haar vroegere ministerie voor fouten zorgde in het Lelystad Airport-dossier.
De steun van de middenklasse is voor de PvdA noodzakelijk om weer een betekenisvolle factor te worden in het parlement, meent Wimar Bolhuis.
‘De afgelopen decennia was de middenklasse altijd prominent aanwezig in de electorale achterban. Dat was zeer belangrijk omdat het aantal traditionele arbeidersbanen steeds verder afnam. In maart 2017 bleek dat de steun voor de PvdA echter onder alle bevolkingsgroepen afgebrokkeld was behalve onder ouderen.
Erkenning dat de electorale steun van de middenklasse essentieel is om in het politieke landschap weer een verschil te kunnen maken, is de enige kansrijke basis voor politieke wederopbouw van de PvdA.’ > Lees verder
Elsevier 31.12.2017 Voor de PvdA gaat het jaar 2017 de boeken in als annus horribilis. Op een verrassende verkiezingsoverwinning in Leeuwarden na, viel er weinig te vieren. Zelfs na de Kerstdagen blijft de partij intern verscheurd, en hangt de toekomst van het negende Kamerlid William Moorlag aan een zijden draadje. Maar het belangrijkste was natuurlijk de nederlaag op 15 maart. Daarover schreef NOS-verslaggever Wilco Boom een boek met interviews.
Op 15 maart leed de PvdA het grootste zetelverlies in de naoorlogse parlementaire geschiedenis. Ideale gelegenheid om prominente sociaal-democraten aan een grondig zelfonderzoek te onderwerpen. Gewezen ministers, backbenchers en partij-ideologen blikken terug op de zeperd, die binnen de gelederen van de sociaal-democraten kennelijk ‘Zwarte Woensdag’ wordt genoemd.
Waaraan die nederlaag te wijten is? Met die vraag gaat Boom langs een groot aantal prominenten, die stuk voor stuk een rol speelden bij de PvdA in de afgelopen jaren. Verklaringen voor het verlies zijn er te over, blijkt uit de rondgang: De Derde Weg, de opkomst van het populisme, verregaande bezuinigingen passeren de revue. Opvallend veel vingers wijzen in de richting van Wouter Bos, als architect van Rutte-II. Volgens Adri Duivesteijn, voormalig Eerste Kamerlid, een ‘strategische fout’ bij de formatie. Samsom had juist iemand moeten meenemen die linkser was, ‘als contragewicht’.
Ook gewezen partijvoorzitter Hans Spekman oogst weinig lof met zijn ongemakkelijke lijsttrekkersverkiezingen. Oud-partijvoorzitter Ruud Koole, ooit architect van de leiderschapsverkiezingen van de PvdA zegt tegen Boom: ‘Het verwijt dat ik Samsom en Spekman maak, is dat zij de ledenraadpleging te veel hebben gezien als instrument om de partij weer een gezicht te geven bij de kiezers en om de positie van Samsom te versterken, in plaats van invloed aan de leden te geven.’ Dat Spekman niet direct na de desastreuze nederlaag is opgestapt vindt Koole ‘heel onverstandig’.
Het boek geeft een heldere inzage in de interne politieke strijd binnen de PvdA. Met een veelheid aan analyses wordt nog eens teruggeblikt op de afgelopen kabinetsperiode. Dat levert boeiende en openhartige interviews op. Toch blijft door de grote hoeveelheid Haagse politici de internationale trend een beetje onderbelicht, terwijl die nu juist interessant is voor een langere prognose. Daar staat dan wel weer een mooi interview met René Cuperus tegenover met het memorabele citaat: ‘Heb jij weleens een bankier zien demonstreren op het Malieveld?’
Door vast te houden aan dezelfde vraagstructuur, worden de interviews in een wat beknellend korsetje geperst. En Felix Rottenberg ontbrak, terwijl juist hij de afgelopen jaren een van de vaste criticasters was!
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
Herman Tjeenk Willink vraagt zich af hoe de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij weer een politieke partij kan worden die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt: > lees verder
Hoe wordt de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij waarvan de vertegenwoordigers hun positie aan het bestaande politieke bestel ontlenen, weer een politieke partij die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt?
Meer dan 40 jaar ben ik lid van de PvdA; nooit stemde ik iets anders, al scheelde dat soms buitengewoon weinig en steeds minder.1 Dat heeft niets te maken met de wijze waarop het laatste kabinet van VVD en PvdA heeft geopereerd. Het kabinet heeft in moeilijke omstandigheden heel behoorlijk en fatsoenlijk bestuurd en stabiliteit gebracht. Mijn onvrede betreft de volstrekt onhelder geworden eigen visie van de PvdA op de maatschappij waarin we leven en de rol van de overheid daarin.
Bij mijn aarzeling spelen verschillende soorten vragen. Wat houdt een eigen visie nog in als in de praktijk de Partij van de Arbeid het verschaffen van werk overlaat aan de markt, die markt uiterst onzeker is en groepen uitsluit? Bevordering van voldoende werkgelegenheid was toch, ingevolge de Grondwet, ‘een voorwerp van zorg der overheid’ (artikel 19-1 Grondwet). Maar wat moet in de toekomst onder arbeid worden verstaan, gelet ook op de fundamentele veranderingen als gevolg van digitalisering en automatisering? Wat betekenen die veranderingen voor dat andere element dat de sociaal-democratie traditioneel dierbaar was: persoonlijke ontplooiing en verheffing?
En wat is het antwoord op de behoefte aan basiszekerheid (meer dan geld) in een wereld waarin de grenzen voor kapitaal en arbeid vervagen? Zou door die grensvervaging geen extra nadruk moeten liggen op de internationale oriëntatie die ook een kenmerk van het socialisme was? Maar waarom is dan de PvdA-visie op Europa zo bleek, juist nu de traditionele ‘trans-Atlantische route’ nauwelijks meer perspectief biedt, de rest van de wereld niet meer op de VS zit te wachten en bondgenoot Groot-Brittannië een eigen koers probeert te varen?
Of weet ook de PvdA niet wat ze met Europa aan moet omdat ze niet weet wat ze met Nederland aan moet? En wat heeft, ten slotte, de partij de afgelopen decennia gedaan aan het onderhoud en de versterking van de democratische rechtsorde en de instituties die die orde schra- gen? Toch is de democratische rechtsorde ook, en misschien wel in de eerste plaats bedoeld voor diegenen die geen financiële of andere machtsmiddelen hebben. Waarom voelen juist zij zich vaak niet meer vertegenwoordigd? Waarom krijgen juist zij vaak moeilijk toegang tot ‘het recht’? Allemaal vragen die de Partij van de Arbeid zich als eerste zou moeten stellen.
Zoals bekend is de grens vaag tussen het ‘zondig ras der reformisten’ (den Uyl) dat met kleine stapjes, zonder revolutie, fundamentele wijzigingen in de bestaande maatschappelijke verhoudingen wil aanbrengen en diegenen die de scherpste kantjes van de bestaande verhoudingen willen afvijlen zonder uit te zijn op een drastische wijziging van het bestel. Maar is de PvdA die vage grens al niet lang gepasseerd?
De structurele neergang van de partij begon immers al in de jaren tachtig, de periode van depolitisering waarin de overheid in financiële problemen verkeerde, politiek vooral meebesturen werd en het bestuur in de ban van het new public management raakte. De neergang – met zo nu en dan een incidentele opleving – zette door toen de sociaal-democratische Derde Weg bleek dood te lopen. Bedoeling van die derde weg was, in de woorden van Anthony Giddens, om ‘(neo-)liberale ideeën te gebruiken om socialistische doelstellingen te bereiken’. Het resultaat was het tegenovergestelde. De PvdA veinsde het ook na 2002 niet te zien en bleek niet bij machte de koers te verleggen.
Maar hoe houdbaar is een maatschappelij- ke bestel als zich volgens het SCP bij 28% van de Nederlandse bevolking problemen opstapelen op het terrein van arbeid, inkomen, opleiding en dergelijke en dat aantal groeiende is? En als het aantal mensen met psychische stoornissen en het aantal jongeren in de problemen stijgt? Zijn dat tijdelijke verschijnselen? Is het individueel onvermogen, eigen schuld? Of heeft Paul Verhaeghe gelijk wanneer hij, in zijn in 2012 verschenen boek Identiteit schrijft: ‘de dwang tot (economisch) succes en (individueel) geluk blijkt een keerzijde te hebben: het leidt tot verlies van zelfbesef, tot desoriëntatie en vertwijfeling’? Ik denk het wel.
De rol van de overheid
De vraag naar de eigen politieke visie van de PvdA is een dubbele: een visie op waar het met de maatschappij heen moet en een visie op de rol van de overheid. Voor het eerste bevat het Van Waarde-project van de WBS de nodige aanzetten. Ik beperk me hier tot het tweede, al was het maar omdat de democratische rechtsstaat zo centraal stond in mijn werk als regeringscommissaris als voorzitter van de Eerste Kamer en als vicepresident van de Raad van State.
Om hun doeleinden te verwezenlijken heb- ben sociaal-democraten altijd veel belang gehecht aan de overheid. In een notitie uit 1978 voor de WBS-werkgroep Partij Politieke Processen staat het zo: ‘In een discussie over ‘het Staatsbeeld van de Sociaal Democratie’ moeten tenminste drie aspecten worden onderscheiden:
de staat als instrument in het streven naar een socialistische samenleving (hetgeen een visie op die samenleving impliceert);
de staat als deel van de bestaande machts- verhoudingen (hetgeen inzicht in de poli- tieke, bestuurlijke en maatschappelijke verhoudingen vereist);
de staat als kader voor democratische machtsuitoefening (hetgeen kennis van de waarden – ruimte en grenzen – van een democratische rechtsorde veronderstelt).’
Het derde aspect is een brug tussen de eerste twee aspecten. Socialisten raakten als sociaal-democraten overtuigd van de smalle marges van de democratische politiek, maar ook van de noodzaak én de mogelijkheid die smalle marges te benutten. Waar de overheid zo be- langrijk is voor het stap voor stap realiseren van de sociaal-democratische doelstellingen, burgers in een zwakke positie ook zo van die overheid afhankelijk zijn, zou het dus voor de hand liggen dat de PvdA:
zorgvuldig omspringt met de democratische rechtsstaat en zijn instituties;
behalve van de kracht ook doordrongen is van de kwetsbaarheid van democratie en rechtsorde;
weet hoe de overheid functioneert en de ‘eigen rationaliteit’ van politiek, bestuur en bureaucratie onderkent;
de structurele problemen doorziet waarmee de overheid worstelt (denk bijvoorbeeld aan de vele bestuurlijke ontsporingen) en waarvan in de praktijk burgers in een zwakke positie en de professionele uitvoerders van het beleid de eerste slachtof- fers zijn;
beseft dat de overheid mede door eigen toedoen van positie is veranderd en dat dit ook direct het burgerschap als publiek ambt raakt.
De belangstelling voor deze vijf punten is binnen de PvdA echter bepaald gering. Maar als de eigen visie vaag is, de betekenis van de democratische rechtsorde wordt ondergewaardeerd, de structurele problemen in het functi- oneren van overheid (en markt) niet worden doorzien en burgers toch vooral als cliënten, klanten of kiezers worden benaderd, kom je als sociaal-democratische partij die fundamentele veranderingen zegt na te streven niet ver. Tegen die achtergrond noem ik in dit verband een paar punten die van belang zijn voor de positiebepaling van de PvdA in de oppositie.
Wat is politiek?
Als politiek wezenlijk iets anders is en in ieder geval méér dan meebesturen, is het zeker voor een oppositiepartij essentieel te definiëren wat de eigen politieke functie inhoudt: het steeds opnieuw bepalen wat het algemeen belang ver- eist. Daarvoor is allereerst nodig een visie op de rol van de overheid. Met bijvoorbeeld een antwoord op de vraag hoe de PvdA invulling wil geven aan de sociale grondrechten. Kennen ook volksvertegenwoordigers nog hun betekenis? De sociale grondrechten bevatten, met de klassieke grondrechten, de kernverantwoordelijkheden van de overheid.
Daarnaast is open parlementair debat nodig, met inhoudelijke argumenten en tegenargumenten, over grote maatschappelijke vraagstukken. Dat legitimeert beslissingen meer en beter dan incidenteel een referendum. Tenslotte is de politieke functie alleen goed uit te oefenen met kennis van de eisen die een democratie stelt, van de grenzen die het recht trekt, van het functioneren van de overheid in de praktijk en van de wijze waarop economische en maatschappelijke krachten op dat functioneren inwerken.
Wanneer in elk parlementair onderzoek naar bestuurlijke ontsporingen de Tweede Kamer zichzelf tegen komt, aan die ontsporing steeds zelf blijkt te hebben bijgedragen, dan is het van belang, zeker als oppositiepartij, opnieuw te definiëren wat de functies van de volksvertegenwoordiging zijn. Het is merkwaardig te constateren dat de Kamer zo nu en dan wel over het eigen functioneren praat (commis- sies Dolman, Deetman, Verbeet), maar nooit een discussie over de eigen functies voert. Wat heeft de PvdA-fractie geleerd van bijvoorbeeld de uitkomsten van het parlementaire onderzoek onderwijsvernieuwingen uit 2008 (commissie-Dijsselbloem)?
Waarom heeft de PvdA nooit gepleit voor een secundaire analyse op de uitkomsten van de verschillende parlementaire enquêtes en onderzoeken? In de gesignaleerde problemen zit immers een gemeenschappelijk patroon.
Bij de functies en het functioneren van het parlement wordt de controle op de uitvoering en de effecten van het beleid voor de burgers stelselmatig verwaarloosd; ondergeschikt gemaakt aan de vorming van nieuw beleid, nieuwe regels, nieuwe controlemechanismen. Maar waar tevoren niet alles te voorzien en te plannen valt, waar de samenleving veelkleurig is en niet in protocollen of modellen te vangen, hangt de geloofwaardigheid van de overheid vooral af van de kwaliteit van de uitvoering.
Vanaf 1985, toen ik regeringscommissaris voor de reorganisatie van de rijksdienst was, tot op de dag van vandaag (zie mijn bijlage bij het eindverslag van de informateur), heb ik ‘Den Haag’ proberen te overtuigen van de noodzaak structureel meer aandacht te besteden aan de uitvoerbaarheid van het beleid, de ruimte voor de professionele uitvoerders en de effecten van het beleid voor individuele burgers. De respons was en is mager, zo niet afwezig , ook nu nog; ook van de zijde van de PvdA-fractie.
Dat is het gevolg van de ontwikkelingen in de politiek-bestuurlijke praktijk sinds de jaren tachtig. De uitvoering van het beleid werd op afstand van de departementen gezet, verzelfstandigd of geprivatiseerd. Op de departementen werd via de kaasschaaf bezuinigd. Door beide ontwikkelingen liep de inhoudelijke- en uitvoeringsdeskundigheid op die departementen dramatisch terug, ook op departementen onder leiding van PvdA-ministers.2 Het aantal managers nam toe. Ministers omringden zich met adviseurs en voorlichters met de taak hen zoveel mogelijk uit de wind te houden.
Alle – vaak ambtelijk geïnitieerde – veranderingen in organisatie en functioneren van de centrale overheid waren vooral intern gericht. Kostenbeheersing en bedrijfsmatig werken waren de voornaamste drijfveren. Vele consultants verleenden daaraan hun hartelijke medewerking, met Hay Consultants voor de marktconforme beloning. De politiek oefende op die reorganisaties nauwelijks controle uit.
De resultaten waren ronduit pover. De mantra in de afgelopen dertig jaar – een periode waarin de PvdA twintig jaar regeringsverantwoordelijkheid droeg – van een kleinere overheid die goedkoper en kwalitatief beter zou zijn, meer ‘klantgericht’ zou werken en ‘maatwerk’ zou leveren, resulteerde per saldo in een aanzienlijke groei van het aantal regels, formulieren en controleurs waarmee professionele uit- voerders te maken krijgen en waarvan juist burgers in de zwakste positie als eerste het slachtoffer worden. Dat wordt – terecht – vooral ook de PvdA zwaar aangerekend.
Tegen deze achtergrond zou de PvdA strijd moeten leveren. Het gaat immers om het door- breken van bestaande machtsverhoudingen binnen de publieke dienst.
Die strijd gaat ten minste over de volgende punten;
Vergroting van de ruimte voor de professionals op de werkvloer. Alleen zo kan daadwerke- lijk maatwerk worden geleverd en is een ketenaanpak van complexe problemen mogelijk. Voor die ruimte moet zowel de regelzucht, ook van semipublieke en private instellingen, worden teruggedrongen als de professionaliteit op de werkvloer worden vergroot. Tot die professionaliteit behoren: vakdeskundigheid, beroepsethiek, gerichtheid op de individuele burger (patiënt, leerling) en publieke verantwoording. De PvdA als oppositiepartij zou ten behoeve van haar inbreng in de Tweede Kamer daadwerkelijke belangstelling moeten hebben voor de kennis en praktijkervaring van de professionals op de werkvloer, moeten nagaan waardoor hun ruimte steeds meer is beperkt en voorstellen moeten doen om de oorzaken van die beperkingen weg te nemen.
Deze vergroting van de ruimte voor professionals vergt drastische inperking van de tussenlaag tussen de professionals op de werkvloer en de minister die voor het beleid uiteindelijk politiek verantwoordelijk is. Een tussenlaag die nog altijd groeit. Daarvoor is allereerst inzicht nodig in de kosten van die tussenlaag. Het is wonderlijk dat niemand deze schijnt te kennen noch ernaar vraagt, ook de PvdA niet. Daardoor blijft verborgen dat de verhouding tussen de werkvloer en de indirecte tussenlaag volstrekt scheef is, evenals de beloningen respectievelijk op de werkvloer en in die tussenlaag.
De inperking van die tussenlaag vergt vergroting van de eigen deskundigheid binnen de publieke dienst, te beginnen op de departementen. Waarom wel de schoonmakers weer in overheidsdienst en niet de vakjurist, de ingenieur, de onderwijsdeskundige en anderen? Een goed functionerende democratische rechtsstaat heeft een bureaucratie die inhoudelijk deskundig is, kritisch en loyaal. Die deskundigheid is teruggelopen. Het zou goed zijn als, bij wijze van voorbeeld, bij enkele departementale directies eens een onderzoekje zou worden gedaan naar de achtergrond (opleiding / ervaring) van medewerkers dertig jaar geleden en nu. Kritische tegenspraak wordt al gauw als partijpolitieke tegenstand gezien. Loyaliteit wordt soms verengd tot: ‘de minister uit de wind’ houden. Ook de PvdA heeft deze sluipende aantasting van de bureaucratie laten gebeuren. Die sloop moet worden gestopt.
Deskundigheid in de publieke dienst houdt ook in: helder zicht op het begrip burgerschap als publiek ambt. Voorwaarde voor het individueel staatsburgerschap is erkenning door de overheid, want ‘geen staat zonder burgers, geen burgers zonder staat’. Die erkenning is onmogelijk als de overheid en dus de politieke partijen burgers vooral als patiënten, klanten of kiezers beschouwt of beschouwen. Zicht op het burgerschap betekent: politieke erkenning van de maatschappelijke pluriformiteit en kansen bieden aan burgerinitiatieven. Het houdt in het besef dat elk protocol, elk model, elk formulier een versimpeling van de pluriforme werkelijkheid betekent. Altijd dreigt het gevaar dat het uitgangspunt dat gelijke gevallen gelijk behandeld worden, verkeert in zijn spiegelbeeld: gelijke behandeling vereist gelijke gevallen. In de praktijk is de publieke ruimte, de ruimte voor burgerinitiatieven, dan ook niet groter maar kleiner geworden. Bovendien vraagt dit zicht op burgerschap als publiek ambt het verwijderen van belemmeringen die aan die burgerinitiatieven in de weg staan, en het actief steun verlenen aan initiatieven voor de oplossing van gemeenschappelijke problemen, empowerment.
Bescherming door en van de rechter
Ten slotte moet het de PvdA gaan om de verdediging van de rechtsstaat waarvoor niet alleen de rechter maar juist ook wetgever en bestuur verantwoordelijkheid dragen. Een burger-samenleving kan immers alleen tot ontwikkeling komen als de rechtsstaat is gegarandeerd. Burgers moeten worden beschermd tegenover de staat, tegenover de markt en tegenover andere burgers.
Anders geldt het recht van de sterkste. Die bescherming moet uiteindelijk de rechter bieden zeker als politiek en bestuur het laten afweten. Als politici hun eigen functie ondergeschikt maken aan de eisen van het bestuur en in het bestuur de nadruk ligt op financieel beheer en daadkracht, neemt de betekenis van het tegenwicht van de rechter – de onafhankelijke derde macht – toe. Vandaar dat de druk op de rechter groeit.
Door reorganisaties en bestuurlijke maatregelen is de laatste decennia geprobeerd die druk te beperken. Geen van die reorganisaties was echter gebaseerd op een visie op de in- houd van rechterlijke functie noch op de ver- anderde rol van het recht in de samenleving. Toch hebben beide Kamers steeds aan die reorganisaties meegewerkt.
De verbestuurlijking nam toe. De Raad voor de rechtspraak speelde daarin een belangrijke rol. De door de Raad geïnitieerde – en door de Kamers goed- gekeurde – schaalvergroting droeg aan die verbestuurlijking belangrijk bij. De toegang tot de rechter werd daardoor beperkt. Eenvoud en nabijheid zijn – vaak meer nog dan financiële draagkracht – essentiële voorwaar- den voor toegang tot de rechter.
Is het niet vreemd dat, met de nodige moeite en veel energie, hier en daar met ‘vrederechters’ wordt geëxperimenteerd en dat in het regeerakkoord ‘buurtrechters’ worden aangekondigd, terwijl Nederland, nog in een nabij verleden, beschikte over een goed werkend en fijnmazig systeem van kantonrechters?
Het zou de PvdA-fractie daarom sieren als zij zich weer wat meer zou verdiepen in de betekenis van het recht en de eigen functie van de rechter. Misschien zou dan ook duidelijk worden dat door het gebrek aan juridische en constitutionele kennis bij politici, bestuurders, ambtenaren en journalisten en door het nog steeds ontbreken van een Constitutioneel Hof – in tegenstelling tot de meeste landen in continentaal Europa – niet alleen de democratie maar ook de Nederlandse rechtsstaat kwetsbaarder is dan nodig.
Dit is een bewerking van een inleiding voor de Tweede Kamerfractie van de PvdA, eind augustus 2017.
Illustratief in dit verband is de verklaring die Dijksma onlangs na haar aftreden als staatssecretaris gaf, dat gebrek aan deskundigheid op haar vroegere ministerie voor fouten zorgde in het Lelystad Airport-dossier.
De steun van de middenklasse is voor de PvdA noodzakelijk om weer een betekenisvolle factor te worden in het parlement, meent Wimar Bolhuis.
‘De afgelopen decennia was de middenklasse altijd prominent aanwezig in de electorale achterban. Dat was zeer belangrijk omdat het aantal traditionele arbeidersbanen steeds verder afnam. In maart 2017 bleek dat de steun voor de PvdA echter onder alle bevolkingsgroepen afgebrokkeld was behalve onder ouderen.
Erkenning dat de electorale steun van de middenklasse essentieel is om in het politieke landschap weer een verschil te kunnen maken, is de enige kansrijke basis voor politieke wederopbouw van de PvdA.’ > Lees verder
VK 20.12.2017 ‘Hoe wordt de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij (…) weer een politieke partij die zich niet bij het bestaande maatschappelijke bestel neerlegt?’ Het is niet een oprisping van een nieuwe beweging in de PvdA, geen Nieuw Nieuw Links die deze vraag opwerpt. Het is Herman Tjeenk Willink, zowat de meest bestuurlijke van alle PvdA-zwaargewichten.
Op de site van de Wiardi Beckman Stichting haalt Tjeenk Willink ongebruikelijk fel uit naar de partij waarvan hij al meer dan 40 jaar vooraanstaand lid is. Hij was voorzitter van de Eerste Kamer, vice-voorzitter van de Raad van State, oftewel ‘onderkoning van Nederland’, hij was regeringscommissaris voor de reorganisatie van de rijksdiensten, en hij trad driemaal op als informateur bij kabinetsformaties, de laatste keer in de aanloop naar het huidige kabinet Rutte III. Hij was een vertrouweling van Beatrix toen zij koningin was, maar hij bleef altijd zijn partij trouw.
Hij wijst zijn partij op de tradities van ‘persoonlijke ontplooiing en verheffing’: wat is daarvan overgebleven?
Dat, schrijft hij nu, is helemaal niet meer vanzelfsprekend. En dat komt doordat de visie van de PvdA op de maatschappij en op de rol van de overheid daarin ‘volstrekt onhelder’ is geworden. In zijn betoog onder de titel ‘Makkers, ten laatsten male?’, een citaat uit het in de PvdA al bijna vergeten socialistenlied
De Internationale, vraagt hij zich af wat aan te vangen met een PvdA die ‘het verschaffen van werk overlaat aan de markt’. Hij wijst zijn partij op de tradities van ‘persoonlijke ontplooiing en verheffing’: wat is daarvan overgebleven? En waarom is de visie van de PvdA op Europa zo bleek, net nu die zo hard nodig is?
Tjeenk verwijt zijn partij al sinds de jaren tachtig te zijn gedepolitiseerd. De partij ‘gebruikte neoliberale ideeën om socialistische doelen te bereiken’, een omschrijving van de zogenaamde Derde Weg die hij ontleent aan Tony Blairs adviseur Anthony Giddens.
De partij heeft de afgelopen 30 jaar, waarvan 20 jaar in de regering, bezuinigd en overheidsdiensten gerationaliseerd, bedrijfsmatig werken bevorderd en dus ook het aantal managers en adviseurs. De overheid moest vooral ‘klantgericht’ worden, en ‘maatwerk’ leveren. Hetgeen resulteerde in een vloed van regels ‘waarvan juist de burgers in de zwakste positie als eerste het slachtoffer worden’.
Tjeenk Willink vindt dat overheidsdiensten de deskundigen niet meer moeten inhuren maar in dienst nemen. ‘Een goed functionerende democratische rechtsstaat heeft een bureaucratie die inhoudelijk deskundig is, kritisch en loyaal.’ En als rechtgeaard jurist pleit hij voor een versterking van de rechterlijke macht, volgens hem essentieel om te voorkomen dat ‘het recht van de sterkste’ zal prevaleren. Daarom, schrijft hij, moet er een Constitutioneel Hof komen, zoals in bijna alle Europese landen.
Partijleider Asscher: terugkeer naar oude glorie zit er niet snel in
VK 07.12.2017 In een nieuwe interviewbundel kijken negentien PvdA’ers terug op de epische verkiezingsnederlaag van hun partij. Wrok en zelfkritiek strijden om voorrang. ‘Elke stap voorwaarts is uitgevent als een totale nederlaag.’
Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen. In de vandaag verschijnende interviewbundel De neergang van de PvdA van NOS-journalist Wilco Boom krijgt de moeder aller politieke nederlagen soms heroïsche trekjes. De PvdA heeft zich in de ogen van enkele hoofdrolspelers onverschrokken opgeofferd voor het landsbelang. Dan maar de lucht in, anno 2017.
Volgens Wouter Bos gaat Rutte II de geschiedenis in als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’
Zo is ex-informateur Wouter Bos ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans is het overeind houden van de PvdA van secundair belang. ‘Uiteindelijk is er maar één maatstaf: laat je het land beter achter dan je het hebt aangetroffen.’
Ex-partijleider en hoofdarchitect van Rutte II, Diederik Samsom, zit ook op die lijn. In zijn gesprek met Boom omschrijft hij de PvdA als een onzelfzuchtige arts. Samsom: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij, die doet het geweldig. Maar de chirurg is dood, hij heeft zichzelf door de pols gesneden. Als ik dan toch moet kiezen met mijn diepcalvinistische inborst: de operatie moet slagen, de patiënt moet beter worden, dus dan de chirurg maar.’
Dankbaarheid
René Cuperus meent dat Samsom ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’
Blijft de vraag waarom de opgeknapte patiënt geen greintje dankbaarheid toonde. De antwoorden die in het boek worden gegeven, lopen nogal uiteen, maar de negentien geïnterviewde PvdA’ers – van kopstukken tot kritische buitenstaanders – constateren wel dat de ideologische bleekheid (‘waar staan we voor in drie heldere zinnen?’) al eerder is opgetreden. Het bezuinigingskabinet-Rutte II zette een turbo op de neergang.
René Cuperus, ex-medewerker van het wetenschappelijk bureau van PvdA en Volkskrant-columnist, prijst ‘op zich’ de moed van Samsom, maar verwijt de ex-partijleider technocratische ‘ingenieurspolitiek’ en meent dat hij ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’. De loodzware hervormingsagenda van Rutte II bleef overeind; de PvdA kreeg ‘een zenuwinzinking’.
Geen geloof meer
Die laatste diagnose is overigens weer van Samsom, die zijn eigen partij in meerdere varianten hekelt als ‘de grootste tegenstander van wat we aan het doen waren’. ‘Wij als club zijn er vier jaar lang in geslaagd werkelijk elke overwinning, elke stap voorwaarts te beleven én uit te venten als een totale nederlaag.’ En: ‘De club die vlak voor de finish z’n leider van de wagen gooit, geeft één duidelijke boodschap aan de kiezer: wij geloven er niet meer in.’
Ook Frans Timmermans klaagt dat kritische PvdA’ers voordurend deden alsof de partij door de coalitie met de VVD was ‘uitgeleverd aan de baarlijke duivel’. ‘Dan moet je niet verbaasd zijn dat de kiezers bij je weglopen.’
Omgekeerd uiten andere PvdA’ers weer harde kritiek op de losgezongen partijtop. Ex-directeur van het wetenschappelijk bureau Monika Sie Dhian Ho: ‘Samsom, Dijsselbloem en Bos zijn met alle respect carrièrepolitici die niet veel hebben met de partij, met de vereniging die de PvdA is.’
Asscher wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten
Oude rekeningen
Zo worden en passant enkele oude rekeningen vereffend in het boek van Boom. Aan Lodewijk Asscher, de nieuwe partijleider die vandaag het eerste exemplaar in ontvangst neemt, de taak om het allemaal goed te maken. Hij toont in het boek zelfkritiek over zijn rol in het kabinet-Rutte II (‘dat het anders had gemoeten is volstrekt evident’) en hij wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten.
Een terugkeer naar oude glorie zit er volgens Asscher niet snel in – ‘de tijd van de grote partijen is voorbij’ – maar er blijft volgens hem een rol weggelegd voor de PvdA. ‘Het is mijn taak om de PvdA een nieuwe plek te geven. Wat die plek ook is.’
Ik mag graag zeggen dat dit het kabinet-Bos was. Omdat hij de founding father is van dit regeerakkoord, omdat het regeerakkoord zo’n dwangbuis is geweest voor de bewindslieden, omdat hij zo dicht bij Samsom en Dijsselbloem staat en omdat ook Asscher zich blijft oriënteren op Bos.
Monika Sie Dhian Ho, ex-directeur van het wetenschappelijk bureau, over informateur Bos
Op de ledenraad na de Kamerverkiezingen concludeerden jullie, journalisten, zogenaamd grootmoedig maar gniffelend dat het zo goed was dat de PvdA die bijeenkomst hield. Neeeeee! Het was One Flew Over the Cuckoo’s Nest wat daar gebeurde.
Diederik Samsom over de PvdA-ledenraad na de verkiezingsnederlaag
Zijn hoge denk- en werktempo, zijn drive, maken het voor Samsom heel lastig mensen mee te nemen, om met zijn rug tegen een stoel te gaan zitten en gewoon eens te luisteren naar anderen.
Angelien Eijsink, ex-PvdA-Kamerlid
Het coördinatieoverleg van de vier heren was gericht op alles wegduwen wat vraagtekens zette bij wat er gebeurde.
Agnes Jongerius, PvdA-europarlementariër over het vierkoppige leiderschap van Samsom, Dijsselbloem, Asscher en Spekman.
We hebben afspraken gemaakt die voor linkse kiezers buitengewoon moeilijk te verteren waren. En ook dingen gedaan die we achteraf misschien niet hadden moeten doen.
Lodewijk Asscher over het regeerakkoord van Rutte II.
Terugblikken en ‘hergroeperen’
Zo gaan de ministers van Rutte II de geschiedenis in
Het langstzittende naoorlogse kabinet stevent op het einde af. Rutte II ging stoïcijns de crisis te lijf, maar wist zichzelf niet geliefd te maken. Hoe gaan de ministers de politieke geschiedenis in? (+)
Hoopvol gestemd PvdA met meer linksere accenten
In een woonwinkelcentrum te Nieuwegein was de PvdA in oktober bijeen om zichzelf te ‘hergroeperen’. ‘Politiek gaat niet over statistieken maar over mensen en geluk.’ De partij hoopt dat de ‘linkse lente’ is begonnen.
Deze politieke memoires zijn de moeite waard
Politieke memoires: Nederland heeft er geen rijke traditie in. De oud-premiers Drees en Den Uyl? Géén memoires. Wim Kok bleef stil na acht jaar premierschap, evenals Jan Peter Balkenende. Recordpremier Ruud Lubbers zegt dat hij al zijn herinneringen twintig jaar geleden als eens heeft opgeschreven maar niet overging tot publicatie. Ergens ligt dus nog een goudmijn te wachten. Deze zijn de moeite waard volgens politieke commentator Raoul du Pré.
Partijleider Asscher: terugkeer naar oude glorie zit er niet snel in
VK 07.12.2017 In een nieuwe interviewbundel kijken negentien PvdA’ers terug op de epische verkiezingsnederlaag van hun partij. Wrok en zelfkritiek strijden om voorrang. ‘Elke stap voorwaarts is uitgevent als een totale nederlaag.’
Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen. In de vandaag verschijnende interviewbundel De neergang van de PvdA van NOS-journalist Wilco Boom krijgt de moeder aller politieke nederlagen soms heroïsche trekjes. De PvdA heeft zich in de ogen van enkele hoofdrolspelers onverschrokken opgeofferd voor het landsbelang. Dan maar de lucht in, anno 2017.
Volgens Wouter Bos gaat Rutte II de geschiedenis in als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’
Zo is ex-informateur Wouter Bos ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans is het overeind houden van de PvdA van secundair belang. ‘Uiteindelijk is er maar één maatstaf: laat je het land beter achter dan je het hebt aangetroffen.’
Ex-partijleider en hoofdarchitect van Rutte II, Diederik Samsom, zit ook op die lijn. In zijn gesprek met Boom omschrijft hij de PvdA als een onzelfzuchtige arts. Samsom: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij, die doet het geweldig. Maar de chirurg is dood, hij heeft zichzelf door de pols gesneden. Als ik dan toch moet kiezen met mijn diepcalvinistische inborst: de operatie moet slagen, de patiënt moet beter worden, dus dan de chirurg maar.’
Dankbaarheid
René Cuperus meent dat Samsom ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’
Blijft de vraag waarom de opgeknapte patiënt geen greintje dankbaarheid toonde. De antwoorden die in het boek worden gegeven, lopen nogal uiteen, maar de negentien geïnterviewde PvdA’ers – van kopstukken tot kritische buitenstaanders – constateren wel dat de ideologische bleekheid (‘waar staan we voor in drie heldere zinnen?’) al eerder is opgetreden. Het bezuinigingskabinet-Rutte II zette een turbo op de neergang.
René Cuperus, ex-medewerker van het wetenschappelijk bureau van PvdA en Volkskrant-columnist, prijst ‘op zich’ de moed van Samsom, maar verwijt de ex-partijleider technocratische ‘ingenieurspolitiek’ en meent dat hij ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’. De loodzware hervormingsagenda van Rutte II bleef overeind; de PvdA kreeg ‘een zenuwinzinking’.
Geen geloof meer
Die laatste diagnose is overigens weer van Samsom, die zijn eigen partij in meerdere varianten hekelt als ‘de grootste tegenstander van wat we aan het doen waren’. ‘Wij als club zijn er vier jaar lang in geslaagd werkelijk elke overwinning, elke stap voorwaarts te beleven én uit te venten als een totale nederlaag.’ En: ‘De club die vlak voor de finish z’n leider van de wagen gooit, geeft één duidelijke boodschap aan de kiezer: wij geloven er niet meer in.’
Ook Frans Timmermans klaagt dat kritische PvdA’ers voordurend deden alsof de partij door de coalitie met de VVD was ‘uitgeleverd aan de baarlijke duivel’. ‘Dan moet je niet verbaasd zijn dat de kiezers bij je weglopen.’
Omgekeerd uiten andere PvdA’ers weer harde kritiek op de losgezongen partijtop. Ex-directeur van het wetenschappelijk bureau Monika Sie Dhian Ho: ‘Samsom, Dijsselbloem en Bos zijn met alle respect carrièrepolitici die niet veel hebben met de partij, met de vereniging die de PvdA is.’
Asscher wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten
Oude rekeningen
Zo worden en passant enkele oude rekeningen vereffend in het boek van Boom. Aan Lodewijk Asscher, de nieuwe partijleider die vandaag het eerste exemplaar in ontvangst neemt, de taak om het allemaal goed te maken. Hij toont in het boek zelfkritiek over zijn rol in het kabinet-Rutte II (‘dat het anders had gemoeten is volstrekt evident’) en hij wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten.
Een terugkeer naar oude glorie zit er volgens Asscher niet snel in – ‘de tijd van de grote partijen is voorbij’ – maar er blijft volgens hem een rol weggelegd voor de PvdA. ‘Het is mijn taak om de PvdA een nieuwe plek te geven. Wat die plek ook is.’
Ik mag graag zeggen dat dit het kabinet-Bos was. Omdat hij de founding father is van dit regeerakkoord, omdat het regeerakkoord zo’n dwangbuis is geweest voor de bewindslieden, omdat hij zo dicht bij Samsom en Dijsselbloem staat en omdat ook Asscher zich blijft oriënteren op Bos.
Monika Sie Dhian Ho, ex-directeur van het wetenschappelijk bureau, over informateur Bos
Op de ledenraad na de Kamerverkiezingen concludeerden jullie, journalisten, zogenaamd grootmoedig maar gniffelend dat het zo goed was dat de PvdA die bijeenkomst hield. Neeeeee! Het was One Flew Over the Cuckoo’s Nest wat daar gebeurde.
Diederik Samsom over de PvdA-ledenraad na de verkiezingsnederlaag
Zijn hoge denk- en werktempo, zijn drive, maken het voor Samsom heel lastig mensen mee te nemen, om met zijn rug tegen een stoel te gaan zitten en gewoon eens te luisteren naar anderen.
Angelien Eijsink, ex-PvdA-Kamerlid
Het coördinatieoverleg van de vier heren was gericht op alles wegduwen wat vraagtekens zette bij wat er gebeurde.
Agnes Jongerius, PvdA-europarlementariër over het vierkoppige leiderschap van Samsom, Dijsselbloem, Asscher en Spekman.
We hebben afspraken gemaakt die voor linkse kiezers buitengewoon moeilijk te verteren waren. En ook dingen gedaan die we achteraf misschien niet hadden moeten doen.
Lodewijk Asscher over het regeerakkoord van Rutte II.
Terugblikken en ‘hergroeperen’
Zo gaan de ministers van Rutte II de geschiedenis in
Het langstzittende naoorlogse kabinet stevent op het einde af. Rutte II ging stoïcijns de crisis te lijf, maar wist zichzelf niet geliefd te maken. Hoe gaan de ministers de politieke geschiedenis in? (+)
Hoopvol gestemd PvdA met meer linksere accenten
In een woonwinkelcentrum te Nieuwegein was de PvdA in oktober bijeen om zichzelf te ‘hergroeperen’. ‘Politiek gaat niet over statistieken maar over mensen en geluk.’ De partij hoopt dat de ‘linkse lente’ is begonnen.
Deze politieke memoires zijn de moeite waard
Politieke memoires: Nederland heeft er geen rijke traditie in. De oud-premiers Drees en Den Uyl? Géén memoires. Wim Kok bleef stil na acht jaar premierschap, evenals Jan Peter Balkenende. Recordpremier Ruud Lubbers zegt dat hij al zijn herinneringen twintig jaar geleden als eens heeft opgeschreven maar niet overging tot publicatie. Ergens ligt dus nog een goudmijn te wachten. Deze zijn de moeite waard volgens politieke commentator Raoul du Pré.
Alweer schreef een voormalig Tweede Kamerlid een boek waarin hij uit de school klapt. Ditmaal is het Roelof van Laar, backbencher van de PvdA. Teleurgesteld blikt hij terug op het leven in de coalitie die het tweede kabinet-Rutte vijf jaar lang overeind hield. Van Laar spaart zijn partijleider Diederik Samsom niet en ook dat is inmiddels een traditie.
Ook de PvdA heeft nu dus zijn eigen Ybeltje Berckmoes– de vrouw die een boekje opendeed over haar tijd bij de VVD-fractie. Oud-Kamerlid Ybeltje Berckmoes trekt namelijk fel van leer tegen haar oude partij, de VVD. Zij publiceerde haar boek‘Voorlichting loopt met u mee tot aan het ravijn’over haar tijd op het Binnenhof, waarin ze onthullingen doet over de kadaverdiscipline in de liberale fractie.
En ook oud-Kamerlid Sharon Gesthuizen deed onlangs nog een boekje open over een van de meest gesloten partijen van Nederland, de SP. In haar boek ‘Schoonheid, macht, liefde in het leven en de politiek’ maakt ze de kachel aan met Jan Marijnissen, die in de partij als een dictator regeerde.
Roelof van Laar
Roelof van Laar, voormalig PvdA-Kamerlid, schrijft in een boek dat maandag wordt gepubliceerd, dat Diederik Samsom boos was op Lodewijk Asscher, toen laatstgenoemde zich mengde in de strijd om PvdA-leiderschap, én won.
Dat schrijft voormalig PvdA-Kamerlid Roelof van Laar in zijn boek Eerlijk duurde niet zo lang, dat maandag verschijnt. Samsom legde het in de strijd om het lijsttrekkersschap uiteindelijk af tegen Asscher, die nu de PvdA leidt.
Samsom, de verliezend partijleider, zei dat hij zich verraden voelde toen Van Laar vertelde dat hij Asscher zou steunen, blijkt uit het boek Eerlijk duurde niet zo lang.
Tussen u en Samsom is het nooit meer goed gekomen. U steunde Lodewijk Asscher bij de strijd om het lijsttrekkerschap.
,,Toen ik dat Diederik vertelde, hoorde ik dat hij wel een verkiezing wilde, maar niet tegen Lodewijk. Die had hij immers naar Den Haag gehaald. Hij noemde dat verraad. Ik was daar heel erg verrast over. Ik dacht tot dat gesprek dat het allemaal in harmonie was afgestemd.”
Samsom sprak over verraad van Asscher
Het verbaasde Van Laar, zegt hij in een interview met het AD. ‘Ik dacht tot dat gesprek [met Samsom. red.] dat het allemaal in harmonie was afgestemd.’ Samsom zou op zich wel voor een verkiezingsstrijd zijn geweest, maar niet tegen Asscher. Die had hij immers naar Den Haag gehaald. Tussen Samsom en Van Laar boterde het al enige tijd niet meer. Het Kamerlid was door de toenmalige fractieleider in 2016 onder druk gezet om in te stemmen met de militaire campagne tegen Islamitische Staat in Syrië.
Volgens Van Laar dreigde Samsom 150 miljoen euro aan hulpgeld voor vluchtelingen in te trekken als Van Laar zijn verzet niet zou opgeven. ‘Ik heb toen toch vóór gestemd. Maar het was niet nodig om me met geweld door de pomp te krijgen, de missie zou sowieso doorgaan. Dat bleef me maanden dwarszitten,’ aldus Van Laar, die daarop besloot Asscher te steunen.
Samsom zegt in een reactie in het AD dat ‘ieder Kamerlid het recht heeft op zijn of haar eigen herinneringen. Ik heb begrepen dat het een heel mooi boek is over Roelofs tijd als Kamerlid, ik ga het heus ooit een keer lezen.’ Hij verliet na zijn verlies in december vorig jaar de politiek. In mei werd bekend dat Samsom aan de slag zou gaan in de afval- en recyclingbranche.
Hij is als adviseur verbonden aan een van de grootste Nederlandse afvalverwerkers, HVC in Alkmaar. Asscher nam het PvdA-roer van hem over, maar kreeg een geweldige dreun te verwerken tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in maart dit jaar. De PvdA hield maar negen zetels over en is nu kleiner dan de SP en GroenLinks.
Ook deze Kamerleden klapten uit de school na het verlaten van de fractie;
Het boek van Roelof van Laar PvdA past dus in wat inmiddels een bescheiden trend mag heten: Kamerlid klapt uit de school na verlaten fractie. Sharon Gesthuisen doet in Schoonheid macht liefde een boekje open over de partijcultuur bij de SP, Ybeltje Berckmoes beschrijft in Voorlichting loopt met u mee tot het ravijn de rol van de afdeling voorlichting bij de VVD. Een constante: de partijleiding moet het ontgelden; bij Gesthuizen is dat Jan Marijnissen, bij Berckmoes komt Halbe Zijlstra er slecht vanaf.
‘Mislukt Kamerlid’ Ybeltje Berckmoes schrijft meedogenloos boek over VVD
Als Kamerlid heeft Ybeltje Berckmoes bijna zes jaar lang gezwegen. Maar nadat de wegen van Kamerfractie en Berckmoes – ongetwijfeld tot beider grote opluchting – zich hebben gescheiden, lucht ze haar hart.
Voormalig SP-Kamerlid Gesthuizen bekritiseert Marijnissen in boek: ‘Ik voelde me nooit veilig’
Onder leiding van Jan Marijnissen voelde Kamerlid Sharon Gesthuizen zich nooit veilig bij de SP, zo schrijft ze in een openhartig boek dat volgende week verschijnt. Een klein half jaar na haar vertrek uit de Kamer blikt Gesthuizen in Schoonheid macht liefde terug op ruim tien jaar Kamerlidmaatschap, van eind 2006 tot begin 2017. Het is vooral een verhaal van heel hard werken en weinig waardering. Meermaals beschrijft ze dat Marijnissens wil wet was.
In de regel wordt verondersteld dat het om een verlate erfenis van de Fortuyn-revolte van 2002 gaat. Dat is een misverstand. In werkelijkheid raakten de traditionele volkspartijen al tien jaar voor de opkomst van de Goddelijke Kale in paniek omdat ze het gevoel hadden het contact met de gewone man te zijn kwijtgeraakt.
AD 23.11.2017
Tot de PvdA drong de kloof met de burger vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen van 1990 door. Peilingen wezen uit dat de achterban de coalitie tussen Wim Kok en Ruud Lubbers niet pruimde. De arbeidersklasse (zo noemde je die toen nog) dreigde niet te gaan stemmen, net als de jongeren.
Wat ook uitkwam: bij de verkiezingen verloor de PvdA in de grote steden in één klap een derde van haar aanhang. Het partijbestuur wilde weten wat de oorzaak van de ontevredenheid was en verspreidde op braderieën en marktpleinen twee miljoen exemplaren van het Oor (‘ons belangrijkste partijorgaan’), een briefkaart waarop mensen hun klachten kwijt konden en die kon worden geretourneerd aan de PvdA. Wat kwam er een agressie los!
Ouderen misten de strijdlust van vroeger, jongeren vonden de PvdA juist niet modern genoeg. Werknemers verweten de partij nog alleen oog te hebben voor de noden van de uitkeringsgerechtigden en andersom. Tweeverdieners uit Almere en Nieuwegein klaagden over de hoge autokosten. En natuurlijk waren er de bewoners van multiculturele wijken als Lombok die meldden dat ze hun straat niet meer herkenden.
INTROSPECTIE VAN DE DAG – Patiënt gered, arts overleden
Ex-informateur Wouter Bos is ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-partijleider Diederik Samsom is de PvdA als een onzelfzuchtige arts: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij. Maar de chirurg is dood. Hij heeft zichzelf door de pols gesneden.’
Deze en vele andere PvdA-kopstukken komen aan het woord in de vandaag verschenen interviewbundel ‘De neergang van de PvdA’ van NOS-journalist Wilco Boom. En dat levert een verrassend inkijkje op in de psyche van de partij. Verslaggever Frank Hendrickx: ‘Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen.’ De moeder aller nederlagen krijgt zo soms zelfs heroïsche trekjes.
INTROSPECTIE VAN DE DAG – Patiënt gered, arts overleden
Ex-informateur Wouter Bos is ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-partijleider Diederik Samsom is de PvdA als een onzelfzuchtige arts: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij. Maar de chirurg is dood. Hij heeft zichzelf door de pols gesneden.’
Deze en vele andere PvdA-kopstukken komen aan het woord in de vandaag verschenen interviewbundel ‘De neergang van de PvdA’ van NOS-journalist Wilco Boom. En dat levert een verrassend inkijkje op in de psyche van de partij. Verslaggever Frank Hendrickx: ‘Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen.’ De moeder aller nederlagen krijgt zo soms zelfs heroïsche trekjes.
Partijleider Asscher: terugkeer naar oude glorie zit er niet snel in
VK 07.12.2017 In een nieuwe interviewbundel kijken negentien PvdA’ers terug op de epische verkiezingsnederlaag van hun partij. Wrok en zelfkritiek strijden om voorrang. ‘Elke stap voorwaarts is uitgevent als een totale nederlaag.’
Van 38 zetels terugvallen naar 9 zetels: het hoeft een politicus niet noodzakelijkerwijs nederig te stemmen. In de vandaag verschijnende interviewbundel De neergang van de PvdA van NOS-journalist Wilco Boom krijgt de moeder aller politieke nederlagen soms heroïsche trekjes. De PvdA heeft zich in de ogen van enkele hoofdrolspelers onverschrokken opgeofferd voor het landsbelang. Dan maar de lucht in, anno 2017.
Volgens Wouter Bos gaat Rutte II de geschiedenis in als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’
Zo is ex-informateur Wouter Bos ervan overtuigd dat Rutte II de geschiedenis ingaat als ‘een van de beste kabinetten die we gehad hebben in Nederland’. Ex-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vindt dat er ‘heel veel dingen goed zijn gedaan’ en volgens ex-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans is het overeind houden van de PvdA van secundair belang. ‘Uiteindelijk is er maar één maatstaf: laat je het land beter achter dan je het hebt aangetroffen.’
Ex-partijleider en hoofdarchitect van Rutte II, Diederik Samsom, zit ook op die lijn. In zijn gesprek met Boom omschrijft hij de PvdA als een onzelfzuchtige arts. Samsom: ‘De patiënt, Nederland, ligt er prima bij, die doet het geweldig. Maar de chirurg is dood, hij heeft zichzelf door de pols gesneden. Als ik dan toch moet kiezen met mijn diepcalvinistische inborst: de operatie moet slagen, de patiënt moet beter worden, dus dan de chirurg maar.’
Dankbaarheid
René Cuperus meent dat Samsom ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’
Blijft de vraag waarom de opgeknapte patiënt geen greintje dankbaarheid toonde. De antwoorden die in het boek worden gegeven, lopen nogal uiteen, maar de negentien geïnterviewde PvdA’ers – van kopstukken tot kritische buitenstaanders – constateren wel dat de ideologische bleekheid (‘waar staan we voor in drie heldere zinnen?’) al eerder is opgetreden. Het bezuinigingskabinet-Rutte II zette een turbo op de neergang.
René Cuperus, ex-medewerker van het wetenschappelijk bureau van PvdA en Volkskrant-columnist, prijst ‘op zich’ de moed van Samsom, maar verwijt de ex-partijleider technocratische ‘ingenieurspolitiek’ en meent dat hij ‘totaal geen gevoel had voor de kwetsbaarheid van de sociaal-democratie’. De loodzware hervormingsagenda van Rutte II bleef overeind; de PvdA kreeg ‘een zenuwinzinking’.
Geen geloof meer
Die laatste diagnose is overigens weer van Samsom, die zijn eigen partij in meerdere varianten hekelt als ‘de grootste tegenstander van wat we aan het doen waren’. ‘Wij als club zijn er vier jaar lang in geslaagd werkelijk elke overwinning, elke stap voorwaarts te beleven én uit te venten als een totale nederlaag.’ En: ‘De club die vlak voor de finish z’n leider van de wagen gooit, geeft één duidelijke boodschap aan de kiezer: wij geloven er niet meer in.’
Ook Frans Timmermans klaagt dat kritische PvdA’ers voordurend deden alsof de partij door de coalitie met de VVD was ‘uitgeleverd aan de baarlijke duivel’. ‘Dan moet je niet verbaasd zijn dat de kiezers bij je weglopen.’
Omgekeerd uiten andere PvdA’ers weer harde kritiek op de losgezongen partijtop. Ex-directeur van het wetenschappelijk bureau Monika Sie Dhian Ho: ‘Samsom, Dijsselbloem en Bos zijn met alle respect carrièrepolitici die niet veel hebben met de partij, met de vereniging die de PvdA is.’
Asscher wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten
Oude rekeningen
Zo worden en passant enkele oude rekeningen vereffend in het boek van Boom. Aan Lodewijk Asscher, de nieuwe partijleider die vandaag het eerste exemplaar in ontvangst neemt, de taak om het allemaal goed te maken. Hij toont in het boek zelfkritiek over zijn rol in het kabinet-Rutte II (‘dat het anders had gemoeten is volstrekt evident’) en hij wil nooit meer zonder een andere linkse partij in ‘een rechts kabinet’ zitten.
Een terugkeer naar oude glorie zit er volgens Asscher niet snel in – ‘de tijd van de grote partijen is voorbij’ – maar er blijft volgens hem een rol weggelegd voor de PvdA. ‘Het is mijn taak om de PvdA een nieuwe plek te geven. Wat die plek ook is.’
Ik mag graag zeggen dat dit het kabinet-Bos was. Omdat hij de founding father is van dit regeerakkoord, omdat het regeerakkoord zo’n dwangbuis is geweest voor de bewindslieden, omdat hij zo dicht bij Samsom en Dijsselbloem staat en omdat ook Asscher zich blijft oriënteren op Bos.
Monika Sie Dhian Ho, ex-directeur van het wetenschappelijk bureau, over informateur Bos
Op de ledenraad na de Kamerverkiezingen concludeerden jullie, journalisten, zogenaamd grootmoedig maar gniffelend dat het zo goed was dat de PvdA die bijeenkomst hield. Neeeeee! Het was One Flew Over the Cuckoo’s Nest wat daar gebeurde.
Diederik Samsom over de PvdA-ledenraad na de verkiezingsnederlaag
Zijn hoge denk- en werktempo, zijn drive, maken het voor Samsom heel lastig mensen mee te nemen, om met zijn rug tegen een stoel te gaan zitten en gewoon eens te luisteren naar anderen.
Angelien Eijsink, ex-PvdA-Kamerlid
Het coördinatieoverleg van de vier heren was gericht op alles wegduwen wat vraagtekens zette bij wat er gebeurde.
Agnes Jongerius, PvdA-europarlementariër over het vierkoppige leiderschap van Samsom, Dijsselbloem, Asscher en Spekman.
We hebben afspraken gemaakt die voor linkse kiezers buitengewoon moeilijk te verteren waren. En ook dingen gedaan die we achteraf misschien niet hadden moeten doen.
Lodewijk Asscher over het regeerakkoord van Rutte II.
Terugblikken en ‘hergroeperen’
Zo gaan de ministers van Rutte II de geschiedenis in
Het langstzittende naoorlogse kabinet stevent op het einde af. Rutte II ging stoïcijns de crisis te lijf, maar wist zichzelf niet geliefd te maken. Hoe gaan de ministers de politieke geschiedenis in? (+)
Hoopvol gestemd PvdA met meer linksere accenten
In een woonwinkelcentrum te Nieuwegein was de PvdA in oktober bijeen om zichzelf te ‘hergroeperen’. ‘Politiek gaat niet over statistieken maar over mensen en geluk.’ De partij hoopt dat de ‘linkse lente’ is begonnen.
Deze politieke memoires zijn de moeite waard
Politieke memoires: Nederland heeft er geen rijke traditie in. De oud-premiers Drees en Den Uyl? Géén memoires. Wim Kok bleef stil na acht jaar premierschap, evenals Jan Peter Balkenende. Recordpremier Ruud Lubbers zegt dat hij al zijn herinneringen twintig jaar geleden als eens heeft opgeschreven maar niet overging tot publicatie. Ergens ligt dus nog een goudmijn te wachten. Deze zijn de moeite waard volgens politieke commentator Raoul du Pré.
Elsevier 28.11.2017 Wie de laatste tijd in Leeuwarden is geweest, heeft kunnen zien wat een mooi opgeknapte stad het is. De PvdA heeft tijdens haar decennialange heerschappij blijkbaar goed voor Leeuwarden gezorgd.
Woensdag 22 november 2017 waren er herindelingsverkiezingen. De kiezers die de moeite namen om te stemmen – 40 procent – waren blijkbaar minder teleurgesteld in de lokale PvdA dan in de landelijke. Op 15 maart scoorde de PvdA bar slecht. Dit keer verloor de partij slechts één van de twaalf zetels en volgden GroenLinks en CDA op grote afstand op een gedeelde tweede plaats, met elk vijf zetels.
Lutz kon niet over het hoofd worden gezien
Dat de PvdA glorieerde, is waarschijnlijk voor een deel op het conto te schrijven van Lutz Jacobi. Zij had met haar partner eigenhandig 170 ‘Stem Lutz’-borden geplaatst, waardoor ze niet over het hoofd kon worden gezien. Simpel, maar effectief.
Lutz was Tweede Kamerlid en viel in Den Haag op doordat ze altijd wel een groep bezoekers achter zich aan had lopen. Een herkenbare volksvertegenwoordiger. Kom daar nog maar eens om in een parlement waar niet alleen de teksten, maar soms ook de leden voorgeprogrammeerd lijken.
Is de uitslag in het hoge Noorden een teken dat de PvdA aan het herstellen is? Dit waren lokale verkiezingen, zeggen de Friezen.
Carla Joosten
Is politiek redacteur en analyseert de lokale verkiezingen in de Friese hoofdstad, waar de PvdA de grootste partij bleef.
Het ‘Lutz-effect’
Ook PvdA-leider Lodewijk Asscher rekende zich niet rijk en sprak over het ‘Lutz-effect’. Bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018 zal blijken of de PvdA ook elders in het land beter scoort dan bij de desastreus verlopen landelijke verkiezingen. Dat hangt af van de vraag of de partij ook elders over lijsttrekkers als Jacobi beschikt. Maar dan nog, Haagse kopstukken bepalen meestal de strijd. Zij zien lokale verkiezingen als een tussentijdse landelijke peiling. Het zou een verademing zijn als ze dit keer thuisblijven.
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
Elsevier 24.11.2017 in Leeuwarden is geweest, heeft kunnen zien wat een mooi opgeknapte stad het is. De PvdA heeft tijdens haar decennialange heerschappij blijkbaar goed voor Leeuwarden gezorgd.
De burgemeester, oud-Kamerlid Ferd Crone – ook een PvdA’er – sjouwt zich een ongeluk voor de stad.
De kiezers die de moeite namen om te stemmen bij de herindelingsverkiezingen – 40 procent – waren blijkbaar minder teleurgesteld in de lokale PvdA dan in de landelijke, want ook in Leeuwarden scoorde de landelijke PvdA afgelopen maart bar slecht.
Dit keer verloor de partij slechts één van de twaalf zetels en volgen GroenLinks en CDA op grote afstand op een gedeelde tweede plaats, met elk vijf zetels.
Dat de PvdA glorieerde is waarschijnlijk voor een deel op het conto te schrijven van Lutz Jacobi. Zij en haar partner hadden zelf 170 ‘Stem Lutz’-borden geplaatst waardoor ze niet over het hoofd kon worden gezien. Simpel maar effectief.
Altijd gevolgd door een groep
Lutz was Tweede Kamerlid en viel in Den Haag op door haar spontaniteit en ongecompliceerde optreden. Ze had altijd wel een groep bezoekers achter zich aan. Een herkenbare volksvertegenwoordiger. Een echt mens. Kom daar nog maar eens om in een parlement waar niet alleen de teksten maar soms ook de leden voorgeprogrammeerd lijken.
Is de uitslag in het hoge Noorden een teken dat de PvdA aan het herstellen is? Dit waren lokale verkiezingen, zeggen de Friezen.
Het ‘Lutz-effect’
Ook PvdA-leider Lodewijk Asscher rekende zich terecht niet rijk en sprak over het ‘Lutz-effect’. Bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart zal blijken of de PvdA ook elders in het land beter scoort dan bij de landelijke verkiezingen.
Dat hangt af van de vraag of de partij ook elders over lijsttrekkers als Jacobi beschikt. Maar dan nog. Die verkiezingen zijn overal in het land en niet slechts in enkele gemeenten.
Haagse kopstukken mogen thuisblijven
De ervaring leert dat landelijke politici de gemeenteraadsverkiezingen gebruiken als een tussentijdse landelijke peiling en van die campagne een landelijke strijd maken.
Wat zou het een verademing zijn als dit op 21 maart niet het geval is. Laat de Haagse kopstukken thuisblijven en laat duizend Jacobi’s in den lande bloeien.
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
VK 23.11.2017 Een zeteltje verlies, maar veruit de grootste. Onder aanvoering van lijsttrekker Lutz Jacobi beleefde de Partij van de Arbeid woensdag in Leeuwarden een ogenschijnlijke wederopstanding. Met elf zetels als resultaat van de herindelingsverkiezing liet de partij GroenLinks en CDA (beide vijf zetels) ruim achter zich.
De kater van de voor de PvdA dramatisch verlopen Tweede Kamerverkiezingen van maart lijkt ineens weggespoeld. ‘De Troelstra-geest waait weer rond Leeuwarden’, jubelde Jacobi. ‘Waanzinnig’, reageerde partijleider Lodewijk Asscher, die de geboren Katlijkse (‘no Lutz, no glory’) meermaals in Friesland bijstond bij het uitdelen van rozen. ‘Dit geeft ontzettend veel energie.’
De voorman wist zeker: we waren getuige van het ‘Lutz-effect’. Zelf kon de boerendochter er ook niet helemaal omheen: ‘Ik denk het’, tekende de Leeuwarder Courant uit haar mond op.
Haar hoofd was in elk geval niet te missen op de borden langs de provinciale wegen rond Leeuwarden. Met elf Haagse dienstjaren (2006-2017) is de politica bovendien veel bekender dan andere lijsttrekkers in Leeuwarden.
Authentiek, benaderbaar, volks: Jacobi is veel wat de PvdA volgens teleurgestelde kiezers ontbeert
Authentiek, benaderbaar, volks: Jacobi is daarbij veel wat de PvdA volgens teleurgestelde kiezers ontbeert. Die gunfactor lijkt ideologische grenzen te overstijgen. Zelfs VVD-coryfee Hans Wiegel zei in een videoboodschap misschien wel op haar te stemmen – als hij in Leeuwarden had gewoond.
Toch: Leeuwarden is altijd donkerrood gekleurd geweest. De PvdA was sinds haar oprichting de grootste in de stad van verzekeringskantoren en de meelfabriek van Koopmans.
De numerieke overmacht in de gemeenteraad nam in de loop der jaren wel af. Maar daar waar andere traditionele rode bolwerken in 2014 overgenomen werden door D66 of GroenLinks, bleef de Friese hoofdstad bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen een sociaal-democratisch bastion.
Anders dan bijvoorbeeld Groningen, Nijmegen en Amsterdam heeft Leeuwarden geen universiteit en is het aantal bakfietsen te overzien. Het maakt de kosmopolitische concurrentie van D66 en GroenLinks minder groot. Daarbij komt dat de SP nooit echt voet aan de grond heeft gekregen. Na intern geruzie mocht de lokale afdeling er woensdag van de partijtop niet eens meedoen.
Het zijn factoren die het Lutz-effect en de mogelijke sociaal-democratische herrijzenis in perspectief plaatsen. Toch mag de PvdA hoop putten uit de uitslag in Leeuwarden. Tijdens de Kamerverkiezingen in maart legde de partij het er nog af tegen bijna alle concurrenten: VVD, D66, GroenLinks, SP, CDA en PVV. En ook bij de andere herindelingsverkiezingen woensdag in Friesland, Groningen en Gelderland deed de PvdA het boven verwachting goed.
NU 23.11.2017 De PvdA is de grote winnaar van de herindelingsverkiezingen in de gemeente Leeuwarden. De partij kreeg, ondanks het verlies van een zetel, twee keer zoveel stemmen als de nummer twee GroenLinks. Het opkomstpercentage in Leeuwarden ligt op 40,5 procent.
Volgens de voorlopige uitslagen krijgt de PvdA elf zetels, gevolgd door GroenLinks en het CDA met ieder vijf zetels, D66 en VVD volgen met vier zetels.
Het CDA is de grootste in de gemeente Súdwest-Fryslân. De partij kreeg tien zetels, gevolgd door de PvdA met zes zetels en de Fryske Nasjonale Partij (FNP) met vijf zetels. de opkomst was 45 procent.
Ook in de nieuwe Friese gemeente Waadhoeke komt het CDA als winnaar uit de bus met acht zetels. De lokale partij SAM Waadhoeke en gemeentebelangen kregen ieder zes zetels. De FNP volgt met vijf zetels. De opkomst ligt op 44,1 procent.
Gelderland
In Gelderland waar de Rijnwaarden en Zevenaar samen verder zijn gegaan als gemeente Zevenaar behaalde volgens de voorlopige uitslagen Lokaal Belang tien zetels, gevolgd door het CDA (7), PvdA (3). de SP en VVD kregen ieder twee zetels. De opkomst lag op bijna 39 procent.
In Groningen werd de lokale partij Gemeentebelangen Westerwolde de grootste in de gelijknamige gemeente die een samenvoeging is van Bellingwedde en Vlagtwedde. De partij haalde zes zetels, de PvdA kreeg vijf zetels, de VVD en GroenLinks elk twee zetels en de Partij voor de Dieren een zetel. De opkomst lag op ruim 44 procent.
Ook in Midden-Groningen deed lokale partij het erg goed, GemeenteBelangen Midden-Groningen haalde vijf zetels, net zo veel als de SP en de PvdA. De VVD, CDA en de ChristenUnie kregen elk vier zetels. GroenLinks kreeg drie zetels, D66 twee en Leefbaar Midden-Groningen een. Midden-Groningen is een samenvoeging van Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde.
Herindelingsverkiezingen
Woensdag mochten 309.121 stemgerechtigden een nieuwe gemeenteraad kiezen.
Veertien gemeenten gaan op in zes gemeenten. De herindeling gaat op 1 januari in. Inwoners van de fusiegemeenten hoeven volgend jaar maart niet opnieuw naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen.
Dit geldt ook voor de gemeenten Edam-Volendam en het Brabantse Meierijstad, die respectievelijk in 2016 en 2017 heringedeeld zijn.
Herindelingsverkiezingen in Friesland, Groningen en Gelderland
Minder gemeenten
Door de herindeling neemt het aantal gemeenten in Nederland opnieuw af. Begin dit jaar telde Nederland 388 gemeenten. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek gaan er nu acht vanaf en telt het land op 1 januari 380 gemeenten.
In Friesland wordt de gemeente Littenseradiel opgesplitst. Franekeradeel, het Bildt en Menaldumadeel en de dorpen Baaium, Spannum, Winsum en Wjelsryp van de gemeente Littenseradiel gaan op in de nieuwe gemeente Waadhoeke.
Leeuwarderadeel en de dorpen Baard, Bears, Easterlittens, Hilaard, Húns, Jellum, Jorwert, Leons, Mantgum en Weidum van Littenseradiel, zullen worden toegevoegd aa Leeuwarden.
En de eveneens onder Littenseradiel vallende dorpen Boazum, Britswert, Easterein, Easterwierrum, Hidaard, Hinnaard, Iens, Itens, Kûbaard, Lytsewierrum, Reahûs, Rien, Waaksens, Wiuwert en Wommels worden toegevoegd aan de gemeente Súdwest-Fryslân.
Groningen
In Groningen ontstaan twee nieuwe gemeenten. Vlagtwedde en Bellingwedde zullen opgaan in de nieuwe gemeente Westerwolde. Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Slochteren gaan op in de nieuwe gemeente Midden-Groningen.
En in Gelderland gaan gemeenten Rijnwaarden en Zevenaar samen verder als Zevenaar.
VK 23.11.2017 De PvdA is woensdag de grote winnaar geworden van de herindelingsverkiezingen in de gemeente Leeuwarden. De partij, met als lijsttrekker oud-Kamerlid Lutz Jacobi, kreeg twee keer zoveel stemmen als de nummer twee, GroenLinks. Volgens de voorlopige uitslagen krijgt de PvdA elf zetels, eentje minder dan nu.
Wat zijn de thema’s?
Het zijn lokale verkiezingen met lokale thema’s, schrijft correspondent Jurre van den Berg. Zoals meer sociale huurwoningen (Midden-Groningen) en Duitse les op school (Westerwolde). Al is het ene lokaal het andere niet. In Leeuwarden dreigen tekorten op de gemeentebegroting door rijkskortingen op de zorg. In Britsum en Stiens maakt men zich druk om behoud van kleine scholen en andere voorzieningen.
Niettemin noemde PvdA-leider Lodewijk Asscher, die zijn partij gedecimeerd zag bij de landelijke verkiezingen, de uitslag woensdagavond een ‘prachtig resultaat’. GroenLinks en het CDA volgen in Leeuwarden met ieder vijf zetels. D66 en VVD behaalden vier zetels. Het opkomstpercentage in de hoofdstad van Friesland lag op 40,5 procent.
In de gemeente Súdwest-Fryslân, waar 45 procent van de kiesgerechtigden stemde, werd het CDA de grootste. De partij kreeg tien zetels (eentje meer dan nu), gevolgd door de PvdA, die met zes zetels even groot blijft. De Fryske Nasjonale Partij (FNP) handhaafde haar vijf zetels.
Ook in de nieuwe Friese gemeente Waadhoeke komt het CDA als winnaar uit de bus, met acht zetels. De lokale partijen SAM Waadhoeke en Gemeentebelangen kregen er ieder zes, de FNP vijf. Doordat het om een nieuwe gemeente gaat waarin drie oude gemeenten opgaan, kan een vergelijking met de vorige raadsverkiezing moeilijk worden gemaakt. De opkomst lag op 44,1 procent.
Gelderland en Groningen
In Gelderland, waar de Rijnwaarden en Zevenaar samen verder zijn gegaan als gemeente Zevenaar, behaalde Lokaal Belang tien zetels, gevolgd door het CDA (7 ) en PvdA (3). De SP en VVD kregen ieder twee zetels. De opkomst in Zevenaar lag op bijna 39 procent.
In Groningen werd de lokale partij Gemeentebelangen Westerwolde de grootste in de gemeente Westerwolde die een samenvoeging is van Bellingwedde en Vlagtwedde. De partij haalde zes zetels, de PvdA kreeg vijf zetels, de VVD en GroenLinks elk twee zetels en de Partij voor de Dieren een zetel. De opkomst lag op ruim 44 procent.
Ook in Midden-Groningen deed de lokale partij het erg goed. GemeenteBelangen Midden-Groningen haalde vijf zetels, net zo veel als de SP en de PvdA. De VVD, CDA en de ChristenUnie kregen elk vier zetels. GroenLinks kreeg drie zetels, D66 twee en Leefbaar Midden-Groningen een. Midden-Groningen is een samenvoeging van Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde.
AD 22.11.2017 De PvdA is de grote winnaar van de herindelingsverkiezingen in de gemeente Leeuwarden. De partij kreeg twee keer zoveel stemmen als de nummer twee GroenLinks.
Volgens de voorlopige uitslagen krijgt de PvdA in de Friese hoofdstad elf zetels, gevolgd door GroenLinks en het CDA met ieder vijf zetels, D66 en VVD volgen met vier zetels. Het opkomstpercentage in Leeuwarden ligt op 40,5 procent.
CDA
Het CDA is de grootste in de gemeente Súdwest-Fryslân. De partij kreeg tien zetels, gevolgd door de PvdA met zes zetels en de Fryske Nasjonale Partij (FNP) met vijf zetels. de opkomst was 45 procent.
Ook in de nieuwe Friese gemeente Waadhoeke komt het CDA als winnaar uit de bus met acht zetels. De lokale partij SAM Waadhoeke en gemeentebelangen kregen ieder zes zetels. De FNP volgt met vijf zetels. De opkomst ligt op 44,1 procent.
Groningen en Gelderland
In Gelderland waar de Rijnwaarden en Zevenaar samen verder zijn gegaan als gemeente Zevenaar behaalde volgens de voorlopige uitslagen Lokaal Belang tien zetels, gevolgd door het CDA (7), PvdA (3). de SP en VVD kregen ieder twee zetels. De opkomst lag op bijna 39 procent.
In Groningen werd de lokale partij Gemeentebelangen Westerwolde de grootste in de gelijknamige gemeente die een samenvoeging is van Bellingwedde en Vlagtwedde. De partij haalde zes zetels, de PvdA kreeg vijf zetels, de VVD en GroenLinks elk twee zetels en de Partij voor de Dieren een zetel. De opkomst lag op ruim 44 procent.
Ook in Midden-Groningen deed de lokale partij het erg goed, GemeenteBelangen Midden-Groningen haalde vijf zetels, net zo veel als de SP en de PvdA. De VVD, CDA en de ChristenUnie kregen elk vier zetels. GroenLinks kreeg drie zetels, D66 twee en Leefbaar Midden-Groningen een. Midden-Groningen is een samenvoeging van Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde.
Vergeet de linkse fusie vooral en zeur ook niet te veel over gezelligheid, stelt Frans Verhagen. Het is tijd om de sociaal-democratie van de PvdA te redden.
Democratie moet de PvdA achter zich laten S&D 20.11.2017 PvdA Frans Verhagen – Er zijn PvdA’ers die geloven dat de kiezer hun partij te hard heeft gestraft. Dat die kiezer zich dat realiseert en de partij volgende keer weer gewoon meer dan twintig zetels zal geven. Het overkwam eerder het CDA en D66, waarom niet ook de PvdA? Het zijn niet de minsten die zo denken.
Ik wens ze sterkte met een lang verblijf in de wildernis en ik hoop dat de nieuwe voorzitter meer ambitie heeft. Nee, de PvdA moet zichzelf niet opheffen en evenmin moet ze samengaan met andere linkse partijen. Dat zou onrecht doen aan de lange traditie die de PvdA vertegenwoordigt, een traditie van sociaal-democratie die medeverantwoordelijk is voor de manier waarop Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog is ingericht.
Ook miskent een fusieverhaal hoe anders die partijen zijn. Wel is het tijd voor een dramatische verandering van de manier waarop de sociaal-democratie in Nederland de laatste jaren opereert. > Lees verder…
De PvdA is een kleurloze, ideologieloze partij geworden, onherkenbaar en niet-omarmbaar, een partij van oudere mensen die onder jonge kiezers niets losmaakt, een partij van kundige bestuurders die in de praktijk vooral pragmatisch zijn. In het spectrum van partijen van belangenbehartigers die nu de Nederlandse politiek domineren heeft de PvdA niets te zoeken en kan zij geen rol spelen.
Met een nieuw geformuleerd, helder programma moeten we daarom de oude ballast van de partij rigoureus dumpen. Weg met de naam, weg met de oude symbolen, weg met de ingesleten werkwijze.
Laten we de PvdA omdopen in de Sociaal Democratische Partij (SDP) en daarmee recht doen aan een door zowat iedereen binnen de PvdA gehanteerde praktijk: na het noemen van de naam gaat het over ‘wij, sociaal-democraten’ of over ‘de sociaal-democratie’.
Niet voor niets citeerde Lodewijk Asscher in zijn in memoriam van Eberhard van der Laan diens uitspraak dat er ‘met de sociaal-democratie niks mis [is], met de PvdA wel’. Scherp geformuleerd: de PvdA is een zwak merk, sociaal-democratie is een sterk product. Sociaal-democratie vertegenwoordigt iets wat de PvdA is kwijtgeraakt.
De PvdA is een zwak merk, sociaal-democratie is een sterk product
Het is tijd dat de sociaal-democratie de PvdA kwijtraakt. Met de naam kunnen we ook de vermoeide oude beeldretoriek opruimen zoals het zingen van de Internationale, rode dit, rode dat, de rozen en andere restanten uit een verzuild verleden, zodat jongere Nederlanders niet hoofdschuddend naar deze oude meuk hoeven te staren.
Het als een feniks laten herrijzen van de PvdA als de SDP zou een van de meest zichtbare en meest effectieve veranderingen zijn om te laten zien dat dertig jaar kwakkelen over ideologische veren nu radicaal wordt achter gelaten.
Vervolgens is het zaak een zero-based analysis te maken. Gewoon, de eenvoudige vraag stellen: hoe zou je de sociaal-democratie in Nederland inrichten als je blanco begint, als je een organisatie helemaal vanaf de bodem zou mogen oprichten? Ik claim geen grote voorspellende vaardigheid als ik verwacht dat een dergelijke organisatie in weinig opzichten op de PvdA zou lijken. Wat de sociaal-democratie nodig heeft is een verhaal. Dat is geen marketinginstrument of ondernemersnieuwpraat, maar een vereiste om mensen mee te kunnen nemen.
Je hoeft geen fan te zijn van Bernie Sanders om zijn verhaal te zien: we worden genaaid door de mensen die macht hebben. De onderdelen pasten daar feilloos in, zowel de kwaaie pieren (bankiers, gevestigde politici, lobbyisten, grootkapitalisten met buitengewone invloed) als de beleidsvoorstellen (ziektekostenverzekering voor iedereen, gratis onderwijs, hogere belastingen voor de rijken). Trump had ook een verhaal. Het punt is het verhaal, niet per se hoe het klinkt.
Ik hechtte altijd zeer aan Joop den Uyls riedel: spreiding van inkomen, kennis en macht. Maar ook hier moeten we zero base gaan: spreiding is niet meer het juiste woord, nezo min als solidariteit dat nog is. Het moet een verhaal zijn dat niet zeurt over inkomensongelijkheid, bankiers en andere favoriete huilpalen maar juist een beeld geeft van wat wel gewenst is.
Een verhaal dat vragen meeneemt over de verhouding tussen verzorgingsstaat en openheid van de samenleving; dat zich afvraagt hoe het kan dat hoogopgeleide, hoge-inkomenskiezers stemmen voor een verzorgingsstaat, maar dat minder kansrijke burgers zich daar juist van afkeren. Maar ook een verhaal dat onderkent wat er goed is aan onze samenleving.
PvdA’ers hebben de onbedwingbare neiging om te willen veranderen. Ze denken dat dat progressief is. Maar behoud van wat de sociaal-democratie bereikt heeft, is een minstens zo belangrijk ideaal in een wereld waarin dat resultaat onder druk staat. Dat verhaal vertelt de PvdA nooit. Een zekere mate van conservatisme over wat bereikt is zou de sociaal-democratie sieren.
Ik vond het jammer dat Paul Depla in zijn rapport-dat-officieel-geen-rapport was zich liet verleiden tot te concrete doelstellingen voor de sociaal-democratie. De vier onderwerpen die hij benoemde waren naar mijn gevoel maar een klein onderdeel van waar een samenleving op draait. Ik miste bijvoorbeeld onderwijs, de cruciale factor in ontplooiing van kansen.
Bestaanszekerheid vond ik een wat magere samenvatting van idealen. En voor de zoveelste keer verbaasde ik me over de kramp die de PvdA steeds vertoont als het over integratie gaat. In plaats van het emancipatiesucces van veel tweede- en derdegeneratie-Nederlanders te vieren en er trots op te zijn als een mooi resultaat van de sociaal-democratische verzorgingsstaat, werd integratie weer geproblematiseerd.
Opnieuw eindeloos gezeur over geloof terwijl het toch zo simpel is: geloof doe je privé, de samenleving richten we met z’n allen in. Je hoeft homoseksualiteit niet moreel aanvaardbaar te vinden om te accepteren dat in Nederland discriminatie niet is toegestaan. Je hoeft niet gelovig te zijn om te aanvaarden dat gelovigen recht hebben op hun eigen waarden en overtuigingen, maar dat de wet voor iedereen hetzelfde is. Wat is het probleem?
Opnieuw is er eindeloos gezeur over geloof terwijl het toch zo simpel is: geloof doe je privé, de samenleving richten we met z’n allen in
De opdracht van de sociaal-democratie is in potentie alle burgers te binden die een visie delen. De grootste uitdaging is de Nederlanders te bereiken aan de randen van de samenleving – soms letterlijk – met een verhaal dat hun een rol geeft. Een eerlijk verhaal, geen valse beloftes. Een verhaal dat onderkent dat sommige regio’s in Nederland weinig economische toekomst hebben en zich afvraagt hoe we daar als samenleving mee omgaan.
Daarom is bestaanszekerheid, het woord waar Depla op terugviel, zo eng als thema, zo smal. Een burger zoekt naar meer. Sociaal-democratie zou mensen een rol moeten geven, laten deelnemen. Niet alleen je bestaan moet verzekerd zijn maar ook je gevoel van eigenwaarde, het gevoel dat je meedoet.
Zijn we in staat om zowel PVV-stemmers in de randgebieden van Nederland aan te spreken als weldenkende intellectuelen, zonder patroniserend te worden? Kunnen we formuleren wat we gemeen hebben? Kunnen we een programma bieden, een denkwijze, een samenlevingsvoorstel dat bewijst dat we een gemeenschappelijk belang hebben?
Kan iedereen zich thuis voelen bij de sociaal-democratie als hij of zij de principes deelt? Als de sociaal-democraten deze vragen niet positief kunnen beantwoorden, dan kunnen ze er beter mee ophouden. Actieve burgers, sociaal bewogen mensen die het goed voor elkaar hebben kunnen prima door andere partijen bediend worden. Sociaal-democratie moet meer zijn.
Depla’s voorstel om van de Sociaal Democratische Partij, nu nog PvdA genaamd, een beweging te maken, lijkt me een vlucht vooruit. Of achteruit, nu ik erover nadenk. Er moet toch ergens een vorm van organisatie zijn? Iemand moet al die activiteiten toch aan elkaar knopen om er iets mee te doen? Anders verzandt het allemaal in goede bedoelingen en wegsijpelende energie. De Sociaal Democratische Partij moet een volkspartij zijn die de hele breedte van de Nederlandse samenleving vertegenwoordigt.
Ik heb niet de illusie dat mensen in de rij staan om lid te worden, al denk ik dat we een groot deel van onze bijna vijftigduizend leden kunnen behouden. Maar partijlidmaatschap is geen vanzelfsprekendheid meer, als het dat ooit al was. Dat is al heel lang niet meer zo en zal ook niet beter worden. Dat is niet erg. Volksvertegenwoordiging impliceert dat je delegeert.
De nieuwe voorzitter mag nadenken over een ideale organisatie. Ik kan niet claimen het model daarvoor in mijn hoofd te hebben, maar op basis van mijn ervaringen begin jaren negentig vergeleken met die van afgelopen jaar kan ik wel zeggen dat het voor leden al een stuk verbeterd is. De zuurgraad waarover Depla en anderen klagen is weleens veel erger geweest. En het is wel degelijk van enorm belang dat alle leden kunnen meestemmen en meedoen en niet alleen apparatsjiks.
Bij overleg over de crisis van 2008 gaf toenmalig president-elect Barack Obama zijn staf opdracht met creatieve en verreikende plannen te komen. ‘Je moet een goede crisis niet verloren laten gaan,’ zei Obama. Het valt te hopen dat de PvdA deze crisis aan zal grijpen om zichzelf te hervormen, niet voor dit jaar, niet voor de volgende verkiezingen maar voor de volgende decennia. Het is de enige manier waarop sociaal-democratie relevant kan blijven.
Elsevier 19.11.2017 Leeuwarden kiest woensdag een nieuwe gemeenteraad. Door bestuurlijke herindeling worden vervroegde verkiezingen gehouden. Voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart een belangrijk meetpunt. Lijsttrekker van lijst 1 is flamboyant oud-Kamerlid: Lutz Jacobi. ‘We gaan de PvdA hier weer gewoon de grootste partij maken.’
‘Zo! Elsevier Weekblad heeft de weg naar het noorden weten te vinden,’ constateert Lutz Jacobi triomfantelijk. Jacobi zat tussen 2006 en 2017 in de Tweede Kamer voor de Partij van de Arbeid. Nu is ze lijsttrekker voor diezelfde sociaal-democraten bij de gemeenteraadsverkiezingen in Leeuwarden. ‘Ik heb natuurlijk wel veel contacten, dat is mooi meegenomen. En ik wil de sociaal-democratie er weer bovenop helpen.’
Jacobi haalde landelijk het nieuws toen ze zich kandideerde voor het lijsttrekkerschap van de PvdA, in 2012. Ook stemde ze als enige PvdA’er tegen de partijlijn in over de aankoop van de Joint Strike Fighter. Nu is ze terug in Friesland. ‘Na elf jaar in Den Haag ging ik me ook afvragen wat ik daar verder nog aan toe te voegen had. Ik had het wel naar mijn zin hoor, maar dichtbij huis werken heeft ook zijn voordelen.’
Vervroegde verkiezingen
De gemeente Leeuwarden wordt bestuurlijk opnieuw ingericht, waardoor de gemeente flink groter wordt. ‘Dat zal je natuurlijk worst zijn,’ zegt Jacobi, ‘maar hier gaat er wel iets veranderen. De politiek wordt minder stads.’
Voor de gemeenteraadsverkiezingen zijn een aantal politiek leiders naar het noorden getrokken. CDA-leider Sybrand Buma ging zaterdag langs de deuren om campagne te voeren. ‘Lodewijk (Asscher, red.) was hier ook een paar keer. En ik heb Henk Krol (50Plus) ook gezien,’ zegt Jacobi, ‘en als het goed is komt Mark Rutte vanmiddag ook. Of het helpt… dat weet ik niet. Volgens mij is het vooral belangrijk dat je in de gemeente makkelijk benaderbaar bent, en kan worden aangesproken.’
‘In maart hebben we een enorme klap gehad,’ memoreert Jacobi de verkiezingsnederlaag bij de Tweede Kamer, waarbij de PvdA van 38 naar 9 zetels terugviel. Een historische nederlaag. ‘We gaan het nu wel iets beter doen dan in maart,’ verwacht ze.
‘Het is natuurlijk heel anders dan een landelijke verkiezing,’ zegt Jacobi. ‘Er zijn hier bijvoorbeeld geen peilingen, dat vind ik wel relaxt. Die Maurice de Hond heb ik hier ook nog niet gezien. En wat ook mooi is: een bekende lijsttrekker kan hier het verschil maken.’ Op dit moment heeft de PvdA twaalf zetels in Leeuwarden. De grootste partij. ‘Als je het landelijk bekijkt, zouden we omgerekend ongeveer kans maken op vier zetels. Maar ik ga er vanuit dat we weer gewoon de grootste worden. Ik ga voor winst.’
Steun uit onverwachte hoek
Opmerkelijk is dat ook VVD-coryfee Hans Wiegel campagne voert voor Jacobi. Via een filmpje liet hij weten op Jacobi te willen stemmen, als hij in Leeuwarden had gewoond. Maar dat is niet het geval. ‘Leuke knipoog van Wiegel, Friese humor,’ zegt Jacobi die aanvankelijk niet op de hoogte was van deze campagnestunt. ‘Ik was er wel verbaasd over, maar ik zal zo eens bij hem langs gaan om hem een tút te geven.’
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
Backbencher blikt teleurgesteld terug op zijn dagen in de regeringscoalitie van VVD en PvdA
VK 17.11.2017 Alweer schreef een voormalig Tweede Kamerlid een boek waarin hij uit de school klapt. Ditmaal is het Roelof van Laar, backbencher van de PvdA. Teleurgesteld blikt hij terug op het leven in de coalitie die het tweede kabinet-Rutte vijf jaar lang overeind hield. Van Laar spaart zijn partijleider Diederik Samsom niet en ook dat is inmiddels een traditie.
Samsom heeft de tweestrijd met Lodewijk Asscher om het lijsttrekkerschap van de PvdA als verraad ervaren. Hij was het immers die Asscher naar Den Haag had gehaald. ‘Diederik wilde wel een verkiezing, maar niet tegen Lodewijk’, schrijft de 36-jarige Van Laar in zijn boek Eerlijk duurde niet zo lang (LM Publishers).
Hij beschrijft nog een ander pijnlijk moment: Samsom draaide hem als fractieleider de duimschroeven aan om steun te geven aan het bombarderen van IS in Syrië. Zou Van Laar tegenstemmen, dan kon het weleens heel moeilijk worden 150 miljoen euro uit te trekken voor hulp aan vluchtelingen. Van Laar verloor op slag zijn vertrouwen in Samsom. ‘Als je geld voor vluchtelingen zomaar inzet om steun voor een missie af te dwingen, ben je het zicht op voor wie we in de politiek zitten echt verloren.’
Uit de school klappen
Misschien is dat wel mijn grootste makke, dat ik er niet in slaag persoonlijke relaties op te bouwen met mensen die politiek ver van me af staan, aldus Roelof van Laar.
Het boek van Van Laar past in wat inmiddels een bescheiden trend mag heten: Kamerlid klapt uit de school na verlaten fractie. Sharon Gesthuisen doet in Schoonheid macht liefde een boekje open over de partijcultuur bij de SP, Ybeltje Berckmoes beschrijft in Voorlichting loopt met u mee tot het ravijn de rol van de afdeling voorlichting bij de VVD. Een constante: de partijleiding moet het ontgelden; bij Gesthuizen is dat Jan Marijnissen, bij Berckmoes komt Halbe Zijlstra er slecht vanaf.
Over voorlichting of partijcultuur schrijft Van Laar amper. Des te explicieter is hij over personen. VVD’er Joost Taverne, net als hij woordvoerder ontwikkelingssamenwerking, krijgt er flink van langs. Die zegt zich weinig te kunnen voorstellen bij geweld tegen vrouwen: ‘Ik moest alleen aan Fifty Shades of Grey denken.’ Van Laar vindt zoiets schandalig: Joost speelt politieke spelletjes. Als een notitie over verkeerd besteed ontwikkelingsgeld naar de Volkskrant wordt gelekt, weet Van Laar wel wie dat gedaan heeft.
Fair Politics Award
Ik heb in de Kamer nooit naar Netflix gekeken, aldus Roelof van Laar.
Sociale vaardigheden lijken zijn zwakke stee. Op reisjes met de vaste Kamercommissie vindt hij niet echt aansluiting. ‘Misschien is dat wel mijn grootste makke, dat ik er niet in slaag persoonlijke relaties op te bouwen met mensen die politiek ver van me af staan.’
Dat had een mooi thema voor het boek kunnen opleveren. Zonder relaties met andersdenkenden bereik je immers weinig in de Nederlandse politiek. Van Laar heeft zelfs met medestanders moeite. ‘Ook van Jan Vos, mijn partijgenoot, krijg ik geen steun’, staat er dan. Of: ‘Marith (Volp, red.) en ik verschillen vaak van inzicht.’ Hij werkt dat niet verder uit.
Fred Teeven, toch niet de meest plooibare VVD’er, krijgt hij wel mee in regelgeving voor conflictmineralen. Het zijn dergelijke voorstellen, en ook de initiatiefnota tegen kinderarbeid, die hem begin 2017 de Fair Politics Award bezorgen. Het boek ontleent er zijn titel aan.
Voedselallergieën
Net als Berckmoes is Van Laar een backbencher die min of meer bij toeval in de Kamer belandt. Wanneer Samsom hem tot fractiediscipline komt dwingen, is dat meteen de eerste keer dat hij zijn kamer van binnen ziet. Wel heeft hij bestuurlijke ervaring: als raadslid in Leiden en als directeur en oprichter van Stichting Stop Kindermisbruik. Inhoudelijk heeft hij met Berckmoes niets gemeen, verzekert hij. Bovendien: ‘Ik heb in de Kamer nooit naar Netflix gekeken.’
Het boek is ook wat pijnlijk. Je steekt van alles op dat je nooit had willen weten: hoe Van Laar studenten met Likeur 43 wil verleiden op hem te stemmen. Dat hij slaap-apneu heeft waardoor zijn amandelen en huig verwijderd moesten worden. Dat hij na zijn scheiding op een flat in Oegstgeest belandt en allerlei voedselallergieën heeft. Anders dan Gesthuizen zoekt hij niet naar een verband tussen het persoonlijke en het politieke.
Er zijn oud-Kamerleden naar wier memoires je met recht en reden nieuwsgierig kunt zijn. Denk aan Van der Steur, Teeven, Samsom, Van Bommel. Van Laar heeft te weinig dienstjaren en materiaal om meer van de politieke binnenwereld zichtbaar te kunnen maken dan humeur en toevalligheden. Dertig pagina’s met foto’s zorgen dat de gewenste dikte alsnog wordt gehaald.
Ook deze Kamerleden klapten uit de school na het verlaten van de fractie;
‘Mislukt Kamerlid’ Ybeltje Berckmoes schrijft meedogenloos boek over VVD
Als Kamerlid heeft Ybeltje Berckmoes bijna zes jaar lang gezwegen. Maar nadat de wegen van Kamerfractie en Berckmoes – ongetwijfeld tot beider grote opluchting – zich hebben gescheiden, lucht ze haar hart.
Voormalig SP-Kamerlid Gesthuizen bekritiseert Marijnissen in boek: ‘Ik voelde me nooit veilig’
Onder leiding van Jan Marijnissen voelde Kamerlid Sharon Gesthuizen zich nooit veilig bij de SP, zo schrijft ze in een openhartig boek dat volgende week verschijnt. Een klein half jaar na haar vertrek uit de Kamer blikt Gesthuizen in Schoonheid macht liefde terug op ruim tien jaar Kamerlidmaatschap, van eind 2006 tot begin 2017. Het is vooral een verhaal van heel hard werken en weinig waardering. Meermaals beschrijft ze dat Marijnissens wil wet was.
Elsevier 17.11.2017 Ook de PvdA heeft nu zijn eigen Ybeltje Berckmoes – de vrouw die een boekje opendeed over haar tijd bij de VVD-fractie. Roelof van Laar, voormalig PvdA-Kamerlid, schrijft in een boek dat maandag wordt gepubliceerd, dat Diederik Samsom boos was op Lodewijk Asscher, toen laatstgenoemde zich mengde in de strijd om PvdA-leiderschap, én won.
Samsom, de verliezend partijleider, zei dat hij zich verraden voelde toen Van Laar vertelde dat hij Asscher zou steunen, blijkt uit het boek Eerlijk duurde niet zo lang.
Samsom sprak over verraad van Asscher
Het verbaasde Van Laar, zegt hij in een interview met het AD. ‘Ik dacht tot dat gesprek [met Samsom. red.] dat het allemaal in harmonie was afgestemd.’ Samsom zou op zich wel voor een verkiezingsstrijd zijn geweest, maar niet tegen Asscher. Die had hij immers naar Den Haag gehaald. Tussen Samsom en Van Laar boterde het al enige tijd niet meer. Het Kamerlid was door de toenmalige fractieleider in 2016 onder druk gezet om in te stemmen met de militaire campagne tegen Islamitische Staat in Syrië.
Volgens Van Laar dreigde Samsom 150 miljoen euro aan hulpgeld voor vluchtelingen in te trekken als Van Laar zijn verzet niet zou opgeven. ‘Ik heb toen toch vóór gestemd. Maar het was niet nodig om me met geweld door de pomp te krijgen, de missie zou sowieso doorgaan. Dat bleef me maanden dwarszitten,’ aldus Van Laar, die daarop besloot Asscher te steunen.
Samsom zegt in een reactie in het AD dat ‘ieder Kamerlid het recht heeft op zijn of haar eigen herinneringen. Ik heb begrepen dat het een heel mooi boek is over Roelofs tijd als Kamerlid, ik ga het heus ooit een keer lezen.’ Hij verliet na zijn verlies in december vorig jaar de politiek. In mei werd bekend dat Samsom aan de slag zou gaan in de afval- en recyclingbranche.
Hij is als adviseur verbonden aan een van de grootste Nederlandse afvalverwerkers, HVC in Alkmaar. Asscher nam het PvdA-roer van hem over, maar kreeg een geweldige dreun te verwerken tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in maart dit jaar. De PvdA hield maar negen zetels over en is nu kleiner dan de SP en GroenLinks.
AD 17.11.2017 Na het boek waarin het onbekende Kamerlid Ybeltje Berckmoes de vuile was van de VVD buitenhing, komt nu ook een PvdA’er met een boek. Oud-Kamerlid Roelof van Laar schrijft dat Diederik Samsom hem chanteerde om in te stemmen met de militaire missie boven Syrië.
Vraag oud-PvdA-Kamerlid Roelof van Laar (36) waar hij het meest trots op is en hij noemt zijn initiatiefwet die moet voorkomen dat er in ons land spullen worden verkocht die door kinderen zijn gemaakt. Hij wist die op het nippertje door de Tweede Kamer te loodsen. En toen was hij Kamerlid-af. Zijn boek Eerlijk duurde niet zo lang, waarin hij terugblikt op zijn vier jaar als Kamerlid, komt uit in de maand vóór zijn wet in de Eerste Kamer wordt behandeld. Zonder hem aan de teugels, PvdA-Kamerlid Attje Kuiken neemt die over.
,,Ik ben wel blij dat ik dingen heb kunnen bereiken. Ik heb die misschien weinig gevierd. Als je niet de credits vraagt, kun je meer bereiken. Ik ben te laat begonnen die successen wél te laten zien. Maar ik wil met dit boek niet mijn eigen gelijk halen.”
Er zijn parallellen te trekken met Ybeltje Berckmoes. U zegt dat u per ongeluk Kamerlid bent geworden, zij ook. Zij was onbekend, u zat ook niet in de voorste kamerbankjes.
,,Ik zie die overeenkomsten niet. Ik was zeker niet het meest onzichtbare Kamerlid van de PvdA. Ik heb veel initiatieven geschreven. Ybeltje beschrijft wat ze om zich heen zag gebeuren en keert zich tegen de fractiediscipline. Ik ben daar juist een groot voorstander van. Je moet kunnen vertrouwen op de steun van de fractie.”
Tegelijkertijd bent u boos op de manier waarop fractievoorzitter Diederik Samsom u dwong in te stemmen met de militaire missie tegen IS in Syrië.
,,Je moet ook kunnen afwijken op een principieel punt. De situatie in Syrië was anders dan in Irak, waar de regering zelf om buitenlands ingrijpen vroeg. Bovendien kwam het kabinet eerdere toezeggingen – over het niet bombarderen in stedelijk gebied bijvoorbeeld – in de Kamerbrief niet na.
Ik was niet de enige die niet wilde instemmen, maar de PvdA-top vond dat het niet kon, zo veel dissidenten. Diederik heeft toen gedreigd 150 miljoen euro aan hulpgeld voor vluchtelingen niet beschikbaar te stellen als ik de missie niet zou steunen. Ik heb dat toen toch gedaan. Maar het was niet nodig om me met geweld door de pomp te krijgen – de missie zou sowieso doorgaan. Dat bleef me maanden dwarszitten.”
Tussen u en Samsom is het nooit meer goed gekomen. U steunde Lodewijk Asscher bij de strijd om het lijsttrekkerschap.
,,Toen ik dat Diederik vertelde, hoorde ik dat hij wel een verkiezing wilde, maar niet tegen Lodewijk. Die had hij immers naar Den Haag gehaald. Hij noemde dat verraad. Ik was daar heel erg verrast over. Ik dacht tot dat gesprek dat het allemaal in harmonie was afgestemd.”
Omdat u Asscher steunde, vermoedde u een hoge notering op de kandidatenlijst. Het werd plek 45 – onverkiesbaar. Dat was een teleurstelling.
,,Ik verwachtte een hoge plek vanwege alles wat ik bereikt heb, maar dat anderen dat zouden associëren met mijn steun voor Lodewijk. Ik had een aantal initiatieven die het nieuws hadden gehaald en dacht dat ik nét op het juiste moment had gepiekt voor een mooie plek op de kandidatenlijst. De kandidatencommissie zei juist dat ik te weinig zichtbaar was. Voor jezelf is zichtbaarheid altijd anders. Ik heb thuis een mapje van wel anderhalve centimeter dik met alle krantenknipsels waar mijn naam in staat. Ik dacht echt dat ik het goed deed.
Het was heel rauw, ik had er verdriet van. Het was net voor kerst en ik wilde cadeautjes kopen voor mijn medewerkers toen ik ineens midden in de boekwinkel stond te huilen. Ik heb nog campagne gevoerd voor een hogere plek, met een filmpje waarin ook Nobelprijswinnaar Kailash Satyarthi het voor me opnam. Ik denk dat mensen toen pas voor het eerst doorhadden dat ik écht wat had gedaan.”
Bijna alles was coalitieafspraak. Binnen de PvdA bepaalden vier mensen alles
Een prijs voor eerlijke Kamerleden ging tot twee keer toe aan uw neus voorbij, terwijl u dacht dat u daar kans op zou maken. De derde keer won u, maar klaagde u dat er geen media-aandacht voor was. Wat zegt dat over u?
,,Dat ik veel dingen doe en dat het lastig is dat daar geen aandacht voor is. Ik klaag niet. Ik constateer dat de landelijke media niet geïnteresseerd zijn. Helaas. ”
De ruimte voor Kamerleden was beperkt als het om coalitieafspraken ging, schrijft u. Had u anders verwacht?
,,Bijna alles was op een gegeven moment coalitieafspraak. Op maandagochtend tijdens het coalitieoverleg en op donderdagavond als de bewindspersonen samenkwamen, werd alles afgesproken. Binnen de PvdA bepaalden vier mensen alles: partijvoorzitter Hans Spekman, fractievoorzitter Diederik Samsom, vicepremier Lodewijk Asscher en minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem. Daarna was er nog een club met de tien meest prominente PvdA-Kamerleden. Nou, als die het al eens waren, kreeg je als woordvoerder soms zonder overleg een opdracht mee.”
U sluit af met de woorden dat u invloed heeft ingeruild voor geluk. U bent tijdens uw Kamerlidmaatschap gescheiden van uw vrouw toen zij zwanger was van jullie tweede kind. Dat is nogal een offer.
,,Dat offer is niet gebracht voor Den Haag; mijn huwelijk had het ook zonder Den Haag niet overleefd. Misschien ben ik te optimistisch, maar ik kijk naar wat er wél is gelukt. Elk miljoen waar wij over beslisten, maakt het verschil. En ik hou écht van de partij en hoop dat de kiezers ons weer weten te vinden. Ik ga ook weer solliciteren. Voor een plek op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer of voor de Eerste Kamer.”
AD 16.11.2017 Diederik Samsom voelde zich als PvdA-leider verraden door Lodewijk Asscher toen hij zich kandidaat stelde in de lijsttrekkersverkiezing van hun partij. Samsom wilde weliswaar zélf een lijsttrekkersstrijd, maar niet tegen uitgerekend de man die hij in 2012 van Amsterdam naar Den Haag had gehaald om vicepremier te worden in het kabinet-Rutte II.
AD 17.11.2017
Dat schrijft voormalig PvdA-Kamerlid Roelof van Laar in zijn boek Eerlijk duurde niet zo lang, dat maandag verschijnt. Samsom legde het in de strijd om het lijsttrekkersschap uiteindelijk af tegen Asscher, die nu de PvdA leidt.
Voorkant boek.
Volgens Van Laar zei Samsom dat hij zich verraden voelde toen het Kamerlid aan Samsom vertelde dat hij Asscher zou gaan steunen. Van Laar was verrast dat Samsom zich gepiepeld voelde door Asscher. ,,Ik dacht tot dat gesprek dat het allemaal in harmonie was afgestemd”, zegt Van Laar in een interview met deze krant.
Verbruid
Samsom had het bij Van Laar verbruid nadat hij begin 2016 door de toenmalig fractievoorzitter onder druk was gezet om in te stemmen met de militaire missie tegen IS in Syrië. Volgens Van Laar dreigde Samsom 150 miljoen euro aan hulpgeld voor vluchtelingen in te trekken als Van Laar dwars bleef liggen. ,,Ik heb toen toch vóór gestemd. Maar het was niet nodig om me met geweld door de pomp te krijgen, de missie zou sowieso doorgaan. Dat bleef me maanden dwarszitten”, stelt Van Laar, die daarop besloot steun te betuigen aan Asscher.
AD 17.11.2017
Herinneringen
Diederik Samsom wil niet reageren. ,,Ieder Kamerlid heeft recht op zijn of haar eigen herinneringen. Ik heb begrepen dat het een heel mooi boek is over Roelofs tijd als Kamerlid, ik ga het heus ooit een keer lezen.” Samsom benadrukt ‘met veel plezier’ buiten de politiek te werken. ,,Ik vind het nu vooral belangrijk dat iedereen elkaar heel houdt.”
We gaan het die rechtse rakkers flink moeilijk maken !!
Samenwerking vanuit de oppositie
Inmiddels staan de SP, GroenLinks en de PvdA reeds in de startblokken om het kabinet Rutte-3 flink onder druk te zetten.
Strategie Rutte-3
In het midden de coalitie met 76 zetels, links en rechts daarvan de overige 74 zetels. In het debat over de regeringsverklaring vandaag 01.11.2017 gaan de oppositiepartijen op zoek naar de zwakke plekken van Rutte III. Wat wordt hun strategie?
Rutte III-filter
Na een historisch lange formatie is het kabinet Rutte III er eindelijk. Wij gidsen je door het regeerakkoord. Hoe wordt het geld verdeeld? Wat hebben de partijen binnengesleept? En op welke punten gaat de coalitie het moeilijk krijgen?
Eindigt elk debat straks in 76 tegen 74?
In het eerste Kamerdebat eerder deze maand tekenden zich de consequenties af van een coalitie die stoelt op de kleinst mogelijke meerderheid. De komende jaren zal het steeds gaan om de vraag: eindigt elk debat in 76 tegen 74, of zijn er andere smaken mogelijk?
AD 02.11.2017
Van Ad Melkert, een PvdA-leider van heel vroeger, mochten ze zich bij de sociaal-democraten niet te veel encanailleren met de concurrerende broeders ter linkerzijde, die van de SP. Later kwamen er leiders die dat juist wel wilden, of juist weer niet, of misschien een beetje, maar dan ging iemand anders weer in een boze e-mail schrijven dat samenwerking een heilloze route was. En zo bleef de weg naar een brede linkse coalitie geplaveid met halfslachtigheid en lauwe kopjes koffie.
De Wet van Links is eigenlijk heel simpel: wanneer ze in die contreien klein zijn, en in het verdomhoekje zitten te kniezen, en geen idéé hebben hoe ze nu weer kiezers moeten zien te verleiden, dan willen ze wel.
AD 01.11.2017
De gezamenlijke alternatieve plannen van GroenLinks, SP en de PvdA voor het regeerakkoord van het derde kabinet-Rutte.
De historische krimp van het linkerkamp in de Tweede Kamer leidt tot niet eerder vertoonde samenwerkingsdrift. GroenLinks, SP en de PvdA presenteren vandaag gezamenlijke alternatieve plannen voor het regeerakkoord van het derde kabinet-Rutte. Samen vertimmeren zij voor 10 miljard euro aan de inkomsten en uitgaven. Lagere inkomensgroepen profiteren daarvan. Banken, grote bedrijven en particulieren met hoge inkomens gaan meer belasting betalen.
In de afgelopen weken hebben de drie partijen een reeks gezamenlijke actiepunten vastgelegd in een alternatief regeerakkoord: de btw-verhoging wordt geschrapt, de winstbelasting gaat niet omlaag, de verlaging van de inkomstenbelasting gaat niet door, het eigen risico in de zorg wordt afgeschaft, de vermogensbelasting voor miljonairs gaat omhoog en de lasten voor vervuilende bedrijven worden verzwaard.
AD 02.11.2017
AD 02.11.2017
Decennialang werd over samenwerking op links veel gepraat, zonder dat het tot concrete stappen leidde
Ze geven 10 miljard meer uit dan Rutte III en halen 10 miljard meer op aan belastingen. Onder de streep is de som nul. Hetzelfde geld, andere politieke keuzen. Zo kan het ook, willen ze maar zeggen.
Daarmee presenteren de drie zich morgen in het debat over de regeringsverklaring nadrukkelijk als een blok. Decennialang werd over samenwerking op links veel gepraat, zonder dat het tot concrete stappen leidde. Altijd waren er redenen waarom een van de drie partijen niet meedeed. Vaak zat de PvdA in het kabinet. Als dat niet het geval was, heerste vooral tussen PvdA en SP het wantrouwen.
De kiezer was ervoor nodig om de drie in elkaars armen te drijven. Zij hebben sinds 15 maart 2017 opgeteld 37 zetels, één minder dan de PvdA tot begin dit jaar in haar eentje. Ze kunnen zich geen onderlinge concurrentie veroorloven. Met enkel 14 (SP en GroenLinks) of 9 zetels (PvdA) zijn de partijen afzonderlijk kansloos tegen het coalitiefront van 76 zetels.
Dus zochten Emile Roemer (SP), Jesse Klaver (GroenLinks) en Lodewijk Asscher (PvdA) elkaar de afgelopen maanden herhaaldelijk op. En zijn ze van plan dat de komende jaren te blijven doen. Het is nog wat onwennig, zegt Asscher. ‘We zijn voorzichtig met elkaar. Maar we geloven alle drie in het bieden van een wervend, vrolijk alternatief, in plaats van met elkaar bezig te zijn.’
Zo ziet Roemer het ook: ‘Dit is een ideaal moment om te kijken op welke terreinen we kunnen samenwerken.’
In de verkiezingscampagne, toen regeringsdeelname nog niet was uitgesloten, wisten uitgestoken linkse handen elkaar nog niet te vinden. Van een fusie is ook nu geen sprake, benadrukken ze. Roemer: ‘We zijn drie verschillende partijen met verschillende culturen. Maar ten opzichte van wat het kabinet nu voorschotelt is er veel dat ons bindt.’
Na de verkiezingen was Klaver twee maanden in beeld als coalitiepartner. Als hij aan tafel was gebleven, had hij deze wensen wellicht kunnen verwezenlijken. Nee, zegt hij resoluut. ‘Achter meerdere van deze punten stond een harde njet.’
In de oppositie komen de drie tot twintig alternatieve maatregelen. Al is het lijstje niet uitputtend, zegt Asscher. Op deze punten konden hun financieel specialisten elkaar vinden, maar de wensen en de kritiek van de drie partijen beperken zich er niet toe.
En zelfs binnen de gezamenlijke plannen bestaan onderlinge verschillen. Samen willen ze een miljard uitgeven aan ‘eerder stoppen met werken’. De uitwerking ontbreekt nog. Een bewuste keuze, zegt PvdA-leider Asscher. ‘We hebben verschillende voorstellen. De SP zegt: je moet de pensioenleeftijd verlagen. Wij willen lagere inkomens helpen met eerder stoppen met werken.’ De SP en GroenLinks benadrukken dat mensen met zware beroepen eerder met pensioen moeten kunnen.
In tegenstelling tot het kabinet houden de drie partijen de vier progressieve loonbelastingschijven in stand. De verlaging van de inkomstenbelasting – vooral voordelig voor de midden- en hoge inkomens – gaat dus niet door.
Het kabinet ziet die verlaging onder meer als compensatie voor de afbouw van de hypotheekrenteaftrek. In het regeerakkoord hangt de maatregel samen met een versnelde afbouw daarvan, maar zover strekken de oppositieplannen niet.
AD 07.12.2017
De linkse partijen kunnen vrijelijk schieten op het wankele beleidsbouwwerk
Dat is de luxe van de oppositie. De linkse partijen kunnen vrijelijk schieten op het wankele beleidsbouwwerk van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Ze versleutelen een deel van het akkoord, maar, benadrukken ze, dat betekent niet dat ze de rest van de plannen omarmen.
Sterker nog, ook deze gezamenlijke rekenoefening kent een zekere vrijblijvendheid. Ze behouden zich het recht voor om afzonderlijk zaken te doen met het kabinet als dat zo uitkomt. ‘We gaan elkaar niet verrassen’, zegt Klaver. Maar het verbond is evenmin heilig. ‘Soms doe je dingen alleen en soms doe je ze samen.’
Een greep uit de lijst van PvdA, SP en GroenLinks
Ze zetten een streep door deze plannen van Rutte III
– Laag btw-tarief van 6 naar 9 procent
– Verlaging winstbelasting bedrijven
– Verlaging dividendbelasting
– Verlaging inkomstenbelasting
Dit komt ervoor in de plaats
– Hoger salaris leraren, verpleegkundigen, agenten
– Afschaffen eigen risico
– Eerder pensioen zware beroepen
– Miljonairsbelasting
– CO2-heffing voor industrie
De drie partijen geven 10 miljard meer uit dan Rutte III. Dit compenseren ze met 10 miljard hogere belastinginkomsten.
Terugblik
PvdA en GroenLinks en SP … Yes we Can !!!!
Samenwerking op Links !!!
Oud-PvdA’ers hebben in het verleden meermaals opgeroepen tot een samenwerking op links. GroenLinks-leiderJesse Klaver heeft tijdens de verkiezingen steevast aangegeven wel wat te zien in een samenwerking met de PvdA en de SP. Ook oud-burgemeester en voormalig PvdA-lijsttrekker Job Cohen heeft de linkse partijen al opgeroepen een blok te vormen. Hij hoopte dat dit nog voor de verkiezingen zou gebeuren.
AD 31.05.2017
Klaver als leider
Het plan van Plasterk gaat wel een stuk verder. De demissionair minister van Binnenlandse Zaken wil dat de Tweede Kamerfracties van GroenLinks en PvdA fuseren. Klaver, als lijsttrekker van de grote winnaar en de grootste linkse partij, zou het blok moeten leiden.
De samensmelting onvermijdelijk, schrijft Plasterk in een brief aan de Volkskrant. ‘Als er één moment is om dit proces in gang te zetten is het nu. In plaats van negatieve aandacht voor het verlies op links genereert het interesse, en respect, net op tijd voor de gemeenteraadsverkiezingen.’
Ook moet de PvdA zich realiseren dat het tijd is een toontje lager te zingen, nu GroenLinks groter is dan de partij. Als het aan Plasterk ligt, sluit de SP zich overigens ook aan bij het ‘blok’, en zullen de partijen ook op gemeentelijk niveau fuseren.
Mogelijke fusie tussen GroenLinks, SP en PvdA ???
Dit weekend had crisisberaad plaats onder leden van de PvdA. De partij moet een forse nederlaag verwerken en als het aan minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk ligt, lopen de overgebleven Kamerleden over maar GroenLinks.
De opmerkingen van Plasterk komen na een weekend waarin PvdA-leden tegen mogelijke regeringsdeelname hebben gestemd. Het is tijd voor de PvdA om haar wonden te likken en eerst eigen zaken op orde te krijgen, luidt het oordeel..
Dat linkse blok is volgens Plasterk vergelijkbaar met de Britse Labour-partij en de Democraten in de Verenigde Staten. Per gemeente moeten de mogelijkheden voor de fusie worden bekeken, vindt Plasterk. ‘Het is organisatorisch een grote klus, vraagt psychologisch om het inleveren van oude vormen en gedachten, maar kan ook een enorme hoop positieve energie genereren.’
PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher zegt op Twitter echter weinig te voelen voor de voorgestelde fusie. ‘De PvdA zal de PvdA-kiezers vanuit eigen kracht vertegenwoordigen.’
Neergang PvdA
De ontwikkeling van de Partij van de Arbeid is tekenend voor de politieke ontwikkeling van Nederland na de Tweede Wereldoorlog. Vanuit een historisch perspectief blijkt dat de neergang van de Partij van de Arbeid al begon rondom 1966.
Nieuw Links
De CPN was binnen het Nederlandse politieke bestel een vaste waarde. Zoals PvdA-prominent en oud-communist dr. Paul Scheffer. Onder de naam Nieuw Links smeedde een groepje PvdA’ers binnen de partij een vernieuwingsbeweging die van 1966 tot 1971 opgeld deed. Initiatiefnemers waren de journalist Han Lammers en de econoom Hans van den Doel. In september 1966 werd het manifest Tien over Roodgepubliceerd. De tekst werd geschreven door Hans van den Doel, Arie van der Hek, Reinier Krooshof, Han Lammers, André van der Louw, Tom Pauka, Rob de Rooi en Arie van der Zwan.
Rechts met de veren van links
Wat ooit elite was en rechts, ging zich met de veren van links tooien. Dit ging, en gaat, met de nodige arrogantie gepaard. De term ‘onderbuikgevoelens’ is een geliefkoosde uitdrukking, dit afgewisseld met ‘racist’ of zelfs ‘fascist’ voor de wat steviger gevallen. De vroeger gangbare politieke termen ‘rechts’ en ‘links’ hadden hun inhoud verloren, in feite waren de termen van plaats gewisseld.
Degenen die achterbleven waren de laagopgeleiden en middenklassers, wier inkomens relatief steeds verder achterbleven. De stagnatie van lagere inkomensgroepen deed zich voor terwijl de reële inkomens van de top 1 procent hoogste inkomens in de wereld met 60 procent zijn gestegen sinds het midden van de jaren ’70.
In die tijd kwam ook de kreet ‘links lullen, rechts vullen’ in zwang, naar aanleiding van de lange rij mensen die zich ‘links’ noemden maar zichzelf ‘rechts’ wisten te verrijken. Voor de extremere inkomens had oud-premier Wim Kok het over “exhibitionistische zelfverrijking”, terwijl deze oud vakbondsman, PvdAer en socialistisch spreker later zelf maar al te graag lid werd van Raad van Commissarisen bij multinationals.
Meedoen in onzekerheid
De kabinetten Kok I (1994-1998) en Kok II (1998-2002), beiden gevormd door PvdA, VVD en D66 werden ‘paars’genoemd, een bijzonderheid omdat voor het eert sinds 1918 geen confessionele partijen zitting in een kabinet hadden. De omhelzing van de sociaal democraten met de liberalen was als die van een wurgslang. Dit met welgemeende deelneming van de liberalen.
De globalisering van bedrijven heeft veel meer geholpen hun winsten te verbeteren dan het de lonen deed toenemen. Geen wonder dat Nederlanders niet meer geloven dat de ‘gewone man’ een eerlijk aandeel in de welvaart krijgt. Dat de reële lonen voor de werkende en middenklasse gedurende vele decennia stagneren wordt ondermeer bevestigd in de inaugurele rede getiteld Meedoen in onzekerheid (juni 2016) van het hoofd van de onderzoekssector Arbeid en Participatie van het Sociaal Cultureel Planbureau, prof. dr. J.C. Vrooman.
De publieke ontevredenheid hing, en hangt, vooral samen met het stagneren van lonen. Een schrale troost voor de PvdA is dat een vergelijkbaar patroon zich voordoet in andere westerse landen, uiteraard ieder met een eigen accent. Zo beschouwde de Franse econoom Thomas Piketty het thema economische ongelijkheid vanuit een historisch en statistisch oogpunt. Hij kreeg internationale bekendheid na de publicatie van Le Capital au XXIe siècle in 2013 .
AD 07.12.2017 Oud-partijleider Diederik Samsom van de Partij van de Arbeid pleit ervoor dat de fracties van PvdA en GroenLinks in de Tweede Kamer samengaan. Dat zou de opmaat kunnen zijn naar een fusie van beide partijen.
Samsom doet zijn uitspraken in het boek De neergang van de PvdA van NOS-journalist Wilco Boom, dat vandaag verschijnt. In het boek blikken prominente PvdA-politici terug op de desastreus verlopen verkiezingen van dit jaar, waarbij de voormalige regeringspartij 29 zetels in het parlement verloor. Het is de grootste nederlaag in de parlementaire geschiedenis.
,,Misschien is het wel tijd voor een nieuwe fusiegolf”, zegt Samsom. Hij noemt een fusie tussen de PvdA en GroenLinks ‘de ultieme formule’. ,,Je kunt daarvoor het beste als twee afzonderlijke partijen de verkiezingen ingaan en voor de verkiezingen al aankondigen dat je daarna één fractie vormt. Dan kun je alles houden zoals het is, geen partijfusies, gezamenlijke lijsten, geen statutenwijzigingen. Als je eerst één fractie vormt, kun je daarna zien hoe je verdergaat.”
Misschien is het wel tijd voor een nieuwe fusiegolf
Oppositie
Nu PvdA en GroenLinks allebei in de oppositie zitten, ‘zul je zien dat ze vaak hetzelfde stemmen, dat Kamerleden van de ene partij het woord zullen gaan voeren in debatten en zo groei je naar elkaar toe’, aldus Samsom. Volgens hem is GroenLinks ‘eigenlijk gewoon een sociaal-democratische partij geworden’. ,,Maar dan met een hoogopgeleidenrandje.”
Het is niet voor het eerst dat wordt gesproken over een fusie tussen PvdA en GroenLinks. Met de voormalig partijleider van GroenLinks, Bram van Ojik, had Samsom in zijn tijd als PvdA-leider overleg over het samengaan in één fractie. Dat liep uiteindelijk op niets uit. GroenLinks-leider Jesse Klaver zei vorig jaar wel voorstander te zijn van ‘een progressieve samenwerking’.
Kort na de verkiezingen in maart zei voormalig PvdA-minister Ronald Plasterk dat links zich moet ‘hergroeperen’, het liefst voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Partijleider Lodewijk Asscher liet weten daar niets voor te voelen. ,,Samenwerking met links is belangrijk, maar de PvdA zal de PvdA-kiezers vanuit eigen kracht vertegenwoordigen”, gaf hij aan. Prominente PvdA’ers zoals Jeroen Dijsselbloem voelen er helemaal niets voor. Volgens hem zou een fusie niets oplossen en alleen leiden tot een afsplitsing of de oprichting van een nieuwe linkse partij.
Enthousiast
Ondertussen zoeken PvdA, GroenLinks én SP elkaar steeds vaker op in de Tweede Kamer. Zo vormden de partijen samen een blok tegen het kabinetsbesluit om de dividendbelasting af te schaffen. Ze hebben gezamenlijk voorstellen gedaan, onder meer om de btw-verhoging van kabinet Rutte-III te schrappen, de winstbelasting en de inkomstenbelasting niet te verlagen en het eigen risico in de zorg af te schaffen. ,,We zijn zeer enthousiast over de samenwerking met GroenLinks en SP”, zegt een woordvoerder van de PvdA-fractie.
In het boek van Wilco Boom pleit oud-minister van Buitenlandse Zaken en eurocommissaris Frans Timmermans óók voor meer samenwerking. ,,Ik weet niet of dat een fusie zou moeten worden, maar het is natuurlijk zo langzamerhand wel van de knotse als de linkse partijen elkaar nog beconcurreren, gelet op de electorale situatie in Nederland.”
Het is natuurlijk zo langzamerhand wel van de knotse als de linkse partijen elkaar nog beconcurreren, gelet op de electorale situatie in Nederland
VK 06.12.2017 Goedemiddag. Niet alleen de linkse oppositie heeft de handen ineengeslagen in haar strijd tegen het kabinet, ook de vakbeweging kiest voor verzet tegen Rutte III.
Het is bijna midwinter en de linkse lente gloort. Steeds vaker trekken, van groot naar klein, GroenLinks, SP en PvdA in het parlement samen op. De FNV gooit nu ook de kont tegen de krib. Zo tekent zich een links front af tegen het kabinetsbeleid.
Eerder vonden de linkse oppositie en de bonden elkaar al in hun steun aan de stakende onderwijzers. Nu wil de FNV alleen nog met het kabinet praten over verbouwing van het pensioenstelsel als de AOW-leeftijd ter discussie staat. Dat stelt FNV-bestuurder en oud-SP-senator Tuur Elzinga in gesprek met de Volkskrant. De kans op een akkoord nadert daarmee het nulpunt.
Ook SP, PvdA en GroenLinks pleiten voor vroeger pensioen voor dakdekkers en stukadoors. In hun alternatieve plannen voor het regeerakkoord trekken ze er een miljard voor uit. Weliswaar vinden werkgevers het ook een fijn idee om ouderen eerder met pensioen te kunnen laten gaan – dat is in hun ogen vaak duur, onwillig en weinig flexibel volk, dat als het zich ziek meldt meteen erg ziek is. Maar de discussie wie eerder met pensioen zou kunnen gaan, zoals mensen met ‘zware beroepen’, wordt al ruim tien jaar vruchteloos gevoerd.
Tornen aan de koppeling van de AOW-leeftijd aan de levensverwachting van 65-plussers, is voor het kabinet dan ook schoppen tegen een heilig huis. Maar laat dat nu precies zijn waar de ‘destructieve drie’ (zoals GL, SP en PvdA in coalitiekringen smalend worden genoemd) én de vierde musketier, de FNV, hun zinnen op hebben gezet: de nieuwe heilige huisjes van Rutte III omver blazen. Actievoeren is het nieuwe polderen.
Het kabinet besteedt 1,4 miljard euro aan het afschaffen van de dividendbelasting. Een schande, vinden de drie linkse partijen. Dat geld kun je aan heel veel andere sociale dingen uitgeven. Aan minder eigen risico in de zorg bijvoorbeeld, of aan het niet verhogen van het lage btw-tarief, of (hierboven reeds genoemd) aan een vroeger pensioen voor zware beroepen. Er lijkt haast geen eind aan die 1,4 miljard te komen. Bij één dossier valt het puzzelstukje precies op z’n plek: de onderwijzers in het basisonderwijs. Want hoeveel geld willen zij voor extra loon en lagere werkdruk? Precies 1,4 miljard.
Kwestie van inkoppen voor Asscher, Klaver en Roemer. Ze grijpen het debat over de onderwijsbegroting, deze week in de Kamer, aan voor een opiniestuk. ‘Kies voor kinderen, niet voor aandeelhouders!’, schrijven ze vandaag in het AD. Gisteren kondigden de onderwijzers een nieuwe staking aan. Op 12 december gaan de basisscholen dicht.
VK 06.12.2017 Met afnemende baanzekerheid en stagnerende lonen lijkt een revival van links waarschijnlijk.
Gematigde centrumpolitici hebben tegenwoordig Stealers Wheel prominent op hun Spotify-playlist: ‘Clowns to the left of me, jokers to the right.
Here I am, stuck in the middle.’
Een andere zin uit Stuck in the Middle zal juist steeds minder herkenbaar zijn voor veel kiezers: ‘Well, you started off with nothing, And you’re proud that you’re a self-made man.’
Westerse leiders moeten opereren in een klimaat van grote sociale onvrede waarin de overtuiging dat je met hard, eerlijk werk ver kunt komen steeds verder verwatert onder invloed van scheve inkomens- en welvaartsverdeling en het gebrek aan florissante vooruitzichten voor Jan Modaal. Door globalisering en automatisering is de baanzekerheid afgenomen en zijn reële lonen gestagneerd.
Veel arbeidsmarkten zijn geliberaliseerd om concurrerend te blijven. Dat heeft voordelen, maar betekent ook meer flexibele en parttime banen, waardoor bedrijven minder snel in deze werknemers investeren. Dit beperkt de carrièremogelijkheden en ondermijnt de productiviteit.
Westerse leiders moeten opereren in een klimaat van grote sociale onvrede
Ondertussen staan sociale vangnetten steeds minder strak gespannen door het gewicht van de schuldenbergen in westerse samenlevingen. Daarbij nemen twijfels toe of immigratie wel zoveel voordelen biedt als de economische theorie in de schoolboekjes claimt. Bovendien speelt bij menigeen in een hoekje in het achterhoofd ook angst voor extremisme.
Door deze ontwikkelingen zijn velen in het Westen naar beneden geduikeld op de piramide van Maslow. Nog meer mensen dreigen te volgen. Chargerend gesteld: waar voorheen mensen zich druk maakten over zelfontplooiing, erkenning en waardering, ontstaan nu steeds meer zorgen over basale behoeften: veiligheid en sociaaleconomische zekerheid.
In theorie zou de overheid de negatieve effecten van globalisering kunnen verzachten via herverdeling van de welvaart. Dit betekent het belasten van de winnaars (bedrijven, aandeelhouders en hoogopgeleiden) en meer financiële ondersteuning en scholing voor degenen wier reële inkomen in de verdrukking zit en die nauwelijks nog baanzekerheid hebben.
Mensen maken zich steeds meer zorgen over basale behoeften: veiligheid en sociaaleconomische zekerheid
Het grote probleem is dat juist de grootste winnaars van de globalisering hun kapitaal en activiteiten gemakkelijker naar het buitenland verplaatsen dan de meeste werknemers en (daardoor) overheden tegen elkaar kunnen uitspelen voor de meest aanlokkelijke belastingvoordelen. Hierdoor zien overheden zich gedwongen werknemers zwaarder te belasten dan bedrijven en aandeelhouders. Met begrijpelijke toenemende onvrede. De globaliseringswinnaars profiteren optimaal van de infrastructuur in westerse landen, maar dragen naar verhouding weinig bij aan het in stand houden en verbeteren van die infrastructuur.
De OESO concludeert dat overheden sinds 2007 burgers zwaarder en bedrijven juist minder zijn gaan belasten. Ook het beleid van de centrale banken heeft bedrijven en kapitaalbezitters meer bevoordeeld dan werknemers en weinig kapitaalkrachtige jongeren.
In Nederland maar ook in de VS zet deze trend door: belastingverlagingen in de VS die vooral het bedrijfsleven ten goede komen en in Nederland afschaffing van de dividendbelasting.
Links mag op veel plekken in het Westen met een rechtse hoek geveld zijn , de liberaliseringspendule is zodanig ver uitgeslagen dat de doodverklaring van links juist wel eens prematuur kan blijken. Een opleving van linkse partijen kan niet uitblijven. De eerste tekenen zijn er al met de toenemende aandacht voor een basisinkomen en de grote populariteit van de voor Amerikaanse begrippen zeer progressieve Elizabeth Warren en Bernie Sanders en van de uitgesproken linkse Jeremy Corbyn in Groot-Brittannië die de Labour-partij naar zijn hand zet.
Het wachten is op het moment dat links zich op meer plekken opnieuw uitvindt. De kans daarop is nu juist aanwezig vanwege het crisisgevoel en de daaropvolgende overlevingsdrang bij veel progressieve partijen na dramatische verkiezingsuitslagen en het huidige sociaaleconomische klimaat waarin het ontzettend goed gaat volgens de beurzen en krantenkoppen maar dit gevoel ontbreekt in menig huishouden.
Clinton, Tony Blair en Wim Kok worden gezien als politici die de bijl aan de wortel van de linkse partijen leggen
Vorige maand 25 jaar geleden werd Bill Clinton verkozen tot Amerikaans president (terwijl Corbyn toen al in het Britse parlement opkwam voor gepensioneerden, zieken en andere kwetsbare groepen). Clinton, Tony Blair en Wim Kok worden gezien als politici die de bijl aan de wortel van de linkse partijen leggen met hun omarming van het liberalisme en de globalisering.
In november 1992 kwam ook een van de meest energieke, opgefokte, boze protestalbums van de afgelopen decennia uit: de debuutplaat van raprockformatie Rage Against The Machine met de volgende frase die linkse partijen als muziek in de oren moet klinken:
‘Yes I’ll display the fitness, and flip like a gymnast..Raise my fist and resist!’
Als links weer overeind springt, breekt voor bedrijven en financiële markten een mindere tijd aan. De afgelopen decennia bevoordeelde het economische systeem kapitaal ten opzichte van arbeid. Een verschuiving de andere kant op zou niet verbazen, met weer een groter deel van het nationaal inkomen voor werknemers en met mogelijk meer indamming van internationale concurrentie.
AD 05.12.2017 De drie linkse oppositiepartijen in de Tweede Kamer willen in totaal 1,4 miljard extra investeren in onderwijs. Om dat mogelijk te maken, willen ze een streep zetten door het afschaffen van de dividendbelasting. Dat levert precies hetzelfde bedrag op.
Laat de groeiende economie ten goede komen aan de mensen die voor ons allemaal werken
Dat schrijven Lodewijk Asscher (PvdA), Emilie Roemer (SP) en Jesse Klaver (GroenLinks) morgen in een opiniestuk in deze krant. De partijen komen bij het debat over de onderwijsbegroting morgen met het gezamenlijke plan. Volgens het drietal kan het kabinet niet ‘zonder enige onderbouwing zo veel geld weggeven aan buitenlandse beleggers, terwijl de nood zo hoog is in het onderwijs’.
De drie partijen wijzen op het hoge aantal burn-outs in het onderwijs en de inmiddels 17.000 vacatures op basisscholen en middelbare scholen. ,,Dat aantal loopt op. Een goede leraar voor de klas is dus steeds minder vanzelfsprekend.” Als er politieke keuzes worden gemaakt, moet het geld naar ‘het grootste probleem, de grootste uitdaging’. Nu het weer beter gaat met de economie is dat volgens PvdA, SP en GroenLinks het onderwijs. ,,Laat dat ten goede komen aan de mensen die voor ons allemaal werken.”
Dividendbelasting
Die 1,4 miljard moest er komen. Niet voor de leraren, maar voor de buitenlandse beleggers
In plaats daarvan kiest Rutte III met het afschaffen van de dividendbelasting ‘voor de aandeelhouders, voor de multinationals, maar niet voor ons onderwijs’, schrijven Asscher, Roemer en Klaver. ,,Premier Rutte maakt zijn keuze in ieder geval gepassioneerd. Het in stand houden van de dividendbelasting was ‘een onverantwoord risico’ aldus de premier. Die 1,4 miljard moest er komen. Niet voor de leraren, maar voor de buitenlandse beleggers.”
Voor het primair onderwijs was al 270 miljoen euro vrijgemaakt om de lonen te verhogen en 450 euro om de werkdruk naar beneden te brengen. De basisschoolleraren vinden dat niet genoeg. Zij eisen in totaal 1,4 miljard euro. De drie linkse partijen willen 700 miljoen euro uittrekken voor de basisscholen, zodat de boze docenten in totaal precies het bedrag krijgen wat ze willen. Ook het voortgezet onderwijs krijgt in de linkse plannen 700 miljoen euro extra.
De kans dat het onderwijs ook echt 1,4 miljard krijgt, is echter klein. PvdA, SP en GroenLinks hebben samen 37 van de 150 zetels in de Tweede Kamer. De coalitie heeft eerder al aangegeven vast te willen houden aan de afschaffing van de dividendbelasting.
AD 08.11.2017 Plannen van SP, GroenLinks en PvdA voor aanpassing van het regeerakkoord werken op de korte termijn positief uit voor de werkgelegenheid, maar op de lange termijn niet. Dat blijkt uit een doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB).
Met het ‘linkse regeerakkoord‘ stijgen de overheidsgaven met 9,8 miljard euro. Dat geld gaat vooral naar de zorg en de sociale zekerheid. Een van de volgens het linkse blok ‘eerlijke keuzes’ is het afschaffen van het eigen risico. Dat kost volgens het CPB 3,6 miljard euro in 2021. Ook draait links de btw-verhoging terug en wordt de dividendbelasting niet afgeschaft.
Door de investeringen stijgt de werkgelegenheid en neemt de werkloosheid af. Bovendien is er sprake van extra economische groei van 0,1 procent per jaar vergeleken met de plannen van Rutte III. De meeste huishoudens gaan erop vooruit, de hogere inkomens profiteren het minst.
Het CPB waarschuwt wel dat onduidelijk is of de daling van de werkloosheid kan worden gerealiseerd gezien de krapte op de arbeidsmarkt.
Werkgelegenheid
Voor de lange termijn komt er echter een heel ander beeld naar voren, aldus het CPB. Dan neemt de werkgelegenheid namelijk af, omdat het linkse blok de belastingtarieven niet terugbrengt naar twee schijven, het eigen risico in de zorg afschaft en de verlaging van de vennootschapsbelasting terugdraait.
Ook de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op de lange termijn gaat erop achteruit met de plannen, schrijft het CPB.
NU 08.11.2017 Plannen van SP, GroenLinks en PvdA voor aanpassing van het regeerakkoord werken op de korte termijn positief uit voor de werkgelegenheid, maar op de lange termijn niet. Dat blijkt uit een doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB).
De overheidsuitgaven stijgen door de voorstellen met 9,8 miljard euro !!!!
Dat komt vooral ten goede aan de zorg en de sociale zekerheid. Het afschaffen van de eigen risico in de zorg kost in 2021 volgens het CPB 3,6 miljard euro. Ook draait links de btw-verhoging terug en wordt de dividendbelasting niet afgeschaft.
Door deze investeringen stijgt de werkgelegenheid en neemt de werkloosheid af. Dit zorgt voor extra economische groei van 0,1 procentpunt per jaar vergeleken met de plannen van het kabinet. De meeste huishoudens gaan erop vooruit, de hogere inkomens profiteren het minst.
Het CPB waarschuwt wel dat onduidelijk is of de daling van de werkloosheid kan worden gerealiseerd gezien de krapte op de arbeidsmarkt.
Op de lange termijn neemt de structurele werkgelegenheid met de plannen af. Dat komt omdat links de belastingtarieven niet terugbrengt naar twee schijven, het eigen risico in de zorg afschaft en de verlaging van de vennootschapsbelasting terugdraait.
Ook de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op de lange termijn gaat erop achteruit met de plannen, schrijft het CPB.
NOS 03.11.2017 In de nieuwe aflevering van De Stemming van Vullings en Van Weezel, de podcast van NOS Met Het Oog Op Morgen, evalueren Joost Vullings en Max van Weezel de aangekondigde samenwerking door de linkse partijen. Kwam daar bij de debatten over de regeringsverklaring al iets van terecht?
“Ze hebben het een beetje gedaan”, zegt Van Weezel. Vullings was ook nog niet onder de indruk: “Zoals Mark Rutte zou zeggen: Het behoeft nog enige verbetering”.
De stemming van Vullings en Van Weezel (23)
Het was voor Van Weezel wel duidelijk dat de linkse partijen afspraken hebben gemaakt over welke woorden ze gebruiken. “Over Rutte hoorde je steeds: ‘hij spekt Wall Street, hij is een vriendje van de multinationals’. Dat was ingestudeerd”.
De linkse partijen werken op een aantal concrete onderwerpen samen. Bijvoorbeeld bij het terugdringen van payroll-constructies in het bedrijfsleven. Ze trekken ook samen op tegen de btw-verhoging. “Maar helemaal van harte gaat het niet met de samenwerking. Roemer zei meteen al: het moet geen theekransje worden, we gaan niet elke week samenklitten.”
Geen hemelbestormende plannen
Dat is precies wat ze willen uitstralen, meent Vullings. “Voorheen viel dan meteen het woord fusie en waren er hemelbestormende plannen. Nu willen ze het vooral heel praktisch houden.” Op bepaalde punten zullen ze samenwerken, op andere niet en gaan ze hun eigen gang. “Ze houden het klein, zonder al te grote verwachtingen.”
In debatten kunnen ze elkaar wel heel praktisch gaan helpen. Vaak mogen er maar twee interrupties op één onderwerp worden gedaan. Dan kunnen de linkse partijen het soms van elkaar overnemen.
Seintjes en knipogen
Vullings herinnert zich het zogenoemde treintje van VVD, GroenLinks en D66. “Rutte had, toen hij nog in de oppositie zat, afspraken met Femke Halsema en Alexander Pechtold. Die zag je al rond de interruptiemicrofoon zweven en knipogen en elkaar seintjes geven. Dat was echt een geoliede machine. Die heb ik nu bij de linkse samenwerking nog niet gezien.”
Voor deze manier van politiek bedrijven is zelfs een nieuw werkwoord bedacht in Den Haag: Asscheren, aldus Max van Weezel over Lodewijk Asscher.
Van de linkse partijen presteerde Lodewijk Asscher het best in de debatten, vinden Vullings en Van Weezel. “Hij heeft het voordeel dat hij vice-premier is geweest, hij kent alle ministeries goed”, zegt Van Weezel. “Hij verzamelt heel goed informatie bij de ambtenaren en scoort dan op punten die toch al die kant op gingen. Voor deze manier van politiek bedrijven is zelfs een nieuw werkwoord bedacht in Den Haag: Asscheren.”
Emile Roemer van de SP kwam minder goed uit de verf, vinden Vullings en Van Weezel. “Wat hij zei was vaak wel goed, maar het was elke keer te laat. Bij het debat over de dividendbelasting waren Klaver en Asscher al heel vaak bij de interruptiemicrofoon geweest en dan kwam Roemer nog een keer aanzetten. Op zo’n moment denk je: oh ja, hij doet ook nog mee. Roemer moet assertiever worden.”
AD 01.11.2017 Links laat eindelijk zien dat het heus kan samenwerken. Daarmee stelt het premier Rutte vandaag in het debat over de regeringsverklaring onmiddellijk op de proef.
Deze samenwerking is niet uit nood geboren, maar uit noodzaak voor het land, aldus Lodewijk Asscher.
Het mag bijna een wonder heten. Na vele mislukte pogingen om gezamenlijk een linkse vuist te maken, zijn GroenLinks, SP en PvdA er eindelijk in geslaagd het samen eens te worden over zes ‘keuzes’ die een alternatief moeten bieden voor ‘oneerlijke’ afspraken uit het regeerakkoord. En het is niet eens een ‘moetje’, bezweert PvdA-leider Lodewijk Asscher, nu links met slechts 37 Kamerzetels in de touwen hangt. ,,Deze samenwerking is niet uit nood geboren, maar uit noodzaak voor het land.”
SP-leider Emile Roemer spreekt van ‘eerlijke keuzes’. Zo wordt de verhoging van het lage BTW-tarief teruggedraaid, krijgen bedrijven belastingverhoging in plaats van -verlaging en wordt het eigen risico in de zorg afgeschaft. ‘Mensen boven multinationals’ is het linkse motto, dat vandaag tijdens het debat over de regeringsverklaring met premier Mark Rutte ongetwijfeld veelvuldig besproken zal worden. ,,Het is niet uit te leggen dat er miljarden gaan naar multinationals, terwijl de boodschappen voor gewone mensen duurder worden”, meent GroenLinks-voorman Jesse Klaver.
Financiële dekking
Eigenlijk is dit een soort nationaal kabinet: er is een noodzaak om ook bij andere partijen aan te kloppen, aldus Theo Camps, hoogleraar organisatie- en bestuurskunde Universiteit van Tilburg.
Nu weten Klaver, Roemer en Asscher heus wel dat het nieuwe kabinet hun plannen niet zal omarmen. De inkt van het gedetailleerde regeerakkoord is nog maar net droog. Maar ze willen wel een signaal afgeven: hoe het anders kan. En mét financiële dekking – daaraan ontbrak het linkse plannen in het verleden nog wel eens. Alleen hebben de partijen niet de moeite genomen hun plannen door te laten rekenen om zo te kijken wat de consequenties zijn, bijvoorbeeld voor de werkgelegenheid.
Rutte heeft een meerderheid voor zijn plannen. Toch kan hij het zich niet veroorloven om de oppositie in de gordijnen te jagen door het staaltje linkse huisvlijt naar de prullenbak te verwijzen. Het debat over de regeringsverklaring is een mooie gelegenheid om Rutte eens te testen. ,,Ze zeggen dat ze ook de hand willen reiken aan de oppositie, maar het blijft tot nu toe bij mooie woorden.
Kijk naar de bezuinigingen op de wijkverpleging. Er waren 71 stemmen om die terug te draaien, maar het kabinet beweegt niet. Houden ze dat vol, dan krijgen ze te maken met een chagrijnige Kamer”, dreigt Asscher, eindelijk verlost van het regeringsjuk.
En reken maar dat oppositiepartijen erin zullen slagen om plannen die nu nog in beton gegoten lijken aan te passen, voorspelt Theo Camps, die als hoogleraar organisatie- en bestuurskunde is verbonden aan de Universiteit van Tilburg. ,,Hoewel de oppositie er alles aan zal doen deze coalitie uit elkaar te spelen, liggen er juist ook veel kansen. Eigenlijk is dit een soort nationaal kabinet: er is een noodzaak om ook bij andere partijen aan te kloppen.”
Huwelijk
De vraag is in hoeverre het kabinet echt kan meebuigen. Hoogleraar politicologie Kees Aarts is daarom pessimistischer. ,,Die ene stem die nu de doorslag geeft, trekt een wissel op hoe je met elkaar omgaat.” Hij vergelijkt de coalitie met een huwelijk: je belooft afspraken te maken en na te komen én bij elkaar te blijven – in het geval van een coalitie een relatief overzichtelijke periode van vier jaar.
Aarts: ,,Dit keer was de formatie ingewikkeld en is er lang met elkaar gesproken. Dan is er een gevaar dat de partners kort na het ceremonieel – wat we nu net achter de rug hebben – zeggen: als jij dit of dat niet wilt, ga ik wel naar een ander toe.” De Groningse hoogleraar denkt juist dat dit kan zorgen voor een breuk.
Asscher wil het kabinet best uit elkaar spelen, erkent hij. ,,Als het voor een goed doel is – als dat beter is voor de koers van het land – dan doe ik dat.”
Hoe duurzaam de linkse samenwerking ditmaal is, moet alleen nog blijken. De voortekenen zijn niet bepaald gunstig. GroenLinks maakte in 2010 bruut een einde aan voorzichtige pogingen samen op te trekken door mee te doen aan het Kunduz-akkoord. De PvdA dumpte de linkse broeders in 2012 door met de VVD het tweede kabinet-Rutte te vormen. Elkaar blind vertrouwen kunnen Klaver, Roemer en Asscher dus niet.
AD 31.10.2017 GroenLinks, SP en PvdA gaan samenwerken om alternatieve plannen voor het regeerakkoord te promoten. Politiek verslaggever Edwin van der Aa wil in de zevende aflevering van @Binnenhof wel eens weten welke linkse leider die kar gaat trekken: Asscher, Roemer of Klaver?
PvdA 31.10.2017 Dit is het moment om te kiezen voor investeringen in onze samenleving en in de bestaanszekerheid van iedere Nederlander.
Om te kiezen voor leraren, verpleegkundigen en politieagenten. Voor mensen die ziek zijn of een arbeidshandicap hebben. Voor een ambitieus klimaatbeleid. Voor meer betaalbare woningen. GroenLinks, SP en PvdA presenteren daarom vandaag een gezamenlijk voorstel met zes andere keuzes voor de toekomst van Nederland. Een keuze voor mensen, niet voor multinationals.
Mensen boven multinationals
Wij kiezen ervoor om de dagelijkse boodschappen niet duurder te maken. Dat betalen we door de winstbelasting voor grote multinationals niet te verlagen.
Leraren, agenten en verpleegkundigen boven beleggers en banken
Wij kiezen ervoor te investeren in mensen die belangrijk werk doen voor ons allemaal, in plaats van het afschaffen van de dividendbelasting voor buitenlandse aandeelhouders. Leraren, verpleegkundigen, agenten, militairen; zij verdienen een betere beloning. Daarnaast kiezen we voor extra investeringen in wijkverpleging, en dat betalen we door de bankenbelasting te verhogen.
De rekening van de zorg niet meer bij zieken
Wij kiezen ervoor om het eigen risico in de zorg helemaal af te schaffen. Dat betalen we door af te zien van de ‘vlaktaks’ waar vooral hoge inkomens van profiteren.
Vooruitgang eerlijk delen
Wij kiezen ervoor niet te bezuinigen op mensen met een arbeidsbeperking. Wij kiezen ervoor eerder stoppen met werken mogelijk te maken.. Wij kiezen voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioen voor zzp’ers. Dat betalen we onder andere door extra belasting te vragen van miljonairs.
Eerlijk en ambitieus klimaatbeleid
Wij kiezen voor een eerlijk en ambitieus klimaatbeleid. Geld voor duurzame energie mag niet gebruikt worden voor CO2-opslag. Grote bedrijven gaan extra betalen voor uitstoot, niet gewone Nederlanders via de energierekening. Er wordt vaart gemaakt met de sluiting van kolencentrales: de Hemwegcentrale in Amsterdam en de Engie-centrale in Rotterdam gaan nog deze kabinetsperiode dicht. De gaswinning gaat terug naar 12 miljard kuub.
Bouwen, bouwen, bouwen!
Wij kiezen voor meer betaalbare huurwoningen. Iedereen moet kunnen rekenen op een fijn huis in een buurt waar je kinderen kunnen buitenspelen. We investeren in bouwen en het renoveren van huizen.
Onze keuzes
Bedragen in miljarden
PvdA
Er wordt niet bezuinigd op wijkverpleegkundigen. Die zekerheid is donderdagavond eindelijk gekomen toen ons voorstel om deze bezuiniging te schrappen werd aangenomen. En terecht! Het is een overwinning voor de ouderen, gehandicapten en chronisch zieken die van deze zorg afhankelijk zijn. Een overwinning voor al die wijkverpleegkundigen die dit belangrijke werk met hart en ziel doen. En het was niet mogelijk geweest zonder jouw steun, de steun van duizenden andere Nederlanders en van alle organisaties en alle politieke partijen die zich hier tegen hebben uitgesproken.
In het Regeerakkoord van de nieuwe regering stond een bezuiniging van 100 miljoen. En dat vonden wij schandalig. Juist nu er weer geld is om te investeren is dit niet uit te leggen. Steeds meer mensen blijven tot op hoge leeftijd thuis wonen en hebben thuis verzorging nodig. Wijkverpleegkundigen hebben het nu al zo zwaar door gebrek aan tijd en te weinig collega’s. En dan te bedenken dat het nieuwe kabinet wel geld heeft om miljardencadeaus uit te delen aan multinationals en buitenlandse beleggers.
Maar donderdag 02.11.2017 gaf de nieuwe coalitie na veel duwen en trekken toe. De bezuiniging is geschrapt. Een belangrijke overwinning, maar niet het einde van onze strijd. Er is veel meer nodig om zeker te kunnen zijn van goede zorg aan huis voor iedereen. Samen met GroenLinks en SP hebben wij laten zien dat kan. Als je andere keuzes maakt. In onze gezamenlijke plan staat een extra investering van 300 miljoen in de wijkverpleging. En laten we zien dat het wel mogelijk is het eigen risico te schrappen. Want wij willen dat iedereen zeker kan zijn van goede zorg.
Daar zetten we ons voor in. Ik hoop daarbij te kunnen blijven rekenen op jouw steun. Want wijkverpleegkundigen moeten zeker kunnen zijn dat zij de tijd en waardering krijgen die ze verdienen voor hun belangrijke werk. En ouderen, zieken en gehandicapten moeten zeker kunnen zijn van goede zorg, ook thuis.
SP 31 okt. 2017 Politiek is een kwestie van kiezen. De keuzes van de SP zijn duidelijk. Wij kiezen voor mensen. Voor samen in plaats van ieder-voor-zich. Voor een land waar de overheid aan jouw kant staat. Met zorg zonder eigen risico, hogere lonen en betaalbare woningen.
Dit kabinet kiest anders. Zij kiezen voor multinationals, duurdere boodschappen en cadeautjes voor buitenlandse beleggers. Terwijl juist de afgelopen jaren veel mensen harde klappen kregen van de politiek. Ze zagen zekerheid verdwijnen, de AOW-leeftijd stijgen en hun koopkracht amper toenemen.
Nu het beter gaat moeten we juist de zekerheid herstellen. De publieke sector opbouwen. Wij trekken samen op met iedereen die onze voorstellen voor een menselijker en socialer Nederland steunt. Vandaag laten we daarom samen met de PvdA en GroenLinks zien dat andere keuzes mogelijk zijn.
Voor mensen boven multinationals. Niet in het belang van enkelen maar in het belang van elkaar.
NU 31.10.2017 De drie linkse oppositiepartijen in Den Haag presenteren dinsdag een alternatief plan voor het regeerakkoord van Rutte III. GroenLinks, SP en de PvdA komen onder de leus ‘Mensen boven multinationals’ met zes eigen plannen.
In totaal wordt er door de drie partijen met 10 miljard euro geschoven. Er is geen sprake van extra investeringen of besparingen.
Allereerst wordt de verhoging van het lage btw-tarief geschrapt. In de plannen van de drie partijen kost dat 2,8 miljard euro. Daar tegenover wordt de verlaging van de winstbelasting voor bedrijven teruggedraaid. Dat levert 3,3 miljard euro op.
Overigens is dat een iets te ruime inschatting, want in de berekening van het Centraal Planbureau levert de btw-verhoging in het regeerakkoord 2,6 miljard euro op.
Naast het in stand houden van het lage btw-tarief willen ze meer geld voor wijkverpleging, agenten, docenten en militairen, gefinancierd met een extra belasting op banken.
Ook herhalen ze hun pleidooi voor het afschaffen van het eigen risico in de zorg (3,8 miljard euro), iets waar ze tijdens de verkiezingscampagne al voor pleitten.
Dit wordt in de plannen betaald door de voorgenomen hervorming van de inkomstenbelasting – waarbij er nog maar twee schijven zouden overblijven in plaats van de huidige vier – te schrappen. De zogenoemde vlaktaks is vooral gunstig voor de midden- en hoge inkomens. Opbrengsten: 5,9 miljard euro.
De drie partijen willen het eveneens mogelijk maken om eerder te stoppen met werken. De kosten daarvoor komen van een extra belasting voor miljonairs.
Klimaat
Het klimaatbeleid wordt verder aangescherpt. Bedrijven en huishoudens worden voor 1,2 miljard euro zwaarder aangeslagen voor de CO2-uitstoot. In het huidige regeerakkoord geldt al een zwaardere belasting van CO2 voor de elektriciteitssector.
Twee kolencentrales, die aan de Hemwegcentrale in Amsterdam en de Engie-centrale in Rotterdam, willen de partijen nog tijdens deze kabinetsperiode sluiten. Ook het kabinet-Rutte III wil de kolencentrales dicht hebben, maar pas uiterlijk in 2030.
De gaswinning in Groningen wordt teruggeschroefd naar 12 miljard kuub per jaar. Nu is dat 21,6 kuub per jaar, in het regeerakkoord zijn daar geen verdere afspraken over gemaakt.
Maandag werd bekend de klimaatdoelen van Parijs met de huidige kabinetsplannen voor ongeveer de helft worden gehaald. Er zijn aanvullende afspraken met het bedrijfsleven nodig, stelt het Planbureau voor de Leefomgeving.
Tot slot moeten er meer betaalbare huurwoningen worden gebouwd en gerenoveerd.
Andere keuzes
Met hun eigen plannen willen de partijen laten zien ”dat andere keuzes echt mogelijk zijn”, zeggen partijleiders Jesse Klaver (GroenLinks), Emile Roemer (SP) en Lodewijk Asscher (PvdA).
Sinds de verkiezingen van afgelopen maart zoeken GroenLinks, SP en PvdA elkaar steeds vaker op om gezamenlijk op te trekken. Dat gebeurde vooral nadat GroenLinks als mogelijke coalitiepartner afviel. Er is vaak over samenwerking op de linkerflank gesproken, maar in de praktijk bleef het vaak bij ideeën.
Samenwerking is ook noodzakelijker geworden omdat de partijen gedrieën slechts 37 zetels hebben. Dat is er één minder dan de 38 die de PvdA er voor de verkiezingen had.
Afgelopen zomer zette Roemer de deur naar linkse samenwerking open. “Ik ga de komende tijd veel energie steken om de mensen duidelijk te maken waar we het als linkse partijen over eens zijn”, zei hij in een interview met NU.nl.
De Tweede Kamer debatteert woensdag en donderdag over het regeerakkoord van Rutte III.
NOS 31.10.2017 De drie linkse oppositiepartijen komen met een gezamenlijk alternatief voor het regeerakkoord. GroenLinks, SP en PvdA noemen dat zelf “een keuze voor mensen, niet voor multinationals.”
Zo willen de drie af van de plannen van het kabinet-Rutte III om de btw te verhogen. Ze betalen dat door de voorgenomen verlaging van de winstbelasting voor grote multinationals te schrappen.
Lonen publieke sector omhoog
Verder vinden ze dat leraren, agenten, verpleegkundigen en militairen meer loon moeten krijgen en dat er meer moet worden geïnvesteerd in wijkverpleging. Daartegenover staat dat de afschaffing van de dividendbelasting niet doorgaat en dat de bankenbelasting wordt verhoogd.
GroenLinks, PvdA en SP willen ook dat het eigen risico in de zorg helemaal verdwijnt en dat wordt afgezien van het plan voor een ‘vlaktaks’. Volgens de drie profiteren vooral hogere inkomens van dat belastingvoorstel van de coalitie.
Eerder stoppen met werken
De oppositiepartijen pleiten verder onder meer voor meer mogelijkheden om eerder te stoppen met werken, het terugdraaien van een bezuiniging op mensen met een arbeidshandicap, het sluiten van alle kolencentrales, het verder beperken van de gaswinning en het verlagen van de energierekening van huishoudens.
Dat zou moeten worden betaald door onder andere een extra belasting voor miljonairs en een extra CO2-heffing voor grote bedrijven.
De Tweede Kamer praat morgen en donderdag over de plannen. Dan is het Kamerdebat over de regeringsverklaring.
VK 31.10.2017 Lang besteedden de linkse partijen in de Tweede Kamer heel wat energie aan het bestrijden van elkaar. Maar de nieuwe verhoudingen in politiek Den Haag maken gezamenlijk optrekken bijna onvermijdelijk.
De historische krimp van het linkerkamp in de Tweede Kamer leidt tot niet eerder vertoonde samenwerkingsdrift. GroenLinks, SP en de PvdA presenteren vandaag gezamenlijke alternatieve plannen voor het regeerakkoord van het derde kabinet-Rutte. Samen vertimmeren zij voor 10 miljard euro aan de inkomsten en uitgaven. Lagere inkomensgroepen profiteren daarvan. Banken, grote bedrijven en particulieren met hoge inkomens gaan meer belasting betalen.
In de afgelopen weken hebben de drie partijen een reeks gezamenlijke actiepunten vastgelegd in een alternatief regeerakkoord: de btw-verhoging wordt geschrapt, de winstbelasting gaat niet omlaag, de verlaging van de inkomstenbelasting gaat niet door, het eigen risico in de zorg wordt afgeschaft, de vermogensbelasting voor miljonairs gaat omhoog en de lasten voor vervuilende bedrijven worden verzwaard.
Decennialang werd over samenwerking op links veel gepraat, zonder dat het tot concrete stappen leidde
Ze geven 10 miljard meer uit dan Rutte III en halen 10 miljard meer op aan belastingen. Onder de streep is de som nul. Hetzelfde geld, andere politieke keuzen. Zo kan het ook, willen ze maar zeggen.
Daarmee presenteren de drie zich morgen in het debat over de regeringsverklaring nadrukkelijk als een blok. Decennialang werd over samenwerking op links veel gepraat, zonder dat het tot concrete stappen leidde. Altijd waren er redenen waarom een van de drie partijen niet meedeed. Vaak zat de PvdA in het kabinet. Als dat niet het geval was, heerste vooral tussen PvdA en SP het wantrouwen.
De kiezer was ervoor nodig om de drie in elkaars armen te drijven. Zij hebben sinds 15 maart opgeteld 37 zetels, één minder dan de PvdA tot begin dit jaar in haar eentje. Ze kunnen zich geen onderlinge concurrentie veroorloven. Met enkel 14 (SP en GroenLinks) of 9 zetels (PvdA) zijn de partijen afzonderlijk kansloos tegen het coalitiefront van 76 zetels.
Dus zochten Emile Roemer (SP), Jesse Klaver (GroenLinks) en Lodewijk Asscher (PvdA) elkaar de afgelopen maanden herhaaldelijk op. En zijn ze van plan dat de komende jaren te blijven doen. Het is nog wat onwennig, zegt Asscher. ‘We zijn voorzichtig met elkaar. Maar we geloven alle drie in het bieden van een wervend, vrolijk alternatief, in plaats van met elkaar bezig te zijn.’
Zo ziet Roemer het ook: ‘Dit is een ideaal moment om te kijken op welke terreinen we kunnen samenwerken.’
In de verkiezingscampagne, toen regeringsdeelname nog niet was uitgesloten, wisten uitgestoken linkse handen elkaar nog niet te vinden. Van een fusie is ook nu geen sprake, benadrukken ze. Roemer: ‘We zijn drie verschillende partijen met verschillende culturen. Maar ten opzichte van wat het kabinet nu voorschotelt is er veel dat ons bindt.’
Na de verkiezingen was Klaver twee maanden in beeld als coalitiepartner. Als hij aan tafel was gebleven, had hij deze wensen wellicht kunnen verwezenlijken. Nee, zegt hij resoluut. ‘Achter meerdere van deze punten stond een harde njet.’
In de oppositie komen de drie tot twintig alternatieve maatregelen. Al is het lijstje niet uitputtend, zegt Asscher. Op deze punten konden hun financieel specialisten elkaar vinden, maar de wensen en de kritiek van de drie partijen beperken zich er niet toe.
En zelfs binnen de gezamenlijke plannen bestaan onderlinge verschillen. Samen willen ze een miljard uitgeven aan ‘eerder stoppen met werken’. De uitwerking ontbreekt nog. Een bewuste keuze, zegt PvdA-leider Asscher. ‘We hebben verschillende voorstellen. De SP zegt: je moet de pensioenleeftijd verlagen. Wij willen lagere inkomens helpen met eerder stoppen met werken.’ De SP en GroenLinks benadrukken dat mensen met zware beroepen eerder met pensioen moeten kunnen.
In tegenstelling tot het kabinet houden de drie partijen de vier progressieve loonbelastingschijven in stand. De verlaging van de inkomstenbelasting – vooral voordelig voor de midden- en hoge inkomens – gaat dus niet door.
Het kabinet ziet die verlaging onder meer als compensatie voor de afbouw van de hypotheekrenteaftrek. In het regeerakkoord hangt de maatregel samen met een versnelde afbouw daarvan, maar zover strekken de oppositieplannen niet.
De linkse partijen kunnen vrijelijk schieten op het wankele beleidsbouwwerk
Dat is de luxe van de oppositie. De linkse partijen kunnen vrijelijk schieten op het wankele beleidsbouwwerk van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Ze versleutelen een deel van het akkoord, maar, benadrukken ze, dat betekent niet dat ze de rest van de plannen omarmen.
Sterker nog, ook deze gezamenlijke rekenoefening kent een zekere vrijblijvendheid. Ze behouden zich het recht voor om afzonderlijk zaken te doen met het kabinet als dat zo uitkomt. ‘We gaan elkaar niet verrassen’, zegt Klaver. Maar het verbond is evenmin heilig. ‘Soms doe je dingen alleen en soms doe je ze samen.’
Een greep uit de lijst van PvdA, SP en GroenLinks
Ze zetten een streep door deze plannen van Rutte III
– Laag btw-tarief van 6 naar 9 procent
– Verlaging winstbelasting bedrijven
– Verlaging dividendbelasting
– Verlaging inkomstenbelasting
Dit komt ervoor in de plaats
– Hoger salaris leraren, verpleegkundigen, agenten
– Afschaffen eigen risico
– Eerder pensioen zware beroepen
– Miljonairsbelasting
– CO2-heffing voor industrie
De drie partijen geven 10 miljard meer uit dan Rutte III. Dit compenseren ze met 10 miljard hogere belastinginkomsten.
Na een formatie van 225 dagen kunnen de bewindslieden van het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie eindelijk Aan de Slag !!!
2017 heeft vooral in het teken van de Tweede Kamer verkiezingen gestaan waarna de langste formatie periode volgde. Beide zaken hebben grote implicaties gehad, wat goed is terug te zien in de bijbehorende data.
Onderstaande tabel laat zien dat er afgelopen jaar vooral veel gebruik is gemaakt van Twitter en er minder officiële documenten zijn gepubliceerd ten opzichte van 2016.
Het effect van de lange formatie is terug te zien in het aantal officiële documenten dat gepubliceerd is.
NRC 03.01.2018
Het nieuwe kabinet heeft op het bordes gestaan van, in dit geval, Paleis Noordeinde. Ze kunnen eindelijk, na 31 weken, terug naar de dagelijkse politieke routine. Ruim een half jaar was het voor Kamerleden en hun medewerkers duimen draaien. Vanaf dinsdag 31 oktober 2017 kan de Kamer volledig aan de bak.
Op woensdag 1 en donderdag 2 november 2017 is in de Tweede Kamer het debat over de regeringsverklaring van het kabinet-Rutte III. Na een maandenlange formatie is het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie donderdag 26 oktober 2017beëdigd door koning Willem-Alexander.
Het aantreden van het nieuwe kabinet zorgt ook verschuivingen in de Tweede Kamer. Op dinsdag 31 oktober 2017 worden twaalf nieuwe Kamerleden beëdigd: zes VVD’ers, drie D66’ers, twee CDA’ers en één nieuw Kamerlid voor de ChristenUnie.
De twaalf nieuwe Kamerleden;
Antoinette Laan-Geselschap (VVD)
Judith Tielen (VVD)
Hayke Veldman (VVD)
Rudmer Heerema (VVD)
Wybren van Haga (VVD)
Leendert de Lange (VVD)
Evert Jan Slootweg (CDA)
Lenny Geluk-Poortvliet (CDA)
Monica den Boer (D66)
Matthijs Sienot (D66)
Joost Sneller (D66)
Stieneke van der Graaf (ChristenUnie)
Eindverslag en portefeuilleverdeling
Formateur Mark Rutte heeft woensdag 25 oktober 2017 zijneindverslagaan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib overhandigd. Dit gebeurde in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer.
Woensdagmiddag troffen de kandidaat-ministers van het nieuwe kabinet elkaar voor het eerst op het ministerie van de minister-president, het ministerie van Algemene Zaken. In dit ‘constituerende beraad’werden de portefeuillesPortefeuilles van de ministers en de staatssecretarissen vastgesteld. Op vrijdag 27 oktober 2017 is de eerste ministerraad in nieuwe samenstelling.
Stand van zaken 24.10.2017
Premier Mark Rutte heeft alle 23 kandidaat-bewindslieden voor zijn nieuwe kabinet gesproken. Hij voerde dinsdagavond als formateur van Rutte III zijn laatste gesprek. Hij wilde onder meer weten of de beoogde bewindslieden aan de vereisten voldoen.
De ministers van Rutte III komen woensdagmiddag 25.10.2017 samen om onder leiding van de formateur alle taken precies vast te leggen, het zogenoemd constituerend beraad. Donderdag 26.10.2017 iets na 11.00 uur worden de leden van het kabinet beëdigd door de koning. Daarna kan het kabinet-Rutte III aan de slag, ruim zeven maanden na de verkiezingen.
Stand van zaken 25.10.2017
Eindverslag
Formateur Mark Rutte heeft woensdag 25 oktober 2017 zijn eindverslag aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib overhandigd. Dit gebeurde in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer. Woensdagmiddag troffen de kandidaat-ministers van het nieuwe kabinet elkaar voor het eerst op het ministerie van de minister-president, het ministerie van Algemene Zaken.
In dit ‘constituerend beraad’ werden de portefeuilles van de ministers en de staatssecretarissen vastgesteld. Donderdag 26 oktober 2017 is de eerste werkdag van het nieuwe kabinet. Dan is ook de traditionele bordesfoto, op paleis Noordeinde. Op vrijdag 27 oktober 2017 is de eerste ministerraad.
De ministers van het nieuwe kabinet zijn voor het eerst bij elkaar geweest. Dat gebeurde in het zogeheten constituerend beraad, een soort oprichtingsvergadering. Het was nog geen officiële ministerraad, want de bewindslieden worden morgen pas beëdigd.
In het beraad zijn afspraken gemaakt over de precieze taakverdeling tussen de ministers en staatssecretarissen. Dat luistert dit jaar extra nauw, omdat er verschillende departementen zijn met twee ministers.
Afgesproken is bijvoorbeeld dat de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ollongren, ook het onderdeel wonen in haar portefeuille krijgt.
Adeldom
Maar Ollongren zal zich niet bemoeien met de Wet op de adeldom. Omdat ze zelf van adel is, draagt ze die wet over aan staatssecretaris Knops op haar ministerie.
Minister Bruins voor Medische Zorg gaat zich onder meer bezighouden met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, zegt hij. Hoe dat precies wordt verdeeld met de nieuwe minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is niet helemaal duidelijk.
De verantwoordelijkheid voor maatschappelijke stages gaat van het ministerie van Onderwijs naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en heet daar ‘maatschappelijke diensttijd’.
De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, die over asielzaken gaat, krijgt net als in het verleden in het buitenland de titel minister voor Migratie.
Catshuis
De aanstaande ministers en staatssecretarissen zien elkaar vanavond allemaal op het Catshuis bij een etentje. Er zijn zestien ministers en acht staatssecretarissen. Naast premier Rutte levert de VVD zes ministers en drie staatssecretarissen, het CDA en D66 allebei vier ministers en twee staatssecretarissen en de ChristenUnie twee en een.
Vier ministeries krijgen twee ministers. De minister ‘van’ is de echte baas van het ministerie, de minister ‘voor’ valt daar onder.
De bewindslieden worden morgen beëdigd door de koning; kort daarna gaan ze naar hun nieuwe departement voor de portefeuille-overdracht door de vertrekkende ministers.
In het kabinet-Rutte III hebben vier ministeries twee ministers:
minister Kaag voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Stand van zaken 26.10.2017
Beediging
Ruim zeven maanden na de verkiezingen stond er vandaag dan eindelijk een nieuw kabinet op het bordes bij de koning.
Willem-Alexander beëdigde vandaag in de Grote Balzaal van Paleis Noordeinde het derde kabinet-Rutte. Daarna volgde de traditionele bordesscène.
1e dag Rutte 3
Het derde kabinet-Rutte is voor het eerst bij elkaar. De ministers, die vanochtend door de koning werden beëdigd, hebben een korte vergadering. Anders dan gebruikelijk mag bij het begin van de bijeenkomst in de Trêveszaal gefilmd worden.
Gisteren was er ook al een ontmoeting van de nieuwe bewindslieden: dat was de ‘constituerende vergadering’, een soort oprichtingsbijeenkomst. Toen waren de bewindslieden dus nog niet benoemd.
Stand van zaken 27.10.2017
Regeerakkoord versus CPB en NIBUD
Het budgetvoorlichtingsinstituut berekende voor bijna honderd veel voorkomende huishoudens wat die te besteden hebben als het regeerakkoord wordt doorgevoerd.
Werkenden
De komende vier jaar stijgt de koopkracht van alle werkenden, van een kleine 4% tot ruime 6%, hierin is inflatie meegenomen. Nibud houdt rekening met een loonstijging die hoger is dan de prijsstijging. Daarnaast profiteren werkenden van de hogere arbeidskorting en lagere belastingtarieven.
Eindelijk is de bordesfoto van Rutte III er. En dat betekent: gesprekken bij de koffieautomaat over de kleding van onze politici. Maar ook voer om opnieuw te discussiëren over de man-vrouwverhouding op topposities.
Tien mannelijke ministers en zes vrouwelijke ministers. Procentueel gezien is er niet zoveel veranderd in vergelijking met het voorgaande kabinet, want in beide kabinetten ligt het percentage vrouwelijke ministers rond de 38 procent. In Frankrijk en Canada besloten president Macron en premier Trudeau hun ministerposten fiftyfifty te verdelen onder mannen en vrouwen. “Omdat het 2015 is”, stelde Trudeau destijds.
Zeer ontevreden
Rutte gaf eerder aan dat hij graag meer vrouwen in het kabinet had willen hebben, maar dat uiteindelijk geldt: we gaan voor de beste mensen. “Het is wat het is”, zei hij. Partijprominent Neelie Kroes is zeer ontevreden over het feit dat de VVD slechts één vrouwelijke minister leverde. “Het is gewoon geen prioriteiten stellen”, is de mening van Kroes.
‘We hebben ze niet kunnen vinden’
In Metro schreef Iris van Lunenberg dat we ons moeten focussen op de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Het percentage vrouwen in de huidige gemeenteraden is 28 procent. Van de wethouders is slechts 21 procent vrouw, blijkt uit gegevens van ProDemos. Als daar een fiftyfifty-verdeling komt, kan de volgende premier niet zeggen: “We hebben ze niet kunnen vinden.”
Columnist Nausicaa Marbe zegt dat de uitspraken van Rutte gevolgen hebben voor de beeldvorming over vrouwen. Rutte zei na de aanstelling van het kabinet dat hij meer vrouwen had willen hebben, maar uiteindelijk voor de beste mensen ging. “Hiermee zegt hij expliciet dat de beste mensen geen vrouwen zijn”, aldus Marbe.
Stand van zaken 01.11.2017
Debat Regeerakkoord versus Strategie Rutte-3
In het midden de coalitie met 76 zetels, links en rechts daarvan de overige 74 zetels. In het debat over de regeringsverklaring vandaag gaan de oppositiepartijen op zoek naar de zwakke plekken van Rutte III. Wat wordt hun strategie?
Rutte III-filter
Na een historisch lange formatie is het kabinet Rutte III er eindelijk. Wij gidsen je door het regeerakkoord. Hoe wordt het geld verdeeld? Wat hebben de partijen binnengesleept? En op welke punten gaat de coalitie het moeilijk krijgen?
Eindigt elk debat straks in 76 tegen 74?
In het eerste Kamerdebat eerder deze maand tekenden zich de consequenties af van een coalitie die stoelt op de kleinst mogelijke meerderheid. De komende jaren zal het steeds gaan om de vraag: eindigt elk debat in 76 tegen 74, of zijn er andere smaken mogelijk?
Samenwerking vanuit de oppositie
Inmiddels staan de SP, GroenLinks en de PvdA reeds in de startblokken om het kabinet Rutte-3 flink onder druk te zetten.
Analyse Platform 31
Op 30 oktober 2017, op de Dag van de Stad, kwamen 1.500 mensen bij elkaar die dagelijks werken aan toekomstbestendige en sterke steden. Diezelfde ambitie klinkt ook door in het regeerakkoord 2018van het kabinet-Rutte III: zij presenteert een ambitieuze agenda voor Nederland.
In navolging van dit geslaagde evenement maakten wij een duiding van het regeerakkoord, waarbij we traditiegetrouw gebruik maken van ons (partner)netwerk in stad én regio. Deze Analyse van het regeerakkoord kunt u beschouwen als een extra toegift op de samenvatting van de rijksbegroting 2018, die wij in september publiceerden.
Het indrukwekkende aantal beleidsmaatregelen en beleidsintenties is u vast ook opgevallen. Het is echter de samenhang die regio’s, steden, wijken, buurten en dorpen verder brengt. Bij het aanbrengen van deze samenhang denkt Platform31 graag met u mee. Wij kijken uit naar nauwe samenwerking met u bij het oppakken van deze uitdaging op verschillende plaatsen in Nederland.
Tja, we zijn niet allemaal Hoogopgeleid toch ??
Leesbaar Regeerakkoord
D66 heeft het nieuwe regeerakkoord laten hertalen, zodat de plannen van het kabinet-Rutte III ook begrijpelijk zijn voor de 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland. Stichting Lezen & Schrijven opperde een eenvoudigere versie te maken, omdat het regeerakkoord vol staat met onbegrijpelijke ambtelijke taal en lange zinnen.
D66 wil dat iedereen mee kan doen. Daarom hebben we het regeerakkoord hertaald naar een begrijpelijke versie.
Zo kan iedereen zien wat de plannen van dit kabinet voor hem of haar betekenen, aldus Alexander Pechtold, D66.
Het ‘nieuwe’ regeerakkoord, bestaande uit slechts vier pagina’s, werd vanmorgen door D66-leider Alexander Pechtold overhandigd aan twee taalambassadeurs, die voorheen laaggeletterd waren. Een van hen droeg als dank een zelfgeschreven gedicht voor aan de politicus.
Alternatief
Stichting Lezen & Schrijven kwam begin vorige maand al met een eerste opzet voor een hertaling. Dat leverde al een duidelijk verschil op, zoals bij bijvoorbeeld deze sectie over het pensioenstelsel:
Regeerakkoord:
‘Ook in ons pensioenstelsel is een nieuwe balans nodig. We willen van abstracte aanspraken die leiden tot teleurstellingen, naar de opbouw van individueel pensioenvermogen. Elementen van collectieve risicodeling blijven daarbij verstandig en noodzakelijk. Samen met sociale partners willen wij zo’n nieuw stelsel gestalte geven.’
Vertaling:
‘Wij willen de pensioenen anders regelen. Nu zijn er vage beloftes. Zo raak je teleurgesteld. Wij willen dat iedereen voor zichzelf pensioen opbouwt. Maar we moeten als groep de risico’s delen. Hiervoor gaan we samenwerken met bedrijven en werknemers.’
15 november 2017, begroting – Minister Zijlstra pleit tijdens de voortzetting van de begrotingsbehandeling van Buitenlandse Zaken voor een realistisch buitenlandbeleid: zie ook kleine stapjes als een overwinning.
Debat over afschaffen dividendbelasting
De Tweede Kamer debatteerde woensdag 15 november 2017 over het besluit van het nieuwe kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Premier Rutte kwam voor dit debat naar de Tweede Kamer.
16 november 2017, debat – Hoe heeft de overheid gehandeld in het hormoonschandaal uit 2002 en wat kunnen we daarvan leren? De Kamer debatteert met de ministers Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en Bruins (Medische Zorg).
In 2002 zijn varkens via vervuild veevoer besmet geraakt met medroxyprogesteronacetaat (MPA). Dit hormoon zat in farmaceutisch afvalwater dat illegaal in diervoer en in sommige levensmiddelen werd verwerkt. De overheid gaf indertijd te weinig openheid van zaken en nam onvoldoende maatregelen om de voedselveiligheid te borgen, zo stelt De Correspondent.
16 november 2017, begroting – Minister Ollongren en staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties lichten de begroting 2018 en hun beleidsplannen voor de komende kabinetsperiode toe.
Rapporteurs: ‘Wees voorbereid op Brexit zonder afspraken’
Nederland moet zich erop voorbereiden dat er na een Brexit helemaal geen akkoord met het Verenigd Koninkrijk (VK) komt. Dit is het zogenaamde chaosscenario. Dat zou betekenen dat de Britten uit de Europese Unie (EU) stappen zonder overgangsperiode en zonder afspraken over de nieuwe relatie tussen de EU en het VK.
Dat schrijven Anne Mulder (VVD), Pieter Omtzigt (CDA) en Kees Verhoeven (D66) donderdag 16 november 2017 in hun rapport. Ze vragen verder om meer aandacht voor de rechten en positie van Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk. Daarover bestaat nu nog veel onduidelijkheid. Ook vinden ze dat er meer transparantie over de onderhandelingen moet zijn, zodat parlementariërs het proces goed kunnen volgen en controleren.
Op tijd en volgens verwachting heeft de Tweede Kamer vandaag voor afschaffing Wet Hillen gestemd – het belastingvoordeel voor woningbezitters die hun hypotheek (bijna) hebben afgelost. Maar met hun mislukte filibuster om uitstel van de afschaffing voor elkaar te krijgen, hebben 50Plus en PVV wel bereikt dat het aantal tegenstemmers flink is gegroeid. 87 Kamerleden stemden voor en 37 tegen.
Om de maatregel in 2019 te laten ingaan en de voorbereidingen op tijd te laten beginnen, moest de Kamer er volgens staatssecretaris Snel uiterlijk deze week over stemmen. 50Plus en PVV probeerden met extra lange spreektijden het debat te rekken, maar dat is uiteindelijk dus zonder gevolg gebleven.
Toen het zeer geleidelijke einde (2019-2049) van de Wet Hillen in het regeerakkoord stond, protesteerden alleen die twee partijen. De rest van de oppositie vond afschaffing wel best; SP en PvdA hebben het in hun verkiezingsprogramma’s staan.
Inmiddels zijn die zo boos over de snelheid waarmee het kabinet de afschaffing ‘met stoom en kokend water er doorheen probeert te jassen’, dat ze zich achter Martin – lichttherapiebril – van Rooijen van 50Plus hebben geschaard. Alleen GroenLinks stemde mee met de coalitie. Nu mag Van Rooijen hopen dat de Eerste Kamer ‘Hillen’ handhaaft. Het debat daar volgt binnen enkele weken.
De historisch lange kabinetsformatie heeft de belastingbetaler 692.179 euro gekost.
Dat blijkt uit de afrekening afrekening die onlangs door het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer is goedgekeurd. Details over waar het geld aan besteed is, wil het parlement niet bekendmaken. Een zegsvrouw stelt dat het geld is opgegaan aan personeelskosten en materiële kosten, die betrekking hebben op de periode 15 maart tot en met 15 oktober.
De afrekening valt een stuk hoger uit dan die van de kabinetsformatie van 2012. Die duurde 52 dagen en kostte ruim twee ton. De formatie van 2017 was de langste sinds de oorlog met 225 dagen.
Wat vinden de ministers zelf van hun eerste 100 dagen?
Op donderdag 26 oktober 2017 stonden ze opgetogen op het bordes: de nieuwe bewindslieden van het kabinet-Rutte III. Vandaag regeert het kabinet precies 100 dagen, maar wat hebben de bewindspersonen in die tijd gedaan?
Een ding is duidelijk: van veel nieuwe wetgeving is het nog niet gekomen. Rutte III heeft één grote verandering doorgevoerd: het afschaffen van de wet-Hillen. Die maatregel moet stapsgewijs een eind maken aan het belastingvoordeel voor huiseigenaren die hun hypotheek volledig hebben afgelost.
Marathondebat
De afschaffing van de wet-Hillen ging zeker niet zonder slag of stoot. In een uiterste poging om de afschaffing tegen te houden, voerden de PVV en 50Plus in een marathondebat uren het woord, het zogeheten filibusteren. Het hielp niet, want uiteindelijk stemde een meerderheid van de Tweede en daarna de Eerste Kamer in met de afschaffing. Daarmee zal het belastingvoordeel voor mensen met een afbetaald huis verdwijnen, het eerste grote wapenfeit van het nieuwe kabinet (hoewel 50Plus er nog een referendum over wil organiseren).
Politiek verslaggever Ron Fresen vindt het opvallend dat de bewindspersonen hun plannen niet bepaald in de etalage zetten. “Ze lijken daar totaal niet mee bezig. Het kabinet werkt vooral achter de schermen aan al die maatregelen uit het regeerakkoord.” Behalve natuurlijk minister Wiebes van Economische Zaken, die zichtbaar met het dossier-gaswinning Groningen aan de slag is gegaan.
Huiswerk van het vorige kabinet
Het is niet geheel onlogisch dat we nog niet zoveel hebben gehoord van dit kabinet. Eerst moesten de nieuwe bewindspersonen nog het ‘huiswerk’ van het vorige kabinet afmaken, benadrukt Fresen. “Ze moesten eind vorig jaar meteen de begrotingen van hun voorgangers afhandelen en dan is er op die ministeries niet veel tijd om nieuwe plannen te maken”. Die begrotingsbehandelingen ging de meeste ministers en staatssecretarissen trouwens redelijk gemakkelijk af, constateert Fresen.
Verder zijn veel maatregelen uit het regeerakkoord ‘werk in uitvoering’. Dit kabinet wil bijvoorbeeld af van het referendum, maar dat plan heeft in het parlement nog een lange weg te gaan.
Bovendien zijn niet alle maatregelen uit het regeerakkoord nu al te vertalen in nieuwe wetten. Het kabinet moet nog een behoorlijk aantal akkoorden sluiten over een aantal complexe onderwerpen. Denk aan het klimaat- en energieakkoord en het nationaal preventieakkoord, dat vooral roken en overgewicht moet tegengaan.
Iets voor elkaar krijgen? Dat doe je niet door op je ministerie alleen maar wetten te maken
Minister uit het kabinet-Rutte III
“Het lijkt erop dat dit kabinet vooral op zoek is naar draagvlak”, zegt Fresen. “Dat is ook logisch, ze hebben tenslotte maar één zetel meerderheid in de Tweede Kamer. Daarom zijn die akkoorden ook zo belangrijk. Een bewindspersoon vertelde mij: iets voor elkaar krijgen doe je niet door op je ministerie alleen maar wetten te gaan maken.”
Draagvlak creëren gaat overigens niet altijd even snel. Het kabinet wil bijvoorbeeld grote hervormingen doorvoeren op de arbeidsmarkt. Zo wil het dat er een minimumtarief komt voor zzp’ers en dat het pensioenstelsel op de schop gaat. Daarvoor heeft het de steun nodig van werkgevers- en werknemersorganisaties (de ‘polder’), maar die gesprekken verlopen moeizaam.
Hoe zagen eerdere ‘honderd dagen’ eruit?
Als je terugkijkt naar de Nederlandse kabinetten van de afgelopen vijftien jaar, vallen er twee op. Het kabinet Balkenende IV (2007-2010) gebruikte zijn eerste honderd dagen om het land in te gaan en met burgers te praten. Na die honderd dagen presenteerde het een ‘beleidsprogramma’. Er kwam veel kritiek op de ‘honderd-dagentour’ van Balkenende: de oppositie verweet het kabinet dat het zelf geen plannen en ideeën had.
Bij het kabinet daarna, Rutte I (2010-2012), regende het de eerste honderd dagen juist persberichten en plannen. Dat kabinet viel wel al na anderhalf jaar.
In de huidige coalitie is het onderlinge vertrouwen sinds het aantreden gegroeid, zeggen bronnen bij de vier partijen. Was er aanvankelijk nog enige onzekerheid over ieders inzet, inmiddels geloven ze alle vier van elkaar dat ze met deze coalitie de eindstreep willen halen.
‘Honderd-dagen-debat’
De oppositie roept het kabinet juist ter verantwoording. Volgende week vraagt de PvdA een ‘honderd dagen-debat’ aan met premier Rutte. Als voorbereiding stelt PvdA-leider Asscher honderd vragen aan de premier over zijn plannen voor onder andere betaalbare woningen, de toegang tot onderwijs en de dividendbelasting.
Eerste honderd dagen Rutte III: Juiste chemie in een kabinet zonder gedoe
De eerste honderd dagen van het kabinet Rutte III zijn opvallend rustig verstreken. En dat was nu net de bedoeling toen deze regeringsploeg zonder grote ego’s op het bordes werd gezet.
Terwijl hij het Binnenhof wandelend verlaat, reageert minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes verrast op de vraag hoe Rutte III die belangrijke eerste periode is doorgekomen: ,,Ik heb niet eens tijd om terug te kijken. Er liggen zoveel dingen op mijn bord, ik ren en vlieg heen en weer.”
De VVD-minister staat als een van de weinigen in Rutte III volop in de schijnwerpers, met dank aan het Groningse gasdossier. ,,Er gaat een hele provincie op en neer”, sprak Wiebes na de zware beving in Zeerijp. Het kabinet maakte er een erekwestie van om een langverwacht schadeprotocol in elkaar te spijkeren en beloofde de gaswinning fors te verlagen.
Voor een kabinet met zoveel nieuwkomers – Wiebes is een van de weinigen die kan bogen op regeringservaring – zijn de begindagen van de nieuwe ploeg opvallend rustig verlopen. Er is nog geen bungelende minister of staatssecretaris en de achterbannen van de regeringspartijen zijn opvallend kalm.
Tegelijkertijd moet worden gezegd dat veel wetgeving nog op zich laat wachten. ,,Ons voornemen is om dit jaar alle grote hervormingen en ambities in de steigers te hebben staan”, zegt naamgever Mark Rutte. De echte test komt nog.
Rutte 3 doet het rustig aan. En dat mag eigenlijk geen verbazing wekken. De eerste 100 dagen van een nieuwe kabinetsperiode kunnen een regeringsploeg maken of breken. Ze zijn cruciaal voor de uitstraling. Ze zijn ook vaak een reactie op de start van het vorige kabinet. Ruttes tweede kabinet, met de PvdA, ontplofte in 2012 bijna bij de start toen zijn eigen achterban de inkomensafhankelijke zorgpremie niet slikte. Dat is niet wat je een droomstart noemt.
Dergelijk rumoer bleef uit bij Ruttes zwaarbevochten allereerste minderheidskabinet met het CDA, gedoogd door de PVV. Toen dat in 2010 eenmaal op het bordes stond, spoot het uit de startblokken, door onmiddellijk ‘linkse hobby’s’ te lijf te gaan, onder meer door te snijden in het budget voor ontwikkelingssamenwerking. De toon in de Kamer – rechts tegen links – was daarmee wel gezet. Tegelijkertijd markeerde de daadkracht van de begindagen overduidelijk een reactie op het vechtkabinet Balkenende IV, dat eerst 100 dagen op zijn handen ging zitten met een tour door Nederland. Dat moest anders, vond Rutte.
Zeg nou zelf, het ziet er toch niet ongezellig uit van buitenaf?, aldus Eric Wiebes – Minister van Economische Zaken en Klimaat (VVD).
Nu is het adagium van het huidige kabinet: geen intern gedoe! Van Rutte III is het vooral een verdienste dat het er is. Na de onmogelijke verkiezingsuitslag van 15 maart 2017, gevolgd door de langste kabinetsformatie allertijden, gaf niemand er een cent voor dat het zou lukken. Hoewel de samenstelling met D66 en ChristenUnie niet voor de hand lag, hebben ze elkaar goed leren kennen.
Wiebes: ,,We helpen elkaar allemaal. Zeg nou zelf, het ziet er toch niet ongezellig uit van buitenaf?” Er staat nu een ploeg die getalsmatig in zowel Tweede als Eerste Kamer de kleinst mogelijke meerderheid heeft. Dat was de VVD een lief ding waard.
Kamers
Soms is het lastiger in tijden van overvloed te doen wat nodig is, aldus Wopke Hoekstra, minister van Financiën.
Na zeven jaar eindeloos onderhandelen vanuit minderheidsposities wilde de VVD-top een meerderheidskabinet in beide kamers. Dat is er nu. In de politieke praktijk is de basis zelfs iets steviger. Coalitiepartijen tellen er sowieso de driekoppige SGP bij op, wat in de Tweede Kamer leidt tot 79 zetels en 40 zetels in de Eerste Kamer door de tweemansfractie daar. Mits het natuurlijk niet gaat om voor de SGP gevoelige onderwerpen.
Mocht bij de SGP geen steun zijn te vinden, dan wordt die gezocht bij de andere partijen. Het is opvallend dat de bewindslieden uit het derde kabinet veelvuldig door de wandelgangen struinen om met zoveel mogelijk fracties de lijnen open te houden.
Zo liggen er meer bedreigingen op de loer voor de zelfbewuste liberaal/christelijke coalitie. Dat de economie draait als een tierelier en het geld tegen de plinten klotst, heeft ook een andere kant. ,,Ik zeg bij voortduring ‘nee’ tegen de collega’s”, bekent Wopke Hoekstra, de nieuwe minister van Financiën. ,,Soms is het lastiger in tijden van overvloed te doen wat nodig is.
Het is mijn rol ervoor te waken dat er een idee ontstaat dat de bomen tot in de hemel groeien. Ik leg uit wat de logica is. Dat we hebben gekozen voor extra uitgaven, maar ook om op langere termijn een degelijke begroting te houden.”
De lastige gesprekken van Hoekstra met zijn collega’s gaan niet ten koste van de sfeer. ,,De sfeer die in de Trêveszaal heerst, waar we vergaderen, is enorm positief, van doen en aan de slag gaan!” Maar wat is het nu voor soort kabinet? Rutte: ,,Er zit een goed team in de Trêveszaal, we zijn gewoon aan het werk.”
En ook andere collega’s benadrukken het niet-bijzondere karakter: ,,Het is een kabinet dat gewoon dingen doet met de voeten op de grond”, zegt Defensieminister Ank Bijleveld. Onderwijsminister Arie Slob van de ChristenUnie roemt eveneens de ‘goede chemie en mix van bewindslieden’.
Voor de teambuilding zijn alle acht staatssecretarissen elke vrijdag welkom bij de lunch van de ministerraad. ,,Het werkt echt goed als je op vrijdag met een bordje pasta onderling dingen kunt regelen zonder ambtelijk traject”, zegt Stientje van Veldhoven, D66-staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat.
Het werkt echt goed als je op vrijdag met een bordje pasta onderling dingen kunt regelen zonder ambtelijk traject, aldus Stientje van Veldhoven, staatssecretearis van Infrastructuur en Waterstaat.
Rutte zei kort na de bordesscène dat de partijleiders van de coalitie bewust hebben gekozen voor bewindspersonen ‘met een ego dat tegen een stootje kan’. Relatief veel bewindspersonen hebben ervaring in het lokale bestuur, waar bonte coalities meer gemeengoed zijn dan aan het Binnenhof. Ideologische scherpslijperij in de Trêveszaal lijkt te ontbreken. ,,Er zitten veel mensen in die de neiging hebben om heel praktisch naar zaken te kijken”, zegt Ingrid van Engelshoven, D66-minister van Onderwijs, die tot en met vorig jaar nog in het gemeentebestuur van Den Haag zat.
Van Engelshoven noemt het de ‘wethoudersblik’. CDA-vicepremier De Jonge, overgekomen van het Rotterdamse stadhuis, ziet dat ook zo: ,,We zijn met opgerolde mouwen heel goed uit de startblokken gekomen. Het is gewoon een hands on-kabinet.”
En daar is eigenlijk niks mis mee, vindt Eric Wiebes: ,,Qua partijen zijn we heel verschillend. Binnen de Nederlandse traditie vind ik dat eerlijk gezegd wel weer normaal. Ja! Maar normaal is ook leuk!”
Stand van zaken 20.02.2018
Goedemorgen !!!
Minister Ollongren wil geen referendum-referendum. Juridisch staat ze sterk, stelt de Raad van State voor de tweede keer. Ook in Dagkoersen: alleen al over de suggestie dat Rutte een visie zou hebben, wil de oppositie opheldering.
De Raad van State draait overuren om Kamer en kabinet van adviezen te voorzien over het schrappen van het referendum. Op verzoek van minister Ollongren gaf de hoge juridisch adviseur in recordtijd een klap op haar intrekkingswet. Want de minister had gevraagd om een spoedadvies. Maar de oppositie vond het niet doorwrocht genoeg, zo bleek vorige week in het debat. Dus mocht de Raad van State in vijf dagen nog een advies uitbrengen.
Vanmiddag kreeg de Kamer uitslag: Ollongrens wet zit technisch goed in elkaar, stelt de Raad nogmaals. De minister mag in haar intrekkingswetsvoorstel bepalen dat over die wet geen referendum kan worden gehouden. Want, zo staat in de Grondwet, de ‘latere wetgever’ kan eerdere wetgeving wijzigen of afschaffen, inclusief bepalingen (zoals uitzonderingsgronden) in die eerdere wet.
Samengevat: er komt geen referendum-referendum. Dat is een politieke beslissing, zegt de Raad van State er nog bij. Zodra de Tweede en Eerste Kamer met Ollongrens intrekkingswet instemmen en de koning er zijn handtekening onder zet, is de Wet raadgevend referendum verleden tijd. De oppositie krijgt vanavond om 19.30 uur in het vervolg van het debat van donderdag een laatste kans daar een stokje voor te steken. Donderdag stemt de Kamer. De stemverhouding: de coalitie en de SGP steunen Ollongren.
Een onverwacht succesje voor PvdA-leider Lodewijk Asscher. Maandag vernam hij dat premier Rutte volgende week in Berlijn een ‘grote toespraak’ wil gaan houden over de toekomst van Europa. Kiest Nederland eindelijk duidelijk positie op het speelveld waar de Franse president Macron en commissievoorzitter Jean Claude Juncker in het najaar het initiatief namen? Destijds reageerde Rutte vooral defensief: ‘Hoed u voor de grootse vergezichten. Niet hele olifanten beloven en dan met een klein muisje komen aanwandelen.’
Maar wat wil hij zelf? Als hij het aan de Duitsers gaat vertellen, heeft de Tweede Kamer het recht om het eerst te weten, stelde Asscher vanmiddag in de Kamer. Met resultaat: zowat alle fracties steunden zijn verzoek om een visiebrief, die er woensdag voor 18:00 uur moet liggen, opdat er donderdag nog over gedebatteerd kan worden, aan de vooravond van een informele Europese top.
Daarmee introduceert de Kamer wel een politiek novum, dat op veel ministeries met gemengde gevoelens zal zijn ontvangen: moet elke ministeriële speech voortaan eerst aan het parlement worden voorgelegd? Gaat de speech wel door als de Kamer vooraf bezwaren blijkt te hebben? Dagkoersen is benieuwd met welke woorden de minister-president zich er woensdag vanaf gaat maken om te voorkomen dat er een ongemakkelijk precedent wordt geschapen.
Intussen blijkt de Europese politiek ook de coalitie te verdelen. D66-Kamerlid Kees Verhoeven beticht Rutte van campagneretoriek. Ruttes belofte over minder geld naar Europa heeft een beperkte houdbaarheidsdatum, twittert Verhoeven: ’21 maart 2018′, de dag van de gemeenteraadsverkiezingen.
NIET BESCHIKBAAR VOOR BZ Ten Broeke licht situatie toe
VVD-buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke wordt ook deze ronde geen minister van Buitenlandse Zaken. Ten Broekes naam is al vaker genoemd voor die functie, tijdens de formatie vorig jaar, maar ook de afgelopen week sinds de post vrijkwam na het aftreden van partijgenoot Halbe Zijlstra.
De VVD’er heeft aan premier Rutte laten weten dat hij niet beschikbaar is voor het ministerschap, vertelt hij aan verslaggever Natalie Righton.
De reden: twee weken geleden werd hij onwel, waardoor hij naar het ziekenhuis moest. Wat er precies aan de hand is, weet hij nog niet. Verder onderzoek moet dat uitwijzen.
De komende weken zal hij daardoor soms afwezig zijn in de Kamer. GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik neemt voorlopig Ten Broekes taken waar als voorzitter van de vaste Kamercommissie voor Defensie. De VVD’er zet zijn werk voor de Buitenlandse Zakencommissie op een laag pitje. Een bezoek aan de VN-Veiligheidsraad in New York volgende week heeft hij afgezegd.
Ruud Lubbers kreeg vanmiddag een laatste saluut van de vier nog levende (oud-)premiers: Van Agt, Kok, Balkenende en Rutte. Zij waren aanwezig bij de herdenkingsdienst in de Laurentius- en Elisabethkathedraal in Rotterdam. Daarna werd Lubbers in familiekring begraven. ‘Hij leidde ons land uit de diepe crisis van de jaren ’80 en gaf NL in dat proces ook vertrouwen in de toekomst en zelfbewustzijn terug’, schreef premier Rutte op Twitter. De vlaggen op overheidsgebouwen hingen halfstok.
Leeshet Volkskrant-postuum: ‘Geen ideologisch bevlogen politicus, geen showman, maar wel 21 jaar een hoofdrol in de Nederlandse politiek.’ Ruud Lubbers overleed vorige week woensdag, hij was 78 jaar.
Stand van zaken 02.06.2018
Buma verdedigt einde dividendtax
CDA-leider Sybrand Buma heeft op het congres van zijn partij de afschaffing van de dividendbelasting verdedigd.
Die maatregel, die zo’n 1,6 miljardeuro kost, betaalt het internationale bedrijfsleven zelf, stelt Buma. ‘Ik zou het vandaag weer doen’.
De intrekking van de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders is een van meest omstreden plannen van het nieuwe kabinet.
De achterban van het CDA bekreunt zich over de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Partijleden spreken van een ‘weeffout in het regeerakkoord’ en eisen op het CDA-congres in Den Bosch compensatie in de vorm van lastenverlichting voor het midden- en kleinbedrijf.
Kritische CDA’ers onder aanvoering van gewezen financieel woordvoerder Eddy van Hijum liepen vandaag op het eigen congres te hoop tegen de maatregel. Zij zien die als een cadeautje voor multinationals, en willen dat dan in ieder geval ook het mkb wordt ontzien.
Buma ,,begrijpt de vragen daarover heel goed”, ook omdat geen enkele regeringspartij het plan in het verkiezingsprogramma had staan. Maar ,,het is geen gratis geld”, stelt Buma. Door onder meer brievenbusfirma’s aan te pakken en expats minder royaal te behandelen, denkt hij de maatregel terug te verdienen.
Dividend
Dividendbelasting is een belasting op winst die bedrijven uitkeren aan de aandeelhouders. Die uitkering heet dividend. Beleggers betalen 15 procent belasting over die uitkering.
De oppositie hekelde de maatregel omdat het schrappen van de dividendbelasting niet in de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie stond, maar wel in het regeerakkoord landde. De vrees bestaat dat de coalitie tot het besluit kwam onder druk van multinationals en dat de beslissing verder niet onderbouwd is.
Bedrijven als Shell en Unilever zouden overwegen om hun hoofdkantoor uit Nederland terug te trekken. Afschaffing van de dividendbelasting, wat gunstig is voor aandeelhouders, zou dat kunnen voorkomen. Na het schrappen van de belasting werd in maart bekend dat Unilever Rotterdam kiest als locatie voor zijn hoofdkantoor.
De kritiek van de oppositie verscherpte door de zogenoemde ‘memo-gate’. Premier Rutte en de partijleiders van de coalitiepartijen hielden – ondanks herhaaldelijke verzoeken – vol dat ze geen herinnering hebben aan documenten die tijdens de formatie besproken zouden zijn aangaande het afschaffen van de dividendbelasting. Tijdens de kabinetsformatie bleken echter wel degelijk documenten over het onderwerp te zijn opgesteld.
Stand van zaken 09.06.2018
Bijstand niet omlaag
In een kabinet met de ChristenUnie wordt niet gemorreld aan de bijstand. ,,Zolang de ChristenUnie deelneemt aan de coalitie zal dat niet gebeuren”. Bijstand gaat niet omlaag zolang wij in kabinet zitten zei ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers vandaag op het partijcongres in Lunteren. ,,Daar moet ik helder over zijn.” Segers reageerde daarmee op VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die de bijstandsuitkering wil verlagen.
NOS 02.04.2018 Negen ministers en tien staatssecretarissen komen voorbij in Verloren vertrouwen, het boek over aftredende bewindslieden waarop historica Anne Bos afgelopen week promoveerde. De bonnetjesaffaire van Bram Peper. Het geëmotioneerde vertrek van Elske ter Veld. De dubbele deconfiture van de al demissionaire Ed van Thijn en Ernst Hirsch Ballin door de IRT-affaire. De drie dagen van Charl Schwietert (lange tijd een record). Toch gaat opvallend genoeg de meeste aandacht uit naar een minister die juist bleef zitten, Gijs van Aardenne.
“Dat was echt een kantelpunt in de parlementaire geschiedenis”, legt Bos telefonisch uit. “Men realiseerde zich later dat aanblijven eigenlijk een fout was geweest. Ze hadden hem moeten laten gaan.”
Van Aardenne kwam onder vuur te liggen door zijn omgang met de staatssteun voor de RSV-scheepswerf. Ondanks een ‘blanco cheque’ van de overheid was de megaonderneming failliet gegaan. Bij een parlementaire enquête naar de ondergang van de RSV in 1984 kwam naar boven dat de minister de Kamer verkeerd had ingelicht, naar eigen zeggen om de concurrentiepositie van de werf niet te schaden.
Veel veranderende politieke opvattingen kwamen samen in het geval-Van Aardenne: een nieuwe notie over ministeriële verantwoordelijkheid ontwikkelde zich en de Kamer ontdekte de kracht van de parlementaire enquête om die definitie te toetsen.
Had tot dan toe vaak een commissie van wijze mannen zich gebogen over affaires (Lockheed, Aantjes, Greet Hofmans), nu nam de Tweede Kamer zelf het voortouw, voor het eerst sinds de parlementaire enquête naar het regeringsbeleid in de Tweede Wereldoorlog.
“Aanvankelijk vond men dat ministeriële verantwoordelijkheid zich beperkte tot wat de minister wist of deed”, zeg Bos. “Gaandeweg ging het ook gelden voor wat zijn ambtenaren deden en waar de minister geen kennis van had. Sindsdien geldt: heeft hij het geweten, dan is hij daarop aan te spreken. Heeft hij er niet van geweten, dan heeft hij onvoldoende controle op zijn ministerie en moet hij er ook op worden aangesproken.”
De parlementaire enquête bleek een uitstekende manier om dergelijke vragen te beantwoorden. “Enquêtes werden eerst vooral gebruikt om de overheid te adviseren over wat beter kan: waar moet men spoorwegen aanleggen of hoe moest men arbeidsomstandigheden verbeteren? Maar nu ging men ook de uitvoering van het beleid controleren. De Tweede Kamer realiseerde zich ineens: we zijn geen lam, maar leeuw.”
Aangeschoten wild
Het beleid van Van Aardenne werd ‘onaanvaardbaar’ genoemd in de conclusie van de enquêtecommissie. Harde woorden in het Haagse vocabulaire. Toch hoefde hij het veld niet te ruimen, omdat de VVD achter haar vice-premier bleef staan en het CDA geen kabinetscrisis wilde forceren. Maar het oordeel zou Van Aardenne blijven achtervolgen. Sindsdien werd hij getypeerd als ‘aangeschoten wild’, de eerste keer dat die kwalificatie werd gebruikt in de politiek.
De zaak-Van Aardenne zou nog lang nagalmen op het Binnenhof. Bij de volgende crisis werd staatssecretaris van Volkshuisvesting Brokx er snel uitgewerkt om te voorkomen dat er opnieuw een nieuwe vleugellamme bewindsman zou blijven zitten. “Zowel de VVD als het CDA vond dat ze het anders had moeten doen, maar nu sloeg de slinger door naar de andere kant. Er werd druk op Brokx gezet om af te treden nog voordat er een enquêtecommissie was gevormd. Hij noemde zichzelf het eerste slachtoffer van het Van Aardenne-trauma.”
Het boek toont zo aan dat het ene aftreden vaak doorwerkt in het andere. “Er zijn eigenlijk heel weinig regels voor. We hebben geen voorschriften die zeggen: als er dit aan de hand is, moet iemand gaan. Ook de minister-president is nauwelijks bevoegd om veranderingen in zijn ministersploeg aan te brengen. Heel anders dan bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk, waar de premier halverwege de rit vaak een groot deel van zijn team herschikt.”
Of iemand sneuvelt is hier daarom afhankelijk van veel factoren: hoe werd er gereageerd op een eerdere crisis, hoe breed is iemands steun binnen het kabinet, hoe belangrijk is een persoon voor de partij, hoe staat een partij ervoor in de peilingen, hoe graag bespaart men een coalitiepartner een blamage?
Het klinkt een beetje primitief, maar een zoenoffer of zondebok werkt, aldus Anne Bos, Verloren vertrouwen.
Het proces tekende zich bijvoorbeeld goed af bij het vertrek van Elske ter Veld. Haar solide PvdA-achtergrond kon niet voorkomen dat impopulaire bezuinigingen op de sociale voorzieningen haar positie aantastten. “Ik heb te makkelijk gedacht: als Elske met haar linkse verleden harde bezuinigingsmaatregelen voor haar rekening neemt, zal iedereen begrijpen dat die echt nodig zijn”, analyseerde Ter Veld haar val achteraf. Toch verloor zij het vertrouwen van haar eigen fractie, terwijl Jacques Wallage daarna het beleid schier ongewijzigd kon voortzetten.
Soms gaat het in Den Haag immers niet om de inhoud, maar om de poppetjes. Een politicus wordt soms geslachtofferd. “Een zondebok, een zoenoffer”, noemt Bos het. “Het klinkt een beetje primitief, maar het werkt. Het geeft lucht, de coalitie kan daarna verder. Het kan de druk weghalen, of de ruimte geven om nieuwe mensen het te laten proberen.”
Premier Rutte neemt afscheid van Halbe ZijlstraANP
Ook defensieminister Jeanine Hennis vertrok; hier staat ze de pers te woord na haar aftreden ANP
En ook Ard van der Steur vertrok vroegtijdig als minister van JustitieANP
Blijft de vraag of zo’n politiek ritueel dan niet te veel aan een politicus persoonlijk blijft kleven. “Je moet onderscheid maken tussen verantwoordelijkheid en schuld. Dat wordt vaak verward. Neem het mortierongeluk in Mali waar minister Hennis om aftrad. Daar zijn fouten gemaakt, dus de minister werd er als ambtsdrager op aangesproken. Maar ze heeft niet zelf met die granaten geprutst. Ik sluit niet uit dat ze ooit nog in een bestuurlijke functie terugkeert, al is het voor de publieke opinie nu nog te vroeg. Er moet een soort boetedoening gedaan worden.”
De casus van Hennis is niet meegenomen in het boek; Bos eindigt haar overzicht in 2002, het jaar dat de komst van de LPF tot roerige tijden op het Binnenhof leidde. “Dat is een mooie markering, omdat de populistische partijen daarna opkomen en er een instabiele periode aanbreekt waarin partijen niet meer kunnen rekenen op een vast aantal zetels, zoals voorheen. Bovendien kon ik niet over materiaal beschikken, omdat bijvoorbeeld de notulen van de ministerraad nog niet openbaar zijn. Maar misschien komt zo’n onderzoek er ooit nog wel.”
AD 09.06.2018 In een kabinet met de ChristenUnie wordt niet gemorreld aan de bijstand. ,,Zolang de ChristenUnie deelneemt aan de coalitie zal dat niet gebeuren”, zei ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers vandaag op het partijcongres in Lunteren. ,,Daar moet ik helder over zijn.” Segers reageerde daarmee op VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die de bijstandsuitkering wil verlagen.
Op het partijcongres zei Segers dat het soms belangrijk is ‘je positie ten opzichte van je coalitievrienden te markeren’. Eerder had staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken al aan de Kamer laten weten dat het verlagen van sociaal minimum ‘voor dit kabinet geen onderwerp van gesprek’ is.
Segers benadrukte dat regeren meer is ‘dan het produceren van een stortvloed aan actieprogramma’s, plannen en wetten’. Hij herinnerde het kabinet aan ‘de dure belofte’ die het heeft gedaan in het regeerakkoord: het herstellen van vertrouwen in de politiek. ,,De overheid moet betrouwbaar zijn”, benadrukte Segers. ,,En ik herinner ons, het kabinet, de coalitie, Mark Rutte eraan.”
Formatie
Hij greep terug naar de formatie, toen directeur Kim Putters van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) twee keer bij de onderhandelende partijen langs kwam. Putters schetste toen een beeld van mensen die het gevoel hebben dat de overheid eerder een vijand dan een bondgenoot is, hield Segers het congres voor. ,,Het heeft geleid tot een belangrijke zin op de eerste bladzij van het regeerakkoord: ‘Wij willen dit land beter maken, nadrukkelijk ook voor de mensen die nu het gevoel hebben dat de overheid er niet meer voor hen is.’”
Volgens Segers is dat de visie van het kabinet. ,,Mark Rutte zegt altijd dat als je visie wilt, je naar de oogarts moet gaan. Maar ik heb goed nieuws: voor visie kun je ook terug naar de eerste pagina van het regeerakkoord.”
‘Kim Putters-toets’
Segers roept bewindslieden op bij plannen en wetten de ‘Kim Putters-toets’ toe te passen. ,,Doe ik het goede? Doe ik het voor de juiste mensen? Verkleint dit de kloven die ons verdelen? En draagt dit bij aan een betrouwbare overheid?”
Zijn fractie zelf doet dat al. Zoals toen de ChristenUnie stelling nam tegen de snelle opening van vliegveld Lelystad, zo zei Segers, en als het gaat om Groningen. ,,Er was deze week een publieke tribune vol Groningers die het gevoel hadden dat de overheid er al jaren niet meer voor hen is. Hoe pijnlijk ook, ik snap het wel.” Het inlossen van de ‘ereschuld’ richting Groningen noemde Segers wederom ‘een dure plicht’. Eerder deed hij dat al in een interview met deze krant.
Vicepremier Carola Schouten wilde in haar speech ‘een lans breken’ voor minister Eric Wiebes van Economische Zaken. ,,Hij zit bij mij op de gang en is dag en nacht bezig met dit dossier. Geef hem ook een kans. We zullen laten zien dat Groningen echt op ons vizier staat”, beloofde zij.
Werknemers met beperking
Op het congres werd verder een motie aangenomen die oproept dat werknemers met een beperking er niet financieel achteruit gaan in de nieuwe plannen voor loondispensatie van het kabinet. In het regeerakkoord is afgesproken dat de manier waarop werk wordt gesubsidieerd op de schop moet. Dat plan worden nu uitgewerkt door Sociale Zaken-staatssecretaris Van Ark. ,,Loondispensatie zal niet van tafel gaan”, stelde ChristenUnie-partijvoorzitter Piet Adema. ,,Maar we kunnen ons wel sterk voor maken dat de scherpere kantjes worden afgevlakt.”
De motie die oproept dat arbeidsgehandicapten er in de kabinetsplannen voor loondispensatie niet financieel op achteruit mogen gaan, wordt aangenomen met 345 stemmen vóór, 2 stemmen tegen en 5 onthoudingen. Noord-Koreaanse toestanden, zo wordt gegrapt. 12:33 PM – Jun 9, 2018
De ChristenUnie besprak tijdens het congres ook de beginselverklaring, die in het najaar wordt vastgesteld. De partij heeft nu alleen een ‘grondslag’ van één alinea en een kernprogramma. Ook wil de partij vastleggen dat volksvertegenwoordigers in principe maximaal drie termijnen van vier jaar voor de ChristenUnie in gemeenteraad, Provinciale Staten, Tweede of Eerste Kamer mogen zitten. Afwijken van die richtlijn is mogelijk als daar zwaarwegende redenen voor zijn. Van de huidige vijf ChristenUnie-Kamerleden zit Joël Voordewind in de gevarenzone. Hij zit al 11 jaar in de Tweede Kamer.
NOS 09.06.2018 De ChristenUnie vraagt andere partijen in het kabinet nadrukkelijk werk te maken van het verkleinen van de sociale tegenstellingen in Nederland.
“Het kabinet moet waken voor dadendrang zonder samenhang”, zei de leider van de partij, Gert-Jan Segers, op het partijcongres. Regeren is meer dan het produceren van een “stortvloed” aan actieprogramma’s, plannen en wetten.
De ChristenUnie zal ook niet instemmen met het plan van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff om de bijstand te verlagen. “Laat ik op dat punt helder zijn. In een coalitie met de ChristenUnie gaat dat niet gebeuren.”
Vijand
Segers maakt zich zorgen over de groeiende groep mensen die “van baantje naar baantje gaan, die steeds harder moeten werken, maar niet perse rijker worden, die ongezonder leven en dus ook korter leven”. Het gaat om een groep Nederlanders die de overheid als vijand zien. “Dat ze hoog en laag springen, kunnen zeggen wat ze willen, maar dat er toch niet geluisterd wordt.
Doe ik het goede?
De directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau Kim Putters noemt dit “de nieuwe sociale kwestie”en Segers wil dat VVD-, CDA- en D66-bewindslieden bij het maken van hun wetsvoorstellen een “Putters-toets” toepassen. “Doe ik het goede? Doe ik het voor de juiste mensen? Verkleint dit de kloven die ons verdelen?”, zijn volgens Segers de vragen die alle ministers en staatssecretarissen van Rutte III zich moeten stellen.
Ook voor de Groningers moet maximale hulp komen, maakt Segers duidelijk. “We hebben een ereschuld richting Groningen en we hebben de dure plicht om die in te lossen.”
Loondispensatie
De leden van de ChristenUnie hebben de fractie opgeroepen om te zorgen dat arbeidsgehandicapten kunnen blijven rekenen op een stabiel inkomen en goed pensioen. VVD-staatssecretaris Van Ark wil werkgevers stimuleren om meer mensen met een handicap aan te nemen door het principe van loondispensatie, waarbij werknemers een bijstandsuitkering krijgen, minder dat het huidige minimumloon.
Er is veel verzet tegen, nu ook van de CU-achterban. Van Ark is bezig met aanpassingen en de ChristenUnie-fractie moet nu zorgen dat dit zo gunstig mogelijk uit zal pakken voor deze groep mensen.
19.01.2018– Minister Ank Bijleveld van Defensie (CDA) en commissievoorzitter Jeroen van der Veer geven een reactie op het rapport over veiligheid bij Defensie.
Maar wie komen erin ?? Wie staan er over twee weken op het bordes van paleis Noordeinde? Dat weten de leiders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie grofweg.
Ze zijn het eens over de verdeling van de posten, dat wil zeggen: welke partij welk ministerie krijgt, al kan daar nog altijd mee worden geschoven.
AD 17.10.2017
Maar de poppetjes – zestien ministers en acht staatssecretarissen – zijn nog onbekend.
Formateur Mark Rutte (VVD) neemt veertien dagen de tijd om zijn ploeg samen te stellen en dat is heel verstandig.
AD 18.10.2017
Vice-premier
En wie wordt de nieuwe vice-premier ?? CDA, D66 en ChristenUnie mogen alledrie een kandidaat voordragen als nieuwe vice-premier. Premier Mark Rutte verwacht over twee weken zijn derde kabinet klaar te hebben.
De bewindslieden van Rutte III kunnen op 26 oktober 2017 bij de koning op het bordes staan, zei hij vanmiddag in de Tweede Kamer tijdens het debat over de kabinetsformatie. Het gaat wel om een ‘planning met een potlood’, benadrukt de VVD-leider.
Een week later, op 31 oktober 2017 en 1 november 2017, wordt gedebatteerd over de regeringsverklaring. Tijdens dat debat wordt het regeerakkoord inhoudelijk besproken, hoewel de oppositie het debat met informateur Gerrit Zalm al eerder aangreep om de plannen te fileren.
Rutte werd officieel als informateur aangewezen door de Kamer. Hij zal in die functie de komende weken bewindslieden zoeken voor alle plekken in het kabinet. Het is al bekend dat Rutte III met zestien ministers en acht staatssecretarissen groter wordt dan het huidige kabinet van VVD en PvdA.
16.10.2017
Minister/Staatssecretaris
Rutte bevestigde dat er zestien ministers komen en acht staatssecretarissen. De VVD zal hiervan zes ministers leveren, CDA en D66 ieder vier en de ChristenUnie twee. De verdeling van de staatssecretarissen is drie VVD’ers, twee CDA’ers, twee D66’ers en één van de ChristenUnie.
CDA, D66 en ChristenUnie mogen alledrie een kandidaat voordragen als nieuwe vice-premier. Dit maakte VVD-leider Mark Rutte, die in het nieuwe kabinet weer minister-president wordt, bekend.
De portefeuilleverdeling in het nieuwe kabinet is grotendeels rond. Rutte, die werd verkozen tot formateur, zei echter dat nog niet definitief duidelijk is welke partijen welke portefeuilles krijgen. Volgens hem kan er afhankelijk van de kandidaten waar VVD, CDA, D66 en ChristenUnie mee komen, nog wel wat verschuiven.
De partijleiders van de andere coalitiepartijen hoeft hij in ieder geval niet te bellen voor een ministerspost. Sybrand Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) blijven in de TweedeKamer om het geluid van hun partij te bewaken.
Alom wordt geconstateerd dat het ministerie van Financiën het belangrijkste ministerie is en dus toekomt aan CDA of D66, die beide 19 zetels hebben. Wopke Hoekstra zou de kandidaat van het CDA zijn en Wouter Koolmees die van D66. Het CDA is echter percentueel wat groter en zou dat ministerie weleens kunnen claimen.
Gek genoeg zat er maanden een vrouw aan onderhandelingstafel wier kennis en kunde op het gebied van financiën onbetwist is: Carola Schouten. De secondant van ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zou een perfecte kandidaat zijn voor Financiën. Toch wordt alleen Pechtolds secondant al maanden genoemd.
Maar Schouten wordt genoemd voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, wat eerst het gedroomde ministerie was van Halbe Zijlstra (VVD). Na de val van Jeanine Hennis op Defensie en daardoor de verbleking van haar ster, aast Zijlstra opeens op Buitenlandse Zaken. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Justitie) neemt de komende tijd voorlopig de functie van minister van Defensie over van de dinsdag afgetreden Jeanine Hennis.
Alles is blijkbaar mogelijk voor de VVD-fractieleider, die zelf trouwens zal worden opgevolgd door Klaas Dijkhoff.
Stand van zaken 17.10.2017
De CDA’er Hugo de Jonge is de kandidaat-minister van Ouderenzorg op het ministerie van VWS. Hij wordt tevens een van de drie vice-premiers in het nieuwe kabinet-Rutte III. Dat bevestigen bronnen aan de NOS. De Jonge is nu wethouder Onderwijs, Jeugd en Zorg in Rotterdam. Commissaris van de Koning in Overijssel Ank Bijleveld (CDA) wordt de nieuwe minister van Defensie.
Ook viel de naam Andries Heidema, burgemeester van Deventer, als minister van Landbouw namens de ChristenUnie. Heidema studeerde aan de landbouwuniversiteit Wageningen en werkte onder meer als projectmanager bij het toenmalige ministerie van VROM.
Eerder werden al genoemd VVD’er Halbe Zijlstra als minister van Buitenlandse Zaken, VVD’er Eric Wiebes als minister van Klimaat en Economische Zaken en de CDA’er Wopke Hoekstra als minister van Financiën.
Telegraaf 18.10.2017
Stand van zaken 18.10.2017
Hieronder een inventarisatie van de vermoedens en zekerheden rond kandidaten. Het lijstje zal vast nog veranderen en sommige posten zijn nog niet ingevuld. Bovendien kunnen gevraagde kandidaten weigeren of er kunnen oneffenheden worden gevonden door de fiscus, justitie of de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst.
Premier: Mark Rutte (VVD)
Financiën:Wopke Hoekstra (CDA) – Nu nog Eerste Kamerlid en vicevoorzitter van de CDA-fractie.
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties plus vice-premier: Kajsa Ollongren (D66) – Sinds juni 2014 wethouder en locoburgemeester in Amsterdam.
VWS (ouderenzorg) plus vice-premier: Hugo de Jonge (CDA) – Sinds 2010 wethouder in de gemeente Rotterdam.
VWS (volksgezondheid): Andries Heidema (ChristenUnie) – Sinds 4 juli 2007 burgemeester van de gemeente Deventer. Of Jan Anthonie Bruijn (VVD) – Eerste Kamerlid
Onderwijs: Ingrid van Engelshoven (D66) – Sinds 2017 lid van de Tweede Kamer. Hiervoor wethouder en loco-burgemeester (sinds 2014) van Den Haag. En Bruno Bruins (VVD) – Staatssecretaris op dat departement in het derde kabinet-Balkenende (2006-2007), nu de baas van uitkeringsinstantie UWV.
Justitie: Ferdinand Grapperhaus (CDA) – Topadvocaat en voorzitter en sinds 1 oktober voorzitter van de Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum. Daarnaast kroonlid van de Sociaal-Economische Raad (SER).
Veiligheid: Sander Dekker (VVD) – Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Economische Zaken en Klimaat: Eric Wiebes (VVD) – Staatssecretaris van Financiën.
Landbouw plus vice-premier: Carola Schouten (ChristenUnie) – Sinds 18 mei 2011 is lid van de Tweede Kamer.
Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Wouter Koolmees (D66) – Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer.
Defensie: Ank Bijleveld (CDA) – Sinds 1 januari 2011 commissaris van de Koning in de provincie Overijssel.
Buitenlandse Zaken: Halbe Zijlstra (VVD) – Van 1 november 2012 tot 16 maart 2017 fractievoorzitter in de Tweede Kamer voor de VVD.
Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel: Tom de Bruijn (D66) – Wethouder in Den Haag.
Infrastructuur: Cora van Nieuwenhuizen (VVD) –Lid van het Europees Parlement.
Immigratie en Integratie: nog niet bekend.
18.10.2017
Steeds meer namen lekken uit van het nieuwe kabinet van premier Mark Rutte. Staatssecretaris Sander Dekker, thans demissionair staatssecretaris van Onderwijs voor de VVD, zal minister worden op het ministerie van Veiligheid en Justitie, schrijft De Telegraaf woensdag.
Het huidige ministerie van Veiligheid en Justitie kent een minister en een staatssecretaris, maar krijgt nu twee ministers: voor Justitie en voor Veiligheid. En het NRCmeldt dat europarlementariër Cora van Nieuwenhuizen minister van Infrastructuur wordt.
Volgens onbevestigde berichten zou Justitie op het nieuwe departement naar CDA’er Ferdinand Grapperhaus (advocaat en hoogleraar arbeidsrecht) gaan. En volgens deVolkskrant gaat Bruno Bruins, bestuursvoorzitter van uitkeringsinstantie UWV, naar Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).
Per se een eigen ministerie
Volgens de krant wilde de ChristenUnie, die als vierde partij aanschoof bij de drie partijen VVD, CDA en D66, per se een eigen ministerie met een eigen begroting. Het aantal ministeries zou worden uitgebreid van elf naar twaalf. Carola Schouten is Kamerlid sinds 2011 en was als mede-onderhandelaar naast Gert-Jan Segers nauw betrokken bij de formatie.
Landbouw is voor haar geen onbekend terrein: ze groeide op een boerderij op, die zij samen met haar moeder en zussen runde na het vroegtijdig overlijden van haar vader. ‘Op de boerderij is mijn liefde voor ondernemen ontstaan. Ik hield mij bezig met de financiën: investeringen, de inkoop van grondstoffen,’ zei ze eerder op de website van werkgeversorganisatie VNO-NCW.
Telegraaf 19.10.2017
Gisteren werd al bekend dat Schouten een van de vicepremiers zal zijn. Dat betekent dat ze premier Mark Rutte (VVD) mogelijk vervangt als hij in het buitenland zit. Namens het CDA zou de Rotterdamse wethouder Hugo de Jonge vicepremier worden. Hij zou tevens een van de ministers worden op Volksgezondheid, meldde het AD gisteren. Zijn partijgenoot Ank Bijleveld – iemand met veel bestuurlijke ervaring – gaat naar verluidt naar Defensie.
AD 19.10.2017
Stand van zaken 19.10.2017
Staatsecretaris
Ook vallen steeds meer namen over mogelijke staatssecretarissen;
Binnenlandse Zaken Raymond Knops (CDA) – Sinds 2005 (met twee korte onderbrekingen) lid van de Tweede Kamer. der Staten-Generaal. Daarvoor gemeenteraadslid en wethouder in de Limburgse gemeente Horst aan de Maas.
ImmigratieMark Harbers (VVD) – Sinds 1 december 2009 lid van de Tweede Kamer. Eerder wethouder van economie, haven en milieu van de gemeente Rotterdam.
Sociale ZakenTamara van Ark (VVD) – Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer. Daar woordvoerder emancipatiebeleid, algemene wet gelijke behandeling, mantelzorg, vrijwilligersbeleid en arbeid en zorg.
Defensie Barbara Visser (VVD) – Lid van de Tweede Kamer namens de VVD sinds 20 september 2012. Daarvoor wethouder in de gemeente Zaanstad.
Economische ZakenMona Keijzer (CDA) – Sinds 20 september 2012 lid van de Tweede Kamer.
Ed Anker (CU) – Van 2007 tot 2010 Tweede Kamerlid en van 2012 tot 2014 wethouder in Almere. Sinds 26 mei 2014 wethouder in Zwolle.
Kees Verhoeven (D66) – Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer. Voormalig directeur van MKB-Amsterdam en regiodirecteur Noord-Holland bij MKB Nederland.
Vera Bergkamp (D66) – Sinds 20 september 2012 is zij lid van de Tweede Kamer. Daarvoor voorzitter van de homobelangenorganisatie COC.
Ministers op de trappen van paleis Noordeinde
Wonen krijgt geen ministermeer. Daarmee blijven nog twee posten over. Landbouw krijgt zeker een minister. Wellicht dat Immigratie en Integratie, het thema dat de burger zeer bezighoudt, de zestiende ministerspost wordt. Formateur Mark Rutte (VVD) hoopt 26 oktober met zijn ministers op het bordes te staan: dat wil zeggen op de trappen aan de achterzijde van paleis Noordeinde.
Hieronder een inventarisatie van de vermoedens en zekerheden rond kandidaten. Het lijstje zal vast nog veranderen en sommige posten zijn nog niet ingevuld. Bovendien kunnen gevraagde kandidaten weigeren of er kunnen oneffenheden worden gevonden door de fiscus, justitie of de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Premier: Mark Rutte (VVD)
Partijleider en fractievoorzitter, minister-president sinds 2010.
Financiën:Wopke Hoekstra (CDA)
Nu nog Eerste Kamerlid en vicevoorzitter van de CDA-fractie.
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties plus vice-premier:Kajsa Ollongren (D66) – Sinds juni 2014 wethouder en locoburgemeester in Amsterdam.
VWS (ouderenzorg) plus vice-premier:Hugo de Jonge (CDA)
Sinds 2010 wethouder in de gemeente Rotterdam.
VWS (volksgezondheid):Bruno Bruins (VVD)
Staatssecretaris op dat departement in het derde kabinet-Balkenende (2006-2007), nu de baas van uitkeringsinstantie UWV.
Onderwijs: Ingrid van Engelshoven (D66)
Sinds 2017 lid van de Tweede Kamer. Hiervoor wethouder en loco-burgemeester (sinds 2014) van Den Haag.
Justitie: Ferdinand Grapperhaus (CDA)
Advocaat bij Allen & Overy in Amsterdam. Sinds 1 oktober voorzitter van de Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum. Voormalig Kroonlid van de Sociaal-Economische Raad (SER).
Veiligheid: Sander Dekker (VVD)
Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Economische Zaken en Klimaat: Eric Wiebes (VVD)
Staatssecretaris van Financiën.
Landbouw plus vice-premier: Carola Schouten(ChristenUnie)
Sinds 18 mei 2011 lid van de Tweede Kamer, was onderhandelaar bij formatie
Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Wouter Koolmees(D66)
Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer, onderhandelaar tijdens formatie
Defensie: Ank Bijleveld (CDA)
Sinds 1 januari 2011 commissaris van de Koning in de provincie Overijssel.
Buitenlandse Zaken:Halbe Zijlstra (VVD)
Van 1 november 2012 tot 16 maart 2017 VVD-fractievoorzitter Tweede Kamer, onderhandelaar tijdens de formatie.
Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel: Tom de Bruijn (D66) Wethouder in Den Haag. Tussen 2003 en 2011 de Nederlandse permanente vertegenwoordiger bij de EU.
Vrijdag 20 oktober 2017 hakken de partijleiders de knopen door, daarna houdt Rutte nog even sollicitatiegesprekken en intussen kunnen de fiscus, justitie en de AIVD de kandidaten screenen.
Stand van zaken 20.10.2017
Laatste check
Vanaf zaterdag 21.10.2017 trekt een stoet kandidaat-bewindslieden aan formateur Mark Rutte voorbij. Het is de laatsteformele controle voor de beëdiging. Zitten er nog mogelijke vuiltjes aan een kandidaat die het kabinet kunnen belasten? Dan is dit het moment om nog in te grijpen, al gebeurt het in de praktijk eigenlijk nooit.
De VVD levert als grootste partij zes ministers, het CDA en D66 elk vier en de ChristenUnie twee. Voor de staatssecretarissen zijn de aantallen respectievelijke drie, twee, twee en één.
Een overzicht:
Algemene Zaken
Mark Rutte (VVD, minister-president)
Financiën
Wopke Hoekstra (CDA, minister)
Menno Snel (D66, staatssecretaris)
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Wouter Koolmees (D66, minister)
Tamara van Ark (VVD, staatssecretaris)
20.10.2017
Economische Zaken en Klimaat
Eric Wiebes (VVD, minister)
Mona Keijzer (CDA, staatssecretaris)
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Carola Schouten (ChristenUnie, vicepremier en minister)
Veiligheid en Justitie
Ferdinand Grapperhaus (CDA, minister van Justitie)
Mark Harbers (VVD, staatssecretaris voor Immigratie)
Sander Dekker (VVD, minister voor Rechtsbescherming)
Defensie
Ank Bijleveld (CDA, minister)
Barbara Visser (VVD, staatssecretaris)
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Ingrid van Engelshoven (D66, minister)
Arie Slob (ChristenUnie, minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media)
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Hugo de Jonge (CDA, vicepremier en minister voor Ouderenzorg)
Bruno Bruins (VVD, minister voor Medische Zorg)
Paul Blokhuis (ChristenUnie, staatssecretaris)
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Kajsa Ollongren (D66, vicepremier en minister)
Raymond Knops (CDA, staatssecretaris)
Buitenlandse Zaken
Halbe Zijlstra (VVD, minister)
Infrastructuur en Waterstaat
Cora van Nieuwenhuizen (VVD, minister)
Stientje van Veldhoven (D66, staatssecretaris)
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Sigrid Kaag (D66, minister)
Stand van zaken 21.10.2017
Nu alle ministers en staatssecretarissen bekend zijn, moesten ze langs bij de oude en nieuwe premier Mark Rutte. Hij ontving als formateur de beoogde bewindslieden, om hen te vragen of ze nog iets ‘op hun kerfstok’ hebben. De drie aanstaande vicepremiers waren de eersten.
Maandag 23 en dinsdag 24 oktober 2017 gaan de andere ministers en staatssecretarissen naar de formateur. Ze zijn al gescreend door onder meer de Belastingdienst en de AIVD, de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Ook hebben de aankomend bewindslieden hun nevenactiviteiten moeten opgeven. Het is de bedoeling dat Rutte III donderdag 26.10.2017 bij de Koning op het bordes staat. Dan komt er een einde aan de langste formatie ooit.
Verrassende inkijkjes Exit Rutte 2
Wilma Borgman en Max van Weezel voerden de afgelopen maanden gesprekken met alle ministers van het kabinet-Rutte II. Die leverden soms verrassende inkijkjes op in de manier waarop het kabinet het vijf jaar heeft volgehouden.
– Sharon Dijksma (staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu)
– Jet Bussemaker (minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)
– Sander Dekker (staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)
– Lodewijk Asscher (minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid)
– Stef Blok (minister van Veiligheid en Justitie, daarvoor minister voor Wonen en Rijksdienst)
– Edith Schippers (minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)
– Martin van Rijn (staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)
Stand van zaken 24.10.2017
Premier Mark Rutte heeft alle 23 kandidaat-bewindslieden voor zijn nieuwe kabinet gesproken. Hij voerde dinsdagavond als formateur van Rutte III zijn laatste gesprek. Hij wilde onder meer weten of de beoogde bewindslieden aan de vereisten voldoen.
De ministers van Rutte III komen woensdagmiddag 25.10.2017 samen om onder leiding van de formateur alle taken precies vast te leggen, het zogenoemd constituerend beraad. Donderdag 26.10.2017 iets na 11.00 uur worden de leden van het kabinet beëdigd door de koning. Daarna kan het kabinet-Rutte III aan de slag, ruim zeven maanden na de verkiezingen.
Stand van zaken 25.10.2017
Eindverslag
Formateur Mark Rutte heeft woensdag 25 oktober 2017 zijn eindverslag aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib overhandigd. Dit gebeurde in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer. Woensdagmiddag troffen de kandidaat-ministers van het nieuwe kabinet elkaar voor het eerst op het ministerie van de minister-president, het ministerie van Algemene Zaken.
In dit ‘constituerend beraad’ werden de portefeuilles van de ministers en de staatssecretarissen vastgesteld. Donderdag 26 oktober 2017 is de eerste werkdag van het nieuwe kabinet. Dan is ook de traditionele bordesfoto, op paleis Noordeinde. Op vrijdag 27 oktober 2017 is de eerste ministerraad.
De ministers van het nieuwe kabinet zijn voor het eerst bij elkaar geweest. Dat gebeurde in het zogeheten constituerend beraad, een soort oprichtingsvergadering. Het was nog geen officiële ministerraad, want de bewindslieden worden morgen pas beëdigd.
In het beraad zijn afspraken gemaakt over de precieze taakverdeling tussen de ministers en staatssecretarissen. Dat luistert dit jaar extra nauw, omdat er verschillende departementen zijn met twee ministers.
Afgesproken is bijvoorbeeld dat de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ollongren, ook het onderdeel wonen in haar portefeuille krijgt.
Adeldom
Maar Ollongren zal zich niet bemoeien met de Wet op de adeldom. Omdat ze zelf van adel is, draagt ze die wet over aan staatssecretaris Knops op haar ministerie.
Minister Bruins voor Medische Zorg gaat zich onder meer bezighouden met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, zegt hij. Hoe dat precies wordt verdeeld met de nieuwe minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is niet helemaal duidelijk.
De verantwoordelijkheid voor maatschappelijke stages gaat van het ministerie van Onderwijs naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en heet daar ‘maatschappelijke diensttijd’.
De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, die over asielzaken gaat, krijgt net als in het verleden in het buitenland de titel minister voor Migratie.
Catshuis
De aanstaande ministers en staatssecretarissen zien elkaar vanavond allemaal op het Catshuis bij een etentje. Er zijn zestien ministers en acht staatssecretarissen. Naast premier Rutte levert de VVD zes ministers en drie staatssecretarissen, het CDA en D66 allebei vier ministers en twee staatssecretarissen en de ChristenUnie twee en een.
Vier ministeries krijgen twee ministers. De minister ‘van’ is de echte baas van het ministerie, de minister ‘voor’ valt daar onder.
De bewindslieden worden morgen beëdigd door de koning; kort daarna gaan ze naar hun nieuwe departement voor de portefeuille-overdracht door de vertrekkende ministers.
In het kabinet-Rutte III hebben vier ministeries twee ministers:
minister Kaag voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Stand van zaken 26.10.2017
Beediging
Ruim zeven maanden na de verkiezingen stond er vandaag dan eindelijk een nieuw kabinet op het bordes bij de koning.
Willem-Alexander beëdigde vandaag in de Grote Balzaal van Paleis Noordeinde het derde kabinet-Rutte. Daarna volgde de traditionele bordesscène.
1e dag Rutte 3
Het derde kabinet-Rutte is voor het eerst bij elkaar. De ministers, die vanochtend door de koning werden beëdigd, hebben een korte vergadering. Anders dan gebruikelijk mag bij het begin van de bijeenkomst in de Trêveszaal gefilmd worden.
Gisteren was er ook al een ontmoeting van de nieuwe bewindslieden: dat was de ‘constituerende vergadering’, een soort oprichtingsbijeenkomst. Toen waren de bewindslieden dus nog niet benoemd.
Ziekenhuizen, verpleegkundigen en huisartsen luiden denoodklok over nieuwe grootscheepse zorgbezuinigingen van het kabinet Rutte III.
Ze vrezen dat de zorg voor kwetsbare mensen straks door de bodem zakt, door financiële problemen en een personeelsgebrek.
We zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat, aldus Woordvoerder Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De afgelopen jaren beknotte zorgminister Schippers via afspraken met de medische wereld de groei van het aantal behandelingen door ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de wijkverpleging. Nu doet de coalitie daar een flinke schep bovenop en boekt een megabedrag, bijna 2 miljard in 2021, in als beoogde besparing. Dat is ruim 800 miljoen meer dan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in hun verkiezingsprogramma hadden staan. Het Centraal Planbureau acht zo’n grote bezuiniging onhaalbaar en waarschuwt voor slechtere zorg.
,,Dit besluit creëert onrust en verwarring”, stelt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. ,,Wat wordt er van ons verwacht? Geen idee. Maar we zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat”, aldus een zegsman. Hij herinnert zich de situatie van vijftien jaar geleden: toen lagen patiënten op de gang of werden ze met helikopters naar buurlanden gevlogen. ,,Daar moeten we natuurlijk niet naar terug.”
AD 24.10.2017
Verdrietig
Niels Jacobs, verpleegkundige op de spoedeisende hulp en actief voor vakbond Nu ‘91, is ‘heel verdrietig en teleurgesteld’ over het regeerakkoord. ,,Deze kostenbesparing gaat ons niet meer lukken. We zijn de afgelopen jaren al veel efficiënter gaan werken. De huisarts is al veel meer gaan doen, daarmee is veel winst behaald. Maar er is een grens aan wat we nog kunnen doen.’’
De belangenvereniging voor verpleegkundigen vreest de budgetverlaging voor de wijkverpleging, aldus V&VN-directeur Sonja Kersten.
,,Daar kampen ze al met personeelstekorten, cliëntenstops en een hoge administratieve last. Tel daar de groeiende vraag door een kort verblijf in het ziekenhuis en meer kwetsbare ouderen met bijvoorbeeld dementie bij op en dit is echt zorgwekkend.” Ook Actiz, branchevereniging van zorginstellingen, noemt bezuinigingen op de wijkverpleging onacceptabel.
Bezorgd
De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht, aldus LHV-voorzitter Ella Kalsbeek
De Landelijke Huisartsen Vereniging is eveneens bezorgd. ,,Doordat ziekenhuizen en de geestelijke gezondheidszorg minder kunnen doen, komen er steeds meer patiënten bij de huisarts terecht. De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht’’, zegt voorzitter Ella Kalsbeek.
Volgens de coalitiepartijen zijn de nieuwe zorgbezuinigingen ‘ambitieus’, maar terecht. Het aantal behandelingen en de medicijnkosten zullen de komende jaren doorstijgen, zo is de verwachting. ,,Als we niets doen, dan gaat de zorgpremie door het dak” zegt CDA’er Mona Keijzer. ,,Het is in ons aller belang dat de stijging wordt gedempt tot aanvaardbare proporties. We willen met de sector gaan kijken hoe dat het beste kan.”
Verkiezingscampagne
Het was notabene een van de belangrijkste campagnethema’s van de 2e kamerverkiezingen 2017: De zorg. De afgelopen maanden werd al duidelijk dat er ruim twee miljard extra naar de verpleeghuizen gaat. Maar naar de wijkverpleging gaat geen extra geld. En dat terwijl die sector juist de grootste groep ouderen verzorgt. “Echt verbazingwekkend”, zegt Sonja Kersten directeur van de Beroepsvereniging voor Verpleegkundigen en Verzorgenden in het radioprogramma Nieuws en Co.
Het kabinet wil dat ouderen langer thuis blijven wonen en daarom was Kersten dan ook verbaasd toen ze het regeerakkoord las. Daar komt het woord wijkverpleging maar één keer voor. “We zijn blij dat de beweging wordt gemaakt dat mensen zo lang mogelijk thuis wonen, want dat is wat iedereen het prettigst vindt. Maar dan heb je wel wijkverpleegkundigen nodig die goed voor je kunnen zorgen.”
Wijkverpleegkundige Niels verzorgt Riet Hendriks, NOS
Er kwam meer aandacht en nu dus ook geld voor de verpleeghuiszorg na het Manifest van journalist Hugo Borst. “Dat was ook echt nodig”, zegt Sonja Kersten. “Maar het is zo ontzettend jammer dat het nu ten koste gaat van andere sectoren.”
Kersten hoopt dat er ook een soort Hugo Borst voor de thuiszorg opstaat. Niels van Leeuwen is het met haar eens: “Het heeft voor de verpleeghuizen ook gewerkt. Waarom zou het voor ons niet werken?”
Het CPB betwist de opbrengst die de nieuwe regeringscoalitie wil binnenhalen via een grootscheepse zorgbezuiniging. Daarvoor zijn de onderhandelaars van Rutte III ook gewaarschuwd. Desondanks hebben zij het megabedrag, bijna 2 miljard, ingeboekt als besparing.
AD 12.10.2017
Terugdraaien geldkraan
Onder druk van de Tweede Kamer draaide het kabinet al een half miljard aan besparingen terug in de afgelopen jaren. Zowel de verpleeghuizen als de wijkverpleging en huishoudelijke hulp kregen er honderden miljoenen bij, omdat de fikse snijoperatie de kwaliteit van de zorg in het geding bracht.
Extraatje
Het demissionaire kabinet trok de komende vier jaar 130 miljoen euro extra uit voor de verpleegzorg. Het geld is vooral bedoeld voor een wervingscampagne voor nieuw personeel en voor omscholing.
Het bedrag staat in de Miljoenennota die, op Prinsjesdag, werd gepresenteerd, Het komt bovenop het extra bedrag dat staatssecretaris Van Rijn eerder al naar buiten bracht: vanaf 2018 jaarlijks 435 miljoen.
Nog meer
Maar er moest nog veel meer geld bij. Alleen al om de zorg in verpleeghuizen op orde te krijgen, zal het kabinet de komende jaren 2,1 miljard extra investeren. Daarnaast geven zorgverzekeraars meer uit aan ouderenzorg dan je op grond van de toename van het aantal senioren mag verwachten. Tussen 2015 en 2017 ging al bijna een miljard extra naar ouderenzorg. In 2018 kan dat oplopen naar 2,5 miljard euro is de verwachting, aldus de doorrekening van Investico.
Achter de schermen klinken verwijten aan PvdA-staatssecretaris Van Rijn
Zonder dat ze het zelf in de gaten had, heeft de Tweede Kamer ingestemd met een miljardeninvestering in de verpleeghuiszorg die de betaalbaarheid van het stelsel onder druk zet. Veel fracties voelen zich op het verkeerde been gezet door PvdA-staatssecretaris Martin van Rijn. Tegelijk is er gêne over het eigen falen. Dit blijkt uit een reconstructie door de Volkskrant.
De Tweede Kamer stemde er in oktober stilzwijgend mee in dat het Zorginstituut nieuwe kwaliteitsrichtlijnen zou opstellen. De meeste fracties beseften toen niet dat de politiek daarmee een groot deel van de zeggenschap uit handen gaf. Afgelopen januari werd het zogenoemde kwaliteitskader voor de verpleeghuiszorg van kracht. Verpleeghuizen kregen daarmee de opdracht extra personeel in te zetten. Het kabinet is juridisch verplicht er de financiële middelen voor te leveren.
Het verraste de onderhandelaars totaal. Ze bleken de wetgeving niet goed te kennen
AD 09.10.2017
Stress op de werkvloer
Driekwart van de verpleegkundigen en verzorgenden barst van de stress. Hun tijd wordt opgeslokt door administratie en de gekste taken als rolstoelen reinigen en zout strooien. Dat blijkt uit een peiling onder 17.000 werknemers.
Kwaliteit van leven en zorg van ouderen in verpleeghuizen en verzorgingshuizen
Op22 september 2017verscheen de zusterstudie ‘Gelukkig in het verpleeghuis?’ waarin de door de bewoners ervaren kwaliteit van de zorg en de kwaliteit van het leven in verzorgings- en verpleeghuizen aan bod komt. Hierin komen dus alleen de ouderen die zelf de vragen konden beantwoorden aan het woord.
AD 06.11.2017
Valboete ouderenzorg
De ‘valboete’ die sommige zorginstellingen ouderen in rekening brengen, leidt tot grote commotie. In Den Haag reageert PVV-leider Geert Wilders op Twitter kort maar furieus: ‘waanzin’. Hij vraagt zich af of Nederland de weg kwijt is.
AD 08.11.2017
Ouderenbond ANBO, die de noodklok luidt, deelt die mening. Volgens woordvoerster Renée de Vries moeten mensen nooit door geldkwesties ‘geremd worden om hulp te vragen’.
Ook Sharon Dijksma van de PvdA laat via Twitter weten dat ze er de kersverse minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) direct op het matje over gaat roepen. Zij vreest namelijk dat zo’n boete leidt tot ‘zorg mijden’: ouderen zullen zich wel twee keer bedenken om de noodknop te gebruiken als ze er tientjes extra voor moeten betalen.
AD 06.11.2017
Dokken
Het gaat bij de ‘valboete’ om ouderen die noodknop vaker gebruiken: zij moeten de kosten op een gegeven moment zelf betalen. Zo betalen cliënten van Aafje Thuiszorg na de derde val waarbij het personenalarmeringssysteem wordt ingeschakeld 37,50 euro per incident. En moeten bewoners van het Dordtse De Merwelanden na drie keer vallen of noodoproepen dokken: zij betalen dan voor de tijd dat de verpleegkundige hulp verleent: 49,95 euro per uur.
Preventie
‘Victor Zuidema’ oordeelt dat zorginstellingen in plaats van extra kosten te rekenen gewoon meer aan preventie moeten doen: er bestaan tegenwoordig onder andere cursussen die ouderen leren om beter te bewegen en ‘beter’ te vallen: zodat er minder kans op letsel is.
Intrekking maatregel
Thuiszorgorganisatie Aafje past na alle beroering over ‘valboetes’ de contracten aan voor ouderen die geabonneerd zijn op haar personenalarmering. De regel dat mensen na twee noodoproepen per incident of val 37,50 euro moeten afrekenen, wordt definitief in de overeenkomst geschrapt. Dat zegt directeur Ronald Simons.
Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vindt dat zorginstellingen ouderen niet extra mogen laten betalen als die vaker dan drie keer per jaar na een val hun alarmknop indrukken. Hij zei dat na Kamervragen van de PvdA over het artikel in het AD van zaterdag 04.11.2017.
NOS 07.11.2017 Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vindt dat zorginstellingen ouderen niet extra mogen laten betalen als die vaker dan drie keer per jaar na een val hun alarmknop indrukken. Hij zei dat na Kamervragen van de PvdA over een artikel in het AD van zaterdag. Volgens het AD brengen verschillende instellingen extra kosten in rekening.
PvdA-Kamerlid Dijksma zei bang te zijn dat ‘valboete’ kandidaat is om woord van het jaar te worden. Zij en anderen zijn boos over de boete.
Geen boetes opgelegd
De minister heeft navraag gedaan bij de twee instellingen die in het AD-artikel worden genoemd en volgens hem hebben ze allebei gezegd dat ze in de praktijk dit soort boetes niet uitdelen. Ook de Nederlandse Zorgautoriteit NZA heeft geen klachten gekregen.
Wel hebben de organisaties in hun voorwaarden de mogelijkheid opgenomen om een extra bedrag te vragen als vaak van de alarmknop gebruik wordt gemaakt. De Jonge benadrukte dat zo’n extra bedrag niet is toegestaan en hij heeft de instellingen gevraagd hun voorwaarden aan te passen.
Niet in Van Dale
De minister zei te hopen dat ‘valboete’ de Van Dale niet zal halen. “Alsof een financiële prikkel helpt om mensen minder vaak te laten vallen”, voegde hij eraan toe.
Als mensen vaak vallen, moet dat volgens De Jonge aanleiding zijn om met hen te praten en te kijken of er meer aan de hand is. Hij laat de NZA een steekproef doen om te kijken of dit vaker voorkomt.
AD 17.11.2017 Thuiszorgorganisatie Aafje past na alle beroering over ‘valboetes’ de contracten aan voor ouderen die geabonneerd zijn op haar personenalarmering. De regel dat mensen na twee noodoproepen per incident of val 37,50 euro moeten afrekenen, wordt definitief in de overeenkomst geschrapt. Dat zegt directeur Ronald Simons.
De maatregel komt na de massale verontwaardiging van afgelopen weekend dat ouderen die noodhulp nodig hebben, dit per keer moeten betalen bij verschillende zorginstellingen in Nederland. Volgens Aafje staat dit weliswaar in haar contracten, maar werd er niet gehandhaafd. ,,We sturen al jaren geen rekening meer. Daarom zullen we de contracten beter later aansluiten bij de praktijk’’, zegt Simons. ,,Het stond er in als stok achter de deur. Om oneigenlijk gebruik en misbruik te voorkomen.’’
Aafje levert op dit moment noodhulp aan 1200 tot 1300 senioren in Rijnmond en de Drechtsteden. 65-plussers die door een val of ander incident thuis knel zitten, kunnen met een druk op een knop 24 uur per dag hulp van een wijkverpleegkundige inschakelen.
Grote zorg
Hartstikke mooi dat Aafje dit uit haar contracten haalt. Hiermee is de barrière voor noodhulp weggehaald, aldus Renée de Vries van de ANBO.
Landelijke ouderenbond ANBO sprak afgelopen weekend haar grote zorg uit, omdat dit soort contracten een remmende werking kunnen hebben. Ouderen-in-nood zouden uit angst voor hoge kosten zorg mijden of bang zijn om te vallen, was de waarschuwing van de bond.
Renée de Vries van de ANBO vindt het goed dat Aafje de contracten aanpast. ,,Hartstikke mooi dat Aafje dit uit haar contracten haalt. Hiermee is de barrière voor noodhulp weggehaald. Je moet zonder geremdheid op de noodknop kunnen drukken. Weliswaar werd niet gehandhaafd, maar waarom zet je het dan in je contracten en spreek je het zo af met de mensen?’’
De Jonge
Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) zegt direct contact te hebben opgenomen met de betrokken zorginstellingen nadat hij de berichtgeving in de krant over de valboete had gelezen. Hij benadrukt dat er nooit een rekening is verstuurd naar ouderen die ‘te vaak’ zijn gevallen. ,,Wel gaan instellingen in gesprek met patiënten die vaak op de noodknop drukken.
Maar dat lijkt me niet meer dan normaal als mensen meer hulp nodig hebben. Neemt niet weg dat er in de voorwaarden van de instellingen wel degelijk staat dat er een rekening kan worden gestuurd wanneer iemand te vaak op de noodknop drukt. Ik heb hen direct gevraagd die voorwaarde te schrappen want die is domweg in strijd met de wet.’’
De Jonge laat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) nu een steekproef uitvoeren onder alle thuiszorginstellingen om te kijken of er nog meer instanties zijn die dergelijke regels in hun contracten hebben staan.
Ik heb hen direct gevraagd die voorwaarde te schrappen want die is domweg in strijd met de wet, aldus Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).
AD 06.11.2017 Minister Bruno Bruins (Medische zorg) wil ‘dolgraag’ om tafel met de ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg en (wijk)verpleegkundigen om te horen hoe de kosten van de gezondheidszorg de komende jaren verstandig ingetoomd kunnen worden.
In crisistijd zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over het beschikbare budget. De situatie is nu anders, de crisis is voorbij, aldus Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
Dat zegt Bruins tegen deze krant in aanloop naar de cruciale onderhandelingen met het zorgveld over de financiële budgetten vanaf 2019. Die moeten zo snel mogelijk beginnen en uiteindelijk een blijvende besparing opleveren van 1,9 miljard euro, heeft het kabinet al vastgelegd.
Niet in beton gegoten
Volgens Bruins is zeker niet in beton gegoten hoe de besparingen worden ingevuld. ,,Ik wil hierover snel praten met de betrokken partijen en hoop dat zij dat ook willen. Eerst eens ga ik eens bekijken welke ideeën er leven in het veld. Alle suggesties zijn op dit moment goed en welkom.”
De minister wil nog niet vooruitlopen op exacte maatregelen die genomen kunnen worden om de kostengroei te beperken. Maar te denken valt aan minder bureaucratie, lagere kosten door technologische vooruitgang en meer behandelingen bij de huisarts of in de thuisomgeving.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen waarschuwde het kabinet onlangs nog dat de huid duur verkocht zal worden. ,,In crisistijd zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over het beschikbare budget. De situatie is nu anders, de crisis is voorbij.”
Ambitie
Het is, net als bij de wijkverpleging, ‘overal de ambitie’ om de kwaliteit van zorg te behouden, aldus Bruins. Ook mag de werkdruk niet omhoog en moet de toegankelijkheid van zorg gegarandeerd blijven. ,,Ik vind het prettig om te weten dat we veel extra budget hebben. Aan de andere kant kunnen we het geld maar één keer uitgeven.”
De totale uitgaven stijgen, ondanks de al ingeboekte zorgdeals, komende vier jaar nog altijd met een duizelingwekkende 8 miljard euro. Het is de bedoeling dat de zogeheten hoofdlijnenakkoorden er uiterlijk komende zomer liggen, Bruins noemt dat althans een ‘prima planning’.
AD 06.11.2017 Ze is 24 en behalve haar twee jonge kinderen bezit ze niets. Alles is haar afgenomen, tot aan de zeggenschap over haar eigen lichaam toe. Toch straalt ze. Er hangt vrolijkheid om haar heen. Iets lichts. Want een nieuw leven is aanstaande. Een depressie, opgelopen door haar gedwongen werk in de prostitutie, wierp ze met behulp van een psycholoog van zich af. Ze heeft nét een baan bemachtigd als kamermeisje. En dankzij een urgentieverklaring kan ze straks een eigen woning betrekken.
De Roemeense Maria zit op de bank in de eengezinswoning van Melius Zorg, waar ze woont met haar twee kinderen. Een derde kind, een meisje, is nog in Roemenië. ,,Ik ben er mee bezig om de voogdij over haar terug te krijgen.” Uit een plastic bakje voert ze haar zoontje een Nutrilonpapje. Een buurmeisje wipt even aan. ,,Laat ze allemaal maar komen. Ik ben dol op kinderen.”
Het ging al jong mis met Maria. Met haar adoptiemoeder boterde het niet en ze liep weg van huis. Binnen de kortste keren had ze drie kinderen – ‘van voorbehoedmiddelen had ik nog nooit gehoord’ – en dwong een vriendje haar in Amsterdam de prostitutie in. Ze was er compleet geïsoleerd, Nederlands en Engels sprak ze niet. De organisatie HVO-Querido, die onder meer slachtoffers van mensenhandel en prostituees opvangt, is haar redding.
De hulpverleners sturen haar door naar Melius Zorg in Den Haag. Daar krijgt ze de steun die nodig is om op eigen benen te kunnen staan. In (bijna) vloeiend Nederlands: ,,Ik kreeg een psycholoog om van mijn depressie af te komen, ik heb Nederlands en Engels geleerd. Ik heb een huis en geld om van te leven.”
Ze wil graag haar verhaal doen naar aanleiding van de commotie rond Melius Zorg, dat de deuren moet sluiten tot het aan de normen van de Inspectie Gezondheidszorg voldoet. ,,In Roemenië word je aan je lot overgelaten. Hier krijg je zoveel hulp. Ik hoor slechte dingen over Melius Zorg. Daar ben ik teleurgesteld over. Ik ben blij dat deze organisatie bestaat. Ik heb hier de kans gekregen op een nieuw leven. Ik heb heel veel dingen geleerd, over seksualiteit en over hoe je moet sparen. Dat gun ik anderen ook.”
Onveilige situatie
Het doet mij persoonlijk echt pijn als dit zo moet eindigen, aldus Anonieme medewerkster Melius Zorg.
Deze week moeten alle cliënten van Melius Zorg over naar een andere zorgaanbieder. De inspectie, die de instelling al vanaf mei op de voet volgt, oordeelde dat er sprake is van ‘een aanhoudende onveilige situatie’. Uit de rapporten blijkt dat medewerkers vaak niet weten waar hun cliënten uithangen en dat agressieve vriendjes zomaar kunnen blijven slapen.
Per 20 oktober is de algemeen directeur vervangen. Ronald Oosterhof, voorheen de directeur bedrijfsvoering, heeft die rol nu op zich genomen. In het inspectierapport van 30 oktober, dat vandaag wordt geopenbaard, staat dat hij ‘de door de inspectie geconstateerde tekortkomingen erkent en de ernst van de situatie onderschrijft’.
Het rapport vervolgt: ‘Hij geeft aan dat er de afgelopen maanden te weinig is gebeurd omdat de organisatie in de ontkenningsfase heeft gezeten. Er was op alle niveaus onvoldoende kennis en ervaring aanwezig.’
Dat klopt, vertelt hij aan het AD, dat hij heeft uitgenodigd voor een bezoek aan de locatie bij Kijkduin. ,,We zijn een vrij jonge organisatie en hebben fouten gemaakt. Met een aantal medewerkers hebben we misschien de plank misgeslagen.” Hij vindt het jammer dat de cliënten weg moeten zonder dat hij de kans krijgt het verbetertraject af te maken. Inmiddels is er een gloednieuw team met gediplomeerde medewerkers opgetuigd.
Sfeer
Een medewerkster die anoniem wil blijven zegt: ,,Toen ik hier begon hing er een negatieve sfeer. Rancuneuze ex-collega’s die waren ontslagen riepen dat het hier kapot moest en stookten cliënten op. Dat is kwalijk. Inmiddels staat er een sterk team en een mooi programma. Op veel punten zijn we verbeterd. Het doet mij persoonlijk echt pijn als dit zo moet eindigen. De moeders zijn de dupe.”
Een 18-jarige moeder, die vaak overhoop ligt met de medewerkers, noemt de begeleiding ‘waardeloos’, maar weet ook niet waar ze nu dan heen moet. Voor de 25-jarige Vivien zat haar tijd bij Melius er sowieso op. ,,Ik heb een probleem met de vader van mijn dochter. We zitten hier voor onze veiligheid, maar dat gaat beter nu. Binnenkort ga ik op mezelf wonen.”
AD 06.11.2017 Alle 24 cliënten van Melius Zorg moeten deze week weg. De inspectie Gezondheidszorg vindt het niet langer verantwoord ze hier te houden vanwege ‘een aanhoudende risicovolle situatie’.
Dat maakt de waakhond vandaag bekend. Het gebeurt niet vaak dat de inspectie zo’n strenge maatregel oplegt. Mogelijk worden de kwetsbare jonge moeders met kinderen en de probleemjongeren overgenomen door zorgaanbieder Middin. ,,We streven ernaar dat er voor de cliënten niets verandert”, zegt directeur Ronald Oosterhof. ,,Dat de zorg hier wordt geleverd en dat onze medewerkers worden overgenomen.”
We streven ernaar dat er voor de cliënten niets verandert, aldus Ronald Oosterhof.
De twee Haagse locaties van Melius Zorg, waar moeders en jongeren uit de hele regio worden opgevangen, waren al deels leeg. De Inspectie verordonneerde eerder al een opnamestop. Aan het Terwestenpad in de Schilderswijk wonen nog vijf jongeren. Aan de Ad van Emmenesstraat bij Kijkduin wonen negentien jonge moeders met hun kinderen.
Onzekerheid
Onder cliënten en medewerkers heerst grote onzekerheid. Melius Zorg is een jonge zorgaanbieder die al sinds mei onder vuur ligt. Jongeren ontvingen ‘ongecontroleerd bezoek’, aldus de Inspectie. ‘Ondanks de risico’s voor de cliënten en de kinderen.’ Er is ‘meermaals sprake geweest van huiselijk geweld en van kindermishandeling.’
De instelling vangt zogenoemde lvb-jongeren op. Dat zijn jongeren met een licht verstandelijke beperking. Het is een kwetsbare groep die bijvoorbeeld vaak in handen valt van loverboys. Bij Melius Zorg zijn ze niet voldoende beschermd, oordeelde de Inspectie na het laatste bezoek twee maanden terug. Er is sprake van ‘een voortdurende risicovolle situatie’.
Daarom moet de instelling de huidige cliënten overdragen en zich nu volledig richten op het verbetertraject. Pas als is vastgesteld dat Melius Zorg ‘voldoet aan de vereisten’ mag er weer zorg worden verleend.
Volgens directeur Oosterhof was er sprake van ‘kinderziektes’ bij de nieuwe instelling en is de zorg inmiddels op orde.
OmroepWest 06.11.2017 De zorg van hulpverleningsinstelling Melius Zorg in Den Haag is ver onder de maat. Van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd moet de organisatie daarom alle cliënten binnen twee weken overdragen aan een andere zorgaanbieder.
Melius kreeg in mei al een ernstige waarschuwing van de inspectie omdat de zorg te wensen overliet. Zo schiet de instelling onder meer tekort op het gebied van veiligheid en hygiëne. Melius biedt hulp, begeleiding en verblijf met intensieve zorg aan jongeren en jonge moeders met een licht verstandelijke beperking. Voor de gemeente Den Haag heeft het garanderen van deze zorg nu de hoogste prioriteit.
Samen met Melius wordt zo snel mogelijk naar een andere jeugdhulpaanbieder gezocht. Het is de bedoeling dat de cliënten op de huidige locaties van Melius Zorg kunnen blijven. Het gaat om 37 jongeren en kinderen.
Veel mis bij Melius Zorg
De veiligheid van de instelling is niet op orde. Zo kunnen cliënten in de nacht ongecontroleerd bezoek ontvangen. Ook schort het aan de hygiëne in de panden en zijn er gevaarlijke situaties voor kinderen. Medewerkers en bewoners zelf gaven eerder al aan dat zij zich niet altijd veilig voelden.
Melius mag van de inspectie per direct geen nieuwe cliënten meer aannemen. Als Melius niet binnen twee weken alle noodzakelijke verbetermaatregelen heeft doorgevoerd, volgt een boete die kan oplopen tot 40.000 euro.
Den HaagFM 06.11.2017 De zorg van hulpverleningsinstelling Melius Zorg in Den Haag is zo ver onder de maat, dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd de organisatie heeft opgedragen alle cliënten binnen twee weken over te dragen aan een andere zorgaanbieder.
Melius kreeg in mei al een ernstige waarschuwing van de inspectie omdat de zorg te wensen overliet. Zo schiet de instelling onder meer tekort op het gebied van veiligheid en hygiëne. Melius biedt hulp, begeleiding en verblijf met intensieve zorg aan jongeren en jonge moeders met een licht verstandelijke beperking.
Voor de gemeente Den Haag heeft het garanderen van deze zorg nu de hoogste prioriteit. Samen met Melius wordt zo snel mogelijk naar een andere jeugdhulpaanbieder gezocht. Het is de bedoeling dat de cliënten op de huidige locaties van Melius Zorg kunnen blijven. Het gaat om 37 jongeren en kinderen.
De veiligheid van de instelling is niet op orde. Zo kunnen cliënten in de nacht ongecontroleerd bezoek ontvangen. Ook schort het aan de hygiëne in de panden en zijn er gevaarlijke situaties voor kinderen. Medewerkers en bewoners zelf gaven eerder al aan dat zij zich niet altijd veilig voelden.
Melius mag van de inspectie per direct geen nieuwe cliënten meer aannemen. Als Melius niet binnen twee weken alle noodzakelijke verbetermaatregelen heeft doorgevoerd, volgt een boete die kan oplopen tot 40.000 euro.…lees meer
AD 04.11.2017 Als huisartsen meer tijd krijgen voor de behandeling van hun patiënten, dan gaan de zorgkosten fors omlaag. Bovendien zijn de patiënten van de arts dan veel tevredener. Dit is de uitkomst van een proef van zorgverzekeraar VGZ, waarover RTL Nieuws vanavond berichtte.
Hoeveel geld wordt bespaard kan VGZ nog niet zeggen. Uit de tests blijkt dat als huisartsen meer tijd nemen voor een consult, zij minder vaak patiënten doorverwijzen naar een specialist. Dit komt doordat ze beter kunnen luisteren naar de patiënt en deze daardoor eerder geruststellen. In het jaar dat de proef liep is het aantal verwijzingen 6 procent gedaald. Een consult bij een specialist is gemiddeld veel duurder dan een consult bij een huisarts.
Gorinchem
De proeven zijn door VGZ gehouden in Zuid-Hollandse Gorinchem en het Limburgse Afferden. In deze regio’s kregen de huisartsen geen 2100 maar 1800 patiënten in hun praktijk toebedeeld. De proef wordt door VGZ eind dit jaar geëvalueerd. Volgens een woordvoerder van VGZ is het mogelijk dat in de toekomst meer huisartsen kleinere praktijken krijgen.
VK 06.11.2017 Zorgverzekeraars komen de afspraken niet na die de druk op de huisartsen moeten verlichten. Daar is komend jaar 200 miljoen euro voor beschikbaar, maar dat bedrag wordt bij lange na niet besteed.
Huisartsen zouden meer geld moeten krijgen voor de zorg aan kwetsbare, thuiswonende ouderen en voor patiënten in achterstandswijken, maar bijna geen enkele verzekeraar komt daarmee over de brug.
André Rouvoet, voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland (ZN), erkent het probleem en heeft de verzekeraars vrijdag per brief laten weten hierover vandaag met ze te willen praten.
Anders dan de meeste zorgsectoren krijgen de huisartsen en de multi-disciplinaire zorg (voor chronische patiënten met bijvoorbeeld diabetes) er elk jaar extra geld bij. Het idee is dat er meer zorg door huisartsen moet worden geleverd; dat is goedkoper dan in het ziekenhuis.
Daardoor zien huisartsen meer patiënten die meer zorg nodig hebben. Erbij komt dat kwetsbare ouderen langer thuis blijven wonen en psychiatrische patiënten minder snel worden opgenomen. Ook dat betekent extra werk voor de huisartsen.
Zorgverzekeraars, huisartsen en het ministerie spraken af in 2018 extra oog te hebben voor acht ‘knelpunten’. ‘Maar nu de contracten worden opgesteld, moeten we helaas vaststellen dat een aantal verzekeraars zegt: sorry, dat gaan we niet doen’, zegt Ella Kalsbeek, voorzitter van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV).
Wrang
Zilveren Kruis, de grootste zorgverzekeraar, is boos dat de onenigheid naar buiten komt terwijl er nog gesprekken gaande zijn
Volgens Martin Bontje, voorzitter van InEen – de vereniging van organisaties voor eerstelijnszorg – zijn de zorgverzekeraars verwikkeld ‘in een race om zo min mogelijk geld uit te geven, waarbij het belang van de individuele zorgverzekeraar belangrijker is dan het maatschappelijk belang’.
Onbegrijpelijk, zegt Bontje, want als je wilt besparen op de totale zorgkosten, moet je investeren in de eerstelijnszorg. ‘Dat is een waarheid als een koe. Maar de zorgverzekeraars kijken naar elkaar en denken: als ík nu investeer, profiteren de anderen daarvan.’
Kalsbeek: ‘Het wrange is dat we het in de kern eens zijn. We willen allemaal dat de zorg toegankelijk en betaalbaar blijft. Daarvoor zijn investeringen nodig. Maar ze zijn panisch voor wegrennende klanten bij 2 euro premieverhoging.’
Rouvoet van ZN geeft toe dat niet alle zorgverzekeraars ‘even serieus met de knelpunten aan de slag zijn gegaan’. De problemen concentreren zich bij twee of drie zorgverzekeraars en op drie knelpunten. Hij wil ‘het grensje’ opzoeken van wat hij als branchevoorzitter kan doen. ‘Ik wil en kan en mag niet achter de inkoopgegevens van zorgverzekeraars aan. Maar als ik namens de branche mijn handtekening onder een akkoord zet, is dat niet vrijblijvend.’
Boos
Ook het ministerie bemoeit zich ermee. Onlangs is er nog overleg geweest, waarbij het ministerie heeft benadrukt dat gemaakte afspraken ‘uiteraard moeten worden nagekomen’.
Zilveren Kruis, de grootste zorgverzekeraar, is boos dat de onenigheid naar buiten komt terwijl er nog gesprekken gaande zijn, zegt een woordvoerder.
Bij conflicten tussen de huisartsen en de zorgverzekeraars delven de verzekeraars uiteindelijk het onderspit, verwacht gezondheidseconoom Wim Groot. ‘Die zullen toegeven, want ze willen ten koste van heel veel voorkomen dat ze ruzie krijgen met de huisartsen. Zeker nu klanten straks weer kunnen overstappen naar een andere zorgverzekering, kunnen ze de negatieve publiciteit niet gebruiken.’
AD 04.11.2017 De ‘valboete’ die sommige zorginstellingen ouderen in rekening brengen, leidt tot grote commotie. In Den Haag reageert PVV-leider Geert Wilders op Twitter kort maar furieus: ‘waanzin’. Hij vraagt zich af of Nederland de weg kwijt is. Ook Sharon Dijksma van de PvdA laat vanochtend via Twitter weten dat ze er de kersverse minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) direct op het matje over gaat roepen.
PvdA-Kamerlid Dijksma vreest dat zo’n boete leidt tot ‘zorg mijden’: ouderen zullen zich wel twee keer bedenken om de noodknop te gebruiken als ze er tientjes extra voor moeten betalen. Ouderenbond ANBO, die vandaag de noodklok luidt, deelt die mening. Volgens woordvoerster Renée de Vries moeten mensen nooit door geldkwesties ‘geremd worden om hulp te vragen’.
Waanzin! Onze ouderen moeten betalen als ze te vaak vallen.
Dokken
Het gaat bij de ‘valboete’ om ouderen die noodknop vaker gebruiken: zij moeten de kosten op een gegeven moment zelf betalen. Zo betalen cliënten van Aafje Thuiszorg na de derde val waarbij het personenalarmeringssysteem wordt ingeschakeld 37,50 euro per incident. En moeten bewoners van het Dordtse De Merwelanden na drie keer vallen of noodoproepen dokken: zij betalen dan voor de tijd dat de verpleegkundige hulp verleent: 49,95 euro per uur.
Niet alleen in Den Haag leidt de extra rekening tot ophef. Op social media laten ook veel anderen zich bezorgd of boos uit over de valboete die door de zorginstellingen verdedigd wordt met het motto dat ‘zij zich geen gratis dienst kunnen permitteren’. ‘Antoinette van Den A’ vindt het ‘niet te geloven’: alsof ouderen expres vallen. ‘Mieke’ noemt het de ‘waanzin van zorgmanagers’. En ‘robertt500’ concludeert dat Nederland zich ‘diep moet schamen’.
Preventie
‘Victor Zuidema’ oordeelt dat zorginstellingen in plaats van extra kosten te rekenen gewoon meer aan preventie moeten doen: er bestaan tegenwoordig onder andere cursussen die ouderen leren om beter te bewegen en ‘beter’ te vallen: zodat er minder kans op letsel is.
Dit is de waanzin van zorgmanagers, aldus ‘Mieke’ opTwitter.
AD 04.11.2017 Zorginstellingen laten ouderen soms extra betalen als ze te vaak noodhulp inschakelen na een val. Als ze meer dan drie keer per jaar hun persoonlijke alarmknop gebruiken, brengen ze tientallen euro’s per incident in rekening. Belachelijk, vindt ouderenbond ANBO.
Cliënten van Aafje Thuiszorg betalen na de derde val waarbij het personenalarmeringssysteem wordt ingeschakeld 37,50 euro per incident. Ook voor bewoners van het Dordtse woonzorgcentrum De Merwelanden begint de teller te lopen na drie vallen of noodoproepen. Ze betalen voor de tijd dat de verpleegkundige hulp verleent: 49,95 euro per uur.
De Merwelanden wil met de maatregel de stijgende personeelskosten beperken. ,,Mensen denken soms dat alles gratis is, maar als zorginstelling kun je je een gratis dienst niet permitteren’’, zegt zorgmanager Johan Renting. Volgens hem heeft nog niemand extra moeten betalen. ,,We hebben geen pinautomaat bij ons en we laten natuurlijk niemand liggen.’’
De extra betaling voor noodhulp is opmerkelijk omdat ouderen voor de alarmdienst al maandelijks abonnementskosten (18 tot 25 euro) betalen. Personenalarmering wordt meestal niet vergoed door verzekeraars. Het wordt aan de markt overgelaten. De tarieven verschillen. Daardoor kan noodhulp na een val voor de een 50 euro extra kosten en voor de ander niet.
Noodhulp
Ouderenbond ANBO vreest dat ouderen zorg gaan mijden als ze extra moeten betalen voor noodhulp. ,,Mensen moeten zich te allen tijde veilig voelen en niet geremd worden om hulp te vragen’’, zegt woordvoerster Renée de Vries .
Bovendien ziet de bond dat instellingen vaak de keuzevrijheid van bewoners beperken. Bij De Merwelanden zijn bewoners verplicht het systeem aan te schaffen en mogen ze niet kiezen voor een andere alarmdienst. De Vries: ,,Er is geen flexibiliteit. Instellingen moeten bewoners in contracten meer vrijheid geven om zelf een oplossing te vinden.’’
Jaarlijks belanden zo’n 90.000 65-plussers op de spoedeisende hulp door een val. Ook overleden vorig jaar bijna 3.900 Nederlanders, vooral 80-plussers.
VK 03.11.2017 Er moet een verbod komen op winstmaken in de zorg. GroenLinks wil dit in een reeks zorgwetten regelen. Het moet niet alleen gelden voor zorginstellingen maar ook voor ‘onderaannemers’ die het feitelijke werk doen.
Dit zegt Corinne Ellemeet, Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Zij verwijst naar een berekening van de Tilburgse hoogleraar openbare financiën Harrie Verbon. Die becijferde dat zorginstellingen jaarlijks zo’n 1,2 miljard euro winst maken. Het Financieele Dagblad onderbouwde dat de afgelopen dagen met een artikelenreeks.
Ellemeet wijst erop dat kleine zorgverleners met een omzet tot 12 miljoen euro zijn vrijgesteld van veel publicatieverplichtingen. ‘Terwijl juist daar grote winsten worden afgeroomd’, aldus Ellemeet. Zij wil dat ook deze instellingen openheid geven, zodat het voor de toezichthouder mogelijk wordt in te grijpen.
Als zo’n instelling zorg uitbesteedt aan een bedrijf, geldt dat winstverbod daar niet
Daarnaast bepleit zij ook een winstverbod voor instellingen in de jeugdzorg en thuiszorg, die onder de Jeugdwet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning werken en ook met publiek geld worden gefinancierd. Met name in de jeugdzorg werken veel instellingen met gespecialiseerde onderaannemers.
Het winstverbod dat nu wettelijk is vastgelegd voor zorginstellingen wil Ellemeet uitbreiden. ‘Dat verbod geldt voor zorginstellingen maar nu niet voor onderaannemers. Als zo’n instelling zorg uitbesteedt aan een bedrijf, geldt dat winstverbod daar niet. Dat moet anders. Het winstverbod moet ook gelden voor onderaannemers.’
Altijd mazen
Een winstverbod kan het schoonmaakbedrijf niet worden opgelegd
Zij erkent dat een winstverbod nooit sluitend kan zijn. Een zorginstelling huurt immers ook andere dienstverleners in, zoals een schoonmaakbedrijf. Dat wordt voor haar diensten ook met publiek geld betaald. Maar een winstverbod kan het schoonmaakbedrijf niet worden opgelegd. Dat laat ruimte voor creatieve zorgondernemers. Die kunnen het winstverbod dus omzeilen door met een eigen schoonmaakbedrijf en hoge rekeningen de winst van de zorginstelling af te romen. Hetzelfde is denkbaar met een bedrijf dat de inkoop regelt voor de zorginstelling of de was doet. ‘Er zullen altijd mazen zijn’, erkent Ellemeet.
Binnenkort behandelt de Tweede Kamer het wetsvoorstel toelating zorgaanbieders. Daarin staat dat zich jaarlijks zo’n tienduizend nieuwe zorgverleners melden. Ellemeet stelt voor dat zij bij inschrijving openheid geven over hun beoogde werkwijze. ‘Het gaat ook om transparantie..’
Nu houdt de Inspectie voor de Gezondheidszorg zowel toezicht op de kwaliteit van de zorg als op het winstverbod en de bedrijfsvoering. Dat laatste wordt volgens het wetsvoorstel overgeheveld naar de Nederlandse Zorgautoriteit. De toezichthouder op de bedrijfsvoering kan ingrijpen als het winstverbod wordt overtreden of wanneer sprake is van creatieve constructies om dat te omzeilen.
NU 01.11.2017 Medewerkers van woonzorgcentrum Thebe in Breda klappen uit de school over allerlei ”grove misstanden” bij de tehuizen van de organisatie. Die zijn ontstaan door een ”chronisch personeelstekort” en de inzet van flexwerkers en uitzendkrachten, meldt FNV Zorg & Welzijn.
Volgens de bond komt het voor dat bewoners dagen in hun eigen ontlasting liggen omdat bedden niet worden verschoond.
Ook zouden collega’s vaak weken achter elkaar zes dagen moeten werken omdat er niet genoeg mensen zijn. Naast de roosterproblemen zouden overuren niet of onvoldoende uitbetaald worden.
Volgens FNV is er door de misstanden en hoge werkdruk een massale leegloop van personeel. Dat hangt ook samen met een angstcultuur die er binnen Thebe zou zijn.
Zwartboek
Volgens de bond zijn de wantoestanden bij Thebe, waar zo’n vierduizend medewerkers in dienst zijn, van de zomer al aangekaart bij de directie. ”Maar daar wordt niets mee gedaan”, zegt een woordvoerder. Daarom maken de medewerkers woensdag een zwartboek met meer dan driehonderd misstanden openbaar.
De problemen zijn volgens FNV exemplarisch voor heel de sector.
Oplossingen
Thebe zegt zich ”totaal niet” te herkennen in het beeld dat door de vakbond wordt geschetst. De oorzaak van de hoge werkdruk komt volgens het bedrijf door de krapte op de arbeidsmarkt in de zorg.
”We doen ons uiterste best om oplossingen te zoeken waarmee we de goede zorg aan cliënten voort kunnen zetten en de werkdruk voor onze medewerkers zoveel mogelijk kunnen verlichten”, aldus Thebe.
NOS 01.11.2017 Medewerkers van woonzorgcentrum Thebe in Breda hebben een zwartboek gemaakt over de misstanden die zich afspelen in de tehuizen van de organisatie. In het zwartboek wordt melding gemaakt van een chronisch personeelstekort, hoge werkdruk en situaties waarin de zorg voor bewoners ernstig tekortschiet.
Zo zijn er meldingen van bewoners die na een valpartij lange tijd op de grond liggen of de hele nacht in hun rolstoel zaten omdat het personeel ze vergeten was. Ook lagen sommige bewoners twee dagen in hun eigen ontlasting omdat bedden niet op tijd werden verschoond.
Structurele problemen
Door de problemen zijn veel personeelsleden vertrokken of ontslagen, waardoor de situatie nog verder is verslechterd, staat in het zwartboek. Het inzetten van flex- en uitzendkrachten draagt volgens de medewerkers bij aan de misstanden.
Thebe-medewerker Annemarie van Laerhoven zegt tegen het NOS Radio 1 Journaal dat er sprake is van een structureel probleem: “Er gebeurt elke dag wel iets.”
Reactie Thebe
Het zwartboek werd maanden geleden aangeboden aan de raad van bestuur van de organisatie: “We hebben het begin augustus aangeboden aan het bestuur van Thebe, maar er is nog niets veranderd.” Daarom maken medewerkers het zwartboek vandaag via de media openbaar.
Thebe-bestuursvoorzitter Luc Kenter zei in het NOS Radio 1 Journaal dat hij zich niet herkent in het beeld dat wordt geschetst: “Er is zeker een aantal medewerkers die dat vindt, maar als je kijkt naar hoeveel bijeenkomsten er zijn geweest, is het duidelijk dat wij er veel aan doen.” Over de verhalen van bewoners die de nacht in hun rolstoel moeten doorbrengen, zegt hij: “Dat lijkt me heel onwaarschijnlijk.”
AD 29.10.2017 Toen zwaailichten gisteravond de huiskamers aan het Hof van Sint Pieter in Middelburg verlichtten na een dodelijke steekpartij in het gebouw voor beschermd wonen, keken bewoners eigenlijk niet vreemd op. Politie staat de laatste tijd wel vaker
,,En dat is gek”, zegt meneer Heeren, ,,want de tien jaar ervoor gebeurde er nooit wat. Sterker: we hebben altijd veel plezier beleefd aan de mensen die er begeleid woonden. Die jongen met zijn kar, die fietsen uit de sloot vist en ze oplapt. Prachtig om te zien. En die grote Indische man, zo ontzettend vriendelijk altijd.”
Of die er nog woont, weet de Middelburger niet. Eigenlijk weet hij sowieso niet wie er nog wonen. Dat geldt voor iedereen uit de buurt. ,,Er zijn veel wisselingen”, vertelt een achterbuurvrouw. Ze wil niet met haar naam in de krant, sinds ze zag hoe een buurman werd bekogeld met aardappelen. ,,En een tijdje terug zijn onze kinderen uitgescholden door zo’n gekkie. Nee, ik blijf liever anoniem. Je weet niet wat er gebeurt. Dat blijkt wel weer.”
Dodelijke steekpartij
De buurvrouw appte dat we nog maar even moesten blijven omdat er iemand was neergestoken. We zijn maar langs achter gegaan, aldus Wendy Westerlaken.
De dodelijke steekpartij vond plaats in één van de 22 kamers in het begeleid wonen-complex van Emergis. Daar wonen 22 mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, van diverse aard. Ze krijgen 24 uurs-begeleiding. Op het moment dat de vrouw haar medebewoner neerstak, waren volgens woordvoerder Nanon Doeland twee begeleiders aanwezig. Die zaten toen net op kantoor de dienst over te dragen.
Dat omwonenden merken dat het de laatste jaren onrustiger is, kan kloppen. ,,Er is nu meer inzet op doorstroom”, vertelt Doeland. ,,Dat heeft ook te maken met het bekende verhaal van minder bedden in de kliniek en bezuinigingenin de zorg. Het is een tijdelijke plek, dus er zijn inderdaad meer wisselingen.”
Dat geldt niet voor de andere koop- en huurwoningen aan het hofje. ,,Op een enkeling na woont iedereen hier twaalf jaar”, vertelt bewoonster Wendy Westerlaken. ,,Vanaf het begin dat het werd gebouwd.
Ik weet nog dat mensen vochten om hier een huis te krijgen en dat plots een aantal afhaakte toen ze hoorden dat Emergis er ook zou komen. Voor ons is het echter nooit een issue geweest. Ik woon liever naast een instelling met een organisatie erachter dan naast een probleemgezin waartegen weinig te doen valt.”
Zij en haar gezin keerden gisteravond verdwaasd terug van het nachtelijke griezelfeest in de stad. ,,De buurvrouw appte dat we nog maar even moesten blijven omdat er iemand was neergestoken. We zijn maar langs achter gegaan. We hebben gelukkig niks gezien.”
Sporenonderzoek
De politie was gisteren nog volop bezig met sporenonderzoek. Misschien duurt dat nog wel langer, zegt politiewoordvoerder Alwin Don. ,,Ook hebben we medewerkers en bewoners gehoord. En natuurlijk de verdachte, die vastzit in Torentijd. Na ons onderzoek zal waarschijnlijk ook de Officier van Justitie betrokkenen nog willen laten onderzoeken.”
De achtergrond van de instelling kan volgens Don een rol hebben gespeeld bij het incident. ,,Het zal geruime tijd duren voor we echt harde uitspraken kunnen doen, maar bij twee mensen die allebei begeleid wonen, kun je van tevoren niet uitsluiten dat hun achtergrond iets met het incident te maken heeft.”
Een kop koffie en een gesprek
Omwonenden hebben gistermiddag een brief gekregen van Emergis die aankondigt hen binnenkort uit te nodigen voor een kop koffie en een gesprek met medewerkers, over wat er is gebeurd. Eerst doet de instelling intern onderzoek. Doeland: ,,Ook al kan zo’n incident feitelijk overal plaatsvinden, we vinden het verschrikkelijk wat er is gebeurd.
We willen weten wat er is gebeurd, hoe het kon gebeuren, of we het konden voorkomen en hoe we het in de toekomst kunnen voorkomen. Dat doen we altijd bij dit soort incidenten. Al zijn die bij dit begeleid wonen-complex nooit eerder voorgekomen. Het was altijd een lief BW’tje.”
AD 26.10.2017 De 97-jarige Meta van Beek weet niet wat haar overkomt. Een persoonlijk antwoord van de vandaag te beëdigen minister Hugo de Jonge van zorg, welzijn en sport. Een persoonlijk antwoord op haar aanklacht tegen de marktwerking in de zorg. ,,Ineens heb ik een platform, bij de minister nog wel!”
Op 19 oktober kreeg ik de mail van Hugo de Jonge als antwoord op mijn artikel dat ik september naar verschillende personen, gemeenten en instellingen stuurde
,,Overweldigd.” Meta van Beek uit Deventer is er ondersteboven van. Al jarenlang uit ze via verschillende artikelen haar grote zorg over de marktwerking in de zorg, krijgt ze op 19 oktober ‘ineens’ een reactie van de toekomstig minister zorg, welzijn en sport, Hugo de Jonge.
Weliswaar nog persoonlijk door hem ondertekend als wethouder Onderwijs, Jeugd en Zorg in Rotterdam. Maar op 19 oktober moet hij hebben geweten dat hij minister zou worden, èn vice-premier bovendien.
,,Ik wist niet wat me overkwam,’’ zegt de kwieke Meta van Beek, die nog zelfstandig woont. ,,Op 19 oktober kreeg ik de mail van Hugo de Jonge als antwoord op mijn artikel dat ik september naar verschillende personen, gemeenten en instellingen stuurde.
Hoorde ik een dag later dat hij de nieuwe minister èn vice-premier wordt. Geweldig. Heb ik eindelijk een platform voor mijn zorgen over de marktwerking in de zorg, en dan nog wel bij de nieuwe minister, die me dankt voor het artikel en ook zijn zorgen over de marktwerking uit.”
Missie
Meta van Beek ziet het al enige jaren als haar missie de huidige volgens haar ontmenselijking in de zorg en de uitbuiting van zorgverleners aan de kaak te stellen. Ze kan het weten want ze heeft jarenlang zelf als wijkverpleegkundige gewerkt en als mantelzorger voor haar jongste zus heeft ze ervaren hoe de zorg er sinds de intrede van de marktwerking uitziet. ,,Ik verbaasde me.
Mijn zus kreeg tientallen zorgverleners van thuiszorgbedrijf Meavita thuis. Het was een gekkenhuis. Flits, binnen waren ze, en flits, even snel weer buiten. In 2009 ging Meavita failliet. Daar schrok ik zo van. Toen ben ik gaan googelen – ja, dat doe ik ook – en las ik van alles over de marktwerking in de zorg. Ik ben me erin gaan verdiepen en zie hoe die marktwerking de zorg ontmenselijkt en zorgverleners uitbuit.’’
Wijkverpleging
Zoals Hugo Borst opkomt voor betere zorg in de verpleeghuizen, doet Van Beek dat voor de wijkverpleging. Voor de nieuwe minister heeft Meta van Beek dan ook aandachtspunten, zoals oog hebben voor het welzijn van de zieken en kwetsbare hulpbehoevende ouderen, maar óók voor de kwetsbare zorgmedewerkers.
,,Ze zijn verzorgende, maar wat voor verzorgende? Als je zegt verzorgende 1 of 2, a of b of weet ik wat, dan is dat een anonimiteit en dat vind ik beneden peil. Juist voor mensen die zoveel werk verzetten. Het is noodzakelijk dat de éénjarige opleiding ‘helpende’ en de tweejarige opleiding ‘zieken- en bejaardenverzorgende’ weer in ere wordt hersteld. De sleutel van de kwaliteit van de zorg is opleiding.’’
Ook vraagt Meta van Beek de minister aandacht voor het feit dat er volgens haar haar tussen 23.00 en 7.00 uur geen wijkverpleging wordt verleend. ,,Verzorgingshuizen zijn gesloten. Dat betekent dat er nu ouderen thuis moeten wonen die hiervoor eigenlijk een indicatie hebben. Ze hebben ’s nachts geen verzorging meer bij de hand. Dat is niet goed voor het welbevinden van ouderen. Die groep wordt steeds groter.’’
De PvdA roept het nieuwe kabinet op niet te bezuinigen op wijkverpleging.
NOS 24.10.2017 PvdA-leider Asscher richt zich tot de nieuwe bewindslieden nog voor ze zijn beëdigd. Asscher noemt het in een brief aan formateur Rutte en aan de kandidaat-bewindslieden “onverteerbaar dat in het regeerakkoord een bezuiniging van 100 miljoen op de wijkverpleging staat.”
Volgens hem hebben wijkverpleegkundigen vaak te weinig tijd voor alle ouderen, chronisch zieken en gehandicapten.
Constituerend beraad
Donderdag worden de ministers en staatssecretarissen van het kabinet-Rutte III beëdigd. De dag ervoor is het ‘constituerend beraad’, een soort oprichtingsvergadering van het kabinet.
De PvdA-leider vindt het constituerend beraad “het moment waarop onvolkomenheden in het regeerakkoord kunnen worden weggewerkt”. Volgens Asscher moet de bezuiniging nog voor het debat over de regeringsverklaring worden geschrapt. Dat debat is volgende week.
AD 24.10.2017 Het nieuwe kabinet moet al tijdens zijn eerste bijeenkomst, komende donderdag, gelijk een bezuiniging van 100 miljoen euro op de wijkverpleging schrappen. Die dringende oproep doet afzwaaiend PvdA-minister Lodewijk Asscher in een brief aan formateur Mark Rutte en de kandidaat-bewindslieden.
In een tijd van cadeaus aan multinationals, van overschotten op de begroting; in zo’n tijd is een bezuiniging op wijkverpleegkundigen niet oké
Het is voor Asscher onverteerbaar dat er in het regeerakkoord een bezuiniging van 100 miljoen op de wijkverpleging ingeboekt staat. Dat geld moet worden binnengeharkt door de nieuwe minister voor Medische Zorg, VVD’er Bruno Bruins. Hij zal afspraken met het zorgveld maken om de groei in het aantal behandelingen af te remmen.
De PvdA-voorman schrijft: ,,Ondanks dat wijkverpleegkundigen hun werk met hart en ziel doen, hebben ze vaak te weinig tijd voor alle ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Veel wijkverpleegkundigen gaan gebukt onder een te hoge werkdruk. Daarom moet er juist meer ruimte komen, zodat ze hun werk goed kunnen doen.”
Problemen
De wijkverpleging heeft te maken met personeelstekorten, cliëntenstops en een veel administratieve rompslomp. Na het debat over het regeerakkoord steunde bijna de hele oppositie daarom al een motie om de nieuwste bezuiniging te schrappen. Regeringspartij CDA had de maatregel niet in het programma staan en ook D66 wilde de wijkverpleging soelaas bieden.
V&VN – de beroepsvereniging voor verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten – vindt de ingreep net als Asscher ‘onbegrijpelijk en zeer onverstandig’, aldus directeur Sonja Kersten. ,,Ik verwacht door deze bezuiniging een toename van de huidige problematiek en nog meer druk op de wijkverpleging. Dit is echt zorgwekkend.”
Waardering
Tot slot bepleit Asscher: ,,Geef wijkverpleegkundigen de zekerheid en waardering die ze verdienen. Geef ouderen, zieken en gehandicapten de zekerheid dat zij thuis goede zorg krijgen.”
Morgen komt de nieuwe regering voor het eerst bijeen tijdens het ‘constituerend beraad’. Daar kunnen onvolkomenheden in het regeerakkoord worden weggewerkt. ,,We zullen dan zien of er serieus wordt geluisterd naar de mening van oppositiepartijen.”
AD 12.10.2017 Ziekenhuizen, verpleegkundigen en huisartsen luiden de noodklok over een nieuwe grootscheepse zorgbezuiniging van het kabinet Rutte III. Ze vrezen dat de zorg voor kwetsbare mensen straks door de bodem zakt, door financiële problemen en een personeelsgebrek.
We zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat, aldus Woordvoerder Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De afgelopen jaren beknotte zorgminister Schippers via afspraken met de medische wereld de groei van het aantal behandelingen door ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de wijkverpleging. Nu doet de coalitie daar een flinke schep bovenop en boekt een megabedrag, bijna 2 miljard in 2021, in als beoogde besparing. Dat is ruim 800 miljoen meer dan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in hun verkiezingsprogramma hadden staan. Het Centraal Planbureau acht zo’n grote bezuiniging onhaalbaar en waarschuwt voor slechtere zorg.
,,Dit besluit creëert onrust en verwarring”, stelt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. ,,Wat wordt er van ons verwacht? Geen idee. Maar we zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat”, aldus een zegsman. Hij herinnert zich de situatie van vijftien jaar geleden: toen lagen patiënten op de gang of werden ze met helikopters naar buurlanden gevlogen. ,,Daar moeten we natuurlijk niet naar terug.”
Verdrietig
Niels Jacobs, verpleegkundige op de spoedeisende hulp en actief voor vakbond Nu ‘91, is ‘heel verdrietig en teleurgesteld’ over het regeerakkoord. ,,Deze kostenbesparing gaat ons niet meer lukken. We zijn de afgelopen jaren al veel efficiënter gaan werken. De huisarts is al veel meer gaan doen, daarmee is veel winst behaald. Maar er is een grens aan wat we nog kunnen doen.’’
De belangenvereniging voor verpleegkundigen vreest de budgetverlaging voor de wijkverpleging, aldus V&VN-directeur Sonja Kersten. ,,Daar kampen ze al met personeelstekorten, cliëntenstops en een hoge administratieve last. Tel daar de groeiende vraag door een kort verblijf in het ziekenhuis en meer kwetsbare ouderen met bijvoorbeeld dementie bij op en dit is echt zorgwekkend.” Ook Actiz, branchevereniging van zorginstellingen, noemt bezuinigingen op de wijkverpleging onacceptabel.
Bezorgd
De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht, aldus LHV-voorzitter Ella Kalsbeek
De Landelijke Huisartsen Vereniging is eveneens bezorgd. ,,Doordat ziekenhuizen en de geestelijke gezondheidszorg minder kunnen doen, komen er steeds meer patiënten bij de huisarts terecht. De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht’’, zegt voorzitter Ella Kalsbeek.
Volgens de coalitiepartijen zijn de nieuwe zorgbezuinigingen ‘ambitieus’, maar terecht. Het aantal behandelingen en de medicijnkosten zullen de komende jaren doorstijgen, zo is de verwachting. ,,Als we niets doen, dan gaat de zorgpremie door het dak” zegt CDA’er Mona Keijzer. ,,Het is in ons aller belang dat de stijging wordt gedempt tot aanvaardbare proporties. We willen met de sector gaan kijken hoe dat het beste kan.”
AD 11.10.2017 Het Centraal Planbureau betwist de opbrengst die de nieuwe regeringscoalitie wil binnenhalen via een grootscheepse zorgbezuiniging. Daarvoor zijn de onderhandelaars van Rutte III ook gewaarschuwd. Desondanks hebben zij het megabedrag, bijna 2 miljard, ingeboekt als besparing.
De afgelopen jaren beknotte zorgminister Schippers via afspraken met de medische wereld succesvol de groei van het aantal behandelingen door ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de wijkverpleging. Haar opvolger moet die truc straks dunnetjes overdoen, heeft de coalitie bedacht.
Volgens de rekenmeesters van het CPB kan via zulke deals in 2021 echter maximaal 0,9 miljard worden bezuinigd. Daarbij wordt ook nog gewaarschuwd dat zo’n ingreep leidt tot minder of slechtere zorg. Rutte III is het daar mee oneens en wil maar liefst 1,9 miljard besparen via zorgakkoorden.
Teleurstelling
We zijn bezorgd en teleurgesteld dat het nieuwe kabinet de benodigde financiële ruimte drastisch beperkt, aldus Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen ziet de bui al hangen, omdat zij straks met een minister van Volksgezondheid te maken krijgen die de duimschroeven komt aandraaien. ,,De NVZ is bezorgd en teleurgesteld dat het nieuwe kabinet de benodigde financiële ruimte drastisch beperkt.”
De afgelopen jaren hebben de ziekenhuizen hard meegewerkt aan de beteugeling van de zorgkosten, laten ze weten. ,,In crisistijd zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over het beschikbare budget. De situatie is nu anders, de crisis is voorbij.” Toch komt de ziekenhuiszorg er in het nieuwe regeerakkoord niet goed vanaf.
Uitdaging
De ziekenhuizen mogen nooit in de problemen komen. Straks gaat de kwaliteit van zorg onderuit, aldus Henk Nijboer , PvdA.
Kamerlid Arno Rutte beheert de zorgportefeuille voor de VVD. Hij bevestigt dat de coalitie ‘aan de ambitieuze kant’ is gaan zitten, gezien de berekeningen van het CPB. ,,Maar die maken altijd veilige berekeningen”, aldus Rutte. Hij beseft dat er een ‘grote uitdaging en klus voor de nieuwe minister’ komt te liggen, maar acht de bezuiniging haalbaar.
De zorg kan volgens hem veel goedkoper, bijvoorbeeld als technologische vindingen worden omarmd. Meer ziekenhuiszorg thuis uitvoeren kan al een besparing van minimaal 1,5 miljard euro per jaar opleveren ‘en waarschijnlijk nog veel meer’, beweerden de werkgevers begin dit jaar nog. Ook de coalitie zit op deze koers.
,,Ik ken Gerrit Zalm, hij is een echte boekhouder”, reageert Kamerlid Henk Nijboer (PvdA). ,,Dat zie je terug in het regeerakkoord: de financiën zijn leidend. Dat is heel zorgelijk.” Het is volgens Nijboer goed als er in de zorg wordt bespaard op bureaucratie. ,,Maar de ziekenhuizen mogen nooit in de problemen komen. Straks gaat de kwaliteit van zorg onderuit.”
NOS 11.01.2017 Het was een van de belangrijkste campagnethema’s van de verkiezingen: de zorg. De afgelopen maanden werd al duidelijk dat er ruim twee miljard extra naar de verpleeghuizen gaat. Maar naar de wijkverpleging gaat geen extra geld. En dat terwijl die sector juist de grootste groep ouderen verzorgt. “Echt verbazingwekkend”, zegt Sonja Kersten directeur van de Beroepsvereniging voor Verpleegkundigen en Verzorgenden in het radioprogramma Nieuws en Co.
Het kabinet wil dat ouderen langer thuis blijven wonen en daarom was Kersten dan ook verbaasd toen ze het regeerakkoord las. Daar komt het woord wijkverpleging maar één keer voor. “We zijn blij dat de beweging wordt gemaakt dat mensen zo lang mogelijk thuis wonen, want dat is wat iedereen het prettigst vindt. Maar dan heb je wel wijkverpleegkundigen nodig die goed voor je kunnen zorgen.”
Ook wijkverpleegkundige Niels van Leeuwen merkt dagelijks dat extra geld voor de thuiszorg hard nodig is. “Gelukkig redden we het elke dag nog. Maar het is een hoop gepuzzel. We hebben een groot personeelstekort, mensen die langdurig ziek zijn of andere dingen gaan doen omdat ze de werkdruk te hoog vinden.”
Mensen hebben steeds meer en steeds langer zorg nodig, aldus Wijkverpleegkundige Niels van Leeuwen.
Dat Van Leeuwen niet gemist kan worden, blijkt als hij aankomt bij Theo en Riet Hendriks in Den Haag. Iedere dag komt hij langs om te zwachtelen en wondzorg te geven. “Het is een beste man. Formidabel!” zegt Theo Hendriks. Zijn vrouw Riet Hendriks is ook blij met haar wijkverpleegkundige. “Zonder Niels had ik niet thuis kunnen blijven wonen. Dan had ik nu in een tehuis gezeten. Nou, dan hoeft het van mij ook niet meer.”
Meneer en mevrouw Hendriks zijn niet de enigen die iedere dag uitkijken naar hun wijkverpleegkundige. Zo’n 85 procent van de 80-plussers woont nog thuis en ongeveer 15 procent woont in verpleeghuizen. Volgens Van Leeuwen is het daarom juist belangrijk dat er extra wordt geïnvesteerd in de wijkverpleging. “Mensen hebben steeds meer en steeds langer zorg nodig. Die zorg wordt ook steeds ingewikkelder. Maar het lijkt erop dat ze het niet interessant of belangrijk vinden dat er geld naar de thuiszorg gaat.”
Wijkverpleegkundige Niels verzorgt Riet Hendriks, NOS
Er kwam meer aandacht en nu dus ook geld voor de verpleeghuiszorg na het manifest van journalist Hugo Borst. “Dat was ook echt nodig”, zegt Sonja Kersten. “Maar het is zo ontzettend jammer dat het nu ten koste gaat van andere sectoren.”
Kersten hoopt dat er ook een soort Hugo Borst voor de thuiszorg opstaat. Niels van Leeuwen is het met haar eens: “Het heeft voor de verpleeghuizen ook gewerkt. Waarom zou het voor ons niet werken?”
AD 09.10.2017 Driekwart van de verpleegkundigen en verzorgenden barst van de stress. Hun tijd wordt opgeslokt door administratie en de gekste taken als rolstoelen reinigen en zout strooien. Dat blijkt uit een peiling onder 17.000 werknemers.
Een arts maakt na een operatie toch ook niet de medische instrumenten schoon?, aldus Woordvoerder Lieselot Meelker van beroepsvereniging V&VN.
46 uur per week werken in plaats van 24, in je eentje het werk doen van twee mensen en nauwelijks een dag vrij kunnen nemen. Verpleegkundigen en verzorgenden trekken het niet meer, stelt beroepsvereniging V&VN op basis van een peiling onder 17.000 leden. Hun privéleven en gezondheid lijden onder de werkdruk, die het sterkst wordt gevoeld in de ouderenzorg. Plus: de kwaliteit van de zorg én de veiligheid van de patiënt zijn in het geding.
Volgens V&VN doen werknemers er alles aan om de patiënten toch de hulp te geven die ze nodig hebben, zowel thuis als in het verpleeghuis. Met stress en overwerk als gevolg: ,,Ze voelen een enorme verantwoordelijkheid om de zorg aan het bed te blijven leveren en alle andere dingen doen ze er dan maar even bij.”
Uit de peiling blijkt dat het gaat om eindeloze administratie, maar ook taken als grasmaaien, zout strooien bij gladheid, de temperatuur van de koelkast controleren, rolstoelen soppen en het aircosysteem reinigen. Te dol voor woorden, vindt de beroepsgroep. Woordvoerder Lieselot Meelker: ,,Een arts maakt na een operatie toch ook niet de medische instrumenten schoon?”
Bezuinigd
Met name verpleeghuizen hebben de afgelopen jaren enorm bezuinigd op ondersteunende diensten: van de receptionist tot schoonmakers en de klusjesman. Hun taken komen op het bordje van het verzorgend personeel, zegt V&VN. Meelker: ,,Ze willen familieleden niet buiten laten wachten omdat er geen receptie meer is.” En daar blijft het niet bij, zo vervangen verpleegkundigen de pedicure, brengen ze dienstauto’s naar de garage en moeten ze zelf vervanging regelen als ze ziek zijn.
De kwaliteit van de geleverde zorg staat ernstig onder druk, zegt 64 procent van de ondervraagden. Cliënten moeten lang wachten voor ze worden geholpen én hun veiligheid is in het geding, oordeelt de helft. Voorbeelden zijn fouten met medicatie, minder hygiënisch werken en een nachtdienst waarbij één medewerker verantwoordelijk is voor 80 patiënten.
V&VN wil dat het nieuwe kabinet met de sector een noodplan opstelt om het huidige personeel te behouden – 11 procent wil stoppen en 31 procent twijfelt nog – en tegelijkertijd meer personeel te werven. Nederland (nu 350.000 verpleegkundigen en verzorgenden) heeft nu al 25.000 openstaande vacatures. De komende vijf jaar is bijna het drievoudige nodig.
Versnipperd
De oplossingen die de beroepsgroep voorstelt: laat verpleegkundigen en verzorgenden zich concentreren op de patiënt en huur anderen in voor extra taken. Dat zorgt direct voor meer uren en dus betere zorg. Als werkgevers dan ook nog zorgen voor fatsoenlijke contracten – meer dan een paar uur per week en niet zo versnipperd (nu soms 15 uur verspreid over 5 dagen) – wordt het volgens het ondervraagde zorgpersoneel een stuk realistischer om aan nieuwe mensen te komen.
Sasja van der Zanden (40):
Pendelen tussen eigen gezin en je oude moeder is een hele opgave. Volgens mantelzorgvereniging Mezzo is dat een van de redenen waarom mensen vaker overwegen om samen te gaan wonen met hun ouder. Mezzo krijgt inmiddels dagelijks telefoontjes binnen met vragen en dat aantal neemt toe. Van omgebouwd tuinhuis tot mobiele woonunit, het is een groeimarkt, constateerde ook kenniscentrum Aedes-Actiz eerder dit jaar.
Na 208 dagen praten was het eindelijk zo ver: De onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben maandag 9 oktober 2017 overeenstemming bereikt over een conceptregeerakkoord. Zij legde dit akkoord voor aan hun fracties.
VK 11.10.2017
Dinsdag 10 oktober 2017 lieten ze aan informateur Gerrit Zalm weten hoe hun fracties over het conceptregeerakkoord denken.
Op dinsdag 10 oktober 2017 om 13.30 uur gaven de fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in de Oude Zaal een toelichting op hun regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’.
Eindverslag
Informateur Gerrit Zalm overhandigde op dinsdag 10 oktober 2017 om 13.00 uur in de Oude Zaal zijn eindverslag met het regeerakkoord aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib.
De Kamerfracties van de onderhandelende partijen stemden eerder op de dag in met het definitieveregeerakkoord.
De Onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zijn het dinsdag 10 oktober 2017 eens geworden over een regeerakkoord. Zij bespraken met informateur Gerrit Zalm de opmerkingen van hun fracties over het conceptregeerakkoord. De fracties bespreken nu afzonderlijk het definitieve regeerakkoord.
11.10.2017
De onderhandelende partijen bereikten op maandag 9 oktober al overeenstemming over een conceptregeerakkoord. Dezelfde dag gaven de fracties van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie op hoofdlijnen hun goedkeuring, maar kwamen zij nog wel met een aantal punten voor aanscherping van het conceptregeerakkoord.
Onzekerheid ???
Volgens PvdA-leider Lodewijk Asscher brengt het nieuwe kabinet meer onzekerheid voor Nederlanders. Uit de peiling van Maurice de hond blijkt deze onzekerheid.
De nieuwe regeringscoalitie staat inmiddels op acht zetels verlies in vergelijking met de laatste Tweede Kamerverkiezingen. Dat blijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond.
Peiling 15.10.2017
De VVD zakte deze week verder weg met twee zetels verlies en staat nu op 29 zetels. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 behaalde de partij nog 33 zetels. Het CDA wint een zetel ten opzichte van de peiling van vorige week, maar staat nog wel op 3 zetels verlies ten opzichte van de verkiezingen. D66 verliest in de peiling deze week één zetel en staat daarmee op -1 ten opzichte van 2017. Het aantal zetels van ChristenUnie blijft gelijk.
Forum voor Democratie blijft ook deze week stijgen (+1). De partij noteert nu tien zetels, acht meer dan bij de verkiezingen. De zetels komen voornamelijk van VVD, PVV en CDA.
Regeerakkoord
Afgelopen week werd na drie maanden onderhandelen het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en CU gepresenteerd. De vier coalitiepartijen hebben samen 76 van de 150 zetels in de Tweede Kamer. Rutte III leunt daarmee op de krapst mogelijke meerderheid.
Voor de daadkracht van het nieuwe kabinet vergt dat aantal dat Kamerleden áltijd met de fractie meestemmen. En niet met ‘gevaarlijke’ eigen initiatieven komen die een coalitiepartner kunnen grieven.
Rit uitzitten?
Van de Nederlanders denkt 32 procent dat het kabinet de rit uitzit. Kiezers van de regeringspartijen zijn hierover beduidend positiever dan de kiezers van de andere partijen. En 39 procent van de kiezers uit het panel van De Hond vindt dat de VVD het meest heeft binnengesleept tijdens de onderhandelingen over het nieuwe regeerakkoord. Daarna volgen het CDA (13%), D66 (11%) en CU (4%).
Rutte werd vorige week door de Tweede Kamer aangewezen als informateur. De premier verwacht binnen twee weken zijn derde kabinet klaar te hebben. De bewindslieden van Rutte III kunnen op 26 oktober bij de koning op het bordes staan,
,,Bijna alles is gelekt van het nieuwe kabinet, behalve het motto. Dat kan ik u alvast verklappen. Het gaat om conservatief christelijke en rechts liberale partijen. Zij zullen zich dinsdag presenteren onder de noemer: Ieder voor zich en God voor ons allen’’, sneerde Asscher tijdens het PvdA-congres in Nieuwegein.
AD 11.10.2017
Vanaf NU weten we dus eindelijk wat de plannen zijn van het komende kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Rutte noemt het akkoord ambitieus en evenwichtig.
AD 11.10.2017
Bij deze de belangrijkste onderdelen:
Justitie en Veiligheid:
– 267 miljoen extra voor wijkagenten en rechercheurs.
– Reservering van 95 miljoen voor aanpak cybersecurity.
– Terugkerende jihadgangers kunnen langer in voorarrest blijven.
– Er is 13 miljoen euro extra per jaar gereserveerd voor contraterrorisme.
– Er komen extra waarborgen in de Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (WIV). Van willekeurig en massaal verzamelen van gegevens van burger “kan, mag en zal geen sprake zijn”. De evaluatie van de wet zal vervroegd worden en worden uitgevoerd door een onafhankelijke commissie.
– Er komt een verbod op criminele motorbendes.
– Er komt een ‘pooierverbod’. Het kabinet wil mensenhandelaren harder aanpakken door uitbaters van illegale prostitutie strafrechtelijk te vervolgen.
– Aanbieders van kansspelen op internet moeten voortaan in Nederland zijn gevestigd.
– De begroting Justitie wordt losgekoppeld van inkomsten boetes en schikkingen.
– Bij maximaal tien gemeenten wordt een proef gestart met gereguleerde wietteelt. De experimenten worden onafhankelijk geëvalueerd. Het kabinet zal daarna kijken wat voor acties het neemt.
– Strafmaat haatzaaien wordt verhoogd van 1 naar 2 jaar.
– Gedetineerden komen niet meer standaard na twee derde van hun straf vrij.
– Verdachten zware misdrijven moeten verplicht naar de rechtszitting.
– Wraakporno wordt strafbaar.
Defensie:
– Er komt meer geld voor defensie. Volgend jaar komt er 910 miljoen euro beschikbaar. Dat bedrag loopt in 2021 op naar 1,5 miljard euro structureel. De investering is bij lange na niet voldoende om te voldoen aan de NAVO-norm die eist dat 2 procent van het bruto binnenlands product wordt uitgegeven aan defensie. Wil Nederland daaraan voldoen, dan moet er 8 miljard geïnvesteerd worden.
Zorg:
– Er komt volgend jaar 180 miljoen de knelpunten in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en het manifest ‘Waardig ouder worden’. Daarna is er jaarlijks 30 miljoen euro beschikbaar.
– De bezuiniging op de langdurige zorg (Wlz) van 188 miljoen euro wordt teruggedraaid.
– Er komt 2,1 miljard voor verpleeghuiszorg.
– Het kabinet zet in op een nieuw zorgakkoord met een uitgavenplafond van 1,9 miljard euro per jaar.
– Tabaksaccijns gaan omhoog.
– 460 miljoen moet worden bespaard op geneesmiddelen.
– De NIPT blijft beschikbaar, maar niet in het basispakket.
– De transparantie in prijzen in de zorg moet worden vergroot.
– De hoogte van het eigen risico wordt bevroren op 385 euro. De zorgpremie gaat daardoor omhoog.
Medisch-ethisch:
– Er komt een brede maatschappelijke discussie over de euthanasiewetgeving en er zal nader onderzoek worden gedaan. Daarna zal besloten worden wat er met de Euthanasiewet gebeurt. De partijen hebben afgesproken dat de Kamer zelfstandig besluit over initiatieven.
– Het kabinet zal een discussie stimuleren over de kweek van embryo’s. Onderzoek met embryo’s kan ziektes voorkomen, maar de huidige regels staan dat niet toe. Verruiming van de regels kan volgens de Gezondheidsraad alleen als er een brede ethische en maatschappelijk discussie plaatsvindt.
– Embryoselectie waarbij het geslacht kan worden gekozen, wordt onder strikte voorwaarden wel mogelijk om erfelijke ziektes, zoals erfelijke borstkanker, te voorkomen.
AD 11.10.2017
Woningmarkt:
– De hypotheekrenteaftrek wordt met 3 procentpunt per jaar afgebouwd tot maximaal 36,93 procent.
– De versnelde afbouw wordt gecompenseerd door de verlaging van de eigenwoningforfait, een fiscale bijtelling voor huiseigenaren.
– De verlaging van het eigenwoningforfait voor huizenbezitters die hun woning hebben afbetaald (ook wel aflosboete), wordt afgeschaft. Dat gebeurt in 20 jaar.
– Er komen meer betaalbare huurwoningen in de vrije sector.
– De huurtoeslag wordt afgebouwd en vereenvoudigd.
– Nieuwe woningen worden niet meer met gas verwarmd.
AD 11.10.2017
Arbeidsmarkt en Sociale Zekerheid:
– Het wordt voor werkgevers makkelijker om werknemers te ontslaan, de ontslagvergoeding gaat wel omhoog.
– Werknemers hebben vanaf de eerste werkdag recht op een ontslagvergoeding.
– Er mag in een periode van drie jaar in plaats van twee jaar tijdelijke contracten worden gegeven. Daartussen blijft een periode van zes maanden gehandhaafd.
– Payrolling wordt aan banden gelegd. Arbeidsvoorwaarden voor uitzendkrachten moeten gelijk worden gesteld aan die van de werknemers van de inlener.
– Loondoorbetaling bij ziekte wordt bij kleine bedrijven (tot 25 werknemers) verkort van twee naar één jaar.
– Er komen maatregelen om werken vanuit arbeidsongeschiktheid aantrekkelijker te maken.
– De modelcontracten uit de zzp-wet (Wet DBA) worden vervangen.
– Er komt een opdrachtgeversverklaring die zekerheid vooraf moet bieden voor vrijstelling van loonbelasting en premies.
– Er komt een minimum uurtarief voor zzp’ers van 15 tot 18 euro.
– De zelfstandigenaftrek wordt net als de hypotheekrenteaftrek afgebouwd.
– Wanneer zzp’ers weinig verdienen (125 procent van het wettelijk minimumloon) en lang werken bij een opdrachtgever (drie maanden), hebben zij recht op een vast contract
– De arbeidswet wordt aangepast zodat ‘gezagsverhouding’ duidelijker is geformuleerd.
– Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers wordt niet verplicht, wel makkelijker gemaakt.
– Plek voor 20.000 extra beschutte werkplekken.
– Er komt een inspanningsverplichting voor bijstandsgerechtigden.
– Er komen meer regelingen voor mensen met schulden en er wordt meer geld vrijgemaakt voor schuldhulp.
– Ouderschapsverlof wordt per 2019 uitgebreid van twee naar vijf dagen, per 1 juli 2020 krijgen ouders vijf weken tegen een betaling van 70 procent van het loon.
– 250 miljoen euro per jaar extra voor kinderopvangtoeslag.
– Verhoging kinderbijslag van 250 miljoen euro en verhoging van kindgebonden budget van 500 miljoen euro.
Pensioenstelsel:
– Het pensioenstelsel dat de Sociaal-Economische Raad (SER) onderzoekt, blijft leidend (gedeelde risico, persoonlijke opbouw).
– Er komt collectieve gezamenlijke buffer waaruit tegenvallers betaald moeten worden.
– De doorsneesystematiek, de methode waarbij jong en oud evenveel pensioenpremie betaalt, wordt afgeschaft.
– Meer keuzevrijheid voor pensioendeelnemers, ook voor zzp’ers.
– Er wordt onderzocht of deelnemers een deel van het pensioenvermogen kunnen opnemen.
– Na 2020 moet het nieuwe stelsel worden ingevoerd.
Belastingstelsel:
– Er komen twee belastingschijven van 36,93 procent en één van 49,5 procent.
– Het lage BTW-tarief gaat omhoog van 6 naar 9 procent.
– De algemene heffingskorting en de arbeidskorting worden verhoogd.
– Brievenbusfirma’s worden aangepakt door belastingvoordelen te schrappen.
– De uitstoot van CO2 in de elektriciteitssector wordt beprijsd met een minimumbedrag.
– Mogelijk komt er belasting op vliegverkeer (vliegtaks) per 2021.
– Vermogen dat niet wordt belast wordt verhoogd van 25.225 naar 30.000 euro.
– Vermogen wordt sneller belast tegen het werkelijk behaalde rendement.
– De Belastingdienst krijgt 500 miljoen euro om de reorganisatie te financieren.
Onderwijs:
– 270 miljoen extra voor de verbetering van de cao’s van de leraren in het basisonderwijs.
– 450 miljoen voor verlaging werkdruk in het basisonderwijs.
– 170 miljoen voor de aanpak van achterstanden bij kleuters.
– Het opzetten van scholen wordt makkelijker.
– Het collegegeld in het hoger onderwijs wordt gehalveerd in het eerste jaar, bij de lerarenopleidingen in de eerste twee jaar.
– Er komt een maatschappelijke diensttijd van zes maanden. Het is op vrijwillige basis tegen “een bescheiden vergoeding”. Voor de maatschappelijke diensttijd wordt 100 miljoen uitgetrokken. Na voltooiing van de diensttijd wordt een getuigschrift verstrekt die bij sollicitaties bij de overheid gelden als een pré.
– 5 miljoen komt er voor aanpak laaggeletterdheid.
– Er mag geëxperimenteerd worden met samenwerkingsvormen tussen basisscholen en middelbare scholen. Deze onderwijsvorm moet kinderen dienen meer gebaat zijn bij een wat geleidelijke overgang naar het voortgezet onderwijs.
– De rekentoets wordt afgeschaft en er komt een alternatief. Tot die tijd wordt de toets wel afgenomen.
Migratie:
– Het kabinet zal niet tornen aan vluchtelingenverdragen, maar het kabinet zal wel onafhankelijk onderzoek laten doen of en zo ja hoe het VN-Vluchtelingen uit 1951 bij de tijd moet worden gebracht.
– Vluchtelingen hebben recht op bescherming, maar hebben geen recht om te mogen kiezen welk land die bescherming moet bieden. Het kabinet vindt dat andere EU-landen zich ook aan de verdragen moeten houden en vluchtelingen moeten opnemen.
– Het kabinet geeft de voorkeur aan opvang in de regio. Via extra geld naar ontwikkelingssamenwerking wil het kabinet investeren in veilige havens die vluchtelingen en ontheemden bescherming, hulp en kansen biedt in de regio.
– Er gaat extra geld naar landen en regio’s waar grote aantallen vluchtelingen worden opgevangen, zoals Libanon en Jordanië. Ook wordt er extra geïnvesteerd in het wegnemen van de grondoorzaken van migratie, zoals klimaatverandering, terreur en armoede. Dit moet de rechtstaat in landen van herkomst versterken.
– Het kabinet zet zich in om migratiedeals, zoals de Turkijedeal, te sluiten met veilige derde landen. Die deals moeten voldoen aan de voorwaarden van het Vluchtelingenverdrag en bij voorkeur gesloten worden in EU-verband.
– Nederland is bereid om in plaats van 500 nu 750 vluchtelingen naar Nederland te hervestigen. Er zal hierbij speciale aandacht zijn voor kwetsbare minderheden en vluchtelingen met zicht op een succesvolle integratie.
AD 11.10.2017
Asiel:
– De duur van een verblijfsstatus voor asielzoekers gaat van vijf naar drie jaar. Als het in die tussentijd veilig genoeg is om terug te keren, moet de statushouder terug. Is dat niet het geval, dan wordt de termijn met twee jaar verlengd. Kan de vluchtelingen na vijf jaar nog steeds niet terugkeren, dan krijgt hij een vergunning voor onbepaalde tijd.
– Om uitgeprocedeerde migranten effectiever terug te sturen naar land van herkomst, moeten de EU-regels worden aangepast. Het kabinet gaat zich daar op Europees niveau voor inzetten.
– Het kabinet zet in op een betere bewaking van de Europese buitengrenzen. De bijdrage aan de grensbewaking wordt uitgebreid en landen aan de randen van de EU, als Italië en Griekenland, kunnen extra hulp verwachten.
– Migranten die de oversteek op zee naar Europa maken, maar op het water in de problemen komen, moeten naar het dichtstbijzijnde veilige land worden vervoerd. Drenkelingen die door Europese schepen worden opgepikt, moeten dus naar een land in Afrika of het Midden-Oosten als dat dichterbij is dan het Europese vasteland.
– Het kabinet zal alle drukmiddelen gebruiken om derde landen ertoe te bewegen om mee te werken aan gedwongen terugkeer van migranten. Dat kan bijvoorbeeld door ontwikkelingssamenwerking stop te zetten, visa’s te weigeren of landingsrechten in te trekken.
Ondernemen:
– Winstbelasting gaat omlaag van 20 en 25 procent naar 16 en 21 procent per 2021.
– De dividendbelasting wordt afgeschaft.
– Regeldruk en administratieve lasten voor ondernemers worden beperkt.
– De oprichting van een nationaal investeringsfonds voor bedrijven, InvestNL, gaat door en krijgt 2,5 miljard euro.
– De volledige beursgangen van a.s.r. en ABN Amro gaan gewoon door.
– Een beursgenoteerd bedrijf krijgt een bedenktijd van 250 dagen bij belangrijke, strategische wijzigingen.
– Bedrijven met eigen vermogen wordt bevorderd, belastingvoordelen voor vreemd vermogen wordt beperkt.
– Expatregeling wordt versoberd.
Bestuur en Koninkrijksrelaties:
– De benoeming van de burgemeester wordt uit de grondwet gehaald om de gekozen burgemeester mogelijk te maken
– 900 miljoen wordt uitgetrokken voor ‘regionale knelpunten’ (bijvoorbeeld rond kerncentrales)
– Openbare informatie wordt zoveel mogelijk via open data aangeboden
– Het raadgevend referendum wordt afgeschaft.
Emancipatie:
– Onnodige geslachtsregistratie wordt beperkt.
– Artikel 1 van de Grondwet wordt uitgebreid. Seksuele gerichtheid en een beperking zullen in het discriminatieverbod worden opgenomen.
Cultuur:
– Op school leren kinderen het Wilhelmus, inclusief de geschiedenis en context van het volkslied.
– Alle kinderen worden in de gelegenheid gesteld het Rijksmuseum en het parlement te bezoeken.
– 325 miljoen wordt uitgetrokken voor monumentenonderhoud.
– Jongeren krijgen op hun 18e een boekje over de geschiedenis van Nederland.
Sport:
– Er moet een ‘sportakkoord’ komen om de financiering en organisatie van de sport ‘toekomstbestendig’ te maken.
– Voor de positie van sportbonden wordt 10 miljoen uitgetrokken.
– De bijdrage voor de topsport wordt verdubbeld naar 20 miljoen.
– Er komt 5 miljoen extra voor sportevenementen.
Media:
– Er komt meer geld voor het bevorderen van onderzoeksjournalistiek, onbekend hoeveel.
Duurzaamheid:
– Het kabinet wil in Europa een emissiereductie afspreken van 55 procent in 2030.
– Een nationaal klimaatakkoord moet zorgen voor een reductie van 49 procent in 2030.
– Woningcorporaties krijgen een korting van 100 miljoen op de verhuurdersheffing om te zorgen voor woningisolatie.
– Uit de rijksmiddelen is zo’n 4 miljard beschikbaar voor de transitie naar schonere energie.
– De belastingen op energie worden groener.
– Kolencentrales gaan uiterlijk in 2030 dicht.
– Meer kavels voor windenergie op zee.
– Nieuwe woningen niet meer op gas.
Mobiliteit personenvervoer:
– In 2030 alle auto’s emissieloos.
– Eenmalig 100 miljoen voor fietsinfrastructuur.
– Meer sprinters op het spoor.
– Wegen voorbereiden op autonoom rijden.
Verkeersveiligheid:
– De verlichting bij snelwegen gaat op meer plekken aan.
– Boetes voor hardleerse verkeersovertreders gaan omhoog. Bij kleinere overtredingen gaan de boetes omlaag.
Vrachtvervoer:
– Voor vrachtverkeer wordt een kilometerheffing ingesteld.
Infrastructuur algemeen:
– In totaal wordt er 2 miljard extra beschikbaar gesteld voor infrastructuur, onder andere voor het aanpakken van knelpunten.
– Samen met de regio wordt gekeken of de bereikbaarheid van Schiphol kan worden verbeterd.
Gaswinning:
– De winning zal aan het einde van de kabinetsperiode naar verwachting 1,5 miljard kuub lager kunnen, naar 20 miljard kuub.
– Na 2021 kan de gaswinning verder omlaag.
Dierenwelzijn:
– Het kabinet verkent de mogelijkheden naar het beperken van vervoer van dieren.
– Om het aantal stalbranden te voorkomen moeten er voor 2019 afspraken worden gemaakt over het bestrijden van knaagdieren en het controleren van de elektra.
– Er komt een ‘witte’ lijst met hondenhandelaren die zich aan de regels houden.
Kabinet Rutte 3
Premier Mark Rutte verwacht over twee weken zijn derde kabinet klaar te hebben. De bewindslieden van Rutte III kunnen op 26 oktober bij de koning op het bordes staan, zei hij vanmiddag in de Tweede Kamer tijdens het debat over de kabinetsformatie. Het gaat wel om een ‘planning met een potlood’, benadrukt de VVD-leider.
Een week later, op 31 oktober en 1 november, wordt gedebatteerd over de regeringsverklaring. Tijdens dat debat wordt het regeerakkoord inhoudelijk besproken, hoewel de oppositie het debat met informateur Gerrit Zalm vandaag ook al aangreep om de plannen te fileren.
Rutte werd officieel als informateur aangewezen door de Kamer. Hij zal in die functie de komende weken bewindslieden zoeken voor alle plekken in het kabinet. Het is al bekend dat Rutte III met zestien ministers en acht staatssecretarissen groter wordt dan het huidige kabinet van VVD en PvdA.
16.10.2017
Minister/Staatssecretaris
Rutte bevestigde dat er zestien ministers komen en acht staatssecretarissen. De VVD zal hiervan zes ministers leveren, CDA en D66 ieder vier en de ChristenUnie twee. De verdeling van de staatssecretarissen is drie VVD’ers, twee CDA’ers, twee D66’ers en één van de ChristenUnie.
CDA, D66 en ChristenUnie mogen alledrie een kandidaat voordragen als nieuwe vice-premier. Dit maakte VVD-leider Mark Rutte, die in het nieuwe kabinet weer minister-president wordt, bekend.
De portefeuilleverdeling in het nieuwe kabinet is grotendeels rond. Rutte, die werd verkozen tot formateur, zei echter dat nog niet definitief duidelijk is welke partijen welke portefeuilles krijgen. Volgens hem kan er afhankelijk van de kandidaten waar VVD, CDA, D66 en ChristenUnie mee komen, nog wel wat verschuiven.
De partijleiders van de andere coalitiepartijen hoeft hij in ieder geval niet te bellen voor een ministerspost. Sybrand Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) blijven in de TweedeKamer om het geluid van hun partij te bewaken.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
D66 
We gaan huizen isoleren
Elektrische auto’s worden betaalbaar
Vervuilende industrie betaalt klimaatboete
Iedereen kan meedoen
http://d66.nl/klimaatakkoord 223 
Thierry Baudet 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ed222520-1b40-11e9-9a9e-e3370f40d68f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2af685f6-1b34-11e9-b5e4-8bf7d3ee8808.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db2fe4d6-1804-11e9-bf27-d1f8d72fc4a4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7e2a3978-0f47-11e9-af6a-3f2800ca55c0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/56227610-f571-11e8-8308-09ad44ab9fce.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0e58474-f47b-11e8-9eeb-b1121bbdb72a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/86d0d978-f422-11e8-9434-17d012e6c1b8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b9051fac-f414-11e8-9b5a-13d243daa375.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/44bf35ec-f31a-11e8-8308-09ad44ab9fce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4976c970-f0e4-11e8-a580-872c628ededa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1d04f3b6-e83e-11e8-8308-09ad44ab9fce.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4d93e676-c93b-11e8-801c-874b54634c97.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a0d593b2-c93a-11e8-8b37-1fd37595de15.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/990f3dae-b747-11e8-aa1f-adb37984b824.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6a69aa22-b77c-11e8-b667-d7fa7a28b5af.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e040fd66-b779-11e8-8303-f15b55bdb8ed.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/136febae-b7f0-11e8-b5b2-cbe6773e6fb8.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a769cab2-b46e-11e8-aa1f-adb37984b824.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b13422b4-b1ac-11e8-96a7-09a00225f721.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f29d189c-b1d3-11e8-a013-999de5d5cd50.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fbeecaa8-b1a1-11e8-a017-a948b42ee60f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e843cff8-b1a1-11e8-9a3d-7d3fad9b854b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b5396e46-b00d-11e8-8ad6-07b1ba52ff2e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6aec3cda-ace6-11e8-857d-fd59f1519ba1.jpg)
Carla Joosten
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6ef34754-bb35-11e7-b7eb-d365bcf6fa89.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7cc807e0-bc8c-11e7-a75b-8dffd17a5a4f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fa6201ea-f5cd-11e7-95c5-2d5e55ec9e61.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cb5960de-217c-11e8-ba1b-fdae7f0d90a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ab8ebd9c-ed35-11e7-a0b4-7bbeb76d911b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8abe3448-d92c-11e7-ba2e-076df7cbc396.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/28c65d7c-c71d-11e7-a0b1-7d5cc9b42982.jpg)
:quality(80)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b1b918fc-b248-11e7-b836-5b751d80eea2.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.