Het referendum over de grondwet heeft in Europa en Turkije tot veel ophef geleid. De voorgestelde grondwetswijziging geeft Erdogan meer macht dan nu. Er ontstond zelfs een diplomatieke rel toen Nederland en Duitsland Turkse ministers verhinderden campagne te komen voeren op hun grondgebied. Een ziedende Erdogan beschuldigde premier Mark Rutte en bondskanselier Angela Merkel zelfs van ‘nazipraktijken.’
Back to the Future
ERDOGAN HEEFT EEN APK NODIG.
REFERENDUM ???? HAYIR
ERDOĞAN’IN YOK
HAYIR MI YOK
Turkije moet “Back to the Future” !!!
Atatürk wordt gezien als de belangrijkste grondlegger van het moderne Turkije. Hij slaagde erin de Turken te verenigen tot een republiek en was een vurig bepleiter van de seculiere staat.
Dit notabene in tegenstelling tot Erdogan, die toenadering zoekt tot de islam als verbindende factor.
Deventer, Den Haag en Amsterdam zijn van 5 tot 9 april 2017 de plek waar tienduizenden Turkse Nederlanders kunnen stemmen voor het referendum over de omstreden wijziging van de grondwet van Turkije. Als een meerderheid van de Turken ’ja’ zegt tegen de voorgestelde wijziging, krijgt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan meer macht.
AD 21.03.2017
Een evenementenlocatie op industrieterrein Zichtenburg in Den Haag is één van de drie locaties in Nederland waar dat kan. De gemeente Den Haag is nog in gesprek over eventuele veiligheidsmaatregelen. Er komt wel een verkeersbeheersingsplan. Dat is niet voor het eerst. In 2015 ontstond er in Rijswijk grote verkeersdrukte toen veel Turken naar de Broodfabriek afreisden om te stemmen. Die locatie wordt deze keer niet gebruikt.
Volgens een woordvoerder van de gemeente worden veiligheids- en verkeersplannen nog besproken. Het initiatief voor de stemming en de locatie ligt namelijk niet bij de gemeente, maar bij het Turkse consulaat in Rotterdam. Dat kiest de verschillende stemlocaties uit en vraagt vergunningen aan. Wat er precies in de plannen komt te staan is nog niet duidelijk.
Het referendum deed op voorhand al veel stof opwaaien door de rellen bij het Turkse consulaat in Rotterdam nadat Turkse ministers hadden geprobeerd hier campagne voor Erdogan te voeren. Volgens dit consulaat is het tijdens het referendum zelf verboden om bij de stembureaus politieke voorkeuren duidelijk te maken. Het schrijft op zijn Facebookpagina dat het niet is toegestaan om op de drie locaties drukwerk te verspreiden, mondeling of via filmpjes op te roepen ’ja’ of ’nee’ te stemmen of zichtbaar iets te dragen dat aan een politieke partij kan worden gelinkt.
AD 29.03.2017
AD 29.03.2017
AD 01.04.2017
Spanningen
In Brussel konden Turken de afgelopen dagen reeds naar de stembus, maar bij rellen tussen voor- en tegenstanders van Erdogan raakten toen zes personen gewond. Drie van hen werden neergestoken. Volgens het Belgische Openbaar Ministerie is er onder meer gestoken met een mes en geslagen met een ijzeren staaf. Ook is er met stenen gegooid.
Omroepwest 05.04.2017 Bij het stemlokaal op bedrijventerrein Zichtenburg in Den Haag waar gestemd kan worden voor het Turkse referendum is woensdagmiddag een opstootje geweest. Twee mannnen kregen ruzie met elkaar.
Waarom de twee elkaar aanvlogen, is onduidelijk. Verder is het stemmen tot nu toe rustig verlopen in de stad. Den Haag is een van de drie locaties in Nederland waar gestemd kan worden. De andere stemlokalen zijn in Amsterdam en Deventer.
Tienduizenden Turkse Nederlanders kunnen tot en met zondag stemmen voor het referendum over de omstreden Turkse grondwetswijziging. Die aanpassing zal de Turkse president Erdogan meer macht geven. De stemgerechtigden kunnen kiezen uit evet (ja) of hayir (nee).
Den HaagFM 05.04.2017 Twee mannen zijn woensdag met elkaar in gevecht geraakt in het GIA Trade & Exhibition Centre in Zichtenburg. Turkse Nederlanders kunnen daar de komende dagen stemmen voor het Turkse referendum.
Wat de reden is geweest dat het tweetal met elkaar op de vuist ging, is niet bekend. Op het opstootje na verloopt het stemmen verder rustig in Den Haag. Over de beveiliging rondom het referendum worden door de gemeente en de politie geen uitspraken gedaan. De gemeente verwacht komend weekend veel verkeersdrukte rondom het GIA. Dan wordt de Escamplaan aan een kant afgesloten om er parkeerplaatsen van te maken.
Voor de PVV in de gemeenteraad is de vechtpartij aanleiding om het stadsbestuur te vragen de stemlokalen voor het referendum per direct te sluiten. …lees meer
AD 05.04.2017 Twee mannen zijn vandaag met elkaar in gevecht geraakt in het GIA Trade & Exhibition Centre in Den Haag. Daar kunnen Turkse Nederlanders de komende dagen hun stem uitbrengen voor het Turkse referendum.
Wat de reden is geweest dat het tweetal met elkaar op de vuist ging, is niet bekend. Op het opstootje na verloopt het stemmen vandaag rustig in Den Haag.
De politie laat weten dat als hun inzet nodig is, dat ook gebeurt.
Over de beveiliging rondom het referendum doet Den Haag geen uitspraken. ,,We hebben een inschatting gemaakt van de openbare orde en de veiligheid rondom het referendum”, zegt een woordvoerder. Hij wil niet meer kwijt dan dat er veel verkeersdrukte rondom het GIA wordt verwacht, vooral komend weekend. Er wordt verwacht dat het dit weekend een stuk drukker gaat worden. Dan wordt de nabijgelegen Escamplaan aan één kant afgesloten om er parkeerplaatsen van te maken.
OmroepWest 04.04.2017 In een groot pand op industrieterrein Zichtenburg in Den Haag kunnen Nederlandse Turken van woensdag tot en met zondag stemmen over een wijziging van de Turkse grondwet. Als het volk instemt met de wijzigingen die Recep Tayyip Erdogan in het referendum voorstelt, krijgt de president veel meer macht.
In het referendum wordt onder meer gestemd over de maximale termijn voor een president. Ook zou de president – als het volk ermee instemt – straks zelf zijn ministers mogen kiezen.
Er kan gestemd worden door Turken die in Nederland wonen, maar in Turkije stemgerechtigd zijn. In 2015 kon dit ook al. Toen voor de parlementsverkiezingen. Destijds ontstond in Rijswijk grote verkeersdrukte toen veel Turken naar de Broodfabriek afreisden om daar te stemmen. Die locatie wordt dit keer niet gebruikt.
Amsterdam en Deventer
De evenementenlocatie op Zichtenburg is één van de drie plekken in Nederland waar gestemd kan worden. De andere twee locaties zijn in Amsterdam en Deventer.
Zondagmiddag werd op het Malieveld in Den Haag gedemonstreerd tegen de voorgestelde grondwetswijzigingen in Turkije. Dat protest verliep rustig. Er waren een paar honderd mensen op afgekomen.
AD 29.03.2017 Bussen die ja-stemmers naar de stembus brengen tijdens het Turkse referendum? Zo mag het niet gaan, vindt SP-Kamerlid Jasper van Dijk. Hij stelt Kamervragen over de zaak. ‘De intimidatie tegenover het nee-kamp is onaanvaardbaar.’
250.000 Turkse Nederlanders kunnen volgende week in Nederland stemmen voor een Turks referendum over plannen van president Erdogan. Het campagneteam dat voor Erdogan promotie maakt, blijkt door het hele land busreizen te organiseren voor ja-stemmers. Die worden tegen een kleine vergoeding opgehaald en naar één van de drie stemlocaties in het land gebracht, zo bleek gisteren uit een reportage op deze site.
Van Dijk wil opheldering van ministers Koenders (Buitenlandse Zaken) en Asscher (Sociale Zaken) over die handelswijze. Hij vindt het niet kunnen dat zulke opkomstbevorderende maatregelen exclusief voor ja-stemmers worden georganiseerd.
Intimidatie
De intimidatie tegenover het nee-kamp is onaanvaardbaar. Ik wil weten wat de regering daartegen onderneemt, aldus SP-Kamerlid Jasper van Dijk.
Maar Van Dijk maakt zich ook zorgen over geluiden van intimidatie in de campagne. Zo zei een lid van de nee-campagne in het AD dat hij onlangs hardhandig is verwijderd toen hij stond te folderen bij een moskee. ,,Ik wil zo snel mogelijk een reactie van de regering op alle gebeurtenissen rond de campagne voor het Turkse referendum,” zegt Van Dijk. ,,De intimidatie tegenover het nee-kamp is onaanvaardbaar. Ik wil weten wat de regering daartegen onderneemt.”
Turkse Nederlanders kunnen van 5 tot en met 9 april stemmen in evenementenhallen in Amsterdam, Den Haag en Deventer.
AD 29.03.2017 De campagne voor het Turkse referendum in Nederland verloopt oneerlijk. Dat zeggen critici van president Erdogan. Zo regelt de Nederlandse AK-partij busvervoer voor ja-stemmers: in het hele land kunnen ze worden opgehaald om naar één van de drie stemlocaties in Nederland te worden gebracht.
Het is een ongelijke strijd. Het ja-kamp heeft een complete staat achter zich. Wij moeten het alleen doen, aldus Hüseyin Kizilgöz van Platform Nee Zuid-Holland.
Hüseyin Kizilgöz stond vorige week rustig folders uit te delen bij een moskee in Rotterdam, toen ineens een groep mannen op hem afkwam. ,,Eerst vroegen ze of ik toestemming had”, vertelt Kizilgöz, die campagne voert tegen de plannen van president Erdogan. ,,Toen ik zei dat ik die niet nodig had, omdat ik gewoon buiten stond, kreeg ik te horen dat ik weg moest wezen. Anders was ik in elkaar geslagen.”
Met tien gelijkgestemden vormt Kizilgöz het Platform Nee Zuid-Holland. Ze proberen Turkse Nederlanders te overtuigen volgende week ‘nee’ te stemmen tijdens het Turkse referendum van volgende week. Maar het valt niet mee. ,,Het is een ongelijke strijd”, zegt hij. ,,Het ja-kamp heeft een complete staat achter zich. Wij moeten het alleen doen.”
Volgens Erdogan-critici is de ja-campagne voor het referendum vele malen rijker en sterker dan het nee-kamp. Zo worden in het hele land busreizen georganiseerd voor ja-stemmers, die niet op eigen houtje naar de stemlocatie in Amsterdam, Den Haag of Deventer kunnen. ‘Laat ons u naar de stembus vervoeren!’ staat op posters van het ja-kamp, die overal in Nederland hangen, met daaronder de mobiele nummers van vrijwilligers.
,,Het is een compleet scheve situatie”, zegt Erdogan-criticus Adnan Yilmaz. ,,Het ja-kamp heeft niet alleen veel meer geld, ze hebben ook de steun van de meeste moskeeën. En op de Turkse tv hoor je ook alleen de boodschap van Erdogan. Het tegengeluid is amper te horen.”
Maar we doen niks wat niet mag, aldus Mustafa Aslan van de AK-partijafdeling in Nederland.
‘Eigen middelen’
De AK-partij van president Erdogan heeft een aparte afdeling in Nederland, die de campagne aanstuurt. De partij bevestigt dat het ja-stemmers uit heel Nederland voor een kleine vergoeding naar de stembus brengt. ,,Maar we doen niks wat niet mag”, zegt Mustafa Aslan, één van de campagneleiders. Hij organiseerde ook het veelbesproken bezoek van de Turkse minister Cavusoglu, dat werd gedwarsboomd door het Nederlandse kabinet. ,,We doen de hele campagne met eigen middelen, we krijgen geen geld uit Turkije. De busreizen worden gewoon betaald door onze sponsors, ondernemers die pro-Erdogan zijn. Bovendien: het nee-kamp organiseert ook busreizen.”
Dat klopt, zegt Kizilgöz van het nee-kamp. ,,Wij hebben een mini-busje gehuurd, met twaalf stoelen. Maar uit het andere kamp sturen ze touringcars door het hele land. Het is onvergelijkbaar.” Hij en zijn mede-vrijwilligers kunnen niet veel meer doen dan zelf de straat op en folders uitdelen. Op de agenda stond nog een bijeenkomst met een bekende Erdogan-criticus uit Turkije, maar die heeft afgezegd vanwege de rel tussen het Nederlandse en het Turkse kabinet.
Doorslaggevend
Erdogan, die het referendum over zijn grondwetswijziging volgens de peilingen nog lang niet binnen heeft, kan de stemmen uit Nederland en de rest van Europa goed gebruiken. De ruim 2 miljoen Turkse stemgerechtigden in West-Europa kunnen de doorslag geven. De kans dat hij in Nederland veel stemmen haalt, lijkt groot: bij de vorige verkiezingen kreeg Erdogan hier ruim 65 procent van de stemmen.
,,Maar dat was een vertekend beeld”, zegt de invloedrijke Turks-Nederlandse ondernemer Ahmet Taskan. ,,Veel geïntegreerde Turken in Nederland zijn wel degelijk kritisch op Erdogan, maar ze gaan niet stemmen. Ze voelen zich Nederlander en willen helemaal niet stemmen voor een Turkse verkiezing. Daarom krijgt Erdogan hier relatief veel stemmen.”
Het nieuwe kabinet zal allereerst moeten zorgen dat meer mensen in hun portemonnee gaan voelen dat het economisch beter gaat. Dat stelt vakbond FNV in een reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB).
Volgens het CPB stijgt de koopkracht de komende jaren nauwelijks, terwijl de economie verder groeit en het begrotingsoverschot oploopt. ,,Het geld is er, dus er staat een nieuw kabinet niets in de weg om te investeren in mensen en de kwaliteit van de samenleving’´, aldus FNV-voorzitter Han Busker.
Ook met het Nederlandse bedrijfsleven gaat het na jaren van crisis weer beter. ,,Nu zijn de gewone man en vrouw aan de beurt om te merken dat de economie aantrekt’´, vindt Busker. FNV pleit onder meer voor een betere aanpak van verdringing op de arbeidsmarkt en meer vaste banen in de publieke sector.
De overheid behaalde in 2016 een begrotingsoverschot van 2,9 miljard euro. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag.
Het overschot betreft 0,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Een jaar eerder was er nog een tekort van 2,1 procent. De zogenoemde schuldquote van de overheid daalt sinds 2015 en kwam eind 2016 uit op 62,3 procent van het bbp.
De overheid behaalde voor het laatst een overschot in 2008. Het jaar daarop volgde door het uitbreken van de financiële crisis een tekort van 5,4 procent. Van 33,5 miljard euro tekort in 2009 ging de overheid naar 2,9 miljard euro overschot in 2016, constateerde het statistiekbureau.
Volgens het CBS bedroegen de inkomsten van de Nederlandse overheid vorig jaar 307 miljard euro, een stijging van meer dan 14 miljard euro ten opzichte van 2015. Dat is te danken aan hogere opbrengsten uit belastingen en sociale premies. Lagere aardgasbaten hadden juist een negatief effect van 3 miljard euro op de inkomsten van de overheid.
De overheidsuitgaven gingen vorig jaar met bijna 3 miljard euro omlaag tot ruim 304 miljard euro. Het statistiekbureau merkte daarbij op dat de afdrachten aan de Europese Unie vorig jaar bijna 4 miljard euro lager waren. Daarvan is 3 miljard euro eenmalig. De rentelasten namen af met bijna 1 miljard euro. Wel stegen de uitgaven aan lonen en salarissen van ambtenaren, evenals de lasten voor sociale uitkeringen.
De staatsschuld stond eind vorig jaar op 434 miljard euro, een afname met 7 miljard euro ten opzichte van een jaar eerder. Met een schuld van iets meer dan 62 procent van het bbp voldoet Nederland bijna aan de Europese norm die stelt dat een EU-lidstaat geen hogere schuld mag hebben dan 60 procent van het bbp. De cijfers die het CBS vrijdag heeft gepresenteerd, zullen ook aan de Europese Commissie worden gerapporteerd.
De gepubliceerde cijfers – het planbureau komt elk jaar in maart met een prognose over de economische ontwikkelingen voor de komende jaren – kunnen een vliegende start geven aan de onderhandelingen over een mogelijke coalitie tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks, die volgende week moeten beginnen.
Onderhandelingen
De onderhandelingen over de formatie van een nieuw kabinet gaan volgende week onder een uniek gunstig economisch gesternte van start. Nog nooit in de politieke geschiedenis na de oorlog kon een formatie rekening houden met een begrotingsoverschot in de volledige reguliere kabinetsperiode.
Volgens het vanmorgen door het Centraal Planbureau (CPB) gepubliceerd Centraal Economisch Plan zal de begroting tot en met 2021 een overschot laten zien, mocht tenminste een nieuw kabinet niet alles aan nieuw beleid gaan uitgeven. In 2021 zou het overschot uit kunnen komen op 11 miljard euro, 1,3 procent van de omvang van de totale economie.
Vorig jaar sloegen de rode cijfers om in zwarte. Minister Dijsselbloem van Financiën hield in 2016 onder de streep 2,9 miljard euro over, terwijl hij de Kamer vorige maand nog meldde 200 miljoen euro over te houden. De economie groeide in 2016 met 2,2 procent, ondanks dat er minder gas werd opgepompt in Groningen. Die reductie scheelde 0,2 procent groei.
Tegenover de gunstige financiële cijfers staat echter wel de waarschuwing van het planbureau dat Nederland rekening moet houden met de mogelijkheid dat de groei van de economie blijvend op een veel lager niveau uit zal komen. 3 procent groei, zoals in het verleden, zal niet meer voorkomen. Hooguit breidt de economie tot 2021 met gemiddeld 1,7 procent uit.
Regeersakkoord nieuw kabinet
Donderdag kwamen de lijsttrekkers van VVD, CDA, D66 en GroenLinks bijeen voor een formatiegesprek, onder toeziend oog van verkenner Edith Schippers. Kunnen de vier – zeer verschillende – partijen tot een Regeerakkoord komen?
Ook VVD-coryfee Frank de Grave heeft zijn partij opgeroepen prioriteit te geven aan het klimaatbeleid. Daar ontstaan direct problemen: volgens doorrekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) zorgen alleen al de kilometer- en spitsheffing van GroenLinks voor een lastenverzwaring van 4 miljard euro, terwijl de VVD de lasten voor automobilisten juist wil verlagen met 200 miljoen euro.
De totale lastenverzwaring door de klimaatplannen van GroenLinks komt uit op 16,4 miljard euro. In de plannen van D66 kost het klimaatbeleid de belastingbetaler zo’n 9,5 miljard euro; als het aan de VVD ligt, geeft Nederland er maar 500 miljoen euro aan uit. Het CDA heeft de kosten van zijn klimaatplannen niet laten doorrekenen.
(De)nivellering?
Daarnaast willen CDA en VVD een einde maken aan het langdurige ‘nivelleringsfeestje’, terwijl het partijprogramma van GroenLinks door Klaver zelf ‘een groot aanvalsplan om ongelijkheid aan te pakken’ wordt genoemd. De partijen verschillen veel in hun ideeën over wie het meest moet profiteren van de economische groei nu de crisis voorbij is.
Als het aan de VVD en het CDA ligt, profiteren vooral werkenden en huishoudens met een middeninkomen. GroenLinks richt zich meer op de lage inkomens. Zo gaan uitkeringsontvangers er bij GroenLinks net zoveel op vooruit in koopkracht als werkenden (beiden 1,3 procent). Bij de VVD gaan werkenden erop vooruit en uitkeringsgerechtigden erop achteruit.
De partij van Klaver zal ook moeten inleveren bij de zorg: D66, CDA en VVD hebben aangegeven er niet nog meer in te willen investeren. GroenLinks vindt een toename van de zorgkosten minder een probleem.
NU 11.05.2017 Nederland kan een meevaller van zo’n 80 miljoen euro uit Brussel verwachten. Dat is wat Den Haag minder aan de Europese Unie hoeft af te dragen, omdat daar vorig jaar meer geld binnenkwam dan verwacht.
De EU ontving in 2016 1,7 miljard euro meer dan begroot, vooral door hogere inkomsten aan boetes en door rente op late betalingen. Dat meldt minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën donderdag aan de Tweede Kamer.
Brussel gaf vorig jaar ook 4,9 miljard euro minder uit dan in de begroting stond. Zo was er veel geld gereserveerd voor steun aan achtergebleven gebieden, maar het kwam bij de uitvoering tot vertragingen. De verwachting is dat dat geld de komende jaren alsnog wordt uitgegeven.
Telegraaf 11.05.2017 Nederland kan een meevaller van zo’n 80 miljoen euro uit Brussel verwachten. Dat is wat Den Haag minder aan de Europese Unie hoeft af te dragen, omdat daar vorig jaar meer geld binnenkwam dan verwacht.
De EU ontving in 2016 1,7 miljard euro meer dan begroot, vooral door hogere inkomsten aan boetes en door rente op late betalingen. Dat meldde minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën donderdag aan de Tweede Kamer.
Brussel gaf vorig jaar ook 4,9 miljard euro minder uit dan in de begroting stond. Zo was er veel geld gereserveerd voor steun aan achtergebleven gebieden, maar het kwam bij de uitvoering tot vertragingen. De verwachting is dat dat geld de komende jaren alsnog wordt uitgegeven.
Telegraaf 04.04.2017 Peiling DFT – De extra inkomsten voor de Nederlandse schatkist dankzij de aantrekkende economie moeten door het nieuwe kabinet worden besteed aan het verder terugbrengen van de staatsschuld.
Althans dat meent ruim een derde van de respondenten aan een poll van DFT.nl
Het Nederlandse kabinet heeft vorig jaar €4,3 miljard aan extra inkomsten gekregen doordat het economische klimaat in ons land zich beter heeft ontwikkeld dan verwacht.
De keus om de meevallers te gebruiken voor het verlagen van de staatsschuld is voor 35% van de respondenten de beste optie.
Het omlaag brengen van de BTW krijgt van 27% de voorkeur. Iets meer dan een kwart meent dat een verlaging van de AOW-leeftijd het meest voor de hand ligt.
Het opschroeven van de ontwikkelingshulp of een verhoging van de defensie-uitgaven is voor 3% respectievelijk 9% favoriet.
NU 31.03.2017 D66-leider Alexander Pechtold vindt het advies dat de president van De Nederlandse Bank (DNB) Klaas Knot voor het volgende kabinet heeft, om ondanks de economische groei toch op de centen te letten, “verstandig”.
“In Nederland zijn we altijd heel zuinig en zorgvuldig als het om geld gaat”, zei hij vrijdag na afloop van het gesprek dat de onderhandelaars van de VVD, CDA, D66 en GroenLinks hadden met de DNB, het Centraal Planbureau en de Studiegroep Begrotingsruimte.
VVD-leider Mark Rutte wilde niet reageren op het advies van de DNB. “U kunt ongeveer bedenken hoe een VVD’er daarover denkt, maar mij past enige terughoudendheid”, aldus Rutte die daaraan toevoegde dat alles wat hij in dit stadium hierover zegt, geïnterpreteerd zal worden in de context van de formatie.
Ook CDA-voorman Sybrand Buma en Jesse Klaver (GroenLinks) wilden niet ingaan op de inhoud van de gesprekken.
Geen grote uitgaven
Knot zei donderdag dat het volgend kabinet de extra miljarden die er beschikbaar zijn niet zomaar moet uitgeven.
Verstandiger zou zijn om een buffer op te bouwen zodat er bij een volgende economische crisis niet drastisch bezuinigd hoeft te worden. Ruimte voor grote uitgaven ziet hij dan ook niet.
Wel moet er een serieus klimaatbeleid komen en er moet werk gemaakt worden van de afbouw van de hypotheekrenteaftrek. Ook de verschillen tussen flex- en vast werk moeten de aandacht van een volgend kabinet krijgen.
De onderhandelaars spraken met de experts om inzicht te krijgen in de financieel-economische ruimte die zij hebben voor de komende vier jaar. Volgende week gaan de echte formatieonderhandelingen van start.
Telegraaf 31.03.2017 De president van De Nederlandsche Bank Klaas Knot heeft bij onderhandelaars VVD, CDA, D66 en GroenLinks gepleit voor een stabieler financieel beleid.
Sinds de economie aantrekt is er meer financiële ruimte, maar Knot wil dat de partijen, die misschien wel samen in een kabinet stappen, voorzichtig zijn met spenderen. Verstandiger vindt hij het dat er nu een flinke buffer wordt opgebouwd. Hij hekelt het „hollen-of-stilstaan-karakter van de Nederlandse economie”, zei hij na afloop van een anderhalf uur durend gesprek aan het Binnenhof. „Het ging vooral om de begrotingsruimte”, liet hij weten.
Ook topvrouw Laura van Geest van het Centraal Planbureau en Manon Leijten van de Studiegroep Begrotingsruimte waren uitgenodigd voor het gesprek onder leiding van informateur Edith Schippers.
’Gaan hier ons voordeel mee doen’
De fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en GroenLinks lieten na afloop weinig los over de adviezen van de financiële kopstukken. „We gaan hier ons voordeel mee doen”, zei Sybrand Buma (CDA).
Ook VVD-leider Mark Rutte hield het vaag. Wel maakte hij op het zonnige Binnenhof tijd om met dagjesmensen op de foto te gaan. „U kent de regels, hè? Een selfie is tien euro, tenzij u de rest van uw leven op de VVD stemt”, grijnsde hij tegen een dame in een roze jasje.
AD 31.03.2017 President van De Nederlandsche Bank Klaas Knot heeft de onderhandelaars over een nieuw kabinet nog eens op het hart gedrukt het beschikbare extra geld niet meteen geheel uit te geven.
De economie had de afgelopen jaren helaas een ,,hollen-en-stilstaankarakter”. ,,Het zou een goede zaak zijn daaraan geen extra impuls te geven”, zei Knot na afloop van een gesprek vrijdag met VVD, CDA, D66 en GroenLinks onder leiding van informateur Edith Schippers.
Of de onderhandelaars de boodschap van de centralebankpresident ter harte nemen zal moeten blijken, zei Knot. De vier beoogde regeringspartners hebben vooral gesproken over hoeveel geld zij verstandig kunnen uitgeven, zei hij. Een andere wens van de centralebankpresident, een hervorming van het belastingstelsel, kwam nog niet ter tafel.
Over de inhoud van het gesprek wilden de vier partijleiders na afloop weinig kwijt. Alexander Pechtold vond het een nuttige bijeenkomst en noemde het advies van Knot ,,verstandig”. ,,Het is heel belangrijk om je te laten bijpraten door mensen die goed zicht hebben op de overheidsfinanciën”, aldus de D66-voorman. ,,Goede gesprekken, hier gaan we ons voordeel mee doen”, zei Sybrand Buma (CDA) op weg naar buiten.
Premier en VVD-leider Mark Rutte gaf aan voorzichtig te willen zijn met commentaar op de gesprekken. ,,Een kabinetsformatie is ingewikkeld genoeg”, zei hij. ,,En alles wat ik zeg is in de context van de formatie.”
Telegraaf 30.03.2017 De financiële armslag van het komende kabinet is veel kleiner dan veel politici nu denken. Het is aan te raden een stevige buffer op de begroting aan te houden om bij een volgende crisis bezuinigingen te voorkomen.
Dat zegt president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) donderdag bij de presentatie van het jaarverslag.
”Het is zaak dat de overheid in gunstige economische tijden streeft naar een begrotingsoverschot”, aldus Knot. Hij mikt op een overschot op de begroting van 1% van het bruto binnenlands product (bbp).
Bezuiniging voorkomen
Volgens de laatste cijfers van het Centraal Planbureau kan een nieuwe kabinet in 2021 een begrotingsoverschot van 1,3% behalen. Daarmee blijft er voor de middellange termijn maximaal €2 miljard over aan extra geld.
“Er moet niet de indruk ontstaan dat geld tegen de plinten klotst”, licht Knot in een interview met De Financiële Telegraaf toe.
“De Nederlandse economie kent een hoge mate van hollen en stilstaan. Dat geldt helaas ook voor onze overheidsfinanciën. Als we willen voorkomen dat wij in een volgende recessie weer moeten bezuinigen, moeten we nu zorgen voor een begrotingsoverschot van zo’n 1%.”
Positief gestemd
Knot is zeer positief over de stand van de Nederlandse economie. “De economische groei trekt duidelijk aan. Ook in vergelijking met veel andere Europese landen deed Nederland het in 2016 goed.”
De DNB-president wijst onder meer op de snel dalende werkloosheid. “Het tempo waarmee de werkloosheid daalt blijft ons maar positief verrassen. Voor een fenomeen als ‘baanloze groei’ is geen aanwijzing.”
DNB bepleit voor een komende kabinetsperiode hervormingen op het gebied van de arbeidsmarkt, huizenmarkt en pensioenen.
VK 30.03.2017 Van DNB-directeur Klaas Knot hoeft het nieuwe kabinet niet te bezuinigen, maar blijft de hand wel op de knip. Dat zei Knot donderdag bij de presentatie van het jaarverslag van De Nederlandsche Bank. Als de nieuwe regeringspartijen deze boodschap ter harte nemen, betekent dat geen extra uitgaven in de komende kabinetsperiode.
De directeur van de centrale bank wil dat het kabinet streeft naar een structureel begrotingsoverschot van 1 procent. Het Centraal Planbureau liet vorige week vrijdag weten dat het begrotingsoverschot zonder aanvullend beleid naar die 1 procent kruipt. Knots pleidooi vloeit voort uit de grilligheid van de Nederlandse economie. Gaat het goed, dan gaat het heel goed. Gaat het slecht dan lopen de overheidstekorten hard op.
Een structureel overschot zorgt ervoor dat bij recessies forse bezuinigingen kunnen worden voorkomen, schrijft DNB in het jaarverslag: ‘een overschot van 1 procent van het bruto binnenlands product in economisch goede tijden is nodig om voldoende marge te hebben ten aanzien van de Europese 3%-norm voor het begrotingstekort.’ Die grilligheid is het gevolg van het huidige overheidsbeleid, dat in de ogen van Knot grondig moet worden herzien.
Sinds zijn aantreden als DNB-directeur in 2011 pleit Knot al voor een grondige renovatie van de economie. Huishoudens hebben hoge hypotheken en hoge pensioenvoorzieningen, maar nauwelijks vrij beschikbaar vermogen. Dat maakt dat huishoudens bij economisch ontij nauwelijks geld hebben om klappen op te vangen. Bovendien zijn zowel het pensioen als de hypotheek zeer vatbaar voor bewegingen op de financiële markten.
Minder hoge hypotheken
Knot pleit dan ook voor minder hoge hypotheken en minder hoge pensioenopbouw. Te bereiken door het verminderen van de fiscale voordelen van ons pensioenstelsel (dat volgens Knot over de houdbaarheidsdatum is). Huizenkopers mogen wat Knot betreft straks nog maar maximaal 90 procent van de waarde van de woning lenen (nu is dat nog 101 procent).
Niet alleen Den Haag krijgt advies van Knot, ook bij de Europese Centrale Bank in Frankfurt mag het roer om. ‘Door de oplopende inflatie is de rationale voor het ruime monetaire beleid weggevallen,’ zei Knot, die niet wilde aangeven met welk tempo de ECB het opkoopprogramma moet afbouwen.
De ECB koopt elke maand voor 60 tot 80 miljard euro obligaties op, om de rente in het eurogebied laag te houden. De lage rente moet inflatie, investeringen en economische groei aanwakkeren. Knot waarschuwde donderdag voor de bubbels die kunnen ontstaan als gevolg van de aanhoudend lage rente. Die bubbels vertalen zich in stijgende vastgoedprijzen en bedrijfsinvesteringen die bij een wat hogere rente niet rendabel zouden zijn.
Daarnaast werken de financiële markten niet meer disciplinerend, vindt Knot. Nogal wat Europese landen zien te weinig noodzaak om de overheidsbegroting op orde te brengen, omdat geld lenen door de lage rente nu nauwelijks geld kost.
Toen Klaas Knot in 2011 als president aantrad, had zelfs De Nederlandsche Bank enige averij opgelopen van de financiële crisis. Sindsdien pleit hij al voor een renovatie van de economie.
Telegraaf 25.03.2017 Het is hoog tijd dat de de koopkracht van de werkende Nederlander wordt hersteld. Die roep klinkt nu de schatkist de komende jaren wordt gespekt door miljarden euro’s aan begrotingsoverschotten.
Na jaren van tientallen miljarden aan lastenverzwaringen en bezuinigingen, heeft het nieuwe kabinet een rekening te vereffenen. Onder Rutte is in zes jaar tijd 47,4 miljard euro aan snij- en zaagwerk verricht. Maar nu staan de overheidsfinanciën er zo gunstig voor, dat het Centraal Planbureau dikke plussen op de begrotingen verwacht. Vooral de middengroepen waren de klos, zij moeten dus flink profiteren, vinden vakbonden en het bedrijfsleven.
VK 24.03.2017 Het Centraal Planbureau kwam vanochtend met gunstige cijfers over de Nederlandse economie. Die groeit aardig, alleen blijft de koopkracht wat achter. Wel knapt de schatkist op en daalt de werkloosheid. Goed nieuws voor de formatie? Vier vragen.
Wat betekenen de CPB-cijfers voor de formatie?
Dat de economie groeit en het overschot op de begroting van het volgende kabinet fors is, maakt de formatie er niet eenvoudiger op. Natuurlijk is er meer geld. In het laatste kabinetsjaar, 2021, staat de begroting niet zoals in september vorig jaar nog gedacht 7 miljard euro in de plus, maar bijna 11 miljard. Dat voorspelt de economisch adviseur en rekenmeester van het kabinet, het Centraal Planbureau. Maar dat bedrag is de premie op nietsdoen.
Althans, zo rekent het CPB: hoe ziet de economie eruit als het beleid niet verandert? En beleid veranderen is nou net waarover vanaf volgende week VVD, CDA, D66 en GroenLinks gaan onderhandelen. Als die formatie vier jaar duurt, ja dan is er een begrotingsoverschot in 2021 van 1,3 procent van het bruto binnenlands product, zeg maar de omvang van de Nederlandse economie. Dan bedraagt de staatsschuld nog maar 46,6 procent van het bbp. Dan is de werkloosheid 4,7 procent van de beroepsbevolking. En dan is de koopkracht gestegen met een magere 0,2 procent.
Veel extra geld om uit te geven, dat maakt een formatie toch een peulenschil?
Niet in politiek Den Haag. Denk nog even aan eind 2015 toen het kabinet, nu demissionair, 5 miljard te verdelen had. Zou zo maar worden weggegeven omdat de eigenlijke bestemming, het versoepelen van de overgang naar een simpeler belastingstelsel, wegviel. In de jaren daarvoor werden miljarden bezuinigd, maar dat ging eenvoudiger dan het uitgeven van 5 miljard extra. Elke politieke partij kan wel de ‘drank en vrouwen’ bedenken waarnaar dat geld met de hoogst mogelijke prioriteit heen moet. Dat zal gedurende de formatie niet anders zijn.
VVD en CDA willen meer geld naar veiligheid en defensie, D66 wil meer voor onderwijs, en GroenLinks véél meer voor duurzaamheid. Tegelijk is het volgens CPB-directeur Laura van Geest onverstandig voor de betaling van die wensen enthousiast in te teren op het door haar voorspelde begrotingsoverschot. Niet alleen is die enorme plus toch nog te klein om alle wensen mee te betalen. Het is ook riskant omdat bijvoorbeeld door inflatie – die volgens het CPB sterker gaat stijgen – of door rente – die volgens het CPB flink kán gaan stijgen – een begrotingsevenwicht zomaar kan omslaan naar een tekort.
Kijk dus uit dat je niet zo veel geld uitgeeft, dat je later weer moet bezuinigen, aldus CPB-directeur Laura van Geest.
‘Kijk dus uit dat je niet zo veel geld uitgeeft, dat je later weer moet bezuinigen’, waarschuwt Van Geest. Bovendien kan ze wel wat andere posten bedenken waar ook geld naartoe moet. Het belastingstelsel moet nog steeds flink worden vereenvoudigd en dat is niet gratis. Hetzelfde geldt voor het dichten van de kloof tussen werknemers met een vast contract en met een flexibele arbeidsovereenkomst.
De arbeidsmarkt, de woningmarkt en de pensioenen, allemaal zaken waarvoor Van Geest aandacht gaat vragen zodra ze wordt uitgenodigd om aan de formatietafel een presentatie te geven over van de stand van de economie.
Hoe komen die economische cijfers eigenlijk zo gunstig?
Door de lage rente is het kabinet ook minder kwijt aan de financiering van de staatsschuld en hypotheekrenteaftrek.
In tegenstelling tot eerdere jaren, toen de economie vooral dreef op de export, komt de groei nu uit alle hoeken en gaten. Weliswaar is de uitvoer nog steeds het belangrijkst, maar dat ook consumenten meer zijn gaan uitgeven helpt de economie aan een groei van 2,1 procent dit jaar, 1,8 procent volgend jaar en 1,7 procent de jaren daarna.
Dat pakt ook gunstig uit voor de schatkist, want er komt meer aan btw binnen. Door de lage rente is het kabinet ook minder kwijt aan de financiering van de staatsschuld en hypotheekrenteaftrek. Met enige vertraging heeft de economische groei ook geleid tot een dalende werkloosheid naar 4,7 procent. Dat is weer gunstig als het gaat om het aantal uit te betalen werkloosheidsuitkeringen. Van Geest noemt de 4,7 procent een evenwichtsniveau.
Het grootste deel van de daling komt volgens haar op het conto van het huidige kabinet. ‘De daling van de werkloosheid van de laatste twee jaar is één keer eerder voorgekomen, maar toen groeide de economie met liefst 4 procent.’
Wat tegenvalt is de koopkracht. Het CPB voorspelt dat de burger de economische groei niet in gelijke mate voelt in de portemonnee, want de koopkracht stijgt bij nietsdoen met maar een paar tienden van procent. Dat zullen de onderhandelende partijen vermoedelijk aangrijpen om hun eigen plannen erdoor te drukken aan de formatietafel.
Waardoor blijft de koopkracht achter?
De lonen stijgen nauwelijks harder dan de prijzen. ‘De lonen lagen al vast voordat de inflatie ging stijgen’, legde Van Geest vanmorgen uit.
De inflatie stijgt dit en volgend jaar wat meer dan verwacht: 1,6 procent dit jaar en 1,4 procent in 2018. Tegelijk stijgen de lonen nauwelijks meer dan de prijzen. ‘De lonen lagen al vast voordat de inflatie ging stijgen’, legde Van Geest vanmorgen uit. Het inkomen stijgt maar een heel klein beetje meer dan het geld minder waard wordt met als gevolg een bescheiden plus voor de koopkracht. Nederland volgt met de inflatie de eurozone, zei Van Geest, en die is het afgelopen half jaar spectaculair gestegen door hogere energietarieven en hogere prijzen voor grondstoffen zoals met name olie.
Ten opzichte van vorig jaar daalt de koopkracht spectaculair. Dat komt door de 5 miljard die Rutte II heeft teruggegeven aan de burgers. Want uiteindelijk wisten alle partijen het daar op de valreep toch over eens te worden doordat bijna elke partij die nodig was voor een meerderheid in de Eerste Kamer iets kreeg waarmee zij bij de eigen achterban voor de dag kon komen. Een voorbode van de huidige formatie.
Telegraaf 24.03.2017 Hoewel de robuuste economische groei in Nederland aantrekt, waarschuwt het Centraal Planbureau dat er ook niet heel veel meer in het vat zit.
Het CPB schrijft in het vanochtend gepubliceerde Centraal Economisch Plan dat de vette jaren van voor de financiële crisis niet meer terugkomen. “Groeicijfers van 3,4 of zelfs 5% behoren tot het verleden. Lagere groei is het voorland, niet alleen voor Nederland, maar ook voor veel andere westerse landen. Dit is onder andere het gevolg van vergrijzing en afnemende productiviteitsgroei. Potentiële groei is mogelijk, maar weerbarstig”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.
Vergrijzing
Dat is onder andere een gevolg van de vergrijzing. Daardoor krimpt de beroepsbevolking en op termijn de werkgelegenheid. Volgens het CPB zal de groei in de toekomst vooral moeten komen van een hogere arbeidsproductiviteit. Voor een stijging daarvan, zijn we vooral aangewezen op technologische vooruitgang.
Zonder een grote technologische doorbraak, blijft onze productiviteitsgroei steken op 1 tot 1,5% per jaar. “Niet niets, maar ook geen herleving van de tijden van weleer”, schrijft het CPB.
Recessies
Die lagere economische groei betekent dat we te maken krijgen met meer en langere recessies. Het duurt langer voordat we er na een economische dip weer bovenop zijn. Dat fenomeen is nu al te zien in de cijfers. In de jaren 80 duurde het slechts een jaar voordat de economie weer terug was op het oude niveau. Maar hoe lager de economische groei, hoe langer de herstelperiode.
Telegraaf 24.03.2017 Het nieuw te vormen kabinet heeft ruimschoots financiële spelingsruimte om alle plannen en ideeën te verwezenlijken. Volgens de nieuwste cijfers van het Centraal Planbureau zijn er de komende regeerperiode jaar na jaar fikse overschotten op de begroting.
Bij ongewijzigd beleid groeit de economie tot aan 2021 met gemiddeld 1,7 procent per jaar. Er wordt namelijk flink geëxporteerd en bedrijven gaan weer meer investeren. Ook consumeren huishoudens meer. Voor dit jaar wordt een groei van 2,1 procent verwacht.
De werkloosheid daalt ook een stuk sneller dan gedacht. Dit jaar al naar 4,9 procent en de rest van de periode naar 4,7 procent.
In 2021 overschot van 11 miljard
Die gunstige cijfers betekenen dat er tegen 2021 een overschot op de begroting te noteren is van 1,3 procent, dat komt neer op zo’n 11 miljard euro. Politieke partijen gingen bij het opstellen van hun verkiezingsprogramma’s nog uit van 7 miljard euro.
Dit jaar is er ook al sprake van een overschot van 0,5 procent en volgend jaar van 0,8. De plussen zijn te danken aan de extra belastinginkomsten bij de overheid en de lagere uitgaven aan werkloosheidsuitkeringen nu er meer mensen aan de bak komen. Wel dempen de teruglopende gasbaten de gunstige cijfers.
Door de overschotten ligt de staatsschuld in 2017 met 58,5 procent van het bruto binnenlands product voor het eerst sinds 2010 onder de Europese schuldnorm van 60 procent. In 2021 is die schuld zelfs gedaald naar 46,6 procent.
’Groei vlakt af’
Het Centraal Planbureau waarschuwt wel dat de Nederlandse economie de komende decennia op lagere economische groei kan rekenen dan voor de economische crisis. „Groeicijfers van 3, 4 en 5 procent horen tot het verleden”, stelt CPB-directeur Laura van Geest. Dat komt onder meer door de vergrijzing en afnemende productiviteitsgroei. „Potentiële groei stimuleren is mogelijk, maar weerbarstig”, waarschuwt ze.
De partijen VVD, CDA, D66 en GroenLinks die met elkaar aan de onderhandelingstafel gaan zitten, vinden allemaal dat er in meer of mindere mate voor lastenverlichting moet worden gekozen. Dat zou gevolgen kunnen hebben voor de overschotten en de staatsschuld omdat daarmee minder belastinginkomsten kunnen binnenkomen.
Van Geest waarschuwt dan ook om „niet in de val te trappen” dat het nieuwe kabinet flink veel geld gaat uitgeven omdat er nu begrotingsruimte ontstaat. „Ik constateer dat het geld bij iedereen in de zakken brandt. Maar het zou mooi zijn als de overheidsfinanciën nu eindelijk op orde zijn, om die ook op de lange termijn gezond te houden.”
Telegraaf 24.03.2017 Het nieuwe kabinet zal allereerst moeten zorgen dat meer mensen in hun portemonnee gaan voelen dat het economisch beter gaat. Dat stelt vakbond FNV in een reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB).
Volgens het CPB stijgt de koopkracht de komende jaren nauwelijks, terwijl de economie verder groeit en het begrotingsoverschot oploopt. ,,Het geld is er, dus er staat een nieuw kabinet niets in de weg om te investeren in mensen en de kwaliteit van de samenleving’´, aldus FNV-voorzitter Han Busker.
Ook met het Nederlandse bedrijfsleven gaat het na jaren van crisis weer beter. ,,Nu zijn de gewone man en vrouw aan de beurt om te merken dat de economie aantrekt’´, vindt Busker. FNV pleit onder meer voor een betere aanpak van verdringing op de arbeidsmarkt en meer vaste banen in de publieke sector.
Telegraaf 24.03.2017 Het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens is vorig jaar met 1,4 procent gestegen. Vooral de lonen van werknemers hebben aan de inkomensstijging bijgedragen. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag.
Zowel de hoogte van de lonen nam toe, als het aantal werkenden. De hypotheekschuld is, ondanks een afname in het vierde kwartaal, in het afgelopen jaar toegenomen. De toename van het beschikbaar inkomen was kleiner dan in 2015.
Een belangrijke bron van de inkomensstijging, zo merkt het statistiekbureau op was het loon van werknemers. Dit nam in 2016 met 8,1 miljard euro toe, een groei van 3,2 procent. De cao-lonen lagen 1,9 procent hoger dan een jaar eerder, de grootste toename sinds 2009.
Hogere hypotheekschuld
Aan het eind van 2016 hadden huishoudens wel een hogere hypotheekschuld dan een jaar eerder. Aan het eind van het vierde kwartaal was de hypotheekschuld 664,4 miljard euro. ,,Per saldo namen huishoudens voor 8,1 miljard euro meer hypotheken op dan ze aflosten. Deze toename van de schuld heeft in de eerste drie kwartalen plaatsgevonden, in het vierde kwartaal werd er per saldo afgelost”, aldus het CBS.
Tegenover de hogere schuld stonden ook hogere spaartegoeden en andere deposito’s.
Telegraaf 24.03.2017 De groei van de Nederlandse economie is in 2016 iets sterker uitgevallen dan eerder werd gedacht. Volgens een vrijdag gepubliceerde nieuwe raming van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bedroeg de groei 2,2 procent, terwijl bij een eerdere schatting 2,1 procent werd gemeld.
De sterkere vooruitgang is onder meer te danken aan een opwaartse bijstelling van de economische groei in het vierde kwartaal. Die is nu aangepast tot 2,5 procent op jaarbasis, van een eerder gemelde 2,3 procent. Op kwartaalbasis ging de Nederlandse economie in de laatste drie maanden van 2016 met 0,6 procent vooruit, 0,1 procentpunt hoger dan eerder werd aangenomen door het CBS.
De groei in het vierde kwartaal is volgens het statistiekbureau vooral te danken aan de export en de consumptie van huishoudens.
Meer banen
Het CBS liet verder weten dat het aantal banen van werknemers en zelfstandigen in het afgelopen kwartaal met 62.000 is toegenomen ten opzichte van de voorgaande periode. Bij de eerste berekening werd nog een stijging met 53.000 banen gemeld.
Volgens het CBS blijven de economische fundamenten positief. Het conjunctuurbeeld is deze maand verder verbeterd. Het vertrouwen van consumenten ligt op het hoogste niveau in bijna tien jaar en het producentenvertrouwen is het hoogst in ongeveer negen jaar.
Telegraaf 24.03.2017 De groei van de Nederlandse economie is in 2016 iets sterker uitgevallen dan eerder werd gedacht. Volgens een vrijdag gepubliceerde nieuwe raming van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bedroeg de groei 2,2 procent, terwijl bij een eerdere schatting 2,1 procent werd gemeld.
De sterkere vooruitgang is onder meer te danken aan een opwaartse bijstelling van de economische groei in het vierde kwartaal. Die is nu aangepast tot 2,5 procent op jaarbasis, van een eerder gemelde 2,3 procent. Op kwartaalbasis ging de Nederlandse economie in de laatste drie maanden van 2016 met 0,6 procent vooruit, 0,1 procentpunt hoger dan eerder werd aangenomen door het CBS.
De groei in het vierde kwartaal is volgens het statistiekbureau vooral te danken aan de export en de consumptie van huishoudens.
Het CBS liet verder weten dat het aantal banen van werknemers en zelfstandigen in het afgelopen kwartaal met 62.000 is toegenomen ten opzichte van de voorgaande periode. Bij de eerste berekening werd nog een stijging met 53.000 banen gemeld.
Volgens het CBS blijven de economische fundamenten positief. Het conjunctuurbeeld is deze maand verder verbeterd. Het vertrouwen van consumenten ligt op het hoogste niveau in bijna tien jaar en het producentenvertrouwen is het hoogst in ongeveer negen jaar.
Telegraaf 24.03.2017 De overheid behaalde in 2016 een begrotingsoverschot van 2,9 miljard euro. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag.
Het overschot betreft 0,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Een jaar eerder was er nog een tekort van 2,1 procent. De zogenoemde schuldquote van de overheid daalt sinds 2015 en kwam eind 2016 uit op 62,3 procent van het bbp.
De overheid behaalde voor het laatst een overschot in 2008. Het jaar daarop volgde door het uitbreken van de financiële crisis een tekort van 5,4 procent. Van 33,5 miljard euro tekort in 2009 ging de overheid naar 2,9 miljard euro overschot in 2016, constateerde het statistiekbureau.
Volgens het CBS bedroegen de inkomsten van de Nederlandse overheid vorig jaar 307 miljard euro, een stijging van meer dan 14 miljard euro ten opzichte van 2015. Dat is te danken aan hogere opbrengsten uit belastingen en sociale premies. Lagere aardgasbaten hadden juist een negatief effect van 3 miljard euro op de inkomsten van de overheid.
De overheidsuitgaven gingen vorig jaar met bijna 3 miljard euro omlaag tot ruim 304 miljard euro. Het statistiekbureau merkte daarbij op dat de afdrachten aan de Europese Unie vorig jaar bijna 4 miljard euro lager waren. Daarvan is 3 miljard euro eenmalig. De rentelasten namen af met bijna 1 miljard euro. Wel stegen de uitgaven aan lonen en salarissen van ambtenaren, evenals de lasten voor sociale uitkeringen.
De staatsschuld stond eind vorig jaar op 434 miljard euro, een afname met 7 miljard euro ten opzichte van een jaar eerder. Met een schuld van iets meer dan 62 procent van het bbp voldoet Nederland bijna aan de Europese norm die stelt dat een EU-lidstaat geen hogere schuld mag hebben dan 60 procent van het bbp. De cijfers die het CBS vrijdag heeft gepresenteerd, zullen ook aan de Europese Commissie worden gerapporteerd.
AD 24.03.2017 De economie draait als een lier en dat betekent dat de schatkist weer overloopt. Dit jaar komt er 3 miljard euro meer binnen dan er uitgaat, zegt het Centraal Bureau voor de Statistiek. In 2021 is het begrotingsoverschot zelfs 11 miljard euro, berekent het Centraal Plan Bureau (CPB).
Nederlandse politici hebben altijd de neiging om meevallers direct uit te geven
Het kabinet heeft de uitgaven goed in de hand. De werkloosheid loopt fors terug, en dat scheelt behoorlijk aan uitkeringen. De lage rente bespaart de overheid nu 1 miljard aan rentebetaling op de staatsschuld.
Ook aan de inkomstenkant is het feest. Er komt meer loon- en inkomstenbelasting binnen, omdat meer mensen werken en de lonen wat stijgen. Door de lage rente is ook de hypotheekrenteaftrek lager, wat meer belasting oplevert. Omdat we meer consumeren, komt er ook meer btw binnen.
De bedrijven maken meer winst en betalen daarom meer winstbelasting. De inkomsten van het aardgas waren wel lager, omdat er in Groningen minder gas wordt opgepompt. Dat scheelde ruim een miljard aan inkomsten.
Kater
Kunnen we nu weer met een gerust gemoed het geld gaan uitgeven? Het lijkt er immers op dat de bomen weer tot in de hemel groeien. En na jaren van bezuinigen zijn er genoeg doelen te bedenken, die wel wat extra geld kunnen gebruiken. Nee, niet doen, waarschuwt het CPB. Nederlandse politici hebben altijd de neiging om meevallers direct uit te geven.
Daarmee wordt de economie over de kop gejaagd. En als de groei vervolgens terugvalt, moet er meteen extra worden bezuinigd. Dat zet de economie nog meer onder druk. Zorg daarom voor buffers als het goed gaat, dan kun je wat meer uitgeven als het slecht gaat. Zo voorkom je dat het feestje van de groei te wild wordt en de kater na afloop te heftig.
Trouw 24.03.2017 De onderhandelingen over een nieuw kabinet gaan volgende week onder een uniek gunstig economisch gesternte van start. Nog nooit in de politieke geschiedenis na de oorlog kon een formatie rekening houden met een begrotingsoverschot in de volledige reguliere kabinetsperiode.
Volgens het vanmorgen door het Centraal Planbureau (CPB) gepubliceerd Centraal Economisch Plan zal de begroting tot en met 2021 een overschot laten zien, mocht tenminste een nieuw kabinet niet alles aan nieuw beleid gaan uitgeven. In 2021 zou het overschot uit kunnen komen op 11 miljard euro, 1,3 procent van de omvang van de totale economie.
Vorig jaar sloegen de rode cijfers om in zwarte. Minister Dijsselbloem van Financiën hield in 2016 onder de streep 2,9 miljard euro over, terwijl hij de Kamer vorige maand nog meldde 200 miljoen euro over te houden. De economie groeide in 2016 met 2,2 procent, ondanks dat er minder gas werd opgepompt in Groningen. Die reductie scheelde 0,2 procent groei.
Tegenover de gunstige financiële cijfers staat echter wel de waarschuwing van het planbureau dat Nederland rekening moet houden met de mogelijkheid dat de groei van de economie blijvend op een veel lager niveau uit zal komen. 3 procent groei, zoals in het verleden, zal niet meer voorkomen. Hooguit breidt de economie tot 2021 met gemiddeld 1,7 procent uit.
De gepubliceerde cijfers – het planbureau komt elk jaar in maart met een prognose over de economische ontwikkelingen voor de komende jaren – kunnen een vliegende start geven aan de onderhandelingen over een mogelijke coalitie tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks, die volgende week moeten beginnen.
Directeur Laura van Geest van het planbureau gaf echter een schot voor de boeg. Zij wees erop dat Nederlanders er ‘erg goed in zijn om in goede tijden te veel uit te geven’. “Het zou leuk zijn om eens niet in die val te trappen”, aldus Van Geest.
Wensen
Er komt de komende jaren door de mogelijke overschotten geld vrij voor een aantal al langer in vrijwel de gehele politiek levende wensen. Daarbij staat een hervorming van het belastingstelsel voorop. Het vorige kabinet berekende dat er rond vijf miljard euro nodig is om dat stelsel te hervormen zonder dat bepaalde groepen er te veel in koopkracht op achteruit gaan.
Geld kan dus niet meer het probleem zijn, al hebben de vier partijen die nu gaan onderhandelen geheel verschillende wensen voor een belastingstelsel. Gemeenschappelijke wens is wel de lasten op arbeid te verlagen. Maar bijvoorbeeld GroenLinks wil dat vooral doen door milieuheffingen drastisch te verhogen.
In principe is er ook geld om één of meerdere kolencentrales extra te sluiten, de grote wens van D66 en GroenLinks.
Het planbureau verwacht de komende jaren een aanzienlijke stijging van de energieprijzen. Die zijn er voornamelijk verantwoordelijk voor dat de koopkracht bij de economische groei achterblijft.
Ook de werkloosheid zal minder afnemen dat op grond van de gunstige economische vooruitzichten verwacht zou mogen worden.
Het planbureau is onzeker over de werkgelegenheid en voorspelt in 2021 rond 450.000 werkzoekenden, honderdduizend minder dan nu. Veel is afhankelijk van de vraag of, nu er meer werk komt, zich ook meer mensen op de arbeidsmarkt zullen melden.
Verkenner Edith Schippers (VVD) praat dinsdag verder met de partijleiders van VVD, CDA, D66 en GroenLinks over de vorming van een nieuwe regering. Een coalitie van dit viertal aan partijen werd door de meeste partijen aangeraden, waarbij VVD, CDA en D66 samen als motorblok gelden.
AD 21.03.2017
Schippers ontving maandag de gekozen lijsttrekkers van alle 13 politieke partijen om hun advies voor de kabinetsformatie aan te horen.
AD 21.03.2017
AD 21.03.2017
AD 21.03.2017
Motorblok
Een regeringscoalitie van dit viertal is door de meeste partijen aangeraden, waarbij VVD, CDA en D66 samen als motorblok of rompkabinet gelden.
Maar liefst 46 procent van de 639 sitebezoekers die de poll invulden is ervan overtuigd dat een uitbreiding van het zogenaamde ‘motorblok’ van VVD, CDA en D66 met de ChristenUnie de beste kans van slagen heeft. Een coalitie met GroenLinks maakt volgens 30 procent van de stemmers de meeste kans.
VVD-leider Mark Rutte wil graag in zee met CDA en D66, maar liet in het midden of GroenLinks of de ChristenUnie dit drietal aan een meerderheid zou moeten helpen. D66-voorman Alexander Pechtold koos wel ondubbelzinnig voor GroenLinks. CDA-leider Sybrand Buma sprak zich nog helemaal niet uit over de coalitie van zijn voorkeur, terwijl Jesse Klaver graag eerst nog zou onderzoeken of een christelijk-progressief kabinet mogelijk is.
AD 22.03.2017
Dat Schippers nu verder spreekt met de vier partijen wijst erop dat deze combinatie de eerste coalitie is die in aanmerking komt. De verkenner neemt voor de onderonsjes met de vier partijleiders ruim de tijd. Om 10.00 uur treedt als eerste haar partijgenoot Rutte aan, gevolgd door Buma, Pechtold en als laatste om 15.30 uur Klaver.
VVD, CDA, D66 en GroenLinks hebben in zowel de Eerste als de Tweede Kamer een meerderheid.
Dit zijn de voorkeuren van de partijen;
Wat willen de partijen precies? Een overzicht van de lijsttrekkers die met Schippers hebben gesproken.
Mark Rutte (VVD): een stabiele meerderheid
Mark Rutte hoopt op een coalitie die in de Tweede Kamer en de Eerste Kamer een meerderheid heeft. Zo hoopt hij ook een stabiele regering te vormen. Als het aan de demissionair premier ligt, werkt de VVD samen met het CDA en D66.
PVV, de grootste partij na de VVD, moet buiten de deur worden gehouden van Rutte
Jesse Klaver, de grote winnaar van de verkiezingen, hoopt zonder de VVD te kunnen regeren. De wens van GroenLinks is een ‘christelijk progressieve’ coalitie. Dat zou betekenen dat bijvoorbeeld de ChristenUnie wordt betrokken. Naar verwachting is Klaver vooral enthousiast over de klimaatplannen van de partij van Gert-Jan Segers
AD 11.05.2017
Sybrand Buma (CDA): vruchtbare samenwerking met beide Kamers ….!!
Het nieuwe kabinet moet hoe dan ook een vruchtbare samenwerking hebben met de Eerste Kamer en de Tweede Kamer, zegt CDA-leider Sybrand Buma. De voorstellen van Klaver noemt hij ‘onlogisch’, en het lijkt erop dat het CDA vooral met de VVD wil regeren.
Buma pleit tevens voor een formateur van de VVD, ‘de partij die wellicht heeft verloren, maar toch de grootste partij is geworden’.
Het CDA schrijft in een brief aan Schippers dat het hoopt op een kabinet met een meerderheid.
Alexander Pechtold (D66): progressief midden
De formateur moet straks kijken naar de mogelijkheden voor een kabinet dat het progressieve midden vertegenwoordigt, vindt Alexander Pechtold. De D66-leider hoopt met GroenLinks, VVD en D66 te regeren, waarbij vooral Klaver en Rutte tot compromissen zullen worden gedwongen. ‘Ik weet niet hoe Klaver naar de VVD kijkt,’ geeft Pechtold toe. ‘Maar ik ga uit van wat ik wil.’
Alleen op die manier, met zowel GroenLinks als de VVD, wordt het progressieve midden volgens Pechtold ‘vanuit beide kanten’ ondersteund.
Geert Wilders (PVV): luisteren naar PVV-Kiezer
Ook Geert Wilders, de voorman van de PVV, schuift aan bij Schippers. Hij wordt door veel grote partijen uitgesloten, maar hoopt toch te zoeken naar regeringsmogelijkheden voor de PVV. In dat geval wil hij graag in zee met VVD, CDA, 50Plus, SGP en Forum voor Democratie.
De PVV-kiezer moet gehoord worden, stelt Wilders. ‘Het is onverkoopbaar en ondemocratisch als je bij voorbaat al 1,3 miljoen kiezers zou negeren.’
Formatie
In een honderden pagina’s tellend stuk sommen zij op waar een volgend kabinet op kan bezuinigen of extra geld aan kan uitgeven.
Het levert een uitgebreide menukaart (.pdf) op van maatregelen waaruit de partijen die onderhandelen over een regeerakkoord kunnen kiezen.
De PvdA (Wikipedia) is zwaar afgestraft voor haar regeringsdeelname. De sociaal-democraten lijden een historische nederlaag. Lijsttrekker Lodewijk Asscher ziet zijn partij dalen van 38 naar 9 zetels, bleek eerder al uit de exitpoll van Ipsos in opdracht van NOS en RTL.
Hoewel de eerdere nederlagen minder groot waren, is het toch zeker niet de eerste keer dat de PvdA een klap van de kiezers kreeg. Er zijn serieuze studies over gemaakt en brede kritieken aan gewijd.
Voor de eerste keer na de Tweede Wereldoorlog is er een partij in de Tweede Kamer die het belang van een buitenlandse despoot vertegenwoordigt.
NL Denk is voortgebracht door de PvdA. De sociaal-democratie is verpletterd door de eigen mensen. Zij heeft niet tot taak om in naam van de mensheid te opereren, maar moet een sociaal-economisch belang vertegenwoordigen. Ze zijn in het moeras van etniciteit terecht gekomen. Zie nu de vruchten: DENK.
De PvdA moet niet de partij van allochtonen zijn. Jeroen Dijsselbloem zei dat morgen de opbouw moet beginnen. Nee Jeroen, niet de opbouw maar de wederopbouw van de sociaal-democratie moet beginnen. Bevrijd je van grachtengordel en allochtonen in je organisatie, word weer de partij van de sociaal-democraten zonder etnische bepaaldheid.
Gedonder in de PvdA-tent met Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk
Binnen de PvdA zou een grote ruzie zijn over het integratiebeleid van minister Lodewijk Asscher (PvdA, Sociale Zaken), schrijft het AD. Volgens de minister is het volstrekt onduidelijk welke rol conservatief-religieuze organisaties als Milli Görüs, Diyanet en de Fethullah Gülenbeweging spelen bij de integratie van Turken in de Nederlandse maatschappij.
Asscher wil deze clubs vijf jaar lang in de gaten houden om hen te dwingen de integratie van Turken te bevorderen. Maar dat is tegen het zere been van zijn partijgenoten, de Tweede Kamerleden Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk. Op een Turkse internetsite beklagen de twee zich over de minister: hij zou aan ‘uitsluitingspolitiek’ doen.
Blunder ??
‘Is dit een strategische blunder van de PvdA? Dat hangt ervan af hoe je het bekijkt. Het staat in ieder geval in schrille tegenspraak met Politiek van WaardeVan Waarde (rapport) dat de PvdA net heeft uitgebracht. Daarin staat dat de partij niet meer ‘top down’ maar ‘bottom up’ moet werken. Het eerste wat de partij doet is de twee mensen die al ‘bottom up’ werkten, eruit gooien. Volgens insiders zou de partijleiding de betreffende Kamerleden te weinig de ruimte geven. En uiteindelijk gaan ze nu door met hun eigen beweging.
De rumoer rondom de twee geroyeerde Kamerleden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk leidde verrassend genoeg tot slechts één zetel verlies voor de partij. Volgens een peiling van Maurice de Hond stond de PvdA daarna op elf zetels, 27 minder dan ze nu daadwerkelijk in de Tweede Kamer hebben. Uiteindelijk kwamen ze met een eigen partij NL Denk die in de verkiezingen van 15 maart 2017 3 zetels heeft opgeleverd !!!
Gedonder met Jacques Monasch (ex-PvdA)
Jacques Monasch voelt zich bevrijd van de PvdA, en besloot uiteindelijk een eigen partij op te richten. Als mensen vinden dat het een PVV Light-partij wordt, is dat prima, vindt het Kamerlid.
In een interview met de Volkskrant legt hij uit hoe de breuk tussen het Kamerlid en de PvdA is ontstaan. ‘Ik wilde liever de strijd aangaan binnen de PvdA, maar alleen als mensen van buiten eenvoudig mee konden stemmen,’ zegt hij over het zogenaamde ‘flitslidmaatschap’.
Nieuwe Wegen
Op Facebook zet hij al kort uiteen wat hij met zijn partij wil gaan doen. ‘Nederland is klaar met het wegkijken van links bij integratie- en immigratieproblemen; Nederland wil vaste banen in plaats van de losse baantjes en flexcontracten die rechts bepleit; Nederland heeft genoeg van het buitensluiten van de burger, en is discrimineren van hardwerkende nieuwkomers meer dan zat’, zelfs na referenda, door de gevestigde politiek.”
Volgens de politicus is het “tijd voor een doorbraak in de Nederlandse politiek”. “Tijd voor een partij die economisch sociaal is, de menselijke maat centraal stelt en grenzen stelt aan immigratie, illegaliteit en de inbreuk op onze normen en waarden.”
Monasch voorstander van referenda
Monasch zegt grenzen te willen stellen aan immigratie, illegaliteit en ‘de inbreuk op onze normen en waarden’, waarmee hij zich positioneert aan de rechterkant van het politieke landschap. Op economisch vlak noemt hij zichzelf juist sociaal.
Ook verschilt de partij van Monasch van de concurrenten op links wat betreft referendabeleid. Het Kamerlid schrijft dat Nederlanders ‘genoeg hebben van het buitensluiten van de burger, zelfs na referenda, door de gevestigde politiek’. Hij was een van de enige PvdA-stemmen die premier Mark Rutte (VVD) wilde dwingen om snel actie te ondernemen na het Oekraïne-referendum eerder dit jaar.
Na ruzie binnen PvdA begint Monasch eigen partij
Het is geen grote verrassing dat Monasch een eigen partij sticht. Onlangs stapte hij uit de PvdA, nadat hij niet mee mocht doen aan de lijsttrekkerverkiezingen bij de sociaaldemocraten. De PvdA beloofde een open verkiezing te houden, maar vond toch reden om de kritische Monasch te weren.
Waar gaan we het over hebben heren !! PvdA-light, SP-light of PVV-light ???
Links heeft verloren. Doordat links arbeid verwart met uitkeringen, doordat links moslims verwart met de islam, doordat links Nederland met de wereld verwart, doordat links de Messiaanse grenzeloosheid verwart met een begrensde politieke ordening. Jesse Klaver mag feestvieren. Hij heeft gewonnen, maar links heeft verloren.
Gewoon opheffen die zielige hap !!!
PvdA opheffen dan maar ??
Partijprominent Rob Oudkerk heeft donderdagochtend voor de microfoon van Radio Noord gepleit voor opheffing van de PvdA. Hij noemt de nederlaag van de sociaal-democraten „historisch, maar totaal niet onverwacht.”
AD 23.03.2017
„De SDAP is vroeger ook opgeheven en daar kwam de PvdA uit voort. Misschien komt er een nieuwe sociaaldemocratische beweging, die mensen aan zich weet te binden.”
Oudkerk denkt dat de integratie het punt is waarop het mis is gelopen voor zijn partij. „Die problematiek hebben we niet alleen terzijde geschoven, maar de mensen die daar last van hebben, hebben we niet aan ons weten te binden.”
De PvdA moet zichzelf weer uitvinden, als partij van werkenden en niet als partij van allochtonen of subsidies. De positieve campagne van Mark Rutte heeft gewonnen. De kiezer heeft gesproken, punt.
De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid won met 54,5 procent van de stemmen, zijn tegenstander Diederik Samsom ontving 45,5 procent van de stemmen. Samsom kondigde ook zijn vertrek aan na de nederlaag. Maandag stapt hij op als fractievoorzitter. ‘Het is nu aan een ander,’ zei hij in het Podium Mozaïek in Amsterdam.
Asscher gaf al aan die stap te betreuren. ‘Natuurlijk vind ik het jammer en natuurlijk had hij kunnen aanblijven.’ Bang voor een breuk is Spekman niet. Hij denkt juist dat de PvdA heeft laten zien dat de partij ‘een open, sociaaldemocratisch platform is’. ‘Ik denk ook dat we de nieuwe leden kunnen laten zien dat er een alternatief is voor de rechtse partijen.’
Ingrijpende reorganisatieproces PvdA
Mede door toedoen van PvdA’er Vos nam de afgelopen dagen de druk op voorzitter Hans Spekman toe om te vertrekken. De leden zouden daar zaterdag over beslissen. Vrijdagavond haalde voorzitter Hans Spekman de druk al van de bijeenkomst door aan te kondigen dat hij opstapt. Niet meteen, maar in oktober, zodat hij nog tijd heeft om de procedure voor de nieuwe voorzitter in gang te zetten. Ook kan hij dan het ingrijpende PvdA-reorganisatie proces gaan leiden – de partij verliest o.a. tientallen medewerkers nu ze zo klein is geworden.
Ook al duurt de formatie twee maanden, of twee jaar, dan nog moet de PvdA zich verre houden van een kabinet waar de VVD de boventoon voert, aldus een lid op de bijeenkomst waar mensen konden uithuilen over de val van 38 naar 9 zetels.
Politiek leider Lodewijk Asscher zei woensdagavond al na de verpletterende nederlaag van de PvdA dat haar bescheidenheid past, en een rol in de oppositie. In de campagne zette hij in op een linkse coalitie. Daar zou tweederde van de leden wel voor voelen, maar eenderde ook niet.
Reactie VVD
Vreemd genoeg maar tegelijkertijd o zo voorspelbaar had het VVD mannetje Halbe Zijlstra, ”Ondanks de grote ideologische verschillen”, daar zo zijn eigen visie over.
De PvdA is wat betreft Halbe Zijlstra van harte welkom in het nieuwe kabinet als ze dat zelf ook wil. ”Ondanks de grote ideologische verschillen is het voor ons nog altijd een optie. Maar laten we realistisch zijn: Asscher moet nu eerst even wat verbandtrommels bij de PvdA laten aanrukken.”
Dat zegt de VVD-fractievoorzitter zaterdag in een interview met het AD.
PvdA en GroenLinks en SP … Yes we Can !!!!
Samenwerking op Links !!!
Oud-PvdA’ers hebben in het verleden meermaals opgeroepen tot een samenwerking op links. GroenLinks-leiderJesse Klaver heeft tijdens de verkiezingen steevast aangegeven wel wat te zien in een samenwerking met de PvdA en de SP. Ook oud-burgemeester en voormalig PvdA-lijsttrekker Job Cohen heeft de linkse partijen al opgeroepen een blok te vormen. Hij hoopte dat dit nog voor de verkiezingen zou gebeuren.
AD 31.05.2017
Klaver als leider
Het plan van Plasterk gaat wel een stuk verder. De demissionair minister van Binnenlandse Zaken wil dat de Tweede Kamerfracties van GroenLinks en PvdA fuseren. Klaver, als lijsttrekker van de grote winnaar en de grootste linkse partij, zou het blok moeten leiden.
De samensmelting onvermijdelijk, schrijft Plasterk in een brief aan de Volkskrant. ‘Als er één moment is om dit proces in gang te zetten is het nu. In plaats van negatieve aandacht voor het verlies op links genereert het interesse, en respect, net op tijd voor de gemeenteraadsverkiezingen.’
Ook moet de PvdA zich realiseren dat het tijd is een toontje lager te zingen, nu GroenLinks groter is dan de partij. Als het aan Plasterk ligt, sluit de SP zich overigens ook aan bij het ‘blok’, en zullen de partijen ook op gemeentelijk niveau fuseren.
Mogelijke fusie tussen GroenLinks, SP en PvdA ???
Dit weekend had crisisberaad plaats onder leden van de PvdA. De partij moet een forse nederlaag verwerken en als het aan minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk ligt, lopen de overgebleven Kamerleden over maar GroenLinks.
De opmerkingen van Plasterk komen na een weekend waarin PvdA-leden tegen mogelijke regeringsdeelname hebben gestemd. Het is tijd voor de PvdA om haar wonden te likken en eerst eigen zaken op orde te krijgen, luidt het oordeel..
Dat linkse blok is volgens Plasterk vergelijkbaar met de Britse Labour-partij en de Democraten in de Verenigde Staten. Per gemeente moeten de mogelijkheden voor de fusie worden bekeken, vindt Plasterk. ‘Het is organisatorisch een grote klus, vraagt psychologisch om het inleveren van oude vormen en gedachten, maar kan ook een enorme hoop positieve energie genereren.’
PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher zegt op Twitter echter weinig te voelen voor de voorgestelde fusie. ‘De PvdA zal de PvdA-kiezers vanuit eigen kracht vertegenwoordigen.’
Heeft een linkse fusiepartij de toekomst?
Hilariteit alom toen in mei 2019 de Stemwijzer voor de Europese verkiezingen twee weken was vertraagd omdat PvdA en GroenLinks exact dezelfde antwoorden hadden aangeleverd op alle stellingen.
Moeten partijen die zo dicht bij elkaar zitten niet gewoon fuseren?
Peter Kanne zocht het uit en concludeert dat PvdA en GroenLinks samen meer stemmen kunnen trekken dan elk apart. De partijen moeten dan wel het streven loslaten een brede volkspartij te zijn.
Philip van Praag keek ook nog eens goed naar alle electorale onderzoeken en komt juist tot de conclusie dat PvdA, GroenLinks en SP in het parlement nauw moeten samenwerken, maar dat een fusie niet per se een goed idee is. En het loslaten van het streven een volkspartij te zijn ook niet.
VK 12.09.2017 Voor het eerst dienen PvdA, GroenLinks en SP samen een initiatiefwet in. Drie nieuwe Kamerleden zochten elkaar op om gelijke rechten te bedingen voor payroll-werknemers. Gloort hier de zo vaak met de mond beleden ‘linkse samenwerking’?
Nooit eerder, zo blijkt uit de parlementaire archieven, schreven de drie linkse partijen samen een wetsvoorstel. Slechts drie keer duikt in de database wel een gezamenlijke initiatiefwet op, maar telkens was daarbij een vierde partij betrokken. De tijden zijn veranderd. Onderlinge rivaliteit kunnen de partijen zich nauwelijks veroorloven nu ze opgeteld nog maar tot 37 zetels komen, één minder dan de PvdA-fractie na de verkiezingen van 2012.
Generatiegenoten Bart van Kent (33, SP), Zihni Özdil (36, GroenLinks) en Gijs van Dijk (36, PvdA) zochten in april al toenadering. Ze voeren alle drie het woord over het thema arbeidsmarkt. Van Kent was de afgelopen jaren al fractiemedewerker in Den Haag. Het Binnenhof is nieuw voor Van Dijk en Özdil, eerder respectievelijk vakbondsman en universitair docent.
Hun initiatiefwet beoogt het gelijktrekken van rechten van payrollers met de rechten van gewone werknemers. Steeds meer bedrijven werken met een payrollbedrijf. Dat beheert het personeelsbestand, keert de lonen uit, houdt de administratie bij en is de formele werkgever. De ondernemer is nog slechts opdrachtgever van het payrollbedrijf. 200 duizend mensen werken via zo’n constructie, vooral in de horeca, bij gemeenten en in het onderwijs.
Handig voor de werkgever, want het scheelt werk en geld. Maar ook oneerlijk, stellen de drie Kamerleden. Payrollbedrijven bieden goedkope arbeidskrachten door te beknibbelen op de arbeidsvoorwaarden. De payrollbedrijven hebben vrij spel – een cao voor payrollers ontbreekt.
Een linkse fusie is niet aan de orde, vaker de handen ineenslaan wel
Wie via payroll werkt, krijgt bij ziekte de eerste dagen niet doorbetaald, zegt Van Dijk. Payrollers bouwen nauwelijks pensioen op, stelt Van Kent. De drie linkse politici willen het fenomeen payroll niet verbieden, maar payrollbedrijven verplichten de arbeidsvoorwaarden te hanteren die voor vaste werknemers gelden. Het concept van hun wetswijziging krijgt nog een laatste juridische check en wordt binnen enkele weken ingediend.
Ze verwachten brede steun in de Kamer. In 2014 werd een PvdA-motie van gelijke strekking al unaniem aangenomen. De uitvoering strandde op onenigheid met coalitiepartner VVD, zegt Van Dijk. Mocht de nieuwe coalitie toch tegenstribbelen, dan treft ze niet alleen het linkse front tegenover zich, maar ook de vakbonden, zegt Van Kent. Vorige week bleek dat er geen nieuw sociaal akkoord komt. Samen met de linkse partijen maken de bonden zich op voor oppositie tegen het ‘rechtse kabinet’.
Vormen de drie mannen de kopgroep en volgt straks het linkse peloton? ‘Linkse samenwerking is geen doel op zich’, zeggen ze, maar de eerste ervaring smaakt wel naar meer. Van Kent: ‘Er zijn talloze schijnconstructies die we samen kunnen aanpakken.’ Özdil: ‘Oneerlijke detachering van werknemers via het buitenland bijvoorbeeld.’
In het verleden was de nijd tussen electorale concurrenten SP en PvdA zo groot dat ze over en weer elkaars moties boycotten. Tussen PvdA en GroenLinks sloegen de gevoelens soms door naar de andere kant. Voormalig PvdA-leider Samsom onderzocht de mogelijkheid van een fusie. PvdA-minister Plasterk betoogde na de verkiezingen dat de PvdA-fractie kon opgaan in de GroenLinks-fractie.
Het zijn oude sentimenten die niet zijn besteed aan Özdil, Van Kent en Van Dijk. Ze willen niet fuseren, wel de handen
Jesse Klaver (Groenlinks),Emile Roemer (SP) en Lodewijk Asscher (Pvda) overleggen even in de wandelgangen voorafgaand aan het Kamerdebat over het eindverslag van informateur Schippers, mei 2017.Foto: Phil Nijhuis/HH.
VN 02.09.2017 Goed dat de linkse partijen weer aan het praten zijn, maar dat hadden ze beter voor 15 maart kunnen doen. Veel hebben ze er niet aan na de verloren verkiezingen.
De linkse partijen zijn weer on speaking terms, onthulde SP-leider Emile Roemer vorig weekend in een interview met nieuwssite nu.nl. De vriendelijke reus uit Boxmeer heeft meerdere keren koffiegedronken met Jesse Klaver en Lodewijk Asscher, ook na het zomerreces. Ze hebben het onder meer gehad over de doorgeslagen individualisering, de noodzaak van een actieve rol van de overheid en het eierschandaal dat het gevolg is van gebrek aan toezicht op het bedrijfsleven.
De SP-leider ziet in de PvdA nu ‘een goede samenwerkingspartner’. Op Diederik Samsom had hij het niet zo begrepen (‘Hij gooide meteen de deur dicht’) maar diens opvolger als partijleider Lodewijk Asscher wil zich volgens hem inzetten voor een sterke overheid en meer sociale zekerheid en ‘dat grijp ik graag aan om samen aan een betere, alternatieve toekomst te bouwen.’ Ook Jesse Klaver heeft de deur naar de SP wagenwijd opengezet, meldt Roemer.
Met de nieuwe GroenLinks-leider valt voor de SP goed te praten over bijvoorbeeld het klimaat- en energiebeleid. De PvdA werkte onder Rutte II mee aan de sluiting van sociale werkplaatsen, GroenLinks steunde de afschaffing van de basisbeurs en invoering van het leenstelsel maar Roemer is bereid hen zulke neoliberale misstappen te vergeven. Als de drie partijen samen optrekken, kunnen ze ‘Nederland het alternatief geven waar mensen behoefte aan hebben’.
Fijn dat Roemer, Klaver en Asscher bij elkaar op de koffie komen. Maar dat gebeurde pas nadat de linkse drie bij de landelijke verkiezingen van 15 maart samen twintig zetels kwijtraakten: de PvdA ging van achtendertig naar negen, de SP van vijftien naar veertien zetels. De tien zetels winst van GroenLinks compenseerden dat niet. Gezamenlijk links heeft zelden zo weinig invloed in de Tweede Kamer gehad als nu.
GroenLinks steunde de afschaffing van de basisbeurs en invoering van het leenstelsel maar Roemer is bereid hen zulke neoliberale misstappen te vergeven.
Niet al te amicaal
Hoe waren de onderlinge verhoudingen ook al weer voor op 15 maart de verschuiving naar rechts optrad? Niet al te amicaal. In zijn tijd als partijleider van de PvdA probeerde Job Cohen de banden met de andere linkse partijen aan te halen. In een interview met Trouw zei hij in februari 2012 over de SP: ‘Als ik alles overzie, staan zij wat uitgangspunten betreft waar wij staan.’
Aangevoerd door de huidige Eurocommissaris Frans Timmermans kwam de Tweede Kamerfractie van de PvdA tegen haar voorzitter in opstand. Niet lang daarna zag Cohen zich gedwongen af te treden. Hij werd opgevolgd door Samsom die zich tijdens de verkiezingscampagne voor een zo links mogelijk kabinet uitsprak maar daarna zakendeed met Mark Rutte en zijn liberalen. Roemer ervoer het als een klap in zijn gezicht.
In mei 2015 staken de wetenschappelijke instituten van de PvdA en GroenLinks, de Wiardi Beckman Stichting en Bureau de Helling, de koppen bij elkaar. Tijdens een symposium in De Balie bleek vooral PvdA-voorzitter Hans Spekman te porren voor progressieve samenwerking. ‘Laten we alle kinnesinne opzijzetten en de krachten bundelen tegen het grootkapitaal,’ was zijn boodschap.
GroenLinksers als Rik Grashoff en Liesbeth van Tongeren hielden de boot af. De sociaaldemocraten moesten eerst maar eens meer aandacht aan het milieu gaan besteden, vonden zij. Het wetenschappelijk bureau van de SP was helemaal niet komen opdagen. Dat mocht niet van de partijleiding die Samsom zijn monsterverbond met Mark Rutte nog steeds kwalijk nam.
Bij het naderen van de verkiezingen manifesteerde de onderlinge rivaliteit tussen de linkse drie zich pas goed. Tijdens een meetup in Eindhoven pleitte Jesse Klaver ervoor dat de progressieve partijen, waartoe hij ook D66 rekende, elkaar bij de kabinetsformatie zouden ‘vasthouden’. Volgens hem wilden ze allemaal de ongelijkheid terugdringen, de marktwerking in de zorg verminderen en de flexibilisering van de arbeidsmarkt stoppen. Diederik Samsom sloeg meteen van zich af.
De PvdA-leider bracht naar buiten dat hij met Klavers voorganger Bram van Ojik gesprekken had gevoerd over het vormen van een gezamenlijke Tweede Kamerfractie na de volgende verkiezingen. Klaver zou dat plan hebben getorpedeerd. Hoe geloofwaardig was het dat hij nu pleitte voor progressieve samenwerking? Volgens de PvdA was het politieke tieneridool erop uit de grootste op links te worden. Zijn oproep in Eindhoven moest als een schijnmanoeuvre worden beschouwd.
Bij de PvdA maakte Samsom kort daarna plaats voor Lodewijk Asscher. De vicepremier in het kabinet-Rutte stelde voor nog voor de verkiezingen deelakkoorden met GroenLinks en de SP te sluiten over de arbeidsmarkt en de gezondheidszorg. Roemer leek er oren naar te hebben. Klaver niet. De SP maakte zich het leven lastig door een kabinet met deelname van de VVD bij voorbaat uit te sluiten. PvdA en GroenLinks vonden dat een brug te ver.
Op de verkiezingsdag ging de PvdA roemloos ten onder en verloor de SP terrein. Alleen GroenLinks won, maar niet voldoende om Rutte te onttronen.
Emile Roemer wil praten over een linkse doorbraak. Was het niet handiger geweest daar tijdig voor de verkiezingen naar te streven? Nu doet zijn pleidooi denken aan het spreekwoord: als het kalf verdronken is, dempt men de put.
Lees hier de Max op vrijdag van vorige week over hoe het langst zittende kabinet sinds de Tweede Wereldoorlog nèt niet tot ontploffing kwam over lerarensalarissen.
NU 26.08.2017 SP-leider Emile Roemer kijkt er naar uit om samen met GroenLinks en PvdA een links blok te vormen in de Tweede Kamer de komende jaren en solliciteert openlijk naar concrete samenwerking met beide partijen.
“Ik ga de komende tijd veel energie steken om de mensen duidelijk te maken waar we het als linkse partijen over eens zijn”, zegt Roemer in een uitgebreid interview met NU.nl.
De SP’er herinnert zich de tijd tussen 2010 en 2012 toen Job Cohen politiek leider van de PvdA was. In die periode werkten de twee partijen samen op het niveau van de wetenschappelijke bureaus, spraken de partijleiders op elkaars bijeenkomsten en werden gezamenlijk initiatieven in de Kamer ingediend.
Zo’n scenario heeft Roemer nu weer voor ogen met Lodewijk Asscher en Jesse Klaver, respectievelijk leiders van PvdA en GroenLinks. De SP’er heeft het gevoel dat de deur “wagenwijd openstaat om die samenwerking voor de toekomst weer te zoeken.”
Roemer: “Mijn voorgangers pleitten er al voor dat links elkaar moet vinden waar zij het eens zijn, in plaats van elkaar te bestrijden.”
De drie partijleiders dronken meerdere keren samen koffie en hebben het onlangs in een informele setting over de voorgenomen samenwerking gehad. Allemaal benadrukken ze dat de onderlinge verhoudingen zeer goed zijn. “Er zit een goede sfeer omheen”, zegt Asscher daarover.
Verwachtingen
Tegelijkertijd bestaat er met name bij de PvdA en GroenLinks de angst dat het bij praten blijft in plaats van dat er actie wordt ondernomen. “Je moet het in de praktijk laten zien. Show, don’t tell“, reageert Asscher.
Hij wil geen hoge verwachtingen scheppen, maar het onderlinge vertrouwen langzaam laten groeien. “Dan kijken we wel wat er allemaal kan”, aldus de PvdA’er.
Klaver was niet bereikbaar voor een reactie, maar zijn woordvoerder laat weten dat er binnen de partij positief wordt uitgekeken naar de samenwerking “met onze linkse vrienden”.
Kritiek
In de afgelopen jaren was de SP vanuit de oppositie zeer kritisch op het PvdA-beleid. Roemer hekelt onder meer het gedeeltelijk sluiten van de sociale werkplaatsen door de PvdA en het afschaffen van de studiefinanciering, waarmee ook GroenLinks instemde.
“Dat is triest, maar waar”, zegt Roemer. “Er zijn gelukkig meer onderwerpen waar we elkaar wel op kunnen vinden.” Hij ziet vooral mogelijkheden op het terrein van werk, inkomen, zorg en ouderenbeleid.
Nu links sinds de laatste verkiezingen historisch klein is geworden, de drie partijen hebben gezamenlijk slechts 37 zetels in de Tweede Kamer, lijkt linkse samenwerking de enige optie om nog een rol van betekenis te spelen met de mogelijke komst van een centrum-rechts kabinet.
“Dan liggen onze doelen ook meer op één lijn”, weet ook Asscher, doelend op de onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.
Fusie
Een fusie tussen de drie partijen, waar Cohen eind vorig jaar een balletje over opgooide, is niet aan de orde. “De partijen hebben ieder hun eigen oorsprong, vorm en toegevoegde waarde”, aldus Asscher. Verschillen zullen er in zijn ogen altijd blijven. “Daar is ook niets mis mee”.
NU 16.06.2017 De PvdA liep afgelopen maart tegen een historische nederlaag aan. Slechts negen zetels zijn er nog over voor de sociaaldemocratische partij die eens vast onderdeel was van de politieke macht in Nederland.
Waar is er toch misgegaan met de PvdA? Lag het aan het regeren met de VVD? Lag het aan de campagne? Of is de PvdA om andere redenen al langer bezig om langzaam in te storten.
Dinsdag presenteert de partij een eigen evaluatie van het verkiezingsechec, maar NU.nl sprak nu al met experts en diverse betrokkenen rond de partij. Van prominent tot minder prominent.
Het beeld komt naar voren van oprechte twijfel of de PvdA nog bestaansrecht heeft.
“De vraag bij de PvdA zou moeten zijn: Moet er nog wel een sociaaldemocratie zijn? En misschien is de conclusie wel: Misschien kan de sociaaldemocratie er beter niet zijn”, aldus een betrokken PvdA’er.
“Want alle thema’s waarom mensen voorheen PvdA stemden kun je nu ook prima vinden bij andere partijen. De progressieven bij GroenLinks en D66. De conservatieven bij de SP.”
“Heeft de PvdA nog bestaansrecht? Het is een harde vraag, maar je moet hem stellen.”
De vraag of de PvdA bestaansrecht heeft wordt door drie PvdA’ers die tot voor kort Kamerlid waren gedeeld. “Ik vraag me af of de partij nog te reanimeren is”, verzucht er een. En een ander: “Als je echt soulsearching wil doen moet je de vraag stellen: Is de PvdA wel nodig? Is de sociaaldemocratie wel nodig?”
En de ander: “Heeft de PvdA nog bestaansrecht? Het is een harde vraag, maar je moet hem stellen.”
Maar waar is het dan zo misgegaan? NU.nl komt op basis van de gesprekken tot een viertal conclusies.
De PvdA slaagt er niet om de achterban vast te houden.
De PvdA, ooit vooral opgericht voor de grote groep arbeiders in de lagere en midden klasse, verloor de laatste decennia hele brokken van de oorspronkelijke achterban.
Net als het CDA had de PvdA last van het einde van de verzuiling en de bijbehorende versplintering van het electoraat. Met name de jonge kiezers voelen zich nauwelijks aan partijen gebonden.
“De verkiezingen zijn geen volkstelling meer. Als je vroeger de stemmen van de KVP (waar het CDA uit is voortgekomen, red) bij elkaar optelde wist je hoeveel katholieken er waren”, aldus politicoloog Tom Louwerse.
Daar kwam voor de PvdA nog bij dat de traditionele achterban kleiner was geworden door de toegenomen welvaart. De arbeider was middenklasse geworden.
Nadat Wim Kok in de jaren negentig de ideologische veren had afgeschud maakte Bos van de PvdA een moderne middenpartij. Nog steeds stonden solidariteit en verheffing voorop, maar de vrije markt was geen vies ding meer en wie dat wilde kon niet meer zomaar rekenen op steun van de overheid.
Een stukje eigen verantwoordelijkheid, een kleinere overheid, internationalisering en het weerbaar maken van werknemers in een veranderende arbeidsmarkt waren de nieuwe kenmerken van de sociaaldemocratie.
“Het zou me niet verbazen als Denk twee zetels weg heeft gehaald bij de PvdA”, aldus Politicoloog Tom Louwerse.
Doordat de binding met de kiezer afnam kwamen er steeds meer partijen die geleidelijk aan brokjes achterban gingen wegkapen. Zo vonden de lager opgeleiden hun weg naar bijvoorbeeld de SP.
Ook was er volgens Louwerse een belangrijk deel dat zich uit algehele onvrede afkeerde tegen de politiek en niet meer ging stemmen.
“In de jaren negentig leek het bij politieke discussies haast of Nederland af was, maar sommige mensen dachten juist: ik ben helemaal niet zo tevreden over hoe het gaat”, aldus Louwerse.
“Pim Fortuyn wist die onvrede te kanaliseren zodat mensen weer een reden hadden om te gaan stemmen. Zeker in Rotterdam zag je dat daar een groot aantal voormalig PvdA-stemmers tussen zaten. Die mensen zitten nu onder andere bij de PVV.”
Inmiddels ondervindt de PvdA ook concurrentie van bijvoorbeeld 50Plus en Denk, die de mensen met een migrantenachtergrond weet te trekken.
“De PvdA had duidelijk steun onder migrantenkiezers”, stelt Louwerse, maar hij geeft ook een kanttekening. “Denk heeft nu drie zetels, terwijl de PvdA er 29 verloor. De rest is dus elders heengegaan, bijvoorbeeld naar GroenLinks. Toch zou het me niet verbazen als Denk twee zetels weg heeft gehaald bij de PvdA.”
De PvdA probeert alle verschillende groepen te verbinden, maar in het versplinterde landschap is dat lastig en zorgt het bovendien voor botsingen tussen de opvattingen van progressief links aan de ene kant en het conservatievere deel aan de andere kant.
“Die Van Dijk is gewoon een vriendje van Lodewijk. Het zijn een stel strategische onbenullen.”
“Ik dacht in de campagne heel vaak als ik Asscher of Spekman hoorde: Huh, dit vinden wij helemaal niet. We gingen ineens populistisch doen en SP-standpunten overnemen, zoals het afschaffen van het eigen risico. Ineens moesten we af van het eigen risico”, aldus een oud-Kamerlid.
“En wat me stoorde was de lijn op arbeid. We gingen helemaal inzetten op baanzekerheid, in plaats van werk-naar-werk.”
Het schrok sommige ‘progressieven’ binnen de partij af. “De PvdA heeft na de traditionele achterban nu ook de progressieve achterban van zich vervreemd”, aldus een actieve PvdA’er.
Binnen deze groep werd ook de komst van FNV-bestuurder Gijs van Dijk met gefronste wenkbrauwen gadegeslagen. Van Dijk kwam uit het niets op plek vijf van de kandidatenlijst.
“Ik dacht echt: Wat doet die man daar? Ik had het kunnen billijken als hij tienduizenden stemmen had binnengehaald vanuit de FNV. Maar hoeveel had hij er? Nog geen tweeduizend. Op een miljoen leden van de FNV”, aldus een PvdA’er die tot voor kort Kamerlid was.
“Die Van Dijk is gewoon een vriendje van Lodewijk. Het zijn een stel strategische onbenullen.”
De PvdA-achterban accepteert geen harde maatregelen, mede doordat de partij zelf verwachtingen schept
“De gaswinning in Groningen is niet goed gegaan en de bezuinigingen in de zorg gingen te snel”, wil het huidige Kamerlid Henk Nijboer tegenover NU.nl wel toegeven.
Maar voor de PvdA is het niet nieuw dat de partij electoraal last ondervindt van het nemen van zware maatregelen. Begin jaren negentig was het PvdA-leider en minister van Financiën Wim Kok die het durfde om in te grijpen in de arbeidsongeschiktheidswet WAO.
Het leverde de grootste demonstratie ooit op tegen het kabinetsbeleid. Een paar jaar later verloor de partij twaalf zetels bij de verkiezingen.
“Als je op ons stemt verwacht je dat we iets voor je doen. We maken ons kwetsbaarder voor teleurstelling”, aldus PvdA-Europarlementariër Paul Tang.
Ook toen er in het kabinet-Balkenende 4 onder PvdA-leiderschap van Wouter Bos harde maatregelen moesten worden genomen zakte de partij ver weg in de peilingen.
Het heeft deels te maken met de aard van de gemiddelde PvdA-kiezer. Die verwacht dat de partij altijd maatregelen neemt die hen niet raakt, zo erkennen eigenlijk alle gesproken PvdA’ers.
“Een pianostemmer die in de crisisjaren mensen had moeten ontslaan kwam eens naar me toe en zei: Jullie hadden meer moeten doen voor de gewone, hardwerkende man! Wat hadden we dan meer moeten doen?, vroeg ik. Wist ie niet”, aldus een PvdA’er.
“Hij was teleurgesteld, omdat er duidelijk dingen waren beloofd. In plaats daarvan werden er hele andere dingen gedaan zonder dat daar uitleg over kwam.”
Of zoals PvdA-Europarlementariër Paul Tang het onlangs in NRC verwoordde: “Een liberaal gelooft meer in zijn eigen kracht dan in die van z’n partij. Maar als je op ons stemt verwacht je dat we iets voor je doen. We maken ons kwetsbaarder voor teleurstelling.”
Concessies in de richting van rechtse partijen als het CDA en de VVD zijn voor veel leden a priori uit den boze.
“De sluiting van de sociale werkplaatsen is de metafoor van het drama. Je laat mensen die minder weerbaar zijn in de steek. PvdA-senatoren hebben liggen kotsen, omdat ze voor deze maatregel moesten stemmen.”
Zeker bij beleid dat kwetsbare mensen direct raakt, zoals het kinderpardon, strafbaarstelling illegaliteit, ouderenzorg, ligt dat bij de traditionele achterban altijd uiterst gevoelig.
Daarbij speelt ook mee dat juist de PvdA in de oppositie en tijdens campagnes altijd het hoogste woord heeft en daarmee verwachtingen schept.
Zo protesteerde Kok, voordat hij zelf ingreep, juist altijd hard tegen maatregelen in de WAO: “Handen af van de WAO”, viel op de verkiezingsposters te lezen.
Voordat het kabinet-Rutte 2 aantrad brieste Diederik Samsom op het Malieveld nog dat de PvdA ‘natuurlijk’ de bezuinigingen op de sociale werkplaatsen zou terugdraaien.
Na de verkiezingen werden de sociale werkplaatsen juist afgebroken. Dat er wel alternatieven werden geboden verlichtte de pijn voor de PvdA-kiezer onvoldoende.
Een PvdA’er: “De sluiting van de sociale werkplaatsen is de metafoor van het drama. Je laat mensen die minder weerbaar zijn in de steek. PvdA-senatoren hebben liggen kotsen, omdat ze voor deze maatregel moesten stemmen.”
En: “De participatiesamenleving gaf de doorslag voor de PvdA. Dat is een essentieel punt. Daarmee zeg je: Je bent er niet meer voor mensen. Je zegt niet meer: Wij regelen het voor je.”
Tom Louwerse: “Als je gaat regeren met een partij aan de andere kant van het spectrum dan betaal je de electorale prijs. Maar wat het nog erger maakt is dat de PvdA jarenlang het uitruilen met de VVD heeft zitten verdedigen, in plaats van het neerzetten van een eigen profiel.”
Maar, zegt Louwerse ook, deze kiezers zijn in het versplinterde landschap niet voor altijd weg. “Wat dat betreft was 2012 een piek omhoog, en 2017 een piek omlaag.”
Ouderwetse partijstructuur zit in de weg en maakt PvdA onaantrekkelijk voor jongeren
“De cultuur van de partij is ambtelijk, bureaucratisch en bestuurlijk. Creativiteit krijgt geen plaats en dat staat vernieuwing in de weg”, stelde oud-PvdA-Kamerlid Jan Vos onlangs in de Volkskrant.
De PvdA gaat er al tijden prat op dat de leden alles bepalen binnen de partij, maar toch zit de manier waarop de partijdemocratie nu is ingericht de sociaaldemocraten vaak behoorlijk in de weg.
Zo trekken de stoffige zaaltjes, ledenraden en congressen vaak dezelfde boze leden die vinden dat de partij voor een bepaalde groep niet genoeg doet.
“We moeten echt stoppen met die vreselijke partijcongressen”, aldus een prominente PvdA’er. “Daar komt altijd hetzelfde groepje op af. Zij zijn niet representatief voor de hele achterban. De partij heeft nu zo’n klap gehad dat een nieuwe voorzitter hier echt wat aan moet doen.”
En een ander: “De leden zijn linkser dan de kiezers en Spekman heeft hen de mogelijkheid gegeven spaken in de wielen te steken. Het is triest en oliedom dat je de partijstructuur zo inricht dat je de leider pootje haakt.”
En weer een ander: “Als ik die mensen rijendik voor de interruptiemicrofoon ziet denk ik: Wat heeft dit nou voor zin? Het gaat ze om de media-aandacht. En die is vaak nog negatief ook.”
“De cultuur van de partij is ambtelijk, bureaucratisch en bestuurlijk. Creativiteit krijgt geen plaats en dat staat vernieuwing in de weg” aldus Oud-PvdA-Kamerlid Jan Vos.
Ook de sessies van de commissie-Depla, die de verkiezingen evalueert, trekt vooral dezelfde groep witte mannen van middelbare leeftijd.
“Vraag een middle aged white guy, om sessies te organiseren over de toekomst & this is what you get”, verzuchtte kandidaat-Kamerlid Giselle Schellekens bij de foto op Twitter.
Het is typerend voor de PvdA. Afgelopen verkiezingen werden het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst opgesteld onder leiding van twee mannen van boven de zeventig: Wim Meijer en Max van den Berg.
De PvdA is momenteel al geen partij waar je bij wilt horen, maar de ouderwetse manier waarop een en ander georganiseerd wordt nodigt voor een jonge groep politiek geïnteresseerden ook niet uit om actief te worden voor de partij.
“Met Spekman aan het roer gaat de partij niet vernieuwen. Kijk naar hoe Klaver dat doet. Bij zijn meetups worden geen moties ingediend. Die vertelt gewoon waar hij naartoe wil en de zaal juicht”, stelt een PvdA’er, die er net als veel van de andere PvdA’ers op aandringt dat de nieuwe voorzitter iemand van deze tijd moet zijn.
Van de Facebook-generatie, en niet iemand die al twintig jaar hoog in de partij rondloopt.
Maar hoe de partijdemocratie kan worden gewijzigd is nog niet zo eenvoudig. Je wilt immers de leden niet al hun invloed afpakken.
Een van de gesproken PvdA’ers heeft wel een idee. “Zoek op een aantrekkelijkere manier het contact met je achterban. Zoals ze nu ook willen doen door een PvdA-avond te organiseren met inhoud, maar ook met cultuur en muziek. Cabaretier Erik van Muiswinkel komt langs.”
Dergelijke evenementen zouden moeten helpen om een breder deel van de achterban te prikkelen om zich aan te sluiten en actief te worden voor de partij.
Volgens een ander actief lid, dat op de kandidatenlijst stond bij de afgelopen verkiezingen, is er echter meer nodig.
“Een cabaretier uitnodigen is slechts een ander jasje. Je moet stoppen met interne PvdA-feestjes en alleen nog evenementen organiseren met maatschappelijke organisaties. Dan pas zorg je voor inhoud én een ander publiek.”
De verkiezingen kwamen te snel voor Asscher
Slechts twee maanden zaten er tussen de verkiezingscampagne voor het PvdA-lijsttrekkerschap en de landelijke verkiezingen.
Toen Asscher eenmaal de strijd had gewonnen was de tijd te kort om in de rol van partijleider te groeien en een eigen koers uit te zetten. In plaats daarvan hing er in de campagne nog altijd een grote zweem van verdeeldheid en onvrede rond de PvdA.
“Lodewijk heeft een hele beperkte scoop. Hij heeft nog geen tiende van het intellectuele vermogen van Diederik”
Bovendien legde de lijsttrekkersstrijd juist bloot waar de PvdA het had laten liggen, in plaats van dat het de start was van nieuw elan.
Asscher haalde hard uit naar zijn opponent (Diederik, je hebt zitten kwartetten met onze idealen) en was daarmee niet geloofwaardig, omdat hij zelf vanaf het begin betrokken was bij het kabinet-Rutte 2.
Sowieso is er bij PvdA’ers twijfel over Asscher als partijleider. “Lodewijk heeft een hele beperkte scoop. Hij heeft nog geen tiende van het intellectuele vermogen van Diederik (Samsom, red). Je moet een heleboel ingewikkelde dossiers aan elkaar kunnen knopen. Op ethiek doet hij het fantastisch, maar van economie begrijpt hij geen fluit”, aldus een PvdA’er.
“Lodewijk is een bestuurder, geen leider”, stelt een andere PvdA’er.
Als minister en vicepremier toonde hij zich een effectief politicus door deals te sluiten met partijen, opstandige Senatoren en sociale partners. Maar het partijleiderschap is een ander metier.
“Tijdens het verkiezingscongres in Utrecht keek iedereen uit naar de speech van Asscher. Maar op het moment dat ik kippenvel moest voelen, voelde ik het niet”, aldus een PvdA’er.
En een ander: “Als je de speeches van Asscher vergelijkt met die van Diederik (Samsom, red). Bij Diederik hoorde je het vuur in zijn betoog. Bij Jesse zie je dat ook. Mensen stemmen daarop omdat je dan het idee krijgt dat iemand zijn werk doet”, aldus een PvdA’er.
Een lichtpuntje voor de PvdA is dat Asscher snel lijkt te groeien in zijn rol als offensief partijleider. Bij de eerste debatten opende hij eerst stevig de aanval op Geert Wilders en wist hij later ook Jesse Klaver in het nauw te drijven.
Toekomst
De vertrekkend partijvoorzitter Hans Spekman zei toen hij zijn vertrek aankondigde dat de sociaaldemocratie altijd zal blijven bestaan.
Misschien heeft hij gelijk, maar de partij zal moeten accepteren dat de partij niet méér recht heeft op zetels dan veel andere partijen om de PvdA heen.
Daarbij zijn oplevingen mogelijk wanneer een aansprekende leider het verhaal geloofwaardig over het voetlicht kan brengen, zoals Samsom deed in 2012. De keerzijde is echter ook mogelijk, zoals we zagen bij de afgelopen verkiezingen, waarbij er juist heel veel zetels worden verloren.
De richtingenstrijd tussen progressief en conservatief links maakt het des te complexer om voor een brede groep kiezers herkenbaar te zijn. Een duidelijke keuze zou dan kunnen helpen, maar logischerwijs ook weer een groep afschrikken.
Bovendien zal de partij er nog een hele kluif aan krijgen om de jonge garde weer aan zich te binden. Die vinden momenteel meer inspiratie bij het GroenLinks van Jesse Klaver. Hij slaagde er afgelopen campagne wel in op een vernieuwde manier het contact te vinden met het electoraat.
Voor de PvdA breekt nu een periode van herbronnen en ‘soulsearching’ aan. Over vier jaar zal blijken wat dit heeft opgeleverd. Of de partij daarbij ook serieus het eigen bestaansrecht tegen het licht zal houden valt te betwijfelen, net als of dit gebeurt vanuit de oppositie of coalitie.
Want ook daar is de partij over verdeeld. Er zijn PvdA’ers die hun lidmaatschap zullen opzeggen als de PvdA na de afstraffing op 15 maart alsnog gaat regeren, een vermoedelijk net zo groot deel van de achterban vreest dat de PvdA in de marge van de oppositie ook weinig te winnen heeft.
Welke koers de partij ook kiest, er is komende jaren genoeg om over na te denken.
Trouw 10.06.2017 Oud-Tweede Kamerlid Astrid Oosenbrug wil samen met PvdA-medewerker Gerard Oosterwijk een gooi doen naar het partijvoorzitterschap van de PvdA, waar Hans Spekman onlangs afstand van deed.
De twee zijn de eersten die openlijk zeggen dat ze voorzitter Hans Spekman op willen volgen, en doen dat in de Volkskrant. Spekman blijft nog aan tot oktober.
Oosenbrug en Oosterwijk, die het voorzitterschap willen delen, zeggen dat ze de partij terug willen geven aan de leden. Volgens hen is de PvdA te veel een bubbel geworden waarbinnen alleen mensen met dezelfde afkomst en opleiding elkaar tegenkomen.
Oosenbrug wil meer mensen bij de partij die zich op eigen kracht een weg omhoog zoeken. Hoewel er nog geen profielschets is opgesteld voor de nieuwe PvdA-voorzitter, kan ze zich niet voorstellen dat ze niet aan het profiel voldoet, zegt ze in de krant.
Oosenbrug was Kamerlid sinds 2012 en woordvoerster namens de PvdA-fractie op het gebied van onder meer ICT en privacy. Ze kwam na de laatste verkiezingen in maart niet terug in de Kamer. In september vorig jaar zei Oosenbrug al dat ze terug wilde naar ‘de echte wereld’ zonder Haagse spelletjes, om “de partij weer groot te maken”.
Portret Oosenbrug
In heel veel opzichten is Oosenbrug (48) geen doorsnee Kamerlid. Naast een tatoeage zijn er de uiterlijkheden als het neusknopje, het ringetje in de wenkbrauw, roodgeverfd haar en de immer zwarte kleding. Maar ook los daarvan onderscheidt de geboren Rotterdamse met authentieke tongval en klaterende schaterlach zich met een rijk levensverhaal en een voorkeur voor de politieke luwte.
Ze is het zesde kind van een Haagse marinier en Rotterdamse fabriekarbeidster. Hij is zeventien en zit in de Van Ghentkazerne als ze elkaar leren kennen, zij is zestien en werkt bij de Jaminfabriek. Op hun achttiende worden ze voor het eerst ouders. Herinneringen aan een gelukkig gezinsleven heeft Oosenbrug niet. Haar moeder verdwijnt op haar vierde met een vriendin naar Griekenland, haar vader ziet de kinderen in het weeshuis belanden.
Keuze voor PvdA
Zodra eind jaren negentig de eerste computers in huis komen te staan, zet Oosenbrug – fan van Nintendo en Usenet – haar zinnen op een baan in de ict. Dáár ligt de toekomst en daarmee geld, bedenkt ze zich. De sociale dienst maant haar als pas gescheiden vrouw tot kalmte, maar ze wil voor haar gezin zorgen. Zélf.
Ze overtuigt de medewerkers ervan dat een vrouw heus in de ict kan werken en fietst fluitend door de opleiding. Ze vindt werk als helpdeskmedewerker bij een internetaanbieder – ‘als je een computer kon aanzetten, was je al de bom’ – en mag na een halfjaar doorstuderen voor systeembeheerder.
In dat nog prille internettijdperk staat in Rotterdam een man op die haar vertelt dat ze haar vriendin met wie ze opgroeide, moet zien als Marokkáánse vriendin met een in potentie gevaarlijk geloof. Die man heet Pim Fortuyn. Bezorgd over de maatschappelijke tweedeling die Fortuyn teweeg zou kunnen brengen, merkt ze dat ze niet gefrustreerd aan de zijlijn wil staan. Ze meldt zich bij de PvdA.
In 2012 valt het kabinet-Rutte-I en geeft Oosenbrug zich op als kandidaat, én tot haar verbazen wordt ze uiteindelijk benoemd tot Kamerlid. Daar kijkt ze met verbazing toe hoe collega’s voorstellen van anderen naar zich toetrekken, met tig titels de wereld denken te kennen of met wollig taalgebruik proberen te maskeren dat ze iets niet weten.
Passie voor ICT
Haar portefeuille geeft haar in die wondere wereld van het Binnenhof houvast. Ze kent de ict op haar duimpje, maar krijgt ook privacy toebedeeld – een onderwerp dat zo ongeveer elk wetsvoorstel raakt. Het is vooral technisch, inhoudelijk werk. Ze sleutelt in stilte aan de gehekelde cookiewet, spant zich in om te voorkomen dat de radiofrequenties worden geveild en daarmee banen op de tocht komen te staan en staat pal voor een vrij internet.
Vorig jaar, toen ze vier jaar bezig was, oogstte ze lof en bewondering bij zowel internetondernemers als privacybeschermers. Die waren het inhoudelijk niet altijd met Oosenbrug eens, maar ze is wel zo ongeveer het enige Kamerlid dat zich vol op de digitale wereld stort. Ze laat merken in te zien dat de politiek er juist nu, in die draaikolk van technologische ontwikkelingen, bovenop moet zitten voor de burger.
Partijgenoten erkennen haar voor haar kennis, maar ook om wie zij is. Ze noemen haar gepassioneerd, gevoelig, onverstoorbaar, een bijtertje. Iemand zonder opsmuk die standvastige politiek kan bedrijven vanuit haar eigen ervaringen. Woede, tranen en levensechte voorbeelden zijn nooit ver weg. Noem het authentiek, noem het volks. Of traditioneel PvdA.
Dit artikel is gebaseerd op het eerder verschenen portret over Astrid Oosenbrug.
VK 09.06.2017 Nog voor de inschrijving is geopend, melden zich de eerste twee kandidaten voor het voorzitterschap van de PvdA. Voormalig Kamerlid Astrid Oosenbrug (48) en Gerard Oosterwijk (32), beleidsmedewerker van de fractie in Brussel, willen er een duobaan van maken.
Ze denken elkaar goed aan te vullen. Oosenbrug was van 2012 tot 2017 het enige Kamerlid zonder middelbare school. Ze maakte naam als specialist cybercrime en privacy en werkt nu aan een cyberwerkplaats voor wat ze ‘digitale hangjeugd’ noemt. Oosterwijk studeerde in Leiden en Berkeley en is oprichter van Positief Links, een ontmoetingsplek die progressieve samenwerking wil bevorderen.
Oosenbrug wil de afdelingen langs om het enthousiasme aan te wakkeren: ‘Een intensieve band met de leden opbouwen, aanjagen, zelfvertrouwen herstellen. Het gevoel terughalen.’ Oosterwijk zal de reorganisatie ter hand nemen. Broodnodig na de teruggang van 38 naar 9 Kamerzetels.
‘Oprechtheid is in de Tweede Kamer geen handige kwaliteit’
In 2012 kwam ze voor de PvdA in de Tweede Kamer. Als een van de weinigen bracht ze in plaats van een hoge opleiding een hoop praktijkkennis mee, over ict. Bij de afgelopen verkiezingen stonde ze niet meer op de lijst. Ze stopte, gedesillusioneerd.
Op de door de partij geformuleerde profielschets wilden ze niet wachten. ‘Ik kan me niet voorstellen dat ik niet aan het profiel voldoe’, zegt Oosenbrug.
De partij teruggeven aan de leden, dat is wat ze willen. Ze stoorden zich aan hoe werd bedisseld dat Hans Spekman na de nederlaag van 15 maart nog een half jaar aan mocht blijven als voorzitter. Hij wilde zelf de personele afslanking doen. Oosenbrug; ‘Het gaat niet om de persoon, maar om de manier waarop zoiets bij de ledenraad georkestreerd wordt.’ Oosterwijk: ‘De leden werden er buiten gehouden. Zo’n reorganisatie kan door een interimbestuurder worden gedaan.’
Sociaaldemocratie gaat over diversiteit, vindt Oosenbrug: ‘Dat het niet steeds dezelfde groep is die bepaalt wat er gebeurt.’ Ze wil meer types zoals zijzelf bij de partij, mensen die zich op eigen kracht een weg omhoog zoeken. De PvdA is zijn eigen bubbel geworden, vinden ze. Waarbinnen je alleen mensen tegenkomt die op jou lijken, qua afkomst en opleiding.
Oosenbrug: ‘Het moet ook een partij voor zzp’ers zijn, de arbeidersklasse van nu. We willen een nieuwe visie op arbeid brengen. Niet alleen over angst voor robotisering spreken, maar ook over de kansen die dat biedt. Oosterwijk: ‘Je kunt in de fabriek geen protest meer organiseren door arbeiders bij elkaar roepen, maar digitaal kan het wel.’
Oosterwijk: ‘De 46.000 leden die we nog hebben, dat is de basis. Die kern is wel te homogeen, en er is vergrijzing. We gaan op zoek naar verjonging en diversiteit. Je bent ook lid om wat voor anderen te doen. We willen de PvdA-ombudsteams verder uitbouwen.’ Oosenbrug: ‘De sociaaldemocratie was altijd al een beweging. Mijn oma zei tegen me: ik ging de barricaden op, om voor jou de werkweek van veertig uur te bevechten. Die mentaliteit moet je weer naar buiten trekken.’
Sociaaldemocraten hebben niet alleen idealen, maar willen die ook verwezenlijken. We zijn niet tegen marktwerking, maar willen de markt aan banden leggen, aldus Gerard Oosterwijk.
Oosterwijk: ‘Na de nederlaag is gezegd dat we onze koers beter moeten uitleggen. Maar dat is niet waar het aan schort. Je moet de mensen beter meenemen, bereid zijn je besluiten aan te passen, je invloed te delen. Veel wordt vanuit de ratio gebracht. Het gaat ook om gevoel, om het delen van het grote verhaal. Natuurlijk wil je als PvdA besturen. Maar dat mag geen doel op zich worden.’
Ze zijn voorstanders van linkse samenwerking. Met een blok op links krijg je een andere dynamiek, zeggen ze: zowel in de coalitie als daarbuiten. Maar een fusie willen ze niet. Oosterwijk: ‘Sociaaldemocraten hebben niet alleen idealen, maar willen die ook verwezenlijken. We zijn niet tegen marktwerking, maar willen de markt aan banden leggen.’
Ze lanceren zich zondag in Bar Comics in Amersfoort als kandidaten. Daarmee negeren ze de afspraken binnen de partij, die volgende week de criteria bekend maakt waaraan een voorzitter moet voldoen. Oosterwijk: ‘Heb je vertrouwen in je leden, dan laat je zo’n verkiezing open. Dan kom je helemaal niet met een profielschets.’ Oosenbrug: ‘Met vertrouwen haal je het beste uit mensen. De neiging tot controle gaat tegen je werken.’
Begin oktober gaat de PvdA de opvolger van Hans Spekman kiezen. Oosenbrug: ‘Dat is laat. Half maart al zijn de gemeenteraadsverkiezingen. We moeten er alles aan doen lokaal terug te komen.’
NU 09.06.2017 De eerste kandidaten voor het voorzitterschap van de PvdA hebben zich gemeld. Oud-Kamerlid Astrid Oosenbrug en beleidsmedewerker Gerard Oosterwijk stellen zich samen kandidaat.
Zij hebben vrijdag een bericht daarover in de Volkskrant bevestigd. De aanmelding is opmerkelijk, want de inschrijving is nog niet geopend.
Oosenbrug (48) zat de afgelopen vijf jaar in de Tweede Kamer als specialist cybercrime en privacy. Zij is oprichter van Positief Links, een ‘politieke startup’ die progressieve samenwerking in de maatschappij wil bevorderen.
Het tweetal stelt “de partij terug te willen geven aan de leden”. PvdA-voorzitter Hans Spekman maakte na de historische verkiezingsnederlaag van zijn partij bekend in oktober op te stappen. Hij wil de komende maanden nog helpen om “de klap te verwerken”.
Van de 38 Kamerzetels die de PvdA voor de verkiezingen had, bleven er in maart nog maar negen over. De leden mogen zich begin oktober uitspreken over de nieuwe voorzitter.
Telegraaf 09.05.2017 Lodewijk Asscher is bereid de PvdA acht jaar te leiden. Dat heeft hij tegen BNR gezegd. Hij wil in die ,,overzichtelijke periode” werken aan herstel van de partij. Het moet dan weer een ,,echte herkenbare sociaaldemocratische partij” zijn.
De PvdA kwam bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in maart uit op negen zetels. Vier jaar eerder haalde de partij nog 38 zetels. De partij regeerde de afgelopen vier jaar met de VVD. Asscher ziet de komende jaren een rol in de oppositie voor zijn partij weggelegd.
AD 08.05.2017 De PvdA probeert zichzelf opnieuw uit te vinden, maar de nog schaars aanwezige jongeren zijn ontevreden. De gesloten partijtop moet nu écht openstaan voor
We hebben nog stapels aanbevelingen in een la liggen, waar nooit iets mee is gebeurd, aldus Bart van Bruggen.
,,Op de avond van 15 maart heb ik gezegd: en nu wordt er een man van middelbare leeftijd aangesteld die een rapport schrijft met toekomstgerichte aanbevelingen. En ja hoor,’’ zegt het Nijmeegse raadslid Giselle Schellekens. Ze doelt op partijtijger Paul Depla, die volgende maand met aanbevelingen komt die de PvdA weer winst moeten brengen. ,,Het is wederom lullen in een zaaltje, dat landt dan in een rapport en wat gebeurt er dan?’’
,,We hebben nog stapels aanbevelingen in een la liggen, waar nooit iets mee is gebeurd,’’ vult oud-voorzitter van de Jonge Socialisten Bart van Bruggen aan. ,,De partijtop is zelden werkelijk geïnteresseerd en stond niet open voor kritiek. Dat is een van de belangrijkste dingen die is misgegaan.’’
Zorgen
Meer jongeren maken zich zorgen over de toekomst van hun partij. Van de weinige kiezers die in maart op de PvdA stemden, was slechts 13 procent jonger dan 35 jaar. Terwijl het voortbestaan van de partij uiteindelijk van deze kiezers afhangt.
Het is reden voor de nog aanwezige PvdA-jongeren om van zich te laten horen. Zo stelde een viertal een vernieuwingsagenda op onder de noemer ‘Kies voor de Toekomst’, met harde kritiek op de partijcultuur. De partijtop moet minder gesloten en controlerend opereren en de partijbijeenkomsten moeten gezelliger worden. Ook willen ze dat er meer 35-minners worden benoemd op politieke functies. Ruim 600 partijleden hebben inmiddels hun steun betuigd en partijleider Lodewijk Asscher en Depla hebben met de initiatiefnemers gesproken.
Gesloten
,,De partijtop was de afgelopen jaren behoorlijk gesloten, ook vanwege de coalitie met de VVD. Daardoor was het lastig om nieuwe ideeën naar boven te krijgen. Daar zullen ze nu beter mee om moeten gaan, zodat de PvdA aantrekkelijker wordt voor jongeren. Dat is de enige manier om weer groter te worden’’, zegt initiatiefnemer Wimar Bolhuis.
Ook Caesar Bast is met een klein groepje PvdA-jongeren aan het nadenken hoe de PvdA een ‘rooskleurige toekomst’ tegemoet gaat. ,,Ik waardeer de inzet van Depla, maar ik denk dat structurele verandering niet centraal geleid kan worden of binnen een paar maanden bedacht. Ik geloof veel meer in bewegingen vanuit groepjes partijleden. Zo is het altijd gegaan met vernieuwingsbewegingen.’’
Schellekens waarschuwt dat de PvdA naast oudere, blanke mannen meer verschillende soorten mensen bij elkaar moet zetten, van diverse komaf en opleidingsniveau. ,,Zonder diversiteit blijf je een blinde vlek houden. Dan graaf je als PvdA je eigen graf.’’
Ik roep jongeren vooral op om mee te denken, aldus Paul Depla.
Bestaansrecht
Het positieve van al deze kritiek is dat de twintigers en dertigers zich wel druk maken om hun partij. Ze geloven nog in het bestaansrecht van de sociaaldemocratie. Het enige wat de partijtop nu moet doen, is goed luisteren naar al die jonge stemmen.
Dat is precies wat Depla momenteel doet, zo zegt hij zelf. De Bredase burgemeester denkt dat de kritiek op hem op een misverstand berust. ,,Er is helemaal geen commissie-Depla, er komt geen dik rapport, we doen het nu heel anders dan vroeger.
Ik bekijk welke initiatieven en ideeën er leven in de partij en probeer daarin een rode draad te vinden. Ik roep jongeren vooral op om mee te denken. Denk niet dat ikzelf alle wijsheid in pacht heb.’’
Elsevier 03.05.2017 De sociaaldemocratie verkeert in crisis. Die crisis begon met Pim Fortuyn. Hij richtte zijn pijlen op de PvdA. De sociaaldemocraten waren vervreemd geraakt van hun natuurlijke achterban.
Maar het ergste was hun arrogantie. Terwijl de partij het politieke domein tijdens het paarse kabinet (1994-2002) depolitiseerde, eiste de PvdA toch de morele superioriteit. De PvdA verloor. Maar het echt historische verlies van de PvdA had dit jaar plaats. Een nederlaag die een prominente plaats zal krijgen in de geschiedenisboeken.
De historische nederlaag bracht geen debatten, maar een groot zwijgen teweeg. Alsof de partij de nederlaag niet wil onderzoeken. Dat is vreemd. In de verkiezingsdebatten is de PvdA zelden hard aangepakt. De PVV van Geert Wilders was bijna afwezig in de debatten. En de andere partijen waren vooral bezig met de VVD en premier Mark Rutte.
Wie of wat is dan de oorzaak van deze historische nederlaag? Ook rijst hier de vraag wie de winnaar is van de strijd tegen de PvdA.
De PvdA heeft verloren van zichzelf
Niemand heeft van de PvdA gewonnen. Er was immers geen strijd tegen de PvdA. De PvdA heeft verloren van zichzelf. Daarom willen en kunnen ze het niet onderzoeken. Dat is een unieke politieke situatie. Thijs Niemantsverdriet heeft in NRC Handelsblad een reconstructie gemaakt van de strijd in de PvdA.
De hoofdrolspelers in deze politieke zelfmoord zijn Jeroen Dijsselbloem, Diederik Samsom, Hans Spekman en Lodewijk Asscher. De heren noemde hun lotsverbondenheid ‘het Pact van Dokkum’. Dit is door Samsom bedacht. Het verwijst naar de kopgroep in Dokkum bij de Elfstedentocht van 1940. Ze spraken af dat ze samen over de finish zouden gaan.
Het werd een ‘auto-ongeluk in slow motion’. Toen Asscher besloot om broedermoord te plegen, stuurde Samsom hem dit bericht: ‘Weet jij hoe het afliep met het Pact van Dokkum? Eén schaatser kon zich toch niet bedwingen en sprintte vlak voor de finish weg uit de kopgroep.’
Wouter Bos en Maurice de Hond zeiden: laat Samsom het doen
Het begon, zoals altijd in de politiek met de slechte peilingen. En daarom dachten ze in de groep van Dokkum dat ze wellicht van leider moeten wisselen. Samsom kwam in de zomer van 2016 juist tot de conclusie dat een leiderschapsverkiezing onnodig en gevaarlijk was. Hij berichtte zijn besluit aan de drie anderen. Ook Wouter Bos meende dat een leiderswissel niet nodig was: Samsom nummer 1 en Asscher nummer 2. Er gebeurde nog iets bijzonders. In de antieke tijd gingen politici, voordat ze een gevaarlijk besluit namen, langs bij het orakel van de stad. Het orakel van onze stad heet Maurice de Hond.
Asscher bezocht een week voordat hij zijn definitieve beslissing nam De Hond in Amsterdam, aldus Niemantsverdriet. Het advies van het orakel luidde: ‘Doe het niet, je beschadigt jezelf alleen maar. Laat Samsom als lijsttrekker zijn beleid verdedigen. Als hij na de verkiezingen moet aftreden, en die kans is vrijwel 100 procent, dan kan jij met een schone lei beginnen.’ Wat een waarachtig en briljant advies!
En zelfs Mark Rutte waarschuwde de PvdA
Toen de strijd tussen Samsom en Asscher begon, vroeg Rutte aan de heren: ‘Realiseren jullie je wel dat zoiets leidt tot een pijnlijk afscheid van de zittende leider?’ Dit was de derde keer dat ze werden gewaarschuwd. Toch nam Asscher de beslissing om voor het leiderschap van de PvdA te gaan. Zie hier, de basis-ingrediënten voor een klassieke tragedie. Tegen alle waarschuwingen in regisseerden de hoofdrolspelers hun eigen ondergang. Daarna was alles onomkeerbaar.
Asscher opende zelfs de frontale aanval op zijn politiek leider: ‘Diederik, je hebt tijdens de formatie zitten kwartetten met onze waarden.’ Door deze uitspraak kwam Asscher over als een onbetrouwbare en oneerlijke politicus. Asscher was immers met volle overtuiging ingegaan op de uitnodiging van Samsom om als vicepremier namens de PvdA het kabinetsbeleid uit te voeren. En dat noemde hij nu ‘kwartetten met onze waarden’.
Dit was echt krankzinnig, uitermate oneerlijk, onwaar en onwerkelijk! De rampspoed was daarna onafwendbaar. De PvdA verloor van zichzelf in een interne strijd.
Prof. mr. dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is momenteel hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden.
Elsevier 02.05.2017 Is er sprake van een crisis in de sociaal-democratie? Na de zeperd van de Partij van de Arbeid op 15 maart, een gedecimeerde Parti Socialiste in Frankrijk en het verlies waarop de Britse Labourpartij op 8 juni lijkt af te stevenen, lijkt het einde van grote sociaal-democratische partijen nabij. Elsevier.nl doet een rondvraag naar de oorzaken.
Klara Boonstra (Directeur Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA):
‘Een crisis in de sociaal-democratie? Dat zijn grote woorden. Het hangt erg van de analyse af. Bekijk je het vanaf 1990, of in de laatste tien jaar? Dan krijg je al volkomen verschillende conclusies. Het woord crisis, daar geloof ik niet zo in.
‘Een oorzaak van de nederlaag bij de afgelopen verkiezingen is de opkomst van partijen die een deelbelang vertegenwoordigen. Er is nu een Partij voor dieren, een partij die opkomt voor etnische minderheden en een partij voor ouderen. Naarmate de samenleving heterogener wordt, worden deze partijen aantrekkelijker. Daarmee neemt de vraag naar een traditionele volkspartij af.
‘Een ander interessant fenomeen is dat partijen die niet dominant zijn in een coalitie daarvan schade ondervinden: D66 na Paars II, het CDA na Rutte I, en nu de PvdA in Rutte II. De afgelopen kabinetsperiode heeft de PvdA, in de ogen van de kiezer, te weinig de belangen van de verzorgingsstaat verdedigd. Sterker, het belang van de economie stond voorop ten koste van het belang van de werkenden.
Verandering arbeidsmarkt
‘De arbeidsmarkt is natuurlijk ingrijpend veranderd en die verandering zet door. Voornamelijk voor mensen die niet hoogopgeleid zijn, kan dat in de nabije toekomst problematisch worden. Het cynische is dat Lodewijk Asscher (minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, red.) wel een poging heeft gedaan om de arbeidsmarkt te hervormen, maar dat is naar de smaak van de kiezer te weinig gelukt. Zijn voorgangers Henk Kamp (VVD, red.) en Piet Hein Donner (CDA, red.) hebben daar veel minder aandacht aan besteed. Die worden vervolgens niet bestraft, omdat ze buiten beeld blijven. Hetzelfde kan GroenLinks nu overkomen.
‘De kerk, de PvdA en vakbond FNV zijn de enige instituties in Nederland die het oogmerk hebben alle klassen te vertegenwoordigen. Dit geldt voor iedereen, laag- en hoogopgeleiden. Uiteindelijk is de PvdA er om te verbinden, en dat gaat het beste door werk. Of, om Ernst Hirsch Ballin te citeren: ‘Arbeid is de sleutel tot het plein van de samenleving.’
René Cuperus (onderzoeker van de Wiardi Beckman Stichting):
‘Er zijn mensen die zeggen dat de sociaal-democratie klaar is, zijn klus heeft gedaan, omdat de samenleving af is, en iedereen geëmancipeerd. Maar dat is een dubieuze voorstelling van zaken.
‘Volgens mij is er sprake van een bredere politieke systeemcrisis. Een crisis van vertrouwen en vertegenwoordiging. De sociaal-democratie is daarvan het zwaarste slachtoffer, maar dit raakt ook christen-democraten en andere gevestigde partijen. In de twintigste eeuw had het kapitalisme twee remmen, enerzijds de sociaal-democratie, anderzijds het christendom. Secularisering en individualisering hebben dat veranderd. Solidariteit, wat vroeger de lijm van de sociaal-democratie was, werkt niet in een samenleving waarin niemand meer een vaste baan krijgt, of waar niemand meer “in control” lijkt over de grenzen.
Establishment geworden
‘Vroeger stonden de sociaal-democraten met één been in de gevestigde orde, en met één been erbuiten. De PvdA onder Joop den Uyl zou je toch nooit elite of establishment noemen? De afgelopen twintig jaar is dat veranderd: de PvdA is gaan samenvallen met het establishment. Door neoliberaal mee te bezuinigen op de verzorgingsstaat, door het steeds meer wegvallen van de links/rechts-tegenstelling in de politiek. Iets soortgelijks zie je in Frankrijk en Groot-Brittannië. Ook de zogenoemde Derde Weg, waarvoor Frankrijk nu met Emmanuel Macron gaat kiezen, draagt bij aan het ontstaan van een ‘marktsamenleving’. Dit heeft de sociaal-democratie onherkenbaar gemaakt.
‘De lijnen die door de samenleving lopen zijn veranderd: de PvdA was altijd een overbruggingspartij: tussen hogere en lagere middengroepen, tussen het rode noorden en de grote steden, tussen man en vrouw, migrant en niet-migrant. De sociaal-democratie wist die voorheen te verenigen. De PvdA van Willem Drees bestond uit drie stromingen: de SDAP, de christelijk geëngageerden en de vrijzinnigen. Die zijn respectievelijk terechtgekomen bij SP, GroenLinks en D66.
Geen monopolie
‘De klassieke middenpartijen hebben niet het monopolie op de democratie. De samenleving is in hoog tempo veranderd: dan is het ook niet gek dat nieuwe partijen en bewegingen zich roeren. De vraag is wel even wat het alternatief voor het klassieke partijenkartel is. Daar ben ik niet helemaal gerust op. Neem de nationaal-populistische opstand tegen het establishment. Een belangrijk alarmsignaal, maar ook met risico’s voor de rechtsstaat en de multiculturele verhoudingen. Met daartegenover de technocratie in Europa. Of de platte identiteitspolitieke zwart-witkeuzen: honderd procent voor Europa of honderd procent nationalist. Zie de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen.
‘Zal Europa erin slagen ook in een mondialiserende wereld een werkende democratie en een verzorgingsstaat overeind te houden? Dat is de kernvraag. Mensen beginnen het vertrouwen in het antwoord daarop te verliezen, ook en vooral van sociaal-democraten.
Adriaan van Veldhuizen (promoveerde aan de Universiteit Leiden op de geschiedenis van de SDAP, de voorloper van de PvdA):
‘Afgelopen twintig jaar hinkt de sociaal-democratie op twee gedachten: enerzijds de Derde Weg van Tony Blair en Wim Kok, anderzijds zeer gepolitiseerd activisme, zoals Jeremy Corbyn nu in Engeland, of Benoît Hamon in Frankrijk. Deze twee stromingen botsen met elkaar. Politiek zijn het twee uitersten die moeilijk in één programma zijn te verenigen. In een Europese denktank over de sociaal-democratie zag ik dat dit vraagstuk in bijna elk land terugkeert: allemaal weten ze dat dit het probleem is, maar toch ging niemand met de oplossing naar huis. Dat is één kant van het probleem.
‘De andere kant is het achterhaalde instituut van de politieke partij. Je ziet bij de verkiezingen in Frankrijk dat het voordeel van een politiek instituut is weggevallen; Macron kan vanuit het niets de grootste partij worden, maar ook Jean-Luc Mélenchon gooide in korte tijd hoge ogen. Traditioneel was een stevig gevestigde partij erg in het voordeel, maar als je je achterban kunt bedienen met behulp van Twitter of Facebook, wordt dat voordeel kleiner. In Nederland zie je dat aan de opkomst van Thierry Baudet, die in zeer korte tijd twee zetels veroverde.
Links gedachtegoed
‘Wel merk je dat er nog steeds behoefte is aan links gedachtegoed. GroenLinks en Mélenchon scoorden prima. In Duitsland komt ook Martin Schulz nu met een overwegend links programma. Volgens mij moeten de sociaal-democraten leren van de negentiende eeuw: gewoon twee of drie thema’s uitkiezen waar men waarde aan hecht, en voor die thema’s op de bres staan. In de negentiende eeuw waren dat bijvoorbeeld het algemeen kiesrecht en de achturige werkdag. Zo zou je nu kunnen kiezen voor een basisinkomen en een klimaatneutrale overheid. Plannen mogen best lastig zijn om te bereiken, maar dit biedt kiezers meer perspectief dan een procentje erbij aan het eind van de maand.’
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn eerste boek verschijnt in 2017 bij Uitgeverij Prometheus. Portefeuille Buitenland Politiek Fusies en overnames Onderwijs
De uitslag van de 2e kamerverkiezingen 15.03.2017 betekent het (voorlopig) einde van het noorden als sociaal-democratisch bolwerk. De PvdA leidt ook in Friesland, Groningen en Drenthe verpletterende verliezen. Toch weet de SP in het hart van het aardbevingsgebied – Loppersum – maar mondjesmaat te profiteren.
Wel domineren in Oost-Groningen de socialisten samen met de PVV die daar in bijna elke gemeente haar beste resultaat ooit neerzette.
Stemmen tellen op het stembureau Foto: Rob Ramaker/Elsevier
Aardbevingen als belangrijk campagnethema
‘Het is toch niet te geloven dat je in de rij moet staan?’ Hardop verbaasden bewoners van Loppersum zich woensdagavond over de rij stemmers die zich vanuit de raadskamer naar buiten slingerde. De opkomst was ook hier met ruim 82 procent flink hoger dan in 2012. In dat jaar had in het naburige Huizinge een aardbeving plaats met een kracht van 3,6. De start, zo bleek achteraf, van het protest tegen de door de gaswinning veroorzaakte bevingen en schade.
De aardbevingen waren een belangrijk campagnethema, zeker in Loppersum. Burgemeester Albert Rodenboog (CDA) ziet de impact hiervan zeker in de uitslag. Tegen de landelijke trend in groeit de SP hier met 4 procentpunten. ‘De SP heeft zich hier altijd sterk geprofileerd op het aardbevingsdossier.’ Toch is de invloed beperkt. De meeste kiezersbewegingen passen beter in het landelijke beeld. GroenLinks won fors, net als het CDA dat hier de grootste is geworden.
Veel kiezers in Loppersum bevestigden dat de bevingen meewogen in hun keuze. ‘Zeker weten,’ zegt Sander Eisinga (30), die de VVD verruilde voor D66. Hij hoorde hoe premier Mark Rutte bij Pauw & Jinek de schadeafhandeling ‘netjes’ noemde. ‘Daar denken wij anders over,’ zegt hij. Hij voelt het in ‘kopzorgen, tijd en in de portemonnee’.
Eisinga verkocht zijn huis met 20 tot 25 procent verlies en kreeg slechts een deel gecompenseerd. Na de uitzending stuurde hij een mail naar de VVD, maar kreeg geen reactie. ‘Dat is prima, maar dan ben je deze stem kwijt.’
AD 19.10.2017
‘De kraan moet dicht’
Net als Eisinga ondervinden veel mensen die in de rij staan voor het gemeentehuis persoonlijk gevolgen van de bevingen. Ze hebben schade, hun huis moet bevingsbestendig worden gemaakt en in één geval zelfs nieuw worden gebouwd. ‘Dat kost erg veel tijd,’ zegt Anita Weistra (51). Om de scheuren in haar huis te laten repareren, kreeg ze te maken met bureaucratie, keuringen en contra-expertises. ‘Dat zijn we wel erg zat.’
Kiezers die de bevingen laten meewegen, doen dat elk op hun eigen manier. Meer mensen sloten net als Eisinga de VVD uit. Anderen stemmen voor een partij met ‘aandacht voor alternatieve energie’; dat wil zeggen: GroenLinks. Sommigen zien in de onrust een directe aanleiding PVV of SP te stemmen. Joyce Alders (27) verhuisde een jaar geleden vanuit Groningen naar Loppersum.
Afgelopen zaterdag voelde ze voor het eerst een aardbeving. Het heeft haar letterlijk geschokt, en ze stemt PVV. ‘Er moet echt iets veranderen.’ Greetje Groen (58) stemt dit maal SP. Ze voelt mee met de mensen die psychologisch lijden onder de bevingen. ‘De kraan moet dicht.’
De uitslag markeert het (voorlopig) einde van de provincie Groningen als rood bolwerk. De PvdA die hier traditioneel domineert, lijdt een onthutsend verlies.
In Loppersum hebben PVV en SP slechts licht geprofiteerd van de afstraffing van de PvdA. Maar in Oost-Groningen, een regio die kampt met bevolkingskrimp en hoge werkloosheid, beleven deze partijen een verdere opmars. In bijna alle gemeentes benaderden (SP) of verbeterden (PVV) ze hun beste score ooit. En in heel Oost-Groningen, behalve Stadskanaal, is één van beide de grootste.
Deltaplan Wonen zonder gas
Om de transite van gas naar duurzame warmte tijdig te realiseren, moet de riiksoverheid de bevoegdheid kriigen
om gemeenten en netbeheerders voor te schriiven in welk tempo de transitie moet worden uitgevoerd.
Er zijn zowel termijnen nodig voor de voortgang van het maken van omgevingsplannen waarin energie-infrastructuurbesluiten zijn opgenomen, als ook voor de voortgang van de daadwerkeliike realisatie van gasvrije wijken.
Tot nu toe is er noch in de vastgestelde Omgevingswet, noch in de Gaswet een termijn gesteld aan het opstellen
van dergeliike omgevingsplannen of het tempo van realiseren van gasvriie wijken. De Riiksoverheid moet hier het
voortouw nemen en sturen op het tempo van de uitfasering van gas en op een snelle start.
De Nederlandse Staat betaalde voor bijna 50 miljoen euro mee aan een reorganisatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). De NAM is een joint venture van energiereuzen Shell en ExxonMobil en maakte vorig jaar een half miljard euro winst.
Het gaat om een bedrag van 48,7 miljoen euro, dat bestemd was voor een vertrekregeling voor boventallige NAM-medewerkers, blijkt uit onderzoek van de Volkskrant. Het geld kwam van Energie Beheer Nederland (EBN), voorheen de Staatsmijnen, dat volledig eigendom is van de staat.
AD 04.01.2018 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) waarschuwt voor bodemdaling, aardbevingen en schade aan gebouwen door gaswinning in Hardenberg en omgeving (Overijssel). De gemeente is onaangenaam verrast. ,,Wij weten hier niets van.’’
De NAM wil dertien jaar langer dan gepland gas blijven winnen uit de bodem rond Hardenberg. De kans dat dit leidt tot bodemtrillingen is volgens het bedrijf reëel, met in het ergste geval scheuren in de muren van gebouwen. De verwachting is niet dat dit ‘Groninger’ taferelen oplevert. Volgens de NAM blijven de bevingen door de stijve, zanderige bodem beperkt in kracht. In het ergste geval zullen nabij het epicentrum meerdere gebouwen lichte, niet constructieve schade oplopen en een beperkt aantal gebouwen matige constructieve schade.
Kraakmethode
De NAM wil bij het winnen uit de velden in Overijssel ook gebruik gaan maken van fracken, een omstreden hydraulische kraakmethode om het gas uit de poriën van de zandsteenlagen te krijgen.
Uit stukken van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat blijkt dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij inmiddels een procedure is gestart voor wijziging van de bestaande winningsplannen, die uiterlijk 2020 aflopen.
Nog geen mening
Bij de gemeente Hardenberg is hiervan nog niemand op de hoogte, zegt een woordvoerster. ,,We hebben er dus ook nog geen mening over”, luidt het commentaar. Volgens de woordvoerster krijgen lagere overheden later in de procedure nog de mogelijkheid advies te geven en zullen ook inwoners nog worden gehoord. Pas daarna neemt de minister een besluit over het winningsplan.
Telegraaf 28.12.2017 De provincie Groningen kreeg dit jaar meer aardbevingen te verwerken dan in 2016. Er waren achttien aardbevingen die een kracht hadden van 1,5 of hoger. Vorig jaar waren dat er dertien. De zwaarste beving, op 27 mei in Slochteren, had een kracht van 2,6. Bij Emmen waren ook twee bevingen. Volgens het KNMI kwamen alle aardbevingen door gaswinning. Er waren geen natuurlijke bevingen.
Het KNMI heeft ook uitgerekend waar het middelpunt van alle aardbevingen lag, het zogeheten zwaartepunt. Dat lag bij het Schildmeer in de gemeente Slochteren. In 2015 en 2016 lag het middelpunt ook in die streek. In de jaren ervoor lag het zwaartepunt ruim tien kilometer noordelijker, bij Loppersum.
Sinds een paar jaar kan het KNMI ook bevingen meten die lichter zijn dan 1,5. Maar als die ook worden meegeteld, is het totaal aantal bevingen moeilijker te vergelijken met de jaren ervoor.
AD 27.12.2017 De Tweede Kamer wil opheldering over de bijdrage van enkele tientallen miljoenen euro’s van de Nederlandse staat aan een reorganisatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM).
Partijen willen van minister Eric Wiebes van Economische Zaken onder meer weten waarom de kosten niet aan de Kamer zijn gemeld. Het gaat om een bedrag van 48,7 miljoen euro, meldde de Volkskrant vandaag. Dat was bestemd voor een vertrekregeling voor boventallige NAM-medewerkers.
Het geld kwam van Energie Beheer Nederland (EBN) waarvan het ministerie van Economische Zaken de enige aandeelhouder is. EBN en de NAM exploiteren samen het Groninger gasveld.
Volgens geheime afspraken deelt EBN mee in de opbrengsten, maar moet het ook meebetalen aan kosten, aldus de krant. Het bedrijf stemde aanvankelijk niet in met de bijdrage van bijna 50 miljoen, maar ging overstag na druk van de NAM en tussenkomst van accountant Ernst & Young.
Kamervragen
Agnes Mulder van regeringspartij CDA wil van Wiebes onder meer horen wat de afspraken tussen NAM en EBN precies inhouden. Ook Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) heeft Kamervragen gesteld. Henk Nijboer van de PvdA zegt een Kamerdebat te willen over de kwestie. SP en PVV tonen zich verontwaardigd over de gang van zaken.
De NAM maakte vorig jaar een winst van een half miljard euro. Vanwege de lage olie- en gasprijzen, het teruglopen van de productie en kosten van schadeherstel in het Groningse aardbevingsgebied besloot het bedrijf tot een reorganisatie.
VK 27.12.2017 Energie Beheer Nederland (EBN), voor 100 procent eigendom van de Nederlandse staat, betaalde dit jaar onder druk bijna 50 miljoen euro ter verzachting van een reorganisatie bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Dat blijkt uit onderzoek van de Volkskrant. De miljoenen zouden anders naar de schatkist zijn gevloeid.
EBN, voorheen de Staatsmijnen, investeert in de opsporing, winning en verkoop van aardolie en aardgas. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is de enige aandeelhouder van de op papier zelfstandige onderneming. EBN en NAM exploiteren samen het Groninger gasveld.
Fossiele goudmijn
De tegemoetkoming aan NAM (een joint venture van Shell en ExxonMobil) is nooit publiekelijk onderbouwd of bediscussieerd in de Tweede Kamer, die anders dan in voorgaande jaren dit jaar niet het jaarverslag van EBN kreeg. In 2014 werd EBN al bekritiseerd vanwege een ‘te vrije (rol)opvatting’. Het staatsbedrijf, zo stelde een consultancybureau van de overheid, ‘moet bij de uitvoering van haar werkzaamheden publieke overwegingen een prominentere rol laten spelen.’
Jarenlang was EBN een fossiele goudmijn voor de staat. Maar door het dichter draaien van de gaskraan in Groningen verminderde de afdracht fors: van 7,2 miljard euro in 2013 tot 1,3 miljard vorig jaar. Tweederde van de kosten voor schadeherstel komt deels via EBN voor rekening van de staat.
NAM maakte vorig jaar een half miljard euro winst. Vanwege lage olie- en gasprijzen, teruglopende productie en kosten voor schadeherstel in Groningen heeft het energieconcern niettemin flink gereorganiseerd. Er verdwenen 500 van de 2.200 banen.
Uit documenten verkregen met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) blijkt nu dat de staat via EBN flink meebetaalt aan de vertrekregeling voor boventallige NAM-medewerkers. De deal is besproken tijdens diverse strategische overleggen tussen EBN en het ministerie van Economische Zaken.
NAM laat weten 48,7 miljoen euro bij EBN te hebben gedeclareerd. Het toerekenen van de reorganisatiekosten is volgens een woordvoerder gebeurd volgens ‘de geldende afspraken’. Deze overeenkomsten, die stammen uit 1963, zijn geheim.
EBN bevestigt in een reactie dat er betaald is vanwege ‘een contractueel vastgelegde verplichting’ aangaande het Groningerveld. ‘EBN deelt niet alleen voor het afgesproken deel mee in de opbrengsten, maar ook in kosten die worden gemaakt.’
Verwevenheid
Uit gespreksverslagen blijkt dat EBN aanvankelijk niet instemde met de bijdrage. NAM heeft vervolgens ‘druk uitgeoefend’ op EBN om voor 1 januari 2017 over de brug te komen. Uiteindelijk lieten de partijen accountant Ernst & Young een oordeel vellen. ‘Mede op basis daarvan kon de conclusie worden getrokken dat de NAM reorganisatiekosten marktconform waren’, aldus een woordvoerder van EBN.
‘Ook wanneer als gevolg van vermindering van productieactiviteiten wordt besloten tot een reorganisatie, komen de reorganisatiekosten voor rekening van alle aandeelhouders’, stelt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat in een reactie. Het departement werd in de eerdere evaluatie verweten EBN onvoldoende aan te sturen.
‘Dit is het zoveelste bewijs van de verwevenheid tussen de overheid en de fossiele industrie’, reageert SP-Tweede Kamerlid Sandra Beckerman. ‘NAM wordt met miljoenen in het zadel gehouden, terwijl sommige Groningers Kerst niet thuis konden vieren omdat hun huis door de gaswinning onveilig is.’ Beckerman riep minister Wiebes vorige maand op te komen met een toekomstvisie op EBN. De motie werd verworpen.
EBN is een spil in het ‘gasgebouw’, het samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en bedrijven zoals NAM bij de winning en verkoop van gas in Nederland. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) uitte in 2015 stevige kritiek op de constructie: niet transparant en gericht op maximale winst. De OVV adviseerde de structuur ‘fundamenteel aan te passen’. Dit jaar concludeerde de OVV dat daar nog niets van is terechtgekomen.
Het WOB-verzoek is uitgevoerd door Marlies de Brouwer.
Telegraaf 27.12.2017 De Nederlandse staat heeft meebetaald aan een reorganisatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), zo komt naar voren uit onderzoek van de Volkskrant. Het gaat om een bedrag van 48,7 miljoen euro, dat bestemd was voor een vertrekregeling voor boventallige NAM-medewerkers.
Het geld kwam van Energie Beheer Nederland (EBN), voorheen de Staatsmijnen, dat volledig eigendom is van de staat. Het ministerie van Economische Zaken is de enige aandeelhouder.
EBN en de NAM exploiteren samen het Groninger gasveld. Volgens geheime afspraken deelt EBN mee in de opbrengsten, maar moet het ook meebetalen aan kosten. Het bedrijf stemde aanvankelijk niet in met de bijdrage van bijna 50 miljoen, maar ging overstag na druk van de NAM en tussenkomst van accountant Ernst & Young.
’Nooit in Tweede Kamer besproken’
Volgens de krant, die de informatie kreeg met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur, is de tegemoetkoming van EBN aan de NAM nooit publiekelijk onderbouwd of besproken in de Tweede Kamer.
Ondanks een winst van een half miljard euro besloot de NAM vorig jaar tot de reorganisatie, vanwege de lage olie- en gasprijzen, het teruglopen van de productie en kosten van schadeherstel in het Groningse aardbevingsgebied.
Opheldering
De Tweede Kamer wil opheldering over de bijdrage van de miljoenen euro’s. Partijen willen van minister Eric Wiebes van Economische Zaken onder meer weten waarom de kosten niet aan de Kamer zijn gemeld.
Agnes Mulder van regeringspartij CDA wil van Wiebes onder meer horen wat de afspraken tussen NAM en EBN precies inhouden. Ook Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) heeft Kamervragen gesteld. Henk Nijboer van de PvdA zegt een Kamerdebat te willen over de kwestie. SP en PVV tonen zich verontwaardigd over de gang van zaken.
AD 27.12.2017 De Nederlandse staat heeft meebetaald aan een reorganisatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Het gaat om een bedrag van 48,7 miljoen euro, bestemd voor een vertrekregeling voor boventallige NAM-medewerkers. De tegemoetkoming van de staat aan de NAM is nooit publiekelijk onderbouwd of besproken in de Tweede Kamer, schrijft de Volkskrant.
Het geld kwam van Energie Beheer Nederland (EBN), voorheen de Staatsmijnen, dat volledig eigendom is van de staat. Het ministerie van Economische Zaken is de enige aandeelhouder.
EBN en de NAM exploiteren samen het Groninger gasveld. Volgens de afspraken deelt EBN mee in de opbrengsten, maar moet het ook meebetalen aan kosten. Het bedrijf stemde aanvankelijk niet in met de bijdrage van bijna 50 miljoen, maar ging overstag na druk van de NAM en tussenkomst van accountant Ernst & Young.
Ondanks een winst van een half miljard euro besloot de NAM vorig jaar tot de reorganisatie, vanwege de lage olie- en gasprijzen, het teruglopen van de productie en kosten van schadeherstel in het Groningse aardbevingsgebied.
Elsevier 27.12.2017 De Nederlandse staat betaalde voor bijna 50 miljoen euro mee aan een reorganisatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). De NAM is een joint venture van energiereuzen Shell en ExxonMobil en maakte vorig jaar een half miljard euro winst.
Het gaat om een bedrag van 48,7 miljoen euro, dat bestemd was voor een vertrekregeling voor boventallige NAM-medewerkers, blijkt uit onderzoek van de Volkskrant. Het geld kwam van Energie Beheer Nederland (EBN), voorheen de Staatsmijnen, dat volledig eigendom is van de staat.
EBN en de NAM exploiteren samen het Groninger gasveld. Volgens geheime afspraken deelt EBN mee in de opbrengsten, maar moet het ook meebetalen aan de kosten. Het bedrijf stemde aanvankelijk niet in met de bijdrage van bijna 50 miljoen, maar ging overstag onder druk van de NAM en na tussenkomst van accountant Ernst & Young.
Nooit publiekelijk onderbouwd of besproken in Tweede Kamer
Volgens de krant, die de informatie kreeg na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur, is de tegemoetkoming van EBN aan de NAM nooit publiekelijk onderbouwd of besproken in de Tweede Kamer.
Ondanks een winst van een half miljard euro besloot de NAM vorig jaar tot de reorganisatie, wegens de lage olie- en gasprijzen, het teruglopen van de productie en de kosten van het schadeherstel in het Groninger aardbevingsgebied.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
‘Alles wat ik in mij heb zal ik inzetten om gaswinning omlaag te krijgen’
VK 16.12.2017 De jaarlijkse economische groei van Nederland gaat de komende dertig jaar op aan de kosten van de energietransitie. Die kosten voor het overgaan van fossiele brandstoffen op hernieuwbare energie als zon en wind komen uiteindelijk terecht bij huishoudens.
Aldus overhandigde VVD-minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat zijn geloofsbrieven aan de Tweede Kamer. Hij deed dat deze week bij zijn eerste grote debat als minister. ‘De transitie, geachte leden en aanwezigen, die kost geld.’ Zo expliciet hoorden we het kabinet-Rutte III nog niet.
Circa 1 tot 3 procent van het bruto binnenlands product kost het elk jaar om het einddoel te halen, schatte Wiebes bij het debat over zijn begroting – zoals alle ministers van Rutte III greep hij zijn begrotingsdebat aan voor een minitroonrede over zijn belangrijkste opdracht de komende kabinetsperiode. Het einddoel volgt uit het mondiale klimaatakkoord van Parijs: in 2050 moet Nederland vrijwel volledig zijn overgeschakeld op duurzame energie en moet de uitstoot van broeikasgassen nihil zijn. Dit is nodig, dicteert ‘Parijs’, om de opwarming van de aarde flink onder de 2 graden Celcius te houden, liefst onder de 1,5 graad.
Een kostenpost van 1 tot 3 procent van de omvang van de economie komt neer op 7- tot 21 miljard euro per jaar. ‘Dat is de economische groei van dit jaar’, zei Wiebes. ‘Die reserveren we de komende dertig jaar voor het transitiedoel.’ Het kan erger, hield Wiebes de Kamer voor: minder efficiënt. ‘Als we het met onze ogen dicht en onnozel doen, dan hebben we het over veel meer dan 1 tot 3 procent.’
Waar bestaan die kosten volgens Wiebes uit? ‘Heb ik het nou over de energierekening? Nee, daar heb ik het absoluut niet over.’ Wat dan wel? Specifieker dan ‘inflatie, huur en producten’ werd de minister niet. Die kosten komen in eerste instantie terecht bij bedrijven en huishoudens.
‘Na acht uur ’s avonds ben ik echt niets meer waard’, zei de minister tijdens het debat dat een half uur eerder was begonnen en dat tot kwart voor twee ’s nachts zou duren
Maar omdat bedrijven hun kosten doorberekenen, stelt Wiebes, komen ze in tweede instantie ‘uiteindelijk weer terecht bij consumenten en consumenten zijn weer huishoudens’. Die gaan dat terugzien in hogere belastingen. Volgens Wiebes vindt driekwart van Nederland dat redelijk. Maar als de kosten nog hoger worden, is zijn overtuiging, haakt Nederland af.
Kamerleden sloegen niet erg aan op het weidse kostenplaatje dat Wiebes hun voorhield. ‘Een niet om aan te horen ellendig lang betoog’, zei PVV’er Dion Graus. Van andere Kamerleden kreeg Wiebes vragen over de samenhang van zijn visie met mestvergisting, de duurzaamheid van overheidsgebouwen en de verhoging van het lage btw-tarief. Als zijn meeslepend bedoelde betoog wordt onderbroken door zulke praktische zaken, gaat Wiebes’ stem steevast een octaaf omlaag en reageert hij enigszins vermoeid. ‘Na acht uur ’s avonds ben ik echt niets meer waard’, zei de minister tijdens het debat dat een half uur eerder was begonnen en dat tot kwart voor twee ’s nachts zou duren.
De afhankelijkheid van Gronings gas raken we kwijt. Dat zou zo welkom zijn. Maar ik zeg er gelijk bij: dat is straks
GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee wilde wel meer weten van het ‘de energietransitie kost heel veel geld’-verhaal van Wiebes. Wat betekent het voor de koopkracht? Want als de economische groei – die ook een keer ophoudt – opgaat aan de energietransitie, geldt dat wellicht ook voor de groei van de micro-economie op huishoudniveau. Dan verdwijnt de door Rutte III beloofde lastenverlichting als sneeuw voor de zon – zeker als lagere inkomens zich het niet kunnen veroorloven om bijvoorbeeld zonnecellen te plaatsen of hun (huur)woning te laten isoleren.
Nederland timmert al een halve eeuw koopkrachtplaatjes in elkaar, was de Wiebesiaanse reactie. In de modellen die eraan ten grondslag liggen wordt expliciet rekening gehouden met de energietransitie, stelde de minister. ‘Dit regeerakkoord zorgt ervoor dat alle groepen erop vooruitgaan.’
Alles wat ik in mij heb zal ik inzetten om het winningsniveau omlaag te krijgen. Het is niet eenvoudig. Je zal er maar verantwoordelijk voor zijn
Los daarvan, doceerde hij met brede armgebaren, na die transitie zijn we niet meer afhankelijk van olielanden. ‘De gemiddelde autorijder maakt daar gewoon 500 euro per jaar naar over.’ Ook mooi: ‘De afhankelijkheid van Gronings gas raken we kwijt. Dat zou zo welkom zijn. Maar ik zeg er gelijk bij: dat is straks.’
‘Kunt u in elk geval concreet maken dat we de komende twee jaar die gaskraan flink gaan dichtdraaien?’, was de inhaker van het Groningse SP-Kamerlid Sandra Beckerman. Wiebes’ stem ging weer omlaag, de blik ging op ‘na acht uur’. Er volgde: ‘Alles wat ik in mij heb zal ik inzetten om het winningsniveau omlaag te krijgen.’ Concreter werd Wiebes niet. ‘Het is niet eenvoudig. Het is hoogst oncomfortabel.’ En dan, meer voor zichzelf: ‘Je zal er maar verantwoordelijk voor zijn.’
NU 14.12.2017 Om de gaswinning in Groningen te verlagen, ziet minister Eric Wiebes (Economische Zaken) geen andere taak voor zichzelf dan het binnenlands verbruik en de export van gas naar beneden te krijgen.
“Het is complex, maar er is geen ander alternatief”, zei Wiebes donderdag in de Kamer tijdens de begrotingsbehandeling van zijn ministerie.
Onder andere de SP en GroenLinks wilden weten hoe de bewindsman hierover dacht.
Wiebes opperde dat er desnoods per huishouden een gastoestel moet worden ingeruild voor een elektrische variant. Maar zelfs als dat al zou lukken, moet er ook worden gekeken naar de grootgebruikers in de (zware) industrie waarbij het afsluiten van gas minder eenvoudig is. “We zitten zo klem als een deur inmiddels.”
Daarbij wordt er ook Gronings gas geëxporteerd naar Duitsland, België en Frankrijk. Nederland heeft in die gevallen te maken met juridische verplichtingen die het moet nakomen. “Ik heb mijn eerste wrevelige gesprek met een buitenlandse collega al gehad”, aldus de bewindsman daarover.
Schade
De schadeafhandeling in de noordelijke provincies Groningen, Friesland en Drenthe als gevolg van de bevingen in het gebied heeft voor Wiebes het meeste haast. Daarbij is “the sky niet the limit”.
“Business as usual is geen optie meer”, zei de bewindsman. Het zijn vooral de medeoverheden van steden en dorpen in het bevingsgebied die ruim baan moeten krijgen. Maatschappelijke organisaties die hierbij betrokken zijn, moeten worden aangesloten.
In januari zou er een nieuw schadeprotocol moeten liggen, maar Wiebes werd niet concreter dan dat de plannen in ‘houtskoolschetsen’ klaar zijn. Het schadeprotocol geldt als handboek voor hoe de schademeldingen van Groningers die scheuren in hun huizen hebben, worden afgehandeld.
GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren drong aan op harde toezeggingen. “De Groningers wachten al vijf jaar. Wanneer komt dat geld?”, vroeg Van Tongeren.
Maar Wiebes hield de Kamer voor dat er meerdere partijen zijn die meebeslissen. “Ik ga er niet overheen walsen.”
Wiebes schreef vorige week aan de Kamer dat er verschillende scenario’s worden onderzocht om de gasaanvraag af te bouwen. Ook het “afschakelen van gebruikers” moet daarbij worden overwogen.
Op advies van de toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), heeft de regering in 2015 besloten dat er minder gas mag worden gewonnen in Groningen. In 2016 mocht de NAM maximaal 24 miljard kuub gas winnen. In 2017 werd dit nog eens met 10 procent verlaagd. Dit komt neer op 21,6 miljard kuub per jaar.
De Raad van State besloot in november dat het ministerie van Economische Zaken die norm opnieuw onder de loep moet nemen. In de gaswinningsbesluiten is niet goed gekeken naar bij welke hoeveelheid gaswinning de veiligheid van de Groningers gegarandeerd kan worden, aldus de Raad.
VK 14.12.2017 In Groningen heerst de impasse. De afhandeling van nieuwe schadeclaims ligt al een half jaar stil en het versterken van huizen gaat moeizaam. De hoogste aardbevingsrechter slaat alarm bij minister Wiebes.
De afhandeling van nieuwe schademeldingen in het Groningse aardbevingsgebied ligt al ruim een half jaar stil vanwege onenigheid over een nieuw protocol. Er is ‘volstrekt onnodig een nieuw probleem gecreëerd’, aldus de hoogste aardbevingsrechter in een persoonlijke brandbrief aan verantwoordelijk minister Wiebes, in bezit van de Volkskrant.
Vierduizend onbehandelde claims liggen op de plank als gevolg van de impasse over de nieuwe schaderegeling. Jenne van der Vinne, voorzitter van de Arbiter Bodembeweging, de instantie van oud-rechters die oordeelt over vastgelopen schadegeschillen, begrijpt er niets van. ‘Een bevredigend antwoord heb ik nimmer gekregen’, schrijft hij Wiebes.
Pijnpunten
Vierduizend onbehandelde claims liggen op de plank als gevolg van de impasse over de nieuwe schaderegeling
De problemen in het Groningse aardbevingsgebied moesten eindelijk worden opgelost. Daar waren alle lijsttrekkers het voor de verkiezingen in maart over eens. Toen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) vervolgens aankondigde zich terug te trekken uit de schadeafhandeling, leek de weg vrij om door te pakken. Maar het aardbevingsdossier loopt op alle fronten vast. Vandaag is er een congres in Nieuwspoort over de juridische en politieke pijnpunten.
De NAM wil zich terugtrekken uit de schadeafhandeling, maar vanwege zijn aansprakelijkheid moet het concern instemmen met een nieuwe aanpak. Daarover steggelen betrokken partijen nu al maanden – terwijl het nieuwe schadeprotocol er in juli had moeten liggen.
De methode die de NAM voorstaat, is gekraakt door belangenorganisaties en de onafhankelijke commissie-Hammerstein: ‘De commissie ziet het als een groot bezwaar dat de NAM zelf deskundigen heeft benaderd en geïnstrueerd waardoor twijfel wordt gewekt aan de onpartijdigheid van de beoordeling.’
Een schadefonds, waardoor gedupeerden niet meer bij de NAM maar bij de staat aankloppen, laat waarschijnlijk ook nog een jaar op zich wachten. Dat het commerciële Centrum Veilig Wonen (CVW) – dat namens de NAM oude schades afwikkelt – vorig jaar 2,4 miljoen euro winst boekte, is Groningers een doorn in het oog. Het is de bedoeling dat het CVW in de nieuwe regeling een uitvoeringsorganisatie zonder winstoogmerk wordt, onder regie van Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders.
Ondertussen drijft ook de immense versterkingsoperatie Groningen tot wanhoop. In plaats van de beoogde vijfhonderd zijn er dit jaar slechts tweehonderd huizen versterkt. Het beoogde aantal van vijfduizend inspecties blijft steken op 3.700. ‘We hebben mogen vaststellen dat het op alle fronten nog veel complexer is dan gedacht’, schrijft Alders in zijn nieuwe meerjarenplan. In Appingedam is het versterken van rijtjeshuizen stilgelegd omdat nieuwe steenstrips alweer van de gevels vielen.
Erger dan de kwaal
Ons bekruipt steeds meer het gevoel dat straks de operatie weliswaar geslaagd zou kunnen zijn, maar dat de patiënt is overleden, aldus Het Groninger Gasberaad.
Het middel, zo klinkt het steeds vaker, is erger dan de kwaal. Zeker omdat de versterkingsnorm steeds verandert door nieuwe inzichten en verminderde gaswinning. ‘Ons bekruipt steeds meer het gevoel dat straks de operatie weliswaar geslaagd zou kunnen zijn, maar dat de patiënt is overleden’, aldus het Groninger Gasberaad.
De Groninger Bodembeweging wil zelfs stoppen met versterken: ‘Gemeenschappen worden langdurig ontwricht en het erfgoed en aangezicht van Groningen lijken definitief te verdwijnen. Het duurt eerder 15 dan 5 jaar om alle bedreigde huizen te versterken. Veel effectiever is een substantiële verlaging en op de middellange termijn volledige afbouw van de gaswinning.’
Tot ergernis van het Gasberaad en de Bodembeweging stemden de provincie en de betrokken Groningse gemeenten wél in met Alders’ versterkingsplannen. Zo ontstaan er haarscheurtjes in het voorheen gesloten Groningse front. De belangenorganisaties praten mee in een ‘maatschappelijke stuurgroep’, maar voelen zich genegeerd. Overheden hebben ook bedenkingen, maar vinden het geen optie mensen in onveilige huizen te laten wonen.
De nieuwe minister legde tijdens zijn eerste bezoek aan het aardbevingsgebied de bal juist bij de regio: ‘Den Haag gaat niet bepalen wat in Groningen gaat gebeuren.’ Eenvoudige oplossingen zijn er niet in het aardbevingsdossier, zoveel is na vijf jaar aanmodderen wel duidelijk. Maar, zoals ook Wiebes erkende: ‘Dit is een Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties.’
Maak een eind aan dit ‘Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties’
Het is niet uit te leggen dat we voor Sint Maarten een half miljard uittrekken, terwijl Groningen niets krijgt.
VK 13.12.2017 De minister van Economische Zaken noemde de situatie bij zijn bezoek aan Groningen ‘Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties’. In het regeerakkoord staat dat er een schadefonds onder publieke regie komt voor het herstel aan de woningen. Het kabinet heeft echter geen geld beschikbaar gesteld voor dat doel. Waarom zou de minister erop moeten staan, dat de staat dat nu tóch doet?
Er hebben zich onlangs vijf ontwikkelingen voorgedaan die daarvoor pleiten. De eerste is de orkaan Irma die grote verwoestingen aanrichtte op het eiland Sint Maarten. Het kabinet trok voor de wederopbouw van het eiland zonder blikken of blozen 550 miljoen euro uit. Op het eiland Sint Maarten dat bij ons koninkrijk hoort wonen 40.000 mensen. Met eenzelfde bedrag zou de staat de schadeafwikkeling in Groningen voorgoed vlot kunnen trekken.
In onze provincie Groningen waar zich een langzame ramp voltrekt, wonen maar liefst 376.000 mensen in 245.000 woningen. Het gebied in Groningen dat getroffen wordt door aardbevingen wordt langzaam maar zeker onbewoonbaar. Het is niet uit te leggen dat we voor Sint Maarten een half miljard euro uittrekken en dat Groningen niets krijgt.
Schadeafwikkeling
Eigenaren wachten al acht maanden tot de schade aan hun huizen wordt afgewikkeld
De tweede ontwikkeling is het terugtrekken uit het proces van schadeafwikkeling per 31 maart van dit jaar van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, die op grond van het Burgerlijk Wetboek aansprakelijk is voor de schade als gevolg van de gaswinning. Eigenaren wachten dus al acht maanden tot de schade aan hun huizen wordt afgewikkeld. Hoewel over een nieuw schadeprotocol wordt gesproken onder leiding van de Nationaal Coördinator Groningen met de betrokken partijen, heeft dit niet tot overeenstemming geleid.
De derde ontwikkeling is het verschijnen van het rapport van de commissie-Hammerstein in oktober. Die commissie (waarin ondergetekende ook zat) adviseerde dat de staat een rol zou nemen bij de schadeafwikkeling. Enerzijds door de schadeafwikkeling te faciliteren, anderzijds door een deel van de schade te dragen voor een ruimhartige wijze van schade afwikkelen. De belangrijkste redenen daarvoor zijn het profijt van honderden miljarden dat de staat heeft gehad en de zorgplicht die de staat heeft voor de bewoonbaarheid van het land.
Groningse toestanden
Als vierde ontwikkeling kan het vonnis van de rechtbank Noord-Nederland van 15 november jongstleden worden genoemd. Daarin oordeelde de rechtbank dat de staat, naast de NAM, onrechtmatig handelde tegenover een huiseigenaar met schade aan zijn woning door in de periode na de aardbeving in Huizinge, van januari 2013 tot 18 november 2015 de gasproductie niet terug te draaien, maar juist op te schroeven.
De rechtbank oordeelde dat de staat nog niet aansprakelijk is, omdat er geen nadere feiten zijn gesteld over het causaal verband tussen het ontstaan van de schade en het niet terugschroeven. Als een advocaat zich gaat richten op dit bewijs, zal de staat gedwongen worden een deel van de schade te betalen.
Ten vijfde zou een publiek gefinancierd fonds draagvlak creëren ook voor ingrepen in de ondergrond in de toekomst. Het verbaast niet dat nu in heel Nederland wordt geprotesteerd als er plannen zijn om onder de grond in te grijpen; of het nu gasboringen zijn, delven van zout of CO2-opslag, de huiseigenaren vrezen telkens voor Groningse toestanden.
Het verbaast niet dat nu in heel Nederland wordt geprotesteerd als er plannen zijn om onder de grond in te grijpen
Deze vijf ontwikkelingen laten onomstotelijk zien dat het de hoogste tijd is de schade aan de woningen in Groningen ruimhartig, efficiënt en snel uit te keren. Uit een publiek schadefonds, mede uit de publieke middelen gefinancierd. Het is de minister van Economische Zaken en Klimaat die het kabinet daarvan zou moeten overtuigen om een eind te maken aan dit ‘Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties’.
Janet van de Bunt was lid van de commissie-Hammerstein die in oktober een rapport uitbracht over de mijnbouwschade in Groningen.
NU 08.12.2017 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) heeft de loting voor de regeling waarmee onverkoopbare woningen in het gaswinningsgebied aan de overheid worden verkocht, afgeschaft. Dit na kritiek van de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen.
De Groningers die zich aanmelden, worden nu gerangschikt op basis van mogelijke bijzondere omstandigheden en hoe lang hun woning al te koop staat. Dit meldt de woordvoerder van de NCG vrijdag aan NU.nl.
De Nationale Ombudsman hekelde de regeling in een rapport over het zogeheten Koopinstrument, dat in oktober verscheen. “Burgers rekenen op een betrouwbare overheid, maar de overheid blijkt te loten om andermans ellende”, aldus Van Zutphen. Ook was er stevige kritiek op de niet heldere communicatie van de NCG.
“We gaan er alles aan doen om over het proces helder te communiceren”, laat de woordvoerder van de NCG weten. “De loting vindt niet langer plaats.”
Een andere aanbeveling die wordt meegenomen, is de wijze waarop de waarde van de woningen wordt vastgesteld. Dit wordt voortaan door twee taxateurs gedaan, waarvan een door de eigenaar van het pand wordt aangewezen.
Voorwaarden
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) heeft voor 2018 opnieuw tien miljoen euro beschikbaar gesteld. Om in aanmerking te komen voor de regeling, waarbij de woning voor 95 procent van de taxatiewaarde wordt opgekocht, moet wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Zo moet de woning in het schadegebied staan en moet het pand minstens een jaar te koop staan.
Mensen met omstandigheden als ziekte of een grote woon-werkafstand, krijgen voorrang. Hierna wordt de plaatsing op de wachtlijst gebaseerd op hoe lang de woning al te koop staat. Aanmelden kan op een nog nader te bepalen moment in het eerste kwartaal van 2018.
In 2016 startte de NCG met de opkoopregeling. Nog negen mensen staan op de wachtlijst.
Aardbevingen
De aardbevingen, die worden veroorzaakt door de gaswinning in de provincie, hebben in sommige gevallen schade aan de huizen als gevolg. Huizen in het gaswinningsgebied zijn mede hierdoor moeilijk verkoopbaar.
Voormalig minister Henk Kamp (Economische Zaken) besloot in april de gaswinning per 1 oktober te verlagen naar 21,6 miljard kuub per jaar.
NU 05.12.2017 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) overweegt om gebruikers van gas uit Groningen af te sluiten als de veiligheid in het wingebied daar aanleiding voor geeft.
Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. De bewindsman reageert op de recente uitspraak van de Raad van State die het gaswinningsbesluit van het ministerie heeft vernietigd.
Volgens de Raad heeft voormalig minister van Economische Zaken Henk Kamp zijn winningsbesluiten niet goed onderbouwd.
Zo is nog niet duidelijk hoeveel gas moet worden gewonnen om aan de leveringszekerheid voor Nederland te voldoen en is er onvoldoende gekeken naar de risico’s op aardbevingen bij de gaswinning.
Wiebes schrijft dat hij verschillende scenario’s onderzoekt voor de afbouw van de gasvraag. Ook het “afschakelen van gebruikers” moet daarbij worden overwogen.
Hoewel het hier gaat om de uitwerking van een scenario, heeft Wiebes op dit punt een andere opvatting dan zijn voorganger Henk Kamp.
Kamp schreef in mei van dit jaar aan de Kamer dat het tijdelijk afsluiten (of afschakelen in jargon) van bepaalde groepen van gebruikers “geen optie” is.
Elektriciteitscentrales die op Gronings gas draaien, komen zo mogelijk in de problemen met de elektriciteitsvoorziening en in een aantal gevallen leidt dat ook tot problemen met de warmtevoorziening van huishoudens.
Het zou daarnaast volgens Kamp kunnen leiden tot het faillissement van bedrijven, omdat die hun productie moeten stilleggen.
Wiebes stelt verder in de brief dat hij leveringszekerheid in de toekomst beter tegen andere belangen zal afwegen. De inwoners van Groningen hebben als gevolg van de gaswinning te kampen met bevingen. Dit heeft in sommige gevallen schade aan de huizen als gevolg.
Wiebes krijgt een jaar de tijd om de besluiten opnieuw te nemen. Tot die tijd zal de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), verantwoordelijk voor de winning in het gebied, zich moeten houden aan het oppompen van 21,6 miljard kuub gas per jaar.
Dit kabinet wil de winning tot 2021 verder verlagen met 1,5 miljard kuub. Ook moet een deel van de nieuwbouwwoningen aardgasvrij worden opgeleverd om de vraag naar gas te verminderen. Mede hierdoor zou een ‘buffer’ van 3 miljard kuub worden gecreëerd.
GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren is tevreden met de overweging, maar brengt in herinnering dat Wiebes hiertoe gedwongen wordt door de uitspraak van de Raad van State. Bovendien, stelt Van Tongeren, is Wiebes nog niet zo ver met het afsluiten, hij schetst vooralsnog meerdere scenario’s.
“Kamp dacht dat hij het netjes had opgelost, maar hij heeft Wiebes een gigantisch probleem bezorgd”, aldus Van Tongeren.
Van Tongeren hamert al langer op de mogelijkheid om gebruikers van Gronings gas te halen. Ze wil van Economische Zaken weten of er een noodplan klaarligt voor het geval Nederland met een calamiteit of extreem koud weer te maken krijgt. Als er dan niet meer voldoende gas geleverd kan worden, wie sluit je dan als eerste af? En misschien net zo belangrijk: hoe krijg je dat technisch voor elkaar?
Van Tongeren wacht nog op de antwoorden van Economische Zaken op de vragen die ze erover heeft gesteld.
NOS 03.12.2017 Het Groningse dorp Overschild ligt middenin het gaswinningsgebied. Deze week kregen de bewoners te horen dat hun huizen er slecht aan toe zijn en dat het in de meeste gevallen te duur wordt om ze te versterken tegen zwaardere aardbevingen. Slopen en opnieuw bouwen is dan de enige oplossing. Maar daarmee verdwijnt de historie uit het straatbeeld.
Ook het huis van Klaasje Pen wordt gesloopt. Ze is er gelaten onder. “Je weet dat het kan gebeuren.”
Huizen Overschild mogelijk gesloopt: ‘Mijn eerste gevoel was onthutst’
Tot het zover is gaat Pen “zo lang mogelijk genieten” van wat ze nu nog heeft en ervoor zorgen dat de resterende tijd in haar huis mooi wordt. “Want wie weet is dit wel de laatste Kerst die we in dit huis vieren.”
NOS 03.12.2017 De kritiek op het versterken van kwetsbare huizen in Groningen zwelt aan. Om gas te kunnen blijven winnen, moeten gebouwen in het gebied steviger worden gemaakt. Maar dat versterken blijkt in een aantal gevallen zo duur, dat sloop dreigt.
Naarmate de inspecties vorderen, wordt dat beeld steeds duidelijker. Afgelopen week kregen huiseigenaren in het dorpje Overschild te horen dat een groot deel van de huizen daar waarschijnlijk gesloopt zal worden.
Adviezen worden besproken
Een jaar geleden kondigde Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders aan dat binnen vijf jaar 22.000 huizen en 1500 andere gebouwen in de kern van het Groninger aardbevingsgebied versneld geïnspecteerd zouden worden. Die inspecties worden nu gedaan. Ondertussen wordt met bewoners een-op-een gesproken over de versterking van hun huis.
Alle panden die in 2016 zijn geïnspecteerd, krijgen dit jaar hun versterkingsadvies. In de periode november-december gaat het om ruim 400 huishoudens in de gemeenten Slochteren, Loppersum en Ten Boer. Er wordt eerst gekeken of versterking mogelijk is en wat dat dan kost. Als de kosten van de versterking hoger zijn dan 100 procent van de herbouwwaarde, bespreekt Alders het alternatief van sloop en nieuwbouw met bewoners.
Als de kosten uitkomen op 150 procent, volgt sowieso sloop. Alders heeft dat afgesproken met gaswinningsbedrijf NAM, die de kosten voor zijn rekening neemt. Een deel van dat geld krijgt de NAM overigens weer terug van de Staat.
‘Reëel uitgangspunt’
Het is uiteindelijk de eigenaar die bepaalt wat er met de woning gebeurt, verzekert Alders. Maar volgens de Nationaal Coördinator is het redelijk om 150 procent van de marktwaarde als uitgangspunt te nemen, omdat de herbouwwaarde in veel gevallen aanzienlijk hoger ligt dan de marktwaarde in het gebied. Komende woensdag wordt deze afspraak besproken met minister van Economische Zaken Wiebes, de twaalf aardbevingsgemeenten en de provincie.
Voor hoeveel huizen de sloophamer dreigt, is nu nog niet duidelijk. Vast staat dat in Overschild, een dorpje met 120 woningen en twee kerken uit 1880, de gevolgen heel zichtbaar zullen zijn. De eerste dertig huiseigenaren kregen deze week te horen dat hun huizen moeten worden versterkt en waarschijnlijk zelfs gesloopt. Uiteindelijk dreigt sloop voor de helft van het dorp.
Te snel
De belangenorganisatie van Groningers, de Groninger Bodem Beweging, en het Groninger Gasberaad, een overleg van ondernemers en maatschappelijke organisaties, maken zich grote zorgen over de omvang en het tempo van de versterkingsoperatie.
Beide organisaties zijn het er niet mee eens dat de NAM mede bepaalt onder onder welke voorwaarden huizen worden versterkt of gesloopt. Zo gaat het ook bij de vergoeding van schade aan huizen. De NAM beslist daar mede welke schade wel of niet wordt vergoed. Daar lijkt na jarenlange discussie een einde aan te komen; het kabinet is van plan een onafhankelijk schadefonds op te richten.
Volgens het Gasberaad moet niet de NAM, maar de Groningse samenleving bepalen wat er nodig is om de regio weer veilig en toekomstbestendig te maken. De Staat en de bewoners moeten samen de regio sterker maken en met toekomstperspectief uit de malaise laten komen, aldus het Gasberaad.
We kunnen een besluit nooit meer overdoen, aldus Susan Top, Groninger Gasberaad.
Dat toekomstperspectief is naar de zin van het Gasberaad veel te onduidelijk. “Van hoeveel nieuwbouw zal sprake zijn?”, vraagt Susan Top van het Gasberaad zich af. “Van 30 procent? 50 procent? Of zelfs 80 procent? Is Groningen nog wel Groningen over twintig jaar? En hoe dan? Die vraag moet je voorafgaand aan het proces kunnen beantwoorden en fundamenteel met elkaar besproken hebben. Eén ding is zeker: we kunnen dit nooit meer overdoen.”
Het pleidooi van het Gasberaad betekent niet meer risico’s voor Groningers. “Daar waar een reëel risico is, moet nú worden ingegrepen. Maar onder het mom van ‘veiligheid’ kan niet een heel gebied onder de voet worden gelopen. Frustraties zullen alleen maar toenemen op deze manier”, aldus het Gasberaad in een reactie op de afspraken van Alders met de NAM.
Ontwrichting
Ook de Groninger Bodem Beweging wil dat Alders direct stopt met de huidige aanpak. De beweging vreest langdurige ontwrichting van dorpen en het verdwijnen van het erfgoed en het aangezicht van Groningen. “Het duurt eerder vijftien dan vijf jaar om alle bedreigde huizen te versterken. Dit is geen effectieve manier om de onveiligheid van de bewoners te verminderen”, stelt voorzitter Derwin Schorren van de GBB. De enige oplossing is volgens hem om veel minder gas te winnen en zo snel mogelijk met die afbouw te beginnen.
De Groningers hebben hun hoop gericht op Eric Wiebes, die woensdag voor de tweede keer als minister naar de provincie komt. Zij hopen hem ervan te overtuigen grootschalige sloop te voorkomen.
NU 22.11.2017 Tijdens een bezoek aan verschillende Groningse gemeentes heeft minister Eric Wiebes (Economische Zaken) de problemen van de gaswinning een Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties genoemd. Hij wil snel met de lokale bestuurders afspraken maken over de gevolgen van de aardbevingen in de provincie.
De minister was woensdag voor het eerst op werkbezoek in Groningen. Hij wil met onder meer gemeenten, provincie en Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders afkaarten wie wat gaat doen. Hij riep de Groningers ook op met een visie te komen.
“De schadeafhandeling ligt stil en de versteviging van huizen gaat te langzaam. Groningen moet met een toekomstvisie komen, want wij gaan niet lukraak staal in woningen aanbrengen. Den Haag gaat niet bepalen wat in Groningen gaat gebeuren”, aldus Wiebes.
Groningen kampt met aardbevingen die het gevolg zijn van de gaswinning in de provincie. Door de bevingen raken gebouwen beschadigd en voelen mensen zich onveilig. “Dit is een Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties. De Rijksoverheid moet zijn huiswerk overdoen”, aldus Wiebes.
De minister begon zijn werkbezoek in Huizinge, het dorp dat in 2012 werd getroffen door een aardbeving met een kracht van 3,6. Het was de zwaarste beving ooit gemeten in Groningen en het begin van de discussie over de gaswinning.
Schadeprotocol
Verschillende partijen in Groningen werden het in oktober eens over wat er in een nieuw schadeprotocol voor de gaswinningsschade moet komen te staan. Het concept is voorgelegd aan de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders en het ministerie van Economische Zaken.
Het schadeprotocol geldt als handboek voor hoe de schademeldingen van Groningers die scheuren in hun huizen hebben, worden afgehandeld. Voor 31 maart werd de schadeafhandeling geregeld door de gaswinner de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), maar zij werden op afstand gezet vanwege belangenverstrengeling.
Omvang winning
Op advies van de toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), heeft de regering in 2015 besloten dat er minder gas mag worden gewonnen in Groningen. In 2016 mocht de NAM maximaal 24 miljard kuub gas winnen. In 2017 werd dit nog eens met 10 procent verlaagd. Dit komt neer op 21,6 miljard kuub per jaar.
De Raad van State besloot in november dat het ministerie van Economische Zaken die norm opnieuw onder de loep moet nemen. In de gaswinningsbesluiten is niet goed gekeken naar bij welke hoeveelheid gaswinning de veiligheid van de Groningers gegarandeerd kan worden, aldus de Raad.
Vergoedingen
Om de gevolgen van de gaswinning voor de duizenden Groningers die schadeclaims hebben ingediend op te vangen werd aanvankelijk 1,3 miljard euro uitgetrokken. Dat geld zou de uitgaven van 2014 tot 2018 moeten dekken, maar eind 2016 was 96 procent van dat bedrag al uitgegeven, wat neerkomt op een resterend bedrag van 52 miljoen euro.
Met name het afhandelen van de door aardbevingen aangerichte schade bleek flink duurder dan gedacht. Het kabinet rekende op 250 miljoen euro, terwijl er al ruim een half miljard euro aan is uitgegeven. Alle 23.500 panden in de kern van het aardbevingsgebied zullen in de komende vijf jaar worden geïnspecteerd door de Nationaal Coördinator Groningen (NCG).
NOS 22.11.2017 “Dit is een Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties.” Dat zei minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat bij zijn eerste bezoek aan het aardbevingsgebied in Groningen. Hij ging daar in gesprek met bewoners en bestuurders.
“We hebben het vertrouwen verspeeld, de Rijksoverheid voorop,” zei Wiebes verder. Voor hem is het “de grote vraag” hoe het vertrouwen van de Groningers hersteld kan worden na jaren van gaswinning, aardbevingen en moeizame ontwikkelingen over het afhandelen van de schade.
Tempo en schouder
“We moeten het probleem oplossen, daar worden we op afgerekend. De Groningers hebben meer behoefte aan tempo, dan aan mijn schouder om op te huilen”, zei Wiebes in Loppersum tegen RTV Noord.
Hij wil vaart maken met oplossingen maar vindt ook dat de bal niet alleen bij het Rijk ligt. “Groningen moet met een toekomstvisie komen, want wij gaan niet lukraak staal in woningen aanbrengen. Den Haag gaat niet bepalen wat in Groningen gaat gebeuren.” Wiebes zei dat hij over twee weken opnieuw naar het aardbevingsgebied komt.
De minister zag niet alleen maar frustratie. “Een mevrouw beschreef het zelfs als een heel positief avontuur. Haar woning wordt niet alleen verstevigd, maar ook geïsoleerd. De indrukken zijn wisselend.”
Nieuw gasbesluit
Vorige week bepaalde de Raad van State dat eerdere kabinetsbesluiten over het verlagen van de gasproductie niet goed zijn onderbouwd. Toenmalig minister Kamp had volgens de hoogste bestuursrechter meer rekening moeten houden met de veiligheid van de Groningers.
Wiebes moet nu binnen een jaar een nieuw besluit nemen. Binnenkort debatteert de Tweede Kamer over de uitspraak van de Raad van State.
Minister Eric Wiebes is aangekomen in #Groningen. Vandaag praat hij met bewoners, organisaties en politici over de gaswinning. #rtvnoord09:20 – 22 nov. 2017
NU 19.11.2017 De afhandeling van schadeclaims van Groningers die gedupeerd zijn door de gaswinning moet voor het einde van het jaar sterk zijn verbeterd. Dat wil René Paas, commissaris van de Koning in de getroffen provincie.
“Het is van groot belang dat tussen de NAM en de overheid een afspraak wordt gemaakt waarin burgers beter worden behandeld, sneller worden behandeld en royaler worden behandeld bij het ontstaan van schade”, zei hij in het televisieprogramma Buitenhof.
Volgens Paas is de schadeafhandeling het “grootste pijnpunt” bij de Groningers. Tienduizenden gedupeerden wachten nog op afhandeling van hun schadeclaims.
Eind maart werd de Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM) uit de schadeafhandeling gehaald. Sindsdien wordt gekeken hoe het verder moet met de schadeafhandeling.
De commissaris van de Koning wil ook dat de gaswinning zo snel mogelijk “substantieel wordt verlaagd naar een veilig niveau”. De ruim 20 miljard kuub die nu is afgesproken in het regeerakkoord is volgens de CDA’er nog steeds veel te veel. “De Staat moet beginnen te redeneren vanuit de veiligheid van de Groningers”, zei Paas.
De Raad van State vernietigde afgelopen week het gaswinningsbesluit van voormalig minister van Economische Zaken Henk Kamp. Kamp zou zijn winningsbesluiten niet goed hebben onderbouwd. Zo is nog niet duidelijk hoeveel gas moet worden gewonnen om aan de leveringszekerheid voor Nederland te voldoen.
Eric Wiebes, de huidige minister van Economische Zaken, moet nu binnen één jaar met een nieuw besluit komen.
AD 19.11.2017 De afhandeling van schadeclaims van Groningers die gedupeerd zijn door de gaswinning moet voor het einde van het jaar sterk zijn verbeterd. Dat wil René Paas, commissaris van de Koning in de getroffen provincie.
,,Het is van groot belang dat tussen de NAM en de overheid een afspraak wordt gemaakt waarin burgers beter worden behandeld, sneller worden behandeld en royaler worden behandeld bij het ontstaan van schade”, zei hij in het televisieprogramma Buitenhof. Volgens Paas is de schadeafhandeling het ‘grootste pijnpunt’ bij de Groningers.
Tienduizenden gedupeerden wachten nog op afhandeling van hun schadeclaims. Eind maart werd de Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM) uit de schadeafhandeling gehaald. Sindsdien wordt gekeken hoe het verder moet met de schadeafhandeling.
De commissaris van de Koning wil ook dat de gaswinning zo snel mogelijk ‘substantieel wordt verlaagd naar een veilig niveau’. De ruim 20 miljard kuub die nu is afgesproken in het regeerakkoord is volgens de CDA’er nog steeds veel te veel. ,,De Staat moet beginnen te redeneren vanuit de veiligheid van de Groningers”, zei Paas.
De Raad van State vernietigde afgelopen week het gaswinningsbesluit. ,,De onderbouwing deugt niet”, zei de hoogste bestuursrechter van het land in een verklaring. Oud-minister van Economische Zaken Henk Kamp had volgens de rechter meer oog moeten hebben voor de veiligheid van de inwoners van het gaswinningsgebied. Hij had goed moeten onderzoeken wat mogelijk was om de gaswinning verder te beperken. Dat hij de NAM toestemming gaf om weer vijf jaar gas uit de grond te pompen zonder de risico’s te beoordelen, noemde de rechter ‘niet aanvaardbaar’.
Huiswerk voor Wiebes: hij moet met een nieuw plan komen…!!!!
VK 15.11.2017 De Raad van State vernietigde vandaag het gasbesluit. Daarmee wilde oud-minister Henk Kamp (Economische Zaken) de komende vijf jaar 21,6 miljard kubieke meter gas uit Groningse bodem laten halen door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Opvallend: Groningen én de NAM voelen zich gesteund door de uitspraak.
Waarom heeft de Raad van State het besluit van Kamp vernietigd?
De onderbouwing van het gasbesluit schiet volgens de Raad op drie fronten tekort. Gaswinning brengt gevaren met zich mee voor mensen in het Groningse aardbevinggebied en Kamp heeft die onvoldoende meegenomen. Ook heeft hij niet duidelijk gemaakt waarom leveringszekerheid (het gas dat nodig is voor gasfornuizen en cv-ketels in Nederland en omringende landen) zwaar weegt, terwijl er onduidelijkheid is over de risico’s. Tot slot heeft de minister niet duidelijk gemaakt met welke maatregelen hij de behoefte aan gas wil beperken.
Gaat de gaskraan nu verder dicht?
Nee, de Raad van State heeft commentaar op de deugdelijkheid van het besluit, maar wil niet op de stoel van de minister gaan zitten. Komend jaar mag de NAM 21,6 miljard kuub gas uit Groningse bodem halen. Toch is de uitspraak van de Raad van State een tegenvaller voor Den Haag. De nieuwe minister van Economische Zaken en Klimaat, Eric Wiebes (VVD), spreekt van ‘een stevige uitspraak’. Hij krijgt een jaar de tijd om met een beter onderbouwd winningsplan te komen. ‘Daarmee gaan we nu aan de slag.’
Kunnen we wel weten wat een veilig niveau van gaswinning is?
Niet volgens de minister: ‘Er is geen model dat kan voorspellen bij welk productieniveau de seismische risico’s overeenkomen met de veiligheidsnormen.’ De hoogste bestuursrechter is daarvan niet overtuigd. ‘De minister had in ieder geval nader onderzoek moeten doen naar de mogelijkheden om de risico’s in kaart te brengen.’
De provincie Groningen en gemeenten willen dat het zekere voor het onzekere wordt genomen door de gaswinning te verminderen en gingen in beroep. NAM eveneens. ‘Hoe tegenstrijdig het misschien ook mag lijken – we hebben een gemeenschappelijk belang’, zei NAM-directeur Schotman eerder. ‘Dat belang is veiligheid. Én duidelijkheid over die veiligheid.’
Het gasbedrijf voelt zich nu ‘gesteund’ door de Raad van State. Groningen ervaart de uitspraak als een morele overwinning. ‘We hebben ze bij de staart’, jubelde oud-bestuurslid Dick Kleijer van de Groninger Bodem Beweging meteen na de uitspraak in Den Haag. ‘Er is toch nog gerechtigheid in dit land, ook voor Groningers.’
Maar welke risico’s aanvaardbaar zijn, daar zijn de kampen het niet over eens.
Huiswerk voor Wiebes dus?
De bewindsman krijgt het nog lastig, nu hij de fundamentele kritiek over het belang van leveringszekerheid en onduidelijkheid over de risico’s moet ondervangen. Hoe de vraag naar gas gaat worden teruggebracht, wil bovendien niet alleen de Raad van State, maar ook de oppositie graag weten.
Het nieuwe kabinet kondigde in het regeerakkoord wel aan de vraag naar gas met 3 miljard kuub en de gaswinning in Groningen met 1,5 miljard kuub te willen verminderen. Maar die toezegging is niet hard. De Tweede Kamerleden Sandra Beckerman (SP) en Henk Nijboer (PvdA) hebben daarom een debat aangevraagd over de ‘keiharde uitspraak’. Volgens Nijboer zet die het regeerakkoord ‘nu al op losse schroeven’.
De gaswinning in Groningen staat al lange tijd onder druk;
Hoeveel verder zijn we nu?
In augustus was het vijf jaar geleden dat een aardbeving bij Huizinge Groningen opschrikte. De zwaarste klap tot op heden maakte van een lot uit de loterij een veiligheidsprobleem. De balans na vijf jaar naschokken.
De NAM kreeg haar niet klein
Na jarenlang strijden met de NAM ging de door aardbevingen onveilig geworden boerderij van Annemarie Heite en haar gezin in het Groningse Ter Laan tegen de vlakte. Op dezelfde plek verrijst nu een nieuw huis. ‘Wij laten ons hier niet wegjagen.’ (+)
NOS 15.11.2017 De Raad van State heeft vandaag geoordeeld dat oud-minister Kamp te weinig oog heeft gehad voor de veiligheid van de Groningers bij zijn besluiten over de gaswinning in het gebied.
Kamp stelde de leveringszekerheid van gas voorop. Nederland heeft exportcontracten met ons omringende landen voor de levering van gas. Maar ook Nederlandse huizen worden verwarmd met het gas uit Groningen.
Wil je de gaswinning verminderen, dan is de enige oplossing om zelf gas in te kopen. Nederland zou best meer gas uit het buitenland kunnen importeren. Maar het gas uit bijvoorbeeld Rusland en Noorwegen heeft een andere samenstelling dan het gas uit het Groningen-veld. Door in een fabriek stikstof aan dat gas toe te voegen, kan het toch worden gebruikt voor Nederlandse fornuizen en cv-installaties en voor de export. Een deel van de industrie kan wel direct op het geïmporteerde gas draaien.
Hieronder zie je hoe het gas uit het Groningen-veld en het geïmporteerde gas in Nederland zouden moeten worden verwerkt.
NOS
Begin vorig jaar vond minister Kamp van Economische Zaken het nog van groot belang dat er zo’n nieuwe stikstoffabriek zou komen. Groningse bestuurders en maatschappelijke organisaties reageerden verheugd op dat besluit. Maar na herberekeningen door de Gasunie, verantwoordelijk voor het gastransport, blijkt de bouw van de fabriek ruim 200 miljoen euro duurder te zijn dan aanvankelijk gedacht. Na dit advies besloot Kamp zijn besluit te herzien en door te schuiven naar het nieuwe kabinet.
Het kabinet Rutte III is inmiddels aangetreden. In het regeerakkoord is speciaal aandacht voor de problematiek in Groningen, maar over de stikstoffabriek wordt met geen woord gerept. Desgevraagd laat de nieuwe minister van Economische Zaken en Klimaat Wiebes weten zich eerst in het dossier te willen verdiepen. Wat opvallend is, omdat hij als staatssecretaris van Financiën ook regelmatig bij het gasdossier betrokken was.
Het kabinet wil ondertussen op zoek gaan naar nieuwe gasvelden en staat onder andere proefboringen naar gas op de Noordzee toe.
Rusland
Naast de hoge bouwkosten van de stikstoffabriek zijn er nog een aantal nadelen waar de politiek zich over moet buigen. Het te importeren gas moet vooral uit Rusland komen. Een land waar het kabinet niet graag afhankelijk van is.
Ook is het maar de vraag hoelang we in Nederland nog afhankelijk blijven van gas. Het kabinet wil dat nieuwe woningen en gebouwen niet meer op gas worden aangesloten. En voor het eind van de kabinetsperiode moeten 30.000 tot 50.000 bestaande huizen gasvrij zijn.
Ook de landen waarmee Nederland gascontracten heeft gesloten, versnellen de afbouw van gas.
Waardevernietiging
Tenslotte is de vraag: wat doe je met het gas dat nu nog in het Groningen-veld zit? Dat is nog miljarden euro’s waard. De NAM stelt dat als er 300 miljard kuub gas in de grond blijft zitten, dat een waardvernietiging is van 50 tot 60 miljard euro. Dat staat in stukken die de NOS heeft opgevraagd bij het ministerie van Economische Zaken, in het kader van de Wet op de Openbaarheid van Bestuur.
Afwachten
Als de wil er is, kan er snel worden begonnen met de bouw van de stikstoffabriek. In het Groningse Zuidbroek is nog altijd grond gereserveerd voor de fabriek. De provincie en de gemeente Menterwolde hebben al aangegeven mee te willen werken.
De hoogste bestuursrechter gaf minister Wiebes vandaag een jaar de tijd om een nieuw besluit over de gaswinning te nemen. Wanneer het kabinet iets zal beslissen over de stikstoffabriek is onduidelijk.
NOS 15.11.2017 De Tweede Kamer houdt binnenkort een debat over de uitspraak van de Raad van State over de gaswinning. De hoogste bestuursrechter bepaalde vandaag dat eerdere besluiten van het kabinet over de gasproductie niet goed zijn onderbouwd, dat minister Kamp meer rekening had moeten houden met de veiligheid en dat er binnen een jaar een nieuw besluit moet komen. De productie wordt voorlopig gehandhaafd op 21,6 miljard kubieke meter per jaar.
De nieuwe minister Wiebes zei vandaag in een eerste reactie dat het een “stevige uitspraak” is. Hij gaat ermee aan de slag om binnen een jaar een nieuw besluit te nemen. Volgens het regeerakkoord zal aan het eind van de kabinetsperiode de gaswinning zijn teruggedrongen tot iets boven de 20 miljard kuub.
Hoe vaak moeten Groningers naar de rechter?, aldus SP-Kamerlid Beckerman, zelf afkomstig uit Groningen.
De Kamer wil voor het debat eerst een brief van Wiebes. Een deel van de oppositie vindt dat de productie nog verder moeten worden teruggeschroefd. SP-Kamerlid Beckerman, die zelf uit Groningen komt, raakte geëmotioneerd toen ze het debat aanvroeg.
“Er is onvoldoende rekening gehouden met onze veiligheid. Hoe vaak moeten Groningers nog naar de rechter om hun gelijk te halen? Er moeten nu politieke daden komen”, zei ze.
GroenLinks-Kamerlid Van Tongeren benadrukte dat de Groningers weer veilig in hun huis moeten kunnen wonen. Haar PvdA-collega Nijboer noemde de uitspraak van de Raad van State snoeihard. Volgens hem zet die het regeerakkoord op losse schroeven.
Kamerlid Wassenberg van de Partij voor de Dieren vindt dat de rechterlijke uitspraak niets aan duidelijkheid te wensen overlaat en dat het kabinet te veel rekening heeft gehouden met de economische gevolgen.
VK 15.11.2017 De Raad van State heeft vanmorgen het besluit van oud-minister Henk Kamp (Economische Zaken) over gaswinning in Groningen vernietigd. De hoogste bestuursrechter fileerde Kamps onderbouwing om de komende vijf jaar 21,6 miljard kubieke meter gas uit de bodem te halen, maar de gaskraan gaat niet meteen verder dicht.
Volgens de Raad van State schiet de onderbouwing om de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) het gas te laten winnen op drie onderdelen te kort. De minister heeft het risico voor de mensen in het Groningse aardbevingsgebied niet genoeg betrokken in zijn motivering, hij heeft niet goed duidelijk gemaakt waarom wordt uitgegaan van leveringszekerheid (het gas dat nodig is), terwijl er onduidelijkheid is over de risico’s. Tot slot is niet uiteengezet welke maatregelen worden getroffen om de behoefte aan gas verder te beperken.
‘De minister is er in zijn besluiten van uitgegaan dat het niet mogelijk is om de risico’s van gaswinning voor de mensen in het aardbevingsgebied te beoordelen. Maar hij heeft de Afdeling bestuursrechtspraak niet van de juistheid van dit standpunt kunnen overtuigen. De minister had in ieder geval nader onderzoek moeten doen naar de mogelijkheden om de risico’s in kaart te brengen.’
‘Op alle fronten gewonnen’
Het beroep tegen het gasbesluit was aangespannen door onder andere de provincie Groningen, verschillende gemeenten en de Groninger Bodem Beweging. ‘We hebben ze bij de staart, we hebben op alle fronten gewonnen’, jubelde oud-bestuurslid Dick Kleijer meteen na de uitspraak in Den Haag. ‘Wie had dat gedacht? Je moet het niet aan de politiek overlaten. Er is toch nog gerechtigheid in dit land, ook voor Groningers.’
De nieuwe minister van Economische Zaken en Klimaat, Eric Wiebes (VVD), krijgt een jaar de tijd met een nieuw en beter onderbouwd winningsplan te komen. In de tussentijd gaat de gaskraan echter niet verder dicht.
Wiebes noemde het besluit van de Raad van State ‘een stevige uitspraak’. Het oordeel is volgens Wiebes helder: binnen een jaar moet er een nieuw besluit genomen worden. ‘Daarmee gaan wij nu aan de slag’, liet de minister weten vanaf de klimaattop in het Duitse Bonn.
Het nieuwe kabinet kondigde aan de gaswinning in Groningen de komende jaren met 1,5 miljard kuub te willen verminderen, al is die toezegging niet hard. De Tweede Kamerleden Sandra Beckerman (SP) en Henk Nijboer (PvdA) hebben een debat aangevraagd over de ‘keiharde uitspraak’ van de Raad van State. Volgens Nijboer zet die het regeerakkoord ‘nu al op losse schroeven’.
Vijf jaar na de aardbeving
Hoeveel verder zijn we nu?
In augsutus was het vijf jaar geleden dat de aardbeving bij Huizinge Groningen opschrikte. De zwaarste klap tot op heden maakte van een lot uit de loterij een veiligheidsprobleem. De balans na vijf jaar naschokken.
De NAM kreeg haar niet klein
Na jarenlang strijden met de NAM ging de door aardbevingen onveilig geworden boerderij van Annemarie Heite en haar gezin in het Groningse Ter Laan tegen de vlakte. Op dezelfde plek verrijst nu een nieuw huis. ‘Wij laten ons hier niet wegjagen.’ (+)
Een proefboring naar gas 20 kilometer ten noorden van Schiermonnikoog in de Noordzee kan volgens minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) doorgaan. Er is aan de voorwaarden voldaan, maar het kan nog ‘heel lang duren’ voor er gewonnen wordt, zei hij dinsdagavond in de Tweede Kamer.
De linkse oppositiepartijen zijn tegen de proefboring. Zij wijzen er onder meer op dat er geen draagvlak voor de proefboring is op het Waddeneiland. Volgens coalitiepartij ChristenUnie is er weinig aan te doen. ‘Het is vergund. We kunnen er niks meer aan doen. Ik word er niet blij van’, zei Carla Dik-Faber.
‘De winningsmogelijkheden zijn nog heel onhelder’, aldus Wiebes. Ook is deze boring volgens hem niet met de winning in Groningen te vergelijken. ‘Het zal geen gemeenschap bedreigen.’ Het gaat om een klein veld met ongeveer 5 miljard kuub gas. Een dergelijke hoeveelheid gebruikt Nederland in ongeveer drie maanden. (ANP)
BB 15.11.2017 De minister van Economische Zaken moet binnen een jaar een nieuw besluit nemen over de gaswinning in Groningen. De Raad van State heeft woensdag eerdere besluiten van toenmalig minister Henk Kamp over de gaswinning vernietigd. Volgens de hoogste bestuursrechter van het land waren die niet goed genoeg onderbouwd.
Nieuw besluit
De minister had volgens de rechter meer oog moeten hebben voor het veiligheidsbelang van de inwoners van het gaswinningsgebied. Hij had goed moeten onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de gaswinning verder te beperken. Totdat de huidige minister, Eric Wiebes, een nieuw besluit neemt, mag de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) maximaal 21,6 miljard kubieke meter aardgas per jaar uit de bodem pompen.
Tromgeroffel
In de Provinciale Staten van Groningen werd het nieuws opgelucht ontvangen. De statenleden, die het bericht van de vernietiging vanochtend tijdens hun algemene beschouwingen ontvingen, beantwoorden het met tromgeroffel op de bankjes. Commissaris van de Koning René Paas is ‘hartstikke blij’ met de vernietiging. ‘De Raad van Staten noemt precies de punten waarop wij met de Minister van mening verschilden,’ aldus Paas.
Gedrag
Hoewel tevreden met de uitkomst vindt de commissaris het vervelend dat de vernietiging via een rechtelijke procedure moest lopen. ‘Het is nooit leuk als overheden tegen elkaar moeten procederen.’ De provincie hoopt de Rijksoverheid niet meer in de rechtbank te hoeven treffen. ‘Het zegt wel iets dan de Raad van State hier de kant van Groningen heeft gekozen. De nieuwe Minister heeft door dit besluit een jaar de tijd om het gedrag aan te passen.’
Elsevier 15.11.2017 Minister van Economische Zaken Eric Wiebes (VVD) moet binnen een jaar een nieuw besluit nemen over de gaswinning in Groningen. De Raad van State heeft woensdag eerdere besluiten van toenmalig minister Henk Kamp (VVD) over de gaswinning vernietigd.
Volgens de hoogste bestuursrechter van het land waren de besluiten onvoldoende onderbouwd. De Tweede Kamer heeft Wiebes om opheldering gevraagd.
Oud-minister Kamp had volgens de rechter meer oog moeten hebben voor het veiligheidsbelang van de inwoners van het gaswinningsgebied. ‘De minister had in ieder geval nader onderzoek moeten doen naar de mogelijkheden om de risico’s in kaart te brengen,’ aldus de Raad van State. Dat hij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) toestemming gaf om weer vijf jaar gas uit de grond te pompen zonder de risico’s te beoordelen, noemt de rechter ‘niet aanvaardbaar’.
De minister heeft terecht meegewogen dat moet worden voldaan aan de vraag naar aardgas. Maar hij heeft onvoldoende onderbouwd waarom de leveringszekerheid zwaarder moet wegen dan de risico’s. Ook had Kamp moeten kijken naar maatregelen om de behoefte aan gas te beperken. Als er minder vraag is, kan de gaskraan immers verder dicht zonder dat leveringsproblemen ontstaan.
Totdat de huidige minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes een nieuw besluit neemt, mag de NAM maximaal 21,6 miljard kubieke meter aardgas per jaar uit de bodem halen. Die grens heeft de bestuursrechter vastgelegd in een zogeheten voorlopige voorziening.
NAM stapte ook zelf naar de rechter
Zowel organisaties van inwoners die tegen de gaswinning zijn vanwege het risico op aardbevingen als diverse gemeenten en de provincie Groningen maakten bezwaar. Zij vinden de hoeveelheid gas die mag worden gewonnen, nog steeds veel te hoog.
De NAM was zelf ook naar de rechter gestapt omdat Kamp dit jaar besloot de maximale hoeveelheid met 10 procent terug te schroeven van 24 miljard naar 21,6 miljard kuub. Dat besluit is ook vernietigd, maar de grens die Kamp vaststelde, blijft voorlopig dus intact.
Wiebes wil meteen aan de slag met nieuw besluit
De vernietiging van de kabinetsbesluiten door de Raad van State is ‘een stevige uitspraak’, vindt minister Eric Wiebes. Het oordeel van de hoogste bestuursrechter is volgens Wiebes helder: binnen een jaar moet er een nieuw besluit worden genomen. ‘Daarmee gaan wij nu aan de slag,’ liet de minister weten vanaf de klimaattop in het Duitse Bonn.
Wiebes wilde de gaswinning de komende vier jaar nog wat terugschroeven, naar iets meer dan 20 miljard kuub. Ook wil hij gelijkmatiger gaan oppompen.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
NOS 15.11.2017 De Raad van State oordeelt dat de kabinetsbesluiten over de gasproductie niet goed zijn onderbouwd. De productie mag voorlopig worden gehandhaafd op 21,6 miljard kubieke meter per jaar, maar de hoogste bestuursrechter in het land geeft minister van Economische Zaken Wiebes een jaar de tijd om een nieuw besluit te nemen.
De Groninger Bodem Beweging en Milieudefensie reageren enthousiast op de beslissing van de Raad van State.
‘Het is een van de mooiste dagen van mijn leven’
In april van dit jaar verlaagde minister Kamp de jaarlijkse gasproductie van 27 miljard naar 21,6 miljard kuub, op aandringen van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Eerder had het kabinet al besloten de gasproductie te verlagen naar 24 miljard kuub.
‘Afkicken van gasverslaving’
De minister had volgens de Raad van State bij die besluiten meer oog moeten hebben voor het veiligheidsbelang van de Groningers. Hij had bijvoorbeeld nader onderzoek moeten doen naar de mogelijkheid om de risico’s in kaart te brengen. De rechter noemt het niet aanvaardbaar dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) toestemming had gekregen om voor een periode van vijf jaar gas op te pompen zonder de risico’s te beoordelen.
Gezien die overwegingen spreekt de Vereniging Milieudefensie van een historische overwinning voor Groningen en het klimaat. Milieudefensie ziet in de uitspraak van de Raad van State een aansporing aan minister Wiebes “om ervoor te zorgen dat we afkicken van onze gasverslaving”.
Veiligheidsrisico’s
Belangenorganisaties in Groningen, de provincie, negentien Groningse gemeenten en de Veiligheidsregio Groningen waren vorig jaar naar de rechter gestapt om in verband met veiligheidsrisico’s de gasproductie verder verlaagd te krijgen. De uitkomst van die procedure was dat de gasproductie naar 21,6 miljard kuub ging.
Twee jaar geleden deed de Raad van State ook een belangrijke uitspraak over de gasproductie. Die ging toen op last van de hoogste bestuursrechter omlaag naar 27 miljard kuub.
Minister Wiebes vindt de uitspraak van de Raad van State “stevig”. Hij is de uitspraak nog aan het bestuderen, maar noemt de conclusie helder. “Binnen een jaar moet er een nieuw besluit genomen worden. Daarmee gaan wij nu aan de slag.”
De NAM zegt in een reactie dat het bedrijf net als de belangenorganisaties duidelijkheid wil over de veiligheid van de gaswinning. Het bedrijf hoopt dat het nieuwe onderzoek die duidelijkheid zal verschaffen.
NU 15.11.2017 De minister van Economische Zaken moet opnieuw kijken naar hoeveel gas mag worden gewonnen in Groningen. De Raad van State heeft dit besloten omdat in de gaswinningsbesluiten niet goed is gekeken naar bij welke hoeveelheid gaswinning de veiligheid van de Groningers gegarandeerd kan worden.
Eric Wiebes, de huidige minister van Economische Zaken, krijgt een jaar de tijd om met een nieuw besluit te komen, meldt de hoogste bestuursrechter woensdag. Tot een nieuw gaswinningsplafond is vastgesteld, zal de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) zich moeten houden aan het oppompen van 21,6 miljard kuub gas per jaar.
Volgens de Raad van State heeft voormalig minister Henk Kamp (Economische Zaken) zijn winningsbesluiten niet goed onderbouwd. Zo is nog niet duidelijk hoeveel gas moet worden gewonnen om aan de leveringszekerheid voor Nederland te voldoen.
Ook is volgens de rechter niet voldoende gekeken naar bij welke hoeveelheid gaswinning het risico op aardbevingen in de provincie afneemt. “De minister had in ieder geval nader onderzoek moeten doen naar de mogelijkheden om de risico’s in kaart te brengen”, aldus de Raad van State. De rechter vindt het daarnaast “niet aanvaardbaar” dat Kamp de gaswinning voor vijf jaar heeft vastgelegd.
‘Stevige uitspraak’
“Het is een stevige uitspraak, die we nog nader moeten bestuderen”, stelt de woordvoerder van Wiebes in een reactie aan NU.nl. “De conclusie dat een nieuw besluit moet komen, is echter wel helder en hiermee gaan wij nu aan de slag.”
De NAM stelt zich gesteund te voelen door de uitspraak van de Raad van State. “NAM had dit beroep ingesteld om duidelijkheid te krijgen over het veiligheidskader voor de gaswinning”, aldus de gaswinner.
Kamp besloot in april de gaswinning voor de komende vijf jaar vast te leggen op 21,6 miljard kuub per jaar, nadat hij eerder al een verlaging naar 24 miljard kuub had doorgevoerd. Dit was op advies van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), die stelde dat alleen een afname in de gaswinning de kans op het aantal en op zwaardere bevingen kan verminderen.
Uit het regeerakkoord, dat vorige maand werd gepresenteerd, blijkt dat het nieuwe kabinet tot 2021 de gaswinning in Groningen met 1,5 miljard kuub wil verminderen van 21,6 tot 20,1 miljard kuub. Na 2021 wordt de gaskraan verder dichtgedraaid.
Ook is het een doel van het kabinet om de vraag naar het Groningse gas te verminderen met 3 miljard kuub, waardoor een buffer kan worden gecreëerd. Dit kan worden bereikt door de overschakeling naar duurzame bronnen.
De beslissing van Kamp om de gaswinning van 24 miljard kuub per jaar met 10 procent te verlagen, geldt als meest omstreden gasbesluit. Nooit eerder tekenden zoveel partijen beroep aan.
Een groep, bestaande uit partijen als de provincie, meerdere gemeenten in het gasgebied, Milieudefensie en Groningers (veelal verenigd in belangengroepen) pleit voor een verdere verlaging of zelfs stopzetting van de gaswinning. Ook vinden de Groningers het onverantwoord om een gasbesluit voor vijf jaar te nemen. “Er moet elk jaar opnieuw een afweging worden gemaakt van de lasten en lusten”, meldden zij eerder in een gezamenlijke verklaring.
Lijnrecht hiertegenover staat de gaswinner NAM, die beroep aantekende om duidelijke richtlijnen te horen. Volgens de NAM is er nu te veel onduidelijkheid over de veiligheidsnorm van de gaswinning in Groningen.
NOS 15.11.2017 Moet de gaskraan in Groningen nog verder dicht? Daarover beslist de Raad van State, de hoogste bestuursrechter van Nederland, vandaag.
Aan de ene kant staan de Groningers die zich onveilig voelen door aardbevingen en schade, aan de andere kant de Nederlandse Staat die jaarlijks miljarden aan het aardgas verdient.
Hoeveel gas kun je winnen zonder dat het aardbevingen en schade veroorzaakt? De Raad van State moet een beslissing nemen op basis van de onderzoeken die daarnaar zijn gedaan.
Een inwoner van Loppersum voor zijn beschadigde woningANP
In de Groningse bodem zit nog ruim 500 miljard kuub gas. Daar valt nog veel geld mee te verdienen door de eigenaren van dat gas, Shell en Exxon, maar ook door de Nederlandse Staat. Hoeveel is afhankelijk van de gasprijs. Verreweg het grootste deel van de gasopbrengst gaat naar de schatkist.
Er wordt niet alleen gas gewonnen in het Groningenveld, maar ook in kleine velden verspreid over het land en onder de Waddenzee en de Noordzee. Vanaf 1965 tot aan 2016 heeft de aardgasproductie in Nederland de schatkist in totaal 281 miljard euro opgeleverd. De inkomsten uit gaswinning worden tot 2020 geraamd op zo’n 2 miljard euro per jaar.
Zo’n opbrengst is mooi voor Nederland. De gasbaten dragen momenteel zo’n 1 procent bij aan de rijksbegroting. Maar voor Groningers betekent de gaswinning ook aardbevingen, schade aan hun huizen en zorg over veiligheid.
Groningse bestuurders en belangenorganisaties pleiten dan ook voor een verlaging van de gaswinning naar een veilig niveau. Bovendien willen ze dat er geen productie-afspraken worden gemaakt voor vijf jaar, maar dat de verantwoordelijk minister van Economische Zaken ieder jaar opnieuw een productieplafond vaststelt. Dan kan hij de gaskraan sneller dichtdraaien als de aardbevingen weer krachtiger worden.
Productie steeds verder verlaagd
Groningse aardbevingsgemeenten, de provincie, de Veiligheidsregio en maatschappelijke organisaties stapten voor de tweede keer gezamenlijk naar de hoogste bestuursrechter om te eisen dat de gaskraan verder wordt dichtgedraaid. In 2015 besloot de rechter de gaswinning in Groningen te beperken tot 27 miljard kuub op jaarbasis. De gasputten bij Loppersum moesten bovendien tijdelijk helemaal dicht vanwege de veiligheid van de Groningers.
Na de vorige uitspraak van de Raad van State stelde de NAM dat in koude winters een productie van meer dan 27 miljard kuub per jaar de Groningers niet in gevaar brengt. Maar na extra onderzoek van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) was de conclusie in juni 2016 dat de aardgaswinning de komende vijf jaar tot 24 miljard kuub per jaar moest worden beperkt.
In april van dit jaar werd de toegestane maximale productie in Groningen nog eens verder naar beneden bijgesteld tot de 21,6 miljard kuub die nu is toegestaan. Dat gebeurde ook op aandringen van het SodM. Reden was het toenemend aantal zwaardere aardbevingen. Deze laatste beslissing is door de NAM aangevochten bij de Raad van State. Die doet daar vandaag uitspraak over.
NU 09.11.2017 Een deel van de Tweede Kamer vreest dat wanneer de gaswinning in Groningen verder wordt teruggeschroefd, de gemiste inkomsten moet worden opgevangen binnen overheidsuitgaven. Dat kan ten koste gaan van defensie, zorg of onderwijs.
GroenLinks, PVV en PvdA maakten daar donderdag in de Kamer een punt van tijdens de behandeling van de rijksbegroting met minister Wopke Hoekstra (Financiën).
De gasbaten zijn opgenomen in het zogenoemde uitgavenkader. Zo’n kader is opgesteld om een norm te stellen aan de maximale uitgave van de overheid. Als er tegenvallers zijn en het uitgaveplafond wordt doorbroken, zal dat ergens anders in de begroting moeten worden opgevangen.
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer is hier zeer op tegen. “De Groningers is verteld dat er bij de gaswinning wordt gekeken naar de leveringszekerheid. Nu moeten er ook andere prioriteiten worden afgewogen. Dat is niet uit te leggen.”
Kwalijke truc
Bart Snels (GroenLinks) vindt het opmerkelijk dat de gasbaten binnen de kaders vallen omdat de opbrengsten niet worden gezien als structurele inkomsten. “Er is eigenlijk geen economische reden om de gasbaten in het kader te laten vallen”, zei Snels.
GroenLinks spreekt van een “kwalijke truc” en vreest dat er bezuinigd moet worden op “belangrijke zaken” bij een lagere gaswinning. “Zo gaat de gaskraan nooit dicht”, aldus Snels.
“Als we minder gas oppompen, moeten we bezuinigen op de huishoudelijke hulp of de verplegers”, voegde PVV’er Tony van Dijck nog toe.
Overheidssaldo
De partijen willen daarom dat de gasinkomsten worden ondergebracht bij het overheidssaldo. Als er dan een tegenvaller is, loopt de overheidsschuld op en hoeft er niet in de uitgaven gesneden te worden.
Hoekstra vindt de huidige situatie juist overzichtelijker. Als eventuele tegenvallers worden opgevangen in de schuld, wordt het probleem alleen maar doorgeschoven. “Om dat bij volgende generaties te parkeren, is niet zuiver”, aldus de bewindsman.
Hoekstra verzet zich verder tegen de tegenstelling dat een lagere gaswinning per definitie lijdt tot lagere uitgaven aan onderwijs, politie of defensie. “We moeten niet doen of de één het beter voor heeft met de Groningers dan de ander”.
Voor dit jaar is afgesproken om de gaswinning van 24 miljard kuub met 10 procent te verlagen tot 21,6 kuub. Het kabinet-Rutte III heeft afgesproken om de productie deze kabinetsperiode verder te verlagen met 3 miljard kuub in 2021.
Rommelig
Het debat begon rommelig. Nog voordat Hoekstra kon beginnen met het beantwoorden van de vragen die woensdag door de Kamer zijn gesteld, moest er tot twee keer toe hoofdelijk worden gestemd over voorstellen van eerst de PVV en daarna 50Plus.
Het draaide in beide gevallen om de afschaffing van de dividendbelasting, een van de plannen uit het regeerakkoord. Deze lastenverlichting voor bedrijven van 1,4 miljard euro doet veel stof opwaaien, de oppositiepartijen zijn hier fel op tegen. Vanuit de coalitie wordt het voornemen maar mondjesmaat verdedigd.
Eerst was het PVV-Kamerlid Tony van Dijck die in een brief om opheldering vroeg over de lobby van grote bedrijven, eerder mocht het debat van hem niet beginnen. Tijdens de eerste hoofdelijke stemming werd dit voorstel werd met een ruime meerderheid verworpen.
Toen de meeste Kamerleden weer uit de plenaire zaal waren vertrokken, vroeg Martin van Rooijen van 50Plus opnieuw om een hoofdelijke stemming om premier Mark Rutte bij het debat aan te laten schuiven om opheldering te geven over de rol die multinationals speelden bij het schrappen van de dividendbelasting. Ook Van Rooijen kreeg geen meerderheid.
Romantischer
“Ik had me een romantischer voorstelling gemaakt”, zei Hoekstra, die een uur later aan het debat moest beginnen.
Hij voert in zijn nieuwe rol als minister voor het eerst het woord in de Tweede Kamer. Hij zal verderop in het debat een behoorlijke kluif hebben om de oppositie te overtuigen dat het schrappen van de dividendbelasting een goede maatregel is.
NOS 08.11.2017 In de aardbevingsgebieden in Groningen zijn 92.000 huizen sinds 2012 gemiddeld 2,2 procent minder waard geworden door imagoschade. Dat is de conclusie van onderzoek van de Atlas voor Gemeenten. Niet alleen op het platteland, ook in een deel van de stad Groningen zijn huizen in waarde gedaald. Bij een gemiddelde prijs van 150.000 euro komt het neer op een totale waardevermindering van 300 miljoen euro.
Voor het onderzoek is gekeken naar gebieden waar bij minstens 20 procent van de huizen schade als gevolg van de aardbevingen is vastgesteld. De gemeten waardedaling heeft geen betrekking op de fysieke schade die huizen hebben opgelopen. Ook huizen die niet beschadigd zijn, zijn in gebieden waar veel huizen fysieke schade hebben minder waard geworden. De imagoschade is de laatste tijd afgenomen, omdat het aantal aardbevingen is gedaald.
De schade is het grootst in Loppersum, waar de huizen door imagoschade gemiddeld zo’n 8 procent minder waard zijn geworden. Ook in Appingedam, Bedum en Ten Boer is aanzienlijke imagoschade. In een deel van de stad Groningen ligt de imagoschade tussen 0,9 procent en 2,9 procent.
Hoger beroep
Het onderzoek komt naar buiten op de dag dat een hoger beroep van gaswinningsbedrijf NAM dient bij het gerechtshof in Leeuwarden. De rechter stelde eerder 4000 huiseigenaren en twaalf woningcorporaties in het gelijk in een zaak tegen de NAM. Zij stellen dat hun panden minder waard zijn geworden door de gaswinning en willen compensatie voor die waardedaling.
De NAM erkent wel dat in individuele gevallen huizen minder waard zijn, maar wil het verschil pas betalen bij de verkoop van de woning.
Getouwtrek
Er is al vijf jaar getouwtrek over de waardevermindering en de veiligheid van huizen in Groningen.
Het hoger beroep in Leeuwarden duurt twee dagen. Als de rechter beslist dat de NAM wel degelijk de waardedaling van huizen moet compenseren, dan heeft dat ook consequenties voor de schatkist. Vanwege historische afspraken met Shell en Exxon over de exploratie van het Groningenveld moet het Rijk 64 procent van de kosten dragen van de schadevergoedingen.
NU 07.11.2017 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders gaat volgend jaar de waardevermeerderingsregeling woningeigenaren in Groningen met aardbevingschade voortzetten. Met deze compensatie kunnen Groningers energiebesparende investeringen aan hun huis doen om zo de waarde te doen stijgen.
In 2018 wordt opnieuw veertig miljoen euro beschikbaar gesteld, meldt Alders dinsdag.
Woningeigenaren in Groningen met een erkende aardbevingsschade van minstens 1.000 euro kunnen sinds april 2017 aanspraak maken op een vergoeding van maximaal 4.000 euro. Deze schade moet erkend zijn door het Centrum Veilig Wonen (CVW).
Momenteel beoordeelt het CVW echter geen nieuwe schades meer vanwege de ontwikkeling van een nieuw schadeprotocol. Daardoor zijn het afgelopen jaar ook minder subsidies toegekend dan van te voren was verwacht, meldt de NCG.
Afschaffing
In totaal zijn er sinds de openstelling van de waardevermeerderingsregeling, in april van dit jaar, ruim 1.100 subsidies toegekend voor een totaalbedrag van 4,2 miljoen euro. De Groningers moeten het geld besteden aan energiebesparende maatregelen zoals zonnepanelen, een hoge rendementsketel of isolatie.
In 2015 bestond ook zo’n waardevermeerderingsregeling, maar deze werd in 2016 afgeschaft omdat het geld op was. In februari 2016 stemde de volledige Tweede Kamer voor een motie waarin opgeroepen werd om de waardevermeerderingsregeling voor Groningers te behouden.
Den HaagFM 26.10.2017 Bij het Ministerie van Economische Zaken is donderdagochtend een berg puin gestort door Milieudefensie.
Het puin is afkomstig van monumentale boerderijen die zijn vernield door de gevolgen van gasboringen in Groningen. Milieudefensie noemt de actie “onderdeel van het inwerkdossier gaswinning” voor de nieuwe minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat.
Het dossier bestaat verder uit portretten van Groningers, foto’s van verdwenen gebouwen en voorstellen voor concrete maatregelen die genomen zouden moeten worden.…lees meer
NU 26.10.2017 Door een vrachtwagen vol puin leeg te storten op de stoep van het ministerie van Economische Zaken heeft Milieudefensie donderdag aandacht gevraagd voor de gevolgen van de gaswinning in Groningen. Volgens de organisatie zijn de brokstukken afkomstig van monumentale boerderijen die door aardbevingen zijn ingestort.
Aan het protest doen ook gedupeerde Groningers mee. De actievoerders hebben niet alleen troep meegenomen, maar ook een ‘inwerkdossier’ voor Eric Wiebes, de beoogd minister van Economische Zaken en Klimaat die voortaan over het gaswinningsdossier gaat.
”Wij staan hier op zijn eerste werkdag om te laten zien waar de Groningers dagelijks mee te maken hebben. Het versneld dichtdraaien van de gaskraan hoort bovenaan zijn prioriteitenlijst”, zegt een woordvoerer van Milieudefensie. De organisatie vindt dat het nieuwe kabinet op dit punt te geringe ambities heeft.
Het ministerie blijft tijdens de actie gewoon toegankelijk. Milieudefensie heeft beloofd de rommel voor het einde van de dag zelf weer op te ruimen.
Het kabinet meldde in het regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst, dat twee weken geleden gepresenteerd werd, tot 2021 de gaswinning te verminderen van 21,6 tot 20,1 miljard kuub. Na 2021 wordt de gaskraan nog verder dichtgedraaid.
Het doel van het nieuwe kabinet is om de vraag naar het Groningengas te verminderen met 3 miljard kuub, waardoor er een buffer kan worden gecreëerd.
Door het winnen van gas in de Groningse provincie, dat gedaan wordt door de Nederlandse Aardolie Maatschappij, vinden de afgelopen jaren regelmatig aardbevingen plaats. Deze zorgen voor beschadigde huizen.
Demissionair minister Henk Kamp (Economische Zaken) besloot daarom de afgelopen jaren meermaals de gasproductie te verlagen. Per oktober mag slechts 21,6 miljard kuub uit de grond worden gepompt. In 2014 was dit nog 42 miljard.
Zowel de NAM als Milieudefensie zijn tegen dit besluit in beroep gegaan. De gaswinner wil duidelijkheid hebben over de veiligheidsnorm in de provincie, en Milieudefensie pleit voor een verdere afname van de gaswinning.
De Raad van State doet in november 2017 uitspraak.
NOS 26.10.2017 Samen met Milieudefensie hebben Groningers vanochtend 10 kuub puin op de stoep van het ministerie van Economische Zaken gestort. Het bouwafval komt uit monumentale boerderijen die zijn vernield door aardbevingen die zijn ontstaan door de gaswinning.
“Wij staan hier op zijn eerste werkdag om te laten zien waar de Groningers dagelijks mee te maken hebben”zegt Jorien de Lege van Milieudefensie. “Nederland is gas-verslaafd. Het versneld dichtdraaien van de gaskraan hoort boven aan zijn prioriteitenlijst.”
De actie maakt onderdeel uit van het ‘inwerkdossier gaswinning’ dat de milieuorganisatie speciaal voor de nieuwe minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) heeft gemaakt.
Wij kunnen niet nog vier jaar wachten, aldus Milieudefensie.
Het aardbevingspuin staat symbool voor de “loodzware erfenis” van de voorganger van de minister, volgens Milieudefensie. Het is de derde regering waar ze aankloppen. “Het nieuwe regeerakkoord geeft ons weinig hoop voor een nieuwe toekomst. Wij kunnen niet nog vier jaar wachten”, zegt De Lege.
De actiegroep wil dat Wiebes werk maakt van een snelle overstap op duurzaam koken en stoken en regelt dat iedereen in Nederland dat kan betalen.
Sinds 1 oktober wordt jaarlijks minimaal 21,6 miljard kuub gas uit de Groningse bodem gepompt. “Het kabinet zegt zich in te zetten voor vermindering, maar die ambitie reikt niet verder dan een daling tot 20 miljard kuub in 2021”, gaat De Lege verder.
De milieuorganisatie stapte in de zomer naar de bestuursrechter om te eisen dat de regering de hoeveelheid gas elk jaar opnieuw bekijkt. Naar verwachting doet de Raad van State half november uitspraak over dat bezwaar.
De ingangen van het ministerie zijn gewoon bereikbaar. Het puin wordt voor het einde van de dag opgeruimd.
AD 26.10.2017 Door een vrachtwagen vol puin leeg te storten op de stoep van het ministerie van Economische Zaken heeft Milieudefensie vanmorgen aandacht gevraagd voor de gevolgen van de gaswinning in Groningen. Volgens de organisatie zijn de brokstukken afkomstig van monumentale boerderijen die door aardbevingen zijn ingestort. Aan het protest doen ook gedupeerde Groningers mee.
De actievoerders hebben niet alleen troep meegenomen, maar ook een ‘inwerkdossier’ voor Eric Wiebes, de beoogd minister van Economische Zaken en Klimaat die voortaan over het gaswinningsdossier gaat.
,,Wij staan hier op zijn eerste werkdag om te laten zien waar de Groningers dagelijks mee te maken hebben. Het versneld dichtdraaien van de gaskraan hoort bovenaan zijn prioriteitenlijst”, zegt een woordvoerster van Milieudefensie. De organisatie vindt dat het nieuwe kabinet op dit punt te geringe ambities heeft.
Het ministerie blijft tijdens de actie gewoon toegankelijk. Milieudefensie heeft beloofd de rommel voor het einde van de dag zelf weer op te ruimen.
AD 18.10.2017 Er is ‘op alle fronten’ te weinig aandacht voor kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied in Groningen. Kinderombudsman Margrite Kalverboer concludeert dat op basis van een onderzoek dat woensdag is gepubliceerd. Uit de studie blijkt dat een deel van de ondervraagde jongeren last heeft van de aardbevingen en de gevolgen ervan.
Zo veroorzaakt de aanwezigheid van schade-experts in huis bij een deel van de ondervraagde kinderen onrust, is er onzekerheid over mogelijke verhuizingen en hebben kinderen last van de leegstand en sloop van gebouwen in hun directe leefomgeving. Een deel van de kinderen voelt spanning bij hun ouders.
Voor een kleine groep kinderen geldt zelfs dat zij bang zijn, slecht slapen en zich somber voelen over de toekomst. Hulpverleners en andere professionals zien bij een kleine groep kinderen grote problemen, zoals overmatig piekeren, concentratieproblemen en controledrang. In het aardbevingsgebied wonen ongeveer 30.000 kinderen en jongeren. Wel geven de meeste kinderen in het onderzoek aan dat het goed met hen gaat.
Volgens Kalverboer is het de hoogste tijd dat er aandacht komt voor kinderen in het gebied. ,,Te lang zijn de kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied vergeten.” Ze wil onder meer dat er een betere signalering komt van eventuele problemen die kinderen en jongeren ervaren. Ook vindt ze dat de hulpverlening en de informatievoorziening over aardbevingen niet uitsluitend toegespitst moeten zijn op volwassenen.
Voor het onderzoek is gesproken met kinderen en jongeren, belangenorganisaties, professionals en verantwoordelijke partijen. Ook hebben 146 kinderen en jongeren die in het gebied wonen een vragenlijst ingevuld over hun leven.
NU 18.10.2017 Er is op alle fronten te weinig aandacht voor kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied in Groningen. Dat concludeert Kinderombudsman Margrite Kalverboer op basis van een onderzoek dat woensdag is gepubliceerd.
Uit de studie blijkt dat een deel van de ondervraagde jongeren last heeft van de aardbevingen en de gevolgen ervan.
Zo veroorzaakt de aanwezigheid van schade-experts in huis bij een deel van de ondervraagde kinderen onrust, is er onzekerheid over mogelijke verhuizingen en hebben kinderen last van de leegstand en sloop van gebouwen in hun directe leefomgeving. Bovendien voelt een deel van de kinderen spanningen bij hun ouders.
In het aardbevingsgebied wonen ongeveer dertigduizend kinderen en jongeren.
Somber
Voor een kleine groep kinderen geldt zelfs dat zij bang zijn, slecht slapen en zich somber voelen over de toekomst. Hulpverleners en andere professionals zien bij een aantal van hen grote problemen, zoals overmatig piekeren, concentratieproblemen en controledrang. Ondanks die verschijnselen geven de meeste kinderen in het onderzoek aan dat het goed met ze gaat.
Volgens Kalverboer is het de hoogste tijd dat er aandacht komt voor kinderen in het gebied. “Ze zijn te lang vergeten.” De Kinderombudsman wil onder meer dat er een betere signalering komt van eventuele problemen die kinderen en jongeren ervaren. Ook vindt ze dat de hulpverlening en de informatievoorziening over aardbevingen niet uitsluitend toegespitst moeten zijn op volwassenen.
Voor het onderzoek is gesproken met kinderen en jongeren, belangenorganisaties, professionals en verantwoordelijke partijen. Ook hebben 146 kinderen en jongeren die in het gebied wonen een vragenlijst ingevuld over hun leven.
BB 18.10.2017 Groningen is het eens geworden hoe de schade door de gaswinning verder zou moeten worden afgehandeld nadat gasbedrijf NAM in het voorjaar uit het schadeproces was gestapt.
Organisaties en overheden in de provincie wensen een fonds voor een ‘faire en ruimhartige schadeafhandeling’. Daarbij blijft gasbedrijf NAM buiten de afhandeling, maar stopt het samen met de overheid wel geld in het fonds.
Medewerking nieuwe kabinet
‘Het Rijk is nu aan zet om er met de NAM uit te komen’, stellen het Groninger Gasberaad, de Groninger Bodem Beweging, de provincie en de twaalf gemeenten in de kern van het aardbevingsgebied. Zij rekenen op de medewerking van het nieuwe kabinet en de ministers die er over gaan.
Zorgplicht
De ondertekenaars vinden dat de Staat wegens de ernst en de omvang van de zaak een zorgplicht heeft. Het akkoord is volgens hen in lijn met eerdere adviezen van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid, de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman. In het voorjaar werd bekend dat de NAM als veroorzaker van de schade zich inhoudelijk niet meer met het schadeproces zou bemoeien. (ANP)
NOS 18.10.2017 In Groningen zijn de provincie en twaalf gemeenten het eens geworden met actiegroepen over een nieuwe manier van afhandeling van aardbevingsschade. Bij de uitwerking van het akkoord speelt het nieuwe kabinet een belangrijke rol.
In de Troonrede was al een nieuw schadeprotocol voor Groningen aangekondigd. Het uitgangspunt bij de nieuwe werkwijze is dat de Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM) niet meer betrokken is bij de afhandeling van schade.
In het regeerakkoord van het vierpartijenkabinet staat dat burgers geen last meer zullen hebben van de strijd tussen publieke en private partijen. In de praktijk zullen de inwoners niets meer met de NAM te maken hebben. Er komt een publiek fonds dat de schadeafhandeling regelt. De Staat en de NAM zijn verantwoordelijk voor de financiële middelen van het fonds.
Instituut Mijnbouwschade
De actiegroepen Groninger Gasberaad en Groninger Bodem Beweging zijn tevreden over de nieuwe regeling.
Het publieke fonds dat wordt opgericht is het Instituut Mijnbouwschade (IM). Als er aardbevingsschade is, kan dat bij die instantie gemeld worden. Het IM stelt het schadebedrag vast. Als een burger er niet samen met het IM uitkomt, wordt een zogeheten zaakbegeleider ingeschakeld, die een beroep kan doen op een jurist. Mensen kunnen ook contra-experts inschakelen, waarna het IM opnieuw een uitspraak doet. Hoger beroep is in laatste instantie mogelijk bij de Raad van State.
AD 18.10.2017 Groningen is het eens geworden hoe de schade door de gaswinning verder zou moeten worden afgehandeld nadat gasbedrijf NAM in het voorjaar uit het schadeproces was gestapt.
Organisaties en overheden in de provincie wensen een fonds voor een ,,faire en ruimhartige schadeafhandeling”. Daarbij blijft gasbedrijf NAM buiten de afhandeling, maar stopt het samen met de overheid wel geld in het fonds.
,,Het Rijk is nu aan zet om er met de NAM uit te komen”, stellen het Groninger Gasberaad, de Groninger Bodem Beweging, de provincie en de twaalf gemeenten in de kern van het aardbevingsgebied. Zij rekenen op de medewerking van het nieuwe kabinet en de ministers die er over gaan.
De ondertekenaars vinden dat de Staat wegens de ernst en de omvang van de zaak een zorgplicht heeft. Het akkoord is volgens hen in lijn met eerdere adviezen van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid, de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman.
In het voorjaar werd bekend dat de NAM als veroorzaker van de schade zich inhoudelijk niet meer met het schadeproces zou bemoeien.
NU 18.10.2017 Verschillende partijen in Groningen zijn het eens over wat er in een nieuw schadeprotocol voor de gaswinningsschade moet komen te staan. Het concept is voorgelegd aan de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders en het ministerie van Economische Zaken.
De provincie, het Groninger Gasberaad, de Groninger Bodem Beweging en de twaalf zogeheten aardbevingsgemeenten hebben het concept woensdag naar buiten gebracht.
Het schadeprotocol geldt als handboek voor hoe de schademeldingen van Groningers die scheuren in hun huizen hebben, worden afgehandeld. Voor 31 maart werd de schadeafhandeling geregeld door de gaswinner de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), maar zij werden op afstand gezet vanwege belangenverstrengeling.
Volgens de regionale partijen ontstaat er met hun concept een eerlijke en ruimhartige schadeafhandeling. Het uitgangspunt is dat ze op geen enkele manier meer met de NAM te maken krijgen als ze een schademelding doen.
Ook pleiten ze voor een publiek schadefonds, dat wordt gevuld door de NAM en de Staat. “Alleen dan kan de schade ruimhartig worden vergoed.”
Kabinet
In het regeerakkoord dat vorige week in Den Haag werd gepresenteerd, staat dat er een “met de regio afgestemd schadeprotocol komt, waarmee bewoners worden geholpen en waardoor zij geen last hebben van strijd tussen publieke en private partijen”.
“De concrete uitwerking van het regeerakkoord is in dit dossier allesbepalend voor een goede start van het nieuwe kabinet en de nieuwe minister van Economische Zaken en Klimaat in het bijzonder”, schrijven de Groningse partijen woensdag.
Alders en het ministerie moeten een akkoord geven wil het nieuwe schadeprotocol in werking treden. Dit moest eigenlijk in juli al gebeuren, maar deze deadline is niet gehaald omdat door de partijen nog geen overeenstemming was bereikt over de inhoud van het protocol.
Door het winnen van gas in de Groningse provincie, dat gedaan wordt door de NAM, vinden de afgelopen jaren regelmatig aardbevingen plaats. Deze zorgen voor beschadigde huizen.
Minister Henk Kamp (Economische Zaken) besloot daarom de afgelopen jaren meermaals de gasproductie te verlagen. Per oktober mag slechts 21,6 miljard kuub uit de grond worden gepompt. In 2014 was dit nog 42 miljard.
De NAM is overigens tegen dit besluit in beroep gegaan. De Raad van State doet in november uitspraak.
NU 15.09.2017 De inspectie van de panden in het aardbevingsgied in Groningen loopt ernstig achter. Pas een derde van de voor dit jaar gestelde doelen is gehaald.
“Er is een forse achterstand ontstaan”, bevestigt een woordvoerder van Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders aan NU.nl.
Het Centrum Veilig Wonen (CVW) heeft het aantal inspecties dat gedaan moest worden, niet na kunnen komen. Hierdoor is een achterstand ontstaan in het geven van de versterkingsadviezen voor de gebouwen. Donderdag heeft Alders de betrokken partijen bijgepraat.
Dit jaar moeten ruim vijfduizend gebouwen in het aardbevingsgebied geïnspecteerd worden, om te beoordelen of de panden zijn bestand tegen aardbevingen. In juni stond de teller nog op 1.740 inspecties, blijkt uit de kwartaalrapportage van de NCG.
Maatregelen
Alders heeft de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), opdrachtgever van het CVW, verzocht om maatregelen te nemen. “Ook is een gesprek gaande over in hoeverre de aansturen van het CVW moet veranderen”, aldus de woordvoerder.
Belangenvereniging het Groninger Gasberaad heeft vrijdag om opheldering gevraagd aan minister Henk Kamp (Economische Zaken). “De minister heeft herhaaldelijk beloften gedaan over het tempo van de versterking. We willen weten hoe dit daadwerkelijk geborgd kan worden.”
Gaswinning
De aardbevingen worden veroorzaakt door de gaswinning in Groningen. Dit heeft in sommige gevallen schade aan de huizen als gevolg. Twee jaar geleden werd daarom in kaart gebracht welke gebouwen extra verstevigd moesten worden.
Minister Kamp besloot in april de gaswinning, die nu op 24 miljard kuub per jaar ligt, per 1 oktober met 10 procent te verlagen.
AD 31.08.2017 Door het dichtdraaien van de Groningse gaskraan wordt Nederland mogelijk al per 2021 netto importeur van gas, zegt TNO. ,,Na een halve eeuw gasweelde vergt dat een belangrijke omslag.”
Nederland is een van de weinige landen die qua gas zelfvoorzienend zijn. Onze hele maatschappij is er op ingericht, aldus Lucia van Geuns.
Voor de meeste Nederlanders en generaties politici is het een van de zekerheden des levens: dankzij de in 1959 ontdekte gasbel in Slochteren zitten we er al decennia warmpjes bij. De aardbeving in Huizinge maakte vijf jaar geleden een abrupt einde aan dat gevoel.
De schok van 3,6 op de schaal van Richter deed niet alleen de Groningse bodem, maar het hele Nederlandse gasgebouw op zijn grondvesten schudden. Sindsdien is de Groningse gaskraan voor de helft dichtgedraaid en geldt vanaf oktober een lager plafond van maximaal 21,6 miljard kubieke meter gas per jaar.
Dat dichtdraaien heeft belangrijke implicaties waar te weinig aandacht voor bestaat, zo stelt TNO in een gisteren gepubliceerde studie ‘Van exporteur naar importeur’. Het instituut rekende diverse toekomstscenario’s door, waarin wordt meegenomen dat onze economie vanaf 2050 helemaal duurzaam moet zijn. In het beste geval blijft Nederland tot rond 2030 zelfvoorzienend qua gas.
In een meer pessimistisch scenario moet ons land echter al per 2021 meer importeren dan het zelf wint. ,,In die situatie wordt de Groninger gaskraan vanaf 2020 langzaam verder afgeknepen, terwijl nieuwe velden niet worden ontgonnen”, stelt Lucia van Geuns, co-auteur van het rapport.
Formerende partijen
Hoewel het nu nog een scenario is, lijkt de mogelijkheid reëel: twee van de vier partijen aan de formatietafel gaven tijdens de verkiezingscampagne aan de gaskraan nóg verder dicht te willen draaien. De ChristenUnie wil naar 12 miljard kuub per jaar en daarna naar nul. D66 eist eveneens verdere vermindering, maar noemt geen concreet getal.
Door de lage gasprijzen is het verder onaantrekkelijk voor de olie- en gasindustrie om nieuwe velden te ontginnen. Een plan van minister Kamp uit 2015 om subsidies hiervoor te introduceren, kon niet op steun van coalitiepartner PvdA rekenen.
Al met al raakt ons land zijn gekoesterde zelfvoorzienendheid beduidend sneller kwijt te raken dan gedacht. Zeker nu bestaande kleine velden al sinds de eeuwwisseling steeds minder gas opleveren. In de laatste Nationale Energieverkenning van 2016 wordt uitgegaan van het jaar 2030. Op zijn vroegst. ,,De kans is dus groot dat het eerder wordt en dat vergt een belangrijke psychologische omslag”, stelt Van Geuns. ,,Nederland is een van de weinige landen die qua gas zelfvoorzienend zijn. Onze hele maatschappij is er op ingericht.”
Van Geuns wijst onder meer op alle cv-ketels die omgebouwd dienen te worden. Vrijwel alle zeven miljoen Nederlandse ketels (96 procent) plus nog enkele miljoenen exemplaren in Duitsland, België en Frankrijk draaien slechts op Gronings gas. Waar al het buitenlands gas ‘hoogcalorisch’ is, is het Groninger gas ‘laagcalorisch’ en daarmee anders van samenstelling. Het ombouwen van al die ketels kan tot 9 miljard euro kosten, becijferde minister Kamp eerder.
Een andere complicatie is dat het Groninger gas tegenwoordig slechts gelijkmatig opgepompt mag worden. In warme maanden kan niet minder uit de grond worden gehaald, om in het najaar meer te kunnen winnen. ,,Doordat de flexibiliteit verdwijnt, hebben we extra opslagruimte nodig om gas op te slaan voor koude periodes”, stelt TNO. Probleem is dat uitbreiding van de opslag bij het Drentse Norg voorlopig niet is gerealiseerd.
Tegelijk betekent het kelderen van de Nederlandse gasproductie niet dat de energiezekerheid in gevaar komt, aldus TNO. Er is ruim voldoende gas uit Noorwegen en Rusland beschikbaar, terwijl er de komende jaren genoeg vloeibaar gas via tankers uit de hele wereld kan worden gehaald.
Studie
Elk net bedient een hele regio en moet in één keer over. Dat is een enorme puzzel, waar goed over nagedacht moet worden, aldus Aad Correljé, energie-expert.
Toch is die mogelijkheid niet ondenkbaar, stelt een in mei verschenen studie van het Oxford Institute voor energiestudies over Groningen en de Nederlandse gasmarkt. Ons land is met Noorwegen en Groot-Brittannië de belangrijkste gasspeler in Europa.
,,De totale verandering van de Nederlandse gasmarkt betekent een grote afname van de productie in Europees perspectief en een grote toename van import uit het buitenland met potentiële implicaties voor de leveringszekerheid”, schrijft onderzoeker Anouk Honoré. Tot haar verbazing besteedt niemand daar aandacht aan. ,,In 2016 bedroeg de productie van het Groninger veld de helft minder dan drie jaar daarvoor, met bijna geen flexibiliteit meer om seizoenspieken op te vangen.”
Energie-expert Aad Correljé is niet pessimistisch. ,,In feite trekt TNO de scenario’s die er toch al liggen enkele jaren naar voren.” Hij wijst erop dat cv-ketels sinds januari geschikt moeten zijn voor zowel hoog- als laagcalorisch gas. ,,Nu ketels veertien jaar meegaan, lost dat probleem zich grotendeels zelf op.”
Bezorgder is hij over het ombouwen van de landelijke en lokale gasnetten van laag- naar hoogcalorisch. ,,Elk net bedient een hele regio en moet in één keer over. Dat is een enorme puzzel, waar goed over nagedacht moet worden.”
TNO zegt met zijn rapport een maatschappelijke discussie los te willen maken. ,,Ik weet zeker dat er bij Economische Zaken en op andere ministeries over nagedacht wordt, maar in de media is voor het onderwerp tot nu toe weinig aandacht”, aldus Van Geuns.
NU 31.08.2017 Er zijn vier schademeldingen binnengekomen nadat dinsdagochtend een aardbeving met een magnitude van 1.8 bij Appingedam plaatsvond.
Dit meldt de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) donderdag. Volgens het KNMI vond de aardbeving op drie kilometer diepte plaats.
De NAM heeft contact opgenomen met onafhankelijk toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen, omdat de aardbeving van dinsdag de zogeheten signaleringsgrenswaarde heeft overschreden. Deze is voor het gebied tussen Appingedam en Loppersum berekend op basis van het aantal bevingen met een magnitude vanaf 1.0.
Er wordt een rapport opgesteld, waaruit zal moeten blijken of en welke maatregelen er nodig zijn. Dit rapport wordt vervolgens door de NAM aan het SodM voorgelegd.
Bevingen
In de provincie vinden vaker aardbevingen plaats, maar deze hebben over het algemeen een magnitude tussen de 0.5 en 1.5. De beving bij Appingedam is hiermee de zwaarste sinds enkele maanden.
De bevingen worden veroorzaakt door de gaswinning in Groningen. Dit heeft in sommige gevallen schade aan de huizen als gevolg. Minister Henk Kamp (Economische Zaken) besloot in april de gaswinning, die nu op 24 miljard kuub per jaar ligt, per 1 oktober met 10 procent te verlagen.
Beroep
De verlaging was op advies van de toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Deze stelde dat dit de enige manier was om de kans op het aantal en op zwaardere bevingen te verminderen.
Verschillende partijen, waaronder de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), zijn in beroep gegaan tegen deze verlaging. In november wordt de uitspraak van de Raad van State hierin verwacht.
NU 29.08.2017 Een aardbeving met een magnitude van 1.8 heeft dinsdag bij Appingedamplaatsgevonden. Volgens het KNMI vond de aardbeving op drie kilometer diepte plaats.
Het is nog niet bekend of de beving voor schade heeft gezorgd. Centrum Veilig Wonen, waar schademeldingen moeten worden gedaan, zegt nog geen berichten te hebben ontvangen.
In de provincie vinden vaker aardbevingen met een magnitude tussen de 0.5 en 1.5 plaats. De beving bij Appingedam is hiermee de zwaarste sinds enkele maanden.
De bevingen worden veroorzaakt door de gaswinning in Groningen. Dit heeft in sommige gevallen schade aan de huizen als gevolg.
Verlaging
Minister Henk Kamp (Economische Zaken) besloot in april de gaswinning, die nu op 24 miljard kuub per jaar ligt, per 1 oktober met 10 procent te verlagen. De verlaging was op advies van de toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Deze stelde dat dit de enige manier was om de kans op het aantal en op zwaardere bevingen te verminderen.
Verschillende partijen, waaronder de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), zijn in beroep gegaan tegen deze verlaging. In november wordt de uitspraak van de Raad van State hierin verwacht.
Telegraaf 17.08.2017 Ongeveer driehonderd inwoners van het Groningse Huizinge (gemeente Loppersum) en omgeving hebben woensdagavond met een stille tocht herdacht dat exact vijf jaar geleden, op 16 augustus 2012 het dorp getroffen door een aardbeving met een kracht van 3,6.
Het was de zwaarste beving ooit gemeten in Groningen. ‘Huizinge’ was het begin van de discussie over het oppompen van gas in Groningen.
Gedupeerden en sympathisanten liepen woensdagavond met koffers en verhuisdozen in een stille tocht. ,,Die staan symbool voor het gevoel van ontheemding dat veel Groningers hebben”, aldus de deelnemers. De organisatie van de herdenking stelt dat ,,de regering vijf jaar na dato nog steeds het produceren van gas voorrang geeft boven de veiligheid en leefbaarheid van Groningen.”
De stoet eindigde bij een eeuwenoude boerderij in het dorp. Het pand moest na de beving worden gestut. Daar werd de herdenking afgesloten en luidden ruim zestig kerkklokken in het dorp en daarbuiten.
Onder de aanwezigen waren onder anderen Hans Alders (Nationaal Coördinator Groningen), René Paas (Commissaris van de Koning), Albert Rodenboog (Burgemeester Loppersum) en de Tweede Kamerleden Agnes Mulder (CDA), Sandra Beckerman (SP) en Henk Nijboer (PvdA).
NOS 16.08.2017 Vijf jaar geleden liet de bodem in Groningen weten dat er te veel gas werd gewonnen. Midden in de zomervakantie, om 23.00 uur, schrokken de inwoners van het gehucht Huizinge en omliggende dorpen van een knal. Harder dan ze ooit hadden gehoord.
Ramen en zelfs muren stonden te trillen. Spullen vielen om en sneuvelden, zoals ook een camera in een supermarkt vastlegde.
Beelden van de aardbeving in een supermarkt in Leermens
Het was een wake-upcall, ook voor de medewerkers van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Zij bezochten de volgende dag het gebied en schrokken van de angst onder de bewoners. Dat leidde tot een snoeihard oordeel van de toezichthouder over de gaswinning.
De minister en de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) kregen te horen dat de gaskraan zo snel en zo ver mogelijk dicht moest worden gedraaid. De veiligheid van de Groningers was in het geding. Maar de kraan ging niet gelijk dicht. Daar waren nog rechtszaken, nieuwe onderzoeken van het Staatstoezicht en vele acties van Groningers voor nodig.
De jaarlijkse gaswinning in Groningen in kubieke meters
Hoeveel de komende jaren?
Er zit nu nog zo’n 620 miljard kuub gas in de Groningse bodem. De waarde daarvan schommelt met de huidige gasprijs tussen de 90 en 120 miljard euro.
Van minister Kamp mag er het komende gasjaar (van oktober tot en met september) 21,6 miljard kuub gas worden gewonnen. De NAM wil meer, maar volgens Kamp komt dan de veiligheid van de Groningers in het geding.
Omdat de aardbevingen nog lang niet voorbij zijn en die mogelijk nog zwaarder worden, is het nodig gebouwen te versterken.
Aardschokken kunnen met weinig kracht al veel schade aanrichten. Daarom wordt er hard gewerkt aan de versteviging van de woningen. Tot nu toe zijn ruim 500 gebouwen in het aardbevingsgebied rond Loppersum versterkt. In Appingedam worden delen van woonwijken helemaal versterkt, of gesloopt.
De gedupeerde bewoners moeten maanden hun huis uit bij versterking of sloop. Hoelang is onduidelijk, de werkzaamheden lopen vaak uit. Zij krijgen tijdelijk een ander volledig ingericht huis, tot een tuinset aan toe.
Bewoners mogen bij vertrek alleen een koffer meenemen. Vandaar dat de beving in Huizinge vanavond wordt herdacht met een zogenoemde koffertocht. Gedupeerden en sympathisanten lopen met verhuisdozen en koffers mee in een stille tocht naar de plek van het epicentrum.
In het aardbevingsgebied staan 1439 rijksmonumenten. Bij meer dan 800 van die monumenten is schade gemeld. Nationaal coördinator Groningen Hans Alders heeft bij zijn aantreden de gemeenten opgeroepen te inventariseren welke gebouwen bewaard moeten blijven. Voor de Groningers, hun kinderen en hun kindskinderen.
Slopen of versterken?
Rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten zijn uitgesloten van sloop. Voor het behoud van karakteristieke panden, beschermde dorpsgezichten en archeologisch belangrijke gebieden wordt de rekenmachine erbij gehaald. Sloop is mogelijk als verstevigen twee keer zo duur is als nieuwbouw.
Het dorpje Doodstil is een van de plekken waar zulke lastige beslissingen worden genomen. Volgens adviseurs heeft zo’n 80 procent van alle monumenten er schade opgelopen door de beving.
De gaswinning kan fors omlaag als het nieuwe kabinet besluit een stikstoffabriek te bouwen. Daarmee kan gas uit Noorwegen en Rusland geschikt worden gemaakt voor Nederlandse huishoudens.
Volgens de Gasunie kost de uitvoering 480 miljoen euro en neemt de bouw van de fabriek zeker vijf jaar in beslag. Het is echter de vraag of het kabinet dat wil. De productie verder omlaag schroeven, betekent minder inkomsten voor de staatskas.
Uit stukken die de NOS heeft opgevraagd bij het ministerie van Economische Zaken blijkt dat de NAM in 2015 het ministerie liet weten een jaarlijkse productie onder 20 miljard kuub niet meer rendabel te vinden. Mede vanwege de kosten voor herstel van aardbevingsschade.
Vijf jaar na de wake-upcall is de toekomst voor de mensen die boven op de Groningse gasbel wonen nog altijd onzeker.
Vanaf ‘Huizinge’ werden de Groningse zorgen serieuzer genomen
VK 16.08.2017 Vandaag is het vijf jaar geleden dat de aardbeving bij Huizinge Groningen opschrikte. De zwaarste klap tot op heden maakte van een lot uit de loterij een veiligheidsprobleem. De balans na vijf jaar naschokken.
Heviger en langer. Zo werd de aardbeving bij Huizinge op 16 augustus 2012 – vandaag vijf jaar geleden – ervaren. Met een kracht van 3,6 op de schaal van Richter is het nog steeds de zwaarste die het gebied ooit trof. Al sinds 1986 veroorzaakt gaswinning in Groningen aardschokken. Maar er is een periode vóór en een periode ná ‘Huizinge’.
‘De beving veroorzaakte veel schade en leidde tot bezorgdheid. Na deze aardbeving veranderde de stemming bij de bevolking’, concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid in 2015. Een halve eeuw was het Groningerveld een lot uit de loterij geweest. Zo’n 300 miljard euro vloeide naar de schatkist. In een klap werd een latente schadekwestie een indringend veiligheidsvraagstuk.
“Ruim honderd gasdebatten voerde de Tweede Kamer, die vaak ontaardden in een gasbingo van miljarden kuub”
Misschien meer nog dan de beving zelf was de naschok een half jaar later, op 22 januari 2013, het kantelpunt. Op die dag publiceerde het Staatstoezicht op de Mijnen een alarmerend onderzoeksrapport. De aanname dat de bevingen in Groningen een kracht van 3,9 op de schaal van Richter niet zouden overschrijden was ‘niet langer houdbaar’. Met een beving van 5 op de schaal van Richter moest rekening gehouden worden. Het advies: de gaswinning zo snel mogelijk naar beneden.
Ruim honderd gasdebatten voerde de Tweede Kamer, die vaak ontaardden in een gasbingo van miljarden kuubs. Instanties werden opgetuigd en weer afgetuigd. Er werd eindeloos gesteggeld over schade. Er werd geprocedeerd en gedemonstreerd. Nu wordt een begin gemaakt met het versterken van een provincie op onvaste grond.
Vandaag, vijfhonderd schokken en schokjes later, herdenkt Groningen ‘Huizinge’, de beving die alles veranderde. Tientallen kerken in de provincie luiden vanavond hun klokken. Gedupeerden en sympathisanten lopen een stille tocht. ‘Na vijf jaar frustratie, verdriet en woede, is het einde nog lang niet in zicht. Ons wacht sloop, vernieling of verhuizing, terwijl de gaswinning gewoon doorgaat’, zegt initiatiefneemster Elke Meiborg. Is Groningen in vijf jaar tijd echt zo weinig opgeschoten?
Sinds Huizinge is de gaswinning met 60 procent verlaagd. Minister Henk Kamp van Economische Zaken laat geen gelegenheid onbenut dat te benadrukken. Het is geen leugen: in 2012 werd nog 47,8 miljard kubieke meter gas uit de Groningse bodem gehaald door de NAM, nu nog maar 21,3 miljard kuub per jaar. Maar de minister vergeet er een ding bij te vertellen. In 2013, dus ná Huizinge en ná de waarschuwing van de toezichthouder, werd de productie opgeschroefd tot bijna 54 miljard kuub. Kamp wilde eerst meer onderzoek laten doen. Het luidde de vertrouwensbreuk in tussen Groningen en Den Haag die nooit meer is hersteld.
Zo herinneren Groningers er ook graag aan dat later de Raad van State de minister moest dwingen de gaskraan verder dicht te draaien. Veiligheid staat voorop, zegt Kamp steevast. Maar hij moet ook voorkomen dat Nederland in de winter in kou komt te zitten.
Dat neemt niet weg dat het verder dichtdraaien van de gaskraan effect heeft, voorlopig. In 2013 waren er nog twaalf bevingen zwaarder dan 2,0, vorig jaar niet één. Toch is er geen reden voor gerustheid. De druk in het voor bijna driekwart leeggepompte gasveld is inmiddels zo laag dat de bevingen in het volgende decennium kunnen terugkeren, luidt een voorspelling. Zelfs het volledig dichtdraaien van de gaskraan zou daar niks aan veranderen.
Huizinge – de klap zelf en het vergrote bewustzijn – betekende ook het begin van een hoos aan schademeldingen. Inmiddels staat de teller op bijna 80 duizend claims. Daarvan zijn er ruim 67 duizend opgelost. Ruim een miljard euro kostte het de NAM al – en indirect de Staat. Maar de Groningers wijzen erop hoe lang daar vaak voor gestreden moest worden. En dat meer dan tienduizend gezinnen nog niet uit de problemen zijn.
Als schadeveroorzaker is NAM aansprakelijk en draait op voor de kosten. Eerder dit jaar trok het gasconcern zich terug uit de afhandeling. Niet langer keurt de slager zijn eigen vlees – een doorn in het oog van de Groningers. Maar een goednieuwsshow werd het niet. Mede vanwege het gelijktijdig afwijzen van 1600 schadeclaims in het buitengebied. Er wordt alweer maanden gesteggeld over hoe het nu verder moet. Over een gasfonds wordt gepraat, zodat Groningers rechtstreeks bij de overheid terechtkunnen. Maar rond is dat nog niet.
Ondertussen staat er een grote olifant in de kamer: bouwkundig versterken. Want ondanks verminderde gaswinning zijn huizen niet veilig. Vijfduizend huizen per jaar beloofde de minister te versterken. Daar komt vooralsnog niks van terecht. Uiterst complex is het, zowel technisch als sociaal. Een verbunkering van het karakteristieke Hogeland is een reële vrees. Bij monumenten, die met pantserconstructies hun bestaansrecht zullen verliezen, wordt zelfs gefluisterd over het ruïnescenario. Tientallen panden zijn inmiddels afgebroken omdat versterken geen optie bleek.
De afgelopen jaren is onderzoek op onderzoek gestapeld. Maar of scheuren nu door aardbevingen komen, blijkt vaak niet met zekerheid te zeggen. Experts en contra-experts houden elkaar bezig. En de Groningse bodem geeft haar diepste geheimen moeizaam prijs. Wat een veilig niveau van gaswinning is, is nog steeds ongewis. De grenzen van kennis zijn bereikt, moest ook Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders concluderen.
Dat de wetenschappelijke weg een heilloze lijkt, heeft niet alleen te maken met de complexiteit van het vraagstuk. Met rapporten waarin schademeldingen worden afgedaan als niet-aardbevingsgerelateerd, maakt Groningen de kachel aan. Ze vertrouwen er niks meer van. Het gaat toch alleen om de poen.
‘Vertrouwen kríjgen lukt doorgaans het snelst door vertrouwen te geven’, schreef het Gasberaad onlangs aan de heren aan de formatietafel. ‘Het tegendeel gebeurde. Technische rekenmodellen, gebaseerd op wankele wetenschap, werden betrouwbaarder geacht dan de eigen waarneming van bewoners.’
‘Vertrouwen op herstel, herstel van vertrouwen’, was het credo toen in 2014 het eerste miljard op tafel kwam. Maar, zei Hans Alders bij zijn aantreden in 2015: de paarden hebben hier hard gelopen. Problemen zijn lang gebagatelliseerd. Kamp verpestte het met de recordwinning in 2013. NAM had vijf jaar nodig om erachter te komen geen schadeherstelbedrijf te zijn.
En het ministerie van Economische Zaken heeft nog steeds twee petten op: toezien op veiligheid én leveringszekerheid. Ook het gesloten ‘gasgebouw’, de ondoorzichtige constructie rond de winning en verkoop van het gas, is ondanks scherpe kritiek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid nog steeds niet opengebroken.
‘We staan honderd punten in de min’, erkende premier Rutte na zijn langverwachte bezoek aan Groningen nederig. Zeker, de erkenning groeide. Groningen werd stilaan een probleem van landelijke omvang. Maar een werkelijk landelijke aanpak – Groningen vraagt om een Deltaplan – blijft uit. Uit de brief aan de formatietafel: ‘Laat zien dat het u menens is, steek uw hand uit. Vijf jaar na Huizinge kunnen we de conclusie trekken dat dit niet langer een regionaal op te lossen probleem is.’
Telegraaf 16.08.2017 Op 16 augustus 2012 werd het Groningse dorp Huizinge (gemeente Loppersum) getroffen door een aardbeving met een kracht van 3,6. Het was de zwaarste beving ooit gemeten in Groningen. ’Huizinge’ was het begin van de discussie over het oppompen van gas in Groningen.
De Groningers laten het eerste lustrum van ’Huizinge’ niet onopgemerkt voorbij gaan. Gedupeerden en sympathisanten gaan woensdagavond met koffers en verhuisdozen in een stille tocht naar een eeuwenoude boerderij in het dorp.
Het pand moest na de beving worden gestut. Ook luiden de kerkklokken in het dorp en daarbuiten. Volgens Milieudefensie hebben zo’n dertig kerken in de provincie toegezegd mee te doen met de actie.
De tocht wordt georganiseerd door de actiegroep Van Graan naar Banaan met steun van onder meer Milieudefensie.
De actie in Huizinge is een protest tegen „kaalslag en ruïnering” op het Groningse platteland. „Al bijna zestig panden zijn afgebroken, diverse huizen staan leeg en duizenden woningen moeten worden gesloopt of versterkt. De koffers en verhuisdozen staan symbool voor het gevoel van ontheemding dat veel Groningers hebben”, aldus de actiegroep.
Telegraaf 09.08.2017 Na drie weken vakantie praten de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie woensdag weer over de vorming van een nieuw kabinet. Op het programma staan onder meer de gaswinning in Groningen en pensioenen, gaf VVD-leider Mark Rutte aan.
De partijleiders lieten weten verfrist en met nieuwe inzichten te zijn teruggekeerd naar Den Haag. Aan voorspellingen over een nieuw kabinet wagen ze zich nog altijd niet. ,,Daar kan ik niks over zeggen”, aldus Rutte over of er voor Prinsjesdag een nieuwe regering is. ,,Er zijn nog een paar flinke hobbels te nemen”, zei D66-voorman Alexander Pechtold over de voortgang van de formatie.
De meeste onderhandelaars hielden – net als voor de zomerstop – de kaken stijf op elkaar over de inhoud van de gesprekken. Dat er over Groningen wordt gesproken werd dinsdag al duidelijk, toen bekend werd dat het Staatstoezicht op de Mijnen en de Gasunie aanschuiven aan de onderhandelingstafel in het Johan de Witthuis.
Niet alle onderhandelaars hadden een onbewogen vakantie. Sybrand Buma van het CDA werd vorige week door een auto geschept toen hij op zijn racefiets zat, maar deed woensdag vrij laconiek over het ongeval. ,,Ik ga er geen zaak van maken. Ik leef in ieder geval nog. En de fiets is gerepareerd.”
AD 08.08.2017 Bij het overleg over een nieuw kabinet zal morgen de gaswinning een van de gespreksonderwerpen zijn. De formatie was drie weken onderbroken voor vakantie. Onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hervatten morgen hun overleg over de kabinetsvorming.
De partijen beginnen hun overleg weer in het monumentale Johan de Witthuis, op een steenworp afstand van het Binnenhof. ’s Middags praten zij over de aardgaswinning met kopstukken uit de sector. Uitgenodigd zijn de inspecteur-generaal van Staatstoezicht op de Mijnen, een topmanager van Gasunie en een topambtenaar van het ministerie van Economische Zaken.
Groningen
De gaswinning is een heet hangijzer aan het Binnenhof omdat die in Groningen tot aardbevingen en grote schade heeft geleid. Het kabinet besloot de gaskraan daarop wat dicht te draaien. CDA, D66 en ChristenUnie willen de gaswinning sneller afbouwen, maar de VVD voelt daar vooralsnog weinig voor.
Milieudefensie vindt het jammer dat er geen Groningers zijn uitgenodigd en dat er niemand aan tafel zit die echt verstand heeft van het maken van een ‘exitplan’ voor de gaswinning. ,,Je zou verwachten dat de partijen behoefte hebben aan de kennis van de groene energiesector, klimaatwetenschappers en bijvoorbeeld gemeenten die al ervaring hebben met gasvrije wijken”, zegt Jorien de Lege van Milieudefensie.
De Lege hoopt dat voorstanders van een gas-exit nog wel aan bod komen om zo een plan te maken voor het zo snel mogelijk dichtdraaien van de gaskraan.
Coalitie
De vier partijen begonnen hun onderhandelingen eind juni onder leiding van VVD-coryfee en oud-minister Gerrit Zalm. Hij probeert uit te vissen of het kwartet het kabinet-Rutte III kan vormen. Het kwartet van VVD, CDA, D66 en CU geldt als de enige nog haalbare coalitie die een meerderheid heeft in Tweede en Eerste Kamer.
BB 02.08.2017 Gemeenten, provincie, het rijk en de Nationaal Coördinator Groningen slaan de handen ineen om het Gronings erfgoed te behouden. De verschillende instanties hebben gezamenlijk een erfgoedprogramma opgesteld waarin staat hoe met het erfgoed om te gaan en hoe de schade te herstellen in het aardbevingsgebied.
Veiligheid
Met het programma moet het erfgoed behouden en verduurzaamd worden. Ook wordt hergebruik gestimuleerd en streven de overheden naar een goede balans tussen ‘veiligheid, herstel en versterking’ van het Gronings erfgoed. Omdat te bereiken gaan gemeenten investeren en zorgt de provincie voor een erfgoedmonitor en een erfgoedloket.
Omvangrijke opgave
Nationaal coördinator Groningen Hans Alders noemt het een omvangrijke opgave om de schade als gevolg van aardbevingen te herstellen. Volgens hem heeft dat een enorme impact op de gehele leefomgeving. ‘Daarom is het nodig om aan het behoud van erfgoed bijzondere aandacht te geven. Op die manier blijft het bijzondere karakter van dit gebied behouden voor alle inwoners en toekomstige generaties.’ Alders voert de regie en zal inventariseren wat er nodig is aan investeringen om de plannen te bewerkstelligen.
Handreiking
Om erfgoed te beheren en behouden zijn veel partijen betrokken. Door samen op te trekken denken de overheden meer te kunnen bereiken dan afzonderlijk. Het programma moet nog verder uitgewerkt worden, maar als één van de eerste opdrachten wordt een speciale handreiking voor de eigenaren en gebruikers van gebouwd erfgoed geschreven. Daarin zal in heldere taal onder andere worden beschreven wat eigenaren en gebruikers van welke partijen kunnen verwachten en hoe de verschillende procedures gaan lopen.
BB 26.07.2017 Groningen is bezorgd over de financiële gevolgen van de aardgaswinning voor de gemeenten. De provincie heeft Binnenlandse Zaken laten weten dat het gaswinningsdossier van aanzienlijke invloed is dan wel kan zijn op de financiële positie van de gemeenten in het aardbevingsgebied.
De provincie wijst op de mogelijke gevolgen van de aardbevingsproblematiek voor de onroerendezaakbelasting, het gemeentelijk vastgoed, de gemeentelijke organisatiekosten, het grondbeleid, het imago en de economische situatie. In combinatie met de bevolkingskrimp baart dat zorgen.
‘De door de gemeenten te maken kosten worden op een aantal terreinen weliswaar vergoed, maar deze vergoedingen zijn niet altijd toereikend’, zo meldt minister Plasterk van Binnenlandse Zaken de Tweede Kamer in het verslag over het financieel toezicht op de gemeenten.
Moeilijk
Uit de brief blijkt dat de gemeenten er financieel gezien over het algemeen beter voorstaan dan in de voorgaande jaren. Noord-Brabant merkt op dat er in de Brabantse gemeenten weinig nieuwe bezuinigingen en taakstellingen worden geraamd. Wel wordt in hetzelfde verslag aangegeven dat gemeenten de taakstellingen in het sociaal domein als moeilijk zien en er niet zeker van zijn dat ze in staat zijn die te halen.
Weliswaar was er over 2015 doorgaans sprake van overschotten, maar die kunnen niet zonder meer worden doorgetrokken vanwege de vele onzekerheden. Daarnaast lopen de rijksbezuinigingen op de integratie uitkering Sociaal Domein in het gemeentefonds tot en met 2020 nog op.
VK 21.07.2017 Dagblad van het Noorden gaat gesloopte en met sloop bedreigde panden vastleggen in een database. ‘Het Verdwenen Groningen’ heet het project. ‘Het is een digitaal monument, om niet te vergeten wat verdwenen is.’
Het leest als een kleine rouwadvertentie: ‘Hoofdstraat 33, ’t Zandt, 1900 -2016. Het woonhuis verzakte vooral aan de achterkant door de gevolgen van de gaswinning. De NAM probeerde de bewoners eerst uit te kopen. Later stelde de NAM voor het pand te slopen en op dezelfde plek een nieuw huis te bouwen. De sloop begon aan het begin van 2016. Een jaar later konden de bewoners in hun nieuwe woning.’
Tientallen gebouwen in Groningen werden de afgelopen jaren gesloopt. Noodgedwongen: ze waren beschadigd en onveilig geworden door de gaswinning. Maar vaak verdwenen de panden stilletjes uit het landschap, zegt Dagblad van het Noorden-journalist Maaike Wind.
‘De aardbevingen zijn heel ingrijpend voor Groningen. Maar er is nu geen goed beeld van wat er verdwijnt.’ Gemeenten, de provincie, Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders – niemand houdt het precies bij. En de NAM is terughoudend met het verstreken van informatie. ‘Toen dachten wij: dan moeten wij het als regionale krant maar doen.’
Het Verdwenen Groningen
Vaker dan gedacht is verstevigen van woningen geen optie en draait het uit op sloop en nieuwbouw…
‘Het Verdwenen Groningen’ heet het project van Dagblad van het Noorden. Gesloopte en met sloop bedreigde panden worden vastgelegd in een database. Een kort in memoriam met een foto onttrekt de gebouwen aan de vergetelheid. ‘Het is een digitaal monument, om niet te vergeten wat verdwenen is.’
De teller staat inmiddels op 47. Het overzicht is zeker nog niet compleet, zegt Wind, die Groningers oproept de krant te helpen. ‘We hebben de afgelopen uren alweer dertig tips gekregen.’ Bovendien komt de versterkingsoperatie nu pas op gang. Vaker dan gedacht is verstevigen van woningen geen optie en draait het uit op sloop en nieuwbouw, zoals recent in Middelstum en Appingedam. ‘Het bestand zal zeker groeien.’
Het betreft niet alleen beeldbepalend historisch erfgoed of karakteristieke boerderijen, maar ook tientallen ‘gewone’ rijtjeshuizen. Soms hele straten. Zoals in Loppersum, waar vorig jaar de eerste Jarino-woningen tegen de vlakte gingen. Wind: ‘Daar hebben mensen ook jaren gewoond, hun kinderen opgevoed, herinneringen aangemaakt. In al die huizen zit een verhaal.’
Meer artikelen over de aardbevingsschade in Groningen !!
Telegraaf 21.07.2017 Inspecteurs gaan het komende halfjaar op pad om bij zo’n 2100 adressen in Groningen de schade door aardbevingen in kaart te brengen. Dat hebben het Centrum Veilig Wonen (CVW) en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) gemeld.
„Sinds 31 maart is het aantal schademeldingen flink opgelopen. Ondertussen zijn de gesprekken over het nieuwe schadeprotocol nog steeds in volle gang”, aldus coördinator Hans Alders. „Het is onduidelijk wanneer het protocol gereed is, maar om mensen niet langer te laten wachten, willen we alvast starten met het opnemen van schades.”
Alders noemt het een flinke klus. Maar de inspecteurs komen volgens hem beslagen ten ijs. Ze moeten minimaal tien jaar ervaring hebben met het opnemen van schades en een civieltechnische of bouwkundige opleiding hebben afgerond. Uiteindelijk zal het nog op te richten Instituut Mijnbouwschade de zaken gaan beoordelen.
Onafhankelijke commissie
In maart is besloten dat de NAM, de Nederlandse Aardolie Maatschappij, niet meer betrokken is bij de afhandeling van bevingsschade maar een onafhankelijke commissie.
Uit onderzoek dat de TU Delft in opdracht van Alders heeft uitgevoerd blijkt ondertussen dat 49 procent van de inwoners van de aardbevingsgemeenten het nu een gunstig moment vindt om een woning te kopen. Het vertrouwen is flink toegenomen ten opzichte van 2015. Dat komt niet alleen door de gunstige economische situatie en de lage hypotheekrente maar ook omdat het werk van de Nationaal Coördinator aan dit vertrouwen bijdraagt, concluderen de Delftse onderzoekers.
NU 21.07.2017 Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders heeft opdracht gegeven de schademeldingen van Groningers in het aardbevingsgebied, weer op te nemen.
De schade-inspecteurs van Centrum Veilig Wonen (CVW) zullen bij ruim tweeduizend adressen langsgaan, laat Alders vrijdag weten.
Dit proces was sinds 31 maart stil komen te liggen, toen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) uit het systeem van schadeafhandeling werd gezet. Hierop moest een nieuw protocol gemaakt worden, dat als handboek geldt voor hoe de schademeldingen van Groningers die scheuren in hun huizen hebben, worden afgehandeld.
Gezien dit protocol er nog niet is, zullen de schades nog niet beoordeeld worden. “Om mensen niet langer te laten wachten, willen we alvast starten met het opnemen van schades”, aldus Alders. De verwachting is dat het opnemen van de meldingen ongeveer een half jaar zal duren.
Schadeafhandeling
Alders laat weten dat de inspecteurs minstens tien jaar ervaring moeten hebben alvorens ze huizen met schade mogen controleren. Bewoners kunnen, nadat een verslag is opgemaakt, aanpassingen doorgeven. Pas wanneer het schadeprotocol gereed is, zal gekeken worden welk schadebedrag wordt toegekend aan de bewoner.
In de afgelopen maanden hebben verschillende partijen, waaronder de provincie en de belangenvereniging de Groninger Bodem Beweging (GBB) en de Groningse gemeenten, deelgenomen aan de gesprekken voor het opstellen van het nieuwe protocol. Hierin staat voorop dat gaswinner NAM geen bepalende rol mag hebben, wegens belangenverstrengeling.
Eind augustus worden de gesprekken voor het nieuwe protocol hervat.
Door het winnen van gas in de Groningse provincie, dat gedaan wordt door de NAM, vinden de afgelopen jaren met regelmaat aardbevingen plaats. Deze zorgen onder andere voor scheuren in de huizen.
Minister Henk Kamp (Economische Zaken) heeft daarom besloten dat per oktober slechts 21,6 miljard kuub uit de grond mag worden gepompt. In 2014 was dit nog 42 miljard.
Telegraaf 14.07.2017 De tegenstanders van de gaswinning in Groningen moeten nog zeker tot november wachten op een oordeel van de Raad van State over hun bezwaren en eisen. De hoogste bestuursrechter streeft ernaar in de eerste helft van die maand uitspraak te doen.
Dat betekent dat de aangevochten gasbesluiten van demissionair minister Henk Kamp van Economische Zaken al zijn ingegaan. Hij bepaalde dat de NAM vanaf 1 oktober jaarlijks 21,6 miljard kubieke meters gas omhoog mag halen uit de Groningse gasvelden. Het besluit geldt voor de komende vijf jaar.
De afgelopen twee dagen legden inwoners, belangen- en milieuclubs en de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) hun standpunten neer bij de Raad. De Groningers willen veel minder gaswinning of zelfs stopzetting. Ze wijzen op de aardbevingen die worden veroorzaakt door de winning. Veel bewoners worden ziek van de spanning en zijn boos over de trage acties van de NAM en de overheid.
De NAM vindt 21,6 miljard kuub juist te weinig, omdat Kamp vorig jaar nog had bepaald dat er 24 miljard kuub mocht worden gewonnen. Hij besloot tot een verlaging van 10 procent na een reeks lichte aardbevingen bij Loppersum.
Telegraaf 13.07.2017 Demissionair minister Henk Kamp van Economische Zaken heeft zijn besluiten om de gaswinning te beperken, zorgvuldig voorbereid en deugdelijk gemotiveerd. Hij baseerde die op de meest actuele kennis en inzichten en doet daarmee recht aan de betrokken belangen.
Dat betoogde landsadvocaat Hans Besselink donderdag voor de Raad van State. De besluiten van Kamp liggen onder vuur van bewoners én van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). De bewoners vinden de vermindering van de gaswinning niet ver genoeg gaan, terwijl de NAM het juist niet eens is met een recente extra beperking met 10 procent.
Kamp had vorig jaar een winning van maximaal 24 miljard kubieke meter gas per jaar vastgesteld. Maar na een relatief groot aantal lichte aardbevingen bij Loppersum, haalde hij daar onlangs 10 procent van af. Volgens de NAM leidt dat tot onduidelijkheid, aldus directeur Gerard Schotman.
’Onwenselijke situatie’
Volgens de NAM-directeur heeft de minister een onwenselijke situatie gecreëerd. „De NAM mag door met de gaswinning maar niet duidelijk is of het veilig is, ook zonder die 10 procent. Dat maakt onzeker”, aldus Schotman. Hij wees erop dat een gelijkmatige winning ook belangrijk is voor de veiligheid.
Maar de landsadvocaat verwees naar een alarmeringssysteem. De minister kan ingrijpen als blijkt dat bepaalde grenswaarden voor aardbevingen op een bepaalde plek te hoog worden.
Productie verlaagd
Kamp heeft niet gewacht tot de grenswaarde daadwerkelijk bereikt werd, maar de productie meteen 10 procent verlaagd. De minister vond dit om meerdere redenen gerechtvaardigd en blijft ermee binnen de afspraken, aldus zijn advocaat.
Telegraaf 13.07.2017 Veel Groningers worden letterlijk ziek van alle onzekerheid over de aardbevingen en de gevolgen ervan. Het psychisch leed wordt nog eens versterkt door omslachtige procedures om hun huizen te verstevigen of schade vergoed te krijgen, als ze dat al krijgen.
Een trits aan bewoners kwam donderdag woorden te kort om hun ongenoegen te uiten tegenover de rechters van de Raad van State. Hun pijlen richtten zich vooral op de houding van de overheid: gesol, rare fratsen, proefkonijnen.
’Almachtige overheid’
Ze hekelden de „almachtige” overheid, die eigenlijk voor haar burgers dient op te komen. Maar het tegendeel gebeurt in Groningen. Economische belangen zijn te veel verweven met de belangen van de Staat, stelden ze.
„Het enige dat wij vragen is dat ook in Groningen alle wetten en internationale verdragen van toepassing zijn, aldus een inwoonster van dorp Leermens, in het aardbevingsgebied.
’Gebeurt te weinig’
Als dat gebeurt, zouden bewoners niet zo aan hun lot worden overgelaten. Want ondanks alle onderzoeken, rapporten, plannen en besluiten, gebeurt er nog veel te weinig voor de betrokkenen, vinden ze. Schade wordt zo min mogelijk vergoed, of te laat. Huizen zijn nog amper verstevigd terwijl dat binnen vijf jaar zou gebeuren.
De meeste bewoners die aan het woord kwamen, vinden dat de gaswinning terug moet naar nul, omdat nog steeds niet duidelijk is wat de gevolgen zijn van aanhoudende gaswinning. Onderzoeken bieden daarover geen zekerheid.
’Onzalig’
Demissionair minister Henk Kamp (Economische Zaken) heeft weliswaar de gaswinning verminderd, maar dat is in hun ogen niet genoeg. Bovendien vinden ze het „onzalig” dat dit besluit vijf jaar lang geldt.
Telegraaf 13.07.2017 De gaswinning in Groningen kan wel degelijk fors verder omlaag. De echte behoefte aan Nederlands gas in binnen- en buitenland is in alle onderzoeken maar weinig aan bod gekomen. En dat is opmerkelijk als de overheid haar gasbesluiten alleen baseert op ’de leveringszekerheid’, betoogde advocaat Jewan de Goede donderdag bij de Raad van State.
De Goede treedt op namens de Groninger Bodem Beweging, milieuorganisaties als Milieudefensie en 51 gedupeerden van de gaswinning. De winning leidt tot aardbevingen en de verwachting is dat die de komende jaren toenemen in aantal en kracht, blijkt uit onderzoeken.
Volgens De Goede heeft minister Henk Kamp (Economische Zaken) niet in beeld gebracht of – vooral buitenlandse – afnemers met minder gas toekunnen, eventueel tijdelijk. Dat kan miljarden kubieke meters gas schelen. De afgelopen tijd was de levering aan deze grootafnemers zelfs hoger dan gepland, stelde hij.
’Geen vaststaand gegeven’
Volgens de advocaat ziet de demissionair minister de behoefte aan gas ten onrechte als een vaststaand gegeven. Zo heeft de minister ook niks concreets gedaan om met zijn allen minder afhankelijk te worden van Gronings gas. Daarvoor zijn verschillende maatregelen mogelijk, aldus De Goede.
Kamp heeft onlangs vastgesteld dat per jaar 21,6 miljard kuub gas mag worden gewonnen, de komende vijf jaar. De NAM zelf verzet zich daar overigens ook tegen, omdat Kamp eerst nog 24 miljard toestond. Daardoor is nu onduidelijkheid gecreëerd, vindt de NAM.
’Falende beleid’
De Goede pleit voor 12 tot maximaal 15 miljard kuub gas per jaar. Hij hekelde het „falende beleid” dat leidt tot grote schade, psychisch leed en een voortdurende dagelijkse onzekerheid. Deze „onaanvaardbare situatie” voor de Groningers is volgens hem in strijd met de mensenrechten.
Telegraaf 13.07.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) strijdt donderdag sámen met de inwoners van Groningen en milieuorganisaties tegen het gaswinningbesluit van minister Henk Kamp van Economische Zaken. De minister besloot om de gaswinning vanaf oktober met 10 procent te verlagen.
Tegen dit instemmingbesluit zijn twintig beroepschriften ingediend, waaronder die van de provincie Groningen samen met de Veiligheidsregio Groningen en een groot aantal Groningse gemeenten en waterschappen. Deze worden donderdag en indien nodig vrijdag door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State behandeld.
Hoewel de partijen aan dezelfde kant staan, namelijk tegenover de minister, zijn de motieven niet gelijk. De NAM stelt dat de minister onduidelijkheid heeft geschapen door binnen een jaar de veiligheidsnormen te veranderen. Milieuorganisaties denken daar anders over. Zij menen dat de NAM het veiligheidsargument misbruikt om te voorkomen dat de gaskraan dicht moet.
De Raad van State streeft ernaar binnen enkele maanden uitspraak te doen.
NU 07.07.2017 Alle 23.500 panden in de kern van het aardbevingsgebied zullen in vijf jaar tijd door de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) geïnspecteerd gaan worden. Dit jaar zullen er vijfduizend inspecties plaatsvinden.
Dit staat in een addendum (toevoeging) op het Meerjarenprogramma Aardbevingsbestendig en Kansrijk Groningen 2017-2021 waarmee het Kabinet vrijdag heeft ingestemd. De NCG maakte dit vrijdag in een persbericht bekend.
De inspecties van zorgpanden worden ook uitgebreid. Het gaat om ongeveer zeventig zorggebouwen. NCG gaat onder andere verpleeghuizen, verzorgingshuizen, woongemeenschappen en dagbestedingen inspecteren.
Deze gebouwen staan in de kern van het aardbevingsgebied en in Bedum, Siddeburen en Delfzijl. In de loop van 2018 moet duidelijk zijn of deze gebouwen aardbevingsbestendig zijn.
Snelle resultaten
Ook wordt er een alternatieve beoordelingsmethode getest, die mogelijk sneller is dan de huidige. De methode is van de Italiaanse professor Calvi. Deze is eerder gebruikt bij het beoordelen van een aantal kerken in het aardbevingsgebied, met snelle resultaten. Om de methode te testen, gaat NCG ongeveer 52 kerken in de kern van het aardbevingsgebied met deze methode onderzoeken.
Zo hoopt NCG te kijken of deze methode geschikt is voor andere gebouwen. De inspecties van kerken heeft geen gevolgen voor het tempo van inspecties van woningen. Omdat er met een alternatieve methode wordt gewerkt, voeren andere inspectiebureaus het werk uit.
OmroepWest 29.06.2017 Een meerderheid in de Provinciale Staten is tegen gasboringen in Zuid-Holland. Alleen VVD en PVV zijn wel voorstander van boren. In het voorstel van de SP waarover werd gestemd staat dat de Staten tegen gaswinning in Zuid-Holland zijn en vóór het opwekken van Duurzame energie.
De partijen zijn bezorgd over de plannen voor mogelijke gasboringen in het Midden-Delfland en in de gemeente Bodegraven-Reeuwijk. Gedeputeerde Han Weber van milieu moet deze zorgen nu kenbaar maken bij het Rijk. De provincie Utrecht heeft zich eerder al uitgesproken tegen de gaswinning bij Bodegraven-Reeuwijk.
De fracties van SP, GroenLinks, PvdD, 50Plus, PvdA, SGP en CU, CDA en D66 vinden dat gaswinning niet past binnen de Zuid-Hollandse doelstelling op het gebied van het verduurzamen van de energievoorziening. Gaswinning onder bewoond gebied is dus ook geen optie vindt Lies van Aelst van de SP: ‘We hebben allemaal gezien wat er in Groningen is gebeurd. We moeten ons niet als makke lammetjes naar de slachtbank laten leiden.’
Trouw 05.07.2017 Het is niet eenvoudig om aardbevingsschade op de Nam te verhalen. Vaak is er een uitspraak van een arbiter voor nodig om een geschil te beslechten.
Het huis van Gerhard van der Slijk in Slochteren hangt vol met briefjes. Het lijkt op een plaats delict met genummerd bewijsmateriaal: wat is er gebeurd met deze muren, deze vloeren?
De woning staat deze ochtend centraal in een zitting bij de Arbiter Bodembeweging, een soort Rijdende Rechter voor aardbevingsschade. Die doet, op initiatief van de Nationaal Coördinator, sinds mei 2016 uitspraak als bevingsgedupeerden en de Nederlandse Aardolie Maatschappij (Nam) er samen niet uitkomen.
Op de briefjes staan boodschappen waar de goede verstaander onmiddellijk data, epicentra en scores op de Schaal van Richter in herkent: ‘Hellum, 30-9-2015, 3.1.’ ‘Slochteren, 27-5-2017, 2.6.’ Hoe het werkt: gedupeerden melden hun schade bij het Centrum Veilig Wonen (CVW). Dat stuurt een expert langs om te kijken of de schade aardbevingsgerelateerd is.
Als bewoners het niet met de expert eens zijn, kunnen ze een contra-expert inschakelen. Komen de partijen er ook dan nog niet uit, dan kan de arbiter in beeld komen. De zes arbiters zijn gepensioneerde rechters die ter plaatse komen kijken en daarna zitting houden in een geïmproviseerde rechtszaal, meestal het dichtstbij gelegen gemeentehuis.
De complete delegatie – arbiter, secretaris, CVW-begeleider én ‘zijn’ schade-expert, de bewoner en zíjn schade-expert – posteert zich voor het raam voor de beste lichtinval. Ter discussie staat de ‘kuil’ in de visgraatparketvloer. Bevingsschade, zegt Van der Slijk. Niet, zegt het CVW. Moeilijke blikken, geklop op muren, geklik van camera’s. En dan verhuist het circus naar het gemeentehuis, naar een zaal waar koffiekopjes klaarstaan met de afbeelding van een gasmolecuul erop, als symbool voor de gemeente Slochteren.
De arbiter is een rijzige, grijze dame die zich voornaamloos voorstelt als ‘mevrouw Boon’ en routineus de aanwezigen overzichtelijk schikt rondom de hoefijzervormige tafelopstelling. Van der Slijk woonde eerst in Loppersum, vertelt hij, maar hij wilde de aardbevingen ontvluchten, en in 2011 verhuisden hij en zijn gezin naar Slochteren.
Toen twee jaar later zijn vrouw overleed wilde hij het huis verkopen, maar ‘Schildwolde 11-3-2014, 2.3’ gooide roet in het eten. De gevels scheurden, de ruiten braken. En er was die kuil in de vloer. De schade-expert namens het CVW – die ‘gezien de gevoeligheid van het aardbevingsdossier’ niet met zijn naam in de krant wil – wijst erop dat de parketvloer nergens anders schade heeft; het parket volgt de ondervloer, is nergens losgeknapt. “Aardbevingen geven beweging, maar niet alleen in het midden. Als het bevingsschade was, zou je beweging vanuit de hoek of de zijkant verwachten.”
Maar Wim Lagerman, Van der Slijks schade-expert, vindt het volstrekt logisch dat schade aan de muren doorwerkt op de vloer. “En dat het hout niet stuk is, zegt niets. Hout geeft mee. De tegels in de keuken zijn wél gebarsten.” De schade was er nog niet toen hij het huis kocht, vertelt Van der Slijk. De schade-expert: “Maar zie je dat bij een eerste opname?
Dit is een gevaarlijke uitspraak voor mij, hoor”, lacht hij ongemakkelijk. In 2012 liet hij een kastenwand maken, houdt de bewoner vol, en toen was er nog niets aan de hand. “Een vloer gaat niet uit zichzelf aan de wandel.”
Is er een mogelijkheid dat de heren er samen uit komen, vraagt mevrouw Boon als iedereen zijn zegje heeft gedaan? Van der Slijk stelt voor dat al zijn schade wordt teruggebracht naar ‘de staat van vóór het evenement’.
Het bedrag dat hij van Nam en CVW kreeg voor eerder geleden schades, stort hij terug. Hij krijgt een ondertekende inventarisatielijst met alle schade om aan het koopcontract toe te voegen: zo kan een eventuele koper geen aardbevingsschade als verborgen gebreken op hem verhalen, noch dezelfde schade voor een tweede keer bij de Nam claimen. En de Nam vergoedt al zijn misgelopen inkomsten.
“Stuur maar op”, zegt de CVW-begeleider. Hij belooft ernaar te kijken – ook naar Van der Slijks andere lopende schades. Ze zeggen toe de arbiter binnen drie weken te melden of ze tot een oplossing komen. Zo niet, dan volgt alsnog een uitspraak.
Onafhankelijk fonds voor gedupeerden
Groningers die schade hebben geleden door de gaswinning kunnen in de toekomst een beroep doen op een onafhankelijk fonds. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (Nam), die het gas wint, is niet langer verantwoordelijk voor de uitbetaling van schadevergoedingen, aldus minister Henk Kamp (Economische Zaken) gisteren.
Telegraaf 04.07.2017 Groningers die schade hebben geleden door de gaswinning kunnen in de toekomst een beroep doen op een onafhankelijk fonds. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), die het gas wint, is straks niet langer verantwoordelijk voor de uitbetaling van schadevergoedingen, liet minister Henk Kamp van Economische Zaken dinsdagavond weten. De NAM blijft wel het benodigde geld opbrengen.
Hoeveel geld het fonds krijgt en hoe het er precies gaat uitzien is nog niet uitgewerkt, zei Kamp in de Tweede Kamer. Hij beloofde bij de voorbereidingen de suggestie van de Kamer mee te nemen ook te kijken naar immateriële schade en naar de waardedaling van woningen in het gebied dat lijdt onder de aardbevingen die het gevolg zijn van de gaswinning.
Kamp benadrukte dat de NAM al niet meer beslist over de toewijzing van schadevergoeding. Een onafhankelijke commissie wordt verantwoordelijk voor het opnemen van de schade, maakte de minister al eerder bekend.
Veel partijen in de Kamer hadden op een onafhankelijk schadefonds aangedrongen. Vooral de VVD heeft nog haar twijfels en vreest bureaucratische rompslomp.
Kamp wil niet vooruitlopen op het werk van de Nationaal Coördinator Groningen, die nog aan het afhandelingsprotocol voor aardbevingsschade werkt. Hij wees allerlei voorstellen van Kamerleden daarom van de hand. De minister voelt ook niets voor het scheiden van de taken die nu nog zijn samengebracht onder het dak van zijn ministerie. Evenmin ziet hij reden om na te denken over een andere exploitant van het gasveld.
NU 04.07.2017 Minister Henk Kamp (Economische Zaken) is voorstander van een speciaal fonds waaruit de schade als gevolg van de gaswinning in Groningen wordt betaald.
“Een schadefonds is een goede afronding van schadeafhandeling”, zei Kamp dinsdagavond in de Kamer tijdens een debat over de schadeafhandeling van bevingsschade.
Hoe zo’n fonds er precies uit komt te zien en hoeveel geld er voor beschikbaar is, krijgt volgens de bewindsman later vorm.
Het is in ieder geval de bedoeling dat het schadefonds onafhankelijk opereert en dus niet onder de vlag van de NAM, het samenwerkingsverband tussen olieconcerns Shell en ExxonMobil dat het Groningse gas wint en verkoopt.
De NAM, voluit de Nederlandse Aardolie Maatschappij, blijft wel financieel verantwoordelijk voor de bevingsschade. “We zullen het nader moeten uitwerken”, wilde Kamp er inhoudelijk alleen over kwijt.
VVD
De VVD is als een van de weinige partijen nog niet helemaal overtuigd van een schadefonds. Kamerlid André Bosman is het eens dat gedupeerde Groningers financieel gecompenseerd moeten worden, maar vreest voor extra bureaucratie wanneer de overheid een pot met geld beschikbaar stelt.
“Het is de vraag of een schadefonds de meest slimme manier is”, aldus Bosman.
Andere partijen zien zo’n fonds juist liever vandaag dan morgen verschijnen. Volgens PvdA-Kamerlid Henk Nijboer is het Rijk de enige partij die deze taak van de NAM kan overnemen. De financiële middelen worden wat Nijboer betreft onbeperkt.
Schadeafhandeling
De NAM is sinds 31 maart dit jaar niet meer verantwoordelijk voor de schadeafhandeling in het bevingsgebied. Dat was een vurige wens van de Groningers. Ook de Tweede Kamer drong hierop aan.
Een nieuw schadeprotocol moest er voor 1 juli zijn, maar die deadline werd niet gehaald. Niet alle bestuurlijke en maatschappelijke partijen in de provincie zijn het eens over de precieze vorm. Een hard gelag voor de Groningers die sinds april geen schade meer kunnen melden. Kamp schreef eerder al naar de Kamer de vertraging te betreuren.
Volgens het kabinet zijn er sinds 2012 ongeveer 80.000 schademeldingen gedaan waarvan er zo’n 67.000 met goedkeuring van de bewoners zijn afgehandeld.
Dicht
Per oktober wordt de gaskraan verder dichtgedraaid van 24 miljard kuub naar 21,6 miljard. Kamp nam het winningsadvies van toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) in april dit jaar over.
Voor sommige partijen gaat dit echter niet ver genoeg. SP en Partij voor de Dieren pleiten voor een verdere verlaging naar 12 miljard kuub voor de korte termijn. De gaskraan moet helemaal dicht zodra dit mogelijk is, vinden zij.
Andere partijen staan ook sympathiek tegenover verdere verlaging, maar D66 houdt de partijen voor dat een nieuw maximum nog onvoldoende wetenschappelijk is onderbouwd.
Telegraaf 04.07.2017 De Tweede Kamer voert dinsdag een kritisch debat met minister Henk Kamp (Economische Zaken) over de schadeafhandeling veroorzaakt door aardbevingen in Groningen.
Heet hangijzer is het beloofde nieuwe schadeprotocol over hoe er precies moet worden omgegaan met de schade aan gebouwen in de gebieden waar gas wordt gewonnen. Dit protocol had er al moeten zijn, maar is er nog steeds niet. Veel Kamerleden zijn daar boos over.
Over de situatie van Groningen kwam deze week weer veel nieuwe informatie boven tafel. Onderzoekers aan de Rijksuniversiteit Groningen stelden bijvoorbeeld vast dat inwoners geestelijke schade lijden, met dagelijkse hinder zoals stressverschijnselen. Daarnaast maakte een VN-comité duidelijk dat het vraagtekens zet bij de gang van zaken.
De VN dringt erop aan dat de Nederlandse overheid zich moet inzetten om zowel veiligheid van huizen als mensen te garanderen. Wie schade oploopt moet netjes schadeloos gesteld worden, zo klinkt het.
Volg het debat via onze verslaggever Alexander Bakker.
NU 03.07.2017 De Mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties eist dat Nederland maatregelen neemt om de veiligheid van de Groningers te waarborgen.
Ook zouden de Groningers ‘gepaste compensatie’ moeten krijgen voor de schade veroorzaakt door de gaswinning in hun gebied. Dit is te lezen in een rapport dat de VN heeft gepubliceerd.
De VN dringt ook ernstig aan op het voorkomen van verdere schade in Groningen. Hier valt volgens de commissie zowel fysieke schade aan de huizen onder, als geestelijke schade zoals stress die de gaswinning bij de Groningers veroorzaakt.
In april van dit jaar is belangenvereniging De Groninger Bodem Beweging in gesprek gegaan met de mensenrechtencommissie. “Het gaat er vooral om of we veilig kunnen wonen en leven”, zei een woordvoerder van de GBB eerder.
Door het winnen van gas in de Groningse provincie, vinden de afgelopen jaren regelmatig aardbevingen plaats. Deze zorgen voor beschadigde huizen. Ook heeft onderzoek aangetoond dat Groningers last krijgen van stress als gevolg van de bevingen.
Kamp besloot daarom in 2015 de gasproductie te verlagen naar 24 miljard kuub. In 2014 werd nog 42 miljard kuub uit de bodem gepompt. Als het nieuwe besluit wordt doorgevoerd, zal de gaswinning op 21,6 miljard kuub komen te liggen.
De Nederlandse Aardolie Maatschappij, verantwoordelijk voor de gaswinning in het gebied, heeft echter beroep aangetekend tegen het terugdraaien van de gaswinning. De Raad van State buigt zich op 13 en 14 juli over het beroep.
AD 03.07.2017 Demissionair minister Henk Kamp van Economische Zaken gaat niet in beroep tegen het besluit dat het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek moet instellen naar de aardbevingsschade. Die is ontstaan als gevolg van gaswinning door de NAM.
Dat schrijft Kamp vanmorgen aan de Tweede Kamer in reactie op vragen van GroenLinks. ,,Omdat gerechtelijke procedures wat mij betreft niet de manier zijn om deze problematiek in Groningen op te lossen, heb ik besloten om af te zien van het zelf instellen van hoger beroep tegen dit vonnis”, schrijft Kamp, die stelt dat ,,rechtszaken over onveiligheid en teleurstelling in de Staat alleen maar verliezers kennen”.
Het OM zei eerder de NAM niet te willen vervolgen voor de aardbevingsschade, maar het Hof Arnhem-Leeuwarden besloot dat dat wel moest gebeuren. Het hof stelde vast dat er aanwijzingen bestaan dat de NAM zich schuldig heeft gemaakt aan ‘het beschadigen van woningen waardoor levensgevaar te duchten is’. Het gaat specifiek om schade in de periode tussen 1 januari 1993 en 14 april 2015 in de provincie Groningen. De minister schaart zich nu dus achter die uitspraak.
Schade
De zaak is aan het rollen gebracht door verschillende individuele klagers en de Groninger Bodem Beweging. Inmiddels wonen ruim 100.000 mensen in een huis met bevingsschade, blijkt uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Een kwart heeft zelfs meer dan eenmaal schade gehad, waardoor ze zich niet meer veilig voelen in hun eigen huis. Een deel van de Groningers heeft psychische klachten hierdoor.
De juristen die namens de Groninger Bodem Beweging om deze strafrechtelijke vervolging hadden verzocht, reageerden verheugd op ‘deze historische beslissing’ van het hof.
Telegraaf 03.07.2017 Groningers die schade hebben opgelopen door gaswinning, melden dat steeds minder vaak bij het Centrum voor Veilig Wonen. Dat komt onder meer doordat ze negatieve verwachtingen hebben over de afhandeling, blijkt uit een panelonderzoek van Gronings Perspectief, in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen.
In het maandag gepubliceerde rapport staat dat 18,1 procent van de respondenten schade niet of deels had gemeld. Tijdens een meting begin 2016 was dat percentage 11 procent. Grotendeels zijn het oude schadegevallen die nog altijd niet zijn gemeld. Maar ook van het het aantal nieuwe schadegevallen, maakte ruim een kwart geen melding van de schade.
Volgens de ondervraagden is de voornaamste reden om de schade niet te melden ’het gedoe, gezeur en de onzekere uitkomsten’ van zo’n procedure. In totaal deden 2351 mensen mee aan het onderzoek. Begin 2016 waren dat er 3939.
De onderzoekers concluderen tevens dat de schade leidt tot psychische klachten en stress. De schade belemmert mensen in hun dagelijks functioneren op het werk en tijdens andere activiteiten. Gezondheidsklachten spelen vooral bij bewoners van huizen met meervoudige schade door bevingen.
„We zien dat de klachten over gezondheid nog steeds toenemen”, zeggen onderzoeksleiders Tom Postmes en Katherine Stroebe van de Rijksuniversiteit Groningen. Ze spreken van een maatschappelijk probleem „dat we iedere meting groter zien worden. Het gaat om de gezondheid van heel veel mensen.”
Volgens de onderzoekers is een speciale aanpak nodig voor dit probleem. Hoe Groningers veiligheid en gezondheid ervaren zou daarin centraal moeten staan, menen ze.
NU 03.07.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) hangt een fikse dwangsom boven het hoofd. Het bedrijf heeft een studie over de effecten van gaswinning onder de Waddenzee ingeleverd die door de Inspecteur-generaal der Mijnen (IGM) als onvoldoende is beoordeeld.
De NAM krijgt tot 31 oktober om een beter onderzoek in te leveren. Als dat niet lukt gaat de dwangsom lopen die kan oplopen tot maximaal 3 miljoen euro.
“De IGM gaat tot deze dwangmaatregel over omdat hij vindt dat de studie die begin dit jaar is ingediend, echt voldoende had kunnen en moeten zijn”, aldus een verklaring van de Staatstoezicht op de Mijnen maandag.
De studie is nodig om de effecten van gaswinning op de bodemdaling op lange termijn te kunnen voorspellen. Als die effecten negatief of onzeker zijn kan de minister van Economische Zaken de gaswinning aanpassen of stopzetten.
NU 30.06.2017 Het nieuwe protocol dat gebruikt moet worden bij de afhandeling van de gaswinningsschade in de provincie Groningen, is niet op de deadline van 1 juli af.
Alle betrokkenen vinden dat er meer tijd nodig is om een goed protocol op te stellen, maakte de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders vrijdag bekend.
Het protocol geldt als handboek voor hoe de schademeldingen van Groningers die scheuren in hun huizen hebben, worden afgehandeld. Voor 31 maart werd de schadeafhandeling geregeld door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), maar zij werden op afstand gezet vanwege belangenverstrengeling.
Hierdoor zijn op dit moment ongeveer 1.750 schademeldingen onbehandeld. Volgens Alders moet daarom zo spoedig mogelijk worden gestart met de beoordeling van deze meldingen. Hij streeft ernaar het schadeprotocol in de komende weken gereed te maken.
NAM
Alders heeft in de afgelopen maanden een onafhankelijke commissie schade (OCS) in het leven geroepen, die de rol van de schadeafhandeling op zich moest nemen. Verschillende partijen, waaronder de provincie en de belangenvereniging de Groninger Bodem Beweging (GBB) en de Groningse gemeenten, namen deel aan de gesprekken voor het opstellen van het nieuwe protocol.
Hierbij stond voorop dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) geen bepalende rol meer zou hebben in het proces van schadeafhandeling. “Hiermee wordt recht gedaan aan de mensen in Groningen die veel te lijden hebben gehad en nog te lijden hebben van de door gaswinning veroorzaakte aardbevingsproblematiek”, zei minister Henk Kamp (Economische Zaken) eerder.
Door het winnen van gas in de Groningse provincie, dat gedaan wordt door de NAM, vinden de afgelopen jaren regelmatig aardbevingen plaats. Deze zorgen voor beschadigde huizen.
Kamp besloot daarom de gasproductie te verlagen. Per oktober mag slechts 21,6 kuub uit de grond worden gepompt. In 2014 was dit nog 42 miljard. De NAM is overigens tegen dit besluit in beroep gegaan. de Raad van State buigt zich hier op 13 en 14 juli over.
Telegraaf 30.06.2017 Hoewel het wel de bedoeling was, gaat een onafhankelijke commissie niet al op 1 juli schades aan Groningse huizen en andere gebouwen beoordelen. Groningse overheden en actiegroepen en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) hebben meer tijd nodig voor het nieuwe schadeprotocol, zo lieten ze vrijdag weten. Het was de planning dat een nieuw protocol op 1 juli zou ingaan.
Er zijn wel ,,goede stappen gezet en een nieuw schadeprotocol komt steeds dichterbij”. Maar: ,,Alle betrokkenen vinden dat er meer tijd nodig is om ervoor te zorgen dat er een goed en gedragen protocol kan worden vastgesteld.’’
Eerder werd al afgesproken dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) niet meer betrokken is bij de afhandeling van schade die is veroorzaakt is door aardbevingen in de regio. De door het ministerie van Economische Zaken aangestelde coördinator voert de regie over de afwikkeling van de schades. De NAM, die met haar aardgaswinning de bevingen veroorzaakt, blijft wel aansprakelijk en moet betalen.
Volgens de coördinator wordt zo snel mogelijk gestart met de beoordeling van schademeldingen.
Telegraaf 29.06.2017 Met een enorme gebreide deken van 450 vierkante meter heeft Milieudefensie donderdagmiddag in Den Haag geprotesteerd tegen de gaswinning in Groningen. Het breiwerk is aangeboden aan de Tweede Kamer. Cabaretier en geboren Groninger Freek de Jonge bood kort daarvoor zijn petitie ‘Laat Groningen niet zakken’ aan, die 210.000 keer is getekend. Bijna alle Kamerfracties hebben een ingelijst breiwerk gekregen. Alle breisels hebben gaswinning als thema.
Ruim duizend studenten, ondernemers, burgemeesters, nonnen, kunstenaars, kinderen en grootouders pakten de afgelopen maanden de breipennen op voor Groningen, als kleurrijk protest tegen het Nederlandse gasbeleid. Samen met kunstenaar Agnes Bakker maakten deze breiers samen de grootste gebreide deken van Nederland.. Met de deken roepen zij de politiek op om de gaskraan snel dicht te draaien voor Groningen en het klimaat.
In 2030 kan de gaskraan dicht zijn, zowel in Groningen als thuis, vindt Milieudefensie. Deze week maakte minister Henk Kamp (Economische Zaken) bekend dat de verplichte gasaansluiting voor nieuwbouwwoningen komt te vervallen. Het wetsvoorstel moet nog wel behandeld worden.
Telegraaf 28.06.2017 Zestig scholen in Groningen worden verbouwd omdat de leerlingen mogelijk risico lopen bij aardbevingen. Werkzaamheden van de bouwvakkers variëren van het voegen van stenen tot het slopen van delen van het schoolgebouw en het aanbrengen van wapening.
„In zeventig procent van de gevallen gaat het om eenvoudige werkzaamheden, in dertig procent om complexere zaken waar bijvoorbeeld een bouwvergunning voor nodig is”, aldus de Nationaal Coördinator Groningen.
Op initiatief van de gemeente Groningen is in 2015 bij 120 scholen en gymlokalen in de gemeente onderzoek gedaan naar potentieel risicovolle gebouwonderdelen bij aardbevingen. Bij de helft van de gebouwen, zo is nu dus vastgesteld, zijn maatregelen nodig om de scholen veiliger te maken.
Er zijn geen acuut onveilige situaties, aldus de Nationaal Coördinator Groningen. Het werk wordt in 2017 en 2018 zoveel mogelijk buiten schooltijden uitgevoerd.
NU 28.06.2017 Zestig scholen in Groningen worden verbouwd omdat de leerlingen mogelijk risico lopen bij aardbevingen.
Werkzaamheden van de bouwvakkers variëren van het voegen van stenen, tot het slopen van delen van het schoolgebouw en het aanbrengen van wapening. Dit maakt de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders woensdag bekend.
Op initiatief van de gemeente Groningen is in 2015 bij 120 scholen en gymlokalen in de gemeente onderzoek gedaan naar potentieel risicovolle gebouwonderdelen bij aardbevingen. Bij de helft van de gebouwen, zo is nu dus vastgesteld, zijn maatregelen nodig om de scholen veiliger te maken.
Er zijn geen acuut onveilige situaties, aldus de NCG. Volgens Alders zijn veel gebouwonderdelen redelijk eenvoudig aan te pakken. Het werk wordt in 2017 en 2018 zoveel mogelijk buiten schooltijden uitgevoerd.
Telegraaf 28.06.2017 De Groninger Bodem Beweging (GBB) die opkomt voor mensen met schade als gevolg van de gaswinning in Groningen, ziet de rechtszaak van de NAM met vertrouwen tegemoet. „Dit beroep tekent hoe de NAM erin zit. Geld is belangrijker dan veiligheid. Er zijn tachtig organisaties die willen dat de norm verder omlaag gaat, alleen de NAM pleit voor verhoging”, aldus GBB-voorzitter Jelle van der Knoop.
De GBB ziet het beroep van de NAM als een koerswijziging. „Tot nu toe hebben ze zich altijd stilzwijgend geschikt in de besluiten van minister Henk Kamp. Ik verwacht dat ze vanaf nu een andere positie innemen en dat de hakken in het zand gaan bij iedere productieverlaging.”
De Groninger Bodem Beweging maakt zich geen zorgen over de uitkomst van de rechtszaak. „In het geheel niet. De minister was duidelijk, daar zal ook de rechter in meegaan.”
VK 28.06.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) legt zich niet neer bij de door het kabinet opgelegde verlaging van de gaswinning in Groningen. Het energieconcern liet vanmorgen weten in beroep te gaan tegen het besluit van minister Kamp (Economische Zaken) om de productie met 10 procent te verminderen.
Na een advies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) besloot Kamp in april de gaswinning terug te schroeven van 24 miljard naar 21,6 miljard kubieke meter per jaar. Hoewel het aantal bevingen op bepaalde plekken in Groningen toeneemt, worden de veiligheidsnormen volgens de toezichthouder nog niet overschreden. Maar de minister wilde het er niet op laten aankomen.
‘Met het Wijzigingsbesluit lijkt de minister de eerder geaccepteerde kaders op het gebied van veiligheid los te laten. Dat schept fundamentele onduidelijkheid’, stelt NAM in een toelichting. ‘Wij zijn van mening dat met de huidige gaswinning wordt voldaan aan de geldende veiligheidsnorm’, zegt directeur Gerald Schotman.
Volgens het SodM bestaat er nog steeds geen duidelijkheid over wat een veilig niveau van gaswinning is. De Raad van State behandelt de zaak over twee weken.
Behalve de NAM, gaan ook de Groninger Bodembeweging, de provincie Groningen, negentien gemeenten, de Veiligheidsregio en enkele gedupeerden gaan tegen het besluit van de minister in beroep. Zij vinden het verlaagde winningsplafond nog steeds te hoog.
Lees verder over gaswinning in Groningen
De overheid verdiende vorig jaar 2,4 miljard euro aan de winning van aardgas. Dat is de laagste opbrengst in ruim veertig jaar, volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In 2013 leverde aardgas nog een recordopbrengst op van 15,4 miljard euro. Sindsdien zijn de gasbaten met 85 procent gedaald.
NU 28.06.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) gaat in beroep bij de Raad van State tegen het besluit van minister Henk Kamp (Economische Zaken) om de gaswinning in Groningen per oktober terug de draaien.
Volgens de NAM is er nu te veel onduidelijkheid over de veiligheidsnorm van de gaswinning in Groningen, maakt het woensdag bekend tijdens een bijeenkomst.
Kamp besloot in april de gaswinning, die nu op 24 miljard kuub per jaar ligt, per 1 oktober met 10 procent te verlagen. Dit zou neerkomen op 21,6 miljard kuub per jaar.
De verlaging was op advies van de toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Deze stelde dat dit de enige manier was om de kans op het aantal en op zwaardere bevingen te verminderen.
Veiligheid
“Er is een veiligheidsnorm voor seismisch risico vastgesteld, maar deze lijkt niet toegepast te worden in het nu genomen besluit”, aldus de NAM.
In het wijzigingsbesluit van Kamp stond dat er geen model is dat kan voorspellen bij welk productieniveau de risico’s op aardbevingen overeenkomen met de veiligheidsnormen.
Hier is de NAM het niet mee eens, zegt Gerard Schotman, directeur van de NAM. “Deze uitspraken staan haaks op het door de overheid goedgekeurde Winningsplan, waaraan de beste wetenschappers hebben bijgedragen.”
Wat speelt rond de gaswinning in Groningen?
Met een grootte van 900 vierkante kilometer beslaat het Groningse gasveld ongeveer een derde van de provincie Groningen.
Ondanks het herhaaldelijk terugschroeven van de aardgaswinning blijft de Groningse grond beven.
Er zijn in 2016 in totaal 75.141 schaderapporten opgesteld voor gedupeerden met woningschade.
Kamer wil onafhankelijk onderzoek naar hoeveel minimaal moet worden gewonnen om aan vraag in Nederland te voldoen.
Kaders
Het gaat daarom in beroep om duidelijke kaders over de veiligheid in Groningen te krijgen. “Het is nu, als bedrijf dat verantwoordelijk is voor de gaswinning, moeilijk om hiermee om te gaan. ” NAM benadrukt dat het niet in beroep gaat omdat ze volgens het besluit van Kamp 10 procent minder gas mogen winnen.
Kamp laat aan NU.nl weten dat de NAM het recht heeft om in beroep te gaan, maar herhaalt wel dat de beslissing tot terugdraaien op advies van het SodM is geweest. “Bij het nemen van besluiten over de gaswinning vindt een weging plaats tussen de belangen van veiligheid en leveringszekerheid, waarbij de veiligheid van de inwoners van Groningen leidend is.”
Door het winnen van gas in de Groningse provincie, vinden de afgelopen jaren regelmatig aardbevingen plaats. Deze zorgen voor beschadigde huizen en leiden ook tot stress en slapeloze nachten, zeggen de Groningers.
Kamp besloot daarom in 2015 de gasproductie te verlagen naar 24 miljard kuub. In 2014 werd nog 42 miljard kuub uit de bodem gepompt. Als het nieuwe besluit wordt doorgevoerd, zal de gaswinning op 21,6 miljard kuub komen te liggen.
De Raad van State buigt zich op 13 en 14 juli over het beroep.
AD 28.06.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) verzet zich tegen het besluit van minister Henk Kamp (Economische Zaken) om de gaswinning vanaf oktober met 10 procent te verlagen. Het gaswinningsbedrijf stelt dat de minister onduidelijkheid heeft geschapen door binnen een jaar de veiligheidsnormen te veranderen en stapt daarom naar de Raad van State.
Kamp besloot in april op advies van de Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) om de maximale gasproductie omlaag te brengen nadat het aantal aardbevingen in het gebied rond Groningen het afgelopen jaar weer was toegenomen.
Volgens de NAM wordt daardoor een loopje genomen met de veiligheidsnormen. De minister trekt namelijk de eerder door hem goedgekeurde normen rond gaswinning binnen een jaar weer in twijfel, vindt de NAM. ,,Daardoor is niet langer duidelijk op wat voor wijze de minister en de toezichthouder toetsen aan de veiligheidsnorm”, aldus de NAM.
Veiligheidsnorm
Directeur Gerald Schotman van de NAM vindt dat met de huidige gaswinning wordt voldaan aan de geldende veiligheidsnorm. ,,Het gaat ons niet om de 10 procent, maar om veilig te kunnen gaan reduceren.”
Volgens Schotman gaat het om de balans tussen de leveringszekerheid en de veiligheid van de productie. Door het besluit van de minister is niet meer duidelijk aan welke veiligheidseisen de NAM moet voldoen. ,,Een sporter moet ook weten wanneer hij wel of niet buitenspel staat.”
Vorig jaar werd het productieplafond verlaagd naar 24 miljard kuub gas. In mei werd besloten de kraan verder dicht te draaien. Per oktober mag nog 21,6 miljard kuub worden gewonnen, een verlaging van 10 procent.
De gasboringen hebben geleid tot talloze aardbevingen, waardoor de huizen van zeker 100.000 Groningers schade hebben opgelopen. Sinds de gaskraan in het gebied langzaam iets wordt dichtgedraaid, voelen Groningers in de kern van het aardbevingsgebied zich veiliger. Dat bleek uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen.
Argument ‘veiligheid’
De Groninger Bodem Beweging is niet verbaasd over de stap van de NAM. ,,Vooral de argumentatie is vreemd”, zegt voorzitter Jelle van der Knoop. ,,De NAM zegt dat de veiligheidsnormen in het geding zijn, terwijl uit alle informatie blijkt dat minder gaswinning leidt tot minder bevingen. Toch wil de NAM zoveel mogelijk gas blijven winnen. Dit bevestigt wat we al wisten: ze zitten in Groningen voor het geld, niet voor de veiligheid van de Groningers.”
Dit bevestigt wat we al wisten: de NAM zit in Groningen voor het geld, niet voor de veiligheid van de Groningers, aldus Jelle van der Knoop, voorzitter Groninger Bodem Beweging.
Ook Milieudefensie is allesbehalve verrast. ,,De NAM misbruikt het veiligheidsargument om het dichtdraaien van de gaskraan tegen te houden”, zegt Jorien de Lege van Milieudefensie. ,,De heer Schotman maakt zich alleen maar zorgen over zijn eigen bedrijf en stelt het bedrijfsbelang boven het belang van de mensen in Groningen.”
Schotman rekent echter op begrip van de Groningers. ,,Daar zijn we transparant over, ook in interviews.”
De Raad van State buigt zich op 13 en 14 juli over de kwestie. Een verdere verlaging van het productieplafond is daarbij een mogelijkheid. ,,Dat moeten we dan zien”, zegt Schotman. ,,Wat een geschikte veiligheidsnorm is, is niet aan ons. Het gaat ons erom dat we moeten weten aan welke regels wij moeten voldoen.”
Volgens GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren verraadt de NAM nu ‘haar ware aard, dat ze zich zelfs tegen het beleid van minister Kamp keren’. ,,Je ziet nu wat er achter die mooie woorden zit, als ze zeggen dat ze voor de veiligheid van de Groningers staan.” De SP wil ‘juist hierom een toekomst zonder de NAM’. ,,Na alle ellende weer proberen Groningers in nog meer ellende te storten? Onbestaanbaar!”, twitterde partijleider Emile Roemer.
Niet zomaar
Kamp zegt het besluit om de gaswinning in Groningen terug te schroeven niet zomaar te hebben genomen. Dat gebeurde op advies van het onafhankelijke Staatstoezicht op de Mijnen. Hij weegt naar eigen zeggen steeds ‘de leveringszekerheid en de veiligheid van de Groningers tegen elkaar af’. ,,De veiligheid van de inwoners staat daarbij voorop”, aldus de minister.
Telegraaf 28.06.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) verzet zich tegen het besluit van minister Henk Kamp van Economische Zaken om de gaswinning vanaf oktober met 10 procent te verlagen. Het gaswinningsbedrijf stelt dat de minister onduidelijkheid heeft geschapen door binnen een jaar de veiligheidsnormen te veranderen en stapt daarom naar de Raad van State.
De minister besloot in april op advies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) om de maximale gasproductie omlaag te brengen, nadat het aantal aardbevingen in het gebied rond Groningen het afgelopen jaar weer was toegenomen. Daarbij stelde de minister dat „thans niet kan worden vastgesteld of aan de veiligheidsnormen is voldaan.”
Directeur Gerald Schotman van de NAM vindt dat die opmerking tot onduidelijkheid leidt en hij hoopt via de Raad van State alsnog helderheid krijgen. Het gaat volgens hem nu enkel om de duidelijkheid en niet om de productienorm op zich. „Als de productie 10 procent was verhoogd dan waren we ook in beroep gegaan.”
Vorig jaar werd het productieplafond verlaagd naar 24 miljard kuub gas. In mei werd besloten de kraan verder dicht te draaien. Per oktober mag nog 21,6 miljard kuub worden gewonnen, een verlaging van 10 procent.
Balans
Volgens Schotman gaat het om de balans tussen de leveringszekerheid en de veiligheid van de productie. Door het besluit van de minister is niet meer duidelijk aan welke veiligheidseisen de NAM moet voldoen. „Een sporter moet ook weten wanneer hij wel of niet buitenspel staat.”
Schotman rekent erop dat ook de Groningers begrijpen waarom dit besluit wordt genomen. „Daar zijn we transparant over, ook in interviews.”
De Raad van State buigt zich op 13 en 14 juli over de kwestie. Een verdere verlaging van het productieplafond is daarbij een mogelijkheid. „Dat moeten we dan zien. Wat een geschikte veiligheidsnorm is, is niet aan ons. Het gaat ons erom dat we moeten weten aan welke regels wij moeten voldoen.”
Telegraaf 18.06.2017 7900 mensen in het Groningse aardbevingsgebied hebben een aanbod gekregen van de NAM voor een tegemoetkoming van maximaal 1500 euro. Het accepteren van de voucher is niet zonder gevolgen, waarschuwt RTV Noord.
„Dan betekent dat u afziet van eventuele procedures en processtappen voor de geïnspecteerde schades die in uw rapporten staan”, staat in de brief die de afgelopen dagen is bezorgd. Mensen zouden binnen acht weken moeten reageren om van het aanbod gebruik te maken.
Hans Alders, de Nationaal Coördinator Groningen, zei afgelopen weken nog dat gedupeerden een jaar bedenktijd hebben om te besluiten of ze de voucher wel of niet accepteren.
Protest
Mark Rutte bezocht vrijdag de provincie om te praten over de omstreden gaswinning en de gevolgen ervan. Ongeveer dertig actievoerders versperden Rutte bij een vestiging van de Nationaal Coördinator Groningen de weg. Ze hadden spandoeken, sirenes en toeters bij zich. ,,Rutte komt er hier niet meer in”, riepen ze. Ook betichtten ze de premier van loze beloftes.
Geachte meneer @MinPres Beste Mark, dit kregen Groningers in de brievenbus tijdens uw bezoek. U voelt ’t nu, u weet ’t nu. Wat gaat u doen? 19:07 – 17 Jun 2017 · Bedum, Nederland
AD 18.06.2017 Nog eens 7900 mensen in het Groningse aardbevingsgebied hebben een aanbod gekregen van de NAM voor een tegemoetkoming van maximaal 1500 euro. Het accepteren van de voucher is niet zonder gevolgen, waarschuwt RTV Noord.
,,Dan betekent dat u afziet van eventuele procedures en processtappen voor de geïnspecteerde schades die in uw rapporten staan”, staat in de brief die de afgelopen dagen is bezorgd. Mensen zouden binnen acht weken moeten reageren om van het aanbod gebruik te maken.
Hans Alders, de Nationaal Coördinator Groningen, zei afgelopen weken nog dat gedupeerden een jaar bedenktijd hebben om te besluiten of ze de voucher wel of niet accepteren.
Trouw 16.06.2017 Mark Rutte reisde naar het Groninger aardbevingsgebied. Hoon was zijn deel. ‘Nu praat hij wéér alleen met de bobo’s.’
“Is die klootzak der nog nait?’’ Ook voor niet-Groningers is het duidelijk hoe Bram van Dam uit Stedum over demissionair premier Mark Rutte denkt. Ze lusten hem rauw. Van Dam parkeert zijn fiets en voegt zich bij een groepje bekenden. “Tuig van de richel is het.’’
De minister-president is in het aardbevingsgebied. Annemarie Heite, gedupeerde en bevingsboegbeeld, had hem uitgenodigd. Bij het versterkingspunt in Appingedam hebben woedende Groningers hem met veel kabaal ontvangen. Hier in Loppersum, waar hij twee tijdelijke scholen komt bekijken, is het rustiger. “Met bussenvol komen ze hierheen, en dan hebben ze allemaal een grote mond’’, moppert Van Dam. ‘’Maar in Den Haag zijn ze het weer vergeten.’’
Ook Klaas ten Hove is he-le-maal klaar met de politiek. “U presenteert zich als volksvertegenwoordiger, maar u bent een volksverlákker’’, beet de Groninger Diederik Samsom toe, toen die op bezoek was. “Vond-ie niet mooi. Maar het is wel zo.’’ De mannen sommen hun bevingsschade op. Menne Tillema’s huis in Stedum is dertigduizend euro in waarde gedaald. “En overal moet je zelf achteraan. De buurman heeft dezelfde schade, maar bij hem wordt het erkend. Bij ons is het zogenaamd geen bevingsschade. Doodmoe word je ervan.’’
De premier arriveert een uur later dan gepland – onderweg is hij nog bij een woning gaan kijken. Onder veel belangstelling van schoolkinderen en cameraploegen treden Rutte en zijn gevolg de OBS Prinses Beatrix binnen. Twee vrouwen blijven teleurgesteld achter op het schoolplein. “Nu praat hij wéér alleen maar met de bobo’s, krijgt hij weer een mooiweerverhaal. Wij wilden zo graag ons verhaal kwijt’’, verzucht Hanneke Haaksema. De jarinowoning van waaruit ze trouwde en waar de drie kinderen werden geboren, is gesloopt. Tot de nieuwe woning klaar is, zit ze al 2,5 jaar in een tijdelijk huis in Wirdum. De hele buurt is verscheurd, zegt ze, sommige kinderen gaan nu naar de ene school, vriendjes naar de andere. “De kinderen snappen het niet, en wij kunnen het niet uitleggen, want wij weten het zelf ook niet.’’
Na Loppersum volgt de laatste stop: het provinciehuis in Groningen, waar Freek de Jonge de petitie ‘Laat Groningen niet zakken’ overhandigt. Rutte belooft actie. Niet wachten op een missionair kabinet, snelheid is geboden, de problematiek is zeer ingrijpend, zegt hij.
Roadtrip
Ter afsluiting is er nog een besloten diner. Twee stoelen werden gereserveerd voor de Groninger Bodem Beweging. Eén daarvan, die van Dick Kleijer, bleef leeg. Uit protest. “Vijf jaar had hij de kans als missionair premier, maar hij schitterde door afwezigheid’’, licht Kleijer toe. “Hij kon wél veertig miljard ombuigen, maar geen lange-termijnplan voor ons gebied bedenken. En nu gaat hij op een roadtrip: kijk, ik ben in Groningen! En dan moeten wij opzitten en de rode loper uitrollen: ‘Oh Majesteit, wat goed dat u ons te woord staat?’’
Waarom dan niet beide stoelen leeg laten? Omdat, zegt Kleijer, ze het wél waarderen dat hij zijn afspraak nakomt en het gebied bezoekt. “Wij hebben leden die het vertrouwen in de overheid totaal kwijt zijn, en leden die in gesprek willen. Ik ben blij dat mijn collega gaat, ik zou het niet kunnen opbrengen zonder emotioneel te worden. Ik voel me moreel verplicht, maar elke vezel in mij verzet zich.’’
AD 16.06.2017 Enkele tientallen Groningers hebben vanmiddag in Appingedam geprotesteerd bij het bezoek van premier Mark Rutte aan Groningen. Rutte is in de provincie om te praten over de omstreden gaswinning en de gevolgen ervan.
De ongeveer dertig actievoerders versperden Rutte bij een steunpunt van het Centrum Veilig Wonen de weg. Ze hadden spandoeken, sirenes en toeters bij zich. ,,Rutte komt er hier niet meer in”, riepen ze. Ook betichtten ze de premier van loze beloftes.
Rutte verzekerde de gedupeerden dat hij een einde wil maken aan de ,,bestuurlijke spaghetti”. Daarmee doelt hij op de manier waarop het kabinet met de problemen in Groningen is omgesprongen. ,,Ik begrijp dat de Groningers hun vertrouwen helemaal hebben verloren”, aldus Rutte. ,,En dat zal ik vandaag ook niet kunnen herstellen.”
Half uur
De premier, die meer dan een half uur met de actievoerders sprak, had verder geen concrete toezeggingen. ,,Ik ben hier vooral om te praten met de gedupeerden”, zegt Rutte. ,,De plannen voor versterking van woningen en een betere schadeafwikkeling, met de NAM op afstand, zijn klaar. We moeten ons nu richten op uitvoeren, uitvoeren en uitvoeren. En de snelheid moet omhoog, want er zijn hier nog ontzettend veel problemen die we moeten oplossen. Ik wil vandaag kijken wat daar voor nodig is.”
Rutte bezocht vrijdag ook nog een tijdelijke basisschool in Loppersum, sprak met gedupeerde Jan Dales en nam in het Provinciehuis van Groningen de petitie ‘Laat Groningen niet zakken’ in ontvangst uit handen van cabaretier Freek de Jonge. ,,Er is veel aandacht voor geweest. Niemand kan ooit zeggen dat we niet hebben geweten dat de situatie hier zo slecht is”, aldus De Jonge.
De premier liet weten onder de indruk te zijn van alle verhalen. ,,Trots is omgeslagen in een nachtmerrie”, zegt Rutte. ,,Achter elke voordeur schuilt een ander verhaal en dat is heel erg indrukwekkend. Soms moeten honderden buurtbewoners tegelijk hun huis uit omdat die moet worden versterkt. Dat is heel ingrijpend.”
Trots is omgeslagen in een nachtmerrie
Macron
Rutte was eerder op dag nog in Frankrijk. Daar bracht hij een bezoek aan de nieuwe Franse president Emmanuel Macron. Ze spraken in het Élysée-paleis, de officiële residentie van het staatshoofd in Parijs, over onder meer de samenwerking tussen Frankrijk en Nederland, het sociaaleconomisch beleid en de Europese Unie.
Telegraaf 16.06.2017 Enkele tientallen Groningers hebben vrijdagmiddag in Appingedam geprotesteerd bij het bezoek van premier Mark Rutte aan Groningen. Rutte is in de provincie om te praten over de omstreden gaswinning en de gevolgen ervan.
De ongeveer dertig actievoerders versperden Rutte bij een vestiging van de Nationaal Coördinator Groningen de weg. Ze hadden spandoeken, sirenes en toeters bij zich. ,,Rutte komt er hier niet meer in”, riepen ze. Ook betichtten ze de premier van loze beloftes.
Rutte verzekerde de gedupeerden dat hij een einde wil maken aan de ,,bestuurlijke spaghetti”. Daarmee doelt hij op de manier waarop het kabinet met de problemen in Groningen is omgesprongen. ,,Ik begrijp dat de Groningers hun vertrouwen helemaal hebben verloren”, aldus Rutte. ,,En dat zal ik vandaag ook niet kunnen herstellen.”
Foto: ANP
De premier, die meer dan een half uur met de actievoerders sprak, had verder geen concrete toezeggingen. ,,Ik ben hier vooral om te praten met de gedupeerden”, zegt Rutte. ,,De plannen voor versterking van woningen en een betere schadeafwikkeling, met de NAM op afstand, zijn klaar. We moeten ons nu richten op uitvoeren, uitvoeren en uitvoeren. En de snelheid moet omhoog, want er zijn hier nog ontzettend veel problemen die we moeten oplossen. Ik wil vandaag kijken wat daar voor nodig is.”
Rutte bezocht vrijdag ook nog een tijdelijke basisschool in Loppersum, sprak met gedupeerde Jan Dales en nam in het Provinciehuis van Groningen de petitie ‘Laat Groningen niet zakken’ in ontvangst uit handen van cabaretier Freek de Jonge. ,,Er is veel aandacht voor geweest. Niemand kan ooit zeggen dat we niet hebben geweten dat de situatie hier zo slecht is”, aldus De Jonge.
De premier liet weten onder de indruk te zijn van alle verhalen. ,,Trots is omgeslagen in een nachtmerrie”, zegt Rutte. ,,Achter elke voordeur schuilt een ander verhaal en dat is heel erg indrukwekkend. Soms moeten honderden buurtbewoners tegelijk hun huis uit omdat die moet worden versterkt. Dat is heel ingrijpend.”
Elsevier 16.06.2017 Enkele tientallen Groningers zijn vanmiddag bij elkaar gekomen in Appingedam om te protesteren tegen het bezoek van premier Mark Rutte aan Groningen. Hij is in de provincie om te praten over de omstreden gaswinning.
Zo’n 30 demonstranten versperden Rutte de weg bij een steunpunt van het Centrum Veilig Wonen. Ze droegen spandoeken, toeters en sirenes bij zich.
Geen concrete toezeggingen
Ze riepen leuzen als: ‘Rutte komt er niet meer in’. Ook doet de premier volgens deze demonstranten alleen maar loze beloftes. De premier sprak de actievoerders toe en verzekerde hen dat hij een einde wil maken aan de ‘bestuurlijke spaghetti’. Daarmee verwijst hij naar de manier waarop het kabinet met de problemen in Groningen als gevolg van de gaswinning is omgegaan.
‘Ik begrijp dat de Groningers hun vertrouwen helemaal hebben verloren, en dat zal ik vandaag ook niet kunnen herstellen,’ zei Rutte. Hij kon de actievoerders verder ook geen concrete toezeggingen doen. Naast het centrum in Appingedam bezocht hij ook een tijdelijke basisschool in Loppersum, een gemeente die relatief vaak werd getroffen door de aardbevingen. Vervolgens neemt hij een petitie ‘Laat Groningen niet Zakken’ in ontvangst van cabaretier Freek de Jonge, waarna hij een besloten bijeenkomst heeft met bestuurders en gedupeerden.
Pauw en Jinek
Het was niet de eerste keer dat Rutte geconfronteerd werd met emotionele Groningers. In maart zat de premier bij de talkshow Pauw en Jinek, waar ook een aantal boze burgers uit die provincie waren uitgenodigd. Het werd een gênante vertoning, nadat Rutte de groep probeerde uit te leggen dat de gaswinning in Groningen al verminderd werd.
Al snel werd er gejoeld en geschreeuwd en werden allerlei leuzen naar de premier geroepen. ‘Nee, nee, nee,’ ‘bullshit’, ‘u bent premier-onwaardig’. Een aantal mensen hield vellen papier omhoog met de tekst ‘not my premier’. Rutte liet zich niet van de wijs brengen. Hij had wel moeite met het formuleren van zijn antwoord, omdat de boze Groningers hem veelal niet lieten uitspreken.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 09.06.2017 Demissionair premier Mark Rutte komt volgende week vrijdag naar Groningen om zich bij te laten praten over de gas- en aardbevingsproblematiek. Rutte gaat onder andere in gesprek met bestuurders, de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad.
Er wordt onder andere gesproken over het nieuwe schadeprotocol, de versterkingsoperatie en de rol van de staat. Ook neemt hij de petitie Laat Groningen niet zakken in ontvangst. De Groningse cabaretier Freek de Jonge verzamelde meer dan 200.000 steunbetuigingen.
Het bezoek wordt voor een groot deel geregisseerd door de Groningse Commissaris van de Koning René Paas. De minister-president zou zelf hebben aangegeven met gedupeerden in gesprek te willen.
Boze Groningers
De laatste keer dat Rutte in gesprek ging met Groningers over de gaswinning, was in maart bij de talkshow Pauw en Jinek. In het publiek zaten boze inwoners uit de provincie Groningen, die borden omhoog hielden met teksten als “not my premier”. Ook meldden ze dat “De heer Rutte ons 6,5 jaar lang heeft uitgezogen”.
De premier zei destijds de woede van de Groningers te begrijpen en noemde de gaswinning een “nachtmerrie”. Dit zorgde er echter niet voor dat de Groningers bedaarden.
Telegraaf 09.06.2017 Premier Mark Rutte brengt vrijdag 16 juni een werkbezoek aan Groningen om met bewoners, bestuurders en instanties te spreken over de gevolgen van de gaswinning. In Loppersum spreekt hij met gedupeerden van aardbevingen en bezoekt hij een tijdelijke school.
In Appingedam gaat Rutte naar een zogenoemd versterkingspunt van de Nationaal Cöordinator Groningen, waar bewoners terecht kunnen met bijvoorbeeld vragen over inspecties en eventuele versterking van woningen.
Ontvangst petitie
Verder neemt de premier in het Provinciehuis uit handen van initiatiefnemer en cabaretier Freek de Jonge de petitie ’Laat Groningen niet zakken’ in ontvangst. Rutte rondt zijn bezoek aan Groningen af met een besloten buffet waaraan gedupeerde bewoners, maatschappelijke organisaties en meerdere bestuurders, onder wie commissaris van de Koning René Paas, deelnemen.
Rutte bezocht twee jaar geleden ook al gedupeerden in Groningen.
NU 02.06.2017 Zesduizend Groningers claimen immateriële schade zoals angst en hoofdpijn te hebben als gevolg van de gaswinning in de provincie. Dit bevestigt Pieter Huitema, advocaat van de gedupeerden, vrijdag aan NU.nl.
De advocaat spande namens 127 Groningers de zaak aan tegen Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). De zaak, die diende in maart, draaide om geestelijk lijden van Groningers als gevolg van gaswinning. De NAM werd voor een aantal van deze zaken aansprakelijk gesteld.
De rechtbank achtte bewezen dat de aardbevingen het woongenot aantasten van bewoners in het Groningenveld, waar de frequentie van de bevingen hoger ligt. “De NAM bagatelliseert de situatie”, aldus de rechtbank. “De bevingen hebben invloed op het leven van veel inwoners.”
Huitema eist een schadevergoeding voor zijn cliënten, waarvan de hoogte nog bepaald moet worden. Deze zou volgens de advocaat ergens tussen de 3.000 tot 30.000 euro per persoon komen te liggen.
De NAM maakte eerder deze maand bekend in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak.
Hoger beroep
In diezelfde zaak was ook de Nederlandse Staat aangeklaagd. De Staat werd niet aansprakelijk gesteld, maar de rechtbank stelde wel dat het onrechtmatig heeft gehandeld in de periode van januari 2013 tot november 2015, omdat ondanks kennis van de aardbevingen is nagelaten de gaswinning terug te schroeven.
Tegen deze uitspraak gaat de Staat niet in hoger beroep. In een brief aan de voorzitter van de Tweede Kamer, verstuurd op 19 april, wordt gesteld dat een hoger beroep een schaduw zal werpen over het vertrouwensherstel van de Groningers in de overheid. De termijn voor het indienen van het beroep verliep donderdag.
“De uitspraak tegen de Staat zal voor altijd blijven staan”, zegt Huitema vrijdag tegen NU.nl. “Dit betekent dat Groningers nu meer mogelijkheden hebben om hun schade te verhalen op de Staat.”
Telegraaf 02.06.2017 Ongeveer 6000 Groningers hebben tot nu toe een claim tegen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) ingediend voor immateriële schade. Dat meldt het Groningse De Haan Advocaten vrijdag, dat namens honderden Groningers een smartengeld-zaak tegen de Nederlandse Aardolie Maatschappij NAM had aangespannen.
De bewoners van het aardbevingsgebied willen smartengeld omdat ze zich zorgen maken over hun veiligheid of omdat ze psychische klachten hebben door de aardbevingen als gevolg van de gaswinning.
De rechtbank oordeelde op 1 maart dat de NAM smartengeld moet betalen. Het olie- en gasbedrijf ging in hoger beroep. De rechtbank liet echter weten dat de schadeclaims al wel kunnen worden ingediend. In totaal kunnen zo’n 170.000 Groningers nu aanspraak maken op een schadevergoeding. Daarvoor moeten ze wel met bijvoorbeeld een doktersverklaring kunnen aantonen dat ze psychische klachten hebben als gevolg van de bevingen en de onrust.
Het advocatenkantoor heeft berekend dat elke individuele bewoner een bedrag van 3000 tot 30.000 euro kan claimen. Daar komen ook nog eens kosten voor gederfd woongenot overheen, zoals een deel van de betaalde hypotheekrente of huur.
Het advocatenkantoor maakte vrijdag ook bekend dat de Nederlandse Staat niet tegen de uitspraak in de smartengeldzaak in hoger beroep is gegaan. De rechtbank oordeelde dat de Staat tussen januari 2013 en november 2015 onrechtmatig heeft gehandeld door de gaswinning niet te verlagen. Ze worden echter niet verantwoordelijk gehouden voor het betalen van smartengeld.
De Haan Advocaten verwacht de eerste claims nog voor het einde van dit jaar in te dienen.
AD 02.06.2017 Ongeveer 6000 Groningers hebben tot nu toe een claim tegen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) ingediend voor immateriële schade. Dat meldt het Groningse De Haan Advocaten vandaag, dat namens honderden Groningers een smartengeldzaak tegen de NAM had aangespannen. De bewoners van het aardbevingsgebied willen smartengeld omdat ze zich zorgen maken over hun veiligheid of omdat ze psychische klachten hebben door de aardbevingen als gevolg van de gaswinning.
De rechtbank oordeelde op 1 maart dat de NAM smartengeld moet betalen. Het olie- en gasbedrijf ging in hoger beroep. De rechtbank liet echter weten dat de schadeclaims al wel kunnen worden ingediend. In totaal kunnen zo’n 170.000 Groningers nu aanspraak maken op een schadevergoeding. Daarvoor moeten ze wel met bijvoorbeeld een doktersverklaring kunnen aantonen dat ze psychische klachten hebben als gevolg van de bevingen en de onrust.
Het advocatenkantoor heeft berekend dat elke individuele bewoner een bedrag van 3000 tot 30.000 euro kan claimen. Daar komen ook nog eens kosten voor gederfd woongenot overheen, zoals een deel van de betaalde hypotheekrente of huur.
Smartengeld
Het advocatenkantoor maakte ook bekend dat de Nederlandse Staat niet tegen de uitspraak in de smartengeldzaak in hoger beroep is gegaan. De rechtbank oordeelde dat de Staat tussen januari 2013 en november 2015 onrechtmatig heeft gehandeld door de gaswinning niet te verlagen. Ze worden echter niet verantwoordelijk gehouden voor het betalen van smartengeld.
De Haan Advocaten verwacht de eerste claims nog voor het einde van dit jaar in te dienen.
Telegraaf 02.06.2017 De NAM heeft vorig jaar 526 miljoen euro winst geboekt op de gaswinning in Nederland. Het bedrijf maakte 496 miljoen daarvan over aan de beide aandeelhouders, Shell en ExxonMobil.
Het resultaat is na afdracht aan Nederlandse overheden, waar circa 3 miljard euro naartoe ging. Dat valt op te maken uit de jaarcijfers van het bedrijf. De omzet kwam uit op 3,5 miljard euro. Het is de eerste keer dat de NAM jaarcijfers publiceert, vanwege nieuwe Europese wetgeving. Het is niet duidelijk hoe de winst zich verhoudt tot die in eerdere jaren.
De NAM zette 495 miljoen euro opzij in een voorziening die vooral betrekking heeft op schadeherstel, versterking van gebouwen en compensatiemaatregelen wegens de aardbevingen in Groningen. Er is geen voorziening voor immateriële schade.
NU 01.06.2017 Alle 398 huizen van de wijk Opwierde-Zuid in het Groningse Appingedam moeten ingrijpend gerenoveerd of zelfs herbouwd worden om aardbevingsbestendig te worden.
Dat is de uitkomst van een onderzoek aan de huizen dat afgelopen jaar is gedaan in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders.
Woensdag en donderdag zijn de bewoners ingelicht. Alders zei donderdag dat het gaat om ”ingrijpende maatregelen die de bewoners persoonlijk zullen raken. De komende tijd zullen we samen met de bewoners het traject vormgeven.”
In de wijk staan verschillende typen woningen van verschillende eigenaren en woningcorporaties. Woningcorporaties hebben al aangegeven dat zij graag samen met NCG in gesprek willen met de huurders en de eigenaren om samen een zorgvuldige afweging te maken tussen het versterken van de woningen of het slopen en herbouwen van de woningen.
Pas daarna is bekend wanneer de werkzaamheden voor deze woningen plaatsvinden.
Telegraaf 01.06.2017 Alle 398 huizen van de wijk Opwierde-Zuid in het Groningse Appingedam moeten ingrijpend gerenoveerd of zelfs herbouwd worden om aardbevingsbestendig te worden. Dat is de uitkomst van een onderzoek aan de huizen dat afgelopen jaar is gedaan in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders.
Woensdag en donderdag zijn de bewoners ingelicht. Alders zei donderdag dat het gaat om „ingrijpende maatregelen die de bewoners persoonlijk zullen raken. De komende tijd zullen we samen met de bewoners het traject vormgeven.”
In de wijk staan verschillende typen woningen van verschillende eigenaren en woningcorporaties. Woningcorporaties hebben al aangegeven dat zij graag samen met NCG in gesprek willen met de huurders en de eigenaren om samen een zorgvuldige afweging te maken tussen het versterken van de woningen of het slopen en herbouwen van de woningen. Pas daarna is bekend wanneer de werkzaamheden voor deze woningen plaatsvinden.
Telegraaf 28.05.2017 Bij het Centrum Veilig Wonen zijn vijftien meldingen binnengekomen over de aardbeving zaterdagmiddag bij Slochteren. De beving had een kracht van 2,6.
Volgens Läslo Evers, seismoloog bij het KNMI, is dit de zwaarste beving in het gebied sinds 30 september 2015. Die beving had een kracht van 3,1. Daarna waren er wel bevingen boven de 2,0 maar nog niet zo zwaar als zaterdagmiddag. „Vanaf magnitude 2 voelen mensen de beving goed en kan schade ontstaan.”
De aardbevingen in Groningen ontstaan door gaswinning van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Tegen de gaswinning is veel verzet. Groningers voelen zich onveilig door de bevingen. Het Centrum Veilig Wonen inventariseert onder meer de meldingen.
AD 28.05.2017 Bij het Centrum Veilig Wonen (CVW) zijn tot vanavond 39 schademeldingen binnengekomen over de aardbeving die zaterdagmiddag plaatsvond bij het Groningse Slochteren.
De woordvoerder van het CVW ,,acht het zeer wel mogelijk dat de komende dagen het aantal meldingen nog verder stijgt”. De beving had een kracht van 2,6. Volgens het KNMI, was het de zwaarste beving in het gebied sinds 30 september 2015. Die beving had een kracht van 3,1. Daarna waren er wel bevingen boven de 2,0 maar nog niet zo zwaar als zaterdagmiddag. ,,Vanaf magnitude 2 voelen mensen de beving goed en kan schade ontstaan.”
De aardbevingen in Groningen ontstaan door gaswinning van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Tegen de gaswinning is veel verzet. Groningers voelen zich onveilig door de bevingen. Het Centrum Veilig Wonen inventariseert onder meer de meldingen.
NU 28.05.2017 Bij het Centrum Veilig Wonen (CVW) zijn tot zondagavond 39 schademeldingen binnengekomen over de aardbeving die zaterdagmiddag plaatsvond bij het Groningse Slochteren.
De woordvoerder van het CVW ”acht het zeer wel mogelijk dat de komende dagen het aantal meldingen nog verder stijgt”.
De beving had een kracht van 2,6. Volgens het KNMI was het de zwaarste beving in het gebied sinds 30 september 2015. Die beving had een kracht van 3,1. Daarna waren er wel bevingen boven de 2,0 maar nog niet zo zwaar als zaterdagmiddag. ”Vanaf magnitude 2 voelen mensen de beving goed en kan schade ontstaan.”
De aardbevingen in Groningen ontstaan door gaswinning van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Tegen de gaswinning is veel verzet. Groningers voelen zich onveilig door de bevingen. Het Centrum Veilig Wonen inventariseert onder meer de meldingen.
NU 27.05.2017 Inwoners van de provincie Groningen hebben zaterdagmiddag rond 15.30 uur een aardbeving gevoeld. Het epicentrum lag volgens het KNMI in Slochteren, de beving had daar een magnitude van 2,6, op een diepte van drie kilometer.
Volgens Läslo Evers, seismoloog bij het KNMI, is dit de zwaarste beving in het gebied sinds 30 september 2015.
Die beving had een kracht van 3,1. Daarna waren er wel bevingen boven de 2,0 maar nog niet zo zwaar als zaterdagmiddag. “Vanaf magnitude 2 voelen mensen de beving goed en kan schade ontstaan.”
De aardbevingen in Groningen ontstaan door gaswinning van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Tegen de gaswinning is veel verzet. Groningers voelen zich onveilig door de bevingen.
Telegraaf 27.05.2017 Oost-Groningen is zaterdag tegen het einde van de middag opgeschrikt door een aardbeving. De beving had een kracht van 2,6 op de schaal van Richter.
Het epicentrum lag volgens het KNMI in Slochteren maar ook in andere plaatsen werd de beving gevoeld onder meer in Sappemeer, Noordbroek, Zuidbroek en Schildwolde. Volgens het KNMI is dit de zwaarste beving sinds een aantal jaar.
NU 24.05.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is het niet eens met het besluit van minister Henk Kamp (Economische Zaken) om de gaswinning in Groningen te verlagen, en overweegt in beroep te gaan bij de Raad van State.
Dit schrijft de NAM woensdag op haar website. Kamp besloot vorige maand de gaswinning per 1 oktober met 10 procent te verlagen. Dit zou neerkomen op 21,6 miljard kuub per jaar.
De verlaging was op advies van de toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Deze stelde dat dit de enige manier was om de kans op het aantal en op zwaardere bevingen te verminderen.
“Er is een veiligheidsnorm voor seismisch risico vastgesteld, maar deze lijkt niet toegepast te worden in het nu genomen besluit”, aldus de NAM. Het bedrijf zegt in een zienswijze het besluit van Kamp buitenproportioneel te vinden. Op een later moment zal NAM bepalen of het in beroep gaat bij de Raad van State.
Door het winnen van gas in de Groningse provincie, zijn in de afgelopen jaren met regelmaat aardbevingen. Deze zorgen voor beschadigde huizen en leiden ook tot stress en slapeloze nachten, zeggen de Groningers.
Kamp besloot daarom in 2015 de gasproductie te verlagen naar 24 miljard kuub. In 2014 werd nog 42 miljard kuub uit de bodem gepompt.
Telegraaf 24.05.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is het niet eens met de argumenten waarmee minister Henk Kamp (Economische Zaken) de gaswinning verder wil verlagen. Het gasbedrijf heeft in een brief aan de bewindsman laten weten dat het voornemen van Kamp tot onduidelijkheden leidt.
Wat Kamp betreft gaat de gaswinning in oktober met 10 procent omlaag. De hoop is dat dit het risico op aardbevingen verkleint en de veiligheid van de bewoners ten goede komt. Maar volgens de NAM laat Kamp met zijn plan de bestaande veiligheidsnorm los. ,,Dit bevreemdt ons.” Het bedrijf vindt dat ,,niet langer duidelijk is op welke basis het de gaswinning uitvoert” en wil dus meer duidelijkheid.
De NAM kan eventueel in beroep gaan bij de Raad van State, maar daarover valt pas later een besluit.
Telegraaf 24.05.2017 Gaswinningsbedrijf NAM is het niet eens met het besluit van minister Kamp (Economische Zaken) om de gasproductie in Groningen vanaf 1 oktober met nog eens 10% terug te brengen tot 21,3 miljard kubieke meter per jaar.
In een zienswijze naar aanleiding van het besluit schrijft de Nam dan ook dat het overweegt naar de Raad van State te stappen om de beslissing aan te vechten. Aanleiding voor de minister was het voordoen van nieuwe aardbevingen rond de Groningse plaats Loppersum.
De minister nam het besluit op advies van het Staatstoezicht op de Mijnen, dat constateerde dat een eerder gestelde norm voor aardbevingen dicht genaderd was. De joint-venture van Shell en Exxon vindt echter dat de gaswinning pas teruggebracht mag worden als de norm wordt overschreden. Door dit nu al te doen, zou sprake zijn van ’rechtsonzekerheid’.
NU 17.05.2017 Het geld dat is uitgetrokken om de gevolgen van de gaswinning voor Groningen op te vangen, is bijna op. Van de 1,3 miljard euro is nog 50 miljoen over.
Dat blijkt uit het woensdag gepubliceerde verslag van de Algemene Rekenkamer.
Het gereserveerde geld moest de uitgaven van 2014 tot 2018 dekken. Maar eind vorig jaar, halverwege die periode, was 96 procent al uitgegeven. Vooral de afhandeling van door aardbevingen aangerichte schade viel veel duurder uit. Daaraan is al ruim een half miljard euro uitgegeven, terwijl het kabinet rekende op 250 miljoen.
Aan het versterken van huizen en gebouwen is juist minder besteed dan verwacht.
NAM
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), die het gas in Groningen wint, is aansprakelijk voor de bevingsschade en moet extra de portemonnee trekken.
Maar uiteindelijk lijdt de schatkist eronder, omdat de NAM daardoor minder aan het Rijk zal afdragen. De schatkist strijkt ook al minder op omdat de gaskraan verder is dichtgedraaid.
Dichtdraaien
Op advies van de toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), heeft Kamp vorige maand besloten dat er minder gas mag worden gewonnen in Groningen. In 2016 mocht de NAM maximaal 24 miljard kuub gas winnen. In 2017 wordt dit nog eens met 10 procent verlaagd. Dit zou neerkomen op 21,6 miljard kuub per jaar.
Door het terugschroeven van de gaswinning komt er volgens minister Kamp in 2017 wel 345 tot 360 miljoen euro minder in de staatskas.
Woensdag heeft de Nationaal Coordinator Groningen (NCG) laten weten dat de pilot voor de opkoopregeling die in mei 2016 van start ging, een vervolg moet krijgen. Bij de regeling wordt 95 procent van de taxatiewaarde van een huis uitgekeerd aan de gedupeerden.
Huiseigenaren die in een ruime cirkel rond Loppersum wonen, konden zich afgelopen jaar aanmelden bij de NCG. Er kwamen 179 aanmeldingen waarvan er 117 aan de voorwaarden voldeden. 55 woningen zijn uiteindelijk geselecteerd voor de regeling.
Mogelijkheden
De NCG liet de TU Delft de regeling evalueren. Deze hield een enquête en interviewden de betrokken partijen en kwam hierna tot de conclusie dat de opkoopregeling een vervolg moet krijgen.
De NCG, Hans Alders, zegt dat hij zich hard gaat maken voor een nieuw opkoopinstrument. “Met NAM en het ministerie van Economische Zaken ga ik in gesprek over de mogelijkheden voor een vervolg van de proef.”
Telegraaf 09.05.2017 Meer Groningers hebben zich in het eerste kwartaal van dit jaar gemeld met schade aan hun woningen die zij wijten aan de gaswinning. Ten opzichte van een kwartaal eerder steeg het aantal meldingen met 28 procent, tot 2435, liet de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) dinsdag weten.
Van de gevallen die al zijn beoordeeld, was in 63 procent de conclusie dat de schade niét kwam door aardbevingen. Een kwartaal eerder was dat 67 procent. Mensen die het niet eens zijn met de bevindingen, kunnen een contra-expertise aanvragen. Wie gelijk krijgt, kan kiezen tussen herstel en uitbetaling. Een op de drie gedupeerden koos in de eerste drie maanden van 2017 voor herstel. In het laatste kwartaal van vorig jaar ging een kwart voor deze optie.
De cijfers komen van het Centrum voor Veilig Wonen. Dat handelt nu nog de schade af, maar staat volgens critici te dicht bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) die het gas uit de grond haalt. Deze zomer gaat het systeem op de schop. Vanaf 1 juli gaat een geheel onafhankelijke commissie de schademeldingen beoordelen.
Telegraaf 09.05.2017 Er moet een onafhankelijk onderzoek komen naar hoeveel aardgas minimaal moet worden gewonnen om aan de vraag in Nederland te voldoen. Die wens heeft een meerderheid in de Tweede Kamer dinsdag uitgesproken.
Bij het onderzoek moet wat de Kamer betreft het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) worden betrokken. De regering besloot vorige maand op basis van een advies van het SodM de gaswinning verder terug te schroeven.
Hoeveel gas er nodig is voor de zogenoemde leveringszekerheid wordt momenteel nog vastgesteld door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en Gasunie Transport Services, de eigenaar en beheerder van het Nederlandse gasnet.
De NAM zit in politiek Den Haag en in het winningsgebied in Groningen al langer in het verdomhoekje, vanwege de aardbevingen als gevolg van de gaswinning. Eind maart werd bekend dat de NAM niet langer betrokken zal zijn bij de afhandeling van schadeclaims.
Een Kamermeerderheid schaarde zich ook achter een voorstel om de belangen van de gaswinning bij verschillende ministeries neer te leggen. De indieners van het voorstel willen dat in ieder geval de veiligheid niet langer wordt ondergebracht bij Economische Zaken, dat ook over de inkomsten uit de gaswinning gaat. Initiatiefnemer Frank Wassenberg van de Partij voor de Dieren noemt deze belangen „tegenstrijdig.”
NU 09.05.2017 Er moet een onafhankelijk onderzoek komen naar hoeveel aardgas minimaal moet worden gewonnen om aan de vraag in Nederland te voldoen. Die wens heeft een meerderheid in de Tweede Kamer dinsdag uitgesproken.
Bij het onderzoek moet wat de Kamer betreft het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) worden betrokken. De regering besloot vorige maand op basis van een advies van het SodM de gaswinning verder terug te schroeven.
Hoeveel gas er nodig is voor de zogenoemde leveringszekerheid wordt momenteel nog vastgesteld door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en Gasunie Transport Services, de eigenaar en beheerder van het Nederlandse gasnet.
De NAM zit in politiek Den Haag en in het winningsgebied in Groningen al langer in het verdomhoekje, vanwege de aardbevingen als gevolg van de gaswinning. Eind maart werd bekend dat de NAM niet langer betrokken zal zijn bij de afhandeling van schadeclaims.
Een Kamermeerderheid schaarde zich ook achter een voorstel om de belangen van de gaswinning bij verschillende ministeries neer te leggen.
De indieners van het voorstel willen dat in ieder geval de veiligheid niet langer wordt ondergebracht bij Economische Zaken, dat ook over de inkomsten uit de gaswinning gaat. Initiatiefnemer Frank Wassenberg van de Partij voor de Dieren noemt deze belangen ”tegenstrijdig”.
Het terugschroeven van de gaswinning heeft gevolgen voor de schatkist. In 2017 kost het terugschroeven van de gaskraan het kabinet 80 miljoen euro. Vanaf volgend jaar scheelt het de schatkist 300 miljoen euro.
Ook heeft een meerderheid van de Kamer zich uitgesproken over het feit dat de persoonlijke omstandigheden van Groningers als uitgangspunt worden genomen. De motie werd twee weken geleden ingediend door het Groningse SP-Kamerlid Sandra Beckerman en Frank Wassenberg van de Partij voor de Dieren (PvdD).
NU 05.05.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) gaat in hoger beroep tegen de beslissing van de rechtbank om het bedrijf aansprakelijk te stellen voor de immateriële schade van een aantal Groningse aardbevingsgedupeerden.
“Wij zijn het principieel niet eens met deze uitkomst en gaan daarom in hoger beroep”, is te lezen in een kort persbericht op de website van de NAM.
Volgens de verklaring betwist de NAM niet dat ze aansprakelijk zijn voor enkele gevallen, maar verdient de uitspraak “juridisch gezien verduidelijking”. Het bedrijf wil vragen als ‘waar moet een aanspraak tot vergoeding aan voldoen’ beantwoord hebben, en vraagt zich ook af wat de drempel voor een vergoeding is.
In de zaak, die door advocaat Pieter Huitema namens 127 gedupeerden van de Groningse aardbevingen was aangespannen, ging het om immateriële schade zoals hoofdpijn en angst. De rechtbank in Assen oordeelde woensdag 1 maart dat NAM aansprakelijk gesteld kan worden voor een aantal van deze zaken.
Woongenot
Pieter Huitema, advocaat van de gedupeerden, eist een schadevergoeding voor zijn cliënten. De hoogte hiervan moet nog via een vervolgprocedure bepaald worden. “Deze kan uiteenlopen van 3.000 tot 30.000 euro per persoon. Experts gaan hier nog naar kijken”, zei Huitema eerder tegen NU.nl.
NAM zegt vrijdag te onderzoeken of er mogelijkheden zijn om bewoners tegemoet te komen, “zonder dat ze opnieuw naar de rechtbank hoeven”. Huitema laat namens zijn cliënten weten graag in gesprek te willen met de NAM. “Iedereen heeft baat bij een collectieve regeling.”
Inmiddels hebben drieduizend Groningers met vergelijkbare klachten zich gemeld bij de advocaat. “We zijn de individuen aan het clusteren. De zaak is omvangrijk, dus dit neemt veel tijd in beslag.”
Angst
De zaak is in februari 2014 namens 127 Groningers aangespannen. De gedupeerden stellen dat de aardbevingen hun woongenot hebben aangetast en dat sprake is van geestelijk lijden. Een aantal van die personen is vorige week door de rechtbank in het gelijk gesteld.
“Bij sommige van mijn cliënten is de angst zo groot dat ze slechter functioneren. Ook spreken ze van hinder, omdat ze constant aannemers over de vloer krijgen in verband met de schade aan hun huis. Al deze klachten zijn samengevat onder de noemer immateriële schade”, aldus Huitema.
Nederlandse staat
De Nederlandse staat was ook aangeklaagd door Huitema, maar de rechtbank vond onvoldoende grond om de staat aansprakelijk te stellen. “Ze bevinden zich niet in hetzelfde maatschappelijke verkeer”, verklaarde de rechtbank.
Wel werd gesteld dat de staat onrechtmatig heeft gehandeld in de periode van januari 2013 tot november 2015, omdat ondanks kennis van de aardbevingen is nagelaten de gaswinning terug te schroeven. Volgens de rechtbank onderbouwden de eisers niet dat zij geen schade hadden geleden wanneer de staat wel tot reductie was overgegaan.
Telegraaf 05.05.2017 De Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM) gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechter in Assen dat het bedrijf aansprakelijk is voor immateriële schade door aardbevingen. „Wij zijn het principieel niet eens met deze uitkomst en gaan daarom in hoger beroep”, aldus de NAM vrijdag in een korte persverklaring.
De rechtbank in Assen bepaalde op 1 maart dat de gaswinning door de NAM, verantwoordelijk voor de bevingen, het woongenot van de Groningers meer dan gewoon aantast. Volgens de rechtbank is sprake van „aantasting in de persoon.” De rechter vindt dat duidelijk is dat de aardbevingen „diep ingrijpen in levens” en veel inwoners de situatie als „zeer belastend” ervaren. De NAM maakt volgens het vonnis een onrechtmatige inbreuk op hun ongestoorde woongenot.
Vragen
De NAM zit naar eigen zeggen na de uitspraak nog met veel vragen. Het bedrijf gaat in beroep „niet omdat we onze aansprakelijkheid in alle gevallen betwisten, maar omdat we van mening zijn dat deze uitspraak juridisch gezien verduidelijking verdient.”
„Vragen zoals ’waar moet een aanspraak tot vergoeding aan voldoen?’, ’wat is de drempel daarvoor?’ zijn in onze ogen onvoldoende beantwoord”, aldus de NAM.
AD 05.05.2017 De Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM) gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechter in Assen dat het bedrijf aansprakelijk is voor immateriële schade door aardbevingen.
,,Wij zijn het principieel niet eens met deze uitkomst en gaan daarom in hoger beroep”, aldus de NAM vandaag in een korte persverklaring.
De rechtbank in Assen bepaalde op 1 maart dat de gaswinning door de NAM, verantwoordelijk voor de bevingen, het woongenot van de Groningers meer dan gewoon aantast. Volgens de rechtbank is sprake van ‘aantasting in de persoon’.
Zeer belastend
De rechter vindt dat duidelijk is dat de aardbevingen ‘diep ingrijpen in levens’ en veel inwoners de situatie als ‘zeer belastend’ ervaren. De NAM maakt volgens het vonnis een onrechtmatige inbreuk op hun ongestoorde woongenot.
De NAM zit naar eigen zeggen na de uitspraak nog met veel vragen. Het bedrijf gaat in beroep ,,niet omdat we onze aansprakelijkheid in alle gevallen betwisten, maar omdat we van mening zijn dat deze uitspraak juridisch gezien verduidelijking verdient.”
,,Vragen zoals ‘waar moet een aanspraak tot vergoeding aan voldoen?’, ‘wat is de drempel daarvoor?’ zijn in onze ogen onvoldoende beantwoord”, aldus de NAM.
Trouw 04.05.2017 Breien voor een betere wereld: het kan. En het gebeurt. Overal in het land zijn mensen driftig vierkante lapjes aan het breien voor een deken, die eind juni ergens bij het Binnenhof wordt uitgespreid, dichtbij de plek die nu het centrum is van de onderhandelingen over een nieuw kabinet.
‘We breien een einde aan het gas’ heet de actie die Milieudefensie organiseert, samen met de Groningse kunstenares Agnes Bakker. Met de grootste deken ooit willen ze aandacht vragen voor de aardbevingsellende van de Groningers. Daar kan, zo is hun overtuiging, alleen een einde aan komen als de gaskraan helemaal dicht gaat.
Milieudefensie heeft de 100 dagen na de verkiezingen uitgetrokken voor de actie, morgen zijn ze halverwege. Bij het hoofdkantoor in Amsterdam zijn nu bijna vijftig pakketten binnen. Dat klinkt bescheiden, maar woordvoerster van Milieudefensie Jorien de Lege ziet met eigen ogen dat in één zak soms vele vierkante meters aan lapjes zitten, keurig aan elkaar gemaakt. Van een verpleeghuis in Haren, bijvoorbeeld. “En er komt nog meer’, stond er op een begeleidend briefje.
De Lege heeft ook al mannen gesignaleerd met breipennen in de handen. Freek de Jonge, die door Groningen trok tegen het gas. Aldert Rodenboog, burgemeester van Loppersum, middenin het aardbevingsgebied. Maar de meeste breiers zijn vrouwen, van hen komen volgens haar ‘de echte kunstwerkjes’.
Ondertussen maken deze handwerkers voor een betere wereld deel uit van een veel bredere, internationale beweging. Craftivism heet die in het Engels, een samentrekking van kunst en activisme. En of er nou een groen-rechts kabinet komt of iets anders, de opdracht van de creatieve actievoerders voor het nieuwe kabinet blijft hetzelfde: brei een eind aan het gas!
Trouw 04.05.2017 Door het winnen van gas daalt de bodem van de Waddenzee zozeer dat het unieke karakter wordt bedreigd. Zelfs als er vandaag met de boringen zou worden gestopt, dan heeft de Waddenzee de komende tientallen jaren nog te lijden van de gevolgen.
De Waddenvereniging trekt deze conclusies uit de nieuwste rapportages van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, die niet alleen op het Groningse land gas wint, maar ook boort in de Waddenzee. Voor de Waddenvereniging is nu zonneklaar dat de gevolgen veel groter zijn dan gedacht.
Uitgerekend is wat de gevolgen zouden zijn als de gaskraan nog vandaag dicht zou gaan. Het verschil met wel doorgaan met boren is minimaal; ook als de Nam zou stoppen, dan nog blijft de bodem de komende tientallen jaren dalen, zij het ietsje minder dan als er wél gas wordt gewonnen.
Ook een andere belofte wordt niet waargemaakt, zegt Esme Gerbens, woordvoerder van de Waddenvereniging. Er mag geboord worden zolang de voorspellingen over de gevolgen nauwkeurig zijn. “Maar de marges zijn enorm”, zegt Gerbens op basis van deze studie.
Nieuw bewijs
De Waddenvereniging heeft zich altijd verzet tegen de boringen. In deze recente studie ziet ze nieuw bewijs dat het het beste is nu te kappen met de boringen of op zijn minst de productie aanzienlijk te verminderen. De verwachting dat de daling van de bodem zou worden gecompenseerd door toevoer van zand is niet uitgekomen, zegt Gerbens.
Daar komen de gevolgen van de klimaatverandering bij. Ook stijging van de zeespiegel vormt een bedreiging voor de Waddenzee, terwijl verwacht wordt dat ook de zoutwinning de bodem doet dalen.
In de Waddenzee vallen bij eb platen droog. Die trekken vogels aan, en zeehonden. Door de combinatie van bodemdaling en stijging van de zeespiegel komt dat unieke karakter van het gebied in gevaar. De Waddenvereniging vreest dat de Waddenzee uiteindelijk een gewone zee zal worden.
De Waddenzee heeft de beschermde status van Werelderfgoed. Economische activiteiten zijn niet verboden, maar wel aan strenge voorwaarden verbonden. Aan de toestemming voor de boringen is jarenlange politieke strijd vooraf gegaan, waarbij links tegen was en de VVD voor. Het CDA heeft een periode gehad van verzet, maar sprak zich uiteindelijk toch weer uit voor de boringen.
Er zou worden geboord ‘met de hand aan de kraan’: als de bodem te veel zou dalen, dan zou er worden gestopt. “De studie van de Nam laat nu zelf zien dat van dat hele verhaal niks is terechtgekomen”, zegt Gerbens van de Waddenvereniging.
Naar verwachting volgende week komt het Staatstoezicht op de mijnen met een advies over het Nam-rapport aan demissionair minister van economische zaken Henk Kamp (VVD).
De Nam wacht het advies van het staatstoezicht af. Volgens het bedrijf zijn er de afgelopen dertig jaar geen nadelige effecten voor de natuur geconstateerd.
Telegraaf 04.05.2017 Als de kraan van de gaswinning onder de Waddenzee nu zou worden dichtgedraaid, kan het nog tientallen jaren duren voordat de bodemdaling uit zichzelf stopt. Dat concludeert milieuorganisatie de Waddenvereniging op basis van onderzoek door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM).
De organisatie wil dat de gaswinning geheel wordt stopgezet of in ieder geval aanzienlijk wordt verminderd. „Uit onderzoek van de NAM blijkt dat de langetermijneffecten voor de bodemdaling zeer onzeker zijn”, zegt Esme Gerbens van de Waddenvereniging.
Het betrouwbaar voorspellen daarvan is volgens de milieuclub essentieel omdat de bodem van het Werelderfgoed niet meer mag dalen dan door natuurlijke processen kan worden aangevuld. „Als de bodem te snel daalt, verdwijnen de karakteristieke wadplaten, of vallen ze minder lang droog. Dat zet het unieke karakter van dit natuurgebied op het spel”, zegt Gerbens.
NU 04.05.2017 In een rapport van Milieudefensie, opgesteld door onderzoeksbureau Profundo, wordt gesteld dat het budget van de NAM voor de schadevergoeding aan Groningers die gedupeerd zijn door aardbevingen te klein is. NAM laat donderdag weten dat deze veronderstelling onjuist is.
In samenwerking met GIC
In het rapport dat woensdag is gepubliceerd staat dat de NAM per jaar 217 miljoen euro reserveert, terwijl volgens Milieudefensie meer dan een miljard per jaar nodig is.
“Het is overduidelijk dat het gereserveerde bedrag veel te laag is om de gedupeerden te compenseren. Kennelijk denken de rekenmeesters bij de NAM dat ze wegkomen met een schijntje”, laat Jorien de Lege van Milieudefensie weten.
De NAM stelt donderdag dat de kosten waar zij voor aansprakelijk zijn worden vergoed en dat het rapport slechts gebaseerd is op inschattingen. “De suggestie dat wij onvoldoende financiële middelen zouden hebben voor de betaling van schadeafhandeling, schetst een onjuist beeld van de werkelijke situatie.”
NU 04.05.2017 Belangenorganisatie de Groninger Bodem Beweging (GBB) wil opnieuw in gesprek met Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders over het nieuwe schadeprotocol voor de gaswinning in Groningen, maar alleen als hun uitganspunten worden geaccepteerd.
In samenwerking met GIC
De GBB heeft in samenspraak met belangenorganisatie Groninger Gasberaad de uitgangspunten naar Alders gestuurd, bevestigt secretaris Dick Kleijer aan NU.nl.
In april had de belangenorganisatie de gesprekken met Alders gestaakt omdat de GBB vond dat er geen open overleg mogelijk was. Dit besluit kwam na een Kamerbrief van demissionair minister Henk Kamp van Economische Zaken.
In die brief legde de minister uit hoe het nieuwe schadeprotocol tot stand komt. Volgens de GBB was de brief eenzijdig opgesteld en leek verder overleg zinloos, omdat veel beslissingen volgens de belangenvereniging al waren gemaakt.
Uitgangspunten
Kleijer benadrukt dat dit nieuwe overleg een verkenning is. “Als deze uitgangspunten geaccepteerd worden, gaan we daadwerkelijk in overleg over het opstellen van het schadeprotocol.”
De uitgangspunten die de GBB en het Gasberaad hebben opgesteld, omvatten een rechtvaardige schadebepaling waarbij de burgerwet bepalend moet zijn. Ook moet de menselijke maat volgens de belangenverenigingen leidend zijn.
Als derde uitgangspunt willen de groepen dat de schadeafwikkeling onafhankelijk van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en Economische Zaken moet verlopen.
Gesprek
Of en wanneer het gesprek over de uitgangspunten met de NCG plaats zal vinden, is nog niet bekend. “De uitgangspunten zijn vandaag ter kennisgeving aangenomen”, aldus Kleijer.
Op de hoogte blijven van al het Groningse nieuws? Like de Facebookpagina van NUgroningen.
NU 03.05.2017 Het budget van de NAM voor de schadevergoeding aan Groningers die gedupeerd zijn door aardbevingen is te klein. Dat stelt Milieudefensie op basis van een rapport dat is opgesteld door onderzoeksbureau Profundo. De NAM reserveert per jaar 217 miljoen euro, terwijl volgens Milieudefensie meer dan een miljard per jaar nodig is.
In het onderzoek wordt uitgegaan van twee scenario’s: scenario A, waarbij de gaswinning afneemt en daarmee de kracht van de bevingen, en scenario B, waarbij de situatie niet anders is dan in de periode 2012-2016. In scenario A loopt de schade op tot zeker 313 miljoen. In het ergste scenario stijgt het schadebedrag tot ruim een miljard.
Milieudefensie is niet te spreken over het beleid van de NAM. “Het is overduidelijk dat het gereserveerde bedrag veel te laag is om de gedupeerden te compenseren. Kennelijk denken de rekenmeesters bij de NAM dat ze wegkomen met een schijntje”, stelt Jorien de Lege.
Zij wijst er namens Milieudefensie bovendien op dat de schade vermoedelijk nog groter zal zijn, omdat de berekening in het rapport is gebaseerd op eerder uitgekeerde schades. Er lopen echter nog veel procedures en niet alle schade is nog geclaimd.
Nieuw schadeprotocol
Op 31 maart stapte de NAM uit de schadeafhandeling na problemen rondom de gaswinning in Groningen. Dit werd sterk aanbevolen door een rapport van De Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV), omdat “er geen ruimte is voor de bemoeienis van de NAM”. Hierdoor staat de aardoliemaatschappij op afstand van de schadeafhandeling.
Vanaf 1 juli komt er een nieuw schadeprotocol, waarbij een onafhankelijke commissie in het leven wordt geroepen om de schadeafhandeling voort te zetten. De verantwoordelijkheid van het opstellen van het protocol ligt bij de Nationaal Coördinator Groningen (NCG).
Eerder waren er geruchten dat de NAM tweewekelijks overleg had met de NCG over het opstellen van het nieuwe schadeprotocol. Dit werd later door NAM-directeur Gerald Schotman in een interview met de Volkskrant ontkend. Volgens Schotman zal de NAM de schade die Groningers volgens het nieuwe protocol lijden volledig vergoeden, er “geldt geen bovengrens”.
Telegraaf 03.05.2017 AMSTERDAM – Het budget van de NAM voor de schadevergoeding aan Groningers die gedupeerd zijn door aardbevingen is te klein. Dat stelt Milieudefensie op basis van een rapport dat is opgesteld door Profundo. De NAM reserveert per jaar 217 miljoen euro, terwijl volgens Milieudefensie meer dan een miljard per jaar nodig is.
In het onderzoek wordt uitgegaan van twee scenario’s: scenario A, waarbij de gaswinning afneemt en daarmee de kracht van de bevingen, en scenario B, waarbij de situatie niet anders is dan in de periode 2012-2016. In scenario A loopt de schade op tot zeker 313 miljoen. In het ergste scenario stijgt het schadebedrag tot ruim een miljard.
Milieudefensie is niet te spreken over het beleid van de NAM. ,,Het is overduidelijk dat het gereserveerde bedrag veel te laag is om de gedupeerden te compenseren. Kennelijk denken de rekenmeesters bij de NAM dat ze wegkomen met een schijntje”, stelt Jorien De Lege. Zij wijst er namens Milieudefensie bovendien op dat de schade vermoedelijk nog groter zal zijn, omdat de berekening in het rapport is gebaseerd op eerder uitgekeerde schades. Er lopen echter nog veel procedures en niet alle schade is nog geclaimd.
Telegraaf 03.05.2017 Het budget van de NAM voor de schadevergoeding aan Groningers die gedupeerd zijn door aardbevingen is te klein. Dat stelt Milieudefensie op basis van een rapport dat is opgesteld door Profundo. De NAM reserveert per jaar 217 miljoen euro, terwijl volgens Milieudefensie meer dan een miljard per jaar nodig is.
In het onderzoek wordt uitgegaan van twee scenario’s: scenario A, waarbij de gaswinning afneemt en daarmee de kracht van de bevingen, en scenario B, waarbij de situatie niet anders is dan in de periode 2012-2016. In scenario A loopt de schade op tot zeker 313 miljoen. In het ergste scenario stijgt het schadebedrag tot ruim een miljard.
Milieudefensie is niet te spreken over het beleid van de NAM. ,,Het is overduidelijk dat het gereserveerde bedrag veel te laag is om de gedupeerden te compenseren. Kennelijk denken de rekenmeesters bij de NAM dat ze wegkomen met een schijntje”, stelt Jorien De Lege. Zij wijst er namens Milieudefensie bovendien op dat de schade vermoedelijk nog groter zal zijn, omdat de berekening in het rapport is gebaseerd op eerder uitgekeerde schades. Er lopen echter nog veel procedures en niet alle schade is nog geclaimd.
De NAM zegt in een reactie niet te weten waarop Milieudefensie het bedrag van ruim een miljard euro baseert. ,,Het zijn maar scenario’s. De lijn van de NAM is onveranderd: als er schade is door gaswinning waarvoor de NAM aansprakelijk is, wordt de schade vergoed”, aldus een woordvoerder.
AD 03.05.2017 Het budget van de NAM voor de schadevergoeding aan Groningers die gedupeerd zijn door aardbevingen is te klein. Dat stelt Milieudefensie op basis van een rapport dat is opgesteld door Profundo. De NAM reserveert per jaar 217 miljoen euro, terwijl volgens Milieudefensie meer dan een miljard per jaar nodig is.
In het onderzoek wordt uitgegaan van twee scenario’s: scenario A, waarbij de gaswinning afneemt en daarmee de kracht van de bevingen, en scenario B, waarbij de situatie niet anders is dan in de periode 2012-2016. In scenario A loopt de schade op tot zeker 313 miljoen. In het ergste scenario stijgt het schadebedrag tot ruim een miljard.
Milieudefensie is niet te spreken over het beleid van de NAM. ,,Het is overduidelijk dat het gereserveerde bedrag veel te laag is om de gedupeerden te compenseren. Kennelijk denken de rekenmeesters bij de NAM dat ze wegkomen met een schijntje”, stelt Jorien De Lege.
Zij wijst er namens Milieudefensie bovendien op dat de schade vermoedelijk nog groter zal zijn, omdat de berekening in het rapport is gebaseerd op eerder uitgekeerde schades. Er lopen echter nog veel procedures en niet alle schade is nog geclaimd.
Strafrechtelijk onderzoek
Vorige maand maakte het Hof Arnhem-Leeuwarden bekend dat het Openbaar Ministerie strafrechtelijk onderzoek moet doen naar de aardbevingsschade veroorzaakt door gaswinning van de NAM. Het hof stelde vast dat aanwijzingen bestaan dat de NAM zich schuldig heeft gemaakt aan ‘het beschadigen van woningen waardoor levensgevaar te duchten is’.
De NAM zegt in een reactie niet te weten waarop Milieudefensie het bedrag van ruim een miljard euro baseert. ,,Het zijn maar scenario’s. De lijn van de NAM is onveranderd: als er schade is door gaswinning waarvoor de NAM aansprakelijk is, wordt de schade vergoed”, aldus een woordvoerder.
AD 01.05.2017 De provincie Groningen moet tijdens het leegpompen van de gasvelden rekening houden met nog eens 1100 aardbevingen, waaronder een aantal zware. Dat zegt hoogleraar Jacques Hagoort in een interview in tijdschrift De Ingenieur. De zwaarste wordt volgens zijn berekeningen 4.4 op de schaal van Richter.
De provincie krijgt naar verwachting nog dertien zware bevingen met een kracht tussen de 3.0 en 4.0 te verwerken, zo stelt emeritus hoogleraar reservoirtechniek Jacques Hagoort van de Technische Universiteit Delft. De zwaarste aardbeving tot nu toe was die van 2012 bij Huizinge met een kracht van 3.6 op de schaal van Richter. Hagoort verwacht verder vierhonderd bevingen met een kracht van 1.5 of meer en honderden kleine bevingen.
Statistiek
Hagoort heeft onlangs een rapport geschreven waarin hij uitlegt hoe hij tot zijn bevindingen is gekomen. Hij baseert zich daarbij op statistiek. Er blijkt volgens Hagoort een bijna perfect verband te bestaan tussen het totale aantal aardbevingen en de totaal gewonnen hoeveelheid gas uit het Groningse veld.
Het leegraken van de gasvelden zal tot meer bevingen leiden. Volgens Hagoort komt dat omdat de druk in het gasveld door de winning inmiddels is gedaald van 350 tot 100 bar. Hierdoor klinkt de bodem in en komt er spanning op te staan. Die spanningen leiden tot bevingen door verschuivingen langs de breukvlakken.
Trouw 30.04.2017 Om het vertrouwen van de Groningers terug te winnen is een radicaal plan van aanpak nodig. Alex Kalverboer, emeritus hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen geeft een voorzet.
In Warffum bezocht ik de expositie ‘Art-Schok’, gewijd aan de aardbevingsellende. Ik ontmoette daar een stel, man en vrouw. Zeventien jaar geleden kochten ze een authentieke boerderij, hielden die zorgvuldig bij met de bedoeling daar ooit oud te worden.
Intussen krijgen ze nu al grijze haren. Hun boerderij is tot onbewoonbaarheid toe beschadigd. Ze hebben oeverloze discussies gevoerd met schade-experts, volstrekt ontoereikende voorstellen gekregen tot ‘vergoedingen’. Zij voelen zich platgeslagen. Ik voel dan woede opkomen.
Een prachtland wordt opgeofferd ter wille van ongehoord gewin. En intussen wordt er gesjoemeld over oorzaken, hoogte van schades, met eindeloze procedures, gemanipuleerd door organisaties als NAM en Shell en een ministerie als Economische Zaken, met coördinator Hans Alders.
Hier moet een fundamentele omslag komen, acuut, los van momenteel lopende, politiek getriggerde formatie-discussies. Inmiddels is de psychologische onrust en gevarendreiging dieper dan die in de bodem. Onderschat niet wat die op termijn met deze getarte mensen doet.
Integrale aanpak
Daarom pleit ik met klem voor het volgende. Stel ten spoedigste een doortastende commissie in, met een ruim mandaat, die onafhankelijk is van de mastodonten Shell en NAM en van een belanghebbend ministerie als Economische Zaken.
Zet aan het hoofd daarvan een ‘bouwpastoor’ met vergaande bevoegdheden. Een doortastend type, met overzicht, die kan coördineren en benul heeft van de sentimenten.
Geef deze commissie een eerste budget, zeg vijf miljard euro (zo’n 2 procent van de 260 miljard die inmiddels door uitbuiting is verkregen). Benut dit bedrag direct voor de afhandeling van al aangerichte schade. Stop met het gesteggel met inspecteurs of adviseurs.
Stel een royaal budget in voor een eigen kenniscentrum waar bewoners kunnen meebeslissen over onderzoeken, onderzoeksvragen en het laten installeren van tiltmeters, zoals geoloog Peter van der Gaag adviseert. Dit kenniscentrum moet inspelen op vragen van bewoners.
Kies onmiddellijk voor een integrale aanpak. Niet alleen de schade aan de oppervlakte en de directe omgeving moeten bij de afhandeling betrokken worden, maar ook de diepere tot diepste trillingsrisico’s in de brede omgeving. Ook die aan de fundamenten. We moeten nu niet volstaan met het bekende oppervlakkige lapwerk. Herstel of, indien nodig, herbouw met de grootste voortvarendheid.
Betrek ook de bredere omgeving erbij, want de schade reikt verder dan het zogeheten risicogebied. Ook in het Drentse Steenbergen en in bijvoorbeeld Kiel-Windeweer in Zuidoost-Groningen, is sprake van schade. Bewoners klagen dat zij buiten het risicogebied vallen en dat zij daarom met hun schadeclaim nergens terecht kunnen. En vergeet niet de psychologische en sociale schade.
Plan van actie
Ten slotte is er een integraal plan van actie nodig, waarin alle essentiële aspecten zo concreet mogelijk zijn opgenomen. Daar horen alle financiële en andere consequenties bij, zoals noodzakelijke tijdelijke voorzieningen, verhuizingen en eventuele loonderving. Maar allereerst is het nodig dat de overheid het vertrouwen terugwint van een gedesillusioneerde bevolking. Dat kan alleen door betrouwbare, onafhankelijke mensen op cruciale plekken aan te stellen, met procedures waarvan men voelt: die zijn in ons belang. Want daar zijn we nu mijlenver vanaf.
Wat betreft het verdere verloop van de gaswinning is het zaak deze ten snelste geheel terug te brengen. Met als oogmerk optimale veiligheid voor de bevolking.
Betrek wetenschappelijke onderzoekers erbij, onafhankelijk, zoals universiteiten, solide onderzoeksinstituten en ook kernen van meedenkende mensen uit de samenleving: de Groninger Bodem Beweging, het Gasberaad, OMEM (Onafhankelijk Meten Effecten Mijnbouw), scholen, zorginstellingen.
Het einddoel is om van Groningen weer dat prachtige land te maken dat het was. Waar je veilig kan leven. Waar je weer aan een toekomst kan denken. En teken de door Freek de Jonge geïnitieerde petitie ‘Laat Groningen niet zakken’. Het kan nu nog.
VK 26.04.2017 De overheid verdiende vorig jaar 2,4 miljard euro aan de winning van aardgas. Dat is de laagste opbrengst in ruim veertig jaar, volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In 2013 leverde aardgas nog een recordopbrengst op van 15,4 miljard euro. Sindsdien zijn de gasbaten met 85 procent gedaald.
Dat is niet verwonderlijk: in drie jaar tijd is de aardgaswinning in Nederland sterk teruggebracht. Waar in 2013 nog bijna 85 miljard kuub gas uit de bodem gehaald werd, daalde dit vorig jaar tot ongeveer 48,5 miljard kuub.
Vooral in Groningen wordt minder aardgas gewonnen vanwege het risico op aardbevingen. Werd drie jaar geleden 54 miljard kubieke meter aardgas gewonnen, inmiddels is de toegestane hoeveelheid gas die gewonnen mag worden verlaagd tot 24 miljard kuub per jaar.
In april besloot demissionair minster Henk Kamp (VVD, economische zaken) per oktober de gaskraan verder dicht te draaien tot 21,6 miljard kubieke meter per jaar. Ook in de Noordzee is de gaswinning sinds 2000 gehalveerd.
In de Noordzee is de gaswinning sinds 2000 gehalveerd
Daarnaast brengt aardgas minder op: sinds 2013 zijn de producentenprijzen tot de helft gedaald. De opbrengsten uit gaswinning maken daarmee slechts 0,8 procent uit van de totale overheidsinkomsten in 2016.
Sinds in de jaren vijftig begonnen werd met de winning van aardgas, is volgens het CBS meer dan drieënhalf duizend miljard kuub aan aardgas uit de bodem gehaald. Dat is 80 procent van de totale gasreserve in Nederland. De gaswinning heeft de schatkist ongeveer 280 miljard euro opgeleverd.
NAM aansprakelijk gesteld voor psychisch leed na beving: ‘Dit is een doorbraak’
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is aansprakelijk voor de immateriële schade die inwoners van het aardbevingsgebied in Groningen ervaren. Dat heeft de rechtbank in Assen woensdag bepaald. ‘Dit is een doorbraak’, zei advocaat Pieter Huitema namens de eisers. Hoe groot de financiële genoegdoening wordt, zal per geval moeten worden bepaald.
Er komt een strafrechtelijk onderzoek naar de Nam. Het bedrijf heeft mogelijk mensen in levensgevaar gebracht.
Trouw 20.04.2017 De uitspraak van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van vandaag mag gerust baanbrekend worden genoemd: er moet strafrechtelijk onderzoek komen naar de Nederlandse Aardolie Maatschappij (Nam), met als hoofdvraag: heeft de instantie door gaswinning in Groningen bewoners in levensgevaar gebracht?
“De strafrechtelijke kogel is eindelijk door de kerk”, reageert advocaat Gerard Spong. Hij spande de zaak aan namens de Groninger Bodem Beweging en individuele gedupeerden. Het Openbaar Ministerie voelde niks voor vervolging van de Nam; de gaskwestie moet volgens justitie ‘in de politieke arena’ worden uitgevochten, juridische geschillen hierover zijn voer voor de bestuursrechter.
Spong en de getroffen Groningers namen hier geen genoegen mee. Een jaar geleden stapten ze naar het gerechtshof om het Openbaar Ministerie tot vervolging van de Nederlandse Aardolie Maatschappij te dwingen. “Het OM en de Nam hebben zich hevig, hevig verzet”, vertelt Spong.
Verrassende beslissing
Een aantal Groningers heeft het hof verteld over financiële zorgen, psychische problemen, gevoelens van onveiligheid, woede en machteloosheid als gevolg van de aardbevingen. Het resulteerde in de opmerkelijke en (ook voor Spong) verrassende beslissing van het hof.
Het gerechtshof verklaart dat er ‘aanwijzingen’ zijn dat de Nam zich schuldig heeft gemaakt aan overtreding van artikel 170 in het Wetboek van Strafrecht: ‘het beschadigen van woningen waardoor levensgevaar te duchten is’. Het hof merkt op dat al in 1993 duidelijk werd dat er een relatie is tussen het winnen van gas en het ontstaan van aardbevingen. ‘Talrijke onderzoeksrapporten hebben dit wetenschappelijk aangetoond’, aldus de rechters. Toch gingen de boringen door, met als ‘voorzienbare gevolg’ dat de onveiligheid toenam.
Het Openbaar Ministerie moet nu bepalen of het echt tot strafrechtelijke vervolging van de Nam komt. Dat kan nog vele maanden duren. Volgens Spong zal vervolging ook de mogelijkheid openen voor Groningers om geleden schade via het strafproces vergoed te krijgen. De Nam laat in een korte reactie weten ‘verrast te zijn door deze uitspraak’ en zegt volledige medewerking aan het onderzoek toe.
Erkenning
Beetje bij beetje neemt bij Groningers het gevoel toe dat er erkenning komt voor het leed dat hen is aangedaan. Secretaris Dick Kleijer van de Groninger Bodem Beweging zei vandaag tegen RTV Noord: “Het gaat ons er niet om dat er hoge straffen uit komen. Er moet recht worden gedaan. Dat het hof alleen al zegt dat er vervolgd moet worden, is mooi.”
Enkele weken geleden maakte de Nam bekend zich terug te trekken uit het proces van de schadeafhandeling. Gedupeerde Groningers vroegen daar al jaren om, met als argument dat de veroorzaker van de problemen zich niet heeft te bemoeien met het beoordelen ervan. De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft eerder vastgesteld dat het herstellen van de schade ‘traag en moeizaam’ gaat.
Minister Henk Kamp (VVD, economische zaken) zei vandaag in de Tweede Kamer dat er nog te veel ‘gestold wantrouwen’ is in Groningen. Hij benadrukte dat tijdens deze kabinetsperiode de gaswinning is gehalveerd en het aantal aardbevingen daalde. Kamp: “Er zijn 80.000 schademeldingen gedaan, dat is vreselijk om te zeggen. 85 procent van die meldingen is afgehandeld, dat helpt bij het herstellen van het vertrouwen.” Over die openstaande 15 procent wordt gesteggeld. Hoe het nu verder moet met de schadeafhandeling, is nog onduidelijk.
Telegraaf 20.04.2017 De gaswinning in Loppersum moet verder beperkt worden, dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer.
Het parlement debatteert voor het eerst in nieuwe samenstelling over de bevingen in Groningen. Daarbij is extra aandacht voor Loppersum, daar vinden de laatste maanden plotseling weer meer aardbevingen plaats.
Een motie van GroenLinks-Kamerlid Van Tongeren, die het kabinet oproept om de gaswinning in het dorp te beperken, krijgt brede steun in de Kamer. Minister Kamp heeft hier nog niet op gereageerd.
Kritiek op Kamp
Alle politici zijn tevreden met het verder dichtdraaien van de gaskraan, zoals eerder deze week is aangekondigd door minister Kamp (Economische Zaken).
Maar er is ook veel kritiek op de bewindsman. Veel partijen hekelen de slechte afhandeling van schades. CDA-Kamerlid Mulder roept Kamp op om meer openheid te geven over hoe het nu zit met de leveringszekerheid.
’Opeens wel mogelijk’
Eerder liet de minister weten dat de gaskraan niet verder kan worden dichtgedraaid, omdat er anders mogelijk niet genoeg is om alle huishoudens te verwarmen. Deze week was er opeens wel ruimte.
PvdA-Kamerlid Nijboer vond dat het de afgelopen jaren niet goed geregeld is. “Dat mag de hele Kamer zich aantrekken, maar zeker ook de PvdA. Wij zaten immers in de regering.”
’Veel stappen gezet’
Minister Kamp herhaalde dat het kabinet in zijn ogen veel stappen heeft gezet. Zo is de gaswinning gehalveerd en wordt de NAM uit het schadeproces gehaald. De bewindsman zei verder dat de winning in Loppersum niet beperkt kan worden, omdat er anders problemen kunnen komen met de levering in koude winters.
Telegraaf 20.04.2017 „Dit is echt historisch.” De eerste reacties vanuit Groningen op het opvallende nieuws van strafrechtelijk onderzoek naar aardbevingsschade zijn positief. Toch blijven Groningers voorzichtig, want na eerdere afwijzing was deze uitslag zeker geen vanzelfsprekendheid.
Sommige inwoners van het door aardschokken en verzakkingen door gaswinning getroffen Groningen zouden het liefst zien dat verantwoordelijken in de cel belanden. De meesten willen vooral dat hun beschadigde huis netjes wordt opgeknapt.
Ze beseffen bovendien dat Nederland voorlopig gas nodig heeft voor verwarming en koken, maar eisen wel dat hun belangen stevig meetellen. Ook moet het allemaal geen tientallen jaren langer meer duren, klinkt het steevast.
Fanatiek
Deze opmerkelijke zaak werd fanatiek aangejaagd door onder meer de prominente Groninger Bodem Beweging (GBB). De belangenvereniging deed met toppleiter Spong afgelopen jaar aangifte. Daarbij werden de stevige termen niet geschuwd. „Dit is echt historisch”, aldus donderdagmiddag een opgetogen GBB-secretaris Dick Kleijer. „Dit is serieus werk straks. Er staat tot vijftien jaar cel op de feiten waar het hier om gaat.”
GBB en andere klagende Groningers denken dat als gewone ondernemers en burgers zoveel schade veroorzaakten met hun werkzaamheden de boel allang was opgedoekt. De uitgesproken Kleijer en medestanders hebben het vertrouwen in NAM en de politiek goeddeels verloren. „Daar moeten we het niet van hebben. Wel van rechters – daar zit wel beweging.”
Bezorgd
Bezorgde Groningers zoals Ger Warink uit Loppersum wijzen erop dat het in eerste instantie nu om een onderzoek naar de mogelijkheden gaat. Wederom is het dus eerst even zien waar het op uitdraait. „Ik had dit echter niet gedacht”, aldus Warink, die zelf inmiddels al heel wat schade aan zijn woning had.
Juist de laatste tijd rommelt het weer onder zijn mooie dorp Loppersum. De gaskranen leken er dichtgedraaid door het kabinet, maar recent bleek dat er in een jaar bijna een miljard kubieke meter gas gewonnen was. „Dat is niet gering, als je dat even voor je ziet. De zorgen blijven dus.”
NAM ’verrast’
De NAM zegt in een eerste reactie „verrast” te zijn door de beslissing van het hof, gelet op eerdere uitspraken waarin werd besloten geen strafrechtelijk onderzoek te doen. Het bedrijf zal volledig meewerken aan het strafrechtelijk onderzoek, aldus een woordvoerder.
Telegraaf 20.04.2017 Het Openbaar Ministerie moet strafrechtelijk onderzoek doen naar de aardbevingsschade die is veroorzaakt door de gaswinning van de NAM. Dat heeft het Hof Arnhem-Leeuwarden donderdag bekendgemaakt. Het hof heeft vastgesteld dat aanwijzingen bestaan dat de NAM zich schuldig heeft gemaakt aan ,,het beschadigen van woningen waardoor levensgevaar te duchten is”.
Het OM liet eerder weten de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) niet te willen vervolgen, omdat dit onderwerp volgens het OM niet in het strafrecht thuishoort. Maar het hof beslist dat dat toch moet gebeuren. ,,Naar het oordeel van het hof is een onderzoek naar de bewijsbaarheid van dat feit ten onrechte achterwege gebleven. Een dergelijk onderzoek moet nu eerst worden verricht, waarna definitief kan worden beoordeeld of vervolging moet plaatsvinden.”
De officier van justitie moet bij de rechter-commissaris een nader onderzoek in laten stellen naar vernieling of beschadiging van gebouwen, voor zover daarvan levensgevaar voor mensen te duchten is. Het gaat om schade toegebracht door de NAM in de periode tussen 1 januari 1993 en 14 april 2015 in de provincie Groningen.
De zaak is aan het rollen gebracht door verschillende individuele klagers en de Groninger Bodem Beweging. Veel mensen in de provincie Groningen hebben schade aan hun huizen door aardbevingen, die veroorzaakt worden door de gaswinning daar.
De juristen die namens de Groninger Bodem Beweging om deze strafrechtelijke vervolging hadden verzocht, reageren verheugd op – wat zij noemen – ,,deze historische beslissing”. Volgens de advocaten opent het onderzoek voor Groningers die schade hebben geleden de mogelijkheid om via het strafproces hun schade geheel of gedeeltelijk vergoed te krijgen.
De NAM zegt in een eerste reactie ,,verrast” te zijn door de beslissing van het hof, gelet op eerdere uitspraken waarin werd besloten geen strafrechtelijk onderzoek te doen. Het bedrijf zal volledig meewerken aan het strafrechtelijk onderzoek, aldus een woordvoerder.
VK 20.04.2017 Er moet toch een strafrechtelijk onderzoek komen naar de rol van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) voor het beschadigen van huizen door de gaswinning in Groningen, waardoor levensgevaar valt te duchten.
Dat oordeelde het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden vandaag in een zogeheten artikel 12-procedure. Het Openbaar Ministerie wilde eerder niet overgaan tot vervolging, omdat de kwestie geen zaak zou zijn voor het strafrecht. Het hof denkt daar dus anders over. Er zijn genoeg aanwijzingen om vermeende strafbare feiten nader te onderzoeken, aldus de uitspraak.
De zaak is aangespannen door verschillende individuele klagers en de Groninger Bodem Beweging. ‘Fantastisch. Dit is wereldnieuws’, reageert voorzitter Derwin Schorren. ‘Voor ons is dit de erkenning dat wat de NAM in Groningen heeft gedaan enorm veel leed heeft veroorzaakt en tot levensgevaar heeft geleid.’
‘Wij willen dat mensen in Groningen schadevrij kunnen wonen. De gaswinning moet omlaag. De NAM moet met de billen bloot. Het vertrouwen in de NAM en de overheid is in Groningen op een dieptepunt beland, maar gelukkig laat de rechtsstaat ons niet in de steek. Hier is de trias politica aan het werk.’
Het hof vindt dat er nader onderzoek gedaan moet worden naar wat de NAM wanneer precies wist over de risico’s van de gaswinning in de periode 1993 (toen het verband tussen gaswinning en aardbevingen voor het eerst erkend werd) en 2015 (toen de Raad van State de gaswinning rond Loppersum uit veiligheidsoverwegingen stillegde). Daarna wordt beslist of de NAM daadwerkelijk vervolgd wordt.
Bestuurders van de NAM kunnen aansprakelijk worden gesteld en riskeren een gevangenisstraf tot 15 jaar, zegt advocaat Emile van Reydt, die met Gerard Spong de gedupeerden bijstaat. ‘Dit is een historische beslissing zonder precedent’, zegt hij. ‘Het hof is omgegaan.’
We zijn verrast, omdat het OM en het hof eerder hebben geoordeeld dat er geen reden is voor strafvervolging
Volgens Van Reydt is niet eerder in zo’n politiek gevoelige maatschappelijke kwestie met zoveel gedupeerden tot strafrechtelijke vervolging overgegaan. ‘De onderste steen moet boven komen. Als bijvoorbeeld uit directieverslagen blijkt dat risico’s op de koop toe zijn genomen, is dat strafrechtelijk explosief materiaal.’
De NAM heeft kennis genomen van de uitspraak, zegt woordvoerder Hein Dek. ‘We zijn verrast, omdat het OM en het hof eerder hebben geoordeeld dat er geen reden is voor strafvervolging. We zullen volledig meewerken aan het onderzoek.’
Eerder verweerde NAM zich door te stellen dat het bedrijf gas wint met een vergunning van de Nederlandse overheid, in het belang van de samenleving.
Meer lezen?
NAM aansprakelijk gesteld voor psychisch leed na beving: ‘Dit is een doorbraak’.
‘Hele gezinnen zijn kapotgemaakt. Nu moet NAM over de brug komen.’ Lees hier het hele artikel (+).
Groningers claimen immateriële bevingsschade: ‘Het gaat in je lijf zitten’
Na rechtszaken over scheuren en waardedaling van hun huizen, voeren 127 Groningers nu een juridische strijd voor erkenning van geestelijk leed.
AD 20.04.2017 Het Openbaar Ministerie moet strafrechtelijk onderzoek doen naar de aardbevingsschade veroorzaakt door de gaswinning van de NAM. Dat maakt het Hof Arnhem-Leeuwarden vandaag bekend. Het gasbedrijf is verrast door de uitspraak.
Het OM liet eerder weten de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) niet te willen vervolgen, omdat dit onderwerp niet in het strafrecht zou thuishoren. Maar het hof beslist dat dat toch moet gebeuren.
Het hof stelde vast dat aanwijzingen bestaan dat de NAM zich schuldig heeft gemaakt aan ‘het beschadigen van woningen waardoor levensgevaar te duchten is’.
De officier van justitie moet nu bij de rechter-commissaris een nader onderzoek vorderen naar vernieling of beschadiging van gebouwen, voor zover daarvan levensgevaar voor een ander te duchten is. Het gaat om schade toegebracht door de NAM in de periode tussen 1 januari 1993 en 14 april 2015 in de provincie Groningen.
Gaswinning
De zaak is aan het rollen gebracht door verschillende individuele klagers en de Groninger Bodem Beweging. Veel mensen in de provincie Groningen hebben onder meer schade aan hun huizen door aardbevingen, die veroorzaakt worden door de gaswinning daar.
De juristen die namens de Groninger Bodem Beweging om deze strafrechtelijke vervolging hadden verzocht, reageren verheugd op – wat zij noemen – ‘deze historische beslissing’.
Onderzoek
Het gasbedrijf laat in een eerste reactie weten ‘verrast’ te zijn. In eerdere uitspraken werd namelijk besloten juist géén strafrechtelijk onderzoek te doen. Volgens een woordvoerder werkt het bedrijf volledig mee aan het strafrechtelijk onderzoek.
Vorige maand oordeelde de rechtbank in Assen dat de NAM verantwoordelijk is voor de immateriële schade van inwoners. Duizenden bewoners kunnen nu bij het gasbedrijf aankloppen voor een schadevergoeding.
Leeshier het commentaar van chef Parlement Hans van Soest over de gaswinning in Groningen.
Door de aardbevingsproblematiek is de relatie tussen de NAM en de Groninger bevolking afgelopen jaren tot het nulpunt gedraaid. Inmiddels wonen ruim 100.000 mensen in een huis met bevingsschade, bleek afgelopen najaar uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Een kwart heeft zelfs meer dan eenmaal schade gehad. Veel bewoners voelen zich daardoor niet meer veilig in hun huis. Ook ondervindt een deel van de Groningers psychische klachten hierdoor.
Karig
De NAM – een joint venture tussen Shell en ExxonMobil – heeft de relatie tussen alle schades en de bevingen lange tijd ontkend. Ook blijkt de Nederlandse Aardolie Maatschappij al jarenlang uiterst karig met compenseren van de schade. Via het inhuren van allerlei dure adviseurs wordt getracht aan te tonen dat scheuren niet het gevolg van de bevingen zijn. Het bedrijf wordt daarom op afstand geplaatst, maakte het kabinet onlangs bekend.
Eerder oordeelde de Onderzoeksraad voor Veiligheid begin 2015 al dat veiligheid geen rol speelde bij de gaswinning. Het economisch gewin – sinds 1959 heeft het Groninger gasveld al zeker 300 miljard euro opgebracht – stond bij de NAM en de Staat voorop.
Inmiddels is de gaswinning onder druk van de toenemende protesten de laatste jaren gehalveerd. Maandag besloot minister Kamp (EZ) de winning nog eens met tien procent extra terug te brengen naar 21,6 miljard kuub gas jaar. Dat deed de bewindsman op advies van waakhond Staatstoezicht op de Mijnen (SodM).
NU 18.04.2017 Het kabinet gaat de gaswinning in Groningen per oktober van dit jaar 10 procent verminderen van 24 miljard kuub naar 21,6 miljard kuub. Minister Henk Kamp (Economische Zaken) schrijft dit dinsdag naar aanleiding van het winningsadvies van toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM).
De toezichthouder schrijft dat “alleen verdere verlaging van de gasproductie van het Groningenveld gelijktijdig met het vermijden van fluctuaties in de winning de kans op het aantal en op zwaardere bevingen kan verminderen.” Om te beginnen moet de productie met 10 procent worden teruggeschroefd, aldus de SodM.
Stapjes
Dit moet in stapjes gebeuren omdat een drastische verlaging er juist voor kan zorgen dat er meer bevingen kunnen plaatsvinden. “Begin met 10 procent; een eerste stap naar 21,6 miljard kuub en bekijk hoe seismiciteit zich dan ontwikkelt”, aldus de toezichthouder.
Kamp wil niet tot oktober wachten om het winningsbesluit voor 2018 bekend te maken en schrijft in de brief het advies over te nemen. Onder andere omdat de bevingen in het gebied rond Loppersum zijn toegenomen, zet hij de voorbereidingen in gang ” om het productieplafond voor de gaswinning in Groningen ingaande het eerstvolgend gasjaar – dat gaat lopen vanaf 1 oktober 2017 – met 10 procent te verlagen.”
Kosten
Dit jaar kost het terugschroeven van de gaskraan het kabinet 80 miljoen euro. Vanaf 2018 scheelt het de schatkist 300 miljoen euro.
De gaswinning in Groningen is in 2015 door minister Kamp, op advies van SodM, verlaagd naar 30 miljard kuub gas. In 2014 was dit nog meer dan 42 miljard. In 2016 stelde Kamp de cijfers nog verder bij: de NAM mag daardoor nog jaarlijks hooguit 24 miljard kuub uit de Groningse bodem halen.
Trouw 18.04.2017 De gaswinning in Groningen gaat verder naar beneden. Minister Henk Kamp (VVD, economische zaken) heeft dit besloten ‘gelet op de toename van het aantal aardbevingen in het gebied rond Loppersum’.
De winning uit het Groningenveld gaat vanaf oktober met 10 procent omlaag, naar maximaal 21,6 miljard kuub gas per jaar. Ter vergelijking: vier jaar geleden haalde de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) nog 53 miljard kuub uit de grond. Door deze nieuwe verlaging loopt de schatkist honderden miljoenen euro’s mis.
Kamp volgt met zijn besluit het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). De toezichthouder liet vandaag weten dat de gaswinning langzaam moet worden afgebouwd: ‘Begin met 10 procent, een eerste stap naar 21,6 miljard kuub en bekijk hoe de seismiciteit zich dan ontwikkelt’.
Vlakke winning
Om de kans op aardbevingen zo klein mogelijk te houden, is volgens het SodM niet alleen van belang dat de gasproductie opnieuw naar beneden gaat. De winning moet ‘vlak’ zijn, dus met zo min mogelijk uitschieters naar boven of beneden. Met name het gebied rond Loppersum, met een ‘kritisch gespannen ondergrond’, loopt verhoogd risico. ‘Bij het eventueel opschalen van de productie uit de Loppersum-clusters in het geval van een koude winter zal rekening gehouden moeten worden met het mogelijk optreden van meer en zwaardere bevingen’.
De toezichthouder merkt ook op dat het, ondanks vele onderzoeken, onmogelijk is om aan te geven wat een veilig niveau van gaswinning is. De grenzen lijken bereikt ‘van wat wetenschappelijk haalbaar is’.
De Tweede Kamer debatteert donderdag over de gaswinning. Dan zal het ongetwijfeld ook gaan over de rol van Hans Alders. De gemeenteraden van het Groningse Ten Boer en Loppersum hebben weinig vertrouwen meer in het door hem geleide instituut Nationaal Coördinator Groningen (NCG), een samenwerkingsverband van 12 gemeenten in het aardbevingsgebied, de provincie en de rijksoverheid.
De raad van Loppersum liet zich maandag al zeer kritisch uit over de NCG, de raad van Ten Boer heeft aangekondigd morgen met een raadsbrede motie te komen voor een ‘nieuw onafhankelijk instituut met eigen wettelijke bevoegdheden’. Volgens de gemeenteraad heeft de NCG de afgelopen twee jaar vrijwel niks bereikt en onvoldoende middelen tot zijn beschikking. Provinciale Staten van Groningen buigen zich morgen over de kwestie.
Brief
Burgemeester André van de Nadort van Ten Boer probeerde de gemoederen tot bedaren te brengen met een opmerkelijke open brief aan de raad. Hij geeft de leden daarin gelijk als het om hun kritiek op de traagheid van de NCG gaat, maar onderstreept dat de NCG ‘goed werk’ doet. ‘Zij voert inmiddels regie over alle partijen die met schadeherstel en versterkingsprogramma’s te maken hebben. De eerste 1450 woningen zijn geïnspecteerd en 43 woningen zijn gesloopt en bij herbouwd.’
Volgens Van de Nadort kan dit nog sneller, maar voorwaarde is volgens hem wel dat de gemeenten blijven samenwerken. Met Loppersum wil hij daarom de komende weken tot een gemeenschappelijk standpunt van 12 gemeenten komen, dat Alders als persoon ontziet, maar waarin wel een effectievere organisatie vorm moet krijgen.
Kort gezegd komt de Groningse kritiek neer op een trage schadeafhandeling en versterking van de getroffen woningen, de niet-ruimhartige toekenning van schade en de rol van de NAM hierin. Alders zou ook onvoldoende bevoegdheden hebben. Idealiter zou de NCG de rekening voor het herstel bij de minister van economische zaken moeten kunnen leggen, die op zijn beurt die schade maar op de NAM moet verhalen, vinden de gemeenten.
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) oordeelde vorige maand dat de problemen door de gaswinning in Groningen niet goed worden aangepakt. Cruciale beslissingen worden genomen zonder overleg met andere relevante betrokkenen. Volgens de OVV zou voortaan één organisatie integraal verantwoordelijk moeten worden voor de afhandeling van de problemen in Groningen.
‘Bewoners worden door een veelheid aan regelingen, geconfronteerd met een sterk bureaucratisch en juridisch ingericht proces. De tot dusverre getroffen maatregelen ‘doen geen recht aan de stapeling van problemen waarvoor de inwoners van Groningers zich gesteld zien’, schreef de Onderzoeksraad. Bij die afhandeling is geen ruimte voor bemoeienis van de Nederlandse Aardolie Maatschappij. Die trok zich daarop terug uit het proces.
Telegraaf 18.04.2017 De gaskraan gaat met 10 procent omlaag om de kans op aardbevingen in Groningen te verminderen. Dat heeft demissionair minister Kamp (Economische Zaken) besloten in reactie op een advies van het Staatstoezicht op de Mijnen.
“Gelet op de toename van het aantal aardbevingen in het gebied rond Loppersum en het naderen van de grenswaarde aldaar, zet ik de voorbereiding in gang om de gaswinning in Groningen in het volgende gasjaar, dat gaat lopen vanaf 1 oktober, met tien procent te verlagen”, schrijft de bewindsman aan de Tweede Kamer.
10 procent
Het Staatstoezicht adviseert dinsdag om “een eerste stap van 10 procent” te zetten. Het winningsplafond wordt daarmee teruggeschroefd van 24 miljard kuub naar 21,6 miljard kuub. Inspecteur-generaal Harry van der Meijden stelt wel dat de minister moet kijken of de leveringszekerheid in gevaar komt. Overigens hoeft de minister nu nog niet in te grijpen, Kamp heeft dat zelf besloten.
De toezichthouder komt verder met alarmerende informatie over Loppersum. Zo zou de ondergrond door drukafname ‘kritisch gespannen’ zijn. “Als je ertegen schopt gaat de grond bewegen. Als hier meer gas wordt gewonnen in een koude winter, dan kunnen er meer en zwaardere aardbevingen komen.”
Aanleiding voor het rapport van het Staatstoezicht is de plotselinge toename van aardbevingen rond Loppersum. Dit was tegen alle verwachtingen in. Eerder nam het aantal bevingen juist spectaculair af.
Tegenvaller voor schatkist
Het verder terugdraaien van de gaskraan betekent een flinke tegenvaller voor de schatkist. Waarschijnlijk loopt de staat honderden miljoenen aan inkomsten mis.
PvdA-Kamerlid Nijboer steunt de verlaging van de gaswinning, “Maar het roept wel vragen op. Voorheen kon er niet lager dan 24 miljard kuub gewonnen worden vanwege leveringszekerheid. En nu opeens wel. Leg dat maar eens uit.”
Elsevier 18.04.2017 De maximale gaswinning in Groningen wordt vanaf oktober verlaagd met 10 procent, maakt demissionair minister van Economische Zaken Henk Kamp (VVD) dinsdag bekend. Hij reageert daarmee op een advies van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM).
‘Gelet op de toename van het aantal aardbevingen in het gebied rond Loppersum en het naderen van de grenswaarde aldaar, zet ik de voorbereiding in gang om het productieplafond voor de gaswinning in Groningen ingaande het eerstvolgende gasjaar met 10 procent te verlagen,’ schrijft Kamp aan de Tweede Kamer in reactie op het advies van het SodM.
Kamp verlaagde al eerder
Het ‘eerstvolgende gasjaar’ gaat lopen vanaf 1 oktober 2017. Kamp zei afgelopen jaar dat er jaarlijks 24 miljard kubieke meter mocht worden gewonnen. Bij zeer koude winters zou dat omhoog kunnen naar 27 miljard. Dit was al een flinke verlaging vergeleken met eerdere jaren. Volgens het SodM moet dat dus nog sneller naar beneden.
De toezichthouder adviseert dat ‘zo nodig’ in stappen te doen. ‘Begin met 10 procent; een eerste stap naar 21,6 miljard kuub en bekijk hoe de seismiciteit zich dan ontwikkelt. Bovendien moeten fluctuaties worden vermeden,’ aldus inspecteur-generaal Harry van der Meijden dinsdag in het advies.
Het gaat Kamp vooral om de ‘veiligheid van de inwoners van Groningen,’ schrijft hij dinsdag. Hij wil niet wachten met het zetten van stappen, maar wil gelijk beginnen met de voorbereidingen van de verlaging van 10 procent.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
RO 18.04.2017 Minister Kamp van Economische zaken heeft vandaag aangekondigd de gaswinning in Groningen verder te verlagen. Hij zet de voorbereidingen in gang om per eerstvolgende gasjaar, dat start op 1 oktober 2017, het productieplafond met 10 procent te verlagen. De bewindsman heeft hiertoe besloten na ontvangst van advies van de onafhankelijke toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) over de ontwikkeling van de seismiciteit in het Groningse gasveld.
Minister Kamp: “Voor het kabinet is de veiligheid van de inwoners van Groningen leidend bij het nemen van besluiten over de gaswinning. De aanpak van het kabinet is er de afgelopen jaren op gericht om de veiligheidsrisico’s en de schade voor de Groningers zoveel mogelijk te beperken. Daarom heb ik besloten per direct voorbereidingen te treffen die ertoe leiden dat in het eerstvolgende gasjaar, het productieplafond 10 procent lager komt te liggen. De verwachting is dat hiermee de seismiciteit zal afnemen en de veiligheid van de Groningers zal toenemen.”
Loppersum
In het Groningenveld als geheel is het aantal bevingen meer dan gehalveerd en ook de zwaarte ervan is significant gedaald. Rond Loppersum zien we echter de seismiciteit recent – vanuit de verbeterde situatie – weer toenemen. Als de seismiciteit rond Loppersum in de toekomst nog verder toeneemt, dan adviseert SodM om de gaswinning stapsgewijs terug te brengen, te beginnen met een reductiestap van 10 procent. De bewindsman geeft vandaag aan niet te wachten met het zetten van deze stappen, maar per direct te starten met de voorbereiding om het productieplafond met 10 procent te verlagen.
Advies SodM
Het kabinet besloot vorig jaar de gaswinning uit het Groningenveld voor de komende vijf jaar te maximeren op 24 miljard m3 per jaar. Er wordt gestreefd naar een zo vlak mogelijke winning met zo min mogelijk fluctuaties. Bij een jaarlijks ijkmoment kan blijken dat nieuw verworven kennis of verandering van feiten en omstandigheden, aanleiding geven om aanpassing van het instemmingsbesluit te overwegen.
In het instemmingsbesluit van het winningsplan zijn grenswaarden ten aanzien van de seismiciteit vastgesteld om tijdig te kunnen anticiperen op trends in het aardbevingsgebied. De seismiciteit in het Groningenveld wordt daartoe nauwlettend in de gaten gehouden. Het advies dat SodM heeft gepubliceerd vloeit daar uit voort. Minister Kamp wacht het ijkmoment niet af, en neemt op basis van het tussentijdse SodM-advies maatregelen.
Trouw 18.04.2017 De maximale gaswinning in Groningen wordt vanaf oktober verlaagd met 10 procent. Dat heeft minister Henk Kamp van Economische Zaken dinsdag aan de Tweede Kamer geschreven.
Het afgelopen jaar is het aantal bevingen rond Loppersum weer toegenomen. “Gelet op de toename van het aantal aardbevingen in het gebied rond Loppersum en het naderen van de grenswaarde aldaar, zet ik de voorbereiding in gang om het productieplafond voor de gaswinning in Groningen ingaande het eerstvolgende gasjaar – dat gaat lopen vanaf 1 oktober 2017 – met 10 procent te verlagen”, schrijft Kamp.
Hij reageerde daarmee op een kritisch rapport van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), dat eerder vandaag gepubliceerd was. Alleen een verdere verlaging van de productie, in combinatie met het vermijden van grote schommelingen, kan de kans verminderen op meer en zwaardere aardbevingen, zo adviseert SodM.
Harry van der Meijden, Inspecteur-generaal der Mijnen: “Bij overschrijding van één van de grenswaarden van het SodM-alarmeringsprotocol adviseer ik de huidige productie van 24 miljard kuub per jaar omlaag te brengen. Doe dat zo nodig in stappen. En begin met 10 procent; een eerste stap naar 21,6 miljard kuub en bekijk hoe de seismiciteit zich dan ontwikkelt.”
Kamp beloofde inderdaad om na de aanvankelijke verlaging met tien procent te bekijken hoe de productie verder teruggebracht kan worden.
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) oordeelde vorige maand al dat de problemen door de gaswinning in Groningen niet goed worden aangepakt. Cruciale beslissingen worden genomen zonder overleg met andere relevante betrokkenen. Volgens de OVV zou voortaan één organisatie integraal verantwoordelijk moeten worden voor de afhandeling van de problemen in Groningen. “Bewoners worden door een veelheid aan regelingen, geconfronteerd met een sterk bureaucratisch en juridisch ingericht proces.
De tot dusverre getroffen maatregelen doen geen recht aan de stapeling van problemen waarvoor de inwoners van Groningers zich gesteld zien”, schreef de Onderzoeksraad. Bij die afhandeling is geen ruimte voor bemoeienis van de Nederlandse Aardolie Maatschappij. Die trok zich daarop terug uit het proces.
Kritiek
De Groninger Bodem Beweging is verbaasd over het besluit van Kamp. “Dat betekent dat hij al die tijd heeft zitten jokken dat het niet lager kon dan het plafond van 24 miljard kubieke meter per jaar dat hij vorig jaar had ingesteld”, zegt een woordvoerder tegen het ANP. Ook op het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen is de beweging kritisch. “Ze zijn rijkelijk laat met het advies. Wij stellen al langer dat de gaskraan verder dicht moet en het is conform ons beroep dat in mei dient bij de Raad van State”,
VK 18.04.2017 De gaswinning in Groningen gaat verder omlaag naar 21,6 miljard kubieke meter per jaar. Dit besloot demissionair minister Henk Kamp (VVD, Economische Zaken) dinsdag na een advies van het Staatstoezicht op de Mijnen.
Het kabinet stelde vorig jaar nog vast dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij de komende vijf jaar 24 miljard kuub gas per jaar uit de Groningse bodem mocht halen. Jaarlijks wordt op 1 oktober bekeken of de gaskraan verder dicht moet. Maar dat ijkmoment wil Kamp niet afwachten, schrijft hij aan de Tweede Kamer. De productiebeperking van 10 procent gaat per 1 oktober in.
Kamp reageert zo op een nieuw advies van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Dat onderzocht de toename van het aantal aardbevingen in het gebied rond Loppersum. De Raad van State legde in 2015 de gaswinning in dat meest kwetsbare gebied stil. Toch won NAM daar vorig jaar een miljard kuub gas, naar eigen zeggen op de productieputten in bedrijf te houden. Dat zou nodig zijn voor de leveringszekerheid.
Na eigen onderzoek concludeerde NAM dat er geen verband is tussen de winning en de toegenomen bodemactiviteit onder Loppersum. Het SodM denkt daar anders over. ‘Een relatief beperkte verandering in het systeem zoals een versnelling van de drukafname kan een aantal bevingen veroorzaken, waardoor de aardbevingsdichtheid sterk toeneemt.’
‘We weten niet’ wat veilig is
Een relatief beperkte verandering in het systeem zoals een versnelling van de drukafname kan een aantal bevingen veroorzaken, waardoor de aardbevingsdichtheid sterk toeneemt, aldus SodM.
De relatief grote toename van het aantal bevingen in vrij korte tijd is ‘een reden tot zorg’, schrijft de toezichthouder. De kritieke grenswaardes uit het zogeheten ‘alarmeringsprotocol’ zijn nog niet overschreden. Pas dan zou de gaswinning stapsgewijs moeten worden teruggeschroefd, adviseert het SodM feitelijk. Maar Kamp laat het daar niet op aankomen.
Voor de verkiezingen spraken verschillende politieke partijen zich al uit voor verdere verlaging van de gaswinning, waaronder GroenLinks. VVD, CDA en D66 beloofden daartoe over te willen gaan als uit nieuw onderzoek zou blijken dat vermindering om veiligheidsredenen nodig is.
Over een veilig niveau van gaswinning bestaat echter nog steeds onduidelijkheid, stelt het SodM. Ondanks talloze studies. ‘We weten het niet. Een wetenschappelijke doorbraak is nodig maar deze wordt op dit moment niet binnen afzienbare tijd voorzien.’
Hoewel NAM zich twee weken geleden terugtrok uit de schade-afhandeling, blijft het in Groningen rommelen. Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders beloofde de komende maanden een nieuw, onafhankelijk schadeproces uit te werken, in overleg met betrokkenen. Vorige week nam demissionair minister Kamp in een brief naar de Tweede Kamer echter plotseling een voorschot op een ‘versnelde en vereenvoudigde schadeafhandeling’.
De contra-expertise en de arbiter (in te roepen bij onenigheid over een afgewezen claim) worden geschrapt. En de Onafhankelijke Commissie die schade gaat beoordelen, wordt ingesteld door het ministerie van EZ – dat volgens de Groningers (en de Onderzoeksraad voor Veiligheid) toch al te veel petten op heeft.
De Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad reageerden furieus. Zij vinden bovendien dat de minister voor zijn beurt praat. ‘Een bloedig einde aan elk geloofwaardig overleg over een ander schadeprotocol met de NCG’, aldus de Bodembeweging, die zich terugtrekt uit het overleg. Het Gasberaad overweegt hetzelfde. De gemeenteraad van Ten Boer zei het vertrouwen op in de NCG.
Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders laat via een woordvoerder weten dat over het nog niets besloten is. ‘Het is noodzakelijk om gezamenlijk met bestuurlijke en maatschappelijke partners te komen tot een schadeprotocol dat op draagvlak kan rekenen.’
Meer over de bevingen in Groningen;
Interview NAM-directeur
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) trok zich onlangs terug uit de afhandeling van schade die het bedrijf met gaswinning in Groningen veroorzaakt. Bijna 80 duizend schademeldingen verder blikt NAM-directeur Gerald Schotman terug. Lees het interview met hem terug: ‘Dit overkwam ons. Wij waren absoluut niet toegerust.’ (+)
Commentaar
Het zal nog lang duren voordat het vertrouwen van de getroffen Groningers in de overheid is hersteld. Lees het Commentaar van de Volkskrant.
BB 12.04.2017 Gaswinningsbedrijf Vermilion is dinsdag gestopt met het winnen van gas uit een put bij Heerenveen. Het bedrijf nam die stap nadat Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) dreigde met een dwangsom van maximaal 10 miljoen euro.
Nog geen toestemming
Vermilion is teleurgesteld over die stap van de toezichthouder. Volgens het SodM heeft Vermilion de put in gebruik genomen voordat het ministerie van Economische Zaken daar toestemming voor had gegeven. Inmiddels heeft Vermilion Energy Netherlands, een werkmaatschappij van het beursgenoteerde Vermilion Energy Inc. met het hoofdkantoor in Canada, een gewijzigd winningsplan ingediend. De gaswinning uit twee andere putten uit hetzelfde gasveld Langezwaag bij Heerenveen gaat wel gewoon door. (ANP)
NU 11.04.2017 Gaswinningsbedrijf Vermilion is dinsdag gestopt met het winnen van gas uit een put bij Heerenveen. Het bedrijf nam die stap nadat Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) dreigde met een dwangsom van maximaal 10 miljoen euro.
Vermilion is teleurgesteld over die stap van de toezichthouder. Volgens het SodM heeft Vermilion de put in gebruik genomen voordat het ministerie van Economische Zaken daar toestemming voor had gegeven.
Inmiddels heeft Vermilion Energy Netherlands, een werkmaatschappij van het beursgenoteerde Vermilion Energy Inc. met het hoofdkantoor in Canada, een gewijzigd winningsplan ingediend.
De gaswinning uit twee andere putten uit hetzelfde gasveld Langezwaag bij Heerenveen gaat wel gewoon door.
Telegraaf 11.04.2017 Gaswinningsbedrijf Vermilion is dinsdag gestopt met het winnen van gas uit een put bij Heerenveen. Het bedrijf nam die stap nadat Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) dreigde met een dwangsom van maximaal 10 miljoen euro.
Vermilion is teleurgesteld over die stap van de toezichthouder. Volgens het SodM heeft Vermilion de put in gebruik genomen voordat het ministerie van Economische Zaken daar toestemming voor had gegeven. Inmiddels heeft Vermilion Energy Netherlands, een werkmaatschappij van het beursgenoteerde Vermilion Energy Inc. met het hoofdkantoor in Canada, een gewijzigd winningsplan ingediend.
De gaswinning uit twee andere putten uit hetzelfde gasveld Langezwaag bij Heerenveen gaat wel gewoon door.
AD 11.04.2017 Gaswinningsbedrijf Vermilion is vandaag gestopt met het winnen van gas uit een put bij Heerenveen. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) dreigde eerder met een dwangsom van maximaal 10 miljoen euro als ze dit niet deden.
Vermilion is teleurgesteld over die stap van de toezichthouder. Vermilion heeft de put in gebruik genomen voordat het ministerie van Economische Zaken daar toestemming voor had gegeven, stelt het SodM. Inmiddels heeft Vermilion Energy Netherlands, een werkmaatschappij van het beursgenoteerde Vermilion Energy Inc. met het hoofdkantoor in Canada, een gewijzigd winningsplan ingediend.
De gaswinning uit twee andere putten uit hetzelfde gasveld Langezwaag bij Heerenveen gaat wel gewoon door.
VK 10.04.2017 Het was een uitknipwaardig interview, afgelopen zaterdag in de Volkskrant (+), met Gerald Schotman, directeur van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, gesel van Groningen, boeman van het gas. Met verve vervulde hij de rol van de partij die het ook maar allemaal overkomen is, de partij die de zware verantwoordelijkheid draagt voor het verwarmen van het ganse land, de partij die ook maar zijn stinkende best doet en binnen de grenzen van redelijkheid het beste met de mensen voor heeft en roeit met de riemen die hij heeft en ook maar kop van jut is en in vreedzaamheid naar fatsoenlijke alternatieven zoekt et cetera.
Klachten over scheuren en verzakkingen zijn er al minimaal een decennium en vermoedelijk nog veel langer
Dat eerste zegt Schotman letterlijk: ‘Het overkwam ons ook. Er was geen plan.’ Waarbij ‘het’ slaat op de constatering van de interviewer dat de NAM de opgave wellicht onderschat heeft, aangezien we bijna 80 duizend schademeldingen en een hoop verdriet en boosheid verder zijn sinds de aardbeving bij Huizinge op 16 augustus 2012. Dat was lang niet de eerste, of de tweede, of de derde, want er waren er al honderden geweest. Maar het was wel een knoeperd die zelfs Amsterdammers even afleidde van het bewonderen van de eigen navel, en die als een scharnierpunt wordt gezien in de discussie over de schaamteloze exploitatie van Groningen en de Groningers.
Het gros van de betrokkenen bij het gasdrama was nog niet geboren toen in Nederland voor het eerst naar gas werd geboord, de premier en Gerald Schotman incluis. Alleen Henk Kamp was er al. Aardbevingen van enige omvang zijn er in Groningen al een kwart eeuw, de frequentie loopt al sinds de eeuwwisseling rap op, in de grafieken van de Onderzoeksraad voor Veiligheid wemelt het van de jaarlijks groeiende gekleurde staafjes – elk streepje is een aardschok. Klachten over scheuren in muren, verzakkingen van huizen en ander ongerief zijn er al minimaal een decennium en vermoedelijk nog veel langer.
In het gasdebat heeft de NAM jarenlang de rol van de handelaar in twijfel gespeeld
Maar het overkwam ons ook. Er was geen plan.
Handelaren in twijfel heb je overal waar omvangrijke belangen zijn te verdedigen. In oorlogen zijn ze op hun actiefst, al kon je ze decennialang ook tegenkomen in de tabaksindustrie, desinformatie verspreidend over de gezondheidsondermijnende effecten van het roken. Tegenwoordig zie je ze opduiken in klimaatdiscussies, ijverig alternatieve feiten aandragend en wetenschappelijk onderzoek betwistend, het zaad van de twijfel zaaiend in de harten van de mensen.
In het gasdebat heeft de NAM jarenlang de rol van de handelaar in twijfel gespeeld: uw schade komt door mollen, blikseminslag of door opkruipend vocht. Ook in de Volkskrant kwijt Schotman zich uitstekend van die rol: ‘Bijna alles in het gasdossier had sneller gemoeten. Maar het kon niet eerder. We wisten nog te weinig. De vraag of iets aardbevingsschade is, kunnen we nu met veel meer zekerheid beantwoorden.’
We wisten te weinig.
Er was geen plan.
Arm Groningen. Er was één plan: om gas uit de bodem te halen. Verder was er geen plan voor de regio, of voor de mensen. Nooit geweest. Nog steeds niet.
VK 08.04.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) heeft geen enkele inspraak meer op het vaststellen van de schade door gaswinning in Groningen. Dat zegt NAM-directeur Gerald Schotman vandaag in een interview met de Volkskrant.
Schotman reageert op het bericht dat deze week rond zoemde, dat NAM tweewekelijks met Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders gaat praten over het nieuwe protocol voor schadeafhandeling. Dat leidde in Groningen tot veel ophef en boosheid. ‘Het is te gek voor woorden. Wij willen geen enkele bemoeienis van de NAM met het nieuwe schadeprotocol’, zei Dick Kleijer van de Groningen Bodem Beweging in Dagblad van het Noorden.
Als billijk en eerlijk vastgesteld wordt dat schade te maken heeft met gaswinning, dan betalen wij, aldus NAM-directeur Gerald Schotman.
Interview
NAM-directeur Gerald Schotman blikt voor het eerst terug. ‘Dit overkwam ons.’
Schotman spreekt het gerucht met klem tegen. ‘Wij praten niet mee over het schadeprotocol. Als billijk en eerlijk vastgesteld wordt dat schade te maken heeft met gaswinning, dan betalen wij. Daarover is geen enkele discussie. Mijn belangrijkste doel, het herstel van vertrouwen, is zonder onafhankelijkheid onbereikbaar.’
Vorige week maakte NAM bekend terug te treden uit de afhandeling van schade die het bedrijf met gaswinning in Groningen veroorzaakt. De kritiek was dat de slager zijn eigen vlees keurde. De regie wordt overgenomen door Nationaal Coördinator Groningen. Schotman zegt dat NAM voortaan betaalt en niet langer bepaalt. ‘Ik heb er vertrouwen in dat het proces van schade-afhandeling redelijk wordt. Dan is de rekening de rekening, daarvoor geldt geen bovengrens.’
Het overkwam ons. Er was geen plan, aldus NAM-directeur Gerald Schotman.
Schotman erkent dat NAM ‘absoluut niet toegerust’ was op het afhandelen van 80 duizend schademeldingen sinds de zware aardbeving bij Huizinge in 2012, terwijl het bedrijf daar wel wettelijk aansprakelijk voor is. ‘Het overkwam ons. Er was geen plan.’
Om Groningen tegemoet te komen en vertrouwen te herstellen, vindt Schotman dat de provincie een deel van de gasbaten moet krijgen. ‘Daarmee kunnen we Groningen een duw geven in de energietransitie, als energieprovincie van de toekomst.’
Ook NAM wil een rol spelen in de overgang naar een duurzame energievoorziening. ‘De energietransitie gaat niet alleen over windturbines en zonnepanelen. Het gaat ook over transport, opslag, verhandelen, conversie. Die kennis hebben wij. NAM is veel meer dan gaswinning in Groningen. Dat willen we bewijzen.’
BB 06.04.2017 Het nieuwe kabinet moet zo snel mogelijk het vertrouwen van inwoners van het Groningse aardgasgebied in de overheid herstellen. Te lang zijn de mensen aan hun lot overgelaten waardoor het vertrouwen grote scheuren vertoont, stellen de Nationale ombudsman en kinderombudsman in een donderdagochtend gepubliceerde oproep.
‘Bestuurlijke spaghetti‘
‘Burgers rekenen op een betrouwbare overheid. We staan aan het begin van nieuwe kansen met een nieuw aan te treden kabinet. We moeten leren van voorgaande jaren en daar lessen uit trekken. De bestuurlijke spaghetti moet van het bord. De overheid is er voor de burger. En niet andersom. Groningers verdienen van de overheid een volmondig ‘Ja, wij staan dichtbij u’ en een haarscherpe, concrete blik op de toekomst’, stelt ombudsman Reinier van Zutphen.
Verantwoordelijkheid nemen
De rijksoverheid moet onder meer verantwoordelijkheid tonen door bijvoorbeeld de schadevergoedingen en schadeherstel zelf ter hand te nemen. Vergoedingen en herstel moeten bovendien ruimhartig zijn. De veiligheid van de bewoners moet voorop worden gesteld door huizen snel te versterken en de gaswinning te verminderen, aldus Van Zutphen en kinderombudsman Margrite Kalverboer. (ANP)
NU 06.04.2017 De Nationale Ombudsman en de Kinderombudsman roepen gezamenlijk het nieuwe kabinet op om de problemen van de Groningers door de aardgaswinning serieus te nemen.
Volgens Reinier van Zutphen en Margrite Kalverboer is het “fundament van vertrouwen” tussen de overheid en de burgers in de provincie Groningen op een onaanvaardbare manier geschaad.
Het is de eerste maal dat de twee ombudsmannen gezamenlijk een oproep doen aan de overheid, meldt een woordvoerder aan NU.nl.
“De overheid is er voor de burger en niet andersom. Groningers verdienen van de overheid volmondig te horen: ja, wij staan dichtbij”, stellen zij.
Wees betrouwbaar
Het tweetal heeft zes aanbevelingen op papier gesteld voor het nieuwe kabinet dat nu wordt geformeerd. De belangrijkste rode draad is dat de overheid moet luisteren naar de Groningers, iets wat de afgelopen jaren niet is gebeurd.
“Wees betrouwbaar in gedrag en woord. Erken oprecht en met compassie dat wat er in Groningen gebeurt en nog gaat gebeuren”, aldus de twee ombudsmannen in het Dagblad van het Noorden.
Veiligheid
Ook moet de overheid nog meer haar verantwoordelijkheid nemen waar het de negatieve gevolgen van de gaswinning betreft. “De veiligheid van de burgers moet altijd voorop staan.”
De Kinderombudsman kondigde vorige week een apart onderzoek aan naar de gevolgen die de aardbevingen door de gaswinning in Groningen voor kinderen in het gebied heeft. Er wonen 30.000 kinderen in de regio die regelmatig wordt getroffen door bevingen.
Mensenrechtencommissie
De Groninger Bodem Commissie (GBB) zegt in een gesprek met de mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties dat er duidelijke criteria moeten komen om schending van de mensenrechten bij de gaswinning in Groningen te voorkomen.
Dit laat mensenrechtenadvocaat Jan van de Venis, die ook bij het gesprek is, weten. In het gesprek zijn een aantal aanbevelingen gedaan. De GBB wil dat de schade die wordt veroorzaakt door de gasboringen ‘verzacht wordt’ en dat de opbrengst van de gaswinning gelijk verdeeld wordt.
Om dit te bewerkstelligen, zou de overheid volgens de GBB de situatie regelmatig moeten evalueren.
Elsevier 06.04.2017 Krimp, economische achterstand en dan ook nog eens het slepende bevingsdossier: de situatie in Groningen is om moedeloos van te worden. Toch zoeken ondernemende burgers en bestuurders naar aanknopingspunten voor de toekomst. Waar zit de potentie?
Groningen staat niet alleen voor deze uitdaging. Tijdens de verkiezingscampagne beloofden bijna alle partijen dat de provincie meer gaat profiteren van de gaswinning. Het thema ligt dus op de formatietafel en het aankomende Regeerakkoord brengt mogelijk nieuw geld voor investeringen. Dit komt boven op de 97,5 miljoen euro die – los van alle schadevergoedingen – de komende vijf jaar al wordt gestoken in het bevingsgebied. Investeringen moeten zorgen voor een vitaler platteland, nieuwe banen en een positiever image.
En dus wordt er nagedacht over de sterke punten van de streek. Zo probeert Groningen al langer een cluster van onderzoek, onderwijs en bedrijvigheid rond (hernieuwbare) energie te vormen. De energiesector is dankzij de gaswinning al relatief groot, en zijn er hoogwaardige kennis- en onderwijsinstellingen aanwezig. Het is niet het enige aanknopingspunt. Zo heeft de stad Groningen veel jeugdige, hoogopgeleide bewoners, heeft de provincie een groot Duits achterland en vestigen steeds meer bedrijven zich in de Eemshaven.
De vraag is of de plannen voldoende zijn de Groningse problemen het hoofd te bieden. En of er voor alle bewoners een positief toekomstperspectief is. Lees het hier.
Rob Ramaker (1986) is sinds december 2016 redacteur Nederland.
Telegraaf 06.04.2017 Het nieuwe kabinet moet zo snel mogelijk het vertrouwen van inwoners van het Groningse aardgasgebied in de overheid herstellen. Te lang zijn de mensen aan hun lot overgelaten waardoor het vertrouwen grote scheuren vertoont, stellen de Nationale ombudsman en kinderombudsman in een donderdagochtend gepubliceerde oproep.
„Burgers rekenen op een betrouwbare overheid. We staan aan het begin van nieuwe kansen met een nieuw aan te treden kabinet. We moeten leren van voorgaande jaren en daar lessen uit trekken. De bestuurlijke spaghetti moet van het bord. De overheid is er voor de burger. En niet andersom. Groningers verdienen van de overheid een volmondig ’Ja, wij staan dichtbij u’ en een haarscherpe, concrete blik op de toekomst”, stelt ombudsman Reinier van Zutphen.
De rijksoverheid moet onder meer verantwoordelijkheid tonen door bijvoorbeeld de schadevergoedingen en schadeherstel zelf ter hand te nemen. Vergoedingen en herstel moeten bovendien ruimhartig zijn. De veiligheid van de bewoners moet voorop worden gesteld door huizen snel te versterken en de gaswinning te verminderen, aldus Van Zutphen en kinderombudsman Margrite Kalverboer.
AD 06.04.2017 De Groninger Bodem Beweging (GBB), de organisatie die opkomt voor de belangen van mensen die schade ondervinden van de aardbevingen, wil de gaswinning in hun provincie laten erkennen als schending van de mensenrechten. De Groningers spraken vandaag in Genève bij de VN-Mensenrechtencommissie.
Nederland heeft op het punt van de problemen door de gaswinning in Groningen internationale belangstelling gewekt. Daarom is de vice-voorzitter van de GBB, Derwin Schorren, uitgenodigd om met verschillende VN-ambassadeurs in Zwitserland te spreken.
Schorren heeft goede hoop dat de boodschap is overgekomen bij de VN. ,,We hebben verschillende ambassadeurs gesproken en ook in de wandelgangen gelobbyd. Iedereen die we spraken was verwonderd over wat er in Groningen gebeurt.” De VN-ambassadeurs geven 10 mei advies over een resolutie van de Mensenrechtenraad richting Nederland.
GBB uitgenodigd om donderdag 6 april in Genève te praten met VN ambassadeurs. Wingewest Groningen op de agenda voor de Rechten van de Mens. 9:19 PM – 2 Apr 2017
Volgens Schorren wordt de toekomst van Groningen door de Nederlandse overheid te grabbel gegooid. ,,Het gaat over veilig wonen en leven. Levens worden kapotgemaakt; hypotheken kunnen niet meer betaald worden en mensen zijn hartstikke bang. Mensen moeten hun huis uit. Dat zorgt voor enorm psychisch leed.”
‘Ramp in slow motion’
Eens in de vier jaar komt de VN voor Nederland met een nieuwe mensenrechtenresolutie voor ons land. De nieuwste wordt verwacht in mei.
Het is te gek voor woorden dat wij als Groningers naar Genève moeten afreizen om ons verhaal te doen, aldus Derwin Schorren.
De GBB wil dat de gasproblematiek wordt opgenomen in de resolutie en hoopt dat Nederland de komende vier jaar andere keuzes gaat maken: de gaskraan moet verder – en uiteindelijk helemaal – dicht. ,,Het is te gek voor woorden dat wij als Groningers naar Genève moeten afreizen om ons verhaal te doen, maar de Nederlandse overheid is gasverslaafd. En Shell en Exxon Mobile profiteren daarvan.”
Tot nu toe heeft Schorren vooral in de wandelgangen gepraat met VN-ambassadeurs. Gaat het nog lukken om de Mensenrechtenraad plenair toe te spreken? ,,Ja, daar zorg ik wel voor. Een echte Groninger pakt die tijd gewoon.”
Mensenrechten
Marysha Molthoff van het College voor de Rechten van de Mens denkt dat de GBB zeker een kans heeft om de gaswinning te laten erkennen als schending van de mensenrechten. ,,De VN neemt dit soort geluiden altijd serieus. De kans is aanwezig dat de de VN hierover vragen stelt aan Nederland en dat het uiteindelijk resulteert in een aanbeveling. Maar ook al wordt het niet geagendeerd, dan wil dat niet zeggen dat er geen sprake is van het schenden van mensenrechten.”
Wanneer er aanbevelingen worden gedaan moet Nederland daarop reageren. ,,De vragen zijn vrij algemeen geformuleerd, bijvoorbeeld: wat doet Nederland om de mensenrechten te waarborgen? Maar vrijblijvend is het zeker niet. Verschillende instanties, waaronder het College, controleren of dit daadwerkelijk ook gebeurt.”
Eerdere voorbeelden zijn het aannemen van het VN-verdrag voor mensen met een beperking en de oproep een actieplan tegen discriminatie te maken. De Tweede Kamer besloot vorig jaar dat alle gebouwen, winkels en het openbaar vervoer toegankelijk moeten zijn voor mensen met een beperking.
NU 03.04.2017 De Groninger Bodem Beweging (GBB) gaat donderdag in gesprek met de mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties.
De organisatie die opkomt voor de belangen van de mensen die schade hebben opgelopen door de aardbevingen is uitgenodigd om de situatie met een aantal VN-ambassadeurs te bespreken.
“Ze houden de mensenrechtensituatie in elk land in de gaten en hebben nu ook belangstelling getoond voor de de situatie in Groningen”, zegt Derwin Schorren van de GBB naar aanleiding van een bericht van RTV Noord.
“Het gaat er vooral om of we veilig kunnen wonen en leven. We denken dat een krachtig signaal van de VN-commissie kan helpen om de gasverslaafde Nederlandse overheid tot andere keuzes te dwingen en te dwingen om normaal te doen.”
De GBB vindt dat de gaskraan in Groningen verder dicht moet.
Megaclaim
Bewoners in het zogenoemde buitengebied, die volgens de huidige schaderegeling niet in aanmerking komen voor een vergoeding, bereiden een megaclaim voor tegen Nationaal Coördinator Hans Alders. Dat meldt het Dagblad van het Noordenmaandag.
Veel van de 1.600 gedupeerden in dit gebied zijn woedend dat zij, afgezien van een coupon van 1.500 euro, geen enkele vergoeding krijgen. Details over de megaclaim zijn nog niet bekend.
Telegraaf 03.04.2017 De Groninger Bodem Beweging (GBB) gaat donderdag in gesprek met de mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties. De organisatie die opkomt voor de belangen van de mensen die schade hebben opgelopen door de aardbevingen is uitgenodigd om de situatie met een aantal VN-ambassadeurs te bespreken.
„Ze houden de mensenrechtensituatie in elk land in de gaten en hebben nu ook belangstelling getoond voor de de situatie in Groningen”, zegt Derwin Schorren van de GBB.
’Veilig wonen en leven’
„Het gaat er vooral om of we veilig kunnen wonen en leven. We denken dat een krachtig signaal van de VN-commissie kan helpen om de gasverslaafde Nederlandse overheid tot andere keuzes te dwingen en te dwingen om normaal te doen.”
De GBB vindt dat de gaskraan in Groningen verder dicht moet.
VK 31.03.2017 ‘Vandaag om 12 uur is het oude systeem gesloten. De NAM is uit het systeem.’ Sprak Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders vrijdagmiddag verlossende woorden voor Groningen?
Ja, het was ‘een historische dag’, zoals de maatschappelijke organisaties verenigd in het Groninger Gasberaad lieten optekenen. Het buitenspel zetten van schadeveroorzaker NAM in de afwikkeling van de schade is al jaren een van de belangrijkste eisen van Groningers.
Nationaal Coördinator Groningen neemt regie voor
schadeafhandeling en -beoordeling aardbevingen over. Proces wordt sneller en
efficiënter. 3:18 PM – 31 Mar 2017
Het is ook een pyrrusoverwinning. Die typering koos Annemarie Heite, de spreekbuis van Groningse onvrede die met haar gezin het bevingsleed belichaamde in de documentaire De Stille Beving. De aftocht van de Nederlandse Aardolie Maatschappij was een treuzelgang en het is maar de vraag of alles nu anders wordt.
Vijf jaar na de zwaarste beving tot nu toe (Huizinge, augustus 2012) staat de teller op bijna 80 duizend schademeldingen. De meeste claims zijn afgehandeld, maar in veel gevallen moest daar eindeloos voor worden gestreden.
Het gevoel heerste dat de veroorzaker bepaalde wat hij wel en niet zou vergoeden
De schadeafhandeling wordt sinds 2015 uitgevoerd door het Centrum Veilig Wonen (CVW). Dat werkt in opdracht van de NAM, volgens een NAM-protocol en een NAM-handboek voor inspecteurs. NAM is immers wettelijk aansprakelijk en betaalt. Dat hield het gevoel in stand dat de veroorzaker van schade bepaalde wat hij wel en niet zou vergoeden.
Het resultaat was georganiseerde argwaan in een schadecircus van experts, contra-experts en arbiters. Het steggelen over het herstellen van een scheur van 500 euro kostte soms het twintigvoudige.
Een heilloze weg, zo concludeerde Alders gisteren. De NAM trok zich uiteindelijk terug uit de schadeafhandeling na nu al het derde onderzoek, door ingenieursbureau Witteveen+Bos dit maal, naar 1.600 schademeldingen uit de rand van het aardbevingsgebied. Na een uitvoerige en peperdure studie werden de claims massaal afgewezen: geen bevingsschade.
Geconfronteerd met het diepgewortelde wantrouwen en de onzekerheid waarin mensen jarenlang verkeerden, wist Alders dat die boodschap onverkoopbaar was. Volkswoede zou zijn deel worden, terwijl hij met een ingrijpende versterkingsopgave voor duizenden huizen voor de boeg nog jaren verder moet in Groningen.
Alders gaat nu in plaats van de NAM het CVW aansturen. Schadebeoordeling komt in handen van een onafhankelijke commissie. Per 1 juli treedt een nieuw schadeprotocol in werking. Kleine schades worden dan zonder inspectie hersteld.
Voor achtduizend openstaande schademeldingen (ook afgewezen claims en die uit het buitengebied) komt een coulanceregeling: een voucher van 1500 euro te besteden bij een aannemer. Zo hoopt Alders de bevlekte lei die hij overgedragen krijgt schoon te vegen. Op het prijskaartje van nog meer gesteggel zit niemand te wachten.
Ook de NAM niet. Directeur Gerald Schotman liet eerder dit jaar al weten bereid te zijn terug te treden uit de schadeafhandeling, die het bedrijf al ruim een miljard kostte. Maar een ‘blanco cheque’ wilde hij niet tekenen.
Hoe de nieuwe deal tussen NAM en Staat er precies uit ziet, is onbekend. Minister Kamp van Economische Zaken hintte gisteren op een fonds. ‘Overeind blijft dat schade vergoed wordt en dat schade gedragen wordt door de NAM.’
Herstel van vertrouwen
De Groningse boosheid richtte zich de afgelopen periode in toenemende mate op Den Haag
Of dit ‘een fundamentele stap op weg naar herstel van vertrouwen’ is, zoals Alders zei, moet nog blijken. De Groningse boosheid richtte zich de afgelopen periode in toenemende mate op Den Haag. De gaswinning is weliswaar stapsgewijs teruggeschroefd, maar niet nadat er in 2013 nog een recordhoeveelheid gas uit de bodem was gepompt. De Raad van State moest de Staat een halt toeroepen.
Sinds het leeghalen van het Groningerveld in 1963 begon, is bijna 300 miljard euro aan aardgasbaten naar de schatkist gestroomd. Wel de lusten, niet lasten, leek het. Ergernis is er ook over de pettenverzameling op het ministerie van Economische Zaken. Hoe kan het departement dat de opbrengsten en de leveringszekerheid van het gas moet garanderen tegelijkertijd waken over de veiligheid van Groningers?
De NAM mag 24 miljard kuub gas per jaar uit de Groningse bodem halen
De Onderzoeksraad voor Veiligheid kraakte deze dubbelrol donderdag nog eens. Ook het ‘gasgebouw’, een ‘gesloten bolwerk’ van de Staat, de NAM, Shell, ExxonMobil, EBN en GasTerra, waarin de winning en verkoop van aardgas is georganiseerd, vertoont nog geen scheur.
De komende jaren mag de NAM 24 miljard kuub gas per jaar uit de Groningse bodem halen. Consensus over een veilig winningsniveau ontbreekt echter nog steeds, constateert de Onderzoeksraad. Terwijl veiligheid de kern van de zaak is. Daarvoor blijven Groningers aan de overheid overgeleverd.
Trouw 31.03.2017 Het bericht dat gasbedrijf Nam zich niet meer bemoeit met de afhandeling van schade die is veroorzaakt door gaswinning, werd niet door alle Groningers toegejuicht. Met name aan de kant van actievoerders lijkt het cynisme diep te zitten.
Nationaal coördinator Groningen Hans Alders snapt dit wantrouwen. Tijdens een persconferentie zei hij vanmiddag toch een brug te willen slaan naar een nieuwe situatie.
De taak van de schadeafhandeling komt per 1 juli in handen te liggen van Alders zelf, die in 2015 door het kabinet werd aangesteld om te bemiddelen tussen de Nam en gedupeerde bewoners. Hij stelt een onafhankelijke commissie samen die de nieuwe schades gaat beoordelen. Door de Nam uit de afhandeling van schade terug te trekken, komt hij tegemoet aan een al jaren bestaande eis van Groningers. Die vonden dat de betrokkenheid van de Nam neerkwam op een ‘slager die zijn eigen vlees keurde’.
Nieuw schadeprotocol
Nog niet bekend is hoe het nieuwe proces er precies gaat uitzien. Alders wil samen met overheden en de actiegroepen een nieuw schadeprotocol uitwerken dat door de onafhankelijke commissie zal worden toegepast op nieuwe schadegevallen. Duidelijk is wel dat kleine schades binnen het gebied waar een beving is geweest vanaf 1 juli direct worden hersteld, zonder dat daar eerst aanvullend onderzoek voor nodig is.
Voor alle schademeldingen die zijn gedaan voor vandaag en die nog niet zijn afgehandeld, komt een zogenoemde schone-leiconstructie. De wooneigenaren met geringe schade kunnen in aanmerking komen voor een bouwvoucher van 1500 euro die zij bij een aannemer kunnen inleveren. Eigenaren met grotere schades krijgen een aanbod.
Directeur Thijs Jurgens van de Nam verwacht dat het nieuwe proces van schadeafhandeling sneller en efficiënter zal verlopen. Hij zei blij te zijn er een streep onder te kunnen zetten. De Nam blijft wel de aansprakelijke partij. “Als de onafhankelijke commissie straks een schademelding heeft beoordeeld en de nationaal coördinator geeft daar een klap op, dan zullen wij gewoon betalen”, bevestigt hij.
Onafhankelijkheid
De Groningse actiegroepen twijfelen hevig aan de mate waarin deze commissie onafhankelijk wordt. Zo zei Pi van Weert van Schokkend Groningen dat er met de nieuwe situatie niets wezenlijks zou veranderen. Alders ziet zij expliciet als een verlengstuk van Economische Zaken. De afhandeling gaat daarom ‘van uitvoerder Nam naar opdrachtgever de staat’.
Annemarie Heite, bekend van haar rol in de documentaire ‘De stille beving’, noemde het besluit in een tweet een ‘regelrechte pyrrusoverwinning’. Ook zij blijft de nationaal coördinator zien als een marionet van het kabinet in Den Haag. “Het is nog steeds Economische Zaken dat hier straks bepaalt wat er gebeurt. Ik ben daar niet echt positief over.”
Leden van de Partij van het Noorden zijn net zo sceptisch over de nieuwe structuur. De landelijke overheid en politiek laten Groningen opnieuw zakken, zegt PvhN-Statenlid Be Zwiers.
Een contrast daarmee vormden de reacties uit Den Haag op het nieuws dat de Nam buiten de schadeafwikkeling komt te staan. “Langzaam maar zeer zeker winnen Groningers van gasgiganten”, zo reageerde het Groningse SP-Kamerlid Sandra Beckerman. VVD-Kamerlid André Bosman noemde het besluit een ‘positieve stap’ en ‘een beter signaal voor de mensen in Groningen’.
Telegraaf 31.03.2017 De slager keurt eindelijk zijn eigen vlees niet meer. Zo reageert René Paas, commissaris van de Koning in Groningen, op het besluit om de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) niet langer een rol te geven in de afhandeling van schadeclaims in Groningen. „De NAM betaalt nog wel, maar bepaalt niet meer”, aldus Paas. „Het systeem dat de NAM hanteerde bij de afhandeling van schades was versleten, failliet en verdacht.”
Wat de terugtrekking van de NAM doet met het vertrouwen van de Groningers is volgens Paas lastig te zeggen. „Groningers zijn jarenlang niet serieus genomen en daardoor diep gefrustreerd. Het is ze overkomen, niemand heeft hierom gevraagd. Dus of het vertrouwen hiermee te herstellen is, lijkt me de vraag. Eén ding staat wel vast: als de rol van de NAM bij het oude was gebleven, was het nooit goed gekomen met dat vertrouwen.”
Paas zegt zich voor te kunnen stellen dat er teleurgesteld gereageerd is op het feit dat alle 1600 schades uit het buitengebied zijn afgewezen. Uit onderzoek in opdracht van het Centrum Veilig Wonen blijkt dat de schades aan ruim 1600 huizen niet veroorzaakt kunnen zijn door aardbevingen. „Ik ga ervan uit dat er grondig onderzoek is gedaan, maar kan me voorstellen dat er veel mensen niet blij zijn met de uitkomst.”
NU 31.03.2017 De 1.600 schadeclaims die zijn ingediend door bewoners buiten het officiële aardbevingsgebied in Groningen, zijn allemaal afgewezen.
In samenwerking met GIC
Wel krijgen de schadeclaimers een bouwvoucher van 1.500 euro. Dit heeft Centrum Veilig Wonen (CVW) vrijdag bekend gemaakt.
Bij de 1.600 schadegevallen ging het onder anderen om inwoners uit Veendam, Oldambt, Zuidhorn en De Marne. Vorig jaar heeft advies- en ingenieursbureau Witteveen+Bos de schade aan de woningen onderzocht. De conclusie is dat het c-schade betreft, wat inhoudt dat het bureau oordeelt dat de schade niet door aardbevingen is veroorzaakt.
“CVW heeft het proces van het onderzoek begeleid. Een van de belangrijkste elementen is dat zorgvuldigheid voorop heeft gestaan”, zegt algemeen directeur Peter Kruyt.
Fysieke schade
Volgens het CVW zijn in totaal 34.000 schades bij de 1.600 adressen in kaart gebracht. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om scheuren in muren. Naast onderzoek naar de fysieke schade aan de woningen, is ook gekeken naar de ondergrond waarop de woningen zich bevinden. “Dit zorgt ervoor dat we een volledig en objectief beeld konden vormen”, laat het CVW weten.
De scheuren in de woningen zijn volgens het onderzoek voor een groot deel veroorzaakt doordat de bouwblokken waarmee gebouwd is, zijn gaan krimpen. “We hebben geen aanleiding gevonden dat de gaswinning voor schade heeft gezorgd aan deze woningen”, aldus het CVW.
Burgemeester
Pieter Smit, burgemeester van Oldambt, dat voor een deel in het bevingsgebied ligt, reageert verbijsterd. Smit zegt dat er nu meer gas wordt gewonnen onder het deel van zijn gemeente dat net wel in het bevingsgebied ligt. “Even verderop zou dan niets aan de hand zijn. Dat valt lastig te rijmen”, zegt hij.
Ook de Groninger Bodem Beweging (GBB) is teleurgesteld. “We kunnen ons eerlijk gezegd niet voorstellen dat de aardbevingen geen rol hebben gespeeld”, zegt secretaris Dick Kleijer. “Het onderzoek lijkt heel zorgvuldig, maar ik denk dat de methode geen aardbevingsschade kan herkennen.”
Aardbevingsgebied
Het CVW laat weten in 2016 in totaal 75.141 schaderapporten te hebben opgesteld voor gedupeerden binnen het officiële aardbevingsgebied. In 65.434 van deze gevallen is de bewoner hiermee akkoord gegaan.
Telegraaf 31.03.2017 Alle 1600 schademeldingen aan huizen net buiten het bevingsgebied in Groningen zijn afgewezen. Bij de woningen werden tijdens onderzoek in totaal 34.000 schades aangetroffen maar die zijn volgens het Centrum Veilig Wonen (CVW) niet het gevolg van gaswinning, aldus directeur Peter Kruyt van het Centrum Veilig Wonen (CVW). De schade zou komen van onder andere verzakkende funderingen en muren.
De woningeigenaren krijgen ter compensatie wel een bouwvoucher van 1500 euro die kan worden gebruikt om aannemers te betalen voor het herstel van schades. Ook eigenaren van woningen met schade in het aardbevingsgebied zelf krijgen zo’n voucher.
’Lastig te rijmen’
In Groningen is met verbijstering gereageerd. Volgens burgemeester Pieter Smit van Oldambt, dat voor een deel buiten het bevingsgebied ligt, zijn ook rondom het bevingsgebied al veel vaker schades wel erkend als bevingsschade. „Ik ben veel bij mensen met schade thuis geweest en de schades die nu worden afgewezen komen volgens mij overeen met schades die eerder wel als bevingsschade werden erkend.”Smit zegt verder dat er nu meer gas wordt gewonnen onder het deel van zijn gemeente dat net wel in het bevingsgebied ligt. „Even verderop zou dan niets aan de hand zijn. Dat valt lastig te rijmen”, zegt hij.
’Klap in het gezicht’
Volgens aardbevingsgedupeerde Annemarie Heite was de presentatie van het onderzoek „een klap in het gezicht van alle gedupeerden in het buitengebied.” De gaswinning leidt tot bodemdaling en daardoor verzakken de funderingen, stelt Heite. „Ze wimpelen dat nu af als schade door de manier van bouwen en andere factoren. Dat klopt niet, want het is gewoon veroorzaakt door de gaswinning en daarom moet het vergoed worden.”
Ook de Groninger Bodem Beweging (GBB) is teleurgesteld. „We kunnen ons eerlijk gezegd niet voorstellen dat de aardbevingen geen rol hebben gespeeld”, zegt secretaris Dick Kleijer. „Het onderzoek lijkt heel zorgvuldig, maar ik denk dat de methode geen aardbevingsschade kan herkennen”, zegt hij.
Telegraaf 31.03.2017 Partijen in Den Haag reageren vrijdag eensgezind positief op het besluit om de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) niet langer een rol te geven in de afhandeling van schadeclaims in Groningen. De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) krijgt in de toekomst de volledige regie over claims naar aanleiding van aardbevingsschade.
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) adviseerde in een donderdag verschenen rapport al de afhandeling van claims door één enkele organisatie te laten uitvoeren. „Heel goed”, zegt Carla Dik-Faber van de ChristenUnie over het daaropvolgende besluit van de NAM. „Was heldere aanbeveling Onderzoeksraad voor de Veiligheid en vurige wens van de Kamer.”
„Langzaam maar zeer zeker winnen Groningers van gasgiganten”, juicht Sandra Beckerman van de SP. „We zijn er nog lang niet, maar dit is een grote stap.” Ze waarschuwt wel een „slecht systeem niet te vervangen door een nieuw slecht systeem” en bepleit een onafhankelijk schadefonds.
Ook D66’er Stientje van Veldhoven is te spreken over het NAM-besluit. „De slager moet zijn eigen vlees niet keuren. Ik hoop dat de Groningers nu snel krijgen waar ze recht op hebben.” Haar collega-Kamerlid Jaco Geurts (CDA) „verwacht dat de NCG de afhandeling van schade voortvarend oppakt” nu de afhandeling „eindelijk onafhankelijk wordt.”
Henk Nijboer van de PvdA benadrukt dat de Groningers er al langer voor pleiten de NAM uit de schadeafhandeling te halen. „De NAM moet betalen, niet bepalen. Maar er moet nog veel meer gebeuren om het vertrouwen van de Groningers te herstellen. Dit is slechts de eerste stap.”
„De zorg van de VVD was steeds dat NAM wel uit het proces moest worden gehaald, maar niet van haar verantwoordelijkheid moest worden ontslagen”, aldus Kamerlid André Bosman (VVD), die spreekt van een „positieve stap” en een „beter signaal voor de mensen in Groningen.”
Telegraaf 31.03.2017 Minister Henk Kamp van Economische Zaken zou het goed vinden als de NAM, die in Groningen gas wint, ,,een stap terugzet en niet meer voor de mensen in beeld is voor de afhandeling van de schade” die door aardbevingen is aangericht. Kamp reageerde op het nieuws dat de NAM de afhandeling van aardbevingsschade voortaan overlaat aan de Nationaal Coördinator Groningen, Hans Alders.
Kamp wilde niet bevestigen dat Alders inderdaad verantwoordelijk wordt voor de schadeafhandeling en al helemaal niets zeggen over hoe dat in de praktijk zou werken. Maar het was voor hem duidelijk dat ,,tussen de NAM en degene die schade heeft iets moest gaan veranderen”, zei hij vrijdagochtend. ,,Het is heel slecht voor iemand die schade heeft om bij dat grote bedrijf terecht te moeten, een bedrijf dat er ook niet op ingericht is om dat goed af te handelen.”
,,Dus we zijn al een aantal maanden bezig dat te veranderen”, aldus Kamp. Hij wees erop dat de overheid de zeggenschap over de schadeafhandeling de afgelopen jaren al naar zich toe had getrokken. Eerst werd het zogeheten Centrum Veilig Wonen ermee belast, waar de NAM nog een flinke vinger in de pap hield. ,,Nu is het ook mogelijk om de NAM zich helemaal te laten terugtrekken.”
Met het terugtreden van de NAM gaat een langgekoesterde wens van gedupeerde Groningers in vervulling. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) concludeerde donderdag al dat er bij de afhandeling geen ruimte zou moeten zijn voor bemoeienis van de NAM.
AD 31.03.2017 Alle 1600 schademeldingen aan huizen net buiten het bevingsgebied in Groningen zijn afgewezen. Bij de woningen werden tijdens onderzoek in totaal 34.000 schades aangetroffen, maar die zijn volgens het Centrum Veilig Wonen (CVW) niet het gevolg van gaswinning, aldus directeur Peter Kruyt van het Centrum Veilig Wonen (CVW). De schade zou komen van onder andere verzakkende funderingen en muren.
De woningeigenaren krijgen ter compensatie wel een bouwvoucher van 1500 euro die kan worden gebruikt om aannemers te betalen voor het herstel van schades. Ook eigenaren van woningen met schade in het aardbevingsgebied zelf krijgen zo’n voucher.
Verbijstering
Het is een klap in het gezicht van alle gedupeerden in het buitengebied, aldus Aardbevingsgedupeerde Annemarie Heite.
In Groningen is met verbijstering gereageerd. Volgens burgemeester Pieter Smit van Oldambt, dat voor een deel buiten het bevingsgebied ligt, zijn ook rondom het bevingsgebied al veel vaker schades wel erkend als bevingsschade. ,,Ik ben veel bij mensen met schade thuis geweest en de schades die nu worden afgewezen komen volgens mij overeen met schades die eerder wel als bevingsschade werden erkend.” Smit zegt verder dat er nu meer gas wordt gewonnen onder het deel van zijn gemeente dat net wel in het bevingsgebied ligt. ,,Even verderop zou dan niets aan de hand zijn. Dat valt lastig te rijmen”, zegt hij.
Volgens aardbevingsgedupeerde Annemarie Heite was de presentatie van het onderzoek ,,een klap in het gezicht van alle gedupeerden in het buitengebied”. De gaswinning leidt tot bodemdaling en daardoor verzakken de funderingen, stelt Heite. ,,Ze wimpelen dat nu af als schade door de manier van bouwen en andere factoren. Dat klopt niet, want het is gewoon veroorzaakt door de gaswinning en daarom moet het vergoed worden.”
Ook de Groninger Bodem Beweging (GBB) is teleurgesteld. ,,We kunnen ons eerlijk gezegd niet voorstellen dat de aardbevingen geen rol hebben gespeeld”, zegt secretaris Dick Kleijer. ,,Het onderzoek lijkt heel zorgvuldig, maar ik denk dat de methode geen aardbevingsschade kan herkennen”, zegt hij.
NAM
Vandaag werd ook bekend dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) per direct niet meer betrokken is bij de afhandeling van schade die is veroorzaakt is door aardbevingen in de regio. Dat was een lang gekoesterde wens van Groningse burgers en actiegroepen.
Telegraaf 31.03.2017 Schades aan Groningse huizen en gebouwen worden vanaf 1 juli beoordeeld door een onafhankelijke commissie. Die commissie wordt ingesteld door Nationaal Coördinator Hans Alders, zo maakt hij vrijdag bekend. De NAM heeft per vrijdag al geen bemoeienis meer met de afhandeling van schades.
Per 1 juli gaat er ook een nieuw schadeprotocol in werking. Kleine schades binnen het effectgebied van een beving worden vanaf dan direct hersteld, zonder dat daar eerst aanvullend onderzoek voor nodig is, aldus Alders. Hij benadrukt dat de NAM wel aan aansprakelijk blijft voor de schades als gevolg van gaswinning.
Handboek voor beoordeling schades
Alders gaat de komende tijd aan de slag met een handboek voor de beoordeling van schades. Schades die de komende tijd worden gemeld, worden afgehandeld volgens de regels van dat handboek, dat per 1 juli in gebruik wordt genomen.
Om met een schone lei te beginnen krijgen ongeveer 15.000 Groningers een voucher van 1500 euro aangeboden. Dat aanbod geldt voor huiseigenaren die schade hebben die niet erkend is als aardbevingsschade, maar ook voor eigenaren met een nog openstaand schadedossier. Het geld moet worden gebruikt om schades te repareren.
’We kunnen verder’
Directeur Thijs Jurgens van de NAM laat in een reactie weten dat hij verwacht dat het proces van schadeafhandeling onder regie van de Nationaal Coördinator sneller en efficiënter zal verlopen. „We waren al langer bereid om uit de schadeafhandeling te stappen. We zetten er nu een streep onder en kunnen dan ook verder.”
De NAM gaat nog praten met Hans Alders over hoe ze de betalingen gaan regelen als de aansprakelijke partij. „Maar als de onafhankelijke commissie straks een schademelding heeft beoordeeld en de Nationaal Coördinator geeft daar een klap op, dan zullen wij gewoon betalen”, bevestigt Jurgens.
1.600 schademeldingen net buiten bevingsgebied afgewezen
VK 31.03.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) trekt zich terug uit de afhandeling van schade veroorzaakt door de gaswinning in Groningen. Dit heeft Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders vrijdag bekendgemaakt. Dat de regie vanaf 1 juli bij Alders zelf komt te liggen, stemt veel Groningers allerminst gerust.
De pas op de plaats van de NAM valt samen met de aankondiging van schade-afhandelaar Centrum Veilig Wonen (CVW) dat alle 1.600 schademeldingen aan huizen net buiten het bevingsgebied in Groningen zijn afgewezen. Bij de woningen werden tijdens onderzoek in totaal 34 duizend schades aangetroffen, maar die zijn volgens CVW niet het gevolg van gaswinning. De woningeigenaren krijgen ter compensatie een voucher van 1.500 euro, die kan worden gebruikt om aannemers te betalen voor het herstel van schades.
Als exploitant van het Groninger gasveld is de NAM wettelijk aansprakelijk voor schade als gevolg van de gaswinning. De afhandeling van schade wordt sinds 2015 officieel niet meer uitgevoerd door de NAM, maar door het Centrum Veilig Wonen. Omdat dit in opdracht van de NAM gebeurt, bleef in Groningen het gevoel dat de veroorzaker van schade bepaalt wat wel en niet wordt vergoed. Een einde aan deze vorm van ‘de slager keurt zijn eigen vlees’, is al jaren een van de belangrijkste eisen van Groningers.
‘Dit lost niets op’
Donderdag concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat de aanhoudende rol van de NAM in de schade-afhandeling ervoor heeft gezorgd dat het vertrouwen van Groningers onverminderd laag is. De raad pleitte voor schadeafhandeling zonder de NAM. Voor veel Groningen gaat deze maatregel lang niet ver genoeg.
‘Dit verandert niets, dit lost niets op’, zegt Pi van Weert van actiegroep Schokkend Groningen, dat na het bekend worden van het nieuws een tweet plaatste van Hans Alders met een ingetekende hitlersnor. ‘De schadeafhandeling gaat van uitvoerder NAM naar opdrachtgever de Staat, want Hans Alders is natuurlijk een verlengstuk van Den Haag. Hij heeft als NCG vooralsnog niets gedaan met onze zorgen en voorstellen.’
Van Weert vreest dat de overdracht ook nog eens een enorme ‘vertragingsactie’ wordt. ‘Hoe lang moeten we nog wachten op een echte oplossing’, vraagt Van Weert. ‘We zijn 25 jaar na de eerste rapporten dat het hier vreselijk misgaat. Dit probleem is te groot voor Nederland. Ik denk dat we voor een oplossing naar Europa moeten.’
Annemarie Heite, aardbevingsslachtoffer dat landelijke bekendheid kreeg door haar rol in de documentaire De stille beving, spreekt van een ‘regelrechte pyrrusoverwinning’. ‘Het is van de regen in de drup’, zegt ze. ‘De NCG is een uitvoeringsinstantie van het ministerie van Economische Zaken (EZ), en van hun hebben we meer last dan van de NAM. Alders heeft niets bereikt, hij heeft zijn doel niet gehaald; het vertrouwen is niet hersteld. En dit gaat ook niet gebeuren, over twee jaar komt er weer een rapport dat het niet genoeg was.’
‘Beweging waarneembaar’
Cabaretier en actievoerder Freek de Jonge zegt dat ‘er ontegenzeggelijk beweging waarneembaar is op dit dossier’. De Jonge is de aanjager van de inmiddels ruim 160 duizend keer ondertekende petitie Laat Groningen niet zakken. ‘Een van de belangrijkste punten is ingewilligd.’
Het zal er volgens De Jonge minder geheimzinnig aan toe gaan door de afhandeling helemaal weg te halen bij de NAM, maar idealiter wordt het volgens hem gedaan door een onafhankelijke organisatie. ‘Het onderbrengen bij de NCG lijkt nog steeds een manier om onder de verantwoordelijkheid uit te kunnen komen’, zegt hij. ‘We moeten er bovenop blijven zitten, een gevoel van tevredenheid mag nog niet de kop opsteken.’
Nog een reden voor waakzaamheid is volgens De Jonge dat het nog niet gaat over veiligheid. ‘De gaswinning blijft onverminderd’, zegt hij. ‘Het wachten blijft op een heftige beving waarbij doden vallen.’
Eerder dit jaar zei NAM-directeur Gerald Schotman dat het bedrijf bereid is terug te treden uit de schadeafhandeling, mits er goede afspraken over financiële aansprakelijkheid kunnen worden gemaakt. Hoe dit nu wordt uitgewerkt, is nog onduidelijk.
Minister Henk Kamp van EZ wil niets zeggen over de uitwerking, maar vindt het wel goed dat de NAM ‘een stap terugzet en niet meer voor de mensen in beeld is voor de afhandeling van de schade’, die door aardbevingen is aangericht. In februari werd in de Tweede Kamer een motie aangenomen om NAM buitenspel te zetten.
Meer over het gas in Groningen;
Onderzoeksraad concludeert: aanpak Groningse problemen ‘traag en moeizaam’
Veel aanbevelingen uit 2015 zijn nog altijd niet overgenomen. De aanpak van de problemen die worden veroorzaakt door de gaswinning in Groningen is te gefragmenteerd en bureaucratisch. Het wantrouwen bij burgers is daardoor onverminderd groot. Dat stelt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een donderdag verschenen rapport.
Hoogstens zou het servies een keertje rammelen
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid concludeert in 2015 in zijn rapport over de gaswinning in Groningen dat op de veiligheid nooit erg is gelet. Hoe het gevaar van aardschokken lang werd ontkend en, toen dat echt niet meer kon, gebagatelliseerd (+).
Deze Groningse burgers nemen heft in eigen handen
Tienduizenden Groningse huizen zouden aardbevingsbestendig gemaakt moeten worden. Maar voorlopig staat de teller op 150. Groningers zijn er niet gerust op (+).
Freek de Jonge: ‘In Groningen voltrekt zich het grootste naoorlogse schandaal’
De geboren Groninger Freek de Jonge is teruggekomen naar zijn provincie, omdat zich daar volgens hem ‘het grootste naoorlogse schandaal’ voltrekt.
Zo probeert Freek de Jonge zijn door gaswinning getroffen regio op te vrolijken
Juist die stalen Groningse wil lijkt broos geworden, door het schokken van de aarde en het gesteggel over schade. ‘De activisten van het eerste uur zijn moegestreden’, overpeinst De Jonge (72). ‘Ik ben gekomen om de geest er weer in te blazen.’
Deze docu zou de Groningendiscussie weleens zou kunnen veranderen
De documentaire De stille beving geeft een huiveringwekkend beeld van de situatie in Groningen. Na een twitteractie is de uitzending vervroegd van april naar begin maart – op tijd voor de verkiezingen.
RO 31.03.2017 NAM trekt zich terug uit het schadeproces in Groningen. De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) gaat per direct de schadeafhandeling en -beoordeling aansturen. Een nieuw schadeproces zal voor versnelling van de afhandeling zorgen waarbij kleine schades zonder nader onderzoek direct worden hersteld en een onafhankelijke commissie over schades en schadebedragen oordeelt. Om dat nieuwe proces goed te laten starten, komt er een schone lei: bewoners met openstaande schades krijgen een aanbod voor schadevergoeding.
Dit zijn de uitkomsten van intensief overleg tussen het Rijk, de NCG, provinciale en lokale bestuurders en NAM dat afgelopen tijd heeft plaatsgevonden. NCG Alders presenteerde vandaag in Groningen de uitkomsten van dit overleg.
Minister Kamp van Economische Zaken: “Dit is goed nieuws voor de Groningers. Eerst was de schadeafhandeling een zaak tussen de schademelder en NAM. Daar is het Centrum Veilig Wonen (CVW) tussen geplaatst en vervolgens is de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) aangesteld. Als sluitstuk van dit proces gaat nu de NCG het CVW aansturen. Hiermee wordt recht gedaan aan de mensen in Groningen die veel te lijden hebben gehad en nog te lijden hebben van de door gaswinning veroorzaakte aardbevingsproblematiek.
De afhandeling van de schades gaat beter en sneller verlopen. Natuurlijk blijft NAM wel aansprakelijk, maar de Groningers hebben bij de afhandeling van hun schadeclaims niet meer te maken met NAM. Bovendien maakt NAM met de schone lei-operatie een einde aan veel lopende procedures zodat een frisse start gemaakt kan worden met het schade-afhandelingsproces. Ik ben blij met deze stap van NAM.”
Breed draagvlak
NAM heeft vandaag haar steun uitgesproken voor de nieuwe aanpak waarbij de NCG de regie gaat voeren over schadeafhandeling en -beoordeling. De vandaag aangekondigde maatregelen en veranderingen kunnen ook op brede steun in de regio rekenen. De exacte invulling van de schone lei, is nog onderwerp van gesprek tussen NAM en de bestuurlijke en maatschappelijke partners. In ieder geval staat vast dat bewoners met eenzijdig afgesloten en openstaande schademeldingen een eenmalig aanbod van NAM ontvangen om voor een bedrag van € 1.500,- schade te herstellen.
Dit aanbod zal naar verwachting ongeveer 85% van alle betrokkenen verlichting geven. Ook gaat de NCG de komende maanden met betrokken gemeenten, de Provincie, bewonersorganisaties en maatschappelijke partners een nieuw schadeproces uitwerken dat zal leiden tot een nieuw schadeprotocol, schadehandboek en kwaliteitseisen. Per 1 juli zal het nieuwe schadeproces in werking treden.
VK 31.03.2017 Bij Stand.nl, het inbelprogramma op NPO Radio 1 dat al gewone mensen aan het woord liet lang voordat eerbiedige interviews met Henk en Ingrid in de mode raakten, werd het gisterochtend nog als een stelling geponeerd waarover debat mogelijk is. Iets waar je voor of tegen kunt zijn: ‘De problemen van de Groningers zijn niet serieus genoeg aangepakt, ja of nee?’
Vroeger informeerde je dan of de paus katholiek was.
Zeker, er is geld gekomen om extra Alabastine in de scheuren te smeren
Voor de constatering dat de Groningers in het aardbevingsgebied al jaren schandelijk worden behandeld, in hun onverkoopbare huizen ver buiten de ring A10, hadden we niet nóg een rapport nodig van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Maar prettig is het wel dat OVV-voorzitter Tjibbe Joustra in de gisteren verschenen evaluatie Aardbevingsrisico’s in Groningen nogmaals helder uitlegt wat alle vrome ik-voel-uw-pijnpraatjes van het vertrekkende kabinet waard zijn: niet veel.
Zeker, er is geld gekomen om extra Alabastine in de scheuren te smeren en een coördinator die door geen hond wordt vertrouwd, alsmede de belofte dat er minder gas zal worden opgepompt – al kan er niet bij worden beloofd dat daarmee de aarde minder zal beven. Ze hebben er schamper de schouders over opgehaald, de 14 duizend Groningers die zich niet veilig voelen in hun huis, en de 4.000 mensen met psychische klachten, en de 76 duizend gedupeerden die schade hebben gerapporteerd, en de 30 gezinnen die met spoed uit hun huis moesten, en de 100 huishoudens wier huis moest worden afgebroken.
Het homerische gelach dat opsteeg, konden we tot diep in de Randstad horen
Het woord ‘vertrouwen’ staat drie keer in het nieuwe evaluatierapport. In de mondelinge toelichting noemde Joustra het veel vaker, want dat is de kern: naar vertrouwen is het lang zoeken in Groningen. Vertrouwen in een overheid die aan de kant van de mensen staat, heel simpel, een overheid die dingen doet die in het belang zijn van de mensen.
Het was inspecteur-generaal Harry van der Meijden van het Staatstoezicht op de Mijnen, de instantie die de risico’s van de gaswinning in het Noorden moet vaststellen, ook al opgevallen: ‘Burgers vragen zich af of overheden het wel goed met hen voorhebben’, constateerde hij afgelopen november in Het Financieele Dagblad. Het homerische gelach dat daarop uit het gaswingebied opsteeg, konden we tot diep in de Randstad horen.
Het is idioot dat de NAM nog steeds een rol speelt bij de afhandeling
Om het vertrouwen terug te winnen – als het al terug te winnen valt – moet veel meer gebeuren dan royale, materiële compensatie voor geleden schade en versterking van wankele huizen, stelt Joustra. Zo is het idioot dat de NAM – veroorzaker van de schade, eerste belanghebbende bij voortgaande gaswinning – nog steeds een rol speelt bij het afhandelen van de schade, of preciezer: bij het traineren van de afhandeling.
En zo is het nog raarder dat het dossier gaswinning in Den Haag de primaire verantwoordelijkheid is van het ministerie van Economische Zaken, een ministerie dat zoveel verschillende petten op heeft dat het er zelf ook geregeld van in de war raakt. Het belangrijkste, Joustra herhaalde het vijf keer, is dat de mensen in het wingebied een nieuw toekomstperspectief krijgen, een antwoord op de vraag waar het heen gaat, met hen, met de grond waarop ze wonen.
Dat vanuit Den Haag geen serieus antwoord op die vraag wordt geformuleerd, is de echte tragiek van de gasbel van Slochteren.
NU 31.03.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) stapt uit de schadeafhandeling na de problemen rondom de gaswinning in Groningen.
Hans Alders, Nationaal Coördinator Groningen (NCG), bevestigt vrijdagmiddag het nieuws dat eerder op de dag al naar buiten kwam op basis van bronnen.
“Vandaag, vrijdag 31 maart, is om 12.00 uur het oude systeem van schadeafhandeling gesloten”, zegt Alders tijdens een persconferentie. “Iemand die om 1 minuut over 12.00 uur een schade meldt, komt in de nieuwe situatie terecht.”
Iedereen met een kleine schade, dit gaat volgens de NCG om 85 procent van alle gemelde schades, krijgt een bouwvoucher van 1.500 euro. Dit zou om ongeveer 1.500 Groningers in totaal gaan. “Dit geldt voor zowel de inwoners van het aardbevingsgebied in Groningen, als de mensen daarbuiten.”
Alders zal een onafhankelijke commissie in het leven roepen die de rol van schadeafhandeling op zich zal nemen. “Tussen nu en 1 juli nemen we de tijd om een nieuw protocol en een nieuw handboek te maken voor de schadeafhandeling door gaswinning in Groningen.”
NAM-directeur Gerald Schotman laat weten achter de stap van de NCG te staan. “Hierdoor wordt de efficiëntie en de snelheid verhoogd. Dit is in het belang van alle betrokkenen en geeft ruimte voor perspectief. NAM staat nu op afstand.”
Overleg
Vrijdag is ook bekendgemaakt dat de 1.600 claims van buiten de contourlijnen van het aardbevingsgebied, niet worden toegekend. Volgens Centrum Veilig Wonen toont onderzoek aan dat de schade aan de woningen niet door aardbevingen als gevolg van gaswinning is veroorzaakt.
Volgens het onderzoek lag het aan het bouwmateriaal van de woningen. Wel hebben deze schadeclaimers ook recht op het bouwvoucher.
Minister Henk Kamp van Economische Zaken laat vrijdag weten blij te zijn met de stap van het verwijderen van de NAM uit het proces van de schadeafhandeling. “Hiermee wordt recht gedaan aan de mensen in Groningen die veel te lijden hebben gehad en nog te lijden hebben van de door gaswinning veroorzaakte aardbevingsproblematiek. De afhandeling van de schades gaat beter en sneller verlopen.”
VVD, D66 en ChristenUnie zijn ook tevreden over de terugtrekking van de NAM. Ook de SP spreekt van een “grote stap”, maar laat ook weten dat “we er nog lang niet zijn.”
Het Groninger Gasberaad noemt het vertrek van de NAM uit het proces van schadeafhandeling een historisch hoogtepunt. Volgens de belangenvereniging was het besluit ‘onvermijdelijk’.
In februari is een motie aangenomen waarin vrijwel alle fracties in de Tweede Kamer onder andere schreven dat de gaswinning in Groningen verder moet worden verlaagd en dat de NAM uit het proces van schadeafhandeling moet worden gehaald.
Vorig jaar stemde het kabinet in met de verlaging van de gasproductie in Groningen voor de komende vijf jaar van 27 naar 24 miljard kuub per jaar.
Elsevier 31.03.2017 De Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM) trekt zich terug uit de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen. In plaats van de NAM wordt de afhandeling van schade nu waargenomen door Hans Alders, de Nationaal Coördinator Groningen.
De NAM had inzicht in de procedure, omdat ze deelnam aan de uitvoeringsorganisatie Centrum Veilig Wonen. Dit meldde het Dagblad van het Noorden. Al langer werd gevonden dat de NAM zich niet moest bemoeien met de afhandeling van de aardbevingsschade, omdat de NAM zelf belang had bij de beoordeling van de schade.
De NAM werd door de rechtbank aansprakelijk gesteld voor de schade die werd geleden als gevolg van de gaswinning in Groningen. Tot 2015 werd de afhandeling van die geleden schade door de NAM afgewikkeld, daarna door het Centrum Veilig Wonen, waarin de NAM zitting had. Nu wordt er door het ministerie van Economische Zaken gezocht naar een nieuwe oplossing, waarbij het belang van de gedupeerde Groningers centraal staat.
Aanleiding is een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), waarin de aanpak van de schadeherstel wordt bekritiseerd. De overheid zou de afwikkeling van de schadeclaims voor eigen rekening moeten nemen, en dit niet moeten overlaten aan de NAM. Ook vindt de OVV dat het herstel van de schade sneller en beter kan.
De NAM heeft nog geen officiële reactie gegeven, maar komt om 12.00 uur met een persconferentie. De Tweede Kamer stemde op 15 februari al in met het terugschroeven van de gaswinning in Groningen.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn eerste boek verschijnt in 2017 bij Uitgeverij Prometheus. Portefeuille Buitenland Politiek Fusies en overnames Onderwijs
1.600 schademeldingen net buiten bevingsgebied afgewezen
VK 31.03.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) trekt zich terug uit de afhandeling van schade veroorzaakt door de gaswinning in Groningen. Dit heeft Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders vrijdag bekendgemaakt. Dat de regie vanaf 1 juli bij Alders zelf komt te liggen, stemt veel Groningers allerminst gerust.
De pas op de plaats van de NAM valt samen met de aankondiging van schade-afhandelaar Centrum Veilig Wonen (CVW) dat alle 1.600 schademeldingen aan huizen net buiten het bevingsgebied in Groningen zijn afgewezen. Bij de woningen werden tijdens onderzoek in totaal 34 duizend schades aangetroffen, maar die zijn volgens CVW niet het gevolg van gaswinning. De woningeigenaren krijgen ter compensatie een voucher van 1.500 euro, die kan worden gebruikt om aannemers te betalen voor het herstel van schades.
Als exploitant van het Groninger gasveld is de NAM wettelijk aansprakelijk voor schade als gevolg van de gaswinning. De afhandeling van schade wordt sinds 2015 officieel niet meer uitgevoerd door de NAM, maar door het Centrum Veilig Wonen. Omdat dit in opdracht van de NAM gebeurt, bleef in Groningen het gevoel dat de veroorzaker van schade bepaalt wat wel en niet wordt vergoed. Een einde aan deze vorm van ‘de slager keurt zijn eigen vlees’, is al jaren een van de belangrijkste eisen van Groningers.
‘Dit lost niets op’
Donderdag concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat de aanhoudende rol van de NAM in de schade-afhandeling ervoor heeft gezorgd dat het vertrouwen van Groningers onverminderd laag is. De raad pleitte voor schadeafhandeling zonder de NAM. Voor veel Groningen gaat deze maatregel lang niet ver genoeg.
‘Dit verandert niets, dit lost niets op’, zegt Pi van Weert van actiegroep Schokkend Groningen, dat na het bekend worden van het nieuws een tweet plaatste van Hans Alders met een ingetekende hitlersnor. ‘De schadeafhandeling gaat van uitvoerder NAM naar opdrachtgever de Staat, want Hans Alders is natuurlijk een verlengstuk van Den Haag. Hij heeft als NCG vooralsnog niets gedaan met onze zorgen en voorstellen.’
Van Weert vreest dat de overdracht ook nog eens een enorme ‘vertragingsactie’ wordt. ‘Hoe lang moeten we nog wachten op een echte oplossing’, vraagt Van Weert. ‘We zijn 25 jaar na de eerste rapporten dat het hier vreselijk misgaat. Dit probleem is te groot voor Nederland. Ik denk dat we voor een oplossing naar Europa moeten.’
Annemarie Heite, aardbevingsslachtoffer dat landelijke bekendheid kreeg door haar rol in de documentaire De stille beving, spreekt van een ‘regelrechte pyrrusoverwinning’. ‘Het is van de regen in de drup’, zegt ze. ‘De NCG is een uitvoeringsinstantie van het ministerie van Economische Zaken (EZ), en van hun hebben we meer last dan van de NAM. Alders heeft niets bereikt, hij heeft zijn doel niet gehaald; het vertrouwen is niet hersteld. En dit gaat ook niet gebeuren, over twee jaar komt er weer een rapport dat het niet genoeg was.’
‘Beweging waarneembaar’
Cabaretier en actievoerder Freek de Jonge zegt dat ‘er ontegenzeggelijk beweging waarneembaar is op dit dossier’. De Jonge is de aanjager van de inmiddels ruim 160 duizend keer ondertekende petitie Laat Groningen niet zakken. ‘Een van de belangrijkste punten is ingewilligd.’
Het zal er volgens De Jonge minder geheimzinnig aan toe gaan door de afhandeling helemaal weg te halen bij de NAM, maar idealiter wordt het volgens hem gedaan door een onafhankelijke organisatie. ‘Het onderbrengen bij de NCG lijkt nog steeds een manier om onder de verantwoordelijkheid uit te kunnen komen’, zegt hij. ‘We moeten er bovenop blijven zitten, een gevoel van tevredenheid mag nog niet de kop opsteken.’
Nog een reden voor waakzaamheid is volgens De Jonge dat het nog niet gaat over veiligheid. ‘De gaswinning blijft onverminderd’, zegt hij. ‘Het wachten blijft op een heftige beving waarbij doden vallen.’
Eerder dit jaar zei NAM-directeur Gerald Schotman dat het bedrijf bereid is terug te treden uit de schadeafhandeling, mits er goede afspraken over financiële aansprakelijkheid kunnen worden gemaakt. Hoe dit nu wordt uitgewerkt, is nog onduidelijk.
Minister Henk Kamp van EZ wil niets zeggen over de uitwerking, maar vindt het wel goed dat de NAM ‘een stap terugzet en niet meer voor de mensen in beeld is voor de afhandeling van de schade’, die door aardbevingen is aangericht. In februari werd in de Tweede Kamer een motie aangenomen om NAM buitenspel te zetten.
Meer over het gas in Groningen
Onderzoeksraad concludeert: aanpak Groningse problemen ‘traag en moeizaam’
Veel aanbevelingen uit 2015 zijn nog altijd niet overgenomen. De aanpak van de problemen die worden veroorzaakt door de gaswinning in Groningen is te gefragmenteerd en bureaucratisch. Het wantrouwen bij burgers is daardoor onverminderd groot. Dat stelt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een donderdag verschenen rapport.
Hoogstens zou het servies een keertje rammelen
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid concludeert in 2015 in zijn rapport over de gaswinning in Groningen dat op de veiligheid nooit erg is gelet. Hoe het gevaar van aardschokken lang werd ontkend en, toen dat echt niet meer kon, gebagatelliseerd (+).
Deze Groningse burgers nemen heft in eigen handen
Tienduizenden Groningse huizen zouden aardbevingsbestendig gemaakt moeten worden. Maar voorlopig staat de teller op 150. Groningers zijn er niet gerust op (+).
Freek de Jonge: ‘In Groningen voltrekt zich het grootste naoorlogse schandaal’
De geboren Groninger Freek de Jonge is teruggekomen naar zijn provincie, omdat zich daar volgens hem ‘het grootste naoorlogse schandaal’ voltrekt.
Zo probeert Freek de Jonge zijn door gaswinning getroffen regio op te vrolijken
Juist die stalen Groningse wil lijkt broos geworden, door het schokken van de aarde en het gesteggel over schade. ‘De activisten van het eerste uur zijn moegestreden’, overpeinst De Jonge (72). ‘Ik ben gekomen om de geest er weer in te blazen.’
Deze docu zou de Groningendiscussie weleens zou kunnen veranderen
De documentaire De stille beving geeft een huiveringwekkend beeld van de situatie in Groningen. Na een twitteractie is de uitzending vervroegd van april naar begin maart – op tijd voor de verkiezingen.
Trouw 31.03.2017 De NAM trekt zich volledig terug uit de schadeafhandeling van aardbevingsschade in Groningen. Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders neemt de verantwoordelijkheid over.
Dat melden verschillende regionale media in Groningen. Dit betekent dat het Centrum Veilig Wonen, de uitvoeringsorganisatie die nu voor de NAM de schade in het gasgebied afhandelt, geen inhoudelijke beslissingen meer in het schadeproces zal nemen. Die verantwoordelijkheid ligt vanaf nu bij NCG Alders.
De NAM is het bedrijf dat gas uit de grond haalt in Groningen waardoor de aardbevingen zijn ontstaan. Bovendien ging het bedrijf ook over het bedrag dat bewoners kregen voor de ontstane schade aan huizen.
‘Menselijke maat’
In februari werd een motie aangenomen waarin vrijwel alle fracties in de Tweede Kamer onder andere schreven dat de gaswinning in Groningen verder moet worden verlaagd en dat de NAM uit het proces van schadeafhandeling moet worden gehaald. Dat proces kwam de afgelopen dagen in een stroomversnelling.
Alders is nog bezig met de ontwikkeling van een nieuw systeem van schadeafhandeling. Uitgangspunt daarbij moet de ‘menselijke maat’ zijn. Met andere woorden: er is afgesproken dat kleine schades soepel en vlot worden afgehandeld. Het nieuwe protocol moet voor de zomer in gebruik zijn genomen.
Voorstel
In Groningen worden vandaag de resultaten bekendgemaakt van een onderzoek naar 1800 schadegevallen in het buitengebied. Onderzoekers van ingenieursbureau Witteveen + Bos hebben alle schades bekeken. In de meeste gevallen zal aardbevingsschade worden afgewezen, zo is al bekend.
Naar aanleiding daarvan komt het Groninger Gasberaad en de Vereniging Eigen Huis vandaag met een eigen voorstel voor de schadeafhandeling, waarbij bewoners nadrukkelijk worden betrokken.
Bij grote schades zal het herstel gelijk met de versterking van een huis worden uitgevoerd. Schade tot 5000 euro dient daarbij direct te worden gerepareerd. Beide partijen redeneren dat de proceskosten zo omlaag kunnen.
Alders geeft vanmiddag om 12.00 uur een persconferentie. Pas daarna wil de NAM ook inhoudelijk reageren.
NU 31.03.2017 De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) stapt uit de schadeafhandeling na de problemen rondom de gaswinning in Groningen.
Hans Alders, Nationaal Coördinator Groningen (NCG), bevestigt vrijdagmiddag het nieuws dat eerder op de dag al naar buiten kwam op basis van bronnen.
“Vandaag, vrijdag 31 maart, is om 12.00 uur het oude systeem van schadeafhandeling gesloten”, zegt Alders tijdens een persconferentie. “Iemand die om 1 minuut over 12.00 uur een schade meldt, komt in de nieuwe situatie terecht.”
Iedereen met een kleine schade, dit gaat volgens de NCG om 85 procent van alle gemelde schades, krijgt een bouwvoucher van 1.500 euro. Dit zou om ongeveer 1.500 Groningers in totaal gaan. “Dit geldt voor zowel de inwoners van het aardbevingsgebied in Groningen, als de mensen daarbuiten.” NAM: Laten we stoppen met moeilijk doen
Nieuw handboek
Alders zal een onafhankelijke commissie in het leven roepen die de rol van schadeafhandeling op zich zal nemen. “Tussen nu en 1 juli nemen we de tijd om een nieuw protocol en een nieuw handboek te maken voor de schadeafhandeling door gaswinning in Groningen.”
NAM-directeur Gerald Schotman laat weten achter de stap van de NCG te staan. “Hierdoor wordt de efficiëntie en de snelheid verhoogd. Dit is in het belang van alle betrokkenen en geeft ruimte voor perspectief. NAM staat nu op afstand.”
Overleg
Vrijdag is ook bekendgemaakt dat de 1.600 claims van buiten de contourlijnen van het aardbevingsgebied, niet worden toegekend. Volgens Centrum Veilig Wonen toont onderzoek aan dat de schade aan de woningen niet door aardbevingen als gevolg van gaswinning is veroorzaakt.
Volgens het onderzoek lag het aan het bouwmateriaal van de woningen. Wel hebben deze schadeclaimers ook recht op het bouwvoucher.
Minister Henk Kamp van Economische Zaken laat vrijdag weten blij te zijn met de stap van het verwijderen van de NAM uit het proces van de schadeafhandeling. “Hiermee wordt recht gedaan aan de mensen in Groningen die veel te lijden hebben gehad en nog te lijden hebben van de door gaswinning veroorzaakte aardbevingsproblematiek. De afhandeling van de schades gaat beter en sneller verlopen.”
VVD, D66 en ChristenUnie zijn ook tevreden over de terugtrekking van de NAM. Ook de SP spreekt van een “grote stap”, maar laat ook weten dat “we er nog lang niet zijn.”
Het Groninger Gasberaad noemt het vertrek van de NAM uit het proces van schadeafhandeling een historisch hoogtepunt. Volgens de belangenvereniging was het besluit ‘onvermijdelijk’.
In februari is een motie aangenomen waarin vrijwel alle fracties in de Tweede Kamer onder andere schreven dat de gaswinning in Groningen verder moet worden verlaagd en dat de NAM uit het proces van schadeafhandeling moet worden gehaald.
Vorig jaar stemde het kabinet in met de verlaging van de gasproductie in Groningen voor de komende vijf jaar van 27 naar 24 miljard kuub per jaar.
AD 31.03.2017 Gasbedrijf NAM gaat niet meer beslissen over de afhandeling van door aardbevingen veroorzaakte schades in Groningen. Die taak komt in handen van de Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders te liggen. Dat werd vandaag bekend.
Met het terugtreden van de NAM gaat een langgekoesterde wens van gedupeerde Groningers en actiegroepen in vervulling. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) kwam gisteren al met een rapport waarin werd geconcludeerd dat de NAM de problemen door de gaswinning in Groningen niet goed aangepakt.
Iets veranderen
Het Centrum Veilig Wonen, dat nu voor de NAM de schades afhandelt, zal geen inhoudelijke beslissingen meer nemen over de vergoeding van schades. De afhandeling van schades komt te liggen bij de Nationaal Coördinator Groningen, Hans Alders.
Historische mijlpaal
Volgens het Groninger Gasberaad is het besluit ‘onvermijdelijk’ en ‘een historische mijlpaal’. ,,Het is natuurlijk te bizar voor woorden dat de partij die de schades veroorzaakt, de NAM dus, ook bepaalt of er schadevergoeding wordt uitgekeerd”, aldus een woordvoerster van het Gasberaad, waarin bewoners en maatschappelijke organisaties zich verenigd hebben.
Het Gasberaad en de Vereniging Eigen Huis (VEH) kwamen vandaag met een eigen plan voor schadeafhandeling. Volgens dit plan, waarin ook geen rol is weggelegd voor de NAM, hoeven Groningers niet meer te bewijzen dat de schade aan hun huizen komt door gaswinning.
Ook stellen ze voor dat alle schades die voor een nog af te spreken datum zijn gemeld, worden gerepareerd. Uitgangspunt daarbij is dat de schade het gevolg is van aardbevingen, tenzij heel duidelijk is dat dat niet zo is.
Elsevier 31.03.2017 De Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM) trekt zich terug uit de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen. In plaats van de NAM wordt de afhandeling van schade nu waargenomen door Hans Alders, de Nationaal Coördinator Groningen.
De NAM had inzicht in de procedure, omdat ze deelnam aan de uitvoeringsorganisatie Centrum Veilig Wonen. Dit meldde het Dagblad van het Noorden. Al langer werd gevonden dat de NAM zich niet moest bemoeien met de afhandeling van de aardbevingsschade, omdat de NAM zelf belang had bij de beoordeling van de schade.
De NAM werd door de rechtbank aansprakelijk gesteld voor de schade die werd geleden als gevolg van de gaswinning in Groningen. Tot 2015 werd de afhandeling van die geleden schade door de NAM afgewikkeld, daarna door het Centrum Veilig Wonen, waarin de NAM zitting had. Nu wordt er door het ministerie van Economische Zaken gezocht naar een nieuwe oplossing, waarbij het belang van de gedupeerde Groningers centraal staat.
Aanleiding is een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), waarin de aanpak van de schadeherstel wordt bekritiseerd. De overheid zou de afwikkeling van de schadeclaims voor eigen rekening moeten nemen, en dit niet moeten overlaten aan de NAM. Ook vindt de OVV dat het herstel van de schade sneller en beter kan.
De NAM heeft nog geen officiële reactie gegeven, maar komt om 12.00 uur met een persconferentie. De Tweede Kamer stemde op 15 februari al in met het terugschroeven van de gaswinning in Groningen.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn eerste boek verschijnt in 2017 bij Uitgeverij Prometheus. Portefeuille Buitenland Politiek Fusies en overnames Onderwijs
Veel aanbevelingen uit 2015 nog altijd niet overgenomen
VK 31.03.2017 De aanpak van de problemen die veroorzaakt worden door de gaswinning in Groningen is te gefragmenteerd en bureaucratisch. Het wantrouwen bij burgers is daardoor onverminderd groot. Dat stelt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een vandaag verschenen rapport.
In 2015 concludeerde de Onderzoeksraad al dat de risico’s van de gaswinning jarenlang genegeerd zijn. De gasbaten gingen boven de veiligheid. In de vandaag verschenen evaluatie gaat de Onderzoeksraad na wat er gebeurd is met de aanbevelingen van twee jaar geleden.
Daarmee is een begin gemaakt, concludeert de Onderzoeksraad. Zo speelt veiligheid inmiddels wel een belangrijke rol in besluiten over gaswinning en is de positie van het Staatstoezicht op de Mijnen onafhankelijker geworden.
Maar dat alles heeft nog weinig effect. Mede doordat Groningers zich nog steeds niet veilig voelen. ‘De bij de gaswinning betrokken partijen zijn er niet in geslaagd hun geschonden relatie met de Groningse bevolking te herstellen en de maatschappelijke onrust is groot.’
Bij de schadeafhandeling moet worden gestreefd naar het hanteren van de menselijke maat
‘Bureaucratisch en procedureel’
‘Overeenstemming over een veilig niveau van gaswinning ontbreekt. Daar moet snel duidelijkheid over komen’, vindt de Onderzoeksraad. Ook is er nog steeds veel onvrede over schade-afhandeling, die ‘traag en moeizaam’ verloopt. De aanpak van verschillende problemen is bovendien verkokerd en te ‘bureaucratisch en procedureel’.
‘De tot dusverre getroffen maatregelen doen geen recht aan de stapeling van problemen waarvoor de inwoners van Groningers zich gesteld zien. Bij de schadeafhandeling moet niet langer worden gestreefd naar procedurele precisie, maar naar het hanteren van de menselijke maat. Er is daarbij geen ruimte voor bemoeienis van de NAM.’
Versterkingsopgave
Een overkoepelend plan ontbreekt
Ook over de versterkingsopgave die Groningen wacht is nog veel onduidelijkheid. De operatie is ‘zeer groot’ en houdt geen gelijke pas met het aardbevingsrisico. Juist daarom moet de overheid eerlijk zijn over de omvang en impact ervan.
Een overkoepelend plan ontbreekt, evenals één organisatie die alles aanstuurt. ‘Het schaalniveau waarop de problemen nu worden aangepakt, is niet in lijn met de omvang, urgentie en complexiteit van de problemen in Groningen’, aldus de Onderzoeksraad.
‘Voor zowel de aanpak van de problemen binnen het gasdossier als in relatie met de vraagstukken rond economische ontwikkeling en krimp, dient een bundeling plaats te vinden van kennis op gebieden zoals bouwtechnische opgave, seismiciteit economische ontwikkeling, krimp en maatschappelijke effecten.’
Van de aanbeveling uit 2015 dat het gasgebouw opengebroken moest worden, is nog niets terechtgekomen
Gasgebouw
De opgave voor Groningen is volgens de Onderzoeksraad zo breed dat behalve het ministerie van Economische Zaken ook andere departementen een rol moeten krijgen in de besluitvorming, vindt de Onderzoeksraad. Die aanbeveling werd ook al in 2015 gedaan, maar is niet opgevolgd.
Nu dient EZ twee, in grote mate tegenstrijdige, belangen: het waken over de leveringszekerheid en de gasbaten, maar ook over de veiligheid van de Groningen.
De Onderzoeksraad uitte in 2015 ook felle kritiek op het ‘gasgebouw’. Dat is de publiek-private samenwerking van de staat, de NAM, Shell, ExxonMobil, EBN en GasTerra waarin de winning en verkoop van aardgas is georganiseerd. Volgens de Onderzoeksraad was het een ‘gesloten bolwerk’, gericht op maximale winst. Kritische geluiden werden weggewuifd.
Het gasgebouw moet opengebroken worden, luidde één van de aanbevelingen in 2015. Maar daar is nog niets van terechtgekomen, stelt de Onderzoeksraad vast.
Deze Groningse burgers nemen heft in eigen handen
Tienduizenden Groningse huizen zouden aardbevingsbestendig gemaakt moeten worden. Maar voorlopig staat de teller op 150. Groningers zijn er niet gerust op (+).
‘Dit is een doorbraak’
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is aansprakelijk voor de immateriële schade die inwoners van het aardbevingsgebied in Groningen ervaren. Dat heeft de rechtbank in Assen in maart bepaald.
BB 30.03.2017 De problemen door de gaswinning in Groningen worden niet goed aangepakt. Cruciale beslissingen worden genomen zonder overleg met andere relevante betrokkenen. Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een donderdag gepubliceerd verslag over de wijze waarop met eerdere aanbevelingen van de raad is omgegaan. Volgens de OVV zou voortaan één organisatie integraal verantwoordelijk moeten worden voor de afhandeling van de problemen in Groningen. In de provincie doen zich regelmatig aardbevingen voor als gevolg van de gaswinning.
Schadeafhandeling
Onder meer de schadeafhandeling moet beter. ‘Bewoners worden nu, door een veelheid aan regelingen, geconfronteerd met een sterk bureaucratisch en juridisch ingericht proces. De tot dusverre getroffen maatregelen doen geen recht aan de stapeling van problemen waarvoor de inwoners van Groningers zich gesteld zien’, schrijft de Onderzoeksraad.
Geen bemoeienis van NAM
Bij die afhandeling is geen ruimte voor bemoeienis van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, schrijft de raad stellig. ‘De overheid dient het proces van schadeafhandeling in eigen hand te nemen en de aansprakelijkheid te regelen met de NAM.’ Vorig jaar waren er bijna 18.000 schademeldingen.
In 2015 publiceerde de OVV een rapport over de aardbevingsrisico’s in Groningen. De conclusie was destijds dat de veiligheid van inwoners geen rol speelde bij de besluitvorming tot 2013 over de aardgaswinning en dat er niet zorgvuldig is omgegaan met de veiligheid van inwoners.
Vijf aanbevelingen
In het rapport werden vijf aanbevelingen gedaan. De raad concludeert nu dat de betrokken partijen veel hebben opgevolgd. Maar juist de aanbevelingen die structureel zichtbaar moeten maken dat er aandacht is voor de risico’s, zijn niet voldoende opgepakt. ‘Het schaalniveau waarop de problemen nu worden aangepakt, is niet in lijn met de omvang, urgentie en complexiteit van de problemen in Groningen.’
Versterkingsoperatie
Het is volgens de raad noodzakelijk dat er meer duidelijkheid komt over het plan om gebouwen in het gaswinningsgebied te versterken. ‘De overheid dient realistische verwachtingen te creëren over de kansen en beperkingen die de versterkingsoperatie biedt en zich te realiseren wat de impact is op de bewoners en hun omgeving.’ (ANP)
Telegraaf 30.03.2017 Minister Henk Kamp (Economische Zaken) herkent zich in het beeld dat er veel stappen zijn gezet, maar dat ook nog veel stappen nodig zijn om de problemen rond de gaswinning in Groningen aan te pakken. Hij reageert daarmee op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) over de aardbevingsproblematiek..
De OVV constateert dat cruciale beslissingen om problemen op te lossen worden genomen zonder rekening te houden met andere belangrijke vraagstukken. Ook de schadeafhandeling moet beter, door meer de menselijke maat te hanteren in plaats van de procedures.
Kamp benadrukt dat de OVV zegt dat er al veel stappen zijn gezet om de veiligheid van de Groningers te vergroten. Ook laat hij weten dat hij „op onderdelen nuanceringen plaatst” bij wat de OVV vaststelt.
Volgens Kamp is de OVV er bijvoorbeeld kritisch over dat de zekerheid dat gas geleverd kan blijven worden erg belangrijk blijft in de besluitvorming. Maar tegelijkertijd moet volgens de minister worden voorkomen dat „Nederland geheel of gedeeltelijk in de kou komt te zitten op winterse dagen.” Ook zegt hij dat er juist „breed overleg” met alle betrokkenen heeft plaatsgevonden over bijvoorbeeld het nieuwe winningsplan.
Kamp laat weten dat het kabinet zijn best wil blijven doen om samen de Nationaal Coördinator Groningen en bestuurders in de regio de problemen op te lossen. Zo wijst Kamp erop dat er intensief overleg plaatsvindt over een nieuwe opzet van de schadeafhandeling, op afstand van de Nederlandse Aardolie Maatschappij.
NU 30.03.2017 Minister Henk Kamp (Economische Zaken) herkent zich in het beeld dat er veel stappen zijn gezet, maar dat ook nog veel stappen nodig zijn om de problemen rond de gaswinning in Groningen aan te pakken.
Hij reageert daarmee op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) over de aardbevingsproblematiek.
De OVV constateert dat cruciale beslissingen om problemen op te lossen worden genomen zonder rekening te houden met andere belangrijke vraagstukken. Ook de schadeafhandeling moet beter, door meer de menselijke maat te hanteren in plaats van de procedures.
Kamp benadrukt dat de OVV zegt dat er al veel stappen zijn gezet om de veiligheid van de Groningers te vergroten. Ook laat hij weten dat hij ”op onderdelen nuanceringen plaatst” bij wat de OVV vaststelt.
Volgens Kamp is de OVV er bijvoorbeeld kritisch over dat de zekerheid dat gas geleverd kan blijven worden erg belangrijk blijft in de besluitvorming. Maar tegelijkertijd moet volgens de minister worden voorkomen dat ”Nederland geheel of gedeeltelijk in de kou komt te zitten op winterse dagen”. Ook zegt hij dat er juist ”breed overleg” met alle betrokkenen heeft plaatsgevonden over bijvoorbeeld het nieuwe winningsplan.
Kamp laat weten dat het kabinet zijn best wil blijven doen om samen de Nationaal Coördinator Groningen en bestuurders in de regio de problemen op te lossen. Zo wijst Kamp erop dat er intensief overleg plaatsvindt over een nieuwe opzet van de schadeafhandeling, op afstand van de Nederlandse Aardolie Maatschappij.
Telegraaf 30.03.2017 Het vertrouwen in de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) is zo laag, dat hij niet de juiste persoon is om de problemen in Groningen op te lossen. Dat zegt Annemarie Heite in een reactie op het volgens haar ,,harde rapport” dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) donderdag presenteerde. Heite ontpopte zich de laatste maanden tot boegbeeld van de gedupeerden van de gaswinning, mede door haar vele optredens in landelijke media.
,,Het vertrouwen in de NCG is gedaald tot op een dieptepunt”, zegt Heite. ,,Ik verwijt het Hans Alders niet persoonlijk, want hij voert z’n opdracht van het ministerie van Economische Zaken goed uit. Die opdracht is alleen compleet verkeerd. De NCG is nu een coördinator en verlengstuk van het ministerie zonder enkel mandaat.”
De NAM moet volgens Heite verder uit het systeem en er moet volgens Heite een organisatie komen die boven alle partijen staat en besluiten kan nemen. ,,Ook boven het ministerie van Economische Zaken. Kan de NCG die opdracht uitvoeren? Nee. Er is veel te lang te weinig gebeurd in Groningen”, aldus Heite.
Heite wil dat de problemen in Groningen een integraal onderdeel worden van het nieuwe regeerakkoord. ,,Ook in de begrotingen van andere ministeries moet ruimte komen voor oplossen van de problemen. En uiteindelijk moet dan het echt herstellen van vertrouwen het enige echte doel zijn.”
De aardbevingsdocumentaire ‘De Stille Beving’ werd volledig gewijd aan de jarenlange strijd van Heite tegen de NAM om haar zwaar beschadigde monumentale boerderij op te laten knappen. Uiteindelijk is haar boerderij in Bedum gesloopt en bereikte ze een akkoord met de NAM over nieuwbouw. Nu steekt ze veel tijd in het bijstaan van andere gedupeerden in hun strijd tegen de NAM en het voor het voetlicht brengen van de problemen in Groningen.
NU 30.03.2017 De overheid moet de aanpak van de problemen rondom de gaswinning in Groningen, waaronder de schadeafhandeling, in eigen hand nemen en de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) buiten dit proces laten. Dit concludeert De Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV).
In samenwerking met GIC
De OVV schrijft in een rapport dat de besluitvorming rond de problemen door de gaswinning in Groningen te gefragmenteerd is en dat de overheid het in eigen hand moet nemen.
Eén organisatie zou volgens de OVV verantwoordelijk moeten worden gemaakt voor de afhandeling van de problemen in Groningen. “Er is geen ruimte voor de bemoeienis van de NAM”, laat de raad weten. “De aanpak die nu wordt gehanteerd, doet geen recht aan de omvang, urgentie en complexiteit van problemen in Groningen.”
Hierbij noemt de raad met name de schadeafhandeling voor Groningers. “Bewoners worden nu door een veelheid aan regelingen geconfronteerd met een sterk bureaucratisch en juridisch ingericht proces.”
Conclusies
De raad concludeert dit naar aanleiding van de aanbevelingen die het in 2015 deed na hun onderzoek rondom de besluitvorming rond de gaswinning in Groningen. De raad deed onderzoek naar de periode vanaf de ontdekking van het gasveld in 1959 tot 2014. De conclusieshiervan werden in 2015 gepubliceerd.
Een van de belangrijkste conclusies in dat rapport was dat de veiligheid van de Groningers tot 2013 niet voorop stond bij de besluitvorming rondom het winnen van gas in hun provincie.
Aanbevelingen
De raad schreef dat voor de betrokken partijen, waaronder het ministerie van Economische Zaken, de NAM, Staatstoezicht op de Mijnen, Gasterra, Shell en ExxonMobil, maximale winning van gas voorop stond.
In het rapport werden vijf aanbevelingen gedaan. Zo moesten de bij de gaswinning betrokken partijen volgens de Onderzoeksraad erkennen dat ze tot 2013 niet zorgvuldig zijn omgegaan met de veiligheid van burgers in Groningen.
Veiligheid
Ook moest vanaf 2015 de veiligheid van de inwoners een belangrijke rol spelen bij besluiten over gaswinning, vindt de raad. Een grotere rol voor de bewoners in de besluitvorming behoorde ook tot een van de aanbevelingen.
De OVV concludeert nu dat de meeste van deze aanbevelingen zijn opgevolgd, maar dat juist de aanbevelingen die de institutionele inbedding betreffen niet zichtbaar zijn opgepakt.
Reactie
In een reactie op het rapport laten PvdA’er Henk Nijboer en Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) weten dat ze het advies van de OVV graag opgevolgd zien.
“Wat er in Groningen gebeurt is een ramp in slow motion en een schandvlek op de Nederlandse industriële geschiedenis”, aldus Van Tongeren.
In februari is een motie aangenomen waarin vrijwel alle fracties in de Tweede Kamer onder andere schreven dat de gaswinning in Groningen verder moet worden verlaagd en dat de NAM uit het proces van schadeafhandeling moet worden gehaald.
De NAM heeft hierop desgevraagd aan NU.nl laten weten dat er al stappen zijn gezet in het verwijderen van hun rol in het proces van schadeafhandeling. “Onze directeur gaat graag met de politiek in gesprek over deze kwestie.”
Vorig jaar stemde het kabinet in met de verlaging van de gasproductie in Groningen voor de komende vijf jaar van 27 naar 24 miljard kuub per jaar.
Telegraaf 30.03.2017 De regering moet de aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) over de gaswinning in Groningen overnemen en de gaswinning terugschroeven. Dat zeggen de PvdA en GroenLinks, in reactie op een donderdag verschenen rapport van de OVV.
De OVV concludeert dat de problemen die bestaan door de gaswinning niet goed worden aangepakt. In de provincie doen zich regelmatig aardbevingen voor. Volgens de OVV zou voortaan één organisatie integraal verantwoordelijk moeten worden voor de afhandeling van de problemen. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) zou zich daar niet mee moeten bemoeien.
„De NAM moet nu echt snel uit de schadeafhandeling en heeft een veel te grote vinger in de pap”, zegt PvdA’er Henk Nijboer.
Ook Liesbeth van Tongeren (GL) wil dat het advies wordt opgevolgd. „Wat er in Groningen gebeurt is een ramp in slow motion en een schandvlek op de Nederlandse industriële geschiedenis.”
Telegraaf 30.03.2017 Belanghebbenden in Groningen zijn blij dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) concludeert dat de NAM zich niet meer zou moeten bemoeien met de afhandeling van schades door aardbevingen. „Dat is voor ons een steun in de rug”, reageert Susan Top van het Groninger Gasberaad, waarin maatschappelijke organisaties en bewoners zich hebben verenigd.
„Nu nog moeten de bewoners zelf met de NAM uitvechten wie er verantwoordelijk is voor de schade. Haal dat conflict weg bij bewoners en leg het bij de Staat neer”, zegt Top.
Al met al heeft de OVV een „hard oordeel” geveld, vindt Top. „Laten we hopen dat het eindelijk wat verandert.” Heel veel vertrouwen heeft het Gasberaad daar niet in.
„Wij roepen al jaren dat de NAM zich niet meer met de schadeafhandeling moet bemoeien”, zegt Dick Kleijer van de Groninger Bodem Beweging (GBB). „Of dat nu ook echt zal veranderen is de vraag. Met al die rapporten kun je inmiddels heel Nederland verwarmen en kan de gaskraan wel dicht. Het zou fijner zijn als er een keer écht iets gebeurt en dat de overheid Groningen niet langer ziet als een wingewest, maar eindelijk wat doet aan de gevolgen.”
Ook het feit dat er volgens de OVV één organisatie verantwoordelijk gemaakt moeten worden voor de afhandeling van de problemen in Groningen, valt in goede aarde bij de GBB. „Maar laat die organisatie dan opereren los van het ministerie van Economische Zaken. Dat is wat ons betreft een harde voorwaarde.”
Milieudefensie stelt dat de politiek snel met een plan moet komen om te stoppen met de gaswinning. „Groningers moeten zich weer veilig voelen in hun huis”, aldus campagneleider Jorien de Lege. „Het is onbegrijpelijk dat de gaswinning doorgaat, zonder dat fatsoenlijk is onderzocht of dat veilig is.”
Telegraaf 30.03.2017 De problemen door de gaswinning in Groningen worden niet goed aangepakt. Cruciale beslissingen worden genomen zonder overleg met andere relevante betrokkenen. Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een donderdag gepubliceerd verslag over de wijze waarop met eerdere aanbevelingen van de raad is omgegaan. Volgens de OVV zou voortaan één organisatie integraal verantwoordelijk moeten worden voor de afhandeling van de problemen in Groningen. In de provincie doen zich regelmatig aardbevingen voor als gevolg van de gaswinning.
Onder meer de schadeafhandeling moet beter. ,,Bewoners worden nu, door een veelheid aan regelingen, geconfronteerd met een sterk bureaucratisch en juridisch ingericht proces. De tot dusverre getroffen maatregelen doen geen recht aan de stapeling van problemen waarvoor de inwoners van Groningers zich gesteld zien”, schrijft de Onderzoeksraad.
Bij die afhandeling is geen ruimte voor bemoeienis van de Nederlandse Aardolie Maatschappij, schrijft de raad stellig. ,,De overheid dient het proces van schadeafhandeling in eigen hand te nemen en de aansprakelijkheid te regelen met de NAM.” Vorig jaar waren er bijna 18.000 schademeldingen.
In 2015 publiceerde de OVV een rapport over de aardbevingsrisico’s in Groningen. De conclusie was destijds dat de veiligheid van inwoners geen rol speelde bij de besluitvorming tot 2013 over de aardgaswinning en dat er niet zorgvuldig is omgegaan met de veiligheid van inwoners.
In het rapport werden vijf aanbevelingen gedaan. De raad concludeert nu dat de betrokken partijen veel hebben opgevolgd. Maar juist de aanbevelingen die structureel zichtbaar moeten maken dat er aandacht is voor de risico’s, zijn niet voldoende opgepakt. ,,Het schaalniveau waarop de problemen nu worden aangepakt, is niet in lijn met de omvang, urgentie en complexiteit van de problemen in Groningen.”
Het is volgens de raad noodzakelijk dat er meer duidelijkheid komt over het plan om gebouwen in het gaswinningsgebied te versterken. ,,De overheid dient realistische verwachtingen te creëren over de kansen en beperkingen die de versterkingsoperatie biedt en zich te realiseren wat de impact is op de bewoners en hun omgeving.”
Veel aanbevelingen uit 2015 nog altijd niet overgenomen
VK 30.03.2017 De aanpak van de problemen die veroorzaakt worden door de gaswinning in Groningen is te gefragmenteerd en bureaucratisch. Het wantrouwen bij burgers is daardoor onverminderd groot. Dat stelt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een vandaag verschenen rapport.
In 2015 concludeerde de Onderzoeksraad al dat de risico’s van de gaswinning jarenlang genegeerd zijn. De gasbaten gingen boven de veiligheid. In de vandaag verschenen evaluatie gaat de Onderzoeksraad na wat er gebeurd is met de aanbevelingen van twee jaar geleden.
Daarmee is een begin gemaakt, concludeert de Onderzoeksraad. Zo speelt veiligheid inmiddels wel een belangrijke rol in besluiten over gaswinning en is de positie van het Staatstoezicht op de Mijnen onafhankelijker geworden.
Maar dat alles heeft nog weinig effect. Mede doordat Groningers zich nog steeds niet veilig voelen. ‘De bij de gaswinning betrokken partijen zijn er niet in geslaagd hun geschonden relatie met de Groningse bevolking te herstellen en de maatschappelijke onrust is groot.’
Bij de schadeafhandeling moet worden gestreefd naar het hanteren van de menselijke maat
‘Bureaucratisch en procedureel’
‘Overeenstemming over een veilig niveau van gaswinning ontbreekt. Daar moet snel duidelijkheid over komen’, vindt de Onderzoeksraad. Ook is er nog steeds veel onvrede over schade-afhandeling, die ‘traag en moeizaam’ verloopt. De aanpak van verschillende problemen is bovendien verkokerd en te ‘bureaucratisch en procedureel’.
‘De tot dusverre getroffen maatregelen doen geen recht aan de stapeling van problemen waarvoor de inwoners van Groningers zich gesteld zien. Bij de schadeafhandeling moet niet langer worden gestreefd naar procedurele precisie, maar naar het hanteren van de menselijke maat. Er is daarbij geen ruimte voor bemoeienis van de NAM.’
Versterkingsopgave
Een overkoepelend plan ontbreekt
Ook over de versterkingsopgave die Groningen wacht is nog veel onduidelijkheid. De operatie is ‘zeer groot’ en houdt geen gelijke pas met het aardbevingsrisico. Juist daarom moet de overheid eerlijk zijn over de omvang en impact ervan.
Een overkoepelend plan ontbreekt, evenals één organisatie die alles aanstuurt. ‘Het schaalniveau waarop de problemen nu worden aangepakt, is niet in lijn met de omvang, urgentie en complexiteit van de problemen in Groningen’, aldus de Onderzoeksraad.
‘Voor zowel de aanpak van de problemen binnen het gasdossier als in relatie met de vraagstukken rond economische ontwikkeling en krimp, dient een bundeling plaats te vinden van kennis op gebieden zoals bouwtechnische opgave, seismiciteit economische ontwikkeling, krimp en maatschappelijke effecten.’
Van de aanbeveling uit 2015 dat het gasgebouw opengebroken moest worden, is nog niets terechtgekomen
Gasgebouw
De opgave voor Groningen is volgens de Onderzoeksraad zo breed dat behalve het ministerie van Economische Zaken ook andere departementen een rol moeten krijgen in de besluitvorming, vindt de Onderzoeksraad. Die aanbeveling werd ook al in 2015 gedaan, maar is niet opgevolgd.
Nu dient EZ twee, in grote mate tegenstrijdige, belangen: het waken over de leveringszekerheid en de gasbaten, maar ook over de veiligheid van de Groningen.
De Onderzoeksraad uitte in 2015 ook felle kritiek op het ‘gasgebouw’. Dat is de publiek-private samenwerking van de staat, de NAM, Shell, ExxonMobil, EBN en GasTerra waarin de winning en verkoop van aardgas is georganiseerd. Volgens de Onderzoeksraad was het een ‘gesloten bolwerk’, gericht op maximale winst. Kritische geluiden werden weggewuifd.
Het gasgebouw moet opengebroken worden, luidde één van de aanbevelingen in 2015. Maar daar is nog niets van terechtgekomen, stelt de Onderzoeksraad vast.
Deze Groningse burgers nemen heft in eigen handen
Tienduizenden Groningse huizen zouden aardbevingsbestendig gemaakt moeten worden. Maar voorlopig staat de teller op 150. Groningers zijn er niet gerust op (+).
‘Dit is een doorbraak’
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is aansprakelijk voor de immateriële schade die inwoners van het aardbevingsgebied in Groningen ervaren. Dat heeft de rechtbank in Assen in maart bepaald.
AD 30.03.2017 De problemen door de gaswinning in Groningen worden niet goed aangepakt. Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een vandaag gepubliceerd verslag over de wijze waarop met eerdere aanbevelingen van de raad is omgegaan. Betrokkenen zijn blij met de conclusies.
De tot dusverre getroffen maatregelen doen geen recht aan de stapeling van problemen waarvoor de inwoners van Groningers zich gesteld zien
OVV
Volgens de OVV worden cruciale beslissingen genomen zonder overleg met andere relevante betrokkenen. Voortaan zou één organisatie integraal verantwoordelijk moeten zijn voor de afhandeling van de problemen in Groningen, aldus de raad. In de provincie doen zich regelmatig aardbevingen voor als gevolg van de gaswinning.
Onder meer de schadeafhandeling moet beter. ,,Bewoners worden nu door een veelheid aan regelingen geconfronteerd met een sterk bureaucratisch en juridisch ingericht proces. De tot dusverre getroffen maatregelen doen geen recht aan de stapeling van problemen waarvoor de inwoners van Groningers zich gesteld zien”, schrijft de Onderzoeksraad.
Bij die afhandeling is geen ruimte voor bemoeienis van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), schrijft de raad stellig. ,,De overheid dient het proces van schadeafhandeling in eigen hand te nemen en de aansprakelijkheid te regelen met de NAM.” Vorig jaar waren er bijna 18.000 schademeldingen.
Regeerakkoord
De regering moet de aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) over de gaswinning in Groningen overnemen en de gaswinning terugschroeven. Dat zeggen de PvdA en GroenLinks, in reactie op het rapport. ,,De NAM moet nu echt snel uit de schadeafhandeling en heeft een veel te grote vinger in de pap”, zegt PvdA’er Henk Nijboer.
Ook Liesbeth van Tongeren (GL) wil dat het advies wordt opgevolgd. ,,Wat er in Groningen gebeurt is een ramp in slow motion en een schandvlek op de Nederlandse industriële geschiedenis.”
Eerder rapport
In 2015 publiceerde de OVV een rapport over de aardbevingsrisico’s in Groningen. De conclusie was destijds dat de veiligheid van inwoners geen rol speelde bij de besluitvorming tot 2013 over de winning van aardgas in de provincie en dat er niet zorgvuldig is omgegaan met de veiligheid van inwoners.
In het rapport werden vijf aanbevelingen gedaan. De raad concludeert nu dat de betrokken partijen veel van de aanbevelingen hebben opgevolgd. Maar juist de aanbevelingen die structureel zichtbaar moeten maken dat er aandacht is voor de risico’s, zijn niet voldoende opgepakt. ,,Het schaalniveau waarop de problemen nu worden aangepakt, is niet in lijn met de omvang, urgentie en complexiteit van de problemen in Groningen.” Het is volgens de raad noodzakelijk dat er meer duidelijkheid komt over het plan om gebouwen in het gaswinningsgebied te versterken.
Laag vertrouwen
Het vertrouwen in de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) is zo laag, dat hij niet de juiste persoon is om de problemen in Groningen op te lossen. Dat zegt Annemarie Heite in een reactie op het volgens haar ‘harde rapport’. Heite ontpopte zich de laatste maanden tot boegbeeld van de gedupeerden van de gaswinning, mede door haar vele optredens in landelijke media.
De NAM moet volgens Heite verder uit het systeem en er moet volgens Heite een organisatie komen die boven alle partijen staat en besluiten kan nemen. ,,Ook boven het ministerie van Economische Zaken. Kan de NCG die opdracht uitvoeren? Nee. Er is veel te lang te weinig gebeurd in Groningen”, aldus Heite. Ze wil dat de problemen in Groningen een integraal onderdeel worden van het nieuwe regeerakkoord. ,,Ook in de begrotingen van andere ministeries moet ruimte komen voor oplossen van de problemen. En uiteindelijk moet dan het echt herstellen van vertrouwen het enige echte doel zijn.”
Blij
Laten we hopen dat het eindelijk wat verandert, aldus Susan Top.
Belanghebbenden in Groningen zijn blij dat de OVV concludeert dat de NAM zich niet meer zou moeten bemoeien met de afhandeling van schades door aardbevingen. ,,Dat is voor ons een steun in de rug”, reageert Susan Top van het Groninger Gasberaad, waarin maatschappelijke organisaties en bewoners zich hebben verenigd. ,,Nu nog moeten de bewoners zelf met de NAM uitvechten wie er verantwoordelijk is voor de schade. Haal dat conflict weg bij bewoners en leg het bij de Staat neer”, zegt Top.
Al met al heeft de OVV een ,,hard oordeel” geveld, vindt Top. ,,Laten we hopen dat het eindelijk wat verandert.” Heel veel vertrouwen heeft het Gasberaad daar niet in.
Veranderen
,,Wij roepen al jaren dat de NAM zich niet meer met de schadeafhandeling moet bemoeien”, zegt Dick Kleijer van de Groninger Bodem Beweging (GBB). ,,Of dat nu ook echt zal veranderen is de vraag. Met al die rapporten kun je inmiddels heel Nederland verwarmen en kan de gaskraan wel dicht. Het zou fijner zijn als er een keer écht iets gebeurt en dat de overheid Groningen niet langer ziet als een wingewest, maar eindelijk wat doet aan de gevolgen.”
Ook het feit dat er volgens de OVV één organisatie verantwoordelijk gemaakt moeten worden voor de afhandeling van de problemen in Groningen, valt in goede aarde bij de GBB. ,,Maar laat die organisatie dan opereren los van het ministerie van Economische Zaken. Dat is wat ons betreft een harde voorwaarde.”
Milieudefensie stelt dat de politiek snel met een plan moet komen om te stoppen met de gaswinning.
NU 29.03.2017 De Kinderombudsman begint een onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van de aardbevingen in Groningen. Volgens Kinderombudsman Margrite Kalverboer is er in de hele discussie maar weinig aandacht voor kinderen geweest.
Er wonen ongeveer dertigduizend kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied.
De situatie van volwassenen is wel onderzocht maar die van kinderen niet, stelt Kalverboer. Ze gaat voor dit onderzoek in gesprek met kinderen, belangenorganisaties, professionals en verantwoordelijke partijen.
Ook komt er een enquête die kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied kunnen invullen.
Rond de zomer verwacht Kalverboer met de resultaten te komen.
Telegraaf 29.03.2017 De Kinderombudsman begint een onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van de aardbevingen in Groningen. Volgens Kinderombudsman Margrite Kalverboer is er in de hele discussie maar weinig aandacht voor kinderen geweest. Er wonen ongeveer 30.000 kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied.
De situatie van volwassenen is wel onderzocht maar die van kinderen niet, stelt Kalverboer. Ze gaat voor dit onderzoek in gesprek met kinderen, belangenorganisaties, professionals en verantwoordelijke partijen. Ook komt er een enquête die kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied kunnen invullen.
Rond de zomer verwacht Kalverboer met de resultaten te komen.
Telegraaf 28.03.2017 De afhandeling van aardbevingsschade in Groningen door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) duurt nog te lang. Dat meldt de Onafhankelijke Raadsman Gaswinning in zijn jaarrapport. Raadsman Leendert Klaassen ontving vorig jaar 240 klachten, minder dan in 2015 maar veel meer dan in eerdere jaren.
De raadsman treedt op als centraal meldpunt. De helft van de klachten gaat over de lange afhandelingstermijn, die jaren in beslag kan nemen. Ook is er een toenemend aantal klachten over de beoordeling van schade en het bijbehorende schaderapport.
,,Ik zie dagelijks dat de schadeafhandeling een grote negatieve impact heeft op de inwoners. De betrokken partijen zullen hun uiterste best moeten doen om die negatieve gevolgen te voorkomen”, aldus Klaassen dinsdag.
NU 27.03.2017 Ruim 60 procent van de bewoners in het aardbevingsgebied die schade aan hun huis hebben, laat het schadebedrag dat ze krijgen via schadeafhandeling van Centrum Veilig Wonen (CVW) uitbetalen. Ze schakelen in dat geval zelf een bouwbedrijf in.
In samenwerking met GIC
Van de bewoners die de schade laat uitbetalen, laat 90 procent daadwerkelijk de schade herstellen. Volgens het onderzoek van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders is er slechts één persoon die het geld heeft gebruikt om andere goederen van te kopen.
Het resterende aantal mensen geeft aan het geld nog niet te hebben ontvangen of te hebben uitgegeven. Alders ontkracht dan ook de geruchten dat veel gedupeerden het schadebedrag gebruiken voor andere zaken.
Ongeveer 40 procent van de gedupeerden laat de schade afhandelen door het Centrum Veilig Wonen.
Betrouwbaar
Veel bewoners kiezen voor uitbetaling omdat ze een eigen aannemer betrouwbaarder vinden en liever zelf verantwoordelijk zijn voor de financiële afhandeling.
Ook houden ze het geld liever apart, omdat de kans op vervolgschade groter is en ze de problemen liever in één keer aanpakken.
Tevredenheid
Uit het onderzoek blijkt verder dat het proces van schade melden is verbeterd. Wel is zichtbaar dat de bewoners minder tevreden zijn over de afhandeling van de schade, zeker als men langer in het proces zit en de bewoners het niet eens zijn met het schaderapport.
Telegraaf 27.03.2017 In totaal 60 procent van de inwoners van Groningen die aan hun woning schade hebben opgelopen door de aardbevingen door de gaswinning kiest ervoor om de schade uit te laten betalen. Dat blijkt uit onderzoek van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG).
Bewoners kiezen hier vooral voor, omdat zij de eigen aannemer betrouwbaarder vinden en liever eigen verantwoordelijkheid hebben over de financiële afhandeling. De overige bewoners kiezen voor herstel van de schade via afhandeling door het Centrum Veilig Wonen (CVW).
Van de bewoners die schade laten uitbetalen, laat circa 90 procent de schade herstellen. De resterende 10 procent van de bewoners geeft aan het geld nog niet te hebben uitgegeven of ontvangen. Slechts één persoon heeft de uitkering gebruikt voor de aankoop van andere goederen. Er zouden geruchten gaan dat schademelders het geld aan bijvoorbeeld een nieuwe televisie besteden, maar het onderzoek, dat is uitgevoerd door het beleidsadviesbureau Ecorys, ontkracht dit.
NU 20.03.2017 Twaalfhonderd Groningers hebben zich bij advocatenkantoor De Haan in Groningen gemeld met immateriële schade als gevolg van de gaswinning. Het gaat hierbij om lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn en psychische klachten zoals angst.
In samenwerking met GIC
Dit bevestigt advocaat Pieter Huitema, advocaat van de gedupeerden, aan NU.nl na berichtgevingvan RTV Noord.
Eerder deze maand heeft de rechtbank in Assen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM)aansprakelijk gesteld voor de immateriële schade van een aantal aardbevingsgedupeerden uit het Groningenveld, het gebied waar de meeste bevingen plaatsvinden. Huitema spande in 2014 namens 127 Groningers de zaak aan tegen de Nederlandse staat en de NAM.
Voor een aantal van die zaken is de NAM aansprakelijk, was het oordeel eerder deze maand. Volgens de rechtbank is echter onvoldoende grond om de staat aansprakelijk te stellen.De advocaat eist een schadevergoeding voor zijn cliënten. De hoogte hiervan moet via een procedure bepaald worden. “Deze kan uiteenlopen van 3.000 tot 30.000 euro per persoon. Experts gaan hier nog naar kijken”, zegt Huitema.
Collectieve schikkingen
Voor de twaalfhonderd inwoners van het gebied die zich de afgelopen weken hebben gemeld, zal Huitema voor collectieve schikkingen proberen te zorgen. “We gaan clusters maken van personen met vergelijkbare klachten, zodat we niet afzonderlijk hoeven te procederen.”
De advocaat meldt de NAM te hebben aangeschreven. “Als zij de deur dichtgooien, gaat de zaak naar de rechter.”
Het Groningse buitengebied was altijd een PvdA-bolwerk. Nu niet meer. ‘Ze hebben ons laten zitten.’
Trouw 17.03.2017 De PvdA was voor Jan Dijk (68) geen optie deze verkiezingen. Ook de VVD viel bij voorbaat af. “Die partijen hebben ons laten zitten”, zegt hij, terwijl hij met een snoeischaartje de struiken in zijn voortuin bijknipt. Op zijn hoofd een pet tegen de lentezon. “Ik ben behoorlijk teleurgesteld over hoe zij de aardbevingsproblemen hebben aangepakt.”
Dijk is een van de vele inwoners van het Groningse dorp Stedum die vier jaar geleden nog stemden op de PvdA. Maar de partij is weggevaagd. Ook en vooral in het noorden van het land, traditioneel het bastion van de sociaal-democraten. In 2012 kleurde het gebied nog PvdA-rood, nu is de partij in geen enkele gemeente meer de grootste.
Van PvdA naar CDA
Het CDA spint daar garen bij, vooral in de gemeentes die veel last hebben van aardbevingen als gevolg van de gaswinning. In Loppersum, Ten Boer, Bedum, Eemsmond en Winsum, waar vier jaar geleden nog dertig procent van de kiezers voor de PvdA ging, is het CDA nu de grootste partij.
In 2012 kleurde het gebied nog PvdA-rood, nu is de partij in geen enkele gemeente meer de grootste
Ook Dijk stemde dit jaar op de christen-democraten. “Die stonden bovenaan in de Stemwijzer”, is zijn verklaring. Of dat betekent dat de partij hem gaat helpen met zijn door de aardbevingen beschadigde huis, weet hij niet. Wat de plannen zijn met de gaswinning evenmin. “Daar heb ik eigenlijk niet naar gekeken.”
Stedum, onderdeel van de gemeente Loppersum, ligt in het hart van het aardbevingsgebied. 28 procent van de stemmers koos voor het CDA. Dat zijn 178 bewoners van het dorp met de grote kerk, waar het café alleen op afspraak is geopend en de twee scholen in september verder moesten als één.
‘Buma kwam gewoon goed over’
De aardbevingsproblematiek blijkt lang niet voor alle van de PvdA-afgekeerde stemmers van belang. De partij heeft niet goed gezorgd voor onze portemonnee, zeggen ze in Stedum. PvdA’ers hebben te weinig gedaan om de werkloosheid in de regio aan te pakken, of om te voorkomen dat de dorpsscholen moesten fuseren.
“Ze hebben hun oren laten hangen naar de VVD”, vat Alie Evenhuis (64) het sentiment samen. Ook zij stapte over van PvdA naar CDA, net als haar man Kor Evenhuis (66). “Buma kwam gewoon goed over”, zegt hij. “Aardbevingen zijn voor ons niet het belangrijkste. We kijken elke verkiezingen opnieuw welke partij bij ons past.”
Ze hebben hun oren laten hangen naar de VVD, aldus Alie Evenhuis.
Het CDA is weliswaar populairder in het aardbevingsgebied dan vier jaar geleden, maar niet zo veel meer dat het verlies van de PvdA er mee verklaard kan worden. In 2012 stemde veertien procent van de inwoners van de gemeente Loppersum voor de christen-democraten, nu achttien procent.
Ook de SP heeft in deze gemeente meer stemmen gekregen dan in 2012, net als de ChristenUnie, D66, PVV en Partij voor de Dieren. Alles behalve de PvdA, lijken de Groningers te hebben gedacht.
GroenLinks maakt net als in de rest van het land een flinke sprong: van drie naar elf procent van de stemmen. Helma Mulder (51) stemde voor die partij, vertelt ze in haar opnieuw opgeleverde huis. Het oude was door de aardbevingen zo beschadigd dat het tegen de vlakte moest. De foto van de voorgevel die zonder stutten voorover op straat zou vallen, werd bijna iconisch.
Haar huis kan nu bewegingen aan tot dertien centimeter, maar daarvoor moest ze wel vijf jaar strijd leveren en dertigduizend euro bijleggen omdat het nieuwe huis werd opgeleverd zonder plinten of deuren.
Toch waren ook voor haar de aardbevingen niet van doorslaggevend belang bij het bepalen van haar stem. “Het is één van de elementen”, zegt ze. “Er zijn andere dingen die er ook toe doen.”
NU 17.03.2017 De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) Hans Alders heeft opnieuw een waardevermeerderingsregeling voor mensen in Groningen met aardbevingsschade ingesteld. Met dit bedrag kunnen Groningers energiebesparende investeringen aan hun huis doen om zo de waarde te doen stijgen.
In samenwerking met GIC
Woningeigenaren met een erkende aardbevingsschade van minstens 1.000 euro kunnen vanaf maandag 3 april aanspraak maken op een vergoeding van maximaal 4.000 euro, laat de Nationaal Coördinator Groningen weten.
De aardbevingsschade moet erkend zijn door het Centrum Veilig Wonen. Het geld moet door Groningers worden besteed aan energiebesparende maatregelen zoals zonnepanelen, een hoge rendementsketel of isolatie en is bedoeld als compensatie voor de overlast door aardbevingsschade.
De regeling geldt met terugwerkende kracht voor schadegevallen vanaf 1 januari 2016. Voor dit jaar is in totaal 40 miljoen euro beschikbaar gesteld door het ministerie van Economische Zaken.
Motie
In 2015 bestond ook zo’n waardevermeerderingsregeling, maar deze werd in 2016 afgeschaft omdat het geld op was. In februari 2016 stemde de volledige Tweede Kamer voor een motie waarin opgeroepen werd om de waardevermeerderingsregeling voor Groningers te behouden.
“Het is goed dat er nu een vervolg komt op de waardevermeerderingsregeling van 2015. Een grote groep woningeigenaren met aardbevingsschade krijgt zo de kans om te investeren in hun huis”, laat Alders weten.
Elsevier 16.03.2017 De uitslag van de verkiezingen betekent het (voorlopig) einde van het noorden als sociaal-democratisch bolwerk. De PvdA leidt ook in Friesland, Groningen en Drenthe verpletterende verliezen. Toch weet de SP in het hart van het aardbevingsgebied – Loppersum – maar mondjesmaat te profiteren.
Wel domineren in Oost-Groningen de socialisten samen met de PVV die daar in bijna elke gemeente haar beste resultaat ooit neerzette.
Stemmen tellen op het stembureau Foto: Rob Ramaker/Elsevier
Aardbevingen als belangrijk campagnethema
‘Het is toch niet te geloven dat je in de rij moet staan?’ Hardop verbaasden bewoners van Loppersum zich woensdagavond over de rij stemmers die zich vanuit de raadskamer naar buiten slingerde. De opkomst was ook hier met ruim 82 procent flink hoger dan in 2012. In dat jaar had in het naburige Huizinge een aardbeving plaats met een kracht van 3,6. De start, zo bleek achteraf, van het protest tegen de door de gaswinning veroorzaakte bevingen en schade.
De aardbevingen waren een belangrijk campagnethema, zeker in Loppersum. Burgemeester Albert Rodenboog (CDA) ziet de impact hiervan zeker in de uitslag.Tegen de landelijke trend in groeit de SP hier met 4 procentpunten. ‘De SP heeft zich hier altijd sterk geprofileerd op het aardbevingsdossier.’ Toch is de invloed beperkt. De meeste kiezersbewegingen passen beter in het landelijke beeld. GroenLinks won fors, net als het CDA dat hier de grootste is geworden.
Veel kiezers in Loppersum bevestigden dat de bevingen meewogen in hun keuze. ‘Zeker weten,’ zegt Sander Eisinga (30), die de VVD verruilde voor D66. Hij hoorde hoe premier Mark Rutte bij Pauw & Jinek de schadeafhandeling ‘netjes’ noemde. ‘Daar denken wij anders over,’ zegt hij. Hij voelt het in ‘kopzorgen, tijd en in de portemonnee’. Eisinga verkocht zijn huis met 20 tot 25 procent verlies en kreeg slechts een deel gecompenseerd. Na de uitzending stuurde hij een mail naar de VVD, maar kreeg geen reactie. ‘Dat is prima, maar dan ben je deze stem kwijt.’
‘De kraan moet dicht’
Net als Eisinga ondervinden veel mensen die in de rij staan voor het gemeentehuis persoonlijk gevolgen van de bevingen. Ze hebben schade, hun huis moet bevingsbestendig worden gemaakt en in één geval zelfs nieuw worden gebouwd. ‘Dat kost erg veel tijd,’ zegt Anita Weistra (51). Om de scheuren in haar huis te laten repareren, kreeg ze te maken met bureaucratie, keuringen en contra-expertises. ‘Dat zijn we wel erg zat.’
Kiezers die de bevingen laten meewegen, doen dat elk op hun eigen manier. Meer mensen sloten net als Eisinga de VVD uit. Anderen stemmen voor een partij met ‘aandacht voor alternatieve energie’; dat wil zeggen: GroenLinks. Sommigen zien in de onrust een directe aanleiding PVV of SP te stemmen. Joyce Alders (27) verhuisde een jaar geleden vanuit Groningen naar Loppersum. Afgelopen zaterdag voelde ze voor het eerst een aardbeving. Het heeft haar letterlijk geschokt, en ze stemt PVV. ‘Er moet echt iets veranderen.’ Greetje Groen (58) stemt dit maal SP. Ze voelt mee met de mensen die psychologisch lijden onder de bevingen. ‘De kraan moet dicht.’
De uitslag markeert het (voorlopig) einde van de provincie Groningen als rood bolwerk. De PvdA die hier traditioneel domineert, lijdt een onthutsend verlies.
In Loppersum hebben PVV en SP slechts licht geprofiteerd van de afstraffing van de PvdA. Maar in Oost-Groningen, een regio die kampt met bevolkingskrimp en hoge werkloosheid, beleven deze partijen een verdere opmars. In bijna alle gemeentes benaderden (SP) of verbeterden (PVV) ze hun beste score ooit. En in heel Oost-Groningen, behalve Stadskanaal, is één van beide de grootste.
Rob Ramaker (1986) is sinds december 2016 redacteur Nederland.
BB 15.03.2017 Bij vrijwel alle 406 stemlokalen in de provincie Groningen zijn in de nacht van dinsdag op woensdag borden geplaatst om het ongenoegen over de gaswinning kenbaar te maken. Een van de actievoerders, Stef Driessen, zei tegen RTV Noord dat kiezers worden opgeroepen de petitie ‘Laat Groningen Niet Zakken’ te tekenen.
Oproep om petitie te tekenen
Die petitie is een initiatief van cabaretier Freek de Jonge. Hij vraagt aandacht voor de Groningers die aardbevingsschade hebben geleden door het boren naar gas. Driessen hoopt dat door het plaatsen van de protestborden nog meer mensen de petitie gaan tekenen. Op de borden zijn de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en een gestut huis afgebeeld. (ANP)
Telegraaf 15.03.2017 Bij vrijwel alle 406 stemlokalen in de provincie Groningen zijn in de nacht van dinsdag op woensdag borden geplaatst om het ongenoegen over de gaswinning kenbaar te maken. Een van de actievoerders, Stef Driessen, zei tegen RTV Noord dat kiezers worden opgeroepen de petitie ‘Laat Groningen Niet Zakken’ te tekenen.
Die petitie is een initiatief van cabaretier Freek de Jonge. Hij vraagt aandacht voor de Groningers die aardbevingsschade hebben geleden door het boren naar gas. Driessen hoopt dat door het plaatsen van de protestborden nog meer mensen de petitie gaan tekenen. Op de borden zijn de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en een gestut huis afgebeeld.
Elsevier 10.03.2017 Mark Rutte (VVD) was uitgenodigd bij Pauw en Jinek en werd het slachtoffer van een hetze met voorbedachte rade. Een tribune vol boze Groningers legde hem het vuur na aan de schenen en de minister-president kreeg van de presentatoren nauwelijks gelegenheid tot weerwoord.
Nu is onze premier niet van suikergoed, maar het kan zelfs hem te veel worden, ook al bijt hij liever zijn tong af dan dat toe te geven.
Afshin Ellian schreef eerder deze week over dit ‘volksgericht’ en ik kan het daar alleen maar mee eens zijn. Politiek en rechtspraak hebben steeds minder plaats in het parlement en in de rechtszaal en steeds vaker in praatshows. Uit naam van de democratie.
Maar er is nóg een interessant aspect. Het is belachelijk om de premier van uitgerekend het eerste kabinet dat de grieven van de Groningers serieus heeft genomen, aan de schandpaal te nagelen.
PvdA heeft nooit een poot uitgestoken voor Groningen
De aardgaswinning begon ruim een halve eeuw geleden en de ellende (aardbevinkjes, verzakkingen, wanhoop) ruim een kwarteeuw geleden. In bijna al die jaren was de PvdA oppermachtig in de provincie en stad Groningen. Maar de leiders van de sociaaldemocratie hebben geen poot voor hun burgers en kiezers uitgestoken, uit angst hun partijgenoten in Den Haag voor de voeten te lopen en vooral uit angst voor hun eigen carrière. Ze zijn ook allemaal goed terecht gekomen.
Jacques Wallage, na 11 jaar burgemeesterschap van Groningen professor in iets onduidelijks, multi-commissaris en bestuurder van alles en nog wat. Marc Calon, 10 jaar gedeputeerde en daarna voorzitter van de koepel van woningcorporaties Aedes. Voor 3 dagen per week meer vangend dan zijn voorganger voor een volle werkweek ofwel € 200.000. Hans Alders, tien jaar Commissaris van de Koningin, maar met bijklussen het dubbele van zijn salaris vangend. En na zijn vertrek alle remmen los en nu meer dan 20 nevenfuncties. Daaronder Nationaal Coördinator Groningen, die gaat over aardbevingsschade en versterking panden. Het lijkt sterk op de pyromaan die tevens lid van de vrijwillige brandweer is.
Juist dit kabinet besefte dat de Groningers steun nodig hadden
Ik ben niet bezig met een nummertje PvdA bashen. Want de man die eindelijk aan de bel trok en met zijn natte vinger sprak over ‘minstens een miljard schadevergoeding’ was Alders’ opvolger, Max van den Berg, ooit de ayatollah van de PvdA. Zonder hem had het er nog steeds somber uitgezien voor de inwoners van het aardbevingsgebied.
Van den Bergs actie viel in Den Haag in vruchtbare aarde. Eindelijk ook een kabinet dat beseft dat je niet binnen ons Koninkrijk een wingewest kunt hebben dat opgezadeld wordt met de ellende, terwijl de rest profiteert. Want dat blijft de kern van het verhaal en de Groningers verdienen domweg onze steun in woord en daad.
Dat Pauw en Jinek het nuttig en nodig achten politici aan de schandpaal te nagelen is één ding. Dat ze daarvoor ook nog de verkeerde politicus nemen, is pas echt erg.
Philip van Tijn is bestuurder, toezichthouder en adviseur. Schrijft geregeld voor elsevier.nl
NU 09.03.2017 Woningeigenaren in Groningen willen in een proces de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) afdwingen meer compensatie te betalen aan mensen die hun huis hebben verkocht in Gronings aardbevingsgebied.
In samenwerking met GIC
Dit bevestigt hun advocaat Pieter Huitema aan NU.nl naar aanleiding van berichtgeving vanDagblad van het Noorden.
Woningeigenaren die hun huis in bevingsgebied van de hand hebben gedaan, komen momenteel al in aanmerking voor een compensatie van de NAM. “Maar deze vergoeding ligt substantieel lager dan de schatting van onze deskundigen”, legt Huitema uit.
“De NAM betaalt tot 3 procent van de woningwaarde. Onze cijfers zeggen dat dit eerder rond de 10 tot 15 procent moet zijn.”
NAM
De NAM laat desgevraagd aan NU.nl weten dat waardedaling voor hen een belangrijk onderwerp is. “We hebben een pakket aan regelingen ontworpen die bewoners compenseert bij verkoop”, aldus het bedrijf. “Gemiddeld keren we daarbij tussen de 2 en 5 procent van de verkoopprijs uit.”
De woordvoerder stelt in 93 procent van de gevallen er met de bewoners uit te komen.
Hoger beroep
Er loopt nog een hoger beroep van de advocaat en de Stichting Waardevermindering door Aardbevingen Groningen (WAG) tegen de NAM betreffende de waardevermindering van huizen in Gronings aardbevingsgebied. “Het proces dat we nu starten, moet een precedent scheppen voor deze zaak.”
In het nieuwe proces vertegenwoordigt de advocaat vijf tot tien personen. Het dient naar verwachting over enkele maanden.
Immateriële schade
De rechtbank in Assen heeft de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) vorige weekaansprakelijk gesteld voor de immateriële schade van een aantal aardbevingsgedupeerden. Het gaat hierbij om lichamelijke klachten zoals hoofdpijn en psychische klachten zoals angst.
Huitema spande namens 127 Groningers de zaak aan. Voor een aantal van die zaken is de NAM aansprakelijk, is het oordeel.
De advocaat eist een schadevergoeding voor zijn cliënten. De hoogte hiervan moet via een vervolgprocedure bepaald worden. “Deze kan uiteenlopen van 3.000 tot 30.000 euro per persoon. Experts gaan hier nog naar kijken”, zegt Huitema.
De VVD is veruit de grootste partij geworden met 33 zetels. Dat is welliswaar een verlies van 8 ten opzichte van de vorige verkiezingen, maar aanzienlijk meer dan de peilingen en de eerste uitslagen voorspelden.
De PVV wordt de tweede partij van Nederland volgens de voorlopige prognose van het ANP en komt uit op 20 zetels. Meer dan 95 procent van de stemmen is inmiddels geteld; kleine verschuivingen zijn nog mogelijk.
Uitslag opkomst
In 2012 ging 74,6 procent van de kiesgerechtigden naar de stembus. In 2010 was het opkomstpercentage 75,3. Bij de verkiezingen van woensdag 15 maart 2017 waren er in totaal 12.980.788 kiesgerechtigden.
Uit de voorlopige prognose blijkt dat 81 procent van de kiezers is opgekomen. Eerder vannacht werd een percentage van 77,7 genoemd, maar dat bleek om een fout te gaan.
Vandaag om 14.00 vergadert kamervoorzitter Khadija Arib met de fractievoorzitters over de voorlopige verkiezingsuitslag.
Volgens Ipsos bleek bij de eerste Exitpoll van de Tweede Kamerverkiezingen de VVD veruit de grootste partij met 31 zetels, gevolgd door de PVV. De partij van Geert Wilders was samen met het CDA en D66 met 19 zetels de tweede partij.
Zetels
2017
VVD
31
PVV
19
CDA
19
D66
19
GroenLinks
16
SP
14
PvdA
9
ChristenUnie
6
Partij vd Dieren
5
50PLUS
4
SGP
3
DENK
3
Forum v Democratie
2
Nieuwe Wegen
0
Vrijzinnige Partij
0
Artikel 1
0
VNL
0
GeenPeil
0
PvdA is de grote verliezer
De PvdA is zwaar afgestraft voor haar regeringsdeelname. De sociaal-democraten lijden een historische nederlaag. Lijsttrekker Lodewijk Asscher ziet zijn partij dalen van 38 naar 9 zetels, blijkt uit de exitpoll van Ipsos in opdracht van NOS en RTL.
Voor de eerste keer na de Tweede Wereldoorlog is er een partij in de Tweede Kamer die het belang van een buitenlandse despoot vertegenwoordigt.
DENK is voortgebracht door de PvdA. De sociaal-democratie is verpletterd door de eigen mensen. Zij heeft niet tot taak om in naam van de mensheid te opereren, maar moet een sociaal-economisch belang vertegenwoordigen. Ze zijn in het moeras van etniciteit terecht gekomen. Zie nu de vruchten: DENK.
De PvdA moet niet de partij van allochtonen zijn. Jeroen Dijsselbloem zei dat morgen de opbouw moet beginnen. Nee Jeroen, niet de opbouw maar de wederopbouw van de sociaal-democratie moet beginnen. Bevrijd je van grachtengordel en allochtonen in je organisatie, word weer de partij van de sociaal-democraten zonder etnische bepaaldheid.
Links heeft verloren. Doordat links arbeid verwart met uitkeringen, doordat links moslims verwart met de islam, doordat links Nederland met de wereld verwart, doordat links de Messiaanse grenzeloosheid verwart met een begrensde politieke ordening. Jesse Klaver mag feestvieren. Hij heeft gewonnen, maar links heeft verloren.
De PvdA moet zichzelf weer uitvinden, als partij van werkenden en niet als partij van allochtonen of subsidies. De positieve campagne van Mark Rutte heeft gewonnen. De kiezer heeft gesproken, punt.
Historisch verlies PvdA
Op dinsdag 21 maart maakte de Kiesraad de officiële uitslag bekend en dus is het de hoogste tijd om de rekening op te maken.
De VVD heeft met overmacht de verkiezingen gewonnen, toch verloor de partij 8 zetels. De PvdA is de grote verliezer: van 38 naar 9 zetels. De Tweede Kamer telt nu 13 partijen.
Het verlies van de PvdA is historisch groot. De partij houdt maar negen zetels over. Nooit eerder haalde de partij zo weinig zetels.
Asscher sprak in zijn speech van “een bittere avond voor de PvdA”. Volgens hem staat het land er echt wel beter voor dan toen het kabinet-Rutte 2 begon.
“Toch zijn we er niet in geslaagd om de kiezers te overtuigen. Maar mijn visie is niet gebroken. Een fatsoenlijke samenleving blijft ons kompas en wordt door miljoenen Nederlanders gesteund, ook al hebben ze niet op ons gestemd”, aldus de PvdA-leider, die ondanks het verlies aanblijft als partijleider.
GroenLinks-leider Jesse Klaver maakt een klapper. Zijn partij gaat van vier naar zestien zetels. Dat zal toch een beetje tegenvallen voor GroenLinks. Klaver rekende vermoedelijk op meer en zag zichzelf als nieuwe premier. Zijn partij is wel voor het eerst de grootste partij op links.
…… zal niet regeren !!!!
Winnaar van deze verkiezingen is GroenLinks. Maar of Jesse Klaver in staat is om zijn winst in macht om te zetten, is twijfelachtig. De partij heeft vaak aangetoond dat de leden niet bereid zijn om politieke verantwoordelijkheid te nemen in militaire, economische en sociale aangelegenheden. De partij bestaat voornamelijk uit pacifisten en utopisten. GroenLinks is geschapen om oppositie te voeren uit naam van de mensheid, maar niet namens een bepaald en begrensd volk, namelijk het Nederlandse volk.
Natuurlijk moet de informateur met GroenLinks praten. Maar zolang GroenLinks de opengrenzen-utopie aanhangt, is regeringsdeelname uitgesloten. Daarnaast heeft GroenLinks bewezen dat de partij onverantwoord handelt en denkt: denk aan de missie in Kunduz. GroenLinks steunde die missie onder voorwaarden, maar het duurde niet lang totdat ze er spijt van hadden. Klaver heeft gewonnen, omdat de PvdA heeft verloren. Dat moeten we niet vergeten.
Verrassend is de komst van de partij DENK in het parlement. DENK komt volgens Ipsos met 3 zetels in de Tweede Kamer. De partij vertegenwoordigt de Turken. Maar eigenlijk vertegenwoordigen ze het regime van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Van meet af aan gedroeg de partij zich op een manier die de autoriteiten in Ankara zeer tevreden moet stemmen. De echte leider van DENK is Erdogan.
Erdogan had maandag een psychopathische toespraak over Nederland: ‘We kennen ze van de slachting van Srebrenica. We kennen hun verdorven karakter van de manier waarop ze achtduizend Bosniërs afmaakten. Niemand hoeft ons een lesje te leren over moderniteit,’ aldus de despoot van Turkije. Eerder had hij gezegd dat Nederlanders de nazaten van nazi’s zijn: ‘Nederlanders zijn de overblijfselen van nazi’s en fascisme.’ Kuzu, de leider van de partij DENK werd op verkiezingsdag bevraagd over deze uitspraken. Maar hij was onder geen beding tot antwoord bereid.
Erdogan riep de Turken in het buitenland op om vooral niet op partijen te stemmen die ‘Turkije als vijand zien’. Daarna voegde hij eraan toe: ‘De ene kandidaat (Wilders) is een racist die in de peilingen voorstaat. Dan is er de partij die nu regeert.’ Volgens Erdogan moeten ‘alle buitenlanders daar, ‘moslims en Turken’ niet op die twee partijen stemmen. Erdogan mengde zich ondubbelzinnig in de interne aangelegenheden van een democratische rechtsorde.
DENK nam geen afstand van deze uitspraken. Stilzwijgend stemde DENK in met de idee dat de Nederlandse moslims buitenlanders zijn. Nu hebben duizenden op aanmoediging van Erdogan en de salafistische moskeeën op DENK gestemd. DENK en Erdogan transformeren het multiculturele vraagstuk in een interetnisch vraagstuk. Dat is gevaarlijk en onwenselijk.
Erdogans woede-uitbarsting volgde nadat premier Mark Rutte (VVD) zaterdag bekendmaakte dat de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu niet mocht landen. De landingsrechten voor zijn vliegtuig komende uit Turkije waren ingetrokken. Tot deze maatregel werd besloten, omdat de openbare orde in het geding is gekomen na een oproep aan Turkse Nederlanders om massaal deel te nemen aan een publieke manifestatie met Çavusoglu, schrijft Rutte op Facebook.
Het is voor het eerst dat EU zich uitlaat over de ruzie tussen de lidstaat Nederland en de kandidaat-lidstaat Turkije.
Turkse leiders beschuldigden Nederland van fascisme en nazisme in de rel over Turkse ministers die voor Turkse kiezers in Nederland campagne wilden voeren voor een grondwetswijziging. De Nederlandse regering zat niet op die campagne te wachten.
Daarnaast kon Nederland rekenen op de steun van de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Ze zei maandag dat Nederland haar ‘volledige steun en solidariteit’ krijgt. Merkel veroordeelde de uitlatingen van de Turkse president Erdogan, die leden van de Nederlandse regering voor ‘nazi-overblijfselen’ heeft uitgemaakt. Vergelijkingen met de nazi’s zijn ‘volkomen misplaatst’, aldus de bondskanselier.
NAVO wil de-escalatie
Ook NAVO-chef Jens Stoltenberg riep op tot ‘de-escalatie’ van de situatie. ‘Robuuste discussies zijn het hart van de democratie, maar ook respect. Ik roep alle NAVO-bondgenoten op respect voor elkaar te tonen, en de situatie te de-escaleren,’ aldus Stoltenberg in Brussel over de diplomatieke rel tussen Turkije en Nederland.
‘We moeten er alles aan doen om ons te richten op wat ons verenigt, niet op wat ons af en toe verdeelt,’ aldus de NAVO-chef. Hij impliceert dat de situatie wat hem betreft verder geen gevolgen heeft voor Turkije: ‘De aanwezigheid van de NAVO in Turkije is goed voor Turkije en de rest van Europa. Het is in ons gemeenschappelijke belang.’
Ambassadeur niet langer welkom
Eerder op de dag verklaarde Turkije juridische stappen te willen nemen tegen de Nederlandse politie. In een diplomatieke nota vraagt de Turkse regering om informatie over gewonde burgers.
In de nota noemt Turkije het optreden tegen de minister een schending van de Conventie van Wenen, waarin regels over diplomatiek verkeer zijn vastgelegd. In dit verdrag is onder meer de onschendbaarheid van diplomaten geregeld.
De Nederlandse ambassadeur werd ontboden om het protest in ontvangst te nemen. De ambassadeur is momenteel niet in Turkije en kreeg van de Turkse regering de mededeling dat hij voorlopig niet hoeft terug te keren naar Ankara.
Stappen
Maandag 13.03.2017 kondigde de Turkse regering al aan naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) te stappen vanwege de ruzie met Nederland. Dinsdag doen de Turken er nog een schepje bovenop: ze dienen niet alleen een klacht in bij het Hof, maar ook bij de Verenigde Naties, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Raad van Europa.
De Turken dienen een klacht in over een schending door Nederland van het Verdrag van Wenen (1961). In dat verdrag is de onschendbaarheid van diplomaten vastgelegd. Volgens de Turkse regering zou Nederland de onschendbaarheid van minister van Familiezaken Kaya en van de Turkse zaakgelastigde in Den Haag, Alper Yüksel, hebben geschonden.
Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag, dat over dergelijke geschillen tussen landen gaat, staat niet op de lijst instellingen waar Ankara de klacht wil indienen.
Erdogan
Sancties, maar Rutte maakt zich geen zorgen
Turkije heeft verder sancties aangekondigd na de rellen van afgelopen weekeinde in Rotterdam. De Nederlandse regering buigt zich nu over de strafmaatregelen.
De sancties zijn net aangekondigd, en zijn niet van economische aard, aldus premier Mark Rutte (VVD) maandagavond bij RTL Late Night.
Rutte blijft benadrukken dat hij het ‘totaal bizar’ vindt dat uitgerekend de Turken met sancties tegen Nederland komen. Die kwalificatie gebruikte hij afgelopen weekeinde ook al, nadat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan Nederland een ‘fascistisch en nazistisch land’ noemde.
Rutte begrijpt wel waarom niet is gekozen voor economische sancties: ‘We hebben een enorme investeringspositie daar, we zijn nummer één of twee qua investeringen. Ik snap dat ze zich niet daarop richten.’
Wel gaat Turkije onder meer Nederlandse diplomatieke vluchten blokkeren. De Nederlandse ambassadeur is niet meer welkom, en een vriendschapsverdrag (iets anders dan het associatieverdrag, red.) wordt mogelijk opgezegd. Dat laatste is volgens Rutte ‘vooral een zaak van de Tweede Kamer’.
Weer dreigementen over migrantendeal
Turkije kwam maandag opnieuw met dreigende taal over de migrantendeal met Europa: het land zegt de overeenkomst ‘opnieuw te willen evalueren’. Rutte maakt zich geen zorgen over dat dreigement: ‘Dat horen we constant. Die deal is ook in het belang van Turkije. We helpen met de opvang van Syriërs in Turkije. We doen gezamenlijk iets om het probleem op te lossen.’
De Turkse regering kondigde maandag aan naar het EHRM te stappen wegens de ruzie met Nederland. Turkse Nederlanders zouden in Rotterdam ‘onmenselijk’ zijn behandeld, twee Turkse ministers werden geweerd. De landingsrechten van minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu werden ingetrokken, en minister Fatma Betül Sayan Kaya werd tot ongewenst vreemdeling verklaard en naar Duitsland teruggestuurd. Volgens Turkije genoeg voor een klacht bij het Europees Hof.
Er volgden verontwaardigde reacties toen de Turkse ministers zich beriepen op hun mensenrechten. Mensenrechtenorganisatie Amnesty International vroeg of minister Kaya– ‘nu ze toch in Nederland is’ – direct even de petitie wilde ophalen, waarin 45.000 mensen de Turkse regering oproepen om de 120 vastzittende journalisten vrij te laten.
Ook minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken (PvdA) onderstreept de hypocrisie van de Turkse regering. ‘Turkije staat zo goed als boven aan de ranglijst als het gaat om veroordelingen door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.’ De minister maakt zich niet zoveel zorgen over de juridische stappen van Erdogan. ‘De gang naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens staat open voor Turkije. Mocht de klacht ontvankelijk worden verklaard, dan zien we de zaak met vertrouwen tegemoet.’
Nederland kan rekenen op steun van EU-lidstaten in de ruzie met Turkije. Zo schaarde de Duitse bondskanselier Angela Merkel zich achter Nederland, en riep de EU Turkije op om gas terug te nemen.
”Veel wijken maakten sinds 2002 – conform de landelijke trend – een positieve ontwikkeling van de leefbaarheid door. Vanaf 2012 veranderde het beeld, omdat bij het merendeel van de onderzochte wijken de stijgende lijn stokte. Een derde van deze wijken vertoont tussen 2012 en 2014 zelfs een achteruitgang. Voor de bewoners van deze wijken was de verbetering in 2014 weer verleden tijd.”
De stagnatie en achteruitgang is onder meer te wijten aan de economische crisis, de ingezakte woningmarkt en gewijzigd overheidsbeleid, aldus de G32. ”Nu de economie weer aantrekt, is het tijd om de kwetsbare wijken van een nieuwe impuls te voorzien”, vindt de belangenvereniging.
Kwetsbare wijken hebben nieuwe impuls nodig – Platform31 07.03.2017 Door de economische crisis, de ingezakte woningmarkt en gewijzigd overheidsbeleid was er de afgelopen jaren steeds minder aandacht voor kwetsbare wijken. Platform31 onderzocht hoe het nu met deze wijken gaat. Vanaf 2012 zien we de ontwikkeling van de leefbaarheid in deze wijken haperen. Een nieuwe impuls is nodig van gemeenten, Rijk en andere maatschappelijke partners.
Met de Leefbaarometer – een instrument dat de leefbaarheid op wijk- en buurtniveau meet – onderzocht Platform31 de leefbaarheid in meer dan 130 wijken die de afgelopen decennia als aandachtswijk of prioriteitswijk zijn gelabeld. Bij een ongeveer een derde van de wijken stagneerde vanaf 2012 de stijgende lijn; bijna veertig procent van de wijken vertoont zelfs een daling.
Verdiepend onderzoek in 12 wijken, Meerzicht (Zoetermeer), Buitenhof (Delft), Schiedam-Oost, Meerwijk (Haarlem), Jol/Galjoen (Lelystad), de Gestelse Buurt (Den Bosch), Jagershoef (Eindhoven), Kerkrade-West en Mariaberg (Maastricht), Selwerd (Groningen), Angelslo (Emmen), naar oorzaken van de afnemende leefbaarheid, laat zien dat in deze wijken concentraties ontstaan van kwetsbare groepen, zoals mensen die in armoede of met schulden leven, vroegtijdige schoolverlaters en mensen uit de maatschappelijke opvang.
De crisis, maar ook de nieuwe Woningwet en de decentralisaties in het sociale domein komen hard aan in kwetsbare wijken. Woningcorporaties renoveren nog wel sociale huurwoningen, maar bedienen geen starters en middengroepen meer. Marktpartijen investeren nauwelijks in deze wijken. In veel wijken zijn buurtcentra gesloten en corporaties zijn minder actief op het terrein van leefbaarheid.
Het onderzoek laat zien dat opgaven als segregatie, veiligheid, duurzaamheid, schulden en eenzaamheid om continue aandacht vragen van gemeenten, het Rijk en andere maatschappelijke partners. De aantrekkende economie en de energietransitie bieden nieuwe mogelijkheden om de leefbaarheid in kwetsbare wijken te verbeteren.
Overheidsgeld kan bewoners van Vogelaarwijken niet vooruit helpen
De onthutsende conclusie van het SCP-rapport was dat de ‘Vogelaar-gelden’ geen enkel extra effect hebben gehad bij de verbetering van probleemwijken. Weer een maakbaarheidsillusie armer, en tegen een enorme prijs.
Nederland moet nog wel eens bitter lachen om ‘Brussel’ met z’n miljardensubsidies die in een bodemloze put verdwijnen, maar ‘Den Haag’ zelf kan er ook wat van.
‘ANP’
Alle critici van het ‘krachtwijkenbeleid’ van het vierde kabinet-Balkenende (CDA, PvdA, ChristenUnie) hebben gelijk gekregen: de ambitie van toenmalig minister Ella Vogelaar (PvdA) voor Wonen, Wijken en Integratie om veertig probleemwijken in de grote(re) steden in de vaart der volkeren op te stoten door er met veel extra geld ‘krachtwijken’ van te maken, moet als mislukt worden beschouwd.
Het leerzame rapport is zeker niet alleen negatief. Het stelt vast dat de leefbaarheid in veel van die probleemwijken de afgelopen tien jaar best is opgeknapt. Simpel gezegd: het helpt als je slechte huizen sloopt, nieuwe koopwoningen bouwt voor welstandige bewoners die anders waren weggegaan of zich er komen vestigen, de publieke ruimte een beetje netjes houdt en de criminaliteit bestrijdt.
Stigma
Maar de onthutsende conclusie is ook dat de Vogelaar-gelden – al met al een miljard euro – die tussen 2008 en 2012 in die veertig ‘uitverkoren’ wijken zijn gepompt, vooral door de Nederlandse corporaties, geen enkel extra effect hebben gehad.
De Vogelaarwijken staan er niet beter voor dan moeilijke wijken die het geld niet kregen. In sommige opzichten zelfs slechter: het predikaat ‘Vogelaarwijk’ blijkt ook als een stigma te hebben gewerkt, met een ontmoedigende werking op bewoners.
Wat is de les? Niet dat het geen zin heeft om geld te steken in de leefbaarheid van probleemwijken. Het is mogelijk zulke buurten te verbeteren door ze aantrekkelijker te maken voor kansrijkere burgers met geld. Het is een langzaam proces, maar het kan.
Zelf doen
Maar achter het Vogelaar-beleid school een veel grotere, radicalere maakbaarheidsillusie. De gedachte namelijk dat als je maar genoeg extra geld in een kansarme bevolking pompt, die als vanzelf – versneld – zal gaan klimmen op de sociale ladder.
Daar is het SCP niks van gebleken. Er is sociale stijging in de Vogelaarwijken, maar niet meer dan elders. Weer een maakbaarheidsillusie armer, en tegen een enorme prijs: de overheid kan buurten wel (helpen) opknappen, maar hun inwoners niet vooruit helpen in de samenleving. Dat zullen ze echt zelf moeten
Vogelaarwijken zijn niet beter dan andere achterstandswijken
Alle miljoenen euro’s ten spijt, de zogenoemde ‘Vogelaarwijken’ doen het qua veiligheid en leefbaarheid niet beter of slechter dan vergelijkbare wijken. Sinds 2008 gaat het met alle probleemwijken iets beter, de Vogelaarwijken zijn daarin niet te onderscheiden.
Dat blijkt dinsdag uit een onderzoeksrapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) naar de Vogelaarwijken, ook wel ‘krachtwijken’ genoemd.
‘ANP’
Optimistisch
De veiligheid is afgenomen in de Vogelaarwijken en de andere probleemwijken. De criminaliteit nam er toe en bewoners maakten vaker melding van misdaad.
De tevredenheid van de bewoners nam gemiddeld in alle probleemwijken toe en de bewoners zijn optimistisch over verdere verbetering.
In 2007 introduceerde toenmalig minister Ella Vogelaar (PvdA, Wijken) hetActieplan Krachtwijken. Volgens het plan moest er in tien jaar tijd markante verbetering zijn in veertig achterstandswijken op het gebied van wonen, werken, leren en opgroeien, integreren en veiligheid. Daarvoor werd extra gelduitgetrokken.
Volgens het onderzoek zette de positieve ontwikkeling in probleemwijken al in voor het er specifiek beleid werd opgesteld. In de Vogelaarwijken zijn bewoners wel optimistischer over de verbeteringen en de toekomst dan in vergelijkbare wijken.
Nieuwbouw
Er is niet alleen geld vrijgemaakt voor de Vogelaarwijken, ook in andere probleemwijken is geïnvesteerd in sloop en nieuwbouw van huizen. De crisis op de huizenmarkt verminderde het positieve effect van de herstructurering, schrijft het SCP.
Voor de wijken is 1 miljard euro uitgetrokken en het plan zou tien jaar duren, maar het beleid werd in 2011 al afgeschaft.
Elsevier 09.10.2019 Het plotselinge overlijden van oud-minister Ella Vogelaar (PvdA) wordt in Den Haag ervaren als een schok. PvdA-leider Lodewijk Asscher zegt dat zij ‘een groot hart voor anderen had’. VVD-premier Mark Rutte roemde haar als ‘een echte sociaal-democrate met stevige principes’.
Vogelaar trad in 2006 aan in een kabinet van CDA, PvdA en ChristenUnie als minister van Volkshuisvesting. Zij selecteerde veertig achterstandswijken waarin ongeveer een miljard euro geïnvesteerd zou worden om het lot van de bewoners te verbeteren. Om te voorkomen dat de buurten een stigma kregen, sprak Vogelaar zelf over ‘krachtwijken’ en ‘prachtwijken ‘. Al snel ging het over ‘Vogelaarwijken’.
Een paar jaar later concludeerde het Sociaal en Cultureel Planbureau dat de aanpak was mislukt. De bewoners van de veertig wijken waren niet beter af dan bewoners van vergelijkbare buurten. Het overheidsgeld had niets geholpen. Het was verdwenen in een bodemloze put.
Ze leek rijzende ster PvdA te worden, maar strandde al na anderhalf jaar
Vogelaar was toen al lang geen minister meer. Aanvankelijk leek ze de rijzende ster van de PvdA te worden, maar haar presentatie was ongelukkig. Na een knallende ruzie met haar vicepremier en politiek leider Wouter Bos, moest ze al na anderhalf jaar het veld ruimen. Zij was niet opgewassen tegen de harde Haagse cultuur.
Om de investeringen in de Vogelaarwijken te financieren, legde het kabinet-Balkenende de woningcorporaties een miljardenheffing op. Tot op de dag van vandaag protesteren zij daartegen. Omdat de corporaties zoveel geld moeten afdragen, kunnen zij te weinig betaalbare huurwoningen bouwen, waardoor de woningmarkt verder uit balans raakt.
‘Knettergekke’ uitspraak en slachtoffer van ‘treiterjournalistiek’
Vogelaar zat klem tussen de belangen van de volkshuisvesting en de druk die er vanuit de PvdA-top op haar werd uitgeoefend. Ze werd de kwetsbare plek in het kabinet. Nadat ze in dagblad Trouw een politiek hypercorrecte uitspraak had gedaan – ‘op den duur zullen we spreken over onze christelijk-Joodse-islamitische cultuur’ – verklaarde PVV-leider Geert Wilders haar ‘knettergek’.
Ze werd ook het slachtoffer van de ‘treiterjournalistiek’. Een filmpje waarin ze werd achtervolgd door een reporter van Geen Stijl was tekenend voor haar ongemakkelijke positie.
Vogelaar schreef boek met knipoog naar Wilders
Na haar aftreden schreven zij en haar man een boek over haar belevenissen als minister. De titel was een knipoog naar Wilders: Twintig maanden knettergek. Het was een zeldzaam inkijkje in de entourage van het kabinet en het was op het randje van de ministeriële geheimhouding. Het boek werd een kaskraker.
Vogelaar kwam uit Zeeland, was op jonge leeftijd lid van de Communistische Partij Nederland. Zij klom op via de vakbond van onderwijspersoneel en werd vicevoorzitter van de FNV. Daarna werkte zij in het bedrijfsleven, onder meer als commissaris bij Unilever.
Na het ministerschap zette zij zich in voor een woningcorporatie en voor het vrijwilligerswerk. Volgens haar familie leed zij aan ernstige depressies en koos zij zelf voor de dood.
AD 30.05.2017 Het plan om meer sociale huurhuizen te bouwen in wijken als de Vogelwijk en Benoordenhout kan rekenen op felle tegenstand binnen de coalitie: ,,Die spreiding is idioot, duur en het helpt niet.”
Coalitiepartij VVD maakt gehakt van de spreidingsfilosofie die wethouder Joris Wijsmuller (HSP) onlangs in deze krant toelichtte. ,,Die is idioot”, zegt VVD-fractieleider Frans de Graaf. ,,Het heeft geen enkel aantoonbaar voordeel voor de bewoners, zo is onlangs in een proefschrift nog vastgesteld. En de grond is duur: voor hetzelfde geld bouw je twee sociale huurhuizen in een andere wijk.”
Dus volgens De Graaf heeft het weinig zin om ‘koste wat kost’ hoge en lage inkomensgroepen te spreiden. Wijsmuller vindt het juist belangrijk dat er geen villa-enclaves of sociale huurzones ontstaan. Alle doelgroepen moeten in de hele stad wonen, vindt hij.
AD 30.05.2017
Zo wordt bekeken of er straks in het Rode Kruisziekenhuis aan de Sportlaan (rand Vogelwijk) en in het oude Poortgebouw van de Bronovoflat sociale huurhuizen kunnen worden toegevoegd: ,,Volgens mij vinden mensen het helemaal niet erg als nieuwe woningen sociale huurhuizen zijn”, zei de wethouder in het interview. ,,Zolang het maar past in het karakter van de wijk en het veel kwaliteit heeft.”
Heet hangijzer
Je moet ook kijken waar je nog veel kunt bouwen, Anne Toeters.
De liberalen verwijzen in hun kritiek naar recent promotieonderzoek. Daaruit blijkt dat het mengen van arme en rijke bewoners niet tot verbetering leidt. De samenstelling van de buurt heeft nauwelijks effect op baankansen of inkomen, concludeert de onderzoeker na een analyse van duizenden buurten.
Donderdag praat de Haagse politiek over de woonplannen van Wijsmuller. D66, de grootste coalitiepartij, is niet zo stellig tegen spreiding. Maar raadslid Anne Toeters benadrukt wel dat in een stadsdeel als Zuidwest veel meer ruimte is voor sociale huurhuizen dan in pakweg Benoordenhout: ,,Je moet ook kijken waar je nog veel kunt bouwen.”
Het woningbouwdossier is een heet hangijzer in de politiek. De stad moet de komende twintig jaar zeker 50.000 huizen bijbouwen om de bevolkingsgroei (jaarlijks gemiddeld plus 4.000) bij te benen.
BB 10.04.2017 Achterstandsjongeren die verhuizen naar een rijkere buurt gaan eerder meer dan minder probleemgedrag vertonen. Dat is een van de belangrijkste conclusies uit onderzoek van de TU Delft.
Agressief gedrag
Problemen in achterstandswijken worden vaak aangepakt door de buurt sociaal-economisch te mengen. Het idee erachter is dat de buurtbewoners met lagere inkomens en opleidingen zich kunnen optrekken aan hun buren die het sociaal-economisch beter doen. Maar jongeren die naar een rijkere buurt verhuizen, vertonen daarna juist meer probleemgedrag. Dat ontdekte onderzoeker van Jaap Nieuwenhuis van de Faculteit Bouwkunde.
Uit zijn studie blijkt dat wanneer jongeren verhuizen van een arme buurt naar een relatief rijke buurt, zij meer last hebben van depressie, angststoornissen, agressief gedrag en conflicten met hun ouders. Die bevinding gaat in tegen het algemene geloof dat het juist goed is om jongeren uit achterstandsbuurten te verhuizen naar betere buurten en te mengen met jongeren uit rijkere gezinnen.
Welvarende buren
Vijf jaar lang werden jongeren uit heel Nederland tussen de 12 en 16 jaar oud gevolgd en hielden de onderzoekers onder andere veranderingen bij in het inkomen van hun ouders, hun verhuisgeschiedenissen, en veranderingen in de mate van probleemgedrag. Daaruit blijkt dat wanneer jongeren verhuizen naar een rijkere buurt, zij daarna een grotere kans hebben op probleemgedrag. Jongeren uit armere wijken lijken weinig baat te hebben bij meer welvarende buren. Dat gaat lijnrecht in tegen het beleid dat nu vaak gehanteerd wordt bij het mengen van wijken.
Oneerlijk
Het grotere contrast tussen hun eigen sociaal-economische situatie en die van de rest van de buurt lijkt te leiden tot meer problemen. Een verklaring ervoor is dat jongeren hun eigen situatie vergelijken met die van hun meer welvarende buren, waardoor hun relatief benadeelde sociaal-economische positie wordt bevestigd. Wanneer zij dit als oneerlijk beschouwen, kan het zich uiten in probleemgedrag.
Het gemeentelijk beleid zou zich volgens de onderzoeker vooral moeten richten op het vergroten van kansen op opleiding en werk van jongeren door te investeren in onderwijs.
Reactie Jouwert van Geene (DroomDoener)
Deels lijkt dit onderzoek in lijn te zijn met het onderzoek van Chetty et al. in de VS (https://scholar.harvard.edu/hendren/publications …Het is wel belangrijk om een andere conclusie van dat onderzoek aan te halen, namelijk dat het verhuizen van aan “slechte buurt” naar een “goede buurt” wanneer kinderen jonger dan 13 jaar zijn, weldegelijk zeer positieve effecten heeft op het leven van deze kinderen.
Een aardige podcast over dit fenomeen is Freakonomics Radio in januari dit jaar (“Is the American Dream Really Dead?”)http://freakonomics.com/podcast/american-dream-r …
Trouw 22.03.2017 Precies tien jaar geleden wees toenmalig minister Ella Vogelaar veertig probleemwijken aan waarin het kabinet Balkenende-IV zou investeren. Een daarvan was Heechterp-Schieringen in Leeuwarden. Hoe is het er nu?
Fridus van den Berg, beheerder van het wijkcentrum, wijst tijdens de wandeling op de nette nieuwbouwwoningen, die doen alsof ze oude boerderijen zijn. Op de daken prijken zonnepanelen, in een voortuintje staat een stenen hond. Het Marokkaanse gezin op de hoek heeft een moestuintje aangelegd. Groene kopjes prikken aarzelend door de aarde. “Van de week was vader druk aan het spitten. Mooi vind ik dat, dat moet je stimuleren.”
Van den Berg, die al dertig jaar in de wijk woont, knikt naar de kinderfietsen en andere spullen die ook in de tuin staan opgeslagen. “Dat is dan weer jammer. Maar ja, de woningen hebben nauwelijks bergruimte. Je moet toch wat.”
Armoedelijstjes
De nieuwbouwhuizen zijn goedkoop en klein, en dat is precies de belangrijkste reden dat Heechterp-Schieringen maar niet van de armoedelijstjes af komt. Wie het beter krijgt, trekt weg, om weer plek te maken voor nieuwe armen. Volgens Van den Berg zou wel 60 procent van de verhuizende gezinnen in de wijk zijn gebleven als er geschikte doorstroomwoningen waren geweest. ”We kunnen mensen wel helpen, maar het lukt niet om ze hier te houden.”
Een andere reden voor de chronisch hoge armoedescore: Leeuwarden heeft kleine postcodegebieden. Vijf Leeuwarder postcodegebieden met arme mensen klinkt veel, maar in werkelijkheid hoeven het maar een paar straten te zijn – niet te vergelijken met de aantallen in bijvoorbeeld de Haagse Schilderswijk.
Het is lastig te meten wat de vogelaaraanpak precies heeft opgeleverd, zegt Van den Berg. In Heechterp-Schieringen zaten de grootste problemen achter de voordeur. Dáár werd dan ook geïnvesteerd: in mensen, niet in stenen. En dat is minder zichtbaar, zeker als de betreffende mensen uit de wijk verdwijnen.
Elan 2007
Er was elan, toen in 2007. Er kwamen moestuintjes, taallessen, een pluktuin en een wijkmusical. Maar de klad kwam in de taallessen en de tuintjes maakten plaats voor nieuwbouw – na de zomer komen ze terug, trouwens, en dan permanent. De balkons van portiekflats bleken verrot, relatief veel vogelaargeld ging naar de opknapbeurt ervan.
Het grootste Leeuwarder vogelaarsucces: de zogenoemde Frontlijnteams – teams die langs de deuren op maat problemen oplossen. De multidisciplinaire aanpak – omdat er vaak meerdere problemen spelen, bijvoorbeeld én armoede én eenzaamheid én verslaving, werd eerst ‘uitgerold’ over Leeuwarden. “En daarna hebben we zeker honderd gemeentes op bezoek gehad die het kopieerden”, vertelt Andries Ekhart, de wijkenwethouder in Leeuwarden. Hij voegt er aan toe dat het aantal huisuitzettingen is gedaald met veertig procent, het aantal kinderen onder toezicht met een kwart.
In aanvulling op de langsdedeuraanpak zitten de Frontlijners nu in een gebouw, waar hulpbehoevende bewoners kunnen langskomen. Sommige problemen worden groepsgewijs aangepakt. Zo is er elke donderdag een financieel spreekuur waar gemiddeld een man of tien op afkomt. Er is een Kindpakket: hulp in natura voor ouders die geen sportvereniging of schoolreisje kunnen betalen. En de nutsbedrijven schakelen het wijkteam in bij stelselmatige betalingsachterstanden – de teamleden gaan dan langs om te kijken wat er loos is, en om waar nodig hulp te bieden.
In 2013 oordeelde het Sociaal Cultureel Planbureau hard: de vogelaaraanpak was compleet mislukt. Met name in vogelaarwijken in de vier grote steden daalde de burgerparticipatie.Het etiket ‘achterstandswijk’ zou juist demotiveren.
Volgens Ekhart balen veel Heechterp-Schieringers inderdaad van het stigma. “Elk jaar als de armoedecijfers komen, staat RTL weer bij de Plataanschool.”
Toen Kinderombudsman Dullaert en staatssecretaris Klijnsma de kinderen in 2015 vroegen wat er beter kon, antwoordden die: Het is zo jammer dat we altijd zo negatief in het nieuws komen. “Er moet iets structureels komen. Niet lappen met een tientje, maar banen. En tegelijkertijd: mijn zoon solliciteerde zich suf na zijn afstuderen. Hij ging naar Amsterdam en had zo een baan.”
Toch laat niet iedereen het hoofd hangen, lacht de wethouder. “Twee jaar terug lieten bewoners grote billboards plaatsen met de tekst: ‘Maar we zijn hier wél heel gelukkig!”
Sociologisch onderzoek wijst uit dat buurteffect uitblijft…
VK 21.03.2017 Het idee dat arm zich aan rijk zou kunnen optrekken, gaat in de stadspraktijk niet op. Het mengen van een wijk leidt wel tot een hoger gemiddeld inkomen in die wijk, maar het heeft geen invloed op de economische positie van individuele bewoners. Dat concludeert politiek socioloog Emily Miltenburg die vrijdag promoveert.
Zelfs bewoners die door het mengingsideaal hun sociale huurwoning moesten verlaten en naar een welvarender buurt zijn verhuisd, gaan er qua arbeidsperspectieven niet op vooruit. Toch geloven veel politici en beleidsmakers nog altijd in het zogenoemde buurteffect. Het is een overtuiging die ten grondslag ligt aan decennia van sociaal beleid op woongebied, waaronder de ‘Vogelaarwijken’ waar tussen 2008 en 2012 honderden miljoenen in zijn geïnvesteerd.
Het opmerkelijke is dat wetenschappers keer op keer laten zien dat het zo niet werkt. Socioloog Miltenburg, die in Amsterdam woont, zag het wijkenbeleid – de sloop van sociale huurwoningen in ruil voor duurdere huizen – in haar eigen omgeving en besloot een studie te doen die zich uitsluitend richtte op eventuele economische effecten van dit gemengde wijkenbeleid.
Minder bedeelde bewoners hebben economisch gezien niets aan buurman met goed inkomen
‘Omdat veel van het eerdere onderzoek geen rekening hield met de verhuisgeschiedenis van bewoners en de relatie van bewoners met hun buurt, heb ik naar duizenden buurten in Nederlandse steden en dorpen gekeken over meerdere jaren’, zegt Miltenburg. ‘Mogelijk zou het effect per buurtbewoner verschillen en is het daarom niet eerder gevonden.’
Maar nee. Het bureneffect bestaat niet: oorspronkelijke minder bedeelde, lager geschoolde bewoners van een wijk hebben economisch gezien niets aan een buurman of buurvrouw met een goede baan en een goed inkomen. ‘Eigenlijk is het ook logisch, waarom zou ik profiteren van het feit dat mijn buurman goed verdient?’, zegt de sociologe.
Waarom blijft het dan zo’n hardnekkige gedachte in ons collectieve geheugen? ‘Ik snap dat wel. Het klinkt mooi – meer hulpbronnen, meer rolmodellen’, zegt Miltenburg. ‘Bovendien wil je geen excessen, zoals gettovorming of totale veryupping. Maar dat is vooral een politiek standpunt. Economisch is de invloed van de buurt aanzienlijk kleiner dan vaak wordt beweerd.’
Maarten van Ham, hoogleraar stedelijke vernieuwing (TU Delft), noemt de studie van Miltenburg goed uitgevoerd en is het eens met haar bevindingen. Toch concludeert hij niet dat het mengen van wijken geen zinvol beleid is. ‘Het verdunnen van armoede is namelijk wel goed voor de stad als geheel. De reputatie van een wijk kan verbeteren, je haalt de hogere en middeninkomens terug naar de oude binnensteden, waar nieuwe winkels en bedrijven ontstaan.’
Gemengd en goed onderwijs doet veel meer voor emancipatie dan gemengd wonen, aldus Maarten van Ham, hoogleraar stedelijke vernieuwing TU Delft.
Voor de oorspronkelijk bewoners (die deels verhuizen naar andere wijken) moet je alleen tegelijkertijd inzetten op betere scholing en kansen op de arbeidsmarkt, zegt Van Ham. ‘Gemengd en goed onderwijs doet veel meer voor emancipatie dan gemengd wonen.’
Dat beleidsmakers Oost-Indisch doof lijken voor de wetenschappelijke bevindingen over buurteffecten, beziet Van Ham met milde verbazing. ‘Ik zei het vijf jaar geleden al: soort zoekt soort, ook in de wijk, en wijkcontacten moeten niet overschat worden, aangezien de meeste mensen een netwerk hebben via werk of vrijetijdsbesteding.’
Wil je de wijk opknappen of de bewoners helpen?, aldus Maarten van Ham.
Hij hoopt dat beleidsmakers in de toekomst beter nadenken over het doel van wijkenbeleid. ‘Wil je de wijk opknappen of de bewoners helpen? Sloop gevolgd door nieuwbouw knapt alleen de wijk op.’
Armere wijkbewoners die naar een rijkere wijk verhuizen kunnen er zelfs op achteruit gaan, zegt Van Ham. ‘Wij hebben onlangs ontdekt dat het voor kwetsbare kinderen en jongeren averechts kan werken om naar een betere wijk te verhuizen; ze hebben daar meer conflicten en problemen. Daarom moet zulk beleid altijd samengaan met een investering in scholing en opleidingen.’
Trouw 21.03.2017 Als je buurt erop vooruitgaat, word je daar als bewoner niet altijd beter van, blijkt uit een nieuwe studie. In de Amsterdamse Transvaalbuurt wordt die zorg gedeeld.
Ze weet nog hoe de versgekookte was in het washuis in de Fronemanstraat rook. Heeft de spookwoningen van de in de oorlog afgevoerde Joden op haar netvlies. Ze herinnert zich de eerste huizen met een eigen douche. Zag decennia later nieuwbouw verrijzen. En kan precies vertellen welke winkeliers in de Pretoriusstraat zaten. “Een porseleinwinkel, een chocolaterie, de kwaliteitsbakker, twee schoenmakers, een ijzerwinkel, een aardappelwinkel, een kapper, een juwelier. Het was een prachtstraat.”
Wil Erents-de Brave is met haar 72 woonjaren misschien wel de langst zittende bewoner van de Transvaalbuurt in Amsterdam-Oost. Maar de buurt voelt niet meer als haar buurt, zegt ze.
In de jaren tachtig maakte ze mee hoe de buurt ‘onrustig’ werd. Op straat hingen drugsdealers en alcoholisten rond. Herrieschoppende hangjongeren intimideerden voorbijgangers. Later keerde de rust terug en tegenwoordig is de Transvaalbuurt een wijk in opkomst. Waar vroeger café De Zon zat, gesloten na een schietpartij, huist nu pastabar Spaghetteria.
Op de plek van een videotheek voor Bollywoodfilms, zit het winkeltje Olives&More. Sociale huurwoningen waar ook vrienden en kennissen van Erents woonden, zijn verkocht aan nieuwkomers. Naast de Surinaamse, Turkse en Marokkaanse gezinnen die er al langer wonen, komen nu steeds vaker blanke Nederlanders te wonen, vaak jong en hoogopgeleid. “Maar met die nieuwe bewoners heb ik amper contact”, zegt Erents. “Allemaal tweeverdieners, ze werken overdag en voelen weinig binding met de wijk.”
Geen natuurverschijnsel
Cody Hochstenbach kent de Transvaalbuurt: hij is zo’n nieuwkomer. “Toen ik ernaartoe verhuisde, zei een buurman die hier al lang woont: voor het eerst weer Nederlanders in dit blok.”
De afgelopen jaren onderzocht Hochstenbach hoe het proces verloopt dat de Transvaalbuurt nu doormaakt en dat elders in Amsterdam al jaren gaande is. ‘Gentrificatie’ wordt dat proces genoemd, de ontwikkeling dat wijken waar aanvankelijk vooral mensen met een bescheiden inkomen wonen bevolkt raken door welgestelde stedelingen.
Dat gebeurt in een aantal grote steden (zoals Utrecht en Haarlem), maar het meest in Amsterdam. Donderdag promoveert Hochstenbach aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift dat hij hierover schreef.
Gentrificatie is geen natuurverschijnsel, betoogt Hochstenbach, maar het gevolg van doelbewust beleid dat tien jaar geleden expliciet op papier is gezet. De bedoeling was om de welgestelde middenklasse een plek te bieden. En als die gaat wonen in wijken die er niet goed voorstaan, was de gedachte, kan de hele stad daar beter van worden.
“Beleidsmakers begonnen bovendien te denken dat Amsterdam de internationale concurrentie met andere steden moest aangaan, en dat daarvoor een welgestelde creatieve middenklasse nodig was, als aanjager van de stedelijke economie.”
Aanvankelijk was het beleid er vooral op gericht om oude woningen te slopen en te vervangen door nieuwbouw voor een ander soort bewoners. Dat gebeurde vooral in de zwakkere buurten, met de bedoeling die erbovenop te helpen. Die insteek sloot aan bij wat de gemeente gedaan had op het gebied van stedelijke vernieuwing.
Maar er heeft zich een aantal verschuivingen in het beleid voorgedaan, vertelt Hochstenbach. “Onder meer vanwege de crisis was er geen geld meer voor sloop en nieuwbouw. Daarom werd vaker gekozen voor een ander instrument om plek te bieden aan de middenklasse: het verkopen van socialehuurwoningen door de woningcorporaties.”
Opkomende buurten
Daarmee is ook een ander soort wijk in beeld gekomen. “Want de corporaties verkopen hun woningen bij voorkeur niet in de zwakkere buurten, maar in delen van de stad die toch al populair aan het worden zijn, onder meer omdat ze daar hogere prijzen kunnen vragen. Maar het gevolg is dat de gentrificatie nog extra wordt aangezwengeld, juist waar dat proces toch al gaande is, en dus niet langer in de kwetsbare wijken verder weg van de binnenstad.”
In de Transvaalbuurt is te zien hoe dat uitpakt. Kees Huyser (63) woont er al jaren, eerst als huurder, later in een huis dat hij midden in de crisis kocht van een corporatie. Nu is het twee keer zoveel waard. “Als ik het na mijn pensioen niet verkoop, ben ik bijna een dief van mijn eigen portemonnee.”
Pas sinds een jaar of tien voelt Huyser zich prettig in de buurt. “In het eerste jaar dat ik hier woonde, is er drie keer bij me ingebroken. De Joodse bakker, mijn onderbuurman, is weggepest. Hij kreeg briefjes met hakenkruizen en ‘vuile Jood’ in de bus.”
Dat was begin jaren tachtig. Nog maar zeven jaar terug werd Huyser op het Krugerplein omsingeld door een groep jongens die wilde weten of hij zijn portemonnee bij zich had. “Ik herken de buurt niet meer terug en daar ben ik blij om.”
Hochstenbach herkent de verhalen. Zeker, gentrificatie helpt problemen op te lossen, zegt hij. “Arme buurten gaan erop vooruit als er ook rijkere mensen komen wonen. Minder criminaliteit, minder overlast, minder straatvuil. Die problemen verdwijnen niet, trouwens, maar worden verschoven naar andere buurten.”
De stad als geheel heeft er ook profijt van, vervolgt hij. “Het aantrekken en behouden van de middenklasse is inderdaad goed voor de economie. Het schept allerlei soorten bedrijvigheid. Amsterdam wint aan concurrentiekracht – al kun je je afvragen wie daar voordeel van heeft.”
Toch is Hochstenbachs onderzoek ook een waarschuwing voor de gevolgen van dit beleid. Want de keerzijde is dat de stad steeds minder plek biedt aan mensen met een lager inkomen. Overal waar gentrificatie gaande is, stijgen de huur- en koopprijzen. “Wie goedkoop in zo’n wijk woont, zit goed”, zegt Hochstenbach. “Maar zodra iemand moet verhuizen, bijvoorbeeld omdat z’n gezin uitbreidt, heeft hij een probleem. Dan kan hij niet in zijn eigen buurt terecht, want die is te duur geworden, en ook niet in al die andere buurten in opkomst.”
Hochstenbach spreekt in dit verband van ‘suburbanisatie van armoede’. Steeds meer mensen met weinig geld vertrekken naar de buitenwijken of naar Purmerend en Almere, blijkt uit verhuiscijfers die hij onder de loep nam.
Ook bewoners van de Transvaalbuurt lopen ertegenaan. De vriendinnen Yvonne Hussainali, Agnes Najoan, Santucha Ommen en Merian Vedder zoeken elke ochtend, als ze de kinderen naar school hebben gebracht, een koffietentje op. “Iedereen in de buurt kent ons”, lachen ze. Allemaal wonen ze al jaren in een socialehuurwoning, allemaal willen ze verhuizen.
Hussainali woont met vier kinderen in een tweekamerappartement. Ommen plaatste in een van haar slaapkamers een muurtje zodat de oudste van drie een eigen kamer heeft. En Vedder en haar gezin moeten het doen met 43 vierkante meter. Kopen gaat niet. Omdat ze met een bescheiden inkomen geen hypotheek kunnen krijgen, omdat het lastig is als zzp’er of omdat ze geen vast contract hebben.
Wonen ze over tien jaar hier nog? Nee, zeggen ze in koor. Vedder kijkt naar woningen in Diemen. Hussainali staat al zeventien jaar ingeschreven voor een socialehuurwoning, maar verwacht niet dat er binnen haar budget iets in de wijk te vinden is. En het huis van Ommen wordt volgend jaar gesloopt. “Als ik wil terugkomen, wordt mijn huur tussen de 80 en 140 euro hoger. Maar ik zit al aan mijn max.”
Jammer, vinden ze. Want eindelijk durven ze hun kinderen alleen naar de Albert Heijn te sturen.
Intussen gaat de verandering in gentrificerende buurten door. Ooit woonden er vooral mensen met weinig geld, later werden ze gemengd, nu krijgen ze opnieuw een eenzijdige bevolkingssamenstelling: vooral mensen met geld.
Dat proces wordt aangejaagd door nog iets anders, ontdekte Hochstenbach: ouders die woningen kopen voor hun studerende kinderen. Dat doen ze, als ze er maar even het geld voor hebben, in buurten in opkomst. “Ze kopen een huis vanwege de gebruikswaarde, als plek om te wonen”, legt Hochstenbach uit, “maar ook vanwege de speculatiewaarde, in de verwachting dat zo’n huis meer waard wordt. Dat jaagt de huizenprijzen op en daardoor worden zulke buurten voor nog minder mensen toegankelijk.”
Tarik Yousif (40) en zijn vrouw hadden ervan kunnen profiteren – als ze gewild hadden. Toen ze hun huis aan de Christiaan de Wetstraat te koop zetten, kwam het hoogste bod van ouders die een woning voor hun dochter zochten. Die ging pas over drie jaar studeren. “Enkele duizenden euro’s meer dan het tweede bod, ze konden het zonder hypotheek betalen.”
Maar uiteindelijk kozen Yousif en zijn vrouw voor een jong stel. “We gunden het ze om, net als wij, hier hun gezin te kunnen beginnen.” Gek misschien, geeft hij toe. “Maar gentrificatie houden we zelf in stand. Door tegen elkaar op te bieden. Of door hebberig voor het hoogste bod te kiezen.”
Toch ook uit de mond van Yousif niets dan goeds over de veranderingen in Transvaal. Toen hij zo’n twintig jaar geleden in de aangrenzende Oosterparkbuurt ging wonen, had hij twee kettingsloten. “Een om mijn fiets op slot te zetten en een om me mee te verdedigen als het nodig was.”
In die veranderde buurt staan bewoners voor een nieuwe uitdaging, ziet Yousif: niet van elkaar vervreemden. “Een schooldirecteur in de buurt wilde laatst brugklassers bij elkaar laten logeren. Bij de ouders brak paniek uit. Moslims waren bang dat hun kind ergens varkensvlees kreeg. Minder rijke ouders vreesden dat hun kinderen in een kast van een huis terecht kwamen, terwijl ze thuis een kamer delen.”
Inmiddels is er een omslag gaande. Steeds meer mensen zien de gevaren waarvoor ook Hochstenbach waarschuwt. “Dat heeft te maken, vermoed ik, met het feit dat wonen in veel wijken tegenwoordig niet alleen voor mensen met een laag inkomen onbetaalbaar wordt, maar ook voor wie een middeninkomen heeft. Het raakt nu echt veel mensen.”
Dat proces is nauwelijks te stoppen, ook al omdat Amsterdam maar blijft groeien. Elke maand komen er ongeveer duizend inwoners bij en de enorme vraag op de woningmarkt die daarvan het gevolg is, zorgt ervoor dat de ene na de andere wijk aan de beurt komt als plek waar ook welgestelden zich wel willen vestigen.
“Zonder druk op de woningmarkt komt gentrificatie niet op gang, want waarom zouden welgestelden in een mindere buurt gaan wonen als ze ook iets kunnen krijgen in een goede buurt? Vandaar dat Rotterdam maar matig gentrificeert, hoe graag het stadsbestuur dat ook wil”, zegt Hochstenbach. “Maar mét zo’n druk op de woningmarkt is anti-gentrificatiebeleid lastig.”
Stoppen met pro-gentrificatiebeleid, dat kan wel, zegt hij. “Stop bijvoorbeeld met de verkoop van socialehuurwoningen.”
Aan de Transvaalkade, waar Wil Erents-de Brave woont, zijn in drie jaar zeven woningen verkocht. “Alles van vroeger komt nooit meer terug”, zegt ze geëmotioneerd. “Nou ja, in mindere mate dan.” Of ze van plan is de buurt dan maar te verlaten? “Nee, nooit. Dit is mijn buurt, ik ben hier opgegroeid en getrouwd, mijn kinderen zijn hier geboren. Hier wil ik ook sterven.”
Anti-gentrificatiebeleid is lastig. Maar stoppen met pro-gentrificatiebeleid, dat kan wel.
BB 07.03.2017 De verbetering van kwetsbare wijken is de afgelopen jaren in het slop geraakt. De leefbaarheid in veel wijken staat onder druk. Dat constateert de G32, een netwerk van bestuurders van 38 grote steden in Nederland, na onderzoek door Platform31.
Kwetsbare groepen
In bijna veertig procent van de kwetsbare wijken is de leefbaarheid sinds 2012 gedaald. Bij ongeveer eenderde van de betreffende wijken stagneerde de stijgende lijn in de leefbaarheid. Belangrijke redenen van de afnemende leefbaarheid zijn de verminderde investeringen in de fysieke leefomgeving en de concentratie van kwetsbare groepen in deze wijken. De G32 constateert dat overheid en marktpartijen samen moeten ingrijpen om de leefbaarheid nieuwe impulsen te geven.
Regie
De stagnatie en achteruitgang is onder meer te wijten aan de economische crisis, de ingezakte woningmarkt en gewijzigd overheidsbeleid. ‘Het is tijd om de kwetsbare wijken van een nieuwe impuls te voorzien’, aldus Jop Fackeldey, bestuurslid van de G32 en wethouder in Lelystad. ‘Een nieuw perspectief voor kwetsbare wijken impliceert zeker niet het afstoffen van het oude wijkenbeleid. De nieuwe focus kan ook prangende kwesties als aangrijpingspunt nemen, waarvan wijken de vindplaats zijn: van verduurzaming tot segregatie, van schuldenproblematiek tot eenzaamheid, van maatschappelijke spanningen tot ondermijnende criminaliteit’. Op dit punt kunnen steden de regie weer nemen, aldus Fackeldey.
NU 07.03.2017 De verbetering van kwetsbare wijken is de afgelopen jaren stil komen te staan. De leefbaarheid in veel wijken staat onder druk, constateert belangenvereniging G32, een netwerk van bestuurders van 38 grote steden in Nederland, na onderzoek.
”Veel wijken maakten sinds 2002 – conform de landelijke trend – een positieve ontwikkeling van de leefbaarheid door. Vanaf 2012 veranderde het beeld, omdat bij het merendeel van de onderzochte wijken de stijgende lijn stokte. Een derde van deze wijken vertoont tussen 2012 en 2014 zelfs een achteruitgang. Voor de bewoners van deze wijken was de verbetering in 2014 weer verleden tijd.”
De stagnatie en achteruitgang is onder meer te wijten aan de economische crisis, de ingezakte woningmarkt en gewijzigd overheidsbeleid, aldus de G32. ”Nu de economie weer aantrekt, is het tijd om de kwetsbare wijken van een nieuwe impuls te voorzien”, vindt de belangenvereniging.
Telegraaf 07.03.2017 De verbetering van kwetsbare wijken is de afgelopen jaren in het slop geraakt. De leefbaarheid in veel wijken staat onder druk, constateert belangenvereniging G32, een netwerk van bestuurders van 38 grote steden in Nederland, na onderzoek.
„Veel wijken maakten sinds 2002 – conform de landelijke trend – een positieve ontwikkeling van de leefbaarheid door. Vanaf 2012 verandert het beeld, omdat bij het merendeel van de onderzochte wijken de stijgende lijn stokt. Een derde van deze wijken vertoont tussen 2012 en 2014 zelfs een achteruitgang. Voor de bewoners van deze wijken was de verbetering in 2014 weer verleden tijd.”
De stagnatie en achteruitgang is onder meer te wijten aan de economische crisis, de ingezakte woningmarkt en gewijzigd overheidsbeleid, aldus de G32. „Nu de economie weer aantrekt, is het tijd om de kwetsbare wijken van een nieuwe impuls te voorzien”, vindt de belangenvereniging.
AD 07.03.2017 De leefbaarheid in achterstandswijken is achteruit gehold, bleek vandaag uit een onderzoek van de G32. Bewoners uit de wijk Jol in Lelystad ondervinden aan den lijve hoe de problemen zich daar opstapelen.
,,Ik heb al ruzie met de buren en ik wil het niet nóg erger maken’’, verontschuldigt een oudere mevrouw zich. ,,Het is verschrikkelijk om hier te wonen. De verhuisdozen staan al klaar.’’
Ze staat niet alleen, zo blijkt uit onderzoek van de middelgrote steden verenigd in de G32. Daaruit blijkt dat voor inwoners van kansarme wijken de problemen zich ophopen. Voor bijna de helft van de inwoners is de leefbaarheid sinds 2012 verslechterd. Mensen voelen zich minder veilig en klagen over het gebrek aan voorzieningen.
Ook Alletta en John Verbon die even verderop wonen zijn ronduit negatief over hun wijk. ,,Wij komen van oorsprong uit Veenendaal, daar is alles anders. Buren zeggen elkaar hier niet eens gedag.’’
Plakbandjes
Op hun eigen deur hangt een briefje met vier vergeelde plakbandjes. ,,Ik wil niets kopen. Ik wil geen abonnementen. Ik wil niet van mijn geld af. Ik wil niet over god praten. Mijn hond bijt niet. Ik wel. Dus blijf van mijn bel af.’’
Het stel heeft naar eigen zeggen vaak te kampen met ‘trammelant’. Wat dat is?
Hij: ,,Vechtpartijen.’’
Zij: ,,Steekpartijen.’’
’s Avonds durft zij de hond niet uit te laten. Dat doet hij altijd. Ze vervolgt: ,,Ze beginnen heel fijn, een feestje met een barbecuetje.’’ Maar negen van de tien keer loopt het volgens haar uit de hand doordat er drank in het spel is. ,,In het weekend is het – vooral zomers – elk weekend bingo. Gemiddeld staan er vijf à zes politiewagens.’’
In het weekend is het – vooral zomers – elk weekend bingo. Gemiddeld staan er vijf à zes politiewagens, aldus Bewoonster van de wijk Jol in Lelystad.
Vechtcultuur
Verschillende buren spreken over de overlast van een gezin Romazigeuners. ,,Die Romazigeuners zijn jaren geleden uit Utrecht weggejaagd’’, weet John Verbon. ,,Zoonlief heeft vader neergestoken, ook omdat vaders moeders heeft geslagen. Aan de overkant woon ook zo’n soort gezin. Ook vechtcultuur. Niet in huis, ook buiten.’’
Het Roma-gezin was niet thuis. De uit Ecuador afkomstige buurvrouw Ariana Palacio wel. ,,Het is hier overal vies.’’ Ze noemt het ‘lastig’ dat haar kinderen in de buurt Jol opgroeien. ,, Mijn kinderen kunnen niet de voortuin buiten spelen en ook niet in de achtertuin, omdat het hier altijd vies is.’’
Tegenover haar huis ligt wat er over is gebleven van een grote, oude bank, in verschillende losse stukken verspreid over het gras. Daar tussen wat resten kunstgras en een loopstoeltje voor een dreumes. ,,Deze kant op’’, roept ze haar zoontjes zodra ze op hun loopfietsjes de verkeerde kant op gaan als ze de hond uitlaat.
Een gemeentewerker staat in een feloranje jas met reflecterende strepen een paar lege koffiebekers uit de bosjes te vissen. ,,Het is een hele levendige, kleurrijke buurt hier. Er ligt hier altijd zwerfvuil en troep. Je blijft bezig. Altijd wat te doen.’’
De bosjes even verderop zijn pas gekortwiekt door buurtgenoten in samenwerking met de woningcorporatie en de gemeente Lelystad. ,,Bij het weghalen van de struiken kwamen allemaal naalden naar boven’’, vertelt Eleonora Bos. ,,Waarschijnlijk van drugs. Ze zaten in de grond en tussen de struiken. Gelukkig is het op tijd weggehaald en opgelost met nieuwe beplanting. Maar er spelen hier kinderen. Je wilt het niet weten.’’ De buurtbewoonster die vanwege een infarct niet meer kan werken hoopt dat de bosjes er zo netjes bij blijven staan als het nu is. ,,We moeten dit met mekaar doen. Maar het heeft wel tijd nodig.’’
Bij het weghalen van de struiken kwamen allemaal naalden naar boven. Waarschijnlijk van drugs, Eleonora Bos.
Opstapelen problemen
Volgens wethouder in Lelystad Jop Fackeldij is er echter geen tijd te verliezen. ,,Vroeger werd er heel veel geïnvesteerd in de openbare ruimte, de straten, de verlichting en de woningen. Dat gebeurde voor een deel met geld van het Rijk. Dat viel weg.’’ Tegelijkertijd legde het Rijk volgens de wethouder heel veel andere taken bij de gemeente neer, zoals de jeugdzorg, waardoor de gemeente zelf ook de aandacht ‘moest verleggen’.
Mede daardoor komen mensen met psychiatrische problemen, schulden, vroegtijdig schoolverlaters en asielzoekers steeds vaker bij elkaar in de buurt wonen. ,,Als iemand zware schulden heeft en bij wijze van spreken geen vloedbedekking heeft, dan kun je wel aanbellen om te vragen of hij of zij wil samenwerken om de buurt beter te maken. Maar die persoon heeft dan een veel groter probleem’’, licht de PvdA-wethouder de ernst toe. ,,Het probleem is dat problemen opstapelen en dat mensen niet meer in staat zijn om daar zelfstandig uit te komen.’’
AD 07.03.2017 Na jaren van verbetering gaat de leefbaarheid in achterstandswijken weer achteruit. Mensen met schulden, psychiatrische problemen, vroegtijdig schoolverlaters en asielzoekers wonen weer vaker bij elkaar in de buurt.
Dat blijkt uit onderzoek naar ruim 130 achterstandsbuurten, die in 2007 deels bestempeld zijn als Vogelaarwijken. In veel probleemwijken werd de leefbaarheid steeds beter, maar uit nieuw onderzoek blijkt dat die stijgende lijn stokt.
Bijna de helft van de inwoners van achterstandsbuurten ging er sinds 2012 in leefbaarheid op achteruit. Zo staat in het onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van de G32, het stedennetwerk van middelgrote steden in Nederland.
Kwetsbare groepen
In twaalf wijken is extra onderzoek gedaan naar de oorzaken van de afnemende leefbaarheid. Dat gaat om Meerzicht (Zoetermeer), Buitenhof (Delft), Schiedam-Oost, Meerwijk (Haarlem), Jol/Galjoen (Lelystad), de Gestelse Buurt (Den Bosch), Jagershoef (Eindhoven), Kerkrade-West en Mariaberg(Maastricht), Selwerd (Groningen), Angelslo (Emmen). Uit die analyse blijkt dat de belangrijkste reden voor het verval daar de concentratie van kwetsbare groepen is.
In die buurten woonden al relatief veel mensen met lage inkomens, lage opleiding, schulden en psychiatrische problemen. Door de bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg, komen daar relatief vaak psychiatrische patiënten bij. Daklozen stromen vaak door naar een woning in een achterstandswijk en asielzoekers met verblijfsstatus worden ook relatief vaak daar gehuisvest.
Dit onderzoek toont aan dat kwetsbare wijken als er niets gebeurt als eerst achteruit hollen, aldus Wethouder in Lelystad Jop Fackeldey.
Minder aandacht
,,Door de economische crisis, de ingezakte woningmarkt en gewijzigd overheidsbeleid was er de afgelopen jaren steeds minder aandacht voor kwetsbare wijken”, betoogt wethouder in Lelystad Jop Fackeldey, die bij de G32 verantwoordelijk is voor stedenbeleid. ,,Dit onderzoek toont aan dat kwetsbare wijken als er niets gebeurt als eerst achteruit hollen.”
Volgens de gemeenten pakt het kabinetsbeleid verkeerd uit. Woningcorporaties mogen van het kabinet-Rutte alleen nog maar geld steken in huizen voor lagere inkomens. Het was de bedoeling dat marktpartijen zouden investeren in wat duurdere woningen, maar die blijken dat in achterstandswijken nauwelijks te doen.
Investeren
De gemeenten vinden dat overheden weer moeten investeren in achterstandswijken en dat met marktpartijen afspraken worden gemaakt om de buurten gemengd te houden. Dat betekent volgens Fackeldey niet ‘dat we het oude wijkenbeleid moeten afstoffen’.
,,Steden moeten de regie weer nemen. Nu de economie weer aantrekt, moet je opnieuw in kwetsbare buurten investeren.”
Het kabinet wil niet dat Mevlut Cavusoglu namens de Turkse regering op 11 maart 2017 in Nederland campagne komt voeren. Duitsland is al hard gebotst met Turkije.
Minister-president Mark Rutte zegt dat Nederland niet zal meewerken aan een campagnebijeenkomst van de Turkse regering, die volgend weekeinde in Rotterdam gehouden zou worden. “We vinden dit ongewenst”, zegt Rutte. “De Nederlandse publieke ruimte is geen plek voor politieke campagnes van andere landen.”
Onze Grote Held toch ???
Reactie Turkije
De Nederlandse aanhang van de Turkse president Erdogan reageert ‘geschokt’ op de mededeling van premier Mark Rutte dat Turkse politici niet welkom zijn op 11 maart 2017 in Rotterdam om campagne te voeren voor een Turks referendum.
Het kabinet heeft op papier de mogelijkheid om de Turkse minister van Buitenlandse Zaken tegen te houden die in Nederland campagne wil komen voeren. ‘Maar dat is een paardenmiddel. Zo’n beslissing kan leiden tot een diplomatieke Rel‘, aldus advocaat en bijzonder hoogleraar internationaal recht en politiek Geert-Jan Knoops.
Geert-Jan Knoops reageert op een uitspraak van Lodewijk Asscher op Radio 1 zaterdagmiddag. Volgens de vicepremier onderzoekt het kabinet of het juridisch mogelijk is te voorkomen dat minister Mevlut Cavusoglu komt spreken op een campagnebijeenkomst in Rotterdam.
De campagne voor het referendum wordt in Nederland al volop gevoerd, gisteravond met een besloten bijeenkomst in Deventer, vanavond in Amsterdam en volgende week in Rotterdam, vertelt Aslan. Op die laatste, nu omstreden, bijeenkomst worden circa 1000 Nederlandse Turken verwacht. In Duitsland zijn verschillende bijeenkomsten met Turkse politici verboden. Dat leidde tot dreigementen aan het adres van de betrokken gemeenten.
Verdeeldheid Turkse gemeenschap
Saniye Calkin, sympathisant van de Hizmet-beweging, aanhanger van het gedachtegoed van Fetullah Gülen, is juist blij met de afwerende houding van de Nederlandse regering. President Erdogan noemt Gülen en zijn aanhang vaak terroristen en denkt terrorisme beter te kunnen bestrijden als hij dit referendum wint, zegt zij. “Als Erdogan meer macht krijgt is het niet alleen voor ons, maar voor alle democratisch gezindten slecht nieuws.”
Spanningen
De spanningen en de verdeeldheid in de Turkse gemeenschap in Nederland zijn al heel erg groot, vervolgt zij. “De komst van dit soort politici uit Turkije die campagne voeren voor Erdogan zal de verdeeldheid nog meer doen toenemen. Dat moeten we hier niet willen. 15 maart 2017 is belangrijk voor onze Nederlandse democratie. Ik doe een beroep op iedereen om te stemmen voor de verkiezingen hier in plaats van voor referenda in Turkije.”
Turkse campagne reeds begonnen in Nederland
Het kabinet wil geen Turkse campagne in ons land – maar die campagne is al begonnen. De Turkse oud-minister Abdullatif Sener sprak zondag in Rotterdam over het Turkse referendum.
De Nederlandse regering wil geen Turkse campagne in Nederland. Toch bent u hier ?
,,Ik heb inderdaad begrepen dat jullie er anders tegenaan kijken. Maar ik vind het vreemd dat mensen mogelijk geweerd worden. Dat zou niet moeten gebeuren. Als de veiligheid niet in het geding is, dan moeten mensen hier gewoon hun verhaal kunnen doen. Of ze nu voor of tegen de nieuwe grondwet zijn.’’
,Dit is toch democratie?’’, aldus Abdullatif Sener(Turkse vice-premier van 2002 tot 2007)
Sener is in Nederland om te spreken over het Turkse referendum, dat op 16 april 2017 wordt gehouden, en waarvoor ook 250.000 Turkse Nederlanders kunnen stemmen. De peilingen voorspellen een nek-aan-nekrace, en dus telt elke stem. Ook voor Sener, die fel tegenstander is van de grondwetswijziging die president Erdogan voorstelt. En dus is hij deze zondagmiddag in Rotterdam, om in een hotel een toespraak te houden voor Turkse Nederlanders. ,,Deze grondwet is slecht voor Turkije. En daarom kom ik uitleggen waarom mensen tegen zouden moeten stemmen.’’
Abdullatif Sener
Bondgenoot
Sener was ooit een bondgenoot van Erdogan. Sterker nog: hij stond mede aan de basis van de AK-partij, de partij die Erdogan tot de dag van vandaag leidt. Maar de twee raakten verdeeld en Sener verliet de partij. Nu voert hij op persoonlijke titel campagne tegen de president. ,,Hij houdt van macht. Hij wil dat niemand hem meer ter verantwoording kan roepen. Maar zo werkt een democratie niet. Als dit doorgaat, wordt Erdogan in feite een staat op zichzelf. De staat Erdogan, ja.’’
Nihat Zeybekci
Turkse minister Nihat Zeybekci
De Turkse minister van Economie Nihat Zeybekci was zondag op bezoek bij een concert in Leverkusen in Duitsland.
Zeybekci werd door honderden mensen in de zaal met applaus ontvangen. „De minister is maanden geleden al uitgenodigd, het heeft met het actuele debat niets te maken”, verklaarde een vertegenwoordiger van de organiserende culturele vereniging.
Zeybekci is van plan na het concert naar Keulen te gaan om ’s avonds laat in een hotel landgenoten toe te spreken. Dan zal het wel gaan over over het belang van het referendum tot grondwetswijziging om president Recep Tayyip Erdogan meer macht te geven. Daarvoor campagne te willen voeren in Duitsland heeft tot grote spanningen geleid tussen beide landen. Ook Nederland vindt het ongewenst dat de Turkse regeringspartij AKP stemadvies komt geven.
Rotterdam stopt de Turkse minister Mevlut Cavusoglu, maar Turken geven niet op
De Unie van Europees-Turkse Democraten (UETD), een club die nauwe banden heeft met Erdogans AK-partij, wil hoe dan ook dat de Turkse minister Mevlut Cavusoglu komt spreken in Rotterdam. Woensdag kondigde burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) aan dat de bijeenkomst zou worden afgelast.
De UETD zet alle zeilen bij om zaterdag toch een pro-Erdogan-bijeenkomst te houden, meldt De Telegraaf op basis van twee hooggeplaatste anonieme bronnen binnen de Turkse gemeenschap.
Verzet van de Duitse regering
Achter de schermen wordt gezocht naar een andere locatie, nu een partycentrum in Hoogvliet zich terugtrok. ‘Nu het zo hoog is gespeeld door zowel Nederland als Turkije zou het gezichtsverlies voor de Turken te groot zijn als het niet doorgaat,’ zegt een Turks-Nederlandse bron tegen de krant. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zou laten zien dat hij zich niet laat stoppen door Europa.
Een andere bron zegt dat Nederland nauwelijks juridische instrumenten heeft om de pro-Erdogan-campagne tegen te houden en bijeenkomsten te verbieden. Het draait allemaal om Mevlut Cavusoglu, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken. Hij reisde dinsdag – ondanks verzet van de Duitse regering – af naar Hamburg om Turken te proberen over te halen ‘ja’ te stemmen in het referendum over een grondwetswijziging in zijn land.
Referendum erg belangrijk voor Erdogan
Cavusoglu zou aanvankelijk spreken in het Plaza Event Center, maar die werd door de brandweer gesloten. Daarop week de minister uit naar het Turkse consulaat in Hamburg, alwaar hij zo’n tweehonderd Turken toesprak en uithaalde naar Duitsland en Europa.
Eerder sneerde Cavusoglu ook al naar Nederland, toen hem te verstaan was gegeven dat zijn bezoek ongewenst was: ‘Niemand kan mij tegenhouden! Ik zal mijn burgers toespreken. Nederland laat zich gijzelen door Geert Wilders.’ Het referendum is heel belangrijk voor Erdogan: een ‘ja’-stem maakt een grondwetswijziging mogelijk die zijn macht opnieuw flink vergroot.
Door de hervorming, die tot 2019 stapsgewijs zou worden ingevoerd, kan Erdogan per decreet gaan regeren, krijgt hij meer invloed op de rechterlijke macht en wordt de functie van premier afgeschaft.Het aantal termijnen voor de president blijft twee, maar de telling zou in 2019 opnieuw beginnen. Dat betekent dat Erdogan tot 2029 president kan blijven. Critici vrezen het begin van een echte dictatuur.
Er waren drie mannen in een cafe die gingen een bier wedstrijdje doen. Een Belg, een Nederlander en een Turk. De Belg dronk 2 liter bier en moest naar de WC.
De Nederlander dronk 5 liter en moest naar de WC en daarna kwam hij terug en vroeg aan de Turk, moet je nog niet naar de WC ??
Maar de Turk zei: nee, Turkie Turkie is niet dom Turkie heeft een luier om.
De Socialistische Partij (SP) bereidt zich voor op deelname aan het volgende kabinet. Als de partij de minister-president mag leveren, zal premier Roemer een groot deel van zijn salaris afdragen aan de partij.
De Afdrachtregeling is een kroonjuweel van de SP. De socialisten hopen mee te regeren na de verkiezingen op 15 maart. Als dat lukt, moeten ook de SP-ministers en staatssecretarissen een deel van hun salaris inleveren. ‘We willen aan de knoppen zitten en daar is dit de voorbereiding van,’ aldus een SP’er tegen het AD.
Helemaal toppie toppie mannen !!
Afdragen als premier. Mag dat wel?
Mocht SP-leider Emile Roemer – tegen de verwachting in – premier worden, dan mag hij zijn salaris gewoon afdragen aan de partij. Als zijn hele salaris direct naar de partij wordt gestuurd, die vervolgens een deel inhoudt en de rest als loon aan Roemer betaalt, zou dat voor problemen kunnen zorgen.
In het bestand geeft de partij aan dat ook ministers en staatssecretarissen hun loon moeten afdragen aan de partij. Als Roemer premier wordt, zal hij zo’n 32.400 euro per jaar als salaris op z’n rekening krijgen. Dat betekent dat de SP er jaarlijks bijna 125.000 euro op vooruitgaat door alleen al het loon van Roemer als premier: de minister-president verdient zonder afdrachtregeling – net als de ministers – 157.287 euro bruto per jaar. Het salaris van een staatssecretaris bedraagt 146.834 euro.
Fiscale voordelen
De belastingvoordelen die de SP geniet, leiden ook tot wrijving met politieke tegenstanders. Iedereen mag giften aan kerken, ideële instellingen en politieke partijen aftrekken van zijn belastbaar inkomen, mits de gift meer is dan 1 procent van het inkomen, met een maximum van 10 procent.
SP-Kamerleden staan rond 70 mille per jaar af. Ze mogen dus 7.000 euro fiscaal aftrekken. Die meevaller pikt de SP ook weer in. Omdat SP’ers door de partij worden verplicht te doneren, zou het in de praktijk gaan om niet-aftrekbare beroepskosten en niet om giften aan de partij.
Overigens is er vaker verzet geweest tegen de afdrachtregeling van de SP, ook in de partij zelf. Er zou sprake zijn van willekeur bij de penningmeester. Die zou de afdracht, rekening houdend met individuele omstandigheden, per partijgenoot nog wel eens laten verschillen.
Elsevier 03.03.2017 De Socialistische Partij (SP) bereidt zich voor op deelname aan het volgende kabinet. Als de partij de minister-president mag leveren, zal premier Roemer een groot deel van zijn salaris afdragen aan de partij.
De afdrachtregeling is een kroonjuweel van de SP. De socialisten hopen mee te regeren na de verkiezingen op 15 maart. Als dat lukt, moeten ook de SP-ministers en staatssecretarissen een deel van hun salaris inleveren. ‘We willen aan de knoppen zitten en daar is dit de voorbereiding van,’ aldus een SP’er tegen het AD.
Afdragen als premier
Mag dat wel?
Mocht SP-leider Emile Roemer – tegen de verwachting in – premier worden, dan mag hij zijn salaris gewoon afdragen aan de partij. Als zijn hele salaris direct naar de partij wordt gestuurd, die vervolgens een deel inhoudt en de rest als loon aan Roemer betaalt, zou dat voor problemen kunnen zorgen. Lees hier meer over de omstreden afdrachtregeling
In het bestand geeft de partij aan dat ook ministers en staatssecretarissen hun loon moeten afdragen aan de partij. Als Roemer premier wordt, zal hij zo’n 32.400 euro per jaar als salaris op z’n rekening krijgen. Dat betekent dat de SP er jaarlijks bijna 125.000 euro op vooruitgaat door alleen al het loon van Roemer als premier: de minister-president verdient zonder afdrachtregeling – net als de ministers – 157.287 euro bruto per jaar. Het salaris van een staatssecretaris bedraagt 146.834 euro.
Fiscale voordelen
De belastingvoordelen die de SP geniet, leiden ook tot wrijving met politieke tegenstanders. Iedereen mag giften aan kerken, ideële instellingen en politieke partijen aftrekken van zijn belastbaar inkomen, mits de gift meer is dan 1 procent van het inkomen, met een maximum van 10 procent.
SP-Kamerleden staan rond 70 mille per jaar af. Ze mogen dus 7.000 euro fiscaal aftrekken. Die meevaller pikt de SP ook weer in. Omdat SP’ers door de partij worden verplicht te doneren, zou het in de praktijk gaan om niet-aftrekbare beroepskosten en niet om giften aan de partij.
Overigens is er vaker verzet geweest tegen de afdrachtregeling van de SP, ook in de partij zelf. Er zou sprake zijn van willekeur bij de penningmeester. Die zou de afdracht, rekening houdend met individuele omstandigheden, per partijgenoot nog wel eens laten verschillen.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
AD 03.03.2017 Alle SP-bewindspersonen moeten straks een fiks deel van hun salaris afdragen aan de partijkas, mocht de SP gaan meeregeren in het volgende kabinet. Dat staat in vertrouwelijke stukken waarop deze krant de hand heeft gelegd. Hiermee tonen de socialisten hun ambitie om te regeren.
We zijn niet opgericht om in de oppositie te blijven. We willen aan de knoppen zitten en daar is dit de voorbereiding van, aldus SP.
Het voorstel hoort bij plannen om de afdrachtregeling op de schop te gooien. Deze socialistische regeling gaat uit van ‘gelijke monniken, gelijke kappen’. De gedachte is dat raadsleden, wethouders en Kamerleden niet veel meer hoeven te verdienen dan het volk dat zij vertegenwoordigen.
Dat moet ook voor ministers en staatssecretarissen gaan gelden als de SP in het kabinet komt, adviseert een interne commissie die de afdrachtregeling heeft geëvalueerd. Met het oog op de komende formatie en de regeerambities moet het partijbestuur hiervoor ‘zo spoedig mogelijk’ een voorstel op tafel leggen. ,,We zijn niet opgericht om in de oppositie te blijven. We willen aan de knoppen zitten en daar is dit de voorbereiding van”, aldus een vooraanstaande SP’er.
Salaris
Het salaris van de minister-president en de ministers is nu 157.000 euro, inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering. Een staatssecretaris verdient 147.000. Daarnaast hebben bewindspersonen recht op onkostenvergoedingen en een aantal voorzieningen, zoals een auto met chauffeur.
Voor raadsleden wordt de afdrachtregeling versoepeld: raadsleden van de SP moeten, behalve in de allergrootste steden, nu 75 procent van hun beloning afstaan aan de partij. Het regende de afgelopen jaren klachten over de werkdruk in grotere gemeenten (meer dan 150.000 inwoners). Dus wordt daar de afdracht verlaagd naar 65 procent.
Belastingvoordeel
De opmerkelijkste aanpassing komt van het dagelijks bestuur zelf: tientallen bestuurders in het land en de vijftien Kamerleden dragen momenteel een fors deel van hun salaris af, maar de fiscus ziet dat als een gift. Dat levert een fiks belastingvoordeel op, dat ook de partijkas instroomt.
Deze gulzigheid vanuit de SP heeft intern tot verhitte discussies geleid, dus wordt afscheid genomen van de afdracht van het belastingvoordeel. Volgens een ingewijde scheelt dit jaarlijks voor de SP zo’n 5.000 euro per Kamerlid of bestuurder.
Problemen
De partij zal er niet door in de problemen komen, want ze heeft miljoenen op de bank. De afdrachtregeling brengt flink wat in het laatje: 5,2 miljoen euro in 2015, volgens de laatste jaarrekening. Dat is 20 procent meer dan het jaar ervoor. De afdracht door volksvertegenwoordigers en bestuurders is goed voor de helft van alle baten.
Partijvoorzitter Ron Meyer meldt in een reactie op de gelekte stukken: ,,Voordat het partijbestuur erover gesproken heeft, is het echt onzinnig om er al iets over te zeggen.” Vanavond vindt hierover het eerste overleg plaats. Uiteindelijk zal de partijraad eind maart, na de verkiezingen, een definitief oordeel vellen.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
AD 21.03.2017
Prof. mr. dr. 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a27b0640-ebcb-11e7-b959-45428adccb87.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5e1999a8-eb30-11e7-926c-e3253cf65afd.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.