Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft vandaag een overeenkomst gesloten met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied. Met deze overeenkomst komt de NAM ook bij de Versterkingsoperatie op afstand te staan en is zij alleen nog verantwoordelijk voor het betalen van de kosten.
Coördinator en gemeenten akkoord over versterkingsplan
Eerder op donderdag bereikten de de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de Groningse gemeenten een akkoord over een plan van aanpak voor de versterking van woningen in het aardbevingsgebied.
Telegraaf 21.02.2019
Zeker 11.671 panden zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden.
11.000 risicovolle huizen in aardbevingsgebied Groningenhiervan ligt het overgrote deel van de woningen die mogelijk onveilig zijn, ligt in Appingedam (2.528) en Delfzijl (2.523). Daarna volgen Groningen (2.281), Loppersum (2.202), Midden-Groningen (1.363) en Het Hogeland (683). Slechts een klein aantal panden staat in Oldambt (91). De woningen zijn verspreid over in totaal 15.634 adressen.
AD 28.11.2018
Plan van aanpak
Sietsma benadrukt dat nog niet zeker is of er 11.671 gebouwen, waaronder flats en gedeelde huizen, worden versterkt. Uit onderzoek moet naar voren komen of dit nodig is, staat in het openbaar gemaakte plan van aanpak.
Het plan van aanpak van waarnemend coördinator Sietsma is opgesteld na raadpleging van de regio. Maar burgemeesters in het gebied hebben er wel kanttekeningen bij. “De nieuwe lijst geeft volgens ons geen volledig en goed beeld van de situatie. We sturen er daarom op aan dat de lijst aangevuld wordt met panden die logisch gezien ook op de lijst moeten staan (zoals de complexe schades)”, schrijven vier burgemeesters in een brief aan de bewoners. Het is niet na te gaan hoe de lijst tot stand is gekomen, en hij “zit ook niet altijd logisch in elkaar”, stellen ze.
AD 25.01.2019
De gaswinning heeft geleid tot bodemdaling en aardbevingen in het gebied, waardoor veel panden zijn beschadigd. Omdat in de loop der jaren de kans op nog zwaardere aardbevingen groter is geworden is het nodig om panden te versterken, zolang de productie nog niet onder de 12 miljard kuub gas per jaar zit. Dat duurt waarschijnlijk nog wel even.
Complicerende factor is een gebrek aan kennis van de ondergrond. Het is niet duidelijk wat de toekomstige gaswinning voor gevolgen heeft voor de bodem, maar de productie sneller terugbrengen is volgens minister Wiebes niet mogelijk omdat dan de leveringszekerheid in gevaar komt.
Zeven jaar
Over zeven jaar moet volgens toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) de versterkingsoperatie zijn voltooid. Het SodM belooft de Groningers de voortgang goed in de gaten te houden. “Alleen als de versterking is uitgevoerd én de afbouw van de gaswinning volgens plan verloopt, is het in Groningen net zo veilig als elders in Nederland. Daarom houdt het SodM op allebei toezicht”, aldus inspecteur-generaal Kockelkoren.
Telegraaf 08.12.2018
Afschakelplan
Ook is Nederland is niet goed voorbereid op situaties waarin noodgedwongen het gas tijdelijk moet worden afgesloten voor gebruikers. Dat blijkt uit een vertrouwelijk crisisplan van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). EenVandaag kreeg dat plan in handen na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Het crisisplan in het kort
Crisisplan beschrijft wat mogelijke stappen zijn als Nederland ineens voor langere tijd geen gas op kan pompen uit Groningen.
In het plan wordt beschreven wat er moet gebeuren als we bijvoorbeeld ook niet genoeg gas uit het buitenland kunnen halen om aan de vraag te voldoen.
Het blijkt echter dat maatregelen, zoals bedrijven gedwongen afsluiten van Gronings gas, voor moeilijkheden zorgen.
Zo kunnen gasafnemers moeilijk gedwongen worden tot afsluting, omdat de gasafsluiting zich op eigen terrein van het bedrijf in kwestie bevindt. Er zijn weinig mogelijkheden om toegang te eisen tot eigen terrein.
Het kabinet wil de gaswinning in Groningen vóór 2030 stilgelegd hebben. Komend jaar wordt daarom 19,4 miljard kuub uit de grond gehaald. Het huidige winningsniveau ligt op 21,6 miljard kuub.
In het plan wordt geschetst dat de gevolgen voor de Nederlandse maatschappij groot zijn bij een tekort aan gas op langere termijn. Het plan dateert van januari 2018 maar is vrijdag openbaar geworden na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Er is nooit rekening gehouden met een gastekort, maar als dat wel gebeurt, zullen huishoudens mogelijk worden afgesloten. “Onbegrijpelijk”, vindt @TomvanderLee.
Uit het zogeheten afschakelplan blijkt dat het zowel praktisch als juridisch heel lastig is om gebruikers af te sluiten. Zo bevindt de gaskraan zich doorgaans op het terrein van de gebruiker. Als die netjes betaalt, kan hij bovendien niet zomaar worden afgesloten.
Telegraaf 18.01.2019
Het kabinet maakte eerder dit jaar al bekend de gaswinning in Groningen voor 2030 te willen stilleggen. Vrijdag is ook bekendgemaakt dat de gaswinning dit jaar van 21,6 miljard kuub naar 19,4 miljard kuub wordt verlaagd.
Telegraaf 04.12.2018
In het kort
De gaswinning in Groningen daalt fors vanaf 2023 naar 5 miljardkuub per jaar, meldt minister Eric Wiebes van Economische Zaken maandag aan de Tweede Kamer.
Gaswinning ligt nu op 21,6 miljard kuub per jaar
Rutte en Wiebes beloofden eerder dit jaar dat pompen van gas in Groningen vóór 2030 moet zijn stilgelegd
Groningers met regelmaat last van aardbevingen als gevolg van gaswinning
Kamerleden willen al langer van Wiebes weten wat er gebeurt als de gaskraan in Groningen sneller dicht moet dan gedacht, bijvoorbeeld in het geval van een calamiteit. Kamerlid Tom van der Lee laat aan EenVandaag weten verbaasd te zijn dat het plan er al lag. Hij schrijft ook op Twitter dat hij bezorgd is. “We zijn er niet klaar voor, doorzettingsmacht ontbreekt. Actie is urgent.”
Reactie Kinderombudsvrouw
De Kinderombudsvrouw publiceerde een rapportVaste grond gezocht over de effecten van de aardbevingen op de ruim 30.000 kinderen en tieners die er wonen. Daaruit blijkt dat de kinderen in het aardbevingsgebied de afgelopen jaren totaal over het hoofd zijn gezien en dat de aardbevingen ook wel degelijk weerslag hebben op de jongste bewoners.
De kinderen geven zelf ook aan dat ze geconfronteerd worden met nogal wat onrust en onzekerheid, zoals bijvoorbeeld over een mogelijke verhuizing of de juridische strijd met de NAM die thuis voor extra spanningen zorgt.
‘’Te lang zijn kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied vergeten,’’ aldus de Kinderombudsvrouw.
Zo is de hulpverlening en informatievoorziening tot nu toe enkel en alleen toegespits op volwassenen. Ook lijkt er een taboe te bestaan om over de problemen te praten. Zowel op school als thuis als onderling met leeftijdsgenootjes. Een kleine groep kinderen ervaart daarnaast ook echt fysieke en psychische klachten door de aardbevingsproblematiek. Zo zijn er voorbeelden van kinderen die kampen met angststoornissen, slaap- en concentratieproblemen en controledrang.
Eric Wiebes blijkt de juiste man voor de juiste tijd, een uitzonderlijk empathische VVD’er die zijn emoties de vrije loop mag laten in dit dossier. ‘Ik heb ontdekt dat mensen verknocht zijn aan Groningen. Ik heb voor ze geknokt.’ Zijn voorganger Henk Kamp moest nog opereren met de voet op de rem in afwachting van onderzoeken naar veiligheid en financiële ruimte op de begroting.
De onderzoeken zijn er en de conclusies luiden: gaswinning is gevaarlijk. Het geld is er ook, de economie draait volgens het CPB op volle toeren. Wiebes mag daarom zonder enig voorbehoud verkondigen dat ‘veiligheid boven geld’ gaat.
2030
Premier Mark Rutte wil gaswinning in Groningen terugbrengen naar nul in 2030. Eerder al maakte de premier de plannen bekend over het in 2030 helemaal stoppen met de gaswinning. Minister Eric Wiebes van Economische Zaken zal binnenkort uitleg verschaffen over de manier waarop dit moet worden bereikt.
AD 16.01.2019
Ministers overrompeld
Volgens minister Wiebes van Economische Zaken had geen van de ministers vooraf gedacht dat dit kabinet de gaskraan zou dichtdraaien. Ook hijzelf niet. “Het was een radicaal besluit: de collega’s wisten er niets van van tevoren”, zei Wiebes in het VPRO-programma Zomergasten. “De leden van het kabinet zijn allemaal overrompeld geweest. Niemand had dit gedacht, maar we geloven er nu allemaal in en staan er allemaal achter.”
Kort na zijn aantreden in oktober vorig jaar, zo vertelde hij op televisie, raakte hij doordrongen van de ernst van de situatie in het gaswinningsgebied. In maart dit jaar besloot het kabinet de gaskraan eind volgend decennium helemaal dicht te draaien.
Telegraaf 30.08.2018
Onhoudbaar
Als hem gevraagd wordt wat de directe aanleiding ervoor was, antwoordde hij: “De aanleiding, de aanleiding? Ik heb geconcludeerd dat het geen doen was.” Wiebes doelde daarbij op de versterkingsoperatie. “Dat was niet houdbaar meer, het was niet versterken, maar in veel gevallen slopen, op grote schaal.”
De minister raakte er snel van overtuigd dat het zo niet langer kon. Het besluit is volgens hem het “grootste besluit van dit kabinet”. “Ik heb overal lopen zeuren en lopen trekken om dit voor elkaar te krijgen.”
Demonstraties
De toegang tot het Tankenpark van de NAM in het Groningse Farmsum (gemeente Delfzijl) is dinsdag eind van de ochtend geblokkeerd. Volgens de actiegroepCode Rood hebben ruim zevenhonderd mensen zich voor de toegangshekken van het bedrijfsterrein verzameld.
De actievoerders willen hun actie enkele dagen volhouden.
”Onze actie is gericht tegen de fossiele industrie (Shell en Exxon) die hele gebieden opoffert aan de winning van fossiele brandstoffen en geen enkele verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen. Ook niet voor klimaatverandering. Wij laten zien dat verzet mogelijk is als mensen de handen ineenslaan en samen een front vormen”, aldus de klimaatactivisten in een verklaring.
Telegraaf 08.11.2018
Volgens het kabinet is het stoppen met de gaswinning in Groningen de enige garantie voor de veiligheid van de inwoners van het getroffen gebied.
De plannen van het kabinet zijn ambitieus, de gaswinning in Groningen moet in oktober 2022 worden teruggebracht tot 12 miljard kuub. Dat werd eerder al geadviseerd door het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Daarna moet de gaswinning geleidelijk worden teruggebracht, uiteindelijk naar nul kuub.
Hoe staat Groningen ervoor precies een jaar na het historische gasbesluit van het kabinet?
Vandaag 29.03.2019 is het precies een jaar geleden dat minister Wiebes besloot om uiterlijk in 2030 een einde te maken aan de gaswinning in Groningen. Hoe staat het er nu voor?
Inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft een duidelijk antwoord: het is veiliger geworden, maar de gaswinning is nog niet veilig genoeg. Dat veilige niveau is op dit moment volgens het SodM maximaal 12 miljard kuub gas. Pas zodra dat niveau bereikt is, én onveilige huizen zijn versterkt, heeft het volgens hem zin om te praten over de voortzetting van de gaswinning.
Maar ook bij het winnen van 12 miljard kuub gas kan in de toekomst het risico op stevige bevingen weer toenemen. Een verdere verlaging van de productie is daarom hoe dan ook nodig, stelt Kockelkoren. “Indien nodig naar nul”. Hij reageert daarmee op het standpunt van Forum voor Democratie in Groningen om gas te blijven winnen na 2030. Die partij wil ook na die tijd doorgaan met de gaswinning, als dat op een gecontroleerde manier en veilig kan.
De inspecteur-generaal waarschuwde vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal dat het nu rustig lijkt. “Maar we zitten nog niet op het niveau dat het veilig is. Ik kan me voorstellen dat dat gevoel omhoog komt, maar het zegt niets dat het een rustige periode is. Er kunnen nog steeds bevingen komen”, zegt Kockelkoren.
Versterking moet sneller
De veiligheid van de Groningers en het versterken van de huizen, moeten volgens Kockelkoren de grootste prioriteit hebben. Het proces gaat op veel vlakken niet snel genoeg, ziet hij: “In 2015 hebben we gezegd dat duizenden huizen versterkt moeten worden, maar de teller staat nu op 600.”
Kockelkoren ziet dat veel mensen op meerdere fronten vastlopen: “Mensen die vastzitten in procedures om te komen tot afwikkeling van schade. Mensen die vastzitten in tijd omdat ze moeten wachten tot hun huis versterkt wordt. En mensen die vastzitten in hun huis omdat dat niet verkoopbaar is. De versterking moet versneld worden. Het gaat nu te langzaam.”
Gasbesluit
Minister Wiebes is optimistisch over het verloop van de afbouw. Hij liet in januari bij RTV Noord weten dat er al in 2022 bijna geen gas meer uit het Groningenveld hoeft te worden gehaald, hooguit nog bij een strenge winter.
In het huidige gasjaar, dat loopt van 1 oktober 2018 tot 1 oktober 2019, mag er 19,5 miljard kuub gas worden gewonnen. Veel minder dan de 42,5 miljard die jarenlang als maximaal te winnen hoeveelheid gas gold. Binnenkort maakt minister Wiebes bekend hoeveel gas er wat hem betreft het komende jaar uit de Groningse bodem mag worden gehaald.
Meer gas inkopen
Of het minister Wiebes inderdaad lukt om de gaskraan in Groningen na 2030 dicht te draaien, of zelfs al na 2022 is lastig te zeggen. Dat is van veel factoren afhankelijk. Lukt het inderdaad om op tijd fabrieken van het Groningengas af te schakelen? Hetzelfde geldt voor huishoudens die nu nog worden verwarmd met het Groningengas. Tot op heden is dit het geval in 95 procent van alle huizen.
Wiebes zegt dat buitenlandse afnemers al minder Groningengas importeren. Dat gaat sneller dan verwacht. Ook is het zo dat Nederland inmiddels meer gas inkoopt dan we zelf aan het buitenland verkopen. Dat is een enorme omwenteling.
Een nieuwe stikstoffabriek die in 2022 operationeel moet zijn, is nog in aanbouw. Deze fabriek moet nog meer buitenlands gas omzetten naar dezelfde verbrandingskwaliteit als het Groningengas. En zo is er steeds minder gas uit het Groningenveld nodig om aan de leveringsplicht in het binnen- en buitenland te voldoen.
Klimaatproblemen
Niet alleen omwille van Groningen moeten huizen overigens stoppen met aardgas, ook het klimaatprobleem leidt hiertoe. In het voorlopige Klimaatakkoord staat dat in de komende tien jaar anderhalf miljoen woningen van het gas afgehaald moeten worden.
Daarnaast wil het kabinet dat nog tijdens deze regeringsperiode de eerste tienduizenden bestaande huizen afgekoppeld worden van aardgas. En ook de nieuwbouw moet grotendeels overstappen op andere vormen van verwarming.
Zie opdeze overzichtspagina het dossier‘Van het gas af’, waarin alle artikelen van Elsevier Weekblad over deze kwestie zijn verzameld.
Trouw 21.05.2019 Als volwassenen niet luisteren, vraag ik zelf aandacht voor de aardbevingsellende, dacht Edith Holscher (12). Ze regisseert een toneelstuk over de aardbevingsellende en hoe die het dagelijks leven van kinderen in Groningen op zijn kop zet.
Komend weekeinde voert Edith Holscher uit Harkstede haar stuk op in theater het Kielzog in Hoogezand, voor een zaal vol Kamerleden, burgemeesters, gedeputeerden, vertegenwoordigers van Nam en Shell, onderzoekers van de Rijksuniversiteit, en dan is ze vast nog mensen vergeten.
O ja, en commissaris van de Koning René Paas is haar ambassadeur. Ze maakt met haar armen een dab, een populaire dansbeweging, en roept: “powerrr!”
Ze sprak met de Kinderombudsman, wat fijn was, maar het gesprek veránderde niets, huizen werden er niet sneller door hersteld “Op deze manier móeten ze wel luisteren. We doen geen pauze, zodat niemand stiekem kan verdwijnen. En als iemand dat toch probeert, zetten we er een spotlight op.”
Ook huize Holscher zelf scheurde, een gevecht met de Nam volgde. Uiteindelijk werd de schade vergoed en verholpen, maar pas na twee jaar – en velen zitten al veel langer en veel dieper in de ellende. Het maakt haar boos, vertelt Edith.
Ze sprak met de Kinderombudsman, wat fijn was, maar het gesprek veránderde niets, huizen werden er niet sneller door hersteld. Toen ze zich dat realiseerde, moest ze heel hard huilen. Schrijf een brief aan de Nam, stelde de juf voor. “Maar een brief kun je zo aan de kant gooien.”
Ze sprak met de Kinderombudsman, wat fijn was, maar het gesprek veránderde niets, huizen werden er niet sneller door hersteldZe sprak met de Kinderombudsman, wat fijn was, maar het gesprek veránderde niets, huizen werden er niet sneller door hersteld
Luisteren
Edith regisseerde al eerder voorstellingen op school, en zo kwam van het een het ander, en nu is er ‘Brief aan de Nam’, met als ondertitel ‘Naar een kind zullen ze wél luisteren’. Daar is ze van overtuigd: “Als een kind iets zegt komt het bij volwassenen veel beter aan. Grote mensen hebben als kind geleerd om naar volwassenen te luisteren. Maar als ze zelf groot zijn hoeft dat blijkbaar niet meer.”
Eerder dit jaar bleek uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen dat kinderen wel degelijk lijden onder de gasproblematiek. “Ouders praten er niet over met hun kinderen, want die willen ze niet ongerust maken. Maar dat worden ze toch wel. En dan durven ze er weer niet over te beginnen tegen hun ouders.”
Volwassenen kijken alleen maar naar geld en maken het heel ingewikkeld met moeilijke woorden, aldus Edith Holscher.
Ediths moeder Karin helpt achter de schermen. Zij hielp ook met het schrijven van het script en met het uitzoeken van feiten. De jeugdige regisseuse strikte burgemeester Hoogendoorn van Midden-Groningen als gastheer. Zeven kinderen acteren, onder wie Ediths broer, die minister Wiebes speelt “met een colbertje aan en een pennetje waarmee hij steeds zit te frutselen”.
Hoogstpersoonlijk nodigde ze de bewindsman zelve uit toen ze het gasdebat bezocht in de Tweede Kamer. “Ik zal eens kijken of het in mijn agenda past”, imiteert ze zijn antwoord – terwijl ze met haar ogen rolt zoals alleen meisjes van twaalf dat kunnen. Inmiddels weet ze dat hij niet komt, net als de koning en de directeuren van de Nam. Jammer, maar het is niet anders.
Edith heeft er zin in, zegt ze. Ze praat druk, die ochtend is haar beugel eruit gegaan. “Mooi op tijd voor de voorstelling”, had de orthodontist gezegd. Aan zenuwen doet ze niet. “Er kunnen maar vierhonderd mensen in de zaal. Later wil ik regisseur worden, dan sta ik voor zalen van misschien wel dúizend man.”
Het is een positief stuk, zegt Edith. De clou gaat ze natuurlijk niet verklappen. “Maar we hebben een heel goed plan bedacht”, fluistert ze. Een realistisch plan ook? “Ja”, zegt ze beslist. Triomfantelijke twinkelogen.
“Weet je? Volwassenen kijken alleen maar naar geld en maken het heel ingewikkeld met moeilijke woorden. Kinderen kijken naar de mensen. Daarom moeten wíj het maar oplossen. Want zíj doen het niet.”
Lees ook:
Groningse kinderen praten niet over hun angst voor aardbevingen
Jongeren uit het Groningse bevingsgebied hebben meer last van de aardschokken dan hun ouders denken. Ze leven met angst.
‘Impact Groningse aardbevingen op kinderen wordt weggewuifd’
Hulpverleners en scholen wuiven het effect van de aardbevingen op kinderen weg, stelt Kinderombudsman Margrite Kalverboer. “Haast niemand praat met de kinderen.”
RO 17.05.2019 De aansturing van de versterkingsoperatie in het Groningse aardbevingsgebied komt geheel in publieke handen waardoor de rol van NAM tot een minimum wordt teruggebracht. Door de komst van één uitvoeringsorganisatie kan bovendien meer tempo worden gemaakt met de aanpak van onveilige huizen.
De gemeenten krijgen de regie over de versterkingsoperatie zodat de uitvoering zoveel mogelijk kan worden gekoppeld aan lokale plannen voor stads- en dorpsvernieuwing.
De ministerraad heeft ingestemd met een brief van minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (EZK) over de aansturing van de versterkingsoperatie in Groningen. Het gaat om een uitwerking van de afspraken die hierover in maart zijn gemaakt tussen de regio en het Rijk.
De nieuwe afspraken maken een einde aan de situatie waarin de NAM als opdrachtgever van het Centrum voor Veilig Wonen (CVW) nog een belangrijke rol had in de versterkingsoperatie. Voortaan stuurt de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) het CVW rechtstreeks aan.
Tussen Rijk en regio is afgesproken dat de gemeenten verantwoordelijk worden voor de inpassing van de versterkingsmaatregelen. Zij stellen de lokale plannen van aanpak vast waarbij ook ruimte is voor stads- en dorpsvernieuwing. De gemeenten worden ook de opdrachtgever van de uitvoeringsorganisatie waarin de huidige NCG-organisatie opgaat.
Daarom is het logisch het eigenaarschap van de uitvoeringsorganisatie te beleggen bij minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vanwege haar verantwoordelijkheid voor onder meer decentrale overheden en woningbouw. De minister van EZK blijft verantwoordelijk voor de veiligheid in het aardbevingsgebied.
Het besluit of een individueel gebouw aan de veiligheid voldoet wordt op afstand van alle bestuurlijke partijen belegd bij een onafhankelijke commissie van deskundigen.
Huiseigenaren in het aardbevingsgebied hebben in het gehele traject het laatste woord over de versterking van hun woning. Zij worden nauw betrokken bij de uitwerking van de versterkingsmaatregelen en kunnen keuzes maken binnen de randvoorwaarden van veiligheid.
De afspraken over de publieke aansturing van de versterkingsoperatie zijn onderdeel van een reeks besluiten die het afgelopen jaar zijn genomen voor de aanpak van de veiligheid in Groningen. Zo wordt de gaswinning zo snel mogelijk volledig afgebouwd en is afhandeling van schades belegd bij een onafhankelijke commissie.
Ook is er met het Nationaal Programma Groningen een bedrag van ruim een miljard euro beschikbaar voor het toekomstbestendig maken van het aardbevingsgebied.
BB 16.05.2019 Voor 38 plannen in zeven gemeenten in de provincie Groningen en de provincie zelf is voor dit jaar 15 miljoen euro beschikbaar. Dat heeft het bestuur van het Nationaal Programma Groningen besloten. Het budget komt van het rijk, de provincie en de gemeenten. In totaal is 120 miljoen euro beschikbaar, waarvan nu bijna 70 miljoen wordt toegekend.
Belangrijke impuls
Het geld voor het Nationaal Programma Groningen is beschikbaar voor de toekomst van Groningen en bedoeld om de vele kansen te verzilveren op leefbaarheid, economie en energietransitie. Voor de schadeafhandeling en versterking zijn andere budgetten beschikbaar.
Siem Jansen, directeur van het Nationaal Programma Groningen, noemt de plannen belangrijke investeringen voor de toekomst. ‘Ze geven een belangrijke impuls aan de dorpen en stedelijke kernen in het gebied.’ De gemeenten die kunnen beginnen met hun plannen zijn Appingedam, Delfzijl, Groningen, Het Hogeland en Loppersum. De gemeenten Midden-Groningen dient in juni projecten in, de gemeente Oldambt later dit jaar.
Vier aanvragen ingetrokken
De aanvragen lopen uiteen van stads- en dorpsvernieuwingsprojecten en verduurzaming van de gebouwde omgeving tot investeringen van de regio in innovatieve mobiliteit en natuurinclusieve landbouw.
Bij de beoordeling van de plannen is gekeken of indieners andere partijen bij hun plannen betrekken en het gezamenlijk uitvoeren, maar ook of de plannen dit jaar kunnen starten en er ook aanvullende investeringen worden gedaan. Van de 42 aanvragen zijn er vier ingetrokken, omdat deze (nog) niet aan de voorwaarden voldoen. De 70 miljoen is in dit schema uitgesplitst naar overheid en project.
Werkgelegenheid en innovatie
Volgens Jansen richten de 21 projecten die de provincie heeft ingediend zich vooral op ontwikkeling van nieuwe werkgelegenheid en innovatie. Ruim 3 miljoen euro gaat naar ‘Pilot Centre’, een faciliteit voor een proeffabriek voor groene-chemie-innovaties in Delfzijl.
Bedrijven kunnen daar terecht voor het opzetten van proefinstallaties voor nieuwe producten of nieuwe productieprocessen. Voor de pilot natuurinclusieve akkerbouw Midwolder Bouwten is ruim 1,8 miljoen euro beschikbaar. Dit is een 6-jarige pilot waarin effecten op bodem, biodiversiteit en landbouwkundige opbrengsten worden onderzocht.
Ruim 1,1 miljoen gaat naar Zorg Nabij, een project dat is gericht op preventie en het versterken van sociale veerkracht. Het moet huisartsen en sociale teams ontlasten en de zorg voor de zorgvrager optimaliseren. Het project start in de gemeenten Midden-Groningen, Delfzijl, Appingedam en Loppersum.
Miljoenen voor gemeenten
De gemeente Appingedam krijgt zelf 15 miljoen euro voor haar stadsvisie. Daarin staan urgente opgaven en worden projecten benoemd per thema, zoals ontwikkellocaties, duurzaamheid, centrumontwikkeling, onderwijs & jeugd, economie, leefbaarheid en infrastructuur. Een voorbeeld is de inrichting van het terrein rond de scholencampus.
De gemeente Delfzijl krijgt 10,5 miljoen voor de gebiedsontwikkeling van centrum zuidoost. De gemeente Groningen krijgt een soortgelijk bedrag voor dorpsvernieuwing, een integrale aanpak in nauwe samenwerking met inwoners uit het gebied.
Het Hogeland krijgt bijna 15 miljoen voor ontwikkeling van centrumplannen voor Bedum, Winsum, Uithuizen en Uithuizermeeden. Doel is economisch sterke, aantrekkelijke, compacte en levendige winkelcentra te creëren en dat te combineren met zorg en/of culturele voorzieningen.
AD 16.05.2019 De versterking van woningen en gebouwen in het Groningse aardbevingsgebied verloopt zeer teleurstellend. Er is weer vier maanden vertraging, meldt het Dagblad van het Noorden.
Dat stellen bestuurders van de bevingsgemeenten en de provincie in een alarmerende brief aan het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Volgens hen is er geen overzicht bij schade-afhandeling en versterking. Daardoor zijn planningen slecht te maken en worden toezeggingen en afspraken met inwoners en marktpartijen niet nagekomen.
Het SodM had gevraagd hoe het staat met het tempo van de versterkingsoperatie en het veiliger maken van vele duizenden woningen in het bevingsgebied. Gemeenten moeten inwoners voor de zomer vertellen dat er sprake is van een vertraging, die ook te wijten is aan gebrek aan geld en capaciteit voor opnames, beoordeling en uitvoering.
Aanhoudende technocratische aanpak
In de brief aan het SodM staat dat ambtenaren van gemeenten en provincie steeds tegen een aanhoudende technocratische aanpak aanlopen bij betrokken partijen als het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), het Centrum Veilig Wonen (CVW) en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). ,,Vermoedelijk worden ze nog steeds rechtstreeks aangestuurd door de NAM.”
Volgens de regio wordt soms weinig rekening gehouden met het feit dat in huizen mensen en gezinnen wonen. ,,De gevolgen van de gaswinning voltrekken zich als een onzichtbare en langzame nationale ramp, met een ongekende omvang voor Nederland. Het enige verschil is het gebrek aan fysieke slachtoffers.”
Grootste bedreiging
Volgens gemeenten en provincie is de grootste bedreiging van de versterking ‘de juridische werkelijkheid, waarin aansprakelijkheid de hoofdrol speelt en geld de spil is’. ,,Eenvoudige en concrete vragen over de versterking van een woning worden niet of met veel mitsen en maren zeer traag beantwoord.
Voor ons is dit onbegrijpelijk.” Ze constateren een gebrek aan gevoel voor urgentie. ,,Een groeiende groep Groningers kampt met ernstige gezondheidsklachten die rechtstreeks verband houden met het gebrek aan een gevoel van veiligheid in hun huis en leefomgeving.”
Inwoners van het bevingsgebied zijn volgens de gemeenten en provincie in de meeste gevallen de boosheid voorbij. Dat bleek tijdens eerder gehouden informatiebijeenkomsten. ,,Ze reageren veelal gelaten, met veel cynisme en soms zwaar teleurgesteld over het feit dat het allemaal zolang duurt.
Mensen kunnen er met hun verstand niet bij dat hun huis veilig wordt verklaard, terwijl het in de stutten staat. De strikte scheiding van schade en versterken stuit in onze ogen terecht op veel onbegrip.”
NU 24.04.2019 Woningeigenaren in het Groningse aardbevingsgebied kunnen “naar verwachting” vanaf 2020 een vergoeding krijgen voor de waardedaling van hun huizen. Dat meldt minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) woensdag aan de Tweede Kamer.
Per postcodegebied wordt een compensatie vastgesteld. Deze kan oplopen tot meer dan 10 procent van de WOZ-waarde, aldus de minister.
“De compensatieregeling vervangt de huidige regeling waarbij huiseigenaren alleen een vergoeding kunnen claimen bij de NAM op het moment dat ze hun huis verkopen.”
Nu komen dus alle huiseigenaren in aanmerking voor de vergoeding. Als gevolg van de gaswinning in Groningen vinden met regelmaat aardbevingen plaats. Deze hebben in sommige gevallen schade aan de panden als gevolg.
Er is nog altijd veel te doen rondom de versterkingsopgave in het aardbevingsgebied. Kamerleden hekelden eerder dat het proces van inspectie en versterking erg traag gaat.
RO 24.04.2019 Huiseigenaren in het Groningse aardbevingsgebied kunnen naar verwachting vanaf volgend jaar een vergoeding krijgen voor de waardedaling van hun woning. De hoogte van de compensatie zal per postcodegebied worden vastgesteld en kan oplopen tot meer dan 10 procent van de WOZ-waarde afhankelijk van de ondervonden aardbevingen.
Dat staat in een brief die minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Minister Wiebes volgt daarmee de conclusies van een adviescommissie die de afgelopen maanden verschillende berekeningsmethoden voor de vergoeding van waardedaling heeft onderzocht.
De compensatieregeling vervangt de huidige regeling waarbij huiseigenaren alleen een vergoeding kunnen claimen bij de NAM op het moment dat ze hun huis verkopen. In de nieuwe regeling komen alle huiseigenaren in aanmerking voor compensatie. Bovendien hoeven bewoners niet langer rechtstreeks zaken te doen met de NAM.
Zij kunnen hun verzoek tot schadevergoeding straks indienen bij het onafhankelijke Instituut Mijnbouwschade Groningen dat de claims afhandelt. De kosten van de uitgekeerde vergoedingen worden vervolgens verhaald op de NAM.
Voor het vaststellen van de hoogte van de compensatie wordt gebruikt gemaakt van de methode van onderzoeksbureau Atlas voor gemeenten waarbij de waardedaling wordt vastgesteld met twee percentages: een vast percentage voor de imago-schade als gevolg van de aardbevingen in de regio en een percentage dat wordt bepaald door het aantal ondervonden bevingen per postcodegebied.
Omdat er gebruikt wordt gemaakt van een berekeningsmodel en er dus sprake is van een onzekerheidsmarge, adviseert de commissie het uiteindelijke percentage te verhogen ten gunste van de gedupeerden.
Op basis van de methode heeft de adviescommissie een doorberekening gemaakt van de waardedaling in het gebied per 1 november 2018: die loopt op van gemiddeld 2,4% in Oldambt tot 12,9% in Loppersum. Hoe hoog de compensatie uiteindelijk wordt, hangt onder andere af van de peildatum.
De commissie adviseert 1 januari 2019 als vaste peildatum voor de hele regio te kiezen. Dit biedt huiseigenaren volgend jaar nog de mogelijkheid om in beroep te gaan tegen de WOZ-waarde. Bewoners kunnen er ook voor kiezen pas een vergoeding te vragen op het moment dat ze hun huis verkopen. In dat geval wordt de compensatie berekend op basis van de verkoopwaarde in plaats van de WOZ-waarde.
Ook bewoners die in het verleden hun huis hebben verkocht maar geen aanspraak hebben gemaakt op de oude waardedalingsregeling van de NAM moeten volgens de commissie in aanmerking komen voor compensatie.
Op basis van het advies laat minister Wiebes de berekeningsmethode nu verder uitwerken. Huiseigenaren kunnen een verzoek tot compensatie indienen zodra het Instituut Mijnbouwschade Groningen van start gaat. Het wetsvoorstel voor de oprichting van het instituut, waarin ook de huidige Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen zal opgaan, ligt op dit moment voor advies bij de Raad van State.
BB 24.04.2019 Alle eigenaren van huizen in het Groningse aardbevingsgebied kunnen waarschijnlijk vanaf volgend jaar aanspraak maken op een nieuwe regeling ter compensatie van de waardedaling van die woningen. De vergoeding kan oplopen tot meer dan 10 procent van de WOZ-waarde. De hoogte van de compensatie zal per postcodegebied worden berekend.
Claim
De nieuwe compensatieregeling komt in plaats van de oude waarbij huiseigenaren alleen een vergoeding kunnen claimen bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) als ze hun huis verkopen, schrijft minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) aan de Tweede Kamer.
Onafhankelijk
De eigenaren hoeven ook niet niet langer zaken te doen met de Nederlandse Aardolie Maatschappij NAM, maar kunnen hun verzoek om schadevergoeding indienen bij het onafhankelijke Instituut Mijnbouwschade Groningen. De kosten van de toegekende vergoedingen worden daarna wel verhaald op de NAM.
Imagoschade
Bij het vaststellen van de compensatie gaat volgens de plannen gewerkt worden met een vast percentage voor de imagoschade als gevolg van de aardbevingen plus een percentage dat wordt vastgesteld aan de hand van het aantal bevingen per postcodegebied. In postcodegebieden met minstens 20 procent aan reeds toegekende schadeclaims wordt waardedaling geconstateerd. Een speciale commissie heeft vooralsnog een doorberekening gemaakt van de waardedalingen per 1 november 2018: die loopt op van gemiddeld 2,4 procent in Oldambt tot 12,9 procent in Loppersum.
Aanspraken
Ook mensen die in het verleden hun huis hebben verkocht maar geen aanspraak hebben gemaakt op de oude waardedalingsregeling van de NAM, moeten volgens deze commissie in aanmerking komen voor compensatie. Eigenaren kunnen ook straks nog pas een vergoeding vragen als ze hun huis verkopen. In dat geval wordt de compensatie berekend op basis van de verkoopwaarde in plaats van de WOZ.
Blij
De Groninger Bodem Beweging laat in een reactie weten blij te zijn dat er een regeling komt. Over de invulling is de organisatie echter niet tevreden. ‘Er is te weinig maatwerk. Sommige mensen krijgen nu veel te weinig vergoed, ook al klopt het gemiddelde misschien wel’, zegt Jelle van der Knoop van de beweging. Er zijn volgens Van der Knoop ook voordelen. ‘Het wordt nu wel een stuk sneller afgehandeld. Ook hoeven we niet meer elke schade aan te tonen en alles aan te vechten bij de rechter.’ (ANP)
Trouw 20.04.2019 De aardbevingen in Groningen zijn te klein om te kunnen vaststellen welke schade zij veroorzaken. Nederland kan daarom beter stoppen met het inventariseren van schade, zegt een onafhankelijke expert. Beter is het om iedereen in het gebied te compenseren.
De Nederlandse overheid is bij de compensatie voor Groningers die zijn getroffen door aardbevingsschade bezig aan een ‘onmogelijke klus’. Omdat de aardbevingen in Groningen zo klein zijn, is niet vast te stellen dat een scheur of verzakking het gevolg is van de tientallen bevingen die de noordelijke provincie jaarlijks treffen, zo blijkt uit onderzoek waarover televisieprogramma De Monitor (KRO-NCRV) morgen bericht. Voor getroffen Groningers is bewijs van aardbevingsschade belangrijk in hun aanvraag voor een schadevergoeding.
Het onderzoek is uitgevoerd door de internationale aardbevingsdeskundige Ihsan Bal die door het Staatstoezicht op de Mijnen is ingezet als onafhankelijk expert in Groningen. Hij verwacht zijn rapport deze zomer te publiceren. Bal toont aan dat na een aardbeving de grond nog dagenlang kan trillen. Ook die trillingen kunnen schade veroorzaken.
Een vergoeding voor iedereen herstelt het vertrouwen. Eigenlijk is dat het eerste dat je in Groningen moet doen.
Onmogelijk
Bals bevindingen worden bevestigd door andere internationale aardbevingsexperts, onder wie de Amerikaan Gregory Deierlein, professor bij het Earthquake Engineering Centre van de Stanford University. Hij stelt dat zelfs bij grote aardbevingen schade niet altijd duidelijk is te herleiden. “Bij de situatie in Groningen met zo veel huizen en zo veel kleine aardbevingen lijkt het me praktisch onmogelijk te bepalen wat de oorzaak is.”
Dat lukt al helemaal niet op de manier waarop deskundigen in Groningen nu te werk gaan, zegt Bal. “Er komt een expert langs, die loopt door het huis en zegt of de scheuren door de aardbeving komen of niet. Als er al iets over de scheuren is te zeggen, moet je er echt veel tijd en energie in steken.”
Loketten
Dhani Hoekstra en zijn vriendin in Ten Post bijvoorbeeld hebben de afgelopen vijf jaar al tientallen experts aan het werk gezien. “Sinds de eerste schade in 2014 lopen we tegen een muur van loketten en instanties.” In een laatste rapport worden 42 schades aan de woning vermeld, 32 scheuren worden niet erkend als schade door aardbevingen.
In totaal zijn er de afgelopen jaren 100.000 schademeldingen ingediend. Zo’n 16.000 meldingen liggen nog op de plank. Als het aan minister Wiebes van economische zaken ligt, is dit stuwmeer aan schademeldingen nog dit jaar weggewerkt.
Tijd, energie en geld
Bal heeft een oplossing voor dit probleem: stop met geldverslindende schadeloketten. “Het kost veel tijd, energie en geld. In plaats van al die deskundigen op pad te sturen waarna weer second opinions worden aangevraagd, is het beter als mensen een vergoeding krijgen omdat ze in een gaswinningsgebied wonen en daar last van hebben. Dat is goedkoper. Zeker zo belangrijk: het herstelt het vertrouwen. Eigenlijk is dat het eerste dat je in Groningen moet doen.”
Gisteren leverde ook de nationale ombudsman Reinier van Zutphen kritiek op de overheid. Die doet volgens hem te weinig tegen de gebrekkige afhandeling van de gaswinningsschade en de leegloop in de provincie. Hij pleit voor een noodplan.
Lees ook:
Trillingen brachten scheuren in zijn huis, maar ook in het vertrouwen van Gerben Blaauw
Gerben Blaauw kocht een kerk in Overschild en wilde die ombouwen tot woonhuis. De badkamer had hij net betegeld, toen de eerste aardbeving zich in 2013 aandiende. ‘Ik realiseerde me dat ik letterlijk vast zat en voelde daardoor een grote onmacht.’
Groningse kinderen praten niet over hun angst voor aardbevingen
Jongeren uit het Groningse bevingsgebied hebben meer last van de aardschokken dan hun ouders denken. Ze leven met angst.
Reinier van Zutphen tijdens een bezoek aan Winschoten in gesprek met een van de bewoners. Ⓒ Hollandse Hoogte
Telegraaf 19.04.2019 Het kabinet doet te weinig voor de Groningers. De provincie wordt geplaagd door een gebrekkige afhandeling van de gaswinningsschade en een krimp van het inwonertal. Deze conclusie trekt de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen na een werkbezoek aan het gebied. „Het is echt tijd voor een noodplan Groningen”, zei hij vrijdag tegen NPO Radio1.
De leegloop eist zijn tol, aldus Van Zutphen. „Mensen trekken weg, het aantal ouderen neemt toe ten opzichte van de jongeren. Scholen staan onder druk, huisartsenposten hebben het moeilijk, ziekenhuizen dreigen te sluiten”, aldus Van Zutphen, die zegt dat de sociale cohesie erdoor onder druk staat.
Volgens hem gaan de problemen in Groningen niet alleen maar over de gaswinning en de schade, maar moet er ook toekomst geboden worden op andere gebieden. „Opleidingen, scholing, werk. Het kabinet doet te weinig voor de Groningers. Ook op het gebied van infrastructuur is de provincie aan verbetering toe.” Zo zou er volgens hem meer geïnvesteerd moeten worden in goede spoorverbindingen.
Telegraaf 07.04.2019 Bij Garrelsweer in Groningen heeft zich zondagochtend een aardbeving voorgedaan. Die had een kracht van 0.9 en was op een diepte van 3 kilometer. Dat meldt het KNMI.
Bevingen van deze kracht zijn niet ongebruikelijk in het noorden. Ook doen dergelijke bevingen zich voor in Duitsland en België. In maart was er sprake van zes bevingen in Groningen, en eentje in België (die had een kracht van 1.9). De kracht van de bevingen in Groningen varieerde van 0.4 tot 1.5.
AD 07.04.2019 Bij Garrelsweer in Groningen heeft zich vanochtend een aardbeving voorgedaan. Die had een kracht van 0.9 en was op een diepte van 3 kilometer. Dat meldt het KNMI.
Bevingen van deze kracht zijn niet ongebruikelijk in het noorden. Ook doen dergelijke bevingen zich voor in Duitsland en België. In maart was er sprake van zes bevingen in Groningen, en eentje in België (die had een kracht van 1.9). De kracht van de bevingen in Groningen varieerde van 0.4 tot 1.5.
De laatste merkbare beving met een sterkte van 2,8 op de Schaal van Richter, was op 13 april 2018. Nadien zijn er wel schokken geweest maar allemaal licht.
MSN 07.04.2019 Bij Garrelsweer in Groningen heeft zich zondagochtend een aardbeving voorgedaan. Die had een kracht van 0.9 en was op een diepte van 3 kilometer. Dat meldt het KNMI.
Bevingen van deze kracht zijn niet ongebruikelijk in het noorden. Ook doen dergelijke bevingen zich voor in Duitsland en België. In maart was er sprake van zes bevingen in Groningen, en eentje in België (die had een kracht van 1.9). De kracht van de bevingen in Groningen varieerde van 0.4 tot 1.5.
NOS 03.04.2019 De NAM is begonnen met de voorbereidingen voor de sloop van de vijf gaswinningslocaties van het zogeheten Loppersumcluster. Ten Post is als eerste aan de beurt.
Minister Wiebes besloot vorig jaar dat de gaswinlocaties van het Loppersumcluster (Ten Post, Loppersum, ’t Zandt, De Pauwen en Overschild) “op de kortst mogelijke termijn” gesloten moesten worden.
‘Afgeplugd’
Dat was onderdeel van zijn besluit om uiterlijk 2030 te stoppen met het naar boven halen van gas. Sinds februari vorig jaar zijn de vijf Loppersum-installaties niet meer in gebruik.
“We hebben ze afgeplugd”, zegt Wessel de Haas tegen RTV Noord. Hij is namens de NAM verantwoordelijk voor de winning in het Groningenveld. “Dat moet je zien als een soort stop onder de grond. Er kan geen gas meer uit.”
Ten Post is de eerste locatie die wordt opgeruimd. Dat gaat in een aantal stappen. Na het veilig afsluiten van de put wordt de installatie bovengronds weggehaald, net als alle asfalt en beton.
3 meter diep
Daarna wordt de put ‘afgesneden’: de oude metalen gas-/olieput wordt op 3 meter diepte onder het maaiveld afgekapt zodat deze toekomstige ontwikkelingen op het terrein niet hindert.
Na het verwijderen van kabels en leidingen blijft er een terrein over met een hek eromheen. Eventueel wordt, als er sprake is van bodemverontreiniging, de grond gesaneerd. Daarna kan het terrein opgeleverd worden.
De NAM verwacht dat de voorbereidende werkzaamheden in Ten Post in totaal zo’n vier maanden in beslag gaan nemen. Het is de bedoeling dat de sloop daar meteen op volgt.
NU 02.04.2019 De onafhankelijke raadsman gaswinning Leendert Klaasen, die als een soort ombudsman voor de Groningers optreedt, zegt dinsdag dat er een einde moet komen aan de “gaschaos”. Hij zegt dat het niet vlot verlopen van de schadeafhandeling en de huizenversterking veel impact heeft op de inwoners van het aardbevingsgebied.
Volgens Klaassen is het voor de betrokkenen “wrang” dat de overheid de schadeafhandeling niet snel en soepel heeft overgenomen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, die tot 2017 de claims afhandelde.
Ook hekelt hij dat de versterkingsoperatie van de huizen in het aardbevingsgebied niet snel genoeg gaat. “2018 was een jaar van grote onzekerheid”, aldus Klaassen. “Mensen die al in een versterkingstraject zaten, kregen opeens te horen dat het mogelijk niet meer door zou gaan. Dat heeft veel leed veroorzaakt.”
Volgens de raadsman is het nu zaak dat ‘Den Haag’ terug gaat leveren aan Groningen. Kamerleden spraken eerder al hun ongenoegen uit over de vertraagde schadeafhandeling, maar minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat zei eerder dit jaar nog niets te zien in een ‘generaal pardon’ voor Groningers met schade.
Vorig jaar is bekendgemaakt dat de overheid voor 2030 wil stoppen met de gaswinning in Groningen. Tot die tijd wordt al flink afgebouwd.
NOS 29.03.2019 Vandaag 29.03.2019 is het precies een jaar geleden dat minister Wiebes besloot om uiterlijk in 2030 een einde te maken aan de gaswinning in Groningen. Hoe staat het er nu voor?
Inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft een duidelijk antwoord: het is veiliger geworden, maar de gaswinning is nog niet veilig genoeg. Dat veilige niveau is op dit moment volgens het SodM maximaal 12 miljard kuub gas. Pas zodra dat niveau bereikt is, én onveilige huizen zijn versterkt, heeft het volgens hem zin om te praten over de voortzetting van de gaswinning.
Maar ook bij het winnen van 12 miljard kuub gas kan in de toekomst het risico op stevige bevingen weer toenemen. Een verdere verlaging van de productie is daarom hoe dan ook nodig, stelt Kockelkoren. “Indien nodig naar nul”. Hij reageert daarmee op het standpunt van Forum voor Democratie in Groningen om gas te blijven winnen na 2030. Die partij wil ook na die tijd doorgaan met de gaswinning, als dat op een gecontroleerde manier en veilig kan.
De inspecteur-generaal waarschuwde vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal dat het nu rustig lijkt. “Maar we zitten nog niet op het niveau dat het veilig is. Ik kan me voorstellen dat dat gevoel omhoog komt, maar het zegt niets dat het een rustige periode is. Er kunnen nog steeds bevingen komen”, zegt Kockelkoren.
Versterking moet sneller
De veiligheid van de Groningers en het versterken van de huizen, moeten volgens Kockelkoren de grootste prioriteit hebben. Het proces gaat op veel vlakken niet snel genoeg, ziet hij: “In 2015 hebben we gezegd dat duizenden huizen versterkt moeten worden, maar de teller staat nu op 600.”
Kockelkoren ziet dat veel mensen op meerdere fronten vastlopen: “Mensen die vastzitten in procedures om te komen tot afwikkeling van schade. Mensen die vastzitten in tijd omdat ze moeten wachten tot hun huis versterkt wordt. En mensen die vastzitten in hun huis omdat dat niet verkoopbaar is. De versterking moet versneld worden. Het gaat nu te langzaam.”
Gasbesluit
Minister Wiebes is optimistisch over het verloop van de afbouw. Hij liet in januari bij RTV Noord weten dat er al in 2022 bijna geen gas meer uit het Groningenveld hoeft te worden gehaald, hooguit nog bij een strenge winter.
In het huidige gasjaar, dat loopt van 1 oktober 2018 tot 1 oktober 2019, mag er 19,5 miljard kuub gas worden gewonnen. Veel minder dan de 42,5 miljard die jarenlang als maximaal te winnen hoeveelheid gas gold. Binnenkort maakt minister Wiebes bekend hoeveel gas er wat hem betreft het komende jaar uit de Groningse bodem mag worden gehaald.
Meer gas inkopen
Of het minister Wiebes inderdaad lukt om de gaskraan in Groningen na 2030 dicht te draaien, of zelfs al na 2022 is lastig te zeggen. Dat is van veel factoren afhankelijk. Lukt het inderdaad om op tijd fabrieken van het Groningengas af te schakelen? Hetzelfde geldt voor huishoudens die nu nog worden verwarmd met het Groningengas. Tot op heden is dit het geval in 95 procent van alle huizen.
Wiebes zegt dat buitenlandse afnemers al minder Groningengas importeren. Dat gaat sneller dan verwacht. Ook is het zo dat Nederland inmiddels meer gas inkoopt dan we zelf aan het buitenland verkopen. Dat is een enorme omwenteling.
Een nieuwe stikstoffabriek die in 2022 operationeel moet zijn, is nog in aanbouw. Deze fabriek moet nog meer buitenlands gas omzetten naar dezelfde verbrandingskwaliteit als het Groningengas. En zo is er steeds minder gas uit het Groningenveld nodig om aan de leveringsplicht in het binnen- en buitenland te voldoen.
Klimaatproblemen
Niet alleen omwille van Groningen moeten huizen overigens stoppen met aardgas, ook het klimaatprobleem leidt hiertoe. In het voorlopige Klimaatakkoord staat dat in de komende tien jaar anderhalf miljoen woningen van het gas afgehaald moeten worden.
Daarnaast wil het kabinet dat nog tijdens deze regeringsperiode de eerste tienduizenden bestaande huizen afgekoppeld worden van aardgas. En ook de nieuwbouw moet grotendeels overstappen op andere vormen van verwarming.
NU 28.03.2019 Opgroeien in het gaswinningsgebied in Groningen heeft op verschillende wijzen invloed op het leven van kinderen, meldt het rapport Een veilig huis, een veilig thuis van de Rijksuniversiteit Groningen, dat donderdag is verschenen.
In het kwalitatieve onderzoek, waarvoor 49 kinderen zijn ondervraagd, wordt een overzicht gegeven van wat de ervaringen zijn van kinderen en jongeren die opgroeien in het Groningse gaswinningsgebied. Het onderzoek doet geen uitspraak over het aantal kinderen voor wie deze ervaringen gelden.
Bij het onderzoek gaf een deel van de ondervraagde kinderen aan “gewend te zijn” aan de gaswinningsproblematiek en er geen last van te ondervinden. Volgens de onderzoekers heeft deze groep in hun directe omgeving vaak minder te maken met de gevolgen van de gaswinning, bijvoorbeeld doordat ze geen of beperkte schade hebben aan hun eigen huis.
Het andere deel van de kinderen, dat wel aangeeft last te ondervinden van de gaswinningsproblematiek, wordt in hun directe omgeving vaker geconfronteerd met de gevolgen van de gaswinning, onder meer door gedwongen verhuizingen of grote schade aan hun huis.
Kinderen uit deze groep geven onder meer aan zich thuis niet altijd veilig te voelen en angst te ervaren, bijvoorbeeld voor het instorten van hun huis. Sommigen van hen hebben ook last van concentratieproblemen, zindelijkheidsproblemen of nachtmerries.
‘Deel voelt zich onveilig in eigen huis’
Hoofdonderzoeker en universitair docent Elianne Zijlstra laat aan NU.nl weten dat de mate verschilt waarin deze angsten doorspelen in het dagelijks leven van de kinderen.
“Voor de een speelt de gaswinningsproblematiek een grotere rol dan voor de ander in het dagelijkse leven. Een deel van hen voelt zich bijvoorbeeld onveilig in hun eigen huis, maar voor anderen speelt het geen dagelijkse rol in hun leven.”
‘Kinderen hebben behoefte aan veilige huizen’
Volgens het onderzoek heeft de gaswinningsproblematiek ook invloed op de leefomgeving van de kinderen. Doordat zij in beschadigde huizen wonen en de schadeafhandelingen langer duren, zijn hun ouders vaak minder beschikbaar en kan dit thuis voor onenigheden zorgen.
Uit de ervaringen van de kinderen komt volgens het onderzoek naar voren dat zij behoefte hebben aan veilige huizen en de overheid niet vertrouwen. De kinderen waarvan het huis beschadigd is, willen weten wat er met hun huis gaat gebeuren en wanneer. Vaak zijn zij onzeker over wat er gaat gebeuren.
Telegraaf 26.03.2019 Door de daling van de gaswinning in Groningen is de kans op aardbevingen afgenomen. Het aantal gebouwen dat een veiligheidsrisico loopt is ook afgenomen, aldus het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) in zijn jaarlijkse risicoanalyse. De uitkomsten hebben geen gevolgen voor de huizen die nu al in de versterkingsoperatie zitten.
Het totaal aantal gebouwen met een (licht) verhoogd risicoprofiel is afgenomen van circa 7200 naar circa 5500, aldus het SODM. Verder blijkt door verbetering van de database van zo’n 150.000 gebouwen in Groningen dat 5000 panden een lager en 3000 een hoger risicoprofiel hebben gekregen.
Er zal nu gekeken worden of er huizen moeten worden toegevoegd aan de lijst van panden voor de versterkingsoperatie.
De kans op een aardbeving is afgenomen nu er minder gas wordt gewonnen.
NOS 26.03.2019 Door het terugdraaien van de gaswinning in Groningen is de kans op aardbevingen afgenomen. Daarmee is het aantal gebouwen dat een veiligheidsrisico loopt, ook gedaald. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) stelt in een nieuwe risicoanalyse dat er betere informatie is over individuele gebouwen. Dat leidt tot een veranderde beoordeling van de risico’s die gelden voor huizen in het aardbevingsgebied. Zo is het totaal aantal gebouwen met een (licht) verhoogd risicoprofiel afgenomen van ongeveer 7200 naar 5500.
Verder blijkt door verbetering van de database van zo’n 150.000 gebouwen in Groningen, dat 5000 panden een lager en 3000 een hoger risicoprofiel hebben gekregen.
De uitkomsten hebben geen gevolgen voor de huizen die nu al in de versterkingsoperatie zitten, benadrukt een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken. Ook huizen die niet langer een verhoogd veiligheidsrisico hebben, zullen evengoed geïnspecteerd worden.
Nog meer huizen
Wel wordt er gekeken of er nog meer huizen moeten worden toegevoegd aan de lijst van panden voor de versterkingsoperatie.
De jaarlijkse risicoanalyse is uitgevoerd in aanloop naar het vaststellingsbesluit waarmee minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat uiterlijk op 1 oktober moet bepalen hoeveel gas de NAM de daaropvolgende 12 maanden mag winnen.
Morgen brengt premier Rutte een bezoek aan Groningen. Hij zal dan onder meer meelopen met een schade-expert, die bij mensen thuis de schade door aardbevingen opneemt.
RO 25.03.2019 Minister-president Rutte brengt woensdag 27 maart een bezoek aan de provincie Groningen. Het bezoek staat in het teken van de afhandeling van de aardbevingsschades en de duurzame energietransitie in de regio.
De minister-president zal onder meer meelopen met een schade-expert, die bij mensen thuis bevingsschade aan hun woning opneemt. Ook staat er een ontmoeting met de Commissaris van de Koning op de agenda. Verder bezoekt de minister-president havenbedrijf Groningen Seaports, de proeffabriek van chemisch technologiebedrijf Avantium en afvalverwerkingsbedrijf EEW Energy from Waste, dat groene stroom levert aan het chemiepark.
De premier brengt woensdag een werkbezoek aan Groningen.
NOS 25.03.2019 Premier Rutte gaat zich persoonlijk op de hoogte stellen van de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen. Woensdag brengt hij een werkbezoek aan het gebied, laat de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) weten.
Hij zal dan onder meer meelopen met een schade-expert, die bij mensen thuis de schade door aardbevingen opneemt. Ook heeft hij een ontmoeting met commissaris van de koning Paas van Groningen.
Duurzame energie
Het tweede deel van het werkbezoek is gewijd aan de transitie naar duurzame energie. Rutte gaat dan op bezoek bij twee bedrijven in Groningen die afval gebruiken voor het produceren van energie en grondstoffen voor de chemische industrie.
Rutte bracht al eerder werkbezoeken aan het gaswinningsgebied. In het kader van de verkiezingscampagne dronk hij eerder deze maand nog koffie met kiezers op de Grote Markt in de stad Groningen. Daar werd toen tegen zijn komst geprotesteerd.
Telegraaf 25.03.2019 Premier Mark Rutte gaat woensdag naar de provincie Groningen om met eigen ogen te zien hoe het met de afhandeling van de aardbevingsschade staat. Hij loopt mee met een schade-expert die de gevolgen van de bevingen opneemt.
Verder zal Rutte kijken naar de duurzame energietransitie in de regio, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst. In dat kader gaat hij langs bij de proeffabriek van chemiebedrijf Avantium en bij afvalverwerkingsbedrijf EEW Energy from Waste.
Ook staat er een ontmoeting met René Paas, de commissaris van de Koning in Groningen, op de agenda.
De minister zegt dat de mensen in het aardbevingsgebied al genoeg onzekerheden hebben en laat uitzoeken of dit iets betekent voor de versterking van huizen.
NOS 22.02.2019 Minister Wiebes wil precies weten wat de gevolgen zijn van fouten in KNMI-metingen van aardbevingen in Groningen. Het meteorologisch instituut heeft laten weten dat de fouten naar verwachting maar weinig effect hebben, maar de minister vindt dat niet genoeg. “Het gaat hier om bevingen in het noorden van het land, daar zijn genoeg onzekerheden.”
Wiebes zegt dat Groningers zo langzamerhand reden hebben om “niet alle vertrouwen te hebben in de overheid”. Hij wijst erop dat ze eerst veel moeite moesten doen om erkenning te krijgen voor het feit dat er “wel degelijk stevige aardbevingsproblematiek” was en dat de versterkingsoperatie vervolgens “zeer, zeer traag” op gang kwam.
“Dus ik kan me voorstellen dat mensen nou niet meteen alle vertrouwen hebben in de overheden en bloemen naar Den Haag sturen”, concludeert hij.
Versterken woningen
Hij wil helder hebben of de meetfouten consequenties hebben voor de Groningers. Of dit ertoe kan leiden dat mensen alsnog een claim kunnen indienen voor versterking van hun woning, kan hij nu nog niet zeggen. “Maar als dit betekent dat er ten onrechte rechten zijn onthouden aan mensen, dan moeten we dat rechtzetten.”
Wiebes hoorde vorige week vrijdag “vlak voor middernacht” van de fout bij het afstellen van de meetapparatuur, die overigens al in augustus ontdekt was. Het KNMI heeft excuses aangeboden voor de late communicatie.
NU 21.02.2019 Een deel van het netwerk van het KNMI dat in Groningen aardbevingen meet, heeft niet goed gewerkt. Het gaat om versnellingsmeters die grondversnellingen “niet correct” hebben verwerkt, laat minister Eric Wiebes van Economische Zaken donderdag aan de Tweede Kamer weten.
De gegevens van het netwerk worden onder meer gebruikt in de versterkingsoperatie van huizen en gebouwen.
“Het verwachte effect van de meetfout is volgens het KNMI klein”, aldus de minister. Er wordt nog onderzocht of er een effect is op de schadebeoordeling en versterking. Verder komt er een extra onderzoek naar de kwaliteit van de meetdata.
Het probleem werd vorig jaar augustus al ontdekt. Na intern onderzoek zijn de meters in december bijgesteld. Het KNMI betreurt de situatie en biedt zijn excuses aan.
NOS 21.02.2019 Het KNMI heeft een fout gemaakt met het afstellen van apparatuur voor het meten van de Groningse aardbevingen. De aardtrillingen worden gemeten met seismometers en zogenoemde versnellingsmeters die vooral de beving op de grond meten.
In augustus 2018 ontdekte het KNMI “inconsequenties” in de fabrieksinstellingen en in december zijn deze versnellingsmeters opnieuw afgesteld. Het KNMI heeft minister Wiebes pas kort geleden verteld over de niet goed afgestelde apparatuur. Het instituut biedt in een brief zijn excuus aan voor het niet doorgeven van de fout.
Klein
Het KNMI benadrukt dat het verwachte effect van de meetfout klein is, schrijft minister Wiebes van Economische Zaken aan de Tweede Kamer. “Het KNMI geeft aan dat er geen sprake is geweest van onjuiste meldingen van opgetreden aardbevingen, niet in aantal, tijdstip, locatie of magnitude”, zo staat in de brief.
Wiebes laat de consequenties nu in kaart brengen, want op basis van de KNMI-metingen wordt gekeken of huizen versterkt moeten worden of dat getroffen huiseigenaren recht hebben op een schadevergoeding. “Er mag geen enkele twijfel bestaan over de correctheid van de meetgegevens, ook niet als het gaat om kleine afwijkingen”, zegt de minister.
Niet ok
In de Tweede Kamer is met verbazing gereageerd op de meetfout. Regeringspartij VVD benadrukt dat er geen twijfel mag bestaan over meetgegevens. “Dit is echt niet ok”, stelt VVD-woordvoerder Yesilgoz. “Dit kunnen de mensen in Groningen echt niet gebruiken.”
Oppositiepartij PvdA spreekt over een zeer ernstige zaak. “Nee! Niet weer. Komt er dan geen einde aan?”, twittert PvdA-Kamerlid Nijboer. “Weer nieuwe onzekerheid over welke huizen in Groningen onveilig zijn.” De PvdA en SP willen snel een spoeddebat met verantwoordelijk minister Wiebes.
Staatssecretaris Van Veldhoven noemt de fout “ontzettend vervelend”. “Dit soort cijfers moeten betrouwbaar zijn. We balen ervan”, zei ze in het televisieprogramma Jinek. Ze benadrukt dat het een fout van het KNMI is, niet van minister Wiebes.
De Groningse aardbevingen zijn niet helemaal goed gemeten, maar dat wil niet zeggen dat er onjuiste aardbevingen zijn gemeld, zegt minister Wiebes. In de Kamer heerst verbazing.
Telegraaf 21.02.2019 Voor de tweede keer deze week moet minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) melding maken van onbetrouwbare cijfers.
De bewindsman heeft nu aan de Tweede Kamer laten weten dat KNMI-metingen van aardbevingen in Groningen niet correct zijn.
Wiebes meldt aan de Kamer dat een deel van de versnellingsmeters de grondversnellingen ‘niet correct’ heeft verwerkt. De gegevens worden gebruikt bij de berekeningen van de risico’s voor gebouwen bij bevingen in Groningen.
Onder de pet
Het KNMI heeft de fouten in augustus ontdekt en in december gecorrigeerd. De problemen zijn onder de pet gehouden. De meteorologische dienst heeft daar excuses voor aangeboden. Het verwachte effect van de meetfout is volgens het KNMI klein.
Wiebes laat weten dat de gevolgen nog in kaart worden gebracht. Ook het Staatstoezicht op de Mijnen neemt de kwestie onder de loep. Wiebes verwacht in april met resultaten te komen.
SP-Kamerlid Sandra Beckerman wil een debat. „Weer een tegenslag voor Groningen”, reageert de socialist.
AD 21.02.2019 Een deel van het netwerk van het KNMI dat in Groningen aardbevingen meet heeft niet goed gewerkt. Het gaat om versnellingsmeters die grondversnellingen ‘niet correct’ hebben verwerkt, laat minister Eric Wiebes (Economische Zaken) aan de Tweede Kamer weten.
De gegevens van het netwerk worden onder meer gebruikt in de versterkingsoperatie van huizen en gebouwen. ,,Het verwachte effect van de meetfout is volgens het KNMI klein”, aldus de minister. Er wordt nog onderzocht of er een effect is op de schadebeoordeling en versterking. Verder komt er een extra onderzoek naar de kwaliteit van de meetdata.
Het probleem werd vorig jaar augustus al ontdekt. Na intern onderzoek zijn de meters in december bijgesteld. Het KNMI betreurt de situatie en biedt zijn excuses aan.
NU 08.02.2019 De vraag naar het gas dat gewonnen wordt in Groningen daalt sneller dan vorig jaar bij de berekeningen werd voorzien. Dit is het gevolg van de maatregelen die door het kabinet zijn genomen, meldt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat vrijdag.
De nieuwe berekeningen laten zien dat er voor het volgende gasjaar, dat in oktober start, 15,9 miljard kuub nodig is. Dit is 1,5 miljard kuub minder dan waar eerder rekening mee gehouden werd.
Dankzij een “snellere afbouw van de export naar Duitsland” en de inkoop van stikstof, waarmee gas uit het buitenland kan worden omgezet naar gas dat in Nederland gebruikt kan worden, loopt het ministerie als het ware voor op hun eigen schema.
Vanaf 2022 zal de gaswinning in Groningen nog verder dalen omdat er dan een stikstofinstallatie in gebruik genomen wordt.
Vorig jaar werd besloten de gaswinning in Groningen voor 2030 stop te zetten. De Groningers hebben als gevolg van het boren last van aardbevingen, die voor schade aan hun huizen zorgen.
De gaswinning ligt nu op 21,6 miljard kuub per jaar.
Overigens loopt er nog een beroep bij de Raad van State tegen het gasbesluit van minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes.
Bezwaarmakers willen onder meer dat de gaswinning sneller naar nul gaat en dat er meer wordt gekeken naar de belangen van de inwoners van Groningen.
Onder de bezwaarmakers zijn individuele burgers, maar ook de provincie Groningen, negentien Groningse gemeenten, twee waterschappen, de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad.
Volgens minister Wiebes leiden de maatregelen van het kabinet tot een snellere daling van de vraag dan was voorzien.
NOS 08.02.2019 De vraag naar gas uit Groningen daalt sneller dan vorig jaar was voorzien. Volgens minister Wiebes komt dat door de maatregelen die het kabinet heeft genomen om de gaswinning in Groningen op termijn te beëindigen.
Zo neemt de export naar Duitsland sneller af en wordt er meer buitenlands gas geschikt gemaakt voor het Nederlandse gasnet.
De nieuwe raming voor het komende ‘gasjaar’ (oktober 2019 tot oktober 2020) voorziet een daling naar 15,9 miljard kubieke meter; dat is 1,5 miljard onder het huidige schema voor afbouw van de gaswinning. In maart vorig jaar maakte het kabinet het streven bekend om in 2030 geen gas meer te winnen in Groningen.
Op basis van de nieuwe ramingen neemt Wiebes later een besluit over de hoeveelheid gas die de NAM volgend jaar in Groningen mag winnen.
RO 08.02.2019 De maatregelen die het kabinet heeft genomen om de gaswinning in Groningen te beëindigen leiden tot een snellere daling van de vraag naar Groningengas dan vorig jaar al voorzien. Uit de nieuwe raming voor het komende gasjaar (oktober 2019/oktober 2020) blijkt dat het benodigde volume daalt naar 15,9 miljard Nm3. Dat is 1,5 miljard Nm3 onder het huidige schema voor de afbouw van de gaswinning.
De volledige beëindiging van de gaswinning is volgens het kabinet de beste manier om de veiligheid in Groningen te garanderen en de veiligheidsbeleving te verbeteren. Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat blijft daarom inzetten op verschillende maatregelen om de gaswinning uit het Groningenveld zo snel als mogelijk te laten dalen.
Uit de raming van netbeheerder Gasunie Transport Services (GTS) blijkt dat met name de snellere afbouw van de export naar Duitsland en de extra inkoop van stikstof, waarmee hoogcalorisch gas kan worden omgezet naar pseudo-Groningengas, zorgt voor een lagere vraag naar gas uit het Groningenveld in het komende gasjaar.
Door de ingebruikname van de nieuwe stikstofinstallatie in Zuidbroek daalt de gaswinning volgens de raming vanaf 2022 tot ruim onder het door Staatstoezicht op de Mijnen geadviseerde niveau van 12 miljard Nm3. In de periode daarna wordt de gaswinning volledig beëindigd.
De raming van GTS dient als basis voor het vaststellingsbesluit waarmee minister Wiebes in oktober bepaalt hoeveel gas de NAM volgend jaar moet winnen uit het Groningenveld. Door een wijziging van de Mijnbouwwet kan de minister vanaf komend gasjaar actief sturen op de hoogte van de gaswinning en zo uitvoering geven aan de beëindiging van de productie uit het Groningenveld.
Telegraaf 05.02.2019 De productie van gas uit het Groningenveld gaat niet verder terug. Daarmee kan de Nederlandse Aargasmaatschappij (NAM) de voor dit jaar ingeschatte gaslevering garanderen.
Dat volgt uit de uitspraak van de voorzieningenrechter bij de Raad van State in een bestuursrechtszaak.
Er volgt nog een bodemprocedure namens bewoners van Groningen. Maar in afwachting van die uitspraak ziet de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State geen aanleiding om gaswinning stil te leggen of drastisch te verminderen.
Te grote risico’s
Dat hadden twee Groningers in een spoedprocedure geëist die last hebben van bevingen door de gaswinning.
Het stoppen van de gaswinning leidt tot „onacceptabele risico’s”, zo blijkt uit de uitspraak, verwijzend naar faillissementen van bedrijven en woningen zonder verwarming.
Eerder legde het kabinet de gaswining aan banden. Die wordt beperkt in Groningen en in 2030 helemaal gestopt. Versteviging van een kleine 1600 woningen die risico lopen is inmiddels in beweging.
BB 31.01.2019 De gaswinning in Groningen hoeft voorlopig niet verder te worden teruggebracht dan de minister van Economische Zaken heeft bepaald in zijn besluit voor het jaar 2018-2019. Zo luidt een voorlopige uitspraak van de Raad van State, in een zaak die was aangespannen door twee burgers.
Spoed
Zij maken deel uit van een groep van 26 bezwaarmakers, maar hadden als enigen om spoed gevraagd.
Uit de uitspraak vloeit voort dat de NAM dit gasjaar (oktober tot en met september) een hoeveelheid gas mag winnen die nodig is om de gaslevering te kunnen garanderen. In een gemiddeld jaar is dat 19,4 miljard kuub.
Complexe zaak
Volgens de Raad van State gaat het om een complexe zaak. In de tweede helft van april behandelt de raad de bezwaren van alle 26 mensen en organisaties. Wanneer dan de definitieve uitspraak volgt, kon een woordvoerder nog niet zeggen. (ANP)
NU 31.01.2019 De Raad van State heeft donderdag in een voorlopige uitspraak bepaald dat de gaswinning in Groningen voorlopig niet verder hoeft te worden teruggebracht dan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor het gasjaar 2018-2019 bepaalde.
De voorlopige uitspraak komt in een zaak die was aangespannen door twee burgers die deel uitmaken van een groep van 26 bezwaarmakers. De twee hadden als enigen om spoed gevraagd.
Uit de uitspraak vloeit voort dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) dit gasjaar (oktober tot en met september) een hoeveelheid gas mag winnen die nodig is om de gaslevering te kunnen garanderen. In een gemiddeld jaar is dat 19,4 miljard kuub.
Volgens de Raad van State gaat het om een complexe zaak. In de tweede helft van april behandelt de raad de bezwaren van alle 26 mensen en organisaties.
Wanneer de definitieve uitspraak volgt, kon een woordvoerder nog niet zeggen. De bedoeling is dat de gaswinning voor 2030 helemaal is stopgezet.
Dit wordt bereikt door onder meer een stikstoffabriek te bouwen, waarmee buitenlands gas wordt omgezet naar gas dat in Nederland kan worden gebruikt.
Twee mensen uit Groningen wilden dat het kabinet per direct moet stoppen met de gaswinning, maar de Raad van State ziet hier geen aanleiding toe.
NOS 31.01.2019 Het kabinet hoeft de gaswinning voorlopig niet verder terug te brengen dan al was afgesproken. Dat heeft de Raad van State, de hoogste bestuursrechter in Nederland, besloten in een spoedprocedure. Die was aangespannen door twee mensen uit de Groningse dorpen Sappemeer en Noordbroek.
Het kabinet besloot vorig jaar om de gaswinning verder af te bouwen en de gaskraan in 2030 helemaal dicht te draaien. De twee Groningers vinden dat het niet snel genoeg gaat en eisten dat het kabinet de gaswinning uit het Groningenveld zou stopzetten of flink zou beperken in afwachting van een beroepsprocedure die nog loopt.
Belangen afwegen
De Raad van State noemt het een complexe zaak, waarbij eigenlijk nader onderzoek nodig is om tot een grondige inhoudelijke beoordeling van de bezwaren te komen. Omdat de spoedprocedure vereist dat er snel een uitspraak komt, heeft de RvS de betrokken belangen afgewogen.
Voor de voorzieningsrechter was er geen aanleiding om op dit moment de gaswinning helemaal stop te zetten of verder terug te brengen. Daarbij weegt zwaar dat de minister stelde dat er “onacceptabele risico’s” zullen ontstaan als dat gebeurt. Zo zouden bedrijven failliet kunnen gaan en mensen hun huizen niet meer kunnen verwarmen, zegt de Raad van State in de uitspraak. Ook wordt het er niet veiliger door als de gaswinning sterk wordt verminderd, omdat het risico op aardbevingen niet meteen kleiner wordt.
In april wordt de gaswinning bij de Raad van State uitgebreid behandeld en komen de bezwaren van 26 mensen en organisaties aan bod. Dan volgt de bindende uitspraak.
NU 24.01.2019 Het beoordelen en afhandelen van schade als gevolg van de door gaswinning veroorzaakte aardbevingen in Groningen wordt eenvoudiger, meldt de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen donderdag. Er zijn volgens de schadeafhandelaar concrete handvatten opgesteld.
Eerder ontbraken deze handvatten nog, omdat ze door de wetgever bewust vaag waren gehouden, stelt de commissie. Dit was een van de oorzaken voor de ellenlange processen van schadeafhandeling.
In plaats daarvan is nu vastgelegd tot welke afstand van het gasveld de schade logischerwijs door de winning van gas is veroorzaakt.
Eerder was een discussie over de schadeoorzaak nog “te behappen”, stelt de commissie. “Maar nu de opschaling van de schadeafhandeling steeds sneller gaat, moet discussie hierover zo veel mogelijk worden voorkomen.”
De commissie heeft bijna achttienduizend schademeldingen op de plank. Eerder heeft de commissie, een onafhankelijk overheidsorgaan, al meer schadeopnemers aangetrokken. Er worden nu zo’n vierhonderd schades per week opgenomen.
Minister ziet niets in ‘generaal pardon’
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) zei eerder deze maand niets te zien in een zogeheten generaal pardon voor Groningen, waarmee alle schades in één klap afgehandeld konden worden.
“We moeten gewoon aan de gang”, erkende Wiebes meerdere keren. Blindelings alle schades vergoeden, is volgens de bewindsman echter niet uitvoerbaar.
Oproep!
Heb jij schade door de aardbevingen in Groningen? Laat in de NUjij-reacties weten hoe de afhandeling van de schade bij jou gaat.
Scheuren in de muur van het gemeentehuis van Eemsmond. De noordelijke provincie wordt al jaren getroffen door bevingen die het gevolg zijn van gaswinning in het gebied. Ⓒ ANP
Telegraaf 16.01.2019 De roep om snel een parlementaire enquête te houden over de gaswinning in Groningen neemt toe. Een groot deel van de Tweede Kamer is positief over de komst van een grondig onderzoek, maar partijen verschillen nog van mening over het moment waarop dit zware politieke middel moet worden ingezet.
Het voorstel van GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee om volgend jaar al een parlementaire enquête te houden over de gevolgen van het boren naar gas in de noordelijke provincie krijgt steun van meerdere oppositiepartijen.
Regeringspartijen CDA, D66 en CU staan niet negatief tegenover een enquête, maar willen zich nog niet binden aan een datum. De drie coalitiegenoten vragen zich hardop af of het niet te vroeg is voor een grondig onderzoek. De partijen vinden dat er eerst haast moet worden gemaakt met de afhandeling van schades en de versterking van huizen in het aardbevingsgebied.
Versnelling
Hoewel minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) vorig jaar tal van plannen heeft gemaakt om het tij te keren in Groningen, lijkt er in de praktijk niets te gebeuren voor Groningers met schade of een onveilig huis. Een Kamermeerderheid wil dat de VVD-bewindsman de afhandelingen van schades en versterking van woningen in een hogere versnelling zet.
CDA-Kamerlid Agnes Mulder: „Het lijkt erop of de minister het laat versloeren. Hoe wil hij bekend staan: als de minister die het beter doet dan de NAM of andersom?” Volgens PvdA-Kamerlid Henk Nijboer is het vertrouwen in Groningen „tot een nieuw dieptepunt gedaald.”
Wiebes erkent dat het lang duurt. „We hebben het afgelopen jaar heel veel geregeld, maar daar hebben de mensen in de huizen nog niets van gemerkt. 2018 was een beleidsjaar, 2019 moet het jaar van de uitvoering worden.”
De Tweede Kamer debatteert vandaag met minister Wiebes van Economische Zaken over de getroebleerde verhouding tussen Groningen en zijn ministerie.
NOS 16.01.2019 Minister Wiebes was na zijn bezoek van maandag de provincie Groningen nog niet uit, of hij ontving al een ongekend felle brief van de aardbevingsgemeenten, de provincie Groningen en maatschappelijke organisaties. Zij eisen dat de afhandeling van de schade en de versterking van de huizen in hun provincie versneld wordt.
Lokale en regionale bestuurders vragen verantwoordelijk minister Wiebes met geld over de brug te komen. Minister Wiebes van zijn kant, zegt voortdurend: “Het geld is er”. Vandaag praat de Tweede Kamer met de minister over de Groningse gasproblematiek.
Wat is aan de hand? We proberen het in vijf vragen en antwoorden duidelijk te maken.
1: Volgens de minister is er geld, wat klagen de Groningers nou?
Dat geld is gereserveerd inderdaad, maar de gemeenten moeten eerst met plannen komen over hoe zij de versterking aan gaan pakken. De Nationaal Coördinator Groningen moet dan een raming maken van de kosten en inschatten hoeveel inspecteurs en bewonersbegeleiders nodig zijn. Pas als dat gedaan is, keert het ministerie geld uit.
De gemeenten Loppersum en Ten Boer zijn al lang klaar met hun plan, maar de stad Groningen bijvoorbeeld nog niet. En die zegt op haar beurt weer dat de Nationaal Coördinator Groningen nog met meer duidelijkheid moet komen over de capaciteit om de 3000 adressen in de stad te versterken.
2: Als het aan de gemeenten zelf ligt, zoals de minister zegt, moeten ze toch gewoon opschieten?
De gemeenten die het plan klaar hebben, willen aan de slag. Tot nu toe is steeds gezegd dat capaciteit geen probleem is, dus waarom wachten met inspecteren? Alle woningen die op de lijst staan voor versterking, moeten eerst worden geïnspecteerd om te bepalen of het ook echt nodig is. Gemeenten en inwoners begrijpen niet dat de inspectie niet kan starten als capaciteit en geld geen probleem zijn.
3: Maar die versterkingsoperatie was toch al begonnen? De mensen die al een toezegging hebben, zouden toch al worden geholpen?
De versterking van die woningen staat nog steeds stil. Bij veel projecten blijft de versterking hangen in procedures en regels, waaronder de aanbestedingswet. Aannemers zijn bereid om aan de slag te gaan, maar doen dit pas nadat er via een aanbestedingsprocedure een opdracht is gegeven. Omdat het om veel panden gaat, moet de klus worden aanbesteed. Die opdrachten blijven vooralsnog uit.
4: Wat wordt bedoeld met schade-afhandeling en versterking en gaat het eigenlijk niet om hetzelfde?
Ja en nee. Nee, omdat het bij schade gaat om scheuren in muren en verzakkingen van (delen van) woningen. Die schade wordt allemaal vergoed als is erkend dat het door de gaswinning komt. Minister Wiebes heeft een Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen ingesteld voor nieuwe en oude schademeldingen. Die schade wordt dan cosmetisch hersteld.
Ja, omdat het vaak allebei aan de hand is. Huizen die versterkt moeten worden, hebben vaak ook schade. Soms is die schade zo groot dat het onzinnig is om eerst de schade te herstellen en daarna het huis te versterken, of zelfs opnieuw te bouwen.
5: Hoeveel geld heeft minister Wiebes beschikbaar gesteld voor het schadeherstel en voor de versterking?
Voor de vergoeding van de schade is geen maximumbedrag genoemd. Alle door gaswinning veroorzaakte schade wordt vergoed, zeggen Shell en minister Wiebes altijd. Voor de versterking is door het kabinet 400 miljoen euro gereserveerd. Dat is voor 1500 tot 11.000 panden.
Hoeveel het uiteindelijk wordt, is nog niet duidelijk. Dat moet uit fysieke inspecties blijken. Versterking kan betekenen dat alleen muren worden gestut, maar het kan ook betekenen dat een heel gebouw, één huis of rijtjes huizen moeten worden gesloopt en opnieuw opgebouwd.
NU 16.01.2019 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) vindt het geen goed idee om de bijna achttienduizend openstaande schademeldingen als gevolg van de gaswinning in Groningen in één klap te vergoeden zonder tussenkomst van andere partijen.
Zo kan het “stuwmeer” aan schademeldingen sneller worden afgehandeld, denken de partijen.
Alle partijen in de Tweede Kamer zijn het erover eens dat dit proces sneller moet. “We moeten gewoon aan de gang”, erkende ook Wiebes meerdere keren. Alleen blindelings alle schades vergoeden, is volgens de bewindsman niet uitvoerbaar.
De precieze schade is niet altijd bekend, zei Wiebes. “Soms staat er alleen een telefoonnummer in het systeem”. Daardoor is het volgens hem ook niet mogelijk een voorschot van een bedrag te betalen, zoals 50Plus voorstelde. “We hebben een bassin van schademeldingen. Dan weten we alleen de lengte van de scheur. Als ik twee derde van een onbekend bedrag moet betalen, dan sta ik met de mond vol tanden.”
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer snapt dat er risico’s zitten aan deze oplossing, maar hij verweet Wiebes dat hij redeneert vanuit de technocratie. “Mensen zijn al jaren bezig. Er komen steeds meer rechtszaken bij”, aldus Nijboer.
Minister noemt plan van gemeenten ‘veelbelovend’
Wiebes ziet wel iets in een maandag geopperd plan door zeven gemeenten in Groningen, de Commissaris van de Koning René Paas, de Groninger Bodembeweging en het Groninger Gasberaad.
De partijen stellen onder andere voor om aannemers direct de schade te laten herstellen, zonder tussenkomst van inspecteurs en schadeopnemers. Pas als de schade boven de 10.000 euro komt of als de schade niet is veroorzaakt door de gaswinning, volgt er alsnog een inspectie.
Wiebes noemde het voorstel “veelbelovend”, maar wil het wel eerst voorleggen aan de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG), de onafhankelijke overheidsinstantie die vorig jaar het schadeloket van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) heeft overgenomen.
Wiebes heeft sinds de TCMG in het leven is geroepen veertienduizend schades “geërfd”. Daarvan is een deel afgehandeld, maar er komen ook nieuwe meldingen bij. Om de operatie te versnellen, zijn er meer schadeopnemers aangetrokken, die nemen nu zo’n vierhonderd schades per week op. Dat is een stuk meer dan een paar manden geleden, maar Wiebes vindt het aantal nog steeds krap.
Kamer vindt dat Wiebes problemen te traag aanpakt
Kamerbreed leeft het gevoel dat het schadeherstel te traag gaat. De parlementariërs manen Wiebes daarom tot haast. “Het lijkt alsof de minister het laat versloffen want er is te weinig geld en er zijn te weinig experts”, zei CDA-Kamerlid Agnes Mulder. Haar bekruipt het gevoel dat de schadeafhandeling nu geen verbetering is vergeleken met de NAM. “Ik ben er helemaal klaar mee.”
SP’er Sandra Beckerman verweet de bewindsman dat hij een Haagse werkelijkheid creëert die geen recht doet aan de echte werkelijkheid van de Groningers die moeten wachten op “talloze instanties” voordat hun schade wordt hersteld en vergoed.
Nijboer heeft er geen vertrouwen in dat de problemen nu goed worden aangepakt. “We schieten geen fluit op.”
Tom van der Lee (GroenLinks) pleitte voor een parlementaire enquête over de Gaswinning in Groningen en de gevolgen ervan, een oproep die de partij vorig jaar ook deed. Maar net als toen willen coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie hier serieus over nadenken, maar daarvoor is het nu nog te vroeg. “Ik begrijp de wens, maar de veiligheid staat nu voorop”, zei D66’er Matthijs Sienot.
AD 16.01.2019 Het herstel van de woningen met aardbevingsschade in Groningen gaat dit jaar echt van start. Die belofte deed minister Wiebes (Economische Zaken) vanmiddag vlak vóór het Kamerdebat over deze kwestie.
,,Het jaar 2018 stond in het teken van overleg, papier, beleid en verordeningen. Daar hebben de mensen in de huizen natuurlijk helemaal niets van gemerkt. Maar 2019 moet het jaar worden waarin we het allemaal gaan uitvoeren’’, aldus Wiebes tijdens een SP-bijeenkomst waar ook bewoners van het aardbevingsgebied aanwezig waren.
De minister, die uit handen van Kamerlid Sandra Beckerman een zwartboek in ontvangst nam, zegt de zorg van iedereen in de regio te delen ‘dat we nu aan de gang moeten’.
Wiebes: ,,We moeten mensen laten zien dat – als hun huis risicovol is – het bekeken wordt, dat wordt vastgesteld wat er aan moet gebeuren en dat we dan ook beginnen met die maatregelen.’’
Twijfels
Dit moet het jaar worden dat men ook in Groningen ziet dat er wat gebeurt, aldus Eric Wiebes, minister van Economische Zaken.
De bewindsman denkt dat inmiddels aan alle startvoorwaarden is voldaan, zei hij vanmiddag. ,,Al hoor ik vanuit de regio twijfels. Daar gaan we opnieuw bovenop zitten. Want dit moet het jaar worden dat men ook in Groningen ziet dat er wat gebeurt. Uiteindelijk moet de veiligheid zo zijn toegenomen dat we langzaam vergeten dat er ooit gas werd gewonnen en dat we kunnen werken aan de toekomst.’’
Daarvoor zijn middelen beschikbaar, aldus Wiebes. ,,Het is dus belangrijk dat de gaswinning zo snel mogelijk naar beneden gaat. Het gaat nu al in een razend tempo, maar ook daar hebben de mensen in de huizen ook zelf niks van gezien. Dat moet veranderen.’’
De minister gaf aan zo snel mogelijk te hebben gewerkt afgelopen jaar, onder meer in het overleg met de NAM. Die maatschappij is nu al grotendeel geen partij meer bij het herstelproces en moet helemaal uit beeld verdwijnen, beloofde Wiebes.
AD 16.01.2019 Minister Wiebes (Economische Zaken) moet nu eindelijk haast maken met het versterken van de woningen in het Groningse aardbevingsgebied. Ook de afhandeling van de schade duurt te lang. Het geduld van de Tweede Kamer met de minister raakt op.
Een ruime Kamermeerderheid, inclusief coalitiepartijen VVD, CDA en D66, wil dat Wiebes nu met geld en mankracht over de brug komt om de schade aan huizen door de gaswinningen te herstellen en woningen te verstevigen. ,,Het wordt hoog tijd dat we aan de slag gaan”, zegt CDA-Kamerlid Agnes Mulder. ,,De minister heeft eerder aangegeven dat geld niet het probleem is. Wat dan wel? Dat willen wij vandaag tijdens een Kamerdebat graag van hem weten.’’
In Groningen zijn de inwoners van het aardbevingsgebied Wiebes inmiddels flink zat. Nadat hij vorig jaar aankondigde dat de gaskraan versneld dicht gaat, steeg hij snel in populariteit. Maar van die populariteit bleef weinig over toen daarna bleek dat er in de praktijk weinig veranderde. Er zijn nog zo’n achttienduizend onafgehandelde schadeclaims.
Er moeten minstens vijftienduizend panden worden versterkt. En er zijn Groningers die al twee jaar wachten op een advies voor wat er moet gebeuren om hun huis aardbevingsbestendig te maken. In een brief roepen de gemeenten in Groningen en de provincie de Tweede Kamer gisteren op Wiebes onder druk te zetten.
Zelf herhaalde de minister bij een bezoek aan het gebied maandag dat geld geen rol speelt, maar dat de inwoners nog even geduld moeten hebben. Volgens hem is er al veel geregeld, maar zijn er te weinig mensen om al het werk uit te voeren.
Wiebes’ eigen partij de VVD begrijpt dat alle Groningers al te lang zitten te wachten op de uitvoering. Maar dat moet wel afgelopen zijn. ,,Ik wil heel graag van de minister weten wat de daadwerkelijke uitvoering nu tegenhoudt. Regel het minister, en zeg tegen ons of de regio wat je daarvoor nog nodig hebt,’’ zegt Kamerlid Dilan Yesilgoz.
D66 noemt het ‘onverteerbaar’ dat burgers en de gemeenten in Groningen niet ruimhartig worden geholpen, zoals eerder is beloofd. ,,Ze hebben als het ware een deuk in hun auto gekregen door de schuld van een ander, maar die wordt om onduidelijke redenen steeds maar niet gerepareerd”, aldus Kamerlid Matthijs Sienot.
Boter bij de vis
Oppositiepartij PvdA wil nog een stapje verder gaan. Kamerlid Henk Nijboer pleit voor een algemene coulanceregeling. ,,Zet een dikke streep onder de 17.500 dossiers die er nog liggen en die een tijdige afhandeling van nieuwe meldingen onmogelijk maken. Combineer in de toekomst schadeafhandeling en versterking. En vooral: bied je excuses aan voor de waardeloze schadeafhandeling.”
Sandra Beckerman (SP) hoopt dat de regeringspartijen nu boter bij de vis doen en minister Wiebes zullen dwingen om te handelen. ,,De Groningers zijn echt gesloopt door deze slepende kwestie. Ze moeten jarenlang wachten in een onveilig huis. Dat kan niet langer.”
NU 09.01.2019 De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State buigt zich op donderdag 17 januari over de spoedverzoeken over het gasbesluit van minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat).
De individuele bezwaarmakers willen dat het besluit van Wiebes in de tussentijd wordt geschorst en dat de gaswinning van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) naar nul gaat.
De uitspraak van de voorzieningenrechter zal een paar weken na de zitting plaatsvinden, laat de Raad van State weten.
In totaal zijn 26 beroepsschriften binnengekomen. “Onder de bezwaarmakers zijn een groot aantal individuele burgers, maar ook de provincie Groningen, negentien Groningse gemeenten, twee waterschappen, de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad. ”
Zowel in 2015 als in 2017 boog de Raad van State zich over gasbesluiten na bezwaren van de Groningers.
NOS 08.01.2019 De oprichting van een nieuw loket voor de schadeafhandeling door de gaswinning in Groningen heeft nog niet geleid tot een snellere afhandeling. De Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG) bevestigt berichtgeving in de Volkskrant dat er vorige jaar ruim 2400 claims zijn afgewikkeld. Bij de NAM was dat twee jaar eerder nog ruim 24.000. Voor dit jaar wordt beterschap verwacht.
Precies een jaar geleden was er bij Zeerijp een aardbeving met een kracht van 3,4. De overheid besloot daarna om het afhandelen van de bevingsschade in eigen hand te nemen. Daarvoor werd de TCMG werd opgericht.
De schadeclaims werden voor die tijd afgehandeld door de NAM zelf, die daarvoor het Centrum Veilig Wonen in de hand had genomen. De bedoeling was dat de schadeclaims voortaan sneller en ruimhartiger zouden worden afgehandeld. Uit cijfers blijkt nu dat daar in het eerste jaar nog weinig van terecht is gekomen.
Onafhankelijke experts
Er werden 13.472 claims overgenomen van de NAM. In 2018 kwamen daar nog ruim 6600 nieuwe claims bij. Aan het einde van het jaar waren er in totaal 17.500 zaken nog niet afgehandeld.
De TCMG zegt in een reactie dat er tijd nodig was en verwacht dat de achterstand in 2019 weggewerkt zal worden. De instantie kampte met een gebrek aan onafhankelijke experts om de omvang van de schade vast te stellen. Dat probleem is nu opgelost.
“We hadden in het begin maar vijftien onafhankelijke experts, waar het er zestig hadden moeten zijn. We hebben nu meerdere partijen die deskundigen leveren. Daar zien we nu het effect van”, vertelt woordvoerder Jouke Schaafsma van TCMG.
Bij het loket komen ongeveer 100 schademeldingen per week binnen. Met de inzet van de nieuwe deskundigen kan de instantie nu zo’n 350 schadeopnames per week doen. Daarmee kan de achterstand worden ingelopen.
“Het is wel zaak dat de Groninger dat ook gaat merken. Dat is op dit moment nog onvoldoende aan de gang, maar we hebben wel de indruk dat dit de komende weken gaat gebeuren”, zegt Schaafsma.
Prognoses
Susan Top van het Groninger Gasberaad vindt dat positieve verwachting van de TCMG vooral is gebaseerd op prognoses. “We moeten vooral ons hart vasthouden als er weer een stevige beving is. Dan stroomt het net zo hard weer vol”, zegt zegt ze bij het NPO Radio 1 programma Spraakmakers.
Top houdt dan ook vast aan een generaal pardon voor de groep Groningers die heel lang wacht op een schadevergoeding. “Dat is vooral bedoeld om lucht te creëren. Laat een aannemer beoordelen hoe groot de schade is en beoordeel zijn bevindingen. Dan ben je een hele grote bulk kwijt.”
Zo’n 135 huizen die onveilig of onverkoopbaar waren, zijn in de afgelopen vijf jaar opgekocht door de NAM. Bijna de helft van die huizen staat leeg, een aantal zijn gesloopt, de rest vond een nieuwe eigenaar. Mark van Dijken kocht een huis van de NAM. Het zou anders gesloopt worden. Met hulp van zijn vader en opa is het huis opgeknapt en aardbevingsbestendig geworden:
VK 08.01.2019 Een jaar na de zware aardbeving bij Zeerijp kampt Groningen met een uitdijend stuwmeer van duizenden onverwerkte schadeclaims. De overheid heeft het afhandelen van bevingsschade vorig jaar overgenomen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en daarvoor een nieuw loket opgericht: de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG). Die instantie slaagt er niet in de achterstand weg te werken.
Op 19 maart 2018 ‘erfde’ de TCMG 13.472 schades van het Centrum Veilig Wonen, het commerciële bedrijf dat tot dan toe de bevingsschade afhandelde namens de NAM. In 2018 kwamen daar 6.611 nieuwe meldingen bij, terwijl TCMG slechts 2.478 claims afhandelde. Per saldo zijn er vorig jaar dus 4.133 onverwerkte schadeclaims bijgekomen. De teller staat nu op ruim 17.500 open dossiers.
De aardbeving bij Zeerijp op 8 januari 2018, dinsdag precies een jaar geleden, was met een kracht van 3,4 op de schaal van Richter en 5.654 schademeldingen een keerpunt in het gasdossier. Het was de zwaarste beving sinds die in augustus 2012 bij Huizinge (3,6 op de schaal van Richter). Meteen erna bracht minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) de schadeafhandeling onder overheidsregie. Amper drie maanden later kondigde het kabinet aan de gaswinning in Groningen zo snel als mogelijk te staken, uiterlijk in 2030.
Van de belofte dat de afhandeling van schade door de overheid sneller en ruimhartiger zou verlopen, komt echter nog weinig terecht. ‘Wij moesten bijna een jaar wachten voordat er een expert langskwam. Vervolgens zou het lekkende raam aan ‘extreme klimatologische omstandigheden’ te wijten zijn’, zegt gedupeerde Luuk Knol uit Garmerwolde. ‘Alsof we in Siberië wonen. Een eerdere schade in dezelfde gevel werd door de NAM vlot vergoed.’
‘Zorgvuldigheid kost tijd’
De TCMG werkt volgens de principes rechtvaardig, ruimhartig, onafhankelijk, voortvarend en met de mens centraal, zegt woordvoerder Jouke Schaafsma. ‘Dat klinkt prachtig, maar een goede balans vinden is razend ingewikkeld. Rechtvaardig en ruimhartig vraagt om zorgvuldigheid, en zorgvuldigheid kost tijd.’ Sinds kort zijn volgens hem de benodigde deskundigen in touw. ‘We lopen, maar moeten sprinten. We hopen dat eind 2019 de overgedragen claims zijn weggewerkt.’
In correspondentie met gedupeerden waarschuwt het schadeloket voor een wachttijd van 10 tot 15 maanden. De TCMG moest vorig jaar met stoom en kokend water aan de slag, zegt Schaafsma. ‘Er was een website, de telefoon ging over, maar ongelooflijk veel was nog niet geregeld.’
In de overgedragen dossiers stond vaak niet meer dan een adres. Van de benodigde zestig deskundigen waren er bovendien maar 15 beschikbaar. Schaafsma: ‘Daardoor konden we niet de vaart maken waarop we hoopten. Je kunt niet vanachter een bureau zeggen: die scheur gaan we vergoeden.’
Wanhoop
Volgens secretaris Susan Top van het Groninger Gasberaad leeft ten onrechte het beeld dat nu de gaskraan versneld dichtgaat, ‘het wel geregeld is’ in Groningen. Afgelopen jaar pompte de NAM 20 miljard kuub gas uit Groninger bodem. De stroperige schadeafwikkeling, waardedaling van woningen en de grote onzekerheid over het versterken van huizen, drijven volgens Top tot wanhoop. ‘Vijf jaar geleden was het dichtdraaien van de gaskraan dé oplossing geweest. Nu is de chaos op alle fronten toegenomen. Mensen moeten weten waar ze aan toe zijn.’
‘Tragisch genoeg staan we er slechter voor dan een jaar geleden’, zegt provinciebestuurder Eelco Eikenaar (SP). ‘Het voornemen is mooi, maar de gaskraan is nog niet dicht. Ondertussen heeft de versterking een jaar praktisch stilgelegen en zitten we nu met een technocratische aanpak waarin een computermodel van de NAM bepaalt welke huizen versterkt worden. Dat maakt mensen wanhopig, woedend en in het ergste geval apathisch.’
Minister Wiebes laat via een woordvoerder weten dat hij niet tevreden is over het tempo waarmee de afhandeling van schademeldingen door het nieuwe publieke loket op gang komt. ‘De minister heeft die zorgen ook eerder al overgebracht aan de TCMG en aangedrongen op maatregelen. De TCMG heeft inmiddels maatregelen genomen.’ Naar verwachting zal eind dit jaar de huidige werkvoorraad zijn weggewerkt.
De conclusie van het Gasberaad is dat tempo maken en gedetailleerd schadeoorzaken willen vaststellen niet samengaan. ‘Het is tijd voor een onorthodoxe aanpak, een generaal pardon’, aldus Top. ‘Mensen wachten al veel te lang.’
RECONSTRUCTIE
Één klap sloeg alle twijfel weg: hoe Wiebes besloot de gaskraan dicht te draaien
Een jaar geleden beeft de aarde in het Groningse Zeerijp zo hard, dat minister Wiebes een beslissing neemt: de aardgaswinning in Groningen moet worden beëindigd. Maar hoe overtuigt hij de rest van het kabinet? Een reconstructie van een pijnlijk besluit.
AD 08.01.2019 Een jaar na de zware aardbeving bij Zeerijp kampt Groningen met een uitdijend stuwmeer van duizenden onverwerkte schadeclaims, zo schrijft de Volkskrant. De overheid heeft het afhandelen van de bevingsschade vorig jaar overgenomen van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en daarvoor een nieuw loket opgericht: de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG). Die instantie slaagt er echter niet in de achterstand weg te werken.
Op 19 maart 2018 ‘erfde’ de TCMG 13.472 schades van het Centrum Veilig Wonen, het commerciële bedrijf dat tot dan toe de bevingsschade afhandelde namens de NAM. In 2018 kwamen daar 6.611 nieuwe meldingen bij, terwijl TCMG slechts 2.478 claims afhandelde. Per saldo zijn er vorig jaar dus 4.133 onverwerkte schadeclaims bijgekomen. De teller staat nu op ruim 17.500 open dossiers.
Van de belofte dat de afhandeling van schade door de overheid sneller en ruimhartiger zou verlopen, komt dus nog weinig terecht. In correspondentie met gedupeerden waarschuwt het schadeloket voor een wachttijd van 10 tot 15 maanden. Sinds kort zijn volgens een woordvoerder van TCMG de benodigde deskundigen in touw. ,,We hopen dat eind 2019 de overgedragen claims zijn weggewerkt.’’
NU 07.01.2019 Groningen is in 2018 minder vaak getroffen door aardbevingen, meldt het KNMI maandag. In totaal lag het aantal bevingen als gevolg van de gaswinning op 90, tegen 123 in 2017.
Ook was er vorig jaar minder vaak een beving met een magnitude van 1.5 of hoger: in 2018 ging het om vijftien van zulke bevingen, een jaar eerder waren het er achttien.
In januari werd Zeerijp getroffen door de zwaarste aardbeving in vijf jaar tijd. Op 8 januari schudde de grond en ontstond er veel schade door de beving met een magnitude van 3.4.
Vorig jaar gaf minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) te kennen dat de gaswinning voor 2030 helemaal moet zijn stopgezet. Dit wordt onder meer bereikt door de bouw van een stikstoffabriek, waarmee gas uit het buitenland omgezet kan worden naar gas dat in Nederland kan worden gebruikt.
Vanaf 2023 verwacht Wiebes nog maar 5 miljard kuub per gasjaar te pompen. De gaswinning ligt nu op 21,6 miljard kuub.
Overigens zijn de provincie Groningen, zeventien van de twintig gemeenten in de provincie, twee waterschappen en de betrokken veiligheidsregio naar de rechter gestapt om de gaswinningsplannen aan te vechten.
Ze zijn van mening dat er te weinig is gekeken naar de rechten van de Groningers en er zou niet genoeg gedaan worden aan de versterkingsoperatie van de panden in het aardbevingsgebied.
NOS 28.12.2018 “Ook aan de wandel?” Het zijn terloopse vragen die je in Middelstum stelt als je elkaar op straat tegenkomt. Mark van Dijken groet een oudere dorpsgenoot die aan zijn dagelijkse rondje bezig is. We staan voor de woning die hij binnenkort hoopt te betrekken.
De NAM heeft in het aardbevingsgebied in Groningen de afgelopen vijf jaar 137 woningen opgekocht. Omdat ze onveilig of onverkoopbaar waren. Bijna de helft (61) van die huizen staat leeg en twintig zijn er gesloopt, de rest vond een nieuwe eigenaar. Een van hen is Mark uit Middelstum.
Hij kocht het huis uit volle overtuiging. Omdat het een prachtige woning is. En omdat hij, als jongere (24 jaar), de toekomst van zijn dorp zeker wil stellen.
Mijn vader zag meteen de mogelijkheden. Die wist dat dit weer een prachtig huis kon worden, Mark.
Een kraan tilt twee schoorstenen op het huis. Met die kenmerkende afdekplaat, zodat het huis weer de contouren krijgt van weleer. De woning is zeker 200 jaar oud, was verwaarloosd en droeg sporen van zware aardbevingsschade en zou plat gaan. De NAM had het aangekocht en ging voor sloop.
De gemeente verzette zich, want als de woning zou verdwijnen werd het beschermde dorpsgezicht ernstig aangetast. De familie Van Dijken toonde belangstelling.
Voorrecht
Zowel de vader als de grootvader van Mark zitten in de aannemerij. “Mijn vader zag meteen de mogelijkheden. Die wist dat dit weer een prachtig huis kon worden.” De gemeente steunde ze en zo lukte het om de woning aan de Burchtstraat voor een mooie prijs te kopen.
Mark heeft het geluk dat ze alleen geld uitgeven aan het materiaal, loonkosten worden niet gemaakt. Dat realiseert hij zich en noemt hij een uniek voorrecht en voordeel. “Alles doen we tussen de bedrijven door, dat betekent wel dat we al twee jaar bezig zijn, maar zo is het wel betaalbaar.”
Bekijk hier de uitgebreide reportage die Pauline Broekema maakte over het huis van Mark:
Mark kocht zijn huis van de NAM en is nu helemaal van het gas af
Al is het nog niet af, Mark kan zijn geluk niet op met zijn woning. Het stond voor hem vast dat als hij zelfstandig zou gaan wonen het Middelstum moest zijn. Met de stad heeft hij niets. De enige band is dat hij er in het ziekenhuis werd geboren.
In Middelstum waar hij opgroeide en waar zijn familie woont voelt hij zich thuis. Om de menselijke maat, omdat je elkaar kent, om het verenigingsleven. Om de ruimte. Omdat hij er kan zijn wie hij is.
Ik dacht, nu wordt het tijd om het te laten weten. Dit is dus Mark.
Mark over het moment dat hij uit de kast kwam
Enkele jaren geleden ging de regenboogvlag uit, zodat iedereen wist dat hij uit de kast was gekomen. “Ik dacht, nu wordt het tijd om het te laten weten. Dit is dus Mark.” Hij werkt bij een veehouder na zijn mbo-opleiding dierverzorger. Vertelt over zijn rampzalige cito-score op de basisschool. “Als ik moest rekenen werd het chaos in mijn hoofd.”
Zijn onderwijzer geloofde in hem, in tegenstelling tot de mevrouw van een onderwijsinstelling die met haar vragenlijst langskwam. Die jongen gaat niet naar het speciaal onderwijs, liet hij haar weten en zo gebeurde.
“Mooi werk hè”, zegt hij terwijl hij in de stal de koeien aansluit op de melkmachine. Altijd natuur om zich heen. Ook vanuit de werkplaats van zijn vader kijk je uit over de weilanden. In de zomer is het er druk met weidevogels. “Mooier dan dit is er niet.” Maar het is meer dan de voorkeur voor groen en verte dat hem bindt aan Middelstum.
Mark aan het werk met de koeien NOS / Pauline Broekema
Hij vindt er historie, niet meer kerkelijk komt hij toch nog graag in de middeleeuwse Sint-Hippolytuskerk. Het gaat hem aan het hart wat de aardbevingen met het prachtige kerkgebouw hebben gedaan.
Er lopen scheuren door de fresco’s, hij vertelt hoe buurtbewoners tijdens de zware beving van Huizinge de klokken van het carillon hoorden. Niks lieflijks aan, maar angstaanjagend.
Geen geouwehoer
Zijn beslissing in het dorp te wonen heeft nog een reden. Als jongeren wegtrekken dan loopt het dorp leeg, dan wonen er alleen nog ouderen en sluiten de winkels. En dan, denkt hij, heeft de NAM vrij spel, want wat moet je verder met een leeg dorp?
De mensen in de streek waar hij woont, het Hogeland, lijden onder de bevingen. Voor hem voelt het als een triomf. Een teken dat het ook anders kan. Dat merkt hij ook aan de reacties. Het huis is aardbevingsbestendig gemaakt en gas komt zijn woning niet in. “Geen geouwehoer meer.”
Als actief lid van de Historische Vereniging Middelstum onderzocht hij uiteraard de geschiedenis van zijn nieuwe huis. Toen hij het kocht zat er in de voorpui een etalageruit, een erfenis van lang geleden toen er onder meer een klokkenwinkel was gevestigd.
Rond de vorige eeuwwisseling had een ondernemer nog geprobeerd er een slagerij te vestigen, maar dat werd tegengehouden door de buurt die vreesde voor de opslag van slachtafval en afvalwater dat door het ontbreken van een riool op straat zou stromen.
Hij appte me toen ik aan het melken was. Wat ik nu gevonden heb!
Mark over een bijzondere vondst in zijn huis
Het absolute pronkstuk van het huis werd ontdekt door zijn vader toen die voorzichtig de muren ontdeed van betimmering. Om ruimte te maken in de woonkamer verwijderde hij een tussenwand.
“Hij appte me toen ik aan het melken was. Wat ik nu gevonden heb!” Het is de kroon op het werk. “Als het huis was afgebroken had niemand geweten dat ze er nog zaten. Dan was het één hap met de grijper geweest en was alles in de bouwcontainer terechtgekomen en afgevoerd.”
Achter krantenpagina’s
Achter schrootjes, behang en pagina’s van Het Nieuwsblad van het Noorden uit 1927 vond de vader van Mark deuren van twee bedsteden. Op een bruine ondergrond zijn met potlood pilaren getekend en voorzien van versieringen en de deuren kregen getekende panelen.
Mark noemt ze de schat van zijn huis. Er is al een kenner bij geweest die het erfgoed heel bijzonder noemt. Ook kreeg hij telefoontjes van mensen die ze graag willen overnemen.
De woonkamer met links de bedstede deuren NOS / Pauline Broekema
Maar ze worden gerestaureerd en blijven in het huis waar ze altijd zaten. De deuren waar hele levens zich achter voltrokken hebben. Waarachter is geslapen, gevreeën, geleden en gestorven. Waarachter kinderen geboren zijn. Aan de Burchtstraat in Middelstum. Het huis van Mark van Dijken.
Het is vandaag, na 34 jaar dienstverband, de laatste werkdag van Pauline Broekema bij de NOS, dit was de laatste reportage die ze maakte. Online redacteur Lambert Teuwissen blikte met haar terug op al die jaren:
NU 21.12.2018 Het KNMI telde dit jaar in totaal 113 aardbevingen in ons land. De meeste, 87, deden zich voor in het aardgasgebied in Groningen. Vijftien daarvan hadden een magnitude boven de 1.5, blijkt vrijdag uit een voorlopig jaaroverzicht van het meteorologisch instituut.
De zwaarste aardschok was op 8 januari in het Groningse Zeerijp. Die had een magnitude van 3.4, wat uitzonderlijk hoog is voor de provincie. De beving was bijna even zwaar als die in 2012 in Huizinge, die een magnitude van 3.6 had en honderden schademeldingen tot gevolg had.
Ook in Noord-Holland vond dit jaar een aardbeving plaats die door gaswinning werd veroorzaakt. Dat gebeurde op 5 juni in Warder. De trilling met een magnitude van 2.5 werd veroorzaakt door gaswinning in het nabijgelegen Middelie-veld, ten noordoosten van Purmerend. Er had sinds 2015 geen beving meer plaatsgevonden in Noord-Holland.
Limburg had deze zomer te maken met een reeks natuurlijke bevingen, door spanningen in de aardkorst. Tussen 23 juli en 8 augustus waren er elf aardbevingen in de buurt van Heerlen en Landgraaf, met magnitudes tussen de 0.5 en 2.4.
In totaal kende Limburg dit jaar zeventien natuurlijke bevingen. Daarnaast was er één beving bij Velden, die mogelijk samenhangt met de winning van aardwarmte.
AD 21.12.2018 Het KNMI telde dit jaar in totaal 113 aardbevingen in ons land. De meeste (87) deden zich voor in het aardgasgebied in Groningen.
Vijftien daarvan hadden een kracht boven de 1,5, zo blijkt uit een voorlopig jaaroverzicht van het KNMI. De zwaarste aardschok was op 8 januari in het Groningse Zeerijp. Die had een kracht van 3,4, bijna even zwaar als die in 2012 in Huizinge (3,6).
Ook in Noord-Holland vond een aardbeving plaats die door gaswinning werd veroorzaakt. Dat gebeurde op 5 juni in Warder. De trilling met een kracht van 2,5 werd veroorzaakt door gaswinning in het nabijgelegen Middelie-veld, ten noordoosten van Purmerend.
Limburg had deze zomer te maken met een reeks natuurlijke bevingen, door spanningen in de aardkorst. Tussen 23 juli en 8 augustus waren er elf aardbevingen met magnitudes tussen de 0,5 en 2,4. In totaal kende Limburg dit jaar zeventien natuurlijke bevingen. Daarnaast was er één beving die mogelijk samenhing met de winning van aardwarmte (geothermie), bij Velden.
Het KNMI waarschuwde in mei voor meer én zwaardere aardbevingen in Groningen. Ook als de gaskraan dichtgaat, moet rekening worden gehouden met een klap van 5 op de schaal van Richter.
Telegraaf 19.12.2018 De Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra waarschuwt Nederland voor de import van Russisch gas. Hij doet dat via een brief in De Telegraaf. „Geef de Russen niet de macht over jullie gasvoorziening”, is zijn boodschap.
De VS, zelf ook gasleverancier, roept alle ’Europese bondgenoten’ op zich te verzetten tegen de Russische pijplijn Nord Stream 2, die eind 2019 Europese landen van gas gaat voorzien. „Anders geven ze Moskou ook de macht om jullie gaskraan dicht te draaien wanneer het hen uitkomt”, redeneert Hoekstra.
„Dat hebben de Russen al eens eerder gedaan. Rusland blijft zijn buurlanden bedreigen en probeert westerse overheden op verschillende manieren te destabiliseren. Nord Stream 2 geeft de Russische president Poetin een nieuw wapen in handen om deze schandelijke acties voort te zetten.”
Nord Stream 2 wordt afgezonken in de Baltische Zee en komt via Duitsland Europa binnen. Door het terugdraaien van de gaskraan in Groningen is ons land voor het eerst afhankelijk van importgas.
Twaalf raadsfracties hebben een open brief gestuurd aan minister Wiebes en de VVD in de Tweede Kamer.
NOS 18.12.2018 VVD’ers in Drenthe protesteren tegen het recente gaswinningsbesluit van minister Wiebes. De bewindsman, zelf ook lid van de VVD, bepaalde onlangs dat de NAM gas mag winnen in kleine velden in onder meer Noord- en Midden-Drenthe.
In een open brief aan Wiebes en aan de VVD in de Tweede Kamer vragen alle twaalf VVD-gemeenteraadsfracties in Drenthe het besluit te heroverwegen. De raadsleden benadrukken dat er veel onrust is onder de bewoners. Volgens de briefschrijvers lopen de bewoners door de winning redelijk veel kans op een beving en daarmee op schade aan hun huis.
Als de winning per se moet doorgaan, willen de briefschrijvers net zo’n schadeprotocol als in Groningen. Volgens de VVD’ers in Drenthe is er sprake van rechtsongelijkheid. “Waarom moet Drenthe eerst dezelfde strijd aangaan die onze Groninger medeburgers al gestreden hebben?”, staat in de brief.
AD 18.12.2018 Groningen stapt naar de rechter om de gaswinningsplannen van het kabinet aan te vechten. Er zou te weinig zijn gekeken naar de rechten en belangen van de bewoners. Ook zou het kabinet niet genoeg doen om huizen in het gebied te versterken en om schade af te handelen.
Gebouwen in Groningen raken beschadigd door aardbevingen als gevolg van de gaswinning. De zaak is aangespannen door de provincie Groningen, zeventien van de twintig gemeenten in de provincie, twee waterschappen en de veiligheidsregio. Zij gaan naar de Raad van State, de hoogste bestuursrechter.
Minister Wiebes (Economische Zaken) maakte vorige maand bekend gaswinning voor volgend jaar toe te staan. De winning moet wel dalen naar maximaal 19,4 miljard kubieke meter.
NOS 11.12.2018 Ruim 5000 Groningers willen een schadevergoeding van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) voor de immateriële schade die ze hebben geleden door de gaswinning. Er is een gezamenlijke claim ingediend bij de rechtbank in Assen.
Dezelfde rechtbank wees in maart al een schadevergoeding toe aan 120 Groningers. De NAM is tegen die uitspraak in beroep gegaan, maar de advocaten van de nieuwe groep eisers willen niet op die uitspraak wachten.
Duizenden nieuwe gedupeerden
Volgens het advocatenkantoor hebben zich sinds maart duizenden nieuwe gedupeerden gemeld. Het gaat om woningeigenaren en een grote groep huurders die door huurorganisaties zijn gewezen op de mogelijkheid dat ze een schadevergoeding kunnen eisen.
Onder immateriële schade valt het aantasten van het woongenot. “Het gaat om angsten, zorgen en gevoelens van onveiligheid. Bovendien krijgen de gedupeerden te maken met toestanden bij het versterken van hun woning. Ze moeten tijdelijk ergens anders wonen en krijgen aannemers en schade-experts over de vloer”, zegt een van de advocaten.
Vergoedingssysteem
De gedupeerden willen dat de NAM aansprakelijkheid erkent. Ook willen ze dat de rechtbank zich uitspreekt over een vergoedingssysteem waarbij alle gevallen in verschillende categorieën worden verdeeld.
Volgens het advocatenkantoor moet uiteindelijk iedereen die immateriële schade heeft geleden door gaswinning in aanmerking komen voor een schadevergoeding.
Telegraaf 11.12.2018 Ruim vijfduizend Groningers eisen via de rechter een vergoeding van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) voor de emotionele schade die zij zeggen te ondervinden van de gaswinning en de daaruit voortvloeiende aardbevingen. „Dat gaat van mensen die angsten hebben tot en met mensen die niet meer thuis durven te slapen en bij de psychiater lopen”, licht advocaat Pieter Huitema toe.
De advocaat vraagt de rechtbank in Assen daarom een vergoedingssysteem goed te keuren waarin het leed in verschillende categorieën wordt onderverdeeld. „Er is een hoop leed geleden hier”, zegt hij.
Dezelfde rechtbank bepaalde in maart 2017 al dat de NAM aansprakelijk is voor de immateriële schade van 120 inwoners van het gaswinningsgebied waar aardbevingen voorkomen. De NAM ging in beroep. Op een uitspraak van het gerechtshof wil de raadsman niet wachten. „Dan zijn we zo anderhalf jaar verder. De eerste uitspraak sterkt ons enorm in de gedachte dat de NAM aansprakelijk is.”
Het hof is nog niet toe aan inhoudelijke behandeling. De rechters hebben de Hoge Raad vooraf gevraagd hoe bepaalde wetsartikelen uitgelegd moeten worden.
Voor de groep van 120 mensen die principieel al gelijk heeft gekregen, verwacht advocatenkantoor De Haan – waar Huitema werkt – binnen enkele weken concrete bedragen te vorderen.
Onder de circa vijfduizend Groningers die zich bij de nieuwe procedure hebben aangesloten, zijn zowel woningeigenaren als duizenden huurders. Zij zijn onder meer door de Woonbond gewezen op de mogelijkheid om schade te claimen.
Van elke gedupeerde is vastgelegd welke impact de aardbevingen op zijn of haar leven hebben. „Hun woongenot wordt ernstig geschaad en dat moet worden gecompenseerd”, vat Huitema hun problemen samen.
AD 11.12.2018 Ruim 5000 Groningers eisen via de rechter een vergoeding van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) voor de emotionele schade die zij zeggen te ondervinden van de gaswinning en de daaruit voortvloeiende aardbevingen.
,,Dat gaat van mensen die angsten hebben tot en met mensen die niet meer thuis durven te slapen en bij de psychiater lopen’’, licht advocaat Pieter Huitema toe.
De advocaat vraagt de rechtbank in Assen daarom een vergoedingssysteem goed te keuren waarin het leed in verschillende categorieën wordt onderverdeeld. ,,Er is een hoop leed geleden hier’’, zegt hij.
Dezelfde rechtbank bepaalde in maart 2017 al dat de NAM aansprakelijk is voor de immateriële schade van 120 inwoners van het gaswinningsgebied waar aardbevingen voorkomen. De NAM ging in beroep.
Op een uitspraak van het gerechtshof wil de raadsman niet wachten. ,,Dan zijn we zo anderhalf jaar verder. De eerste uitspraak sterkt ons enorm in de gedachte dat de NAM aansprakelijk is.’’
Het hof is nog niet toe aan inhoudelijke behandeling. De rechters hebben de Hoge Raad vooraf gevraagd hoe bepaalde wetsartikelen uitgelegd moeten worden.
Concrete bedragen
Voor de groep van 120 mensen die principieel al gelijk heeft gekregen, verwacht advocatenkantoor De Haan – waar Huitema werkt – binnen enkele weken concrete bedragen te vorderen.
Onder de circa 5000 Groningers die zich bij de nieuwe procedure hebben aangesloten, zijn zowel woningeigenaren als duizenden huurders. Zij zijn onder meer door de Woonbond gewezen op de mogelijkheid om schade te claimen.
Van elke gedupeerde is vastgelegd welke impact de aardbevingen op zijn of haar leven hebben. ,,Hun woongenot wordt ernstig geschaad en dat moet worden gecompenseerd’’, vat Huitema hun problemen samen.
BB 07.12.2018Groningen en Drenthe moeten snel met een impactanalyse komen van de gevolgen van het terugdringen van de gaswinning voor de arbeidsmarkt in Noord Nederland. Daartoe roept Lambert Zwiers, voorzitter van VNO-NCW Noord, de provincies op. Vooral Drenthe vreest banenverlies.
Eerder dit jaar vroeg de Economic Board om een impactanalyse van de gevolgen zodat gemeenten en provincies maatregelen kunnen nemen in hun begroting. Volgens Zwiers tasten provincies nog steeds in het duister over de gevolgen van het gasbesluit voor de werkenden in hun gemeenten: ‘Er gaan vele duizenden banen bij de NAM en toeleveranciers verloren.
Om die werknemers aan nieuw werk te kunnen helpen moet duidelijk zijn hoe groot het probleem is en waar de problemen precies zijn.’ Zwiers wijst er op dat de gemeenten de probleemhouder zijn: ‘Daar kloppen mensen zonder baan als eerste aan voor hulp en sociale zorg.’
Geen exacte cijfers
Eerder stelde de werkgeversorganisatie het kabinetsbesluit directe en duizenden indirecte banen zou kunnen kosten. In 2015 verschenen berichten in de media dat in totaal 20.000 banen afhankelijk zijn van de gaswinning maar volgens hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Jouke van Dijk en ING-econoom Henk van den Brink zijn deze cijfers veel te hoog.
Uit eigen onderzoek van VNO-NCW wordt het aantal geschat op 7.000. Exacte cijfers ontbreken nog, maar in sommige gemeenten is het banenverlies nu al merkbaar.
Haagse hulp
Toch verwacht wethouder Bé Schollema van Werk (PvdA) in de Groningse gemeente Loppersum dat de situatie de komende jaren gaat verbeteren. De gevolgen van het gasbesluit pakken voor zijn gemeente en veel andere Groningse gemeenten namelijk positief uit. ‘Door de combinatie van de aantrekkende economie en mensen die nodig zijn voor de herstelwerkzaamheden van gebouwen, verwachten wij een banengroei in de regio van meer dan 1.000 banen. Misschien wel meer dan 1.500 tot 2.000’, aldus Schollema.
Eerder maakte oud-minister Asscher van Sociale Zaken ruim 6 miljoen euro over om duizend Groningers aan het werk te helpen. Met dat bedrag worden laagopgeleiden geschoold en re-integratietrajecten gestart. Daarvan zijn onlangs de eerste honderden Groningers aan het werk gegaan.
Naast de economische groei en de herstelprogramma’s van huizen en gebouwen, begint ook het aantrekken van MKB-bedrijven in Groningen vruchten af te werpen. Bedrijven kunnen met steun uit de miljarden van Den Haag een goedkopere financiering krijgen of gunstiger voorwaarden bedingen.
Dat heeft er mede toe geleid dat bedrijven zich in de regio gaan vestigen en mensen zoeken. Zo is een metaalbedrijf op zoek naar 200 man terwijl een grote horeca-onderneming zijn investering kon rondbreien met de Haagse hulp.
Drenthe gevoeliger
In Drenthe worden de gevolgen van het gasbesluit ernstiger ingeschat. De oorzaak daarvan ligt in de economische structuur van de provincie en het ontbreken van grootschalige schade door bodemdalingen. Volgens een woordvoerder van de provincie is er daardoor minder werk voor renovatie en herstelwerkzaamheden.
Daarnaast worden de provinciehoofdstad Assen en omliggende gemeenten bovengemiddeld hard getroffen. Het hoofdkantoor van de NAM ligt namelijk in Assen en minstens de helft van de (meest hoogopgeleide) 1500 werknemers daar werkzaam. Er wordt in Drenthe dan ook gevreesd voor een braindrain.
Perspectief
Vorige week presenteerden de provincie, het bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en de NAM werkgelegenheidsplan Drenthe 4.0 ‘Voortbouwen op de energie van Drenthe, een nieuw economisch perspectief’.
Erin wordt aangegeven hoe het wegvallen van 7.000 banen kan worden opgevangen en hoeveel geld daarvoor nodig is: ruim 150 miljoen euro. Het is onduidelijk of dat bedrag boven op de ruim 1 miljard euro moet komen, die al door Den Haag zijn toegezegd.
Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 23 van deze week
NU 05.12.2018 De provincie Noord-Brabant en vijf gemeenten gaan bij de Raad van State in beroep tegen het besluit om de komende jaren extra gas te gaan winnen uit drie gasvelden in Waalwijk en Loon op Zand.
De zes partijen hebben dat woensdag samen bekendgemaakt. De gemeenten zijn Tilburg, Waalwijk, Loon op Zand, Heusden en Aalburg. Ze willen een gesprek met minister Eric Wiebes (Economische Zaken) over zijn besluit.
De minister gaf energieconcern Vermilion vorige maand toestemming om de komende acht jaar meer gas te winnen in beide plaatsen. Het bedrijf verwacht er in die tijd nog maximaal 2 miljard kubieke meter aardgas uit de grond te halen.
In de hele regio is er veel verzet tegen de gaswinning. Tegenstanders vinden dat die winning haaks staat op de omslag die moet worden gemaakt naar duurzame energie. Ook zijn er veel zorgen over de veiligheid, gezondheid en de risico’s voor de natuur en het milieu.
De provincie en gemeenten vrezen bovendien bodemtrillingen of bodemdaling: “Uitbreiding van de gaswinning is onwenselijk en maatschappelijk niet verantwoord. Voor inwoners is het een verkeerd signaal om de komende jaren juist meer gas te winnen.”
NU 03.12.2018 De gaswinning in Groningen zal vanaf 2023 al fors dalen naar 5 miljard kuub per jaar, meldt minister Eric Wiebes van Economische Zaken maandag aan de Tweede Kamer.
In het kort
Gaswinning ligt nu op 21,6 miljard kuub per jaar
Rutte en Wiebes beloofden eerder dit jaar dat pompen van gas in Groningen vóór 2030 moet zijn stilgelegd
Groningers met regelmaat last van aardbevingen als gevolg van gaswinning
“De maatregelen die het kabinet heeft genomen om de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk te beëindigen, liggen daarmee op koers”, aldus Wiebes. De gaswinning van 5 miljard kuub is ruim onder het niveau dat Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) eerder adviseerde.
De daling wordt mogelijk gemaakt door de bouw van een nieuwe stikstoffabriek, waardoor ‘buitenlands gas’ kan worden omgezet naar gas dat in Nederland gebruikt kan worden. Hierdoor zal de gaswinning in Groningen na 2022 “nog slechts in beperkte mate nodig zijn”.
“Ook de versnelde afbouw van de export naar Duitsland verloopt voorspoedig”, aldus de minister. Eerder werd al gemeld dat de gaswinning na 2022 onder de 12 miljard kuub per jaar moest komen te liggen.
Wet om bedrijven verplicht te laten ‘afschakelen’
Volgens Wiebes zijn er negen bedrijven die bekendstaan als ‘grootverbruikers’ van het Groningse gas. Zij zullen worden verplicht om vóór oktober 2022 te stoppen met het gasgebruik.
“Voor zover noodzakelijk kunnen deze bedrijven aanspraak maken op nadeelcompensatie”, aldus de minister. Met een aantal van de berdrijven zijn al afspraken gemaakt over de afbouw van het gebruik van gas.
Voor 2030 is gaswinning stilgelegd
Begin dit jaar werd bekendgemaakt dat de gaswinning in Groningen vóór 2030 helemaal moet zijn stopgezet. De gasprovincie heeft te kampen met (zware) aardbevingen, die schade aan de panden als gevolg hebben.
De Nederlandse gasproductie is op dit moment 21,6 miljard kuub per jaar.
NOS 03.12.2018 De negen grootste verbruikers van Gronings gas in Nederland worden wettelijk verplicht om hier voor oktober 2022 mee te stoppen. Het gaat om de bedrijven die elk jaarlijks meer dan honderd miljoen kubieke meter Gronings aardgas verbruiken.
Die bedrijven moeten dan overgestapt zijn van het laagcalorische gas uit Groningen op hoogcalorisch gas of een duurzame andere oplossing, schrijft klimaat-minister Wiebes in een brief aan de Tweede Kamer. Het gaat om energiebedrijven met gasgestookte centrales, chemische bedrijven en de bedrijven in kunstmest- en betonindustrie.
De bijna 200 andere bedrijven die eerder te horen kregen dat ze van het Groningse gas af moeten, krijgen respijt. “Die bedrijven kunnen zich dan richten op verduurzaming in plaats van omschakeling naar hoogcalorisch gas.”
Duidelijkheid
De belangenvereniging van de energie-grootverbruikers in de industrie VEMW, vindt het “zorgelijk dat na een jaar van overleg kennelijk een wetsvoorstel nodig is om de ombouw van de negen grootste verbruikers te realiseren”.
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “eindelijk schept de minister nu duidelijkheid over wat er nodig is om een versnelde afbouw van de winning van Groningengas mogelijk te maken”.
Volgens de VEMW kunnen de grootgebruikers die niet wettelijk verplicht worden om voor oktober 2022 te stoppen met Gronings gas zich nu richten op de uitdaging van de verduurzaming van hun energiegebruik.
Aan de voordeur
Voor de 200 bedrijven die respijt krijgen en voor huishoudens wordt van onder meer geïmporteerd hoogcalorisch gas met behulp van stikstof laagcalorisch gas gemaakt.
Door de bouw van een stikstoffabriek in het Groningse Zuidbroek kan de Gasunie op grote schaal het gas aan de voordeur van de gasleiding aanpassen en hoeven bedrijven niet zelf hun productieproces aanpassen.
Nederlandse huishoudens en bedrijven gebruiken laagcalorische gas uit het Groningerveld. Apparatuur is vaak niet geschikt voor hoogcalorisch gas. De afbouw van de aardgaswinning ligt volgens de minister op schema.
Nadeelcompensatie
Voor de afbouw van de gaswinning uit het Groningerveld moeten de negen grootste gasverbruikers dus wel van het Groningse gas af. Met een aantal van hen heeft de minister al afspraken gemaakt, schrijft hij. Onduidelijk is nog hoe de gesprekken met de andere bedrijven verlopen. Het kabinet heeft 75 miljoen euro beschikbaar gesteld als ‘nadeelcompensatie’ voor bedrijven die schade lijden als gevolg van de wettelijke verplichting.
Telegraaf 03.12.2018 VVD-minister Wiebes (Economische Zaken) werkt aan een wet om bedrijven voor 2022 te laten stoppen met het gebruik van laagcalorisch aardgas.
Dat blijkt uit een brief van de bewindsman aan de Tweede Kamer. Wiebes is van mening dat het dwingen van particuliere ondernemingen nodig kan zijn om snel te kunnen stoppen met het winnen van aardgas in Groningen.
De aanpak is gericht tegen negen bedrijven die meer dan 100 miljoen kuub per jaar verbruiken. Het kabinet heeft al 75 miljoen euro uitgetrokken om deze bedrijven te compenseren.
Stok achter de deur
Of dwang uiteindelijk nodig is zal moeten blijken. „Het is realistisch voor deze groep bedrijven voor 2022 om te schakelen. Ik ben al uitvoerig in gesprek met deze groep bedrijven over concrete ombouwplannen”, schrijft Wiebes aan de Kamer. Hij wil de nieuwe wet vooral gebruiken als stok achter de deur.
De minister laat verder weten dat de afbouw van gas uit Groningen volgens planning verloopt.
RO 03.12.2018 De gaswinning uit het Groningenveld daalt al vanaf 2023 onder de vijf miljard Nm3. De maatregelen die het kabinet heeft genomen om de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk te beëindigen, liggen daarmee op koers.
Vooral door de bouw van een nieuwe stikstoffabriek in Zuidbroek en de verwachte extra inkoop van stikstof zal de gaswinning in Groningen na 2022 nog slechts in beperkte mate nodig zijn.
Dat schrijft minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. In maart besloot het kabinet de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk te beëindigen waardoor het veiliger wordt in de regio.
Uit de voortgangsbrief blijkt dat een aantal aanvullende maatregelen dat in maart is aangekondigd meer en sneller resultaat oplevert dan was voorzien. Zo kan er meer stikstof worden ingekocht waarmee hoogcalorisch gas uit de kleine gasvelden en uit het buitenland wordt omgezet in laagcalorisch gas.
Dit leidt eind 2019 al tot een extra daling van de vraag naar laagcalorisch gas uit Groningen met 1 tot 1,5 miljard Nm3. Ook de versnelde afbouw van de export naar Duitsland verloopt voorspoedig.
De opbrengst van de aanvullende maatregelen en de oplevering begin 2022 van de nieuwe stikstofinstallatie in Zuidbroek leiden tot een scherpe daling van de resterende gaswinning uit het Groningenveld na 2022. In de periode daarna wordt de gaswinning in Groningen helemaal afgebouwd.
Daarvoor wordt een operationeel afbouwplan opgesteld, waarbij ook de mogelijkheid om de buffer in de ondergrondse opslag bij Norg te vullen met geconverteerd hoogcalorisch gas wordt onderzocht.
De snelle daling van de gaswinning na 2022 heeft ook gevolgen voor de ombouw van de industriële grootverbruikers van Groningengas. Na 2022 zal de ombouw van Groningengas naar hoogcalorisch gas minder effect hebben op het terugbrengen van de gaswinning in Groningenveld. Er is dan namelijk voldoende stikstofcapaciteit om in een groot deel van het jaar alle nog aangeslotenbedrijven te voorzien van geconverteerd hoogcalorisch gas (pseudo-Groningengas).
Dit maakt het mogelijk om bij de ombouw van de meeste industriële grootverbruikers direct in te zetten op duurzame alternatieven in plaats van op een tijdelijke overstap van laag- naar hoogcalorisch gas. Dit draagt ook bij aan de doelstellingen uit het Klimaatakkoord
Voor het behalen van het afbouwpad is het echter wel noodzakelijk dat de grootste verbruikers voor oktober 2022 van het laagcalorisch gas afschakelen. Het gaat in totaal om negen bedrijven die jaarlijks meer dan 100 miljoen Nm3 verbruiken. Met een aantal van deze bedrijven zijn reeds afspraken gemaakt over de ombouw.
Omdat de ombouw van al deze bedrijven essentieel is voor het tijdig bereiken van het door het Staatstoezicht op de Mijnen geadviseerde veilige winningsniveau van 12 miljard Nm3, zal minister Wiebes deze bedrijven wettelijk verplichten om af te schakelen van Gronings gas. Voor zover noodzakelijk kunnen deze bedrijven aanspraak maken op nadeelcompensatie.
RTVNoord 27.11.2018 Bewoners van verzakte huizen in Roden zijn dinsdagavond nog niet veel wijzer geworden over de schade aan hun woning. De boodschap bleef hetzelfde als een maand geleden: wachten op de onderzoeksresultaten. Dat meldt RTV Drenthe.
Onbewoonbaar
Begin september werd bekend dat twee woningen in de Oudgenoegstraat in Roden onbewoonbaar zijn geworden door verzakking. Tweehonderd andere woningen zitten in de gevarenzone en zouden er mogelijk ook last van kunnen krijgen.
De gemeente ontving al zeker vijftig schademeldingen en werd evenveel keer aansprakelijk gesteld.
Labonderzoek afgerond
Tijdens de bijeenkomst liet de gemeente Noordenveld weten dat onderzoeksbureau CRUX bezig is de gegevens te verwerken. Het bureau heeft de labonderzoeken afgerond, acht huiseigenaren uit de wijk geïnterviewd en grondmonsters gedaan. CRUX is nu bezig de gegevens te verwerken.
Eind januari worden de resultaten bekend gemaakt aan de bewoners.
RTVNoord 27.11.2018 Na een zware aardbeving waarbij doden vallen, houdt de NAM rekening met relletjes en grote verontwaardiging. Zowel gaslocaties als directieleden worden dan beveiligd. Dit en meer staat in het crisisplan van de NAM dat na een Wob-verzoek is gepubliceerd op de site van toezichthouder SodM.
Het plan wordt op het sociale medium gedeeld door actiegroep Code Rood en Twitteraar John Westerdiep. Het document stamt uit 2017 en beschrijft nauwkeurig hoe het aardoliebedrijf moet handelen na een crisis. Het draaiboek wordt elk jaar geactualiseerd.
Nieuwe draaiboeken
‘Dit jaar is er ook een nieuwe versie gemaakt en volgend jaar zal er een versie voor 2019 komen’, zegt een NAM-woordvoerder. Wat de wijzigingen zijn, is niet duidelijk.
Definitie crisis
Volgens de NAM en Shell is er sprake van een crisis als ‘de veiligheid of het welzijn van mensen, het milieu, de reputatie van NAM of Shell en/of de financiële resultaten aanzienlijk worden bedreigd’.
Stortvloed aan kritiek
In het noodplan wordt uitgegaan van een aardbeving ‘waarbij één of meerdere personen ernstig of dodelijk letsel oplopen’. In dit geval zal de NAM een ondersteunende rol spelen en informatie verstrekken. Daarnaast houdt het bedrijf rekening met een stortvloed aan kritiek. ‘Heel veel kritiek’, benadrukt het bedrijf.
Met deze gevolgen houdt de NAM rekening:
‘Mochten er als gevolg van een aardbeving een of meerdere slachtoffers vallen dan zal dit een schokgolf aan emoties teweeg brengen, niet alleen in Groningen. Op social media zal de blaming en shaming direct beginnen en ook op de politiek zal het een verder polariserend effect hebben. Wanneer we kijken naar de publieke opinie, dan zal die zich zeker in de regio snel tegen NAM richten.’
‘Mensen willen de emoties uiten en zoeken iets of iemand waar ze zich tegen kunnen verzetten, de schuld kunnen geven. NAM is daarbij een voor de hand liggende partij. In de eerste uren en dagen na het incident zijn die reacties bovendien overwegend emotioneel. Er zullen protesten zijn, opstootjes, mogelijk zullen medewerkers van NAM bedreigd worden en installaties gesaboteerd. Binnen deze heftige context wordt van NAM verwacht dat zij haar verantwoordelijkheden oppakt’.
Persoonsbeveiliging directieleden
De NAM zal winningsinstallaties beveiligen en indien nodig ook persoonsbeveiliging regelen voor directieleden. ‘De noodzaak hiertoe moet niet onderschat worden’, staat in het plan. Daarnaast wordt een crisisteam opgesteld dat verdere schade aan mens en milieu moet beperken, maar ook de reputatie van de NAM en Shell moet beschermen.
Communicatie
Als een dergelijke ramp zich voordoet publiceert de NAM op haar Facebook en Twitter een bericht dat ‘onze gedachten uitgaan naar de naaste familie en alle betrokkenen’. Verder wordt doorverwezen naar hun site. Indien nodig wordt ook een noodnummer geopend.
In de conceptversies van persberichten staat dat de NAM onmiddellijk de gaskraan van betreffende winningslocaties dichtdraait. En dat de directeur en de minister van Economische Zaken (destijds nog Gerald Schotman namens de NAM en Henk Kamp) met een persverklaring komen.
Verantwoordelijkheid en schuld
Verder moet de NAM in de communicatie wel haar verantwoordelijkheid nemen, zonder daarbij de schuld op zich te nemen. ‘Niet bang zijn om sorry te zeggen, ondertussen wel juridisch advies inwinnen’, staat in het plan.
Oorzaak ramp
In eerste instantie klinkt het gek dat de NAM niet direct de schuld op zich mag nemen. Maar vanwege juridische aansprakelijkheid moet eerst vastgesteld zijn wat de daadwerkelijke oorzaak is van de ramp. Dit plan wordt namelijk ook gebruikt in gevallen van brand, explosies of als gaswinning in Groningen niet mogelijk is door bijvoorbeeld een grote overstroming. Het kan zijn dat de oorzaak en de schuld achteraf niet bij de NAM ligt.
NAM op de achtergrond
Verder zal de NAM niet nadrukkelijk op de voorgrond treden en niet in gesprek gaan met nabestaanden van omgekomen slachtoffers. ‘Gedurende de eerste uren zullen de directe nabestaanden en betrokkenen geen behoefte hebben in contact met de NAM’. Wel kan het bedrijf op de achtergrond een rol spelen als er bijvoorbeeld onderdak geregeld en betaald moet worden.
Kritiek op rampenplan
Op Twitter wordt door enkelen kritiek geuit dat het aardoliebedrijf een dergelijk rampenplan klaar heeft liggen. Maar het is normale zaak dat er rekening wordt gehouden met dit soort scenario’s en dat er draaiboeken voor zijn.
Aan de hand van dit draaiboek kan de NAM op dejuiste manier handelen als er een dergelijke ramp gebeurt. ‘Deze documenten geven handvatten aan de interne NAM organisatie om zo goed mogelijk haar werk te kunnen doen. We houden daarbij rekening met mogelijke scenario’s die zich kunnen voordoen’, schrijft de NAM in een schriftelijke verklaring.
Volgens een NAM-woordvoerder ‘zou het eigenlijk pas nieuws zijn als ze niet dit soort draaiboeken hebben’.
Oefening
Ook de Veiligheidsregio Groningen (VRG) en gemeenten hebben dergelijke plannen klaarliggen. Onlangs is er nog een grootschalige oefening gehouden in Zuidwolde waarbij een zware aardbeving met slachtoffers werd nagespeeld.
Telegraaf 27.11.2018 In een via RTV Noord uitgelekt crisisplan staat dat de NAM bij een zware aardbeving met doden, rekening houdt met rellen, protesten en grote verontwaardiging.
Mogelijk worden NAM-medewerkers dan bedreigd en moeten zowel gaslocaties als directieleden worden beveiligd. Dat staat volgens de regionale omroep in het crisisplan van de NAM dat rondgaat op Twitter en wordt verspreid door onder meer actiegroep Code Rood.
Volgens RTV Noord is onduidelijk hoe actueel het plan is. Het document stamt uit 2017.
In het crisisplan wordt uitgegaan van een aardbeving „waarbij één of meerdere personen ernstig of dodelijk letsel oplopen.” De NAM verwacht een stortvloed aan kritiek en „een schokgolf aan emoties, niet alleen in Groningen.”
Schokgolf
„Er zullen protesten zijn, opstootjes, mogelijk zullen medewerkers van NAM bedreigd worden en installaties gesaboteerd”, staat in het plan. Ook op sociale media verwacht de aardoliemaatschappij een schokgolf aan reacties. Dat zal een verder ’polariserend’ effect hebben op de maatschappij en politiek.
Zelfs het condoleancebericht staat al klaar. Mocht het misgaan, dan is de NAM voornemens via sociale media te delen dat ‘onze gedachten uitgaan naar de naaste familie en alle betrokkenen’.
’Goed voorbereid’
,,Het crisisplan maakt onderdeel uit van een organisatie die zo goed mogelijk voorbereid is op een calamiteit of crisis. Het is pas nieuws als het er niet zou liggen”, zegt een NAM-woordvoerder. ,,Het crisisplan is van januari 2017 en inmiddels geactualiseerd met bijvoorbeeld de naam van de nieuwe minister.” Dat gebeurt volgens de NAM met enige regelmaat.
AD 27.11.2018 In een via RTV Noord uitgelekt crisisplan staat dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) bij een zware aardbeving met doden rekening houdt met relletjes en grote verontwaardiging. Mogelijk worden NAM-medewerkers dan bedreigd en moeten zowel gaswinningslocaties als directieleden worden beveiligd.
Dat staat volgens de regionale omroep in een crisisplan van de NAM dat rondgaat op Twitter en wordt verspreid door onder meer actiegroep Code Rood. Volgens RTV Noord is onduidelijk hoe actueel dit plan is. Het document stamt uit 2017.
Op social media wordt onvrede geuit over de aanwezigheid van een dergelijk plan bij de NAM, maar het is zeker niet uitzonderlijk dat er rekening wordt gehouden met dit soort scenario’s en dat daar draaiboeken voor zijn.
In het crisisplan wordt uitgegaan van een aardbeving ‘waarbij één of meerdere personen ernstig of dodelijk letsel oplopen’. De NAM verwacht een stortvloed aan kritiek en ‘een schokgolf aan emoties, niet alleen in Groningen’.
Protesten
,,Er zullen protesten zijn, opstootjes, mogelijk zullen medewerkers van NAM bedreigd worden en installaties gesaboteerd’’, schrijft het staatsbedrijf. Ook stelt het bedrijf in een dergelijke situatie op de achtergrond te blijven en niet in gesprek te gaan met nabestaanden van omgekomen slachtoffers.
,,Gedurende de eerste uren zullen de directe nabestaanden en betrokkenen geen behoefte hebben aan contact met de NAM”. Wel kan het bedrijf op de achtergrond een rol spelen als er bijvoorbeeld onderdak geregeld en betaald moet worden.
NU 26.11.2018 Topambtenaar Peter Spijkerman wordt per 1 december de nieuwe Nationaal Coördinator Groningen (NCG), meldt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat maandag.
Groningen kampt al jaren met aardbevingen als gevolg van de jarenlange gaswinning. Duizenden woningen zijn beschadigd en moeten omwille van de veiligheid worden versterkt. De NCG voert namens het ministerie de regie over die operatie, in nauwe samenwerking met de provincie en de betrokken gemeenten.
Oud-minister Hans Alders startte in 2015 als de NCG, maar legde afgelopen zomer zijn functie neer na een conflict met verantwoordelijk minister Eric Wiebes. Wiebes besloot destijds dat de versterking van meer dan 1.500 panden in de wacht gezet moest worden totdat er meer duidelijkheid over deze operatie kwam.
Alders vond dat daarmee gemaakte afspraken geschonden werden. In een brief gaf hij aan het gevoel te hebben dat Wiebes en het kabinet “steeds minder vertrouwen hebben in de adviezen van NCG”.
In juni werd jurist en oud-senator Herman Sietsma aangesteld als tijdelijke opvolger. Met de benoeming van Spijkerman, nu nog directeur van Agentschap Telecom, is er een definitieve opvolger voor Alders.
Telegraaf 25.11.2018 Bij het Groningse Eppenhuizen is zondagavond een lichte beving gemeten. Die had een kracht van 1.6 en lag op 3 kilometer diepte. Hier was ook op 9 november al een beving (1.6).
Die van zondag is de vijfde beving in ons land in november, allen in Groningen. Vorige maand waren er zeker zeven, met een kracht van onder of net boven de 1.0. Lichte bevingen zijn niet ongebruikelijk. Ook in Limburg trilt de aarde met enige regelmaat.
Vorige week zaterdag is in het Groningse dorpje Zuidwolde een grote aardbevingsoefening gehouden.
RTL 25.11.2018 Bij het Groningse Eppenhuizen is vanavond een lichte aardbeving geweest. De beving had een kracht van 1.6 en lag op 3 kilometer diepte. Op 9 november was er in het Groningse dorp ook al een beving met een kracht van 1.6.
Het is de vijfde beving in Groningen deze maand. Vorige maand waren er zeker zeven bevingen, met een kracht van onder of net boven de 1.0. Lichte bevingen zijn niet ongebruikelijk. Ook in Limburg trilt de aarde met enige regelmaat.
Vorige week zaterdag werd in het Groningse dorpje Zuidwolde nog een grote aardbevingsoefening gehouden.
RO 23.11.2018 De afhandeling van alle aanvragen om vergoeding van schade aan huizen en gebouwen als gevolg van de gaswinning uit het Groningenveld of de gasopslag Norg in Drenthe wordt volledig publiekrechtelijk georganiseerd.
De Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen, die sinds maart dit jaar onafhankelijk van de NAM en de overheid beslissingen neemt over schadevergoedingen, wordt omgezet in een zelfstandig bestuursorgaan. Dat staat in het wetsvoorstel Instituut Mijnbouwschade Groningen.
Met het wetsvoorstel finaliseert minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat de publiekrechtelijke afhandeling van schades als gevolg van de gaswinning in Groningen.
Met de oprichting van de tijdelijke commissie werd in maart zo snel als mogelijk een tijdelijke invulling gegeven aan de in het Regeerakkoord aangekondigde ambitie om de schadeafhandeling in publieke handen te leggen en NAM op afstand te plaatsen. Daardoor hoefden individuele schademelders niet langer zaken te doen met de NAM.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
BB 22.11.2018 De versterkingsoperatie in het aardbevingsgebied in Groningen wordt weer opgestart. De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de gemeenten zijn het eens geworden over een plan van aanpak voor de versterking. Zeker 15.500 adressen zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden, bleek donderdag tijdens de perspresentatie.
Complex
De versterking van panden lag maandenlang stil. ‘Zie dit als een herstart’, zegt de tijdelijke NCG Herman Sietsma. ‘Ja, het heeft allemaal veel te lang geduurd en de afhandeling verdiende de laatste jaren niet de schoonheidsprijs, maar deze opgave is ongelooflijk complex. We kunnen en moeten nu de handen uit de mouwen steken.’
15.500 adressen
In totaal staan 15.500 adressen op de rol voor mogelijke versterking. Bijna 7000 woningen zijn nog niet geïnspecteerd. Van dat aantal hebben ongeveer duizend adressen een verhoogd risico en dat geldt ook voor 1500 adressen die al zijn geïnspecteerd.
Veiligheidsrisico
‘In het verleden hebben we gezien dat veel woningen met een veiligheidsrisico ook daadwerkelijk moesten worden versterkt. Je kunt dan zelf wel bedenken hoe groot deze operatie is’, legt burgemeester Anno Wietze Hiemstra van Appingedam uit.
Vijf tot zeven jaar
De NCG verwacht dat de hele versterkingsoperatie mogelijk vijf tot zeven jaar gaat duren. Gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering. Volgens Hiemstra, die de bevingsgemeenten vertegenwoordigt, moet er in januari volgend jaar meer duidelijkheid zijn over de lokale aanpak en dan krijgen de bewoners ook bericht over hun situatie.
Inspectiemethode
In de regio is discussie over de inspectiemethode, die ooit is ontwikkeld door de NAM. ‘Iedereen die buiten de boot valt, kan zelf ook nog een inspectie aanvragen’, zegt NCG Sietsma. Veiligheid staat voorop. ‘Is een woning onveilig, dan moet die versterkt worden. Ongeacht wat dit moet kosten. De minister heeft gezegd dat geld geen rol mag spelen.’
Op afstand
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) heeft een overeenkomst gesloten met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied in Groningen. Bij de uitvoering van de versterkingsoperatie komt het gasbedrijf zoals eerder beloofd ‘op afstand te staan’.
Geen zeggenschap
Wiebes heeft de overeenkomst naar de Tweede Kamer gestuurd, samen met het plan van aanpak voor de versterking van de NCG. Uitgangspunt is dat de minister verantwoordelijk is voor het veiligheidsbeleid. Onafhankelijke experts bepalen welke gebouwen versterking nodig hebben. De NAM heeft geen zeggenschap meer en betaalt slechts de rekeningen.
Aandeelhouders
Kosten die de NAM maakt in het kader van de gaswinning gaan overigens ten koste van de winst en daarmee van de afdracht van het gasbedrijf aan de Nederlandse staat. Die krijgt bijna driekwart van de winst uit de gaswinning uitgekeerd. De rest is voor de aandeelhouders, de oliemaatschappijen Shell en ExxonMobil. (ANP)
RO 22.11.2018 Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft vandaag een overeenkomst gesloten met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied. Met deze overeenkomst komt de NAM ook bij de versterkingsoperatie op afstand te staan en is zij alleen nog verantwoordelijk voor het betalen van de kosten.
Minister Wiebes heeft de overeenkomst naar de Tweede Kamer gestuurd samen met het plan van aanpak voor de versterking ‘Veiligheid voorop en de bewoner centraal’ dat de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) vandaag heeft gepresenteerd. Op basis van het plan van aanpak wordt de versterking van de meest risicovolle woningen nu met prioriteit ter hand genomen.
Het kabinet heeft met de regio afgesproken dat de versterkingsoperatie uiteindelijk volledig publiek wordt ingericht waarbij de NAM alleen nog een financiële verplichting heeft. Hiervoor is nieuwe wetgeving nodig die op dit moment wordt voorbereid.
Vooruitlopend daarop heeft minister Wiebes een overeenkomst gesloten die de NAM nu al zo veel mogelijk op afstand plaatst. Hierdoor kunnen de regio en het rijk samen invulling geven aan het versterkingsbeleid zonder betrokkenheid van de NAM.
Uitgangspunt van de overeenkomst is dat de minister verantwoordelijk is voor het veiligheidsbeleid en dat de daaruit voortvloeiende versterkingsuitgaven voor rekening van de NAM komen. De beoordeling welke gebouwen moeten worden versterkt, wil de minister beleggen bij onafhankelijke experts.
In de overeenkomst is vastgelegd dat NAM de kosten betaalt van alle voor de veiligheid noodzakelijke versterking van gebouwen. Daarnaast herbevestigt de overeenkomst de afspraken die de minister eerder heeft gemaakt met de regio en de NAM over de versterking van panden waarbij de uitvoering reeds is gestart of waarvan de bewoners vergaande toezeggingen hebben gekregen, de zogeheten groepen 1.467 en 1.588.
NU 22.11.2018 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) heeft een overeenkomst met de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) gesloten over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied in Groningen.
Bij de uitvoering van de versterkingsoperatie komt het gasbedrijf zoals eerder beloofd “op afstand te staan”.
Wiebes heeft de overeenkomst naar de Tweede Kamer gestuurd, samen met het plan van aanpak voor de versterking dat de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) eerder op donderdag presenteerde.
Uitgangspunt is dat de minister verantwoordelijk is voor het veiligheidsbeleid. Onafhankelijke experts bepalen welke gebouwen versterking nodig hebben.
De NAM heeft geen zeggenschap meer en betaalt slechts de rekeningen.
Coördinator en gemeenten akkoord over versterkingsplan
Eerder op donderdag bereikten de de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de Groningse gemeenten een akkoord over een plan van aanpak voor de versterking van woningen in het aardbevingsgebied.
Zeker 11.671 panden zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden.
Het overgrote deel van de woningen die mogelijk onveilig zijn, ligt in Appingedam (2.528) en Delfzijl (2.523). Daarna volgen Groningen (2.281), Loppersum (2.202), Midden-Groningen (1.363) en Het Hogeland (683). Slechts een klein aantal panden staat in Oldambt (91). De woningen zijn verspreid over in totaal 15.634 adressen.
De NCG verwacht dat de hele versterkingsoperatie mogelijk vijf tot zeven jaar gaat duren.
Telegraaf 22.11.2018 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) heeft een overeenkomst gesloten met de Nederlandse Aardolie Maatschappij over de vergoeding van alle kosten van de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied in Groningen. Bij de uitvoering van de versterkingsoperatie komt het gasbedrijf zoals eerder beloofd „op afstand te staan.”
Wiebes heeft de overeenkomst naar de Tweede Kamer gestuurd, samen met het plan van aanpak voor de versterking dat de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) eerder op donderdag presenteerde.
NAM betaalt slechts de rekening
Uitgangspunt is dat de minister verantwoordelijk is voor het veiligheidsbeleid. Onafhankelijke experts bepalen welke gebouwen versterking nodig hebben. De NAM heeft geen zeggenschap meer en betaalt slechts de rekeningen.
Kosten die de NAM maakt in het kader van de gaswinning gaan overigens ten koste van de winst en daarmee van de afdracht van het gasbedrijf aan de Nederlandse staat. Die krijgt bijna driekwart van de winst uit de gaswinning uitgekeerd. De rest is voor de aandeelhouders, de oliemaatschappijen Shell en ExxonMobil.
Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bezoekt bouwprojecten waar woningen worden hersteld en versterkt na schade die is ontstaan na de aardbevingen.
Telegraaf 22.11.2018 De versterkingsoperatie in het aardbevingsgebied in Groningen wordt weer opgestart. De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de gemeenten zijn het eens geworden over een plan van aanpak voor de versterking. Zeker 15.500 adressen zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden, bleek donderdag tijdens de perspresentatie.
De versterking van panden lag maandenlang stil. „Zie dit als een herstart”, zegt de tijdelijke NCG Herman Sietsma. „Ja, het heeft allemaal veel te lang geduurd en de afhandeling verdiende de laatste jaren niet de schoonheidsprijs, maar deze opgave is ongelooflijk complex. We kunnen en moeten nu de handen uit de mouwen steken.”
In totaal staan 15.500 adressen op de rol voor mogelijke versterking. Bijna 7000 woningen zijn nog niet geïnspecteerd. Van dat aantal hebben ongeveer duizend adressen een verhoogd risico en dat geldt ook voor 1500 adressen die al zijn geïnspecteerd.
Grote operatie
„In het verleden hebben we gezien dat veel woningen met een veiligheidsrisico ook daadwerkelijk moesten worden versterkt. Je kunt dan zelf wel bedenken hoe groot deze operatie is”, legt burgemeester Anno Wietze Hiemstra van Appingedam uit.
De NCG verwacht dat de hele versterkingsoperatie mogelijk vijf tot zeven jaar gaat duren. Gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering. Volgens Hiemstra, die de bevingsgemeenten vertegenwoordigt, moet er in januari volgend jaar meer duidelijkheid zijn over de lokale aanpak en dan krijgen de bewoners ook bericht over hun situatie.
Discussie over inspectiemethode
In de regio is discussie over de inspectiemethode, die ooit is ontwikkeld door de NAM. „Iedereen die buiten de boot valt, kan zelf ook nog een inspectie aanvragen”, zegt NCG Sietsma. Veiligheid staat voorop. „Is een woning onveilig, dan moet die versterkt worden. Ongeacht wat dit moet kosten. De minister heeft gezegd dat geld geen rol mag spelen.”
NOS 22.11.2018 In de provincie Groningen is er voor ruim 11.000 panden een verhoogd risico om in te storten bij zwaardere aardbevingen. Van 1500 is al gezegd dat versterking nodig is. Die panden moeten daarom worden verstevigd. De meeste adressen met een verhoogd risico liggen in Appingedam, Delfzijl en de gemeente Groningen, dat wil zeggen de stad en het nabijgelegen Ten Boer.
De Nationaal Coördinator Groningen, die verantwoordelijk is voor de versterkingsoperatie, heeft dat bekendgemaakt. Negen maanden na het besluit om versneld de gaswinning in Groningen af te bouwen, krijgt de provincie wel iets meer duidelijkheid over de versterking van panden in het gebied. Die 11.000 panden komen neer op bijna 16.000 adressen.
Dorpen weten nu waar ze aan toe zijn, maar huiseigenaren zelf hebben nog niet gehoord of hun huis in aanmerking komt. Het plan van aanpak geeft daar nog geen duidelijkheid over: dat gaat vooral over het versnellen van de operatie, en hoe bewoners en ondernemers er zo min mogelijk last van hebben.
Het plan van aanpak van waarnemend coördinator Sietsma is opgesteld na raadpleging van de regio. Maar burgemeesters in het gebied hebben er wel kanttekeningen bij. “De nieuwe lijst geeft volgens ons geen volledig en goed beeld van de situatie.
We sturen er daarom op aan dat de lijst aangevuld wordt met panden die logisch gezien ook op de lijst moeten staan (zoals de complexe schades)”, schrijven vier burgemeesters in een brief aan de bewoners. Het is niet na te gaan hoe de lijst tot stand is gekomen, en hij “zit ook niet altijd logisch in elkaar”, stellen ze.
Ook actiegroep de Groninger Bodem Beweging is niet tevreden. De risico’s zijn vastgesteld op basis van een statistisch model, en niet van fysieke inspecties. Volgens de GBB blijkt uit onderzoek dat de nationaal coördinator heeft laten doen dat panden die op basis van de statistiek veilig worden geacht, toch versterkt moeten worden. De actiegroep eist daarom openbaarmaking van dat onderzoek.
Ongeloof
Opvallend is dat nu ook dorpen genoemd worden die niet in het zogenoemde ‘kerngebied’ liggen, een gebied in een straal van zo’n 10 kilometer rond Loppersum. Daar zijn de risico’s op schade door aardbevingen het grootst, dus dat moet als eerste worden aangepakt.
Eerder constateerde bureau Witteveen en Bos dat aardbevingsschade buiten het kerngebied niet aangetoond kon worden, maar dat rapport is in Groningen met ongeloof ontvangen.
De gaswinning heeft geleid tot bodemdaling en aardbevingen in het gebied, waardoor veel panden zijn beschadigd. Omdat in de loop der jaren de kans op nog zwaardere aardbevingen groter is geworden is het nodig om panden te versterken, zolang de productie nog niet onder de 12 miljard kuub gas per jaar zit. Dat duurt waarschijnlijk nog wel even.
Complicerende factor is een gebrek aan kennis van de ondergrond. Het is niet duidelijk wat de toekomstige gaswinning voor gevolgen heeft voor de bodem, maar de productie sneller terugbrengen is volgens minister Wiebes niet mogelijk omdat dan de leveringszekerheid in gevaar komt.
Zeven jaar
Over zeven jaar moet volgens toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) de versterkingsoperatie zijn voltooid. Het SodM belooft de Groningers de voortgang goed in de gaten te houden. “Alleen als de versterking is uitgevoerd én de afbouw van de gaswinning volgens plan verloopt, is het in Groningen net zo veilig als elders in Nederland. Daarom houdt het SodM op allebei toezicht”, aldus inspecteur-generaal Kockelkoren.
NU 22.11.2018 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en de Groningse gemeenten zijn het eens geworden over een plan van aanpak voor de versterking van woningen in het aardbevingsgebied. Zeker 11.671 panden zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden.
De versterking van panden lag maandenlang stil. “Zie dit als een herstart”, zegt de tijdelijke NCG Herman Sietsma. “Het heeft allemaal veel te lang geduurd en de afhandeling verdiende de laatste jaren niet de schoonheidsprijs, maar deze opgave is ongelooflijk complex. We kunnen en moeten nu de handen uit de mouwen steken.”
Het overgrote deel van de woningen die mogelijk onveilig zijn, ligt in Appingedam (2.528) en Delfzijl (2.523). Daarna volgen Groningen (2.281), Loppersum (2.202), Midden-Groningen (1.363) en Het Hogeland (683). Slechts een klein aantal panden staat in Oldambt (91). De woningen zijn verspreid over in totaal 15.634 adressen.
Sietsma benadrukt dat nog niet zeker is of er 11.671 gebouwen, waaronder flats en gedeelde huizen, worden versterkt. Uit onderzoek moet naar voren komen of dit nodig is, staat in het donderdag openbaar gemaakte plan van aanpak.
Daarnaast zijn bijna zevenduizend woningen nog niet geïnspecteerd. Van dat aantal hebben ongeveer duizend adressen een verhoogd risico en dat geldt ook voor vijftienhonderd adressen die al zijn geïnspecteerd.
De NCG verwacht dat de hele versterkingsoperatie mogelijk vijf tot zeven jaar gaat duren. Gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering.
Volgens Hiemstra, die de bevingsgemeenten vertegenwoordigt, moet er in januari volgend jaar meer duidelijkheid zijn over de lokale aanpak en dan krijgen de bewoners ook bericht over hun situatie.
In de regio is discussie over de inspectiemethode, die ooit is ontwikkeld door de NAM. “Iedereen die buiten de boot valt, kan zelf ook nog een inspectie aanvragen”, zegt Sietsma. “Is een woning onveilig, dan moet die versterkt worden. Ongeacht wat dit moet kosten. De minister heeft gezegd dat geld geen rol mag spelen.”
AD 20.11.2018 De bodem in Nederland zakt veel sneller dan verwacht. Dat blijkt uit een vandaag gepresenteerde bodemdalingskaart. De daling kan een miljardenschade betekenen voor steden en plattelandsgebieden, maar biedt volgens Hilde Niezen van Platform Slappe Bodem mogelijk ook kansen.
De daling komt naast de droge zomers door landbouw, zoutwinning en de winning van aardgas. In de veen- en kleigebieden in het westen van het land is de bodemdaling duidelijk meetbaar omdat de grond daar inklinkt door de droogte. Niezen, in het dagelijkse leven wethouder in Gouda, erkent dat de bodemdaling een groot probleem is. ,,Bodemdaling is iets wat er al heel lang is, met name in het westen van Nederland.
Maar we lopen nu echt tegen grenzen aan. In het landelijk gebied is het peil op sommige plekken tot zeven meter diep gezakt. Landbouw is dan niet meer mogelijk, omdat de druk van onderop zo groot wordt dat er zout water naar boven komt. En dat punt wil je helemaal niet bereiken.’’
Als we dit onder de knie krijgen, dan kunnen we laten zien wat we als waterland kunnen, aldus Hilde Niezen, Platform Slappe Bodem.
Maar niet alleen het platteland krijgt problemen. ,,In het bebouwde gebied hebben we berekend hoe veel die bodemdaling ons eigenlijk kost aan geld en aan maatschappelijke schade. En dat is zo enorm veel dat we er nu wel wat aan moeten doen’’, stelt Niezen. ,,Daarnaast hebben we ontdekt dat die bodemdaling ook leidt tot een enorme CO2-uitstoot door oxidatie van het veen.
Dat wil je ook niet vanuit je klimaatdoelen. Door deze drie dingen is het probleem veel urgenter geworden. Gelukkig gaat de ontwikkeling van kennis ook op een hoger niveau komen en ik ben vol verwachting wat er nog allemaal ontdekt gaat worden.’’
De bodemdaling is op dit moment al een groot probleem in stedelijk gebied. ,,We hebben op dit moment al allerlei problemen met de infrastructuur die kapotgaat en verzakt. Dat moeten we dan weer ophogen en funderen.
Daarnaast hebben we in heel West-Nederland problemen met paalfunderingen van gebouwen. Die gaan stuk en dat loopt echt in de miljoenen. Als jij als particulier je fundering moet herstellen, dan kost dat zo tussen de vijftig- en honderdduizend euro. Dat kan bijna niemand zomaar even op tafel leggen, dus dat is een groot probleem. Daar moeten we in de komende jaren iets mee.’’
Oplossingen
Ondanks de toch vrij zorgelijke situatie gaat Niezen niet bij de pakken neerzitten. Nederland zit namelijk niet stil ,,Gemeenten proberen op een creatieve manier de grond op te hogen. Er zijn gemeenten die werken met piepschuim of een soort lavasteen, alles wat lichter is dan zand, om bijvoorbeeld een weg mee op te hogen.
De vraag is ook of je bijvoorbeeld de hele openbare ruimte moet funderen. In Woerden zijn ze daarmee bezig, daar voorzien ze alle straten van heipalen. Met dat soort keuzes gaan we tegenwoordig veel bewuster om.’’
In het landelijke gebied liggen andere oplossingen eerder voor de hand. ,,Het veen droogt uit, waardoor het vergaat en de bodem daalt. Daar moet je het dus heel erg nat houden. Koeien houden niet van natte aarde, dus dat is een lastige combinatie.
Maar er zijn gewassen zoals lisdodde en cranberry, die wel van een natte ondergrond houden. Maar daar wil je als boer natuurlijk wel een verdienmodel aan hebben. Natuur is ook een oplossing. Natte natuur waar weidevogels een plek kunnen vinden. Dat zie je op verschillende plekken in Nederland ook gebeuren.’’
Export
Wat Niezen betreft kun je de problemen ook zien als een uitdaging voor Nederland ,,Het probleem staat nu op de kaart en dat was ook nodig. Maar dit speelt niet alleen in Nederland. Op de hele wereld zijn dit soort plekken.
Denk bijvoorbeeld eens aan New Orleans of Shanghai. Dus dit is eigenlijk ook een hele mooie kans voor Nederland. Als we dit onder de knie krijgen, dan kunnen we laten zien wat we als waterland kunnen en hoe we ook hier weer het voortouw nemen. Dan kunnen we er zelfs een exportproduct van maken.’’
NOS 20.11.2018 De bodem in Nederland daalt veel meer dan verwacht, blijkt uit de nieuwe bodemdalingskaart. Gouda is een van de steden die kampen met de gevolgen. De stad, met bijna 73.000 inwoners, ligt in Zuid-Holland en is gebouwd in een gebied met veen en klei in de bodem.
Vooral de historische binnenstad, met markante gebouwen als de Gouwekerk, het Stadhuis en de Waag, kampt met problemen door de daling. Jaarlijks zakt de bodem daar gemiddeld met 3 millimeter, maar op sommige plaatsen is dat zelfs 10 millimeter per jaar.
Verschil van pand tot pand
Dat zorgt voor verzakte gevels, ongelijke drempels, scheuren in muren, wateroverlast in woningen en ook voor schade aan wegen en rioleringen. “Overal zakt er wel iets weg. Als het niet de wegen zijn, dan zijn het de parken”, weet wethouder Hilde Niezen.
De gemeente Gouda neemt allerlei maatregelen tegen de problemen, zoals ophoogprojecten in wijken en veelvuldig onderhoud aan de riolering, maar concludeert dat de daling niet te stoppen is. Daarom wordt nu met wetenschappers, de waterschappen, internationale studenten en alle betrokkenen gezocht naar concrete, structurele oplossingen. Ook huiseigenaren zelf wordt gevraagd om mee te denken.
“3 millimeter per jaar is niet eens zo veel. Maar als je bedenkt dat we hier al 1000 jaar wonen en hier nog 1000 jaar willen blijven, dan is het wél heel veel”, zegt wethouder Niezen, tevens voorzitter van het platform Slappe Bodem. “De huizen zijn onderheid, sommige staan op houten palen, andere op betonnen palen, sommige gebouwen zijn niet gefundeerd. Dat maakt het ingewikkeld, want de situatie verschilt van pand tot pand.”
Vocht en paalrot
Die verschillen zorgen dat er geen pasklare oplossing is voor het oude stadscentrum. “Als het waterpeil omlaag gaat, zorgt dat voor paalrot en vochtproblemen. Dan verzakt het ene huis wel, maar dat daarnaast niet”, zegt Niezen.
Een verzakte drempel in de historische binnenstad van Gouda – nos
Alle 1600 niet-gefundeerde gebouwen op staal plaatsen en de straten ophogen, is een te kostbare oplossing. “In theorie zou dat kunnen, maar een huis funderen kost 50.000 tot 100.000 euro. Dat kan lang niet iedereen betalen en dat kan je ook niet van mensen vragen”, vindt Niezen. “Het is ook niet de oplossing, want als je het zou doen, dan staat de binnenstad op palen en zakt de rest van de stad verder. Dan hebben we een nieuw ingewikkeld en kostbaar probleem gecreëerd.”
Niets doen is geen optie, zegt Niezen. “Op sommige plekken zitten we nu heel dicht bij het oppervlaktewater. Als het hard regent staat het regenwater in de huizen. Dus we moeten wel iets doen. Maar op zo’n manier dat iedereen hier lekker kan blijven wonen, de huizen blijven staan en de stad mooi blijft.”
Oplossing
Daarom wordt er vooral gekeken naar de grondwaterstand die van grote invloed is op de bodemdaling. “Dat is de sleutel van de oplossing, hoe we daar slim mee kunnen omgaan. Net als met het watersysteem zelf. Maar daar komt heel veel kennis en techniek bij kijken”, aldus Niezen.
Hoewel er nog geen kant-en-klare remedie is tegen de bodemdaling, is de wethouder optimistisch over een oplossing voor de Goudse binnenstad. “We zijn het aan het onderzoeken en ik ben er zeker van overtuigd dat het gaat lukken. Nederland is het waterland, natuurlijk gaan we het vinden!”
De huizen in het oude stadscentrum van Gouda zakken jaarlijks gemiddeld 3mm – anp
AD 20.11.2018 De bodem in Nederland zakt veel sneller dan verwacht. Met name de droge zomers zorgt voor een onverwachte bodemdaling. Dat blijkt uit een vandaag gepresenteerde bodemdalingskaart van het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatie. Het probleem speelt vooral in Groningen en het westen van het land.
Op sommige plaatsen in Nederland gaat het om wel zeven centimeter per jaar. De daling komt naast de droge zomers door landbouw, zoutwinning en de winning van aardgas. Het gevolg is onder meer dat huizen verzakken. De schade is berekend op 22 miljard euro in 2050, vooral omdat funderingen van gebouwen moeten worden hersteld.
Vooral in de veen- en kleigebieden in het westen van het land is de bodemdaling duidelijk meetbaar. Sommige huizen in die regio vertonen dan ook al scheuren en verzakkingen. Volgens de onderzoekers lijkt klimaatverandering een grote rol te spelen bij de versnelde bodemdaling. Door de relatief warme zomers drogen veenbodems meer uit, waardoor een snellere bodemdaling ontstaat.
Probleem
Volgens onderzoeker Ramon Hanssen van de TU Delft hebben we te maken met een serieus probleem. ,,Als de bodemdaling doorzet in het huidige tempo, betekent dat misschien wel het einde van het karakteristieke Nederlandse landschap met weides, koeien en molens, of een enorme schade aan de historische binnensteden.’’
Volgens onderzoeksleider Hanssen laat de kaart de ernst van het probleem van bodemdaling in Nederland goed zien. De kaart laat, naast de verschillende grondsoorten in Nederland, ook de locatie van olie- of gasvelden zien. ,,De kaart wordt actueel gehouden met de nieuwe satellietmetingen die dagelijks beschikbaar komen. Hierdoor kan bijvoorbeeld worden bijgehouden of de bodemdaling afneemt bij verminderde gaswinning in Groningen.’’
Naast bekende oorzaken als gaswinning, blijkt ook klimaatverandering van invloed RTV Noord/Remko de Waal
Experts brachten voor het eerst uitvoerig de bodemdaling in kaart. Naast bekende oorzaken als gaswinning blijkt ook klimaatverandering van grote invloed.
NOS 20.11.2018 De bodem in Nederland daalt veel meer dan verwacht. Dat blijkt uit een nieuwe bodemdalingskaart die dinsdag wordt gepresenteerd door het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG).
“Als de bodemdaling doorzet in het huidige tempo, betekent dat misschien wel het einde van het karakteristieke Nederlandse landschap met weides, koeien en molens, of een enorme schade aan historische binnensteden”, zegt onderzoeksleider Ramon Hanssen van de TU Delft.
Met de kaart hebben de onderzoekers voor het eerst onderscheid gemaakt tussen de diepe oorzaken van bodemdaling, zoals gaswinning, en de effecten in de bovenste paar meter. Uit de metingen blijkt dat ‘ondiepe’ bodemdaling op verschillende plekken in Nederland zelfs groter is dan die door de bekende, diepe oorzaken.
Ze brachten de bodemdaling in kaart met satellietradars, GPS en zwaartekrachtmetingen. Volgens Hanssen heeft dat een goed beeld gegeven van de ernst van het probleem.
Klimaatverandering
Vooral in veen- en kleigebieden in het westen speelt het probleem. Hier is klimaatverandering een belangrijke factor, zeggen de onderzoekers. Dat was afgelopen zomer ook merkbaar. Toen ontstonden scheuren en verzakkingen door de droogte.
NOS op 3 maakte deze special over de lange droge zomer van 2018:
Door relatief warme zomers droogt de bodem uit. In het geval van bijvoorbeeld veenbodems is dit proces onomkeerbaar. Ongeveer 75 procent van het oppervlak van de provincie Zuid-Holland bestaat uit bodem die gevoelig is voor bodemdaling. Op sommige plekken kan de daling wel 2 centimeter per jaar zijn, meldt Omroep West.
Gaswinning
Naast klimaatverandering speelt ook delfstoffenwinning een rol bij bodemdaling, en bijvoorbeeld belasting door gebouwen en asfaltwegen. De kaart wordt de komende tijd actueel gehouden met nieuwe satellietmetingen die dagelijks beschikbaar komen. Zo moet bijvoorbeeld duidelijk worden of de bodemdaling afneemt als de gaswinning in Groningen verminderd wordt.
BB 19.11.2018 De bodemdaling in Nederland is door experts in kaart gebracht. Uit de zogenoemde bodemdalingskaart van het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG) blijkt dat het probleem vooral speelt in Groningen en het westen van het land.
Gaswinning
De digitale landkaart, gevoed door informatie van satellietradars, GPS, en zwaartekrachtmetingen, wordt dinsdag gepresenteerd tijdens het congres Geobuzz in Den Bosch. Volgens onderzoeksleider Ramon Hanssen van de TU Delft laat de kaart de ernst van het probleem van bodemdaling in Nederland goed zien.
De kaart laat, naast de verschillende grondsoorten in Nederland, ook de locatie van olie- of gasvelden zien. ‘De kaart wordt actueel gehouden met de nieuwe satellietmetingen die dagelijks beschikbaar komen. Hierdoor kan bijvoorbeeld worden bijgehouden of de bodemdaling afneemt bij verminderde gaswinning in Groningen.’
Warme zomers
Volgens de onderzoekers wordt de versnelde bodemverzakking onder meer veroorzaakt door de relatief warme zomers, waardoor veenbodems meer uitdrogen.
Ook delfstoffenwinning en het zwaar belasten van veen-kleigrond door gebouwen en asfaltwegen spelen een rol. De nieuwe kaart is te zien op de website bodemdalingskaart.nl. (ANP)
NU 17.11.2018 Een grote aardbevingsoefening in het Groningse dorp Zuidwolde is zaterdag goed verlopen, aldus de veiligheidsregio. Zo’n tweehonderd inwoners, hulpverleners en Defensiemedewerkers hebben ervaren wat de gevolgen kunnen zijn van een beving met een magnitude van 4,5 tot 5.
“Een zeer waardevolle dag, zowel voor de inwoners als voor de professioneel hulpverleners”, aldus een woordvoerder van de veiligheidsregio Groningen.
De deelnemers werden geconfronteerd met diverse situaties die kunnen ontstaat na een aardbeving, zoals iemand die bekneld is geraakt, het uitvallen van het mobiele netwerk of de noodzaak om het getroffen gebied met een onbemand vliegtuig te verkennen.
“Maar ook andere dingen, zoals het verhelpen van een gaslek, een brug die ontwricht is of een omgevallen steiger als gevolg van de beving”, aldus de zegsman.
Nepslachtoffers ingezet om situatie na te bootsen
Om de situatie zo waarheidsgetrouw mogelijk te maken werden ook zogeheten Lotus-slachtoffers ingezet, die spelen dat ze gewond zijn geraakt. De inwoners van het dorp waren van de oefening op de hoogte, maar vooraf was hen niet verteld hoe ze moesten handelen.
Volgens de veiligheidsregio vonden sommige inwoners de oefening spannend en wisten ze niet direct hoe ze moesten handelen, maar kwam hun zelfredzaamheid later “wel goed op gang”.
De oefening duurt nog twee dagen. Zondag en maandag worden achter gesloten deuren de situatie na een calamiteit in kaart gebracht. Eind november wordt de oefening geëvalueerd met de Groningse burgemeesters.
NOS 17.11.2018 Om 09.30 uur begon vanochtend in Zuidwolde in Groningen een aardbeving. Geen echte gelukkig. Het natuurgeweld werd nagebootst door de Veiligheidsregio Groningen om inwoners van het aardbevingsgebied voor te bereiden op een rampscenario. In de loop van de ochtend meldden zich actievoerders uit de omgeving bij de oefening.
Het klonk vanochtend in het dorp alsof het rommelde. Op een subwoofer in het dorp werd het geluid van een voorbijrijdende vrachtwagen afgespeeld. Daarna was het afwachten hoe de ruim duizend inwoners van Zuidwolde zouden reageren.
“Dat was even spannend. Het is niet zo dat het dorp massaal meedoet, maar er kwamen wel enkele tientallen mensen naar buiten”, zegt Sylvian Noeken van de Veiligheidsregio. “Zij controleerden het huis op schade of belden even bij de buren aan om te vragen hoe het ging.”
In de loop van de ochtend meldde zich een groep actievoerders uit de rest van Groningen. Zij zijn niet tegen de oefening, maar vinden wel dat er aandacht moet komen voor wat zij de ‘echte slachtoffers van aardbevingen’ noemen.
“Dat hoort erbij, ook die mensen zijn ongerust dat er een aardbeving kan komen”, zegt directeur van de Veiligheidsregio Groningen, Wilma Mansveld bij RTV Noord. “Ik vind dat daar altijd ruimte voor moet zijn.”
Actievoerders uit het aardbevingsgebied bij de oefening RTV Noord
Inwoners redden zichzelf
De inwoners van Zuidwolde waren vooraf op de hoogte gesteld van de oefening. Het is de bedoeling dat zij zichzelf proberen te redden, zonder al te veel hulp van de hulpdiensten. “Door het hele dorp gebeuren onverwachte dingen”, vertelde Erica van Lente, burgemeester van de gemeente waarin Zuidwolde ligt, in het NOS Radio 1 Journaal.
Zo is in een straat zogenaamd een auto tegen een boom gebotst na de aardbeving. Ook is een nagemaakte kerktoren ingestort, de “toren” van containers en betonplaten ligt op de grond. De Veiligheidsregio wil vooral zien hoe de samenwerking tussen de inwoners verloopt.
Sommige dorpelingen willen niet meedoen aan de oefening. “Bijvoorbeeld omdat hun gezondheid dat niet toelaat of omdat ze zo geraakt zijn door de gaswinningsproblematiek dat ze dat niet zien zitten”, zegt Van Lente. “‘Er zijn ook mensen van de GGD aanwezig, zodat mensen die extra door deze oefening worden geraakt, hun verhaal kwijt kunnen.”
De oefening duurt in totaal drie dagen. Vanmiddag doen ook de hulpdiensten massaal mee, maar aanvankelijk moesten de inwoners van Zuidwolde zichzelf redden. Van Lente: “Bij een eventuele echte aardbeving zijn zij degenen die geraakt worden en moeten zij misschien ook wel eerste hulp verlenen.”
RO 14.11.2018 De gaswinning uit het Groningenveld daalt komend jaar naar maximaal 19,4 miljard Nm3. Dat staat in het definitieve instemmingsbesluit voor het gasjaar 2018/2019 dat minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
In maart heeft het kabinet besloten de gaswinning zo snel mogelijk helemaal te beëindigen. Het nieuwe instemmingsbesluit voor het gasjaar 2018/2019 volgt dan ook het afbouwplan van het kabinet voor de gaswinning. Het instemmingsbesluit is vastgesteld na advies van onder andere de betrokken provincies, gemeenten, waterschappen, veiligheidsregio Groningen, het Staatstoezicht op de Mijnen, de Technische Commissie bodembeweging en de Mijnraad.
Ook TNO, GTS en het COT (Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement) adviseerden over verschillende deelonderwerpen. Ook heeft het instemmingsbesluit van 24 augustus tot en met donderdag 4 oktober ter inzage gelegen voor bewoners en andere belanghebbenden.
Het kabinet neemt maatregelen om de gaswinning zo snel mogelijk geheel af te bouwen. Uiterlijk per oktober 2022, maar mogelijk al een jaar eerder, daalt de gaswinning naar verwachting tot onder het niveau van 12 miljard Nm3. Afhankelijk van het effect van de maatregelen wordt vanaf oktober 2022 een daling voorzien naar 7,5 miljard Nm3 en mogelijk fors minder. In de jaren daarna wordt de gaswinning helemaal afgebouwd tot nul.
De inzet van Groningengas wordt het sluitstuk in de vraag naar laagcalorisch gas. Daarvoor is een aanpassing van de Gaswet en Mijnbouwwet noodzakelijk. Totdat de wetten in werking treden, geldt de bestaande Mijnbouwwet als grondslag voor dit instemmingsbesluit.
Nieuw is dat al bij dit instemmingsbesluit geldt dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) wordt opgedragen niet meer te winnen dan wat nodig is voor leveringszekerheid. Bij de afbouw van de gaswinning staat de veiligheid van Groningen voorop. In het instemmingsbesluit wordt ook de leveringszekerheid meegewogen.
BB 08.11.2018 Groningers die schade hebben door aardbevingen hebben weinig vertrouwen in het nieuwe kabinetsbeleid. Dat blijkt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen onder bewoners van het aardbevingsgebied. De mensen tonen veerkracht, maar het vertrouwen blijft laag en de ervaren veiligheid daalt. Men wantrouwt de motieven van de overheid en de zwaarst getroffenen hebben steeds minder hoop op een goede afloop.
Geen vertrouwen
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) besloot na de aardbeving in Zeerijp op 8 januari 2018 de gaskraan vanaf 2030 dicht te draaien, maar volgens de onderzoekers zorgt dit er een half jaar later niet voor dat inwoners zich veiliger voelen.
Uit een eerste meting na de beving blijkt dat 65 procent van de ondervraagden geen vertrouwen heeft in het dichtdraaien van de gaskraan. Men twijfelt aan de goede bedoelingen van de rijksoverheid. Respondenten denken dat er verborgen agenda’s zijn, zoals het doelbewust vertragen en traineren van de aanpak, of dat beleidsmaatregelen ‘window dressing’ zijn.
Jaren in de wacht
Volgens RUG-onderzoeker Katherine Stroebe is de kern dat bewoners heel concrete problemen hebben. ‘Ze hebben schade of wachten op versterking. Men wil een directe en daadkrachtige aanpak. Die is ze ook al vaker beloofd, maar ondertussen staan ze soms jaren in de wacht.’
Of zoals een van de respondenten het verwoordde: ‘Het is wachten op de volgende maatregel, het volgende uitstel, de volgende uitzondering op de regel. Ik geloof pas dat er iets gebeurt als er hier een aannemer mijn schade aan het herstellen is.’
Zwaarst getroffenen centraal stellen
Bewoners met meervoudige schade aan hun woning komen steeds verder op achterstand te staan en hun vertrouwen in een oplossing daalt. Tegelijk neemt het aantal bewoners met meervoudige schade toe. ‘Het afnemen van hoop is veelbetekenend’, aldus hoogleraar sociale psychologie Tom Postmes: ‘Kijkend naar de toekomst hebben de zwaarst getroffenen minder en minder vertrouwen dat het nog goed komt met schadeherstel en versterking.
Deze groep zou centraal moeten staan in de aanpak van de problemen.’ Het team van Postmes en Stroebe onderzoekt sinds 2016 hoe het met de gezondheid, het veiligheidsgevoel en het toekomstperspectief van de Groningers gaat.
NU 08.11.2018 Groningers met aardbevingschade aan hun woningen hebben weinig vertrouwen in het nieuwe beleid van het kabinet, blijkt donderdag uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen.
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) heeft besloten de gaskraan vanaf 2030 dicht te draaien, maar volgens de onderzoekers zorgt dat er niet voor dat inwoners van de provincie zich veiliger voelen.
Uit een eerste meting na de zware beving van begin dit jaar in Zeerijp zegt 65 procent van de ondervraagden geen vertrouwen te hebben in het dichtdraaien van de gaskraan. Voor het onderzoek werd een peiling onder 1.377 personen gedaan.
De onderzoekers concluderen dat het vertrouwen laag is omdat Groningers onder andere de motieven van de overheid wantrouwt. Daarnaast hebben de zwaarst getroffenen met meervoudige schade aan hun woningen steeds minder hoop op een goede afloop.
“De kern is dat bewoners heel concrete problemen hebben”, zegt onderzoeker Katherine Stroebe. “Ze hebben schade of wachten op versterking. Men wil een directe en daadkrachtige aanpak, die is ze ook al vaker beloofd. Maar ondertussen staan ze soms jaren in de wacht.”
Al bijna negentienduizend schademeldingen
Bij de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG) zijn inmiddels bijna negentienduizend schademeldingen binnengekomen. Volgens het schadeloket zijn 1.372 verzoeken afgehandeld en is meer dan 4 miljoen euro aan vergoedingen toegewezen.
Sinds 2016 wordt onderzocht hoe het met de gezondheid, het veiligheidsgevoel en het toekomstperspectief van de Groningers gaat.
NOS 08.11.2018 Een half jaar na het kabinetsbesluit om de gaskraan dicht te draaien, hebben Groningers weinig vertrouwen in het nieuwe beleid. Ze twijfelen aan de goede bedoelingen van de Rijksoverheid. Dat blijkt uit de gezondheidsmonitor van de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2016 wordt onderzocht hoe het met de gezondheid, het veiligheidsgevoel en het toekomstperspectief van de Groningers gaat.
Uit de laatste meting, die vandaag verschijnt, blijkt dat ze denken dat er verborgen agenda’s zijn, zoals het doelbewust vertragen van de aanpak, of dat beleidsmaatregelen dingen mooier voorstellen dan ze zijn.
Wanhoop
Een van die Groningers met twijfels is Harm Jan de Vries (77) uit Overschild. De tranen staan hem in de ogen en hij zegt dat hij de wanhoop nabij is. Zijn huis heeft veel schade door de gaswinning. En het staat schots en scheef. “De situatie is zorgelijk, maar niet onveilig”, constateerden schade-experts.
Bang om de deur dicht te trekken: ‘ik wil het huis niet op mijn kop krijgen’
De Vries kan 10.000 euro krijgen, maar dat is volgens hem veel te weinig om de hele fundering te vervangen en de rest van de schade te herstellen. Zijn huis moest versterkt worden, zodat hij en zijn vrouw bij een zware aardbeving op tijd naar buiten konden komen. En nu blijkt de versterking toch niet nodig.
Het steekt de Groninger dat architect Winny Maas samen met de dorpsvereniging plannen ontwikkelt voor een straat verderop. Ook die huizen moesten worden versterkt, maar vanwege de hoge kosten worden ze gesloopt. De eigenaren hebben al zwart op wit dat ze een nieuw huis krijgen.
Met De Vries zijn dat soort concrete afspraken over de versterking niet gemaakt. En nu de gaskraan wordt dichtgedraaid, gebeurt dat ook niet, want een rekenkundig model heeft inmiddels bepaald dat zijn huis veilig is als er minder gas wordt gewonnen.
Onzekerheid
Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen zien in hun gezondheidsmonitor dat niet alleen De Vries zich zorgen maakt. De minister heeft besloten de gaskraan uiterlijk in 2030 dicht te draaien, waardoor de veiligheid in Groningen verbetert. Maar volgens de onderzoekers heeft dat er niet toe geleid dat de Groningers opgelucht ademhalen.
Onderzoekster Katherine Stroebe van de RUG constateert dat 65 procent van de ondervraagden geen vertrouwen heeft in het dichtdraaien van de gaskraan en het afschalen van de versterkingsoperatie. Ook voelt 85 procent zich niet veiliger met dat vooruitzicht. “Mensen twijfelen aan de motieven van de overheid”, zegt Stroebe. Ze vindt het gebrek aan vertrouwen in maatregelen van de overheid zorgwekkend.
Ook de broer van De Vries, Jan Treinko, woont in Overschild. Hij woont aan de Meerweg, waar de vernieuwingsplannen waarschijnlijk doorgaan, maar heeft de pech dat hij in een huurhuis woont. Daardoor is hij afhankelijk van woningcorporatie Lefier, die heeft besloten dat twee van de acht huurhuizen moeten verdwijnen. Als gevolg van dat besluit moet Treinko het huis verlaten waar hij al 51 jaar woont.
Trauma
Voor huisarts Addink in Middelstum, een paar dorpen verderop, zijn de klachten die beide mannen hebben aan de orde van de dag. Ze houdt de aardbevingsgerelateerde klachten van haar patiënten bij, al is er geen officiële code voor bij de zorgverzekeraars. Die heeft ze zelf maar ontwikkeld.
Niet alle huisartsen in het gebied doen dat, want het is lastig aan te tonen dat de aardbevingen de mensen ziek maken. “Ik zie wel dat mensen die al eerder trauma’s hebben opgelopen echt last hebben. Ze hebben het gevoel de grip op hun leven helemaal kwijt te raken, met alle gevolgen van dien”, zegt Addink.
En volgens de huisarts zijn de klachten alleen maar groter geworden door de onzekerheid over de versterkingsoperatie. “Ook ik snap daar niets meer van. Het is allemaal zo willekeurig wie wel of niet geholpen worden. Hoger opgeleide mensen met connecties lukt het best om dingen te regelen. Maar ik kom zoveel mensen tegen in dit gebied die dat niet kunnen. Dat voelt heel oneerlijk.”
Jaren in de wacht
Onderzoekster Katherine Stroebe van de RUG ziet de ervaring van de huisarts ook terug bij de ondervraagden. “De kern is dat bewoners heel concrete problemen hebben. Ze hebben schade of wachten op versterking. Men wil een directe en daadkrachtige aanpak, die is ze ook al vaker beloofd. Maar ondertussen staan ze soms jaren in de wacht.” Het onderzoek is eerder gedaan, maar wat Stroebe dit keer het meest opvallend vindt, is dat de hoop van mensen afneemt op een goede toekomst.
AD 08.11.2018 Groningers die wonen in het aardbevingsgebied zijn de moed aan het verliezen dat het ooit nog goed gaat komen met hun huizen. Ook is er veel wantrouwen tegenover de overheid, en wordt er vermoed dat er in Den Haag met dubbele agenda’s wordt gewerkt. ,,Ik geloof pas dat er iets gebeurt als er hier een aannemer mijn schade aan het herstellen is.”
Het afnemen van de hoop is veelbetekenend, concluderen wetenschappers Katherine Stroebe en Tom Postmes van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij doen al lange tijd onderzoek naar het effect van de aardbevingen (als gevolg van gasboringen) op inwoners van Noordoost-Groningen, het zwaarst getroffen gebied.
Vooral bij mensen die erg veel schade hebben opgelopen aan hun huizen, wordt het vertrouwen steeds minder en minder. Ook daalt hun gevoel van veiligheid in hun eigen huis en hebben ze last van emotionele schade.
De aardbeving van Zeerijp op 8 januari 2018, met een kracht van 3.4 op de schaal van Richter de zwaarste aardbeving sinds 2012, is voor veel inwoners van Noordoost-Groningen een ‘acute aanslag op het vertrouwen en welzijn’ geweest. Wel zien de onderzoekers in het algemeen wat veerkracht bij de inwoners op het gebied van gezondheid en hun emotionele toestand.
Ondanks dat de regering heeft aangekondigd dat de gaswinning in Groningen wordt teruggedraaid, hebben de Groningers er zelf weinig vertrouwen in. Uit het onderzoek blijkt dat er flink wordt getwijfeld aan de goede bedoelingen in Den Haag.
Er wordt vermoed dat er met dubbele agenda’s wordt gewerkt, dat herstelwerkzaamheden doelbewust worden vertraagd en dat de beleidsmaatregelen ‘window dressing’ zijn. Hiermee wordt bedoeld dat het mooier wordt voorgesteld dan het daadwerkelijk is.
,,Het is wachten op de volgende maatregel, het volgende uitstel, de volgende uitzondering op de regel’’, zegt een van de respondenten die aan het woord komt in de studie. ,,Ik geloof pas dat er iets gebeurt als er hier een aannemer mijn schade aan het herstellen is.”
RUG-onderzoeker Katherine Stroebe: ,,De kern is dat bewoners heel concrete problemen hebben. Ze hebben schade of wachten op versterking. Ze willen een directe en daadkrachtige aanpak: die is ze ook al vaker beloofd. Maar ondertussen staan ze soms jaren in de wacht.”
Het resultaat van het lange wachten is volgens de Rijksuniversiteit dat de woningen die al schade hebben, steeds meer achteruit gaan.
Het is wachten op de volgende maatregel, het volgende uitstel, de volgende uitzondering op de regel, aldus Inwoner Groningen.
Journalist Louis Stiller. auteur van het boek Gasland, in een huis dat versterkt is met grote houten balken. Na diverse aardbevingen staat het dak en de muren van het huis op instorten.Ⓒ BOUWMAN, RENE
Telegraaf 07.11.2018 Half uit het zicht van de rest van Nederland speelt zich in Groningen een tragedie af. Tienduizenden burgers zijn slachtoffer van ’de bevingen’. Hun levens staan op z’n kop. En hun toekomst is ongewis.
NU 02.11.2018 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) heeft het plan af om de woningen in Groningen te versterken, die kwetsbaar zijn geworden door de aardbevingen. Het plan is vrijdag overhandigd aan de getroffen gemeenten, de provincie Groningen en het Rijk.
Dat bevestigen het NCG en een woordvoerder van minister van Economische Zaken Eric Wiebes na berichtgeving van RTV Noord. Het plan heeft volgens de televisiezender betrekking op vijftienduizend woningen.
Het plan is niet openbaar gemaakt, omdat de plannen eerst naar de burgers worden gestuurd.
Hoewel het plan niet openbaar wordt gemaakt, weet de regionale zender toch meerdere details te melden. Voortaan worden woningen in het gebied volgens RTV Noord in drie categorieën ingedeeld: panden met verhoogd risico, met licht verhoogd risico en zonder risico.
Directeur van de NCG Herman Sietsma laat aan RTV Noord weten dat er goed nagedacht gaat worden over welke maatregelen genomen moeten worden. Ook worden de bewoners individueel ingelicht over mogelijke versterkingen.
Wiebes zei eerder dat het plan er in september zou liggen. Door moeilijkheden met het samenstellen van een lijst met woningen die veel risico lopen, duurde het langer.
Toezichthouder blij met plan
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft in een reactie aan RTV Noord laten weten dat de plannen “goed genoeg zijn om mee aan de slag te gaan”. Het SodM hoopt dat er snel een goede invulling van het plan komt.
Het plan moest er komen, omdat Wiebes eerder had aangekondigd de inspectie of versterking van een kleine 3.200 huizen op te schorten. Hij deed dit, omdat hij ervan uitgaat dat het bevingsrisico afneemt omdat de gaswinning wordt teruggeschroefd.
Dat besluit was voor de vorige coördinator, Hans Alders, reden om op te stappen. Zijn opvolger Sietsma kreeg opdracht nieuwe plannen te maken voor Groningers die nog in onzekerheid verkeren.
Telegraaf 31.10.2018 Op het vertrek van directielid Jeroen de Boer bij de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) is woensdag bezorgd gereageerd door het provinciebestuur en belangenverenigingen van gedupeerde Groningers. Zij vrezen dat het de aanpak van slepende problemen alleen maar verder ophoudt.
De Boer dacht naar verluidt anders over de aanpak van versterkingen in het aardbevingsgebied in Groningen. Hij is van de school van inmiddels oud-NCG Hans Alders, die eerder al uit onvrede opstapte. Grootschalige aanpak van schades ging Alders te traag, als het al doorging.
De Boer en Alders werkten jarenlang nauw samen, ook in de eerdere jaren dat Alders nog Commissaris van de Koningin in Groningen was. De angst in de regio is dat er meer ’vertrekkers’ volgen, wat de langverwachte herstelaanpak in Groningen nog meer zou vertragen.
Secretaris Susan Top van het Groninger Gasberaad is bezorgd. „Dit gaat niet over De Boer, maar over wie hier alles bepaalt. Kennelijk het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.” In het Groningse gaat men ervanuit dat De Boer moest wijken, omdat hij niet genoeg in de pas liep met ’Den Haag’. „Hun visie moet koste wat kost worden doorgedrukt”, stelt ook Top.
Ook gedeputeerde Eelco Eikenaar, die van zijn hart nooit een moorkuil maakt, maakt zich zorgen. „De provincie gaat niet over het personeelsbeleid van de NCG. Maar er moet nog zoveel gebeuren en het versterken gebeurt niet tot weinig.
Dit helpt de Groningers niet”, aldus Eikenaar. Hij ’kan de redenering volgen’ dat Groningers wel vermoeden wat er achter zit. „Het ministerie van EZK wil het naar zich toe trekken.” Zijn wens is helder: „Het moet juist stabieler zijn. En de regio moet daarin vooraan staan. Afspraken moeten nagekomen worden.”
Ook de sinds jaar en dag prominente belangenvereniging Groninger Bodem Beweging (GBB) reageerde met zorg. „Het hoofd versterking van NCG vertrekt onder druk van EZK. EZK is meer bezig met het verzwakken van de NCG dan met het versterken van huizen”, liet de GBB weten.
Huidig waarnemend NCG Herman Sietsma erkende in een reactie dat de neuzen niet dezelfde kant op stonden. „De organisatie NCG staat voor een grote versterkingsoperatie.” Daartoe is gewerkt aan een plan van aanpak: „De komende weken wordt dit besproken door de overheden”, reageerde Sietsma in een statement.
„Jeroen de Boer heeft zich als voorzitter van het directieteam intensief ingezet om te komen tot het plan van aanpak en geconcludeerd dat de ingezette koers niet aansluit bij zijn visie. Om die reden heeft hij besloten om zijn werkzaamheden voor NCG te af te ronden.”
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat wil niet reageren op het vertrek van De Boer. „Dit is het personeelsbeleid van de NCG”, laat een zegsman weten.
Telegraaf 31.10.2018 Directielid Jeroen de Boer van de organisatie Nationaal Coördinator Groningen (NCG) stapt op. Dat heeft een woordvoerster van de NCG bevestigd na berichtgeving door RTV Noord. De Boer werkte nauw samen met Hans Alders. Die legde eerder dit jaar de functie van Nationaal Coördinator Groningen neer.
De NCG meldde in een verklaring dat De Boer bij de organisatie vertrekt omdat hij zich ,,niet kan vinden in het plan van aanpak” voor de problemen die zijn ontstaan door aardbevingen als gevolg van de gaswinning. ,,De ingezette koers sluit niet aan bij zijn visie. Om die reden heeft hij besloten om zijn werkzaamheden voor de NCG af te ronden. Hij vertrekt per 1 december.”
Alders gaf er eind mei de brui aan bij de organisatie omdat Wiebes besloot de versterking van bijna 1600 beschadigde huizen in Groningen op te schorten.
NOS 16.10.2018 Het Groningse dorp Overschild moet deels tegen de vlakte. Huizen zijn zwaar beschadigd en onveilig door aardbevingen als gevolg van gaswinning. Maar de ruim 500 bewoners zijn gehecht aan hun dorp, met zijn karakteristieke huizen, kerken en molen. Het dorp ziet er gehavend uit door de bevingen, maar ook door het achterstallige onderhoud. Want wie timmert nog aan een huis dat geen toekomst heeft?
De Schildjers willen hun dorp niet zonder slag of stoot plat laten walsen. Een groep inwoners besloot daarom de handen ineen te slaan en benaderden architect Winy Maas om met hen mee te denken. Maas is de architect van onder meer de Markthal in Rotterdam en werkt als stedenbouwkundige aan de herinrichting van gebieden. Een jaar lang dachten ze na over een Overschild 2.0. Het dorp moet een voorbeeld worden voor andere kernen in het aardbevingsgebied, vandaag worden de plannen gepresenteerd.
In deze video vertellen inwoners hoe ze hun toekomstige huis voor zich zien.
‘Ik wil elementen uit mijn oude huis gebruiken in mijn nieuwe’
Het zijn geen wilde plannen voor futuristische gebouwen. Het zijn vooral plannen om het dorp leefbaar te houden tijdens en na de grootschalige, langdurige verbouwingen. Mensen gaan maandenlang in tijdelijke woningen wonen aan de rand van het dorp. Het dorp zal jarenlang één grote bouwput zijn. Geld voor de verbouwplannen moet komen uit het Perspectieffonds Groningen – daarin zit de 1,15 miljard euro die het Rijk als compensatiegeld voor Groningen beschikbaar heeft gesteld.
Het uitgangspunt is dat iedereen terug moet kunnen komen in het dorp. Aan de vorm van het dorp mag bovendien niets veranderen. Overschild is ooit gebouwd in de vorm van een kruis; dat moet zo blijven. Maar als je het dan toch opnieuw mag inrichten, waarom dan niet het huis dichter bij het weiland waaraan de achtertuin grenst? En wat verder af van de weg?
Wie plannen heeft voor de nieuwbouw, moet niet al teveel gehinderd worden door welstandscommissies. Eigenaren moeten alleen rekening houden met de wensen van de rest van het dorp. Panden die zijn aangewezen als karakteristiek en monumenten moeten behouden blijven. Er komt een dorpsbouwmeester, zoals die er ook zijn in grote steden. Met een maquette van het dorp in handen worden de nieuwe huizen op hun plek gezet. Allemaal in goed overleg met de rest van het dorp.
Overschild heeft de vorm van een kruis NOS
Overschild heeft net als veel Groningse dorpen te maken met een krimpende bevolking. Nu de gelegenheid zich aandient, willen de inwoners ook graag mensen van buiten trekken. Het dorp ligt nabij het Schildmeer. De dorpsgemeenschap stelt voor om langs de oevers van dat meer een nieuwe woonkern te bouwen. Maar er wordt ook gedacht aan het uitbouwen van een boerenerf tot woonhuizen.
Het dorp wil zo snel mogelijk “verlost” worden van het gas, aldus de Structuurvisie. Een grote warmtepomp moet de huizen gaan voorzien van warmte. Maar daar houdt het duurzaamheidsdenken niet mee op. Er moet ook een deelauto komen en een elektrische laadpaal.
Onderlinge spanningen
Steeds meer voorzieningen zijn verdwenen uit het dorp. Vooral het sluiten van de dorpsschool was een grote teleurstelling. In het leegstaande gebouw is nu het dorpshuis De Pompel gekomen. Het is op dit moment ook het loket waar mensen terecht kunnen om hun vragen te stellen en hun verdriet kenbaar te maken over de versterking. En verdriet is er zeker, omdat niet ieder huis in Overschild gaat worden gesloopt of versterkt.
Dat was aanvankelijk wel de bedoeling. Maar omdat de gaswinning eerder stopt dan gepland, is de verwachting dat er ook minder huizen versterkt hoeven te worden. Dat gaat nu alleen nog door voor de huiseigenaren die al in gesprek waren over de sloop van hun woningen. En dat geeft natuurlijk scheve ogen in het dorp, tussen buren en andere dorpelingen. Maar ook moeten kavels opnieuw worden ingedeeld, omdat sommige kavels te klein zijn om met de huidige bouwvoorschriften een nieuw huis terug te bouwen Om dat te begeleiden, moet er een opbouwwerker komen en een sociaal beheerder van het dorpshuis.
De aanpak in Overschild wordt gezien als icoonproject binnen het Nationaal Programma Groningen. Wat daar gebeurt, zal als voorbeeld dienen voor vele andere dorps- en stadsvernieuwingen in de provincie.
NU 15.10.2018 Een melkveehouder uit het Groningse dorp Rasquert krijgt geen 3 miljoen euro als voorschot voor het herstellen van de schade aan zijn boerenbedrijf. De schade is volgens de boer het gevolg van de gaswinning.
De boer had een kort geding aangespannen tegen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) om een faillissement af te wenden, maar dat werd door de rechter afgewezen.
De boerderij met stallen en een mestsilo liep in februari 2012 na de aardbeving in Huizinge de eerste scheuren op. Door nieuwe bevingen zou de schade op tot ruim 5 miljoen euro zijn opgelopen. Om zijn bedrijf te redden, is volgens de boer een voorschot van ruim 3 miljoen euro nodig.
Volgens de boer raakte de grondwaterhuishouding door aardbevingen ontregeld en zijn de mestkelders gaan scheuren. Daardoor vermengt de mest zich met grondwater. De melkveehouder stelt dat hij op deze manier zijn bedrijf niet kan voortzetten. De NAM ziet geen samenhang tussen de aardbevingen en de schade aan de stallen en kelders.
De boer diende rapporten van deskundigen in die het grondwaterprobleem door aardbevingen ondersteunden. De rechter vindt dat er meer bewijs nodig is. Verder is de zaak volgens de rechter te complex om in een kort geding te beoordelen. Er loopt op dit moment een bodemprocedure over de schade en de aansprakelijkheid. Die procedure kan nog jaren duren.
Doordat de melkveehouder geen voorschot krijgt, wordt een faillissement volgens zijn advocaat Piet Huitema nagenoeg onafwendbaar. Bij een toewijzing was dit vonnis ook een voorbeeld geweest voor de vele andere boeren in het gebied.
AD 09.10.2018 Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) stelt een strafrechtelijk onderzoek in naar de Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM), vanwege het vervuilen van een Gronings kanaal. De NAM heeft vanmiddag toegegeven dat de vervuiling bij het tankenpark vandaan komt.
In het kanaal in het dorp Farmsum is aardgascondensaat terechtgekomen, blijkt uit laboratoriumonderzoek. Dat moet afgelopen donderdag zijn gebeurd, door een lek bij het tankenpark van de NAM. Het SodM sommeerde het bedrijf daarom gisteren al om de vervuiling zo snel mogelijk op te ruimen en milieuschade te herstellen. Op dat moment ontkende het bedrijf echter nog dat het aardgascondensaat van hen afkomstig was. Vrijdag zou uit een eigen onderzoek zijn gebleken dat er geen lek was.
Uit metingen van de brandweer blijkt dat de concentratie van de stof in het water verhoogd is, maar zonder gevaar voor de volksgezondheid. Wel is het milieu aangetast. De gemeente stelt de NAM aansprakelijk voor alle schade. ,,Dit had gemeld moeten worden bij het Staatstoezicht op de Mijnen en bij de Omgevingsdienst.”
‘Schandalig’
Aardgascondensaat is erg schadelijk voor mens en dier. CDA-wethouder IJzebrand Rijzebol uit Delfzijl is zich ‘te pletter geschrokken’, en is boos en verontwaardigd over de handelwijze van de NAM. ,,Het is schandalig wat er is gebeurd.” De lekkage kon zomaar plaatsvinden, stelt de wethouder. ,,Zonder dat het de NAM is opgevallen”, foetert hij. Het was een eenmalige lekkage, benadrukt een woordvoerder van de NAM.
Bij het overslaan van dit restproduct van de aardgaswinning is volgens het gemeenteonderzoek iets mis gegaan. Een lekbak zou zijn overgelopen. Via het riool kwam vervolgens het condensaat in het afwateringskanaal terecht.
Recent werd er nog door burgers geprotesteerd tegen gevaar van de opslag bij het tankenpark !!
Wat is aardgascondensaat?
Aardgascondensaat bestaat uit een mengsel van hoofdzakelijk koolwaterstoffen, die condenseren bij de winning van aardgas. Die condensatie is het gevolg van de temperatuur- en drukverlaging die optreedt bij gasbehandeling. Het condensaat wordt verzameld en naar een olieraffinaderij afgevoerd voor raffinage.
Aardgascondensaat bestaat doorgaans uit pentaan, hexaan, cyclohexaan en benzeen, heptaan en tolueen, octaan, ethylbenzeen en xyleen en andere koolwaterstoffen.
NU 09.10.2018 Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) meldt dat er een strafrechtelijk onderzoek is gestart naar de NAM vanwege het lekken van giftig aardgascondensaat in een kanaal in het Groningse Farmsum.
Maandag heeft het SodM de NAM al gesommeerd om de “omvang van de lozing zo snel mogelijk te minimaliseren” en om de eventuele schade aan het milieu te herstellen.
Daarnaast wil het SodM dat partijen die toezicht houden op de aardgaswinning worden geïnformeerd door de NAM, evenals de gemeente. Er moet ook onderzoek naar de oorzaak van het lekken gestart worden en de NAM moet aangeven hoe dit in de toekomst kan worden voorkomen.
Sinds donderdag dreef de vlek met het giftige aardgascondensaat al in het kanaal. Het kwam in het water terecht doordat een lekbak waarin het condensaat werd opgevangen was overstroomd en daarna in het oppervlaktewater terecht was gekomen.
Aardgascondensaat komt vrij bij de winning van aardgas. Het is een zeer giftige stof.
RO 09.10.2018 Er komt een landelijke, onafhankelijke afwikkeling van mijnbouwschade. Gedupeerden van mijnbouwschade zullen voor de beoordeling van hun schade niet langer afhankelijk zijn van de betreffende mijnbouwonderneming.
Dat schrijft minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Om de schadeafhandeling voortaan onder regie van de overheid te brengen, roept Wiebes een ‘Commissie mijnbouwschade’ in het leven. Hiermee wil de bewindsman zorgen voor een snelle en efficiënte schadeafhandeling met laagdrempelige toegang voor gedupeerden.
Het uitgangspunt blijft dat de kosten voor rekening zijn van de mijnbouwonderneming en dus geen gevolgen hebben voor de Rijksbegroting.
Minister Wiebes: “Mensen moeten bij de vergoeding van mijnbouwschade niet verzanden in langdurige technische en juridische discussies, waarbij ze voor de beoordeling van hun schade afhankelijk zijn van het bedrijf dat mogelijk de schade heeft veroorzaakt.
Daarom moet er een landelijke, onafhankelijke afhandeling van mijnbouwschade komen. Ik ga ervoor zorgen dat de beoordeling zowel procedureel als inhoudelijk transparant is en dit onafhankelijk gebeurt van de mijnbouwonderneming die de schade moet vergoeden.”
Voor mijnbouwschade in Groningen is inmiddels een wetsvoorstel in voorbereiding; het Instituut Mijnbouwschade Groningen gaat schademeldingen onafhankelijk van de mijnbouwonderneming beoordelen. Minister Wiebes wil nu ook dat gedupeerden in de rest van Nederland schade als gevolg van mijnbouw op eenvoudige en laagdrempelige manier kunnen verhalen.
Hij wil dat dit geldt voor alle vormen van mijnbouw, zoals zoutwinning, geothermie, gaswinning uit kleine velden en voormalige mijnbouw Limburg. Omdat deze mijnbouwactiviteiten (en schades als gevolg daarvan) verschillen met die in Groningen komt hier een passende, separate schaderegeling voor: de Commissie mijnbouwschade.
De commissie beoordeelt de aanvragen onafhankelijk van de mijnbouwonderneming en beslist vervolgens over de hoogte van het schadebedrag dat door de desbetreffende mijnbouwonderneming dient te worden vergoed. Voor de beoordeling van de schades en de vaststelling van de schadebedragen gaat de commissie werken met een objectief en transparant schadeprotocol.
Vooruitlopend op de instelling van de beoogde Commissie mijnbouwschade, is Wiebes met de Technische commissie bodembeweging (Tcbb) in gesprek over de bouwstenen voor de inrichting, organisatie, samenstelling en werkwijze van de Commissie mijnbouwschade en voor het opstellen van een schadeprotocol.
BB 06.10.2018 Het Nationaal Programma Groningen is vrijdag gepresenteerd. ‘Na het besluit om de gaswinning te beëindigen moet het nationaal programma ervoor zorgen dat Groningen een toekomstbestendig en leefbaar gebied blijft met behoud van de eigen identiteit waar het goed wonen, werken en recreëren is’, zeggen de provincie Groningen, de tien gemeenten in het aardbevingsgebied en het kabinet.
1,15 miljard euro
Voor het programma is een budget van 1,15 miljard euro beschikbaar. Inzet van de regio en het kabinet is om ‘uitdagingen en ambities in Groningen nadrukkelijk te verbinden met nationale uitdagingen’. Voorbeelden daarvan zijn de overgang naar duurzame energiebronnen, verstedelijking, digitalisering en veranderende behoeftes van mensen op arbeidsmarkt.
Hoofdpunten
Het Nationaal Programma Groningen richt zich op de hoofdpunten wonen (inclusief welzijn, leefbaarheid en gezondheid), natuur, energie, klimaat en duurzaamheid, en op de economie en het stimuleren van innovatie en kansrijke sectoren. De regio en het kabinet willen de burgers, het bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen nadrukkelijk betrekken bij het bereiken van de ambities. ‘Het nationaal programma is daarom geen blauwdruk maar een uitnodiging aan de inwoners van de regio om zelf de regie te voeren op de toekomst van Groningen.’
Trainen wijkteams
Binnenkort wordt een besluit genomen om dit jaar al met een aantal projecten te beginnen. Daarvoor wordt 50 miljoen euro uitgetrokken. Het gaat om projecten als het trainen van wijkteams voor ondersteuning bij sociale, mentale en gezondheidsklachten als gevolg van aardbevingen en een investering in een testcentrum voor waterstof.
Groninger Gasberaad sceptisch
Belangenclub Groninger Gasberaad reageerde vrijdagochtend sceptisch op het Nationaal Programma Groningen. ‘Dat er over de toekomst wordt nagedacht is een goede stap, maar reden voor een feestje is het niet zolang de schadeafhandeling en versterking nog niet goed geregeld zijn’, zei secretaris Susan Top, die de plannen al had ingezien. (ANP)
RO 05.10.2018 De provincie Groningen, de tien gemeenten in het aardbevingsgebied en het kabinet hebben vandaag het startschot gegeven voor het Nationaal Programma Groningen. Met dit programma werken regio en Rijk samen aan de economische versterking en de kwaliteit van de leefomgeving in het gebied. Ook krijgt Groningen een prominente rol op het gebied van energietransitie en duurzaamheid. Voor het nationaal programma is een investeringsbudget van 1,15 miljard euro beschikbaar.
Na het besluit om de gaswinning te beëindigen moet het Nationaal Programma Groningen ervoor zorgen dat Groningen een toekomstbestendig en leefbaar gebied blijft met behoud van de eigen identiteit waar het goed wonen, werken en recreëren is. De regio en het kabinet hebben vandaag afspraken gemaakt over de hoofdlijnen en de financiering van het nationaal programma.
In de komende maanden zullen de overheden samen met burgers, bedrijven en organisaties in de regio met concrete projecten verder invulling geven aan het toekomstperspectief voor Groningen. Het bedrag van 1,15 miljard euro wordt daarbij aangevuld met cofinanciering vanuit andere publieke en private middelen.
Inzet van regio en kabinet is om de uitdagingen en ambities in Groningen nadrukkelijk te verbinden met nationale uitdagingen, zoals de overgang naar een duurzame economie op basis van hernieuwbare energiebronnen. Maar Groningen kan ook als proeftuin dienen voor andere transities zoals verstedelijking, digitalisering en veranderende behoeftes van mensen op de arbeidsmarkt.
Het Nationaal Programma Groningen bestaat uit drie onderdelen:
Groningse kracht en trots is gericht op toekomstbestendig wonen in een aantrekkelijke omgeving met voldoende voorzieningen. Hierbij staan welzijn, leefbaarheid, leefomgeving en gezondheid centraal.
Groningse natuur, energie en klimaat is gericht op de energietransitie onder andere door het ontwikkelen van duurzame energieproductie en het verduurzamen van de landbouw. Hierbij is de ambitie dat Groningen ook andere delen van het land van duurzame energie blijft voorzien.
Groningse economie en arbeidsmarkt is gericht op het creëren van een toekomstbestendige regionale economie door het stimuleren van innovatie en kansrijke sectoren. Belangrijk daarbij zijn bereikbaarheid en de aansluiting van werk en vaardigheden.
Regio en kabinet doen nadrukkelijk een beroep op burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen in Groningen om een bijdrage te leveren aan de uitwerking van het toekomstperspectief. Het nationaal programma is daarom geen blauwdruk maar een uitnodiging aan de inwoners van de regio om zelf de regie te voeren op de toekomst van Groningen. Onder leiding van kwartiermakers worden zij de komende maanden nauw betrokken bij de uitwerking van het programma.
Vooruitlopend daarop nemen regio en kabinet binnenkort een besluit over een aantal projecten waarmee reeds dit jaar gestart kan worden. Hiervoor is 50 miljoen euro beschikbaar uit het totaalbudget. Zo wordt er mogelijk geld vrijgemaakt voor het trainen van wijkteams voor ondersteuning bij sociale, mentale en gezondheidsklachten als gevolg van aardbevingen.
Daarnaast wordt gekeken naar een investering in een testcentrum voor waterstof en komt er mogelijk geld voor verbetering van de leefbaarheid en voor erfgoedpanden in Overschild. Ook gaat mogelijk het plafond van de Regionale Investeringssteun Groningen omhoog voor extra investeringen gericht op vergroening van de industrie en de chemie.
NOS 01.10.2018 Ruim 80 procent van de Groningers met oude aardbevingsschade heeft het aanbod van gas-exploitant NAM voor de afhandeling geaccepteerd. Dat blijkt uit de eindrapportage van de NAM die minister Wiebes van Economische Zaken vandaag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Het gaat om 5138 afgehandelde schadegevallen van bevingen die voor april 2017 plaatsvonden. Sindsdien mag de NAM niet meer beslissen over genoegdoening van de schade die de gasproducent zelf veroorzaakte door gaswinning. Op die werkwijze was veel kritiek, omdat de NAM een belang had om de kosten van de schadeafwikkeling laag te houden.
Niet geaccepteerd
Ongeveer 15 procent (938 mensen) van de Groningers met oude bevingsschade wees het NAM-aanbod af. De overige 5 procent heeft niet op tijd gereageerd.
De meeste gedupeerden die het aanbod afwezen, vonden de voorgestelde schadevergoeding te laag of misten kennis om het aanbod te beoordelen, schrijft Wiebes in zijn brief. Deze mensen konden hun zaak voorleggen aan de Arbiter Bodembeweging.
Stuwmeer
Nieuwe schadegevallen worden beoordeeld door de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen. Bij deze TCMG liggen zo’n 16.000 claims. Volgens de minister heeft de commissie grote moeite dit “stuwmeer” weg te werken.
NU 26.09.2018 De Tweede Kamer past ervoor om vertrouwelijk te worden bijgepraat over de deal die minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) eerder dit jaar met de oliemaatschappijen Shell en ExxonMobil sloot.
Een gesprek met topambtenaren daarover was daardoor woensdag een stuk eerder afgelopen dan gepland.
Wiebes maakte met de twee eigenaren van gasbedrijf de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) afspraken over de geleidelijke beëindiging van de gaswinning in Groningen. Daarbij is vastgelegd dat er altijd geld zal zijn om Groningers die schade hebben geleden door aardbevingen te helpen.
Ook zien de twee olieconcerns af van schadeclaims voor het gas dat in de grond achterblijft. Naar schatting zou er tot wel 125 miljard euro gas in de grond blijven zitten. Daar staat tegenover dat zij de komende jaren een groter deel van de winst mogen houden.
Kamerleden wilden weten hoe hard die afspraken met Shell en ExxonMobil zijn, en vroegen daarnaast naar financiële details. De ambtenaren bleken veel vragen echter alleen in het geheim te willen beantwoorden. Geen van de aanwezige Kamerleden bleek behoefte te hebben aan zo’n gesprek achter gesloten deuren.
NU 25.09.2018 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) krijgt van minister van Economische Zaken Eric Wiebes de taak om ervoor te zorgen dat de afhandeling van aardbevingsschade aan Groningse woningen goed en snel verloopt. Hiervoor krijgt hij een vrijbrief.
Trouw schrijft dinsdag dat het besluit van Wiebes maandag bekend is geworden toen Tweede Kamerleden op bezoek waren in Groningen. De minister was er vorige week al om afspraken te maken met lokale bestuurders.
De NCG, Herman Sietsma, kan nu afspraken met gedupeerden gaan maken. Sommige mensen wachten al lange tijd op een afspraak over de afhandeling en wonen al die tijd in een huis dat onveilig is door de schade. Die mensen krijgen binnen nu en vier weken een brief over de afhandeling.
De Rijksoverheid draait mogelijk voor de kosten op. Wiebes heeft gezegd dat het Rijk er in ieder geval voor gaat zorgen dat de rekeningen betaald worden.
De NCG bepaalt welke woningen als gevolg van aardbevingsschade onveilig zijn en in aanmerking komen voor versterking. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) controleert of de juiste woningen versterkt worden en ziet erop toe dat dat snel gebeurt.
Wiebes besloot in maart dat de gaswinning in Groningen in 2030 volledig gestopt moet zijn. Sindsdien zijn zaken als de afhandeling van de schade echter grotendeels stil komen liggen, onder meer doordat de NCG Hans Alders opstapte vanwege de invloed van de NAM.
AD 25.09.2018 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) krijgt van minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat een vrijbrief om het herstellen van huizen in het aardbevingsgebied zo snel mogelijk uit het slop te trekken. Dat schrijft Trouw.
Daarmee kan de NCG nu weer contracten sluiten en afspraken maken met huiseigenaren en de gestagneerde versterkingsoperatie nieuw leven inblazen.
Het akkoord bleek volgens de krant maandag tijdens een bijeenkomst in Groningen waar Tweede Kamerleden spraken met lokale vertegenwoordigers. Minister Wiebes bezocht het gebied vorige week ook.
Verder gaat volgens Trouw het Staatstoezicht op de Mijnen voortaan bepalen welke woningen onveilig zijn en niet meer de Nam.
De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) krijgt van minister Wiebes van economische zaken en klimaat een vrijbrief om het herstellen van huizen in het aardbevingsgebied zo snel mogelijk uit het slop te trekken.
Met die toezegging kan de NCG verder met contracten sluiten en afspraken maken met huizenbezitters. Zo moet de versterkingsoperatie, die deels stil is komen te liggen, weer op gang komen.
De minister zegde ook toe dat het Rijk zorgt dat alle kosten worden betaald, zonodig door de overheid zelf
Dat er een akkoord is, bleek gisteren tijdens een bijeenkomst in Groningen waar Tweede Kamerleden met lokale vertegenwoordigers spraken. De minister was vorige week in het gebied om met gemeente- en provinciebestuurders over de afhandeling van de aardbevingsschade te praten. De minister zegde ook toe dat het Rijk zorgt dat alle kosten worden betaald, zonodig door de overheid zelf. De NCG verwerkt het plan de komende weken, daarna worden de bewoners en de Kamer geïnformeerd.
Wantrouwen
Naast de ‘carte blanche’ voor de versterkingsoperatie spraken de bestuurders af dat de gebruikers van ongeveer twintig getroffen panden van scholen en zorginstellingen binnen vier weken moeten weten waar ze aan toe zijn. Bewoners van zeshonderd woningen waarvan recent werd vastgesteld dat die onveilig zijn, krijgen binnen enkele weken een brief over schadeherstel. De nieuwbouwwoningen die beschadigde huizen gaan vervangen, worden gasloos.
Ook hebben de vertegenwoordigers nog eens vastgelegd dat Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) toezicht houdt op de Nam, die monitort welke woningen het meest onveilig zijn. Die rol moet op termijn overgenomen worden door een publieke partij. De vorige NCG, Hans Alders, stapte in juni op, omdat hij vond dat de exploitant van de gasvelden te veel aan tafel zit. Herman Sietsma is zijn tijdelijke opvolger.
Het herstel kan beter zorgvuldig dan overhaast gebeuren. Als mensen benaderd worden, moet het wel kloppen, aldus Agnes Mulder, CDA-Kamerlid.
Wiebes besliste in maart om de gaswinning in Groningen af te bouwen naar nul in uiterlijk 2030. Het vertrek van Alders en het vastlopen van de hersteloperatie versterkte het toch al grote wantrouwen in het aardbevingsgebied.
De basis staat
Ook gisteren hoorden de Kamerleden verklaringen van Groningers die het vertrouwen in de overheid volledig verloren zijn door het leven in onveiligheid en onzekerheid. Het akkoord kan een eerste stap zijn in ontdooiing van de band tussen Groningen en Den Haag.
Burgemeester Anno Wietze Hiemstra van Appingedam, die het woord voert namens de burgemeesters in het aardbevingsgebied, is tevreden over het plan. “De basis staat, maar nu moet er veel gebeuren.” Zo zijn de zeshonderd woningen die recent aan de versterkingsoperatie werden toegevoegd, vrijwel allemaal van particulieren. Er moeten dus honderden individuele maatregelen getroffen worden.
Tijdens de bijeenkomst kwamen veel onduidelijkheden naar voren over de beschadigde woningen. In totaal moeten waarschijnlijk zo’n 9500 huizen versterkt worden. Maar de lijsten met nog te versterken woningen veranderen geregeld. Zo is er geen ‘lijst op adresniveau’, zegt burgemeester Hiemstra. “In de gemeente Appingedam is er een lijst van 1126 gebouwen, met daarin 1700 woningen. Die lijst kan volgende week veranderen.”
Eén loket
CDA-Kamerlid Agnes Mulder noemt het ‘een nachtmerrie, dat de lijst zo vaak verandert’. Ze is blij dat er een akkoord ligt, hoewel het nog lang kan duren voor alle beschadigde huizen hersteld zijn. “Het herstel kan beter zorgvuldig dan overhaast gebeuren. Als mensen benaderd worden, moet het wel kloppen.”
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer vindt dat de overheid bij het vaststellen of een woning onveilig is ‘te veel uitgaat van macromodellen’. Nu worden woningen gecontroleerd op basis van het gebouwtype. “Iedereen die zich onveilig voelt in zijn huis, zou een inspectie moeten krijgen.”
Gisteren maakte Wiebes ook bekend dat een onafhankelijke commissie het kabinet gaat adviseren over de regeling voor waardedaling van woningen. Wiebes wil dat er één loket komt voor alle vormen van aardbevingsschade.
Lees ook:
Middelstum heeft na vier jaar aardbevingsschade weer een kerk
Opinie: Groningen is voor de staat nog steeds een winstmaker, maar Shell verliest juist op Gronings gas
De staat verdiende meer dan Shell en Nam aan het Groningse gas. Dat heeft nu grote gevolgen, schetst geofysicus Jilles van den Beukel. Hij werkte ruim 25 jaar voor Shell.
Stevo Akkerman: Shell gedraagt zich als de onbegrepen minnaar van Groningen
RO 24.09.2018 Een onafhankelijke commissie gaat het kabinet adviseren over de regeling voor waardedaling van woningen in het aardbevingsgebied in Groningen. De commissie moet voor 1 januari aangeven hoe ook deze vorm van schade het beste publiek kan worden afgehandeld.
Minister Wiebes van Economische Zaken werkt aan één publiek loket voor alle vormen van aardbevingsschade. Zo kunnen bewoners met fysieke aardbevingsschade aan woning sinds april terecht bij de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen. Het wetsvoorstel Instituut Mijnbouwschade bevat de wettelijke grondslag voor een dergelijke regeling. De minister verwacht het wetsvoorstel in het voorjaar van 2019 aan de Tweede Kamer aan te kunnen bieden.
Om woningeigenaren in het aardbevingsgebied te compenseren heeft NAM in 2014 de regeling waardedaling ingevoerd. Deze regeling biedt compensatie als een woning bij verkoop minder opbrengt door het risico op aardbevingen. Het Gerechtshof heeft echter begin dit jaar bepaald dat waardedaling ook los van een eventuele verkoop van de woning gecompenseerd moet worden.
De commissie zal adviseren hoe uitvoering kan worden gegeven aan de uitspraak van het Gerechtshof en hoe deze regeling publiek kan worden ingericht. De commissie bestaat uit de heren mr. A. Hammerstein, prof. dr. J. Rouwendal en prof. dr. P.J. Boelhouwer. Het benoemingsbesluit is vandaag gepubliceerd in de Staatscourant.
Telegraaf 12.09.2018 Een groot deel van de Groningers heeft het laatste aanbod van de NAM voor de afhandeling van oude schadegevallen geaccepteerd. Maar dat betekent niet dat de mensen daar ook tevreden mee zijn. Dat zegt de Onafhankelijke Raadsman Gaswinning in zijn halfjaarlijks rapport.
De NAM besloot begin dit jaar om de meer dan 6000 openstaande schadegevallen van vóór 31 maart 2017 een laatste aanbod te doen. Bijna 80 procent heeft dat geaccepteerd. „Een hoge score”, zegt raadsman Leendert Klaassen. Maar er is volgens hem weinig sprake van echte tevredenheid, omdat „het schadeproces zich vaak jaren heeft voortgesleept.” „Het lijkt er bovendien op dat velen met (lichte) tegenzin akkoord zijn gegaan.”
Telegraaf 06.09.2018 De Tweede Kamer wil minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat opnieuw spreken over de manier waarop de versterking van onveilige huizen in Groningen wordt aangepakt. Met name de oppositiepartijen vinden dat het proces veel te traag verloopt. Bovendien zou de NAM nog altijd invloed hebben, terwijl Wiebes had beloofd dat het gasbedrijf op afstand werd gezet.
De Mijnraad adviseerde vlak voor het zomerreces om de 1500 gebouwen die het meest zijn verzwakt door aardbevingen als gevolg van de gaswinning met voorrang te versterken. Welke dat zijn, zou deze maand duidelijk moeten worden. Maar volgens RTV Noord lukt het tot dusver niet om die lijst op te stellen, mede doordat een onbetrouwbaar rekenmodel van de NAM wordt gebruikt.
„Minister Wiebes breekt weer beloftes aan Groningen”, stelt SP-parlementariër Kamerlid Sandra Beckermann. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde haar verzoek om een nieuw debat met de bewindsman. Beckermanns PvdA-collega Henk Nijboer vindt het „ongelofelijk” dat nog altijd met modellen wordt gewerkt. „Iedereen met een beetje kennis van de situatie weet dat je de veiligheid van woningen alleen kunt vaststellen na een grondige inspectie”, twittert hij.
Wiebes laat weten dat hij met de regio samen werkt aan een plan van aanpak. Hij bestrijdt dat bij de inventarisatie van de meest onveilige woningen alleen naar het risicomodel van de NAM wordt gekeken. „Vanzelfsprekend gaan we bij alle huizen ter plekke kijken en gaan we ook in gesprek met de bewoners”, aldus de minister. Daarnaast worden de uitkomsten voorgelegd aan zowel toezichthouders als onafhankelijke deskundigen.Lees ook:
AD 06.09.2018 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) moet opnieuw op het matje komen in de Tweede Kamer over de versterkingsoperatie van onveilige huizen in het Groningse gasgebied. Die zou veel te traag verlopen, vinden met name de oppositiepartijen. Bovendien zou de NAM nog altijd invloed hebben, terwijl Wiebes had beloofd dat het gasbedrijf op afstand zou worden gezet.
De Mijnraad adviseerde vlak voor het zomerreces om de 1500 gebouwen die het meest zijn verzwakt door aardbevingen als gevolg van de gaswinning met voorrang te versterken. Welke dat zijn zou deze maand duidelijk moeten worden. Maar volgens RTV Noord lukt het tot dusver niet om die lijst op te stellen, mede doordat een onbetrouwbaar rekenmodel van de NAM wordt gebruikt.
Ingewijden melden de omroep dat er de gekste resultaten uit het rekenmodel komen, waarbij niet alleen het totaal aantal huizen op de lijst verandert, maar waarbij er ook adressen opstaan die nog helemaal niet als onveilig waren bestempeld. Ook kan het zijn dat bij een twee-onder-een-kapwoning de ene helft als veilig wordt gezien, terwijl de andere helft wel onveilig zou zijn
Beloftes
Minister Wiebes breekt weer beloftes aan Groningen, aldus Sandra Beckerman, SP.
,,Onbestaanbaar”, zegt SP-Kamerlid Sandra Beckerman, die vanmiddag direct een debat aanvroeg. ,,Minister Wiebes breekt weer beloftes aan Groningen.” Beckerman wil dat Wiebes direct optreedt. ,,Het is nog steeds onduidelijk welke woningen onveilig zijn en de NAM maakt het opstellen van de lijst onmogelijk.”
Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde uiteindelijk haar verzoek om een nieuw debat met de bewindsman.
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer vindt het ‘ongelofelijk’ dat nog altijd met modellen wordt gewerkt. ,,Iedereen met een beetje kennis van de situatie weet dat je de veiligheid van woningen alleen kunt vaststellen na een grondige inspectie”, twittert hij.
Grondig onderzoek
Wiebes laat weten dat hij met de regio samen werkt aan een plan van aanpak. Hij bestrijdt dat bij de inventarisatie van de meest onveilige woningen alleen naar het risicomodel van de NAM wordt gekeken. ,,Vanzelfsprekend gaan we bij alle huizen ter plekke kijken en gaan we ook in gesprek met de bewoners”, aldus de minister. Daarnaast worden de uitkomsten voorgelegd aan zowel toezichthouders als onafhankelijke deskundigen.
AD 03.09.2018 Niet alleen de gaswinning veroorzaakt aardbevingen in Groningen. Ook zout kan de grond laten trillen. Op 19 november vorig jaar zijn er zeker vier bevingen achter elkaar geweest bij een zogeheten zoutcaverne in de buurt van Winschoten.
De zwaarste beving had een kracht van 1,3. Die is mogelijk ook gevoeld door mensen. De andere drie waren zo licht, dat de kracht niet goed vast te stellen was. De vier bevingen gebeurden op een diepte van ongeveer 400 meter. Dat is veel ondieper dan gas-aardbevingen, die ongeveer 3 kilometer onder de grond gebeuren.
De aardbeving is mogelijk veroorzaakt doordat een laag krijtkalk boven de zoutkoepel in beweging kwam. Het is niet zeker of dat is toe te schrijven aan zoutwinning, er kan ook een natuurlijke oorzaak zijn. ,,Zout zelf doet ook van alles. Zout is redelijk vloeibaar en is in beweging”, legt seismoloog Läslo Evers van het KNMI uit.
Om meer duidelijkheid te krijgen, zijn er extra meetapparaten ingegraven bij Winschoten. Die moeten ook kleinere aardbevingen oppikken, zodat het KNMI beter kan uitrekenen wat er precies aan de hand is. AkzoNobel, dat zout wint bij Winschoten, draait op voor de kosten. De onderzoekers hebben ook gezocht of er eerder aardbevingen bij de zoutkoepel zijn geweest, maar die zijn niet gevonden.
NU 30.08.2018 De politie heeft excuses aangeboden voor het gebruik van wapenstokken tijdens een demonstratie tegen gaswinning bij een terrein van de NAM in het Groningse Farmsum.
Demonstranten van de groep Code Rood, die tegen fossiele brandstoffen is, overwegen aangifte te doen tegen de agenten die hen met een wapenstok hebben geslagen.
De politie zegt dat het gaat om een communicatiefout. Agenten waren uit voorzorg aanwezig bij het protest, om te voorkomen dat demonstranten het terrein betraden. Dat kan volgens de politie gevaarlijk zijn.
Toen actievoerder het terrein van de NAM dreigden op te gaan, grepen sommige agenten hardhandig in. “Dat was niet de bedoeling. Bij het aansturen is iets fout gegaan”, laat een woordvoerder van de politie weten.
Volgens de politie zijn er geen gewonden gevallen door de wapenstokken. Code Rood laat weten dat er wel twee mensen gewond zijn geraakt en naar het ziekenhuis moesten. “Eentje met een hersenschudding en een ander met verwondingen aan de arm”, zegt de woordvoerder van de organisatie.
De woordvoerder zegt ook dat sommige agenten bovenhands sloegen met de wapenstokken. “Dat is verboden omdat je iemand levensgevaarlijk kan verwonden.”
“We betreuren dat dit is gebeurd. De politie zou beter moeten zorgen voor haar inwoners, de Groningers.” Op internet zijn video’s te zien waarop agenten hard inslaan op enkele activisten, ook dinsdag al.
Aan de protesten doen honderden mensen, vooral jongeren, mee. Ze willen hun actie enkele dagen volhouden. Code Rood strijdt tegen de fossiele industrie en bezette eerder de kolenoverslag in Amsterdam.
NU 30.08.2018 De actievoerders van de groep Code Rood hebben donderdag hun blokkade van een locatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) in Farmsum opgeheven. Volgens de actiegroep deden de afgelopen dagen zevenhonderd mensen aan de actie mee.
De groep hield sinds dinsdag een zitblokkade voor de ingang van het tankenpark van de NAM. De actie was “een protest tegen de fossiele industrie, Shell en Exxon, die hele gebieden opofferen aan de winning van fossiele brandstoffen en geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen”, aldus de klimaatactivisten.
Code Rood noemt de zitblokkade een groot succes. “We gaan nu onze energie richten op het versterken van deze groeiende beweging en volgende acties”, meldt de actiegroep.
In het tankenpark wordt aardgascondensaat, een restproduct van de gaswinning, op- en overgeslagen. Het condensaat komt via een pijpleiding of met tankwagens in Farmsum aan. Daar scheidt de NAM het condensaat van het zogeheten productiewater, waarna het in tankers wordt vervoerd naar de raffinaderijen in de Botlek die er kerosine van maken
Politie gebruikte wapenstokken
De politie gebruikte dinsdag wapenstokken tegen de actievoerders. De politie heeft daarvoor haar excuses aangeboden en zegt dat het om een communicatiefout ging. Agenten waren uit voorzorg bij het protest aanwezig, om te voorkomen dat demonstranten het terrein betraden.
Toen actievoerders het terrein van de NAM op dreigden te gaan, grepen sommige agenten hardhandig in. “Dat was niet de bedoeling. Bij het aansturen is iets fout gegaan”, laat een woordvoerder van de politie weten.
De activisten zeggen dat twee mensen door het hardhandige politieoptreden naar het ziekenhuis moesten. De politie meldt echter geen meldingen over gewonden te hebben gekregen. Een aantal geslagen demonstranten overweegt aangifte te doen.
AD 29.08.2018 Burgemeester Gerard Beukema van Delfzijl is geschrokken van het politiegeweld gisteravond tegen actievoerders in Farmsum. Daarbij zijn vijf gewonden gevallen. Een vrouw raakte zelfs buiten bewustzijn nadat ze flinke klappen met een wapenstok had gekregen.
De politie kwam in actie toen een groep actievoerders naar het hek van de NAM-opslag rende en daar spandoeken op bevestigde. Dat was volgens de politie tegen de afspraken. ,,We hebben vanmorgen met de politie gesproken over het optreden gisteravond. We betreuren het incident”, aldus Beukema.
Volgens de burgemeester voelde de politie zich in het nauw gedreven toen er een groep activisten naar het hek stormde. Bovendien werden de actievoerders gemaand zich terug te trekken. ,,Er was even een escalatie, maar gelukkig herstelde de rust zich snel. En die is er nu nog steeds. We hopen dat het zo blijft.”
De actiegroep Code Rood, die de actie voert, spreekt van ‘disproportioneel en volstrekt onnodig geweld’. ,,Het is opvallend dat fossiele bedrijven alle ruimte krijgen om huizen en levens van mensen kapot te maken en dat politie dan zo hard ingrijpt tegen mensen die die vreedzaam demonstreren. Zou men maar eens zo hard optreden tegen dit soort bedrijven”, zegt de woordvoerster van de actiegroep.
Eindtijd
De actievoerders hebben van de burgemeester toestemming gekregen om tot en met vrijdag te demonstreren bij de NAM-locatie. Over die eindtijd, zei de andere woordvoerder Maarten eerder: ,,Daar trekken we ons niet zoveel van aan. We hebben ons eigen plan.’’
In het NAM-tankpark bij Farmsum wordt aardgascondensaat opgeslagen. Aardgascondensaat wordt gezien als een gevaarlijke stof. De gemeente Delfzijl heeft flyers uitgedeeld aan de actievoerders om ‘met gezond verstand’ actie te voeren.
Demonstranten in Farmssum hebben zich richting de hekken bewogen. Dit is tegen de demonstratieregels in. Agenten hebben meerdere malen gevraagd om bij de hekken weg te gaan. Daar is niet naar geluisterd. Hierdoor moest de politie optreden. Direct daarna is de rust teruggekeerd.
NU 28.08.2018 Tijdens een demonstratie tegen de gaswinning in Groningen heerste dinsdagavond korte tijd een grimmige sfeer. De politie hield betogers met onder meer wapenstokken weg bij het hek van een locatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) bij Farmsum.
Actiegroep Code Rood claimt dat vijf activisten gewond zijn. Een jonge vrouw zou bewusteloos zijn geraakt.
Volgens de politie zijn er geen meldingen binnengekomen over gewonden. De vrouw die onwel werd is ter plaatse behandeld. Ze hoefde niet naar het ziekenhuis.
De demonstranten zouden zich in strijd met de regels bij de hekken hebben begeven. Op beelden was te zien dat ze spandoeken op wilden hangen. ”Agenten hebben meerdere malen gevraagd om bij de hekken weg te gaan. Daar is niet naar geluisterd. Hierdoor moest de politie optreden”, aldus de Groningse politie.
Na het ingrijpen werd het snel weer rustig, lieten zowel de betogers als de politie weten. Aan het protest doen honderden mensen, vooral jongeren, mee. Ze willen hun actie enkele dagen volhouden.
“Onze actie is gericht tegen de fossiele industrie, Shell en Exxon, die hele gebieden opoffert aan de winning van fossiele brandstoffen en geen enkele verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen”, aldus de klimaatactivisten in een verklaring. “Wij laten zien dat verzet mogelijk is als mensen de handen ineen slaan en samen een front vormen.”
NU 28.08.2018 De toegang tot het Tankenpark van de NAM in het Groningse Farmsum (gemeente Delfzijl) is dinsdag eind van de ochtend geblokkeerd. Volgens de actiegroep Code Rood hebben ruim zevenhonderd mensen zich voor de toegangshekken van het bedrijfsterrein verzameld.
De actievoerders willen hun actie enkele dagen volhouden.
”Onze actie is gericht tegen de fossiele industrie (Shell en Exxon) die hele gebieden opoffert aan de winning van fossiele brandstoffen en geen enkele verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen. Ook niet voor klimaatverandering. Wij laten zien dat verzet mogelijk is als mensen de handen ineenslaan en samen een front vormen”, aldus de klimaatactivisten in een verklaring.
Volgens de woordvoerder worden de actievoerders in de gaten gehouden door de politie. ”Agenten filmen ons. Er staan zeker zes politiebusjes. Maar wij zijn met meer”, zegt hij.
Volgens Code Rood is de blokkade in Farmsum “de grootste burgerlijke ongehoorzaamheidsactie tegen de gaswinning in Groningen ooit”.
NAM slaat aardgascondensaat en productiewater op in Tankenpark
In het Tankenpark wordt aardgascondensaat op- en overgeslagen. Het is een restproduct van de gaswinning. Het condensaat komt via een pijpleiding of met tankwagens aan in Farmsum. Daar scheidt de NAM het condensaat van het zogeheten productiewater waarna het in tankers wordt vervoerd naar de raffinaderijen in de Botlek die er kerosine van maken.
Code Rood wil met de blokkade deze gang van zaken ontregelen.
AD 28.08.2018 Milieuactivisten van Code Rood hebben het tankpark van de NAM in het Groningse Farmsum geblokkeerd. De actievoerders eisen dat de gaswinning versneld wordt afgebouwd. Er is veel politie op de been.
De demonstranten houden de komende dagen een zitblokkade. Ze hebben zich verzameld voor de toegangshekken van het bedrijfsterrein. Volgens de actiegroep zijn inmiddels al zo’n 700 actievoerders aangekomen.
De eerste groep vertrok vanochtend vroeg rond half acht uit het actiekamp in Leermens. De demonstranten werden op de voet gevolgd door politie. Ook op de locatie zijn veel agenten aanwezig. ,,Ze filmen ons. Er staan zeker zes politiebusjes. Maar wij zijn met meer”, aldus een woordvoerder van Code Rood.
Volgens de verslaggever van het Dagblad van het Noorden is de sfeer gemoedelijk en ontspannen. Al sinds afgelopen weekeinde zijn de demonstranten neergestreken in het actiekamp bij Leermens.
Het gaat niet alleen om Groningers, maar ook om mensen uit België, Engeland, Duitsland, Denemarken en Zweden. ,,De problemen rondom de gaswinning in Groningen zijn niet alleen een lokaal probleem, maar maken onderdeel uit van de destructie die Shell, Exxon en andere fossiele bedrijven overal ter wereld veroorzaken”, zegt Maarten, die als woordvoerder optreedt namens Code Rood tegen het Dagblad van het Noorden. Maarten wil niet met zijn volledige naam opgevoerd worden.
De burgemeester van Delfzijl, Gerard Beukema, gaf de actiegroep toestemming om tot en met vrijdag te demonstreren bij de NAM-locatie. Over die eindtijd, zegt Code Rood-woordvoerder Maarten: ,,Daar trekken we ons niet zoveel van aan. We hebben ons eigen plan.’’
In het NAM-tankpark bij Farmsum wordt aardgascondensaat opgeslagen. Aardgascondensaat wordt gezien als een gevaarlijke stof. De gemeente Delfzijl deelt flyers uit aan de actievoerders om ‘met gezond verstand’ actie te voeren.
NU 27.08.2018 De leden van het kabinet waren “overrompeld” door het besluit van minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes om de gaswinning in Groningen helemaal te stoppen. Dat zei Wiebes in het tv-programma Zomergasten.
“Ik heb een radicaal voorstel gedaan. De leden van het kabinet zijn allemaal overrompeld geweest”, aldus Wiebes. Na “lang beraad” hebben toen alle kabinetsleden “hun schouders er onder gezet”.
Het kabinet besloot eind maart dat de gaskraan in 2030 uiteindelijk helemaal dicht moet zijn.
Wiebes zei verder dat hij al in november vorig jaar begon na te denken over het verder terugbrengen van de gaswinning in Groningen. Hij was ongelukkig met de versterkingsoperatie daar, die vaak neerkwam op sloop.
Het is volgens hem een onomkeerbaar besluit om met de gaswinning te stoppen. De bewindsman herhaalde dat alle schade die ontstaat of is ontstaan door de gaswinning zal worden vergoed. “Voor eeuwig”, zei hij.
AD 27.08.2018 De kabinetsleden waren in eerste instantie ‘overrompeld’ door het besluit van minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) om de gaswinning in Groningen helemaal te stoppen. Dat zei Wiebes gisteravond in het tv-programma Zomergasten.
Ik heb een radicaal voorstel gedaan, aldus Minister Wiebes.
,,Ik heb een radicaal voorstel gedaan. De leden van het kabinet zijn allemaal overrompeld geweest”, zei hij. Na ‘lang beraad’ hebben toen alle bewindslieden ‘hun schouders er onder gezet’. Het kabinet besloot eind maart dat de gaskraan in 2030 uiteindelijk helemaal dicht moet zijn.
Wiebes zei verder dat hij al in november vorig jaar begon na te denken over het verder terugbrengen van de gaswinning in Groningen. Hij was ongelukkig met de versterkingsoperatie daar, die vaak ook neerkwam op sloop.
De getroffen Groningers hoeven volgens Wiebes niet bang te zijn dat ze worden vergeten. Ook niet in de toekomst. ,,Alle schade, tot in de eeuwigheid, die hiermee samenhangt wordt vergoed. Punt”, zei hij stellig.
Eric Wiebes over de gevolgen van gaswinning in Groningen: ‘Alle schade, tot in de eeuwigheid, die hiermee samenhangt wordt vergoed. Punt.’ #Zomergasten
Het is volgens hem een onomkeerbaar besluit om met de gaswinning te stoppen. De bewindsman herhaalde dat alle schade die ontstaat of is ontstaan door de gaswinning zal worden vergoed. ,,Voor eeuwig”, zei hij.
Het gesprek met de minister heeft 469.000 kijkers getrokken. In het dagoverzicht van de Stichting KijkOnderzoek (SKO) staat de aflevering van Zomergasten op de zestiende plaats. De top 3 wordt gevormd door het Journaal van 20.00 uur, Studio Sport Eredivisieen Tussen Kunst en Kitsch.
NOS 26.08.2018 Volgens minister Wiebes van Economische Zaken had geen van de ministers vooraf gedacht dat dit kabinet de gaskraan zou dichtdraaien. Ook hijzelf niet. “Het was een radicaal besluit: de collega’s wisten er niets van van tevoren”, zei Wiebes in het VPRO-programma Zomergasten. “De leden van het kabinet zijn allemaal overrompeld geweest. Niemand had dit gedacht, maar we geloven er nu allemaal in en staan er allemaal achter.”
Kort na zijn aantreden in oktober vorig jaar, zo vertelde hij op televisie, raakte hij doordrongen van de ernst van de situatie in het gaswinningsgebied. In maart dit jaar besloot het kabinet de gaskraan eind volgend decennium helemaal dicht te draaien.
Onhoudbaar
Als hem gevraagd wordt wat de directe aanleiding ervoor was, antwoordde hij: “De aanleiding, de aanleiding? Ik heb geconcludeerd dat het geen doen was.” Wiebes doelde daarbij op de versterkingsoperatie. “Dat was niet houdbaar meer, het was niet versterken, maar in veel gevallen slopen, op grote schaal.”
De minister raakte er snel van overtuigd dat het zo niet langer kon. Het besluit is volgens hem het “grootste besluit van dit kabinet”. “Ik heb overal lopen zeuren en lopen trekken om dit voor elkaar te krijgen.”
Wiebes vindt niet dat zijn voorgangers steken hebben laten vallen, maar meent wel dat hij “veel radicaler te werk is gegaan dan tot dan toe gewoon was”. Volgens hem is het ook een kwestie van voortschrijdend inzicht. “Minister Kamp heeft de beslissingen genomen die op dat moment het beste waren.”
Onomkeerbaar
Volgens Wiebes kon hij niet anders dan besluiten de gaskraan dicht te draaien. Wel gaf hij toe dat hij “onvriendelijker” is geweest dan anderen. “Ik heb bijvoorbeeld tegen de grootverbruikers in de industrie gezegd dat ze van het gas af moeten.”
Wiebes zei de argwaan in Groningen te begrijpen, maar dat is volgens hem niet nodig: ook al is het sluiten van de gaskraan niet wettelijk vastgelegd, het besluit is volgens hem onomkeerbaar.
NU 24.08.2018 Nederland is wel goed voorbereid op calamiteiten bij de gasvoorziening. Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes zegt dat in reactie op een bericht van EenVandaag.
Het crisisplan in het kort
Crisisplan beschrijft wat mogelijke stappen zijn als Nederland ineens voor langere tijd geen gas op kan pompen uit Groningen.
In het plan wordt beschreven wat er moet gebeuren als we bijvoorbeeld ook niet genoeg gas uit het buitenland kunnen halen om aan de vraag te voldoen.
Het blijkt echter dat maatregelen, zoals bedrijven gedwongen afsluiten van Gronings gas, voor moeilijkheden zorgen.
Zo kunnen gasafnemers moeilijk gedwongen worden tot afsluting, omdat de gasafsluiting zich op eigen terrein van het bedrijf in kwestie bevindt. Er zijn weinig mogelijkheden om toegang te eisen tot eigen terrein.
Het kabinet wil de gaswinning in Groningen vóór 2030 stilgelegd hebben. Komend jaar wordt daarom 19,4 miljard kuub uit de grond gehaald. Het huidige winningsniveau ligt op 21,6 miljard kuub.
Volgens het tv-programma dreigen grote problemen als er in Nederland een gastekort zou ontstaan door een aardbeving of een andere noodsituatie en als dat tekort niet kan worden opgevangen via bijvoorbeeld import.
Wiebes zou dan moeten beslissen wie van het gas afgesloten dient te worden. De schatkist zou in dat geval kunnen opdraaien voor zaken als de kosten van bedrijven die hun productie moeten stilleggen.
EenVandaag beroept zich op een geheim stuk dat het in handen kreeg via de Wet openbaarheid van bestuur. Maar volgens Wiebes gaat dat stuk over de voorbereiding van een nieuw calamiteitenplan. Daarin worden punten genoemd waaraan in dat nieuwe calamiteitenplan aandacht dient te worden besteed.
Tot dan is het oude crisisplan van kracht en daaruit blijkt dat de overheid goed is voorbereid, aldus Wiebes. ”We hebben plannen klaarliggen. Die krijgen af en toe een update.” Naar zijn zeggen is de update eind van het jaar klaar.
GroenLinks is bezorgd door het bericht van EenVandaag. “We zijn er niet klaar voor, doorzettingsmacht ontbreekt. Actie is urgent”, schrijft Tweede Kamerlid Tom van der Lee op Twitter.
NOS 24.08.2018 Een tekort aan gas uit Groningen leidt waarschijnlijk tot “grootschalige maatschappelijke onrust en verstoringen van de openbare orde”. Zeker als duidelijk is dat het om periodes van lange duur gaat.
Dat constateert het COT, het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, na onderzoek in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Verantwoordelijk minister Wiebes wilde weten wat de maatschappelijke consequenties zijn als er onvoldoende gas uit Groningen kan worden geleverd.
De gaskraan in Groningen kan snel verder moeten worden dichtgedraaid als de aardbevingen in Groningen sterker worden of als er geen alternatief gas beschikbaar is.
Drie scenario’s
Volgens het COT is de Nederlandse samenleving “tot in de haarvaten verweven” met aardgas. Deze energiebron was altijd zo betrouwbaar dat er nooit is nagedacht over het inzetten van alternatieve energiebronnen. En daarom zijn de mogelijke gevolgen grotendeels onbekend.
Het COT onderzocht drie scenario’s die zich voor kunnen doen als er onvoldoende of geen gas uit Groningen beschikbaar is. In het eerste geval worden meerdere of alle grootverbruikers van gas die op het hoofdnet zijn aangesloten afgekoppeld. In het tweede scenario worden verbruikers die op het regionale gasnet zijn aangesloten afgekoppeld. En in het derde scenario gaat er geen Gronings gas meer naar het buitenland.
Grootverbruikers
Er zijn zo’n 200 grootgebruikers aangesloten op het hoofdnet. Zij verbruiken jaarlijks zo’n 5,5 miljard kuub Groningengas. Het is mogelijk om deze bedrijven gericht af te sluiten. Grootverbruikers zijn onder meer zuivelbedrijven, de glastuinbouw, de energiesector en de chemie. Zij gebruiken zogenaamd laagcalorisch gas, dat uit het Groningenveld komt. Maar het kan ook gas uit andere gasvelden zijn dat wordt vermengd met stikstof.
ANP
De Rotterdamse haven en de staalindustrie zijn niet afhankelijk van Groningengas. Ook de grote moderne gascentrales in Nederland draaien op hoogcalorisch gas. Dat geldt voor die in de Eemshaven en op de Maasvlakte.
Een aantal kleinere centrales draait wel op Groningengas. Zij leveren zo’n 10 procent van de elektriciteitsvoorziening en voorzien zo’n 300.000 huishoudens van warmte via stadsverwarming. Uitval heeft dus direct maatschappelijke gevolgen, vooral in steden die daarvan afhankelijk zijn. Inwoners in de binnenstad maar ook in buitenwijken kunnen dan geen warmte meer krijgen.
Ook zijn er steden waar zorginstellingen zijn aangesloten op het warmtenet. Een bijkomend risico bij gebrek aan warm water is het bevriezen van waterleidingen tijdens koude perioden. Volgens het COT kan dat tot een ernstige verstoring van de watervoorziening leiden.
Ongunstig vestigingsklimaat
Het is volgens het COT voorstelbaar dat bedrijven die afhankelijk zijn van gas zich minder snel in Nederland zullen willen vestigen, als zij het risico lopen van het Groningengas afgeschakeld te worden. Het kan ook betekenen dat bestaande bedrijven Nederland verlaten.
Het COT schetst de problemen die ontstaan bij steenfabrieken. Die hebben gas nodig als brandstof om bakstenen en dakpannen te maken. Zij kunnen niet op korte termijn omschakelen op andere grondstoffen. Het ombouwen van de fabrieken zal maanden in beslag nemen, kostbaar en ingewikkeld zijn. Afsluiten van het gas betekent dat hun bedrijfsprocessen komen stil te liggen en dat hun 1202 werknemers werkloos dreigen te worden.
De grootste schade zal de zuivelsector lijden NOS
De grootste schade zal de zuivelsector lijden. Zij produceerden in 2017 voor 13,4 miljard euro. Er werken zo’n 49.000 mensen in de sector.
Al met al vreest het COT dat het afsluiten van grootverbruikers grote economische en maatschappelijke gevolgen gaat hebben als het aanpassen in korte tijd niet mogelijk blijkt. Bedrijven kunnen failliet gaan met als gevolg werkloosheid. Maar het kan ook leiden tot schadeclaims tegen de Staat. Dat zou dan grote gevolgen hebben voor de rijksbegroting.
Risico’s voor luchthavens
Het verbruik door huishoudens van Groningengas is het grootst in de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Noord- Brabant. Huishoudens en kleinere bedrijven krijgen hun gas via zeven regionale netbeheerders. Tot de kleinverbruikers horen ook luchthavens en ziekenhuizen. De impact van het afkoppelen van gas op luchthavens is mogelijk groot, aldus het COT. De terminals zijn afhankelijk van laagcalorisch gas, bijvoorbeeld om elektriciteit op te wekken.
Er zijn op dit moment te weinig medewerkers om de regio’s binnen een relatief korte termijn af te sluiten. Het is daarnaast de vraag of iedereen de medewerkers toegang verschaft tot de woning of het bedrijf om de gaskraan dicht te draaien. Die handmatige afsluiting is nodig uit veiligheidsoverwegingen. Als dat niet zo gebeurt blijft de gaskraan open staan, ook als er wel weer gas beschikbaar is. Als de medewerkers geen toestemming krijgen. moet er politie aan te pas komen om alsnog het gas af te kunnen sluiten.
Een ander risico van het afsluiten van gasleidingen is de drukverandering in de leidingen. Deze kunnen scheuren waardoor er kans op lekkages ontstaat. De lekkages moeten worden opgespoord en hersteld. Lekken kunnen overal zitten.
Minister Wiebes hoopt scenario’s zoals geschetst door het COT te voorkomen door het gasverbruik zo ver mogelijk terug dringen. Hij heeft net bepaald dat er komend jaar 19,4 miljard kuub gewonnen mag worden. Hem was door het Staatstoezicht op de Mijnen geadviseerd het nog verder terug te brengen, tot 12 miljard kuub, maar Wiebes wijst op de gevolgen die het COT schetst. Wiebes zegt er tegelijkertijd rekening mee te houden dat de gaswinning alsnog versneld terug moet worden gebracht. Daarom laat hij bijvoorbeeld een extra stikstoffabriek bouwen en worden gasaansluiting in nieuwbouwwoningen verboden.
De verwachting van de NAM is dat door het beperken van de productie de seismische dreiging in 2019 eerst licht toeneemt. In 2019 is er (met een gasproductie van 19,5 miljard kuub in Groningen) 14,5 procent kans op een aardbeving met een kracht van 3,6 of groter. Dat is de zwaarste aardbeving tot nu toe, in 2012 in Huizinge. Ter vergelijking, bij een productie van 24 miljard kuub in 2019 zou het risico op een beving zwaarder dan 3,6 zo’n 17 procent is. Na het gasjaar 2018-2019 zal de seismische dreiging naar verwachting afnemen door de verdere afname van productie.
NU 24.08.2018 Nederland is nog niet voldoende voorbereid op de gevolgen van een gastekort voor langere tijd. Dat blijkt uit een crisisplan van het ministerie van Economische Zaken dat EenVandaag in handen heeft gekregen.
Crisisplan beschrijft wat mogelijke stappen zijn als Nederland ineens voor langere tijd geen gas op kan pompen uit Groningen.
In het plan wordt beschreven wat er moet gebeuren als we bijvoorbeeld ook niet genoeg gas uit het buitenland kunnen halen om aan de vraag te voldoen.
Het blijkt echter dat maatregelen, zoals bedrijven gedwongen afsluiten van Gronings gas, voor moeilijkheden zorgen.
Zo kunnen gasafnemers moeilijk gedwongen worden tot afsluting, omdat de gasafsluiting zich op eigen terrein van het bedrijf in kwestie bevindt. Er zijn weinig mogelijkheden om toegang te eisen tot eigen terrein.
Het kabinet wil de gaswinning in Groningen vóór 2030 stilgelegd hebben. Komend jaar wordt daarom 19,4 miljard kuub uit de grond gehaald. Het huidige winningsniveau ligt op 21,6 miljard kuub.
In het plan wordt geschetst dat de gevolgen voor de Nederlandse maatschappij groot zijn bij een tekort aan gas op langere termijn. Het plan dateert van januari 2018 maar is vrijdag openbaar geworden na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Een gastekort zou bijvoorbeeld kunnen ontstaan na een zware aardbeving in Groningen, wat als gevolg kan hebben dat het oppompen van gas stilgelegd moet worden. Ook zou een grote storing aan een verdeelstation volgens EenVandaag eenzelfde effect hebben.
In het crisisplan wordt gesproken over het gedwongen afsluiten van gebruikers van gas in geval van calamiteit, iets wat minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes eerder als optie heeft genoemd. Maar uit het plan blijkt dat afschakeling niet gemakkelijk zal gaan.
Zo kunnen gebruikers die hun gasrekening gewoon betaald hebben, moeilijk gedwongen worden afgesloten. “De gasafsluiter van elke aansluiting bevindt zich op het eigen terrein van de afnemer. Zolang de afnemer zich heeft gehouden aan zijn verplichtingen (het betalen van de gasrekening, red.) zijn er op dit moment weinig mogelijkheden om de toegang te eisen tot het pand of terrein.”
Er wordt genoemd dat een “functionaris met mandaat en doorzettingsmacht” nodig is en dat de toegang “mogelijk met geweld geforceerd moet worden”.
In een reactie laat het ministerie van Economische Zaken weten wel goed voorbereid te zijn op calamiteiten. Het document dat EenVandaag openbaar heeft gemaakt, zou gaan over een nieuw calamiteitenplan waaraan nog aandacht moet worden besteed.
In het plan wordt ook genoemd wat er moet gebeuren als blijkt dat het afschakelen van bedrijven het tekort aan gas niet dekt. In dat geval “blijft er nog een laatste optie over”, te weten het gasloos maken van steden, regio’s of gebieden.
Dit zorgt er volgens het ministerie voor dat de betreffende gebieden “op korte termijn onleefbaar worden”. “De consequentie is dat er voor de betreffende regio een evacuatieadvies gegeven moet worden.”
Tweede Kamer vraagt al langer naar afschakelplan
Het kabinet maakte eerder dit jaar al bekend de gaswinning in Groningen voor 2030 te willen stilleggen. Vrijdag is ook bekendgemaakt dat de gaswinning dit jaar van 21,6 miljard kuub naar 19,4 miljard kuub wordt verlaagd.
Kamerleden willen al langer van Wiebes weten wat er gebeurt als de gaskraan in Groningen sneller dicht moet dan gedacht, bijvoorbeeld in het geval van een calamiteit. Kamerlid Tom van der Lee laat aan EenVandaag weten verbaasd te zijn dat het plan er al lag. Hij schrijft ook op Twitter dat hij bezorgd is. “We zijn er niet klaar voor, doorzettingsmacht ontbreekt. Actie is urgent.”
In juni beantwoordde Wiebes Kamervragen over het onderwerp. Hij ging niet direct in op de vraag of er een “afschakelplan lag”, maar meldde dat het afschakelen van gebruikers van gas inderdaad gecompliceerd is.
Ook zei hij dat “prioriteit moet worden gegeven aan de levering van gas aan zogeheten beschermde afnemers, te weten huishoudens en essentiële sociale diensten zoals zorginstellingen.” Dit wordt Wiebes voorgeschreven door Europese wetgeving.
AD 24.08.2018 Nederland is niet goed voorbereid op situaties waarin noodgedwongen het gas tijdelijk moet worden afgesloten voor gebruikers. Dat blijkt uit een vertrouwelijk crisisplan van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). EenVandaag kreeg dat plan in handen na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Uit het zogeheten afschakelplan blijkt dat het zowel praktisch als juridisch heel lastig is om gebruikers af te sluiten. Zo bevindt de gaskraan zich doorgaans op het terrein van de gebruiker. Als die netjes betaalt, kan hij bovendien niet zomaar worden afgesloten.
De Tweede Kamer vraagt al bijna een jaar om een afschakelplan, maar heeft het nooit gekregen. Minister Wiebes gaf eerder aan dat hij gedwongen gasafsluiting bij een calamiteit niet kan uitsluiten, maar in de praktijk zitten daar nog veel haken en ogen aan, zo blijkt uit het crisisplan. Afschakelen kan bijvoorbeeld nodig zijn als er door een zware aardbeving voor langere tijd een gastekort ontstaat.
Volgens het ‘Afschakelplan G-gas’ (Groningen-gas) zijn de maatschappelijke gevolgen groot als er een tekort ontstaat dat niet meer gecompenseerd kan worden met bijvoorbeeld import van buitenlands gas of winning uit andere velden.
Niets aan de hand
Volgens het ministerie van Economische Zaken is Nederland echter wél goed voorbereid op calamiteiten bij de gasvoorziening, laat het weten in een reactie op de berichtgeving van EenVandaag.
Volgens een woordvoerder van Economische Zaken gaat het document dat het programma in handen heeft gekregen over de voorbereiding van een nieuw calamiteitenplan. Daarin worden punten genoemd waaraan in dat nieuwe calamiteitenplan aandacht besteed dient te worden. Volgens de woordvoerder is op dit moment het oude crisisplan van kracht en daaruit blijkt dat de overheid goed is voorbereid. ,,Nederland heeft een zeer veilig en robuust gasnetwerk.’
Verbaasd
GroenLinks, dat eind vorig jaar om een afschakelplan vroeg, is verbaasd dat het er al sinds begin dit jaar ligt, maar dat het niet met de Kamer is gedeeld. Kamerlid Tom van der Lee is geschrokken van de inhoud. ,,We zijn er niet klaar voor, doorzettingsmacht ontbreekt. Actie is urgent”, twittert Van der Lee.
NOS 24.08.2018 De gaswinning in Groningen moet komend jaar dalen naar maximaal 19,4 miljard kuub. Dat blijkt uit het gasbesluit voor komend jaar dat minister Wiebes heeft gepubliceerd. De daling is in lijn met het afbouwplan van het kabinet, meldt het ministerie van Economische Zaken.
Voorwaarde is wel dat er voldoende buitenlands aardgas kan worden omgezet naar gas dat in Nederland kan worden gebruikt. Mocht dat tegenvallen dan mag 1,5 miljard kuub extra worden gewonnen in Groningen.
Eerder adviseerde het Staatstoezicht op de Mijnen om de gaskraan zo snel mogelijk dicht te draaien naar 12 miljard kuub, Daarmee zou de kans op stevige aardbevingen kleiner worden.
Veiligheid
Het gasbesluit was nodig omdat de Raad van State een eerder besluit voor de komende vijf jaar had afgekeurd.
In een reactie op de uitspraak en na waarschuwingen van het Staatstoezicht op de Mijnen besloot het kabinet om in 2030 helemaal te stoppen met de gaswinning in Groningen.
Om dat mogelijk te maken moeten er nog allerlei maatregelen worden genomen die in wetten worden vastgelegd. Dat is ook de reden dat het gasbesluit dat vandaag is gepubliceerd alleen voor komend jaar geldt, en niet al voor de komende 5 jaar.
Meer winnen bij sommige putten
Uit een analyse van de NAM blijkt dat het onmogelijk is om te voldoen aan de beperking van de gasproductie, zonder bij sommige boorputten meer te winnen dan het Staatstoezicht op de Mijnen adviseert. Dat zal mogelijk merkbaar zijn in het zuidoostelijk en zuidwestelijk deel van het gebied, en ten oosten van de stad Groningen.
Wiebes zegt daarover in zijn besluit: ‘Ik ben mij ervan bewust, dat deze productieverdeling met terughoudendheid zal worden bekeken. Ik treed daarom voorafgaande aan het nemen van het definitieve besluit in overleg met de bestuurders uit de betrokken regio.”
Hij verwacht niet dat er in dat gebied extra gebouwen moeten worden versterkt, maar hij laat dat voor de zekerheid onderzoeken door TNO.
Minister Wiebes kiest ervoor om de putten bij Loppersum tijdelijk niet meer te gebruiken. En als er te weinig gas beschikbaar is, mag er toch meer gas uit de put bij het Eemskanaal ( Ten Boer) worden gewonnen, ondanks de beperking die de staatstoezichthouder daar adviseert.
Belanghebbenden kunnen tot 4 oktober reageren op het gasbesluit.
RO 24.08.2018 De gaswinning uit het Groningenveld moet komend jaar dalen naar maximaal 19,4 miljard Nm3. Dat blijkt uit het ontwerp-instemmingsbesluit voor het gasjaar 2018/2019 dat vanaf vandaag ter inzage ligt. De daling van de gaswinning is in lijn met het afbouwplan van het kabinet. In maart heeft het kabinet besloten de gaswinning op zo kort mogelijke termijn volledig te beëindigen.
Het ontwerp-instemmingsbesluit ligt ter inzage tot en met donderdag 4 oktober 2018. Iedereen kan reageren en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat organiseert inloopspreekuren in diverse gemeente- en provinciehuizen om vragen te beantwoorden. Het definitieve besluit wordt in november door het kabinet vastgesteld.
Op 15 november 2017 heeft de Raad van State (RvS) aangegeven dat er een nieuw instemmingsbesluit nodig was voor het Groningenveld. De RvS was van oordeel dat het risico voor de inwoners onvoldoende was betrokken bij het instemmingsbesluit, er te weinig rekening werd gehouden met de veiligheid en dat onvoldoende alternatieven werden aangedragen voor gaswinning. RvS bepaalde dat de minister voor 15 november 2018 een nieuw besluit moet nemen.
In maart besloot het kabinet om de gaswinning zo snel mogelijk helemaal te beëindigen. Het nieuwe ontwerp- instemmingsbesluit volgt dan ook het basispad voor de afbouw van de gaswinning.
Om een betrouwbare inschatting te kunnen maken over de hoeveelheid te winnen gas en de gevolgen voor de veiligheid, is voorafgaand aan dit instemmingsbesluit advies ingewonnen bij betrokken provincies, gemeenten, waterschappen, veiligheidsregio Groningen, het Staatstoezicht op de Mijnen, de Technische Commissie bodembeweging en de Mijnraad. Ook TNO, GTS en het COT (Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement) adviseerden over verschillende deelonderwerpen.
Alle documenten staan op www.bureau-energieprojecten.nl en zijn tevens vanaf vandaag tot en met donderdag 4 oktober 2018 in te zien bij de daarvoor aangewezen gemeente- en provinciehuizen in Delfzijl, Loppersum, Hoogezand, Groningen en Assen.
Gaswinning Groningenveld naar nul
Het kabinet neemt maatregelen om de gaswinning zo snel mogelijk geheel af te bouwen. Uiterlijk per oktober 2022, maar mogelijk al een jaar eerder, daalt de gaswinning naar verwachting tot onder het niveau van 12 miljard Nm3. Afhankelijk van het effect van de maatregelen wordt vanaf oktober 2022 een daling voorzien naar 7,5 miljard Nm3 en mogelijk fors minder. In de jaren daarna wordt de gaswinning helemaal afgebouwd tot nul. De inzet van Groningengas wordt het sluitstuk in de vraag naar laagcalorisch gas.
Daarvoor is een aanpassing van de Gaswet en Mijnbouwwet noodzakelijk. Totdat de wetten in werking treden, geldt de bestaande Mijnbouwwet als grondslag voor dit instemmingsbesluit. Nieuw is dat al bij dit instemmingsbesluit geldt dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) wordt opgedragen niet meer te winnen dan wat nodig is voor leveringszekerheid. Bij de afbouw van de gaswinning staat de veiligheid van Groningen voorop. In het ontwerp-instemmingsbesluit wordt ook de leveringszekerheid meegewogen.
Oud-minister van Defensie Hans Hillen (CDA) heeft details over een corruptiezaak bij zijn ministerie destijds verzwegen voor de Tweede Kamer en justitie.
Hans Hillen, tussen 2010 en 2012 minister van Defensie, moest in 2014 getuigen in een zaak over de aanschaf van defensieauto’s, meldt NRC dinsdag op basis van documenten van de Rijksrecherche.
Hoofdverdachte in de zaak is Jacques H., die steekpenningen zou hebben aangenomen van dealers in ruil voor vertrouwelijke informatie over overheidsaanbestedingen.
Een andere reden waarom Hillen de Kamer niet alles vertelde, en geen aangifte deed, is dat hij de betrokken ambtenaar tegen verdere problemen wilde beschermen. Volgens NRC had een onderzoekscommissie onder leiding van generaal buiten dienst Minze Beuving in 2012 al geoordeeld dat er een ‘schijn van belangenverstrengeling was’. Daarna werd de ambtenaar overgeplaatst naar een andere afdeling bij defensie.
Gaan we hier toch maar een punt van maken ??
Hillen zegt in een reactie tegen NRC dat het verzwijgen niet als doel had om H. in te dekken. “Als ik alle details over zulke zaken aan de Kamer zou melden, dan zou ik geen tijd meer overhouden om een krijgsmacht te runnen.” Hij zou de zaak het liefst intern willen oplossen.
AD 19.12.2017
“Natuurlijk doe ik geen aangifte tegen elke Defensiemedewerker die over de schreef gaat. Als je agentje speelt, krijg je geen vertrouwen van je organisatie”, aldus Hillen.
Het Openbaar Ministerie besloot uiteindelijk tot vervolging van hem en enkele andere ambtenaren. De zaak komt, uiteindelijk toch na jaren onderzoek, volgende week dinsdag 13.06.2017 pas voor het eerst voor de rechter.
Minister van Defensie Hans Hillen (CDA) zei dat hij in een eerdere affaire rond integriteitsschendingen bij een defensieonderdeel in Den Helder geen fouten had gemaakt. ziehier
Minister Hans Hillen (Defensie) zei ooit dat hij was ,,vergeten” een eigen bedrijfje te melden, toen hij lid was van de Eerste Kamer. Hij gaf ondernemingen advies over bijvoorbeeld public relations. ziehier
De rechtbank heeft in december 2017 en januari 2018 ongeveer vijftien dagen uitgetrokken voor de zaak. De planning van het proces is nog niet duidelijk. Wel begint de zaak vandaag 05.12.2017 met de behandeling van de verdenkingen tegen hoofdverdachte Jacques H.
AD 10.01.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) heeft vandaag drie jaar gevangenisstraf geëist tegen de 65-jarige Jacques H., voormalig wagenparkbeheerder van het ministerie van Defensie, wegens corruptie.
H. geldt als hoofdverdachte in een omvangrijk proces over corruptie bij de aanbesteding van voertuigen voor Defensie en de politie. H. zou zich tien jaar lang hebben laten trakteren door de autobranche in ruil voor gevoelige informatie over defensieaankopen.
De band van H. met autoverkopers was volgens een interne commissie zo langdurig en zo innig dat de ‘schijn van belangenverstrengeling’ was ontstaan. Een ‘ongewenste situatie’, luidde de conclusie.
Importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot zouden met de gunsten grote invloed hebben verworven bij de aanbestedingen voor 13.000 politie-auto’s en 1.600 auto’s voor Defensie. Met de contracten waren honderden miljoenen euro’s gemoeid.
Snoepreisjes
H. maakte in tien jaar tijd 26 reizen die gekwalificeerd zouden kunnen worden als snoepreisjes, bedoeld om Defensie als grote klant te vriend te houden. De reizen omvatten onder meer uitjes van Roland Garros in Parijs, Formule-1 races in Monaco en minicruises op de Middellandse Zee.
De uitstapjes werden tussen 2001 en 2011 georganiseerd en betaald door auto-importeur Pon (Volkswagen), Peugeot en Renault. De autoverkopers leken er vooral op uit om H., die bij hen te boek stond als dé automan van Defensie, te vriend te houden en op die manier orders binnen te halen.
In totaal is er circa 100.000 euro uitgegeven aan die trips. Daarnaast bedong H. tal van voordeeltjes voor zichzelf, zoals een dure auto voor een zachte prijs en jarenlang gratis tanken. Officier van justitie Peter van de Kerkhof citeerde een getuige, die heeft verklaard dat H. ,,iedereen heeft belazerd en misbruik heeft gemaakt van zijn positie.”
De aanklager vervolgt: ,,Corruptie of het accepteren van smeergeld kent geen winnaars. De overheid wordt benadeeld, bedrijven corrumperen of worden gecorrumpeerd en ondanks kortstondig voordeel staat ook de gesmeerde ambtenaar uiteindelijk met lege handen.” Dat is volgens Van de Kerkhof de les uit deze strafzaak. ,,Wanneer je corrupt bent, ben je je baan kwijt en word je vervolgd.”
Oliemannetje
De topambtenaar, het oliemannetje van het ministerie van Defensie dat alles kon regelen als het maar vier wielen had, heeft zijn vervolging tijdens eerdere zittingen zelf een krankzinnige zaak genoemd. Volgens hem is alles uit zijn verband gerukt. Zo waren de reisjes netwerkbijeenkomsten die hij nodig had om aan interne, speciale wensen te kunnen voldoen.
Naast H. staan vijf ambtenaren en vijf medewerkers uit de autobranche terecht. Tegen hen eiste het OM 40 uur werkstraf tot een jaar celstraf. In één geval eiste de officier van justitie vrijspraak. Ook oud-defensieminister Hans Hillen moest getuigen in het proces.
Het onderzoek tegen de verdachten kwam in 2011 op gang na een anonieme brief van een klokkenluider. Aanvankelijk was er sprake van enkele tientallen verdachten. Een aantal medewerkers uit de autobranche schikte de zaak met justitie, evenals de importeurs Pon, Renault en Peugeot. Pon betaalde een bedrag van 12 miljoen euro.
NU 10.01.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) heeft woensdag drie jaar cel geëist tegen hoofdverdachte Jacques H. in de corruptiezaak rond de aanschaf van dienstauto’s voor politie en Defensie.
Naast H. staan vijf ambtenaren en vijf medewerkers uit de autobranche terecht. Tegen hen eiste het OM 40 uur werkstraf tot een jaar celstraf. In één geval eiste de officier van justitie vrijspraak.
De 65-jarige H. stond jarenlang aan het hoofd van de aanbestedingen voor auto’s van politie en Defensie. Het OM zei in december dat de verdachte iedereen heeft belazerd en misbruik heeft gemaakt van zijn positie. H. ontkent alles en zegt niets fout te hebben gedaan.
Bij de zittingen begin december kwam naar buiten dat H. op kosten van autoleveranciers 26 “snoepreisjes” in tien jaar heeft gemaakt. De reizen omvatten onder meer uitjes naar Roland Garros in Parijs, Formule-1 races in Monaco en minicruises op de Middellandse Zee.
H. zei in december dat de reisjes allemaal een zakelijk karakter hadden. “Dat is gewoon gebruikelijk in die wereld.” Volgens de verdachte wilden de autobedrijven geen tegenprestatie.
Pon
De reisjes van H. werden tussen 2001 en 2011 betaald door auto-importeur Pon (Volkswagen), Peugeot en Renault. Pon heeft al een schikking van twaalf miljoen euro met justitie getroffen. Andere auto-importeurs hebben ook geschikt.
In totaal had het OM 37 verdachten in de zaak. Een aantal van hen kwam er met een geldboete of een taakstraf vanaf. Het onderzoek tegen de verdachten kwam in 2011 op gang na een anonieme brief van een klokkenluider.
Vanaf donderdag pleiten de advocaten van de verdachten. Maandag is het de beurt aan de advocaat van H.
Telegraaf 10.01.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) heeft woensdag drie jaar gevangenisstraf geëist tegen de 65-jarige Jacques H., voormalig wagenparkbeheerder van het ministerie van Defensie, wegens corruptie. Oud-politieman Rene P. moet om dezelfde reden wat justitie betreft een jaar de cel in. Verslaggever Olof van Joolen was bij de zaak aanwezig. Zijn tweets lees je onder aan dit artikel terug.
Het zijn zware eisen in de zaak die draait rond de aanschaf van nieuwe dienstvoertuigen bij de krijgsmacht en politie. De zaak kwam aan het rollen toen na publicaties in De Telegraaf een anonieme brief werd bezorgd op ministeries, bij de Rijksrecherche, politie en Koninklijke Marechaussee. In het schrijven stond gedetailleerd wie met wat was omgekocht.
H., ook wel ’de olieman’ genoemd, en P. kwamen al in dit stuk naar voren als de grootste graaiers. Vooral de wagenparkbaas van het leger viste nadrukkelijk naar kortingen op leaseauto’s, geschenken en reizen. Wanneer hij zijn zin niet kreeg, liet hij niet na te dreigen met het aanpassen van orders.
’Tien jaar niet integer’
Het is deze manier van handelen die justitie hem vooral aanrekent. „U heeft tien jaar lang met elk reisje en geschenk besloten niet integer te handelen”, aldus de officier van justitie tijdens de zitting.
Ook P. was een meervoudige overtreder. Hij ritselde volgens justitie voor zichzelf via importeur Pon een riante korting op een gebruikte Audi A6 en betaalde zijn meeste garagerekeningen niet. Ze werden weggeboekt onder de post politie. Het onderhoud gebeurde in de Leusdense werkplaats van de importeur, waar consumenten normaal helemaal niet welkom zijn.
Taakstraffen
Voor de andere verdachten waren er taakstraffen van 40 tot en met 120 uur. De hoogste werkstraf werd geëist tegen de twee directieleden van Renault-dealerketen VKV. Het bedrijf had een potje binnen de boekhouding waarop smeergeld voor Jacques H. werd geparkeerd. Omdat de overheid hierdoor benadeeld werd, eiste het OM tegen de verdachte directieleden V. en K. ook nog boetes van 10.000 euro per persoon.
Justitie liet niks heel van het verwijt dat de kleinere vissen uit het dossier maar heel beperkt voordeel genoten. Soms niet meer dan een paar honderd euro. Hun advocaten brachten dit naar voren. „Het is inderdaad een beperkt voordeel, maar een klein beetje integer bestaat niet”, aldus de officier van justitie. Het OM wil de ambtelijke verdachten ook als voorbeeld voor collega’s stellen.
Telegraaf 10.01.2018 De verdachten in de grote corruptiezaak rond de aanschaf van dienstauto’s voor Defensie en de politie horen woensdag de strafeis van de officier van justitie in de rechtbank in Rotterdam. Verslaggever Olof van Joolen deed live verslag vanuit de rechtbank. Zijn tweets lees je onderaan dit artikel terug.
Zes ambtenaren – vier van Defensie en twee van de politie – worden vervolgd voor het aannemen van steekpenningen van autolease-bedrijven. Ook vijf verkopers uit deze branche moesten zich verantwoorden voor het betalen van steekpenningen aan de ambtenaren. Oud-defensieminister Hans Hillen moest getuigen in het proces. De rechtbank had in december en januari in totaal vijftien dagen uitgetrokken voor de zaak.
De ambtenaren die betrokken waren bij de wagenparken van Defensie en politie zouden zich onder meer hebben laten omkopen met kortingen op lease-auto’s, op onderhoud van hun auto’s, met setjes winterbanden en reisjes naar de zon.
’De olieman’
Volgens Jacques H. duurt de zaak veel te lang en lijdt hij daar ernstig onder. De door de wol geverfde ambtenaar H. was bij Defensie dé auto-inkoper. H. had op het ministerie de bijnaam „de olieman” omdat hij bedreven was in het regelen van zaken. Hij onderhield contacten met diverse autobedrijven. Tegen de rechtbank zei hij dat alle bedrijven gelijke kansen hadden bij aanbestedingen.
Het Openbaar Ministerie (OM) ziet dat anders.
Jacques H. (links) vertelde eerder aan de rechtbank Rotterdam zich van geen kwaad bewust te zijn.
Telegraaf 19.12.2017 Het verhoor van oud-minister van Defensie Hans Hillen als getuige in het in Rotterdam lopende corruptieproces rond de aankopen van dienstauto’s heeft geen nieuwe inzichten opgeleverd. De verhoorsessie bracht Hillen nergens in de problemen.
De kwestie draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van duizenden auto’s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Daarmee waren honderden miljoenen euro’s gemoeid. De importeurs hebben verdere strafvervolging afgekocht door miljoenen te betalen. Pon betaalde 12 miljoen euro en de beide andere bedrijven elk 2 miljoen.
Hillen zorgde eerder voor opgetrokken wenkbrauwen toen hij in de NRC verklaarde geen aangifte te hebben willen doen tegen de hoofdverdachte; toenmalig wagenparkbaas bij defensie Jacques H. De bewindsman zette de stap naar de Koninklijke Marechaussee alleen nadat via De Telegraaf een brief uitlekte waarin zeer gedetailleerd werd uiteen gezet wat voor voordeeltjes en cadeaus H. en andere medewerkers van de krijgsmacht en politie kregen van VW-importeur Pon.
’Hij is kwetsbaar’
Hillen verklaarde dinsdag dat hij het destijds als zijn verantwoordelijkheid als minister zag om ervoor te zorgen dat hoofdverdachte Jacques H. niet extra zou worden belast toen verdenkingen tegen hem publiekelijk bekend waren geworden. ,,Publiek ben je als ambtenaar kwetsbaar”, aldus Hillen. Hij bestreed dat hij een aangifte tegen H. destijds een te zwaar middel vond.
Het verhoor van Hillen bij de Rijksrecherche heeft slechts 35 minuten geduurd, zei hij dinsdag. Daarin heeft hij 32 vragen beantwoord, die vier thema’s besloegen. De advocaat van Jacques H. heeft verzocht om de bandopname van dit verhoor.
Het proces gaat op 9 januari verder met de behandeling van de zaak tegen een sleutelfiguur binnen de autobranche. Een dag later zal de officier van justitie komen met zijn strafeisen tegen de in totaal elf verdachten.
Verslaggever Olof van Joolen heeft de zaak live gevolgd vanuit de rechtbank. Lees alle updates hieronder terug.
AD 19.12.2017 Oud-minister van Defensie Hans Hillen moet vandaag voor de rechtbank in Rotterdam verschijnen om te getuigen in een corruptiezaak rond de aankopen van dienstauto’s door de overheid.
Oud-minister Hans Hillen van Defensie moet vandaag bij de rechter tekst en uitleg komen geven over een groot omkoopschandaal met dienstauto’s. Advocaten willen vooral weten waarom hij het liefst nooit aangifte had willen doen.
Het getuigenverhoor draait om een opmerkelijke uitspraak van Hillen in 2014 bij de rijksrecherche. Daaruit bleek hoe hij baalde dat hij onder druk van de publiciteit aangifte had moeten doen tegen topambtenaar Jacques H., het oliemannetje van het ministerie van Defensie dat alles kon regelen als het maar vier wielen had. De band van H. met autoverkopers was volgens een interne commissie zo langdurig en zo innig dat de ‘schijn van belangenverstrengeling’ was ontstaan. Een ‘ongewenste situatie’, luidde de conclusie.
Hillen liet de man overplaatsen, maar vond dat genoeg, zo bleek uit het verhoor bij de rijksrecherche. Want als hij tegen elke ambtenaar die iets verkeerds deed aangifte had moeten doen, dan zou de rijksrecherche omkomen in het werk, zo luidde zijn redenering,
‘Dotterbloem’
Het OM, die het rapport van de commissie ook bestudeerde, dacht daar duidelijk anders over. Het Openbaar Ministerie besloot zes ambtenaren te vervolgen en trof miljoenenschikkingen met diverse automerken. Inmiddels is de zaak ‘Dotterbloem’ uitgegroeid tot een megaproces met een dossier van meer dan 100.000 pagina’s.
Vooral hoofdverdachte Jacques H. dicht het OM een grote rol toe in het corruptieschandaal. H. zou zich tien jaar lang hebben laten trakteren in ruil voor gevoelige informatie over defensieaankopen. H. heeft zijn vervolging tijdens eerdere zittingen zelf een krankzinnige zaak genoemd. Volgens hem is alles uit zijn verband gerukt. Zo waren de reisjes netwerkbijeenkomsten die hij nodig had om aan interne, speciale wensen te kunnen voldoen.
De zes verdachte ambtenaren hopen dat Hillen een steun in de rug is in hun zaak. Blijkbaar vond de minister van destijds het niet ernstig genoeg voor een strafzaak.
AD 05.12.2017 Voor de rechtbank in Rotterdam begint vanochtend het megaproces over mogelijke corruptie bij de aanschaf van duizenden dienstauto’s door de overheid. In deze zaak worden zes ambtenaren, vier van Defensie en twee van de politie – ervan verdacht dat zij zich door autoleasebedrijven hebben laten omkopen met kortingen, reisjes en andere gunsten.
Ook vijf verkopers uit deze branche moeten zich voor de rechtbank verantwoorden, omdat zij steekpenningen zouden hebben betaald aan de ambtenaren.
De rechtbank heeft in december en januari ongeveer vijftien dagen uitgetrokken voor de zaak. De planning van het proces is nog niet duidelijk. Wel begint de zaak vandaag met de behandeling van de verdenkingen tegen hoofdverdachte Jacques H.
Ook oud-defensieminister Hans Hillen moet getuigen in het proces. De gepensioneerde oud-politicus moet mogelijk op dinsdag 19 december verschijnen, maar dat is nog niet definitief.
Contracten
Importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot zouden met de gunsten grote invloed hebben verworven bij de aanbestedingen voor 13.000 politie-auto’s en 1600 auto’s voor Defensie. Met de contracten waren honderden miljoenen euro’s gemoeid.
De autobedrijven hebben de zaak inmiddels voor miljoenen euro’s geschikt met het OM.
NU 08.11.2017 Hans Hillen, oud-minister van Defensie, moet getuigen in een corruptiezaak rond de aankopen van dienstauto’s door de overheid. Dat heeft de rechtbank in Rotterdam beslist.
Michael Ruperti, die een van de zes verdachte defensie- en politieambtenaren bijstaat, had verzocht om een getuigenis van Hillen. De oud-minister verklaarde in juni in NRC dat hij de omkopingsaffaire het liefst buiten het Openbaar Ministerie en Tweede Kamer had geregeld.
De kwestie draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto’s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Onder andere oud-minister van Defensie Henk Kamp wordt ervan verdacht giften van Pon aan te hebben genomen.
De rechtszaak wordt op 5 december hervat. Er zijn in december en januari vijftien volle zittingsdagen voor uitgetrokken. Op een van die dagen zal Hillen worden gehoord.
Een verzoek van de advocaten om ook oud-ministers van Defensie Henk Kamp en Eimert van Middelkoop te horen is in juni door de rechtbank afgewezen.
NOS 08.11.2017 Oud-minister Hans Hillen van Defensie moet getuigen in de corruptiezaak Dotterbloem, waarin zes ambtenaren terechtstaan voor het aannemen van steekpenningen bij de aanschaf van dienstauto’s. De rechter denkt dat Hillen uitleg kan geven over hoe er binnen defensie wordt omgegaan met “integriteitskwesties en verdenkingen van strafbare feiten” door personeel.
De rechtbank Rotterdam komt tot dit tussentijdse besluit vanwege uitlatingen van Hillen in NRC Handelsblad, waaruit blijkt dat hij de corruptiezaak wilde afhandelen zonder tussenkomst van justitie en de Tweede Kamer. Het verzoek werd ingediend door de verdediging.
De corruptiezaak gaat om omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van dienstauto’s voor politie en defensie door Volkswagen en Audi-dealer Pon en importeurs van Renault en Peugeot. In ruil voor riante kortingen op privéauto’s en winterbanden gunden de ambtenaren opdrachten voor duizenden auto’s aan de autodealers en deelden zij vertrouwelijke informatie.
Miljoenenschikking Pon
Naast zes ambtenaren, staan ook vier autodealers terecht. Ook heeft justitie een schikking getroffen van 12 miljoen euro met autodealer Pon, die tussen 2001 en 2011 voor zo’n half miljard euro opdrachten uitvoerde voor Defensie en de politie.
Hoofdverdachte is wagenparkbeheerder Jacques H., die ook de dienstauto’s van oud-ministers Hillen, Van Middelkoop en Kamp onder zijn verantwoordelijkheid had. H. kreeg volgens justitie gratis brandstofpassen, goedkope leningen, verschillende buitenlandse reizen en duizenden euro’s korting bij de aanschaf van een dure auto.
Ook minister Kamp raakte in opspraak omdat hij tijdens een APK-keuring bij Pon twee navigatie-cd’s cadeau kreeg ter waarde van zo’n 250 euro. Hoewel een van de verdachte ambtenaren nu terechtstaat vanwege een lager bedrag, besloot het OM de gunsten aan Kamp niet verder te onderzoeken.
Een verzoek om ook Van Middelkoop en Kamp te laten getuigen, werd afgelopen zomer al afgewezen.
Telegraaf 08.11.2017 Voormalig minister van Defensie Hillen moet bij de rechter tekst en uitleg komen geven over zijn optreden in de grote corruptiezaak op het departement. De rechtbank heeft een verzoek van de verdediging om dit verhoor gehonoreerd.
Dit blijkt uit een besluit van de rechtbank. Hillen zorgde eerder dit jaar voor veel opgetrokken wenkbrauwen toen hij in de NRC verklaarde geen aangifte te hebben willen doen tegen de hoofdverdachte; toenmalig wagenparkbaas bij defensie Jacques H.
De bewindsman zette de stap naar de Koninklijke Marechaussee alleen nadat via De Telegraaf een brief uitlekte waarin zeer gedetailleerd werd uiteen gezet wat voor voordeeltjes en cadeaus H. en andere medewerkers van de krijgsmacht en politie kregen van VW-importeur Pon. Dit gebeurde in de aanloop van een grote aanschaf van nieuwe auto’s voor leger en politie.
Hillen vond het bijzonder ergerlijk dat het wangedrag uitlekte. Hij achtte een interne sanctie beter op zijn plek. Dat zou beter zijn in het belang van H. en dat van de organisatie. De raadslieden in het monsterproces dat volgende maand weer gaat lopen, vinden dat Hillen daarom het nodige heeft uit te leggen. Advocaat Michael Ruperti vroeg hem daarom als getuige aan. Hij bevestigt dat Hillen moet verschijnen.
De officier van justitie vond het niet nodig dat het zover kwam. Hillen is al bij de Rijksrecherche dat het onderzoek in de corruptiezaak deed gehoord. De rechtbank stelt naar aanleiding van de uitlatingen in de pers dat Hillen mogelijk relevante informatie kan geven over hoe he departement omgaat met integriteitsschendingen.
Het vervolg van het corruptieproces wordt een zaak van lange adem. De rechtbank heeft er vijftien zittingsdagen voor uitgetrokken volgende maand en in januari.
VK 16.06.2017 Voormalige Defensieministers Henk Kamp en Eimert van Middelkoop hoeven toch niet te getuigen in een grootschalig corruptieproces dat draait om de aankoop van defensie- en politieauto’s.
Dit heeft de rechtbank van Rotterdam vrijdagmiddag bekendgemaakt. De advocaten van zes rijksambtenaren die wel terecht staan voor omkoping hadden eerder deze week gevraagd om de voormalige ministers te mogen verhoren. De rechtbank noemt de verzoeken van de advocaten ‘onvoldoende onderbouwd’.
Voor het verhoor van een derde ex-minister, Hans Hillen, houdt de rechtbank een beslissing aan. De rechters willen eerst zijn eerdere verhoor door de Rijksrecherche bestuderen.
De zaak draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto’s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Zes rijksambtenaren worden beschuldigd van het aannemen van geldbedragen van de autohandelaren in ruil voor (tips over) miljoenenorders om voertuigen voor defensie en de politie te mogen leveren.
Ministerskorting
De raadslieden wilden Kamp en Van Middelkoop ondervragen over gunsten, kortingen of diensten die zij zelf zouden hebben ontvangen van autobedrijf Pon. ‘Want waarom zou lager defensiepersoneel vervolgd worden voor relatief kleine vergrijpen, terwijl bijvoorbeeld oud-Defensieminister Henk Kamp vrijuit zou gaan?’, zo betoogde advocaat Cees Korvinus dinsdag voor de rechtbank. ‘Het is meten met twee maten.’
Zo wordt zijn cliënt Gerardus L. strafrechtelijk vervolgd voor het aannemen van een korting van 236 euro bij de aanschaf van een privéauto bij een autodealer van Pon. Ook verloor hij zijn baan. Maar Kamp kreeg destijds als Defensieminister (2003-2007) ook een korting bij hetzelfde autobedrijf, van ruim 250 euro, maar hij wordt niet vervolgd. Kamp is bovendien nu nog steeds minister, maar dan van Economische Zaken.
Rookgordijn
Justitie heeft zich vanaf het begin hevig verzet tegen het oproepen van de voormalig ministers Kamp, Van Middelkoop en Hillen als getuigen. Geen van hen zijn verdacht en de vergelijking tussen de korting die bijvoorbeeld Kamp en defensiemedewerker Gerardus L. kregen gaat volgens het Openbaar Ministerie totaal mank. ‘Gerardus L. heeft tot twee keer toe actief gevraagd om een korting. Minister Kamp heeft daar nooit om gevraagd’, legt de officier van justitie het voor hem cruciale verschil uit.
De officier van justitie verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ‘een rookgordijn’ te hebben opgetrokken in de media door politici bij de zaak te willen betrekken. Zo zouden zij de aandacht willen afleiden van ambtenaren die zich zouden hebben laten omkopen.
Als de rechtbank besluit dat ex-minister Hillen wel opgeroepen mag worden als getuige, zal dat vermoedelijk gunstig zijn voor de verdediging. Hillen heeft zich in de aanloop naar het corruptieproces beschermend opgesteld tegenover de aangeklaagde ambtenaren. ‘Je kijkt eerst wat er aan de hand is. Als blijkt dat er aangifte gedaan moet worden, dan doe je dat. Maar je gaat niet iemand vervolgen voor het achteroverdrukken van een postzegel.’
De zaak wordt later dit jaar pas inhoudelijk behandeld, vermoedelijk in december 2017.
Lees verder;
Hoe groot is het omkoopschandaal rondom de dienstauto’s van Defensie?
Zes rijksambtenaren en vijf autohandelaren staan vanaf vandaag terecht wegens corruptie. Als het aan hun advocaten ligt, wordt de zaak nog veel groter. Waar stopt deze olievlek?
NU 16.06.2017 De rechtbank heeft vrijdag het verzoek om oud-ministers van Defensie te horen in het onderzoek naar het omkoopschandaal met dienstauto’s bij Defensie en politie afgewezen.
De advocaten van zes verdachte defensie- en politieambtenaren, die terechtstaan in omkopingsaffaire rond aankopen van dienstauto’s, hadden verzocht om oud-defensieministers Eimert van Middelkoop, Henk Kamp en Hans Hillen als getuigen horen.
De rechtbank in Rotterdam zegt dat de verzoeken voor het horen van Van Middelkoop en Kamp onvoldoende zijn onderbouwd.
De beslissing tot het horen van de voormalige minister van Defensie Hillen wordt aangehouden. De rechtbank wil eerst kennis nemen van het proces-verbaal van het verhoor van Hillen door de Rijksrecherche.
Omkoping
De corruptiezaak, draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto´s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Daarmee waren honderden miljoenen euro´s gemoeid.
Minister Kamp, destijds minister van Defensie, noemde het begin juni “stom” dat hij zijn privéauto in 2006 door Pon heeft laten keuren. Hij kreeg toen twee gratis navigatie-cd’s ter waarde van zo’n 250 euro.
Ook de naam van Van Middelkoop wordt genoemd in het strafdossier rond de beschikbaarstelling van een vervangende auto.
De raadslieden van de verdachten betoogden afgelopen dinsdag op een regiezitting dat het Openbaar Ministerie onderscheid maakt in de vervolgingsbeslissingen.
Telegraaf 16.06.2017 De oud-defensieministers Eimert van Middelkoop en Henk Kamp hoeven van de rechtbank in Rotterdam niet te getuigen in het corruptieproces rond de aankopen van dienstauto’s voor de overheid.
De rechtbank wees vrijdag een verzoek van de raadslieden van zes verdachte defensie- en politieambtenaren af. Volgens de rechtbank waren die verzoeken onvoldoende onderbouwd. Voor het verhoor van de derde ex-minister, Hans Hillen, houdt de rechtbank een beslissing aan. Eerst willen de rechters zijn verhoor over deze kwestie door de Rijksrecherche nader bestuderen. De andere ministers zijn niet gehoord.
Hillen verklaarde in 2014 volgens NRC tegenover justitie dat hij de Kamer bewust onvolledig informeerde over de corruptieaffaire. Hillen vreesde dat de Kamer hem zo op de huid zou zitten dat hij aan zijn werk niet meer zou toekomen.
De corruptieaffaire draait om omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto´s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. De raadslieden wilden Kamp en Van Middelkoop ondervragen over gunsten, kortingen of diensten die zij zouden hebben ontvangen.
Kamp (Economische Zaken) noemde het begin juni „stom” dat hij zijn privéauto in 2006 door Pon heeft laten keuren. Dat gebeurde in de periode dat Kamp minister van Defensie was. Hij kreeg toen twee gratis navigatie-cd’s ter waarde van zo’n 250 euro. Ook de naam van Van Middelkoop wordt genoemd in het strafdossier rond de beschikbaarstelling van een vervangende auto.
De raadslieden van de verdachten betoogden afgelopen dinsdag op een regiezitting dat het Openbaar Ministerie onderscheid maakt in de vervolgingsbeslissingen.
AD 16.06.2017 De oud-defensieministers Eimert van Middelkoop en Henk Kamp hoeven van de rechtbank in Rotterdam niet te getuigen in het corruptieproces rond de aankopen van dienstauto’s voor de overheid.
De rechtbank wees vandaag een verzoek van de raadslieden van zes verdachte defensie- en politieambtenaren af. Volgens de rechtbank waren die verzoeken onvoldoende onderbouwd. Voor het verhoor van de derde ex-minister, Hans Hillen, houdt de rechtbank een beslissing aan. Eerst willen de rechters zijn verhoor over deze kwestie door de Rijksrecherche nader bestuderen. De andere ministers zijn niet gehoord.
Hillen verklaarde in 2014 volgens NRC tegenover justitie dat hij de Kamer bewust onvolledig informeerde over de corruptieaffaire. Hillen vreesde dat de Kamer hem zo op de huid zou zitten dat hij aan zijn werk niet meer zou toekomen.
De corruptieaffaire draait om omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto’s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. De raadslieden wilden Kamp en Van Middelkoop ondervragen over gunsten, kortingen of diensten die zij zouden hebben ontvangen.
Keuring
Kamp (Economische Zaken) noemde het begin deze maand ‘stom’ dat hij zijn privéauto in 2006 door Pon heeft laten keuren. Dat gebeurde in de periode dat Kamp minister van Defensie was. Hij kreeg toen twee gratis navigatie-cd’s ter waarde van zo’n 250 euro. Ook de naam van Van Middelkoop wordt genoemd in het strafdossier rond de beschikbaarstelling van een vervangende auto.
De raadslieden van de verdachten betoogden afgelopen dinsdag op een regiezitting dat het Openbaar Ministerie onderscheid maakt in de vervolgingsbeslissingen.
VK 13.06.2017 Drie voormalige Defensieministers – Henk Kamp, Eimert van Middelkoop en Hans Hillen – moeten mogelijk getuigen in een grootschalig corruptieproces waarvoor zes rijksambtenaren en vijf autohandelaren momenteel terecht staan.
Dat verzoek hebben de advocaten van de aangeklaagde ambtenaren dinsdagmiddag ingediend bij de rechtbank van Rotterdam. Mochten de oud-ministers inderdaad moeten getuigen – de rechtbank beslist daarover dinsdagavond al – dan wordt de kans steeds groter dat het proces dat begon als een aanklacht tegen een paar individuele defensie- en politieambtenaren, ook politieke dimensies krijgt.
‘Waarom zou lager defensiepersoneel vervolgd worden voor relatief kleine vergrijpen, terwijl bijvoorbeeld oud-Defensieminister Henk Kamp vrijuit zou gaan?’, zo betoogde advocaat Cees Korvinus dinsdag voor de rechtbank. ‘Het is meten met twee maten.’
Hoe groot is het omkoopschandaal rondom de dienstauto’s van Defensie? (+)
Zes rijksambtenaren en vijf autohandelaren staan vanaf vandaag terecht wegens corruptie. Als het aan hun advocaten ligt, wordt de zaak nog veel groter. Waar stopt deze olievlek? Lees hier het artikel.
De zes rijksambtenaren worden beschuldigd van het aannemen van geldbedragen van autohandelaren in ruil voor miljoenenorders om voertuigen voor Defensie en de politie te mogen leveren.
Gerardus L., wordt bijvoorbeeld strafrechtelijk vervolgd voor het aannemen van een korting van 236 euro bij de aanschaf van een privéauto bij een autodealer van Pon (Volkskwagen, Audi). Bovendien verloor hij zijn baan. Henk Kamp kreeg destijds als Defensieminister ook een korting bij hetzelfde autobedrijf, van ruim 250 euro, maar hij wordt niet vervolgd. Kamp is bovendien nu nog steeds minister, maar dan van Economische Zaken.
Van Middelkoop zou zijn dienstauto tijdens zijn ministerschap eens hebben gestald bij autobedrijf Pon, waarvoor hij gedurende acht dagen een luxe Volkwagen Tiguan terug kreeg. ‘Wat dat een privévoordeel?’, vragen de advocaten van ambtenaren zich nu af. Voor hun gevoel worden hun cliënten voor vergelijkbare vergrijpen vervolgd, terwijl hogere functionarissen, zoals ministers, vrijuit gaan.
Hillen heeft zich in de aanloop naar het corruptieproces juist beschermend opgesteld tegenover de aangeklaagde ambtenaren. ‘Je kijkt eerst wat er aan de hand is. Als blijkt dat er aangifte gedaan moet worden, dan doe je dat. Maar je gaat niet iemand vervolgen voor het achteroverdrukken van een postzegel.’ Advocaten willen hem horen waarom hij in eerste instantie geen aangifte deed tegen de ambtenaren.
Justitie heeft zich hevig verzet tegen het oproepen van de voormalig ministers Kamp, Van Middelkoop en Hillen als getuigen. Geen van hen zijn verdacht en de vergelijking tussen de korting die bijvoorbeeld Kamp en defensiemedewerker Gerardus L. kregen gaat volgens het Openbaar Ministerie totaal mank. ‘Gerardus L. heeft tot twee keer toe actief gevraagd om een korting. Minister Kamp heeft daar nooit om gevraagd’, legt de officier van justitie het voor hem cruciale verschil uit.
Geradus L. ontkent dat hij heeft gevraagd om een gift; volgens hem heeft hij de contactpersoon van Pon gevraagd: ‘Kan je wat voor mij betekenen?’ Daarmee bedoelde hij advies over de technische specificaties van een privéauto die hij wilde kopen. Zijn advocaat Korvinus noemt het een ‘onbegrijpelijke keuze’ van de officier om Gerardus L. voor zo’n klein bedrag – 236 euro korting op een auto van 35 duizend euro – strafrechtelijke te vervolgen. ‘Elke normale, weldenkende officier had deze zaak geseponeerd.’
Het doel van de advocaten van de ambtenaren is nu ‘niet om aan te tonen’ dat Kamp, Van Middelkoop of Hillen zelf ‘corrupt zijn geweest’, zegt advocaat Michael Ruperti, die onder andere ook Gerardus L. bijstaat. ‘Het gaat erom dat duidelijk wordt dat mijn cliënt gewoon een reguliere korting heeft gekregen. Zoals een minister die ook heeft gekregen.’ Volgens het OM staat ‘het krijgen van een korting gelijk aan het accepteren van een gift’, aldus Ruperti. Hij wil weten hoe Kamp daar over denkt. ‘ Ik lees in de media dat hij zegt dat hij dat niet had moeten doen. Nou, dat zegt mijn cliënt nu ook.’
Rookgordijn
In de media draait de zaak niet meer om een ambtenaar die jaarlijks geheel verzorgd met zijn echtgenote meeging op luxe cruises, terwijl het daar wel om gaat, aldus De officier van justitie.
De zaak tegen de zes rijksambtenaren draait niet alleen om kleine vergrijpen. Hoofdpersoon in de zaak is oud-defensiemedewerker Jacques H. Hij heeft volgens justitie in ruil voor tienduizenden euro’s en snoepreisjes naar onder meer de Volvo Ocean Race in de VS en de Grand Prix in Monaco miljoenenorders beloofd aan autobedrijven zoals Pon.
‘Ik heb bijna met bewondering gekeken hoe de verdediging de afgelopen dagen met succes de aandacht heeft verlegd naar politici. In de media draait de zaak niet meer om een ambtenaar die jaarlijks geheel verzorgd met zijn echtgenote meeging op luxe cruises, die jarenlang rondreed in gratis huurauto’s en de beschikking had over een geheim geldpotje voor hemzelf, terwijl het daar wel om gaat’, zei de officier van justitie in zijn openingstoespraak van de regiezitting dinsdag in Rotterdam. Hij verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ‘een rookgordijn’ te hebben opgetrokken in de media.
De vijf andere verdachte rijksambtenaren hebben zich volgens justitie laten omkopen voor veel kleinere geldbedragen – variërend van 236 euro tot 1750 euro. Advocaat Ruperti verwijt op zijn beurt dat justitie lijdt aan de ‘tunnelvisie’ dat ook deze personen schuldig zijn aan omkoping.
Inhoudelijk wordt de zaak pas in december 2017 van dit jaar behandeld.
NU 13.06.2017 De advocaten van zes verdachte defensie- en politieambtenaren, die terechtstaan in omkopingsaffaire rond aankopen van dienstauto’s, willen oud-defensieministers Eimert van Middelkoop, Henk Kamp en Hans Hillen als getuigen horen.
Dat verzoek deden zij dinsdag tijdens de regiezitting in Rotterdam over de corruptiezaak, die draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto´s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Daarmee waren honderden miljoenen euro´s gemoeid.
Advocaat Cees Korvinus wil van de ex-bewindslieden meer weten over de contacten met importeurs en waarom zij besloten hun privéauto daar in onderhoud te doen. Dat deed onder anderen minister Kamp, die gratis navigatie-cd’s ter waarde van 250 euro en korting op een servicebeurt kreeg.
Zijn collega Michael Ruperti, wiens cliënt een ”niet-zakelijke korting” zou hebben gekregen bij de aanschaf van een Audi A3 Sportback, meent dat geen verschil bestaat tussen de korting voor de minister en die voor zijn cliënt. ”Volgens het OM staat het krijgen van korting gelijk aan het accepteren van een gift”, aldus Ruperti. Hij wil weten hoe Kamp daar over denkt. ”Ik lees in de media dat hij zegt dat hij dat niet had moeten doen. Nou, dat zegt mijn cliënt nu ook.”
Rookgordijn
Het Openbaar Ministerie trok bij aanvang van leer tegen de raadslieden van de vier defensie- en twee politieambtenaren. De officier van justitie verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ”een rookgordijn” te hebben opgetrokken in de media. In die berichten zijn volgens de aanklager ten onrechte verdenkingen geuit aan het adres van oud-defensieministers.
Daardoor wordt volgens hem de aandacht afgeleid van de ware zaak, de omkoping met reizen, giften en gunsten van ambtenaren die betrokken waren bij de aanschaf van dienstauto’s.
Onvergelijkbaar
De officier van justitie noemt de kwesties rond de ministers ”compleet onvergelijkbare zaken”. Hij heeft na de berichtgeving het dossier nogmaals bekeken en vindt dat geen aanleiding bestaat tot nader onderzoek. De navigatie-cd’s die Kamp ontving, leiden volgens de officier ”op geen enkele wijze tot een verdenking”.
AD 13.06.2017 De advocaten van zes verdachte defensie- en politieambtenaren, die terechtstaan in omkopingsaffaire rond aankopen van dienstauto’s, willen oud-defensieministers Eimert van Middelkoop, Henk Kamp en Hans Hillen als getuigen horen.
Dat verzoek deden zij vandaagg tijdens de regiezitting in Rotterdam over de corruptiezaak, die draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto´s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Daarmee waren honderden miljoenen euro´s gemoeid.
Advocaat Cees Korvinus wil van de ex-bewindslieden meer weten over de contacten met importeurs en waarom zij besloten hun privéauto daar in onderhoud te doen. Dat deed onder anderen minister Kamp, die gratis navigatie-cd’s ter waarde van 250 euro en korting op een servicebeurt kreeg.
Niet-zakelijke korting
Zijn collega Michael Ruperti, wiens cliënt een ,,niet-zakelijke korting” zou hebben gekregen bij de aanschaf van een Audi A3 Sportback, meent dat geen verschil bestaat tussen de korting voor de minister en die voor zijn cliënt. ,,Volgens het OM staat het krijgen van korting gelijk aan het accepteren van een gift”, aldus Ruperti. Hij wil weten hoe Kamp daar over denkt. ,,Ik lees in de media dat hij zegt dat hij dat niet had moeten doen. Nou, dat zegt mijn cliënt nu ook.”
Rookgordijn
Het Openbaar Ministerie trok bij aanvang van leer tegen de raadslieden van de vier defensie- en twee politieambtenaren. De officier van justitie verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ,,een rookgordijn” te hebben opgetrokken in de media. In die berichten zijn volgens de aanklager ten onrechte verdenkingen geuit aan het adres van oud-defensieministers. Daardoor wordt volgens hem de aandacht afgeleid van de ware zaak, de omkoping met reizen, giften en gunsten van ambtenaren die betrokken waren bij de aanschaf van dienstauto’s.
De officier van justitie noemt de kwesties rond de ministers ,,compleet onvergelijkbare zaken”. Hij heeft na de berichtgeving het dossier nogmaals bekeken en vindt dat geen aanleiding bestaat tot nader onderzoek. De navigatie-cd’s die Kamp ontving, leiden volgens de officier ,,op geen enkele wijze tot een verdenking”.
Telegraaf 13.06.2017 Het Openbaar Ministerie is dinsdag fel van leer getrokken tegen de raadslieden van vier defensie- en twee politieambtenaren, die in Rotterdam in een regiezitting terechtstaan voor het aannemen van steekpenningen en gunsten van de auto-industrie.
LIVE – Verslaggever Saskia Belleman is bij de rechtszaak aanwezig. Haar tweets lees je onderaan dit artikel.
De corruptiezaak draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van dienstauto´s voor politie en defensie. Daarmee waren honderden miljoenen euro´s gemoeid.
De officier van justitie verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ,,een rookgordijn” te hebben opgetrokken in de media. In die berichten zijn volgens de aanklager onder meer ten onrechte verdenkingen geuit aan het adres van de oud-defensieministers Eimert van Middelkoop en Henk Kamp. Daardoor wordt volgens hem de aandacht afgeleid van ware zaak, de omkoping met reizen, giften en gunsten van ambtenaren.
De ministers worden genoemd in het strafdossier, voor het ontvangen van gratis navigatie-cd’s ter waarde van 250 euro en korting op een servicebeurt (Kamp) en de vraag om een gratis vervangende dienstauto voor Van Middelkoop.
De officier van justitie noemt de kwesties rond de ministers ,,compleet onvergelijkbare zaken” in verhouding tot de verdenkingen aan het adres van de vervolgde ambtenaren en autoverkopers. Hij heeft na de berichtgeving het dossier bekeken en handhaaft zijn oordeel dat geen aanleiding bestaat tot nader onderzoek naar Kamp en Van Middelkoop. De navigatie-cd’s die Kamp ontving leidt volgens de officier ,,op geen enkele wijze tot een verdenking”. Datzelfde geldt voor Van Middelkoop.
Enkele raadslieden van de verdachten vragen de rechtbank om de bewindslieden als getuige te mogen horen.
LIVE – Verslaggever Saskia Belleman is bij de rechtszaak aanwezig. Haar tweets lees je onderaan dit artikel.
Telegraaf 13.06.2017 Vier defensie- en twee politieambtenaren staan dinsdag in Rotterdam in een regiezitting terecht voor het aannemen van steekpenningen en gunsten. Zij zouden zich als wagenparkbeheerders tussen 2001 en 2011 hebben laten omkopen bij de aanschaf van auto’s voor politie en defensie. Met de overheidscontracten waren honderden miljoenen euro’s gemoeid.
LIVE – Verslaggever Saskia Belleman is bij de rechtszaak aanwezig. Haar tweets lees je onderaan dit artikel (v.a. 9.00 uur)
De verdachte ambtenaren zouden kortingen op aanschaf en onderhoud van privéauto’s hebben gekregen. Ook reden sommigen in leaseauto’s voor een vriendenprijs. Verder ontvingen zij winterbanden, tankpassen of werden uitgenodigd voor vakantietrips.
Vijf betrokkenen uit autobranche staan eveneens terecht voor omkoping. Het is de eerste zitting in de zaak die nog niet inhoudelijk wordt behandeld.
Auto-importeur Pon schikte eerder voor 12 miljoen euro, automerken Peugeot en Renault kochten ieder voor 2 miljoen euro strafvervolging af.
Ook minister Henk Kamp (Economische Zaken) raakte onlangs zijdelings betrokken. Hij liet zijn privéauto in 2006 door auto-importeur Pon keuren. Kamp was toen minister van Defensie; hij kreeg twee gratis navigatie-cd’s ter waarde van zo’n 250 euro. Volgens Kamp is er „geen enkele relatie” tussen het omkoopschandaal en zijn auto. Volgens het OM bestaat er geen enkele verdenking tegen Kamp.
AD 12.06.2017 De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) was al jaren op de hoogte dat ze zaken deden met een mogelijk corrupte ambtenaar. De dienst is er meerdere keren voor gewaarschuwd. Toch werden er geen maatregelen genomen. De man regelde geheime auto’s en beheerde een nep verhuurbedrijf voor de MIVD.
Wat heeft de MIVD ervan weerhouden om iets aan deze situatie te doen?, aldus Michael Ruperti, advocaat.
Dat blijkt uit verklaringen die leidinggevenden, collega’s en medewerkers van het Bureau Integriteit van Defensie onder ede hebben afgelegd bij de rechter. De MIVD wil niet reageren omdat de zaak onder de rechter is.
Wagenparkbeheerder Jacques H. verschijnt morgen voor het eerst voor de rechter omdat hij hoofdverdachte is in een omvangrijk omkoopschandaal met nieuwe dienstvoertuigen. Volgens het OM hebben hij en nog vijf politie- en defensiemedewerkers zich laten omkopen door autodealers en leasemaatschappijen. Ze zouden ongeoorloofde kortingen hebben gekregen op lease-auto’s, onderhoud en winterbanden en kregen reisjes aangeboden naar de Middellandse Zee.
Klokkenluider
De zaak kwam in 2011 aan het rollen toen een klokkenluider uit de autobranche uit de school klapte. Uit de talloze verhoren die daarna zijn afgenomen blijkt nu dat de integriteit van H. al jaren ter discussie stond. Ook de geheime dienst MIVD was daarvan op de hoogte. H. was een belangrijke agent voor de MIVD: hij deed een deel van het wagenparkbeheer. Zo regelde hij supergeheime auto’s die niet bij de RDW stonden geregistreerd. Zelf reed hij enige tijd ook in zo’n auto.
H. besteedde ongeveer eenderde van zijn tijd aan werkzaamheden voor de geheime dienst. Eens per twee weken kwam er medewerker van de dienst langs en op zijn kantoor stond een kluis van de MIVD. Ook beheerde hij een nepfirma: JaHo-rentals. In een onderzoek in 2010 naar wat dat bedrijf precies deed, blijkt uit verklaringen dat de MIVD is getipt dat H. een persoon was ‘waar vlekjes op zaten’. ,,Ik heb het verder aan hen overgelaten”, verklaart de betrokken ambtenaar.
Verbazingwekkend
Dat de MIVD op de hoogte was van het imago van H., maar niets deed is verbazingwekkend, vindt advocaat Michael Ruperti die een van de andere verdachten bijstaat. ,,Wat heeft de MIVD ervan weerhouden om iets aan deze situatie te doen? Waarom hebben zij de minister niet geïnformeerd? Dan hadden andere medewerkers beter beschermd kunnen worden tegen dealers waar defensie zaken mee doet.”
Al een paar jaar eerder deden medewerkers van het Bureau Integriteit onderzoek naar H. omdat hij in een auto reed die ver boven zijn stand was. De Peugeot 607 was toen een zogenoemde generaalsauto, terwijl hij helemaal geen generaal is. Ook voerde de wagen een schaduwkenteken van de MIVD. Dat was vreemd, maar de geheime dienst bevestigde dat zij daarvan op de hoogte waren. H. kreeg toen het voordeel van de twijfel. Ook bij zijn volgende auto, een Audi A5, is er in 2007 geen financieel onderzoek geweest ‘gezien de relatie met de MIVD’. Later zou blijken dat die auto veel te goedkoop werd gereden.
Gratis benzine
Zo zou wagenparkbeheerder H. een Audi A5 hebben gereden voor 700 euro per maand terwijl daar normaal gesproken tot meer dan het dubbele voor neer moet worden geteld. Ook zou hij op kosten van autobedrijven voor duizenden euro’s gratis benzine hebben getankt, kreeg hij een goedkope lening van 56.000 euro en maakte hij vele reisjes op kosten van de dealers.
Met het aannemen van de cadeautjes kochten de autobedrijven invloed om nieuwe auto’s te kunnen leveren, vindt het OM. Dat ging om een deal van honderden miljoenen euro’s. Alleen al bij de politie moesten 13.000 auto’s vervangen worden. Bij defensie ging het om 1600 auto’s.
NU 12.06.2017 De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) was jarenlang op de hoogte van corruptieverdenkingen tegen de ambtenaar die een deel van het wagenpark van de dienst beheerde. Dat zou blijken uit verklaringen van betrokkenen.
Dat schrijft het AD op basis van verklaringen onder ede, die bij de rechter zouden zijn afgelegd door leidinggevenden en collega’s van de man en medewerkers van het Bureau Integriteit van Defensie.
De ambtenaar werkte drie dagen per week als beheerder van een deel van het wagenpark van de MIVD, waar hij onder andere geheime voertuigen voor de dienst regelde, die niet geregistreerd staan bij de RDW. Hij reed zelf ook jarenlang in zo’n ongeregistreerde auto. Ook beheerde hij een nepverhuurbedrijf, dat door de MIVD als dekmantel werd gebruikt.
De dienst zou al in 2010 zijn gewaarschuwd dat de ambtenaar iemand was “waar vlekjes op zaten”, zo zou uit de verklaringen blijken. Toch werd er geen actie ondernomen.
Corruptieschandaal
De ambtenaar verschijnt dinsdag voor de rechter als hoofdverdachte in het proces tegen oud-inkopers van politie en defensie en oud-medewerkers van importeurs PON, Renault Nederland en Peugeot Nederland. De inkopers zouden tussen 2001 en 2011 zijn omgekocht – onder andere met reizen en kortingen op auto’s – in ruil voor grote aanbestedingen voor de autodealers en -importeurs.
De zaak kwam in 2011 aan het rollen door een klokkenluider uit de autobranche.
Oud-minister van Defensie Hans Hillen (CDA) kwam begin deze maand in opspraak, toen bleek dat hij in 2014 details over het corruptieschandaal verzweeg voor de Tweede Kamer en justitie. Hillen zei dat te hebben gedaan omdat hij de zaak intern wilde oplossen.
AD 06.06.2017 De SP wil van minister Jeanine Hennis van Defensie weten hoe het mogelijk was dat haar voorganger Hans Hillen de ernst van corruptieverdenkingen tegen defensiemedewerkers in 2011 voor de Tweede Kamer verzweeg.
Dit is niet het eerste incident bij Defensie; er lijkt weer sprake van een doofpot, aldus Sadet Karabulut, SP.
Hillen verklaarde in 2014 volgens de NRC tegenover justitie dat hij de Kamer doelbewust onvolledig informeerde over corruptie bij de aankoop van auto’s voor Defensie. ,,Als ik alle details over zulke zaken aan de Kamer zou melden, dan zou ik geen tijd meer overhouden om een krijgsmacht te runnen”, zegt hij tegen de krant. ,,De Kamer moet er van op aankunnen dat de minister er alles aan doet om een integere krijgsmacht te krijgen.”
Initiatiefneemster Sadet Karabulut (SP) kreeg vanmiddag bijval van onder meer GroenLinks. ,,Dit kan natuurlijk niet. Ik wil van de minister horen wat er nu precies is gebeurd en wat zij ervan vindt”, zegt Karabulut. ,,En dit is niet het eerste incident bij Defensie; er lijkt weer sprake van een doofpot. Minister Hennis is verantwoordelijk voor haar medewerkers en voorgangers. Ze moet de Kamer overtuigen dat voor die mentaliteit van verzwijgen voor de Kamer en het zelf maar afhandelen – een doodzonde – geen plaats is.”
Kwetsbaar
Hoofdverdachte Jacques H., die zeggenschap had over het wagenpark, zou jarenlang steekpenningen hebben aangenomen van dealers. Defensie had aangifte gedaan, maar volgens Hillen alleen ‘omdat het departement altijd tegen de Tweede Kamer moet kunnen zeggen: wij hebben alles gedaan.” De toenmalig minister van Defensie had de zaak liever intern opgelost.
Tegen de Kamer hield Hillen zich op de vlakte over de kwestie. Naar eigen zeggen probeerde hij zo de verdachte te beschermen, omdat die vanwege alle aandacht in een kwetsbare positie belandde. ,,Als zo’n zaak uitlekt, wordt die ambtenaar direct deel wordt van het politieke spel, dat maakt hem kwetsbaar. Via hem kan men mij aanpakken. Waarom denk je dat het uitlekt? Dat is echt niet vanwege het feit, vanwege die man. Iemand wil ergens druk op zetten. […] Dan moet de baas van het spul, ik dus, daar rekening mee houden”, zegt Hillen.
Trouw 06.06.2017 Hans Hillen zegt de Tweede Kamer in zijn tijd als minister van defensie in het kabinet Rutte-I (2010-2012) bewust onvolledig geïnformeerd te hebben. In politiek Den Haag geldt dat als een serieuze politieke zonde, die wel minder ernstig is dan het onjuist informeren van de Kamer.
Hillen deed zijn mededeling in een reactie op een artikel van NRC over mogelijke fraude door Defensiemedewerkers bij aanbestedingscontracten voor auto’s.
De zaak draait om leveranties van importeur Pon aan de ministeries van defensie en veiligheid en justitie. Eind 2011 kwam via De Telegraaf aan het rollen dat het autobedrijf ambtenaren gefêteerd zou hebben. Het bedrijf heeft sindsdien voor twaalf miljoen euro een schikking met het Openbaar Ministerie getroffen, en Pon-medewerkers hebben in een schikking een taakstraf geaccepteerd.
Dit jaar dient een strafzaak tegen enkele betrokken ambtenaren. NRC heeft het dossier ingezien. Daarin komt een verhoor door de Rijksrecherche van voormalig minister Hillen in 2014 voor. Hillen legt uit waarom hij als minister besloot geen aangifte te doen tegen een ambtenaar die zich bezighield met de verwerving van auto’s. Diezelfde ambtenaar is één van de verdachten die binnenkort terecht staat.
Hillen zegt tegen NRC dat hij als minister niet alles over de zaak vertelde. “Dat ik de Tweede Kamer niet over alle details van de zaak heb geïnformeerd is ook bewust. Als ik alle details over zulke zaken aan de Kamer zou melden, dan zou ik geen tijd meer overhouden om een krijgsmacht te runnen.” Hillen voegt eraan toe dat ‘details meestal geen toegevoegde waarde hebben.’ Maar, zo erkent hij, ‘dat oordeel is natuurlijk heel anders als je minister bent of Kamerlid, of journalist.’
Een andere reden waarom Hillen de Kamer niet alles vertelde, en geen aangifte deed, is dat hij de betrokken ambtenaar tegen verdere problemen wilde beschermen. Volgens NRC had een onderzoekscommissie onder leiding van generaal buiten dienst Minze Beuving in 2012 al geoordeeld dat er een ‘schijn van belangenverstrengeling was’. Daarna werd de ambtenaar overgeplaatst naar een andere afdeling bij defensie.
Hillen zei gisteren tegen NRC dat hij vond dat ‘mijn organisatie redelijk bruusk reageerde door direct alles op een persoon te richten, direct zo’n zwaar onderzoek in te stellen.’ Hillen heeft juist enig begrip voor de positie van de ambtenaar. “Hij kan nooit tien jaar helemaal alleen hebben gehandeld, dan moet het echt wel toegejuicht zijn, of geaccepteerd. Dan is hij door zijn meerderen voortduren gedekt geweest.”
NU 06.06.2017 Oud-minister van Defensie Hans Hillen (CDA) heeft details over een corruptiezaak bij zijn ministerie destijds verzwegen voor de Tweede Kamer en justitie.
Hillen, tussen 2010 en 2012 minister van Defensie, moest in 2014 getuigen in een zaak over de aanschaf van defensieauto’s, meldt NRC dinsdag op basis van documenten van de Rijksrecherche.
Hoofdverdachte in de zaak is Jacques H., die steekpenningen zou hebben aangenomen van dealers in ruil voor vertrouwelijke informatie over overheidsaanbestedingen.
Hillen zegt in een reactie tegen NRC dat het verzwijgen niet als doel had om H. in te dekken. “Als ik alle details over zulke zaken aan de Kamer zou melden, dan zou ik geen tijd meer overhouden om een krijgsmacht te runnen.” Hij zou de zaak het liefst intern willen oplossen.
“Natuurlijk doe ik geen aangifte tegen elke Defensiemedewerker die over de schreef gaat. Als je agentje speelt, krijg je geen vertrouwen van je organisatie”, aldus Hillen.
De zaak komt na jaren onderzoek volgende week dinsdag pas voor het eerst voor de rechter.
Telegraaf 06.06.2017 Voormalig CDA-politicus Hans Hillen heeft als minister van Defensie de Tweede Kamer niet volledig ingelicht over een grote corruptiezaak rond de aankoop van defensieauto’s omdat dat ’te veel tijd kostte’.
De Telegraaf berichtte een paar jaar geleden als eerste over de corrupte gang van zaken rondom de aanbestedingen van politie- en defensievoertuigen. Het leidde tot een serie onthullende verhalen. Uiteindelijk leidde het onder meer tot beëindiging van het contract (van 500 miljoen euro) van de politie met autoleverancier Pon.
Hoofdverdachte in de zaak is Jacques H., die twee decennia wagenbeheerder was bij Defensie. Hij wordt onder meer verdacht van het aannemen van steekpenningen van dealers.
Oud-minister Hillen werd in 2014 opgeroepen als getuige, omdat hij minister was toen de corruptiezaak bekend werd. Eerder zei hij dat hij de zaak het liefst intern had willen oplossen. Tegen de Tweede Kamer hield Hillen zich destijds op de vlakte. Hillen zegt dat hij de zaak niet wilde toedekken, maar dat hij H. wilde beschermen. Die kreeg volgens Hillen onevenredig veel aandacht en was daardoor in een kwetsbare positie terechtgekomen, meldt de krant.
Bewust
Ook zegt hij: „Dat ik de Tweede Kamer niet over alle details van de zaak heb geïnformeerd is ook bewust. Als ik alle details over zulke zaken aan de Kamer zou melden, dan zou ik geen tijd meer overhouden om een krijgsmacht te runnen. De Kamer moet er van op aankunnen dat de minister er alles aan doet om een integere krijgsmacht te krijgen.”
H. is inmiddels overgeplaatst naar een ’functie met minder verleidingen’. Het Openbaar Ministerie besloot uiteindelijk tot vervolging van hem en enkele andere ambtenaren. De zaak komt volgende week voor het eerst voor de rechter.
Minister Henk Kamp (Economische Zaken) denkt achteraf dat het beter was geweest als hij zijn privé-auto in 2006 niet door autohandelaar Pon had laten keuren. Kamp ontving een korting van de autohandelaar die tussen 2001 en 2011 ambtenaren fêteerde om overheidsaanbestedingen binnen te halen.
“Als ik nu terugkijk op wat er destijds is gebeurd, dan denk ik dat het beter was geweest dat ik de auto niet naar Pon had gebracht, maar naar mijn eigen dealer in Zutphen”, zei Kamp voor aanvang van de ministerraad.
Waarom de VVD’er de auto dan niet naar zijn eigen dealer, maar naar Pon bracht, kan hij zich niet meer herinneren. “Als ik achteraf terugkijk, vind ik dat stom, maar ik heb het gedaan. Waarom ik het precies heb gedaan, dat weet ik niet”, aldus Kamp.
Kamp importeerde de auto vanuit Duitsland en liet Pon een aantal aanpassingen verrichten. De rekening bedroeg 1250 euro inclusief een korting van 250 euro. Kamp benadrukt niet zelf om de korting te hebben gevraagd. Hij keek als particulier niet gek op van de hoogte van de korting.
Telegraaf 14.06.2017
Corruptiezaak
Het autobedrijf Pon kocht in oktober 2016 voor een bedrag van 12 miljoen euro strafvervolging af in de corruptiezaak bij politie en defensie. Volgens het OM heeft Pon door het omkopen van ambtenaren een onrechtmatig voordeel van 6 miljoen euro verkregen.
Het actualiteitenprogramma Nieuwsuur bracht eerder deze week aan het licht dat het Openbaar Ministerie strafrechtelijke vervolging heeft ingesteld tegen lagere ambtenaren die ook korting hadden gekregen van Pon.
Volgens Nieuwsuur zou uit het strafdossier blijken dat Kamp, die in 2006 minister van Defensie was, door het OM niet is aangemerkt als verdachte en ook niet als getuige is gehoord.
Klacht
Twee ontslagen defensiemedewerkers die in de kwestie verdacht worden van corruptie laten het er niet bij zitten. In de Telegraaf laten zij vrijdag weten een integriteitsklacht tegen Kamp in te dienen bij het ministerie van Defensie. Zij vinden dat ook Kamp zich moet verantwoorden voor de kosteloze installatie van een carkit, navigatie-cd’s en korting op banden.
Kamp vindt dat de twee oud-defensiemederwerkers zelf mogen bepalen hoe zij zich in de strafzaak verdedigen. De suggestie dat hij betrokken zou zijn bij het corruptieschandaal werpt hij verre van zich. “Ik weet niets van defensiedeals in die tijd”, aldus Kamp.
De klacht zal worden beoordeeld door de organisatie van Defensie die integriteitsklachten intern tegen het licht houdt. Directeur van dat orgaan is Claire Zalm, de dochter van Kamps oud-collega en partijgenoot Gerrit Zalm.
De oud-medewerkers vinden het onverteerbaar dat de VVD-politicus zich op geen enkele manier heeft hoeven te verantwoorden voor giften die hij ontving van Audi-importeur Pon in de vorm van navigatie-cd’s, korting op banden en het niet rekenen van de installatie van een carkit. Terwijl zij voor gunsten van vergelijkbare grootte – kortingen van een paar honderd euro op auto’s – zijn vervolgd, voor de rechter moeten verschijnen en werden ontslagen.
NOS 18.09.2017 De klacht van twee voormalige defensiemedewerkers over oud-minister van Defensie Kamp is ongegrond. Dat is de uitkomst van extern onderzoek in opdracht van het ministerie. De huidige minister Hennis neemt het advies over, dat is opgesteld door oud-topambtenaar Bekker.
De klacht was ingediend door twee ontslagen medewerkers, die betrokken waren bij een omkoopaffaire met autobedrijf Pon. De twee verweten het ministerie willekeur, omdat ook Kamp als minister voordelen zou hebben genoten. Hij liet zijn privéauto keuren door Pon, wat niet gebruikelijk was voor particulieren, en kreeg bovendien korting.
Niet actief voordelen gezocht
Onderzoeker Bekker komt tot de conclusie dat het verwijt van willekeur geen steek houdt en dat er geen sprake is van gelijke gevallen. Wel is hij het met Kamp zelf eens dat hij dit achteraf beter niet zo had kunnen doen.
Volgens de onderzoeker heeft Kamp onmiskenbaar een voordeeltje gehad, maar is de minister meer verzeild geraakt in “goedbedoelde ontzorging van zijn medewerkers dan dat hij actief voordelen heeft gezocht”.
Zwaar gestraft
Bekker heeft geen enkele reden om te twijfelen aan de goede trouw van Kamp. Hij kan zich er overigens wel iets bij voorstellen dat de klagers zelf vinden dat ze erg zwaar gestraft zijn voor relatief kleine feiten, maar dat heeft geen invloed op zijn oordeel over de handelwijze van Kamp.
Kamp, die inmiddels minister van Economische Zaken is, zegt in een reactie dat de conclusies van Bekker aansluiten op wat hij daarover zelf eerder heeft gezegd. Verder heeft hij “kennisgenomen van het besluit van de minister van Defensie om de klacht ongegrond te verklaren”.
VK 18.09.2017 Demissionair minister Henk Kamp van Economische Zaken gaat vrijuit in de omkopingsaffaire op het ministerie van Defensie, waar hij van 2002 tot 2007 bewindsman was. De korting van circa 250 euro die Kamp in 2006 bij een officiële autodealer van Defensie kreeg voor een onderhoudsbeurt van zijn privéauto, was slechts een ‘kleine onderschatting’ van zijn zijde. Kamp valt geen gebrek aan integriteit te verwijten.
De klacht over de veronderstelde gebrekkige integriteit van Kamp is in juni ingediend door twee voormalige Defensiemedewerkers, die eerder werden ontslagen nadat zij vergelijkbare privékortingen bij de autodealer van Defensie hadden gekregen. Volgens de klagers valt het ‘niet te rijmen dat zij wegens ernstig plichtsverzuim zijn ontslagen terwijl de minister indertijd volgens hen op gelijke wijze heeft gehandeld. Wat hen betreft is sprake van volstrekte willekeur’, aldus de advocaten van het duo.
Het grote verschil met de ontslagen Defensiemedewerkers is dat Kamp niet heeft onderhandeld over de prijs, aldus Roel Bekker.
Bekker acht deze klacht ongegrond. ‘Ik vind dat de heer Kamp op dit punt niet veel te verwijten valt’, schrijft hij over de privékorting die de minister kreeg. Het grote verschil met de ontslagen Defensiemedewerkers is dat Kamp, ‘anders dan de klagers’, niet heeft onderhandeld over de prijs en ook niet om korting heeft gevraagd, aldus Bekker.
Bekker oordeelt wel dat het ‘niet verstandig’ was van Kamp om ‘via een Defensiemedewerker’ een afspraak te regelen bij de officiële autodealer van zijn ministerie. De onderzoeker vindt Kamps uitleg daarover echter plausibel: ‘Hij is hier meer in verzeild geraakt via de goedbedoelde ‘ontzorging’ van zijn medewerkers dan dat hij actief voordelen heeft gezocht’, schrijft Bekker. ‘Ik heb geen enkele reden om te twijfelen aan de goede trouw van de heer Kamp’.
De advocaten van de verdachten hebben vanaf het begin af aan geprobeerd om Kamp te betrekken bij deze strafzaak. Die weg lijkt nu dood te lopen. In juni oordeelde de rechtbank al dat Kamp niet hoeft te getuigen in het strafrechtelijk onderzoek naar de zes rijksambtenaren. Nu wordt Kamp dus ook vrijgepleit van integriteitsschendingen.
Het Openbaar Ministerie wees er eerder net als Bekker nadrukkelijk op dat het verschil tussen de minister en de vervolgde ambtenaren is dat zij ‘expliciet wel’ om een gift hebben gevraagd, terwijl de minister dat niet deed.
Voor de verdachten is het onverteerbaar. ‘Het is meten met twee maten’, vindt advocaat Cees Korvinus, die de verdachte defensieambtenaar Gerardus L. bijstaat. Deze man verloor zijn baan en wordt strafrechtelijk vervolgd voor het aannemen van een korting van 236 euro.
De overtreders zijn niet ontslagen vanwege de ontvangen privékorting, stelt Bekker
Onderzoeker Bekker kan zich ‘voorstellen dat de klagers het gevoel hebben dat zij wel erg zwaar bestraft zijn of worden voor relatief kleine feiten’, schrijft hij. Hij benadrukt echter dat de overtreders oorspronkelijk een relatief lichte disciplinaire maatregel kregen, namelijk een berisping. Uit die straf volgde dat zij voortaan waren uitgesloten van inkoopwerkzaamheden bij Defensie. Omdat er geen andere geschikte baan voor hen was binnen Defensie, werden zij eervol ontslagen en kregen zij wachtgeld mee. Zij zijn dus niet ontslagen vanwege de ontvangen privékorting, stelt Bekker.
Kamp liet eerder weten dat hij het achteraf ‘stom’ vindt dat hij zijn privéauto door autodealer Pon heeft laten keuren. Maar volgens de minister is er ‘geen enkele relatie’ tussen het omkoopschandaal en zijn auto. Hij vindt niet dat hij iets verkeerd heeft gedaan.
AD 18.09.2017 De klacht over de korting die oud-minister van Defensie Henk Kamp kreeg voor onderhoud van zijn privéauto is ongegrond. Dat is de uitkomst van onderzoek in opdracht van Defensie door een extern adviseur. Defensie neemt dit advies over, aldus een woordvoerder.
De klacht werd in juni ingediend door twee ex-medewerkers van Defensie. Zij stellen dat Kamp destijds giften aannam van auto-importeur Pon en accepteerde dat het bedrijf hem voorrang verleende.
Zelf werden de medewerkers ontslagen, omdat ze waren gefêteerd door Pon. De ex-medewerkers vinden het niet eerlijk dat zij zijn bestraft voor de kortingen die zij kregen bij het bedrijf, terwijl de toenmalige minister van Defensie in 2006 ook een korting kreeg voor zijn Audi TT.
Maar in het onderzoek, dat werd geleid door ex-topambtenaar Roel Bekker, staat dat er wat Kamp betreft geen sprake was van willekeur. Er zou geen reden zijn om te twijfelen aan de goede trouw van de huidige minister van Economische Zaken. Hij zou bij Pon niet actief naar een voordeeltje hebben gezocht, waar de medewerkers wél zelf om de kortingen hadden gevraagd.
Niet ongebruikelijk
De onderhoudsbeurt voor zijn privéauto regelde Kamp destijds niet zelf. Hij liet dit over aan een medewerker van Defensie. Daar is wel kritiek op, omdat de minister zo terechtkwam bij een garage die normaal gesproken niet toegankelijk is voor particulieren en hij daar bovendien een snellere service kreeg.
De korting die Kamp bij de garage kreeg was volgens de onderzoekers fors, maar niet ongebruikelijk. Toch was het volgens hen beter geweest als Kamp privézaken niet via een Defensiemedewerker had laten regelen.
Zelf vond minister Kamp het achteraf gezien ‘stom’ dat hij zijn privéauto in 2006 door auto-importeur Pon liet keuren. Hij kan zich niet meer herinneren waarom hij zijn Audi, die hij in Duitsland had gekocht, naar het bedrijf bracht. ,,Het is niet zo logisch dat ik dat heb gedaan.”
VK 17.06.2017 Demissionair minister Kamp van Economische Zaken is nog niet af van de omkopingsaffaire op het ministerie van Defensie, een van zijn vorige departementen. Naar aanleiding van klachten van twee voormalige Defensiemedewerkers loopt er nu een intern onderzoek naar Kamps gedragingen. Dat onderzoek wordt gedaan door Roel Bekker, jarenlang gerenommeerd topambtenaar op een reeks departementen.
Dat interne onderzoek loopt parallel aan de rechtszaak tegen de verdachten in de omkopingsaffaire, die deze week begon. In die zaak besloot de rechtbank vrijdag dat Kamp, minister in de periode 2002-2007, niet hoeft te getuigen. Hij was als getuige opgeroepen door de advocaten van de ambtenaren die terecht staan. Zij menen dat er sprake is van klassejustitie omdat hun cliënten terecht staan voor het aannemen van gunsten en kortingen terwijl Kamp zich daaraan ook schuldig zou hebben gemaakt maar daarvoor niet wordt vervolgd.
Privékorting
De zaak draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto’s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Zes rijksambtenaren worden beschuldigd van het aannemen van geldbedragen van de autohandelaren in ruil voor (tips over) miljoenenorders om voertuigen voor defensie en de politie te mogen leveren.
Als het aan de advocaten van de verdachte ligt, wordt in elk geval Henk Kamp ook betrokken bij de strafzaak. Ook hij ontving in 2006 als minister een privékorting van Pon, een van de autodealers die Jacques H. en vele andere ambtenaren zou hebben omgekocht.
Het is meten met twee maten, aldus Advocaat Cees Korvinus.
Kamp ontkent niet dat hij een korting van circa 250 euro op zijn privé-auto ontving, maar beklemtoont dat hij daarom niet heeft gevraagd. Het zou gaan om een kosteloze update van zijn navigatiesysteem. Het Openbaar Ministerie, dat Kamp niet vervolgt, wijst er nadrukkelijk op dat het verschil tussen de minister en de vervolgde ambtenaren is dat de ambtenaren ‘expliciet wel’ om een gift hebben gevraagd, terwijl de minister dat niet deed. ‘Er was in het geheel geen sprake van een verdenking van de minister’, schrijft het OM.
‘Het is meten met twee maten’, vindt advocaat Cees Korvinus, die de verdachte defensieambtenaar Gerardus L. bijstaat. Hij en ook andere advocaten noemen het oneerlijk dat lagere ambtenaren worden vervolgd en ontslagen, terwijl een minister voor ‘vergelijkbare handelingen’ vrijuit gaat. Zo verloor Gerardus L. zijn baan en staat hij terecht voor het aannemen van een korting van 236 euro.
‘Stom’
Kamp liet onlangs weten dat hij het achter ‘stom’ vindt dat hij zijn privéauto door Pon heeft laten keuren. Maar volgens de minister is er ‘geen enkele relatie’ tussen het omkoopschandaal en zijn auto. Hij vindt ook niet dat hij iets verkeerd heeft gedaan. Kamp kan zich niet meer herinneren waarom hij zijn Audi, die hij in Duitsland had gekocht, naar Pon heeft gebracht. ‘Het is niet zo logisch dat ik dat heb gedaan.’
Op de factuur van Kamp lijkt het adres van een Pon-garage in Amersfoort te staan. Deze werkplaats ligt circa een uur rijden van Kamps woonplaats. Als hij het opnieuw moest doen, zou Kamp de auto naar eigen zeggen naar een dealer in zijn toenmalige woonplaats hebben gebracht. Kamp wil zelf geen oordeel vellen over of de ophef terecht is. ‘Het is aan anderen om dat te beoordelen.’
Lees verder;
Hoe groot is het omkoopschandaal rondom de dienstauto’s van Defensie?
Zes rijksambtenaren en vijf autohandelaren staan vanaf vandaag terecht wegens corruptie. Als het aan hun advocaten ligt, wordt de zaak nog veel groter. Waar stopt deze olievlek?
Schuldig of niet, deze corruptie-affaire blijft Kamp nog wel even achtervolgen
De naam van demissionair minister Henk Kamp duikt op in een strafrechtelijk onderzoek naar corruptie. Waarom wordt hij niet vervolgd en zijn ambtenaren wel? Vijf vragen.
NU 17.06.2017 Het ministerie van Defensie onderzoekt een klacht van twee ex-medewerkers over demissionair minister Kamp uit de tijd dat hij minister van Defensie was. De ontslagen medewerkers stellen dat Kamp destijds giften heeft aangenomen van auto-importeur Pon.
Defensie bevestigde zaterdag berichtgeving hierover door de Telegraaf. Het onderzoek begint zo spoedig mogelijk. Defensie schakelt daarvoor een deskundige van buiten in, ex-topambtenaar Roel Bekker. Hij zal adviseren over de afhandeling van de klacht.
In de klacht valt te lezen dat Kamp zou hebben geaccepteerd dat het bedrijf hem voorrang heeft verleend. Kamp zelf noemde het recentelijk nog “stom” dat hij tijdens zijn ministerschap zijn privéauto door Pon heeft laten keuren.
Kamp hoeft van de rechtbank in Rotterdam in ieder geval niet te getuigen in het corruptieproces rond aankopen van dienstauto’s voor de overheid. De rechtbank wees een verzoek hiertoe af van de advocaten van Defensie- en politiemedewerkers. De advocaten wilden de minster verhoren over het verschil tussen kortingen voor hun cliënten en de diensten die Pon voor gereduceerd tarief aan de minister leverde.
Telegraaf 17.06.2017 Het ministerie van Defensie gaat een integriteitsonderzoek doen naar oud-bewindsman Henk Kamp en schakelt daar een bestuurlijk zwaargewicht voor in. Oud-secretaris-generaal Roel Bekker van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voert het onderzoek uit.
Het departement heeft hem gevraagd nadat de raadslieden van oud-medewerkers een klacht over Kamp hadden ingediend. Ze deden dit toen duidelijk werd dat de ex-minister van Defensie en huidige bewindsman op Economische Zaken zijn privé-Audi TT naar de werkplaats van importeur Pon in Leusden had gebracht en van het bedrijf gratis navigatieschijfjes ontving.
De Rotterdamse rechtbank liet weten dat Kamp niet als getuige hoeft op te draven in de zaak die loopt tegen vier oud-defensiemedewerkers en twee ex-politiemensen. . De rechtbank vond dit verzoek onvoldoende onderbouwd.
AD 17.06.2017 Het ministerie van Defensie onderzoekt een klacht van twee ex-medewerkers over minister Henk Kamp (Economische Zaken) toen die nog minister van Defensie was. De ontslagen medewerkers stellen dat Kamp destijds giften heeft aangenomen van auto-importeur Pon en dat hij heeft geaccepteerd dat het bedrijf hem voorrang heeft verleend.
Defensie bevestigde vandaag berichtgeving hierover door de Telegraaf. Het onderzoek begint zo spoedig mogelijk. Defensie schakelt daarvoor een deskundige van buiten in, ex-topambtenaar Roel Bekker. Hij zal adviseren over het afdoen van de klacht.
Kamp noemde het onlangs ,,stom” dat hij destijds zijn privéauto door Pon heeft laten keuren. De minister kan zich niet meer herinneren waarom hij zijn Audi, die hij in Duitsland had gekocht, naar Pon heeft gebracht. ,,Het is niet zo logisch dat ik dat heb gedaan.”
Volgens de VVD-minister is er echter ‘geen enkele relatie’ tussen het omkoopschandaal en zijn auto. Hij vindt ook niet dat hij iets verkeerd heeft gedaan.
Getuigen
Hij hoeft van de rechtbank in Rotterdam in ieder geval niet te getuigen in het corruptieproces rond de aankopen van dienstauto’s voor de overheid. De rechtbank wees gisteren een verzoek van de raadslieden van zes verdachte defensie- en politieambtenaren af. Zij wilden Kamp ondervragen over gunsten, kortingen of diensten die hij zou hebben ontvangen.
VK 16.06.2017 Voormalige Defensieministers Henk Kamp en Eimert van Middelkoop hoeven toch niet te getuigen in een grootschalig corruptieproces dat draait om de aankoop van defensie- en politieauto’s.
Dit heeft de rechtbank van Rotterdam vrijdagmiddag bekendgemaakt. De advocaten van zes rijksambtenaren die wel terecht staan voor omkoping hadden eerder deze week gevraagd om de voormalige ministers te mogen verhoren. De rechtbank noemt de verzoeken van de advocaten ‘onvoldoende onderbouwd’.
Voor het verhoor van een derde ex-minister, Hans Hillen, houdt de rechtbank een beslissing aan. De rechters willen eerst zijn eerdere verhoor door de Rijksrecherche bestuderen.
De zaak draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto’s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Zes rijksambtenaren worden beschuldigd van het aannemen van geldbedragen van de autohandelaren in ruil voor (tips over) miljoenenorders om voertuigen voor defensie en de politie te mogen leveren.
Ministerskorting
De raadslieden wilden Kamp en Van Middelkoop ondervragen over gunsten, kortingen of diensten die zij zelf zouden hebben ontvangen van autobedrijf Pon. ‘Want waarom zou lager defensiepersoneel vervolgd worden voor relatief kleine vergrijpen, terwijl bijvoorbeeld oud-Defensieminister Henk Kamp vrijuit zou gaan?’, zo betoogde advocaat Cees Korvinus dinsdag voor de rechtbank. ‘Het is meten met twee maten.’
Zo wordt zijn cliënt Gerardus L. strafrechtelijk vervolgd voor het aannemen van een korting van 236 euro bij de aanschaf van een privéauto bij een autodealer van Pon. Ook verloor hij zijn baan. Maar Kamp kreeg destijds als Defensieminister (2003-2007) ook een korting bij hetzelfde autobedrijf, van ruim 250 euro, maar hij wordt niet vervolgd. Kamp is bovendien nu nog steeds minister, maar dan van Economische Zaken.
Rookgordijn
Justitie heeft zich vanaf het begin hevig verzet tegen het oproepen van de voormalig ministers Kamp, Van Middelkoop en Hillen als getuigen. Geen van hen zijn verdacht en de vergelijking tussen de korting die bijvoorbeeld Kamp en defensiemedewerker Gerardus L. kregen gaat volgens het Openbaar Ministerie totaal mank. ‘Gerardus L. heeft tot twee keer toe actief gevraagd om een korting. Minister Kamp heeft daar nooit om gevraagd’, legt de officier van justitie het voor hem cruciale verschil uit.
De officier van justitie verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ‘een rookgordijn’ te hebben opgetrokken in de media door politici bij de zaak te willen betrekken. Zo zouden zij de aandacht willen afleiden van ambtenaren die zich zouden hebben laten omkopen.
Als de rechtbank besluit dat ex-minister Hillen wel opgeroepen mag worden als getuige, zal dat vermoedelijk gunstig zijn voor de verdediging. Hillen heeft zich in de aanloop naar het corruptieproces beschermend opgesteld tegenover de aangeklaagde ambtenaren. ‘Je kijkt eerst wat er aan de hand is. Als blijkt dat er aangifte gedaan moet worden, dan doe je dat. Maar je gaat niet iemand vervolgen voor het achteroverdrukken van een postzegel.’
De zaak wordt later dit jaar pas inhoudelijk behandeld, vermoedelijk in december 2017.
Lees verder;
Hoe groot is het omkoopschandaal rondom de dienstauto’s van Defensie?
Zes rijksambtenaren en vijf autohandelaren staan vanaf vandaag terecht wegens corruptie. Als het aan hun advocaten ligt, wordt de zaak nog veel groter. Waar stopt deze olievlek?
NU 16.06.2017 De rechtbank heeft vrijdag het verzoek om oud-ministers van Defensie te horen in het onderzoek naar het omkoopschandaal met dienstauto’s bij Defensie en politie afgewezen.
De advocaten van zes verdachte defensie- en politieambtenaren, die terechtstaan in omkopingsaffaire rond aankopen van dienstauto’s, hadden verzocht om oud-defensieministers Eimert van Middelkoop, Henk Kamp en Hans Hillen als getuigen horen.
De rechtbank in Rotterdam zegt dat de verzoeken voor het horen van Van Middelkoop en Kamp onvoldoende zijn onderbouwd.
De beslissing tot het horen van de voormalige minister van Defensie Hillen wordt aangehouden. De rechtbank wil eerst kennis nemen van het proces-verbaal van het verhoor van Hillen door de Rijksrecherche.
Omkoping
De corruptiezaak, draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto´s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Daarmee waren honderden miljoenen euro´s gemoeid.
Minister Kamp, destijds minister van Defensie, noemde het begin juni “stom” dat hij zijn privéauto in 2006 door Pon heeft laten keuren. Hij kreeg toen twee gratis navigatie-cd’s ter waarde van zo’n 250 euro.
Ook de naam van Van Middelkoop wordt genoemd in het strafdossier rond de beschikbaarstelling van een vervangende auto.
De raadslieden van de verdachten betoogden afgelopen dinsdag op een regiezitting dat het Openbaar Ministerie onderscheid maakt in de vervolgingsbeslissingen.
Telegraaf 16.06.2017 De oud-defensieministers Eimert van Middelkoop en Henk Kamp hoeven van de rechtbank in Rotterdam niet te getuigen in het corruptieproces rond de aankopen van dienstauto’s voor de overheid.
De rechtbank wees vrijdag een verzoek van de raadslieden van zes verdachte defensie- en politieambtenaren af. Volgens de rechtbank waren die verzoeken onvoldoende onderbouwd. Voor het verhoor van de derde ex-minister, Hans Hillen, houdt de rechtbank een beslissing aan. Eerst willen de rechters zijn verhoor over deze kwestie door de Rijksrecherche nader bestuderen. De andere ministers zijn niet gehoord.
Hillen verklaarde in 2014 volgens NRC tegenover justitie dat hij de Kamer bewust onvolledig informeerde over de corruptieaffaire. Hillen vreesde dat de Kamer hem zo op de huid zou zitten dat hij aan zijn werk niet meer zou toekomen.
De corruptieaffaire draait om omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto´s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. De raadslieden wilden Kamp en Van Middelkoop ondervragen over gunsten, kortingen of diensten die zij zouden hebben ontvangen.
Kamp (Economische Zaken) noemde het begin juni „stom” dat hij zijn privéauto in 2006 door Pon heeft laten keuren. Dat gebeurde in de periode dat Kamp minister van Defensie was. Hij kreeg toen twee gratis navigatie-cd’s ter waarde van zo’n 250 euro. Ook de naam van Van Middelkoop wordt genoemd in het strafdossier rond de beschikbaarstelling van een vervangende auto.
De raadslieden van de verdachten betoogden afgelopen dinsdag op een regiezitting dat het Openbaar Ministerie onderscheid maakt in de vervolgingsbeslissingen.
AD 16.06.2017 De oud-defensieministers Eimert van Middelkoop en Henk Kamp hoeven van de rechtbank in Rotterdam niet te getuigen in het corruptieproces rond de aankopen van dienstauto’s voor de overheid.
De rechtbank wees vandaag een verzoek van de raadslieden van zes verdachte defensie- en politieambtenaren af. Volgens de rechtbank waren die verzoeken onvoldoende onderbouwd. Voor het verhoor van de derde ex-minister, Hans Hillen, houdt de rechtbank een beslissing aan. Eerst willen de rechters zijn verhoor over deze kwestie door de Rijksrecherche nader bestuderen. De andere ministers zijn niet gehoord.
Hillen verklaarde in 2014 volgens NRC tegenover justitie dat hij de Kamer bewust onvolledig informeerde over de corruptieaffaire. Hillen vreesde dat de Kamer hem zo op de huid zou zitten dat hij aan zijn werk niet meer zou toekomen.
De corruptieaffaire draait om omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto’s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. De raadslieden wilden Kamp en Van Middelkoop ondervragen over gunsten, kortingen of diensten die zij zouden hebben ontvangen.
Keuring
Kamp (Economische Zaken) noemde het begin deze maand ‘stom’ dat hij zijn privéauto in 2006 door Pon heeft laten keuren. Dat gebeurde in de periode dat Kamp minister van Defensie was. Hij kreeg toen twee gratis navigatie-cd’s ter waarde van zo’n 250 euro. Ook de naam van Van Middelkoop wordt genoemd in het strafdossier rond de beschikbaarstelling van een vervangende auto.
De raadslieden van de verdachten betoogden afgelopen dinsdag op een regiezitting dat het Openbaar Ministerie onderscheid maakt in de vervolgingsbeslissingen.
VK 13.06.2017 Drie voormalige Defensieministers – Henk Kamp, Eimert van Middelkoop en Hans Hillen – moeten mogelijk getuigen in een grootschalig corruptieproces waarvoor zes rijksambtenaren en vijf autohandelaren momenteel terecht staan.
Dat verzoek hebben de advocaten van de aangeklaagde ambtenaren dinsdagmiddag ingediend bij de rechtbank van Rotterdam. Mochten de oud-ministers inderdaad moeten getuigen – de rechtbank beslist daarover dinsdagavond al – dan wordt de kans steeds groter dat het proces dat begon als een aanklacht tegen een paar individuele defensie- en politieambtenaren, ook politieke dimensies krijgt.
‘Waarom zou lager defensiepersoneel vervolgd worden voor relatief kleine vergrijpen, terwijl bijvoorbeeld oud-Defensieminister Henk Kamp vrijuit zou gaan?’, zo betoogde advocaat Cees Korvinus dinsdag voor de rechtbank. ‘Het is meten met twee maten.’
Hoe groot is het omkoopschandaal rondom de dienstauto’s van Defensie? (+)
Zes rijksambtenaren en vijf autohandelaren staan vanaf vandaag terecht wegens corruptie. Als het aan hun advocaten ligt, wordt de zaak nog veel groter. Waar stopt deze olievlek? Lees hier het artikel.
De zes rijksambtenaren worden beschuldigd van het aannemen van geldbedragen van autohandelaren in ruil voor miljoenenorders om voertuigen voor Defensie en de politie te mogen leveren.
Gerardus L., wordt bijvoorbeeld strafrechtelijk vervolgd voor het aannemen van een korting van 236 euro bij de aanschaf van een privéauto bij een autodealer van Pon (Volkskwagen, Audi). Bovendien verloor hij zijn baan. Henk Kamp kreeg destijds als Defensieminister ook een korting bij hetzelfde autobedrijf, van ruim 250 euro, maar hij wordt niet vervolgd. Kamp is bovendien nu nog steeds minister, maar dan van Economische Zaken.
Van Middelkoop zou zijn dienstauto tijdens zijn ministerschap eens hebben gestald bij autobedrijf Pon, waarvoor hij gedurende acht dagen een luxe Volkwagen Tiguan terug kreeg. ‘Wat dat een privévoordeel?’, vragen de advocaten van ambtenaren zich nu af. Voor hun gevoel worden hun cliënten voor vergelijkbare vergrijpen vervolgd, terwijl hogere functionarissen, zoals ministers, vrijuit gaan.
Hillen heeft zich in de aanloop naar het corruptieproces juist beschermend opgesteld tegenover de aangeklaagde ambtenaren. ‘Je kijkt eerst wat er aan de hand is. Als blijkt dat er aangifte gedaan moet worden, dan doe je dat. Maar je gaat niet iemand vervolgen voor het achteroverdrukken van een postzegel.’ Advocaten willen hem horen waarom hij in eerste instantie geen aangifte deed tegen de ambtenaren.
Justitie heeft zich hevig verzet tegen het oproepen van de voormalig ministers Kamp, Van Middelkoop en Hillen als getuigen. Geen van hen zijn verdacht en de vergelijking tussen de korting die bijvoorbeeld Kamp en defensiemedewerker Gerardus L. kregen gaat volgens het Openbaar Ministerie totaal mank. ‘Gerardus L. heeft tot twee keer toe actief gevraagd om een korting. Minister Kamp heeft daar nooit om gevraagd’, legt de officier van justitie het voor hem cruciale verschil uit.
Geradus L. ontkent dat hij heeft gevraagd om een gift; volgens hem heeft hij de contactpersoon van Pon gevraagd: ‘Kan je wat voor mij betekenen?’ Daarmee bedoelde hij advies over de technische specificaties van een privéauto die hij wilde kopen. Zijn advocaat Korvinus noemt het een ‘onbegrijpelijke keuze’ van de officier om Gerardus L. voor zo’n klein bedrag – 236 euro korting op een auto van 35 duizend euro – strafrechtelijke te vervolgen. ‘Elke normale, weldenkende officier had deze zaak geseponeerd.’
Het doel van de advocaten van de ambtenaren is nu ‘niet om aan te tonen’ dat Kamp, Van Middelkoop of Hillen zelf ‘corrupt zijn geweest’, zegt advocaat Michael Ruperti, die onder andere ook Gerardus L. bijstaat. ‘Het gaat erom dat duidelijk wordt dat mijn cliënt gewoon een reguliere korting heeft gekregen. Zoals een minister die ook heeft gekregen.’ Volgens het OM staat ‘het krijgen van een korting gelijk aan het accepteren van een gift’, aldus Ruperti. Hij wil weten hoe Kamp daar over denkt. ‘ Ik lees in de media dat hij zegt dat hij dat niet had moeten doen. Nou, dat zegt mijn cliënt nu ook.’
Rookgordijn
In de media draait de zaak niet meer om een ambtenaar die jaarlijks geheel verzorgd met zijn echtgenote meeging op luxe cruises, terwijl het daar wel om gaat, aldus De officier van justitie.
De zaak tegen de zes rijksambtenaren draait niet alleen om kleine vergrijpen. Hoofdpersoon in de zaak is oud-defensiemedewerker Jacques H. Hij heeft volgens justitie in ruil voor tienduizenden euro’s en snoepreisjes naar onder meer de Volvo Ocean Race in de VS en de Grand Prix in Monaco miljoenenorders beloofd aan autobedrijven zoals Pon.
‘Ik heb bijna met bewondering gekeken hoe de verdediging de afgelopen dagen met succes de aandacht heeft verlegd naar politici. In de media draait de zaak niet meer om een ambtenaar die jaarlijks geheel verzorgd met zijn echtgenote meeging op luxe cruises, die jarenlang rondreed in gratis huurauto’s en de beschikking had over een geheim geldpotje voor hemzelf, terwijl het daar wel om gaat’, zei de officier van justitie in zijn openingstoespraak van de regiezitting dinsdag in Rotterdam. Hij verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ‘een rookgordijn’ te hebben opgetrokken in de media.
De vijf andere verdachte rijksambtenaren hebben zich volgens justitie laten omkopen voor veel kleinere geldbedragen – variërend van 236 euro tot 1750 euro. Advocaat Ruperti verwijt op zijn beurt dat justitie lijdt aan de ‘tunnelvisie’ dat ook deze personen schuldig zijn aan omkoping.
Inhoudelijk wordt de zaak pas in december 2017 van dit jaar behandeld.
VK 13.06.2017 Drie voormalige Defensieministers – Henk Kamp, Eimert van Middelkoop en Hans Hillen – moeten mogelijk getuigen in een grootschalig corruptieproces waarvoor zes rijksambtenaren en vijf autohandelaren momenteel terecht staan.
Dat verzoek hebben de advocaten van de aangeklaagde ambtenaren dinsdagmiddag ingediend bij de rechtbank van Rotterdam. Mochten de oud-ministers inderdaad moeten getuigen – de rechtbank beslist daarover dinsdagavond al – dan wordt de kans steeds groter dat het proces dat begon als een aanklacht tegen een paar individuele defensie- en politieambtenaren, ook politieke dimensies krijgt.
‘Waarom zou lager defensiepersoneel vervolgd worden voor relatief kleine vergrijpen, terwijl bijvoorbeeld oud-Defensieminister Henk Kamp vrijuit zou gaan?’, zo betoogde advocaat Cees Korvinus dinsdag voor de rechtbank. ‘Het is meten met twee maten.’
Hoe groot is het omkoopschandaal rondom de dienstauto’s van Defensie? (+)
Zes rijksambtenaren en vijf autohandelaren staan vanaf vandaag terecht wegens corruptie. Als het aan hun advocaten ligt, wordt de zaak nog veel groter. Waar stopt deze olievlek? Lees hier het artikel.
De zes rijksambtenaren worden beschuldigd van het aannemen van geldbedragen van autohandelaren in ruil voor miljoenenorders om voertuigen voor Defensie en de politie te mogen leveren.
Gerardus L., wordt bijvoorbeeld strafrechtelijk vervolgd voor het aannemen van een korting van 236 euro bij de aanschaf van een privéauto bij een autodealer van Pon (Volkskwagen, Audi). Bovendien verloor hij zijn baan. Henk Kamp kreeg destijds als Defensieminister ook een korting bij hetzelfde autobedrijf, van ruim 250 euro, maar hij wordt niet vervolgd. Kamp is bovendien nu nog steeds minister, maar dan van Economische Zaken.
Van Middelkoop zou zijn dienstauto tijdens zijn ministerschap eens hebben gestald bij autobedrijf Pon, waarvoor hij gedurende acht dagen een luxe Volkwagen Tiguan terug kreeg. ‘Wat dat een privévoordeel?’, vragen de advocaten van ambtenaren zich nu af. Voor hun gevoel worden hun cliënten voor vergelijkbare vergrijpen vervolgd, terwijl hogere functionarissen, zoals ministers, vrijuit gaan.
Hillen heeft zich in de aanloop naar het corruptieproces juist beschermend opgesteld tegenover de aangeklaagde ambtenaren. ‘Je kijkt eerst wat er aan de hand is. Als blijkt dat er aangifte gedaan moet worden, dan doe je dat. Maar je gaat niet iemand vervolgen voor het achteroverdrukken van een postzegel.’ Advocaten willen hem horen waarom hij in eerste instantie geen aangifte deed tegen de ambtenaren.
Justitie heeft zich hevig verzet tegen het oproepen van de voormalig ministers Kamp, Van Middelkoop en Hillen als getuigen. Geen van hen zijn verdacht en de vergelijking tussen de korting die bijvoorbeeld Kamp en defensiemedewerker Gerardus L. kregen gaat volgens het Openbaar Ministerie totaal mank. ‘Gerardus L. heeft tot twee keer toe actief gevraagd om een korting. Minister Kamp heeft daar nooit om gevraagd’, legt de officier van justitie het voor hem cruciale verschil uit.
Geradus L. ontkent dat hij heeft gevraagd om een gift; volgens hem heeft hij de contactpersoon van Pon gevraagd: ‘Kan je wat voor mij betekenen?’ Daarmee bedoelde hij advies over de technische specificaties van een privéauto die hij wilde kopen. Zijn advocaat Korvinus noemt het een ‘onbegrijpelijke keuze’ van de officier om Gerardus L. voor zo’n klein bedrag – 236 euro korting op een auto van 35 duizend euro – strafrechtelijke te vervolgen. ‘Elke normale, weldenkende officier had deze zaak geseponeerd.’
Het doel van de advocaten van de ambtenaren is nu ‘niet om aan te tonen’ dat Kamp, Van Middelkoop of Hillen zelf ‘corrupt zijn geweest’, zegt advocaat Michael Ruperti, die onder andere ook Gerardus L. bijstaat. ‘Het gaat erom dat duidelijk wordt dat mijn cliënt gewoon een reguliere korting heeft gekregen. Zoals een minister die ook heeft gekregen.’ Volgens het OM staat ‘het krijgen van een korting gelijk aan het accepteren van een gift’, aldus Ruperti. Hij wil weten hoe Kamp daar over denkt. ‘ Ik lees in de media dat hij zegt dat hij dat niet had moeten doen. Nou, dat zegt mijn cliënt nu ook.’
Rookgordijn
In de media draait de zaak niet meer om een ambtenaar die jaarlijks geheel verzorgd met zijn echtgenote meeging op luxe cruises, terwijl het daar wel om gaat, aldus De officier van justitie.
De zaak tegen de zes rijksambtenaren draait niet alleen om kleine vergrijpen. Hoofdpersoon in de zaak is oud-defensiemedewerker Jacques H. Hij heeft volgens justitie in ruil voor tienduizenden euro’s en snoepreisjes naar onder meer de Volvo Ocean Race in de VS en de Grand Prix in Monaco miljoenenorders beloofd aan autobedrijven zoals Pon.
‘Ik heb bijna met bewondering gekeken hoe de verdediging de afgelopen dagen met succes de aandacht heeft verlegd naar politici. In de media draait de zaak niet meer om een ambtenaar die jaarlijks geheel verzorgd met zijn echtgenote meeging op luxe cruises, die jarenlang rondreed in gratis huurauto’s en de beschikking had over een geheim geldpotje voor hemzelf, terwijl het daar wel om gaat’, zei de officier van justitie in zijn openingstoespraak van de regiezitting dinsdag in Rotterdam. Hij verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ‘een rookgordijn’ te hebben opgetrokken in de media.
De vijf andere verdachte rijksambtenaren hebben zich volgens justitie laten omkopen voor veel kleinere geldbedragen – variërend van 236 euro tot 1750 euro. Advocaat Ruperti verwijt op zijn beurt dat justitie lijdt aan de ‘tunnelvisie’ dat ook deze personen schuldig zijn aan omkoping.
Inhoudelijk wordt de zaak pas in december 2017 van dit jaar behandeld.
NU 13.06.2017 De advocaten van zes verdachte defensie- en politieambtenaren, die terechtstaan in omkopingsaffaire rond aankopen van dienstauto’s, willen oud-defensieministers Eimert van Middelkoop, Henk Kamp en Hans Hillen als getuigen horen.
Dat verzoek deden zij dinsdag tijdens de regiezitting in Rotterdam over de corruptiezaak, die draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto´s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Daarmee waren honderden miljoenen euro´s gemoeid.
Advocaat Cees Korvinus wil van de ex-bewindslieden meer weten over de contacten met importeurs en waarom zij besloten hun privéauto daar in onderhoud te doen. Dat deed onder anderen minister Kamp, die gratis navigatie-cd’s ter waarde van 250 euro en korting op een servicebeurt kreeg.
Zijn collega Michael Ruperti, wiens cliënt een ”niet-zakelijke korting” zou hebben gekregen bij de aanschaf van een Audi A3 Sportback, meent dat geen verschil bestaat tussen de korting voor de minister en die voor zijn cliënt. ”Volgens het OM staat het krijgen van korting gelijk aan het accepteren van een gift”, aldus Ruperti. Hij wil weten hoe Kamp daar over denkt. ”Ik lees in de media dat hij zegt dat hij dat niet had moeten doen. Nou, dat zegt mijn cliënt nu ook.”
Rookgordijn
Het Openbaar Ministerie trok bij aanvang van leer tegen de raadslieden van de vier defensie- en twee politieambtenaren. De officier van justitie verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ”een rookgordijn” te hebben opgetrokken in de media. In die berichten zijn volgens de aanklager ten onrechte verdenkingen geuit aan het adres van oud-defensieministers.
Daardoor wordt volgens hem de aandacht afgeleid van de ware zaak, de omkoping met reizen, giften en gunsten van ambtenaren die betrokken waren bij de aanschaf van dienstauto’s.
Onvergelijkbaar
De officier van justitie noemt de kwesties rond de ministers ”compleet onvergelijkbare zaken”. Hij heeft na de berichtgeving het dossier nogmaals bekeken en vindt dat geen aanleiding bestaat tot nader onderzoek. De navigatie-cd’s die Kamp ontving, leiden volgens de officier ”op geen enkele wijze tot een verdenking”.
AD 13.06.2017 De advocaten van zes verdachte defensie- en politieambtenaren, die terechtstaan in omkopingsaffaire rond aankopen van dienstauto’s, willen oud-defensieministers Eimert van Middelkoop, Henk Kamp en Hans Hillen als getuigen horen.
Dat verzoek deden zij vandaagg tijdens de regiezitting in Rotterdam over de corruptiezaak, die draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van auto´s voor politie en defensie door importeurs van Volkswagen (Pon), Renault en Peugeot. Daarmee waren honderden miljoenen euro´s gemoeid.
Advocaat Cees Korvinus wil van de ex-bewindslieden meer weten over de contacten met importeurs en waarom zij besloten hun privéauto daar in onderhoud te doen. Dat deed onder anderen minister Kamp, die gratis navigatie-cd’s ter waarde van 250 euro en korting op een servicebeurt kreeg.
Niet-zakelijke korting
Zijn collega Michael Ruperti, wiens cliënt een ,,niet-zakelijke korting” zou hebben gekregen bij de aanschaf van een Audi A3 Sportback, meent dat geen verschil bestaat tussen de korting voor de minister en die voor zijn cliënt. ,,Volgens het OM staat het krijgen van korting gelijk aan het accepteren van een gift”, aldus Ruperti. Hij wil weten hoe Kamp daar over denkt. ,,Ik lees in de media dat hij zegt dat hij dat niet had moeten doen. Nou, dat zegt mijn cliënt nu ook.”
Rookgordijn
Het Openbaar Ministerie trok bij aanvang van leer tegen de raadslieden van de vier defensie- en twee politieambtenaren. De officier van justitie verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ,,een rookgordijn” te hebben opgetrokken in de media. In die berichten zijn volgens de aanklager ten onrechte verdenkingen geuit aan het adres van oud-defensieministers. Daardoor wordt volgens hem de aandacht afgeleid van de ware zaak, de omkoping met reizen, giften en gunsten van ambtenaren die betrokken waren bij de aanschaf van dienstauto’s.
De officier van justitie noemt de kwesties rond de ministers ,,compleet onvergelijkbare zaken”. Hij heeft na de berichtgeving het dossier nogmaals bekeken en vindt dat geen aanleiding bestaat tot nader onderzoek. De navigatie-cd’s die Kamp ontving, leiden volgens de officier ,,op geen enkele wijze tot een verdenking”.
Telegraaf 13.06.2017 Het Openbaar Ministerie is dinsdag fel van leer getrokken tegen de raadslieden van vier defensie- en twee politieambtenaren, die in Rotterdam in een regiezitting terechtstaan voor het aannemen van steekpenningen en gunsten van de auto-industrie.
LIVE – Verslaggever Saskia Belleman is bij de rechtszaak aanwezig. Haar tweets lees je onderaan dit artikel.
De corruptiezaak draait om de omkoping van ambtenaren bij de aanschaf van dienstauto´s voor politie en defensie. Daarmee waren honderden miljoenen euro´s gemoeid.
De officier van justitie verwijt de verdediging de afgelopen twee weken ,,een rookgordijn” te hebben opgetrokken in de media. In die berichten zijn volgens de aanklager onder meer ten onrechte verdenkingen geuit aan het adres van de oud-defensieministers Eimert van Middelkoop en Henk Kamp. Daardoor wordt volgens hem de aandacht afgeleid van ware zaak, de omkoping met reizen, giften en gunsten van ambtenaren.
De ministers worden genoemd in het strafdossier, voor het ontvangen van gratis navigatie-cd’s ter waarde van 250 euro en korting op een servicebeurt (Kamp) en de vraag om een gratis vervangende dienstauto voor Van Middelkoop.
De officier van justitie noemt de kwesties rond de ministers ,,compleet onvergelijkbare zaken” in verhouding tot de verdenkingen aan het adres van de vervolgde ambtenaren en autoverkopers. Hij heeft na de berichtgeving het dossier bekeken en handhaaft zijn oordeel dat geen aanleiding bestaat tot nader onderzoek naar Kamp en Van Middelkoop. De navigatie-cd’s die Kamp ontving leidt volgens de officier ,,op geen enkele wijze tot een verdenking”. Datzelfde geldt voor Van Middelkoop.
Enkele raadslieden van de verdachten vragen de rechtbank om de bewindslieden als getuige te mogen horen.
LIVE – Verslaggever Saskia Belleman is bij de rechtszaak aanwezig. Haar tweets lees je onderaan dit artikel.
Telegraaf 13.06.2017 Vier defensie- en twee politieambtenaren staan dinsdag in Rotterdam in een regiezitting terecht voor het aannemen van steekpenningen en gunsten. Zij zouden zich als wagenparkbeheerders tussen 2001 en 2011 hebben laten omkopen bij de aanschaf van auto’s voor politie en defensie. Met de overheidscontracten waren honderden miljoenen euro’s gemoeid.
LIVE – Verslaggever Saskia Belleman is bij de rechtszaak aanwezig. Haar tweets lees je onderaan dit artikel (v.a. 9.00 uur)
De verdachte ambtenaren zouden kortingen op aanschaf en onderhoud van privéauto’s hebben gekregen. Ook reden sommigen in leaseauto’s voor een vriendenprijs. Verder ontvingen zij winterbanden, tankpassen of werden uitgenodigd voor vakantietrips.
Vijf betrokkenen uit autobranche staan eveneens terecht voor omkoping. Het is de eerste zitting in de zaak die nog niet inhoudelijk wordt behandeld.
Auto-importeur Pon schikte eerder voor 12 miljoen euro, automerken Peugeot en Renault kochten ieder voor 2 miljoen euro strafvervolging af.
Ook minister Henk Kamp (Economische Zaken) raakte onlangs zijdelings betrokken. Hij liet zijn privéauto in 2006 door auto-importeur Pon keuren. Kamp was toen minister van Defensie; hij kreeg twee gratis navigatie-cd’s ter waarde van zo’n 250 euro. Volgens Kamp is er „geen enkele relatie” tussen het omkoopschandaal en zijn auto. Volgens het OM bestaat er geen enkele verdenking tegen Kamp.
NU 02.06.2017 Minister Henk Kamp (Economische Zaken) denkt achteraf dat het beter was geweest als hij zijn privé-auto in 2006 niet door autohandelaar Pon had laten keuren. Kamp ontving een korting van de autohandelaar die tussen 2001 en 2011 ambtenaren fêteerde om overheidsaanbestedingen binnen te halen.
“Als ik nu terugkijk op wat er destijds is gebeurd, dan denk ik dat het beter was geweest dat ik de auto niet naar Pon had gebracht, maar naar mijn eigen dealer in Zutphen”, zei Kamp voor aanvang van de ministerraad.
Waarom de VVD’er de auto dan niet naar zijn eigen dealer, maar naar Pon bracht, kan hij zich niet meer herinneren. “Als ik achteraf terugkijk, vind ik dat stom, maar ik heb het gedaan. Waarom ik het precies heb gedaan, dat weet ik niet”, aldus Kamp.
Kamp importeerde de auto vanuit Duitsland en liet Pon een aantal aanpassingen verrichten. De rekening bedroeg 1250 euro inclusief een korting van 250 euro. Kamp benadrukt niet zelf om de korting te hebben gevraagd. Hij keek als particulier niet gek op van de hoogte van de korting.
Corruptiezaak
Het autobedrijf Pon kocht in oktober 2016 voor een bedrag van 12 miljoen euro strafvervolging af in de corruptiezaak bij politie en defensie. Volgens het OM heeft Pon door het omkopen van ambtenaren een onrechtmatig voordeel van 6 miljoen euro verkregen.
Het actualiteitenprogramma Nieuwsuur bracht eerder deze week aan het licht dat het Openbaar Ministerie strafrechtelijke vervolging heeft ingesteld tegen lagere ambtenaren die ook korting hadden gekregen van Pon.
Volgens Nieuwsuur zou uit het strafdossier blijken dat Kamp, die in 2006 minister van Defensie was, door het OM niet is aangemerkt als verdachte en ook niet als getuige is gehoord.
Klacht
Twee ontslagen defensiemedewerkers die in de kwestie verdacht worden van corruptie laten het er niet bij zitten. In de Telegraaf laten zij vrijdag weten een integriteitsklacht tegen Kamp in te dienen bij het ministerie van Defensie. Zij vinden dat ook Kamp zich moet verantwoorden voor de kosteloze installatie van een carkit, navigatie-cd’s en korting op banden.
Kamp vindt dat de twee oud-defensiemederwerkers zelf mogen bepalen hoe zij zich in de strafzaak verdedigen. De suggestie dat hij betrokken zou zijn bij het corruptieschandaal werpt hij verre van zich. “Ik weet niets van defensiedeals in die tijd”, aldus Kamp.
Elsevier 02.06.2017 Twee oud-ambtenaren van het ministerie van Defensie willen minister Henk Kamp (VVD) voor de rechter slepen. Ze vinden het onterecht dat ze worden vervolgd voor corruptie, terwijl Kamp niets ten laste wordt gelegd.
Henk Kamp was minister van Defensie in kabinetten-Balkenende I, II en III. Volgens Michael Ruperti, de advocaat van de twee ambtenaren, is er sprake van klassenjustitie. Kamp kreeg van autobedrijf Pon navigatie-cd’s ter waarde van 250 euro bij de apk-keuring van zijn particuliere auto.
Een aantal ambtenaren bij Defensie kreeg korting op de aanschaf van hun auto, en zij worden daar wel op afgerekend. Opmerkelijk is dat autobedrijf Pon betrokken is bij een corruptiezaak binnen het ministerie van Defensie; het bedrijf trof in 2016 een schikking van 12 miljoen euro met het Openbaar Ministerie (OM).
Het OM onderzocht aanbestedingen van het ministerie van Defensie en politie bij autobedrijven. Ambtenaren kregen douceurtjes van het autobedrijf Pon, waardoor Pon een voorkeursbehandeling kreeg bij een aanbesteding van het ministerie van Defensie.
Kamp niet in beeld bij OM
Volgens het Openbaar Ministerie is Kamp geen moment als verdachte in beeld geweest; hij zou niet om de korting hebben gevraagd, in tegenstelling tot de betrokken ambtenaren.
Henk Kamp liet vanochtend voor de wekelijkse vergadering van de ministerraad weten dat het achteraf beter was geweest om zijn auto niet naar Pon te brengen, maar naar zijn eigen dealer in Zutphen. ‘Als een autobedrijf mij een korting geeft, dan moet het bedrijf dat zelf weten. Ik heb er niet om gevraagd, ik vraag nooit om korting. Daar heb ik geen verstand van,’ aldus de minister van Economische Zaken.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn eerste boek verschijnt in 2017 bij Uitgeverij Prometheus. Portefeuille Buitenland Politiek Fusies en overnames Onderwijs
AD 02.06.2017 Minister Henk Kamp (Economische Zaken) vindt het achteraf gezien ‘stom’ dat hij zijn privéauto in 2006 door auto-importeur Pon heeft laten keuren. Dat bedrijf is betrokken geweest bij een omkoopschandaal bij Defensie, het departement waar Kamp destijds minister was.
Kamp kreeg toen van Pon twee gratis navigatie-cd’s ter waarde van zo’n 250 euro, meldde Nieuwsuur deze week. Bij Defensie zijn medewerkers ontslagen omdat zij zijn gefêteerd door Pon. Twee ontslagen medewerkers hebben volgens de Telegraaf bij Defensie een integriteitsklacht ingediend tegen Kamp.
Volgens de VVD-minister is er ‘geen enkele relatie’ tussen het omkoopschandaal en zijn auto. Hij vindt ook niet dat hij iets verkeerd heeft gedaan. Kamp kan zich niet meer herinneren waarom hij zijn Audi, die hij in Duitsland had gekocht, naar Pon heeft gebracht. ,,Het is niet zo logisch dat ik dat heb gedaan.”
Het Openbaar Ministerie zegt dat er geen enkele verdenking tegen Kamp is.
Telegraaf 02.06.2017 Demissionair minister Kamp (Economische Zaken) had zijn privé-auto in 2006 beter niet naar auto-importeur Pon kunnen brengen. Dat zegt de oud-bewindsman op het ministerie van Defensie na een klacht van twee voormalige medewerkers, die terecht staan wegens corruptie.
De gewezen defensiemedewerkers wijzen erop dat Kamp bij Pon korting kreeg op een beurt aan zijn Audi TT. Die korting was van vergelijkbare grootte als waarvoor de medewerkers werden ontslagen. De bewindsman is echter nooit verdachte geweest, volgens het Openbaar Ministerie omdat Kamp in tegenstelling tot de medewerkers nooit om korting heeft gevraagd.
„Als ik nu terugkijk op wat er is gebeurd destijds, dan denk ik dat het beter was geweest als ik mijn auto niet naar Pon had gebracht, maar naar mijn eigen dealer in Zutphen”, zegt Kamp vrijdag. De VVD-minister zegt zich niet meer te kunnen herinneringen waarom hij zijn auto naar Pon bracht en niet naar zijn eigen garage.
Kamp kreeg bij de onderhoudsbeurt voor zijn auto bij Pon korting op de rekening, onder meer via gratis navigatieschijfjes. „Als ik een factuur krijg van 1200 euro, en er zit een korting op van het autobedrijf, dan moeten ze dat zelf weten. Ik heb daar niet om gevraagd. Ik vraag nooit om korting. Ik heb daar ook geen verstand van.”
Telegraaf 02.06.2017 Twee vanwege corruptieverdenkingen ontslagen defensiemedewerkers laten het er niet bij zitten. Ze hebben een integriteitsklacht ingediend bij het ministerie van Defensie tegen bewindsman Kamp.
De klacht zal worden beoordeeld door de organisatie van Defensie die integriteitsklachten intern tegen het licht houdt. Directeur van dat orgaan is Claire Zalm, de dochter van Kamps oud-collega en partijgenoot Gerrit Zalm.
De oud-medewerkers vinden het onverteerbaar dat de VVD-politicus zich op geen enkele manier heeft hoeven te verantwoorden voor giften die hij ontving van Audi-importeur Pon in de vorm van navigatie-cd’s, korting op banden en het niet rekenen van de installatie van een carkit. Terwijl zij voor gunsten van vergelijkbare grootte – kortingen van een paar honderd euro op auto’s – zijn vervolgd, voor de rechter moeten verschijnen en werden ontslagen.
De toenmalige defensieminister, nu bewindsman op Economische Zaken, kon gisteren niet reageren vanwege een laat Kamerdebat.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/404f66c0-629c-11e9-a27a-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/656a13cc-5911-11e9-97c7-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5f4edf04-501a-11e9-bd14-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3f08ac46-4f13-11e9-ab38-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1228ece0-361d-11e9-85c6-ff84f5ae1891.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4907d1c4-2964-11e9-8271-6f2ec8e73130.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0275d564-19a4-11e9-b42e-2141a6bb582d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/390f9c08-0352-11e9-b1b7-ed31f7b2b667.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7fb1641e-fd50-11e8-9a07-fd70908b2431.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4b7158bc-f70b-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/50a485f6-f243-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/07457b7a-f0f6-11e8-8aed-b5f5e8ae64fa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0116626-ee6d-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/59839382-ee48-11e8-8eaa-615bd33c8241.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9f975548-e2bd-11e8-990f-b1bd3d135d75.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6cddc9ca-dd13-11e8-afa9-f1f40522f476.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b342bec6-dcf4-11e8-a710-c9781a85a5c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a4de6a78-cc9c-11e8-be98-4586505e9cb1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a27b0640-ebcb-11e7-b959-45428adccb87.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/25950c32-b684-11e8-96a7-09a00225f721.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/27c214a4-b1df-11e8-9ea9-49e757c8cdc4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f835a51e-f606-11e7-b7e4-eb997f9fbc62.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/55dd0480-f604-11e7-9552-9f8b74977a39.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/55eb2ab0-f604-11e7-9552-9f8b74977a39.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/65407c36-e4c0-11e7-8bdf-a3df142ea09b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f0f5c040-c4a1-11e7-a517-89a5ab9c2cb2.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.