‘Geheime’ camera bij zorgpersoneel roept vraagtekens op: ‘In grote beroepsgroep zitten ook rotte appels’
Met een verborgen camera ontdekte het HagaZiekenhuis dat verpleegkundigen medicijnen voor eigen gebruik meenamen: het kostte meerdere medewerkers hun baan. Het roept vraagtekens op of de heimelijke inzet van de camera’s, waar stevige voorwaarden aan verbonden zitten, terecht was.
‘HagaZiekenhuis ontslaat vijf medewerkers na medicijndiefstal’
Vijf medewerkers op de verloskundeafdeling van het HagaZiekenhuis in Den Haag zijn op staande voet ontslagen, nadat ze medicijnen gestolen zouden hebben. Dat meldt zorgwebsite Skipr, een van de grootste nieuwswebsites in de zorg. Ook zijn er “ongeveer vijf” verpleegkundigen opgestapt na onvrede over het plaatsen van verborgen camera’s.
Het ziekenhuis wil de berichtgeving niet bevestigen, omdat het “vanwege privacy geen uitspraken over individuele zaken doet”, meldt een woordvoerder. Wel is het ziekenhuis sinds begin dit jaar hard op zoek naar nieuwe mensen voor de verloskundeafdeling.
Bestuursvoorzitter Peter van der Meer meldt aan Skipr dat er inderdaad “een situatie is geweest op de afdeling verloskunde, die hiermee ongeveer overeenkomt.”
Verborgen camera’s
De leegloop van verpleegkundigen deed zich volgens Skipr aan het begin van dit jaar voor. Het viel op dat er geneesmiddelen verdwenen uit de voorraadkasten. Dat waren middelen tegen stress- en angstklachten, zoals oxazepam en temazepam.
Het ziekenhuis heeft vervolgens verborgen camera’s opgehangen. Het personeel wist hier naar verluidt niets vanaf. Om die reden zijn volgens de zorgnieuwswebsite nog eens ten minste vijf mensen van de afdeling opgestapt, uit onvrede over de verborgen camera’s.
Verborgen camera’s plaatsen in een ziekenhuis mag van de wet als daar een gerechtvaardigd belang voor is. Daar valt ook serieuze verdenking van diefstal onder.
Het tekort aan personeel is volgens de woordvoerder “geen duurzame situatie”, omdat daardoor veel minder bevallingen kunnen plaatsvinden. Er zijn inhuurkrachten aan het werk tot er weer vaste medewerkers zijn gevonden.
Plank misgeslagen
Volgens beroepsorganisatie NU’91 heeft het HagaZiekenhuis de plank misgeslagen bij de afhandeling van de zaak. Het missen van tien verpleegkundigen op de verloskundeafdeling heeft grote gevolgen voor de kwaliteit en kwantiteit van de zorg. “Het gebruik van verborgen camera’s gaat ver en is een inbreuk op de privacy. In dit geval zijn er wel medewerkers gepakt die mogelijk schuldig zijn, maar er zijn ook onschuldige medewerkers in de gaten gehouden”, zegt woordvoerder Michel van Erp.
De organisatie keurt het gebruik van verborgen camera’s niet direct af. “Maar ziekenhuizen moeten hier wel heel terughoudend in zijn en het kan alleen als allerlaatste middel worden ingezet.”
Onduidelijk beleid
Problemen rondom de medicijnkast spelen bij meerdere ziekenhuizen, merkt NU’91. Uit een ledenpeiling blijkt volgens de vereniging dat bijna de helft weleens medicijnen uit de werkvoorraad gebruikt, vaak paracetamol. Maar het probleem is dat personeel vaak niet weet wat het beleid is op dat gebied. “In een kantoor is er vaak een ehbo-doos, maar dat ontbreekt in het ziekenhuis nog wel eens. Daarom halen ze het uit de medicijnkast”, zegt Van Erp.
Soms heeft het ziekenhuis ook geen beleid over het gebruik van de medicijnkast. De beroepsorganisatie heeft verhalen binnengekregen over medewerkers die na zware nachtdiensten slaaptabletten meenemen. “Dat is een glijdende schaal en dat moet je niet willen. Het beleid moet op orde komen, zodat de werknemers weten waar ze aan toe zijn.”
Nederland zet opnieuw Russische diplomaten uit om spionage
Nederland zet een aantal Russische diplomaten het land uit. Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken heeft daartoe besloten omdat Rusland niet stopt met het heimelijk plaatsen van inlichtingenofficieren als diplomaten. Hoekstra spreekt van “een zeer significante stap”.
Er mogen van het kabinet straks op de Russische ambassade in Den Haag niet meer diplomaten werken dan in de Nederlandse ambassade in Moskou. Minister Hoekstra denkt dat er ongeveer tien Russische ambassademedewerkers weg moeten.
Als Ultimatum stelt de minister dat de Russische diplomaten binnen twee weken het land uit moeten zijn. Ook gaat het Russische handelskantoor in Amsterdam vanaf dinsdag dicht. Daarnaast wordt het Nederlandse consulaat-generaal in Sint-Petersburg vanaf maandag gesloten. Volgens Hoekstra traineert Rusland het verstrekken van visums aan Nederlandse diplomaten.
Rusland stuurt steeds weer spionnen onder diplomatieke dekmantel, zegt Hoekstra !!
Hoekstra over uitzetten Russische diplomaten: ‘Telkens weer spionnen’
Er zijn volgens Hoekstra veelvuldige pogingen gedaan om tot een oplossing te komen. “Rusland blijft de zaak traineren en dat is onacceptabel”, aldus de minister van Buitenlandse Zaken. “Wij zijn hier de baas. Zij niet.”
De Nederlandse ambassade in Moskou blijft open. Nederland vindt het belangrijk om deze niet te sluiten. “Het is belangrijk om de ambassades open te houden als communicatiekanaal, zelfs nu de verhoudingen met Rusland moeizamer zijn dan ooit.”
Eerder diplomaten uitgezet
Een jaar geleden zette Nederland ook een groep Russische functionarissen uit vanwege spionage. Het ging toen om zeventien diplomaten. Volgens inlichtingendiensten AIVD en MIVD waren zij in werkelijkheid spionnen.
Volgens Hoekstra is de huidige stap vergelijkbaar met de situatie van vorig jaar. “Het is een zeer significante stap.”
Andere Europese landen zetten toen ook diplomaten uit. In België werden 21 Russen verdacht van spionage, in Ierland vier en in Tsjechië een. Details over waarvan de Russen werden verdacht werden toen niet gemeld.
Na de uitzetting waren er destijds nog 58 geaccrediteerde Russische diplomaten over in Nederland. Het is onduidelijk hoeveel dat er momenteel zijn.
Rusland-correspondent Iris de Graaf:
“Een officiële reactie is er nog niet, dat duurt hier vaak wel eventjes. Maar ze zijn er natuurlijk ongetwijfeld niet blij mee, want Rusland beschuldigt Nederland inmiddels al jaren van ‘spionagehysterie’ zoals ze dat hier noemen. En ook al zou het uitzetten van de tien diplomaten officieel gaan om “pariteit”, dus dat beide ambassades eenzelfde aantal diplomaten mag hebben, had Hoekstra het wel de hele tijd wel over vermeende Russische spionage, dus dat zal hier ongetwijfeld op die manier ook worden opgevat.
De Nederlandse ambassadeur hier in Moskou moest gisteren nog ter verantwoording langskomen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Daar kreeg hij te horen dat Nederland moet stoppen met het uitzetten van Russische diplomaten. Vandaag is dat dus toch weer gebeurd. Dus Rusland gaat ongetwijfeld ook weer met een tegenmaatregel komen. De vraag is alleen welke, want ja, zo langzamerhand blijven er bijna geen diplomaten meer over om überhaupt uit te kunnen zetten.”
Eerder bleek uit onderzoek van de NOS en Nieuwsuur dat de zeventien diplomaten die eerder werden uitgezet werkzaam waren voor militaire inlichtingdienst GRU en veiligheidsdienst SVR. Ze hielden zich vooral bezig met contraspionage en spionage in de hightech-sector.
Drie Russische spionnen werden door het kabinet doelbewust in Nederland gelaten: de militair attache die hoofd van de GRU in Nederland is, het Nederlandse hoofd van de SVR en het hoofd contraspionage van de SVR. Of die nu worden uitgezet is door Buitenlandse Zaken niet bekendgemaakt.
Nieuwsuur maakte een opname over wat de uitgezette spionnen hier deden:
We achterhaalden al eerder de identiteit van 17 Russische spionnen
Kereltjes, ik ga jullie even een stukje voorlezen uit mijn grote verhalenboek !!
Gebiedverbod Fawaz Jneid ingetrokken
Het gebiedsverbod van de omstreden imam Fawaz Jneid is door door de rechtbank in Den Haag vernietigd. zo meldt mediapartner Omroep West. Volgens de rechters is niet voldoende bewezen dat de aanwezigheid van de imam in de Schilderswijk en Transvaal een dreiging voor de nationale veiligheid oplevert.
AD 09.01.2021
Door de uitspraak van de rechter mag de imam met onmiddellijke ingang de Haagse Schilderswijk en Transvaal weer in. De toegang tot deze wijken werd hem in augustus van 2017 ontzegd. De imam zou namelijk gebedsdiensten hebben gehouden in een islamitische boekenwinkel in de Cillierstraat in Den Haag, terwijl hem dat was verboden.
Hier zou hij ‘intolerante boodschappen’ over vrouwen en homo’s hebben verkondigd, aldus minister Blok (Veiligheid en Justitie) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV). Ook kreeg de imam van de Haagse As-Soenah moskee een voorwaardelijke boete voor het sluiten van verboden sharia-huwelijken.
De maatregel werd mede opgelegd op aandringen van toenmalig burgemeester Pauline Krikke. Volgens haar was het gebiedsverbod nodig om het extremisme uit de wijk te weren. ‘We willen juist in deze wijken de rust bewaren’, zo sprak ze over de Schilderswijk en Transvaal. ‘Deze imam verspreidt extremistische en intolerante boodschappen en dat is zeker niet iets wat alle moslims betreft. Dit gaat over een heel kleine groep. En daarom wil ik deze imam ook geen podium geven om aanhang te verwerven.’
Gebiedsverbod zonder strafbare feiten
Met de tijdelijke Wet bestuurlijke maatregelen terrorisme had de minister in 2017 de mogelijkheid om mensen een gebiedsverbod op te leggen, zonder dat ze strafbare feiten hebben gepleegd. Een dergelijke maatregel kan voor maximaal zes maanden worden opgelegd, maar het ministerie mag het verbod wel oneindig verlengen.
In samenspraak met toenmalig minister van Justitie Stef Blok werd Jneid vervolgens een gebiedsverbod opgelegd van zes maanden, dat daarna minstens zes maal werd verlengd.
Telegraaf 13.01.2021
Europees Hof voor de Rechten van de Mens
De imam heeft dan ook tegen zijn gebiedsverbod en de zes verlengingen beroep aangetekend. Zo loopt er een zaak tegen de Nederlandse Staat voor het eerste verbod bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Over de rechtmatigheid van de tweede, derde en vierde verlenging moet de Raad van State uitspraak doen.
De vijfde en zesde verlenging van het gebiedsverbod zijn door de rechtbank van Den Haag beoordeeld en vernietigd. Volgens de rechtbank heeft het ministerie onvoldoende gemotiveerd ‘dat van de aanwezigheid van Jneid in de Schilderswijk en de wijk Transvaal nog immer een zodanige dreiging van de nationale veiligheid uitgaat, dat het opleggen van een gebiedsverbod voor deze wijken noodzakelijk is’, zo staat er in het vonnis.
Met hoop naar de toekomst
Door de uitspraak mag Jneid zich weer in de Schilderswijk en Transvaal begeven. Tot zijn eigen vreugde. ‘Ik kijk weer met hoop naar de toekomst’, zo reageert hij op de beslissing van de rechtbank. ‘Het is het bewijs dat hoelang het onrecht ook duurt, het recht zal zegevieren. Ik voel me nu weer een vrij mens, zonder deze onrechtvaardige handboeien. Het is een gevoel wat je niet kan beschrijven. Ik voel me als winnaar.’
De vernietiging van het gebiedsverbod is nog niet definitief. Een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie geeft aan dat de minister nog in beroep kan gaan tegen de beslissing van de Haagse rechtbank. ‘Het klopt dat het gebiedsverbod is vernietigd en dat de heer Jneid met onmiddellijke ingang de Schilderswijk en Transvaal weer in mag. De minister beraadt zich nog op vervolgstappen en weet nog niet of hij in beroep gaat.’
Altijd voorbereid
Het gemeentebestuur van Den Haag is door het ministerie op de hoogte gebracht van de stand van zaken rond de omstreden imam. ‘De minister heeft ons geïnformeerd en beraadt zich of hij in beroep gaat tegen de uitspraak van de rechter’, vertelt een woordvoerder. ‘Los hiervan zijn wij als gemeente altijd voorbereid op een situatie waarin een gebiedsverbod niet meer geldt of wordt opgelegd.’
Telegraaf 06.02.2021
‘Grijp direct in’
Haagse politieke partijen zijn verontrust en willen dat minister Grapperhaus in beroep gaat. Verschillende Haagse partijen hebben daarom hun zorgen geuit over de rechterlijke uitspraak. ‘Slechte zaak’, aldus Frans de Graaf, fractievoorzitter van VVD in Den Haag. De partij zou graag zien dat het Haagse college aan de minister van Justitie en Veiligheid vraagt in beroep te gaan.
Het CDA wil dat burgemeester Jan van Zanen de situatie zeer nauwgezet en pro-actief gaat volgen. ‘Wees heel scherp en grijp direct in wanneer Jneid een overtreding begaat’, aldus fractievoorzitter Kavish Partiman. ‘Van deze figuur zijn enkel slechte dingen te verwachten.’
Heel verontrustend nieuws! @CDADenHaag heeft hier gelijk vragen over gesteld aan het college. De stappen van deze man moeten nauw gevolgd worden en de burgemeester moet alle middelen binnen zijn bevoegdheid inzetten mocht het mis dreigen te gaan! Pro actief handelen is gewenst.
Omroep West
@omroepwest
UPDATE: De Haagse VVD heeft vragen gesteld naar aanleiding van de uitspraak van de rechter https://owst.nl/ZtxG
De Haagse VVD heeft daarom vragen gesteld naar aanleiding van de uitspraak van de rechter. Zo wil de partij weten of het college van plan is in om met de minister in contact te treden met de vraag om in beroep te gaan. Ook is de VVD benieuwd of het college nog meer mogelijkheden ziet om het besluit van de rechtbank aan te vechten.
Telegraaf 08.01.2021 De salafistische imam Fawaz Jneid mag de Haagse Schilderswijk en Transvaal weer in. Dit heeft de rechtbank in Den Haag vrijdag bepaald. Partijen in de Haagse gemeenteraad maken zich zorgen en willen dat minister Grapperhaus in beroep gaat.
De in Leidschendam woonachtige imam kreeg in 2017 op aandringen van toenmalig burgemeester Krikke een gebiedsverbod opgelegd voor de twee kwetsbare wijken. Volgens toenmalig burgemeester Krikke zou hij in zijn preken ‘extremistische en intolerante boodschappen verkondigen over vrouwen en homo’s’. Ook probeerde de streng islamitische Jneid, die eerder in verband werd gebracht met het sluiten van illegale Sharia-huwelijken, een moskee te openen in de wijk Transvaal. De Telegraaf kwam er destijds achter dat dit onder het mom van een boekwinkel gebeurde.
De prediker kreeg een gebiedsverbod opgelegd, dat zes keer werd verlegd. Maar volgens de Haagse rechtbank, die de vijfde en zesde verlenging van de maatregel beoordeelde, heeft het ministerie onvoldoende gemotiveerd ‘dat van de aanwezigheid van Jneid in de Schilderswijk en Transvaal nog immer een zodanige dreiging van de nationale veiligheid uitgaat, dat het opleggen van een gebiedsverbod noodzakelijk is’, aldus het vonnis.
’Een slechte zaak’
De lokale VVD-fractie noemt de uitspraak van de rechter ‘een slechte zaak’. ,,De overheid moet in beroep”, reageert fractievoorzitter Frans de Graaf op Twitter. De partij heeft vrijdag meteen schriftelijke vragen gesteld.
Fawaz Jneid reageert via zijn Facebookpagina verheugd op de uitspraak: ‘Lof zij Allah, de Heer van de werelden’. Volgens de imam heeft de Nederlandse overheid hem drie jaar geleden ‘een lockdown opgelegd’. Hoewel de imam de toegang tot de wijken werd ontzegd kon hij al die jaren wel ongestoord zijn gang gaan op sociale media.
AD 08.01.2021 De in Den Haag omstreden imam Fawaz Jneid mag de Schilderswijk en Transvaal weer in. De rechtbank heeft de vorig jaar aan hem opgelegde gebiedsverboden vernietigd. Niet is aangetoond dat van de aanwezigheid van de imam daar ‘een zodanige dreiging van de nationale veiligheid uitgaat, dat het opleggen van een gebiedsverbod voor deze wijken noodzakelijk is’.
Aan Jneid is in 2017 voor het eerst een gebiedsverbod opgelegd door de minister van Veiligheid en Justitie, mede op aandringen van toenmalig burgemeester Krikke. De van oorsprong Syrische imam zou met zijn preken een ‘radicaliserende invloed’ hebben gehad op kwetsbare jongeren.
De overheid mag in het kader van de tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen terrorisme personen een gebiedsverbod opleggen zonder dat sprake is van strafbare feiten. Het gebiedsverbod kan voor maximaal zes maanden worden opgelegd, en daarna oneindig worden verlengd. In het geval van Jneid is dat zes keer gebeurd.
Het eerste gebiedsverbod ligt nu bij het Europese hof voor de rechten van de mens. De tweede, derde en vierde verlenging liggen voor bij de Raad van State. De vijfde en zesde verlenging waren volgens de rechtbank onterecht. Jneid reageert via sociale media verheugd op de uitspraak.
Intolerante boodschappen
Alles behalve verheugd reageren VVD-raadsleden Jan Pronk en Frans de Graaf op de beslissing van de rechter. ‘Imam Fawaz Jneid heeft al meerdere malen pogingen gedaan om onze rechtstaat te ondermijnen’, schrijven de twee in een persbericht. ‘Hij zou verboden sharia-huwelijken gesloten hebben en nadat hij al een gebiedsverbod had, heeft hij een pand in Transvaal gekocht met als doel daar een moskee te beginnen en zou hij gebedsdiensten in een islamitische boekenwinkel hebben gehouden waar hij intolerante boodschappen over vrouwen en homo’s heeft verkondigd’, fulmineren ze.
De Graaf en Pronk hebben het stadsbestuur gevraagd om actie te ondernemen. ‘Het besluit is nog niet definitief, want de minister kan nog in beroep gaan tegen de beslissing van de Haagse rechtbank’, schrijven de twee. De VVD’ers hopen vurig dat het stadsbestuur contact opneemt met minister Ferd Grapperhaus van Justitie.
Mogelijkheden
Als dat niet het geval is, of niet mogelijk blijkt, wil het duo dat het Haagse stadsbestuur in ieder geval bekijkt of er nog andere mogelijkheden zijn om de terugkomst van de omstreden imam tegen te gaan. ‘Welke mogelijkheden ziet het college nog meer om het besluit van de Haagse rechtbank aan te vechten en er zo voor te zorgen dat imam Fawaz Jneid nog steeds niet welkom is in onze stad?’
De schriftelijke vragen die het duo heeft gesteld, worden binnenkort behandeld tijdens de gemeenteraadsvergadering.
Den HaagFM 08.01.2021 Het gebiedsverbod van de omstreden imam Fawaz Jneid is door de rechtbank vernietigd, zo meldt mediapartner Omroep West. Volgens de rechters is niet voldoende bewezen dat de aanwezigheid van de imam in de Schilderswijk en Transvaal een dreiging voor de nationale veiligheid oplevert. ‘Hoelang het onrecht ook duurt, het recht zal altijd zegevieren’, reageert de imam.
Door de uitspraak van de rechter mag de imam met onmiddellijke ingang de Schilderswijk en Transvaal weer in. De toegang tot deze wijken werd hem in augustus van 2017 ontzegd. De imam zou namelijk gebedsdiensten hebben gehouden in een islamitische boekenwinkel in de Cillierstraat, terwijl hem dat was verboden. Hier zou hij ‘intolerante boodschappen’ over vrouwen en homo’s hebben verkondigd, aldus minister Blok (Veiligheid en Justitie) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV). Ook kreeg de imam van de As-Soenah moskee een voorwaardelijke boete voor het sluiten van verboden sharia-huwelijken.
De maatregel werd mede opgelegd op aandringen van toenmalig burgemeester Pauline Krikke. Volgens haar was het gebiedsverbod nodig om het extremisme uit de wijk te weren. ‘We willen juist in deze wijken de rust bewaren’, zo sprak ze over de Schilderswijk en Transvaal. ‘Deze imam verspreidt extremistische en intolerante boodschappen en dat is zeker niet iets wat alle moslims betreft. Dit gaat over een heel kleine groep. En daarom wil ik deze imam ook geen podium geven om aanhang te verwerven.’
Gebiedsverbod zonder strafbare feiten
Met de tijdelijke Wet bestuurlijke maatregelen terrorisme had de minister in 2017 de mogelijkheid om mensen een gebiedsverbod op te leggen, zonder dat ze strafbare feiten hebben gepleegd. Een dergelijke maatregelen kan voor maximaal zes maanden worden opgelegd, maar het ministerie mag het verbod wel oneindig verlengen.
Van deze mogelijkheid heeft het ministerie van Veiligheid en Justitie gebruik gemaakt, want het is in totaal zes keer verlengd. ‘De afgelopen drie jaar voelde voor mij als een onderdrukking, onrecht en vervolging zonder enkele rechtvaardiging. Het waren alleen maar zinloze beschuldigingen’, zo kijkt Jnied terug op die tijd.
Europees Hof voor de Rechten van de Mens
De imam heeft dan ook tegen zijn gebiedsverbod en de zes verlengingen beroep aangetekend. Zo loopt er een zaak tegen de Nederlandse Staat voor het eerste verbod bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Over de rechtmatigheid van de tweede, derde en vierde verlenging moet de Raad van State uitspraak doen.
De vijfde en zesde verlenging van het gebiedsverbod zijn door de rechtbank beoordeeld en vernietigd. Volgens de rechtbank heeft het ministerie onvoldoende gemotiveerd ‘dat van de aanwezigheid van Jneid in de Schilderswijk en de wijk Transvaal nog immer een zodanige dreiging van de nationale veiligheid uitgaat, dat het opleggen van een gebiedsverbod voor deze wijken noodzakelijk is’, zo staat er in het vonnis.
Met hoop naar de toekomst
Door de uitspraak mag Jneid zich weer in de Schilderswijk en Transvaal begeven. Tot zijn eigen vreugde. ‘Ik kijk weer met hoop naar de toekomst’, zo reageert hij op de beslissing van de rechtbank. ‘Het is het bewijs dat hoelang het onrecht ook duurt, het recht zal zegevieren. Ik voel me nu weer een vrij mens, zonder deze onrechtvaardige handboeien. Het is een gevoel wat je niet kan beschrijven. Ik voel me als winnaar.’
De vernietiging van het gebiedsverbod is nog niet definitief. Een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie geeft aan dat de minister nog in beroep kan gaan tegen de beslissing van de Haagse rechtbank. ‘Het klopt dat het gebiedsverbod is vernietigd en dat de heer Jnied met onmiddellijke ingang de Schilderswijk en Transvaal weer in mag. De minister beraadt zich nog op vervolgstappen en weet nog niet of hij in beroep gaat.’
Altijd voorbereid
Het gemeentebestuur is door het ministerie op de hoogte gebracht van de stand van zaken rond de omstreden imam. ‘De minister heeft ons geïnformeerd en beraadt zich of hij in beroep gaat tegen de uitspraak van de rechter’, vertelt een woordvoerder. ‘Los hiervan zijn wij als gemeente altijd voorbereid op een situatie waarin een gebiedsverbod niet meer geldt of wordt opgelegd.’
OmroepWest 08.01.2021 Het gebiedsverbod van de omstreden imam Fawaz Jneid is door de rechtbank in Den Haag vernietigd. Volgens de rechters is niet voldoende bewezen dat de aanwezigheid van de imam in de Schilderswijk en Transvaal een dreiging voor de nationale veiligheid oplevert. ‘Hoelang het onrecht ook duurt, het recht zal altijd zegevieren’, reageert de imam.
Door de uitspraak van de rechter mag de imam met onmiddellijke ingang de Haagse Schilderswijk en Transvaal weer in. De toegang tot deze wijken werd hem in augustus van 2017 ontzegd. De imam zou namelijk gebedsdiensten hebben gehouden in een islamitische boekenwinkel in de Cillierstraat in Den Haag, terwijl hem dat was verboden. Hier zou hij ‘intolerante boodschappen’ over vrouwen en homo’s hebben verkondigd, aldus minister Blok (Veiligheid en Justitie) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV). Ook kreeg de imam van de Haagse As-Soenah moskee een voorwaardelijke boete voor het sluiten van verboden sharia-huwelijken.
De maatregel werd mede opgelegd op aandringen van toenmalig burgemeester Pauline Krikke. Volgens haar was het gebiedsverbod nodig om het extremisme uit de wijk te weren. ‘We willen juist in deze wijken de rust bewaren’, zo sprak ze over de Schilderswijk en Transvaal. ‘Deze imam verspreidt extremistische en intolerante boodschappen en dat is zeker niet iets wat alle moslims betreft. Dit gaat over een heel kleine groep. En daarom wil ik deze imam ook geen podium geven om aanhang te verwerven.’
Gebiedsverbod zonder strafbare feiten
Met de tijdelijke Wet bestuurlijke maatregelen terrorisme had de minister in 2017 de mogelijkheid om mensen een gebiedsverbod op te leggen, zonder dat ze strafbare feiten hebben gepleegd. Een dergelijke maatregel kan voor maximaal zes maanden worden opgelegd, maar het ministerie mag het verbod wel oneindig verlengen.
Van deze mogelijkheid heeft het ministerie van Veiligheid en Justitie gebruik gemaakt, want het is in totaal zes keer verlengd. ‘De afgelopen drie jaar voelde voor mij als een onderdrukking, onrecht en vervolging zonder enkele rechtvaardiging. Het waren alleen maar zinloze beschuldigingen’, zo kijkt Jneid terug op die tijd.
Europees Hof voor de Rechten van de Mens
De imam heeft dan ook tegen zijn gebiedsverbod en de zes verlengingen beroep aangetekend. Zo loopt er een zaak tegen de Nederlandse Staat voor het eerste verbod bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Over de rechtmatigheid van de tweede, derde en vierde verlenging moet de Raad van State uitspraak doen.
De vijfde en zesde verlenging van het gebiedsverbod zijn door de rechtbank van Den Haag beoordeeld en vernietigd. Volgens de rechtbank heeft het ministerie onvoldoende gemotiveerd ‘dat van de aanwezigheid van Jneid in de Schilderswijk en de wijk Transvaal nog immer een zodanige dreiging van de nationale veiligheid uitgaat, dat het opleggen van een gebiedsverbod voor deze wijken noodzakelijk is’, zo staat er in het vonnis.
Met hoop naar de toekomst
Door de uitspraak mag Jneid zich weer in de Schilderswijk en Transvaal begeven. Tot zijn eigen vreugde. ‘Ik kijk weer met hoop naar de toekomst’, zo reageert hij op de beslissing van de rechtbank. ‘Het is het bewijs dat hoelang het onrecht ook duurt, het recht zal zegevieren. Ik voel me nu weer een vrij mens, zonder deze onrechtvaardige handboeien. Het is een gevoel wat je niet kan beschrijven. Ik voel me als winnaar.’
De vernietiging van het gebiedsverbod is nog niet definitief. Een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie geeft aan dat de minister nog in beroep kan gaan tegen de beslissing van de Haagse rechtbank. ‘Het klopt dat het gebiedsverbod is vernietigd en dat de heer Jneid met onmiddellijke ingang de Schilderswijk en Transvaal weer in mag. De minister beraadt zich nog op vervolgstappen en weet nog niet of hij in beroep gaat.’
Altijd voorbereid
Het gemeentebestuur van Den Haag is door het ministerie op de hoogte gebracht van de stand van zaken rond de omstreden imam. ‘De minister heeft ons geïnformeerd en beraadt zich of hij in beroep gaat tegen de uitspraak van de rechter’, vertelt een woordvoerder. ‘Los hiervan zijn wij als gemeente altijd voorbereid op een situatie waarin een gebiedsverbod niet meer geldt of wordt opgelegd.’
De Haagse VVD heeft vragen gesteld naar aanleiding van de uitspraak van de rechter. Zo wil de partij weten of het college van plan is in om met de minister in contact te treden met de vraag om in beroep te gaan. Ook is de VVD benieuwd of het college nog meer mogelijkheden ziet om het besluit van de rechtbank aan te vechten.
‘Grijp direct in’
Het CDA wil dat burgemeester Jan van Zanen de situatie zeer nauwgezet en pro-actief gaat volgen. ‘Wees heel scherp en grijp direct in wanneer Jneid een overtreding begaat’, aldus fractievoorzitter Kavish Partiman.
VK 08.01.2021 Het gebiedsverbod dat ruim twee jaar geleden werd ingesteld tegen de omstreden Haagse imam Fawaz Jneid is door de rechtbank in Den Haag vernietigd. Haagse politieke partijen zijn verontrust en willen dat minister Grapperhaus in beroep gaat.
In augustus 2017 werd Fawaz Jneid op grond van de Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen terrorismebestrijding geweerd uit de ‘kwetsbare wijken’ Schilderswijk en Transvaal vanwege de radicaliserende invloed die hij zou hebben op jongeren. De rechtbank in Den Haag oordeelt nu anders en acht het niet bewezen dat Jneid een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid. Volgens een woordvoerder beraadt minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus zich ‘op vervolgstappen en weet nog niet of hij in beroep gaat’.
Jneid hield in een van de wijken preken in een islamitische boekwinkel die in het bezit is van een aan hem verbonden stichting. Volgens toenmalig burgemeester van Den Haag Pauline Krikke verkondigde Jneid tijdens zijn preken ‘extremistische en intolerante boodschappen over vrouwen en homo’s’. In samenspraak met toenmalig minister van Justitie Stef Blok werd Jneid vervolgens een gebiedsverbod opgelegd van zes maanden, dat daarna minstens zes maal werd verlengd.
Jneid geldt al jaren als een ‘extremistische’ prediker met een verkeerde invloed op moslimjongeren. Vlak voordat Theo van Gogh in 2004 werd vermoord, wenste Jneid hem een dodelijke ziekte toe. Die verwensing sprak hij uit in een vrijdagpreek in de Haagse As Soennah-moskee in het bijzijn van Theo van Goghs latere moordenaar, Mohammed Bouyeri. In 2014 werd Jneid veroordeeld tot een voorwaardelijke geldboete voor het sluiten van illegale ‘shariahuwelijken’.
Verschillende Haagse partijen hebben hun zorgen geuit over de rechterlijke uitspraak. ‘Slechte zaak’, aldus Frans de Graaf, fractievoorzitter van VVD in Den Haag. De partij zou graag zien dat het Haagse college aan de minister van Justitie en Veiligheid vraagt in beroep te gaan. De Haagse CDA-fractievoorzitter Kavish Partiman roept burgemeester Jan van Zanen op ‘heel scherp’ te zijn en direct in te grijpen wanneer Jneid weer in de fout gaat. ‘Van deze figuur zijn enkel slechte dingen te verwachten.’
Een medewerker van het ambassadekantoor van Eritrea moet per direct stoppen met het onder dwang inzamelen van geld onder landgenoten die in Nederland wonen. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken heeft duidelijk gemaakt dat de medewerker moet worden ontslagen.
Blok ontbood de ambassadeur van Eritrea, die in Brussel is gevestigd, gisteren op het ministerie. ,,We hebben hem laten weten dat dit soort praktijken niet kunnen”, aldus een woordvoerder van de minister. ,,De medewerker mag dit niet meer doen en moet vertrekken bij het ambassadekantoor.”
Telegraaf 29.10.2020
155.000 euro
Radioprogramma Argos meldde dit weekend dat de medewerker, die zich consul noemt maar dit niet is, dit voorjaar bij in Nederland wonende Eritreeërs langs de deur ging om geld in te zamelen voor ‘de strijd tegen corona’ in het Oost-Afrikaanse land. Iedereen boven de 18 moest minimaal 100 euro doneren, in totaal zou er 155.000 euro zijn geïncasseerd.
Het is niet voor het eerst dat de ambassade van Eritrea in het nieuws komt vanwege het inzamelen van geld bij landgenoten. Deze zogeheten ‘diasporabelasting’ wordt over de hele wereld door het regime geïnd, vaak door gebruik te maken van intimidatie. Twee jaar geleden werd een diplomaat van Eritrea Nederland uitgezet omdat het ambassadekantoor door bleef gaan met het inzamelen van geld.
Eritrese asielzoekers
Van 2014 tot begin 2017 vroegen zo’n 17.000 Eritreeërs asiel in Nederland. Eritreeërs vormden daarmee – na Syriërs – de op-een-na- grootste groep vluchtelingen. Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau komen veel vluchtelingen van het Eritrese platteland en hebben zij weinig opleiding genoten. Ook zijn er relatief veel alleenstaande minderjarigen onder de Eritrese asielzoekers.
Telegraaf 28.10.2020 Solomon Mehari, de Eritrese consul in Nederland, mag niet meer werken voor de ambassade. Dat heeft minister Blok (Buitenlandse Zaken) bepaald na een gesprek met de Eritrese ambassadeur. Aanleiding zijn nieuwe signalen van afpersing van Eritrese inwoners van Nederland door diplomaten.
Afgelopen zaterdag meldde radioprogramma Argos op basis van onderzoek dat diplomaten van het Eritrese ambassadekantoor in april de coronacrisis aangrepen voor een inzameling. Het geld was bedoeld om corona te bestrijden in Eritrea. De collecte was echter verre van vrijwillig, zeiden bronnen tegen Argos. Wie niet meewerkte, kwam op een zwarte lijst. Dat betekende problemen voor familie in Afrika of bij het aanvragen van een verblijfsvergunning in Nederland.
Tegen De Telegraaf ontkende Mehari dat er druk was uitgeoefend. „De ambassade raakt verveeld van deze krankzinnige beschuldigingen die kant noch wal raken”, schreef hij.
Schrikbewind
De ambassadeur van Eritrea, die in Brussel huist, werd dinsdag gevraagd om opheldering te geven, zeker aangezien het niet de eerste keer is dat dergelijke verhalen over afpersing door het Eritrese schrikbewind naar buiten komen. De minister besloot vervolgens dat Mehari geen werk meer mag doen voor het ambassadekantoor in Den Haag. Hij mag wel in Nederland blijven, hij woont immers ook in Nederland.
Opvallend genoeg twitterde de Eritrese minister van informatie Yemane Gebremeskel juist dat de Nederlandse ambassade op het matje zou worden geroepen. Dinsdag meldde hij dat meer actie later zou volgen, omdat de Nederlandse overheid de ambassade zou lastigvallen met „verzonnen beschuldigingen over een schimmige coronacollecte.”
Volgens Buitenlandse Zaken heeft de Nederlandse vertegenwoordiging, die in Soedan huist, vooralsnog niets gehoord van het Eritrese regime.
NU 28.10.2020 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken neemt stappen tegen de diplomatieke vertegenwoordiging van Eritrea omdat het door blijft gaan met onder dwang geld inzamelen bij landgenoten. Een medewerker moet stoppen met zijn werkzaamheden voor het ambassadekantoor in Den Haag.
Het radioprogramma Argos meldde zaterdag dat het ambassadekantoor geld heeft ingezameld onder landgenoten om het Oost-Afrikaanse land door de coronacrisis heen te helpen. Bij de inzameling zou dwang zijn gebruikt. Hier wonende Eritreeërs werd gevraagd minimaal 100 euro te doneren.
De ambassadeur van Eritrea is dinsdag op het ministerie van Buitenlandse Zaken ontboden om opheldering te geven over de zaak. Daar is de gezant meegedeeld dat de lokale medewerker “niet acceptabel” is verklaard, aldus een woordvoerder van het ministerie.
Het betekent dat de man moet stoppen met zijn werk voor de diplomatieke vertegenwoordiging van Eritrea. De man doet zich soms ook voor als consul van Eritrea, maar hij is geen diplomaat. Hij is volgens het ministerie al vaker betrokken bij het onder dwang inzamelen van geld.
Eritrea vraagt over de hele wereld geld aan landgenoten. Deze zogeheten diasporabelasting is niet verboden, mits het zonder dwang gebeurt. Het kabinet wil graag van deze diasporabelasting af, maar ziet daartoe geen mogelijkheden. Twee jaar geleden moest een diplomaat van Eritrea Nederland verlaten omdat het ambassadekantoor door bleef gaan met het onder dwang inzamelen van geld.
NOS 28.10.2020 Een medewerker van de ambassade van Eritrea moet van minister Blok van Buitenlandse Zaken stoppen met zijn werkzaamheden. De man, die zich voordeed als consul, zette Eritreeërs in Nederland onder druk om geld te geven.
Radioprogramma Argos meldde zaterdag dat de Eritrese vertegenwoordiging geld ophaalde bij landgenoten om het Oost-Afrikaanse land door de coronacrisis heen te helpen. Mensen verklaarden dat ze daarbij werden geïntimideerd, onder meer met het dreigement dat familie in Eritrea geen voedselcoupons zou krijgen als er niet betaald werd.
155.000 euro
De ambassadeur van Eritrea is vandaag ontboden bij Buitenlandse Zaken om opheldering te geven. Daar werd hem meegedeeld dat de lokale medewerker “niet acceptabel” is verklaard, wat betekent dat hij niet meer voor de ambassade mag werken. Volgens het ministerie was de medewerker al vaker betrokken bij het onder dwang inzamelen van geld.
Uit een lijst die Argos in handen heeft, blijkt dat er dit keer zeker 155.000 euro is opgehaald. Een deel komt van aanhangers van het militaire regime, of aan het regime gelieerde organisaties. Maar op de lijst staan ook mensen die juist voor dat regime zijn gevlucht.
Diasporabelasting
Twee jaar geleden werd de hoogste Eritrese diplomaat Nederland uit gezet, omdat het regime Eritreeërs in Nederland dwong om belasting aan Eritrea af te dragen. Intimidatie werd daarbij niet geschuwd, schreef de toenmalige minister Zijlstra van Buitenlandse Zaken aan de Tweede Kamer.
Eritrea vraagt over de hele wereld geld aan landgenoten. Deze diasporabelasting is niet verboden, mits het zonder dwang wordt geïnd.
AD 28.10.2020 Een medewerker van het ambassadekantoor van Eritrea moet per direct stoppen met het onder dwang inzamelen van geld onder landgenoten die in Nederland wonen. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken heeft duidelijk gemaakt dat de medewerker moet worden ontslagen.
Blok ontbood de ambassadeur van Eritrea, die in Brussel is gevestigd, gisteren op het ministerie. ,,We hebben hem laten weten dat dit soort praktijken niet kunnen”, aldus een woordvoerder van de minister. ,,De medewerker mag dit niet meer doen en moet vertrekken bij het ambassadekantoor.”
Radioprogramma Argos meldde dit weekend dat de medewerker, die zich consul noemt maar dit niet is, dit voorjaar bij in Nederland wonende Eritreeërs langs de deur ging om geld in te zamelen voor ‘de strijd tegen corona’ in het Oost-Afrikaanse land. Iedereen boven de 18 moest minimaal 100 euro doneren, in totaal zou er 155.000 euro zijn geïncasseerd.
Het is niet voor het eerst dat de ambassade van Eritrea in het nieuws komt vanwege het inzamelen van geld bij landgenoten. Deze zogeheten ‘diasporabelasting’ wordt over de hele wereld door het regime geïnd, vaak door gebruik te maken van intimidatie. Twee jaar geleden werd een diplomaat van Eritrea Nederland uitgezet omdat het ambassadekantoor door bleef gaan met het inzamelen van geld.
MSM 28.10.2020 Solomon Mehari, de Eritrese consul in Nederland, mag niet meer werken voor de ambassade. Dat heeft minister Blok (Buitenlandse Zaken) bepaald na een gesprek met de Eritrese ambassadeur. Aanleiding zijn nieuwe signalen van afpersing van Eritrese inwoners van Nederland door diplomaten.
Afgelopen zaterdag meldde radioprogramma Argos op basis van onderzoek dat diplomaten van het Eritrese ambassadekantoor in april de coronacrisis aangrepen voor een inzameling. Het geld was bedoeld om corona te bestrijden in Eritrea. De collecte was echter verre van vrijwillig, zeiden bronnen tegen Argos. Wie niet meewerkte, kwam op een zwarte lijst. Dat betekende problemen voor familie in Afrika of bij het aanvragen van een verblijfsvergunning in Nederland.
Tegen De Telegraaf ontkende Mehari dat er druk was uitgeoefend. „De ambassade raakt verveeld van deze krankzinnige beschuldigingen die kant noch wal raken”, schreef hij.
Schrikbewind
De ambassadeur van Eritrea, die in Brussel huist, werd dinsdag gevraagd om opheldering te geven, zeker aangezien het niet de eerste keer is dat dergelijke verhalen over afpersing door het Eritrese schrikbewind naar buiten komen. De minister besloot vervolgens dat Mehari geen werk meer mag doen voor het ambassadekantoor in Den Haag. Hij mag wel in Nederland blijven, hij woont immers ook in Nederland.
Opvallend genoeg twitterde de Eritrese minister van informatie Yemane Gebremeskel juist dat de Nederlandse ambassade op het matje zou worden geroepen. Dinsdag meldde hij dat meer actie later zou volgen, omdat de Nederlandse overheid de ambassade zou lastigvallen met „verzonnen beschuldigingen over een schimmige coronacollecte.”
Volgens Buitenlandse Zaken heeft de Nederlandse vertegenwoordiging, die in Soedan huist, vooralsnog niets gehoord van het Eritrese regime.
NU 24.10.2020 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken heeft zaterdag opheldering geëist van Eritrea over een geldinzameling door het ambassadekantoor van het land, laat een bewindsman aan persbureau ANP weten na berichtgeving van het radioprogramma Argos.
Volgens Argos gebruikt het Eritrese ambassadekantoor in Den Haag dwang om geld in te zamelen onder Eritreeërs in Nederland. Zij werden gevraagd minimaal 100 euro te doneren in verband met de coronacrisis.
Eritrea vraagt al jaren geld van landgenoten die in het buitenland wonen. Het gaat om de zogenoemde diasporabelasting. Deze heffing kan niet verboden worden, maar volgens de Verenigde Naties (VN) gebeurt de heffing vaak met intimidatie en dwang. Wel kan er opgetreden worden als Eritreeërs melden dat ze onder druk zijn gezet om te betalen.
Blok noemt het “erg zorgelijk” dat er opnieuw berichten zijn over het onder dwang inzamelen van geld door Eritrese diplomaten. De minister eist uitleg van het ambassadekantoor. Ook zegt hij verdere acties niet uit te sluiten.
Hoogste diplomatieke vertegenwoordiger werd eerder al uitgezet
In 2018 eiste voormalig minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra dat de hoogste diplomatieke vertegenwoordiger van Eritrea, Tekeste Ghebremedhin Zemuy, Nederland zou verlaten, omdat de ambassade onder dwang geld bleef ophalen bij de diaspora. Hij werd tot persona non grata verklaard. De Tweede Kamer eiste daarnaast dat het ambassadekantoor gesloten zou worden, maar daar stemde het kabinet destijds niet mee in.
Minister Blok roept slachtoffers van de geldinzameling op om aangifte te doen, zodat het Openbaar Ministerie (OM) onderzoek kan doen naar de zaak.
NOS 24.10.2020 Diplomaten van Eritrea hebben in Nederland opnieuw geld ingezameld onder landgenoten. Daar ging een oproep aan vooraf van de Eritrese ambassade, die in het voorjaar vroeg om minimaal 100 euro bij te dragen aan de strijd tegen het coronavirus in Eritrea, meldt VPRO-radioprogramma Argos.
Leden van de Eritrese gemeenschap in Nederland vertelden dat er ook vertegenwoordigers van het land de deuren langs zijn gegaan om geld op te halen. Personen die betaalden verklaarden dat ze onder druk zijn gezet, onder meer met het dreigement dat de familie in Eritrea geen voedselcoupons zou krijgen als er niet betaald werd.
Uit een lijst met betalingen die Argos in handen kreeg, blijkt dat er ten minste 155.000 euro is opgehaald. Een deel komt van aanhangers van het militaire regime, of aan het regime gelieerde organisaties, maar op de lijst staan ook mensen die juist voor dat regime zijn gevlucht. Het gaat om honderden statushouders, maar ook om personen die nog in een asielzoekerscentrum wonen.
Intimidatie
De actie is opmerkelijk: twee jaar geleden werd de hoogste Eritrese diplomaat Nederland uit gezet, omdat het regime voormalige landgenoten in Nederland dwong om belasting aan Eritrea af te dragen. Intimidatie werd daarbij niet geschuwd, schreef de toenmalige minister Zijlstra van Buitenlandse Zaken aan de Tweede Kamer.
Kamerleden willen dat het kabinet maatregelen neemt. Minister Blok liet Argos weten dat hij de Eritrese ambassade om opheldering zal vragen. Ook roept hij mensen die slachtoffer zijn op aangifte te doen. “Als er gegronde vermoedens van strafbare feiten bestaan, zal het Openbaar Ministerie onderzoek doen.”
De aflevering van Argos is vanmiddag te beluisteren op NPO Radio 1 van 14.00 tot 15.00 uur.
Coalitiepartijen CDA en ChristenUnie willen dat er een verplichtIntegriteitsonderzoek komt voor kandidaat-wethouders. Ook moeten lokale partijen hun inkomsten verplicht openbaar maken, wil D66. Ze komen met deze voorstellen nadat wederom wethouders worden verdacht van corruptie.
Van der Graaf CU wijst naar de stad Den Haag, waar de opgestapte wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui (Groep De Mos) worden verdacht. De wethouders zijn bij hun aantreden niet onderzocht op integriteit.
Sommige gemeenten kiezen al voor een integriteitsonderzoek bij de benoeming van wethouders, maar dat is niet in alle gemeenten zo. Den Haag koos ook niet voor zo’n onderzoek.
“Het ontbreken van integriteitsonderzoek en onvoldoende transparantie over hun inkomsten maakt ons lokaal bestuur kwetsbaar. We moeten alles doen om te voorkomen dat een situatie zoals bij het gemeentebestuur van Den Haag zich herhaalt”, aldus CU-Kamerlid Van der Graaf.
Bij een integriteitsonderzoek wordt gekeken naar functies in het verleden, nevenfuncties en andere kwetsbaarheden. De verplichting van dit onderzoek moet wat CDA en CU betreft voor de volgende gemeenteraadsverkiezingen van 2022 geregeld zijn. “Zo’n onderzoek voordat iemand is benoemd kan voorkomen dat beïnvloeding ook nog eens ondermijning wordt”, zegt CDA-Kamerlid Van der Molen.
D66 ondersteunt het voorstel en ook de VVD is positief. Wel wijst D66 er op dat een verplichte screening extra kosten voor de gemeenten met zich meebrengt. “Voor die financiering moeten wij als overheid zorgen”, zegt Kamerlid Den Boer (D66). De D66’er dient binnenkort een plan in om lokale partijen te verplichten hun financiering openbaar te maken.
Minister Ollongren heeft wetgeving in de maak om het het aanvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag verplicht te stellen voor kandidaat-wethouders. Ook worden er integriteitstoetsen en gedragscodes ontwikkeld voor kandidaat-bestuurders, een verplichting zit daar nog niet in.
Kortom, de roep om een verplichte integriteitstoets voor lokale bestuurders, klinkt steeds luider !!
Overige gemeenten
De twee Haagse wethouders zijn bij hun aantreden niet extra doorgelicht. Dat bleek afgelopen week toen waarnemend burgemeester Johan Remkes bekendmaakte dit alsnog te zullen doen. Uit een rondgang blijkt dat veel gemeenten dit na de coalitievormingen in 2018wel deden.
De gemeente Westland voerde de integriteitstoets naar de wethouders die benoemd werden, zelf uit. Volgens een woordvoerder van de gemeente wordt daarbij over een periode van de laatste tien jaar gekeken of er mogelijke sprake kan zijn van belangenverstrengeling of de schijn daarvan.
Daaruit bleek bijvoorbeeld dat wethouder Leen Snijders zich niet kon buigen over het gebruik van tuinbouwgronden, een dossier waar al enkele jaren flinke discussie over werd gevoerd in de Westlandse raad. Snijders bewoont met zijn familie een huis in tuinbouwgebied, zonder dat hij een tuinbouwbedrijf heeft. Daar heeft hij wel een vergunning voor, maar het is niet handig als hij vergelijkbare gevallen aan zou moeten pakken. Daarom nam destijds waarnemend burgemeester Agnes van Ardenne het dossier over.
Het college spreekt met elkaar over integriteit, aldus Zegsman.
In tegenstelling tot Westland, besteedden Leidschendam-Voorburg en Zoetermeer de integriteitscontrole uit aan een extern bureau. De uitkomsten daarvan zijn in Zoetermeer door de burgemeester met de afzonderlijke wethouders doorgenomen. Maar daar blijft het volgens een zegsvrouw van de gemeente niet bij: ,,Het college spreekt met elkaar over integriteit om het integriteitsbewustzijn van de wethouder en zijn of haar omgeving te versterken en werkafspraken te maken.”
Adviezen
In Delft zijn de kandidaat-wethouders ook door een extern bureau onder de loep genomen, waarbij gekeken is naar nevenfuncties, financiële belangen en eventuele risicovolle activiteiten. De kandidaten kregen daarna ook adviezen van het bureau. Zo kreeg wethouder Stephan Brandligt het advies om zich te onthouden van beraadslagingen over zaken die de coöperatie Deelstroom Delft aangaan, omdat hij daar in deelneemt.
Een woordvoerder van Wassenaar en Voorschoten zegt dat daar ook onderzoek is gedaan bij het aantreden van het nieuwe college.
Minder valpartijen
Kortom,het leek dus goed te gaan met de wethouders in Nederland. Zo bleek het althans, want nooit eerder kwamen er zo weinig wethouders politiek ten val als in de start van de coalitieperiode 2015. Dat valt op te maken uit het jaarlijkse Wethoudersonderzoek van het vakblad Binnenlands Bestuur. Opvallend is dat er in 2013 nog 79 wethouders ten val kwamen wegens politieke redenen. Daarvan hoefden slechts zes weg om integriteitsproblemen.
Integriteitsproblemen Integriteitsproblemen komen het vaakst in de media. Zo ging bijvoorbeeld het vertrek van de Roermondse wethouder Jos van Rey, die nog steeds verdacht wordt van ambtelijke corruptie, met veel rumoer gepaard. Maar aan het vertrek van een wethouder ligt maar zelden een integriteitsprobleem ten grondslag.
AD 21.10.2019 De roep om een verplichte integriteitstoets voor lokale bestuurders, klinkt steeds luider, nu de Haagse wethouders De Mos en Guernaoui van corruptie verdacht worden.
De twee Haagse wethouders zijn bij hun aantreden niet extra doorgelicht. Dat bleek afgelopen week toen waarnemend burgemeester Johan Remkes bekendmaakte dit alsnog te zullen doen. Uit een rondgang van deze krant blijkt dat veel gemeenten dit na de coalitievormingen in 2018 wel deden.
De gemeente Westland voerde de integriteitstoets naar de wethouders die benoemd werden, zelf uit. Volgens een woordvoerder van de gemeente wordt daarbij over een periode van de laatste tien jaar gekeken of er mogelijke sprake kan zijn van belangenverstrengeling of de schijn daarvan.
Daaruit bleek bijvoorbeeld dat wethouder Leen Snijders zich niet kon buigen over het gebruik van tuinbouwgronden, een dossier waar al enkele jaren flinke discussie over werd gevoerd in de Westlandse raad. Snijders bewoont met zijn familie een huis in tuinbouwgebied, zonder dat hij een tuinbouwbedrijf heeft. Daar heeft hij wel een vergunning voor, maar het is niet handig als hij vergelijkbare gevallen aan zou moeten pakken. Daarom nam destijds waarnemend burgemeester Agnes van Ardenne het dossier over.
Het college spreekt met elkaar over integriteit, aldus Zegsman.
In tegenstelling tot Westland, besteedden Leidschendam-Voorburg en Zoetermeer de integriteitscontrole uit aan een extern bureau. De uitkomsten daarvan zijn in Zoetermeer door de burgemeester met de afzonderlijke wethouders doorgenomen. Maar daar blijft het volgens een zegsvrouw van de gemeente niet bij: ,,Het college spreekt met elkaar over integriteit om het integriteitsbewustzijn van de wethouder en zijn of haar omgeving te versterken en werkafspraken te maken.”
Adviezen
In Delft zijn de kandidaat-wethouders ook door een extern bureau onder de loep genomen, waarbij gekeken is naar nevenfuncties, financiële belangen en eventuele risicovolle activiteiten. De kandidaten kregen daarna ook adviezen van het bureau. Zo kreeg wethouder Stephan Brandligt het advies om zich te onthouden van beraadslagingen over zaken die de coöperatie Deelstroom Delft aangaan, omdat hij daar in deelneemt.
Een woordvoerder van Wassenaar en Voorschoten zegt dat daar ook onderzoek is gedaan bij het aantreden van het nieuwe college.
Vorige week dienden De Mos en Guernaoui officieel hun ontslag in als wethouder.
Den HaagFM 19.10.2019 De Haagse wethouder Saskia Bruines (D66) vindt het plan voor een verplichte integriteitstoets voor wethouders “verstandig”. Dat zei wethouder Bruines zaterdagochtend in het politieke radioprogramma Spuigasten van Debatmeester op Den Haag FM.
Coalitiepartijen CDA en ChristenUnie in de Tweede Kamer willen dat er een verplicht integriteitsonderzoek komt voor kandidaat-wethouders. Ook moeten lokale partijen hun inkomsten verplicht openbaar maken, wil D66.
Ze komen met deze voorstellen nadat twee Haagse wethouders van de lokale partij Hart voor Den Haag/Groep de Mos worden verdacht van corruptie. Sommige gemeenten kiezen al voor een integriteitsonderzoek bij de benoeming van wethouders, maar dat is niet in alle gemeenten zo. Den Haag koos ook niet voor zo’n onderzoek.
Volgens Bruines is zo’n verplichte integriteitstoets geen garantie voor goed gedrag in de toekomst, benadrukte ze in het radioprogramma. “Het blijft zaak in deze functie om jezelf elke dag af te vragen of je het goed en verstandig doet.”
OmroepWest 19.10.2019 De Haagse wethouder Saskia Bruines (D66) vindt een verplichte integriteitstoets voor wethouders een goed idee. Ze noemt het plan ‘verstandig’. Dat zei ze zaterdag in het politieke radioprogramma Spuigasten van Debatmeester van mediapartner Den Haag FM.
Coalitiepartijen CDA en ChristenUnie in de Tweede Kamer willen dat er een verplicht integriteitsonderzoek komt voor kandidaat-wethouders. Ook moeten lokale partijen hun inkomsten verplicht openbaar maken, wil D66. Ze komen met deze voorstellen nadat twee Haagse wethouders van de lokale partij Hart voor Den Haag/Groep de Mos worden verdacht van corruptie.
Sommige gemeenten kiezen al voor een integriteitsonderzoek bij de benoeming van wethouders, maar dat is niet in alle gemeenten zo. Den Haag koos ook niet voor zo’n onderzoek.
Verplichte integriteitstoets voor wethouders is ‘verstandig’, reageert Haagse wethouder @Sbruines (D66) op plan van Kamerleden @harryvdmolen (CDA) en @StienekevdGraaf (CU). “Maar het blijft zaak in deze functie om jezelf elke dag af te vragen of je het goed en verstandig doet.”
Volgens wethouder Bruines is zo’n verplichte integriteitstoets geen garantie voor goed gedrag in de toekomst, benadrukte ze in het radioprogramma. ‘Het blijft zaak in deze functie om jezelf elke dag af te vragen of je het goed en verstandig doet.’
NOS 19.10.2019 Coalitiepartijen CDA en ChristenUnie willen dat er een verplicht integriteitsonderzoek komt voor kandidaat-wethouders. Ook moeten lokale partijen hun inkomsten verplicht openbaar maken, wil D66. Ze komen met deze voorstellen nadat twee Haagse wethouders van de lokale partij Groep de Mos worden verdacht van corruptie.
Sommige gemeenten kiezen al voor een integriteitsonderzoek bij de benoeming van wethouders, maar dat is niet in alle gemeenten zo. Den Haag koos ook niet voor zo’n onderzoek.
“Het ontbreken van integriteitsonderzoek en onvoldoende transparantie over hun inkomsten maakt ons lokaal bestuur kwetsbaar. We moeten alles doen om te voorkomen dat een situatie zoals bij het gemeentebestuur van Den Haag zich herhaalt”, zegt CU-Kamerlid Van der Graaf.
Ondermijning voorkomen
Bij een integriteitsonderzoek wordt gekeken naar functies in het verleden, nevenfuncties en andere kwetsbaarheden. De verplichting van dit onderzoek moet wat CDA en CU betreft voor de volgende gemeenteraadsverkiezingen van 2022 geregeld zijn. “Zo’n onderzoek voordat iemand is benoemd kan voorkomen dat beïnvloeding ook nog eens ondermijning wordt”, zegt CDA-Kamerlid Van der Molen.
D66 ondersteunt het voorstel en ook de VVD is positief. Wel wijst D66 er op dat een verplichte screening extra kosten voor de gemeenten met zich meebrengt. “Voor die financiering moeten wij als overheid zorgen”, zegt Kamerlid Den Boer (D66). De D66’er dient binnenkort een plan in om lokale partijen te verplichten hun financiering openbaar te maken.
Minister Ollongren heeft wetgeving in de maak om het het aanvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag verplicht te stellen voor kandidaat-wethouders. Ook worden er integriteitstoetsen en gedragscodes ontwikkeld voor kandidaat-bestuurders, een verplichting zit daar nog niet in.
AD 19.10.2019 Na de Haagse corruptieaffaire rond Richard de Mos willen landelijke coalitiepartijen dat alle lokale bestuurders verplicht worden getoetst op belangenverstrengeling en financiële malversaties. Nu bestaat zo’n plicht nog niet.
Ook moeten lokale partijen – net als landelijke partijen – hun geldstromen openbaar maken, bepleiten regeringspartijen CDA, D66 en ChristenUnie. Coalitiegenoot VVD is positief over die voorstellen. ,,Op dit moment zijn er grote zorgen”, zegt ChristenUnie-Kamerlid Stieneke van der Graaf. ,,Het risico op financiële beïnvloeding van partijen en belangenverstrengeling ligt op de loer.’’
Van der Graaf wijst naar de stad Den Haag, waar de opgestapte wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui worden verdacht van corruptie. De wethouders zijn bij hun aantreden niet onderzocht op integriteit. Waarnemend burgemeester Johan Remkes van Den Haag kondigde deze week aan dat hij de overgebleven bestuurders alsnog wil laten checken.
Gedrag
Het kabinet is op dit moment al bezig om een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) verplicht te stellen voor kandidaat-wethouders. Maar volgens regeringspartijen gaat dat niet ver genoeg. Van der Graaf: ,,Wij willen dat kandidaat-bestuurders ook moeten slagen voor een integriteitsonderzoek voordat zij worden benoemd.’’
CDA-Kamerlid Harry van der Molen benadrukt dat gemeenten en provincies zelf invulling aan dat onderzoek mogen geven. ,,Als er risico’s worden gevonden, wil dat niet zeggen dat een bestuurder niet benoemd kan worden. Maar daarover moet de gemeenteraad of Provinciale Staten dan wel in gesprek met de kandidaat.’’ Het verplichte integriteitsonderzoek moet vóór de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 zijn ingevoerd.
Schoon bestuur
Het kabinet heeft al maatregelen aangekondigd voor een ‘schoon’ lokaal bestuur, onder meer via transparantie over giften en subsidies. Die maatregelen laten echter al een tijd op zich wachten. ,,We zien nu ook in de stad Den Haag dat lokale partijen op zijn minst kwetsbaar zijn voor de schijn van belangenverstrengeling’’, zegt D66-Kamerlid Monica den Boer. ,,Dat moeten we voorkomen.’’ Den Boer ziet net als andere partijen graag dat dat wethouders verplicht gescreend worden, mits er geld voor gevonden wordt.
Ook werkt het kabinet aan aanpassingen van de wet voor politieke partijen en hun financiering, maar tot die tijd moeten er nieuwe ‘basisregels’ komen die vriendjespolitiek en schimmige financiering voorkomen, vindt Den Boer: ,,Sommige partijen hebben nu de status van een voetbalvereniging, dat moet echt anders.’’
De van corruptie verdachte Richard de Mos heeft afgelopen woensdagochtend officieel zijn ontslag als wethouder ingediend bij de gemeente Den Haag.
OmroepWest 19.10.2019 Regeringspartijen ChristenUnie en CDA willen dat aanstaande wethouders verplicht een integriteitsonderzoek moeten ondergaan. Op die manier moeten incidenten zoals in Den Haag, waar wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui zijn opgestapt omdat ze verdacht worden van corruptie, worden tegengegaan.
Er bestaat al een landelijke integriteitstoets. Daarbij wordt gekeken naar functies in het verleden, nevenfuncties en andere kwetsbaarheden van kandidaat-wethouders. De toets is niet verplicht, al kiezen sommige gemeenten er wel voor. In Den Haag was dat niet het geval.
Als het aan het CDA en de ChristenUnie ligt komt daar verandering in en moeten ook kandidaat-bestuurders van provincies en waterschappen eraan geloven. ‘We moeten alles doen om te voorkomen dat een situatie zoals bij het gemeentebestuur van Den Haag zich herhaalt’, zegt Stieneke van der Graaf van de ChristenUnie.
Den HaagFM 19.10.2019 Regeringspartijen ChristenUnie en CDA willen dat aanstaande wethouders verplicht een integriteitsonderzoek moeten ondergaan. Op die manier moeten incidenten zoals in Den Haag, waar wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui zijn opgestapt omdat ze verdacht worden van corruptie, worden tegengegaan.
Er bestaat al een landelijke integriteitstoets. Daarbij wordt gekeken naar functies in het verleden, nevenfuncties en andere kwetsbaarheden van kandidaat-wethouders. De toets is niet verplicht, al kiezen sommige gemeenten er wel voor. In Den Haag was dat niet het geval.
Als het aan het CDA en de ChristenUnie ligt komt daar verandering in en moeten ook kandidaat-bestuurders van provincies en waterschappen eraan geloven. “We moeten alles doen om te voorkomen dat een situatie zoals bij het gemeentebestuur van Den Haag zich herhaalt”, zegt Stieneke van der Graaf van de ChristenUnie.
RTL 19.10.2019 Er moet een verplichte screening komen van wethouders. Dat zeggen CDA en ChristenUnie, die daarmee corruptie, belangenverstrengeling en invloed van criminelen op lokale besturen willen voorkomen.
De andere regeringspartijen, VVD en D66. steunen het plan. De coalitie wil ook dat lokale partijen hun inkomsten transparanter gaan maken. Giften moeten dan boven een bepaald bedrag openbaar worden gemaakt.
Haagse wethouders
De partijen vinden dat er veel te veel integriteitskwesties zijn bij lokale besturen. Ze komen met hun voorstel nadat bekend werd dat twee Haagse wethouders van Groep de Mos van corruptie worden verdacht.
”Op dit moment is een screening van wethouders niet verplicht”, zegt Tweede Kamerlid Stieneke van der Graaf van de ChristenUnie. ”De ene gemeente doet het wel, de andere niet. In Den Haag gebeurde het niet. Gelukkig heeft waarnemend burgemeester Johan Remkes nu aangekondigd dit in het vervolg wel te gaan doen.”
Wetgeving
Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken bereidt nu wetgeving voor om voor wethouders een verklaring omtrent gedrag (VOG) verplicht te stellen. Ook ontwikkelt zij integriteitstoetsen gedragscodes, maar zij is vooralsnog niet van plan die toetsen verplicht te stellen.
Een VOG is volgens Van der Graaf niet voldoende. ”Het is een momentopname. Wij willen dat integriteitsgesprekken met een kandidaat-wethouder beginnen voor de aanstelling. Als de politicus door de toets komt moeten er ook daarna gesprekken blijven plaatsvinden”, zegt ze.
Druk neemt toe
Volgens haar collega Harry van der Molen van het CDA neemt de druk op lokaal bestuur door allerlei omstandigheden toe en is een integriteitstoets daarom noodzakelijk. ”Er spelen grote belangen en soms zelfs criminele inmenging. Dan hebben we behoefte aan weerbare bestuurders. Goed onderzoek doen en het gesprek voeren over de integriteit kan problemen voorkomen”.
CDA en ChristenUnie presenteren hun voorstel na de herfstvakantie, bij de behandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken in de Tweede Kamer.
Prinsjesdag staat voor deur: dinsdag 17.09.2019 zal het kabinet de rijksbegroting en de Miljoenennota presenteren. Net als voorgaande jaren waren veel voor het kabinet gunstige plannen al ver voor Prinsjesdag bekend.
Den Haag stond donderdag opnieuw in het teken van de Algemene beschouwingen . Na de moord op strafrechtadvocaat Derk Wiersum was er uitgebreid aandacht voor het mocromaffia-probleem. Ook het investeringsfonds en de onderwijsplannen werden kritisch bevraagd. Vier thema’s die opvielen.
Twee volle dagen debatteren tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen? , wat levert dat eigenlijk concreet op? Een overzicht van de binnengehaalde punten, maar ook van de opvallende voorstellen die het niet haalden.
En er is wederom weer gelekt !!!!
De uitgelekte Prinsjesdagstukken zijn in handen van de Telegraaf en RTL Nieuws. Nog geen half uur na de uitreiking van de geheime inhoud op usb-sticks aan de fracties van de Tweede Kamer lagen de teksten al op straat.
Het afgelopen jaar werd door het kabinet vaak op een betere koopkracht gehamerd. Inmiddels weten we dat die flink lager uitvalt dan aanvankelijk werd geraamd door het Centraal Planbureau (CPB).
Dat is niet de schuld van het CPB, het instituut waarschuwt zelf ook dat je niet te veel waarde aan het koopkrachtplaatje moet hechten, het kabinet had de verwachtingen over een dikkere portemonnee niet zo moeten opkloppen.
AD 17.09.2019
AD 17.09.2019
AD 14.09.2019
Gaan we nu eindelijk voelen dat het economisch beter gaat?
RTL Nieuws wist te melden dat de middeninkomens, mensen met een bruto jaarsalaris tussen de 35.000 en 75.000 euro, er 1,8 procent tot 2,4 procent op vooruitgaan. Lage inkomens blijven hier met 1,4 procent bij achter. Hoge inkomens, vanaf 75.000 euro bruto per jaar, zien hun koopkracht met 2,3 procent stijgen.
Als dit klopt, heeft het kabinet geïnvesteerd in koopkrachtverbetering, want de cijfers zijn een verbetering ten opzichte van de raming die het CPB in augustus publiceerde.
De gemiddelde zorgpremie stijgt in 2020 volgens de berekeningen in het kabinet met 37 euro naar 1.421 euro per jaar.
Voor zelfstandigen (zzp’ers) versobert mogelijk een fiscaal voordeel. Nu hoeft deze groep over de eerste 7.280 euro winst geen belasting te betalen (de zelfstandigenaftrek), die vrijstelling wordt in kleine stappen in tien jaar tijd verlaagd naar ongeveer 5.000 euro.
Voor de totale lastenverlichting zou zo’n 3 miljard euro zijn gereserveerd. Dat geld haalt het kabinet bij de winstbelasting voor bedrijven.
De eerder beloofde belastingverlaging wordt uitgesteld, schreef het AD. Bedrijven met een winst van hoger dan 200.000 euro, blijven volgend jaar hetzelfde tarief betalen van 25 procent in plaats van een eerder voorgestelde verlaging.
Daarna daalt het toptarief van de winstbelasting minder snel. In de nieuwe plannen betalen bedrijven in 2021 uiteindelijk 21,7 procent belasting over hun winst in plaats van 20,5 procent.
Multinationals krijgen nog meer slecht nieuws op Prinsjesdag. De mogelijkheid om met buitenlandse verliezen hier minder belasting te betalen, gaat op de schop. Shell en Philips erkenden eerder dat zij geen winstbelasting betalen in Nederland. Dat mag ook gewoon volgens de wet, benadrukte Shell. Daar komt dus binnenkort een einde aan.
AD 14.09.2019
Komt er een groot investeringsfonds?
Geld lenen is nog nooit zo goedkoop geweest voor de Nederlandse overheid, en daar wil het kabinet wellicht gebruik van maken,
De Telegraafmeldde dat er plannen zijn om een miljardenfonds vanuit de overheid op te tuigen zodat er geïnvesteerd kan worden in het openbaar vervoer, andere infrastructuur en innovatie. Of zo’n fonds er daadwerkelijk komt en met hoeveel miljarden dat gevuld gaat worden, is nog onduidelijk.
Miljarden om ‘wooncrisis’ tegen te gaan
We hebben volgens dit kabinet te maken met een wooncrisis, dus komt er een bouwfonds van 1 miljard euro waar gemeenten gebruik van kunnen maken, wist de Volkskrant te melden. In 2018 werd al de ambitie uitgesproken om tot 2025 per jaar 75.000 nieuwe huizen te bouwen.
De woningcorporaties krijgen meer lucht doordat de verhuurdersheffing in tien jaar tijd met in totaal 1 miljard euro wordt verlaagd, mits zij nieuwe woningen bouwen. Nu betalen corporaties tot hun ergernis in totaal 1,7 miljard extra belasting aan het Rijk.
Telegraaf 14.09.2019
Minder belasting voor starters
Vooral starters hebben moeite een betaalbare woning te vinden. Daarom wordt er ook nagedacht om de overdrachtsbelasting à 2 procent van de aanschafwaarde voor deze groep te schrappen terwijl beleggers en pandjesbazen juist zwaarder worden belast.
Verder wordt er nagedacht over een verdere versobering van de hypotheekrenteaftrek. Het kabinet zou over meerdere mogelijke varianten spreken.
Samengevat:
De vier belangrijkste op een rij;
De woningmarkt
Door stijgende huizenprijzen en tekort op de woningmarkt hebben vooral starters en middeninkomens moeite om geschikte woningen te vinden. Volgens minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) is er een tekort van zo’n 300.000 woningen. Om de woningmarkt een impuls te geven, trekt het kabinet miljarden euro’s uit. Met nieuwe maatregelen hoopt de minister het tekort terug te dringen.
Voor gemeenten die nieuwbouwprojecten ontwikkelen, komt er 1 miljard euro vrij. Ook komt er voor gemeenten ruimte om meer locaties beschikbaar te stellen voor nieuwbouw.
Het kabinet zet nog 1 miljard euro apart voor woningcorporaties om de bouw van nieuwe huizen te stimuleren. Door te korten op de verhuurdersheffing, een belasting op sociale huurwoningen, komt er geld vrij bij woningcorporaties. Kiezen zij voor nieuwbouw, dan kunnen zij de komende tien jaar een fiscale korting krijgen.
Een mogelijke maatregel waarover het kabinet het hoofd nog breekt, is het schrappen van de overdrachtsbelasting voor starters. Dit zou 2 procent schelen bij het kopen van een huis. Ook wordt gekeken of huisbazen en vastgoedbeleggers juist extra kunnen worden belast. De Volkskrant meldde eerder dat staatssecretaris Menno Snel (D66) nog sceptisch is over de uitvoerbaarheid van beide plannen. Op Prinsjesdag zal hierover waarschijnlijk nog geen duidelijkheid zijn.
Investeringsfonds
Het kabinet wil miljarden euro’s lenen voor een zogenoemd ‘investeringsfonds’. Zo moet de Nederlandse economie toekomstbestendig worden. Het gaat economisch goed, maar door de lage rente is lenen nu heel voordelig voor de staat. Voorlopig komt er dus minder aandacht te liggen op het terugdringen van de staatsschuld.
Het idee van een investeringsfonds komt van minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD). In een interview met het AD zegt Wiebes dat hij wil dat Nederlanders het in hun portemonnee gaan voelen dat Nederland een rijk land is. Volgens de minister is de welvaartsgroei van afgelopen jaren vooral naar zorg, pensioenen en het aflossen van de staatsschuld gegaan. Het investeringsfonds moet daarin nu verandering brengen.
Het fonds is bedoeld voor het stimuleren van infrastructurele projecten, onderwijs en wetenschap. Zolang de investeringen maar bijdragen aan de ‘structuur van de economie’. Het is nog onduidelijk hoeveel geld er in het investeringsfonds komt. Dat moet minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) bepalen. Het gaat volgens ingewijden om miljarden euro’s. Na Prinsjesdag wordt het plan verder uitgewerkt.
Winstbelasting
Het kabinet neemt een wetsvoorstel van GroenLinks over, dat bepaalt dat multinationals meer winstbelasting moeten betalen. De maatregel komt voort uit de ophef eind 2018 toen duidelijk werd dat Shell geen winstbelasting betaalt. Door legale aftrekposten in het buitenland wist het bedrijf de winstbelasting op nul te houden.
Door de nieuwe maatregel zou dat niet meer mogelijk moeten zijn. Na de wetswijziging mogen verliezen die zijn geleden binnen de Europese Unie nog maar drie jaar worden verrekend met de winstbelasting. Verliezen buiten de Europese Unie mogen helemaal niet meer worden verrekend. Het plan wordt met Prinsjesdag gepresenteerd, maar gaat, als het doorgaat, pas vanaf 2021 in.
De winstbelasting voor middelgrote en kleinere bedrijven gaat in 2020 nog wel omlaag.
Lastenverlichting
De inkomsten uit de winstbelasting voor multinationals worden gebruikt om de inkomstenbelasting voor werknemers te verlagen.
Door extra lastenverlichting komt 3 miljard euro vrij voor de middeninkomens. Lastenverlichting staat hoog op de agenda van alle regeringspartijen. De voorspelde koopkrachtstijging van 1,2 procent vinden zij te mager. De partijen vinden dat de burgers meer mogen profiteren van de economische voorspoed.
De middeninkomens merkten de afgelopen jaren weinig van de economische groei. Elsevier Weekblad berekende op basis van cijfers van het Cultureel Planbureau dat een doorsnee-Nederlander volgend jaar zo’n 3,5 procent beter af is dan toen het kabinet-Rutte I in 2010 aantrad. Maar de economie groeide in die negen jaar veel harder: met 15 procent.
Minister Hoekstra sprak in de door Elsevier Weekblad georganiseerde HJ Schoo-lezing van een bedreiging van de middenklasse door een ‘giftige cocktail’. Dat de middenklasse zo weinig merkt van die voorspoed, komt bijvoorbeeld door de flink versoberde hypotheekrenteaftrek, stijging van de btw en de hogere energiebelasting.
NU 26.11.2019 Het kabinet krijgt voor dit jaar 1,3 miljard euro niet uitgegeven. Dat is een stuk meer dan de 400 miljoen euro waarmee op Prinsjesdag nog rekening werd gehouden, staat in de najaarsnota die minister Wopke Hoekstra (Financiën) dinsdag naar de Kamer stuurde.
Van het onuitgegeven geld gaat 1 miljard euro onder andere naar de aanpak van de stikstofproblemen, criminaliteitsbestrijding, het bestrijden van het lerarentekort en de rechtsbijstand. Het kabinet heeft het over “urgente maatschappelijke problemen”.
Een aanzienlijk bedrag, ongeveer 300 miljoen euro, gaat naar reservepotjes van de overheid en naar onvoorziene kosten voor digitale veiligheid.
In de najaarsnota wordt de stand van de rijksbegroting weergegeven van het lopende jaar. Het is een aanvulling op de miljoenennota die op Prinsjesdag werd gepubliceerd.
Dat er nu geld over is, komt omdat ministeries niet alles krijgen uitgegeven omdat middelen bijvoorbeeld goedkoper waren, helemaal niet nodig bleken of omdat de aankoop werd uitgesteld. Dat is dus geen terugkerend geld (structureel), maar eenmalig.
Veel uitgaven werden in aanloop naar de publicatie van de najaarsnota al bekendgemaakt. Dat gold voor de 500 miljoen euro die naar de aanpak van de stikstofproblemen gaat, maar ook voor de 460 miljoen euro voor onderwijs en 110 miljoen euro voor de bestrijding van criminaliteit.
De financiële meevallers zijn vooral te vinden bij de zorg. Zo was er een meevaller in de zorg van bijna een half miljard euro. Dat komt vooral doordat er 600 miljoen euro minder is uitgegeven aan de Zorgverzekeringswet, de premie die werkgever of de uitkeringsinstantie moet betalen. Tegelijkertijd was er binnen de zorg ook een tegenvaller van 179 miljoen euro bij de langdurige zorg.
De stand van de belastinginkomsten van de overheid werd ook geactualiseerd. Zo valt op dat de winstbelasting bijna 400 miljoen euro hoger uitvalt. Dat geldt ook voor de schenk- en erfbelasting (50 miljoen) en de inkomstenbelasting (100 miljoen).
Minder geld opgehaald met accijnzen
Bij de indirecte belastingen, zoals accijnzen en milieubelastingen, werd minder geld (300 miljoen) opgehaald dan waar vooraf rekening mee werd gehouden.
Al met al zijn de veranderingen zo klein dat de staatsschuld er niet door verandert en onder de 50 procent van de omvang van de economie (bbp) blijft, zoals op Prinsjesdag al werd gemeld.
De eerstvolgende keer dat het kabinet weer een tussenstand geeft van de rijksbegroting voor 2019, is op Verantwoordingsdag, de tegenhanger van Prinsjesdag, op de derde woensdag in mei.
MSN 26.11.2019 Het kabinet krijgt voor dit jaar 1,3 miljard euro niet uitgegeven. Dat is een stuk meer dan de 400 miljoen euro waarmee op Prinsjesdag nog rekening werd gehouden, staat in de najaarsnota die minister Wopke Hoekstra (Financiën) dinsdag naar de Kamer stuurde.
Een miljard euro gaat onder andere naar de aanpak van de stikstofproblemen, criminaliteitsbestrijding, het bestrijden van het lerarentekort en de rechtsbijstand. Het kabinet heeft het over “urgente maatschappelijke problemen”.
Een aanzienlijk bedrag gaat naar reservepotjes van de overheid en naar onvoorziene kosten voor digitale veiligheid.
In de Najaarsnota wordt de stand van de rijksbegroting weergegeven van het lopende jaar. Het is een aanvulling op de miljoenennota die op Prinsjesdag werd gepubliceerd.
Dat er nu geld over is, komt omdat ministeries niet alles krijgen uitgegeven omdat middelen bijvoorbeeld goedkoper waren, helemaal niet nodig bleken of omdat de aankoop werd uitgesteld. Dat is dus geen terugkerend geld (structureel), maar eenmalig.
Veel uitgaven uit de najaarsnota waren al bekend
Veel uitgaven werden in aanloop naar de publicatie van de najaarsnota al bekendgemaakt. Dat gold voor de 500 miljoen euro die naar de aanpak van de stikstofproblemen gaat, maar ook voor de 460 miljoen euro voor onderwijs en 110 miljoen euro voor de bestrijding van criminaliteit.
De financiële meevallers zijn vooral te vinden bij de zorg. Zo was er een meevaller in de zorg van bijna een half miljard euro. Dat komt vooral doordat er 600 miljoen euro minder is uitgegeven aan de Zorgverzekeringswet, de premie die werkgever of de uitkeringsinstantie moet betalen. Tegelijkertijd was er binnen de zorg ook een tegenvaller van 179 miljoen euro bij de langdurige zorg.
De stand van de belastinginkomsten van de overheid werd ook geactualiseerd. Zo valt op dat de winstbelasting bijna 400 miljoen euro hoger uitvalt. Dat geldt ook voor de schenk- en erfbelasting (50 miljoen) en de inkomstenbelasting (100 miljoen).
Minder geld opgehaald met accijnzen
Bij de indirecte belastingen, zoals accijnzen en milieubelastingen, werd minder geld (300 miljoen) opgehaald dan waar vooraf rekening mee werd gehouden.
Al met al zijn de veranderingen zo klein dat de staatsschuld er niet door verandert en onder de 50 procent van de omvang van de economie (bbp) blijft, zoals op Prinsjesdag al werd gemeld.
De eerstvolgende keer dat het kabinet weer een tussenstand geeft van de rijksbegroting voor 2019, is op Verantwoordingsdag, de tegenhanger van Prinsjesdag, op de derde woensdag in mei.
MSN 17.09.2019 We weten het echter pas zeker om 15.00 uur. Dan presenteert minister van financiën Wopke Hoekstra de Miljoenennota, maar nu al is er het nodige uitgelekt over de Prinsjesdagstukken. We zetten op een rijtje wat we tot nu toe weten.
Koopkracht: plus voor middeninkomens
Uit de gelekte Prinsjesdagstukken blijkt dat vooral groepen mensen met een modaal inkomen of meer hun koopkracht zien stijgen. Vanaf een bruto jaarsalaris van 35.000 euro of meer stijgt de koopkracht met 2 procent of meer.
Een kanttekening: het gaat hier om ramingen van het Centraal Planbureau. Die komen eigenlijk nooit helemaal uit, maar geven wel een richting aan. Voor een individu kan het alsnog anders uitpakken.
Vooral middeninkomens profiteren;
Inkomensgroep
Koopkrachtstijging
Tot 22.000
1,4%
22.000 – 35.000 euro
1,8%
35.000 – 52.000 euro
2,2%
52.000 – 75.000 euro
2,4%
75.000 euro en hoger
2,3%
Zorgpremie: iets hoger
De zorgpremie gaat met enkele euro’s per maand omhoog, tot een paar tientjes op jaarbasis. Gemiddeld is de zorgpremie dit jaar 1384 euro, het kabinet verwacht volgend jaar een gemiddelde zorgpremie van 1421 euro.
Dit is de schatting die het kabinet gebruikt om beleid op te maken. Uiteindelijk bepaalt je zorgverzekeraar zelf wat de premie wordt, volgend jaar.
Woningmarkt: subsidie voor nieuwbouw, extraatje voor corporaties
Er is krapte op de huizenmarkt, zowel voor koophuizen als huurwoningen. Vooral starters hebben het moeilijk. Een van de belangrijkste oorzaken: er zijn te weinig huizen.
Er moet dus meer gebouwd worden. Het kabinet komt vandaag met een subsidie voor nieuwbouwprojecten. Als gemeenten te weinig geld hebben voor nieuwbouw kunnen ze een beroep doen op een fonds van het Rijk, gevuld met 1 miljard euro.
Woningcorporaties krijgen een belastingkorting van 100 miljoen per jaar. Dat wordt in mindering gebracht op de verhuurdersheffing. Zo moeten ze meer geld overhouden voor nieuwe projecten.
Het kabinet komt ook met een maatregel die de stijging van de huren moet beperken. Het aandeel van de WOZ-waarde bij de bepaling van de huur wordt beperkt tot 33 procent. Daarnaast wordt scheefwonen aangepakt.
Zelfstandigenaftrek en arbeidsongeschiktheidsverzekering
Wellicht komt het kabinet met meer duidelijkheid over de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor zelfstandigen. Die verplichting is onderdeel van het dit jaar gesloten pensioenakkoord, maar zou nog worden uitgewerkt. Zzp’ers zijn daar niet blij mee, want dat betekent voor hen meer vaste kosten.
Investeringsfonds: komt het er of komt het er niet?
Een maandje geleden meldden bronnen dat het kabinet dacht over een groot investeringsfonds, gevuld met tientallen miljarden euro’s, waarmee de Nederlandse economie een slinger gegeven kan worden. Veel economen vinden dit een goed moment om investeringen te doen, zelfs ECB-baas Mario Draghi hintte daar vorige week op.
Of dat fonds er echt komt en hoe groot het wordt? Dat is nog even de vraag. Volgens NRC, dat de volledige Miljoenennota in handen heeft, is het van de baan. In plaats daarvan komt minister Eric Wiebes (VVD) van Economische Zaken later met een ‘groeiagenda’.
Winstbelasting voor multinationals
Grote multinationals, zoals Shell, Akzo en Philips, gaan meer belasting betalen. Nu is het vaak onduidelijk hoeveel belasting ze überhaupt betalen over de winst die ze in Nederland maken, maar vanaf 2021 moeten ze dat wel gaan doen. Het kabinet nam vorige week een voorstel van de linkse oppositie over, van die strekking.
Deze maatregelen moeten crisis woningmarkt verlichten
Het kabinet komt vandaag, op Prinsjesdag, met een maatregel die de stijging van de huren moet beperken. Het aandeel van de WOZ-waarde bij de bepaling van de huur wordt beperkt tot 33 procent. Scheefwonen wordt aangepakt, en de positie van kopers wordt versterkt. Dat bevestigen bronnen rond het kabinet aan de politieke redactie van RTL Nieuws.
Vooral het vrolijke nieuws lekt uit
Het lekken van Prinsjesdagstukken is inmiddels net zo’n traditie als de hoedjesparade of de rijtoer van de koning. Wat wel opvalt is dat het vooral de ‘leuke dingen’ die uitlekken naar de pers. Dat de koopkracht stijgt, bijvoorbeeld. Of dat er extra geld gaat naar de woningmarkt.
Zonder twijfel zullen er vanmiddag ook zure zaken gepresenteerd worden. Vergeet dus niet om deze site ook gedurende de dag, of dinsdagavond nog even te checken. Dan weet je zeker dat je niets mist.
Verslaggevers van RTL Z en RTL Nieuws volgen de gebeurtenissen vandaag op de voet.
Mis niets: volg RTL Z en RTL Nieuws
Op RTL Z start om 14.45 uur een extra lange nieuwsuitzending, met uitgebreid verslag van de presentatie van de Miljoenennota en context en duiding van experts. Presentatrice Carien ten Have ontvangt Peter Hein van Mulligen (CBS), Marieke Kopinsky (EY), Menno Middeldorp (Rabobank), Durk Veenstra (RTL Z), Pieter Gautier (VU), Arjen Vliegenthart (Nibud) en Marieke Blom (ING) om de Prinsjesdagstukken te bespreken.
Om 17.30 uur is er een gewone uitzending van het RTL Z Nieuws, met een overzicht van het financieel-economische nieuws van Prinsjesdag.
Om 19.30 uur kun je kijken naar het RTL Nieuws op RTL 4, met een overzicht van het belangrijkste politieke nieuws uit Den Haag.
MSN 16.09.2019 Tijdens het wekelijkse coalitieoverleg zijn regeringspartijen CDA, D66 en ChristenUnie in toorn ontstoken over minister Wiebes van Economische Zaken. In interviews met het Algemeen Dagblad en het Financiële Dagblad schond de VVD’er, volgens die partijen het Prinsjesdag embargo.
Ook benoemt hij zichzelf tot de geestelijke vader van het veelbesproken investeringsfonds. Terwijl dat volgens ingewijden uit de koker van CDA-minister Hoekstra van Financiën komt. “CDA, D66 en CU hebben premier Rutte dringend verzocht Wiebes op het matje te roepen”, zegt een ingewijde tegen RTL Nieuws. Wiebes ‘jokt en schendt de regels voor Prinsjesdag’, is de teneur.
Op eieren lopen
“De fractievoorzitters moeten op eieren lopen en hij kletst honderd uit, dat kan dus niet”, zegt een ingewijde. Volgens coalitiebronnen moet Rutte wat doen omdat anders volgend jaar alle ministers naar hartenlust de Prinsjesdag regels kunnen negeren.
Ook wijzen betrokkenen erop dat Hoekstra al in december vorig jaar bezig was met het investeringsfonds. Eind april bracht Hoekstra het idee voor het eerst naar voren tijdens coalitie overleg over de zogenoemde ‘midterm review’ van het kabinet.
Imago
In die maand bereidde het kabinet ook de begroting voor volgend jaar voor. Wiebes repte met geen woord over een investeringsfonds. Wel vroeg zijn staatssecretaris Mona Keijzer om 100 miljoen voor sleutel technologieën. “Wat Wiebes heeft gedaan is gênant”, zegt één van de aanwezigen.
Pas eind juni, begin juli sprak Wiebes voor het eerst over het investeringsfonds met Hoekstra. Dat gebeurde tijdens haardvuursessies, zoals Wiebes ze noemde. Dat hij nu in de media doet alsof hij het fonds heeft bedacht, zet kwaad bloed. “Hij werkt via de media aan zijn imago en dat deugt niet.”
Ongenoegen
De irritatie is hoog omdat velen in de coalitie Wiebes zien als een van de zwakkere ministers in dit kabinet. “Er is breed ongenoegen over zijn gedrag.”
Elsevier 16.09.2019 Prinsjesdag staat voor deur: dinsdag 17.09.2019 zal het kabinet de rijksbegroting en de Miljoenennota presenteren. Net als voorgaande jaren waren veel voor het kabinet gunstige plannen al ver voor Prinsjesdag bekend.
De vier belangrijkste op een rij;
De woningmarkt
Door stijgende huizenprijzen en tekort op de woningmarkt hebben vooral starters en middeninkomens moeite om geschikte woningen te vinden. Volgens minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) is er een tekort van zo’n 300.000 woningen. Om de woningmarkt een impuls te geven, trekt het kabinet miljarden euro’s uit. Met nieuwe maatregelen hoopt de minister het tekort terug te dringen.
Voor gemeenten die nieuwbouwprojecten ontwikkelen, komt er 1 miljard euro vrij. Ook komt er voor gemeenten ruimte om meer locaties beschikbaar te stellen voor nieuwbouw.
Het kabinet zet nog 1 miljard euro apart voor woningcorporaties om de bouw van nieuwe huizen te stimuleren. Door te korten op de verhuurdersheffing, een belasting op sociale huurwoningen, komt er geld vrij bij woningcorporaties. Kiezen zij voor nieuwbouw, dan kunnen zij de komende tien jaar een fiscale korting krijgen.
Een mogelijke maatregel waarover het kabinet het hoofd nog breekt, is het schrappen van de overdrachtsbelasting voor starters. Dit zou 2 procent schelen bij het kopen van een huis. Ook wordt gekeken of huisbazen en vastgoedbeleggers juist extra kunnen worden belast. De Volkskrant meldde eerder dat staatssecretaris Menno Snel (D66) nog sceptisch is over de uitvoerbaarheid van beide plannen. Op Prinsjesdag zal hierover waarschijnlijk nog geen duidelijkheid zijn.
Investeringsfonds
Het kabinet wil miljarden euro’s lenen voor een zogenoemd ‘investeringsfonds’. Zo moet de Nederlandse economie toekomstbestendig worden. Het gaat economisch goed, maar door de lage rente is lenen nu heel voordelig voor de staat. Voorlopig komt er dus minder aandacht te liggen op het terugdringen van de staatsschuld.
Het idee van een investeringsfonds komt van minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD). In een interview met het AD zegt Wiebes dat hij wil dat Nederlanders het in hun portemonnee gaan voelen dat Nederland een rijk land is. Volgens de minister is de welvaartsgroei van afgelopen jaren vooral naar zorg, pensioenen en het aflossen van de staatsschuld gegaan. Het investeringsfonds moet daarin nu verandering brengen.
Het fonds is bedoeld voor het stimuleren van infrastructurele projecten, onderwijs en wetenschap. Zolang de investeringen maar bijdragen aan de ‘structuur van de economie’. Het is nog onduidelijk hoeveel geld er in het investeringsfonds komt. Dat moet minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) bepalen. Het gaat volgens ingewijden om miljarden euro’s. Na Prinsjesdag wordt het plan verder uitgewerkt.
Winstbelasting
Het kabinet neemt een wetsvoorstel van GroenLinks over, dat bepaalt dat multinationals meer winstbelasting moeten betalen. De maatregel komt voort uit de ophef eind 2018 toen duidelijk werd dat Shell geen winstbelasting betaalt. Door legale aftrekposten in het buitenland wist het bedrijf de winstbelasting op nul te houden.
Door de nieuwe maatregel zou dat niet meer mogelijk moeten zijn. Na de wetswijziging mogen verliezen die zijn geleden binnen de Europese Unie nog maar drie jaar worden verrekend met de winstbelasting. Verliezen buiten de Europese Unie mogen helemaal niet meer worden verrekend. Het plan wordt met Prinsjesdag gepresenteerd, maar gaat, als het doorgaat, pas vanaf 2021 in.
De winstbelasting voor middelgrote en kleinere bedrijven gaat in 2020 nog wel omlaag.
Lastenverlichting
De inkomsten uit de winstbelasting voor multinationals worden gebruikt om de inkomstenbelasting voor werknemers te verlagen.
Door extra lastenverlichting komt 3 miljard euro vrij voor de middeninkomens. Lastenverlichting staat hoog op de agenda van alle regeringspartijen. De voorspelde koopkrachtstijging van 1,2 procent vinden zij te mager. De partijen vinden dat de burgers meer mogen profiteren van de economische voorspoed.
De middeninkomens merkten de afgelopen jaren weinig van de economische groei. Elsevier Weekblad berekende op basis van cijfers van het Cultureel Planbureau dat een doorsnee-Nederlander volgend jaar zo’n 3,5 procent beter af is dan toen het kabinet-Rutte I in 2010 aantrad. Maar de economie groeide in die negen jaar veel harder: met 15 procent.
Minister Hoekstra sprak in de door Elsevier Weekblad georganiseerde HJ Schoo-lezing van een bedreiging van de middenklasse door een ‘giftige cocktail’. Dat de middenklasse zo weinig merkt van die voorspoed, komt bijvoorbeeld door de flink versoberde hypotheekrenteaftrek, stijging van de btw en de hogere energiebelasting.
NOS 16.09.2019 Morgen is het de derde dinsdag van september, de dag die traditiegetrouw in het teken staat van koets, koffertje en koopkracht. Deze Prinsjesdag belooft niet veel anders te verlopen dan gebruikelijk, behalve dat in ieder geval één iemand zal schitteren door afwezigheid: minister Blok, als designated survivor.
Morgenmiddag om 15.00 uur, als de Troonrede is uitgesproken en de Ridderzaal weer is leeggestroomd, biedt minister Hoekstra van Financiën de Miljoenennota en de rijksbegroting aan de Tweede Kamer aan. Dan weten we precies welke plannen het kabinet voor volgend jaar heeft en welk prijskaartje daaraan hangt.
Een deel van de plannen is de afgelopen periode al uitgelekt. Een overzicht:
ANP/NOS
Het kabinet mikt in totaal op 3 miljard aan lastenverlichting voor burgers. En dan vooral voor diegenen met een zogenoemd middeninkomen. Ze zouden er ruim 2 procent op vooruit moeten gaan volgend jaar. Ter vergelijking: de koopkracht nam vorig jaar gemiddeld toe met 0,3 procent en een jaar eerder met 0,5 procent.
Overigens zijn er mitsen en maren. Ten eerste zijn koopkrachtvoorspellingen afgelopen jaren niet altijd uitgekomen, onder meer doordat economische ontwikkelingen in binnen- en buitenland moeilijk te voorspellen zijn. Ten tweede: koopkrachtplaatjes gaan over gemiddelden, voor individuen zijn het vooral persoonlijke omstandigheden (zoals gezinsuitbreiding of promotie) die de het inkomen beïnvloeden. Lees hier meer over wat koopkrachtramingen nu eigenlijk zeggen.
ANP/NOS
De coalitie wil meer mensen aan een huis helpen, vooral starters. Daarom denkt het kabinet bijvoorbeeld na over het schrappen van de overdrachtsbelasting voor starters en het extra belasten van speculanten. Maar de coalitie moet nog kijken naar de precieze uitwerking van zo’n maatregel.
Ook wil het kabinet dat er meer nieuwe woningen worden gebouwd. Gemeenten die nieuwbouwprojecten beginnen, kunnen daarvoor subsidie krijgen, bijvoorbeeld voor het bouwrijp maken van grond. De coalitie trekt daar eenmalig 1 miljard euro voor uit. Ook voor woningcorporaties wordt geld vrijgemaakt. Als zij nieuwe woningen bouwen, kunnen ze korting krijgen op de verhuurdersheffing. In totaal maakt het kabinet daar de komende 10 jaar 1 miljard euro voor vrij.
Arbeidsmarkt
Zelfstandigen, zoals zzp’ers, krijgen minder belastingvoordeel. Het kabinet gaat de zelfstandigenaftrek namelijk stapsgewijs verlagen. Dit jaar mogen zelfstandigen nog maximaal 7280 euro van hun winst aftrekken (zodat ze minder belasting hoeven te betalen), maar dat moet uiteindelijk maximaal 5000 euro worden. Met deze maatregel wil het kabinet flexwerk ontmoedigen en het gat tussen zelfstandigen en werknemers met een contract verkleinen.
ANP/NOS
Voor bedrijven verandert er een en ander op het fiscaal gebied: het kabinet sleutelt aan de vennootschapsbelasting, die bedrijven betalen over hun winst. Die belasting gaat vanaf volgend jaar omlaag voor kleine en middelgrote bedrijven die minder dan 200.000 euro winst maken. Bedrijven met meer dan 200.000 euro winst blijven hetzelfde betalen, hoewel aanvankelijk het plan was dat ook hun belastingtarief naar beneden zou gaan.
Multinationals met hoofdkantoren in Nederland, zoals Shell en Philips, gaan hier vanaf 2021 ‘gewoon’ winstbelasting betalen. Nu kunnen die bedrijven nog allerlei kosten van hun winst aftrekken om minder belasting te hoeven betalen, zoals verliezen die ze lijden in het buitenland. Shell betaalde daardoor zelfs helemaal geen winstbelasting in Nederland. Daar komt nu verandering in, want het kabinet neemt een initiatiefwet van GroenLinks over die de belastingafdracht van multinationals aanpakt.
ANP/NOS
Het kabinet verwacht dat de premie voor de basiszorgverzekering 118 euro per maand wordt, ongeveer 3 euro hoger dan nu. Overigens bepaalt uiteindelijk niet het kabinet die premie, maar de zorgverzekeraars. Die kunnen de schatting van het kabinet, die gebaseerd is op de kosten in de zorg, wel als richtlijn gebruiken. Het verplicht eigen risico blijft hetzelfde als nu (385 euro).
Verder gaat er volgend jaar 300 miljoen euro naar de jeugdzorg. Dat maakte het kabinet eerder dit jaar al bekend in de voorjaarsnota.
Kansrijke projecten
Er komt een nieuwe mogelijkheid om grote investeringen te financieren, zoals in projecten op het gebied van de kenniseconomie en infrastructuur. Het geld dat in die projecten wordt gestopt, moet wel aantoonbaar snel kunnen worden terugverdiend.
Het kabinet bekijkt nog hoe het dit precies gaat regelen. Voor kansrijke projecten kan het in ieder geval geld vrijmaken door te lenen op de kapitaalmarkt. Dat is op dit moment voordelig, omdat de rente negatief is.
ANP/NOS
Weer krijgt defensie meer. Afgelopen voorjaar kreeg ons leger 461 miljoen euro extra voor 5 jaar en ook morgen gaat er extra geld naar de militairen, volgens uitgelekte stukken wordt dat ruim 50 miljoen euro. De afgelopen decennia is er overigens vooral veel bezuinigd op defensie.
En dan nog dit
Heb je een spaarrekening met meer dan 30.000 euro, maar minder dan 440.000 euro? Dan ga je daar vanaf 2022 veel minder of zelfs helemaal geen belasting meer over betalen. Beleggers met meer dan 30.846 euro en mensen die twee of meer huizen bezitten, gaan juist meer betalen.
AD 16.09.2019 Het kabinet zegt op Prinsjesdag weer een lading plannen en investeringen toe. Maar wat zijn drie hoofdpijndossiers waar u op moet letten? Vandaag: waarom geld uitgeven helemaal niet zo makkelijk is voor de overheid.
Het zijn van die berichten die ons rond Prinsjesdag om de oren vliegen: het kabinet trekt extra geld uit voor van alles en nog wat. Aan ambitie is in Den Haag zelden gebrek. Maar wat minder aan de grote klok wordt gehangen is dat lang niet al die beloofde extra euro’s daadwerkelijk worden uitgegeven.
Niet omdat het kabinet die miljarden niet wíl uitgeven, maar omdat het domweg niet lukt. Voor dit fenomeen gebruikt het Binnenhof verschillende bewoordingen die allemaal met een ‘o’ beginnen: onderbesteding, onderschrijding of onderuitputting.
Bij zijn aantreden ontvouwde dit kabinet een ambitieuze investeringsagenda: in 2018 zou er bijna 5 miljard euro extra worden gespendeerd, oplopend tot 14,5 miljard in 2021. Het extra geld was bedoeld voor ‘voorzieningen die van ons allemaal zijn’. ,,Daarom investeren we in defensie, politie, zorg en onderwijs”, zo beloofden VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in het regeerakkoord.
Op de plank
In mei van dit jaar kwam de Algemene Rekenkamer echter met ontnuchterende cijfers. Van de 5 miljard aan extra investeringen uit het eerste regeringsjaar bleek maar liefst een miljard nog op de plank te liggen.
Behalve dat het ‘ontbrak aan zichtbare resultaten’ kwam het geld ‘moeilijk aan het rollen’, luidde het strenge oordeel van Rekenkamer-president Arno Visser. Tekenend: bij het ministerie van Defensie bleef aan het eind van het jaar meer geld over dan er aan het begin was bijgekomen.
De economische meewind voor dit kabinet is zowel een zegen als vloek. Het belastinggeld klotst weliswaar tegen de plinten – vorig jaar kwam er 6 miljard euro meer binnen dan was verwacht – maar de economische voorspoed leidt ook tot een krappe arbeidsmarkt. Die omstandigheid wreekt zich: het blijkt bijvoorbeeld heel lastig om extra agenten de straat op te sturen als de gehele BV Nederland om personeel verlegen zit.
Sterker nog, de Rekenkamer waarschuwt dat het de vraag is of het benodigde extra personeel überhaupt wel gevonden gaat worden. Nu al is er een schrijnend tekort aan leraren, agenten, ouderenverzorgers, gevangenisbewaarders, verplegers, commando’s, ingenieurs, it-specialisten en inkopers. En het is de vraag of die op korte termijn wel gevonden worden, stelt het instituut.
Doorschuiven
Het geld dat het kabinet niet weet uit te geven, gaat niet per se rechtstreeks naar aflossing van de staatsschuld. Sommige ministeries, zoals Defensie en Infrastructuur en Waterstaat, kunnen budgetten doorschuiven naar latere jaren. Het kost immers tijd om onderzeeboten aan te schaffen of een nieuwe weg aan te leggen. Tussen het besluit om een bevoorradingsschip te kopen en de tewaterlating ervan zit bijvoorbeeld zes jaar.
Daarnaast mogen ministeries maximaal 1 procent van het budget dat zij niet hebben uitgegeven meenemen naar het volgende jaar. Deze regel is ingevoerd om te voorkomen dat ministeries tegen het eind van het jaar het geld nog even snel ‘opmaken’ om te voorkomen dat zij het jaar erop met minder moeten doen.
Boeren
Desondanks blijft minister van Financiën Wopke Hoekstra goed boeren. In zijn eerste volle begrotingsjaar hield hij 11,4 miljard euro over. Het begrotingsoverschot in 2018 kwam daardoor met 1,5 procent fors hoger uit dan de 0,5 procent waarop in zijn begroting was gerekend.
Hoekstra ontkent dat hij het stiekem wel best vindt dat zijn collega’s het geld niet weten op te krijgen. De CDA’er wijst op de krappe arbeidsmarkt. Ook stelt hij steevast dat er altijd aanlooptijd nodig is om investeringsplannen ten uitvoering te brengen en dat veel van het niet bestede geld gewoon beschikbaar blijft. Tegelijkertijd kwam hij begin dit jaar tegenover NRC Handelsblad met een kanttekening. ,,Het geld hóeft niet op. En de staatsschuld moet óók verder omlaag”, zei Hoekstra toen.
Die uitspraken wekken wrevel bij de oppositie. Zo meent PvdA-Kamerlid Henk Nijboer dat Hoekstra zich ten onrechte verschuilt achter het feit dat het momenteel lastig is personeel te vinden. ,,Als je hogere lonen betaalt, komen er meer mensen voor je werken”, zegt Nijboer. ,,Leraren wachten echter nog steeds op een nieuwe cao. Dat is nu op te lossen, maar deze minister stort het geld dat blijft liggen liever af in de staatsschuld. Met de nadruk op zuinig zijn en buffers bouwen gedraagt Hoekstra zich als de Colijn van de 21ste eeuw.”
Defensie
Het is de vraag of de beloofde investeringen later alsnog ingehaald zullen worden. Nijboer heeft er een hard hoofd in. Hij heeft zelf uitgerekend dat bijvoorbeeld Defensie dit jaar 19 procent meer moet uitgeven dan in 2018. Onmogelijk, denkt de PvdA’er.
Ook het Centraal Planbureau (CPB) is sceptisch over het vermogen van de overheid om extra investeringen te doen. Tot chagrijn van het kabinet gaat de rekenmeester ervan uit dat dit jaar 2,5 miljard euro van de zogeheten ‘intensiveringen’ in de portemonnee van Hoekstra blijft. Voor 2020 houdt het planbureau het op 1 miljard euro die ‘niet gerealiseerd’ zal worden.
De onderbesteding kent een prijs: de Nederlandse economie wordt door die achterblijvende uitgaven minder gestimuleerd ‘dan bij het Regeerakkoord werd verondersteld’, stelt het CPB. Concreter: als het kabinet de 2,5 miljard euro dit jaar tegen de verwachting in tóch weet weg te zetten, dan valt het groeicijfer in 2019 0,3 procentpunt hoger uit, aldus het CPB.
Nu de economie afkoelt en de angst voor een recessie de kop opsteekt, is er dus des te meer reden voor het kabinet om die beloofde miljarden alsnog te zien uit te geven.
MSN 16.09.2019 Tijdens het wekelijkse coalitieoverleg zijn regeringspartijen CDA, D66 en ChristenUnie in toorn ontstoken over minister Wiebes van Economische Zaken. In interviews met het Algemeen Dagblad en het Financiële Dagblad schond de VVD’er, volgens die partijen het Prinsjesdag embargo.
Ook benoemt hij zichzelf tot de geestelijke vader van het veelbesproken investeringsfonds. Terwijl dat volgens ingewijden uit de koker van CDA-minister Hoekstra van Financiën komt. “CDA, D66 en CU hebben premier Rutte dringend verzocht Wiebes op het matje te roepen”, zegt een ingewijde tegen RTL Nieuws. Wiebes ‘jokt en schendt de regels voor Prinsjesdag’, is de teneur.
Op eieren lopen
“De fractievoorzitters moeten op eieren lopen en hij kletst honderd uit, dat kan dus niet”, zegt een ingewijde. Volgens coalitiebronnen moet Rutte wat doen omdat anders volgend jaar alle ministers naar hartenlust de Prinsjesdag regels kunnen negeren.
Ook wijzen betrokkenen erop dat Hoekstra al in december vorig jaar bezig was met het investeringsfonds. Eind april bracht Hoekstra het idee voor het eerst naar voren tijdens coalitie overleg over de zogenoemde ‘midterm review’ van het kabinet.
Imago
In die maand bereidde het kabinet ook de begroting voor volgend jaar voor. Wiebes repte met geen woord over een investeringsfonds. Wel vroeg zijn staatssecretaris Mona Keijzer om 100 miljoen voor sleutel technologieën. “Wat Wiebes heeft gedaan is gênant”, zegt één van de aanwezigen.
Pas eind juni, begin juli sprak Wiebes voor het eerst over het investeringsfonds met Hoekstra. Dat gebeurde tijdens haardvuursessies, zoals Wiebes ze noemde. Dat hij nu in de media doet alsof hij het fonds heeft bedacht, zet kwaad bloed. “Hij werkt via de media aan zijn imago en dat deugt niet.”
Ongenoegen
De irritatie is hoog omdat velen in de coalitie Wiebes zien als een van de zwakkere ministers in dit kabinet. “Er is breed ongenoegen over zijn gedrag.”
AD 16.09.2019 CDA en D66 zijn boos op VVD-minister Eric Wiebes omdat hij één dag voor Prinsjesdag de sociaal-economische boodschap uit de Troonrede en Miljoenennota verklapt.
,,Is dit de nieuwe lijn, dat een minister een dag van te voren het hele verhaal uit de Miljoenennota vertelt?’’ Dit verwijt kreeg minister-president Mark Rutte van CDA, D66 en de ChristenUnie tijdens het wekelijkse coalitieoverleg op maandagochtend. Aanleiding was het interview in deze krant dat Wiebes gaf.
In politiek Den Haag wordt het niet chique gevonden om een dag voor de Troonrede het gras voor de voeten van de Koning weg te maaien. Toch gaf de minister van Economische Zaken en Klimaat een opvallend interview, waarin hij geen blad voor de mond nam.
Vice-premier Hugo de Jonge vroeg van premier Rutte en VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff uitleg over de gang van zaken. ,,Dat is niet collegiaal van Wiebes, omdat alle ministers hun mond moeten houden tot dinsdagmiddag,’’ sprak De Jonge.
Omdat Rutte aanvankelijk een beetje schouderophalend reageerde, kreeg hij drie verzoeken van coalitiegenoten om minister Wiebes op de vingers te tikken. Rutte heeft dat uiteindelijk toegezegd.
Wiebes suggereerde vanochtend in het interview dat hij het investeringsfonds had bedacht. In dit fonds worden miljarden gestoken om Nederland toekomstbestendig te maken als er een economische recessie uitbreekt.
Het CDA is echter van mening is dat de eigen minister van Financiën Wopke Hoekstra de auctor intellectualis is. ,,Hilarisch’’ zegt een coalitiebron. ,,Dat hij er ook nog een hek omheen zet met wat wel en niet kan.’’ Hoekstra, die ook bij coalitieoverleg zat, zweeg.
Die verbazing wordt breed gedeeld, zo blijkt. ,,Er klopt geen fuck van”, zegt een vooraanstaande coalitiegenoot ondiplomatiek. Deze ziet Wiebes als een ‘kat in het nauw’, die er naar snakt weer minister van Economische Zaken te zijn, nadat hij tot dusver al zijn tijd kwijt is geweest aan het gasdossier en de klimaatplannen.
,,Zielig, die Wiebes,’’ zegt een andere betrokkene. En weer een ander sneert: ,,Dit is meer ten dienste van het persoonlijk reputatiemanagement van Wiebes dan dat hij het kabinet hiermee een dienst bewijst.’’
Een vierde stelt: ,,Wiebes houdt zich niet aan de afspraken. Bovendien heeft hij geen flikker uitgevoerd om het fonds vorm te geven. We wachten nog op de uitwerking. Het maakt ons niet uit wie het claimt, maar begin gewoon met je werk en maak er geen wedstrijdje verplassen van.”
AD 16.09.2019 Eric Wiebes is het brein achter het kabinetsplan om de Hollandse zuinigheid wat los te laten en te investeren in de economie. Intussen schopt de minister van Economische Zaken en Klimaat tegen meer heilige huisjes. ,,Gaan wij door het leren van Frans en Grieks de Chinezen van ons lijf houden? Ik vrees van niet.”
Al een halfjaar loopt minister Eric Wiebes (56) van Economische Zaken en Klimaat rond met een plan. Een plan, zijn idee, om het economische kabinetsbeleid radicaal om te gooien. ,,Morgen, op Prinsjesdag, zal weer blijken dat wij een heel rijk land zijn’’, vertelt hij. ,,We zijn rijker dan we ooit zijn geweest. Als je alle landen weglaat die hun geld verdienen met olie of gas, en de kleine landen, dan zijn wij na de Verenigde Staten het rijkste land op aarde. Dat klinkt geweldig, maar er zit een randje aan.’’
Dat randje, zegt Wiebes, is dat de meeste Nederlanders niet in hun portemonnee merken dat de economie sinds 2002 met een kwart is gegroeid. ,,Daarover is onvrede. Veel mensen zeggen dat alleen de rijken rijker zijn geworden. Maar dat is niet zo. Anderen zeggen dat al het geld naar bedrijven is gegaan, maar ook dat klopt niet. Onze welvaartsgroei van de afgelopen vijftien jaar is vrijwel volledig gespendeerd aan pensioenen, de zorg én aflossing van de staatsschuld.’’
Allemaal ‘verstandige uitgaven’, zegt Wiebes. ,,Maar we hielden er in onze portemonnee heel weinig van over. Dat is een probleem. Ik zie dat het politieke landschap versplinterd is. Door de onvrede zitten we nu met dertien politieke partijen in het parlement, als dit zo doorgaat zijn het er straks 26. Dit gaat zo niet.’’
We blijven de taart herverdelen, maar de taart moet gróter. De springvorm deugt niet, aldus Eric Wiebes.
Springvorm
Wiebes rekent verder. ,,De komende twintig jaar verdubbelen de zorgkosten. En de kosten van de vergrijzing – pensioen – verdubbelen óók. We moeten ons afvragen of we op deze voet verder willen. Want als we dat doen, zullen Nederlanders er de volgende decennia niet op vooruitgaan. Het blijft met gemiddeld 1,2 procent groei per jaar misschien allemaal betaalbaar, maar we houden er niks extra aan over in de portemonnee. We blijven de taart herverdelen, maar de taart moet gróter. De springvorm deugt niet.’’
Daarom moet er hervormd worden. Én geïnvesteerd. Nu de overheid bijna gratis geld kan lenen is daarvoor momentum. Een gewaagd idee, zeker voor een VVD’er. Hij moest zelf ook over een drempel: ,,Sterker, ik heb er nog nooit eerder voor gepleit dat de overheid extra geld moet uitgeven.’’
Wiebes wist wat hem als eerste te doen stond, zo vertelt hij: de minister van Financiën aan boord krijgen. En zo nodigde Wiebes zijn CDA-collega Wopke Hoekstra uit voor een ‘haardvuursessie’ op zijn ministerie. ,,Zonder haardvuur’’, zegt Wiebes. ,,Dat was een lokkertje.’’ Het werden meerdere sessies, waarbij de twee bewindspersonen het eens werden over een groot investeringsprogramma. In Oisterwijk, bij de jaarlijkse heidag van alle bewindspersonen, wist Wiebes de rest van zijn collega’s enthousiast te krijgen.
Als je nu als kind wordt geboren, erf je automatisch een enorme welvaart. Dat daar een schuld tegenover staat, is op zich niet raar, aldus Eric Wiebes.
Ommezwaai
Het is een grote ommezwaai in het economische beleid: de laatste jaren loste Nederland juist af op de staatsschuld. ,,Sinds Rutte II is de staatsschuld met 50 miljard euro afgelost: ruim 10 miljard euro per jaar’’, zegt Wiebes. ,,Dat was nuttig, maar er is geen reden om de staatsschuld naar nul te brengen. Als je nu als kind wordt geboren, erf je automatisch een enorme welvaart. Dat daar een schuld tegenover staat, is op zich niet raar.’’
Hoeveel geld er geïnvesteerd moet worden, is aan minister Hoekstra, benadrukt Wiebes. Maar dat er middelen beschikbaar gemaakt kunnen worden, illustreert hij met een sommetje. ,,Bij een groei en een inflatie van beide 2 procent en een staatsschuld van 50 procent, kan er per jaar 16 miljard extra geleend worden, terwijl er in de afgelopen jaren juist jaarlijks 10 miljard werd afgelost. Dat geeft 26 miljard euro ruimte. Al met een fractie daarvan kunnen we Nederland verder helpen.”
Het doel van die extra miljarden: een ‘nieuw verdienvermogen’ voor Nederland. ,,Ik zit hier geen pleidooi te houden voor ongebreideld consumentisme’’, zegt Wiebes. ,,Ik denk dat Nederlanders allemaal redelijke wensen hebben.
Mensen willen beter wonen, is dat raar? Ze willen een opleiding volgen. Neem je ze dat kwalijk? Ze willen iets voor hun kinderen doen. Is dat heel gek? Het zijn legitieme wensen. En ook op overheidsniveau moeten er dingen gebeuren, we ontkomen er bijvoorbeeld niet aan ons defensiebudget fors te verhogen.’’
Maar dat geld moet dus wel ergens vandaan komen. ,,Ons recept voor welvaart verandert. We verdienden altijd veel geld met ongebreidelde handel. Maar kan dat nog op deze manier? Andere landen zijn op onze patenten uit en sommige staten subsidiëren hun bedrijven fors. Wij hebben het grootste petrochemische complex van Europa, de grootste veeteelt van Europa. Maar dat houdt een keer op, omdat de uitstoot van schadelijke stoffen wordt ingeperkt.’’
Big data
Wiebes heeft ideeën waar het extra geld naar toe kan: onderwijs, arbeidsparticipatie, innovatie en infrastructuur. ,,We zakken al jaren op de internationale lijstjes over onderwijskwaliteit. We hebben ook al jarenlang discussie over de inhoud van het lesprogramma. Gaan wij door het leren van Frans en Grieks de Chinezen van ons lijf houden? Ik vrees van niet.’’
Mijn kinderen maken in hun games gebruik van professionelere leermiddelen dan ze op school krijgen, aldus Eric Wiebes.
,,Ook hebben we het al jaren over een geïndividualiseerde leeromgeving, waarbij we kinderen met behulp van big data en gametheorie naar het volgende level brengen. Mijn kinderen maken in hun games gebruik van professionelere leermiddelen dan ze op school krijgen. Het schoolbord is digitaal geworden en kleien en knutselen is vervangen door CKV. Dat is allemaal geweldig, maar we zullen met oplossingen moeten komen die beter zijn. Het onderwijssysteem moet echt snel worden gemoderniseerd.’’
Wiebes wil dat Nederlanders meer gaan werken. ,,Deeltijdwerken is een groot goed in Nederland. Dat is fantastisch. Maar inmiddels zijn er sectoren, zoals de zorg en het onderwijs, die voor 60 tot 80 procent worden bevolkt door deeltijdwerkers. Het is nu zelfs zo dat hogeropgeleide vrouwen – vaker dan mannen – al aan het begin van hun loopbaan in deeltijd gaan werken, nog voor ze kinderen krijgen. De helft doet dat. Dan vraag ik mij af: wat is er met ons werk aan de hand? Het moet interessanter.’’
,,Een miljoen Nederlanders willen graag werken of meer werken’’, zegt Wiebes. ,,Voor sommigen van hen loont dat echter niet of nauwelijks. Het vorige kabinet heeft stappen gezet, maar we kunnen meer doen. Werken is méér dan een manier om in je levensonderhoud te voorzien. Je bouwt mee aan de samenleving, die wordt er groter, mooier en rijker van. Je ontmoet er nieuwe kennissen, je ontplooit je en je maakt jezelf trots. Dat moeten we stimuleren.’’
We zijn heel voorzichtig met privacy. Maar nu besteden we onze privacy uit aan het buitenland: aan Facebook, aan Google. Is dat dan beter?’, aldus Eric Wiebes.
De minister stelt dat de overheid zelf miljarden euro’s extra in innovatie moet steken, en niet langer wacht tot bedrijven dat doen. ,,Economische groei komt door nieuwe dingen, door innovaties. Daar verdien je geld mee.
In Nederland zijn we goed in het bedenken van nieuwe dingen. Denk aan gentechnologie, de ontwikkeling van kunstorganen, microchips die op zonlicht werken, kunstmatige intelligentie. Maar daar maken we nu te weinig werk van.
Die bedrijven moeten ook brutaler worden, ze moeten hun slimme ideeën omzetten in geld. We zijn nu heel voorzichtig, bijvoorbeeld als het gaat om privacy. Maar nu besteden we onze privacy uit aan het buitenland: aan Facebook, aan Google. Is dat dan beter?’’
Vies
Het stoort Wiebes dat veel mensen negatiever zijn gaan denken over het bedrijfsleven. Zelfs binnen zijn eigen VVD. ,,De waardering voor bedrijven is klein. Het woord ‘vestigingsklimaat’ vinden we vies. We moeten daar echt weer met meer liefde over spreken. Want zo’n woord betekent niets anders dan dat bedrijven bereid zijn om in ons land meerwaarde te creëren, om onze welvaart te vergroten.’’
In politiek Den Haag wordt nog weleens gedagdroomd van prestigeprojecten, zoals een luchthaven in zee. Wiebes kijkt echter uit om concrete projecten te noemen. Wel laat hij doorschemeren dat investeringen vooral niet moeten worden gebruikt om politieke hobby’s te financieren. ,,Het moet wel aannemelijk zijn dat een investering écht bijdraagt aan het vergroten van de taart. Dat zijn ongemakkelijke keuzes. Daarvoor wil het kabinet lef tonen. We moeten nu allemaal lef tonen.”
NOS 15.09.2019 De hardwerkende Nederlander, jan modaal, de normale/gewone man/vrouw, de doeners die ons land overeind houden, de ruggengraat van de samenleving. Politici hebben er legio namen voor, maar ze bedoelen hetzelfde: de mensen in het midden.
Dat er zo veel namen voor zijn, is niet gek. Politici hebben het namelijk nogal vaak over de middengroepen. Zeker de laatste tijd.
CDA-minister Hoekstra van Financiën betoogde deze maand dat we de middenklasse weer moeten “laten floreren“. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff stelde in april dat voor de liberalen de “dromen en zorgen” van de middengroepen het uitgangspunt moeten zijn. En bij de start van het huidige kabinet in 2017 zei premier Rutte dat hij het vooral ging opnemen voor de “hardwerkende Nederlanders“.
Kopvoeter
Ook aan de linkerkant van het politieke spectrum zijn er zorgen; in 2015 schetste toenmalig PvdA-minister Asscher in een lezing het schrikbeeld van “een samenleving waaruit de middenklasse langzaamaan verdwijnt”.
En dan lijkt de maatschappij op een ‘kopvoeter’
Lodewijk Asscher @LodewijkA
“Naar een nieuw sociaal contract. Over de waarde van de middenklasse”: https://t.co/vBsa3qeitJ
Het is dus een gewilde groep in politiek Den Haag. Maar waarom eigenlijk? Wat willen de partijen er nou eigenlijk mee? En, wat hebben ze ermee te winnen?
Hoe het komt dat jan modaal zo populair is, is makkelijk te verklaren: hij is met velen. Er is geen duidelijke definitie – van iedereen met een mbo-opleiding of hoger tot een inkomen tussen de 34.000 euro en een ton – maar het gaat in ieder geval om miljoenen mensen.
Wat is een middeninkomen? Swipe door de zoektocht:
1/7 NOS
2/7 NOS
3/7 NOS
4/7 NOS
5/7 NOS
6/7 NOS
7/7 NOS
Dat de groep groot is, is niet de enige reden dat er aandacht voor is. “Electoraal is dat fijn, maar de voornaamste reden is toch vooral dat juist de middengroepen in de crisis de meeste klappen hebben gekregen”, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Ze worden gezien als het cement van samenleving, als het met hen goed gaat, gaat het goed met een land.”
Het midden stond tijdens de economische crisis van tien jaar geleden niet op het eerste plan. Daar stonden de mensen met de laagste inkomens, die alle hulp nodig hadden. Veel maatregelen (toeslagen, belastingkortingen) van de afgelopen jaren zijn dan ook gericht op die huishoudens.
En ook het vorige kabinet van VVD en PvdA had nog niet de volle aandacht voor de middengroep. “De sociaaldemocraten richtten zich vooral op de lage inkomens en de liberalen op het hoogste segment”, zegt Fresen. “De hernieuwde aandacht van de laatste tijd kan je zien als een soort correctie.”
“Wat de politiek nu doet, noem ik de herontdekking van de middengroepen”, aldus WRR-onderzoeker Godfried Engbersen.
Nu het economisch beter gaat, is het midden dus aan de beurt. “Wat de politiek nu doet, noem ik de herontdekking van de middengroepen”, zegt onderzoeker Godfried Engbersen van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), een onafhankelijk adviesorgaan.
Hard trappen
De onderzoeker benadrukt dat het midden niet één groep is. “Het kwetsbare deel heeft echt te maken met inkomensdaling of met verlies van een baan. En het stabiele midden daarboven is weerbaar, maar de vanzelfsprekendheid dat het alsmaar beter gaat is ook daar verdwenen.”
Volgens de WRR moeten de middengroepen meer doen dan vroeger om hun levensstandaard te behouden. “Zij moeten hard blijven trappen om niet om te vallen of achterop te raken”, schreef de raad twee jaar geleden. Engbersen: “De politiek probeert die zorgen te adresseren.”
“De middengroepen zijn essentieel voor de middenpartijen”, aldus Ron Fresen.
En dan toch nog even over ‘de electorale bijvangst’. Naast dat het om een grote groep kiezers gaat, weet Engbersen namelijk nog een voordeel. “Ze zijn ook het meest beweeglijk: ze blijven in het midden, maar variëren van middenpartij tot middenpartij. Dus wil je groot worden? Dan heb je het midden nodig.”
Fresen beaamt dat. “De middengroepen zijn essentieel voor de middenpartijen. Het is belangrijk voor die partijen dat deze kiezersgroep niet in groten getale uitwijkt naar de flanken. En dus moet je als politiek laten zien dat je oog hebt voor hun problemen en de gevoelens van onvrede. Dat je je daarvoor inzet”
En dus zullen we de komende tijd nog veel horen over jan modaal, de normale/gewone man/vrouw, de doeners die ons land overeind houden en de ruggengraat van de samenleving.
AD 14.09.2019 Het kabinet zegt op Prinsjesdag weer een lading plannen en investeringen toe. Maar wat zijn drie hoofdpijndossiers waar u op moet letten? Vandaag: waarom de energierekening is uitgegroeid tot zorgenkindje.
Het was een nachtmerrie voor het kabinet. In december vorig jaar verkondigde staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken in de Tweede Kamer dat de energierekening écht niet zo hard zou stijgen als verschillende energieprijsvergelijkers hadden voorgerekend. ‘Bangmakerij’, sneerde ze. De gemiddelde verhoging zou 108 euro zijn.
Maar Keijzer, die haar minister Eric Wiebes verving, zat er compleet naast. De energienota is dit jaar gemiddeld 334 euro gestegen, ruim drie keer zoveel als de staatssecretaris beweerde. Het kabinet had zich gebaseerd op verouderde gegevens. Wekenlang vroeg iedereen in Den Haag zich af hoe dit toch had kunnen gebeuren.
Wat is Prinsjesdag?
Wanneer?
Prinsjesdag vindt altijd plaats op de derde dinsdag in september.
Waar?
De troonrede wordt voorgelezen in de Ridderzaal op het Binnenhof in Den Haag.
Glazen koets
De koning en koningin komen aan in het Binnenhof in een Glazen Koets. Dit is een vervanging van de Gouden Koets, die wordt gerestaureerd.
Troonrede
De troonrede bevat de belangrijkste plannen voor het aankomende jaar en wordt voorgelezen door de koning of koningin. (Nu dus door koning Willem-Alexander)
De koning of koningin schrijft de troonrede echter niet: dat doet de minister-president. Samen met de ministerraad bepaalt de premier de inhoud van de troonrede.
Miljoenennota en Rijksbegroting
Weet je wat er in het beroemde zwarte koffertje zit? Hierin zitten de Miljoenennota en de Rijksbegroting. Daarin staat hoeveel geld de regering beschikbaar stelt voor de plannen die zij heeft en waar dat geld vandaan zal komen.
Belofte
Om de crisis te bezweren, deed premier Mark Rutte in maart een plechtige belofte. ,,Ik wil hier nu uitspreken dat we de belasting op de energierekening aanzienlijk gaan verlagen en dat we de belasting voor bedrijven gaan verhogen’’, sprak hij tijdens een ingelaste persconferentie, een week voor de Provinciale Statenverkiezingen.
Bij de presentatie van het Klimaatakkoord, eind juni, werd het kabinet concreet: het belastingdeel van de energierekening daalt met 100 euro in 2020, voor een huishouden met een gemiddeld energieverbruik. Het jaar daarop, in 2021, stijgt de energiebelasting niet en na 2021 ‘beperkt’. Dit zal ook komende week, bij Prinsjesdag, de boodschap van Rutte en minister Wiebes zijn.
Maken zij dit waar?
Maar maken zij dit waar? ,,Ik ben bang dat er opnieuw een onjuist beeld van lastenverlichting wordt geschetst’’, zegt Ben Woldring van energieprijsvergelijker Gaslicht.com, die de stijging van de energierekening afgelopen jaar goed voorspelde. Hij waarschuwt nu dat het kabinet wéér lijkt uit te gaan van een te laag gemiddeld energieverbruik per huishouden.
,,In de laatst gepresenteerde plannen voor het Klimaatakkoord wordt van een gemiddeld verbruik uitgegaan van 2581 kilowattuur elektriciteit en 1170 kubieke meter gas’’, zegt Woldring. ,,Terwijl Gaslicht.com, gebaseerd op onze overstappers, kennis en ervaring, met een gemiddeld verbruik rekent van 3500 kilowattuur en 1500 kubieke meter.’’ Ook het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Nibud gaan uit van een veel hoger gemiddeld verbruik dan het kabinet in juni nog meldde.
Ik ben bang dat er opnieuw een onjuist beeld van lastenverlichting wordt geschetst, aldus Ben Woldring , Gaslicht.com.
Aanname
Die cijfers van het kabinet zijn afkomstig uit een raming van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) voor het jaar 2020. Het PBL ging er in 2017 vanuit dat het energieverbruik zou dalen, omdat huizenbezitters vaker isoleren en zonnepanelen aanschaffen. ,,Die aanname komt het kabinet wel goed uit’’, zegt Woldring. ,,Daardoor lijkt de verhoging van de gasbelasting een minder grote impact te hebben.’’
Een woordvoerder van Wiebes zegt dat de PBL-cijfers in maart dit jaar nog zijn geactualiseerd en dat het ministerie niet kan afgaan op voorspellingen van commerciële prijsvergelijkers. Dat CBS en Nibud óók hogere verbruikscijfers gebruiken, is iets waarover Wiebes eerder dit jaar zei met die partijen in gesprek te gaan.
In de praktijk daalt het energieverbruik helemaal niet zo snel, stelt Woldring. ,,De belasting op gas is de laatste jaren enorm toegenomen. Met als doel dat Nederlanders van het gas af gaan en bijvoorbeeld een warmtepomp nemen. Voor nieuwbouwprojecten werkt dat wel. Maar fiets eens door een gemiddelde woonwijk en je ziet dat we vooral bestaande bouw hebben. Om die huizen full electric te krijgen, moet je vaak grote aanpassingen doen.’’
Die aanname komt het kabinet wel goed uit, aldus Ben Woldring , Gaslicht.com.
Belasting
En ook volgend jaar stijgt de gasbelasting. Die belasting is nu 35 cent per kubieke meter, daar komt volgend jaar weer 4 cent bij. ,,Huishoudens die nog veel gas verbruiken, zijn op dat vlak dus gewoon duurder uit’’, zegt Woldring. Tot 2026 loopt de gasbelasting op naar 45 cent per kubieke meter. De belasting op elektriciteit wordt juist wat verlaagd.
Maar hoe kan het kabinet dan beloven dat de energiebelasting omlaag gaat? Dat doet minister Wiebes door te schuiven in de Opslag Duurzame Energie (ODE). Van die opslag – die iedereen via de energienota betaalt – worden grote groene projecten gesubsidieerd, zoals de aanleg van windmolenparken op zee en grote zonneweides. Nu wordt de helft van de ODE nog opgebracht door huishoudens en de andere helft door bedrijven. Dat wordt anders: huishoudens gaan straks minder bijdragen (een derde) en bedrijven juist meer (twee derde).
Lastenverlichting
,,Dit wordt voorgesteld als een enorme lastenverlichting’’, zegt Woldring van Gaslicht.com. ,,Maar dat is het niet. De ODE maakt bij een gemiddeld verbruik slechts 16 procent uit van de totale energiebelasting. Voor de overige 84 procent van de belastingen geldt al jaren dat grootverbruikers naar verhouding juist minder belasting betalen dan gewone huishoudens. En dat blijft zo.’’
Ook fiscalist Michiel Spanjers van de Universiteit Leiden plaatst vraagtekens bij de belofte van Rutte. ,,Ik vraag mij echt af hoeveel huishoudens daadwerkelijk een verlaging zullen ervaren’’, zegt Spanjers, die heeft uitgerekend dat het kabinet 1,1 miljard euro moet neertellen om de laatste belastingverhoging op energie terug te draaien. ,,In januari werd de energiebelasting met in totaal 1,1 miljard euro verhoogd. In maart kondigde Rutte aan dat de belasting wordt verlaagd. Ik vind dat je dan verplicht bent om in ieder geval die eerdere verhoging ongedaan te maken.’’
Dit wordt voorgesteld als een enorme lastenverlichting, maar dat is het niet, aldus Ben Woldring , Gaslicht.com.
Nederland blij maken
Maar de kans daarop is nihil. ,,Op deze manier worden we blij gemaakt met een dode mus’’, zegt Spanjers. ,,Het is alsof je een broek koopt in de winkel die net 50 euro duurder is geworden. En daarna zegt de verkoper: ik geef 10 euro korting! Uiteindelijk ben je nog steeds 40 euro duurder uit.’’
Het kabinet wéét dat het lastig wordt om Nederland blij te maken met een lagere energietaks. ,,We zijn van plan om een belofte waar te maken’’, zei minister Wiebes tijdens de heidag van het kabinet, eind augustus in Oisterwijk. ,,Het is altijd tricky om beloftes te doen over dingen die met de portemonnee te maken hebben, want ieder huishouden is anders. Onze belofte geldt voor een huishouden met een gemiddeld verbruik. Maar niemand heeft een gemiddeld huishouden.’’
Geen genoegen nemen
De oppositie in de Tweede Kamer lijkt met die uitleg geen genoegen te nemen. ,,De hogere energierekening, gebaseerd op een veel te laag ingeschat verbruik, hakt er voor veel Nederlanders in’’, zegt PvdA-Kamerlid William Moorlag.
Hij vindt dat de gasbelasting te hard stijgt. ,,Daarmee hoopt Wiebes dat mensen van het gas af gaan. Maar wat moet je doen als je helemaal niet van het gas af kan, bijvoorbeeld omdat je huurbaas weigert maatregelen te nemen? Dan betaal je je wel helemaal scheel, zonder dat het klimaat er iets bij wint.’’
De hogere energierekening, gebaseerd op een veel te laag ingeschat verbruik, hakt er voor veel Nederlanders in, aldus William Moorlag, PvdA-kamerlid.
NU 13.09.2019 Het is bijna Prinsjesdag en dat betekent dat een aantal plannen die het kabinet voor volgend jaar in petto heeft, al op straat liggen. Een belangrijke kanttekening: vaak zitten de minder leuke berichten er niet bij. Dit is wat we tot en met vrijdagmiddag weten.
Het afgelopen jaar werd door het kabinet vaak op een betere koopkracht gehamerd. Inmiddels weten we dat die flink lager uitvalt dan aanvankelijk werd geraamd door het Centraal Planbureau (CPB).
Dat is niet de schuld van het CPB, het instituut waarschuwt zelf ook dat je niet te veel waarde aan het koopkrachtplaatje moet hechten, het kabinet had de verwachtingen over een dikkere portemonnee niet zo moeten opkloppen.
Gaan we nu eindelijk voelen dat het economisch beter gaat?
RTL Nieuws wist te melden dat de middeninkomens, mensen met een bruto jaarsalaris tussen de 35.000 en 75.000 euro, er 1,8 procent tot 2,4 procent op vooruitgaan. Lage inkomens blijven hier met 1,4 procent bij achter. Hoge inkomens, vanaf 75.000 euro bruto per jaar, zien hun koopkracht met 2,3 procent stijgen.
Als dit klopt, heeft het kabinet geïnvesteerd in koopkrachtverbetering, want de cijfers zijn een verbetering ten opzichte van de raming die het CPB in augustus publiceerde.
De gemiddelde zorgpremie stijgt in 2020 volgens de berekeningen in het kabinet met 37 euro naar 1.421 euro per jaar.
Voor zelfstandigen (zzp’ers) versobert mogelijk een fiscaal voordeel. Nu hoeft deze groep over de eerste 7.280 euro winst geen belasting te betalen (de zelfstandigenaftrek), die vrijstelling wordt in kleine stappen in tien jaar tijd verlaagd naar ongeveer 5.000 euro.
Voor de totale lastenverlichting zou zo’n 3 miljard euro zijn gereserveerd. Dat geld haalt het kabinet bij de winstbelasting voor bedrijven.
De eerder beloofde belastingverlaging wordt uitgesteld, schreef het AD. Bedrijven met een winst van hoger dan 200.000 euro, blijven volgend jaar hetzelfde tarief betalen van 25 procent in plaats van een eerder voorgestelde verlaging.
Daarna daalt het toptarief van de winstbelasting minder snel. In de nieuwe plannen betalen bedrijven in 2021 uiteindelijk 21,7 procent belasting over hun winst in plaats van 20,5 procent.
Multinationals krijgen nog meer slecht nieuws op Prinsjesdag. De mogelijkheid om met buitenlandse verliezen hier minder belasting te betalen, gaat op de schop. Shell en Philips erkenden eerder dat zij geen winstbelasting betalen in Nederland. Dat mag ook gewoon volgens de wet, benadrukte Shell. Daar komt dus binnenkort een einde aan.
Komt er een groot investeringsfonds?
Geld lenen is nog nooit zo goedkoop geweest voor de Nederlandse overheid, en daar wil het kabinet wellicht gebruik van maken,
De Telegraafmeldde dat er plannen zijn om een miljardenfonds vanuit de overheid op te tuigen zodat er geïnvesteerd kan worden in het openbaar vervoer, andere infrastructuur en innovatie. Of zo’n fonds er daadwerkelijk komt en met hoeveel miljarden dat gevuld gaat worden, is nog onduidelijk.
Miljarden om ‘wooncrisis’ tegen te gaan
We hebben volgens dit kabinet te maken met een wooncrisis, dus komt er een bouwfonds van 1 miljard euro waar gemeenten gebruik van kunnen maken, wist de Volkskrant te melden. In 2018 werd al de ambitie uitgesproken om tot 2025 per jaar 75.000 nieuwe huizen te bouwen.
De woningcorporaties krijgen meer lucht doordat de verhuurdersheffing in tien jaar tijd met in totaal 1 miljard euro wordt verlaagd, mits zij nieuwe woningen bouwen. Nu betalen corporaties tot hun ergernis in totaal 1,7 miljard extra belasting aan het Rijk.
Minder belasting voor starters
Vooral starters hebben moeite een betaalbare woning te vinden. Daarom wordt er ook nagedacht om de overdrachtsbelasting à 2 procent van de aanschafwaarde voor deze groep te schrappen terwijl beleggers en pandjesbazen juist zwaarder worden belast.
Verder wordt er nagedacht over een verdere versobering van de hypotheekrenteaftrek. Het kabinet zou over meerdere mogelijke varianten spreken.
NOS 13.09.2019 Rond Prinsjesdag regent het koopkrachtcijfers. Zo ook dit jaar. Het doorsnee huishouden gaat er volgend jaar 2,1 procent op vooruit, zo lekte vanmiddag uit. En de groep werkenden nog meer: +2,4 procent. De koopkracht van uitkeringsgerechtigden (+1,2 procent) en gepensioneerden (+1,1 procent) stijgt minder hard. Maar wat betekenen die koopkrachtramingen voor jou persoonlijk?
Niet zo heel veel. Ten eerste zijn het toekomstvoorspellingen, die door allerlei onvoorziene ontwikkelingen nog flink kunnen tegen- of meevallen.
Ten tweede gaat het altijd om de koopkrachtontwikkeling van grote groepen, zoals heel Nederland, alle werkenden, of alle gepensioneerden, terwijl er binnen die groep grote verschillen zijn.
En ten derde bekijkt het Centraal Planbureau (CPB) alleen de effecten van kabinetsmaatregelen, de inflatie en de ontwikkeling van de lonen. Het CPB houdt daarbij geen rekening met persoonlijke ontwikkelingen in jouw leven, waardoor je inkomen flink kan veranderen. Denk dan aan het veranderen van baan, een kind krijgen of scheiden.
Raming versus uitkomst
Om te zien of ramingen in het verleden zijn uitgekomen, hebben we de koopkrachtvoorspelling en uitkomst voor een doorsnee-huishouden van de afgelopen jaren op een rij gezet.
In de grafiek zie je steeds de voorspelling van de zogeheten statische koopkracht van het CPB en de uitkomst dat jaar. En we hebben ook de uiteindelijke dynamische koopkracht erbij gezet. Die koopkracht wordt net iets anders berekend door een ander instituut: het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Het verschil tussen de statische koopkracht van het CPB en de dynamische van het CBS is dat die laatste achteraf ook meet wat er daadwerkelijk gebeurt met iemands koopkracht door veranderingen in zijn of haar persoonlijke situatie. Daar is dus ook de koopkrachtstijging door het switchen van baan in verwerkt. Of koopkrachtverlies doordat je bijvoorbeeld een kind kreeg en minder bent gaan werken.
De koopkrachtvoorspellingen versus de uitkomstNOS/CBS/CPB
We zien dat de laatste paar jaar de voorspelde statische koopkracht steeds wat hoger was dan de uitkomst. Dat kwam mede doordat de lonen minder stegen dan eerder verwacht.
“We ramen op Prinsjesdag volgens de actuele inzichten op dat moment”, zegt Patrick Koot, koopkrachtspecialist van het CPB. “Maar in een paar maanden tijd kan er van alles gebeuren in de wereld. Onzekerheid is onlosmakelijk verbonden aan het maken van een raming. En over een langere periode zie je dat we er zowel naar boven als naar beneden naast zitten.”
En dat klopt. Zo voorspelde het CPB voor 2016 een koopkrachtplus van 1,4 procent en werd het uiteindelijk een stuk meer: een statische koopkrachtstijging van 2,6 procent. En de dynamische koopkracht steeg nog meer, namelijk 3 procent.
Volgend jaar? Flinke plus verwacht
De koopkrachtraming voor het doorsnee huishouden voor volgend jaar is dus uitgelekt: er wordt een plus van 2,1 procent verwacht. Dan gaat het dus om de statische koopkrachtraming van het CPB.
Het is meestal zo dat de daadwerkelijke dynamische koopkracht ietsje hoger uitkomt dan de statische. Dat komt bijvoorbeeld doordat mensen die van baan wisselen en meer gaan verdienen de koopkracht verder omhoog stuwen. “Zogenoemde life events hebben voor veel mensen veel meer invloed op de koopkracht dan beleidsveranderingen”, zei Peter Hein van Mulligen, CBS-hoofdeconoom hier eerder over.
‘Raming is voor beleidsmakers’
Dat het CPB zich beperkt tot de statische koopkracht heeft ook een reden. “Wij zijn er in eerste instantie voor beleidsmakers”, zegt Patrick Koot van het CPB. “Wat zijn de effecten van beleid? Slaan maatregelen evenwichtig neer over verschillende inkomensgroepen? Dat beeld geven we in augustus en het kabinet kan dan kijken of er nog groepen achterblijven en of ze willen bijsturen. De statische koopkrachtberekening is daar het meest geschikt voor.”
En het CPB voorspelt dus, terwijl het CBS alleen achteraf berekent. “En trouwen, scheiden, een baan vinden, dat soort dingen zijn haast niet te voorspellen”, zegt Koot.
NRC 13.09.2019 In een poging de koopkracht voor alle huishoudens komend jaar te verbeteren wil het kabinet 3 miljard euro extra uittrekken. Dat blijkt uit de Miljoenennota 2020 die in handen is van NRC.
Bij de voorlopige cijfers van het Centraal Planbureau in augustus bleek dat het algehele koopkrachtbeeld positief was, maar dat er grote verschillen zouden ontstaan tussen inkomensgroepen. Met een omvangrijke extra lastenverlichting wil Rutte III dat, in het laatste volledige regeringsjaar voor de volgende Tweede Kamerverkiezingen, repareren.
De koopkracht voor alle huishoudens zou volgend jaar in doorsnee met 2,1 procent moeten toenemen. In augustus lag dat percentage nog op 1,2. Het zijn volgens het kabinet vooral de werkenden die erop vooruitgaan: de arbeidskorting en de algemene heffingskorting worden verhoogd, de inkomstenbelasting wordt verlaagd.
Deze lastenverlichting wordt voor een groot deel betaald door hogere lasten voor bedrijven. Zo daalt de winstbelasting voor grote bedrijven volgend jaar minder dan door het kabinet was beloofd. En het kabinet voert een eerder aangekondigde lastenverlichting een jaar eerder in. Deze hervorming houdt in dat er al in 2020 nog maar twee tarieven zullen gelden in de inkomstenbelasting, in plaats van drie. Dat is voor veel burgers voordelig.
Hoekstra behoedzaam
Het koopkrachtperspectief in de Miljoenennota blijkt altijd een rekbaar en lastig in te schatten begrip. Afgelopen week bleek uit CBS-cijfers over 2018 dat de twee jaar geleden door het kabinet geraamde koopkrachtverbetering bij lange na niet werd gehaald. In de huidige Miljoenennota schrijft minister Hoekstra (Financiën, CDA) het al iets behoedzamer. „Het kabinet kan de koopkracht niet garanderen.”
Gepensioneerden en mensen met een uitkering gaan er veel minder op vooruit door de ingrepen van het kabinet dan mensen die werken, schrijft het Centraal Planbureau in de Macro-Economische Verkenning, die ook in handen is van NRC. Het CPB benadrukt dat voorspellingen over koopkracht onzeker zijn, maar gepensioneerden komen in doorsnee op een plus van 1,1 procent, werkenden van 2,4 procent. Pensioenkortingen „blijven een reëel risico wegens de bijzonder lage rente”, schrijft het CPB. Gepensioneerden gingen er de afgelopen jaren op achteruit in koopkracht, schreef het CBS.
Door de belastingverlagingen van het kabinet gaan mensen met midden- en hogere inkomens er het meest op vooruit: in doorsnee tussen de 2,2 en 2,4 procent. De laagste inkomens gaan er minder op vooruit, met 1,4 procent.
Om de groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel af te remmen verkleint het kabinet het verschil in de belastingdruk op werkenden in loondienst en zzp’ers. Daarom wordt de zelfstandigenaftrek vanaf 2020 verlaagd; negen jaar lang met 250 euro tot de aftrek in 2028 5.000 euro bedraagt. In de eerste drie jaar worden zelfstandigen gecompenseerd doordat een andere belastingkorting omhoog gaat: de arbeidskorting. Van die hogere korting profiteren ook mensen in loondienst.
Handelsconflicten en Brexit
Hoekstra is in zijn voorwoord ook voorzichtiger over de economische ontwikkeling. De Nederlandse economie, die dit jaar 1,8 procent en volgend jaar naar verwachting 1,5 procent groeit, „toont zich vooralsnog robuust”. Maar Hoekstra waarschuwt dat door internationale handelsconflicten en de naderende Brexit er onzekerheid is en in buurlanden van Nederland economische krimp dreigt.
Ook het CPB waarschuwt dat de geopolitieke ontwikkelingen als de Brexit en de Prinsjesdag-cijfers nog flink kunnen drukken. „De internationale risico’s zijn vooral neerwaarts”, schrijven ze. Een No Deal-Brexit zou Nederland een kleine 1 procent aan bbp-groei kosten in 2020, aldus „een grove inschatting” van het CPB. Ook Italië blijft problematisch, ondanks de recente regeringswissel. Als daar ,,een diepe recessie” uitbreekt, zou dat voor Nederland, dat veel exporteert richting Italië, negatief zijn en onzekerheid brengen.
De overheidsfinanciën staan er op dit moment nog relatief goed voor. Voor het vierde jaar op rij beschikt het Rijk over een begrotingsoverschot. Maar dat krimpt snel: van 1,5 procent vorig jaar tot 0,3 procent van het bruto binnenlands product volgend jaar, schat het CPB. Vanaf 2021, zo schrijft minister Hoekstra in de Miljoenennota, slaat dat om in een begrotingstekort van 0,3 procent. Na deze kabinetsperiode zal dat tekort naar verwachting oplopen tot 0,7 procent.
Dit komt volgens Hoekstra door lager dan verwachte en belasting- en premie-inkomsten in de nabije toekomst en „in mindere mate door het Klimaatakkoord en het Pensioenakkoord”.
Pensioenen en klimaatakkoord
De extra kosten voor het gesloten pensioenakkoord beslaan volgend jaar circa 400 miljoen euro. Dat bedrag loopt daarna op tot ruim een miljard euro in 2022. De financiële gevolgen van het klimaatakkoord zijn in die jaren begroot op 200 tot 300 miljoen euro extra per jaar. Dit geld wordt besteed aan een warmtefonds, waarmee mensen het isoleren van hun huis kunnen financieren. Ook gaat er geld naar landbouw, parkeerplekken van fietsen, en „de aanpak van stikstof”.
Het kabinet kondigt voor komend jaar een aantal extra investeringen aan, op verschillende terreinen: Defensie krijgt 51 miljoen euro, jeugdhulp 300 miljoen en de woningmarkt 250 miljoen.
Een veelbesproken investeringsfonds van het kabinet komt er voorlopig niet. Het kabinet onderzoekt hoe zo’n fonds er uit zou kunnen zien. In elk geval komt minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD) dit jaar met verdere plannen voor een ‘groeiagenda’.
Investeringen woningmarkt
Het kabinet belooft wel twee miljard euro te investeren in de vastgelopen woningmarkt, waar een tekort is van zo’n 300.000 woningen. Door de sterk gestegen huizenprijzen zijn er te weinig betaalbare woningen, met name in de vrije huursector.
Om deze problemen aan te pakken komt het kabinet nu met een fonds van 1 miljard euro waaruit gemeenten geld kunnen halen voor het bouwen van nieuwe woningen in gebieden waar de vraag het grootst is. Ook gaat de verhuurderheffing voor woningcorporaties tien jaar lang omlaag, zodat deze makkelijker kunnen investeren in het bouwen van nieuwe woningen. Het kabinet trekt hier 100 miljoen euro per jaar voor uit. De investeringen moeten starters en middeninkomens sneller aan een woning helpen.
Defensiegeld voor personeel
Volgens het kabinet zijn door de „steeds groter wordende geopolitieke spanningen” extra investeringen op defensiegebied nodig, bovenop de extra middelen die al in het regeerakkoord waren overeengekomen. Structureel komt er 162 miljoen euro extra per jaar bij. Nederland beweegt daarmee volgens het kabinet „richting” de NAVO-afspraak om 2 procent van het bbp aan defensie uit te geven. In 2023 hikt Nederland met deze extra middelen tegen de 1,5 procent aan. Het geld wordt besteed aan personeel, de aanschaf van negen F-35’s, de ondersteuning van de special forces en bescherming tegen cyberaanvallen.
Ook gaat er extra geld naar inlichtingendiensten. De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) krijgen er 29 miljoen euro structureel bij. In de begroting wordt ook structureel 3 miljoen extra beschikbaar gemaakt voor de extra grensbewaking die nodig zal zijn na het Britse vertrek uit de EU.
Asielprocedures sneller
Er gaat structureel 100 miljoen euro meer naar de overheidsdiensten die asielaanvragen behandelen. Dat bedrag werd bij de Voorjaarsnota al bekend gemaakt, uit de Miljoenennota blijken nu de precieze bedragen voor de komende jaren. Zo gaat er volgend jaar 134 miljoen euro extra heen en in 2021 zelfs 146 miljoen euro. Dat bedrag neemt de jaren daarna af tot 100 miljoen euro. Met dat geld moet de financiering van de asielketen minder afhankelijk worden van de instroom van asielzoekers, zoals nu het geval is. Door bijvoorbeeld meer medewerkers aan te nemen moeten besluiten in asielprocedures sneller genomen worden.
Ook gaat er volgend jaar 61 miljoen euro extra naar de rechtspraak. Dat geld is bedoeld om de tekorten – dit jaar opgelopen naar zo’n 50 miljoen euro – weg te werken. Ook vormt het een potje voor innovaties, zoals wijkrechtspraak, en digitalisering. Volgens bronnen binnen de rechtspraak wordt dinsdag een nieuw financieringssysteem aangekondigd, dat op termijn de tekorten helemaal moet wegnemen.
AD 13.09.2019 Nederland staat er goed voor. 2020 wordt vermoedelijk het zevende jaar op rij met economische groei. Dat staat in het voorwoord van de Miljoenennota, geschreven door minister Wopke Hoekstra (Financiën) Wel vlakken de groeipercentages wat af, en is er ook onzekerheid.
De begroting staat er goed voor en de staatsschuld daalt naar verwachting tot onder de vijftig procent van het bbp, aldus Minister Hoekstra.
Minister Hoekstra schrijft dat de werkgelegenheid in Nederland hoog is. ,,Veel mensen die eerder nog naar werk zochten, hebben nu een baan. ,,De begroting staat er goed voor en de staatsschuld daalt naar verwachting tot onder de vijftig procent van het bbp. Daarmee zijn we nog niet op het niveau van voor de crisis, maar wel steeds beter in staat om eventuele economische tegenslag op te vangen.’’
De economie is dus robuust en stabiel, maar desondanks leiden ‘internationale handelsspanningen’ wel tot onzekerheden, waarschuwt Hoekstra. ,,De Brexit staat voor de deur. In landen om ons heen zakt de economische groei weg en dreigt zelfs krimp. Ook tekenen uitdagingen zich af die om stevige antwoorden vragen. We worden steeds ouder en verwachten een lagere arbeidsproductiviteit. Op termijn veranderen nieuwe technologieën onze manier van werken en de wijze waarop wij met elkaar ons geld verdienen.’’
Om Nederland voor te bereiden op die veranderingen, neemt het kabinet een aantal stappen. „Met deze begroting maken we drie miljard euro extra vrij om de lasten van huishoudens, en met name werkenden, te verlichten en beogen we een betere balans tussen werknemers en zelfstandigen. Ook trekken we extra geld uit voor meer betaalbare woningen, jeugdzorg, defensie en het versneld afbouwen van de gaswinning.’’
Ook wil het kabinet toewerken naar een ‘duurzaam Nederland met een toekomstbestendig pensioenstelsel’. „Daarnaast zullen we de mogelijkheden onderzoeken om verder te investeren in onder meer innovatie, kennisontwikkeling en infrastructuur. We werken daarvoor contouren uit van een investeringsfonds dat voeding biedt aan verstandige investeringen ten bate van ons verdienvermogen op de lange termijn.’’
„Belastinggeld is niet van de politiek, het is van alle Nederlanders. Door daar zorgvuldig mee om te gaan en te blijven investeren in onze toekomst, werken we niet alleen aan de welvaart van Nederland nu, maar ook aan die van volgende generaties.‘’
Enkele maatregelen die bekend moeten worden op Prinsjesdag zijn de afgelopen dagen al uitgelekt. Dit weten we al.
Telegraaf 13.09.2019 In aanloop naar Prinsjesdag spreken Martin Visser en Herman Stam voor de podcast Kwestie van Centen met de mensen die er deze weken echt toe doen. In deze aflevering is Henk Nijboer te gast, de financiële man van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer. “Onze kritiek op dit kabinet is steeds geweest dat het kiest voor grote ondernemingen door aan hen miljarden lastenverlichting te geven. Het lijkt alsof het kabinet iets bijbuigt, maar het zijn vooral begrotingstrucs.” Luister de podcast hier —>kijk hier
Telegraaf 13.09.2019De koopkrachtstijging voor werkenden komt komend jaar uit op 2,4 procent. Mensen met een uitkering gaan er 1,2 procent op vooruit, gepensioneerden 1,1 procent.
Gemiddeld gaan huishoudens er 2,1 procent op vooruit. Dat zijn de voorspellingen in de Macro Economsiche Verkenningen, onderdeel van de Prinsjesdagcijfers, waar De Telegraaf de hand op heeft weten te leggen. Hoewel de koopkrachtramingen de afgelopen jaren in de praktijk tegenvielen, is de verwachting voor 2020 veel forser dan de afgelopen jaren werd geraamd.
De werkloosheid komt volgend jaar naar verwachting uit op 3,5 procent van de beroepsbevolking.
Schuld daalt
De begroting kent volgend jaar een overschot van 0,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp), wat uitkomt op 3,4 miljard euro. In totaal ontvangt de Staat 305,5 miljard euro aan inkomsten. Daar staat 302,1 miljard euro aan uitgaven tegenover.
De overheidsschuld daalt naar 49,3 procent. De coalitie sprak in augustus af om structureel drie miljard euro extra voor lastenverlichting uit te trekken, bovenop wat al bij de formatie van 2017 was afgesproken voor komend jaar.
Daarnaast wordt er komend jaar ook nog wat extra’s ’bij geplust’. Dit betekent dat de lastenverlichting voor burgers volgend jaar netto op 4,4 miljard uitkomt.
Voor bedrijven worden de lasten met 200 miljoen verlicht. De lastendruk daalt daardoor naar 38,8 procent in 2020. Dat is lager dan de 39,2 procent dit jaar.
Tweeverdieners gaan er naar verwachting meer op vooruit (2,3 procent) dan alleenverdieners (2,2 procent) en alleenstaanden (1,7 procent). Een gezin met kinderen krijgt er het meest bij (2,6 procent). En de mensen die meer dan 38.000 euro verdienen, hebben de hoogste koopkrachtstijging.
Zorgpremie
De afgelopen weken lekten al verschillende Prinsjesdagplannen en -cijfers uit. Zo verwacht het kabinet dat de zorgpremie iets gaat stijgen. Die gaat naar verwachting van 115 euro per maand naar 118 euro per maand.
Het kabinet wil volgend jaar ook ingrijpen op de woningmarkt. Zo wordt eenmalig een miljard euro uit getrokken om de krappe woningmarkt een impuls te geven, en structureel 100 miljoen euro per jaar. Wie die bedragen creatief bij elkaar optelt – zoals de coalitie doet – en de jaarlijkse investeringen naar voren haalt, komt uit op een totaalbedrag van twee miljard voor de woningmarkt.
Minder aftrek zzp’ers
De hogere zorgpremie is niet de enige financiële tegenvaller voor burgers die alvast uitlekte. Zo werd ook bekend dat de belastingaftrek voor zzp’ers wordt afgebouwd. Nu kunnen zelfstandigen bij de belastingaangifte nog automatisch ruim 7000 euro aftrekken van hun winst, dat wordt op termijn 5000. Maar ook zijn gaan er onderaan de streep op voruit.
Dat de rijksbegroting komend jaar op minder geld uit de aardgasbaten kan rekenen, tot wel 400 miljoen euro minder, werd ook al duidelijk.
Multinationals
Dat multinationals als Shell hier geen of nauwelijks winstbelasting betalen, wordt ook aangepakt. Afgelopen week werd bekend dat het kabinet een initiatiefwet omarmt die het deels onmogelijk maakt voor multinationals om hun buitenlandse verliezen hier van hun winst af te trekken. Door die truc kunnen ze in Nederland net doen alsof ze hier geen winst maken.
AD 13.09.2019 De Tweede Kamer krijgt vandaag de nog geheime plannen die het kabinet wil presenteren op Prinsjesdag. Veel is al uitgelekt. Vooral het nieuws dat gunstig klinkt.
Zoals ieder jaar zijn de lekkerste hapjes die het kabinet in petto heeft vakkundig uitgelekt. Het verrassingsmenu bestaat welbewust uit drie gangen: er is twee miljard euro om de woningmarkt een boost te geven, drie miljard voor lastenverlichting en er zijn plannen voor een miljardenfonds dat de Nederlandse economie klaar moet maken voor de toekomst.
Met deze drietrapsraket wordt voorkomen dat het net als vorig jaar alleen maar gaat over beloofde koopkrachtverbetering. ‘96 procent gaat erop vooruit’ jubelde het kabinet toen. Maar dat kwam vervolgens niet uit. Zo’n fiasco moet worden voorkomen, zeggen regeringsbronnen.
Daarnaast wordt het vaste recept gevolgd: in de weken voorafgaand aan Prinsjesdag komt welgevallig nieuws alvast terecht bij media. Zo sneeuwt het bovendien niet onder in de lawine aan plannen.
Als de voortekenen niet bedriegen valt er overigens nog wel wat af te dingen op de miljarden waarmee de regering wil strooien. De injectie voor de woningmarkt kost bijvoorbeeld ‘slechts’ 100 miljoen euro op jaarbasis. Woningcorporaties krijgen een korting van die grootte op de door hen verfoeide verhuurdersheffing, die jaarlijks 1,7 miljard euro opbrengt. Geef je die korting tien jaar achter elkaar, dan kom je op een miljard uit. Gooi je daar nog eens een pot geld van eenmalig 1 miljard euro tegenaan, dan kom je uit op 2 miljard.
In Den Haag wordt wel vaker creatief gerekend. Zo stond er voor 2021 al een tariefsverlaging in de inkomstenbelasting gepland, waardoor lasten verlicht worden. Door een handige begrotingstruc haalt het kabinet een deel van die lastenverlichting een jaar naar voren. De eveneens geplande verlaging van de winstbelasting wordt namelijk met een jaar uitgesteld. Een deel van de koopkrachtverbetering voor burgers – die komend jaar rond 2 procent uitkomt – is dus te danken aan schuiven met geld. Overigens melden bronnen dat er ook geld wordt gebruikt uit het begrotingsoverschot. Dat is wél nieuw geld dus, dat niet naar aflossing van de staatsschuld gaat.
De grote vraag die nog boven de markt hangt is hoe het veelbesproken toekomstfonds eruit zal zien. Dat hier een prijskaartje van 50 miljard euro aan zou hangen wordt door ingewijden naar het rijk der fabelen verwezen. Hoe het dan wel zit, daarover lopen de lezingen uiteen. De ene regeringspartij heeft het over een onderzoek naar investeringsmogelijkheden. De ander droomt al hardop over concrete projecten als de verlenging van de Noord-Zuidlijn naar Schiphol.
Arrogant
De boodschap die op Prinsjesdag wordt verkondigd zal in elk geval niet met al te veel borstklopperij gepaard gaan. ,,Vorig jaar was het onze eerste begroting, dan wil je even laten merken dat er een nieuwe wind waait. Nu zal het niet te arrogant zijn,”, zegt een ingewijde.
Bovendien heeft het kabinet grote problemen op het bord liggen, zoals de vereiste stikstofreductie die een groot aantal bouwplannen bedreigt. Hierover wordt nog volop gesteggeld in de coalitie. Een voorstel van bijvoorbeeld D66 om de veestapel met de helft in te krimpen werd door de coalitiepartners VVD, CDA en D66 niet in dank afgenomen.
Oppositie
Daarnaast moet het kabinet rekening houden met de nieuwe Eerste Kamer. De vier regeringspartijen hebben niet langer een meerderheid, waardoor zij zaken moeten doen met de oppositie. Vooral naar PvdA en GroenLinks wordt gekeken. Een voorproefje was het nieuws (ook gelekt) dat multinationals als Shell en Philips in Nederland belasting moeten gaan betalen. Een vurige wens van GroenLinks, gesteund door PvdA en SP. En dus een ‘gebaar van goede wil’ naar hen, aldus een coalitiebron.
Overigens worden minder populaire maatregelen juist niet vooraf ingefluisterd aan media. Zo zat vorig jaar in de stortbui aan gelekt nieuws niet het gegeven dat het Koninklijk Huis er weer op vooruit zou gaan, dat er voor 20 miljoen bezuinigd moest worden op hogescholen en universiteiten, of dat op de huurtoeslag gekort ging worden.
Geen van de regeringspartijen had de drang gevoeld dat nieuws vast onder de aandacht te brengen.
Wat we verder weten over de Miljoenennota
Woningmarkt Om de tekorten op de woningmarkt aan te pakken, trekt het kabinet een miljard euro uit om nieuwbouwprojecten te subsidiëren. Ook gaat er een miljard naar woningcorporaties zodat die meer huizen gaan bouwen. Daarbij wordt de verhuurdersheffing verlaagd. Het kabinet overweegt ook de overdrachtsbelasting voor starters te schrappen. Dat scheelt bij de aankoop van een huis 2 procent op de koopsom. Beleggers zouden juist meer overdrachtsbelasting moeten betalen.
Winstbelasting
Multinationals als Shell, Philips en AkzoNobel, die in ons land nauwelijks of geen winstbelasting betalen, worden vanaf 2021 aangepakt. Eind 2018 bleek dat Shell geen winstbelasting betaalt. Bedrijven kunnen verliezen in het buitenland nog aftrekken van de behaalde winst in Nederland. Daardoor wordt er minder belasting betaald. Straks mag dat nog maar drie jaar bij dochterbedrijven binnen de EU en helemaal niet meer van ‘filialen’ buiten de EU.
Zorgpremie
De zorgpremie gaat volgend jaar licht omhoog, met zo’n 3 euro per maand. Op jaarbasis gaat een basisverzekering bijna vier tientjes extra kosten. Verzekeraars mogen hiervan afwijken. Zij maken hun tarieven later bekend.
Lastenverlichting
Lagere- en middeninkomens moeten er op vooruitgaan. Er zou ruimte zijn voor zo’n 3 miljard aan extra lastenverlichting.
Zzp’ers
Zzp’ers verliezen waarschijnlijk fiscale voordelen. Nu nog betalen zelfstandigen over 7280 euro winst geen belasting. Dat bedrag gaat de komende tien jaar in stapjes omlaag naar zo’n 5000 euro.
Vennootschapsbelasting De vennootschapsbelasting gaat later en minder omlaag. Bedrijven met winsten boven de 200.000 euro betalen daardoor volgend jaar nog steeds 25 procent belasting in plaats van de beloofde 22,55 procent. Een jaar later komt het tarief uit op 21,7 procent.
Investeringsfonds
Rutte III zint op het instellen van een investeringsfonds van enkele miljarden. De Nederlandse Staat zou daarvoor gaan lenen, juist nu, omdat de rente zo laag is.
AD 13.09.2019 Werkende Nederlanders gaan er komend jaar twee keer zoveel op vooruit als uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden. Dat blijkt uit de koopkrachtcijfers die in handen zijn van het AD.
De koopkrachtontwikkeling voor werkenden komt uit op 2,4 procent. Uitkeringsgerechtigden moeten het doen met een koopkrachtstijging van 1,2 procent, voor gepensioneerden is er een plus van 1,1 procent.
Binnen deze groepen bestaan overigens de nodige verschillen: zo loopt de koopkrachtstijging voor de helft van de werkende Nederlanders bijvoorbeeld uiteen van 1,6 tot 2,9 procent erbij.
Alle groepen die in de koopkrachtplaatjes zijn terug te vinden gaan er het komende jaar op vooruit. Hierbij moet wel worden aangetekend dat de percentages weinig zeggen over de koopkrachtwinst die burgers daadwerkelijk in de portemonnee voelen: wie verhuist, met pensioen gaat of zijn werk verliest maakt doorgaans forse sprongen in zijn inkomen mee. Deze zijn echter niet terug te vinden in de cijfers.
Ook de samenstelling van een gezin of huishoudtype heeft effect op het koopkrachtcijfer. Gezinnen met kinderen mogen bijvoorbeeld in doorsnee rekenen op 2,6 procent erbij, tegenover 2,2 procent voor gezinnen zonder kinderen. Tweeverdieners en eenverdieners (met één hoofdkostwinner) zijn daarnaast met respectievelijk een plus van 2,3 procent en 2,2 procent beter af dan alleenstaanden, die er 1,7 procent bij krijgen. Ook bij al deze groepen geldt dat de helft op een hogere koopkrachtstijging mag rekenen en de andere helft juist minder.
Telegraaf 13.09.2019Opnieuw economische groei, hoge werkgelegenheid en een staatsschuld die onder de vijftig procent duikt. De miljoenennota voor 2020 ademt optimisme, belooft drie miljard extra lastenverlichting en kondigt officieel een investeringsfonds aan dat het verdienvermogen van Nederland voor de langere termijn moet garanderen. De Telegraaf kan vandaag wederom als eerste over het nog geheime document berichten.
„We verwachten dat 2020 het zevende jaar op rij is met economische groei, al zien we groeipercentages die na jaren van hoogtij iets afvlakken. Met 1,8 procent dit jaar en 1,5 procent in 2020 zijn deze percentages normaal voor ons land”, begint minister Wopke Hoekstra (Financiën) de miljoenennota.
„De werkgelegenheid in Nederland is hoog. Veel mensen die eerder nog naar werk zochten, hebben nu een baan. Daarnaast staat de begroting er goed voor; de staatsschuld daalt naar verwachting tot onder de vijftig procent van het bbp. Daarmee zijn we nog niet op het niveau van voor de crisis, maar wel steeds beter in staat om eventuele economische tegenslag op te vangen.”
Brexit
Volgens de minister van Financiën toont de Nederlandse economie zich daarmee vooralsnog robuust. „Tegelijkertijd leiden internationale handelsspanningen tot onzekerheid. De Brexit staat voor de deur. In landen om ons heen zakt de economische groei weg en dreigt zelfs krimp. Ook tekenen uitdagingen zich af die om stevige antwoorden vragen. We worden steeds ouder en verwachten een lagere arbeidsproductiviteit. Op termijn veranderen nieuwe technologieën onze manier van werken en de wijze waarop wij met elkaar ons geld verdienen.”
Het kabinet wil Nederland op die toekomst voorbereiden, vervolgt de CDA-bewindsman en zet daarvoor de volgende stappen. „Met deze begroting maken we drie miljard euro extra vrij om de lasten van huishoudens, en met name werkenden, te verlichten en beogen we een betere balans tussen werknemers en zelfstandigen. Ook trekken we extra geld uit voor meer betaalbare woningen, jeugdzorg, defensie en het versneld afbouwen van de gaswinning.”
Toekomstbestendig pensioenstelsel
Ook wil Rutte III de akkoorden rond pensioen en klimaat in de praktijk omzetten, om bij te dragen ’aan een duurzaam Nederland en toekomstbestendig pensioenstelsel’. „Daarnaast zullen we de mogelijkheden onderzoeken om verder te investeren in onder meer innovatie, kennisontwikkeling en infrastructuur. We werken daarvoor contouren uit van een investeringsfonds dat voeding biedt aan verstandige investeringen ten bate van ons verdienvermogen op de lange termijn.”
Hoekstra benadrukt dat de extra uitgaven en andere maatregelen bewust bedoeld zijn om Nederland toekomstbestendig te maken.
„Belastinggeld is niet van de politiek, het is van alle Nederlanders. Door daar zorgvuldig mee om te gaan en te blijven investeren in onze toekomst, werken we niet alleen aan de welvaart van Nederland nu, maar ook aan die van volgende generaties.”
NOS 13.09.2019 Voor het zevende jaar op rij verwacht het kabinet economische groei. Iedereen gaat er volgend jaar op vooruit. Dat staat in de Macro Economische Verkenningen, de belangrijkste cijfers in de Miljoenennota. Werkenden profiteren het meest.
De uitgelekte Prinsjesdagstukken zijn in handen van de Telegraaf en RTL Nieuws. Nog geen half uur na de uitreiking van de geheime inhoud op usb-sticks aan de fracties van de Tweede Kamer lagen de teksten al op straat.
Economische groei
De percentages van economische groei vlakken wel af, citeert RTL minister Hoekstra van Financiën uit het voorwoord van de Miljoenennota. “Met 1,8 procent dit jaar en 1,5 procent in 2020 zijn deze percentages normaal voor ons land.”
“Met deze begroting maken we drie miljard euro extra vrij om de lasten van huishoudens, en met name werkenden, te verlichten en beogen we een betere balans tussen werknemers en zelfstandigen. Ook trekken we extra geld uit voor meer betaalbare woningen, jeugdzorg, defensie en het versneld afbouwen van de gaswinning”, zegt Hoekstra.
De koopkrachtvoorspellingen zijn afgelopen jaren niet altijd uitgekomen. Dat komt onder meer doordat economische ontwikkelingen in binnen- en buitenland slechts beperkt te voorspellen zijn.
Ouderen
Op zijn wekelijke persconferentie veinsde premier Rutte verbazing over het uitlekken van de stukken: “Nee toch?!” Hij wilde niet vooruitlopen op Prinsjesdag maar ging toch in op vragen over de koopkracht van ouderen. Rutte geeft toe dat die achterblijft bij de koopkracht van werkenden.
“Maar we moeten oppassen dat we niet met belastinggeld gaan compenseren dat bepaalde pensioenfondsen hun uitkeringen niet kunnen laten stijgen.” Rutte wijst er op dat het overheidsdeel van de oudedagsvoorziening, de AOW, wel mee stijgt met de prijsstijgingen.
Woningmarkt
Er lekte al eerder nieuws uit over de Prinsjesdag-plannen. Zo wordt de zelfstandigenaftrek verlaagd, en krijgen grote internationale bedrijven als Shell en Philips te maken met strengere belastingregels. Ook gaan er miljarden naar de woningmarkt voor nieuwbouwprojecten. De middeninkomens gaan er 2 procent op vooruit.
Dinsdag is het écht Prinsjesdag. U kunt alles bij de NOS volgen op televisie, radio en op nos.nl.
AD 13.09.2019 Het kabinet trekt op Prinsjesdag de portemonnee om de koopkracht extra te laten toenemen. Daardoor worden bestedingen aangewakkerd en neemt ook de economische groei iets verder toe. De injectie gaat ten koste van het begrotingsoverschot, dat lager uitkomt.
Dat blijkt uit de Macro Economische Verkenning, de financiële bijsluiter van het Centraal Planbureau die de Miljoenennota vergezelt. Uit de tabel met belangrijkste gegevens, die in handen is van het AD, blijkt dat de koopkracht voor een doorsnee huishouden op 2,1 procent uitkomt. Dit betekent dat de helft van de huishoudens volgend jaar er meer bij krijgt dan 2,1 procent en de andere helft juist minder dan dat percentage.
Het koopkrachtcijfer is flink hoger dan de stijging van 1,2 procent die aanvankelijk nog werd verwacht. Het kabinet verlicht de lasten en betaalt die inspanning gedeeltelijk door genoegen te nemen met een lager begrotingsoverschot, dat op 0,3 procent in plaats van de eerder nog geraamde 0,5 procent uitkomt. Daar staat weer tegenover dat de economische groei iets meer wordt gestimuleerd en daardoor toeneemt met 1,5 procent. Dit percentage is wel fors lager dan het groeicijfer van 2,5 procent dat het CPB voor 2019 verwacht.
Behalve lastenverlichting wordt de koopkracht ook gestuwd door aanhoudende loonstijgingen. Voor dit en komend jaar rekent het CPB op een verhoging van de cao-lonen met 2,5 procent. Anders dan dit jaar houden mensen van dat extra salaris meer over doordat de prijzen komend jaar met 1,3 procent veel minder hard zullen stijgen dan in 2019, waarin het inflatiecijfer op 2,6 procent uitkomt. Die hoge prijsstijging dit jaar wordt vooral veroorzaakt door de stijging van het lage btw-tarief begin 2019.
Staatsschuld
De staatsschuld neemt in 2020 minder af dan eerder werd voorzien: deze daalt van 49,3 naar 47,7 procent van het bruto binnenlands product. De staatsschuld is de afgelopen jaren al fors teruggebracht. Ter vergelijking: in 2015 bedroeg dit cijfer nog 64,6 procent.
Opvallend is dat voor het eerst in jaren de collectieve lasten dalen, ofwel het deel van de totale economie dat Nederland ophoest aan belastingen en premies. Dit getal daalt van 39,2 procent naar 38,8 procent.
Het CPB concludeerde eerder dit jaar al dat de economie afkoelt, vooral doordat de exportgroei terugvalt naar 1,9 procent. Behalve in een lager groeicijfer vertaalt zich dat ook in een trager groeiende werkgelegenheid: die neemt komen jaar met 0,8 procent toe, veel minder dan in de vier jaren daarvoor, toen de toename steeds op of boven de 2 procent lag. Het werkloosheidscijfer neemt bovendien voor het eerst sinds de crisis weer iets toe: van 3,4 naar 3,5 procent, wat neerkomt op 325.000 mensen zonder werk.
Pot geld om woningmarkt vlot te trekken
Om de tekorten op de woningmarkt aan te pakken, trekt het kabinet een miljard euro uit om nieuwbouwprojecten te subsidiëren. Ook gaat er een miljard naar woningcorporaties zodat die meer huizen gaan bouwen. Daarbij wordt de verhuurdersheffing verlaagd. Het kabinet overweegt ook de overdrachtsbelasting voor starters te schrappen. Dat scheelt bij de aankoop van een huis 2 procent op de koopsom. Beleggers zouden juist meer overdrachtsbelasting moeten gaan betalen.
Winstbelasting
Multinationals als Shell, Philips en AkzoNobel, die in ons land nauwelijks of geen winstbelasting betalen, worden vanaf 2021 aangepakt. Eind 2018 bleek dat Shell geen winstbelasting betaalt. Straks kunnen bedrijven verliezen in het buitenland nog aftrekken van behaalde winst in Nederland. Daardoor wordt er minder belasting betaald. Straks mag dat nog maar drie jaar bij dochterbedrijven binnen de EU en helemaal niet meer van ‘filialen’ buiten de EU.
Zorgpremie
De zorgpremie gaat volgend jaar licht omhoog, met zo’n drie euro per maand. Op jaarbasis gaat een basisverzekering bijna vier tientjes extra kosten. Verzekeraars mogen hiervan afwijken. Zij maken hun tarieven later bekend.
Lastenverlichting
Lagere- en middeninkomens moeten er op vooruitgaan. Er zou ruimte zijn voor zo’n drie miljard aan extra lastenverlichting.
ZZP’ers
Zzp’ers verliezen waarschijnlijk fiscale voordelen. Nu nog betalen zelfstandigen over 7.280 euro winst geen belasting. Dat bedrag gaat de komende tien jaar in stapjes omlaag naar zo’n 5.000 euro.
Vennootschapsbelasting
De vennootschapsbelasting gaat later en minder omlaag. Bedrijven met winsten boven de 200 duizend euro betalen daardoor volgend jaar nog steeds 25 procent belasting in plaats van de beloofde 22,55 procent. Een jaar later komt het tarief uit op 21,7 procent, nog altijd meer dan het percentage van 20,5 procent dat aanvankelijk was beloofd.
In het gelekte voorwoord schrijft het kabinet dat Nederland er economisch ‘robuust’ voorstaat:
Koopkracht:
Een doorsnee huishouden zou er 2,1 procent op vooruit moeten gaan in koopkracht. Dit betekent dat de helft van de huishoudens volgend jaar er meer bij krijgt dan 2,1 procent en de andere helft juist minder dan dat percentage. Het koopkrachtcijfer is flink hoger dan de stijging van 1,2 procent die aanvankelijk nog werd verwacht.
Werkenden zouden er 2,4 procent op vooruit moeten gaan. Gepensioneerden staan geraamd op 1,1 procent. Tweeverdieners gaan er met 2,3 procent het meeste op vooruit, alleenstaanden blijven hangen op 1,7 procent.
Begrotingstekort
Het kabinet verlicht de lasten op burgers en betaalt die inspanning gedeeltelijk door genoegen te nemen met een lager begrotingsoverschot, dat op 0,3 procent in plaats van de eerder nog geraamde 0,5 procent uitkomt.
Staatsschuld
Ook de staatsschuld neemt in 2020 minder af dan eerder werd voorzien: deze komt uit op 47,7 procent van het bruto binnenlands product.
AD 13.09.2019 Nederland staat er goed voor. 2020 wordt vermoedelijk het zevende jaar op rij met economische groei. Dat staat in het voorwoord van de Miljoenennota, geschreven door minister Wopke Hoekstra (Financiën) Wel vlakken de groeipercentages wat af, en is er ook onzekerheid.
De begroting staat er goed voor en de staatsschuld daalt naar verwachting tot onder de vijftig procent van het bbp, aldus Minister Hoekstra.
Minister Hoekstra schrijft dat de werkgelegenheid in Nederland hoog is. ,,Veel mensen die eerder nog naar werk zochten, hebben nu een baan. ,,De begroting staat er goed voor en de staatsschuld daalt naar verwachting tot onder de vijftig procent van het bbp. Daarmee zijn we nog niet op het niveau van voor de crisis, maar wel steeds beter in staat om eventuele economische tegenslag op te vangen.’’
De economie is dus robuust en stabiel, maar desondanks leiden ‘internationale handelsspanningen’ wel tot onzekerheden, waarschuwt Hoekstra. ,,De Brexit staat voor de deur. In landen om ons heen zakt de economische groei weg en dreigt zelfs krimp. Ook tekenen uitdagingen zich af die om stevige antwoorden vragen. We worden steeds ouder en verwachten een lagere arbeidsproductiviteit. Op termijn veranderen nieuwe technologieën onze manier van werken en de wijze waarop wij met elkaar ons geld verdienen.’’
Om Nederland voor te bereiden op die veranderingen, neemt het kabinet een aantal stappen. „Met deze begroting maken we drie miljard euro extra vrij om de lasten van huishoudens, en met name werkenden, te verlichten en beogen we een betere balans tussen werknemers en zelfstandigen. Ook trekken we extra geld uit voor meer betaalbare woningen, jeugdzorg, defensie en het versneld afbouwen van de gaswinning.’’
Ook wil het kabinet toewerken naar een ‘duurzaam Nederland met een toekomstbestendig pensioenstelsel’. „Daarnaast zullen we de mogelijkheden onderzoeken om verder te investeren in onder meer innovatie, kennisontwikkeling en infrastructuur. We werken daarvoor contouren uit van een investeringsfonds dat voeding biedt aan verstandige investeringen ten bate van ons verdienvermogen op de lange termijn.’’
„Belastinggeld is niet van de politiek, het is van alle Nederlanders. Door daar zorgvuldig mee om te gaan en te blijven investeren in onze toekomst, werken we niet alleen aan de welvaart van Nederland nu, maar ook aan die van volgende generaties.‘’
Enkele maatregelen die bekend moeten worden op Prinsjesdag zijn de afgelopen dagen al uitgelekt. Dit weten we al.
MSN 13.09.2019 De Nederlandse economie staat er robuust voor. Dat schrijft minister Hoekstra van Financiën in het voorwoord van de Miljoenennota, die in handen is van de politieke redactie van RTL Nieuws. “Tegelijkertijd leiden internationale handelsspanningen tot onzekerheid.”
In landen om ons heen zakt de groei weg. De brexit staat voor de deur. Toch verwacht het kabinet in 2020 voor het zevende jaar op rij economische groei. “Al zien we de groeipercentages wel iets afvlakken”, schrijft Hoekstra. “Met 1,8 procent dit jaar en 1,5 procent in 2020 zijn deze percentages normaal voor ons land.”
Dit zijn de belangrijkste cijfers:
Koopkracht
MEV
Werkenden
2.4 procent
Uitkeringsgerechtigden
1.2 procent
Gepensioneerden
1.1 procent
Kerncijfers
MEV
Economische groei 2020
1.5 procent
Koopkracht
2.1 procent
Werkloosheid
3.5 procent
EMU-saldo
0.3 procent
Iets erbij voor iedereen
Iedereen gaat er in zogenoemde Macro Economische Verkenningen, de belangrijkste cijfers in de Miljoenennota, op vooruit. De werkenden profiteren het meest.
Het kabinet er heeft sinds het uitkomen van de laatste raming van het CPB, in augustus, voor willen zorgen dat de cijfers in de Miljoenennota voor iedereen wat beter zouden zijn.
Stootje
Verder schrijft Hoekstra in het voorwoord dat Nederland wel een stootje kan hebben. “De begroting staat er goed voor en de staatsschuld daalt naar verwachting tot onder de vijftig procent van het bbp. Daarmee zijn we nog niet op het niveau van voor de crisis, maar wel steeds beter in staat om eventuele economische tegenslag op te vangen.”
dat mensen ook echt in de portemonnee merken dat het goed gaat, trekt het kabinet volgend jaar drie miljard euro extra uit om de lasten van huishoudens, en met name werkenden, te verlichten. “Ook trekken we extra geld uit voor meer betaalbare woningen, jeugdzorg, defensie en het versneld afbouwen van de gaswinning”, aldus Hoekstra.
Inkomenscijfers
Eerder lekte via RTL Nieuws al uit dat het bedrijfsleven een deel van de rekening betaalt. Ook neemt het kabinet genoegen met een kleiner overschot van 0,3 procent. In de augustusraming ging het Centraal Planbureau nog uit van een overschot van 0,5 procent. Dit scheelt 1,6 miljard.
Hoekstra eindigt zijn inleiding door er fijntjes op te wijzen dat belastinggeld niet van de politiek is, maar wordt opgehoest door alle Nederlanders: “Door daar zorgvuldig mee om te gaan en te blijven investeren in onze toekomst, werken we niet alleen aan de welvaart van Nederland nu, maar ook aan die van volgende generaties.”
De Miljoenennota wordt op Prinsjesdag, op de derde dinsdag van september 2019, openbaar gemaakt. Voor het weekend wordt die ook met de Tweede Kamer gedeeld.
AD 13.09.2019 De Kamerfracties die vandaag onder embargo tot Prinsjesdag de stukken hebben gekregen, kregen niet alles. De nota waarin verschillende ministeries afspraken maken over buitenland beleid, is vertraagd.
De zogeheten HGIS-nota (Homogene Groep Internationale Samenwerking) komt pas dinsdag, blijkt uit een mail die fracties hebben ontvangen. In het stuk wordt bijvoorbeeld afgesproken hoeveel geld er beschikbaar is voor missies en asiel. De verantwoordelijke minister, Stef Blok van Buitenlandse Zaken, legde het vandaag pas voor aan de ministerraad.
Volgens een woordvoerder van het ministerie van Financiën wordt de nota nagezonden door een vertraging in de procedure. Alle andere begrotingsstukken moeten in augustus al naar de Raad van State en het Centraal Planbureau, maar de HGIS-nota werd later gemaakt. De woordvoerder wijst erop dat de cijfers in het stuk ook elders in de begroting staan.
Eerder werd al bekend dat het belastingplan van staatssecretaris Menno Snel van Financiën niet onder embargo naar de Tweede Kamer gaat. Volgens het kabinet hebben de Kamerleden het Belastingplan niet nodig ter voorbereiding op de Algemene Politieke Beschouwingen, die woensdag en donderdag worden gehouden.
Ongeveer honderd mensen hebben vrijdagmiddag 09.08.2019 op de Koekamp bij het Malieveld in Den Haag gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. Sommige betogers droegen de gezichtsbedekkende nikab. Tussen de demonstranten stonden ook een paar aanhangers van de anti-islamitische beweging Pegida en hun voorman Edwin Wagensveld, maar de demonstratie bleef rustig.
De initiatiefnemers van de betoging zeggen dat het verbod hen treft in het belijden van hun geloof. “Ik hoef niet bevrijd te worden, ik ben al vogelvrij”, zei een van de spreeksters.
Vrijheid
“We willen gewoon ons geloof uiten zoals wij dat willen.” De demonstranten hielden bordjes en spandoeken vast met teksten als “hoe kan ik vrij zijn als jullie me niet vrij laten zijn”.
De organisatie heeft de betogers opgeroepen niet met de media te praten. Hier en daar werd er geduwd en getrokken als een journalist toch in contact probeerde te komen met een demonstrant.
Een vrouw die toch voor de camera wilde, zegt dat ze nu regelmatig wordt aangesproken op straat over haar nikab:
Demonstranten spreken zich uit tegen boerkaverbod: ‘Je voelt de spanning’
De As-Soennah-moskee heeft aangegeven het protest te steunen, maar niet met een oproep te komen na het vrijdagmiddaggebed. De Federatie Islamitische Organisaties, de Haagse koepelorganisatie van 27 moskeeën, heeft wel een oproep gedaan. De moskeebesturen hebben een e-mail gekregen met de oproep om aandacht aan de betoging te besteden en om mee te doen aan de demonstratie.
1/3 Bij de bijeenkomst waren zo’n 100 mensenANP
2/3 Onder hen was ook Sylvana Simons, van de Amsterdamse partij Bij1ANP
3/3 De vrouwen vinden dat hun vrijheid is aangetast ANP
Tijdens de demonstratie werden niqabs uitgedeeld aan sympathisanten die uit solidariteit met de draagsters ook zo’n kledingstuk aan willen trekken, werd gemeld op de Facebookpagina van de organisatie. Met sponsorgeld zouden vijftig niqabs zijn aangeschaft, waarvan de helft al door sympathisanten zou zijn gereserveerd.
Ook waren enkele politici ter plaatse: zo is Sylvana Simons (Bij1, lokale partij in Amsterdam) gespot en staat Arnoud Van Doorn(Partij van de Eenheid, moslimpartij in Den Haag) op de Koekamp.
De aankondiging van de demonstratie kon op veel kritiek rekenen vanuit de landelijke politiek. ‘Ze zetten niqab-dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid’ zei René Peters, Tweede Kamerlid van de CDA. ‘Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken. En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij. Iemand die een niqab draagt, omdat zij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.’
AD 14.07.2019
Telegraaf 10.08.2019
Omstreden
Het boerkaverbod, zoals het verbod op gezichtsbedekkende kleding in de volksmond heet, is op 1 augustus ingegaan. Vanaf dat moment is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuis en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken.
De boete bedraagt minimaal 150 euro. Het gaat niet alleen om de boerka, maar ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen. Mensen moeten elkaar kunnen aankijken en herkennen, is het idee, zowel voor de communicatie als voor identificatie. Het verbod geldt niet op straat en ook niet bij haltes, op perrons, in stationshallen en in taxi’s.
Het boerkaverbod is omstreden. Meerdere gemeenten en openbaarvervoerbedrijven hebben gezegd dat ze de wet niet willen handhaven.
AD 15.08.2019 Rene Noordzij werd afgelopen vrijdag met een bivakmuts op ingerekend in de stationshal van Den Haag Centraal. Hij deed het erom.
Het was niet voor niets dat er vrijdag een haag van fotografen en cameralui om Noordzij heenliep, toen hij na de demonstratie tegen het boerkaverbod op de Koekamp naar het station ging, zijn bivakmuts opzette en geld op zijn ov-chipkaart zette. Op weg naar de trein werd hij vervolgens staande gehouden door een agent. En nadat hij, net als eerder bij de demonstratie, zijn identiteitsbewijs liet zien, werd de boomlange Hagenees aangehouden.
Twee uur lang zat Noordzij daarna vast op het politiebureau. ,,Deze keer kreeg ik er wel een kopje thee bij”, blikt hij terug. Wat wel hetzelfde was als de vorige keer: hij kreeg geen proces-verbaal mee naar huis. De politie meldde vervolgens dinsdag dat de aanhouding onterecht was geweest.
,,Toen ik op het bureau zat, was de toon heel anders. Toen zei de hulpofficier van justitie nog dat ze aangifte tegen me wilde doen omdat ik door het dragen van de bivakmuts voor chaos had gezorgd op het station, waardoor een gevaarlijke situatie kon ontstaan. Dat is geen overtreding, zoals het dragen van gezichtsbedekkende kleding in de trein, maar een misdrijf.’’
Ik wilde laten zien dat er in Nederland met twee maten wordt gemeten, aldus Rene Noordzij.
Noordzij liet het allemaal over zich heen komen. Hij had zijn punt al gemaakt. ,,Ik wilde laten zien dat er in Nederland met twee maten wordt gemeten. Het islamitische raadslid Arnoud van Doorn was immers al een week met zijn in boerka geklede vrouw aan het rondsjouwen door de stad. Puur provoceren natuurlijk. De politie liet hen met rust, maar mij niet.’’
Zijn aanhouding vrijdag was de derde keer binnen driekwart jaar dat hij hardhandig met de lange arm der wet te maken kreeg. Afgelopen december gebeurde dat tweemaal in één week. Op 4 december werd hij door de agenten in de Tweede Kamer van de publieke tribune in de plenaire zaal verwijderd, tijdens het debat over het pact van Marrakech, een VN-verdrag dat gereguleerde migratie moet bevorderen.
,,De mensen die me wegtrokken zeiden dat dit in opdracht gebeurde van Kamervoorzitter Arib. Die zou zelfs het debat hebben stilgelegd. Maar een dag later zei ze al dat ze helemaal geen opdracht had gegeven.”
Later schreef ze in een brief dat de ordebewakers hem op eigen gezag van de tribune hadden gehaald, staat in de brief die Noordzij tevoorschijn haalt. Op grond van het reglement van orde van het parlement is het verboden om je mening of ongenoegen te uiten. Het aantrekken van een geel hesje was zo’n uiting, is Arib het eens met de actie van de agenten.
Noodverordening
De zaterdag voor dit debat, bij het allereerste gelehesjesprotest, zat Noordzij zes uur vast in een politiecel. ,,Ik zou een noodverordening hebben overtreden toen ik in m’n eentje in een geel hesje op het Binnenhof stond, geleund tegen de fontein.
Via Twitter zou burgemeester Krikke een noodbevel hebben gegeven om het Binnenhof te ontruimen. Nou, ik heb geen Twitter. Toen mijn advocaat later opheldering vroeg, bleek er helemaal geen noodbevel te zijn.’’
Nadat hij vrijdag werd aangehouden en de hulpofficier van justitie hem verweet dat hij chaos had kunnen veroorzaken en dat dat ‘in deze tijd een misdrijf’ is, had Noordzij de agenten tuk, vertelt hij over de afloop van zijn jongste onvrijwillige verblijf bij de politie. ,,In geval van een misdrijf heb je recht op een advocaat.
Dus liet ik het kaartje van strafpleiter Richard Korver zien en vertelde ik dat ze hem mochten bellen. Toen droop die agent af. Tien minuten later mocht ik gaan.’’
Niet gek
De opdracht om Noordzij aan te houden bleek geen goede, zegt een politiewoordvoerder nu. ,,Zelfs het vragen om het id op het station had niet gehoeven, omdat meneer zich bij de demonstratie op de Koekamp al had geïdentificeerd.
We wisten dus al wie hij was. Maar mensen met bivakmutsen zien er dreigend uit, dus iedereen zal begrijpen dat een agent je staande zal houden als je zo rondloopt. Dat is niet gek. De bank doet de deur ook niet open als je aanbelt met een bivakmuts op je hoofd.’’
Noordzij vindt dat niet gek, maar vraagt zich wel af waarom mensen met een boerka of nikab dan níet om hun id werd gevraagd. ,,Dat is onbehoorlijk bestuur, vind ik.’’
AD 14.08.2019 De Haagse politie weet zich geen raad met het boerkaverbod. Dat blijkt uit de vele tegenstrijdige berichten over de arrestatie van een tegenbetoger bij het boerkaprotest afgelopen vrijdag.
Deze René werd na de demonstratie aangehouden op het Centraal Station, omdat hij een bivakmuts droeg. Dat gebeurde ‘in opdracht’ volgens de agent die de aanhouding verrichtte. De man droeg een T-shirt van de Britse anti-islam activist Tommy Robinson
Toen deze krant hier vrijdag contact over opnam met de politie, ontkende deze de aanhouding. Zondag werd het wel erkend, en gaf een woordvoerder aan dat de man niet verder zal worden vervolgd. Maandag tweette de politie dat de aanhouding onterecht was, en gisteren volgde uiteindelijk nog een persbericht. ,,Zowel het vragen naar het identiteitsbewijs als de aanhouding waren onterecht, omdat er geen bedreigende situatie was.”
Binnen
Daar komt nog bij dat het boerkaverbod niet op stations en perrons geldt, maar alleen in een voertuig. Dat is opmerkelijk, want bij overheidsgebouwen geldt het verbod zowel binnen als buiten.
Ondanks herhaalde pogingen weigert de politie antwoord te geven op de vraag wie de opdracht gaf voor de arrestatie. Ook mogen burgers niet weten waarom op het station vrouwen in boerka en nikaab niet staande werden gehouden.
Telegraaf 13.08.2019 Een man die vrijdag was opgepakt op station Den Haag CS omdat hij een bivakmuts droeg, had niet moeten worden gearresteerd. Het was „een verkeerde inschatting”, gaf de politie dinsdag toe.
Kort voor zijn arrestatie was de man bij een protest tegen het boerkaverbod in de buurt van het station. Hij droeg de bivakmuts uit protest tegen moslimvrouwen die hun gezicht bedekken. Na afloop van de betoging liep hij, met de bivakmuts nog op zijn hoofd, naar Den Haag Centraal. Agenten hielden hem daar tegen en vroegen om zijn legitimatie. De man weigerde zijn bivakmuts af te doen. Omdat zijn identiteit niet kon worden vastgesteld, werd hij opgepakt.
„Achteraf bleek zowel het vragen om zijn ID als de aanhouding onterecht. Er was geen grond voor, omdat de situatie niet bedreigend was”, aldus de politie. De man is inmiddels weer op vrije voeten.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuizen en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken, maar het verbod geldt niet bij haltes, op perrons en in stationshallen. Niet alleen islamitische kleding als de boerka en de nikab zijn gedeeltelijk verboden, maar ook integraalhelmen en bivakmutsen. De boete bedraagt minimaal 150 euro.
Den HaagFM 13.08.2019 De man die met een bivakmuts een kaartje op Den Haag Centraal ging kopen tijdens de demonstratie tegen het boerkaverbod is onterecht aangehouden. Dat meldt de politie. ‘De aanhouding van een man met bivakmuts bleek na voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie op juridische basis onterecht.’ Hierop is de man weer vrijgelaten.
De man trok de aandacht door tijdens de demonstratie op het Malieveld tegen het boerkaverbod met een bivakmuts op te lopen. Gezichtsbedekkende kleding is sinds kort verboden in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen. Er wordt ook wel gesproken over een boerkaverbod. Maar ook bivakmutsen en integraalhelmen zijn op die plekken verboden.
Dat de man werd aangesproken door agenten toen hij met een bivakmuts op het centraal station in liep is niet zo gek. Toen hij de muts niet af wilde zetten is hij aangehouden. Onterecht zo blijkt nu.
De man met bivakmuts werd op het station van Den Haag onder toeziend oog van de pers gearresteerd. Ⓒ Pownews
Telegraaf 12.08.2019 De man die vrijdag op het station van Den Haag werd aangehouden omdat hij een bivakmuts droeg, is onterecht aangehouden. Dat meldt de politie op Twitter.
Het gaat om een demonstrant die een tegengeluid wilde geven bij de pro-boerkademonstratie bij het Malieveld. Dat deed hij door een bivakmuts op te doen. Vervolgens liep hij met de muts op naar het station. Eenmaal binnen werd hij onder toeziend oog van verslaggevers al snel aangesproken en meegenomen door agenten.
De aanhouding ’bleek na voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie op juridische basis onterecht’, aldus de politie maandag. „De man is direct heengezonden. Echter, als je met een bivakmuts op het CS loopt, is het niet vreemd als je door agenten wordt aangesproken.”
Het verbod op gezichtsbedekkende kleding geldt niet op het station, maar wel in het openbaar vervoer zodra er ingecheckt is.
AD 12.08.2019 De politie heeft op vrijdag 9 augustus een man aangehouden die op het centraal station in Den Haag met een bivakmuts op rondliep. Die aanhouding was echter onterecht, meldt de politie vandaag. De man werd weer vrijgelaten.
De man werd opgepakt vanwege het verbod op gezichtsbedekkende kleding, maar dit verbod geldt niet in het station. Dat maakt dat de aanhouding niet terecht was. ,,De man is na voorgeleiding aan de hulpofficier van justitie dan ook direct weer heengezonden”, laat een politiewoordvoerster weten. ,,Maar als je met een bivakmuts op in het het station loopt, kun je wel verwachten dat je wordt aangesproken door agenten.”
Den HaagFM 09.08.2019 De demonstratie tegen het boerkaverbod dat sinds 1 augustus geldt, is vrijdagmiddag verlopen zoals de organisatoren het bedoeld hadden; rustig en zonder ophef. Voor de demonstratie hadden ongeveer honderd deelnemers zich verzameld op het Koekamp. Zij kregen gezelschap van toeschouwers, pers en de politie.
Organisator Esther zegt dat de demonstratie volgens haar nodig was omdat de situatie sinds 1 augustus is verslechterd voor vrouwen die een niqab dragen. “We krijgen bijna dagelijks meldingen van incidenten”, zegt ze tegen Den Haag FM. “Dat kunnen verschillende dingen zijn zoals scheldpartijen, bespuugd worden, gefilmd worden, fysiek aangevallen worden.. Van alles.
We zijn hier vandaag om gezamenlijk een tegengeluid te laten horen.” Ze wordt aangevuld door Tamara, spreker op de demonstratie: “De burger voelt zich gelegitimeerd om zich als politie te gaan gedragen, op internet hebben we veel berichten gezien over dat er een klopjacht is geopend op niqab-dragers. Dan denk ik; Waar gaan we nou naartoe?”
Uiteindelijk is Tamara tevreden met het verloop van de demonstratie. “Het was een mooie opkomst met gemengd publiek, en het heeft voor verbinding gezorgd. Ik denk dat dat één van de hoofddoelen was.” Esther denkt dat dit niet de laatste keer is dat ze van zich laat horen. “Wij zijn zeker van plan om ons vaker uit te spreken, tot deze wet is teruggedraaid. We hopen de komende tijd om ons samengebundeld sterk te kunnen maken tegen deze wet.”
NOS 09.08.2019 In Den Haag zijn zo’n honderd mensen bijeen geweest voor een demonstratie tegen het boerkaverbod. Onder de betogers waren politici als Sylvana Simons en Arnoud van Doorn. Tussen de demonstranten stonden ook Pegida-voorman Edwin Wagensveld en een paar van zijn aanhangers, maar de betoging verliep rustig.
De demonstratie was in de buurt van station Den Haag Centraal. Een dertigtal mensen was gesluierd en er waren ook niet-moslims aanwezig om onder grote mediabelangstelling hun steun te betuigen aan de betogers. Er waren veel agenten ter plekke die alles filmden.
De actievoerders vinden dat het verbod op gezichtsbedekkende kleding vrouwen juist onderdrukt. Volgens een van de sprekers worden boerkadragende vrouwen weggezet als vrouwen die niet meedoen in de maatschappij, terwijl ze zelf zeggen dat dat wel zo is.
Vrijheid
“We willen gewoon ons geloof uiten zoals wij dat willen.” De demonstranten hielden bordjes en spandoeken vast met teksten als “hoe kan ik vrij zijn als jullie me niet vrij laten zijn”.
De organisatie heeft de betogers opgeroepen niet met de media te praten. Hier en daar werd er geduwd en getrokken als een journalist toch in contact probeerde te komen met een demonstrant.
Een vrouw die toch voor de camera wilde, zegt dat ze nu regelmatig wordt aangesproken op straat over haar nikab:
Demonstranten spreken zich uit tegen boerkaverbod: ‘Je voelt de spanning’
De As-Soennah-moskee heeft aangegeven het protest te steunen, maar niet met een oproep te komen na het vrijdagmiddaggebed. De Federatie Islamitische Organisaties, de Haagse koepelorganisatie van 27 moskeeën, heeft wel een oproep gedaan. De moskeebesturen hebben een e-mail gekregen met de oproep om aandacht aan de betoging te besteden en om mee te doen aan de demonstratie.
Het boerkaverbod is op 1 augustus ingegaan. Het is niet meer toegestaan om gezichtsbedekkende kleding te dragen in overheidsgebouwen, scholen, ziekenhuizen en het openbaar vervoer.
1/3 Bij de bijeenkomst waren zo’n 100 mensenANP
2/3 Onder hen was ook Sylvana Simons, van de Amsterdamse partij Bij1ANP
3/3 De vrouwen vinden dat hun vrijheid is aangetast ANP
AD 09.08.2019 Ongeveer honderd mensen hebben vanmiddag op de Koekamp bij het Malieveld in Den Haag gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. Sommige betogers droegen de gezichtsbedekkende nikab. Tussen de demonstranten stonden ook een paar aanhangers van de anti-islamitische beweging Pegida en hun voorman Edwin Wagensveld, maar de demonstratie bleef rustig.
De initiatiefnemers van de betoging zeggen dat het verbod hen treft in het belijden van hun geloof. “Ik hoef niet bevrijd te worden, ik ben al vogelvrij”, zei een van de spreeksters.
Bij de demonstratie werden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal geen dragen. Enkele politici waren ter plaatse: zo is Sylvana Simons (Bij1, lokale partij in Amsterdam) gespot en staat Arnoud van Doorn (Partij van de Eenheid, moslimpartij in Den Haag) op de Koekamp.
Maar ook voorstanders van het boerkaverbod verzamelen zich op het Malieveld, onder anderenvoorman Edwin Wagensveld van de anti-islamitische beweging Pegida. Wagensveld staat op een paar meter afstand van enkele vrouwen in nikab. De sfeer is vooralsnog rustig.
De demonstratie was een stil protest . Deelnemers kregen het verzoek niet te schreeuwen of roepen en zelf geen posters, spandoeken of flyers mee te nemen. Er waren enkele sprekers aanwezig .
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuis en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken. De boete bedraagt minimaal 150 euro. Het gaat niet alleen om de boerka, maar ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen. Mensen moeten elkaar kunnen aankijken en herkennen, is het idee, zowel voor de communicatie als voor identificatie. Het verbod geldt niet op straat en ook niet bij haltes, op perrons, in stationshallen en in taxi’s.
Het boerkaverbod is omstreden. Meerdere gemeenten en openbaarvervoerbedrijven hebben gezegd dat ze de wet niet willen handhaven.
MSN 09.08.2019 Enkele tientallen mensen zijn vrijdag samengekomen in de buurt van station Den Haag Centraal voor een protest tegen het ‘boerkaverbod’. De betoging is gericht tegen de nieuwe regel, maar onder de aanwezigen is voorman Edwin Wagensveld van de anti-islamitische beweging Pegida.
Wagensveld staat op een paar meter afstand van enkele vrouwen in nikab. De sfeer is vooralsnog rustig.
De initiatiefnemers van de betoging zeggen dat het verbod hen treft in het belijden van hun geloof.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuis en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken. De boete bedraagt minimaal 150 euro. Het gaat niet alleen om de boerka, maar ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen.
Telegraaf 09.08.2019 In Den Haag werd gedemonstreerd tegen het nikabverbod. Normaal gesproken mag je bij demonstraties geen gezichtsbedekkende kleding dragen, maar dat verbod werd speciaal voor dit protest opgeheven.
OmroepWest 09.08.2019 Op de Koekamp in Den Haag waren vrijdagmiddag ongeveer honderd mensen bijeen om te demonstreren tegen het boerkaverbod. Een aantal vrouwen droegen een niqab en er waren een aantal politici aanwezig, waaronder Sylvana Simons en Arnoud van Doorn. ‘Onze grondrechten zijn geschonden’, zegt initiatiefneemster Esther. ‘En daarom willen wij ons ongenoegen vrijdag laten merken.’ De demonstratie is rustig verlopen.
Het boerkaverbod, zoals het verbod op gezichtsbedekkende kleding in de volksmond heet, is op 1 augustus ingegaan. Sindsdien is het niet toegestaan om gezichtsbedekkende kleding te dragen in overheidsgebouwen, scholen, ziekenhuizen en het openbaar vervoer.
Esther, die niet met haar achternaam genoemd wil worden, zegt dat zij haar gedrag niet heeft veranderd. ‘Er is geen algeheel verbod, dus het is niet zo dat je je niqab niet meer aan mag, maar je moet hem af doen op de plaatsen waar dit eigenlijk zou moeten.’
Niet handhaven
Veel instellingen en gemeenten hebben aangegeven dat ze het boerkaverbod niet gaan handhaven, tot tevredenheid van Esther. ‘Het is een goed teken dat organisaties de wet niet willen handhaven, maar eigenlijk zijn die organisaties niet onze grootste zorg. We zijn vooral bang voor andere burgers die het heft in eigen handen willen nemen.’
De demonstranten willen dat de wet ongedaan gemaakt wordt. Volgens Esther lost het boerkaverbod ook niets op. ‘Er zijn ons helemaal geen problemen bekend met vrouwen die een boerka dragen, dus deze wet gaat ook niets oplossen. Ik merk niet dat er iets is veranderd sinds 1 augustus. Het enige verschil is dat de vrijheid van vrouwen wordt beperkt.’
Intolerantie
De aankondiging van de demonstratie kon op veel kritiek rekenen vanuit de landelijke politiek. ‘Ze zetten niqab-dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid’ zei René Peters, Tweede Kamerlid van de CDA. ‘Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken. En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij. Iemand die een niqab draagt, omdat zij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.’
Esther kan zich totaal niet vinden in die typering van Peters. ‘Wij zijn heldinnen van de vrijheid en we participeren allemaal in de maatschappij. We zijn allemaal studenten of werknemers en doen echt wel mee. Ik denk dat de heer Peters nog nooit een vrouw in een niqab heeft gezien of gesproken. We nodigen hem dan ook van harte uit met ons in gesprek te gaan.’
Telegraaf 09.08.2019 Ongeveer honderd mensen hebben vrijdag bij het Malieveld in de buurt van station Den Haag Centraal gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. Sommige betogers droegen de gezichtsbedekkende nikab. Tussen de demonstranten stonden ook een paar aanhangers van de anti-islamitische beweging Pegida en hun voorman Edwin Wagensveld, maar de demonstratie bleef rustig.
Ongeveer honderd mensen hebben vrijdag bij het Malieveld in de buurt van station Den Haag Centraal gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. Sommige betogers droegen de gezichtsbedekkende nikab. Tussen de demonstranten stonden ook een paar aanhangers van de anti-islamitische beweging Pegida en hun voorman Edwin Wagensveld, maar de demonstratie bleef rustig.
Den HaagFM 09.08.2019 Met leuzen als ‘Geertje blijf van mijn kleertje’, ‘ik word beroofd van mijn vrijheid’ en ‘mijn niqab, mijn keuze, mijn vrijheid’ werd vrijdagmiddag op de Koekamp gedemonstreerd tegen het boerkaverbod. De organisatie vindt dat met de nieuwe wetgeving tegen gezichtsbedekkende kleding grondrechten worden geschonden. Een aantal vrouwen was vrijdagmiddag gekleed in een niqab aanwezig op de Koekamp. Ook was een aantal politici aanwezig, waaronder het Amsterdamse raadslid Sylvana Simons en Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid.
Op Facebook hadden vooraf honderden mensen aangegeven aanwezig te zullen zijn. Een van de deelneemsters zegt tegen Den Haag FM bij het protest te zijn geweest om haar steun uit te spreken. “Iedereen moet kunnen dragen wat ie wil. Het feit dat iemand een niqab of boerka draagt zegt niets over iemand als persoon.”
De aankondiging van de demonstratie kon op veel kritiek rekenen vanuit de landelijke politiek. Het CDA sprak van zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken. Ook PVV-leider Geert Wilders zei het protest “helemaal niets” te vinden.
Verbod op gezichtsbedekkende kleding
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in onder meer scholen, ziekenhuis en overheidsgebouwen. Ook in treinen, bussen, trams en metro’s is het verboden om het gezicht te bedekken. Het verbod geldt niet alleen om de boerka, maar ook om nikabs, integraalhelmen en bivakmutsen. De boete bedraagt minimaal 150 euro.
Den HaagFM 09.08.2019 Op de Koekamp gaan actievoerders vanmiddag nikabs uitdelen als protest tegen het boerkaverbod. De demonstratie begint om 15.30 uur. Een nikab is vergelijkbaar met een boerka.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen. Volgens de initiatiefneemsters van de betoging veroorzaakt het verbod grote onrust in de maatschappij en is het in strijd is met de grondwettelijke bepaling rondom vrijheid van godsdienst.
Volgens de organisatie van de betoging gaat het om een stille bijeenkomst, waarbij de boodschap zal worden overgebracht middels posters, spandoeken en flyers. Ook roept de organisatie op een positieve houding in te nemen. “Er is respect voor elkaar. Uitdagend gedrag, een agressieve houding, bespottelijk of beledigend taalgebruik zijn allemaal onacceptabel.”
Telegraaf 09.08.2019 Het protest in Den Haag tegen het nikabverbod overtreedt de Haagse regels voor demonstraties. Hoewel het dragen van gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties verboden is, legt de gemeente nikabdraagsters vrijdagmiddag wat dat betreft geen strobreed in de weg.
,,Als uitgangspunt geldt dat gezichtsbedekkende kleding niet wordt toegestaan’’, laat een woordvoerder van de gemeente Den Haag weten. „Omdat dit het voorkomen en bestrijden van wanordelijkheden bemoeilijkt. Mensen zijn dan minder goed aanspreekbaar en wanen zich anoniem, waardoor zij eerder kunnen overgaan tot ordeverstoringen.’’
Verstoringen zijn in dit geval echter niet te verwachten, aldus de woordvoerder. ,,Daarbij komt dat het onderwerp van nou juist déze demonstratie over het dragen van gezichtsbedekkende kleding gaat en dus onlosmakelijk samenhangt met de inhoud van de meningsuiting. De beperking opleggen om geen gezichtsbedekkende kleding te mogen dragen, zou in dit geval een veel ingrijpender beperking van het grondrecht op betoging inhouden.’’
Geen precedent
De gemeente verwacht niet dat er een precedent wordt geschapen door gezichtsbedekking in dit geval toe te staan. ,,Elke demonstratie wordt afzonderlijk beoordeeld.’’
De organisatoren van de demonstratie, vanmiddag op de Koekamp in het centrum, hebben strenge regels opgesteld voor deelneem(st)ers. Die mogen niet met de pers praten, leuzen roepen of zelfgemaakte spandoeken meenemen.
Tijdens de demonstratie worden ook nikabs uitgedeeld. PVV-leider Geert Wilders is daar op tegen laat hij op Twitter weten. „Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter.’’ Ook het CDA vindt het een slechte zaak dat nikabdraagsters als heldinnen worden afgeschilderd.
Het protest vrijdag begint om 15.30 uur op de Koekamp in Den Haag.
MSN 09.08.2019 Het protest in Den Haag tegen het nikabverbod overtreedt de Haagse regels voor demonstraties. Hoewel het dragen van gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties verboden is, legt de gemeente nikabdraagsters vrijdagmiddag geen strobreed in de weg.
,,Als uitgangspunt geldt dat gezichtsbedekkende kleding niet wordt toegestaan’’, laat een woordvoerder van de gemeente Den Haag weten. „Omdat dit het voorkomen en bestrijden van wanordelijkheden bemoeilijkt. Mensen zijn dan minder goed aanspreekbaar en wanen zich anoniem, waardoor zij eerder kunnen overgaan tot ordeverstoringen.’’
Verstoringen zijn in dit geval echter niet te verwachten, aldus de woordvoerder. ,,Daarbij komt dat het onderwerp van nou juist déze demonstratie over het dragen van gezichtsbedekkende kleding gaat en dus onlosmakelijk samenhangt met de inhoud van de meningsuiting. De beperking opleggen om geen gezichtsbedekkende kleding te mogen dragen, zou in dit geval een veel ingrijpender beperking van het grondrecht op betoging inhouden.’’
De gemeente verwacht niet dat er een precedent wordt geschapen door gezichtsbedekking in dit geval toe te staan. ,,Elke demonstratie wordt afzonderlijk beoordeeld.’’
De organisatoren van de demonstratie, vanmiddag op de Koekamp in het centrum, hebben strenge regels opgesteld voor deelneem(st)ers. Die mogen niet met de pers praten, leuzen roepen of zelfgemaakte spandoeken meenemen.
Tijdens de demonstratie worden ook nikabs uitgedeeld. PVV-leider Geert Wilders is daar op tegen laat hij op Twitter weten. „Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter.’’ Ook het CDA vindt het een slechte zaak dat nikabdraagsters als heldinnen worden afgeschilderd.
Het protest vrijdag 09.08.2019begint om 15.30 uur op de Koekamp in Den Haag.
Den HaagFM 08.08.2019 Er is kritiek op de geplande protestactie tegen het boerkaverbod. Op de Koekamp worden vrijdag nikabs, vergelijkbaar met de boerka, uitgedeeld. Vooral de Tweede Kamerfracties van PVV en CDA hebben zorgen.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen. Volgens de initiatiefneemsters van de betoging veroorzaakt het verbod grote onrust in de maatschappij en is het in strijd is met de grondwettelijke bepaling rondom vrijheid van godsdienst. Eén van de initiatiefneemsters zegt dat er voor de actie van vrijdag veel steun is van niet-moslimvrouwen.
De landelijke politiek uit kritiek op de betoging. PVV-leider Geert Wilders vindt het helemaal niets. “Nikabs uitdelen? Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter!”, Twittert hij.
Ook regeringspartij CDA heeft moeite met de betoging tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbare gebouwen. Daarbij worden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal gesproken geen dragen, aldus CDA’er René Peters.
AD 07.08.2019 Tegenstanders van het boerkaverbod houden vrijdagmiddag een demonstratie bij het Malieveld in Den Haag. Daarbij zullen niqabs worden uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal geen dragen.
De demonstratie tegen het boerkaverbod wordt mede georganiseerd door de Haagse As-Soennahmoskee. Hoeveel demonstranten worden verwacht, is niet bekend. ,,Daar willen we ons niet over uitlaten. In elk geval zullen er vier of vijf niqabdraagsters aanwezig zijn’’, zegt niqabdraagster Esther, een van de initiatiefneemsters.
Tijdens de demonstratie zullen niqabs worden uitgedeeld aan mensen die uit solidariteit met de draagsters ook zo’n kledingstuk aan willen trekken, wordt gemeld op de facebookpagina van de organisatie. Met sponsorgeld zouden vijftig niqabs zijn aangeschaft, waarvan de helft al door sympathisanten zou zijn gereserveerd.
Het verbod om een boerka of niqab te dragen in het openbaar vervoer, overheidsgebouwen, ziekenhuizen en scholen is een week geleden van kracht gegaan. De Tweede Kamer stemde al in het najaar van 2016 in met het wetsvoorstel. De Eerste Kamer ging in juni vorig jaar akkoord met wat officieel de Wet Gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding heet.
Of het nu inmiddels niet wat laat is om er nog tegen de protesteren? Volgens de organisatie niet. ,,We waren het al eerder van plan, maar toen kwam een demonstratie niet van de grond. We zien nu dat mensen wakker zijn geschud’’, zegt Esther, die haar achternaam niet wil geven. ,,We willen zorgen dat dit onderwerp meer aandacht krijgt en eisen dat het verbod wordt opgeheven. Want de nieuwe wet tast onze individuele vrijheid aan.’’
De demonstratie moet een stil protest worden. Deelnemers krijgen het verzoek niet te schreeuwen of roepen en zelf geen posters, spandoeken of flyers mee te nemen. Tijdens het protest zullen verschillende uitgesproken tegenstanders van het boerkaverbod het woord krijgen, onder wie antropoloog Martijn de Koning, hoogleraar moslimsamenlevingen Annelies Moors, hoogleraar crosscultureel recht Tom Zwart en Ibtissam Abaaziz van meldpunt Meld Islamofobie.
OmroepWest 07.08.2019 In de Tweede Kamer is kritiek op een geplande protestactie tegen het boerkaverbod vrijdag in Den Haag, waarbij de vrijwel met een boerka vergelijkbare nikabs worden uitgedeeld. De demonstratie tegen het boerkaverbod begint vrijdag om 15.30 uur op de Koekamp in Den Haag.
Sinds 1 augustus is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen. Volgens de initiatiefneemsters van de Haagse betoging veroorzaakt het verbod grote onrust in de maatschappij en is het in strijd is met de grondwettelijke bepaling rondom vrijheid van godsdienst. Eén van de initiatiefneemsters zegt dat er voor de actie van vrijdag veel steun is van niet-moslimvrouwen. ‘Er zijn bijvoorbeeld ook feministen die zich bij de actie aansluiten.’
De landelijke politiek uit kritiek op de betoging. PVV-leider Geert Wilders vindt het helemaal niets. ‘Nikabs uitdelen? Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter!’, twittert het kopstuk van de oppositiepartij.
‘Nikab-draagster neergezet als heldin voor vrijheid’
Maar ook regeringspartij CDA heeft moeite met de betoging tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbare gebouwen. Daarbij worden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal gesproken geen dragen, aldus CDA’er René Peters.
Volgens hem spelen de organisatoren van de demonstratie het handig. ‘Ze zetten nikab-dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid. Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken. En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij.’ Volgens Peters is het verbod een goede zaak. ‘Iemand die een nikab draagt, omdat hij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.’
Stille bijeenkomst
Volgens de organisatie van de betoging gaat het om een stille bijeenkomst, waarbij de boodschap zal worden overgebracht middels posters, spandoeken en flyers. Ook roept de organisatie op een positieve houding in te nemen. ‘Er is respect voor elkaar. Uitdagend gedrag, een agressieve houding, bespottelijk of beledigend taalgebruik zijn allemaal onacceptabel.’
MSN 07.08.2019 In de Tweede Kamer is kritiek op een geplande demonstratie tegen het boerkaverbod vrijdag in Den Haag, waarbij de vrijwel met een boerka vergelijkbare nikabs worden uitgedeeld. PVV-leider Geert Wilders vindt het helemaal niets. “Nikabs uitdelen? Beter deelt men tickets uit voor enkele reizen naar Saoedi-Arabië. Wegwezen, hoe eerder ze ons land verlaten hoe beter!”, twittert het kopstuk van de grootste oppositiepartij.
Maar ook regeringspartij CDA heeft moeite met de betoging tegen het verbod op gezichtsbedekkende kleding in openbare gebouwen. Daarbij worden nikabs uitgedeeld aan sympathisanten die er normaal gesproken geen dragen, aldus CDA’er René Peters.
Volgens hem spelen de organisatoren van de demonstratie het handig. “Ze zetten nikab dragende vrouwen neer als heldinnen die vechten voor de vrijheid. Gek genoeg zijn er genoeg mensen die dat geloven ook. Maar het tegendeel is waar. Het zijn zeer radicale mensen die ongelijkheid en intolerantie preken.
En die op geen enkele manier willen participeren in onze moderne westerse maatschappij. Tot op zekere hoogte moeten ze dat zelf weten. Maar de norm mag dat niet worden. Dat verbod is een goede zaak. En iemand die een nikab draagt, omdat hij voor vrijheid wil strijden, heeft er niet veel van begrepen.”
Sinds 1 augustus 2019is gezichtsbedekkende kleding verboden in openbare gebouwen.
AD 06.08.2019 Mensen die vrijdagmiddag willen meedoen aan een demonstratie tegen het boerkaverbod op de Koekamp bij het Malieveld mogen niet met de media praten.
Ook is het niet de bedoeling dat ze leuzen gaan roepen of eigen protestborden meenemen. Die worden door de organisatie ‘voorzien’, schrijft de organisatie. Die is in handen van Romy van der Deijl, een Nederlandse bekeerlinge die halal speelgoed verkoopt.
De protesten zijn geïnspireerd op de gelijknamige protestbeweging Les Gillets Jaunes in Frankrijk. Ook de Franse protestbeweging voert actie voor meer koopkracht en tegen de hervormingen van de Franse regering.
Vorig jaar rond Oud en Nieuw waren de verwachtingen nog vrij hoog gespannen. Na maanden onderhandelen zat er eindelijk een nieuw kabinet, met daarin veel nieuwe gezichten. Het oogde fris en veelbelovend.
AD 21.01.2019
Kibbelcoalitie
PvdA-leider Lodewijk Asscher vindt dat de regeringspartijen meer bezig zijn om hun onderlinge verschillen uit te venten dan met het land. Deze ‘kibbelcoalitie’staat volgens hem voor de keuze: ,,Ga aan de slag of ga uit de weg”, zei Asscher tijdens het PvdA-congres in Den Bosch.
Volgens Asscher is er in de laatste veertig jaar geen kabinet geweest dat onder betere economische omstandigheden begon. Desondanks weet de regering weinig tot stand te brengen, aldus de PvdA-leider. ,, Het enige dat dit kabinet heeft gepresteerd, is een enorme belastingverlaging voor multinationals”, sneerde hij.
Geld in de pot
Het is de regering in 2018 niet gelukt het geld, dat beschikbaar was om Nederland mooier en beter te maken, op te krijgen. Er bleef bijna 4 miljard euro in de pot zitten. Onderschrijding heet dat in de taal van Den Haag. De oorzaak zit volgens NRC voor een groot deel bij de arbeidsmarkt: ook de overheid kan moeilijk mensen krijgen.
Een aantal grote posten waar geld over bleef:
Basisonderwijs (OCW) | 280 miljoen
Wegen (I&W) | 500 miljoen
Armoedebestrijding kinderen (SZW) | 30 miljoen
Verpleegzorg (VWS) | 577 miljoen
Krijgsmacht (Defensie) | 775 miljoen
Politie (Justitie & Veiligheid) | 154 miljoen
AD 29.12.2018
Omslag
Echter, Inmiddels lijkt de stemming omgeslagen. Het wantrouwen in het kabinet groeit. Mensen gaan in gele hesjes en met anti-Rutte-slogans de straat op. En op de sociale media regent het grieven over een regering die wel oog zou hebben voor multinationals, maar ondertussen de energierekening en de btw op de dagelijkse boodschappen verhoogt.
De organisatie is in handen van een groep scholieren van de Daltonschool in Den Haag. Daar doet Stijn Warmenhoven uit 6 VWO de woordvoering. De scholier zegt teleurgesteld te zijn in het onlangs gepresenteerde klimaatakkoord. “Het zijn helaas vooral de burgers die moeten veranderen. Natuurlijk moeten die veranderen, maar de grote bedrijven die juist veel uitstoten moeten ook veranderen. Voor hun is het klimaatakkoord niet streng genoeg.”
3000 deelnemers
De organisatoren hopen op zeker 3000 deelnemers voor de mars. Zeker is al dat er gestart gaat worden op het Malieveld.
Van de belofte dat burgers er in 2019 toch inKoopkrachtop vooruitgaan, geloven de klagers niks, want er komen ook nog allerlei maatregelen aan, zoals de uitvoering van het klimaatakkoord. En die zullen ook wel voor rekening van de gewone man en vrouw komen, denken deze kiezers.
Een vliegtaks, een hogere benzineprijs, hogere parkeertarieven voor benzineauto’s, een mogelijk verbod op de verkoop van benzine- en dieselauto’s in 2030, dure warmtepompen.
Dat bevestigen ingewijden die betrokken waren bij de onderhandelingen over het klimaatakkoord. In het omstreden pakket aan groene maatregelen wordt geopperd om het bezit van een auto af te straffen met een maandelijkse ’innovatietoeslag’ van twee euro.
Om automobilisten een beetje te ontzien kwam Dijkhoff in een coalitieberaad met partijtoppers en ministers – het zogeheten cockpitoverleg – met een alternatief om geld op te halen voor het uitdelen van megasubsidies voor stekkerauto’s. Hij opperde tot verbazing van de coalitiepartners om dan maar de vliegtaks te verhogen van 7 naar 15 euro.
Volgens bronnen stelde het ChristenUnie-smaldeel daarop voor om de belasting op vliegtickets dan maar direct te verdrievoudigen.
AD 24.01.2019
VVD altijd openlijk pro-luchtvaart
Het is opmerkelijk dat uitgerekend de VVD met een hogere belasting(ofwel Vliegtaks) voor de luchtvaart op de proppen komt. De liberalen hebben een warm hart voor de luchtvaartsector en hielden afgelopen jaar als enige een pleidooi voor snellere groei van Schiphol.
Echter, Premier Mark Rutte is optimistisch dat de coalitiepartijen tot een definitief klimaatakkoord komen. „We kunnen hier uitkomen”, zei hij in het tv-programma Buitenhof.
Kortom, het uiteindelijke Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!! Ferme teksten van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff, over het klimaatakkoord dat in december 2018 aan coalitie werd gepresenteerd. Toch is het vooral voor de bühne.
Klaas Dijkhoff heeft een duidelijk signaal voor zijn achterban. ,,Het is niet mijn akkoord.’’ Dat ‘even gewoon uitvoeren’, dat ‘gaat hij niet doen’. En coalitiepartner Rob Jetten (D66) die zo positief is over dat klimaatakkoord en ambitie van het kabinet verwacht ‘is nu aan het drammen, ja’
Wat een verschil met de Dijkhoff die de klimaatwet ondertekende. In een gelikt VVD-filmpje met milieuwoordvoerder Dilan Yeşilgöz was het nog ‘mooi’ dat die er kwam. Gaaf, noemde ze het zelfs. Dijkhoff: ,,Dat klinkt goed.’’
Op de keper beschouwd zegt Dijkhoff nu niets nieuws. Het werk van de klimaattafels is een pakket van liefst 600 voorgestelde maatregelen door (burger)organisaties om de uitstoot van broeikasgassen de komende jaren met bijna de helft gaat terugdringen.
Het hoofddoel: in 2030 49 procent minder broeikasgas de lucht in te laten gaan dan in 1990.
Stenen in de vijver
Want Dijkhoff vreest voor ‘de effecten op de portemonnee van gewone mensen’. Overigens iets waar CDA-leider Sybrand Buma zich al even veel zorgen over zegt te maken. Hij liet dus vanmorgen ook gretig weten dat het klimaatakkoord ‘niet heilig is’. En dat ‘het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft’.
Dat Buma en Dijkhoff stenen in de vijver gooien, is te verklaren. Juist de VVD, en ook het CDA, kregen de afgelopen weken delen van hun achterban over zich heen. Want de ‘klimaatgekte’ moest bij de VVD niet terugslaan op bedrijven, maar toch ook niet op de ‘hardwerkende Nederlander’. Die klimaathobby van D66 mag niet teveel pijn geven.
Nasleep
De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag 18.01.2019. Hij sprak van een ,,pittige week“.
Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. ,,Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.
Jammer van spierballentaal
Dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff afstand heeft genomen van het klimaatakkoord, heeft ervoor gezorgd dat het ‘knetterde’ tussen de coalitiepartijen. De irritatie tussen de regeringspartijen is bijna een week later nog niet weg.
Aanleiding was het gewraakte interview met Dijkhoff afgelopen zaterdag 12.01.2019, waarin hij zei dat hij niet was gebonden aan het klimaatakkoord.
Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren (D66) zegt vanochtend dat het een illusie is dat er nooit discussie is binnen een coalitie van vier partijen. “Die zullen ook af en toe heftig zijn. Laat het dan ook maar een keer knetteren. Ik vind het jammer dat het moet met allemaal spierballentaal, maar inmiddels gaan wij weer gewoon vergaderen.”
Dijkhoff zal zijn achterban dus vooral nog eens onder ogen moeten komen, als de coalitie tot klimaatmaatregelen is gekomen. En misschien moeten uitleggen dat ‘de drammers’ hem aan zijn eerdere afspraken hebben gehouden !!
Telegraaf 19.01.2018
Gatenkaas
In politiek Den Haag woedt een hevige strijd over de kostenverdeling van het klimaatbeleid. Deze week zei premier Rutte dat uit de doorrekening van het CPB moet blijken dat ’het bedrijfsleven fair meedoet’. Maar die lastenverdeling is helemaal niet te maken, stelt de Rabo-analyse. „Veel kosten van het klimaatakkoord zullen ook over drie maanden niet duidelijk zijn”, zeggen de economen over de CPB-exercitie.
Het klimaatakkoord is een financiële gatenkaas. Veel kosten zijn ongedekt of verborgen en onduidelijk is wie ervoor opdraait. Daardoor zal het Centraal Planbureau (CPB) niet kunnen berekenen hoeveel lasten de burgers op hun nek gaan krijgen.
Die conclusie is te trekken uit de grondige kostenanalyse die het economisch bureau van de Rabobank heeft gemaakt op verzoek van De Telegraaf. De Rabo-economen voorzien dat de doorrekening van het CPB ’complex en incompleet’ zal zijn. Die doorrekening wordt na de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) voorzien.
Analyse Klimaatakkoord 13.03.2019 klaar
De planbureaus komen voor de provinciale verkiezingen met een analyse over de effecten en kosten van het klimaatakkoord.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) zijn gevraagd om een doorrekening van de ruim 600 groene plannen te maken. De voltallige oppositie in de Tweede Kamer heeft vorige week geëist dat de informatie over de kosten vóór de verkiezingen naar buiten komt.
Het PBL en CPB laten weten dat ze op woensdag 13 maart 2019 met hun analyses komen. Dat is een week voor de verkiezingen. „De planbureaus achten het van belang om hun bevindingen zo spoedig mogelijk te kunnen laten meewegen in de voortgaande discussie over het klimaatakkoord”, zo laten de planbureaus in een verklaring weten.
De coalitiefracties reageren vrij laconiek op het nieuws dat Nederland de milieudoelen niet haalt. Niemand wil de druk over het klimaat nog verder opvoeren.
De klimaatdoelen voor 2020 raken uit zicht. Moet het kabinet beter zijn best doen om in de buurt te komen van de gemaakte afspraken? Of moeten de doelen van tafel en moet er een nieuw, realistisch scenario komen – Klimaatplan B – om minder ambitieuze klimaatdoelen te halen?
Telegraaf 24.01.2019
Het huidige kabinetsbeleid volstaat niet om de voor volgend jaar gestelde klimaatdoelen te halen.
Urgenda sleepte de Nederlandse staat voor de rechter, omdat die doelen met het huidige beleid niet gehaald zouden worden. De rechter gaf de duurzaamheidsorganisatie meermaals gelijk. Het Hof beoordeelde eind vorig jaar dat de staat maatregelen moest nemen.
In de door actiegroep Urgenda aangespannen rechtszaak kreeg de overheid tot twee keer toe opdracht de uitstoot van CO2 met minstens een kwart terug te dringen ten opzichte van 1990. Maar de teller blijft volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) steken op iets meer dan een vijfde, bevestigen Haagse bronnen.
CO2 uitstoot
Nederland heeft bij de klimaatakkoorden van Parijs afgesproken dat het de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met een kwart moet hebben verminderd ten opzichte van 1990. Daarvoor zijn ingrijpende maatregelen nodig, bijvoorbeeld het vervroegd sluiten van meerdere kolencentrales.
Het doel van het klimaatakkoord is helder: in 2030 moet Nederland dus minimaal 49 procent minder broeikasgassen uitstoten ten opzichte van 1990. Maar dan moet de politiek wel keuzes maken, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
De doelstelling voor 2030 staat in het regeerakkoord van het kabinet. Rutte III wil ook binnen de EU het voortouw nemen.
Duurzaamheidsorganisatie Urgenda heeft zelf berekeningen gemaakt hoe het doel uit de zogenoemde Urgenda-rechtszaak gehaald kan worden. In deze, door de actiegroep tegen de staat aangespannen zaak, heeft de rechter beslist dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 25 procent moet zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Maar dat doel wordt bij lange na niet gehaald, blijkt uit berekeningen die vrijdag officieel bekend worden, maar sinds maandag al rondzingen in Den Haag. Volgens bronnen in Den Haag zal de daling van de uitstoot waarschijnlijk blijven steken rond de 20 procent.
Het kabinet moet de uitstoot van CO2 naar aanleiding van de zogenoemde Urgenda-zaak mogelijk met 9 megaton meer terugbrengen. De kans is hierdoor groot dat het kabinet op korte termijn nog eens extra ingrijpende maatregelen moet nemen om het klimaatprobleem aan te pakken, zo bevestigen Haagse bronnen tegen de NOS.
De rechter heeft in oktober 2018 in een door Urgenda aangespannen rechtszaak bepaald dat Nederland de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25 procent moet hebben teruggebracht ten opzichte van 1990. Dat percentage lijkt bij lange na niet gehaald te worden. De Nederlandse Staat heeft een zorgplicht en moet burgers beschermen, vindt de rechter.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PLB) keek afgelopen weken naar de gerechtelijke uitspraak en komt komende vrijdag met de definitieve doorrekening.
Deze maatregelen staan los van het klimaatakkoord, waar het kabinet nu mee bezig is. In dat akkoord wordt gezocht naar besparingen voor een langere termijn tot 2030. De berekening van het Planbureau voor de Leefomgeving kan nog enigszins veranderen, pas vrijdag stellen ze het definitieve getal vast.
CO2 belasting
Jesse Klaver is ‘levensgevaarlijk bezig’ met zijn wetsvoorstel voor een nationale CO2-belasting. Dat heeft voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW vanmorgen gezegd bij het NPO Radio 1-programma 1op1. Volgens De Boer verspreidt de GroenLinks-voorman ‘fake news’ en is hij ‘straks verantwoordelijk voor 50.000 klimaatwerklozen’.
Het kabinet-Rutte III toont nauwelijks ambitie om de zorgkosten in de toekomst binnen de perken te houden. Die scherpe kritiek uit Ruben Wenselaar, topman van de grote zorgverzekeraar Menzis, morgen in een interview met deze krant.
De zorgkosten rijzen momenteel de pan uit. Maar we willen allemaal het beste van het beste en daar zit nu eenmaal een behoorlijk prijskaartje aan. Dat moeten we accepteren, stelt Wenselaar.
Asielbeleid
Was het eerst de beurt aan de VVD, nu zoeken CDA en D66 de randen van de coalitieafspraken op. Want amper bekomen van de wrevel over VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff en zijn uitspraken over het klimaat, gooien nu coalitiepartners CDA en D66 een steen in de vijver.
Zo werd het ook in het regeerakkoord vastgelegd. Naar de letter van die afspraak verandert er niets, maar naar de geest ervan wel degelijk. De facto zouden meer kinderen in aanmerking kunnen gaan komen voor asiel.
Vraag is wat de nieuwe verstandhouding op asiel doet met de sfeer binnen de coalitie, die de afgelopen week al ijzig is geworden. Zo waren coalitiepartners Sybrand Buma (CDA), Rob Jetten (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) niet te spreken over de ronkende teksten van VVD-leiders Mark Rutte en Dijkhoff. De premier wilde raddraaiers die met oud en nieuw hulpverleners aanvallen ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar slaan’. Zulke teksten van een premier ‘kunnen niet’, aldus Buma.
Drammer
Maar de hele coalitie verslikte zich een week geleden vooral door de spierballentaal van Dijkhoff, die in De Telegraaf zei het klimaatakkoord niet zomaar ‘even te gaan uitvoeren’. ,,Het is niet mijn akkoord,’’ aldus Dijkhoff. Ook dat was naar de letter juist: het parlement (en Dijkhoff) dus, hebben alleen nog maar klimaatvóórstellen gekregen. Een akkoord is er nog lang niet. Maar omdat Dijkhoff zijn collega Rob Jetten ook nog als ‘klimaatdrammer’ typeerde en zei dat het klimaatakkoord een kabinetscrisis waard was, vielen er achter de schermen de hele week harde woorden.
Burgerinitiatief
Presentator Tim Hofman, die een burgerinitiatief voor een beter kinderpardon was begonnen, is verheugd met het standpunt van het CDA. Eerder – toen hij met 250.000 handtekeningen naar de Tweede Kamer ging – gaf hij al aan dat die partij de sleutel tot een verbeterd kinderpardon in handen had. Op Twitter reageert hij vandaag: ,,CDA is wakker. Goddomme, wat een goed nieuws. Ongelooflijk.”
Regeringspartijen CDA en D66 willen het kinderpardon verruimen. Daarmee lijkt er een Kamermeerderheid te zijn, maar of er de komende tijd daadwerkelijk iets verandert, is vooralsnog onduidelijk. Tot die tijd leidt alleen al de suggestie van een versoepeling van het kinderpardon tot nieuwe hoop bij een groep van honderden afgewezen asielkinderen en hun ouders.
“Deze groep grijpt iedere strohalm aan, of dat nu nieuwe verkiezingen, een verkiezingscampagne of een petitie is. Ook dit plan van CDA en D66 zal ongetwijfeld nieuwe hoop zijn voor ze”, zegt onderzoeker Jelmer Brouwer.
Brouwer deed voor VN-organisatie IOM onderzoek naar redenen waarom afgewezen gezinnen niet vertrekken uit Nederland. Daaruit bleek dat hoop op een verblijfsvergunning, naast de lange tijd die gezinnen met kinderen al in Nederland waren en de veiligheidssituatie in het land van herkomst, een belangrijke reden is om niet terug te keren.
De groep met veelal schrijnende gevallen bestaat uit 740 minderjarigen die al zeker vijf jaar in Nederland zijn en moeten vertrekken omdat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon. Zij vertrekken amper, bleek onlangs uit cijfers die de NOS opvroeg bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Het lijkt er vooralsnog niet op dat een aanpassing van de huidige kinderpardonregeling er ook snel komt. CDA en D66 willen eerst het rapport van de commissie Van Zwol afwachten. Die doet onderzoek naar de redenen voor het langdurige verblijf van vreemdelingen en komt naar verwachting in juni met zijn conclusies. Ook staatssecretaris Harbers wil eerst de uitkomsten van het onderzoek afwachten.
Kinderpardon
Het zogenoemde kinderpardon was een regeling uit 2012, waardoor kinderen van asielzoekers die langer dan vijf jaar in Nederland woonden en eigenlijk het land uit moesten, toch konden blijven. Er kwam een jaar later een tijdelijke overgangsregeling, maar nog steeds kunnen kinderen ervoor in aanmerking komen. Wel moeten ze dan aan specifieke voorwaarden voldoen.
De supermarktprijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari 2019moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.
AD 04.01.2019
Bovendien vragen velen zich af: wat heeft dit kabinet in het eerste jaar eigenlijk voor elkaar gekregen? Voor grote onderwerpen zoals de snelle stijging van de AOW-leeftijden de pensioenendie niet meestijgen, is geen oplossing gevonden.
Lonen
De eerste cijfers van de loostrookjes vallen toch echt wel wat tegen !!!!
Hoofdpijndossier
Het komende jaar is cruciaal voor het kabinet-Rutte III, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Het wordt het jaar van de waarheid. Want de grote ‘verbouwingen’ die het kabinet nog op zijn lijstje heeft staan, moeten dan hun beslag krijgen.” Het gaat dan vooral om verbouwingen die vorig jaar niet zijn gelukt en als hoofdpijndossiers op tafel zijn blijven liggen.
Welke onderwerpen zijn blijven liggen?
– Betere positie zzp’ers. Het kabinet slaagde er in 2018 niet in met een plan te komen om de lage tarieven en schijnzelfstandigheid van zelfstandigen aan te pakken. En om voor zzp’ers een betere arbeidsongeschiktheidsverzekering en een goede pensioenopbouw te regelen. Er werd een onderzoek ingesteld dat in 2019 uitkomst moet bieden.
– Besluit over de opening van Lelystad Airport om vakantievluchten van Schiphol over te nemen. De opening is al twee keer uitgesteld en nog steeds is het onzeker of het in 2020 wel gaat lukken. “Het wordt steeds ingewikkelder“, zei minister Van Nieuwenhuizen onlangs.
– Een nieuw pensioenstelsel. In november klapte het overleg tussen werkgevers, vakbonden en het kabinet over een pensioenstelsel voor de toekomst. De verwachting is dat minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zelf met een nieuw voorstel komt. Is dit alles reden tot paniek
Door de tegenvallende resultaten op de beurs en de lage rente zijn de dekkingsgraden afgelopen jaar flink gedaald. Daardoor klapte In november pensioenoverleg. Als dit jaar de beurs weer tegenvalt moet er volgend jaar waarschijnlijk gekort gaan worden op pensioenen. Moeten we ons zorgen maken? Zeven vragen aan hoogleraar economie Lans Bovenberg van Tilburg University over het pensioenstelsel in 2019.
De beurzen storten in, vorig jaar verloor de AEX tien procent. Moeten we ons zorgen gaan maken over onze pensioenen?
,,Het valt allemaal wel mee. Dit was te verwachten, 2018 was een slecht beursjaar. De rente is ook gezakt, dat doet de dekkingsgraden niet goed. Er zijn regels rondom de pensioenen. Een aantal fondsen kunnen in 2020 gaan korten als de beurs dit jaar weer tegenvalt.’’
Bovendien heeft Nederland het beste pensioenstelsel ter wereld, blijkt uit een groot internationaal onderzoek. In de Global Pension Index, een studie van pensioenadviesbureau Mercer waarbij de stelsels van 34 landen worden vergeleken, komt het Nederlands model als beste uit de bus.
– Het ontwerp-klimaatakkoord, dat op 21 december is gepresenteerd. Na doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau zal het kabinet bekijken welke voorstellen voor CO2-reductie het overneemt. Belangrijke vraag daarbij is of de maatregelen niet te veel op de koopkracht van de burger drukken. En uiteindelijk het Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!!
En dan zijn er nog verkiezingen. “Die zullen meer dan ooit ook over het succes van dit kabinet gaan”, zegt Fresen. “Want als de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie haar meerderheid in de Eerste Kamer kwijtraakt, moeten ze bij andere partijen aankloppen. Terwijl het nu, met vier partijen, al enorm lastig is om het steeds eens te worden en iedereen zijn punten te gunnen.”
Volgens Fresen hoopt Rutte III dat het verlies zal meevallen en dat de steun van de SGP voldoende is om dingen voor elkaar te krijgen. “Dat hangt erg af van de vraag of de oppositiepartijen hun kiezers weten te motiveren te gaan stemmen.”
Coalitiepartij CDA doet het altijd redelijk goed bij Provinciale Staten-verkiezingen, zegt Fresen. En de ChristenUnie staat op winst in de Peilingwijzer. De VVD deed het bij de vorige Statenverkiezingen heel slecht en heeft dus niet veel te verliezen ten opzichte van 2015. Bijna alles hangt af van D66. Die partij hoopt met een goed klimaatakkoord de concurrentie aan te kunnen met bijvoorbeeld GroenLinks.”
Verkiezingen in 2019
– 20 maart 2019: Provinciale Staten
– 23 mei 2019: Europees Parlement
– 27 mei 2019: Eerste Kamer
Kortom, het kabinet presenteert voor 2019 mooie koopkrachtcijfers, maar zadelt de burger ook op met een btw-verhoging en stijgende energiekosten.
Ruim een jaar geleden deed premier Rutte een belofte aan de bevolking. Bij de presentatie van het regeerakkoord zei hij dat het goed gaat met Nederland, maar dat ‘te veel mensen dat nog niet voelen in hun persoonlijk leven’.
“Dat moet beter. Dit kabinet gaat er voor zorgen dat de gewone, normale Nederlander er echt op vooruit gaat.” Wie dat precies is, die ‘gewone, normale Nederlander’, liet de premier overigens in het midden.
Over die belofte: met enige trots presenteerde het kabinet vlak voor het kerstreces de nieuwe koopkrachtcijfers. En het moet gezegd, vrijwel alle Nederlanders krijgen het komende jaar meer te besteden.
Een belangrijke oorzaak is het verlagen van de inkomstenbelasting. Het credo van dit derde kabinet-Rutte luidt niet voor niets: werken moet lonen. Arbeid wordt minder belast. Ook voor gezinnen zijn er prettige extraatjes, zoals een hogere kinderbijslag en meer kinderopvangtoeslag.
De koopkracht stijgt volgens dit kabinet met gemiddeld 1,6 procent; uiteindelijk moet 96 procent van alle huishoudens er in 2019 op vooruit gaan.
Er is ook minder goed nieuws, dat logischerwijs ook minder hard van de daken wordt geschreeuwd. Een hogere zorgpremie, een verhoging van het lage btw-tarief (van 6 naar 9 procent) en een (forse) stijging van de energierekening. Het kabinet hoopt dat de burgers vooral het zoet zullen onthouden, niet het zuur.
Belastingen
– Dit kabinet wil in 2021 een belastingstelsel invoeren bestaande uit nog maar twee schijven. Vooralsnog zijn het er vier. In 2019 veranderen de tarieven van alle schijven. In het nieuwe jaar wordt over de eerste 20.000 euro (eerste schijf) 36,65 procent belasting betaald. Dat is een lichte verhoging; het was 36,55 procent. Over de tweede schijf (tussen 20.000 en 34.000 euro) daalt het tarief van 40,85 naar 38,10 procent. Dat geldt ook voor de derde schijf (tussen 34.000 en 68.500 euro). Inkomen boven de 68.500 (vierde schijf) wordt voortaan voor 51,75 procent belast. Dat was 51,95.
– De algemene heffingskorting stijgt. Hoe lager het inkomen, hoe hoger het belastingvoordeel. De maximale korting stijgt met 212 euro.
– De arbeidskorting, een ander voordeel voor werkenden, neemt ook toe. De maximale korting stijgt in 2019 met 150 euro. Hier profiteren mensen van met een inkomen tot 41.000 euro.
– Ook de ouderenkorting, een belastingvoordeel voor gepensioneerden, stijgt. De maximale korting groeit met 178, naar in totaal 1596 euro.
– Vrijwilligers kunnen jaarlijks tot 200 euro meer belastingvrij vergoed krijgen, tot een bedrag van 1700 per jaar.
Consumenten
– Het lage btw-tarief gaat omhoog, van 6 naar 9 procent. Dat betekent in de eerste plaats dat boodschappen duurder worden. Volgens het kabinet is het gevolg dat een volle kar boodschappen van 100 euro voortaan 102,83 kost. Dat lijkt te overzien. Maar de btw-verhoging geldt ook voor bloemen, boeken, een bezoek aan de kapper, museum of pretpark en het laten verbouwen van je huis.
– De energierekening stijgt aanzienlijk. Energiebedrijven verhogen hun tarieven voor gas en elektriciteit, het kabinet verhoogt de belasting op aardgas en verlaagt de belastingkorting op de energienota (met 51 euro). Bovendien stijgt de toeslag die iedereen betaalt voor duurzame energieprojecten. Het kabinet zegt dat huishoudens met een gemiddeld energieverbruik 130 euro meer kwijt zijn. Dat kan dus ook (veel) meer zijn.
– Roken wordt duurder; de accijnzen gaan verder omhoog. Voor een pakje met twintig sigaretten bent u 6 cent meer kwijt. De prijs van een pakje shag van 40 gram gaat met 11 cent omhoog.
– De kosten van een nieuw paspoort stijgen. Een gemeente mag maximaal 6,07 euro meer vragen. Een paspoort kost in 2019 maximaal 71,37 voor volwassenen en 53,97 euro voor kinderen. Een identiteitskaart kan 5,78 euro duurder worden. Maximaal 56,83 voor volwassenen en 29,95 voor kinderen.
– Een postzegel kost voortaan 87 cent. Dat was 83 cent.
– Door de stijgende huizenprijzen komen woningen met een maximaal aankoopbedrag van 290.000 euro in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Vorig jaar lag de grens op 265.000 euro. Deelnemers aan het waarborgfonds hoeven ook nog maar 0,9 procent van de aankoopprijs te storten, in plaats van 1 procent nu.
– Chronisch zieken die thuis ondersteuning nodig hebben, via de Wmo, betalen daar vanaf dit jaar een lagere eigen bijdrage voor. Er komt een vast tarief van 17,50 euro per vier weken. Vooral voor mensen die nu een groot deel van de maatschappelijke ondersteuning zelf betalen, is dat een grote verandering. Zo wil het kabinet de stapeling van zorgkosten voorkomen. Gemeenten hebben de vrijheid om zelf eventueel een nog lager tarief dan 17,50 euro te vragen. Bijvoorbeeld bij mantelzorg of voor huishoudens met een minimuminkomen.
– Er komt een maximum aan de eigen bijdrage voor medicijnen. Deze eigen bijdrage wordt nu gevraagd als iemand duurdere merkmedicijnen wil hebben in plaats van de goedkopere variant die de apotheker meegeeft. De eigen bijdrage voor duurdere varianten medicijnen wordt 250 euro maximaal.
– De maximale zorgtoeslag voor alleenstaanden stijgt met 50 euro tot 1.189. De maximale zorgtoeslag voor partners groeit met 193 euro naar 2.314.
Gezin
– De maximale toeslag voor kinderdagopvang stijgt van 7,45 naar 8,02 euro per uur. Voor buitenschoolse opvang daalt de vergoeding van 6,95 naar 6,89 euro. Voor gastouders verandert het terug van 5,91 in 6,15 euro.
– De kosten van dagopvang stijgen waarschijnlijk. Dit jaar moet er één verzorger per drie baby’s zijn. Nu is de verhouding één op vier. De buitenschoolse opvang wordt vermoedelijk goedkoper, omdat één medewerker vanaf nu toezicht mag houden op twaalf kinderen in plaats van de huidige tien.
– Vanaf 1 april stijgt de kinderbijslag voor kinderen tot en met 5 jaar van 201,05 euro per kwartaal naar 216,55. Voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar stijgt het bedrag van 244,13 euro naar 263,88 en voor kinderen tot 18 jaar van 287,21 naar 309,46.
– Het betaald geboorteverlof voor partners stijgt van twee dagen naar één werkweek.
– Partners, kinderen en ouders van slachtoffers kunnen smartengeld claimen voor de schade die zij zelf ondervinden. Hun naaste moet dan wel zijn overleden of ernstig en blijvend letsel hebben. De hoogte van de vergoeding die de aansprakelijke persoon moet betalen ligt tussen 12.500 en 20.000 euro.
– Vreemdelingen met een betaalde baan krijgen een vrijstelling voor het deel van het inburgeringsexamen dat over de Nederlandse arbeidsmarkt gaat. Voorwaarde is wel dat een kandidaat in de afgelopen twaalf maanden minimaal zes maanden lang 48 uur per maand heeft gewerkt.
Ouderen
– Voor mensen die regelmatig van baan wisselen wordt het makkelijker om een klein pensioen mee te nemen naar een nieuw fonds. Uitvoerders moeten de inbreng van potjes met een uitbetaling van 2 tot 466 euro per jaar straks accepteren. Voorheen kregen mensen deze potjes in één keer uitbetaald als ze van baan wisselden.
– De AOW-leeftijd stijgt van 66 jaar naar 66 jaar en vier maanden.
Lees ook:
Aan de grens zijn ze niet bang voor de BTW-verhoging
Vooral ondernemers aan de grens zullen lijden onder de verhoging van het lage btw-tarief. Maar in het grensplaatsje Glanerbrug maakt niemand zich echt zorgen.
Een groene toekomst is er alleen voor de rijken: de eco-elite
Het nieuwe jaar staat voor de deur en daarom blikt Elsevier Weekblad vooruit. Wat worden de grootste uitdagingen voor Rutte III voor Rutte III in 2019? Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?
1. Het klimaatakkoord ten uitvoer brengen
Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier.
Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst. Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.
VVD en CDA zijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen. De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen.
Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO2-uitstoot niet zullen verminderen.
VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.
D66
✔@D66
Dit #klimaatakkoord gaat over de toekomst. Nederland laat eindelijk leiderschap zien!
We gaan huizen isoleren Elektrische auto’s worden betaalbaar Vervuilende industrie betaalt klimaatboete Iedereen kan meedoen
De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont.
Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’
In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’
Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.
Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.
2. Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement
Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?
Thierry Baudet
✔@thierrybaudet
De waanzin gaat door. Dictatoriale maatregelen door een volkomen losgeslagen VVD/CDA-kabinet met een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer. Dit moet echt stoppen. Word NU lid van #FVD en help ons op 20 maart via de Eerste Kamer dit beleid te cancelen. http://Fvd.nl
De Telegraaf✔@telegraaf
Wie niet meegaat, wordt keihard beboet. Dat blijkt uit de honderden voorstellen in het klimaatakkoord. https://www.telegraaf.nl/nieuws/2951008/klimaatkassa-vvd-en-cda-losgeslagen-van-achterban … 850
De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.
Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent.
Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.
Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.
3. Schiphol overvol
Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.
Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.
Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.
Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.
Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.
Lelystad
Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.
De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.
Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.
De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen.
Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.
Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.
5. Het Kinderpardon
Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon.
Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.
De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen.
Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.
Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.
Maar dat hoort erbij als je met vier heel verschillende partijen bij elkaar zit, zegt de premier. Politiek verslaggever Arjan Noorlander denkt dat het chagrijn nog niet is verdwenen.
NOS 18.01.2019 “Wij maken er geen geheim van dat dit een pittige week was”, zegt premier Rutte op de vraag hoe de sfeer in de coalitie is. Verschillende kabinetsleden lieten vanmorgen weten dat er stevig is gesproken tussen de vier regeringspartijen na het interview van VVD-fractieleider Dijkhoff in De Telegraaf van vorig weekend.
Coalitieleider Rutte vindt dat dit erbij hoort. “Het zijn vier heel verschillende partijen. En dan kunnen zich altijd dingen voordoen, waardoor de gezonde spanning die er altijd is, oploopt. En dat was deze week het geval.” Hij spreekt van “een stevig interview” van Dijkhoff “dat nog even na-echoot”.
Of de kwestie nu is opgelost, weet de VVD-premier naar eigen zeggen niet. “Ik kan toch niet besluiten dat iedereen weer 100 procent van elkaar houdt?” Volgens hem is daar na een goed gesprek nu tijd voor nodig.
‘Flinke deuk’
Volgens politiek verslaggever Arjan Noorlander is de lucht achter de schermen nog niet geklaard. “Het vertrouwen in Dijkhoff en de VVD heeft een flinke deuk opgelopen. De drie andere coalitiepartijen – CDA, D66 en ChristenUnie – vragen zich af of het de VVD nog wel menens is met het klimaat.”
Hij zegt dat het chagrijn nog niet weg is. Dijkhoff leek in zijn interview afstand te nemen van het ontwerp-klimaatakkoord waarover maanden is onderhandeld. Hij noemde D66-fractievoorzitter Jetten een drammer en stelde dat hij liever het kabinet laat vallen, dan dat hij gewone mensen voor de kosten laat opdraaien.
Die dingen nemen de coalitiegenoten hem nog steeds kwalijk. “Vooral ook omdat Dijkhoff zelf in het zogenoemde cockpit-overleg met alle klimaat-betrokkenen van de coalitie, actief een rol heeft gespeeld. Hij kwam volgens betrokkenen zelfs met het voorstel om de vliegtaks, die nu 7 euro wordt, te verdubbelen”, zegt Noorlander.
‘Het knettert weleens’
Voor aanvang van de wekelijkse ministerraad gaven de vicepremiers De Jonge (CDA) en Ollongren (D66) toe dat het er hard aan toeging in het coalitieoverleg van afgelopen maandag. Maar volgens hen is de kou inmiddels uit de lucht. “In ieder huwelijk knettert het weleens”, zegt De Jonge: “Maar we gaan nu weer aan de slag met de afspraken over het klimaat. We hebben als kabinet een opdracht en die is niet veranderd.”
Ollongren zei dat iedereen deze week heeft kunnen zien dat er af en toe discussie is. “Maar ik denk ook dat we dat weer netjes hebben afgerond. We zijn allemaal volwassen mensen.”
D66-staatssecretaris Van Veldhoven concludeerde: “U snapt allemaal dat het fijner is als je unaniem staat voor een klimaatakkoord dat je naar buiten brengt. En de heer Dijkhoff heeft daar in De Telegraaf een andere opmerking over gemaakt.”
De voorstellen uit het klimaatakkoord worden nu doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Daarna zal het kabinet een keuze maken en die voorleggen aan de Tweede Kamer. Dat is na de Provinciale Statenverkiezingen in maart.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander vroeg premier Rutte naar de spanningen in de coalitie in Het gesprek met de minister-president.
Telegraaf 18.01.2019 De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag. Hij sprak van een „pittige week.”
Dijkhoff haalde in een groot interview in De Telegraaf uit naar het concept-Klimaatakkoord, noemde D66-leider Rob Jetten een „drammer” en sloot een kabinetscrisis over de zaak niet uit. Zijn woorden vielen slecht bij de leiders van coalitiepartners CDA, D66 en ChristenUnie. Maandag in het coalitieoverleg werd de zaak uren besproken.
Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. „Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.
AD 18.01.2019 ,,Het was een pittige week’’, zei minister-president Mark Rutte over de klimaatruzie in de coalitie. ,,Het knetterde en dat hoort bij dit vak.’’
Rutte leek op de coalitiepsycholoog toen hij zei: ,,Ik heb niet de zekerheid dat iedereen honderd procent van elkaar houdt. Dat kan ik niet beslissen voor anderen. Daar is ook tijd voor nodig.’’ Hij schetste dat tussen ,,elkaar mogen en van elkaar houden’’ verschillende tinten denkbaar zijn. Rutte gaf aan dat hij niet kon vertellen wat hij achter de schermen had gedaan om de ergernissen weg te werken. Behalve dat het een ‘mis is van concrete interventies en tijd’.
Kwaad bloed
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zette de afgelopen week kwaad bloed bij zijn regeringspartners CDA, D66 en ChristenUnie door te zeggen dat hij het klimaatakkoord niet zomaar ‘even te gaan uitvoeren’. Op zich is dat ook nooit de bedoeling geweest: in december zijn er door allerlei maatschappelijke organisaties alleen klimaatvóórstellen gedaan. Een akkoord is er nog lang niet.
Maar de vier regeringspartijen – ook Dijkhoff zelf – waren wel bij het opstellen van die voorstellen betrokken. Doordat Dijkhoff zijn collega Rob Jetten een ‘klimaatdrammer’ noemde en suggereerde dat het klimaatakkoord hem een kabinetscrisis waard was, kregen de andere drie regeringspartijen de indruk dat de VVD zich niet meer aan de afspraken wilde houden.
Achter de schermen vielen er harde woorden deze week. ,,Het knetterde’’, aldus vicepremier Hugo de Jonge (CDA) vanochtend. De fractievoorzitters van de coalitiegenoten dwongen Rutte dinsdag tijdens het vragenuur te herhalen dat Dijkhoff zich nog steeds gebonden voelt aan de afspraken uit het regeerakkoord.
Rutte denkt nog steeds dat het allemaal goed komt. ,,Ik ben er van overtuigd dat we eruit komen. We onderschrijven allemaal de noodzaak om te komen tot een reductie van de CO2-uitstoot.’’
NU 18.01.2019 Alle oppositiepartijen willen nog voor de verkiezingen van de Provinciale Staten, die uiteindelijk de Eerste Kamer kiezen, de doorgerekende klimaatplannen van het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in handen krijgen.
Dat laten de fractievoorzitters van GroenLinks, PVV, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS, SGP, DENK en FvD (samen goed voor 74 zetels) in een gezamenlijke brief weten aan de directeuren van de planbureaus, Klimaatakkoord-voorzitter Ed Nijpels en minister Eric Wiebes van Klimaat.
“We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten”, schrijven de politici.
In december werd een concept-Klimaatakkoord gepresenteerd. Na de doorrekeningen van het CPB en PBL gaat het kabinet met een “finale versie” met de Tweede Kamer in debat. Er wordt in Den Haag van uitgegaan dat die doorrekeningen pas na de Statenverkiezingen van 20 maart binnen zullen zijn.
“Daarom verzoeken wij u om de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, zodra deze gereed is, niet enkel naar het kabinet, maar op hetzelfde moment ook naar de Tweede Kamer te sturen”, schrijven de oppositieleden aan het kabinet en de planbureaus.
Kiezer heeft bij stembus geen invloed op plannen
De partijen stellen dat de kiezer bij de stembus zo geen invloed heeft op de klimaatplannen. Vanuit “democratisch oogpunt” mogen de cijfers niet over de verkiezingen heen worden getild.
Dinsdag deed GroenLinks-leider Jesse Klaver een vergelijkbare oproep aan premier Mark Rutte. Maar de minister-president verwees Klaver naar verantwoordelijk minister Wiebes. De planbureaus opereren onafhankelijk onder de vleugels van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Ook vrijdag tijdens de wekelijkse persconferentie van de premier wilde Rutte niet direct ingaan op het verzoek de cijfers eerder te delen met de oppositie. “Er is geen klimaatakkoord, er is een concept-klimaatakkoord”, zei Rutte. Bovendien vindt hij dat de Provinciale Statenverkiezingen over de provincies gaan en niet het klimaat.
Er moeten veel klimaatmaatregelen worden ingevoerd om in 2030 aan de doelstelling van 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 te voldoen. Daar is een breed maatschappelijk draagvlak voor nodig, zeggen de coalitie en het kabinet bij herhaling.
Dit draagvlak staat onder druk als kiezers niet kunnen stemmen zonder de gevolgen van de klimaatplannen te kennen, schrijft de oppositie. “Draagvlak voor politieke keuzes wordt ondermijnd als kiezers zich hierover niet hebben kunnen uitspreken. Dat schaadt het vertrouwen in de democratie”, aldus de opstellers van de brief.
Wiebes zei geen bezwaar te hebben tegen het verzoek, maar benadrukte wel dat hij er niet over gaat.
Voorzitter Ed Nijpels presenteert de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord aan Minister Wiebes. Het kabinet wil de uitstoot van CO2 door Nederland beperken met 49 procent in 2030 ten opzichte van 1990 – ANP
Alle oppositiepartijen willen voorkomen dat discussie over de klimaatmaatregelen over de verkiezingen van 20 maart heen wordt getild.
NOS 18.01.2019 De oppositie in de Tweede Kamer wil dat de doorrekening van het klimaatakkoord besproken wordt vóór de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart. De fractievoorzitters van alle oppositiepartijen hebben daarover een brief gestuurd aan minister Wiebes, voorzitter Nijpels van het Klimaatberaad, het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau.
De fractievoorzitters schrijven: “We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten.” Ze willen de rapporten ook tegelijk met het kabinet krijgen, en niet pas twee weken later, wanneer het kabinet ze al heeft beoordeeld.
Minister Wiebes reageerde na de ministerraad laconiek op de brief: “Ik vind ‘m zo wel op mijn bureau. We zullen het in het kabinet bespreken.” Hij wees er wel op dat het gebruikelijk is dat het kabinet als opdrachtgever de rapporten eerst zelf mag lezen. Op de suggestie van de fractievoorzitters dat hij de klimaatdiscussie over de verkiezingen heen wil tillen reageerde hij met gefronste wenkbrauwen.
Bespreekbaar
Ook premier Rutte vindt het verzoek in principe bespreekbaar. “Ik snap dat de oppositiepartijen dit interessant vinden”, zei Rutte. “Maar het blijft een doorrekening van een concept van het klimaatakkoord. De hele politieke besluitvorming en de keuze voor de verschillende maatregelen moet daarna nog gaan plaatsvinden.”
Rutte bevestigde nog eens dat het kabinet niet over de tijdsplanning van de planbureaus gaat, die bepalen zij zelf. “Het is niet de verwachting dat die doorrekeningen al in februari klaar zijn, zodat we in maart met de besluitvorming kunnen beginnen”, zei Rutte. Het definitieve klimaatakkoord is er dus sowieso niet voor de verkiezingen, verwacht hij.
Irritatie
Het Planbureau voor de Leefomgeving zegt over het verzoek van de oppositie na te denken en later met een reactie te komen. Het bureau wil in ieder geval voorkomen dat er een datum wordt genoemd die daarna toch niet haalbaar blijkt te zijn. Zeker zo vlak voor de verkiezingen zou dat erg onhandig uitkomen.
Vorige maand werden na maandenlange onderhandelingen de partijen van het Klimaatberaad het eens over maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Wat de precieze kosten voor iedereen zijn, is een politiek gevoelig punt. Deze week ontstond in de coalitie irritatie over uitlatingen van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff over de uitvoering van het akkoord.
Telegraaf 18.01.2019 De voltallige oppositie in de Tweede Kamer eist voor de Provinciale Statenverkiezingen openheid over de kosten van het omstreden Klimaatakkoord.
Op dit moment zijn de planbureaus de ruim zeshonderd groene maatregelen aan het doorrekenen. Wanneer de resultaten naar buiten komen is onduidelijk.
Alle oppositiepartijen hebben in een gezamenlijke brief aan VVD-minister Wiebes (Klimaat) en de planbureau-directeuren geëist dat de doorrekeningen voor de verkiezingen in maart openbaar worden gemaakt.
„Wij maken ons zorgen dat de coalitie zal proberen om hun oordeel over de cijfers en de richting van het klimaatbeleid over de aanstaande verkiezingen heen te tillen”, schrijven de fractievoorzitters van alle negen oppositiepartijen. „Draagvlak voor politieke keuzes wordt ondermijnd als kiezers zich hierover niet hebben kunnen uitspreken. Dat schaadt het vertrouwen in de democratie.”
Wiebes: heb ik niks mee te maken
De partijleiders willen vanuit ’democratisch oogpunt’ inzicht in de klimaatcijfers. „We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten.”
Minister Wiebes (Klimaat) laat weten dat de planbureaus onafhankelijk zijn en over hun planning gaan. Hij wil de oproep wel bespreken met de instituten en het kabinet.
AD 18.01.2019 De volledige oppositie in de Tweede Kamer wil nog voor de Provinciale Statenverkiezingen van maart duidelijkheid over de kosten van de klimaatplannen van het kabinet. Ze roepen het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving in een brief op na het doorrekenen de cijfers zowel naar de Kamer als het kabinet te sturen.
De negen fractievoorzitters die de brief ondertekend hebben, vrezen dat het kabinet de hele discussie rond het Klimaatakkoord over de stembusgang heen wil tillen. ‘We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten’, schrijven ze in de brief.
‘Daarom verzoeken wij u om de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, zodra deze gereed is, niet enkel naar het kabinet maar op hetzelfde moment ook naar de Tweede Kamer te sturen, zodat er zo snel mogelijk, op basis van alle feiten en cijfers, een openbaar debat kan plaatsvinden over nut en noodzaak van de voorgestelde klimaatmaatregelen.’
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) zei na de ministerraad vanmiddag dat hij er niet over gaat. ,,De planbureaus bepalen zelf hun timing.’’ Hij benadrukt het niet erg te vinden als de cijfers voor de verkiezingen komen. ,,Ik ben er niet zenuwachtig over. Als blijkt dat we te weinig tonnen CO2 besparen, dan plussen we die bij. Als de koopkracht ons niet bevalt, repareren we die.’’
Geen taboes
Premier Mark Rutte zei eerder deze week dat er ‘geen taboes’ bestaan rond het verminderen van de CO2-uitstoot, ook niet richting het bedrijfsleven. Hij sloot, na vragen van GroenLinks-leider Jesse Klaver, een CO2-belasting niet langer uit, ook al ligt de heffing zeer gevoelig binnen de coalitie. Zelf vindt hij het ‘spannender’ om bedrijven te prikkelen met nieuwe technieken de uitstoot terug te dringen, waarbij forse boetes dreigen als ze dat onvoldoende doen.
De coalitie wacht nu de uitkomst af van de berekeningen over de mogelijke gevolgen van de plannen uit het concept-Klimaatakkoord. Wanneer uit de doorberekeningen blijkt dat het plan met de prikkels en boetes niet werkt, ‘staan we open voor alternatieven’, aldus Rutte, die meermaals benadrukte dat het om een concept-akkoord gaat.
NU 17.01.2019 D66, ChristenUnie en CDA zijn niet overtuigd van het nieuwe plan van het kabinet voor de luchthaven Lelystad Airport. Volgens de regeringspartijen zet het nieuwe plan de deur open voor vliegmaatschappijen van buiten Schiphol.
“Dit is niet genoeg”, zegt Jan Paternotte van regeringspartij D66 over het nieuwe plan. Ook Eppo Bruins van de coalitiepartner CU en Mustafa Amhaouch van CDA laten weten niet overtuigd te zijn.
Lelystad moet vakantievluchten van Schiphol overnemen. Een eerder voorstel hiertoe kreeg geen groen licht van de Europese Commissie, omdat de herverdeling niet in overeenstemming is met de Europese richtlijnen. Dat een luchtvaartmaatschappij voorheen niet op Schiphol vloog, mag voor Lelystad Airport geen reden zijn om dat bedrijf te weigeren.
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) heeft nu een nieuw plan naar Brussel gestuurd. Daarin staat dat maatschappijen die verhuizen van Schiphol naar Lelystad voorrang krijgen bij de verdeling van de eerste 25.000 starts en landingen op Lelystad.
Paternotte: ‘Voor ons verandert er niets’
Bruins vraagt zich af hoe de minister met het nieuwe plan wil voldoen aan de wens van de Kamer. “Ik zie het muizengaatje nog niet.” Lelystad is alleen bedoeld om vakantievluchten van Schiphol over te nemen en mag niet zelfstandig groeien. Het nieuwe plan zet de deur open voor vliegmaatschappijen van buiten Schiphol.
D66 en ChristenUnie willen dat Lelystad alleen mag worden gebruikt voor vakantieverkeer afkomstig van Schiphol. “Voor ons verandert er niets”, aldus Paternotte. Zolang er geen antwoord uit Brussel is gekomen, wil hij dat er geen onomkeerbare stappen worden gezet en er geen besluit wordt genomen over de openstelling van Lelystad.
Het zal enkele maanden duren voordat Brussel reageert op het nieuwe voorstel.
Bedrijven mogen volgens plan naar alle bestemmingen vliegen
Volgens het nieuwe plan mogen maatschappijen vanaf Lelystad naar alle bestemmingen vliegen, mits het past “binnen de luchthaveninfrastructuur”. De bestemmingenlijst wordt geschrapt. In een eerder plan was het zo dat ze alleen mochten vliegen naar vakantiebestemmingen.
Ook staat er in het nieuwe plan dat de vrijgekomen ruimte op Schiphol alleen gebruikt mag worden voor vluchten met meer dan 10 procent overstappers.
De opening van Lelystad is al twee keer uitgesteld en is nu gepland voor 2020. In de omliggende provincies is veel weerstand tegen de uitbreiding. Er wordt gevreesd voor geluidsoverlast.
De vorige plannen werden afgekeurd door de Europese Commissie, omdat nieuwe aanbieders geen plaats zouden krijgen op de luchthaven.
NOS 17.01.2019 Minister Van Nieuwenhuizen heeft een nieuw plan gemaakt voor de verdeling van vluchten tussen Schiphol en Lelystad Airport. Ze hoopt daarmee de Europese Commissie te overtuigen, die tot nu toe opening van de luchthaven in Flevoland tegenhoudt.
Het kabinet wil dat Lelystad een overloopluchthaven van Schiphol wordt. Vakantievluchten moeten naar Lelystad, zodat er op Schiphol ruimte komt voor intercontinentale vluchten en vrachtvluchten.
Zelfstandige groei van Lelystad, door nieuwe aanbieders, was in de oorspronkelijke plannen niet de bedoeling. De Europese Commissie keurde die plannen af, omdat ze in strijd zouden zijn met concurrentieregels.
Prioriteit
Van Nieuwenhuizen schrijft aan de Tweede Kamer dat ze haar plannen daarom heeft aangepast. Er komt meer ruimte voor nieuwe aanbieders die willen vliegen vanaf Lelystad. Bij de verdeling van de eerste 25.000 slots wordt wel prioriteit gegeven aan vluchten die overgeheveld zijn vanaf Schiphol.
De ruimte die daardoor vrijkomt op Schiphol mag alleen gebruikt worden voor vluchten met veel overstappers, zogeheten transfervluchten. Er komt een lijst met toegestane bestemmingen. Op vluchten daarnaartoe is nu minimaal 10 procent van de passagiers een overstapper.
Ook voor Lelystad stond er in de oorspronkelijke plannen een lijst, met vooral vakantiebestemmingen. Die wordt nu geschrapt. “Dit houdt in dat maatschappijen vrij mogen kiezen waarheen ze vliegen, passend binnen de luchthaveninfrastructuur”, schrijft Van Nieuwenhuizen.
De opening van Lelystad is al twee keer uitgesteld. Van Nieuwenhuizen zei eerder dat ze gaat proberen de luchthaven per 2020 in bedrijf te hebben, maar dat het wel moeilijk zal worden.
NU 17.01.2019 Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.
De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Voor de ruimte die op Schiphol ontstaat komen alleen vluchten waarvan op dit moment minstens 10 procent van de passagiers overstapper (transferpassagier) is in aanmerking.
De minister wilde in eerste instantie vluchten die nu vliegrechten op Schiphol hebben naar Lelystad Airport verplaatsen. Op Schiphol zou door het verplicht naar Lelystad verplaatsen van die vluchten ruimte ontstaan voor nieuwe vluchten die van economisch belang voor Nederland zouden zijn. De luchthaven in Flevoland zou daarnaast niet autonoom mogen groeien.
De Europese Commissie stelde dat het op die manier verdelen van vluchten niet in overeenstemming is met de Europese richtlijnen. Lelystad Airport mag luchtvaartmaatschappijen niet weigeren omdat ze voorheen niet op Schiphol vlogen. Eerder hadden luchtvaartmaatschappijen al hun beklag gedaan over die regel.
Het besluit van de Europese Commissie dat het eerdere voorstel van de minister niet in lijn is met de Europese richtlijnen dwong minister Van Nieuwenhuizen ertoe met een nieuw plan te komen. Daarin staat dus dat maatschappijen die voor Lelystad Airport kiezen zelf mogen weten naar welke bestemmingen ze vliegen. De lijst met bestemmingen voor de luchthaven wordt geschrapt.
Minister onderzoekt belangstelling voor Lelystad Airport
De komende maanden laat de minister onderzoeken hoe groot de belangstelling bij luchtvaartmaatschappijen is om vluchten van Schiphol naar Lelystad Airport te verplaatsen.
De Europese Commissie moet het nieuwe plan dat maatschappijen moet verleiden voor Lelystad te kiezen nog beoordelen en bekijken of het voldoet aan de Europese regels. Die Europese regels schrijven onder meer voor dat de minister de ruimte op Lelystad Airport niet exclusief aan maatschappijen die al op Schiphol vliegen mag geven.
Lelystad Airport moet in 2020 open
In de brief die minister Van Nieuwenhuizen vrijdag heeft gestuurd staat geen datum over wanneer Lelystad Airport open kan gaan voor commerciële vluchten. Ze streeft ernaar om de luchthaven in 2020 in gebruik te nemen, maar vorige maand stelde ze dat het wel “steeds ingewikkelder” is geworden.
De opening van Lelystad Airport is al twee keer eerder uitgesteld. Bewoners van de provincies rondom Flevoland zijn fel tegen de komst van commerciële vluchten vanaf Lelystad Airport. Ze vrezen geluidsoverlast doordat de vliegtuigen tientallen kilometers lang lager moeten blijven vliegen, omdat ze anders het vliegverkeer dat Schiphol nadert in het luchtruim in de weg zitten.
Pas na een herindeling van het luchtruim, in 2023, kunnen de vliegtuigen vanaf Lelystad Airport direct naar grote hoogte stijgen.
NU 14.01.2019 De stevige uitlatingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff gaan uiteindelijk weinig effect hebben, is de conclusie die werd getrokken na overleg tussen de coalitiepartijen.
Volgens ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers is tijdens het overleg tussen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken dat koers wordt gehouden en dat de partijen het wel degelijk eens zijn over de klimaatdoelen.
Premier Mark Rutte weigert verder in te gaan op de uitlatingen van fractievoorzitter Dijkhoff, die zaterdag uithaalde naar voorman Rob Jetten van D66. Hij suste vooraf al wel dat zijn coalitiepartners “toch niet van marsepein” zijn en wel een stootje kunnen hebben. Segers tilt ook niet zwaar aan “de toon” die Dijkhoff aansloeg, zei hij na afloop van het coalitieoverleg voor de microfoon van BNR Nieuwsradio.
Jetten en Segers hadden voor aanvang een “stevig gesprek” met de coalitiepartners aangekondigd. Beide fractievoorzitters belden in het weekend ook al met hun VVD-collega Dijkhoff, nadat die de verhoudingen in de broze regeringscoalitie onder druk had gezet.
Dijkhoff zei in De Telegraaf het conceptklimaatakkoord dat vorige maand werd gepresenteerd niet zomaar over te willen nemen en verbond het lot van de coalitie aan de kwestie. D66 en CU deden daarop prompt hetzelfde.
‘Zonder klimaatakkoord geen kabinet’
Segers benadrukte zaterdag dat het klimaatakkoord deel uitmaakt van het regeerakkoord. “Het is een heel nuchtere constatering. Als we geen klimaatakkoord hebben, hebben we geen kabinet.”
Ook Jetten, die door Dijkhoff dit weekend een “drammer” werd genoemd, wees op het regeerakkoord. “Ik heb zelf de voorpagina van De Telegraaf vooral gezien als de aftrap van de VVD-campagne met stoere taal”, aldus de D66-leider.
Jettens partijgenoot Kajsa Ollongren wilde over Dijkhoffs uithaal wel kwijt dat ze “niet van dat soort woorden houdt”. De vicepremier zelf zou ze niet gebruiken, maar Jetten had “er niet heel lang wakker van gelegen”.
CDA-leider Sybrand Buma was dit weekend de enige die niet direct dreigende taal uitsloeg in reactie op Dijkhoffs uitspraken. Inhoudelijk is hij het op een aantal punten wel eens met zijn VVD-collega. Hij loste afgelopen zomer al een soortgelijk schot voor de boeg.
Telegraaf 14.01.2019 Er is maandag ’een pittig maar goed’ gesprek gevoerd over het klimaatakkoord, waar coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie verschillend over denken. Premier Rutte zegt na afloop van het urenlange overleg dat het normaal is dat er verschillende opvattingen bestaan over het klimaatakkoord. Hij vreest niet voor onoverbrugbare verschillen.
VVD-fractieleider Dijkhoff nam in De Telegraaf afstand van wat ’niet zijn akkoord is’ en dat kwam hem op forse kritiek te staan van D66 en ChristenUnie. Die partijen vinden dat Dijkhoff klimaatafspraken gewoon uit te voeren heeft. Ook noemde Dijkhoff D66-leider Jetten een ’drammer’.
Rutte zegt dat hij verwacht dat de coalitiepartijen er wel uitkomen met elkaar. „Het was een goede discussie, al was het soms best pittig.” Ook de premier zegt niet klakkeloos alle afspraken van de klimaattafels te omarmen. „Niemand wil al die voorstellen zomaar uitvoeren.”
Verschillende interpretaties van coalitiepartijen zijn volgens de premier niet erg. „Het is geen coalitie van één partij, iedere partij heeft zijn eigen opvatting. We staan allemaal voor de doelstelling en de randvoorwaarden.” De doelstelling is dat de CO2-uitstoot met 49 procent moet afnemen.
Rutte wilde niet reageren op uitspraken van VVD-fractieleider Dijkhoff, zaterdag in De Telegraaf. „Ik ga niet elk interview hier interpreteren.” Het coalitieoverleg duurde deze maandag aanmerkelijk langer dan gewoonlijk.
Coalitiepartijen hadden een stevig gesprek over het klimaatbeleid maar zijn ervan overtuigd dat de in december gemaakte afspraken staan.
NOS 14.01.2019 De vier coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben vanmorgen een “stevig gesprek” over het klimaatbeleid gevoerd, en zijn er alle vier van overtuigd dat ze er uiteindelijk uitkomen. Dat zeiden de partijen vanmiddag na het overleg. Daarmee lijkt de kou over de uitvoering van het in december getekende klimaatakkoord voorlopig uit de lucht.
Of het akkoord inderdaad geen splijtzwam zal zijn, moet de komende maanden blijken, als de voorstellen van de klimaattafels verder worden doorgerekend en er dit voorjaar een definitief uitgewerkt akkoord ondertekend moet worden.
VVD fractievoorzitter Dijkhoff noemde D66-leider Jetten dit weekend een “drammer”. De VVD maakt zich zorgen over de portemonnee van mensen. Volgens Dijkhoff moeten de klimaatplannen wel betaalbaar blijven voor burgers. D66 en ChristenUnie maken zich zorgen over de toekomst van de planeet, volgens hen mag er niet getornd worden aan de afspraak dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent gedaald moet zijn.
Dat laatste gaat ook niet gebeuren, aldus premier Rutte vandaag, Maar hij voegt eraan toe dat het ook niet het doel is om alle voorstellen van de klimaattafels over te nemen. “We staan voor de doelstellingen en we staan voor de randvoorwaarden. Doel is dat die 49 procent reductie oplevert, maar wel op een manier dat we het ook kunnen meemaken.”
Spanning in coalitie over klimaat voorlopig gesust
Ik ga niet voortdurend alles recenseren, daar begin ik niet aan, aldus Rutte.
Premier Rutte wil niet ingaan op de woorden tussen Dijkhoff en Jetten
Volgens premier Rutte moet in ogenschouw worden genomen dat burgers niet te veel gaan betalen, en bedrijven niet oneerlijk bevoordeeld worden.
“Het was inderdaad een stevig gesprek, maar iedereen schaart zich achter de afspraken”, liet ook D66-leider Jetten na afloop weten.
Dijkhoff, die vanmorgen al erkende dat Jetten als een drammer bestempelen niet hoffelijk was, zegt nu verder te willen met “het werk dat voor ons ligt”.
Ook de ChristenUnie benadrukt dat de afspraken nog steeds staan. “We gaan gewoon verder. Er zijn politieke verschillen, maar we gaan hier uit komen”, aldus partijleider Segers. “Dat was zo in december en dat is het vandaag nog steeds”.
Campagne
Wordt het voor de coalitie dan niet heel lastig als er in verkiezingstijd dit soort uitspraken worden gedaan en stukken in kranten verschijnen? De VVD-fractievoorzitter die de D66 leider een drammer noemt, dat zal niet echt helpen?
Premier Rutte wil er niet op ingaan. “Ik ga niet voortdurend alles recenseren, daar begin ik niet aan.”
NU 14.01.2019 D66-voorman Rob Jetten en ChristenUnie-collega Gert-Jan Segers verwachten een “stevig gesprek” bij het overleg met hun coalitiepartners van VVD en CDA. De verhoudingen in de broze coalitie staan onder druk na uitlatingen van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die weigert het klimaatakkoord uit te voeren.
Dijkhoff zei in De Telegraaf het concept-klimaatakkoord dat vorige maand werd gepresenteerd niet zomaar over te willen nemen. Hij verbond aan de kwestie het lot van de coalitie, waarop D66 en CU prompt hetzelfde deden.
Segers benadrukte dat het klimaatakkoord deel uitmaakt van het regeerakkoord. “Het is een hele nuchtere constatering. Als we geen klimaatakkoord hebben, hebben we geen kabinet.”
Ook D66-leider Rob Jetten, die door Dijkhoff dit weekend een ‘drammer’ werd genoemd, wijst naar het regeerakkoord. “Ik heb zelf de voorpagina van De Telegraaf vooral gezien als de aftrap van de VVD-campagne met stoere taal’’, aldus Jetten. “Ik heb er niet heel lang wakker van gelegen.”
Oppositie verwijt VVD ‘hypocrisie in tiende versnelling’
VVD-fractieleider Dijkhoff vindt dat “gewone mensen” op kosten worden gejaagd met het klimaatakkoord. “Dit is niet mijn akkoord”, zei hij in De Telegraaf. Hij noemde de kans dat zijn partij het akkoord gaat uitvoeren “nihil”.
De oppositie reageerde boos op de uitlatingen van Dijkhoff. GroenLinks-leider Klaver noemde het interview van de VVD’er “hypocrisie in de tiende versnelling”. “Het akkoord dat gesloten is door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD), Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw betrokken bij was.”
Ook oppositiepartijen PVV, SP, PvdA en Partij voor de Dieren zetten vraagtekens bij de uitlatingen en vermoeden een verkiezingsstunt.
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) benadrukte vrijdag dat het belangrijk is dat “iedereen meedoet” en daarom wordt ook het milieuvriendelijker maken van woningen in het plan betrokken.
VVD ondertekende zeer recent nog klimaatwet
Er moet overigens nog worden uitgerekend of het beoogde doel van de helft minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met de plannen wordt gehaald en wat voor een impact het heeft op de portemonnee van burgers en bedrijven.
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PvdA en 50PLUS werden het onlangs wel eens over de Klimaatwet. Daarin is opgenomen dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent ten opzichte van 1990 moet zijn teruggedrongen en met 95 procent in 2050. Bovendien moet alle opgewekte elektriciteit in dat jaar duurzaam zijn.
Coalitie moet dit jaar een constructief klimaatplan maken
Het kabinet moet een klimaatplan presenteren met daarin uitleg over hoe de doelen op hoofdlijnen de komende tien jaar gehaald moeten worden. Het eerste klimaatplan staat al voor dit jaar op de agenda.
In de Klimaatwet staan enkel de kaders beschreven. Het kabinet moet laten weten hoe die zullen worden ingevuld. Dat blijkt een lastige klus, gezien de onenigheid binnen de coalitie.
Na de uitspraken van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff dat D66 niet moet drammen over het klimaat, gaan de coalitiepartijen vandaag opnieuw aan tafel voor overleg.
NOS 14.01.2019 De meningsverschillen in de coalitie over de uitwerking van het klimaatakkoord leiden nog steeds tot spanning, maar de partijen hebben er wel vertrouwen in dat “het uiteindelijk gaat lukken”. Dat valt op te maken uit de reacties van de fractievoorzitters van CDA, VVD, D66 en ChristenUnie voorafgaand aan het coalitieoverleg.
Tegelijkertijd beseffen de partijen “dat het niet gemakkelijk wordt”.
CDA-leider Buma hoorde premier Rutte gisteren in het televisieprogramma Buitenhof zeggen dat “de verschillen eigenlijk niet groot zijn”. Buma: “Als het inderdaad zo makkelijk is, dan hoor ik dat zo graag van de premier.”
Ook zei hij dat coalitiegenoot Jetten (D66) aan het drammen is over het klimaat en dat hij te weinig rekening houdt met de kosten voor gewone mensen. D66 en ChristenUnie lieten onmiddellijk weten dat ze de VVD aan de gemaakte afspraken in het klimaatakkoord zullen houden. Daarin staat onder meer dat de CO2 uitstoot met 49 procent moet afnemen.
Niet hoffelijk
“Het was niet meteen mijn meest hoffelijke moment om het woord drammer te gebruiken,” zei Dijkhoff vanmorgen. Hij is verder niet van plan “om het woord de rest van het jaar nog een keer te gebruiken”. Na het interview van Dijkhoff belde zowel Jetten als ChristenUnie-leider Segers met de VVD-fractievoorzitter.
“Ja, we hebben het er gewoon even over gehad”, zei Dijkhoff. Jetten:”Het lijkt mij verder niet nodig om elkaar te blijven aanvallen. Ik heb het interview maar opgevat als de aftrap van de VVD-verkiezingscampagne met wat stoere taal”. Maar Jetten herhaalde dat hij de VVD aan de gemaakte afspraken in het akkoord wil houden.
Grote opgave
ChristenUnie fractievoorzitter Segers leek vandaag nog het meest ontstemd. “Dit is wel de plek en het moment om elkaar in de ogen te kijken. We staan voor een grote opgave, niet voor onszelf maar voor onze kinderen en kleinkinderen”, zegt Segers. Hij wees nog een keer op de vier handtekeningen die onder het akkoord staan. “Ook die van Dijkhoff, dus dat moet gewoon gebeuren”.
Dat de burger daarbij niet een te hoge rekening gepresenteerd krijgt, staat voor VVD en CDA nu centraal.
“Volgens mij kunnen we er heel goed uitkomen en tot een echt akkoord komen dat wel de doelstellingen haalt, maar meer rekening houdt met de portemonnee van de gewone mensen”, zegt Dijkhoff.
Betaalbaarheid burgers
Volgens Buma is sfeer in de coalitie nooit het probleem, en de inhoud is niet even iets voor één ochtend. “Als je een coalitie bent heb je de verantwoordelijkheid om er uit te komen, maar we hebben ook de verantwoordelijkheid voor de betaalbaarheid van de burgers”, zegt Buma.
Premier Rutte hield het vanmorgen kort. Hoe keek hij terug op de uitspraken van zijn partijgenoot over drammers? “Ach, ik ga al die woorden niet herhalen.”
NOS 12.01.2019 D66-fractieleider Jetten gaat ervan uit dat de VVD zich houdt aan de afspraken over het klimaatakkoord. “De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Daar houd ik hem aan. Een man een man, een woord een woord.”
Jetten reageert op uitspraken van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff in De Telegraaf. Hij zei dat de kans nihil is dat het klimaatakkoord letterlijk wordt uitgevoerd. Ook zei hij dat coalitiegenoot Jetten aan het drammen is over het klimaat en dat hij te weinig rekening houdt met de kosten voor gewone mensen.
ChristenUnie-leider Segers sluit zich bij Jetten aan: “Ik gun collega Dijkhoff zijn oneliner in De Telegraaf, maar we kunnen een gemaakte afspraak niet breken.”
Pittige discussie
Dijkhoff verwacht dat de discussie in de coalitie over het klimaatakkoord pittig wordt, omdat de standpunten “behoorlijk uit elkaar liggen”. Er lijkt een verdeling te zijn tussen VVD en CDA aan de ene kant (die vooral vrezen voor hoge kosten van de burgers) en D66 en de ChristenUnie aan de andere kant (die vooral vrezen voor de toekomst van de kinderen).
CDA-voorman Buma vindt het “belangrijk dat de VVD nu ook ziet dat het klimaatakkoord niet heilig is en dat het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft”.
Eerste stap
De honderden voorstellen uit het klimaatakkoord worden nu doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Daarna zal het kabinet besluiten welke het overneemt. Minister Wiebes noemde het akkoord op de dag van de presentatie “een eerste, belangrijke stap op weg naar 2030”. In dat jaar moet de uitstoot van broeikasgassen met 49 procent zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Jetten en Segers hameren erop dat “ook Klaas Dijkhoff zich daaraan heeft te houden”. “We willen de wereld beter achterlaten voor de kinderen”, aldus Segers. Beide fractieleiders zeggen erbij dat zij ook willen letten op “een eerlijke verdeling van de lasten”.
Zenuwachtig
Behalve zijn coalitiegenoten van D66 en ChristenUnie schaart Dijkhoff in De Telegraaf ook GroenLinks-leider Klaver onder de “drammers” over het klimaat. Klaver denkt dat “ze bij de VVD zenuwachtig worden”. Er komen Provinciale Staten-verkiezingen aan, die direct gevolgen hebben voor de samenstelling van de Eerste Kamer. “En die staan voor ons in het teken van het klimaat.”
Klaver noemt de woorden van Dijkhoff “hypocrisie in de tiende versnelling”: “Het akkoord dat is gesloten door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD) en Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw bij betrokken was.”
VVD’er aan tafel
Ook andere linkse oppositiepartijen reageren honend. SP-fractievoorzitter Marijnissen zegt dat Dijkhoff neptranen huilt. Het klimaatakkoord is volgens haar een VVD-akkoord “VVD’ers aan tafel en een VVD’er had de leiding.” Ze vindt de zorg voor de kosten voor de burgers ook vreemd, want “door VVD-beleid is de energierekening torenhoog”.
Asscher van de PvdA vindt het een aanfluiting dat VVD’er Dijkhoff afstand neemt van een akkoord waaraan hij en zijn partij volop hebben meegewerkt. “Ga aan de slag of ga uit de weg.”
PVV-leider Wilders denkt dat niemand de VVD en Dijkhoff nog gelooft.
De VVD-fractieleider zegt dat standpunten in de coalitie over het klimaatakkoord behoorlijk ver uit elkaar liggen.
NOS 12.01.2019 VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zegt dat de kans dat het klimaatakkoord letterlijk wordt uitgevoerd nihil is. Volgens hem is het niet zo “dat de politiek bij het kruisje tekent”, zoals sommige partijen in de Tweede Kamer volgens hem lijken te willen.
In een interview in De Telegraaf is Dijkhoff kritisch over de opstelling van coalitiepartners D66 en ChristenUnie rond het akkoord. “D66 heeft al voordat het akkoord er was gezegd: het kabinet moet het gewoon uitvoeren. Nou dat ga ik niet doen.”
Het Kamerlid vindt dat de discussie over klimaatmaatregelen wordt gedomineerd door “drammers” die in zijn ogen “een lichtend voorbeeld” van Nederland willen maken: “Als Jesse Klaver van GroenLinks op tv praat over het klimaat dan daalt het draagvlak met één procent. Rob Jetten (D66) is dat nu ook aan het doen. Hij is nu aan het drammen, ja.”
Pittige onderhandelingen
Dijkhoff denkt dat de coalitieonderhandelingen over het akkoord nog pittig kunnen worden. “De coalitie kan hier zakelijk goed over praten onderling, maar ligt qua standpunten wel behoorlijk uit elkaar.” Hij wil koste wat het kost voorkomen dat de rekening op het bordje van gewone mensen belandt.
Uiteindelijk zou de samenwerking in het kabinet daar wat hem betreft zelfs op stuk kunnen lopen. Dijkhoff in de Telegraaf: “Als het alternatief wordt dat ik óf het kabinet óf de burger moet laten vallen: de burger zal ik nooit laten vallen.”
Politiek verslaggever Lars Geerts zegt dat het voor het eerst is dat iemand zegt dat het klimaatakkoord hem een kabinetscrisis waard is. Hij wijst erop dat 2019 in Den Haag een spannend jaar wordt voor het kabinet. Er zijn onder meer Provinciale Statenverkiezingen, die invloed hebben op de samenstelling van de Eerste Kamer.
Het klimaat speelt in de campagne een belangrijke rol. “En je ziet dat de VVD worstelt met de achterban die wil dat er niet te ver wordt gegaan en dat D66 worstelt met zijn achterban die juist veel verder wil gaan. Dat kan het komende jaar tot een flinke clash leiden.”
Eerste stap
Het klimaatakkoord, dat 200 pagina’s dik is, bevat zo’n zeshonderd maatregelen, variërend van het duurzamer maken van woningen tot het stimuleren van auto’s die geen CO2 uitstoten en energiebesparing door de industrie.
Met het akkoord moet in 2030 de CO2-uitstoot in Nederland met 49 procent zijn gedaald ten opzichte van 1990. Het kwam tot stand na langdurige onderhandelingen, waarbij tientallen belanghebbende partijen betrokken waren.
Op de dag van de presentatie zei minister Wiebes al dat het akkoord nog maar een eerste stap is. Nadat het is doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau besluit het kabinet welke voorstellen het overneemt. Dat besluit wordt vervolgens voorgelegd aan de Tweede Kamer.
Jetten reageert op Twitter op de woorden van Dijkhoff in De Telegraaf:
Rob Jetten
@RobJetten
De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Halvering van de uitstoot in 2030 en een eerlijke verdeling van de lasten. Daar houd ik hem aan. Een man een man, een woord een woord. https://t.co/8UDyAboho8
NU 12.01.2019 De VVD zet een rem op de klimaatmaatregelen uit het klimaatakkoord. Fractieleider Klaas Dijkhoff wil niet dat ‘gewone mensen’ op kosten worden gejaagd. Coalitiegenoten D66 en ChristenUnie reageren kritisch op de VVD-uitlatingen.
“Het is niet mijn akkoord”, zegt Dijkhoff in een zaterdag gepubliceerd interview met De Telegraaf over het in december gepresenteerde akkoord. Dijkhoff heeft het over een “polderpoging”.
Er moet nog worden uitgerekend of het beoogde doel van de helft minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met de plannen wordt gehaald en wat voor een impact het heeft op de portemonnee van burgers en bedrijven. Daarna heeft de politiek nog het laatste woord, maar Dijkhoff neemt al duidelijk stelling.
“Als we gruwelijke mazzel hadden gehad, was er een prachtig plan van de klimaattafels gekomen waardoor de effecten voor huishoudens draagbaar zouden zijn en netjes verdeeld. Nou dat is niet zo. Bedankt voor het advies en het harde werk, maar de kans dat ik het akkoord letterlijk ga uitvoeren, is nihil.”
D66-leider Rob Jetten had al laten weten dat wat hem betreft de gepresenteerde plannen ook worden uitgevoerd. “Ik ga dat niet doen”, reageert Dijkhoff nu. Hij noemt Jetten en GroenLinks-leider Jesse Klaver “drammers” als het om de klimaatdiscussie gaat.
Dijkhoff is zelfs bereid het voortbestaan van het kabinet op het spel te zetten. “Niemand in Nederland wordt er beter van als er een kabinet valt. Maar dat betekent niet dat je er alles aan doet om het te laten zitten.”
Jetten ziet profileringsdrang in campagnetijd
Coalitiegenoten D66 en ChristenUnie reageerden later op de dag op het interview. Jetten ziet in de uitspraken van Dijkhoff “politieke profileringsdrang in campagnetijd” die hij “niet zo serieus” kan nemen. In maart zijn namelijk al de verkiezingen voor de Provinciale Staten die vervolgens de Eerste Kamer kiezen.
Jetten: “De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Halvering van de uitstoot in 2030 en een eerlijke verdeling van de lasten. Daar hou ik hem aan. Een man een man, een woord een woord.”
Ook ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers houdt Dijkhoff aan zijn beloften de CO2 te verminderen om zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. “Ik gun collega Dijkhoff zijn oneliner in De Telegraaf, maar we kunnen een gemaakte afspraak niet breken”, zegt Segers.
“We hebben afgesproken dat we schone, zelf opgewekte energie willen, dat we de wereld beter willen achterlaten voor onze kinderen, dat we mensen willen helpen bij het maken van de overstap naar duurzaamheid. Dat het klimaatakkoord dus ook rechtvaardig moet zijn. Dat zijn de afspraken, dat is waar het om draait, dat is wat we dus ook gewoon gaan doen. Ook Klaas Dijkhoff heeft zich daar aan te houden”, aldus de ChristenUnie-leider.
Het CDA heeft zich in het verleden juist wel kritisch over de klimaatmaatregelen uitgelaten en is dan ook niet kritisch op de uitlatingen van Dijkhoff. “Het is belangrijk dat de VVD nu ook ziet dat het klimaatakkoord niet heilig is en dat het kabinet zelf keuzes moet maken om ervoor te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft”, zegt CDA-leider Sybrand Buma.
Buma hamert er, net als zijn VVD-collega, op dat het klimaatbeleid “haalbaar en betaalbaar” voor iedereen moet zijn.
GroenLinks-leider Klaver noemt de uitspraken van de VVD’er “hypocrisie in de tiende versnelling”. “Het akkoord dat gesloten is door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD), Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw betrokken bij was.”
Ook oppositiepartijen PVV, SP, PvdA en Partij voor de Dieren zetten vraagtekens bij de uitlatingen en vermoeden een verkiezingsstunt.
Partijen zijn het wel eens over Klimaatwet
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PvdA en 50PLUS werden het onlangs wel eens over de Klimaatwet. Daarin is opgenomen dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent ten opzichte van 1990 moet zijn teruggedrongen en met 95 procent in 2050. Bovendien moet alle opgewekte elektriciteit in dat jaar duurzaam zijn.
Het kabinet moet een klimaatplan presenteren met daarin uitleg over hoe de doelen op hoofdlijnen de komende tien jaar gehaald moeten worden. Het eerste klimaatplan staat al voor dit jaar op de agenda.
In de Klimaatwet staan enkel de kaders beschreven. Het kabinet moet laten weten hoe die zullen worden ingevuld. Dat blijkt een lastige klus, gezien de onenigheid binnen de coalitie.
Elsevier 11.01.2019 Klimaat, pensioenen, er komt volgens premier Mark Rutte (VVD) een ‘enorme berg werk op het kabinet af,’ zei hij na de ministerraad op zijn eerste persconferentie van het jaar.
Verwijzend naar de verkiezingen voor Provinciale Staten, Waterschappen en Eerste Kamer, zei Rutte: ‘U weet dat ik daar persoonlijk campagne voor voer.’ Daarmee doelde hij op de brief die hij eind 2018 aan alle Nederlanders in het AD liet publiceren.
Rutte staat eigenlijk altijd in de campagnestand, maar tot de verkiezingen van Provinciale Staten op 20 maart helemaal. Soms met bijbehorende stevige taal. Soms met een pragmatisme waar de gemiddelde D66’er – van oorsprong de partij van de praktische politiek – jaloers op zal zijn.
Zo zei Rutte na de ministerraad dat hij de raddraaiers die ‘doorgesnoven en dronken’ bij de jaarwisseling hulpverleners belaagden ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar zou willen slaan.’ Maar over het voorkomen van overlast en vuurwerkschade had de premier nog niets te melden. Daarover wordt in maart of april overlegd met ‘betrokkenen.’ Hij wees ook op de rol van burgers zelf en ouders die blijkbaar niet hun kinderen weten te corrigeren.
Ingrijpend wordt dit jaar volgens Rutte de Brexit. Hij waakte ervoor om zich ook maar enigszins te bemoeien met het proces in het Verenigd Koninkrijk. ‘Het is echt aan de Britten.’
Moraliteit van de Oranjes
Al even voorzichtig reageerde hij op vragen over de moraliteit van de Oranjes die belangrijk cultureel erfgoed in het buitenland te koop aanbieden. Rutte had er geen ‘persoonlijke opvatting’ over. De Oranjes voldoen aan ‘de wettelijke vereisten’ en het is, zei Rutte, een privékwestie.’ Musea met belangstelling zouden zelf contact moeten opnemen.
Dialoog met Iran blijven voeren
Pragmatisch gaat de premier ook om met Iran nadat deze week was gebleken dat het land vermoedelijk de hand heeft in de moord op twee Iraniërs in Nederland.
Hij wilde er geen diplomatieke gevolgen aan verbinden. ‘Ik vind dat je terughoudend moet zijn met het volledig stoppen van de relatie met zo’n land. We moeten druk uitoefenen en dialoog blijven voeren.’
Lees hetcommentaar van Gertjan van Schoonhoven over de Nashville-verklaring
Rillingen over de rug
De ‘rillingen’ waren Rutte over de rug gelopen toen hij de Nashville-verklaring had gelezen. ‘Ik ben zelf gelovig en ook gewoon inwoner van dit land. Dit is nieuws waarbij ik me niet thuisvoel. Samenwerken met de SGP, de partij waarvan leider Kees van der Staaij de Nashville-verklaring ondertekende, is voor Rutte geen probleem.
‘Ik werk met allerlei partijen samen waarmee ik het over heel veel dingen oneens ben. Ik vind het ook geen Haags probleem. Volgens mij is het meer een kwestie om er als samenleving iets van te vinden.’
Het is echt verschrikkelijk
Gevraagd of het niet raar is dat minister van Emancipatie Ingrid van Engelshoven (D66) zich erover uitliet, zei Rutte: ‘We mogen als politici toch wel een mening over hebben. En ik ben het helemaal eens met wat Ingrid van Engelshoven erover heeft gezegd. En wat ik net zeg, mij lopen ook de rillingen over de rug als ik die tekst lees. Het is echt verschrikkelijk.’
Telegraaf 03.01.2019 De eerste cijfers van de loonstrookjes vallen toch wat tegen. Verslaggever Martin Visser over de vele onzekere factoren die onze portemonnee de komende tijd zullen beïnvloeden.
AD 03.01.2019 Voor pensioenfondsen wacht een belangrijk jaar. Door de tegenvallende resultaten op de beurs en de lage rente zijn de dekkingsgraden afgelopen jaar flink gedaald. In november klapte het pensioenoverleg. Als dit jaar de beurs weer tegenvalt moet er volgend jaar waarschijnlijk gekort gaan worden op pensioenen. Moeten we ons zorgen maken? Zeven vragen aan hoogleraar economie Lans Bovenberg van Tilburg University over het pensioenstelsel in 2019.
De beurzen storten in, vorig jaar verloor de AEX tien procent. Moeten we ons zorgen gaan maken over onze pensioenen?
,,Het valt allemaal wel mee. Dit was te verwachten, 2018 was een slecht beursjaar. De rente is ook gezakt, dat doet de dekkingsgraden niet goed. Er zijn regels rondom de pensioenen. Een aantal fondsen kunnen in 2020 gaan korten als de beurs dit jaar weer tegenvalt.’’
Volgens de pensioenthermometer van onderzoeksbureau Aon daalde de gemiddelde dekkingsgraad van pensioenfondsen over heel 2018 van 108 procent naar 104 procent. De gemiddelde dekkingsgraad laat zien in hoeverre fondsen aan hun verplichtingen kunnen voldoen en is belangrijk bij beslissingen over eventuele kortingen.
Staat mijn pensioenfonds er slecht voor?
,,De metaalfondsen staan er op dit moment het slechtst voor. In het ergste geval zouden die fondsen in 2020 dan de pensioenen moeten korten met één procent. Ook de dekkingsgraden van pensioenfonds ABP (waar alle ambtenaren bij aangesloten zijn) en PFZW (pensioenfonds van de zorgsector) komen in het gevaar, maar die houden het nog wel een jaar vol zonder te korten.’’
Ik ga nog lang niet met pensioen, over korten op pensioenen maak ik me dus geen zorgen.
,,Het korten op pensioenen geldt niet alleen voor mensen die nu pensioen ontvangen. Ook werkenden die nu sparen worden gekort, dat is alleen een stuk minder erg. Want als je nog lang moet doorwerken komt er vast weer een moment dat de beurzen omhoog gaan. Eigenlijk zou je als jongere blij moeten zijn met een verlaging van pensioen, dan blijft er meer over in de pot voor als je zelf aan de beurt bent.’’
Wat gaat er nu gebeuren na het geklapte pensioenoverleg?
,,Iedereen wacht op de Provinciale Staten verkiezingen. De verwachting is dat er daarna wel weer gepraat gaat worden.’’
Nederland heeft het beste pensioenstelsel ter wereld, blijkt uit een groot internationaal onderzoek. In de Global Pension Index, een studie van pensioenadviesbureau Mercer waarbij de stelsels van 34 landen worden vergeleken, komt het Nederlands model als beste uit de bus.
En als dat overleg op niets uitloopt?
,,Dan moet er dus in sommige gevallen in 2020 gekort worden. Sinds de crisis zijn pensioenen overigens al niet meer meegestegen met de hogere prijzen. Dus eigenlijk worden pensioenen nu ook al een soort van gekort. Er kunnen drie dingen gebeuren mocht zo’n overleg weer klappen. De beurzen kunnen dit jaar natuurlijk herstellen, de politiek kan toch een nieuw pensioenakkoord afsluiten of het kabinet past de regels rondom de dekkingsgraden aan. Dat zou het korten nog kunnen tegenhouden.’’
Wat kan je nu zelf doen om het risico te verkleinen?
,,Langer doorwerken. Door de lagere rente en de slechte beurs is een pensioen nu heel duur. Elk jaar dat je langer doorwerkt levert zes procent pensioen op. Daarnaast kan je gaan sparen, zeker als je jonger bent. Of je neemt met minder pensioen genoegen. Het risico zal toch steeds meer bij de pensioenspaarders gaan liggen, dat komt door de vergrijzing.’’
Moet iemand die net begint met zijn of haar carrière zich nu zorgen maken?
,,Het komt goed als je zorgt dat je een baan hebt die je leuk vindt. Investeren in jezelf is het belangrijkste, zo zorg je voor het hoogste inkomen. Met een hoog inkomen is het makkelijker om te sparen. Bovendien wil je met een baan die je heel leuk vindt minder snel eerder met pensioen.’’
OmroepWest 02.01.2019De supermarktprijzen stijgen dit jaar met 3 procent. De btw op producten gaat van 6 naar 9 procent. Dat betekent dat de prijzen van producten in de supermarkten aangepast moeten worden. In supermarkten van keten Coop moeten wel tienduizend prijskaarten worden omgewisseld voor nieuwe. ‘Het is een hele hoop werk. Maar ik denk niet dat de klant er veel van gaat merken’, zegt supermarkteigenaar Joanne Galling.
De btw-verhoginhg is weliswaar beperkt, maar het maakt wel degelijk verschil. Op een boodschappenkar van 100 euro komt er 2,38 euro bij. Galling: ‘Je moet heel goed opletten dat de producten en de kaartjes bij elkaar horen, want anders krijgen klanten het probleem dat straks bij de kassa de prijs niet klopt.’
Naast de boodschappen uit de supermarkt kunnen consumenten ook een prijsstijging verwachten bij onder meer de aankoop van bloemen, boeken, water, een kapbeurt en een museumbezoek.
Ouderwets omwisselen
Een digitale oplossing voor het veranderen van de prijzen is er niet voor Galling. In de supermarkt worden alle prijswijzigen ouderwets met de hand doorgevoerd. ‘Er bestaan wel elektronische systemen, maar die hebben wij niet. Ik krijg gewoon van een bestand opgestuurd met een hele grote stapel aan kaartjes. Die moeten wij uitprinten, scheuren en dan moeten we ze op hun plaats hangen.’
‘In totaal heb we tienduizend prijzenwijzigen die we moeten doorvoeren en ga je dat natuurlijk nooit in een dag redden. Het personeel gaat volop aan de slag. Ik hoop het binnen een week op orde te hebben. Gelukkig draait het alleen om 3 procent, een klein bedrag op de meeste prijzen.’
Klant schrikt niet
De klanten zijn vooralsnog niet erg geschrokken. ‘Ik merk het niet zo als ik afreken. Bij sommige producten wel, maar ik let niet echt op wat het per cent kost. Kijk, als de prijs een euro omhoog was gegaan had ik het wel gemerkt. Dit is nog te overbruggen. Maar als je steeds meer moet betalen loopt het wel de spuigaten uit. Ik hoop het dat hierbij blijft’, aldus een nuchtere klant.
Hij snapt de prijsverhogingen wel, maar vraagt zich af of levensmiddelen duurder moeten worden. ‘Je zou bij luxeproducten verwachten dat de btw omhoog gaat. maar niet bij dit soort producten. Sommige mensen kunnen er niet voor kiezen om dit niet te kopen. Zij hebben levensmiddelen simpelweg nodig. Als de prijs dan omhoog gaat, wordt het voor sommige mensen wel moeilijker.’
Niet iedereen voert een verhoging door
Niet alle supermarkten rekenen de btw-verhoging op alle producten door. Supermarktketen Marqt is het bijvoorbeeld niet eens met de keuze om de gezonde producten in prijs te verhogen. ‘Door deze maatregel worden ongezonde, goedkope producten, die vaak sterk bewerkt zijn, nog aantrekkelijker ten opzichte van gezonde producten. Daar zijn we het niet mee eens, dus stimuleren we de gezonde keuze. We vinden het belangrijk om daarin te investeren’, zegt Joost Leeflang, directievoorzitter bij Marqt.
NOS 02.01.2018 Veel supermarkten openden vandaag voor het eerst na de jaarwisseling weer hun deuren. Klanten moesten hun hoofd er even bijhouden, want nog niet overal zijn de prijskaartjes vervangen.
De prijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.
Monsterklus
Op sommige plekken zal er verwarring zijn geweest over de prijs van een zakje chips of flesje cola. Bij Albert Heijn gelden bijvoorbeeld al de nieuwe prijzen, maar stonden er aan het begin van de dag de oude prijzen nog op de etiketten.
Klanten werden er overigens met borden bij de ingang wel op gewezen wanneer een winkel de etiketten met prijzen nog moest vervangen.
Het bedrijf hoopt dat de prijzen inmiddels allemaal zijn aangepast. “Wij streven ernaar vandaag alle schapkaartjes vervangen te hebben”, zegt een woordvoerder. Een “monsterklus” noemt ze de omprijsactie.
Mensen die voor januari online boodschappen hebben besteld die nog geleverd moeten worden, betalen bij het afrekenen waarschijnlijk iets meer dan ze dachten. Klanten werden daar al wel op gewezen tijdens het online bestellen.
Product gratis
Jumbo is – anders dan marktleider Albert Heijn – de laatste weken van het oude jaar al begonnen met het aanpassen van de prijzen. De komende weken moeten er nog veel prijskaartjes verwisseld worden.
“We hebben ongeveer 32.000 artikelen. En die moeten we in 620 winkels aanpassen qua prijs”, zegt Ton van Veen, financieel topman bij Jumbo. “Daar heb je gewoon wat tijd voor nodig.”
Het uitgangspunt bij Jumbo is dat het prijskaartje overeenkomt met wat er aan de kassa betaald wordt. “Wijkt de kassaprijs van een product af van de schapprijs? Dan krijgt de klant het product gratis mee”, zegt een persvoorlichter.
Alles al om
Aldi-supermarkten hebben net als Albert Heijn alle prijzen in één keer omgezet. “De kaartjes en de prijzen aan de kassa, alles is op 1 januari omgegaan”, zegt een woordvoerder.
Trouw 01.01.2019 Het kabinet presenteert voor 2019 mooie koopkrachtcijfers, maar zadelt de burger ook op met een btw-verhoging en stijgende energiekosten.
Ruim een jaar geleden deed premier Rutte een belofte aan de bevolking. Bij de presentatie van het regeerakkoord zei hij dat het goed gaat met Nederland, maar dat ‘te veel mensen dat nog niet voelen in hun persoonlijk leven’. “Dat moet beter. Dit kabinet gaat er voor zorgen dat de gewone, normale Nederlander er echt op vooruit gaat.” Wie dat precies is, die ‘gewone, normale Nederlander’, liet de premier overigens in het midden.
Over die belofte: met enige trots presenteerde het kabinet vlak voor het kerstreces de nieuwe koopkrachtcijfers. En het moet gezegd, vrijwel alle Nederlanders krijgen het komende jaar meer te besteden. Een belangrijke oorzaak is het verlagen van de inkomstenbelasting. Het credo van dit derde kabinet-Rutte luidt niet voor niets: werken moet lonen. Arbeid wordt minder belast. Ook voor gezinnen zijn er prettige extraatjes, zoals een hogere kinderbijslag en meer kinderopvangtoeslag.
De koopkracht stijgt volgens dit kabinet met gemiddeld 1,6 procent; uiteindelijk moet 96 procent van alle huishoudens er in 2019 op vooruit gaan.
Er is ook minder goed nieuws, dat logischerwijs ook minder hard van de daken wordt geschreeuwd. Een hogere zorgpremie, een verhoging van het lage btw-tarief (van 6 naar 9 procent) en een (forse) stijging van de energierekening. Het kabinet hoopt dat de burgers vooral het zoet zullen onthouden, niet het zuur.
Belastingen
– Dit kabinet wil in 2021 een belastingstelsel invoeren bestaande uit nog maar twee schijven. Vooralsnog zijn het er vier. In 2019 veranderen de tarieven van alle schijven. In het nieuwe jaar wordt over de eerste 20.000 euro (eerste schijf) 36,65 procent belasting betaald. Dat is een lichte verhoging; het was 36,55 procent. Over de tweede schijf (tussen 20.000 en 34.000 euro) daalt het tarief van 40,85 naar 38,10 procent. Dat geldt ook voor de derde schijf (tussen 34.000 en 68.500 euro). Inkomen boven de 68.500 (vierde schijf) wordt voortaan voor 51,75 procent belast. Dat was 51,95.
– De algemene heffingskorting stijgt. Hoe lager het inkomen, hoe hoger het belastingvoordeel. De maximale korting stijgt met 212 euro.
– De arbeidskorting, een ander voordeel voor werkenden, neemt ook toe. De maximale korting stijgt in 2019 met 150 euro. Hier profiteren mensen van met een inkomen tot 41.000 euro.
– Ook de ouderenkorting, een belastingvoordeel voor gepensioneerden, stijgt. De maximale korting groeit met 178, naar in totaal 1596 euro.
– Vrijwilligers kunnen jaarlijks tot 200 euro meer belastingvrij vergoed krijgen, tot een bedrag van 1700 per jaar.
Consumenten
– Het lage btw-tarief gaat omhoog, van 6 naar 9 procent. Dat betekent in de eerste plaats dat boodschappen duurder worden. Volgens het kabinet is het gevolg dat een volle kar boodschappen van 100 euro voortaan 102,83 kost. Dat lijkt te overzien. Maar de btw-verhoging geldt ook voor bloemen, boeken, een bezoek aan de kapper, museum of pretpark en het laten verbouwen van je huis.
– De energierekening stijgt aanzienlijk. Energiebedrijven verhogen hun tarieven voor gas en elektriciteit, het kabinet verhoogt de belasting op aardgas en verlaagt de belastingkorting op de energienota (met 51 euro). Bovendien stijgt de toeslag die iedereen betaalt voor duurzame energieprojecten. Het kabinet zegt dat huishoudens met een gemiddeld energieverbruik 130 euro meer kwijt zijn. Dat kan dus ook (veel) meer zijn.
– Roken wordt duurder; de accijnzen gaan verder omhoog. Voor een pakje met twintig sigaretten bent u 6 cent meer kwijt. De prijs van een pakje shag van 40 gram gaat met 11 cent omhoog.
– De kosten van een nieuw paspoort stijgen. Een gemeente mag maximaal 6,07 euro meer vragen. Een paspoort kost in 2019 maximaal 71,37 voor volwassenen en 53,97 euro voor kinderen. Een identiteitskaart kan 5,78 euro duurder worden. Maximaal 56,83 voor volwassenen en 29,95 voor kinderen.
– Een postzegel kost voortaan 87 cent. Dat was 83 cent.
– Door de stijgende huizenprijzen komen woningen met een maximaal aankoopbedrag van 290.000 euro in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Vorig jaar lag de grens op 265.000 euro. Deelnemers aan het waarborgfonds hoeven ook nog maar 0,9 procent van de aankoopprijs te storten, in plaats van 1 procent nu.
– Chronisch zieken die thuis ondersteuning nodig hebben, via de Wmo, betalen daar vanaf dit jaar een lagere eigen bijdrage voor. Er komt een vast tarief van 17,50 euro per vier weken. Vooral voor mensen die nu een groot deel van de maatschappelijke ondersteuning zelf betalen, is dat een grote verandering. Zo wil het kabinet de stapeling van zorgkosten voorkomen. Gemeenten hebben de vrijheid om zelf eventueel een nog lager tarief dan 17,50 euro te vragen. Bijvoorbeeld bij mantelzorg of voor huishoudens met een minimuminkomen.
– Er komt een maximum aan de eigen bijdrage voor medicijnen. Deze eigen bijdrage wordt nu gevraagd als iemand duurdere merkmedicijnen wil hebben in plaats van de goedkopere variant die de apotheker meegeeft. De eigen bijdrage voor duurdere varianten medicijnen wordt 250 euro maximaal.
– De maximale zorgtoeslag voor alleenstaanden stijgt met 50 euro tot 1.189. De maximale zorgtoeslag voor partners groeit met 193 euro naar 2.314.
Gezin
– De maximale toeslag voor kinderdagopvang stijgt van 7,45 naar 8,02 euro per uur. Voor buitenschoolse opvang daalt de vergoeding van 6,95 naar 6,89 euro. Voor gastouders verandert het terug van 5,91 in 6,15 euro.
– De kosten van dagopvang stijgen waarschijnlijk. Dit jaar moet er één verzorger per drie baby’s zijn. Nu is de verhouding één op vier. De buitenschoolse opvang wordt vermoedelijk goedkoper, omdat één medewerker vanaf nu toezicht mag houden op twaalf kinderen in plaats van de huidige tien.
– Vanaf 1 april stijgt de kinderbijslag voor kinderen tot en met 5 jaar van 201,05 euro per kwartaal naar 216,55. Voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar stijgt het bedrag van 244,13 euro naar 263,88 en voor kinderen tot 18 jaar van 287,21 naar 309,46.
– Het betaald geboorteverlof voor partners stijgt van twee dagen naar één werkweek.
– Partners, kinderen en ouders van slachtoffers kunnen smartengeld claimen voor de schade die zij zelf ondervinden. Hun naaste moet dan wel zijn overleden of ernstig en blijvend letsel hebben. De hoogte van de vergoeding die de aansprakelijke persoon moet betalen ligt tussen 12.500 en 20.000 euro.
– Vreemdelingen met een betaalde baan krijgen een vrijstelling voor het deel van het inburgeringsexamen dat over de Nederlandse arbeidsmarkt gaat. Voorwaarde is wel dat een kandidaat in de afgelopen twaalf maanden minimaal zes maanden lang 48 uur per maand heeft gewerkt.
Ouderen
– Voor mensen die regelmatig van baan wisselen wordt het makkelijker om een klein pensioen mee te nemen naar een nieuw fonds. Uitvoerders moeten de inbreng van potjes met een uitbetaling van 2 tot 466 euro per jaar straks accepteren. Voorheen kregen mensen deze potjes in één keer uitbetaald als ze van baan wisselden.
– De AOW-leeftijd stijgt van 66 jaar naar 66 jaar en vier maanden.
Lees ook:
Aan de grens zijn ze niet bang voor de BTW-verhoging
Vooral ondernemers aan de grens zullen lijden onder de verhoging van het lage btw-tarief. Maar in het grensplaatsje Glanerbrug maakt niemand zich echt zorgen.
Een groene toekomst is er alleen voor de rijken: de eco-elite
Elsevier 31.12.2018 Het nieuwe jaar staat voor de deur en daarom blikt Elsevier Weekblad vooruit. Wat worden de grootste uitdagingen voor Rutte III voor Rutte III in 2019? Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?
1. Het klimaatakkoord ten uitvoer brengen
Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier. Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst. Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.
VVD en CDA zijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen. De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen. Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO2-uitstoot niet zullen verminderen. VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.
D66
✔@D66
Dit #klimaatakkoord gaat over de toekomst. Nederland laat eindelijk leiderschap zien!
We gaan huizen isoleren Elektrische auto’s worden betaalbaar Vervuilende industrie betaalt klimaatboete Iedereen kan meedoen
De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont. Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’
In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’ Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.
Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.
2. Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement
Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?
Thierry Baudet
✔@thierrybaudet
De waanzin gaat door. Dictatoriale maatregelen door een volkomen losgeslagen VVD/CDA-kabinet met een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer. Dit moet echt stoppen. Word NU lid van #FVD en help ons op 20 maart via de Eerste Kamer dit beleid te cancelen. http://Fvd.nl
De Telegraaf
✔@telegraaf
Wie niet meegaat, wordt keihard beboet. Dat blijkt uit de honderden voorstellen in het klimaatakkoord. https://www.telegraaf.nl/nieuws/2951008/klimaatkassa-vvd-en-cda-losgeslagen-van-achterban … 850
De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.
Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent. Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.
Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.
3. Schiphol overvol
Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.
Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.
Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.
Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.
Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.
4. Brexit
Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.
Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.
De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen. Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.
Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.
5. Het Kinderpardon
Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon. Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.
De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen. Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.
Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.
De omstreden imam Fawaz Jneid heeft bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens een klacht ingediend. Jneid heeft een gebiedsverbod opgelegd gekregen voor de Schilderswijk en Transvaal omdat hij in die wijken jongeren zou aansporen tot jihadisme.
De “haatimam” kreeg in 2017 van de rechter een gebiedsverbod voor de twee wijken. Deze uitspraak vocht Jneid al eerder aan in hoger beroep, maar zonder succes. Sindsdien is het verbod al twee keer verlengd.
Telegraaf 12.02.2019
Gebiedsverbod
De volgende stap voor Jneid is om het besluit van de rechter aan te vechten via het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. “Het Openbaar Ministerie heeft de uitspraken onderzocht en niet strafbaar bevonden”, aldus het persbericht van Human Rights Lawyers. “Zijn grondrechten worden op deze wijze beperkt.”
Eerder al kondigde burgemeester Pauline Krikke van Den Haag voor Fawaz Jneid met veel bombarie een gebiedsverbod af voor de Schilderswijk en Transvaal. Jneid liet vervolgens onze veelgeprezen democratische rechtsstaat overuren maken door het gebiedsverbod juridisch aan de kaak te stellen, om ondertussen zelf doodleuk een preek te gaan houden in een ander gebied van Den Haag.
AD 23.01.2019
Geprovoceerd ????
Een deel van de lokale politiek reageerde al eerder nogal woest; Frans de Graaf (VVD), Nino Davituliani (Groep de Mos) en Daniëlle Koster (CDA) voorop. Zij voelen zich geprovoceerd. Hoe naïef kunnen raadsleden zijn? Het gebiedsverbod voor Fawaz Jneid is van meet af aan totale onzin geweest; symboolpolitiek van een tandeloos college: niks meer, niks minder.
Hoe hadden we het dan voor ons gezien? Fawaz Jneid die in tijgersluipgang om de Schilderswijk en Transvaal heen kruipt en door een verrekijker de zwaarbewapende stadswachten in de gaten houdt, en net zo lang geduld opbrengt tot er een zijn wachthuisje verlaat om naar het genderneutrale toilet te gaan? Om vervolgens naar het Hobbemaplein te rennen om daar op een zeepkist heel hard te gaan staan preken?
Natuurlijk niet. Fawaz Jneid wijkt uit naar zalencentrum Kristal in de Binckhorst, en als hij voor de Binckhorst ook een gebiedsverbod krijgt, naar Moerwijk. Tot hij alle Haagse politici en juristen knettergek heeft gemaakt en alle acht stadsdelen verboden gebied zijn verklaard: dan neemt Jneid zijn intrek in de Herenstraat in Voorburg en gaat hij vloggen.
Strafrecht
De omstreden imam kan preken waar hij wil – maar niet wát hij wil. Daar is ons strafrecht helder over; laten de inlichtingendiensten Fawaz Jneid vooral blijven volgen en horen. En áls hij dan in de fout gaat, laat de politiek dan eens doorpakken: paspoort afnemen, en Marco Kroon vragen om de imam persoonlijk naar de heetste woestijn op aarde te begeleiden, zodat hij daar zijn middeleeuwse gedachtegoed kan verkondigen.
Minister van Justitie en Veiligheid
Minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus (CDA) zegt dat hij ‘walgt’ van de extremistische uitspraken van de omstreden Haagse imam Fawaz Jneid, maar dat het Openbaar Ministerie geen kans ziet om hem te vervolgen. De minister zegt dat in antwoord op Kamervragen van de PvdA.
Volgens Grapperhaus monitort het OM zorgvuldig de uitspraken van de imam. ‘Wij houden alles wat hij zegt tegen het wetboek van strafrecht’, verzekert de minister. ‘Maar ook op Facebook doet deze meneer alles nét binnen de grens.’
Dat de man steeds met succes de grenzen van het toelaatbare opzoekt, frustreert ook Grapperhaus zelf. De minister wil graag samen met de Tweede Kamer kijken wat nodig is om een stevigere aanpak wel mogelijk te maken.
Dat betekent dan waarschijnlijk wel ‘dat we een stukje van de vrijheid van meningsuiting moeten inleveren’, zegt Grapperhaus. Hoewel dat recht een ‘fundament van onze rechtsstaat’ is, wil hij af van uitlatingen zoals die van Fawaz, waardoor andere mensen ‘worden bedreigd in hun bestaan’.
Speciale band
De imam ging weer vol op het orgel. We hebben al lang een speciale band met imam Fawaz Jneid, die door zijn aanhang sjeik Fawaz werd genoemd. In 2002 maakte het publiek kennis met hem.
In 2002 moest ik voor het tv-programma NOVA de in het geheim gemaakte opnames van een aantal preken bekijken en analyseren. Zij hadden de uitzending daarvan vanwege de verkiezingen uitgesteld. NOVA wilde niet worden beschuldigd van steun aan de LPF. Dus werden de opnames pas na de verkiezingen uitgezonden.
Vreemd, want bij het beschadigen van VVD of andere partijen tijdens een verkiezingscampagne wordt niet zo’n politieke risicoanalyse gemaakt. Maar goed, uiteindelijk zond NOVA in twee afleveringen de preken van de imams uit, met commentaren van ondergetekende, Ahmed Aboutaleb en Ayaan Hirsi Ali.
Geen centimeter vooruitgang in strijd tegen radicale imams
Zestien jaar later mogen we constateren dat we geen centimeter vooruitgang hebben geboekt in de strijd tegen de radicale imams van het salafistische geloof. Eén ding is wel veranderd: we noemen ze nu haat-imams of haatpredikers.
Daarnaast is het aantal salafisten gegroeid. Ze hebben zelfs hier en daar bij de gemeenteraadverkiezingen een aantal zetels veroverd. Het gaat nu om een aanzienlijke groep. Dat geldt overigens ook voor andere West-Europese landen. Dit stemt niet vrolijk.
Prof. mr. dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is momenteel hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden.
Telegraaf 04.06.2019 Het prediken van haat via sociale media moet worden aangepakt. Dit vinden diverse partijen in de Haagse gemeenteraad nu blijkt dat salafistische imams op Facebook ongestoord hun gang kunnen gaan. De omstreden imam Fawaz Jneid bezit zelfs een fanpagina met bijna 1200 volgers.
Het actieve online gedrag van streng islamitische predikers, die hun volgers ook live toespreken, baart de lokale politiek grote zorgen. De streng-islamitische Jneid, die eerder werd veroordeeld voor het sluiten van illegale sharia-huwelijken, kreeg vanwege de staatsveiligheid een gebiedsverbod voor twee Haagse wijken opgelegd.
Omdat hij niet meer in Transvaal mag komen, verkocht de uit Tripoli afkomstige Leidschendammer recent (met winst) het pand aan de Cillierstraat waar hij een moskee wilde beginnen. Dat de imam online wel gewoon bezig blijft, valt ook de lokale CDA-fractie op.
„Ik maak me daar grote zorgen om, vooral als blijkt dat er aan haatzaaien wordt gedaan en andere zaken worden gepropageerd die tegen onze rechtsstaat ingaan of antidemocratische geluiden”, zegt fractievoorzitter Danielle Koster.
„Dat valt wat mij betreft niet onder de vrijheid van religie en ik roep het college op hier eindelijk eens tegen op te treden.” Koster verwijst naar het vorig jaar gepresenteerde collegeakkoord waarin staat dat de gemeente zich inzet om haatzaaiende content van sociale media te verwijderen. Over de kwestie stelden de christendemocraten eerder samen met D66 schriftelijke vragen.
Coalitiepartij Hart voor Den Haag/Groep de Mos vindt dat er ’realtime alarmbellen af moeten gaan bij een online terroristische melding’. „We moeten ernaartoe dat iemand op een gegeven moment helemaal niks meer kan plaatsen”, zegt woordvoerder Elias van Hees.
„Alleen op die manier voorkom je dat jongeren geïnjecteerd worden met haatpreken.” Ook gaat de partij, die vandaag schriftelijke vragen stelt, de landelijke overheid oproepen om veroordeelde haatpredikers met een dubbele nationaliteit het land uit te zetten. „Als gemeente hebben we onvoldoende middelen om een harde aanpak te regelen voor dit soort lieden.”
De kwestie heeft volgens Hart voor Den Haag ook betrekking op de Nederlands-Marokkaanse imam El Alami Amaouch, die België werd uitgezet omdat hij ’een gevaar vormt voor de nationale veiligheid’. Volgens de Belgische staatssecretaris voor Asiel en Migratie is hij ’gif voor moslimjongeren’. De eveneens op internet actieve prediker woont sinds 2017 in Den Haag.
Vorig jaar kwam zijn meerderjarige zoon naar de hofstad, nadat hij in België een deradicaliseringsprogramma volgde. De tiener kreeg de straf nadat hij in 2016 in een YouTube-video had opgeroepen christenen te vermoorden.
Kamerleden Attje Kuiken (PvdA) en Arno Rutte (VVD) vroegen eerder al naar de mogelijkheden van ’een digitaal gebiedsverbod’. Volgens Maarten Groothuizen (D66) zou dit op Europees niveau geregeld moeten worden.
Telegraaf 12.02.2019 De omstreden prediker Fawaz Jneid krijgt opnieuw geen voet aan de grond in de Haagse wijken Schilderswijk en Transvaal.
Minister Grapperhaus van Veiligheid en Justitie heeft besloten het eerder opgelegde gebiedsverbod voor de salafistische sjeik wederom met een halfjaar te verlengen.
Jneid blijft volgens de minister een bedreiging voor de nationale veiligheid. Ook verkondigt de streng islamitische prediker ’een intolerante boodschap, waarmee hij bijdraagt aan de radicalisering van jongeren die met name woonachtig zijn in de twee kwetsbare Haagse wijken’.
Burgemeester Krikke drong aan op de maatregel, nadat de geestelijke in 2017 onder het mom van een boekwinkel in Transvaal een moskee had willen openen. Jneid ging meerdere malen tevergeefs in beroep en probeert zijn imperium op sociale media uit te breiden.
De streng islamitische sjeik, die vorig jaar ineens opdook in de Amsterdamse El Tawheed-moskee, zegt onder meer in een televisieoptreden dat als hem wordt belet in moskeeën te prediken, sommige politici hetzelfde doen als IS. „In gebieden die IS bezet dringen ze hun ideologie op aan mensen.”
Volgens een woordvoerder van de NCTV heeft de minister in zijn besluit om het gebiedsverbod te verlengen ’alles meegenomen’. De maatregel geldt tot 15 augustus.
Den HaagFM 12.02.2019 Het gebiedsverbod in de Schilderswijk en Transvaal van de omstreden imam Fawaz Jneid is met een halfjaar verlengd. Dat meldt de Telegraaf.
De krant zegt dat Jneid volgens minister Grapperhaus van Veiligheid en Justitie een bedreiging voor de nationale veiligheid blijft. Ook verkondigt de streng islamitische prediker een intolerante boodschap, waarmee hij bijdraagt aan de radicalisering van jongeren die met name woonachtig zijn in de twee kwetsbare wijken.
Burgemeester Krikke drong aan op de maatregel, nadat de geestelijke in 2017 onder het mom van een boekwinkel in Transvaal een moskee had willen openen. Jneid ging meerdere malen tevergeefs in beroep. De maatregel duurt nu tot 15 augustus.
Den HaagFM 22.01.2019 De islamitische stichting Qanitoen mag ook van het gerechtshof in Den Haag geen gebedsdiensten houden in haar pand aan de Cilliersstraat in Transvaal. Dat heeft het hof dinsdag bepaald in een hoger beroep dat de stichting had aangespannen tegen de gemeente.
Het pand staat geregistreerd als boekwinkel maar de stichting hield er maandenlang op vrijdagen gebedsdiensten. De omstreden imam Fawaz Jneid (foto) kwam er wel eens prediken, maar kreeg toen zelf een gebiedsverbod voor de wijk opgelegd.
Het eerdere vonnis van de rechtbank blijft hiermee overeind. Dat betekent dat voor elke keer dat de stichting de bepalingen overtreedt, een boete kan worden opgelegd van 5.000 euro.
OmroepWest 22.01.2019 De islamitische stichting Qanitoen mag ook van het gerechtshof in Den Haag geen gebedsdiensten houden in haar pand aan de Cilliersstraat in het Transvaalkwartier in Den Haag. Dat heeft het hof dinsdag bepaald in een hoger beroep dat de stichting had aangespannen tegen de gemeente Den Haag.
Het eerdere vonnis van de rechtbank blijft hiermee overeind. Dat betekent dat voor elke keer dat de stichting de bepalingen overtreedt, een boete kan worden opgelegd van 5000 euro.
Imam Karrat zegt dat hij geen volgende stap meer kan maken. De Essalam-moskee is de grootste van Nederland.
NOS 21.12.2018 Azzedine Karrat, de imam van de omstreden Essalam-moskee in Rotterdam Zuid, is gestopt met zijn werkzaamheden. Vandaag was zijn laatste werkdag. In een video op YouTube zegt hij dat het geen gemakkelijk besluit was.
“Ik heb afscheid genomen van de prachtigste moskee van Europa”, zegt Karrat. “Als imam kan ik geen volgende stap meer maken. Als ik iets wil organiseren, krijg ik meer en meer met obstakels te maken.”
De 31-jarige Karrat schrijft verder op sociale media dat hij stopt omdat het hem als imam niet is gelukt om de gemeenschap te verenigen, om samen aan een oplossing te werken. “We hebben het lang geprobeerd, maar zonder succes.”
Karrat werkte vijf jaar voor de moskee in Rotterdam-Zuid. Die kwam in opspraak vanwege financiering door de Al Maktoum Foundation uit de Verenigde Arabische Emiraten. De stichting investeerde acht miljoen euro in de bouw, en legt jaarlijks een half miljoen euro bij om de moskee te laten draaien.
In maart werd al het personeel al ontslagen. Op de achtergrond speelde een conflict over wie het in de moskee voor het zeggen had: Rotterdamse gelovigen of financiers in de VAE. Karrat besloot aan te blijven.
Nu vertrekt hij alsnog. Hij gaat de komende tijd gebruiken om te reflecteren. “Om dit te laten bezinken en insjallah mijn werk als verbinder, spreker en vooral als mens voort te kunnen zetten.”
Aanslagen
Karrat kreeg twee jaar geleden de schijnwerpers op zich toen islamitische organisaties en moskeeën met afschuw reageerden op de aanslagen in Brussel. Ook Karrat deed dat. Hij riep op tot eenheid en verbroedering.
“Op het moment dat wij onze krachten bundelen en saamhorigheid realiseren, dan kunnen we deze strijd winnen”, zei Karrat toen. “Op het moment dat wij terroristen de ruimte geven, dan zullen zij dit soort aanslagen plegen.”
Den HaagFM 20.12.2018 De omstreden imam Fawaz Jneid heeft bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens een klacht ingediend. Jneid heeft een gebiedsverbod opgelegd gekregen voor de Schilderswijk en Transvaal omdat hij in die wijken jongeren zou aansporen tot jihadisme.
De “haatimam” kreeg in 2017 van de rechter een gebiedsverbod voor de twee wijken. Deze uitspraak vocht Jneid al eerder aan in hoger beroep, maar zonder succes. Sindsdien is het verbod al twee keer verlengd.
De volgende stap voor Jneid is om het besluit van de rechter aan te vechten via het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. “Het Openbaar Ministerie heeft de uitspraken onderzocht en niet strafbaar bevonden”, aldus het persbericht van Human Rights Lawyers. “Zijn grondrechten worden op deze wijze beperkt.”
OmroepWest 20.12.2018 Imam Fawaz Jneid heeft een klacht ingediend bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Jneid kreeg een gebiedsverbod voor twee Haagse wijken: de Schilderswijk en Transvaal. Dit omdat hij hier jongeren zou aansporen tot jihadisme.
In 2017 werd Jneid door een rechter een gebiedsverbod opgelegd voor de twee wijken. Jneid vocht deze uitspraak al eerder aan in hoger beroep, zonder succes. Het verbod is inmiddels al twee maal verlengd.
De imam gaat nu via het Europees Hof voor de Rechten van de Mens deze beslissing aanvechten. Volgens Human Rights Lawyers ‘leiden de verweten roepen van Jneid niet tot geweld of terrorisme’. ‘Het Openbaar Ministerie heeft de uitspraken onderzocht en niet strafbaar bevonden’, aldus het persbericht. ‘Zijn grondrechten worden op deze wijzen beperkt.’
Een voormalige Afghaanse informant van de militaire inlichtingendienst MIVD wil dat de Nederlandse overheid hem een Nederlands paspoort en schadevergoeding van honderdduizenden euro’s geeft voor het werk dat hij heeft gedaan. Dat bevestigt advocaat Michael Ruperti na berichtgeving van De Telegraaf. De Afghaan werkte voor de MIVD tijdens de Uruzgan-missievan Nederland in Afghanistan.
Medewerkers van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) hebben in 2010 gesprekken gevoerd met hoge vertegenwoordigers van de Taliban. Die hadden plaats in Dubai. Het officiële regeringsstandpunt was en is dat Nederland niet met de terroristische groepering praat.
Een voormalige Afghaanse spion die tussen 2006 en 2014 voor de MIVD actief was, zegt dit in een gesprek met De Telegraaf. Zijn verhaal wordt bevestigd door een lid van het Korps Commandotroepen en een tolk, die destijds eveneens in Dubai waren.
De oud-spion treedt naar buiten, nadat hij bij het ministerie van Defensie nul op het rekest had gekregen over een volgens hem beloofd Nederlands paspoort en schadevergoeding. Defensie bevestigt de afgewezen claim, maar wil niks over de zaak kwijt.
Dat de man zijn leven waagde voor Nederland blijkt ook uit correspondentie met de landsadvocaat waarin De Telegraaf van hem inzage kreeg. Hij schrijft dat de Afghaan ’veel goed werk heeft verricht dat de nodige risico’s met zich meebracht’. Hij heeft ’regelmatig informatie verstrekt die adequaat bleek en die heeft bijgedragen aan de veiligheid van Nederlandse militairen. Defensie is hem daar bepaald erkentelijk voor’.
Oud vuil
Ahmed ’de Baas’ rekende op een Nederlands paspoort als dank voor zijn inzet voor het Nederlands landsbelang. „In ruil voor mijn inzet beloofden ze alle problemen op te lossen.”
Het succes dat Ahmed ’de Baas’ boekt in Afghanistan, smaakt naar meer. Wanneer ons land in 2006 naar Uruzgan gaat, vraagt de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) asielzoeker Ahmed ’de Baas’ mee.
Zijn status als oud-officier van de beruchte Afghaanse inlichtingendienst vormt geen enkel bezwaar voor de Nederlandse geheime dienst om Ahmed ’de Baas’ in te zetten voor het landsbelang. De dienst maakt volgens Ahmed juist gebruik van de situatie. „In ruil voor mijn inzet beloofden ze dat alle problemen zouden worden opgelost.”
Het Nederlanderschapbungelde jaren als een worst voor zijn neus. Tot twee keer toe regelde de dienst volgens De Baas een paspoort, slechts één jaar geldig. De Telegraaf krijgt de documenten te zien. Nadat hij door de MIVD werd bedankt, ontving hij geen paspoort meer.
Telegraaf 09.09.2019
Telegraaf 19.08.2019
AD 19.08.2019
De Nederlandse missie in Uruzganstopt eind 2010. Ahmed zegt daarna nog actief te zijn geweest in Kunduz waar ons land een politietrainingsmissie begon, maar na acht jaar beschouwde de MIVD de rol van De Baas eind 2013 als uitgespeeld. „Ik werd bedankt en kreeg opdracht mijn netwerk te gaan afbouwen.”
In Afghanistan is het beëindigen van relaties niet zo makkelijk. Er werd volgens Ahmed 7500 dollar betaald om alle bronnen af te kopen. Dat was niet genoeg, meent hij „Ik was verplichtingen aangegaan, dan kun je niet zomaar de stekker eruit trekken.
De huidige situatie van de Baas kan niet verder verschillen van het heroïsche bestaan dat hij in Afghanistan leidde. Hij zit thuis. Berooid door de schulden die hij zegt te hebben gemaakt in Uruzgan, gefrustreerd door hoe het is gegaan en vooral diep gekrenkt door het gebrek aan loyaliteit van Nederland, dat hij als tweede vaderland beschouwt. „Ik voel me als oud vuil aan de kant gezet.”
Telegraaf 11.12.2018
De Windhond
De affaire rond de Baas lijkt op de zaak rond ’de Windhond’. Deze Ibrahim A., ook betrokken bij inlichtingenwerk van de MIVD in Afghanistan, kreeg in 2016 door de Haagse rechtbank ruim 1,1 miljoen euro aan schadevergoeding toegewezen omdat de geheime dienst hem te bruusk had afgebouwd.
Toenmalig MIVD-baas Pieter Cobelenswas heel ongelukkig over dit vonnis en waarschuwt opnieuw voor ’oplichters’ die een grote rol claimen omdat ze uit zijn op geld. „Er zijn een hoop mensen die de overheid graag een poot willen uitdraaien. Soms lukt het nog ook.” Hij zegt dat hij de Baas niet kent.
Kortom, de affaire-Windhondligt de MIVD zwaar op de maag omdat de oud-spion uit de school klapte over de geheime operatie in Afghanistan. Afgelopen jaar kwamen opnieuw geheimen rond dezelfde missie aan het licht door Ridder Militaire Willemsorde Marco Kroon.
In zijn boek Kroongetuigeschrijft Kroon dat hij een belager doodde zonder dit te melden. Hij gaf – met toestemming van Defensie – veel details over de uitzending in 2007 prijs. Zo vertelde Kroon dat commando’s regelmatig alleen op pad gingen, burgerkleding aan hadden en wapens bij zich droegen.
Dit komt overeen met wat de Baas vertelt over zijn beschermers. Kroon noemde niet de plek waar hij in 2007 actief was. De Telegraaf onthulde eerder dit jaar dat het om de MIVD-operatie in Kabul ging en dat de oorlogsheld en zijn collega’s daar waren om MIVD-medewerkers te beschermen.
Telegraaf 11.12.2018
Openheid
Meerdere politici in de Tweede Kamer willen duidelijkheid van het kabinet over de kwestie “De Baas”. „Helder moet worden wat er is gebeurd. Onder wiens verantwoordelijkheid is blijkbaar foutieve informatie aan de Kamer verstrekt”, wil PvdA-Kamerlid John Kerstens weten.
De sociaaldemocraat neemt ook de kwestie rond de Afghaanse spion hoog op: „Dit toont de noodzaak aan van een helder beleid ten aanzien van de vraag hoe we moeten omgaan met in land van handeling geworven medewerkers.”
AD 20.02.2019
SP-Kamerlid Sadet Karabulut is geschokt door de onthullingen: „De oorlog in Afghanistan duurt al 17 jaar. Terwijl deze missie is keer op keer verdedigd met het argument dat Afghaanse vrouwen bevrijd moeten worden, sprak Defensie in het geheim met de Taliban. Dit alles buiten het zicht van de volksvertegenwoordigers.”
De politica spreekt van een ’zeer merkwaardige gang van zaken’. Ze eist ’volledige openheid van zaken’ van het kabinet. Ook GroenLinks-Kamerlid Isabelle Diks laat weten dat ze opheldering wil van minister Bijleveld (Defensie).
Regeling
Regeringspartij D66 laat weten duidelijkheid te willen krijgen over de informant. „We hebben ons in het verleden hard gemaakt voor een goede regeling voor tolken die Nederland hebben ondersteund bij missies”, zegt Kamerlid Salima Belhaj. „Dat zou ook voor informanten moeten gelden.”
Doel missie uit zicht
Vlak voor de feestdagen brengt minister Ank Bijleveld van Defensie een bezoek aan onze militairen in Afghanistan. Nederlandse commando’s trainen daar Afghaanse soldaten. Onze verslaggever Niels Rigter was erbij.
De verliezen onder Afghaanse strijdkrachten zijn zo groot dat het Doel van de NAVO-missie waaraan Nederland deelneemt verder uit zicht raakt. Het dagelijkse aantal dodelijke slachtoffers is immers groter dan wat de Afghaanse veiligheidstroepen kunnen opbouwen, zo leerde minister Bijleveld (Defensie) tijdens een bezoek.
AD 22.12.2018
Met straten die ’op zwart’ stonden, hadden de omstandigheden waarin Bijleveld zich gisteren voortbewoog, niet treffender kunnen zijn. Vanwege de grote kans op aanslagen had het NAVO-hoofdkwartier in Kabul z’n achtduizend militairen in de hoofdstad verboden zich buiten de poort op straat te begeven.
Minister Bijleveld leerde gisteren 12.12.2018 dat Afghanistan voorlopig nog niet voor zijn eigen veiligheid kan zorgen. Ⓒ Hille Hillinga
AD 13.08.2019
Nog veel te doen
Bijleveld en haar gevolg verplaatsten zich evengoed – met speciale toestemming – in auto’s door Kabul voor ontmoetingen met de president, de premier en de ministers van Defensie en Binnenlandse Zaken.
AD 21.02.2019
Dat de kans op aanslagen aanzienlijk was, bleek op de dag van aankomst, toen in Kabul een Taliban-terrorist zichzelf opblies en twaalf Afghanen doodde, onder wie vier politieagenten. Dagelijks sneuvelen er gemiddeld zo’n dertig Afghaanse soldaten en politieagenten.
AD 12.02.2019
Probleem voor opbouw van Afghaanse veiligheidstroepen
Die verliezen vormen een probleem voor de opbouw van de Afghaanse veiligheidstroepen, waaraan Nederlandse militairen bijdragen als onderdeel van NAVO-missie Resolute Support. Wie wil er nog soldaat of politieman worden als de kans groot is dat je sterft of zonder verzekering invalide raakt?, zo kreeg de bewindsvrouw te horen.
Het doel van de NAVO-missie, meehelpen aan de verdubbeling van de Afghaanse veiligheidstroepen, opdat het land uiteindelijk voor zijn eigen veiligheid kan zorgen, raakt erdoor verder uit zicht.
De Afghaanse minister Barmak (Binnenlandse Zaken) erkende dat het trainen en rekruteren van nieuwe manschappen de dagelijkse verliezen niet kunnen bijhouden. „We kunnen de gaten onvoldoende vullen.” Hij bestreed dat dit het moreel van de troepen beschadigt. „Mensen weten dat ze voor hun land vechten. En we hebben de steun van onze internationale vrienden.”
16.000 internationale troepen actief
Onder de vlag van de NAVO zijn er zo’n 16.000 internationale troepen actief in Afghanistan. Daaronder begeven zich 160 Nederlanders. Ze trainen en adviseren Afghaanse veiligheidstroepen, helpen met de opbouw van militaire politie-eenheden voor anti-terreurinterventies.
„Uiteindelijk moet Afghanistan het zelf doen”, zegt Bijleveld. „Maar het is een kwestie van de lange adem. Daarom is het goed dat we langer blijven.” Nederland blijft in elk geval tot 2022 militair actief in Afghanistan.
NU 07.12.2019 De Verenigde Staten en de Taliban hebben in Qatar de vredesbesprekingen over de toekomst van Afghanistan hervat, schrijft AFP vrijdag. In september verklaarde de Amerikaanse president Donald Trump de gesprekken ‘dood’, nadat de Taliban meerdere aanslagen in de Afghaanse hoofdstad Kaboel had gepleegd. Daarbij kwam een Amerikaanse soldaat om het leven.
Een woordvoerder van het Pentagon vertelt aan het persbureau dat de intentie is om zo snel mogelijk tot een staakt-het-vuren te komen.
Voor Trump is er veel aan gelegen om de strijdbijl met de Taliban zo snel mogelijk te begraven. Het beëindigen van de langste oorlog uit de historie van de VS gold in 2016 als een van zijn belangrijkste verkiezingsbeloftes. Amerikaanse soldaten zijn al zo’n achttien jaar gestationeerd in het land en de oorlog zou de VS al zo’n 2 duizend miljard dollar hebben gekost.
Vorige week bracht de president een onverwachts bezoek aan een Amerikaanse legerbasis in het land. Toentertijd vertelde hij al dat de Taliban “opnieuw een deal wil maken”.
In september zouden beide partijen dicht bij een overeenkomst zijn geweest. Trump zou als teken van goede wil binnen twintig weken 5.400 militairen hebben willen terughalen.
De rest van de troepen zouden verdwijnen als de Taliban Amerikaanse diplomaten kon overtuigen dat zij de veiligheid in het land gaan bewaren. Daarvoor zou de islamitische beweging de gesprekken moeten oppakken met de door de VS gesteunde regering van Afghanistan, wat de Taliban momenteel weigert.
NOS 07.12.2019 De vredesonderhandelingen tussen de Verenigde Staten en de Taliban zijn hervat. Dat melden een woordvoerder van de Taliban en een anonieme Amerikaanse bron die bij de gesprekken betrokken is. De gesprekken, die in september al eens strandden, zijn opnieuw in de Qatarese hoofdstad Doha.
De VS wil dat de Taliban beloven om het geweld in Afghanistan te verminderen. Uiteindelijk moet dat leiden tot een permanent bestand.
De Amerikaanse speciale gezant voor Afghanistan, Zalmay Khalilzad, probeert ook aanknopingspunten te bieden voor directe gesprekken tussen de Taliban en de Afghaanse regering. De Taliban hebben die altijd geweigerd en wilden alleen met de VS overleggen over een einde aan het conflict in Afghanistan, dat in 2001 begon.
Overleg geklapt
In september leken de Taliban en de VS eruit te zijn. President Trump zou toen beginnen met het terughalen van duizenden militairen uit Afghanistan. De Taliban zouden op het punt hebben gestaan om het geweld te beperken en de garantie te bieden dat het land nooit meer als uitvalsbasis zal dienen voor terreurgroepen als Al-Qaida.
Toch bleef succes uit, omdat op het laatste moment de stekker uit het overleg werd getrokken. De Taliban eisten de verantwoordelijkheid op voor een aanslag in de hoofdstad Kabul, waarop president Trump de maandenlange onderhandelingen beëindigde.
Maar eind vorige maand zei Trump bij een onverwacht bezoek aan Afghanistan dat het overleg weer zou worden hervat. Woensdag sprak de Amerikaanse speciaal gezant voor Afghanistan al met verschillende Afghaanse leiders, onder wie president Ghani. Sinds gisteren is hij in Doha voor het overleg met de Taliban.
AD 04.12.2019 Het hoofd van het Japanse hulpagentschap in Afghanistan en Pakistan is gedood bij een aanval op zijn auto. Dat zeggen de Japanse premier Shinzo Abe en het agentschap. ,,Ik heb zojuist gehoord dat Tetsu Nakamura is omgekomen. Ik kan het nog niet geloven”, aldus een woordvoerder van de organisatie.
Bij de aanval in Jalalabad kwamen zes mensen om het leven. De 73-jarige dokter Nakamura was een bekendheid in Afghanistan en Pakistan, omdat hij zich al jaren inzette voor de lokale bevolking in dunbevolkte gebieden. De Taliban ontkenden direct na de aanslag dat zij er iets mee te maken hadden. Zij zeggen Nakamura niets aan te willen doen vanwege zijn inzet voor het land.
Nakamura ging in 1984 voor het eerst naar Pakistan om mensen met lepra te helpen. Die aanstelling zou vijf jaar duren, maar hij is nooit meer weggegaan. ,,Ik kon de mensen niet in de steek laten”, zei Nakamura in 2018 in een interview met de Japanse publieke omroep NHK. Nakamura had zich goed aangepast en liep al jaren in traditionele Afghaanse kleding. Twee maanden geleden ontving de Japanner het ereburgerschap van Afghanistan.
Telegraaf 27.11.2019 Een bermbom heeft in het noorden van Afghanistan aan vijftien mensen het leven gekost, onder wie acht kinderen.Het projectiel ontplofte langs de belangrijkste doorgaande weg in het district Imam Saheb in de provincie Kunduz.In het gebied wordt hevig gevochten tussen regeringstroepen en militanten van de Taliban.
Telegraaf 12.11.2019 De Afghaanse regering laat twee prominente gevangenen van de Taliban en een van hun bondgenoten vrij in ruil voor een Amerikaan en een Australiër die de Taliban hebben gegijzeld.
De Afghaanse president Ashraf Ghani heeft bekendgemaakt dat is afgesproken dat twee gevangen Talibancommandanten en een belangrijke commandant van het zogeheten Haqqani-netwerk, Anas Haqqani, vrijkomen. De Taliban laten in ruil daarvoor een Amerikaanse en een Australische professor vrij die ze in 2016 hebben ontvoerd uit de universiteit van Kabul.
Deze overeenkomst tussen de regering-Ghani en de Taliban lijkt aan te geven dat ook vredesonderhandelingen tussen de partijen mogelijk zijn. Het Haqqani-netwerk is een bende gesticht door krijgsheer Jalulaluddin Haqqani (1939-2018) die in de jaren tachtig veel geld van de CIA kreeg om als guerrilla tegen Russen te vechten en later een bondgenoot werd van de Taliban.
NU 18.10.2019 Zeker 62 mensen zijn vrijdag om het leven gekomen bij een bomaanslag in een moskee in Oost-Afghanistan. Meer dan honderd anderen raakten gewond.
Gevreesd wordt dat het dodental nog zal oplopen, omdat er nog lichamen uit de ravage worden gehaald.
Het gebouw ligt volledig in puin. Veel bezoekers zouden onder het puin van het dak liggen.
De bom ging af tijdens het drukbezochte vrijdaggebed. Het is nog niet duidelijk wie achter de aanslag zit. De Taliban en Islamitische Staat hebben de aanslag niet opgeëist.
Het land is momenteel in afwachting van de resultaten van de recente presidentsverkiezingen. Eind september zouden niet al te veel mensen naar de stembus zijn gegaan, doordat de Taliban dreigde met bomaanslagen en er die dag ook ongeregeldheden zijn veroorzaakt bij de stembureaus.
NOS 18.10.2019 Bij een bomaanslag op een moskee in het oosten van Afghanistan zijn zeker 62 mensen omgekomen. De bom ging af tijdens het vrijdaggebed. Meer dan dertig mensen raakten gewond.
Volgens een woordvoerder van de provincie Nangarhar stortte het dak van de moskee door de explosie in. Het gebouw is volledig verwoest. Reddingswerkers proberen mensen onder het puin vandaan te halen.
De verantwoordelijkheid voor de bomaanslag is nog niet opgeëist. Zowel de Taliban als strijders van Islamitische Staat zijn actief in het oosten van het land, vooral in Nangarhar.
Telegraaf 18.10.2019 Door een bomaanslag op een moskee in het oosten van Afghanistan zijn zeker 62 mensen omgekomen. Volgens lokale autoriteiten ontploften diverse explosieven tijdens het vrijdaggebed in het gebedshuis in de provincie Nangarhar.
Door de explosies stortte het dak van de moskee in. Meer dan honderd mensen raakten gewond. De verantwoordelijkheid voor de bomaanslag is nog niet opgeëist.
NU 15.10.2019 Maar liefst 85 Afghaanse burgers zijn omgekomen door geweld dat gelinkt wordt aan de presidentsverkiezingen van vorige maand, melden de Verenigde Naties dinsdag. Daarnaast vielen ook nog eens meer dan 370 gewonden. Een derde van de slachtoffers was minderjarig.
De stembusgang van 28 september verliep ondanks dreigementen van de Taliban relatief rustig. De terroristische groepering riep Afghanen op niet te stemmen. Dit leidde tot een laag opkomstpercentage: een kwart van de stemgerechtigden kwam opdagen.
De Taliban was verantwoordelijk voor het meeste geweld vóór, tijdens en na de verkiezingen. Zo vielen de beweging onder meer verschillende stemlokalen aan. Op de dag van de verkiezingen vielen 28 doden en raakten meer dan 250 gewond.
Tadamichi Yamamoto, de VN-afgezant voor Afghanistan, noemt het verkiezingsgeweld “volstrekt onacceptabel” en benadrukt dat aanvallen op burgers gezien worden als misdaden tegen de menselijkheid.
Recordaantal burgerslachtoffers bij parlementsverkiezingen
Tijdens de Afghaanse parlementsverkiezingen in oktober vorig jaar, de eerste stembusgang in acht jaar, viel volgens de Verenigde Naties een recordaantal burgerslachtoffers. Er waren 56 doden en 379 gewonden. Ook toen was de Taliban verantwoordelijk voor het meeste geweld.
De parlementsverkiezingen verliepen op meerdere plekken chaotisch als gevolg van meerdere organisatorische problemen. Vanwege het geweld en de onregelmatigheden bij stembureaus besloot de nationale kiescommissie de presidentsverkiezingen tot tweemaal toe uit te stellen.
Tijdens de presidentsverkiezingen van vorige maand werden meer dan 100.000 militairen en agenten ingezet om de veiligheid in het land te waarborgen.
De voorlopige resultaten van de presidentsverkiezingen worden mogelijk deze week bekendgemaakt. Pas in november is de definitieve uitslag bekend. Als geen enkele kandidaat meer dan de helft van van de stemmen heeft bemachtigd, volgt een tweede stemronde met de twee populairste kandidaten.
Telegraaf 09.10.2019 Bij een aanval op een bruiloft op 23 september 2019 waarbij zeker veertig mensen omkwamen, is een militair leider van al-Qaeda gedood. Dat heeft de Afghaanse inlichtingendienst bekendgemaakt.
De Pakistaanse Asim Omar was de leider die omkwam bij de aanval in de provincie Helmand. Daarnaast zou nog een ander hooggeplaatst al-Qaeda-lid zijn gedood. De aanval op de bruiloft was een samenwerking van Afghanistan en de Verenigde Staten.
In de Musa Qala-regio worden volgens de Afghaanse autoriteiten zelfmoordstrijders van de Taliban opgeleid. Dat zou de reden van de aanval zijn geweest.
MSN 09.10.2019 Bij een aanval op een bruiloft op 23 september waarbij zeker veertig mensen omkwamen, is een militair leider van al-Qaeda gedood. Dat heeft de Afghaanse inlichtingendienst bekendgemaakt.
De Pakistaanse Asim Omar was de leider die omkwam bij de aanval in de provincie Helmand. Daarnaast zou nog een ander hooggeplaatst al-Qaeda-lid zijn gedood. De aanval op de bruiloft was een samenwerking van Afghanistan en de Verenigde Staten.
In de Musa Qala-regio worden volgens de Afghaanse autoriteiten zelfmoordstrijders van de Taliban opgeleid. Dat zou de reden van de aanval zijn geweest.
NU 07.10.2019 De oorlog in Afghanistan begon achttien jaar geleden in oktober 2001 toen verschillende landen, waaronder de VS en het Verenigd Koninkrijk, het land binnenvielen met als doel de Taliban ten val te brengen. Directeur van Save The Children in de hoofdstad Kaboel, Onno van Manen, ziet dagelijks hoe ook kinderen worstelen met de slechte omstandigheden in het land.
In oktober 2001 vielen Amerikaanse, Britse, Franse en Australische troepen Afghanistan binnen met als doel de Taliban te verslaan. De Taliban weigerde onder meer om Osama Bin Laden uit te leveren aan de VS.
De Taliban werd al snel afgezet als machtshebber in Afghanistan, maar de spanningen en instabiliteit in het land duren tot op heden voort. Nederland was onderdeel van de missie in Afghanistan en leverde onder meer personeel en materiaal om de plaatselijke politie te trainen.
De veiligheidssituatie in het land is nog altijd erg slecht. Kinderen maken dagelijks mee hoe de gevechten nog altijd voortduren. Onno van Manen, directeur van Save The Children in de Afghaanse hoofdstad Kaboel, ziet dat veel van hen worstelen met de omstandigheden.
‘Meer dan 3,7 miljoen kinderen geen toegang tot basisonderwijs’
Veel scholen in Afghanistan zijn gesloten, in 2018 sloten er nog 700 als gevolg van het geweld. Volgens Save The Children hebben meer dan 3,7 miljoen Afghaanse kinderen momenteel geen toegang tot het basisonderwijs.
Ook zijn er 3,8 miljoen kinderen die humanitaire hulp nodig hebben. Zo’n 600.000 kinderen die tot deze 3,8 miljoen behoren zouden (ernstig) ondervoed zijn.
Van Manen heeft voor zijn werk veel Afghaanse kinderen gezien en gesproken. “In Nederland zie je vaak dat een kind energiek is, nieuwsgierig is en dingen wil ontdekken. In Afghanistan zijn veel kinderen vooral schuw”, aldus de directeur.
Volgens de directeur hebben veel inwoners van Afghanistan psychosociale hulp nodig. “Veel kinderen en ook volwassenen zijn getraumatiseerd.” Deze hulp is volgens de directeur nauwelijks beschikbaar in het land. “Er zijn weinig specialisten op dat gebied”, aldus Van Manen.
Afghanistan heeft te maken met ernstige armoede. Volgens Van Manen leeft ongeveer 50 procent van de bevolking onder de armoedegrens.
“Wat voor mij één van de meest opvallende dingen is, is het grote aantal kinderen dat ik kinderarbeid zie verrichten. Ik zie soms kleine kinderen plastic zakjes verkopen of zware kruiwagens tillen. Dit doen ze om geld te verdienen, om zo toch hun steentje bij te kunnen dragen.”
Amerikaanse regering onderhandelt al langere tijd met de Taliban
De Amerikaanse regering onderhandelt al langere tijd met de Taliban, die in Afghanistan een guerrillastrijd voert tegen de Amerikaanse troepen. De VS heeft sinds 2001 militairen in het land gestationeerd.
De Amerikaanse regering onderhandelt met de Taliban omdat ze van van mening is dat de groep een beter alternatief is dan Islamitische Staat of Al Qaeda. Een onderdeel van de afspraak zou zijn dat de Taliban alle samenwerkingen met de twee laatstgenoemde groepen verbreekt.
De Amerikaanse president Donald Trump trok echter in september de stekker uit het overleg, nadat de terreurorganisatie had onthuld achter een aanslag te zitten waarbij een Amerikaanse soldaat om het leven kwam.
De Taliban zei eind september in gesprek met BBC News desondanks “open te staan om het vredesoverleg met de Verenigde Staten weer te hervatten”.
NU 28.09.2019 De Afghaanse presidentsverkiezingen zijn zaterdag relatief rustig verlopen. Hoewel nog niet duidelijk is hoeveel stemmen zijn uitgebracht, spreken de meeste provincies van een lage opkomst. Dit komt onder meer door dreigementen van de Taliban, meerdere kleine aanvallen en ongeregeldheden bij de stembureaus.
De terroristische groepering waarschuwde in aanloop naar zaterdag al voor geweld, net als bij voorgaande verkiezingen. De autoriteiten hadden daarom preventief honderdduizend militairen en agenten ingezet.
De Taliban heeft uiteindelijk meerdere kleine aanvallen uitgevoerd. Deze hebben de levens van twee agenten en één burger gekost. Daarnaast zijn er 37 gewonden gevallen. Meer slachtoffers zijn voorkomen door de ontmanteling van ruim dertig explosieven vrijdagavond.
Het aantal slachtoffers is laag ten opzichte van de voorlaatste stembusgang. Bij de parlementsverkiezingen in oktober vorig jaar kwamen 130 mensen om door aan de verkiezingen gerelateerd geweld. Honderden anderen raakten gewond.
De Afghaanse president Ashraf Ghani, de grote favoriet, brengt zijn stem uit in de hoofdstad Kaboel. (Foto: Getty Images)
‘Veel tijd nodig om stem uit te brengen’
Internationale waarnemers zeggen dat kiezers zaterdag veel tijd nodig hadden om hun stemmen uit te brengen, bijvoorbeeld vanwege technische problemen en onvolledige kieslijsten. Ook moesten alle kiezers op de foto, een maatregel waar vrouwen uit conservatieve regio’s niet mee akkoord gingen.
Vanwege de ongeregeldheden mochten de stembureaus twee uur langer openblijven. Uit de voorlopige statistieken van de nationale kiescommissie blijkt dat hooguit 2 van de 9,6 miljoen stemgerechtigden een nieuwe president hebben gekozen. Er zijn nog geen definitieve cijfers beschikbaar.
De eerste verkiezingsresultaten worden over enkele weken verwacht. Pas in november is de definitieve uitslag bekend. Als geen enkele kandidaat meer dan de helft van van de stemmen heeft bemachtigd, volgt een tweede stemronde met de twee populairste kandidaten.
De bevolking mocht kiezen uit maar liefst twintig kandidaten, onder wie de huidige president Ashraf Ghani. De grootste concurrent van Ghani is regeringsleider Abdullah Abdullah.
NOS 17.09.2019 Bij een aanslag op een verkiezingsbijeenkomst van de Afghaanse president Ghani zijn zeker 24 mensen gedood en 31 mensen gewond geraakt. Ghani zelf bleef ongedeerd, zegt een van zijn medewerkers.
Ghani stond op het punt om in de stad Charikar een toespraak te houden toen een zelfmoordterrorist op een motor zijn bom liet afgaan. De directeur van het ziekenhuis zegt dat de meeste slachtoffers burgers zijn, en dat er vrouwen en kinderen onder zijn. De Taliban hebben de aanslag opgeëist.
Bij een aanslag in het centrum van Kabul zijn vandaag zeker 22 mensen omgekomen en 38 gewond geraakt. Ook voor deze aanslag hebben de Taliban zich verantwoordelijk verklaard.
Ordetroepen bij de plaats van de aanslag in Kabul Reuters
Op 28 september worden in Afghanistan verkiezingen gehouden. Ghani heeft zich opnieuw kandidaat gesteld. De Taliban hebben gezegd dat ze in de aanloop naar de verkiezingen de strijd zullen opvoeren, zodat de burgers uit angst voor aanslagen niet gaan stemmen.
Vorige week strandden geheime onderhandelingen tussen de VS en de Taliban, nadat een Amerikaanse militair bij een aanslag van de Taliban was omgekomen. President Trump wilde een delegatie van de Taliban toen niet meer ontvangen in zijn buitenverblijf Camp David.
NU 17.09.2019 In Afghanistan zijn dinsdag bij twee afzonderlijke zelfmoordaanslagen 48 doden gevallen, meldt persbureau Reuters. Bij een van de aanslagen wist de president van het land, Ashraf Ghani, ternauwernood te ontsnappen.
De aanslagen gebeurden elf dagen voor de aanstaande Afghaanse presidentsverkiezingen. Taliban-leiders zwoeren die gewelddadig te zullen verstoren, nadat het vredesoverleg tussen de Verenigde Staten en de terroristische organisatie vorige week was geklapt.
De Afghaanse president Ghani was in Charikar, de hoofdstad van de provincie Parwan, om een speech te geven bij een politiebasis, toen een zelfmoordterrorist de bijeenkomst aanviel. 26 mensen kwamen om bij de explosie, 42 anderen raakten gewond, stelt een woordvoerder van het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken.
“Op het moment dat de mensen de politiebasis in kwamen, reed een oude man op een motor naar binnen en bracht hij explosieven tot ontploffing”, zegt de politiechef van Parwan. Volgens het hoofd van het lokale ziekenhuis zijn er vrouwen en kinderen onder de slachtoffers, die voor het grootste deel burgers zijn.
De president was in de buurt maar bleef ongedeerd. Hij veroordeelde de aanslag later op Twitter.
Bij een ander incident dinsdag blies een voetganger zichzelf op in het centrum van de hoofdstad Kabul. Afghaanse troepen en ambulances haastten zich in groten getale naar de plaats van de aanslag.
22 mensen kwamen om en 38 anderen raakten gewond bij de zelfmoordaanslag in Kabul, meldt de Afghaanse overheid. De slachtoffers waren ook hier voor het merendeel burgers en onder hen bevonden zich eveneens vrouwen en kinderen. Daarnaast kwamen er ook zes veiligheidsmedewerkers om.
Vredesoverleg met VS mislukt
In Afghanistan zijn veiligheidsmaatregelen aangescherpt nadat de Taliban heeft gedreigd om bijeenkomsten en stembureaus aan te vallen. De groep kondigde aan de gevechten met buitenlandse en Afghaanse troepen op te voeren en wil mensen ontmoedigen te gaan stemmen bij de aankomende verkiezingen.
Afgelopen week mislukte het vredesoverleg tussen de Verenigde Staten en de Taliban. De twee partijen probeerden tevergeefs een akkoord te bereiken over het terugtrekken van duizenden Amerikaanse troepen uit Afghanistan in ruil voor veiligheidsgaranties van de Taliban.
De onderhandelingen, waar de Afghaanse regering niet bij betrokken was, had de aanloop moeten zijn naar een breder vredesoverleg. In het land heerst al meer dan veertig jaar oorlog.
NOS 15.09.2019 Hulpverleners van het Rode Kruis mogen weer aan de slag in Afghanistan. In april verboden de Taliban de hulporganisatie medische bijstand te verlenen in gebieden die onder controle van de terroristische groepering vallen.
In een verklaring zeggen de Taliban dat er weer garanties kunnen worden gegeven voor de veiligheid van Rode Kruismedewerkers. Ook roept de groepering zijn strijders op om de hulpverleners te beschermen.
Onbetrouwbare vaccins
Vijf maanden geleden verklaarden de Taliban de vaccinaties van het Rode Kruis niet te vertrouwen. Ook noemde de groepering de inentingscampagne tegen polio verdacht. Een reden werd niet gegeven.
Het Rode Kruis is al tientallen jaren actief in Afghanistan. De hulporganisatie deelt er onder meer hulpgoederen uit en zet vaccinatiecampagnes op. Gewonden worden verzorgd in medische centra van het Rode Kruis.
De afgelopen jaren werd het voor hulporganisaties steeds moeilijker om in Afghanistan te werken. Naast het wegsturen van het Rode Kruis kregen andere hulporganisatie te horen dat ze het aantal hulpverleners drastisch moesten terugbrengen. In juli sloten de Taliban tientallen medische centra in de Afghaanse provincie Wardak van de Zweedse gezondheidsorganisatie SCA (Swedish Committee for Afghanistan).
NOS 14.09.2019 Plots blies Donald Trump vorige week de onderhandelingen met de Taliban af. De gesprekken waren in de allerlaatste fase. Eigenlijk restte alleen nog een handtekening van de Amerikaanse president. Als reden voor de annulering noemde Trump het opeisen door de Taliban van een zelfmoordaanslag in Kabul. Daarbij kwamen een Amerikaanse en een Roemeense NAVO-militair en tien burgers om het leven. Voor de Afghaanse bevolking zijn de afgeblazen onderhandelingen de zoveelste klap in een zwaar jaar vol burgerdoden.
Afgelopen week werd in de VS stilgestaan bij de 2977 mensen die op 11 september 2001 omkwamen. Bij de oorlogen die eruit voortvloeiden, sneuvelden volgens het Pentagon meer dan 7000 Amerikaanse militairen. Hoeveel onschuldige mannen, vrouwen en kinderen in de door de VS binnengevallen landen stierven, is onbekend.
Fazal Muzhary(35) is onderzoeker in Kabul en kent zijn land niet anders dan in oorlog. Voor de Amerikanen was er een burgeroorlog en daarvoor vielen de Russen Afghanistan aan. Toch houdt hij hoop dat er een eind komt aan de strijd.
“De komst van de VS heeft hier economisch veel teweeggebracht. Voordat ze kwamen ging het slecht met het land en internationaal werden we niet erkend”, zegt Muzhary. Hij werkt voor onderzoeksorganisatie Afghanistan Analysts Network en helpt journalisten met hun werk in zijn land. “Ze hebben veel gebouwd en er is geïnvesteerd in het land. Daardoor zijn er nu goede scholen.”
“Dat is de goede kant, maar er is een keerzijde. Als de Amerikanen voor de inval in 2001 met de Taliban in gesprek waren gegaan, en daar dus niet 18 jaar mee hadden gewacht, waren er niet honderdduizenden mensen doodgegaan.”
De onderhandelingen en het resultaat
De gesprekken tussen de Taliban en VS worden ook wel vredesonderhandelingen genoemd, maar dat is feitelijk onjuist. De twee partijen spreken een staakt-het-vuren af. In het land vechten ook andere partijen als IS en al-Qaida. Die zijn, net als de Afghaanse regering, niet betrokken bij de gesprekken. Over vrede kan daarom nu niet gesproken worden.
Voordat de onderhandelingen uit elkaar spatten, was het akkoord alleen op hoofdlijnen bekend: de VS en de Taliban vallen elkaar niet meer aan, de Taliban moeten het geweld in Afghanistan beperken en beloven dat er geen terroristische aanslagen op doelen in westerse landen worden beraamd.
Na ondertekening zullen 5000 Amerikaanse militairen het land binnen 135 dagen verlaten. Zo’n 8600 troepen blijven achter als een soort politiemacht. Ook de 17.000 militairen van NAVO-landen – onder wie 160 Nederlanders – blijven in elk geval tot 2021 in het land.
“Dat het land al zo lang in oorlog is, dat is verschrikkelijk. Je denkt niet aan de toekomst, want je hoort alleen maar slecht nieuws.” Thuis luisterden ze veel naar de BBC. Toen hij een jaar of 6 was, begon Muzhary te begrijpen waarover gesproken werd. “Ik hoorde constant over bombardementen, schietpartijen en moorden. Dat heeft bij iedereen die hier opgroeit tot psychische klachten geleid, ook bij mij.”
Hij probeert zijn leven niet te laten beheersen door angst. Zijn vrouw en kinderen gaan naar school. Muzhary gaat ’s ochtends gewoon naar kantoor. Het normale leven moet vooral doorgaan, en als moslim gelooft hij sterk in Gods wil.
Dat geeft rust, maar bant niet alle negatieve gedachten uit. “In je achterhoofd zit altijd de angst voor een bom.” Soms komt het gevaar naar de voorgrond, zoals eerder deze week.
Ik was in Ghazni, waar ik ben opgegroeid. In de avond hoorde ik het geluid van helikopters, en een vliegtuig van de Amerikanen. Toen werd ik heel bang. Misschien zouden ze ons huis binnenvallen. Als onderzoeker spreek ik met de Amerikanen, de Afghaanse overheid én de Taliban. Als ze mij met mijn Engelse boeken en telefoon vol contacten aantreffen, zouden ze me mogelijk aanzien voor een mastermind van de Taliban, of denken dat ik voor hen werk. Na uren van onzekerheid verdween het geluid uiteindelijk, en viel ik in slaap.”
Hebben we het over Afghanistan, dan gaat het al snel over de Taliban. Maar wie zijn dat eigenlijk en wat willen ze?
In het landelijke gebied, ver buiten Kabul, is de bevolking gewend aan het komen en gaan van helikopters in de nacht. Regeringstroepen worden gesteund door de VS. Samen maken ze in dorpjes, ver buiten de schijnwerpers van Kabul, jacht op de Taliban. Die vechten op hun beurt terug in het buitengebied en in de hoofdstad – daar worden talloze aanslagen gepleegd.
“Het verschil is dat je over de aanvallen van de Taliban veel hoort. In Kabul zit de media. Over de aanvallen van de VS met drones en grote vliegtuigen op het platteland hoor je niemand”, zegt Muzhary. Hij verwacht dat de Amerikanen de onderhandelingen binnenkort zullen hervatten. “De Taliban die in Qatar met hen onderhandelen, hebben niet te horen gekregen dat de gesprekken voorbij zijn.”
“Ik hoop op een goede deal tussen de twee partijen. De Taliban moeten goed hun huiswerk doen, en vervolgens met de Afghaanse overheid praten. Dan moet er ruimte zijn voor een inclusieve overheid, met alle etniciteiten.”
Muzhary vertrouwt op een goede afloop. “De Taliban willen geen overheid waarin alleen zij aan de macht zijn. De Taliban verlangen niet naar macht. Ze verlangen net als de rest van het land naar vrede.”
NU 09.09.2019 De Amerikaanse president Donald Trump meldt maandag dat de vredesgesprekken met de Taliban ‘dood’ zijn. De twee partijen spraken elkaar maandenlang over de toekomst van Afghanistan, maar de onderhandelingen kwamen afgelopen weekend tot stilstand.
“Wat mij betreft zijn ze dood”, aldus Trump. Hij besloot zaterdag vanwege een dodelijke aanslag in Kaboel, waarbij een Amerikaanse soldaat om het leven kwam, een geheim vredesoverleg niet door te laten gaan.
De Taliban verklaarden vervolgens dat de Amerikanen het meeste zullen lijden door het afbreken van de gesprekken. De vredesonderhandelingen stonden toen al enige weken onder druk vanwege zelfmoord- en bomaanslagen waarbij tientallen mensen overleden.
Begin augustus verklaarde de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, dat de kans op vrede in Afghanistan groter dan ooit was. De oorlog in Afghanistan duurt inmiddels al bijna achttien jaar.
De strijd begon toen onder meer Amerikaanse troepen het land binnenvielen met als doel de Taliban, die onder meer Osama Bin Laden weigerde uit te leveren, ten val te brengen. De groepering werd afgezet als machtshebber, maar heeft nog steeds grote delen van Afghanistan in handen.
De Verenigde Staten hebben zo’n veertienduizend militairen gestationeerd in Afghanistan. “We willen weg, maar doen dit pas op het juiste moment”, aldus Trump maandag.
NU 08.09.2019 Meer Amerikanen zullen volgens de Taliban om het leven komen nu president Donald Trump een geheim vredesoverleg in Afghanistan heeft afgeblazen. Dat stelt een woordvoerder van de terroristische groepering zondag. Trump blies het overleg met de Taliban af na een aanslag in de Afghaanse hoofdstad Kaboel, waarbij twaalf mensen omkwamen.
Trump zou zondag met leiders van de Taliban om de tafel gaan in het presidentiële verblijf Camp David, maar de afgelopen weken kwam er druk op de gesprekken te staan. Met name in Kaboel volgden zelfmoord- en bomaanslagen elkaar op waarbij tientallen mensen om het leven kwamen.
Bij de recentste aanslag stierven onder meer een Amerikaanse soldaat en een Roemeense NAVO-militair.
De Taliban zegt zondag dat de Amerikanen het meeste zullen lijden door het afbreken van de gesprekken. De gesprekken zouden volgens een woordvoerder tot zondag soepel verlopen zijn en de groepering zou op 23 september in gesprek gaan met de Afghaanse regering.
Overigens was de dodelijkste aanslag, waarbij zeker 63 doden en 182 gewonden vielen tijdens een bruiloft, niet van de hand van de Taliban. Islamitische Staat (IS) heeft de aanval opgeëist en de Taliban veroordeelde de aanslag.
Vrede volgens Afghaanse president mogelijk als geweld stopt
Vrede zou volgens Afghaanse president Ashraf Ghani alleen mogelijk zijn als de Taliban volledig met het geweld stopt en direct het gesprek met de regering aangaat.
De Afghaanse regering had “meer verwacht” van de Taliban, aldus een woordvoerder van Ghani: “De vredesonderhandelingen gaven de Taliban een mogelijkheid om deel te nemen aan de politiek.”
“Wij hadden de verwachting dat dit zou leiden tot directe gesprekken tussen ons en de Taliban, maar zij deden geen enkele moeite om het gesprek aan te gaan.”
Taliban wil alle buitenlandse troepen weg uit Afghanistan
De islamitische beweging wil dat alle buitenlandse troepen het land verlaten. Trump wil dat de Taliban, die inmiddels de helft van Afghanistan beheerst, daarvoor de veiligheid in het land gaat bewaren en de terreurorganisatie moet vredesbesprekingen openen met de door de VS gesteunde regering van Afghanistan.
Als teken van goede wil zouden binnen twintig weken de eerste 5.400 Amerikaanse soldaten worden teruggehaald.
Volgens Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO, is de kans op vrede in Afghanistan groter dan ooit. Stoltenberg, die sinds 1 oktober 2014 aan het hoofd staat van de NAVO, zegt dat het vredesoverleg tussen de VS en de Taliban zijn vruchten afwerpt.
In Afghanistan is er al veertig jaar oorlog. In 2018 was het conflict zelfs de dodelijkste oorlog in de wereld. Voor de VS is het inmiddels de langste oorlog ooit, schrijft de NOS.
NOS 08.09.2019 En weer wist de Amerikaanse president Donald Trump vandaag iedereen te verrassen. Met een tweet liet hij weten dat hij een persoonlijk gesprek met Talibanleiders had afgeblazen. Een uiterst geheim gesprek dat had moeten plaatsvinden op zijn buitenverblijf Camp David.
Trump is boos op de Taliban vanwege het geweld dat ze laatste tijd gebruiken. “Ik heb de ontmoeting en de vredesonderhandelingen direct afgeblazen. “Wie vermoordt er nou zo veel mensen om zijn onderhandelingspositie te versterken?”, schrijft hij op Twitter.
Donald J. Trump @realDonaldTrump
….only made it worse! If they cannot agree to a ceasefire during these very important peace talks, and would even kill 12 innocent people, then they probably don’t have the power to negotiate a meaningful agreement anyway. How many more decades are they willing to fight?
Met zijn verwijt verwijst Trump naar een zelfmoordaanslag donderdag in Kabul, waarbij een Amerikaanse en een Roemeense NAVO-militair om het leven kwamen. Ook tien burgers vonden de dood. De aanslag kwam een paar dagen nadat een akkoord zo goed als rond leek, na acht jaren van onderhandelen.
Afghanistanspecialist Bette Dam schrijft boeken over de Taliban en sprak met Taliban-leider Mullah Omar. De actie van Trump kwam ook voor haar als een totale verrassing. “Niemand had dit verwacht, zelfs de onderhandelaars aan beide kanten niet”, zegt ze.
“We proberen dit te begrijpen. Hoe kan de recente aanslag de reden zijn? Er zijn constant aanslagen. De oorlog is nog in volle gang, er is geen staakt-het-vuren, er vallen aan beide kanten doden. Een week eerder is er ook een Amerikaan gesneuveld. Dus waarom zegt hij nu af?” Dam denkt dat Trump een andere reden moet hebben. “Misschien vertrouwt hij het allemaal niet.”
Akkoord
Volgens Dam was het een “unieke kans in Camp David omdat ook de Afghaanse president Ashraf Ghani er zou zijn”. “Een akkoord zou voor Afghanistan een eerste stap zijn. Al blijft de vraag of de Afghaanse overheid en de Taliban de macht kunnen delen. Dat is natuurlijk de grote vraag.”
Het akkoord waarover in Camp David gesproken had moeten worden, is alleen nog op hoofdlijnen bekend: de VS en de Taliban spreken af dat ze elkaar niet meer aanvallen, de Taliban moeten het geweld in Afghanistan beperken, de terroristen van Al Qaida en IS in Afghanistan aan banden leggen en ze moeten zorgen dat er geen terroristische aanslagen op doelen in westerse landen worden beraamd.
Positie
Verder zullen de Amerikaanse en de NAVO-troepen zich gefaseerd terugtrekken. “Dat betekent dat je Afghanistan buiten Kabul in feite overgeeft aan de Taliban”, denkt Dam.
“Dat is ook de situatie van dit moment. Sterker nog, het zal moeite kosten om Kabul te behouden voor de regering die daar zit. Als de mensen in Kabul het zelf moeten uitvogelen, kan het heel bloedig worden. Dat weten de onderhandelaars ook. De positie van Trump is lastig, het proces wordt in de VS ook heel kritisch gevolgd.”
Volgens de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, staan de Verenigde Staten nog steeds open voor een vredesakkoord met de Taliban. Maar hij verdedigt het besluit van president Trump om de ontmoeting in Camp David af te blazen. De onderhandelaars van de Taliban hebben volgens Dam laten weten dat ze graag willen dooronderhandelen over vrede.
NU 08.09.2019 De Amerikaanse president Donald Trump heeft de vredesbesprekingen met de Taliban in Afghanistan opgeschort nadat de terreurorganisatie onthulde achter een aanslag te zitten in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Daarbij kwamen twaalf mensen om het leven, onder wie een Amerikaanse soldaat en een Roemeense NAVO-militair.
“Als zij niet akkoord gaan met een wapenstilstand tijdens deze onderhandelingen en nog steeds bereid zijn om twaalf onschuldige mensen te vermoorden, dan hebben de leiders momenteel niet de benodigde macht om met mij aan de onderhandelingstafel te zitten”, schrijft Trump op Twitter.
Zondag zouden Trump en leiders van de Taliban om de tafel gaan in het presidentiële verblijf Camp David, maar de afgelopen weken kwam er druk op de gesprekken te staan. Met name in Kaboel volgden zelfmoord- en bomaanslagen elkaar op waarbij tientallen mensen om het leven kwamen.
De Afghaanse president Ashraf Ghani zei zondag dat vrede alleen mogelijk zou zijn als de Taliban volledig met het geweld stopt en direct het gesprek met de regering aangaat. Trump was ook van plan om met Ghani in gesprek gaan. De Taliban weigert momenteel om direct te communiceren met de Afghaanse regering.
Overigens was de meest dodelijke aanslag, waarbij zeker 63 doden en 182 gewonden vielen tijdens een bruiloft, niet van de hand van de Taliban. Islamitische Staat (IS) heeft de aanval opgeëist en de Taliban veroordeelde de aanslag.
Taliban eist dat alle buitenlandse troepen Afghanistan verlaten
De islamitische beweging wil dat alle buitenlandse troepen het land verlaten. Trump wil dat de Taliban, die inmiddels de helft van Afghanistan beheerst, daarvoor de veiligheid in het land gaat bewaren en de terreurorganisatie moet vredesbesprekingen openen met de door de VS gesteunde regering van Afghanistan.
Als teken van goede wil zouden binnen 20 weken de eerste 5.400 Amerikaanse soldaten worden teruggehaald.
Volgens Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO, is de kans op vrede in Afghanistan groter dan ooit. Stoltenberg, die sinds 1 oktober 2014 aan het hoofd staat van de NAVO, zegt dat het vredesoverleg tussen de VS en de Taliban zijn vruchten afwerpt.
In Afghanistan is er al veertig jaar oorlog. In 2018 was het conflict zelfs de dodelijkste oorlog in de wereld. Voor de VS is het inmiddels de langste oorlog ooit, schrijft de NOS.
NOS 08.09.2019 De Amerikaanse president Trump heeft geheime onderhandelingen die hij vandaag zou hebben met Talibanleiders op zijn buitenverblijf Camp David afgeblazen. Hij zou ook een apart gesprek hebben met zijn Afghaanse ambtgenoot Ghani.
De president geeft als reden voor de annulering het opeisen door de Taliban van de zelfmoordaanslag donderdag in Kabul, waarbij een Amerikaanse en een Roemeense NAVO-militair om het leven kwamen. Ook tien burgers vonden de dood.
Het lichaam van de Amerikaanse militair is inmiddels overgevlogen naar de VS:
“Wie vermoordt er nu zo veel mensen om zijn onderhandelingspositie te versterken?”, schrijft Trump op Twitter. “Als ze zich niet eens aan een bestand kunnen houden tijdens deze belangrijke vredesbesprekingen en zelfs twaalf onschuldige mensen doden, dan kunnen ze ook geen akkoord van betekenis sluiten.”
Donald J. Trump @realDonaldTrump
….only made it worse! If they cannot agree to a ceasefire during these very important peace talks, and would even kill 12 innocent people, then they probably don’t have the power to negotiate a meaningful agreement anyway. How many more decades are they willing to fight?
Er wordt door de VS al maandenlang onderhandeld met de Taliban. Eigenlijk was het wachten alleen nog op de ondertekening van de deal door Trump. Of de gesprekken op diplomatiek niveau nu ook zijn opgeschort is onduidelijk.
De tweets van Trump komen, zoals wel vaker, als een verrassing. Het is opvallend dat de president kort voor de herdenking van de aanslagen van 11 september 2001 leden van de Taliban zou ontvangen op Amerikaans grondgebied. De radicaal-islamitische groepering bood onderdak aan al-Qaida-leider Osama bin Laden, die verantwoordelijk was voor die aanslagen.
De VS viel Afghanistan binnen in oktober 2001; sindsdien zijn meer dan 2400 Amerikaanse militairen daar om het leven gekomen. De Amerikanen zijn dus al bijna achttien jaar betrokken bij de strijd in het land en daarmee is het voor hen de langste oorlog ooit.
Het was vorig jaar bovendien de dodelijkste oorlog in de wereld: er komen veel burgers om door Amerikaanse luchtaanvallen, het Afghaanse leger en voortdurende aanslagen door de Taliban.
Wie zijn de Taliban en wat willen ze? Dat zie je in deze video:
Trump heeft er met het oog op de Amerikaanse verkiezingen volgend jaar belang bij om een resultaat te boeken in het slepende conflict. Er zijn nog tussen de 13.000 en 14.000 militairen in Afghanistan en die wil hij eigenlijk terugtrekken.
Het akkoord waarover in Camp David gesproken had moeten worden is alleen nog op hoofdlijnen bekend: de VS en de Taliban spreken af dat ze elkaar niet meer aanvallen, de Taliban moeten het geweld in Afghanistan beperken en ze moeten zorgen dat er geen terroristische aanslagen op doelen in westerse landen worden beraamd.
Verder zullen de Amerikaanse en de NAVO-troepen zich gefaseerd terugtrekken, al blijven er in elk geval tot 2021 nog zo’n 25.000 militairen achter als een soort politiemacht. Onder hen zouden 8600 Amerikanen zijn.
Omdat de VS alleen met de Taliban heeft onderhandeld, heerst er in brede kring twijfel over de levensvatbaarheid van de overeenkomst. Deze maand zijn er in Afghanistan presidentsverkiezingen, maar de Taliban hebben het in een groot deel van het land voor het zeggen en verwacht wordt dat ze in de aanloop naar de verkiezingen opnieuw veel aanslagen zullen plegen.
Telegraaf 08.09.2019 De Amerikaanse president Donald Trump heeft een gepland geheim vredesoverleg met de Taliban van zondag afgezegd. Dat maakte hij bekend op Twitter. Volgens Trump is de aanleiding de zelfmoordaanslag van donderdag in de Afghaanse hoofdstad Kabul die werd opgeëist door de Taliban.
„De Talibanleiders zouden zondag naar Camp David komen voor vredesoverleg. Helaas hebben ze toegegeven dat ze in Kabul een aanslag hebben gepleegd waarbij een van onze soldaten en elf andere mensen om het leven zijn gekomen. Ik heb de bijeenkomst onmiddellijk afgelast en de vredesonderhandelingen afgeblazen”, aldus Trump op Twitter.
Onder de doden waren een Amerikaanse en Roemeense militair en zeker tien burgers. Er vielen meer dan 40 gewonden. Het voertuig waar de twee militairen in zaten was het doelwit van de aanslag. Die was vlak bij het kantoor van de NAVO en de Amerikaanse ambassade.
AD 08.09.2019 De Amerikaanse president Donald Trump heeft laten weten dat hij een geheime ontmoeting met leiders van de Taliban en de Afghaanse president heeft afgezegd. Ook zegt hij dat hij de vredesbesprekingen met de Taliban heeft beëindigd. Hij schreef dat zaterdag op Twitter, met als reden dat de Taliban achter de bomaanslag in Kaboel zitten die donderdag het leven kostte aan 12 mensen waaronder een Amerikaanse soldaat.
Volgens Trump zouden er zondag in het geheim besprekingen worden gevoerd in Camp David, het presidentiële buitenverblijf. ,,Ik heb de ontmoeting meteen afgezegd en de vredesbesprekingen stopgezet’’, aldus Trump. ,,Wie wil er zoveel mensen om het leven brengen, om kennelijk de onderhandelingspositie te versterken?’’
Trump voegde er ook nog aan toe dat als de Taliban niet in staat zijn een staakt-het-vuren te handhaven, ‘ze dan waarschijnlijk niet de macht hebben om een serieus akkoord te sluiten’.
Onder de doden als gevolg van de aanslag waren een Amerikaanse en Roemeense militair en zeker tien burgers. Er vielen meer dan 40 gewonden. Het voertuig waar de twee militairen in zaten was het doelwit van de aanslag. Die was vlak bij het kantoor van de NAVO en de Amerikaanse ambassade.
Hoewel de pogingen van de Verenigde Staten om vrede te bewerkstelligen zijn stukgelopen, blijft de Afghaanse president Ashraf Ghani bereid om te praten met de Taliban, op voorwaarde dat de Taliban stopt met de terroristische aanslagen. ,,Echte vrede is alleen mogelijk als de Taliban instemt met een staakt-het-vuren.
Het grote obstakel is dat zij aanslagen blijven plegen”, aldus de verklaring van Ghani. Hij bedankte Trump en de VS voor de pogingen om vrede te stichten in Afghanistan. ,,We waarderen de pogingen van de VS en andere bondgenoten.”
Unbeknownst to almost everyone, the major Taliban leaders and, separately, the President of Afghanistan, were going to secretly meet with me at Camp David on Sunday. They were coming to the United States tonight. Unfortunately, in order to build false leverage, they admitted to.. 12:51 AM – Sep 8, 2019
….an attack in Kabul that killed one of our great great soldiers, and 11 other people. I immediately cancelled the meeting and called off peace negotiations. What kind of people would kill so many in order to seemingly strengthen their bargaining position? They didn’t, they….
….only made it worse! If they cannot agree to a ceasefire during these very important peace talks, and would even kill 12 innocent people, then they probably don’t have the power to negotiate a meaningful agreement anyway. How many more decades are they willing to fight? 12:51 AM – Sep 8, 2019
MSN 08.09.2019 De Amerikaanse president Trump heeft besprekingen met de Afghaanse regering en de Taliban gestaakt. Zaterdag stuurde hij een reeks tweets waarin hij schrijft dat president Ashraf Ghani van Afghanistan en ,,belangrijke leiders” van de Taliban zondag naar Camp David zouden reizen om met hem te onderhandelen.
Hij heeft de ontmoeting te elfder ure afgelast, schrijft Trump, nadat de Taliban een aanslag had opgeëist waarbij twaalf mensen omkwamen, onder wie een Amerikaanse militair. ,,Als zij zich niet kunnen houden aan een wapenstilstand tijdens belangrijke vredesbesprekingen, en zelfs twaalf onschuldige mensen doden, dan hebben ze waarschijnlijk niet eens de macht om over een betekenisvol verdrag te onderhandelen”, aldus Trump.
Vorige week had de Amerikaanse gezant Zalmay Khalilzad nog verklaard dat een overeenkomst ,,in principe” was bereikt en dat alleen de zegen van president Trump nog nodig was. De zelfmoordaanslag in hoofdstad Kabul was afgelopen donderdag. Een dag later trok Khalilzad opnieuw naar Doha in Qatar waar de besprekingen tussen de VS en de Taliban maandenlang zijn gevoerd.
De regering-Trump en de Taliban streven hetzelfde doel na: vertrek van de Amerikaanse troepen uit Afghanistan, bijna achttien jaar na de invasie die de Amerikanen op touw zetten na de aanslagen van 11 september 2001.
Er bevinden zich nu nog zo’n 14.000 Amerikaanse militairen in Afghanistan. Hun terugtrekking was een van de verkiezingsbeloften van Donald Trump. Maar de Amerikaanse president wil zich niet onder druk laten zetten door geweld: ,,Wat voor mensen doden zovelen om hun onderhandelingspositie te versterken”, schreef Trump op Twitter.
In het voorliggende akkoord zouden er nog 8.600 militairen achterblijven, volgens Amerikaanse hoge militairen het aantal dat nodig is om te voorkomen dat de Taliban aanslagen tegen het Westen pleegt.
De Taliban zijn steeds doorgegaan met aanvallen en aanslagen tijdens de besprekingen, ondanks herhaalde oproepen van de Amerikanen om het geweld te stoppen. Zestien Amerikaanse militairen zijn dit jaar omgekomen in Afghanistan, en honderden andere slachtoffers. De Taliban en de VS onderhandelen tot nog toe buiten de Afghaanse regering van president Ghani om. De Taliban weigeren het gezag van de regering te erkennen.
NOS 05.09.2019 Bij een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn twee NAVO-militairen en zeker tien burgers om het leven gekomen. Ruim 40 mensen raakten gewond. De NAVO-militairen zijn een Roemeen en een Amerikaan.
Een zelfmoordterrorist blies zichzelf op bij een controlepost in de buurt van het hoofdkwartier van de NAVO in Kabul. Het voertuig waar de twee militairen in zaten, was het doelwit van de aanslagpleger. De explosie was zo hevig dat ook andere auto’s en winkels in de buurt werden getroffen.
Volgens ooggetuigen waren er op dat moment veel mensen op de been. De aanslag is opgeëist door de Taliban.
Tweede aanslag
Ook elders in het land sloeg de Taliban vandaag toe. In de oostelijke provincie Logar ontplofte een autobom. Volgens de autoriteiten zijn daarbij vier burgers omgekomen.
De aanslagen vallen samen met vredesonderhandelingen tussen de Verenigde Staten en de Taliban. Juist deze week hebben beide partijen een concept-overeenkomst gesloten. Daarin staat onder meer dat de Amerikanen binnen 135 dagen na de definitieve ondertekening vertrekken uit vijf bases in Afghanistan. De Afghaanse regering onderhandelt niet mee, omdat de Taliban het landsbestuur niet erkent.
NOS 04.09.2019 Na maandenlange vredesonderhandelingen over Afghanistan rest Donald Trump nog één taak: zijn handtekening onder het akkoord met de Taliban zetten. De grote vraag is wat deze deal Afghanistan oplevert, want dit akkoord wordt alleen afgesloten tussen de VS en de Taliban.
Alle details van de overeenkomst zijn nog niet naar buiten gebracht, maar duidelijk is al dat de twee partijen in ieder geval drie zaken afspreken: ze zullen elkaar niet meer aanvallen, de Taliban moeten ervoor zorgen dat het geweld in het land wordt beperkt en dat er vanuit het land geen terroristische aanslagen op het Westen meer worden gepland.
De Taliban willen op hun beurt dat alle Amerikaanse- en NAVO-troepen onmiddellijk vertrekken. De VS wil dit in een aantal fases doen en pas vertrekken als de Taliban zich aan de afspraken houden. Als blijk van goede wil zullen 5000 Amerikaanse militairen het land binnen 135 dagen na ondertekening van de deal verlaten.
Zo’n 8600 troepen blijven achter als soort politiemacht. Ook de 17.000 militairen van NAVO-landen – onder wie 160 Nederlanders – blijven in elk geval tot 2021 in het land.
Voedingsbodem voor terreurnetwerken
“Of deze afspraken tot vrede zullen leiden, daar is veel twijfel over. Ook bij veel hooggeplaatste Amerikanen”, zei correspondent Aletta André vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. Dinsdag schreef een aantal oud-ambassadeurs in een open brief dat ze bang zijn dat wanneer de VS te snel vertrekt, er mogelijk een burgeroorlog in het land ontstaat. Die chaos zou een voedingsbodem bieden voor internationale terroristische netwerken als al-Qaida en IS.
Hebben we het over Afghanistan, dan gaat het al snel over de Taliban. Maar wie zijn dat eigenlijk en wat willen ze?
De Afghaanse regering liet vandaag weten dat ze deze zorgen deelt. Ministers zitten bij de onderhandelingen niet aan tafel, omdat de Taliban hen niet erkennen. Taliban zien de regering van het land als verlengstuk van de Amerikanen, en weigert daarom elk gesprek. Intussen winnen de Taliban door de gesprekken met de VS juist aan legitimiteit.
Dodelijkste oorlog
De Afghanen hebben het zwaar door het langslepende conflict. In Afghanistan is er al veertig jaar oorlog. In 2018 was het conflict zelfs de dodelijkste oorlog in de wereld. Er vallen veel burgerslachtoffers door het Afghaanse leger en luchtaanvallen van de Amerikanen, en de Taliban blijven constant aanslagen plegen. “Wanneer ze gesprekken ingaan, willen ze dat vanuit een sterke positie doen, dus met getoonde spierkracht en een groter gebied in handen”, zegt André.
Deze manier van druk uitoefenen lijkt te werken. Voor de VS is het inmiddels de langste oorlog ooit. Na 18 jaar is gebleken dat deze hoogstwaarschijnlijk niet valt te winnen. Daarom is nu besloten om onder het mom van ‘vredesbesprekingen’ een deal te sluiten met de tegenpartij.
André: “Maar het gaat de Amerikanen erom dat ze weg kunnen. Hoe het land nu achtergelaten wordt, en of er vrede is, lijkt op de tweede plaats te staan.” Trump heeft haast om het land te verlaten, want in 2020 staan er verkiezingen gepland. Voor die tijd wil hij iets bereikt hebben.
Deze maand staan in Afghanistan ook presidentsverkiezingen op het programma. Niets wijst erop dat de Taliban deze geweldloos zullen laten verlopen, en dat de gekozen president het straks voor het zeggen heeft. “Want de Taliban worden steeds machtiger. Ze hebben het nu al in een groot deel van het land voor het zeggen.”
NOS 03.09.2019 De Verenigde Staten trekken in de komende vier maanden 5000 militairen terug uit Afghanistan en sluiten vijf legerbasissen. Dat staat in het vredesakkoord van de Amerikanen met de Taliban, zegt Zalmay Khalilzad, de onderhandelaar van de VS.
Terwijl Khalilzad de eerste details uit het akkoord met de fundamentalistisch-islamitische terreurbeweging op televisie bekendmaakte, klonk de explosie van een autobom in de Afghaanse hoofdstad Kabul. De verantwoordelijkheid voor de aanslag, waarbij zestien mensen omkwamen en tientallen gewond raakten, is opgeëist door de Taliban.
“In principe zijn we er”, zei Khalilzad over het akkoord. “Het document is klaar.” President Trump moet het akkoord nog wel goedkeuren.
De deal die de VS met de Taliban sloot heeft maanden van onderhandelingen gekost. Op dit moment bevinden zich nog 14.000 Amerikanen en 17.000 militairen van andere NAVO-landen in Afghanistan.
NU 01.09.2019 De Taliban in Afghanistan hebben na een aanval op Kunduz een tweede stad aangevallen. Zondagochtend vroeg namen de islamitische strijders een deel van de stad Pul-e-Chomriin.
Deze hoofdstad van de provincie Baghlan ligt op ongeveer 100 kilometer ten zuiden van Kunduz, dat vrijdag werd aangevallen. Lokale autoriteiten vrezen een “ramp” als de Afghaanse regering niet in actie komt. Niet ver van Pul-e-Chomri ligt een militaire basis van het regeringsleger.
De aanvallen vinden plaats terwijl de Taliban en de Verenigde Staten in Qatar onderhandelen over de beëindiging van de oorlog in Afghanistan.
Ondanks de aanvallen meldde een Amerikaanse functionaris dat onderhandelaars van de VS en de Taliban dicht bij een overeenkomst zijn.
Zalmay Khalilzad, een Amerikaanse diplomaat met een Afghaanse achtergrond, verklaarde dat hij zondag naar Kaboel zou reizen voor overleg. “We staan op de drempel van een overeenkomst die het geweld zal verminderen”, zei hij zondag.
NOS 01.09.2019 De Taliban hebben voor de tweede keer in twee dagen tijd een aanval uitgevoerd op een Afghaanse stad. Terwijl de vredesbesprekingen met de Verenigde Staten in de afrondende fase zitten, wordt er gevochten in Puli Khumri, de hoofdstad van de provincie Baghlan.
Volgens de Afghaanse politie zijn er net buiten Puli Khumri geweerschoten te horen. Die stad ligt zo’n honderd kilometer ten zuiden van Kunduz. Daar werd gisteren een groot offensief gestart, waarbij zestien mensen om het leven kwamen.
Wie zijn de Taliban? We leggen het uit in deze video:
In Qatar is het vredesoverleg gaande tussen de VS en de Taliban. Volgens persbureau AP versterken de aanvallen de onderhandelingspositie van de Taliban. De gezant van de VS zegt dat een akkoord dichtbij is. Hij brengt vandaag een bezoek aan de hoofdstad Kabul om de details van de deal te bespreken met de Afghaanse regering.
Een woordvoerder van de Taliban zei eerder ook al dat een akkoord in zicht is. Dat zou betekenen dat er een einde komt aan de oorlog die al sinds 2001 aan de gang is in Afghanistan.
AD 31.08.2019 De Taliban proberen uit alle macht de noord-Afghaanse stad Kunduz in te nemen. Tegelijkertijd is een vredesovereenkomst nog nooit zo dichtbij geweest. Reden voor vreugde? Niet echt, want Islamitische Staat is er ook nog.
Ze hebben het al een paar keer geprobeerd, maar het is nog nooit gelukt. Er wordt dit weekend hevig gevochten in de straten van Kunduz, een grote en strategisch belangrijke stad in het noorden van Afghanistan. Naar verluidt zijn honderden Talibanstrijders Kunduz van verschillende kanten binnengevallen, terwijl ze vanaf de grond en vanuit de lucht worden bestookt door het Afghaanse leger (met enige hulp van de Amerikanen).
Lekker hapje
Waarom Kunduz? En waarom nu? De stad is voor ons een beetje bekend, omdat de Koninklijke Marechaussee er van april 2011 tot juli 2013 Afghaanse agenten heeft opgeleid. Het is ietsje groter dan Tilburg en ligt op het kruispunt van de wegen naar Mazar-i-Sharif in het westen, de hoofdstad Kaboel in het zuiden en buurland Tadzjikistan in het noorden.
Een lekker hapje dus voor de Taliban, die alles op alles zetten om zo veel mogelijk gebied in te nemen voordat het aanstaande vredesakkoord wordt ondertekend. Want ook al klinkt het raar, terwijl er op verschillende plekken in het land gevochten werd en wordt, is Qatar al een hele tijd het decor van vredesonderhandelingen tussen de Taliban en de Amerikanen (er wordt niet rechtstreeks onderhandeld met de Afghaanse regering, want die wordt door de Taliban als niet-legitiem beschouwd).
Osama bin Laden
Zowel de gevechten als de gesprekken hebben resultaat opgeleverd. De Taliban zijn al sinds 1994 een belangrijke machtsfactor in het land. Destijds veroverden ze in een ongekend bliksemoffensief een groot deel van Afghanistan en voerden ze meteen de sharia in, de strenge islamitische wetgeving.
Ze kwamen pas in de problemen toen Osama bin Laden van onder hun vleugels de aanslagen van 11 september 2001 beraamde. De Amerikanen lanceerden een grootscheepse aanval, die resulteerde in een oorlog die nu nog steeds voortduurt.
Het is de langste strijd die de VS ooit voerde. Ondanks het grote materiële en personele overwicht is het ze nooit gelukt de Taliban te verslaan. Sterker nog: de islamitische fundamentalisten hebben sinds 2001 niet meer zo veel gebied in handen gehad.
Volgens cijfers van de Speciale Inspecteur-Generaal voor de Afghaanse Wederopbouw staan 59 van de ruim 400 districten onder controle van de Taliban. De regering in Kaboel heeft het voor het zeggen in 229 districten. De rest wordt betwist. Met de verovering van Kunduz zouden de Taliban op de valreep nog een belangrijke slag slaan, en dat is precies waar ze op uit zijn.
Handtekening
De verwachting is dat er in de komende weken handtekeningen worden gezet, dus elke gebiedsuitbreiding tot die tijd is meegenomen. Er is jarenlang over onderhandeld. De partijen spreken over vier belangrijke onderwerpen: een permanente wapenstilstand, het vertrek van alle buitenlandse troepen uit Afghanistan, de wens om met elkaar in gesprek te blijven én een belofte van de Taliban om geen onderdak meer te bieden aan groepen die Amerika willen aanvallen (zoals Al-Qaeda destijds). Ze zijn er naar verluidt al uit, het gaat alleen nog over het tijdspad.
Islamitische Staat
Er is echter één maar. De grote angst is dat Islamitische Staat (IS) gebruik gaat maken van het vredesakkoord. IS is volgens de Amerikaanse president Trump verslagen in Irak, maar in Afghanistan timmeren ze nog wel degelijk aan de weg. Op dit moment beheersen ze een twintigtal districten langs de grens met Pakistan (waarmee de geruchten gevoed worden dat dat land fundamentalisten stiekem steunt om invloed te kunnen blijven houden in Afghanistan).
Er wordt serieus rekening mee gehouden dat teleurgestelde Talibanstrijders die helemaal geen vrede willen zich gaan aansluiten bij IS. De Taliban zijn namelijk niet een homogene groep, maar bestaan uit veel verschillende facties. Een handtekening zegt ze niks. Als dan ook nog eens alle buitenlandse troepen gaan vertrekken (ruim 30.000) ontstaat er een heel nieuwe situatie, die niet veel goeds belooft.
Voor de geplaagde bevolking zou dat betekenen dat de ellende blijft voortduren. Sinds 1980, toen de Russen binnenvielen, is Afghanistan voortdurend het toneel geweest van oorlogen, burgeroorlogen en religieus geweld. Dat is dus al bijna 40 jaar.
NOS 31.08.2019 Ondanks lopende gesprekken over vrede in Afghanistan, zijn de Taliban een groot offensief gestart rond de stad Kunduz.
Strijders hebben al verschillende plekken in de noordelijke stad ingenomen, vooral in burgergebied. Zo zouden ze onder meer een elektriciteitscentrale, politiebureau’s en een ziekenhuis in handen hebben gekregen. Een woordvoerder van het ministerie van Defensie meldt aan persbureau AP dat de militanten patiënten hebben gegijzeld.
Schieten
Veiligheidstroepen en Talibanstrijders schieten over en weer naar elkaar. De woordvoerder van president Ghani zegt dat het moeilijk is om de Talibanstrijders aan te pakken, omdat zij zich verschuilen tussen burgers.
In beide kampen zijn slachtoffers gevallen, melden de lokale autoriteiten. Er komt weinig nieuws uit de stad, omdat de elektriciteit en het communicatieverkeer zijn afgesloten.
Vredesoverleg
De aanval komt terwijl er vredesoverleg gaande is tussen de Taliban en de Verenigde Staten. In de Qatarese hoofdstad Doha wordt overlegd over het beëindigen van de oorlog, die in 2001 uitbrak in Afghanistan.
Eerder deze week zei een woordvoerder van de Taliban nog dat de partijen dicht bij een akkoord zijn.
Kunduz is de hoofdstad van de gelijknamige provincie, waar Nederlandse militairen tussen 2011 en 2013 politiemensen trainden. De stad is al vaker aangevallen door Talibanstrijders. In 2015 wisten zij de stad in handen te krijgen, maar na enige tijd werden zij weer verdreven.
AD 31.08.2019 De Taliban hebben een ‘grootschalige’ aanval gelanceerd op Kunduz, een van de grootste steden van Afghanistan. Daarbij veroverden ze het ziekenhuis en namen ze een nog onbekend aantal patiënten in gijzeling. Volgens de Afghaanse regering vinden er hevige vuurgevechten plaats maar hebben de radicaalislamitische militanten geen cruciale posten kunnen overnemen.
De aanval begon afgelopen nacht vanuit verschillende plekken in Kunduz. De Taliban veroverden het ziekenhuis en gijzelen een nog onbekend aantal patiënten, verklaarde een woordvoerder van het ministerie van Defensie tegenover persbureau Associated Press.
,,We kunnen het ziekenhuis heel gemakkelijk aanvallen maar willen geen burgerslachtoffers’’, zei Rohullah Ahmadi. Het is niet bekend hoeveel patiënten als menselijk schild worden gebruikt om een luchtaanval op het ziekenhuis te voorkomen.
Volgens de Defensie-zegsman kwamen bij een luchtaanval elders in de stad 26 Talibanstrijders om het leven. Hij zei niets over slachtoffers onder burgers of regeringstroepen. Volgens een woordvoerder van de provinciale regering vielen er bij gevechten tussen de Taliban en Afghaanse strijdkrachten aan beide kanten slachtoffers.
Presidentiële woordvoerder Sediq Seddiqi zegt dat Afghaanse veiligheidstroepen de aanval hebben afgeslagen op strategische punten in de stad. Daaronder een kruispunt dat toegang biedt tot een groot deel van Noord-Afghanistan en de hoofdstad Kabul, zo’n 335 kilometer verderop.
Vierde keer
Het is de vierde keer in twee jaar tijd dat Talibanstrijders delen van het strategisch gelegen Kunduz proberen in te nemen. De straten zijn verlaten, de inwoners schuilen in hun huizen. Elektriciteit en telefoonlijnen zijn uitgevallen.
De aanval is opmerkelijk omdat ze komt op het moment dat de Taliban in Quatar met de Verenigde Staten onderhandelen over het beëindigen van de langstdurende oorlog uit de Amerikaanse geschiedenis. President Trump liet eerder weten dat een klein aantal Amerikaanse militairen in het land zal achterblijven. Nu zijn er nog zo’n 20.000 Amerikaanse troepen.
De Taliban, die hebben geëist dat alle buitenlandse troepen het land verlaten, beheersen ongeveer de helft van Afghanistan en zijn op hun sterkst sinds de nederlaag na de Amerikaanse invasie in 2001.
Telegraaf 31.08.2019 Strijders van de radicaalislamitische Taliban zijn sinds vrijdagavond bezig met een aanval op de Noord-Afghaanse stad Kunduz. Ze zouden slag leveren met Afghaanse strijdkrachten en er zou sprake zijn van tientallen doden aan de kant van de Taliban. Maar dat wordt door een woordvoerder tegengesproken.
Het is de vierde keer in twee jaar tijd dat Talibanstrijders delen van het strategisch gelegen Kunduz proberen in te nemen. De straten zijn verlaten, de inwoners schuilen in hun huizen. Elektriciteit en telefoonlijnen zijn uitgevallen.
De aanval vindt plaats tegen de achtergrond van onderhandelingen die de Taliban in Qatar voeren met de Verenigde Staten, over de beëindiging van de oorlog in Afghanistan. President Trump liet eerder weten dat een klein aantal Amerikaanse militairen in het land zal achterblijven. Nu zijn er nog zo’n 20.000 Amerikaanse troepen.
Zaterdag blies een terrorist zich in het centrum van de stad op waardoor zeker tien doden vielen. De Taliban eisten later de verantwoordelijkheid op voor de aanslag. Het incident was op een plek waar veel veiligheidsmensen zich hadden verzameld.
NOS 28.08.2019 De Taliban en de Verenigde Staten zijn dicht bij een akkoord om de sinds 2001 in Afghanistan woedende oorlog te beëindigen. Dat heeft een woordvoerder van de Taliban gezegd.
De woordvoerder zei “te hopen goed nieuws te hebben voor onze moslim-natie die onafhankelijkheid nastreeft.”.
Volgens persbureau Reuters staat in het conceptakkoord onder meer dat de Amerikaanse troepen zich in een periode van 14 tot 24 maanden uit Afghanistan zullen terugtrekken, in ruil voor de belofte dat de Taliban het land geen toevluchtsoord laten worden voor internationale terroristen.
Wie zijn de Taliban? We leggen het uit in deze video:
De nieuwe stap is gezet tijdens de negende ronde van de vredesbesprekingen, die sinds vorig jaar worden gehouden in Doha, de hoofdstad van Qatar.
Volgens verschillende bronnen van Reuters heeft de Amerikaanse gezant Zalmay Khalilzad, die de vredesbesprekingen leidt, een afspraak gepland om de Afghaanse president Ghani over de overeenkomst bij te praten.
Pas als die informatie daar bekend is, wordt de verdere inhoud van de overeenkomst bekendgemaakt. De Verenigde Staten hebben nog niet gereageerd op de bekendmaking door de Taliban.
NOS 19.08.2019 Met een van de dodelijkste aanslagen in Afghanistan van de afgelopen jaren, lieten de terroristen van Islamitische Staat afgelopen weekend zien dat er rekening met ze moet worden gehouden. IS is een relatief kleine speler in het schaakspel om de macht in het land, maar kan het broze vredesproces ernstig verstoren, vertelt een voormalige adviseur van de Afghaanse president Ghani aan de NOS.
“Terroristische netwerken kunnen in Afghanistan alleen effectief zijn als ze steun krijgen uit het buitenland”, zegt de oud-adviseur Orzala Nemat, die nu directeur is van een denktank voor maatschappelijk beleid in Kabul. “Dat geldt ook voor IS. Hun nieuwe Toyota-terreinwagens en hun wapens moeten ergens vandaan komen. En het geld moet ook ergens vandaan komen.”
De bomaanslag werd doelbewust gepleegd kort voor de viering, vandaag, van honderd jaar Afghaanse onafhankelijkheid, vertelt Nemat. “Na 18 jaar militaire aanwezigheid van de Amerikanen en hun bondgenoten, en honderd jaar nadat Afghanistan onder het juk van de Britten uitkwam, zijn we dichtbij een vreedzame oplossing van het conflict gekomen. De terroristen zijn daar niet blij mee. Ze wilden Afghanistan vernederen. Het was niet alleen een aanslag op een bruiloft van eenvoudige mensen, maar ook op het idee van Afghanistan zelf.”
Oud-adviseur en Afghanistandeskundige Orzala Ashraf Nemat Orzala Nemat
Vorige maand waarschuwden de Verenigde Naties dat IS een gevaar vormde, onder andere in Afghanistan, waar veel IS’ers oorspronkelijk vandaan komen. De organisatie zou nog 300 miljoen dollar in kas hebben en juist in Afghanistan buitenproportioneel veel energie steken in het plegen van aanslagen. Ze zijn niet gelieerd aan de Taliban. Sterker nog, de Taliban hebben de aanslag van zaterdag scherp veroordeeld.
IS zit sinds 2014 in Afghanistan, maar werd aanzienlijk actiever nadat het door hen uitgeroepen kalifaat in Syrië en Irak werd verslagen. Eerst ging het om een handjevol strijders in Afghanistan en Pakistan, maar nu zouden er duizenden IS’ers uit verschillende landen in Afghanistan aanwezig zijn. Amerikaanse inlichtingendiensten denken dat zij op den duur niet alleen een bedreiging voor Afghanistan vormen, maar ook voor de VS en Europa.
De Taliban en IS hebben wel iets met elkaar gemeen. Ze zijn allebei extreem conservatieve soennitische moslimgroeperingen. Toch zijn hun ideologieën en tactieken verschillend. De Taliban willen macht in Afghanistan en vallen vooral militaire doelen aan. IS heeft juist wereldwijde ambities en pleegt vaak aanslagen op burgerdoelen.
Het vredesproces
De afgelopen maanden kwam het vredesproces in Afghanistan in een stroomversnelling. Er zijn al acht ronden vredesbesprekingen gehouden tussen Taliban-leiders en de Amerikaanse afgezant Zalmay Khalilzad. Washington wil voor 1 september een overeenkomst bereiken. In maart stelden de twee partijen een concept-vredesakkoord op.
Dat klinkt veelbelovend, maar er zijn nog haken en ogen. De Amerikanen willen dat de Taliban rechtstreeks met de Afghaanse regering onderhandelt over het toekomstige bestuur van het land. De Taliban weigeren dat. In hun ogen is de Afghaanse president Ghani een marionet van de VS.
Een ding werkt sterk in het voordeel van de Taliban: de Amerikanen willen opschieten. De militaire aanwezigheid is duur, riskant en impopulair. President Trump beloofde in 2016 al dat hij alle Amerikaanse troepen zou terugtrekken. Die belofte zal hij zeker vóór de volgende presidentsverkiezingen in november 2020 willen doordrukken.
The Hill @thehill
President Trump: “A lot of bad things happen in Kabul, a lot of bad things are happening in Afghanistan. There’s some very positive things. But, look, we’re there for one reason. We don’t want that to be a laboratory, ok?”
Volgens de Afghaanse Orzala Nemat zien zowel de VS als de Taliban in dat de Amerikanen alleen op een ordelijke en weloverwogen manier moeten vertrekken. “Een gehaaste terugtrekking leidt alleen maar tot grote problemen.” Zoals een machtsvacuüm waar IS maar al te graag misbruik van maakt.
Zijn de Taliban te vertrouwen?
“De Taliban zijn erg bezig met propaganda”, zegt Nemat. “Hun benadering is heel dubbel. Ze praten met de Amerikanen, maar ondertussen plegen ze zelf ook aanslagen.” De afgelopen maanden voerden zee aanvallen uit op een controlepost van het leger, een hulporganisatie en het kantoor van een politicus, met tientallen doden als gevolg. “Dat ze doorgaan met zelfmoordaanslagen is natuurlijk niet goed te praten.”
Tegelijkertijd benadrukt de voormalige adviseur van de president dat er door alle partijen in de oorlog mensenrechtenschendingen worden gepleegd. “Wat wij vooral willen is dat er eind komt aan het bloedvergieten. De Taliban proberen ons te sussen. Ze garanderen ons dat ze anders zijn dan vroeger. Maar wij maken ons nog zorgen. Ze hebben in het verleden de mensenrechten en met name de vrouwenrechten met voeten getreden.”
Uiteindelijk is Nemat ondanks de aanslagen van de afgelopen dagen toch optimistisch. “Zelfs de Taliban realiseren zich dat ze niet het land kunnen beheersen als in het verleden. De stem van het volk zullen ze moeten respecteren.”
Wat de partijen in het vredesproces willen;
De terugtrekking van buitenlandse troepen. Er zitten 14.000 Amerikaanse troepen en nog duizenden uit andere NAVO-landen. De Amerikanen en Taliban zijn het nog niet eens over het tempo waarin dat moet.
Geen broedplaats voor terrorisme. De Taliban hebben al toegezegd Afghanistan niet te laten gebruiken door terroristische organisaties, maar de onderhandelaars zijn het nog niet met elkaar eens over de definitie van “terrorisme”.
Interne dialoog. Tot nu toe willen de Taliban niet met de regering in Kabul praten, maar voor Washington is dit een vereiste.
Alomvattend staakt-het-vuren. De Amerikanen willen dat dat gebeurt voordat er een vredesakkoord wordt ondertekend, maar de Taliban willen dat pas na ondertekening van een akkoord.
NOS 18.08.2019 Dit weekend is de zoveelste terroristische aanslag in korte tijd gepleegd in Afghanistan. Bij een drukbezochte bruiloft in hoofdstad Kabul vielen zeker 63 doden en 182 gewonden door een zelfmoordterrorist. De laatste maanden vallen er steeds meer slachtoffers in het land. Hoe komt dat?
Kort na de aanslag werd al in de richting van het IS gewezen als verantwoordelijke, omdat een sjiitische bruiloft het doelwit was. Vandaag heeft de soennitische terroristische organisatie de verantwoordelijkheid daadwerkelijk geclaimd.
“De Afghaanse tak van IS groeit gestaag en is steeds actiever”, zegt correspondent Aletta André. “Vooral regionaal, met name in het oosten van het land, neemt de invloed van de groep toe. Toch zijn ze in Afghanistan nog een stuk kleiner dan bijvoorbeeld de Taliban.” Die groep wordt met name verantwoordelijk gehouden voor de toename van het aantal aanslagen in het land.
‘Nu extra actief’
“Daarvoor zijn met name twee oorzaken aan te wijzen”, zegt correspondent Aletta André. “De Taliban zijn bezig met vredesbesprekingen met de Verenigde Staten en in september zijn er verkiezingen. Ze zijn daarom nu extra actief om ervoor te zorgen dat ze een betere positie aan de onderhandelingstafel met de Amerikanen hebben.”
Zo viel de militaire islamitische beweging de afgelopen maanden een hulporganisatie aan en werden bij een controlepost van het leger zeker 20 militairen gedood. Bij een aanslag op een bus vielen ruim dertig doden en bij een aanslag op het kantoor van een politicus vielen zeker twintig slachtoffers.
Met de aanslagen toont de organisatie aan invloed te hebben op het land. De Taliban hebben nu grofweg de helft van het land in handen, en zeggen pas over een staakt het vuren te willen praten zodra de Amerikanen het land verlaten.
Langste oorlog ooit
President Trump heeft bij zijn aantreden in 2016 al gezegd dat het vertrek van de Amerikanen uit Afghanistan voor hem een prioriteit is. De VS heeft hier nog altijd 14.000 militairen gestationeerd. De strijd tegen de Taliban begon kort na de aanslagen van al-Qaida in de VS op 11 september 2001. Inmiddels is het de langste oorlog ooit voor de Amerikanen.
Om daar een einde aan te maken, zitten de twee partijen nu al maanden aan tafel in Qatar, waar de besprekingen plaatsvinden. “Naarmate deze vredesonderhandelingen intensiever worden, neemt ook het geweld toe”, zei een hoge VN-vertegenwoordiger begin deze maand. Daarnaast zorgen de naderende verkiezingen voor extra onrust.
“Een aantal van de aanslagen in de afgelopen tijd was op politieke doelen”, zegt André. “De Taliban zien de Afghaanse overheid als marionet van de Amerikanen. Daarom vinden ze verkiezingen in het land op dit moment niet legitiem. Ze kiezen nu politieke doelwitten en tijdens de verkiezingen mogelijk stembureaus uit om aanslagen te plegen. Zo worden kiezers ontmoedigt straks te gaan stemmen.”
Ooggetuigen vertellen over de aanslag op de bruiloft:
‘Alle jongeren, kinderen en alle mensen die bij het podium stonden, zijn gedood’
Juli was volgens de Verenigde Naties de gewelddadigste maand in het land sinds mei 2017. Volgens de VN doodden of verwondden Afghaanse troepen en buitenlandse strijdkrachten, als de VS, in de eerste helft van dit jaar meer burgers dan militante groeperingen. In totaal waren het er 4000.
Veel mensen en groeperingen binnen Afghanistan maken zich nu zorgen over hoe het land achtergelaten wordt als de Amerikanen vertrekken, zegt André. “De Taliban staat nu heel sterk, en heeft nog steeds als doel van het land een islamitische staat te maken. Vrouwen vrezen daardoor bijvoorbeeld voor hun rechten.”
“De Amerikanen hebben dat bij het onderhandelen nu niet als prioriteit. Die willen het land in vrede achterlaten, en ze willen van de Taliban de garantie dat er vanuit het land geen aanslagen meer gepland worden op westerse doelwitten”, zegt André. “Over hoe het land straks bestuurt wordt heeft de VS het nu niet.”
MSN 18.08.2019 Terreurbeweging Islamitische Staat (IS) claimt de aanslag van zaterdag tijdens een bruiloft in Kabul. In de Afghaanse hoofdstad kwamen 63 mensen om. Zeker 182 aanwezigen raakten gewond. Volgens de Afghaanse regering gaat het om veel vrouwen en kinderen.
De aanval kwam op het moment dat Taliban en de Verenigde Staten proberen tot een overeenkomst te komen over de terugtrekking van de troepen van de VS. In ruil daarvoor zijn de Taliban verplicht de veiligheid in het land te bewaren. Beide partijen overleggen nu met hun leiders over de volgende stappen. De Amerikaanse onderhandelaar Zalmay Khalilzad zei dat de gesprekken “productief” waren, maar een officieel akkoord is er nog niet.
Het is de zeventiende grote aanslag in Kabul sinds januari. In totaal zouden er bij de eerste zestien 113 doden zijn gevallen en meer dan 700 gewonden.
NU 18.08.2019 Door een zelfmoordaanslag met een explosief in een trouwzaal in de Afghaanse hoofdstad Kaboel zijn zaterdagavond zeker 63 doden en 182 gewonden gevallen. Dat meldt de Afghaanse regering die ook bevestigt dat het om een terroristische aanslag gaat en dat veel vrouwen en kinderen onder de slachtoffers zijn.
Islamitische Staat (IS), heeft de aanval opgeëist die plaatsvond in het westen van Kaboel, in trouwcentrum Dubai City. De Taliban veroordeelde de aanslag.
Ahmad Omid is een van de overlevenden. Volgens hem waren ongeveer twaalfhonderd gasten uitgenodigd voor de bruiloft. “Ik was met de bruidegom in een andere ruimte toen we de explosie hoorden. Overal in de hal lagen mensen verspreid. Te midden van het bloedbad stonden met bloed beklede stoelen en een stapel verlaten schoenen.”
Taliban en VS in gesprek over terugtrekking troepen uit Afghanistan
De aanval kwam op het moment dat terreurorganisatie Taliban en de Verenigde Staten proberen tot een overeenkomst te komen over de terugtrekking van de troepen van de VS.
In ruil daarvoor is de Taliban verplicht de veiligheid in het land te bewaren en vredesbesprekingen met de door de VS gesteunde regering van Afghanistan te bespreken.
Te midden van het bloedbad stond stapel verlaten schoenen. (Foto: Reuters)
Zeventiende grote aanslag in Kaboel sinds januari
De aanslag op de trouwzaal was de zeventiende grote aanslag in Kaboel sinds januari. Bij de vorige zestien werden volgens de autoriteiten minstens 113 mensen gedood en meer dan 700 gewond.
Op bruiloften in Kaboel vieren mannen en vrouwen het feest doorgaans in aparte ruimtes. Vaak worden er honderden gasten uitgenodigd.
MSN 18.08.2019 Het dodental van de zelfmoordaanslag op een bruiloftsfeest in de Afghaanse hoofdstad Kabul is verder opgelopen. Er zijn zeker 63 doden en 182 gewonden, meldt de Afghaanse regering.
Onder de slachtoffers zijn ook veel vrouwen en kinderen. Volgens de autoriteiten gaat het om een terreuraanslag. Nog niemand heeft de aanslag opgeëist.
Bij de explosie – inmiddels opgeëist door een lokale tak van Islamitische Staat – in een trouwzaal in de Afghaanse hoofdstad zijn minstens 63 doden en 182 gewonden gevallen. De bruid en bruidegom overleefden de aanslag, maar zijn in shock. Bruidegom Mirwais haalt tegenover lokale media terug hoe hij enkele uren voor de explosie nog vrolijke gasten welkom heette op het feest. Slechts enkele uren later zag hij de vele lichamen worden weggedragen.
Een woordvoerder zegt dat er een aantal explosies waren op de bruiloft waar zo’n 1200 gasten waren. Zo ging er een bom af bij het podium waar muzikanten stonden te spelen. “Alle mensen daar, ook veel jongeren en kinderen, zijn omgekomen.”
“Ik was met de bruidegom in een andere kamer toen we de explosie hoorden”, zegt een ooggetuige. “Daarna konden we niemand meer vinden. Iedereen lag verspreid door de hal.”
De taliban ontkent betrokkenheid bij de aanslag. Vermoedelijk is een Afghaanse tak van IS verantwoordelijk.
De aanslag komt op het moment dat de taliban en de Verenigde Staten praten over de terugtrekking van de troepen van de VS. In ruil daarvoor is de taliban verplicht de veiligheid in het land te bewaren en vredesbesprekingen met de door de VS gesteunde regering van Afghanistan te bespreken.
De aanslag op de trouwzaal was de zeventiende grote aanslag in de hoofdstad Kabul sinds januari. Bij de vorige zestien vonden volgens de autoriteiten zeker 113 mensen de dood en raakten meer dan 700 mensen gewond.
NOS 17.08.2019 In de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker 63 doden en 182 gewonden gevallen door een terroristische aanslag op een drukbezochte bruiloft. Dat meldt het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Er waren honderden mensen in de ruimte toen een zelfmoordterrorist zichzelf opblies.
De terroristische organisatie IS heeft de verantwoordelijkheid geclaimd. De Taliban, die op dit moment vredesgesprekken voeren met de Verenigde Staten, zeggen er niets mee te maken te hebben.
Een ooggetuige zegt tegen persbureau AP dat er zo’n 1200 gasten op het huwelijksfeest waren. “Ik was met de bruidegom in een andere kamer toen we de explosie hoorden. Daarna konden we niemand meer vinden. Iedereen lag verspreid door de hal.”
Volgens een ooggetuige was er een explosie bij een podium waar veel kinderen speelden. Vermoedelijk zijn er veel kinderen onder de doden.
‘Alle jongeren, kinderen en alle mensen die bij het podium stonden, zijn gedood’
De explosie was in het westen van de stad, in een deel van Kabul waar veel leden van de overwegend sjiitische Hazara-minderheid wonen.
In Kabul worden regelmatig aanslagen gepleegd door de Taliban en de Afghaanse tak van IS. Anderhalve week geleden ging er nog een autobom af in dezelfde wijk, in de straat waar gisteravond ook de bruiloft was. Daarbij vielen toen 14 doden en 145 gewonden. Onder de slachtoffers waren veel vrouwen en kinderen.
AD 07.08.2019 Afghanistan wordt de laatste weken geteisterd door extreem veel geweld. Alleen al in juli werden 1500 burgers gedood of raakten gewond.
Een zware explosie in de Afghaanse hoofdstad Kaboel heeft gisteren aan zeker veertien mensen het leven gekost. Nog eens 150 personen raakten gewond toen een zelfmoordterrorist een autobom liet ontploffen bij een controlepost bij een politiebureau in Kaboel. Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken zouden onder de slachtoffers veel burgers zijn.
Na de ontploffing was een grote grijze rookwolk te zien boven de stad. Ook sneuvelden ramen in de omgeving. ,,Ik hoorde een harde knal en alle ramen in mijn winkel gingen kapot. Glas vloog alle kanten op”, vertelt winkelier Ahmad Saleh aan het Franse persbureau AFP. Hij stelt dat de ramen van ongeveer twintig winkels op een kilometer van de ontploffing kapot zijn. Volgens getuigen zou er na de aanslag ook zijn geschoten met automatische wapens.
De Taliban hebben de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist en zei dat een ‘recruteringscentrum’ van de Afghaanse regering was aangevallen. Die radicaalislamitische opstandelingen zijn verwikkeld in een bloedige strijd met veiligheidstroepen. Burgers belanden tijdens het conflict vaak in de vuurlinie. Een dag eerder was er ook een aanslag in Kaboel bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Daarbij vielen vijf doden en zeven gewonden.
Statistieken
In juli zijn volgens de statistieken van de Verenigde Naties meer dan 1500 burgers gedood of gewond geraakt. Sinds twee jaar was het niet zo erg in één maand. Sinds het begin van dit jaar zijn 1366 mensen omgekomen bij aanslagen en gevechten en raakten nog eens 2446 mensen gewond. Bijna een derde van alle slachtoffers viel door bomaanslagen en een derde van alle slachtoffers waren kinderen, aldus het VN-rapport.
De Taliban onderhandelen ondertussen in Qatar ook met de Verenigde Staten over terugtrekking van Amerikaanse troepen in ruil voor een belofte dat het land niet wordt gebruikt voor het beramen van terreurdaden. De Taliban willen niet rechtstreeks met Kaboel praten, omdat ze de regering van president Ashraf Ghani zien als een verlengstuk van Washington.
NU 07.08.2019 Zeker veertien mensen zijn woensdag omgekomen door een zware explosie in Kaboel. Zeker tachtig anderen raakten gewond. De autoriteiten in de Afghaanse hoofdstad zeggen dat tijdens de ochtendspits een autobom ontplofte bij een politiebureau.
Na de ontploffing was een grote rookwolk te zien boven de stad. Ook sneuvelden ramen in de omgeving. Een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid meldt dat de gewonden naar ziekenhuizen zijn gebracht. De meeste slachtoffers zijn burgers, onder wie kinderen.
De Taliban heeft de verantwoordelijk voor de aanslag opgeëist. Die radicaalislamitische opstandelingen zijn verwikkeld in een bloedige strijd met veiligheidstroepen. In juli zijn volgens de Verenigde Naties meer dan vijftienhonderd burgers gedood of gewond geraakt.
Ondanks het geweld lijken de Taliban en de VS dicht bij een vredesovereenkomst. Die zou behelzen dat de Amerikanen troepen terugtrekken uit het land, in ruil voor de belofte dat Afghanistan niet zal worden gebruikt als uitvalsbasis door jihadisten die aanslagen in het buitenland voorbereiden.
Afgelopen nacht deden de Afghaanse veiligheidsdiensten invallen in gebouwen in verschillende delen van Kaboel. De autoriteiten zeggen dat daarbij een grote schuilplaats van extremistische militanten is uitgeschakeld.
NOS 07.08.2019 Een autobom heeft vanmorgen in de Afghaanse hoofdstad Kabul een enorme explosie veroorzaakt, waardoor 14 mensen om het leven zijn gekomen. Dat heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken bekend gemaakt. Zeker 145 mensen raakten gewond.
De bom ging af toen de auto werd tegengehouden bij een controlepost naast een politiebureau in het westen van de stad.
De verwoesting is enorm en veel mensen raakten gewond door rondvliegend glas, vertellen ze.
In de directe omgeving van het politiebureau zou ook een opleidingsinstituut voor militairen zijn.
De Taliban hebben de aanslag opgeëist en zeggen in een verklaring dat bij de explosie “een groot aantal soldaten en politie-agenten is gedood”. Volgens een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid zijn er vooral burgerslachtoffers, onder wie vrouwen en kinderen.
Op Twitter zijn beelden te zien van de rookwolk na de enorme explosie:
NU 06.08.2019 Volgens Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO, is de kans op vrede in Afghanistan groter dan ooit.
Dat zei de zestigjarige Noor dinsdag op een persconferentie in de Nieuw-Zeelandse hoofdstad Wellington. Volgens Stoltenberg, die sinds 1 oktober 2014 aan het hoofd staat van de NAVO, werpt het vredesoverleg tussen de Verenigde Staten en de Taliban zijn vruchten af.
“We zien dat er een reële kans op vrede is in Afghanistan. We zijn dichter bij een vredesovereenkomst dan ooit”, aldus Stoltenberg tegen de verzamelde pers in Wellington.
De oorlog in Afghanistan begon in oktober 2001 toen Amerikaanse, Britse, Franse en Australische groepen het land binnenvielen met als doel de Taliban, die onder meer Osama Bin Laden weigerde uit te leveren, ten val te brengen.
De Taliban werd al snel afgezet als machtshebber in Afghanistan, maar de spanningen en instabiliteit in het land duren tot op heden voort. Nederland was onderdeel van de missie in Afghanistan, door onder meer personeel en materiaal te leveren om de plaatselijke politie te trainen.
Eerder meldden Amerikaanse media dat de Verenigde Staten tijdens de vredesonderhandelingen met de Taliban hadden gezegd op korte termijn ongeveer de helft van hun troepen uit Afghanistan te willen terugtrekken.
NU 02.08.2019 De Verenigde Staten bereiden de terugkeer van duizenden militaire troepen uit Afghanistan voor, als onderdeel van een akkoord met de Taliban. Dat schrijft The Washington Postdonderdag.
Van de ongeveer 14.000 Amerikaanse troepen die zich momenteel in Afghanistan bevinden, keren naar schatting vijf- tot zesduizend binnenkort terug naar huis. Ook wordt een wapenstilstand afgesproken, vertellen overheidsfunctionarissen aan de krant.
De Taliban krijgt tevens de mogelijkheid om direct met de Afghaanse regering te onderhandelen over vrede, zonder directe inmenging van de Amerikanen. President Donald Trump liet eerder al weten Amerikaanse troepen te willen terugtrekken uit Afghanistan.
De Amerikaanse regering onderhandelt al langere tijd met de Taliban, die in Afghanistan een guerrillastrijd voert tegen de Amerikaanse troepen. De VS heeft sinds 2001 militairen in het land gestationeerd.
Er wordt door de Amerikanen met de Taliban onderhandeld omdat men van mening is dat de groep een beter alternatief is dan Islamitische Staat of Al Qaeda. Een onderdeel van de afspraak zou zijn dat de Taliban alle samenwerkingen met de twee laatstgenoemde groepen verbreekt.
Een woordvoerder van het Pentagon reageerde op het bericht dat “Amerikaanse troepen in Afghanistan zullen blijven zolang hun aanwezigheid daar nodig is”.
NU 31.07.2019 Een aanslag in Afghanistan heeft woensdag aan 34 burgers het leven gekost. De slachtoffers zaten in een passagiersbus die in de westelijke provincie Farah door een bermbom werd getroffen.
Bij de aanslag raakten ook nog eens 27 mensen gewond. Onder de slachtoffers zijn ook kinderen. De bus was volgens lokale autoriteiten onderweg van de stad Herat naar de zuidelijke provincie Kandahar.
De aanval is niet opgeëist, maar de lokale politie wijst de Taliban aan als verantwoordelijke. “De bom is recent door opstandelingen van de Taliban geplaatst om Afghaanse en buitenlandse veiligheidsdiensten te raken”, verklaart een woordvoerder. De Taliban ontkent dit.
In het voortslepende conflict in Afghanistan zijn in de eerste helft van dit jaar zeker 1.366 burgers om het leven gekomen. Ook raakten in die periode 2.446 burgers gewond, aldus de VN-missie in het land. Veel slachtoffers (327 doden en 880 gewonden) zijn kinderen.
In het door geweld verscheurde land vechten troepen die de regering in Kaboel steunen tegen groepen als de Taliban. Die onderhandelen met de Verenigde Staten over vrede, maar de strijd gaat ondertussen door. In het land is ook een tak van Islamitische Staat (IS) actief.
De Amerikanen hopen vóór 1 september 2019 een akkoord te sluiten met de Taliban.
Een van de slachtoffers van de aanslag in een ziekenhuis in HeratAFP
NOS 31.07.2019 In Afghanistan zijn zeker 32 mensen omgekomen bij een aanslag op een passagiersbus. Dat gebeurde in de buurt van de stad Farah, in het westen van het land. De bus was onderweg van Heratnaar Kandahar.
Volgens de autoriteiten ontplofte een bermbom toen de bus langsreed. Onder de doden is een onbekend aantal kinderen. Ook zijn er zeker zeventien gewonden, de meesten zijn er slecht aan toe. Daarom zal het dodental waarschijnlijk nog oplopen.
Tientallen doden bij aanslag op bus in Afghanistan
De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist. De Taliban zijn actief in het gebied, maar zij plegen voornamelijk aanslagen op Afghaanse politici en ordetroepen. Wel gebruiken ze daarvoor vaak bermbommen, die ook burgerslachtoffers maken.
Telegraaf 31.07.2019 Door een aanslag in het westen van Afghanistan zijn woensdag zeker 35 mensen om het leven gekomen. Zij zaten in een passagiersbus die door een bermbom werd getroffen in de provincie Farah. Minstens 27 personen raakten gewond, zeggen de autoriteiten.
De bus reed over de weg tussen de hoofdsteden van de provincies Herat en Kandahar. De politie zegt dat zich veel vrouwen en kinderen onder de slachtoffers bevinden. „De bom was net neergelegd door opstandelingen van de Taliban die het op Afghaanse en buitenlandse veiligheidstroepen hadden gemunt”, aldus een woordvoerder.
De verantwoordelijk voor de aanslag is niet opgeëist. De Taliban zeggen er niets mee te maken te hebben. De opstandelingen onderhandelen met de Verenigde Staten over het beëindigen van het langlopende conflict, maar de strijd gaat ondertussen gewoon door. Ook een lokale tak van terreurorganisatie Islamitische Staat pleegt aanslagen in het land.
De Verenigde Naties noemden het aantal onschuldige slachtoffers in het land deze week „schokkend en onacceptabel.” In de eerste helft van het jaar zouden zeker 1366 burgerdoden zijn gevallen. Dat gebeurde onder meer door bomexplosies, luchtaanvallen, rondslingerende explosieven en zelfmoordaanslagen.
NU 29.07.2019 Zeker twintig personen zijn zondagavond omgekomen bij een aanslag op het kantoor van de Afghaanse vicepresidentskandidaat Amrullah Saleh in Kaboel. Door de bomaanslag en het daaropvolgende vuurgevecht vielen ook vijftig gewonden.
De regering meldt dat Saleh, de running mate van zittend president Ashraf Ghani, een van de gewonden is. Hij heeft lichte verwondingen opgelopen.
De politicus is beveiligingsadviseur en was in het verleden het hoofd van de Afghaanse inlichtingendienst.
Het kantoor met vier verdiepingen werd aangevallen door drie militanten, nadat een persoon zichzelf voor het pand met een bom had opgeblazen. Tijdens een zes uur durende reddingsactie zijn meer dan 150 burgers gered, aldus de autoriteiten.
De aanslag volgde uren nadat Ghani en Saleh, net zoals tientallen andere politici, waren gestart met hun verkiezingscampagne. De presidentsverkiezingen in Afghanistan vinden op 28 september plaats.
Stembusgang werd eerder al uitgesteld
Oorspronkelijk zou de stembusgang in juli plaatsvinden, maar de nationale kiescommissie heeft de verkiezingen uitgesteld vanwege ophef over de presidentsverkiezingen van vorig jaar. De autoriteiten kampten toen niet alleen met organisatorische problemen, maar er was ook sprake van geweld.
Er vielen die dag 56 doden en 379 gewonden. Volgens de Verenigde Naties, die van een recordaantal burgerslachtoffers spreken, was de Taliban verantwoordelijk voor het meeste geweld.
De radicaalislamitische groepering heeft de aanslag op het kantoor van Saleh van zondag opgeëist, melden meerdere media.
NOS 29.07.2019 Zeker 20 mensen zijn om het leven gekomen bij een explosie en een urenlang vuurgevecht op het kantoor van Amrullah Saleh in Kabul. Saleh is bij de komende verkiezingen de running mate van president Ashraf Ghani.
Bekijk hier de ravage na het urenlange vuurgevecht:
Zeker 50 mensen raakten gewond, onder wie Saleh zelf. Hij liep volgens een verklaring van de regering lichte verwondingen op. De rest van de slachtoffers zijn voornamelijk burgers. Zestien werden er gedood en daarnaast kwamen vier leden van de veiligheidstroepen om het leven.
Afghaanse troepen hebben vier mannen in het kantoor neergeschoten. Meer dan 150 burgers konden tijdens de zes uur durende operatie in veiligheid worden gebracht.
Complexe aanval
Gisteren was de start van de campagne voor de presidentiële verkiezingen, die op 28 september worden gehouden. President Ghani reageerde op Twitter op de aanslag. “Mijn broer, ware zoon van Afghanistan en eerste vice-presidentskandidaat, heeft een complexe aanval van vijanden van de staat overleefd. We zijn opgelucht en danken de almachtige dat de aanslag is mislukt”, schrijft hij.
Diplomaat Zalmay Khalilzad, die namens de Verenigde Staten de vredesonderhandelingen voert met de Taliban heeft, de actie op Twitter veroordeeld. “Wij staan aan dezelfde kant als Afghanistan om terrorisme uit het land te verdrijven”, zegt hij.
De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist. Afgelopen week waren er al drie aanslagen in de hoofdstad Kabul. Die werden opgeëist door IS en de Taliban.
Ashraf Ghani @ashrafghani
My brother, true son of the Afghan soil and first VP candidate of my electoral team, @AmrullahSaleh2 has survived a complex attack by enemies of the state. We are relieved and thank the almighty that attack has failed.
Telegraaf 29.07.2019 Bij een aanslag op het kantoor van de mogelijke vicepresident van Afghanistan, Amrullah Saleh, zijn 24 mensen om het leven gekomen en vijftig mensen gewond geraakt. De aanval begon zondag met een explosie waarna een vuurgevecht van zes uur losbarstte tussen terroristen en soldaten van het Afghaanse leger.
Saleh is lichtgewond geraakt bij de aanslag. Hij is de nummer twee achter de huidige president Ashraf Ghani.
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn vier militanten neergeschoten. Het leger heeft de levens gered van 150 burgers tijdens de aanval. De verantwoordelijkheid is opgeëist door de Taliban.
AD 29.07.2019 Bij een aanslag op het kantoor van de prominente politicus Amrullah Saleh zijn 24 mensen om het leven gekomen en 50 mensen gewond geraakt. Het was de eerste campagnedag voor de Afghaanse verkiezingen in september.
De aanval begon gisteren met een explosie waarna een vuurgevecht van zes uur losbarstte tussen terroristen en soldaten van het Afghaanse leger. Saleh is lichtgewond geraakt bij de aanslag en kon snel in veiligheid worden gebracht.
NU 19.07.2019 In de Afghaanse stad Kaboel zijn zeker zes mensen om het leven gekomen toen een explosief afging bij een universiteit. Ook raakten 27 mensen gewond, aldus de autoriteiten.
Een student zei dat er een bom ontplofte terwijl medestudenten voor het gebouw stonden te wachten. De Afghaanse politie meldt dat experts in de omgeving nog een tweede explosief onschadelijk hebben gemaakt. De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist.
Enkele uren eerder was ook al een politiehoofdkwartier in de Zuid-Afghaanse stad Kandaharaangevallen. Daar gingen onder meer autobommen af. Bij deze aanslag kwamen twaalf mensen om het leven en raakten meer dan tachtig personen gewond.
Afghaanse veiligheidstroepen worden nog steeds regelmatig aangevallen door de Taliban, hoewel die opstandelingen ook met de Verenigde Staten over vrede onderhandelen.
Telegraaf 07.07.2019 Door een autobom zijn er in de Afghaanse stad Ghazni zondag zeker veertien doden gevallen. Ook vielen er 180 gewonden, onder wie 60 kinderen. De aanslag werd bij een veiligheidsgebouw van de regering gepleegd en is opgeëist door de Taliban.
De aanval komt op het moment dat de Taliban met verschillende andere Afghaanse partijen een ontmoeting aan het plannen was in Qatar. Dit om nader tot elkaar te komen. Zalmay Khalilzad, een vertegenwoordiger van de VS in Afghanistan, veroordeelt de aanslag op Twitter. „Het is niet te bevatten dat er door een aanval als deze kinderen in gevaar worden gebracht”, zo zei hij.
Maandag was het ook al raak in de hoofdstad Kabul. Toen vielen er zes doden en raakten er 84 mensen gewond na zware explosies bij een basisschool.
MSN 07.07.2019 Door een autobom zijn er in de Afghaanse stad Ghazni zondag zeker veertien doden gevallen. Ook vielen er 180 gewonden, onder wie 60 kinderen. De aanslag werd bij een veiligheidsgebouw van de regering gepleegd en is opgeëist door de Taliban.
De aanval komt op het moment dat de Taliban met verschillende andere Afghaanse partijen een ontmoeting aan het plannen was in Qatar. Dit om nader tot elkaar te komen. Zalmay Khalilzad, een vertegenwoordiger van de VS in Afghanistan, veroordeelt de aanslag op Twitter. „Het is niet te bevatten dat er door een aanval als deze kinderen in gevaar worden gebracht”, zo zei hij.
Maandag was het ook al raak in de hoofdstad Kabul. Toen vielen er zes doden en raakten er 84 mensen gewond na zware explosies bij een basisschool.
Voertuigen van Afghaanse particuliere veiligheidsfunctionarissen (Foto ter illustratie) Ⓒ EPA
Telegraaf 05.07.2019 Bij een mortieraanval vrijdag op een markt in de Afghaanse provincie Faryabzijn zeker vier doden en 36 gewonden gevallen. Dat meldt onder meer het Chinese persbureau Xinhua. De aanslag zou zijn gepleegd door de Taliban. Afghaanse media melden dat er veertig doden zijn gevallen.
De autoriteiten zeggen dat er verschillende mortieren zijn afgeschoten op een woonwijk. Vlak na de aanslag ontstond er een vuurgevecht tussen lokale veiligheidstroepen en de Taliban. De aanslag is nog niet officieel opgeëist.
Op foto’s op Twitter is te zien dat tientallen gewonden, onder wie kinderen, behandeld worden in een ziekenhuis.
NU 01.07.2019 Door een zware explosie in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn drie mensen om het leven gekomen. Daarnaast raakten zeker honderd mensen gewond, waaronder 51 kinderen. De autoriteiten zeggen dat tijdens de ochtendspits een explosief afging dat zat verstopt in een voertuig. Dat gebeurde vlak bij een gebouw van het ministerie van Defensie.
Na de explosie drongen gewapende mannen een gebouw in de omgeving binnen. “Meerdere aanvallers hebben een gebouw overgenomen”, zei een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De autoriteiten zetten speciale eenheden in.
De Taliban heeft de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist. De radicaalislamitische beweging heeft het naar eigen zeggen voorzien op het gebouw van Defensie. De autoriteiten spreken over 105 gewonden, onder wie 51 kinderen.
Een getuige vertelde dat de ontploffing voor een ravage zorgde in zijn kantoorgebouw. “Toen ik mijn ogen opende, was mijn kantoor gevuld met rook en stof”, zegt de ambtenaar telefonisch. “Alles was kapot. Mijn collega’s waren aan het schreeuwen.”
Na de explosie braken vuurgevechten uit tussen talibanstrijders en Afghaanse veiligheidstroepen. Die duurden meer dan zeven uur. Vijf strijders werden gedood, liet het Afghaanse leger na afloop weten.
Telegraaf 01.07.2019 Door een zware explosie in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker zes mensen gedood, vier burgers en twee politieagenten, zei een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Nog eens 84 mensen raakten gewond. Volgens Save the Children zijn er zeker vijftig kinderen onder de gewonden.
De autoriteiten zeggen dat tijdens de ochtendspits een bom afging die zat verstopt in een voertuig. Dat gebeurde vlak bij een gebouw van het ministerie van Defensie. De autobom vernietigde ook een deel van een basisschool.
Na de explosie drongen gewapende mannen een gebouw in de omgeving binnen. „Meerdere aanvallers hebben een gebouw overgenomen”, zei de woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De autoriteiten zetten speciale eenheden in. In de late namiddag werd gezegd dat alle vijf de aanvallers waren gedood.
Moslimstrijders
De Taliban hebben de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist. De radicaalislamitische beweging had het naar eigen zeggen voorzien op het gebouw van Defensie.
Een getuige vertelde dat de ontploffing voor een ravage zorgde in zijn kantoorgebouw. „Toen ik mijn ogen opende, was mijn kantoor gevuld met rook en stof”, zei een ambtenaar telefonisch. „Alles was kapot. Mijn collega’s waren aan het schreeuwen.”
Voortdurend geweld
Ondanks de lopende discussies over een politieke oplossing, blijft het geweld in Afghanistan voortduren. Sinds juli vorig jaar onderhandelen de VS met de Taliban om het 17-jarige conflict te beëindigen. De meest recente, zevende ronde van gesprekken met de Amerikaanse speciale gezant voor Afghanistan, Zalmay Khalilzad, was zaterdag begonnen. Veel van de gespreksronden gingen hand in hand met een toename van geweld in het land.
MSN 01.07.2019 In de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn maandagochtend zeker zestig gewonden gevallen bij een bomaanslag in het centrum van de stad. Volgens persbureau AP ontplofte tijdens de ochtendspits een autobom buiten een gebouw van het ministerie van Defensie, waarna terroristen het vuur openden.
De aanslag vond plaats in de diplomatieke wijk van de hoofdstad. De wijk is afgezet en politie en andere veiligheidsdiensten zijn massaal aanwezig. Zeker 65 gewonden, onder wie negen kinderen, zijn afgevoerd naar ziekenhuizen. „Dit is een voorlopig telling van het aantal slachtoffers”, benadrukt een woordvoerder van het Afghaanse ministerie van Gezondheid op Twitter.
As a result of today’s explosion in kabul, 53 wounded patients were evacuated to our hospitals. All the wounded patients have been receiving the required treatment.
This is the initial number of casualties and is subject to changes. 1 juli 2019 @ 05:29
De Taliban en de Verenigde Staten hervatten dit weekend vredesbesprekingen in Qatar. Vorige week doodde de extremistische groepering, die nog grote delen van Afghanistan in handen heeft, 26 leden van een lokale militie in het noorden van het land. Met de aanslagen proberen ze de druk op de onderhandelingen te verhogen. De Taliban ontkennen verantwoordelijk te zijn voor deze aanval, meldt AP.
Sinds oktober zijn de Verenigde Staten en de Taliban in onderhandeling over vrede, nadat de VS in 2001 het land binnenviel en de terreurbeweging verdreef. De Taliban willen dat buitenlandse troepen – zo’n twintigduizend, het merendeel Amerikanen – Afghanistan verlaten. De VS eisen onder meer garanties dat Afghanistan geen toevluchtsoord wordt voor terroristen. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo wil voor 1 september een akkoord bereiken.
Telegraaf 30.06.2019 Bij een door de Taliban opgeëiste aanslag zijn zondag acht verkiezingswaarnemers gedood in de Afghaanse provincie Kandahar.
De medewerkers van de Onafhankelijke Verkiezingscommissie zaten in het regeringskantoor van het district Maruf om kiezers te registreren en toe te zien op het verloop van de regionale verkiezingen.
NOS 29.06.2019 Talibanstrijders hebben in het noorden van Afghanistan een militie aangevallen die vecht voor de Afghaanse overheid. Daarbij vielen volgens lokale autoriteiten zeker 26 doden.
De aanslag was in een dorp in de provincie Baghlan. Vlak na de aanval eiste de Taliban de verantwoordelijkheid op. De terreurgroep zegt dat zeker 28 militieleden zijn gedood en 12 mensen verwond.
Vandaag begint in Qatar een nieuwe ronde van vredesbesprekingen tussen de Verenigde Staten en de Taliban. Al bijna twee maanden praten de twee partijen over het beëindigen van de oorlog.
Terugtrekken troepen
Naar verwachting gaat het deze nieuwe ronde van overleg over het op termijn terugtrekken van buitenlandse troepen uit Afghanistan. De VS wil daarbij van de Taliban garanties dat er geen nieuwe aanslagen worden gepleegd.
De Amerikanen hebben zo’n 14.000 militairen in Afghanistan. De strijd tegen de Taliban begon kort na de aanslagen van al-Qaida in de VS op 11 september 2001 en is inmiddels de langste oorlog die de Amerikanen ooit hebben gevoerd.
Ondanks de vredesbesprekingen worden er nog steeds aanslagen gepleegd. Zo vielen Talibanstrijders vorige maand een hulporganisatie aan en werden bij een aanslag op een controlepost van het leger in de provincie Farah zeker 20 militairen gedood.
Commandotroepen zijn aanwezig tijdens de commando-overdracht over het Korps Commandotroepen tussen kolonel Jan Swillens en kolonel Jelte Groen op het terrein van de Engelbrecht van Nassaukazerne. Ⓒ ANP
Telegraaf 24.05.2019 Nederlandse commando’s kunnen in heel Afghanistan worden ingezet. Dat heeft het kabinet vrijdag besloten. De vijftig commando’s adviseren, assisteren en begeleiden een Afghaanse eenheid die risicovolle politietaken uitvoert zoals het arresteren van belangrijke opstandelingen.
Nederlandse en Duitse militairen gaan mee tijdens dit soort riskante operaties waarbij het tot gevechten kan komen. De commando’s mogen zelf geen offensieve acties uitvoeren, maar mogen zich wel verdedigen in geval van nood. De veiligheidssituatie in het land staat volgens het kabinet „onder druk.”
Nederlandse en Duitse commando’s werken nauw samen bij deze missie. De Duitsers mochten al in het hele land optreden. Door de Nederlandse militairen deze bevoegdheid ook te geven wordt de samenwerking „effectiever en makkelijker.” Tot dusver werkten de Nederlanders in Mazar-e-Sharif.
NOS 13.05.2019 Politici en vrouwenrechtenorganisaties in Afghanistan eisen gerechtigheid na de moord op een prominent journaliste en politiek adviseur. Mina Mangal werd zaterdag door gewapende mannen in Kabul op klaarlichte dag doodgeschoten.
Mangal was presentatrice bij Ariana News, de grootste nieuwszender in Afghanistan. Ook was ze adviseur van de commissie voor culturele zaken van het Afghaanse parlement. De politie doet onderzoek, maar het is nog niet duidelijk wie er achter de moord zit.
Mangal schreef een paar dagen geleden op Facebook dat ze werd bedreigd en dat ze vreesde voor haar leven. Het is niet bekend door wie ze werd bedreigd.
Vrouwen in Afghanistan maken zich zorgen over hun rechten nu buitenlandse troepen, waaronder de Verenigde Staten, hun vertrek uit Afghanistan hebben aangekondigd. Ze vrezen dat de Taliban dan mogelijk weer een rol krijgen in de regering.
Madam Frogh
@FroghWazhma
No one would know. But we know bec she wrote about her views, her threads to a fb page of 80k people, this outraged patriarchy more. Now instead of judging the circumstances of the murdered woman, let’s judge what led to this tragedy. https://t.co/jg2kJtBihz
Vrouwen reageren op sociale media woedend op de moord Mangal. “Een vrouw is op klaarlichte dag vermoord omdat een man vond dat ze het verdiende om omgebracht te worden”, schrijft vrouwenrechtenactiviste Wazhma Frogh op Twitter.
Op sociale media wordt ook de foto van Mina Mangal gedeeld. Vrouwen vragen om een rechtvaardige straf voor de daders. Ook het Afghaanse Hooggerechtshof en maatschappelijk organisaties eisen een serieus onderzoek.
Telegraaf 11.05.2019 Zeven kinderen zijn omgekomen door een bermbom in de Afghaanse provincie Ghazni. Twee kinderen zijn gewond geraakt. De bom was neergelegd door de Taliban en waarschijnlijk bedoeld voor een legerkonvooi.
De kinderen waren tussen de 7 en 9 jaar oud. Zeker vier van de omgekomen kinderen kwamen uit één familie, laat een provinciale bestuurder weten.
De Taliban gebruiken vaker bermbommen en landmijnen om het Afghaanse leger aan te vallen. Hoewel ze het leger willen aanvallen, komen daardoor regelmatig burgers om het leven.
NOS 08.05.2019 Talibanstrijders hebben in de Afghaanse hoofdstad Kabul een hulporganisatie aangevallen. Er vielen vier of vijf doden, onder wie een politieman en een buitenlander. Na een urenlang gevecht met veiligheidstroepen was de aanval voorbij. Zeker vijf Talibanstrijders zijn gedood.
Het doelwit was het complex van de hulporganisatie Counterpart International, die zijn hoofdkwartier in de VS heeft en samenwerkt met de Amerikaanse overheidsdienst USAID. Het complex in Kabul omvat twee gebouwen. Eerst ontplofte er een autobom, waarna de aanval begon. Later werd nog een autobom ontdekt, maar die was niet afgegaan.
Naast vier of vijf doden zijn er zeker 24 gewonden. De veiligheidsdiensten hebben zeker 200 mensen in veiligheid kunnen brengen.
Ramadan
De aanval kwam op de derde dag van de ramadan, de islamitische vastenmaand. De Afghaanse president Ghani had opgeroepen tot een staakt-het-vuren tijdens deze maand, die door veel moslims wordt gezien als een tijd van vrede.
Maar de Taliban wezen dat voorstel van de hand. Zij geloven, net als bijvoorbeeld IS-strijders, dat een martelaarsdood tijdens de ramadan wordt beloond met de beste plek in het paradijs. Wel beloofden de Taliban om tijdens de ramadan extra hun best te doen om burgers te ontzien.
Talibanwoordvoerder Zabihullah Mujahid zegt dat Counterpart International als doelwit is gekozen omdat die organisatie zich bezighoudt met “schadelijke westerse activiteiten” zoals de promotie van vrouwenrechten. De hulporganisatie meldt op Twitter “vreselijk bedroefd” te zijn over de aanval.
Counterpart International
@counterpartint
Today our office in Kabul was attacked by suspected suicide bombers in a series of explosions. We are incredibly saddened by this attack and are working as quickly as possible to account for our staff. Their safety and security is our primary concern.
Intussen is in Qatar de zesde ronde van de vredesbesprekingen tussen de VS en de Taliban gaande. Het overleg begon vorige week woensdag. De Amerikanen sturen daar aan op een staakt-het-vuren en willen garanties dat Afghanistan geen vrijhaven meer kan zijn voor terroristen. De Taliban eisen de terugtrekking van alle buitenlandse troepen.
Langste oorlog
De Amerikanen hebben zo’n 14.000 militairen in Afghanistan. De strijd tegen de Taliban begon kort na de aanslagen van al-Qaida in de VS op 11 september 2001 en is inmiddels de langste oorlog die de Amerikanen ooit hebben gevoerd.
Voor de Taliban zijn de vredesbesprekingen, net zo min als de ramadan, een reden om de strijd te staken. Vrijwel dagelijks vallen er doden. Zo kwamen gisteren bij aanvallen in de provincies Laghman en Takhar twaalf Afghaanse agenten om het leven. En maandag werden bij een aanslag op een controlepost van het leger in de provincie Farah twintig militairen gedood.
VK 20.04.2019 Zelfmoordterroristen hebben na een periode van betrekkelijke rust in Kabul een aanval uitgevoerd op het Afghaanse ministerie van Communicatie. Zeker een jihadist blies zichzelf op, anderen gingen schietend naar binnen.
Er ontstond een vuurgevecht met bewakers en speciale eenheden. Het is nog onduidelijk hoeveel mensen hierbij om het leven zijn gekomen. Volgens het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken zijn, behalve de aanvallers, zeven mensen om het leven gekomen, vier burgers en drie militairen. Een woordvoerder van Volksgezondheid sprak van twee doden en zes gewonden.
De verantwoordelijkheid is nog niet opgeëist. Een zegsman van de Taliban, die in Doha meedoen aan vredesbesprekingen, haastte zich te verklaren dat zijn islamitische opstandelingenbeweging er niet achter zit. In Afghanistan zijn ook terreurgroeperingen van Islamitische Staat actief.
De aanslag zorgde voor grote paniek in het ministerie. In het gebouw van achttien verdiepingen waren zaterdag zo’n tweeduizend ambtenaren aanwezig. De meesten vluchtten na de eerste knallen naar de hoogste etages en verschansten zich daar, sommigen sprongen beneden uit het raam. Het duurde vijf uur voordat de jihadisten waren uitgeschakeld.
Telegraaf 20.04.2019 Zelfmoordterroristen hebben na een periode van betrekkelijke rust in Kabul een aanval uitgevoerd op het Afghaans ministerie van Communicatie. Zeker een jihadist blies zichzelf op, anderen gingen schietend naar binnen. Er ontstond een vuurgevecht met bewakers en speciale eenheden.
Volgens Binnenlandse Zaken zijn behalve de aanvallers zeven mensen om het leven gekomen, vier burgers en drie militairen. Een woordvoerder van Volksgezondheid sprak van twee doden en zes gewonden.
De verantwoordelijkheid is nog niet opgeëist. Een zegsman van de Taliban, die in Doha meedoen aan vredesbesprekingen, haastte zich te verklaren dat zijn islamitische opstandelingenbeweging er niet achter zit. In Afghanistan zijn ook terreurgroeperingen van Islamitische Staat actief.
Grote paniek
De aanslag zorgde voor grote paniek in het ministerie. In het gebouw van achttien verdiepingen waren zaterdag zo’n 2000 ambtenaren aanwezig. De meesten vluchtten na de eerste knallen naar de hoogste etages en verschansten zich daar, sommigen sprongen beneden uit het raam. Het duurde vijf uur voordat de jihadisten waren uitgeschakeld.
NOS 05.04.2019 In een afgelegen Afghaanse provincie ligt een legerbasis al dagen onder vuur van de Taliban. Daarbij zijn zeker dertig militairen en agenten gedood. De nood is hoog, volgens lokale functionarissen raken munitie, water en voedsel van de belegerden op.
Op de basis in de westelijke provincie Badghis, tegen de grens met Turkmenistanaan, zitten zo’n 600 militairen en veiligheidstroepen in het nauw. 2000 strijders hebben het kamp omsingeld.
De Taliban hebben verschillende controleposten rond de basis ingenomen. Daarbij hebben ze meer dan twintig mensen gedood, dertig Talibanstrijders zijn gesneuveld.
Luchtaanvallen
Het ministerie van Defensie spreekt berichten tegen van provinciale functionarissen dat de basis aan zijn lot is overgelaten. Volgens Kabul worden door de lucht versterkingen en voorraden naar de basis aangevoerd. Ook zouden er luchtaanvallen op de posities van de Taliban in de regio zijn uitgevoerd. De controleposten rond de basis zouden inmiddels heroverd zijn.
De Taliban voeren dagelijks aanvallen uit op militairen en veiligheidstroepen en onderhandelen tegelijkertijd met Amerikaanse vertegenwoordigers en de Afghaanse regering. Voorafgaand aan de lente nemen de gevechten in hevigheid en aantallen altijd toe in Afghanistan. Ook willen de Taliban mogelijk meer grondgebied veroveren om een betere uitgangspositie te hebben in onderhandelingen.
Onderlinge gevechten
Niet alleen in Badghis wordt intens gevochten, ook in de provincies Kunduz en Helmand is het geweld opgelaaid. Tegelijkertijd kampt de provincie Badghis met ernstige overstromingen.
De militanten vechten ook onderling: zo zijn volgens de VN de aanvallen van IS op posities van de Taliban toegenomen, waardoor meer dan 20.000 burgers op de vlucht zijn geslagen.
NU 05.04.2019 De Verenigde Staten hebben donderdag het visum van Fatou Bensouda, de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof in Den Haag, ingetrokken. De aanklager was een onderzoek gestart naar mogelijke oorlogsmisdaden van de VS in Afghanistan.
Mike Pompeo, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, had eerder al gezegd dat de VS dergelijke stappen zou ondernemen als het Internationaal Strafhof een onderzoek zou beginnen.
Het kantoor van de aanklager laat weten dat ze haar onderzoek zal voortzetten. In november 2017 begon haar vooronderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden van diverse partijen in Afghanistan.
Ook de rol van de Verenigde Staten wordt bekeken, meerdere getuigen hebben verklaard dat Amerikaanse militairen zich schuldig hebben gemaakt aan onder meer martelingen. De VS is sinds 2001 aanwezig in het land.
Donderdag werd bekend dat de VS bepaalde Nederlandse advocaten het land niet meer inliet. Serge Weening zei dat hem de toegang werd geweigerd omdat hij als strafrechtadvocaat terrorismeverdachten bijstaat.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Amerikaanse autoriteiten om opheldering gevraagd.
NOS 05.04.2019 De VS heeft het visum ingetrokken van de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof in Den Haag, omdat ze onderzoek doet naar mogelijke oorlogsmisdaden van Amerikaanse troepen in Afghanistan.
Het kantoor van aanklager Fatou Bensouda uit Gambia heeft het intrekken van het visum bevestigd tegenover persbureau Reuters. Bensouda doet sinds 2017 onderzoek naar oorlogsmisdaden in Afghanistan.
Volgens Reuters kan Bensouda nog wel afreizen naar de VS, maar alleen wanneer ze bij de Verenigde Naties verslag moet uitbrengen van haar werk voor het Strafhof. Dat doet ze geregeld. Het hof is geen VN-orgaan, maar krijgt wel zaken doorverwezen door de VN-Veiligheidsraad.
Waarschuwing
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo waarschuwde vorige maand al dat hij visa ging intrekken van medewerkers van het Strafhof die betrokken waren bij soortgelijke onderzoeken. De VS is, net als onder meer Rusland en China, geen lid van het hof.
Pompeo bouwde daarmee voort op de dreigementen van nationaal veiligheidsadviseur John Bolton, eind vorig jaar. “De Verenigde Staten zullen alles op alles zetten om hun burgers en die van hun bondgenoten te beschermen tegen de onwettelijke bestraffing door dit niet-legitieme hof”, zei Bolton toen. “Het hof mag van ons doodbloeden. Voor ons is het al dood.”
Er kwam veel kritiek op de uitspraken van Bolton en de latere waarschuwing van Pompeo. EU-landen en mensenrechtenexperts van de VN noemden het “een ongepaste interventie” in de werkzaamheden van het Strafhof.
Telegraaf 29.03.2019 Het is inmiddels 11 jaar geleden, maar nog altijd zijn er veel vraagtekens rond het dodelijke ‘friendly fire’-incidentin Afghanistan. Verslaggever Olof van Joolen kwam nieuwe onthullingen op het spoor.
Telegraaf 21.03.2019 Het Perzische nieuwjaar is in de Afghaanse hoofdstad Kabul begonnen met een serie explosies en zeker zes doden. Ongeveer 23 mensen raakten gewond, aldus een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid.
Over de oorzaak van de explosies lopen de lezingen uiteen. Volgens een woordvoerder van de politie waren er drie bommen die afgingen in het westen van de stad, waar ook een belangrijk sjiitisch heiligdom ligt. Een zegsman van het ministerie van Defensie hield het op raketten die waren afgeschoten.
In sommige moslimkringen wordt de viering van het nieuwe jaar als heidens gezien.
NU 20.03.2019 De presidentsverkiezingen in Afghanistan zijn voor de tweede keer uitgesteld. De stembusgang van 20 juli vindt nu plaats op 28 september, meldt de nationale kiescommissie woensdag.
De verkiezingen zouden oorspronkelijk plaatsvinden op 20 april, maar werden uitgesteld vanwege ophef over de parlementsverkiezingen in oktober vorig jaar.
De Afghaanse bevolking mocht toen voor het eerst in acht jaar weer stemmen. De stembusgang op 20 oktober kampte met meerdere organisatorische problemen en daarnaast ook nog eens met geweld.
Er viel die dag een recordaantal burgerslachtoffers, meldde de Verenigde Naties. Er werden officieel 56 doden en 379 gewonden geteld.
De Taliban was volgens de Verenigde Naties verantwoordelijk voor het meeste geweld. De radicaalislamitische groepering voerde aanvallen uit met onder meer raketten, granaten, mortieren en zelfgemaakte explosieven.
Telegraaf 17.03.2019 Bij verschillenden aanslagen door de islamitische terreurorganisatie Taliban in de Afghaanse provincies Farjab, Helmand en Kandahar zijn dit weekend zeker 27 doden gevallen.
De zwaarste aanslag was volgens de autoriteiten in Farjab. Daar werden zondag zeker 22 mensen gedood bij aanvallen op drie politiecontroles en een kleine militaire basis. Veertien mensen raakten gewond, sommigen ernstig. De Taliban heeft ook vier soldaten ontvoerd.
In Kandahar, in het zuiden van het land, kwamen zaterdag vier politieagenten om het leven bij een explosie van een bermbom. In de zuidelijke provincie Helmand, ontplofte op zaterdag een bom die met een magneet op een auto van medewerkers van de geheime dienst was bevestigd. Daarbij viel een dode en raakten drie mensen gewond.
Eerder deze week vonden bij een aanval op een bouwbedrijf in het oosten van Afghanistan zestien medewerkers de dood. Twee terroristen bliezen zich bij het bedrijf in Jalalabad op. Veiligheidstroepen wisten vijf andere aanvallers te doden.
De onderneming is gevestigd bij de luchthaven van de stad en werkt daar ook. Op de luchthaven zijn Amerikaanse militairen gestationeerd. Jalalabad is de hoofdstad van de provincie Nangarhar waar naast de Taliban ook de terreurbeweging Islamitische Staat actief is.
NU 06.03.2019 Zestien medewerkers van een bouwbedrijf in het oosten van Afghanistan zijn gedood bij een aanval. Twee terroristen bliezen zich woensdagochtend op bij het bedrijf in Jalalabad.
Veiligheidstroepen wisten vijf andere aanvallers te doden.
De onderneming is gevestigd bij de luchthaven van de stad. Op de luchthaven zijn Amerikaanse militairen gestationeerd.
Jalalabad is de hoofdstad van de provincie Nangarhar, waar de extremistische Taliban en de terroristische beweging Islamitische Staat actief zijn.
Vijf militanten openden de aanval op een bouwbedrijf bij het vliegveld van de stad in Oost-Afghanistan.
NOS 06.03.2019 Bij een zelfmoordaanslag en een daaropvolgend vuurgevecht in de buurt van het vliegveld van de Afghaanse stad Jalalabad zijn zeker zestien mensen om het leven gekomen. Minstens negen mensen raakten gewond.
Vijf militanten openden rond 05.00 uur lokale tijd de aanval op een bouwbedrijf bij het vliegveld. Twee zelfmoordterroristen kwamen te voet naar de toegangspoort van het bedrijf en brachten bommen tot ontploffing, waarna het terrein door de andere militanten werd bestormd.
Volgens de lokale politiechef ontstond daarop een vuurgevecht met Afghaanse veiligheidstroepen, dat enkele uren duurde. De troepen worden nu bij het beveiligen van de omgeving ondersteund door Amerikaanse collega’s.
De doden zijn medewerkers van het bouwbedrijf. Vier gewonden zijn naar het ziekenhuis gebracht en verkeren in kritieke toestand. De drie militanten die het terrein bestormden, zijn omgekomen in het vuurgevecht.
Islamitische Staat
De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist.
Jalalabadis de hoofdstad van de oostelijke provincie Nangarhar en ligt vlak bij de grens met Pakistan. Het is uitgegroeid tot een bolwerk van terreurbeweging IS in Afghanistan.
Afghaanse militairen patrouilleren na de aanslag bij Lashkargah, de hoofdstad van Helmand EPA
Minstens 23 militairen kwamen om en zestien militairen raakten gewond. De aanval van de Taliban begon gisteren en ging door tot vandaag.
NOS 02.03.2019 Bij een zelfmoordaanslag en vuurgevecht op een legerbasis in het zuiden van Afghanistan zijn minstens 23 militairen omgekomen. Zestien militairen raakten gewond, meldt een woordvoerder van de gouverneur van de provincie Helmand.
Vier terroristen bliezen zichzelf op en zestien schutters die bij de aanval waren betrokken werden gedood, zei de woordvoerder. De aanslag begon gisteren en ging door tot vandaag.
De Taliban zijn verantwoordelijk voor de aanslag, meldde de terreurgroep die momenteel onderhandelt met de Verenigde Staten. In de legerbasis Kamp Shorab zaten ook Amerikaanse militaire adviseurs, maar in een aparte ruimte waar de Taliban niet bij konden. Kamp Shorab was vroeger een Britse militaire basis die Kamp Bastion heette.
Vermist
Ook in het noorden van het land sloeg de Taliban gisteren toe. In de provincie Sar-e Polkwamen negen Afghaanse veiligheidstroepen om en raakten er nog eens twaalf gewond. Ook worden er nog vier vermist. Van hen wordt verwacht dat ze door de Taliban zijn ontvoerd, zei een woordvoerder.
Telegraaf 01.03.2019 Militanten van de Taliban hebben in het zuiden van Afghanistan een grote militaire basis aangevallen. Volgens lokale autoriteiten in de provincie Helmand zijn daardoor drie zelfmoordterroristen en zes aanvallers gedood.
Het gaat om het hoofdkwartier van een legerkorps van het Afghaanse leger waar ook Amerikaanse militairen en adviseurs gelegerd zijn. Of er onder het personeel van de basis slachtoffers zijn is niet bekend.
AD 24.02.2019In Afghanistan zijn in 2018 liefst 3.804 burgers om het leven gekomen. Nog niet eerder in de strijd die er sinds 2001 woedt, zijn zoveel burgers het slachtoffer geworden van het oorlogsgeweld. Militanten van de Taliban en Islamitische Staat (IS) voeren ondanks vredesoverleg onverminderd aanvallen uit en plegen bomaanslagen.
Het aantal doden is met 5 procent gestegen ten opzichte van vorig jaar. Daarnaast zijn 7.189 burgers gewond geraakt. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van de Verenigde Naties over 2018 die vandaag zijn gepresenteerd. De stijging wordt veroorzaakt door toename van het aantal dodelijke zelfmoordaanslagen door IS en de Taliban door toenemende luchtacties van Afghaanse troepen.
,,Het rapport is zeer verontrustend en volstrekt onaanvaardbaar”, verklaart Tadamichi Yamamoto, de speciale vertegenwoordiger van de VN voor Afghanistan. ,,Er zijn meer dan 32.000 burgers gedood en ongeveer 60.000 gewonden gevallen in een decennium. Het is tijd om een eind te maken aan deze menselijke ellende en tragedie.’’
De aanwezigheid van Talibanleider Osama bin Laden (1957-2011) was in 2001 aanleiding voor de VS om Afghanistan binnen te vallen. De Taliban voerde een schrikbewind sinds midden jaren negentig dat leidde tot de Amerikaanse invasie. Sindsdien wordt met geweld getracht de macht te heroveren.
De publicatie van het rapport komt op het moment dat de Verenigde Staten aandringen om het conflict te beëindigen door te onderhandelen met de Taliban. Er wordt verwacht dat ze maandag de vredesonderhandelingen zullen hervatten in Doha. De VS hield sinds vorig jaar vier gespreksrondes over staakt-het-vuren en terugtrekking van Amerikaanse en NAVO-troepen Afghanistan.
Anti-regeringstroepen
Van de doden wordt 63 procent toegeschreven aan anti-regeringsgroepen, 14 procent aan Afghaanse strijdkrachten en 6 procent aan buitenlandse krijgsmachten, blijkt bij de presentatie van het rapport vandaag in de Afghaanse hoofdstad Kaboel.
In Afghanistan zijn in 2018 liefst 3.804 burgers om het leven gekomen. Nog niet eerder in de strijd die er sinds 2001 woedt, zijn zoveel burgers het slachtoffer geworden van het oorlogsgeweld. Militanten van de Taliban en Islamitische Staat (IS) voeren ondanks vredesoverleg onverminderd aanvallen uit en plegen bomaanslagen.
In Afghanistan zijn in 2018 liefst 3.804 burgers om het leven gekomen. Nog niet eerder in de strijd die er sinds 2001 woedt, zijn zoveel burgers het slachtoffer geworden van het oorlogsgeweld.
Militanten van de Taliban en Islamitische Staat (IS) voeren ondanks vredesoverleg onverminderd aanvallen uit en plegen bomaanslagen. In Afghanistan zijn in 2018 liefst 3.804 burgers om het leven gekomen. Nog niet eerder in de strijd die er sinds 2001 woedt, zijn zoveel burgers het slachtoffer geworden van het oorlogsgeweld. Militanten van de Taliban en Islamitische Staat (IS) voeren ondanks vredesoverleg onverminderd aanvallen uit en plegen bomaanslagen.
NU 24.02.2019 In Afghanistan zijn vorig jaar 3.804 burgers door oorlog om het leven gekomen. Nog niet eerder in de strijd die er sinds 2001 woedt, zijn zoveel burgers het slachtoffer geworden van het oorlogsgeweld.
Daarnaast zijn 7.189 burgers in 2018 gewond geraakt, blijkt zondag uit cijfers van de Verenigde Naties. De soennitische Taliban-extremisten voeren ondanks vredesoverleg onverminderd aanvallen uit en plegen bomaanslagen.
De aanwezigheid van terroristenleider Osama Bin Laden (1957-2011) in het door de Taliban overheerste land was in 2001 voor de VS aanleiding om Afghanistan binnen te vallen.
De Taliban zijn overwegend Afghanen die tot de stam van de Pathanen behoren. Vanaf midden jaren negentig tot de Amerikaanse invasie voerden ze een schrikbewind in het land. Sindsdien pogen de Taliban met geweld de macht te heroveren.
Hoe drie Amerikaanse presidenten vanaf 2001 strijd voerden in Afghanistan
Nooit eerder telde de VN in een jaar zo veel burgers die zijn omgekomen door de strijd als in 2018.
NOS 24.02.2019 De strijd in Afghanistan heeft in 2018 het hoogste aantal burgerdoden gekost sinds 2009, het jaar dat de Verenigde Naties het aantal slachtoffers systematisch gingen bijhouden. De VN-missie in Afghanistan telde in 2018 in totaal 10.993 burgerslachtoffers: 3804 doden en 7189 gewonden.
De stijging van 11 procent ten opzichte van 2017 werd vooral veroorzaakt door het gestegen aantal zelfmoordaanslagen door Islamitische Staat (IS) en de toename van het aantal luchtaanvallen door de VS en zijn bondgenoten.
Onacceptabel
De meeste slachtoffers vielen door geweld van de kant van IS en de Taliban, een kwart door optreden van de regeringstroepen en zijn internationale bondgenoten.
De VN-gezant voor Afghanistan, de Japanner Tadamichi Yamamoto, noemt de toename van de burgerslachtoffers “zeer verontrustend en totaal onacceptabel”. “Het is tijd dat er een eind komt aan deze tragedie”, zei Yamamoto. “De beste manier is stoppen met vechten.”
Onderhandelingen
Sinds de VN met stelselmatig tellen begon, zijn bij de strijd in totaal 30.000 burgers omgekomen en 60.000 burgers gewond geraakt.
Morgen begint in Qatar een nieuwe ronde van vredesonderhandelingen tussen de Amerikaanse gezant Zalmay Khalizad en de Taliban.
In januari zeiden Taliban-vertegenwoordigers tegen persbureau Reuters dat de onderhandelaars een akkoord hebben over de terugtrekking van buitenlandse troepen uit Afghanistan.
In ruil zouden de Taliban de VS hebben verzekerd dat Afghanistan geen vrijhaven wordt voor terreurgroepen als al-Qaeda of IS om de Verenigde Staten of zijn bondgenoten aan te vallen.
Mullah Omar, tot zijn dood gezocht door de Amerikanen, is na 9/11 niet uitgeweken naar Pakistan zoals de Amerikanen dachten. Dat schrijft journalist Bette Dam in een boek over de Talibanleider.
NOS 21.02.2019 Na de aanslagen van 9/11 zochten de Amerikanen twaalf jaar lang naar hem: Taliban-leider Mullah Omar. Hij werd door hen samen met Osama bin Laden gezien als het brein achter de aanvallen op de VS. Maar Mullah Omar was niet gevlucht. Hij zat al die tijd in door de Amerikanen en de NAVO gecontroleerd gebied, verstopt in zijn thuisbasis: de provincie Zabul in Afghanistan. Dat ontdekte de Nederlandse journalist Bette Dam. Lange tijd verbleef hij zelfs niet ver van een Amerikaanse basis.
Dam beschrijft haar bevindingen over Mullah Omar, gebaseerd op gesprekken met bijna honderd mensen, in haar boek Op zoek naar de vijand, dat vandaag wordt gepresenteerd. Ze deed vijf jaar lang onderzoek naar de Talibanleider, die in 2013 overleed.
Toenmalig president Bush beloofde in 2001 de leiders van al-Qaida en de Taliban, die de terroristen onderdak hadden geboden, “uit te roken in hun schuilplaats”. Er was 10 miljoen dollar uitgeloofd voor de tip die zou leiden tot de aanhouding van Omar.
Desondanks wisten de veiligheidsdiensten zijn schuilplaats niet te achterhalen. Uit documenten die door oud-NSA-medewerker Edward Snowden werden gelekt, bleek dat de dienst nauwelijks iets over Omar wist. Zijn codenaam was ‘Blanco’.
Toen Mullah Omar in 1996 aan de macht kwam was hij juist heel erg pro-westers. Hij wilde heel graag een Amerikaanse ambassade in Kabul, aldus Bette Dam.
Lang werd gedacht dat Omar zich had verborgen in Pakistan. “Dat was ook een beetje zo geframed door de Amerikanen die dachten dat Pakistan Omar als een soort marionet gebruikte”, zegt Dam. Maar in tegenstelling tot Bin Laden is Omar nooit naar het buurland gevlucht. De onderzoeksjournalist sprak met een bodyguard die Mullah Omar de laatste twaalf jaar van zijn leven heeft bijgestaan.
Die man, Omari, verblijft onder huisarrest van de geheime dienst in een safe house in Kabul. Dam kreeg toestemming om zes uur met hem te praten. In het gesprek vertelde Omari dat hij en Mullah Omar tussen 2001 en 2013 op twee verschillende plekken ondergedoken hebben gezeten, allebei in de provincie Zabul. Eerst in een kleine kamer in de provinciehoofdstad Qalat, later in een klein schuurtje in een dorp.
En dat allemaal in een gebied waar heel veel troepen waren, vertelt Dam. “Hij zocht zijn heil in een gebied waar heel veel van zijn stamgenoten wonen. Zo heeft hij kunnen overleven.”
Amerikaanse militairen bij Qalat, waar Omar zich lange tijd zou hebben verborgen AFP
Hoe kon Mullah Omar zich zo lang verborgen houden? Een reden was dat hij vrijwel niet buiten kwam, vertelde de bodyguard. Een tweede was dat hij maar contact had met drie mensen. Er waren wel huiszoekingen, maar hij werd niet ontdekt. Een keer verborg hij zich onder een bos takken, een tweede keer werd de deur van de kamer niet gevonden en in de laatste schuilplaats kon hij zich verbergen in buizen onder de grond.
Die laatste locatie was op maar een uur lopen van een Amerikaanse basis. “Als je praat met de Amerikanen op die basis, dan zeggen ze: we hebben ook niet gezocht, we dachten gewoon dat hij in Pakistan zat. We hebben ons vooral beziggehouden met het openhouden van de grote weg. Dat was al moeilijk genoeg.”
De huiszoekingen waarbij hij toch bijna was ontdekt, waren toevalstreffers. “Er werd niet specifiek naar hem gezocht. Er waren allerlei zoekacties naar de Taliban. In bijna elk huis is weleens een nachtelijke inval geweest.”
Toen Omar in 2013 aan de gevolgen van tbc overleed, werd hij in het dorp waar hij zat ondergedoken begraven. Omari wilde niet precies zeggen waar, omdat hij wil voorkomen dat het graf wordt geopend.
Het onderduikverhaal is gebaseerd op één bron, maar Dam gaat ervan uit dat Omari’s lezing klopt. “Ik heb met meerdere mensen gesproken die hem kennen, en zij denken ook dat hij de waarheid vertelt.”
Pro-westers
In haar boek ontzenuwt Dam meer mythes over Omar. Zo waren Osama bin Laden en Omar volgens haar helemaal geen vrienden die samen streden tegen de Amerikanen. “Ik kwam erachter dat we de Taliban helemaal niet kennen. Toen Omar in 1996 aan de macht kwam was hij juist heel erg pro-westers. Hij wilde heel graag een Amerikaanse ambassade in Kabul.”
Omar en Bin Laden hadden nauwelijks contact met elkaar en Omar heeft waarschijnlijk ook niets geweten van de plannen voor 9/11, zegt Dam. “Ik veronderstelde ook dat hij er wel iets van wist, maar ik kwam erachter dat dat helemaal niet zo is. Ze hadden een heel andere agenda. Bin Laden was bang dat het plan zou uitlekken via Omar.”
NU 21.02.2019 De Taliban-leider moellah Omar verbleef jarenlang in de Afghaanse provincie Zabul en woonde lange tijd zelfs dicht bij een Amerikaanse militaire basis in die regio. Dat staat in het nieuwe boek van journalist Bette Dam, schrijft de Volkskrant donderdag.
Dam sprak voor haar boek Op zoek naar de vijand met ongeveer honderd mensen over Omar. Een belangrijke bron was de helper van de moellah, Omari.
Omari zegt in het boek dat moellah Omar altijd in Afghanistan is blijven wonen. De Amerikanen dachten dat hij naar Pakistan was gevlucht, net als Osama Bin Laden. Er stond een prijs van 10 miljoen dollar (zo’n 8,8 miljoen euro) op de gouden tip die naar Omar zou leiden.
De moellah, een belangrijke islamitische geestelijke, is volgens zijn helper lange tijd in de provinciehoofdstad Qalat blijven wonen. Daarna verhuisde hij naar een klein dorp in dezelfde provincie.
Omar twee keer ternauwernood ontsnapt aan Amerikanen
Volgens Omari zijn de Amerikanen twee keer heel dicht bij de moellah gekomen. In beide huizen waar hij zou hebben gewoond, werd een inval gedaan. De eerste keer verstopte moellah Omar zich onder een berg takken, de tweede keer hadden de soldaten niet door dat er nog een kamer was.
De Taliban-leider kon volgens Dam overleven doordat hij maar met drie mensen contact had. Zijn vrouwen en kinderen heeft hij sinds 2001 niet meer gesproken. Omar overleed in 2013 aan tuberculose.
Dam was van 2006 tot 2012 correspondent in Afghanistan, voor onder meer NRC. Ze schreef eerder al een boek over de voormalige Afghaanse president Hamid Karzai. Dam heeft vijf jaar onderzoek gedaan voor haar nieuwe boek boek, Op zoek naar de vijand.
AD 21.02.2019 Vanaf de inval in Afghanistan in 2001 verdween Talibanleider moellah Omar van de radar. De wereld weet alleen dat hij in 2013 is overleden. De Nederlandse journaliste Bette Dam is er als eerste in geslaagd om de blanco levensjaren van Omar in te vullen.
Samen met al-Qaedaleider Osama bin Laden stond moellah Omar te boek als gevaarlijkste terrorist ter wereld. Maar wat met Bin Laden wel lukte – hem opsporen en liquideren – is inlichtingendiensten, voorop die van Amerika, nooit gelukt met Omar. Na de inval in Afghanistan in oktober 2001, in reactie op de terreuraanslagen in New York en Washington, wist niemand meer waar de Talibanleider was gebleven.
Het gonsde wel van de speculaties: hij zou in de strijd zijn overleden, hij zou zich schuil houden in buurland Pakistan. Omdat de zoektocht niets opleverde, werd zelfs aan zijn bestaan getwijfeld. De paar foto’s die van hem bestonden, waren ook al zo vaag. Ook de Taliban zwegen in alle talen over moellah Omar. Tot 2015. Toen maakte de beweging bekend dat hij twee jaar twee jaar eerder was overleden. Details bleven uit.
Dit hiaat zat Bette Dam (1979) niet lekker. De Nederlandse journaliste, uitgegroeid tot een internationaal erkende Afghanistanexpert, had het script van haar jongste boek Op zoek naar de vijand vorig jaar zomer ingeleverd. Maar eigenlijk was het niet af. Het laatste hoofdstuk ontbrak, over het leven van moellah Omar ná zijn verdwijning uit Kandahar in 2001. ,,Ik besloot nog een keer terug te gaan naar Afghanistan’’, aldus Bette Dam.
Legerbasis
Bij een huiszoeking van Amerikaanse militairen werd zijn verborgen kamer niet ontdekt, aldus Bette Dam.
Na een gedurfde tocht naar het hartgebied van de Taliban, de gevaarlijke provincie Zabul in zuid-Afghanistan, en gesprekken in de hoofdstad Kaboel leidt een ultieme poging tot succes. ,,Moellah Omar leefde na 2001 erg op zichzelf, vooral binnen vier muren. Hij was een man zonder veel wensen en ambities, had slechts om de paar maanden per koerier contact met de nieuwe leiders.
,,Moellah Omar woonde op een uur wandelen van een legerbasis. Bij een huiszoeking van Amerikaanse militairen werd zijn verborgen kamer niet ontdekt’’, zegt Bette Dam over het laatste, uiterst boeiende hoofdstuk van haar boek. Uiteindelijk overleed hij op 23 april 2013 aan tbc. Zonder testament en instructies. Hij kreeg in het diepste geheim een onopvallend graf.
NU 19.02.2019 Bij het ministerie van Defensie hebben zich tot nu toe 110 militairen gemeld die denken ziek te zijn geworden door vuilverbranding op missie in Afghanistan of zich daar zorgen over maken. Minister Ank Bijleveld beslist begin april of de meldingen vragen om onafhankelijk onderzoek, laat ze weten.
De militairen denken dat ze kanker of een andere ziekte hebben opgelopen door het gebruik van zogeheten ‘burn pits’ in Afghanistan. Defensie verbrandde afval in zulke verbrandingskuilen in de open lucht. Daarbij kwamen giftige gassen vrij.
Bijleveld sprak aanvankelijk tegen dat militairen zich bij Defensie hadden gemeld. Beklag van militairen tegen personeelsfunctionarissen bleek niet als melding opgevat.
Sinds twee weken is er een meldpunt van Defensie in de lucht waar mensen met klachten kunnen aankloppen. Sindsdien liep de teller op van vier naar 110 meldingen.
MSN 14.02.2019 Minister Ank Bijleveld (Defensie) is ,,voor nu’’ gerustgesteld dat de Verenigde Staten hun troepen niet eenzijdig zullen terugtrekken uit Afghanistan. Haar Amerikaanse ambtgenoot Patrick Shanahan zegde tijdens NAVO-overleg in Brussel toe te overleggen over besluiten. ,,We zullen samenwerken met onze NAVO-bondgenoten”, beloofde Shanahan.
Bijleveld zei in december zich grote zorgen te maken na berichten dat de Amerikaanse regering 7000 militairen zou willen terughalen. De ongeveer 160 Nederlandse militairen in Afghanistan zijn deels afhankelijk van Amerikaanse bescherming en medische zorg. ,,We kunnen niet zonder de steun van de Amerikanen, wat ons betreft is het: samen erin, samen eruit’’, aldus Bijleveld.
Nederland verlengde de bijdrage aan de NAVO-missie Resolute Support vorig jaar tot eind 2021. Na de Amerikaanse toezegging blijft ons land erbij betrokken. NAVO-topman Jens Stoltenberg bevestigde dat besluiten samen zullen worden genomen.
Volgens Bijleveld moeten gesprekken over eventuele troepenvermindering worden gekoppeld aan de vredesbesprekingen tussen de Taliban en de VS.
AD 05.02.2019 Militair raadsman Ferre van de Nadort twijfelt aan de onafhankelijkheid van het Defensiemeldpunt voor medewerkers die mogelijk ziek zijn geworden zogenoemde burnpits. Bij het meldpunt is onder anderen een oud-commandant betrokken die in 2010 in Afghanistan zat. Volgens Van de Nadort moet die op de hoogte zijn geweest van de vuilverbranding tijdens die missie.
Het ministerie van Defensie opende maandag het Defensiemeldpunt burnpits waar (oud)militairen terechtkunnen met vragen over gezondheidsklachten die mogelijk zijn veroorzaakt door de rook van burnpits. In deze kuilen werd in missiegebieden, zoals in Afghanistan, allerlei afval verbrand.
Het meldpunt is bij het Centrum voor Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel (CAOP) ondergebracht. Defensie noemt het centrum onafhankelijk. Maar volgens de raadsman is het helemaal niet onafhankelijk. Hij zegt een aantal (oud-)militairen te vertegenwoordigen. Hij zegt dat behalve een oud-commandant ook de directeur werkgeverszaken defensie in het bestuur van het CAOP zit. Van de Nadort vindt het moeilijk voor te stellen dat die onpartijdig zijn bij het beoordelen van gezondheidsklachten van (oud-)militairen.
NOS 31.01.2019 Defensiemedewerkers die vermoeden dat zij ziek zijn geworden door burnpits in Afghanistan en andere missiegebieden, kunnen vanaf maandag terecht bij een officieel meldpunt van defensie. Burnpits zijn afvalhopen die op de basis verbrand werden omdat de verbrandingsoven defect was.
Minister Bijleveld van Defensie beloofde de Tweede Kamer dinsdag dat er zo’n meldpunt zou komen. Zij vertelde toen ook dat er tot nu toe vier officiële meldingen zijn binnengekomen over gezondheidsklachten door het inademen van giftige stoffen van de burnpits. Of die vier meldingen echt nieuw zijn of een formele versie van een eerdere klacht is niet bekend.
Verwarring
Of er wel of niet meldingen waren gedaan werd onderwerp van discussie. Het ministerie zei van niet, een advocaat van militairen zei van wel. Deze defensiemedewerkers hadden hun gezondheidsklachten gemeld bij bijvoorbeeld een defensiearts en beschouwden dat als een afdoende melding.
Maar deze medische informatie valt onder het beroepsgeheim van artsen en mag dus niet ingekeken worden door de defensieleiding. Ook een standaardformulier over omstandigheden op de missie wordt door het ministerie niet beschouwd als officiële melding. Twee weken geleden riep Bijleveld de betreffende defensiemedewerkers daarom op om een “officiële melding” te doen.
NOS 29.01.2019 Het ministerie van Defensie heeft tot nu toe vier officiële meldingen binnengekregen over gezondheidsklachten door ‘burnpits’. Minister Bijleveld heeft dat gezegd tijdens het wekelijkse vragenuurtje in de Tweede Kamer. Ze laat wellicht onafhankelijk onderzoek doen naar de relatie tussen burnpits en de gemelde gezondheidsklachten.
Het ministerie neemt contact op met de jurist Van de Nadort, die bijna twee weken geleden aan de bel trok nadat militairen zich bij hem hadden gemeld. De militairen denken dat ze in Afghanistan kanker hebben gekregen door burnpits. Dat zijn afvalhopen van medisch afval en werkmateriaal, die worden verbrand in militaire kampen. Vanmiddag heeft Van de Nadort laten weten dat hij inmiddels 122 meldingen heeft binnengekregen.
Ernst
Vorige week zei Bijleveld dat er geen formele meldingen bekend waren bij Defensie. Dat deed ze in reactie op een door Van de Nadort geopenbaarde brief, waarin het pensioenfonds ABP namens de minister van Defensie erkent dat een militair in Afghanistan blootgesteld was aan toxische stoffen en gassen. De minister herhaalde in het vragenuur dat het hier niet ging om een officiële melding van een gezondheidsklacht.
De minister benadrukte nogmaals dat militairen die gezondheidsklachten hebben, zich moeten melden bij Defensie. Dan kan er worden gekeken of deze zijn ontstaan uit de giftige stoffen die vrijkomen bij burnpits. “Wij doen er alles aan om in beeld te krijgen wat de ernst van de situatie is”, zei de minister.
Wegmoffelcultuur
SP-Kamerlid Karabulut zei dat de Kamer keer op keer geconfronteerd wordt met zieke veteranen en ernstige gezondheidsklachten, die niet serieus worden opgepikt door Defensie. Volgens Denk-Kamerlid Özturk is er sprake van een “wegmoffelcultuur” en “ontkenningscultuur”. Bijleveld ontkende dat met grote stelligheid. “Maar je moet wel goed weten wat de meldingen zijn en daar hebben wij ons afgelopen week in verdiept”, aldus de minister.
Regeringspartij D66 wil dat militairen die in aanraking zijn geweest met burnpits een brief krijgen van Defensie. Het gaat om militairen die tussen juli 2006 en juli 2010 in de Nederlandse legerbasis Kamp Holland in de Afghaanse provincie Uruzgan zaten.
Giftige stoffen
Volgens CDA-Kamerlid Bruins Slot zijn niet alleen Nederlandse militairen in aanraking gekomen met burnpits, maar ook Amerikanen, Britten en Canadezen. Ze wil dat het ministerie ook metingen van deze landen opvraagt, zodat alle informatie boven tafel komt. Bijleveld zegde toe dit te doen.
Op vragen van de Tweede Kamer zei de minister van Defensie dat ze mogelijk onafhankelijk onderzoek gaat doen naar de relatie tussen ‘burnpits’ en de gemelde gezondheidsklachten.
NU 29.01.2019 Het ministerie van Defensie heeft vier officiële meldingen gekregen over gezondheidsklachten als gevolg van vuilverbranding in kuilen in Afghanistan. Dat heeft minister van Defensie Ank Bijleveld dinsdag laten weten tijdens het Vragenuurtje in de Tweede Kamer.
Vuil, medicijnresten en ander afval werden verbrand in zogenoemde burn pits op de militaire basis die Nederland in de Afghaanse provincie Uruzgan had.
Bij advocaat Ferre van de Nadort hebben zich tientallen militairen gemeld die denken dat ze ziek zijn geworden door de giftige gassen van de burn pits.
Sadet Karabulut (SP) vroeg de minister om opheldering. Volgens haar zijn de problemen al jaren bekend en zijn de klachten door het ministerie “genegeerd”.
De minister wil eerst alle klachten boven tafel krijgen. Ze wil in gesprek met advocaat Van de Nadort en de veteranen die zich bij hem hebben gemeld. Er is intussen een intern meldpunt bij Defensie opgezet waar de klachten kunnen worden doorgegeven. Bijleveld zal “desnoods onafhankelijk onderzoek” naar de kwestie laten uitvoeren.
D66’er Salima Belhaj wil dat alle Nederlandse militairen die in Afghanistan actief waren een brief krijgen waarin staat dat zij zich moeten melden als zij gezondheidsklachten hebben. “De minister moet actief werkgeverschap tonen”, meent Belhaj. Bijleveld gaat over het voorstel nadenken.
Telegraaf 28.01.2019 Amerika heeft principeafspraken gemaakt met de Taliban die tot een vrede in Afghanistan en een aftocht van de Amerikaanse troepen uit dat land kunnen leiden.
De Amerikanen hebben de toezegging binnen van de Taliban dat Afghanistan dan geen bakermat van internationaal terrorisme zal worden. De VS vielen juist om die reden in 2001 het land binnen omdat de toenmalige Taliban-regering het brein achter de aanslagen van 9/11, Osama bin Laden en andere Al Qaeda kopstukken, niet wilde uitleveren.
Vertrouwen
,,We hebben overeenstemming over een grof raamwerk dat verder uitgewerkt moet worden tot een akkoord”, vertelde de Amerikaanse onderhandelaar Zalmay Khalilzad, maandag aan de New York Times. Hij vertelde ,,genoeg vertrouwen te hebben”, dat de Taliban zich aan zo’n akkoord zal houden.
Het is voor het eerst dat er zo hoopvol wordt gesproken over een vredesakkoord na een oorlog die tienduizenden doden heeft gekost en de Amerikaanse buitenlandse politiek en de regio totaal veranderde.
Als er een Amerikaans vertrek uit Afghanistan komt dan krijgt president Donald Trump voor elkaar wat veel van zijn voorgangers wilden maar wat maar niet leek te lukken: geen Amerikaanse laarzen meer in Afghanistan.
Bij de Afghaanse regering is het nieuws overigens niet met al te veel enthousiasme ontvangen. Daar vertrouwt men de Taliban, die recent nog grote aanslagen pleegde en grote delen van Afghanistan beheerst, voor geen cent.
Beloftes
President Ashraf Ghani zei bezorgd te zijn dat een ’deal’ er te snel doorheen wordt gedrukt. Hij vergeleek het met de aftocht van Russische troepen uit zijn land. Ook toen werden er allerlei beloftes gedaan en sprak men van vrede, maar het duurde maar kort voordat er anarchie uitbrak.
Ghani heeft alle reden om bezorgd te zijn. Zijn voorganger in die tijd vond zijn einde hangend aan een paal op een rotonde. ,,Ook wij willen vrede en we willen het snel, maar wel met de nodige voorzichtigheid.”
De Amerikanen benadrukken dat hun plan alleen doorgaat als er ook een bestand komt tussen de Taliban en de Afghaanse regering.
NOS 27.01.2019 De Taliban zeggen dat er een conceptakkoord is bereikt met de Verenigde Staten. Dat melden bronnen tegen persbureau Reuters. In het conceptakkoord staat volgens het persbureau dat buitenlandse troepen zich na ondertekening van het akkoord binnen 18 maanden terugtrekken uit Afghanistan, meer dan 17 jaar na de door de VS-geleide inval in het land.
Het conceptakkoord is de afsluiting van een zesdaags overleg in Qatar tussen de VS en de Taliban over de oorlog in Afghanistan. Van het akkoord is de inhoud overigens nog niet formeel door de Taliban of de VS naar buiten gebracht. Ook kwam er na afloop van de gesprekken geen gezamenlijke verklaring naar buiten.
In ruil voor het terugtrekken heeft de Taliban de VS verzekerd dat Afghanistan geen vrijhaven wordt voor al-Qaeda of IS om de Verenigde Staten of zijn bondgenoten aan te vallen. Dat was een harde eis van de VS om zich terug te trekken uit Afghanistan. Ook zou er een akkoord zijn bereikt over een gevangenenruil en het opheffen van reisverboden voor sommige leiders van de Taliban, aldus Reuters.
Productieve gesprekken
Volgens de speciale Afghanistan-gezant van de Verenigde Staten is er tijdens de onderhandelingen “goede vooruitgang” geboekt en volgt er op zeer korte termijn een nieuwe ontmoeting.
“De gesprekken hier waren productiever dan in het verleden”, schreef hij op Twitter. “We hebben goede vooruitgang geboekt op belangrijke thema’s. Niets is echter zeker totdat alles is afgesproken.”
In een verklaring stelt een woordvoerder van de Taliban dat er pas gesproken kan worden over andere thema’s in Afghanistan als er duidelijkheid is over de terugtrekking van buitenlandse troepen. “Onze insteek was tijdens de gesprekken heel duidelijk”, zei een woordvoerder.
‘Hoopvol nieuws’
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Pompeo spreekt van hoopvol nieuws. “De VS streeft serieus naar vrede en wil koste wat voorkomen dat Afghanistan een vrijhaven wordt voor internationaal terrorisme. We werken samen met de Afghaanse overheid en alle andere partijen om de Afghaanse soevereiniteit, onafhankelijkheid en welvaart te versterken.”
Naar verwachting praten de VS en de Taliban komende maand verder over een akkoord. Dat zou opnieuw moeten gebeuren in Doha, de hoofdstad van Qatar. Het is niet duidelijk of de Afghaanse regering wel bij die gesprekken welkom is: de Taliban willen nog altijd niet met de Afghaanse regering praten, maar enkel in gesprek met de VS.
De macht van de Taliban is de laatste jaren weer toegenomen, sinds buitenlandse gevechtseenheden uit het land zijn vertrokken. De islamitische terreurbeweging heeft naar schatting de helft van het land in handen, een gebied waarin 15 miljoen Afghanen wonen.
Telegraaf 27.01.2019 Tijdens de vredesonderhandelingen tussen de Taliban, Amerikaanse onderhandelaars en de Afghaanse overheid zijn flinke vorderingen gemaakt. Volgens vertegenwoordigers van de Taliban zijn de partijen zaterdag een concept-vredesverklaring overeengekomen. Daarin zou zijn meegenomen dat Amerikaanse troepen binnen 18 maanden uit Afghanistan vertrekken na ondertekening van het akkoord.
Een gezamenlijke verklaring is niet naar buiten gebracht, maar de Amerikaanse speciale gezant Zalmay Khalilzad zegt dat er progressie is geboekt na zes dagen onderhandelen in Qatar. „Vergaderingen hier waren productiever dan in het verleden. We hebben aanzienlijke vooruitgang geboekt op essentiële zaken”, aldus Khalilzad, die verder meldt dat de partijen weer gauw om de tafel gaan zitten.
Terugtrekken
De Amerikaanse buitenlandminister Mike Pompeo reageert verheugd op het nieuws. Hij zegt dat de VS „serieus streven naar vrede.” Ook benadrukt hij het streven om de troepen uit Afghanistan terug te trekken.
The U.S. is serious about pursuing peace,
preventing #Afghanistan from
continuing to be a space for international terrorism & bringing forces
home. Working with the Afghan gov’t & all interested parties, the U.S.
seeks to strengthen Afghan sovereignty, independence & prosperity.
NU 27.01.2019 Een zesdaagse ontmoeting tussen de Taliban en een gezant van de Verenigde Staten in Qatar heeft voor ‘significante vorderingen’ gezorgd.
Dat zegt de Amerikaanse gezant Zalmay Khalilzad. “De besprekingen zijn productiever geweest dan voorheen. We hebben grote vooruitgang geboekt op belangrijke punten.”
“Nog niets is zeker, tot alles is afgesproken”, voegde Khalilzad er nog wel aan toe. “Daar horen ook de voorwaarden voor een dialoog in Afghanistan en een staakt-het-vuren bij.”
Kort na afloop van de gesprekken kwamen berichten naar buiten dat de Taliban een conceptakkoord had waarin stond dat de buitenlandse troepen Afghanistan binnen achttien maanden moesten verlaten. De Taliban ontkende later dat het om achttien maanden ging.
“Deze berichten zijn niet waar, we hebben het nooit over achttien maanden gehad”, stelt de woordvoerder van de Taliban op Twitter.
Taliban moet land vrij houden van terroristen
Een andere besproken voorwaarde zou zijn dat de Taliban ervoor zorgt dat Al Qaida en Islamitische Staat (IS) geen ruimte krijgen om de Verenigde Staten aan te vallen vanuit Afghanistan.
“Zolang er geen akkoord is over het terugtrekken van buitenlandse soldaten, kan er verder over niets anders worden gesproken”, zei een woordvoerder van de Taliban.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo liet weten blij te zijn met de vorderingen. “We zijn serieus bezig met het terugtrekken van onze soldaten en ervoor te zorgen dat Afghanistan geen basis wordt voor internationaal terrorisme.”
De gesprekken tussen de VS en de Taliban gaan in februari verder in de Qatarese hoofdstad Doha.
Het Dagblad van het Noorden zegt bewijs te hebben dat militairen Defensie in het verleden aansprakelijk hebben gesteld voor de blootstelling aan gifstoffen door burnpits.
NOS 25.01.2019 Minister Bijleveld van Defensie zei vorige week dat haar ministerie geen klachten kent van militairen die gezondheidsproblemen hadden door burnpits (brandende afvalhopen) in Afghanistan. Dat klopt niet, stelt het Dagblad van het Noorden.
De krant zegt dat het bewijs in handen heeft dat een aantal militairen zich wel degelijk met klachten heeft gemeld. Ook beschikt de krant naar eigen zeggen over correspondentie met Defensie waarin de blootstelling aan giftige stoffen door burnpits wordt erkend en waarin ook de relatie met medische aandoeningen wordt gelegd.
Uruzgan
Deze burnpits zijn brandende afvalhopen. Daarop werd onder meer medisch afval en werkmateriaal verbrand op de militaire basis die Nederland had in Uruzgan in Afghanistan.
De krant citeert uit een van de meldingen. “Cliënt is van mening dat Defensie aansprakelijk is voor de gezondheidsschade die hij heeft opgelopen ten gevolge van blootstelling aan giftige stoffen uit de verbrandingsovens op de luchtmachtbasis Kandahar, in de periode dat hij naar Afghanistan uitgezonden is geweest.”
Standaardformulier
Volgens het Dagblad van het Noorden gebruikte Defensie zelfs standaardformulieren voor de registratie. Zo’n formulier had als titel ‘Personeelsregistratieformulier blootstelling vrijkomende stoffen locatie burnpit, Kandahar Air Field, Afghanistan’.
Minister Bijleveld blijft erbij dat haar geen meldingen bekend zijn. Het document waar in de krant over wordt gepraat is volgens haar een formulier uit het personeelsdossier waar je “alleen algemeenheden uit kunt halen”. Zij beschouwt dat niet als een melding.
Bijleveld zei wel dat ze nog eens serieus gaat kijken of er toch meldingen zijn en ze herhaalde dat mensen met klachten zich alsnog kunnen melden. Ze voegde eraan toe dat ze het serieus neemt als er mogelijk iets met het personeel aan de hand is.
Vorige week werd bekend dat tientallen Nederlandse militairen denken dat ze tijdens hun uitzending in Afghanistan kanker hebben gekregen door burnpits. Ze hadden zich gemeld bij jurist Ferre van de Nadort, die onderzoek naar de burnpits in Kamp Holland heeft gedaan. Kamp Holland was van juli 2006 tot en met juli 2010 een Nederlandse legerbasis in de Afghaanse provincie Uruzgan.
Telegraaf 25.01.2019 Volgens een groep militairen hebben ze bij Defensie wel degelijk melding gemaakt van ernstige gezondheidsschade, waaronder kanker, die zij relateren aan vuilverbranding tijdens de missie in Afghanistan.
Dat schrijft Dagblad van het Noorden. De krant zegt bewijs in handen te hebben dat verschillende militairen Defensie formeel aansprakelijk hebben gesteld voor de blootstelling aan de gifstoffen door zogeheten burnpits.
Ook zegt de krant te beschikken over correspondentie met Defensie waarin de blootstelling aan giftige stoffen, en de relatie met ernstige medische aandoeningen, door burnpits wordt erkend.
Het ministerie van Defensie blijft er echter bij dat geen militair zich heeft gemeld met klachten over de vuilverbranding op missie in Afghanistan. De opgedoken formulieren waar het Dagblad van het Noorden over schrijft, gelden niet als een echte melding, stelt minister Ank Bijleveld.
Tientallen Nederlandse militairen denken dat ze kanker hebben opgelopen door giftige gassen uit de verbrandingskuilen in de open lucht die Defensie in Afghanistan gebruikte om van haar afval af te komen. Ze hebben zich gemeld bij jurist Ferre van de Nadort, die onderzoek naar de burnpits heeft gedaan.
Bijleveld doet de nu gevonden formulieren af als „een registratie in een personeelsdossier. Dat is geen melding.” Ze roept militairen met klachten opnieuw op zich te melden, „dan zullen we daar natuurlijk serieus naar kijken.” De minister wijst erop dat er sinds vorige maand ook een meldpunt in de lucht is.
Vorige week zei het ministerie van Defensie geen weet te hebben van militairen die kanker zouden hebben opgelopen door vuilverbranding op missie in Afghanistan. Het departement heeft geen klachten ontvangen, zei minister Ank Bijleveld. Ze wees erop dat indertijd al is onderzocht of er schadelijke stoffen vrijkwamen „en toen bleek er niets aan de hand.”
In de Verenigde Staten laait de kwestie hoog op. Irak- en Afghanistan-veteranen zijn daar naar de rechter gestapt omdat giftige rook uit de burnpits hen ziek zou hebben gemaakt. Tot dusver zonder resultaat.
NU 21.01.2019 Bij een aanval van de Taliban op een militaire basis in Afghanistan zijn maandag meer dan honderd militairen om het leven gekomen, meldt een hoge functionaris van het Afghaanse ministerie van Defensie.
“We weten dat 126 militairen zijn omgekomen bij een explosie in een gebouw van een militair trainingscentrum in Maidan Wardak (centraal-Afghanistan)”, liet het ministerie in Kabul weten.
De aanvallers zouden volgens het ministerie hun auto vol explosieven hebben geramd door een militair controlepunt en het voertuig daarna bij het gebouw hebben laten ontploffen.
Twee gewapende mannen gingen het gebouw na de explosie binnen, waarna ze het vuur openden op Afghaanse soldaten, zegt Mohebullah Sharifzai, woordvoerder van de provinciale gouverneur van Maidan Wardak.
Taliban eist de aanslag op
De Taliban heeft de aanslag opgeëist. De terroristische groepering voert in Afghanistan een guerrillaoorlog. De Taliban hadden grote delen van het land in handen, maar zijn door een internationale troepenmacht teruggedrongen.
Sinds enkele jaren boekt de beweging echter weer terreinwinst.
Het complex zou zijn bestormd door gewapende Taliban-strijders nadat een zelfmoordterrorist een auto met explosieven bij de ingang had opgeblazen.
NOS 21.01.2019 In Centraal-Afghanistan zijn bij een aanslag op een trainingscentrum voor politie, defensie en veiligheidsdiensten zeker honderd mensen omgekomen, zeggen verschillende Afghaanse bronnen. Het complex zou zijn bestormd door gewapende Taliban-strijders nadat een zelfmoordterrorist een auto met explosieven bij de ingang had opgeblazen.
Volgens een medewerker van het ministerie van Defensie hebben 126 mensen een explosie in een gebouw op het trainingscomplex niet overleefd. Een provinciale functionaris spreekt van een honderdtal doden. Eerder noemde de regering een dodental van twaalf.
De Taliban hebben de verantwoordelijkheid voor de aanslag in de provincie Maidan Wardak opgeëist. De militaire basis ligt op zo’n 44 kilometer afstand van de hoofdstad Kabul.
De Taliban hebben de afgelopen maanden een reeks aanslagen gepleegd. Analisten denken dat de opstandelingen zo veel mogelijk gebied in handen willen krijgen voordat er in de toekomst serieuze vredesgesprekken worden gevoerd. Volgens de VS hebben de Taliban de helft van het land in hun greep.
Telegraaf 21.01.2019 Door een aanslag met een autobom op een militaire basis in de centrale provincie Maidan Wardak in Afghanistan zijn meer dan honderd militairen gedood. Dat zei een functionaris van het Afghaanse ministerie van Defensie.
Twee gewapende mannen die probeerden de basis binnen te komen, werden doodgeschoten, zei Mohebullah Sharifzai, woordvoerder van de provinciale gouverneur van Maidan Wardak.
Een tweede auto, boordevol explosieven, werd ontdekt en onschadelijk gemaakt, voegde hij eraan toe. Tientallen mensen raakten gewond. De Taliban eiste de verantwoordelijkheid op voor de aanslag.
Op de achtergrond van deze foto van Kamp Holland uit 2010 is een van de burnpits te zien Audiovisuele Dienst Defensie/Mediacentrum Defensie
NOS 19.01.2019 Tientallen Nederlandse militairen denken dat ze tijdens hun uitzending in Afghanistan kanker hebben gekregen door ‘burnpits’. Dat zijn brandende afvalhopen. Met de burnpits werd onder meer medisch afval en werkmateriaal verbrand.
De militairen hebben zich gemeld bij jurist Ferre van de Nadort, die onderzoek naar de burnpits in Kamp Holland heeft gedaan. Kamp Holland was van juli 2006 tot en met juli 2010 een Nederlandse legerbasis in de Afghaanse provincie Uruzgan.
Verscheidene militairen hebben foto’s aan de jurist gegeven. Daarop is te zien dat afval in de open lucht wordt verbrand en niet in de verbrandingsovens die in Kamp Holland stonden. “Vanaf dag een hebben die ovens niet goed gefunctioneerd”, zegt Van de Nadort.
Voormalig militair Johan Smit diende in de periode 2006-2007 in Afghanistan. Meteen toen hij terug kwam bleek het goed mis te zijn met zijn gezondheid:
Hij zegt dat toenmalig minister Hillen van Defensie de Tweede Kamer onjuist heeft geïnformeerd. Die zei in 2010 dat er zes verbrandingsovens in Kamp Holland stonden en dat daarin het afval werd verbrand. “Maar die zes stonden in een ander kamp, in Kandahar”, zegt Van de Nadort. “De minister heeft waarschijnlijk de locaties door elkaar gehaald.”
De jurist zegt ook dat het ministerie van Defensie nooit goede metingen bij de verbrandingsinstallaties heeft gedaan en nu niet goed met de zieke (oud-)militairen omgaat. “Defensie legt de bal bij hen neer. De militairen moeten maar aantonen dat het door de burnpits komt. Het is de omgekeerde wereld.”
Afvalverbrandingsovens in Kamp Holland, 2010Audiovisuele Dienst Defensie/Mediacentrum Defensie
Afvalverbranding in Afghanistan, met op de achtergrond de verbrandingsovensTROS
Minister Bijleveld zegt in een reactie dat Defensie over deze kwestie tot nu toe geen meldingen heeft gekregen. Maar ze benadrukt dat mensen met klachten zich alsnog kunnen melden en dat Defensie daar serieus naar kijkt. Volgens Bijleveld hebben de metingen van destijds niet opgeleverd dat er iets aan de hand was.
Het ministerie ontkent dat Hillen de Kamer in 2010 verkeerd heeft geïnformeerd. Defensie benadrukt verder dat het in missiegebieden nu geen verbrandingsovens meer heeft en dat het afval daar tegenwoordig wordt afgevoerd via een ‘contractor’.
Telegraaf 14.01.2019 Het kabinet ontkent dat er in 2010 heimelijk is overlegd met de Taliban. Ook wordt bestreden dat er is onderhandeld over de vrijlating van een Nederlandse hulpverlener die was ontvoerd door de Taliban. „De Nederlandse overheid onderhandelt niet met ontvoerders of terroristische organisaties”, antwoordt minister Bijleveld (Defensie) op Kamervragen van SP en D66.
Onlangs deed een voormalig spion die werkte voor de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) uitgebreid uit de doeken hoe medewerkers van de MIVD in 2010 in Dubai gesprekken voerde met vertegenwoordigers van de Taliban. Zijn verhaal wordt bevestigd door een lid van het Korps Commandotroepen en een tolk, die destijds eveneens in Dubai waren.
Bijleveld wil niet ingaan op de beweringen die de voormalige spion deed in De Telegraaf. De man, door Nederlandse militairen rond de missie in Uruzgan ’de Baas’ genoemd, was tussen 2006 en 2014 voor de MIVD actief. Hij is van grote waarde geweest voor de missie, onder meer bij het voorkomen van aanslagen op Nederlandse konvooien. De Afghaan dreigt het land te worden uitgezet. Hij voelt zich door de Nederlandse Staat in de kou gezet.
„In zijn algemeenheid kan ik zeggen dat bij de MIVD zorgvuldigheid centraal staat als het gaat om het zoeken, het rekruteren, het onderhouden en het uiteindelijk beeindigen van de relatie met een informant of agent”, reageert Bijleveld. „Die zorgvuldigheid is nodig omdat deze bronnen niet zelden een persoonlijk risico lopen door het delen van informatie die we nodig hebben om onze militairen veilig te houden. Ik wil benadrukken dat personeel dat voor een Nederlandse missie heeft gewerkt en daardoor gevaar loopt, door Defensie niet in de steek wordt gelaten.”
NOS 30.12.2018 De Taliban hebben directe vredesgesprekken met de Afghaanse regering afgewezen. De islamitische terreurbeweging wil komende maand in Saudi-Arabië alleen in gesprek met vertegenwoordigers van de Verenigde Staten. Dat land beschouwt de Taliban als de invloedrijkste partij in het land.
Deze maand voerden de Taliban in de Verenigde Arabische Emiraten al gesprekken met de VS en landen uit de eigen regio. Doel van de onderhandelingen is het beëindigen van de oorlog in Afghanistan, die al zeventien jaar duurt en begon met het verdrijven van de Taliban door de VS.
Macht uitgebreid
De laatste jaren hebben de Taliban hun macht in het land verder uitgebreid. Volgens cijfers van de NAVO heeft de Afghaanse regering maar controle over iets meer dan de helft van de ruim 400 districten in het land. Sinds 2001 was de situatie niet zo slecht. De Taliban zelf zeggen dat ze de dienst uitmaken in een gebied dat bij elkaar 70 procent van Afghanistan beslaat.
Begin deze week was er aanslag op een overheidsgebouw in Kabul, waarbij zo’n 40 doden vielen. Vermoedelijk zaten de Taliban erachter.
De Amerikanen hebben nog duizenden troepen in het land, maar president Trump zou net als bij Syrië overwegen om (een deel van de) militairen terug te trekken.
Een probleem met een identificatiemethode wordt als reden genoemd. Dat speelde ook al bij de parlementsverkiezingen in oktober. Die werden bovendien geteisterd door geweld.
NOS 26.12.2018 Afghanistan stelt de presidentverkiezingen van april een onbekend aantal maanden uit. Die tijd is volgens de regering nodig om technische problemen te verhelpen met het biometrische identificatiesysteem.
Die problemen speelden ook al tijdens de parlementsverkiezingen van oktober. Verschillende stemlokalen gingen toen te laat open, medewerkers konden niet omgaan met het identificatiesysteem en kiezers stonden niet op de lijst.
Geweld
Ook werden die verkiezingen en de aanloop daarnaartoe geteisterd door aanslagen en geweld van de Taliban en IS. Zware beveiliging kon niet voorkomen dat er tientallen doden en meer dan honderd gewonden vielen. De helft van de geregistreerde Afghaanse kiezers, zo’n 4 miljoen mensen, kwam toch opdagen om te stemmen.
Voor de verkiezingen voor de opvolger van president Ghani wil de kiescommissie eerst de lijsten op orde maken en de medewerkers trainen.
Een man die gewond raakte bij de aanslag loopt door de straten van KabulEPA
NOS 25.12.2018 Het dodental van de aanslag op een gebouw van het ministerie van Sociale Zaken in Kabul is opgelopen naar 43. Op Kerstavond blies een zelfmoordenaar zijn auto op in een straat met meerdere overheidsgebouwen in de Afghaanse hoofdstad, waarna gewapende strijders het pand bestormden.
De extremisten richtten een bloedbad aan. Ook schoten ze vanuit het pand op naastgelegen gebouwen. Het dodental kan verder oplopen, want politie en andere hulpverleners zoeken nog steeds naar slachtoffers in het overheidsgebouw. Er zijn zeker 25 gewonden.
Tijdens de urenlange confrontatie tussen de gewapende mannen en de veiligheidsdiensten die volgde op de bestorming zijn honderden mensen in veiligheid gebracht, zegt het ministerie van Volksgezondheid. Drie gewapende aanvallers zijn tijdens de confrontatie gedood. Of het ministerie de drie heeft meegeteld in het dodental van 43 is niet duidelijk. Ook is niet bekend of zij de enige aanvallers waren of dat er meer gewapende strijders waren, die mogelijk zijn ontkomen.
De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog steeds niet opgeëist. In het afgelopen jaar heeft zowel de Taliban als IS aanslagen gepleegd op Afghaanse overheidsgebouwen en -diensten. Daarbij zijn honderden mensen vermoord.
Telegraaf 25.12.2018 – Het dodental van de aanslag op verschillende regeringsgebouwen in de Afghaanse hoofdstad Kabul is opgelopen naar 43. Dat heeft het ministerie van Volksgezondheid bekendgemaakt. Bij de aanvallen vielen 25 gewonden.
De daders, van wie er ook drie werden gedood, brachten eerst een autobom tot ontploffing bij het ministerie van Openbare Werken. Daarna bestormde een onbekend aantal aanvallers het naastgelegen gebouw van Werkgelegenheid en Sociale Zaken. Van daaruit schoten ze vervolgens op andere overheidspanden in de buurt.
De verantwoordelijkheid is nog niet opgeëist. In het recente verleden claimden vertegenwoordigers van Islamitische Staat of de Taliban de bloedige aanslagen. In Kabul werden dit jaar al 22 aanslagen gepleegd. Daardoor kwamen meer dan 500 mensen om.
NU 24.12.2018 Door een aanslag van militanten op regeringsgebouwen in de Afghaanse hoofdstad Kaboel zijn ten minste 43 mensen om het leven gekomen. Bovendien vielen er tien gewonden.
Dat heeft de woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken maandagavond bekendgemaakt. Bij de aanslag kwam één politieman om het leven, de rest van de doden zijn burgers.
De daders, van wie er ook drie werden gedood, brachten eerst een autobom tot ontploffing bij het ministerie van Openbare Werken. Daarna bestormde een onbekend aantal aanvallers het naastgelegen gebouw van Werkgelegenheid en Sociale Zaken. Van daaruit schoten ze vervolgens op andere overheidspanden in de buurt.
De verantwoordelijkheid is nog niet opgeëist. In het recente verleden claimden vertegenwoordigers van Islamitische Staat (IS) of de Taliban de bloedige aanslagen. In Kaboel werden er dit jaar al 22 gepleegd. Daardoor kwamen meer dan vijfhonderd mensen om.
NOS 24.12.2018 In de Afghaanse hoofdstad Kabul hebben terroristen een aanslag uitgevoerd op een overheidsgebouw. Daarbij zijn zeker 29 mensen omgekomen en 23 gewond geraakt.
De aanslag begon volgens de regering met een zelfmoordaanslag. Iemand bracht vlak voor het gebouw van een sociale dienst een bomauto tot ontploffing. Een paar minuten daarna bestormden schutters het gebouw. Ze waren volgens de Afghaanse regering zwaar bewapend en hadden ook explosieven bij zich.
De groep trok urenlang schietend door het gebouw, dat verschillende verdiepingen telt. De meeste slachtoffers waren werknemers die op het punt stonden naar huis te gaan.
Sommige overheidsmedewerkers wisten een schuilplaats te vinden. De politie slaagde erin 357 ambtenaren ongedeerd naar buiten te krijgen.
Zeker vijf explosies
Ooggetuigen zeggen dat er zeker vijf explosies klonken toen het in het gebouw kwam tot een langdurige schietpartij tussen de politie en de terroristen. Onder de doden zijn zeker één politieman en drie terroristen.
De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist, maar algemeen wordt aangenomen dat die het werk was van Talibanstrijders. De Taliban willen de door het Westen gesteunde regering verdrijven en opnieuw een streng islamitisch bewind in Afghanistan vestigen.
Elsevier 21.12.2018 In het Westen is verbijsterd gereageerd op het besluit van Donald Trump om de Amerikaanse troepen terug te halen uit Syrië en Afghanistan. Critici, onder wie ook diverse Republikeinse partijgenoten, zijn bezorgd omdat zij vrezen dat het vertrek van de soldaten de instabiliteit en het geweld zullen vergroten.
Toch krijgt Trump ook bijval, omdat hij zich met de beslissing aan zijn beloften aan zijn kiezers houdt. Het vertrek van minister van Defensie James Mattis doet eveneens veel stof opwaaien.
‘We hebben gewonnen tegen IS,’ zei Trump woensdag in een videoboodschap op Twitter. ‘We hebben ze verslagen, flink verslagen, we hebben het land teruggenomen en nu is het tijd voor onze troepen om thuis te komen.’ De president noemt het ‘hartverscheurend’ om de nabestaanden van gesneuvelde soldaten te spreken.
Trump zegt dat de slachtoffers, ‘grote Amerikaanse helden (…) van bovenaf op ons neerkijken’. De circa 2.000 soldaten in Syrië komen volgens hem allemaal terug. ‘We hebben gewonnen. Dat is hoe we het willen. Dat is hoe zij het willen,’ sluit de president de boodschap af terwijl hij naar boven wijst.
Donald J. Trump
✔@realDonaldTrump
After historic victories against ISIS, it’s time to bring our great young people home!
Senatoren Rubio en Graham hekelen besluit: ‘Obama-achtige fout’
De beslissing lijkt lijnrecht in te gaan tegen de plannen van Trumps adviseurs. Zo zei buitenlandadviseur John Bolton in september nog dat Amerikaanse troepen niet zouden vertrekken zolang Iran in Syrië (militaire) invloed uitoefent. Het besluit kreeg dan ook direct stevige kritiek van Republikeinse partijgenoten.
Senator en voormalig presidentskandidaat Marco Rubio spreekt van ‘een ernstige fout die grotere implicaties zal hebben dan alleen de strijd tegen IS. Ook senator Lindsey Graham is op Twitter duidelijk: ‘Terugtrekking uit Syrië is een Obama-achtige fout. IS is niet verslagen,’ schreef hij op Twitter.
Ook de manier waarop de terugtrekking is gecommuniceerd, komt het Witte Huis op onbegrip te staan. ‘Ik heb in de 12 jaar dat ik hier werk nog nooit een beslissing gezien als deze,’ zei de Republikeinse voorzitter Bob Corker van de commissie-Buitenlandse Zaken in de Senaat. ‘Er is niets van tevoren gecommuniceerd, en opeens wordt zo’n gigantische beslissing genomen.’
Donald J. Trump
✔@realDonaldTrump
So hard to believe that Lindsey Graham would be against saving soldier lives & billions of $$$. Why are we fighting for our enemy, Syria, by staying & killing ISIS for them, Russia, Iran & other locals? Time to focus on our Country & bring our youth back home where they belong! 117.246
Trump reageerde via Twitter al snel op de verontwaardigde reacties. Hij noemt het terughalen van de laatste troepen uit Syrië een logische stap, waarvoor hij zich al jaren heeft ingespannen. Naar eigen zeggen vindt Trump het moeilijk te geloven dat senator Graham ‘tegen het redden van soldatenlevens en miljarden dollars’ is. ‘Waarom vechten we voor onze vijand, Syrië, door te blijven en IS te bestrijden voor hen, Rusland, Iran en anderen in de regio?
Tijd om ons te richten op ons land en onze jeugd terug te brengen naar huis, waar die hoort!’ Het ministerie van Buitenlandse Zaken benadrukte kort daarop in een reactie nog wel op de hoede te zijn voor IS. ‘Er moet nog veel worden gedaan en we mogen de dreiging die zij vormen niet uit het oog verliezen. Zelfs zonder grondgebied, zal IS een bedreiging blijven.’
In zijn eigen partij heeft Trump ook medestanders: senator Rand Paul zei tegen Fox News dat de president een ‘dappere zet’ heeft gedaan: ‘Het is precies wat hij de Amerikaanse bevolking heeft beloofd. Sterker nog: het is een van de redenen dat hij de verkiezingen heeft gewonnen.’
Paul vindt het een goede zaak dat de Verenigde Staten niet langer ‘politieman van de wereld’ willen zijn, maar het credo America First hanteren. ‘President Trump zei dat hij Amerika op de eerste plaats zou zetten. Ik denk dat hij dat doet door wat van dat geld (voor de strijd in Syrië, red.) naar huis te brengen, waar het gaat naar grensbeveiliging of het bouwen van bruggen en wegen in ons land.’
Na zijn besluit om onmiddellijk alle Amerikaanse troepen uit Syrië terug te trekken, heeft president Donald Trump opdracht gegeven om het aantal troepen in Afghanistan drastisch te verminderen. Het zou de komende weken gaan om in totaal zo’n 5.000 tot 7.000 van de 14.000 militairen, schrijft de Washington Post donderdag op basis van bronnen bij het Witte Huis.
Poetin terughoudend, maar noemt terugtrekking ‘het juiste om te doen’
De Russische president Vladimir Poetin heeft donderdag gereageerd dat IS sinds het aantreden van Trump inderdaad flink is verzwakt, en bedankte hem daarvoor. Over de aangekondigde terugtrekking was Poetin terughoudend: ‘Ik weet niet hoe dat zit. Amerika zit al 17 jaar in Afghanistan, en elk jaar zeggen ze weer dat ze zich daar terugtrekken.
Maar ze zitten er nog steeds.’ Wel vindt de Russische president de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Syrië ‘onnodig’ en ‘niet legitiem’, omdat die er niet zijn op verzoek van de Syrische overheid, in tegenstelling tot het Russische leger. ‘Dus als de VS heeft beslist zijn troepen terug te trekken, is dat het juiste om te doen.’
In veel westerse landen is de teneur over het besluit aanmerkelijk negatiever. Zo zegt de Britse minister van Defensie Tobias Ellwood dat ‘Trump geen gelijk [heeft] als hij zegt dat terreurorganisatie IS in Syrië is verslagen. Ik ben het sterk oneens met het standpunt van Trump’. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas spreekt van een ‘verrassing’, en stelt dat de dreiging van IS nog niet voorbij is.
De Fransen, die ook soldaten hebben in Syrië, ‘delen de beoordeling [van de VS] niet’. Een Franse ambtenaar zegt tegen The Washington Post dat president Emmanuel Macron eerder deze week met Trump heeft gebeld, om hem te verzoeken door te gaan met de strijd tegen de islamitische terreurgroep. Frankrijk houdt wel troepen in Syrië, werd donderdag bekend.
Vrees is er vooral bij de Koerden, die in Noord-Syrië de voornaamste bondgenoten van Amerika zijn geworden in de strijd tegen IS. Turkije bestrijdt de Koerden in die regio, en gevreesd wordt dat het veel sterkere Turkse leger de Koerdische volkseenheden YPG er na de Amerikaanse terugtrekking hardhandig zullen gaan bestrijden, zoals dat eerder dit jaar al gebeurde bij Afrin.
Tegelijkertijd lijkt ook IS zich weer in de strijd te mengen: een woordvoerder van de Syrische Democratische Strijdkrachten, die samenwerken met de YPG, meldt vrijdag dat IS in Zuidoost-Syrië een ‘grootschalige’ aanval’ voorbereidt in de regio Hajin.
In politiek Den Haag zijn eveneens veel zorgen over het vertrek van het Amerikaanse leger uit Syrië. Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) noemt die situatie ‘zeer ingrijpend’, omdat die kan leiden tot ‘een enorme verschuiving in de machtsverhoudingen’ en nieuwe gevechten.
Volgens CDA-minister Ank Bijleveld van Defensie is IS nog niet verslagen: ze zei donderdag in de Tweede Kamer dat er nog duizenden IS-strijders in Syrië en Irak zijn. Voor de Nederlandse inzet in het gebied heeft de beslissing van Trump vooralsnog geen directe gevolgen.
Joël Voordewind@JoelVoordewind
Zeer onverstandig en heel kortzichtig dat Trump Noord-Syrie verlaat en daarmee de Koerden overlevert aan Turkse agressie alsook die van Assad en Isis-restanten. Ga samen met CDA, VVD en D’66 debat en brief aanvragen. EU-steun nu hard nodig, anders opleving Isis aldaar. 119
Veel Kamerleden zijn vooral bang voor geweld van Turkije tegen de Koerden in Noord-Syrië. Joël Voordewind (ChristenUnie) noemt het ‘zeer onverstandig en heel kortzichtig’ dat Trump de troepen uit die regio terughaalt, omdat die daarmee ‘de Koerden overlevert aan Turkse agressie alsook die van Assad en Isis-restanten’.
Hij pleit samen met de andere kabinetspartijen VVD, CDA en D66 voor druk vanuit de Europese Unie op Turkije zodat die geen nieuwe aanval uitvoeren op de Koerden. Namens de twee laatstgenoemde partijen reageren Martijn van Helvert en Sjoerd Sjoerdsma eveneens bezorgd op Trumps videoboodschap, omdat ook volgens hen IS nog niet is verslagen.
Mattis stopt als minister, Bijleveld vindt vertrek collega ‘verschrikkelijk’
Ook de brief die de Amerikaanse minister van Defensie James Mattis gisteren aan Trump schreef, stemt de Nederlandse overheid niet vrolijk. Mattis verklaart daarin dat hij in februari zal aftreden omdat hij het oneens is met het beleid van de president. De minister vindt dat de president niet goed omgaat met bondgenoten en onvoldoende oog heeft voor de oplopende spanningen die vooral China en Rusland zouden veroorzaken.
Minister Bijleveld noemt het vertrek van haar Amerikaanse ambtsgenoot vrijdagmiddag ‘verschrikkelijk’. Mattis hield volgens de CDA-minister Mattis, ‘altijd de samenwerking met de bondgenoten in de gaten’, en hoopt erop dat diens opvolger zich niet gaat distantiëren van bondgenootschappen en samenwerking. D66’er Sjoersma is op Twitter nog stelliger over het vertrek van Mattis: ‘Met Mattis vertrekt de laatste persoon in de Trump regering die er alles aan deed om ons bondgenootschap sterk te houden. Dat doet vrezen voor wat nog komen gaat.’
Elsevier 21.12.2018 Na 9/11 kreeg het Westen het regime van de Taliban en Al-Qa’ida in Afghanistan razendsnel op de knieën, via een ongelooflijke en legendarische operatie. Maar de strijd die al was gewonnen, kan alsnog verloren gaan, vreest Afshin Ellian.
Ook een gewonnen oorlog is een breekbaar vaasje. Het is mogelijk dat men een gewonnen oorlog alsnog verliest. Het lijkt een contradictie, maar het is zo waar als een cirkel. Daarvan getuigt de oorlog in Afghanistan.
De oorlog in Afghanistan begon op 7 oktober 2001 onder de codenaam Enduring Freedom en op 12 november werd het regime van de Taliban/Al-Qa’ida ten val gebracht. In de eerste drie dagen werden de belangrijkste stellingen van de Taliban totaal weggevaagd. Op 9 november 2001 werd de stad Mazar-i Sharif veroverd.
Aldus Prof.mr.dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur
Oorlog in Afghanistan was juridisch en militair gezien een ‘perfect war’
De juridische status van deze oorlog was honderd procent dichtgetimmerd. Op grond van de resolutie van de VN-Veiligheidsraad mochten de Verenigde Staten of andere landen oorlogsgeweld aanwenden indien de Taliban niet bereid waren de leider van Al-Qa’ida en zijn kaders uit te leveren aan Amerika en alle trainingskampen te sluiten.
Dit leek op een legale oorlog van de mensheid tegen Taliban/Al-Qa’ida, waarbij grootmachten als China en Rusland alle logistieke medewerking hadden toegezegd bij de verwijdering van Taliban. De buurlanden van Afghanistan hebben daarbij passief en zelfs actief Amerika gesteund. In juridische en militaire termen was deze oorlog een ‘perfect war’.
De CTC (Counterterrorism Center) en Special Operations van de CIA gaven leiding aan de bevrijding van Afghanistan. Een team van de Special Forces begon met de inname van Mazar-i Sharif, en het andere team moest de weg naar Kabul via de Salangtunnel veroveren. Ook moesten ze ervoor zorgen dat de Afghaanse bondgenoten elkaar niet zouden gaan doden.
Dat was een ingewikkelde klus! Amerikanen slaagden erin om drie Afghaanse verzetsleiders die elkaar haatten, met elkaar te verenigen: Dustum, een Oezbeek, Mohammed Mohaqiq, een sjiiet, Hazara en Atta Mohammed, een Tadzjiek. Het onmogelijke heeft de CIA mogelijk gemaakt: ze vochten samen tegen het Talibanbewind.
CIA verenigde onwaarschijnlijke verzetsleiders om Taliban te verjagen
Er waren aan het begin van de operatie 50 CIA-agenten of Special Forces in Afghanistan, achter de vijandelijke linie. De Alfa- en Bravo-teams gingen naar het noorden en zuiden van Mazar, het Charlie-team zou samen met Ismail Khan de stad Herat veroveren, het Delta-team ging naar Bamian om met Karim Khalili in sjiitische gebieden Taliban verjagen. En Fahim, de generaal van de Noordelijke Alliantie, moest onder leiding van de Amerikaanse commando’s Kabul veroveren.
En de Pashtunse gebieden, de thuisbasis van de Taliban? Daar bedachten de Amerikanen Karzai, die de steden Jalalabad en Kandahar moest veroveren. Zo werd het beeld compleet: Oezbeken, Tadzjieken, Hazara’s en Pashtunen samen tegen Taliban.
Aan Amerikaanse zijde werd de oorlog geleid door de CIA, en de Army Special Forces vanuit de republiek Oezbekistan (vliegbasis Karshi-Khanabad) en Washington. Afghanistan werd bevrijd door 110 agenten en Special Forces van de CIA, en 300 soldaten en officieren van de US Army Special Forces.
Dat is toch ongelofelijk: tienduizenden Taliban en Al-Qa’ida (een internationaal goed getrainde troepenmacht) werden verslagen door een groep van minder dan 500 Amerikanen zonder tanks en pantserwagens. Daartegenover beschikten Taliban/Al-Qa’ida over tanks en andere oorlogsvoertuigen.
Bevrijding doet denken aan de 300 Spartanen die de Perzen versloegen
De oude Grieken kennen hun eigen legende: 300 man die ooit de Perzen hadden verslagen. Amerika kent nu ook een eigen legendarisch verhaal: met minder dan 500 man veroverde Amerika een onherbergzaam land met tienduizenden bloeddorstige vijanden. De Afghaanse bondgenoten hadden nog slechts 5 procent van het land in handen, de rest stond onder de effectieve militaire macht van de Taliban.
Na de bevrijding nam de NAVO Afghanistan onder haar protectie. Dat was ook iets nieuws. Voor de eerste keer opereerde de NAVO ver buiten haar verdragsgebied. Ook deze actie was volledig legaal. Maar ook landen als Zuid-Korea namen deel aan de acties in Afghanistan.
In totaal zijn tot op heden 3.284 westerse militairen omgekomen in Afghanistan: 2.372 militairen uit Amerika, Groot-Brittannië 441, Canada 158, Duitsland 53, Frankrijk 86, Hongarije 7, Finland 4, Denemarken 53, Italië 47, Litouwen 1, Nieuw-Zeeland 11, Noorwegen 10, Polen 36, Spanje 34, Romein 19, Zuid-Korea 1 et cetera. Vergis je niet: het zijn geen abstracte getallen, maar militairen uit diverse landen. Ons land betreurt 25 omgekomen militairen. In totaal zijn 29.000 Nederlandse militairen naar Afghanistan uitgezonden.
In de voorbije jaren werden ook de Afghanen hard getroffen door de Taliban. Volgens president Ashraf Ghani zijn er sinds 2015 28.529 Afghaanse militairen omgekomen in de strijd tegen de Taliban en hun internationale bondgenoten. Dat is tientallen keren meer dan het aantal omgekomen westerse militairen. Ook is er een aanzienlijk aantal Afghaanse politici en burgers door de Taliban vermoord.
Afghanistan voor media minder belangrijk dan conflict Israël-Palestijnen
Een paar jaar geleden is een dierbaar familielid van mijn vrouw in Afghanistan gevangengenomen en door de Taliban geëxecuteerd. Hij was een oorlogsheld, gedurende de oorlog tegen de Sovjet-Unie. Helaas hoort u al die verhalen niet in onze media. Ze kennen immers vooral één conflict: het Israëlisch-Palestijns conflict. Terwijl wij juist daar een rechtstreeks veiligheidsbelang hebben. Daarom ga ik zelf in de komende tijd aandacht besteden aan de situatie in Afghanistan.
Natuurlijk rest de vraag waarom we dreigen de gewonnen oorlog te verliezen. Ik zal in mijn volgende blog deze vraag uitvoerig beantwoorden. Een Amerikaanse militair, in een gesprek met mij, reageerde op de situatie in Afghanistan als volgt: ‘Het is FUBAR, Afshin!’
Deze week startten de onderhandelingen tussen de Amerikaanse vertegenwoordigers en de Taliban. Wat de beleidsmakers vergeten, is de reële mogelijkheid, dat de volgende 9/11 die wel in Afghanistan onder de Taliban/Al-Qa’ida zal worden gepland, aanzienlijk omvangrijker zal zijn dan de vorige aanslag. Bovendien zal Afghanistan dan in handen komen van drie groepen: de Islamitische Staat (IS), Taliban en Al-Qa’ida.
Afghanistan mag niet opnieuw een thuisbasis van Al-Qa’ida worden.
Prof. mr. dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is momenteel hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden.
Telegraaf 21.12.2018 „Het is geen goed moment om uit Afghanistan te vertrekken.” Dat zegt minister Ank Bijleveld van Defensie in reactie op berichtgeving dat de Amerikanen de helft van hun troepen uit Afghanistan willen terugtrekken. Ook Nederland heeft militairen in het land.
Er wordt net geprobeerd om de Taliban en de Afghaanse regering om de tafel te krijgen, aldus de minister. „Dan heb je veiligheid en stabiliteit daaromheen nodig. Dus het is voortijdig en ontijdig om daar te vertrekken.” De Amerikaanse regering zou 7000 militairen willen terughalen.
Officiële bevestiging van het vertrek heeft Bijleveld nog niet, maar er deden volgens haar binnen de NAVO al wel geruchten de ronde. Ze gaat wel alvast kijken wat de gevolgen van een mogelijk vertrek van een deel van de Amerikanen zijn voor de Nederlandse aanwezigheid in Afghanistan.
In Afghanistan zitten ongeveer 160 Nederlandse militairen voor de NAVO-missie Resolute Support. Behalve in Mazar-e-Sharif verblijft ook nog een klein aantal Nederlandse militairen in de hoofdstad Kabul. De bijdrage is eerder dit jaar verlengd tot het einde van 2021.
De Nederlanders trainen en adviseren sinds 2015 hogere officieren van het Afghaanse leger en de politie. Ook trainen enkele tientallen Nederlandse commando’s en mariniers een speciale politie-eenheid die terrorisme en georganiseerde misdaad gaat bestrijden.
Volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) kan het „potentieel heel ingrijpend” zijn als het plan doorgaat. Eerder kondigden de Amerikanen al aan uit Syrië te vertrekken.
NU 21.12.2018 Na zijn besluit om alle Amerikaanse troepen uit Syrië terug te trekken, heeft de Amerikaanse president Donald Trump opdracht gegeven om ook het aantal troepen in Afghanistan drastisch te verminderen.
In de komende weken zullen vijf- tot zevenduizend Amerikaanse militairen terugkeren uit het Aziatische land, schrijft de Washington Post op basis van bronnen bij de overheid.
In totaal heeft de VS momenteel zo’n veertienduizend militairen in Afghanistan. Volgens de krant is het de eerste fase van wat uiteindelijk moet leiden tot een einde aan de zeventien jaar durende Amerikaanse aanwezigheid in Afghanistan.
“Ik denk dat dit laat zien hoe serieus de president is over uit conflicten te willen komen”, zegt een hooggeplaatste regeringsmedewerker in de krant. Volgens de anonieme medewerker heeft Trump “zijn geduld verloren” en zijn de orders verbaal al gegeven.
Anders dan in Syrië maken de Amerikaanse troepen in Afghanistan deel uit van een NAVO-missie. De terugtrekking zal daarom naar verwachting grote gevolgen hebben voor Amerika’s bondgenoten. Critici zijn bang dat de VS zich te vroeg terugtrekt, waardoor bijvoorbeeld de Taliban weer voet aan de grond zou kunnen krijgen.
Het voornemen van Trump om de Amerikaanse troepen terug te trekken uit Syrië leidde eerder tot veel weerstand en zelfs het vertrek van Jim Mattis als minister van Defensie. Mattis was een fervent voorstander van een langere Amerikaanse aanwezigheid in Syrië en Afghanistan. Trump zelf kreeg veel kritiek op zijn opmerking dat IS verslagen is.
De regering van Trump heeft de terugtrekking uit Afghanistan nog niet officieel bevestigd. Het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van Defensie, waarschuwde eerder wel voor instabiliteit in het Midden-Oosten als de VS zou vertrekken.
Telegraaf 21.12.2018 Na zijn besluit om onmiddellijk alle Amerikaanse troepen uit Syrië terug te trekken, heeft president Donald Trump opdracht gegeven om het aantal troepen in Afghanistan drastisch te verminderen. In de komende weken zullen zevenduizend Amerikaanse militairen terugkeren uit het Aziatische land, schrijft de Washington Post donderdag op basis van bronnen bij de overheid.
Dit is bijna de helft van het totale aantal troepen dat de VS in Afghanistan heeft. Volgens de krant is het de eerste fase van wat uiteindelijk moet leiden tot een einde aan de zeventien jaar durende Amerikaanse aanwezigheid in Afghanistan.
„Ik denk dat dit laat zien hoe serieus de president is over uit conflicten te willen komen”, zegt een hooggeplaatste regeringsmedewerker in de krant.
Anders dan in Syrië, maken de Amerikaanse troepen in Afghanistan deel uit van een NAVO-missie. De terugtrekking zal daarom naar verwachting grote gevolgen hebben voor Amerika’s bondgenoten. Mogelijk leidt ze ook tot een verdere destabilisering van het land.
AD 21.12.2018 Na zijn besluit om onmiddellijk alle Amerikaanse troepen uit Syrië terug te trekken, heeft president Donald Trump ook opdracht gegeven om het aantal troepen in Afghanistan drastisch te verminderen. In de komende weken zullen zevenduizend Amerikaanse militairen terugkeren uit het Aziatische land, schrijft The Washington Post donderdag op basis van bronnen bij de overheid.
Dit is bijna de helft van het totale aantal troepen dat de VS in Afghanistan heeft. Volgens de krant is het de eerste fase van wat uiteindelijk moet leiden tot een einde aan de zeventien jaar durende Amerikaanse aanwezigheid in Afghanistan,,Ik denk dat dit laat zien hoe serieus de president is over uit conflicten te willen komen’’, zegt een hooggeplaatste regeringsmedewerker in de krant.
Anders dan in Syrië, maken de Amerikaanse troepen in Afghanistan deel uit van een NAVO-missie. De terugtrekking zal daarom naar verwachting grote gevolgen hebben voor Amerika’s bondgenoten. Mogelijk leidt het ook tot een verdere destabilisering van het land.
NU 15.12.2018 Door een luchtaanval in de oostelijke Afghaanse provincie Kunar zijn zaterdag zeker twintig burgers om het leven gekomen, onder wie twaalf kinderen. Dat hebben de lokale autoriteiten bekendgemaakt.
Het bombardement was bedoeld om de plaatselijke Taliban-leider Sharif Mawiyauit te schakelen. Het was de laatste in een serie aanvallen op kopstukken van de radicaalislamitische opstandelingenbeweging.
Begin deze maand werd de schaduwgouverneur van de provincie Helmand gedood. De Afghaanse strijdkrachten krijgen advies en luchtsteun van de Amerikanen. De gekozen tactiek vergroot de kans op slachtoffers onder de bevolking.
Een woordvoerder van de NAVO-missie ontkende overigens dat er zoveel doden zijn gevallen. Wel zijn er verscheidene gewonden te betreuren. Ze beschuldigde de Taliban ervan burgers in te zetten als menselijk schild.
Telegraaf 15.12.2018 Door een luchtaanval in de oostelijke Afghaanse provincie Kunar zijn zeker twintig burgers om het leven gekomen, onder wie twaalf kinderen. Dat hebben de lokale autoriteiten bekendgemaakt. Het bombardement was bedoeld om de plaatselijke Taliban-leider Sharif Mawiya uit te schakelen.
Het was de laatste in een serie aanvallen op kopstukken van de radicaal-islamitische opstandelingenbeweging. Begin deze maand werd de schaduwgouverneur van de provincie Helmand gedood. De Afghaanse strijdkrachten krijgen advies en luchtsteun van de Amerikanen.
De gekozen tactiek vergroot de kans op slachtoffers onder de bevolking. Een woordvoerster van de NAVO-missie ontkende overigens dat er zoveel doden zijn gevallen. Wel zijn er verscheidene gewonden te betreuren. Ze beschuldigde de Taliban ervan burgers in te zetten als menselijk schild.
Minister Bijleveld leerde gisteren dat Afghanistan voorlopig nog niet voor zijn eigen veiligheid kan zorgen. Ⓒ Hille Hillinga
Telegraaf 13.12.2018 De verliezen onder Afghaanse strijdkrachten zijn zo groot dat het doel van de NAVO-missie waaraan Nederland deelneemt verder uit zicht raakt. Het dagelijkse aantal dodelijke slachtoffers is immers groter dan wat de Afghaanse veiligheidstroepen kunnen opbouwen, zo leerde minister Bijleveld (Defensie) tijdens een bezoek.
Met straten die ’op zwart’ stonden, hadden de omstandigheden waarin Bijleveld zich gisteren voortbewoog, niet treffender kunnen zijn. Vanwege de grote kans op aanslagen had het NAVO-hoofdkwartier in Kabul z’n achtduizend militairen in de hoofdstad verboden zich buiten de poort op straat te begeven. Bijleveld en haar gevolg verplaatsten zich evengoed – met speciale toestemming – in auto’s door Kabul voor ontmoetingen met de president, de premier en de ministers van Defensie en Binnenlandse Zaken.
Dat de kans op aanslagen aanzienlijk was, bleek op de dag van aankomst, toen in Kabul een Taliban-terrorist zichzelf opblies en twaalf Afghanen doodde, onder wie vier politieagenten. Dagelijks sneuvelen er gemiddeld zo’n dertig Afghaanse soldaten en politieagenten.
Probleem voor opbouw van Afghaanse veiligheidstroepen
Die verliezen vormen een probleem voor de opbouw van de Afghaanse veiligheidstroepen, waaraan Nederlandse militairen bijdragen als onderdeel van NAVO-missie Resolute Support. Wie wil er nog soldaat of politieman worden als de kans groot is dat je sterft of zonder verzekering invalide raakt?, zo kreeg de bewindsvrouw te horen. Het doel van de NAVO-missie, meehelpen aan de verdubbeling van de Afghaanse veiligheidstroepen, opdat het land uiteindelijk voor zijn eigen veiligheid kan zorgen, raakt erdoor verder uit zicht.
De Afghaanse minister Barmak (Binnenlandse Zaken) erkende dat het trainen en rekruteren van nieuwe manschappen de dagelijkse verliezen niet kunnen bijhouden. „We kunnen de gaten onvoldoende vullen.” Hij bestreed dat dit het moreel van de troepen beschadigt. „Mensen weten dat ze voor hun land vechten. En we hebben de steun van onze internationale vrienden.”
16.000 internationale troepen actief
Onder de vlag van de NAVO zijn er zo’n 16.000 internationale troepen actief in Afghanistan. Daaronder begeven zich 160 Nederlanders. Ze trainen en adviseren Afghaanse veiligheidstroepen, helpen met de opbouw van militaire politie-eenheden voor anti-terreurinterventies. „Uiteindelijk moet Afghanistan het zelf doen”, zegt Bijleveld. „Maar het is een kwestie van de lange adem. Daarom is het goed dat we langer blijven.” Nederland blijft in elk geval tot 2022 militair actief in Afghanistan.
Nog dagelijks komen er tientallen agenten en militairen door toedoen van de Taliban.
NOS 10.12.2018 In Afghanistan zijn bij gevechten 22 politieagenten om het leven gekomen. Dat gebeurde bij incidenten in drie provincies. In de westelijke provincie Farah kwamen vannacht zeker tien agenten om het leven bij een aanval van de Taliban op een controlepost bij de provinciehoofdstad. Twee agenten raakten gewond en twee werden er meegenomen als gijzelaars.
In de provincie Herat, in het westen van het land aan de grens met Iran, vielen de Taliban gisteravond de laatste grenspost aan in de regio die in handen is van de regering. Daarbij werden zeker vier agenten gedood. De andere grensposten heeft de regering al opgegeven. Die worden door de Taliban gecontroleerd.
Vader en zoon
Ook iets noordelijker, in de provincie Fariab, werden politieposten aangevallen. Daar kwamen bij twee incidenten acht agenten om het leven. Bij de eerste controlepost die werd aangevallen, was de zoon van de politiecommandant gestationeerd. Hij vroeg om versterking.
Toen zijn vader vervolgens met extra agenten kwam aanrijden, werd diens auto aangevallen. Zowel de commandant als zijn zoon zijn omgekomen. Er raakten zes agenten gewond.
Bij de aanhoudende aanslagen en aanvallen van de Taliban op politieposten en bases van de veiligheidsdiensten komen dagelijks gemiddeld 35 politiemensen en militairen om het leven.
Volgens opgave van het Amerikaanse en Afghaanse leger heeft de regering nog minder dan de helft van de districten in handen en wordt om 30 procent gevochten. De VS probeert de Taliban aan de onderhandelingstafel te krijgen.
Telegraaf 10.12.2018 „Mensen die zich hebben ingezet voor Nederland moeten we altijd beschermen.” Met die stelling reageert VVD-Kamerlid André Bosman op de onthullingen in De Telegraaf over de de Afghaanse spion ’Ahmed’, alias De Baas, die in Uruzgan tal van aanslagen op Nederlandse militairen heeft voorkomen.
De voormalige medewerker van de Afghaanse inlichtingendienst vroeg in 1995 asiel aan in Nederland. Hij werd in 2006 geworven door de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst. Tijdens de Nederlandse deelname aan de NAVO-missie in Uruzgan (2006-2010) onderhield hij een netwerk van informanten dat van grote waarde was voor de Nederlandse missie.
Na de missie werd De Baas bedankt voor zijn inzet, maar naar het Nederlandse paspoort dat hem was beloofd kon hij fluiten. Leden van het Korps Commandotroepen bevestigen dat de man van onschatbare waarde was bij het voorkomen van aanslagen op Nederlanders. Correspondentie van de landsadvocaat bevestigt dat.
„Ik weet niet wat er is afgesproken, op welk niveau en met wie”, zegt Bosman. „Maar als het klopt dat hij na zijn diensten aan zijn lot is overgelaten, dan denk ik: jongens, dit kan toch niet waar zijn.” In de Tweede Kamer willen ook PVV, CDA, D66, SP, GroenLinks en PvdA opheldering over de zaak.
Uit publicaties blijkt dat Nederland tijdens de NAVO-missie heeft onderhandeld met de Taliban, terwijl dat officieel werd ontkend. Ook blijkt er losgeld te zijn betaald om de Nederlandse hulpverlener Peter Oosterhuis vrij te krijgen.
Telegraaf 10.12.2018 Nederland betaalt geen losgeld aan terroristen. Toch gebeurde dit om door de Taliban ontvoerde Peter Oosterhuis vrij te krijgen. Verslaggever Silvan Schoonhoven legt uit.
Telegraaf 10.12.2018 Voor de bevrijding van de in Afghanistan gegijzelde Nederlander Peter Oosterhuisis in 2010 losgeld betaald aan de Taliban.
Dat zeggen commando’s die klaarstonden om de gijzeling te beëindigen. Een spion die onderhandelde, bevestigt dat er een flink bedrag is afgedragen.
Het is onduidelijk of het geld is betaald door de werkgever van hulpverlener Oosterhuis of dat de Staat het heeft opgebracht. De officiële lijn is dat Nederland nooit losgeld afdraagt voor gegijzelde burgers. De werkgever ontkende destijds dat er geld was overgemaakt, in elk geval geen groot bedrag.
Leden van de honderd man sterke legermacht die paraat stond om hem te bevrijden, hoorden dat er wel degelijk was betaald.
Deze taskforce bestond vooral uit commando’s. „Ons werd verteld dat het om twee ton ging”, zegt een van hen.
Tot nu toe kwam er bijna niets naar buiten over de geruchtmakende ontvoering. Dat het alsnog gebeurt, komt doordat een spion in Nederlandse dienst, met de bijnaam ’de Baas’, zijn jarenlange zwijgen doorbreekt. De man won inlichtingen in over Oosterhuis en probeerde de Afghaanse ontvoerders gunstig te stemmen. Het ministerie van Defensie wil niet op de zaak reageren.
Telegraaf 08.12.2018 De oppositie in de Tweede Kamer eist opheldering van het kabinet over gesprekken die medewerkers van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) hebben gevoerd met hoge vertegenwoordigers van de Taliban.
De Telegraaf onthulde vandaag dat deze ontmoetingen in 2010 hebben plaatsgevonden in Dubai. Het officiële regeringsstandpunt was en is dat Nederland niet met terroristische groeperingen praat.
Een voormalige Afghaanse spion die voor de MIVD actief was treedt naar buiten met het verhaal, nadat hij bij het ministerie van Defensie nul op het rekest had gekregen over een volgens hem beloofd Nederlands paspoort en schadevergoeding.
Openheid
Meerdere politici in de Tweede Kamer willen duidelijkheid van het kabinet over de kwestie. „Helder moet worden wat er is gebeurd. Onder wiens verantwoordelijkheid is blijkbaar foutieve informatie aan de Kamer verstrekt”, wil PvdA-Kamerlid John Kerstens weten.
De sociaaldemocraat neemt ook de kwestie rond de Afghaanse spion hoog op: „Dit toont de noodzaak aan van een helder beleid ten aanzien van de vraag hoe we moeten omgaan met in land van handeling geworven medewerkers.”
SP-Kamerlid Sadet Karabulut is geschokt door de onthullingen: „De oorlog in Afghanistan duurt al 17 jaar. Terwijl deze missie is keer op keer verdedigd met het argument dat Afghaanse vrouwen bevrijd moeten worden, sprak Defensie in het geheim met de Taliban. Dit alles buiten het zicht van de volksvertegenwoordigers.”
De politica spreekt van een ’zeer merkwaardige gang van zaken’. Ze eist ’volledige openheid van zaken’ van het kabinet. Ook GroenLinks-Kamerlid Isabelle Diks laat weten dat ze opheldering wil van minister Bijleveld (Defensie).
Regeling
Regeringspartij D66 laat weten duidelijkheid te willen krijgen over de informant. „We hebben ons in het verleden hard gemaakt voor een goede regeling voor tolken die Nederland hebben ondersteund bij missies”, zegt Kamerlid Salima Belhaj. „Dat zou ook voor informanten moeten gelden.”
AD 08.12.2018 Een voormalige Afghaanse informant van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) geeft de overheid tot januari om hem een Nederlands paspoort en een schadevergoeding te verstrekken. Als dat niet gebeurt, stapt de ex-spion naar de rechter, aldus zijn advocaat Michael Ruperti.
Volgens Ruperti heeft de MIVD de informant ‘een Nederlands paspoort jarenlang als een worst voor zijn neus gehouden’, maar dreigt nu uitzetting. De Afghaan heeft na de afwijzing van zijn claims door Defensie nu zijn hoop gevestigd op minister Ank Bijleveld.
De advocaat zegt dat de man zijn leven in Afghanistan niet zeker is, omdat hij een flinke schuld heeft bij zijn tipgevers die hij niet kan betalen. De claims van de ex-spion worden volgens Ruperti schriftelijk onderbouwd door Nederlandse militairen.
Zo zou de spion levens van soldaten in Uruzgan hebben gespaard, onder meer door bij te dragen aan de ontmanteling van een fabriek waar bermbommen werden gemaakt. Verder zou hij in 2010 gesprekken hebben gearrangeerd tussen medewerkers van de MIVD en hoge vertegenwoordigers van de Taliban.
Die hadden plaats in Dubai, hoewel het regeringsstandpunt was dat Nederland niet met de terroristische groepering praat. Ruperti stelt dat die ontmoeting wordt bevestigd door een lid van het Korps Commandotroepen en een tolk, die destijds eveneens in Dubai waren.
De Afghaan was tussen 2006 en 2014 voor de MIVD actief. Hij verblijft in Nederland op basis van een tijdelijke verblijfsvergunning, die jaarlijks wordt verlengd. Volgens De Telegraaf blijkt uit correspondentie met de landsadvocaat dat de Afghaan ‘veel goed werk heeft verricht dat de nodige risico’s met zich meebracht’.
Defensie laat weten dat het geen mededelingen doet over operationele aangelegenheden. ,,We kunnen wel zeggen dat er in deze zaak schadeclaims zijn ingediend. Deze claims heeft Defensie stuk voor stuk uitgebreid, gemotiveerd weerlegd. We constateren dat dit vervolgens nog geen juridisch vervolg heeft gekregen.”
MSN 08.12.2018 Ahmed ’de Baas’ rekende op een Nederlands paspoort als dank voor zijn inzet voor het Nederlands landsbelang. „In ruil voor mijn inzet beloofden ze alle problemen op te lossen.”
Het succes dat Ahmed ’de Baas’ boekt in Afghanistan, smaakt naar meer. Wanneer ons land in 2006 naar Uruzgan gaat, vraagt de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) asielzoeker Ahmed ’de Baas’ mee.
Zijn status als oud-officier van de beruchte Afghaanse inlichtingendienst vormt geen enkel bezwaar voor de Nederlandse geheime dienst om Ahmed ’de Baas’ in te zetten voor het landsbelang. De dienst maakt volgens Ahmed juist gebruik van de situatie. „In ruil voor mijn inzet beloofden ze dat alle problemen zouden worden opgelost.”
Het Nederlanderschap bungelde jaren als een worst voor zijn neus. Tot twee keer toe regelde de dienst volgens De Baas een paspoort, slechts één jaar geldig. De Telegraaf krijgt de documenten te zien. Nadat hij door de MIVD werd bedankt, ontving hij geen paspoort meer.
Zo werkt dat bij de inlichtingendienst, vertelt een officier van de commandotroepen, die in Afghanistan met de Baas te maken kreeg. „Je zwakke plek gebruiken is de standaardprocedure. Ben je chantabel, dan pakken ze je daarmee. Wil je geld? Dan krijg je geld. Is eergevoel zoals bij meneer je drijfveer? Dan spelen ze daarop in.”
’Alles ging mondeling. Ik bestond niet. Mijn contract was lucht”, zegt de Afghaan over de ’contractonderhandelingen’. „Ze zeiden: richt een bedrijf op, huur een pand, wij betalen. Als je maar niet te veel verlies draaide, was het goed. Met die cover kon ik opereren.”
„Ik zette een waarschuwingssysteem op”, vertelt Ahmed. Het bestond volgens hem uit veertig tot vijftig bronnen die elk reeksen spotters hadden. In totaal was het netwerk 250 man groot. Mensen in het veld gaven door wanneer raketten op een ezel werden geladen. Of als bommenleggers aan het graven waren. Zijn mensen controleerden volgens Ahmed zelfs routes van patrouilles. „De meeste militairen hadden geen idee dat het gebeurde.”
Tussen 2006 en 2012 zegt de Baas middenin het web te hebben gezeten, luisterend, onderhandelend, sussend, telefonerend. Hij wist naar eigen zeggen niet alleen bermbommen te onderscheppen maar ook raketaanvallen en oproer te signaleren. „Je moet bijna op elke vierkante meter ogen en oren hebben. Ik had 35 telefoons die dag en nacht aan stonden. Wanneer ik belde, stegen korte tijd later de helikopters op om terroristen te zoeken. ”
De Baas vertelt diep in het grensgebied met Pakistan te hebben geopereerd, waar het centrale gezag weinig heeft in te brengen. Daar kon hij niet terugvallen op bescherming van Nederlandse troepen. Wanneer Ahmed contacten legde en mensen meenam, stond hij met zijn eigen leven garant. Overleven was een permanente balanceeract.
Hoe riskant het was, merkte de spion toen hij met een Afghaans-Nederlandse tolk die voor de ambassade werkte in Kabul op zoek moest naar Nederlandse commando’s die zoek waren geraakt. „We gingen er vanuit dat ze door de Afghaanse geheime dienst waren opgepakt”, vertelt de tolk die er vandaag bij is om zijn oud-collega bij te staan.
Hij onderschrijft zijn verhaal over de jaren in Nederlandse dienst geheel. De tolk had een zzp-overeenkomst met het ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij laat hem zien. „Toen we de jongens zagen, stonden we opeens tegenover vijf gasten die kalasjnikovs en raketwerpers op ons richtten. Als iemand een fout had gemaakt, was het vreselijk slecht afgelopen.”
De Afghaanse geheime dienst hield de Nederlanders volgens Ahmed aan omdat ze in een oude auto rondreden, in burgerkleding, maar met zware wapens. „Totaal afwijkend van hoe westerse bewakers opereren”, zegt hij. Een ambassadepasje kon ze volgens de tolk niet redden. „Dat ze zo moesten rondrijden was een kwestie van geld besparen”, zegt hij.
De MIVD-operatie in Kabul was er één van grote ambities, kleine budgetten en MIVD-personeel dat fouten maakte door onervarenheid , zo stellen De Baas en de tolk. Per maand had Ahmed volgens eigen zeggen 5000 tot 6000 dollar nodig om bronnen te betalen. Waren het allemaal Taliban? Die zaten er volgens hem zonder meer tussen, maar het ging ook om andere sleutelfiguren. In Uruzgan is niemand permanent Talib. Rollen en loyaliteiten verwisselen continu.
Ahmed zegt van de MIVD per maand 2500 dollar te hebben gekregen. De Afghaan vertelt het verschil bij te hebben gepast met geld uit dekmantelbedrijven. „Omdat het zijn eer te na was”, zegt de vertaler. „Als je mensenlevens kan redden heb je het toch niet over geld. Er werd gezegd: ’Je bent onze vriend. We zullen je nooit alleen laten.’ Daar vertrouwde hij op.”
Met name case officer Henk was volgens de Afghanen een schraper. Zijn zuinigheid zorgde volgens hen voor risico’s. „Commando’s vlogen met een militaire vlucht naar Afghanistan. Dat spaarde tickets uit, maar de werkwijze bracht de mannen in gevaar omdat ze zonder visum in het land kwamen.
Een aanhouding bij een roadblock had ze in grote problemen gebracht omdat ze wel bewapend rondreden.” Knullig vonden de Afghanen het ook dat commando’s met hun eigen paspoort de grens over werden gestuurd, in plaats van met een valse identiteit. Daardoor waren hun namen direct bij de lokale diensten bekend.
De Nederlandse missie in Uruzgan stopt eind 2010. Ahmed zegt daarna nog actief te zijn geweest in Kunduz waar ons land een politietrainingsmissie begon, maar na acht jaar beschouwde de MIVD de rol van De Baas eind 2013 als uitgespeeld. „Ik werd bedankt en kreeg opdracht mijn netwerk te gaan afbouwen.”
In Afghanistan is het beëindigen van relaties niet zo makkelijk. Er werd volgens Ahmed 7500 dollar betaald om alle bronnen af te kopen. Dat was niet genoeg, meent hij „Ik was verplichtingen aangegaan, dan kun je niet zomaar de stekker eruit trekken.
Ik moest ze van Henk aan het lijntje houden. Dan zouden de contacten vanzelf doodbloeden. Zo ging het niet. We moesten ons huis verkopen om bronnen te betalen. Er ontstonden problemen, familie moest onderduiken, we konden ons niet meer veilig vertonen. Er vielen zelfs doden.”
De huidige situatie van de Baas kan niet verder verschillen van het heroïsche bestaan dat hij in Afghanistan leidde. Hij zit thuis. Berooid door de schulden die hij zegt te hebben gemaakt in Uruzgan, gefrustreerd door hoe het is gegaan en vooral diep gekrenkt door het gebrek aan loyaliteit van Nederland, dat hij als tweede vaderland beschouwt. „Ik voel me als oud vuil aan de kant gezet.”
De spion en zijn oud-collega de tolk probeerden hun zaken ook hier met de MIVD af te handelen. Maar zo happig als de dienst eerst was, zo weinig wil men nu met ze te maken hebben. Tijdens een onderhoud met contactpersoon Gerard schoof hij volgens hen een printje van een ANP-bericht over tafel. Het onderwerp: uitzetting van Afghanen.
De Baas en zijn oud-collega weten het niet meer. „We zijn wanhopig. Terwijl de MIVD’ers die dankzij mijn inlichtingen carrière hebben gemaakt, ga ik straks voor de tweede keer in de schuldsanering”, vertelt de voormalige spion. Hij loopt bij de cardioloog vanwege hartklachten en lijdt net als de vertaler aan een posttraumatische stressstoornis. In september werd zijn verblijfsvergunning met een jaar verlengd. Elk jaar is voor hem afwachten of het gebeurt. Dat brengt steeds extreme stress met zich mee.
Het enige lichtpuntje is de brief die zes commando’s aan minister Bijleveld (Defensie) hebben geschreven. Ze dringen aan op erkenning van de Afghanen. Een Willemsorde ligt volgens hen meer voor de hand dan uitzetting.
De commando’s zeggen de zaak hoog op te nemen. Voor strijdmakkers moet je volgens hen door het vuur gaan. Ook wanneer die strijdmakkers officieel nooit hebben bestaan. „Zijn inzet voor ons land dient niet langer onopgemerkt te blijven.”
De Afghaan werkte voor de militaire inlichtingendienst MIVD. Hij wist volgens commando’s af van hinderlagen, bermbommen en raketaanslagen.
NOS 08.12.2018 Een voormalige Afghaanse informant van de militaire inlichtingendienst MIVD wil dat de Nederlandse overheid hem een Nederlands paspoort en een schadevergoeding van honderdduizenden euro’s geeft voor het werk dat hij heeft gedaan. Dat bevestigt advocaat Michael Ruperti na berichtgeving van De Telegraaf. De Afghaan werkte voor de MIVD tijdens de Uruzgan-missie van Nederland in Afghanistan.
Ruperti wil het liefst deze maand nog een gesprek met minister Bijleveld van Defensie over de zaak. “En dat we dan kunnen bekijken wat er allemaal geregeld kan worden om een rechtszaak te voorkomen”, zegt hij. “We hopen op een afspraak op korte termijn.”
Volgens Ruperti is de man zijn leven in Afghanistan niet meer zeker, omdat hij zijn tipgevers niet kan betalen. “Je bouwt wel ereschulden op”, zegt hij. “Mondeling doe je beloftes aan je informanten over betalingen. Het gaat in totaal om 250 informanten die nog geld krijgen, waar mijn cliënt nog schulden bij heeft.” De Afghaan wil volgens Ruperti vanwege die schulden niet naar Afghanistan. “De Taliban gaat met enige regelmaat bij zijn familie langs, om te vragen waar hij is. Het is er onveilig.”
‘De Baas’
De Afghaan, die volgens de krant als bijnaam ‘de Baas’ had, heeft volgens Ruperti voorkomen dat er aanslagen werden gepleegd op militairen in Uruzgan, door onder meer bij te dragen aan de ontmanteling van een fabriek waar bermbommen werden gemaakt. Ook zou de Afghaan van veel hinderlagen en bermbom- en raketaanslagen de locaties en tijdstippen hebben gemeld, zo zeggen twee militairen van het Korps Commandotroepen in de krant.
‘De Baas’ zou ook een gesprek tussen medewerkers van de MIVD en de Taliban hebben geregeld in Dubai. Een tolk en commando’s bevestigen dat verhaal, zegt Ruperti, ook al was het standpunt van de regering niet te praten met terroristen.
“Vaak liepen contacten tussen Nederland en de Taliban via tussenpersonen: mensen die aanvankelijk lid waren van de terreurbeweging, maar waren overgestapt naar de regering. Nederland en de Afghaanse overheid probeerden via het netwerk van deze oud-Talibanleden andere strijders over te halen de kant van de regering te kiezen”, zegt oud-Afghanistanverslaggever Peter ter Velde van de NOS.
Tijdelijke verblijfsvergunning
De Afghaan was tussen 2006 en 2014 actief voor de inlichtingendienst. Hij verblijft in Nederland op basis van een tijdelijke verblijfsvergunning. Volgens zijn advocaat Ruperti wil hij vanwege de veiligheid het liefst met zijn familie naar het buitenland.
De missie in Uruzgan liep van 2006 tot 2010, na een NAVO-verzoek om bij te dragen aan de wederopbouw van Afghanistan. De missie kostte het leven aan 24 Nederlandse militairen.
Telegraaf 08.12.2018 De affaire rond de Baas lijkt op de zaak rond ’de Windhond’. Deze Ibrahim A., ook betrokken bij inlichtingenwerk van de MIVD in Afghanistan, kreeg in 2016 door de Haagse rechtbank ruim 1,1 miljoen euro aan schadevergoeding toegewezen omdat de geheime dienst hem te bruusk had afgebouwd.
Toenmalig MIVD-baas Pieter Cobelenswas heel ongelukkig over dit vonnis en waarschuwt opnieuw voor ’oplichters’ die een grote rol claimen omdat ze uit zijn op geld. „Er zijn een hoop mensen die de overheid graag een poot willen uitdraaien. Soms lukt het nog ook.” Hij zegt dat hij de Baas niet kent.
De affaire-Windhondligt de MIVD zwaar op de maag omdat de oud-spion uit de school klapte over de geheime operatie in Afghanistan. Afgelopen jaar kwamen opnieuw geheimen rond dezelfde missie aan het licht door Ridder Militaire Willemsorde Marco Kroon.
In zijn boek Kroongetuige schrijft Kroon dat hij een belager doodde zonder dit te melden. Hij gaf – met toestemming van Defensie – veel details over de uitzending in 2007 prijs. Zo vertelde Kroon dat commando’s regelmatig alleen op pad gingen, burgerkleding aan hadden en wapens bij zich droegen.
Dit komt overeen met wat de Baas vertelt over zijn beschermers. Kroon noemde niet de plek waar hij in 2007 actief was. De Telegraaf onthulde eerder dit jaar dat het om de MIVD-operatie in Kabul ging en dat de oorlogsheld en zijn collega’s daar waren om MIVD-medewerkers te beschermen.
AD 08.12.2018 Medewerkers van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) hebben in 2010 gesprekken gevoerd met hoge vertegenwoordigers van de Taliban. Dat schrijft De Telegraaf. Het standpunt van de Nederlandse regering is altijd geweest niet te praten en onderhandelen met terroristische groeperingen.
De gesprekken tussen de MIVD en de Taliban vonden plaats in Dubai. De krant baseert zich op informatie van een voormalige Afghaanse spion die tussen 2006 en 2014 voor de MIVD werkte. Een lid van het Korps Commandotroepen en een tolk bevestigen de beweringen van de Afghaan.
De oud-spion komt met zijn verhaal naar buiten omdat hij een hem beloofd Nederlands paspoort en toegezegde schadevergoeding niet krijgt. Defensie bevestigt die claim, maar wil verder niet op de zaak ingaan.
Uit correspondentie tussen de Afghaan en de landsadvocaat die de krant heeft ingezien, blijkt dat de man zijn leven voor Nederland op het spel gezet heeft tijdens missies van Nederlandse militairen in Uruzgan. De landsadvocaat schrijft onder meer dat de Afghaan ‘veel goed werk heeft verricht dat de nodige risico’s met zich meebracht. Hij heeft regelmatig informatie verstrekt die adequaat bleek en die heeft bijgedragen aan de veiligheid van Nederlandse militairen. Defensie is hem daar bepaald erkentelijk voor’.
Held
Een aantal commando’s bestempelt hem als ‘een held’. De Afghaanse spion stond ten tijde van de missies in Uruzgan bekend als ‘De Baas’. Door zijn informatie over onder andere bermbommen zouden vele Nederlandse militaire slachtoffers zijn voorkomen. Ze dragen hem in een brief aan minister Bijleveld (Defensie) voor een Militaire Willems-Orde voor.
De voormalige spion zegt naar de rechter te stappen als Defensie hem niet alsnog helpt. Een vergelijkbare zaak kostte het ministerie twee jaar geleden 1,1 miljoen euro aan schadevergoeding.
Telegraaf 08.12.2018 Nederland heeft tijdens de Uruzgan missie in het geheim overleg gevoerd met de Taliban. En opnieuw wordt een door Nederland gerekruteerde Afghaanse spion in de steek gelaten.
Telegraaf 08.12.2018 Vandaag onthult De Telegraaf dat Nederland in het geheim gesprekken voerde met de Taliban, terwijl Nederlandse troepen slag leverden tegen deze strijders in Afghanistan. Dat is brisant, temeer daar het toenmalige kabinet publiekelijk verkondigde niet met deze vijand te willen praten.
Telegraaf 08.12.2018 Medewerkers van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) hebben in 2010 gesprekken gevoerd met hoge vertegenwoordigers van de Taliban. Die hadden plaats in Dubai. Het officiële regeringsstandpunt was en is dat Nederland niet met de terroristische groepering praat.
Een voormalige Afghaanse spion die tussen 2006 en 2014 voor de MIVD actief was, zegt dit in een gesprek met De Telegraaf. Zijn verhaal wordt bevestigd door een lid van het Korps Commandotroepen en een tolk, die destijds eveneens in Dubai waren.
De oud-spion treedt naar buiten, nadat hij bij het ministerie van Defensie nul op het rekest had gekregen over een volgens hem beloofd Nederlands paspoort en schadevergoeding. Defensie bevestigt de afgewezen claim, maar wil niks over de zaak kwijt.
Dat de man zijn leven waagde voor Nederland blijkt ook uit correspondentie met de landsadvocaat waarin De Telegraaf van hem inzage kreeg. Hij schrijft dat de Afghaan ’veel goed werk heeft verricht dat de nodige risico’s met zich meebracht’. Hij heeft ’regelmatig informatie verstrekt die adequaat bleek en die heeft bijgedragen aan de veiligheid van Nederlandse militairen. Defensie is hem daar bepaald erkentelijk voor’.
Een groep commando’s noemt hem ’een held’ en draagt hem in een brief aan minister Bijleveld (Defensie) voor een Militaire Willems-Orde voor. Het werk van de spion had plaats in het kader van de missie die recent in de belangstelling stond vanwege de affaire rond Marco Kroon.
Als Defensie hem niet helpt, stapt de man naar de rechter. Een eerdere vergelijkbare procedure kostte het ministerie twee jaar terug 1,1 miljoen euro aan schadevergoeding alleen.
Telegraaf 08.12.2018 Wie zijn bescheiden gestalte ziet, kan er zich weinig bij voorstellen, maar de Afghaanse Ahmed was tijdens de Uruzgan-missie de belangrijkste figuur in het Nederlandse spionageweb, zo stelt een selecte groep elitemilitairen. Ze kenden hem vanwege zijn positie in het netwerk als ‘de Baas’. „Dit was de man om wie alles draaide.”
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
Omroep West:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cc06afe0-51f9-11eb-9348-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/10dcbaf2-1955-11eb-9b93-0217670beecd.jpg)
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/09/140919webmiljoenennota-1.png)
De woningmarkt
Investeringsfonds
Winstbelasting
Lastenverlichting
Lodewijk Asscher @LodewijkA
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/09/data49226714-f33a11.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6274d85a-d634-11e9-970a-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3324ebba-d640-11e9-aeae-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4d6a3b68-d647-11e9-896b-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/afe97ce8-bac9-11e9-a999-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6ece3de8-bdda-11e9-80a5-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2bb6ba28-bd10-11e9-99ae-02d1dbdc35d1.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/979686fe-bac9-11e9-a6e1-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a553def0-ba82-11e9-91d8-02d2fb1aa1d7.jpg)
We gaan huizen isoleren
Elektrische auto’s worden betaalbaar
Vervuilende industrie betaalt klimaatboete
Iedereen kan meedoen
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ed222520-1b40-11e9-9a9e-e3370f40d68f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2af685f6-1b34-11e9-b5e4-8bf7d3ee8808.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db2fe4d6-1804-11e9-bf27-d1f8d72fc4a4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7e2a3978-0f47-11e9-af6a-3f2800ca55c0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/86a48a5c-8695-11e9-94a5-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6c82dece-2ea4-11e9-9d51-cf4ef4088e4c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1db603de-fad8-11e8-8aed-b5f5e8ae64fa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f880c814-ffb5-11e8-b957-8b808a727cf0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c603921e-feb5-11e8-9d15-3905b089c602.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c6b90004-114c-11ea-adbb-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b80c6c38-0532-11ea-99e8-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/31d608f8-f1b5-11e9-a278-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/79da47e6-ea89-11e9-9edc-0255c322e81b.jpg)
Donald J. Trump @realDonaldTrump
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/49d3bba2-d203-11e9-baff-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7ba49a6a-cc05-11e9-9ae0-02c309bc01c1.jpg)
The Hill @thehill
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fed32b9a-b378-11e9-b10e-0217670beecd.jpg)
Ashraf Ghani @ashrafghani:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/672667fe-b1bf-11e9-abd9-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fd1a951e-a0c6-11e9-b4a1-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/54f49e38-9f0a-11e9-affb-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2b76f5d4-9c20-11e9-bc2e-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/95e10c78-9b23-11e9-adc6-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6adb4ee6-7e48-11e9-ba0b-02d1dbdc35d1.jpg)
Madam Frogh :quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a25cb8aa-73f3-11e9-a2b8-02c309bc01c1.JPG)
Counterpart International
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2f75db74-638f-11e9-8c2f-0217670beecd.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6619577c-517f-11e9-8a46-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fba0fe20-4bbd-11e9-8182-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/56b11de0-48df-11e9-ae03-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/771bfdda-3c13-11e9-a45a-83316501d065.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2674bd3c-22f9-11e9-a316-1fa73be47cdc.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1ac658c6-21cb-11e9-b839-7712183bc27f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e7f27f98-2089-11e9-8efa-4f25e680410b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/600b1ca6-1d88-11e9-a3a8-138dd7f37e37.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/83f762d2-1806-11e9-b5e4-8bf7d3ee8808.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/07e1cc2c-0817-11e9-8ec1-272e19ebc600.jpg)
Aldus Prof.mr.dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4d469f24-0536-11e9-b604-a3ccfac891ed.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d4bb9c3a-04e5-11e9-a1ff-5b65b368739f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce30a864-0095-11e9-afa9-f1f40522f476.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7cf9b5ba-fc82-11e8-bdcd-9d09cef305d8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f05e1e84-fc4f-11e8-afa9-f1f40522f476.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8f11d482-faff-11e8-9d15-3905b089c602.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/334859e4-fa66-11e8-96e4-d7c3eece8e7c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/27c9ab56-fafa-11e8-afa9-f1f40522f476.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d4704536-fb04-11e8-8264-392d08ff23ba.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5146da02-fad8-11e8-afa9-f1f40522f476.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.