Een raadslid van de VVD uit Weert is zondag opgepakt, omdat hij een ondernemer zou hebben mishandeld. Het gaat volgens Dagblad de Limburger om de 53-jarige Rolf Zincken.
Rolf Zincken Foto: gemeente Weert
Het slachtoffer, eigenaar van een modezaak, heeft aangifte gedaan. Hij moest voor zijn verwondingen behandeld worden in het ziekenhuis en kan naar eigen zeggen voorlopig niet werken. De fractie van de VVD in Weert beraadt zich over de kwestie.
Eric Adams Foto: gemeente Weert
Stomdronken
Waarom hij werd mishandeld, is Eric Adams een raadsel. Volgens hem was Zincken stomdronken en op zoek naar iemand op wie hij zich kon afreageren. Zincken erkende woensdag ‘wel wat gedronken te hebben’.
Burgemeester Jos Heijmans (D66) van Weert wacht het onderzoek door de politie af, liet hij woensdag via zijn woordvoerster weten. Het is aan het raadslid zelf en de VVD om te oordelen over diens functioneren als raadslid, aldus de burgemeester.
Adams gaat Zincken ook aansprakelijk stellen voor de schade die hij als ondernemer zegt te lijden. Hij heeft een modewinkel en ontwerpt kleding. Zincken van zijn kant zei woensdag contact op te gaan nemen met Adams om tot een oplossing te komen.
Vechtpartij
De politie was zondag toevallig bij het feest in de voormalige Paterskerk in Weert na een melding over geluidsoverlast. Agenten zagen hoe een vechtpartij ontstond en hielden de 53-jarige Weertenaar aan, aldus een woordvoerder van de politie.
AD 28.04.2016 De rechtbank in Roermond heeft donderdag voormalig VVD-gemeenteraadslid Rolf Zincken veroordeeld tot een taakstraf van 60 uur vanwege het mishandelen van een ondernemer, tijdens een feest eind 2015. Zincken blijft ondanks de veroordeling politiek actief.
De rechter verklaarde dat Zincken ‘door het lint is gegaan en het slachtoffer heeft afgerost’. Het Openbaar Ministerie had in eerste instantie honderd uur werkstraf geëist. Hoewel zijn partij, de VVD, hem uit de fractie heeft gezet weigert de inwoner van Weert voorlopig zijn zetel in de raad op te geven.
Oude ruzie
Zincken sloeg op zondag 27 december een ondernemer uit Weert tijdens een feest. Het raadslid bleef op de ondernemer inslaan, ook toen die nog op de grond lag. De ondernemer waar hij op insloeg werd met hoofdletsel naar het ziekenhuis afgevoerd. Het ging om een oude ruzie die weer was opgerakeld.
Het raadslid bracht destijds één nacht in de cel door nadat de politie hem had aangehouden. De VVD in Weert zette hem naar aanleiding van ditincident uit de fractie.
Telegraaf 28.04.2016 Twee raadsleden hebben donderdag een taakstraf gekregen voor mishandeling. Het gaat om het ‘rammende raadslid’ Rolf Zincken uit Weert en het Almeerse gemeenteraadslid René Eekhuis. Eerstgenoemde kreeg een taakstraf van 60 uur, de tweede moet 80 uur werken.
René Eekhuis
Foto: PVV Almere
Rolf Zincken is door de politierechter in Roermond veroordeeld voor het mishandelen van ondernemer Eric Adams. Zelfs toen die weerloos op de grond lag, sloeg de VVD’er Zincken met gebalde vuist op zijn gezicht.
De twee hadden ruzie gekregen over een oude zaak. Bij de dronken Zincken sloegen de stoppen door en begon hij te slaan. Ook verzette hij zich tegen zijn aanhouding door twee agenten die toevallig aanwezig waren vanwege een melding van geluidsoverlast.
Volgens de politierechter is Zincken ‘door het lint gegaan en heeft hij het slachtoffer afgerost’. Maar omdat Zincken inmiddels aan Adams excuses heeft aangeboden en met hem een schikking heeft getroffen, werd de zwaarte van de straf naar beneden bijgesteld. Het Openbaar Ministerie had honderd uur werkstraf geëist. De VVD in Weert heeft Zincken uit de fractie gezet. Tot nu toe heeft hij zijn zetel in de gemeenteraad niet opgegeven.
Vrouw mishandeld
Het Almeerse gemeenteraadslid René Eekhuis kreeg een hogere straf voor mishandeling. Hij kreeg 140 uur werkstraf voor het mishandelen van zijn vrouw, waarvan 60 voorwaardelijk. Hij zou haar zo hard hebben geschopt, dat ze drie ribben brak. De ex-PVV’er blijft ontkennen en zegt dat zijn vrouw de verwondingen opliep nadat ze onder invloed van alcohol tegen een kast was gevallen.
Eekhuis werd eerder al uit de lokale PVV gezet, omdat hij ervan werd verdacht fractiegeld te hebben gestolen.
VK 26.02.2016 Voormalig VVD-raadslid Rolf Z. uit Weert moet zich op 28 april voor de politierechter in Roermond verantwoorden voor mishandeling en het plegen van verzet bij aanhouding. Dat heeft het Openbaar Ministerie in Maastricht vrijdag laten weten.Onderkant formulier
Z. wordt ervan verdacht op zondag 27 december een ondernemer uit Weert tijdens een feest te hebben mishandeld. Het slachtoffer moest met hoofdletsel naar het ziekenhuis worden gebracht.
Volgens het slachtoffer bleef Z. op hem inslaan, ook toen hij bewusteloos op de grond lag. Volgens de verdachte ging het om een uit de hand gelopen akkefietje dat wordt opgeblazen.Het 53-jarige raadslid bracht één nacht in de cel door nadat de politie hem had aangehouden.
Burgemeester Jos Heijmans (D66) van Weert zei in december het onderzoek van de politie af te wachten. Volgens hem was het aan het raadslid zelf en de VVD om te oordelen over diens functioneren als, aldus de burgemeester. De VVD in Weert heeft hem inmiddels uit de fractie gezet.
Telegraaf 26.02.2016 Voormalig VVD-raadslid Rolf Zincken uit Weert moet zich op 28 april voor de politierechter in Roermond verantwoorden voor mishandeling en het plegen van verzet bij aanhouding. Dat heeft het Openbaar Ministerie in Maastricht vrijdag laten weten.
Zincken wordt ervan verdacht op zondag 27 december een ondernemer uit Weert tijdens een feest mishandeld te hebben. Het slachtoffer moest met hoofdletsel naar het ziekenhuis worden gebracht.
Volgens het slachtoffer bleef Zincken op hem inslaan, ook toen hij bewusteloos op de grond lag. Volgens Zincken ging het om een uit de hand gelopen akkefietje, dat wordt opgeblazen.
Het 53-jarige raadslid bracht één nacht in de cel door nadat de politie hem had aangehouden. De VVD in Weert heeft hem inmiddels uit de fractie gezet.
AD 26.02.2016 Voormalig VVD-raadslid Rolf Zincken uit Weert moet zich op 28 april voor de politierechter in Roermond verantwoorden voor mishandeling en het plegen van verzet bij aanhouding. Dat heeft het Openbaar Ministerie in Maastricht vrijdag laten weten.
Zincken wordt ervan verdacht op zondag 27 december een ondernemer uit Weert tijdens een feest mishandeld te hebben. Het slachtoffer moest met hoofdletsel naar het ziekenhuis worden gebracht.
Volgens het slachtoffer bleef Zincken op hem inslaan, ook toen hij bewusteloos op de grond lag. Volgens het voormalig raadslid zelf ging het om een uit de hand gelopen akkefietje, dat is opgeblazen.
BB 11.02.2016 Het Weertse gemeenteraadslid Rolf Zincken is door de VVD uit de fractie gezet. Dat maakte de partij woensdag bekend. Zincken was in december in opspraak geraakt doordat hij een plaatsgenoot had mishandeld.
Acceptabel gedrag
Wegens die mishandeling was hij al op non-actief gesteld, maar de VVD en Zincken leken samen verder te kunnen. Onlangs bleek uit mailverkeer met het VVD-bestuur dat ‘Zincken het eigen handelen rechtvaardigt en als acceptabel beschouwt’, verklaart de Weertse fractie. De VVD heeft daarover ‘een volstrekt afwijkend standpunt’. Het is onduidelijk of Zincken zijn zetel teruggeeft aan de partij. (ANP)
VK 10.02.2016 Gemeenteraadslid Rolf Zincken van de lokale VVD in Weert is door zijn partij uit de fractie gezet. December vorig jaar werd hij op non-actief gesteld nadat hij tijdens een feest in de Limburgse stad een man ernstig had mishandeld. De VVD beëindigt de samenwerking omdat Zincken zijn handelen zou rechtvaardigen.
Aanvankelijk wilde de lokale VVD Zincken niet gelijk laten vallen. Na meermaals overleg was de partij positief gestemd over een voortzetting van de samenwerking, zo stelt de lokale VVD woensdag in een verklaring op haar website.
Maar uit mailverkeer met het VVD-bestuur zou zijn gebleken dat Zincken ‘het eigen handelen rechtvaardigt en als acceptabel beschouwt’, aldus de lokale partij. Reden voor de VVD om per direct een streep te zetten door de samenwerking met Zincken. De partij zegt er ‘een volstrekt afwijkend standpunt’ op na te houden ten aanzien van het incident waarbij Zincken betrokken was.
Het is nog niet duidelijk of Zincken zijn zetel teruggeeft aan de partij of dat hij besluit op eigen houtje verder te gaan als eenmansfractie.
Bewusteloos geslagen
Adams moest worden behandeld voor een gebroken neus, hersenschuddingen, kneuzingen en bloedingen
Het incident vond plaats op 29 december 2015. Tijdens een feest zou de 53-jarige Zincken meerdere klappen hebben uitgedeeld aan een lokale ondernemer, Eric Adams. Laatstgenoemde verklaarde destijds dat het raadslid op hem had ingeslagen ook toen hij bewusteloos op de grond lag. Adams moest in het ziekenhuis worden behandeld aan zijn verwondingen: een gebroken neus, hersenschuddingen, kneuzingen en bloedingen, aldus de regionale krant 1Limburg.
Zincken werd dezelfde nacht nog opgepakt door de politie en moest een nacht in de cel zitten. Hij ontkende niet dat er een opstootje was geweest, maar wuifde het weg als een opgeblazen incident. Hij erkende ‘wel wat gedronken te hebben’. Adams heeft aangifte gedaan en een schadeclaim geëist. Een uitspraak in die zaak volgt nog.
De plaatselijke VVD zette Zincken na zijn arrestatie op non-actief, maar zei destijds het oordeel van de rechter eerst te willen afwachten alvorens een definitief besluit te nemen over de toekomst van Zincken in de partij.
Telegraaf 10.02.2016 Het Weertse gemeenteraadslid Rolf Zincken is door de VVD uit de fractie gezet. Dat maakte de partij woensdag bekend. Zincken was in december in opspraak geraakt doordat hij een plaatsgenoot had mishandeld.
Wegens die mishandeling was hij al op non-actief gesteld, maar de VVD en Zincken leken samen verder te kunnen. Onlangs bleek uit mailverkeer met het VVD-bestuur dat ,,Zincken het eigen handelen rechtvaardigt en als acceptabel beschouwt”, verklaart de Weertse fractie. De VVD heeft daarover ,,een volstrekt afwijkend standpunt”.
Het is onduidelijk of Zincken zijn zetel teruggeeft aan de partij.
Telegraaf 20.01.2016 Het Weertse gemeenteraadslid Rolf Zincken, dat eind december werd opgepakt wegens mishandeling, stapt op uit de raad van commissarissen van Woning Stichting Nederweert.
Eric Adams Foto: Eigen foto
Dat bericht 1Limburg. Twee weken geleden schorste de woningcorporatie de rvc-voorzitter al voor veertien dagen. Daarna zou worden bekeken of de VVD’er aan kon blijven, maar omdat Zincken zelf opstapte was dat niet meer nodig. Zincken had zijn werkzaamheden als raadslid al eerder neergelegd, zij het tijdelijk.
Zincken mishandelde eind december de ondernemer Eric Adams na een ruzie over een oud zakelijk geschil. Adams liep ernstige verwondingen op aan zijn gezicht toen een stomdronken Zincken helemaal op hem losging
Telegraaf 31.12.2015 De gemeenteraad van Weert is verdeeld over hoe het verder moet met het VVD-raadslid Rolf Zincken (53). Die mishandelde afgelopen weekend de ondernemer Eric Adams na een ruzie over een oud zakelijk geschil.
Adams liep ernstige verwondingen op aan zijn gezicht toen een stomdronken Zincken helemaal op hem losging. De VVD zegt niet anders te kunnen dan raadslid Zincken te vragen zich voorlopig niet bij de fractie te laten zien.
„Een raadslid is gekozen. Dus hij beslist zelf of hij doorgaat als raadslid of niet. Zelfs als de VVD hem zou royeren, dan kan hij zijn zetel zelfstandig behouden”, zegt VVD-fractievoorzitter Gerrit van Buuren.
Of de VVD hem gaat royeren is nog onduidelijk. Wel zal Zincken zich voor de rechter moeten verantwoorden, want ondernemer Adams heeft aangifte van mishandeling gedaan.
De PvdA snapt het probleem van de VVD. „In principe zit dit in het systeem. Een gemeenteraadslid kan zelfs vanuit de bajes zijn zetel bezetten. Ja, zelfs als je voor moord zit. Hij is gekozen door de kiezers en die hebben hem het vertrouwen gegeven. Maar hier ligt wel een taak voor Den Haag. Bij bepaalde veroordelingen zou het ook voor politici zo moeten zijn dat het einde verhaal is. Nu kan ik alleen maar zeggen dat de VVD zelf maar moet kijken wat ze ermee moeten.”
Burgemeester Heijmans laat weten dat hij niets van de kwestie vindt en dat hij het oordeel aan de rechter overlaat. Zincken zelf zegt dat hij het verzoek van zijn partijgenoten om zich voorlopig niet te laten zien „in beraad neemt”.
Met slachtoffer Eric Adams gaat het naar omstandigheden goed. Hij kreeg het tijdens een feestje volgens eigen zeggen volkomen onverwacht aan de stok met Zincken. „Hij was dronken en al eerder was hem gevraagd zich te gedragen. Plotseling begon hij te slaan. Ik sloeg met mijn hoofd tegen een buffettafel en raakte buiten westen. Zelfs toen ik bewusteloos was, sloeg hij nog door. Ik kwam bij in een plas bloed. Ik vind dat een raadslid een voorbeeldfunctie heeft en dat dit dus niet kan”, aldus Adams. Of Zincken door het landelijk partijbestuur geroyeerd wordt, is niet bekend. Vanwege vakantie was volgens de VVD Weert daar niemand te bereiken.
BB 30.12.2015 VVD-raadslid Rolf Zincken laat zich voorlopig niet meer zien op bijeenkomsten en (raads-)vergaderingen. Dit op dringend verzoek van zijn partij. Zincken wordt ervan verdacht afgelopen zondag een ondernemer uit Weert tijdens een feest mishandeld te hebben. Het slachtoffer moest met hoofdletsel naar het ziekenhuis worden gebracht. Het 53-jarige raadslid bracht vervolgens één nacht in de cel door nadat de politie hem had aangehouden.
Bewusteloos
Zincken blijft als VVD-er uit zicht tot de politie het onderzoek heeft afgesloten, lieten hijzelf en zijn partij woensdag weten. De politie verdenkt hem van mishandeling. Volgens ondernemer Eric Adams uit Weert bleef Zincken zondag op hem inslaan, ook toen hij bewusteloos op de grond lag.
Stomdronken
Zincken van zijn kant laat woensdag desgevraagd weten dat het ging om een uit de hand gelopen akkefietje, dat zijns inziens wordt opgeblazen. ,,Zo erg is het niet geweest”, aldus Zincken. Waarom hij werd mishandeld, is Adams een raadsel. Volgens hem was Zincken stomdronken en op zoek naar iemand op wie hij zich kon afreageren. Zincken erkende woensdag ,,wel wat gedronken te hebben”. Burgemeester Jos Heijmans (D66) van Weert wacht het onderzoek door de politie af, liet hij woensdag via zijn woordvoerster weten. Het is aan het raadslid zelf en de VVD om te oordelen over diens functioneren als raadslid, aldus de burgemeester.
Aansprakelijk stellen
Adams gaat Zincken ook aansprakelijk stellen voor de schade die hij als ondernemer zegt te lijden. Hij heeft een modewinkel en ontwerpt kleding. Zincken van zijn kant zei woensdag contact op te gaan nemen met Adams om tot een oplossing te komen. De politie was zondag toevallig bij het feest in de voormalige Paterskerk in Weert na een melding over geluidsoverlast. Agenten zagen hoe een vechtpartij ontstond en hielden de 53-jarige Weertenaar aan, aldus een woordvoerder van de politie. (ANP)
Telegraaf 30.12.2015 Het Weerter raadslid Rolf Zincken stapt vooralsnog niet op als raadslid. Het lokale partijbestuur heeft hem dringend geadviseerd voorlopig geen VVD- vergadering en -bijeenkomsten te bezoeken. ,,Maar we kunnen een raadslid niet ontslaan. Hij is gekozen en de beslissing is aan hem”, zegt fractievoorzitter Gerrit van Buuren. ,,Hij neemt ons advies in beraad.”
Zincken sloeg afgelopen zondag stomdronken de mode-ondernemer Eric Adams volledig in elkaar naar aanleiding van een oud zakelijk conflict. ,,Wij kennen Rolf als een prettige collega, maar dit is onaanvaardbaar. Je hebt als politicus een voorbeeldfunctie. Of dit tot een royement uit de VVD leidt? Dat zou kunnen, maar hoe dat werkt weet ik ook niet precies. Ik heb het nog niet eerder meegemaakt. Volgens mij gaat het landelijk hoofdbestuur daarover en daar krijgen we niemand van te pakken vanwege de kerstvakantie”, aldus Gerrit van Buuren.
VK 30.12.2015 VVD-raadslid Rolf Zincken uit Weert is woensdag door zijn fractie op non-actief gesteld omdat hij wordt verdacht van mishandeling. Het 53-jarige raadslid heeft afgelopen zondag één nacht in de cel gezeten nadat hij tijdens een feest een plaatselijke ondernemer ernstig had mishandeld. Het slachtoffer moest met hoofdletsel naar het ziekenhuis worden gebracht.
Zincken blijft als VVD’er uit zicht tot de politie het onderzoek heeft afgesloten, lieten hijzelf en zijn partij woensdag weten. De politie verdenkt hem van mishandeling.
Volgens ondernemer Eric Adams uit Weert bleef Zincken zondag op hem inslaan, ook toen hij bewusteloos op de grond lag. Zincken van zijn kant laat woensdag desgevraagd weten dat het ging om een uit de hand gelopen akkefietje, dat zijns inziens wordt opgeblazen. ‘Zo erg is het niet geweest’, aldus Zincken.
Waarom hij werd mishandeld, is Adams een raadsel. Volgens hem was Zincken stomdronken en op zoek naar iemand op wie hij zich kon afreageren. Zincken erkende woensdag ‘wel wat gedronken te hebben’.
Burgemeester Jos Heijmans (D66) van Weert wacht het onderzoek door de politie af, liet hij woensdag via zijn woordvoerster weten. Het is aan het raadslid zelf en de VVD om te oordelen over diens functioneren als raadslid, aldus de burgemeester.
Adams gaat Zincken ook aansprakelijk stellen voor de schade die hij als ondernemer zegt te lijden. Hij heeft een modewinkel en ontwerpt kleding.
Zincken van zijn kant zei woensdag contact op te gaan nemen met Adams om tot een oplossing te komen.
De politie was zondag toevallig bij het feest in de voormalige Paterskerk in Weert na een melding over geluidsoverlast. Agenten zagen hoe een vechtpartij ontstond en hielden de 53-jarige Weertenaar aan, aldus een woordvoerder van de politie.
AD 30.12.2015 VVD-raadslid Rolf Zincken laat zich voorlopig niet meer zien op bijeenkomsten en (raads-)vergaderingen. Dit op dringend verzoek van zijn partij. Zincken wordt ervan verdacht afgelopen zondag een ondernemer uit Weert tijdens een feest mishandeld te hebben. Het slachtoffer moest met hoofdletsel naar het ziekenhuis worden gebracht.
Het 53-jarige raadslid bracht vervolgens één nacht in de cel door nadat de politie hem had aangehouden. Zincken blijft als VVD-er uit zicht tot de politie het onderzoek heeft afgesloten, lieten hijzelf en zijn partij woensdag weten. De politie verdenkt hem van mishandeling.
Volgens ondernemer Eric Adams uit Weert bleef Zincken zondag op hem inslaan, ook toen hij bewusteloos op de grond lag. Zincken van zijn kant laat woensdag desgevraagd weten dat het ging om een uit de hand gelopen akkefietje, dat zijns inziens wordt opgeblazen. ,,Zo erg is het niet geweest”, aldus Zincken.
Stomdronken
Waarom hij werd mishandeld, is Adams een raadsel. Volgens hem was Zincken stomdronken en op zoek naar iemand op wie hij zich kon afreageren. Zincken erkende woensdag ‘wel wat gedronken te hebben’.
Burgemeester Jos Heijmans (D66) van Weert wacht het onderzoek door de politie af, liet hij woensdag via zijn woordvoerster weten. Het is aan het raadslid zelf en de VVD om te oordelen over diens functioneren als raadslid, aldus de burgemeester.
Adams gaat Zincken ook aansprakelijk stellen voor de schade die hij als ondernemer zegt te lijden. Hij heeft een modewinkel en ontwerpt kleding. Zincken van zijn kant zei woensdag contact op te gaan nemen met Adams om tot een oplossing te komen.
Vechtpartij
De politie was zondag toevallig bij het feest in de voormalige Paterskerk in Weert na een melding over geluidsoverlast. Agenten zagen hoe een vechtpartij ontstond en hielden de 53-jarige Weertenaar aan, aldus een woordvoerder van de politie.
Niet eerder ervoeren we de terreurdreiging zo nabij…..
De dreiging van terreur wordt in Europa aan het einde van 2015 aanzienlijk meer gevoeld dan een jaar eerder. De schokkende aanslagen in Parijs in januari (twintig doden, 22 gewonden), waarbij de redactie van het tijdschrift Charlie Hebdo grotendeels werd uitgemoord, werden gevolgd door terreur in Denemarken in februari (drie doden, vijf gewonden) en vooral door de aanslagen van ’13/11′ in Parijs. Daarbij vielen maar liefst 130 doden en 368 gewonden te betreuren. Tientallen aanslagen werden voorkomen, zoals die op de Thalys van Amsterdam naar Parijs. Brussel werd dagenlang lamgelegd vanwege de terreurdreiging. Niet eerder ervoeren we die zo nabij.
Voor optimisme over minder aanslagen in 2016 is geen aanleiding. Evenmin is er enige garantie dat Nederland gevrijwaard blijft. De vraag naar het gepaste antwoord op de terreurdreiging blijft dan ook onverminderd actueel. ‘Alles voor de veiligheid’ is de voor de hand liggende reflex bij zowel het grote publiek als de autoriteiten na iedere aanslag. Zeker ’13-11′ maakt duidelijk dat iedereen het risico loopt op het verkeerde moment op de verkeerde plek te zijn, niet alleen tekenaars van de profeet Mohammed
Het terreurniveau voor de politiekantoren is verhoogd van twee naar drie, het op een na hoogste niveau.
Dat staat nu op substantieel. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag in Nederland reëel is. Dit is het een na hoogste dreigingsniveau.
Het ziet ernaar uit dat de terroristen hun werkveld aan het verleggen zijn, namelijk vanuit het Midden-Oosten in de richting van de Westerse wereld, en dan vooral naar Europa.
Het is duidelijk dat de frequentie waarmee aanslagen op Westerse doelwitten worden gericht verhoogd is het afgelopen jaar. Bovendien zijn de aanslagen niet zo centraal gestuurd zoals dat bij Al Qaida het geval was, maar eerder ‘freelance’ en decentraal, flexibel en intransparant. Dit stuk verscheen eerder op de site van De Morgen.
Dreiging Oudejaarsavond.
In de nacht van maandag op dinsdag zijn zes verdachten opgepakt in verband met een terreuronderzoek, maar al snel werden er vier vrijgelaten, meldt de Vlaamse omroep VRT. De twee die nog vastzitten, worden ervan verdacht deel uit te maken van een terroristische groep. Het federaal parket heeft aanwijzingen dat er plannen waren om in Brussel op verschillende symbolische plaatsen aanslagen te plegen tijdens oudejaarsfeesten.
Ook deze arrestaties lijken los te staan van ‘Parijs’. Eind november ging Brussel grotendeels op slot. Er werd toen koortsachtig klopjacht gemaakt op terrorist Salah Abdeslam – die betrokken was bij de bloedige aanvallen in de Franse hoofdstad. Van hem ontbreekt nog altijd elk spoor.
De waarschuwing voor een mogelijke aanslag met een bakfiets, is onderdeel van een zeer breed verspreide dreigingsmelding waarbij gesproken wordt over mogelijk gebruik van rugzakken, auto’s en ook fietsen.
Vooralsnog is er geen concrete aanwijzing voor een dreiging tegen Nederland, laat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dinsdag weten.
Aanleiding is een bericht van Het Parooldinsdag dat agenten in Amsterdam het verzoek kregen rond de jaarwisseling extra alert te zijn op een aanslag met een fiets of bakfiets. Dit werd ook overgenomen door NU.nl.
Agenten moeten extra alert zijn op (bak)fietsers met “afwijkend gedrag”. Ook wordt gevraagd direct “opvallende objecten” te melden.
De gemeente Amsterdam is niet specifiek gewaarschuwd voor een mogelijke aanslag met een bakfiets of een ander middel. De waarschuwing waar Het Parool en later de NOS dinsdag over schreven is onderdeel van een al eerder openbaar gemaakte dreigingsmelding die geldt voor heel Europa.
Concrete aanwijzingen
Vorige week zei vertrekkend korpschef van de Nationale Politie Gerard Bouman nog dat hij zeker weet dat ook Nederland geconfronteerd zal worden met een terreuraanslag. Er zijn in Amsterdam nog geen ‘concrete aanwijzingen voor een voorgenomen aanslag’, maar de signalen blijven ‘wijzen op een dreiging, juist tussen kerst en de jaarwisseling’.
Alle agenten in de stad hebben de opdracht gekregen extra alert te zijn op drukke plekken en bij grootschalige evenementen. De waarschuwing over de bakfiets klinkt als een grap, ‘maar is bloedserieus’, schrijft Het Parool.
Aanleiding is een bericht van Het Parooldinsdag dat agenten in Amsterdam het verzoek kregen rond de jaarwisseling extra alert te zijn op een aanslag met een fiets of bakfiets. Dit werd ook overgenomen door NU.nl.
Het dagblad baseert zich op een interne memo, waarin agenten wordt gevraagd extra goed op te letten op bakfietsen op drukke plekken in de stad. Er zou nog geen concrete aanwijzing voor een geplande aanslag zijn, maar er zouden wel signalen zijn die wijzen op dreiging tussen kerst en oud en nieuw.
Europa
Oostenrijk maakte eerder al melding van verhoogde dreiging tijdens de feestdagen voor heel Europa. Dat was een algemene waarschuwing voor extra risico’s in Europese hoofdsteden, waarin geen alarm werd gegeven voor specifieke terroristische aanslagen.
In die waarschuwing zou wel zijn aangegeven dat er mogelijk rugzakken, auto’s en fietsen worden gebruikt voor aanslagen en dat agenten daar extra alert op moeten zijn. Een bakfiets zou volgens die memo ook een middel kunnen zijn om een aanslag te plegen. De Amsterdamse politie houdt dus ook dat type fiets in de gaten.
In heel Europa staan de veiligheidsdiensten op scherp in de dagen voorafgaande aan de jaarwisseling. Dit weekend ontving de politie in Wenen een waarschuwing voor terreur in Europese hoofdsteden in deze periode. Terreurbeweging Islamitische Staat (IS) zou een bomaanslag of gewapende aanval willen plegen op mensenmassa’s tijdens Oud en Nieuw.
Audioboodschap
Ook bracht Abu Bakr al-Baghdadi, de leider van IS, opnieuw een audioboodschap uit waarin hij het Westen dreigt met aanslagen. Daarnaast benadrukt hij dat het goed gaat met zijn terreurbeweging: ‘Hoe heviger de oorlog tegen IS wordt gevoerd, des te sterker en zuiverder IS wordt,’ zei al-Baghdadi.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) houdt de terreurdreiging voortdurend op ‘substantieel’. De aanpak is controversieel. De AIVD en de MIVD moeten hun rol op dit gebied heroveren.
Op zijn website is te lezen dat de NCTV binnen de rijksoverheid als enige verantwoordelijk is voor terrorismebestrijding, cyber security, nationale veiligheid en crisisbeheersing. Een soortgelijke formulering was ooit te lezen op de websites van AIVD en MIVD. Die lijken nu als toeschouwers op de tribune zitten.
Telegraaf 24.02.2016 Alle banden tussen de Essalam moskee en de gemeente Rotterdam moeten per direct worden verbroken. Leefbaar Rotterdam roept burgemeester Ahmed Aboutaleb een eind te maken aan de samenwerking.
Al jaren stoort de partij zich aan de houding van de mensen die de dienst uitmaken in de moskee. ,,Terwijl het een partner van de gemeente is in de strijd tegen radicalisme’’, verzucht raadslid Tanya Hoogwerf.
Gisteren was er de druppel die de emmer deed overlopen. Komende zaterdag wordt een jongerenavond gehouden in de moskee voor ‘weerbare moslims’. In de aankondigingsposter worden Geert Wilders, Halbe Zijlstra en onder meer Ahmed Marcouch tussen ‘massamoordenaars’ weggezet zoals Anders Breivik.
,,Hoe kun je zo’n lont in een kruitvat stoppen? Hoe haal je het in je hoofd om in de kwetsbare tijd waarin we nu leven zo’n vergelijking te maken? Hiermee zeggen ze simpelweg tegen alle jongeren dat iedereen die kritiek op je heeft een terrorist is’’, stelt Hoogwerf.
Al snel ontstond grote ophef nadat de poster bekend werd. Imam Azzedine Karrat van de Essalam moskee snapt de ophef niet en liet weten: ,,Op de flyer staan tien foto’s die juist een divers palet aan personen laten zien die op enige wijze kritiek hebben geuit of zich hebben afgezet tegen de islam of een deel van de islamitische gemeenschap.’’
Toch is er genoeg reden voor de organisatoren om de afbeelding op de oproep terug te trekken. Een van de sprekers, Nourdeen Wildeman: ,,Natuurlijk vinden we het jammer dat de flyer een verkeerd beeld heeft opgeroepen. Daarom hebben we hem weer ingetrokken.’’
Maar daar neemt Leefbaar Rotterdam geen genoegen mee, zegt Hoogwerf. ,,Het is iedere keer weer een grens waar ze overheen gaan, zonder dat ze teruggefloten worden. Daarom vragen we de burgemeester alle banden met de Essalam moskee te verbreken.’’
Al vaker kwam de moskee niet positief in het nieuws, weet Hoogwerf. ,,Neem de komst van Soliman naar de moskee, met zijn extreme standpunten over de positie van Joden en vrouwen zoals zijn mening dat je vooral een vrouw moet slaan. Of de gewenste samenwerking met Tariq Ramadam.’’
Ze snapt niet waarom de gemeente de moskee als serieuze partij ziet om radicaliserende moslimjongeren op het rechte pad te krijgen. ,,De directeur van de Essalam moskee is direct verbonden is aan Centrum de Middenweg. Daar is recent nog een bijeenkomst geweest waarin werd uitgelegd waarom het verbieden van salafisme een slecht plan is. In datzelfde centrum is de haatprediker Quick welkom, die overal zijn mening verkondigt dat verzet tegen homo’s niet alleen met het woord kan.’’
Trouw 23.02.2016 Wanneer is sympathie voor jihadisme strafbaar? Dankzij gerechtelijke uitspraken wordt het antwoord op die vraag steeds duidelijker, constateert het Openbaar Ministerie.
Een overzicht van wat wel en niet mag.
“De duizend euro die hij overmaakte naar een bevriende strijder zou bedoeld zijn voor kleding, voedsel en medicijnen.”
Wat niet mag: geld sturen
Wie zich aansluit bij Islamitische Staat, weet wat hij bij terugkomst in Nederland kan verwachten: gevangenisstraf. Maar hoe zit dat met radicale types die thuisblijven en alleen geld naar een bevriende strijder overmaken? Kunnen zij schuldig worden bevonden aan het steunen aan een terroristische organisatie?
Ja, oordeelde een rechter in Rotterdam afgelopen donderdag. De 27-jarige Adil C. uit Arnhem kreeg vanwege zo’n transactie toen een jaar cel, waarvan de helft voorwaardelijk. Financiering van terrorisme, luidde het oordeel. Het geld was volgens Adil niet bedoeld om de oorlogskas van IS te spekken.
De duizend euro die hij overmaakte naar een bevriende strijder zouden bedoeld zijn voor kleding, voedsel en medicijnen. De rechter had daar dus geen boodschap aan. Adil wist dat de kans bestond dat het geld bij IS terecht zou komen, meende die. Dat risico had hij bewust genomen.
Een belangrijk vonnis, stelt officier van justitie Ferry van Veghel vandaag in de Volkskrant. Met uitspraken als deze slaat de rechter volgens hem ‘belangrijke piketpalen’ en wordt duidelijk waar bij jihad-activisme de grenzen liggen. Van Veghel spreekt namens het landelijke OM: hij is binnen de organisatie de hoogste coördinator op het gebied van terrorismebestrijding.
Voor het OM zijn dit soort uitspraken inderdaad nuttig, legt hoogleraar staats- en bestuursrecht Jan-Peter Loof van de Universiteit Leiden uit. “Veel belangrijke wettelijke bepalingen over het steunen van terrorisme zijn opgesteld na de aanslagen op 11 september 2001.
Ze zijn nog vrij jong, en er is nog niet helemaal duidelijk hoe ze precies geïnterpreteerd moeten worden. Voor het OM is dat onhandig, want als je niet precies weet of geld overmaken naar een individuele jihadstrijder strafbaar is, moet je zo iemand dan vervolgen? Op die vraag is er nu dus een antwoord.”
Wat niet geloofd wordt: afreizen enkel om te helpen
En afreizen naar Syrië om daar weeskinderen en andere hulpbehoevenden te helpen? Ook dat kan gevangenisstraf opleveren, zo is nu duidelijk. Behalve Adil C. zijn donderdag namelijk ook vrienden Seyed H. en Hardi N. veroordeeld.
Seyed was eerder al naar Syrië geweest en had plannen om nog eens te gaan, naar eigen zeggen om daar een transportbedrijf te beginnen. Hardi claimde dat hij weeskinderen wilde gaan helpen. Ongeloofwaardig, oordeelde de rechter. Seyed kreeg drieëneenhalf jaar cel, Hardi twee jaar – waarvan acht maanden voorwaardelijk.
De rechter baseerde zich onder meer op een recent rapport van de AIVD over Islamitische Staat en op informatie van andere deskundigen. Die rapporten maken volgens de rechter duidelijk dat het onmogelijk is om je te begeven op het strijdtoneel en je niet in te laten met de terreurgroepen zelf.
“Zo’n vonnis schept een precedent”, meent jurist Loof. “Net als het vonnis over de geldsteun. Al geldt hier wel: in hoger beroep kan een rechter anders oordelen.”
“Zwaaien met IS-vlaggen, zeggen dat IS sjiieten hun verdiende loon geeft: dat mag allemaal wel.”
Wat wel mag: terrorisme verheerlijken en vergoelijken
Toch leidt niet iedere steunbetuiging voor Islamitische Staat of andere islamitische terreurgroepen tot celstraf. Zwaaien met IS-vlaggen, zeggen dat IS sjiieten hun verdiende loon geeft: dat mag allemaal wel. Zulke uitingen vallen onder verheerlijking en vergoelijking van terrorisme, en dat behoort tot de vrijheid van meningsuiting.
Toen minister van justitie Piet Hein Donner dat in 2005 probeerde te veranderen, stuitte hij op een muur van verzet. In oktober trof partijgenoot en CDA-fractieleider Sybrand Buma hetzelfde lot. Burgemeesters die willen optreden tegen IS-aanhangers en andere jihadsympathisanten staan nog vaak met lege handen, meende Buma.
Onder meer VVD, PvdA en de SP toonden zich direct kritisch: er waren toch al genoeg middelen om jihadisten aan te pakken? “We moeten ook niet elke recalcitrante puber die een keer een achterlijke tweet stuurt, oppakken”, zei staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie).
In december bleek dat wie een stap verder gaat en actief jihadisten werft, absoluut in de cel kan belanden. In het grote Haagse jihadproces ‘Context’ werd toen de jonge prediker Oussama C. veroordeeld. Hij had zo volgens de rechter stelselmatig op anderen ingepraat dat hij hun geesten had voorbereid op gewapende strijd. Dat kwam neer op ronselen, een strafbaar vergrijp.
AD 23.02.2016 Bewoners van de flats aan de Drentsestraat en de Amsterdamseweg in de wijk Soesterkwartier zijn afgelopen weekend met een opmerkelijk boek in de brievenbus verrast.
Het boek met de titel De Islam veroordeelt het Terrorisme van de Turkse schrijver Harun Yahya (pseudoniem van Adnan Oktar) is van een anonieme afzender.
Bij het boek werd een flyer met de tekst “De PKK is geen vertegenwoordiger van de Koerden” meegezonden.
Boodschap
Bewoonster Belinda Seegers begrijpt er niets van en is erg benieuwd wie hun het boek gestuurd heeft. ,,Het lijkt wel alsof iemand ons een boodschap wil geven en ons iets wil vertellen. Ook ben ik erg benieuwd: waarom wij? We hebben geen moskee of asielzoekerscentrum in de buurt en bij ons in de flat wonen mensen van allerlei nationaliteiten.”
De bewoners stuurden elkaar afgelopen weekend berichten om te vragen of iedereen het boek had gehad. ,,Iedereen dacht eerst dat het aan hen persoonlijk was gericht. Maar ik denk dat de afzender hiermee een statement wil maken dat de meeste islamieten geen aanhanger zijn van terrorisme en met het boek om tolerantie vragen. Maar dat is slechts een gok: want er zat geen briefje bij over het hoe en waarom.”
De bewoners hopen dat de afzender van het boek zich alsnog bekendmaakt.
Telegraaf 19.02.2016 De chef van de Europese politieorganisatie Europol waarschuwt voor grootschalige aanslagen door aanhangers van Islamitische Staat (IS). In de Duitse Osnabrücker Zeitung zegt Rob Wainright dat het gevaar voor een aanslag in Europa in tien jaar niet zo groot is geweest.
Volgens Wainright laten de aanslagen in Parijs in november zien dat de terreur van IS een internationale dimensie heeft gekregen. ,,Het is te verwachten dat IS of andere religieuze terreurgroepen een aanslag ergens in Europa willen plegen met het doel zoveel mogelijk slachtoffers onder burgers te maken”, aldus de Europol-chef.
Volgens Wainright komt het gevaar niet alleen van groepen maar ook van enkelingen, bijvoorbeeld jihadisten die terugkeren. Volgens schattingen van Europol zijn op dit moment 3000 tot 5000 strijders teruggekeerd in een van de landen van de EU.
NU 19.02.2016 De chef van de Europese politieorganisatie Europol waarschuwt voor grootschalige aanslagen door aanhangers van Islamitische Staat (IS).
In de Duitse Osnabrücker Zeitung zegt Rob Wainright dat het gevaar voor een aanslag in Europa in tien jaar niet zo groot is geweest.
Volgens Wainright laten de aanslagen in Parijs in november zien dat de terreur van IS een internationale dimensie heeft gekregen. “Het is te verwachten dat IS of andere religieuze terreurgroepen een aanslag ergens in Europa willen plegen met het doel zoveel mogelijk slachtoffers onder burgers te maken”, aldus de Europol-chef.
Volgens Wainright komt het gevaar niet alleen van groepen maar ook van enkelingen, bijvoorbeeld jihadisten die terugkeren. Volgens schattingen van Europol zijn op dit moment 3000 tot 5000 strijders teruggekeerd in een van de landen van de EU.
AD 19.02.2016 De chef van de Europese politieorganisatie Europol waarschuwt voor grootschalige aanslagen door aanhangers van Islamitische Staat (IS). In de Duitse Osnabrücker Zeitung zegt Rob Wainright dat het gevaar voor een aanslag in Europa in tien jaar niet zo groot is geweest.
Volgens Wainright laten de aanslagen in Parijs in november zien dat de terreur van IS een internationale dimensie heeft gekregen. ,,Het is te verwachten dat IS of andere religieuze terreurgroepen een aanslag ergens in Europa willen plegen met het doel zoveel mogelijk slachtoffers onder burgers te maken”, aldus de Europol-chef.
Volgens Wainright komt het gevaar niet alleen van groepen maar ook van enkelingen, bijvoorbeeld jihadisten die terugkeren. Volgens schattingen van Europol zijn op dit moment 3000 tot 5000 strijders teruggekeerd in een van de landen van de EU.
In januari stelde een woordvoerder van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) al dat de jongste groep uit Syrië teruggekeerde jihadisten een grotere dreiging vormt voor Nederland dan Syriëstrijders die al eerder naar huis kwamen. ,,De nieuwe groep is daar drie jaar geweest, is geïndoctrineerd, heeft strijdervaring en krijgt misschien een opdracht mee.”
Aanslagen Parijs
Tijdens de aanslagen in Parijs op 13 november 2015 kwamen ruim honderd mensen om het leven door verscheidene zelfmoordaanslagen op onder meer cafés, restaurants en de concertzaal Bataclan. Extremisten wilden op die manier wraak nemen op de Franse deelname in de oorlog tegen Islamitische Staat in Irak en Syrië.
Elsevier 19.02.2016 Terwijl de Nederlandse terreurbestrijding piept en kraakt, komen massavernietigingswapens binnen handbereik van terroristen. De wanorde in het veiligheidssysteem is levensgevaarlijk.
De wereld wordt steeds gevaarlijker en ingewikkelder. De hervorming van het veiligheidssysteem moet daarom opnieuw op de agenda komen.
Bij de hervorming van de Nederlandse politiekorpsen tot één nationaal korps werd besloten om dit onderdeel van onze veiligheid onder te brengen bij het ministerie van Justitie. Het ministerie van Veiligheid en Justitie was een daarmee een feit.
Jaloezie
Deze hervorming is organisatorisch niet bepaald een succes. De hervorming van de politie ging gepaard met een reorganisatie – en dat was de oorzaak van alle ellende. Ruzies, onderlinge conflicten, afgunst en jaloezie leidden tot wantrouwen tussen politiemensen. Dat is nog niet voorbij.
Ook zijn in deze periode belangrijke zaken verwaarloosd, denk aan de regionale inlichtingendiensten bij de politie. Wat mij toen opviel, was het gebrek aan strategisch denkvermogen omtrent veiligheidsvraagstukken.
Onbekwaam
De politietop heeft zich volledig overgegeven aan ambtenaren van het ministerie van Veiligheid en Justitie, zonder zelf te proberen om de strategische lijnen voor de komende jaren vast te stellen. Het lijkt erop dat de politie zichzelf volledig onbekwaam heeft verklaard ten aanzien van strategische vraagstukken. Alles wordt overgelaten aan beleidsmakers en ambtenaren.
Afshin Ellian: De AIVD wil maar niet begrijpen dat salafisme leidt tot jihadisme Lees verder >
Enige tijd gelden werd een rapport gepresenteerd waaruit blijkt dat het opleidingsniveau van de recherche te wensen over laat. Ik vrees dat dit ook voor een deel van de politietop geldt.
Hersenen
Er zijn weinig politiemensen die in de voorbije jaren de gelegenheid hebben gehad om te promoveren of om een bijzondere academische opleiding te volgen. De politie die zichzelf slechts beschouwt als een uitvoerende organisatie zonder reflectieve kracht, is een korps in crisis, een korps zonder hersenen. Dat is onwenselijk en gevaarlijk, dus moet het veiligheidssysteem worden hervormd.
Eigenlijk zou Nederland wat betreft veiligheid en justitie moeten beschikken over twee ministeries met verschillende taken: een ministerie van Justitie en een ministerie voor Veiligheid.
Coördinatie
Dat ministerie van Justitie moet niet alleen de traditionele departementen behelzen – zoals rechtspleging, rechtspraak, het vervolgingsbeleid en penitentiaire inrichtingen – maar het ministerie moet ook enkele taken overnemen die nu bij het ministerie voor Binnenlandse Zaken liggen. Daarbij denk aan koninkrijksrelaties, gemeenten en provincies.
‘Terrorisme verslaan kan alleen met sterke inlichtingendiensten’ Lees verder >
Dan kan het ministerie van Binnenlandse Zaken worden omgevormd tot het ministerie voor Veiligheid: politie, AIVD, de coördinatie van terrorismebestrijding, en de toelating en uitzetting van vreemdelingen. De integratie van nieuwkomers blijft bij het ministerie van Sociale Zaken.
Gewone criminelen
De toelating en uitzetting van vreemdelingen staat in nauw verband met veiligheidsvraagstukken. Ik noem het ministerie voor Veiligheid en niet het ministerie van Binnenlandse Zaken, omdat de interne veiligheid van Nederland is verbonden met internationale vraagstukken.
Onze nationale veiligheid wordt niet bedreigd door gewone criminelen. Het zijn terroristen en internationale criminele netwerken die onze nationale veiligheid op grote schaal in gevaar kunnen brengen.
Valt gestolen radioactieve stof Irak in handen van IS?Lees verder >
Donderdag werd in Bagdad door het ministerie voor Milieuzaken bekendgemaakt dat in de stad Basra een hoeveelheid radioactief materiaal is verdwenen. Dat materiaal was bestemd voor het controleren van oliepijpen en de vrees bestaat dat het in handen is gevallen van IS of andere terreurgroepen. Het gestolen materiaal kan worden gebruikt voor het maken van een vuile bom.
Kerncentrale
In dit kader is ook een bericht uit België interessant. De Belgische justitie stuitte in het onderzoek naar de terreuraanslagen in Parijs van 13 november 2015 op een bijzondere opname. De terroristen hebben urenlange opnamen gemaakt van het huis van iemand die werkt in, of in elk geval toegang heeft tot een kerncentrale.
Ook hier is duidelijk wat de terroristen willen: de inzet van massavernietigingswapens, in welke vorm dan ook, bij een aanslag. Daarbij kunnen we ook denken aan cyberaanvallen als gevolg waarvan doden en gewonden vallen. Ook moeten we de psychologische impact van een dergelijke aanslag in een West-Europees land in ogenschouw nemen.
Nieuwe aanpak
Terroristen moderniseren. Wij niet. De politieke en ambtelijke structuur bij het bestrijden van ernstige dreigingen piept en kraakt aan alle kanten. Politici hebben kunnen bij de volgende verkiezingen de hervorming van het veiligheidssysteem aan de bevolking voorleggen.
De internationale dreiging van het terrorisme vraagt een nieuwe aanpak. Voor het beheersen en bestrijden van de moderne nationale dreigingen is een modern veiligheidssysteem nodig.
Afshin Ellian Rechtsgeleerde Afshin Ellian blogt regelmatig over uiteenlopende onderwerpen voor elsevier.nl.
Telegraaf 02.02.2016 De uitwisseling van informatie over terrorisme tussen de Europese lidstaten heeft in korte tijd een enorme vlucht genomen. Dit zegt Wil van Gemert, directeur Operaties bij Europol in een interview met De Telegraaf. Gemert was acht jaar lang bij de Nederlandse geheime dienst AIVD als directeur binnenlandse veiligheid verantwoordelijk voor met name terrorismebestrijding en contraspionage.
,,Er waren de afgelopen jaren vijf, zes lidstaten die vooropliepen met het delen van informatie; niet alle 28 lidstaten worden zo zwaar geraakt door terrorisme als sommige landen. Maar na de aanslagen Parijs zie ik een enorme toename. Ik geef een voorbeeld: in één van onze systemen zaten we begin vorig jaar op een tiental berichten die gerelateerd waren aan terrorisme. Dat systeem telt nu meer dan 3700 personen en namen. Daarin kunnen Europese politiediensten nu checken of er tegen een bepaald persoon ergens een onderzoek loopt in het kader van terrorisme.”
Het nieuwe anti-terrorismecentrum ECTC binnen Europol moet de spil worden in het delen van informatie over terrorisme. Europol zegt dat samenwerking bitter noodzakelijk is, omdat terroristen vrijelijk blijken rond te reizen door Europa. Zo waren de daders van de aanslagen in Franrijk deels afkomstig uit België en reisden zij ongehinderd langs alle Europese landsgrenzen.
Een onderdeel van het nieuwe anti-terrorismecentrum ECTC is de nieuwe eenheid die sociale media doorzoekt op gewelddadige inhoud. Radicalisering van jongeren zou voorkomen kunnen worden door het de mond snoeren online van radicale types.
Op Twitter zouden bijvoorbeeld zo’n 50.000 accounts zijn die gerelateerd zijn aan terreurgroep IS. Die accounts braken dagelijks 100.000 haatberichten uit. ,,We kijken alleen naar de open bronnen, zie zonder speciale middelen gewoon te zien zijn voor elke jongere in Europa. Om een voorbeeld te nomen: direct na de aanslagen in Parijs zijn er heel veel mensen geweest die dat toejuichten of afbeeldingen van lieten zien. Dat soort berichten markeren wij, met als doel verwijdering.”
Krijgen jullie medewerking van alle sociale mediabedrijven, zoals Twitter, Instagram of Telegram?
,,Wat wij doen, kan élke burger. Als je op Twitter iets vreemds voorbij ziet komen dat aanzet tot haat of geweld, kan je dat melden. Dat doen wij ook. Twitter beschouwt Europol als een ‘gekwalificeerde partner’. Twitter bekijkt onze meldingen en als dat niet voldoet aan hun regelement van orde, dan verwijderen ze het. Het percentage dat wordt overgenomen van onze meldingen, en dus verwijderd, ligt rond de 90 procent.”
Veel IS-accounts verhuizen naar Telegram, dat anonimiteit en versleuteling biedt. Heeft Europol ook goede contacten met de bedrijfsleiding van Telegram?
,,Ik ga niet specifiek in op bedrijven, zal je begrijpen. Maar in zijn algemeenheid proberen we met dit soort bedrijven zo goed mogelijk samen te werken en ondervinden we veel medewerking als we dingen aandragen. Ook omdat het in hu eigen belang is. Er zijn er die wat makkelijker zijn dan andere, dat klopt. Maar je zal mij het niet kwalijk moeten nemen dat ik geen bedrijfsnamen noem.”
Hoeveel mensen monitoren binnen Europol sociale media?
,,Twaalf mensen nu in deze proeffase. De gedachte is dat deze afdeling meegroeit met de ECTC naar een 25-tal. We hebben in alle landen contactpunten. En sommige landen doen dit zelf ook al, zoals Engeland. In Frankrijk zijn er initiatieven en ook Nederland denkt erover na dit op te pakken. Voordeel van Europol is dat we de taalcapaciteit hebben, van Nederlands tot Arabisch.”
Gaan jullie zelf ook nep-accounts cultiveren, om zo dieper door te dringen in de radicale scene?
,,Nee, we hebben geen enkele bevoegdheid op dat terrein. Het enige dat we doen is het signaleren van kwalijke boodschappen op sociale media. En dan is het de verantwoordelijkheid van de bedrijven zelf.”
Hoe groot is het belang van financieel onderzoek voor terrorismeonderzoeken?
,,Groot. Dat is één van de speerpunten binnen dit Europolcentrum. Financiële informatie is een heel rijke informatiebron: namen, adressen, telefoonnummers, emailadressen, het wemelt van de bruikbare informatie. Direct na de aanslagen in Parijs hebben wij hier een team ingericht. Dat groeide naar 60 personen binnen één maand. We hebben de Franse en Belgische autoriteiten ondersteund met de analyse van met name telecommunicatiegegevens, de onderlinge banden tussen de daders én het bestuderen van de financiële gegevens. Die hebben belangrijke aanwijzingen opgeleverd in het onderzoek: maar liefst 1600 ‘leads’ op het gebied van transacties na Parijs. Dat kunnen grote overboekingen zijn of kleine transacties van iemand in wie zijn geïnteresseerd. Wie is verbonden met wie? Wie heeft geld overgemaakt aan wie? Wanneer gebeurde dat? Hierdoor komen netwerken beter in beeld. Dat is onze belangrijkste bijdrage: netwerkanalyse.”
Ziet Europol wat wij ook signaleren in gesprekken: dat familieleden in Nederland geld blijven overmaken aan gezinsleden die zijn vertrokken voor de jihad naar Syrië en Irak via money transfers en ondergronds bankieren?
,,Ja, die contacten blijven bestaan, dat zie je ook terug in dit soort onderzoek. Ondergronds bankieren en money transfers zie je in die wereld, net zoals in het criminele circuit.”
De Nederlandse politie houdt 354 geradicaliseerde Nederlanders in het vizier, zo onthulden wij vorige week. Worden dit soort lijstjes potentieel gevaarlijke types nu via Europol gedeeld met andere politiediensten door heel Europa?
,,Europol is afhankelijk van de informatie die wordt aangeleverd. Politiediensten moeten dit soort info verzamelen en aanbieden om er op die manier van verzekerd te zijn dat we Europa breed verbanden kunnen gaan zien tussen landen en personen, tussen namen en telefoonnummers, dat soort zaken. We verwachten dat de Nederlandse politie dit soort informatie aanbiedt. Onze taak is politiediensten te verbinden en eventuele extra informatie toe te voegen, zodat andere korpsen hun werk kunnen doen. Maar ook op operationeel vlak. Zo ondersteunen we het Franse onderzoek naar de aanslagen in Parijs. Daarom vragen we de lidstaten lopende onderzoeken aan te melden. We leveren dan de faciliteiten om dat onderzoek hier te bespreken en zorgen ervoor dat je actuele informatie terugkrijgt. Frankrijk heeft héél goed begrepen naar aanleiding van de aanslagen dat terrorismebestrijding niet slechts en Franse of Belgische zaak is. Dat gaat veel verder. Absoluut noodzakelijk is een pan-Europees overzicht. Dat beeld kunnen wij bieden.”
Telegraaf 26.01.2016 Zelfs met de grensoverschrijdende terreurdreiging in Europa is nauwe samenwerking tussen Europese geheime diensten niet vanzelfsprekend. Dat zeggen terrorismeprofessor Edwin Bakker en senior onderzoeker Jelle van Buuren, beiden van het Leidse Centre for Terrorism and Counterterrorism.
De wetenschappers reageren sceptisch op de lancering van het nieuwe anti-terrorismecentrum ECTC binnen Europol, waar lidstaten informatie zouden moeten gaan delen over terrorisme. Europol zegt dat samenwerking noodzakelijk is, omdat terroristen vrijelijk rondreizen door Europa. Zo waren de daders van de aanslagen in Franrijk deels afkomstig uit België en reisden zij ongehinderd langs alle Europese landsgrenzen.
Professor Bakker zet vraagtekens bij de kans op succes voor de nieuwe Europol-afdeling tegen terrorisme: ,,Er wordt met iets te groot gemak weer iets gelanceerd waarmee men in de praktijk maar moeilijk uit de voeten kan. Of waar lang niet iedereen aan mee doet.”
Van Buuren is eveneens kritisch op de zoveelste ‘intensivering’ van samenwerking tussen inlichtingendiensten. Volgens Van Buuren werken geheime diensten intensief en goed samen, echter zolang het vertrouwde partners betreft, en dat zijn lang niet alle lidstaten. ,,De favoriete vorm van samenwerking is bilateraal. Dat biedt de beste garantie voor bijvoorbeeld bronbescherming. Bovendien willen diensten nieuwe informatie terugkrijgen voor hun geleverde informatie.
Ruilen, dus. Om informatie in een collectieve bak te gooien is daarom niet slim. Je kan beter je eigen informatie vier keer ‘ruilen’. Dat doe je met vertrouwde partners. Informatie is macht. Als je een unieke inlichtingenbron hebt, heb je een voorsprong op andere diensten. Geheime diensten willen helemaal geen formele instituties en structuren, maar willen juist hun handen vrijhouden. Prachtig hoor, al die verklaringen van beter samenwerken, maar zo werkt het niet. De nationale veiligheid is en blijft een zaak voor de lidstaten zelf.”
Van Buuren spreekt zelfs over ,,machteloze oproepen met een sterk symbolisch karakter, die haaks staan op de werkelijkheid”. ,,Geheime diensten van de lidstaten hebben elk hun eigen cultuur en methoden. Ze werken samen, maar voornamelijk in hun eigen belang.”
’Bitter noodzakelijk’
Europol zegt dat de terrorismedreiging door met name de ,,commando-achtige aanvallen van de Islamitische Staat” samenwerking tussen de lidstaten meer dan ooit bitter noodzakelijk maakt. ,,Europa wordt geconfronteerd met de grootste terreurdreiging in de afgelopen tien jaar.”
De Europese ministers van justitie en binnenlandse zaken besloten afgelopen november tot de oprichting van de ‘European Counter Terrorism Centre’ (ECTC), dat wordt geleid door een Manuel Navarrete, een expert op het gebied van contraterrorisme van de Spaanse Guardia Civil. De eenheid, gisteren officieel gelanceerd, telt een veertigtal medewerkers.
Volgens Europol wordt na de aanslagen in Parijs wél nauw samengewerkt tussen de lidstaten. ,,We hebben 60 officieren aangesteld om de Belgische en Franse onderzoeken te ondersteunen. Tot nu is 2,7 terabyte aan informatie ontvangen van beide landen, wat heeft geleid tot 800 mogelijke aanwijzingen voor inlichtingendiensten en 1600 aanwijzingen omtrent verdachte financiële transacties. Europoldirecteur Rob Wainwright heeft forse ambities: ,,We willen het centrale informatiecentrum worden voor de strijd tegen terrorisme in de EU.”
Onderzoeker Van Buuren komt echter op basis van Europols eigen cijfers tot een andere conclusie. ,,De oproep voor meer en betere informatie-uitwisseling is niet nieuw, om het mild uit te drukken, want die gaan al terug tot 2001. Dat politieke beloften geen gelijke tred houden met de werkelijkheid, erkende Europol zelf ook in een rapport. Lang niet alle lidstaten doen mee met informatiedeling.
Voor de Charlie Hebdo aanslagen in Parijs in januari 2015 was slechts 4 procent van de uitgewisselde informatie gerelateerd aan terrorisme. Dat piekte vier weken lang naar 8 procent, maar viel daarna weer terug naar het oude niveau van 4 procent. Opvallend is ook dat slechts een handjevol lidstaten verantwoordelijk is voor de invoer van de meeste informatie.”
Elsevier 25.01.2016 Het is aan Erik Akerboom om het vertrouwen bij de Nationale Politie terug te brengen. Daarvoor heeft hij echter wel geld van de minister nodig. Alleen zo kan de Nationale Politie krachtig optreden tegen terrorisme.
In de strijd tegen het terrorisme behoren het inwinnen van inlichtingen en (vooral) het verstoren van jihadistische activiteiten tot de kerntaken van de politie en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
De regionale inlichtingendiensten spelen daarbij een onmisbare rol. Ik heb het gevoel dat de regionale inlichtingendiensten zijn verwaarloosd. Het zijn de regionale inlichtingendiensten die de ogen en oren van de AIVD vormen. Zij zijn bekend met hun gebied, en kunnen daarom effectief optreden.
Eigenlijk zouden ze volledig moeten vallen onder de WIV, de Wet op inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Deze wet biedt immers de ruimste bevoegdheden die in Nederland mogelijk zijn.
Den HaagFM 25.01.2016 Burgemeester Jozias van Aartsen heeft maandag de ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken van alle EU-lidstaten toegesproken over de Haagse aanpak van radicalisering onder moslimjongeren.
Van Aartsen opende zijn toespraak met de woorden “terroristen zijn terroristen en moeten ook zo behandeld worden”. Vervolgens legde hij uit hoe in onze stad wordt geprobeerd om jongeren die vatbaar zijn voor radicalisering daarvoor te behoeden. Den Haag traint daarvoor docenten, welzijnswerkers en agenten. Ook onderhoudt de gemeente om deze reden nauwe contacten met moskeeën. “Het is erg belangrijk dat we de moslimgemeenschap niet van ons vervreemden”, aldus Van Aartsen. “Zij zijn niet onze vijand, maar onze bondgenoot.”
De Raad Justitie en Binnenlandse Zaken komt eens in de drie maanden bijeen. Deze keer was dat in Amsterdam. De tweedaagse bijeenkomst is de eerste onder het EU-voorzitterschap van Nederland.
Europol Counter Terrorism Center
Minister Ard van der Steur gaf tijdens de bijeenkomst het startsein voor een nieuw Europol Counter Terrorism Center in Den Haag. Dat is een centrum waar potentiële dreigingen in de gaten worden gehouden. “Dat is heel erg belangrijk omdat we kunnen zien welke mensen zich in Europa bevinden. Als we ons zorgen maken over iemand, dan moeten we ook die zorgen delen met andere landen zodat die iemand in de gaten kunnen houden als iemand opduikt”, aldus Van der Steur. …lees meer
AD 25.01.2016 Europol heeft maandag het Europese Centrum voor terrorismebestrijding gelanceerd. Dit centrum moet zorgen voor een betere uitwisseling van informatie tussen de Europese diensten die terreur moeten bestrijden.
Dit is de samenwerking die Europa nodig heeft, aldus Minister Van der Steur.
Volgens Europol zijn er in de toekomst meer terroristische aanslagen in de Europese Unie mogelijk. ,,Daarom is er een grote behoefte om binnen de EU onze reactie te versterken tegen terrorisme, terroristische netwerken en buitenlandse strijders”, concludeert Europol. ,,Ook moeten we een beter begrip krijgen van de dreigingen die er zijn.”
,,Dit is de samenwerking die Europa nodig heeft om te vechten tegen terrorisme en georganiseerde misdaad”, stelt minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie). Nederland is op dit moment voorzitter van de EU.
Europol concludeert dat Europa nu onder de zwaarste terroristische dreiging van de afgelopen tien jaar gebukt gaat. De aanslagen in Parijs van 13 november 2015 laten zien dat de commando-aanvallen van Islamitische Staat (IS) zich internationaal verspreiden, constateert de Europese politieorganisatie.
,,Onze ambitie is dat het Europese Centrum het centrale informatiepunt wordt in de strijd tegen terrorisme in de EU”, zegt directeur Rob Wainwright van Europol. ,,Het centrum moet analyses voor lopende onderzoeken verzorgen en bijdragen aan de gecoördineerde respons in het geval van grote terroristische aanvallen.”
NU 25.01.2016 Europol heeft maandag het Europese Centrum voor terrorismebestrijding gelanceerd. Dit centrum moet zorgen voor een betere uitwisseling van informatie tussen de Europese diensten die terreur moeten bestrijden.
Volgens Europol zijn er in de toekomst meer terroristische aanslagen in de Europese Unie mogelijk.
”Daarom is er een grote behoefte om binnen de EU onze reactie te versterken tegen terrorisme, terroristische netwerken en buitenlandse strijders”, concludeert Europol. ”Ook moeten we een beter begrip krijgen van de dreigingen die er zijn.”
”Dit is de samenwerking die Europa nodig heeft om te vechten tegen terrorisme en georganiseerde misdaad”, stelt minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie). Nederland is op dit moment voorzitter van de EU.
Telegraaf 25.01.2016 Europol heeft maandag het Europese Centrum voor terrorismebestrijding gelanceerd. Dit centrum moet zorgen voor een betere uitwisseling van informatie tussen de Europese diensten die terreur moeten bestrijden.
Volgens Europol zijn er in de toekomst meer terroristische aanslagen in de Europese Unie mogelijk. “Daarom is er een grote behoefte om binnen de EU onze reactie te versterken tegen terrorisme, terroristische netwerken en buitenlandse strijders”, concludeert Europol. “Ook moeten we een beter begrip krijgen van de dreigingen die er zijn.”
“Dit is de samenwerking die Europa nodig heeft om te vechten tegen terrorisme en georganiseerde misdaad”, stelt minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie). Nederland is op dit moment voorzitter van de EU.
Europol concludeert dat Europa nu onder de zwaarste terroristische dreiging van de afgelopen tien jaar gebukt gaat. De aanslagen in Parijs van 13 november 2015 laten zien dat de commando-aanvallen van Islamitische Staat (IS) zich internationaal verspreiden, constateert de Europese politieorganisatie.
“Onze ambitie is dat het Europese Centrum het centrale informatiepunt wordt in de strijd tegen terrorisme in de EU”, zegt directeur Rob Wainwright van Europol. “Het centrum moet analyses voor lopende onderzoeken verzorgen en bijdragen aan de gecoördineerde respons in het geval van grote terroristische aanvallen.”Volgens Europol zijn er in de toekomst meer terroristische aanslagen in de Europese Unie mogelijk. “Daarom is er een grote behoefte om binnen de EU onze reactie te versterken tegen terrorisme, terroristische netwerken en buitenlandse strijders”, concludeert Europol. “Ook moeten we een beter begrip krijgen van de dreigingen die er zijn.”
“Dit is de samenwerking die Europa nodig heeft om te vechten tegen terrorisme en georganiseerde misdaad”, stelt minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie). Nederland is op dit moment voorzitter van de EU.
Europol concludeert dat Europa nu onder de zwaarste terroristische dreiging van de afgelopen tien jaar gebukt gaat. De aanslagen in Parijs van 13 november 2015 laten zien dat de commando-aanvallen van Islamitische Staat (IS) zich internationaal verspreiden, constateert de Europese politieorganisatie.
“Onze ambitie is dat het Europese Centrum het centrale informatiepunt wordt in de strijd tegen terrorisme in de EU”, zegt directeur Rob Wainwright van Europol. “Het centrum moet analyses voor lopende onderzoeken verzorgen en bijdragen aan de gecoördineerde respons in het geval van grote terroristische aanvallen.”
VK 25.01.2016 Terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) is bezig met de voorbereiding van nieuwe, grootschalige aanslagen in Europa. Hiervoor waarschuwt Europol-directeur Rob Wainwright maandag.
Volgens analisten van het samenwerkingsverband van de politiediensten in de EU loopt Frankrijk daarbij het grootste risico. Europol presenteerde maandag een onderzoek tijdens een bijeenkomst met ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken van de Europese lidstaten in Amsterdam. ‘Er is alle reden om aan te nemen dat IS, of door IS geïnspireerde terroristen, ergens in Europa een aanslag zullen plegen, in het bijzonder in Frankrijk’, luidt de belangrijkste conclusie uit het rapport. ‘Het doel zal zijn om zo veel mogelijk burgerslachtoffers te maken.’ Ook de dreiging van terroristen die alleen handelen is niet afgenomen volgens Europol.
De Europese ministers spreken in Amsterdam over het vluchtelingenprobleem, over de toenemende polarisatie in de lidstaten en het belang van het delen van informatie door inlichtingen- en opsporingsdiensten in de strijd tegen terrorisme. Dit laatste kan beter, concludeert Europol. Verder staat in het rapport dat er geen aanwijzingen zijn dat extremisten systematisch gebruik maken van vluchtelingenroutes om onopgemerkt Europa binnen te komen. Wel is er een groot gevaar dat met name Syrische vluchtelingen, eenmaal in Europa, worden benaderd door IS-ronselaars.
Dreiging Groot-Brittannië
In de nieuwe video leggen de daders van de aanslagen in Parijs een laatste verklaring af
De voorspelling komt een dag nadat ISeen nieuw filmpje publiceerde waarin de terreurorganisatie een dreigement uitspreekt tegen Groot-Brittanië. De Britse premier Cameron heeft een onderzoek ingesteld naar het filmpje, zei zijn woordvoerder maandag. Ook noemde ze het filmpje propaganda en zei ze dat IS ‘in verval is en zich terugtrekt’.
In de nieuwe video leggen de daders van de aanslagen in Parijs een laatste verklaring af. Drie van hen snijden vervolgens een gevangene het hoofd af. Een vierde schiet een gevangene dood.
In een laatste scene is de Britse premier David Cameron te zien die in een toespraak over de aanslagen in Frankrijk zegt: ‘We zijn met jullie, verenigd.’ IS antwoordt met een tekst die over de clip heen is gemonteerd: ‘Degenen die in de rangen van de ongelovigen staan, zullen het doelwit zijn van onze zwaarden en in vernedering vallen.’
Telegraaf 25.01.2016 Volgens de baas van Europol, de Brit Rob Wainwright, plannen terroristen meer aanslagen in Europa, zo zei hij bij de aftrap van een nieuw coördinatiecentrum tegen terrorisme. Tijdens een informeel beraad van de Europese ministers van Binnenlandse Zaken in Amsterdam is dat centrum, het European Counter Terrorism Centre (ECTC), formeel van start gegaan. Syriëstrijders vormen het voornaamste doelwit van onderzoek.
De meeste daders van de terreuraanslagen van Parijs waren actief in de conflicthaarden in Syrië voor ze een bloedbad aanrichtten in de Franse hoofdstad. De aanslagen duiden volgens Wainwright op de opkomst van ‘een agressieve nieuwe vorm van internationaal terrorisme’.
„We kunnen verwachten dat IS of andere religieus geïnspireerde terreurgroepen een aanslag in Europa zullen plegen, vooral in Frankrijk, bedoeld om zo veel mogelijk burgerslachtoffers te maken. Ook de dreiging van een aanslag gepleegd door een lone wolf is niet afgenomen.”
„Velen zijn naar onze samenleving teruggekeerd en vormen nu een urgente bedreiging voor onze burgers en onze manier van leven”, aldus Wainwright. Het ECTC komt onder leiding van de Spanjaard Manuel Navarrete Paniagua en gaat aan de slag met een veertigtal antiterreurexperts. Het centrum opereert binnen Europol.
Volgens minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) is dit precies de samenwerking die Europa nu nodig heeft. Het nieuwe centrum moet de uitwisseling van informatie en de samenwerking tussen de nationale antiterreurdiensten fors verbeteren. De geheime diensten klagen de laatste maanden echter steen en been dat deze diensten juist bovenop hun informatie blijven zitten en die nauwelijks delen of pas als het te laat is.
Elsevier 25.01.2016 Islamitische Staat (IS) of door IS-geïnspireerde terroristen kunnen ieder moment opnieuw toeslaan in Europa met nieuwe grootschalige terreuraanslagen. Vooral Frankrijk zou gevaar lopen.
Dat zei Rob Wainwright, de baas van politieorganisatie Europol maandag bij de opening van een groot antiterrorismecentrum in Den Haag. Volgens Wainright heeft Islamitische Staat met de aanslagen in Parijs een nieuw front geopend en is het bezig meer aanslagen te plannen in Europa.
Volgens aanwijzingen van Europol loopt Frankrijk het grootste risico op een terreuraanslag. De terroristen hebben een grote reeks aan mogelijke doelwitten en manieren om aanslagen te plegen. Het doel is altijd hetzelfde, zegt Wainright: ‘Zoveel mogelijk burgerslachtoffers maken.’
Syriëgangers
Hoewel de algehele strategie van IS in Syrië en Irak wordt bepaald, worden de nieuwe aanslagen waarschijnlijk grotendeels gepland vanuit Europa. Vooral de 5.000 Syriëgangers die weer zijn teruggekeerd naar Europese landen zijn een groot risico, aldus Wainwright. De AIVD zegt dat in Nederland 42 teruggekeerde Syriëgangers verblijven.
Europol schrijft in een maandag verschenen rapport dat er geen concreet bewijs is dat terroristen zelf gebruik maken van de migratiestromen om aanslagen te plegen. Wel heerst het ‘serieuze gevaar’ dat asielzoekers die in Europese landen zijn gearriveerd, daar radicaliseren, bijvoorbeeld door toedoen van jihad-ronselaars.
Het maandag geopende European Counter Terrorism Centrewordt een plek waar de informatie van verschillende nationale inlichtingendiensten zal worden verzameld. Zo moet een vuist worden gemaakt in de strijd tegen terrorisme. De AIVD zal het anti-terreuroverleg gaan leiden.
Dat de nood daarvoor hoog is, bleek al na de aanslagen in Parijs. Verschillende daders werden weliswaar gevolgd door bepaalde inlichtingendiensten, maar die informatie was niet bekend in andere landen. Zo konden de terroristen ongestoord hun daden plannen en wist Salah Abdeslam te ontsnappen.
AD 25.01.2016 Terreurbeweging Islamitische Staat (IS) is bezig met de voorbereiding van grote, nieuwe aanslagen in lidstaten van Europa. Daarvoor waarschuwt Europol-directeur Rob Wainwright in een nieuw rapport.
Volgens analisten van het samenwerkingsverband van de politiediensten in de EU loopt Frankrijk daarbij het grootste risico.
Europol presenteerde vandaag een onderzoek tijdens een bijeenkomst met ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken van de Europese lidstaten in Amsterdam. “We hebben alle reden om aan te nemen dat IS, of andere religieus geïnspireerde terroristen, ergens in Europa een aanslag zullen plegen, in het bijzonder in Frankrijk”, luidt de belangrijkste conclusie uit het rapport.
,,Het doel zal zijn om zo veel mogelijk burgerslachtoffers te maken.” Dat komt nog eens bovenop de dreiging van lone wolves, waarschuwt het rapport. Die is niet afgenomen.
Frankrijk of België
Dat idee wordt volgens Europol versterkt door ,,sterke aanwijzingen dat er een andere reeks aanvallen zouden plaatsvinden in de EU, waarschijnlijk in Frankrijk of in België, maar die werden verijdeld door de activiteiten van de politie na de aanslagen van Parijs”.
De Europese ministers spreken in Amsterdam over het vluchtelingenprobleem, over de toenemende polarisatie in de lidstaten en het belang van het delen van informatie door inlichtingen- en opsporingsdiensten in de strijd tegen terroristen. Dat laatste kan beter, concludeert Europol.
RTVWEST 25.01.2016 De politie houdt 130 radicale moslims in de regio Den Haag in de gaten, meldt De Telegraaf. Landelijk heeft de politie 345 radicale moslims in beeld. Het grootste deel daarvan woont dus in onze regio.
Het gaat om vertrouwelijke politiecijfers, die De Telegraaf in handen heeft. De politie is zelf nooit naar buiten gekomen met specifieke aantallen.
Geen details
De politie laat niets los over de criteria voor de lijst of om wat voor soort mensen het gaat. De woordvoerder wil daar niets over zeggen, omdat mensen dan weten wat ze wel of juist niet moeten doen om te voorkomen dat de politie hen in de gaten gaat houden.
Den HaagFM 25.01.2016 De politie houdt in onze stad en omliggende gemeenten zo’n 130 radicale moslims in de gaten, meldt De Telegraaf. Landelijk heeft de politie 345 radicale moslims in beeld. Het grootste deel daarvan woont dus in onze regio.
Het gaat om vertrouwelijke politiecijfers, die krant in handen heeft. De politie is zelf nooit naar buiten gekomen met specifieke aantallen.
De politie laat ook nu niets los over de criteria voor de lijst of om wat voor soort mensen het gaat. Volgens een woordvoerder zouden mensen anders weten wat ze wel of juist niet moeten doen om te voorkomen dat de politie hen in de gaten gaat houden. …lees meer
Telegraaf 25.01.2016 Nederland telt 345 radicale moslims, die de Nationale Politie permanent in de gaten houdt. Dit blijkt uit vertrouwelijke politiecijfers die De Telegraaf bezit.
De cijfers zijn onderverdeeld naar politie-eenheid. De eenheid Den Haag staat bovenaan met bijna 130 geloofsradicalen die in beeld worden gehouden door de politie. De regio Midden-Nederland, met steden als Utrecht, Amersfoort, Huizen, Zeist, staat op de tweede plaats met vijftig ‘gevaarlijke types’.
De politie is nimmer specifiek geweest over de exacte aantallen potentieel gevaarlijke radicalen in Nederland, die permanent onder het vergrootglas liggen. De AIVD stelde eerder dat Nederland naar schatting enkele honderden jihadisten telt en enkele duizenden sympathisanten.
Over de criteria die de politie gebruikt voor het plaatsen van mensen op deze lijst gevaarlijke types wil Helma Huizing, woordvoerster van de korpsleiding van de Nationale Politie niets zeggen, na overleg met de NCTV: ,,Als we inzicht geven in onze werkwijze, kunnen deze mensen anticiperen daarop en ontkomen aan onze aandacht.” Ook over de gevaarzetting van deze 345 radicale personen wil de politie niets zeggen. ,,Geen onwil, maar als we die info delen is dat tactisch onhandig.”
Nederland telt circa 220 volwassen jihaduitreizigers, van wie er ruim veertig zijn teruggekeerd, aldus de laatste schattingen van de AIVD.
Gelogen
De meeste terugkeerders hebben gelogen over de reden voor hun terugkeer dat ze ,,klaar met hulpverlening” waren of dat ,,de vakantie voorbij” was. Maar uit geheime bronnen van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten blijkt de ware reden in de meeste gevallen een ,,combinatie van desillusie en persoonlijke omstandigheden”, aldus een NCTV-analist, die niet met naam genoemd wil worden uitveiligheidsoverwegingen. ,,Er is een groot verschil tussen wat ze zeiden dat hun reden was en wat wij wisten uit gerubriceerde gegevens wat de échte redenen zijn geweest.”
,,Vrouwen kwamen terug om te bevallen, of mannen bleken panisch van angst te reageren op wapengeweld, sommigen bleken onhandig met wapens of domweg totaal ongeschikt om te vechten”, aldus een NCTV-analist. ,,Hele menselijke aspecten, zoals gemis van familie en heimwee, gedesillusioneerd in wat ze meemaken. Chaos, ontbering, gebrek aan leiderschap, on-islamtisch gedrag van andere strijders, ruzie om geld, vechten om macht, onderling wantrouwen, dat zijn de wáre redenen waarom mensen terug keerden.”
De inlichtingen- en veiligheidsdiensten zagen onder de ‘eerste generatie terugkeerders’ geen aanwijzingen dat mensen de opdracht hadden gekregen voor het plegen van aanslagen. Van de meeste terugkeerders gaat dus geen enkel gevaar uit. Van een ‘tweede generatie terugkeerders’ is geen sprake, want sinds anderhalf jaar keren nog amper mensen terug. ,,In anderhalf jaar tijd zijn er maar tien extra terugkeerders gezien.”
Schaamte
Veel terugkeerders blijken zich maandenlang schuil te hebben houden in Nederland voor mede-radicalen uit schaamte dat zij de ‘heilstaat’ hadden ontvlucht. ,,Het is niet stoer om te zeggen dat je de kans hebt laten glippen om ‘in het paradijs’ te wonen. Onder radicalen worden ze belachelijk gemaakt. Maar na enkele maanden worden de meeste ook wel weer vergeven. Daarom is het belangrijk deze terugkeerders zo snel mogelijk te benaderen voordat zij terugkeren in de boezem van hun oude, radicale kring.”
Ruim de helft van de onderzochte terugkeerders blijkt al binnen drie maanden terug te zijn gekomen naar Nederland. Maar in die korte tijd hadden de mannen gevechtstraining en zelfs oorlogservaring opgedaan. ,,De kortste periode was iemand die er maar twee weken zat.”
Opmerkelijk is dat maar liefst 70 procent van de familieleden van de onderzochte terugkeerders ,,weerstand bood” tegen de uitreis.
Massamoordenaar
Sultan Berzel, de 19-jarige zelfmoordterrorist uit Maastricht die zichzelf opblies in Irak, wordt door de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten als de ,,grootste massamoordenaar van Nederland”. ,,Hij heeft minstens twintig mensen mee de dood in gesleurd toe hij zijn bom liet ontploffen bij een politiebureau in Irak.”
Soms ontvangen familieleden in Nederland verhalen op dat uitreizigers graag willen terugkeren. Maar op hulp van de Nederlandse overheid hoeven zij niet te rekenen, simpelweg omdat het te gevaarlijk is. ,,Het is onmogelijk. Zelfs het verlenen van bijstand aan ‘spijtoptanten’ is moeilijk, omdat er geen vertrouwen is in de oprechtheid.”
Trouw 22.01.2016 De jihadreizigers die de komende jaren terugkeren naar Nederland kunnen wel eens gevaarlijker zijn dan hun voorgangers. De eerste lichting bestond goeddeels uit spijtoptanten, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). De volgende lichting kan er een zijn van ‘geharde’ strijders. Staat Nederland een golf van gevaarlijke jihadveteranen te wachten?
Het valt natuurlijk niet uit te sluiten dat IS strijders laat terugkeren met de opdracht om hier aanslagen te plegen. Dat is zeker reden tot zorg, aldus Daan Weggemans.
Dat valt nog helemaal te bezien, meent Daan Weggemans. Hij onderzoekt deradicalisering en reïntegratie van extremisten voor het ‘Centre for Terrorism and Counterterrorism’ van de Universiteit Leiden.
Hoe groot is de dreiging die uitgaat van terugkeerders?
Weggemans: “Het is de vraag of we nog grote groepen terugkeerders moeten verwachten. Voor veel van hen is zo’n thuisreis misschien helemaal niet interessant: ze willen doorstrijden in Syrië of Irak. Of elders. En ze weten dat ze bij terugkomst direct te maken krijgen met een veiligheidsonderzoek, en misschien strafrechtelijke vervolging.
“We moeten er rekening mee houden dat een deel van hen nooit meer terugkomt, dat ze nog decennia blijven strijden. Zelfs als Islamitische Staat uiteenvalt, hebben ze nog genoeg andere opties. Met een beetje moeite reizen ze naar het volgende conflictgebied, om zich daar aan te sluiten bij een andere terreurgroep. Dat gebeurt al decennia.
“Andere strijders willen misschien wel weg, maar kunnen niet. IS heeft de controle flink opgeschroefd: vertrekkers worden gezien als deserteurs. Ze riskeren straf – zoals executie.
“Maar dát er nog jihadstrijders gaan terugkeren, dat is natuurlijk zeker. Inlichtingendiensten zullen nieuwe terugkeerders extra nauwlettend in de gaten houden, schat ik zo in. Want als het je met al die argwaan binnen IS lukt om te vertrekken, dan ben je óf heel slim óf je hebt hulp gehad. Het valt natuurlijk niet uit te sluiten dat IS strijders laat terugkeren met de opdracht om hier aanslagen te plegen. Dat is zeker reden tot zorg.”
Bijna geen enkele terugkeerder zweert het jihadisme af, zegt de NCTV. Dat stemt niet optimistisch, toch? Wie weet pakken ze binnenkort in Nederland de wapens op.
“De NCTV signaleert dat veel terugkeerders hun radicale vrienden weer opzoeken. Ik ben dat tijdens mijn eigen onderzoek ook tegengekomen. Verontrustend natuurlijk. Maar dat ze omgaan met radicalen hoeft nog niet te betekenen dat ze fanatiek jihadist blijven.
“Het kan voor terugkeerders heel comfortabel zijn om weer onder bekenden te zijn, onder mensen die ongeveer hetzelfde wereldbeeld hebben. Zeker als die radicale vrienden hen dan enthousiast verwelkomen.
“Natuurlijk, als iemand zegt dat hij als spijtoptant is teruggekeerd en vervolgens direct radicale vrienden opzoekt, dan vraag je je wel af hoeveel spijt hij nu echt heeft. Ik zeg ook niet dat ik daar begrip voor heb. Maar ik kan hun redenering wel volgen. We moeten niet vergeten dat terugkeerders het leven weer moeten oppakken. Hulpverleners kunnen wel van zo iemand vragen dat hij een heel nieuw bestaan opbouwt, maar zij weten ook: dat is makkelijker gezegd dan gedaan.”
Inlichtingendiensten moeten hen wel in de gaten houden. Terwijl er ook nieuwe terugkeerders bijkomen. Kunnen ze dat aan?
“De huidige groep terugkeerders is redelijk overzichtelijk. Volgens de laatste cijfers zijn er zo’n 220 Nederlanders uitgereisd, van wie er 40 zijn gesneuveld. Nog eens 40 mensen zijn nu teruggekeerd. Hoe groot die groep gaat worden, dat kan ik niet inschatten. Dat hangt bijvoorbeeld af van hoe het conflict in Syrië en Irak zich ontwikkelt.
“Ook een lastige vraag: wanneer laat je die mensen weer los? Wanneer zeg je: deze persoon is nu een paar jaar terug en niets wijst erop dat hij een potentieel gevaar vormt? Politie en inlichtingendiensten moeten daar een inschatting over maken.
“Ik denk dat de samenleving daar ook wel begrip voor heeft – je kunt ze niet allemaal tot in lengte van dagen in de gaten houden. Maar ja: je ziet de krantenkoppen al voor je, als er weer een aanslag wordt gepleegd en blijkt dat zo iemand al in beeld is geweest bij inlichtingendiensten. Aan zulke risico’s ontkom je niet.”
Trouw 21.01.2016 Het gevaar dat uitgaat van teruggekeerde jihadreizigers neemt de komende jaren toe. De volgende lichting terugkeerders uit Syrië en Irak is waarschijnlijk geharder en gewelddadiger dan eerdere lichtingen.
We houden er rekening mee dat er een groot verschil is tussen zij die snel terugkeren en de strijders die meerdere jaren in de regio blijven
Daarvoor waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een document dat donderdag openbaar is gemaakt. De NCTV houdt er rekening mee dat Nederlandse jihadisten die de komende jaren terugkeren extra training hebben gehad. Bijvoorbeeld om hier aanslagen te plegen.
Onder de mannen en vrouwen die in 2013 en 2014 terugkeerden, waren veel spijtoptanten: strijders die zich aansloten bij een groep als Islamitische Staat en na aankomst in Syrië ontdekten dat zo’n bestaan toch niets voor hen was. Sommigen ‘bleken ongeschikt om te vechten’.
Anderen, zo schrijft de NCTV, ‘gingen ten onder aan heimwee en gevoelens van gemis’. Bij strijders die de komende jaren weer naar Nederland komen, kan dat dus anders zijn. Die mannen zijn zo lang aan het front geweest dat ze bij terugkomst mogelijk nog steeds op oorlogspad zijn.
Direct na terugkomst zijn ze het meest voor rede vatbaar
Politie en hulpverleners moeten wat de dienst betreft extra hun best doen om ze zo vroeg mogelijk in de kraag te vatten. Dan verkeren ze vaak ‘een tijdlang in een staat van twijfel en desoriëntatie’ en is de kans het grootst dat een psycholoog of een deradicaliseringsexpert hen op andere gedachten kan brengen.
Het document waarin de NCTV de bevindingen presenteert is een samenvatting van een vertrouwelijk rapport, genaamd ‘De jihad beëindigd?’. Dat rapport is al een jaar oud, maar nog steeds actueel, laat een woordvoerder weten. “We houden er rekening mee dat er een groot verschil is tussen zij die snel terugkeren en de strijders die meerdere jaren in de regio blijven.”
Vaak zoeken ze gelijk hun jihadvrienden op
Overigens hebben ook de spijtoptanten lang niet allemaal de gewelddadige jihad afgezworen. “Opvallend is dat veel van degenen die uit teleurstelling of persoonlijke factoren terugkeerden uit Syrië, in Nederland opnieuw aansluiting zoeken bij jihadistische kringen”, schrijft de NCTV. “Waarschijnlijk hebben de negatieve ervaringen in Syrië dus geen grote gevolgen voor hun overtuiging.”
Familieleden die hen de jihadistische ideeën uit het hoofd willen praten, hebben vaak weinig succes. Terugkeerders zijn meestal immuun voor hun argumenten. Andere lotgenoten houden zich juist rustig: ze nemen geen contact op met hun vroegere vrienden, zijn veel alleen en zijn moeilijk bereikbaar. Jihadreizigers die eenmaal thuis de heilige strijd afzweren en hun leven afzweren, zijn zeldzaam. Van zulke ommezwaaien was ten tijde van het schrijven van het document niet of nauwelijks sprake.
Telegraaf 20.01.2016 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) of het ministerie van Justitie moet een lijst aanleggen van omstreden sprekers. Burgemeesters kunnen op zo’n lijst zien of iemand met radicale opvattingen in zijn gemeente het woord mag voeren. Daarvoor pleit burgemeester Jan van Zanen van Utrecht.
Volgens Van Zanen ontstaat er telkens op lokaal niveau ,,heel veel gedoe” als onder andere mensen met extreem-rechtse opvattingen of zogenoemde haatimams ergens een toespraak willen houden. In Utrecht komt de radicale Britse islamgeleerde Haitam al-Haddad op 31 januari spreken over de islam. Deze geleerde pleit voor de doodstraf voor afvalligen en overspeligen. Toen hij eerder naar Amsterdam zou komen, ontstond enorm veel ophef.
Van Zanen wil dat op landelijk niveau wordt besloten wie wel of niet welkom is in Nederland. Een burgemeester kan dat volgens hem niet tegenhouden. Hij vindt het niet wenselijk dat burgemeesters daar telkens opnieuw over moeten beslissen.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie wijst erop dat er al het nodige gebeurt. Zo houdt de NCTV een zogenaamde alerteringslijst van visumplichtige extremistische sprekers bij. Als iemand van die lijst een verblijfsvisum voor Nederland aanvraagt, wordt gekeken of er risico’s zijn voor de openbare orde.
Volgens de zegsman is er op dit moment geen grond om vooraf een bredere lijst van mogelijke sprekers bij te houden. ,,Zolang iemand niet veroordeeld is voor een strafbaar feit, is het juridisch niet toelaatbaar of proportioneel om iemand op een “verdachten”-lijst te plaatsen en deze lijst met bijvoorbeeld het lokaal bestuur te delen. De bevoegdheid om verdachten in kaart te brengen is in Nederland voorbehouden aan opsporingsinstanties en inlichtingendiensten.’’
Politie en Openbaar Ministerie zullen op 31 januari beluisteren of de Al Haddad strafbare dingen zegt. De Dawah-groep, die hem heeft uitgenodigd, moet op zoek naar een andere locatie in Utrecht, want de oorspronkelijke zaalverhuurder heeft woensdag afgezegd.
BB 11.01.2016 De burgemeesters van de tien politie-eenheden in het land eisen dat de Tweede Kamer een deel van de bezuinigingen bij de politie terugdraait. Als minister Ard van der Steur (Veiligheid) of het parlement dat niet wil, mag de minister zelf aan de burgers uitleggen waarom bijvoorbeeld grote evenementen niet meer mogelijk zijn.
Draconische keuzes
Dat heeft burgemeester Hubert Bruls van de politie-eenheid Oost-Nederland maandag in Nijmegen gezegd. ‘Het kan zo niet doorgaan. We kunnen niet langer zwijgen. Als er niet meer geld komt, zijn draconische keuzes noodzaak.’
Reorganisatie
De politie zit middenin een reorganisatie. Tot eind 2017 moet er nog 500 miljoen euro worden bezuinigd. Bruls vindt dat de aangekondigde 5 miljard aan lastenverlichting deels ten goede had moeten komen aan de politie. De burgemeesters leggen deze week hun cijfers op tafel bij de minister, zei hij. ‘En dan hoeft er niet opnieuw een onderzoek te komen, het is nu wel duidelijk.’
Geen publiekstrekkers
De politie in Oost-Nederland krijgt dit jaar te maken met de start van de Giro d’Italia, Koningsdag in Zwolle en de honderdste Vierdaagse in Nijmegen. ‘Voor andere grote publiekstrekkers is hier dit jaar geen ruimte meer, want daarvoor is niet meer genoeg politie. Ook de andere regio’s krijgen daarmee te maken.’
Situatie nijpend
De situatie is volgens Bruls en korpschef Stoffel Heijsman nijpend geworden, omdat de opvang van vluchtelingen en de verhoogde terreurdreiging veel meer inzet vragen. ‘Dat was begin 2015 niet te voorzien, toen grote evenementen zijn binnengehaald’, aldus Heijsman. (ANP)
NU 11.01.2016 De burgemeesters van de tien politie-eenheden in het land eisen dat de Tweede Kamer een deel van de bezuinigingen bij de politie terugdraait.
Als minister Ard van der Steur (Veiligheid) of het parlement dat niet wil, mag de minister zelf aan de burgers uitleggen waarom bijvoorbeeld grote evenementen niet meer mogelijk zijn.
Dat heeft burgemeester Hubert Bruls van de politie-eenheid Oost-Nederland maandag in Nijmegen gezegd. ”Het kan zo niet doorgaan. We kunnen niet langer zwijgen. Als er niet meer geld komt, zijn draconische keuzes noodzaak.”
De politie zit middenin een reorganisatie. Tot eind 2017 moet er nog 500 miljoen euro worden bezuinigd. Bruls vindt dat de aangekondigde 5 miljard aan lastenverlichting deels ten goede had moeten komen aan de politie. De burgemeesters leggen deze week hun cijfers op tafel bij de minister, zei hij. ”En dan hoeft er niet opnieuw een onderzoek te komen, het is nu wel duidelijk.”
Publiekstrekkers
De politie in Oost-Nederland krijgt dit jaar te maken met de start van de Giro d’Italia, Koningsdag in Zwolle en de honderdste Vierdaagse in Nijmegen. ”Voor andere grote publiekstrekkers is hier dit jaar geen ruimte meer, want daarvoor is niet meer genoeg politie. Ook de andere regio’s krijgen daarmee te maken.”
De situatie is volgens Bruls en korpschef Stoffel Heijsman nijpend geworden, omdat de opvang van vluchtelingen en de verhoogde terreurdreiging veel meer inzet vragen. ”Dat was begin 2015 niet te voorzien, toen grote evenementen zijn binnengehaald”, aldus Heijsman.
VK 10.01.2016 Het aantal namen op de nationale terrorismelijst is in een jaar tijd verdubbeld. Er staan inmiddels 39 personen en drie organisaties op. Dat meldde minister Koenders (Buitenlandse Zaken) zondag aan de vooravond van een grote internationale conferentie over terrorisme in Den Haag.
De lijst bevat namen van Nederlanders en organisaties die betrokken zijn bij terroristische activiteiten in Syrië en Irak. Op 23 december werden nog twee personen aan de lijst toegevoegd.
Op de conferentie komen maandag ruim 250 vertegenwoordigers uit meer dan vijftig landen. Ook afgevaardigden van Europol, Interpol, de Verenigde Naties en de Europese Unie zijn erbij.
Tegoeden
Plaatsing op de nationale terrorismelijst zorgt ervoor dat tegoeden van betrokkenen bevroren kunnen worden, waardoor terreur voor hen moeilijker valt te financieren. Koenders vindt dat een goed middel. ‘Het verkleint het risico dat mensen terugkeren uit Syrië of Irak om hier aanslagen te plegen.’
De minister vindt dat de lijst verder uitgebreid moet worden en zal er maandag op de vergadering voor pleiten om wereldwijd gegevens over bevriezing van tegoeden te delen. Zo kan bijvoorbeeld worden voorkomen dat iemand die niet in het ene land kan pinnen, dat wel over de grens kan doen.
De bijeenkomst gaat behalve over het uitwisselen van informatie ook over het tegengaan van jihadgangers en het beschermen van burgers tegen terreur.
Telegraaf 10.01.2016 Het aantal namen op de nationale terrorismelijst is in een jaar tijd verdubbeld. Na een recente toevoeging van twee personen staat de teller nu op 39 personen en drie organisaties. Op de lijst staan Nederlanders en organisaties die betrokken zijn bij terroristische activiteiten in Syrië en Irak, aldus minister Koenders (Buitenlandse Zaken) aan de vooravond van een grote internationale conferentie over terrorisme in Den Haag waaraan ruim 250 vertegenwoordigers uit meer dan 50 landen deelnemen. Ook afgevaardigden van Europol, Interpol, de Verenigde Naties en de Europese Unie zijn bij het overleg.
Plaatsing op de lijst zorgt ervoor dat tegoeden bevroren kunnen worden. Daardoor hebben mensen geen toegang meer tot hun bankrekeningen en creditcards. En dat maakt het voor deze mensen een stuk moeilijker om terreurdaden te plegen of om anderen te financieren. Volgens Koenders is het bevriezen van tegoeden een effectief middel. “Het verkleint het risico dat mensen terugkeren uit Syrië of Irak om hier aanslagen te plegen. Ook zorgt het ervoor dat deze mensen geen toegang meer hebben tot hun financiële middelen om aanslagen te bekostigen.”
Koenders benadrukt dat de lijst verder uitgebreid dient te worden. “Dit is een goed begin. Jaarlijks reizen er wereldwijd echter veel mensen naar het buitenland om zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie. We moeten dit beleid dus intensiveren om effectiever te zijn. Niet alleen Nederland, maar juist ook internationaal.”
De minister pleit ervoor om wereldwijd gegevens over bevriezingen te delen. Hij spreekt daar maandag over op de gezamenlijke vergadering van het Global Counterterrorism Forum (GCTF) en de Anti ISIS-coalitie in Den Haag. “Als iemand in het ene land op de nationale terrorismelijst staat, moeten andere landen daar vanaf kunnen weten. Het moet niet zo zijn dat iemand in Sittard niet kan pinnen, maar 500 meter aan de Duitse kant van de grens wel. Alleen door goed internationaal samen te werken voorkomen we een waterbedeffect.” De Nederlandse nationale terrorismelijst is volledig openbaar. De laatste die erop is geplaatst is de voormalige postbode Victor Droste uit Heeten (Overijssel).
RTVWEST 07.01.2016 In Den Haag is maandag een internationaal overleg over de strijd tegen terreur. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdagavond gemeld.
Vertegenwoordigers van de antiterreurorganisatie Global Counterterrorism Forum (GCTF) en van de Anti-IS-coalitie komen bijeen. De Anti-IS-coalitie bestaat uit een grote groep landen uit de hele wereld die Islamitische Staat (IS) wil bestrijden. Nederland is samen met Turkije co-voorzitter van het GCTF.
Het overleg is een initiatief van Bert Koenders, minister van Buitenlandse Zaken. Volgens een woordvoerder vindt Koenders het ‘van belang dat de internationale coalities regelmatig de klokken gelijkzetten’.
Terrorisme is ‘als een virus’
Volgens Koenders is het essentieel dat landen nog nauwer samen optrekken tegen terrorisme. ‘Het terrorisme van vandaag de dag heeft vertakkingen in al onze landen; het is wendbaar, vindingrijk en internationaal. Het is als een virus dat zich steeds aanpast.’
Den HaagFM 06.01.2016 Maandag wordt in Den Haag een groot antiterreuroverleg gehouden. Op uitnodiging van minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken komen onder meer afgevaardigden van het Global Counterterrorism Forum (GCTF) en de Anti IS-coalitie bijeen.
Het is voor het eerst dat alle landen die wereldwijd een leidende rol spelen in de strijd tegen terrorisme verenigd aan tafel zitten. Minister Koenders wil niet alleen praten over de strijd tegen terroristen maar ook over preventie en de-radicalisering. “We moeten beter, sneller en slimmer informatie met elkaar gaan delen. Als informatie op tijd en nauwkeurig bij elkaar komt, kunnen we terrorisme beter proberen te voorkomen. Daar ligt nog een flinke opdracht voor de internationale gemeenschap.”
Op de top zijn vertegenwoordigers uit de hele wereld aanwezig. Er zijn ministers van landen die zwaar getroffen zijn door terrorisme, zoals Nigeria, België en Tunesië. Ook nemen afgevaardigden van Europol, Interpol, de Verenigde Naties en de Europese Unie deel aan het overleg. …lees meer
AD 06.01.2016 In Den Haag is maandag een internationaal overleg over de strijd tegen terreur. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdagavond gemeld.
Vertegenwoordigers van de antiterreurorganisatie Global Counterterrorism Forum (GCTF) en van de Anti ISIS-coalitie komen bijeen. Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders heeft volgens een woordvoerder het initiatief genomen. De bewindsman vindt het ‘van belang dat de internationale coalities regelmatig de klokken gelijkzetten’.
Virus
,,Het terrorisme van vandaag de dag heeft vertakkingen in al onze landen; het is wendbaar, vindingrijk en internationaal. Het is als een virus dat zich steeds aanpast”, aldus Koenders zelf. Volgens zijn woordvoerder is er nu geen extra directe aanleiding voor het overleg.
Telegraaf 06.01.2016 In Den Haag is maandag een internationaal overleg over de strijd tegen terreur. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdagavond gemeld.
Vertegenwoordigers van de antiterreurorganisatie Global Counterterrorism Forum (GCTF) en van de Anti ISIS-coalitie komen bijeen. Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders heeft volgens een woordvoerder het initiatief genomen. De bewindsman vindt het ,,van belang dat de internationale coalities regelmatig de klokken gelijkzetten”.
,,Het terrorisme van vandaag de dag heeft vertakkingen in al onze landen; het is wendbaar, vindingrijk en internationaal. Het is als een virus dat zich steeds aanpast”, aldus Koenders zelf.
Volgens zijn woordvoerder is er nu geen extra directe aanleiding voor het overleg. Er worden ministers verwacht van landen die zelf terreur te verwerken hebben gehad, zoals Nigeria, België en Tunesië, aldus de zegsman. Ook afgevaardigden van Europol, Interpol, de Verenigde Naties en de Europese Unie komen ervoor naar Den Haag.
Trouw 06.01.2016 In Den Haag is maandag een internationaal overleg over de strijd tegen terreur. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdagavond gemeld.
Vertegenwoordigers van de antiterreurorganisatie Global Counterterrorism Forum (GCTF) en van de Anti ISIS-coalitie komen bijeen. Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders heeft volgens een woordvoerder het initiatief genomen. De bewindsman vindt het ‘van belang dat de internationale coalities regelmatig de klokken gelijkzetten’.
‘Het terrorisme van vandaag de dag heeft vertakkingen in al onze landen; het is wendbaar, vindingrijk en internationaal. Het is als een virus dat zich steeds aanpast’, aldus Koenders zelf.
Volgens zijn woordvoerder is er nu geen extra directe aanleiding voor het overleg. Er worden ministers verwacht van landen die zelf terreur te verwerken hebben gehad, zoals Nigeria, België en Tunesië, aldus de zegsman. Ook afgevaardigden van Europol, Interpol, de Verenigde Naties en de Europese Unie komen ervoor naar Den Haag.
Den HaagFM 06.01.2016 Burgemeester Jozias van Aartsen blijft fel tegenstander van de voorstellen van onder meer zijn eigen partij VVD om salafistische organisaties bij wet te verbieden.
Van Aartsen erkende dinsdag op Omroep West dat de As Soennah Moskee in Den Haag tot de salafistische stroming behoort. De gemeente geeft deze moskee tienduizenden euro’s subsidie voor taallessen. Van Aartsen wijst er op dat er bij de moskee veel is veranderd sinds het vertrek van de omstreden imam Fawaz Jneid. Het nieuwe bestuur veroordeelt terrorisme en speelde volgens Van Aartsen “een grote rol in het aanjagen van de verontwaardiging na de aanslagen in Parijs”.
De burgemeester vindt dat hij mensen niet mag vragen naar hun geloofsovertuiging. “Dat valt onder de vrijheid van godsdienst en meningsuiting.” Salafisme is een orthodoxe beleving van het geloof. “En het heeft niets, nul komma nul, te maken met terrorisme of de politieke islam, dat waar u en ik gigantische bezwaren tegen hebben en dat wat we tot op het bot moeten bestrijden.”
Bok op de haverkist
Van Aartsen zegt dat het beeld dat hij radicale moslims hun gang laat gaan onzin is. “Als burgemeester van deze stad ben ik samen met het Openbaar Ministerie en samen met de veiligheidsdiensten super-alert. Ik zit als een bok op de haverkist om te voorkomen dat in Den Haag of vanuit Den Haag iets zou kunnen gebeuren wat de Nederlandse samenleving enorm zou kunnen schaden. Iedere gedachte dat ik daar niet bovenop zit en niet keihard in opereer, is totaal verkeerd.” …lees meer
De burgemeester noemt een stuk op de website van die partij ‘onverstandig’ omdat er een verband wordt gesuggereerd tussen de kans op jihadistische aanslagen en zijn aanpak. Maar hij verheugt zich ook op het debat in de raad over dit onderwerp. ‘We zullen nog zien wat de VVD uiteindelijk vindt.
Trouw 05.01.2016 Burgemeesters van gemeenten waar salafistische moslims samenkomen, zeggen dat ze de samenwerking met salafistische moskeeën niet zullen stoppen.
De burgemeesters keren zich tegen de Kamerleden van hun eigen partijen, VVD en PvdA.
Gisteren haalde de Haagse burgemeester Jozias van Aartsen in NRC Handelsblad hard uit naar de Tweede Kamer, waar een meerderheid onlangs opriep salafistische organisaties voortaan te verbieden. Van Aartsen acht dat verbod in tegenspraak met de vrijheid van godsdienst. Het zou, zegt van Aartsen, kunnen leiden tot “beeldvorming dat deze mensen apart gezet worden, dat ze worden uitgesloten van onze samenleving”.
In Den Haag staat de salafistische As Soennah-moskee. Veel Syriëgangers kwamen er voor ze radicaliseerden. Den Haag werkt met de moskee samen. Er is subsidie voor taalles en jongeren uit de moskee helpen met Oud en Nieuw de politie met een buurtwacht. Van Aartsen: “Er zijn moslims met heel strikte opvattingen. Maar opvattingen zijn geen zaak voor een burgemeester. Ik kijk naar daden.”
Het salafisme is een strenge variant van de islam. Er bestaat bij politici vooral bezwaar tegen de politieke islam, waarin gepreekt wordt tegen de democratie.
Niet wegkijken
Ook burgemeester Rob van Gijzel van Eindhoven wil de samenwerking behouden. In Eindhoven staat de Al Fourqaan-moskee, een tweede salafistisch bolwerk in Nederland. Van Gijzel wil niet in details treden, maar laat weten: “Wij, de gemeente en de moskee, doen veel dingen samen, maar we kijken als gemeente niet weg. Eindhoven neemt een eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot samenwerking en doet dat ook wat betreft openbare orde en veiligheid.” Van Gijzel hield onlangs de komst van zeven zogenaamde ‘haatimams’ naar Eindhoven tegen.
De burgemeesters keren zich tegen de Kamerleden van hun eigen partijen, VVD en PvdA, in de Tweede Kamer. Beide politieke partijen zijn hartstochtelijk voorstander van een verbod op salafistische organisaties, en tegenstander van samenwerking van overheidsinstanties met salafisten. Op dringend verzoek van de Kamer onderzoekt minister Van der Steur of een verbod op salafistische organisaties mogelijk is.
Onorthodoxe maatregelen
Vlak voor het kerstreces nam de Kamer ook nog een motie aan van de SP met VVD-Kamerlid Sjoerd Potters, om alle relaties van overheden met salafistische organisaties te beëindigen. “We moeten alles uit de kast trekken om het radicaliseringsproces ook in Nederland tegen te gaan”, zei Potters toen in de Kamer. Wat hem betreft mogen er ook onorthodoxe maatregelen volgen.
Potters zei toen dat wat de VVD betreft “de islam een godsdienst is, het salafisme een ideologie”. Minister Asscher komt nog deze maand met een reactie op die motie.
Trouw 03.01.2016 Een van de flauwste grapjes die ik ooit gemaakt heb, had betrekking op de ETA en mijn fiets. De Baskische terreurbeweging vermoordde nogal eens mensen door onder hun auto een kleefbom te plaatsen. Ik had geen auto maar stapte, zo vertelde ik mijn Spaanse vrienden, ’s ochtends toch wat minder onbekommerd op mijn fiets: je weet maar nooit. Ze vonden het erg grappig – of deden alsof.
De fiets is het lieveheersbeestje onder de transportmiddelen: kleinschalig, milieuvriendelijk en aaibaar…
De mededeling, vlak voor Oudjaar, dat de Amsterdamse politie bakfietsen als mogelijke bomvehikels extra in de gaten zou gaan houden, bracht die herinnering terug. Het bizarre schuilt in de tegenstelling tussen gevaar en onschuld. De bakfiets is misschien wel hét symbool van vreedzame verplaatsing, zo merkte mijn collega-columnist Sylvain Ephimenco op. Daar horen geen helse machines bij.
Lieveheersbeestje
De fiets is het lieveheersbeestje onder de transportmiddelen: kleinschalig, milieuvriendelijk en ondanks zijn ijzeren staketsel op een vertrouwde manier aaibaar. Wie fietst móet wel oké zijn, zegt de kleine catechismus van de Nederlandse deugdzaamheid. De wetgever heeft die gedachte inmiddels rechtskracht gegeven. Bij een botsing tussen een fiets en een auto is die laatste per decreet altijd de schuldige – wat er ook gebeurd mag zijn.
Ik weet niet of ik dat zo’n gelukkige beslissing vind. Het pragmatisme waaruit die bepaling kennelijk voortkomt (de automobilist let voortaan wel dubbel op), lijkt me nogal riskant. Het nodigt fietsers uit tot nóg gevaarlijker capriolen dan waaraan ze zich – met lak aan alle verkeersregels – sinds jaar en dag toch al overgeven.
Rudy Kousbroek heeft er, toen hij uit Frankrijk naar Nederland terugkwam, nog eens een knorrig stukje over geschreven. De Nederlandse fietser ziet zichzelf, puur op grond van wat hij is, als boven ieder kwaad verheven. En dus, aldus Kousbroek, meent hij dat alles hem is toegestaan en maakt zo het verkeer tot een anarchistische chaos – voornamelijk ten koste van wie nog net iets kwetsbaarder is dan hijzelf: de voetganger.
De Gutmensch en de ‘goede’ moslima: die twee horen bij elkaar, moet de PVV-er gedacht hebben…
Gevrijwaard van alle zonde
Maar de fietser blijft heilig – en dus gedraagt hij zich als een kathaarse ‘perfectus’ (een volmaakte ketter, red.) die zich in zijn onberispelijkheid gevrijwaard weet van alle zonde. Voor de bakfiets geldt dat intussen niet meer, zo begrijp ik uit het stukje van Ephimenco. In zijn moderne variant staat hij model voor het soort binnenstedelijke hoogopgeleiden waar PVV-ers een bloedhekel aan hebben en GeenStijl de term ‘bakfietsenenclave’ voor heeft bedacht.
Misschien is het niet toevallig dat foto’s van gehoofddoekte moslima’s op een met kinderen gevulde bakfiets een paar jaar geleden nog als schoolvoorbeeld van geslaagde integratie golden. De Gutmensch en de ‘goede’ moslima: die twee horen bij elkaar, moet de PVV-er gedacht hebben. Misschien dacht de politie net zoiets: waar kinderen zitten kan een kwaaie moslim ook een bom verbergen. De ironie van de bakfiets is eindeloos.
Symbool van armoede
Want hoe lang is het nog niet geleden dat de hij gold als het symbool van armoede bij uitstek? De bakfiets was het transportmiddel voor voddenhandelaren, marktkooplieden en mensen die geen geld hadden voor een echte verhuizer. In de jaren zeventig gebruikten studenten hem nog om van de ene kamer naar de andere te verkassen; takel en blok huurde je er voor een paar gulden bij. Nog weer een decennium later werd de bakfiets het attribuut van alternatieve krakers. Het imago verschoof langzaam naar de linker- en vervolgens extreme linkerkant van het politieke spectrum, om tegelijk met die parallelmaatschappij in de jaren negentig te verdampen.
Bij burgerlijk links in goede doen kwam de bakfiets weer terug – al vermoed ik dat hij ook bij menig jong VVD- of D66-gezin voor de deur staat. De fiets van de slagers- of bakkersjongen, met bestelmand voor op het stuur, was al eerder heruitgevonden als boodschappenvehikel met afneembaar mandje. De melkbussenfiets, met verlengd voorstel en laadruimte tussen zadel en wiel, kwam terug als ‘Babboe-City‘, de echte driewielige bakfiets als ‘Babboe-Big‘.
Bedrijvigheid
Een heel spectrum aan Oudnederlandse bedrijvigheid kun je inmiddels op de steeds drukkere fietspaden zien langsrijden. Populair zullen ze wel zijn vanwege hun praktische handigheid en ecologische verdiensten, maar vlak de verborgen nostalgie niet uit.
De oma-fiets ging de Babboe al voor: een herinnering aan de eenvoudiger maar gelukkiger tijden waarin zelfs het leger er nog een fietsbrigade op na hield, compleet met bereden militaire kapel. Ook daarvoor moesten de rijwielen soms worden aangepast. Het klokkenspel was gemonteerd op de stang van het voorwiel en werd bediend met één hand: zoiets als een vroege variant van sms’en achter het stuur, voor volk en vaderland.
AD 31.12.2015 Eerdere aanslagen, zoals die in Parijs en Kopenhagen, zijn ook in hoofdsteden gepleegd, dus Amsterdam is ,,voorzichtig en alert” wat de terreurdreiging rond oud en nieuw betreft. Er is echter ,,geen specifieke dreiging”. Burgemeester Eberhard van der Laan acht de kans op een aanslag dan ook ,,heel erg klein”, zo zei hij donderdagmiddag op Radio 1.
De autoriteiten in de hoofdstad hebben ,,passende maatregelen” getroffen; Van der Laan wil niet zeggen wat dat inhoudt. Volgens hem is de kans op een ongeluk als mensen de fiets pakken groter dan het risico van een aanslag. Hij roept de Amsterdammers dan ook op ,,eendrachtig oud en nieuw te vieren” en te genieten van het feest.
Telegraaf 31.12.2015 Eerdere aanslagen, zoals die in Parijs en Kopenhagen, zijn ook in hoofdsteden gepleegd, dus Amsterdam is ,,voorzichtig en alert” wat de terreurdreiging rond oud en nieuw betreft. Er is echter ,,geen specifieke dreiging”. Burgemeester Eberhard van der Laan acht de kans op een aanslag dan ook ,,heel erg klein”, zo zei hij donderdagmiddag op Radio 1.
De autoriteiten in de hoofdstad hebben ,,passende maatregelen” getroffen; Van der Laan wil niet zeggen wat dat inhoudt. Volgens hem is de kans op een ongeluk als mensen de fiets pakken groter dan het risico van een aanslag. Hij roept de Amsterdammers dan ook op ,,eendrachtig oud en nieuw te vieren” en te genieten van het feest.
Elsevier 31.12.2015 De Europese hoofdsteden staan op scherp deze jaarwisseling. In verschillende steden worden extra veiligheidsdiensten ingezet of de festiviteiten afgeblazen omdat de dreiging voor een terroristische aanslag te groot is.
De Turkse politie heeft woensdag twee personen gearresteerd omdat ze ervan worden verdacht een zelfmoordaanslag te hebben gepland in de Turkse hoofdstad Ankara.
Volgens een regeringsfunctionaris zouden de verdachten lid zijn van terreurgroep Islamitische Staat (IS). Bij het duo werden explosieven en bomgordels aangetroffen. Ze zouden alle voorbereidingen voor een aanslag al hebben getroffen voor de jaarwisseling.
Ankara is een van de Europese hoofdsteden die de jaarwisseling onder streng toezicht zal staan wegens terreurdreiging. IS heeft verschillende steden in het vizier om een aanslag te plegen.
Franse soldaten lopen voor het Louvre in Parijs langs; ook in Frankrijk waken de veiligheidsdiensten voor een nieuwe aanslag –Foto AFP
Brussel
In Brussel werd het dreigingsniveau eerder deze week al opgeschroefd en de woensdag laste de gemeente van de Belgische hoofdstad al georganiseerde feestelijkheden rond de jaarwisseling af. Door de terreurdreiging acht de gemeente het onverantwoord om de festiviteiten door te laten gaan.
De veiligheidsdiensten hadden sterke aanwijzingen dat er een aanslag zou worden gepleegd in Brussel. In de veelbesproken wijk Molenbeek werden huiszoekingen uitgevoerd, waarbij twee terreurverdachten zijn opgepakt, daarmee zou een aanslag zijn voorkomen.
Een van de personen die is opgepakt bij de huiszoekingen in Brussel wordt verdacht van betrokkenheid bij de aanslagen in Parijs van 13 november. Hij heet Ayoub B. en is de tiende terreurverdachte die is ingerekend na het bloedbad in de Franse hoofdstad.
‘Hij zit vast wegens ‘terroristische moorden en deelname aan de activiteiten van een terroristische groep’, zegt het Openbaar Ministerie van België donderdag.
De Belgische autoriteiten zijn ook op zoek naar leden van de motorbende Kamikaze Riders. Twee leden zijn in de kraag gevat, maar de Belgische veiligheidsdiensten vrezen dat andere gevaarlijke leden nog op vrije voeten zijn.
Wenen
Ook in Wenen zijn extra veiligheidsmaatregelen genomen. De Oostenrijkse veiligheidsdiensten deden onderzoek naar potentiële terroristen, maar dat heeft nog ‘geen concrete resultaten’ opgeleverd.
Politie-eenheden zullen ervoor plekken met grote massa’s mensen controleren. De terreurdreiging heeft er nog niet toe geleid dat er evenementen zijn afgelast in de Oostenrijkse hoofdstad.
Nederlandse veiligheidsdiensten hebben voor aanslagen rond oud en nieuw gewaarschuwd in Amsterdam. Agenten moeten vooral plaatsen met grote mensenmassa’s in de gaten houden.
Daarbij zal er met speciale aandacht worden gekeken naar debakfiets – een populair vervoersmiddel in de hoofdstad dat kan worden ingezet om explosieven te dragen. In een memo van de politie staat dat het frame van de bakfiets uitermate geschikt is om explosieven in te verstoppen. Ook waarschuwt de politie voor normale fietsen en auto’s.
VK 31.12.2015 Verschillende wereldsteden hebben donderdag extra veiligheidsmaatregelen genomen rondom de jaarwisseling. In Frankrijk, dat dit jaar twee aanslagen te verduren kreeg, zijn 100 duizend politieagenten op de been. Brussel heeft vanwege de terreurdreiging vuurwerkshows afgelast.
Ook Amsterdam is tijdens Oud en Nieuw volgens burgemeester Eberhard van der Laan ‘voorzichtig en alert’, al is er ‘geen specifieke dreiging’. Dit zei de burgemeester donderdagmiddag op Radio 1.
Van der Laan acht de kans op een aanslag ‘heel erg klein’. De autoriteiten in de hoofdstad hebben ‘passende maatregelen’ getroffen; Van der Laan wil niet zeggen wat die inhouden. Volgens hem is de kans op een ongeluk als mensen de fiets pakken groter dan het risico op een aanslag. Hij roept de Amsterdammers dan ook op ‘eendrachtig oud en nieuw te vieren’ en te genieten van het feest.
Rode Plein afgesloten
In Parijs als oorlogsverslaggever
Correspondent Peter Giesen blikt in dit stuk (+) terug op 2015, een moeilijk jaar voor Parijs. Giesen ziet ‘zijn’ stad langzaam in een oorlogsgebied veranderen.
In Brussel zijn donderdag zes mensen aangehouden die mogelijk iets te maken hebben met plannen om aanslagen te plegen tijdens de oudejaarsfeesten in de Belgische hoofdstad.
In Parijs gaat de gebruikelijke vuurwerkshow niet door. In plaats daarvan wordt er een optreden uitgezonden op beeldschermen rond de Arc de Triomphe. In Londen gaat het vuurwerk wel door. Wel worden er drieduizend politie-agenten ingezet vanwege de kans op een aanslag.
Niet alleen in Europese steden als Brussel en Parijs wordt het nieuwe jaar anders ingeluid dan andere jaren. In de Russische hoofdstad Moskou is het Rode Plein, normaal centrum van de festiviteiten, afgesloten.
Volgens Russische ambtenaren gebeurt dit om het opnemen van een nieuwjaarsconcert mogelijk te maken. Maar het televisiestation dat daarbij betrokken zou zijn, ontkent dat bericht. De onduidelijkheid maakt dat Russen volop speculeren over het afsluiten van Ruslands bekendste plein. Angst voor een terroristische aanslag wordt genoemd als mogelijke reden.
Een aantal landen waar het op dit moment al 1 januari is, heeft ook extra maatregelen getroffen. Australië worstelt met de dreiging van ‘home-grown’-extremisten, Australiërs die radicaliseren. De autoriteiten hebben feestgangers ervan verzekerd dat er extra politie op de been zou zijn.
In Tokio, Japan, zijn posters en affiches opgehangen waarop mensen worden gewaarschuwd om hun ogen goed open te houden en uit te kijken voor verdachte situaties en pakketjes.
Telegraaf 31.12.2015 De jaarwisseling wordt door een groot deel van de bevolking met angst en beven tegemoet gezien. De dreiging van een terroristische aanslag in één of meerdere Europese steden is daar debet aan.
Het afgelopen weekeinde zei de politie in Oostenrijk dat verschillende Europese hoofdsteden gewaarschuwd zijn voor een aanslag tussen Kerst en Oud en Nieuw. Veiligheidsdiensten in heel de wereld zijn dan ook in opperste staat van paraatheid.
Vuurwerkshow
In Brussel is de traditionele vuurwerkshow in het hart van de stad afgelast. Ook andere festiviteiten gaan niet door , vanwege de terreurdreiging. Deze week werden nog twee jihadisten opgepakt die van plan waren aanslagen te plegen op de Grote Markt van de Belgische hoofdstad.
In ons land is er geen sprake van het afgelasten van grote evenementen. ,,We zijn gewoon uitermate alert. Met de jaarwisseling zijn er altijd veel agenten en hulpdiensten op straat, en dat zal dit jaar uiteraard niet anders zijn”, zegt Joop Kemperman van de Nationale Politie.
Controles
,, Sinds de aanslagen in Parijs geldt in heel Nederland al een verhoogde paraatheid, maar we hebben geen enkel signaal dat de dreiging groter is geworden. We zijn scherp op zaken die anders zijn, maar dat zijn wij als politie altijd. Bij grote publieksevenementen kan er extra gecontroleerd worden, maar van afgelastingen van festiviteiten is geen sprake.”
Kemperman zegt dat de spanning wel voelbaar is onder de burgers. ,,Om twaalf uur als het geknal losbarst zal dat door velen dan anders ervaren worden. En er zullen best mensen zijn die denken dat er iets anders gebeurt… Niet vreemd, want bij aanslagen in het verleden hoor je achteraf dat mensen dachten dat er vuurwerk werd afgestoken in plaats van een bom.”
Ook volgens een woordvoerder van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) is de dreigingssituatie in ons land niet veranderd. ,,We blijven gewoon uitermate alert. Of het nu gaat om bakfietsen, rugzakken of auto’s…”
Trouw 31.12.2015 Het klinkt als een grap, schreef Het Parool eergisteren, ‘maar het is bloedserieus’: Amsterdam dreigt rond Oud en Nieuw slachtoffer te worden van een aanslag met een bakfiets. Als we dan toch dagelijks vóór de feestdagen door angstzaaiende berichten worden geplaagd, dan maar met een knipoog.
Waarom is dit grappig?
Omdat de bakfiets, in essentie, een vervoermiddel is voor vreedzame verplaatsingen tussen Amsterdam Oud-Zuid en de dichtstbijzijnde basisschool. Maar ook een object van spot en hoon in rechtse kringen om de ‘softies’ van links mee te beschimpen. Daar past in ieder geval geen gebivakmutste jihadist bij die, puffend en kreunend, zijn lading springstof vooruit probeert te krijgen.
De bakfiets is niets anders dan een vehikel waarin de Nederlandse eigenheid lieflijk wordt vervoerd. Het geweld zit hooguit in de trapfrequentie. Met aan het stuur meestal een bezwete jonge vader en in de bak een paar blonde haardossen die zich tegen regen en wind proberen te verweren. Je kunt ook andere vormen van angsthazerij uit je grapjas toveren. Een aanslag met een bomgordel gemaakt van geitenwollensokken, bijvoorbeeld. Of, om ook Wassenaar en Aerdenhout hierbij te betrekken: een aanslag met een met semtex behangen plooirok.
Houten kangoeroes
In mijn buurt tel ik een stuk of vier, vijf van die houten kangoeroes op wielen. En omdat voor onze deur de helling begint die naar een stoplicht leidt, zie ik vaak hoe bakfietsvaders buiten adem en kromgebogen met 5 kilometer per uur zichzelf pijnigen om het groene licht te halen. Koop dan een gewone fiets met kinderzitjes, denk ik vol medelij, het scheelt zeker een kilo of twintig.
Bovendien worden je al die verwensingen van medefietsers bespaard die op smalle fietspaden achter deze logge ondingen hun ongeduld uitschreeuwen. Maar het is waarschijnlijk te laat: de bakfiets verschaft een duurzame identiteit aan jonge en moderne stellen die CO2-vrij door de spits willen trappen.
Kate Winslet
In Nederland worden jaarlijks 5000 bakfietsen geproduceerd en tot mijn verbazing ontdekte ik dat de helft hiervan voor de export is bestemd. Zo vond ik een Italiaanse site die de ‘Bakfiets Milano, bicicletta da trasporto con cassone in legno’ voor 1300 euro verkoopt. En in Frankrijk hebben ze de ‘Triporteur Classique Hollandais, aussi appelé Bakfiets’ die je voor 1800 euro kunt aanschaffen. Zelfs in New York wordt de ‘Dutch Style cargo bike’ zo populair dat ook actrice Kate Winslet er een heeft gekocht.
Volgens boze tongen zou aan de bakfiets te veel de geur van hun eigenaren kleven: die van drammerige wereldverbeteraars die alleen met brandnetelsoep en sojakoekjes vooruit zijn te branden. Hartgrondige bakfietsenhaters vindt men vooral bij de rechtse internetsite GeenStijl die buurten waar veel op GroenLinks wordt gestemd tot ‘bakfietsenclave’ heeft omgedoopt. Door al die lieve Hollandse kneuterigheid, kan ik in een bakfietsaanslag niet echt geloven. Ook niet in een draaiorgel- of sjoelbakaanslag. Die gaan we met gemak en humor buiten de deur houden. Fijne jaarwisseling!
VK 30.12.2015 Terreurdreiging dwingt tot permanent onderzoek naar de juiste balans tussen bescherming en vrijheid.
Niet eerder ervoeren we de terreurdreiging zo nabij…..
De dreiging van terreur wordt in Europa aan het einde van 2015 aanzienlijk meer gevoeld dan een jaar eerder. De schokkende aanslagen in Parijs in januari (twintig doden, 22 gewonden), waarbij de redactie van het tijdschrift Charlie Hebdo grotendeels werd uitgemoord, werden gevolgd door terreur in Denemarken in februari (drie doden, vijf gewonden) en vooral door de aanslagen van ’13/11′ in Parijs. Daarbij vielen maar liefst 130 doden en 368 gewonden te betreuren. Tientallen aanslagen werden voorkomen, zoals die op de Thalys van Amsterdam naar Parijs. Brussel werd dagenlang lamgelegd vanwege de terreurdreiging. Niet eerder ervoeren we die zo nabij.
Voor optimisme over minder aanslagen in 2016 is geen aanleiding. Evenmin is er enige garantie dat Nederland gevrijwaard blijft. De vraag naar het gepaste antwoord op de terreurdreiging blijft dan ook onverminderd actueel. ‘Alles voor de veiligheid’ is de voor de hand liggende reflex bij zowel het grote publiek als de autoriteiten na iedere aanslag. Zeker ’13-11′ maakt duidelijk dat iedereen het risico loopt op het verkeerde moment op de verkeerde plek te zijn, niet alleen tekenaars van de profeet Mohammed.
Liever geen Schipholachtige controle bij ieder warenhuis of concertzaal
De Franse autoriteiten, die bij uitstek tot een reactie werden gedwongen, hebben het antwoord vooral gezocht in het vergroten van hun juridische speelruimte. Na ‘Charlie Hebdo’ kregen de inlichtingendiensten ruim baan op internet – providers werden wettelijk verplicht hen te helpen. Na ’13/11′ volgde de afkondiging van een maandenlange noodtoestand die huisarrest en huiszoeking zonder tussenkomst van een rechter mogelijk maakt. De Franse commentator Dominique Moïsi voorspelde de ‘Israëlisering’ van de samenleving met als redenering: ‘Een concert als dat in de Bataclan zou in Israël zwaar worden bewaakt. Dat is niet leuk. Maar het is nog minder leuk om doodgeschoten te worden.’
Toch blijft die ‘Israëlisering’ uit. Direct na ‘Parijs’ namen organisatoren van popconcerten extra maatregelen, maar inmiddels wordt de urgentie daarvan minder gevoeld. Met het verstrijken van de tijd wint de gedachte terrein dat we toch liever niet bij ieder warenhuis, iedere bioscoop en iedere concertzaal een Schiphol-achtige controle ondergaan. Niet alleen omdat de effectiviteit daarvan twijfelachtig is wanneer jihadisten met kalasjnikovs binnenvallen, maar ook omdat te veel veiligheidsmaatregelen als niet passend bij onze manier van leven worden ervaren.
Uitbreiding van de inlichtingendiensten, waartoe ook ons land is overgegaan, valt toe te juichen
Dat neemt niet weg dat de terreurbestrijding effectiever kan. Uitbreiding van de inlichtingendiensten, waartoe ook ons land is overgegaan, valt toe te juichen. De Europese samenwerking tussen die diensten, politie en justitie kan nog vele malen beter denk aan het delen van alle informatie over verdachte jihadisten. Veel lastiger, maar op termijn zeker niet minder belangrijk, is het bestrijden van de oorzaken waardoor moslims zich tot een organisatie als IS voelen aangetrokken.
Bij iedere volgende aanslag zal de neiging groot zijn ons veiligheidsbelang het zwaarst te laten wegen en iedere maatregel te omarmen die ook maar enigszins aan ons gevoel van veiligheid kan bijdragen. Die begrijpelijke reflex verdient kritische beschouwing, ook in het heetst van de strijd. Want tegenover de prijs van minder individuele vrijheid of privacy moet wel een reëel uitzicht op meer veiligheid staan.
RTVWEST 30.12.2015 De organisatie achter het grote vuurwerkfeest donderdagavond bij de Hofvijver in Den Haag maakt zich geen zorgen na een waarschuwing van veiligheidsdiensten. Die zeggen dat er tijdens de jaarwisseling kans is op aanslagen in de grote steden. ‘Ik maak me niet zoveel zorgen, ik heb wel zin in een mooi feestje’, zegt Nathan Wiersma, uitvoerend producent van organisator Niehe Media.
‘Het kan natuurlijk dat mensen thuisblijven omdat ze zich er druk om maken, daarom wordt het ook live op SBS6 uitgezonden. Maar ik verwacht toch wel dat een hoop mensen uit Den Haag en omgeving hiernaartoe gaan komen om naar dit mooie vuurwerk te kijken’, aldus Wiersma op Radio West.
‘Wij zetten beveiliging in, zoals dat moet volgens de richtlijnen in overleg met gemeente en politie.’ Wat de gemeente aan extra maatregelen neemt, daar kan de organisator niks over zeggen. ‘Wij gaan er alles aan doen om mensen hier een veilig gevoel te geven.’
Regels tijdens vuurwerkshow
Wel gelden er volgens Wiersma regels. Hij legt uit: ‘Als je hier naartoe komt, ben je op een evenemententerrein. Dan gelden er wat huisregels. Geen wapens bij je, geen vuurwerk afsteken, dat steken wij wel af. Verder is er visuele controle op mensen dat ze geen rare dingen doen. We werken natuurlijk nauw samen met de politie en de lokale diensten.’
Wiersma is optimistisch over het evenement. ‘Voorbereidingen gaan goed, tot nu toe hebben we mooi weer. We kunnen lekker doorwerken en verwachten dat alles op tijd klaar zal staan.’ Vanaf 23.00 uur draait een dj muziek bij de Hofvijver, het vuurwerk begint om middernacht.
Den HaagFM 30.12.2015 De organisatie achter het grote vuurwerkfeest donderdagavond bij de Hofvijver maakt zich geen zorgen na een waarschuwing van veiligheidsdiensten. Die zeggen dat er tijdens de jaarwisseling kans is op aanslagen in de grote steden.
“Ik maak me niet zoveel zorgen, ik heb wel zin in een mooi feestje”, zegt Nathan Wiersma, uitvoerend producent van organisator Niehe Media. Wat de gemeente aan extra maatregelen neemt, daar kan de organisator niks over zeggen. “Wij gaan er alles aan doen om mensen hier een veilig gevoel te geven”, aldus Nathan Wiersma op Radio West.
Wiersma is optimistisch over het evenement. “Voorbereidingen gaan goed, tot nu toe hebben we mooi weer. We kunnen lekker doorwerken en verwachten dat alles op tijd klaar zal staan.” Vanaf 23.00 uur draait een dj muziek bij de Hofvijver, het vuurwerk begint om middernacht. …lees meer
VK 29.12.2015 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) houdt de terreurdreiging voortdurend op ‘substantieel’. De aanpak is controversieel. De AIVD en de MIVD moeten hun rol op dit gebied heroveren.
Op zijn website is te lezen dat de NCTV binnen de rijksoverheid als enige verantwoordelijk is voor terrorismebestrijding, cyber security, nationale veiligheid en crisisbeheersing. Een soortgelijke formulering was ooit te lezen op de websites van AIVD en MIVD. Die lijken nu als toeschouwers op de tribune zitten. De AIVD mag nog zijn jaarlijkse prioriteiten opsommen. Voor 2016 zijn dat cyberdreiging, ontwikkelingen aan de randen van Europa en spanningen tussen bevolkingsgroepen in Nederland. Een rol bij terrorismebestrijding is kennelijk geen prioriteit meer.
Bij de AIVD groeide in 2002 het besef dat de dienst tekort zou schieten zolang hij alleen zou blijven informeren over concrete en/of voorspelbare dreigingen. Toenmalig hoofd AIVD, Van Hulst: ‘We werken hard om aanslagen te voorkomen, in de wetenschap dat het toch een keer gaat gebeuren.’
Dus moest er eerder worden gewaarschuwd aan de hand van analyses over voorstelbare dreigingen. Die rol werd snel opgepakt door de NCTV, maar die dreigt nu zijn onafhankelijke hand te overspelen.
Logisch
Het is volstrekt logisch dat terreurdreiging onder druk van VVD-ministers op niveau ‘substantieel’ wordt gehouden vanwege stembusvoorspellingen.
Het is volstrekt logisch dat terreurdreiging onder druk van VVD-ministers op niveau ‘substantieel’ wordt gehouden vanwege stembusvoorspellingen. Je kunt dat de eerste jaren niet naar beneden bijstellen zonder dat dit gevolgen heeft voor de verdeling van Kamerzetels. De vraag is; hoe serieus is dan nog dat dreigingsbeeld? Het kabinet heeft kennelijk electorale belangen de angst onder de bevolking hoog te houden.
De NCTV vindt het zelf ook steeds lastiger een duidelijk beeld te schetsen. Coördinator Schoof motiveert steeds warriger waarom er een substantiële dreiging is en beweert zelfs elke dag de dreigingen opnieuw vast te stellen. Als dat zo is, zou elke dag een wisselend niveau moeten gelden en niet al enige jaren hetzelfde.
De coördinator vindt als spreekpop van het kabinet eerst de uitreizigers bedreigend en dan weer de terugkeerders. Soms krijgen de ‘lone wolves’ de eer om de gevaarlijksten te zijn, dan weer jihadisten die meereizen met asielzoekers.
Vervlechting
Om het dreigingsniveau hoog te houden wordt ‘dankbaar’ gebruik gemaakt van aanslagen in andere Europese landen, of van een enkele geconstateerde vervlechting met ‘de’ criminaliteit. Zelfs het vertrek van één enkele militair naar Syrië óf Irak is voldoende reden verontwaardiging op te wekken bij de bevolking.
Door een spreekverbod voor imams wordt geprobeerd radicalisering tegen te gaan. Het is echt nog te vroeg te kunnen beoordelen of die aanpak is gelukt. Want volgens de NCTV kan radicalisering ook worden aangewakkerd door ‘verlangen naar politieke rechtvaardigheid of wraak voor gevoeld onrecht’. Gevoelens van onrecht zijn er onweerlegbaar want het Eindhovense moskeebestuur stapte naar de rechter.
De NCTV moet niet langer beweren als enige instantie politiek verantwoordelijk te zijn voor terrorismebestrijding…
De Coördinator wekt de indruk dat dreigingen bewust substantieel worden gehouden.
Adviezen aan gemeenten om radicalisering tegen te gaan door het opleggen van spreekverboden worden door betrokken VVD-bewindslieden geïnitieerd.
De NCTV moet niet langer beweren als enige instantie politiek verantwoordelijk te zijn voor terrorismebestrijding.
Het is de hoogste tijd dat inlichtingendiensten als AIVD en MIVD hun goede naam en faam op dit terrein heroveren en ten aanzien van staatsveiligheid en democratische rechtsorde een zelfstandiger rol opeisen. Bovendien moeten zij zich op het gebied van cyberspionage en -security meer als onafhankelijke kenners profileren en vervolgens gevreesde bestrijders van economische spionage worden.
Voor het zover zal kunnen zijn, moeten er toch eerst verkiezingen komen.
VK 29.12.2015 De gemeente Amsterdam is niet specifiek gewaarschuwd voor een mogelijke aanslag met een bakfiets of een ander middel. De waarschuwing waar Het Parool en later de NOS dinsdag over schreven is onderdeel van een al eerder openbaar gemaakte dreigingsmelding die geldt voor heel Europa.
De veiligheidsdiensten spreken over mogelijk gebruik van rugzakken, auto’s en ook fietsen bij een eventuele aanslag. De politie Amsterdam blijkt daar in een memo zelf de onder hoofdstedelingen populaire bakfiets aan toegevoegd te hebben.
‘De breed verspreide dreigingsmelding onderstreept het bestaande dreigingsbeeld na de aanslagen in Parijs, en dus ook de noodzaak tot alertheid, maar er is geen sprake van een concrete dreiging voor Amsterdam’, zo reageert een woordvoerder van de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid. De suggestie dat Amsterdam van buitenaf zou zijn gewaarschuwd voor een aanslag met een bakfiets, is dan ook onjuist.
De Oostenrijkse politie liet afgelopen weekeinde weten veiligheidsmaatregelen te hebben genomen. Dat gebeurde naar aanleiding van een waarschuwing aan verscheidene Europese hoofdsteden over het gevaar van aanslagen. Het was een algemene waarschuwing en geen alarm over een specifieke terroristische aanslag.
AD 29.12.2015 De politie in Amsterdam is rond oud en nieuw extra alert op bakfietsen. Veiligheidsdiensten waarschuwen dat er een aanslag kan worden gepleegd met een bakfiets of fiets met explosieven, zo meldt Het Parool dinsdag. Volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding is de waarschuwing onderdeel van een algemene waarschuwing die voor heel Europa geldt.
Het dagblad baseert zich op een interne memo, waarin agenten wordt gevraagd extra goed op te letten op bakfietsen op drukke plekken in de stad. Er zou nog geen concrete aanwijzing voor een geplande aanslag zijn, maar er zouden wel signalen zijn die wijzen op dreiging tussen kerst en oud en nieuw.
Europa
Oostenrijk maakte eerder al melding van verhoogde dreiging tijdens de feestdagen voor heel Europa. Dat was een algemene waarschuwing voor extra risico’s in Europese hoofdsteden, waarin geen alarm werd gegeven voor specifieke terroristische aanslagen.
In die waarschuwing zou wel zijn aangegeven dat er mogelijk rugzakken, auto’s en fietsen worden gebruikt voor aanslagen en dat agenten daar extra alert op moeten zijn. Een bakfiets zou volgens die memo ook een middel kunnen zijn om een aanslag te plegen. De Amsterdamse politie houdt dus ook dat type fiets in de gaten.
NU 29.12.2015 De waarschuwing voor een mogelijke aanslag met een bakfiets, is onderdeel van een zeer breed verspreide dreigingsmelding waarbij gesproken wordt over mogelijk gebruik van rugzakken, auto’s en ook fietsen.
Vooralsnog is er geen concrete aanwijzing voor een dreiging tegen Nederland, laat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dinsdag weten.
Aanleiding is een bericht van Het Parooldinsdag dat agenten in Amsterdam het verzoek kregen rond de jaarwisseling extra alert te zijn op een aanslag met een fiets of bakfiets. Dit werd ook overgenomen door NU.nl.
Agenten moeten extra alert zijn op (bak)fietsers met “afwijkend gedrag”. Ook wordt gevraagd direct “opvallende objecten” te melden.
Oostenrijk
Deze waarschuwing is dus niet specifiek gericht op Amsterdam. Het gaat om de algemene waarschuwing voor Europa, waar Oostenrijk het al eerder over had.
Een woordvoerder van de NCTV zegt verder dat “relevante informatie uiteraard is gedeeld met lokale autoriteiten”.
De Oostenrijkse politie liet afgelopen weekeinde weten veiligheidsmaatregelen te hebben genomen. Dat gebeurde naar aanleiding van een waarschuwing aan verscheidene Europese hoofdsteden over het gevaar van aanslagen. Het was een algemene waarschuwing en geen alarm over een specifieke terroristische aanslag
Onverminderd actueel
Nadat de informatiedienst van de Amsterdamse politie de memo had verstuurd, vroegen veel agenten of de waarschuwing voor (bak)fietsen verder kon worden gespecificeerd, maar dit is niet het geval, aldus Het Parool.
De informatie in de interne oproep is verstrekt door de veiligheidsdiensten en is “onverminderd actueel”, zo staat in de dienstmededeling. “Het is zaak waakzaam en alert te blijven, ook in verdachte situaties waarin geen sprake is van een (bak)fiets.”
Een woordvoerder van burgemeester Eberhard van der Laan wilde volgens de krant verder geen mededelingen doen.
Elsevier 29.12.2015 Veiligheidsdiensten in Amsterdam waarschuwen voor een aanslag in de hoofdstad rond oud en nieuw. Gevreesd wordt dat de alom aanwezige bakfiets als middel wordt ingezet om explosieven te dragen.
Alle agenten in de stad hebben de opdracht gekregen extra alert te zijn op drukke plekken en bij grootschalige evenementen. De waarschuwing over de bakfiets klinkt als een grap, ‘maar is bloedserieus’, schrijft Het Parool.
Audioboodschap
In heel Europa staan de veiligheidsdiensten op scherp in de dagen voorafgaande aan de jaarwisseling. Dit weekend ontving de politie in Wenen een waarschuwing voor terreur in Europese hoofdsteden in deze periode. Terreurbeweging Islamitische Staat (IS) zou een bomaanslag of gewapende aanval willen plegen op mensenmassa’s tijdens Oud en Nieuw.
Ook bracht Abu Bakr al-Baghdadi, de leider van IS, opnieuw een audioboodschap uit waarin hij het Westen dreigt met aanslagen. Daarnaast benadrukt hij dat het goed gaat met zijn terreurbeweging: ‘Hoe heviger de oorlog tegen IS wordt gevoerd, des te sterker en zuiverder IS wordt,’ zei al-Baghdadi.
Vorige week zei vertrekkend korpschef van de Nationale Politie Gerard Bouman nog dat hij zeker weet dat ook Nederland geconfronteerd zal worden met een terreuraanslag. Er zijn in Amsterdam nog geen ‘concrete aanwijzingen voor een voorgenomen aanslag’, maar de signalen blijven ‘wijzen op een dreiging, juist tussen kerst en de jaarwisseling’.
In het Kerstnummer van Elsevier
Bijna drie jaar is Dick Schoof (58) nu Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. In dit klimaat van aanslagen en permanente dreiging is hij ongetwijfeld de invloedrijkste ambtenaar. Wat houdt dat in? Lees verder >
Telegraaf 29.12.2015 Veiligheidsdiensten waarschuwen voor een aanslag in Amsterdam met een bakfiets of fiets met explosieven rond oud en nieuw. Het klinkt als een grap, maar de waarschuwing is bloedserieus.
Dat staat volgens het Parool in een memo aan de Amsterdamse politie: ‘Als middel zou sprake kunnen zijn van een (bak)fiets voorzien van explosieven. Er wordt daarom gevraagd om extra alertheid rond publieke locaties en evenementen in de komende periode tot en met oud en nieuw. Meld afwijkend gedrag en opvallende objecten direct.’
Er zijn nog altijd ‘geen concrete aanwijzingen voor een voorgenomen aanslag’, maar ‘er blijven signalen die wijzen op dreiging, juist tussen kerst en de jaarwisseling’. Alle agenten in de stad hebben opdracht gekregen extra alert te zijn op drukke plekken en rond evenementen.
De informatiedienst van de Amsterdamse politie (Dienst Regionale Informatieorganisatie, DRIO) kreeg na de interne oproep veel vragen, vooral naar specifiekere kenmerken van de (bak)fiets, maar kan geen antwoord geven. Een woordvoerder van burgemeester Eberhard van der Laan wil niet inhoudelijk reageren.
Elsevier 29.12.2015 Er zijn nieuwe antiterreurmaatregelen van kracht in de Belgische hoofdstad Brussel. Het terreurniveau voor de politiekantoren is verhoogd van twee naar drie, het op een na hoogste niveau.
Dat heeft alles te maken met nieuwe, concrete aanwijzingen dat er iets staat te gebeuren, schrijft Het Nieuwsblad dinsdag.
In de nacht van maandag op dinsdag zijn zes verdachten opgepakt in verband met een terreuronderzoek, maar al snel werden er vier vrijgelaten, meldt de Vlaamse omroep VRT. De twee die nog vastzitten, worden ervan verdacht deel uit te maken van een terroristische groep. Het federaal parket heeft aanwijzingen dat er plannen waren om in Brussel op verschillende symbolische plaatsen aanslagen te plegen tijdens oudejaarsfeesten.
Ook deze arrestaties lijken los te staan van ‘Parijs’. Eind november ging Brussel grotendeels op slot. Er werd toen koortsachtig klopjacht gemaakt op terrorist Salah Abdeslam – die betrokken was bij de bloedige aanvallen in de Franse hoofdstad. Van hem ontbreekt nog altijd elk spoor.
Telegraaf 29.12.2015 Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft het terreurniveau voor de politiekantoren in Brussel verhoogd van twee naar drie. Dat is het op een na hoogste niveau. Aanleiding voor dat besluit zijn nieuwe, concrete aanwijzingen voor een aanslag in en rond het hoofdcommissariaat van de politie aan de Grote Markt in Brussel, schrijft Het Nieuwsblad dinsdag.
Volgens de krant is er nu nòg strengere bewaking en worden de openingstijden voor de politiekantoren aangepast. In de rest van België gold bij politiekantoren de voorbije maanden al niveau drie. Het verhoogde dreigingsniveau zou eveneens gelden voor de militairen op straat. Welke gevolgen dat voor hen heeft is niet duidelijk.
De maatregel geldt in ieder geval tot volgende week maandag, dus tot na de jaarwisseling. Op de Brusselse Grote Markt komen elk jaar duizenden mensen bijeen om oud en nieuw te vieren.
Binnenlandse Zaken in België wil weinig kwijt over de maatregel. Duidelijk is wel dat de “concrete dreiging” in de stad niet direct verband houdt met de eerdere aanslagen in Parijs.
NU 29.12.2015 Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft het terreurniveau voor de politiekantoren in Brussel verhoogd van twee naar drie. Dat is het op een na hoogste niveau.
Aanleiding voor dat besluit zijn nieuwe, concrete aanwijzingen voor een aanslag in en rond het hoofdcommissariaat van de politie aan de Grote Markt in Brussel, schrijft Het Nieuwsblad dinsdag.
Volgens de krant is er nu nòg strengere bewaking en worden de openingstijden voor de politiekantoren aangepast. In de rest van België gold bij politiekantoren de voorbije maanden al niveau drie. Het verhoogde dreigingsniveau zou eveneens gelden voor de militairen op straat. Welke gevolgen dat voor hen heeft is niet duidelijk.
De maatregel geldt in ieder geval tot volgende week maandag, dus tot na de jaarwisseling. Op de Brusselse Grote Markt komen elk jaar duizenden mensen bijeen om oud en nieuw te vieren.
Binnenlandse Zaken in België wil weinig kwijt over de maatregel. Duidelijk is wel dat de “concrete dreiging” in de stad niet direct verband houdt met de eerdere aanslagen in Parijs.
Militairen
Vlak voor de kerstdagen besloot de federale ministerraad dat er nog minstens een maand militairen op straat blijven patrouilleren in Brussel. Zij bewaken “strategische” plekken waaronder de Grote Markt in het centrum, de Europese instellingen en metro- en treinstations.
Het openbare leven in Brussel werd eind november een aantal dagen ernstig ontwricht omdat het dreigingsniveau naar vier werd verhoogd, de hoogste staat van paraatheid. De kans op een aanslag was “ernstig en zeer nabij”. Scholen, winkels, restaurants en musea waren dagenlang dicht. Ook de metro reed vier dagen helemaal niet.
Arrestaties
In België zijn in de nacht van maandag op dinsdag ook twee verdachten aangehouden in verband met een terreuronderzoek. De aanhoudingen vonden plaats bij huiszoekingen in Brussel, Vlaams-Brabant en de regio rond Luik. Tijdens de huiszoekingen zijn onder andere militaire trainingskledij en propagandamateriaal van de terreurorganisatie IS gevonden. Explosieven of wapens zijn niet aangetroffen.
In totaal werden zes mensen opgepakt. Vier zijn weer vrijgelaten. De twee gearresteerde personen zouden aanslagen hebben gepland tegen politiedoelwitten. De aanhoudingen staan los van de aanslagen in Parijs, meldt de Vlaamse omroep VRT. Het federaal parket bevestigt het nieuws over de aanhoudingen, maar wil verder niets kwijt, aldus de VRT.
RTVWEST 23.12.2015 Vertrekkend korpschef Gerard Bouman is ervan overtuigd dat er een aanslag komt in Nederland. Die terreurdreiging baart hem op het gebied van veiligheid en criminaliteit de grootste zorgen, zegt hij in een interview met de Telegraaf.
Dat Nederland een van de weinige plekken in Europa is waar nog geen aanslag is gepleegd, komt volgens Bouman waarschijnlijk doordat de Nederlandse politie verbonden is met de maatschappij. Hij benadrukt in de krant dat de politie ‘het contact in de wijk niet mag verliezen’. Het beeld dat het gevaar bij terrorisme van buiten komt, is volgens Bouman door de recente aanslagen in onder meer Parijs gelogenstraft.
Bouman waarschuwt dat de politie op dit moment ‘overvraagd’ wordt. Hij wijst erop dat er sprake is van een doorlopende stroom aan incidenten. ‘Er zijn talloze pelotons van de mobiele eenheid op piket en er lopen 82 strafrechtelijke contraterrorisme-onderzoeken.’
‘Einde eigen vermogen in zicht’
De nationale politie heeft volgens Bouman bijna geen geld meer. ‘Het einde van het eigen vermogen is in zicht. Dit eigen vermogen is nodig om klappen op te vangen. Die klappen kunnen we straks niet meer opvangen als er geen geld bij komt’, benadrukt hij.
VK 23.12.2015 Ook in Nederland zal een terroristische aanslag worden gepleegd, denkt vertrekkend korpschef van de Nationale Politie Gerard Bouman. ‘Voor mij staat vast dat die er komt’, zegt hij woensdag in een interview in De Telegraaf.‘Nederland is een oase in Europa. Een van de weinige plekken waar nog geen aanslag is gepleegd.’
Nederland is een oase in Europa. Een van de weinige plekken waar nog geen aanslag is gepleegd, aldus Bouman.
Dat komt volgens Bouman mogelijk doordat de Nederlandse politie verbonden is met de maatschappij. ‘We mogen het contact in de wijk niet verliezen. En het beeld dat gevaar bij terrorisme van buiten komt, is door de recente aanslagen gelogenstraft’, stelt de korpschef.
Bouman waarschuwt dat de politie ‘overvraagd’ wordt. ‘We hebben niet meer te maken met incidenten, maar een doorlopende stroom aan incidenten.’ Als de twee grootste problemen noemt hij vluchtelingen en contraterrorisme. ‘Er zijn talloze pelotons van de mobiele eenheid op piket en er lopen 82 strafrechtelijke onderzoeken op contraterrorisme.’
Ook heeft de nationale politie bijna geen geld meer. ‘Het einde van het eigen vermogen is in zicht. Dat eigen vermogen is nodig om klappen op te vangen. Die klappen kunnen we straks niet meer opvangen als er geen geld bij komt’, stelt Bouman, die op 1 februari afscheid neemt.
Telegraaf 23.12.2015 Vertrekkend korpschef Gerard Bouman is ervan overtuigd dat er een aanslag komt in Nederland. De terreurdreiging baart hem op het gebied van veiligheid en criminaliteit de grootste zorgen, zegt hij in een exclusief interview met de Telegraaf.
Bouman onthult dat er 82 contraterrorisme-onderzoeken lopen. Honderden gewone agenten zijn in het geheim klaargestoomd voor het hanteren van een zwaar wapen bij een aanslag.
De financiële positie van de politie is zo slecht dat er zonder extra geld gesneden moet worden in het korps. Dat betekent minder politie in de wijkbureaus en daardoor een beroerdere informatiepositie. Gerard Bouman vreest dat de wijkagent uit de buurt wordt getrokken om de capaciteitsdruk te verminderen. „Terreur komt van binnenuit. Een van de redenen dat er nu nog geen aanslag is geweest, is omdat de politie in nauwe verbinding staat met de bevolking.”
Elsevier 23.12.2015 Net als in Parijs, zal ook in Nederland een terreuraanslag worden gepleegd. ‘Voor mij staat vast dat die er komt.’ Dat zegt de vertrekkende korpschef van de Nationale Politie Gerard Bouman woensdag in De Telegraaf.
Oase
‘Nederland is een oase in Europa, een van de weinige plekken waar nog geen aanslag is gepleegd,’ zegt hij. Volgens hem zou dat komen doordat de Nederlandse politie verbonden is met de maatschappij, onder meer in de wijk. Hij wil dan ook in wijkagenten blijven investeren.
Volgens Bouman moeten we van het idee af dat gevaar van terrorisme een externe bedreiging is: ‘het beeld dat gevaar bij terrorisme van buiten komt, is door de recente aanslagen gelogenstraft,’ aldus de korpschef.
In het Kerstnummer van Elsevier
Bijna drie jaar is Dick Schoof (58) nu Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. In dit klimaat van aanslagen en permanente dreiging is hij ongetwijfeld de invloedrijkste ambtenaar. Wat houdt dat in? Lees verder >
Overvraagd
Hoewel Bouman denkt dat er bij ‘direct gevaar genoeg capaciteit is bij de politie waarschuwt hij wel dat de politie ‘aan alle kanten overvraagd’ wordt: ‘we hebben niet meer te maken met incidenten maar met een doorlopende stroom aan incidenten.’ De twee grootste problemen zijn volgens hem migranten en contraterrorisme. Er zouden 82 strafrechtelijke onderzoeken op contraterrorisme lopen.
Daarnaast heeft de nationale politie bijna geen geld meer, waarschuwt hij. ‘Dat eigen vermogen is nodig om klappen op te vangen’, iets wat niet meer kan als er geen geld bij komt,’ aldus de korpschef, die op 1 februari zijn post verlaat.
We zijn zo’n 15 maanden verwijderd van de volgende Tweede Kamerverkiezingen. De contouren van die verkiezingen en de vorming van de regering erna dienen zich al aan, met name door de uitslag van de Eerste Kamerverkiezingen en de electorale ontwikkelingen in 2015. Op deze laatste zondag van het jaar daarom een vooruitblik van wat ons te wachten staat bij die verkiezingen en de vorming van de volgende regering.
De komende Tweede Kamerverkiezingen hebben grote invloed op de toekomst van steden en regio’s. De partijprogramma’s, de verkiezingsdebatten en de keuzes die tijdens de formatie worden gemaakt voor het nieuwe regeerakkoord – ze bepalen straks het dagelijks leven van meer dan 17 miljoen Nederlanders. Platform31 presenteert de belangrijkste opgaven voor steden en regio’s.
De opgaven lopen langs drie lijnen:
Het verkleinen van sociale en ruimtelijke verschillen
Een evenwichtige woningmarkt
Transitie naar duurzame groei
De aanpak van deze opgaven vraagt om hard werken en creativiteit – van burgers, van politiek, bestuur en wetenschap. Met hen wil Platform31 tot oplossingen komen voor de complexe opgaven van vandaag en morgen. lees;Platform31 Verkiezingsnotitie Tweede Kamer 2017
Terugblik
Het kabinet kreeg onlangs nog een motie van afkeuring aan de broek van bijna de volledige oppositie vanwege de afhandeling van de ‘Teeven-deal’.
In de peilingen gaat het de PVV nog steeds voor de wind. De partij zou, als er nu verkiezingen worden gehouden, uitkomen op zo’n 39 zetels.
Het zou zo maar kunnen zijn dat Geert Wilders PVV zo dadelijk de nieuwe Premier van kabinet Wilders 1 is !!!!
Wilders in het Verzet
Afgelopen maandag nog spraken een groot aantal politieke partijen zich in de Volkskrant uit tegen de manier waarop Wilders zich gedraagt in de migratiecrisis. Op de sociale media riep de PVV’er veelvuldig op tot het sluiten van de grenzen en tot ‘verzet‘. Na de rellen in Geldermalsen van afgelopen week wilde Wilders niet openlijk afstand nemen van het geweld.
PVV-leider Wilders voelde er totaal niets voor om afstand te nemen van zijn eerdere oproepen aan de bevolking om in verzet te komen tegen de komst van meer Vluchtelingen. Zijn antwoord in een tweet vanaf zijn vakantieadres was kort en krachtig: “Politiek en pers kunnen de Rambam krijgen.” Verder twitterde hij: “Neem zelf lekker afstand van jullie lafheid en verraad van Nederland aan de islam….sukkels.”
Hennis ziet Rutte-III wel zitten – NOS 29.12.2015 Minister Hennis heeft alle vertrouwen in premier Rutte en ziet een derde kabinet van de VVD-voorman wel zitten. “Ik vind hem by far de beste debater op het Binnenhof”, zegt Hennis in een gesprek met de NOS. “Hij heeft een enorme dossierkennis en is een enorme bruggenbouwer.”
Hennis verwacht dat er na de Kamerverkiezingen van maart 2017 een coalitie gevormd moet worden met misschien wel vier of vijf partijen. “Ik denk heel eerlijk gezegd, als je kijkt naar de manier waarop Mark Rutte opereert – tussen partijen, met partijen, altijd weer op zoek is naar het compromis – dat hij misschien nog wel eens de aangewezen leider kan zijn ook voor een volgend kabinet.”
De Defensieminister wil niet vooruitlopen op wat zij na die verkiezingen gaat doen. “Ik wil Defensie op orde brengen, dat is een missie die ik graag wil volbrengen. Daar heb ik nog even tijd voor nodig. Dat is wat ik dit moment uitdraag.”
Voor minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) is het uitzitten van deze kabinetsperiode een doel op zich geworden. Hij gaat daarmee tegen de lijn van premier Mark Rutte in. Dat zegt hij in een uitgebreid kerstinterview met NU.nl.
Minister Edith Schippers (VVD) van Volksgezondheid sluit een samenwerking tussen haar partij de VVD en de PVV niet uit, terwijl premier Mark Rutte en fractievoorzitter Halbe Zijlstra notabene eerder al aangaven geen coalitie te zullen vormen met de partij van Geert Wilders.
‘Ik sluit geen enkele partij vooraf uit. Ik zie niet in waarom ik de PVV zou moeten uitsluiten en de SP niet,’ zegt Schippers woensdag in een interview met de Volkskrant. Ze zegt prettig samen te werken met de PVV, ook al ‘staan die niet echt te applaudisseren voor het kabinet’.
De uitspraken van de minister voor Volksgezondheid zijn in strijd met de woorden van de VVD-top. Zijlstra en Rutte achten een samenwerking met Wilders onmogelijk, zolang hij nog geen excuses heeft gemaakt voor zijn ‘Minder, minder minder Marokkanen-uitspraak‘ in maart vorig jaar. ‘Zolang deze standpunten de standpunten van de VVD zijn, is die samenwerking onmogelijk,’ aldus Rutte.
Schippers denkt daar anders over. Het standpunt dat Rutte inneemt ten aanzien van de PVV, hoeft niet te betekenen dat de rest van de partij daar ook zo over denkt. ‘Ik ben niet de VVD, ik ben niet de VVD-top. Ik werk met iedereen samen. Ook met de PVV,’ benadrukt ze.
Elsevier 22.06.2016 Wie staan er in politiek Den Haag goed voor en wie moeten op hun tellen passen, nu de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart naderen? Elsevier vroeg het 25 Haagse insiders – onder wie ministers en Kamerleden – en maakt de balans op.
Rutte en Wilders met elkaar in debat– bron:ANP
Wie zijn de stijgers en wie zijn de dalers in 2016?
Premier Mark Rutte (VVD) komt opnieuw als stijger uit het jaarlijkse onderzoek vanElsevier. Vrijwel alle 25 – anonieme – insiders van diverse partijen vinden dat hij het moeilijk had in de debatten over de Teeven-deal, maar verder een goed jaar draaide. Veel mensen zijn in de minister-president een toffe gozer gaan zien. Over Rutte zijn de ondervraagden dus positief. Over zijn partijgenoot, minister van Veiligheid Ard van der Steur aanmerkelijk minder. ‘Het enige wat Van der Steur erdoor krijgt, is de wet van Murphy.’
Benieuwd naar alle stijgers en dalers op het Binnenhof? Hoe doet Geert Wilders het bijvoorbeeld? Lees het hele artikel van Eric Vrijsen online of koop het nummer vanaf donderdag in de winkel.
PvdA-leider Diederik Samsom behoort tot de stijgers, want ‘straks de antiheld’. Minister van Handel Lilianne Ploumen, eveneens PvdA, is ‘de stille kracht’ op haar departement en ligt goed in de Kamer. Maar bij de sociaaldemocraten zijn er ook dalers.
Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) is dit jaar ‘niet van zijn fiets gevallen’, maar dat was het dan ook wel. Bij de oppositie stijgt GroenLinks-voorman Jesse Klaver. Hij kan van zijn partij de grootste linkse fractie maken. ‘Zijn poëzie is mooi, nu zijn proza nog.’ Emile Roemer (SP) valt tegen. Hij ‘druipt altijd af’. Hij boekte een verloren jaar. ‘Zong als Johnny Jordaan, maar het had Guus Meeuwis moeten zijn.’
Trouw 20.03.2016 Het ligt niet voor de hand dat de PvdA opnieuw met de VVD in een coalitiekabinet stapt. Dat zei vicepremier Lodewijk Asscher zondag in Buitenhof.
Dat de sociaaldemocraten in 2013 wel een coalitie vormden met de liberalen was volgens hem “niet leuk, maar wel nodig. Het was geen luxekeuze”. VVD en PvdA werden toen verreweg de twee grootste partijen. De PvdA is sindsdien in de peilingen flink gekelderd. Ook de VVD ging omlaag, maar minder dan de coalitiepartner.
Of er weer zo’n coalitie komt, hangt van de kiezer af, zei Asscher. Hij hoopt dat de PvdA de grootste partij wordt, ‘omdat je dan de keuze zelf in de hand hebt’. De verkiezingen zijn in 2017 gepland. Asscher weet nog niet of hij zichzelf verkiesbaar stelt voor de Tweede Kamer. Tegen de zomer wil hij hierover een besluit nemen.
Asscher wordt net als burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam door sommige PvdA-prominenten gezien als toekomstige leider van de PvdA. De partij houdt in oktober een lijsttrekkersverkiezing.
NU 20.03.2016 Volgens vicepremier Lodewijk Asscher ligt het niet voor de hand dat de PvdA opnieuw met de VVD in een coalitiekabinet stapt.
Dat de sociaaldemocraten in 2013 wel een coalitie vormden met de liberalen was volgens hem “niet leuk, maar wel nodig. Het was geen luxekeuze”, aldus Asscher zondag in het programma Buitenhof.
“Het land zat in een diepe economische crisis en er was een verkiezingsuitslag met twee partijen die veruit het grootste waren”, zegt Assher. “Je kunt dan verantwoordelijkheid nemen en dat hebben we gedaan.”
VVD en PvdA werden destijds de twee grootste partijen. De PvdA is sindsdien in de peilingen flink gekelderd. Ook de VVD ging omlaag, maar minder dan de coalitiepartner.
Of er weer zo’n coalitie komt, hangt van de kiezer af, zei Asscher. Hij hoopt dat de PvdA de grootste partij wordt, “omdat je dan de keuze zelf in de hand hebt.”
Verkiesbaar
De verkiezingen zijn in 2017 gepland. Asscher weet nog niet of hij zichzelf verkiesbaar stelt voor de Tweede Kamer. Tegen de zomer wil hij hierover een besluit nemen.
Asscher wordt net als burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam door sommige PvdA-prominenten gezien als toekomstige leider van de PvdA. De partij houdt in oktober een lijsttrekkersverkiezing.
Telegraaf 20.03.2016 Het ligt niet voor de hand dat de PvdA opnieuw met de VVD in een coalitiekabinet stapt. Dat zei vicepremier Lodewijk Asscher zondag in Buitenhof.
Dat de sociaaldemocraten in 2013 wel een coalitie vormden met de liberalen was volgens hem ,,niet leuk, maar wel nodig. Het was geen luxekeuze.” VVD en PvdA werden toen verreweg de twee grootste partijen. De PvdA is sindsdien in de peilingen flink gekelderd. Ook de VVD ging omlaag, maar minder dan de coalitiepartner.
Of er weer zo’n coalitie komt, hangt van de kiezer af, zei Asscher. Hij hoopt dat de PvdA de grootste partij wordt, ,,omdat je dan de keuze zelf in de hand hebt”.
De verkiezingen zijn in 2017 gepland. Asscher weet nog niet of hij zichzelf verkiesbaar stelt voor de Tweede Kamer. Tegen de zomer wil hij hierover een besluit nemen.
Asscher wordt net als burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam door sommige PvdA-prominenten gezien als toekomstige leider van de PvdA. De partij houdt in oktober een lijsttrekkersverkiezing.
Telegraaf 12.02.2016 Premier Mark Rutte (VVD) vindt de samenwerking met coalitiepartner PvdA de laatste tijd niet veranderd. Hij noemde de samenwerking niet stroever of minder stroef dan voorheen.
Rutte reageerde vrijdag desgevraagd op uitlatingen van zijn partijgenoot Henk Kamp, die minister van Economische Zaken is. Kamp zei onlangs in een interview dat de samenwerking met de sociaaldemocraten niet meer zo goed is als in het begin. Hij wees op de naderende verkiezingen, waardoor coalitiepartners zich weer meer willen profileren.
Rutte benadrukte dat de portefeuille van Kamp zaken bevat waarover de coalitiepartners van mening verschillen, zoals energie (gaswinning).
Kamp kondigde in het interview aan dat hij na de verkiezingen, gepland voor volgend voorjaar, uit de politiek vertrekt.
VK 07.02.2016 Minister Henk Kamp (Economische Zaken, VVD) heeft zondag in zijn woonplaats Diepenheim zijn politiek afscheid aangekondigd. Voorlopig stopt de VVD’er nog niet, maar hij zei na de huidige kabinetsperiode uit de landelijke politiek te stappen. Dit meldt de Twentse krant Tubantia. Een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken bevestigt het bericht tegenover het ANP.
De volgende Tweede Kamerverkiezingen staan gepland in maart 2017. In elk geval tot die tijd, of eerder als het kabinet valt, zal Kamp (63) nog aanblijven als minister. ‘Ik wil na de verkiezingen tot aan mijn pensionering in een iets rustiger tempo gaan werken’, motiveerde de bewindsman zijn voornemen.
De uitslag van de volgende verkiezingen heeft geen invloed op het besluit van Kamp; hij begint niet aan een nieuwe termijn als minister en zal ook niet terugkeren als VVD-Tweede Kamerlid.
Politieke loopbaan
Kamp, geboren in 1952 in Hengelo (Overijssel), is sinds 1994 actief in de landelijke politiek. Daarvoor had hij verschillende politieke functies in het oosten van het land. Tussen 1978 en 1994 was hij gemeenteraadslid, wethouder en loco-burgemeester in de gemeente Borculo, in de Gelderse Achterhoek. Van 1986 tot 1994 was hij bovendien lid van de Provinciale Staten van Gelderland.
Zijn politieke carrière in Den Haag begon in 1994 met een Kamerlidmaatschap voor de VVD. Na zijn eerste acht jaar als Kamerlid werd Kamp in 2002 minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, een portefuille waar hij zich in de lokale politiek ook al mee bezighield. Later werd de Twentenaar nog minister van Defensie en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (2010-2012). Van 2006 tot 2008, toen de VVD oppositie voerde, was Kamp voor de tweede maal Kamerlid.
Bij de formatie van het huidige kabinet, Rutte II, was Kamp samen met oud PvdA-politicus Wouter Bos informateur.
NOS 29.01.2016 In een week tijd hebben drie partijleiders een voorschot genomen op hun politieke toekomst. Na PvdA-leider Samsom en D66-voorman Pechtold laat ook VVD-leider Rutte doorschemeren dat hij graag doorgaat. Al houdt hij nog wel een slag om de arm.
Vorige week zei PvdA-leider Samsom dat hij graag weer lijsttrekker wil worden en D66-voorman Pechtold antwoordde vandaag op vragen daarover dat ook hij wil blijven.
VVD-leider en premier Rutte zegt in het NOS-radioprogramma Met Het Oog Op Morgen dat hij later dit jaar een besluit neemt. Maar als hij nu zou moeten beslissen, zou het antwoord nog steeds ja zijn. Eerder liet hij zich al in soortgelijke bewoordingen uit.
Trouw 10.01.2016 De verkiezingen van maart 2017 lijken nog ver, maar ze kunnen het politieke jaar bepalen. In de aanloop zullen de coalitiepartijen zich willen onderscheiden. Welke kwesties krijgt het Binnenhof dit jaar voor de kiezen?
1. De verkiezingen naderen: onrust in de partijen
Rutte zegt in september te beslissen of hij opnieuw lijsttrekker wil worden. Ook minister Edith Schippers acht zich geschikt als leider van de partij
Er heerst een bedrieglijke rust op het Binnenhof. De ploeg van premier Mark Rutte heeft 2016 gehaald, het laatste volledige regeringsjaar van dit kabinet. Dat mag een prestatie van formaat worden genoemd, gezien alle hindernissen die onderweg zijn genomen.
Dit jaar hoeven we geen wereldschokkende wetsvoorstellen meer te verwachten. Het kabinet hoopt op verder economisch herstel en probeert wat achterover te leunen. Voor zolang het duurt.
De Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017 naderen en dat zal de politici in toenemende mate beïnvloeden. Achter de schermen werken commissies al aan verkiezingsprogramma’s en nieuwe kandidatenlijsten. Welk Kamerlid mag blijven en wie valt af? De PvdA bijvoorbeeld heeft nu nog 36 zetels, maar moet ernstig rekening houden met fors verlies bij de verkiezingen. Ervan uitgaande dat op de lijst ook vers bloed nodig is, komen wellicht slechts tien van de huidige PvdA-Kamerleden in aanmerking voor een langer verblijf in Den Haag. Genoeg reden voor onrust in de fractie.
En wat doen de kopstukken? Rutte zegt in september te beslissen of hij opnieuw lijsttrekker wil worden voor de VVD. Ondertussen acht minister Edith Schippers zich ook geschikt als leider van de partij. PvdA-leider Diederik Samsom bepaalt ook in het najaar of hij door wil. In het licht van de huidige peilingen wordt dat een moeilijke beslissing.
De presentaties van de verschillende verkiezingsprogramma’s en de kandidatenlijsten zullen voorzichtig het begin van de campagnes inluiden. Voor VVD en PvdA wordt het komend jaar de kunst zich te profileren zonder elkaar los te laten. Het laatste kabinet dat de eindstreep haalde, was Kok I, in 1998. De vorige eeuw dus.
Spannend is of regeringspartijen VVD en PvdA met hetzelfde gemak als afgelopen jaar compromissen weten te sluiten over vluchtelingen
Na een recordaantal asielaanvragen in 2015 zou 2016 zomaar een nieuw recordjaar kunnen worden. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (VVD, veiligheid en justitie) houdt wederom rekening met rond de 58.000 verzoeken. Of dat getal nu hoger of lager uitvalt: de opvang, huisvesting en integratie van vluchtelingen zullen ook dit jaar de politieke agenda domineren, zeker nu Nederland het eerste half jaar EU-voorzitter is.
Lastig is dat het kabinet niet met een schone lei begint. Zo wachten nog 14.500 vluchtelingen met verblijfspapieren in asielzoekerscentra op woonruimte, de bedden voor nieuwe asielzoekers bezet houdend. Ondanks nieuwe azc’s kan het kabinet de vraag niet aan; sinds afgelopen zomer ziet het zich genoodzaakt asielzoekers steeds voor een paar dagen in sport- en congreshallen op te vangen.
Het kabinet wil vluchtelingen daarom zo snel mogelijk aan huisvesting helpen, desnoods in verbouwde leegstaande kantoren of containerwoningen. Want kloppen dit jaar nog eens tienduizenden asielzoekers aan, dan kunnen de sporthallen wel eens opraken. En een herhaling van Oranje, waarbij Dijkhoff het Drentse dorp overviel met extra asielzoekers, zal het kabinet koste wat kost willen voorkomen. Zeker richting het eind van het jaar, als de verkiezingen voor de deur staan.
Spannend is of regeringspartijen VVD en PvdA met hetzelfde gemak als afgelopen jaar compromissen weten te sluiten over vluchtelingen. In aanloop naar de verkiezingen zullen de twee partijen zich meer willen onderscheiden. Zeker ook op het gebied van asiel, een thema waar VVD en PvdA flink anders over denken en dat volgend jaar de campagne wel eens zou kunnen beheersen. Anderzijds kan de druk op het kabinet komend jaar zo groot worden dat de twee partijen opnieuw tot onvermoede akkoorden weten te komen.
Het klimaat is een onderwerp waar de regeringspartijen het fundamenteel over oneens zijn
Het kabinet heeft de problemen rond het energieakkoord lang voor zich uit kunnen schuiven. Dit jaar kan dat niet meer. Minister Henk Kamp (VVD, economische zaken) moet in de loop van 2016 met een evaluatie van het voortsukkelende akkoord komen. Daarna zal ingrijpen onvermijdelijk zijn. Nederland wekt te weinig duurzame energie op en energiebesparing komt nauwelijks van de grond.
De grote vraag: waar is de coalitie toe bereid? Nog meer windmolens? Niet als het aan de VVD ligt. Dwingende maatregelen voor de energieverspillende industrie? De liberalen vrezen dat bedrijven naar het buitenland zullen wegtrekken.
Het klimaat is een onderwerp waar de regeringspartijen het fundamenteel over oneens zijn. De PvdA hield zich drie jaar lang behoorlijk op de vlakte over dit onderwerp, maar heeft het nu herontdekt. Denk aan de klimaatwet die partijleider Diederik Samsom onlangs met GroenLinks-collega Jesse Klaver aankondigde. Denk aan het pleidooi van de PvdA om alle kolencentrales binnen nu en tien jaar te sluiten. Voor beide geldt: de VVD voelt er niets voor.
Nog een splijtzwam: het kabinet moet gehoor geven aan het beroemde klimaatvonnis in de Urgenda-zaak (minder CO2-uitstoot), iets waar de liberalen bepaald geen trek in hebben. De PvdA zal geen gemarchandeer accepteren, zeker niet na het wereldwijd omarmde klimaatakkoord in Parijs.
Maar hoe moet Nederland aan dat vonnis voldoen? De maximum snelheid verlagen naar 120 km/u, of zelfs minder? Daarmee zou het kabinet een belangrijk wapenfeit van minister Melanie Schultz (‘harder rijden waar het kan, langzamer waar het moet’) onderuit halen. En daar gaat de VVD dwars voor liggen.
4. Affaire rond het lek kan carrières breken
Mocht er straks een fractieleider in beeld komen als lek, dan is het gedaan met zijn of haar politieke carrière
Er is één kwestie waar niemand in Den Haag graag over praat: het gênante lek in de commissie-Stiekem. De affaire is genoegzaam bekend. In 2014 is vertrouwelijke informatie uit deze Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten naar buiten gekomen. De dader maakt zich schuldig aan een ambtsmisdrijf.
Een Kamercommissie doet momenteel onderzoek naar het vermoedelijke lek. De ‘commissie commissie-stiekem’ dus. Kamerleden gaan hun eigen fractievoorzitters onder ede uithoren over hun rol in de kwestie. U voelt het ongemak. Uiterlijk half februari moet het onderzoek klaar zijn.
Mocht er straks een fractieleider in beeld komen als lek, dan is het gedaan met zijn of haar politieke carrière. Voor de kopstukken op het Binnenhof is het zaak stil te zitten in de hoop dat de hele rel met een sisser afloopt.
5. Bombarderen in Syrië: wel, niet of een list?
Moet Nederland Islamitische Staat ook bombarderen boven Syrië? Het kabinet is van plan om nog in januari te reageren op een Amerikaans verzoek om de strijd tegen IS op te voeren. Maar de tegenstelling tussen VVD (voorstander van bombarderen boven Syrië) en PvdA (tegenstander) lijkt onverminderd groot.
Mogelijk komt het kabinet uit op een tussenoplossing, zoals extra training voor Irakese militairen. Dat stemt Washington wellicht tevreden, maar de roep vanuit de Kamer en het ministerie van defensie om toch ook boven Syrië te vliegen, zal dan waarschijnlijk tot het zomerreces aanhouden. In juli lossen Belgische straaljagers hun Nederlandse collega’s in het Midden-Oosten af, zodat zij hun trainingsachterstand in bijvoorbeeld luchtgevechten kunnen inhalen.
‘Waar politici normaal hoge opkomstcijfers bij verkiezingen toejuichen, zou het Haagse beleidsbepalers waarschijnlijk niet slecht uitkomen als de kiezer op 6 april thuisblijft.’
6. Referendum kan voor problemen zorgen
CDA en PvdA zijn voor het verdrag, maar zullen zich bij de uitslag van het referendum neerleggen
Waar politici normaal hoge opkomstcijfers bij verkiezingen toejuichen, zou het Haagse beleidsbepalers waarschijnlijk niet slecht uitkomen als de kiezer op 6 april thuisblijft. Die dag vindt het raadgevend referendum over het associatieakkoord tussen de Europese Unie en Oekraïne plaats. Als de vereiste opkomst van 30 procent gehaald wordt en de uitslag een afwijzing van dat verdrag betekent, ligt er een groot politiek probleem.
Het kabinet zal moeten kiezen uit twee kwaden. Een expliciete uitspraak van de kiezer is moeilijk te negeren. Maar de buitenlandse druk op Nederland zal ook groot zijn. Veel andere Europese landen willen nu eenmaal dat de EU samenwerkt met Oekraïne.
Een meerderheid in de Tweede Kamer wil de wens van de kiezer volgen. CDA en PvdA zijn voor het verdrag, maar zullen zich bij de uitslag van het referendum neerleggen, net als tegenstanders van het verdrag PVV en SP. VVD en D66 zijn voor het verdrag, maar bepalen pas na 6 april wat zij met de uitslag doen.
Het kabinet houdt de kaarten ook tegen de borst. Minister van buitenlandse zaken Bert Koenders wil zich na het referendum beraden op vervolgstappen. Het lijkt erop dat het kabinet naar mogelijkheden zoekt om uiteindelijk toch een associatie in enigerlei vorm met Oekraïne te steunen.
Koenders gaf vorig jaar een ontwijkend antwoord op de vraag van CDA en D66 of hij vindt dat de Europese Commissie na een ‘nee’ als uitslag van het referendum door kan gaan met de voorlopige toepassing van delen van het associatieakkoord. Mogelijk zou een verlengde voorlopige toepassing een tussenoplossing zijn, tot Nederland akkoord gaat met een (cosmetisch) veranderd associatieverdrag.
Ter herinnering: Nederland steunde uiteindelijk ook het verdrag van Lissabon nadat de Europese grondwet in een nationaal referendum sneuvelde.
Alle mist rondom de Teevendeal heeft het ministerie van veiligheid en justitie er slecht opgezet
Met een knieval ging het kabinet het kerstreces in: premier Mark Rutte en bewindslieden Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff beloofden beterschap na hun omstreden optreden rondom de Teevendeal. De Tweede Kamer zag het vertrouwen in de rechtsstaat en politiek beschadigd en zal komend jaar willen zien dat de drie hebben geleerd van hun fouten.
Alle mist rondom de deal heeft het ministerie van veiligheid en justitie er slecht opgezet; de roep om het departement bij de volgende formatie op te knippen zwelt aan. Aan de VVD om de politiek er komend jaar van te overtuigen dat er niets mis is met Veiligheid en Justitie in de huidige vorm.
8. Terreurdreiging gaat niet aan Nederland voorbij
Volgens analyses van de veiligheidsdiensten is de kans substantieel dat er ook in Nederland een terroristische aanslag plaatsvindt. Als dat gebeurt, zal er discussie ontstaan over de juiste maatregelen: grenscontroles, een ander immigratie- en integratiebeleid, extra bevoegdheden voor politie en justitie, of militairen op straat.
Veel zal afhangen van het soort aanslag: komen de daders bijvoorbeeld uit Nederland, of zijn het met de asielstroom meegereisde jihadisten uit Syrië? VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra wilde na de aanslagen op het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo al politieagenten met mitrailleurs uitrusten, maar de PvdA voelde daar weinig voor. Ondertussen moet het parlement zich nog buigen over een trits antiterreurwetten, bijvoorbeeld over het intrekken van het Nederlanderschap bij terroristen met een dubbele nationaliteit.
9. Rechtszaak tegen Geert Wilders
Geert Wilders heeft al meermalen gezegd wat hij op 18 maart, wanneer hij in Haagse rechtbank wordt verwacht, opnieuw zal zeggen: waarom is het strafbaar om te zeggen dat je minder Marokkanen wil, maar zou het dat niet zijn als je bijvoorbeeld minder Noren zou willen, of minder Schotten?
De PVV-leider heeft inmiddels ruime ervaring in de rechtszaal. Hij stond er zes jaar geleden ook al, toen hij in de Volkskrant had gesproken over een tsunami van islamisering die ons land zou overspoelen, en in het inmiddels verdwenen dagblad De Pers dat hij Mohammed, als die nu zou leven, met pek en veren het land uit zou jagen als extremist. Hij zou haatzaaien, maar werd vrijgesproken.
Nu gaat het om uitspraken van twee jaar geleden, gedaan op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen. “Willen jullie meer of minder Marokkanen?”, vroeg Wilders zijn gehoor. “Minder, minder, minder!”, was het antwoord. Waarop Wilders zei: “Dan gaan we dat regelen.” Ruim zesduizend mensen deden aangifte tegen de politicus, die ze opnieuw betichten van aanzetten tot haat.
Hoop dooft nooit uit, zegt Diederik Samsom. De PvdA-leider heeft een onverwoestbaar geloof in de vooruitgang. Van acht zetels in de peilingen wordt hij niet wanhopig; desnoods stemmen de mensen hem in 2017 maar weg. ‘Ik zou alleen in de buurt van wanhoop komen, als we de vluchtelingencrisis niet weten te beheersen.’
‘Wat mij overeind houdt, is dat ik weet waar ik naartoe wil. Ik ben een romanticus wat betreft de democratie, en dat geeft een zekere ontspanning. Als PvdA hebben we in 2012 een mandaat gekregen, na knotsgekke verkiezingen. Toen heb ik met de VVD afgesproken: dit kabinet moet de rit eens uitzitten. We hadden toen al de vijfde Kamerverkiezingen in tien jaar tijd. De kiezer werd daar chagrijnig van; en dat is hij nog steeds. De kiezer wil een politiek die dingen oplost, liefst in één dag. Dat laatste lukt alleen niet, vandaar dat de grondwet ons vier jaar de tijd geeft om op de top van ons vermogen aan de slag te gaan. Straks kijken we achter ons, en zien we: de werkloosheid daalt en de armoede eindelijk ook, de koopkracht neemt toe, de inkomensverdeling is eerlijker, en de vluchtelingenstroom – even afkloppen – is beheersbaar. Als de kiezers straks zeggen: “We vonden het niks” … prima. Dan maak je een buiging, stap je van het podium, en gaat een ander het doen. De kiezer krijgt altijd gelijk.
Trouw 31.12.2015 Nederland kan als het nodig is 200.000 vluchtelingen opvangen. Dat zegt PvdA-leider Diederik Samsom vandaag in een interview met het Nederlands Dagblad. “We kunnen dit aan als land.”
Volgens Samsom is het aantal een ‘overzichtelijke hoeveelheid op een bevolking van zeventien miljoen’. “Daar is draagvlak voor, maar níet als het er misschien 300.000 worden.” Dit jaar worden in Nederland zo’n zestigduizend vluchtelingen opgevangen.
De belangrijkste opdracht voor politici is de vluchtelingenstroom in goede banen te leiden, en om de oorlog in Syrië te stoppen. “Maar als dat niet lukt, moet je de gevolgen zo goed en eerlijk mogelijk beheersen. Die opdracht ligt op de route die de vluchtelingen afleggen.”
Tweede Kamer
In het interview zegt Samsom ook dat hij na de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 desnoods uit de politiek vertrekt, als zijn partij zich niet herstelt van de huidige, slechte peilingen. “Als de kiezers straks zeggen: ‘we vonden het niks’… prima. Dan maak je een buiging, stap je van het podium, en gaat een ander het doen. De kiezer krijgt altijd gelijk. Het enige slachtoffer zou ikzelf zijn, of een paar andere politici. Als dat het grootste offer is dat gebracht moet worden, dan is dat op te brengen.”
Trouw 27.12.2015 Op de vraag van een jongeman wat hij als premier het meest vreesde, zou Harold Macmillan hebben geantwoord: Events, dear boy, events. Het is niet zeker of hij dit werkelijk heeft gezegd, maar er schuilt zeker een politieke waarheid in, zij het niet voor het tweede kabinet-Rutte. Gebeurtenissen genoeg in 2015, maar op het voortbestaan van dit kabinet hebben zij geen vat gehad, al struikelde het vlak voor het kerstreces nog bijna over een oude koe uit de sloot, de Teevendeal.
Het overlevingsvermogen zegt iets over het leiderschap van premier Rutte en over de politieke wil van de coalitiepartijen VVD en PvdA de samenwerking voort te zetten. Maar het zegt vooral iets over de politieke omstandigheden, die in die zin buitengewoon zijn dat een reëel alternatief ontbreekt.
De orde van het ideologische driestromenland die in de vorige eeuw aan de Nederlandse politiek haar vorm en loop gaf, is zo goed als verdwenen. Het terreinverlies van de volkspartijen en de opkomst van populistische partijen laten zien dat onze partijendemocratie in een overgangsfase verkeert. De verzuiling is zo goed als voorbij, het is nog onbekend waarheen de ontzuiling voert. Maar er is, met Hamlet sprekend, ‘method in the madness’.
Geen ramp voor het land
In de diffuse fase blijken de wetmatigheden van het oude coalitiebestel nog springlevend. De wijzerplaat van de klok is grondig veranderd, het uurwerk is nog hetzelfde. De bereidheid tot overleg en samenwerking, kenmerkend voor de politiek ten tijde van de verzuiling, reikt nu over de grens tussen coalitie en oppositie heen. Alleen de PVV en, in mindere mate, de SP bestrijden het kabinet vanuit de zienswijze dat het een ramp voor het land is.
Voor de conservatief Macmillan, premier tussen 1957 en 1963, bedreigde zulke bikkelharde oppositie, ‘tooth and nail’ in het Britse jargon, op cruciale momenten zijn politieke voortbestaan. In een tweepartijenstelsel kunnen kleine verschuivingen in de kiezersgunst een grote kleurverandering meebrengen. In ons veelpartijenland blijft ook bij grote electorale verschuivingen de continuïteit de stille winnaar. Dat geldt dus zelfs, nu de afwisseling tussen centrum-rechtse en centrum-linkse kabinetten is doorbroken en Rutte is aangewezen op steun vanuit de oppositie.
Hollandse maat
Met zijn manier van opereren beantwoordt de liberaal geheel aan de eisen van staatsmanschap naar Hollandse maat. De grondtoon van ons politieke bestuur is pragmatisme. Dat vraagt om passen en meten, een beetje tovenaarskunst, overleg in de binnenkamer, een zakelijke instelling en de neiging controversiële kwesties te depolitiseren. Het geeft de Nederlandse politiek de vlakheid die past bij het laagland, het creëert geen grote leiders maar behendige compromissensluiters zoals Cort van der Linden, Drees en Lubbers – niet toevallig de illustere voorgangers die Rutte, ook aan zichzelf, ten voorbeeld hield bij het aantreden van dit kabinet in 2012.
Het uitgesproken leiderschap dat bondskanselier Angela Merkel in het vluchtelingenvraagstuk laat zien, past hier niet, net zomin als het politieke extremisme dat in Duitsland meer dan eens de kop heeft opgestoken. De socialist Troelstra vergiste zich in 1918 in de geest van de natie, toen hij zijn halfslachtige revolutiepoging deed. De vrijzinnig-democraat Marchant voelde die geest beter aan toen hij op de vraag waarom de Duitse revolutie bij Zevenaar halt hield, antwoordde: ‘Om de eenvoudige reden dat Zevenaar in Nederland ligt en niet in Duitsland’.
VVD en PvdA begonnen hun samenwerking drie jaar geleden met het strategische doel de politieke stabiliteit te herstellen. Dat is door de versnippering van het krachtenveld heen kijkend, redelijk goed gelukt. Het midden regeert, zowel vanuit de Trêveszaal als vanuit de oppositiebanken. Het laat een nieuwe figuur in de Nederlandse politiek zien, dat van het minderheidskabinet met de bijbehorende modus operandi.
Gemakkelijke prooi
Cohen schoot in de formatie van 2010 als PvdA-leider een middenkabinet met VVD en CDA al vrijwel meteen af, beducht dat het een gemakkelijke prooi zou worden van de flankpartijen. Hij gaf het CDA daarmee een alibi voor samenwerking met VVD en PVV, wat op een fiasco uitdraaide en het CDA zwaar beschadigde. Nu is zo’n constellatie, maar dan nog breder, een realiteit.
Het bestuurlijke voordeel heeft een politiek nadeel. De mogelijkheden van de partijen in het grote midden zich van elkaar te onderscheiden zijn marginaal geworden, wat tot een klimaat geeft geleid van kleingeestig millimeteren over winst en verlies en vanwege het groeiende overgewicht van partijpolitieke belang tot de ontsporing van de VVD in de nasleep van de Teevendeal. Hier liet de oppositie zich met een motie van afkeuring even ouderwets kennen.
Luidruchtig maar alleen
Door de gekrompen marges voor profilering in het midden is de ruimte voor de populistische PVV en de SP om zich tegen het midden af te zetten toegenomen. De Socialistische partij kan niet langer onversneden populistisch worden genoemd. Zij keert zich weliswaar, net als de PVV, tegen ‘de elite’ als grote boosdoener, maar oefent zich in een groeiend aantal steden, waaronder Amsterdam, en provincies in besturen. In de vluchtelingenkwestie heeft zij opzichtig de kant van het constructieve midden gekozen.
Waar de SP zich voorzichtig uit de kantlijn van de Nederlandse politiek losmaakt, volhardt de PVV in haar isolement. Afgaande op de peilingen lijkt deze partij het sterkst profijt te hebben getrokken van de grote gebeurtenissen in 2015, maar ondanks haar luidruchtigheid staat zij meer dan ooit alleen. Het midden is, in weerwil van het beeld en het geluid, de stille winnaar.
NU 24.12.2015 Voor minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) is het uitzitten van deze kabinetsperiode een doel op zich. Hij gaat daarmee tegen de lijn van premier Mark Rutte in. Dat zegt hij in een uitgebreid kerstinterview met NU.nl.
“Ik zou er zeer voor pleiten dat dit kabinet eind volgend jaar nog steeds zit. Als minister van Financiën weet ik dat Nederland gebaat is bij economische en financiële stabiliteit. Daar hoort ook politieke stabiliteit bij”, zegt Dijsselbloem.
“Bij een val van het kabinet staat het beleid anderhalf jaar stil. En stilstand is achteruitgang”, aldus Dijsselbloem. “En met verkiezingen gaan politici weer van alles beloven wat niet waar kan worden gemaakt. In ieder geval niet alles.
Heilige doel
Op Prinsjesdag liet Rutte zich ontvallen dat het uitzitten van de rit van zijn tweede kabinet tot maart 2017 juist geen doel op zich is.
“Soms lees ik weleens dat mijn enige heilige doel zou zijn om de rit uit te zitten, maar als je op iets stuit waardoor het vastloopt dan moet je op het op een nette manier eindigen en terug naar de kiezer”, zei Rutte op 15 september.
Het kabinet kreeg vorige week een motie van afkeuring aan de broek van bijna de volledige oppositie vanwege de afhandeling van de Teeven-deal.
Daarnaast is het regeerakkoord na drie jaar nagenoeg uitgevoerd en zijn coalitiepartners VVD en PvdA geen natuurlijke regeringspartners, zo bleek wel uit meerdere crises afgelopen tijd. Zo kwam het kabinet in zwaar weer over de discussies rond de vrije artsenkeuze en bed bad en brood voor uitgeprocedeerde vluchtelingen.
De PvdA-man Dijsselbloem verheugt zich wel op de volgende verkiezingscampagne. “Dan mag ik even alle ketenen loslaten en voor dat cluppie gaan waar ik al zo lang mee ben vergroeid.”
NU 24.12.2015 Het was een druk jaar voor Jeroen Dijsselbloem, minister van Financiën en Eurogroepvoorzitter. NU.nl blikt met hem terug én vooruit in een uitgebreid kerstinterview. “Wat wij als kabinet hebben bereikt, is vrij revolutionair.”
Als Eurogroep-voorzitter voerde Dijsselbloem slopende onderhandelingen met Griekenland over de toekomst van het land in de eurozone.
Ook kwam hij in conflict met de NS-top, bracht hij ABN Amro terug naar de beurs, verkocht hij Reaal aan het Chinese Anbang, botste hij met de Kamer over een gigantische naheffing uit Brussel en werd met pijn en moeite steun gevonden voor de begroting voor 2016.
Toch spreekt hij zelf niet van een zwaar jaar.
“Nee hoor.”
Uw voorganger Jan Kees de Jager vertelde ons in 2011 dat de twintigurige werkdagen er behoorlijk in hakten. En hij was niet eens Eurogroep-voorzitter.
“Ik herken de twintigurige werkdag niet. Ik vind het niet zwaar. Als ik vier uur zou slapen houd ik het niet vol, ik heb echt zeven uur nodig. Ik slaap goed en ik slaap lang.”
Hoe kan het dat u het niet zwaar vindt?
“Ik word goed ondersteund. Ik heb een auto met chauffeur, alles staat klaar. Ik moest als Kamerlid veel harder werken.”
“Die hebben anderhalve man ondersteuning, hollen van hot naar her, staan nog tot ’s avonds laat op het station van Appingedam en moeten dan maar zorgen dat ze thuiskomen.”
“Ik denk weleens bij collega’s: joh, je moet echt eens in de zon gaan liggen.”
Maar als we naar de Griekse crisis kijken is het toch regelmatig voorgekomen dat verklaringen niet voor middernacht naar buiten kwamen?
Glimlachend: “De Eurogroep wordt heel streng geleid, dus die is meestal op tijd klaar. Maar we hebben ook weleens sessies gehad met Europese regeringsleiders over Griekenland waar ik als Eurogroep-voorzitter bij zat, die heel laat klaar waren.”
“Eentje duurde de hele nacht en werd om 6.00 uur in de ochtend afgesloten. Dat is natuurlijk eenmalig en dat voel je wel in je lijf, maar een paar dagen later ben je daar vanaf.”
U heeft ook het voordeel dat het bij u niet meteen te zien is dat u vermoeid bent, zoals bij uw collega Lodewijk Asscher.
“Oh…”
Dat is u nooit opgevallen?
(Dijsselbloem blijft stil en begint dan te lachen.)
U bent wel eerlijk toch?
“Ik denk weleens bij collega’s: joh, je moet dit weekend echt eens in de zon gaan liggen.”
Bij wie dan?
“Bijvoorbeeld bij Lodewijk.”
Heeft u nou nooit wakker gelegen met de gedachte: misschien is er volgende week geen eurozone meer? De muntunie heeft aan een zijden draadje gehangen.
“Ik denk dat het beeld dat de eurozone aan een zijden draadje hing niet klopt. Als Griekenland er op het hoogtepunt van de eurocrisis was uitgevallen, was de euro en de monetaire unie weggeslagen, maar nu zitten we echt in een andere fase.”
“De meeste landen bewegen weg uit de crisis en hebben weer economische groei, in de eurozone gemiddeld met bijna 2 procent per jaar.”
U hebt dit jaar over de Griekse kwestie gezegd: ik ben klaar met de ideologische discussies. Bent u eenrealpolitikergeworden? Dus minder idealistisch, meer pragmatisch?
“We hadden maandenlang onderhandeld met de Grieken om belangrijke ingrepen voor elkaar te krijgen. Wij zeiden: ga nou eindelijk eens belasting heffen, bestrijd de corruptie effectief, enzovoort.”
“In de Nederlandse context verdedig ik dat de infrastructuur van Schiphol tot in lengte van dagen in staatshanden blijft en dat het Rotterdamse Havenbedrijf gewoon een overheidsbedrijf is.”
“Maar in Griekenland zijn zestienhonderd staatsbedrijven. Zestienhonderd! In een land met een mega staatsschuld. Een groot deel van die staatsbedrijven is overigens nog verlieslatend ook. Naar de defensie-industrie moet elk jaar weer geld.”
“Ik weet niet of dat pragmatisme is, maar realistische politiek is het in ieder geval.”
Bent u daardoor dan veranderd als politicus?
“Het heeft mijn opvatting versterkt dat goed bestuur er enorm toe doet. Je ziet gewoon de verschillen in Europa met Griekenland als extreem voorbeeld van slecht beleid. Niet alleen door de Syriza-regering die er pas een jaar zit, maar twintig jaar lang.”
“Het klassieke voorbeeld is Noord- en Zuid-Korea. Niet dat ik Griekenland met Noord-Korea vergelijk, maar je ziet hoe belangrijk goed bestuur is. Zuid-Korea is één van de meest welvarende landen ter wereld terwijl Noord-Korea heel arm is. Dat zijn dezelfde landen met dezelfde cultuur, dezelfde historie en dezelfde taal.”
“Bij een crisis zie je in Europa opeens dat er overal gaten zitten en bouten loslaten.”
Na de eurocrisis blijkt het ook rond de vluchtelingencrisis haast ondoenlijk om als Europa een eenheid te vormen. Stelt dat u teleur?
“Wat je in Europa steeds ziet is dat je in tijden van crisis opeens wel dingen voor elkaar kan krijgen. Dan blijkt ineens dat we bij het bouwen van Europa cruciale elementen zijn vergeten.”
“Bij een crisis zie je dan opeens dat er overal gaten zitten en bouten loslaten. Dan gaan we snel de bouten aandraaien, de gaten dichten en alsnog het hang- en sluitwerk erop zetten.”
“Ik ben geen Europa-idealist en al helemaal geen federalist. Ik vind niet dat Europa het antwoord is op alle grote problemen. Maar soms heb je grote problemen die je samen moet aanpakken. Asielbeleid is er daar één van.”
Kabinet
Het kabinet kreeg van de oppositie een motie van afkeuring aan de broek vanwege de Teeven-deal. Is het niet gewoon tijd voor nieuwe verkiezingen? Het regeerakkoord is klaar, de VVD en de PvdA nemen meer afstand van elkaar. Rutte heeft al gezegd dat het geen doel op zich is om de rit uit te zitten.
“Ik zou er zeer voor pleiten dat dit kabinet eind volgend jaar nog steeds zit. Als minister van Financiën weet ik dat Nederland gebaat is bij economische en financiële stabiliteit. Daar hoort ook politieke stabiliteit bij.”
“Bij een val van het kabinet staat het beleid anderhalf jaar stil. En stilstand is achteruitgang. En met verkiezingen gaan politici weer van alles beloven wat niet waar kan worden gemaakt. In ieder geval niet alles. Verkiezingen zijn het mooiste wat er is, maar eens in de vier jaar is wel voldoende.”
“Iedereen die denkt dat de huidige peilingen de uitslag worden, gaat zich vreselijk vergissen.”
Dus eigenlijk is het uitzitten van de rit wel een doel op zich?
“Ja, omdat het gewoon goed is voor Nederland, goed voor de economie. Ik geloof ook niet dat het kabinet is uitgeregeerd. Als je ziet wat we hier nog dagelijks voor problematiek op ons bord hebben.”
Ik had verwacht dat u als politiek dier wel weer eens zin zou hebben in een verkiezingscampagne.
“Daar kan ik me wel op verheugen. Dan mag ik even alle ketenen loslaten en voor dat cluppie gaan waar ik al zo lang mee ben vergroeid.”
Dijsselbloem bij verkiezingscampagne 2012
U vindt dat Samsom weer lijsttrekker moet worden, maar kleeft het kabinetsbeleid niet te veel aan hem? Dat wordt door de kiezer niet in dank afgenomen, blijkens de slechte peilingen voor de PvdA.
“Ik vind niet dat je leiders moet wisselen vanwege slechte peilingen. Dan zou de omloopsnelheid van politieke leiders enorme hoogte gaan nemen. Dan had Diederik al ver voor de vorige verkiezingen moeten aftreden.”
Dus hij kan nog steeds premier worden.
“Ja.”
Dat acht u echt nog mogelijk?
“Zeker.” (glimlach)
“Iedereen die denkt dat de huidige peilingen de uitslag worden, gaat zich vreselijk vergissen. Ik heb ook vaker gezien dat Wilders of Pechtold bovenaan stonden in de peilingen, maar de uitslagen waren vaak toch heel anders.”
“Wat wij als kabinet hebben bereikt is vrij revolutionair. Nederland is echt weer een interessant land. Dat merk ik als ik in het buitenland ben. Dan vragen mensen: wat hebben jullie gedaan?”
“We hebben zelf onze huizenmarkt en ons pensioenstelsel verwaarloosd. Zelf de kosten in de zorg uit de klauwen laten lopen. Dat vergt harde ingrepen, en dat maakt je niet populair, maar het resultaat voor Nederland begint wel erg overtuigend te worden.”
Elsevier 23.12.2015 Minister Edith Schippers (VVD) van Volksgezondheid sluit een samenwerking tussen haar partij en de PVV niet uit, terwijl premier Mark Rutte en fractievoorzitter Halbe Zijlstra eerder aangaven geen coalitie te zullen vormen met de partij van Geert Wilders.
‘Ik sluit geen enkele partij vooraf uit. Ik zie niet in waarom ik de PVV zou moeten uitsluiten en de SP niet,’ zegt Schippers woensdag in een interview met de Volkskrant. Ze zegt prettig samen te werken met de PVV, ook al ‘staan die niet echt te applaudisseren voor het kabinet’.
Wilders reageert op kritiek: ‘Neem zelf afstand van jullie lafheid’. In felle bewoordingen heeft PVV-voorman Geert Wilders gereageerd op de kritiek van verschillende politici dat hij niet voldoende afstand heeft genomen van gewelddadige protesten tegen asielzoekerscentra.
Uit een tweet blijkt dat Wilders niet van plan is zijn toon aan te passen. ‘Politiek en pers kunnen de rambam krijgen,’ schrijft hij. ‘Neem zelf lekker afstand van jullie lafheid en verraad van Nederland aan de islam. Sukkels.’
In verzet
Maandag spraken een groot aantal politieke partijen zich in de Volkskrant uit tegen de manier waarop Wilders zich gedraagt in de migratiecrisis. Op sociale media roept de PVV’er veelvuldig op tot het sluiten van de grenzen en tot ‘verzet‘. Na de rellen in Geldermalsen van afgelopen week wilde Wilders niet openlijk afstand nemen van het geweld.
Volgens PvdA-Kamerlid Attje Kuiken vroeg Wilders ‘in het debat na Parijs aan moslims om afstand te nemen van de IS-terreur. Dan verwacht ik ook van hem dat hij afstand neemt van geweld en racisme in Nederland’. Sharon Gesthuizen (SP) zei dat Wilders ‘op een onfrisse manier garen spint bij het zaaien van angst.’
Politicus van het jaar
Afgelopen week werd Wilders nog uitgeroepen tot politicus van het jaar door de kijkers van EenVandaag. Ze beschreven hem als een politicus die de zorgen van veel Nederlanders weet te verwoorden. Ook wordt Wilders een politicus genoemd met een ‘vooruitziende blik’.
Strijd
De uitspraken van de minister voor Volksgezondheid zijn in strijd met de woorden van de VVD-top. Zijlstra en Rutte achten een samenwerking met Wilders onmogelijk, zolang hij nog geen excuses heeft gemaakt voor zijn ‘minder Marokkanen-uitspraak‘ in maart vorig jaar. ‘Zolang deze standpunten de standpunten van de VVD zijn, is die samenwerking onmogelijk,’ aldus Rutte.
Schippers denkt daar anders over. Het standpunt dat Rutte inneemt ten aanzien van de PVV, hoeft niet te betekenen dat de rest van de partij daar ook zo over denkt. ‘Ik ben niet de VVD, ik ben niet de VVD-top. Ik werk met iedereen samen. Ook met de PVV,’ benadrukt ze.
Wel zegt Schippers dat de kans erg klein is dat de VVD met de PVV in een kabinet gaat zitten, omdat de standpunten van de partijen te veel verschillen. ‘Als de PVV wil dat we uit de EU gaan, terug naar de gulden, de grenzen dichtgooien en de zorgkosten verdubbelen, dan ga je natuurlijk niet met ze regeren.’
Lijsttrekkerschap
De minister erkent dat de positie van haar partij ‘electoraal kwetsbaar’ is. De recente Teeven-deal, waarbij Rutte diep door het stof moest en ook Klaas Dijkhoff en Ard van der Steur forse kritiek kregen, maakt de positie van de partij er niet sterker op.
Rutte zei zelfs dat het debat om de Teeven-deal het zwaarstedebat uit zijn politieke carrière was. Voor VVD’er Anouchka van Miltenburg was haar rol binnen de Teeven-deal zelfs reden om af te treden. Zware tijden voor de liberalen dus.
Schippers zelf heeft een relatief rustig politiek jaar achter de rug. De minister is al sinds 1993 actief in de Kamer en denkt dat ze de capaciteiten heeft om lijsttrekker te worden van de VVD. ‘Waarom zou ik dat niet kunnen? De kwestie is meer of ik het wil. En dat weet ik niet.’
Het begrotingstekort blijft de komende twee jaar hangen op 2,2 procent van het bruto binnenlands product.
‘Nieuwe bezuinigingen daardoor onvermijdelijk,’ zegt president van De Nederlandsche Bank (DNB) Klaas Knot, in een interview met De Financiële Telegraaf.
Foto: CPB
Toen Rutte 2 november 2012 van start ging had Nederland een economie die kromp (-1,1), een begrotingstekort van 3,9%, een staatschuld van 66,4 % en ging de koopkracht achteruit (1,9% ). Als het kabinet de rit uitzit, eindigt het met mooie cijfers. Europees gezien behoren we met onze groei, het lage tekort, de lage staatsschuld, een sterk bedrijfsleven, positieve koopkracht en een relatief lage werkloosheid tot de best presterende landen.
Ombuigen
‘Als het structurele tekort oploopt, zal de politiek opnieuw kritisch naar de overheidsuitgaven moeten kijken. Dan moet men weer ombuigen om op een houdbaar pad te komen,’ aldus Knot.
Volgens berekeningen van DNB blijft het begrotingstekort in 2016 en 2017 hangen op 2,2 procent van het bruto binnenlands product. Daarmee komt het kabinet in de knel met Europese regels. Dat het kabinet de komende vijf jaar 5 miljard euro uittrekt voor lastenverlichting vindt Knot te verantwoorden.
Lastenverzwaring
Volgens Knot is 2016 een ‘atypisch jaar’ omdat de wens voor een lastenverlichting door zowel de maatschappij als de politiek werd gevoeld. ‘Daardoor voldoen wij niet aan de eisen voor het structurele tekort,’ zegt Knot.
‘Ik vind dat het eenmalig een keer kan,’ zegt de DNB-baas. Deze vorm van lastenverlichting schroeft namelijk de lasten op arbeid terug, en we zijn de crisis uitgekomen met lastenverzwaring op arbeid.
De Eerste Kamer stemt dinsdagavond 22.12.2015 over de belastingverlaging van 5 miljard voor burgers en bedrijven. Een ‘ja’ voor het regeringsplan is daarbij vrijwel zeker: hoewel het kabinet geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer, hebben oppositiepartijen CDAen D66aangegeven de lastenverlichting te steunen.
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën probeerde eerder de lastenverlaging er met man en macht doorheen te loodsen. Volgens hem helpen de lagere lasten het economisch herstel. Ook moet het plan leiden tot 35.000 nieuwe banen.
Knot wil geen uitspraken doen over hoeveel er bezuinigd moet worden of waarop. Dat hangt ervan af of de raming van DNB blijkt te kloppen: dat wordt volgend jaar duidelijk. Volgens hem moet het kabinet een buffer opbouwen. Knot verwacht dat, op het moment dat de ramingen van de DNB uitkomen, het kabinet daar ook iets aan gaat doen.
CPB – CBS
Het Centraal Planbureau (CPB) voorspelde voor heel 2015 onlangs een tekort van 2,1 procent. Volgens het CBS ligt dat doel duidelijk binnen bereik. Om het doel te halen moet het tekort in het vierde kwartaal worden beperkt tot hoogstens 3 miljard euro. De afgelopen drie jaar lukte dit in de laatste drie maanden van het jaar.
Gegroeid
Het CBS meldde verder op basis van een nieuwe raming dat de Nederlandse economie in het derde kwartaal met 0,1 procent is gegroeid ten opzichte van het voorgaande kwartaal. De nieuwe schatting is gelijk aan de eerste raming, die medio november werd gepubliceerd.
Het statistiekbureau kwam ook met positief nieuws over de portemonnee van huishoudens. Het beschikbaar inkomen steeg in het derde kwartaal gemiddeld met 1,5% vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Cao-lonen lagen hoger en er waren meer mensen aan het werk dan een jaar eerder. Verder zijn zelfstandigen meer gaan verdienen.
Het Belastingplan waarvoor nu een meerderheid is, brengt tweeverdieners goed nieuws. Hebben ze kinderen, dan kan helemaal de vlag uit. Maar waarom kostte dat een half jaar? Lees hier de analyse terug. (+)
De koopkrachtplaatjes kunnen nu dus definitief worden opgesteld nu het Belastingplan voor 2016 met de vijf miljard euro lastenverlichting dinsdagavond door de Eerste Kamer is goedgekeurd.
Asscher wijst erop dat de koopkrachtcijfers geen rekening houden met de werksituatie en gezinssamenstelling van mensen. Wie zijn baan verliest of een kind krijgt, heeft al snel minder te besteden. Wie een bonus ontvangt of promotie heeft gemaakt, is vaak juist vele procenten beter af.
De meeste Nederlanders gaan er volgend jaar op vooruit, meer nog dan op Prinsjesdag werd voorspeld. De gemiddelde koopkracht stijgt met 1,8 procent.
Dat is zo’n 800 euro per huishouden per jaar, schrijft minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA) woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Zo’n stijging is sinds 2006 niet meer voorgekomen. Maar wie profiteren ervan, en wie niet? Een overzicht.
* Het blijkt dat vooral werkenden met een lager inkomen hun financiële situatie zien verbeteren. Hun koopkracht gaat fors omhoog. Dat komt onder meer door de belastingverlagingen van 5 miljard die zijn opgenomen in het Belastingplan. Dat plan kon onlangs tóch nog op goedkeuring rekenen van D66. Dinsdag is het aangenomen door het parlement. Neem een alleenstaande met minimumloon: deze gaat er in de nieuwste cijfers 5,8 procent op vooruit.
* Werknemers ontvangen in 2016 gemiddeld bijna 1.200 euro meer. Hun koopkracht stijgt met 3 procent. Een alleenverdiener met kinderen en met modaal inkomen stijgt 2,5 procent, bij twee keer modaal is de procentuele toename 0,8 procent. Dus hoe meer je verdient, hoe minder je erbij krijgt.
* Ook alle tweeverdieners zien hun koopkracht toenemen: de stijging varieert van 1,9 tot 4,3 procent.
* Ook mensen met een uitkering en AOW’ers gaan profiteren, gemiddeld met 0,7 procent.
90 procent van de Nederlanders profiteert, aldus Asscher. Maar er zijn ook mensen die geen positief effect zullen merken – of zelfs in hun koopkracht dalen.
* Voor gepensioneerden met een aanvullend pensioen of vermogen kan het volgend jaar tegenvallen. Dat is volgens het kabinet onder meer te wijten aan hogere inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering (Zvw).
* Personen die rond de 60.000 euro verdienen, zullen op hun loonstrookje zien dat ze er zeker iets op achteruitgaan. Zij ontvangen minder belastingkorting als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting.
De loonstijging wordt niet aan iedereen in januari al toegekend, is te lezen in de brief. Dit is allemaal wel meegenomen in de Koopkracht. De loonstrookjes zijn daardoor iets minder gunstig dan de koopkrachtcijfers.
Tabel: Koopkrachtontwikkeling van de voorbeeldhuishoudens.
Sowieso trekt de economie weer aan en dus neemt het consumentenvertrouwen toe.
Wie helemaal vrolijk wil worden, doet er goed aan De sociale staat van Nederland 2015 te lezen. Uit het deze maand verschenen rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau rijst het beeld op van een samenleving met een zeer hoge kwaliteit van leven en relatief tevreden burgers.
Telegraaf 02.05.2016 De Nederlandse overheid heeft de economie in de beginfase van de crisis voor een diepere terugval behoed. Dat komt vooral doordat de overheid niet direct is gaan bezuinigen toen het vanaf 2009 met de economie bergafwaarts ging, blijkt uit een maandag gepubliceerd onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB).
In 2012 lag het bruto binnenlands product (bbp) hierdoor 6,5 procent hoger en de werkloosheid 5 procentpunt lager dan als de overheid met de economie mee gekrompen zou zijn, stellen de rekenmeesters. Daarna werden echter stevige besparingen doorgevoerd op onder meer het ambtenarenapparaat en de collectieve zorguitgaven. Dit heeft de economie weer afgeremd. Per saldo was er in 2015 nog wel sprake van een positieve impuls op de economie, aldus het CPB.
Telegraaf 20.04.2016 Op het ministerie van Financiën is woensdagavond overleg gevoerd tussen regering en coalitiepartijen over de begroting voor 2017 en ook van de rest van dit jaar.
Bekeken werd wat voor elk ministerie nodig is en waar dat geld vandaan moet komen. Dat er niet genoeg is om aan alle wensen tegemoet te komen, is wel duidelijk. Dat er voor veiligheid veel geld nodig is ook. Het huishoudboekje voor de rest van dit jaar wordt eind mei behandeld in de ministerraad. De begroting voor 2017 wordt gepresenteerd op Prinsjesdag.
De verdeling wordt nog moeilijker doordat de salarisverhoging voor ambtenaren sterker op de begroting drukt dan verwacht. Ook de verminderde aardgasbaten helpen niet mee.
Na het overleg reageerden alleen de fractievoorzitters kort. ,,Er zijn meevallers en tegenvallers. U zult het in september zien”, zei VVD-voorman Halbe Zijlstra. ,,Deze coalitie is de afgelopen jaren overal uitgekomen.”
Ook PvdA-leider Diederik Samsom verwacht dat de partijen eruit komen. ,,De minister van Financiën heeft geschetst waar we staan. Het eindbeeld moet nog komen”, stelde hij. Samsom noemde de dalende werkloosheid als voorbeeld van een meevaller.
Bij het overleg waren onder anderen ook premier Mark Rutte, de ministers Jeroen Dijsselbloem (Financiën) en Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) en Tweede Kamerleden Henk Nijboer (PvdA) en Mark Harbers (VVD) aanwezig. Minister Dijsselbloem gaat nu verder praten met de ministeries.
Telegraaf 20.04.2016 Op het ministerie van Financiën is het overleg begonnen tussen regering en coalitiepartijen over de begroting voor 2017 en ook van de rest van dit jaar.
Bekeken wordt wat voor elk ministerie nodig is en waar dat geld vandaan moeten komen. Dat er niet genoeg is om aan alle wensen tegemoet te komen, is wel duidelijk. Dat er voor veiligheid veel geld nodig is ook. Het huishoudboekje voor de rest van dit jaar wordt eind mei behandeld in de ministerraad. De begroting voor 2017 wordt gepresenteerd op Prinsjesdag.
Bij het overleg zitten premier Mark Rutte, de ministers Jeroen Dijsselbloem (Financiën) en Lodewijk Asscher (Sociale Zaken), PvdA-leider Diederik Samsom en zijn fractiegenoot Henk Nijboer en VVD-voorman Halbe Zijlstra en het eveneens liberale Kamerlid Mark Harbers.
Telegraaf 20.06.2016De stemming onder consumenten is in april weer positief, meldt CBS. Het consumentenvertrouwen komt in april uit op 1. In maart was dat -4.
Vooral het oordeel over het economisch klimaat verbetert sterk. De koopbereid neemt ook iets toe.Met 1 ligt het consumentenvertrouwen in april ruim boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar (-8). Het vertrouwen bereikte in april 2000 de hoogste stand ooit (27). Het dieptepunt werd bereikt in februari 2013 (-44).
Oordeel over de economie verbetert aanzienlijkConsumenten oordelen in april een stuk positiever over de economie dan in maart. De deelindicator Economisch klimaat komt uit op 4, tegen -7 in maart. Zowel het oordeel over de afgelopen 12 maanden als de komende 12 maanden verbetert aanzienlijk.
De koopbereidheid neemt ook iets toe in april. Deze deelindicator van het consumentenvertrouwen komt uit op -1, tegen -2 in maart. Dat komt doordat consumenten de tijd gunstiger vinden voor het doen van grote aankopen.
Telegraaf 19.04.2016 Nu minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem alle ministers heeft gehoord over hun wensen voor de begroting, heeft hij er woensdagavond overleg over met de fractievoorzitters van de coalitiepartijen VVD en PvdA. Ook de Kamerleden die voor deze partijen Financiën in hun dossier hebben, zullen aanwezig zijn, zo klinkt het in politiek Den Haag.
Bekeken wordt wat voor elk ministerie nodig is en waar dat geld vandaan moeten komen. Dat er echt niet genoeg is om aan alle wensen tegemoet te komen, is wel duidelijk. Het huishoudboekje wordt eind mei behandeld in de ministerraad.
Telegraaf 15.04.2016 Het beeld van de Nederlandse economie lijkt niet verder te verbeteren. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van cijfers van de afgelopen periode.
De afgelopen maanden liet de zogenoemde conjunctuurklok van het CBS een steeds stijgende lijn zien. Deze maand is het beeld echter iets minder dan in maart. Op de meeste vlakken gaat het nog wel beter dan de langjarige trend.
Het vertrouwen van ondernemers in de industrie nam in maart toe. Ze waren positiever over de productie in de komende drie maanden, maar waren minder positief over de orderportefeuille. Consumenten zijn ondertussen iets negatiever geworden over het economisch klimaat. Wel verbeterde de koopbereidheid iets. Zowel het producenten- als het consumentenvertrouwen liggen echter boven hun langjarig gemiddelde, aldus het CBS.
NU 12.04.2016 De komende maanden zijn van de regering nog forse inspanningen nodig om de begroting voor 2017 aan de Europese regels te laten voldoen, stelt de Raad van State (RvS) dinsdag in haar voorjaarsrapportage.
De raad houdt in Nederland toezicht op naleving van de Europese begrotingsregels.
Het feitelijke begrotingstekort daalt dankzij het aanhoudende herstel van de economie volgend jaar naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Maar het structureel tekort, dat geen rekening houdt met de meewind van de gestage economische groei, loopt in 2016 op.
Zowel in 2016 als 2017 overschrijdt dit structurele tekort de Europese middellangetermijndoelstelling van 0,5 procent van het bbp.
Om aan de Europese afspraken te voldoen, zou de regering volgens de ramingen van het Centraal Planbureau haar uitgaven in 2017 met 2,7 miljard euro moeten verminderen. De lasten zouden daarnaast met 1,2 miljard euro moeten worden verzwaard.
De RvS beoordeelde het jaarlijkse huishoudboekje (het zogenoemde Stabiliteitsprogramma) dat de regering vóór 1 mei aan de Europese Commissie moet uitbrengen. De raad wijst erop dat de huidige ramingen met relatief veel (internationale) onzekerheden zijn omgeven.
Dijsselbloem
Volgens Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) staat het huishoudboekje er goed voor, ondanks het begrotingstekort en de te hoge nationale schuld. Het is de bedoeling dat die de komende jaren verder worden verlaagd.
”Omdat we onze eigen Nederlandse begrotingsregels gewoon toepassen, zullen we volgend jaar voldoen aan de Europese regels”, zei hij tegen nieuwszender RTL Z.
”Daar is Nederland ook aan gehouden. En dat kan ook. We bewegen ons gestaag in de goede richting.”
Telegraaf 12.04.2016 Volgens de Raad van State moet de regering de komende maanden nog forse inspanningen nodig om de begroting voor 2017 aan de Europese regels te laten voldoen. De uitgaven moeten lager, de lasten hoger.
Dat stelde de Raad van State (RvS) dinsdag in haar voorjaarsrapportage. De raad houdt in Nederland toezicht op naleving van de Europese begrotingsregels.
Het feitelijke begrotingstekort daalt dankzij het aanhoudende herstel van de economie volgend jaar naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Maar het structureel tekort, dat geen rekening houdt met de meewind van de gestage economische groei, loopt in 2016 op. Zowel in 2016 als 2017 overschrijdt dit structurele tekort de Europese middellangetermijndoelstelling van 0,5 procent van het bbp.
Om aan de Europese afspraken te voldoen zou de regering volgens de ramingen van het Centraal Planbureau haar uitgaven in 2017 met 2,7 miljard euro moeten verminderen. De lasten zouden daarnaast met 1,2 miljard euro moeten worden verzwaard.
De RvS beoordeelde het jaarlijkse huishoudboekje (het zogenoemde Stabiliteitsprogramma) dat de regering vóór 1 mei aan de Europese Commissie moet uitbrengen. De raad wijst erop dat de huidige ramingen met relatief veel (internationale) onzekerheden zijn omgeven.
Volgens Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) staat het huishoudboekje er goed voor, ondanks het begrotingstekort en de te hoge nationale schuld. Het is de bedoeling dat die de komende jaren verder worden verlaagd.
“Omdat we onze eigen Nederlandse begrotingsregels gewoon toepassen, zullen we volgend jaar voldoen aan de Europese regels”, zei hij op RTLZ. “Daar is Nederland ook aan gehouden. En dat kan ook. We bewegen ons gestaag in de goede richting.”
AD 12.04.2016 De komende maanden zijn van de regering nog forse inspanningen nodig om de begroting voor 2017 aan de Europese regels te laten voldoen. Dat stelde de Raad van State (RvS) dinsdag in haar voorjaarsadvies.
Het feitelijke begrotingstekort daalt dankzij het aanhoudende herstel van de economie volgend jaar naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Maar het structureel tekort, dat geen rekening houdt met de meewind van de gestage economische groei, loopt in 2016 op. Zowel in 2016 als 2017 overschrijdt dit structurele tekort de Europese middellangetermijndoelstelling van 0,5 procent van het bbp.
Adviezen
Om aan de Europese afspraken te voldoen zou de regering volgens de ramingen van het Centraal Planbureau haar uitgaven in 2017 met 2,7 miljard euro moeten verminderen. De lasten zouden daarnaast met 1,2 miljard euro moeten worden verzwaard.
De RvS beoordeelde het jaarlijkse huishoudboekje (het zogenoemde Stabiliteitsprogramma) dat de regering vóór 1 mei aan de Europese Commissie moet uitbrengen. De raad wijst erop dat de huidige ramingen met relatief veel (internationale) onzekerheden zijn omgeven.
Telegraaf 12.04.2016 De Nederlandse economie groeit dit en volgend jaar nagenoeg even sterk als in 2015. Dat stelt het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in nieuwe prognoses voor de Nederlandse economie, die dinsdag werden gepubliceerd.
De Nederlandse economie groeit volgens het fonds dit jaar met 1,8 procent, na een plus van 2 procent in 2015. In 2017 wordt naar verwachting een groei van 1,9 procent gerealiseerd. De voorspelling voor 2016 is nu een fractie lager dan in februari.
De werkloosheid in Nederland neemt dit jaar naar verwachting af van 6,9 naar 6,4 procent van de beroepsbevolking. Voor 2017 wordt een verdere afname naar 6,2 procent voorzien. De inflatie blijft volgens de modellen van het IMF bijzonder laag, met 0,3 procent dit jaar en 0,7 procent in 2017.
De prognoses voor de Nederlandse economie komen nagenoeg overeen met die van het Centraal Planbureau.
AD 12.04.2016 De Nederlandse economie groeit dit en volgend jaar nagenoeg even sterk als in 2015. Dat stelt het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in nieuwe prognoses voor de Nederlandse economie, die dinsdag werden gepubliceerd als onderdeel van een rapport over de wereldeconomie. Wereldwijd valt de economische groei de komende tijd waarschijnlijk lager uit dan eerder werd verwacht, terwijl de kans op een nog slechtere uitkomst is gegroeid.
De Nederlandse economie groeit volgens het fonds dit jaar met 1,8 procent, na een plus van 2 procent in 2015. In 2017 wordt naar verwachting een groei van 1,9 procent gerealiseerd. De voorspelling voor 2016 is nu een fractie lager dan in februari.
De werkloosheid in Nederland neemt dit jaar naar verwachting af van 6,9 naar 6,4 procent van de beroepsbevolking. Voor 2017 wordt een verdere afname naar 6,2 procent voorzien. De inflatie blijft volgens de modellen van het IMF bijzonder laag, met 0,3 procent dit jaar en 0,7 procent in 2017. De prognoses voor de Nederlandse economie komen nagenoeg overeen met die van het Centraal Planbureau.
Bezorgd
Ten aanzien van de wereldwijde economie waarschuwt het IMF voor diverse risico’s, die de economische groei kunnen laten ontsporen. Zo kan een nieuwe opleving van de onrust op financiële markten, zoals in de eerste maanden van dit jaar, het vertrouwen verder aantasten. Dat zou een stevige rem zetten op investeringen en andere bestedingen. Ook dreigt de uitstroom van kapitaal uit opkomende landen hun economieën steeds verder onder druk te zetten.
Het IMF wijst verder op de bijzonder complexe hervorming van de Chinese economie, die steeds meer wordt gericht op de binnenlandse consumptie en dienstensectoren. Uiteindelijk komt dat proces zowel China als de rest van de wereld ten goede, aldus het IMF. Problemen die onderweg ontstaan kunnen echter grote gevolgen hebben, vooral voor landen in de regio.
Verder vreest het IMF voor een vicieuze cirkel, waarbij het aanhoudend zwakke herstel het groeivermogen van de internationale economie aantast. Daardoor dreigen consumptie en investeringen blijvend op een lager peil te komen dan voorheen.
Minieme verbetering
Het fonds verwacht dat de wereldeconomie dit jaar met 3,2 procent groeit. Dat historisch gezien lage peil zou een minieme verbetering betekenen ten opzichte van 2015. In januari werd voor 2016 echter nog een plus van 3,4 procent voorzien, terwijl drie maanden daarvoor nog op 3,6 procent werd gerekend. De prognose voor 2017 werd marginaal verlaagd, naar 3,5 procent.
Zowel in de Verenigde Staten als in de eurozone valt de groei volgens het IMF dit jaar 0,2 procentpunt lager uit dan eerder voorspeld. Voor de Amerikaanse economie resteert daardoor een verwachte plus van 2,4 procent, terwijl de eurolanden het naar verwachting gemiddeld moeten doen met een vooruitgang van 1,5 procent. Voor China wordt een verzwakking van circa 7 naar 6,5 procent voorspeld.
Telegraaf 12.04.2016 De overheid heeft dinsdag 875 miljoen euro opgehaald met de heropening van een 30-jarige staatslening. Het gemiddelde rendement op de lening kwam uit op 0,99 procent.
De lening, met een couponrente van 2,75 procent, loopt tot 15 januari 2047. De omvang van de lening liep dinsdag op tot 11 miljard euro. De overheid mikte op een opbrengst van 750 miljoen tot 1,25 miljard euro.
Telegraaf 02.04.2016 Uit de meest recente economische cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat het kabinet Rutte 2 een aantal goede economische prestaties heeft geleverd en als het de rit uitzit, eindigt met mooie resultaten. Een regeringscoalitie van Rutte 3 met vier partijen zal op hoofdlijnen het beleid van Rutte 2 voortzetten, maar wel met een effectiever arbeidsmarktbeleid.
Op dit moment zijn de politieke partijen bezig met het opstellen van hun verkiezingsprogramma’s. Daarbij maken ze gebruik van gegevens van het Centraal Planbureau (CPB). Die hebben ze nodig om te kunnen beoordelen of ze de beloften aan de kiezers kunnen waarmaken. Deze week publiceerde het CPB de Middellangetermijnverkenning 2018-2021 die alle economische cijfers bevat die de opstellers van de programma’s nodig hebben. Daarbij wordt uit gegaan van ‘ongewijzigd beleid’. Dat wil zeggen dat alle besluiten die Rutte 2 heeft genomen en de effecten daarvan doorlopen tot 2021.
Uit de CPB-berekening blijkt dat zonder nieuw beleid deze besluiten in de regeerperiode 2017-2021 zullen leiden tot een gemiddelde jaarlijkse groei van 1,8% en in 2021 tot een werkloosheid van 5,5% en een begrotingsoverschot van 0,6% BBP. In hun programma’ s bepalen partijen hoe het beleid van het nieuwe kabinet er uit moet zien als zij meeregeren. Zo kunnen ze andere uitkomsten realiseren dan met ongewijzigd beleid, bijvoorbeeld een hogere groei, een lagere werkloosheid, meer koopkracht, of geen overschot. Daarvoor moeten ze zelf nieuwe maatregelen bedenken.
Gaan we af op de cijfers van het CPB, die met veel onzekerheden zijn omgeven, dan zal een nieuw kabinet weinig financiële ruimte hebben voor een opzienbarend nieuw beleid, maar ook niet kunnen beschikken over extra middelen om de groei aan te jagen of bijvoorbeeld bezuinigingen op de zorg terug te draaien. De belangrijkste kerncijfers hebben we in onderstaande tabel op een rijtje gezet, waarbij we starten met Rutte 2 in 2012 en eindigen met de CPB-prognose 2018-2021.
Foto: CPB
Toen Rutte 2 november 2012 van start ging had Nederland een economie die kromp (-1,1), een begrotingstekort van 3,9%, een staatschuld van 66,4 % en ging de koopkracht achteruit (1,9% ). Als het kabinet de rit uitzit, eindigt het met mooie cijfers. Europees gezien behoren we met onze groei, het lage tekort, de lage staatsschuld, een sterk bedrijfsleven, positieve koopkracht en een relatief lage werkloosheid tot de best presterende landen.
Nederland zit nu in de kopgroep, maar in 2012 was dat de Europese achterhoede. Rutte 2 is er ook in geslaagd de overheidsuitgaven terug te dringen, vooral op het terrein van de zorg en sociale zekerheid. Deze oplopende uitgaven zouden zonder bezuinigingen onbetaalbaar zijn geworden. Een negatief punt is het ineffectieve werkgelegenheidsbeleid: Rutte 2 eindigt met een werkloosheid van 6,3% en begon met 5,8 %. Minpunten zijn ook de gestegen lastendruk en het ondermaatse klimaatbeleid.
Volgens internationale denktanks en economische deskundigen zijn de belangrijkste verdiensten van Rutte 2 het gezond maken van de overheidsfinanciën , de sterke economie en het behoud van de sociale verzorgingsstaat in een wereld waar zorg en sociale zekerheid op de tocht staan. Wij zijn het daarmee eens . Als het gaat om de beste stelsels van gezondheidszorg, sociale zekerheid en pensioenen behoort Nederland tot de wereldtop. Toch staan we internationaal niet bekend als een land dat daarop trots is.
Maar veeleer als een land van somberaars en klagers. Volgens opiniepeilingen hebben die een grote aanhang en verlangen ze naar een nieuw kabinet dat het veel beter zal gaan doen dan Rutte 2. Kijken we naar de goede prestaties van Rutte 2, die door tegenstanders worden weggehoond, dan vragen wij ons af met welke maatregelen een nieuw kabinet betere resultaten kan bereiken. Om een meerderheid in de Senaat te kunnen realiseren wordt in politiek Den Haag nu al uitgegaan van een nieuwe regeringscoalitie die bestaat uit vier partijen die allemaal hun stempel op het beleid willen zetten. Wilders heeft nu al gezegd dat zijn PVV ,die hoog in de peilingen staat, niet mee zal doen.
Ongewijzigd beleid
Als het beleid van Rutte 2 door een nieuw kabinet ongewijzigd wordt voorgezet dan groeit onze economie met gemiddeld 1,8% per jaar, daalt de werkloosheid licht en zal Nederland in 2021 een begrotingsoverschot hebben van 0,6% BBP en een staatsschuld van 54% BBP. De tegenstanders van Rutte 2 die het kabinet van potverteren beschuldigen, zul je nu niet meer horen.
Ook critici die stellen dat Rutte 2 de economie kapot bezuinigt en onze zorg en sociale zekerheid heeft afgebroken, vallen door de mand en zeker politieke partijen die deze bezuinigingen willen terugdraaien. We hebben alvast uitgerekend dat daarmee een bedrag is gemoeid van ten minste 7 miljard euro en dat geld hebben ze niet. Kijken we naar de zorguitgaven dan zullen deze bij ongewijzigd beleid in de periode 2017 -2021 oplopen van 9,4% BBP naar 9,9% BBP.
Deze forse stijging treedt op doordat de kostenbesparende zorgakkoorden van minister Schippers eind volgende jaar aflopen, maar ook door onvermijdelijke kostenstijgingen in de zorg door vergrijzing en de inzet van nieuwe dure technologie. Daardoor krijgt een nieuw kabinet te maken met een groei van de zorguitgaven met 4,9% per jaar die de zorg onbetaalbaar maakt. Daarom zijn bezuinigingsmaatregelen en premieverhogingen onontkoombaar.
De politieke situatie en deze cijfers maken duidelijk dat de formatie van een kabinet, na maart 2017, moeizaam zal zijn. Ook al omdat de nieuwe coalitie er niet aan ontkomt om net als Rutte 2 met bezuinigen en lastenverzwaringen te komen, wordt in politiek Den Haag al gegokt op een kabinet Rutte 3 dat op hoofdlijnen het beleid van Rutte 2 zal voortzetten, maar wel met een effectiever arbeidsmarktbeleid.
Telegraaf 31.03.2016 Nederland heeft de staatsschuld redelijk op orde, blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Planbureau. Maar betekent dat dat het kabinet Rutte sterker uit de crisis is gekomen? Martin Visser denkt van niet.
Trouw 31.03.2016 Het economisch herstel van de afgelopen jaren houdt aan, maar de koopkracht van huishoudens verbetert niet en die voor werkenden slechts licht. De koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden neemt iets af.
Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) woensdag. Het onderzoeksbureau verwacht een groei van gemiddeld 1,8 procent per jaar over de periode 2018-2021.
Het CPB benadrukt dat de groei kwetsbaar blijft ‘bij aanhoudende internationale onzekerheden’, zoals terreurdreigingen. Ook een oplaaiende schuldencrisis of een mogelijk uittreden van Groot-Brittannië uit de Europese Unie kan nadelige gevolgen hebben.
Overschot
Het CPB verwacht verder dat de werkloosheid daalt naar 5,5 procent in 2021, tegen 6,5 procent nu. Het overheidssaldo verbetert tot een overschot van 0,6 procent in 2021, waar er nu nog een begrotingstekort is.
De berekeningen van het CPB staan in een verkenning waarmee het bureau traditioneel een jaar voor de verkiezingen komt. Het gaat om een schets van de economische ontwikkeling voor de volgende kabinetsperiode, bij ongewijzigd, reeds ingezet beleid.
Werkgelegenheid
De groei van de consumptie en van de investeringen is bescheiden in vergelijking met de periode 2014-2017. De bestedingen van huishoudens groeien met 1 procent per jaar. Het besteedbaar inkomen van alle huishoudens neemt voornamelijk toe doordat de werkgelegenheid stijgt. De investeringen groeien met 2,7 procent per jaar.
AD 31.03.2016 Het volgende kabinet mag het zonnig inzien: de economie groeit de komende jaren gestaag, het begrotingstekort smelt als sneeuw voor de zon en er is maar liefst 5 miljard euro ‘over’. Al kunnen internationale onzekerheden roet in het eten gooien.
Het was allemaal niet voor niets. Nederland staat er weer goed voor, aldus Mark Harbers.
Eindelijk brengt het Centraal Planbureau goed nieuws na jaren van sombere vooruitzichten. Hadden politieke partijen 4 jaar geleden slechts de keus om te bezuinigen of nog meer te bezuinigen, in de verkiezingsprogramma’s die dit jaar worden geschreven, is eindelijk weer ruimte voor ‘leuke’ dingen, blijkt uit de ‘middellangetermijnverkenning’ die de rekenmeesters gisteren presenteerden.
Tussen 2018 en 2021 groeit de Nederlandse economie een bemoedigende 1,8 procent per jaar. Daardoor komt er zo veel extra belastinggeld binnen, dat het begrotingstekort vanzelf omslaat in een overschot. Sterker nog: er is zelfs 5 miljard euro beschikbaar die het volgende kabinet kan besteden aan ‘leuke dingen’, zonder dat de overheidsvoorzieningen onbetaalbaar worden. Dat geld kan als buffertje dienen, worden geïnvesteerdof in de vorm van lastenverlichting worden teruggegeven aan de burger. Maar daar gaat het CPB niet over: dat is aan de partijen zelf.
Buffertje
Toch valt er voor al die keuzes wat te zeggen. Een buffertje kan van pas komen nu internationale onzekerheden Nederland exportland bedreigen. Een nieuwe schuldencrisis, een Brexit en aanhoudende terroristische dreiging kunnen de economie schaden. Met een stootkussen van 5 miljard euro kunnen nieuwe bezuinigingen worden voorkomen.
Ook een nieuwe ronde lastenverlichting kan echter op zijn plaats zijn. Want hoe ‘fair’ is het dat gewone mensen helemaal niet lijken te profiteren van een aantrekkende economie? Bij de koopkrachttabel staat een weinig opbeurende nul: gemiddeld gaat niemand erop voor- of achteruit. Zoom je iets meer in, dan is er voor werkenden nog wel een mager plusje, maar ouderen en minima leveren in. Of moet een volgend kabinet toch maar liever investeren?
De werkloosheid daalt weliswaar verder, naar 510.000 mensen zonder baan in 2021 (5,5 procent van de beroepsbevolking), maar heel hard gaat dat nog niet. Met een extra impuls voor het onderwijs of vergaande vergroening kan de banenmachine wellicht op gang worden gebracht. Politieke partijen reageerden gisteren opgetogen over de optimistische vooruitzichten van het CPB.
Niet voor niets
Coalitiepartners VVD en PvdA claimen dat het regeringsbeleid ervoor heeft gezorgd dat een volgend kabinet straks zo’n veelbelovende start mag kennen. ,,Het was allemaal niet voor niets,” stelt VVD-Kamerlid Mark Harbers opgetogen. ,,Nederland staat er weer goed voor,” zegt PvdA’er Henk Nijboer.
Tegelijkertijd laten partijen zich nog niet te veel in de kaart kijken. De komende maanden zijn verkiezingsprogrammacommissies hard aan het werk om keuzes te maken. Dat proces moet je vanuit Den Haag niet onnodig belasten, is de gedachte.
BB 30.03.2016 Het rijk is bijna geheel verantwoordelijk voor het overheidstekort. De uitgaven waren in 2015 11 miljard hoger dan de inkomsten. Een jaar eerder was het tekort niet 11 maar 7 miljard.
Dat het tekort is gestegen kwam onder meer door een hogere bijdrage van de centrale overheid aan de lokale overheid en de sociale zekerheidsfondsen van 8 miljard euro. De inkomsten van de centrale overheid stegen met iets minder dan 3 miljard euro. De belastinginkomsten stegen met bijna 8 miljard euro, zowel door belastingmaatregelen als door de groeiende economie. De niet-belastinginkomsten daalden echter sterk. Dat kwam door de aardgasbaten, die afgelopen jaar maar 5 miljard euro bedroegen: een halvering ten opzichte van een jaar eerder. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS. De cijfers zijn de eerste officiële berekeningen van het gerealiseerde overheidstekort en de overheidsschuld van Nederland.
Lokale overheden
Het tekort van de lokale overheid lag in 2015 iets boven de 2 miljard euro, net als de twee jaar ervoor. De gemeenten zagen hun tekort iets toenemen, tot ruim 1 miljard euro. Ook het tekort van de provincies kwam het afgelopen jaar boven de 1 miljard euro uit; in 2014 lag het tekort nog eronder. De uitgaven van de lokale overheid namen door de decentralisatie in het sociale domein toe. De uitgaven aan zorg stegen met 7 miljard euro. De overige uitgaven daalden met 2 miljard euro. Per saldo namen de uitgaven van de lokale overheden 4,5 miljard euro toe. De inkomsten stegen nagenoeg evenveel als de uitgaven. De hogere inkomsten waren vooral extra overdrachten van het rijk als gevolg van de decentralisatie.
Onder de EU-norm
Het totale overheidstekort van Nederland is vorig jaar met 0,6 procentpunt afgenomen naar 1,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De eindstand van het overheidstekort van 1,8 procent is lager dan de prognose van 2,2 procent van het bbp in de Miljoenennota 2016. De recente maartraming van het Centraal Planbureau ging nog uit van 1,9 procent. De daling werd gerealiseerd ondanks een halvering van de aardgasbaten het afgelopen jaar. De Nederlandse overheid kwam in 2015 ruim 12 miljard euro tekort. Dit is 3 miljard euro minder dan in 2014. Nederland voldoet met het tekort van 1,8 procent voor het derde opeenvolgende jaar aan de 3-procentsnorm. In 2012 was het tekort nog dubbel zo hoog en bevond het zich met 3,9 procent van het bbp ruim boven de norm.
Schuld 10 miljard lager
De bruto overheidsschuld daalde het afgelopen jaar met 3,1 procentpunt naar 65,1 procent van het bbp. Dat is wel nog enkele procentpunten boven de Europese schuldnorm van 60 procent. Ter vergelijking: in Frankrijk was de bruto overheidsschuld van Frankrijk eind 2015 ruim 95 procent van het bbp. De overheidsschuld eind 2015 bedroeg 442 miljard euro. Dat is 10 miljard euro minder dan een jaar eerder. De overheid kon de schuld verlagen en het overheidstekort dekken door ontvangsten uit verkoop van financiële bezittingen en aflossingen van verstrekte leningen. Zo werd een deel van de aandelen ABN AMRO op de beurs verkocht. Ook de voortijdige beëindiging van rentederivaten bracht geld in het laatje. De lagere schuldquote komt volgens het CBS niet alleen door de aflossing op de schuld, maar voor een even groot deel ook door stijging van het bbp.
Sociale zekerheid
De sector sociale zekerheidsfondsen behaalde in 2015 een overschot van 1,2 miljard euro na zes jaar van grote tekorten. De afschaffing van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en de invoering van de Wet Langdurige Zorg als gevolg van hervormingen in het sociale domein is daarvan een van de oorzaken. Waar het Awbz-fonds afgelopen jaren forse tekorten liet zien, toonde het Wlz-fonds in zijn eerste jaar een licht overschot. De hervormingen in het sociale domein leidden ook tot een verschuiving van de uitgaven. De sector sociale zekerheidsfondsen hoefde minder zorguitgaven te vergoeden; de gemeenten hebben een deel van de vergoeding van zorg van ouderen en langdurig zieken overgenomen.
VK 30.03.2016 Het volgende kabinet kan een periode van gematigde economische voorspoed tegemoet zien. De economie groeit tot 2021 gestaag met 1,8 procent per jaar, het tekort op de begroting is in dat jaar een overschot, de werkloosheid is gedaald, maar Nederlanders zullen niet meer te besteden krijgen.
Nieuw verkiezingsseizoen: wat verdient de aandacht?
Na 35 jaar saneren kunnen alle politieke partijen nu fundamentele keuzen maken in hun verkiezingsprogramma’s. De overheid heeft de rijksbegroting op orde, zo rekende het CPB voor. Wat moet per se in de verkiezingsprogramma’s staan?De Volkskrant geeft zes voorzetten.
Dat staat in de Middellangetermijnverkenning 2018-2021, de voorspelling van het Centraal Planbureau, de belangrijkste economische adviseur van kabinet en parlement. De CPB-raming is bedoeld als fundament voor de verkiezingsprogramma’s, die tussen nu en november door alle politieke partijen worden gemaakt.
Het CPB bedoelt de Middellangetermijnverkenning ook als zogenoemd basispad voor als partijen besluiten hun verkiezingsbeloften door de neurale rekenmeester door te laten rekenen – uniek in de wereld. Dat doet het CPB sinds 1986 en tot de vorige verkiezingen van 2012 was de doorrekening voor alle partijen en onmisbaar keurmerk te gebruiken tijdens hun verkiezingscampagne.
Kritiek op rekenmodellen
Lees meer;
Het is de vraag of het CPB nog verkiezingsprogramma’s mag doorberekenen. Politieke partijen hebben moeite met de rekenmodellen van het planbureau. Groenlinks vindt bijvoorbeeld dat er te weinig wordt gekeken naar het welzijn van mensen – een grootheid waar het CPB niks mee kan. Lees hierhet artikel.
In Spanje kijken ze met jaloezie naar het Nederlands CPB. Tegengif tegen het populisme, schrijft El País. Lees hier het stuk van onze correspondente Maartje Bakker.
Nu twijfelen vrijwel alle partijen eraan of ze hun verkiezingsprogramma nog wel door het CPB willen laten doorrekenen. Ze menen dat de economische modellen die het planbureau gebruikt, steeds minder met de werkelijkheid te maken hebben. Doordat de werking van die modellen bekend is, kunnen schrandere partijspecialisten hun resultaten gunstig laten uitpakken, waardoor de geloofwaardigheid van het CPB en hun doorrekeningen onder druk komen te staan.
Het basispad dat uit de raming van vanmorgen blijkt, gaat ervan uit dat er geen kabinet is dat beleid maakt en aldus de economie wil sturen. Het CPB constateert dat de economische groei, die de rekenaars zien, ongewis wordt gemaakt door ‘aanhoudende internationale onzekerheden’. Dat blijft het voor het volgende kabinet. Als het huidige kabinet Rutte II de rit uitzit, begint die volgende kabinetsperiode in 2017 en duurt tot maximaal 2021.
Met die ‘grote internationale onzekerheden’ bedoelt het CPB de ontwikkelingen in de EU waar Groot-Brittannië uit dreigt te stappen en het gevaar van een voortdurende schuldencrisis ondanks draconische maatregelen van de Europese Centrale Bank nog niet is geweken. Ook gaat het hier om de aanhoudende terroristische dreiging en de onzekere economische groei in China. Nederland is met zijn op het buitenland gerichte, open economie bovengemiddeld kwetsbaar voor ontwikkelingen van buiten.
De onzekerheden daargelaten ziet het CPB gunstige ontwikkelingen voor de overheidsfinanciën. Een begrotingsoverschot (van 0,6 procent van het bruto binnenlands product) zou in 2021 voor het eerst in circa 15 jaar zijn. Het overschot zou dan het gevolg zijn van meer belastinginkomsten en minder overheidsuitgaven.
Keerzijde van de gunstige ontwikkelingen is dat huishoudens de komende vijf jaar er niet op hoeven te rekenen dat ze meer uit kunnen geven. De gemiddelde koopkracht van iedereen samen zal ‘bij ongewijzigd beleid’ niet stijgen. Werkenden gaan er iets op vooruit, gepensioneerden en mensen met een uitkering gaan er op achteruit.
Dat verschil in koopkracht tussen mensen met en zonder een baan neemt na 2021 alleen maar toe, voorspelt het CPB. Een belangrijke factor in het uitblijven koopkrachtstijging is de stijging van de zorgverzekeringspremies die weer het gevolg zijn van de hogere uitgaven van zorgverzekeraars.
Trouw 30.03.2016 Het economisch herstel van de afgelopen jaren houdt aan, maar de koopkracht van huishoudens verbetert niet en die voor werkenden slechts licht. De koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden neemt iets af.
Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) woensdag. Het onderzoeksbureau verwacht een groei van gemiddeld 1,8 procent per jaar over de periode 2018-2021.
Het CPB benadrukt dat de groei kwetsbaar blijft ‘bij aanhoudende internationale onzekerheden’, zoals terreurdreigingen. Ook een oplaaiende schuldencrisis of een mogelijk uittreden van Groot-Brittannië uit de Europese Unie kan nadelige gevolgen hebben.
Overschot
Het CPB verwacht verder dat de werkloosheid daalt naar 5,5 procent in 2021, tegen 6,5 procent nu. Het overheidssaldo verbetert tot een overschot van 0,6 procent in 2021, waar er nu nog een begrotingstekort is.
De berekeningen van het CPB staan in een verkenning waarmee het bureau traditioneel een jaar voor de verkiezingen komt. Het gaat om een schets van de economische ontwikkeling voor de volgende kabinetsperiode, bij ongewijzigd, reeds ingezet beleid.
Werkgelegenheid
De groei van de consumptie en van de investeringen is bescheiden in vergelijking met de periode 2014-2017. De bestedingen van huishoudens groeien met 1 procent per jaar. Het besteedbaar inkomen van alle huishoudens neemt voornamelijk toe doordat de werkgelegenheid stijgt. De investeringen groeien met 2,7 procent per jaar.
Telegraaf 30.03.2016 Het economisch herstel van de afgelopen jaren houdt aan, met een groei van 1,8 procent per jaar over de periode 2018-2021. Wel blijven de ramingen met onzekerheden omgeven, want de internationale situatie kan zo omslaan.
Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van het Centraal Planbureau. De rekenmeesters komen traditioneel een jaar voor de verkiezingen met een doorkijkje naar de middellange termijn. Op basis van deze voorspelling kunnen politieke partijen hun verkiezingsprogramma’s in elkaar gaan zetten.
Volgens het CPB daalt de werkloosheid naar 5,5 procent in 2021. Waar er nu nog een overheidstekort is, is er in 2021 een overschot van 0,6 procent. De inflatie bedraagt 1,6 procent. Helaas verbetert de koopkracht van huishoudens niet in de ramingsperiode. Voor de voorspellingen gaat het CPB ervan uit dat niets aan het beleid wordt gewijzigd. In de praktijk gaat dat natuurlijk wel gebeuren als er een nieuw kabinet zit. Volgend jaar maart staan er verkiezingen gepland.
Internationaal zijn er grote onzekerheden die het beeld zo kunnen doen omslaan. Een vertrek van Groot-Brittannië uit de EU hangt nadrukkelijk boven de markt en ook een nieuwe schuldencrisis kan roet in het eten gooien. Daarnaast is er nog een aanhoudende terroristische dreiging en is er onzekerheid over het monetaire beleid van Europa en de VS. De groei in China en andere opkomende landen kan fors terugvallen met gevolgen voor de wereldeconomie. Al deze factoren kunnen remmend werken op de economische groei, de inflatie en de ontwikkeling van de werkgelegenheid in Nederland.
Huishoudens kunnen in de jaren 2018-2021 niet rekenen op een koopkrachtstijging. Dit geldt voor het mediane huishouden, zonder verandering in gezins- of werksituatie. Werkenden zien hun koopkracht licht toenemen door een reële contractloonstijging van 0,3 procent per jaar. De koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden neemt echter af met 0,2 procent per jaar, mede door een beperkte indexatie van de aanvullende pensioenen. Na 2021 neemt de inkomensongelijkheid verder toe. Het CPB presenteerde voor het eerst de ontwikkeling in de inkomensongelijkheid op de lange termijn in een middellangetermijnverkenning.
VK 25.03.2016 Het tekort en de schuld van de overheid zijn vorig jaar flink afgenomen. De beursgang van ABN AMRO en aflossing van verstrekte leningen brachten een flinke voorraad geld in het laatje.
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) slonk het gat op de overheidsbegroting vorig jaar tot 1,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp), wat neerkomt op een daling van 0,6 procent. De overheid kwam in 2015 ruim 12 miljard euro tekort, 3 miljard minder dan in 2014.
Daarmee voldoet Nederland voor het derde achtereenvolgende jaar aan de 3-procentnorm van Brussel. Het tekort is wel iets lager uitgekomen dan werd aangenomen. De Miljoenennota van een half jaar geleden ging nog uit van 2,2 procent en de recente maartraming van het Centraal Planbureau (CPB) van 1,9 procent.
De overheidsschuld liep 10 miljard euro terug tot 442 miljard euro. Toch voldoet Nederland nog niet aan de Europese schuldnorm. De zogeheten schuldquote kwam uit op 65,1 procent. Dit was 3,1 procent lager dan eind 2014, maar nog wel boven de Europese schuldnorm van 60 procent.
De aardgasbaten zijn daarbij bijna gehalveerd, tot 5 miljard euro. Mede door het verder dichtdraaien van de gaskraan in Groningen, in verband met aardbevingsrisico’s, liep het tekort bij de centrale overheid toch op. De uitgaven van de centrale overheid waren 11 miljard euro hoger dan de inkomsten. Een jaar eerder ging het nog om 7 miljard meer uitgaven.
De centrale overheid moest ook meer geld afdragen aan lokale overheden. De uitgaven van bijvoorbeeld gemeenten namen toe doordat zij er veel sociale taken bij hebben gekregen. Gemeenten en provincies zagen hun tekort uiteindelijk iets toenemen, elk tot ruim 1 miljard euro. De sociale zekerheidsfondsen eindigden 2015, na zes jaar van grote tekorten, weer met een overschot van 1,2 miljard euro.
Hardere groei Nederlandse economie
Ook bleek vrijdag dat de Nederlandse economie vorig jaar iets harder is gegroeid dan eerder werd aangenomen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft de groei naar boven bijgesteld naar 2,0 procent, waar in eerdere raming nog werd uitgegaan van 1,9 procent.
Het licht positievere cijfer is te danken aan de overheidsuitgaven. Die kwamen in de nieuwe berekening iets hoger uit dan gedacht. Ook bleken er in het vierde kwartaal meer banen bij te zijn gekomen, namelijk 60.000 in plaats van 48.000.
Het algemene beeld van de economie blijft hetzelfde. Het verder dichtschroeven van de gaskraan in Groningen drukte de groei zoals eerder gemeld met ongeveer 0,4 procentpunt.
Trouw 25.03.2016 De Nederlandse economie is vorig jaar iets harder gegroeid dan eerder werd aangenomen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft de groei naar boven bijgesteld naar 2,0 procent, waar in eerdere raming nog werd uitgegaan van 1,9 procent.
Het licht positievere cijfer is te danken aan de overheidsuitgaven. Die kwamen in de nieuwe berekening iets hoger uit dan gedacht. Ook bleken er in het vierde kwartaal meer banen bij te zijn gekomen, namelijk 60.000 in plaats van 48.000.
Het algemene beeld van de economie blijft hetzelfde. Het verder dichtschroeven van de gaskraan in Groningen drukte de groei zoals eerder gemeld met ongeveer 0,4 procentpunt.
Het groeicijfer voor het vierde kwartaal (0,3 procent op kwartaalbasis) heeft het statistiekbureau niet herzien. Maar de twee voorgaande kwartalen zijn wel met 0,1 procent opwaarts aangepast: beide van 0,1 naar 0,2 procent.
Reactie Dijsselbloem
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën reageert gematigd positief op de jongste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Hij zegt dat ons land nog niet veel buffers heeft en dat het een toch een lastig voorjaar wordt.
“Na de crisisjaren zijn we nu op de goede weg. De cijfers van het CBS laten zien dat de overheidsfinanciën in deze kabinetsperiode geleidelijk op orde komen. In de afgelopen drie jaar hebben we stap voor stap het tekort verlaagd. En ook de schuld begint nu te dalen. Maar veel buffers hebben we nog niet”, aldus de bewindsman.
“Ondanks de positieve cijfers krijgen we een lastig voorjaar. We hebben forse financiële uitdagingen door bijvoorbeeld de tegenvallende gasopbrengsten en de uitgaven aan de werkloosheid. De komende maanden voer ik gesprekken met mijn collega’s om de begroting voor volgend jaar op orde te krijgen.”
AD 08.03.2016 Nederland herstelt gestaag van de recessie, maar helemaal gerust kan minister Dijsselbloem (Financiën) niet zijn. De werkloosheid blijft hoog en gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden dreigen te moeten inleveren. En mogelijk moet Nederland onder Europese druk opnieuw bezuinigen.
De daling van de werkloosheid gaat gestaag, maar traag, aldus CPB-directeur Laura van Geest.
Soms kun je hooggespannen verwachtingen maar beter meteen de kop indrukken: een lastenverlichting zoals dit jaar zit er in 2017 in ieder geval niet in, liet Dijsselbloem gisteren weten in reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB). ,,Het wordt echt passen en meten,” aldus de PvdA-bewindsman.
Het begrotingstekort mag dan verder afnemen, tot 1,2 procent, de extra uitgaven aan de asielcrisis hakken er behoorlijk in. Het CPB rekent op 700 miljoen euro extra ten opzichte van 2015. Daarnaast vallen de gasinkomsten tegen, omdat er minder gas wordt opgepompt en de gasprijs laag is.
Pensioenen
In de eerste vooruitblik van het CPB op het komende jaar vallen vooral de lelijke koopkrachtminnen op. Bij ongewijzigd beleid gaan gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden er in 2017 een vol procent of meer op achteruit. Dit komt vooral doordat aanvullende pensioenen niet of nauwelijks worden geïndexeerd en er tegelijkertijd wordt beknibbeld op de huur- en zorgtoeslag.
Het kabinet zal daarom in augustus, wanneer er aan de koopkrachtknoppen wordt gedraaid om de nadelige gevolgen zo veel mogelijk te beperken, flink aan de bak moeten. Werkenden zijn beter af, omdat zij hun lonen naar verwachting met 1,7 procent zien stijgen.
De werkloosheid duikt dit en komend jaar onder het aantal van 600.000 , maar erg sterk is de daling niet. Veel mensen zijn (opnieuw) op zoek naar een baan, maar het aantal vacatures bij met name de overheid en in de zorg neemt amper toe. ,,Het gaat gestaag maar traag,” aldus CPB-directeur Laura van Geest. FNV-voorzitter Ton Heerts spreekt van een ‘onaanvaardbaar hoog niveau’.
De economische groei valt dit jaar iets terug, naar 1,8 procent en zal naar verwachting volgend jaar toe nemen tot 2,0 procent. Maar er zijn volgens Van Geest veel ‘onzekerheden’, zoals de stagnerende groei in opkomende economieën, de vluchtelingencrisis, een eventuele Brexit en het effect van de lage rente. De teruglopende opbrengst van geëxporteerd gas laat zich voelen, terwijl de consumentenbestedingen juist toenemen door de lastenverlichting van 5 miljard euro die het kabinet dit jaar uitdeelt.
Brusselse norm
De komende tijd zal moeten blijken of dat cadeautje aan werkend Nederland niet een onsje minder had moeten zijn. Het Nederlandse begrotingstekort blijft weliswaar ruimschoots binnen de beruchte Brusselse 3 procentnorm, maar twee andere Europese begrotingsregels worden volgens het CPB volgend jaar geschonden: de uitgaven van de overheid schieten door het afgesproken plafond en het structurele, onderliggende tekort op de begroting neemt minder af dan zou moeten.
Nieuwe bezuinigingen zijn echter ondenkbaar in het verkiezingsjaar 2017. Rest de vraag of Dijsselbloem nog een list kan verzinnen of dat dit kabinet de toorn van Brussel voor lief neemt.
Telegraaf 07.03.2016 Nederlanders hoeven voor volgend jaar niet te rekenen op lastenverlichting. Volgens minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) zal het al lastig genoeg worden de begroting rond te krijgen. Dat zei hij maandag in Brussel in reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) over de Nederlandse economie.
Op de vraag of er ruimte in de begroting zal zijn voor lastenverlichting zei hij: “Dat lijkt me niet. Het wordt echt passen en meten dit jaar.” Maar op basis van de cijfers van het CPB denkt Dijsselbloem wel dat het “zou moeten lukken” de begroting passend te krijgen. Het CPB raamt de economische groei voor 2017 op 2 procent. “Lastenverlichting zoals we dit voor dit jaar hebben kunnen doen, zie ik volgend jaar zich niet herhalen.”
AD 07.03.2016 Nederlanders hoeven voor volgend jaar niet te rekenen op lastenverlichting. Volgens minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) zal het al lastig genoeg worden de begroting rond te krijgen. Dat zei hij maandag in Brussel in reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) over de Nederlandse economie.
Lastenverlichting zoals we dit voor dit jaar hebben kunnen doen, zie ik volgend jaar zich niet herhalen, aldus Jeroen Dijsselbloem.
Op de vraag of er ruimte in de begroting zal zijn voor lastenverlichting zei hij: ,,Dat lijkt me niet. Het wordt echt passen en meten dit jaar.” Maar op basis van de cijfers van het CPB denkt Dijsselbloem wel dat het ‘zou moeten lukken’ de begroting passend te krijgen. Het CPB raamt de economische groei voor 2017 op 2 procent. ,,Lastenverlichting zoals we dit voor dit jaar hebben kunnen doen, zie ik volgend jaar zich niet herhalen.”
Dijsselbloem wees erop dat lastenverlichtende maatregelen het economisch herstel van de Nederlandse economie hebben ondersteund. Met name de binnenlandse vraag is hierdoor wat sterker geworden. Internationale tegenwind zoals een mogelijk vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie kan de groei remmen. Ook de vluchtelingencrisis drukt op de begrotingen van landen, maar Dijsselbloem denkt niet dat dit grote economische gevolgen zal hebben. ,,Natuurlijk zijn de kosten hoger dan dat we een paar geleden hadden kunnen verwachten, maar daar is nu geld voor gereserveerd en wordt ingepast in de begroting.”
Ramingen
Voor dit jaar voorspelt het CPB dat een groei van 1,8 procent, waar het in december nog uitging van plus van 2,1 procent. Dijsselbloem wees erop dat ook ondanks internationale bedreigingen en onzekerheid het herstel doorzet. ,,Helaas gaat het soms langzaam als je uit een crisis komt, maar het gaat steeds beter.”
NU 07.03.2016 De economische groei die het Centraal Planbureau (CPB) voor dit en volgend jaar raamt, laat zien dat Nederland op de goede weg zit, maar dat er nog wel werk aan de winkel is.
Dat zegt Jeroen Dijsselbloem, minister van Financiën, in reactie op de raming van het planbureau. Het CPB verwacht dat de economische groei dit jaar terugvalt tot 1,8 procent, eerder raamde het planbureau nog een groei van 2,1 procent voor 2016.
“De economie blijft doorgroeien. Deze groei blijft breed gedragen door zowel de binnenlandse bestedingen als de uitvoer. Ook de werkloosheid daalt verder, doordat meer mensen werk vinden.”
Als kleine, open economie blijft de onzekerheid in de wereldeconomie van belang voor de raming, zegt de bewindsman. Het dalende begrotingstekort noemt Dijsselbloem “een goede ontwikkeling”.
Lastenverlichting
Hij zei verder dat Nederlanders volgend jaar niet op verdere lastenverlichting hoeven te rekenen. Volgens Dijsselbloem zal het al lastig genoeg worden om de begroting rond te krijgen.Lastenverlichting zoals we dit voor dit jaar hebben kunnen doen, zie ik volgend jaar zich niet herhalen.”
Op basis van de cijfers van het CPB denkt Dijsselbloem wel dat het ”zou moeten lukken” de begroting passend te krijgen.
Tegenwind
Internationale tegenwind zoals een mogelijk vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie kan de groei remmen. Ook de vluchtelingencrisis drukt op de begrotingen van landen, maar Dijsselbloem denkt niet dat dit grote economische gevolgen zal hebben.
“Natuurlijk zijn de kosten hoger dan dat we een paar geleden hadden kunnen verwachten, maar daar is nu geld voor gereserveerd en wordt ingepast in de begroting.”
Dijsselbloem wees erop dat ook ondanks internationale bedreigingen en onzekerheid het herstel doorzet. ”Helaas gaat het soms langzaam als je uit een crisis komt, maar het gaat steeds beter.”
Waarschuwing
Ook minister Henk Kamp (Economische Zaken) prijst de groeicijfers, maar geeft daar eveneens een waarschuwing bij af.
“We profiteren nu van de hervormingen die doorgevoerd zijn in Nederland en zullen ook de komende periode gezamenlijk de juiste maatregelen moeten nemen om deze groei te bestendigen”, aldus Kamp.
Minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid noemt de economische ontwikkelingen buiten Nederland “heel onzeker”.
“De werkgelegenheid in Nederland groeit desondanks gestaag. De daling van de werkloosheid zet door, maar minder snel dan we zouden willen. Positief is dat het arbeidsaanbod stijgt: er gaan meer mensen aan het werk. Mensen hebben ook meer te besteden. Dat geldt helaas nog niet voor iedereen, daar zullen we in augustus naar kijken”, zegt Asscher.
Vakbonden
De vakbonden blijven zich zorgen maken over de omvang van de langdurige werkloosheid. Het aantal werklozen daalt in de berekeningen van het CPB in 2017 licht met 10.000 naar 570.000 personen. Dat komt uit op een werkloosheidspercentage van 6,3 procent van de beroepsbevolking. Dit jaar is dat 6,5 procent.
De werkloosheid onder Nederlanders die al langere tijd geen werk hebben, blijft volgens de FNV de komende twee jaar ”onaanvaardbaar hoog”.
De bond roept kabinet en werkgevers daarom op om samen met de vakbeweging te komen tot een ”gerichtere en daadkrachtigere” aanpak van de langdurige werkloosheid.
Ook CNV-voorzitter Maurice Limmen is bezorgd over de positie van langdurig werklozen. “Als we die mensen nu niet aan de slag krijgen, vrees ik dat we van die hele groep afscheid kunnen nemen.” De vakcentrale vraagt daarom om investeringen in scholing en ontwikkeling voor deze groep.
Werkgelegenheid
PvdA-Tweede Kamerlid Henk Nijboer ziet in de dalende werkloosheid een teken dat de Nederlandse economie uit het dal is. “Meer investeringen en banen, een dalende werkloosheid”, zegt Nijboer.
“De cijfers sluiten aan bij de historische mijlpaal van tien miljoen banen in Nederland die onlangs werd gepasseerd. Die lijn wil de PvdA voortzetten: een sterkere economie en meer werkgelegenheid”, aldus de PvdA’er.
Ook coalitiegenoot VVD ziet het de goede kant opgaan. “Het begrotingstekort is onder controle, mensen krijgen meer geld in de portemonnee en er zijn steeds meer mensen die een baan vinden”, zegt VVD’er Mark Harbers.
D66-Kamerlid Wouter Koolmees is voorzichtiger in zijn reactie op de CPB-cijfers. Hij noemt de risico’s in de wereldeconomie zorgelijk.
Pieter Heerma van het CDA vindt het positief dat er voor de komende jaren economische groei voorspeld wordt, “maar we moeten tegelijk vaststellen dat het economisch herstel broos is”.
AD 07.03.2016 De groei van de Nederlandse economie trekt volgend jaar licht aan, maar is dit jaar wat zwakker dan eerder gedacht. Dat voorspelt het Centraal Planbureau (CPB) in nieuwe ramingen, die maandag werden gepresenteerd.
Het CPB voorziet een economische groei van 2 procent voor 2017, na een verwachte groei van 1,8 procent in 2016. Daarmee is de prognose voor dit jaar iets minder positief dan de vorige schatting.
In december schatte het CPB de vooruitgang in 2016 nog op 2,1 procent. Het overheidstekort slinkt daarbij naar verwachting opnieuw verder, van 1,7 procent in 2016 naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product volgend jaar.
Gestaag en stabiel
Het planbureau noemt de groei gestaag en stabiel. Tegelijk waarschuwen de economen voor flinke internationale risico’s die voor tegenvallers kunnen zorgen. Het gaat bijvoorbeeld slecht op de internationale beurzen en daardoor wordt er minder geïnvesteerd. Daarnaast zou een eventueel vertrek van Groot-Brittannië uit de EU slecht uitpakken voor zowel de Nederlandse en de Europese economie. Als er door de EU afstand wordt genomen van het Schengen-verdrag, waarmee je binnen de EU zonder grenscontrole kan reizen, heeft dat gevolgen voor de handel.
De werkloosheid zakt volgens het CPB volgend jaar naar 6,3 procent van de beroepsbevolking, van 6,5 procent dit jaar. Het overheidstekort slinkt daarbij naar verwachting verder, van 1,7 procent in 2016 naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product volgend jaar. De economie wordt dit jaar licht geremd door de lagere gasproductie. Consumenten leveren daarentegen een positieve bijdrage. Dankzij stijgende lonen, de aantrekkende werkgelegenheid en de lastenverlichtingen nemen de bestedingen dit en volgend jaar toe, aldus het CPB.
Lijn voortzetten
Minister Henk Kamp van Economische Zaken: ,,Deze nieuwste ramingen laten zien dat de Nederlandse economie sterk is. De verwachting is dat het internationale economische beeld zich de komende periode minder gunstig ontwikkelt, maar dat onze economische groei robuust en stabiel genoeg is om deze tegenwind op te vangen. Deze sterke Nederlandse economie krijgen we echter niet vanzelf: we profiteren nu van de hervormingen die doorgevoerd zijn in Nederland en zullen ook de komende periode gezamenlijk de juiste maatregelen moeten nemen om deze groei te bestendigen.”
Henk Nijboer, Tweede Kamerlid voor de PvdA en financieel woordvoerder: ,,De PvdA vindt het goed nieuws dat de werkgelegenheid verder toeneemt. De Nederlandse economie is echt uit het dal: meer investeringen en banen, een dalende werkloosheid. De cijfers sluiten aan bij de historische mijlpaal van tien miljoen banen in Nederland die onlangs werd gepasseerd. Die lijn wil de PvdA voortzetten: een sterkere economie en meer werkgelegenheid.”
We profiteren nu van de hervormingen die doorgevoerd zijn in Nederland, aldus Henk Kamp, Minister van Economische Zaken.
Werkloosheid nog te hoog
Niet iedereen is positief gestemd over de cijfers. Wouter Koolmees, Tweede Kamerlid voor D66: ,,Het kabinet zit nu nog een jaar, dat moeten we niet verloren laten gaan maar gebruiken om problemen op de arbeidsmarkt aan te pakken. De werkloosheid is nog steeds hoog, er zijn veel mensen op zoek naar een vaste baan die ze nu niet kunnen krijgen. Ik vraag het kabinet om wat te doen aan de scherpe tweedeling op de arbeidsmarkt en voor de groeiende groep flexwerkers een vaste baan weer bereikbaar te maken.”
FNV-topman Ton Heerts maakt zich ook zorgen. De werkloosheid onder Nederlanders die al langere tijd geen werk hebben, blijft volgens de FNV de komende twee jaar ,,onaanvaardbaar hoog”. De bond roept kabinet en werkgevers daarom op om samen met de vakbeweging te komen tot een gerichtere en daadkrachtigere aanpak van de langdurige werkloosheid.
,,We willen een beleid dat echte banen bevordert en de verdringing van die banen door onzeker werk op de arbeidsmarkt een halt toeroept”, stelde FNV-voorzitter Ton Heerts. ,,Werkgevers moeten ophouden hun risico’s af te wentelen op de gemeenschap en werkenden.”
Telegraaf 07.03.2016 De Nederlandse economie herstelt gestaag, maar niet uitbundig. Voor dit jaar wordt een economische groei verwacht van 1,8%. In 2017 groeit de economie met 2%, voorspellen de rekenmeesters van het Centraal Planbureau.
Minister KampFoto: ANP
Dat blijkt uit het concept Centraal Economisch Plan, dat het CPB maandagochtend presenteerde. De inflatie is dat jaar laag (0,3%) als gevolg van lage olie- en grondstoffenprijzen. Volgend jaar trekt deze aan naar 1%.
De stabiele economische groei gaat gepaard met een kleine daling van de werkloosheid naar 6,5% dit jaar en 6,3% volgend jaar. Het overheidstekort daalt naar 1,7% en volgend jaar 1,2%.
Grote onzekerheden
CPB-directeur Laura van Geest wees in een toelichting op grote onzekerheden in de wereld, waardoor de voorspellingen snel achterhaald kunnen zijn. Onder andere een mogelijk vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie, de vluchtelingencrisis, het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank en de onrustige financiële markten zijn reden om de vinger aan de pols te houden.
Nieuwe bezuinigingen
Het kabinet kan met deze cijfers aan de slag voor de allerlaatste begroting van Rutte II die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd. De cijfers zijn in lijn met wat het kabinet zich ten doel stelde aan het begin van deze kabinetsperiode. Toch zijn nieuwe bezuinigingen nog niet helemaal uitgesloten omdat het zogeheten structurele tekort op de middellang termijn hoger is dan Brussel voorschrijft.
Kwetsbaar
Het CPB stelt dat Nederland ’kwetsbaar’ blijft door het beleid met betrekking tot pensioenen en de eigen woning. „Aan de kant zijn er grote pensioensvermogens die blootstaan aan de risico’s op de financiële markten, aan de andere kant hebben mensen hoge schulden in de vorm van hypotheken.”
Reactie Kamp
In reactie op het CPB-rapport constateerde minister Kamp (Economische Zaken) dat de economie veerkrachtig is: ,,De verwachting is dat het internationale economische beeld zich de komende periode minder gunstig ontwikkelt, maar dat onze economische groei robuust en stabiel genoeg is om deze tegenwind op te vangen. Deze sterke Nederlandse economie krijgen we echter niet vanzelf: we profiteren nu van de hervormingen die doorgevoerd zijn in Nederland en zullen ook de komende periode gezamenlijk de juiste maatregelen moeten nemen om deze groei te bestendigen”, aldus Kamp.
FNV
FNV-voorman Ton Heerts stelde op zijn beurt dat de langdurige werkloosheid op ,,een onaanvaardbaar hoog niveau” is gekomen. De FNV wil met kabinet en werkgevers een daadkrachtigere aanpak van de langdurige werkloosheid. Heerts: ,,Het is een gotspe dat de helft van de arme mensen in Nederland gewoon een baan heeft en toch niet kan rondkomen.”
Pensioenen
Omdat de economische ontwikkeling broos is, wijst FNV nieuwe koopkrachtaanslagen door bezuinigingen of kortingen op aanvullende pensioenen in 2017 af. ,,Gepensioneerden hebben de afgelopen jaren een onevenredig groot deel van de bezuinigingen voor hun kiezen gekregen”, aldus Heerts, ,,dat moet vanaf nu stoppen.”
CNV-voorman Maurice Limmen zegt dat hij ondanks de groei niet optimistisch is. De groei blijft wereldwijd achter. Veel ruimte voor ingrepen is er niet. Vooral langdurig werklozen komen in de knel. ,,Het is van belang juist nu de maatregelen te nemen om de economie en in het bijzonder de arbeidsmarkt beter te laten werken”, steltLimmen.
,,Als we de groep langdurig werklozen nu niet aan de slag krijgen, vrees ik dat we van die hele groep afscheid kunnen nemen”, stelt hij.
Trouw 07.03.2016 De groei van de Nederlandse economie trekt volgend jaar licht aan, maar is dit jaar wat zwakker dan eerder gedacht. Dat voorspelt het Centraal Planbureau (CPB) in zijn nieuwe ramingen, die maandag werden gepresenteerd.
Het CPB voorziet een economische groei van 2 procent voor 2017, na een verwachte groei van 1,8 procent dit jaar. Daarmee is de prognose voor dit jaar iets minder positief dan de vorige schatting. In december raamde het CPB de vooruitgang in 2016 nog op 2,1 procent.
De economie wordt dit jaar licht geremd door de lagere gasproductie. Consumenten leveren daarentegen een positieve bijdrage. Dankzij stijgende lonen, de aantrekkende werkgelegenheid en de lastenverlichtingen nemen de bestedingen dit en volgend jaar toe, aldus het CPB.
Internationale risico’s
Het planbureau noemt de groei gestaag en stabiel. Tegelijk waarschuwen de economen voor flinke internationale risico’s, die voor tegenvallers kunnen zorgen. Zo is de aanhoudende onrust op de financiële markten slecht voor het investeringsklimaat.
Daarnaast zou een eventueel vertrek van Groot-Brittannië uit de EU slecht uitpakken voor de Nederlandse en de Europese economie. Dat geldt ook voor het buiten werking stellen van het Schengen-verdrag, als mogelijke reactie op de aanhoudende vluchtelingenstroom.
Meer banen
De werkloosheid zakt volgens het CPB volgend jaar naar 6,3 procent van de beroepsbevolking, van 6,5 procent dit jaar. Het overheidstekort slinkt daarbij naar verwachting verder, van 1,7 procent in 2016 naar 1,2 procent van het bruto binnenlands product volgend jaar.
De PvdA vindt het goed nieuws dat de werkgelegenheid verder toeneemt. “De Nederlandse economie is echt uit het dal: meer investeringen en banen, een dalende werkloosheid”, zegt Henk Nijboer, Tweede Kamerlid en financieel woordvoerder. “De cijfers sluiten aan bij de historische mijlpaal van tien miljoen banen in Nederland die onlangs werd gepasseerd. Die lijn wil de PvdA voortzetten: een sterkere economie en meer werkgelegenheid.”
De VVD vindt de vooruitzichten ‘robuust’. “Het begrotingstekort is onder controle, mensen krijgen meer geld in de portemonnee en er zijn steeds meer mensen die een baan vinden”, zegt Mark Harbers, Tweede Kamerlid voor de liberalen. “De VVD wil die goede uitgangspositie gebruiken om de Nederlandse economie blijvend sterk te houden en zodoende meer banen beschikbaar te krijgen.”
Oppositiepartij CDA is kritisch over de jongste cijfers en noemt het economische herstel ‘broos’. “Het is vooral teleurstellend dat de werkloosheid vrijwel gelijk blijft, met 570.000 mensen die niet aan een baan komen”, stelt Tweede Kamerlid Pieter Heerma. Volgens hem moet het kabinet meer werk maken van echt herstel van de arbeidsmarkt en het terugdringen van migratiestromen.
‘Langdurige werkloosheid te hoog’
Ook de vakbond FNV is bezorgd over de langdurige werkloosheid, en noemt die “onaanvaardbaar hoog”. De bond roept kabinet en werkgevers daarom op om samen met de vakbeweging te komen tot een “gerichtere en daadkrachtigere” aanpak van de langdurige werkloosheid.
“We willen een beleid dat echte banen bevordert en de verdringing van die banen door onzeker werk op de arbeidsmarkt een halt toeroept”, stelde FNV-voorzitter Ton Heerts. “Werkgevers moeten ophouden hun risico’s af te wentelen op de gemeenschap en werkenden.”
Telegraaf 05.03.2016 Volgens de meest recente lijstjes van internationaal gezaghebbende denktanks behoort Nederland tot de best presterende economieën van Europa. Bovendien wordt het kabinet Rutte 2 geprezen om zijn hervormingsbeleid. Ook binnen het internationale bedrijfsleven wordt met veel waardering over ons land gesproken.
Ruim drie jaar geleden was dat anders. Toen Rutte 2 in november 2012 van start ging, was er in Nederland sprake van een krimpende economie, nam de werkgelegenheid af en lag het overheidstekort rond de 4%. Nederland behoorde toen tot de EU-landen met de slechtst presterende economieën. Op dit moment maken we deel uit van de Europese kopgroep van landen met een sterke economie en gezonde overheidsfinanciën.
Dat is ook de conclusie van de internationale denktank OESO die deze week een lovend rapport presenteerde over onze economie en het economische beleid van Rutte 2. De lof die Rutte 2 oogst, zien we niet terug in opiniepeilingen. Integendeel.
De coalitie van VVD en PvdA behaalde bij de verkiezingen in 2012 samen 79 zetels en schommelt nu in de peilingen tussen de 30-40 zetels, waarbij vooral de val van de PvdA naar 9-12 zetels opvalt. Verreweg de grootse winst zien we bij de PVV van Wilders; van 15 zetels bij de verkiezingen naar scores tussen 27-40. Over het algemeen is een goed draaiende economie in het voordeel van regeringspartijen die je terugziet in peilingen, maar niet bij Rutte 2.
Hoop op betere uitslag
Binnen de VVD en PvdA wordt nog steeds verwacht dat bij de Kamerverkiezingen, maart 2017, als het gaat om echte Kamerzetels, de uitslag bij een mooie economie veel beter zal zijn. Ze gaan er ook vanuit dat er economisch en budgettair gezien geen ruimte is voor een radicaal ander beleid. Bovendien heeft de oppositie, met uitzondering van de SP en de PVV van Wilders, het beleid van Rutte 2 op hoofdlijnen gesteund.
Daarnaast wijzen ze erop dat de ‘peilingswinnaar’, de PVV, kiezers niets te bieden heeft. Alle andere politieke partijen hebben nu al gezegd dat ze vanwege zijn extreme opvattingen en beledigingen aan hun adres niet met Wilders willen regeren. Aanhangers van de PVV menen dat deze opstelling niet democratisch is, maar negeren twee belangrijke feiten. De PVV wordt met slechts één lid, Geert Wilders, niet beschouwd als een democratische partij.
Bovendien wordt in ons staatsbestel de samenstelling van een kabinet bepaald door een politieke meerderheid in de Tweede Kamer. Ook al zou de PVV met bijvoorbeeld 30 zetels de grootse partij in de nieuwe Tweede Kamer worden dan staan daartegenover 120 Kamerzetels van partijen die aan hun kiezers duidelijk hebben gemaakt dat ze de opvattingen en opstelling van Wilders afwijzen.
Boze burgers
De ervaring leert dat peilingen weinig zeggen over de echte uitslag en dat veel kiezers in de laatste weken of zelfs pas in het stemhokje hun keuze bepalen. Speculeren doen we niet, maar we zetten wel vraagtekens bij de optimistische verwachting binnen de coalitie.
De regeringspartijen gaan voorbij aan de slechtere prognoses voor onze economie en de fouten van het kabinet op het terrein van de arbeidsmarkt, de pensioenen en de gezondheidszorg. Die fouten hebben veel boze burgers opgeleverd en die boosheid is niet zo maar verdwenen. Het ziet ernaar uit dat vooral de sociaaldemocraten daarvoor de rekening gaan betalen.
VVD en PvdA hebben in de resterende regeerperiode nog maar beperkte mogelijkheden om in 2017 bij de verkiezingen veel beter te scoren dan in de huidige peilingen. In de miljoenennota 2017, de laatste van Rutte 2, zal in ieder geval een overtuigend plan van aanpak gepresenteerd moeten worden om de terugvallende groei van onze economie aan te jagen.
In een eerdere column hebben we gepleit voor een pakket met goed renderende overheidsinvesteringen in hernieuwbare energie en duurzame infrastructuur, zoals aanbevolen door de OESO. Kijken we naar onze arbeidsmarkt dan staat nu wel vast dat het polderbeleid van het kabinet is mislukt. De Wet werk en zekerheid (Wwz), het paradepaardje van het sociaal akkoord, bedoeld om het flexwerken terug te dringen en vaste arbeidscontracten te bevorderen, blijkt in de praktijk averechts te werken.
Minder vast en meer flex is de uitkomst en dat leidt tot boze werkgevers en werknemers. Alleen PvdA-minister Asscher ( SZW ) en Ton Heerts (FNV) proberen deze wet nog te verdedigen. Door deze opstelling zal vooral de PvdA verdere kiezersschade oplopen, ook al omdat deze partij met voorstellen voor extra regelgeving zzp’ers op de kast jaagt en nu ook nog eens met boze werknemers te maken krijgt. Zo maak je geen vrienden. Voor Asscher is er maar één oplossing en dat is gewoon erkennen dat de wet niet werkt en daarom snel zal worden aangepast.
Uitvoering vertragen
Ook bij ouderen heeft Rutte 2 het volledig verbruid. Ze zijn boos over de kortingen op hun pensioenen. Als belangrijkste boosdoener wordt PvdA-staatssecretaris Jetta Klijnsma aangewezen. Vooral omdat ze prima voorstellen vanuit de pensioenwereld en ouderenorganisaties waarmee deze kortingen voorkomen kunnen worden, heeft afgewezen.
Ook hier is er maar één oplossing. De kortingen worden in de ijskast gezet en de vraag of ze al dan niet nodig zijn, wordt beoordeeld bij de aangekondigde herziening van ons pensioenstelsel dat gekenmerkt zal worden door meer flexibiliteit en keuzevrijheid ( pensioenen tussen 60-70 jaar).
Tot slot is er veel boosheid over de herziening van ons zorgstelsel, vooral bij de langdurige zorg. Om geen misverstand te wekken; vanwege de budgettaire houdbaarheid van het stelsel en een verhoging van het kwaliteitsniveau was deze hervorming dringend nodig. Maar ook hier laat de praktijk zien dat de snelheid waarmee de maatregelen zijn of worden doorgevoerd voor veel mensen, vooral kwetsbare ouderen, tot pijnlijke gevolgen leiden.
En ook tot het verlies aan waardevolle banen. Omdat het terugdraaien van deze hervorming geen optie is, zou Rutte 2 een deel van de negatieve effecten en boosheid kunnen wegnemen door het tempo van de uitvoering te vertragen. Met twee jaar extra heeft de zorgsector meer ruimte om tot verantwoorde aanpassingen te komen.
Trouw 02.03.2016 De Nederlandse overheidsbegroting heeft vaak een versterkend effect op de economische ontwikkeling, in plaats van de beoogde dempende werking. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in een woensdag gepubliceerd rapport.
Een van de doelen van het begrotingsbeleid is om de economie te stabiliseren. Dat is de afgelopen jaren echter nauwelijks gelukt, aldus het CPB. In de slechte jaren werd er stevig bezuinigd, waardoor er een extra rem werd gezet op de economische groei. In de goede jaren bleek het daarentegen om diverse redenen niet mogelijk een terughoudend begrotingsbeleid te voeren.
Om de economie te stabiliseren, zou het begrotingsbeleid anticyclisch moeten werken. Dat betekent dat er in goede tijden buffers worden opgebouwd, die in slechte tijden kunnen worden aangesproken.
Begrotingsregels
Dat dit de afgelopen jaren niet lukte, lag onder meer aan de Europese begrotingsregels. Die dwongen de regering het tekort terug te dringen onder de grens van 3 procent van het bruto binnenlands product. Daarnaast wilde de overheid de gevolgen van de vergrijzing opvangen. De diverse bezuinigingen van de afgelopen jaren haalden volgens het CPB tussen 2011 en 2017 jaarlijks 0,7 procent van de economische groei.
Het procyclische beleid van Nederland is niet uniek, maar is ook zichtbaar in veel andere rijke landen. Landen met lagere tekorten en schulden weten vaak wel een beleid te voeren dat meer tegen de stroom in gaat.
Daarnaast wijst het CPB erop dat overheden vaak wel van plan zijn een stabiliserend beleid te voeren, maar daar niet in slagen. Dat komt omdat de economische situatie niet goed wordt ingeschat en doordat beleid met vertraging wordt uitgevoerd.
Telegraaf 02.03.2016 De Nederlandse overheidsbegroting heeft vaak een versterkend effect op de economische ontwikkeling, in plaats van de beoogde dempende werking. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in een woensdag gepubliceerd rapport.
Een van de doelen van het begrotingsbeleid is om de economie te stabiliseren. Dat is de afgelopen jaren echter nauwelijks gelukt, aldus het CPB.
Extra rem
In de slechte jaren werd er stevig bezuinigd, waardoor er een extra rem werd gezet op de economische groei. In de goede jaren bleek het daarentegen om diverse redenen niet mogelijk een terughoudend begrotingsbeleid te voeren.
Om de economie te stabiliseren, zou het begrotingsbeleid anticyclisch moeten werken. Dat betekent dat er in goede tijden buffers worden opgebouwd, die in slechte tijden kunnen worden aangesproken.
RO 11.02.2016 De Nederlandse economie groeide het afgelopen jaar met 1,9%. Dit is het hoogste groeicijfer sinds het begin van de crisis in 2008 en een bijna verdubbeling van de groei ten opzichte van 2014. Ten opzichte van het 3e kwartaal van 2015, groeide de economie in het afgelopen kwartaal met 0,3%. Daarmee wordt voor de zevende kwartaal op rij economische groei verwezenlijkt. De groei is ook terug te zien op de arbeidsmarkt. Ten opzichte van het 3e kwartaal van 2015, nam het aantal banen in het 4e kwartaal toe met 48 duizend. Dat is de sterkste banengroei in ruim vier jaar tijd. Voor het eerst is het aantal banen opgelopen tot meer dan 10 miljoen.
Minister Kamp van Economische Zaken (EZ): “Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is. De onzekere internationale situatie heeft effect op onze economie, maar heeft haar groeivermogen in 2015 niet wezenlijk aangetast. Door hard te werken, innovatief te ondernemen en slim te investeren, laat Nederland zien bestand te zijn tegen tegenvallers. Dat geeft vertrouwen in de toekomst”, aldus de bewindsman in reactie op de jaarcijfers over 2015. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) presenteerde deze cijfers vandaag tijdens de Staat van de Economie, een jaarlijks door EZ en het CBS georganiseerde bijeenkomst. In zijn toespraak ging Kamp nader in op uitdagingen voor de Nederlandse economie.
Breed gedragen groei, gaswinning heeft drukkend effect
De vandaag door het CBS gepresenteerde cijfers tonen aan dat de economische groei doorzet en breed wordt gedragen. Bedrijven investeren fors meer (10% tov 2014), de export blijft toenemen (een groei 3,7% tov 2014) en ook de consumptie nam het afgelopen kwartaal toe (1,1%). De industriële productie lag in december bovendien op het hoogste niveau in bijna vier jaar tijd. Opvallend is verder de krachtige groei van de uitzendbranche; traditioneel een teken dat het bedrijfsleven vertrouwen heeft in de toekomst.
Uit de cijfers kwam verder naar voren dat een belangrijk drukkend effect op de economie wordt veroorzaakt door de verminderde gaswinning in Groningen. Het CBS berekende dat in 2015, de groei hierdoor 0,4% lager uitviel.
Internationale onzekerheden
Naast een reactie op de nieuwste cijfers, ging Kamp in zijn toespraak ook in op de factoren die onze economische groei in de toekomst kunnen belemmeren. Zo stelde hij dat de groeivertraging van de opkomende economieën, de daling van de olieprijzen en de zorgen over de afkoeling van de Amerikaanse economie en Duitse industrie leiden tot waakzaamheid.
Ook ging de bewindsman nader in op de uitdaging die grootschalige asielimmigratie vormt voor ons economische groei. “Het is nodig de economische risico’s hiervan op langere termijn onder ogen te zien. Het effect op de welvaart is negatief doordat de arbeidsparticipatie van statushouders laag is”, benadrukte Kamp. Zo wees hij erop dat van de volwassen Eritreeërs, de helft een bijstandsuitkering ontvangt, dit voor de Syriërs ruim 60% is en voor de Somaliërs zelfs bijna 70%.
Kansen voor de Nederlandse economie
Kamp stelde in zijn toespraak dat er alle reden is flink aan de slag te gaan om de economische groei en onze welvaart veilig te stellen. Hij benadrukte daarbij dat door de demografische ontwikkelingen in ons land, de groei vooral moeten komen uit de toename van de arbeidsproductiviteit. “Dat betekent dingen slimmer doen; meer doen met relatief minder mensen. Door innovatie, nieuwe kennis, nieuwe technologieën en nieuwe verdienmodellen. Ik verwacht daarbij bijvoorbeeld veel van robotisering, waarin sommigen vooral risico’s zien”, zo hield hij zijn gehoor voor.
Kamp betoogde tenslotte dat voor nieuwe verdienmodellen, de kansen vooral liggen bij het oplossen van mondiale maatschappelijke uitdagingen, zoals klimaatverandering en voedselschaarste. “Doen we dit goed, dan zijn we in staat het mes aan twee kanten te laten snijden: enerzijds maatschappelijke problemen in de wereld helpen oplossen en anderzijds ons verdienvermogen versterken,” aldus Kamp.
VK 11.02.2016 De Nederlandse economie is vorig jaar met 1,9 procent gegroeid. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek donderdag. In het vierde kwartaal van 2015 groeide de economie met 0,3 procent ten opzichte van het derde kwartaal. Daarmee is het laatste kwart van vorig jaar het zevende opeenvolgende kwartaal waarin de economie groeide.
Lees ook:Europese Commissie handhaaft groeiraming voor eurozone op 1,7 procent
De economische groei is daarmee afgelopen jaar stevig aangetrokken. In 2014 werd nog een groei gemeten van 1 procent. Het Centraal Planbureau (CPB) ging voor 2015 uit van een plus van 2 procent. Behalve de export leverden ook de bedrijfsinvesteringen en de consumptie een flinke bijdrage. De verminderde gaswinning in Groningen had afgelopen jaar een drukkend effect van 0,4 procentpunt op de economische groei.
De economie groeit dus al zeven kwartalen op rij, en dat is volgens het CBS ook terug te zien op de arbeidsmarkt. Er kwamen in het vierde kwartaal 48.000 banen bij. Dat is de sterkste groei in meer dan vier jaar. Verder valt op dat de uitzendbranche sterk groeide, een teken dat het bedrijfsleven vertrouwen heeft in de toekomst.
‘Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is’, zei minister van Economische Zaken Henk Kamp in een reactie. ‘De onzekere internationale situatie heeft effect op onze economie, maar heeft haar groeivermogen in 2015 niet wezenlijk aangetast.’ Dat geeft volgens de bewindsman vertrouwen voor de toekomst.
Waakzaamheid blijft evenwel geboden, zei Kamp. Hij wees onder meer op de groeivertraging in opkomende economieën, de daling van de olieprijzen en zorgen over de afkoeling van de Amerikaanse economie en Duitse industrie. Daarnaast is het volgens de minister nodig de economische risico’s op de langere termijn van de grote toestroom van asielzoekers onder ogen te zien.
Trouw 11.02.2016 Voor het eerst sinds het begin van de economische crisis heeft Nederland weer overtuigende groeicijfers, al moeten we blijven opletten vanwege teruglopende gasinkomsten, de immigratie en de vergrijzing. Dat zei minister Henk Kamp van economische zaken vandaag tijdens de jaarlijkse Staat van de economie die is opgemaakt door het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Wie die tien miljoenste baan kreeg? Waarschijnlijk was dat een uitzendkracht, want daar groeide de werkgelegenheid het sterkst, Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom CBS
Daarin staan vooral veel grafieken die de positieve trends laten zien. Zo is de economie vorig jaar met 1,9 procent gegroeid. Dat had 2,3 procent kunnen zijn als de gaswinning in Groningen op het oude niveau was voortgezet.
Het zijn percentages die doen denken aan de tijden voor de economische crisis, lichtte hoofdeconoom van het CBS Peter Hein van Mulligen toe. In het vierde kwartaal van 2015 was de economie 0,3 procent groter dan in de maanden daarvoor. Daarmee groeit de economie nu al zeven kwartalen achter elkaar.
Zeven kwartalen was ook een periode die Kamp geregeld in de mond nam. En dan vooral om er op te wijzen dat er in die tijd 200.000 banen zijn bijgekomen. De regering doet dus wel degelijk iets aan de werkloosheid, was de onderliggende boodschap.
Meer dan tien miljoen banen
Door de groei van de werkgelegenheid heeft Nederland een mijlpaal bereikt, voegde Van Mulligen toe. Voor het eerst zijn er meer dan tien miljoen banen. “Wie die tien miljoenste baan kreeg? Waarschijnlijk was dat een uitzendkracht, want daar groeide de werkgelegenheid het sterkst”, zei Van Mulligen. De banengroei was afgelopen kwartaal de sterkste in ruim vier jaar tijd. Toch nam de werkloosheid slechts met 5000 personen af. Dat komt doordat steeds meer mensen zich op de arbeidsmarkt melden.
Met al deze positieve cijfers kon minister Kamp niet achterblijven met een toespraak die vertrouwen uitstraalde. Dat deed hij dan ook. Dat vertrouwen zat niet alleen in de economische prestaties van Nederland, maar vooral in de creatieve ideeën van ondernemende jongeren.
Innovatieve ideeën
“Jonge mensen bedenken nieuwe dingen met grote potentie”, zei Kamp. “Kijk naar succesverhalen als Booking.com, Adyen en WeTransfer. Nederland heeft zulke innovatieve ideeën hard nodig. Sterker nog, om onze arbeidsproductiviteit, en daarmee onze economie te laten groeien hebben we innovatie nodig.”
Bij al het optimisme waarschuwde Kamp voor de teruglopende inkomsten uit aardgas. Dat leidt op termijn tot een vol procentpunt minder groei. Als tweede uitdaging noemde hij de asielimmigratie. “Het is nodig de economische risico’s op langere termijn onder ogen te zien”, zei Kamp.
“Het effect op het inkomen per inwoner en daarmee op de welvaart is negatief. Dat komt doordat de arbeidsparticipatie van statushouders – asielzoekers met een verblijfsvergunning – laag is.” Ook de vergrijzing kan een rem zijn op de economische groei. Daarom hamert Kamp op de noodaak van innovatie om de productiviteit te verhogen.
Groei
De economie is vorig jaar met 1,9 procent gegroeid ten opzichte van 2015. Afgelopen kwartaal groeide de economie met 0,3 procent ten opzichte van het vorige kwartaal. De groei kwam vooral door meer investeringen en meer export. Consumenten hebben in het vierde kwartaal van 2015 iets meer uitgegeven dan een jaar daarvoor. Dat geld besteedden zij vooral aan de inrichting van woningen en elektrische apparaten. Vergeleken met een kwartaal eerder groeide het aantal banen in het vierde kwartaal met 48.000. Daarmee lag het aantal banen 101.000 hoger dan een jaar eerder.
Telegraaf 11.02.2016 De Nederlandse economie is in het vierde kwartaal van vorig jaar licht gegroeid ten opzichte van het kwartaal daarvoor. In de laatste drie maanden kwam de groei uit op 0,3% en dat is vooral te danken aan de investeringen en de export. Dat meldde het CBS donderdagmiddag.
,Er is sprake van een solide groei”, zegt CBS-econoom Peter Hein van Mulligen. ,,En dat is vooral te danken aan de toename van het aantal investeringen in woningen en personenauto’s”, aldus Van Mulligen.
,,Verder profiteren we vooral van de groei die de Nederlandse industrie heeft doorgemaakt. Nederlandse bedrijven exporteerden meer chemische producten en transportmiddelen dan vorig jaar”, stelde hij.
Volgens minister Kamp (Economische Zaken) is het vorig jaar over de hele linie beter gegaan en heeft Nederland een stabiele economie. ,,Het is niet alleen de export, ook de binnenlandse bestedingen dragen flink bij. De koopkracht neemt toe en daar komt dit jaar ook nog een lastenverlichting van vijf miljard bij.”
Lagere aardgasproductie
Over heel 2015 groeide de economie met 1,9%. De beperking van de aardgasproductie drukte de groei vorig jaar met gemiddeld 0,4 procentpunt.
Volgens Van Mulligen zijn de vooruitzichten voor de eerste maanden van dit jaar positief. ,,Natuurlijk zijn er donkere wolken zoals de afkoelende wereldeconomie, de angst voor een recessie in de Verenigde Staten en de zorgen op de aandelenmarkten. Maar dat zien wij nog niet terug in de cijfers.”
Het IMF kwam in zijn vooruitblik voor heel 2016 donderdag al uit op een betere groei, met 1,9%.
Live toelichting
Vanmiddag vanaf half vijf presenteerde het CBS de eerste raming over de gang van zaken in de maanden oktober, november en december van het afgelopen jaar die LIVE te volgen is via DFT.nl.
In het derde kwartaal van 2015 zette de groei van de Nederlandse economie stevig voort met een plus van 1,9%, terwijl in het eerste kwartaal en tweede kwartaal er al prima groeicijfers van 2,5% respectievelijk 1,8% uit de bus kwamen.
Trouw 11.02.2016 De Nederlandse economie is zoals verwacht in het vierde kwartaal van vorig jaar met 0,3 procent gegroeid ten opzichte van het derde kwartaal. Over heel 2015 is de groei daarmee uitgekomen op 1,9 procent. Dat blijkt uit een eerste raming die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag heeft gepubliceerd.
De economische groei is daarmee afgelopen jaar stevig aangetrokken. In 2014 werd nog een groei gemeten van 1 procent.
Het Centraal Planbureau (CPB) ging voor 2015 uit van een plus van 2 procent. Behalve de export leverden ook de bedrijfsinvesteringen en de consumptie een flinke bijdrage. De verminderde gaswinning in Groningen had afgelopen jaar een drukkend effect van 0,4 procentpunt op de economische groei.
De economie groeit al zeven kwartalen op rij, en dat is volgens het CBS ook terug te zien op de arbeidsmarkt. Er kwamen in het vierde kwartaal 48.000 banen bij. Dat is de sterkste groei in meer dan vier jaar. Verder valt op dat de uitzendbranche sterk groeide, een teken dat het bedrijfsleven vertrouwen heeft in de toekomst.
“Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is”, zei minister van economische zaken Henk Kamp in een reactie. “De onzekere internationale situatie heeft effect op onze economie, maar heeft haar groeivermogen in 2015 niet wezenlijk aangetast.” Dat geeft volgens de bewindsman vertrouwen voor de toekomst.
Telegraaf 11.02.2016 De Nederlandse economie zal dit jaar gradueel doorgroeien met 1,9%, vergeleken met vorig jaar. Afgezet tegen andere Europese landen doet Nederland het goed, de opvang van vluchtelingen zorgt wel voor significante kosten.
Foto: ANP
Dat stelt het IMF donderdag in zijn voorspelling voor komend jaar.
De risico’s waar de Nederlandse economie voor staat neigen neerwaarts te kunnen worden bijgsteld, aldus het IMF.
Profiteren
De kosten voor de opvang van vluchtelingen zijn op de korte termijn fors, het instituut verwacht wel dat op de langere termijn de economische groei hiervan kan profiteren mits de groep goed wordt geïntegreerd in de Nederlandse samenleving.
AD 11.02.2016 De Nederlandse economie groeide met 1,9 procent in 2015. Van die groei was 0,3 procent in vierde kwartaal. Het is het zevende kwartaal op rij dat de Nederlandse economie groeit.
Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is, aldus Henk Kamp, Minister van Economische Zaken
Dat blijkt uit een eerste raming die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag heeft gepubliceerd. De economische groei is daarmee afgelopen jaar stevig aangetrokken. In 2014 werd nog een groei gemeten van 1 procent. Er is nu zeven kwartalen op rij sprake van groei.
Het Centraal Planbureau (CPB) ging voor 2015 uit van een plus van twee procent. Behalve de export leverden ook de bedrijfsinvesteringen en de consumptie een flinke bijdrage. De verminderde gaswinning in Groningen zorgde afgelopen jaar juist voor een drukkend effect: 0,4 procentpunt minder.
,,Deze cijfers laten zien dat onze economie sterk is”, zei minister van Economische Zaken Henk Kamp in een reactie. ,,De onzekere internationale situatie heeft effect op onze economie, maar heeft haar groeivermogen in 2015 niet wezenlijk aangetast.” Dat geeft volgens de bewindsman vertrouwen voor de toekomst.
Waakzaam
Waakzaamheid blijft evenwel geboden, zei Kamp. Hij wees onder meer op de groeivertraging in opkomende economieën, de daling van de olieprijzen en zorgen over de afkoeling van de Amerikaanse economie en Duitse industrie. Daarnaast is het volgens de minister nodig de economische risico’s op de langere termijn van de grote toestroom van asielzoekers onder ogen te zien.
Het aantal banen van werknemers en zelfstandigen is in het vierde kwartaal van 2015 met 48 duizend toegenomen. Vooral in de uitzendbranche nam de werkgelegenheid sterk toe. Ook kwamen er 11 duizend vacatures bij. Het aantal werklozen nam met 5 duizend af tot 600 duizend.
Mensen zien weer kansen en gaan actief op zoek naar een baan
10 miljoen banen
Het aantal banen is voor het eerst opgelopen tot meer dan 10 miljoen. Het aantal voltijd- en deeltijdbanen nam, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden, met 48 duizend toe vergeleken met een kwartaal eerder. Dit is de grootste groei sinds de eerste helft van 2011. Ook het aantal banen groeit nu voor het zevende kwartaal op rij.
Nederland telt voor het eerst meer dan 10 miljoen banen. In 2008 was die mijlpaal ook al in zicht, maar toen brak de economische crisis uit en viel de werkgelegenheid sterk terug. Wie de tien miljoenste baan kreeg, is niet bekend. ,,Het zal ergens in oktober zijn geweest en de kans is groot dat het een uitzendkracht was”, aldus CBS-econoom Peter Hein van Mulligen.
Kansen
Vicepremier Lodewijk Asscher: ,,We schrijven geschiedenis.” Het geeft energie dat er op tien miljoen plekken in Nederland mensen aan het werk zijn, stelt de bewindsman verder. ,,De werkgelegenheid trekt nu echt aan. Sinds begin 2014 kwamen er bijna 200.000 banen bij, mensen zien weer kansen en gaan actief op zoek naar een baan.”
Asscher noemt het ook positief dat de langdurige werkloosheid licht afneemt ten opzichte van vorig jaar. ,,Al blijft de zorg over de mensen die nog niet aan de slag zijn. De werkloosheid is nog steeds te hoog.”
VK 05.02.2016 Een economische recessie is niet af te wenden – Binnen een jaar tuimelt de wereld in een economische recessie. Ik ben er bijna zeker van. Minder zeker zijn de politieke gevolgen. Na de crisis van 2009 bleef de politieke weerslag bescheiden. De concurrentie tussen de landen nam toe, maar ze bleven praten en wijdverbreid protectionisme werd vermeden. Dit sterkt optimisten in hun geloof dat een volgende crisis de onevenwichtigheid in de wereldeconomie zal wegwerken en het pad zal effenen voor nieuwe hoogtijdagen van de globalisering. Mij lijkt het aannemelijker dat een nieuwe crisis zal leiden tot een nog hardere machtspolitiek – economisch en militair.
Ik ben zo stellig in mijn voorspelling van een nieuwe recessie, omdat er veel nieuwe problemen zijn ontstaan, terwijl de kater van de vorige crisis nog niet verwerkt is. Dat geldt vooral voor China. Het overaanbod op de vastgoedmarkt in binnenlandse provincies is fenomenaal en ook de industrie blijft worstelen met overcapaciteit. De uitvoer van industriële goederen breekt het ene nieuwe record na het andere en toch zit 17 procent van de fabrieken in de rode cijfers. Het lage consumentenvertrouwen, de rusteloosheid op de Chinese beurzen en de steeds grotere kapitaalvlucht zijn allemaal indicaties dat de kans op ontsporing bijzonder groot aan het worden is.
Dat komt vooral doordat de groeivertraging in China de grondstoffenprijzen naar beneden jaagt. Dat is goed voor de consument, maar slecht voor Chinese mijnbouwbedrijven die voor ruim 200 miljard dollar alleen al in buitenlandse investeringen hebben uitstaan. Lage grondstoffenprijzen vertragen ook de groei in ontwikkelingslanden en dus ook de vraag naar Chinese goederen. Ook sterke industrielanden worden getroffen. De Duitse en de Japanse uitvoer naar China daalde vorig jaar meer dan 10 procent, wat op zijn beurt de Chinese exportkansen aantast. De volgende recessie wordt dus ‘Made in China’, maar de hele wereld is bijzonder kwetsbaar.
Overgewaardeerd
De Centrale Banken in het Westen hebben ook amper marge om een nieuwe crisis af te wenden
De Verenigde Staten kunnen prat gaan op een herstel van de werkgelegenheid. Maar het beschikbare inkomen is amper gestegen sinds 2008. De schaliegassector komt in de problemen door de lage energieprijzen. De studentenleningen vormen een fenomenale uitdaging. Veel Amerikaanse aandelen zijn overgewaardeerd. De Europese Unie blijft aankijken tegen torenhoge werkloosheid. Naast aanhoudende Griekse problemen, lijkt het enthousiasme over de hervormingen van Renzi in Italië bekoeld. De Centrale Banken in het Westen hebben ook amper marge om een nieuwe crisis af te wenden. Het consumentenvertrouwen in de OESO-landen staat op het laagste punt in meer dan 40 jaar.
Optimisten hopen dat een nieuwe crisis China zal aanzetten om de enorme buitenlandse deviezenreserves in te zetten om de binnenlandse consumptie aan te zwengelen, de afhankelijkheid van de export te verminderen en zo meer kansen te scheppen voor bijvoorbeeld Europese producenten. Peking heeft dat deels al gedaan, maar het heeft weinig zoden aan de dijk gezet en tegen september zal het bruikbare gedeelte van de reserves grotendeels zijn opgebrand. Adviseurs binnen de regering voorspellen dat dat een breekpunt kan zijn. Gezien China nu reeds recordbedragen aan exportsteun uit geeft, blijft er in dat scenario enkel de optie van een competitieve devaluatie. Dan is het hek echt van de dam, riskeren we handelsconflicten en zal de spanning tussen de grootmachten nog toenemen.
Vertrouwenscrisis
Niets is gevaarlijker dan een samenloop van economische en politieke hoogspanning
De economische crisis zal ook inwerken op een ongeziene politieke vertrouwenscrisis. In Amerika wordt gestreden om het Witte Huis in een land dat meer dan ooit verdeeld is. Wie een kans wil maken als president, zal tot het uiterste moeten gaan in het verdedigen van de economische belangen. In Europa zou een recessie kunnen leiden tot de verdere uitholling van de begrotingsdiscipline, meer fiscale concurrentie tussen de lidstaten en de genadeklap voor de centrumpartijen. Dan heb je nog die lange rist nationalistische leiders, zoals Narendra Modi in India, Xi Jinping in China, Abe in Japan, Poetin in Moskou, en de vele zwakke staten die economisch nu al het water aan de lippen hebben. Denk maar aan Egypte, Nigeria, Zuid-Afrika of Thailand.
Niets is gevaarlijker dan een samenloop van economische en politieke hoogspanning. Wat me sceptisch maakt, is dat na de vorige crisis, toen de overheden nog honderden miljarden konden investeren, de rente nog naar beneden kon en er een triljoen bijeengeschraapt werd om de euro te stabiliseren, dat er toen al geen wil bestond om een internationaal akkoord te bereiken over de blijvende onevenwichtigheid tussen deficit- en surpluslanden en dat we de tijd niet hebben gebruikt om nieuwe groeimodellen te ontwikkelen, groeimodellen die mensen meer kansen bieden.
Men kan wel roepen dat optimisme een plicht is, maar wat ben je met optimisme zonder oplossingen?
NU 02.02.2016 Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën verwacht voor komend jaar geen feestbegroting. Dat heeft onder meer te maken met de huidige lage prijs voor gas.
De gedaalde verkoopprijs van gas heeft een flink negatief effect op de begroting, zegt Dijsselbloem dinsdag in zijn wekelijkse gesprek met nieuwzender RTL Z.
Vanwege de lage gasprijzen en de inkomsten die de overheid op deze manier mis loopt, slinkt het begrotingstekort nauwelijks meer. “Dat heeft echt miljarden gekost”, stelt de bewindsman.
Daar komt nog eens bij dat er ook minder gas gewonnen mag worden. In december is besloten dat de winning van aardgas in Groningen verder wordt teruggeschroefd. Er mag in 2016 maximaal 27 miljard kuub gas uit de grond gehaald worden.
Volgens Dijsselbloem zou de overheid daardoor op jaasbasis meer dan 11 miljard euro op de begroting zijn kwijtgeraakt. De minister stelt dat het kabinet er wel alles aan doet om bezuinigingen te voorkomen. “Dat betekent dat iedereen heel zorgvuldig op zijn centjes moet passen en dat we eerder zaken moeten inpassen, dan uitbreiden”, zegt hij tegen RTL Z.
Een aantrekkende economie zou de druk op het begrotingstekort nog wat kunnen verlichten. “De gasprijs ligt buiten onze invloedssfeer dus die zullen we echt gewoon binnen de begroting moeten opvangen. Afhankelijk van hoe goed het met de economie gaat in het lopende jaar, gaan we zien of dat lukt.”
Elsevier 25.01.2016 Klaas Knot, president van de Nederlandsche Bank, roept het Nederlandse kabinet op om goed op de overheidsuitgaven te letten. In het verleden is het te vaak voorgekomen dat de Nederlandse regering bij de eerste signalen van economische groei het begrotingstekort snel heeft laten oplopen.
Dat zei Knot in het tv-programma Buitenhof. ‘Nederland heeft een slecht track record: vrijwel alle kabinetten deden te weinig in de goede tijden om de overheidsfinanciën te beteugelen.’
Pas als een recessie startte, gingen kabinetten hard bezuinigen, wat een crisis in het begin allen maar erger maakt, aldus Knot. ‘En als de economie daarna weer aantrekt, gaan we weer te snel achteroverleunen.’
Hypotheekaftrek
Knot wil minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem daarom met klem adviseren om het begrotingstekort ditmaal wel goed in de gaten te houden. De Nederlandse economie kwam het afgelopen jaar uit een diep dal en naar verwachting zet de groei door in 2016.
Een van de maatregelen waar Knot achter zegt te staan is het verder terugdringen van de hypotheekaftrek. Het is ‘aan de politiek’ om met andere zinvolle maatregelen te komen, aldus Knot.
Hogere lonen
In de huidige situatie – waarin de overheid nog altijd een tekort heeft en consumenten al meer aan het uitgeven zijn – is er volgens Knot vooral ruimte in delen van het bedrijfsleven om meer geld uit te geven. Knot roept bedrijven met grote spaaroverschotten daarom op om de lonen te verhogen. Dat kan de economie een flinke stimulans geven, omdat consumenten dan meer te besteden hebben.
De president van de Nederlandsche Bank ziet het economisch herstel voorlopig doorzetten. De lage olieprijs speelt daarbij een belangrijke rol. ‘Dat is geweldig nieuws voor de Eurozone. Consumenten krijgen simpelweg meer koopkracht door de lagere energieprijzen.’
Paul de Hen beschrijft in Alle 18 presidenten van De Nederlandsche Bank het leven en werk van de achttien presidenten sinds de oprichting in maart 1814. Het boek kost 19,95 en heeft 280 pagina’s. Bestel hier>
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 12.01.2016 Na het jubeljaar 2016 moeten we in 2017 rekenen op fikse bezuinigingen. Daarvoor vrezen diverse experts. Zijn alle bezuinigingen voor niets geweest? Martin Visser vertelt hoe het zit. Presentatie: Maarten Steendam.
AD 07.01.2016 De inflatie is vorig jaar gemiddeld uitgekomen op 0,6 procent. Dit is de laagste prijsstijging voor consumenten na 1987. Vooral lagere olieprijzen drukken de inflatie, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag.
Voor het tweede jaar op rij is de gemiddelde inflatie opmerkelijk laag. In 2014 was de inflatie 1,0 procent. De gemiddelde prijsstijging is in de afgelopen 50 jaar alleen in 1986 en 1987 lager geweest dan in 2015. Veel producten voor consumenten zijn in het afgelopen jaar niet of nauwelijks in prijs gestegen.
De inflatie werd vorig jaar flink getemperd door de prijsdaling van gas, elektriciteit en autobrandstoffen. Net als in 1986 en 1987 is de prijsontwikkeling van olie de belangrijkste oorzaak van de lage energieprijzen. De gemiddelde olie- en benzineprijs lag op het laagste niveau in vijf jaar tijd.
De prijs van een vat Brent-olie uit de Noordzee lag gemiddeld op 48,37 euro, een liter benzine (Euro 95) kostte 1,56 euro. In 2014 was de gemiddelde prijs voor een vat olie nog 74,62 euro en kostte een liter benzine 1,70 euro.
Vliegtickets
In december bedroeg de inflatie 0,7 procent. Ook in november lagen de prijzen voor consumenten 0,7 procent hoger dan een jaar eerder. De prijsontwikkeling van benzine had in december een verhogend effect op de inflatie. Weliswaar lag die in de laatste maand van het jaar 5,7 procent lager dan een jaar eerder, maar in november was de prijsdaling op jaarbasis nog 7,5 procent.
Ook de prijsontwikkeling van vliegtickets had in december een opwaarts effect op de inflatie. ,,Daarentegen drukte de prijsontwikkeling van kleding de inflatie, waardoor deze per saldo gelijk bleef, aldus het statistiekbureau.
Telegraaf 30.12.2015 In december is het beeld van de Nederlandse economie, in lijn met de afgelopen maanden, rooskleuriger geworden. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakte woensdag op basis van zijn conjunctuurklok bekend dat de meeste indicatoren boven hun langjarige gemiddelde staan. De voornaamste indicator die uit de toon valt is het vertrouwen in de economie, dat zowel bij producenten- als bij consumenten afnam.
Producenten werden de afgelopen maand minder positief over hun toekomstige productieniveau, terwijl consumenten somberder werden over hun eigen financiën.
Het vertrouwen ligt volgens het CBS bij beide groepen nog altijd boven het langjarige gemiddelde.
Cijfers over onder meer investeringen, de consumptie van huishoudens, de export en de werkloosheid toonden alle een opgaande lijn.
Trouw 24.12.2015 Het overheidstekort van Nederland is in het derde kwartaal verder afgenomen, terwijl de economie licht groeide. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag.
Het gat op de overheidsbegroting slonk vorig kwartaal tot 1,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp), tegen 1,9 procent in het tweede kwartaal. In heel 2014 kwam het tekort nog uit op 2,4 procent. De afname van het afgelopen kwartaal kwam doordat de uitgaven van de overheid afnamen, terwijl de inkomsten stegen.
Het Centraal Planbureau (CPB) voorspelde voor heel 2015 onlangs een tekort van 2,2 procent. Volgens het CBS ligt dat doel duidelijk binnen bereik. Om het doel te halen moet het tekort in het vierde kwartaal worden beperkt tot hoogstens 3 miljard euro. De afgelopen drie jaar lukte dit in de laatste drie maanden van het jaar.
Gegroeid
Het CBS meldde verder op basis van een nieuwe raming dat de Nederlandse economie in het derde kwartaal met 0,1 procent is gegroeid ten opzichte van het voorgaande kwartaal. De nieuwe schatting is gelijk aan de eerste raming, die medio november werd gepubliceerd.
Het beeld van de economie week volgens het statistiekbureau niet af van de eerdere inschattingen. Dat betekent dat de export, investeringen en consumptie positieve bijdragen leverden aan de groei. De economie was daardoor in het derde kwartaal 1,9 procent groter dan een jaar eerder.
Werkgelegenheid
De werkgelegenheid groeide wel iets harder dan gedacht. Het CBS telde 35.000 nieuwe banen in vergelijking met het tweede kwartaal, tweeduizend meer dan bij de eerste schatting.
De staatsschuld zakte vorig kwartaal naar 66,3 procent van het bbp, tegen 67,1 procent in het voorgaande kwartaal. Daarmee is de schuld nog altijd hoger dan het maximum van 60 procent dat de Europese begrotingsregels voorschrijven.
Telegraaf 24.12.2015 De Nederlandse economie is in het derde kwartaal met 0,1% gegroeid in vergelijking met het voorgaande kwartaal. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek donderdag in zijn tweede raming.
Daarmee is het groeicijfer onveranderd ten opzichte van de eerste berekening van medio november, aldus het CBS. In vergelijking met het derde kwartaal van vorig jaar groeide de vaderlandse economie met 1,9%. Ook dat cijfer bleef ongewijzigd.
‘Ook het beeld van de economie blijft hetzelfde’, schrijft het CBS. ‘Export, investeringen en consumptie leveren een positieve bijdrage.’
Wel is er een kleine positieve verandering in de banengroei. Volgens de nieuwe cijfers is het aantal banen in het derde kwartaal met 35.000 gegroeid, terwijl het CBS eerder nog uitging van 33.000 nieuwe banen.
Elsevier 24.12.2015 Er wordt heel wat af gemopperd over politiek en samenleving. Maar in veel opzichten hebben we het nu beter dan ooit.
V&D verkeert in grote problemen. Dit slechte economische nieuws van afgelopen week lijkt een passende afsluiting van 2015. Een jaar waarin – gewoontegetrouw – veel rampspoed te melden viel.
Van naar West-Europa oprukkende vluchtelingen tot en met aanslagen van islamitische terroristen. En dan werd het Nederlands elftal ook nog eens uitgeschakeld voor het EK voetbal.
Onheilstijdingen
Maar soms, bijvoorbeeld bij Kerstmis, is het goed even afstand te nemen van alle onheilstijdingen. Niet om de kop in het zand te steken, maar juist om een beter zicht te krijgen op de werkelijkheid.
Wie de samenleving uitsluitend via het nieuws volgt, zo is wel gezegd, weet precies hoe de samenleving niet werkt. Journalisten wijzen steeds op dingen die misgaan. Logisch, dat is een van hun taken. Maar daardoor dreigt het besef te verdwijnen dat heel veel dingen in een welvarend, democratisch, geëmancipeerd land als Nederland goed verlopen.
Tevreden
Voor de medewerkers en trouwe klanten van V&D is de naderende ondergang van het warenhuis vanzelfsprekend triest. Maar tegenover de problemen van traditionele winkels staat een bloeiende interneteconomie. Postbezorgers raakten deze week haast overspannen door de stroom van pakketjes met online aankopen voor Kerstmis. Sowieso trekt de economie weer aan en neemt het consumentenvertrouwen toe.
Wie helemaal vrolijk wil worden, doet er goed aan De sociale staat van Nederland 2015 te lezen. Uit het deze maand verschenen rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau rijst het beeld op van een samenleving met een zeer hoge kwaliteit van leven en relatief tevreden burgers.
Paradijs
Op internet wordt er heel wat af gemopperd. In sommige kringen lijkt een permanent chagrijn te heersen dat mede verklaart dat de PVV het zo goed doet in de peilingen. Tal van klachten zijn ook zeker terecht. De regering heeft de problemen van de massale immigratie bijvoorbeeld altijd onderschat, waardoor de samenleving is verzwakt.
Maar zulke – ernstige – tekortkomingen mogen niet de indruk doen ontstaan dat politiek en maatschappij de vitaliteit en veerkracht hebben verloren om problemen het hoofd te bieden.
Nederland is geen paradijs. Dat stadium bereiken mensen, als we de pastoors en dominees mogen geloven, pas na de dood. Maar in veel opzichten heeft de bevolking het nu beter dan ooit.
Gerry van der List (1961) schrijft over geestelijk leven, cultuur, sport en politiek.
RO 23.12.2015 De gemiddelde koopkracht stijgt in 2016 met 1,8 procent. Dat is 0,4 procent meer dan op Prinsjesdag voorspeld werd. Volgend jaar gaan de meeste mensen, ruim 90 procent, er financieel op vooruit.
De gemiddelde koopkracht stijgt in 2016 met 1,8 procent. Dat is 0,4 procent meer dan op Prinsjesdag voorspeld werd. Volgend jaar gaan de meeste mensen, ruim 90 procent, er financieel op vooruit. Een huishouden houdt volgend jaar gemiddeld 800 euro meer over. Werknemers ontvangen in 2016 gemiddeld bijna 1.200 euro meer. Hun koopkracht stijgt met 3 procent. Vooral voor werkenden met een lager inkomen gaat de koopkracht fors omhoog. Ook uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden gaan er op vooruit. Dit schrijft minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.
Het loonstrookje valt voor de meeste mensen positief uit. Voor de lage inkomens zijn ze het meest gunstig. De inkomens van mensen die rond de 60.000 euro verdienen, dalen licht. Dit komt doordat zij minder belastingkorting ontvangen (als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting). Gepensioneerden zien op het overzicht van hun aanvullend pensioen dat het bedrag dat zij ontvangen niet of nauwelijks geïndexeerd wordt. De AOW gaat wel omhoog.
Een aantal regelingen staan niet op het loonstrookje, maar gaan volgend jaar wel omhoog. Zo ontvangen gezinnen met kinderen meer kindgebonden budget en kinderbijslag. Voor tweeverdieners komt daar nog een hogere kinderopvangtoeslag bij en een belastingkorting, de zogenoemde inkomensafhankelijke combinatiekorting. En ook de zorgtoeslag stijgt.
De positieve effecten voor mensen komen door de belastingverlaging die het kabinet doorvoert. Dat zorgt voor werkgelegenheid en dat is goed voor de portemonnee. Bovendien is de inflatie lager dan eerder verwacht, terwijl de lonen sterker stijgen. Ook de zorg- en pensioenpremies komen lager uit dan op Prinsjesdag werd verwacht.
Het eerste loonstrookje in 2016 is voor veel mensen het moment waarop hun koopkracht in het nieuwe jaar zichtbaar wordt. Maar niet alles staat op het loonstrookje. De veranderingen in de toeslagen staan niet op het loonstrookje en ook het effect van de inflatie staat er niet op. Verder wordt de loonstijging niet aan iedereen in januari al toegekend. Dit is allemaal wel meegenomen in de koopkracht. De loonstrookjes zijn daardoor iets minder gunstig dan de koopkrachtcijfers.
Tabel: Koopkrachtontwikkeling van de voorbeeldhuishoudens.
VK 23.12.2015 De koopkracht van negen op de tien huishoudens stijgt volgend jaar flink. In tien jaar is die stijging niet zo groot geweest. Gemiddeld houdt elk van de ruim 7 miljoen huishoudens volgend jaar 800 euro meer over – een koopkrachtstijging van 1,8 procent. Van circa 600 duizend huishoudens daalt evenwel de koopkracht. Het gaat daarbij vooral om gepensioneerden met een aanvullend pensioen.
Het Belastingplan waarvoor nu een meerderheid is, brengt tweeverdieners goed nieuws. Hebben ze kinderen, dan kan helemaal de vlag uit. Maar waarom kostte dat een half jaar?Lees hier de analyse terug. (+)
Minister Asscher van Sociale Zaken maakte de koopkrachtcijfers vandaag bekend. De belangrijkste factor is de lastenverlichting van 5 miljard waar de Eerste Kamer dinsdagavond mee in stemde. De cijfers pakken beter uit dan met Prinsjesdag in september. Dat komt door twee tussentijdse aanpassingen van het Belastingplan waar de 5 miljard in verwerkt zat. Ook blijken de zorg- en pensioenpremies lager en is de loonstijging sterker dan de stijging van de inflatie.
Asscher heeft ook een inschatting gemaakt van de loonstrookjes die in januari op mat of in mailbox vallen. ‘Dat is het moment waarop voor veel mensen hun koopkracht inzichtelijk wordt’, schrijft de PvdA-minister aan de Tweede Kamer. De door Asschers partij zo vurig gewenste nivellering komt in de loonstrookjes voor werkenden tot uiting. Werknemers met een lager inkomen zien daarop dat ze er rond de 4 procent op vooruit gaan. Vanaf een bruto inkomen vanaf 50 duizend euro is dat circa 1 procent. Wie 60 duizend euro verdient gaat er zelfs iets op achteruit. Oorzaak is dat een belastingkorting inkomensafhankelijk is gemaakt en bij dat inkomen naar bijna nul loopt.
Asscher wijst erop dat loonstrookjes alleen niet een goed beeld geven van de positief bedoelde effecten van het kabinetsbeleid. Zo zitten de verhogingen van de kinderbijslag en van toeslagen voor gezinnen met kinderen niet in het loonstrookje. Door dergelijke maatregelen en belastingverlagingen gaan vooral tweeverdieners met kinderen erop vooruit. Verdient zo’n gezin circa 50 duizend euro, dan is de koopkrachtstijging 4,3 procent.
Procentueel de grootste verhogingen ondervinden alleenstaanden die het minimumloon verdienen. Zij gaan er volgens Asscher 5,8 procent op vooruit. Alleenstaande ouders met minimumloon 4,9 procent. De verliezers zijn voor het overgrote deel gepensioneerden met een klein aanvullend pensioen of vermogen.
Bijna 18 duizend huishoudens van gepensioneerden gaan er 5 procent of meer in koopkracht op achteruit. Bijna 40 duizend ‘AOW-huishoudens’ gaan er tussen de 5 en 2 procent op achteruit. In totaal daalt van ruim 460 huishoudens van gepensioneerden volgend jaar de koopkracht.
Gepensioneerden hebben last van de afschaffing van de ouderentoeslag in box 3, de ‘vermogensbox’. Daarnaast vervalt voor een deel van deze groep het recht op zorg- en huurtoeslagen. Ook betaalt een groep gepensioneerden zowel meer belasting als een hogere zorgbijdrage.
AD 23.12.2015 Nederlanders krijgen komend jaar gemiddeld 1,8 procent meer te besteden. Dat is de hoogste koopkrachtstijging in tien jaar. Een doorsnee huishouden houdt daardoor jaarlijks gemiddeld 800 euro meer over dan in 2015. Mensen die werken zijn nog beter af, zij krijgen maandelijks 100 euro extra in het handje.
Negen op de tien Nederlanders mogen zich in 2016 verheugen op een gevuldere portemonnee, zo blijkt uit het definitieve koopbeeld dat minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken, PvdA) woensdagmiddag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Omdat de Eerste Kamer dinsdagavond ten langen leste akkoord ging met het Belastingplan kon Asscher eindelijk de balans opmaken.
De gemiddelde koopkrachtstijging blijkt zelfs nog 0,4 procentpunt hoger dan het kabinet op Prinsjesdag dacht. Dit komt vooral doordat de inflatie komend jaar meevalt en lonen harder stijgen dan voorzien. Bovendien nemen zorg- en pensioenpremies minder toe.
Vooruitgang
Als eind januari de eerste loonstrookjes op de mat vallen, zullen veel mensen ook zwart op wit zien dat ze er financieel op vooruit zijn gegaan. Wie het minimumloon verdient (circa 20.000 euro), boekt de grootste winst: deze werknemers gaan er 4,6 procent op vooruit, nog afgezien van cao-loonsverhogingen, periodieken of andere loonsverhogingen. Jan Modaal (36.000 euro) houdt onder de streep 3,3 procent meer over, wie het dubbele of driedubbele verdient moet het doen met respectievelijk 0,8 en 0,6 procent netto meer.
Minder goed af zijn mensen die tussen 50.000 en 60.000 euro bruto verdienen. Zij vallen tussen wal en schip, omdat zij niet optimaal kunnen profiteren van fiscale maatregelen die het kabinet doorvoert.
Negen procent van de Nederlanders boet komend jaar aan koopkracht in. Van die groep zijn de meeste mensen gepensioneerd. Dit komt vooral omdat hun aanvullend pensioen niet of nauwelijks wordt geïndexeerd. Ook betalen zij een iets hogere inkomensafhankelijke bijdrage aan de zorgverzekeringswet (IAB).
Gepensioneerden
Overigens zijn lang niet alle gepensioneerden, een kwart van de bevolking, komend jaar slechter af. Over de hele linie gaan zij er 0,7 procent gemiddeld op vooruit. Datzelfde percentage geldt voor uitkeringsgerechtigden.
Asscher wijst erop dat de koopkrachtcijfers geen rekening houden met de werksituatie en gezinssamenstelling van mensen. Wie zijn baan verliest of een kind krijgt, heeft al snel minder te besteden. Wie een bonus ontvangt of promotie heeft gemaakt, is vaak juist vele procenten beter af.
NU 23.12.2015 Volgend jaar stijgt de gemiddelde koopkracht met 1,8 procent, dat is 0,4 procentpunt hoger dan waar op Prinsjesdag rekening mee werd gehouden. Het is daarmee de sterkste koopkrachtstijging sinds 2006. Dat schrijft minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) woensdag aan de Tweede Kamer.
De koopkrachtplaatjes kunnen nu definitief worden opgesteld nu het Belastingplan voor 2016 met de vijf miljard euro lastenverlichting dinsdagavond door de Eerste Kamer is goedgekeurd.
Ruim 90 procent van de mensen gaat er in 2016 op vooruit. Een huishouden houdt in 2016 gemiddeld 800 euro meer over dan in dit jaar. Vooral werkenden gaan er met gemiddeld 1.200 euro veel op vooruit, de koopkracht voor deze groep stijgt met 3 procent.
Ouderen
Alleen ouderen met een aanvullend pensioen leveren iets in. Dat komt omdat de pensioenen niet of nauwelijks worden geïndexeerd. In mindere mate gaan werkenden met een jaarsalaris van rond de 60.000 euro erop achteruit als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting.
Mensen met een laag inkomen, die ongeveer het wettelijk minimum loon verdienen, zien hun koopkracht het meest stijgen met bijna 6 procent. Tot slot houden ook uitkeringsgerechtigden en AOW’ers volgend jaar een klein plusje over.
In het Belastingplan is onder meer afgesproken dat het kindgebonden budget en de kinderbijslag wordt verhoogd. Gezinnen met twee werkende ouders ontvangen bovendien een hogere kinderopvangtoeslag en een hogere belastingkorting. Daarbij stijgt de zorgtoeslag en valt de pensioen- en zorgpremie lager uit dan wat op Prinsjesdag werd gemeld.
Deze maatregelen zijn niet terug te vinden op het loonstrookje, maar hebben wel invloed op de koopkracht. Dat geldt ook voor de lagere inflatieverwachting (0,9 in plaats van 1,1 procent) en de sterker stijgende contractlonen (1,6 in plaats van 1,4 procent) die het Centraal Planbureau (CPB) begin december voor 2016 naar buiten bracht ten opzichte van de berekeningen op Prinsjesdag.
Het ministerie maakte berekeningen van de koopkracht voor 2016 op basis van de economische vooruitzichten die het CPB in de decemberraming publiceerde en de maatregelen die het kabinet heeft genomen in het Belastingplan voor volgend jaar.
Trouw 23.12.2015 De koopkracht stijgt in 2016 meer dan verwacht. De gemiddelde koopkracht neemt toe met 1,8 procent, 0,4 procent meer dan op Prinsjesdag werd voorspeld. Een dergelijke stijging is sinds 2006 niet meer voorgekomen.
Vooral voor werkenden met een lager inkomen gaat de koopkracht fors omhoog, maakte minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) woensdag bekend. Dat komt onder meer door de belastingverlagingen van in totaal 5 miljard euro, die dinsdag door het parlement werden goedgekeurd.
Volgens Asscher gaat ruim 90 procent van de mensen er financieel op vooruit. Een huishouden houdt volgend jaar gemiddeld bijna 800 euro meer over. Werknemers ontvangen in 2016 gemiddeld bijna 1200 euro meer. Hun koopkracht stijgt met 3 procent. Voor een alleenstaande met minimumloon wordt zelfs 5,8 procent verwacht.
Gepensioneerden
Ook mensen met een uitkering en AOW’ers gaan profiteren, gemiddeld met 0,7 procent. Maar voor gepensioneerden met een aanvullend pensioen of vermogen kan het volgend jaar tegenvallen, onder meer door een hogere inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering (Zvw).
Personen die rond de 60.000 euro verdienen, zullen op hun loonstrookje zien dat ze er zeker iets op achteruitgaan. Zij ontvangen minder belastingkorting als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting.
Elsevier 23.12.2015 De meeste Nederlanders gaan er volgend jaar op vooruit, meer nog dan op Prinsjesdag werd voorspeld. De meeste Nederlanders gaan er volgend jaar op vooruit, meer nog dan op Prinsjesdag werd voorspeld. De gemiddelde koopkracht stijgt met 1,8 procent.
Dat is zo’n 800 euro per huishouden per jaar, schrijft minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA) woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Zo’n stijging is sinds 2006 niet meer voorgekomen. Maar wie profiteren ervan, en wie niet?
Een overzicht.
* Het blijkt dat vooral werkenden met een lager inkomen hun financiële situatie zien verbeteren. Hun koopkracht gaat fors omhoog. Dat komt onder meer door de belastingverlagingen van 5 miljard die zijn opgenomen in het Belastingplan. Dat plan kon onlangs tóch nog op goedkeuring rekenen van D66. Dinsdag is het aangenomen door het parlement. Neem een alleenstaande met minimumloon: deze gaat er in de nieuwste cijfers 5,8 procent op vooruit.
* Werknemers ontvangen in 2016 gemiddeld bijna 1.200 euro meer. Hun koopkracht stijgt met 3 procent. Eenalleenverdiener met kinderen en met modaal inkomen stijgt 2,5 procent, bij twee keer modaal is de procentuele toename 0,8 procent. Dus hoe meer je verdient, hoe minder je erbij krijgt.
* Ook alle tweeverdieners zien hun koopkracht toenemen: de stijging varieert van 1,9 tot 4,3 procent.
* Ook mensen met een uitkering en AOW’ers gaan profiteren, gemiddeld met 0,7 procent.
90 procent van de Nederlanders profiteert, aldus Asscher. Maar er zijn ook mensen die geen positief effect zullen merken – of zelfs in hun koopkracht dalen.
* Voor gepensioneerden met een aanvullend pensioen of vermogen kan het volgend jaar tegenvallen. Dat is volgens het kabinet onder meer te wijten aan hogere inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering (Zvw).
* Personen die rond de 60.000 euro verdienen, zullen op hun loonstrookje zien dat ze er zeker iets op achteruitgaan. Zij ontvangen minder belastingkorting als gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting.
De loonstijging wordt niet aan iedereen in januari al toegekend, is te lezen in de brief. Dit is allemaal wel meegenomen in de koopkracht. De loonstrookjes zijn daardoor iets minder gunstig dan de koopkrachtcijfers.
Telegraaf 23.12.2015 De koopkracht valt komend jaar nog iets hoger uit dan gedacht. Uit nieuwe berekeningen van het ministerie van Sociale Zaken blijkt dat Nederland in 2016 er gemiddeld 1,8 procent op vooruitgaat, waar met Prinsjesdag nog 1,4 procent werd verwacht.
Het vertaalt zich per huishouden in 800 euro extra. Met name werkenden zijn spekkoper, zij houden gemiddeld 3 procent meer over (1200 euro). Ook uitkeringsgerechtigden en ouderen zien gemiddeld een plus (0,7 procent), omdat de AOW en de uitkeringen stijgen.
De koopkracht valt beter uit vanwege de lagere zorgpremie, de lagere inflatie en de hogere loonontwikkeling. De cijfers zijn sinds 2006 niet meer zo goed geweest.
90 procent van Nederland gaat er op vooruit, maar werknemers die volgend jaar rond de 60.000 euro bruto verdienen vallen buiten de prijzen. Hun loonstrookje valt tegen vanwege de afbouw van de algemene heffingskorting.
Minister Asscher informeert vandaag de Tweede Kamer over het koopkrachtbeeld. Dat kon niet eerder, omdat de senaat gisteravond pas goedkeuring gaf aan de belastingmaatregelen voor komend jaar. Pas deze maand lukte het de politiek het eens te worden over het uitdelen van lastenverlichting, na een akkoord tussen VVD, PvdA, CDA en D66.
Een aanpassing van de tarieven in de tweede en derde schijf werd op het laatste moment afgesproken en kan niet op tijd door de fiscus worden verwerkt. Daardoor betalen mensen in de eerste drie maanden van 2016 iets te weinig belasting. Dit wordt bij het loonstrookje van april weer gecompenseerd.
Komende maand merken werkende Nederlanders op hun loonstrookje direct dat ze meer geld overhouden. Dat komt door de belastingverlaging van vijf miljard euro die in 2016 wordt uitgedeeld. Niet alle bedrijven verhogen vanaf januari overigens al gelijk de salarissen van hun werknemers, waardoor er later in het jaar alsnog met terugwerkende kracht extra geld wordt overgemaakt.
Asscher benadrukt dat het gemiddelde koopkrachtbeeld niet één op één kan worden vertaald naar alle Nederlanders. Zo kent elk huishouden een andere samenstelling, salaris of andere factoren die de portemonnee bepalen. Een verandering in de gezinssamenstelling, werksituatie, bonus, promotie heeft vrijwel altijd een veel groter effect op de koopkracht dan de voorspellingen van het kabinet nu kunnen laten zien.
De 800 euro die een huishouden er gemiddeld op vooruit gaat betekent overigens niet dat de verkiezingsbelofte van premier Rutte uit de campagne van 2012 grotendeels gestand wordt gedaan, waarin werkend Nederland 1000 euro belastingvoordeel in het vooruitzicht werd gesteld. De minister-president gaf in een interview met De Telegraaf zaterdag aan dat de overheid vanwege de crisis de belastingen heeft moeten verhogen om het huishoudboekje op orde te brengen. De lastenverlichting van vijf miljard waar de meeste Nederlanders nu de vruchten van plukken, volgt dus op een eerdere lastenverzwaring. “Als er volgend jaar weer ruimte is voor lastenverlichting zullen we dat niet nalaten”, aldus de premier, hoewel hij geen garantie durfde te geven.
NU 23.12.2015 De huizenprijzen stijgen volgend jaar met gemiddeld 3 procent. De markt zal onder meer profiteren van het groeiend aantal mensen dat tijdens de crisis al een woning wilde kopen, maar dat toen niet kon of aandurfde. Dat stelt het Economisch Bureau van ING woensdag in een rapport.
Ook de lage hypotheekrente en het oplopende vertrouwen in de economie stuwen de vraag naar koopwoningen volgend jaar. De regionale verschillen nemen volgens de bank wel verder toe.
In de Randstad, en in enkele grote steden daarbuiten, stijgen de prijzen net als dit jaar flink. Maar in andere regio’s zullen woningen niet of nauwelijks meer waard worden, aldus ING.
De bank voelt zich in zijn voorspellingen gesteund door eigen onderzoek onder consumenten. Die zijn over 2016 positiever gestemd dan dat ze een jaar eerder waren over 2015.
Daarbij verwacht de meerderheid dat de huizenmarkt, van alle markten het meest zal aantrekken. Over de arbeidsmarkt zijn de ondervraagden het meest pessimistisch.
Trouw 22.12.2015 Consumenten zijn flink positiever over hun financiële situatie dan een jaar geleden, maar dat betekent niet dat we met kerst meer geld laten rollen. Gemiddeld geven we per huishouden ongeveer 135 euro uit aan cadeaus, diners, kerstboom en andere kerstaankopen. En dat is net zoveel als vorig jaar. Ook het totaalbedrag dat wordt uitgegeven in de hele feestmaand is ongeveer gelijk, zeggen de meeste mensen.
Dat constateert ING op basis van eigen onderzoek, de zogeheten ING Financieel fit Barometer. Die geeft weer hoe Nederlandse huishoudens denken over hun eigen portemonnee.
De onderzoekers van de bank constateren ook dat kerstcadeaus vaak niet op prijs worden gesteld. ‘Met een op de zeven gekregen cadeaus zijn ontvangers eigenlijk niet blij. Zo ontvangen Nederlanders dit jaar voor tientallen miljoenen euro’s aan ongewenste kerstcadeaus’.
Doorgeefcadeau’s
Volgens ING gooit een op de vijf wel eens een gekregen cadeau ongebruikt weg. Het doorgeven van cadeaus komt vaker voor. Dit doet de meerderheid (58 procent) van de ontvangers wel eens. De populairste ‘doorgeefcadeaus’ zijn flessen drank, verzorgingsproducten en woonaccessoires. Maar ook tegoedbonnen, snoep en boeken zijn relatief populair om door te gegeven. Ruim twee van de drie Nederlanders vindt het geen probleem om een ‘tweedehands’ cadeau te ontvangen.
De financiële barometerstand van ING is opnieuw gestegen en is in het laatste kwartaal van 2015 uitgekomen op 96 punten. Deze stijging komt onder meer doordat de Nederlandse economie aantrekt en het aantal banen groeit met zo’n 1 procent per jaar, stelt de bank. Volgend jaar komen er naar verwachting zo’n 100.000 banen bij. Daarbij stijgen de lonen harder dan de prijzen, waardoor de koopkracht toeneemt. Dat is vooral voor werkenden het geval.
ING voorziet dat de koopkracht volgend jaar met 2 procent toeneemt. ‘Consumenten kunnen niet alleen meer uitgeven, ook de wil om meer uit te geven neemt toe. Het consumentenvertrouwen is inmiddels weer terug op pre-crisis niveau’, stelt de bank. De economen voorzien dat de consumentenuitgaven in 2016 gemiddeld twee keer zo snel zullen groeien als dit jaar.
Telegraaf 22.12.2015 Zonder nieuwe bezuinigingen zal het begrotingstekort alleen maar verslechteren. Hoe redt het kabinet zich uit deze situatie? DFT-verslaggever Martin Visser vertelt. Presentatie: Maarten Steendam.
NU 22.12.2015 Het is niet ondenkbaar dat er vanaf 2017 toch weer extra moet worden bezuinigd. Dat zegt de president van De Nederlandsche Bank (DNB) Klaas Knot dinsdag inDe Telegraaf.
“Wij denken dat het feitelijke tekort zich grosso modo stabiliseert. Bij een aantrekkende economische groei loopt het structurele tekort dan langzamerhand weer op. Daar zal aanvullend beleid voor nodig zijn om dat bij te buigen”, stelt Knot.
Volgens hem voldoet Nederland niet aan de Europese regels voor het structurele tekort door dit jaar een lastenverlichting van 5 miljard door te voeren. Knot heeft begrip voor de lastenverlichting, maar zegt ook: “Daarna zal in ieder geval volgens onze vooruitzichten een extra inspanning nodig zijn”.
“Dan moet men toch weer ombuigen om op een houdbaar pad te komen. Ik denk niet dat er nog heel veel ruimte is voor lastenverhogingen.”
Knot wijst erop dat landen volgens nieuwe begrotingsregels hun staatsschuld in twintig jaar moeten terugbrengen naar 60 procent van het bruto binnenlands product. “Mijn indruk is dat deze regels nog niet volledig worden toegepast”, aldus Knot.
Tweede Kamer
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer wijst de suggestie van Knot om vanaf 2017 weer te bezuinigen bij voorbaat af. “De PvdA is tegen nieuwe bezuinigingen”, stelt hij tegenover NU.nl.
“Werkloosheid bestrijden heeft onze prioriteit. Er is ook geen enkele reden toe. Want dankzij het verstandige begrotingsbeleid van minister Dijsselbloem staan de economie en begroting er weer goed voor.”
Voor coalitiegenoot VVD komt de conclusie van Knot wat snel. “Het is wat vroeg om aan te geven wat er in de begroting van 2017 moet gebeuren”, is de reactie van VVD-Kamerlid Mark Harbers.
Hij wil afwachten wat er in de ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) in 2016 staat. De regering gebruikt de berekeningen van het planbureau als richtlijn voor haar beleid.
Telegraaf 22.12.2015 Het kabinet ontkomt er hoogstwaarschijnlijk niet aan om opnieuw te bezuinigen. Zonder ingrepen zal het begrotingstekort de komende jaren weer verslechteren.
Dat zegt Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), in een interview met De Financiële Telegraaf. „Als het structurele tekort oploopt, zal de politiek opnieuw kritisch naar de overheidsuitgaven moeten kijken. Dan moet men weer ombuigen om op een houdbaar pad te komen.”
Volgens ramingen van DNB blijft het begrotingstekort in 2016 en 2017 steken op 2,2 procent van het bruto binnenlands product. Daarmee komt het kabinet in de problemen met Brusselse regels. Dat het kabinet komend jaar 5 miljard euro uittrekt voor lastenverlichting vindt Knot te billijken. „Ik denk dat dat eenmalig een keer kan.”
Knot wil niet zeggen hoeveel er bezuinigd moet worden. Dat hangt ervan af of de raming bewaarheid wordt. Volgens hem moet het kabinet ’een buffer’ opbouwen.
Elsevier 22.12.2015 Het kabinet zal hoogstwaarschijnlijk opnieuw moeten bezuinigen. Zonder ingrepen zal het begrotingstekort de komende jaren namelijk weer verslechteren.
‘Nieuwe bezuinigingen zijn onvermijdelijk,’ zegt president van De Nederlandsche Bank (DNB) Klaas Knot, in een interview met De Financiële Telegraaf.
‘je bent pas voor iets verantwoordelijk, als je er ook echt over gaat’. Daar is door regionalisering, privatisering van voorheen gemeentelijke taken en diverse vormen van burgerparticipatie (de verplaatsing van de politiek) steeds minder sprake van.
BB 07-12-2015 De verplaatsing van de politiek holt niet alleen het belang uit van de traditionele controlerende rol van de raad, maar maakt de controle en verantwoording door raden lastiger. Controle en verantwoording is traditioneel geënt op het principe ‘je bent pas voor iets verantwoordelijk, als je er ook echt over gaat’. Daar is door regionalisering, privatisering van voorheen gemeentelijke taken en diverse vormen van burgerparticipatie (de verplaatsing van de politiek) steeds minder sprake van.
Experimenten
Om tot vernieuwende innovatieve controle en verantwoordingsprocessen te komen, pleit Denters voor lokale experimenten op diverse terreinen. Zo kan de werkingssfeer van (regionale) samenwerkingsverbanden worden verbreed; door niet alleen raden, maar ook burgers en organisaties in de regio hun zegje te laten doen over belangrijke regionale beleidsaangelegenheden die in voorbereiding zijn.
Ook kan worden geëxperimenteerd met interactieve manieren van beleidsvorming als er een Regionale Agenda of Toekomstvisie moet komen.
Duidelijkheid
Raden kunnen daarnaast eisen dat er voor alle strategisch belangrijke samenwerkingsprojecten kadernotities worden opgesteld. Daarin legt de raad vooraf vast op welke momenten, aan wie en op welke manier het college zich over voortgang en resultaten van de samenwerking moet verantwoorden. Dat schept aan de voorkant duidelijkheid voor alle betrokkenen en het voorkomt frustraties achteraf, stelt Denters. ‘Enerzijds kan zo worden voorkomen dat de raad zich gepasseerd voelt als het nietsvermoedend wordt geconfronteerd met als voldongen feiten gepresenteerde afspraken van het college en zijn samenwerkingspartners. Anderzijds kan zo ook worden voorkomen dat het college en zijn partners worden verrast door onverhoedse interventies vanuit de gemeenteraad nadat men na vaak moeizaam overleg eindelijk tot overeenstemming is gekomen.’
‘Democratische omsingeling’
Het organiseren van de ‘democratische omsingeling van het bestuur’ door het in stelling brengen van onder meer burgers, cliëntenraden, onafhankelijke derden, accountants en lokale rekenkamers is een derde type experiment waarmee raden in de ogen van Denters aan de slag kunnen. ‘De raad positioneert zich dan niet zelf als controleur, maar schept controle- en verantwoordingskanalen voor burgers en hun organisaties’.
Ja ja, we hebben het wel over uw belastinggeld !!!
Politici en wachtgeld
Sinds 2012 is er bijna 15 miljoen euro aan wachtgeld uitgekeerd o.a. aan vertrokken Tweede Kamerleden, staatssecretarissen en ministers. Dat meldt NU.nl op basis van cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Misbruik
Met wachtgeld kunnen bestuurders die plotseling zonder werk komen te zitten de tijd tussen hun ontslag en hun nieuwe functie overbruggen. Deze voormalige politici kunnen een beroep doen op de wachtgeldregeling nadat zij ontslag hebben genomen. Hun inkomen wordt dan voor minstens twee jaar en hooguit drie jaar en twee maanden aangevuld met een deel van hun oorspronkelijke salaris.
Eventuele neveninkomsten en salaris uit nieuw werk wordt van de wachtgelden afgetrokken. Een politicus moet zelf elke maand deze inkomsten doorgeven. Met gegevens van de Belastingdienst worden deze gegevens gecontroleerd. Volgens het ministerie van BZK is er niet eerder fraude gepleegd door een wachtgeldontvanger uit de Tweede Kamer.
Er kan echter ook misbruik van worden gemaakt, zoals in het geval van een wethouder in Albrandswaard die er zijn salaris mee aanvulde.
De Groningse hoogleraar Douwe Jan Elzinga, gespecialiseerd in staatsrecht, keurt dergelijk misbruik resoluut af. ,,Wachtgeld is bedoeld voor de overgang naar een nieuwe functie, als een overbrugging. Dit is verstoppertje spelen: zeg dan gewoon eerlijk dat je fulltime betaald wil worden.”
Grillig
De wachtgeldregeling ligt regelmatig onder vuur. Minister Ronald Plasterk van BZK heeft in het verleden laten weten dat het wachtgeld niet verder teruggeschroefd moet worden. Lees hier het opiniestuk
“Het werk van een politicus kan grillig zijn”, zegt de woordvoerder van Plasterk. “Wachtgeld voorkomt dat een politieke ambtsdrager bij beslissingen rekening houdt met eventuele negatieve financiële consequenties, en daardoor geen zuiver oordeel meer zou kunnen vormen.”
Politici zouden ook hun financiële zekerheden opzij zetten voordat zij een politieke carrière beginnen. De wachtgeldregeling zorgt er dan ook voor dat het ambt van politicus aantrekkelijker wordt ten opzichte van een vaste aanstelling of een eigen bedrijf.
Elsevier 26.01.2016 Rond het plotselinge vertrek van D66-Tweede Kamerlid Wassila Hachchi laait ook de discussie rond de wachtgeldregeling voor politici weer op. Dat is bepaald niet de eerste keer. Elsevier zet vijf opvallende affaires op rij.
De meeste Nederlanders hoorden pas van het bestaan van Wassila Hachchi toen ze haar Tweede Kamerlidmaatschap voor D66 plotseling neerlegde om voor het campagneteam van Hillary Clinton te werken. ‘Ik moet aannemen dat het betaald werk is,’ zei D66-leider Alexander Pechtold die net zo verrast leek als de rest van Nederland.
Volgens ingewijden liep ze al een tijdje ‘met haar ziel onder de arm’ en besloot ze daarom het einde van haar termijn niet af te wachten. Al snel rees de vraag op of het om een betaalde functie ging en, zo niet, of Hachchi dan gebruik zou maken van wachtgeld. Reeds aangekomen in New York zaaide het ex-Kamerlid met een nieuwe verklaring voor nog meer verwarring. ‘Wassila Hachchi streeft ernaar af te kunnen zien van wachtgeld, zodra zij een arbeidscontract heeft getekend,’ was te lezen in de verklaring. Wordt dat arbeidscontract nu getekend bij de firma Clinton of niet? Daarover blijft het voorlopig speculeren…
Aan de rijzende ster van Tofik Dibi bij GroenLinks kwam een einde toen hij zich in september 2012 in de strijd wierp om het lijsttrekkerschap van de partij. Dibi verloor de strijd tegen partijleider Jolande Sap en verliet de Tweede Kamer.
Na zijn Kamerlidmaatschap ging Dibi Media en Cultuur studeren aan de Universiteit van Amsterdam en volgde hij een opleiding tot leraar maatschappijleer. Beide opleidingen maakte hij niet af. Omdat Dibi geen baan wist te vinden ontving hij tot november vorig jaar wachtgeld. Het eerste jaar kreeg hij maandelijks 5.849 en het tweede jaar 5.118 euro. Dibi kreeg veel kritiek over het feit dat hij nooit een baantje heeft kunnen vinden, al werden die soms aangeboden. In een interview met Trouw zei Dibi het als ‘frustrerend’ te hebben ervaren van wachtgeld te moeten leven. ‘Dat wachtgeld is een diepe, diepe frustratie voor mij geweest omdat ik niet in staat was een baan te vinden, en nog steeds niet.
Na de dertigste brief denk je: heeft het nog zin?,’ zei hij. Eind oktober blijkt dat Dibi zijn wachtgeld voor een goed deel heeft gebruikt om aan een boek te werken. In Djinn vertelt hij over zijn Marokkaanse achtergrond, zijn politieke carrière en de lang door hem zelf ontkende homoseksualiteit. Worden de inkomsten uit de boekverkopen nu verrekend met het ontvangen wachtgeld?
Peter Rehwinkel (PvdA) maakte op 24 april 2013 bekend geen tweede ambtstermijn te willen als burgemeester van Groningen. Officieel was de geplande, gemeentelijke herindeling de reden voor Rehwinkels vertrek. Achter de schermen speelden ook de ontwikkelingen rond de rellen in Haren een rol.
Enkele maanden later werd duidelijk dat Rehwinkel zijn ambtstermijn, dat nog door zou lopen tot 2015, niet vol zou maken. Er wachtte hem een baan bij United Cities and Local Governments in Barcelona die hij niet aan zich voorbij kon laten gaan.
Rond die baan ontstond de nodige ophef, omdat niet duidelijk was of het om een betaalde functie ging. De betaalde functie kwam er uiteindelijk niet. Volgens Rehwinkel ging de baan vooral niet door vanwege de publiciteit die erover ontstond. Rehwinkel stortte drie maanden wachtgeld terug, maar maakte vervolgens wel gebruik van de regeling. De oud-burgemeester startte zijn eigen adviesbureau, werd associate directeur bij een pr-bureau en heeft zijn wachtgeld vorig jaar ‘op nihil’ laten zetten.
Het Utrechtse gemeenteraadslid Bert van der Roest kwam eind 2013 in het nieuws omdat hij veel geld zou hebben ontvreemd uit de kas van straatkrant Straatnieuws. Volgens de straatkrant ging het om 40.000 euro, volgens Van der Roest om veel minder. Van der Roest werd uit het bestuur vanStraatnieuws gezet en stapte op als gemeenteraadslid. Tegen de wil van het landelijke PvdA-bestuur in, maakte Van der Roest gebruik van de toen nog voor raadsleden geldende wachtgeldregeling. Het ging om een totaalbedrag van 7.000 euro.
Volgens zijn woordvoerder had Van der Roest het geld hard nodig om van te leven. Hij moest het gestolen geld terugbetalen aan de straatkrant, kon door de slechte publiciteit niet aan een baan komen en hij had ook geen recht op een bijstandsuitkering. Ook Van der Roest schreef vervolgens een boek. In ‘De Leugen Voorbij’ beschrijft de PvdA’er hoe een leugen een eigen leven kan gaan leiden in de media.
Kathleen Ferrier is vrijwel op de dag af tien jaar Kamerlid voor het CDA als ze op 21 mei 2012 haar vertrek uit de Kamer aankondigde. De CDA-‘dissident’ had geen betere dag voor haar vertrek kunnen uitkiezen. Ze was op dat moment 55 jaar oud, tien jaar in dienst en had dus tot haar pensioen, op 65ste leeftijd, recht op wachtgeld.
Ook was het vertrek goed getimed, omdat de wachtgeldregeling enkele maanden later zou worden versoberd.Die versobering gold dus niet voor Ferrier, die tot haar pensioen jaarlijks ruim 70.000 euro aan wachtgeld ontvangt. Het wachtgeld zou pas stoppen bij het aannemen van een nieuwe baan. Maar Ferrier verhuisde naar Hong Kong en geniet daar naar verluidt van een vervroegd pensioen. Dit zorgt voor de nodige frustratie bij haar wachtgeldregelingcritici.
Servaas van der Laan (1984) werkt sinds mei 2012 als online redacteur bij Elsevier.
VK 20.12.2015 Sinds 2012 is bijna 15 miljoen euro aan wachtgeld uitgekeerd aan afgezwaaide Tweede Kamerleden, staatssecretarissen en ministers. Dat meldt NU.nl zondag op basis van cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Wachtgeld voor politici is al sober genoeg
De wachtgeldregeling is altijd goed voor heftige discussies. Terecht? Lees hier het opiniestuk van Marcel Boogers en Marjolein Blom.
Het jaarlijks uitgekeerde bedrag neemt geleidelijk af sinds 2013, net als het aantal personen dat een beroep doet op de regeling. Gemiddeld wordt per persoon 3600 euro per maand overgemaakt.
Ministers en staatssecretarissen ontvangen hogere bedragen, omdat zij ook een hoger salaris krijgen tijdens hun dienstverband. Het ministerie wil niet bekendmaken welke personen hoeveel wachtgeld hebben ontvangen.
Voormalige politici kunnen een beroep doen op de wachtgeldregeling nadat zij ontslag hebben genomen. Hun inkomen wordt dan voor minimaal twee en maximaal vier jaar aangevuld met een deel van hun oorspronkelijke salaris: een jaar 80 procent van dat salaris en daarna drie jaar 70 procent. In 2013 streken 67 ex-Kamerleden samen 4 miljoen euro op aan wachtgeld. Daar kwam nog een miljoen bij voor ex-ministers en staatssecretarissen.
De uitkering komt te vervallen zodra de oud-politicus in een andere functie voldoende verdient.
Telegraaf 20.12.2015 Sinds 2012 is bijna 15 miljoen euro aan wachtgeld uitgekeerd aan afgezwaaide Tweede Kamerleden, staatssecretarissen en ministers.
Dat meldt NU.nl zondag op basis van cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Het jaarlijks uitgekeerde bedrag neemt geleidelijk af sinds 2013, net als het aantal personen dat een beroep doet op de regeling.
Gemiddeld wordt per persoon 3600 euro per maand overgemaakt. Ministers en staatssecretarissen ontvangen hogere bedragen, omdat zij ook een hoger salaris krijgen tijdens hun dienstverband. Het ministerie wil niet bekendmaken welke personen hoeveel wachtgeld hebben ontvangen.
AD 20.12.2015 Sinds 2012 is er bijna 15 miljoen euro aan wachtgeld uitgekeerd aan vertrokken Tweede Kamerleden, staatssecretarissen en ministers. Dat meldt NU.nl op basis van cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Het jaarlijks uitgekeerde bedrag neemt geleidelijk af sinds 2013, net als het aantal personen dat een beroep doet op de regeling. Gemiddeld wordt per persoon 3600 euro per maand overgemaakt. Ministers en staatssecretarissen ontvangen hogere bedragen, omdat zij ook een hoger salaris krijgen tijdens hun dienstverband. Het ministerie wil niet bekendmaken welke personen hoeveel wachtgeld hebben ontvangen.
Misbruik
Met wachtgeld kunnen bestuurders die plotseling zonder werk komen te zitten de tijd tussen hun ontslag en hun nieuwe functie overbruggen. Er kan echter ook misbruik van worden gemaakt, zoals in het geval van een wethouder in Albrandswaard die er zijn salaris mee aanvulde.
De Groningse hoogleraar Douwe Jan Elzinga, gespecialiseerd in staatsrecht, keurt dergelijk misbruik resoluut af. ,,Wachtgeld is bedoeld voor de overgang naar een nieuwe functie, als een overbrugging. Dit is verstoppertje spelen: zeg dan gewoon eerlijk dat je fulltime betaald wil worden.”
NU 20.12.2015 Sinds 2012 is bijna 15 miljoen euro aan wachtgeld uitgekeerd aan Tweede Kamerleden, staatssecretarissen en ministers.
Het jaarlijks uitgekeerde bedrag neemt geleidelijk af sinds 2013, blijkt uit een Wob-verzoek van NU.nl bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).
Tussen 2012 en oktober 2015 wordt per persoon gemiddeld 3.600 euro per maand aan wachtgeld overgemaakt. Ministers en staatssecretarissen ontvangen hogere bedragen, omdat zij ook een hoger salaris krijgen tijdens hun dienstverband.
Het totale overgemaakte bedrag aan wachtgeld neemt af sinds 2013, net als het aantal personen dat jaarlijks beroep doet op de regeling. In april 2012 viel het kabinet Rutte-I, waardoor veel bewindslieden en Kamerleden beroep mogen doen op de wachtgeldregeling.
Aftreden
Voormalige politici kunnen een beroep doen op de wachtgeldregeling nadat zij ontslag hebben genomen. Hun inkomen wordt dan voor minstens twee jaar en hooguit drie jaar en twee maanden aangevuld met een deel van hun oorspronkelijke salaris.
Eventuele neveninkomsten en salaris uit nieuw werk wordt van de wachtgelden afgetrokken. Een politicus moet zelf elke maand deze inkomsten doorgeven. Met gegevens van de Belastingdienst worden deze gegevens gecontroleerd. Volgens het ministerie van BZK is er niet eerder fraude gepleegd door een wachtgeldontvanger uit de Tweede Kamer.
Grillig
De wachtgeldregeling ligt regelmatig onder vuur. Minister Ronald Plasterk van BZK heeft in het verleden laten weten dat het wachtgeld niet verder teruggeschroefd moet worden.
“Het werk van een politicus kan grillig zijn”, zegt de woordvoerder van Plasterk. “Wachtgeld voorkomt dat een politieke ambtsdrager bij beslissingen rekening houdt met eventuele negatieve financiële consequenties, en daardoor geen zuiver oordeel meer zou kunnen vormen.”
Politici zouden ook hun financiële zekerheden opzij zetten voordat zij een politieke carrière beginnen. De wachtgeldregeling zorgt er dan ook voor dat het ambt van politicus aantrekkelijker wordt ten opzichte van een vaste aanstelling of een eigen bedrijf.
Het ministerie van BZK wil niet bekendmaken welke personen hoeveel wachtgeld hebben ontvangen. “Dat doen we om de vertrouwelijkheid van bepaalde persoonlijke aspecten – zoals diensttijd, leeftijd, arbeidsongeschiktheid en neveninkomsten – te beschermen”, verklaart een woordvoerder van BZK.
De ex-wethouder was betrokken bij de oprichting van een innovatieve gemeentelijke software-coöperatie. Duindam deelde bij zijn benoeming als wethouder mee dat hij aandelen in het bedrijf heeft en deed afstand van zijn belang.
Toch wordt hij door de aantijger verweten zijn rol als wethouder bij de aanbesteding aan de coöperatie te hebben misbruikt. Duindam vindt dat de aantijgingen op niets zijn gebaseerd wil graag een onafhankelijk onderzoek dat moet aantonen of hij zijn rol als wethouder zuiver heeft gebruikt en of er goede besluitvorming heeft plaatsgevonden aangaande ICT met de deelname aan de coöperatie.
Lees het volledige onderzoeksrapport van berenschothier.
BB 22.04.2016Zowel het Woerdens college als de opgestapte oud-wethouder Bob Duindam hebben onjuist gehandeld. Zo luidt de conclusie van het onderzoek dat Bureau Berenschot uitvoerde in opdracht van de gemeenteraad.
Afstand nemen van aandelen
Duindam raakte als wethouder in opspraak nadat er sprake was van schijn van belangenverstrengeling. De opgestapte wethouder was voor zijn benoeming als wethouder aandeelhouder van het bedrijf Gemboxx, dat betrokken raakte bij een ICT-project van de gemeente. Duindam stelde bij zijn benoeming in 2012 als wethouder dat hij afstand zou doen van de aandelen in GemBoxx. In 2014 had hij dit voltooid. Uit het onderzoek van Berenschot blijkt dat er echter geen opgave is gedaan van de achtergestelde startlening van Duindam aan het bedrijf, ter waarde van 25.000 euro en verschillende andere leningen van in totaal 9800 euro.
Aandelen in bedrijf met sterke banden
Daarnaast had Duindam als wethouder nog wel aandelen in het bedrijf Innovum. ‘Gezien de sterke banden die Innovum heeft met GemBoxx, komt de aanschaf van aandelen Innovum niet overeen met de toezegging aan de raad van de heer Duindam dat hij de banden met GemBoxx beëindigt. Door het niet melden van de aandelen Innovum heeft de heer Duindam geen inzicht gegeven in zijn handelen en zijn beweegredenen daarbij. De heer Duindam heeft in onze optiek in dezen onvoldoende openheid betracht en gehandeld in strijd met het normenkader, ook al heeft hij de aandelen slechts twaalf dagen in zijn bezit gehad.’
Inconsequent handelen
Alles overwegend is Duindam volgens de rapporteurs inconsequent geweest in zijn handelwijze. ‘Met zijn handelen heeft hij laten zien dat hij op sommige momenten aandacht had voor integriteit en zich bewust was van (de schijn van) belangenverstrengeling en bevoordeling die kon ontstaan. Op andere momenten was de heer Duindam hier niet alert op en handelde hij in strijd met de gedragscode integriteit.’
College niet vrijuit
Ook het college gaat voor de onderzoekers niet vrijuit, omdat deze onvoldoende alert is geweest bij de betrokkenheid van Duindam bij besluitvorming over GemBoxx. ‘Het is een besluit geweest van het college om de heer Duindam aan te wijzen als bestuurlijk opdrachtgever voor de ICT-coöperatie die in samenwerking met GemCloud werd opgericht. Hoewel de primaire verantwoordelijkheid voor het omgaan met zijn belangen ligt bij de heer Duindam, vinden wij dat ook het college een verantwoordelijkheid had om hier alert op te zijn en zo te voorkomen dat hij portefeuillehouder werd. Te meer omdat de heer Duindam enkele maanden eerder zich in het college onthoudt van beraadslaging waar het GemBoxx betreft.’
Lees het volledige onderzoeksrapport van berenschothier.
BB 17-12-2015 Een vertrouwensbreuk met de fractie van D66 Woerden heeft er toe geleid dat Woerdense wethouder Bob Duindam zijn functie heeft neergelegd. Duindam wordt door een anoniem blog beticht van belangenverstrengeling. Zelf ontkent hij dat en wenst hij een onafhankelijk onderzoek.
Doel coöperatie
De software-coöperatie wil gemeenten een alternatief geven tegenover de grote spelers in de ICT-software markt die gemeenten -naar eigen zeggen in een enquête- in een wurggreep houden. Volgens betrokkenen kan deze de ICT-kosten per inwoner met de helft omlaag brengen. Duindam geeft toe dat hij ‘niet altijd even handig heeft geopereerd door bijvoorbeeld De Volkskrant te woord te staan of de televisie.’ Maar, zo stelt hij, ‘Dat doe ik omdat deze zaak mij aan het hart gaat. De aantijgingen gaan over mij, een onbeduidend radartje in een gemiddelde gemeente. Maar ze gaan ook over iets dat veel groter is. Er kunnen daadwerkelijk honderden miljoenen euro’s uit de gemeentelijke ICT vrijgemaakt worden.’
Geen steun eigen partij
Binnen het college van burgemeester en wethouders kan Duindam rekenen op steun van zijn collega’s, maar in zijn eigen D66-fractie is dat niet het geval. ‘Zonder die steun kan ik niet functioneren en het algemeen belang van Woerden dienen. Daarom leg ik mijn functie neer.’
Fred Teeven en drugscrimineel Cees H. sloten hun ‘witwasdeal’ niet in ruil voor het verstrekken van informatie over drugsbaron Johan V., maar juist voor het verzwijgen daarvan. Dat zei V.’s advocaat vandaag tijdens een rechtszaak over V.’s belastingschuld van 123 miljoen euro. De advocaat wil oud-hoofdofficier Hans Vrakking oproepen als getuige.
Johan V., alias ‘de Hakkelaar’, runde in de jaren tachtig en negentig samen met onder anderen Cees H. de beruchte Octopus-bende, die grootscheeps handelde in onder meer hasj. Als V’.s oud-compagnons zouden zwijgen over de winstverdeling van het drugskartel, kon de fiscus alle criminele winst toerekenen aan verondersteld bendeleider Johan V., stelt diens advocaat. ‘Cees heeft mij dat zelf verteld’, bevestigt de verdachte bij het gerechtshof desgevraagd. ‘Onderdeel van de Teeven-deal was dat Cees moest zwijgen over mijn vermogen.’
De Hakkelaar werd gezien als de ‘grootste vis’ van de Octupus-bende. Dit voorjaar schreef De Telegraaf dat Cees H. ‘onmisbare informatie over Johan V.’ verstrekte. En in een interview in de Volkskrant zei toenmalig hoofd-officier Hans Vrakking, die als baas van Teeven destijds betrokken was bij de geheime overeenkomst, dat het een ‘prachtige deal’ was: ‘Het OM geeft geen miljoenen weg zonder dat er iets tegenover staat.’
Hoe het ook al weer zat met die witwasdeal met crimineel Cees H.?Lees het hier. En lees wat Raoul du Pré, chef van de parlementaire redactie van de Volkskrant, erover schreef in het commentaar van de krant van vandaag: Minister Opstelten heeft de twijfels aan zijn geloofwaardigheid voornamelijk aan zichzelf te wijten.
De deal werd gemaakt omdat Justitie in het kader van de Plukze-wetgeving probeerde beslag te leggen op de miljoenen van Cees H.. Toen niet kon worden bewezen dat het geld op de rekening van Cees H. drugsgeld was, probeerden Justitie en H. tot een schikking te komen.
Commissie Oosting
De onafhankelijke commissiedie onderzoek gaat doen naar de zaak waarover minister Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven vielen, wordt geleid door oud-ombudsman Marten Oosting.
Het rapport over de ‘Teeven-deal’ moet eind dit jaar klaar zijn, schrijft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie reeds eerder aan de Tweede Kamer.
Het gaat om een schikkingszaak uit 2000 van toenmalig officier van justitie Fred Teeven met drugscrimineel Cees H. Opstelten zei dat hiermee een bedrag van 1,25 miljoen gulden was gemoeid, later bleek het om 4,7 miljoen gulden te gaan. Het afschrift hiervan was volgens hem onvindbaar. Dat bleek later toch niet het geval, waarna Opstelten opstapte.
Telegraaf 07.12.2015 Hoe zat het nou met de ‘Teeven-deal’? Wat ging er mis en wie wist wat op welk moment? Woensdag komt in het rapport van de commissie-Oosting mogelijk het langverwachte antwoord op de vele vragen die spelen rond deze deal tussen justitie en een drugscrimineel.
Waarom dacht voormalig minister Ivo Opstelten bijvoorbeeld eerst dat toenmalig officier van justitie Fred Teeven 1,25 miljoen gulden had uitbetaald aan drugscrimineel Cees H.? En waarom corrigeerde toenmalig officier van justitie Teeven, inmiddels staatssecretaris, de minister niet? Hij had tenslotte de deal gesloten in zijn vorige functie. En waarom kon het bonnetje – waarop stond dat er bijna vier keer zoveel was overgemaakt aan de crimineel, namelijk 4,7 miljoen gulden – aanvankelijk niet worden gevonden en toen ineens toch wel?
Wat is er allemaal misgegaan bij het informeren van de Tweede Kamer en wat is er gelekt? En waarom moest het veertien jaar duren voordat deze omstreden deal groot nieuws werd, iedere keer al dan niet toevallig tijdens verkiezingscampagnes?
De politieke rel begon met een schikkingszaak in 2000 tussen Teeven en Cees H, waarin werd besloten dat voormalig drugshandelaar H. een boete moest betalen en hij daarna de rest van zijn bevroren vermogen weer zou krijgen. Volgens H. zelf heeft hij, ondanks tegengestelde berichten, nooit een tegenprestatie hoeven leveren.
Aan oud-ombudsman Marten Oosting de taak om te proberen het antwoord te vinden op alle vraagtekens in deze langlopende zaak, die anno 2015 nog steeds explosief blijkt te zijn.
Elsevier 12.01.2016 Er zijn vier kandidaten in de race om voorzitter van de Tweede Kamer te worden, nadat Martin Bosma (PVV) en Ton Elias (VVD) hun kandidatuur maandagavond bekendmaakten. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg en Khadija Arib (PvdA) stelden zich eerder verkiesbaar.
Kamerleden konden zich tot dinsdagochtend 10.00 uur aanmelden als kandidaat voor het voorzitterschap. Woensdagmiddag zal er in de Kamer worden gestemd over de erfenis die Anouchka van Miltenburg (VVD) heeft achtergelaten na haar aftreden op 12 december. Van Miltenburg stapte op om haar rol in de Teeven-deal.
Arib
Sindsdien leidt Khadija Arib de debatten in de Tweede Kamer tot er een nieuwe voorzitter is gekozen. Dat Arib solliciteert op de vacature is geen verrassing, in 2012 wilde ze het stokje al overnemen van partijgenoot Gerdi Verbeet, maar kreeg minder stemmen dan Van Miltenburg.
Van de vier kandidaten heeft Arib de meeste ervaring als Kamerlid, ze zit sinds 1998 in de Tweede Kamer en hield zich onder meer bezig met justitie en medische zaken en was fractiesecretaris.
De PvdA’er heeft een Marokkaans paspoort en volgens de PVV is ze daarom ongeschikt voor het voorzitterschap. Ook andere partijen twijfelen over de capaciteiten van Arib, die zei dat ze termen als ‘nepparlement‘ niet zal accepteren als voorzitter.
Dat verwijt kwam uit de mond van PVV-leider Geert Wilders tijdens een van de debatten. Hij zal zijn steun aan partijgenoot Martin Bosma geven. Bosma heeft bij afwezigheid van Van Miltenburg de Kamer al een aantal keer voorgezeten en maakte een goede indruk. Nadeel voor Bosma is de slechte reputatie van de PVV bij de andere partijen van de Kamer.
Bosma pleit in zijn sollicitatiebrief voor een meer ‘eigenstandige rol‘ van het parlement ten opzichte van het kabinet. Ook schrijft hij dat hij als ondervoorzitter voldoende ervaring heeft opgedaan en na zes jaar klaar is voor het echte werk. Bosma is sinds 2006 lid van de Tweede Kamer en werkte eerder in de journalistiek.
Elias
Dat geldt ook voor VVD’er Ton Elias die werkte als parlementair verslaggever en persvoorlichter voor hij in 2008 lid werd van de Tweede Kamer. Elias zit samen met Arib en Bosma in het Presidium. Leden van het Presidium zijn verantwoordelijk voor het bestuur van de Tweede Kamer. Ook Elias heeft enige ervaring als Kamervoorzitter, hij verving Van Miltenburg een aantal keer bij afwezigheid en stelde zich ook in 2012 verkiesbaar.
Over zijn leiderschapsstijl schrijft de VVD’er in zijnsollicitatiebrief dat hij Kamerleden meer de mogelijkheid wil geven tot doorvragen. Hij wijst daarbij naar de debatten in de jaren tachtig en negentig die volgens hem ‘levendiger én korter waren’.
En toen ging opeens alles mis bij de VVD. Zijn het incidenten of hebben de liberalen van Mark Rutte een dieper liggend, fundamenteler probleem? Aan het begin van het laatste jaar voor de Tweede Kamer-verkiezingen van maart 2017 maaktElsevier de balans op. Lees verder >
Van Toorenburg
Madeleine van Toorenburg (CDA) is de enige van de vier die geen lid is van het Presidium. Ze behoort vanaf 2007 tot de Tweede Kamerfractie van de christen-democraten en was onder meer voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Ook is ze woordvoerder van het CDA voor justitie- en binnenlandse zaken.
Van Toorenburg heeft een aantal felle confrontaties achter de rug met Kamerleden. In 2012 had ze op Twitter een aanvaring met concurrent Arib en ook voormalig CDA-minister Camiel Eurlings beschuldigde ze van misleiding. Vier jaar geleden was ze kandidaat voor het lijsttrekkerschap van haar partij, maar ze kreeg de minste stemmen.
Thomas Borst (1992) is sinds augustus 2015 online redacteur bij Elsevier.
RTVWEST 12.01.2016 Er zijn definitief vier kandidaten voor het Kamervoorzitterschap van de Tweede Kamer. Dinsdagochtend om tien uur sloot de aanmeldingstermijn. Twee van de vier kandidaten, Ton Elias (VVD) en Madeleine van Toorenburg (CDA), komen uit Den Haag. Morgen wordt er een nieuwe voorzitter gekozen.
In december vorig jaar trad toenmalig Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg af. Ze moest de voorzittershamer neerleggen vanwege kritiek op haar functioneren. Haar plek wordt nu ingenomen door Khadija Arib (PvdA), Martin Bosma (PVV), Madeleine van Toorenburg (CDA) of Ton Elias (VVD).
De Kamervoorzitter van de Tweede Kamer heeft als voornaamste taak om vergaderingen te leiden. Tevens is hij of zij voorzitter van het Presidium (het dagelijks bestuur) van de Tweede Kamer.
Trouw 10.01.2016 De staatsrechtgeleerde George van den Bergh stelde zich tachtig jaar terug de niet zo gemakkelijke vraag wat het diepste wezen van de democratie is. Zijn antwoord was dat dat wezen ‘veeleer ligt in haar verdraagzaamheid, in haar eerbied voor de persoonlijkheid van iedere mens, dan in het meerderheidsbeginsel’.
De PVV meent dat het PvdA-Kamerlid Arib geen voorzitter kan worden omdat zij door haar dubbele nationaliteit ‘onderhorig is aan de koning van Marokko‘
Hij beschouwde daarom de grondrechten waarin die eerbied tot uitdrukking komt, de vrijheid van godsdienst en overtuiging en de gelijkheid van iedereen voor de wet, als de onaantastbare beginselen van onze vrije staat. Wil je elkaar op democratische wijze bestrijden, was zijn vervolgredenering, dan moet je het daarover eens zijn. Bovendien moet je bereid zijn een gedachtenwisseling aan te gaan.
De vraag is of het huidige publieke en politieke debat deze toets kan doorstaan. Is, anders gezegd, de overeenstemming over de grondslag waarop de vreedzame strijd wordt gevoerd nog aanwezig? De democratie wordt niet zo frontaal bedreigd als in de dagen van Van den Bergh, maar er is wel reden tot ongerustheid als de persoonlijke integriteit van een kandidaat-Kamervoorzitter vanwege haar afkomst in twijfel wordt getrokken.
Bekladding
De PVV meent dat het PvdA-Kamerlid Arib, die in december haar kandidatuur stelde, geen voorzitter kan worden omdat zij door haar dubbele nationaliteit ‘onderhorig is aan de koning van Marokko’. Het is een onzinnig verwijt aan iemand die al achttien jaar lid van de Tweede Kamer is, een- en andermaal de verklaring van trouw aan de Grondwet heeft afgelegd en zich niet eens van de Marokkaanse nationaliteit kán ontdoen. Maar de bekladding van haar blazoen belast de verkiezing om het voorzitterschap wel en zal er wellicht een beslissende invloed op hebben.
Het interview met Arib afgelopen zondag in het tv-programma ‘Buitenhof’ ging vrijwel geheel over haar geloofwaardigheid als kandidaat. Naar haar visie op de democratie en op de positie en het functioneren van de Tweede Kamer werd, hoe voor de hand liggend ook, niet gevraagd. Ja, wat zou ze doen als Wilders opnieuw het woord ‘nepparlement’ in de mond zou nemen? Ze zou dat niet aanvaarden. Prompt reageerde Wilders per tweet: ‘Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid van meningsuiting om zeep wil helpen. Nepkandidaat’.
Arib verstaat de kunst leiding te geven zonder zelf op de voorgrond te treden…
Hollandse Droom
De aanval van Wilders op de dubbele nationaliteit van Ahmed Aboutaleb in 2007 heeft het derde kabinet-Balkenende niet belet deze immigrant van Marokkaanse afkomst voor te dragen voor het burgemeesterschap van Rotterdam, in die dagen een politiek zwaar verdeelde stad.
Zou de Kamer het aandurven Arib te kiezen ondanks de ophef die de PVV over haar kandidatuur veroorzaakt en daarmee iets van een Hollandse Droom zichtbaar te maken: van immigrantenmeisje tot voorzitter van het hoogste college van staat? Over haar capaciteit als voorzitter van de vergadering hoeft geen twijfel te bestaan na de voorbeeldige wijze waarop ze vorige maand het geladen debat over de Teevendeal leidde. Arib verstaat de kunst leiding te geven zonder zelf op de voorgrond te treden.
Aan de andere kant is de Kamer na het ongelukkige voorzitterschap van Van Miltenburg allicht geneigd op safe te spelen en de onbesproken Van Toorenburg (CDA) te kiezen. In haar voordeel kan werken dat, afgezien van haar capaciteiten, sommige fracties in het zicht van de Kamerverkiezingen in maart 2017 de aandrang zullen voelen voor te sorteren. Het kan dus dat de verkiezing van een nieuwe Kamervoorzitter het begin is van de formatie van een volgend kabinet.
Nationale rok
In dit perspectief zijn de ogen vooral gericht op de VVD. Kiezen de liberalen voor de kandidaat van de huidige coalitiepartner of voor de kandidaat van wellicht de volgende? Het partijpolitieke hemd is altijd wat nader dan de nationale rok, al is de betekenis van een gezaghebbende Kamervoorzitter deze keer groter dan ooit. De moeilijkheid is dat je vooraf nooit helemaal kunt voorspellen hoe iemand zich in het ambt ontpopt.
De Eerste Kamer koos twee jaar terug de vrij onbekende Broekers-Knol, die zich in korte tijd liet kennen als een kundig voorzitter en een onverschrokken hoeder van de democratie. Zij aarzelde niet PVV-senator Faber het woord te ontnemen, toen deze de kwalificatie ‘nepparlement’ van Wilders herhaalde. Bij haar herverkiezing vorig voorjaar kreeg zij van de senatoren unanieme steun. Broekers is niet bang, een eigenschap die nog altijd tamelijk spaarzaam is op het Binnenhof, maar hard nodig om vriend en vijand in de geest van George van den Bergh van het wezen van de democratie te doordringen.
AD 09.01.2016 Persoonlijke vetes, politieke spelletjes en kandidaten van de B-garnituur zonder gunfactor. De verkiezing van de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer van woensdag is nu al gemankeerd te noemen. De vuile campagne om de voorzittershamer.
VVD en PvdA hebben er een kunst van gemaakt elkaar ‘iets te gunnen’, maar dat geldt niet voor de voorzittershamer. Sinds men aan het Binnenhof Anouchka van Miltenburg collectief opgelucht uitzwaaide, is haar opvolging verzand in achterklap, gemok en gekift.
Dat begint al als 5 dagen na het aftreden van Van Miltenburg het bericht komt dat de eerste kandidaat-opvolger zich heeft gemeld. Bij de PvdA heeft Khadija Arib zich opgeworpen als kandidaat. ,,Toch Arib, pfff,” verzucht een VVD’er.
Laat zij nu net degene zijn die de liberalen niet pruimen. Dat hebben ze in de dagen ervoor ook laten doorschemeren aan de PvdA. Veel liever hadden ze PvdA’er Roos Vermeij als kandidaat gezien. ,,Daar kunnen we beter mee leven.”
Ruziemaakster
Niet dat ze bij de VVD veel te eisen hebben, vindt iedereen. De bonnetjesaffaire van Fred Teeven heeft een heel setje VVD’ers gedeukt. Nee, die partij heeft even niets te eisen. Toch laten VVD-fractieleden niet na om te klagen dat juist Arib er een gooi naar doet. Op papier is die kandidatuur echter niet zo vreemd. Arib is ondervoorzitter, ervaren. Maar Arib bitst tegen het personeel van het parlement, zou een ‘ruziemaakster’ zijn. En er is echoënd geklaagd over haar Marokkaanse accent (‘Ik geef het woord aan meneer Boema’).
Wat men bij de VVD dan nog niet weet, is dat de PvdA nauwelijks om Arib heen kon. De kandidaatstelling is een individuele kwestie. Ieder Kamerlid mag ervoor gaan. Arib weet dat ook. Dat fractieleider Samsom ook liever Vermeij heeft, maakt op haar geen indruk. Arib wijkt niet. Ze wil meedoen. Punt.
Die verbetenheid smoort de kandidaatstelling van Vermeij. Want als Arib na fractieoverleg haar kandidatuur aan de pers meldt, laat de ‘PvdA-fractie’ weten ‘verheugd’ te zijn met haar kandidatuur.
Wat zwaar weegt, is dat de top van de PvdA-fractie absoluut geen verdeeldheid in de partij wil. Dan maar een ontevreden VVD-fractie en een kandidaat die het misschien niet redt. Het gemok neemt daardoor toe. Ook buiten de VVD. Bij de PVV zien ze Arib al helemaal niet zitten, omdat ze ook een Marokkaans paspoort heeft. Zelfs de SP is niet enthousiast: Arib zou debatten niet strak genoeg leiden. De linkse buurman PvdA een succesje geven, weegt daar niet tegenop.
Belerend
Het CDA ziet in al dat gekrakeel haar kans schoon. De vlekvrije Madeleine van Toorenburg stelt zich een dag na Arib ook kandidaat. Die heeft al als voorzitter van de Fyra-enquête lof geoogst. Een ‘veilige keuze’, denkt men. En voor het CDA een mooie kans op 1,5 jaar in de schijnwerpers. Maar prompt blijkt ook Van Toorenburg niet onomstreden. ‘Te belerend’, klagen Kamerleden. Een ‘schooljuf’ met een ‘toontje’.
Ook tekenend voor al het gekrakeel : Arib en Van Toorenburg liggen elkaar totaal niet. ,,Tussen hen heerst een gevoelstemperatuur onder nul,” erkent een CDA’er. Zo kregen ze het aan de stok toen Arib een debat wilde over sterfgevallen in een tehuis. ,,Een lijkenmentaliteit,” bitste Van Toorenburg.Met nog enkele dagen tot de verkiezing van woensdag te gaan, maken fracties van links tot rechts mokkend de balans op. De cv’s van de twee kandidaten deugen best, maar hun karakters en Haagse kinnesinne spelen ook een rol. Het wordt ze simpelweg niet gegund.
Elsevier 09.01.2016 Ze geldt nog altijd als de belangrijkste kandidaat, maar het is uiterst onzeker of Khadija Arib (PvdA) woensdag door de Kamerleden wordt verkozen tot nieuwe Kamervoorzitter. Achter de schermen blijkt dat veel partijen grote problemen hebben met de kandidatuur van Arib.
Coalitiepartner VVD, plus de oppositiefractie D66 hebben bedenkingen tegen Arib (55), thans plaatsvervangend voorzitter en fractiesecretaris van de PvdA. Het CDA komt met een eigen kandidaat en op de steun van Geert Wilders’ PVV hoeft zij al helemaal niet te rekenen.
Geen instructie
Volgens een belangrijke bron in de VVD krijgen de 40 VVD-Kamerleden géén instructie om op Arib te stemmen. Ook al zal dit de verhouding met coalitiepartner PvdA belasten, de VVD’ers mogen naar eigen inzicht handelen en steun geven aan de kandidaat van de oppositie, Madeleine van Toorenburg (CDA).
Ook is het denkbaar dat VVD-Kamerlid Ton Elias zich in de slotfase kandidaat stelt. Elias liet elsevier.nl vrijdagavond weten dat hij ‘uiterlijk dinsdagochtend’ beslist op hij zich in de strijd werpt.
Druk uitgeoefend
Volgens bronnen op het Binnenhof hebben VVD, CDA en D66 druk uitgeoefend op PvdA-leider Diederik Samsom om niet Arib, maar PvdA’er Roos Vermeij naar voren te schuiven als kandidaat-voorzitter. Ook fractiegenote Angelien Eijsink zou op de steun van de drie andere partijen kunnen rekenen.
De PvdA wenste echter vast te houden aan de kandidatuur van Arib. Daarbij was een factor dat Geert Wilders groot misbaar maakte over Aribs dubbele nationaliteit. Zij is geboren in Marokko, maar getogen in Nederland.
De PvdA wilde niet de indruk wekken te zwichten voor de opstelling van Wilders door met een andere kandidaat dan Arib te komen, zelfs niet als die andere kandidaat op voorhand op een meerderheid kon rekenen dankzij de steun van de eigen partij plus VVD, CDA en D66.
Indien woensdag een deel van de VVD plus het grootste deel van de oppositie een stem uitbrengt op CDA’er Van Toorenburg, wordt zij de nieuwe Kamervoorzitter. Zelf wilde zij daar tegenover elsevier.nl niet over speculeren. In het telefooncircuit draait de lobby van PvdA en CDA om het voorzitterschap binnen te halen op volle toeren.
Niet de eerste keer
Een publiek geheim op het Binnenhof is dat VVD-fractieleider Halbe Zijlstra kort na de verkiezingen van 2012 een beroep deed op PvdA-fractieleider Samsom om met een sterke kandidaat voor het voorzitterschap te komen. VVD’er Anouchka van Miltenburg wilde graag voorzitter worden – zij was een staatssecretariaat in het kabinet Rutte II misgelopen – maar in haar eigen VVD werd reeds op voorhand getwijfeld aan haar kwaliteiten.
Samsom liet weten dat hij inderdaad met een sterke kandidaat zou komen. Maar toen duidelijk werd dat het ging om Arib, sloeg bij de VVD de vertwijfeling toe. Dan nog liever Van Miltenburg.
Haar uitverkiezing was vernederend: er waren vier stemmingen nodig voordat zij een meerderheid kreeg. Het voorzitterschap werd een drama. Vorige maand trad zij af. Van Arib wordt gezegd dat zij standvastiger is dan Van Miltenburg, maar in het recente debat over de Teeven-deal viel toch vooral op dat zij niet of nauwelijks ingreep.
VK 03.01.2016 Kandidaat Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA) zou het als Kamervoorzitter ‘niet accepteren’ wanneer PVV-voorman Geert Wilders spreekt van ‘nepvoorzitter’ of ‘nepparlement’. ‘Maar ik zou hem, denk ik, ook niet het woord ontnemen’, zei Arib zondag in het tv-programma Buitenhof.
‘Ik vind het van belang dat je daar als Kamervoorzitter een opmerking over maakt. Dat dat niet kan. In een parlement waar iedereen is gekozen, moeten we dergelijk taalgebruik niet accepteren.’
Wilders interpreteerde de opmerkingen van Arib op Twitter aldus: ‘Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat.’
Arib stelde zich drie jaar geleden tevergeefs kandidaat en kreeg toen vooral van de PVV kritiek wegens haar dubbele nationaliteit: Nederlands en Marokkaans. ‘Dat is pijnlijk’, zei Arib. ‘Ik houd van dit land, ik voel me Nederlands, dat heeft niets met paspoorten te maken. Ik behoor als dochter van een Marokkaanse gastarbeider tot de tweede generatie en ik heb kleinkinderen, vierde generatie dus. Ik zou niet weten wat ik nog meer moet doen om geaccepteerd te worden.’
Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat2:26 PM – 3 Jan 2016
‘Een grote fout’
Arib verloor drie jaar geleden van Anouchka van Miltenburg (VVD). Die stapte op wegens kritiek op haar functioneren. Toen Wilders de Kamer als ‘nepparlement’ typeerde, greep Van Miltenburg niet in. ‘Een grote fout’, vond D66-leider Pechtold.
De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Alleen Tweede Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Tot dusver hebben alleen Arib en Madeleine van Toorenburg van het CDA zich gemeld.
NU 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal als Kamervoorzitter “niet accepteren” dat PVV-leider Geert Wilders nog een keer spreekt van ‘nepparlement’.
Dat zei ze in het televisieprogramma Buitenhof. Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het voorzitterschap van de Tweede Kamer.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die nu is opgestapt wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal.
Van Miltenburg kreeg toen onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij de uitdrukking “nepparlement”. Zo’n term kan volgens Arib niet in de Kamer “waar iedereen is gekozen”.
Wilders deed de uitspraak in september tijdens een debat over de vluchtelingenopvang. Volgens de PVV-leider luistert het parlement niet naar de Nederlandse bevolking door een groot aantal vluchtelingen in Nederland toe te laten en op te vangen.
Vier generaties
Ze beseft dat de PVV niet op haar zal stemmen, omdat ze ook Marokkaanse is. Maar haar familie werkt al “vier generaties lang keihard” in Nederland.
Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden afgerekend maar op hun afkomst, aldus Arib. Er wordt ook wel gesproken over haar accent, maar ze kan zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen.
Nepvoorzitter
Geert Wilders reageerde zondag op Twitter op de uitlatingen van Arib. “Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? Nepkandidaat”, liet hij weten.
De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Madeleine van Toorenburg van het CDA heeft dit ook al gedaan.
AD 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal als Kamervoorzitter ,,niet accepteren” dat PVV-leider Geert Wilders nog een keer spreekt van ‘nepparlement’. Dat zei ze in het televisieprogramma Buitenhof.
Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het voorzitterschap. Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die nu is opgestapt wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal. De liberaal kreeg onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij de uitdrukking ‘nepparlement’. Zo’n term kan volgens Arib niet in de Kamer ,,waar iedereen is gekozen”.
Wilders reageerde via Twitter: ,,Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid v meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat”. Arib beseft dat de PVV niet op haar zal stemmen, omdat ze ook Marokkaanse is. Maar haar familie werkt al ,,vier generaties lang keihard” in Nederland. Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden afgerekend maar op hun afkomst, aldus Arib.
Er wordt ook wel gesproken over haar accent, maar ze kan zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen. De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Madeleine van Toorenburg van het CDA heeft dit ook al gedaan.
Elsevier 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het Kamervoorzitterschap. Mocht zij verkozen worden, dan zal zij ‘niet accepteren’ dat PVV-leider Geert Wilders opnieuw spreekt van een ‘nepparlement’. Dat zei Arib zondag in het televisieprogramma Buitenhof.
Gekozen
Volgens Arib kan zo’n term niet in de Kamer ‘waar iedereen is gekozen’. Wilders reageerde via Twitter op de uitspraak van Arib en haalt ook uit naar het feit dat ze een dubbele nationaliteit heeft.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die in december opstapte. Zij was het onderwerp van veel kritiek, vooral in de nasleep van de omstreden Teevendeal. Arib is nu plaatsvervangend Kamervoorzitter. Van Miltenburg kreeg onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij het gebruik van het woord ‘nepparlement’.
Volgens Elsevier
Syp Wynia: ‘Iedereen was boos toen Geert Wilders sprak van een ‘nepparlement’. Nou is zijn eigen partij de minst democratische van allemaal, maar is zijn kritiek op de representativiteit van het parlement helemaal onterecht?’Lees verder >
Marokkaans
Arib zegt te beseffen dat ze geen stem van de PVV zal krijgen, ‘ook omdat ze Marokkaanse is’. Maar haar familie werkt ‘al vier generaties lang keihard’, in Nederland. Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden beoordeeld, maar op hun afkomst, aldus Arib.
Eerder was ook haar Marokkaanse accent in opspraak, maar naar eigen zeggen kan ze zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen in de beslissing. De Tweede Kamer kiest op 13 januari een nieuwe Kamervoorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Naast Arib, heeft ook CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg zich kandidaat gesteld.
Telegraaf 03.01.2016 PvdA-Kamerlid Khadija Arib zal als Kamervoorzitter ,,niet accepteren” dat PVV-leider Geert Wilders nog een keer spreekt van ‘nepparlement’. Dat zei ze in het televisieprogramma Buitenhof. Arib heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het voorzitterschap.
Bij de vorige voorzittersverkiezing verloor Arib van Anouchka van Miltenburg (VVD), die nu is opgestapt wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de nasleep van de Teeven-deal. De liberaal kreeg onder meer verwijten van met name D66 omdat ze niet ingreep bij de uitdrukking ‘nepparlement’. Zo’n term kan volgens Arib niet in de Kamer “waar iedereen is gekozen”.
Wilders reageerde via Twitter: “Een Kamervoorzitter met een dubbele nationaliteit die de vrijheid van meningsuiting om zeep wil helpen? #nepkandidaat”.
Arib beseft dat de PVV niet op haar zal stemmen, omdat ze ook Marokkaanse is. Maar haar familie werkt al “vier generaties lang keihard” in Nederland. Het is triest als mensen niet op hun kwaliteiten worden afgerekend maar op hun afkomst, aldus Arib. Er wordt ook wel gesproken over haar accent, maar ze kan zich niet voorstellen dat dat wordt meegewogen.
De Tweede Kamer kiest op 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot 12 januari kandidaat stellen. Madeleine van Toorenburg van het CDA heeft dit ook al gedaan.
Trouw 20.12.2015 Het intense debat over de Teeven-deal van afgelopen week heeft bij velen het vertrouwen in politici niet vergroot. De begrippen loyaliteit en integriteit kwamen hier met elkaar in botsing, schrijft columniste Nelleke Noordervliet.
Loyaliteit kan je weleens worden opgedrongen. Integriteit is altijd een eigen keus.
Ik ben integer en loyaal, althans dat denk ik graag van mezelf. Ik heb ook bij voorkeur integere en loyale mensen om me heen, hoewel lang niet iedereen in gelijke mate loyaal en integer is. Er lopen heel wat trouweloze flierefluiters en leugenachtige opportunisten rond, om nog maar te zwijgen van notoire woordbrekers en criminelen.
De mens is geneigd tot het kwaad en tot gemakzucht. Het handhaven van de hoogste ethische standaard is niet altijd eenvoudig. Hoe vaak passeert er niet een leugentje om bestwil de haag onzer tanden? Nu ben ik een niet erg zichtbaar individu, maar toch zou u het vervelend vinden in uw Trouw een columnist aan te treffen die het met normen en waarden niet zo nauw nam.
Veel belangrijker nog is het op aan te kunnen van de integriteit en loyaliteit van mensen die we kiezen om ons te vertegenwoordigen in regering en parlement. Er rust een hoge plicht op onze bestuurders om eerlijk, onomkoopbaar, open en betrouwbaar te zijn.
Veel meer dan voor de uitvinding van de televisie en de sociale media zijn zij zichtbaar geworden en staan hun daden onmiddellijk in de volle schijnwerpers van het publieke oordeel. Konden ze vroeger nog wel eens een scheve schaats rijden zonder dat er een haan naar kraaide, je moet nu van goeden huize komen om bonnetjes te verdonkeremanen en brieven door de shredder te halen zonder dat een wakkere journalist dat ziet.
Vaak wordt gedacht dat het ontluikende schandaaltje wel zal overwaaien. Helaas waait het vaak genoeg over. Zo moeten we nog zien of het lek in de commissie stiekem boven water komt, hoewel we daar na het vertrek van Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg misschien op mogen hopen.
Maar kijk, overwaaien of niet: daar staat nu vrijwel de hele VVD-top – nota bene vooral die van het recht – zonder jas in de kille wind. Drie zijn er al afgedropen. De andere drie hebben zich uitgeput in verontschuldigingen en mogen alleen blijven zitten omdat na nieuwe verkiezingen Geert Wilders als een grote roze olifant in de Kamer zal staan.
Het is allemaal van een buitengewoon beroerd niveau. Dat komt ervan wanneer je je op het glibberige pad van deals met de onderwereld begeeft, waar je probeert net als in een Amerikaanse tv-serie de grote vissen te vangen door een kleine vis voor jou te laten jagen.
Fred Teeven, met het postuur van een nachtclubportier en de kop van een capo dei capi, zou dat varkentje wel even wassen. Crimefighters! Het klinkt als ‘Ghostbusters’! Van de Teeven-deal is bekend wat hij heeft gekost maar niet wat hij heeft opgebracht. Als ze dat zouden zeggen, zou die arme Cees H. gevaar lopen geliquideerd te worden! Hoezo grote vissen gevangen?
Hoe gaat zoiets in zijn werk? Hoe kan een hele riedel liberalen als dominostenen omvallen? Ze zijn het slachtoffer geworden van de verscholen discrepantie tussen loyaliteit en integriteit. Hoewel die begrippen erg op elkaar lijken, kunnen ze botsen. Als functionaris behoorden ze allen integer te handelen. Als VVD’ers hadden ze trouw en steun beloofd aan de partij en dus ook aan elkaar.
In de praktijk is nu gebleken dat voor de VVD loyaliteit boven integriteit gaat. Het VVD-belang telt meer dan het algemeen belang. Je helpt je mede-VVD’er als hij of zij in moeilijkheden komt, ook al moet je daarvoor misschien de principes van integriteit schenden.
Ja, je probeert intern de struikelende collega tot een bekentenis van verkeerd handelen te krijgen. Maar doet hij dat niet, dan moet je kiezen: laat ik hem vallen of ben ik loyaal?
Loyaliteit kan je weleens worden opgedrongen. Integriteit is altijd een eigen keus. Loyaliteit kan lafheid zijn. Integriteit vergt persoonlijke moed. Door af te treden hebben Opstelten, Teeven en Van Miltenburg zelfs afgezien van de laatste kans hun integriteit te tonen door zich te verantwoorden voor de volksvertegenwoordiging.
Het erge is dat ik eigenlijk voor geen van die 150 parlementariers mijn hand in het vuur durf te steken, nou ja, vooruit, voor een enkeling dan: heel eventjes.
Telegraaf 20.12.2015 Veel kiezers staan vierkant achter de motie van afkeuring die het kabinet afgelopen week aan de broek kreeg na het debat over de Teevendeal. Dat blijkt althans uit een peiling van opinieonderzoeker Maurice de Hond.
Twee derde van de ondervraagde stemgerechtigden steunt de motie van afkeuring die aan het eind van het debat over de bevindingen van het rapport van de Commissie Oosting in de Tweede Kamer is ingediend en verworpen. Coalitiepartner PvdA stemde tegen de motie, maar van de ondervraagde PvdA-kiezers gaf 72 procent aan er wél achter te staan.
Voor de virtuele zetelverdeling die De Hond peilt hebben de perikelen rond het bonnetje van Teeven allemaal weinig effect. VVD en PvdA zijn bij De Hond beide één zeten gedaald (naar respectievelijk 19 en 9), terwijl het CDA er één is gestegen. De PVV blijft op 39 zetels staan en is daarmee op papier in deze peiling de grootste.
Trouw 20.12.2015 Twee derde van de Nederlandse kiezers steunt de motie van afkeuring tegen premier Mark Rutte en zijn kabinet om de afhandeling van de Teeven-deal. Meer dan de helft van het electoraat meent ook dat Rutte moet aftreden, constateert opiniepeiler Maurice de Hond in zijn wekelijkse politieke enquête.
Uit de enquête blijkt dat 52 procent van de ondervraagden vindt dat het kabinet ook daadwerkelijk moet opstappen. Kiezers van VVD, PvdA en oppositiepartij CDA zijn het daarmee overigens niet eens, daar ligt dat percentage rond de 40. Het zijn vooral aanhangers van de oppositiepartijen SP (81 procent) en PVV (94 procent) die het zittende kabinet beu zijn.
De regeringscoalitie verloor in de week van het debat rond de conclusies van de commissie-Oosting virtueel twee zetels. Zowel PvdA als VVD verloor een zetel. Beide regeringspartijen zouden bij nieuwe verkiezingen thans respectievelijk 9 en 19 zetels halen. Daarmee verliest de coalitie virtueel 51 zetels.
Grote winnaar in de peiling deze week is GroenLinks. De partij van de nieuwe fractievoorzitter Jesse Klaver haalt de hoogste score (15 zetels) die De Hond ooit voor deze partij peilde.
De PVV scoort in de slotpeiling van dit jaar 39 zetels (nu 15), het CDA 20 (nu 13) en D66 16 (nu 12). SP blijft stabiel op 15 zetels. Van de kleine partijen boeken de Partij voor de Dieren en 50PLUS een virtuele winst van 2 zetels en zouden daarmee beide op 4 uitkomen. ChristenUnie behoudt haar 5 zetels, de SGP blijft stabiel op 3 zetels.
Trouw 18.12.2015 Vicepremier Lodewijk Asscher vroeg woensdag aan zijn woordvoerder, na afloop van een gesprek met studenten op de Haagse Hogeschool: “Ben ik nog minister?” Het was gekscherend bedoeld, maar Asscher was zich op dat moment terdege bewust van de gevaren: het kabinet verkeerde eergisteren in serieuze problemen. Minister-president Mark Rutte zou later die dag nederig en herhaaldelijk excuses aanbieden aan de Kamer tijdens het debat over de omstreden Teevendeal.
Rutte typeerde het debat van woensdag als het zwaarste in zijn politieke loopbaan.
Er zijn fouten gemaakt, zowel op het ministerie van veiligheid en justitie als door de premier zelf (onvolledig de Kamer informeren, te weinig regie). De deuk in het imago van de regeringsploeg is fors. Een motie van afkeuring van vrijwel de gehele oppositie, waarvan dit kabinet zo afhankelijk is, tekent de crisis die VVD en PvdA deze week voor de kiezen kregen.
Rutte typeerde het debat van woensdag als het zwaarste in zijn politieke loopbaan. Het voorbije jaar – gisteren ging de Kamer met reces – was sowieso de moeilijkste periode sinds het kabinet in het najaar van 2012 op de rails werd gezet. Meer crisismanagement dan nieuwe plannen bedenken.
Bed, bad en brood
Al in het voorjaar kwam de saamhorigheid binnen de coalitie op het spel te staan door ruzie over de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers. De PvdA wilde de gemeenten toestaan deze mensen op te vangen met bed, bad en brood. Voor de VVD was hulp aan illegaal in Nederland verblijvende buitenlanders uit den boze. Na dagenlang beraad kwam er een oplossing. Het scheelde weinig of Rutte had ook zijn tweede kabinet zien stranden.
Er was commotie over het Groningse gas, waar minister Henk Kamp van economische zaken maar geen vat op weet te krijgen. In de zorg heeft staatssecretaris Martin van Rijn pleisters nodig om de thuiszorg op te lappen. Asscher heeft nog steeds geen oplossing gevonden voor de groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel. De opvang van asielzoekers gaat, dankzij welwillende burgemeesters, meestal goed. Totdat een inspraakavond, zoals in Geldermalsen, escaleert.
Het kabinet teert vooral op de hervormingen uit de beginfase van de verbintenis tussen VVD en PvdA. En die zijn ook van indrukwekkende omvang: in de langdurige zorg, bij de jeugd, op de arbeidsmarkt en voor de bijstand. Ondertussen groeit de economie, is de staatskas op orde en ligt er belastingverlaging voor de burger klaar.
Geen behoefte
Rutte, minister Ard van der Steur van veiligheid en justitie en zijn staatssecretaris Klaas Dijkhoff hadden het zwaar woensdag, maar de PvdA heeft het VVD-trio geen moment in de problemen gebracht. De coalitie heeft geen behoefte aan vervroegde verkiezingen en zelfs de meeste oppositiepartijen zien graag dat het kabinet nog even doorgaat.
Dat Rutte in het debat diep door het stof ging, was niet zonder reden. Zijn kabinet zal de resterende vijftien maanden de oppositie nog vaak moeten opzoeken. Compromissen blijven nodig om wetten ook door de senaat te krijgen, waar de coalitie bij lange na geen meerderheid heeft.
Ondanks alle perikelen in Tweede en Eerste Kamer is opvallend hoe stabiel de kabinetsploeg is. Dit jaar zijn drie bewindslieden opgestapt (Ivo Opstelten, Fred Teeven, Wilma Mansveld) zonder dat het evenwicht werd verstoord. Op zijn wekelijkse persconferenties roemt Rutte de verschillen tussen de ministers én het vermogen om die met regelmaat te overbruggen. Stabiliteit tonen is wat de premier wil.
Rutte is vastberaden om het kabinet naar de eindstreep van maart 2017 te loodsen.
VK 18.12.2015 Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg (CDA) stelt zich kandidaat voor het voorzitterschap van de Tweede Kamer. Dat heeft haar partij vrijdag laten weten.
Van Toorenburg is sinds 2007 Kamerlid en heeft ervaring met de portefeuilles justitie, jeugdzorg, binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties. Ze was ook voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie naar het Fyra-debacle. Eerder was ze locatiedirecteur van jeugdinrichting De Leij in Vught.
Fractievoorzitter Sybrand Buma van het CDA ziet Van Toorenburg als geknipt voor de baan: ‘Madeleine is een Kamerlid met een scherp oog voor het belang van een zelfbewust en onafhankelijk opererend parlement.’
Khadija Arib van de PvdA heeft zich ook al officieel gemeld als kandidaat. Ze vervangt op dit moment reeds Anouchka van Miltenburg (VVD), die vorige week na drie jaar voorzitterschap opstapte wegens kritiek op haar functioneren, met name in de nasleep van de Teevendeal.
De Tweede Kamer kiest op woensdag 13 januari de nieuwe voorzitter. Kamerleden kunnen zich tot een dag van tevoren kandidaat stellen.
NU 18.12.2015 Fred Teeven zou zijn omstreden deal uit 2000 met een drugscrimineel ”morgenochtend” weer sluiten. ”Voor de rest kan ik er niet over praten.”
De oud-staatssecretaris heeft ook tot op heden geen spijt van de schikking die hij sloot als officier van justitie, ook al kostte de nasleep ervan hem zijn baan als bewindsman.
”Er was toen een heel andere situatie.” Dat zegt het huidige VVD-Kamerlid vrijdagavond in het radioprogramma Dit is de Dag. Hij snapt dat zijn eigen partij de zeer kritische conclusies overneemt van de commissie die de kwestie onderzocht. ”Mijn partij moet uitgaan van wat de commissie-Oosting weet.” Teeven zelf weet meer, erkent hij. ”Dat neem ik mee in mijn graf.”
De politieke aanpak van de nasleep van de deal leverde het kabinet een flinke deuk op. Bijna de gehele oppositie diende woensdag over de aanpak een motie van afkeuring in, maar die werd verworpen.
Teeven denkt dat het ”ingewikkeld” wordt om ooit nog justitieminister te worden, iets dat hij misschien wel had gewild. ”Denk het niet, daar is te veel voor gebeurd.”
Telegraaf 18.12.2015 Fred Teeven zou zijn omstreden deal uit 2000 met een drugscrimineel “morgenochtend” weer sluiten. “Voor de rest kan ik er niet over praten.” De oud-staatssecretaris heeft ook tot op heden geen spijt van de schikking die hij sloot als officier van justitie, ook al kostte de nasleep ervan hem zijn baan als bewindsman.
“Er was toen een heel andere situatie.” Dat zegt het huidige VVD-Kamerlid vrijdagavond in het radioprogramma Dit is de Dag. Hij snapt dat zijn eigen partij de zeer kritische conclusies overneemt van de commissie die de kwestie onderzocht. “Mijn partij moet uitgaan van wat de commissie-Oosting weet.” Teeven zelf weet meer, erkent hij. “Dat neem ik mee in mijn graf.”
De politieke aanpak van de nasleep van de deal leverde het kabinet een flinke deuk op. Bijna de gehele oppositie diende woensdag over de aanpak een motie van afkeuring in, maar die werd verworpen.
Teeven denkt dat het “ingewikkeld” wordt om ooit nog justitieminister te worden, iets dat hij misschien wel had gewild. “Denk het niet, daar is te veel voor gebeurd.”
Telegraaf 18.12.2015 ,,De boodschap is begrepen. We moeten laten zien dat dat ook echt zo is. We moeten ermee aan de slag”. Dat zei vicepremier Lodewijk Asscher vrijdag over de motie van afkeuring die het kabinet deze week bijna aan de broek kreeg wegens de aanpak van de Teeven-deal.
De motie werd wel verworpen, maar bijna de hele oppositie was het ermee eens. Dat betekende een enorme dreun voor met name premier Mark Rutte.
Asscher ziet de samenwerking met de oppositiepartijen nog wel zitten. ,,We blijven de samenwerking zoeken met de andere partijen op de inhoud.”
Premier Mark Rutte zei vrijdag in De Telegraaf ook dat hij denkt dat hij kan blijven samenwerken met de oppositie.
Telegraaf 18.12.2015 Premier Rutte denkt dat hij prima kan blijven samenwerken met oppositiepartijen, ook al hebben die hem deze week een pak slaag gegeven over de manier waarop hij met de nasleep van de Teevendeal is omgesprongen.
„Ik heb niet het idee dat er blijvende schade is aangericht”, zegt de premier in het kerstinterview met De Telegraaf, dat morgen verschijnt. „Dit ging over één terrein, namelijk de nasleep van de Teevendeal. Ik heb de Kamer toegezegd dat ik lessen ga trekken en wil werken aan herstel van vertrouwen.” Rutte verwacht niet dat de boosheid van oppositiepartijen gevolgen heeft voor andere terreinen waarin hij hun steun nodig heeft. „We hebben altijd goed samengewerkt met partijen en daar willen we mee doorgaan.”
De minister-president zei dat hij donderdag het zwaarste debat uit zijn politieke carrière doormaakte, nadat de voltallige oppositie veel wantrouwende woorden uitsprak over zijn functioneren. Het kwam uiteindelijk tot een motie van afkeuring, de op één na zwaarste veroordeling die de Tweede Kamer richting een kabinet kan uitspreken.
NU 17.12.2015 Khadija Arib van de PvdA wil voorzitter van de Tweede Kamer worden. Ze is de eerste die zich kandidaat heeft gesteld sinds Anouchka van Miltenburg (VVD) zaterdag na drie jaar voorzitterschap opstapte.
Arib vervangt op dit moment al Van Miltenburg, die aftrad wegens kritiek op haar functioneren, vooral in de afhandeling van de Teeven-deal.
De PvdA-fractie is verheugd dat Arib zich kandidaat stelt, meldde de partij donderdag.
Arib is – met een korte onderbreking – sinds 1998 lid van de Tweede Kamer. Drie jaar geleden probeerde ze ook al voorzitter te worden. Toen verloor ze in de derde stemronde van Van Miltenburg.
De Tweede Kamer kiest na het kerstreces op woensdag 13 januari een nieuwe voorzitter. Andere kandidaten kunnen zich melden tot 12 januari.
Laatste vergadering
Arib sloot als tijdelijk voorzitter donderdagavond de laatste vergadering van dit politieke jaar, waarin de Tweede en Eerste Kamer hun 200-jarig bestaan vierden.
Nadat ze afhamerde vertelde ze nog dat het afgelopen jaar twaalf leden uit de Tweede Kamer vertrokken. Die grote doorloop is volgens Arib spijtig voor het instituut, want er verdwijnt ook een deel van het gezamenlijke geheugen van het parlement.
Arib prees verder de tomeloze inzet van haar voorgangster Van Miltenburg, hetgeen uit de Kamer met applaus werd beantwoord.
Er waren dit jaar 460 plenaire vergaderingen, los van de vergaderingen van de gespecialiseerde commissiebijeenkomsten. Er werden 3.500 moties ingediend en meer dan 2.700 schriftelijke vragen gesteld.
VK 17.12.2015 De hoogst ongemakkelijke omgang van dit kabinet met onwelgevallige feiten straalt af op de premier.
Zelfs in zijn nederigheid legde hij zijn gebruikelijke verbale virtuositeit aan de dag, maar die miste dit keer het zinsbegoochelende effect op zijn critici
Hij vond het zelf het zwaarste debat uit zijn loopbaan – het was in elk geval het pijnlijkste. Bijna smeekte premier Rutte de Kamer woensdagavond om hem te geloven: hij was laks geweest en had niet opgelet, maar heus, het was allemaal niet expres gebeurd. Tegen zijn loyale gedoogpartner, D66-leider Pechtold: ‘We hebben toch altijd in goed vertrouwen kunnen werken?’
Zelfs in zijn nederigheid legde hij zijn gebruikelijke verbale virtuositeit aan de dag (‘Ik heb aanleiding gegeven om het vermoeden te laten rijzen dat ik me niet in de conclusies van de commissie-Oosting zou kunnen vinden’), maar die miste dit keer het zinsbegoochelende effect op zijn critici. De premier kon het allemaal mooi vertellen, de oppositie toonde zich vastberaden: dit keer namen ze geen genoegen met woordspelletjes en zou Rutte zijn schrobbering niet ontlopen. De harde motie van afkeuring van de voltallige oppositie zal nog een tijd nadreunen. In de woorden van opsteller Gert-Jan Segers (CU): ‘Er zijn excuses gemaakt en er is beterschap beloofd, maar de twijfel is gebleven.’
Zo’n muur van ongeloof zou reden kunnen zijn voor ontslag. Verbazingwekkend snel en eensgezind kwam de oppositie echter ook tot de conclusie dat er net wat te weinig munitie was om de premier, en daarmee diens hele kabinet, naar huis te sturen.
Trouw 17.12.2015 VIER VRAGEN Kabinet-Rutte II staat nog. Maar het liep wel grote beschadigingen op bij het debat gisteren, over de motie van afkeuring die door de ChristenUnie werd ingediend. Dit naar aanleiding van een deal die werd gesloten met crimineel Cees H. en die officier van justitie Fred Teeven (VVD) de kop kostte. Vier vragen aan Bart Zuidervaart, chef politieke redactie Trouw.
Het was gisteren een drukke dag in Den Haag. Hoe gaat het nu verder?
“De Tweede Kamer heeft het debat zo snel mogelijk willen houden vanwege het kerstreces dat volgende week begint. Daar is iedereen in Den Haag hard aan toe, na het verschijnen van het onderzoek vorige week en een dag als gisteren. Ook voor de VVD was het plezierig om in elk geval de kwestie achter de rug te hebben en kan de partij opgelucht ademhalen nu de motie van afkeuring is verworpen.”
Wat is dat eigenlijk, een motie van afkeuring?
“Een motie van afkeuring is net wat minder erg dan een motie van wantrouwen. Bij dat laatste geef je als oppositie eigenlijk aan dat het vertrouwen weg is en dat het kabinet weg moet. Een motie van afkeuring is subtieler. Het is een ernstige waarschuwing vanuit de oppositie, maar geeft tegelijkertijd nog steeds wel blijk van vertrouwen in het kabinet.”
“Maar de coalitie is wel beschadigd. Zij heeft twee problemen die ze nu eerst moet zien op te lossen. Allereerst richting de burger heeft de VVD iets goed te maken, de uitstraling is ernstig verstoord. Het ministerie van Veiligheid en Justitie is de trots van de VVD, dat heeft pijn gedaan. Ten tweede is er door deze deal ook schade ontstaan bij de oppositie. Dat is gevaarlijk spel, want de coalitie heeft de oppositie heel hard nodig, vanwege het gebrek aan een meerderheid in de Senaat.”
Het afgelopen jaar is de VVD wel vaker de fout ingegaan, toch komen ze er steeds mee weg. Hoe kan dit?
“De motie van afkeuring is gesteund door 65 Kamerleden, dat is een heleboel. Dat de motie uiteindelijk is verworpen, is te danken aan coalitiegenoot PvdA die de VVD blijft steunen. De twee partijen zijn vastberaden het einde te gaan halen van deze kabinetsperiode. Dat is al een poos geleden: het laatste kabinet dat de volledige regeerperiode heeft uitgezeten, was Kok I van 1994 tot 1998. Alle kabinetten hierna zijn vroegtijdig gesneuveld. Dat wil deze coalitie koste wat het kost voorkomen. Niet weer willen ze de kiezer opzadelen met nieuwe verkiezingen. Ze willen een stabiel bestuur bieden, hoewel dit soort incidenten daar geen goed aan doen.”
Hoe ziet het komende jaar eruit?
“Het wordt er zeker niet gemakkelijker op: er moeten weer nieuwe wetten gemaakt worden volgend jaar, evenals een nieuw belastingplan. Bovendien zal het komende jaar opnieuw in het teken staan van de vluchtelingencrisis, die de VVD en PvdA het hoofd moeten bieden. Het kabinet is wankel, maar het is er nog steeds. We moeten niet vergeten: Rutte II is het langstzittende kabinet van deze eeuw. Dat is al een hele prestatie.”
Elsevier 17.12.2015 Het Kamerdebat over de Teevendeal zal nog wel even nadreunen, maar van onherstelbare schade voor Rutte is geen sprake. In zijn kabinet en in de coalitie zal de premier nu een krachtiger positie eisen.
Mark Rutte moest woensdagavond buigen voor de oppositie, maar daar bleek hij lenig genoeg voor. De VVD-premier bekende ruiterlijk dat hij ‘korter op de bal had moeten zitten’, toen zijn partijgenoten op het ministerie van Veiligheid en Justitie telkens de Tweede Kamer op het verkeerde been zetten inzake de ‘deal’ met drugsbaron Cees H.
Verder vond Rutte het ‘een ongelooflijke stommiteit’ dat hij vorige week op zijn persconferentie de conclusies uit het rapport-Oosting had weersproken.
Voorspelbaar
Het debat in de Tweede Kamer was ongekend – nooit eerder ging een premier zo diep door het stof – maar tegelijk ook heel voorspelbaar.
De leiders van CDA, D66, ChristenUnie en SP tijgerden nog wat door de zaal om hun motie te bespreken, maar iedereen wist dat Rutte er niet wezenlijk door werd aangetast.
Teruglezen:
De belangrijkste momenten uit het debat over de deal met drugscrimineel Cees. H. en de nasleep ervan. Lees verder >
Natuurlijk, de premier werd flink op zijn nummer gezet. Hij had het laten gebeuren dat – in de woorden van CDA-leider Sybrand Buma – ‘het ministerie van Justitie werd gerund als een partijkantoor van de VVD’.
Rutte was bezig geweest ‘Fred Teeven te beschermen; niet de rechtsstaat’. Maar hij behield de steun van de coalitiefracties en dankzij een paar splinterpartijtjes had hij uiteindelijk nog een comfortabele meerderheid.
Nadreunen
Het debat zal nog wel enige tijd nadreunen, maar van onherstelbare schade voor Rutte is geen sprake. De manier waarop hij zijn fouten toegaf, maakt de VVD-leider niet per se onpopulair.
Premier Rutte door het stof: de tien opvallendste uitspraken uit Teevendebat Lees verder >
Integendeel, er is een theorie dat kiezers zich juist meer aangetrokken voelen tot een politicus die zich ook heel menselijk kan vergissen.
In zijn kabinet en in de coalitie zal Rutte nu een krachtiger positie eisen. In de nasleep van de Teevendeal bleek hij te nonchalant, dus voortaan houdt hij de teugels strakker in handen. Hij krijgt daardoor meer grip op de PvdA-ministers.
Fred Teeven
Door alle spijtbetuigingen viel het gisteravond misschien niet zo op, maar Rutte bleef pal achter ‘crimefighter’ Fred Teeven staan. Bovendien weigerde hij te erkennen dat VVD’ers op Justitie valse geheimzinnigheid betrachtten om partijgenoten te beschermen. Kortom, geen structurele fouten.
Wie het theater wegstreept uit het debat van gisteren en alleen de koele feiten noteert, zag dat de oppositiefracties geen motie van wantrouwen durfden in te dienen, dat er slechts een motie van afkeuring kwam en dat die motie met 12 stemmen verschil werd verworpen (65 voor, 77 tegen).
Ruttes critici beriepen zich gisteren veelvuldig op ‘de rechtsstaat’. Welnu, staatsrechtelijk bezien, versterkte de afloop van het debat de positie van de premier.
Elsevier 17.12.2015 Premier Mark Rutte (VVD) stelde zich woensdagavond nederig op. Ten overstaan van een verontwaardigde oppositie zei hij ‘lessen te trekken’ uit de hele gang van zaken rond de Teevendeal. Maar hij kreeg wel een motie van afkeuring aan zijn broek, die overigens niet werd aangenomen.
Kamerleden lieten zich stevig uit over de kwestie, de bewindslieden Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff moesten zich in allerlei bochten wringen om het parlement te overtuigen. De tien opvallendste uitspraken uit het debat op een rijtje.
Dit is het‘zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan‘ zei de premier voordat hij goed en wel aan zijn bijdrage was begonnen. ‘Ik had meer op de bal moeten zitten om zeker te weten dat in het proces alles werd gedaan om de onderste steen boven te krijgen.’
In het dubbeldikke kerstnummer…
blikt Mark Rutte samen met Elsevier terug op 2015 aan de hand van foto’s uit dit jaar. een zwaar jaar vol leed. Die ene frivole foto met hoodie, had hij liever verscheurd. Lees het interview hier, of koop het kerstnummer (met maar liefst 290 pagina’s!) in de winkel.
Maar Fred Teeven (voorheen staatssecretaris, thans VVD-Kamerlid) wil hij niet afvallen. Dit soort mensen hebben wij nodig in Nederland, aldus de premier. ‘Ik zet hem niet bij het grofvuil‘.
Van der Steur verklaarde spijt te hebben van hoe het allemaal gelopen is. Maar daar nam de oppositie geen genoegen mee. ‘Het is niet normaal om als Kamerlid naar het ministerie te gaan om daar te klussen aan een persbericht,’ zei bijvoorbeeld CDA-leider Sybrand Buma.
‘Zit er nog een boetekleed in de garderobe van de premier?’ wilde Kees van der Staaij (SGP) weten. De premier moet door het stof. Hij noemde de hele kwestie een ‘rommeltje’.
Ook PVV-voorman Geert Wilders ging er met gestrekt been in. Hij noemde de VVD ‘een maffiafamilie met Rutte als Don Corleone‘. U heeft meegeholpen aan het belazeren van Nederland, beet Wilders de premier toe.
‘Wat is nog het verschil tussen een roversbende als de overheid niet is onderworpen aan de wet,’ sprak Gert-Jan Segers. Het was zijn eerste grote debat als ChristenUnie-leider.
Dit heeft veel weg van eenpolitieke witwasoperatie, zei GroenLinks-leider Jesse Klaver.
SP-fractievoorzitter Emile Roemer: ‘Het lijkt erop of Ruttedrukker is geweest met beschermen partijgenotendan met beschermen rechtstaat.’
Over zijn rol bij de afwikkeling van de Teevendeal vindt staatssecretaris Dijkhoff dat hij ‘een grens heeft overschreden‘.
‘Er is een crimineel stinkend rijk gemaakt via de rekening van het OM,’ zei D66-leider Pechtold over Cees Helman, die de miljoenen guldens ontving. ‘Het is gewoon een witwasdeal.’
NU 17.12.2015 Premier Mark Rutte liep woensdagavond een flinke kras op in het debat over de nasleep van de Teeven-deal. Zijn deemoedige houding en ruimhartige excuses bleken voor de oppositie onvoldoende om een breedgedragen motie van afkeuring in te dienen. Hoe nu verder?
De oppositiepartijen toonden zich ongekend hard in het debat. Ja, Ivo Opstelten en Fred Teeven stapten al eerder op toen bekend werd dat zij de Kamer verkeerd hadden ingelicht over de hoogte van de schikking met drugscrimineel Cees H., maar vragen over de rol van Rutte en de nieuwe minister en staatssecretaris Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff bleven overeind.
Waarom deelde de premier informatie over de hoogte van het bedrag dat in een gespreksverslag met Teeven stond niet met de Kamer en waarom schreven Van der Steur en Dijkhoff als Kamerleden mee met een persbericht van toenmalig minister Opstelten?
Van links tot rechts waren de oppositiepartijen het erover eens: deze zaak, en vooral de afhandeling daarvan, heeft het aanzien van de politiek en het vertrouwen in de rechtstaat ernstige schade toegebracht.
Wat volgde was een motie van afkeuring waar ook de SP en de PVV zich bij aansloten. Alle oppositiepartijen, op de fracties Klein, Houwers en Van Vliet na, deelden de premier een forse tik uit.
Zelfs zijn oppositievrienden D66, ChristenUnie en SGP konden het gebrek aan regie en het keer op keer optrekken van rookgordijnen in dit dossier niet meer pruimen. Er moest een signaal komen dat de premier hier niet mee weg kon komen en dat het een keer afgelopen moet zijn met zijn houding dat hij kritische vragen over openheid wegwuift.
Zo herinnert een oppositie-Kamerlid zich de Kiev-memo waarin een Nederlandse ambassadeur naar aanleiding van een briefing van de Oekraïense autoriteiten het kabinet inlicht over de vliegveiligheid boven Oekraïne. Deze memo kon volgens Rutte niet gedeeld worden met de Kamer, maar de Onderzoeksraad voor veiligheid concludeerde dat dat wel had gemoeten.
Naheffing
Maar neem ook minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem, die niet helemaal eerlijk was over zijn verbazing na de Brusselse naheffing, of voormalig staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) die rapporten achterhield, en minister Van der Steur over de gebrekkige communicatie rond de foto van Volkert van der Graaf.
Wat D66 betreft zal het vertrouwen worden teruggewonnen. Premier Rutte deed in het debat nog nadrukkelijk een beroep op partijleider Alexander Pechtold om hem te vertrouwen: “Volgens mij hebben we altijd in goed vertrouwen met elkaar gewerkt.” Voor de sociaal-liberalen zal het een kwestie zijn van eerst-zien-dan-geloven.
Ook het CDA is snoeihard. De partij zal het kabinet niet meer op zijn woord geloven en stelt de premier onder curatele. Er mag niets meer achtergehouden worden. Bij de ChristenUnie is de twijfel over de geloofwaardigheid niet weggenomen.
Het kabinet mag blijven zitten en er komen geen grote plannen aan waar Rutte de steun van de oppositie in de Eerste Kamer voor nodig heeft.
De SGP stelt ook dat het om een “klassieke motie van afkeuring gaat”. Dat betekent dat het gevoerde beleid rond Cees H. is afgekeurd, maar er wel gewoon zal worden samengewerkt met het kabinet. Dat geldt uiteindelijk ook voor het CDA, D66 en ChristenUnie.
Is het dan weer gewoon over tot de orde van de dag? Nee. De oppositie zal het kabinet onder een nog sterker vergrootglas leggen. Daarnaast zal het geblunder van de premier in de zaak Cees H. en de problemen op het ministerie van Veiligheid en Justitie, dat volgens CDA-leider Buma gerund wordt als een VVD-partijkantoor, voor de oppositie dienen als munitie voor de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.
Elsevier 16.12.2015 Premier Mark Rutte (VVD), minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff (allebei Justitie) lagen woensdag onder vuur in de Tweede Kamer. De ChristenUnie diende, met brede steun van de oppositie, een motie van afkeuring in tegen de premier.
Lees hieronder de hoogtepunten uit het debat terug.
Overzicht.
Een overzicht van de hoogtepunten uit het debat over de overeenkomst met drugscrimineel Cees Helman in 2000, die stevig werd bekritiseerd door de commissie-Oosting. Eerder traden de toenmalige minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven al af vanwege de miljoenendeal. Dit weekeinde was het de beurt aan Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg.
* 23.14 –Rutte reageert en zegt de motie van afkeuring als ‘belangrijk signaal’ te zien: ‘We zullen gaan werken aan herstel van het vertrouwen. Het kabinet zal zijn best doen om de grote minderheid in de Kamer die zeer kritisch is, te laten zien dat we dat serieus doen’.
* 22.40 – De motie is verworpen: 65 leden stemden voor, en 77 stemden tegen.
* 22.35 – Een motie van afkeuring is niet zo erg als een motie van wantrouwen. Het heeft geen directe politieke gevolgen, maar kan wel worden opgevat als een zware klap voor het kabinet en speciaal voor Rutte.
* 22.29 – De vergadering wordt voor vijf minuten geschorst, waarna er gestemd zal worden over de motie.
* 22.27 – Rutte mag reageren. Het kabinet heeft de fouten erkend en er is geen enkel moment geweest waarop het beleid er niet op was gericht om de waarheid boven tafel te krijgen, zegt hij. Hij ontraadt de motie.
* 22.06 – ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers dient een motie van afkeuring in tegen Rutte en wordt gesteund door de andere partijen in de oppositie. Een motie van afkeuring ‘veroordeelt het beleid van een bewindspersoon of het kabinet. De ernst van de verwoorde kritiek kan reden zijn voor ontslagaanvraag’.
* 21.43 – De schorsing wordt verlengd tot 22.00 uur.
* 20.56 – Op verzoek van Pechtold schorst de voorzitter het debat voor drie kwartier.
* 20.45 – ‘Er is een crimineel stinkend rijk gemaakt via de rekening van het OM,’ zegt D66-leider Pechtold. ‘Het is gewoon een witwasdeal’. Rutte blijft bij zijn standpunt over Fred Teeven als crimefighter. ‘Ik zet hem niet bij het grofvuil.’
* 20.33 – Emile Roemer vraagt zich af of Rutte zelf niet de ‘zwaarste conclusie moet trekken’. Rutte reageert door te zeggen dat hij op elk moment heeft gedacht dat hij de Kamer goed heeft geïnformeerd. Wat hij zichzelf verwijt is dat hij ‘de onhandigheid’ is begaan dat hij inhoudelijk was ingegaan op de deal zelf.
* 20.10 De oppositie reageert. Wilders (PVV) stelt dat Nederlanders het vertrouwen in de politiek zijn kwijtgeraakt door VVD’ers die ‘de boel hebben belazerd’. ‘En ik ben dat ook.’ Ook Pechtold (D66) is kritisch over de rol van Rutte: ‘Een jaar lang, na de uitzending van Nieuwsuur, heeft de premier zich niet met de kwestie bemoeid. U had overal de informatie over het bedrag kunnen halen, maar pas toen wij (de Kamer, red.) gingen doorvragen, kwam u in actie.’
* 20.00 Tijd voor premier Mark Rutte. Hij opent met de opmerking dat dit ‘het zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan is.’ Hij zegt lessen te willen trekken uit hoe werd omgegaan met de hele Teevendeal. ‘Ik had meer op de bal had moeten zitten om zeker te weten dat in het proces alles werd gedaan om de onderste steen boven te krijgen,’ aldus Rutte. ‘Daardoor liep de de zaak langer door dan nodig.’ Ook zegt hij te balen van zijn opmerkingen afgelopen vrijdag, toen hij impliceerde dat bij de Teevendeal geheime tegenprestaties zijn geleverd door Cees Helman.
* 19.46 Naar aanleiding van vragen van Alexander Pechtold (D66) zegt Van der Steur uit te gaan zoeken of Fred Teeven zich schuldig heeft gemaakt aan medeplichtigheid bij het witwassen van geld. Ook wil de minister gaan kijken of er belastinggeld kan worden teruggevorderd van Cees Helman.
* 19.22 De oppositie neemt geen genoegen met de excuses van Van der Steur. ‘Het is niet normaal om als Kamerlid naar het ministerie te gaan om daar te klussen aan een persbericht,’ zegt CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma. Roemer (SP) vraagt zich af waarom de Kamerleden ‘op 4 maart niet tegen elkaar zeiden: deze informatie moet naar de Kamer.’
* 19.00 Minister van Justitie Ard van der Steur spreekt nu. Hij is in maart 2015 meermalen naar het ministerie van Justitie geweest, om daar te spreken over de afwikkeling van de Teevendeal. Na Dijkhoff geeft ook hij toe dat hij ‘daar niet bij had moeten blijven‘. Van der Steur: ‘Terecht zijn er stevige woorden gevallen over de wijze waarop ik als Kamerlid heb geopereerd.’
* 18.32 Fractievoorzitters van verschillende oppositiepartijen vragen zich hardop af of Dijkhoff en Van der Steur als Kamerleden informatie hebben achtergehouden. ‘U heeft meegewerkt aan het belazeren van Nederland,’ zei PVV-leider Geert Wilders. Volgens Wilders had Dijkhoff de Kamer moeten informeren over de bedragen die hij op het ministerie hoorde.
* 18.18 Dijkhoff zegt dat hij op 4 maart 2015 op het ministerie van Veiligheid en Justitie hoorde dat met de Teevendeal een bedrag van ‘4,7 of 4,8 miljoen gulden’ zou zijn gemoeid. Dijkhoff werd echter verteld dat dit niet het gehele bedrag was, en dat niemand precies wist wat het juiste getal was. Een paar dagen later werd ‘het bonnetje’ gevonden en stapten Opstelten en Teeven op.
* 18.05 Het debat is herstart door staatssecretaris Klaas Dijkhoff. Over zijn rol bij de afwikkeling van de Teevendeal zegt hij dat hij ‘een grens heeft overschreden.’ Dijkhoff was op 4 maart 2015 op het ministerie toen bekend werd dat Nieuwsuurdie avond nieuwe details over de deal met Helman bekend zou maken. Hij hielp minister Ivo Opstelten bij het bespreken en redigeren van een persbericht naar aanleiding van die berichtgeving. ‘Ik zeg nu: het is zuiverder om als Kamerlid niet te adviseren over persberichten,’ aldus Dijkhoff.
* 17.18 Premier Mark Rutte zou wel degelijk op de hoogte zijn geweest van het geldbedrag dat naar Cees Helman was overgemaakt. Tijdens een Kamerdebat in maart dit jaar zou Rutte ‘met een boos oog’ een bedrag hebben zien staan op een aantekening van topambtenaar Gerard Roes. Daar stond een bedrag van 4,8 of 4,9 miljoen gulden op, aldus Rutte in het gesprek dat hij had met de commissie-Oosting. In de notitie van dat gesprek staat dat Rutte ‘het niet zijn rol vond’ om die informatie in te brengen in het debat, onder meer omdat het een persoonlijke aantekening betrof.
* 16.48 Alle fractievoorzitters hebben gesproken, de voorzitter schorst de vergadering tot 18.00 uur.
* 16.45 Ook de kleine politieke partijen zijn uiterst kritisch over de afwikkeling van de Teevendeal. Onafhankelijk parlementslid Norbert Klein zegt dat Nederland ‘steeds meer op eenbananenrepubliek gaat lijken, waar Kamerleden ministers adviseren bij de uitvoering.’
* 16.29 ‘Had de PvdA, als coalitiepartner, niet meer moeten doen om de waarheid te achterhalen?,’ vraagt Emile Roemer (SP) zich af, naar aanleiding van het persbericht dat vorig jaar naar buiten werd gebracht. Daarin werd berichtgeving van Nieuwsuurontkend. Pechtold (D66) valt hem bij: ‘De PvdA had toch moeten zeggen: kap eens met dat soort persberichten en laten we de waarheid eens proberen.’
* 16.14 Na Zijlstra is het de beurt aan PvdA-voorman Diederik Samsom om een oordeel te vellen over de Teevendeal. ‘Er is te veel misgegaan, daar moeten we van leren,’ aldus Samsom. Het CDA wil meteen weten of de PvdA op de hoogte was van het feit dat Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff een actieve rol speelden bij de afwikkeling van de deal. ‘Nee, dat wist ik niet,’ reageerde Samsom. Na het aftreden van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven namen de twee Kamerleden hun posities over.
* 15.58 Zijlstra houdt de optie open dat er geheime tegenprestaties zijn geleverd door Cees Helman in ruil voor de 4,7 miljoen gulden. ‘Geheime tegenprestaties kan ik niet beoordelen, want daar heb ik geen kennis van.’ Afgelopen vrijdag hintte premier Mark Rutte daar ook al op. ‘Hou eens op met die mist,’ reageert Alexander Pechtold (D66). ‘De VVD lijkt de waarheid helemaal niet te wíllen weten.’
* 15.31 Verschillende oppositiepartijen zeggen niet te snappen dat Zijlstra de rol van toenmalig Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff probeert goed te praten. ‘Volksvertegenwoordigers moeten het kabinet controleren, ze moeten niet fungeren als een soort voorlichters van de minister,’ aldus SP-leider Emile Roemer.
* 15.11 Halbe Zijlstra zegt dat zijn VVD zich kan vinden in de conclusies van de commissie-Oosting. ‘Er is veel misgegaan. Ook ik ben geschrokken,’ laat hij weten. Hij verdedigt wel het handelen van VVD’ers Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff, die adviseerden bij het opstellen van een persberichtnadat Nieuwsuur een bedrag van 4,7 miljoen gulden had gemeld. Van der Steur en Dijkhoff zouden de toenmalige minister hebben geadviseerd de berichtgeving van Nieuwsuur niet te ontkennen, maar bewust vaag te blijven over het precies betaalde bedrag. Zijlstra noemt dat ‘verstandig.’
* 15.04 Ook SGP-leider Kees van der Staaij is kritisch. ‘Zit er nog een boetekleed in de garderobe van de premier?’ wil hij weten. De premier moet door het stof. Hij noemt de hele kwestie een ‘rommeltje’.
* 14.55 ‘Rutte, van der Steur en Dijkhoff zouden ‘hoeders van de rechtsstaat moeten zijn. Maar het is een voor een, en allen tezamen’, zegt Alexander Pechtold (D66) tijdens zijn bijdrage. Waarom probeert u het vandaag niet eens met de waarheid, vraagt hij aan Rutte.
* 14.50 Dit heeft veel weg van een politieke witwasoperatie, zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver.
* 14.45 Nederland werd massaal misleid, zegt Geert Wilders (PVV). Het zijn allemaal ministers van de VVD die de Kamer verkeerd hebben ingelicht. Premier Rutte keek weg. Hij wilde de waarheid niet weten. Wilders noemt de VVD een maffiafamilie met Rutte als Don Corleone. De premier moet aftreden, vindt Wilders.
* 14.35 Dit was echt geen superdeal, zegt CDA-voorman Sybrand Buma. Niet de ambtelijke top faalde, maar de VVD-top. Rutte moet de geheimen op tafel leggen. Van der Steur en Dijkhoff ‘wisten de sporen die leidden naar de waarheid’ aldus Buma. Hier is maar een ding gebeurd: en ‘dat is de bescherming van het VVD-belang’.
* 14.25 ‘Het lijkt erop of Rutte drukker is geweest met beschermen partijgenoten dan met beschermen rechtstaat,’ zegt SP-leider Emile Roemer. Het kabinet zegt de conclusies te aanvaarden, maar wat betekent dat, wil Roemer weten.
* 14.15 Gert-Jan Segers van de ChristenUnie voert als eerste het woord. ‘Wat is nog het verschil tussen de overheid en een roversbende?’ vraagt hij zich af. De aanzien van de politiek is volgens hem in het geding. De onderste steen moet boven, als de premier er meer vanaf weet. We kunnen er alleen een punt achter zetten als de rook is verdwenen. Wat prevaleert eigenlijk: gaat het hier voor het kabinet om de positie van crime fighters of om de rechtstaat?
VK 16.12.2015 ‘Ik wens dat de onderste steen bovenkomt.’ Het staat in de brief die toenmalig minister Opstelten in april 2014 naar de Tweede Kamer stuurde over de Teevendeal. Met het vernietigende rapport van de commissie-Oosting lijkt die wens in vervulling te gaan. De belangrijkste zaken over de Teevendeal op een rijtje.
Welke deal sloot Teeven met topcrimineel Cees H.?
Op 7 januari 1994 stonden er drie mannen voor de cel van drugscrimineel Cees H.: twee agenten en een deurwaarder. Justitie wilde hasjhandelaar H. plukken: onder het motto ‘misdaad mag niet lonen’ eiste ze dat hij de Staat 500 miljoen gulden zou betalen. Cees H. weigerde.
Trouw 16.12.2015 Het kabinet is gisteravond zwaar beschadigd geraakt in het debat over de omstreden Teevendeal. Bijna de voltallige oppositie steunde een motie van afkeuring over de manier waarop de verschillende VVD-bewindslieden de schikking met drugscrimineel Cees H. hebben afgehandeld. De oppositiepartijen hadden flinke kritiek op de rol van premier Mark Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff van veiligheid en justitie.
Rutte probeerde met de diepste knieval uit zijn dertienjarige politieke carrière de vertrouwensband met de Tweede Kamer te herstellen. Hij betuigde spijt voor zijn late bemoeienis met de Teevendeal en de vraagtekens die hij plaatste bij de bevindingen van de commissie-Oosting. Rutte overtuigde de oppositie niet. De motie van afkeuring werd gesteund door liefst 65 Kamerleden.
Harde noten
“Dit is veruit het zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan”, begon Rutte zijn verhaal nadat de Kamer harde noten had gekraakt over de rol van de premier. De oppositie verweet Rutte zich te weinig met de waarheidsvinding te hebben bemoeid en zijn taak als hoeder van de rechtsstaat te hebben verward met die van hoeder van de VVD-belangen.
In zijn spijtbetuiging erkende Rutte dat hem veel te verwijten valt. Hij had meer moeten doen ‘om de onderste steen boven te krijgen’. Bijvoorbeeld door van ex-minister Ivo Opstelten aanvullend onderzoek te eisen toen in de media maar nieuwe schikkingsbedragen voorbij bleven komen. “Wat ik mezelf verwijt, is dat toen de zaak bleef sudderen, ik niet ben gaan doorvragen. Ik had veel meer op de bal moeten letten.”
Excuses
Daarnaast verontschuldigde Rutte zich voor zijn persconferentie van afgelopen vrijdag. Daarin trok hij de bevindingen van de commissie-Oosting in twijfel trok en bejubelde hij ex-staatssecretaris Fred Teeven in zijn rol als officier van justitie. “Ik heb het alleen maar erger gemaakt”, concludeerde Rutte, die eraan toevoegde Oostings conclusies ‘van a tot z’ te onderschijven. Zijn eerdere uitlatingen noemde hij ‘een ongelooflijke stommiteit’.
Rutte ontkende dat details rondom de miljoenenschikking die Teeven in 2000 als officier van justitie met drugscrimineel Cees H. trof, bewust onder de pet zijn gehouden. Dat idee leefde in de Kamer omdat het door het kabinet een jaar lang op het verkeerde been is gezet. Dit vermoeden werd gisteren nog eens gevoed doordat Dijkhoff te kennen gaf dat het betalingswijs vorig jaar makkelijk gevonden had kunnen worden. “Zo ingewikkeld was het niet.”
Geen doofpot
Van een doofpot wil Rutte echter niet weten. Hij zag aanvankelijk simpelweg geen aanleiding om te twijfelen aan het onderzoek van oud-procureur Henk van Brummen. Ook doordat Teeven te kennen gaf zich in diens conclusies te kunnen vinden. Dat onderzoek had geen uitsluitsel over bedragen geboden, waarmee voor Rutte de kous af was. Een motief om gevoelige informatie toe te dekken kan hij ook met de kennis van nu niet bedenken.
Verder weersprak Rutte dat hij een onafhankelijk onderzoek heeft willen dwarsbomen. D66-leider Alexander Pechtold vroeg hem daarnaar omdat de premier een gespreksverslag dat een topambtenaar met Teeven had gevoerd, in maart niet naar de Kamer wilde sturen. Dat terwijl Teeven in dat gesprek bedragen noemt die in de buurt komen van de 4,7 miljoen door Cees H. ontvangen guldens. Rutte zei vrijdag de inhoud van het document destijds niet te kennen, maar gaf toe het bedrag van 4,8 miljoen wel ‘door zijn oogharen’ te hebben gezien.
Rutte hengelde op momenten openlijk naar vertrouwen in de Kamer, maar vond een muur van achterdocht tegenover zich. Dat resulteerde na acht uur debatteren in een motie van afkeuring tegen het kabinet, gesteund door bijna de voltallige oppositie. “Het ministerie van veiligheid en justitie zou de hoeder van de rechtsstaat moeten zijn, maar wordt in werkelijkheid gerund als VVD-partijkantoor gericht op chocoladeletters in de krant”, aldus CDA-leider Sybrand Buma. Pechtold wees daarnaast op de ‘schade aan vertrouwen van de samenleving in de politiek’. Rutte sprak na afloop van ‘een belangrijk signaal’.
VK 16.12.2015 In een uiterste poging om de kou rond de ‘Teevendeal’ uit de lucht te halen, ging het kabinet-Rutte woensdagavond over tot een buitengewoon vertoon van berouw, uit de mond van drie bewindslieden. Daarmee wisten minister-president Rutte en zijn collega’s Van der Steur en Dijkhoff niet te voorkomen dat hun handelen officieel werd afgekeurd door de voltallige oppositie. Rutte zag daarin geen reden om op te stappen.
Liveblog
Lees hier ons liveblog over het Kamerdebat van gisteren terug.
Vanaf het moment dat minister Opstelten een bedrag van 1,25 miljoen bij elkaar verzon, had de VVD-machine nog maar één doel: Opstelten overeind houden, aldus CDA-leider Buma.
Het CDA, D66, PVV, SP, GroenLinks, 50Plus, SGP, VNL, DENK en de Partij voor de Dieren steunden de ‘motie van afkeuring’ van ChristenUnie-voorman Segers over de hele gang van zaken rond de deal. De oppositie nam geen genoegen met de verontschuldigingen van de bewindslieden. ‘Ze hebben excuses gemaakt en beterschap beloofd. Maar de twijfel is gebleven.’ D66-leider Pechtold: ‘Excuses kunnen de schade die is veroorzaakt niet ongedaan maken.’
Een ‘motie van afkeuring’ is geen motie van wantrouwen. Het is aan het kabinet om zelf te bepalen hoe het reageert op zo’n motie. Verschillende fractieleiders beklemtoonden dat zij niet het vertrouwen bedoelden op te zeggen. GroenLinks-voorman Klaver: ‘Ik reken erop dat dit eens maar nooit weer was.’ SGP-leider Van der Staaij: ‘Dit staat los van de vertrouwensvraag.’ Zo interpreteerde Rutte het zelf ook: ‘We zullen de komende tijd laten zien dat we de lessen van dit debat serieus nemen.’
Dit is veruit het zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan, aldus Premier Mark Rutte.
De VVD’ers gingen diep door de knieën nadat de Kamer een spervuur van vragen en scherpe kritiek op hen had afgevuurd over de omstreden deal van VVD-kopstuk Fred Teeven met hasjbaron Cees H. En vooral over de manier waarop opeenvolgende VVD-bewindslieden plus premier Rutte en de afgetreden Kamervoorzitter Van Miltenburg daar in de afgelopen tijd mee zijn omgegaan.
‘Wat is nog het verschil tussen de staat en een roversbende als de overheid niet is onderworpen aan de wet?’, aldus Segers. ‘Het vertrouwen van de mensen in de politiek en de rechtsstaat is ernstig aangetast’, voegde SP-leider Roemer toe. En CDA-leider Buma: ‘Al die tijd had de VVD-machine maar één doel: Opstelten overeind houden.’
Dat was voor het kabinet het sein tot een langdurige schuldbekentenis, in de hoop niet het vertrouwen te verliezen van bijna de helft van de Kamer (VVD en PvdA hebben samen nog maar 76 zetels). Waar premier Rutte afgelopen vrijdag op zijn persconferentie nog vol bravoure partij koos voor Teeven (en weigerde te zeggen dat de deal niet deugde), noemde hij dat nu plots ‘een ongelooflijke stommiteit, die het alleen maar erger heeft gemaakt’.
Met de schrik vrij
Maar zijn berouw ging verder. ‘Ik zit nu dertien jaar in de politiek. Dit is veruit het zwaarste debat uit mijn politieke loopbaan. De kritiek van de Kamer is snoeihard en ik vrees dat daar ook aanleiding toe is gegeven.’ Hij verwijt zichzelf dat de Kamer twee jaar lang op de ware toedracht rond de Teevendeal heeft moeten wachten en dat hij van een afstand bleef toekijken. ‘Ik had veel eerder op de bal moeten zitten. Als ik het allemaal zo terugzie, denk ik: ja Rutte, je had wel even de diepte in kunnen gaan.’
Met de motie van afkeuring kwam hij met de schrik vrij. Wel resteert een fikse kras op de verhouding met de oppositie, die hij in de praktijk nog zo vaak nodig zal hebben.
Telegraaf 16.12.2015 De Kamer is snoeihard over de rol van het kabinet in de Teevendeal. Parlementariërs menen dat Rutte en zijn ploeg bewust de waarheid hebben achtergehouden.
In een groot Kamerdebat gaan oppositiepartijen er met gestrekt been in. Zo wil de PVV dat Rutte en de bewindspersonen op Veiligheid en Justitie opstappen en CU vindt dat er een soort parlementaire enquête moet komen als het rookgordijn om de omstreden deal blijft bestaan. De kern van alle sprekers: de waarheid is achtergehouden en dat is een hele ernstige zaak. Ook regeringspartij VVD geeft toe dat er te weinig transparantie was op het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Niet alleen premier Rutte krijgt een ongekende tik op zijn vingers van de Kamer. Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) en zijn staatssecretaris Dijkhoff krijgen er ook flink van langs.
Die laatste heeft in het debat inmiddels toegegeven dat hij een grens heeft overschreden door zich, als Kamerlid, op het ministerie met de kwestie te bemoeien. Dat was “een stap te ver”, zegt Dijkhoff. PVV-leider Wilders neemt er geen genoegen mee. Hij zegt het vertrouwen op in de bewindspersonen op Justitie. “U heeft de boel belazerd”, beet hij ze toe.
Teevendeal
De inzet van het debat is de zogenoemde Teevendeal, de overeenkomst die oud-officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugsbaron Cees H. De hasjhandelaar moest slechts 750.000 gulden boete betalen en mocht de rest van zijn miljoenen houden. Die deal vindt de commissie-Oosting sowieso ‘disproportioneel’, wat voor bruikbare informatie H. ooit ook geleverd mag hebben aan Teeven.
Dat de Teevendeal zo slecht zou zijn, is niet de voornaamste reden dat het kabinet nu zo in het nauw zit. De Kamer is vooral boos omdat het kabinet meermaals pogingen lijkt te hebben gedaan om te verdoezelen dat die deal zo slecht was. Rutte stuurde onterecht een belangrijk document niet naar de Kamer en vroeg zelf ook niet door toen hij de kans kreeg om meer te weten te komen. Voormalig minister Opstelten lakte in documenten weg hoe slecht de deal intern werd bevonden en de oud-bewindsman liet, tegen ambtelijke adviezen in, geen onafhankelijk onderzoek doen naar de kwestie. En dat is nog lang niet het einde van het lijstje. Bij de oppositie, maar ook bij regeringspartijen, valt daarom te horen dat er expres zaken onder het tapijt zijn geveegd.
Roversbende
SP-leider Roemer oordeelt hard: “De premier heeft meegewerkt aan het achterhouden van informatie.” CU-Kamerlid Segers citeert filosoof Augustinus: “Wat is nog het verschil tussen de staat en een roversbende?”
PVV-leider Wilders memoreert dat er allerlei VVD’ers bij de deal en de nasleep ervan zijn betrokken. “De VVD lijkt wel een grote maffiafamilie met Mark Rutte als Don Corleone.”
CDA-voorman Buma ziet ook dat er bewust informatie is achtergehouden. “Vanaf het moment dat minister Opstelten een bedrag van 1,25 miljoen bij elkaar verzon, had de VVD-machine nog maar één doel: Opstelten overeind houden. Alles moest daarvoor wijken, ook de waarheid.” D66-voorman vindt het “een beschamende vertoning”.
De SGP vindt dat er vertrouwen hersteld dient te worden. Fractievoorzitter Van der Staaij vraagt zich af of de premier nog wel een boetekleed in zijn garderobe heeft hangen.
‘Boos oog’
Rutte stuurde tijdens het debat het verslag van het gesprek dat hij had met de commissie-Oosting. Daarin zegt de premier dat hij met een “boos oog” (sic) al het bedrag had gezien dat Teeven zich herinnerde. De oppositie zal daar vanavond op ingaan omdat de premier er eerder vaag over bleef.
Minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff moeten het vandaag ook bezuren. Als Kamerlid liepen ze al op het departement rond en adviseerden daar Opstelten onder meer bij de rookgordijnen die hij optrok in deze kwestie. Een parlementariër hoort te controleren, niet te adviseren, houdt de Kamer ze voor. Sterker nog: volgens de oppositie hebben ze zo de waarheid helpen verdoezelen en hebben ze vuile handen.
Tikjes
De rol van de PvdA is vandaag belangrijk. Na de liberale aanvallen op PvdA-kroonprins Asscher, benutten de sociaaldemocraten hun kans om ook wat tikjes uit te delen naar de coalitiepartner. Fractievoorzitter Samsom vindt bijvoorbeeld dat Rutte zijn toenmalige staatssecretaris Teeven wel wat “diepgaander” had mogen ondervragen. De PvdA-voorman maakt ook duidelijk dat de deal sowieso slecht was. Samsom lijkt er echter totaal niet op uit om iemand of het kabinet te laten struikelen.
Het debat is om 14:00 uur begonnen en duurt voorlopig nog voort. Momenteel is er schorsing, om 18:00 uur geeft het kabinet antwoord. Volg Telegraaf.nl voor nieuwe berichten over het debat. De parlementaire redactie van De Telegraaf twittert ook live over het debat en dat zal op deze site te zien zijn.
Met een mengeling van verbazing en verongelijktheid ondergaat de VVD alle opwinding die de oude deal van Fred Teeven met hasjbaron Cees H. nu alsnog veroorzaakt. Het is twintig jaar geleden!, klinkt het bij de liberalen, een totaal andere tijd. Was Fred Teeven soms niet bezig om grote drugsbazen achter de tralies te krijgen? Ja, misschien gebeurde dat op wat onconventionele wijze, maar om daar nu alsnog zo’n groot punt van te maken…
Daarmee miskennen de betrokkenen in het liberale kamp de kern van de zaak: het gaat allang niet meer om de deal zelf, het gaat om de krampachtig verhullende manier waarop opeenvolgende bewindslieden plus premier Rutte en Kamervoorzitter Van Miltenburg in de afgelopen twee jaar met de feiten zijn omgegaan. ‘Het is ook een kwestie van vertrouwen’, zei toenmalig minister Opstelten in 2014 toen hij de sceptische Kamer vroeg hem blindelings te volgen in zijn beweringen over de Teevendeal. Het zijn met terugwerkende kracht pijnlijke beelden, nu zeker is dat de Kamer allesbehalve optimaal is geïnformeerd.
Opstelten, Teeven en Van Miltenburg hebben daar inmiddels de politieke prijs voor betaald, maar nog niet alle vragen zijn beantwoord. Waarom openbaarde Rutte een cruciaal gespreksverslag niet gewoon zodra hij er kennis van had genomen? Waarom liet Opstelten een vijftien jaar oud negatief advies over de deal alleen vertrouwelijk aan de Kamer zien, met de cruciale passages zwartgelakt?
Van der Steurs antwoorden konden de indruk niet wegnemen dat veel VVD’ers meer wisten dan zij de Kamer wilden vertellen…
Ook Opsteltens opvolger Van der Steur ligt alweer onder vuur. Stemde hij, toen nog als Kamerlid, in met het verdoezelen van de feiten? Er is veel dat daarop wijst. Een Kamerlid dat andere Kamerleden opzettelijk om de tuin leidt – het is begrijpelijk dat alleen al de suggestie de oppositie in de hoogste boom jaagt.
Van der Steurs schriftelijke antwoorden op alle vragen van de Kamer konden dinsdag de indruk niet wegnemen dat veel VVD’ers meer wisten dan zij de Kamer wilden vertellen. Woensdag, in het debat, zal Rutte alleen met berouwvolle deemoed kunnen voorkomen dat de oppositie de zaak echt hoog gaat opspelen en er nieuwe politieke slachtoffers gaan vallen.
AD 15.12.2015 Het kabinet moet woensdag tijdens het debat ‘door het stof’ over de Teevendeal, aldus SP-leider Emile Roemer. De oppositie trekt in het dossier samen op. Coalitiepartijen VVD en PvdA verwachten een ‘stevig’ debat.
De Kamer en de mensen thuis moeten het gevoel krijgen dat dit nooit meer gaat gebeuren en dat ze niet nog een keer de waarheid gaan verdoezelen
Emile Roemer, SP
Volgens de SP’er staat de geloofwaardigheid van de politiek en de rechtsstaat op het spel. ,,De Kamer en de mensen thuis moeten het gevoel krijgen dat dit nooit meer gaat gebeuren en dat ze niet nog een keer de waarheid gaan verdoezelen.”
Dinsdagmiddag bleek dat minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie) een belangrijke rol hebben gespeeld bij de afwikkeling van de Teeven-deal. Ze hielpen mee aan het persbericht waarin ze bewust vaag waren over het bedrag dat was overgemaakt naar Cees H.
Bewijzen
De houding van premier Mark Rutte ergert de oppositie. Hij nam het vrijdag na de ministerraad nadrukkelijk op voor Fred Teeven die in 2000 als officier van justitie de deal met drugscrimineel Cees H. sloot. Volgens de commissie-Oosting deugde die deal niet.
Rutte zei vrijdag dat hij niet kan beoordelen of de deal echt wel zo rammelde als de commissie-Oosting concludeert. Als Rutte dat vindt, dan moet hij dat aantonen, zei Oosting dinsdag in de Tweede Kamer. Daar was hij om vragen te beantwoorden over zijn onderzoek naar de Teeven-deal.
Ruttes houding zint ook de oppositie niet. Als de premier zich zo blijft gedragen, krijgt hij het volgens D66-leider Alexander Pechtold nog ,,heel zwaar”.
Pijnlijk
VVD-fractieleider Halbe Zijlstra verwacht een pittig debat. ,,De feiten zijn stevig.” Vooral voor de liberalen is het pijnlijk. Om de kwestie zijn al drie VVD’ers van het toneel verdwenen. Met minister Ivo Opstelten vertrok ook zijn staatssecretaris Teeven en dit weekeinde stapte Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg op.
Zijlstra ziet het kabinet niet in gevaar komen door de kwestie. ,,Ik ga ervan uit dat het kabinet het einde van de week haalt.” Ook voorman Diederik Samsom van de PvdA denkt niet dat de coalitie onder druk komt te staan. ,,Dat lijkt me niet waarschijnlijk.”
Hij vindt vooral dat het debat vooral moet gaan over de lessen die te trekken zijn uit deze deal ‘die niet deugde’. Uit de onderbouwing van de commissie-Oosting kun je leren voor de toekomst, aldus Samsom. ,,Ik hoop dat de premier dat ook erkent.”
Oosting
Volgens oud-ombudsman Marten Oosting is er geen aanwijzing dat er meer steekt achter de deal die Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H.
Maar ook al zouden de tegenprestaties wel groter zijn, dan blijft de financiële schikking van 4,7 miljoen gulden ,,duidelijk in disbalans”. Als het tipgeld betreft, dan zou met een schikking duizenden en niet miljoenen guldens gemoeid zijn, aldus Oosting.
Telegraaf 15.12.2015 Er steekt niet méér achter de deal die Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel H. dan de commissie-Oosting heeft blootgelegd. Maar ook al zouden de tegenprestaties wel groter zijn, dan blijft de financiële schikking van 4,7 miljoen gulden “duidelijk in disbalans”.
Dat liet oud-ombudsman Marten Oosting dinsdag weten aan de Tweede Kamer. De partijen konden hem vragen stellen over zijn onderzoek naar de affaire.
Premier Mark Rutte suggereerde vrijdag dat er mogelijk meer kon zitten achter de deal van Teeven, die hij sloot als officier van justitie. Daarom kon hij niet beoordelen of de deal echt wel zo rammelde als Oosting concludeert. Als Rutte dat vindt, dan moet hij dat aantonen, zei Oosting.
Informatie
De tegenprestatie hield volgens hem in dat H. informatie gaf in meerdere strafzaken. De advocaat van H. betwist dat dit is gebeurd, maar Oosting gaat af op informatie die hij van oud-hoofdofficier Hans Vrakking kreeg. Hij was destijds de baas van Teeven. Wat er precies voor informatie is gedeeld en in welke strafzaken, weet Oosting niet en dat vond hij ook niet nodig.
Daarnaast waarschuwde H. voor veiligheidsrisico’s die Teeven liep. H wilde ook graag dat zijn zware detentieomstandigheden werden veranderd. Het leidde ertoe dat Teeven bereid was tot een schikking. Die hield in dat de overheid ruim 7 ton kreeg en dat H. 4,7 miljoen gulden mocht houden.
Oosting herhaalde dat deze deal hoe dan ook “niet proportioneel” is. Als het tipgeld betreft, dan zou met een schikking duizenden en niet miljoenen guldens gemoeid zijn, aldus Oosting.
Elsevier 15.12.2015 De twee toenmalige Kamerleden waren onder meer betrokken bij het opstellen van een persbericht over de deal. Minister van Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Justitie zijn beiden actief betrokken geweest bij de afwikkeling van de controversiële Teevendeal door de toenmalige minister Ivo Opstelten. De twee VVD’ers waren in hun toenmalige hoedanigheid van Kamerleden betrokken bij de afhandeling van de zaak.
Zo adviseerden Dijkhoff en Van Der Steur, die inmiddels de posities van Teeven en Opstelten hebben overgenomen, onder meer over het opstellen van een persbericht over de deal.
Ze vonden beiden dat in het persbericht geen specifieke ontkenning moest komen van het bedrag dat Nieuwsuur had gemeld. Dat zou ‘verwarring zaaien’, vooral omdat het bewijsstuk van het overgemaakte bedrag nog niet was gevonden. Dat blijkt dinsdag uit antwoorden van het kabinet over 250 vragen die de Tweede Kamer had gesteld over het rapport van de commissie-Oosting.
Commentaar
‘De houding van de VVD is ongeveer als volgt: laat ons nou lekker het land besturen, loop ons daarbij niet voor de voeten en wie dat toch doet, is fout. Je kunt het geen arrogantie van de macht noemen, maar een toon van verongelijktheid is in de VVD geslopen.’ Lees het commentaar van Eric Vrijsen >
Verdedigingslijn
Het rapport ging over de miljoenendeal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees Helman. Bij de afspraak kreeg Helman 4,7 miljoen gulden en strafvermindering aangeboden in ruil voor informatie die gebruikt kon worden bij grote strafzaken.
Van der Steur wist tijdens zijn persconferentie vorig week niet meer precies wat zijn inbreng destijds was geweest. Nu herinneren de twee bewindslieden zich de gesprekken ‘niet zozeer als het helpen opbouwen van een verdediging, maar de opgebouwde verdedigingslijn te testen op houdbaarheid’.
Ooit ageerde hij als raadslid tegen de komst van een asielzoekerscentrum, nu opent hij als staatssecretaris het ene na het andere centrum. Klaas Dijkhoff over het moderne vluchten. Lees verder >
Bonnetje
Premier Mark Rutte belde op 4 maart, vlak voor uitzending vanNieuwsuur, met Fred Teeven. De premier vroeg toen alleen of Teeven zich nog kon vinden in de conclusie dat er ‘geen onderbouwde uitspraken’ konden worden gedaan over de feitelijke schikking. Hij zou niet hebben doorgevraagd en een specifiek bedrag werd niet genoemd.
Vorige week concludeerde commissie-Oosting, die werd opgericht nadat Opstelten en Teeven opstapten, dat de twee politici toentertijd niet goed zijn omgegaan met de kwestie, toen die in 2014 en 2015 opnieuw opkwam. Nieuwsuur meldde destijds dat er bij de deal veel meer geld was gemoeid dan voorheen werd gedacht.
Opstelten hield lange tijd vol dat de deal de staat 1,2 miljoen gulden had gekost maar moest uiteindelijk toegeven dat dit bijna vier keer zoveel was. Het bonnetje, dat er zogenaamd niet zou zijn, werd namelijk toch gevonden. Het toonde aan dat Opstelten geen controle had over zijn ambtenaren, aldus Oosting.
Elsevier 15.12.2015 Hebben Dijkhoff en Van der Steur in hun tijd als parlementariër geholpen bij het onjuist informeren van de Kamer?
In het debat over de Teevendeal krijgt de VVD mogelijk opnieuw een douw. Hebben Van der Steur en Dijkhoff in hun tijd als parlementariër geholpen bij het onjuist informeren van de Kamer?
De houding van de VVD is ongeveer als volgt: laat ons nou lekker het land besturen, loop ons daarbij niet voor de voeten en wie dat toch doet, is fout. Je kunt het geen arrogantie van de macht noemen, maar een toon van verongelijktheid is in de VVDgeslopen.
Woensdag, in het Tweede Kamerdebat over de nasleep van de ‘Teevendeal’, komt de climax. Oppositiepartijen trekken gezamenlijk op om het VVD-premier Mark Rutte en zijn partijgenoten Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff lastig te maken.
Opstelten
Het duo Van der Steur en Dijkhoff, destijds Kamerleden, probeerde tot maart 2015 de positie van VVD-minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) te redden. Volgens de commissie-Oosting werd in die periode op het ministerie van Veiligheid en Justitie een bericht aan de Tweede Kamer over een oude deal met crimineel Cees H. herschreven: het bedrag van de deal (4,7 miljoen) werd verdonkeremaand.
Ooit ageerde hij als raadslid tegen de komst van een asielzoekerscentrum, nu opent hij als staatssecretaris het ene na het andere centrum. Klaas Dijkhoff over het moderne vluchten. Lees verder >
Alle pogingen om Opstelten te handhaven, mislukten. Hij had de Tweede Kamer te vaak op het verkeerde been gezet. De rek was eruit. Ook zijn staatssecretaris Fred Teeven trad in maart af. De roemruchte ‘crimefighters’ van de VVD gingen ten onder. Van der Steur en Dijkhoff namen hun plaatsen in.
Hand- en spandiensten
Het is op zich al zeer ongebruikelijk dat Kamerleden eerst hand- en spandiensten verrichten voor bewindslieden van hun partij en dan in een vloeiende beweging hun posities overnemen. Dan kun je moeilijk volhouden dat er nieuwe bezems worden ingezet om de zaak te schrobben.
Als woensdag blijkt dat Van der Steur en Dijkhoff in hun rol als Kamerleden behulpzaam waren bij het onvolledig informeren van de Kamer – namelijk als zij wisten dat het bedrag van 4,7 miljoen in de doofpot werd gestopt en daarover in het parlement hun mond hielden – dan krijgen zij het zwaar te verduren.
Verklikkerswerk
Aftreden is praktisch uitgesloten. Zolang de PvdA de VVD steunt, blijven ‘Steur & Dijk’ overeind. Maar de oppositie is wel van plan die twee flink te beschadigen en daarmee Ruttes VVD een douw te geven.
Wat alles nog ingewikkelder maakt, is dat niemand precies mag weten welke tegenprestatie (lees: verklikkerswerk) crimineel Cees H. voor die 4,7 miljoen heeft geleverd.
Ook de commissie-Oosting mocht dit niet weten. In de VVD wordt nu gezegd dat Oosting uit rancune zulke scherpe conclusies trok. Typische reactie van verongelijkte VVD’ers.
VVD’ers bleven bewust vaag bij opstellen persbericht
AD 15.12.2015 Minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie) blijken een belangrijke rol te hebben gespeeld bij de afwikkeling van de Teeven-deal.
Als VVD-Kamerlid hielpen ze mee aan het schrijven van een persbericht op het ministerie waarin ze bewust vaag waren over het geld dat was overgemaakt naar Cees H. Dat terwijl toenmalig staatssecretaris Fred Teeven bijna een jaar eerder al aan een hoge ambtenaar had gemeld dat het bedrag hoger was dan aan de Tweede Kamer was gemeld. Dit blijkt dinsdag uit de beantwoording van 250 Kamervragen door minister Van der Steur.
Toen Nieuwsuur op 4 maart melding maakte van het bedrag van 4,7 miljoen gulden, werden Van der Steur en Dijkhoff naar het ministerie gehaald om mee te denken over de reactie van het ministerie op die vondst. Daar drong het tweetal er bij toenmalig minister Opstelten op aan om niet specifiek te reageren op het bedrag dat Nieuwsuur noemde ‘omdat daardoor verwarring zou kunnen ontstaan’.
Persbericht
In plaats daarvan ging de avond van de uitzending een persbericht van Veiligheid en Justitie de deur uit waarin stond dat ‘niemand bij het departement kennis had van wat er feitelijk zou zijn overgemaakt’. ,,Wij herinneren ons de gesprekken niet zozeer als het helpen opbouwen van een verdediging, maar de opgebouwde verdedigingslijn te testen op houdbaarheid”, aldus de minister in zijn brief aan de Kamer.
Formeel hadden Dijkhoff en Van der Steur geen enkele rol bij het ministerie. Sterker nog, zij moesten als Kamerleden de bewindslieden juist controleren. In de Tweede Kamer doet de bemoeienis van de nieuwe bewindslieden bij de Teeven-deal de wenkbrauwen fronsen.
NU 15.12.2015 De Tweede Kamer kiest 13 januari een opvolger voor de onlangs opgestapte oud-Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg. Dat maakte het dagelijks bestuur, het presidium, dinsdag bekend.
Het profiel van de Kamervoorzitter blijft ongewijzigd, liet de ondervoorzitter Khadija Arib (PvdA), die de taken van Van Miltenburg tijdelijk overneemt, weten tegenover NU.nl.
De vacature staat open voor alle leden van de Kamer. Zij kunnen zich tot 12 januari melden om de voorzittershamer over te nemen. De Kamer kiest vervolgens een dag later de nieuwe voorzitter.
NU 15.12.2015 De Tweede Kamer kiest 13 januari een opvolger voor de onlangs opgestapte oud-Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg. Dat maakte het dagelijks bestuur, het presidium, dinsdag bekend.
Het profiel van de Kamervoorzitter blijft ongewijzigd, liet de ondervoorzitter Khadija Arib (PvdA), die de taken van Van Miltenburg tijdelijk overneemt, weten tegenover NU.nl.
De vacature staat open voor alle leden van de Kamer. Zij kunnen zich tot 12 januari melden om de voorzittershamer over te nemen. De Kamer kiest vervolgens een dag later de nieuwe voorzitter.
Kritiek
Van Miltenburg, wier voorzitterschap werd gekenmerkt door incidenten, zag zich zaterdag gedwongen haar functie als Kamervoorzitter neer te leggen na kritiek van de onderzoekscommissie-Oosting. “De harde woorden van de commissie-Oosting en de voortgaande discussie rond mijn persoon doen het ambt van voorzitter te veel geweld aan”, zei Van Miltenburg bij haar aftreden.
Volgens Oosting had de oud-Kamervoorzitter de inhoud van een anonieme brief, waarin het exacte bedrag stond van de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met Cees H., met de commissie moeten delen.
Met het aftreden van Van Miltenburg (VVD) is de politieke storm rond de Teeven-deal nog niet gaan liggen. De schimmigheid rond de deal leidde eerder tot het opstappen van VVD’ers Ivo Opstelten en Fred Teeven als minister en staatssecretaris van Justitie.
250 Kamervragen
Dinsdag stuurde Van der Steur de antwoorden op de 250 vragen die de Kamer stelde naar aanleiding van het rapport-Oosting.
Hieruit komt naar voren dat Van der Steur en Klaas Dijkhoff (nu staatssecretaris van Veiligheid en Justitie) nauw betrokken waren bij het opstellen van het persbericht dat toenmalig minister Opstelten naar de Kamer stuurden.
In de eerste versie werd er nog gesproken over de hoogte van het bedrag van de deal die met Cees H. werd gesloten, maar op advies van de VVD-Kamerleden is dat uit het persbericht geschrapt.
Uit de antwoorden komt ook naar voren wat de rol van premier Rutte is geweest in de bonnetjesaffaire. Hieruit blijkt dat Rutte zich als premier afzijdig heeft gehouden in de zaak. Zo vroeg hij Teeven niet om het bedrag van de schikking, en bevestigt Van der Steur de conclusie van Oosting dat Rutte het verslag van het gesprek tussen Teeven en een topambtenaar, waar het bedrag van de schikking genoemd werd, naar de Kamer had moeten sturen.
Telegraaf 15.12.2015 De Tweede Kamer kiest op 13 januari een nieuwe voorzitter. Kandidaten kunnen zich tot dinsdagochtend 12 januari 10 uur aanmelden.
Dat maakte tijdelijk voorzitter Arib bekend, na afloop van een vergadering van het presidium, het degelijks bestuur van de Tweede Kamer. Arib neemt als eerste ondervoorzitter de taken waar na het plotselinge afscheid van Anouchka van Miltenburg, die afgelopen zaterdag opstapte.
In het presidium is de profielschets van de nieuwe voorzitter besproken. Woensdag wordt die voorgelegd aan de Kamer. Veel zal er niet veranderd worden, zei Arib. „De profielschets van toen is nog steeds actueel.” Of Arib zelf ook kandidaat is, wilde ze niet zeggen. „Daar ben ik op dit moment niet mee bezig.”
Donderdag is de laatste vergaderdag van de Kamer van het jaar. De VVD had graag gezien dat er voor het kerstreces een nieuwe voorzitter zou zijn benoemd in verband met het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie. Dat begint op 1 januari. De voorzitter van de Tweede Kamer heeft daarbij allerlei officiële taken te vervullen. Nu zal Arib die werkzaamheden op zich nemen.
NU 15.12.2015 Marten Oosting heeft premier Mark Rutte opgeroepen om met bewijs te komen van de tegenprestatie die drugscrimineel Cees H. leverde als onderdeel van de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 met hem sloot.
Dat zegt de voorzitter van de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal en de nasleep daarvan, dinsdag in de Tweede Kamer.
Oosting concludeerde in zijn rapport dat de deal die Teeven met H. sloot niet deugde. Ondanks de snoeiharde conclusies bleef Rutte Teeven vrijdag echter verdedigen. “Om conclusies te kunnen trekken moet je wel de tegenprestatie kennen”, aldus de premier.
Volgens Oosting zijn er echter geen aanwijzingen dat er meer zit achter de deal. Als dat zo is, zoals Rutte suggereert, moet de premier ook met bewijzen komen om die uitspraak te onderbouwen, aldus Oosting.
Uit het onderzoek van de commissie is niet gebleken dat er sprake zou zijn van een “deal onder de deal”, aldus Oosting. H. zou in ruil voor strafvermindering en de schikkingsvoorstel informatie in meerdere strafzaken hebben gegeven.
Irritatie
Woensdag debatteert de Tweede Kamer met Rutte over het rapport.
De oppositie is geïrriteerd over de korte voorbereidingstijd die het krijgt voor het debat, dat gepland stond voor woensdagochtend. De antwoorden op de 250 Kamervragen kwamen pas dinsdagmiddag binnen, ruim na het verstrijken van de deadline.
Omdat de Kamer dinsdagavond de leden van de onderzoekscommissie hoort, is er te weinig voorbereidingstijd, zo stelden de fractieleiders van de oppositiepartijen dinsdag. VVD en PvdA willen het debat met Rutte en minister Ard van der Steur (Justitie) echter niet verplaatsen, omdat Rutte donderdag op de Europese top wordt verwacht.
Het debat is daarom enkele uren verplaatst, van 10.15 naar 14.00 uur. Uiteindelijk stemde de oppositie daarmee in, maar niet zonder de opmerking gemaakt te hebben dat het juist het kabinet was dat de vragen te laat heeft beantwoord en daarmee de Kamer in tijdnood heeft gebracht.
Rol Rutte en Van der Steur
In de beantwoording van de Kamervragen komt naar voren dat Van der Steur en Klaas Dijkhoff (nu staatssecretaris van Veiligheid en Justitie) nauw betrokken waren bij het opstellen van het persbericht dat toenmalig minister Ivo Opstelten naar de Kamer stuurde.
In de eerste versie werd er nog gesproken over de hoogte van het bedrag van de deal die met H. werd gesloten, maar op advies van de VVD-Kamerleden is dat uit het persbericht geschrapt.
Uit de antwoorden komt ook naar voren wat de rol van premier Rutte is geweest in de bonnetjesaffaire. Hieruit blijkt dat Rutte zich als premier afzijdig heeft gehouden in de zaak.
Zo vroeg hij Teeven niet om het bedrag van de schikking, en bevestigt Van der Steur de conclusie van Oosting dat Rutte het verslag van het gesprek tussen Teeven en een topambtenaar, waar het bedrag van de schikking genoemd werd, naar de Kamer had moeten sturen.
Trouw 15.12.2015 Het is duidelijk dat de Tweede Kamer niet erg te spreken is over de politieke afhandeling bij de nasleep van de Teevendeal. Maar liefst 250 Kamervragen werden er vorige week gesteld naar aanleiding van het rapport van de commissie Oosting. En wat best bijzonder is: alle vragen werden vandaag afzonderlijk beantwoord.
“Een premier is de minister van algemene zaken en niet van alle zaken.”
Het is niet zozeer de deal zelf waar de Kamer op dit moment nog over valt, als wel de rol die premier Rutte en de nieuwe minister en staatssecretaris van veiligheid en justitie Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff hebben gespeeld in de afhandeling van de nasleep. Waarom pakte de premier niet de regie toen duidelijk werd dat er stront aan de knikker was?
“Rutte laat graag de verantwoordelijkheid bij de verantwoordelijke bewindspersoon. Inhoudelijk wil hij zich niet te veel bemoeien met de verschillende departementen”, legt politiek redacteur Nicole Besselink uit. Of in de bewoordingen van Rutte zelf: “mijn opvatting is dat een premier de minister van algemene zaken is en niet van alle zaken”.
Schimmigheid
Morgenmiddag om twee uur debatteert de Kamer met de premier over wat er mis ging bij de nasleep van de Teevendeal. Het zal vooral gaan over de schimmigheid die ontstond nadat televisieprogramma Nieuwsuur op vier maart van dit jaar bekend maakte dat het bedrag van de schikking die staatssecretaris Teeven destijds had getroffen met crimineel Cees H. aanzienlijk hoger lag dan het kabinet aanvankelijk volhield. Het duurde tot acht maart voordat het ministerie het betaalbewijs boven tafel kreeg en minister Opstelten en Teeven besloten op te stappen.
Uit het feit dat nu alle Kamervragen apart zijn beantwoord blijkt wel dat het kabinet de roep om transparantie serieus neemt. “Het lijkt erop dat het kabinet de Kamer niet verder tegen zich in het harnas wil jagen”, stipt Besselink aan. Veel zal afhangen van de houding van Rutte morgen. Tot nu toe stond hij pal achter Teeven. “Maar die houding schiet de Kamer in verkeerde keelgat nu de commissie Oosting heel negatief is over die schikking. Rutte is een meester in moeilijke debatten, maar hij zal echt door het stof moeten. Hij zal moeten laten zien dat hij de kwestie serieus neemt”, aldus Besselink.
Hoorzitting
De rol van Van der Steur en Dijkhoff kwam vandaag ook aan bod. De Kamer wil graag weten of en hoe zij destijds betrokken waren. Van de Steur was als woordvoerder veiligheid en justitie betrokken en Dijkhoff leidde de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen. Beiden waren twee keer intensief betrokken bij de nasleep.
Uit hun antwoorden blijkt dat ze betrokken waren bij het persbericht dat eruit ging na de uitzending van Nieuwsuur. Niet om te helpen met het opbouwen van de ‘verdedingslijn’, maar met het testen van de houdbaarheid daarvan. Naar eigen zeggen voerden ze ‘pittige gesprekken’ om er achter te komen hoe de vork werkelijk in de steel zat. ‘De waarheid mocht niet worden verdoezeld’, blijkt uit hun antwoorden.
Telegraaf 15.12.2015 Premier Rutte heeft niet doorgevraagd over details over de Teeven-deal en de huidige bewindslieden op Veiligheid en Justitie speelden als Kamerlid al een grote rol bij de afwikkeling van de omstreden zaak.
Deze feiten staat vermeld in een lange lijst antwoorden die minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) aan de Kamer heeft gestuurd. Toenmalig staatssecretaris Teeven vertelde de premier op 4 maart dit jaar dat drugsbaron Cees H. een basisbedrag plus rente had gekregen, zonder specifieke bedragen daarbij te noemen. De nieuwsgierigheid van de premier bleek niet gewekt. „Dit gaf op dat moment geen aanleiding om daarover door te vragen”, valt in de antwoorden te lezen. Volgens Rutte was het namelijk „niet aan hem” om Teeven aan te spreken in zijn hoedanigheid als officier van justitie.
Gevaar
Morgen debatteert de Kamer over de Teeven-deal, de kwestie die al twee VVD-bewindslieden en de Kamervoorzitter van die partij de kop heeft gekost en waarvan het gevaar voor de VVD nog altijd niet is geweken. De oppositie zal zich vooral richten op de rol van Rutte. De premier vertelde de Kamer eerder dat hij een verslag met persoonlijke herinneringen van Teeven aan de deal niet met de Kamer kon delen. De commissie Oosting denkt daar anders over; het stuk was geen persoonlijk verslag en had geopenbaard kunnen worden.
Rutte wijst nu naar topambtenaar Roes van Veiligheid en Justitie. Op grond van zijn toelichting heeft de premier het stuk geduid als een persoonlijke aantekening. Het stuk had verstrekt kunnen worden, erkent Rutte, maar alleen als er genoeg tijd was geweest om het document goed te beoordelen. En die tijd was er niet, stelt hij.
De premier heeft in de Kamer eerder ook de deal zelf verdedigd. In de antwoorden aan de Kamer, erkent het kabinet nu voorzichtig dat dit fout was. Over de harde conclusie van de commissie-Oosting die de deal onderzocht: „Die conclusie is door het kabinet aanvaard.”
Pijnlijk
Uiterst pijnlijk voor de huidige bewindslieden Van der Steur en zijn staatssecretaris Dijkhoff is dat zij moeten erkennen dat zij zich als Kamerlid hebben bemoeid met het dossier. In plaats van het controleren van de regering, adviseerden zij die.
Van der Steur en Dijkhoff adviseerden ook bij de reactie op de onthullingen van Nieuwsuur. In die reactie stond dat er bij niemand in het departement kennis was over wat er feitelijk over was gemaakt. Die kennis bleek in elk geval in een computersysteem op het departement te staan. De twee bewindspersonen adviseerden ook om het bedrag dat Nieuwsuur noemde uit de reactie te halen, om verwarring te voorkomen.
In de Kamer leeft al tijden de vraag waarom er geen alarmbellen afgingen toen Teeven tegenover een topambtenaar bijna het juiste overgemaakte bedrag noemde. Hij had het over 4,8 miljoen gulden. In werkelijkheid ging er 4,7 miljoen gulden aan in beslag gelegd vermogen weer terug naar drugsbaron H. Van der Steur benadrukt dat de toenmalige staatssecretaris het had over een bedrag waar in zijn herinnering geen beslag op was gelegd. De oppositie zal echter nog steeds vragen hebben over het feit dat er zo weinig is gedaan met de aanwijzing dat het overgeboekte bedrag veel hoger leek dan toenmalig minister Opstelten had beweerd. Volgens Van der Steur was er „onvoldoende duidelijkheid over deze bedragen en waren deze bedragen onvoldoende concreet om nader te onderzoeken.”
VK 15.12.2015 De deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H. kon niet door de beugel. Dat bevestigt minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie in antwoord op 250 vragen van de Tweede Kamer over de deal. ‘De conclusie van de onderzoekscommissie is door het kabinet aanvaard.’
Afgelopen vrijdag impliceerde premier Rutte nog dat Teeven een goede deal zou hebben gesloten. De drugsbaron zou mogelijk in ruil voor de schikking belastende informatie over andere criminelen hebben doorgespeeld aan ‘crimefighter’ Teeven. Dat deel van de deal wordt niet beschreven in het rapport van de onderzoekscommissie-Oosting. ‘Heeft Oosting kennis genomen van de tegenprestatie? Dat weet ik niet. Om daar conclusies uit te trekken, dan zou je de tegenprestatie moeten kennen’, zei hij vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Ook zei hij: ‘Bij deze deal staat dat die mocht.’
Minister Van der Steur zet nu een streep door die opmerkingen van de premier. De commissie oordeelde namelijk dat de schikking ‘de toets der kritiek niet kan doorstaan’. De minister: ‘Op basis van het onderzoek van de commissie-Oosting blijkt dat over de voorbereiding van de besluitvorming en de inhoud van het besluit van alles te zeggen valt.’ Het kabinet aanvaardt de conclusie dat de deal niet deugde.
Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff betrokken
In de antwoorden reflecteert Van der Steur ook op zijn eigen rol als toenmalig coalitie-Kamerlid in de informatievoorziening vanuit het ministerie van Justitie. Op 4 maart meldde Nieuwsuur het daadwerkelijke bedrag dat Cees H. kreeg teruggestort van de staat. Dit was vele malen hoger dan het bedrag dat minister Opstelten in 2014 in de Kamer had genoemd. Op de dag van de uitzending waren toenmalig Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff aanwezig op het ministerie bij het opstellen van het persbericht.
De Kamerleden adviseerden om de harde ontkenning van het door Nieuwsuur genoemde bedrag van 4,7 miljoen gulden uit het persbericht te laten. ‘Omdat daardoor verwarring zou kunnen ontstaan.’ Op dat moment was het afschrift van de schikking nog niet gevonden in de archieven van het ministerie. Wel waren er verschillende bedragen in omloop, onder meer twee bedragen die Teeven zich dacht te herinneren.
Oosting
Er is geen aanwijzing dat er meer steekt achter de deal die Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel H. dan de commissie-Oosting heeft blootgelegd. Maar ook al zouden de tegenprestaties wel groter zijn, dan blijft de financiële schikking van 4,7 miljoen gulden ‘duidelijk in disbalans’.
Dat liet oud-ombudsman Marten Oosting dinsdag weten aan de Tweede Kamer. De partijen konden hem nadere vragen stellen over zijn onderzoek naar de affaire.
Premier Mark Rutte suggereerde vrijdag dat er mogelijk meer kon zitten achter de deal van Teeven, die hij sloot als officier van justitie. Daarom kon hij niet beoordelen of de deal echt wel zo rammelde als Oosting concludeert. Als Rutte dat vindt, dan moet hij dat aantonen, zei Oosting.
De tegenprestatie hield volgens Oosting in dat H. informatie gaf in meerdere strafzaken.
‘Er was nog geen bewijs gevonden welk bedrag was overgemaakt’, schrijft Van der Steur. Ontkenning van de 4,7 miljoen was daarom niet opportuun en werd op hun verzoek uit het persbericht geschrapt. Het eindoordeel over het persbericht was aan toenmalig minister Opstelten, stelt Van der Steur.
Rutte wilde ‘persoonlijke aantekening’ niet delen
Een andere heikele kwestie is de status van het gespreksverslag tussen Fred Teeven en topambtenaar Gerard Roes van Justitie uit het voorjaar van 2014. Na de eerste uitzending van Nieuwsuur over de Teevendeal, in maart vorig jaar, stelde minister Opstelten een intern onderzoek in om het bonnetje van de schikking op te sporen. De oud-procureur-generaal die op speurtocht ging, gaf Roes de opdracht om Teeven uit te horen over de bedragen die met de schikking waren gemoeid. In dat gesprek noemde Teeven een basisbedrag van circa 2 miljoen gulden en een uit rente opgebouwd bedrag van 4,8 miljoen.
De ambtenaar maakte een verslag van het gesprek en beide heren zetten hun handtekening eronder.
Op 10 maart van dit jaar debatteerde premier Rutte met de Kamer na het aftreden van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven. Het bonnetje was inmiddels gevonden. De premier kreeg tijdens dat debat van de ambtenaren van Justitie het verslag van het gesprek tussen Teeven en Roes. Hij beweerde in de Kamer dat hij dat verslag niet kon delen omdat het een ‘persoonlijke aantekening’ betrof.
Van der Steur schrijft nu dat het diezelfde Roes was die tegen Rutte had gezegd dat het een persoonlijke aantekening was. ‘De minister-president voelde zich op dat moment niet vrij om het stuk te verstrekken.’
Van der Steur is het eens met Oosting dat het gespreksverslag met de Kamer had kunnen worden gedeeld, ‘als er voldoende tijd was geweest om deze beoordeling te maken’. Die tijd ontbrak in het debat, schrijft hij.
Minister mist twee keer zijn eigen deadline
Met flinke vertraging stuurde de minister vanmiddag zijn antwoorden aan de Kamer. Aanvankelijk zou hij de antwoorden gisteren al opsturen, maar hij had meer tijd nodig. Ook vandaag kwamen de stukken driekwartier later dan beloofd. Het kwam hem op een sneer te staan van D66-leider Alexander Pechtold. ‘Hoe ernstig wil je de kamer tergen?’, schreef hij op Twitter.
De oppositie vroeg vanmiddag om uitstel van het debat morgen met premier Rutte en minister Van der Steur. Omdat de minister traag was in het verstrekken van de antwoorden, vroeg de oppositie om meer tijd ter voorbereiding van het debat. VVD en PvdA waren hiertegen. Uiteindelijk is het debat met enkele uren verplaatst naar morgenmiddag 14.00 uur.
De Kamer zal in het debat met Rutte en Van der Steur harde noten kraken over de deal die officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H. en de ongelukkige nasleep vorig jaar en dit voorjaar. De deal kan de ‘toets der kritiek’ van de onderzoekscommissie-Oosting niet doorstaan, zo bleek vorige week. H. kreeg te veel geld terug van de staat, kreeg onterecht strafverkorting en de deal werd ten onrechte achter de rug van de Belastingdienst om gesloten, stelt de commissie.
Ook in 2014 en 2015 ging veel fout. De Kamer wil onder meer weten hoe de ministers de gang van zaken van de afgelopen twee jaar verantwoorden. De zaak kwam in 2014 opnieuw in het nieuws door een uitzending van Nieuwsuur. Sindsdien ging veel fout in de communicatie met de Kamer en in het interne onderzoek van Justitie naar de Teevendeal. Toenmalig minister Opstelten noemde een verkeerd bedrag aan de Kamer, hij liet na een onafhankelijk onderzoek in te stellen, de premier deelde een gespreksverslag tussen Teeven en een hoge ambtenaar van Justitie niet met de Kamer.
Trouw 15.12.2015 De parlementariërs Teeven en Swagerman hielden zich als aanklagers niet aan een instructie van hun minister, constateert Wim Deetman. Zij zijn daardoor nu aangeschoten wild.
Een politiek bestuurder moet er blindelings op kunnen vertrouwen dat de besluiten die hij neemt naar letter en geest worden uitgevoerd….
Binnen onze democratische rechtsstaat kan onze parlementaire democratie slechts goed functioneren als alle betrokkenen zich houden aan een aantal – soms ongeschreven – regels. Eén van deze regels gaat in de kern om vertrouwen. Zoals een rechter blind moet kunnen varen op het woord van een opsporingsambtenaar of een officier van justitie, moet een politieke bestuurder, zoals een minister, blindelings kunnen vertrouwen op het ambtelijk apparaat.
Dit vertrouwen behelst onder meer dat ambtenaren de minister gevraagd en ongevraagd adequate en feitelijk juiste informatie geven en dat zij dit op tijd doen. Alleen zo kan een minister politieke verantwoordelijkheid dragen, de verantwoordelijkheid nemen voor wat in zijn of haar naam gebeurt of is gebeurd, en zich politiek verantwoorden in het parlement.
Evenzeer moet een politiek bestuurder, zoals een minister, er blindelings op kunnen vertrouwen dat de besluiten die hij neemt en het beleid dat hij voert loyaal naar letter en geest worden uitgevoerd. Alleen dan kan een minister inhoudelijk voor zijn of haar beleid verantwoording afleggen in het parlement.
Permanent gokbedrijf
Als hiermee de hand wordt gelicht, wordt het politieke lot van een minister een kwestie van een permanent gokbedrijf. Als je hiervoor je schouders ophaalt, verleen je het parlement feitelijk de status van quantité négligeable. En als je het parlement een onbeduidende rol toekent, leg je de bijl aan de wortel van onze democratie. Want wat is je stem dan nog waard?
Tegen deze achtergrond is het begrijpelijk dat het parlement niet kan aanvaarden dat een bewindspersoon onjuiste informatie verstrekt. De sanctie is: aftreden. Duidelijk is tegen deze achtergrond ook dat een minister ambtelijk falen zoals geschetst niet kan tolereren.
De deal van Teeven en Swagerman legt een impliciete koppeling tussen ontneming van criminele winst en strafvermindering….
De commissie-Oosting constateert in haar recente rapport dat de officieren van justitie Teeven en Swagerman, in weerwil van de nadrukkelijke aanwijzing van de toenmalige minister, een package deal sloten met de drugscrimineel in kwestie. De deal van Teeven en Swagerman legt een impliciete koppeling tussen ontneming van criminele winst en strafvermindering.
IRT-affaire
Het omzeilen van de aanwijzing van de minister is ernstig. Immers, in het optreden van de officieren kwam in elk geval niet tot uitdrukking hoe in de democratische rechtsstaat de (politieke) verantwoordelijkheden zijn geregeld. Daarbij komt dat juist in de tien daaraan voorafgaande jaren, in de zogeheten IRT-affaire, er volop aandacht was voor de blinde vlek bij Openbaar Ministerie en politie voor de democratische rechtsstaat.
Nu het rapport van de commissie-Oosting op tafel ligt, zou je kunnen volstaan met de constatering: de betrokkenen vervullen hun functie niet meer en nu zullen maatregelen worden genomen om herhaling te voorkomen. Maar er is een detail in het geding dat zich minder eenvoudig weg laat redeneren: zowel Teeven als Swagerman zijn inmiddels lid van het parlement, respectievelijk van de Tweede en Eerste Kamer.
Voormalig Tweede Kamervoorzitter Anne Vondeling gaf in 1976 een van zijn boeken de titel mee: ‘Tweede Kamer: Lam of leeuw?’ Met betrekking tot beide heren laat het antwoord op deze vraag – lam of leeuw? – zich raden, vrees ik. Zou een minister-president werkelijk geholpen zijn met parlementariërs die genadebrood moeten eten? Om nog maar te zwijgen over de kiezer.
Willem Deetman (CDA): oud-minister en ex-voorzitter van de Tweede Kamer
NU 15.12.2015 Een uur na het verstrijken van de deadline voor het beantwoorden van de 250 Kamervragen over het rapport van de commissie-Oosting, zijn de antwoorden binnen. Dit zijn de belangrijkste conclusies.
Voor het Kamerdebat, dat woensdag gepland staat, wil de oppositie opheldering over de rol die Rutte heeft gespeeld in de nasleep van de deal die oud-staatssecretaris Fred Teeven in zijn vorige functie als officier van justitie maakte met drugscrimineel Cees H.; wat Van der Steur en Dijkhoff als Kamerleden op het ministerie van Veiligheid en Justitie deden tijdens het opstellen van een persbericht en wat Rutte bedoelt met de tegenprestatie die Cees H. volgens Rutte zou hebben geleverd.
Wat was de rol van Rutte?
Tijdens het debat over de Teeven-deal eerder dit jaar wilde Rutte een vastgelegd gesprek tussen Teeven, toen nog staatssecretaris, met een topambtenaar niet delen met de Kamer. Het zou gaan om een “persoonlijke aantekening”, zei de premier.
In dat gesprek zei Teeven tegen de ambtenaar dat het bedrag dat is betaald aan Cees H. weleens hoger zou kunnen liggen dan de 2 miljoen gulden die door het kabinet steeds werd gecommuniceerd. De commissie-Oosting publiceerde dit verslag vervolgens wel in het rapport.
Rutte had dit veel eerder kunnen delen met de Kamer, maar hij had geen tijd en gelegenheid om het gespreksverslag te lezen, schrijft Van der Steur nu. Achteraf concludeert de minister dat het gespreksverslag aan de Kamer gestuurd had kunnen worden, zoals de commissie ook al oordeelde.
Hoewel de zaak al langer speelt, is Rutte pas op de dag van de Nieuwsuuruitzending op de hoogte gebracht van de schikkingsovereenkomst uit 2000. Daarvoor belde Rutte wel met Teeven om te vragen of hij zich kon vinden in de conclusies van een eerder onderzoek naar de Teeven-deal.
Deze commissie-Brummer concludeerde dat er op baisis van de herinneringen van Teeven geen onderbouwde conclusies getrokken konden worden. Rutte heeft hierover met Teeven gebeld, maar het niet naar specifieke bedragen gevraagd. Vrijdag zei Rutte dat hij het “niet kies” vond om Teeven naar zijn vorige functie te vragen.
Wat deden toenmalig VVD-Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff op het ministerie tijdens het opstellen van het persbericht?
Een andere belangrijke vraag waar de oppositie opheldering over wil, is de rol die toenmalig VVD-Kamerleden Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff speelden bij het opstellen van het persbericht naar aanleiding van de Nieuwsuuruitzending waarin onthuld werd dat er niet 1,2 miljoen gulden, maar 4,7 miljoen gulden is overgemaakt aan Cees H..
In dat persbericht is het bedrag van 4,7 miljoen gulden op advies van Van der Steur en Dijkhoff uit het persbericht verwijderd, zo blijkt uit de antwoorden.
Van der Steur: “We hebben advies gegeven over het concept persbericht, gevraagd of zeker was dat alles klopte en geadviseerd de specifieke ontkenning van het door Nieuwsuur genoemde bedrag uit het persbericht te halen, omdat daardoor verwarring zou kunnen ontstaan.” Van der Steur wijst er op dat moment nog geen bewijs lag dat het bedrag dat Nieuwsuur noemde zou kloppen.
Volgens Van der Steur zaten Dijkhoff en hij aan tafel om kritisch door te vragen. “Wij herinneren ons dat deze gesprekken soms pittig waren als er formuleringen gesuggereerd werden die technisch wel klopten, maar naar onze smaak teveel nuanceerden. Wij herinneren ons de gesprekken niet zozeer als het helpen opbouwen van een verdediging, maar de opgebouwde verdedigingslijn te testen op houdbaarheid.”
Wat weet Rutte over de tegenprestatie die Cees H. zou hebben geleverd?
De Kamer wil verder nog weten waarom drugscrimineel Cees H. een voor hem zo’n goede deal heeft kunnen sluiten met het Openbaar Ministerie (OM). Hij kreeg immers strafvermindering en droeg een laag bedrag af aan de staat.
Er wordt, onder andere door Rutte zelf, gesuggereerd dat H. een tegenprestatie heeft geleverd in de vorm van informatie over een andere strafzaak. In die discussie komt de naam Johan V., alias de Hakkelaar naar voren.
Van der Steur wijst op het antwoord van de Commissie zo’n tegenprestatie “niet met zekerheid heeft kunnen vaststellen”.
Telegraaf 15.12.2015 De Tweede Kamer laat zich dinsdag nog eens informeren over de deal die Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. en ook over de politieke nasleep daarvan. De manier waarop minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten met de kwestie omsprong, bracht hem begin dit jaar ten val. Daarop trad Teeven, inmiddels staatssecretaris, ook af.
De Kamer ontvangt Marten Oosting, die de zaak met een speciale commissie onderzocht op verzoek van de Tweede Kamer zelf. Het leverde een vernietigend rapport van vierhonderd bladzijden op. De deal zelf bleek niet te deugen en Opstelten reageerde in 2014 en 2015 niet goed op onthullingen dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid.
Kritiek was er ook op Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg. Zij vernietigde een brief van een anonieme klokkenluider over de kwestie. Van Miltenburg stapte zaterdag op.
Trouw 15.12.2015 Alle ogen zijn deze week in Den Haag gericht op de VVD. De regeringspartij, die in 2010 het superdepartement Veiligheid en Justitie optuigde en daar sindsdien de macht heeft, verkeert in zwaar weer. Uitgerekend omdat het van de eigen speerpunten – veiligheid en misdaadbestrijding – een puinhoop lijkt te maken.
Het is inmiddels gewoonte dat de laatste werkweek voor de Kerst een zware is voor het tweede kabinet-Rutte.
De oppositie zal morgen, tijdens het Kamerdebat over de omstreden ‘Teevendeal’, alles uit de kast halen om de geloofwaardigheid van de liberale boegbeelden premier Mark Rutte en minister Ard van der Steur van veiligheid en justitie in twijfel te trekken.
Wisten zij echt niet bijtijds wat die afspraak tussen de toenmalige officier van justitie – en latere staatssecretaris – Fred Teeven en de crimineel Cees H. precies inhield? Hebben zij de Kamer wel volledig en tijdig geïnformeerd? Munitie genoeg voor de VVD om het debat te vrezen. Als opmaat moet het kabinet vandaag liefst 250 Kamervragen over de kwestie beantwoorden.
Opgestapt
Als gevolg van de Teevendeal hebben inmiddels drie prominente VVD’ers het veld geruimd. In maart stapte minister Ivo Opstelten van veiligheid en justitie op, nadat alsnog een bonnetje boven water was gekomen waaruit bleek dat naar de bankrekening van Cees H. ruim 4,7 miljoen gulden was overgemaakt – en niet 1,25 miljoen, zoals hij de Kamer eerder had gezegd. In zijn kielzog trad ook zijn staatssecretaris Fred Teeven af, die vervolgens terugkeerde in de Kamerbankjes. En zaterdag leverde Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg haar functie in.
Het is inmiddels gewoonte dat de laatste werkweek voor de Kerst een zware is voor het tweede kabinet-Rutte. Eind 2013 werd het woonakkoord in de Eerste Kamer bijna afgeschoten. Eind 2014 dreigde het kabinet in crisissfeer de feestdagen in te gaan vanwege onenigheid over het plan van minister Schippers om de vrije artsenkeuze in te perken. Zo tegen het einde van het jaar lopen de spanningen op het Binnenhof inmiddels traditiegetrouw op.
Opvallend rond de affaire-Cees H. is dat alle kritiek nu volledig afstraalt op één partij…
VVD centraal
Tussendoor speelden nog heikele kwesties over de inkomensafhankelijke zorgpremie en de bed-bad-brood-discussie over de opvang van illegalen. Telkens kwamen PvdA en VVD in botsing. En telkens vonden ze een uitweg. Maar opvallend rond de affaire-Cees H. is dat alle kritiek nu volledig afstraalt op één partij.
Deze keer kunnen de sociaal-democraten achterover leunen en toezien hoe het debat tussen Rutte en de ook aanwezige minister Van der Steur van veiligheid en justitie verloopt. Waarna de PvdA de balans zal opmaken: valt hier, in de wetenschap dat al drie liberalen zijn afgetreden, de huidige VVD-bewindspersonen nog veel te verwijten?
NU 14.12.2015 De leiding van de Tweede Kamer, het presidium, praat dinsdag over de procedure voor de opvolging van Anouchka van Miltenburg als voorzitter van de Tweede Kamer.
Ze stapte zaterdag op naar aanleiding van kritiek op haar functioneren, speciaal in de afhandeling van de Teeven-deal.
Er moet een profielschets worden opgesteld, waarover de Kamer het dan eens moet worden. Daarna kunnen kandidaten zich melden en maakt het parlement zijn keuze uit de belangstellenden.
De verwachting is dat de zaak pas na het kerstreces rondkomt. Dat begint komend weekeinde en loopt tot en met 11 januari. De nood is echter niet aan de man: er zijn twee ondervoorzitters en er zijn ook altijd vervangende voorzitters beschikbaar.
Ondervoorzitter Khadija Arib van de PvdA neemt op dit moment de taken van de voorzitter waar.
Bonnetje
Van Miltenburg, wier voorzitterschap werd gekenmerkt door incidenten, zag zich zaterdag gedwongen haar functie als Kamervoorzitter neer te leggen na kritiekvan de onderzoekscommissie-Oosting. “De harde woorden van de commissie-Oosting en de voortgaande discussie rond mijn persoon doen het ambt van voorzitter te veel geweld aan”, zei Van Miltenburg bij haar aftreden.
Volgens Oosting had de oud-Kamervoorzitter de inhoud van een anonieme brief, waarin het exacte bedrag stond van de deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot met Cees H., met de commissie moeten delen.
Met het aftreden van Van Miltenburg (VVD) is de politieke storm rond de Teeven-deal nog niet gaan liggen. De schimmigheid rond de deal leidde eerder tot het opstappen van VVD’ers Ivo Opstelten en Fred Teeven als minister en staatssecretaris van Justitie.
Bij de oppositie zijn er nog prangende vragen over onder andere de rol van premier Mark Rutte in de zaak. Wat wist hij en wanneer was hij op de hoogte? Waarom noemde hij het verslag van het gesprek waarin Teeven het bedrag noemde een “kattebelletje” en waarom wilde hij dat verslag niet met de Kamer delen, terwijl dat volgens de commissie-Oosting wel had gekund? En waarom vroeg hij Teeven zelf niet naar het bedrag?
Vrijdag verdedigde de premier zich tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Volgens Rutte zijn alle processtappen goed doorlopen en heeft hij als premier alles gedaan wat hij kon doen.
De Tweede Kamer debatteert woensdag over de uitkomsten van het rapport en dinsdag is er een hoorzitting.
Trouw 14.12.2015 Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is weliswaar zaterdag opgestapt vanwege de ‘Teeven-deal’, maar de VVD is daarmee nog niet uit de problemen. Van Miltenburg zelf moet zich morgen in de Tweede Kamer nog verantwoorden voor de conclusies van de commissie-Oosting.
Premier Mark Rutte heeft ter voorbereiding van het debat over het rapport-Oosting, woensdag, nog honderden vragen van Kamerleden te beantwoorden. Hem wordt, zoals GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver gisteren nog stelde, kwalijk genomen dat hij óf niet wist van de exacte bedragen die met de deal waren gemoeid, dan wel daarover zweeg.
Kringen rond Van Miltenburg ontkenden gisteren dat er druk op de voormalige Kamervoorzitter is uitgeoefend om terug te treden. “Ze nam vrijdag al het besluit na overleg met haar staf en de griffier van de Kamer. Dat was het”, aldus een bron in de VVD. De kritiek op verschillende vooraanstaande VVD-politici werd heviger en heviger in de dagen na de publicatie van het rapport-Oosting over de deal uit 2000 tussen, toen, officier van justitie Fred Teeven en de drugscrimineel Cees H. Van Miltenburg trok haar conclusies.
Geen gezag
In de drie jaar dat Van Miltenburg de Kamer voorzat, bouwde zij nooit het gezag op dat haar voorgangers wel verwierven. Op enig moment vroegen acht fractievoorzitter anoniem in een artikel in de Volkskrant om haar aftreden.
Toch zijn er tijdens haar voorzitterschap belangrijke vernieuwingen geweest in de Haagse politiek. De formatie van een nieuw kabinet werd afgesloten zonder de bemoeienis van het staatshoofd en de coalitie deed keer op keer met succes zaken met partijen uit de oppositie. Van Miltenburg refereerde aan die feiten in haar zaterdag in de Kamer afgegeven verklaring.
Het zijn echter vernieuwingen waarin zij niet of nauwelijks als voorzitter van het parlement een actieve rol had. Haar dieptepunt als voorzitter beleefde Van Miltenburg toen CDA-fractievoorzitter Van Haersma Buma haar met zoveel woorden in de Kamer verweet de coalitiepartijen te bevoordelen. Van Miltenburg beende, na te hebben geschorst, huilend de plenaire vergaderzaal uit.
In de drie jaar had zij ook geregeld moeite om de PVV in bedwang te houden. Van Miltenburg viel nogal eens terug op het feit dat de Kamer het de voorzitter onmogelijk had gemaakt in te grijpen als debatten te fel werden. Zo zweeg zij toen Geert Wilders de Kamer een nepparlement noemde. Later greep zij echter wel in toen Van Haersma Buma Wilders verweet een nepfractie te leiden.
De tweede keer
Van Miltenburg is de tweede voorzitter van de Tweede Kamer die sinds het ontstaan in 1815 tussentijds aftreedt.
Het gebeurde eerder alleen in 1912, toen Frederik graaf van Bylandt opstapte. De CHU-politicus leefde permanent in onmin met de door hem gevreesde socialistische Kamerleden van de SDAP. De SDAP-parlementariërs pleegden, nadat het hen onmogelijk was gemaakt te debatteren over de invoering van het algemeen kiesrecht, obstructie door over de onbelangrijkste zaken redevoeringen te houden. De situatie duurde een jaar, waarna Van Bylandt eieren voor zijn geld koos.
Van Miltenburg is tevens de tweede parlementsvoorzitter van VVD-huize die tussentijds aftreedt. In 2013 gaf Fred de Graaf het voorzitterschap van de Eerste Kamer op. Hem werd verweten te hebben geprobeerd vertegenwoordigers van de PVV te weren uit de commissie van in- en uitgeleide van de Verenigde Vergadering bij de kroning van Willem-Alexander.
Trouw 13.12.2015 Van de denker Augustinus is de waarneming dat de staat in weinig verschilt van een roversbende, als hij niet is onderworpen aan het recht. Daarmee is de betekenis van publieke controle in een oogwenk duidelijk. De controlerende machten, voorop het parlement en de rechter, behoren scherp in de gaten te houden of de staat zich aan de rechtsregels houdt. De burgers moeten daarop kunnen vertrouwen. Op dat vertrouwen stoelt de democratische rechtsstaat.
Bijna de gehele politiek top van de VVD, inclusief premier Rutte, is meer of minder bij deze kwestie betrokken.
In dat licht is het rapport van de commissie-Oosting over de Teevendeal met Cees H. in 2000 en de nasleep ervan onthutsend. De vraag wat de politieke consequenties zullen zijn voor de direct en indirect betrokken ambtsdragers zal volgende week in het Kamerdebat worden beantwoord.
Dat dit debat riskant is voor het voortbestaan van het kabinet is duidelijk: bijna de gehele politiek top van de VVD, inclusief premier Rutte, is meer of minder bij deze kwestie betrokken. Het geringste risico is nog dat zij als ‘aangeschoten wild’ de kerstdagen in gaan.
Pijnlijk
Misschien nog wel het schokkendst is dat de voorzitter van de Tweede Kamer onder verdenking staat van het frustreren van de publieke controle. Leden van de VVD-fractie hebben voorkomen dat mevrouw Van Miltenburg officieel wordt gehoord. Zij mag in een rondetafelgesprek aan de Kamer uitleggen waarom zij een klokkenluidersbrief met politiek explosieve informatie voor de toenmalige bewindslieden van justitie, Opstelten en Teeven, liet vernietigen. Het blijft even pijnlijk. (Deze column is geschreven voordat Tweede Kamer-voorzitter Anouchka van Miltenburg zaterdagmiddag haar vertrek aankondigde, redactie.)
Daarmee is een van de oorzaken van deze rechtsstatelijke bende aangegeven: in de verdeling van de hoogste posten in ons bestel is het evenwicht zoek. De VVD heeft sinds zij in 2010 de grootste partij van het land werd, vrijwel alle sleutelfuncties naar zich toe getrokken. Daardoor ontbreekt het op cruciale momenten in het Haags verkeer aan gezond tegenwicht en prevaleert al gauw loyaliteit aan het partijbelang.
Dat risico bestond en bestaat zeker op het departement van veiligheid en justitie, waar sinds 2010 de minister en staatssecretaris van dezelfde politieke kleur zijn. In het verleden werd dit vermeden, soms uit wantrouwen in een minister en de daaruit voortkomende behoefte aan een staatssecretaris als waakhond, meestal vanwege het belang van evenwicht.
Het is mogelijk dat het de VVD een beetje naar het hoofd is gestegen, sinds zij in 2010 de grootste partij van het land werd
Mentale houding
Op het departement van justitie, vanouds de zetel van het juridisch geweten van het landsbestuur, was het verstandig geweest deze regel toe te passen, omdat hier vijf jaar terug met de inlijving van het directoraat openbare veiligheid ook al de oude dualiteit tussen Justitie en Binnenlandse Zaken werd doorbroken. Daarbij blijft het niet zonder gevolgen voor de mentale houding van ambtenaren als in de naam wordt uitgedrukt dat veiligheid aan het recht voorafgaat.
Na de brand in het detentiecentrum op Schiphol in 2006, waarbij elf doden vielen, was de zelfmoord van de Russische asielzoeker Dolmatov in de vreemdelingenbewaring in 2012 een tweede indringend signaal dat het veiligheidsdenken doorschoot ten koste van rechtsvereisten. Een forse minderheid van de Tweede Kamer vond dat staatssecretaris Teeven naar aanleiding van de zaak-Dolmatov had moeten aftreden.
De coalitie van VVD en PvdA oordeelde dat hij mocht blijven en liet een kans lopen de ambtenaren van het departement een zweepslag te verkopen. Het beeld is afkomstig van de ‘oude Donner’, de staatsrechtsgeleerde A.M. Donner. De betekenis van de zweepslag wordt duidelijk in het spiegelbeeld: als de politiek het niet zo nauw neemt met de regels, hoeven wij dat als ambtenaren ook niet te doen. Het rapport-Oosting bevestigt deze wijsheid. Het ‘uit de wind houden’ van de bewindslieden gaat boven alles.
Vervaagde grenzen
Het is mogelijk dat het de VVD een beetje naar het hoofd is gestegen, sinds zij in 2010 de grootste partij van het land werd. Een partij die wil staan in de traditie van Thorbecke, had echter eerder bij zinnen mogen komen. Zij had moeten doorzien dat het vervloekte coalitiemonisme de grenzen tussen uitvoerende en controlerende macht vervaagt en de democratie berooft van de noodzakelijke checks and balances.
Thorbecke wees voortdurend op de betekenis van de onderscheiden verantwoordelijkheden van regering en parlement. Deze trek in ons staatsbestel heeft uit angst voor machtsverlies de afgelopen decennia plaatsgemaakt voor een bevangenheid, die tot krampachtigheid, gerichtheid naar binnen en zelfs complotdenken leidt. Dat doet vertrouwen in de politiek, zacht gezegd, geen goed.
Telegraaf 13.12.2015 Behalve van de kiezers die nu VVD stemmen (13 procent van alle kiezers) zijn er vooral afkeurende reacties op VVD-hoofdpersonen na publicatie van het rapport-Oosting, over de Teeven-deal. Dat blijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond.
Vrijdag, op de peildag, vond 58 procent van de kiezers dat Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg moet opstappen, 55 procent dat Fred Teeven weg moet als Kamerlid en 51 procent wil dat premier Mark Rutte vertrekt. Overigens is Van Miltenburg zaterdag daadwerkelijk opgestapt.
Een brief van een klokkenluider over de Teeven-deal werd destijds door haar vernietigd en niet gedeeld met de onderzoekscommissie-Oosting. Verder vindt 59 procent van de kiezers dat oud-minister Ivo Opstelten destijds de Kamer bewust verkeerd ingelicht heeft en denkt 70 procent dat premier Rutte dat heeft gedaan. Van degenen die in 2012 VVD stemden is dat 53 procent.
Conclusie van de commissie-Oosting deze week was dat de deal die Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H., niet deugde. Qua zetels verandert er niet veel. De PVV blijft op 39 zetels en de VVD op 20.
Elsevier 13.12.2015 Niet alleen Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) moet aftreden vanwege haar rol in de zogeheten ‘Teevendeal’. Ook premier Mark Rutte (VVD) moet zijn conclusies trekken.
Dat vindt de meerderheid (51 procent) van de Nederlandse kiezers, zo blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
Drugsdeal
Zaterdag maakte Van Miltenburg haar aftreden bekend naar aanleiding van het rapport van de commissie-Oosting. Van Miltenburg kreeg een brief met gedetailleerde informatie over de deal die Fred Teeven (VVD) maakte met drugscrimineel Cees Helman, maar vernietigde het document.
Ze noemde haar handelen ‘zorgvuldig’, maar stapte toch op. ‘Ik wil de functie van voorzitter niet langer belasten met deze discussie,’ zei ze. Uit de peiling blijkt dat 58 procent het vertrek van Van Miltenburg toejuicht.
Maar volgens een meerderheid van de kiezers blijft het daar niet bij. Ook premier Rutte zou na het rapport van de commissie-Oosting zijn conclusies moeten trekken, vindt 51 procent van de kiezers.
Het vertrek van de premier wordt gesteund door kiezers op veel verschillende partijen, behalve de partij van de premier. Slechts 2 procent van de mensen die nu op VVD zou stemmen, wil dat Rutte opstapt.
PVV blijft grootste
De commissie-Oosting heeft verder niet voor electorale verschuivingen gezorgd in de peilingen. De PVV blijft met 39 virtuele zetels veruit de grootste partij. De regeringscoalitie VVD (20 zetels) en PvdA (10 zetels) hebben samen nog niet zo veel zetels als de PVV.
Dat de steun voor regeringspartijen tijdens de regeerperiode terugloopt, is een gebruikelijk verschijnsel. De grote opkomst van de PVV is, volgens het peilingsbureau, vooral te danken aan de ferme taal van partijleider Geert Wilders in de migratiecrisis. Het toenemen van de migratiestromen naar Europa lijkt min of meer synchroon te lopen met de opkomst van de PVV.
VK 12.12.2015 Ruim drie jaar heeft Anouchka van Miltenburg (Utrecht, 1967) het dan toch nog volgehouden als voorzitter, zeker twee jaar langer dan menig Kamerlid hoopte. De nasleep van de ‘Teevendeal’ kost haar nu haar positie maar al veel eerder had ze van de voorzittersstoel, door haar eigen moeizame functioneren, een schopstoel gemaakt.
In december 2013 waren de meeste fractievoorzitters hun geloof al kwijt dat het nog goed zou komen met Van Miltenburg, die in 2012 nog zo goedlachs en onbevangen aan de klus was begonnen. Ze deden hun beklag in de Volkskrant.
‘De huidige toestand rond de Kamervoorzitter moet worden doorbroken’, zei een fractievoorzitter.
AD 12.12.2015 Voor het eerst sinds 1912 is een Kamervoorzitter opgestapt. VVD-Kamerlid Anouchka van Miltenburg concludeerde zaterdagmiddag na een reeks schandalen en schandaaltjes dat ze de voorzittershamer neerlegt. De druppel: het vernietigende rapport van de commissie-Oosting over de Teevendeal.
Nepparlement zeggen in het echte parlement, mag dat? Als Anouchka van Miltenburg de voorzitter is, mag dat wel. Of toch niet. Toen PVV-leider Geert Wilders de term voor het eerst gebruikte tijdens de Algemene Beschouwingen van september, zei Van Miltenburg niets.
Een maand later, toen de partij de term weer van stal haalde, greep ze wel in. Die nieuwe hobby moest maar voorbij zijn, sprak de Kamervoorzitter. Het tekende haar wispelturigheid.
AD 12.12.2015 Het aftreden van Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is een ,,een moeilijk besluit dat ik alleen maar kan respecteren”. Dat liet minister-president Mark Rutte zaterdagmiddag weten in een reactie op het aftreden van zijn partijgenote.
Volgens hem heeft ze het het Kamervoorzitterschap ,,steeds met volle inzet en veel enthousiasme ingevuld. Ik wens haar alle goeds toe voor de toekomst.”
Telegraaf 12.12.2015 Het aftreden van Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is een “een moeilijk besluit dat ik alleen maar kan respecteren”. Dat liet minister-president Mark Rutte zaterdag weten in een reactie op het aftreden van zijn partijgenote.
Volgens hem heeft ze het het Kamervoorzitterschap “steeds met volle inzet en veel enthousiasme ingevuld. Ik wens haar alle goeds toe voor de toekomst.”
VK 12.12.2015 In Den Haag reageren veel partijen zaterdagmiddag begripvol op het vertrek van Kamervoorzitter Van Miltenburg, maar laten ook weten dat haar besluit hun zorgen over de Teevendeal met drugscrimineel Cees H geenszins wegneemt. Gert-Jan Segers, fractieleider van de ChristenUnie: ‘De vraag of de Kamer juist is geïnformeerd blijft staan’.
De voorzitter speelt slechts een marginale rol in een veel grotere politieke kwestie, aldus Fractieleider Sybrand Buma (CDA).
Aanleiding voor Van Miltenburgs vertrek was het oordeel van de Commissie Oosting. Die stelde afgelopen week dat de Kamervoorzitter een brief van een anonieme klokkenluider had moeten doorgeven, in plaats van deze door de papierversnipperaar te halen. In een korte persconferentie liet Van Miltenburg weten de functie van voorzitter niet langer ‘met deze discussie te willen belasten’, maar ook te vinden dat zij zorgvuldig heeft gehandeld.
D66 is het daar niet mee eens. Fractievoorzitter Alexander Pechtold noemt het ‘begrijpelijk en terecht’ dat Van Miltenburg haar verantwoordelijkheid neemt, maar ook ‘teleurstellend’ dat ze ‘haar verkeerde inschattingen’ over de klokkenluidersbrief rond de Teevendeal nog steeds zorgvuldig noemt.
Telegraaf 12.12.2015 ,,Ik heb respect voor de beslissing van Anouchka van Miltenburg om terug te treden als voorzitter van de Tweede Kamer. Ongetwijfeld is dit voor haar persoonlijk een moeilijke en pijnlijke beslissing geweest,” zegt VVD-fractieleider Zijlstra in een reactie op het aftreden van de Kamervoorzitter.
“Het siert haar dat zij het ambt van voorzitter niet wil belasten met de gevolgen van de conclusies die de commissie Oosting trekt in haar rapport. Uiteraard verwelkomen wij haar graag terug in de gelederen van onze fractie.”
Volgens CDA-fractieleider Buma speelt de voorzitter slechts een marginale rol in een veel grotere kwestie. “Het belangrijkste blijft het jarenlang niet ruimhartig en mogelijk zelfs onjuist informeren van de Kamer door het kabinet.”
Gert-Jan Segers, fractieleider van de ChristenUnie: “Het is een pijnlijk besluit en een persoonlijk drama. Tegelijk staat dit besluit los van de kern van het rapport van de commissie-Oosting. Het debat woensdag zal, wat de ChristenUnie-fractie betreft, ook niet gaan over het optreden van de Kamervoorzitter, maar over de vraag of de Kamer juist is geïnformeerd en of de hoofdrolspelers de rechtsstaat iedere keer adequaat hebben gediend. Ik dank Anouchka van Miltenburg voor het werk dat zij de afgelopen drie jaar als Kamervoorzitter voor ons parlement verzette.”
Telegraaf 12.12.2015 Anouchka van Miltenburg vindt dat ze zorgvuldig heeft gehandeld rond een brief van een klokkenluider over de Teevendeal die ze liet vernietigen. Ze wil evenwel voorkomen dat haar ambt verder beschadigd raakt door een discussie over haar persoon. Daarom is ze teruggetreden als voorzitter van de Tweede Kamer.
“De afgelopen drie jaar waren niet altijd gemakkelijk, maar ik kijk met een heel voldaan gevoel terug op die bijzondere jaren”, zei Van Miltenburg in een ingelaste persconferentie in het parlement. “Mijn collega-Kamerleden dank ik zeer voor de kans die ze mij hebben gegeven om hun Voorzitter te mogen zijn. Een belangrijke functie die ik niet langer wil belasten met een discussie over mijzelf.” Ruimte voor vragen beantwoorden gaf de vertrekkende preses niet. “Wij blijven elkaar zien”, verzekerde ze het journaille nog wel. Van Miltenburg blijft wel als Kamerlid actief.
Deze week vermeldde De Telegraaf al dat in de VVD-top de handen van de preses werden afgetrokken. Dit gebeurde nadat uit het rapport van de commissie Oosting bleek dat ze eigenhandig een brief van een klokkenluider over de Teevendeal liet vernietigen.
Ze zou daarover dinsdag verantwoording moeten afleggen aan de Tweede Kamer. Haar collega-parlementariërs dienden gisteren een ellenlange vragenlijst in, waaruit een enorm wantrouwen richting het optreden van Van Miltenburg sprak. Het vertrek kan echter niet anders gezien worden als het gevolg van een optelsom aan blunders.
De VVD’er worstelde sinds haar aantreden in 2012 met haar positie. Debatten ontaardden geregeld in chaos, gezag bleek zoek en op essentiële momenten leek Van Miltenburg de zwaarte van haar functie niet de baas te kunnen.
Het is 103 jaar geleden dat er een voorzitter van de Tweede Kamer is afgetreden. Aan de overkant van het Binnenhof in de senaat trad Van Miltenburgs partijgenoot Fred de Graaf in 2013 wel af als voorzitter van de Eerste Kamer. Het lijkt er niet op dat de opvolger van Van Miltenburg opnieuw een VVD’er zal zijn. “Ons past nu bescheidenheid”, erkent een bron bij de liberalen.
Telegraaf 12.12.2015 Het voorzitterschap van Anouchka van Miltenburg sleepte zich voort van incident naar incident. De Kamervoorzitter kreeg eigenlijk al lange tijd niet meer het respect dat bij haar ambt hoort. Nu heeft ze zelf – na wat nadrukkelijk advies van een handjevol VVD-prominenten – de conclusie getrokken dat het mooi is geweest.
Van Miltenburg (48) was ruim drie jaar voorzitter van de Tweede Kamer. Ze zal als een zwakke Kamervoorzitter de boeken in gaan. Ze wekte de indruk constant boven haar macht te boksen, gezag had ze niet en over haar functioneren werd al lange tijd geklaagd. Desondanks wist ze zich iedere keer weer op te richten en met bewonderenswaardige veerkracht weer door te knokken, totdat het zaterdagmiddag ineens genoeg was geweest.
De liberale politica werd op 25 september 2012 tot voorzitter gekozen. De grootste partij van de Kamer ging daarmee weer de voorzitter leveren. Van Miltenburg volgde Gerdi Verbeet (PvdA) op, die weliswaar moeizaam startte maar later wel als een gezaghebbende voorzitter gold. Van Miltenburg had vanaf het begin af aan moeite om de orde te bewaken en moest zwaar leunen op haar ambtelijke ondersteuning om alles in goede banen te leiden. Ook officiële plichtplegingen gingen haar moeizaam af. Als een voorleesmoeder las ze toespraken staccato af van papier, bang om een fout te begaan zo leek het.
Een grote clash vond plaats op 25 april 2013 toen ze in huilen uitbarstte omdat CDA-leider Buma haar ervan beschuldigde ’sturend in een bepaalde richting’ bezig te zijn nadat zij de op dat moment zwaar onder vuur liggende staatssecretaris Weekers (Financiën), een partijgenoot, te veel in bescherming zou hebben genomen. Van Miltenburg schorste de vergadering en verliet snikkend haar voorzittersstoel. Toen ze terug kwam zei ze tegen Buma, nog altijd zeer emotioneel, dat het nooit de bedoeling was geweest om het debat richting een bepaalde conclusie te duwen.
AD 12.12.2015 Anouchka van Miltenburg stapt per direct op als voorzitter van de Tweede Kamer. Dat maakte ze zaterdag aan het eind van de middag bekend. Ze lag de afgelopen dagen onder vuur om haar rol in de Teeven-deal. Maar er was al vaker kritiek op haar optreden als voorzitter van de Tweede Kamer. Hieronder de Haagse reacties op haar vertrek.
Halbe Zijlstra, fractieleider van de VVD: ,,Ik heb respect voor de beslissing van Anouchka van Miltenburg om terug te treden als voorzitter van de Tweede Kamer. Ongetwijfeld is dit voor haar persoonlijk een moeilijke en pijnlijke beslissing geweest. Het siert haar dat zij het ambt van voorzitter niet wil belasten met de gevolgen van de conclusies die de commissie Oosting trekt in haar rapport. Uiteraard verwelkomen wij haar graag terug in de gelederen van onze fractie.”
NU 12.12.2015 Halbe Zijlstra, fractieleider van de VVD: “Ik heb respect voor de beslissing van Anouchka van Miltenburg om terug te treden als voorzitter van de Tweede Kamer. Ongetwijfeld is dit voor haar persoonlijk een moeilijke en pijnlijke beslissing geweest.”
“Het siert haar dat zij het ambt van voorzitter niet wil belasten met de gevolgen van de conclusies die de commissie Oosting trekt in haar rapport”, aldus Zijlstra. “Uiteraard verwelkomen wij haar graag terug in de gelederen van onze fractie.”
De PvdA laat tevens weten het besluit te respecteren. Diederik Samsom: “De PvdA heeft begrip voor haar afweging dat ze de functie van voorzitter niet langer wil belasten met de discussie rond de commissie-Oosting. We danken haar voor de inzet die zij de afgelopen jaren als Kamervoorzitter heeft getoond.”
Verantwoordelijkheid
Alexander Pechtold laat weten dat D66 het besluit van Van Miltenburg respecteert. “Het is begrijpelijk en terecht dat zij haar verantwoordelijkheid neemt, al is het teleurstellend dat ze haar verkeerde inschattingen met betrekking tot de klokkenluidersbrief rond de Teeven-deal nog steeds ‘zorgvuldig’ noemt.”
Pijnlijk besluit
SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij heeft ook respect voor het aftreden. “Dank voor haar grote inzet. Jammer dat het zo moest lopen.” Gert-Jan Segers van de ChristenUnie noemt het een “pijnlijk besluit en een persoonlijk drama”. “Tegelijk staat dit besluit los van de kern van het rapport van de commissie-Oosting.”
“Het debat woensdag zal, wat de ChristenUnie-fractie betreft, ook niet gaan over het optreden van de Kamervoorzitter, maar over de vraag of de Kamer juist is geïnformeerd en of de hoofdrolspelers de rechtsstaat iedere keer adequaat hebben gediend”, zegt Segers.
AD 12.12.2015 Voor het eerst sinds 1912 is een Kamervoorzitter opgestapt. VVD-Kamerlid Anouchka van Miltenburg concludeerde zaterdagmiddag na een reeks schandalen en schandaaltjes dat ze de voorzittershamer neerlegt. De druppel: het vernietigende rapport van de commissie-Oosting over de Teevendeal.
Nepparlement zeggen in het echte parlement, mag dat? Als Anouchka van Miltenburg de voorzitter is, mag dat wel. Of toch niet. Toen PVV-leider Geert Wilders de term voor het eerst gebruikte tijdens de Algemene Beschouwingen van september, zei Van Miltenburg niets.
Een maand later, toen de partij de term weer van stal haalde, greep ze wel in. Die nieuwe hobby moest maar voorbij zijn, sprak de Kamervoorzitter. Het tekende haar wispelturigheid.
Ruzies
Er waren in 2012 drie stemrondes voor nodig voordat Van Miltenburg haar hand op de voorzittershamer wist te leggen. Er waren veel meer schandalen voor nodig om haar van die hamer afscheid te laten nemen.
De afgelopen drie jaar passeerden meerdere ruzies met Kamer, een conflict met haar eigen personeel, een schandaal over boeken en twee ‘lekken’ uit vertrouwelijke commissies de revue. Haar antwoord op de vaak gestelde vraag ‘denkt u aan opstappen?’ luidde steevast een blijmoedig ‘absoluut niet’.
Telegraaf 12.12.2015 De positie van Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is onhoudbaar geworden. Betrokkenen melden dat ze vanmiddag om vijf uur haar aftreden bekend zal maken.
Deze week vermeldde De Telegraaf al dat in de VVD-top de handen van de preses werden afgetrokken. Dit gebeurde nadat uit het rapport van de commissie Oosting bleek dat ze eigenhandig een brief van een klokkenluider over de Teevendeal liet vernietigen.
Ze zou daarover dinsdag verantwoording moeten afleggen aan de Tweede Kamer. Haar collega-parlementariërs dienden gisteren een ellenlange vragenlijst in, waaruit een enorm wantrouwen richting het optreden van Van Miltenburg sprak. Het vertrek kan echter niet anders gezien worden als het gevolg van een optelsom aan blunders.
De VVD’er worstelde sinds haar aantreden in 2012 met haar positie. Debatten ontaarden geregeld in chaos, gezag blijkt zoek en op essentiële momenten lijkt Van Miltenburg de zwaarte van haar functie niet de baas te kunnen.
Om vijf uur doet de voorzitter een mededeling in de oude vergaderzaal van de Tweede Kamer aan het Binnenhof. De voorzitter zelf houdt zich onbereikbaar en ook haar woordvoerder neemt niet op.
AD 12.12.2015 Anouschka van Miltenburg treedt per direct af als Kamervoorzitter. Dat zei ze net in een korte verklaring in de Oude Zaal van de Tweede Kamer. Van Miltenburg kwam onder vuur te liggen na het vernietigen van een klokkenluidersbrief inzake de Teevendeal. Ze vindt dat ze zorgvuldig heeft gehandeld maar dat ze de functie van voorzitter niet langer wil belasten met deze discussie.
De brief die zij had gekregen was volgens haar ,,strikt vertrouwelijk” en ze staat er nog steeds achter dat ze die niet met de commissie-Oosting, die de Teevendeal onderzocht, heeft gedeeld. ,,Ik wil de functie van voorzitter niet langer belasten met deze discussie”, aldus Van Miltenburg.
,,De afgelopen drie jaar waren niet altijd gemakkelijk, maar ik kijk met een heel voldaan gevoel terug op die bijzondere jaren. Waarin veel is bereikt”, zei Van Miltenburg.
Ze blijft lid van de Tweede Kamer. PvdA’er Khadija Arib zal haar tijdelijk vervangen. De Tweede Kamer moet nu een profielschets opstellen waarna kandidaten zich kunnen melden.
Steun weg
Zaterdagochtend berichtte deze krant dat de Kamervoorzitter hierdoor niet langer de onvoorwaardelijke steun heeft van haar eigen partij de VVD. Volgens de partijtop ‘staat ze er alleen voor’.
Met haar opstappen voorkomt ze dat ze dinsdag door de Tweede Kamer zou worden ondervraagd over haar rol in de Teevendeal. Ze moest voor maandag ook nog schriftelijk reageren op 37 vragen van de Kamer. Die heeft ze deels beantwoord. De antwoorden op de vragen werden zaterdagmiddag online gezet. Daarin zegt Van Miltenburg niets verkeerds te hebben gedaan.
NU 12.12.2015 Anouchka van Miltenburg legt haar functie als Kamervoorzitter per direct neer als gevolg van haar rol in de Teeven-deal. Dat meldt de VVD-politica zaterdagmiddag in een korte verklaring.
“De harde woorden van de commissie-Oosting en de voortgaande discussie rond mijn persoon doen het ambt van voorzitter te veel geweld aan”, zegt Van Miltenburg.
De commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de Teeven-deal, stelt in haar rapport dat zij de inhoud van een anonieme brief had moeten delen. “Minstens onhandig”, betitelde commissie-voorzitter Marten Oosting haar optreden woensdag.
Elsevier 12.12.2015 Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg gaat zaterdagmiddag haar aftreden bekend maken vanwege haar betrokkenheid in de Teevendeal.
Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) heeft zaterdagmiddag haar aftreden bekendgemaakt op een persconferentie in Den Haag. Ze stapt op vanwege haar rol bij de Teevendeal.
Van Miltenburg kreeg een brief met gedetailleerde informatie over de deal die Fred Teeven (VVD) maakte met drugscrimineel Cees Helman, maar vernietigde het document. Ze noemde haar handelen ‘zorgvuldig’.
De brief die Van Miltenburg had gekregen, was ‘strikt vertrouwelijk’, toch staat ze er nog steeds achter dat ze de informatie niet met commissie-Oosting heeft gedeeld. ‘Ik wil de functie van voorzitter niet langer belasten met deze discussie,’ zei ze. Van Miltenburg blijft lid van de Tweede Kamer. PvdA’er Khadija Arib zal haar vervangen tot er een nieuwe voorzitter is gekozen.
Rapport
Woensdag werd het rapport van commissie-Oosting gepresenteerd. Na de bekendmaking van haar rol in de Teevendeal, nam de druk op de positie van de VVD’er toe. Van Miltenburg werd onder meer verweten de Kamer ‘onjuist geïnformeerd te hebben’.
Oud-ombudsman Martin Oosting trok een aantal vernietigende conclusies in het rapport. Zo kreeg Helman 4,7 miljoen gulden in ruil voor informatie bij grote strafzaken. Volgens Oosting deugde deze afspraak van geen kant en had de deal nooit gesloten mogen worden.
De Kamerleden zouden Van Miltenburg dinsdag om verantwoording vragen over haar rol in de deal en hadden hiervoor een lijst met 37 vragen ingediend. De voorzitter stond al eerder ter discussie en het rapport van Oosting zorgde voor nog meer wantrouwen in Den Haag. Ook binnen de fractie van de VVD heerste twijfels over haar functioneren als voorzitter.
VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra respecteert de beslissing. ‘Het siert haar dat zij het ambt van voorzitter niet wil belasten met de gevolgen van de conclusies die de commissie-Oosting trekt in het rapport. Uiteraard verwelkomen wij haar graag terug in de gelederen van onze fractie,’ zei Zijlstra.
Van Miltenburg werd in september 2012 gekozen tot nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. Ze volgde Gerdi Verbeet (PvdA) op, die van 2006 tot 2012 verantwoordelijk was voor de functie.
Trouw 12.12.2015 De voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg, stelt haar functie ter beschikking. Volgens Van Miltenburg was haar positie onhoudbaar nadat de commissie-Oosting afgelopen week harde kritiek leverde op haar optreden in de affaire rond de zorgenoemde Teeven-deal. Vooral het feit dat de discussie over de positie van de Kamervoorzitter sindsdien niet luwde, was voor haar reden af te treden. Of Van Miltenburg ook opstapt als Kamerlid liet ze in het midden.
“Ik kijk met een voldaan gevoel terug op de afgelopen drie jaar, aldus Anouchka van Miltenburg.
Van Miltenburg riep aan het einde van de middag de Haagse pers in de Tweede Kamer bijeen voor een verklaring. De dag was voor een groot deel opgegaan aan overleg, met haar partij de VVD en met andere fracties.
De commissie onderzocht de deal tussen VVD-Kamerlid Fred Teeven, destijds officier van justitie, en de drugscrimineel Cees H. en hoe de politiek daar de afgelopen jaren mee omging. Ook Van Miltenburg werd uiteindelijk betrokken bij al het gedoe door die deal.
‘Storm in een glas water’
Zij kreeg inzage in een brief van een anonieme klokkenluider aan het Nos-televisieprogramma Nieuwsuur, waarin details van de deal waren opgenomen. Van Miltenburg vernietigde de kopie van de brief, naar haar zeggen op verzoek van de journalist van Nieuwsuur, maar de hoofdredactie van dat programma ontkent dat dat verzoek ooit werd gedaan. Volgens Nieuwsuur was alleen om vertrouwelijke behandeling van de brief gevraagd. Ook zou Van Miltenburg na lezing van de brief in een sms hebben gesteld dat het ging om een ‘storm in een glas water’.
VK 12.12.2015 Anouchka van Miltenburg is per direct opgestapt als Kamervoorzitter. Ze is na Ivo Opstelten en Fred Teeven de derde VVD’er die struikelt over de zogenoemde Teevendeal met drugscrimineel Cees H..
Van Miltenburg raakte inopspraak vanwege het vernietigen van een brief van een klokkenluider.
Van Miltenburg, die wel gewoon Kamerlid blijft, zei zaterdag ineen korte verklaring dat ze het ambt niet langer wil belasten met de discussie rondom haar persoon. Ook ‘de harde woorden’ van de commissie Oosting hebben tot haar beslissing geleid. Khadija Arib van de PvdA vervangt Van Miltenburg als kamervoorzitter. Na de verklaring was er geen ruimte voor vragen.
Volgens Oosting had ze een brief van een anonieme klokkenluider moeten doorleiden naar de commissie. In plaats daarvan deed ze het epistel door de shredder. Daarmee respecteerde Van Miltenburg naar eigen zeggen de wens van de journalist Bas Haan van Nieuwsuur die haar de brief had gegeven. Nieuwsuur ontkent ooit gevraagd te hebben om de brief te vernietigen.
Telegraaf 12.12.2015 Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg hoeft van PvdA-Kamerlid Mei Li Vos niet op te stappen om haar rol in de de Teeven-deal. Dat zei ze in het radioprogramma Kamerbreed zaterdag.
Ze heeft zeker een rol gespeeld, maar dat is niet de kern van het verhaal, aldus Vos. “Om haar dan om deze ene onhandigheid te slachtofferen, vind ik een beetje raar.” Veel mensen hebben “boter op hun hoofd” gehad in deze zaak.
In 2000 sloot toenmalig officier van justitie Fred Teeven een deal met drugshandelaar Cees H. waarmee 4,7 miljoen gemoeid was. Dat bedrag was lang onduidelijk. Van Miltenburg (VVD) heeft een anonieme brief waarin dit bedrag stond vernietigd.
De Kamer spreekt dinsdag met haar voorzitter. Van Miltenburg moet maandag nog schriftelijk reageren op 37 vragen van de Kamer over haar rol in de Teeven-deal.
AD 12.12.2015 Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg krijgt niet langer de onvoorwaardelijke steun van haar eigen partij de VVD. Volgens de partijtop ‘staat ze er alleen voor’. Als ze komende week nog verder in de problemen komt in de debatten rond de omstreden deal met crimineel Cees H., hoeft ze niet op hulp te rekenen.
De problemen waarin ze terecht is gekomen door een anonieme klokkenluidersbrief te vernietigen, mag ze zelf oplossen, vindt de partijtop. ,,Ze moet zelf naar de overkant zwemmen”, zegt een prominente VVD’er. ,,Zijlstra pikt haar niet met een bootje op.” Een andere invloedrijke liberaal stelt dat Van Miltenburg het zelf mag uitzoeken. ,,Iedereen is er helemaal klaar mee.”
Diverse partijen klagen al langer over Van Miltenburg. Waar de VVD haar lange tijd de hand boven het hoofd hield, wordt zij nu door een aanhoudende reeks incidenten als een risico voor de partij gezien. Intern heeft Van Miltenburg veel krediet verspeeld. Waar de fractievoorzitters van de regeringscoalitie Zijlstra (VVD) en Samsom (PvdA) haar eerder nog openlijk in bescherming namen, is zij die beschermde status nu kwijt.
AD 11.12.2015 Advocaat Jan-Heijn Kuijpers van Cees H., de drugscrimineel met wie toenmalig officier van justitie Fred Teeven een miljoendeal sloot, heeft vrijdag spijkerhard uitgehaald naar premier Mark Rutte. Die sprak eerder op de dag over een zeer waardevolle tegenprestatie die H. zou hebben geleverd in ruil voor de Teeven-deal.
Drugscrimineel H. loopt gevaar door de uitspraken die Rutte vrijdagmiddag deed over de Teeven-deal. De premier suggereerde dat de tegenprestatie van H. in de deal misschien wel groter was dan tot nu toe wordt aangenomen en dat het daarom misschien helemaal niet zo’n slechte deal was.
Van toeten noch blazen
Kuijpers betitelt de uitlatingen van Rutte als ‘onzin’ van iemand die zoals vaker van ‘toeten noch blazen weet’. Het optreden van de minister-president ‘is levensgevaarlijk. De premier moet snel ophouden met die flauwekul, hij weet niet waar hij over praat’, zei de raadsman tegen het programma Nieuwsuur.
Volgens Kuijpers lijkt het nu of H. informatie over andere criminelen heeft doorgegeven. ‘Ik wil niet dat een een of andere idioot mijn cliënt verdenkt van het lekken van informatie en hij vervolgens een acute loodvergiftiging krijgt.’
Telegraaf 11.12.2015 Advocaat Jan-Heijn Kuijpers van Cees H., de drugscrimineel met wie toenmalig officier van justitie Fred Teeven een miljoendeal sloot, heeft vrijdag spijkerhard uitgehaald naar premier Mark Rutte. Die sprak eerder op de dag over een zeer waardevolle tegenprestatie die H. zou hebben geleverd in ruil voor de Teeven-deal.
Kuijpers betitelt de uitlatingen van Rutte als “onzin” van iemand die zoals vaker van “toeten noch blazen weet”. Het optreden van de minister-president “is levensgevaarlijk. De premier moet snel ophouden met die flauwekul, hij weet niet waar hij over praat”, zei de raadsman tegen het programma Nieuwsuur. “Ik vraag hem ook met klem om met die onzin op te houden.”
Onverantwoordelijk vindt Kuijpers de uitlatingen van Rutte. “Ik wil niet dat een een of andere idioot mijn cliënt verdenkt van het lekken van informatie en hij vervolgens een acute loodvergiftiging krijgt.”
Trouw 11.12.2015 Premier Mark Rutte vindt niet dat hij verkeerd heeft gehandeld in de Teevendeal, de affaire over de schikking tussen de toenmalige officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees. H.. Tijdens zijn wekelijkse persconferentie vrijdag zei hij dat hij in dit proces alles heeft gedaan wat hij kon doen. “Maar het is wel: operatie geslaagd, patiënt overleden’.”
Rutte zei dat hij een regierol heeft als minister van algemene zaken, maar daarmee is hij “geen minister van alle zaken”. De Teevendeal was echt een zaak die het ministerie van veiligheid en justitie zelf aanging. Rutte was het ermee eens dat het ministerie oud-procureur-generaal Henk van Brummen een onderzoek liet doen naar de kwestie. Dat onderzoek was beperkt en leverde amper iets op.
Voormalig ombudsman Marten Oosten onderzocht de kwestie daarna op verzoek van de Tweede Kamer. Oosting constateerde dat er veel mis was met de deal. Ook in de politieke afhandeling ging veel verkeerd en werd de Kamer verkeerd geïnformeerd. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven traden af.
Een verslag van de herinneringen van Teeven werd volgens Oosting ten onrechte niet aan de Tweede Kamer getoond. Die herinneringen gingen over het bedrag dat met de deal gemoeid was. Nieuwsuur had onthuld dat het niet om 1,2 miljoen gulden ging maar om 4,7 miljoen.
‘Kattebelletje’
De Kamer vroeg om het verslagje tijdens een debat, maar Rutte noemde het een ‘kattebelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Zelf sprak hij niet met Teeven over het bedrag, want dat vond hij “ongepast en onkies”, omdat het om werk in een vorige functie ging.
Volgens Rutte ging hij met de waardering van het ‘kattebelltetje’ af op het ministerie, op een moment dat hij geen tijd had er echt naar te kijken. “Ik had het niet gelezen maar wel gezien.” Ook vindt hij niet dat de notitie achter de hand is gehouden, want deze is gewoon naar Oosting gegaan.
Rutte zei dat het kabinet “lering zal trekken” uit de conclusies van Oosting.
NU 11.12.2015 Premier Mark Rutte heeft voormalig staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, Fred Teeven, gedurende de bonnetjesaffaire niet gevraagd naar de exacte bedragen van de deal, omdat hij het “niet kies” vond om Teeven aan te spreken op zijn vorige functie als officier van justitie. Dat zei hij vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Rutte: “Ik heb altijd gevonden dat dit een zaak betreft die Fred Teeven in zijn functioneren als officier van justitie raakt.” De premier vond het ongepast om daar allerlei vragen over te stellen.
Na de presentatie van het rapport over de Teeven-deal, leven er nog veel vragen over waarom de premier zelf niet eerder van de details van de schikking afwist.
Politiek gevoelig
Ondanks dat de hoogte van de schikking met drugscrimineel Cees H. politiek steeds gevoeliger kwam te liggen en uiteindelijk leidde tot het opstappen van Ivo Opstelten en Teeven als respectievelijk minister en staatssecretaris van Justitie, heeft de premier zelf niet gevraagd hoeveel geld er naar H. is overgemaakt.
“Ik heb niet naar bedragen gevraagd”, aldus Rutte. Hij zei pas op de dag van het opstappen van het VVD-duo op de hoogte gesteld te zijn.
Actief
Volgens de premier was er ook geen aanleiding om zich actiever met de zaak te bemoeien. Hij schatte de kwestie in als een zaak van het ministerie van Justitie. “Ik ben minister van Algemene Zaken, geen minister van Alle Zaken.”
Bovendien handelde Opstelten na de uitzending van Nieuwsuur – waarin werd onthuld dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid – door een onderzoekscommissie onder leiding van oud-procureur-generaal Henk van Brummen in te stellen die de zaak nogmaals onder de loep ging nemen.
Maar volgens de de commissie-Oosting rammelde er van alles aan dat onderzoek. Zo mocht de onderzoeker zelf niet spreken met Teeven. In plaats daarvan ging een topambtenaar met Teeven in gesprek, maar het verslag van dat gesprek verdween in een kluis. Teeven zei in dat gesprek zich te herinneren dat het ging om een bedrag van 4,8 miljoen gulden.
‘Kattebelletje’
Tijdens het Kamerdebat over het aftreden van het justitieduo noemde Rutte dat verslag een persoonlijke aantekening van een ambtenaar die hij daarom niet met de Kamer kon delen. Maar volgens Oosting was dat niet het geval. Hij had het passend gevonden als Rutte het verslag wel met de Kamer gedeeld had.
Rutte zei het ministerie van Justitie te volgen in de waardering dat het slechts zou gaan om een “kattebelletje” en had in de pauze van het debat het verslag “wel gezien, maar niet gelezen”. Hij vindt niet dat hij de Kamer hierdoor verkeerd heeft geïnformeerd en wijst erop dat de notitie vervolgens met de commissie-Oosting is gedeeld.
Wat Rutte betreft zijn wel de juiste stappen genomen en heeft hij als premier alles gedaan wat hij kon doen. “Maar het is wel: operatie geslaagd, patiënt overleden,” zei Rutte.
Woensdag gaat de premier met de Kamer in de debat over de conclusies van het rapport.
H.’s advocaat Jan-Hein Kuijpers zegt tegen Nieuwsuur dat H. gevaar loopt door de uitspraken die Rutte vrijdagmiddag deed over de Teeven-deal. Volgens Kuijpers lijkt het nu of H. informatie over andere criminelen heeft doorgegeven. “Dit is levensgevaarlijk. De premier moet snel ophouden met die flauwekul, hij weet niet waar hij over praat.”
Telegraaf 11.12.2015 Premier Mark Rutte vindt niet dat hij verkeerd heeft gehandeld in de Teevendeal, de affaire over de schikking tussen de toenmalige officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees. H.. Tijdens zijn wekelijkse persconferentie vrijdag zei hij dat hij meent dat hij in dit proces alles heeft gedaan wat hij kon doen. “Maar het is wel: operatie geslaagd, patiënt overleden’.”
Rutte zei dat hij een regierol heeft als minister van Algemene Zaken, maar daarmee is hij “geen minister van alle zaken”. De Teevendeal was echt een zaak die het ministerie van Veiligheid en Justitie zelf aanging. Rutte was het ermee eens dat het ministerie oud-procureur-generaal Henk van Brummen een onderzoek liet doen naar de kwestie. Dat onderzoek was beperkt en leverde amper iets op.
Voormalig ombudsman Marten Oosten onderzocht de kwestie daarna op verzoek van de Tweede Kamer. Oosting constateerde dat er veel mis was met de deal. Ook in de politieke afhandeling ging veel verkeerd en werd de Kamer verkeerd geïnformeerd. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven traden af.
Een verslag van de herinneringen van Teeven werd volgens Oosting ten onrechte niet aan de Tweede Kamer getoond. Die herinneringen gingen over het bedrag dat met de deal gemoeid was. Nieuwsuur had onthuld dat het niet om 1,2 miljoen gulden ging maar om 4,7 miljoen.
De Kamer vroeg om het verslagje tijdens een debat, maar Rutte noemde het een ‘kattebelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Zelf sprak hij niet met Teeven over het bedrag, want dat vond hij “ongepast en onkies”, omdat het om werk in een vorige functie ging.
Volgens Rutte ging hij met de waardering van het ‘kattebelltetje’ af op het ministerie, op een moment dat hij geen tijd had er echt naar te kijken. “Ik had het niet gelezen maar wel gezien” Ook vindt hij niet dat de notitie achter de hand is gehouden, want deze is gewoon naar Oosting gegaan.
Rutte zei dat het kabinet “lering zal trekken” uit de conclusies van Oosting.
AD 11.12.2015 Premier Mark Rutte vindt niet dat hij verkeerd heeft gehandeld in de Teeven-deal, de affaire over de schikking tussen de toenmalige officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees. H.. Tijdens zijn wekelijkse persconferentie vrijdag zei hij dat hij meent dat hij in dit proces alles heeft gedaan wat hij kon doen. ,,Maar het is wel: operatie geslaagd, patiënt overleden’.”
Rutte zei dat hij een regierol heeft als minister van Algemene Zaken, maar daarmee is hij ,,geen minister van alle zaken”. De Teeven-deal was echt een zaak die het ministerie van Veiligheid en Justitie zelf aanging. Rutte was het ermee eens dat het ministerie oud-procureur-generaal Henk van Brummen een onderzoek liet doen naar de kwestie. Dat onderzoek was beperkt en leverde amper iets op.
Veel mis met deal
Voormalig ombudsman Marten Oosten onderzocht de kwestie daarna op verzoek van de Tweede Kamer. Oosting constateerde dat er veel mis was met de deal. Ook in de politieke afhandeling ging veel verkeerd en werd de Kamer verkeerd geïnformeerd. Minister Ivo Opstelten en staatssecretarisFred Teeven traden af.
Een verslag van de herinneringen van Teeven werd volgens Oosting ten onrechte niet aan de Tweede Kamer getoond. Die herinneringen gingen over het bedrag dat met de deal gemoeid was. Nieuwsuur had onthuld dat het niet om 1,2 miljoen gulden ging maar om 4,7 miljoen.
Kattebelletje
De Kamer vroeg om het verslagje tijdens een debat, maar Rutte noemde het een ‘kattebelletje‘, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Zelf sprak hij niet met Teeven over het bedrag, want dat vond hij ,,ongepast en onkies”, omdat het om werk in een vorige functie ging.
Volgens Rutte ging hij met de waardering van het ‘kattebelltetje’ af op het ministerie, op een moment dat hij geen tijd had er echt naar te kijken. ,,Ik had het niet gelezen maar wel gezien” Ook vindt hij niet dat de notitie achter de hand is gehouden, want deze is gewoon naar Oosting gegaan.
Rutte zei dat het kabinet ,,lering zal trekken” uit de conclusies van Oosting.
Telegraaf 10.12.2015 Het is “goed nieuws voor Nederland” dat er geen complot zat achter de berichtgeving over de Teevendeal. Dat zegt minister Schippers (Volksgezondheid). Ze suggereerde in maart dat er krachten waren die ervoor zorgden dat nieuws over de Teevendeal in 2014 en 2015 vlak voor een verkiezing naar buiten kwam. “Geen toeval”, oordeelde ze, hintend op mensen die de VVD willen beschadigen.
Commissie Oosting heeft de Teevendeal en de nasleep ervan onderzocht en stelt dat er niets is gebleken van zo’n soort complot. Wel geeft Oosting aan dat de eerste berichtgeving in Nieuwsuur tot stand kwam door een tip van een crimineel die een rekening met Teeven wilde vereffenen.
Schippers biedt geen excuses aan voor haar onjuiste suggestie, zoals D66 haar vroeg. Ze vindt het nog steeds een “legitieme vraag” van haar gezien de aanwijzingen die er waren en vindt het “goed dat het is uitgezocht”.
NU 10.12.2015 Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is “graag bereid” om voorafgaand aan het debat over de Teeven-deal in gesprek te gaan met de Tweede Kamer over haar rol in de bonnetjesaffaire.
Dat maakt Van Miltenburg donderdag bekend. In de brief aan de Kamer schrijft zij het zich te kunnen voorstellen dat er nog vragen leven bij de Kamerleden na de presentatie van het onderzoek naar de Teeven-deal.
Het is aan de Kamercommissie van Veiligheid en Justitie of dit schriftelijk of in een gesprek gebeurt.
Donderdag kwamen fractievoorzitters Sybrand Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66), Jesse Klaver (GroenLinks) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) bij elkaar. Volgens Segers om af te stemmen hoe de situatie samen af te handelen. Hij pleitte er woensdagavond al voor om een parlementaire ondervraging te houden, met zo’n verhoor kun je meer de diepte in dan een hoorzitting en is een minder zwaar middel dan een enquête.
Dat is een verhoor met meer diepte dan een hoorzitting en is een minder zwaar middel dan een enquête.
Woensdag, de dag dat de commissie-Oosting het rapport over de bonnetjesaffaire publiceerde, probeerde D66 Van Miltenburg verantwoording af te laten leggen via een hoorzitting over de commissie-Oosting. Ook SP, CDA en ChristenUnie steunen het plan.
Maar de VVD heeft er alles aan gedaan om te voorkomen dat Van Miltenburg tijdens een hoorzitting vragen over haar rol moet beantwoorden.
Op 10 november 2014 zou een anonieme brief zijn gestuurd van een klokkenluider gericht aan Kamervoorzitter Van Miltenburg. Daarin stonden veel details over de Teeven-deal die de Kamer graag wilde weten. De brief is volgens de commissie niet ingezien door de Kamervoorzitter, ook is onduidelijk of die brief ook echt is aangekomen.
Later zegt Van Miltenburg dat anonieme brieven die binnenkomen volgens de standaard procedure door de versnipperaar gaan nadat die door medewerkers worden gescand op de inhoud.
In mei van dit jaar brengt een journalist van Nieuwsuur diezelfde brief onder ogen bij Van Miltenburg. Aan het einde van het gesprek lijkt Van Miltenburg gerustgesteld. “Een storm in een glas water”, stuurt ze aan een medewerker.
Ze maakte vervolgens geen melding van de brief tegen de commissie die de Teeven-deal onderzocht. “Onhandig”, zei commissievoorzitter Marten Oosting daar woensdag over. Ook een anonieme brief moet je serieus nemen, aldus Oosting.
De commissie-Oosting schreef dat deze deal op geen enkele manier door de beugel kon. Teeven en Ivo Opstelten, oud-minister van Veiligheid en Justitie, traden in maart van dit jaar af vanwege de affaire.
Telegraaf 10.12.2015 De voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg, is bereid vragen te beantwoorden over haar rol in de spraakmakende Teevendeal. Een anonieme brief van een klokkenluider over de affaire, die aan haar was gericht, werd namelijk vernietigd.
Van Miltenburg kan zich voorstellen dat er nog vragen leven in de Tweede Kamer, zo stelt ze donderdag. Ze zegt graag bereid te zijn deze te beantwoorden. Dat zou dan kunnen voor het debat volgende week over de Teeven-deal. Het gaat daarbij om een omstreden schikking tussen een crimineel en de latere staatssecretaris Fred Teeven (VVD), die toen officier van justitie was.
Woensdag pleitte D66 er voor om Van Miltenburg (VVD) officieel te horen, maar dat voorstel strandde op verzet van Van Miltenburgs partij.
Telegraaf 10.12.2015 In de oppositie gaan stemmen op om een soort parlementaire enquete te houden naar de Teevendeal. Partijen zitten namelijk nog steeds met veel vragen over de kwestie.
CU-fractievoorzitter Segers pleit voor een parlementaire ondervraging, een verkorte versie van de parlementaire enquete, als hij na het debat over de Teevendeal nog steeds met vragen blijft zitten. Mensen kunnen bij zo’n ondervraging wel onder ede gehoord worden. Dat politieke middel is nieuw en moet nog officieel ingesteld worden als mogelijkheid.
Segers zegt steun te hebben van andere oppositiepartijen als SP en D66. Er is vandaag overleg geweest tussen de partijen. Daar zou ook over een echte parlementaire enquete gesproken zijn. SP-leider Roemer bevestigt dat hij zo’n parlementaire ondervraging steunt. Hij wil meer onderzoek naar de Teevendeal kunnen doen.
De oppositiepartijen wachten eerst een schriftelijke vragenronde af en bekijken dan of ze meer ruimte voor vragen zullen eisen.
PvdA-Kamerlid Recourt is “niet enthousiast” over het idee van een parlementaire ondervraging. Hij wijst er op dat er net een heel rapport is verschenen over de deal, van de commissie Oosting, en wil daar voorlopig mee aan de slag.
De Kamer gaat in ieder geval Kamervoorzitter Van Miltenburg bevragen over haar rol in de Teevendeal. Dat zal volgende week dinsdag gebeuren, nog voor het debat over de kwestie. Eerder blokkeerde de coalitie nog zo’n vragenronde aan Van Miltenburg. De Kamervoorzitter vernietigde een brief van een klokkenluider over de kwestie en deed het verhaal intern af als een ‘storm in een glas water’.
Volgende week dinsdag wordt ook de commissie Oosting bevraagd door de Kamer. Woensdag zal het debat over de Teevendeal plaatsvinden.
VK 09.12.2015 Geef de politie terug aan Binnenlandse Zaken en laat de top van het ministerie van Veiligheid en Justitie opnieuw op sollicitatie komen.
Een kafkaësk departement dat niet door de politiek, maar door ambtenaren geregeerd wordt..
In 2010 ijverde de VVD voor het fuseren van enkele ministeries. De overheid moest kleiner, het aantal ministeries dus ook. Gevolg was het samenvoegen van politie en justitie in één superministerie. Dit zou de coördinatie tussen diverse diensten, van de politie tot en met de rest van de justitiële keten en van vreemdelingenzaken tot en met terrorismebestrijding, moeten verbeteren. Nu, vijf jaar later, zijn de puinhopen groot: het ministerie van Veiligheid & Justitie is verworden tot een oncontroleerbaar monsterministerie.
V&J, zoals het ministerie in de Haagse wandelgangen wordt genoemd, wordt al vanaf zijn geboorte geteisterd door tegenslagen. Waar het niet of beperkt informeren van de bewindspersonen aanvankelijk als incidenteel werd afgedaan, blijkt de informatievoorziening binnen het ministerie structureel chaotisch te verlopen. Dit werd eerder al duidelijk ten tijde van onder meer de affaire rondom de afgesproken foto met Volkert van der G. Toenmalig minister Opstelten kende slechts ‘de optie van een foto’, maar werd niet geïnformeerd over de uiteindelijke beslissing en de publicatie. Voor de rest hielden ambtenaren van het Openbaar Ministerie deze politiek zeer gevoelige kwestie in eigen hand, waardoor het ministerie later in een kwaad daglicht kwam te staan.
Ook de Commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de affaire omtrent het verdwenen bonnetje van de deal met drugshandelaar Cees H., oordeelde hard over de informatievoorziening binnen zowel het OM als het ministerie van Veiligheid & Justitie: ‘het heeft de minister van Veiligheid en Justitie Opstelten grote moeite gekost om tijdig de juiste informatie beschikbaar te krijgen. Hierdoor is hij uiteindelijk onvoldoende in staat geweest om zijn politieke verantwoordelijkheid waar te maken.’
Het ontstane beeld? Een kafkaësk departement dat niet door de politiek, maar door ambtenaren geregeerd wordt.
Onoverzichtelijk
Het ministerie bleef oncontroleerbaar en schandaaltjes zijn nog altijd aan de orde van de dag
De bovenstaande gebeurtenissen staan niet op zichzelf. Naast de affaires over de Teevendeal en de foto van Volkert van der G., troffen ook diverse andere plagen het ministerie. Zo verschijnen er regelmatig berichten over die situatie bij de Nationale Politie. Bijna wekelijks schrijven kranten over de bezorgde agenten, de gespannen werksfeer en verontrustende signalen over de kwaliteit van deze dienst. Dieptepunt was de ontmaskering van politiemol Mark M. Zijn verhaal kent gelijkenissen met het plot van een misdaadthriller. In ieder geval heeft de politie fouten gemaakt door hem te snel de toegang tot vertrouwelijke informatie te verstrekken of die juist te laat te ontnemen.
Het lijkt er, kortom, op dat het binnen het megaministerie van Veiligheid en Justitie voor een bewindspersoon bijna onmogelijk is om het overzicht te bewaren en de touwtjes volledig in handen te houden. Dit heeft inmiddels tot het aftreden van twee bewindspersonen, Ivo Opstelten en Fred Teeven, en één secretaris-generaal, Pieter Cloo geleid. Ook deze personele wijzigingen mochten niet baten: het ministerie bleef oncontroleerbaar en schandaaltjes zijn nog altijd aan de orde van de dag.
Binnen zo’n enorm ministerie ligt onoverzichtelijkheid al gauw op de loer: bijna de helft van de rijksambtenaren is bij Veiligheid en Justitie betrokken. Daarbij komen de botsende belangen tussen de onderliggende overheidsdiensten. Waar in het verleden het ene ministerie oog had voor de politie en het andere voor de rechterlijke macht, zijn deze botsingen nu in één departement te voelen. Dat maakt een organisatie ontzettend moeilijk te besturen.
Veiligheid en rechtsstaat
Gezonder als veiligheid en rechtsstaat door verschillende departementen in het oog gehouden worden
Een ander nadeel van deze interne botsingen is het rechtsstatelijke gevolg. De situatie waarin de veiligheid en de rechtsstaat door verschillende departementen in het oog gehouden werden, levert een gezonde verhouding op. Het is een goed rechtsstatelijk principe om checks and balances in de staatsorganisatie aan te brengen. Veiligheid en rechtsstaat zijn beide immers geen bedrijfstaak waarbij efficiëntie de boventoon dient te voeren. De twee vormen een begrippenpaar waarin een zorgvuldige balans gevonden moet worden tussen veiligheid en rechtsbescherming.
Vijf jaar na het optuigen van het megaministerie voor Veiligheid en Justitie moet de politiek ook eerlijk durven zijn. Het ministerie is te groot, de politieke leiding heeft na al die jaren nog altijd amper grip op het departement en de noodzakelijke rechtstatelijke checks and balances ontbreken. Verandering is daarom noodzakelijk. Het is aan de VVD, geestelijk vader van het mislukte megaministerie, om orde op zaken te stellen en dit probleem niet door te schuiven, maar aan te pakken: geef de politie terug aan Binnenlandse Zaken en laat de top van het ministerie opnieuw op sollicitatie komen. De V&J-pilot is mislukt.
Matthijs van de Burgwal en Jim van Mourik zijn Landelijk Voorzitter en Vicevoorzitter van de JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD.
Elsevier 09.12.2015 Dat de commissie-Oosting snoeihard zou oordelen was bekend, maar niemand had verwacht dat Teeven knock-out zou worden geslagen.
Dat de commissie-Oosting snoeihard zou oordelen over de Teeven-deal, zoemde al een paar dagen rond in Den Haag. Maar niemand had verwacht dat de in maart van dit jaar afgetreden staatssecretaris Fred Teeven (VVD) van Veiligheid en Justitie nog eens knock-out zou worden geslagen.
In de persconferentie stelde oud-ombudsman Marten Oosting vanmiddag dat ‘deze pluk-ze-operatie voor de staat wel een heel magere opbrengst had’. De 7,5 ton die drugshandelaar Cees Helman uiteindelijk in het kader van de schikkingsovereenkomst aan de staat betaalde, was volgens de commissie een schijntje van zijn verdiensten.
Spekkoper
De staat had in Luxemburg voor miljoenen beslag laten leggen op bankrekeningen van de drugsbaron. Daarvan hoefde Helman slechts ‘een relatief laag bedrag’ definitief af te staan. Buiten de schikking bleven twee miljoenenpanden in Antwerpen en Oude Wetering, een jacht van een miljoen, sieraden en cash geld. Helman, kortom, was spekkoper.
Daarnaast uitte Oosting zware kritiek op wat hij noemt ‘de recente gebeurtenissen’. Verantwoordelijk minister Ivo Opstelten (VVD) lichtte de Tweede Kamer verkeerd voor over de omvang van de deal. Het ontbrak daarbij aan een ‘goede regie’. Opstelten verstrekte de verkeerde cijfers en beweerde dat het ‘bonnetje’ van de deal onvindbaar was. Achteraf bleek dat er wel degelijk te zijn, maar was het archief van het Openbaar Ministerie een zootje.
Teeven probeerde de verkeerde informatie door zijn minister nog bij te sturen, maar directeur-generaal Gerard Roes van Rechtspleging en Rechtshandhaving hield de notitie van een gesprek met Teeven over de juiste cijfers bewust in de kluis. Reden: zijn herinnering zou niet helemaal correct zijn. Die inschatting had Roes aan de Tweede Kamer moeten overlaten.
Het ligt voor de hand dat de oppositie in de Tweede Kamer bloed ruikt. En ook de PvdA zal ‘wisselgeld’ willen zien van de coalitiepartner. Natuurlijk zijn de twee bewindslieden al in maart opgestapt, maar ook Roes moet vrezen voor zijn baan.
Op grond van het rapport lijkt topman Herman Bolhaar van het Openbaar Ministerie met de schrik vrij te komen. Maar de Kamer zal hem als eindverantwoordelijke ook de fouten rond de moordzaak op oud-minister Els Borst aanrekenen. Complicerende factor is dat Bolhaar ernstig ziek is en dat hij zich op dit moment niet kan verweren.
Telegraaf 09.12.2015 Het College van procureurs-generaal “aanvaardt” de bevindingen en beoordelingen van de commissie-Oosting over de Teeven-deal. Dat heeft de landelijke leiding van het Openbaar Ministerie (OM) woensdag in reactie op het rapport laten weten.
Toenmalig officier van justitie Fred Teeven sloot in 2000 een deal met drugscrimineel Cees H. voor een bedrag van 4,7 miljoen gulden. Die afspraak op zich deugde volgens de commissie van geen kanten en is ook onjuist tot stand gekomen en afgewikkeld.
Een dergelijke schikking zal volgens het OM nu waarschijnlijk niet meer op dezelfde manier worden gesloten, omdat het toen nog een totaal nieuw verschijnsel was. “Binnen het OM is inmiddels veel kennis en ervaring opgebouwd met het afpakken van crimineel vermogen”, aldus het College in een reactie.
Het OM geeft aan om over de aanbevelingen te overleggen met het ministerie van Veiligheid en Justitie. Voor een beter beheer van het archief – zodat bijvoorbeeld bonnetjes niet meer zoek raken – heeft het OM inmiddels afspraken gemaakt.
NU 09.12.2015 Minister Ard van der Steur (Veiligheid en Justitie) neemt de aanbevelingen van de commissie-Oosting over de Teeven-deal over.
Dat schrijft Van der Steur in een brief aan de Tweede Kamer in een reactie op het woensdag gepubliceerde rapport over de Teeven-deal met drugscrimineel Cees H.. De bewindsman betreurt “in hoge mate” dat hier zo veel is misgegaan.
De zogenoemde bonnetjesaffaire leidde in maart dit jaar tot het opstappen van Fred Teeven en Ivo Opstelten als respectievelijk staatssecretaris en minister van Justitie en Veiligheid.
“Het aftreden van de minister en van de staatssecretaris heeft vanzelfsprekend een grote impact gehad op mijn ministerie”, schrijft Van der Steur. Hij heeft bij zijn aantreden een onderzoek ingesteld waarin wordt gewerkt aan een versteviging van de interne afstemming en coördinatie binnen zijn ministerie.
“Het rapport van de commissie en de lessen die daaruit kunnen worden getrokken, zijn daarbij van groot belang”, aldus Van der Steur.
De commissie oordeelde dat Teeven de deal die hij sloot als officier van justitie met drugscrimineel Cees H. aan alle kanten rammelde en niet gesloten had mogen worden.
Aanbevelingen
Er wordt onder andere aanbevolen dat er duidelijke richtlijnen moeten komen wanneer schikken aan de orde is. Ook moeten alle stappen zorgvuldig worden gedocumenteerd en gearchiveerd zodat achteraf gemakkelijk verantwoording is af te leggen.
Als dan een besluit tot ontneming, zoals in het geval van Cees H., naar buiten komt door de uitspraak van een rechter, is die verantwoording door het OM eenvoudiger af te leggen.
Ook wijst de commissie op de politieke gevoeligheid die bij dit soort zaken komen kijken. Alle betrokkenen moeten zich daarvan bewust zijn. Daarom adviseert de commissie om bij zaken die in de politiek en in de media onder een vergrootglas liggen een onafhankelijk onderzoek in te stellen.
Verder concludeerde de Erfgoedinspectie dat het archief over de zaak Cees H. niet op orde was. De dossiervorming, toegankelijkheid en selectie moeten beter moeten, aldus de Erfgoedinspectie. Ook dit punt neemt Van der Steur over.
Kamerlid
Van der Steur wilde niet nader ingaan op die rol die hij als Kamerlid heeft gespeeld bij de opstelling van het persbericht dat werd verstuurd na deNieuwsuur-uitzending. In het persbericht werd geen melding gemaakt van het juiste bedrag van de schikking.
Van der Steur vindt dat de verantwoordelijkheid uiteindelijk bij toenmalig minister Opstelten lag. Dat hij op het ministerie aanwezig was en aanwijzingen heeft gegeven bij het opstellen van het persbericht vindt hij niet gek. “Kamerleden en bewindslieden hebben veelvuldig contact met elkaar”, zei Van der Steur.
Telegraaf 09.12.2015 Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie “betreurt in hoge mate” dat er zoveel is misgegaan met en na de Teeven-deal. Hij neemt de aanbevelingen voor verbetering over, liet hij woensdagmiddag weten.
“Op te veel momenten was er te weinig informatie beschikbaar over de schikking en de afwikkeling daarvan. De informatievoorziening aan de Tweede Kamer is tekortgeschoten”, zei Van der Steur.
De commissie heeft verscheidene aanbevelingen gedaan. Op dit moment is niet nader omschreven wanneer een schikking wel of niet aan de orde kan zijn. Daar moeten normen voor komen. De procedure voor zo’n schikking moet duidelijk in kaart worden gebracht, luidt een van de aanbevelingen. Archiveren is ook erg belangrijk.
Schikkingsovereenkomsten moeten, zij het geanonimiseerd, ook openbaar worden, in bijzondere gevallen zelfs met een persbericht. Als een ontneming via een rechterlijke uitspraak tot stand komt, wordt dat immers ook in het openbaar uitgesproken.
De Erfgoedinspectie concludeerde verder dat het archief over de zaak Cees H. niet op orde was en dat dossiervorming, toegankelijkheid en selectie beter moeten. Het College van procureurs-generaal zal dit oppakken. Volgens Van der Steur zijn er al verbeteringen in gang gezet.
Als Tweede Kamerlid was Van der Steur in maart zelf betrokken bij een persbericht dat de later afgetreden minister Ivo Opstelten wilde uitdoen. Beiden zijn VVD’ers. Volgens Van der Steur zijn contacten tussen ministers en Kamer niet zo gek, maar gebeurt dat veelvuldig. Maar de verantwoordelijkheid voor een persbericht ligt altijd volledig bij een minister, zei Van der Steur.
Hij weet niet wie degene is die de Tweede Kamer een anonieme brief stuurde over de misstanden. Hij heeft ook niet de behoefte dat uit te zoeken. De briefschrijver meldt dat hij bij het Amsterdamse parket werkt. Later kwam Nieuwsuur met diezelfde brief op de proppen. Van der Steur wilde niet ingaan op de brief.
Telegraaf 09.12.2015 De Tweede Kamer wil nog meer weten van de commissie-Oosting, die snoeiharde kritiek uitte op een miljoenendeal tussen justitie en een crimineel in 2000. Die deal en de nasleep leidden begin dit jaar tot de val van een minister en van staatssecretaris Fred Teeven.
Een meerderheid van de Kamer vroeg woensdag om een hoorzitting met de voorzitter van de onderzoekscommissie, Marten Oosting. Het voorstel van oppositiepartij D66 om ook de voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg (VVD), te horen, strandde op verzet van de liberalen. Van Miltenburg zou informatie over de deal niet hebben doorgespeeld.
De hoorzitting staat gepland voor dinsdag. Woensdag of donderdag volgt dan een debat met premier Mark Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff.
Telegraaf 09.12.2015 Premier Mark Rutte had er goed aan gedaan als hij de weerslag van de herinnering van oud-staatssecretaris Fred Teeven over diens deal met drugshandelaar Cees H. had gedeeld met de Tweede Kamer. Oud-ombudsman Marten Oosting zei dat woensdag in een toelichting op zijn rapport over de Teeven-deal.
Nadat Nieuwsuur had onthuld dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid, sprak een topambtenaar daarover met Teeven. Die was in 2000 de officier van justitie die de schikking sloot met Cees H. Teeven zei de ambtenaar dat hij zich een bedrag van 4,8 miljoen gulden herinnerde.
Het verslag van dat gesprek verdween in een kluis. In een Kamerdebat later noemde Rutte het een ‘kattenbelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Oosting is het daar niet mee eens. Het was weliswaar geen formeel ambtelijk beleidsstuk, maar het was achteraf verstandiger geweest als Rutte het document naar de Kamer had gestuurd.
AD 09.12.2015 Premier Mark Rutte had er goed aan gedaan als hij het verslag van de herinnering van oud-staatssecretaris Fred Teeven over diens deal met drugshandelaar Cees H. had gedeeld met de Tweede Kamer. Oud-ombudsman Marten Oosting zei dat woensdag in een toelichting op zijn rapport over de Teeven-deal.
Nadat Nieuwsuur had onthuld dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid, sprak een topambtenaar daarover met Teeven. Die was in 2000 de officier van justitie die de schikking sloot met Cees H. Teeven zei de ambtenaar dat hij zich een bedrag van 4,8 miljoen gulden herinnerde.
Het verslag van dat gesprek verdween in een kluis. In een Kamerdebat later noemde Rutte het een ‘kattenbelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen.
Oosting is het daar niet mee eens. Het was weliswaar geen formeel ambtelijk beleidsstuk, maar het was achteraf verstandiger geweest als Rutte het document naar de Kamer had gestuurd.
Telegraaf 09.12.2015 ,,De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd voorop gestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.”
Dat zegt VVD-Tweede Kamerlid Fred Teeven woensdag. Hij reageert daarmee op de kritiek van een onderzoekscommissie op een deal die hij in 2000 als officier van justitie sloot met een drugscrimineel. Als gevolg van de affaire trad hij begin maart af als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.
Teeven zegt dat hij de bevindingen van de commissie met interesse heeft gelezen. Hij respecteert “het werk dat daarvoor is verzet.” Maar Teeven benadrukt ook dat het rapport van de commissie gebeurtenissen behandelt die ruim vijftien tot twintig jaar geleden plaatsvonden.
Partijgenoot en collega-Kamerlid Foort van Oosten erkent dat “bepaalde zaken achteraf gezien beter hadden gekund”. Hij zegt de aanbevelingen van de commissie ter harte te nemen, maar “constateert eveneens dat diverse procedures sinds het moment dat deze deal is gesloten, al zijn verbeterd.”
VVD-Eerste Kamerlid Ben Swagerman, die de deal destijds meeondertekende, zegt dat ook voor hem de aanpak van criminaliteit en de veiligheid van Nederland altijd voorop heeft gestaan. “Het is goed dat de commissie onderkent dat met dat belang voor ogen is gehandeld. Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor.”
Trouw 09.12.2015 Met ‘interesse’ heeft voormalig staatssecretaris Fred Teeven het rapport van de commissie-Oosting gelezen. En hoewel hij ‘repecteert’ dat er veel werk voor is verzet, wil hij ook benadrukken dat het gaat om gebeurtenissen van vijftien tot twintig jaar geleden. Volgens Teeven heeft hij altijd in het publieke belang gehandeld: “Dat diende ik destijds, en dat blijf ik tot op de dag van vandaag dienen. De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd vooropgestaan”.
VVD-Tweede Kamerlid Teeven reageerde daarmee op de kritiek van de onderzoekscommissie op een deal die hij in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. voor een bedrag van 4,7 miljoen gulden. Als gevolg van de affaire trad hij begin maart af als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.
VVD-Eerste Kamerlid Ben Swagerman, die de deal destijds meeondertekende, zegt dat ook voor hem de aanpak van criminaliteit en de veiligheid van Nederland altijd voorop heeft gestaan. “Het is goed dat de commissie onderkent dat met dat belang voor ogen is gehandeld. Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor.”
Geen kans op herhaling
Volgens de onderzoekscommissie deugde de afspraak die Teeven maakte ‘van geen kanten’ en is die ook onjuist tot stand gekomen en afgewikkeld. Toch zal een dergelijke schikking volgens het Openbaar Ministerie (OM) nu waarschijnlijk niet meer op dezelfde manier tot stand komen, omdat het toen nog een totaal nieuw verschijnsel was.
“Binnen het OM is inmiddels veel kennis en ervaring opgebouwd met het afpakken van crimineel vermogen”, laat het College van procureurs-generaal, de landelijke leiding van het OM, in een reactie weten.
De commissie deed verscheidene aanbevelingen. Op dit moment is niet nader omschreven wanneer een schikking wel of niet aan de orde kan zijn. Daar moeten normen voor komen. De procedure voor zo’n schikking moet duidelijk in kaart worden gebracht, luidt een van de aanbevelingen. Archiveren is ook erg belangrijk.
Het College ‘aanvaardt’ de bevindingen en beoordelingen van de commissie-Oosting en gaat daarover praten met het ministerie van Veiligheid en Justitie. Voor een beter beheer van het archief – zodat bijvoorbeeld bonnetjes niet meer zoek raken – heeft het OM inmiddels afspraken gemaakt. De Erfgoedinspectie concludeerde dat het archief over de zaak Cees H. niet op orde was en dat dossiervorming, toegankelijkheid en selectie beter moeten.
Daarnaast moeten volgens de aanbevelingen schikkingsovereenkomsten, zij het geanonimiseerd, openbaar worden, in bijzondere gevallen zelfs door middel van een persbericht. Als een ontneming via een rechterlijke uitspraak tot stand komt, wordt dat immers ook in het openbaar uitgesproken.
Verdwenen bonnetjes
Niet alleen het oude zeer werd vandaag opgehaald, ook de manier waarop de informatie over de Teeven-deal uiteindelijk in de openbaarheid kwam oogstte kritiek. Televisieprogramma Nieuwsuur onthulde in 2014 dat met de deal geen 1,2 miljoen maar 4,7 miljoen gulden was gemoeid.
Na die bekendmaking sprak een topambtenaar daarover met Teeven. die tegen de ambtenaar zei dat hij zich een bedrag van 4,8 miljoen gulden herinnerde. Volgens commissievoorzitter Marten Oosting had Premier Mark Rutte er goed aan gedaan als hij de weerslag van die herinnering had gedeeld met de Tweede Kamer.
Het verslag van dat gesprek verdween in een kluis. In een Kamerdebat later noemde Rutte het een ‘kattenbelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Oosting is het daar niet mee eens. Het was weliswaar geen formeel ambtelijk beleidsstuk, maar het was achteraf verstandiger geweest als Rutte het document naar de Kamer had gestuurd.
Anonieme brief
Ook Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg kreeg de wind van voren. Zij had bij de commissie aan de bel kunnen trekken over een brief met tips over de Teeven-deal, maar deed dat niet. ‘Onhandig’, aldus Oosting.
Het ging om een brief die, gedateerd op 10 november 2014, anoniem aan haar was gericht en waarvan het niet duidelijk is of die ooit bij haar op het bureau terecht is gekomen. Anonieme brieven gingen destijds meestal door de versnipperaar. Een afschrift van de brief kwam in 2015 in handen van Nieuwsuur en dat programma legde het schrijven voor aan de parlementsvoorzitter.
Ze sprak erover met een van de programmamakers en sprak later in een sms aan een medewerker van een ‘storm in een glas water’. Later werd (ook) deze brief vernietigd.
Ook een anonieme brief moet je serieus nemen, aldus Oosting. De Kamer heeft inmiddels maatregelen genomen om beter om te gaan met brieven en email die anoniem binnen komen.
Hoorzitting
De Tweede Kamer is nog niet klaar met de zaak. Een meerderheid vroeg woensdag om een hoorzitting met voorzitter Marten Oosting. Het voorstel van oppositiepartij D66 om ook de voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg (VVD), te horen, strandde op verzet van de liberalen. De hoorzitting staat gepland voor dinsdag. Woensdag of donderdag volgt dan een debat met premier Mark Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff.
Politieke reacties
Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie ‘betreurt in hoge mate’ dat er zoveel is misgegaan met en na de Teeven-deal. Van der Steur is voornemens de aanbevelingen voor verbetering over te nemen.
Ook VVD Tweede Kamerlid Foort van Oosten zegt dat ‘bepaalde zaken achteraf gezien beter hadden gekund’. Hij zegt de aanbevelingen van de commissie ter harte te nemen, maar ook hij constateert dat diverse procedures sinds het moment dat deze deal is gesloten, al zijn verbeterd’.
Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid voor het CDA zegt dat “het beeld zich op dringt dat meerdere betrokkenen op de hoogte zijn gesteld van het exacte schikkingsbedrag, maar dat tegen de Tweede Kamer krampachtig is vastgehouden aan de eerder gekozen lijn dat hier onvoldoende exacte kennis van was”.
Volgens Lilian Helder, Tweede Kamerlid voor de PVV heeft de Nederlandse belastingbetaler het nakijken gehad, “terwijl een crimineel fors is bevoordeeld. Dat is de wereld op zijn kop en onacceptabel. Het hele gebeuren toont aan dat het een grote puinhoop is op het Ministerie van Veiligheid en Justitie.”
Volgens Kees van de Staaij van de SGP is het een grondig rapport. “Dat duidelijk maakt dat er bij het vaststellen van de schikking en bij de verantwoording aan de Kamer veel mis is gegaan. Het ontbreekt aan voldoende regie en voldoende probleembesef.”
Liesbeth van Tongeren, GroenLinks vindt dat er nog altijd ‘veel mist is rond de informatievoorziening aan de Kamer’. Ze noemt het “een chaotisch ratjetoe als gevolg van gebrekkig onderzoek en onvoldoende aansturing. Waarom is de gespreksnotitie van een topambtenaar niet naar de Kamer gestuurd? Wie waren wanneer betrokken bij beslissingen over het informeren van de Kamer? Wat wisten de huidige bewindspersonen op Veiligheid en Justitie, en wanneer?”.
Emile Roemer, fractieleider van de SP vindt dat er ‘een crimineel is verrijkt en de samenleving is bedonderd’. “De schikking met Cees H. had er nooit mogen zijn en het ministerie heeft er alles aan gedaan om de waarheid onder de pet te houden”, aldus Roemer.
AD 09.12.2015 ,,De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd vooropgestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.” Dat zegt VVD-Tweede Kamerlid Fred Teeven woensdag in reactie op de kritiek van een onderzoekscommissie op de deal die hij in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. Als gevolg van de affaire trad hij begin maart af als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.
Teeven zegt dat hij de bevindingen van de commissie met interesse heeft gelezen. Hij respecteert ,,het werk dat daarvoor is verzet.” Maar Teeven benadrukt ook dat het rapport van de commissie gebeurtenissen behandelt die ruim vijftien tot twintig jaar geleden plaatsvonden.
Ivo Opstelten, die aftrad als justitieminister omdat hij de Kamer niet goed over de Teeven-deal had geïnformeerd, ‘aanvaardt’ de bevindingen en conclusies ,,Ik heb daarvoor op 9 maart 2015 ook de volle verantwoordelijkheid genomen door mijn ontslag als minister aan te bieden aan de Koning.”
Ook het College van procureurs-generaal accepteert de bevindingen, laat de landelijke leiding van het Openbaar Ministerie (OM) weten. Een dergelijke schikking zal volgens het OM nu waarschijnlijk niet meer op dezelfde manier worden gesloten, omdat het toen nog een totaal nieuw verschijnsel was. ,,Binnen het OM is inmiddels veel kennis en ervaring opgebouwd met het afpakken van crimineel vermogen.”
Het is goed dat de commissie onderkent dat met dat belang voor ogen is gehandeld. Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor, aldus Ben Swagerman, VVD.
VVD
VVD-Eerste Kamerlid Ben Swagerman, die de deal destijds meeondertekende, zegt dat ook voor hem de aanpak van criminaliteit en de veiligheid van Nederland altijd voorop heeft gestaan.
,,Het is goed dat de commissie onderkent dat met dat belang voor ogen is gehandeld. Men moet zich realiseren dat het pionierswerk was wat wij deden en daar krijg je nooit alle schoonheidsprijzen voor.”
Partijgenoot en collega-Kamerlid Foort van Oosten erkent dat ,,bepaalde zaken achteraf gezien beter hadden gekund”. Hij zegt de aanbevelingen van de commissie ter harte te nemen, maar ,,constateert eveneens dat diverse procedures sinds het moment dat deze deal is gesloten, al zijn verbeterd.”
Een crimineel is verrijkt en de samenleving is bedonderd, alsus Emile Roemer, SP.
SP
Voor Emile Roemer (SP) bevestigt het onderzoek dat er flink is gerommeld bij de deal. ,,Een crimineel is verrijkt en de samenleving is bedonderd. Vandaag maakt de commissie-Oosting een eind aan deze VVD-doofpot. De schikking met Cees H. had er nooit mogen zijn en het ministerie heeft er alles aan gedaan om de waarheid onder de pet te houden.”
,,Rutte zei dat er niets mis was met de deal, terwijl nu blijkt dat werkelijk alles mis was. Dit betekent maar een ding: het ministerie van Veiligheid en Justitie kan wel wat minder VVD gebruiken.”
De informatie aan de Kamer was een chaotisch ratjetoe als gevolg van gebrekkig onderzoek en onvoldoende aansturing, aldus Liesbeth van Tongeren, GroenLinks.
GroenLinks
Liesbeth van Tongeren, GroenLinks: ,,De commissie-Oosting heeft grondig onderzoek gedaan naar de schikkingsovereenkomst en constateert glashelder dat er met de deal veel mis is. Veel meer mist er nog altijd rond de informatievoorziening aan de Kamer, een chaotisch ratjetoe als gevolg van gebrekkig onderzoek en onvoldoende aansturing.”
,,Waarom is de gespreksnotitie van een topambtenaar niet naar de Kamer gestuurd? Wie waren wanneer betrokken bij beslissingen over het informeren van de Kamer? Wat wisten de huidige bewindspersonen op Veiligheid en Justitie, en wanneer? GroenLinks wil eerst antwoord op die feitelijke vragen en daarna snel een debat met het kabinet.”
Het is ook hoog tijd voor een ‘handboek schikkingen’, wat wel en niet gewenst is en hoe (interne) kritische toetsing goed geregeld wordt, aldus Kees van de Staaij, SGP.
SGP
,,Er ligt een grondig rapport. Dat maakt duidelijk dat er bij het vaststellen van de schikking en bij de verantwoording aan de Kamer veel mis is gegaan”, zegt SGP-er Kees van de Staaij. ,,Het ontbreekt aan voldoende regie en voldoende probleembesef. De SGP wil dat de aanbevelingen hoe het beter kan voortvarend ter hand worden genomen. Te veel is er bij gevoelige zaken sprake van incidentenmanagement.”
,,Het is ook hoog tijd voor een ‘handboek schikkingen’, wat wel en niet gewenst is en hoe (interne) kritische toetsing goed geregeld wordt. Binnen het ministerie en in de verhouding tussen ministerie en Openbaar Ministerie moet de communicatie en informatieuitwisseling beter op orde zijn. Nu zingt elke vogel te veel zijn eigen lied.”
Het hele gebeuren toont aan dat het een grote puinhoop is op het Ministerie van Veiligheid en Justitie, aldus Lilian Helder, PVV.
PVV
,,Uit dit onderzoek blijkt dat de Nederlandse belastingbetaler het nakijken heeft gehad, terwijl een crimineel fors is bevoordeeld”, zegt Lilian Helder, Tweede Kamerlid voor de PVV. ,,Dat is de wereld op zijn kop en onacceptabel.”
,,Het hele gebeuren toont aan dat het een grote puinhoop is op het Ministerie van Veiligheid en Justitie. De PVV wil tekst en uitleg van de premier, gelet op zijn eerdere uitspraken.”
Het beeld dringt zich op dat meerdere betrokkenen op de hoogte zijn gesteld van het exacte schikkingsbedrag, maar dat tegen de Tweede Kamer krampachtig is vastgehouden dat hier onvoldoende exacte kennis van was, aldus Madeleine van Toorenburg, CDA.
CDA
,,Het beeld dringt zich op dat meerdere betrokkenen op de hoogte zijn gesteld van het exacte schikkingsbedrag, maar dat tegen de Tweede Kamer krampachtig is vastgehouden aan de eerder gekozen lijn dat hier onvoldoende exacte kennis van was”, aldus Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid voor het CDA.
,,Er dringt zich ook een beeld op dat de huidige bewindspersonen van veiligheid en justitie bij de informatievoorziening aan de Tweede Kamer ook met hun vingers tussen de deur zaten ten aanzien van informatievoorziening naar buiten toe. Inmiddels heeft de huidige minister van Veiligheid en Justitie bekend gemaakt zelf suggesties te hebben gedaan voor het persbericht. Het is bovendien onbegrijpelijk dat de minister-president de gedetailleerde aantekeningen van directeur-generaal Roes heeft geduid als persoonlijke aantekeningen.”
Het rapport is schokkend helder en laat duidelijk zien dat de deal die met Cees H. is gesloten niet deugt, aldus Gert-Jan Segers, ChristenUnie.
ChristenUnie
Gert-Jan Segers, fractievoorzitter van de ChristenUnie: ,,Ik ben blij met het grondige werk van de commissie-Oosting. Het rapport is schokkend helder en laat duidelijk zien dat de deal die met Cees H. is gesloten niet deugt.”
,,Het is verontrustend om te zien dat bewindspersonen de Kamer niet actiever, vollediger en juister hebben geïnformeerd. Dit raakt de vertrouwensrelatie tussen kabinet en Kamer. De hoorzitting en het debat moeten definitieve duidelijkheid scheppen over de vraag hoe en waarom dit heeft kunnen gebeuren.”
NU 09.12.2015 In tegenstelling tot wat premier Mark Rutte de Tweede Kamer meldde, had de deal tussen toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H. niet gesloten mogen worden.
Dat concludeert de commissie-Oosting, die onderzoek deed naar de kwestie, woensdag in haar eindrapport.
De onderzoekscommissie komt tot het oordeel dat de schikkingsovereenkomst “de toets van kritiek niet kan doorstaan”, zo schrijft de commissie in het onderzoeksrapport over de bonnetjesaffaire die in maart leidde tot het opstappen van toenmalig minister en staatssecretaris Ivo Opstelten en Fred Teeven.
Opstelten had de Kamer verkeerd geïnformeerd over de hoogte van de schikking. Na onthullingen van Nieuwsuur bleek namelijk dat er in ruil voor een boete van 750.000 gulden niet 1,25 miljoen gulden is overgemaakt aan Cees H, maar 4,7 miljoen. De manier waarop Opstelten met de zaak is omgegaan, vertoont volgens het rapport “ernstige tekortkomingen”.
Publiek belang
Teeven benadrukte tijdens zijn aftreden dat met deal “niets mis was”. Premier Rutte herhaalde dat in het debat naar aanleiding van het aftreden van het VVD-duo.
In een reactie verdedigt Teeven de deal: “De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd vooropgestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.”
Maar volgens de onderzoekscommissie is er van alles mis met de deal. Hoewel Teeven de steun had van de hoofdofficier van justitie van Amsterdam en het college van procureur-generaal akkoord gingen met de ontneming van 750.000 gulden, had het college kritischer moeten kijken naar de overeenkomst. Volgens de onderzoekscommissie heeft er geen “adequate en werkelijk kritische toets” plaatsgevonden bij het OM.
Zo is de onderzoekscommissie kritisch op het feit dat er parallel aan schikking gewerkt werd aan gratieverlening, terwijl het college dit voorstel eerder uitdrukkelijk afkeurde en afwees.
Belastingdienst
Ook heeft de commissie ernstige bedenkingen bij het feit dat de fiscus buiten de deal is gehouden, omdat dat niet gebruikelijk was bij ontnemingsschikkingen in die tijd. De commissie ziet dan ook geen enkele rechtvaardiging voor het “bewust onthouden van informatie aan de Belastingdienst” als het gaat om schikkingen.
Ook de hoogte van de schikking roept vragen op. Volgens het rapport ontbreekt elke onderbouwing waarom er 750.000 gulden van Cees H. is ontnomen. Vooral ook als gekeken wordt naar het vermogen van H.. “De balans tussen het schikkingsbedrag en het aan H. gelaten vermogen komt de Onderzoekscommisie dan ook onevenredig voor”, schrijft de commissie.
De commissie beveelt daarom aan om de regels omtrent schikkingen aan te scherpen. Zo moet het besluitvormingsproces worden aangescherpt moet er gekeken worden of rechterlijke goedkeuring gewenst is.
Ministerie
Ook is er stevige kritiek op het ministerie van Veiligheid en Justitie die gedurende de bonnetjesaffaire geregeld steken heeft laten vallen. De zaak had niet tot het opstappen van Opstelten en Teeven hoeven leiden als er bij het ministerie de juiste inschatting was gemaakt na de uitzending van Nieuwsuur.
Zowel bij de minister als bij het ministerie is het politieke risico en gevoeligheid onvoldoende onderkend. In plaats van vast te houden aan de lijn dat het zou gaan om een schikking waarbij 1,25 miljoen zou zijn overgemaakt, had de minister direct een onafhankelijk onderzoek moeten instellen dat direct opheldering zou bieden.
Dat gebeurde echter pas nadat de advocaat van Cees H. in een interview metde Volkskrant onthulde dat het bedrag dat Opstelten met de Kamer deelde niet klopte.
Het onderzoek dat volgde, kraakte ook aan alle kanten. Volgens de commissie had dat niet geleid moeten worden door iemand uit de kring van het OM, maar door een onafhankelijke onderzoeker. Ook Teeven werd in dit onderzoek gehoord die toen stelde dat hij het ging om 4,7 miljoen euro.
Premier Rutte wilde dit gespreksverslag niet delen met de Kamer, omdat het zou gaan om een persoonlijke beleidsnotitie van een ambtenaar, die niet met de Kamer gedeeld kon worden. Volgens de commissie kon dat wel en had Rutte er verstandig aan gedaan dat ook te doen.
Het bonnetje werd vervolgens pas gevonden na een nieuwe zoektocht die volgde na opnieuw een uitzending van Nieuwsuur die de betalingsdetails in handen had. Het bonnetje was gewoon te vinden in de oude computersystemen van het ministerie en in het strafdossier van Cees H.. Een situatie die volgens de commissie voorkomen had kunnen worden als er adequater gehandeld zou zijn op het ministerie van Justitie.
Van Miltenburg
Ook Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg krijgt harde kritiek te verduren. Zij haalde een brief van een anonieme klokkenluider die de schikking onthulde door de papierversnipperaar. De onderzoekscommissie verbaast zich over het handelen van de Kamervoorzitter. Ook anonieme brieven, en zeker brieven van deze strekking, moeten serieus worden genomen.
VK 09.12.2015 De deal die voormalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H. kan ‘de toets van kritiek niet doorstaan’. Dit oordeelt een onderzoekscommissie onder leiding van oud-ombudsman Marten Oosting. Op eigen gezag beloofde Teeven strafkorting aan H. Ook informeerde hij de Belastingdienst niet over het overmaken van ruim 4,7 miljoen gulden.
Het is een zijlijn in het nieuws rond de Teevendeal, maar daarom niet minder opmerkelijk: de rol van de Kamer zelf in de zoektocht naar ‘het bonnetje’. De onderzoekscommissie-Oosting deed ook daar onderzoek naar. Medewerkers die geen ondertekening onder een brief zien, gooien deze zonder te lezen in de shredder.
Waarschijnlijk geen complot, wel goed journalistiek speurwerk
‘Er komen te veel dingen naar boven (…) Het is wel heel toevallig. Mensen hebben natuurlijk dingen bewaard voor de campagne.’ De commissie-Oosting, die vandaag het rapport over de omstreden Teeven-deal presenteerde, keek ook naar deze ‘complottheorie’ van VVD-minister Edith Schippers. Had zij gelijk?
De onderzoekscommissie kraakt harde noten in haar rapport over de vijftien jaar oude deal. Als halverwege de jaren negentig was gekozen voor het voortzetten van de zaak tegen drugsbaron H., was mogelijk meer geld geconfisqueerd dan ‘het relatief lage bedrag van 750 duizend gulden’ dat Teeven uiteindelijk in 2000 voor de staat opstreek. Volgens de commissie heeft het OM dat lage schikkingsbedrag niet duidelijk kunnen onderbouwen.
Ook oordeelt de commissie dat Teeven toezeggingen deed aan H. over strafkorting, terwijl hij daar geen toestemming voor had. Teeven legde zijn belofte niet voor aan het college van procureurs-generaal, dat tegen strafkorting was.
In de deal met H. nam Teeven een clausule op die garandeerde dat de Belastingdienst niet werd geïnformeerd. De onderzoekscommissie meent dat dit niet te rechtvaardigen was. Ook werd de Belatingdienst niet op de hoogte gesteld toen het OM op 7 september 2001 ruim 4,7 miljoen gulden overmaakte aan H.
Volgens de commissie zijn ook in 2014 en 2015 fouten gemaakt door de minister van Justitie en het Openbaar Ministerie nadat Nieuwsuur berichtte over de oude zaak. ‘Het heeft ontbroken aan goede regie’, schrijft de commissie. Dat gebrek heeft geleid tot het opstappen van de minister en de staatssecretaris, is de harde conclusie.
Wat ging er fout? Het Openbaar Ministerie en het ministerie van Veiligheid en Justitie hadden geen oog voor het politiek risico van de zaak. Toenmalig minister Opstelten meldde in 2014 aan de Kamer dat H. 1,25 miljoen gulden zou hebben teruggekregen. In werkelijkheid ging het om bijna het viervoudige.
Het afschrift van de deal lag verstopt in de onoverzichtelijke archieven van het OM. Opstelten negeerde een advies van zijn ambtenaren om een onafhankelijk onderzoeker in te stellen. In plaats daarvan kreeg oud-procureur-generaal Van Brummen de opdracht. Hij kon het bonnetje niet terugvinden in het archief. Toen het bonnetje alsnog opdook, traden minister Optelten en zijn staatssecretaris Teeven in maart van dit jaar af.
Cees H. bleek waardevolle informant
Het spook uit Teevens verleden haalde hem in maart 2014 in door een uitzending van Nieuwsuur. Het programma berichtte over een schimmige deal die Teeven, toen nog officier voor het parket in Amsterdam, had gesloten met drugshandelaar H. Die informatie was bewust achtergehouden voor de Belastingdienst, meldde Nieuwsuur. Het programma had een tip gekregen uit het criminele circuit. De verslaggeving klopte, schrijft de commissie in een reconstructie van de schikking.
Teeven kwam in 1994 naar het arrondissementsparket Amsterdam. Hij werd gezien als een aanwinst vanwege zijn ervaring die hij had opgedaan als douanerecherche bij belastingwaakhond FIOD. Hij kreeg de zaak Johan V. op zijn bord. ‘De hakkelaar’ gold destijds als een van de grootste drugscriminelen van Nederland. In 1995 vroeg Teeven aan de advocaat van drugshandelaar Cees H. of zijn cliënt een verklaring wilde afleggen tegen V.
Het contact met H. bleek waardevol. De drugscrimineel, die op dat moment vastzat, verstrekte informatie die hielp bij andere grote strafzaken en van belang was ‘voor de veiligheid van personen’. De commissie-Oosting heeft niet kunnen vaststellen of H. ook daadwerkelijk informatie over V. heeft doorgespeeld. Drie jaar later, in 1998, haalde Teeven een ontnemingsdossier ‘uit de vensterbank’.
In 1993 had het OM geprobeerd de drugsmiljoenen van H. te confisqueren. Het OM zette hoog in en hoopte H. te plukken voor 498 miljoen euro. Dat mislukte, de nieuwe ‘pluk-ze-wetgeving’ gold nog niet voor het oude drugskapitaal. Een jaar later werd de poging gestaakt. Het dossier werd om die reden een ‘vensterbankdossier’.
Teeven stofte de procedure af en blies hem nieuw leven in. Hij hoopte zaken te doen met H. ‘Aan beide zijden bestond de bereidheid om met elkaar in gesprek te gaan.’ Tussen 1998 en 2000 onderhandelde Teeven met H. en diens advocaten. De inzet was een schikking waarin de staat een deel van het geld van H. zou kunnen houden en, parallel daaraan, strafverkorting voor H. Ze spraken af dat aan de deal ‘geen ruchtbaarheid zou worden gegeven’.
In 2000 kwam het uiteindelijk tot een schikking. Een soort handjeklap leidde tot het bedrag dat de staat uiteindelijk overhield: de advocaat van H. deed een openingsbod van 500 duizend gulden, ‘via 600 duizend en 700 duizend kwamen beide partijen uit op 750 duizend gulden. H. kreeg zijn miljoenen terug waar de staat beslag op had gelegd. ‘Een aan H. over te boeken bedrag van 4.710.627,18 gulden resteerde.’ Tegelijkertijd beloofde Teeven strafkorting aan H. Hij legde dit niet voor aan het college van procureurs-generaal, dat een jaar eerder hier tegen had geadviseerd.
De Belastingdienst werd ten onrechte buiten de deal gehouden, oordeelt de commissie nu. Ook is de hoogte van het bedrag niet goed onderbouwd, vindt de commissie. ‘Aan de hoogte van dat bedrag lag geen duidelijk onderbouwde keuze van het OM ten grondslag.
Opstelten in de fout bij informeren Kamer
Teeven beklom de afgelopen jaren de politieke ladder in Den Haag. Van Kamerlid bij de VVD werd hij in 2010 staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Dit voorjaar kwam plots een einde aan zijn weg omhoog. Nieuwsuur berichtte opnieuw over de deal met Cees H. Dit keer had het programma ook het precieze bedrag dat aan H. werd overgemaakt. Het was veel hoger dan de 1,25 miljoen waar Opstelten in 2014 al hardop rekenend in de Kamer op uitkwam.
De onderzoekscommissie uit vooral stevige kritiek op het optreden van Opstelten. Niet alleen maakte hij fouten in debatten met de Kamer, ook koos hij er ten onrechte voor het OM zelf onderzoek te laten doen naar ‘het bonnetje’ van de deal. Hij had beter een onafhankelijke buitenstaander kunnen aanstellen.
In plaats daarvan werd de oud-procureur-generaal Van Brummen belast met het opsporen van het afschrift. Die kon, in de krappe tijd die hij had, het bonnetje niet vinden. Vervolgens werd stellig aan de Kamer gemeld dat het afschrift onvindbaar was. Op 8 juli, toen Opstelten en Teeven al waren vertrokken, werd het alsnog gevonden in een dossier in Amsterdam. Het is volgens de commissie ‘het pijnlijke bewijs’ dat Van Brummen onvoldoende grondig onderzoek had gedaan.
Trouw 09.12.2015 De schikking die Fred Teeven als officier van justitie in 2000 trof met drugscrimineel Cees H. kan ‘de toets der kritiek’ niet doorstaan. Dat is de harde conclusie van Marten Oosting, die zijn onderzoek naar de deal vandaag publiceerde.
Teeven deed bij het afsluiten van de schikking van alles achter de rug om van het college van procureurs-generaal, de top van het OM. Die werd niet op de hoogte gebracht van belangrijke details van de overeenkomst. Zo maakte Teeven afspraken over geheimhouding voor de Belastingdienst, en deed hij toezeggingen over strafkorting.
Extra pikant daarbij was de omstandigheid dat de top van het OM zich een jaar eerder had uitgesproken tegen zulke package deals.
Opnieuw in de publiciteit
De zaak trok pas jaren later de aandacht, toen het televisieprogramma Nieuwsuur in 2014 de overeenkomst onder ogen kreeg. Die leek bijzonder gunstig voor Cees H.: in ruil voor een beperkte boete werd zijn vermogen onaangemoeid gelaten. Hij zou zo’n 4,7 miljoen gulden overgehouden hebben aan de deal, die dat geld gelijk witwaste.
Teeven was toen inmiddels staatssecretaris van justitie. Zijn minister Ivo Opstelten zei in reactie op de publiciteit dat Cees H. slechts 1,25 miljoen gulden aan de deal met Teeven had overgehouden, maar dat het bonnetje zoek was.
Later dook het bonnetje alsnog op. Toen tv-programma ‘Nieuwsuur’ in maart het bedrag van 4,7 miljoen bevestigd kreeg via bronnen rond het ministerie en daar alsnog een schermprint opdook, werd Opsteltens positie onhoudbaar. Ook Teeven besloot op te stappen.
Onvoldoende probleembesef
Opstelten kreeg van Oosting harde kritiek over de manier waarop hij de zaak onderzocht. Die getuigde volgens Oosting van ‘onvoldoende probleembesef’. Hij liet het onderzoek uitvoeren door een oud-procureur-generaal, die moeilijk als onafhankelijk te zien was. Bovendien kreeg deze onderzoeker maar twee weken de tijd, en mocht hij niet met Teeven praten. Het leek Opstelten gezien de bestuurlijke verhoudingen handiger als hij dat zelf zou doen.
Oosting tikt verder VVD-minister Edith Schippers op de vingers. Die had eerder dit jaar de suggestie geopperd dat de affaire steeds in de publiciteit werd gebracht om haar partij in diskrediet te brengen. Daar is Oosting niets van gebleken.
Waarom?
Parlementair verslaggever Nicole Besselink volgde de Teevendeal voor Trouw. Ze bestudeert het eindrapport nog. “Maar de vraag die tot nu toe voor mij nog niet beantwoord is, is: waaróm ging Teeven nu akkoord met zo’n riante regeleing voor Cees H.? Die had verschrikkelijk veel vermogen, hoefde uiteindelijk bijna niets hoefde te betalen, en het mij is nog steeds onduidelijk wat Teeven daarmee won. Een mogelijke verklaring is dat H. Teeven van nuttige inlichtingen heeft voorzien in de zaak rondom Johan V., alias de Hakkelaar.”
Fred Teeven heeft de bevindingen van de commissie ‘met interesse gelezen’, liet hij weten in een reactie. Hij respecteert ‘het werk dat daarvoor is verzet.’ Maar hij houdt staande dat hij het publieke belang diende met de deal: “De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd voorop gestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.”
VK 09.12.2015 In eerste reactie op het woensdag verschenen onderzoeksrapport over de zogenaamde Teeven-deal spreken oppositiepartijen in de Tweede Kamer van wanorde en gesjoemel. Volgens de SGP, GroenLinks, PVV en SP toont het onderzoek aan dat zowel ten tijde van het sluiten van de deal als in de nasleep kwalijke fouten zijn begaan door het ministerie van Veiligheid en Justitie.
In de ogen van SGP-leider Kees van der Staaij toont het rapport bovenal aan dat het organisatorisch niet in de haak is op het ministerie. Hij stelt dat het hoog tijd is voor duidelijk regels over wat wel en niet gewenst is bij schikkingen met criminelen. Ook de communicatie tussen Justitie en het Openbaar Ministerie moeten beter op orde worden gebracht. ‘Nu zingt elke vogel te veel zijn eigen lied’, aldus Van der Staaij.
GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren hekelt vooral de gebrekkige informatievoorziening aan de Kamer rondom de deal. In een reactie op het rapport spreekt ze van ‘een chaotisch ratjetoe als gevolg van gebrekkig onderzoek en onvoldoende aansturing’. Haar partij verlangt meer uitleg van de minister over hoe destijds keuzes zijn gemaakt over het wel of niet verstrekken van informatie aan de Kamer.
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers sluit zich daarbij aan. ‘Dit raakt de vertrouwensrelatie tussen kabinet en Kamer.’
De Nederlandse belastingbetaler heeft het nakijken gehad, terwijl een crimineel fors is bevoordeeld, aldus Lilian Helder, Kamerlid PVV.
‘Doofpot’
Waarschijnlijk geen complot, wel goed journalistiek speurwerk
‘Er komen te veel dingen naar boven (…) Het is wel heel toevallig. Mensen hebben natuurlijk dingen bewaard voor de campagne.’ De commissie-Oosting, die vandaag het rapport over de omstreden Teeven-deal presenteerde, keek ook naar deze ‘complottheorie’ van VVD-minister Edith Schippers. Had zij gelijk?
Ook andere oppositiepartijen hadden in een eerste reactie weinig goede woorden over voor de gang van de zaken omtrent de Teevendeal, zoals die in het rapport naar voren komt. De PVV, bij monde van Kamerlid Lilian Helder, stelt dat ‘de Nederlandse belastingbetaler het nakijken heeft gehad, terwijl een crimineel fors is bevoordeeld’. Cees H. kreeg ruim 4,7 miljoen gulden bij de schikking, de staat hield 750.000 gulden.
Emile Roemer, fractieleider van de SP, spreekt van een ‘eind aan deze VVD-doofpot’. Volgens hem heeft het ministerie van Justitie, geleid door een staatssecretaris én een minister van de VVD, onder het toeziend oog van premier Rutte – tevens VVD – de waarheid over de deal met Cees H. verborgen proberen te houden. ‘Dit betekent maar een ding: het ministerie van Veiligheid en Justitie kan wel wat minder VVD gebruiken.’
Destijds diende ik het publieke belang, aldus Fred Teeven, oud-officier van justitie.
Volgens oud-ombudsman Marten Oosting, die de onderzoekscommissie leidde, gaat die stelling te ver. Hij ziet geen aanleiding om oud-minister Ivo Opstelten te verwijten dat hij de deal moedwillig in de doofpot wilde stoppen. Oosting zegt in een toelichting op het rapport dat er ‘geen reden is te twijfelen aan zijn inzet’.
Teeven zelf, tot slot, meent dat hij destijds juist heeft gehandeld. ‘De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd vooropgestaan’, zei hij woensdag in reactie op het onderzoeksrapport. ‘Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.’
NU 09.12.2015 De onderzoekscommissie-Oosting oordeelde woensdag hard over de zogenaamde Teeven-deal, tussen toenmalig officier van justitie Fred Teeven en drugscrimineel Cees H. in 2000. Dit zijn de reacties op het rapport.
“De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd voorop gestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen.” Zo reageert Fred Teeven, tegenwoordig VVD-Tweede Kamerlid, zelf.
Als gevolg van de affaire trad hij begin maart af als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Ook minister Ivo Opstelten trad vanwege de kwestie af, omdat hij de Kamer verkeerd had geïnformeerd.
In een reactie laat hij weten de bevindingen en conclusies van de commissie te aanvaarden. “Ik heb daarvoor op 9 maart 2015 ook de volle verantwoordelijkheid genomen door mijn ontslag als minister aan te bieden aan de Koning.”
Teeven zegt dat hij de bevindingen van de commissie met interesse heeft gelezen. Hij respecteert “het werk dat daarvoor is verzet”. Maar Teeven benadrukt ook dat het rapport van de commissie gebeurtenissen behandelt die ruim vijftien tot twintig jaar geleden plaatsvonden.
Volgens de commissie-Oosting had de deal met drugscrimineel Cees H. destijds niet gesloten mogen worden door het Openbaar Ministerie (OM). Het OM noemt de conclusies van de commissie “stevig” en neemt de aanbevelingen over. Wel wijst het OM erop dat er al een hoop veranderd is als het gaat over ontnemingsschikkingen.
“Binnen het OM is inmiddels veel kennis en ervaring opgebouwd met het afpakken van crimineel vermogen”, aldus het OM.
‘Snoeihard’
De Tweede Kamer reageert kritisch op het rapport. “Snoeihard”, noemt PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt het rapport. “De conclusies liegen er niet om. De aanbevelingen moeten worden overgenomen.”
De PvdA wil nog geen conclusies trekken uit het rapport, maar wil wel weten wat precies de rol in de zaak is geweest van Klaas Dijkhoff en Ard van der Steur, de oud-VVD-Kamerleden die respectievelijk de banen van Teeven (staatssecretaris) en Opstelten (minister) hebben overgenomen.
Van der Steur heeft inmiddels bekendgemaakt zelf suggesties te hebben gedaan voor een persbericht dat werd verstuurd na deNieuwsuur-uitzending over de Teeven-deal. In het persbericht werd geen melding gemaakt van het juiste bedrag van de schikking.
Rol
Madeleine van Toorenburg wil eveneens weten welke rol Van der Steur en Dijkhoff destijds hebben gespeeld als Kamerlid. “Er dringt zich ook een beeld op dat de huidige bewindspersonen van veiligheid en justitie bij de informatievoorziening aan de Tweede Kamer ook met hun vingers tussen de deur zaten ten aanzien van informatievoorziening naar buiten toe”.
Ook D66-leider Alexander Pechtold zet vraagtekens bij de bewindspersonen Van der Steur en Dijkhoff. “We hebben het over een politiek brisante situatie waarin een minister in de problemen is. Is het dan de rol van Kamerleden om zich daarmee te bemoeien?”, vraagt Pechtold zich hardop af.
Meerdere betrokkene
Van Toorenburg vindt het verder onbegrijpelijk dat de minister-president de gedetailleerde aantekeningen van directeur-generaal Roes, waarin staat dat Teeven al eerder kenbaar heeft gemaakt dat het om 4,7 miljoen gulden zou gaan, heeft geduid als persoonlijke aantekeningen en daarom niet met de Kamer gedeeld kon worden. Maar volgens Oosting had dit gespreksverslag gewoon naar de Kamer gekund.
”Het beeld dringt zich op dat meerdere betrokkenen op de hoogte zijn gesteld van het exacte schikkingsbedrag, maar dat tegen de Tweede Kamer krampachtig is vastgehouden aan de eerder gekozen lijn dat hier onvoldoende exacte kennis van was”, zegt Van Toorenburg.
Gerommel
Voor SP-leider Emile Roemer bevestigt dit onderzoek dat er flink is gerommeld, van begin tot eind. “De schikking met Cees H. had er nooit mogen zijn en het ministerie heeft er alles aan gedaan om de waarheid onder de pet te houden”, zegt Roemer.
Hij hekelt de uitspraken van premier Mark Rutte die eerder in een debat zei dat er niets mis was met de Teeven-deal. “Terwijl nu blijkt dat werkelijk alles mis was”, aldus de SP’er.
Volgens Lilian Helder, Tweede Kamerlid voor de PVV, toont de commissie aan dat het “een grote puinhoop is op het Ministerie van Veiligheid en Justitie.” Ook de PVV wil tekst en uitleg van de premier, gelet op zijn eerdere uitspraken.
Notitie
GroenLinks blijft met veel vragen zitten. “Waarom is de gespreksnotitie van een topambtenaar niet naar de Kamer gestuurd? Wie waren wanneer betrokken bij beslissingen over het informeren van de Kamer? Wat wisten de huidige bewindspersonen op Veiligheid en Justitie, en wanneer?”, vraagt Kamerlid Liesbeth van Tongeren zich af.
SGP’er Kees van de Staaij merkt op dat er een gebrek aan voldoende regie en voldoende probleembesef heerste.
De Kamer besloot woensdag een hoorzitting te houden met commissievoorzitter Marten Oosting. Woensdag of donderdag volgt een debat met premier Mark Rutte, minister Ard van der Steur en staatssecretaris Klaas Dijkhoff.
Telegraaf 09.12.2015 Dat blijkt uit het zojuist verschenen rapport van de commissie Oosting dat ook erg hard is voor spelers die zich nu nog steeds in het Haagse begeven. Het felst is het rapport over de gang van zaken bij het OM waar de deal gesloten werd en waar de archivering niet op orde was.
Volgens de commissie Oosting kan de deal “de toets van kritiek niet doorstaan”. “Niet naar de inhoud en ook niet uit een oogpunt van totstandkoming en afwikkeling”, oordeelt de commissie in haar zojuist verschenen rapport. De voormalige officieren van justitie Teeven en Swagerman, momenteel beiden VVD-politicus, sloten in 2000 een deal met Cees H. over zijn geld. Door de nasleep van die deal zijn Opstelten en Teeven opgestapt.
In ruil voor 750.000 gulden boete mocht H. de rest van zijn geld houden. Bij die schikking lijkt alles fout te zijn gegaan wat fout kon gaan. Het belangrijkste is dat het boetebedrag van 750.000 gulden volgens de commissie Oosting veel te laag was. “Geen evenwichtige overeenkomst”, zo noemde de hoofdonderzoeker het tijdens een persconferentie. Geconstateerd mag worden dat H. met zijn drugshandel veel meer heeft verdiend dan 750.000 gulden. “Deze pluk-ze operatie heeft een wel heel mager resultaat gehad”, aldus Oosting.
Vleugellam
Ook had de fiscus nooit buiten de deal mogen worden gehouden. In ruil voor de 750.000 euro werden de eerder bevroren rekeningen van H. weer vrijgemaakt. In de daarvoor bedachte constructie werd de Belastingdienst vleugellam gemaakt. De drugsbaron heeft over zijn van de Staat teruggekregen gelden dus geen belasting hoeven te betalen. De commissie Oosting heeft daar geen goed woord voor over.
Teeven en Swagerman hadden bij hun onderhandelingen ook geen ‘package deal’ mogen maken, waardoor H. strafkorting kreeg bij de schikking. Desondanks sloot Teeven een dergelijke overeenkomst in de praktijk wel.
Schokkend is tevens dat de top van het OM, het college van procureurs-generaal, de schikking heeft goedgekeurd, terwijl het bijna niets wist van relevante gegevens. Teeven heeft het college bijvoorbeeld niet voorgelegd dat de Belastingdienst niets van de deal mocht weten. Die geheimhoudingsclausule keurt de commissie af. De OM-top wist niet hoeveel geld H. nou werkelijk had. Swagerman, momenteel Eerste Kamerlid voor de VVD, was verantwoordelijk voor de informatievoorziening aan de OM-top. Dat gebeurde “onvolledig”. Het college blijkt zelf echter ook niet op onderzoek uit te zijn gegaan.
Legaal
H. bleek, volgens de FIOD, in 1994 21 miljoen gulden te bezitten toen hij werd aangehouden. Het OM heeft daar maar circa 4,7 miljoen gulden van laten bevriezen en niet de vraag beantwoord of het geld, geheel of gedeeltelijk, via hasjhandel is verkregen. Het overige geld hield H. dus, maar de onderzoekscommissie van Oosting heeft geen aanwijzingen gevonden dat hij dat vermogen op legale wijze heeft verkregen. De drugsbaron heeft dus wel erg veel geld mogen houden. De commissie vindt dat het meer voor de hand had gelegen dat er een strafrechtelijk onderzoek was gestart naar al het geld, zoals de rechter ook wilde, dan dat Teeven en Swagerman deze deal sloten.
De commissie heeft niet kunnen vaststellen dat H. informatie heeft geleverd waardoor de deal voor hem beter uitviel. Teevens oude hoofdofficier, Vrakking, heeft wel tegen de commissie gezegd dat H. met Teeven heeft gesproken in de EBI in Vught. Daar zou H. informatie over veiligheid over personen hebben verstrekt en informatie die van belang was voor opsporing in andere grote zaken. Eerder werd al gesuggereerd dat H. justitie heeft geholpen bij de zaak tegen de beruchte ‘Hakkelaar’.
In 2014 en 2015 komt de Teevendeal weer in het nieuws. De wijze waarop de minister van Veiligheid en Justitie, het ministerie en het Openbaar Ministerie hebben gereageerd op het nieuws over de Teevendeal in 2014 en 2015 “wordt gekenmerkt door het ontbreken van een goede regie en onvoldoende probleembesef”, vindt commissie Oosting. Als er wel een goede regie was geweest, dan is het aannemelijk dat Opstelten niet had hoeven aftreden, ziet de commissie. Hij had bijvoorbeeld een onafhankelijk onderzoek moeten instellen naar de zaak.
“Voormalig minister Opstelten heeft ten onrechte, tegen een ambtelijk advies in, ervan afgezien om dat onderzoek op te dragen aan een onafhankelijke onderzoeker”, oordeelt de commissie vernietigend. Het onderzoek werd ingesteld door het OM en voormalig procureur-generaal Van Brummen. Zijn onderzoek stond onder hoge tijdsdruk en was “onvoldoende grondig”, ziet de commissie. Als “pijnlijk bewijs” daarvan wijst de commissie op het feit dat het ‘bonnetje’ eenvoudig ontdekt kon worden in de archieven.
Verkeerde informatie
De Kamer heeft meermaals feitelijk verkeerde informatie gekregen. Dat begon al in 2002 toen toenmalig VVD-minister Korthals de Kamer vertelde over de twee miljoen gulden die H. zou hebben. Opstelten heeft vastgehouden aan dat onjuiste bedrag.
Tweede Kamervoorzitter Van Miltenburg heeft een opmerkelijke rol in het geheel. Zij kreeg een brief van een klokkenluider die wilde vertellen over de schikking. Die brief werd echter vernietigd door haar. Toen ze de brief te lezen kreeg van een journalist en er vragen over kreeg, sms’te na afloop haar medewerkers dat het om ‘een storm in een glas water ging’.
Omdat de Teevendeal twee keer vlak voor een verkiezing werd opgerakeld, werd gesproken van krachten die dit met opzet en planmatig hebben gedaan. “Dit is de Onderzoekscommissie echter niet gebleken.”
Pijnlijk genoeg blijkt nu dat de boete die H. betaalde in feite niet eens 750.000 gulden bedroeg, maar ruim 41.000 gulden minder. De schadevergoeding die hij moest betalen voor een mislukte ontsnappingspoging met explosieven was niet goed verrekend in de deal.
De Commissie Oosting oordeelt vernietigend over de ‘Teevendeal’, de schikking die voormalig officier van justitie Fred Teeven namens het OM met drugsbaron Cees H. sloot. Oud-minister Opstelten krijgt er ook flink van langs voor zijn rol in de nasleep in de kwestie en Kamervoorzitter Van Miltenburg blijkt tevens steken te hebben laten vallen.
Elsevier 09.12.2015 De commissie-Oosting heeft woensdag keihard geoordeeld over de miljoenendeal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugscrimineel Cees H. Volgens de commissie had de deal helemaal niet gesloten mogen worden.
De afspraak, om Cees H. 4,7 miljoen gulden en strafvermindering aan te bieden in ruil voor informatie van H. die kon worden gebruikt bij grote strafzaken, ‘kan de toets van kritiek niet doorstaan’ en had nooit gesloten mogen worden, stelt oud-ombudsman Martin Oosting.
Onevenwichtig
Het was voor de staat ‘geen evenwichtige overeenkomst’, aldus Oosting. Cees H. betaalde 750.000 gulden om 4,7 miljoen gulden van een bevroren Luxemburgse rekening te krijgen.
Het bedrag dat Cees H. betaalde was erg laag, aldus de commissie. Teeven liet bovendien zowel de top van het OM als de belastingdienst volledig in het duister bij de deal.
Reconstructie
De commissie, die de taak kreeg een reconstructie te maken van de Teevendeal, werd opgericht nadat minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten (VVD) en staatssecretaris Fred Teeven (VVD) begin dit jaar opstapten.
De twee politici zijn niet goed omgegaan met de kwestie toen die in 2014 en 2015 opnieuw opkwam, concludeert de commissie. Nieuwsuur meldde destijds dat bij de deal veel meer geld was gemoeid dan voorheen gedacht.
Opstelten hield lange tijd vol dat de deal de staat 1,2 miljoen gulden had gekost, maar hij moest uiteindelijk toegeven dat dit bijna vier keer zoveel was. Het bonnetje, dat er hoegenaamd niet zou zijn, werd namelijk toch gevonden. Het toont aan dat Opstelten geen controle had over zijn ambtenaren, stelt Oosting.
Zowel Teeven als premier Mark Rutte heeft altijd gezegd dat erniets mis was met de deal. De commissie-Oosting schetst nu dus een heel ander beeld. Woensdag reageerde Teeven met de woorden dat hij destijds enkel diende vanuit ‘het publieke belang’.
AD 09.12.2015 De deal die toenmalig officier van justitie Fred Teeven in 2000 sloot met drugshandelaar Cees H., vertoont ernstige tekortkomingen. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport over de ‘bonnetjesaffaire’, dat woensdag gepresenteerd wordt. Ook de manier waarop minister Opstelten van Veiligheid en Justitie vragen over de zaak heeft beantwoord en verantwoording heeft afgelegd, schoot tekort.
De bestrijding van zware criminaliteit heeft voor mij altijd voorop gestaan. Het publieke belang diende ik destijds, en dat belang blijf ik tot op de dag van vandaag dienen, aldus Fred Teeven in reactie op het rapport.
Tijdens een persconferentie licht de commissie-Oosting het onderzoeksrapport over de deal, die Teeven en Opstelten in maart de kop kostte, verder toe. Verslaggeefster Susanne Geuze is aanwezig bij de presentatie en twittert live mee.
De Teevendeal deugt niet, concludeert de commissie. Inhoudelijk was de deal niet goed en ook niet vanuit het oogpunt van ,,totstandkoming en afwikkeling”. Teeven splitste de deal in twee afspraken: één over geld en één over strafkorting. Eigenlijk kwam dat neer op een zogeheten ‘package-deal’. Zo’n deal was eerder door het college van procureurs-generaal én door toenmalig minister van Justitie Benk Korthals al uitdrukkelijk en ondubbelzinnig afgewezen.
Teeven en diens baas in 2000, de huidige VVD-Senator Ben Swagerman, informeerden het college van procureurs-generaal niet goed over de deal. De Belastingdienst werd er bewust buiten gehouden.
Het gaat te ver om Opstelten te verwijten dat hij de Teeven-deal moedwillig in de doofpot wilde stoppen, aldus de commissie. ,,We hebben geen reden te twijfelen aan zijn inzet.”
Duistere deal
Er was geen sprake van een ‘fair deal’, blijkt uit het onderzoek. Teeven sloot als officier van justitie in 2000 een deal met Cees H, in de veronderstelling dat H. beschikte over 2 miljoen gulden. In werkelijkheid bleek dit 22 miljoen te zijn. In ruil voor strafvermindering betaalde de crimineel 750 duizend gulden aan de staat. De rest van zijn in beslag genomen vermogen kreeg hij terug.
Die 750 duizend gulden staat niet in verhouding tot die 22 miljoen, concludeert oud-ombudsman Marten Oosting, die het een ‘relatief laag bedrag’ noemt. ,,En dan druk ik me voorzichtig uit.”
Bovendien betaalde Cees H. geen 750.000, maar ‘slechts’ 709.000 gulden terug aan de Nederlandse staat. Daarnaast is ook niet gebleken dat H. informatie gaf in ruil voor de deal.
Bonnetje weg
In maart 2014 bracht Nieuwsuur de zaak naar buiten. Experts spraken over een ‘witwasdeal’. Minister Opstelten had het na de bekendmaking over een bedrag van 1,25 miljoen gulden, maar een ‘bonnetje’ ontbrak. Ondertussen klonken er geluiden dat het om bijna 5 miljoen ging. Het bonnetje is onvindbaar, verklaarde Opstelten keer op keer en hij ontkende de aantijgingen dat het om meer dan 1,25 miljoen gulden zou gaan.
De reactie van Opstelten op de uitzending ,,vertoont tekortkomingen”, aldus Oosting. Ambtenaren wilden een onafhankelijk onderzoek door Kees Vendrik van de Algemene Rekenkamer. Maar Opstelten besloot oud-procureur-generaal Henk van Brummen te vragen. Die kreeg uiteindelijk te weinig tijd, mocht niet met Teeven praten en slaagde er niet in door te dringen tot de juiste informatie. Hij vond het bewuste bonnetje over de 4,7 miljoen gulden niet.
Pas toen de precieze details van de bankoverschrijving begin dit jaar boven tafel komen, kreeg de minister het bonnetje ineens wél boven tafel. Cees H. bleek 4,7 miljoen euro te hebben gekregen van justitie. Daarmee had de minister het vertrouwen van de Kamer beschaamd. Zowel Opstelten als Teeven moesten opstappen. Oosting schrijft dat als er wel een goede regie was gevoerd, er dan uiteindelijk waarschijnlijk geen situatie was ontstaan die de twee de kop kostte.
22 miljoen
De conclusies van de commissie hebben mogelijk ook verstrekkende consequenties voor Kamervoorzitter Anouschka Van Miltenburg. Ze ontving in november 2014 een anonieme brief met details over de Teevendeal, maar besloot het bewijs eigenhandig te vernietigen.
Dat is nu eenmaal de procedure met anonieme brieven, aldus Van Miltenburg, die verwijst naar haar ambtelijke staf. En er zijn meer VVD’ersdie door de presentatie peentjes zullen zweten.
Wie is Cees H.?
Cees ‘Puk’ H., was in de jaren tachtig en negentig een bekende drugscrimineel. Hij werd veroordeeld tot een celstraf en tot betaling van een megabedrag, van met de drugshandel verdiend fortuin. ,,Ik zat in die strafzaak rond grootschalige hasjhandel waarin ze uiteindelijk 500 miljoen van me wilden ontnemen. Dat waren ze me komen vertellen in de Bijlmerbajes. Da’s nogal een bedrag, zeg ik!” citeerde deze krant Cees H. in maart.
NU 09.12.2015 Ook op Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is kritiek van de commissie-Oosting, die de Teeven-deal onderzocht.
Ze had bij de commissie aan de bel kunnen trekken over een brief met tips over de de Teeven-deal, maar deed dat niet. ”Onhandig”, aldus commissievoorzitter Marten Oosting.
Het ging om een brief die, gedateerd op 10 november 2014, anoniem aan haar was gericht en waarvan het niet duidelijk is of die ooit bij haar op het bureau terecht is gekomen. Anonieme brieven gingen destijds meestal door de versnipperaar. Een afschrift van de brief kwam in 2015 in handen van Nieuwsuur en dat programma legde het schrijven voor aan de parlementsvoorzitter.
Ze sprak erover met een van de programmamakers en sprak later in een sms aan een medewerker van een ‘storm in een glas water’. Later werd (ook) deze brief vernietigd.
Ook een anonieme brief moet je serieus nemen, aldus Oosting. De Kamer heeft inmiddels maatregelen genomen om beter om te gaan met brieven en email die anoniem binnen komen.
VK 09.12.2015 De ‘bijvangst’ van de bonnetjes-affaire. Het is een zijlijn in het nieuws rond de Teevendeal, maar daarom niet minder opmerkelijk: de rol van de Kamer zelf in de zoektocht naar ‘het bonnetje’. De onderzoekscommissie-Oosting deed ook daar onderzoek naar. Wat blijkt: medewerkers die geen ondertekening onder een brief zien, gooien deze zonder te lezen in de shredder. Zo was althans de procedure. En dat gebeurde dus wellicht ook met de gouden tip omtrent de ‘Teevendeal’.
Stafmedewerkers kijken snel naar de aanhef, misschien naar de eerste paar regels, en naar de ondertekening. Als die er niet is, wordt de brief als anoniem aangemerkt en gaat die door de shredder.
Minister Opstelten verkondigde in de Kamer ‘onjuistheden’ over de deal, verklaarde de bron. ‘Ik beschik niet over een bankafschrift van het overschrijven van het bedrag maar ik beschik wel over alle gegevens die destijds gebruikt zijn bij de overschrijving van het bedrag (…) Onder parketnummer 13/017023/96 is op 10 september 2001 een bedrag van Fl 4.710.627.18 overgemaakt op de derdenrekening van het advocatenkantoor van de heer Doedens in Utrecht.’
Een veelvoud dus van het bedrag dat Opstelten op dat moment nog in de Kamer noemde. ‘Ik hoop dat u, als voorzitter van ons parlement, ook gaat voor de waarheid en dat u zult zorgen dat de waarheid in deze zaak boven water zal komen en dat er een einde wordt gemaakt aan het bewust onjuist en leugenachtig informeren van onze volksvertegenwoordiging (…) U mag mijn brief gebruiken op de manier die u wenst maar laat u hem alstublieft niet verdwijnen zonder deze zaak goed uit te zoeken.’ Aldus ‘X’.
Helaas voor X was dat precies wat waarschijnlijk wél gebeurde, aangenomen dat de brief inderdaad rond 10 november 2014 werd bezorgd: de brief bereikte Van Miltenburg zelfs nooit, maar werd waarschijnlijk onmiddellijk vernietigd door een medewerker van de griffie, de ambtelijke dienst van de Kamer.
Toen Nieuwsuur een kopie van de brief ontving en navraag deed bij Van Miltenburg, reageerde haar woordvoerder aldus: ‘De Voorzitter heeft de betreffende brief niet gezien. Ze had de brief ook niet kunnen zien, omdat de procedure is dat anonieme brieven door de shredder gaan.’
Dat neemt het ongemak in de Kamer niet weg. Nadat Nieuwsuur afgelopen zomer over de brief berichtte, ontstond ophef onder Kamerleden. Van Miltenburg werkt daarom nu aan een nieuwe procedure om met anonieme brieven om te gaan. Voorlopig geldt de ‘voorlopige procedure’: die schrijft voor dat alle anonieme brieven voortaan worden geregistreerd en bewaard en een ‘politieke toets’ krijgen. Griffiers mogen niets meer op eigen houtje vernietigen.
AD 09.12.2015 Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg (VVD) heeft persoonlijk een brief met klokkenluidersinformatie over de Teevendeal vernietigd. De brief is haar eind mei in handen gesteld door een redacteur van Nieuwsuur. Die verzocht haar de kopie te vernietigen.
Kennelijk heeft zij zich (…) niet gerealiseerd dat de inhoud van de bewuste brief naar haar aard van belang was te achten voor de onderzoekscommissie, aldus Marten Oosting.
Opmerkelijk is dat Van Miltenburg vreesde dat het over een geheel ander onderwerp zou gaan. Volgens goed ingevoerde bronnen vreesde zij dat Nieuwsuur achter haar onkostendeclaraties aan zat. Daarom smste zij opgelucht naar een medewerker: ,,storm in een glas water”.
Oosting vindt het niet getuigen van politiek gevoel dat Van Miltenburg klakkeloos de brief ten tweede male, nu hoogst persoonlijk, heeft vernietigd. ,,Op z’n minst onhandig”, aldus de oud-ombudsman woensdag tijdens de presentatie van het onderzoeksrapport over de kwestie. ,,Ook anonieme brieven hoor je serieus te nemen. Van Miltenburg had de brief in ieder geval aan Kamerleden van Veiligheid en Justitie kunnen geven.”
Miljoenen
In de brief stond het preciese bedrag dat de crimineel Cees H. kreeg overgemaakt. Een veel hoger bedrag dan haar partijgenoot minister Opstelten van Veiligheid en Justitie openbaar maakte. Oosting schrijft in het rapport dat de voorzitter van de Tweede Kamer ,,geen contact heeft gezocht” over de omgang met de gevoelige informatie.
Oosting: ,,Kennelijk heeft zij zich (…) niet gerealiseerd dat de inhoud van de bewuste brief naar haar aard van belang was te achten voor de onderzoekscommissie.”
De commissie constateert fijntjes dat Van Miltenburg kort daarvoor als Kamerlid heeft gestemd voor de instelling van de commissie Oosting, die de onderste steen moest boven halen in de Teevendeal.
AD 09.12.2015 Woensdag volgt eindelijk de ontknoping in de bonnetjesaffaire rondom de ‘Teevendeal’. Voor de VVD wordt het een pijnlijke aangelegenheid. Gaan er koppen rollen?
Woensdag verschijnt het veelbesproken rapport over de ‘bonnetjesaffaire’, waar de VVD-bewindslieden Ivo Opstelten en Fred Teeven in maart over struikelden. De conclusies van de zogeheten commissie-Oosting raken uitsluitend VVD’ers en dat is pijnlijk voor de grootste regeringsparij.
Hoe zat het ook alweer? Voormalig staatssecretaris Teeven sluit als officier van justitie in 2000 een deal met drugscrimineel Cees H. In ruil voor strafvermindering betaalde H. 750 duizend gulden aan de staat. De rest van zijn in beslag genomen vermogen krijgt hij terug. Vrijwel niemand weet ervan; ook de Belastingdienst wordt niet ingelicht.
In maart 2014 brengt Nieuwsuur de zaak aan het licht. Experts spreken over een ‘witwasdeal’. Het precieze bedrag dat H. terugkreeg, is dan nog niet bekend. Door de Tweede Kamer aan de tand gevoeld noemt minister Opstelten een bedrag van 1,25 miljoen gulden, maar bewijs heeft hij niet. Dat terwijl van allerlei kanten geluiden klinken dat het om veel meer geld gaat: bijna 5 miljoen.
Het bonnetje is onvindbaar, verklaart Opstelten keer op keer. Pas als de precieze details van de bankoverschrijving begin dit jaar boven tafel komen, krijgt de minister het bonnetje ineens wél boven tafel. Cees H. blijkt 4,7 miljoen euro te hebben gekregen van justitie. Daarmee heeft de minister het vertrouwen van de Kamer beschaamd. Opstelten treedt af en neemt Teeven mee in zijn val.
De bonnetjesaffaire zit vol raadsels. Hoe en waarom werd de ‘Teevendeal’ gesloten, wie wist ervan? En: waarom kwam de deal 14 jaar later plots weer bovendrijven?
Minister en staatssecretaris van Veiligheid en Justitie
De opvolgers van Opstelten en Teeven waren in maart op het ministerie van Veiligheid en Justitie, vlak voor het persbericht de deur uit ging waarin staat dat Nieuwsuur onjuist zou hebben bericht over de 4,7 miljoen. Er wordt zelfs gefluisterd dat ze hebben geholpen met het opstellen daarvan. De kans dat opnieuw twee justitiebewindslieden het veld moeten ruimen, wordt in Den Haag niet waarschijnlijk geacht. De heren zijn zelf niet verhoord door de commissie. Maar als blijkt dat Van der Steur en Dijkhoff als Kamerleden meer wisten van de zaak, komen ze wel onder vuur te liggen.
Tweede Kamerlid, voorheen staatssecretaris van Veiligheid en Justitie
Teeven beweert zelf dat hij ‘onvoldoende herinneringen’ heeft aan de details van de deal. Maar hij zei ook tegen Nieuwsuur: ,,U weet niet alles en ik wel.” Heeft de commissie zaken boven tafel gelegd die Teeven in verlegenheid brengen? Is de oud-staatssecretaris binnenskamers wel duidelijk geweest over de afwikkeling en is hij door Opstelten uit de wind gehouden? Is er met de Teevendeal inderdaad ‘helemaal niets mis’?
Voormalig minister van Veiligheid en Justitie
Natuurlijk, hij is al afgetreden. De inmiddels 71-jarige oud-burgemeester hoeft in die zin niet te vrezen voor zijn hachje. Maar het blijft Opstelten die de Kamer een jaar lang verkeerd informeerde, al dan niet vanwege de haperende communicatie op zijn ministerie. Wat is er mis met de cultuur op justitie, waardoor Opstelten maandenlang stellig beweerde dat het bonnetje onvindbaar was? En hoe is het mogelijk dat, zodra Nieuwsuur details van de transactie naar buiten bracht, het bonnetje ineens toch werd gevonden?
Eerste Kamerlid
Hij is pas een maand terug op het Binnenhof, maar het verleden van Swagerman zou hem zomaar eens lelijk in de vingers kunnen snijden. Als plaatsvervangend hoofdofficier van justitie was hij ten tijde van de deal met Cees H. de baas van Teeven. Feitelijk zou je zelfs kunnen spreken van de Teeven-Swagerman-deal; ook zijn handtekening staat onder het papiertje waarmee Cees H. en het OM hun afspraak beklonken. Kan Swagerman volgende week weer met opgeheven hoofd over het Binnenhof lopen?
Tweede Kamervoorzitter
De Kamervoorzitter kreeg in november 2014 een anonieme brief met details over de deal tussen Teeven en Cees H. Maar dat bewijsstuk ging ‘ongezien door de shredder’ – dat is nu eenmaal de procedure met anonieme brieven, aldus Van Miltenburg, die verwijst naar haar ambtelijke staf. Als haar toch iets te verwijten valt, overleeft zij dan de nieuwste affaire rondom haar persoon? Hoeveel levens heeft Van Miltenburg?
Telegraaf 09.12.2015 Wat is er nou precies afgesproken in de zogenoemde ‘Teeven-deal’: de afspraak over miljoenen (toen nog) guldens die destijds officier van justitie Fred Teeven maakte met drugscrimineel Cees H. Woensdag verschijnt het rapport van de commissie-Oosting over deze kwestie uit 2000 met het veelbesproken zoekgeraakte bonnetje.
Zowel minister Ivo Opstelten als staatssecretaris Fred Teeven moest begin dit jaar opstappen toen bleek dat de deal die Cees H. met – toen nog officier van justitie – Teeven had gesloten niet over 1,25 miljoen gulden ging maar over maar liefst 4,7 miljoen gulden. Er bleven echter veel vragen onbeantwoord, bijvoorbeeld waarom dacht Opstelten dat het om 1,25 miljoen ging. Waarom corrigeerde Teeven hem niet? Hij had tenslotte de deal gesloten in zijn vorige functie.
Hoe kon het gebeuren dat het bonnetje – waarop stond dat er bijna vier keer zoveel was overgemaakt aan de crimineel – eerst niet kon worden gevonden en toen ineens toch wel? En waarom moest het ruim veertien jaar duren voordat deze omstreden deal groot nieuws werd, iedere keer al dan niet toevallig tijdens verkiezingscampagnes?
Oud-ombudsman Marten Oosting heeft de afgelopen maanden geprobeerd hier antwoord op te vinden, woensdag zal duidelijk zijn of dat gelukt is.
Trouw 08.12.2015 Met spanning wacht politiek Den Haag op het rapport dat Marten Oosting morgen presenteert. De oud-ombudsman onderzocht de afgelopen maanden wat er misging rondom de zogeheten Teevendeal. Die leidde dit voorjaar tot het aftreden van minister Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven. Hun oude ministerie, Veiligheid en Justitie, houdt rekening met harde conclusies.
Om in weertermen te spreken: het stormt hard. Alleen een paraplu helpt niet. Het gaat niet over zonder dat we iets doen, aldus Secretaris-generaal Siebe Riedstral.
Oosting kreeg de opdracht uit te zoeken hoe oud-minister Opstelten een bankafschrift als onvindbaar kon betitelen terwijl het in de overheidsarchieven zat. Het afschrift in kwestie ging over de schikking die Fred Teeven als officier van justitie in 2000 trof met drugscrimineel Cees H. Die laatste bleek – anders dan Opstelten beweerde – niet 1,25 miljoen gulden, maar 4,7 miljoen gulden te hebben overgehouden aan de deal.
Het onderzoek, afgedwongen door de Tweede Kamer, moet duidelijk maken hoe het kon dat ambtenaren hun minister niet goed informeerden over een politiek zo gevoelige zaak als die rond Cees H. VVD’ers Teeven en Opstelten profileerden zich als harde crimefighters. Coulante deals met criminelen passen daar niet bij en vragen om een uiterst zorgvuldige omgang.
Storm
“De spotlights zullen nog even op ons staan”, voorspelde de nieuwe secretaris-generaal Siebe Riedstra zijn ambtenaren begin oktober. Hij is de opvolger van Pieter Cloo, die in maart in het kielzog van Opstelten en Teeven na nog geen drie jaar vertrok als hoogste ambtenaar op het ministerie. “Om in weertermen te spreken: het stormt hard. Alleen een paraplu helpt niet. Het gaat niet over zonder dat we iets doen.”
Riedstra sprak die woorden uit op een medewerkersbijeenkomst vlak na de ophef rond de in scène gezette foto met Volkert van der G., de moordenaar van Pim Fortuyn. De minister was daarover niet goed op de hoogte gebracht. Het rapport van Oosting kan bij het publiek ‘mogelijk weer hetzelfde beeld oproepen’, waarschuwde Riedstra.
Dat beeld van het ministerie is momenteel bepaald niet rooskleurig. Een verdwenen bankafschrift, verzwegen fotomoment, fouten in de zaak rond de gedode oud-D66-minister Els Borst, een politiemol; het getuigt niet van een soepel lopend ministerie met diensten die onderling goed samenwerken. En het heeft een cruciale taak: de veiligheid van Nederland waarborgen.
Als Kamerleden keken Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff op de dag van Opsteltens aftreden op het ministerie ‘politiek’ mee.
Het ministerie is op termijn te veel voor één minister en één staatssecretaris. De politieke aansturing is daarmee kwetsbaar, aldus PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt.
Aansturing
De missers zorgen ervoor dat het geluid aanzwelt om het onder Rutte-I fors uitgebreide ministerie weer wat in te krimpen. Minister Ronald Plasterk (PvdA, Binnenlandse Zaken) opperde onlangs om de ‘rechtsstatelijke’ en ‘veiligheidstaak’ van het ministerie uit elkaar te trekken. “Het is op termijn te veel voor één minister en één staatssecretaris”, zei PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt vorige maand bezorgd. “De politieke aansturing is daarmee kwetsbaar.”
Genoeg redenen voor alle betrokkenen om het rapport van Oosting te vrezen, vooral de ambtelijke top en het Openbaar Ministerie. Al zou morgen ook meer duidelijk kunnen worden over de rol van Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff, het nieuwe bewindsduo op Veiligheid en Justitie. Als Kamerleden keken zij op de dag van Opsteltens aftreden op het ministerie ‘politiek’ mee.
Ongeacht de conclusies wil de nieuwe minister van een onbestuurbaar departement niets weten. Na een kritisch artikel in NRC Handelsblad schreef Van der Steur in september dat zaken als jeugdzorg, asiel en politie mensen nou eenmaal raken. “De roering die dit soms, ook in de publiciteit, met zich meebrengt moet echter niet verward worden met onbestuurbaarheid. Daarvan is geen sprake.”
De Teevendeal
De deal dankt de naam aan Fred Teeven die als officier van justitie in 2000 een schikking trof met drugs-crimineel Cees H. Die laatste kreeg in ruil voor een boete een deel van zijn geld terug op zijn rekening. Hoeveel, dat was lange tijd de vraag.
Aanvankelijk hield minister Opstelten het op 1,25 miljoen gulden, maar raadslieden van H. gaven te kennen dat dat verhaal niet deugde. Zij hadden het over bedragen van rond de 5 miljoen gulden. Toen tv-programma ‘Nieuwsuur’ in maart het bedrag van 4,7 miljoen bevestigd kreeg via bronnen rond het ministerie en daar alsnog een schermprint opdook, werd Opsteltens positie onhoudbaar. Ook Teeven besloot op te stappen.
Telegraaf 07.12.2015 De veroordeelde drugscrimineel Cees H. was bij het sluiten van de ‘Teeven-deal’ veel rijker dan werd aangenomen.
Uit een document van de FIOD blijkt dat hij 22 miljoen gulden met hasjhandel had verdiend, terwijl men het totaal aan drugsgeld op 2 miljoen gulden schatte. Dat schrijft Vrij Nederland op basis van de te verschijnen heruitgave van het boek De jacht op crimineel geld.
De Nederlandse staat sloot in 2000 een deal met H., waarbij de overheid ervan uitging dat de drugshandelaar 2 miljoen had verdiend. Zes jaar eerder berekende de FIOD echter dat H. 21.682.063 gulden aan ‘wederrechtelijk verkregen voordeel’ had. Het bewuste FIOD-document zou in de vergetelheid zijn geraakt.
Telegraaf 05.12.2015 Aan het Binnenhof maken politici en ambtenaren zich ernstig zorgen over de bevindingen van de commissie die onderzoek deed naar de Teeven-deal. Woensdag verschijnt het rapport van oud-Ombudsman Oosting over de nasleep van de omstreden overeenkomst die voormalig officer van justitie Teeven sloot met crimineel Cees H.. Geklungel rond bewijsmateriaal over de deal kostte minister Opstelten en zijn staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie) de kop. Uit angst voor verder beschadigde carrières wordt er achter de schermen nu al stevig met modder gegooid.
Een van de belangrijkste spelers in de kwestie, OM-topman Herman Bolhaar, kan momenteel niet meedoen met het zwartepieten. Hij is namelijk ernstig ziek. Na een ziekenhuisopname vanwege een hersenvliesontsteking is hij inmiddels thuis, maar hij wordt nog steeds behandeld. Zijn taken worden momenteel waargenomen door de twee andere leden van zijn College van procureurs-generaal. Wanneer Bolhaar zijn werk weer kan oppakken, is volgens zijn woordvoerster nog niet te zeggen.
Telegraaf 21.08.2015 Het nieuws over de zogenoemde Teeven-deal is bewust vlak voor de verkiezingen naar buiten gebracht. Dat denkt althans oud-staatssecretaris van Justitie Fred Teeven zelf.
Volgens het Algemeen Dagblad zegt Teeven in een interview met het Leidse studentenbladDebat: „De mensen die dit hebben gedaan, hebben dit goed opgezet.”
Het is de eerste keer dat Teeven zich in een interview uitspreekt over zijn vertrek als bewindsman naar aanleiding van ophef over de deal in zijn tijd als officier van justitie met crimineel Cees H., die ook minister van Justitie Ivo Opstelten de kop kostte. „Dit was niet per ongeluk. Als je iets voor de tweede keer ziet gebeuren, dan denk je natuurlijk vanzelf: waar komt dit vandaan?“
AD 21.08.2014 Oud-staatssecretaris Fred Teeven denkt dat het nieuws over de deal met Cees H. twee keer bewust voor verkiezingen naar buiten is gebracht. ,,De mensen die dit hebben gedaan, hebben dit goed opgezet,” zegt hij in een interview met het Leidse studentenblad Debat.
Dit was niet ‘per ongeluk’. Als je iets voor de tweede keer ziet gebeuren, dan denk je natuurlijk vanzelf: waar komt dit vandaan?, aldus Fred Teeven.
Het is de eerste keer dat Teeven zich in een interview uitspreekt over zijn vertrek als bewindsman, vanwege de deal die hij als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. Verantwoordelijk minister Opstelten had de Tweede Kamer onjuist geïnformeerd over het bedrag dat H. overhield aan de schikking en trad af. Teeven stapte ook op.
Volgens Teeven is het ‘niet normaal’ dat het nieuws over de deal zo vlak voor verkiezingen naar buitenkwam. ,,Dit was niet ‘per ongeluk’. Als je iets voor de tweede keer ziet gebeuren, dan denk je natuurlijk vanzelf: waar komt dit vandaan?”
AD 16.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H. Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene, zo heeft minister Ard van der Steur de Tweede Kamer donderdag laten weten. D66-Kamerlid Magda Berndsen spreekt van ‘de zoveelste bizarre wending’ in het dossier.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie de Tweede Kamer gemeld. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie.
Van der Steur heeft de vondst inmiddels gemeld aan de commissie-Oosting. Op verzoek van de Tweede Kamer doet deze commissie onderzoek naar de Teevendeal. De commissie zal de vondst op verzoek van de minister daarin betrekken. Daarbij is ook de vraag neergelegd waarom deze stukken toen niet beschikbaar waren en nu wel, aldus een woordvoerder van de minister.
Wie is Cees H.?
De deal draait om Cees ‘Puk’ H., die in de jaren tachtig en negentig een bekende drugscrimineel was. Hij werd veroordeeld tot een celstraf en tot betaling van een megabedrag, van met de drugshandel verdiend fortuin. ,,Ik zat in die strafzaak rond grootschalige hasjhandel waarin ze uiteindelijk 500 miljoen van me wilden ontnemen. Dat waren ze me komen vertellen in de Bijlmerbajes. Da’s nogal een bedrag, zeg ik!” citeerde deze krant Cees H. in maart.
In 2000 kwamen justitie en H. tot een schikking. Cees H. betaalde het OM een boete van 750.000 gulden. In ruil daarvoor kreeg de crimineel de miljoenen terug die vast stonden op een Luxemburgse rekening.
Trouw 17.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H. Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie donderdag aan de Tweede Kamer laten weten. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie. Teeven had de deal destijds als officier van justitie gesloten. Vanwege afspraken was de hoogte van het bedrag geheim gehouden, maar toch wilde de Tweede Kamer uiteindelijk meer weten.
Opstelten was als minister politiek verantwoordelijk voor de kwestie en noemde aanvankelijk een veel lager bedrag. Hij had bovendien in de Kamer steeds gezegd dat er geen bewijsstukken waren gevonden van de transactie. Maar toen in de computersystemen op het departement toch een afschrift werd gevonden waarop het exacte bedrag stond, stapten beiden op.
VK 16.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H. Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene.
‘Teeven-deal was een prachtige deal’
Natuurlijk wisten de Belastingdienst en de top van het Openbaar Ministerie van de ‘witwasdeal’ die justitie in 2000 met hasjhandelaar Cees H. sloot. Hans Vrakking, de voormalige baas van Fred Teeven, over de deal die twee bewindslieden de kop kostte.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie donderdag aan de Tweede Kamer laten weten. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie. Teeven had de deal destijds als officier van justitie gesloten. Vanwege afspraken was de hoogte van het bedrag geheim gehouden, maar toch wilde de Tweede Kamer uiteindelijk meer weten.
Opstelten was als minister politiek verantwoordelijk voor de kwestie en noemde aanvankelijk een veel lager bedrag. Hij had bovendien in de Kamer steeds gezegd dat er geen bewijsstukken waren gevonden van de transactie. Maar toen in de computersystemen op het departement toch een afschrift werd gevonden waarop het exacte bedrag stond, stapten beiden op.
NU 16.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H.
Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie donderdag aan de Tweede Kamer laten weten. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie. Teeven had de deal destijds als officier van justitie gesloten. Vanwege afspraken was de hoogte van het bedrag geheim gehouden, maar toch wilde de Tweede Kamer uiteindelijk meer weten.
Politiek verantwoordelijk
Opstelten was als minister politiek verantwoordelijk voor de kwestie en noemde aanvankelijk een veel lager bedrag. Hij had bovendien in de Kamer steeds gezegd dat er geen bewijsstukken waren gevonden van de transactie.
Maar toen in de computersystemen op het departement zelf toch een afschrift werd gevonden waarop het exacte bedrag stond, stapten beiden op.
Telegraaf 16.07.2015 Er is nieuw bewijs gevonden dat het Openbaar Ministerie (OM) vijftien jaar geleden ruim 4,7 miljoen gulden heeft overgemaakt aan drugscrimineel Cees H. Het gaat om een afdruk van stukken uit de vroegere boekhouding van het OM die in een strafdossier zat van de betrokkene.
De Erfgoedinspectie heeft de bewuste kopie op 8 juli gevonden in juridische archieven aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Dat heeft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie donderdag aan de Tweede Kamer laten weten. De doos met financiële stukken was ondanks zoektochten, ook bij het OM, nog niet eerder gezien.
De omstreden deal leidde in maart tot het vertrek van minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie. Teeven had de deal destijds als officier van justitie gesloten. Vanwege afspraken was de hoogte van het bedrag geheim gehouden, maar toch wilde de Tweede Kamer uiteindelijk meer weten.
Opstelten was als minister politiek verantwoordelijk voor de kwestie en noemde aanvankelijk een veel lager bedrag. Hij had bovendien in de Kamer steeds gezegd dat er geen bewijsstukken waren gevonden van de transactie. Maar toen in de computersystemen op het departement toch een afschrift werd gevonden waarop het exacte bedrag stond, stapten beiden op.
Volgens Wilders maakt de Turkse regering het Turkse volk onterecht wijs dat het land ooit lid zal worden van de Europese Unie. ,,Nou vergeet het maar. Jullie zijn geen Europeanen en zullen dat nooit worden. Een islamitische staat als Turkije hoort niet bij Europa.” Wilders noemt de onlangs herkozen Turkse president Tayyip Recep Erdogan ,,een gevaarlijke islamist, die de islamitische vlag hijst”.
Regeringen die instemmen met de afspraken die met Turkije zijn gemaakt over de en visumliberalisatie door de eigen burgers worden weggestemd, voorspelt Wilders.
‘Totaal ongepast’
Premier Mark Rutte veroordeelt de video van Wilders hard. Hij zei dat Wilders uiteraard vrijheid van meningsuiting heeft, maar dat hij nu wel een heel land en een hele bevolking ,,op een ongelooflijke manier” schoffeert. Rutte noemde dat ,,echt totaal ongepast”. Bovendien draagt het niets bij aan een oplossing, aldus de premier.
AD 30.06.2016 In de onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de Europese Unie is vandaag een nieuw hoofdstuk geopend, over de bijdrage aan de EU-begroting. De EU-lidstaten hebben hier groen licht voor gegeven. Zij benadrukten het belang van een hechte relatie met Turkije.
Sinds de onderhandelingen in 2005 begonnen zijn 16 van de 35 hoofdstukken geopend. Er is er slechts één afgesloten. Turkije heeft dan ook nog een lange weg te gaan voordat het kan toetreden. Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) wees in Brussel op de noodzaak dat Turkije snel hervormingen doorvoert op het gebied van de rechtsstaat en fundamentele vrijheden.
Bij het sluiten van de vluchtelingendeal met Turkije beloofde de EU in maart de toetredingsgesprekken nieuw leven in te blazen. Daarbij werd Turken ook visumvrij reizen het vooruitzicht gesteld. Turkije heeft echter nog niet aan de voorwaarden voldaan op het gebied van terrorisme- en privacywetgeving. Het land claimt zelf wel aan de vereisten te voldoen.
Ook Erdogan ziet een referendum over EU wel zitten
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan is geïnspireerd door het Britse referendum donderdag over een Brexit. Volgens hem zouden de Turken moeten kunnen stemmen of zij een toetreding tot de EU wel of niet zien zitten.
‘Laten we opstaan en de mening van het volk vragen, net zoals de Britten doen,’ zegt Erdogan tijdens een diner woensdagavond, schrijft Hurriyet.
Tirade
Hij stak (opnieuw) een tirade af tegen de Europese Unie, en dan vooral over het lange toetredingsproces waar beide partijen in verstrikt zijn geraakt. ‘Als de Turken “ja” zeggen op de vraag of we ermee door moeten gaan, dan gaan we door.’ De Turkse leider wees met de beschuldigende vinger naar de EU: ‘Willen ze ons er soms niet bij hebben omdat we in meerderheid een moslimland zijn?’ Volgens Erdogan is Turkije al in 1963 beloofd dat het zich kon aansluiten, maar sindsdien is niets wezenlijks gebeurd. ‘Waarom laten jullie het zo vastlopen?’ Ankara vroeg het lidmaatschap officieel aan in 1987.
In Brussel zijn ze erg kritisch over de situatie in Turkije. Het land voldoet op dit moment niet aan de voorwaarden. De persvrijheid is er beroerd – veel journalisten zitten vast – en ook op het gebied van de onafhankelijke rechtsspraak scoort het land belabberd. De EU gaat over een paar dagen opnieuw in gesprek met Turkije over een eventuele toetreding tot de EU. De onderhandelingen worden volgende week donderdag opnieuw hervat, meldde persbureau AFP gisteren.
Brexit
De onderhandelingsgesprekken die dan worden geopend zouden alleen gaan over ‘financiële zaken’. Op zich geen nieuws: het hervatten van onderhandelingsgesprekken (voor het einde van juni) met Turkije maakte deel uit van de omstreden migratiedeal die de EU sloot met het land, maar de uitvoering ervan verloopt stroef.
Wordt het een Brexit of Bremain? De laatste voorspellingen(klik op de foto)
Turkije speelde ook een prominente rol in de felle campagnes rond het Brexit-referendum. De Britse premier David Cameron (voorstander van een Remain) probeerde kiezers in te palmen door hen voor te spiegelen dat de Turkse toetreding absoluut niet op tafel ligt. Dat duurt nog wel tot het het jaar 3000, aldus Cameron. Uitbreiding van de EU is eurosceptici een doorn in het oog – en een toetreding van bijna tachtig miljoen Turken is dat zeker. De claim van het Brexit-kamp dat toetreding van Turkije aanstaande is, deed hij af als onwaar.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Elsevier 22.06.2016 De Europese Unie gaat over een paar dagen opnieuw in gesprek met Turkije over een eventuele toetreding tot de EU. De onderhandelingen worden volgende week donderdag opnieuw hervat. Dat zegt althans een anonieme bron tegen persbureau AFP.
Deal
De onderhandelingsgesprekken die dan worden geopend zouden alleen gaan over ‘financiële zaken’. Het is in principe geen nieuws: het hervatten van onderhandelingsgesprekken (voor het einde van juni) met Turkije maakte deel uit van de omstreden migratiedeal die de EU sloot met het land. Die deal verloopt echter extreem stroef, en het is vooralsnog onduidelijk in hoeverre Turkije zich er nog aan houdt.
Volgens afspraken uit het veelbesproken migratieakkoord in maart krijgt Europa een Syrische migranten voor iedere migrant die van de Griekse eilanden terug naar Turkije wordt gestuurd. Met dit mechanisme – een een-op-een-uitruildeal – heeft de EU zich verbonden aan de opname van 72.000 Syriërs.
Dinsdag werd echter bijvoorbeeld bekend dat Turkije weigert om tientallen hoogopgeleide Syriërs naar Europa te laten doorreizen. Normaal gesproken wordt bij ‘resettlement’, het herplaatsen van vluchtelingen uit het Midden-Oosten in Europese landen, de selectie van vluchtelingen uitgevoerd door UNHCR. Maar Turkije heeft aangegeven bij deze deal de selectie zelf voor zijn rekening te nemen. Anders is er geen deal, heeft Ankara laten weten.
Toch worden de toetredingsgesprekken voor het einde van juni opnieuw hervat. De eventuele toetreding van de Turken tot de EU is ook een hot topic binnen het Brexit-debat. Het Leave-kamp suggereert dat er daarmee ‘miljoenen Turken’ het land binnen zouden komen.
De Britse premier David Cameron benadrukt steeds dat het in ieder geval nog jaren zal duren voordat Turkije echt lid van de EU wordt, ook al is zijn regering officieel voorstander van een Turks lidmaatschap van de EU.
Islamitischer
Het grootste obstakel voor daadwerkelijke toetreding blijft nog altijd de mensenrechtensituatie in het land. Met name met de persvrijheid is het nu in het land slecht gesteld.
Regelmatig worden journalisten en andere critici van het regime van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan opgepakt. Ook maken veel EU-lidstaten zich zorgen dat de steeds islamitischer wordende regering niet binnen de EU past.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
VK 14.12.2015 Nieuwe onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de Europese Unie zijn maandag officieel afgetrapt. Dat wordt wel gezien als een beloning voor de toezegging van Turkije om mensensmokkelaars aan te pakken en te voorkomen dat vluchtelingen de stap naar Europa nemen.
De Europese ministers van Buitenlandse Zaken gaven maandag toestemming om de onderhandelingen over hoofdstuk 17 te openen, dat gaat over economisch en monetair beleid. Over minder dan de helft van de 35 hoofdstukken wordt onderhandeld. Slechts één hoofdstuk is afgesloten.
Voorwaarden
Een strategisch partnerschap met Turkije is nodig, aldus De Luxemburgse minister Jean Asselborn.
‘Een strategisch partnerschap met Turkije is nodig’, zei de Luxemburgse minister Jean Asselborn, die het overleg voorzat. Hij sprak van het ‘tonen van goede wil’. Namens Turkije was buitenlandminister Mevlut Cavusoglu aanwezig. EU-buitenlandchef Federica Mogherini zei maandagavond dat toetreding een kwestie van lange adem is.
Om toe te treden tot de EU moet aan een heel scala aan voorwaarden worden voldaan, onder meer op het gebied van mensenrechten en persvrijheid. Diverse regeringsleiders, onder wie premier Mark Rutte, hebben bezworen dat aan deze criteria niet wordt gemorreld. Rutte zei onlangs dat het nog tientallen jaren kan duren voordat Turkije toetreedt, als het al zover komt.
Turkije is al lange tijd kandidaat-lidstaat van de EU, maar de in 1999 geopende onderhandelingen werden in 2006 op een lager pitje gezet. Nu Europa Turkse hulp nodig heeft, wordt de gesprekken weer nieuw leven ingeblazen. Turkije krijgt om te beginnen drie miljard euro om de omstandigheden voor de ongeveer 2 miljoen vluchtelingen in dat land te verbeteren. Ook wordt Turken in het vooruitzicht gesteld dat ze mogelijk al over een jaar zonder visum naar Europa kunnen reizen.
PvdA’er Kati Piri, die Turkije-rapporteur is voor het Europees Parlement, verwelkomt de stap. Volgens haar is de tijd rijp om een ‘frisse start’ te maken met de nieuwe Turkse regering. Piri wijst op het recente rapport van de Europese Commissie waarin melding wordt gemaakt van een ernstige verslechtering van de onafhankelijkheid van de Turkse rechtspraak en de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid.
NU 14.12.2015 Nieuwe onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de Europese Unie zijn maandag officieel afgetrapt.
Dat wordt wel gezien als een beloning voor de toezegging van Turkije om mensensmokkelaars aan te pakken en te voorkomen dat vluchtelingen de stap naar Europa nemen.
De Europese ministers van Buitenlandse Zaken gaven maandag toestemming om de onderhandelingen over hoofdstuk 17 te openen, dat gaat over economisch en monetair beleid. Over minder dan de helft van de 35 hoofdstukken wordt onderhandeld. Slechts één hoofdstuk is afgesloten.
“Een strategisch partnerschap met Turkije is nodig”, zei de Luxemburgse minister Jean Asselborn, die het overleg voorzat. Hij sprak van het “tonen van goede wil”.
Mensenrechten
In de toetredingsgesprekken met Servië werden de eerste twee hoofdstukken geopend. EU-buitenlandchef Federica Mogherini zei maandagavond dat toetreding van nieuwe landen een kwestie van lange adem is.
Om toe te treden tot de EU moet aan een heel scala aan voorwaarden worden voldaan, onder meer op het gebied van mensenrechten en persvrijheid. Diverse regeringsleiders, onder wie premier Mark Rutte, hebben bezworen dat aan deze criteria niet wordt gemorreld. Rutte zei onlangs dat het nog
Lager pitje
Turkije is al lange tijd kandidaat-lidstaat van de EU, maar de in 1999 geopende onderhandelingen werden in 2006 op een lager pitje gezet. Nu Europa Turkse hulp nodig heeft, wordt de gesprekken weer nieuw leven ingeblazen.
Turkije krijgt om te beginnen drie miljard euro om de omstandigheden voor de ongeveer twee miljoen vluchtelingen in dat land te verbeteren. Ook wordt Turken in het vooruitzicht gesteld dat ze mogelijk al over een jaar zonder visum naar Europa kunnen reizen.
Frisse start
PvdA’er Kati Piri, die Turkije-rapporteur is voor het Europees Parlement, verwelkomt de stap. Volgens haar is de tijd rijp om een “frisse start” te maken met de nieuwe Turkse regering.
Piri wijst op het recente rapport van de Europese Commissie waarin melding wordt gemaakt van een ernstige verslechtering van de onafhankelijkheid van de Turkse rechtspraak en de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid.
Telegraaf 14.12.2015 Nieuwe onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de Europese Unie zijn maandag officieel afgetrapt. Dat wordt wel gezien als een beloning voor de toezegging van Turkije om mensensmokkelaars aan te pakken en te voorkomen dat vluchtelingen de stap naar Europa nemen.
De Europese ministers van Buitenlandse Zaken gaven maandag toestemming om de onderhandelingen over hoofdstuk 17 te openen, dat gaat over economisch en monetair beleid. Over minder dan de helft van de 35 hoofdstukken wordt onderhandeld. Slechts één hoofdstuk is afgesloten.
,,Een strategisch partnerschap met Turkije is nodig”, zei de Luxemburgse minister Jean Asselborn, die het overleg voorzat. Hij sprak van het ,,tonen van goede wil”.
In de toetredingsgesprekken met Servië werden de eerste twee hoofdstukken geopend. EU-buitenlandchef Federica Mogherini zei maandagavond dat toetreding van nieuwe landen een kwestie van lange adem is.
Om toe te treden tot de EU moet aan een heel scala aan voorwaarden worden voldaan, onder meer op het gebied van mensenrechten en persvrijheid. Diverse regeringsleiders, onder wie premier Mark Rutte, hebben bezworen dat aan deze criteria niet wordt gemorreld. Rutte zei onlangs dat het nog tientallen jaren kan duren voordat Turkije toetreedt, als het al zover komt.
Turkije is al lange tijd kandidaat-lidstaat van de EU, maar de in 1999 geopende onderhandelingen werden in 2006 op een lager pitje gezet. Nu Europa Turkse hulp nodig heeft, wordt de gesprekken weer nieuw leven ingeblazen. Turkije krijgt om te beginnen drie miljard euro om de omstandigheden voor de ongeveer 2 miljoen vluchtelingen in dat land te verbeteren. Ook wordt Turken in het vooruitzicht gesteld dat ze mogelijk al over een jaar zonder visum naar Europa kunnen reizen.
PvdA’er Kati Piri, die Turkije-rapporteur is voor het Europees Parlement, verwelkomt de stap. Volgens haar is de tijd rijp om een ,,frisse start” te maken met de nieuwe Turkse regering. Piri wijst op het recente rapport van de Europese Commissie waarin melding wordt gemaakt van een ernstige verslechtering van de onafhankelijkheid van de Turkse rechtspraak en de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid.
Trouw 12.12.2015 Een veto tegen de toetreding van Turkije tot de EU is nodig, mede gezien de schending van de persvrijheid, meent Matthijs van de Burgwal.
Erdogan lijkt stelselmatig lak te hebben aan Europese waarden als persvrijheid en vrijheid van meningsuiting
Het akkoord dat de Europese Unie en Turkije eind november met elkaar sloten, werd door de Turkse premier Ahmet Davutoglu jubelend als ‘historisch’ bestempeld. Met die bewering sloeg Davutoglu onmiskenbaar de spijker op zijn kop.
Door de onderhandelingen over een Turkse toetreding tot de EU te heropenen is er inderdaad geschiedenis geschreven. Helaas niet in positieve zin: door de deur weer open te zetten en het proces zelfs te versnellen, stevent de EU in hoog tempo af op een historische fout.
Goede bedoelingen
In december 1999 besloot de Europese Raad om Turkije de status van kandidaat-lidstaat te geven. Aan de regering in Ankara werd een aantal eisen gesteld, waarbij het verbeteren van de mensenrechtensituatie voorop stond. Om dit proces te bespoedigen, maakt de Europese Unie sindsdien vol goede bedoelingen zo’n 1 miljard euro per jaar over aan de Turkse regering. Vooralsnog zonder enig resultaat. Sterker nog: de situatie in Turkije is er de afgelopen jaren flink op achteruitgegaan, wat het heropenen en versnellen van toetredingsonderhandelingen nog onbegrijpelijker maakt.
Om te beginnen lijkt de huidige president van Turkije, de autocraat Recep Tayyip Erdogan, stelselmatig lak te hebben aan Europese waarden als persvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Zo zijn er de afgelopen jaren in Turkije talloze Erdogan-kritische journalisten opgepakt, waaronder in januari 2015 de Nederlandse verslaggeefster Fréderike Geerdink. Turkije is voor journalisten dus geen veilige thuishaven, laat staan voor hun bronnen die door dit soort acties consequent gevaar lopen.
De harde hand van de Turkse versie van Poetin beperkt zich niet tot de pers. Ook vreedzame demonstranten moeten het ontgelden. In 2013 werd grof geweld gebruikt tegen betogers. Door de inzet van vuurwapens, traangas en waterkanonnen vielen er in enkele maanden tijd 22 doden, meer dan 8000 gewonden en werden er ruim 3000 mensen opgepakt.
Turkije is in geen enkel opzicht klaar om lid te worden van de EU. Sinds 1999 is de situatie eerder verslechterd dan verbeterd
Cyprus
Daarnaast is er de kwestie-Cyprus. Turkije weigert tot nu toe stelselmatig om het land Cyprus, nota bene EU-lidstaat, te erkennen. Dat maakt een eventuele toetreding op z’n zachtst gezegd extra ingewikkeld. In 2006 was dit punt, samen met de deplorabele staat van de vrijheid van meningsuiting, voor toenmalig VVD-fractieleider Mark Rutte nog reden genoeg om zich tegen verdere onderhandelingen over een Turkse toetreding uit te spreken.
Het veelgehoorde argument dat toetreding geopolitiek noodzakelijk zou zijn, snijdt geen hout. De betrekkingen tussen Ankara en Moskou zijn ernstig verslechterd, zeker na het neerhalen van een Russisch gevechtsvliegtuig door de Turkse luchtmacht. Daarnaast is er voldoende rivaliteit tussen Turkije en omliggende landen als Iran en Saudi-Arabië.
Turkije is in geen enkel opzicht klaar om lid te worden van de EU. Sinds 1999 is de situatie eerder verslechterd dan verbeterd, terwijl de regering in Ankara jarenlang de tijd heeft gehad hier iets aan te doen. Een Turkse toetreding zou de Europese Unie volstrekt ongeloofwaardig maken en brengt, onder meer door de kwestie-Cyprus, de stabiliteit van het statenverband in gevaar.
Op 14 december aanstaande vieren de EU en Turkije in Brussel een feestje om de heropening van de onderhandelingen te vieren. Het is aan de Nederlandse regering om van 14 december 2015 écht een historisch moment te maken en een definitief veto uit te spreken tegen Turkse toetreding tot de Europese Unie.
Matthijs van de Burgwal: Landelijk voorzitter van de JOVD, de jongerenafdeling van de VVD
Telegraaf 04.12.2015 Wij willen niet meer, maar mínder islam. Dus Turkije, blijf weg bij ons, je bent hier niet welkom.” Dat zegt PVV-leider Geert Wilders in een videoboodschap aan het Turkse volk. De boodschap is ondertiteld in het Turks en ingesproken in een Nederlandse en in een Engelse variant.
Volgens Wilders maakt de Turkse regering het Turkse volk wijs dat het land ooit lid zal worden van de Europese Unie. ,,Nou vergeet het maar. Jullie zijn geen Europeanen en zullen dat nooit worden. Een islamitische staat als Turkije hoort niet bij Europa.” Wilders noemt de onlangs herkozen Turkse president Tayyip Recep Erdogan ,,een gevaarlijke islamist, die de islamitische vlag hijst”.
Wilders voorspelt dat Europese regeringen die instemmen met de afspraken die met Turkije zijn gemaakt over de opvang van vluchtelingen en visumliberalisatie door de eigen burgers zullen worden weggestemd.
Premier Mark Rutte veroordeelde de video van Wilders hard. Hij zei dat Wilders uiteraard vrijheid van meningsuiting heeft, maar dat hij nu wel een heel land en een hele bevolking ,,op een ongelooflijke manier” schoffeert. Rutte noemde dat ,,echt totaal ongepast”. Bovendien draagt het niets bij aan een oplossing, aldus de premier.
AD 04.12.2015 ,,Wij willen niet meer, maar mínder islam. Dus Turkije, blijf weg bij ons, je bent hier niet welkom.” Dat zegt PVV-leider Geert Wilders in een opmerkelijke videoboodschap aan het Turkse volk. De boodschap is ondertiteld in het Turks en ingesproken in een Nederlandse en in een Engelse variant.
Trouw 04.12.2015 De cruciale rol van Turkije in het controleren van de stroom vluchtelingen leverde het land miljardenhulp op van de EU. En de toezegging dat de onderhandelingen over het EU-lidmaatschap weer op gang komen. Maar zo snel zal dat laatste niet gaan. Veel onderwerpen zijn nog niet eens bespreekbaar, vooral voor Cyprus niet.
Toetreding komt geen stap dichterbij zolang er geen hoofdstukken worden gesloten, aldus Kati Piri – Turkije-rapporteur EU-parlement.
Het proces dat in de verre toekomst zou kunnen leiden tot toetreding van Turkije tot de Europese Unie is een dik boek waarvan de meeste pagina’s nog blanco zijn. Het akkoord van vorig weekeinde over de gezamenlijke aanpak van de migratiecrisis, en de ‘nieuwe energie’ die de toetredingsonderhandelingen daarmee krijgen, veranderen daar weinig aan.
De onderhandelingen tussen Brussel en Ankara bestaan uit 35 hoofdstukken. De titels daarvan zijn bekend, maar van verreweg de meeste ‘chapters’ staat nog geen letter op papier.
Meeste hoofdstukken potdicht
Sterker nog: voor de meeste hoofdstukken geldt een blokkade op zelfs maar het openen ervan. Op lidstaatniveau hebben de afgelopen jaren Cyprus en Frankrijk die blokkades afgedwongen. En voor elke eventuele doorbraak in het toetredingsproces is unanimiteit vereist. Vooral het sinds 1974 gedeelde eiland Cyprus zal zijn vetorecht op dit vlak koesteren.
De enige concrete toezegging die de EU-regeringsleiders afgelopen zondag aan Turkije hebben gedaan, is dat deze maand hoofdstuk 17 wordt geopend, over economisch en monetair beleid. Het is voor het eerst sinds 2013 dat een nieuwe bladzijde wordt omgeslagen in het dikke boek.
“Maar het openen van een hoofdstuk betekent eigenlijk niets”, zegt Kati Piri (PvdA), Turkije-rapporteur namens het Europees Parlement. Komende week brengt ze een uitgebreid bezoek aan het land.
“Ik zou er pas echt problemen mee hebben als er hoofdstukken worden afgesloten”, zegt Piri, eraan toevoegend dat daarvan voorlopig geen sprake zal zijn.
Het voornaamste nut van de nieuwe dynamiek die het EU-Turkije-overleg krijgt, is volgens Piri dat bepaalde hoofdpijndossiers open en bloot op tafel komen te liggen. “Over kwesties als mensenrechten en persvrijheid kun je in het kader van die toetredingsonderhandelingen een veel intensievere dialoog voeren met Turkije.” Ook Eurocommissaris Frans Timmermans, die de afgelopen weken druk met de Turkse regering onderhandelde, heeft zich in dergelijke bewoordingen uitgelaten.
Ver achter de horizon
Maar het moment dat Ankara bij deze dossiers de bestaande kloof zal overbruggen en het EU-acquis overneemt, zoals het geheel van EU-verdragen en andere gedeelde normen en waarden wordt genoemd, ligt nog ver achter de horizon.
Alleen al het binnenkort te openen hoofdstuk over economisch en monetair beleid biedt genoeg stof voor zware onderhandelingen. “President Erdogan heeft de afgelopen twee jaar enkele keren ingegrepen bij het beleid van de centrale bank”, noemt Piri als voorbeeld van een handelwijze die in de EU volstrekt taboe is. “Dat doet het investeringsklimaat in Turkije geen goed.”
Piri had liever gezien dat de hoofdstukken 23 en 24 op tafel zouden komen te liggen. Die gaan onder meer over fundamentele rechten, justitie en veiligheid. Maar beide hoofdstukken blijven gesloten zolang Cyprus zijn blokkade daarop niet opheft.
In de reacties op het akkoord dat de EU en Turkije zondag in Brussel sloten, klonk hier en daar de mening door dat Brussel zich had laten chanteren door Ankara en dat het door velen gevreesde Turkse lidmaatschap van de EU er nu toch echt aan zat te komen. Maar dat beeld klopt niet, zegt Piri. “Toetreding komt geen stap dichterbij zolang er geen hoofdstukken worden gesloten.”
Geblokkeerd, geblokkeerd, geblokkeerd
Alle landen die lid willen worden van de EU, moeten een zwaar examen afleggen. Dat telt ongeveer 35 ‘hoofdstukken’ over onderwerpen waarover in EU-verband harde gemeenschappelijke afspraken zijn gemaakt. Die kwesties kunnen technisch zijn (hoe een statistiekbureau moet werken bijvoorbeeld) maar ook juridisch, economisch en politiek. Een hoofdstuktitel als ‘rechtspraak en fundamentele rechten’ zegt genoeg.
Wie de EU-hoofdstuktabel over Turkije bekijkt, zinkt de moed in de schoenen, als je ten minste een Turk bent die lid van de club wil worden. Bij de meeste hoofdstukken staat ‘geblokkeerd’. Slechts één hoofdstuk is (in 2006) tot een goed einde gebracht: nummer 26, over wetenschap en onderzoek. Zelfs daarvoor geldt nog dat het akkoord ‘voorlopig’ is.
Verscheidene media meldden afgelopen week dat de onderhandelingen tussen de EU en Turkije worden ‘hervat’, maar dat is niet waar: ze hebben de laatste jaren nooit echt stilgelegen. Echt schot zat er ook weer niet in. Het proces is overschaduwd door toenemende zorg vanuit de EU over de mensenrechtensituatie in Turkije onder de autocratische leider Erdogan.
Gevolg van het EU-Turkije-akkoord over aanpak van de migratiecrisis is wel dat deze maand hoofdstuk 17 wordt geopend, over monetair en economisch beleid. Succesvolle afronding daarvan zal een kwestie van jaren zijn, als het al ooit gebeurt.
Jullie zijn geen Europeanen en zullen dat nooit worden. Een islamitische staat als Turkije hoort niet bij Europa, aldus Geert Wilders PVV !!!
Toch vindt de PvdA dat Turkije op termijn kan toetreden tot de EU. De EU stelt strenge voorwaarden aan toetreding van nieuwe landen. Turkije moet voor het kan toetreden een groot aantal hervormingen doorvoeren. Het land moet onder andere de rechtsstaat hervormen, democratischer worden en corruptie beter bestrijden. De EU ziet er op toe dat de hervormingen niet alleen op papier staan, maar ook in de praktijk worden gebracht. De PvdA vindt dat wanneer Turkije aantoonbaar voldoet aan alle eisen die de EU stelt aan toetreding, het land mag toetreden tot de EU.
Nadat Turkije en de Europese Economische Gemeenschap (EEG) al eerder hun banden hadden versterkt via de Ankara-overeenkomst (pdf), vroeg Turkije in 1987 volledig lidmaatschap van de EEG aan. De Europese Raad gaf aan dat toetreding op termijn mogelijk was. In 1999 werd Turkije officieel als kandidaat lidstaat erkend en werd er een gezamenlijke strategie ontwikkeld om toetreding mogelijk te maken. Sinds 2005 voldoet Turkije aan de minimale politieke criteria om te kunnen starten met de toetredingsonderhandelingen; deze onderhandelingen zijn gestart. Er is nog geen toetredingsdatum vastgesteld.
Omdat Turkije een grote moslimmeerderheid heeft, hoopt de Europese Unie dat toetreding van Turkije een brug zal vormen tussen Europa en het Midden-Oosten. Ook zou een Turks lidmaatschap laten zien hoe Europa verenigd wordt door diversiteit.
Ontwikkelingen in 2014 en begin 2015 hebben het toetredingsproces flink bemoeilijkt. Eerst was er in februari 2014 de Turkse wet die vrijheid van meningsuiting op het internet beperkte. Daarna volgden kortstondige blokkades van YouTube en Twitter. In december 2014 waren er vervolgens invallen door de Turkse politie bij media die nauw verbonden zijn aan tegenstanders van president Erdogan. Nadat het Turkse parlement in maart 2015 een wet aannam waardoor de politie op demonstranten mag schieten, kreeg het land wederom negatieve reacties uit de EU.
Eind 2015 zorgde het voorlopige plan om samen met Turkije de vluchtelingencrisis aan te pakken er echter voor dat de gesprekken met Turkije over mogelijk lidmaatschap van de EU weer zijn opgepakt. In een brief lieten vijftig Europarlementariërs de Europese Commissie weten het volstrekt verkeerd te vinden dat de hulp van Turkije zou worden gekoppeld aan de onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie. meermeer
Na een officieel Amerikaans verzoek aan Nederland wordt toch weer overwogen om Islamitische Staat (IS) ook in Syrië te gaan bombarderen. Eerder hield de PvdA die beslissing tegen.
Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) noemde het verzoek van de Amerikanen een ‘game changer’, net als de aanslagen in Parijs en het besluit van Fransen en Britten om in Syrië te bombarderen. ‘IS is een vijand die niet alleen ingedamd, maar vernietigd moet worden,’ zei Koenders. ‘We moeten kijken wat de toegevoegde waarde van Nederland kan zijn.’
Toch zei Koenders vrijdag bij aanvang van de ministerraad dat het kabinet geen overhaaste beslissingen gaat nemen. ‘We moeten rustig kijken, het gaat om een zeer verantwoordelijk besluit.’
Koerswijziging
Koenders was tot dusver een groot tegenstander van het uitbreiden van de militaire missies. Hij wilde dat eerst een politieke strategie werd bedacht voor Syrië. Door het vredesproces dat is gestart in Wenen is dat nu het geval, volgens Koenders.
Op het moment bombarderen Nederlandse F16’s IS alleen in Irak, terwijl coalitiepartner VVD die missie al tijden wil uitbreiden. Ook het CDA en de PVV willen al langer dat gevechtsvliegtuigen in Syrië worden ingezet.
Eerder riep Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp al op om IS in Syrië te bombarderen. ‘IS alleen bestrijden in Irak is toch een beetje alsof je alleen de symptomen van de ziekte bestrijdt en niet de ziekte zelf.’
Telegraaf 22.01.2016 Bij de PvdA gaan gaandeweg de lichten op groen om de militaire missie tegen Islamitische Staat te intensiveren. In een urenlang overleg is gisteren gesproken over het uitbreiden van de luchtaanvallen door onze F-16’s naar Syrië.
De bezwaren daartegen vallen steeds verder weg. Ook PvdA-minister Koenders (Buitenlandse Zaken) is er volgens bronnen bij het kabinet overtuigd geraakt van de militaire noodzaak IS in Syrië aan te pakken – hun aanvoer, trainingscentra en commandoposten zitten daar.
Bovendien zijn de afgelopen weken belangrijke politieke bezwaren weggenomen. Zo is, met een resolutie van de VN-Veiligheidsraad en gesprekken op het hoogste niveau over de toekomst voor Syrië, ook de verlangde ’politieke strategie’ nu in zicht.
Trouw 20.01.2016 De Verenigde Staten hebben alle 26 landen die deelnemen aan de coalitie tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS) opgeroepen om binnenkort topoverleg te voeren in Brussel. Minister van Defensie, Ash Carter, wil met zijn ambtgenoten overleg voeren over ‘verdere bijdragen aan het gevecht’, zei hij woensdag na een overleg over hetzelfde onderwerp in Parijs.
Het overleg in Brussel staat gepland voor over drie weken, er is dan ook al regulier NAVO-overleg. Ook Nederland doet mee aan de luchtaanvallen op IS in Irak. De VS, Groot-Brittannië en Frankrijk bombarderen IS ook in Syrië. Los van de internationale coalitie voert Rusland op eigen gelegenheid bombardementen uit. De Russen zijn samen met Iran de belangrijkste bondgenoten van het regime in Damascus.
‘Doorpakken’
Minister Jeanine Hennis (Defensie) liet na het overleg in Parijs weten dat IS in het defensief is gedrongen en dat het nu zaak is ‘dat we doorpakken en de strop om de nek van ISIS verder aantrekken’. We zullen niet stoppen tot IS definitief is verslagen, aldus de minister.
De zeven landen die aan het overleg deelnamen (Frankrijk, VS, Australië, Duitsland, Groot-Brittannië, Italië en Nederland) hebben volgens Hennis besloten de strijd op te voeren. Er zal meer worden samengewerkt met andere militaire en niet-militaire partners. Ook moet de militaire operatie meer gaan aansluiten bij het proces om voor meer politieke stabiliteit te zorgen.
Ook in het Zwitserse Genève zijn binnenkort gesprekken over Syrië. De Syrische regering gaat daar vanaf aanstaande maandag in gesprek met oppositiegroepen, zei de Russische minister Sergej Lavrov woensdag. Hij sprak in Zürich zijn Amerikaanse ambtgenoot John Kerry over het onderwerp en benadrukte nog eens het belang van goede diplomatie tussen beide landen.
IS zit bij de gesprekken in Zwitserland niet om de tafel….
Telegraaf 20.01.2016 De Verenigde Staten hebben alle 26 landen die deelnemen aan de coalitie tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS) opgeroepen om binnenkort topoverleg te voeren in Brussel. Ministers van Defensie Ash Carter wil met zijn ambtgenoten overleg voeren over ,,verdere bijdragen aan het gevecht”, zei hij woensdag na een overleg over hetzelfde onderwerp in Parijs.
De Verenigde Staten hebben alle 26 landen die deelnemen aan de coalitie tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS) opgeroepen om binnenkort topoverleg te voeren in Brussel. Minister van Defensie, Ash Carter, wil met zijn ambtgenoten overleg voeren over ,,verdere bijdragen aan het gevecht”, zei hij woensdag na een overleg over hetzelfde onderwerp in Parijs.
Het overleg in Brussel staat gepland voor over drie weken, er is dan ook al regulier NAVO-overleg. Ook Nederland doet mee aan de luchtaanvallen op IS in Irak. De VS, Groot-Brittannië en Frankrijk bombarderen IS ook in Syrië. Los van de internationale coalitie voert Rusland op eigen gelegenheid bombardementen uit. De Russen zijn samen met Iran de belangrijkste bondgenoten van het regime in Damascus.
Minister Jeanine Hennis (Defensie) liet na het overleg in Parijs weten dat IS in het defensief is gedrongen en dat het nu zaak is ,,dat we doorpakken en de strop om de nek van ISIS verder aantrekken”. We zullen niet stoppen tot IS definitief is verslagen, aldus de minister.
De zeven landen die aan het overleg deelnamen (Frankrijk, VS, Australië, Duitsland, Groot-Brittannië, Italië en Nederland) hebben volgens Hennis besloten de strijd op te voeren. Er zal meer worden samengewerkt met andere militaire en niet-militaire partners. Ook moet de militaire operatie meer gaan aansluiten bij het proces om voor meer politieke stabiliteit te zorgen.
Ook in het Zwitserse Genève zijn binnenkort gesprekken over Syrië. De Syrische regering gaat daar vanaf aanstaande maandag in gesprek met oppositiegroepen, zei de Russische minister Sergej Lavrov woensdag. Hij sprak in Zürich zijn Amerikaanse ambtgenoot John Kerry over het onderwerp en benadrukte nog eens het belang van goede diplomatie tussen beide landen.
IS zit bij de gesprekken in Zwitserland niet om de tafel.
Telegraaf 20.01.2016 Bondgenoten Frankrijk en de VS hebben de druk op ons land opgevoerd om een tandje bij te zetten in de strijd tegen terreurleger Islamitische Staat. De Amerikanen hebben Nederland verzocht om special forces, zo wordt in de hoogste kringen van Defensie bevestigd.
Parijs heeft ons land gevraagd de F-16’s die nu alleen nog boven Irak opereren ook in te zetten in Syrië. Ook hebben de Fransen gevraagd om luchttransport.
Het kabinet heeft het verzoek nog in overweging. Vooral PvdA-minister Koenders (Buitenlandse Zaken) hikte lange tijd aan tegen militaire inzet in Syrië. Hij wil uitzicht hebben op een politieke strategie, een toekomstplan voor het land zonder dictator Assad en diens vatbommen op de bevolking. Naar verluidt is de bewindsman het nu met kabinetscollega’s eens dat er actie moet worden ondernomen.
VK 18.12.2015 Volgens de Syrische president Bashar al-Assad zouden Nederlandse bommen op IS-doelen in Syrië zonder toestemming van zijn regering illegaal zijn. Dit zegt Assad donderdagavond in een interview met Nieuwsuur. ‘Het gaat tegen het internationaal recht in. We zijn een soeverein land. Als Nederland serieus terrorisme wil bestrijden, waarom nemen ze dan geen contact op met de Syrische regering om samen te werken?’
Illegale interventie?
Volgens het internationaal recht mag interveniëren in een andere staat alleen in het geval van zelfverdediging, een VN-resolutie of wanneer de staat zelf expliciet om steun vraagt. Bij de Syrische regering is dat niet het geval. Voorstanders van bombarderen in Syrië brengen hier tegenin dat de vorige Irakese premier Maliki wel om steun heeft gevraagd, en dat IS de Irakese doelwitten voornamelijk vanuit Syrië aanvalt. Dat zou een interventie in Syrië rechtvaardigen.
Dat laatste zou Nederland volgens Assad moeten doen als ze tot het besluit overgaat om te bombarderen in Syrië. Volgens hem is er tot nu toe nooit contact gezocht met de Syrische regering. ‘Niemand durft contact met ons op te nemen om het probleem op te lossen, tenzij de VS de agenda voor die landen en voor ons mag bepalen.’
Aftreden Assad
De Nederlandse regering is van mening dat Assad moet aftreden om een duurzame vrede te bereiken in Syrië. Op dit standpunt reageerde de president afwijzend: ‘Een Nederlandse burger zou het ook niet accepteren als een Syriër zou beslissen wie in Nederland premier moet worden of niet. U zou zoiets niet accepteren. Wij ook niet.’
Dit betekent niet dat Assad niet in onderhandeling wil over zijn aftreden. Hij is bereid om te praten met landen die hem uit het zadel willen helpen, claimt hij. ‘Als ze willen dat ik ga, is er de stembus. Als die landen het Syrische volk kunnen overtuigen dat er een beter alternatief is en dat de huidige situatie geen optie is voor de toekomst, dan zal de president vertrekken.’
Een Nederlandse burger zou het ook niet accepteren als een Syriër zou beslissen wie in Nederland premier moet worden of niet
Assad
Als je in een getto woont, word je extremist. Wij exporteren geen terroristen – ze komen naar ons en gaan dan terug naar Europa
Mensenrechtenschendingen
Nieuwsuur confronteerde Assad ook met rapporten van de Verenigde Naties en mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch, waarin bewijzen zouden staan voor het op grote schaal schenden van mensenrechten onder zijn bewind. ‘Die rapporten zijn slechts gebaseerd op verhalen’, aldus Assad. ‘Ze zijn bevooroordeeld en gepolitiseerd. Niemand is hier gekomen om het onafhankelijk te controleren.’
Over (Nederlandse) jihadisten zegt Assad: ‘De belangrijkste vraag is: waarom zijn ze in Europa? Hiernaartoe komen is logisch; hier is chaos en terrorisme.’ Jihadisten hebben volgens Assad niet de kans gekregen om te integreren in Europa. ‘Als je in een getto woont, word je extremist. Wij exporteren geen terroristen – ze komen naar ons en gaan dan terug naar Europa. Net zoals de daders in Parijs.’
Alles mocht gevraagd
Het interview met Nieuwsuur vond woensdag plaats in de residentie van Assad in Damascus. Volgens het programma eisten Assad en de zijnen dat er niet in het interview geknipt en geplakt mocht worden, maar stond het Nieuwsuur wel vrij om – zonder inzage vooraf – alles te vragen. Ook mocht het interview zo lang duren als het tv-programma wilde. Het hele interview is donderdagavond om 22.00 uur te zien op NPO 2.
NU 17.12.2015 Als Nederland besluit IS-doelen in Syrië te gaan bombarderen, dan is dat volgens de Syrische president Bashar al-Assad illegaal. Dat zegt Assad donderdag in een interview met Nieuwsuur.
“Dat zou in strijd zijn met het internationale recht”, aldus de president. “Syrië is een soeverein land. Als Nederland hier het terrorisme wil bestrijden, dan moet het toestemming aan de Syrische regering vragen.”
Het standpunt van het Nederlandse kabinet is dat de regering van Assad moet verdwijnen. Volgens de Syrische president schieten zowel het westen als zijn regering daar niets mee op.
“Of de president nou deugt of niet, die beslissing is aan Syrië. Europa heeft daar niets mee te maken. Nederlanders zouden het ook niet accepteren als een Syriër zou bepalen wie er in Nederland premier wordt”, aldus Assad.
Contact
Assad zegt dat Nederland nooit contact heeft gezocht met de Syrische regering. Hij staat open voor gesprekken met landen die willen helpen.
Vrijdag komen in New York enkele partijen bijeen om de situatie in Syrië te bespreken. Onder meer de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry en zijn Russische collega Segei Lavrov zijn daarbij aanwezig.
Trouw 05.12.2015 Hoewel de strijd tegen terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) nog veel intensiever gevoerd kan worden, zijn Nederlandse luchtaanvallen op doelen van IS niet aan de orde. Dat zei PvdA-leider Diederik Samsom zaterdag in het radioprogramma Kamerbreed.
“Bombarderen draagt niet bij aan een oplossing van het conflict, zolang er geen plan voor Syrië is”, zei Samsom. De PvdA zegt al langer niet principieel tegen bombarderen te zijn, maar vindt dat er dan wel een politieke strategie voor dat land moet liggen.
Het trainen, bewapenen en adviseren van troepen die vechten tegen Islamitische Staat (IS) kan nog veel intensiever, aldus Samsom. Hij wees erop dat het verzoek van de Amerikanen om de strijd tegen IS te intensiveren meer inhoudt dan bombarderen van IS-doelen in Syrië.
Coalitiepartner VVD is wel voor luchtaanvallen op IS-doelen in Syrië. Het kabinet wil de tijd nemen om hier een besluit over te nemen, bleek vrijdag na de ministerraad.
NU 05.12.2015 Trainen, bewapenen en adviseren van troepen die vechten tegen Islamitische Staat (IS) kan nog veel intensiever. Dat zei PvdA-leider Diederik Samsom zaterdag in het radioprgrammaKamerbreed.
HIj wees erop dat het verzoek van de Amerikanen om de strijd tegen IS te intensiveren meer inhoudt dan bombarderen van IS-doelen in Syrië. Nu is de steun aan tegenstanders van IS zoals de Koerden nog maar mondjesmaat.
Samsom blijft erbij dat luchtaanvallen in Syrië nu niet aan de orde zijn. De PvdA zegt al langer niet principieel tegen bombarderen te zijn, maar vindt dat er dan wel een politieke strategie voor dat land moet liggen.
Geen plan
“Bombarderen draagt niet bij aan een oplossing van het conflict, zolang er geen plan voor Syrië is”, zei Samsom.
Coalitiepartner VVD is wel voor luchtaanvallen op IS-doelen in Syrië. Het kabinet wil de tijd nemen om hier een besluit over te nemen, bleek vrijdag na de ministerraad.
Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) liet vrijdag weten dat een besluit van het kabinet over een Nederlandse militaire inzet tegen IS in Syrië nog even op zich laat wachten.
Verzoek VS
De Amerikanen hebben deze week een schriftelijk verzoek gedaan aan Nederland en andere bondgenoten om de strijd tegen IS “te intensiveren”. Volgens Koenders moet eerst gekeken worden of Nederland een toegevoegde waarde zou zijn.
Bombarderen is niet het enige middel tegen IS, zei hij. Andere middelen zijn het “afknijpen van olieinkomsten en financiën”. Koenders stelde verder dat Nederland al veel doet in de strijd tegen IS, bijvoorbeeld in Irak en de Sahel. “We zijn al een grote speler.”
Eerder bogen de parlementen in onder meer Frankrijk, Groot-Brittannië enDuitsland zich al over de mogelijke uitbreiding van militaire inzet in Syrië.
Telegraaf 05.12.2015 Trainen, bewapenen en adviseren van troepen die vechten tegen Islamitische Staat (IS) kan nog veel intensiever. Dat zei PvdA-leider Diederik Samsom zaterdag in het radioprgramma Kamerbreed.
HIj wees erop dat het verzoek van de Amerikanen om de strijd tegen IS te intensiveren meer inhoudt dan bombarderen van IS-doelen in Syrië. De PvdA is daar niet principieel op tegen, maar vindt dat er dan wel een politieke strategie voor Syrië moet liggen.
Samsom blijft erbij dat luchtaanvallen in Syrië nu niet aan de orde zijn. De PvdA zegt al langer niet principieel tegen bombarderen te zijn, maar vindt dat er dan wel een politieke strategie voor dat land moet liggen. ,,Bombarderen draagt niet bij aan een oplossing van het conflict, zolang er geen plan voor Syrië is”, zei Samsom.
Coalitiepartner VVD is wel voor luchtaanvallen op IS-doelen in Syrië. Het kabinet wil de tijd nemen om hier een besluit over te nemen, bleek vrijdag na de ministerraad.
Elsevier 04.12.2015 Na een officieel Amerikaans verzoek aan Nederland wordt toch weer overwogen om Islamitische Staat (IS) ook in Syrië te gaan bombarderen. Eerder hield de PvdA die beslissing tegen.
Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) noemde het verzoek van de Amerikanen een ‘game changer’, net als de aanslagen in Parijs en het besluit van Fransen en Britten om in Syrië te bombarderen. ‘IS is een vijand die niet alleen ingedamd, maar vernietigd moet worden,’ zei Koenders. ‘We moeten kijken wat de toegevoegde waarde van Nederland kan zijn.’
Toch zei Koenders vrijdag bij aanvang van de ministerraad dat het kabinet geen overhaaste beslissingen gaat nemen. ‘We moeten rustig kijken, het gaat om een zeer verantwoordelijk besluit.’
Koerswijziging
Koenders was tot dusver een groot tegenstander van het uitbreiden van de militaire missies. Hij wilde dat eerst een politieke strategie werd bedacht voor Syrië. Door hetvredesproces dat is gestart in Wenen is dat nu het geval, volgens Koenders.
Op het moment bombarderen Nederlandse F16’s IS alleen in Irak, terwijl coalitiepartner VVD die missie al tijden wil uitbreiden. Ook het CDA en de PVV willen al langer dat gevechtsvliegtuigen in Syrië worden ingezet.
Telegraaf 04.12.2015 De militaire vakbond AFMP vraagt zich af hoe het zou moeten als Nederland beslist meer militairen in te zetten in Syrië in de strijd tegen IS. “We hebben daar grote zorgen over, het is nu al heel krap met personeel, materiaal en geld”, zegt voorzitter Anne-Marie Snels. Als het gaat om bombarderen, is de enige manier volgens de vakbond dat wordt geschoven met de F16’s die nu al boven Irak worden ingezet. “Maar dat is een politieke beslissing.”
De politiek zal binnenkort een besluit moeten nemen of de missie van F16’s tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS) wordt uitgebreid..
“Er zijn drie F16’s om het Nederlandse luchtruim te beveiligen, vier doen er mee aan de NAVO-missie in Polen en vier vliegen boven Irak. Verder zijn er tien toestellen in de VS voor trainingsdoeleinden en de rest is niet direct operationeel”, aldus Snels.
De krapte is een direct gevolg van de “enorme bezuinigingen” uit 2011, aldus Snels. “Er moet nu heel veel geld bij.”
VK 04.12.2015 Het kabinet neemt de tijd om te bepalen hoe het militair kan bijdragen aan het ‘vernietigen’ van terreurgroep IS in Syrië en Irak. Nederland doet al een hoop en bedenkt wat het extra kan bijdragen. Wanneer het besluit valt, is nog niet bekend.
Is er een volkenrechtelijk mandaat?
Het kabinet overweegt te gaan meedoen met het bombarderen door westerse landen van Islamitische Staat in Syrië. Ook de PvdA lijkt op zoek te zijn naar een manier om de draai te kunnen maken. Tot nu was het argument, van zowel de PvdA als van het kabinet als geheel, dat een volkenrechtelijk mandaat voor militaire actie ontbrak. Is die er nu wel? (+)
Dat zeiden minister Koenders (Buitenlandse Zaken) en Hennis (Defensie) vrijdag na afloop van de Ministerraad. Het tweetal bevestigt dat Nederland overweegt om luchtaanvallen uit te breiden naar Syrië. Momenteel bombarderen Nederlandse F16’s IS alleen nog boven Irak.
‘Nederland is al een van de meest actieve landen die militair strijden tegen IS. Wij doen al een heleboel. En we gaan eigenstandig kijken of we daar nog iets bovenop kunnen doen’, zei Koenders. ‘We moeten ervoor zorgen dat datgene wat we doen, ook bijdraagt om IS te vernietigen. Voor die afweging neemt de regering de tijd.’
Ook Hennis benadrukt dat haar departement ‘zorgvuldig gaat bekijken’ hoe, waar en met welke middelen IS het beste bestreden kan worden.
Draai
Gisteravond is Nederlands ingrijpen in Syrië dichterbij gekomen na een opmerkelijke politieke draai van Koenders. Onder meer de terreuraanslagen in Parijs en het recente besluit van de Fransen en Britten om hun luchtaanvallen uit te breiden naar Syrië zijn een ‘gamechanger’ voor de minister van Buitenlandse Zaken, zei hij in de Kamer.
De Amerikanen hebben woensdag een schriftelijk verzoek gedaan aan Nederland en andere bondgenoten om de strijd tegen IS ‘te intensiveren’, nadat de Franse president half november een oproep had gedaan om hem te steunen in de strijd tegen IS.
Bombarderen is niet het enige middel tegen IS, benadrukte Koenders vrijdag. Andere middelen zijn het ‘afknijpen van olie-inkomsten en financiën’.
NU 04.12.2015 Het besluit’ van het kabinet over een Nederlandse militaire inzet tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS) in Syrië laat nog wel even op zich wachten. Dat zei minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) vrijdag bij aanvang van de ministerraad.
De Amerikanen hebben deze week een schriftelijk verzoek gedaan aan Nederland en andere bondgenoten om de strijd tegen IS ”te intensiveren”. Volgens Koenders moet eerst gekeken worden of Nederland een toegevoegde waarde zou zijn.
Bombarderen is niet het enige middel tegen IS, zei hij. Andere middelen zijn het ”afknijpen van olieinkomsten en financiën”. Koenders stelde verder dat Nederland al veel doet in de strijd tegen IS, bijvoorbeeld in Irak en de Sahel. ”We zijn al een grote speler.”
Telegraaf 04.12.2015 De regering neemt de tijd om een besluit te nemen over een mogelijk Nederlandse militaire inzet in Syrië tegen de terreurgroep Islamitische Staat (IS). Dat zei minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken vrijdag na afloop van de ministerraad.
De Amerikanen hebben deze week een schriftelijk verzoek gedaan aan Nederland en andere bondgenoten om de strijd tegen IS ,,te intensiveren”. Koenders benadrukte dat Nederland al een heleboel doet. ,,We gaan eigenstandig kijken of daar nog iets bovenop moet of niet. Ik wil daar niet op vooruitlopen. Het is ook niet een grote strijd ofzo.”
Volgens de minister moet zorgvuldig worden gekeken ,,wat de effectiviteit is van het bestrijden van zo’n octopus, want dat is IS. Ze zitten niet alleen in Irak en Syrië maar ook in Libië en Europa.” De afweging die de regering moet maken is volgens hem te kijken of datgene wat je doet, ertoe bijdraagt om ze te vernietigen. Daarbij moet ook naar de ervaringen in het verleden worden gekeken, aldus de minister.
In de ochtend zei Koenders al dat bombarderen niet het enige middel tegen IS is. Het is een ,,zeer ingewikkelde strijd”. Andere middelen zijn het ,,afknijpen van olieinkomsten en financiën”. Koenders wees er ook op dat er een andere situatie is ontstaan door de aanslagen in Parijs en door de Russische interventie in Syrië.
Minister Jeanine Hennis van Defensie zei dat de kwestie vrijdag in de ministerraad niet ter sprake is gekomen. Zij en Koenders hebben er wel elke dag contact over.,,En dat is maar goed ook. We gaan er echt even zorgvuldig naar kijken.”
In de Kamer zijn onder meer VVD, CDA en PVV voor ingrijpen in Syrië. Coalitiepartij PvdA is terughoudend maar ,,niet principieel” tegen.
Trouw 03.12.2015 Het kabinet overweegt de Nederlandse missie tegen IS uit te breiden. PvdA-minister van buitenlandse zaken Bert Koenders gaat na een officieel Amerikaans verzoek opnieuw in de ministerraad bespreken of de Nederlandse F-16’s die Islamitische Staat in Irak bombarderen, ook in Syrië moeten gaan aanvallen.
Nederlandse F-16 worden tot nu toe alleen ingezet boven Irak.
De minister kwam vanavond middenin een Kamerdebat met deze verrassende mededeling. Hij vertelde dat de Verenigde Staten begin deze week een officieel verzoek bij Navo-partners hebben ingediend. Washington heeft woensdag onder meer Nederland gevraagd de strijd tegen IS te ‘intensiveren’, ook via bombardementen boven Syrië. Volgens Koenders overweegt Nederland op dit verzoek in te gaan, maar moet het kabinet er nog over spreken.
De Nederlandse discussie over het bombarderen van IS in Syrië ligt daarmee weer open. Voorstanders VVD, CDA, PVV, ChristenUnie en SGP wezen vandaag al op veranderde standpunten bij Europese bondgenoten. Woensdagkoos Groot-Brittannië ervoor om IS boven Syrië aan te vallen, terwijl Duitsland deze week verkenningsvliegtuigen stuurt. Frankrijk begon al met bombarderen na de aanslagen in Parijs van 13 november. Raymond Knops (CDA) merkte op dat Koenders aanvankelijk niet wilde dat Nederland als enig Europees land boven Syrië ging vliegen. Knops vroeg of Nederland ook meegaat in de nieuwe Europese eenheid, nu bondgenoten in Londen, Parijs en Berlijn hun standpunt hebben gewijzigd. Koenders zei dat deze ontwikkeling een rol speelt in zijn afweging.
Het probleem is niet opgelost als we IS maar een beetje bombarderen.
Maar de minister temperde ook de verwachting bij voorstanders van ingrijpen boven Syrië. “Het probleem is niet opgelost als we IS maar een beetje bombarderen.” Hij wees erop dat bijvoorbeeld juist de vatenbommen van de Syrische president Assad voor grote vluchtelingenstromen zorgen.
Vredesbesprekingen
Koenders herhaalde ook zijn eerdere standpunt dat er vredesbesprekingen moeten komen tussen Assad en rebellengroepen die gematigder zijn dan IS. Het is volgens de minister ook nog niet zeker dat Nederland positief op het Amerikaanse verzoek reageert.
Voorstanders van bombarderen in Syrië probeerden eerder op de dag de discussie over een politieke oplossing juist te omzeilen. De Tweede Kamer organiseerde voorafgaand aan het debat een gesprek met de commandant der strijdkrachten Tom Middendorp. Deze generaal is net als de VVD-minister van defensie Jeanine Hennis al langer een voorstander van vliegen boven Syrië. Middendorp verschafte de Kamer met scherpe uitspraken genoeg munitie om Koenders kritisch te bevragen. Han ten Broeke (VVD) verwees naar Middendorps stelling dat ‘de ziekte vanuit Syrië komt’, en het bombarderen van IS in Irak deels symptoombestrijding is. CDA’er Knops haalde aan dat volgens Middendorp diplomatie en bombarderen elkaar niet uitsluiten: diplomaten kunnen aan een politieke oplossing werken terwijl straaljagers IS bombarderen.
Contraproductief
Het was gisteren vooral de PvdA-Kamerfractie die afstand nam van bombarderen in Syrië. Kamerlid Michiel Servaes waarschuwde voorafgaand aan de mededeling van Koenders dat bombardementen ook contraproductief kunnen zijn. De gelegenheidscoalitie van westerse landen en Rusland bestrijdt IS, maar vermindert ook de druk op Moskou’s bondgenoot Assad om af te treden.
De Syrische dictator is daarom minder geneigd een vredesakkoord met rebellengroepen te sluiten. Zolang het Syrische regeringsleger en rebellen elkaar bestrijden, kan IS volgens Servaes als lachende derde overleven. In de ogen van Servaes is het niet verstandig als Nederland daaraan bijdraagt.
NU 03.12.2015 Het kabinet zal opnieuw overwegen om alsnog deel te nemen in de militaire strijd tegen IS in Syrië, nadat de Verenigde Staten woensdag een officieel verzoek hebben ingediend om de Nederlandse straaljagers ook bommen boven Syrië te laten droppen. Dat maakte minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) donderdagavond bekend tijdens het Kamerdebat over de strijd tegen IS.
De Amerikanen hebben meerdere malen de hoop uitgesproken dat Nederland zich ook in de strijd tegen IS zal mengen, maar van een officieel verzoek is tot woensdagavond geen sprake geweest.
Dat officiële verzoek ligt er nu wel en dat betekent dat er sprake is van “een nieuw weegmoment” bij het kabinet, zei Koenders. Na de aanslagen in Parijs deden de Fransen ook al een verzoek om de strijd te intensiveren.
Volgens de minister zal het kabinet een eigenstandig besluit nemen dat erop gericht is om IS effectief te bestrijden. Daarbij zal het kabinet zich de vraag moeten stellen wat de toegevoegde waarde zal zijn van de inzet van Nederlandse straaljagers in het Syrische luchtruim. Nu vliegen de Nederlandse F16’s in coalitieverband alleen boven Irak.
Koenders wees de Kamer op de inspanningen die Nederland al levert in de strijd tegen IS. “Ik ken geen ander klein land dat zo actief is als Nederland”, zei de bewindsman. Nederland zal zich moeten afvragen of het verstandig is om “er een schepje bovenop te doen”, aldus Koenders.
Politieke strategie
Het kabinet heeft het besluit over militaire deelname in de strijd in Syrië tot nu toe gekoppeld aan een politieke oplossing voor het land. Koenders heeft gesteld dat de strijdende partijen het eerst eens moeten worden over de politieke toekomst van Syrië.
Nu de strijdende partijen in Wenen met elkaar om tafel zitten, is er volgens Koenders meer perspectief op een politieke oplossing. Woensdag besloten de Britten de strijd tegen IS uit te breiden nadat ook Frankrijk en Duitsland dat de afgelopen weken deden.
In de Tweede Kamer klinkt al langer de roep om ook in Syrië te bombarderen. Een meerderheid van de Kamer wijst erop dat IS zich niet houdt aan de landsgrenzen tussen Syrië en Irak en wil dat er ook in Syrië wordt gebombardeerd.
De Commandant der Strijdkrachten, generaal Tom Middendorp, bevestigde eerder op de dag dat de strijd tegen IS gevoerd wordt in Syrië en Irak. Maar ook de generaal stelde dat ook dat van belang is dat er eerst een politieke oplossing voor de toekomst van Syrië moet komen voordat er effectief militair kan worden ingegrepen.
VK 03.12.2015 Het kabinet overweegt om mee te doen aan bombardementen op terreurgroep IS in Syrïe. Onder meer de terreuraanslagen in Parijs en het recente besluit van de Fransen en Britten om hun luchtaanvallen uit te breiden zijn een ‘gamechanger’ voor minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken om ook de Nederlandse bombardementen mogelijk uit te breiden van Irak naar Syrië.
‘Er zijn een aantal gamechangers die leiden tot een nieuw weegmoment’, zei Koenders donderdagavond tijdens een Kamerdebat. ‘Er is een Frans verzoek op basis van een EU-verdrag. En er is inmiddels een officieel verzoek van de Amerikanen. Wij moeten kijken wat de toegevoegde waarde van Nederland kan zijn’, aldus Koenders. Hij benadrukte dat ‘IS een vijand is die niet alleen ingedamd, maar vernietigd moet worden’.
De PvdA-minister geeft hiermee nadrukkelijk een opening om de Nederlandse bombardementen uit te breiden naar Syrië, zeggen ook bronnen rondom het kabinet. Koenders houdt nog wel een slag om de arm door te stellen dat ‘Nederland een eigenstandig besluit maakt’. Het voorstel wordt vermoedelijk vandaag besproken in de Ministerraad. Een definitief besluit volgt mogelijk volgende week al.
De uitspraken van Koenders zijn een onverwachte politieke draai in Den Haag. Tot nu was vooral VVD-minister Jeanine Hennis van Defensie voorstander van Nederlandse bommen op Syrië, maar Koenders herhaalde maandenlang zijn grote aarzelingen. Hij hamerde erop dat er eerst een politiek akkoord moest zijn over de toekomst van Syrië.
Cruciaal is dat ook de PvdA-fractie in de Kamer een draai maakt en de eis loslaat dat er eerst een politiek plan moet komen voor de toekomst van Syrië. PvdA-Kamerlid Michiel Servaes lijkt net als Koenders een opening te geven: ‘We moeten niet automatisch bombarderen omdat anderen dat doen, maar we moeten wel goed kijken waar en met wat wij een effectieve bijdrage kunnen leveren.’
‘Militair logisch’
De kans is daarmee groter dan ooit dat Nederland zich toch op het strijdtoneel in Syrië gaat mengen. De hoogste militair van Nederland, Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp, drong hier donderdagochtend ook al op aan: ‘Er is een grote oproep vanuit de internationale coalitie om IS in het hart te raken. Om hun militair vermogen aan te tasten. En dat vermogen zit vooral in Syrië: daar zijn trainingskampen, daar komt hun aansturing vandaan’, aldus Middendorp.
Het is volgens de generaal ‘militair logisch en efficiënt om het luchtwapen daar in te zetten waar de behoefte het grootste is en dat is nu in Syrië’. Aanvullend zei hij: ‘IS alleen bestrijden in Irak is toch een beetje alsof je alleen de symptomen van de ziekte bestrijdt en niet de ziekte zelf.’ Ook op internationale fora is de diplomatieke druk op het ministersduo Hennis en Koenders de afgelopen twee weken sterk toegenomen om Nederlandse F-16’s ook naar Syrië te sturen.
Brits parlement
Sinds de terreuraanslag van IS-sympatisanten in Parijs, met 130 doden tot gevolg, wordt het tweetal constant aangesproken over de kwestie. Hennis afgelopen maandag nog in Londen, Koenders woensdag tijdens een NAVO-top in Brussel. Momenteel voeren de VS 95 procent van de luchtaanvallen op IS in Syrië uit, maar internationaal groeit de consensus dat vooral Europeanen dit niet alleen door de Amerikanen kunnen laten opknappen. ‘Bondgenoot Frankrijk is aangevallen, het zou goed zijn als wij opstaan om hen te helpen’, aldus een hoge diplomaat woensdag in Den Haag.
De Franse president François Hollande voert sinds de terreuraanval in Parijs de druk op door een tour te maken langs de VS, Rusland en Europese bondgenoten en vraagt hen direct om hem te steunen in de strijd tegen IS.
Sinds woensdagavond is het gevoel in diplomatieke kring nog verder gegroeid dat Nederland niet kan achterblijven, nu het Britse parlement heeft ingestemd met het uitbreiden van luchtaanvallen naar Syrië. De Duitsers beslissen vrijdag naar verwachting positief over het sturen van verkenningsvluchten. Inmiddels is ook een VN-resolutie aangenomen waarin staat dat IS een gezamenlijke vijand is die bestreden dient te worden.
Elsevier 03.12.2015 De meningsverschillen tussen VVD en PvdA over de strijd tegen IS klinken steeds duidelijker door in de kabinetsbrieven aan de Tweede Kamer. De VVD wil ook in Syrië bombarderen, maar PvdA-minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken houdt dit tegen.
Zelfs al vóór de aanslagen in Parijs en vóór de constatering van VVD-premier Mark Rutte dat ‘we in oorlog zijn’, schreef het kabinet: ‘Om IS te kunnen verslaan is het vanuit militair oogpunt noodzakelijk om ook de thuisbasis en aanvoer- en commandolijnen in Syrië aan te vallen. Irak en Syrië vormen één militair theater in de strijd tegen IS.’
Hier was duidelijk de VVD aan het woord.
‘Deconflictie’
Maar meteen kwam de PvdA-tegenwerping: ‘Politiek gezien is dit niet zonder meer het geval.’ En dus gebeurde er niks. De in het Midden-Oosten gestationeerde Nederlandse F-16’s treden niet op boven Syrië.
Want Koenders en zijn PvdA willen eerst ‘duidelijkheid verkrijgen over onder meer de implementatie van de afspraken over deconflictie, de doelenselectie, de plaatsen waar zou worden opgetreden en de impact van het optreden op de kans op een oplossing voor Syrië zelf’.
Dit is potsierlijk, want hier staat dat Koenders de Amerikanen, Fransen, Britten en Australiërs – die allen de IS-posities in Syrië bombarderen – voor de voeten wil lopen bij het maken van werkafspraken met de Russen (‘deconflictie’) en het kiezen van doelwitten.
Verder wil hij zich bemoeien met de politieke toekomst van Syrië. Dat zou allemaal prachtig zijn, mits Koenders ook echt iets te bieden had. Dat is helaas niet het geval.
Snakken
De Russen bombarderen ook, maar die nemen vooral de prowesterse verzetsgroepen onder vuur. Die groepen snakken naar luchtsteun, maar Nederland beperkt zich tot het uitdelen van voedselpakketten, EHBO-tassen, kleding, dekens en mobilofoons.
Verder voert de Koninklijke Luchtmacht vrijwel dagelijks bombardementsvluchten uit, maar uitsluitend boven Noord-Irak. Door de jarenlange bezuinigingen op Defensie en de uitverkoop van F-16’s, heeft de luchtmacht slechts vier toestellen beschikbaar. Dan kan Koenders toch niet serieus een hoofdrol eisen bij alle belangrijke militaire en politieke beslissingen over Syrië!
Misschien denkt Koenders dat hij aan de internationale vergadertafels voor een dubbeltje op de eerste rang kan zitten, zoals hij dat ook in Den Haag kan. Want daar is het usance dat als VVD en PvdA het ergens over oneens zijn, de zaak vastzit en feitelijk de PvdA wint.
Het is de bedoeling dat België in juli 2016 de rol van de vier Nederlandse F-16’s overneemt. Koenders en zijn PvdA hoeven dus nog maar enkele maanden tijd te rekken om hun gelijk te halen.
Het is onbegrijpelijk dat de VVD – op papier de sterkere partij – niet doordrukt. Maar, wie weet, brengt de Kamervergadering van donderdagavond hierin enige verandering.
VK 03.12.2015 Nederland staat steeds meer onder druk om mee te doen aan bombardementen op strategische doelen van terreurgroep IS in Syrië. Vanuit de internationale coalitie is een ‘grote oproep’ gedaan om mee te helpen om de jihadistenbeweging, die half november nog zorgde voor een bloedbad in Parijs, terug te dringen.
Aanval op IS
Het Britse parlement stemde gisteren ruim in met het uitbreiden van luchtaanvallen naar IS-stellingen op Syrisch grondgebied. Een uur later stegen de eerste Britse gevechtsvliegtuigen al op vanaf de Britse luchtmachtbasis Akrotiri op Cyprus om Syrië te bombarderen.
Het is militair logisch en efficiënt om het luchtwapen daar in te zetten waar behoefte het grootste is. Dat is nu in Syrië
Tom Middendorp, Commandant der Strijdkrachten
Dat heeft de Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp donderdagochtend gezegd tijdens een briefing in de Tweede Kamer over de voortgang van de Nederlandse strijd tegen IS. ‘Er is een grote roep vanuit de internationale coalitie om IS in het hart te raken. Om hun militair vermogen aan te tasten. En dat vermogen zit vooral in Syrië: daar zijn trainingskampen, daar komt hun aansturing vandaan.’ Het is volgens Middendorp ‘militair logisch en efficiënt om het luchtwapen daar in te zetten waar behoefte het grootste is. Dat is nu in Syrië’.
De uitspraak van de hoogste militair van Nederland zet nog meer druk op het kabinet om Nederlandse luchtbombardementen uit te breiden van Irak naar Syrië. VVD-minister Jeanine Hennis van Defensie is hier al langer voorstander van, maar PvdA-minister Koenders van Buitenlandse Zaken heeft grote aarzelingen. Hij wil dat er eerst een politiek akkoord komt over de toekomst van Syrië. ‘Je kunt wel bommen gooien, maar wie gaat het land daarna besturen?’, luidt zijn redenering. Voorlopig grijpt Nederland dus niet militair in Syrië in.
Volgens Middendorp is dit onverstandig: ‘IS alleen bestrijden in Irak is toch een beetje alsof je alleen de symptomen van de ziekte bestrijdt en niet de ziekte zelf.’
Ook op internationale fora is het ministersduo Hennis en Koenders de afgelopen twee weken aangesproken over de kwestie. Hennis afgelopen weekend nog in Londen, Koenders gisteren in Brussel.
Momenteel voeren de VS nog zo’n 94 procent van de luchtaanvallen op IS in Syrië uit, maar internationaal groeit de consensus dat vooral Europeanen dit niet alleen door de VS kunnen laten opknappen. ‘Bondgenoot Frankrijk is aangevallen, het zou goed zijn als wij opstaan om hen te helpen’, aldus een hoge diplomaat woensdag in Den Haag. Sinds de aanslagen in Parijs half november voert de Franse president Hollande openlijk de diplomatieke druk op door een tour te maken langs de VS, Rusland en Europese bondgenoten, die hij vraagt om hem te steunen in de strijd tegen IS.
Nu het Britse parlement gisteravond heeft ingestemd met het uitbreiden van luchtaanvallen naar IS-doelen in Syrië is het gevoel in diplomatieke kringen dat Nederland niet kan achterblijven nog meer gegroeid. De Duitsers beslissen morgen over het sturen van verkenningsvluchten. Inmiddels is ook een VN-resolutie aangenomen waarin staat dat IS een gezamenlijke vijand is die bestreden dient te worden.
Het is een wens, een hoop, die ze al langer hebben, maar dat is iets anders dan een verzoek, aldus Minister Koenders (Buitenlandse Zaken).
De verwachting van bronnen op het Binnenhof is dat het Nederlandse kabinet de komende week bij zichzelf te rade gaat hoe lang het nog kan weigeren om aan de internationale oproep om deel te nemen aan de strijd tegen IS in Syrië tegemoet te komen.
Cruciaal is dat de PvdA een draai maakt en minister Koenders de eis loslaat dat er eerst een politiek plan voor de toekomst van Syrië moet komen. Generaal Middendorp gaf daarvoor donderdagochtend de voorzet in de Tweede kamer: ‘In Syrië is militair optreden cruciaal om IS te bestrijden. Maar daarmee los je de totaalproblematiek niet op, dat realiseer ik mij. Er is ook een politieke oplossing nodig voor Syrië. De brede conclusie in de coalitie is: het één sluit ander niet uit. Je kunt IS bestrijden en parallel daaraan werken aan een politieke oplossing.’
PvdA-minister Koenders spreekt vanavond tussen 20.00 en 23.00 uur met de Tweede Kamer over de toekomstige inzet van Nederland in de strijd tegen IS. Dan zal moeten blijken in hoeverre de internationale diplomatieke druk en de nieuwe VN-resolutie van de afgelopen dagen de minister van gedachten heeft doen veranderen.
Vorige week leek hij nog onvermurwbaar: toen benadrukte Koenders zelfs nog dat de Amerikanen geen officieel verzoek hebben ingediend bij Nederland om mee te doen aan bombardementen boven Syrië. ‘Het is een wens, een hoop, die ze al langer hebben, maar dat is iets anders dan een verzoek’, aldus Koenders.
Mocht Nederland toch besluiten tot bombardementen in Syrië, zijn er genoeg bommen over. Volgens defensie-experts gooien de Nederlandse F16’s zeker in een kwart tot de helft van de gevallen hun bommen niet af boven Irak, omdat de gevechtsvliegtuigen vooral worden ingezet voor close air support. Dat betekent dat ze bewegende doelen, zoals IS-strijders, bestoken. Soms is afschrikking van die IS-strijders voldoende en blijft de bomlading aan boord, beaamt een Defensiewoordvoerder.
Bij de inzet van F16’s om vaste strategische doelen in Syrië te bombarderen, zoals trainingskampen en commandocentra, is de kans dat de dure Nederlandse bommen worden ingezet een stuk groter, erkende Middendorp in de Kamer. ‘Het heeft strategisch meer effect.’
Intussen verloopt de strijd tegen IS in Irak redelijk ‘succesvol’, zei Middendorp ook in de Kamer. Vooral in Noord-Irak heeft IS zich teruggetrokken in steden en hebben ze minder bewegingsvrijheid in open terrein.
Nederland levert aan de strijd in Irak zo’n 130 militairen die tot nu 5000 Koerdische grondtroepen en enkele honderden Iraakse soldaten hebben getraind om IS te bestrijden. Daarnaast hebben F16’s sinds ruim een jaar 1500 vluchten uitgevoerd en daarbij 1200 keer bommen afgeworpen en andere wapens ingezet. Door de combinatie van luchtaanvallen door de coalitie en de inzet van lokale grondtroepen is volgens Middendorp circa 25 procent terrein teruggewonnen op IS in Irak. In de steden Mosul en Ramadi is IS nog wel sterk.
Elsevier 03.12.2015 Het kabinet gaat opnieuw kijken naar een mogelijke militaire inzet tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS) in Syrië. Dat zei minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken donderdag in de Tweede Kamer. Hij sprak van een ,,nieuw weegmoment”.
De Amerikanen hebben deze week een schriftelijk verzoek gedaan aan Nederland en andere bondgenoten om de strijd tegen IS ,,te intensiveren”, liet Koenders weten. Eerder vroegen de Fransen na de aanslagen in Parijs de Europese lidstaten ook al om militaire steun. Deze verzoeken worden ,,zeer serieus” genomen.
Volgens de bewindsman is discussie over inzet in Syrië in een ,,nieuw perspectief” komen te staan. Naast de Amerikaanse en Franse verzoeken wees hij daarbij ook op een recente VN-resolutie waarin de internationale gemeenschap wordt opgeroepen IS met alle middelen te bestrijden.
,,Positieve ontwikkelingen”
Nederlandse F-16’s zijn op dit moment alleen actief boven Irak. Een aantal partijen in de Kamer waaronder VVD, CDA en PVV willen al langer dat de gevechtsvliegtuigen ook in Syrië worden ingezet. De PvdA was ,,niet principieel” tegen, maar wil eerst een politieke strategie zien.
Koenders ziet nu ,,positieve ontwikkelingen” in dat politieke proces. Dan gaat het om het overleg in Wenen. Daar zoeken bondgenoten van de strijdende partijen in Syrië (onder meer Iran, Saudi-Arabië, Rusland en de Verenigde Staten) naar een oplossing voor het conflict. Ze lijken erop uit de zaak niet verder uit de hand te laten lopen, aldus de minister.
Trouw 18.12.2015 Deze week meldde president Obama dat Islamitische Staat 40 procent van zijn gebied verloren had. Dat lijkt goed nieuws, maar zegt weinig over de echte slagkracht van de terreurbeweging, stelt Rob de Wijk.
De militaire en economische druk op IS neemt zichtbaar toe zodat de ‘de regering’ Al-Baghdadi wel naar alternatieven moet zoeken
Inmiddels is duidelijk dat in Jemen zich een bekend patroon herhaalt. Na negen maanden oorlog tussen de door Saudi-Arabië geleide coalitie en de rebellen is net als na de interventies in Irak en Libië een veiligheidsvacuüm ontstaan. Dit stelt IS in staat om handig van de chaos gebruik te maken, zich stevig in het verscheurde land te nestelen en zelfs een uitdaging voor Al-Qaida te gaan vormen.
Iets soortgelijks gebeurde ook na de westerse interventie in Libië in 2011. Daar heeft IS Sirte stevig in handen. Die stad is nu een kolonie van het kalifaat en lijkt evenals Jemen voor de terreurbeweging een geschikte plek om zich, mocht het fout gaan in het kalifaat zelf, te hergroeperen en de strijd van daaruit te organiseren.
Meer terreurgroepen
Dat het in het kalifaat fout gaat lijkt wel zeker. De militaire en economische druk op IS neemt zichtbaar toe zodat de ‘de regering’ Al-Baghdadi wel naar alternatieven moet zoeken. Gebruikmaken van de chaos in Jemen en Libië is een mogelijkheid, meer aanslagen in Europa en Amerika is een andere. Bovendien zal IS meer terreurgroepen in landen als Egypte, Nigeria en Afghanistan als franchiseleden verwelkomen.
Kortom, het beeld is hetzelfde als toen Al-Qaida in Afghanistan en Pakistan hard werd aangepakt. Ook toen viel de terreurorganisatie uiteen in kleine brokken, die overigens niet minder gevaarlijk waren.
Volgens Obama moeten de Saudiërs een Arabische anti-IS-strijdmacht op poten zetten…
Interessant is dat onder leiding van Saudi-Arabië voor de strijd tegen het terrorisme een islamitische militaire alliantie wordt gevormd. Inmiddels hebben zich 34 landen aangemeld. Grote afwezige is Iran. Maar dat is dan ook geen Arabisch land en het is sjiitisch. Het terrorisme dat met groepen als IS en Al-Qaida in verband wordt gebracht is soenitisch.
Goed nieuws
Dit initiatief lijkt erop te duiden dat deze landen het terrorisme steeds meer als uitdaging voor het eigen regime zien en dat zij omwille van het eigen overleven de krachten moeten bundelen.
Dit lijkt goed nieuws voor president Obama, die al tijden aandringt op echte betrokkenheid van de Saudiërs bij de strijd in Syrië. Het is inderdaad opmerkelijk dat vooral westerse landen en Rusland IS bombarderen en dat de Arabische landen het laten afweten, of de strijd naar Jemen hebben verlegd.
Volgens Obama moeten de Saudiërs een Arabische anti-IS-strijdmacht op poten zetten. Die is noodzakelijk omdat de strijd op de grond moet worden gewonnen en een westerse interventiemacht als een bezetter zal worden gezien. Wat dat betreft is geleerd uit de interventies in Afghanistan en Irak.
Dit laat overigens onverlet dat Obama wel special forces zendt die anti-IS-strijders moeten assisteren en inlichtingen moeten verzamelen.
Of deze ontwikkeling een troost is voor de miljoenen vluchtelingen is de vraag. Meer bommen en hardere strijd op de grond leveren meer vluchtelingen op, terwijl er voor degenen die al gevlucht zijn voorlopig geen weg terug is.
NU 18.12.2015 Het Australische hoofd van de gezamenlijke strijdkrachten die vechten tegen Islamitische Staat (IS) zegt dat het slechts een kwestie van tijd is voordat IS verslagen is.
David Johnston zei tegen The Guardian dat het niet de vraag is “of, maar wanneer” IS een halt toegeroepen wordt. Volgens Johnston hebben Iraakse strijdkrachten in Ramadi, Sinjar en rond Bagdad wezenlijke voortgang geboekt in hun strijd tegen IS. Steeds meer locaties zouden weer in handen zijn van het Iraakse leger.
Hierdoor wordt het volgens Johnston voor IS moeilijker om zich op de grond te verplaatsen en om troepen te bevoorraden.
Ook zijn belangrijke olievelden heroverd, waardoor IS minder makkelijk aan geld kan komen. “Het is slechts een kwestie van tijd voordat de Iraakse troepen IS verslaan in Irak”, zo concludeerde Johnston.
Volgens Johnston zijn er het afgelopen jaar ongeveer 20.000 IS-strijders om het leven gekomen in de strijd met de internationale coalitie, waarvan 10.000 in Irak en nog eens 10.000 in Syrië.
AD 18.12.2015 Er wordt aanzienlijke vooruitgang geboekt in de strijd tegen Islamitische Staat (IS). Dat zegt het Australische hoofd van de gezamenlijke strijdkrachten die vechten tegen de terreurgroep. ,,Het is niet de vraag of maar wanneer IS verslagen wordt”, aldus David Johnston.
Hoewel is er geen tijd en datum aan wil handen, denk ik dat een slechts een kwestie van tijd is tot het Iraakse leger haar slag slaat en IS verslaat in Irak, aldus David Johnston.
De recente ontwikkelingen door Iraakse regeringstroepen rond Ramadi, ten oosten van de Iraakse hoofdstad Bagdad, en de herovering van delen van het noordelijke Baji hebben tot een aanzienlijke verschuiving geleid. Het is voor IS bijna onmogelijk om de strijdkrachten tussen de slagvelden te verplaatsen en de troepen te bevoorraden.
Ook zijn belangrijke olievelden heroverd, waardoor IS minder makkelijk aan geld kan komen. ,,Hoewel ik er geen tijd en datum aan wil hangen, denk ik dat het slechts een kwestie van tijd is tot het Iraakse leger haar slag slaat en IS verslaat in Irak”, stelt Johnston in een interview met The Guardian.
Volgens hem zijn er dit jaar 10.000 IS-strijders gedood in Irak en nog eens 10.000 in Syrië.
Elsevier 08.12.2015 Uit Syrië gevluchte kopstukken van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) bouwen in de Libische havenstad Sirte ongestoord aan een nieuw ‘kalifaat’.
Publieke onthoofdingen, een rook- en muziekverbod en vrouwen gaan verplicht gesluierd over straat. Uit Syrië gevluchte kopstukken van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) bouwen in de Libische havenstad Sirte ongestoord aan een nieuw ‘kalifaat’.
Met islamitische tribunalen, onthoofdingen op straat en het geschal van lofzangen over IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi uit de luidsprekers is de aanwezigheid van IS in de Libische havenstadSirte niet langer meer te ontkennen.
Nieuw kalifaat
Aanvankelijk ging het vooral om jihadistische groeperingen die trouw hadden gezworen aan IS, maar nu de groepering terrein verliest in Syrië zijn steeds meer belangrijke figuren binnen de terreurbeweging naar Libië getrokken.
Zeker tweeduizend ‘kolonels van de Kalief’ verblijven intussen in Sirte, schrijft de Italiaanse krant La Stampa. En iedere dag worden het er meer. Ze komen per boot vanuit Syrië en bouwen aan een nieuw ‘kalifaat’ aan de rand van Europa. Op enkele honderden zeemijlen van Malta en Italië.
Waarschuwing
De Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi maakte onlangs een belrondje langs Westerse leiders om te waarschuwen voor de opkomst van IS in het oosten van Libië.
Volgens informatie van Egyptische inlichtingendiensten is Abu Nabil al-Anbari, voormalig legerleider onder Saddam Hussein en vertrouweling van al-Baghdadi naar Sirte gestuurd om hier de enclave van IS verder uit te bouwen. Volgens Amerika werd al-Anbari vorige maand gedood door een drone, maar daarmee verdwijnt het gevaar niet. In het door jihadisten gedomineerde gebied worden de IS-terroristen met open armen ontvangen.
Volgens Egyptische inlichtingen vertoont Sirte intussen alle kenmerken van een zogenoemd ‘kalifaat’. Er zijn islamitische rechtbanken, kalifaatscholen en religieuze politie. Muziek en roken zijn verboden, winkels zijn gesloten tijdens het gebed en voor vrouwen is het ondenkbaar zonder ‘chador’ de straat op te gaan.
Wetsovertreders worden publiekelijk gekruisigd of onthoofd. Er zijn bestuurders met islamitische functies zoals een Emir en een Wali aangesteld.
Uitbreiding
De ‘Sirte-uitbreiding’ past in de strategie van de terreurbeweging om zich over de hele wereld te verspreiden, zoals blijkt uit een IS-handleiding in handen van The Guardian. De terreurbeweging heeft de oprichting van een echte staat voor ogen, inclusief gezondheidszorg, onderwijs, industrie, communicatie en banen.
Om alles te kunnen bekostigen is olie van essentieel belang. Gevreesd wordt dat de organisatie zich nu richt op Ajdabiya verder in het oosten van het land. Dit is een belangrijke plaats voor de olie-export van Libië.
Aanslagen
De opschuiving naar Sirte past ook in de strategie om op grote schaal aanslagen te plegen, zegt defensie- en terrorismespecialist Patrick Prior in The New York Times. ‘Libië is de uitbreiding waar we ons het meeste zorgen over maken. Het is aan aansluitpunt vanwaar ze plannen voor heel Noord-Afrika kunnen maken.’
Het hoofd van de Libische veiligheidsdiensten, Ismail Shukry, noemt een andere reden waarom IS in Libië wil zijn. ‘ISIS wil zich in Sirte vestigen, omdat het doel is om Rome aan te vallen.’ In één van de profetieën van Mohammed wordt immers gesproken over het veroveren van Rome/Romeinen, al is die ‘voorspelling’ voor meerdere interpretaties vatbaar.
Feit is dat het Libië van na het uitbreken van de ‘Arabische Lente’ niet in staat is om het islamitische fascisme in het oosten van het land te bestrijden. De Libische premier Abdullah al-Thinni zei eerder in Elsevier dat hij niet begrijpt waarom het westen hem niet komt helpen en het wapenembargo niet opheft.
‘De westerse wereld heeft het altijd over democratie en mensenrechten, maar weigert daaraan in Libië de juiste consequenties te verbinden. Ik vind dat heel verwarrend. In Irak steunen de Amerikanen gewapende groepen die tegen IS strijden. Maar in Libië hebben we IS ook. Ik smeek om buitenlandse militaire steun, maar ik krijg die niet.’
De Libische premier waarschuwt dat op die manier het Libische volk vervreemd raakt van het Westen. ‘Door deze dubbele standaard hebben veel Libiërs het gevoel dat het Westen andere motieven heeft dan het beschermen van mensenrechten en democratie. Economische belangen krijgen voorrang.’
Trouw 07.12.2015 Het is duidelijk dat Islamitische Staat meer wil zijn dan een clubje fundamentalistische strijders, ze ambiëren een utopisch land voor de ‘ware gelovigen’. Daarvoor zijn bestuurlijke regels nodig, en die zijn nu opgedoken.
Elke staat heeft een grondwet nodig waarin de basisregels en -wetten zijn vastgelegd. De Engelse krant The Guardian wist de hand te leggen op eendocument van 24 pagina’s waarin IS beschrijft aan welke regels de staat en zijn inwoners moeten voldoen. In het document met de naam ‘Beginselen van het bestuur van de Islamitische Staat’ staat beschreven wat de strategie voor Buitenlandse Zaken is, hoe de propagandaoorlog dient te worden gevoerd en hoe de economie kan worden ingericht op basis van olie en gas.
In combinatie met andere documenten wordt duidelijk dat IS niet alleen een organisatie is die op basis van bruut geweld een ideologie opdringt, maar zich ook bezig houdt met praktische zaken als gezondheidszorg, educatie, commercie, communicatie en arbeidsmarkte. IS wil zich vestigen als staat voor de lange termijn en heeft de richtlijnen daarvoor op papier. Islamic State blueprint
Educatie en indoctrinatie
Educatie begint volgens IS bij het trainen van kinderen met lichte wapens. Degenen die het beste presteren worden geselecteerd voor speciale opdrachten, ‘waaronder het bemannen van checkpoints en patrouilleren’. Het document beschrijft hoe kinderen moeten worden geïndoctrineerd, gedrild en geleerd gevangenen te doden. Er is te lezen hoe de militaire hiërarchie werkt en waar de trainingskampen aan moeten voldoen. Hoe de cultuur van buitenlandse en lokale strijders op elkaar moet worden afgestemd en dat lokale voedselfabrieken moeten zorgen voor proviand om onafhankelijk te kunnen opereren.
Andere documenten die in het bezit zijn van The Guardian geven meer inzicht in de geldstromen binnen IS. Het blijkt dat voor één van de grootste provincies niet olie de grootste inkomstenbron is, maar inbeslagnames. Het meeste geld wordt ‘geconfisqueerd’: goederen zoals sigaretten moeten bij checkpoints worden ingeleverd. Zo kwam in totaal 45 procent van de inkomsten van januari 2015 uit inbeslagnames, bijna het dubbele van wat er werd verdiend met belastingen (24 procent) en olie (bijna 28 procent). De maandelijkse omzet was die maand 8,4 miljoen dollar, een aanzienlijk bedrag voor een terroristische organisatie. Maar The Guardian noemt het ‘behoorlijk sneu’ voor een volledig operationele staat.
Geen tafelvoetbal, biljart en duiven
Behalve de praktische inrichting van de staat zijn er natuurlijk de morele regels waaraan de inwoners dienen te voldoen. Er zijn regels voor kleding, gedrag en communicatie. Het is alle inwoners verboden thuis een WiFi netwerk te hebben. Andere aardse zaken waarop een verbod rust (fatwa) zijn tafelvoetballen, biljarten en het houden van duiven. Dat laatste is volgens IS ‘tijdsverspilling’. Niet alle regels hebben overigens een ideologisch karakter. Volgens de wetten van IS dienen chauffeurs ‘altijd in het bezit te zijn van een uitgebreide gereedschapset’ en mogen winkeleigenaren niet zonder vergunning de stoep blokkeren met hun handelswaar.
Het document werd gelekt door een zakenman die werkzaam is bij IS. Daarna werd het document vertaald door onderzoeker Aymenn al-Tamimi die inmiddels het meest volledige archief heeft van openbare IS-documenten. “Een fascinerend document en als het allemaal waar is, dienen vooral westerse beleidsmakers het aandachtig te lezen”, zegt generaal b.d. Stanley McChristal, de man die in 2006-2008 de militaire operatie leidde waarbij organisatie die wordt beschouwd als de voorganger van IS werd vernietigd.
AD 06.12.2015 De Syrische president Bashar al-Assad stelt dat de bombardementen van buitenlandse machten op terreurgroep Islamitische Staat (IS) een averechts effect hebben. ,,Dit soort operaties is als het gedeeltelijk wegsnijden van kanker. Daardoor zal het zich juist sneller door het lichaam verspreiden”, zei Assad in een interview met The Sunday Times.
Assad reageert daarmee op derecente eerste acties van de Britse luchtmacht tegen IS in zijn land. Het lagerhuis in Londen ging afgelopen week akkoord met luchtaanvallen op IS-doelen in Syrië. Enkele uren daarna vielen gevechtsvliegtuigen olievelden aan die onder controle van IS zouden staan.
Volgens Assad is de Britse strategie echter gedoemd te mislukken. Hoewel Syrië en Groot-Brittannië in IS een gezamenlijke vijand hebben, zijn ze geen vrienden. De Britse premier David Cameron ziet het liefst dat Assad het veld ruimt en de ,,gematigde oppositie” een plek krijgt in het landsbestuur.
Onzin
De Britse premier schat dat er zo’n 70.000 gematigde oppositiestrijders in de Syrische burgeroorlog vechten. Als zij een akkoord zouden sluiten met de regering, kunnen ze hun pijlen vervolgens richten op IS, redeneert Cameron.
Volgens Assad verkondigt hij echter onzin. ,,Dit is weer een van David Camerons klassieke schertsvertoningen”, schampert de Syrische president in het interview. ,,Waar zijn die 70.000 gematigden waar hij het over heeft? Er zijn er geen 70.000. Er zijn er niet eens 7000.”
NU 05.12.2015 Britse gevechtsvliegtuigen hebben voor de tweede keer bombardementen uitgevoerd op doelen van Islamitische Staat in Syrië.
Het ministerie van Defensie heeft gemeld dat in de nacht van vrijdag op zaterdag olievelden bij Omar, in het oosten van Syrië zijn bestookt. Volgens eerste berichten zijn de aanvallen geslaagd, aldus het ministerie.
De olievelden bij Omar zijn een belangrijke bron van inkomsten waarmee IS terroristische aanslagen financiert. De olie uit die velden levert volgens het ministerie 10 procent van alle inkomsten van IS.
De eerste Britse aanval vond plaats in de nacht van woensdag op donderdag, kort nadat het Britse parlement had ingestemd met luchtaanvallen op IS-doelen in Syrië.
Ook toen werden olievelden in het oosten van Syrië gebombardeerd. Daarbij zouden geen burgerslachtoffers zijn gevallen.
Elsevier 05.12.2015 De man en de vrouw die twee dagen geleden een bloedbad aanrichtten in het Californische San Bernardino, waren aanhangers van terreurbeweging Islamitische Staat (IS). De aanslag is nu officieel opgeëist.
De terreurbeweging eiste de aanslag zaterdag op in een radioboodschap die via internet is uitgezonden.
Eerder werd al een link gelegd tussen de massale schietpartij en IS, maar was het niet zeker of de twee aanhangers waren. Tashfeen Malik, de vrouw, had wel via Facebook trouw gezworen aan IS, zo werd vrijdag bekend. De schietpartij wordt daarom nu door de Amerikaanse FBI als terreurdaad onderzocht. De FBI denkt echter niet dat IS het stel de opdracht heeft gegeven om mensen dood te schieten.
De federale recherche hoopt het motief te achterhalen via data van twee mobieltjes en andere elektronica die in het appartement van het stel zijn gevonden.In de woning lagen verder verschillende vuurwapens, waaronder twee semi-automatische pistolen, ruim zesduizend kogels en twaalf pijpbommen.
Bonnie en Clyde
Malik zwoer trouw aan IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi, maar deed dat onder een andere naam. Toch weet de FBI zeker dat het om Malik moet gaan. De organisatie wilde eerder niet zeggen hoe ze dit weten.
De familie van het echtpaar zegt geen idee te hebben van de motieven voor hun daad. Via haar advocaat laat de moeder van de mannelijke schutter Syed Rizwan Farook weten dat ze niets af wist van de wapens en bommen die in het appartement van het stel werden aangetroffen. Ook wist ze niet dat haar zoon was geradicaliseerd.
‘Het slaat gewoon nergens op dat deze twee deden alsof ze Bonnie en Clyde waren,’ zei de advocaat van de familie eerder. Dat Farook geregeld naar de schietschool ging en in 2013 naar Saoedi-Arabië was afgereisd, waren volgens de advocaat geen alarmerende factoren.
Lees ook
De man die woensdag samen met zijn vrouw een bloedbad aanrichtte op een personeelsfeest in de Amerikaanse staat Californië was geradicaliseerd en stond schijnbaar in contact met een internationaal terreurnetwerk. Lees verder >
Gemengde motieven
Donderdag meldden bronnen rond het onderzoek dat Farook zou zijn geradicaliseerd, maar dat dit niet de enige reden was voor zijn geweldsuitbarsting. Ook ontevredenheid op de werkvloer zou een factor kunnen zijn geweest. Farook was gezondheidsinspecteur namens de sociale dienst in Californië. De Amerikaanse president Barack Obama zei donderdag dat de schutters ‘gemengde motieven’ hebben gehad.
Farook was woensdag aanwezig bij het personeelsfeest in het Inland Regional Center van de sociale dienst, maar nadat hij ruzie kreeg met een van zijn collega’s vertrok hij. Even later kwam hij samen met zijn vrouw, zwaarbewapend en gehuld inmilitaire kleding, terug. Ze lieten hun baby van zes maanden eerder op de dag achter bij zijn moeder.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
![IMG_2706[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/11/img_27061-e1450869885704.jpg)
![IMG_2707[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/11/img_27071-e1450869965513.jpg)
![IMG_2706[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/12/img_27061-e1450910150843.jpg)
![IMG_2707[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/12/img_27071-e1450910221306.jpg)
![IMG_2712[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/12/img_27121-e1450981900132.jpg)
![IMG_2691[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/12/img_26911-e1450514411914.jpg)
![IMG_2578[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/12/img_25781.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.