Het is vandaag 15.03.2021 op de kop af tien jaar geleden dat de oorlog in Syrië begon. In een korte tijd is het conflict uitgegroeid tot een bloedige strijd die nog altijd voortduurt. In Syrië zelf, en ver daarbuiten.
Grote groepen Syriërs de straat op gingen om te protesteren tegen de regering van president Assad. De demonstraties werden een opstand, de opstand werd een gruwelijke burgeroorlog. Hoe nu verder, Syrië? ,,De sancties moeten worden opgeheven.”
Gifgasaanvallen en bombardementen met bomvaten door regeringstroepen. Onthoofdingen en aanslagen door IS. Jihadistische groepen die elkaar onderling afmaken. Russische huurlingen, twee Turkse invasies, duister geld vanuit de Emiraten, Israëlische raketaanvallen, Iraanse ‘adviseurs’, bombardementen door een Westerse coalitie en brandende olievelden. Er zijn weinig dingen die het Syrische volk de afgelopen tien jaar bespaard zijn gebleven.
Tien jaar na de start van de burgeroorlog is de revolutie in rook opgegaan. Honderdduizenden doden, miljoenen vluchtelingen en ontelbare gruwelijkheden verder zit president Assad nog steeds waar hij in 2011 zat: in de zetel van de macht. Alleen een bonte verzameling van (vooral) jihadistische groepen vecht nog door vanuit de regio Idlib.
Van de vluchtelingencrisis tot de aanslagen in Parijs en Brussel, van de gifgasaanvallen tot de strijd om Aleppo.
De start van de oorlog is allemaal terug te voeren op een demonstratie in een kleine Syrische stad, tien jaar geleden. De bron van al het geweld is nog altijd aan de macht. Vier vragen aan Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens.
AD 15.03.2021
Olaf, tien jaar alweer. Hoe is de oorlog eigenlijk begonnen?
Als je het terugrekent, is het begonnen in het kleine stadje Daraa in het verre zuiden van Syrië, aan de grens met Jordanië. Geïnspireerd door het begin van de Arabische lente, de protesten in Tunesië en Egypte en Libië, spoten een paar tieners leuzen tegen het Assad-regime op muren in de stad.
De tieners werden opgepakt en gemarteld, daarop gingen mensen de straat op, al snel ook in Damascus en Aleppo. Eerst gingen de betogingen over vrijheid, over hervormingen, over de vrijlating van de tieners en de politiek gevangenen. Maar al snel zette het regime het leger in en werd er met scherp geschoten en liep het uit de hand.
Nog geen maand later was de burgeroorlog een feit, honderden mensen waren er al doodgeschoten, duizenden opgepakt en gemarteld. Het verzet tegen het regime van president Bashar al-Assad groeide, delen van zijn eigen politiemacht keerden zich tegen hem.
Wat gebeurde er daarna?
Het is bijna onmogelijk om in een paar zinnen samen te vatten wat er allemaal sindsdien gebeurd is. Maar in hoofdlijnen: de strijd verhardde, behalve verschillende radicale groepen gingen ook buitenlandse mogendheden zich met de oorlog in Syrië bemoeien. Jihadistische bewegingen voegen zich bij het verzet en de Koerden in het noorden van het land zagen de kans schoon de onafhankelijkheid uit te roepen.
Het werd een keiharde oorlog, zonder enige regels. Vrouwen, kinderen, scholen, ziekenhuizen, alles was een doelwit. Er werden steden en gebieden omsingeld en uitgehongerd. Er werd gifgas ingezet tegen de rebellen en de burgerbevolking. Uit andere landen kwamen strijders en een deel van de jihadisten hergroepeerde zich tot terreurbeweging Islamitische Staat, die een flink deel van Syrië en Irak onder controle kregen en een Kalifaat uitriepen.
Er vielen honderdduizenden slachtoffers, vooral door de meedogenloze aanvallen van het Assad-regime. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, richting Europa. Er volgden aanslagen in Europese hoofdsteden, een internationale operatie tegen IS. Toen de dagen van Assad geteld leken, mengde Rusland zich op het toneel. De Russische luchtmacht ging door waar het regime was opgehouden, het bombardeerde scholen en ziekenhuizen.
Terwijl IS terrein verloor, won Assad grondgebied op de rebellen, die verder radicaliseerden. Er werden allerlei internationale pogingen ondernomen tot een staakt-het-vuren of diplomatieke overeenkomst, maar zonder succes. Turkije viel het noorden van Syrië binnen om de Koerden weg te drijven. En uiteindelijk zitten we tien jaar later met een soort patstelling waarin de aanstichter van al het geweld, president Bashar al-Assad, nog altijd aan de macht is.
Want hoe gaat het nu in Syrië?
Wanneer we het nu over Syrië hebben, moeten we het gebied grofweg indelen in drie plekken. Het regime-gebied, waar het leger van president Assad aan de macht is, de provincie Idlib, waar de rebellen en vooral de jihadisten de boel bestieren, en de Koerdische gebieden die of onder Turkse, of onder Koerdische controle staan. Wat ze gemeen hebben is dat het nergens goed gaat.
In de provincie Idlib zijn grote tekorten, de bevolking is er afhankelijk van noodhulp. De meeste inwoners daar zijn gevlucht uit andere delen van het land, net als de rebellen en jihadisten die er de macht hebben. Het is, als je de Koerden niet meerekent, het laatste gebied van Syrië dat niet opnieuw onder controle staat van het Assad-regime.
Daar heeft het een hoge prijs voor moeten betalen. Hier heeft de strijd het langst geduurd. Nog altijd heeft het regime, met Rusland als bondgenoot, de pijlen gericht op Idlib. Maar de militaire opmars is gestaakt nadat Turkije een jaar geleden ingreep. Het gebied is afgesloten van de buitenwereld, de inwoners zitten als ratten in de val.
Kaart Syrië en provincie Idlib aan grens Turkije
In regime-gebied gaat het het afgelopen jaar steeds slechter. Door de strenge sancties zijn er tekorten ontstaan. De waarde van de Syrische munt is ingestort, benzine staat er op de bon. De onvrede over president Assad groeit. Zo erg dat er onlangs nog opnieuw demonstraties waren in Daraa, de stad waar het allemaal begon.
De Koerdische gebieden hebben de droom voor zelfstandigheid in rook op zien gaan. Na de Turkse opmars hebben de autoriteiten het op een akkoord gegooid met het regime van Assad. En dan is er ook nog een laatste stukje kalifaat, het Al-Holkamp. Daar zitten vele tienduizenden IS-aanhangers, meestal vrouwen en kinderen, opgesloten. Het zijn meestal buitenlanders, en niemand wil ze hebben.
Telegraaf 13.03.2021
Maar het klinkt alsof de oorlog voorbij is. Kunnen de Syriërs terug naar huis?
De oorlog is pas voorbij als de laatste soldaat begraven is. Het is in Syrië op dit moment natuurlijk niet zo heftig als tijdens de slag om Aleppo of de gifgasaanvallen in Oost-Ghouta, maar er wordt nog altijd gevochten. Ik denk dat we in het laatste stadium van de oorlog in Syrië zijn aanbeland, maar dat het nog lang niet voorbij is. De situatie in Idlib is onhoudbaar, de onvrede groeit in regime-gebied, het rommelt in de Koerdische gebieden.
Je kunt zeggen dat Assad de oorlog gewonnen heeft, en op de kaart lijkt dat misschien ook zo. Maar ook dat zet geen streep onder dit conflict, al was het maar omdat het betekent dat de miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht niet meer terug kunnen keren. Misschien heb je wel eens verhalen gezien van Syriërs die toch teruggaan, maar dat is echt een hele kleine groep, en dan gaat het ook nog eens om mensen die altijd al een goede band hadden met het regime van president Assad.
Wie dat niet heeft is vogelvrij en loopt grote risico’s. De oorlog is zo goed als gewonnen door Assad. De vele miljoenen Syriërs die daar het slachtoffer van zijn kunnen niet terug zo lang hij aan de macht blijft.
AD 17.03.2021
Vrienden voor het leven na martelgang in Syrische gevangenis
Drie mannen leerden elkaar kennen in de beruchtste Syrische gevangenis in Syrië, Branch 215. Zij overleefden en zagen elkaar terug in Jordanië. Nu dromen ze van een ontmoeting in Syrië.
Zij begroeten elkaar op het computerscherm. De coronacrisis maakt fysiek contact nu onmogelijk. Maar Amthal Alnwawy, Abdulhakim Almassri en Mahmoud hebben er geen last van. Zij praten honderduit, over hun werk, hun kinderen en kennissen.
De drie mannen zagen elkaar voor het eerst in juli 2012 in Branch 215, de beruchte gevangenis van de Syrische Militaire Inlichtingendienst. Ze zaten er enkele weken tot maanden. Alnwawy en Almassri komen uit Deraa, waar het protest tegen het regime van president Basher al-Assad tien jaar geleden begon en uitdraaide op een afschuwelijke burgeroorlog.
Protest
Tijdens de eerste protesten woonde Almassri, hoogleraar economie, in Deraa. Alnwawy was al verhuisd naar Damascus waar hij werkte in een ziekenhuis. Mahmoud (hij wil anoniem blijven) werkte in de hoofdstad in het familiebedrijf. De eerste twee sloten zich snel aan bij het protest, Mahmoud volgde later toen hij vluchtelingen hielp die hun heil zochten in Damascus.
Mahmoud en Alnwawy zagen elkaar voor het eerst na hun arrestatie, in een ondergrondse cel van 4 bij 4 meter, volgepakt met zestig tot zeventig mannen. Zij zaten naast elkaar en kwamen in gesprek. ,,Ik wilde weten waar ik was, wat er met me zou gebeuren’’, zegt Alnwawy tijdens het computergesprek waarvan de nieuwszender Al Jazeera verslag doet. Kort daarna werd ook Almassri in de cel gepropt en zocht het trio steun bij elkaar. ,,Die steun geeft hoop, helpt je te overleven’’, zegt Ahmad Helmi, medeoprichter van Taafi, een stichting die gewezen gevangenen bijstaat. Helmi zat zelf ook vast en woont nu in Turkije.
De ergste plek was de zesde verdieping, waar gevangenen werden verhoord. Mensen schreeuwden het uit, aldus Almassri.
De omstandigheden in Branch 215 waren en zijn hels. Een vernietigend rapport van de VN heeft dat deze maand nog eens bevestigd. Ook andere organisaties brandmerken Branch 215 als plek voor martelingen en moord. ,,De ergste plek was de zesde verdieping, waar gevangenen werden verhoord. Mensen schreeuwden het uit’’, aldus Almassri. Ook hij moest eraan geloven. ,,Ze zetten me in de stoel die je ruggengraat breekt’’, aldus de ex-gevangene die daarmee verwijst naar de zogeheten Duitse stoel die de rug in een onnatuurlijke houding brengt en extreme pijn veroorzaakt. ,,Daarna pakten ze een zweep en begonnen ze me overal te slaan.’’
Mahmoud zegt dat hem bij zijn laatste verhoor een lijst met valse beschuldigingen werd overlegd. Hij wist dat als hij zou bekennen hij zijn doodvonnis zou tekenen. Hij weigerde toe te geven. ,,Ze dreigden me te vermoorden’’, aldus Mahmoud. Terug in zijn cel, waar anderen altijd plaatsmaakten voor afgebeulde gevangenen na hun verhoor, was hij constant bang dat ze hem zouden komen halen om ‘het karwei af te maken’.
Maar niet alleen geweld bracht gevaar. Ook verwaarlozing eiste haar tol. Mahmoud kreeg koorts, was dagenlang soms niet bij bewustzijn. Er werd niet naar hem omgekeken. Soms hapten celgenoten naar lucht als de ventilatie was uitgezet. Maar het was altijd de onderlinge steun die redding bracht. ,,De mooiste momenten waren onze gesprekken. We vertelden elkaar verhalen, we stelden elkaar gerust’’, zegt Mahmoud. Soms wenste hij dat de bewakers hen zo zouden zien zitten. ,,Dat ze zouden denken; wat moeten we nog meer doen om jullie van alle menselijkheid te beroven.’’
Stephanie Haddad, psycholoog bij het Libanese Centrum voor de Mensenrechten, helpt slachtoffers van marteling om het leven weer op te pakken. ,,Mensen die je martelen, behandelen je als een beest. Als je daarna weer met anderen een cel deelt, ben je weer mens’’, legt Haddad uit.
Toen Alnwawy werd vrijgelaten had hij zeventien of achttien telefoonnummers uit het hoofd geleerd. ,,Nadat ik mijn ouders, mijn vrouw en mijn kinderen weer had omarmd, greep ik meteen de telefoon. Ik was bang de nummers te vergeten’’, zegt Alnwawy. Hij belde aan een stuk om familieleden van andere gevangenen te vertellen hoe het hen verging, waar ze zaten opgesloten en om boodschapjes door te geven en hen gerust te stellen.
Alnwawy en Mahmoud zaten elk ongeveer twee maanden gevangen en na hun vrijlating vluchtten ze allebei het land uit, omdat ze vreesden voor hun leven. Almassri bleef vastzitten tot januari 2013. Toen kwam hij vrij bij een gevangenenruil: 2000 Syrische gevangenen werden geruild met 48 Iraniërs in handen van rebellen. Almassri ging naar Noord-Syrië waar hij minister van Economie werd in de door Turkije gesteunde oppositieregering.
Facebook
De drie mannen vonden elkaar na hun vrijlating terug op Facebook, om de vriendschap op te pakken. In 2015 ontmoetten ze elkaar voor het eerst weer in Jordanië. Alnwawy woonde daar en de twee anderen waren in het land om familieredenen of zaken. Mahmoud reed van Amman naar Jerash om Almassri op te pikken en samen klopten ze aan bij het huis van Alnwawy in Ramtha. Onder het genot van een lunch met kip, rijst, salade en yoghurt, sloten ze elkaar weer in de armen, haalden zij herinneringen op en spraken ze dank uit omdat ze de hel van Branch 215 hadden overleefd. ,,We zagen dat een van onze dromen waarover we het vaak hadden, werkelijkheid was geworden’’, zegt Alnwawy.
Sinds 2015 hebben ze een nieuwe droom: dat zij op een dag in vrijheid elkaar weer in Syrië kunnen ontmoeten en de maaltijd in Damascus of Deraa kunnen delen. ,,Deze droom zorgt ervoor dat we elkaar nooit uit het oog zullen verliezen. ,,Ik kijk enorm uit naar dat gelukzalige moment’’, aldus Mahmoud….!!!!
AD 15.03.2021 Vandaag is het 10 jaar geleden dat grote groepen Syriërs de straat op gingen om te protesteren tegen de regering van president Assad. De demonstraties werden een opstand, de opstand werd een gruwelijke burgeroorlog. Hoe nu verder, Syrië? ,,De sancties moeten worden opgeheven.”
Gifgasaanvallen en bombardementen met bomvaten door regeringstroepen. Onthoofdingen en aanslagen door IS. Jihadistische groepen die elkaar onderling afmaken. Russische huurlingen, twee Turkse invasies, duister geld vanuit de Emiraten, Israëlische raketaanvallen, Iraanse ‘adviseurs’, bombardementen door een Westerse coalitie en brandende olievelden. Er zijn weinig dingen die het Syrische volk de afgelopen tien jaar bespaard zijn gebleven.
Tien jaar na de start van de burgeroorlog is de revolutie in rook opgegaan. Honderdduizenden doden, miljoenen vluchtelingen en ontelbare gruwelijkheden verder zit president Assad nog steeds waar hij in 2011 zat: in de zetel van de macht. Alleen een bonte verzameling van (vooral) jihadistische groepen vecht nog door vanuit de regio Idlib.
We vroegen drie Nederlandse Syriërs (een aanhanger van de regering, een lid van de oppositie en een Koerd) naar hun perspectief op het Syrië van nu. Over één ding zijn ze het wel eens: het leven in Syrië is nu zwaar, heel zwaar.
,,Syrië”, zegt Saied Lahdo, ,,is de plek waar de beschaving is begonnen. Het is mijn land, mijn geschiedenis, mijn volk. En nu..” Het 65-jarige lid van de Syrische oppositie zucht diep. ,,Nu maakt de situatie me verdrietig. De revolutie is niet geslaagd. En ik zie geen licht meer aan het eind van de tunnel.”
Lahdo slaakt nog een zucht van berusting. De Syriër woont al jaren in Enschede en is van daaruit vertegenwoordiger van de Assyrische Democratische Organisatie. Die groep maakt deel van de verenigde oppositie in ballingschap. Maar daar is hij uitgestapt. De oppositie was altijd al verdeeld, maar nu was hij er klaar mee: ,,Iedere keer als ik naar Istanbul ging voor een vergadering werd het een gevecht. Ik wilde niet meer.”
Lahdo was politiek activist in Syrië, zat er in de gevangenis en vluchtte in 1998 naar Nederland. Vanuit Enschede zag hij de opstand tegen Bashar al-Assad en zijn regering ontstaan én weer ten ondergaan.
Waarom is de revolutie mislukt?
,,De eerste maanden van de opstand in 2011 verliepen vreedzaam. Maar het regime begon geweld te gebruiken. Daarna liet Assad islamitische extremisten vrij uit de gevangenissen, die ook geweld gingen gebruiken. Waarop Assad zelf nóg harder kon ingrijpen. Dat heeft alles erger gemaakt. Ook zijn allerlei andere landen zich ermee gaan bemoeien, iedereen wilde profiteren van de situatie. De internationale gemeenschap heeft de Syriërs verraden.”
De oppositie wil vanaf het begin dat Assad opstapt. Die kans lijkt inmiddels verkeken?
,,Dat is niet meer reëel. Hij heeft het gered door de steun van Rusland. Het is ten koste gegaan van het Syrische volk en hun bloed.”
Lahdo zucht nog een keer. ,,Ik ben van nature een optimistisch mens, maar ik weet het niet meer. Er zijn de afgelopen jaren zoveel vreselijke dingen gebeurd. En ook nu vecht iedereen nog tegen elkaar: de islamisten, de Turken, de Koerden, de Iraniërs. En het regime, de alawieten, zijn ook verdeeld. Eigenlijk is het alleen nog Amerika dat echt kan ingrijpen. Als de VS niet ingrijpt, zal het regime blijven en blijven de gewone mensen het slachtoffer.”
De regering
,,De Syrische regering”, zegt de Nederlands-Syrische vrouw, ,,heeft de oorlog gewonnen. Maar nu woedt er een economische oorlog.” De economie in het land is zo in elkaar gestort, zegt ze, ‘dat de gewone Syriër geen brood meer kan kopen’. ,,En dat komt door de internationale sancties. Ze zeggen dat hun hart bloedt voor Syrië, maar tegelijkertijd leggen ze sancties op waardoor mensen dood gaan. Schamen die landen zich niet?”
De vrouw, die al meer dan 20 jaar in Nederland woont, steunt de Syrische regering.,,Ik ben niet per-se pro-Assad, maar wel pro-Syrië. En ik denk dat Assad nu het beste is voor het land.” Dat standpunt is ook de reden dat ze anoniem wil blijven. Ze is bang voor de reacties. ,,In Nederland wordt al 10 jaar negatief bericht over Assad, dus geloven mensen dat ook.”
Hoe zou u de huidige situatie in Syrië omschrijven?
,,Een status quo. Al zal de regering nog de regio Idlib willen bedrijven. Zou Nederland accepteren dat ze heel Nederland terug heeft veroverd, maar dat Al Qaeda nog wel in Utrecht zit? Ik denk het niet.”
Hoe heeft het zo uit de hand kunnen lopen in Syrië?
,,Door rotte appels van binnen en inmenging van buiten. De oppositie is alles uit het buitenland gaan halen: jihadisten, wapens. Andere landen zijn zich ermee gaan bemoeien: Turkije bezet nog steeds een deel van Syrië. En wat doet de VS in het land? De regering heeft ze niet gevraagd om te komen en nu stelen ze onze olie. Ja, er zijn ook Russen en Iraniërs, maar die zijn wél door Assad uitgenodigd.”
U legt de schuld bij de oppositie. Maar president Assad is door de VN beschuldigd van oorlogsmisdaden, waaronder het gebruik van gifgas.
,,Ik ben in Douma geweest, na de vermeende gifgasaanval. Het verhaal klopt niet. En waarom zou Assad gifgas gebruiken? Hij had de strijd al bijna gewonnen. Assad is niet dom, he.”
Is er nog hoop voor Syrië?
,,Syriërs zijn misschien wel de sterkste mensen ter wereld. We kunnen het land herbouwen, maar dan moeten de sancties worden opgeheven. Nu word ik gedwongen binnenkort zelf naar Syrië te gaan om geld naar mijn familie te brengen.”
,,Syrië”, zegt Mazlum Django ,,is momenteel een chaos van grote machten. De westerse Coalitie wil dat Assad weg gaat. De Russen willen dat hij blijft. De Turken willen dat de Koerden weg gaan. Maar Amerika wil de Koerden juist aan de onderhandelingstafel. Ondertussen worden er ook nog steeds IS-cellen opgerold.”
Django (30 jaar) kwam in 1998 met zijn ouders vanuit Koerdisch gebied in Syrië naar Nederland. De Koerden hebben een zekere vorm van autonomie in Noord-Syrië. Django was de afgelopen jaren vertegenwoordiger van de Rojava (de lokale naam van Koerdisch Noord-Syrië) in de Benelux.
,,Ik houd me nu vooral bezig met humanitaire hulp aan Syrië.” Mazlum zamelt geld in voor weeskinderen en brengt dat om het jaar naar Koerdisch gebied. ,,Het leven is er zwaar. De Syrische pond is bijna niets meer waard. Wel heb ik de indruk dat het in Koerdisch gebied iets beter gaat dan in Assad-gebied. Er wordt veel herbouwd.”
Ondertussen zitten er in Koerdisch gebied nog duizenden Europese IS’ers in kampen en gevangenissen. Kan die situatie zo blijven?
,,Het zijn Europeanen, dus Europa moet iets doen. Of Europa betaalt mee aan een internationaal gerechtshof waardoor we die mensen lokaal kunnen berechten. Of elk Europees land komt hun eigen mensen ophalen en berecht ze thuis.”
Een deel van het Koerdische gebied in Syrië wordt bezet door Turkije, zij zien de Koerden als bedreiging voor hun veiligheid. Daar lijkt op korte termijn geen verandering in te komen?
,,Zolang Turkije zich ermee bemoeit zal het gebied nooit echt veilig zijn. Vanuit Europa hoor je weinig meer over die bezetting omdat Erdogan de vluchtelingenkaart kan spelen. Als Europa protesteert, dreigt hij Syrische vluchtelingen vanuit Turkije door te laten naar Europa.”
Wat moet er nu gebeuren?
,,Toen Amerika vertrok uit Syrië en daarmee Turkije ruimte gaf voor een inval, voelden we ons verraden. Maar de banden met de VS, onder president Biden, zijn weer beter. Ik denk dat Turkije, de Koerden en Assad om de tafel moeten. We willen een democratisch Syrië waarin iedereen gelijke rechten heeft.”
RTL 15.03.2021 Het is vandaag op de kop af tien jaar geleden dat de oorlog in Syrië begon. In een korte tijd is het conflict uitgegroeid tot een bloedige strijd die nog altijd voortduurt. In Syrië zelf, en ver daarbuiten.
Van de vluchtelingencrisis tot de aanslagen in Parijs en Brussel, van de gifgasaanvallen tot de strijd om Aleppo.
De start van de oorlog is allemaal terug te voeren op een demonstratie in een kleine Syrische stad, tien jaar geleden. De bron van al het geweld is nog altijd aan de macht. Vier vragen aan Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens.
Olaf, tien jaar alweer. Hoe is de oorlog eigenlijk begonnen?
Als je het terugrekent, is het begonnen in het kleine stadje Daraa in het verre zuiden van Syrië, aan de grens met Jordanië. Geïnspireerd door het begin van de Arabische lente, de protesten in Tunesië en Egypte en Libië, spoten een paar tieners leuzen tegen het Assad-regime op muren in de stad.
De tieners werden opgepakt en gemarteld, daarop gingen mensen de straat op, al snel ook in Damascus en Aleppo. Eerst gingen de betogingen over vrijheid, over hervormingen, over de vrijlating van de tieners en de politiek gevangenen. Maar al snel zette het regime het leger in en werd er met scherp geschoten en liep het uit de hand.
Nog geen maand later was de burgeroorlog een feit, honderden mensen waren er al doodgeschoten, duizenden opgepakt en gemarteld. Het verzet tegen het regime van president Bashar al-Assad groeide, delen van zijn eigen politiemacht keerden zich tegen hem.
Wat gebeurde er daarna?
Het is bijna onmogelijk om in een paar zinnen samen te vatten wat er allemaal sindsdien gebeurd is. Maar in hoofdlijnen: de strijd verhardde, behalve verschillende radicale groepen gingen ook buitenlandse mogendheden zich met de oorlog in Syrië bemoeien. Jihadistische bewegingen voegen zich bij het verzet en de Koerden in het noorden van het land zagen de kans schoon de onafhankelijkheid uit te roepen.
Het werd een keiharde oorlog, zonder enige regels. Vrouwen, kinderen, scholen, ziekenhuizen, alles was een doelwit. Er werden steden en gebieden omsingeld en uitgehongerd. Er werd gifgas ingezet tegen de rebellen en de burgerbevolking. Uit andere landen kwamen strijders en een deel van de jihadisten hergroepeerde zich tot terreurbeweging Islamitische Staat, die een flink deel van Syrië en Irak onder controle kregen en een Kalifaat uitriepen.
Er vielen honderdduizenden slachtoffers, vooral door de meedogenloze aanvallen van het Assad-regime. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, richting Europa. Er volgden aanslagen in Europese hoofdsteden, een internationale operatie tegen IS. Toen de dagen van Assad geteld leken, mengde Rusland zich op het toneel. De Russische luchtmacht ging door waar het regime was opgehouden, het bombardeerde scholen en ziekenhuizen.
Terwijl IS terrein verloor, won Assad grondgebied op de rebellen, die verder radicaliseerden. Er werden allerlei internationale pogingen ondernomen tot een staakt-het-vuren of diplomatieke overeenkomst, maar zonder succes. Turkije viel het noorden van Syrië binnen om de Koerden weg te drijven. En uiteindelijk zitten we tien jaar later met een soort patstelling waarin de aanstichter van al het geweld, president Bashar al-Assad, nog altijd aan de macht is.
Want hoe gaat het nu in Syrië?
Wanneer we het nu over Syrië hebben, moeten we het gebied grofweg indelen in drie plekken. Het regime-gebied, waar het leger van president Assad aan de macht is, de provincie Idlib, waar de rebellen en vooral de jihadisten de boel bestieren, en de Koerdische gebieden die of onder Turkse, of onder Koerdische controle staan. Wat ze gemeen hebben is dat het nergens goed gaat.
In de provincie Idlib zijn grote tekorten, de bevolking is er afhankelijk van noodhulp. De meeste inwoners daar zijn gevlucht uit andere delen van het land, net als de rebellen en jihadisten die er de macht hebben. Het is, als je de Koerden niet meerekent, het laatste gebied van Syrië dat niet opnieuw onder controle staat van het Assad-regime.
Daar heeft het een hoge prijs voor moeten betalen. Hier heeft de strijd het langst geduurd. Nog altijd heeft het regime, met Rusland als bondgenoot, de pijlen gericht op Idlib. Maar de militaire opmars is gestaakt nadat Turkije een jaar geleden ingreep. Het gebied is afgesloten van de buitenwereld, de inwoners zitten als ratten in de val.
Kaart Syrië en provincie Idlib aan grens Turkije
In regime-gebied gaat het het afgelopen jaar steeds slechter. Door de strenge sancties zijn er tekorten ontstaan. De waarde van de Syrische munt is ingestort, benzine staat er op de bon. De onvrede over president Assad groeit. Zo erg dat er onlangs nog opnieuw demonstraties waren in Daraa, de stad waar het allemaal begon.
De Koerdische gebieden hebben de droom voor zelfstandigheid in rook op zien gaan. Na de Turkse opmars hebben de autoriteiten het op een akkoord gegooid met het regime van Assad. En dan is er ook nog een laatste stukje kalifaat, het Al-Holkamp. Daar zitten vele tienduizenden IS-aanhangers, meestal vrouwen en kinderen, opgesloten. Het zijn meestal buitenlanders, en niemand wil ze hebben.
Maar het klinkt alsof de oorlog voorbij is. Kunnen de Syriërs terug naar huis?
De oorlog is pas voorbij als de laatste soldaat begraven is. Het is in Syrië op dit moment natuurlijk niet zo heftig als tijdens de slag om Aleppo of de gifgasaanvallen in Oost-Ghouta, maar er wordt nog altijd gevochten. Ik denk dat we in het laatste stadium van de oorlog in Syrië zijn aanbeland, maar dat het nog lang niet voorbij is. De situatie in Idlib is onhoudbaar, de onvrede groeit in regime-gebied, het rommelt in de Koerdische gebieden.
Je kunt zeggen dat Assad de oorlog gewonnen heeft, en op de kaart lijkt dat misschien ook zo. Maar ook dat zet geen streep onder dit conflict, al was het maar omdat het betekent dat de miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht niet meer terug kunnen keren. Misschien heb je wel eens verhalen gezien van Syriërs die toch teruggaan, maar dat is echt een hele kleine groep, en dan gaat het ook nog eens om mensen die altijd al een goede band hadden met het regime van president Assad.
Wie dat niet heeft is vogelvrij en loopt grote risico’s. De oorlog is zo goed als gewonnen door Assad. De vele miljoenen Syriërs die daar het slachtoffer van zijn kunnen niet terug zo lang hij aan de macht blijft.
MSN 15.03.2021 Het is vandaag op de kop af tien jaar geleden dat de oorlog in Syrië begon. In een korte tijd is het conflict uitgegroeid tot een bloedige strijd die nog altijd voortduurt. In Syrië zelf, en ver daarbuiten.
Van de vluchtelingencrisis tot de aanslagen in Parijs en Brussel, van de gifgasaanvallen tot de strijd om Aleppo.
De start van de oorlog is allemaal terug te voeren op een demonstratie in een kleine Syrische stad, tien jaar geleden. De bron van al het geweld is nog altijd aan de macht. Vier vragen aan Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens.
Olaf, tien jaar alweer. Hoe is de oorlog eigenlijk begonnen?
Als je het terugrekent, is het begonnen in het kleine stadje Daraa in het verre zuiden van Syrië, aan de grens met Jordanië. Geïnspireerd door het begin van de Arabische lente, de protesten in Tunesië en Egypte en Libië, spoten een paar tieners leuzen tegen het Assad-regime op muren in de stad.
De tieners werden opgepakt en gemarteld, daarop gingen mensen de straat op, al snel ook in Damascus en Aleppo. Eerst gingen de betogingen over vrijheid, over hervormingen, over de vrijlating van de tieners en de politiek gevangenen. Maar al snel zette het regime het leger in en werd er met scherp geschoten en liep het uit de hand.
Nog geen maand later was de burgeroorlog een feit, honderden mensen waren er al doodgeschoten, duizenden opgepakt en gemarteld. Het verzet tegen het regime van president Bashar al-Assad groeide, delen van zijn eigen politiemacht keerden zich tegen hem.
Wat gebeurde er daarna?
Het is bijna onmogelijk om in een paar zinnen samen te vatten wat er allemaal sindsdien gebeurd is. Maar in hoofdlijnen: de strijd verhardde, behalve verschillende radicale groepen gingen ook buitenlandse mogendheden zich met de oorlog in Syrië bemoeien. Jihadistische bewegingen voegen zich bij het verzet en de Koerden in het noorden van het land zagen de kans schoon de onafhankelijkheid uit te roepen.
Het werd een keiharde oorlog, zonder enige regels. Vrouwen, kinderen, scholen, ziekenhuizen, alles was een doelwit. Er werden steden en gebieden omsingeld en uitgehongerd. Er werd gifgas ingezet tegen de rebellen en de burgerbevolking. Uit andere landen kwamen strijders en een deel van de jihadisten hergroepeerde zich tot terreurbeweging Islamitische Staat, die een flink deel van Syrië en Irak onder controle kregen en een Kalifaat uitriepen.
Er vielen honderdduizenden slachtoffers, vooral door de meedogenloze aanvallen van het Assad-regime. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, richting Europa. Er volgden aanslagen in Europese hoofdsteden, een internationale operatie tegen IS. Toen de dagen van Assad geteld leken, mengde Rusland zich op het toneel. De Russische luchtmacht ging door waar het regime was opgehouden, het bombardeerde scholen en ziekenhuizen.
Terwijl IS terrein verloor, won Assad grondgebied op de rebellen, die verder radicaliseerden. Er werden allerlei internationale pogingen ondernomen tot een staakt-het-vuren of diplomatieke overeenkomst, maar zonder succes. Turkije viel het noorden van Syrië binnen om de Koerden weg te drijven. En uiteindelijk zitten we tien jaar later met een soort patstelling waarin de aanstichter van al het geweld, president Bashar al-Assad, nog altijd aan de macht is.
Want hoe gaat het nu in Syrië?
Wanneer we het nu over Syrië hebben, moeten we het gebied grofweg indelen in drie plekken. Het regime-gebied, waar het leger van president Assad aan de macht is, de provincie Idlib, waar de rebellen en vooral de jihadisten de boel bestieren, en de Koerdische gebieden die of onder Turkse, of onder Koerdische controle staan. Wat ze gemeen hebben is dat het nergens goed gaat.
In de provincie Idlib zijn grote tekorten, de bevolking is er afhankelijk van noodhulp. De meeste inwoners daar zijn gevlucht uit andere delen van het land, net als de rebellen en jihadisten die er de macht hebben. Het is, als je de Koerden niet meerekent, het laatste gebied van Syrië dat niet opnieuw onder controle staat van het Assad-regime.
Daar heeft het een hoge prijs voor moeten betalen. Hier heeft de strijd het langst geduurd. Nog altijd heeft het regime, met Rusland als bondgenoot, de pijlen gericht op Idlib. Maar de militaire opmars is gestaakt nadat Turkije een jaar geleden ingreep. Het gebied is afgesloten van de buitenwereld, de inwoners zitten als ratten in de val.
In regime-gebied gaat het het afgelopen jaar steeds slechter. Door de strenge sancties zijn er tekorten ontstaan. De waarde van de Syrische munt is ingestort, benzine staat er op de bon. De onvrede over president Assad groeit. Zo erg dat er onlangs nog opnieuw demonstraties waren in Daraa, de stad waar het allemaal begon.
De Koerdische gebieden hebben de droom voor zelfstandigheid in rook op zien gaan. Na de Turkse opmars hebben de autoriteiten het op een akkoord gegooid met het regime van Assad. En dan is er ook nog een laatste stukje kalifaat, het Al-Holkamp. Daar zitten vele tienduizenden IS-aanhangers, meestal vrouwen en kinderen, opgesloten. Het zijn meestal buitenlanders, en niemand wil ze hebben.
Maar het klinkt alsof de oorlog voorbij is. Kunnen de Syriërs terug naar huis?
De oorlog is pas voorbij als de laatste soldaat begraven is. Het is in Syrië op dit moment natuurlijk niet zo heftig als tijdens de slag om Aleppo of de gifgasaanvallen in Oost-Ghouta, maar er wordt nog altijd gevochten. Ik denk dat we in het laatste stadium van de oorlog in Syrië zijn aanbeland, maar dat het nog lang niet voorbij is. De situatie in Idlib is onhoudbaar, de onvrede groeit in regime-gebied, het rommelt in de Koerdische gebieden.
Je kunt zeggen dat Assad de oorlog gewonnen heeft, en op de kaart lijkt dat misschien ook zo. Maar ook dat zet geen streep onder dit conflict, al was het maar omdat het betekent dat de miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht niet meer terug kunnen keren. Misschien heb je wel eens verhalen gezien van Syriërs die toch teruggaan, maar dat is echt een hele kleine groep, en dan gaat het ook nog eens om mensen die altijd al een goede band hadden met het regime van president Assad.
Wie dat niet heeft is vogelvrij en loopt grote risico’s. De oorlog is zo goed als gewonnen door Assad. De vele miljoenen Syriërs die daar het slachtoffer van zijn kunnen niet terug zo lang hij aan de macht blijft.
De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de EU een wapenembargo instelt tegen NAVO-bondgenoot Turkije. Het is een strafmaatregel voor de betrokkenheid van Turkije bij diverse conflicten in de regio, waaronder de strijd om Nagorno-Karabach tussen Armenië en Azerbeidzjan.
Telegraaf 11.11.2020
De vier partijen diende woensdag 11.11.2020 bij de behandeling van de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken een motie in met die strekking. De regering in Ankara schendt volgens hen het internationaal recht door zijn betrokkenheid bij de gewapende conflicten in Libië en de oostelijke Middellandse Zee. Daar boort Turkije naar olie in gebied dat bij Griekenland hoort.
Het kabinet moet in EU-verband ijveren voor een wapenembargo, vinden de coalitiepartners. “Keer op keer gaat Turkije over de schreef. Het is tijd voor stevige maatregelen”, zegt Kamerlid Joël Voordewind van de ChristenUnie.
Turkije heeft volgens hem Syrische jihadstrijders overgebracht naar Nagorno-Karabach om daar te vechten !!!
Telegraaf 12.11.2020
‘Schurkenstaat’
Voor Sjoerd Sjoerdsma van D66 is de maat vol. “Als Erdogan militaire conflicten aanwakkert in plaats van stabiliteit bevordert, moeten we een duidelijke lijn trekken: geen wapens meer naar Turkije zolang dit doorgaat.”
Martijn van Helvert van het CDA vindt dat Erdogan zijn land “naar de rand van een schurkenstaat laat afglijden”. “Het is erg dat het moet, maar we willen dat de EU een wapenembargo tegen onze NAVO-bondgenoot instelt. We moeten onschuldige burgers beschermen.”
2017
De relatie tussen Nederland en Turkije is al jaren moeizaam. De acties van Turkije in buurland Syrië, in Libië en de inmenging in het conflict over Nagorno-Karabach vallen slecht bij Kamer en kabinet. Ook is er al jaren kritiek op de schending van de mensenrechten in Turkije. Zo werden tal van rechters, journalisten en politieke tegenstanders van Erdogan en zijn AK-partij de afgelopen jaren opgepakt.
Het is niet voor het eerst dat ook Nederland in de clinch ligt met Turkije. In maart 2017 ontstond er ook al een hoogoplopende ruzie tussen Nederland en Turkije, toen het kabinet Turkse ministers belette in Nederland campagne te voeren voor een referendum dat president Erdogan meer macht zou geven. Ook toen maakte Erdogan Nederlandse politici uit voor ‘nazi-overblijfselen’ en ‘fascisten’. Die diplomatieke rel duurde tot de zomer van 2018.
Telegraaf 05.12.2020
EU-sancties Turkije
Reactie Turkije
Turkije verwerpt de nieuwe sancties die de Europese Unie op 11.12.2020 het land oplegt vanwege illegale gasboringen in de Middellandse Zee bij Griekenland en Cyprus. Volgens het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken zijn de maatregelen “illegaal en bevooroordeeld” en zou de EU moeten optreden als onafhankelijke bemiddelaar.
EU-lidstaten Griekenland en Cyprus drongen al langere tijd aan op strengere sancties tegen Turkije. Tot nu toe heeft de EU tegen slechts twee functionarissen van het Turkse staatsoliebedrijf strafmaatregelen ingesteld, zoals een inreisverbod in de EU. De ministers van Buitenlandse Zaken zullen een lijst met nieuwe namen van personen en bedrijven samenstellen.
Turkije noemt een overleg tussen alle landen die grenzen aan het oostelijke deel van de Middellandse Zee “een goed idee”. Zo kunnen belangrijke geschillen worden opgelost, zegt het ministerie. Het land is ook bereid met Griekenland te praten, als de EU daar als onafhankelijke bemiddelaar zou optreden.
Uitbreiding sancties
De EU-leiders zijn het in de nacht van donderdag op vrijdag 11.12.2020 eens geworden over uitbreiding van sancties tegen Turkije vanwege illegale gasboringen in de Middellandse Zee bij Griekenland en Cyprus. Die twee EU-lidstaten dringen al langer aan op maatregelen tegen Ankara.
Tot nu toe heeft de Europese Unie tegen slechts twee functionarissen van het Turkse staatsoliebedrijf strafmaatregelen ingesteld, zoals een inreisverbod in de EU. De ministers van Buitenlandse Zaken zullen een lijst met nieuwe namen van personen en bedrijven samenstellen.
De moeizame en politiek gevoelige relatie van de EU met Turkije werd langdurig besproken op de top in Brussel. Turkije is officieel nog steeds kandidaat-lidstaat van de EU, een NAVO-bondgenoot en een belangrijke partner in het beheersen van de vluchtelingen- en migrantenstromen.
De afgelopen maanden gedroeg Turkije zich meermaals provocerend richting de EU. Griekenland stelde het leger afgelopen augustus in staat van paraatheid vanwege oplopende spanningen.
Erdogan hoopt op betere betrekkingen met EU en VS in 2021
Turkije hoopt in het nieuwe jaar een “pagina om te slaan” in de relatie met EU en VS in 2021. Dat zei de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die klaagde dat zijn land op oneerlijke wijze is behandeld door zijn westerse partners.
Turkije ligt momenteel over uiteenlopende kwesties in de clinch met zowel NAVO-bondgenoot VS als de EU. Washington legde sancties op omdat Turkije het Russische luchtafweersysteem S-400 heeft gekocht. Met de EU wordt geruzied over de zoektocht naar grondstoffen in de oostelijke Middellandse Zee.
Erdogan klaagde dat westerse mogendheden “met twee maten meten” in die dossiers. “We hopen dat de EU zich zo snel mogelijk ontdoet van zijn strategische blindheid”, zei hij tegen parlementariërs van zijn AK-partij. Erdogan sprak ook de verwachting uit dat de aankomende Amerikaanse president Joe Biden het belang zal inzien van de relatie tussen zijn land en Turkije.
,,Turkije buigt niet voor dreigementen en chantage”, zei president Erdogan maandag 07.12.2020 in een toespraak aan het Turkse volk. De boodschap was helder: als er deze week in Brussel wordt besloten dat Turkije gestraft moet worden met sancties tegen het land, zal de Turkse regering de poot stijf houden.
Naast de brexit en de corona-begroting is het één van de lastigste dossiers op het gebied van EU-buitenlandbeleid op dit moment: een oplopende ruzie met Turkije die zich grotendeels afspeelt rond betwiste maritieme grenzen in de oostelijke Middellandse Zee.
Turkije heeft zich de afgelopen maanden aan “te veel provocaties” bezondigd om de spanningen tussen Turkije en de EU te doen afnemen. De ministers van Buitenlandse Zaken van de EU buigen zich over de vraag welke “gevolgen” dat moet hebben, zegt de Duitse minister Heiko Maas van Buitenlandse Zaken.
Duitsland zit dit halfjaar de Europese Unie voor, maar manoeuvreert als vanouds behoedzaam in de roerige relatie met Turkije. EU-lidstaten Griekenland en Cyprus hebben het al maanden met Turkije aan de stok over onder andere gasboringen van Turkije in Griekse en Cypriotische wateren. De beide buurlanden vragen de EU om sancties. Ook Frankrijk dringt al langer aan op een hardere opstelling.
De Europese Unie moet overwegen strenger op te treden tegen Turkije, vindt EU-president Charles Michel. “Het kat-en-muisspel moet stoppen”, zei hij in de aanloop naar de EU-top, waar onder meer zal worden gesproken over het gedrag van Turkije.
“We staan klaar om alle middelen waarover we beschikken in te zetten” om de regering in Ankara tot de orde te roepen, herhaalde Michel, met een verwijzing naar de sancties waar lidstaten als Griekenland op aandringen.
De EU heeft afgesproken op de top van donderdag te beslissen of Turkije zijn confrontatiegerichte koers genoeg heeft verlegd of dat het tijd is voor strafmaatregelen.
“In oktober hebben we Turkije een heel positief aanbod gedaan”, zegt Michel. Op voorwaarde dat Turkije zou stoppen met “eenzijdige provocaties en vijandige uitspraken. Nou, sinds oktober zijn de zaken niet beter gegaan.”
De afgelopen dagen sprak de Turkse president Recep Tayyip Erdogan wel positiever over de EU dan hij de maanden ervoor deed.
Volgens de Belg is de situatie sinds de EU-top van oktober, toen werd afgesproken er in december op terug te komen, zeker niet verbeterd terwijl de Turken daar wel toe waren opgeroepen. Turkije tart de Grieken en Cyprioten in het oostelijke deel van de Middellandse Zee met proefboringen naar gas in betwiste wateren.
„De EU is bereid haar samenwerking met Turkije op te voeren, maar de voorwaarde is dan wel dat het zijn unilaterale initiatieven en zijn vijandelijke retoriek stopt’, aldus Michel vrijdag op een persconferentie. De Unie heeft een heel scala aan mogelijkheden om in te grijpen, waarmee hij overduidelijk suggereerde dat ook sancties daartoe behoren.
Voor de EU-top van donderdag en vrijdag spreken maandag eerst de ministers van Buitenlandse Zaken in Brussel nog over Turkije. Nederland geldt zeker niet als een uitgesproken voorstander van sancties en er zijn meer landen die koudwatervrees hebben.
Dit heeft alles te maken met de moeilijke maar verweven relatie die er nou eenmaal is met Turkije, dat lid is van de NAVO en een cruciale vluchtelingendeal met de EU heeft gesloten.
Wapenembargo tegen Tukije
Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de Europese Unie met wapenembargo komt tegen Turkije. De coalitie stoort zich aan de inmengingen van de NAVO-bondgenoot in buitenlandse conflicten en dient een motie in. Komt er straks een Europees wapenembargo en hoe zijn de Europese banden met Turkije? Vier vragen en antwoorden.
1.Waarom willen de regeringspartijen een wapenembargo tegen een NAVO-bondgenoot?
De belangrijkste reden voor de maatregel is de Turkse betrokkenheid bij het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan om de regio Nagorno-Karabach. Maar dat is slechts de spreekwoordelijke druppel.
Turkije mengt zich ook in de Libische Burgeroorlog en is betrokken bij de oorlog in Syrië. Daarnaast staan Turkije en Griekenland op gespannen voet met elkaar wegens boringen naar gas in de Middellandse Zee. Turkije bevindt zich met deze activiteiten soms lijnrecht tegenover EU-lidstaten.
De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie dienen daarom een motie in om EU-breed een wapenembargo in te stellen tegen het land. Het ministerie van Buitenlandse Zaken moet dan binnen de Europese Unie regelen dat er zo’n embargo komt. Europese landen mogen dan geen wapens meer verhandelen met de NAVO-bondgenoot. De maatregel zou hoogst ongebruikelijk zijn.
Tegen de NOS zegt CDA-Tweede Kamerlid Martijn van Helvert dat Turkije bijna een ‘schurkenstaat’ is. ChristenUnie-Tweede Kamerlid Joël Voordewind vindt dat Turkije keer op keer over de schreef gaat: ‘Het is tijd voor stevige maatregelen’.
2.Hoe groot is de kans dat er een wapenembargo komt?
Vorig jaar al zeiden Europese lidstaten de wapenverkoop aan Turkije af te zullen bouwen, wegens de Turkse inval in Noord-Syrië. Maar tot een officieel wapenembargo kwam het niet. Ook Nederland scherpte in 2019 zijn wapenexportbeleid ten aanzien van Turkije aan.
Spanje en Italië zijn grootste Europese leveranciers van wapens aan Turkije. Het is de vraag of deze landen hun winsten willen opgeven en zullen instemmen met een wapenembargo. Tijdens het conflict in de Middellandse Zee dit jaar bleek al dat deze twee landen liever de dialoog met Turkije aangaan dan dat ze strenge sancties eisen, zoals Griekenland en Frankrijk doen.
Bovendien is Turkije de laatste jaren zelf ook veel meer wapens gaan produceren. Het is onduidelijk wat het effect zal zijn van een Europees wapenembargo. De drones die Turkije leverde in het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan, zijn van eigen makelij. Een Europees embargo had hier dus niets uitgericht.
3.Heeft Turkije nog steeds invloed in Europa?
Na de aanslag op Samuel Paty en de kerk in Nice nam de Franse president Emmanuel Macron islamitische organisaties onder de loep. Enkelen werden zelfs verboden, zoals de Grijze Wolven. Dat zijn militante leden van de Turkse politieke partij MHP (Partij van de Nationalistische Beweging), die eind jaren zestig is opgericht door ex-legerofficier Alparslan Türkes. Aanhangers noemen zich ülkücüler – idealisten die streven naar herstel van het Ottomaanse Rijk.
Turkse immigranten in West-Europa hebben overal afdelingen opgericht. De Grijze Wolven zijn in verband gebracht met politiek geweld, maar ook met drugshandel en afpersing. Ook in Nederland is de groepering actief.
AD 05.11.2020
Grijze wolven
Turkije ziet het Franse besluit om de Turkse ultranationalistische organisatie Grijze Wolven in Frankrijk te ontbinden als „provocatie”, Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara waarschuwde woensdag dat er een „zo stevig mogelijke” reactie zal volgen.
„We benadrukken dat het noodzakelijk is om de vrijheid van meningsuiting en vergadering van Turken in Frankrijk te beschermen”, aldus het ministerie.
Frankrijk gaat de ultranationalistische Turkse groepering Grijze Wolven verbieden. Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin kondigde maandag in het parlement aan dat de ontbinding van de extreemrechtse beweging woensdag wordt besproken in de ministerraad. „Om het zacht uit te drukken: we praten hier over een bijzonder agressieve groep”, zegt de minister.
De Franse regering wil een verbod instellen op de Turks-nationalistische beweging Grijze Wolven. Volgens minister Gérald Darmanin van Binnenlandse Zaken is de beweging “een bijzonder agressieve groep”. Hij kondigt aan de organisatie morgen in de ministerraad te ontbinden.
De afgelopen dagen vonden in Frankrijk verschillende incidenten plaats die gelinkt worden aan de Turkse groepering. Zo werd in Lyon een monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide beklad. Op een snelweg ten zuiden van die stad gingen Franse Turken en Armeniërs vorige week met elkaar op de vuist.
De Grijze Wolven is gelieerd aan de Turkse rechts-nationalistische partij MHP. In het buitenland heeft de organisatie verschillende afdelingen, waarvan de omvang niet geheel duidelijk is. In 2016 liepen aanhangers van de Grijze Wolven mee in een demonstratie in Rotterdam tegen de couppoging in Turkije.
In het verleden vochten sympathisanten van de groepering mee met het Azerbeidzjaanse leger in de oorlog in Nagorno-Karabach. Als gevolg van het opleven van dat conflict zijn in meerdere Franse steden de afgelopen tijd Turkse nationalisten de straat op gegaan, waarbij anti-Armeense teksten werden gezongen.
Onder meer het Armeens consulaat in Lyon werd beklad met de initialen van de Turkse president Erdogan:
Het verbod komt op een moment dat de relatie tussen Frankrijk en Turkije gespannen is. De Turkse president Erdogan verweet zijn Franse ambtgenoot Macron een heksenjacht tegen moslims, nadat hij had aangekondigd strenger op te treden tegen islamitische organisaties als reactie op de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een 18-jarige moslim.
Minister Darmanin kondigde naast het verbod op de Grijze Wolven aan dat hij komend weekend Tunesië en Algerije gaat bezoeken om het uitzetten van geradicaliseerde Tunesiërs en Algerijnen te bespreken, schrijft Le Figaro. Ook wil hij voor een soortgelijke reis naar Rusland, waar de aanslagpleger op Paty vandaan kwam.
In Kazachstan is de groepering al verboden. Oostenrijk verbood vorige jaar symbolen van vlaggen van de Grijze Wolven.
4.Hoe staat Turkije er binnenlands voor?
Turkije zal de komende tijd weinig geld hebben voor het kopen van nieuwe wapens. Het land verkeert economisch in zwaar weer. De Turkse lira is sinds begin dit jaar met meer dan 35 procent in waarde gedaald. Het land gaat gebukt onder hoge inflatie.
Ook rommelt het bij het financiële bestuur van Turkije. Zondag 8 november kwam het onverwachte besluit van de minister van Financiën Berat Albayrak om zich terug te trekken. Dat maakte hij bekend via Instagram. Naast partijgenoot is Albayrak de schoonzoon van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Door sommigen werd hij zelfs gezien als diens mogelijke opvolger.
Kort voor het aftreden van Albayrak stelde Erdogan oud-minister van Financiën Naci Ağbal aan als hoofd van de Turkse centrale bank. Onduidelijk blijft of die aanstelling de reden is voor het opstappen van Albayrak.
Nasleepmislukte coup in 2016
In Turkije hebben 38 ex-militairen een levenslange gevangenisstraf gekregen voor hun rol bij de mislukte coup in 2016 tegen president Erdogan. Onder de veroordeelden is een voormalige luitenant-kolonel die destijds op een Turkse televisiezender een verklaring over de staatsgreep liet voorlezen.
Zes veroordeelden kregen levenslang zonder kans op eerdere vrijlating opgelegd. Ze moeten hun straf uitzitten in een gevangenis met een zwaar regime.
Ontslagen
In eerdere processen kregen meer dan 2500 Turkse militairen en burgers levenslange straffen voor hun betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep. In Turkije zijn sinds 2016 tienduizenden mensen gevangengezet, omdat ze banden zouden hebben met de beweging van de islamitische prediker Fethullah Gülen, die er door president Erdogan van wordt beschuldigd achter de mislukte coup te zitten.
Bij de overheid zijn naar schatting 130.000 mensen ontslagen wegens banden met Gülen. De geestelijke, die is uitgeweken naar de VS, ontkent elke betrokkenheid bij de couppoging.
Kritiek
Mensenrechtenorganisaties en westerse bondgenoten van Turkije zijn uiterst kritisch over de aanpak van de vermeende Gülen-aanhangers in Turkije, waarmee politieke tegenstanders van de president worden uitgeschakeld. De Turkse regering houdt vol dat het opsporen van aanhangers van de geestelijke nodig is voor de veiligheid in het land.
Er lopen in Turkije nog verschillende rechtszaken in verband met de staatsgreep, waarbij meer dan 250 doden vielen.
Na drie slapeloze nachten neemt de Europese Raadsvoorzitter Charles Michel ‘zijn deel van de verantwoordelijkheid’ op voor de zogenoemde ‘sofagate’ bij de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Die ontving hem en voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie dinsdag in Ankara, maar had voor laatstgenoemde geen stoel klaarstaan. ,,Vernederend en betreurenswaardig’’, zegt de Belg in een interview met een aantal Europese kranten.
De vrouwonvriendelijke ontvangst veroorzaakte een storm van kritiek in Europa. Vooral omdat het bezoek van Von der Leyen en Michel aan de Turkse president mede in het teken stond van de eerbiediging van mensen- en vrouwenrechten. De Turkse terugtrekking uit de Istanboel-conventie, die geweld tegen vrouwen bestrijdt, was een belangrijk punt op de agenda. Turkije en de EU geven elkaar de schuld voor het incident. De Turken beweren dat er op aanwijzing van de EU geen stoel voor Von der Leyen was klaargezet, maar volgens de EU mochten ze de ontvangstruimte vooraf niet zien.
Charles Michel hield zich tot nu toe stil in de hoop dat de storm over zou waaien, maar veranderde van gedachten. ,,Ik neem mijn deel van de verantwoordelijkheid op voor het incident’’, tekende De Tijdop uit zijn mond. ,,De beelden zijn schokkend. De opstelling van de stoelen was vernederend en dat is zeer betreurenswaardig. Ik slaap niet goed meer sinds het sofa-incident. De film blijft constant door mijn hoofd spelen.’’
Niet alle argumenten klinken volgens de Vlaamse zakenkrant even overtuigend. ,,Ursula von der Leyen maakte de Turken de boodschap over vrouwen- en mensenrechten over. Als ik tussenbeide was gekomen om een stoel aan te bieden, was dat mogelijk paternalistisch overgekomen.’’
Ursula von der Leyen bracht onze boodschap over vrouwen- en mensenrechten over. Als ik tussenbeide was gekomen om een stoel aan te bieden, was dat mogelijk paternalistisch overgekomen, aldus Charles Michel.
Michel legt een deel van de verantwoordelijkheid bij de Turken. Het protocol van de Europese Raad kreeg de dag voor de ontmoeting geen toegang tot de zaal en ontving ook geen gedetailleerde informatie over de opstelling van de stoelen, staat in een nota van zijn protocoldiensten.
Pikorde
Pittig detail is volgens de krant dat Von der Leyen vanwege het coronavirus geen eigen protocoldiensten zond en daardoor aangewezen was op de afspraken die de medewerkers van Michel maakten. Die protocoldienst zette de Europese Raadsvoorzitter ‘hoger in de pikorde’ dan Von der Leyen, terwijl bij zulke bilaterale ontmoetingen nooit een protocollair onderscheid wordt gemaakt tussen de twee topfuncties. Voor de voorgangers van Michel en Von der Leyen – Donald Tusk en Jean-Claude Juncker – stonden wel gelijke stoelen klaar, aldus de krant.
Achteraf is het makkelijk om te zeggen dat het fout was niet te reageren, geeft Michel toe. ,,Ik was bang een incident te creëren. We hebben maanden hard gewerkt om een positieve boodschap over te brengen in Turkije. Als ik op een zichtbare manier voor de camera had gereageerd, zou ik die inspanningen en voorbereidingen teniet hebben gedaan.’’
Als ik op een zichtbare manier voor de camera had gereageerd, zou ik de maandenlange inspanningen en voorbereidingen teniet hebben gedaan, aldus Charles Michel.
De Europese Raadsvoorzitter moest naar eigen zeggen ‘heel snel’ zijn houding bepalen toen hij geconfronteerd werd met de situatie. Volgens de krant menen diplomaten niettemin dat Erdogan niet negatief zou hebben gereageerd op de vraag de stoelen aan te passen. ‘Turkije is de vragende partij voor een deal: het land kreunt onder corona en de economie is in vrije val, onder meer door het wegblijven van toeristen’, luidt het.
Dictator
Erdogan én Michel, die niet tussen beide kwam maar ogenschijnlijk onbewogen plaatsnam naast Erdgan, wordt onder meer seksisme verweten. De Italiaanse premier Draghi noemde Erdigan vrijdagavond een van de ‘dictators’ bij wie je geen blad voor de mond moet nemen. Ook de Franse minister van Europese Zaken en de Oostenrijkse buitenlandminister reageerden verontwaardigd.
NOS 21.01.2021 Na maanden van spanningen tussen Turkije en de Europese Unie, lijkt Turkije toch weer toenadering te zoeken. Minister Cavusoglu van Buitenlandse Zaken is op bezoek in Brussel om te praten over de toekomst van de relatie tussen de EU en Turkije.
In december beslisten EU-leiders dat Turkije meer sancties opgelegd krijgt vanwege de aanhoudende gasboringen in betwiste wateren in de Middellandse Zee. De sancties richtten zich alleen op topmanagers van oliebedrijven en dat ging een aantal EU-landen niet ver genoeg.
Turkije kwam er met een waarschuwing vanaf. Gasboringen en andere activiteiten in de oostelijke Middellandse Zee moeten helemaal stoppen, was de boodschap, anders zouden er alsnog zwaardere maatregelen volgen.
Plaats van VK innemen
Het Turkse bezoek aan Brussel wordt gezien als een verzoeningspoging. Hier ging een reeks uitspraken van hoge Turkse regeringsfunctionarissen aan vooraf.
Cavusolgu zei in de eerste week van januari dat zijn land met een “positieve agenda” richting de EU gaat. “Turkije wil een bladzijde omslaan in de relatie met de EU in het nieuwe jaar”, zei president Erdogan in een videoconferentie met EU-commissievoorzitter Von der Leyen.
En vorige week ging Erdogan nog verder door te suggereren dat Turkije het gat kan opvullen dat het Verenigd Koninkrijk achterlaat. “Onzekerheden die zijn toegenomen door de brexit kunnen alleen worden weggenomen als Turkije zijn rechtmatige plek in de Europese Unie inneemt”, zei hij. Turkije is kandidaat-lidstaat van de unie, maar onderhandelingen daarover liggen al jaren stil.
Terugtrekken boorschip
Maandag bracht de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Maas een bezoek aan Ankara. Hij prees Turkije voor goede stappen in de juiste richting, “niet alleen met woorden, maar ook met daden”. Daarbij noemde hij het terugtrekken van het boorschip de Barbaros uit Cypriotische wateren. Dat schip boorde naar olie en gas. Dat leverde stevige kritiek op vanuit de EU, die achter zijn lidstaat Cyprus staat.
Of het terughalen van het schip ook betekent dat de Turkse oliemissie definitief is gestopt, valt te betwijfelen. Het schip zou in eerste instantie vanwege slecht weer zijn teruggekeerd naar de haven. Turkije haalde eerder ook al eens een onderzoeksschip terug, vlak voor een EU-top waar sancties tegen Turkije werden besproken. Later werd het schip toch weer teruggestuurd naar zee.
Beterschapswensen voor Macron
Erdogan heeft ook toenadering gezocht tot de landen waar het de grootste conflicten mee heeft, zoals Frankrijk. Toen president Macron eind december positief testte op het coronavirus, schreef Erdogan hem een brief om hem beterschap te wensen. Erdogan nodigde hem ook uit om weer te gaan praten met elkaar.
Met Griekenland gaat Turkije volgende week om tafel om te praten over maritieme grenzen en onenigheid in de oostelijke Middellandse Zee. Die gesprekken lagen vijf jaar lang stil.
Zowel Turkije als de EU hebben er belang bij de relatie te verbeteren. De EU heeft Turkije nodig voor het migratiebeleid, een voortzetting van de EU-Turkijedeal uit 2016. De Europese Unie is de grootste handelspartner van Turkije. Het land heeft moeite buitenlandse investeerders aan zich te binden en kampt met flinke economische problemen.
Toenadering geen garantie afzien van sancties
Er is geen garantie dat de toenaderingspoging ertoe zal leiden dat de EU afziet van zwaardere sancties tegen Turkije. De EU heeft niet alleen problemen met Turkije vanwege illegale olie- en gasboringen; ook het slepende Cyprus-conflict weegt zwaar.
Turkije steunt de Turks-Cyprioten in Noord-Cyprus. Erdogan herhaalde in november dat Cyprus moet worden opgedeeld in twee afzonderlijke staten. Dat viel niet goed bij EU-lidstaten Cyprus en Griekenland.
Europa NU 21.01.2021 De sfeer tussen Turkije en de Europese Unie is verbeterd, zegt de EU. Ook al blijft Brussel erg bezorgd over de Turkse omgang met de mensenrechten. Turkije klinkt ook monterder en heeft de voorzitters van de Europese Commissie en de raad van EU-regeringsleiders uitgenodigd voor een bezoek aan Ankara.
De EU verwelkomt de hervatting maandag van de besprekingen tussen Turkije en Griekenland over hun botsende aanspraken op de wateren in hun buurt, zei EU-buitenlandchef Josep Borrell donderdag bij aankomst van de Turkse buitenlandminister Mevlut Cavusoglu in Brussel. Hij heeft “een verbetering gezien in de algehele atmosfeer”.
Ook Borrells Turkse gast spreekt van een “positieve sfeer”. Maar om die te behouden, zijn er “concrete stappen” van beide partijen nodig, aldus Cavusoglu. Borrell vindt eveneens dat na woorden daden moeten volgen.
De EU “wenst vurig” dat het tot “een duurzame de-escalatie in de oostelijke Middellandse Zee” komt, onderstreept Borrell. Turkije heeft het in die regio aan de stok met Griekenland en Cyprus over de onderlinge zeegrenzen en de winning van bodemschatten uit de zee.
De betrekkingen tussen de EU en Turkije, een NAVO-bondgenoot en formeel nog altijd kandidaat-lid, naderden vorig jaar het nulpunt. De EU besloot vorige maand strafmaatregelen te nemen en waarschuwde dat het daar zo nodig niet bij blijft. Maar sindsdien is de toon in Ankara en ook in Brussel wat milder geworden.
Maar Cavusoglu’s bezoek aan Brussel betekent niet dat de EU nu tevreden is over bijvoorbeeld de Turkse omgang met de mensenrechten, zegt een woordvoerder van Borrell. Het is er juist op gericht de relatie weer op het goede spoor te krijgen. En “we schrikken er niet voor terug” om aanmerkingen te maken.
De Turkse minister en de hoogste diplomaat van de EU bespreken onder andere het bij de tijd brengen van de zogenoemde ‘Turkije-deal’ over de opvang van migranten en vluchtelingen.
Knack 21.01.2021 ‘Breekt het ijs tussen Turkije en de Europese Unie’, vraagt Dirk Rochtus bij het bezoek van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken aan Brussel.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan laat zich de laatste weken naar de Europese Unie (EU) toe van zijn aardige kant zien. De man die in de loop van achttien jaar heerschappij van pro-Europese hervormer tot vogelschrik van mensenrechtenactivisten muteerde, heeft een charmeoffensief geopend.
Aan de ambassadeurs van de EU-lidstaten in Ankara vertelde hij een ‘nieuwe bladzijde’ in de relaties tussen Turkije en de EU te willen openslaan en een ‘positieve agenda’ genegen te zijn. Het ‘format’ was op zich al een verrassing. Voor hij president werd in 2014 had hij hen als premier nog regelmatig ontmoet en nu pikte hij weer de draad op.
Turkije heeft Europa nu meer nodig dan omgekeerd.
Turkije had vorige week ook laten weten de dialoog met Griekenland te willen hervatten. Van 2002 tot 2016 hadden er 60 van die gesprekken plaatsgevonden; daarna waren ze in het slop geraakt.
De sfeer tussen beide landen was bekoeld nadat Turkije afgelopen jaar begonnen was met gasboringen met als argument dat de zeegebieden rond Cyprus tot zijn continentaal plat zouden behoren. De EU had zich gepositioneerd aan de zijde van Griekenland en Cyprus en had in december 2020 zelfs sancties uitgevaardigd tegen Turkse functionarissen en firma’s. Turkije zond een positief signaal uit door het onderzoeksschip Oruç Reis terug te trekken in de wateren rond Antalya.
Gespreksbereid
Vandaag komt Mevlut Cavusoglu, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, naar Brussel voor een gesprek met Josep Borrell, de Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid. Ook Frankrijk en Duitsland hebben al gespreksbereidheid getoond. De Franse president Emmanuel Macron stuurde onlangs een vriendelijke brief naar Erdogan en Heiko Maas, de Duitse collega van Cavusoglu, was deze week in Ankara.
Het lijkt wel alsof het ijs tussen de EU en Turkije aan het breken is. ‘Europa heeft Turkije nodig!’, plegen Turkse machthebbers en hun journalistieke spreekbuizen wat graag te zeggen. Uiteraard is Turkije een belangrijke economische en strategische partner voor de EU.
Vergeten we ook niet dat de Europese regeringsleiders, de Duitse bondskanselier Angela Merkel op de eerste plaats, er als de dood voor zijn dat Turkije het vluchtelingenakkoord van maart 2016 zou opblazen. De Turkse regering heeft daar soms wel eens mee gedreigd als de kritiek vanuit ‘Brussel’ haar te veel werd.
Wrijvingen
Op de keper beschouwd heeft Turkije Europa nu meer nodig dan omgekeerd. De Turkse economie doet het niet goed; een uitbreiding van de douane-unie met de EU en meer buitenlandse investeringen, niet alleen vanuit Europa, zijn meer dan welkom. Ontevredenheid onder de eigen bevolking zou ook het draagvlak voor Erdogan kunnen aantasten.
Ook op buitenlandpolitiek vlak kan Turkije best een ruggensteun gebruiken. Het heeft met zijn directe of indirecte militaire en/of politieke acties in Syrië, Nagorno-Karabach en Libië en door de spanningen met Griekenland en Cyprus heel wat wenkbrauwen doen fronsen en her en der zelfs aan diplomatiek krediet ingeboet. Op de Europese Raad van maart 2021 overwegen de staatshoofden en regeringsleiders van de EU-lidstaten zelfs verdere sancties als er geen beterschap intreedt. Ankara is ook beducht voor de nieuwe Amerikaanse president.
Joe Biden was als vicepresident onder zijn voorganger Barack Obama ‘bevoegd’ voor Turkije. Hij heeft als kenner van het land de Turkse politiek al vaak gehekeld. Een concreet wrijvingspunt is de aanschaf door Turkije van de Russische S-400 luchtafweerraketten. Anthony Blinken, de gedesigneerde Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, noemde Turkije daarom een ‘zogenaamde strategische partner’. Erdogan wil met zijn charmeoffensief de wrevel in Brussel en langs dat kanaal ook in Washington afbouwen en zoete broodjes bakken.
Rechtsstaat
Erdogan kan rekenen op Merkel. De Duitse bondskanselier gelooft dat Turkije nodig is voor de geopolitieke stabiliteit van de EU. Nu moet Erdo?an nog de banden nauwer aanhalen met Macron, die hij enkele weken geleden nog de huid had vol gescholden omwille van de wrijvingen rond Libië en de Mohamed-cartoons als inzet van de vrije meningsuiting. Ankara heeft alvast met Ali Onaner een oude studievriend van Macron tot ambassadeur in Frankrijk benoemd.
Die persoonlijke vriendschap kan als balsem werken. Maar bij dit alles, bij al wat hier draait rond economie en buitenlandpolitiek, mag de EU de democratie en de rechtsstaat in Turkije niet uit het oog verliezen. De toestand ervan blijft zorgwekkend. De EU moet op haar strepen blijven staan en de ‘civil society‘, het voor vrijheid strijdende middenveld, in Turkije hoop en perspectief bieden.
Erdo?an bevindt zich in het defensief; de EU moet die kans benutten, niet alleen omwille van eigenbelang dat gediend is met goede economische en diplomatieke betrekkingen met Ankara, maar ook ten bate van de Turkse bevolking en het potentieel dat in haar sluimert.
Dirk Rochtus doceert internationale politiek aan de KU Leuven. ?
MSN 23.12.2020 Turkije hoopt in het nieuwe jaar een “pagina om te slaan” in de relatie met de Verenigde Staten en de Europese Unie. Dat zei de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die klaagde dat zijn land op oneerlijke wijze is behandeld door zijn westerse partners.
Turkije ligt momenteel over uiteenlopende kwesties in de clinch met zowel NAVO-bondgenoot VS als de EU. Washington legde sancties op omdat Turkije het Russische luchtafweersysteem S-400 heeft gekocht. Met de EU wordt geruzied over de zoektocht naar grondstoffen in de oostelijke Middellandse Zee.
Erdogan klaagde dat westerse mogendheden “met twee maten meten” in die dossiers. “We hopen dat de EU zich zo snel mogelijk ontdoet van zijn strategische blindheid”, zei hij tegen parlementariërs van zijn AK-partij. Erdogan sprak ook de verwachting uit dat de aankomende Amerikaanse president Joe Biden het belang zal inzien van de relatie tussen zijn land en Turkije.
NOS 13.11.2020 Minister Blok van Buitenlandse Zaken wil binnen de Europese Unie steun zoeken voor een Europees wapenembargo tegen NAVO-bondgenoot Turkije. De vier regeringspartijen hebben dit gevraagd vanwege de betrokkenheid van Turkije bij diverse conflicten in de regio, waaronder de strijd om Nagorno-Karabach tussen Armenië en Azerbeidzjan.
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie kwamen deze week bij de behandeling van de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken met een motie met die strekking.
De regering in Ankara schendt volgens hen het internationaal recht door de betrokkenheid bij de gewapende conflicten in Libië en de oostelijke Middellandse Zee. Daar boort Turkije naar olie in gebied dat bij Griekenland hoort.
Graag
Minister Blok zei vanavond laat op het verzoek van de Kamer dat hij het “graag gaat doen”, doelend op het zoeken van steun bij zijn Europese collega’s.
Het kabinet moet in EU-verband zijn best doen voor een wapenembargo, vinden de coalitiepartners. “Keer op keer gaat Turkije over de schreef. Het is tijd voor stevige maatregelen”, zegt de opsteller van de motie, ChristenUnie-Kamerlid Voordewind. Volgens hem heeft Turkije Syrische jihadstrijders overgebracht naar Nagorno-Karabach om daar te vechten.
Elsevier 11.11.2020 Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de Europese Unie met wapenembargo komt tegen Turkije. De coalitie stoort zich aan de inmengingen van de NAVO-bondgenoot in buitenlandse conflicten en dient een motie in. Komt er straks een Europees wapenembargo en hoe zijn de Europese banden met Turkije? Vier vragen en antwoorden.
1.Waarom willen de regeringspartijen een wapenembargo tegen een NAVO-bondgenoot?
De belangrijkste reden voor de maatregel is de Turkse betrokkenheid bij het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan om de regio Nagorno-Karabach. Maar dat is slechts de spreekwoordelijke druppel.
Turkije mengt zich ook in de Libische Burgeroorlog en is betrokken bij de oorlog in Syrië. Daarnaast staan Turkije en Griekenland op gespannen voet met elkaar wegens boringen naar gas in de Middellandse Zee. Turkije bevindt zich met deze activiteiten soms lijnrecht tegenover EU-lidstaten.
De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie dienen daarom een motie in om EU-breed een wapenembargo in te stellen tegen het land. Het ministerie van Buitenlandse Zaken moet dan binnen de Europese Unie regelen dat er zo’n embargo komt. Europese landen mogen dan geen wapens meer verhandelen met de NAVO-bondgenoot. De maatregel zou hoogst ongebruikelijk zijn.
Tegen de NOS zegt CDA-Tweede Kamerlid Martijn van Helvert dat Turkije bijna een ‘schurkenstaat’ is. ChristenUnie-Tweede Kamerlid Joël Voordewind vindt dat Turkije keer op keer over de schreef gaat: ‘Het is tijd voor stevige maatregelen’.
2.Hoe groot is de kans dat er een wapenembargo komt?
Vorig jaar al zeiden Europese lidstaten de wapenverkoop aan Turkije af te zullen bouwen, wegens de Turkse inval in Noord-Syrië. Maar tot een officieel wapenembargo kwam het niet. Ook Nederland scherpte in 2019 zijn wapenexportbeleid ten aanzien van Turkije aan.
Spanje en Italië zijn grootste Europese leveranciers van wapens aan Turkije. Het is de vraag of deze landen hun winsten willen opgeven en zullen instemmen met een wapenembargo. Tijdens het conflict in de Middellandse Zee dit jaar bleek al dat deze twee landen liever de dialoog met Turkije aangaan dan dat ze strenge sancties eisen, zoals Griekenland en Frankrijk doen.
Bovendien is Turkije de laatste jaren zelf ook veel meer wapens gaan produceren. Het is onduidelijk wat het effect zal zijn van een Europees wapenembargo. De drones die Turkije leverde in het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan, zijn van eigen makelij. Een Europees embargo had hier dus niets uitgericht.
3.Heeft Turkije nog steeds invloed in Europa?
Na de aanslag op Samuel Paty en de kerk in Nice nam de Franse president Emmanuel Macron islamitische organisaties onder de loep. Enkelen werden zelfs verboden, zoals de Grijze Wolven. Dat zijn militante leden van de Turkse politieke partij MHP (Partij van de Nationalistische Beweging), die eind jaren zestig is opgericht door ex-legerofficier Alparslan Türkes. Aanhangers noemen zich ülkücüler – idealisten die streven naar herstel van het Ottomaanse Rijk.
Turkse immigranten in West-Europa hebben overal afdelingen opgericht. De Grijze Wolven zijn in verband gebracht met politiek geweld, maar ook met drugshandel en afpersing. Ook in Nederland is de groepering actief.
4.Hoe staat Turkije er binnenlands voor?
Turkije zal de komende tijd weinig geld hebben voor het kopen van nieuwe wapens. Het land verkeert economisch in zwaar weer. De Turkse lira is sinds begin dit jaar met meer dan 35 procent in waarde gedaald. Het land gaat gebukt onder hoge inflatie.
Ook rommelt het bij het financiële bestuur van Turkije. Zondag 8 november kwam het onverwachte besluit van de minister van Financiën Berat Albayrak om zich terug te trekken. Dat maakte hij bekend via Instagram. Naast partijgenoot is Albayrak de schoonzoon van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Door sommigen werd hij zelfs gezien als diens mogelijke opvolger.
Kort voor het aftreden van Albayrak stelde Erdogan oud-minister van Financiën Naci Ağbal aan als hoofd van de Turkse centrale bank. Onduidelijk blijft of die aanstelling de reden is voor het opstappen van Albayrak.
NU 11.11.2020 Regeringspartijen D66, ChristenUnie en CDA willen dat minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) zich gaat inzetten voor een Europees wapenembargo tegen NAVO-bondgenoot Turkije. Dat staat in een motie die woensdag wordt ingeleverd bij de minister.
Het wapenembargo zou een strafmaatregel moeten zijn voor de Turkse betrokkenheid bij onder meer het recente geweld tussen Azerbeidzjan en Armenië in de regio Nagorno-Karabach. Ook willen de partijen niet dat Turkije Europese wapens kan inzetten in Libië en de oostelijke Middellandse Zee.
De drie regeringspartijen willen dat de regering binnen de EU steun gaat verwerven voor het wapenembargo en dienen daarvoor woensdag tijdens de begrotingsbehandeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken een motie in.
“Keer op keer gaat Turkije over de schreef. Ze schenden het wapenembargo in Libië en boren illegaal naar gas en olie in de zee van Griekenland”, zegt Joël Voordewind van de ChristenUnie.
Martijn van Helvert van het CDA zegt dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zijn land “naar de rand van een schurkenstaat laat afglijden”. “Het is erg dat het moet, maar we willen dat de EU een wapenembargo tegen onze NAVO-bondgenoot instelt. We moeten onschuldige burgers beschermen.”
Ook voor Sjoerd Sjoerdsma van D66 is de maat vol: “Als Erdogan militaire conflicten aanwakkert in plaats van stabiliteit bevordert, moeten we een duidelijke lijn trekken: geen wapens meer naar Turkije zolang dit doorgaat.”
NOS 11.11.2020 De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de EU een wapenembargo instelt tegen NAVO-bondgenoot Turkije. Het is een strafmaatregel voor de betrokkenheid van Turkije bij diverse conflicten in de regio, waaronder de strijd om Nagorno-Karabach tussen Armenië en Azerbeidzjan.
De vier partijen dienen vandaag bij de behandeling van de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken een motie in met die strekking. De regering in Ankara schendt volgens hen het internationaal recht door zijn betrokkenheid bij de gewapende conflicten in Libië en de oostelijke Middellandse Zee. Daar boort Turkije naar olie in gebied dat bij Griekenland hoort.
Het kabinet moet in EU-verband ijveren voor een wapenembargo, vinden de coalitiepartners. “Keer op keer gaat Turkije over de schreef. Het is tijd voor stevige maatregelen”, zegt Kamerlid Joël Voordewind van de ChristenUnie. Volgens hem heeft Turkije Syrische jihadstrijders overgebracht naar Nagorno-Karabach om daar te vechten.
‘Schurkenstaat’
Voor Sjoerd Sjoerdsma van D66 is de maat vol. “Als Erdogan militaire conflicten aanwakkert in plaats van stabiliteit bevordert, moeten we een duidelijke lijn trekken: geen wapens meer naar Turkije zolang dit doorgaat.”
Martijn van Helvert van het CDA vindt dat Erdogan zijn land “naar de rand van een schurkenstaat laat afglijden”. “Het is erg dat het moet, maar we willen dat de EU een wapenembargo tegen onze NAVO-bondgenoot instelt. We moeten onschuldige burgers beschermen.”
Telegraaf 04.11.2020 Turkije ziet het Franse besluit om de Turkse ultranationalistische organisatie Grijze Wolven in Frankrijk te ontbinden als „provocatie.” Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara waarschuwde woensdag dat er een „zo stevig mogelijke” reactie zal volgen.
„We benadrukken dat het noodzakelijk is om de vrijheid van meningsuiting en vergadering van Turken in Frankrijk te beschermen”, aldus het ministerie.
De regering in Parijs stemde woensdag in met het verbod op activiteiten van de extreemrechtse beweging op Frans grondgebied. Afgelopen weekend werd bij Lyon een centrum ter nagedachtenis aan de massamoord op Armeniërs beklad met pro-Turkse slogans. Eerder waren bij confrontaties tussen vermoedelijk Turkse nationalisten en Armeniërs in de buurt van Lyon gewonden gevallen.
De relatie tussen Frankrijk en Turkije is al langer gespannen. De recente aankondiging van de Franse president Macron om strenger op te treden tegen extreme islamitische organisaties na recente aanslagen viel ook slecht in Ankara. President Erdogan heeft opgeroepen tot een boycot van Franse producten omdat hij Macron een islamvijandige houding verwijt.
NOS 02.11.2020 De Franse regering wil een verbod instellen op de Turks-nationalistische organisatie Grijze Wolven. Volgens minister Gérald Darmanin van Binnenlandse Zaken is de beweging “een bijzonder agressieve groep”. Hij kondigt aan de organisatie morgen in de ministerraad te ontbinden.
De afgelopen dagen vonden in Frankrijk verschillende incidenten plaats die gelinkt worden aan de Turkse groepering. Zo werd in Lyon een monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide beklad. Op een snelweg ten zuiden van die stad gingen Franse Turken en Armeniërs vorige week met elkaar op de vuist.
De Grijze Wolven is gelieerd aan de Turkse rechts-nationalistische partij MHP. In het buitenland heeft de organisatie verschillende afdelingen, waarvan de omvang niet geheel duidelijk is. In 2016 liepen aanhangers van de Grijze Wolven mee in een demonstratie in Rotterdam tegen de couppoging in Turkije.
In het verleden vochten sympathisanten van de groepering mee met het Azerbeidzjaanse leger in de oorlog in Nagorno-Karabach. Als gevolg van het opleven van dat conflict zijn in meerdere Franse steden de afgelopen tijd Turkse nationalisten de straat op gegaan, waarbij anti-Armeense teksten werden gezongen.
Onder meer het Armeens consulaat in Lyon werd beklad met de initialen van de Turkse president Erdogan:
Het verbod komt op een moment dat de relatie tussen Frankrijk en Turkije gespannen is. De Turkse president Erdogan verweet zijn Franse ambtgenoot Macron een heksenjacht tegen moslims, nadat hij had aangekondigd strenger op te treden tegen islamitische organisaties als reactie op de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een 18-jarige moslim.
Minister Darmanin kondigde naast het verbod op de Grijze Wolven aan dat hij komend weekend Tunesië en Algerije gaat bezoeken om het uitzetten van geradicaliseerde Tunesiërs en Algerijnen te bespreken, schrijft Le Figaro. Ook wil hij voor een soortgelijke reis naar Rusland, waar de aanslagpleger op Paty vandaan kwam.
In Kazachstan is de groepering al verboden. Oostenrijk verbood vorige jaar symbolen van vlaggen van de Grijze Wolven.
Het teken van de Grijze Wolven, een extreemrechtse Turkse groepering bij een demonstratie van Turkse Nederlanders bij het consulaat in Rotterdam. Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / ANP
Telegraaf 02.11.2020 Frankrijk gaat de ultranationalistische Turkse groepering Grijze Wolven verbieden. Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin kondigde maandag in het parlement aan dat de ontbinding van de extreemrechtse beweging woensdag wordt besproken in de ministerraad. „Om het zacht uit te drukken: we praten hier over een bijzonder agressieve groep”, zegt de minister.
Het verbod komt er nadat afgelopen weekend bij Lyon een centrum ter nagedachtenis aan de massamoord op Armeniërs was beklad met pro-Turkse slogans, waaronder ’Grijze Wolven’ en ’RTE’, de afkorting van de naam van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Bij confrontaties tussen vermoedelijk Turkse nationalisten en Armeniërs die protesteerden tegen het door Turkije gesteunde offensief van Azerbeidzjan vielen vorige week woensdag in de buurt van Lyon vier gewonden.
De spanningen tussen Armenen en Turken in Frankrijk zijn de laatste tijd toegenomen vanwege het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan over Nagorno-Karabach.
Gespannen relatie
De maatregel zal de gespannen relatie tussen Frankrijk en Turkije vermoedelijk geen goed doen. De Franse president Macron heeft strenger optreden aangekondigd tegen extreme islamitische organisaties na de onthoofding van een geschiedenisleraar door een 18-jarige moslim. Zijn Turkse ambtgenoot Erdogan heeft opgeroepen tot een boycot van Franse producten omdat hij Macron een islamvijandige houding verwijt.
De Grijze Wolven worden in Turkije politiek vertegenwoordigd door de rechts-nationalistische MHP, die in het Westen bekendstaat als een extreemrechtse of fascistische partij. In meerdere Europese landen, ook in Nederland, houden inlichtingendiensten sympathisanten in de gaten.
Behalve de brede en gevarieerde activistische bovenlaag bij de anti-lockdowndemonstranten, is er ook een “Radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen”, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw dreigingsbeeld, dat elk kwartaal wordt gepubliceerd. Eenzelfde soort verharding ziet de NCTV bij een kleine kern van de boerenprotesten.
Het risico dat rechts-extremisten naar geweld grijpen is groter dan in het verleden, waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
De terrorismecoördinator signaleert een toename van personen die, mede gevoed door extreemrechtse ideeën, online dreigen met geweld. Hoewel de ernst en vooral de waarschijnlijkheid van de dreiging niet in alle gevallen heel groot lijkt, blijft het een punt van aandacht. Een copycat-aanslag zoals in Christchurch is voorstelbaar, aldus de NCTV.
De vele kleine groeperingen zijn nog steeds erg versplinterd en hebben geen aansprekende leiders. Ze zijn doorgaans ook niet gewelddadig. Maar online is er volgens de NCTV wel veel rechts-extremisme zichtbaar.
Corona-effect
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, de NCTV, waarschuwt voor complottheorieën en desinformatie over het coronavirus. Dat staat in het nieuwe dreigingsbeeld. Radicale complotdenkers bedreigen politici, journalisten en agenten en dat kan leiden tot een ‘geweldsdaad’.
“Eenlingen zouden vanuit een combinatie van extremistisch gedachtegoed, mogelijk psychosociale of psychische problemen en maatregelen in het kader van Covid-19 juist eerder tot een geweldsdaad kunnen overgaan”, zegt de NCTV.
Sinds de uitbraak van de coronapandemie is de maatschappelijke onrust zichtbaarder geworden, zowel op straat als op sociale media. Complottheorieën verspreiden zich snel.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Pieter-Jaap Aalbersberg, schrijft in zijn nieuwe Dreigingsanalyse dat er veel verschillende polariserende groepen en individuen online actief zijn die elkaar vinden in het afwijzen van de overheid en het overheidsbeleid.
In de Dreigingsanalyse wordt specifiek gewezen op de rol van de stichting de Blauwe Tijger, die “een ultraconservatieve uitgeverij” wordt genoemd.
Telegraaf 23.10.2020
Aanpak extreme organisaties
De rechter moet ‘radicale of extremistische organisaties’ die de samenleving bedreigen of de democratie omver willen werpen sneller kunnen verbieden. De Tweede Kamer heeft vandaag een wet aangenomen die jaren van procederen moet verkorten. De wens voor zo’n wet leefde al langer, met name bij het CDA, en speelde op na optredens van Sharia4Holland.
Minister Dekker: ,,We moeten een duidelijke grens trekken als vrijheden door radicale of extremistische organisaties ofwel ‘antidemocratische’ clubs misbruikt worden om onze rechtsstaat en democratische waarden aan te tasten. Tolerant zijn tegen intolerantie kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We maken het daarom mogelijk om sneller en effectiever in te grijpen tegen zulke organisaties als het nodig is, waar zoiets nu nog jarenlange procedures vergt.”
Bestuursverbod
In de bestaande wetgeving ligt de nadruk alleen op organisaties, waarbij we individuen niet op de korrel kunnen nemen. Dit gaat veranderen. Leidinggevenden van verboden organisaties krijgen in principe een bestuursverbod van drie jaar of meer.
Dit voorkomt dat zij ongehinderd door kunnen gaan met hun antidemocratische activiteiten in een andere organisatie. Ook kan de rechter het bevel geven tijdens de procedure activiteiten van een organisatie stop te zetten, waarbij het strafbaar wordt als je zo’n verbod negeert. Zo voorkomt het wetsvoorstel dat ongewenste activiteiten binnen een organisatie worden voortgezet totdat de verbodenverklaring en ontbinding onherroepelijk zijn.
Verdubbeling straf
Wie na een definitief verbod toch nog doorgaat, kan straks een gevangenisstraf van twee jaar krijgen. Nu is dat nog één jaar.
Telegraaf 16.10.2020
Subsidie Jihadisten
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de subsidie aan het Europees Vredesinstituutnog niet stopgezet, nadat bleek dat dit Brusselse instituut met Nederlands geld een adviseur inhuurde die jarenlang actief was bij de Syrische jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Minister Sigrid Kaag wacht daarvoor eerst op opheldering van het Europees Vredesinsituut.
Grootste dreiging in Nederland blijft dus uitgaan van het jihadisme
De belangrijkste terroristische dreiging blijft dus nog altijd uitgaan van jihadisten, waarbij de dreiging vooral van eenlingen, schrijft de NCTV in de rapportage.
En ook van invloed op het jihadwereldje in Nederland is de nieuwe koers van Saoedi-Arabië. Met miljarden aan oliedollars verspreidt dat land al tientallen jaren het strenge salafisme, maar sinds kort propageert de Saoedische overheid in eigen land een gematigde islam. „Met nadruk op veranderingen in het maatschappelijk leven en op een geloof als individuele beleving in plaats van collectieve zaak”, schrijft de NCTV.
Ook zoekt het land meer aansluiting bij het Westen. Die koerswijzigingen leiden tot woede bij Nederlandse salafisten, die zich nu liever richten op de Turkse president Erdoğan als boegbeeld van de zuivere islam.
In 2015 werd station Rotterdam centraal ontruimd toen de politie een verdachte uit de Thalys haalde die vanuit Parijs arriveerde. Ⓒ ANP/HH
„Onder sommige Nederlandse jihadisten leeft nog altijd de intentie om in Nederland een aanslag te plegen”, schrijft de terrorismebestrijder, „maar ze handelen er momenteel niet naar.” Toch vonden in Europa in de eerste helft van 2020 meer aanslagen plaats dan in heel 2019. Het aantal dodelijke slachtoffers lag de helft lager. „Het huidige type aanslagen lijkt doorgaans provisorisch van aard.”
Er zijn vorig jaar zeker veertien aanslagen voorkomen in Europa, stelt Europol. Recent werden in Duitsland vijf Tadzjieken aangehouden die een aanslag voorbereidden. En op 31 augustus 2020 werden om dezelfde reden drie jihadisten in Noord-Macedonië aangehouden, voormalige Syriëgangers. „Van dergelijke gefrustreerde uitreizigers gaat een potentiële aanslagdreiging uit.”
Telegraaf 16.10.2020
Afdeling voor vrouwelijke jihadisten in Zwolle
In de gevangenis Zwolle komt daarom een speciale afdeling voor jihadbruiden om de dreiging te verminderen.
Ophitsing
De vrees bestaat namelijk dat de gevangenissen het zicht kwijtraken op die netwerken. Jihadisten kunnen daardoor ook na hun vrijlating de veiligheid in Nederland bedreigen. Het aantal TA-plekken wordt uitgebreid om een betere onderverdeling te kunnen maken tussen leiders en meelopers. Zo wordt ook onderlinge ophitsing verminderd. De vrouwen krijgen om die reden dus een aparte plek.
De NCTV benadrukt dat het nodig is om druk uit te blijven oefenen op de ongeveer vijfhonderd jihadsympathisanten in Nederland, zodat terroristen die vrijkomen uit de TA geen voedingsbodem meer krijgen als ze opnieuw het verkeerde pad op willen. Daar is minder weerklank voor nu de afgelopen tijd de Nederlandse extremistenscene versnipperd is geraakt. Het kalifaat is ingestort en er zijn geen aansprekende leiders.
Nederlandse jihadi’s maken bovendien ruzie over de kwestie van ’takfir’, verkettering.
De aanhangers van de Saoedische sjeik Hazimi, enkele tientallen in Nederland, vinden dat moslims andere gelovigen makkelijk als afvallige mogen bestempelen.
De Hazimi’s zijn nog strenger dan de IS-aanhangers, die wat terughoudender zijn met verkettering van andere moslims. De twee stromingen staan lijnrecht tegenover elkaar. Ook onder vrouwelijke jihadsympathisanten is er veel discussie over wie afvallig is en wie niet, aldus de NCTV.
In Frankrijk geldt vanwege de terroristische aanval met een mes in de Zuid-Franse kustplaats Nice het hoogste dreigingsniveau, maakt premier Jean Castex donderdagmiddag 29.10.2020 bekend. Bij de aanval kwamen zeker drie mensen om het leven.
Frankrijk als doelwit van een nieuwe jihad. Dat gevoel leeft bij veel Fransen nu er in korte tijd alweer een aanslag is gepleegd. In de basiliek Notre-Dame van Nice vermoordde een terrorist donderdagochtend 29.10.2020drie mensen. De Franse premier heeft de hoogste alarmfase afgekondigd. Sommige kerken sluiten hun deuren uit angst voor meer aanslagen.
Dreigement Al-Qaida
De man die de aanslag pleegde, ligt gewond in het ziekenhuis. Waarom hij juist de kerk in Nice uitzocht, is nog onduidelijk. Wel was bij de Franse overheid bekend dat er een nieuwe dreiging bestond voor religieuze gebouwen. Afgelopen zondag plaatste Thabat, het officieuze persagentschap van Al-Qaida, een oproep om aanslagen te plegen in Frankrijk. Volgens Le Point onder meer vanwege de Mohammed-cartoons van Charlie Hebdo en politieacties in Franse moskeeën.
Aanslagen met messen
Het valt verder op dat bij alle recente aanslagen messen werden gebruikt. Bij de aanval op het voormalige kantoor van Charlie Hebdo, een maand geleden, stak de dader met een kapmes op twee mensen in. Zij raakten zwaargewond. Leraar Paty werd onthoofd, net als een van de slachtoffers in Nice vanmorgen.
Volgens De Graaf riepen Al-Qaida en Islamitische Staat al rond 2014 en 2015 op om “niet hele grote ingewikkelde aanslagen te plegen, maar wapens te gebruiken die je in de buurt hebt: een auto, of een mes. In zijn laatste videoboodschap riep IS-leider al-Baghdadi op om hoe dan ook ‘de terreur in de straten van het Westen te brengen’, met alle middelen die je hebt.”
De Franse president Emmanuel Macron zal spoedig afreizen naar Nice, waar donderdag vermoedelijk een terreuraanslag is gepleegd bij een kerk. Dat heeft de burgemeester van Nice laten weten. Bij het bloedbad in en rond de kerk vielen drie doden.
Nederland staat naast Frankrijk in de strijd tegen extremisme. Dat zei premier Mark Rutte donderdagmorgen 29.10.2020 in reactie op de terreuraanslag in Nice.
,,Voor de tweede keer in korte tijd wordt Frankrijk opgeschrikt door een gruwelijke terreurdaad, ditmaal in Nice. Onze gedachten gaan uit naar de nabestaanden. En wij zeggen tegen het Franse volk: in de strijd tegen extremisme staat u niet alleen. Nederland staat naast u’’, aldus Rutte in een bericht op Twitter.
Koningspaar reageert geschokt door aanslag Nice
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima hebben in een verklaring gezegd geschokt te zijn door de aanslag in Nice.
Zij schrijven: „De afschuwwekkende geweldsdaad vanmorgen in Nice bij de Basilique Notre-Dame de l’Assomption, heeft ons geschokt. Opnieuw is Frankrijk geraakt, het land waarmee Nederland zich zo verwant voelt. Ons hart gaat uit naar alle getroffenen. Wij leven mee met degenen die een dierbare hebben verloren en voelen ons verbonden met iedereen die zich inzet voor een vreedzame samenleving.”
Vanwege de terroristische aanslag in Nice stuurt de gemeente Amsterdam z’n ambtenaren en agenten de stad in om de emoties in de gaten te houden. Een vergelijkbare aanslag in deze stad is niet ondenkbaar, zegt Halsema.
In een brief aan de gemeenteraad schrijft Halsema dat de aanslag in Nice waarbij donderdag drie mensen omkwamen, veel impact heeft in Amsterdam.
’Laat de terroristen niet oogsten wat ze zaaien’
Het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) vraagt alle moskeeën en imams in Nederland de komende dagen speciale aandacht te besteden aan de terreuraanslag in Nice en de gevolgen ervan. „Wij hebben een hardnekkige vijand. Laat ons verenigen om deze tragedie te boven te komen en overwinnen”, schrijft het CMO.
Donderdagochtend werd in een kerk in Nice een terreuraanslag gepleegd, waarbij zeker drie doden en zes gewonden vielen. De dader is een moslimextremist, hij is neergeschoten en aangehouden. Het CMO zegt ’met groot verdriet, afschuw en diepe verbijstering’ kennis genomen te hebben ’van de tragedie die het Franse volk opnieuw heeft getroffen’.
„Het is een laffe en onmenselijke daad waarmee zij de samenleving willen ontwrichten, mensen angst aanjagen en bevolkingsgroepen tegen elkaar opzetten”, gaat het CMO verder. „Het is intens verdrietig dat terroristen de slachtoffers hebben belaagd op een plek waarop zij zich juist veilig hadden moeten voelen. In vrede. In een kerk. Wij roepen iedereen op om elkaar op te zoeken, naar elkaar te luisteren en de terroristen niet te laten oogsten wat zij hebben gezaaid.”
‘Alertheid ook in Nederland nodig’
Kan zoiets escaleren in een gewelddadige dag met doden en gewonden in Nice,
In een buitenwijk van de Zuid-Franse stad Avignon heeft de politie een man doodgeschoten die omstanders in de buurt van een psychiatrisch ziekenhuis met een wapen bedreigde. Dat melden Franse media. Er zijn geen meldingen van slachtoffers.
De politie heeft vandaag in het Zuid-Franse Avignon een mogelijke terrorist doodgeschoten. De man had passanten met een vuurwapen bedreigd, aldus de politie. Volgens de autoriteiten zou het niet om een moslim gaan en bracht hij de nazigroet.
De actie volgt op een terreuraanval in het eveneens Zuid-Franse Nice, waarbij een vermeende moslimterrorist meerdere mensen vermoordde. Of er een verband is tussen beide aanvallen, is onduidelijk.
Een dodelijke aanval zoals in Nice is ook in Nederland niet ondenkbaar. Daarvoor waarschuwtNationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Pieter-Jaap Aalbersberg. Zeker drie mensen zijn bij de aanval in de kerk om het leven gekomen, onder wie de koster.
Mag je het allemaal in elkaars verlengde zien: de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty, de harde woorden van de Franse president Macron, president Erdogan van Turkije die daar aanstoot aan neemt, anti-Franse demonstraties in verschillende moslimlanden en weer een omstreden spotprent in het Franse satirische tijdschrijft Charlie Hebdo?
De dader viel rond 9:00 uur vanochtend mensen aan in de Notre-Dame-basiliek in het centrum van de Franse kuststad. De man zou volgens Franse media tijdens zijn arrestatie zijn neergeschoten door agenten en verkeert in levensgevaar.
De man die vandaag drie mensen gedood zou hebben in de Franse stad Nice, is volgens bronnen rond het onderzoek een 21-jarige man. De aanslagpleger kwam via Lampedusa Europa binnen.
Opnieuw is Frankrijk het doelwit van terreur. Vanochtend om 9:00 uur sloeg een man met een mes toe in de Notre-Dame-kerk, in het centrum van Nice. Volgens politiebronnen die de Franse krant Le Figaro sprak, zijn de doden twee vrouwen en een man, de koster van de kerk.
De verdachte zou in september vanuit Tunesië als vluchteling zijn aangekomen op het Italiaanse eiland Lampedusa, waar hij in quarantaine ging. Toen hij uit quarantaine kwam, moest hij het land meteen weer verlaten.
Daarop ging de man naar Frankrijk, waar hij sinds oktober zou verblijven. Vanochtend zou hij om 09.00 uur twee vrouwen en een man met een mes hebben gedood in de Notre-Dame-basiliek in Nice. Het mannelijke slachtoffer zou de koster van de kerk zijn.
Ook de koster, een man van rond de veertig, was op dat moment in de kerk bezig. De dader zou de koster met een mes in zijn keel hebben gestoken. Gelovigen die de vermoorde koster kennen, zeggen tegen Le Figaro dat hij een ‘heel rustige’ man was. “Hij diende de kerk en luisterde altijd.”
Burgemeester Christian Estrosi van de Franse stad spreekt van ‘een terreurdaad’. De verdachte is door de politie neergeschoten en in kritieke toestand naar het ziekenhuis overgebracht.
Antiterreurrechtbank
Justitie in Tunesië is ook een onderzoek gestart naar de verdachte. Dat gebeurt door een speciale antiterreurrechtbank. Het richt zich op ‘de verdenking dat een Tunesiër een terroristische operatie heeft uitgevoerd in het buitenland’, zegt een woordvoerder.
,,Deze mensen zijn aangevallen en vermoord omdat ze in de basiliek waren’’, aldus de Conferentie van Bisschoppen van Frankrijk in een verklaring. ,,Ons hele land is het slachtoffer van deze gruwelijke daden’’, stellen de bisschoppen. Maar volgens hen zullen de katholieken niet toegeven aan angst en, samen met het hele land, deze ‘verraderlijke dreiging het hoofd bieden’.
Macron zet leger in na terreuraanslag Nice
De Franse president Macron zet duizenden militairen in om de bewaking van scholen en kerken op te voeren. Aanleiding is de terreuraanslag van vanochtend bij de basiliek in het Zuid-Franse Nice. Hierbij kwamen drie personen om het leven. De Tunesische verdachte (21) zou begin deze maand via het Italiaanse Lampedusa Europa zijn binnengekomen.
,,We worden aangevallen wegens onze waarden, onze waarden van vrijheid en ons verlangen niet voor terreur te wijken”, aldus Macron vanmiddag in Nice.
Jawed S. aanslag Amsterdam CS
Jawed S., die is veroordeeld voor de aanslag op Amsterdam Centraal Station in 2018, is zijn hoger beroep begonnen met het maken van zijn excuses aan de twee Amerikaanse toeristen die hij heeft neergestoken. Dat is opvallend, aangezien hij tot nu toe niet eerder spijt heeft betuigd en zelfs herhaaldelijk had verklaard dat hij het zo weer zou doen.
Daar kwam hij donderdag bij het gerechtshof in Amsterdam op terug. „Ik bied mijn excuses aan voor wat ik heb gedaan”, zei hij. „Hoe slecht iemand ook is, ik had me moeten beheersen en geen gebruik moeten maken van geweld.” Daarmee doelde hij op PVV-leider Geert Wilders, wiens initiatief voor een cartoonwedstrijd van de profeet Mohammed de aanleiding gaf voor de aanslag op CS. S. is nog steeds boos op Wilders, maar verklaarde dat hij die woede niet meer zal richten tot anderen.
Aanklacht tegen Eisa S. Iraniër die aanslagen plande financierde ook terrorisme
Het Openbaar Ministerie (OM) wil de aanklacht tegen Eisa S.uitbreiden. De 41-jarige Iraniër uit Delft zit vast omdat hij vanuit Nederland aanslagen in Iran zou voorbereiden. Justitie wil hem nu ook vervolgen voor het financieren van terrorisme, bleek donderdag 22.10.2020 in de rechtbank in Rotterdam. S. ontkent de aantijgingen en denkt dat hij erin geluisd wordt door de Iraanse geheime dienst.
Eisa S. is actief voor de Iraanse afscheidingsbeweging ASMLA die is gevestigd in Nederland en Denemarken. Die beweging strijdt met geweld voor de afscheiding van de regio Ahwaz in het zuidwesten van Iran. Een deel van de ASMLA heeft onderkomen in Nederland, met als thuisbases Delft, Rijswijk en Den Haag.
In 2018 werd één van de topmannen van de beweging, Ahmad Molla Nissi, vermoord voor zijn huis in de Haagse Jan van Riebeekstraat. Nederland houdt Iran verantwoordelijk, net als voor de moord op Mohammad Reza Kolahi Samadi in 2015 in Almere. Na de moorden zette Nederland twee Iraanse diplomaten het land uit.
De verdenking: het in Nederland voorbereiden van aanslagen in Iran, onder meer op politiebureaus, controleposten en bankgebouwen, tussen 2017 en 2020. Daar komt straks het financieren van terrorisme bij.
Ook zou S. betrokken zijn geweest bij de moordaanslag op twee leden van de Iraanse Revolutionaire Garde in november 2018. Voor een aanslag, twee maanden eerder, op leden van dit militaire onderdeel bleek geen bewijs. Gelijk met zijn aanhouding werden ook in Denemarken arrestaties verricht in deze zaak.
Mooie ‘schietijzer’
Bij doorzoekingen in zijn huis en op zijn werk werden computers en telefoons in beslag genomen met daarop bankgegevens, audiobestanden en chats tussen S. en drie Deense medeverdachten. Uit die chats blijkt volgens justitie zijn betrokkenheid bij het gezamenlijk plannen van aanslagen en het financieren daarvan.
Zo gaat in de chats na de moord op de twee leden van de Iraanse Nationale Garde over de vraag of het ‘hun jongens’ waren. Ook chatten de mannen over geld overmaken voor een wapen en de vraag: of dat mooie ‘schietijzer’ al gekocht is en over mensen die brand hebben gesticht bij een bank die langer moeten wachten op betaling.
Patroon
‘Ik zie een patroon’, zei de officier van justitie. ‘Verdachte heeft contact met een aanslagpleger, spreekt een bedrag af en naderhand wordt er afgerekend.’ S. ontkent de aantijgingen. Volgens hem probeert het Iraanse regime hem er in te luizen. Zo hebben ze volgens S. zijn computer gehackt en chats aangepast.
‘Iran is de partij die het meeste belang heeft bij het hacken, gezien zijn werkzaamheden’, zei de advocaat van S., Andre Seebregts. Maar justitie ziet hier geen bewijs voor omdat de hackers geen sporen achterlieten. Seebregts: ‘Dat is de hele grap: als er aanwijzingen achterblijven dan hebben ze er niet zoveel aan.’
Grens overschreden
In zijn geboorteland Iran zat S. in de gevangenis en werd daar gemarteld. Hij vluchtte naar Nederland en vraagt zich nu af waarom hij vervolgd wordt: ‘Tot nu toe weet ik niet of het OM aan de kant van terrorisme staat of niet’, zei hij in zijn laatste woord.
‘We begrijpen de gevoeligheden van dit onderzoek’, zei de officier van justitie. ‘Maar er wordt een grens getrokken wanneer in Nederland strafbare feiten worden gepleegd. Verdachte heeft die grens overschreden’
Vught
De volgende zitting is op 14 januari. S. blijft tot die tijd in zijn cel in Vught. De rechtbank zag onvoldoende gronden om hem vrij te laten. De officier van justitie verwachtte dat de zaak halverwege volgend jaar inhoudelijk behandeld kan worden.
De afgewezen asielzoeker uit Syrië (20) die twee weken geleden in Dresden zou hebben ingestoken op twee Duitse toeristen van wie er een overleed, werd gevolgd door een observatieteam. Dat maakten politie en justitie vanmiddag bekend. Het nieuws veroorzaakt politieke verontwaardiging en een discussie over de vraag of het drama voorkomen had kunnen worden en of het uitzettingsverbod herzien moet worden.
Syrische extremist vast voor dodelijke mesaanval op toeristen in Duitse stad
De Syriër, die dinsdagavond werd opgepakt, staat op een lijst van staatsgevaarlijke personen. Om die reden stond hij na zijn vrijlating uit de gevangenis, eind september, onder toezicht van de Saksische veiligheidsdienst. De afgewezen asielzoeker had een deel uitgezeten van de gevangenisstraf van drie jaar en een maand die hij had gekregen wegens een aanval op en tweevoudige mishandeling van een wetshandhaver.
De man die is opgepakt voor een dodelijke steekpartij deze maand in de Duitse stad Dresden, blijkt een veroordeelde islamist. Op 4 oktober 2020 werden er twee toeristen uit Noordrijn-Westfalen met een mes aangevallen in Dresden. Een van de twee overleefde de aanval niet.
Telegraaf 22.10.2020
Een tijd was onduidelijk wie er achter de aanval zat. Op de plaats delict werd een mes met dna-sporen gevonden, dat de politie naar een 20-jarige Syriër leidde. Gisteren werd hij opgepakt. De man werd in 2018 al veroordeeld voor ‘ondersteuning van een terreurorganisatie’ en het ‘aansporen tot het plegen van staatsgevaarlijke misdrijven‘.
De afgewezen asielzoeker uit Syrië is afgelopen nacht in Dresden aangehouden op verdenking van een mesaanval op twee Duitse toeristen, twee weken geleden. Een van hen bezweek aan zijn verwondingen. De verdachte was bij de veiligheidsdiensten in de deelstaat Saksen al langer bekend als een ‘gewelddadige extremist’, melden Duitse media.
De 20-jarige Syriër wordt ervan verdacht op zondag 4 oktober 2020 omstreeks 21.30 uur bij het Kulturpalast in Dresden twee toeristen uit Noordrijn-Westfalen te hebben aangevallen met een mes. Beide mannen raakten zwaargewond. Een van hen, een 55-jarige man uit Krefeld, bezweek in het ziekenhuis aan zijn verwondingen. Zijn metgezel, een 53-jarige man uit Keulen, overleefde de aanval.
Volgens Bild kon de twintigerworden geïdentificeerd dankzij dna-sporen op het mes dat hij achterliet op de plaats delict. Het celmateriaal leverde een ‘match’ op met zijn dna-profiel in de databank van de politie. Een speciaal arrestatieteam signaleerde de man niet ver van de plek waar hij de toeristen aanviel en overmeesterde hem. Zijn motief is nog onduidelijk.
Gevangenis
Der Spiegelmeldt dat de verdachte enige tijd geleden veroordeeld is tot een gevangenisstraf van ruim twee jaar, onder meer wegens een ‘ernstige en staatsgevaarlijke’ geweldsdaad. De rechtbank achtte daarnaast bewezen dat hij ook IS-strijders rekruteerde.
De Syriër kwam in 2015 naar Duitsland. Hij zou zich sinds de vroege zomer van 2017 steeds meer op de islamitische terreurbeweging hebben georiënteerd en ook hebben nagedacht over een aanslag. Mogelijk radicaliseerde hij verder in de gevangenis.
OM: Belager van koosjer restaurant in Amsterdam had terroristisch motief
De aangehouden verdachte van de vernieling van 8 mei 2020, de Syriër Saleh A. (31), had al in 2017 met een knuppel de ruiten van het restaurant ingeslagen en de vlag gestolen. Ook besmeurde hij de zaak met eieren en mayonaise. Saleh A. werd destijds ook gepakt en werd door de rechter verminderd toerekeningsvatbaar verklaard.
Vanochtend diende de pro-formazaak. De rechtbank besliste dat A. in het Pieter Baan Centrum (PBC) moet worden geplaatst voor nieuw onderzoek, meldt Het Parool. Het NTA-onderzoek is in opdracht van justitie gedaan door een theoloog en een cultureel antropoloog, gespecialiseerd in islamitisch extremisme.
,,De conclusies van het rapport liegen er niet om”, aldus de officier van justitie. De verdachte is volgens het rapport geradicaliseerd en heeft extremistische denkbeelden. ,,Er is sprake van een radicaliseringsproces en een extremistische ideologie. Zijn politieke denken wordt gekenmerkt door vijanddenken.”
Geen spijt
Op A.’s telefoon zijn foto’s en videofragmenten aangetroffen. Hij zegt daarin dat hij de strijd nooit verlaten heeft. Er wordt gesproken over wapens en martelaar worden. Er zijn beelden van A. waarin hij schietbewegingen maakt en een gevechtshouding aanneemt, begeleid door Arabische muziek.
,,De Joodse samenleving wordt hierdoor vrees aangejaagd”, aldus het OM. ,,Door zijn verleden als getraind en geoefend militair bij een terroristische groepering is hij jarenlang vertrouwd met extremistische denkkaders. Hij wordt getriggerd door dromen en specifieke symbolen’’.
A. geeft aan geen spijt te hebben van zijn handelen. Hij heeft onlangs met een biljartbal in zijn hand een gevangenismedewerker met Joodse achtergrond bedreigd. A.: ,,Moet ik geplaatst worden in PBC? Ik weet het niet.” De zaak wordt voor onbepaalde tijd aangehouden.
Duitse IS-aanhanger Florian F.(22) opgepakt in Londen om verspreiden propaganda
Een 22-jarige Duitser is in Engeland gearresteerd op verdenking van terrorisme. De man moest maandag verschijnen bij een voorlopige hoorzitting in een rechtbank in Londen.
Volgens het Duitse blad Der Spiegel gaat het om Florian F. uit Düsseldorf. Hij werd opgepakt op de luchthaven Stansted in de regio van Londen. De Britse politie verdenkt F. van het verspreiden van terroristische propaganda en het aanzetten tot terrorisme. Hij zou deel uitmaken van een groep IS-aanhangers uit Noordrijn-Westfalen. De Duitse veiligheidsdiensten hadden de man ook al in hun vizier.
Florian F. verbleef enkele maanden in Engeland en was op 12 oktober van plan terug naar Duitsland te reizen. Op dat moment werd hij aangehouden. F. heeft volgens de politie minstens vijf keer terroristische video’s verspreid.
Telegraaf 17.10.2020
Samir A.
De Nederlandse overheid moet ervan op de hoogte zijn geweest dat Nederlands bekendste jihadist, Samir A., ruim tien Nederlandse IS-vrouwen heeft helpen ontsnappen uit detentiekampen in Syrië.
Dat stelt A. zelf in de tv-documentaire Staatsvijand nr.1 ,,Inlichtingendienst AIVD weet wat ik doe, ze gedogen mij.”
Telegraaf 21.10.2020
Telegraaf 17.10.2020
AD 17.10.2020
Samir A. vertelt in de documentaire van BNNVARA openhartig over hoe hij in Nederland geld inzamelt om de IS-vrouwen uit de Syrische kampen te laten ontsnappen. ,,We hebben kampbewakers omgekocht, die kunnen wel een zakcentje gebruiken.” Ook ging er geld naar smokkelaars die ervoor zorgden dat de vrouwen steeds weer een stukje verder konden reizen.
Terreuraanslag Parijs
Frankrijk is voor de tweede keer in drie weken opgeschrikt door een aanslag.
Bij een eerdere aanslag in Parijs waren twee gewonden gevallen. Ze zouden er slecht aan toe zijn na een aanval met een hakmes. Twee verdachten zijn aangehouden, onder wie de 18-jarige hoofdverdachte uit Pakistan.
De man was bekend bij de veiligheidsdiensten, zeggen politiebronnen tegen Franse media. Hij zou dit jaar al eens zijn opgepakt met een steekwapen.
De aanslag was vlak bij het oude kantoor van het satirische weekblad Charlie Hebdo. In 2015 pleegden terroristen van al-Qaida daar een aanslag, waarbij twaalf mensen om het leven kwamen en elf mensen gewond raakten.
Deze keer was de terreuraanslag op een 47-jarige geschiedenisleraar. Hij werd op straat onthoofd door een 18-jarige jongen, nadat de docent eerder deze week de Mohammed-cartoons uit Charlie Hebdo in de klas liet zien.
Tweede Kamer herdacht Franse leraar Samuel Paty
Met een moment stilte heeft de Tweede Kamer heeft dinsdagmiddag 27.10.2020 de Franse leraar Samuel Paty herdacht. De leraar werd op 16 oktober 2020 onthoofd nadat hij Mohammed-cartoons had laten zien in zijn les over de vrijheid van meningsuiting.
“Frankrijk is in rouw, wij rouwen mee”, zei Kamervoorzitter Khadija Arib in de Tweede Kamer. Arib sprak van een inktzwarte gebeurtenis: “Een 18-jarige islamist heeft hem op gruwelijke wijze vermoord.”
“Je maag draait om en je hart slaat over bij zo’n gruwelijke daad”, zei minister-president Mark Rutte over de moord. “Het vrije woord kan en mag nooit geslachtofferd worden op het altaar van extremisme. Juist in het onderwijs moet die vrijheid er voluit zijn.” Daarnaast spraken zowel de premier als de Kamervoorzitter hun steun uit voor de leraren en het werk wat ze verzetten.
Herdenking 2e kamer 27.10.2020
Het kabinet en de Tweede Kamer hebben de vermoorde Franse leraar Samuel Paty herdacht. De Franse ambassadeur was daarbij in de Kamer aanwezig. Paty werd onthoofd door een extremistische moslim omdat hij in een van zijn geschiedenislessen cartoons van de profeet Mohammed had laten zien.
Kamervoorzitter Arib beschreef het belang dat Paty hechtte aan zijn lessen over de open samenleving. “We kennen allemaal zo’n leraar die je de ogen opent en waar je veel van leert. Zij helpen jonge mensen spelenderwijs leren over de samenleving, over vrijheid van meningsuiting, respect voor minderheden, vrijheid van religie.” zei Arib.
Premier Pakistan: Facebook moet islamofobie behandelen als Holocaustontkenning
Khan noemt het terecht dat Facebook meer gaat doen om Holocaustontkenning aan te pakken, maar wil die bescherming ook graag voor geloofsgenoten. Hij ziet parallellen met de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog of de gewelddadige pogroms uit Oost-Europa.
“Vandaag de dag zien we pogroms tegen moslims in verschillende delen van de wereld”, schrijft Khan op het sociale medium in een brief aan Mark Zuckerberg. “We moeten islamofobie verbieden voordat moslims worden vervolgd.”
Telegraaf 26.10.2020
Frankrijk expliciet genoemd
Khan verwijst naar de behandeling van moslims door aartsvijand India. Maar hij schrijft ook over moslims in Frankrijk, “waar godslasterlijke cartoons gericht tegen de islam en de heilige profeet worden toegestaan”. President Macron wil juist fel optreden tegen extremistische moslims na de onthoofding van een leraar die Mohammedcartoons toonde om vrijheid van meningsuiting te illustreren.
Macron heeft zich na de moord op docent Samuel Paty door een moslimextremist fel uitgesproken tegen radicalisme en voor een striktere scheiding tussen kerk en staat.
Volgens Erdogan reageert Macron overdreven op de aanslag en misbruikt hij de moord om zich tegen moslims te keren en de islam af te schilderen als een groot kwaad. De Turkse regering heeft maandag nadrukkelijk betoogd dat de moord op de Franse leraar ‘monsterlijk’ is. Eerder verweet Parijs het regime in Ankara nog niet te hebben gereageerd op de aanslag.
Erdogan heeft in zijn laatste uitval tegen Macron opgeroepen geen Franse producten meer te kopen.
Afgelopen weekend maakten EU-president Charles Michel, EU-buitenlandchef Josep Borrell en meerdere andere Europese regeringsleiders al bezwaar tegen Erdogans uitlatingen. Frankrijk noemde ze onbeschoft en riep zijn ambassadeur terug. De Duitse bondskanselier Merkel vond de uitspraken van Erdogan ‘lasterlijk’.
Tweede Wereldoorlog
Moslims in Europa worden volgens Erdogan behandeld zoals Joden voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog.
Erdogan heeft in zijn laatste uitval tegen Macron opgeroepen geen Franse producten meer te kopen. Eerder kenschetste hij het Franse staatshoofd als een verward iemand die hulp nodig heeft. Daar is verontwaardigd op gereageerd onder meer door premier Rutte. Die noemde Erdogans uitlatingen „onacceptabel.” En de Duitse bondskanselier Merkel noemde de uitspraken van Erdogan ’lasterlijk’.
Erdogan refereerde in zijn kritiek aan de vervolging van Joden die in nazi-Duitsland (1933-1945) en in de door de nazi’s bezette gebieden of hun vazalstaten vanaf april 1933 tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog plaatsvond. De vervolging begon al in april 1933 met allerlei discriminerende maatregelen, onteigeningen en ontslagen en mondde acht jaar later uit een kolossale operatie om de Joden uit te roeien.
Premier Mark Rutte vindt de uitspraken van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan over zijn Franse ambtgenoot Emmanuel Macron onacceptabel. Erdogan, die ontstemd was over de scherpe uitlatingen van Macron over de islam, vroeg zich zaterdag hardop af of de Franse president wel goed bij zijn hoofd was en raadde hem aan langs de psychiater te gaan.
Jordanië, Koeweit en Qatar zijn overgegaan tot een volledige boycot van Franse producten. De drie Arabische landen zijn het niet eens met het nieuwe islambeleid van de Franse president Emmanuel Macron. Na de onthoofding van leraar Samuel Paty door een moslimextremist nam Macron strenge maatregelen.
Macron zei dat Frankrijk spotprenten nooit zal opgeven en kondigde maatregelen aan om moslimextremisme harder aan te pakken.
Vorige week was het nog maar een oproep op social media: #BoycottFrenchProducts. Tal van bedrijven in Arabische landen en Turkije geven daar inmiddels gehoor aan en halen Franse producten als L’Oreal, Tefal en La Vache Qui Rit uit de schappen.
‘We zien nog wel wie de sterkste is’
In Jordanië, Koeweit en Qatar is de reactie voorlopig het hardst: daar hebben de regeringen een totaalverbod op Franse producten afgekondigd. “De Fransen moeten onze religie respecteren,” zegt de directeur van een winkelcentrum in Jordanië tegen Reuters. “Zij uiten zich met cartoons en wij uiten ons economisch. We zien nog wel wie de sterkste is”.
Ook Erdogan tegen Macron
De tegenreactie op Macrons islambeleid komt ook uit Turkije. Daar riep president Erdogan vandaag zijn volk op om nooit meer Franse goederen te kopen.
Eerder zette Erdogan al vraagtekens bij Macrons mentale gezondheid: “Macron heeft psychische hulp nodig. Wat kan je anders zeggen tegen een staatshoofd dat niet gelooft in de vrijheid van godsdienst, die zo gedraagt tegen al die miljoenen mensen met verschillende godsdiensten in zijn eigen land?”
‘Discussie rond spotprenten moet verplichte lesstof zijn’
Een Deense lerares die op Facebook had aangekondigd dat ook zij de omstreden cartoons van Mohammed in de klas wilde behandelen, is bedreigd. Ondertussen maakt een grote Deense krant zich sterk om de discussie rond de spotprenten tot verplichte leerstof te maken.
De onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty in Frankrijk heeft tot extra veel ophef geleid in Denemarken. In dat land publiceerde vijftien jaar geleden dagblad Jyllans-Posten na een tekenwedstrijd een serie van twaalf spotprenten over Mohammed en de islam. Dat leidde tot woede en verontwaardiging bij een deel van de moslimgemeenschap.
Eerst in Denemarken en West-Europa, daarna in moslimlanden wereldwijd. Een Deense collega van maatschappijleraar Paty wilde nu zijn fakkel overnemen maar na bedreigingen zou ze daarvan afzien. Een aanklacht is ingediend tegen degenen die haar op Facebook bedreigden, meldt de Deense krant Politiken.
Volgens een onderzoek van omroep DR onder bijna zeshonderd vakgenoten van Paty zou een vijfde van zijn Deense collega’s vinden dat de spotprenten wel degelijk moeten worden behandeld in de les. Bijna de helft van de docenten die op de enquête reageerden, maakt zich daarbij wel zorgen om de eigen veiligheid.
Franse justitie vervolgt man voor liken foto onthoofde leraar
Justitie in Frankrijk gaat een 22-jarige man vervolgen, omdat hij op twitter een gruwelijke foto had geliked van de onthoofde leraar Samuel Paty. Het gaat om een man van Tsjetsjeense afkomst, die al in beeld was bij de autoriteiten.
Paty had Mohammed-cartoons laten zien in zijn les over de vrijheid van meningsuiting. Voor een 18-jarige leerling, ook van Tsjetsjeense afkomst, was dat reden de leraar op straat te onthoofden. Voordat de politie hem doodschoot, zette hij een foto van zijn slachtoffer online.
Oplopende ergernis over Frankrijk
De woordenwisseling komt op een moment van grote ergernis bij Erdogan en een deel van de islamitische wereld over de Europese reactie op een terreuraanslag in Frankrijk. Daar werd anderhalve week geleden een geschiedenisleraar onthoofd door een geradicaliseerde moslim, nadat die leraar Mohammedcartoons als lesmateriaal had gebruikt.
Via Twitter ruziën PVV-leider Geert Wilders en de politieke top in Turkije over een tweet van gisteren van Wilders met een spotprent van de Turkse president Erdogan. Daarop is het hoofd van de president te zien, getooid met een bom met een brandende lont; een verwijzing naar de beruchte Mohammed-cartoon.
Onder het portret staat ‘Terrorist’:
De reacties van de Turkse minister Çavusoglu van Buitenlandse Zaken en de woordvoerder van Erdogans AK-partij lieten niet lang op zich wachten. Çavusoglu liet weten dat het tijd is om een eind te maken aan fascistische politici in Europa. En AK-woordvoerder Çelik noemde het een plicht om de strijd aan te binden met “deze immorele fascisten”.
In een toespraak tot een partijcongres deed Erdogan of hij Wilders toesprak: “Ken je grenzen. Fascisme staat niet in ons boek, fascisme staat in jouw boek.”
Wilders reageerde op zijn beurt weer op de woorden van Erdogan. “Erdogan noemt me een fascist. Maar dat is zijn eigen gedachtengoed. Ik kom op voor onze vrijheid en verzet me juist tegen de onvrijheid van de totalitaire islamitische ideologie.”
President Macron reageerde met een reeks van maatregelen die erop gericht zijn moslimextremisme hard aan te pakken. Zo nam hij maatregelen tegen islamitische scholen en verenigingen, sloot hij een moskee en kondigde hij aan een groot aantal moslimextremisten over de grens te zetten. West-Europese landen hebben zich solidair betuigd met Frankijk.
Erdogan stelde gisteren in een toespraak dat Macron “psychische hulp” nodig had. Zijn adviseur Fahrettin Altun waarschuwde op Twitter dat Europa een steeds gevaarlijkere plek wordt voor moslims.
De Franse regering noemt de woorden van Erdogan onacceptabel. Correspondent Frank Renout legt uit dat de ruzie allesbehalve uitzonderlijk is.
“President Macron en zijn Turkse collega liggen eigenlijk al jaren overhoop met elkaar. De oorlog in Syrië, het geweld in Libië, het Turks-Griekse conflict, de recente strijd tussen Azerbeidzjan en Armenië: steeds komt het tot een woordenwisseling tussen Frankrijk en Turkije. Het lijkt bijna een persoonlijk conflict tussen die twee.”
Frankrijk heeft zaterdag 24.10.2020 zijn ambassadeur in de Turkse hoofdstad Ankara teruggeroepen voor overleg nadat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zei dat de Franse president Emmanuel Macron “psychische hulp” nodig heeft.
Het Élysée in Parijs heeft de opmerkingen van de Turkse president Erdogan veroordeeld en zegt de uitspraken als “onaanvaardbaar” te zien.
Het voorstel van Macron om de seculiere waarden van zijn land te verdedigen tegen de radicale islam heeft de Turkse regering boos gemaakt. Het is een nieuwe irritatie aan een groeiende lijst van geschillen tussen de Franse leider en Erdogan.
De Organization of Islamic Cooperation (OIC), waarbij 57 landen zijn aangesloten, veroordeelt het vertonen van deze spotprenten op overheidsgebouwen. Onder meer in Marokko, Koeweit en Pakistan is via sociale media opgeroepen tot een boycot van Franse producten.
De hashtag ‘onze profeet is een rode lijn’ was bijvoorbeeld trending op Twitter in Marokko. “Maar daar wordt (nog) geen massaal gehoor aan gegeven”, zegt correspondent Samira Jadir. “De mensen hier vinden het afschuwelijk wat er is gebeurd met de leraar in Frankrijk. Maar hekelen wel de reactie van Frankrijk hierop. Vooral het koloniale sentiment wordt hier aangehaald.” Marokko heeft Franse kranten uit de schappen gehaald waarin de cartoon te zien was.
In de Golfstaten Koeweit en Qatar worden Franse producten daadwerkelijk uit de schappen gehaald, zeggen supermarktconcerns tegen Gulf News. Ook heeft het Koeweitse ministerie van Buitenlandse Zaken met ontzetting gereageerd op de vertoning van de spotprenten.
AD 24.10.2020
Frankrijk: religieuze intimidatie docent wordt strafbaar
De Franse president Emmanuel Macron heeft een reeks nieuwe maatregelen aangekondigd tegen haatzaaiende jihadisten. Ze komen na de schokkende onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty.
Macron gaat in de tegenaanval. Hij is klaar met medeleven betuigen en bloemen leggen na jihadistische terreur, melden ingewijden aan het doorgaans zeer goed geïnformeerde weekblad Le Canard Enchaîné. ,,Elk uur van de dag, elk uur van de nacht moeten islamisten (jihadisten) zich in gevaar gevoelen in Frankrijk.
De eerste maatregelen werden gisteren aangekondigd. Nieuwe zullen volgen, melden Franse media. Franse onderwijzersbonden zijn alvast blij met een wetsvoorstel dat het intimideren van ambtenaren (lees hier: onderwijzers) voortaan strafbaar zal maken. Ook gevangenisstraf riskeert straks degene die via sociale media persoonlijke gegevens verspreidt van anderen die daardoor gevaar kunnen lopen.
Beide bepalingen verwijzen rechtstreeks naar wat Samuel Paty (47) overkwam. Diens Tsjetsjeense moordenaar – een geradicaliseerde moslim – zou mede tot zijn daad hebben besloten na een haatvideo op de facebookpagina van onder meer een moskee in de Parijse voorstad Pantin.
Een van de bestuurders van de moskee verketterde Samuel Paty omdat hij in zijn les maatschappij aandacht besteedde aan de controverse rond de beruchte cartoons van Mohammed in het weekblad Charlie Hebdo. Een vader van een leerling had daarover geklaagd en geroepen dat de docent gestopt moest worden. In een reactie op dat facebookstuk publiceerde iemand het adres van de school waar die onderwijzer werkte. De moordenaar had als het ware een routekaart naar zijn slachtoffer.
Dode hoek
Sophie Vénétitay van de onderwijzersbond SNES-FSU spreekt van een ‘dode hoek’ in de wetgeving die onderwijzers zeer kwetsbaar maakt zonder extra bescherming. ,,Elke dag zien collega’s hun persoonlijke gegevens rondgaan op sociale media. Zij staan machteloos. Moeten ze naar de politie gaan? Deze nieuwe wet kan ze helpen zich te verdedigen”.
De genoemde moskee in Pantin is inmiddels voor zes maanden gesloten op last van de Franse staat. De bestuurders ervan zijn in beroep gegaan tegen die maatregel maar de Franse regering heeft nu meer islamitische organisaties in het vizier. Bijvoorbeeld het toch al omstreden Collectif contre l’islamophobie en France (CCIF). Deze organisatie wordt banden met de Moslimbroederschap verweten.
Het CCIF is een van de 51 organisaties die gedoemd zijn te worden ontbonden, aldus Franse media. Het Collectief heet nu zelfs een ‘vijandelijke vereniging’ in Frankrijk, aldus de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gerald Darmanin. Het CCIF ontkent elke betrokkenheid bij de dood van Samuel Paty en spreekt van laster.
Propaganda
Binnenkort volgen verdere wetsvoorstellen van de Franse regering om de propaganda van jihadisten te counteren, zo is aangekondigd. Ondertussen heeft het Franse staatsopsporingsnetwerk Pharos bijna 1300 signalementen verzameld van personen die zich onder meer bezighouden met jihadisme online. Dat zou al hebben geleid tot 56 huiszoekingen en 27 arrestaties. Een nieuwe speciale eenheid tegen figuren die de beginselen van de Franse rechtsstaat aanvallen zou eveneens worden opgericht.
Verschillende gematigde moslimorganisaties in Frankrijk ondersteunen de harde repliek van president Macron. Imam Hassen Chalhoumi riep de moslimgemeenschap op ‘wakker te worden’. Samuel Paty onderwees tolerantie, beschaving en respect voor de ander, aldus Chalmoumi. ,,Ouders moeten hun kinderen leren dat niemand onthoofd mag worden, voor een karikatuur, voor een foto! Hoe kan dit gebeuren? Dit is niet de islam. Daar draait religie niet om. Dat is fundamentalisme dat de islam vergiftigt, dit is een ziekte. We zullen de foto’s gebruiken. In alle moskeeën in Frankrijk bidden we voor deze leraar.”
23.10.2020
Herdenking 2e kamer 27.10.2020
De Franse leraar Samuel Paty die vorige week werd onthoofd, wordt dinsdag 27.10.2020herdacht in de Tweede Kamer. Dat zei premier Mark Rutte vrijdag tijdens een persconferentie.
Rutte spreekt van een ‘afschuwelijke terreurdaad’. De premier, die eerder al contact had met zijn Franse ambtgenoot Emmanuel Macron om Nederlandse steun te betuigen, gaat namens het kabinet een bijdrage leveren aan de herdenking.
Paty had in een les over vrijheid van meningsuiting spotprenten van de profeet Mohammed getoond. Dat zou het motief zijn geweest van de 18-jarige Tsjetsjeense moslimextremist Abdoellakh Aboejedovitsj Anzorov om de docent te doden. Hij werd door de politie doodgeschoten na zijn terreurdaad.
‘Niet alleen Franse waarden staan op het spel na aanval op leraar, maar ook Nederlandse’
Onder leiding van de zichtbaar ontroerde president Emmanuel Macron nam Frankrijk op indrukwekkende wijze afscheid van de vrijdag vermoorde leerkracht Samuel Paty. De ceremonie op de universiteit Sorbonne in Parijs is ook Luis Vassy niet in de koude kleren gaan zitten.
Telegraaf 23.10.2020
,,Iedere Fransman, of beter nog, iedereen die de vrijheid koestert, grijpt dit aan. Niet alleen omdat hij op een barbaarse manier is vermoord (onthoofding, red). Het gaat hier om een leerkracht die onafhankelijk, vrij onderwijs wil geven over een onderwerp dat er erg toe doet: de vrijheid van meningsuiting’’, zegt ambassadeur Luis Vassy (40).
Volgens hem weten ook veel Nederlanders daarom de aanslag naar waarde te schatten. Niet alleen premier Mark Rutte sprak zijn steun uit. De ambassade ontving veel reacties per e-mail, van politieke partijen, onderwijsinstellingen en burgers.
,,Daaruit blijkt maar weer het belang van wat wij met elkaar delen, de vrijheid in het algemeen en de vrijheid van meningsuiting in het bijzonder’’, aldus Vassy. ,,Dat we ons samen verzetten tegen haatcampagnes, intimidatie en extremistisch geweld. Frankrijk is aangevallen, maar niet alleen Franse waarden, ook Nederlandse staan op het spel.’’
De moord op Paty is volgens Vassy opnieuw een ‘wake-upcall’. ,,Sinds 2012 ligt de samenleving aanhoudend onder extremistisch vuur van islamitisch terrorisme. Met dodelijke aanslagen op een joodse school in Toulouse, op militairen, politieagenten, een priester, journalisten en de afschuwelijke gebeurtenissen in Nice en Bataclan’’, vat de ambassadeur samen. ,,Het waren aanvallen op vertegenwoordigers van onze instituties, op onze manier van leven.’’
,,Dit is een heel belangrijk probleem. Na de bloedige aanslag in Christchurch in Nieuw-Zeeland, twee jaar geleden, heeft Frankrijk met andere Europese landen het voorstel gedaan voor nieuwe regulering in de Europese Unie voor sociale platforms.
Daartoe behoort de opdracht aan de platforms om binnen een uur berichtgeving te verwijderen met bedreigend terroristisch gedachtegoed. Bovendien moet niet langer de staat waar het platform is gevestigd daarover zakendoen met die bedrijven, maar de staat waar de boodschappen worden geuit.’’ Het voorstel ligt nu bij het Europees Parlement. Luis Vassy hoopt dat de discussie erover nu extra vaart krijgt.
Frankrijk zal cartoons nooit opgeven
Frankrijk zal cartoons nooit opgeven. President Emmanuel Macron zei dat woensdag tijdens een hommage aan de vrijdag onthoofde leraar Samuel Paty (47). Die had in een les over vrijheid van meningsuiting spotprenten van de profeet Mohammed getoond en werd daar vrijdag voor vermoord in de Parijse voorstad Conflans-Sainte-Honorine.
Bij een indrukwekkende herdenking is de vrijdag onthoofde leraar Samuel Paty (47) gisteravond postuum de hoogste Franse onderscheiding toegekend. Kort voor de hommage werd duidelijk dat de moordenaar 300 tot 350 euro aan twee leerlingen had gegeven om de docent aan te wijzen.
Na de onthoofding van de Franse geschiedenisleraar Samuel Paty bleef massale ophef in Nederland uit. Maar wie durft zich uit te spreken over de radicale islam als je daarmee je eigen veiligheid in gevaar brengt? En waarom zou je dit risico lopen als het overgrote deel van Nederland zwijgt? Telegraafverslaggever Wierd Duk hekelt de houding van Nederlandse politici. „Laten we een voorbeeld nemen aan de duidelijke taal van de Franse president Macron.”
Franse leraar krijgt hoogste onderscheiding bij eerbetoon
Onder anderen de Franse president Emmanuel Macron sprak bij de gelegenheid. Hij noemde Paty “een van die leraren die je nooit zal vergeten“. Macron prees de moeite die de “gepassioneerde” leraar deed om nog beter te worden voor zijn leerlingen.
Bij het eerbetoon werd door president Macron de Légion d’Honneur toegekend aan de onthoofde leraar. Zijn familie nam de hoogste Franse onderscheiding in ontvangst. Bij het eerbetoon waren onder anderen oud-president Hollande, nabestaanden en honderd leerlingen van scholen uit de buurt van Parijs aanwezig.
Macron zei in een toespraak dat hij geen aandacht wilde besteden aan de dader. Hij wilde niet over de “barbaarse” terreurdaad praten. “Je verdient het niet. Vanavond wil ik het hebben over Samuel Paty.” Volgens Macron zal de leraar niet vergeten worden. Hij beloofde zich te blijven inzetten voor tolerantie en de vrijheid.
In Frankrijk is vandaag een landelijke herdenking voor de onthoofde leraar maatschappijleer Samuel Paty. Hem werd door een extremistische moslim de keel doorgesneden omdat hij spotprenten van de profeet Mohammed in de klas had laten zien. De aanslag heeft ook impact op Nederlandse docenten. Leraren maatschappijleer vinden dat hun vak veel belangrijker moet worden op scholen. In de onderbouw worden nu bijna geen lessen gegeven over bijvoorbeeld de democratie en de rechtsstaat.
Leraren staan nu ook stil bij hun eigen manier van lesgeven. Laat je de spotprenten zien en zo ja, hoe praat je erover met leerlingen?
Wel spotprenten tonen
“We zagen thuis op het journaal dat die Franse leraar was vermoord”, zegt docent maatschappijleer Rob Molenkamp uit Amersfoort. “Dat nieuws komt echt binnen. Mijn vrouw zei meteen: ‘Maar Rob, jij praat in de klas ook over de spotprenten. Heeft dit gevolgen voor jouw lessen?’ Ik ben nuchter, maar enige angst of voorzichtigheid zit nu toch in mijn achterhoofd.”
Molenkamp stopt niet met het laten zien van de spotprenten die onder meer in het Franse satirische blad Charlie Hebdo stonden: “Ik laat me niet weerhouden door zoiets gruwelijks.” De leraar is van plan om binnen het thema democratie dat binnenkort start, de cartoons te laten zien.
“De bedoeling daarvan is om een discussie te starten”, legt hij uit. “Ik zeg dan: ‘Jongens, precies vanwege wat ik nu doe, is iemand vermoord. Een leraar is onthoofd. Wat zegt dat over onze democratie?’ Maar ik geef er wel context bij. Een cartoon simpelweg laten zien om effectbejag lijkt me niet verstandig.”
“Mijn stijl van lesgeven is om een stelling makkelijk de groep in te gooien”, voegt Molenkamp toe. “Maar nu vraag ik me af of wij leraren genoeg in de gaten hebben welke gevoeligheden er leven, bijvoorbeeld onder leerlingen met een andere culturele achtergrond, om deze discussie verantwoord te brengen?”
Shockeffect
Docent maatschappijleer Henk-Jaap Batelaan geeft les in Hoorn. Hij laat de cartoons van de profeet Mohammed bewust niet zien. “Bij de aanslagen op Charlie Hebdo heb ik andere cartoons van dit tijdschrift laten zien. Cartoons die ook schokkend zijn, maar niet voor de leerlingen in mijn klassen. Bijvoorbeeld een Hebdo-cartoon waarbij Marine le Pen wordt geassocieerd met het nazisme. En dan leg ik uit wie zij is. Ik kies er bewust voor om een vergelijkbare spotprent over Wilders niet te laten zien. Alle leerlingen moeten zich veilig voelen in de klas.”
Docent Karim Amghar raadt leraren ten zeerste af om de spotprenten te laten zien zonder de klas goed voor te bereiden. Amghar schreef het boek Van Radicaal naar Amicaal over radicalisering en is docent omgangskunde. “Je kunt ook over vrijheid van meningsuiting praten zonder de spotprenten te tonen. Als je ze laat zien, zorg dan dat kinderen de vaardigheden hebben om te dealen met hun emoties daarbij.”
In de opleiding voor docenten maatschappijleraar zou het meer moeten gaan over radicalisering, vindt Amghar. “Docenten zijn nu te weinig onderlegd in hoe ze daar met kinderen over praten en er is onvoldoende aandacht voor in de lerarenopleiding. Dat zie je wel aan de vele vragen van docenten die ik na Frankrijk krijg, ze willen weten hoe ze ermee om moeten gaan.”
Zowel bij de Franse ambassade in Den Haag als in de Tweede Kamer is vandaag de vorige week onthoofde leraar Samuel Paty herdacht. Ieder deed dat op zijn eigen wijze.
Met een minuut stilte wilde de Franse ambassadeur in Nederland, Luis Vassy, een eerbetoon aan de leraar brengen die in een voorstad van Parijs werd onthoofd door een 18-jarige moslimextremist van Tsjetsjeense afkomst. De docent had voor de klas spotprenten getoond van de profeet Mohammed in een les over vrijheid van meningsuiting.
Bloemen bij Spinozamonument voor vermoorde leraar Samuel Paty
Het Humanistisch Verbond heeft maandag bloemen gelegd bij het Spinozamonument bij het stadhuis. Het is een bescheiden eerbetoon aan Samuel Paty, de in Parijs vermoordde leerkracht.
Volgens voorzitter Boris van der Ham was Paty een leraar die lesgaf in vrijheid van meningsuiting. “Hij heeft dat met zijn leven moeten bekopen. De bloemen leggen we bij het standbeeld van Spinoza, de man die vrijheid van meningsuiting al vanaf de 17de eeuw in ons land heeft bepleit.”
Leerlingen van school onthoofde Franse leraar verdacht van aannemen geld moordenaar
Twee Franse middelbare scholieren die werden opgepakt na de onthoofding van een leraar van hun school, vrijdag in een voorstad van Parijs, moeten voor de onderzoeksrechter verschijnen. Ze zouden de 18-jarige moordenaar hebben geholpen om Samuel Paty (47) te vinden en in ruil daarvoor geld hebben gekregen, meldt de krant Le Parisien.
De scholieren spraken enkele uren voor de moord in Conflans-Sainte-Honorine (Yvelines) met de Tsjetsjeense vluchteling, die de leraar omstreeks 17.00 uur zou onthoofden terwijl hij naar huis liep. Als blijkt dat de leerlingen op de hoogte waren van de bedoelingen van Abdoullakh Anzarov, lopen ze volgens de krant het risico te worden aangeklaagd voor ‘medeplichtigheid aan een terroristische moord’ of ‘deelname aan een terroristische vereniging’.
Telegraaf 22.10.2020
Verdachten onthoofdingszaak medeplichtig aan terroristische moord
Medeplichtigheid aan een terroristische moord. Daarvan worden de zeven verdachten beschuldigd die vastzitten in de zaak van de onthoofde leraar Samuel Paty in Frankrijk. Er ligt nog geen formele aanklacht, zegt antiterrorismeaanklager Jean-François Ricard.
Een andere verdachte is de vader van een scholiere die op internet opriep tot actie tegen Paty. Volgens de aanklager had de vader meerdere berichten met de aanvaller uitgewisseld.
Verder worden de islamistische activist Abdelhakim Sefrioui en drie vrienden van de dader ervan verdacht dat zij de dader hebben vergezeld of begeleid bij de aankoop van een wapen.
De geschiedenisleraar die vrijdag bij Parijs werd onthoofd, krijgt postuum de hoogste Franse onderscheiding. De Franse onderwijsminister Jean-Michel Blanquer maakte dinsdag 20.10.2020 bekend dat Samuel Paty de Légion d’ honneur (Legioen van Eer) krijgt.
Woensdag 21.10.2020 wordt een nationale ceremonie ter ere van Paty gehouden in de Sorbonne-universiteit in Parijs.
De onthoofding van de Franse maatschappijleraar Samuel Paty schokt ook leraren in ons land.
Lesgeven kan je dood worden. De onthoofding van de Franse maatschappijleraar Samuel Paty schokt ook leraren in ons land, zoals leraar Rob Molenkamp uit Amersfoort. “Natuurlijk ben je geschokt en kom je tot het besef dat dit ook mij kan overkomen. Maar ik ga absoluut mijn lessen niet aanpassen en maak mij ook geen zorgen.”
Rob Molenkamp geeft al 25 jaar maatschappijleer op het Vathorst College in Amersfoort. Hij hoorde vrijdag op het tv-nieuws van de moordaanslag van zijn Franse collega. “Vreselijk dit. Daar zijn geen woorden voor. Mijn vrouw zei: jij doet hetzelfde werk. Ook ik laat cartoons zien in mijn klassen en films als Fitna. Ja, dit zou mij ook kunnen overkomen. Al ben ik daar niet bang voor. Ik geloof in onze vrije samenleving.”
In actie tegen radicale moslims zoekt Franse regering grenzen van de wet
De Franse regering toon zich inmiddels zich daadkrachtig met een reeks van verstrekkende maatregelen tegen verdachte islamitische organisaties, al is nog onduidelijk of dat wettelijk allemaal kan. Veel mensen vragen zich af of de regering niet eerder in actie had kunnen komen.
AD 20.10.2020
De voorzitter van die partij, Marine Le Pen, eist intussen dat buitenlanders die bij de inlichtingendiensten bekend staan als geradicaliseerd het land uit worden gezet. Geradicaliseerde Franse burgers zouden de gevangenis in moeten, al is dat juridisch gezien lang niet altijd mogelijk.
Wind uit de zeilen
Macron wil daarom nu gewoon snel veel maatregelen te nemen en laten zien dat hij optreedt.
En die maatregelen zijn er al. Zo werd vandaag een moskee gesloten die een video op Facebook plaatste, waarin leraar Samuel Paty werd zwartgemaakt. Ook deed de politie gisteren 40 huiszoekingen bij burgers en verenigingen. De komende dagen wil de minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin daarmee doorgaan. Elke dag moet de politie zo’n twintig plekken ‘bezoeken’.
Telegraaf 20.10.2020
Sociale media
Er komt ook onderzoek naar zo’n 80 steunbetuigingen die de moordenaar van Samuel Paty op sociale media kreeg. Die komen volgens de veiligheidsdiensten van potentiële terroristen, die kritiek op de islam niet tolereren.
De regering heeft ook zo’n 50 verenigingen en groeperingen op de korrel, die separatisme zouden propageren. Dat wil zeggen dat ze de islam belangrijker vinden dan de Franse wet. Maar zulke maatregelen zijn in de rechtbank moeilijk hard te maken, zeggen experts. Daarvoor is de vrijheid van vereniging en de persvrijheid te stevig verankerd in de Franse wet.
Reacties Franse moslimgemeenschap
De voorzitter van de Franse Raad van het Moslimgeloof (CFCM), Mohammed Moussaoui, noemt “de uitbarstingen van terrorisme, dat zich beroept op de islam, een wereldwijde pandemie”. Hij onderstreept dat de Franse moslims geschokt zijn “door deze verschrikkelijke misdaad”.
Een dertigtal imams uit heel Frankrijk roept islamitische jongeren op “om zich te richten tot gekwalificeerde imams en theologen, en niet te vervallen in obscurantisme en onwetendheid”.
Telegraaf 22.10.2020
Parijs sluit moskee na onthoofding van leraar
De Franse autoriteiten sluiten een moskee bij Parijs na de onthoofding van een leraar die zijn leerlingen een cartoon van de profeet Mohammed had laten zien.
De moskee in een dichtbevolkte buitenwijk ten noordoosten van Parijs had dagen voor de gruwelijke moord op vrijdag een video op zijn Facebook-pagina verspreid. Die was gericht tegen leraar Samuel Paty en zijn klassikale discussie over vrijheid van meningsuiting, zei een bron dicht bij het onderzoek.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken zei dat de moskee in de gemeente Pantin, die zo’n 1500 gelovigen telt, vanaf woensdagavond zes maanden gesloten zal zijn.
Vijanden
Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin, die maandag beloofde dat er „geen minuut respijt zou zijn voor de vijanden van de Republiek”, had de regionale autoriteiten gevraagd de moskee te sluiten.
Franse neonazi’s verspreiden foto van afgehakt hoofd vermoorde leraar, justitie opent onderzoek
Een website van Franse neonazi’s heeft een foto verspreid van het afgehakte hoofd van de vermoorde leraar Samuel Paty (47). Hij werd vorige week in een voorstad van Parijs onthoofd door een 18-jarige Russische vluchteling afkomstig uit Tjsetsjenië. Het Openbaar Ministerie (OM) in de Franse hoofdstad is een onderzoek begonnen.
Het gaat om een onderzoek naar ‘verspreiding van beelden van geweld’, melden Le Parisien en persbureau AFP. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de brigade ter onderdrukking van misdrijven tegen personen (BRDP) van de Franse gerechtelijke politie en volgt op een klacht van de Franse vereniging van slachtoffers van terrorisme (AFVT). Die deed maandag aangifte tegen de website wegens ‘een publicatie die aanzet tot terrorisme of van dien aard is dat de ze de menselijke waardigheid ernstig ondermijnt’.
Telegraaf 21.10.2020
Moordenaar Franse docent had contact met vader van leerling
De achttienjarige man die vorige week de Franse docent Samuel Paty doodde, zou voorafgaand aan de daad een ouder van een van de leerlingen hebben ge-sms’t, laten bronnen dinsdag aan onder meer Le Parisien weten.
De vader, die ook is opgepakt, was boos dat de docent voor de klas spotprenten had getoond van de profeet Mohammed. Hij had volgens de bronnen zijn telefoonnummer achtergelaten op Facebook en via WhatsApp berichten uitgewisseld met de extremist Abdullakh Anzorov voordat die toesloeg. Wat er in die berichten stond, is niet bekendgemaakt.
Debat weer op scherp in Frankrijk
Ook de Franse minister van Binnenlandse Zaken wil een aantal islamitische organisaties verbieden omdat ze “vijanden van de republiek” zouden zijn. Nog eens 50 verenigingen, islamitische scholen en culturele instellingen krijgen deze week inspecteurs op bezoek.
Dat heeft minister Gérald Darmanin bekendgemaakt op de Franse radio. Hij zei niet hoe hij dat juridisch wil gaan regelen. De kans bestaat dat organisaties een verbod zullen aanvechten.
Door de onthoofding van de leraar Samuel Paty is in Frankrijk het debat over de positie van de islam weer op scherp gezet. Correspondent Stefan de Vries verwacht er niet veel van. ”Macron spreekt oorlogstaal. Maar hij pakt het probleem niet bij de wortels aan.”
De terreuraanvallen waar Frankrijk geregeld mee te maken krijgt, zorgen er telkens voor dat het debat over ‘islamitisch separatisme’, zoals Franse politici het noemen, weer terug is bij af. Daarbij wijzen ze naar radicalisering van de islam, terwijl in de Franse maatschappij zelf nog een hoop te winnen valt.
De minister van Binnenlandse Zaken maakte verder bekend dat sinds het aantreden van president Macron, in 2017, in totaal 32 terreuraanslagen zijn verijdeld.
Financiële vergoeding
Er zijn vier leerlingen opgepakt omdat de politie ervan uitgaat dat scholieren de aanslagpleger tegen betaling hebben geholpen bij het vinden van zijn doelwit. Hij zou op straat leerlingen hebben gevraagd om Paty aan te wijzen, waarna hij Paty neerstak en onthoofde.
Vier van de vijftien personen zijn leerlingen op de school van de geschiedenisleraar, schrijven persbureau AFP en LeParisien op basis van een juridische bron.
Een andere leerling is na politieverhoor vrijgelaten, schrijft de krant Le Parisien. Onder de arrestanten zijn de de vader van een schoolmeisje en een bekende islamistische militant die hadden aangedrongen op de aanslag. En verder de ouders van de aanslagpleger, zijn grootvader en zijn jongere broer, zo werd al eerder bekend.
‘Niet bang zijn’
Voor kinderen van twaalf en dertien jaar staat de vrijheid van meningsuiting in Frankrijk het lesprogramma. De docent mag daar zelf beslissen hoe hij de les invult.
“Sommige mensen zeggen dat het zijn eigen schuld is, maar hij volgde gewoon het lesprogramma”, zegt Sophie. “Het was zijn eigen beslissing om de karikatuur van Mohammed te laten zien. Ik heb dat zelf nooit gedaan, ik ben niet erg geïnteresseerd in die cartoons. Maar hij deed het op een subtiele manier.” Leerlingen kregen de kans om even de klas te verlaten.
“Als je de vrijheid van meningsuiting wilt bespreken met leerlingen van twaalf, dertien jaar, kun je over de Franse revolutie beginnen, maar dat sluit niet aan bij hun belevingswereld. Met illustraties kun je hun belangstelling wekken. Hij probeerde gewoon de aandacht van zijn leerlingen vast te houden.”
De vader van een scholiere zou hebben aangedrongen op de aanslag en daarbij hebben aangedrongen op hulp van Collectif contre l’islamophobie en France.
Het gaat om de islamistische organisaties die volgens Darmanin “separatistisch” zouden zijn, schrijft Le Figaro. Islamisme verwijst naar een extremistische politieke versie van de islam.
De islamitische groepering Collectif contre l’islamophobie en France (Collectief tegen islamofobie in Frankrijk) was met een lastercampagne begonnen en had een fatwa uitgesproken over de Franse leraar die afgelopen vrijdag is gedood bij een aanslag, meldt de Franse Gérald Darmanin (Binnenlandse Zaken) maandag. Hij onderzoekt of de groep die de fatwa uitsprak verboden kan worden.
Tegen Paty was een zogeheten fatwa uitgesproken door de islamitische groepering Collectif contre l’islamophobie en France (Collectief tegen islamofobie in Frankrijk), meldde de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin. Een fatwa is een decreet van geestelijken waarin wordt gezegd hoe moslims zich moeten gedragen. Dat kan in de vorm van een verbod, maar ook als een oproep om iemand te doden.
Volgens de Franse minister van Binnenlandse Zaken worden er nog meer politieoperaties opgestart. Onderzocht wordt of bepaalde groepen uit de Franse moslimgemeenschap moeten worden opgeheven na beschuldigingen van het bevorderen van geweld en haat.
Ondertussen worden zo’n tachtig politieoperaties opgestart, aldus Darmanin. Volgens persbureau AFP worden woningen van tientallen personen doorzocht.
De onthoofding van de leraar in een voorstad van Parijs vanavond was een ‘islamistische tereuraanslag’. Dat zei de Franse president Emmanuel Macron bij zijn bezoek aan de voorstad Conflans Sainte Honorine waar de moord plaatsvond.
AD 17.10.2020
De zaak wordt gezien als een moord met een terroristische achtergrond, zegt ook het Franse Openbaar Ministerie. De anti-terreurafdeling is een onderzoek begonnen. Een politiebron heeft tegen persbureau Reuters gezegd dat de verdachte volgens getuigen Allahoe Akbar riep tijdens de aanval, maar de politie heeft dat niet bevestigd via de officiële woordvoering.
De Franse leraar die gisteren in een stad in de buurt van Parijs om het leven is gebracht bij een aanslag, krijgt een nationaal eerbetoon. Dat heeft het kantoor van de Franse president Macron laten weten. Wanneer de plechtigheid zal plaatsvinden is nog niet bekend, meldt de Franse publieke omroep, maar wel duidelijk is dat het zal worden georganiseerd in overleg met de familie van het slachtoffer.
Telegraaf 17.10.2020
In de stad waar gistermiddag de keel werd doorgesneden van een leraar komen bewoners, leerlingen en hun ouders op zondag 18.10.2020samen. Een mevrouw pinkt met een zakdoek een traantje weg. Een tienerjongen in joggingbroek loopt met een witte roos in zijn hand. ,,Het is een verschrikking. Ik heb er geen woorden voor’’, zegt een moeder die hier twee kinderen op school heeft.
Vorige maand werd een man uit Pakistan opgepakt, nadat hij vlak bij het oude redactiekantoor van het weekblad had ingestoken op twee mensen. Die raakten gewond.
De school nabij Parijs waar de leraar werkte die gisteren omkwam bij een aanslag, ontving de afgelopen tijd meerdere dreigementen. De Franse anti-terreuraanklager heeft dat bekendgemaakt op een persconferentie.
Oud-premier Manuel Valls heeft Franse media opgeroepen spotprenten over Mohammed van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo te publiceren. “Alle leerlingen moeten deze cartoons kunnen zien, en daarna moet uitgelegd worden wat hier is gebeurd”, zegt hij in een video op de site van nieuwszender France Info.
De achttienjarige man die wordt verdacht van het doodsteken en onthoofden van een leraar in een voorstad van Parijs had voorafgaand aan het incident aan scholieren op straat gevraagd om de docent aan te wijzen. Dat meldt de Franse openbaar aanklager voor terrorismezaken zaterdag. De verdachte was toen nog niet bekend bij veiligheidsdiensten.
Na de onthoofding had de achttienjarige man uit Rusland een foto van het lichaam van het slachtoffer met een bericht waarin hij verantwoordelijkheid opeiste op Twitter geplaatst. Toen agenten de verdachte hadden doodgeschoten, vonden ze dit bericht op zijn telefoon. Twitter heeft dit bericht snel verwijderd en het account van de man opgeheven.
De man die gisteravond de keel doorsneed van een 47-jarige leraar in een voorstad van Parijs is een 18-jarige van Tsjetsjeense afkomst. Aboulakh A. stond niet bekend als geradicaliseerd en had geen strafblad. Hij had sinds maart een verblijfsvergunning als vluchteling in Frankrijk, bevestigde een woordvoerder van justitie op een persconferentie zaterdagmiddag.
De Franse politie heeft negenverdachtenaangehouden na de onthoofding van een leraar in een voorstad van Parijs. Onder de aangehouden mensen zouden familieleden van de dader zijn, meldt het Franse persbureau AFP op basis van een bron.
Een vijfde verdachte, de vermoedelijke dader, werd kort na het incident doodgeschoten door de politie. Volgens de Franse nieuwszender BFM ging het om een achttienjarige man die was geboren in Rusland. Hij zou “Allahoe akbar” hebben geroepen, maar een politiewoordvoerder kon dat nog niet bevestigen.
De halfzus van een van de verdachten heeft zich in het verleden aangesloten bij de terroristische groepering Islamitische Staat. Onderzocht wordt of er een verband is, zegt Renout. “De vraag is of deze 18-jarige alleen heeft gehandeld, of hij hulp kreeg, of dat hij in opdracht van iemand handelde.”
Onderzoek naar tweet
Gisteravond en afgelopen nacht pakte de politie in totaal negen mensen op. Het zou gaan om familieleden van de dader en de ouders van een leerling op de school waar het slachtoffer werkte. Drie andere arrestanten behoren tot de vriendenkring van de doodgeschoten verdachte. Het is onbekend of ze iets met de aanslag te maken hebben.
De politie onderzoekt een tweet waarin een foto van het hoofd van het slachtoffer werd getoond. De tweet is inmiddels verwijderd. Het is nog onduidelijk of het door de aanvaller is gepost.
Bij een vermoedelijke terreuraanslag ten noordwesten van Parijs is een man gedood. Zijn keel werd doorgesneden. Dat gebeurde rond 17 uur ‘s middags in Conflans-Sainte-Honorine, op enkele tienallen kilometers van Parijs.
Kort daarna werd in de buurgemeente Eragny een man met een mes aangehouden op straat. De man gedroeg zich ‘agressief en bedreigend’. Hij wilde niet stilstaan en ook niet zijn mes afgeven. Daarop schoten agenten hem neer, waarna de man overleed. Volgens het Franse BFM was het een 18-jarige man die was geboren in Rusland.
De laatste jaren zijn er meer terreuraanvallen geweest in Frankrijk waarbij blasfemie het motief was. In september werden twee personen verwond bij het voormalig hoofdkantoor van het satirische blad Charlie Hebdo.
IS-slachtoffers zijn woedend over Nederlands toneelstuk over Syriëgangster Laura H.
Het is ‘schandalig en onverantwoord’ dat een Nederlandse toneelgroep een voorstelling opvoert over de veroordeelde Syriëgangster Laura H. Dat stelt de Nederlands-Amerikaanse Free Yezidi Foundation, die opkomt voor de belangen van slachtoffers van terreurgroep IS.
Het toneelstuk Laura H. ging eind september in première en is gebaseerd op het gelijknamige boek en de podcast over het leven van de Syriëgangster uit Zoetermeer.
AD 17.10.2020
Laura H. vertrok in 2015 met haar man naar Syrië en vestigde zich in IS-gebied. Een jaar later vluchtte ze er met haar kinderen weg. De rechter veroordeelde haar in 2017 tot twee jaar cel, waarvan dertien maanden voorwaardelijk, omdat ze haar man steunde, die IS-strijder was. Ze heeft verschillende keren afstand genomen van het gedachtegoed van IS.
Jezidi’s
De Free Yezidi Foundation komt op voor de Jezidi’s, een volk dat leeft in het noorden van Irak. IS viel het gebied van de Jezidi’s in 2014 binnen en vermoordde er duizenden mannen en jongens. Vrouwen en meisjes werden ontvoerd en meegenomen naar het kalifaat in Syrië en Irak, waar ze door de IS-strijders en hun vrouwen als slavinnen werden gebruikt en verkracht. Het leed dat de Jezidi’s is aangedaan werd onder meer beschreven in het boek Het Vergeten Volk van AD-journaliste Brenda Stoter Boscolo.
De stichting wil dat IS-strijders ook voor de misdaden tegen de Jezidi’s worden berecht. Dat gebeurt tot nu toe nog maar mondjesmaat. In Nederland zijn, door gebrek aan bewijs, nog geen teruggekeerde IS-strijders of hun vrouwen berecht voor hun rol in de genocide op de Jezidi’s. Deze site schreef wel begin dit jaar dat zeker één Nederlandse jihadiste heeft geweten van het lot van het volk. Zij was getrouwd met een IS-strijder, die ook een Jezidi-vrouw als slavin had.
In het proces tegen Laura H. is op geen enkel moment aan de orde geweest, dat zij persoonlijk betrokken was bij misdaden tegen de Jezidi’s.
Leden van de Arnhemse terreurgroep gaan in hoger beroep tegen hun veroordeling. Dat zegt advocaat Serge Weening, die hoofdverdachte Hardi N. (36) en Nabil B. (23) bijstaat. N. werd vorige week door de rechtbank in Rotterdam veroordeeld tot een celstraf van zeventien jaar. Vijf medeverdachten kregen celstraffen van tien tot dertien jaar opgelegd.
Hoofdverdachte Hardi N., de vermeende leider van de groep, zei tijdens het proces te zijn „uitgelokt en gehersenspoeld” door undercoveragenten van de AIVD. Met hen mailde hij over de islam en zijn plannen over een jihadistische aanslag op een evenement.
Dankzij een infiltratie-actie wist de politie een aanslag te voorkomen, door de groep in september 2018 te arresteren in een vakantiehuisje in Weert. Daar oefenden de verdachten met kalasjnikovs en handvuurwapens en pasten ze bomvesten, die door de undercoveragenten werden aangereikt. Volgens het OM was Nederland aan een bloedige aanslag ontsnapt.
Kritiek op rol
Hoewel van uitlokking volgens de rechtbank geen sprake was, staat in het vonnis van de rechtbank wel kritiek op de rol van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Na aanvang van het opsporingsonderzoek door de politie is de AIVD te lang doorgegaan met het onderhouden van contact met de verdachte, die dacht te mailen met een vertrouweling met wie hij religieuze opvattingen kon uitwisselen.
De rechtbank vindt dat de inlichtingendienst had moeten stoppen met mailen op het moment dat de politie de infiltrant inzette. Het leverde N. een strafvermindering van een jaar op. Hij kreeg zeventien in plaats van achttien jaar.
Weening: „De rechtbank heeft terecht geconstateerd dat de AIVD dingen gedaan heeft die niet kunnen. De verdediging denkt dat de rol van de AIVD nog breder moet worden getrokken dan nu gebeurd is. Dat gaan we voorleggen aan het hof. De rechtbank spreekt in het vonnis over ontoelaatbare beïnvloeding. Die beïnvloeding moet ruimer geïnterpreteerd worden dan de rechtbank aannam.”
Celstraffen tot 20 jaar
Het Openbaar Ministerie had in juni celstraffen van acht tot twintig jaar geëist tegen de leden van de Arnhemse terreurcel. Bij drie verdachten viel de straf lager uit dan geëist. Het OM beslist volgende week over een eventueel hoger beroep, zegt een woordvoerder.
De 23-jarige Morat M., die tot dertien jaar cel is veroordeeld, stapt eveneens naar het gerechtshof. Op getoonde beelden tijdens het proces was onder meer te zien hoe M. een kalasjnikov kust en het wapen tegen zijn wang houdt. „Het vonnis van de rechtbank kan niet in stand blijven”, zegt M.’s advocaat Bart Nooitgedagt.
AD 15.10.2020
Ahmed B. en Mouad M. Veroordeeld
De rechtbank Rotterdam heeft donderdag 29.10.2020 twee mannen veroordeeld tot een celstraf van acht jaar voor het beramen van een terroristische aanslag in Nederland voor IS. Een politiebureau in Rotterdam was mogelijk een doelwit.
De rechtbank acht bewezen dat de Marokkaanse mannen speciaal met het doel om een aanslag te plegen naar Nederland waren gekomen. Er was een celstraf geëist van negen en zeven jaar cel.
Ahmed B. en Mouad M. werden in juni 2018 opgepakt nadat informatie was onderschept die zou duiden op de voorbereidingen voor een aanslag, met wapens en explosieven. B. kreeg de hoogste straf omdat hij ook nog een straatroof heeft gepleegd. De straf van M. viel drie maanden lager uit.
Tegen twee mannen die worden verdacht van voorbereidingen op het plegen van een terroristische aanslag in Nederland en deelname aan een terroristische organisatie, zijn celstraffen van negen en zeven jaar cel geëist. Een politiebureau in Rotterdam was mogelijk een doelwit. In onder meer een chat werd daarover gesproken en ook een foto van bureau De Veranda gedeeld.
Telegraaf 15.10.2020
Met hun aanhouding is veel kwaad voorkomen, zei de officier van justitie woensdag in de rechtbank in Rotterdam.
Ahmed B. en Mouad M. werden in juni 2018 opgepakt nadat informatie was onderschept die zou duiden op de voorbereidingen op een aanslag met wapens en explosieven. Tegen B. is de hoogste straf geëist, omdat hij ook een straatroof op zijn geweten zou hebben.
Labib al Nahhas lid van de jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham
Hij manifesteerde zichzelf tijdens de Syrische burgeroorlog jarenlang als de ‘buitenlandchef’ van de jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Inmiddels werkt hij als programmadirecteur voor de Syrische organisatie SACD die ‘vluchtelingen een stem probeert te geven’ en is hij adviseur bij het Europees Vredesinstituut in Brussel.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de subsidie aan het Europees Vredesinstituut nog niet stopgezet, nadat bleek dat dit Brusselse instituut met Nederlands geld een adviseur inhuurde die jarenlang actief was bij de Syrische jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Minister Sigrid Kaag wacht daarvoor eerst op opheldering van het Europees Vredesinsituut.
Executies en gijzelingen
Dat is hoogst opmerkelijk omdat Al Nahhas tot begin 2017 een prominente woordvoerder was van Ahrar al-Sham, een omstreden Syrische strijdgroep die wordt beschuldigd van standrechtelijke executies en gijzelingen. Nahhas veranderde na 2017 plots van profiel en werd actief namens de SACD (de Syrische Associatie voor Waardigheid van Burgers), hij noemt zichzelf nu ‘senior member’ van de Syrische politieke oppositie.
Elsevier 26.10.2020 De spotprenten die de vermoorde Franse docent Samuel Paty toonde, zorgen voor een diplomatieke rel. Frankrijk staat tegenover islamitische landen en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Die zijn boos op de Franse president Emmanuel Macron die het recht verdedigt om spotprenten te maken en te tonen. Ook PVV-leider Geert Wilders wekte de Turkse toorn na het plaatsen van een spotprent van Erdogan.
Het maken of tonen van afbeeldingen van de profeet Mohammed wordt door moslims niet geaccepteerd. Na de dood van Paty verdedigde Macron de vrijheid om tekeningen van de profeet te tonen. Vorige week zei de president dat Frankrijk de traditie van spotprenten niet zou beëindigen en dat Paty de Franse republiek belichaamde.
Boycot van Franse producten
Dat die afbeeldingen en cartoons in Frankrijk onder de vrijheid van meningsuiting vallen, wordt niet geaccepteerd door landen in het Midden-Oosten. Qatar en Koeweit boycotten na Macrons toespraak Franse producten, zoals voedingsmiddelen. Aan de Universiteit van Qatar werd een week in het teken van de Franse cultuur uitgesteld.
Moslims in andere landen roepen op sociale media op tot een soortgelijke boycot. Onder de hashtag BoycottFrance gaan afbeeldingen van Franse producenten rond om mensen te wijzen op wat er kan worden geboycot. De lijst gaat van luxemerken zoals Lacoste en Chanel tot zuivelproducent Danone en autofabrikanten Peugeot en Citroën.
De Franse federatie van producenten heeft zijn steun voor Macron uitgesproken na de boycot. ‘Franse principes gaan boven zakelijke akkoorden,’ zei voorzitter Geoffroy Roux de Bézieux maandagochtend 26 oktober. Volgens Roux de Bézieux moet Frankrijk zelf geen producten gaan boycotten: ‘Stupiditeit moet niet met meer stupiditeit worden beantwoord.’
Macron zou hekel hebben aan moslims
In een verklaring over de boycot schreef het Franse ministerie van Europese en Buitenlandse Zaken dat de Franse standpunten worden verdraaid: ‘Daarom zijn oproepen tot een boycot zinloos en moeten ze onmiddellijk ophouden, net als alle aanvallen op ons land, die door een radicale minderheid worden gebruikt.’
De Turkse president Erdogan uitte zaterdag 24 oktober felle kritiek op Macron. De Franse leider zou volgens Erdogan problemen hebben met moslims en de islam. De Pakistaanse premier Imran Khan zegt dat Macron islamofobie aanmoedigt. Hij wil zelfs dat Facebook islamofobie van het sociale medium verbant.
Volgens Erdogan zou Macron zelfs psychische hulp nodig hebben wegens zijn hekel aan de islam. Frankrijk besloot na de uitspraken de ambassadeur terug te halen uit Turkije.
PVV-leider Geert Wilders plaatste op zaterdag een spotprent van Erdogan. Daarop is hij te zien met een bom op zijn hoofd en noemt Wilders hem een ‘terrorist’.
Mevlüt Cavusoglu, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, zei naar aanleiding van Wilders’ tweet dat fascistische politici in Europa moeten worden gestopt. In een toespraak richtte Erdogan zich ook tot Wilders: ‘Fascisme staat niet in ons boek, fascisme staat in jouw boek.’
Wilders en Macron worden in Turkije verafschuwd. Op sociale media werd een video gedeeld waarbij mensen hun voeten kunnen afvegen aan matten waarop Wilders en Macron fascist worden genoemd.
Wilders schreef op Twitter dat fascisme juist het gedachtegoed van Erdogan is. ‘Ik kom op voor onze vrijheid en verzet me juist tegen de onvrijheid van de totalitaire islamitische ideologie.’
Premier Mark Rutte (VVD) liet op Twitter weten dat ‘Nederland naast Frankrijk en voor de collectieve waarden van de Europese Unie staat. Voor de vrijheid van meningsuiting en tegen extremisme en radicalisme.’
Elsevier 24.10.2020 In de nasleep van de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een moslimterrorist rijst de vraag of docenten in Nederland Mohammed-cartoons moeten tonen om deze barbaarse daad in de klas te bespreken, of niet. ‘Met vrijheid van meningsuiting komt verantwoordelijkheid,’ is een veelgehoorde en begrijpelijke reactie, maar niet de juiste, schrijft Raisa Blommestijn in een ingezonden opinie.
Het kan niemand zijn ontgaan: vorige week vrijdag, 16 oktober, werd de Franse geschiedenis- en aardrijkskundedocent Samuel Paty onthoofd door een Tsjetsjeense moslimfundamentalist, de achttienjarige Abdullakh Anzorov. De aanleiding voor deze gruwelijke daad was dat Paty cartoons van de profeet Mohammed in een les over de vrijheid van meningsuiting had getoond. De terreurdaad is een directe aanslag op een van de kernwaarden van de Franse Republiek.
Raisa Blommestijn (1994) is werkzaam als docent/onderzoeker aan de afdeling Encyclopedie van de rechtswetenschap, Universiteit Leiden. Zij werkt aan een proefschrift over de Weimarrepubliek en het verval van de democratische staatsvorm.
Dezelfde cartoons waren eerder al de redactie van het satirische weekblad Charlie Hebdo fataal geworden, in januari 2015. Terwijl satire een gevierde vorm van vrijheid van meningsuiting is in onze vrije, westerse samenlevingen, ligt het bespotten van de profeet Mohammed voor moslimfundamentalisten zeer gevoelig. Zelfs zo gevoelig dat een aantal van hen kennelijk bereid is over te gaan tot aanslagen met kalasjnikovs of tot barbaarse acties als een onthoofding midden op straat op klaarlichte dag.
Kloof tussen islamitische gemeenschap en seculiere staat
Dit vormt een levensgroot probleem: door dergelijke extremistische aanslagen groeit in Frankrijk een steeds diepere kloof tussen de islamitische gemeenschap aan de ene kant en de seculiere staat aan de andere kant. Dit werd bevestigd door cijfers die afgelopen week werden besproken in het actualiteitenprogramma Nieuwsuur: 75 procent van de moslimjongeren en 40 procent van alle moslims in Frankrijk vindt religieuze waarden belangrijker dan de waarden die de Franse staat uitdraagt. Dit leidt tot botsingen, ook in de klas – omdat de laïcité, het secularisme, de basis is van het openbaar onderwijs.
“Radicale eenlingen op drift, aangezwengeld door IS-gedachtegoed, op zoek naar een doelwit, zie je overal”, zegt terreurdeskundige @beatricedegraaf. “Maar dat er in Nederland gericht scholen worden getarget, kunnen de diensten niet beamen.” #Nieuwsuurpic.twitter.com/mbkFy3868G
Naar aanleiding van de aanslag op Charlie Hebdo kwamen op Franse scholen verplichte ‘burgerschapslessen’ op het programma te staan. Wreed genoeg waren het juist die lessen die Samuel Paty het leven hebben gekost. Wanneer zelfs het tonen van cartoons van de profeet Mohammed in pedagogische setting niet meer mogelijk is, of beter gezegd, wanneer eenieder die de cartoons toont in het kader van de opvoeding in seculiere waarden – wat de Fransen noemen l’instruction civique – het risico loopt te worden onthoofd, zijn we ver van huis. Hoe kunnen leerlingen immers worden opgevoed tot onafhankelijk denkende burgers wanneer degenen die hen deze ‘opvoeding’ moeten geven niet worden beschermd tegen de terreur waartegen ze pogen te strijden?
Deze vraag zou ook Nederlandse bestuurders moeten bezighouden. Hoewel de Nederlandse en de Franse context vanzelfsprekend niet één op één zijn te vergelijken, hebben we ook in Nederland te maken met een groep moslims wiens religieuze waarden in sommige opzichten haaks staan op de waarden van onze democratische rechtsstaat. Met andere woorden: ook in het Nederlandse klaslokaal botsen de waarden en rijst de vraag hoe om te gaan met ‘gevoelige onderwerpen’.
Lerares in De Vooravond: vrijheid komt met verantwoordelijkheid
In het programma De Vooravond suggereerde voormalig docent van het jaar en fractievoorzitter van de PvdA in Harderwijk, Lucelle Deneer-Comvalius, dat wanneer het gaat om dergelijke ‘gevoelige’ onderwerpen er eerst met de ouders van de leerlingen zou moeten worden overlegd over wat wel en niet kan worden besproken tijdens de les; vrijheid komt immers met verantwoordelijkheid.
Hoewel dit op het eerste gezicht een sympathiek voorstel lijkt – wie zou er immers op uit zijn ‘kwetsbare’ leerlingen nodeloos te kwetsen? – kleven er belangrijke bezwaren aan. Wie bepaalt er immers wat een ‘gevoelig’ onderwerp is? Dit is een hellend vlak. Behalve Mohammed-cartoons en de vrijheid van meningsuiting zouden bijvoorbeeld homoseksualiteit, de Holocaust of de Palestijnse kwestie ‘gevoelig’ kunnen liggen.
Wat te denken van atheïsme, transgenders of de Tweede Wereldoorlog? Er is altijd wel iemand die aanstoot neemt aan een bepaald onderwerp. Indien al deze onderwerpen eerst zouden moeten worden voorgelegd aan ouders, dan leidt dit niet alleen tot allerlei praktische bezwaren maar lopen we tevens het risico dat steeds meer onderwerpen taboe worden verklaard door ouders met intolerante opvattingen.
Het onderwijs is juist bedoeld om tegenwicht te bieden aan denkbeelden die leerlingen thuis gepresenteerd krijgen. Indien ouders een doorslaggevende stem krijgen in het curriculum werkt hun invloed door in het onderwijs en verdwijnt dit tegenwicht. Terwijl dit juist zo belangrijk is: het zorgt ervoor dat leerlingen kennismaken met allerlei onderwerpen en verschillende visies.
Natuurlijk kan dat schuren en kan niet worden voorkomen dat iemand wordt gekwetst of beledigd. Het onderwijs is er niet om dit compleet te voorkomen, maar om leerlingen weerbaar te maken. In de beschermde omgeving van het klaslokaal maken leerlingen kennis met hen onwelgevallige of onbekende opvattingen en leren zij een gepaste reactie te geven op tegenslag.
Het is wenselijk om cartoons te tonen en te bespreken als eerbetoon aan Paty
Hoewel de reactie van de docent in De Vooravond begrijpelijk is – misschien overheerst bij haar wel de angst om het volgende slachtoffer te worden – is deze niet wenselijk en onverantwoord. Wel wenselijk zou zijn om juist, als eerbetoon aan Samuel Paty en tegelijk aan onze seculiere staat als geheel, de Mohammed-cartoons te tonen en het gesprek te voeren. Dit gesprek begint bij het benoemen van de ongemakkelijke waarheid dat er een link is met de islam: dat Paty is onthoofd door een radicale moslim, door een islamitische terrorist.
Betekent dit dat alle moslims terroristen zijn? Nee, natuurlijk niet. Toch lijkt een deel van de Nederlandse politici meer bezig met de angst voor stigmatisering dan met het benoemen van het werkelijke probleem. Nadat het dagen overwegend stil was gebleven na de aanslag, druppelden woensdag via Twitter berichten uit politiek Den Haag binnen.
Deze tweets waren echter illustratief voor het in alle toonaarden zwijgen over het werkelijke probleem. Zo had premier Mark Rutte (VVD) het over een ‘terreurdaad’ en de VVD in het algemeen over ‘lesgeven over het vrije woord’. Minister Sigrid Kaag (D66) benoemde op haar beurt dat Paty werd omgebracht vanwege ‘het spreken over vrijheden’. Jesse Klaver (GroenLinks) sprak enkel over een ‘extremist’.
Frankrijk herdenkt vandaag Samuel Paty die het slachtoffer werd van een afschuwelijke terreurdaad. De academische vrijheid kan en mag niet ingeperkt worden en veiligheid en het vrije woord mogen het nooit verliezen van onverdraagzaamheid. NL staat zij aan zij met het Franse volk.
Dit is een slechte zaak, net als het uit de weg willen gaan van het bespreken van moeilijke onderwerpen of die eerst willen voorleggen aan ouders. Niet willen kwetsen of de link met de islam niet willen benoemen, draagt mede bij aan het probleem. Zolang het probleem niet wordt onderkend of benoemd en zolang het bespreken ervan dus uit de weg wordt gegaan, is de weg naar een oplossing nog lang niet ingezet. Een adequate diagnose gaat immers vooraf aan een effectieve behandeling.
Docenten worden in de kou gezet door eenieder die wegkijkt
Dit komt docenten niet ten goede. Bij hen overweegt, logischerwijs, de angst: wie beschermt ze tegen fundamentalisten? Wie voorkomt dat zij, door Mohammed-cartoons te tonen, letterlijk een prijs op hun hoofd zetten? Docenten worden in de kou gezet door eenieder die wegkijkt of op een andere manier de onthoofding van Samuel Paty vergoelijkt in termen van ‘vrijheid komt met verantwoordelijkheid’.
Het wordt docenten op deze manier vrijwel onmogelijk gemaakt om de cartoons te tonen of ongemakkelijke onderwerpen aan te snijden – zowel door hun ambtgenoten die koste wat het kost gekwetste zieltjes willen voorkomen, als door politiek Den Haag dat in alle toonaarden zwijgt over de aard van de daad. Op deze manier winnen de terroristen: wegkijken is een deel van het geweld dat de vrijheid van meningsuiting wordt aangedaan.
Elsevier 22.10.2020 Tijdens een nationale herdenking werd woensdagavond de door een islamistische terrorist onthoofde leraar Samuel Paty herdacht. De Franse president hield een toespraak waarin hij benadrukte hoe belangrijk het werk van Paty en al die andere onderwijzers is voor het behoud van vrijheid, westerse waarden en de Franse Republiek.
Onder de klanken van het lied One van de Ierse band U2 werd de kist met het lichaam van Samuel Paty de binnenplaats van de Sorbonne, de universiteit van Parijs, op gedragen. Een leerling las een brief voor uit De eerste man van Albert Camus. Daarna hield president Emmanuel Macron een even emotionele als felle rede. Hieronder kunt u de herdenking terugkijken en leest u een vertaling van Macrons toespraak, die is gepubliceerd op de website van het Élysée.
‘Dames en heren,
‘Vanavond spreek ik geen woorden om ons te herinneren aan de strijd tegen het politieke en radicale islamisme, dat leidt tot terrorisme. Die woorden heb ik al eerder uitgesproken. Het kwaad, heb ik het genoemd. We hebben besloten om tot daden over te gaan, deze te versterken, en deze te volbrengen.
‘Vanavond zal ik het niet hebben over de terroristen, hun medeplichtigen en alle lafaards die deze aanslag hebben gepleegd en mogelijk hebben gemaakt. Ik zal niet spreken over degenen die zijn naam aan de barbaren hebben gegeven, ze verdienen het niet. Namen, die hebben ze niet eens. Vanavond zal ik niet nog meer spreken over de essentiële eenheid die alle Fransen voelen. Die is kostbaar en verplicht alle verantwoordelijken om zich uit te spreken en het juiste te doen.
‘Vanavond wil ik het hebben over jullie zoon, ik wil het hebben over jullie broer, jullie oom, over degene van wie jullie hielden, je vader. Vanavond wil ik het hebben over uw collega, jullie leraar die stierf omdat hij ervoor had gekozen om les te geven, die werd vermoord omdat hij had besloten zijn studenten te leren om burgers te worden. Om ze te leren hun huiswerk te maken. Ze te leren over vrijheden en om die te gebruiken. Vanavond wil ik u vertellen over Samuel Paty.
‘Samuel Paty hield meer van boeken en van kennis dan van wat ook. Zijn appartement was een bibliotheek. Het mooiste cadeau dat hij kon krijgen, waren boeken om uit te leren. Hij hield ervan boeken door te geven, zowel aan zijn studenten als aan zijn familieleden, de passie voor kennis, de smaak van vrijheid.
Nadat hij geschiedenis had gestudeerd in Lyon overwoog hij onderzoeker te worden, maar hij sloeg de weg in waarop u, zijn ouders – leraar en schoolhoofd in Moulins – hem waren voorgegaan, door een “onderzoeker in het onderwijs” te worden, zoals hij zichzelf graag omschreef. Door onderwijzer te worden. Er is dus geen betere plek dan de Sorbonne, al meer dan acht eeuwen ons centrum van universele kennis, de plek van het humanisme, waar de natie hem eer kan bewijzen.
‘Samuel Paty had een passie voor lesgeven en hij deed dat zo goed op verschillende hogescholen en middelbare scholen, waaronder die van Conflans-Saint-Honorine. We hebben allemaal in ons hart, in ons geheugen, wel een herinnering aan een leraar die de loop van ons leven heeft veranderd. U weet wel, de leraar die ons leerde lezen, tellen, ons vertrouwen gaf. De leraar die ons niet alleen kennis meegaf, maar ook een pad voor ons opende door een boek, een blik, door zijn aandacht.
‘Samuel Paty was een van die leraren die je nooit zult vergeten, een van die enthousiastelingen die nachten konden doorbrengen met leren over de geschiedenis van religies om zijn studenten en hun overtuigingen beter te begrijpen.
Een van die bescheiden mensen die zichzelf duizend vragen hebben gesteld, zoals over de lessen over vrijheid van meningsuiting en gewetensvrijheid die hij sinds juli afgelopen zomer in Moulins voorbereidde en over de twijfels die hij deelde, uit noodzaak en sensitiviteit.
‘Samuel Paty belichaamde ten diepste de leraar over wie Jean Jaurès droomde in de brief aan leraren die net is voorgelezen: “vastberadenheid verenigd met tederheid”. Hij die de grootheid van het denken toont, leert respect, en laat zo zien wat beschaving is. Hij die de taak op zich nam “republikeinen te maken”.
‘De woorden van Ferdinand Buisson komen terug als een echo: “Om een republikein te maken,” schreef hij, “moet je de mens nemen, hoe klein en nederig hij ook is, […] en hem doen beseffen dat hij zelf kan nadenken, dat hij aan niemand geloof noch gehoorzaamheid verschuldigd is, dat het aan hem is om de waarheid te zoeken en deze niet kant-en-klaar te ontvangen van een meester, een bestuurder, een leider, wie dan ook.”
‘“Republikeinen maken”, dat was de strijd van Samuel Paty.
‘En hoewel deze taak vandaag de dag misschien reusachtig lijkt, vooral waar geweld, intimidatie en soms berusting voorrang hebben, is zij essentieel en actueler dan ooit. Hier in Frankrijk houden we van onze natie, zijn geografie, zijn landschappen en zijn geschiedenis, zijn cultuur en zijn metamorfoses, zijn geest en zijn hart. En die willen we aan al onze kinderen meegeven.
‘Hier in Frankrijk houden we van het zowel aardse als universele project dat de Republiek draagt, haar orde en haar beloften. Elke dag opnieuw beginnen. Dus op elke basisschool en op elke middelbare school zullen we leraren de macht teruggeven om “republikeinen te maken”, de positie en de autoriteit die hen toekomt.
We zullen ze opleiden, ze waarderen zoals zou moeten, we zullen ze steunen, we zullen ze zoveel mogelijk beschermen. Zowel op school als daarbuiten geldt dat de druk, het misbruik van onwetendheid en de gehoorzaamheid die sommigen zouden willen introduceren, bij ons geen plek hebben. “Ik zou willen dat mijn leven en mijn dood ergens toe dienen,” zei hij ooit. Alsof hij voorkennis had.
‘Waarom werd Samuel vermoord? Waarom? Vrijdagavond geloofde ik voor het eerst in willekeurige waanzin, absurde willekeur: nog een slachtoffer van onnodig terrorisme.
Hij was tenslotte niet het belangrijkste doelwit van de islamisten, hij gaf alleen maar les. Hij was niet de vijand van de religie waarop ze zich beroepen, hij had de Koran gelezen, hij respecteerde zijn studenten, wat hun overtuiging ook was, hij was geïnteresseerd in de moslimbeschaving.
‘Nee, integendeel, juist daarom werd Samuel Paty vermoord. Omdat hij de Republiek belichaamde die elke dag in de klas wordt herboren, de vrijheid die op scholen wordt overgedragen en bestendigd.
‘Samuel Paty werd vermoord omdat de islamisten onze toekomst willen en ze weten dat ze die met stille helden zoals hij nooit zullen hebben. Zij scheiden de gelovigen van degenen die niet geloven.
‘Samuel Paty kende alleen burgers. Zij voeden zich met onwetendheid. Hij geloofde in weten. Zij cultiveren haat tegen de ander. Hij wilde voortdurend het gezicht van de ander blijven zien, de rijkdom van het anders-zijn ontdekken.
‘Samuel Paty was het slachtoffer van de rampzalige samenzwering van domheid, leugens, samensmelting, haat tegen de ander, van de haat tegen wat wij in ons diepste wezen zijn.
‘Samuel Paty werd vrijdag het gezicht van de Republiek, van ons verlangen om terroristen te breken, islamisten uit te schakelen, om te leven als een gemeenschap van vrije burgers in ons land, het gezicht van onze vastberadenheid om te begrijpen, te leren, door te gaan met lesgeven, om vrij te zijn, want we zullen doorgaan, professeur.
‘We zullen de vrijheid verdedigen die je zo goed hebt onderwezen en we zullen het secularisme hoog in het vaandel dragen. We zullen karikaturen en tekeningen niet opgeven, zelfs als anderen terugtrekken. We zullen alle kansen bieden die de Republiek verschuldigd is aan al haar jeugd zonder enige vorm van discriminatie.
‘We zullen doorgaan, professeur. Met alle onderwijzers en docenten in Frankrijk zullen we de geschiedenis met al haar hoogte- en dieptepunten onderwijzen. We zullen literatuur, muziek, alle werken van ziel en geest overbrengen. We zullen met volle teugen genieten van het debat, van redelijke argumenten, van vriendelijke overtuigingskracht. We zullen de wetenschap en haar controverses liefhebben. Net als u zullen we tolerantie stimuleren. Net als u zullen we onophoudelijk proberen te begrijpen, en nog beter te begrijpen wat ze van ons willen afpakken. We zullen humor leren, en afstand. We zullen ons herinneren dat onze vrijheden alleen standhouden als haat en geweld eindigen, en door respect voor de ander.
‘We zullen doorgaan, professeur. En hun hele leven zullen de honderden jongeren die u hebt opgeleid kritisch denken zoals u hen hebt geleerd. Misschien worden sommigen van hen op hun beurt onderwijzer, zodat ook zij weer jonge burgers gaan opleiden. Op hun beurt zullen ze de liefde voor de Republiek overbrengen. Ze zullen telkens opnieuw onze natie, onze waarden, ons Europa leren doorgronden.
‘We zullen, ja, deze strijd voortzetten omwille van de vrijheid en waarvan u voortaan het gezicht bent, omdat we het u verschuldigd zijn, omdat we het onszelf verschuldigd zijn, omdat in Frankrijk, professeur, het licht nooit uitgaat. Leve de Republiek. Leve Frankrijk.’
Vertaling: Bram Hahn.
Lees ook het hoofdcommentaar van het Franse dagblad Le Figaro, vertaald door schrijver en journalist Sylvain Ephimenco:
Elsevier 21.10.2020 De docent Samuel Paty wordt woensdag herdacht in Frankrijk. Tijdens een bijeenkomst met president Emmanuel Macron op de universiteit Sorbonne krijgt Paty postuum de hoogste Franse onderscheiding: het Legioen van Eer. Terwijl de moord op Paty in Frankrijk veel losmaakt, reageren Nederlandse politici amper.
Tijdens de bijeenkomst in Parijs zijn 400 gasten aanwezig, onder wie Paty’s familie. Paty werd vrijdag in een voorstad van Parijs onthoofd door een 18-jarige Tsjetsjeense moslim, die door de politie werd doodgeschoten. De geschiedenisdocent toonde in lessen over vrijheid van meningsuiting weleens cartoons van de profeet Mohammed.
Gesloten moskee heeft spijt
De vader van een leerling had via video’s opgeroepen tot actie tegen Paty. Ook zou door het Collectif contre l’islamophobie en France (collectief tegen islamofobie in Frankrijk) een fatwa zijn uitgesproken. Met een fatwa worden moslims opgeroepen tot het volgen van bepaalde leefregels, wat ook het doden van een persoon kan zijn.
Een moskee die video’s over Paty had verspreid, heeft zijn spijt daarover betuigd. De Franse overheid heeft de bewuste moskee voor zes maanden gesloten. De minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, onderzoekt of andere islamitische organisaties, zoals genoemd collectief tegen islamofobie, kunnen worden gesloten als zij tegen de Franse waarden ingaan.
Dinsdagavond beloofde president Macron actie te ondernemen tegen die groeperingen. Direct na de moord op Paty sprak Macron van een ‘existentieel gevecht’ tegen terrorisme. De moord op Paty noemde hij islamistisch terrorisme. Macron kondigde begin oktober een wetsvoorstel aan om radicalisering te bestrijden.
Macron wil samenwerken met Poetin
Macrons wil ‘islamistisch separatisme’ bestrijden en de islam in Frankrijk bevrijden van buitenlandse beïnvloeding. Volgens zijn aanpak moet er toezicht komen op de financiering van moskeeën en wordt thuisonderwijs aan banden gelegd. Kinderen moeten Frans onderwijs volgen. Ook moet de staat weer zichtbaar worden in buurten die getto’s zijn geworden.
Ook sprak Macron met de Russische president Vladimir Poetin. Macron wil beter samenwerken in de strijd tegen terrorisme en illegale migratie. De moordenaar van Paty was een 18-jarige Tsjetsjeense moslim die na zijn daad door de politie werd doodgeschoten.
Stilte in Nederland
In Nederland maakt de moord op Paty weinig los. Slechts enkele politici delen berichten over de moord. Presentator Fidan Ekiz van talkshow De Vooravond maakte zich daar dinsdag boos over. Zij constateerde dat massale verontwaardiging uitbleef en vroeg zich af waarom mensen niet de straat opgaan:
Ook haalde ze uit naar de politiek, waar het ‘muisstil’ is. Volgens Ekiz zijn mensen bang om te zeggen wat ze vinden en denken, omdat het zomaar kan dat je hoofd wordt afgehakt.
De Franse ambassade in Nederland heeft opgeroepen mee te doen aan een minuut stilte, woensdag om 16:30:
Nederlandse politici die zich fel uitspreken over de moord op Paty zijn er nauwelijks. PVV-leider Geert Wilders bekritiseerde de stilte van de Nederlandse politiek op Twitter:
Wilders plaatste maandag een videoboodschap over de dood van Paty en het belang van de vrijheid van meningsuiting. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers schreef zaterdagmiddag al een bericht op zijn Facebookpagina. Daarin noemde hij de moord ‘diep verontrustend’ en zei hij te hopen en bidden dat ‘de liefde voor onze vrijheid alle angst voor barbarij uitdrijft’.
PvdA-leider Lodewijk Asscher kwam dinsdagavond met een statement over de dood van Paty. Asscher schrijft: ‘De onthoofding van leraar Samuel Paty door een islamistische extremist is niet alleen een schok voor zijn school en voor Frankrijk maar ook voor ons allen.’ Lessen, zoals Paty gaf over de vrijheid van meningsuiting, noemt Asscher een essentieel onderdeel van onze democratie.
Woensdag plaatste D66-lijsttrekker Sigrid Kaag een bericht op Twitter waarin zij de hoop uitsprak dat geen enkele leraar zich beperkt voelt door de moord op Paty. Wilders heeft de Tweede Kamer verzocht om volgende week over de moord te debatteren.
Elsevier 19.10.,2020 Tegen de Franse docent die vrijdag 16 oktober is onthoofd, was een fatwa uitgesproken. Dat zei de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, maandagochtend. Darmanin onderzoekt of de verantwoordelijke groepering kan worden verboden. Zij zou een lastercampagne tegen geschiedenisdocent Samuel Paty hebben gevoerd.
Paty werd vrijdag onthoofd in een voorstad van Parijs door een 18-jarige Tsjetsjeense moslim, die door de politie werd doodgeschoten. Paty toonde in lessen over vrijheid van meningsuiting weleens cartoons van de profeet Mohammed.
Volgens Darmanin is de groep Collectif contre l’islamophobie en France (collectief tegen islamofobie in Frankrijk) ‘uiteraard betrokken’ bij de moord op Paty. Hij wil de groep laten ontbinden, omdat die een vijand van de Franse republiek is. Ook zou die groep tegen Paty een fatwa hebben uitgesproken. Met een fatwa worden moslims opgeroepen tot het volgen van bepaalde leefregels, wat ook het doden van een persoon kan zijn. Darmanin onderzoekt ook of andere organisaties kunnen worden verboden als zij tegen Franse waarden ingaan.
Massale herdenkingssamenkomsten
Zondag 18 oktober gingen Fransen massaal de straat op om te protesteren tegen de moord op Paty. In Parijs, Lyon en andere steden kwamen duizenden mensen bijeen. Zij droegen onder meer borden met teksten als Je suis Samuel, een verwijzing naar de leus Je suis Charlie, die is gebruikt na de aanslag op het Franse satirische blad Charlie Hebdo in 2015.
Bij de demonstratie in Parijs waren ook politici aanwezig, onder wie de burgemeester van Parijs en de Franse premier Jean Castex. Die schreef op Twitter dat Frankrijk geen schrik wordt aangejaagd, niet bang is en niet wordt verdeeld:
Jean Castex
@JeanCASTEX
Compte gouvernemental, France
Vous ne nous faites pas peur. Nous n’avons pas peur. Vous ne nous diviserez pas. Nous sommes la France !
Drie weken geleden werd in de hoofdstad al een aanslag gepleegd door een extremistische moslim uit Pakistan. Hij stak twee mensen neer, die de terreurdaad overleefden. Zijn doelwit was het redactiekantoor van het blad Charlie Hebdo. De locatie van dat kantoor is onbekend sinds de aanslag vijf jaar geleden.
In april werden twee mensen vermoord en vijf verwond bij een terreurdaad in het plaatsje Romans-sur-Isère, ten zuiden van Lyon. Een Soedanese asielzoeker zit nog vast voor die aanslag.
Laurent Nuñez, voormalig hoofd van de Franse dienst voor binnenlandse veiligheid, zei eind september dat de veiligheidsdiensten worstelen met die kleine terreuraanslagen. Grote terreurdaden worden makkelijker onderschept, maar kleine aanslagen zoals in Parijs zijn lastiger te bestrijden. Die worden gepleegd door individuen zonder banden met terreurgroepen en radicaliseren zelf door propagandakanalen.
Existentieel gevecht tegen terrorisme
De Franse president Emmanuel Macron sprak na de moord op Paty van een ‘existentieel gevecht’ tegen terrorisme. De moord op Paty noemde hij islamistisch terrorisme. Macron onthulde begin oktober een aanpak om radicalisering te bestrijden en kondigde aan met een wetsvoorstel te komen.
Macrons wil ‘islamistisch separatisme’ bestrijden. Volgens de president verkeert de islam wereldwijd in crisis doordat posities binnen het geloof verharden. Macron wil de islam in Frankrijk bevrijden van buitenlandse invloeden. Hij noemde secularisme het cement van de Franse samenleving, en waarschuwde voor stigmatisering van alle moslims.
Volgens zijn aanpak moet er toezicht komen op de financiering van moskeeën en wordt thuisonderwijs aan banden gelegd. Kinderen moeten Frans onderwijs volgen. Ook moet de staat weer zichtbaar worden in buurten die getto’s zijn geworden. Het wetsvoorstel onthult Macron later dit jaar.
Elsevier 18.10.2020 De islamitische terreuraanslag op een Franse geschiedenisleraar, die werd onthoofd omdat hij Mohammed-cartoons aan de klas toonde, heeft verstrekkende gevolgen, schrijft hoogleraar en FVD-senator Paul Cliteur in een ingezonden opiniestuk. ‘Welke geschiedenisleraar gaat na deze onthoofding het probleem van de vrijheid van expressie nog in de klas bespreken?’
De Franse president Emmanuel Macron noemde de onthoofding van de geschiedenisleraar Samuel Paty (1973-2020) een ‘islamitische terreuraanslag’. Hij zei: ‘Een burger is vermoord omdat hij leraar was en vrijheid van meningsuiting doceerde.’ Ook verklaarde Macron: ‘Het hele land staat achter alle leraren in het land.’ En hij beloofde dat Frankrijk ‘snel en met autoriteit’ zou reageren.
Paul Cliteur (1955) is hoogleraar encyclopedie van het recht aan de Universiteit Leiden en schrijver van Bardot, Fallaci, Houellebecq en Wilders (2016), In Naam van God (2018) en Cultuurmarxisme. Er waart een spook door het Westen (2018). Ook is hij directeur van het Renaissance Instituut, het wetenschappelijk bureau van Forum voor Democratie. Voor die partij is hij sinds juni 2019 lid van de Eerste Kamer.
Of we dat ‘snel en met autoriteit’ moeten geloven, daarbij kun je vraagtekens plaatsen. Het is Frankrijk niet gelukt dit probleem van de gewelddadige reacties op cartoons op te lossen. Evenmin dat het Nederland is gelukt of welk ander West-Europees land ook. Alleen de centraal-Europese landen als Hongarije en Polen blijven gevrijwaard van jihadistisch-terroristische aanvallen.
De West-Europese landen worden echter steeds verder in een onderworpen positie gemanoeuvreerd. Welke geschiedenisleraar gaat na deze onthoofding het probleem van de vrijheid van expressie nog in de klas bespreken? Het hele land mag achter je staan, maar wat heb je daaraan als je letterlijk je hoofd kunt verliezen? En wat heb je daaraan als de politie en de president je tegen die onthoofding niet kunnen beschermen?
In Nederland begon dit proces met de moord op Theo van Gogh
Weinig mensen realiseren zich dat, maar in feite is dat proces in Nederland begonnen met de moord op de filmmaker Theo van Gogh in 2004. In 2005 gingen de Denen proberen of je nog cartoons over de profeet kon publiceren. Dat kon dus niet. Toen verklaarden de Franse cartoonisten zich in 2006 solidair met hun Deense collega’s, maar dat leidde in 2015 tot de moord op de gehele redactie van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo.
Nu proberen de dappere Fransen het probleem van de geleidelijke erosie van de vrijheid van expressie nog te bespreken in de klas, maar door de onthoofding van Paty is duidelijk geworden dat zelfs dát niet meer kan. Het tonen van de cartoons is zelfs in een pedagogisch-didactische context niet mogelijk. De staat bewijst zich als volkomen machteloos. De Franse leraren die in het kader van een vak als maatschappijleer of burgerschapskunde de kwestie willen bespreken, zullen dat moeten doen zonder voorbeelden van waar het eigenlijk over gaat.
In Nederland is dat niet veel beter. PVV-leider Geert Wilders die uit solidariteit met de Franse en Deense cartoonisten een cartoonwedstrijd in het gebouw van de Tweede Kamer wilde organiseren, heeft daar om veiligheidsredenen vanaf gezien.
Niettemin wordt Nederland bezocht door terroristen als Jawed S. en Junaid I. die speciaal naar Nederland komen om de Nederlanders te bestraffen of, zoals in het laatste geval, Wilders te vermoorden. Het enige dat de staat daartegen denkt te kunnen doen, is Wilders levenslang beveiligen en Junaid voor tien jaar op te sluiten, zoals de rechtbank Den Haag bepaalde op 18 november 2019.
Maar keer op keer blijkt dat er erg veel mensen zijn als Jawed en Junaid die gemakkelijk het land binnenkomen of zelfs in Nederland zijn geboren, zoals Gökmen Tanis, die in 2019 een aanslag pleegde op een tram waarbij vier mensen omkwamen.
Ook de Nederlandse overheidsdiensten die geacht worden dit probleem aan te pakken, lijken weinig anders te kunnen doen dan sussende geluiden produceren. In het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (oktober 2020) wordt (p. 17) opgemerkt dat weliswaar meer jihadistische aanslagen worden gepleegd, maar met ‘minder slachtoffers’.
Men vervolgt: ‘In de eerste helft van dit jaar hebben jihadisten in het Westen meer aanslagen gepleegd dan in heel 2019, terwijl er minder (fatale) slachtoffers vielen. Het gaat om kleinschalige aanslagen in met name Frankrijk en het Verenigde Koninkrijk (…).’
‘Kleinschalige aanslag’ met massale consequenties
Ook de moord op Samuel Paty was zo’n ‘kleinschalige aanslag’. Maar zolang onze regeringen er niet in slagen die kleinschalige aanslagen onder controle te krijgen, zijn de consequenties massaal. Het betekent niet alleen dat columnisten, cartoonisten of cabaretiers worden gemuilkorfd, maar ook dat historici de leraren in een klas het onderwerp niet meer kunnen bespreken.
Leden van de extreemrechtse actiegroep Vrijheid voor Nationalisten bij een demonstratie in 2017 in Nijmegen ANP
NOS 16.10.2020 Het risico dat rechts-extremisten naar geweld grijpen is groter dan in het verleden, waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
De terrorismecoördinator signaleert een toename van personen die, mede gevoed door extreemrechtse ideeën, online dreigen met geweld. Hoewel de ernst en vooral de waarschijnlijkheid van de dreiging niet in alle gevallen heel groot lijkt, blijft het een punt van aandacht. Een copycat-aanslag zoals in Christchurch is voorstelbaar, aldus de NCTV.
De vele kleine groeperingen zijn nog steeds erg versplinterd en hebben geen aansprekende leiders. Ze zijn doorgaans ook niet gewelddadig. Maar online is er volgens de NCTV wel veel rechts-extremisme zichtbaar.
Risico van een eenling
Een terroristische aanslag vanuit bekende rechts-extremistische groepen ligt in Nederland niet in de lijn der verwachting. Maar de mogelijkheid dat een Nederlandse eenling online radicaliseert, vindt de NCTV voorstelbaar.
De rechts-terroristische aanslag in Christchurch van 15 maart 2019 leidde in hetzelfde jaar ook tot copycat-aanslagen in de VS, Duitsland en Noorwegen. Toch was 2019 in vergelijking met andere jaren geen bijzonder gewelddadig jaar in West-Europa, wat betreft rechts-extremistisch geweld.
De NCTV signaleert dat er een geheel nieuwe generatie rechts-extremisten is opgestaan. Ze ontmoeten elkaar via internet en communicatie-apps. Deze generatie zal volgens de NCTV niet snel lid worden van een in hun ogen ouderwetse groep. Ze delen hun gedachtengoed via kanalen als Telegram, Instagram en Discord.
Daarin schuilt juist het gevaar, zegt de NCTV. Zij kunnen online onder de radar blijven en zouden makkelijker op te sporen zijn als ze zich aansloten bij de bekende rechts-extremistische organisaties.
Trainingskampen
Verscheidene Europese landen constateren dat neonazi’s deelnemen aan paramilitaire trainingen in trainingskampen in landen in Oost-Europa, waaronder Rusland. Deze kampen zouden worden georganiseerd door de neonazibeweging Russian Imperial Movement (RIM). Die organisatie is in april dit jaar door de VS aangemerkt als buitenlandse terroristische organisatie. Leden van deze beweging mogen de VS niet in.
Er zijn volgens de NCTV geen aanwijzingen dat Nederlanders hebben meegedaan aan dergelijke trainingskampen. Het Amerikaanse Soufan Center zei eerder dat dit wel het geval was. Volgens een onderzoeker hebben zeker acht Nederlanders gevochten in Oost-Oekraïne. Na de ramp met vlucht MH17 is de interesse vanuit Nederland voor Oekraïne afgenomen, zegt het Soufan Center.
Telegraaf 15.10.2020 In Nederland bestaat nog steeds kans op een aanslag, met name door radicale eenlingen zoals tramschutter Gökmen T. Dat is een van de bevindingen van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het nieuwe Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, dat drie keer per jaar verschijnt. In de gevangenis Zwolle komt een afdeling voor vrouwelijke jihadisten om de dreiging te verminderen.
Het dreigingsniveau blijft op 3 staan, dat betekent dat aanslagen ’voorstelbaar’ zijn, schrijft de NCTV. Maar de dreiging kan weer toenemen als gevangenen van de Terroristenafdelingen (TA’s) van de gevangenissen vrijkomen.
In Zwolle is ruimte gemaakt voor tien vrouwelijke jihadisten. Dat is nodig om te voorkomen dat er nieuwe jihadnetwerken ontstaan onder de inmiddels tientallen gevangenen op de TA’s van de gevangenissen in Vught en Rotterdam. Meer jihadbruiden worden de komende tijd terugverwacht uit Syrië.
Ophitsing
De vrees bestaat dat de gevangenissen het zicht kwijtraken op die netwerken. Jihadisten kunnen daardoor ook na hun vrijlating de veiligheid in Nederland bedreigen. Het aantal TA-plekken wordt uitgebreid om een betere onderverdeling te kunnen maken tussen leiders en meelopers. Zo wordt ook onderlinge ophitsing verminderd. De vrouwen krijgen om die reden ook een aparte plek.
De NCTV benadrukt dat het nodig is om druk uit te blijven oefenen op de ongeveer vijfhonderd jihadsympathisanten in Nederland, zodat terroristen die vrijkomen uit de TA geen voedingsbodem meer krijgen als ze opnieuw het verkeerde pad op willen. Daar is minder weerklank voor nu de afgelopen tijd de Nederlandse extremistenscene versnipperd is geraakt. Het kalifaat is ingestort en er zijn geen aansprekende leiders.
Nederlandse jihadi’s maken bovendien ruzie over de kwestie van ’takfir’, verkettering. De aanhangers van de Saoedische sjeik Hazimi, enkele tientallen in Nederland, vinden dat moslims andere gelovigen makkelijk als afvallige mogen bestempelen. De Hazimi’s zijn nog strenger dan de IS-aanhangers, die wat terughoudender zijn met verkettering van andere moslims. De twee stromingen staan lijnrecht tegenover elkaar. Ook onder vrouwelijke jihadsympathisanten is er veel discussie over wie afvallig is en wie niet, aldus de NCTV.
Oliedollars
Ook van invloed op het jihadwereldje in Nederland is de nieuwe koers van Saoedi-Arabië. Met miljarden aan oliedollars verspreidt dat land al tientallen jaren het strenge salafisme, maar sinds kort propageert de Saoedische overheid in eigen land een gematigde islam. „Met nadruk op veranderingen in het maatschappelijk leven en op een geloof als individuele beleving in plaats van collectieve zaak”, schrijft de NCTV.
Ook zoekt het land meer aansluiting bij het Westen. Die koerswijzigingen leiden tot woede bij Nederlandse salafisten, die zich nu liever richten op de Turkse president Erdoğan als boegbeeld van de zuivere islam.
In 2015 werd station Rotterdam centraal ontruimd toen de politie een verdachte uit de Thalys haalde die vanuit Parijs arriveerde. Ⓒ ANP/HH
„Onder sommige Nederlandse jihadisten leeft nog altijd de intentie om in Nederland een aanslag te plegen”, schrijft de terrorismebestrijder, „maar ze handelen er momenteel niet naar.” Toch vonden in Europa in de eerste helft van 2020 meer aanslagen plaats dan in heel 2019. Het aantal dodelijke slachtoffers lag de helft lager. „Het huidige type aanslagen lijkt doorgaans provisorisch van aard.”
Er zijn vorig jaar zeker veertien aanslagen voorkomen in Europa, stelt Europol. Recent werden in Duitsland vijf Tadzjieken aangehouden die een aanslag voorbereidden. En op 31 augustus 2020 werden om dezelfde reden drie jihadisten in Noord-Macedonië aangehouden, voormalige Syriëgangers. „Van dergelijke gefrustreerde uitreizigers gaat een potentiële aanslagdreiging uit.”
Behalve naar jihadisten kijkt de NCTV ook naar extreem-rechts. „De dreiging van extreemrechts terrorisme is in Europa over het algemeen laag.”
Anti-overheidssentimenten, al dan niet gemengd met complottheorieën over corona, zijn een nieuwe bron van zorg.
NU 15.10.2020 Behalve de brede en gevarieerde activistische bovenlaag bij de antilockdownprotesten, is er ook een “radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen”, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw dreigingsbeeld, dat elk kwartaal wordt gepubliceerd. Eenzelfde soort verharding ziet de NCTV bij een kleine kern van de boerenprotesten.
Sinds de uitbraak van het coronavirus weten mensen elkaar online en offline te vinden om het overheidsbeleid af te wijzen. Die afwijzing gebeurt niet zozeer vanuit “ideologische motieven”, maar vanwege gevoelens van “onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving”, schrijft de NCTV.
“Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen denkbeelden bevestigd zien in complottheorieën en desinformatie”, aldus de NCTV. Sociale media spelen daarbij volgens het rapport een faciliterende en mobiliserende rol.
Hoewel er een brede en gevarieerde bovenlaag is, waarschuwt de NCTV ook voor een radicale onderstroom, die soms “extremistische gedragingen” kan vertonen, zoals het “belagen van journalisten en politici of het intimideren van politiemensen”.
Complottheorieën verspreiden zich naar de mainstream
De NCTV ziet ook hoe de complottheorieën zich sinds de uitbraak van het coronavirus sneller verspreiden van de marges van het internet naar de mainstreamkanalen. “Er is een (online) context ontstaan waarbinnen de drempel om tot extremistische gedragingen te komen wordt verlaagd. Deze context versterkt polarisatie en leidt in een enkel geval tot verharding, intimidatie of (oproepen tot) geweld.”
De antilockdownprotesten zijn in Nederland qua omvang en ongeregeldheden nog niet zo groot als in Duitsland, zegt de NCTV. Maar ze kunnen wel nog leiden tot gewelddadige verstoringen.
Boerenprotesten ‘kleiner en grimmiger’
Diverse groepen burgers zoeken ook aansluiting bij bijvoorbeeld de aanhoudende boerenprotesten. Die worden volgens de NCTV “kleinschaliger en grimmiger”. Bij een gedeelte van de boeren is “sprake van een zekere verharding”, bijvoorbeeld door het “uiten van dreigementen richting politici, journalisten en andersdenkende medeboeren.”
“Aansluiting bij verschillende groepen met verschillende grieven, verbonden door antioverheidsdenken, kan verharding in de hand werken”, zegt de NCTV, die er op wijst dat de “ultraconservatieve uitgeverij De Blauwe Tijger, een doorgeefluik van antioverheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën”, geld doneert aan een boerenactiegroep.
Debat over racisme kent scherpe randen
De NCTV stelt ook vast dat de antiracismeprotesten in Nederland “in tegenstelling tot andere landen” vreedzaam verliepen zonder plunderingen, brandstichtingen of het omvertrekken van standbeelden. Wel kent het debat over racisme aan verschillende kanten “scherpe randen”. Enkele individuen en kleine groepjes zouden tekenen van verharding vertonen.
“Dit uit zich bijvoorbeeld in de uitsluiting van andersdenkenden van debat en de bekladding van standbeelden”, aldus het rapport, “maar ook intimidatie en het openlijk en heimelijk bedreigen van tegenstanders en politie”.
Deze acties worden volgens de NCTV voornamelijk beantwoord door enkele gekende extreemrechtse groepjes, “die op weinig succesvolle wijze” proberen “mee te liften op actuele maatschappelijke thema’s”.
Grootste dreiging blijft uitgaan van jihadisme
De belangrijkste terroristische dreiging blijft overigens nog altijd uitgaan van jihadisten, schrijft de NCTV in de rapportage. De directe dreiging lijkt dit jaar wel enigszins afgenomen, het komt met name vanuit eenlingen. Het dreigingsniveau blijft op drie van vijf staan. Dat wil zeggen dat een terroristische aanslag in Nederland ‘voorstelbaar’ is.
NOS 15.10.2020 Sinds de uitbraak van het coronavirus is de maatschappelijke onrust zichtbaarder geworden, zowel op straat als op sociale media. Complottheorieën verspreiden zich snel. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Pieter-Jaap Aalbersberg, schrijft in zijn nieuwe Dreigingsanalyse dat er veel verschillende polariserende groepen en individuen online actief zijn die elkaar vinden in het afwijzen van de overheid en het overheidsbeleid. In de Dreigingsanalyse wordt specifiek gewezen op de rol van de stichting de Blauwe Tijger, die “een ultraconservatieve uitgeverij” wordt genoemd.
Volgens de terrorismebestrijders steunt deze stichting de protestacties van boeren financieel. De Blauwe Tijger wordt gezien als een doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën. De NCTV ziet er een van de organisaties in die de polarisatie in de samenleving versterken.
Dat geldt ook voor een man die niet bij naam wordt genoemd en die in juli werd aangehouden. Hij beweegt zich volgens de NCTV binnen het online milieu van anti-overheidsactivisten en complotdenkers, waar hij zich manifesteert als voorman van een groep met 12.500 volgers op Facebook. Ook is hij actief in verschillende Telegramgroepen en verzet hij zich tegen de coronamaatregelen door te zinspelen op ‘burgerarresten’ van volksvertegenwoordigers en RIVM-medewerkers.
Radicale onderstroom
De NCTV signaleert een activistische bovenlaag, die relatief breed en gemêleerd is. Maar daarnaast is er een “radicale onderstroom met extremistische gedragingen”. Deze mensen belagen politici en journalisten, intimideren politiemensen of publiceren online lijsten met privé-adressen van politieagenten en politici.
De verspreiding van dit soort informatie op online platforms is niet ongevaarlijk, schrijft de NCTV. De drempel voor extremistisch gedrag wordt verlaagd. Het versterkt polarisatie en leidt soms tot verharding, intimidatie en geweld of oproepen daartoe. Concreet voorbeeld daarvan is het in brand steken van zendmasten door mensen die het nieuwe mobiele datanetwerk 5G wantrouwen.
Geen ideologie
De NCTV ziet weinig samenhang tussen de verschillende groepen die de straat op gaan. Op de demonstraties komen mensen af die om uiteenlopende redenen protesteren. Dat doen ze vaak niet uit ideologische overtuigingen, aldus de NCTV. Ze worden gedreven door “gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving”.
Ze zijn bijvoorbeeld tegen de tijdelijke coronawet uit vrees voor ontwrichtende gevolgen van de maatregelen voor ouderen en families. Daarnaast zijn het zzp’ers die hun inkomen zien wegvallen of complotdenkers.
Ook hooligans misbruiken de demonstraties, signaleert de NCTV. Groepen voetbalsupporters die doorgaans de strijd zoeken met elkaar spannen samen om bij protesten met de politie te vechten. Dat deden ze niet alleen bij anti-lockdown-protesten, maar ook bij antiracisme-demonstraties afgelopen voorjaar.
Diverse groepen burgers zoeken verder aansluiting bij bijvoorbeeld de aanhoudende boerenprotesten. In tegenstelling tot de grootschalige acties van vorig jaar wordt het boerenprotest kleinschaliger en grimmiger. Bij een deel van de boeren is sprake van verharding, bijvoorbeeld door het uiten van dreigementen aan het adres van politici, journalisten en boeren met andere opvattingen.
Tekenen van verharding
Ook bij de antiracisme-activisten ziet de NCTV een verharding. Onder de noemer ‘Black Lives Matter NL’ worden demonstraties georganiseerd door een coalitie van al langer bestaande actiegroepen tegen racisme en discriminatie. Bij die betogingen werden onderwerpen als institutioneel racisme, politiegeweld, het koloniale verleden, slavernij, Zwarte Piet en discriminatie in brede zin aan de kaak gesteld.
Maar in tegenstelling tot in andere landen waren de antiracismedemonstraties in Nederland in het algemeen vreedzaam. Ze gingen niet gepaard met plundering, brandstichting of het omvertrekken van standbeelden. Wel vertonen sommige activisten en “kleine identitaire groepjes” volgens de NCTV tekenen van verharding. Zij willen bijvoorbeeld niet met andersdenkenden in debat en bekladden standbeelden die in hun ogen symbool zijn van racisme en kolonialisme. Ook intimideren ze openlijk en heimelijk tegenstanders en politie.
Online verspreiden actievoerders videofragmenten van aanhoudingen van zwarte mensen en discriminerende uitspraken van politieagenten in Nederland. Soms leidt dit tot het bedreigen van politiemensen.
In vergelijking met protesten zoals bijvoorbeeld in Duitsland valt het hier nog mee, constateert de NCTV. In Nederland is er een kloof tussen de hoeveelheid uitingen van ongenoegen online en wat daarvan op straat terug is te zien. Maar gerust is de NCTV niet op de anti-lockdown-protesten. “Deze protesten kunnen wel leiden tot (gewelddadige) verstoringen van de openbare orde.”
AD 15.10.2020 Binnen de brede beweging van anti-lockdowndemonstranten bestaat een radicale onderstroom met extremistische gedragingen. Zij belagen politici en journalisten, intimideren agenten en zetten privégegevens van prominenten online. Dat constateert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het nieuwe dreigingsbeeld, dat ieder kwartaal gepubliceerd wordt.
Verschillende protestgroepen weten elkaar steeds vaker te vinden bij diverse protesten. ,,Dit gebeurt niet zozeer uit ideologische motieven, maar vanwege gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving”, aldus de NCTV. Onder hen bevinden zich onder meer zowel links- als rechts-extremisten, boeren en voetbalhooligans. ,,Aansluiting van verschillende groepen met verschillende grieven, verbonden door anti-overheidsdenken, kan verharding in de hand werken”, waarschuwt de NCTV.
Complottheorieën
,,Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen kunnen hun denkbeelden bovendien bevestigd zien in complottheorieën, misinformatie (onbewust, red.) en desinformatie (bewust, red.).” Sinds de uitbraak van het coronavirus verspreiden complottheorieën zich sneller van de marges van het internet naar mainstreamkanalen, merkt de NCTV op. ,,Er is een (online) context ontstaan waarbinnen de drempel om tot extremistische gedragingen te komen wordt verlaagd. Deze context versterkt polarisatie en leidt in een enkel geval tot verharding, intimidatie of (oproepen tot) geweld.”
Hoewel de anti-lockdownprotesten in Nederland zowel qua omvang als ongeregeldheden bij lange na niet zo groot zijn als bijvoorbeeld in Duitsland, kunnen deze wel leiden tot gewelddadige verstoringen van de openbare orde, aldus de NCTV. Al stelt de dienst wel dat er een ‘groot verschil is tussen de digitale uitingen van ongenoegen en de omvang van protesten in de fysieke ruimte’. Met andere woorden: maar weinig mensen die zich online boos maken, komen ook daadwerkelijk naar een demonstratie toe.
Dreiging van eenlingen
,,Momenteel zijn er geen aanwijzingen dat personen in Nederland een aanslag voorbereiden. Wel is het voorstelbaar dat een eenling overgaat tot het plegen van een aanslag. De afgelopen jaren zijn aanslagen in Europa veelal door eenlingen gepleegd, bij wie extremistisch gedachtegoed gepaard kan gaan met psychosociale of psychiatrische problemen’’, schrijft de terrorismebestrijder. Daarmee doelt ze op alle vormen van dreigende terrorisme.
De belangrijkste terroristische dreiging blijft nog altijd uitgaan van jihadisten, schrijft de NCTV in de rapportage. De directe dreiging lijkt dit jaar wel enigszins afgenomen, het komt met name vanuit eenlingen. ,,In 2020 zijn geen aanslagvoorbereidingen door jihadisten in Nederland vastgesteld. De directe geweldsdreiging die van de Nederlandse jihadistische beweging uitgaat, lijkt in 2020 enigszins afgenomen.”
Dreigingsniveau 3 van 5
Het dreigingsniveau blijf op drie van vijf staan. Dat wil zeggen dat een terroristische aanslag in Nederland ‘voorstelbaar’ is.
RTL 15.10.2020 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, de NCTV, waarschuwt voor complottheorieën en desinformatie over het coronavirus. Dat staat in het nieuwe dreigingsbeeld. Radicale complotdenkers bedreigen politici, journalisten en agenten en dat kan leiden tot een ‘geweldsdaad’.
“Eenlingen zouden vanuit een combinatie van extremistisch gedachtegoed, mogelijk psychosociale of psychische problemen en maatregelen in het kader van Covid-19 juist eerder tot een geweldsdaad kunnen overgaan”, zegt de NCTV.
Sinds de coronacrisis is er meer maatschappelijk ongenoegen, zowel online als offline. “Een deel van de verschillende groepen en individuen vindt elkaar in het afwijzen van de overheid of overheidsbeleid”, zegt NCTV. Er zijn ‘gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving’.
“Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen hun denkbeelden bevestigd zien in complottheorieën en desinformatie. Sociale media fungeren als een soort blaasbalg”, aldus het dreigingsbeeld.
Radicale onderstroom
Volgens de NCTV gaat het om een ‘relatief brede, activistische bovenlaag’, maar is er ook een ‘een radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen, zoals het belagen van journalisten en politici of, het intimideren van politiemensen’. Op digitale platforms kan een eenling mogelijk radicaliseren door contacten met gelijkstemden.
Het dreigingsniveau blijft ongewijzigd en wordt vastgesteld op niveau 3. Dat betekent dat een terroristische aanslag in Nederland voorstelbaar is, maar dat er geen aanwijzingen zijn dat nu een concrete aanslag wordt voorbereid.
Viruswaarheid-voorman: ‘Die extremisten zitten niet bij ons’
Willem Engel is een van de gezichten van het verzet tegen coronamaatregelen met zijn actiegroep Viruswaarheid. Zijn organisatie, die demonstreert en actievoert, houdt zich volgens hem verre van elke vorm van geweld. “Viruswaarheid is altijd helder geweest: wij strijden met geduld en liefde, en verwerpen elke vorm van geweld.”
Hoewel Engel zich daar zelf van distantieert, beklagen Tweede Kamerleden zich over bedreigingen en intimidatie door activisten die de laatste weken in Den Haag demonstreren tegen de coronamaatregelen. Onder de demonstranten bevinden zich ook actievoerders van Viruswaarheid.
Engel ziet net als de NCTV dat er sinds de coronacrisis meer maatschappelijk ongenoegen is, zowel online als offline. Of de Viruswaarheid-voorman zelf contact heeft met de groep van extreme critici? “Nee, daar is geen contact mee. Ze zitten niet bij ons.” Wel is Engel in het verleden wel eens door mensen benaderd. “We krijgen ook te maken met druk uit dit soort radicale groepen. Die vinden dat alles harder en militanter moet.”
Engel zelf ligt naar eigen zeggen vooral onder vuur van de ‘overheidsvolgers’, zoals hij ze noemt. “Van die mensen krijg ik de meeste haatmail en bedreigingen. Op straat wordt er naar me geschreeuwd dat ik van de ‘controlled opposition’ ben. Laatst zei iemand tegen me dat de rode schoenen die ik droeg, bewezen dat ik van de illuminatie was. Dat soort mensen is vooral verward. Dat is verontrustend.”
“Ik heb ook nog een aanvaller voor mijn deur gehad”, zegt Engel. Begin deze maand arresteerde de politie een man die Engel aan het opwachten was bij zijn huis en een ruit insloeg.
RO 15.10.2020 Op dit moment zijn er in Nederland personen die radicaliseren of sterk geradicaliseerd zijn en een dreiging kunnen vormen. Alhoewel er geen aanwijzingen zijn dat mensen in Nederland een aanslag voorbereiden, blijft het voorstelbaar dat dit kan gebeuren. Aanslagen in Europa zijn doorgaans provisorisch, worden gepleegd door eenlingen en kennen weinig slachtoffers. De jihadistische dreiging is geenszins verdwenen. Daarom blijft het dreigingsniveau op 3 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 53ste Dreigingsbeeld van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
Gepolariseerd debat met scherpe randen
Sinds de uitbraak van het coronavirus heeft het maatschappelijk ongenoegen zich zowel online als offline verder gemanifesteerd. Een deel van de verschillende groepen en individuen vindt elkaar in het afwijzen van de overheid of overheidsbeleid. Dit gebeurt niet zozeer vanuit ideologische motieven, maar vanwege gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving. Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen hun denkbeelden bevestigd zien in complottheorieën en desinformatie. Sociale media spelen daarbij een faciliterende en mobiliserende rol en fungeren als een soort blaasbalg. Behalve de relatief brede, gemêleerde activistische bovenlaag, bestaat er een radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen, zoals het belagen van journalisten en politici of, het intimideren van politiemensen.
Rechts-extremistische geweldsdreiging is voorstelbaar
De uitbraak van het coronavirus en de genomen maatregelen om het virus onder controle te krijgen, hebben niet geleid tot een verhoogde dreiging van rechts-extremisme in Nederland. Gekende groepen hebben doorgaans geringe invloed, zijn verdeeld en zoeken voornamelijk aansluiting bij actuele thema’s. De ontwikkelingen online staan hier los van: juist op digitale platforms kunnen eenlingen mogelijk radicaliseren door contacten met gelijkstemden. Een aanslag uit rechts-extremistische hoek blijft vooral vanwege online ontwikkelingen voorstelbaar.
Opleving ISIS in Syrië en Irak
Vergeleken met vorig jaar vertoont ISIS verhoogde activiteit in Syrië en Irak. Sinds de val van ‘het kalifaat’ is de aanslagdreiging verminderd, maar niet verdwenen. ISIS heeft nog steeds de ambitie aanslagen te plegen in Europese landen. Daartoe probeert de groepering structuren en netwerken op te zetten, waarbij sympathisanten en aanhangers binnen Europa een rol kunnen spelen en in contact kunnen komen met ISIS-leden in Syrië. De coronapandemie heeft de mogelijkheid voor uitreizigers om terug te keren naar Europa tijdelijk ingeperkt
Jihadistische beweging in Nederland verdeeld, maar onvoorspelbaar
De directe geweldsdreiging die van de Nederlandse jihadistische beweging uitgaat, lijkt enigszins afgenomen door sociale en ideologische versplintering, demotivatie en het ontbreken van krachtige leiders en aanjagers. De meeste activiteiten zijn geweldloos, maar de dreiging onvoorspelbaar. Onder sommige Nederlandse jihadisten leeft nog altijd de intentie om in Nederland een aanslag te plegen. Waakzaamheid voor enkelingen uit de beweging blijft geboden. De komende jaren zijn bepalend voor de jihadistische beweging. Als deze verder desintegreert kan dat leiden tot een krimp en een minder ontvankelijke omgeving voor jihadisten die uit gevangenschap terugkeren in de samenleving. Dat betekent aanhoudende overheidsdruk en onverminderde inzet van repressieve maatregelen.
Politiek-salafistische aanjagers zetten hun activiteiten voort
Aanjagers proberen hun politieke slagkracht te versterken door hun achterban te voeden en te mobiliseren. Zowel voor individuele zaken, zoals solidariteit met de imam van de Haagse as-Soennah moskee, of de ontslagen directeur van het Cornelius Haga Lyceum, als voor politieke vraagstukken, zoals het rapport van de Parlementaire Onderzoekscommissie Ongewenste Beïnvloeding (POCOB).
AD 14.10.2020 De rechter moet ‘radicale of extremistische organisaties’ die de samenleving bedreigen of de democratie omver willen werpen sneller kunnen verbieden. De Tweede Kamer heeft vandaag een wet aangenomen die jaren van procederen moet verkorten. De wens voor zo’n wet leefde al langer, met name bij het CDA, en speelde op na optredens van Sharia4Holland.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de subsidie aan het Europees Vredesinstituut nog niet stopgezet, nadat bleek dat dit Brusselse instituut met Nederlands geld een adviseur inhuurde die jarenlang actief was bij de Syrische jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Minister Sigrid Kaag wacht daarvoor eerst op opheldering van het Europees Vredesinsituut.
Volgens minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) kan de wet ‘jaren van procederen’ voorkomen. Een verbod zou met de wet in de hand ‘sneller en effectiever’ moeten kunnen verlopen.
Minister Dekker: ,,We moeten een duidelijke grens trekken als vrijheden door radicale of extremistische organisaties misbruikt worden om onze rechtsstaat en democratische waarden aan te tasten. Tolerant zijn tegen intolerantie kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We maken het daarom mogelijk om sneller en effectiever in te grijpen tegen zulke organisaties als het nodig is, waar zoiets nu nog jarenlange procedures vergt.”
Bewijs
De wet zal nog wel een test krijgen in de rechtbank. Het omschrijft namelijk dat een organisatie verboden zou moeten kunnen worden als deze ‘aanzet tot haat en geweld of een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid’. Deels staat dat al in andere wetten, maar de wet geeft volgens het kabinet meer houvast aan het Openbaar Ministerie en de rechtspraak.
Bestuurders
Groot verschil is ook dat de huidige wetten zich richten op organisaties, straks kunnen ook bestuurders worden geraakt. Leidinggevenden van verboden organisaties krijgen ‘in principe een bestuursverbod van drie jaar of meer’. ,,Dit voorkomt dat zij ongehinderd door kunnen gaan met hun antidemocratische activiteiten in een andere organisatie. Ook kan de rechter het bevel geven tijdens de procedure activiteiten van een organisatie stop te zetten, waarbij het strafbaar wordt als je zo’n verbod negeert’’, laat het ministerie weten.
Wie na een definitief verbod toch nog doorgaat, kan straks een gevangenisstraf van twee jaar krijgen. Nu is dat nog één jaar.
RO 14.10.2020 Op het moment dat radicale of extremistische organisaties de samenleving ernstig bedreigen of de rechtsorde omver willen werpen, moeten we snel kunnen ingrijpen door zulke organisaties door de rechter direct te laten verbieden. Nu kost dat soms jaren procederen en dat gaat straks sneller en effectiever. Het wetsvoorstel van minister Dekker (Rechtsbescherming) dat dit mogelijk maakt, is aangenomen door de Tweede Kamer. Dat is belangrijk, want bedreigingen van deze organisaties zijn de afgelopen jaren toegenomen.
Minister Dekker:
“We moeten een duidelijke grens trekken als vrijheden door radicale of extremistische organisaties misbruikt worden om onze rechtsstaat en democratische waarden aan te tasten. Tolerant zijn tegen intolerantie kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We maken het daarom mogelijk om sneller en effectiever in te grijpen tegen zulke organisaties als het nodig is, waar zoiets nu nog jarenlange procedures vergt.”
Verlichting bewijs
Om effectiever de strijd tegen antidemocratische organisaties aan te gaan, maakt de wet concreter wat in Nederland in strijd is, of kan zijn, met de openbare orde. Officieren van justitie kunnen daardoor eenvoudiger dan nu het geval is, bewijzen dat een organisatie moet worden verboden, bijvoorbeeld omdat deze aanzet tot haat en geweld of een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid. En de rechter krijgt meer houvast als hij een beslissing moet nemen over zo’n verzoek van het Openbaar Ministerie. Zo maken we het makkelijker om organisaties die onze samenleving dreigen te ontwrichten te verbieden en ontbinden.
Bestuursverbod
In de bestaande wetgeving ligt de nadruk alleen op organisaties, waarbij we individuen niet op de korrel kunnen nemen. Dit gaat veranderen. Leidinggevenden van verboden organisaties krijgen in principe een bestuursverbod van drie jaar of meer. Dit voorkomt dat zij ongehinderd door kunnen gaan met hun antidemocratische activiteiten in een andere organisatie. Ook kan de rechter het bevel geven tijdens de procedure activiteiten van een organisatie stop te zetten, waarbij het strafbaar wordt als je zo’n verbod negeert. Zo voorkomt het wetsvoorstel dat ongewenste activiteiten binnen een organisatie worden voortgezet totdat de verbodenverklaring en ontbinding onherroepelijk zijn.
Verdubbeling straf
Wie na een definitief verbod toch nog doorgaat, kan straks een gevangenisstraf van twee jaar krijgen. Nu is dat nog één jaar.
Arbitrageprocedure tegen Syrië bij internationale rechter
Nederland stelt Syrië aansprakelijk voor grove mensenrechtenschendingen en in het bijzonder voor foltering. Minister Blok heeft een diplomatieke nota verstuurd, waarin staat dat het land hiermee moet stoppen en de slachtoffers volledig rechtsherstel moet bieden.
Telegraaf 15.10.2020
AD 19.09.2020
Internationaal gerechtshof
Hij dreigt naar een internationale rechter te stappen. Dit schrijft Blok in een brief aan de Tweede Kamer. ,,Syrische burgers zijn op grote schaal gemarteld, vermoord, verdwenen, aangevallen met gifgas of alles kwijtgeraakt toen zij vluchtten voor hun leven.’’
Blok wil dat Syrië eerst met Nederland in onderhandeling treedt. Dat is een noodzakelijke eerste stap, schrijft hij in de brief aan de Tweede Kamer. Als de twee landen er niet uitkomen, kan Nederland een arbitrageprocedure beginnen en de zaak uiteindelijk voorleggen aan een internationale rechter.
Syrië is al negen jaar verwikkeld in een bittere strijd tussen de regering onder leiding van president Bashar al-Assad, rebellen en jihadisten die strijden om de macht. In de oorlog zijn naar schatting honderdduizenden mensen omgekomen en miljoenen mensen dakloos geraakt.
“Het Assad-regime heeft zich keer op keer schuldig gemaakt aan vreselijke misdrijven. De bewijzen zijn overduidelijk. Dit kan niet zonder gevolgen blijven”, aldus minister Blok van Buitenlandse Zaken.
Nederland spreekt Syrië al langer aan op de schendingen van mensenrechten. Twee jaar geleden, tijdens het Nederlands voorzitterschap van de Veiligheidsraad liet Blok grote foto’s zien van slachtoffers van de oorlog in Syrië. Pogingen om Syrië via het Internationaal Strafhof te berechten, zijn geblokkeerd door Rusland. Daarom wil Blok het nu via de staatsaansprakelijkheid proberen.
Minister Blok met foto’s van Syrische kinderen in de VN-Veiligheidsraad.
Met een diplomatieke nota is Syrië van dit besluit op de hoogte gesteld. Volgens het kabinet gaat het om ‘grove mensenrechtenschendingen, waaronder foltering’. Syrische burgers zijn op grote schaal gemarteld, vermoord, verdwenen, aangevallen met gifgas, zo somt Den Haag in een verklaring op.
Reactie Syrië
Het Syrische regime is echter niet te spreken over het Nederlandse voornemen om het land voor het Internationaal Gerechtshof te dagen vanwege foltering. Minister Blok van Buitenlandse Zaken kondigde die stap gisteren aan.
Het Syrische regime stelt daarbij tegenover staatspersbureau Sana dat Nederland geen recht van spreken heeft op het gebied van mensenrechtenschendingen, omdat Nederland ‘terroristen’ zou hebben gesteund in Syrië.
Mogelijk doelen de Syriërs daarmee op het leveren van uniformen en pick-uptrucks aan de rebellengroep Jabhat al-Shamiya. Die groep is ook door het Nederlandse Openbaar Ministerie aangemerkt als terroristisch.
OPCW
Onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag hebben vastgesteld dat de Syrische luchtmacht achter meerdere gifgasaanvallen in het land zat, waarbij tientallen slachtoffers vielen.
Syrische troepen hebben waarschijnlijk in februari 2018 chloorgas gebruikt bij een luchtaanval op het stadje Saraqib, niet ver van Idlib. Tot die conclusie komt een commissie van de OPCW, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens, die zetelt in Den Haag.
Cilinder met chloorgas
Iets meer dan een jaar geleden kwam het eerste IIT-rapport uit, over een chemische aanval in een plaats niet ver van Homs, in 2017. Het rapport over Saraqib is het tweede. De conclusie is dat “redelijkerwijs” kan worden aangenomen dat er op 4 februari 2018 door een helikopter van de Syrische luchtmacht zeker één cilinder met chloorgas is afgeworpen boven een woonwijk van Saraqib. Dat is een stadje met enkele tienduizenden inwoners in het noordwesten van Syrië.
Oorlog in Syrië
De strijd in Syrië begon in 2011 met demonstraties van tegenstanders van president Assad die de straat opgingen om meer democratische rechten te eisen. Ze sloten zich aan bij soortgelijke bewegingen in andere landen in het Midden-Oosten en in het noorden van Afrika, de Arabische lente.
Gaandeweg ontaardde het conflict in een burgeroorlog waarbij een groot deel van de internationale gemeenschap betrokken is geraakt. Rusland en Iran steunden het regime van president Assad.
Het Syrische regime is verantwoordelijk voor driegifgasaanvallen waarbij in maart 2017 tientallen burgers omkwamen in het noordwesten van Syrië. Dat stelt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in een rapport dat is verschenen (onderzoekonderzoek).
In het rapport van woensdag 08.04.2020 stelt de OPCW voor het eerst de Syrische regering verantwoordelijk voor drie aanvallen in maart 2017, waarbij chloorgas en het zenuwgas sarin werden gebruikt.
De aanvallen vonden plaats tijdens de slepende burgeroorlog tussen het regime van president Assad en allerlei groepen opstandelingen. De OPCW en de Verenigde Naties stelden eerder al gifgasaanvallen vast, maar zij mochten toen nog geen onderzoek doen naar de daders.
Syrië en bondgenoot Rusland hebben altijd tegengesproken dat het regime gifgas inzet. Zij beschuldigen jihadisten ervan gifgas te gebruiken.
De Europese Unie neemt de conclusies over en spreekt in een verklaring een krachtige veroordeling uit van het gebruik van chemische wapen door de Syrische luchtmacht. Het afleggen van rekenschap is essentieel om te voorkomen dat chemische wapens weer vaker worden gebruikt, aldus de EU. Het gebruik daarvan is altijd in strijd met het internationaal recht en kan neerkomen op een oorlogsmisdaad of misdaden tegen de mensheid.
Syrische regime verantwoordelijk
Eerder al concludeerde de OPCW al dat er in 2017 gifgas is gebruikt in Al-Lataminah. Nu wijst de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens voor het eerst ook een dader aan.
Sancties EU
Het is nu aan de internationale gemeenschap om „gepaste actie” te ondernemen. De EU heeft eerder sancties ingesteld tegen Syrische regeringsfunctionarissen en wetenschappers voor hun rol bij ontwikkeling en gebruik van chemische wapens en is bereid verdere strafmaatregelen te treffen, staat in de verklaring.
Telegraaf 19.09.2020 De Syrische regering heeft zaterdag de vloer aangeveegd met de Nederlandse actie de machthebbers in het land formeel aansprakelijk te stellen voor mensenrechtenschendingen. Buitenlandminister Stef Blok noemde dat een eerste stap om het regime in Damascus aan te kunnen klagen bij een internationale rechter.
Het Syrische staatspersbureau SANA citeert een BZ-bron die Nederland beschuldigt van misbruik van zijn positie als gastheer van juridische instanties die dergelijke zaken behandelen. „De Nederlandse regering is vastbesloten het Internationaal Hof van Justitie in Den Haag te gebruiken om de politieke agenda’s te dienen van haar Amerikaanse meester”, aldus de zegsman van Buitenlandse Zaken.
Hij voegde er nog aan toe dat wat Nederland doet een „schandelijke inbreuk is op zijn verplichtingen en betrokkenheid als hoofdkwartier van deze internationale organisatie.”
De Nederlandse regering kondigde vrijdag aan alle legale wegen te zullen bewandelen om ervoor te zorgen dat de Syrische machthebbers uiteindelijk verantwoordelijk worden gesteld voor hun wandaden tijdens de nu al bijna tien jaar durende burgeroorlog. Een poging hen op termijn door het Internationaal Strafhof in Den Haag te laten berechten, mislukte in 2014 door een veto van Rusland, de belangrijkste bondgenoot van de Syrische president Assad, en China.
NU 19.09.2020 Het Syrische regime heeft zaterdag kritiek geuit op de beslissing van Nederland om Syrië aansprakelijk te stellen voor de mensenrechtenschendingen in het land. Volgens Syrië zou Nederland de agenda van de Verenigde Staten willen dienen.
Het Syrische regime stelt daarbij tegenover staatspersbureau Sana dat Nederland geen recht van spreken heeft op het gebied van mensenrechtenschendingen, omdat Nederland ‘terroristen’ zou hebben gesteund in Syrië.
Ook wordt Nederland verweten het internationale recht te misbruiken. Nederland legt de zaak mogelijk voor aan het Internationaal Gerechtshof, dat gevestigd is in Den Haag.
Vrijdag maakte minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) bekend Syrië aansprakelijk te stellen voor de mensenrechtenschendingen in het land. “Het Al Assad-regime heeft zich keer op keer schuldig gemaakt aan vreselijke misdrijven”, aldus Blok. “De bewijzen zijn overduidelijk. Dit kan niet zonder gevolgen blijven.”
De afgelopen jaren zijn door meerdere organisaties rapportages opgesteld over burgers die onder het bewind van president Bashar Al Assad op grote schaal worden gemarteld, aangevallen met gifgas en vermoord. Sinds de oorlog in het land zijn meer dan 200.000 Syriërs omgekomen.
NOS 19.09.2020 Het Syrische regime is niet te spreken over het Nederlandse voornemen om het land voor het Internationaal Gerechtshof te dagen vanwege foltering. Minister Blok van Buitenlandse Zaken kondigde die stap gisteren aan.
“De Nederlandse regering volhardt erin om de agenda van zijn Amerikaanse meester te dienen”, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken van Syrië tegenover staatspersbureau Sana. Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) is gevestigd in Den Haag. De Syriërs verwijten Nederland het internationale recht te misbruiken.
Damascus zegt ook dat Nederland geen recht van spreken heeft op het gebied van mensenrechten omdat de Nederlandse overheid terroristen zou hebben gesteund. Mogelijk doelen de Syriërs daarmee op het leveren van uniformen en pick-uptrucks aan de rebellengroep Jabhat al-Shamiya. Die groep is ook door het Nederlandse Openbaar Ministerie aangemerkt als terroristisch.
Verdrag tegen foltering
In een brief aan de Tweede Kamer liet minister Blok gisteren weten dat hij Syrië juridisch wil aanpakken vanwege misdaden tijdens de nu al ruim negen jaar durende burgeroorlog. Het regime heeft volgens hem gemarteld, ziekenhuizen gebombardeerd en chemische wapens gebruikt. “De bewijzen zijn overduidelijk. Dit kan niet zonder gevolgen blijven.”
Blok: We laten de martelingen niet ongemerkt passeren
Een logischer stap zou normaal gesproken zijn om niet naar het Internationaal Gerechtshof te stappen, dat onenigheid tussen lidstaten van de VN behandelt, maar naar het Internationaal Strafhof (ICC).
Dat kan rechtszaken beginnen tegen individuen. De Veiligheidsraad heeft echter de macht een dergelijke vervolging tegen te houden; een optie waarvan Rusland – een bondgenoot van Assad – tot nu toe gebruik heeft gemaakt.
Nederland probeert Syrië daarom nu op een andere manier aan te pakken. Syrië heeft in 2004 het VN-verdrag tegen foltering ondertekend en daar spreekt Nederland Syrië nu op aan.
Voordat de zaak voor kan komen bij het ICJ, moet Nederland er eerst in onderhandelingen met Syrië proberen uit te komen, al lijkt de kans daarop gezien de Syrische reactie nihil. Als de twee landen het onderling niet eens worden, kan het ICJ een arbitrageprocedure beginnen.
Hoewel het proces jaren in beslag kan nemen, wilde Blok er toch aan beginnen, schreef hij: “Als we geen eerste stap zetten, gebeurt er nooit iets. We zijn dit verplicht aan de slachtoffers en moeten aan de wereld laten zien dat we dit niet zomaar laten passeren.”
RO 18.09.2020 Nederland heeft vandaag Syrië aansprakelijk gesteld voor grove mensenrechtenschendingen, foltering in het bijzonder. “Het Assad-regime heeft zich keer op keer schuldig gemaakt aan vreselijke misdrijven. De bewijzen zijn overduidelijk. Dit kan niet zonder gevolgen blijven”, aldus minister Blok van Buitenlandse Zaken.
Met een diplomatieke nota is Syrië van dit besluit op de hoogte gesteld. Volgens het kabinet is er ruimschoots bewijs dat aantoont dat Syrië zich op grote schaal schuldig heeft gemaakt aan grove mensenrechtenschendingen jegens Syrische burgers, waaronder foltering.
Er wordt al jaren veelvuldig gerapporteerd door internationale organisaties over de ernstige mensenrechtenschendingen die plaatsvinden. Syrische burgers zijn op grote schaal gemarteld, vermoord, verdwenen, aangevallen met gifgas of alles kwijtgeraakt toen zij op de vlucht sloegen.
Nederland heeft Syrië onder internationaal recht aansprakelijk gesteld voor mensenrechtenschendingen. Voor foltering wordt Syrië aansprakelijk gesteld onder het VN antifolterverdrag.
Nederland heeft in de diplomatieke nota Syrië gewezen op de internationale verplichtingen die het heeft om de schendingen te beëindigen en slachtoffers volledig rechtsherstel te bieden. In deze nota heeft Nederland Syrië gevraagd om in onderhandeling te treden. Dit is een noodzakelijke eerste stap in de geschillenbeslechting.
Mochten de beide landen er niet uitkomen, kan Nederland voorstellen over te gaan tot arbitrage. Als daarover geen overeenstemming wordt bereikt, zal Nederland de zaak voorleggen aan een internationale rechter.
In het afgelopen decennium hebben bijna 200.000, maar volgens sommige bronnen nog veel meer, Syrische burgers het leven gelaten in het conflict in Syrië. Daarnaast zijn er zo’n 100.000 mensen vermist.
Meer dan 6 miljoen Syriërs zijn binnen hun eigen land ontheemd en 5,5 miljoen Syriërs zijn gevlucht naar buurlanden, Europa en verder. Blok: “Het Assad-regime heeft laten zien dat zij er niet voor schuwen om de eigen bevolking keihard aan te pakken, door martelingen, inzet van chemische wapens en bombardementen op ziekenhuizen.”
Om een duurzame politieke oplossing in Syrië te bereiken, mag er geen straffeloosheid bestaan. “De slachtoffers van deze ernstige misdrijven moeten gerechtigheid krijgen, dat doen we door de daders ter verantwoording te roepen”, aldus Blok. Nederland zet zich al jaren in om gerechtigheid voor de slachtoffers van mensenrechtenschendingen in Syrië te krijgen.
Een eerdere poging om de situatie in Syrië door te verwijzen naar het Internationaal Strafhof, stuitte echter op een veto in de VN Veiligheidsraad. Vervolgens is het International, Impartial and Independent Mechanism voor Syrië (het IIIM) opgericht, dat bewijs van misdrijven in Syrië verzamelt en analyseert. Nederland heeft daar, als grootste donor, altijd sterk op ingezet. Blok: “Nu de bewijzen zich blijven opstapelen, neemt Nederland de stap om de Syrische staat aansprakelijk te stellen.”
NU 18.09.2020 Nederland heeft Syrië aansprakelijk gesteld voor de mensenrechtenschendingen in het land, meldt minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken vrijdag.
“Het Assad-regime heeft zich keer op keer schuldig gemaakt aan vreselijke misdrijven”, aldus Blok. “De bewijzen zijn overduidelijk. Dit kan niet zonder gevolgen blijven.”
De afgelopen jaren zijn door meerdere organisaties rapportages opgesteld over burgers die onder het bewind van president Bashar al-Assad op grote schaal gemarteld, aangevallen met gifgas en vermoord worden.
De procedure is een eerste stap in de geschillenbeslechting. Mocht Nederland er niet uitkomen met Syrië en wordt er niet genoeg gedaan om de mensenrechtenschendingen te stoppen, dan kan Nederland als laatste optie de zaak voorleggen aan een internationale rechtbank.
Meer dan 200.000 Syriërs kwamen om
Sinds de oorlog in het land zijn meer dan 200.000 Syriërs omgekomen. “Volgens sommige bronnen nog veel meer”, aldus Blok. “Daarnaast zijn er zo’n 100.000 mensen vermist. Meer dan 6 miljoen Syriërs zijn binnen hun eigen land ontheemd en 5,5 miljoen Syriërs zijn gevlucht naar buurlanden, Europa en verder.”
Volgens de minister van Buitenlandse zaken schuwt het regime van Bashar al-Assad het niet om de eigen bevolking “keihard aan te pakken”.
Rusland blokkeerde eerder pogingen om de misdaden tegen de Syrische bevolking te laten onderzoeken door het Internationaal Strafhof (ICC). Staatsaansprakelijkheid is een nieuwe route. Nederland heeft ook zo’n procedure ingesteld tegen Rusland inzake MH17.
NOS 18.09.2020 Nederland stelt Syrië aansprakelijk voor grove mensenrechtenschendingen en in het bijzonder voor foltering. Minister Blok heeft een diplomatieke nota verstuurd, waarin staat dat het land hiermee moet stoppen en de slachtoffers volledig rechtsherstel moet bieden. Hij dreigt naar een internationale rechter te stappen.
Blok wil dat Syrië eerst met Nederland in onderhandeling treedt. Dat is een noodzakelijke eerste stap, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Als de twee landen er niet uitkomen, kan Nederland een arbitrageprocedure beginnen en de zaak uiteindelijk voorleggen aan een internationale rechter.
Blok: We laten de martelingen niet ongemerkt passeren
Blok wijst erop dat er jarenlang en veelvuldig door internationale organisaties is gerapporteerd over grove mensenrechtenschendingen. “Het Assad-regime heeft zich keer op keer schuldig gemaakt aan vreselijke misdrijven”, schrijft hij. Het gaat dan onder meer om martelingen, de inzet van chemische wapens en bombardementen op ziekenhuizen. “De bewijzen zijn overduidelijk. Dit kan niet zonder gevolgen blijven.”
Een eerdere poging om Syrië door te verwijzen naar het Internationaal Strafhof stuitte op een veto van Rusland in de VN-Veiligheidsraad. Nadien is er een soort internationale databank opgericht, waar bewijzen worden verzameld en geanalyseerd. Nederland is daarvan de grootste donor, schrijft Blok. Naar aanleiding daarvan neemt Nederland alsnog de stap om de Syrische staat aansprakelijk te stellen.
“Ik zie geen alternatief. We zijn dit verplicht aan de slachtoffers en moeten aan de wereld laten zien dat we dit niet zomaar laten passeren”, aldus Minister Blok van Buitenlandse Zaken
“Er is een nieuwe route gevonden”, lichtte Blok vanmiddag toe. “Deze route is nog niet eerder gebruikt.” Het komt erop neer dat Nederland Syrië gaat aanspreken als mede-ondertekenaar van het verdrag tegen foltering van de Verenigde Naties.
De procedure kan jaren gaan duren, erkent hij. “Maar als we geen eerste stap zetten, gebeurt er nooit iets.” Blok zei dat een aantal landen vandaag zijn steun zal uitspreken.
“Ik zie geen alternatief”, voegde hij daaraan toe. “We zijn dit verplicht aan de slachtoffers en moeten aan de wereld laten zien dat we dit niet zomaar laten passeren.”
De minister van Buitenlandse Zaken zegt dat er in het conflict in Syrië bijna 200.000 burgers zijn omgekomen. Daarnaast zijn er zo’n 100.000 mensen vermist. Meer dan zes miljoen Syriërs zijn in eigen land op de vlucht en 5,5 miljoen Syriërs hebben het land verlaten.
Assad gaat niet ineens overstag
Volgens Marieke de Hoon, universitair docent internationaal (straf)recht aan de Vrije Universiteit, is de aanklacht van de Nederlandse regering niet alleen maar van symbolisch belang. “We moeten niet verwachten dat Assad nu gaat zeggen: ‘Oh, deed ik iets verkeerd?’ en ineens zijn gedrag gaat veranderen.
Maar op een gegeven moment, hopelijk zo snel mogelijk, gaan ze in Syrië weer proberen om hun samenleving op te bouwen. En dan helpt het als de internationale rechtsorde ook zegt waar fouten zijn gemaakt, waar misdrijven zijn begaan. Het is heel belangrijk dat ze niet alleen zich kunnen verzoenen met elkaar, maar ook dat duidelijk is wie nou waarvoor verantwoordelijk is.”
Als de landen er in onderling overleg of in arbitrage niet uit komen, stapt Nederland naar het Internationaal Gerechtshof, dat huist in het Haagse Vredespaleis. De Hoon: “Het gebeurt niet vaak dat landen dat bij voorbaat al aankondigen, dat is opvallend. Het hof kan Assad of zijn medewerkers niet in een gevangenis zetten. Het is geen strafrecht.
Maar het kan wel een gezaghebbende uitspraak doen, en het kan Syrië bijvoorbeeld verplichten om slachtoffers compensatie te betalen. Of ze dat dan doen is natuurlijk maar de vraag, maar het kan andere landen over de streep trekken om harder op te treden tegen Assad, om niet langer met hem samen te werken.”
Toch zit er voor Nederland ook een symbolische kant aan de zaak, zegt De Hoon: “Er zijn hier veel Syrische vluchtelingen, die worden op deze manier gesteund in hun zaak. Nederland versterkt zo ook zijn rol als voortrekker op het gebied van internationaal recht.
En als er op een gegeven moment een IS-tribunaal komt, dan wordt met deze aanklacht voorkomen dat de indruk gewekt wordt dat er alleen achter Islamitische Staat wordt aan gegaan. Terwijl de grootste misdrijven worden gepleegd door het Assad-regime.”
RTL 18.09.2020 Nederland zet een bijzondere stap richting Syrië: het land wordt door Nederland aansprakelijk gesteld voor grove mensenrechtenschendingen. Dat heeft de ministerraad vandaag besloten. Dit is een stap die kan leiden tot een juridische procedure van Nederland tegen Syrië.
Syrië is al negen jaar verwikkeld in een bittere strijd tussen de regering onder leiding van president Bashar al-Assad, rebellen en jihadisten die strijden om de macht. In de oorlog zijn naar schatting honderdduizenden mensen omgekomen en miljoenen mensen dakloos geraakt.
“Het Assad-regime heeft zich keer op keer schuldig gemaakt aan vreselijke misdrijven. De bewijzen zijn overduidelijk. Dit kan niet zonder gevolgen blijven”, aldus minister Blok van Buitenlandse Zaken.
Nederland spreekt Syrië al langer aan op de schendingen van mensenrechten. Twee jaar geleden, tijdens het Nederlands voorzitterschap van de Veiligheidsraad liet Blok grote foto’s zien van slachtoffers van de oorlog in Syrië. Pogingen om Syrië via het Internationaal Strafhof te berechten, zijn geblokkeerd door Rusland. Daarom wil Blok het nu via de staatsaansprakelijkheid proberen.
Minister Blok met foto’s van Syrische kinderen in de VN-Veiligheidsraad.
Met een diplomatieke nota is Syrië van dit besluit op de hoogte gesteld. Volgens het kabinet gaat het om ‘grove mensenrechtenschendingen, waaronder foltering’. Syrische burgers zijn op grote schaal gemarteld, vermoord, verdwenen, aangevallen met gifgas, zo somt Den Haag in een verklaring op.
“Het Assad-regime heeft laten zien dat zij er niet voor schuwen om de eigen bevolking keihard aan te pakken, door martelingen, inzet van chemische wapens en bombardementen op ziekenhuizen”, aldus minister Blok.
Wanneer een land een ander land aansprakelijk stelt, gaan beide landen eerst in gesprek. Leidt dat gesprek niet tot overeenstemming, dan kan Nederland daarna naar een internationale rechter stappen.
‘Opvallende en significante stap’
“Het is een opvallende stap vanuit Den Haag, in een tijd dat de oorlog in Syrië wat op achtergrond raakt”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. “Reden dat Nederland vandaag deze stap is de aankomende jaarlijkse algemene vergadering van de Verenigde Naties.
Een diplomatieke topbijeenkomst, die door corona digitaal plaatsvindt. De verwachting in Den Haag is dat meer landen zich bij deze stap zullen aansluiten.”
Volgens Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens is de situatie in Syrie nog altijd zeer slecht. “De oorlog in Syrië mag op de achtergrond zijn geraakt, het leed in het land gaat onverminderd door”, zegt Koens. “Het regime dat verantwoordelijk is voor deze vreselijke misdrijven is, dankzij militaire en diplomatieke steun uit Rusland, nog gewoon aan de macht.
De vele duizenden slachtoffers zoeken erkenning, in die lange zoektocht is dit een significante stap. Zolang het regime van dictator Bashar al-Assad aan de macht blijft kunnen de vele miljoenen vluchtelingen, in Europa en Turkije, niet terug naar huis.”
AD 18.09.2020 Nederland heeft het Syrische regime vandaag formeel aansprakelijk gesteld voor mensenrechtenschendingen, meldt minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) in een brief aan de Kamer.
Sinds het uitbreken van de opstanden tegen het Assad-regime in 2011, schendt dit regime op grove wijze mensenrechten door zijn optreden tegen de eigen bevolking, aldus Minister Blok.
De aansprakelijkstelling is een eerste stap, aldus Blok. ,,Mochten beide landen er niet uitkomen, dan kan Nederland voorstellen over te gaan tot arbitrage. Als daarover geen overeenstemming wordt bereikt, zal Nederland de zaak voorleggen aan een internationale rechter.’’
Eerder is al geprobeerd om de zaak door te verwijzen naar het Internationaal Strafhof, maar dat werd door Rusland geblokkeerd in de VN-Veiligheidsraad. Rusland is de belangrijkste bondgenoot van de Syrische president Bashar Assad.
In Syrië woedt al bijna tien jaar een bloedige burgeroorlog, waarbij de burgerbevolking niet wordt ontzien. ,,Sinds het uitbreken van de opstanden tegen het Assad-regime in 2011, schendt dit regime op grove wijze mensenrechten door zijn optreden tegen de eigen bevolking’’.
Dit schrijft Blok in een brief aan de Tweede Kamer. ,,Syrische burgers zijn op grote schaal gemarteld, vermoord, verdwenen, aangevallen met gifgas of alles kwijtgeraakt toen zij vluchtten voor hun leven.’’
Het kamp op Lesbos werd dinsdagnacht 08.09.2020 grotendeels verwoest door branden, waardoor zo’n 13.000 migranten zijn gedupeerd.
Zo’n 1500 demonstranten hebben zaterdagmiddag 12.09.2020 in Amsterdam op het Museumplein gedemonstreerd voor een humaner asielbeleid. Het protest werd georganiseerd door verschillende organisaties onder de noemer ‘Evacueer Moria’.
En op 11.09.2020 protesteerden vijfhonderd mensen tegen het Moria-akkoord van het kabinet in Utrecht.
Het protest is op touw gezet door vier Amsterdamse studenten die elkaar nog kenden van het Barlaeus Gymnasium. Zij winden zich al jaren op over het Nederlandse vluchtelingenbeleid, maar na de branden deze week konden ze écht niet langer toekijken. ,,Nu is het moment om te protesteren,” aldus initiatiefnemer Paco Kuit (21).
#SOSMoria
Meer dan honderd mensen zijn gisteravond 13.09.2020 bijeen gekomen op het Koekamp in Den Haag om te Demonstreren voor een humaner vluchtelingenbeleid. De directe aanleiding is het bijna geheel afgebrande kamp Moria op het Griekse Lesbos, bijna een week geleden.
Volgens de actievoerders doet Nederland te weinig om deze mensen te helpen. Zo valt op hun borden te lezen: ‘Rutte, kom uit je ivoren Toren(tje)’ en ‘Grenzen zijn dodelijk’. Er waren enkele sprekers, waaronder vluchtelingen en de oprichter van Millennial Refugee. Er waren zo’n honderd tot honderdvijftig mensen aanwezig. Ook op het Museumplein in Amsterdam werd gedemonstreerd.
Waarom ?
“De brand was de druppel. Niet alleen op Lesbos is de situatie onhoudbaar, ook op andere Griekse eilanden, zoals Samos en Chios, en op het Griekse vasteland staat de situatie op springen. Wachten kan niet langer en daarom pleiten wij voor een humaner asielbeleid“, schrijven de initiatiefnemers op Facebook.
Meer dan driehonderd mensen lieten weten te zullen gaan, ruim duizend anderen gaven aan geïnteresseerd te zijn in het evenement.
Om 16.00 uur begon het programma van de demonstratie. Sprekers wisselden elkaar af op een podium. Onder andere GroenLinks-leider Jesse Klaver sprak de menigte toe: ,,Ik schaam me dat wij hier vandaag moeten staan. Het zou niet nodig moeten zijn.” Cabaretier Erik van Muiswinkel praatte de sprekers aan elkaar. Halverwege hielden de betogers een minuut stilte voor de vluchtelingen uit kamp Moria.
Het voornaamste standpunt van de betogers is dat de dakloos geraakte vluchtelingen zo snel mogelijk moeten worden geëvacueerd. “Wij pleiten voor de onmiddellijke opvang van minstens 500 kinderen in Nederland en daarnaast voor het evenredig opvangen in Europa van de andere vluchtelingen die vastzitten in Griekenland.”
Het kabinet zei donderdag 10.09.2020 bereid te zijn honderd vluchtelingen op te vangen die dakloos zijn geraakt.
De uiteindelijke deal over de opvang van honderd mensen uit het afgebrande kamp Moria is donderdag 10.09.2020 in de Tweede Kamer met gemengde reacties ontvangen. Volgens de linkse oppositiepartijen gaat de deal niet ver genoeg, terwijl de PVV juist vindt dat het kabinet is gezwicht. Van de coalitiepartijen is met name de VVD erg content, terwijl D66 en ChristenUnie niet enthousiast zijn. “We staan niet te juichen”, aldus Joël Voordewind (CU).
Het Kamerdebat over de branden in het vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos is donderdag op het allerlaatste moment onverwachts uitgesteld. Terwijl Tweede Kamerleden in de commissiezaal wachtten op staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) en minister Sigrid Kaag (Ontwikkelingssamenwerking), werd bekend dat de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie achter de schermen onderhandelen over de eventuele opvang van migranten uit de Griekse kampen.
AD 21.09.2020
Minikamp (Hashtag) #thisisnotahome
Demonstranten hadden hun plek ingenomen op het Plein voor de Tweede Kamer. Ze verblijven daar 24 uur, om aandacht te vragen voor de situatie in vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos.
Er mochten vannacht vijf tenten staan, vandaag worden er meer mensen verwacht. Om 12.00 uur start er een programma, waarbij verschillende sprekers naar het Plein komen.
De studenten hebben karton en lekke tentjes en ze slapen in de buitenlucht. Er worden ongeveer twintig demonstranten verwacht, vertelt Roos Ykema, een van de studenten. “We zijn met maximaal twintig studenten. Dat is het voorschrift vanwege het coronavirus.”
Met de actie vraagt de groep aandacht voor de verschrikkingen die heersten in het verwoeste kamp. Ze willen een menswaardige oplossing voor alle vluchtelingen die nog op het Griekse eiland zijn.
Ykema is zelf op Lesbos in Moria geweest. Behalve mooie herinneringen over vriendschap en solidariteit, heeft ze vooral ook nare beelden in haar hoofd. “Het was vooral veel ellende.”
De studenten bouwen het kamp zondag om 18.00 uur op en blijven in Den Haag tot maandag 18.00 uur. De 1,5 meter afstand vanwege het coronavirus wordt gerespecteerd volgen Ykema.
Mensen worden uitgenodigd te komen kijken. Ook is door de studenten online een actie op touw gezet. “Waarbij we mensen oproepen om zelf ook in hun straat, tuin of op hun balkon Moria na te bootsen en hier een foto van te plaatsen op sociale media onder de hashtag #thisisnotahome.”
Opvanghuis voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen in Griekenland klaar voor gebruik
Het kabinet maakte afgelopen voorjaar bekend dat het de opvang mogelijk maakt van 48 kinderen op drie locaties op het Griekse vasteland.
Inmiddels is het eerste Grieks-Nederlandseopvanghuis voor minderjarige, alleenstaande vreemdelingen op het Griekse vaste land is sinds eind september 2020klaar voor gebruik. De Griekse autoriteiten hebben 16 minderjarige meisjes en tienermoeders geselecteerd voor opvang in het pand.
Na de standaard gezondheidscontroles, verwachten de Grieken dat de meisjes uiterlijk 9 oktober hun intrek zullen nemen in het opvanghuis. Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel en Migratie) kreeg donderdag een digitale rondleiding door het pand, dat gereed is voor de opvang.
De opvanglocatie, onderdeel van een driejarig Grieks-Nederlands programma om de opvang en voogdij van minderjarige alleenstaande vreemdelingen op het Griekse vasteland te verbeteren, is het eerste van drie opvanghuizen. Het is tot stand gekomen door nauwe samenwerking tussen de Griekse en Nederlandse autoriteiten, en de organisaties Movement on The Ground en the HOME Project. Broekers-Knol heeft het project bekostigd.
Beste lezer,
Ik zie dat Europa steeds vaker schimmige deals sluit met landen als Libië, Turkije en Afghanistan om vluchtelingen buiten te houden. Projecten die door Europa worden gefinancierd leiden tot situaties waarin vluchtelingen slecht worden behandeld en soms zelfs in slechte omstandigheden worden vastgehouden.
Gisteren presenteerde ik in de Mensenrechtencommissie van het Europees Parlement mijn voorstellen om te voorkomen dat de EU migratiedeals kan afsluiten als ze tot mensenrechtenschendingen leiden. We maakten er deze video over. 👇
Ik sta voor de rechten van vluchtelingen. Daarom moeten we de Europese beleidsmakers verantwoordelijk houden voor hun besluiten, zowel politiek, financieel als juridisch. We hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om vluchtelingen een positief perspectief te bieden.
Migratiepact EU
17.05.2021
Erdogan wil EU onder druk zetten door migratiekraan open te draaien
Het Italiaanse eiland Lampedusa wordt plotseling weer overspoeld met migranten uit Noord-Afrika. En dat is volgens de Italianen geen toeval.
De toevoer van migranten op Lampedusa is nooit helemaal gestopt – om de zoveel tijd voer er wel een bootje de haven van het eiland in. De afgelopen jaren vertrokken ze meestal vanuit Tunesië, nu is de Libië-route ineens weer populair. Velen zien daarin de hand van de Turkse president Erdogan. Volgens de Italiaanse pers doet hij nu hetzelfde in het centrale Middellandse Zeegebied als wat hij jaren eerder in de Egeïsche Zee deed: migranten inzetten als drukmiddel.
Leverde het tegenhouden van Syrische vluchtelingen de Turkse president een enorme zak Europees geld op, nu zou Erdogan opnieuw aansturen op een deal met de Europese Unie, maar dan met Libië als lijdend voorwerp. Sinds het Turkse leger de rust in het Noord-Afrikaanse land heeft teruggebracht, krijgen de Turken ook steeds meer politieke invloed. Het is allemaal een onderdeel van Erdogans strategie om zijn invloed in de Middellandse Zee te vergroten en toegang te krijgen tot de grote olie- en gasvoorraden in de Libische bodem.
Khadaffi
De strategie om met immigratie Europa onder druk te zetten, is niet nieuw. Eind vorige eeuw gebruikte de voormalige dictator Khadaffi dezelfde tactiek om Europa en Italië geld uit de zak te kloppen, en nu wordt die onder invloed van de Turkse president Erdogan nieuw leven ingeblazen. De afgelopen jaren vertrokken migranten met rubberboten clandestien vanaf Libische stranden of met snelle speedboten vanuit Tunesië, de golf die afgelopen weekend op Lampedusa landde bestond voor een belangrijk deel uit grote vissersboten. Schuiten met soms wel vierhonderd migranten aan boord kunnen niet ongezien uit Libische havens vertrekken. De kustwacht lijkt een oogje dicht te knijpen, terwijl ze de afgelopen jaren juist regelmatig met geweld optraden tegen migrantenbootjes.
Behalve politieke en economische invloed, is Erdogan ook bezig zijn militaire invloed te vergroten in Noord-Afrika. Honderden Libische militairen zijn door het Turkse leger getraind en de Turken zijn begonnen met de verbouwing van een groot militair vliegveld in Al Watyiha, niet ver van de Tunesische grens.
Kraan
Een andere belangrijke militaire zet is de Turkse training van de Libische kustwacht. De hypermoderne schepen van de Libiërs zijn van Italiaanse makelij, door de regeringen Gentiloni en Conte gedoneerd om de migratie richting Italië te reguleren, maar inmiddels staan de Turken aan het roer. „Met de Libische kustwacht heeft Erdogan dus nu, indirect, de beschikking over een vloot in het centrale Middellandse Zeegebied waarmee de kraan van migratie naar Europa open en dicht kan worden gezet”, zegt een Italiaanse admiraal die het dossier volgt. Het doel van die kraan is de Europese Unie tot een nieuwe immigratiedeal dwingen, als Europa betaalt blijven de migranten in Libië, zo niet dan zetten we ze op de boot naar Lampedusa.
Nadat dit weekend ruim tweeduizend migranten op het piepkleine Italiaanse eiland aankwamen, sprak de Italiaanse premier Draghi al over het aangaan van bilaterale akkoorden met zowel Tunesië als Libië. In de praktijk betekent dat vaak dat de knip getrokken wordt, ook omdat een gezamenlijke Europese actie tot nu uitblijft. De Europese Unie geeft niet thuis bij het opnieuw bespreken van de Malta-akkoorden, waarbij in het najaar van 2019 werd afgesproken dat andere Europese landen, op vrijwillige basis, migranten zouden overnemen.
De Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Luciana Lamorgese wil dat er een automatische en verplichte verdeelsleutel komt, maar krijgt daarvoor in Brussel de handen niet op elkaar. Volgende week vliegt de minister samen met haar EU collega Ylva Johansson naar Tunis om het probleem van de toegenomen immigratie te bespreken.
VK 26.09.2020
AD 24.09.2020
De Europese Commissie gaat de EU-staten niet verplichten om bepaalde hoeveelheden asielzoekers op te nemen, blijkt uit het woensdag gepresenteerde Migratie en Asiel Pact. Als het voorstel wordt goedgekeurd, moeten landen bij nieuwe crisissen straks een verplichte mate van solidariteit tonen, afhankelijk van de grootte en welvaartssituatie van het land.
AD 24.09.2020
Landen kunnen bijvoorbeeld verplicht verantwoordelijk worden voor de terugkeer van vluchtelingen. Dat houdt in dat zij de afhandeling van procedures overnemen en verantwoordelijk worden voor het re-integratie van asielzoekers in het land van oorsprong.
Telegraaf 24.09.2020
Brussel wil verder ook meer gaan samenwerken met landen waar migranten vandaan komen. Daarbij wordt vooral gekeken naar Afrikaanse landen.
Voordat de plannen in werking worden gesteld, moeten EU-lidstaten en het Europees Parlement akkoord gaan met het voorstel. Daardoor strandde een eerder wetsvoorstel uit 2016.
Volgens Europese Commissie-voorzitter Urusula von der Leyen voldoen de huidige migratieplannen niet meer voor Europa en zijn ze gedateerd. De recente branden in vluchtelingenkampen op Griekenland zouden dat hebben aangetoond, redeneert Von der Leyen.
AD 16.02.2021
Deel Syrische vluchtelingen overweegt terugkeer: ‘Kunnen in Nederland niet ademen’
De oorlog in Syrië is nog niet voorbij, toch komen er bij terugkeerorganisaties dagelijks telefoontjes binnen van asielzoekers die overwegen terug te gaan. ,,Dat zijn de mensen die hier niet kunnen wennen, niet kunnen ademen.”
Als Nader met zijn taxi door de straten van de hoofdstad Damascus rijdt, denkt hij eigenlijk nooit meer aan Nederland. ,,Hier kan ik weer genieten van het leven, dat lukte me in Nederland niet. Daar bleef iedereen me zien als vluchteling, hier voel ik me weer de leider van mijn gezin.”
Nader en zijn vrouw en drie kinderen vluchtten in 2016 voor de burgeroorlog vanuit Syrië naar Nederland en kregen hier een verblijfsvergunning. Maar hoewel de oorlog in Syrië nog niet voorbij is, keerde het gezin een jaar geleden weer terug naar Damascus. Ze hadden heimwee en voelden zich in Nederland eenzaam en onbegrepen. ,,Ik ben gevlucht vanwege de onveiligheid in Syrië, maar dat wil niet zeggen dat ik geen verstand heb. Dat begreep niet iedereen in Nederland.”
Meerderheid wil blijven
De terugkeer van asielzoekers naar Syrië is een beladen onderwerp. Sinds 2014 kregen meer dan 70.000 Syriërs een verblijfsvergunning in Nederland. In recent onderzoek gaf een grote meerderheid van hen aan hier te willen blijven. Ook nu melden zich nog elke maand enkele honderden Syriërs in Nederland voor asiel.
Ondertussen bepleiten enkele politieke partijen in Nederland juist de terugkeer van de Syriërs. De PVV zette het vorige maand nog in het verkiezingsprogramma, ook Forum voor Democratie wil dat de Syriërs teruggaan.
Vooralsnog stuurt Nederland niemand gedwongen terug naar Syrië, het land heeft ‘onveilig’ als beoordeling gekregen. Het alomvattende oorlogsgeweld van de afgelopen jaren mag dan geluwd zijn, er woedt nog steeds een burgeroorlog in het noordwesten van het land. Ook terreurorganisatie IS pleegt nog aanslagen. Daarnaast maakt Nederland zich zorgen over het schenden van de mensenrechten door zowel de Syrische staat als andere groeperingen. Wel kunnen Syriërs op vrijwillige basis terugkeren, daarbij kunnen ze om (financiële) hulp van Nederland vragen.
We krijgen dagelijks telefoontjes van Syriërs die nadenken over terugkeer. Het zijn mensen die heimwee hebben of die niet in Nederland kunnen aarden, aldus Hiran Ali, Solid Road.
,,We krijgen dagelijks telefoontjes van Syriërs die nadenken over terugkeer. Het zijn mensen die heimwee hebben of die niet in Nederland kunnen aarden. Mensen die het gevoel hebben dat ze hier niet kunnen ademen”, zegt Hiran Ali, van de terugkeerorganisatie Solid Road. ,,Sommige mensen komen hier niet toe aan inburgeren, omdat ze in Syrië eigenlijk nog niet zijn uitgeburgerd. Ze zijn vanuit een oorlogssituatie hierheen gekomen, kampen soms nog met trauma’s en worden daar nauwelijks mee geholpen.” Wat ook vaak meespeelt: problemen bij het vinden van werk in Nederland. ,,En veel mensen die wel werk vinden, krijgen een baan die ver onder hun niveau is.”
Solid Road is een van de twee gesubsidieerde, particuliere organisaties die Syriërs helpt bij terugkeer. Via de organisatie zijn in 2019 acht mensen teruggegaan. In een groot deel van 2020 lag terugkeer stil door de reisbeperkingen vanwege de coronapandemie. Inmiddels komen de aanvragen weer binnen, stelt Ali. ,,Er staan nu tien mensen op de wachtlijst.”
Hoeveel Syriërs er in totaal zijn teruggegaan, is lastig vast te stellen. De Dienst Terugkeer & Vertrek, onderdeel van het ministerie van Veiligheid en Justitie, meldt in 2019 en 2020 steeds zo’n tien Syriërs te hebben geholpen bij hun reis door vliegtickets te boeken. Het zijn (deels) dezelfde mensen die Solid Road heeft begeleid.
Verblijfsvergunning kwijt
Maar het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) becijferde vorig jaar dat ‘van alle Syriërs die tussen 2014 en 2016 in Nederland een verblijfsvergunning ontvingen, halverwege 2018 ongeveer 2,3 procent uit Nederland was vertrokken.” Waar die 1355 mensen naar toe zijn gegaan, Syrië of een ander (Europees) land, is niet onderzocht. Mogelijk meldt niet iedereen zijn terugreis direct: wie aantoonbaar terugkeert naar Syrië raakt zijn Nederlandse verblijfsvergunning in principe kwijt.
Solid Road hielp ook Nader en zijn gezin bij hun terugkeer naar Damascus. ,,Via onze partnerorganisatie in Syrië hebben we ervoor kunnen zorgen dat Nader een taxi heeft kunnen aanschaffen. Overdag is hij nu taxichauffeur, ‘s avonds privéchauffeur voor mensen van hulporganisaties. Hij heeft zijn leven weer kunnen oppakken.”
Opgepakt en verhoord
Toch is terugkeer naar Syrië ingewikkeld. Want de oorlog in Syrië mag dan geluwd zijn, het Assad-regime is nog steeds aan de macht. Syriërs zijn bang na terugkeer door een van de vele beruchte veiligheidsdiensten te worden opgehaald voor ‘verhoor’. Of alsnog in militaire dienst te moeten en naar een van de overgebleven fronten te worden gestuurd.
Het Syrian Network for Human Rights becijferde dat zeker tweeduizend Syriërs na terugkeer uit buurlanden als Libanon of Jordanië werden gearresteerd en dagenlang werden verhoord. ,,Er zijn best mensen die terug willen, maar niemand weet zeker of hij wel of niet op een lijst van een geheime dienst daar staat en of dat problemen kan opleveren”, zegt een bron bij een hulporganisatie.
Solid Road stelt altijd expliciet na te vragen of er bij hun klanten iets speelt vanuit het verleden. ,,Wij willen niet dat mensen worden opgepakt na terugkeer. Dat is niet goed voor hen en niet goed voor het Nederlandse beleid”, zegt Hiran Ali. ,,Niemand die via ons is teruggegaan heeft problemen gekregen.” Solid Road houdt nog zeker twaalf maanden na aankomst contact.
Onderhandelen met Assad
Nederlands grootste partnerorganisatie bij vrijwillige terugkeer, de IOM (Internationale Organisatie voor Migratie), assisteert vooralsnog niet bij terugkeer naar Syrië. Officiële reden is dat Syrië nog te gevaarlijk is. Officieus lijkt mee te spelen dat bij terugkeer via de IOM Nederland de verbroken banden met het regime van Assad, die beschuldigd wordt van vele oorlogsmisdaden, weer zou moeten aanhalen.
Ik kan mijn gezin hier in leven houden en dat voelt beter dan toen ik in Nederland was, aldus Nader.
,,Ik was niet bang om terug te gaan en heb hier geen problemen gehad”, laat taxichauffeur Nader vanuit Damascus weten. Wel een probleem: na acht jaar oorlog kampt Syrië met een grote economische crisis. ,,Het is een reden waarom veel mensen toch niet terugkomen. Maar ik kan mijn gezin hier in leven houden en dat voelt beter dan toen ik in Nederland was.”
*De naam Nader is om veiligheidsredenen gefingeerd. De vragen die we hem hebben voorgelegd, zijn via Solid Road gegaan.
Binnen vijf dagen duidelijk of asielzoeker mag blijven
Ook bij het nieuwe beleid zouden landen waarin vluchtelingen aankomen in principe de verantwoordelijkheid houden over hun asielprocedure, een beleid dat in het verleden leidde tot kritiek vanuit Italië, Griekenland en Spanje.
Nu zijn extra criteria toegevoegd aan de wijze waarop besloten wordt welk land de asielprocedure in handen krijgt. De EC kijkt ook naar in welk land de asielzoeker al familie heeft, welk visum hij op zak heeft en in welke omstandigheden een (jonge) asielzoeker het beste kan worden opgevangen.
Asielzoekers moeten daarnaast sneller duidelijkheid krijgen. Brussel wil verbeterde opvangcentra aan de grenzen, waar vluchtelingen snel geïdentificeerd, gescreend en geregistreerd kunnen worden. Binnen vijf dagen moet duidelijk zijn of een asielzoeker in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning, of dat de persoon een langer traject in gaat om in aanmerking te komen.
AD 25.11.2020
Mini-Schengen-zone
Nederland moet werken aan een ‘VVD pleit voor ‘mini-Schengen’, waarin samen met “andere sterken landen” bij noodsituaties door grote toestroom van migranten de buitengrenzen gesloten kunnen worden, maar de handel onderling overeind blijft. Dat stelt Kamerlid Bente Becker van regeringspartij VVD in een opiniestuk in het AD. Nederland moet “desnoods” ook in staat zijn de eigen grenzen te sluiten en grenscontroles in te stellen, vindt Becker.
Volgens Becker beleeft Nederland economisch veel voordeel aan de open grenzen, maar “betalen we de prijs via illegale migratie”. “Griekenland en Italië worden overspoeld door bootmigranten”, aldus de politica. “Zij vragen ons om hulp. Maar veel migranten lopen door naar Nederland, terwijl twee derde geen recht heeft op asiel.”
Bente Becker, Tweede Kamerlid voor de VVD
Zoek bondgenoten voor het sluiten van grenzen
Het Europese asielstelsel is failliet. Onze open grenzen zijn economisch een voordeel. Maar de prijs betalen we via illegale migratie. Griekenland en Italië worden overspoeld door bootmigranten. Zij vragen ons om hulp.
Nederland moet in ‘noodgevallen’ de eigen grenzen sluiten en bewaken als er weer grote aantallen migranten naar ons land zouden komen. ‘Liever nog’ wil de partij dat er een mini-Schengenzone komt, waarin een groepje van omliggende landen gezamenlijk de grenzen bewaken.
Dat schrijft regeringspartij VVD woensdag 25.11.2020 in een opiniestuk. Tweede Kamerlid Bente Becker stelt dat ‘het risico groot is’voor ons land dat in tijden van crisis veel migranten hierheen komen ‘vanwege onze welvaart’. Omdat een nieuw Europees asielstelsel nog in de maak is, moet ons land zelf klaar zijn ‘om grip te houden’.
Eerder al kondigde de Franse president Macron aan dat hij nadenkt over een mini-Schengenzone, als blijkt dat de migrantenstroom ‘oncontroleerbaar’ is geworden. Hij zei dat in reactie op de aanslag in Nice, die werd gepleegd door een 21-jarige Tunesiër die via Italië naar Frankrijk reisde.
‘Verplichte solidariteit’ moet landen als Polen en Hongarije overtuigen
Mochten landen als Griekenland, Spanje en Italië alsnog in de problemen komen door grote aantallen vluchtelingen in korte tijd, wordt een beroep gedaan op de zogeheten ‘verplichte solidariteit’ van andere landen. Zij moeten dan asielzoekers overnemen of helpen bij het organiseren van de terugkeer van asielzoekers die geen kans maken op een verblijfsvergunning.
De Zweedse commissaris Ylva Johansson hoopt dat de laatstgenoemde optie landen als Polen en Hongarije overtuigt. Beide landen hebben de laatste jaren meermaals geweigerd om vluchtelingen op te nemen en hoeven dat in het huidige voorstel voorlopig ook niet te doen.
Oxfam Novib reageert teleurgesteld op de gepresenteerde migratieplannen. “Europa had al jaren eerder zijn asielstelsel moeten hervormen. Het is positief dat de EC probeert EU-landen samen te brengen om zinvolle veranderingen door te voeren, maar de Commissie lijkt alsnog te zijn gezwicht voor druk vanuit EU-regeringen die het aantal mensen dat in Europa bescherming en asiel zoekt, juist willen verminderen.”
Nasleep Moria eiland Lesbos Griekenland
AD 20.03.2021
Telegraaf 15.03.2021
Telegraaf 13.03.2021
Telegraaf 11.03.2021
Telegraaf 06.03.2021
AD 26.01.2021
AD 20.01.2021
Telegraaf 20.01.2021
AD 09.01.2021
Telegraaf 17.12.2020
Telegraaf 22.10.2020
Telegraaf 13.10.2020
AD 07.10.2020
AD 06.10.2020
Telegraaf 06.10.2020
Telegraaf 05.10.2020
Telegraaf 05.10.2020
Telegraaf AD 23.09.2020
Telegraaf 22.09.2020
Telegraaf 22.09.2020
VK 22.09.2020
VK 22.09.2020
Trouw 19.09.2020
AD Telegraaf 19.09.2020
AD 18.09.2020
15.09.2020
12.09.2020
11.09.2020
‘Chaos aan de Griekse grens alleen te bestrijden met een nieuwe Turkijedeal !!!
Kamp Moria
Vluchtelingenkamp Moria op Lesbos was ooit bedoeld voor de opvang van zo’n 2.000 vluchtelingen.
Maar omdat Europa de deur dichtdeed, konden velen niet verder. Moria groeide met 13.000 migranten uit zijn voegen.
Dat zorgt al lange tijd voor overlast en spanning onder de migranten én eilandbewoners.
Afgelopen week werd ook nog eens corona geconstateerd en ging het kamp tot woede van de bewoners op slot.
Of dat met de brand te maken heeft? Vaststaat dat het vuur op een aantal plekken kort na elkaar begon.
4 jaar geleden ondertekenden de EU en Turkije de deal die een eind moest maken aan de eindeloze stroom vluchtelingenbootjes tussen Turkije en Griekenland. Maar de architect van die deal is ontevreden. ,,De crisis kan weer oplaaien. De situatie is niet stabiel geworden”, zegt Gerald Knaus.
In vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos braken indertijd gevechten uit tussen de kampbewoners en de politie. De vlam sloeg in de pan in het overvolle kamp tijdens een protest tegen de uitzichtloze situatie waarin de asielzoekers zich bevinden. Aan het eind van de dag moesten elf mensen worden behandeld ‘vanwege traangas en paniekaanvallen’, meldde Artsen zonder Grenzen. Zij, en talloze andere hulporganisaties, wanhopen al maanden over de erbarmelijke toestanden op de eilanden.
,,Ik sta nog steeds achter De Deal”, zei Knaus, later telefonisch vanuit zijn woonplaat Berlijn. ,,Er was op dat moment geen alternatief. Al die bootjes… Dat moest stoppen. Alleen is de uitvoering niet zo geweest als had gemoeten.”
De oorzaak: het falende Griekse asielsysteem. Of beter: het falende Europese asielsysteem. ,,We slagen er nauwelijks in om mensen die volgens de deal terug moeten naar Turkije ook echt terug te sturen. Mensen op de eilanden wachten maanden op beslissingen. Je zou zeggen dat we er in twee jaar tijd een functionerend systeem voor hadden moeten kunnen optuigen.
Maar er is een gebrek aan focus nu het grootste probleem, de ongecontroleerde stroom vluchtelingen die door Europa trok, is opgelost.” Maar ook nu komen er nog wekelijks meer mensen in bootjes aan op eilanden dan dat er worden teruggestuurd naar Turkije: zo kwamen er in januari 1600 mensen met bootjes aan op de eilanden, 47 gingen er gedwongen terug.
De chaos aan de grens tussen Turkije en Griekenland wordt namelijk veroorzaakt door ‘de angst de controle te verliezen’. De oplossing is een Turkijedeal 2.0 stelt, Gerald Knaus, de bedenker van de eerste versie van dat vluchtelingenakkoord.
Gerald Knaus, directeur van de Europese denktank ESI, werd bekend als de architect van de deal die Turkije en de EU in maart 2016 sloten om de toenmalige vluchtelingencrisis in te perken. Nu die deal bij de grensplaats Erdine lijkt op te lossen in wolken van traangas, pleit Knaus juist voor een nieuwe overeenkomst: een Turkijedeal 2.0. ,,Hoe sneller iedereen hier een stap terugdoet, hoe beter het voor iedereen is: voor de EU, voor Turkije én voor de vluchtelingen zelf.”
,,Wat we nu aan de Turks-Griekse grens zien? Twee overheden die angst hebben de controle te verliezen. Turkije ziet een stijgend aantal vluchtelingen uit Syrië naar hun grens komen. En Griekenland kampt nog met hun trauma uit 2015. Allebei de landen zijn nu aan het overreageren.
Turkije heeft daar wel een punt, stelt Knaus. ,,De Turken vinden Europa hypocriet: zij moeten Syrische vluchtelingen opvangen, maar Europa houdt zelf de grens wel dicht. Turkije vangt nu al meer Syriërs op dan de hele EU bij elkaar: zo’n 3,6 miljoen. Dat is echt een grote uitdaging voor ze. Het geld van de EU helpt ze daarbij, de opvang is er zelfs beter dan in sommige EU-landen.”
Waarmee de Oostenrijker doelt op Griekenland. Want hoewel daar sinds 2016 veel minder boten aankwamen op de eilanden, werd de chaos er niet minder op. De opvangkampen zijn er overvol, de omstandigheden slecht en de wachttijden voor alleen al zoiets als een afspraak met een asielbeambte soms al meer dan een jaar. De één op één-uitwisselingsregeling met Turkije bracht ook nauwelijks verlichting: dat ging tot maart vorig jaar maar om zo’n 20.000 Syriërs.
Vier vragen over het Griekse vluchtelingenkamp;
Wat is Moria en hoe is het ontstaan?
Moria is een voormalig militaire basis en ligt op het Griekse eiland Lesbos. Het is het grootste vluchtelingenkamp van Europa, aldus de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties.
Het vluchtelingenkamp is ontstaan toen duizenden mensen in 2013 op de vlucht sloegen voor de burgeroorlog in Syrië en de strijd in Afghanistan tussen de Taliban en de Amerikanen. Vluchtelingen maakten vanuit Noord-Afrika en Turkije de oversteek naar Europa en veel van hen belandden zo op de Griekse eilanden.
Moria werd aangewezen als een zogenoemde hotspot, waar vluchtelingen een asielzoekersprocedure kunnen starten voordat ze eventueel door mogen reizen naar het Europese vasteland. Andere hotspots zijn te vinden op Samos, Chios, Leros en Kos.
Het kamp heeft capaciteit voor drieduizend inwoners, maar eind augustus waren er zeker dertienduizend vluchtelingen in het kamp aanwezig. Vanwege de overbevolking werd de situatie op het kamp zo erbarmelijk dat het in 2018 door Artsen zonder Grenzen is benoemd tot het ‘slechtste vluchtelingenkamp op aarde’.
Wie zijn de vluchtelingen en waar komen ze vandaan?
In 2015, op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis, kwam het merendeel van de vluchtelingen op de Griekse kampen uit Syrië. Tegenwoordig komen de meeste vluchtelingen op Lesbos uit Afghanistan (76 procent), Syrië (7 procent) en Congo (7 procent), aldus de laatste cijfers van de VN.
Kinderen, met en zonder ouders, komen het meest voor op het kamp (39 procent), gevolgd door volwassen mannen (38 procent) en volwassen vrouwen (23 procent).
Waarom zijn deze vluchtelingen in Griekenland terechtgekomen en niet in eigen regio opgevangen?
Vluchtelingen uit Syrië worden voor een groot deel al in de regio opgevangen. Er zijn 750.000 Syrische vluchtelingen in Jordanië en ook buurland Libanon heeft al 1,5 miljoen Syriërs opgevangen. De meeste Syrische vluchtelingen (3,6 miljoen) worden echter opgenomen door Turkije.
Dat komt onder andere door de deal die de Europese Unie in 2016 heeft gesloten met Turkije. In ruil voor financiële steun vangt Turkije de vluchtelingen op en voorkomt het daarmee dat ze naar Europa gaan. Slechts een klein deel van alle Syrische vluchtelingen besluit toch de oversteek te maken naar Griekenland.
Het merendeel van de vluchtelingen op Moria is echter niet Syrisch maar komt uit Afghanistan, waar al jaren gevochten wordt tussen de Taliban en de overheid. Wereldwijd zijn er 2,5 miljoen Afghanen op de vlucht.
De meeste Afghaanse vluchtelingen trekken naar buurlanden Iran en Pakistan, maar zij worden steeds vaker teruggestuurd naar land van herkomst, aldus Amnesty International. In 2016 verplaatste Pakistan ongeveer 365.000 vluchtelingen met geweld terug naar Afghanistan en in 2017 keerden 462.000 Afghaanse vluchtelingen terug vanuit Iran.
Wat is de rol van de EU?
Om lidstaten Griekenland en Italië te ontlasten, kwam de Europese Commissie (EC) in 2017 met een voorstel om 160.000 van de 171.000 vluchtelingen te herverdelen onder alle lidstaten van de EU. Dat plan strandde echter in 2017, omdat onder meer Hongarije geen islamitische vluchtelingen wilde opnemen.
Sindsdien ondersteunt de EU de vluchtelingenkampen in Griekenland voornamelijk financieel. De EC trok afgelopen jaar 700 miljoen euro extra uit om Griekenland te ondersteunen met grensverdediging, opvang en asielprocedures.
Om de druk op de kampen weg te nemen bood de EU in maart dit jaar vijfduizend migranten een vergoeding van 2.000 euro aan als zij zouden terugkeren naar het land van herkomst.
Sinds de brand hebben tien Europese lidstaten besloten samen 406 vluchtelingenkinderen van Moria op te nemen.
Het onderzoek naar het functioneren van het Europese grensagentschap Frontex is klaar.
Vrijdagochtend 16.07.2021 presenteerde ik de bevindingen, gebundeld in een rapport, in de LIBE commissie van het Europarlement. Dit onderzoek deed ik met collega-Europarlementariërs nadat door onderzoeksjournalisten naar buiten werd gebracht dat Frontex betrokken zou zijn bij pushbacks aan de buitengrenzen van de EU.
Een belangrijk rapport, met veel analyses en aanbevelingen.
De belangrijkste boodschap uit het rapport is dat Frontex bewust wegkeek bij meldingen van ‘pushbacks’ aan Europa’s buitengrenzen. Hierbij worden migranten zonder toegang tot een asielprocedure, en vaak met geweld, teruggestuurd. Dat is in onaanvaardbaar, levensgevaarlijk en bovendien in strijd met de Europese regels.
Ieder mens heeft recht op een eerlijke asielprocedure wanneer ze aankomen bij de Europese grens. Vernedering of mishandeling van vluchtelingen mag nooit worden geaccepteerd. Frontex heeft bovendien de expliciete taak de mensenrechten van deze mensen te garanderen.
Ons onderzoek toont aan dat Frontex tal van rapporten over pushbacks heeft genegeerd. Het rapport stelt dus ernstige tekortkomingen vast over het functioneren van Frontex. Hoewel het rapport niet direct spreekt over het aftreden van de Frontex directeur, is dat wat GroenLinks betreft de enige logische conclusie die het Europees Parlement en de EU-landen kunnen trekken, en de enige manier om fundamentele verbeteringen binnen Frontex te waarborgen.
Hoe nu verder?
In het rapport doen we aanbevelingen om Frontex te verbeteren. Na de zomer besluit ik samen met mijn collega-Europarlementariërs over de vervolgstappen. Maar het mag duidelijk zijn: hierover is het laatste woord niet gezegd en we blijven streng toezicht houden op Frontex.
Telegraaf 06.10.2020 Staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie) laat onderzoeken of er maatregelen kunnen worden getroffen tegen liegende asielzoekers.
De bewindsvrouw zegt het een ’vreselijke zaak’ te vinden dat er leugens worden verteld om meer kans te maken op een verblijfsvergunning. „We gaan het goed onderzoeken. We verlangen eerlijkheid van asielzoekers. Dit ondermijnt het draagvlak voor opvang.” Aanleiding is dat er steeds vaker twijfel is over de door asielzoekers opgegeven leeftijd.
De Telegraaf onthulde dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in 2019 werd geconfronteerd met honderden asielaanvragen waarbij er ernstige twijfel was of de leeftijd die de asielzoekers zelf hadden opgegeven wel klopte. Leeftijd is bij een aanvraag van groot belang, omdat een alleenstaande minderjarige vreemdeling in principe niet wordt uitgezet.
Afrikaanse ’homo’s’
Ook wordt er met hetzelfde doel gelogen over de seksuele geaardheid. Honderden asielzoekers uit Uganda hebben onterecht een verblijfsvergunning gekregen na leugens over hun geaardheid. „Liegen is echt zeer onwenselijk”, zegt Broekers-Knol. „Het belast de IND onnodig zwaar. Ik zie reden om te onderzoeken of liegen kan meewegen bij de geloofwaardigheid van de asielzoeker.”
Vanuit de IND klinkt dat er op dit moment geen sancties staan op liegen. De staatssecretaris zegt dat ze weinig ziet in strafrechtelijk optreden. „Dat vertraagt de procedure en fraude is vreselijk moeilijk te bewijzen.” Toch wil ze onderzoeken wat wél kan. „Welke mogelijkheden er zijn zullen we zeker onder de loep nemen. Het is ongelooflijk belangrijk dat dit soort gevallen niet voor kunnen komen.” De bewindsvrouw kon niet zeggen wanneer het onderzoek klaar is.
AD 06.10.2020 Activisten van de groep We Gaan Ze Halen voelen zich onbegrepen door de Griekse autoriteiten. Manos Logothetis, secretaris-generaal op het ministerie van migratie, reageerde gisteren op deze site dat het kamp ‘geen bazaar was om mensen op te halen’, wat tot grote frustratie leidt bij de Nederlandse actiegroep. ,,Dit slaat natuurlijk nergens op”, reageert Johannes van den Akker, secretaris van Stichting We Gaan Ze Halen.
Logothetis stelde dat Nederland de opvang net zoals onder meer Duitsland en Frankrijk via de regering zou moeten regelen en het initiatief daar ook vandaan zou moeten komen. ,,Zo zit onze actie helemaal niet in elkaar”, aldus Van den Akker. ,,Wij snappen ook wel dat Griekenland graag zou willen dat Nederland mensen op een nette manier ophaalt. Daar hebben wij nu juist dit drukmiddel voor bedacht.”
Terwijl het vliegtuig van de actievoerders gisteren onderweg was naar Lesbos werd bekend dat ze daar niet meer welkom waren. Op het laatste moment moesten ze hun koers wijzigen en landen in Athene. De Griekse autoriteiten bestempelden de komst van de Nederlanders namelijk als een gevaar voor de veiligheid op Lesbos.
Volgens Logothetis is er geen druk uitgeoefend vanuit Nederland, maar de actiegroep hier zo hun twijfels bij. ,,Logothetis heeft op basis van halve informatie zijn conclusies getrokken, die ook nog eens zijn ingeseind door de Nederlandse ambassade hier”, vervolgt Van den Akker. ,,Dat maakt het allemaal nog wel extra lelijk vind ik.”
We willen niemand in gevaar brengen, dus we moeten het voorzichtig aanpakken, aldus Johannes van den Akker, Secretaris We Gaan Ze Halen.
De actiegroep wil dat de Nederlandse regering terugkomt op het besluit om maar honderd vluchtelingen uit Lesbos op te vangen. Ook pleiten de activisten ervoor dat deze vluchtelingen niet gerekend worden tot de 500 asielzoekers die Nederland jaarlijks verwelkomt. ,,Onze missie om de deal van 100 tegen 100 van tafel te krijgen blijft natuurlijk gewoon staan”, aldus Van den Akker.
Lokale bevolking
De actiegroep vertrok gisteren naar Lesbos en is daar vanochtend aangekomen. Momenteel zijn de leden daar in gesprek met vluchtelingen over de huidige situatie en omstandigheden. Van den Akker vertelt dat het een grote uitdaging is om de actie voort te zetten.
,,We zijn hier nu erg beperkt, omdat we constant door de politie gevolgd worden”, licht hij toe. ,,Het is hectisch en we willen geen mensen in gevaar brengen door met hen te praten. We moeten dit dus voorzichtig aanpakken.”
‘You can take our plane, but not our mission. Tweede Kamer, het is nu aan jullie.’ Help jij mee om dit bericht te verspreiden? Deel en kom morgen 18.00u naar de manifestatie in Den Haag. Meld je aan op het event en deel deze link: https://fb.me/e/35jeUnKZt#WeGaanZeHalen
Woensdag wordt om 18:00 uur een manifestatie gehouden in Den Haag, om lawaai te maken voor het evacueren van de vluchtelingen. Of de actiegroep dan alweer terug is in Nederland is nog niet bekend. ,,Het kan ook zijn dat we vanaf hier live gaan’’, besluit de secretaris.
Kamp Moria
Het gecharterde toestel waarmee de groep We Gaan Ze Halen 189 vluchtelingen uit voormalig kamp Moria wilden ophalen van Lesbos heeft Griekenland verlaten. Dat kamp werd enkele weken geleden verwoest door een brand.
Nederland besloot vijftig alleenstaande kinderen en vijftig kwetsbare migranten op te vangen, maar de actiegroep vindt dat te weinig. Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) keurde het plan vrijdag af, liet ze in een brief aan de actiegroep weten.
Een vrijwel leeg vliegtuig is maandagochtend uit Rotterdam vertrokken op weg naar het Griekse Lesbos met als doel zoveel mogelijk vluchtelingen naar Nederland te halen.
AD 06.10.2010 De Griekse autoriteiten zijn niet te spreken over de Nederlandse actiegroep We Gaan Ze Halen, die vanochtend met een vliegtuig vertrok naar Lesbos om 189 vluchtelingen op te halen en mee naar Nederland te nemen. ,,Het kamp op Lesbos is geen bazaar waar iedereen naar believen mensen kan komen ophalen”, stelt Manos Logothetis, secretaris-generaal op het ministerie van migratie, in gesprek met deze site.
Griekenland besloot het vliegtuig van de actiegroep op het laatste moment geen toestemming te geven om te landen op het eiland, omdat het als een gevaar voor de veiligheid op Lesbos werd gezien. De actievoerders wilden vluchtelingen mee naar ons land nemen zodat zij hier asiel konden aanvragen. Logothetis: ,,De migranten staan onder bescherming van de Griekse staat. Wij zijn verantwoordelijk voor hun veiligheid. We kunnen ze daarom niet zomaar overdragen aan een private partij die we niet kennen, als we dat al zouden willen.”
RTL 06.10.2020 De Nederlandse actievoerders van We Gaan Ze Halen zijn vandaag met een veerboot aangekomen op Lesbos. Gisteren vlogen ze vanuit Nederland met een gecharterd vliegtuig richting het Griekse eiland om 189 vluchtelingen op te halen.
Het vliegtuig mocht daar niet landen en moest uitwijken naar Athene. De groep van negen is vervolgens met lokaal vervoer naar Lesbos gereisd.
Ze zijn boos over de gang van zaken. “Tot onze grote frustratie werd het vliegtuig ons afgenomen. Zonder enige vorm van overleg en op basis van gebrekkige informatie heeft de Griekse overheid ons tot stoppen gedwongen.”
Verwoestende brand
De groep is nu op Lesbos om in gesprek te gaan met vluchtelingen in een nieuw vluchtelingenkamp dat is gebouwd na de verwoestende brand in kamp Moria. Met hun actie willen ze naar eigen zeggen laten zien hoe slecht het gesteld is in met de vluchtelingenopvang op Lesbos. En ze willen het gesprek over relocatie van de vluchtelingen vanaf Lesbos weer op gang brengen.
Actiegroep met leeg vliegtuig naar Moria
Het plan is om 189 mensen naar Nederland te brengen.
“Het is veel over slaapzakken en noodhulp gegaan in de afgelopen weken, dat verstomde de roep om evacuatie. De enige vraag die klonk vanuit de mensen van het voormalige kamp Moria was evacuatie”, zegt We Gaan Ze Halen.
Internationale afspraken
Nederland besloot vijftig alleenstaande kinderen en vijftig kwetsbare migranten op te vangen. De actiegroep vindt dat te weinig. Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid keurde het plan van de actievoerders vrijdag af, liet ze hen in een brief weten.
Volgens politiek verslaggever Floor Bremer is het niet heel verrassend dat deze actie niet is gelukt. ‘Je kunt niet zomaar een vliegtuig vol laden met vluchtelingen en die meenemen uit het land van aankomst, in dit geval Griekenland. Dat druist in tegen internationale afspraken. Zonder medewerking van de regeringen van beide landen was dit plan dus bij voorbaat kansloos. Wat ze er wèl mee hebben bereikt is aandacht voor de situatie van de vluchtelingen op de Lesbos.’
Morgen houdt We Gaan Ze Halen bij terugkomst een manifestatie in Den Haag. Mensen die willen komen wordt gevraagd om een mondkapje te dragen.
Elsevier 05.10.2020 Asielzoekers liegen vaak over hun leeftijd en hun seksuele geaardheid. Zo hebben de afgelopen jaren honderden asielzoekers uit Uganda onterecht een Nederlandse verblijfsvergunning gekregen, omdat zij beweerden dat zij homoseksueel zijn. Dat en nog twee andere misstanden in de asielprocedure op een rij.
NRC meldt maandag 5 oktober op basis van stukken van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) dat zeker honderden Ugandezen logen over hun seksuele geaardheid en op grond daarvan een verblijfsvergunning kregen. De afgelopen twee jaar was Nederland binnen Europa favoriet onder Ugandese asielzoekers. Ruim vierhonderd Ugandezen vroegen asiel aan.
De IND onderzocht ruim tweehonderd asielaanvragen van mannen en vrouwen die wegens hun vermeende homoseksualiteit tussen 2014 en 2017 een verblijfsvergunning kregen. De vluchtverhalen vertoonden vaak veel overeenkomsten, zowel de gebeurtenissen als de verhaallijnen. De fraude is vermoedelijk groter, omdat aanvragen voor 2014 en na 2017 niet zijn bekeken.
Achter de fraude zit volgens de IND waarschijnlijk een netwerk van mensenhandelaren die voor een vergoeding van een paar duizend euro per persoon de asielzoekers hielpen met hun reis naar Nederland en de asielaanvraag.
Het Openbaar Ministerie (OM) zou hier op dit moment onderzoek naar doen. Dat begon in 2018 na tips over een cursus in Amsterdam waarbij Ugandese asielzoekers zouden worden getraind om zich als homoseksueel voor te doen.
De IND onderzocht de mogelijkheid om de verstrekte verblijfsvergunningen in te trekken. Dat blijkt bij het merendeel vrijwel onmogelijk. Volgens een asieladvocaat in de krant moet bij de beoordeling van vluchtverhalen Europese regelgeving worden nageleefd waarin staat dat asielzoekers het voordeel van de twijfel moet worden gegund.
2. Gebeurt dit vaker?
Ja, ook over leeftijd wordt gelogen. Zo was er bij honderden ‘minderjarige’ asielzoekers het afgelopen jaar ernstige twijfel of ze hierover wel de waarheid spraken. Uit gegevens die het ministerie van Justitie en Veiligheid verstrekte aan De Telegraaf blijkt dat de twijfel in veel gevallen zo groot was, dat in totaal 264 keer medisch onderzoek nodig was, terwijl de instroom nagenoeg gelijk bleef. Dat is ruim drie keer vaker dan het jaar daarvoor.
Het kan voor migranten aantrekkelijk zijn om zich te presenteren als alleenstaande minderjarige vreemdeling (amv), omdat die volgens de regels niet kan worden uitgezet. Ook krijgen ze een voogd toegewezen die de asielzoekers ondersteunt.
Het medisch onderzoek is uiteindelijk 56 keer uitgevoerd, zes asielzoekers bleken aantoonbaar meerderjarig te zijn. De overige onderzoeken zijn niet uitgevoerd, onder meer omdat asielzoekers niet kwamen opdagen. Vermoed wordt dat het aantal asielzoekers dat liegt over hun leeftijd veel hoger ligt dan het aantal mensen over wie zo veel twijfel bestaat dat er onderzoek moet worden gedaan.
3. Speelt dit ook in andere landen?
In 2019 waren er 40.000 minderjarige migranten in Frankrijk, een vertienvoudiging in vijf jaar. Dit jaar komen daar naar schatting nog eens 40.000 bij. Het gaat in bijna alle gevallen om jongens. Tweederde is afkomstig uit Noord-Afrika, anderen uit het Midden-Oosten. De helft zou liegen over hun leeftijd.
Volgens gedeputeerde Jean-Louis Thiérot, ex-voorzitter van de provincieraad van Seine-et-Marne, wordt er veel gefraudeerd. ‘Bij ons klopte het verhaal in 80 procent van de gevallen niet. Soms beweerden veertigers dat ze minderjarig waren,’ zei hij vorige week dinsdag tegen Le Figaro. ‘Als ze achttien zijn, krijgen deze migranten bijna automatisch een verblijfsvergunning. Dan kunnen ze aanspraak maken op familiehereniging. Dit is dus een belangrijke tak van illegale immigratie.’
Uit cijfers van Parijs blijkt dat minderjarige migranten verantwoordelijk zijn voor 60 procent van de geweldsmisdrijven daar.
4. ‘We gaan ze halen’ strandt in Athene
Een poging om juist meer migranten naar Nederland te halen, strandde maandag 5 oktober in Athene. Nederlandse actievoerders van ‘We gaan ze halen’ waren met een leeg toestel onderweg naar Lesbos. Maar de toestemming die was verleend om te landen op Mitilini Airport werd midden in de lucht ingetrokken. De piloot zou een half uur voor de landing strikte orders hebben gekregen van de verkeerstoren in Athene om vanwege veiligheidsredenen op dat vliegveld te landen, meldt de organisatie op Facebook.
Het team van ‘We gaan ze halen’ heeft verklaard het vliegtuig niet te verlaten voordat ze op Mitilini Airport zijn aangekomen.
De bedoeling was dat de Boeing 737 twee dagen op het vliegveld van Lesbos zou staan, op een steenworp afstand van Moria, het grootste vluchtelingenkamp van Europa. Daar woedde vorige maand een aantal branden. Na lang aandringen van oppositie in de Tweede Kamer besloot de Nederlandse regering honderd vluchtelingen uit het kamp op te nemen, maar het aantal wel af te trekken van het aantal vluchtelingen dat Nederland komend jaar had beloofd op te nemen.
Dat ging de actievoerders niet ver genoeg en zij zetten een crowdfundingsactie op om een vliegtuig te charteren om de migranten dan maar zelf op te halen. In anderhalve week hadden ze de benodigde 50.000 euro binnen die de vlucht kost.
Deze actiegroep wil migranten ophalen die hier geen recht hebben op asiel. Dat is mensensmokkel. Het is niet sociaal maar wakkert ongecontroleerde migratie juist aan. Met risico’s voor mensenlevens en onze samenleving. Stop met deze waanzin!
VVD-Kamerlid Bente Becker noemt de actie op Twitter ‘mensensmokkel’. ‘Het is niet sociaal maar wakkert ongecontroleerde migratie juist aan. (…) Stop met deze waanzin!’
Telegraaf 05.10.2020 De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) werd in 2019 geconfronteerd met honderden asielaanvragen waarbij er ernstige twijfel was of de leeftijd die de asielzoekers zelf hadden opgegeven wel klopte.
Leeftijd is bij een aanvraag van groot belang, omdat een alleenstaande minderjarige vreemdeling in principe niet wordt uitgezet.
De twijfels kosten in toenemende mate capaciteit van de toch al overbelaste IND. Leeftijdsfraude is lastig aan te tonen, sancties zijn er niet. De Telegraaf sprak met zeven (oud-)medewerkers die betrokken zijn bij de opvang en procedure van minderjarige asielzoekers in Nederland.
Zij onderschrijven onafhankelijk van elkaar het beeld dat een deel van de asielzoekers zich tegen beter weten in voordoet als minderjarig. Een voogd van Stichting Nidos: „Er zit bijvoorbeeld iemand in mijn groep bij wie ik door fysieke kenmerken en gedrag het vermoeden heb dat hij bijna dertig jaar oud is.”
Telegraaf 05.10.2020 De Nederlandse activisten van de groep We Gaan Ze Halen, die eerder op maandag met hun vliegtuig in Athene strandden, zijn zonder vliegtuig op weg naar Lesbos. Het gecharterde vliegtuig waarmee zij 189 vluchtelingen wilden ophalen van Lesbos heeft Griekenland verlaten.
Nadat iedereen van We Gaan Ze Halen op het vliegveld van Athene verhoord was en een coronatest onderging, kregen de negen activisten hun paspoort terug. Nu willen zij vanuit Athene een nachtelijke veerpont naar Lesbos nemen. „We gaan daar alsnog naartoe, ondanks dat ons vliegtuig is afgenomen”, zegt een woordvoerder. Op Lesbos wil de organisatie met vluchtelingen spreken, grotendeels om aan Nederland te laten zien hoe slecht het gesteld is in het nieuwe vluchtelingenkamp.
De actie is van symbolische aard, want zonder vliegtuig kunnen zij geen vluchtelingen meenemen naar Nederland. „We willen als punt maken dat een luchtbrug echt nodig is, of het nu met ons vliegtuig is of een ander. We willen laten zien wat daar plaatsvindt en dat Nederland hier verantwoordelijkheid voor moet nemen.” Inmiddels heeft de groep contact gehad met de Nederlandse ambassade in Griekenland. Die zegt hen niet verder te kunnen helpen. De Griekse autoriteiten hebben nog niet laten weten waarom het vliegtuig van de organisatie op het laatste moment werd geweigerd.
Het door de actiegroep We Gaan Ze Halen gecharterde vliegtuig vertrok maandagochtend uit Nederland. Hun doel was om 189 vluchtelingen op te halen uit voormalig kamp Moria. Dat kamp werd enkele weken geleden verwoest door een brand. Nederland besloot vijftig alleenstaande kinderen en vijftig kwetsbare migranten op te vangen. De actiegroep vindt dat te weinig. Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) keurde het plan vrijdag af, liet ze in een brief aan de actiegroep weten.
AD 15.10.2020 De Nederlandse activisten van de groep We Gaan Ze Halen, die eerder vandaag met hun vliegtuig in Athene strandden, zijn zonder vliegtuig op weg naar Lesbos. Het gecharterde toestel waarmee zij 189 vluchtelingen wilden ophalen van Lesbos heeft Griekenland verlaten.
Nadat iedereen van We Gaan Ze Halen op het vliegveld van Athene verhoord was en een coronatest onderging, kregen de negen activisten hun paspoort terug. Nu willen zij vanuit Athene een nachtelijke veerpont naar Lesbos nemen. ,,We gaan daar alsnog naartoe, ondanks dat ons vliegtuig is afgenomen”, zegt een woordvoerder. Op Lesbos wil de organisatie met vluchtelingen spreken, grotendeels om aan Nederland te laten zien hoe slecht de omstandigheden zijn in het nieuwe vluchtelingenkamp.
Ambassade
De actie is van symbolische aard, want zonder vliegtuig kunnen zij geen vluchtelingen meenemen naar Nederland. ,,We willen als punt maken dat een luchtbrug echt nodig is, of het nu met ons vliegtuig is of een ander. We willen laten zien wat daar plaatsvindt en dat Nederland hier verantwoordelijkheid voor moet nemen.”
Inmiddels heeft de groep contact gehad met de Nederlandse ambassade in Griekenland. Die zegt hen niet verder te kunnen helpen. De Griekse autoriteiten hebben nog niet laten weten waarom het vliegtuig van de organisatie op het laatste moment werd geweigerd.
Vluchtelingen
Het door de actiegroep We Gaan Ze Halen gecharterde vliegtuig vertrok maandagochtend uit Nederland. Hun doel was om 189 vluchtelingen op te halen uit voormalig kamp Moria. Dat kamp werd enkele weken geleden verwoest door een brand. Nederland besloot vijftig alleenstaande kinderen en vijftig kwetsbare migranten op te vangen.
De actiegroep vindt dat te weinig. Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) keurde het plan vrijdag af, liet ze in een brief aan de actiegroep weten.
RTL 02.10.2020 Dat de Nederlandse regering een oproep doet aan de mensen van de actiegroep ‘We gaan ze halen’ om niet naar Lesbos te vliegen. verandert ‘helemaal niets’ aan het plan om daar 189 vluchtelingen op te halen. Dat zegt initiatiefnemer Rikko Voorberg.
“De staatsecretaris zegt dat het onderhandelingen in de wielen rijdt, maar de onderhandelingen leiden tot een Moria 2”, zegt Voorberg over de woorden van Anky Broekers-Knol. “Dat kan niet de bedoeling zijn. Er moet iets gebeuren. Iets disruptiefs.”
Steenworp afstand
De Boeing 737 die maandag naar Lesbos vliegt, blijft om die reden dan ook twee dagen op het vliegveld staan, op een steenworp afstand van het vluchtelingenkamp. Op die manier hoopt de actiegroep de druk op de Griekse politiek te vergroten. Ze hebben de steun van de oud-premier van Griekenland George Papandreou en enkele Griekse oppositiepartijen.
Voorberg hoopt de zaken in het Grieks parlement op scherp te zetten. Bang voor juridisch getouwtrek is hij niet. Het vliegtuig mag gewoon landen op Lesbos, zegt hij. “Dat is geregeld. Daar is niets politieks aan.”
Grijs gebied
Wat er gebeurt als Griekenland de vluchtelingen wel laat instappen, maar Nederland ze niet wil laten uitstappen, weet hij ook niet. “Dat is een grijs gebied.”
Drie weken geleden brandde het grootste vluchtelingenkamp van Europa bij Moria op het Griekse eiland Lesbos helemaal af. De gevolgen voor de toch al beroerde leefomstandigheden van de vluchtelingen waren dramatisch.
Na lang aandringen van oppositie in de Tweede Kamer besloot de Nederlandse regering honderd vluchtelingen uit het kamp op te nemen, maar het aantal van honderd wel af te trekken van het aantal vluchtelingen dat Nederland komend jaar had beloofd op te nemen.
Crowdfundingsactie
Voor veel mensen was dat een erg karige toezegging, waarna de actiegroep ‘We gaan ze halen’ een crowdfundingsactie startte om een vliegtuig te charteren om de vluchtelingen dan maar zelf op te halen.
In anderhalve week hadden ze de benodigde 50.000 euro binnen die de vlucht kost. “Dat laat wel zien hoeveel draagvlak er is voor onze actie. Nu is er momentum.”
Telegraaf 02.10.2020 Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) begrijpt best dat actiegroep We gaan ze halen vluchtelingen in Griekenland wil helpen. Maar om dat met een gehuurde Boeing 737 te doen, lijkt haar op zijn zachtst gezegd geen goed plan. Met het initiatief doorkruist de club volgens Broekers-Knol juist „reeds in gang gezette inspanningen van de Griekse autoriteiten, de Europese Commissie, Nederland en andere lidstaten.”
We gaan ze halen had de bewindsvrouw een brief gestuurd over de plannen om 189 vluchtelingen uit het voormalige kamp Moria op Lesbos op te halen. Dat kamp werd verwoest door een brand, waarna de coalitie besloot vijftig alleenstaande kinderen en vijftig kwetsbare migranten op te vangen.
Dat plan benadrukt Broekers-Knol in reactie op de brief van onder anderen voorzitter Rikko Voorberg. Nederland heeft bovendien 1 miljoen euro aan noodhulp gegeven.
Volgens Voorberg moet Nederland zeker 1000 mensen opnemen van het eiland. In een brief heeft hij Broekers-Knol toestemming gevraagd om de eerste tientallen via het gehuurde vliegtuig op te halen. Van Broekers werd verder gevraagd of zij haar contacten met het Griekse kabinet wil inzetten, zodat de verantwoordelijke ministers goedkeuring geven en „zo snel mogelijk 189 vluchtelingen selecteren zodat zij naar Nederland kunnen worden overgevlogen.”
Het is de bedoeling dat het vliegtuig maandagochtend vliegt vanaf Rotterdam The Hague Airport en twee dagen op de luchthaven van Mytilini op Lesbos „blijft wachten”, kondigt Wij gaan ze halen aan.
Broekers-Knol raadt de actiegroep aan te kijken of ze niet op een andere manier kunnen helpen. „Ik ben er zeker van dat er ook voor uw stichting wegen zijn om de samenwerking met de Griekse autoriteiten en andere betrokkenen op te zoeken, zodat de middelen die uw stichting ter beschikking heeft maximaal ten goede komt aan de juiste opvang van migranten”, schrijft de staatssecretaris.
NOS 02.10.2020 De actiegroep ‘We gaan ze halen’ gaat een nieuwe poging doen om vluchtelingen uit Griekenland te halen, dit keer met een vliegtuig. De groep wil 189 migranten uit het nieuwe kamp Moria aan boord nemen en naar Nederland brengen.
De Boeing 737 moet maandagochtend vertrekken van Rotterdam The Hague Airport voor een vlucht naar Mytilini, de hoofdstad van het eiland Lesbos.
Aan staatssecretaris Broekers-Knol is gevraagd om contact te leggen met de Griekse autoriteiten om te regelen dat de migranten mogen vertrekken. Het is de bedoeling dat het vliegtuig twee dagen op de geselecteerde vluchtelingen blijft wachten, zegt de actiegroep.
‘We gaan ze halen’ zegt dat de levensomstandigheden ook in het nieuwe kamp Moria beroerd zijn. Daarom zou Nederland in totaal 1000 migranten van Lesbos moeten opnemen. De roep uit de samenleving om meer migranten op te vangen is volgens de organisatie “inmiddels oorverdovend”.
‘U doorkruist andere inspanningen’
Maar de kans is groot dat het vliegtuig leeg terugkeert naar Nederland. De staatssecretaris zegt de goede bedoelingen te waarderen, maar wijst het initiatief toch van de hand. “U doorkruist daarmee reeds in gang gezette inspanningen van de Griekse autoriteiten, de Europese Commissie, Nederland en andere lidstaten”, schrijft Broekers-Knol in een reactie.
Ze wijst onder meer op de vijftig minderjarigen en vijftig kwetsbare migranten die naar Nederland worden gehaald naar aanleiding van de verwoestende brand in kamp Moria, begin vorige maand. Ook heeft Nederland 1 miljoen euro aan noodhulp gegeven. “Ik kan uw verzoek om personen van Lesbos naar Nederland te herplaatsen dan ook niet inwilligen,” aldus de staatssecretaris.
Ook schrijft ze dat het herplaatsen van migranten goed moet worden voorbereid, bijvoorbeeld door veiligheids- en gezondheidscontroles. Dat is volgens Broekers-Knol niet in een paar dagen te realiseren.
Mislukte actie in 2018
Eind 2018 liep een vergelijkbare actie van ‘We gaan ze halen’ op niets uit. De groep vertrok met tientallen auto’s en een bus richting Athene met als doel om 150 vluchtelingen mee terug te nemen naar Nederland.
De bus hield er bij Duisburg al mee op. Eenmaal in Griekenland konden de actievoerders onverrichterzake weer huiswaarts gaan, omdat de Griekse overheid volgens de organisatie niet reageerde op hun verzoek om een gesprek.
Telegraaf 02.10.2020 Lokale partijen uit Den Haag, Rotterdam en Amsterdam maken zich zorgen over de leefbaarheid en het dichtslibben van de grote steden door de opvang van extra vluchtelingen. Het absorptievermogen van de steden is bereikt, stellen Hart voor Den Haag, Leefbaar Rotterdam en Partij van de Ouderen Amsterdam.
Donderdag meldden ingewijden aan RTL Nieuws dat gemeenten komend jaar tussen de 10.000 en 13.500 extra plekken moeten realiseren voor vluchtelingen. „De landelijke overheid gaat helemaal voorbij aan het feit dat er in onze steden tal van wijken overbelast zijn.
De bevolkingssamenstelling is in onbalans”, zeggen Richard de Mos (Hart voor Den Haag), Tanya Hoogwerf (Leefbaar Rotterdam) en Wil van Soest (Partij van de Ouderen Amsterdam). „Bovendien drukt overbevolking op de leefbaarheid en zorgt onder meer voor criminaliteit, radicalisering en vervuiling op straat.
Het absorbtievermogen van onze steden is al lange tijd bereikt. Tel daarbij het tekort aan politie- en handhavingscapaciteit op en je weet dat niets doen geen optie is”, stelt het drietal.
’Schrap wettelijke taakstelling’
Leefbaar Rotterdam, Hart voor Den Haag en Partij van de Ouderen Amsterdam willen dat de stadsbesturen bij het Rijk aandringen om de wettelijke taakstelling voor de grote steden te schrappen.
„Wij kunnen de sociale cohesie in onze zwakste wijken alleen laten terugkeren, als de toestroom van nieuwkomers wordt geblokkeerd”, zegt De Mos, fractievoorzitter van Hart voor Den Haag. Er zijn meer plekken nodig voor vluchtelingen omdat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) druk bezig is met het wegwerken van achterstanden in asielzaken.
Gemeenten zijn wettelijk verplicht om mensen die een verblijfsvergunning krijgen op te vangen en te voorzien van een woning. Gezien de druk op de woningmarkt is een grens bereikt in de grote steden, vinden de drie partijen. Zij wijzen naar het eerdere onderzoek van Kantar in opdracht van De Telegraaf waarin 65 procent van de ondervraagden meldde dat immigratie moet worden beperkt.
Aanleiding voor het onderzoek was de bevolkingsprognose, waaruit blijkt dat Nederland in 2039 mogelijk 19 miljoen inwoners telt. De voorziene groei wordt vooral veroorzaakt door immigratie. Een zeer groot deel van de ondervraagden (91%) stelde dat er nauwelijks ruimte is voor meer inwoners.
„Er zit gewoon een limiet op het aantal mensen dat je per vierkante meter kwijt kunt. Zeker als je ook een leefbaar en veilig woonmilieu wilt creëren”, aldus de vertegenwoordigers van de drie partijen, die ook wijzen op de huidige druk op de woningmarkt.
De partijen stellen gezamenlijk schriftelijke vragen aan het gemeentebestuur van hun stad.
RTL 02.10.2020 De actiegroep ‘We gaan ze halen’ wil maandag met een chartervlucht vanuit Rotterdam naar Lesbos vliegen om daar bijna 200 vluchtelingen op te halen. Staatssecretaris Broekers-Knol zegt dat Nederland de vluchtelingen niet zal toelaten.
De vlucht is al geregeld. Volgens initiatiefnemer Rikko Voorberg vertrekt de vlucht met 189 stoelen sowieso. Als de Griekse autoriteiten wél akkoord gaan, sluit hij niet uit dat ze toch gewoon met 189 vluchtelingen aan boord naar Nederland vliegen.
Eerder al bussen
De actiegroep stuurde in 2018 ook al bussen naar Athene met hetzelfde doel. Deze kwamen toen leeg terug.
We gaan ze halen: actiegroep wil vluchtelingen naar Nederland halen
Volgens de organisatie is er genoeg maatschappelijk draagvlak. Na de brand in vluchtelingenkamp Moria op Lesbos beloofde het kabinet honderd vluchtelingen op te vangen. Die belofte viel bij oppositiepartijen en mensenrechtenorganisaties niet in goede aarde. Dit aantal wordt namelijk afgetrokken van de vluchtelingen die Nederland in 2021 toch al zou opnemen.
Voorberg liet eerder weten zich zorgen te maken om de situatie op Lesbos, waar naast het nieuwe vervangende kamp voor Moria ook twee andere kampen zijn. “De hel is herbouwd.”
Elsevier 25.09.2020 Op 5 oktober staat een vliegtuig van actiegroep We Gaan Ze Halen klaar in Griekenland. Aan boord is plaats voor 189 voormalige bewoners van het vluchtelingenkamp Moria die asiel willen aanvragen in Nederland. Of het vliegtuig daadwerkelijk kan opstijgen met hen aan boord is de vraag. De Nederlandse regering moet dat dan wel toestaan. In 2018 probeerde de actiegroep al 150 migranten per bus uit Griekenland te halen. Die actie mislukte.
Het geld voor de vlucht hebben de activisten de afgelopen twee weken ingezameld. Sympathisanten konden een vliegtuigstoel ‘sponsoren’ voor 250 euro. Dagblad ADberichtte donderdagmiddag dat de actie op 5 oktober wordt uitgevoerd. Dat hebben de activisten de Kamercommissie voor Justitie en Veiligheid laten weten.
We Gaan Ze Halen is in 2016 opgericht en pleit voor een ruimhartiger asielbeleid van het Nederlandse kabinet. De activisten noemen zichzelf ‘een groep burgers die vinden dat Nederland het niet langer kan maken om de verantwoordelijkheid voor de opvang van vluchtelingen volledig bij Griekenland te leggen’.
In 2017 spanden de activisten onder leiding van de Amsterdamse dominee Rikko Voorberg al een rechtszaak aan tegen de Staat. Nederland zou zich niet houden aan Europese afspraken over de verdeling van asielzoekers en zou duizenden extra asielzoekers moeten opnemen. Ze verloren zowel het kort geding als de zaak in hoger beroep.
Volgens het hof hoefde Nederland zich niet te houden aan het absolute aantal te verdelen asielzoekers dat in 2015 is afgesproken. Die schatting was gebaseerd op de destijds verwachte instroom in Griekenland en Italië, maar die bleek twee jaar later flink kleiner te zijn.
Actiegroep was gestopt
Na de verloren rechtszaken reden activisten van de groep rond Kerst 2018 met een bus en auto’s naar Griekenland om 150 vluchtelingen naar Nederland te halen. Onderweg kreeg de bus pech en bovendien wilde de Griekse overheid niet met de activisten in gesprek. Zonder vluchtelingen keerde de groep terug naar Nederland.
Na hun mislukte actie besloot de groep begin dit jaar te stoppen: ‘Er is geen enkele politieke wil meer voor een constructieve oplossing voor de opvangcrisis. We schamen ons kapot over Europa,’ aldus het bestuur.
Recente gebeurtenissen in het Griekse vluchtelingenkamp Moria wakkerde het vuur weer aan bij de organisatie. Begin september veroorzaakten enkele migranten er brand omdat zij ontevreden waren met de coronamaatregelen in het kamp. Na twee aangestoken branden was vrijwel het gehele kamp onbewoonbaar. Meer dan de helft van de bewoners raakte dakloos.
Lege terugvlucht dreigt
Volgens hulporganisaties was de situatie in Moria al langer onhoudbaar. Er was in het kamp slechts ruimte voor zo’n 3.000 migranten, maar het aantal bewoners vlak voor de branden uitbraken was vier keer zoveel.
Na maatschappelijke druk besloot de Nederlandse overheid honderd asielzoekers uit het kamp over te nemen. Het zou gaan om vijftig kinderen jonger dan 14 jaar en vijftig kwetsbare inwoners. De actiegroep wil aanzienlijk meer vluchtelingen naar Nederland halen.
De vraag is of hun nieuwe actie, in tegenstelling tot vorige acties, wel slaagt. Het vliegtuig landt in elk geval op 5 oktober op het Griekse eiland Lesbos. Het blijft daar twee dagen staan, zodat het Nederlandse kabinet alsnog kan besluiten om 189 migranten te evacueren. Als het kabinet geen besluit neemt, of het aanbod afwijst, vliegt het toestel leeg terug naar Nederland.
NOS 24.09.2020 PVV-Kamerlid Emiel van Dijk is hard met de Tweede Kamer in aanvaring gekomen over het gebruik van het woord “omvolking”. Kamerlid Voordewind van de ChristenUnie wees hem erop dat dit “echt een term uit de nazi-tijd” is, waarop er een heftige woordenwisseling ontstond.
“Ik laat me hier niet voor nazi uitmaken”, riep de PVV’er.
‘Ik word door de ChristenUnie in hetzelfde rijtje geduwd als iemand in het nazitijdperk’
Van Dijk sprak over het nieuwe Europese migratiepact, dat de Europese Commissie gisteren presenteerde. Daarin staat dat de asielprocedure sneller moet, dat er meer solidariteit tussen EU-landen moet komen en dat kansloze asielzoekers sneller dienen te worden teruggestuurd.
Volgens de PVV’er komt het erop neer dat de EU de grenzen wagenwijd wil openzetten en is dat levensgevaarlijk. Hij noemde het plan een “omvolkingspact”. Veel fracties in een debat over Vluchtelingen- en Asielbeleid namen daar aanstoot aan. CDA-Kamerlid Van Toorenburg vroeg of ze het wel goed had verstaan.
‘Levensgevaarlijk’
Emiel van Dijk vreest dat er proactief boten met mensen uit Afrika naar Europa worden gehaald en dat de Nederlandse bevolking straks een minderheid vormt. Hij zei dat dit levensgevaarlijk is voor onze nationale cultuur en identiteit. “Ze komen hun cultuur aan ons opdringen.”
Kamerlid Voordewind zei dat hij afstand neemt van die uitspraken. “Omvolking is echt een term uit de nazi-tijd.” Het PVV-Kamerlid zei daarop dat hij zich niet voor nazi laat uitmaken. “Dit is te gortig voor woorden.”
Voordewind stelde dat hij hem niet voor nazi uitmaakte. “Maar de heer Van Dijk gebruikt een paar keer het woord ‘omvolking’ en dan moet hij ook weten dat die term uit de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt door de nazi’s om het Arische ras te zuiveren. Ik waarschuw hem: pas alsjeblieft op uw woorden.”
De voorzitter van het debat snoerde Van Dijk uiteindelijk de mond, toen hij zich niet wilde neerleggen bij de verklaring van Voordewind.
Telegraaf 24.09.2020 Nederland houdt vast aan het aanbod om honderd kwetsbare vluchtelingen op te nemen van Lesbos, ook als blijkt dat er weinig kinderen jonger dan 14 jaar nog te vinden zijn op het Griekse eiland. Dat heeft staatssecretaris Ankie Broekers-Knol donderdag bevestigd in een debat met de Tweede Kamer.
De coalitiepartijen sloten enkele weken geleden een compromis, na de verwoestende brand in opvangkamp Moria. Nederland is bereid honderd kwetsbare mensen op te vangen uit Moria. Het ging in de deal om vijftig alleenstaande minderjarige kinderen, jonger dan 14, en vijftig mensen uit gezinnen met minderjarige kinderen. Daarbij moeten de vluchtelingen minimaal 75 procent kans maken op asiel.
SP-Kamerlid Jasper van Dijk wil van het kabinet weten wat er gebeurt als er niet genoeg kinderen aan die voorwaarden voldoen. „Mag ik de staatssecretaris eraan houden dat de criteria niet zo strak worden gehandhaafd? Dat ze tenminste vasthoudt aan dat getal van honderd?”
Broekers-Knol zei Van Dijk „gerust te kunnen stellen. Honderd is honderd. Dat is het.” Ze tekende daarbij wel aan, dat het eerst aan de Grieken is om het aanbod van hulp te accepteren en de mensen te selecteren die in aanmerking komen voor opvang in Nederland.
Niels van den Berge vindt dat de bewindsvrouw door „af te wachten” zich nogal „passief” opstelt, maar Broekers-Knol zegt dat er meerdere keren per week contact is met de Grieken om ze tot een spoedig antwoorden te bewegen. „We drukken er heel hard op om zo snel mogelijk antwoord te krijgen. ”
AD 24.09.2020 EU-landen hoeven niet meer verplicht vluchtelingen op te nemen. Ze mogen er ook voor kiezen om uitzettingen voor hun rekening te nemen. Het is het belangrijkste voorstel in het nieuwe Migratie- en Asielpact van de Europese Commissie.
Het meest gebruikte woord in Brussel was gisteren ‘solidariteit’. Zonder solidariteit gaat het de Europese Unie niet lukken om ‘een van onze grootste problemen’, dat van de vluchtelingen, aan te pakken. Het is juist dat gebrek aan solidariteit dat heeft geleid tot het mislukken van het huidige asielsysteem, of ‘non-systeem’, zoals Eurocommissaris Margaritis Schinas het noemde. Ook Commissievoorzitter Ursula von der Leyen deed een duit in het zakje bij de presentatie van de voorstellen: ,,De vraag is niet of je meedoet, maar hoe.”
Lees ook;
Ronja reisde naar Moria en probeerde een neppaspoort te kopen: ‘Dat is nog bijna gelukt’
Het is de bedoeling dat het nieuwe Migratie- en Asielpact leidt tot een totaal andere aanpak van het vluchtelingenprobleem. De twee belangrijkste doelen: een strenger beleid aan de grens en minder illegalen in de Unie. Die moeten bereikt worden op drie manieren.
Allereerst moet de EU ervoor zorgen dat de situatie in het land van herkomst verbetert, en wel zodanig dat beide ‘partijen’ er baat bij hebben. ,,We moeten die landen helpen hun economische situatie te verbeteren”, zei Schinas. ,,Dan hoeven met name de jongeren niet meer te vertrekken. Ook moeten we samen het businessmodel van de mensensmokkelaars zien te breken.”
Strenger en sneller
De migranten die in Europa aankloppen (dat waren er vorig jaar 140.000) moeten vervolgens geconfronteerd worden met een ‘streng grensbeleid’. Dat geldt voor alle buitengrenzen, dus ook voor vliegvelden en havens. Van asielzoekers wordt bij binnenkomst niet meer alleen de vingerafdruk gecontroleerd, maar ook de gezondheid en het veiligheidsrisico.
Het moet ook allemaal veel sneller gaan dan nu, om ‘verschrikkelijke toestanden’ zoals in het Griekse vluchtelingenkamp Moria te voorkomen. Binnen vijf dagen moet een eerste selectie zijn gemaakt.
Wie aanspraak kan maken op asiel gaat de procedure in in het land van aankomst, waarna de eindbestemming wordt bepaald. De rest volgt een traject dat binnen twaalf weken kan leiden tot uitzetting. Ook nieuw: er komt een ‘ontvangstcentrum’ op het eiland Lesbos.
Wel of niet
Opvallendste voorstel betreft een keuzemogelijkheid voor de EU-lidstaten. De verplichte herverdelingsquota zijn van de baan. Landen mogen nu zelf beslissen of ze migranten opnemen, andere landen helpen met geld of douaniers, en/of dat ze voor de grenslanden mensen gaan terugsturen naar het land van herkomst. Een grensland als Griekenland of Italié hoeft daar dan niet meer naar om te kijken, als bijvoorbeeld Polen dit op zich neemt.
Dit is vooral bedoeld om Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije aan boord te houden. Die hebben tot nu toe pertinent geweigerd migranten op te nemen, en kunnen nu op een andere manier hun solidariteit tonen. In Commissie-taal heet dit: het sponsoren van terugkeer. Als een grensland echt onder druk staat, gaat de Commissie andere lidstaten wel vragen om mensen op te nemen.
Deze ‘constante solidariteit’ moet er voor zorgen dat de Europese Unie haar asielbeleid op orde krijgt. Want, zei commissaris Ylva Johansson (Binnenlandse Zaken): ,,Asiel aanvragen blijft natuurlijk mogelijk. We hebben migratie ook gewoon nodig. Onze maatschappij is aan het vergrijzen. Het probleem is ongereguleerde migratie.”
‘Voorzichtig positief’
In Brussel wordt gemengd gereageerd op het pact. Malik Azmani (VVD) is enthousiast: ,,Migratie is nu een prioriteit en dat werd hoog tijd. Tot we controle krijgen op migratiestromen richting Europa moeten we onze buitengrenzen op orde krijgen.”
GroenLinks denkt dat de druk nog steeds op grenslanden als Griekenland en Italië blijft liggen. De partij wil dat de EU meer gaat doen om die met kennis en capaciteit te ondersteunen. Het CDA constateert dat de Commissie ‘eindelijk heeft geleverd’. ,,Het werd ook tijd, want het is dit keer echt erop of eronder”, zegt Jeroen Lenaers. ,,Jarenlang gesteggel en polarisatie heeft Europa geen goed gedaan. Ik ben voorzichtig positief.”
De komende tijd gaan het Europees parlement en de lidstaten zich over de voorstellen buigen. Volgens insiders kan het nog wel een jaar duren voordat iedereen zijn definitieve standpunt heeft bepaald. Daarna beginnen de onderhandelingen.
AD 24.09.2020 Voor 189 vluchtelingen op Lesbos staat op 5 oktober een vliegtuig klaar om hen naar Nederland te brengen. Dat heeft de actiegroep We Gaan Ze Halen geregeld. De groep zamelt sinds de brand in vluchtelingenkamp Moria, waar ruim 12.000 mensen dakloos werden, geld in om een vliegtuig naar Lesbos te sturen.
We Gaan Ze Halen stuurde in 2018 bussen naar Athene met hetzelfde doel. Deze kwamen toen leeg terug. Het vliegtuig zal twee nachten op Lesbos blijven, zodat het kabinet twee dagen heeft om een beslissing te nemen.
Volgens de organisatie is er genoeg maatschappelijk draagvlak. ,,Vandaag is in het AD, de Volkskrant en Trouw een brief gepubliceerd waarin FNV de politiek oproept om nu te handelen”, zegt Rikko Voorberg van We Gaan Ze Halen. In deze brief, ondertekend door 127 organisaties, gemeenten en personen, wordt aan het kabinet gevraagd om hulp te bieden en actief bij te dragen aan een solide Europees migratiepact.
Brand
Na de brand in kamp Moria beloofde het kabinet honderd vluchtelingen op te vangen: vijftig alleenstaande minderjarige kinderen, jonger dan 14, en vijftig mensen uit gezinnen met minderjarige kinderen.
Daarbij moeten de vluchtelingen minimaal 75 procent kans maken op asiel. De belofte viel bij oppositiepartijen en mensenrechtenorganisaties niet in goede aarde. Dit aantal wordt namelijk afgetrokken van de vluchtelingen die Nederland in 2021 opneemt.
We Gaan Ze Halen wil het heft in eigen hand nemen door 5 oktober een vliegtuig te sturen. Hierover informeerden zij vandaag de Kamercomissie Justitie en Veiligheid. ,,Wij vragen hen om toestemming om deze mensen mee te nemen en hun komst niet ten koste te laten gaan van de quota.”
Voorberg maakt zich zorgen om de situatie op Lesbos, waar naast het nieuwe vervangende kamp voor Moria ook twee andere kampen zijn. ,,Het nieuwe kamp heeft nauwelijks voorzieningen. De hel is herbouwd. Het gaat de mensen daar niet om onderdak en eten, maar om herplaatsing.”
Staatssecretaris: aanbod opvang 100 vluchtelingen staat hoe dan ook Nederland houdt vast aan het aanbod om honderd kwetsbare vluchtelingen op te nemen van Lesbos, ook als blijkt dat er weinig kinderen jonger dan 14 jaar nog te vinden zijn op het Griekse eiland. Dat heeft staatssecretaris Ankie Broekers-Knol vandaag bevestigd in een debat met de Tweede Kamer.
SP-Kamerlid Jasper van Dijk wil van het kabinet weten wat er gebeurt als er niet genoeg kinderen aan die voorwaarden voldoen. ,,Mag ik de staatssecretaris eraan houden dat de criteria niet zo strak worden gehandhaafd?
Dat ze tenminste vasthoudt aan dat getal van honderd?” Broekers-Knol zei Van Dijk ,,gerust te kunnen stellen. Honderd is honderd. Dat is het.” Ze tekende daarbij wel aan, dat het eerst aan de Grieken is om het aanbod van hulp te accepteren en de mensen te selecteren die in aanmerking komen voor opvang in Nederland.
AD 24.09.2020 Met een paginagrote advertentie in verschillende landelijke ochtendkranten, waaronder het AD, roepen vakbonden, advocaten, oud-politici en bekende Nederlanders het kabinet op om een eerlijk aandeel te nemen in de opname van migranten die in het grotendeels afgebrande kamp Moria op Lesbos, Griekenland, verbleven.
Daarnaast moet Nederland met de overige EU-lidstaten humanitaire hulp geven die verder gaat dan het bouwen van een tentenkamp en bijdragen aan een solide Europees migratiepact om te voorkomen dat dit soort rampen zich in de toekomst blijven voordoen, zo luidt de boodschap.
Lees ook;
Ronja reisde naar Moria en probeerde een neppaspoort te kopen: ‘Dat is nog bijna gelukt’
De honderden ondertekenaars spreken van een ‘wake-upcall’. ‘Een gevolg van falend beleid, nationaal en Europees. Wij kunnen en mogen niet langer wegkijken. Nederland heeft een lange staat van dienst als voorvechter van mensenrechten, met bijzondere aandacht voor vrouwen- en kinderrechten. Maar deze status schept verplichtingen.’
De oproep vervolgt: ‘Wij zijn beschaamd door de zogenaamde ‘Moria-deal’ van de regeringscoalitie. Alle 13.000 mensen van Moria vallen onder de universele mensenrechten van recht op leven en menselijke waardigheid. Van de 13.000 kwetsbare mensen in Moria, wil Nederland er maar 100 opnemen. Die gaan dan nog af van het aantal dat Nederland toch al zou opnemen. Resultaat: nul extra!’
De oproep is bedoeld voor het kabinet, met de boodschap nú te handelen. Ook wordt Nederlanders gevraagd hun steun te betuigen op social media met de hashtag #wegkijkenisgeenoptie.
Vandaag spreekt de Tweede Kamer over de zogenaamde ‘Moria-deal’ tijdens het algemeen overleg van Justitie en Veiligheid.
AD 24.09.2020 Actievoerders van burgerbeweging DeGoedeZaak staan vandaag weer op het Plein in Den Haag. Ze vinden dat Nederland haar verantwoordelijkheid moet nemen en zo snel mogelijk een deel van de 13.000 ontheemde vluchtelingen uit kamp Moria op Lesbos zouden moeten opvangen.
,,Wij merken dat landen als Duitsland veel meer doen dan wij. Nederland neemt per saldo nul extra vluchtelingen op”, legt Jurjen van den Bergh van DeGoedeZaak uit. ,,Eergisteren sloten we in Europees verband een deal om samen te werken, het Migratiepact. Voor het kabinet is dit een kans om echt iets te doen aan de acute nood op Moria.”
De beweging krijgt bijval van vertegenwoordigers van de ruim 1500 prominente en kritische leden van D66, ChristenUnie, CDA en VVD. ,,Velen van ons schamen zich dat we als partij niet meer hebben kunnen doen voor mensen in nood. Nu er een opening ligt om samen met andere landen te helpen, rekenen wij op onze fractievoorzitters.”
De burgerbeweging heeft bijna 66.000 handtekeningen ingezameld. Deze bieden zij vandaag aan. En benadrukken dat de ‘huidige Moriadeal niet goed genoeg is.’
Telegraaf 23.09.2020 De aanvragen van asielzoekers moeten straks veel sneller worden afgehandeld. De Europese Commissie heeft een nieuw ’Migratiepact’ bedacht waarin staat dat mensen die aankomen binnen vijf dagen al moeten horen of ze in de procedure mogen. Dat schrijft De Volkskrant.
Daarna moet binnen twaalf weken worden vastgesteld of de aanvraag terecht is. Zo nee dan moeten ze binnen nog eens twaalf weken daadwerkelijk worden uitgezet. Om de landen van herkomst te stiumuleren deze mensen terug te namen, worden allerlei handelsvoordelen in het leven geroepen. Nu vertrekt maar een derde weer naar het land van herkomst.
De Commissie hoopt met het nieuwe Migratiepact de onderlinge ruzies tussen Europese landen op te lossen.
De regeringsleiders gaan het nieuwe plan eerst nog bespreken.
NOS 23.09.2020 De reacties van de Nederlandse Europarlementariërs op het nieuwe migratieplan van de Europese Commissie laten zien dat ook het nieuwe plan niet op instemming van iedereen kan rekenen. Al jaren probeert de Europese politiek om een oplossing te vinden voor de migranten die zich melden aan de grenzen van de Europese Unie.
De kern van het vandaag gepresenteerde plan is dat de procedure sneller moet als mensen zich melden, dat er meer solidariteit tussen de verschillende EU-lidstaten moet komen en dat kansloze asielzoekers sneller dienen te worden teruggestuurd. Ook benadrukt iedereen dat er nooit meer een tweede Moria mag komen, het overvolle vluchtelingenkamp op het Griekse eiland Lesbos, dat enkele weken geleden door brand werd verwoest.
De Europese Commissie wil meer opvang- en identificatiecentra, ook wel hotspots genoemd. Correspondenten Sander van Hoorn en Mustafa Marghadi zijn in zo’n kamp op Lampedusa. In deze vlog laten zien hoe het daar is.
In de eerste Europese hotspot voor migranten: ‘het barst uit z’n voegen’
In een interview met de NOS zegt Eurocommissaris Johansson van Migratie dat het plan een verfrissende nieuwe kijk biedt. “Alles aan het plan is nieuw. Natuurlijk zal geen enkele lidstaat helemaal tevreden zijn, maar dit is een heel acceptabel voorstel.”
Volgens de Zweedse Eurocommissaris moeten de burgers van de Europese Unie beseffen dat het geen 2015 meer is, toen asielzoekers door de verschillende landen liepen op weg naar landen als Duitsland en Nederland. “We hebben vorig jaar maar 140.000 vluchtelingen gehad”, zegt ze. “En nu gaan we de procedures verbeteren en zorgen we voor een snellere en efficiëntere terugkeer.”
Afkopen
PvdA-parlementslid Kati Piri verwacht niet dat er veel zal veranderen. De basisprincipes zijn goed, zegt ze. “Landen mogen zelf bepalen hoe ze de solidariteit vormgeven. Ze mogen het afkopen met tenten, dekens, ze kunnen een vliegtuig sturen om uitgeprocedeerde asielzoekers uit te zetten of ze kunnen vluchtelingen opnemen.” Wanneer landen niks doen, kunnen ze door de Europese Commissie gedwongen worden om alsnog een bijdrage te leveren.
Jeroen Lenaers van het CDA is, wat hij zelf noemt, voorzichtig positief. Ook hij twijfelt over de invulling, maar hoopt dat met een stok achter de deur landen gedwongen kunnen worden om solidair te zijn.
Over de versnelde registratie is Lenaers tevreden. “Binnen vijf dagen een onderscheid maken tussen echte vluchtelingen en economische migranten is winst.” Hij denkt dat het zo voor mensensmokkelaars minder aantrekkelijk wordt om vluchtelingen in niet zeewaardige boten te laten vertrekken. “Een oversteek moet niet meer automatisch een toegangsticket voor de EU zijn.”
Bij de VVD is er vooral opluchting dat er nu eindelijk plannen van de Europese Commissie zijn. Het was de bedoeling dat het migratiepact, zoals de plannen heten, al begin dit jaar zou worden gepresenteerd. Fractievoorzitter Malik Azmani hamert op controle. “We moeten de migratiestromen onder controle krijgen en dus is het goed dat we meteen zien wie er recht heeft op asiel en wie niet.”
Lost niks op
Kritiek komt er van zowel GroenLinks als van Forum voor Democratie. Tineke Strik van GroenLinks vreest dat opvangkampen zoals Moria ook met de nieuwe plannen overvol blijven. “Het is ad-hocsolidariteit zonder verplichte overname van asielzoekers en bovendien blijven ze voor lange tijd in gevangenschap zitten.”
Rob Rooken van Forum voor Democratie vindt dat het migratiepact niets oplost. Hij denkt dat de plannen om migranten terug te sturen naar het land van herkomst niet zullen slagen en pleit voor het sluiten van de buitengrenzen van de EU. “Boten met immigranten mogen onder geen enkele voorwaarde aan wal komen.”
NU 23.09.2020 De Europese Commissie gaat EU-lidstaten niet verplichten om bepaalde hoeveelheden asielzoekers op te nemen, blijkt uit het woensdag gepresenteerde Migratie en Asiel Pact. Als het voorstel wordt goedgekeurd, moeten landen bij nieuwe crisissen straks een verplichte mate van solidariteit tonen, afhankelijk van de grootte en welvaartssituatie van het land.
Landen kunnen bijvoorbeeld verplicht verantwoordelijk worden voor de terugkeer van vluchtelingen. Dat houdt in dat zij de afhandeling van procedures overnemen en verantwoordelijk worden voor het re-integratie van asielzoekers in het land van oorsprong.
Brussel wil verder ook meer gaan samenwerken met landen waar migranten vandaan komen. Daarbij wordt vooral gekeken naar Afrikaanse landen.
Voordat de plannen in werking worden gesteld, moeten EU-lidstaten en het Europees Parlement akkoord gaan met het voorstel. Daardoor strandde een eerder wetsvoorstel uit 2016.
Volgens Europese Commissie-voorzitter Urusula von der Leyen voldoen de huidige migratieplannen niet meer voor Europa en zijn ze gedateerd. De recente branden in vluchtelingenkampen op Griekenland zouden dat hebben aangetoond, redeneert Von der Leyen.
Binnen vijf dagen duidelijk of asielzoeker mag blijven
Ook bij het nieuwe beleid zouden landen waarin vluchtelingen aankomen in principe de verantwoordelijkheid houden over hun asielprocedure, een beleid dat in het verleden leidde tot kritiek vanuit Italië, Griekenland en Spanje.
Nu zijn extra criteria toegevoegd aan de wijze waarop besloten wordt welk land de asielprocedure in handen krijgt. De EC kijkt ook naar in welk land de asielzoeker al familie heeft, welk visum hij op zak heeft en in welke omstandigheden een (jonge) asielzoeker het beste kan worden opgevangen.
Asielzoekers moeten daarnaast sneller duidelijkheid krijgen. Brussel wil verbeterde opvangcentra aan de grenzen, waar vluchtelingen snel geïdentificeerd, gescreend en geregistreerd kunnen worden. Binnen vijf dagen moet duidelijk zijn of een asielzoeker in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning, of dat de persoon een langer traject in gaat om in aanmerking te komen.
‘Verplichte solidariteit’ moet landen als Polen en Hongarije overtuigen
Mochten landen als Griekenland, Spanje en Italië alsnog in de problemen komen door grote aantallen vluchtelingen in korte tijd, wordt een beroep gedaan op de zogeheten ‘verplichte solidariteit’ van andere landen. Zij moeten dan asielzoekers overnemen of helpen bij het organiseren van de terugkeer van asielzoekers die geen kans maken op een verblijfsvergunning.
De Zweedse commissaris Ylva Johansson hoopt dat de laatstgenoemde optie landen als Polen en Hongarije overtuigt. Beide landen hebben de laatste jaren meermaals geweigerd om vluchtelingen op te nemen en hoeven dat in het huidige voorstel voorlopig ook niet te doen.
Oxfam Novib reageert teleurgesteld op de gepresenteerde migratieplannen. “Europa had al jaren eerder zijn asielstelsel moeten hervormen. Het is positief dat de EC probeert EU-landen samen te brengen om zinvolle veranderingen door te voeren, maar de Commissie lijkt alsnog te zijn gezwicht voor druk vanuit EU-regeringen die het aantal mensen dat in Europa bescherming en asiel zoekt, juist willen verminderen.”
NOS 23.09.2020 De Europese Commissie gaat een prognose maken van het jaarlijkse aantal asielzoekers. De EU-lidstaten kunnen op basis daarvan aangeven hoeveel vluchtelingen ze willen opnemen of – als ze dat niet willen – op welke manier ze dan bijdragen, bijvoorbeeld door het sturen van extra grenswachten. Dat staat in het migratieplan dat vandaag wordt gepresenteerd.
Er komt een permanente reservepot. Landen geven aan wat ze willen bijdragen als er nieuwe asielzoekers komen. Wanneer dan een land als Griekenland of Italië om hulp vraagt wordt eerst gekeken wat er in de pot zit.
“Als je gierig bent in de eerste fase dan kan je uiteindelijk verplicht worden”, aldus Ingevoerde betrokkene Europese Commissie.
Als blijkt dat het onvoldoende is, dan gaat de Europese Commissie aan de lidstaten vragen of ze nog meer kunnen bijdragen. Als de opbrengst van die rondgang ook onvoldoende is, dan kunnen landen gedwongen worden om asielzoekers op te nemen of een hogere financiële bijdrage te geven. Dat kan alleen worden tegengehouden door een gekwalificeerde meerderheid van landen, zodat een minderheid het niet kan blokkeren.
De commissarissen Johansson en Schinas willen een positieve benadering. In vorige voorstellen wilde de Europese Commissie meteen met boetes komen, nu staat de vrijwilligheid voorop. Maar de kruik gaat zo lang te water tot hij breekt. “Als je gierig bent in de eerste fase dan kan je uiteindelijk verplicht worden”, aldus een ingevoerde betrokkene.
Asielzoekers moeten binnen vijf dagen na aankomst bij de grenzen van de Europese Unie te horen krijgen of ze in aanmerking komen voor asiel of geen kans maken. Ze worden gescreend zodat hun identiteit kan worden vastgesteld. Ook wordt gekeken of ze een gezondheidsrisico vormen.
Berekening
Daarna wordt er een berekening op de mensen losgelaten. Komen ze uit een land waarvan in het verleden relatief veel mensen al asiel hebben gekregen, dan mogen ze verder naar een opvangplek in de EU. De Europese Commissie legt de grens bij twintig procent.
Wanneer ze uit een land komen waarvan in het verleden weinig tot geen mensen asiel hebben gekregen (dus minder dan twintig procent) dan moeten ze buiten de Europese Unie blijven, bij de grens. De asielzoekers moeten daar de procedure afwachten. Daar zullen volgens deskundigen tijdelijke kampen ontstaan, die wellicht permanent kunnen worden.
Met name Nederland is vrij kritisch over de grens van twintig procent, omdat in het verleden ook over dit idee is gesproken en toen werd nog gezegd dat alleen mensen uit landen waarvan 75 procent een kans op asiel maakten door mochten gaan.
Gevraagd naar een reactie zegt CDA-Europarlementariër Jeroen Lenaers dat dit veel te laag is en het veel strenger moet.
Terugsturen
Er komen ook nieuwe afspraken over het terugsturen van uitgeprocedeerde asielzoekers. De Europese Commissie wil gaan profiteren van de bijzondere relaties die sommige lidstaten hebben met de landen van oorsprong. Zo heeft Spanje een goede band met Marokko en kunnen uitgeprocedeerde asielzoekers uit dat land die in Nederland verblijven via Spanje worden uitgezet naar Marokko.
Frontex moet terugvluchten gaan organiseren waarbij het vliegtuig vol zit met in de EU uitgeprocedeerde mensen. Niet langer zal elk land afzonderlijk proberen mensen uit te zetten, zoals nu gebeurt.
Legale migratie
Opvallend is dat er geen voorstel komt over legale migratie, waar met name door enkele politieke partijen in het Europees Parlement op was aangedrongen. Wel wordt er een consultatieronde opgestart, inspraak van burgers en belangenorganisaties waarbij iedereen z’n zegje mag doen.
Het voorstel van de Europese Commissie moet nog door de lidstaten worden besproken en ook het Europees Parlement moet er nog over debatteren.
NU 21.09.2020 Demonstranten hebben zondag hun plek ingenomen op het Plein voor de Tweede Kamer in Den Haag. Ze verblijven daar 24 uur om aandacht te vragen voor de situatie in vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos.
Er mochten vijf tenten staan, maandag worden er meer mensen verwacht. Om 12.00 uur start er een programma, waarbij verschillende sprekers naar het Plein komen.
De demonstranten hebben een klein vluchtelingenkamp nagemaakt, om de situatie in Moria na te bootsen. Ze slapen in lekke tentjes. De 24 uur-actie is een initiatief van Amsterdamse studenten.
Een motoragent sprak de actievoerders nog toe zij zich zondag installeerden op het Plein.
‘Veel suuces’, wenst deze motoragent de Moria-kampers op het Plein. Demonsteren mag in Nederland, laat de politieman weten. En:’Als er mensen zijn die reageren, laat het ons weten’. #moria
AD 21.09.2020 Demonstranten hebben gisteren hun plek ingenomen op het Plein voor de Tweede Kamer. Ze verblijven daar 24 uur, om aandacht te vragen voor de situatie in vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos.
Er mochten vannacht vijf tenten staan, vandaag worden er meer mensen verwacht. Om 12.00 uur start er een programma, waarbij verschillende sprekers naar het Plein komen.
De studenten willen ‘vooral het gesprek aangaan met mensen’ over de situatie van vluchtelingen en hun ellende, zeggen. Het zijn studenten uit Den Haag, Amsterdam en er zijn meer onderweg. Ze blijven 24 uur op het Plein. #moria
De studenten willen 'vooral het gesprek aangaan met mensen' over de situatie van vluchtelingen en hun ellende, zeggen. Het zijn studenten uit Den Haag, Amsterdam en er zijn meer onderweg. Ze blijven 24 uur op het Plein. #moriapic.twitter.com/fbn3FqtRA6
De demonstranten hebben een klein vluchtelingenkamp nagemaakt, om de situatie in Moria na te bootsen. Ze slapen in lekke tentjes. De 24 uur-actie is een initiatief van Amsterdamse studenten. Toen zij zich gisteren installeerden op het Plein, werd ze nog even moed ingesproken door een politieman.
‘Veel suuces’, wenst deze motoragent de Moria-kampers op het Plein. Demonsteren mag in Nederland, laat de politieman weten. En:’Als er mensen zijn die reageren, laat het ons weten’. #moria
'Veel suuces', wenst deze motoragent de Moria-kampers op het Plein. Demonsteren mag in Nederland, laat de politieman weten. En:'Als er mensen zijn die reageren, laat het ons weten'. #moriapic.twitter.com/1awg3gb63K
Actievoerders hebben op het #Plein in #DenHaag een ‘tentenkamp’ nagebootst, waarmee zij aandacht vragen voor de situatie van de vluchtelingen op #Moria. Zij zullen ook overnachten op het #Plein.
Telegraaf 21.09.2020 De Nederlandse handreiking na een verwoestende brand in opvangkamp Moria op Lesbos resulteert nog niet in de komst van migranten.
Dat blijkt uit navraag bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. De Grieken hebben wel te kennen hebben gegeven hulp nodig te hebben. „Ons aanbod is gedaan aan de Grieken, die hebben aangegeven hier graag gebruik van te maken”, zegt een woordvoerster van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Wachten op concrete hulpvraag
Het wachten is voorlopig op een concrete hulpvraag van de Griekse autoriteiten. „Er zijn een stuk of tien landen die een aanbod hebben gedaan, die landen spreken samen met de Grieken en de Europese Commissie over welke mensen wanneer en op welke termijn waarheen gaan. Dat overleg wachten we nu af”, vertelt de zegsvrouw.
Achter de schermen valt te horen dat het puzzelen is omdat er vanuit Nederland een specifiek aanbod is gedaan. Er ligt een politiek mandaat om 50 kinderen en 50 kwetsbare volwassenen naar ons land te halen. Bij de kinderen gaat het om alleenstaande minderjarigen jonger dan veertien jaar. Er zal dus zorgvuldig moeten worden gekeken of migranten aan de voorwaarden voldoen.
Grieken moeten selecteren
Het is nu eerst aan de Grieken om te selecteren. Als voorwaarde wordt bovendien gesteld dat zij al grote kans maakten op een vluchtelingenstatus. Normaal gesproken gaan ze in Nederland de gebruikelijke asielprocedure in, tenzij die in Griekenland al is doorlopen.
Coalitiepartijen kwamen op 10 september na uren beraad uit op een deal over de ontheemde migranten uit het Griekse opvangkamp Moria. Het is het resultaat van de toenemende druk vanuit linkse hoek op de coalitiepartijen CDA en VVD.
NU 20.09.2020 Amsterdamse studenten bouwen zondagavond voor een 24 uurs-actie vluchtelingenkamp Moria na op het Plein in Den Haag. Het minikamp moet duidelijk maken hoe verschrikkelijk het er was.
De studenten hebben karton en lekke tentjes en ze slapen in de buitenlucht. Er worden ongeveer twintig demonstranten verwacht, vertelt Roos Ykema, een van de studenten. “We zijn met maximaal twintig studenten. Dat is het voorschrift vanwege het coronavirus.”
Met de actie vraagt de groep aandacht voor de verschrikkingen die heersten in het verwoeste kamp. Ze willen een menswaardige oplossing voor alle vluchtelingen die nog op het Griekse eiland zijn.
Ykema is zelf op Lesbos in Moria geweest. Behalve mooie herinneringen over vriendschap en solidariteit, heeft ze vooral ook nare beelden in haar hoofd. “Het was vooral veel ellende.”
De studenten bouwen het kamp zondag om 18.00 uur op en blijven in Den Haag tot maandag 18.00 uur. De 1,5 meter afstand vanwege het coronavirus wordt gerespecteerd volgen Ykema.
Mensen worden uitgenodigd te komen kijken. Ook is door de studenten online een actie op touw gezet. “Waarbij we mensen oproepen om zelf ook in hun straat, tuin of op hun balkon Moria na te bootsen en hier een foto van te plaatsen op sociale media onder de hashtag #thisisnotahome.”
AD 20.09.2020 Amsterdamse studenten bouwen zondagavond voor een 24 uurs-actie vluchtelingenkamp Moria na op het Plein in Den Haag. Het minikamp moet duidelijk maken hoe verschrikkelijk het er was.
De studenten hebben karton, lekke tentjes en ze slapen onder de blote hemel. Er worden ongeveer twintig demonstranten verwacht, vertelt Roos Ykema. ,,We zijn met maximaal twintig studenten. Dat is het voorschrift vanwege de corona.”
Met de actie vraagt de groep aandacht voor de verschrikkingen die heersten in het verwoeste kamp. Ze willen een menswaardige oplossing voor alle vluchtelingen die nog op het Griekse eiland zijn.
Roos Ykema is zelf op Lesbos in Moria geweest. Behalve mooie herinneringen over vriendschap en solidariteit, heeft ze vooral ook nare beelden in haar hoofd, zegt ze. ,,Het was er vooral veel ellende.”
De studenten bouwen het kamp zondag op om 18.00 uur en blijven in Den Haag tot maandag 18.00 uur. De anderhalve meter afstand vanwege de corona wordt gerespecteerd, zegt Roos Ykema.
Mensen worden uitgenodigd te komen kijken. Ook is door de studenten online een actie op touw gezet. ,,Waarbij we mensen oproepen om zelf ook in hun straat, tuin of op hun balkon Moria na te bootsen en hier een foto van te plaatsen op sociale media onder hashtag #thisisnotahome.”
AD 18.09.2020 Een petitie om vijfhonderd alleenstaande vluchtelingenkinderen uit Griekenland opvang te bieden in Nederland is door 100.000 Nederlanders ondertekend, meldt VluchtelingenWerk Nederland vandaag. ,,Daarmee laat Nederland zien dat er enorm veel draagvlak is om de kwetsbare kinderen in nood zo snel mogelijk te helpen”, stelt de organisatie.
VluchtelingenWerk Nederland, Defence for Children en Stichting Vluchteling begonnen de #500kinderenpetitie een aantal maanden geleden nadat Griekenland de oproep aan Nederland had gedaan om 2.500 alleenstaande kinderen op te vangen.
Volgens VluchtelingenWerk Nederland staan ook 170 gemeenten en vijf provincies achter het idee om deze alleenstaande kinderen naar Nederland te halen. Volgens de organisatie neemt Duitsland 2500 kwetsbare vluchtelingen op en België 100 tot 150.
NU 17.09.2020 De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet dit jaar meer dan 65 miljoen euro betalen aan asielzoekers van wie de asielprocedure te veel vertraging heeft opgelopen, laat een woordvoerder van de IND donderdag aan NU.nl weten na berichtgeving door De Telegraaf. Het gaat om een vertienvoudiging ten opzichte van vorig jaar.
De IND heeft een half jaar de tijd om asielaanvragen te beoordelen. Daarna kan een dwangsom worden opgelegd voor iedere dag dat het langer duurt. Dit bedrag kan bij een hoger beroep oplopen tot 15.000 euro.
Vorig jaar moest de IND 6,6 miljoen euro uitkeren, maar in de begroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid worden de kosten voor dit jaar op 65,4 miljoen euro geraamd. Een deel van het bedrag wordt volgens De Telegraaf gedekt door reserves van het ministerie.
De kosten voor dwangsommen vanwege vertraagde asielprocedures nemen al jaren toe. In 2015 ging het om ongeveer 100.000 euro. In 2016 moest de IND 300.000 euro betalen, een jaar later 700.000 euro en in 2018 nog eens 1,5 miljoen euro.
Het ministerie houdt niet bij welke groepen asielzoekers het vaakst een dwangsom eisen. Een woordvoerder zegt tegen De Telegraaf dat het niet gaat om mensen uit veilige landen, zoals Marokko, Algerije en Tunesië. Hun aanvragen worden vaak met voorrang afgehandeld.
Nog 11.300 achterstallige asielaanvragen
Sinds april heeft een speciale taskforce van de IND daarnaast 4.000 van de 15.300 achterstallige asielaanvragen verwerkt. De overige 11.300 aanvragen moeten voor het eind van het jaar afgehandeld zijn.
Omdat de taskforce sinds deze maand een nieuwe werkmethode hanteert, zei staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid) eerder deze maand te verwachten dat zeker vijfduizend aanvragen versneld behandeld kunnen worden. Ook worden in sommige gevallen mondelinge verhoren vervangen door schriftelijke verhoren. Bij twijfel, als bijvoorbeeld de nationale veiligheid in het geding kan zijn, zal altijd een mondeling verhoor afgenomen worden.
Door een eerder dit jaar ingevoerde tijdelijke wet kunnen asielzoekers inmiddels geen nieuwe claims meer indienen. Binnenkort wordt een voorstel voor een permanente wet naar de Tweede Kamer gestuurd.
NOS 17.09.2020 Op de kop af vijf jaar geleden ontvingen alle gemeenten een noodoproep van toenmalig VVD-staatssecretaris Dijkhoff. Hij vroeg hen die nacht nog 750 bedden beschikbaar te stellen voor asielzoekers die anders misschien op straat moesten slapen.
In een week tijd kwamen er 4000 asielzoekers aan bij het aanmeldcentrum in Ter Apel en er was een dringend tekort aan opvangplekken. Nu melden veel minder asielzoekers zich, maar het tekort aan opvangplekken is nog altijd niet opgelost.
In 2015, toen de vluchtelingencrisis een hoogtepunt bereikte, vroegen ongeveer 43.000 mensen asiel aan in Nederland. Het lukte het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) niet de toename bij te benen met voldoende plekken. Met smeekbedes en soms met lichte dwang werden gemeenten door de staatssecretaris aangespoord om in allerijl gymzalen, beurshallen en lege kantoren beschikbaar te stellen.
Ook in podcast De Dag aandacht voor de opvang van asielzoekers. De podcast kun je hier beluisteren.
In Zeist ging de eerste noodlocatie de dag na de oproep al open. Burgemeester Koos Janssen (CDA) kan het zich nog goed herinneren. “Ik zag om 15.00 uur dat mailtje binnenkomen. Ik ben gelijk de grote sporthal hier gaan regelen”, zegt hij. “Ik dacht: zo’n brief is nog nooit geschreven. Daar moeten we gehoor aan geven, omwille van de humaniteit.”
Minder asielzoekers, toch volle azc’s
Hoe zit het op dit moment met de opvang van asielzoekers? De cijfers zijn inmiddels anders: het gaat nu om zo’n 500 asielaanvragen per week. Toch zitten de opvangcentra weer vol. Er verblijven nu zo’n 27.000 asielzoekers en statushouders in de azc’s.
Dat komt door de lange wachttijden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) voor het in behandeling nemen van asielaanvragen. Ook kunnen bewoners met een verblijfsvergunning moeilijk doorstromen. Bovendien is er sprake van een lichte toename van het aantal asielzoekers; er zijn nu zeker 5000 extra plekken nodig.
Asielzoekers kregen in 2015 bij elke crisisopvang een bandje, omdat ze nog niet konden worden geregistreerd. FOTO: REINALDA START
De volle opvangcentra zijn het gevolg van politieke keuzes, vindt Sander Schaap van Vluchtelingenwerk. Volgens Schaap wilde de politiek de indruk wekken dat de crisis ‘gemanaged’ was. “De IND werd afgeslankt, tijdelijke contracten niet verlengd. Het COA sloot azc’s, daar zien we nu de gevolgen van.”
Ook niet veranderd: gemeenten en Rijk in de clinch
Daar komt bij dat het kabinet grote moeite heeft om gemeenten te vinden die weer bereid zijn asielzoekers op te vangen. Gemeenten weigeren al bijna een jaar die 5000 extra opvangplekken te leveren waar het kabinet om vraagt. Vooral de opvang van asielzoekers die overlast veroorzaken ligt gevoelig. Het gaat dan vooral om mensen die uit een veilig land komen en nauwelijks kans maken op asiel.
Het kabinet heeft afgelopen week een handreiking gedaan naar de gemeenten. Maandag bleek dat zogenoemde ‘veiligelanders’ voortaan na hun aankomst in Nederland apart van andere asielzoekers worden opgevangen op twee locaties: Ter Apel en Budel-Cranendonck.
Ook heeft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Wonen gemeenten laten weten dat zij experimenten toestaat op tien locaties met maximaal 150 asielzoekers. Zulke kleinere azc’s zijn een langgekoesterde wens van gemeenten. Vanwege de hogere kosten was Ollongren daar tot nu toe geen voorstander van. De minister en ook staatssecretaris Broekers-Knol (Vreemdelingenzaken) stellen wel als voorwaarde dat gemeenten de gevraagde 5000 plekken regelen.
Burgemeester Janssen is blij dat het kabinet kleine opvangcentra gaat toestaan. “Als je bedenkt wat het heeft gekost om hier snel een noodopvang op te zetten en andere voorzieningen, en het is nooit vol geweest, dan kunnen kleine opvanglocaties wel eens veel goedkoper zijn.” Bovendien zijn die locaties volgens hem ook veel makkelijker te accepteren voor de samenleving.
Noodopvang in de sporthal in Zeist in 2015 GEMEENTE ZEIST
Vooralsnog is er geen snelle oplossing. Of gemeenten nu wel bereid zijn om die extra opvangplekken te realiseren, is nog niet bekend. Daarvoor is het ook nodig dat de politiek anders communiceert over asielzoekers, meent Sander Schaap.
“De staatssecretaris wekt de indruk dat maar 20 procent van de asielzoekers die nu komen kans maken op een verblijfsvergunning. Maar dat is een vertekend beeld”, zegt Schaap. “De afgelopen jaren zijn vooral de aanvragen beoordeeld van mensen uit veilige landen. Mensen uit conflictgebieden wachten al meer dan een jaar op de beoordeling van hun aanvraag.”
Het ministerie van Justitie en Veiligheid houdt alvast rekening met de daling van het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt in 2022. Dat is ook in de begroting verwerkt.
Vluchtelingenwerk is kritisch. Schaap: “De oude wachttijden zijn nog niet weggewerkt en er wordt al een nieuwe bezuinigingsronde aangekondigd. Ik vrees dat dit wederom voor een ophoping gaat zorgen en je straks weer met hetzelfde probleem zit.”
Elsevier 16.09.2020 Asielstaatssecretaris Ankie Broekers-Knol (VVD) heeft extra maatregelen aangekondigd die overlast door kansloze asielzoekers moeten beteugelen. Beter laat dan nooit, meent René van Rijckevorsel, die zich tegelijkertijd afvraagt waarom ze überhaupt tot de procedure worden toegelaten.
Nieuwe asielzoekers uit veilige landen als Marokko en Algerije worden voortaan apart van andere asielzoekers opgevangen, in Westerwolde (Ter Apel) en Cranendonck (Budel). Ze krijgen geen leefgeld, slechts een natje en een droogje, moeten zich dagelijks melden bij het COA en worden bij binnenkomst en vertrek uit het opvangcentrum gecontroleerd.
Binnen vier weken moet hun procedure zijn afgerond. Uitgezonderd zijn kwetsbare asielzoekers, zoals gezinnen met jonge kinderen, lhbti’ers of alleenstaande minderjarigen. Dit jaar kwam tussen de 15 en 22 procent uit een veilig land.
AD 14.09.2020 Meer dan honderd mensen zijn gisteravond bijeen gekomen op het Koekamp in Den Haag om te demonstreren voor een humaner vluchtelingenbeleid. De directe aanleiding is het bijna geheel afgebrande kamp Moria op het Griekse Lesbos, bijna een week geleden.
Volgens de actievoerders doet Nederland te weinig om deze mensen te helpen. Zo valt op hun borden te lezen: ‘Rutte, kom uit je ivoren Toren(tje)’ en ‘Grenzen zijn dodelijk’. Er waren enkele sprekers, waaronder vluchtelingen en de oprichter van Millennial Refugee. Er waren zo’n honderd tot honderdvijftig mensen aanwezig. Ook op het Museumplein in Amsterdam werd gedemonstreerd.
Het Griekse leger bouwde in recordtempo een nieuw tentenkamp nadat het vluchtelingenkamp in vlammen opging REUTERS
NOS 14.09.2020 Vier dagen na de verwoestende brand in migrantenkamp Moria betrekken de eerste 800 mensen het nieuwe tentenkamp. Het tijdelijke kamp werd door het Griekse leger neergezet om onderdak te bieden aan de dakloos geraakte migranten.
In het kamp is nu plek voor 5000 mensen, nog niet genoeg voor de ruim 12.000 mensen die nu op straat in Lesbos leven. Het kamp wordt daarom nog verder uitgebreid.
Veel mensen weigeren intrek te nemen in het nieuwe, tijdelijke tentenkamp. Ze vrezen dat wanneer ze eenmaal in het kamp zitten, ze er niet meer zomaar uit mogen. In Moria waren ze vrij om het kamp te verlaten.
Nieuw tentenkamp op Lesbos, maar onvrede blijft: ‘Niemand wil hier blijven’
Om het verzet te breken, heeft de Griekse minister van Migratie aangekondigd dat mensen geen aanspraak maken op een asielprocedure als ze niet naar het nieuw opgezette kamp gaan. Daar hadden de migranten in het oude kamp Moria ook weinig uitzicht op.
Spanningen
“Er zullen alleen asielprocedures worden afgehandeld voor degenen die in het kamp zijn”, zei de Griekse minister Mitarakis op de Griekse radio. De mensen die zich nu verzetten zijn volgens de minister dezelfde groep die de branden heeft aangestoken.
Sinds de branden in het kamp Moria slapen duizenden mensen al nachtenlang buiten, in portieken of langs de weg. Mensenrechtenorganisaties waarschuwen voor oplopende spanningen tussen de vluchtelingen, lokale bewoners en de politie.
Afgelopen week gebeurde dit al, toen bewoners van Lesbos met vrachtwagens de weg blokkeerden; Lokale bewoners Lesbos blokkeren weg naar kamp Moria.
Den HaagFM 14.09.2020 Een aantal studenten boden maandagochtend op het Binnenhof brieven aan met ‘ferry tickets’ voor de vluchtelingen in het afgebrande kamp Moria op het Griekse eiland Lesbos. Het gaat om 200 symbolische boottickets van Lesbos naar het vaste land. Op elk ticket staat een naam van iemand die zijn of haar onderdak heeft verloren.
Met de actie zamelen de jongeren geld in voor Stichting Bootvluchteling én ze willen laten zien dat er in de samenleving mensen zijn die willen dat er meer vluchtelingen worden opgenomen, legt studente Ronja Baatz uit. “We hopen dat een brief met de tickets uiteindelijk in het Torentje bij minister-president Mark Rutte terechtkomt”, zegt ze in Haagse Ochtendradio op Den Haag FM.
De studenten hebben de brieven en tickets al aan enkele politici kunnen overhandigen, onder meer aan twee Kamerleden. In totaal hebben de studenten ruim 3.000 euro opgehaald voor Stichting Bootvluchteling, het doel is om 6.000 euro in te zamelen.
NOS 14.09.2020 Kleine groepjes asielzoekers uit zogenoemde ‘veilige landen’ zorgen voor te veel overlast en leggen een te grote druk op het systeem. Al jaren klagen gemeenten met asielzoekerscentra (azc) daarover bij het Rijk. Nu heeft staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid extra maatregelen aangekondigd.
Nieuwe asielzoekers uit bijvoorbeeld Marokko en Algerije worden apart van andere asielzoekers opgevangen, op twee locaties in Nederland. En die opvang wordt een stuk soberder. De gemeenten waar de asielzoekers opgevangen zullen worden, Westerwolde en Cranendonck, reageren verheugd. Betrokkenen die asielzoekers bijstaan, zijn uiterst kritisch.
Leefgeld
Normaal gesproken krijgen asielzoekers leefgeld, voor eten en andere persoonlijke uitgaven. Binnen de nieuwe regeling krijgen mensen uit veilige landen dat niet meer. In de opvang worden er maaltijden en toiletartikelen voor ze geregeld. Ook moeten ze zich dagelijks melden bij het COA en worden ze bij binnenkomst en vertrek uit het azc gecontroleerd.
Binnen vier weken moet hun asielprocedure zijn afgerond. Uitgezonderd van het nieuwe beleid zijn kwetsbare asielzoekers, zoals gezinnen met jonge kinderen, lhbti’ers of alleenstaande minderjarigen.
Wat is een veilig land?
De Nederlandse regering beschouwt een land als veilig als er “over het algemeen geen sprake is van vervolging vanwege bijvoorbeeld ras of geloof, foltering, of een onmenselijke behandeling”.
Er wordt gewerkt aan een gezamenlijke EU-lijst, maar die is er nog steeds niet. Daarom kunnen verschillende EU-staten verschillende landen wel als onveilig beschouwen, terwijl Nederland ze als veilig ziet. Van alle EU-landen heeft Nederland de langste lijst veilige landen. Op dit moment zijn dat zo’n 60 landen, inclusief EU-lidstaten. De lijst met landen is aan verandering onderhevig.
Dit jaar kwam maandelijks tussen de 15 en 22 procent de asielzoekers die voor het eerst een aanvraag deden uit een veilig land, blijkt uit rapportages van de IND.
Volgens burgemeester Jaap Velema van Westerwolde, waar het azc in Ter Apel onder valt, zal dat helpen Nederland minder aantrekkelijk te maken voor asielzoekers met weinig kans op een verblijfsvergunning: “Voor het eerst gebeurt er nu iets aan de voorkant van de asielprocedure. De overlastgevende mensen uit veilige landen komen hierheen voor het leefgeld en een dak boven hun hoofd, maar dat is bedoeld voor de asielzoekers die het echt nodig hebben.”
Asieladvocaat Flip Schüller heeft z’n twijfels bij het plan: “Degenen die overlast veroorzaken blijven toch wel komen. Dan zitten ze even in een opvangcentrum, daarna gaan ze de illegaliteit in en vervolgens trekken ze door naar Frankrijk of België. Ik begrijp heel goed dat er maatregelen genomen moeten worden tegen overlastgevende asielzoekers uit veilige landen. Maar dat zouden ordemaatregelen moeten zijn voor mensen die in de fout gaan.”
Vakbondsleider uit Mongolië
De overlast wordt voornamelijk veroorzaakt door groepjes jonge mannen uit Marokko en Algerije. Ze maken zich schuldig aan winkeldiefstal, inbraak, agressie en intimidatie, maar soms ook aan ernstigere misdrijven. Volgens Jaap Velema zorgt dat ervoor dat het draagvlak voor asielzoekers die wél een verblijfsvergunning verdienen, afneemt: “Onze leefgemeenschap is te klein om met die overlast om te gaan. Wil je op termijn het probleem oplossen, dan moet je het aanpakken bij de bron.”
Ondanks dat een land door de Nederlandse overheid als veilig wordt beschouwd, betekent het niet per se dat iemands persoonlijke situatie niet toch recht geeft op asiel. “Neem een vakbondsleider uit Mongolië die protesteert tegen mijnbouw of een christen uit een islamitisch land”, zegt Schüller. “Sommigen van hen zijn zwaar getraumatiseerd. Mijn zorg is dat die mensen straks op dezelfde stapel terechtkomen als het groepje schoffies uit Marokko, dat inderdaad voor overlast zorgt.”
Dat is Vluchtelingenwerk Nederland met Schüller eens. In een schriftelijke reactie zegt de hulporganisatie: “Een grote groep mensen wordt nu op basis van nationaliteit apart gezet, terwijl daar ook mensen tussen zitten, zoals politieke activisten, die wél recht op asiel hebben in Nederland.”
“Dit voorstel illustreert vooral de onmacht van staatssecretaris Broekers-Knol”, aldus Vluchtelingwerk Nederland.
De oplossing ligt volgens hen niet per se aan de voorkant van de asielprocedure, maar aan de achterkant: “Dit voorstel illustreert vooral de onmacht van staatssecretaris Broekers-Knol om het daadwerkelijke probleem aan te pakken. Namelijk: de lange wachttijden voor de asielprocedure wegwerken en goede afspraken over terugkeer maken met veilige landen van herkomst.”
Dat denkt Schüller ook: “Het zou pas echt effectief zijn als asielzoekers zonder kans op verblijfsvergunning weten dat het geen zin heeft om hier naartoe te komen. Zolang lidstaten in EU-verband niet in staat zijn gezamenlijk een effectief terugkeerbeleid te realiseren, blijft het dweilen met de kraan open.”
RTL 14.09.2020 Nieuwe asielzoekers die uit veilige landen komen en daardoor amper kans maken op een verblijfsvergunning, gaan vanaf nu naar een aparte en versoberde opvang. Ook krijgen zij geen leefgeld meer.
Bij de aparte en versoberde opvang worden ook asielzoekers ondergebracht die in Nederland geen status krijgen omdat ze al een asielvergunning kregen in een ander EU-land. Ook wordt de asielaanvraag van deze groepen versneld afgehandeld.
Druk verminderen
Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) schrijft aan de Tweede Kamer dat ze met deze maatregelen de druk die deze groep op de hele asielketen legt, wil verminderen.
Daarnaast zullen het sobere regime en de versnelde afhandeling ertoe leiden dat mensen uit veilige landen als Marokko en Algerije minder vaak een kans in Nederland zullen wagen, denkt Broekers. Ook moet het de overlast en incidenten tegengaan die deze asielzoekers relatief vaak veroorzaken in en bij de gewone opvanglocaties.
De kansloze asielzoekers gaan – gefaseerd – naar afgezonderde delen binnen de huidige asielzoekerscentra in Ter Apel en in Budel-Cranendonck. De Immigratie- en Naturalisatiedienst IND zal de aanvragen zo snel mogelijk afhandelen, het streven is binnen een maand. De asielzoekers krijgen ook een betere begeleiding, zodat het hele proces sneller kan verlopen.
Geen leefgeld
Het sobere regime houdt in dat de asielzoekers zich dagelijks moeten melden bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en worden gecontroleerd als zij van het terrein weggaan en terugkomen. Ook krijgen ze geen leefgeld, maar krijgen ze goederen zoals maaltijden en basisspullen op de locatie.
Voor echte overlastgevers geldt al een strengere aanpak in verschillende opvangcentra. In Hoogeveen is een speciaal asielcentrum voor mensen die de boel ernstig verstoren of crimineel gedrag vertonen. Zij mogen niet van het terrein af.
Kansarme groepen
Kwetsbare asielzoekers die ook onder de kansarme groep vallen, zoals gezinnen met kinderen tot 16 jaar, alleenstaande vrouwen, homoseksuelen of anderen uit de LHBTI-groep, komen niet in deze twee nieuwe voorzieningen terecht. Zij gaan naar reguliere opvangcentra, maar ze vallen wel onder het sobere regime, met uitzondering van alleenstaande kinderen.
De kansarme asielzoekers die nu al in procedure zitten in de gewone centra, blijven daar zolang hun procedure loopt.
NOS 14.09.2020 Asielzoekers uit zogeheten veilige landen, die weinig kans maken op een verblijfsvergunning, worden vanaf deze week na hun aankomst in Nederland apart van andere asielzoekers opgevangen op twee locaties: Ter Apel en Budel-Cranendonck. De opvang wordt ook versoberd, schrijft staatssecretaris Broekers-Knol aan de Tweede Kamer. Zo krijgen ze geen leefgeld en moeten ze zich dagelijks melden bij het COA.
Op dit moment worden ‘veiligelanders’ opgevangen op locaties verspreid door het land. Ze veroorzaken veel overlast en verhogen de druk op het asielsysteem. Broekers-Knol wil het voor deze groep zo veel mogelijk ontmoedigen om naar Nederland te komen. Ook mensen die al een asielvergunning in een ander EU-land hebben, gaan onder het sobere regime vallen.
Het is de bedoeling dat de asielaanvragen van deze groep mensen binnen vier weken worden afgehandeld. Zolang ze in de opvang zitten krijgen ze niet, zoals andere asielzoekers, een vergoeding voor eten en persoonlijke uitgaven. Die kan maximaal 59 euro per week bedragen. In plaats daarvan krijgen de asielzoekers met weinig kans op een vergunning maaltijden en toiletartikelen in natura.
Veel uit Marokko en Algerije
Ook worden ze telkens gecontroleerd als ze het asielzoekerscentrum verlaten of weer terugkeren. De regels gelden niet voor asielzoekers in een kwetsbare positie, zoals gezinnen met jonge kinderen, alleenstaande minderjarige vreemdelingen en lhbti’ers. Zij worden in de reguliere azc’s opgevangen.
Vorig jaar zaten er in de Nederlandse centra zo’n 1760 asielzoekers uit veilige landen, de meeste uit Marokko en Algerije. Ze vormden een kleine 7 procent van het totale aantal asielzoekers.
Ze veroorzaken veel overlast, zoals inbraken en diefstallen, maar zijn ook vaker verdacht van ernstige misdrijven. Verschillende burgemeesters met een azc in hun gemeente riepen eerder op tot maatregelen.
AD 14.09.2020 Nieuwe asielzoekers die uit veilige landen komen en daardoor amper kans maken op een verblijfsvergunning, gaan vanaf nu naar een aparte en versoberde opvang. Daar worden ook de asielzoekers ondergebracht die in Nederland geen status krijgen omdat ze al een asielvergunning kregen in een ander EU-land. Ook wordt de asielaanvraag van deze groepen versneld afgehandeld.
Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) schrijft aan de Tweede Kamer dat ze met deze maatregelen de druk die deze groep op de hele asielketen legt, wil verminderen. Daarnaast zullen het sobere regime en de versnelde afhandeling ertoe leiden dat mensen uit veilige landen als Marokko en Algerije minder vaak een kans in Nederland zullen wagen, denkt Broekers. Ook moet het de overlast en incidenten tegengaan die deze asielzoekers relatief vaak veroorzaken in en bij de gewone opvanglocaties.
De kansloze asielzoekers gaan – gefaseerd – naar afgezonderde delen binnen de huidige asielzoekerscentra in Ter Apel en in Budel-Cranendonck. De Immigratie- en Naturalisatiedienst IND zal de aanvragen zo snel mogelijk afhandelen, het streven is binnen een maand. De asielzoekers krijgen ook een betere begeleiding, zodat het hele proces sneller kan verlopen.
Het sobere regime houdt in dat de asielzoekers zich dagelijks moeten melden bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en worden gecontroleerd als zij van het terrein weggaan en terugkomen. Ook krijgen ze geen leefgeld, maar krijgen ze goederen zoals maaltijden en basisspullen op de locatie.
Overlastgevers
Voor echte overlastgevers geldt al een strengere aanpak in verschillende opvangcentra. In Hoogeveen is een speciaal asielcentrum voor lieden die de boel ernstig verstoren of crimineel gedrag vertonen. Zij mogen niet van het terrein af.
Kwetsbare asielzoekers die ook onder de kansarme groep vallen, zoals gezinnen met kinderen, alleenstaande vrouwen, homoseksuelen of anderen uit de LHBTI-groep, komen niet in deze twee nieuwe voorzieningen terecht. Zij gaan naar reguliere opvangcentra maar ze vallen wel onder het sobere regime, alleenstaande kinderen uitgezonderd.
De kansarme asielzoekers die nu al in procedure zitten in de gewone centra, blijven daar zolang hun procedure loopt.
RO 14.09.2020 Nieuwe asielzoekers die nauwelijks kans maken op een Nederlandse asielvergunning worden voortaan geclusterd ondergebracht in een aparte, sobere opvang. Dat schrijft staatssecretaris Broekers-Knol vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.
Deze nieuwe manier van opvangen is bestemd voor nieuwe asielzoekers uit veilige landen van herkomst en voor hen die al een asielvergunning hebben in een ander EU-land.
Zij moeten zich voortaan dagelijks melden bij het COA en worden gecontroleerd bij het naar binnen- en buitengaan. Ook krijgt deze groep asielzoekers gedurende de gehele periode in de opvang geen leefgeld meer, maar goederen in natura zoals maaltijden en toiletartikelen.
Druk verlichten
Vreemdelingen uit veilige landen van herkomst en vreemdelingen met een asielvergunning in een ander EU-land maken nauwelijks kans op een asielvergunning in Nederland. Wel belasten zij het opvang- en asielsysteem.
Voor de groep veilige landers geldt dat zij veelal niet in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning en relatief vaak voorkomen in de groep overlastgevers. Om de druk op het opvang- en asielsysteem te verlichten worden kansloze asielaanvragen daarom zo snel mogelijk afgehandeld door de IND – in de regel binnen vier weken.
Clustering
Op dit moment worden asielzoekers met een kansarme aanvraag opgevangen in asielzoekerscentra verspreid over heel Nederland. Vanaf nu gaat dat – met een zorgvuldige opbouw – gebeuren in een afgezonderd deel op de bestaande centra in Ter Apel en Budel-Cranendonck.
Door deze asielzoekers geclusterd op te vangen, is deze groep beter beschikbaar voor begeleiding in het asiel- en opvolgende vertrekproces waardoor de asielprocedure sneller verloopt.
Er is sneller duidelijkheid over hun toekomst en zij kunnen Nederland sneller verlaten bij een afwijzing van de asielaanvraag. De versobering en clustering moet daarnaast leiden tot een afname van de aantrekkingskracht van Nederland en een betere beheersbaarheid van deze groep in de opvanglocatie.
Kwetsbare groepen
Asielzoekers in een extra kwetsbare positie, zoals alleenstaande minderjarige vreemdelingen, gezinnen met minderjarige kinderen tot 16 jaar, alleenstaande vrouwen en LHBTI+ (als dat bij ketenparners bekend is) zullen niet in de nieuwe voorziening worden opgevangen.
Zij gaan naar een reguliere locatie, maar vallen wel onder hetzelfde versoberde verstrekkingenniveau. Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv) zijn uitgezonderd van het versoberde regime. Veilige landers die momenteel in andere asielzoekerscentra verblijven, wachten daar de voortgang op hun procedure af.
Elsevier 10.09.2020 Woensdag woedde er opnieuw brand in opvangkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos. Het overvolle kamp brandde dinsdag al nagenoeg tot de grond toe af. Volgens de Griekse premier Kyriakos Mitsotakis is het vuur door migranten aangestoken. Meer dan de helft van de bewoners is dakloos geraakt.
Update 10-09-2020 17:00
Na overleg hebben coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten dat er 100 vluchtelingen uit kamp Moria in Nederland worden opgenomen. Het gaat om vijftig kinderen en vijftig kwetsbare mensen.
Staatssecretaris van Asielzaken Ankie Broekers-Knol (VVD) zei woensdag nog dat Nederland geen vluchtelingen uit het afgebrande kamp zou opnemen.
De brand op dinsdag werd aangestoken door migranten die ontevreden waren met de genomen coronamaatregelen in het kamp. Vijfendertig bewoners van het kamp testten positief op het virus. Door de brand raakten, volgens persbureau AP News, 3.500 van de 12.500 bewoners van het vluchtelingenkamp rond het stadje Moria dakloos.
Volgens hulporganisaties was de situatie in Moria al langer onhoudbaar. Er zou in het kamp slechts ruimte zijn voor zo’n 3.000 migranten, vier keer minder dan het aantal bewoners voor de brand.
Moria is ‘Europees probleem’, zegt Griekse premier
Donderdag meldde het Griekse ministerie van Migratie dat de tweede brand de laatste onderkomens in het kamp vrijwel zeker heeft vernietigd. Persbureau Reuters schrijft dat ruim 8.000 migranten dakloos zijn. De migranten die de branden hebben aangestoken, wil de Griekse politie deporteren. Het blussen van de brand werd dinsdag door migranten gehinderd doordat zij de brandweer bekogelden met stenen.
De Griekse premier Mitsotakis zei in een televisietoespraak dat de situatie in Moria zowel een gezondheidsgevaar is als een veiligheidsprobleem. Ook noemde hij de migratiestroom een ‘Europees probleem’. De Europese Commissie schoot woensdag te hulp door de kosten van de evacuatie van 400 kinderen voor haar rekening te nemen. De kinderen zijn naar het Griekse vasteland gebracht, omdat ze zonder ouders in het kamp zaten.
12.000 migranten kwamen in 2020 aan in Griekenland
De situatie in Moria zet de Europese Unie voor het blok. Ondanks de miljarden die de EU aan Turkije betaalt om de grenzen dicht te houden, hield de migrantenstroom naar Europa nooit helemaal op. In 2020 kwamen bijna 12.000 nieuwe migranten naar Griekenland, blijkt uit cijfers van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties. Het land worstelt met de opvang en asielprocedure. Andere Europese landen willen de migranten niet onderling herverdelen.
Problematisch is het scheiden van economische migranten en oorlogsvluchtelingen. Van de migranten die dit jaar naar Griekenland kwamen, is 39,6 procent afkomstig uit Afghanistan, 24,6 procent uit Syrië en 8,6 procent uit de Democratische Republiek Congo. Vier procent komt uit de Palestijnse gebieden.
Diverse Nederlandse politici roepen op om migranten uit het uitgebrande kamp in Nederland op te vangen. GroenLinks-leider Jesse Klaver deed woensdag een oproep aan het kabinet om 500 kinderen van het eiland Lesbos naar Nederland te halen en hulp te sturen voor de duizenden migranten daar. Volgens Klaver heeft Nederland de situatie op Lesbos te lang genegeerd.
D66-europarlementariër Sophie in ’t Veld verweet lidstaten onwil om goede opvang voor vluchtelingen te creëren. In een video op Twitter noemde In ’t Veld de situatie in Moria ‘totaal vermijdbaar’ en is het ‘de uitkomst van bewuste politieke beleidskeuzes’.
We kunnen morgen goed EU-beleid voor vluchtelingen en migratie hebben. De lidstaten kunnen ‘gewoon’ met een democratische meerderheid besluiten dat we dit goed gaan regelen. Dat weigeren ze en de ramp in #Moria is voor hun rekening.
We kunnen morgen goed EU-beleid voor vluchtelingen en migratie hebben. De lidstaten kunnen ‘gewoon’ met een democratische meerderheid besluiten dat we dit goed gaan regelen. Dat weigeren ze en de ramp in #Moria is voor hun rekening. pic.twitter.com/4HPoPb1CIO
Voor de oproep van Jesse Klaver lijkt geen meerderheid te zijn in de Tweede Kamer. De Kamer stemde afgelopen juli nog tegen een motie die het kabinet opriep om 500 kinderen op te vangen.
Het kabinet maakte woensdag bekend 1 miljoen euro vrij te maken voor noodopvang op Lesbos na de branden in Moria. Volgens Sigrid Kaag (D66), minister van Ontwikkelingssamenwerking, is het geld bedoeld voor opvang, onderdak, voedsel en medische hulp voor de asielzoekers.
RO 10.09.2020 Het Nederlandse kabinet staat open voor een Grieks verzoek om na de verschrikkelijke gebeurtenissen in het Griekse opvangkamp Moria, een aantal minderjarigen en gezinnen over te nemen. Het gaat om 50 minderjarige alleenstaande vreemdelingen en 50 mensen in gezinsverband met minderjarige kinderen, die zijn getroffen door de branden op Lesbos. Dat schrijft staatssecretaris Broekers-Knol donderdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Volgens Broekers-Knol is er een hartverscheurende situatie ontstaan door de branden in het opvangkamp.
‘Iedereen die dit ziet, vindt dit vreselijk’, stelt zij. ‘En in deze uitzonderlijke situatie, zijn volgens het kabinet – en ook mijzelf – uitzonderlijke stappen nodig.’
Er is ruimte voor de opvang van deze groep mensen, omdat er minder mensen via herplaatsing naar Nederland komen door de gevolgen van het coronavirus.
De inzet komt bovenop de 1 miljoen euro noodhulp die door minister Kaag beschikbaar is gesteld, en de structurele hulp bij de opvang van minderjarigen op het Griekse vasteland en het verbeteren van het voogdijsysteem. Eind van deze maand gaat naar verwachting het eerste door Nederland gefinancierde opvanghuis voor alleenstaande minderjarigen open op het Griekse vasteland.
Lesbos
De staatssecretaris schrijft verder in de brief dat de Griekse autoriteiten hard werken om de situatie op Lesbos onder controle te krijgen. Er wordt momenteel ingezet op noodopvang in de vorm van tenten, schepen en militaire kazernes. Ook proberen de Grieken samen met hulporganisaties te voorzien in eerste levensbehoeftes, zoals voedsel, water en sanitair.
Broekers-Knol heeft haar Griekse collega Koumoutsakos woensdag laten weten dat het kabinet paraat staat als er behoefte is aan praktische ondersteuning. De Grieken brengen momenteel in kaart wat er nodig is, en kunnen die vraag dan bij de Europese Commissie neerleggen. Ook benadrukt de staatssecretaris in haar brief dat de komende tijd structurele verbeteringen doorgevoerd moeten worden in Griekenland.
RO 09.09.2020 Minister Kaag (Ontwikkelingssamenwerking) stelt 1 miljoen euro beschikbaar voor noodhulp aan Griekenland. Het geld is bedoeld om er vluchtelingen en migranten te kunnen opvangen en hen onderdak en basisbehoeften als voedsel, medische hulp en psychosociale steun te bieden.
De minister heeft dat woensdag besloten naar aanleiding van de branden in opvangkamp Moria op Lesbos. Waar de humanitaire bijdrage precies wordt ingezet, wordt in overleg met de Griekse autoriteiten en op basis van informatie van hulporganisaties bepaald. Kaag: ‘We zijn solidair met de vluchtelingen en migranten en met de Grieken. Het is vreselijk dat zovelen in het opvangkamp, waar de omstandigheden al zo dramatisch waren, zijn getroffen door de branden. Onze prioriteit is nu om menswaardige opvang te bieden.’
RO 09.09.2020 Verschrikkelijk nieuws uit opvangkamp Moria op Lesbos. Daar hebben vannacht meerdere branden gewoed, waardoor duizenden mensen moesten vluchten en nu nog meer ontheemd zijn.
De Griekse autoriteiten werken nu met man en macht om deze chaotische situatie onder controle te krijgen en te bezien wat zij nodig hebben, ook met het oog op de recente coronabesmettingen op Lesbos. Ik heb mijn Griekse collega Koumoutsakos, mede namens mijn collega Kaag die over humanitaire noodhulp gaat, laten weten dat het Nederlandse kabinet paraat staat om Griekenland verder te ondersteunen. Ook via de EU zal Nederland indien gewenst bijdragen.
Mijn Griekse collega zou donderdag en vrijdag in Nederland zijn om te spreken over de Grieks-Nederlandse samenwerking voor de opvang van minderjarigen op het vaste land van Griekenland en het verbeteren van het Griekse voogdijsysteem. Uiteraard is nu zijn volledige aandacht voor deze gebeurtenissen vereist en zal hij dus niet afreizen naar ons land. Ondertussen gaat onze inzet onverminderd door om eind september de eerste opvanglocatie voor minderjarige vreemdelingen van de eilanden te openen. Twee andere opvanglocaties voor deze kwetsbare groep zullen zo spoedig mogelijk volgen.
Een deel van de Nederlandse jihadistische beweging heeft nog steeds de intentie om een terroristische aanslag te plegen. Dat leidt soms zelfs tot concrete plannen. Uit rechts-extremistische hoek komt de mogelijke dreiging van eenlingen.
Telegraaf 08.10.2020
23.09.2020
AD 26.06.2020
Telegraaf 13.05.2020
AD 08.05.2020
Telegraaf 08.05.2020
Een terroristische aanslag in Nederland is dus nog steeds voorstelbaar. Daarom blijft het dreigingsniveau op 3 van de 5 staan. Wel is een grootschalige aanslag door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk. Dat blijkt uit het 52ste Dreigingsbeeld van de NCTV.
Opleving van rechts-extremisme
De geheime dienst AIVD ziet een opleving van rechts-extremisme wereldwijd. In zijn jaarverslag over 2019 staat dat rechts-extremisten elkaar vinden op websites en van daaruit uitgenodigd worden voor besloten groepen. Dat kan leiden tot radicalisering en geweld.
De AIVD noemt in deze context de Nederlandse “alt-rechtsbeweging” Erkenbrand ‘een voorbeeld van een organisatie die met democratische middelen ondemocratische doelstellingen nastreeft’. ,,Deze Nederlandse alt-rechtsbeweging volgens de inlichtingendienst “als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt”.
AD 02.09.2020
De politie en Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) hadden 2,5 jaar lang een informant in de extreemrechtse partij Nederlandse Volks-Unie (NVU), schrijft NRCdinsdagavond 07.07.2020. De krant sprak met Richard Prein, tot eind vorig jaar een naaste medewerker van NVU-leider Constant Kusters.
Hij werkte van juni 2017 tot eind 2019 als informant. Hij was ‘kringleider’ van de provinciale afdeling van de partij in Noord-Brabant. In 2018 verkozen leden van de NVU hem tot ‘Activist van het jaar’. Terwijl hij extremistische activiteiten organiseerde, hielden de politie en de AIVD toezicht.
Prein gaf de politie en de AIVD onder meer inzicht in de verhouding tussen extreemrechts en Forum voor Democratie en vertelde over dreigende confrontaties tussen linkse en rechtse activisten. Ook infiltreerde hij bij de neonazistische partij Racial Volunteer Force (RVF).
Aanslag synagoge Oekraïne
Een man met een bijl heeft dinsdagochtend geprobeerd toe te slaan in een synagoge in Oekraïne. De beveiliger van de synagoge, van wie het salaris volledig wordt betaald vanuit Nederland, wist het slagwapen met gevaar voor eigen leven afhandig te maken.
De aanslagpleger is weggevlucht en is nog niet opgepakt door de politie. In de synagoge waren vanwege corona maar vier mensen aanwezig. De beveiliger is lichtgewond geraakt aan zijn nek en hand.
Ruim negen maanden na zijn mislukte aanslag op een synagoge in het Duitse Halle, waarbij hij twee mensen doodschoot, staat de vermeende schutter voor de rechter. Stephan Balliet (28) wordt verdacht van tweevoudige moord en 68 pogingen daartoe. ,,Het was allemaal niet zo gepland’’, verklaarde hij tegenover de rechtbank.
De kleine, kale twintiger werd met handen en voeten geboeid door zes zwaar bewapende politiemensen met bivakmutsen op de rechtszaal in Maagdenburg binnengeleid. Het proces gaat gepaard met uiterst strenge veiligheidsmaatregelen, vanwege de extreemrechtse achtergrond van de verdachte. De aanslag op de synagoge geldt, ondanks de mislukking ervan, als een van de zwaarste antisemitische aanvallen in het naoorlogse Duitsland. Balliet handelde vanuit een antisemitische, racistische en xenofobe achtergrond.
Iron March
Deze nieuwssite schreef recent nog over een groep Nederlanders die actief waren op het neo-nazistische webforum Iron March. Op dat forum waren ook Amerikaanse rechts-extremisten aanwezig die later zijn aangeklaagd voor meerdere racistische moorden. Vandaag kwam ook een inwoner van Den Haag voor de rechter die gezegd zou hebben ‘te hebben gesmuld van de aanslag in Christchurch’ en ook een moskee zou hebben willen aanvallen.
Terrorist Cornelis R.
Een 58-jarige beveiliger van de Haagse vervoerder HTM is woensdag 13.05.2020 door de rechtbank veroordeeld tot twee jaar cel, waarvan acht maanden voorwaardelijk. Hij krijgt de straf voor het dreigen met een terroristisch misdrijf en verboden wapenbezit.
Tegen de man was door het Openbaar Ministerie (OM) drie jaar onvoorwaardelijk geëist. De straf valt lager uit omdat de rechter van mening is dat de man niet klaar was om zijn plannen tot uitvoer te brengen.
De man vertelde op 30 september 2019 dat hij had “zitten smullen” van de beelden van de aanslagen eerder dat jaar op twee moskeeën in de Nieuw-Zeelandse stad Christchurch waarbij in totaal 51 doden vielen.
Veroordeling medeplichtigheid Hashem Abedi zelfmoordaanslag bij de Manchester Arena 2017
De aanslag vond plaats op het moment dat ouders hun kinderen kwamen ophalen. Er vielen 22 doden en ruim tweehonderd mensen, waaronder kinderen, raakten gewond. De aanslag werd later opgeëist door IS.
Sommige ouders huilden volgens BBC News toen ze in de rechtbank vertelden over het verlies van hun kinderen. Ook hielden mensen daar foto’s omhoog van jonge slachtoffers. De moeder van een omgekomen meisje noemde de aanslag een ‘gruwelijke en laffe daad die onze levens voor altijd heeft veranderd’.
Hashem Abedi heeft zijn broer Salman aangemoedigd en geholpen en was daarom al schuldig bevonden aan 22-voudige moord. Voor de 22 moorden was de man al veroordeeld, nu weet hij ook zijn straf.
Volgens een onderzoekscommissie zijn er meerdere fouten gemaakt, meldt The Guardian. “Potentiële kansen om de aanslag te verijdelen, zijn gemist”, zei Dominic Grieve, voorzitter van de onderzoekscommissie ISC.
Enkele fouten die gemaakt zijn:
De Britse inlichtingendienst en de antiterrorismedienst hebben geen actie ondernomen nadat Abedi een bekende extremist had opgezocht in de gevangenis.
De Britse inlichtingendienst heeft Abedi geen reisbeperkingen opgelegd, waardoor hij eenvoudig naar Engeland terug kon vliegen om de aanslag te plegen.
Abedi stond op de lijst om weer gecontroleerd te worden door de inlichtingendienst, maar door langzaam handelen gebeurde dat te laat.
Abedi is nooit doorgeschoven naar het zogenoemde ‘prevent-programma’.
Onderzoeker Grieve: “Dit is onacceptabel. Er zijn fundamentele fouten gemaakt in het behandelen van deze zaak. Deze aaneenschakeling van fouten vraagt om een uitgebreide verantwoording van het ministerie van Binnenlandse Zaken.”
AD 11.07.2020
Syrische asielzoeker vrijgesproken van deelname aan jihadgroep
De Syrische asielzoeker Maher A. is door het gerechtshof in Den Haag 10.07.2020 vrijgesproken van deelname aan een terroristische organisatie. De rechtbank had hem daar eerder nog tot vier jaar cel voor veroordeeld. Volgens justitie maakte A. in Syrië, voordat hij naar Nederland kwam, onderdeel uit van de jihadgroep Jabhat al Nusra. Het Hof stelt nu dat daar geen bewijs voor is.
Maher A. (nu 26) en zijn neef Qusai A. (29) kwamen in 2015, op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis, als asielzoekers vanuit Syrië naar Nederland en kregen een verblijfsvergunning en woonruimte.
De twee werden eind november 2017 opgepakt in hun respectievelijk woonplaatsen Bergen op Zoom en Arnhem. Justitie startte een onderzoek na een tip van inlichtingendienst AIVD: de twee zouden in Syrië sympathie hebben getoond voor Jabhat al Nusra, een jihadistische groepering die toen gold als het lokale filiaal van terreurgroep Al Qaeda.
Student in Damascus
De rechtbank in Rotterdam veroordeelde de twee neven eind 2018 tot vier en negen jaar cel voor het lidmaatschap van een terroristische organisatie en omdat ze, toen ze in Nederland waren, nog een derde Syrische vriend naar Nederland gesmokkeld zouden hebben. Het gerechtshof zetten vrijdag een streep door de veroordeling van Maher (vier jaar): er is geen bewijs dat hij bij Jabhat al Nusra zat. Volgens zijn advocaat Frederieke Dölle was de Syriër in een deel van de periode helemaal niet in het strijdgebied aanwezig ‘maar als student in Damascus.’
Maher, die al een fors deel van de straf van vier jaar heeft uitgezeten, komt binnenkort vrij. Er loopt nog een procedure over zijn verblijfsvergunning. Bij een veroordeling voor terrorisme wordt die doorgaans ingetrokken, de vrijspraak kan dat veranderen.
De zaak van zijn neef Qusai, die negen jaar cel kreeg, werd gisteren 09.07.2020 aangehouden.
De twee neven waren de eerste Syrische asielzoekers die in Nederland werden veroordeeld omdat ze in de periode voor hun vlucht lid zouden zijn geweest van een jihadistische, terroristische organisatie. Inmiddels zijn er al zeker zeven zaken voor de rechter geweest.
Safiyya Amira Shaikh wilde veel slachtoffers maken met een aanslag op de kathedraal
Levenslang voor Britse IS-aanhanger die aanslag wilde plegen in Londense kathedraal. Een Britse aanhanger van terreurbeweging IS is op 03.07.2020 tot levenslang veroordeeld omdat ze zichzelf wilde opblazen in de bekende St Paul’s Cathedral in Londen.
In de Telegram-groep GreenB1rds, waarvan Shaikh vermoedelijk één van de beheerders was, werden ook Nederlandse doelwitten bedreigd. Zo ging er vorig jaar zomer een gefotoshopte afbeelding rond waarin de St Vituskerk in Hilversum in vlammen opging. ‘We zijn gekomen om jullie af te slachten’, stond erbij.
De 37-jarige vrouw, Safiyya Amira Shaikh, bekeerde zich in 2007 tot de islam en ontwikkelde geleidelijk extreme opvattingen. De politie kon haar in oktober arresteren nadat ze met undercoveragenten, die zich voordeden als moslimextremisten, haar plan had besproken.
Syrische terreurverdachte opgepakt in Fries azc
In het asielzoekerscentrum Balk in Friesland is een 24-jarige terreurverdachte uit Syrië aangehouden. De man zou in 2015 en 2016 lid zijn geweest van de terroristische organisatie Ahrar Al-Sham. Hij blijft de komende twee weken vastzitten, zo heeft de rechter-commissaris vandaag bepaald.
Volgens het Openbaar Ministerie zijn op de kamer van de verdachte in het azc in het Friese Balk verschillende gegevensdragers in beslag genomen.
Binnenhof
‘Terrorist’ op het Binnenhof wilde doodgeschoten worden
Het Openbaar Ministerie (OM) in Den Haag stelt dat de 39-jarige man uit Sneek die in februari 2019 met twee grote keukenmessen over het Binnenhof in Den Haag liep met de intentie om politici dood te steken, ontoerekeningsvatbaar is. De man verkeerde die week in een psychose, verklaart het OM dinsdag.
De 39-jarige Ramon A. uit Sneek, die ervan wordt verdacht dat hij op 8 februari 2019 een terroristische aanslag wilde plegen op het Binnenhof, wilde tijdens zijn daad worden doodgeschoten door de politie. Dat verklaarde de verdachte dinsdag in de rechtbank in Den Haag.
De zaak ging verder op 8 juli 2020, dan vindt de inhoudelijke behandeling plaats.
Twee neonazi’s vast na aanslag op woning activiste in Duitsland
De Duitse politie heeft twee mannen aangehouden die ervan verdacht worden een aanslag te hebben gepleegd op de woning van een 41-jarige vrouw in de buurt van Göttingen (Nedersaksen). Het gaat om rechtsextremisten van 23 en 26 jaar oud. Laatstgenoemde raakte zwaargewond doordat het explosief dat hij in de woning wilde gooien vroegtijdig ontplofte.
Duitser opgepakt voor beramen van aanslag op moslims
De Duitse justitie verdenkt een 21-jarige man uit Hildesheim van het dreigen met een aanslag waarbij doden zouden vallen. In een chatbericht op internet verwees hij naar de rechts-extremistische dader van de aanslag in Christchurch in Nieuw-Zeeland. Dat meldt het Openbaar Ministerie.
Hij was volgens het OM van plan moslims te doden. In zijn woning zijn wapens gevonden. Ook vond de politie databestanden met rechts-radicale inhoud. Uit de verklaringen die de man tot nu toe heeft afgelegd, blijkt dat hij al langere tijd met het plan rondliep om een aanslag te plegen. Daarmee wilde hij internationale media-aandacht krijgen.
Een extreme afsplitsing van terreurbeweging IS wint terrein in Nederland. De zogeheten ‘Hazimi-beweging’ geldt als nog extremer dan IS en telt naar schatting bijna honderdaanhangers in Nederland. Zij worden echter veelal over het hoofd gezien door lokale overheden, stelt onderzoeksbureau NTA.
In een rapport waarschuwt NTA, een bureau dat de veiligheidsketen adviseert en als deskundige optreedt in terrorisme-rechtszaken, voor de dreiging vanuit de Hazimi-beweging. Het gaat om een publieksversie van een rapport dat eerder besloten is gedeeld met anti-terrorismediensten.
Nu IS geen eigen staat meer heeft, heeft een deel van de jihadisten IS ingeruild voor de minstens zo gewelddadige afsplitsing, stelt het rapport. De groepering ontleent haar naam aan de Saoedische prediker Ahmad al-Hazimi. Zijn voornaamste boodschap is dat een ieder die afwijkt van de radicaal-islamitische leer, een afvallige is en daarom gedood mag worden.
Wie weigert zo’n persoon tot afvallige te bestempelen, wordt hiermee in de ogen van Hazimi zelf óók afvallige. Dit principe werd vanaf 2015 omarmd door een deel van IS, maar ging de leiding van de terreurorganisatie een stap te ver. Het veroorzaakte een ideologisch conflict, waarna IS veel Hazimi’s doodde of vastzette wegens ‘extremisme’.
Dit lot zou ook acht Nederlandse IS’ers hebben getroffen, die in 2016 in Syrië zijn geëxecuteerd door IS. Dat deze executies hebben plaatsgevonden werd al eerder gemeld, maar de reden waarom is nooit helemaal opgehelderd. NTA zegt nu aanwijzingen te hebben dat de Nederlanders zijn gedood vanwege hun pro-Hazimi standpunten.
De Hazimi-tak profiteert van de ineenstorting van IS. De beweging biedt volgens NTA voormalig IS-strijders een verklaring voor de ondergang van hun kalifaat: omdat IS zich niet meer hield aan de strikte leer, is hun de goddelijke overwinning ontnomen.
Een Marokkaanse-Nederlander geldt als een kopstuk in de internationale Hazimi-beweging. Het gaat om een man die zichzelf ‘Abu Asim’ noemt en in Nederland op vrije voeten is na een eerdere politie-inval. De man beheert diverse pro-Hazimi kanalen op Facebook en de besloten app Telegram. „Hij toont zich in zijn online activiteiten welbespraakt en theologisch onderlegd”, noteren de onderzoekers over hem.
De Hazimi-ideologie is volgens NTA een blinde vlek bij Nederlandse overheidsinstanties die zich op lokaal niveau bezighouden met de re-integratie van voormalig jihadisten in de samenleving. Instanties als het gevangeniswezen, gemeenten, kinderbescherming en hulpverleningsorganisaties begeleiden voormalig jihadisten hierbij.
Als een oud-strijder afstand neemt van IS, zien deze instanties dit als teken dat van hem of haar een minder grote dreiging uitgaat. Maar volgens NTA hoeft dit helemaal geen positieve ontwikkeling te zijn, omdat IS dikwijls wordt ingeruild voor de nog radicalere Hazimi-tak. „De uitspraak ‘ik neem afstand van ISIS’ kan een zeer extreme betekenis hebben, hoewel dit in eerste instantie goed nieuws lijkt”, aldus het rapport.
Omdat het de instanties aan kennis ontbreekt over de Hazimi-ideologie, zijn van heel wat terugkeerders verkeerde risico-inschattingen gemaakt, stelt NTA in een toelichting op het rapport. Met als gevolg dat deze terugkeerders minder scherp in de gaten worden gehouden en hulpverlening de boventoon gaat voeren in hun traject.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft de Hazimi-beweging wel in het vizier. In 2017 schatte de NCTV het aantal Nederlandse Hazimi’s op „enkele tientallen”. Volgens NTA is dit aantal inmiddels gegroeid naar tegen de honderd.
Zeven en negen jaar cel geëist tegen ’zingende terroristen’
Een islamitisch gezang op de Rotterdamse Erasmusbrug zou hun afscheidslied zijn op weg naar het martelaarschap. Justitie eiste woensdag 14.10.2020zeven jaar en negen jaar gevangenisstraf tegen Mouad M. en Ahmed B.. Ze worden ervan verdacht dat ze een aanslag met vuurwapens en explosieven voorbereidden op een politiebureau in Rotterdam.
In de laagstaande zon staat het tweetal op de Erasmusbrug met zicht op de Maas. Een lied over de heilige strijd en het streven naar het paradijs schalt uit de luidspreker van een telefoon.
Een van de mannen filmt, de ander zingt mee. Het filmpje, dat woensdag in de rechtbank Rotterdam werd vertoond, vormt de spil waar het dossier om draait. Mouad en Ahmed stuurden het op naar een man die ze beschouwden als een mede-jihadist.
Mogelijk ging het echter om een FBI- of AIVD-agent die er op uit was om hun extreme ideeën bloot te leggen. Net als in de grote Arnhemse terrorismezaak begon deze zaak met een waarschuwende tip van de AIVD aan de politie. In juni 2018 werden ze aangehouden in Rotterdam-Zuid.
Het duo wilde mogelijk het politiebureau tegenover De Kuip aanvallen. Ze hadden een foto van dat gebouw gemaakt en schreven aan de vermoedelijke geheim agent wat het doel was: ’het slaan van de Nederlandse veiligheid’.
Ahmed B. vergeleek zich met Anis A., die ook een video maakte voor hij een aanslag pleegde in Berlijn. Volgens de mannen was het een onschuldig kinderliedje op een bekende toeristische attractie in Rotterdam. Ze hadden meer foto’s op allerlei locaties in Rotterdam, waaronder het rechtbankgebouw waar ze woensdag terecht stonden. „Ik heb altijd politieauto’s gefotografeerd. Ik vind die kleuren gewoon mooi.”
Justitie beschouwt dat een van de talloze leugens van het tweetal. Sinds hun aanhouding in 2018 hebben ze doorlopend onwaarheden verteld, zegt justitie, over vrijwel alle details van het dossier. De mannen gaven bijvoorbeeld valse namen op en deden zich voor als minderjarige Libische vluchtelingen die elkaar pas kort kenden.
In werkelijkheid zijn ze meerderjarig, afkomstig uit Marokko en kenden ze elkaar al jaren. Beide mannen waren al eerder in het buitenland meermalen veroordeeld voor geweld. B. kreeg drie jaar in Duitsland, M. wordt in Frankrijk verdacht van gewelddadige berovingen van hoogbejaarde dames.
’Zo veel mogelijk slachtoffers’
Het OM denkt dat het duo illegaal in Nederland was om dood en verderf te zaaien. Veel wijst erop dat de mannen serieus bezig waren met het aanslagplan. ’Ik wil wapens en explosieven kopen’, schreef Ahmed B. in een Facebook-chat die door de FBI is onderschept.
’Ik heb plannen met de toestemming van God.’ Het tweetal sprak over over het martelaarschap, dat ze ’zoveel mogelijk slachtoffers wilden maken’ en dat ’het werk nabij was gekomen’. Ze zochten mitrailleurs, 9mm-pistolen en explosieven.
Hun telefoons stonden vol met IS-propaganda, aanslaghandleidingen, zoekopdrachten naar afscheidsvideo’s en agressieve islamitische strijdliederen. Die stuurden ze ook naar familie. Een van de teksten was ’Oh moeder, huil niet om mij als ik val.
Ik ben niet bang voor de dood en mijn wens is om als martelaar om te komen’. De familie hoefde zich geen zorgen te maken, bezwoer Ahmed B. ’God zij geprezen, Hij gaat goed voor jou zorgen in het hoogste paradijs, op het hoogste niveau inshallah, ons lot’.
Mouad M. zei woensdag tegen de rechter: „Ik heb nooit het idee gehad om Nederland iets aan te doen. Nederland heeft mij niets aangedaan. Als ik al een land aan zou vallen, dan in elk geval niet Nederland.” Donderdag komen de advocaten van het tweetal aan het woord.
Ahmed B. wordt ook nog verdacht van een gewelddadige beroving in Rotterdam. Mouad M heeft een fitnessruimte in de gevangenis in Vught vernield tijdens een driftaanval. Hij werd aangemoedigd en geholpen door Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh. Schade: 34.000 euro.
Jihadist krijgt 28 jaar voor hameraanval op Franse agent
Een aanhanger van terreurbeweging Islamitische Staat is schuldig bevonden aan een aanval met een hamer op een politieman in Parijs. De 43-jarige man uit Algerije kreeg woensdag 14.10.202028 jaar celstraf opgelegd.
Farid Ikken, een voormalige journalist die na een verblijf in Zweden in 2014 in Frankrijk ging studeren, viel in juni 2017 bij de Notre-Dame Frankrijk een agent aan met een hamer. De politieman dook weg en liep slechts lichte verwondingen aan zijn hoofd op. Hij schoot Ikken in de borst.
„Dit is voor Syrië”, schreeuwde de man tijdens zijn aanval. Hij zei tegen de rechter dat hij niet de bedoeling had iemand te doden, maar „symbolisch geweld” wilde plegen als vergelding voor Frankrijks deelname aan luchtaanvallen op Raqqa in Syrië en Mosul in Irak.
Ikken heeft trouw gezworen aan IS, dat het in deze steden enige tijd voor het zeggen had. Het voelde volgens hem goed om iets te doen voor zijn „moslimbroeders.”
De opgelegde straf was het maximum dat de aanklager kon eisen.
Tegen laatstgenoemde was twintig jaar cel geëist, omdat hij volgens het OM tijdens zijn aanhouding in Weert op agenten probeerde schieten. Dat mislukte, mogelijk omdat het vuurwapen door de politie onklaar was gemaakt. Maar volgens de rechtbank kan niet worden vastgesteld dat A. de trekker van zijn wapen overhaalde.
Vier verdachten werden in september 2018 opgepakt op een vakantiepark in Weert, waar ze in het bijzijn van politie-infiltranten bomvesten pasten en met onklaar gemaakte kalasjnikovs oefenden. De andere twee verdachten zijn opgepakt op thuisadressen in Arnhem.
Eén van de verdachten stond tot vijf jaar geleden bekend als een kickbokstalent. RTL Nieuws sprak met de eigenaar van de boksschool waar Morad M. vanaf zijn vijftiende trainde. “Hij was een wereldtalent”, alleen dat geloof nekte hem, jammer genoeg.
AD 09.10.2020
De rechtbank in Rotterdam heeft donderdagmiddag 08.10.2020 zes mannen uit Arnhem en de regio Rotterdam met straffen tot 17 jaar cel veroordeeld. De groep jihadisten bereidde volgens de rechtbank een grote aanslag voor op een festival in Nederland. De rechtbank is ook kritisch over de rol van inlichtingendienst AIVD in het onderzoek.
De groep werd in september 2018 opgepakt kort nadat vier van hen met bomvesten en kalasjnikovs aan het oefenen waren in een vakantiehuisje in Weert. De wapens waren echter onklaar gemaakt, de leveranciers waren undercoveragenten van de politie.
Volgens het OM ging het om ‘een aanslag zoals Nederland die nog nooit heeft gezien, geïnspireerd op wat er is gebeurd in Parijs’, stelde officier van justitie Ferry van Veghel eerder tijdens het proces. ,,Hoe was Nederland geraakt als dit niet was voorkomen? Ons land is nooit eerder zo dicht bij zo’n grote aanslag geweest.” Het OM eiste deze zomer lange celstraffen. De straffen van de rechter vallen voor Hardi N. en Wail el A. lager uit.
De advocaat van hoofdverdachte Hardi N., Serge Weening, stelde tijdens het proces dat zijn cliënt is uitgelokt. Niet door de undercoveragenten van de politie, maar wel door een daaraan voorafgaande undercoveroperatie van inlichtingendienst AIVD. Die geheim agenten zouden Hardi N. hebben gestuurd en aangemoedigd om plannen voor een aanslag op te zetten. De rechtbank ging daar vandaag niet in mee. Het zal tijdens het onvermijdelijke hoger beroep wel wederom aan de orde komen.
Kritiek op AIVD
Wel is de rechter kritisch over de rol van de AIVD. Hij zegt dat er ‘sterke aanwijzingen zijn’ dat dat de twee personen waar Hardi contact mee had voordat het politieonderzoek begon banden hadden met de AIVD. Die twee mannen lijken Hardi ook niet te hebben uitgelokt, maar ‘ze hebben zich wel bemoeid met het politieonderzoek door contact te houden met Hardi’. ,,Het handelen van de AIVD was daarmee niet toegestane beïnvloeding.”
Die niet toegestane beïnvloeding van de AIVD heeft consequenties. De rechtbank vindt het niet genoeg om het OM niet ontvankelijk te verklaren. Ook is ‘het recht op eerlijk proces niet heel erg geschonden’. ,,Wel is er sprake van een beperkte strafvermindering voor Hardi.” De eis was 18 jaar cel, de straf 17 jaar cel.
Advocaat Serge Weening heeft maandag 24.08.2020 voor de rechtbank van Rotterdam gezegd dat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) Hardi N. heeft aangezet tot het plegen van een aanslag in Nederland. Volgens Weening werd zijn cliënt dusdanig beïnvloed dat van uitlokking gesproken kan worden.
Volgens Weening gaat het om “misbruik van de bevoegdheden van de AIVD” en leidt dit tot de conclusie dat het OM niet het recht had om N. te vervolgen.
Hardi N., hoofdverdachte in de strafzaak rond een Arnhemse terreurcel, had geen zelfstandige plannen voor het plegen van een terroristische aanslag. Zijn bereidheid een aanslag te plegen is ontstaan door undercoveragenten van de AIVD, die N. heeft uitgelokt. „Uiteindelijk heeft de AIVD dit gevaar dus zelf in het leven geroepen”, betoogde N.’s advocaat Serge Weening maandag voor de rechtbank in Rotterdam.
Telegraaf 25.08.2020
In juni 2020 eiste het Openbaar Ministerie achttien jaar cel tegen de 36-jarige N., die met vijf medeverdachten terechtstaat. Het OM meent dat met het oprollen van de terreurcel – in september 2018 – Nederland is ontsnapt aan een bloedige jihadistische aanslag die is te vergelijken met die in Parijs in november 2015.
Wanneer de rechtbank uitspraak doet, is nog niet bekend.
Terreurverdachte Wail el A. (22) wist volgens zijn advocaat al dat zijn wapen onklaar was gemaakt toen hij tijdens de arrestatie van de Arnhemse terreurgroep in Weert het wapen richtte op het arrestatieteam. Hij had geen opzet de politie te doden, betoogde de raadsvrouw dinsdag 23.06.2020 in de extra beveiligde rechtbank in Rotterdam.
Volgens het Openbaar Ministerie heeft El A. geprobeerd politieagenten te vermoorden bij zijn aanhouding in Weert. Daarom is tegen hem twintig jaar gevangenisstraf geëist, twee jaar meer dan tegen hoofdverdachte Hardi N. die wordt verdacht van het leiden van de terreurcel.
Justitie eist celstraffen tot twintig jaar tegen de zes Arnhemse terreurverdachten die worden verdacht van het voorbereiden van een aanslag op een festival in Nederland.
Telegraaf 20.06.2020
De officier van justitie formuleerde vanmiddag de strafeisen aan het slot van een 5,5 uur durend requisitoir in de extra beveiligde rechtbank in Rotterdam. Verdachte Wail el A. kreeg de hoogste straf van twintig jaar te horen. Dat komt omdat hij ook wordt verdacht van poging tot moord.
AD 20.06.2020
Hij richtte een (onklaar gemaakt) wapen op de politie tijdens de arrestatie in september 2018 bij een vakantiepark in Weert. Tegen hoofdverdachte Hardi N. is achttien jaar geëist. Zijn compagnon Nadeem S., net zoals Hardi N. als eens eerder veroordeeld voor een jihadistisch misdrijf, kreeg een eis van vijftien jaar te horen. De IS-sympathisant keurt de Nederlandse democratie af en ziet moslims die dat niet doen als afvalligen.
Telegraaf 13.06.2020
‘Gay Pride was doel van aanslag met bomvesten en kalasjnikovs’
Een aanslag plegen in Nederland? Nee, zeggen de verdachten in het grote terrorismeproces tegen zes Arnhemmers, we waren alleen op zoek naar wapens of wilden uitreizen naar Syrië. Justitie stelt dat ze wel degelijk bezig waren met het plannen van een grote aanslag. Ze hadden onder meer de Gay Pride in Amsterdam in het vizier.
Het Openbaar Ministerie stelde bij de aanhouding van de zes mannen, op 27 september 2018, ‘een grote aanslag in Nederland te hebben voorkomen’. ,,Het plan was vermoedelijk om met bomvesten en kalasjnikov (AK47’s) een aanslag te plegen op een evenement en op een andere plaats een autobom tot ontploffing te brengen’’, aldus justitie.
Harde clash in rechtszaal terreurzaak: ‘Complotgekkie? Dat is niet ver naast de waarheid’
Vrijdag 12.06.2020 ging het proces tegen zes mannen verder die verdacht worden van het voorbereiden van een terroristische aanslag in Nederland. Plannen die voorkomen konden worden dankzij de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Of werden de mannen juist door hen uitgelokt?
De beelden die eind september 2018 naar buiten komen zijn spectaculair. leden van de landelijke eenheid lopen in Weert met getrokken wapens op een wit busje af waar vier van de verdachten inzitten. Tegelijkertijd valt er in Arnhem een arrestatieteam binnen.
De eerste zittingsdag10.06.2020 van de Arnhemse terreurzaak is afgebroken vanwege technische problemen met de geluidsinstallatie in de extra beveiligde rechtbank in Rotterdam. Het omvangrijke proces gaat vrijdag verder.
Het is één van de grootste en spectaculairste Nederlandse terreurprocessen van deze eeuw: de zaak tegen de zes mannen die volgens justitie in 2018 met bomvesten en kalasjnikovs een grote aanslag wilden plegen in Nederland. Het leidde tijdens de eerste inhoudelijke zitting vanmorgen direct tussen een harde confrontatie tussen het Openbaar Ministerie en de advocaat van hoofdverdachte Hardi N. over een zoekgeraakte telefoon.
Al snel blijkt dat de groep in de val is ingelopen door een ingenieus opgezette undercoveractie van de politie. Twee politie-infiltranten leggen in april 2018 contact met Hardi N. Dat doen ze nadat de politie een tip krijgt van inlichtingendienst AIVD dat Hardi op zoek is naar wapens voor een aanslag.
De undercoveragenten doen zich voor als tussenpersoon en wapenleverancier. Uiteindelijk komen vier mannen, waaronder Hardi, en de twee agenten samen in een bungalow op een vakantiepark in Weert. Daar krijgen de vier kalasjnikovs en bomvesten overhandigd, waar ze direct mee trainen. Wat ze niet weten is dat het huisje vol hangt met camera’s en afluisterapparatuur en dat de wapens onklaar zijn gemaakt. Als de groep het vakantiepark verlaat, worden ze opgepakt.
Wat gedurende de voorafgaande zittingen onduidelijk is gebleven is welke rol geheime dienst AIVD speelde in de jaren voordat ze aan de politie doorgaf dat Hardi N. op zoek ging naar wapens. De jihadist werd waarschijnlijk al sinds zijn vrijlating in de gaten gehouden door de dienst. Ook had hij online contact met ene Abu Hajar, vermoedelijk een undercoveragent van de AIVD. Hardi N. beschuldigt die geheim agent van uitlokking. ,,Hij heeft het zaadje in mijn hart gepland.”
Lees de tweets van verslaggever Cyril Rosman uit de rechtbank terug; Tweets door @cyrilrosman
‘Spil in opgerolde terreurgroep ronselde jongeren bij jeugdinstellingen’
Het is 25 april 2018 als er een e-mail in de inbox van Hardi N. uit Arnhem plopt. ,,Moge Allah je belonen en jij je standvastig tonen. We werken aan je verzoeken. Ik zal snel bericht krijgen over de kaarsen op de cake voor je feestje. Maak een nieuw mailadres aan voor deze gelegenheid. Moge Allah ons kracht geven.”
Volgens RTL deed de politie uitgebreid onderzoek naar hem. In de zomer van 2018 begeleidde hij via een uitzendbureau kwetsbare kinderen in de jeugdzorg. Twee medewerkers zouden tegen de politie hebben verklaard dat hij tijdens zijn werk heeft geprobeerd mensen te bekeren tot de islam.
Verijdelde aanslag
In 2016 kreeg Hardi N.anderhalf jaar gevangenisstraf voor het voorbereiden van terroristische misdrijven. Die straf werd in 2017 in hoger beroep omgezet in drie maanden en bijna twee jaar voorwaardelijk, met een proeftijd van drie jaar. Toen hij in september 2018 werd opgepakt voor het plannen van een aanslag op een groot evenement was die proefperiode nog niet voorbij.
Ex-techniekstudent Abdulkadir Ü naar Syrië gereisd om zich aan te sluiten bij Al-Qaeda
Justitie heeft tegen een 26-jarige Vlaardinger zeven jaar celstraf geëist omdat hij een aanslag voorbereidde met drones of raketten.
Volgens het OM is de ex-techniekstudent Abdulkadir Ü naar Syrië gereisd om zich aan te sluiten bij Al-Qaeda. Terug in Nederland zocht hij naar informatie om de strijd hier voort te zetten.
Hij wilde drones bouwen en anti-vliegtuigraketten. Hij was zeer geïnteresseerd in gifgas, ontstekers en het uitschakelen van vliegtuigen en had een handleiding ‘How to build your own bazooka’. Ook stelde hij op internet veel over dat hij verlangde naar een martelaarsdood.
AD 05.06.2020
Taakstraf voor Brabander die met Koerden optrok tegen terreurgroep IS
Voor het eerst is een Nederlander bestraft die met de Koerden optrok tégen terreurgroep IS. Brabander Devin P. werd vandaag door de rechtbank van Rotterdam veroordeeld tot een taakstraf van 240 uur en zes maanden voorwaardelijke celstraf.
AD 19.06.2020
Dat is beduidend lager dan de eis van het Openbaar Ministerie.
De Brabander reisde vlak voor kerst 2016 af naar het Koerdische deel van Syrië en sloot zich daar aan bij de YPG, een Koerdische militie die voorop ging in de strijd tegen IS. Die terroristische organisatie had toen nog een groot grondgebied in Syrië en Irak in handen.
Devin kon het niet langer aanzien: de gruwelen die IS aanrichtte in Syrië en Irak. De moorden, de vrouwen die als seksslavinnen werden gehouden. ,,Ik wilde er burgers gaan helpen’’, zei hij twee weken geleden in de Rotterdamse rechtbank. Devin heeft zelf één ouder van Koerdische afkomst.
De Brabander vertelde eerder aan deze site dat hij zich, na een militaire training, aansloot bij een medische eenheid. De Brabander was verantwoordelijk voor de ordehandhaving rond die eenheid. Hij zegt wel wapens (als een AK-47) te hebben gedragen, maar niet te hebben gevochten.
Hij heeft zelf meerdere foto’s waarop hij met wapens poseert op Facebook gezet. ,,Ik was er om mensen te helpen. Ik ben een Brabantse Koerd en ben trots op wat ik heb gedaan.” Na een half jaar keerde hij weer terug naar Nederland. Pas in januari 2018 2020 werd hij door de politie aangehouden en twee dagen vastgehouden.
Wapens op facebook
,,Ik droeg een wapen, er zijn zat foto’s waarop dat te zien is. Die heb ik zelf ook op Facebook gezet. Maar dat was voor zelfverdediging, voor als IS de medische eenheid zou aanvallen. Ik was bij de unit in de periode dat er werd gevochten om de Tabqa-dam, uiteindelijk hebben de Koerden die op IS heroverd. Maar ik heb mijn geweer niet nodig gehad om te vechten, wel ben ik door scherpschutters beschoten.
Sjoerd
Op het tafeltje naast de bank waarop Devin al twee uur zit te vertellen, staat een foto van een lachende, saluerende man in uniform. Het is de Nederlander Sjoerd H.. Ook hij meldde zich aan bij de YPG, maar Sjoerd kwam begin dit jaar om bij, naar verluidt, een IS-aanslag met een autobom. ,,Met zijn dood heb ik het nog moeilijk.
Andere Nederlanders bij de Koerden
De bekendste Nederlandse YPG-‘strijder’ is de Fries Jitse Akse. Hij vertelde sluipschutter te zijn geweest en meerdere IS-strijders te hebben doodgeschoten. Het OM seponeerde de zaak tegen hem omdat er geen bewijs te vinden was voor zijn beweringen.
In 2014 werd bekend dat drie leden van motorclub No Surrender enkele weken met de Koerden in Irak, de Peshmerga, meevochten. Voor zover bekend zijn zij daarvoor niet vervolgd. Ook dook er eind vorig jaar een Nederlander in het gebied op, die gekleed ging in een shirt met het logo van ADO Den Haag.
AD 23.05.2020
Jihadisten ook steeds vaker vervolgd voor oorlogsmisdrijven
Europese jihadisten die terugkeren uit het strijdgebied in Syrië en Irak worden in toenemende mate niet alleen vervolgd voor hun lidmaatschap van IS, maar ook voor oorlogsmisdrijven als plunderingen en het inzetten van kindsoldaten. Ook het Nederlandse OM ‘is daarop aan het focussen’.
Het extra vervolgen voor oorlogsmisdrijven kan leiden tot celstraffen die jaren hoger uitvallen. ,,Het verhoogt de kans dat er gerechtigheid wordt gedaan aan de slachtoffers”, zo stelt Eurojust, de Europese samenwerking van Openbaar Ministeries, in een rapport dat vandaag verschijnt.
Plunderen en slavernij
In Duitsland lopen nu meerdere zaken tegen teruggekeerde IS’ers die in Syrië en Irak Jezidi-vrouwen en kinderen als slaven hielden. Ook Nederlandse jihadisten zijn daar mogelijk bij betrokken geweest. Duitse vrouwen zijn veroordeeld voor plundering: het wonen in een huis van mensen die door de oorlog hebben moeten vluchten.
Dat kan van toepassing zijn op veel Europese jihadisten: zij trokken in Syrië vaak in verlaten, nog gemeubileerde woningen. Weer een andere Duitse vrouw werd veroordeeld voor lidmaatschap van IS én voor het feit dat ze haar 7-jarige zoon naar een trainingskamp van IS had gestuurd om te leren met wapens om te gaan. Ze maakte hem daarmee een kindsoldaat. De vrouw kreeg vijf jaar en drie maanden cel.
In Nederland is tot nu toe één teruggekeerde Nederlandse Syriëganger ook voor oorlogsmisdrijven veroordeeld. Oussama A. uit Utrecht poseerde in Syrië lachend bij een gekruisigd lijk, de foto werd gedeeld op Facebook. De Utrechter kreeg 7,5 jaar cel, waarvan 2,5 voor het poseren bij het lijk: een oorlogsmisdrijf.
Ook worden er in Nederland enkele Syrische asielzoekers vervolgd voor betrokkenheid bij moordpartijen in het strijdgebied. Zij kwamen als oorlogsvluchteling naar Nederland, maar er doken later videobeelden op waaruit zou blijken dat ze bij oorlogsmisdaden zijn betrokken.
Duitse IS-aanhanger wilde moskeeën en Turks consulaat opblazen
Op 8 mei 2020 werd de 25-jarige Muharrem D. per toeval in een trein in de deelstaat Beieren aangehouden. Duitsland is mogelijk ontsnapt aan een reeks terreuraanslagen.
Een man die twee weken geleden werd opgepakt voor vernielingen en brandstichting bij Turkse winkels, had vergaande plannen voor bomaanslagen op Turkse doelen in Duitsland, waaronder moskeeën en een consulaat. De verdachte, een aanhanger van terreurbeweging Islamitische Staat, heeft sinds zijn arrestatie meerdere bekentenissen afgelegd.
AD 22.05.2020
Celstraf van 21 jaar geëist tegen Noorse moskeeschutter
De met vuurwapens bewapende Noor viel in augustus vorig jaar de moskee aan in Bærum, zo’n 20 kilometer ten westen van hoofdstad Oslo. Het lukte de twintiger niet daar iemand te doden of ernstig te verwonden. Hij begon wel te schieten, maar een 65-jarige gelovige wist zijn wapens af te pakken.
De 22-jarige Philip Manshaus had racistische motieven. De Noor liep het islamitische geloofshuis binnen met vuurwapens, maar werd snel overmeesterd en aangehouden. Vlak daarvoor vermoordde Manshaus thuis zijn 17-jarige stiefzus omdat zij van Chinese afkomst was.
Tegen de 22-jarige Noor die bekend heeft dat hij vorig jaar het vuur opende in een moskee in de buurt van Oslo was woensdag al een celstraf van 21 jaar geëist. De rechts-extremist staat terecht voor moord en het plegen van een terreurdaad.
Philip Manshaus liep in augustus 2019 met geweren de al-Noor-moskee in Baerum naar binnen, om volgens de openbaar aanklagers „zoveel mogelijk moslims” te vermoorden. Het werd geen bloedbad omdat in het gebouw slechts drie gelovigen aanwezig waren. Een van hen was in staat om de aanvaller te overmeesteren. Niemand kwam om het leven.
Niemand kwam om het leven. Later werd in het huis van Manshaus zijn zeventienjarige stiefzus dood gevonden, die met kogels om het leven werd gebracht.
Christchurch
Manshaus zou zijn geïnspireerd door de terroristische aanslag op twee moskeeën in Christchurch, Nieuw-Zeeland. Daarbij schoot een rechts-extremist 51 mensen dood. Die zou op zijn beurt een bewonderaar zijn geweest van de Noor Anders Breivik, die in 2011 meer dan zeventig mensen vermoordde. Hij werd daarvoor tot 21 jaar cel veroordeeld, de maximumstraf in Noorwegen, die overigens wel verlengd kan worden.
De politie heeft donderdagochtend 14.05.2020 een 46-jarige man uit Amsterdam aangehouden die ervan verdacht wordt twee maanden geleden een een verdacht pakketje voor de deur van het Joodse restaurant HaCarmel in Amsterdam Zuid te hebben gelegd.
Vanwege het verdachte pakket werd de nabije omgeving van het restaurant aan de Amstelveenseweg op 15 januari 2020 urenlang afgezet. Omwonenden moesten prompt hun woning verlaten. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) kwam ter plaatse en onderzocht het pakket, mede omdat het betreffende restaurant al vaker doelwit is geweest van bedreigingen en vernielingen.
Restauranteigenaar Daniël Baron werd over de aanhouding ingelicht en is opgelucht. Volgens hem gaat het om een verdachte zonder vast woonadres. „Dit is goed nieuws. Hopelijk blijft hij lang vastzitten. Volgende week heb ik een ontmoeting met de burgemeester.”
Etensresten
Het was niet de eerste keer dat dit restaurant doelwit was van zulke acties. Zo werden vorige week nog de ruiten van het restaurant ingeslagen. Toen kon de politie een 31-jarige man op heterdaad aanhouden. Hij wordt verdacht van vernieling en brandstichting.
Die 31-jarige verdachte sloeg in december 2017 ook al een ruit in. Hij werd toen veroordeeld tot zes weken gevangenisstraf, een schadevergoeding van 500 euro en een locatieverbod van twee jaar.
Het betreft overigens een andere verdachte dan de 31-jarige Palestijns-Syrische vluchteling Saleh A., die vorige week werd aangehouden bij hetzelfde restaurant op verdenking van vernieling en brandstichting. Hij stak ter plaatse een Israëlische vlag in de brand. Eerder werden ook de ramen ingegooid en besmeurd met smurrie. Er zijn daarom, na lang aandringen van het restaurant, politiecamera’s in de omgeving opgehangen.
Binnen de Joodse gemeenschap heerst veel onbegrip over het handelen van politie en justitie rond de zaak HaCarmel, meldt het Nieuw Israëlietisch Weekblad donderdag. „Bij alle aandacht voor de Holocaust lijkt de veiligheid van de Joodse gemeenschap hier en nu maar al te gemakkelijk te worden vergeten”, schrijft het Joodse blad.
Twee Duitse politieagenten hebben vlak voor de aanslag op een synagoge in Halle, in oktober vorig jaar, het pad gekruist van de schutter. Ze zagen hem vanuit hun auto op weg naar hun werk en passeerden de in een donkergroen gevechtstenue geklede man zelfs op minder dan tien meter. Een van de twee dienders zag dat hij een mobieltje op zijn helm had bevestigd, meldt weekblad Stern op basis van eigen onderzoek. Er vielen twee doden.
De agenten van 28 en 29 jaar, gekleed in hun dagelijkse kloffie en ongewapend, zagen zowel de man als diens fout geparkeerde wagen. Ze constateerden ook dat de ongeveer 1.80 meter lange, blanke dertiger een helm droeg. De oudste van de twee zag zelfs dat daarop een mobieltje was bevestigd.
Bloedbad
De video, die hij op sociale media plaatst en 35 minuten livestreamt op videosite Twitch, bevat duidelijke verwijzingen naar een antisemitisch en extreemrechts motief, verklaarden bronnen dichtbij het onderzoek tegenover Der Spiegel. Zo scheldt de twintiger herhaaldelijk tegen ‘Joden’ en ‘Kanaken’ (Duitsers met wortels in Turkse, Arabische of Zuid-Europese landen, red.).
Voor de aanval publiceerde de schutter een antisemitisch manifest, waarin hij aankondigde ‘zoveel mogelijk anti-blanken’ te willen doden. Bij voorkeur Joden, zo melden Duitse media. ‘Zij zijn de schuld van alles.’ In het schrijfsel wordt ook expliciet de synagoge van Halle (Saksen-Anhalt) genoemd als doelwit.
Aanklacht
Het federale parket in Karlsruhe maakte eind april bekend dat verdachte Stephan B. (27) uit Eisleben, zo’n 30 kilometer van Halle,in beschuldiging was gesteld wegens tweevoudige moord en meerdere pogingen daartoe. Volgens de aanklacht plande B. op 9 oktober 2019 vanuit ‘een antisemitisch, racistisch en xenofoob sentiment een aanslag op 68 medeburgers met het joodse geloof’. Hij wordt ook beschuldigd van zware roofzuchtige afpersing en opruiing en moet terechtstaan voor de hogere regionale rechtbank in Naumburg.
Duitse politie vindt wapenarsenaal en explosieven bij ‘extreemrechtse’ elitesoldaat
Een lid van het elitekorps van het Duitse leger is vanmiddag 13.05.2020gearresteerd in de deelstaat Saksen. Dit na de vondst van een grote hoeveelheid vuurwapens, munitie en explosieven bij zijn woning. De arrestatie volgde op een tip van de militaire inlichtingendienst die hem in de gaten hield vanwege zijn extreemrechtse sympathieën.
De federale recherche viel de ‘leefomgeving’ van de 45-jarige onderofficier vanmorgen binnen. Waar dat gebeurde, is niet bekendgemaakt. Alleen dat de inval plaatsvond in de regio Noord-Saksen, niet zo ver van de steden Leipzig en Dresden. Volgens Der Spiegel werd onder andere een AK-47 (automatisch aanvalsgeweer, ook wel Kalasjnikov genoemd) en een grote hoeveelheid zogenoemde plastic explosieven in beslag genomen.
Het Openbaar Ministerie in Dresden opende tegen de verdachte een onderzoek wegens inbreuken op de wetgeving betreffende de controle op oorlogswapens.
De Duitse militaire inlichtingendienst had de recherche in Saksen begin dit jaar al getipt over een mogelijk wapenarsenaal in de woning van de sergeant-majoor. Die was in beeld gekomen tijdens een onderzoek naar extreemrechtse ‘elementen’ binnen het elitekorps KSK (Kommando Spezialkräfte). Dat onderzoekt loopt sinds 2017.
Extreemrechts netwerk
De Duitse minister van Defensie Annegret Kramp-Karrenbauer, die op de hoogte was van de inval, kondigde vanmiddag alvast een strenge procedure aan tegen het KSK-lid. ,,Hij zal geen uniform meer dragen en het Bundeswehr-terrein niet meer opkomen’’, zei ze in het parlement in Berlijn. De bewindsvrouwe sprak opnieuw over de mogelijkheid dat zich binnen de grotendeels geïsoleerde elite-eenheid een extreemrechts netwerk zou hebben kunnen vormen.
Het aantal Duitse soldaten verdacht van rechts-extremisme steeg vorig jaar flink.
AD 13.05.2020
Voorbereiden aanslag Algerijnse IS-fan uit Groningen
Justitie eist drie jaar celstraf tegen een AlgerijnseIS-fan uit Groningen vanwege het voorbereiden van een aanslag en lidmaatschap van IS. Hij had een foto van een viaduct in Groningen waarop een explosie was gephotoshopt.
Telegraaf 12.05.2020
Onder de naam ’Generaal S’ chatte de man met Syriëgangers. Daarin zei hij dat ’het afslachten van ongelovigen beter is dan al het andere in deze wereld’. Bovendien bezat hij een geladen pistool en veel IS-materiaal, waaronder bomhandleidingen en foto’s. „We zijn inmiddels toch echt wel wat gewend”, zei de officier van justitie, „maar de onthoofdingsfilmpjes op de telefoon van verdachte waren echt gruwelijk.”
Plannen aanslag Barcelona Spanje
De Spaanse politie heeft in Barcelona een man opgepakt die plannen zou hebben gesmeed om een terreuraanslag te plegen. Volgens de autoriteiten heeft de verdachte mogelijk banden met de terreurgroep Islamitische Staat (IS).
Volgens de Guardia Civil is de Marokkaanse verdachte intens geradicaliseerd. Hij kwam in beeld in een gezamenlijk onderzoek met de Marokkaanse en Amerikaanse veiligheidsdiensten. „De verdachte was van plan om een terroristische aanslag te plegen, waarvan de details onbekend zijn”, liet de Spaanse militaire politie vrijdag in een verklaring weten.
De Deense politie en veiligheidsdienst stellen een terroristische aanslag in het land verijdeld te hebben. Er is één verdachte aangehouden. De man zou hebben geprobeerd wapens en munitie te krijgen om een aanslag te plegen en zijn geïnspireerd door ‘militant islamisme’.
De politie in Denemarken heeft al eerder rond de twintig arrestaties verricht vanwege voorbereidingen van een terroristische aanslag. Dat gebeurde na doorzoekingen op diverse plekken in het land. De verdachten probeerden aan explosieven en vuurwapens te komen, zegt de politie die samen met de Deense inlichtingendienst een persconferentie gaf.
Neonazi Stephan E. aangeklaagd voor moord op Duitse politicus Lübcke
De 46-jarige neonazi Stephan E. is aangeklaagd voor de moord op de Duitse CDU-politicus Walter Lübcke. Die werd in juni vorig jaar voor zijn huis in Ischta doodgeschoten. De moord veroorzaakte een schok in heel Duitsland.
Verder wordt E. ook poging tot moord op een Iraakse vluchteling ten laste gelegd.
Walter Lübcke kreeg landelijke bekendheid nadat een video van hem viral was gegaan waarin hij het ruimhartige vluchtelingenbeleid van bondskanselier Merkel verdedigt. Hij zei op een informatiebijeenkomst over een vluchtelingenopvang dat in Duitsland bepaalde waarden belangrijk zijn en dat het eenieder die deze waarden niet onderschrijft vrij staat om het land te verlaten.
Meer acties klimaatactivisten
Bij links-extremistische groeperingen in Nederland zijn gewelddadigheden uitgebleven, staat in het jaarverslag. Zij richtten zich meer op demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheid.
Het aantal acties van klimaatactivisten nam toe in 2019, maar die vormden geen bedreiging voor de democratische rechtsorde, analyseert de AIVD.
Jihadisme
Moslims bidden tijdens een protest op het Plein in Den Haag tegen de terroristenafdelingen van de gevangenissen in Vught en Rotterdam. De demonstranten zijn het niet eens met de opsluiting van de moslims daar en de visitatie die plaatsvindt na afloop van een bezoek ANP
De dienst gaat ook uitgebreid in op de dreiging van jihadistisch terrorisme. Die is sinds 2017 verminderd, net als het aantal aanslagen. Toch zijn er in Europa, en in Nederland, nog relatief veel aanhoudingen en worden geregeld aanslagen voorkomen. “De dreiging is dus wel verminderd, maar nog steeds aanzienlijk.”
Telegraaf 30.04.2020
De Nederlandse jihadistische beweging is weinig zichtbaar in het openbare leven. Dat heeft volgens de AIVD te maken met “organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap”.
De dreiging van jihadistisch terrorisme in Nederland is ‘verminderd, maar nog steeds aanzienlijk’, staat in het jaarverslag. Eind 2019 werd dan ook het dreigingsniveau in Nederland (de kans dat er een terroristische aanslag plaatsvindt) verminderd van niveau 4 (substantieel) naar niveau 3 (aanzienlijk).
In maart 2019 vond wel de grootste terroristische aanslag in tijden in Nederland plaats: de tramaanslag in Utrecht. De dader Gökmen Tanis, handelde alleen en, zo bleek tijdens de rechtszaak, was ook geen onderdeel van een jihadistisch netwerk. Hij is inmiddels veroordeeld tot levenslang.
Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating, aldus het Jaarverslag AIVD.
MSN 08.06.2020 Een afsplitsing van terreurbeweging IS wint terrein in Nederland. De zogeheten ‘Hazimi-beweging’ geldt als nog extremer dan IS en telt naar schatting bijna honderd aanhangers in Nederland. Zij worden echter veelal over het hoofd gezien door lokale overheden, stelt onderzoeksbureau NTA.
In een rapport waarschuwt NTA, een bureau dat de veiligheidsketen adviseert en als deskundige optreedt in terrorisme-rechtszaken, voor de dreiging vanuit de Hazimi-beweging. Het gaat om een publieksversie van een rapport dat eerder besloten is gedeeld met anti-terrorismediensten.
Nu IS geen eigen staat meer heeft, heeft een deel van de jihadisten IS ingeruild voor de minstens zo gewelddadige afsplitsing, stelt het rapport. De groepering ontleent haar naam aan de Saoedische prediker Ahmad al-Hazimi. Zijn voornaamste boodschap is dat een ieder die afwijkt van de radicaal-islamitische leer, een afvallige is en daarom gedood mag worden.
Wie weigert zo’n persoon tot afvallige te bestempelen, wordt hiermee in de ogen van Hazimi zelf óók afvallige. Dit principe werd vanaf 2015 omarmd door een deel van IS, maar ging de leiding van de terreurorganisatie een stap te ver. Het veroorzaakte een ideologisch conflict, waarna IS veel Hazimi’s doodde of vastzette wegens ‘extremisme’.
Dit lot zou ook acht Nederlandse IS’ers hebben getroffen, die in 2016 in Syrië zijn geëxecuteerd door IS. Dat deze executies hebben plaatsgevonden werd al eerder gemeld, maar de reden waarom is nooit helemaal opgehelderd. NTA zegt nu aanwijzingen te hebben dat de Nederlanders zijn gedood vanwege hun pro-Hazimi standpunten.
De Hazimi-tak profiteert van de ineenstorting van IS. De beweging biedt volgens NTA voormalig IS-strijders een verklaring voor de ondergang van hun kalifaat: omdat IS zich niet meer hield aan de strikte leer, is hun de goddelijke overwinning ontnomen.
Een Marokkaanse-Nederlander geldt als een kopstuk in de internationale Hazimi-beweging. Het gaat om een man die zichzelf ‘Abu Asim’ noemt en in Nederland op vrije voeten is na een eerdere politie-inval. De man beheert diverse pro-Hazimi kanalen op Facebook en de besloten app Telegram. „Hij toont zich in zijn online activiteiten welbespraakt en theologisch onderlegd”, noteren de onderzoekers over hem.
De Hazimi-ideologie is volgens NTA een blinde vlek bij Nederlandse overheidsinstanties die zich op lokaal niveau bezighouden met de re-integratie van voormalig jihadisten in de samenleving. Instanties als het gevangeniswezen, gemeenten, kinderbescherming en hulpverleningsorganisaties begeleiden voormalig jihadisten hierbij.
Als een oud-strijder afstand neemt van IS, zien deze instanties dit als teken dat van hem of haar een minder grote dreiging uitgaat. Maar volgens NTA hoeft dit helemaal geen positieve ontwikkeling te zijn, omdat IS dikwijls wordt ingeruild voor de nog radicalere Hazimi-tak. „De uitspraak ‘ik neem afstand van ISIS’ kan een zeer extreme betekenis hebben, hoewel dit in eerste instantie goed nieuws lijkt”, aldus het rapport.
Omdat het de instanties aan kennis ontbreekt over de Hazimi-ideologie, zijn van heel wat terugkeerders verkeerde risico-inschattingen gemaakt, stelt NTA in een toelichting op het rapport. Met als gevolg dat deze terugkeerders minder scherp in de gaten worden gehouden en hulpverlening de boventoon gaat voeren in hun traject.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft de Hazimi-beweging wel in het vizier. In 2017 schatte de NCTV het aantal Nederlandse Hazimi’s op „enkele tientallen”. Volgens NTA is dit aantal inmiddels gegroeid naar tegen de honderd.
NU 13.05.2020 Een 58-jarige beveiliger van de Haagse vervoerder HTM is woensdag door de rechtbank veroordeeld tot twee jaar cel, waarvan acht maanden voorwaardelijk. Hij krijgt de straf voor het dreigen met een terroristisch misdrijf en verboden wapenbezit.
Tegen de man was door het Openbaar Ministerie (OM) drie jaar onvoorwaardelijk geëist. De straf valt lager uit omdat de rechter van mening is dat de man niet klaar was om zijn plannen tot uitvoer te brengen.
De man vertelde op 30 september 2019 dat hij had “zitten smullen” van de beelden van de aanslagen eerder dat jaar op twee moskeeën in de Nieuw-Zeelandse stad Christchurch waarbij in totaal 51 doden vielen.
Op de mededeling dat er over tien tot twintig jaar steeds meer moslims zullen zijn, reageerde de verdachte vervolgens tegen collega’s met de opmerking: “Dat is mooi, dan hoef ik niet te mikken.” Deze uitlatingen moeten volgens de rechter worden opgevat als het dreigen met een terroristisch misdrijf.
De man werd nog diezelfde avond aangehouden voor bedreiging. Toen zijn woning werd doorzocht, vond de politie, naast de vijf vergunde vuurwapens en bijbehorende munitie, illegale vuurwapens en munitie. De wapenvergunning van de man werd daarom ingetrokken.
Daarnaast had de man tal van rechts-extremistische foto’s en gewelddadige filmpjes op zijn telefoon staan. De rechtbank beoordeelt deze beelden weliswaar als “zorgelijk”, maar omdat er geen verband wordt gezien met het bewezenverklaarde telt het niet mee bij de strafmaat.
AD 13.05.2020 De Haagse rechtbank veroordeelt een voormalige beveiliger (56) van het Haagse trambedrijf HTM tot 24 maanden celstraf, waarvan 8 maanden voorwaardelijk, omdat hij bij collega’s dreigde een terroristisch misdrijf te gaan plegen. Ook is hij schuldig aan verboden wapenbezit.
Cornelis R. dreigde op 30 september vorig jaar tijdens een ruzie met andere HTM-beveiligers met een aanslag zoals in Nieuw-Zeeland, waarbij 51 moskeebezoekers werden gedood door een rechtsextremistische schutter. Bij de HTM-beveiliger thuis vond de politie, naast zijn bed, een geladen machinegeweer.
Cornelis R. zou tijdens de ruzie in een busje met drie collega’s, waaronder twee moslims, gezegd hebben dat hij had ‘gesmuld’ van de aanslag in Nieuw-Zeeland. Volgens de rechtbank heeft hij daarmee bij zijn collega’s de vrees aangejaagd dat hij een terroristisch misdrijf wilde gaan plegen.
Schietvereniging
De ruzie in de bus veroorzaakte zoveel ophef, dat uiteindelijk een van de aanwezige mannen vanwege een paniekaanval met een ambulance moest worden afgevoerd. Een ambulancemedewerker deed een melding bij de politie, die besloot bij R. thuis een kijkje te nemen. Naast zijn bed vonden ze een geladen machinegeweer. R., lid van een schietvereniging, had een wapenvergunning, maar niet voor het machinegeweer, een soort Kalasnikov.
Het OM had een celstraf van 36 maanden geëist, waarvan zes voorwaardelijk.
Den HaagFM 13.05.2020 Een voormalige beveiliger van HTM is veroordeeld tot een celstraf van 24 maanden, waarvan acht maanden voorwaardelijk, omdat hij collega’s tijdens een ruzie bedreigde met een terroristisch misdrijf. Ook heeft hij zich volgens de rechtbank schuldig gemaakt aan verboden wapenbezit.
Hagenaar Cornelis R. (56) bedreigde op 30 september vorig jaar andere HTM-beveiligers tijdens een ruzie. R. zou tijdens de discussie in een busje met drie collega’s, waaronder twee moslims, gezegd hebben dat hij had “gesmuld” van de aanslag in het Nieuw-Zeelandse Christchurch. Daarbij werden 51 moskeebezoekers doodgeschoten door een rechts-extremistische man.
Volgens de rechtbank heeft hij daarmee bij zijn collega’s “ondubbelzinnig” de vrees aangejaagd dat hij een terroristische misdrijf wilde gaan plegen. De collega’s zouden bovendien geweten hebben dat hij de beschikking had over vuurwapens.
Geladen machinegeweer
De ruzie in de bus leidde ertoe dat een van de aanwezige mannen met een paniekaanval moest worden afgevoerd. Een ambulancemedewerker deed melding van het voorval bij de politie, die besloot bij R. thuis een kijkje te nemen. Daar vonden ze onder meer een geladen machinegeweer. R., lid van een schietvereniging, had wel een wapenvergunning, maar niet voor het machinegeweer en de munitie.
De officier van justitie had een celstraf geëist van 36 maanden, waarvan zes maanden voorwaardelijk. De rechtbank is tot een lagere celstraf gekomen omdat de man tijdens de zitting, die twee weken geleden plaatsvond, afstand nam van zijn uitlatingen. Desondanks vond de politie afbeeldingen en filmpjes van rechts-extremistische aard op de telefoon van de man, waarin onder meer de spot wordt gedreven met Anne Frank. Als ringtone gebruikte hij het Panzerlied, een Duits soldatenlied uit de nazitijd.
Niet actief in rechts-extremistische kringen
De rechtbank laat deze zaken niet meewegen in haar uitspraak, omdat de man verder helemaal niet actief was in rechts-extremistische kringen. De advocate van R. vond dat hij moest worden vrijgesproken van de terreurbedreiging. Volgens haar was de beveiliger uitgelokt door zijn collega’s die hem in het busje hadden gesard. De rechtbank verwerpt dat verweer.
OmroepWest 13.05.2020 Een voormalige beveiliger van HTM is veroordeeld tot een celstraf van 24 maanden, waarvan acht maanden voorwaardelijk, omdat hij collega’s tijdens een ruzie bedreigde met een terroristisch misdrijf. Ook heeft hij zich volgens de rechtbank schuldig gemaakt aan verboden wapenbezit.
Hagenaar Cornelis R. (56) bedreigde op 30 september vorig jaar andere HTM-beveiligers tijdens een ruzie. R. zou tijdens de discussie in een busje met drie collega’s, waaronder twee moslims, gezegd hebben dat hij had ‘gesmuld’ van de aanslag in het Nieuw-Zeelandse Christchurch. Daarbij werden 51 moskeebezoekers doodgeschoten door een rechts-extremistische man.
Volgens de rechtbank heeft hij daarmee bij zijn collega’s ‘ondubbelzinnig’ de vrees aangejaagd dat hij een terroristische misdrijf wilde gaan plegen. De collega’s zouden bovendien geweten hebben dat hij de beschikking had over vuurwapens.
Geladen machinegeweer
De ruzie in de bus leidde ertoe dat een van de aanwezige mannen met een paniekaanval moest worden afgevoerd. Een ambulancemedewerker deed melding van het voorval bij de politie, die besloot bij R. thuis een kijkje te nemen. Daar vonden ze onder meer een geladen machinegeweer. R., lid van een schietvereniging, had wel een wapenvergunning, maar niet voor het machinegeweer en de munitie.
De officier van justitie had een celstraf geëist van 36 maanden, waarvan zes maanden voorwaardelijk. De rechtbank is tot een lagere celstraf gekomen omdat de man tijdens de zitting, die twee weken geleden plaatsvond, afstand nam van zijn uitlatingen. Desondanks vond de politie afbeeldingen en filmpjes van rechts-extremistische aard op de telefoon van de man, waarin onder meer de spot wordt gedreven met Anne Frank. Als ringtone gebruikte hij het Panzerlied, een Duits soldatenlied uit de nazitijd.
Niet actief in rechts-extremistische kringen
De rechtbank laat deze zaken niet meewegen in haar uitspraak, omdat de man verder helemaal niet actief was in rechts-extremistische kringen. De advocate van R. vond dat hij moest worden vrijgesproken van de terreurbedreiging. Volgens haar was de beveiliger uitgelokt door zijn collega’s die hem in het busje hadden gesard. De rechtbank verwerpt dat verweer.
Telegraaf 11.05.2020 Justitie eist drie jaar celstraf tegen een Algerijnse IS-fan uit Groningen vanwege het voorbereiden van een aanslag en lidmaatschap van IS. Hij had een foto van een viaduct in Groningen waarop een explosie was gephotoshopt.
Onder de naam ’Generaal S’ chatte de man met Syriëgangers. Daarin zei hij dat ’het afslachten van ongelovigen beter is dan al het andere in deze wereld’. Bovendien bezat hij een geladen pistool en veel IS-materiaal, waaronder bomhandleidingen en foto’s. „We zijn inmiddels toch echt wel wat gewend”, zei de officier van justitie, „maar de onthoofdingsfilmpjes op de telefoon van verdachte waren echt gruwelijk.”
Volgens psychologen stelt Generaal S. zich binnen de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught op als een leidersfiguur. Hij geniet daar aanzien van medegevangenen. Terrorismebestrijder NCTV waarschuwde vorige week nog dat de terroristenafdeling ’onder druk staat’ en dat het risico toeneemt dat er zich in de gevangenis jihadistische netwerken vormen.
Problemen met ex
De Algerijn, kaal met een zwarte baard, kreeg in 2001 een verblijfsvergunning in Nederland. Hij werkte als elektromonteur maar kreeg problemen met zijn ex en mocht zijn kinderen niet meer zien. Toen ging hij vrijwilligerswerk doen in een moskee en radicaliseerde hij.
De AIVD tipte justitie over de man. Die was bezig met het vergaren van informatie over explosieven, meldde de dienst in een ambtsbericht.
Generaal S. opereerde voorzichtig in zijn contacten met jihadisten. Er zouden geheime afspraken worden gepland en hij gebruikte codewoorden. Uit de chatconversaties rijst wel een beeld dat hij iets voorbereidde. „Wij zijn tot meer in staat dan andere broeders”, schreef hij. Het is echter lastig om te bewijzen dat S. bezig was om een terroristische aanslag voor te bereiden, zegt het OM. Dat was in elk geval nog in een pril stadium.
Kalasjnikov en tawheed-gebaar
De Algerijn zit al een jaar en drie maanden in voorarrest. Hij was via een beeldverbinding verbonden met de rechtszaal. Hij ontkent dat het beeldmateriaal van hem is, dat hij zich Generaal S. noemde en dat hij jihadsympathieën heeft. Er is een foto van hem waar een Kalasjnikov in is geplakt en S. het tawheed-gebaar maakt (een vinger in de lucht). „Die is gephotoshopt”, zei de Algerijn. „Mag ik geen foto maken, is dat verboden in Nederland?” De officier vindt dat zijn verklaringen ’rammelen en tekort schieten’.
NU 07.05.2020 Een grootschalige aanslag in Nederland is door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk, zo meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) donderdag. Desondanks blijft het dreigingsniveau staan op niveau 3 van de 5.
De grootste terroristische dreiging komt nog steeds uit jihadistische hoek, blijkt uit het dreigingsbeeld. Tegelijkertijd wordt ook de bewegingsvrijheid van jihadisten belemmerd door de coronamaatregelen. Dit maakt het moeilijker om een grote groep mensen te raken door een aanslag, aldus de NCTV.
Echter zien jihadisten volgens de nationaal coördinator het coronavirus als een “goddelijke ingreep”. Zowel Islamitische Staat als Al Qaeda wijzen het Westen hierop.
Ook een aanslag uit rechts-extremistische hoek blijft denkbaar. Volgens de NCTV heeft de aanslag op een moskee in Christchurch (Nieuw-Zeeland) wereldwijd meerdere daders geïnspireerd. “Ook in Nederland is een rechts-terroristische aanslag door een eenling voorstelbaar.” Nederlandse extreemrechtse groepen zijn amper actief, staat in het rapport.
NCTV heeft ook tegenstanders 5G in het vizier
Tot slot signaleert de NCTV ook andere extremistische en polariserende trends in Nederland. In het dreigingsrapport wordt onder meer gewezen op de recente brandstichtingen in zendmasten en de tegenstanders van 5G.
Bij extreemlinkse groeperingen zorgt de klimaatdiscussie voor verdeeldheid, maar “acties beperken zich voornamelijk tot het woord in plaats van de daad”, aldus de NCTV.
NOS 07.05.2020 Een terroristische aanslag door Islamitische Staat of al-Qaida is tijdens de coronacrisis minder waarschijnlijk, omdat het moeilijker is een grote groep mensen te treffen. Ook wordt de bewegingsvrijheid van jihadisten belemmerd door de maatregelen die overal in de wereld door overheden zijn genomen om het coronavirus in te dammen.
Dat schrijft de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) in de vandaag verschenen Dreigingsanalyse. Omdat de kans op een aanslag nog steeds voorstelbaar is, blijft het dreigingsniveau “aanzienlijk“, categorie drie.
Jihadisten zien het coronavirus als een goddelijke ingreep, zo schrijft de NCTV. Het Westen is volgens IS nu kwetsbaarder dan ooit. Toch is de boodschap van de terroristische organisatie dubbel: aan de ene kant roept IS op tot het plegen van aanslagen, tegelijk wordt aanhangers afgeraden naar landen te reizen waar het coronavirus heerst. Doordat de EU zelf vrijwel al het reisverkeer heeft stilgelegd, lijkt een aanslag van buiten in Nederland minder waarschijnlijk, denkt de NCTV.
Een aanslag door Nederlandse jihadisten blijft voorstelbaar. In november werden nog twee mannen uit Zoetermeer gearresteerd. Zij zouden een aanslag met bomvesten en een of meer autobommen hebben willen plegen. Welk doelwit ze op het oog hadden, is niet bekend.
5G
Het NCTV-rapport staat ook stil bij de reeks brandstichtingen bij telecommasten, sinds begin april. Verzet tegen telecommasten is niet nieuw, maar was tot nu toe altijd vreedzaam. De aankondiging dat 5G-netwerken worden aangelegd heeft voor nieuwe impulsen gezorgd.
Complotdenkers legden vervolgens een relatie met het coronavirus en willen de Nederlandse bevolking ‘beschermen’ tegen de in hun ogen gevaarlijke overheid. “Het is voorstelbaar dat het plotselinge geweld is geïnstigeerd door meerdere, ongefundeerde complottheorieën die een relatie suggereren tussen 5G-netwerken en de verspreiding van covid-19.”
Boerenprotest
De NCTV schrijft verder dat boerenorganisatie Farmers Defence Force met soms uit de hand lopende optredens bijdraagt aan maatschappelijke polarisatie rond het thema klimaat. Zo werden stikstofmaatregelen vergeleken met de Holocaust, zijn politici en andersdenkende boeren bedreigd en werd oproepen om af te rekenen met boeren die zich willen laten uitkopen. Dit leidt tot afkeuring en onrust, zeker omdat het bestuur geen afstand neemt van dit soort uitspraken.
AD 07.05.2020 De maatregelen rond het coronavirus ‘belemmeren’ jihadisten zodanig dat de kans op aanslagen wereldwijd en in Nederland zijn verminderd.
Hun bewegingsvrijheid is immers beperkt en ‘grote groepen mensen’ mogen niet meer bijeenkomen. Toch blijft de jihadistische beweging ‘de belangrijkste terroristische dreiging’ in ons land vormen.
Dat concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in de nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme dat vandaag verschijnt.
Volgens de terreurbestrijder zien jihadisten ‘het coronavirus als een goddelijke ingreep’. ,,Met verwijzingen naar de pandemie wordt het Westen door zowel ISIS als Al Qaida terechtgewezen.”
Opmerkelijk genoeg gaf ISIS ook tips hoe om te gaan met corona. In de inforgraphic ‘Sharia-adviezen over omgaan met pandemieën’ geeft ISIS het advies aan gezonde jihadi’s om niet naar getroffen landen te reizen en aan besmette mensen om de getroffen landen niet uit te reizen.
Dreigingsniveau
De NCTV handhaaft het dreigingsniveau op 3 van de 5, wat betekent dat de kans op een aanslag ‘voorstelbaar’ wordt geacht. ,,Wel is een grootschalige aanslag door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk’’, stelt de dienst.
De jihadistische beweging zou bestaan uit zo’n vijfhonderd personen, die niet-hiërarchisch georganiseerd zijn, maar vooral sociaal verbonden.
Wel is een grootschalige aanslag door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk, aldus NCTV.
De dienst waarschuwt verder voor zowel rechts- als links-extremisme. Rechtsextremisten zouden zich door de terreuraanslag in Christchurch in Nieuw-Zeeland hebben laten inspireren. De 28-jarige Australiër Brenton Tarrant schoot daarbij vorig jaar maart bij twee moskeeën 51 mensen dood. Zijn daad kreeg navolging in El Paso, Oslo, Hanau en Halle.
Volgens de NCTV is een aanslag door een extreem-rechtse eenling in ons land ook ‘voorstelbaar’. ,,Deze inschatting is vooral gebaseerd op de mogelijkheid dat een Nederlandse eenling radicaliseert.’’
De aanslag in Christchurch zou ook in Nederland ‘enige resonantie’ hebben gehad ‘bij enkele individuen’. ,,Zij worden niet zozeer gedreven door vastomlijnde rechts-extremistische ideeën, maar winden zich vanuit een mix van persoonlijke grieven en psychische problemen al langer op over maatschappelijke ontwikkelingen in de samenleving en de politiek in het bijzonder.”
Extreemrechtse groepen zijn daarentegen ‘marginaal’ denkt de dienst en ‘niet gewelddadig’. ,,Er zijn op dit moment geen aansprekende leiders die grote groepen weten te mobiliseren.”
5G
In extreem-linkse hoek ziet de NCTV hoe onderwerpen als klimaat aan hun eigen onderwerpen worden gekoppeld. Toch is ook die groep niet groot.
Wel ziet de NCTV een ‘trend’ in de brandstichting van bijvoorbeeld zendmasten, vanwege de uitrol van het 5G-mobiele netwerk. ,,Tegenstanders richten zich tegen de overheid, die in hun ogen de volksgezondheid, het milieu of privacy schaadt met de uitrol van 5G.”
De NCTV signaleert wel een opvallend probleem als jihadisten worden geplaatst in de speciale terreurafdeling in Vught. Door de hoge bezetting van de afgelopen jaren van zo’n 40 personen wordt het voor de staf ‘steeds moeilijker om ongewenste netwerkvorming te detecteren’.
Opvallend is verder nog dat de Farmers Defence Force (FDF) wordt genoemd in het terreurbeeld van de NCTV. Deze ‘agrarische belangenbehartigers’ vielen rond de boerenprotesten op door uit te halen naar politie.
,,Dit komt bijvoorbeeld terug in uitspraken waarin de positie van de boeren op een lijn werd gesteld met de Holocaust. Dit heeft tot onrust en afkeuring geleid, zeker nadat het bestuur van de organisatie, in tegenstelling tot meer gematigde belangenbehartigers, geen afstand nam van de uitspraken,’’ schrijft de NCTV.
Ook richtte de FDF zich in april tegen boeren die zich laten uitkopen door de overheid en stelde dat er afgerekend moet worden met ‘de zwakke schakels en de Judassen uit onze gelederen’. ,,Daarnaast vinden rondom demonstraties soms incidenten plaats. Bijvoorbeeld door het inrijden van een deur van het provinciehuis in Groningen of het bekogelen van meerdere motoragenten met zwaar vuurwerk vanuit een rijdende bus.”
De NCTV ziet dat zulke ‘excessen’ bijdragen ‘aan maatschappelijke polarisatie rond het thema klimaat’.
RO 07.05.2020 Een deel van de Nederlandse jihadistische beweging heeft nog steeds de intentie om een terroristische aanslag te plegen. Dat leidt soms zelfs tot concrete plannen. Uit rechts-extremistische hoek komt de mogelijke dreiging van eenlingen.
Een terroristische aanslag in Nederland is dus nog steeds voorstelbaar. Daarom blijft het dreigingsniveau op 3 van de 5 staan. Wel is een grootschalige aanslag door de coronacrisis op dit moment minder waarschijnlijk. Dat blijkt uit het 52ste Dreigingsbeeld van de NCTV.
Jihadisme
De belangrijkste terroristische dreiging in Nederland komt nog steeds uit jihadistische hoek. Twee categorieën jihadisten vormen in het bijzonder een bron van zorg. Gedetineerde jihadisten die elkaar negatief kunnen beïnvloeden in de gevangenis. En teruggekeerde uitreizigers, die bij terroristische groepen zijn aangesloten en strijdervaring hebben opgedaan.
Rechts-extremisme
De rechts-terroristische aanslag in Christchurch heeft wereldwijd meerdere daders geïnspireerd, zoals in El Paso, Oslo, Halle en Hanau. Ook in Nederland is een rechts-terroristische aanslag door een eenling voorstelbaar.
Deze inschatting is vooral gebaseerd op de mogelijkheid dat een Nederlandse eenling radicaliseert en tot een rechts-extremistische geweldsdaad overgaat. Nederlandse extreemrechtse groepen zijn marginaal en niet gewelddadig. Er zijn op dit moment geen aansprekende leiders die grote groepen weten te mobiliseren.
Corona
Jihadisten zien het coronavirus als een goddelijke ingreep. Met verwijzingen naar de pandemie wordt het Westen door zowel ISIS als al Qa’ida terechtgewezen. Nu westerse militairen zijn teruggehaald om in eigen land bij te dragen aan de pandemiebestrijding krijgen jihadisten meer speelruimte.
Tegelijk wordt de bewegingsvrijheid van jihadisten belemmerd door de maatregelen die overal in de wereld zijn genomen. De coronadreiging maakt een grootschalige aanslag op dit moment minder waarschijnlijk, omdat het moeilijker is een grote groep mensen te raken.
Extremisme en polarisatie
Ook in dit Dreigingsbeeld worden extremistische en polariserende trends gesignaleerd. Zo vinden er sinds begin april extremistische incidenten plaats bij telecommasten verspreid over Nederland, variërend van sabotage tot brandstichting.
Tegenstanders richten zich tegen de overheid, die in hun ogen de volksgezondheid, het milieu of privacy schaadt met de uitrol van 5G. De klimaatdiscussie zorgt voor verdeeldheid in het Nederlandse extreemlinkse landschap.
Extreemlinkse en links-extremistische groeperingen die zich oorspronkelijk richtten op andere onderwerpen verbinden het thema klimaat met hun eigen onderwerpen.
De extreemlinkse beweging in Nederland is, zeker in vergelijking met landen als Duitsland of Frankrijk, beperkt in omvang en activiteit. Acties beperken zich voornamelijk tot het woord in plaats van de daad.
RO 29.04.2020 Internationale ontwikkelingen zijn steeds lastiger te voorspellen en te beheersen. Dat maakt dat dreigingen tegen de Nederlandse samenleving vaak divers en complex zijn.
In 2019 zag de AIVD dat steeds meer landen invloed proberen te krijgen op Nederlandse belangen.
Ons land hoort bij de meest ontwikkelde naties van de wereld op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Dat maakt het een aantrekkelijk doelwit van digitale spionage en beïnvloeding.
2019 was ook een jaar waarin de AIVD een opleving waarnam van wereldwijd rechts-extremisme. Extremisten pleegden gewelddadige aanslagen in de Verenigde Staten, Europese landen en Nieuw-Zeeland.
In Nederland was de opleving vooral online te zien.
Dreiging jihadistisch terrorisme nog altijd aanwezig
De acute dreiging van ISIS voor Europa is het afgelopen jaar verder afgezwakt, maar de groepering houdt wel de intentie om aanslagen in westerse landen te (laten) plegen. Incidenten en een groot aantal arrestaties binnen Nederland tonen aan dat de dreiging van het jihadistisch terrorisme nog altijd aanwezig is.
De AIVD constateert ook dat radicaal-salafistische aanjagers, ondanks dat zij in absolute termen een minderheid vormen, een disproportioneel grote invloed hebben binnen islamitisch Nederland. Zij streven naar een parallelle samenleving waar de regels van de Nederlandse rechtsstaat niet gelden. Dat brengt risico’s op langere termijn met zich mee.
NOS 29.04.2020 De geheime dienst AIVD ziet een opleving van rechts-extremisme wereldwijd. In zijn jaarverslag over 2019 staat dat rechts-extremisten elkaar vinden op websites en van daaruit uitgenodigd worden voor besloten groepen. Dat kan leiden tot radicalisering en geweld. De AIVD noemt in deze context de Nederlandse “alt-rechtsbeweging” Erkenbrand.
Die streeft volgens de AIVD met “democratische middelen ondemocratische doelstellingen” na. De beweging heeft volgens de inlichtingendienst “als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt”.
Traditionele rechts-extremisten reageren volgens de AIVD “zeer sterk op de acties van antiracisme-activisten en zoeken daarbij aansluiting bij lokaal protesterende burgers”. “Dit heeft al verschillende malen tot (dreiging met) geweld geleid waarbij huisadressen van antiracisme-activisten worden gepubliceerd en worden bezocht of waarbij anti-Zwarte Piet-demonstranten worden belaagd, soms met deelname van groepjes voetbalhooligans.”
Internationaal noemt de AIVD aanslagen van rechts-extremisten in de VS, Nieuw-Zeeland en ook in Europa. Vooral de aanslag vorig jaar maart in Christchurch in Nieuw-Zeeland heeft aangezet tot ‘copycat-gedrag’.
Meer acties klimaatactivisten
Bij links-extremistische groeperingen in Nederland zijn gewelddadigheden uitgebleven, staat in het jaarverslag. Zij richtten zich meer op demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheid.
Het aantal acties van klimaatactivisten nam toe in 2019, maar die vormden geen bedreiging voor de democratische rechtsorde, analyseert de AIVD.
Moslims bidden tijdens een protest op het Plein in Den Haag tegen de terroristenafdelingen van de gevangenissen in Vught en Rotterdam. De demonstranten zijn het niet eens met de opsluiting van de moslims daar en de visitatie die plaatsvindt na afloop van een bezoek ANP
De dienst gaat ook uitgebreid in op de dreiging van jihadistisch terrorisme. Die is sinds 2017 verminderd, net als het aantal aanslagen. Toch zijn er in Europa, en in Nederland, nog relatief veel aanhoudingen en worden geregeld aanslagen voorkomen. “De dreiging is dus wel verminderd, maar nog steeds aanzienlijk.”
De Nederlandse jihadistische beweging is weinig zichtbaar in het openbare leven. Dat heeft volgens de AIVD te maken met “organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap”.
In dat kader noemt de AIVD ook de netwerkvorming op terroristenafdelingen van gevangenissen en onder teruggekeerde jihadisten.
IS blijft gevaar
Ook radicaal-salafistische ‘aanjagers’ worden in het jaarverslag genoemd als dreiging. Dat zijn er relatief niet veel, maar hun invloed is “disproportioneel groot binnen islamitisch Nederland”. Sommigen hebben een opleiding gehad in de Golfregio. De AIVD doet onderzoek naar geldstromen uit deze regio.
Ook de islamitische terreurorganisatie IS is nog niet uitgespeeld, al is ‘het kalifaat’ gevallen en leider Abu Bakr al-Baghdadi gedood. “Nog steeds wil ISIS aanslagen plegen in het Westen, waarbij Syrië en Irak waarschijnlijk de belangrijkste basis voor ISIS blijven.”
Rusland en MH17
De inlichtingendienst ziet nog steeds dat meer landen invloed proberen te krijgen op Nederlandse belangen op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Ze proberen onder meer via spionage informatie te verkrijgen.
De AIVD noemt Rusland: “Het afgelopen jaar was Nederland opnieuw een interessant spionagedoelwit voor Rusland.” Vanuit Moskou is sprake van “voortdurende (online)beïnvloedingsactiviteiten op sociale media vanuit Rusland, waarbij de beïnvloeding van de beeldvorming ten aanzien van de toedracht van de ramp met vlucht MH17 een grote rol speelt”.
De grootste dreiging op het gebied van economische spionage is China. Meerdere Nederlandse topsectoren zijn doelwit geworden, met als doel hoogwaardige technologie in handen te krijgen, aldus de inlichtingendienst.
AD 29.04.2020 Nederland kent een ‘online opleving’ van rechts-extremisme. ,,Nederlanders zijn lid van internationale onlinegroepen waarin aanslagplegers en hun sympathisanten elkaar vinden”, zo meldt inlichtingendienst AIVD in haar jaarverslag over 2019.
De geheime dienst bestempelt 2019 als het jaar waarin ‘een opleving waar te nemen was van wereldwijd rechts-extremisme’. ,,Extremisten pleegden gewelddadige aanslagen in de Verenigde Staten, Europese landen en Nieuw-Zeeland.” In Nederland is die opleving vooral online te zien, zo stelt de AIVD.
Extreme content kan mensen aanzetten tot radicalisering of zelfs tot geweld. Ook Nederlanders zijn lid van dergelijke onlinegroepen, aldus Jaarverslag AIVD.
,,Vooral de aanslag van een Australiër in Christchurch, Nieuw-Zeeland, waarbij 51 mensen in een moskee werden gedood, heeft mensen aangezet tot copycat-gedrag. Dat gedrag wordt versterkt doordat aanslagplegers en hun sympathisanten elkaar vinden op rechts-extremistische websites.”
Die ontmoetingen worden daarna voortgezet in besloten, nog extremere groepen. ,,Extreme content kan mensen aanzetten tot radicalisering of zelfs tot geweld. Ook Nederlanders zijn lid van dergelijke internationale onlinegroepen.”
Deze nieuwssite schreef recent nog over een groep Nederlanders die actief waren op het neo-nazistische webforum Iron March. Op dat forum waren ook Amerikaanse rechts-extremisten aanwezig die later zijn aangeklaagd voor meerdere racistische moorden. Vandaag kwam ook een inwoner van Den Haag voor de rechter die gezegd zou hebben ‘te hebben gesmuld van de aanslag in Christchurch’ en ook een moskee zou hebben willen aanvallen.
De AIVD noemt één Nederlandse beweging met naam. Volgens de dienst is Erkenbrand ‘een voorbeeld van een organisatie die met democratische middelen ondemocratische doelstellingen nastreeft’. ,,Deze Nederlandse alt-rechtsbeweging heeft als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt.”
Jihadisme
De dreiging van jihadistisch terrorisme in Nederland is ‘verminderd, maar nog steeds aanzienlijk’, staat in het jaarverslag. Eind 2019 werd dan ook het dreigingsniveau in Nederland (de kans dat er een terroristische aanslag plaatsvindt) verminderd van niveau 4 (substantieel) naar niveau 3 (aanzienlijk).
In maart 2019 vond wel de grootste terroristische aanslag in tijden in Nederland plaats: de tramaanslag in Utrecht. De dader Gökmen Tanis, handelde alleen en, zo bleek tijdens de rechtszaak, was ook geen onderdeel van een jihadistisch netwerk. Hij is inmiddels veroordeeld tot levenslang.
Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating, aldus het Jaarverslag AIVD.
Van de Nederlandse jihadistische beweging gaat nog steeds dreiging uit. Ook al is ze ’weinig zichtbaar in het openbare leven’. ,,Dat heeft te maken met organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap. Ook groeit de beweging niet: er komen nauwelijks nieuwe mensen bij en er gaan er ook weinig weg.”
De inlichtingendienst maakt zich zorgen over de twee speciale Terroristenafdelingen in de Nederlandse gevangenissen. ,,Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating. Als zij zijn teruggekeerd in hun oude netwerk, kunnen deze jihadisten voor een nieuwe dynamiek in dat netwerk zorgen.”
Ook lijkt het deradicaliseren van teruggekeerde jihadisten uit Syrië slechts gedeeltelijk een succes: ,,Veel terugkeerders houden zich bezig met propaganda of facilitering, ze blijken de jihadistische ideologie aan te blijven hangen zonder nog geweld te willen plegen.”
Spionage
De AIVD constateert ook dat andere landen spioneren in ons land en noemt China in het bijzonder. Volgens de dienst is dat land ‘de grootste dreiging op het vlak van economische spionage’. Zo zouden meerdere Nederlandse topsectoren doelwit zijn geweest van digitale spionage. Vooral hoogwaardige Nederlandse technologieën zijn doelwit. Denk bijvoorbeeld aan chipfabrikant ASML, al noemt de AIVD deze niet bij naam.
De Chinezen gebruiken volgens de dienst de buitgemaakte informatie om de eigen economie te ontwikkelen. Opvallend daarbij is dat China spioneert langs de zogenoemde Nieuwe Zijderoute. Dat zijn routes over spoor en weg door zowel het Midden-Oosten als India en Afrika richting het land. ,,Onderzoek wijst uit dat landen langs deze nieuwe route geregeld doelwit zijn van digitale spionage’’, schrijft de AIVD
5G
De AIVD vreest bovendien dat China marktleider wordt op gebieden als kunstmatige intelligentie en 5G, waardoor via deze ‘technische dominantie’ landen afhankelijker worden van Chinese technologie. Dat zet de deur open naar digitale spionage en sabotage, constateert de AIVD.
Naast China noemt de dienst ook Rusland met nadruk. Het land voert ‘voortdurend’ online campagne om vraagtekens te zetten bij de rol van Rusland rond de aanslag op de MH17. Dat is niet al te succesvol, schrijft de geheime dienst wel: ,,De impact op Nederland lijkt vooralsnog beperkt.”
NOS 29.04.2020 De geheime dienst AIVD ziet een opleving van rechts-extremisme wereldwijd. In zijn jaarverslag over 2019 staat dat rechts-extremisten elkaar vinden op websites en van daaruit uitgenodigd worden voor besloten groepen. Dat kan leiden tot radicalisering en geweld. De AIVD noemt in deze context de Nederlandse “alt-rechtsbeweging” Erkenbrand.
Die streeft volgens de AIVD met “democratische middelen ondemocratische doelstellingen” na. De beweging heeft volgens de inlichtingendienst “als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt”.
Traditionele rechts-extremisten reageren volgens de AIVD “zeer sterk op de acties van antiracisme-activisten en zoeken daarbij aansluiting bij lokaal protesterende burgers”. “Dit heeft al verschillende malen tot (dreiging met) geweld geleid waarbij huisadressen van antiracisme-activisten worden gepubliceerd en worden bezocht of waarbij anti-Zwarte Piet-demonstranten worden belaagd, soms met deelname van groepjes voetbalhooligans.”
Internationaal noemt de AIVD aanslagen van rechts-extremisten in de VS, Nieuw-Zeeland en ook in Europa. Vooral de aanslag vorig jaar maart in Christchurch in Nieuw-Zeeland heeft aangezet tot ‘copycat-gedrag’.
Meer acties klimaatactivisten
Bij links-extremistische groeperingen in Nederland zijn gewelddadigheden uitgebleven, staat in het jaarverslag. Zij richtten zich meer op demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheid.
Het aantal acties van klimaatactivisten nam toe in 2019, maar die vormden geen bedreiging voor de democratische rechtsorde, analyseert de AIVD.
Moslims bidden tijdens een protest op het Plein in Den Haag tegen de terroristenafdelingen van de gevangenissen in Vught en Rotterdam. De demonstranten zijn het niet eens met de opsluiting van de moslims daar en de visitatie die plaatsvindt na afloop van een bezoek ANP
De dienst gaat ook uitgebreid in op de dreiging van jihadistisch terrorisme. Die is sinds 2017 verminderd, net als het aantal aanslagen. Toch zijn er in Europa, en in Nederland, nog relatief veel aanhoudingen en worden geregeld aanslagen voorkomen. “De dreiging is dus wel verminderd, maar nog steeds aanzienlijk.”
De Nederlandse jihadistische beweging is weinig zichtbaar in het openbare leven. Dat heeft volgens de AIVD te maken met “organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap”.
In dat kader noemt de AIVD ook de netwerkvorming op terroristenafdelingen van gevangenissen en onder teruggekeerde jihadisten.
IS blijft gevaar
Ook radicaal-salafistische ‘aanjagers’ worden in het jaarverslag genoemd als dreiging. Dat zijn er relatief niet veel, maar hun invloed is “disproportioneel groot binnen islamitisch Nederland”. Sommigen hebben een opleiding gehad in de Golfregio. De AIVD doet onderzoek naar geldstromen uit deze regio.
Ook de islamitische terreurorganisatie IS is nog niet uitgespeeld, al is ‘het kalifaat’ gevallen en leider Abu Bakr al-Baghdadi gedood. “Nog steeds wil ISIS aanslagen plegen in het Westen, waarbij Syrië en Irak waarschijnlijk de belangrijkste basis voor ISIS blijven.”
Rusland en MH17
De inlichtingendienst ziet nog steeds dat meer landen invloed proberen te krijgen op Nederlandse belangen op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Ze proberen onder meer via spionage informatie te verkrijgen.
De AIVD noemt Rusland: “Het afgelopen jaar was Nederland opnieuw een interessant spionagedoelwit voor Rusland.” Vanuit Moskou is sprake van “voortdurende (online)beïnvloedingsactiviteiten op sociale media vanuit Rusland, waarbij de beïnvloeding van de beeldvorming ten aanzien van de toedracht van de ramp met vlucht MH17 een grote rol speelt”.
De grootste dreiging op het gebied van economische spionage is China. Meerdere Nederlandse topsectoren zijn doelwit geworden, met als doel hoogwaardige technologie in handen te krijgen, aldus de inlichtingendienst.
AD 29.04.2020 Nederland kent een ‘online opleving’ van rechts-extremisme. ,,Nederlanders zijn lid van internationale onlinegroepen waarin aanslagplegers en hun sympathisanten elkaar vinden”, zo meldt inlichtingendienst AIVD in haar jaarverslag over 2019.
De geheime dienst bestempelt 2019 als het jaar waarin ‘een opleving waar te nemen was van wereldwijd rechts-extremisme’. ,,Extremisten pleegden gewelddadige aanslagen in de Verenigde Staten, Europese landen en Nieuw-Zeeland.” In Nederland is die opleving vooral online te zien, zo stelt de AIVD.
Extreme content kan mensen aanzetten tot radicalisering of zelfs tot geweld. Ook Nederlanders zijn lid van dergelijke onlinegroepen, aldus Jaarverslag AIVD.
,,Vooral de aanslag van een Australiër in Christchurch, Nieuw-Zeeland, waarbij 51 mensen in een moskee werden gedood, heeft mensen aangezet tot copycat-gedrag. Dat gedrag wordt versterkt doordat aanslagplegers en hun sympathisanten elkaar vinden op rechts-extremistische websites.”
Die ontmoetingen worden daarna voortgezet in besloten, nog extremere groepen. ,,Extreme content kan mensen aanzetten tot radicalisering of zelfs tot geweld. Ook Nederlanders zijn lid van dergelijke internationale onlinegroepen.”
Deze nieuwssite schreef recent nog over een groep Nederlanders die actief waren op het neo-nazistische webforum Iron March. Op dat forum waren ook Amerikaanse rechts-extremisten aanwezig die later zijn aangeklaagd voor meerdere racistische moorden. Vandaag kwam ook een inwoner van Den Haag voor de rechter die gezegd zou hebben ‘te hebben gesmuld van de aanslag in Christchurch’ en ook een moskee zou hebben willen aanvallen.
De AIVD noemt één Nederlandse beweging met naam. Volgens de dienst is Erkenbrand ‘een voorbeeld van een organisatie die met democratische middelen ondemocratische doelstellingen nastreeft’. ,,Deze Nederlandse alt-rechtsbeweging heeft als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt.”
Jihadisme
De dreiging van jihadistisch terrorisme in Nederland is ‘verminderd, maar nog steeds aanzienlijk’, staat in het jaarverslag. Eind 2019 werd dan ook het dreigingsniveau in Nederland (de kans dat er een terroristische aanslag plaatsvindt) verminderd van niveau 4 (substantieel) naar niveau 3 (aanzienlijk).
In maart 2019 vond wel de grootste terroristische aanslag in tijden in Nederland plaats: de tramaanslag in Utrecht. De dader Gökmen Tanis, handelde alleen en, zo bleek tijdens de rechtszaak, was ook geen onderdeel van een jihadistisch netwerk. Hij is inmiddels veroordeeld tot levenslang.
Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating, aldus het Jaarverslag AIVD.
Van de Nederlandse jihadistische beweging gaat nog steeds dreiging uit. Ook al is ze ’weinig zichtbaar in het openbare leven’. ,,Dat heeft te maken met organisatorische en ideologische verdeeldheid en gebrek aan hiërarchie en leiderschap. Ook groeit de beweging niet: er komen nauwelijks nieuwe mensen bij en er gaan er ook weinig weg.”
De inlichtingendienst maakt zich zorgen over de twee speciale Terroristenafdelingen in de Nederlandse gevangenissen. ,,Er is een dreiging van netwerkvorming op de terroristenafdelingen én in het terugkeren van jihadisten in de jihadistische beweging na hun vrijlating. Als zij zijn teruggekeerd in hun oude netwerk, kunnen deze jihadisten voor een nieuwe dynamiek in dat netwerk zorgen.”
Ook lijkt het deradicaliseren van teruggekeerde jihadisten uit Syrië slechts gedeeltelijk een succes: ,,Veel terugkeerders houden zich bezig met propaganda of facilitering, ze blijken de jihadistische ideologie aan te blijven hangen zonder nog geweld te willen plegen.”
Spionage
De AIVD constateert ook dat andere landen spioneren in ons land en noemt China in het bijzonder. Volgens de dienst is dat land ‘de grootste dreiging op het vlak van economische spionage’. Zo zouden meerdere Nederlandse topsectoren doelwit zijn geweest van digitale spionage. Vooral hoogwaardige Nederlandse technologieën zijn doelwit. Denk bijvoorbeeld aan chipfabrikant ASML, al noemt de AIVD deze niet bij naam.
De Chinezen gebruiken volgens de dienst de buitgemaakte informatie om de eigen economie te ontwikkelen. Opvallend daarbij is dat China spioneert langs de zogenoemde Nieuwe Zijderoute. Dat zijn routes over spoor en weg door zowel het Midden-Oosten als India en Afrika richting het land. ,,Onderzoek wijst uit dat landen langs deze nieuwe route geregeld doelwit zijn van digitale spionage’’, schrijft de AIVD
5G
De AIVD vreest bovendien dat China marktleider wordt op gebieden als kunstmatige intelligentie en 5G, waardoor via deze ‘technische dominantie’ landen afhankelijker worden van Chinese technologie. Dat zet de deur open naar digitale spionage en sabotage, constateert de AIVD.
Naast China noemt de dienst ook Rusland met nadruk. Het land voert ‘voortdurend’ online campagne om vraagtekens te zetten bij de rol van Rusland rond de aanslag op de MH17. Dat is niet al te succesvol, schrijft de geheime dienst wel: ,,De impact op Nederland lijkt vooralsnog beperkt.”
Degenen die verantwoordelijk zijn voor de gifgasaanvallen in Syrië in 2017 moeten ter verantwoording worden geroepen. „Straffeloosheid voor deze vreselijke daden zal niet worden getolereerd”, stelt EU-buitenlandchef Josep Borrell namens de 27 lidstaten.
Onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag hebben vastgesteld dat de Syrische luchtmacht achter meerdere gifgasaanvallen in het land zat, waarbij tientallen slachtoffers vielen.
Het Syrische regime is verantwoordelijk voor driegifgasaanvallen waarbij in maart 2017 tientallen burgers omkwamen in het noordwesten van Syrië. Dat stelt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in een rapport dat is verschenen (onderzoekonderzoek).
In het rapport van woensdag 08.04.2020 stelt de OPCW voor het eerst de Syrische regering verantwoordelijk voor drie aanvallen in maart 2017, waarbij chloorgas en het zenuwgas sarin werden gebruikt.
De aanvallen vonden plaats tijdens de slepende burgeroorlog tussen het regime van president Assad en allerlei groepen opstandelingen. De OPCW en de Verenigde Naties stelden eerder al gifgasaanvallen vast, maar zij mochten toen nog geen onderzoek doen naar de daders.
Syrië en bondgenoot Rusland hebben altijd tegengesproken dat het regime gifgas inzet. Zij beschuldigen jihadisten ervan gifgas te gebruiken.
De Europese Unie neemt de conclusies over en spreekt in een verklaring een krachtige veroordeling uit van het gebruik van chemische wapen door de Syrische luchtmacht. Het afleggen van rekenschap is essentieel om te voorkomen dat chemische wapens weer vaker worden gebruikt, aldus de EU. Het gebruik daarvan is altijd in strijd met het internationaal recht en kan neerkomen op een oorlogsmisdaad of misdaden tegen de mensheid.
Syrische regime verantwoordelijk
Eerder al concludeerde de OPCW al dat er in 2017 gifgas is gebruikt in Al-Lataminah. Nu wijst de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens voor het eerst ook een dader aan.
Sancties EU
Het is nu aan de internationale gemeenschap om „gepaste actie” te ondernemen. De EU heeft eerder sancties ingesteld tegen Syrische regeringsfunctionarissen en wetenschappers voor hun rol bij ontwikkeling en gebruik van chemische wapens en is bereid verdere strafmaatregelen te treffen, staat in de verklaring.
In een rapport van woensdag stelt de OPCW voor het eerst de Syrische regering verantwoordelijk voor drie aanvallen in maart 2017, waarbij chloorgas en het zenuwgas sarin werden gebruikt. Ⓒ AFP
Telegraaf 09.04.2020 Degenen die verantwoordelijk zijn voor de gifgasaanvallen in Syrië in 2017 moeten ter verantwoording worden geroepen. „Straffeloosheid voor deze vreselijke daden zal niet worden getolereerd”, stelt EU-buitenlandchef Josep Borrell namens de 27 lidstaten.
Onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag hebben vastgesteld dat de Syrische luchtmacht achter meerdere gifgasaanvallen in het land zat, waarbij tientallen slachtoffers vielen. In een rapport van woensdag stelt de OPCW voor het eerst de Syrische regering verantwoordelijk voor drie aanvallen in maart 2017, waarbij chloorgas en het zenuwgas sarin werden gebruikt.
De Europese Unie neemt de conclusies over en spreekt in een verklaring een krachtige veroordeling uit van het gebruik van chemische wapen door de Syrische luchtmacht. Het afleggen van rekenschap is essentieel om te voorkomen dat chemische wapens weer vaker worden gebruikt, aldus de EU. Het gebruik daarvan is altijd in strijd met het internationaal recht en kan neerkomen op een oorlogsmisdaad of misdaden tegen de mensheid.
Het is nu aan de internationale gemeenschap om „gepaste actie” te ondernemen. De EU heeft eerder sancties ingesteld tegen Syrische regeringsfunctionarissen en wetenschappers voor hun rol bij ontwikkeling en gebruik van chemische wapens en is bereid verdere strafmaatregelen te treffen, staat in de verklaring.
MSN 09.04.2020 Degenen die verantwoordelijk zijn voor de gifgasaanvallen in Syrië in 2017 moeten ter verantwoording worden geroepen. “Straffeloosheid voor deze vreselijke daden zal niet worden getolereerd”, stelt EU-buitenlandchef Josep Borrell namens de 27 lidstaten.
Onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag hebben vastgesteld dat de Syrische luchtmacht achter meerdere gifgasaanvallen in het land zat, waarbij tientallen slachtoffers vielen. In een rapport van woensdag stelt de OPCW voor het eerst de Syrische regering verantwoordelijk voor drie aanvallen in maart 2017, waarbij chloorgas en het zenuwgas sarin werden gebruikt.
De Europese Unie neemt de conclusies over en spreekt in een verklaring een krachtige veroordeling uit van het gebruik van chemische wapen door de Syrische luchtmacht. Het afleggen van rekenschap is essentieel om te voorkomen dat chemische wapens weer vaker worden gebruikt, aldus de EU. Het gebruik daarvan is altijd in strijd met het internationaal recht en kan neerkomen op een oorlogsmisdaad of misdaden tegen de mensheid.
Het is nu aan de internationale gemeenschap om “gepaste actie” te ondernemen. De EU heeft eerder sancties ingesteld tegen Syrische regeringsfunctionarissen en wetenschappers voor hun rol bij ontwikkeling en gebruik van chemische wapens en is bereid verdere strafmaatregelen te treffen, staat in de verklaring.
NRC 08.04.2020 Eerder concludeerde de OPCW al dat er in 2017 gifgas is gebruikt in Al-Lataminah. Nu wijst de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens voor het eerst ook een dader aan.
Het Syrische regime is verantwoordelijk voor drie gifgasaanvallen waarbij in maart 2017 tientallen burgers omkwamen in het noordwesten van Syrië. Dat stelt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in een rapport dat woensdag is verschenen. Het is de eerste keer dat de OPCW het regime van Bashar al-Assad als dader aanwijst.
Eerder hadden OPCW-onderzoeksmissies niet het mandaat om de schuldvraag bij aanvallen met chemische wapens te onderzoeken. In 2018 kwam daar verandering in dankzij een resolutie van de Verenigde Naties, waarop de OPCW een zogenoemd Onderzoeks- en Identificatieteam (IIT) oprichtte. De OPCW concludeerde eerder al wel dat er gifgas was ingezet bij de aanvallen in Noord-Syrië.
Sarin en chloorgas
Op 24 maart 2017 liet een gevechtsvliegtuig van de Syrische luchtmacht een bom met het gifgas sarin op het dorp Al-Lataminah vallen. Daarbij kwamen zestien mensen om het leven. Een dag later liet een helikopter van het regime een bom met chloorgas op een ziekenhuis in hetzelfde dorp neerkomen, waarbij dertig mensen omkwamen. Op 30 maart liet het regime opnieuw een bom met sarin vallen in het zuiden van Al-Lataminah, waarbij zestig mensen omkwamen.
Volgens het ITT bestaat geen twijfel over wie er achter de aanvallen zit. Leider van het onderzoeksteam Santiago Oñate-Laborde schrijft dat „aanvallen van een dergelijke strategische aard” alleen hadden kunnen plaatsvinden „op bevel van de hogere autoriteiten van het militaire commando van de Syrische Arabische Republiek”.
De onderzoeksresultaten staan niet gelijk aan een gerechtelijke vervolging, benadrukt de directeur-generaal van de OPCW, Fernando Arias. Zijn organisatie is geen gerechtelijk orgaan en het is nu aan landen en de Verenigde Naties om eventueel in actie te komen tegen Syrië.
VrT 08.04.2020 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) duidt in een nieuw rapport de Syrische luchtmacht aan als dader bij drie bombardementen met chemische wapens. Het is de eerste keer dat de VN-waakhond een dader aanwijst voor dergelijke aanvallen, voordien kon ze enkel onderzoeken of er al dan niet chemische wapens waren gebruikt.
Het IIT of het ‘Investigation and Identification Team’ leidde het onderzoek naar drie bombardementen eind maart 2017 op de stad Al-Lataminah, in de provincie Hama. Het onderzoeksteam werd in 2018 opgericht door een VN-resolutie in 2018 om een dader aan te duiden voor chemische aanvallen in Syrië. Zowel Rusland als Syrië waren destijds tegen de oprichting van het onderzoeksteam.
Volgens het rapport vielen er meer dan 106 doden en gewonden bij de drie afzonderlijke bombardementen op 24, 27 en 30 maart 2017. Het onderzoek concludeert dat een brigade van de Syrische luchtmacht de stad en het ziekenhuis bombardeerde met twee M4000 bommen met saringas en 1 cylinder met chloorgas. De luchtaanvallen werden uitgevoerd door twee SU-22 gevechtsvliegtuigen vanuit de luchtmachtbasis van Sharat en een helikopter vanuit de luchtmachtbasis van Hama.
Er zijn redelijke argumenten om aan te tonen dat de daders van de aanvallen met chemische wapens personen van de Syrische luchtmacht waren…!
“Er zijn redelijke argumenten om aan te tonen dat de daders van het gebruik van saringas als chemisch wapen in Al-Lataminah op 24 en 30 maart 2017, en het gebruik van chloorgas als chemisch wapen op 25 maart 2017 personen van de Syrische luchtmacht waren”, dat zegt Santiago Onate-Laborde, de leider van het team.
Hij benadrukt dat het IIT geen juridisch orgaan is en dat het niet bevoegd is om iemand aan te klagen. Volgens hem is het nu aan de leden van de OPCW, de VN-veiligheidsraad en de internationale gemeenschap om verdere stappen te ondernemen.
De Syrische overheid en haar bondgenoten Rusland en Iran hebben steeds ontkend dat er door hen chemische wapens werden gebruikt. Ze hielden steeds vol dat de chemische aanvallen door jihadistische groeperingen werden uitgevoerd.
Volgens het Global Public Policy Institute, een onafhankelijke onderzoeksorganisatie gevestigd in Berlijn, vonden er al 336 chemische aanvallen plaats in Syrië sinds 2012. 98% van die aanvallen zouden volgens hun onderzoek uitgevoerd zijn door het Syrische regime, de resterende 2% door Islamitische Staat.
De Syrische burgeroorlog, waarbij president Bashar al-Assad oorlog voert tegen verschillende rebellengroeperingen, sleept al negen jaar aan en kostte al het leven aan minstens een half miljoen burgers.
Telegraaf 08.04.2020 De Syrische luchtmacht zat achter meerdere gifgasaanvallen in het land waarbij tientallen slachtoffers vielen. Dat concluderen onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Het is de eerste keer dat de OPCW de Syrische regering verantwoordelijk acht voor de aanvallen. Bij drie aanvallen in maart 2017 op de plaats al-Lataminah werden chloorgas en het zenuwgas Sarin gebruikt.
De aanvallen vonden plaats tijdens de slepende burgeroorlog tussen het regime van president Assad en allerlei groepen opstandelingen. De OPCW en de Verenigde Naties stelden eerder al gifgasaanvallen vast, maar zij mochten toen nog geen onderzoek doen naar de daders.
Syrië en bondgenoot Rusland hebben altijd tegengesproken dat het regime gifgas inzet. Zij beschuldigen jihadisten ervan gifgas te gebruiken.
AD 08.04.2020 De Syrische luchtmacht zat achter meerdere gifgasaanvallen in het land waarbij tientallen slachtoffers vielen. Dat concluderen onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Het is de eerste keer dat de OPCW de Syrische regering verantwoordelijk acht voor de aanvallen. Bij drie aanvallen in maart 2017 op de plaats al-Lataminah werden chloorgas en het zenuwgas Sarin gebruikt.
De aanvallen vonden plaats tijdens de slepende burgeroorlog tussen het regime van president Assad en allerlei groepen opstandelingen. De OPCW en de Verenigde Naties stelden eerder al gifgasaanvallen vast, maar zij mochten toen nog geen onderzoek doen naar de daders.
Syrië en bondgenoot Rusland hebben altijd tegengesproken dat het regime gifgas inzet. Zij beschuldigen jihadisten ervan gifgas te gebruiken.
MSN 08.04.2020 De Syrische luchtmacht zat achter meerdere gifgasaanvallen in het land waarbij tientallen slachtoffers vielen. Dat concluderen onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Het is de eerste keer dat de OPCW de Syrische regering verantwoordelijk acht voor de aanvallen. Bij drie aanvallen in maart 2017 op de plaats al-Lataminah werden chloorgas en het zenuwgas Sarin gebruikt.
De aanvallen vonden plaats tijdens de slepende burgeroorlog tussen het regime van president Assad en allerlei groepen opstandelingen. De OPCW en de Verenigde Naties stelden eerder al gifgasaanvallen vast, maar zij mochten toen nog geen onderzoek doen naar de daders.
Syrië en bondgenoot Rusland hebben altijd tegengesproken dat het regime gifgas inzet. Zij beschuldigen jihadisten ervan gifgas te gebruiken.
De Rechtbank in Den Haag bepaalde maandag 11.11.2019 dat de Nederlandse staat zich moet inspannen om 56 kinderen uit kampen in Syrië terug te halen.
Het Kabinet gaat echter in hoger beroep tegen de uitspraak die Nederland verplicht zich maximaal in te spannen om de 56 IS-kinderen van Nederlandse IS-reizigersterug te halen. Dat schrijven minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) en Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) dinsdag 12.11.2019 in een brief aan de Tweede Kamer.
De rechtbank in Den Haag bepaalde maandag11.11.2019 dat de Nederlandse staat een inspanningsverplichting heeft binnen veertien dagen de kinderen van vrouwen die naar IS-gebied in Syrië of Irak zijn gereisd, terug te halen. Ook als er beroep zou worden ingesteld. Deze verplichting geldt niet voor de vrouwen zelf. Het kort geding was aangespannen door 23 vrouwen die naar Syrië of Irak waren afgereisd, die samen 56 kinderen hebben.
Terughalen andere IS-vrouwen uit Syrië niet uitgesloten
Het terughalen van Nederlandse IS’ers uit kampen in Noord-Syrië wordt zeker geen gewoonte. Dat was de boodschap van de ministers Grapperhaus (Jusititie en Veiligheid) en Kaag (Buitenlandse Zaken) in de Tweede Kamer. Maar ze sluiten niet uit dat het nog een keer gebeurt. “We bekijken het van geval tot geval”, zei Grapperhaus. Ook moet de veiligheidssituatie in de regio het toestaan.
Nederland haalde vorige maand Ilham B. uit Gouda en drie kinderen naar Nederland. Tot dan toe zei het kabinet steeds dat het ophalen van IS-vrouwen en kinderen uit Syrische kampen te gevaarlijk was. Maar nu bestond de vrees dat B.’s strafzaak zou vervallen als zij niet voor een Nederlandse rechter werd gebracht. En zij mag haar straf niet ontlopen, zei Grapperhaus vanmiddag in een debat over de teruggehaalde IS-vrouw.
De minister wees erop dat het bij de vrouw uit Gouda om een specifiek geval ging. De strafrechter had sinds begin 2019 al een paar keer aangegeven dat zij echt hiernaartoe moest komen om nog berecht te kunnen worden. En vorige maand was het even iets minder gevaarlijk in het gebied waar ze in een door Koerden bewaakt kamp zat. Daar is gebruik van gemaakt, zei Grapperhaus.
Veiligheidssituatie is fragiel
Hij voegde daaraan toe dat het nog eens kan voorkomen dat een Nederlandse strafrechter verzoekt om een Syrië-ganger naar Nederland te halen. Dan zal opnieuw bekeken worden of er geen andere oplossing is, of het gebied veilig genoeg is en of de internationale betrekkingen het toelaten. En dan kan er ook een andere afweging worden gemaakt, benadrukte hij. Want de veiligheidssituatie in Syrië is “fragiel en fluïde”.
Een meerderheid van de Kamer steunt het besluit om B. naar Nederland te halen en heeft er begrip voor dat hierover pas achteraf informatie is gegeven. Onder meer de regeringspartijen VVD en CDA willen dat Syriëgangers bij voorkeur worden berecht in de Syrische regio.
Maar als het echt niet anders kan, dan kunnen ze met deze oplossing leven. Ze willen wel dat de Syriëgangers onder langdurig toezicht komen te staan en dat de Tweede Kamer regelmatig op de hoogte wordt gebracht over de stand van zaken.
Met name de PVV, Forum voor Democratie, de fractie-Van Haga en JA21 vinden het niet kunnen dat Nederland “willens en wetens terroristen naar Nederland haalt”. Zij gaan ervan uit dat hiermee een precedent is geschapen en dat er nu veel meer IS-gangers naar Nederland zullen worden gehaald.
Kamerlid Markuszower zei vanmorgen dat “we allemaal weten dat mevrouw Kaag heel graag terroristen om zich heen heeft”. Dat leidde tot een harde botsing met een groot deel van de Kamer. Ook Kamerlid Eerdmans van JA21 vond de uitspraak te ver gaan.
Met terugkeer IS’er laait debat weer op: ‘Stel je voor dat we zo zouden zijn omgegaan met SS’ers’
Met de verrassende repatriëring van IS-ganger Ilham B. en drie jonge kinderen uit een Koerdisch kamp, laait het politieke debat op. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie) krijgt de volle laag, want de Syriëgangers zijn ook een heet hangijzer aan het Binnenhof.
Ze ‘verlangde’ ooit ‘naar het kalifaat’, maar wilde na jaren in een Koerdisch kamp nu vooral terug naar Nederland. Met een zeer geheime operatie van de Nederlandse overheid slaagde dat dit weekend: Ilham B. en haar twee kinderen (2 en 5 jaar) werden samen met een 12-jarig kind van andere ouders overgedragen aan de Nederlandse autoriteiten.
Tot ieders verbazing, erkende haar advocaat Tamara Buruma. ,,Ik had alle hoop zo langzamerhand verloren.’’
Raqqa
Ilham vertoefde in Gouda in fanatieke kringen, jaren terug. Rond 2013 besloot ze naar het IS-kalifaat te gaan, trouwde met een Vlaamse jihadist en streek neer in Aleppo en later in IS-hoofdstad Raqqa. Daar bleef ze – ondanks kritiek en bombardementen -de extremist die ze was: ,,Dat er een raket op je huis valt, is levenservaring.’’
Later kwam ze in handen van Koerdische strijders, toen het IS-gebied werd overlopen. En de laatste jaren sleet ze dus in een kamp, waarbij het verlangen naar terugkeer naar haar geboorteland groeide.
Ophalen
Door haar terugkeer ontvouwt zich ook weer een wat weggeëbde politieke discussie. In politiek Den Haag staan partijen, ook binnen de coalitie, lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om het ‘ophalen’ van voormalig IS-strijders en sympathisanten.
Grapperhaus liep over een dun koord: D66 is juist voor terugkeer en berechting, terwijl VVD en oppositiepartijen als PVV niets willen weten voor welke repatriëring dan ook.
VVD-Tweede Kamerlid Ulysse Ellian spreekt van een ‘onbegrijpelijke actie’. ,, Mijn bloed kookt. De rechtsstaat afwijzen, democratie afwijzen, mensenrechten op grote schaal schenden, en dan wel lekker terug naar Nederland? Stel je voor dat we ooit zo zouden zijn omgegaan met SS’ers. Ongelooflijk.’’
Grapperhaus stelt voorop dat B. bij terugkeer op Nederlands grondgebied wordt aangehouden. Er loopt immers al een strafzaak tegen haar
Ook PVV-leider Geert Wilders stelt het kabinet een pittig debat in het vooruitzicht. ,,Het is onacceptabel en onaanvaardbaar dat we de vijand, islamitische IS’ers, hierheen halen. Die terreurvrouwen hebben hun recht verspeeld ooit nog voet op Nederlandse bodem te zetten.’’
Straffeloosheid voorkomen
Toch is de redenering van Grapperhaus een andere, blijkt uit zijn toelichting. Hij stelt voorop dat B. bij terugkeer op Nederlands grondgebied wordt aangehouden. Er loopt immers al een strafzaak tegen haar. De Raad voor de Kinderbescherming zal zich over de kinderen ontfermen.
Grapperhaus wil juist dat B. haar strafzaak niet ontloopt: ,,Teneinde straffeloosheid te voorkomen.’’ Ofwel: als we haar niet hadden opgehaald, was ze misschien in vrijheid op een dag het kamp uitgewandeld.
Dat is precies wat D66 prijst: ,,Goed voor de veiligheid van Nederland: deze IS-vrouwen hierheen halen, berechten en voorkomen dat ze van de radar verdwijnen.’’
Bovendien werd de overheid de afgelopen jaren meermaals door rechters aangespoord om meer te doen om IS-gangers terug naar Nederland te halen. Allereerst de kinderen die niet voor de reis hadden gekozen.
Zo werd het 12-jarige meisje dat nu terugkeert jaren geleden door haar moeder meegenomen naar Syrië, tegen de wil van de vader in. Die vader spande in Nederland een rechtszaak aan die de repatriëring in gang zette.
Maar door verschillende rechterlijke uitspraken moest de overheid ook meer doen om de vrouwen en mannen tegen wie hier in Nederland rechtszaken lopen ‘op te halen’. Zij moesten, vond het gerechtshof bijvoorbeeld, de kans krijgen om hun proces bij te wonen.
Veilig genoeg
Grapperhaus reageerde in algemene zin steeds afwijzend. De kabinetslijn was: het is te gevaarlijk die gebieden in te gaan om mensen op te halen. Pas als Koerden of Turken hen in rustig gebied overdragen, zou er actie worden ondernomen. Kennelijk was het oordeel nu dat het (veilig genoeg) kon.
Zeldzaam is het wel: in 2019 werden twee weeskinderen gerepatrieerd, vaker ontsnapten Nederlandse vrouwen uit kampen in Syrië; het afgelopen jaar zeker tien. Slechts enkelen melden zich bij een Nederlands consulaat in Turkije en werden gearresteerd. Anderen vluchtten naar een deel van Syrië waar jihadisten de baas zijn.
Ook B. vroeg sinds 2018 omwille van haar rechtszaak om terugkeer. Een rechter honoreerde dat, maar omdat Nederland geen actie ondernam, dreigde haar zaak naar de prullenbak te worden verwezen, zegt haar advocaat Buruma. ,,Ze moest worden teruggehaald, maar actie bleef uit. Dan kan het moment komen waarop wordt gezegd: kennelijk wil Nederland haar niet vervolgen en komt de zaak te vervallen.’’
B. is bovendien niet de laatste. Er zitten, volgens cijfers van inlichtingendienst AIVD, nog zo’n 45 Nederlandse mannen en vrouwen en 75 kinderen in kampen en gevangenissen.
‘Goudse IS-vrouw Ilham B. en drie kinderen opgehaald uit Syrië’
Het is niet ondenkbaar dat er straks meer Nederlandse IS-vrouwen en -kinderen vanuit Syrische detentiekampen terug worden gehaald. Het kabinet deed dat gisteren voor het eerst, om te voorkomen dat het strafproces tegen een vrouwelijke Syriëganger zou vervallen.
“Het wordt voor het kabinet nu een stuk lastiger vol te houden dat terughalen uit Syrië echt niet kan, omdat het daar te onveilig is”, zegt Bibi van Ginkel van denktank The GloCal Connection. De terrorisme- en internationaal recht-specialist acht het waarschijnlijk dat er meer IS-vrouwen zullen volgen. “Ook in andere rechtszaken tegen Nederlandse IS-vrouwen zal de rechter zeggen: dit is een vergelijkbare situatie.”
‘Nederland moet ze ophalen’
In minstens tien van dit soort strafzaken hebben verdachten een beroep gedaan op dezelfde procedure die gisteren geleid heeft tot het ophalen van Ilham B. met haar gezin. André Seebregts vertegenwoordigt met zijn advocatenkantoor tien Nederlandse vrouwen met zeker 25 kinderen in Syrische kampen.
“Als wij gelijk krijgen met die procedures, dan vervallen die strafzaken. Dan kunnen de verdachten gaan en staan waar ze maar willen en dat wil Nederland niet. Dus om dat te voorkomen, moet Nederland ze ophalen”, zegt Seebregts. De kans dat dit ook gebeurt, is volgens de advocaat groter nu het kabinet terreurverdachte B. met haar gezin heeft laten ophalen. Vandaag kwam het gezin aan in Nederland.
Grondwettelijk recht
De procedure waar het hier over gaat, is in feite een beroep op het grondwettelijke recht voor verdachten om bij hun proces aanwezig te mogen zijn. Dat heeft dus ook B. uit Gouda gedaan. Tegen haar loopt sinds 2016 een rechtszaak. Er zou een streep worden gezet door haar vervolging als de Staat geen concrete stappen zou zetten om haar terug te halen, oordeelde de rechtbank van Rotterdam in februari.
De rechter vond het onredelijk de vervolging voort te zetten als Nederland geen moeite zou doen om haar terug te halen. Bij een streep door het strafproces zou terreurverdachte B. nooit meer berecht kunnen worden voor haar daden. “Ik denk dat het OM hier echt zorgen over heeft gehad”, zegt Van Ginkel. Want ook bij de rechtszaken tegen tientallen andere IS-vrouwen zou dit kunnen gebeuren, zoals advocaat Seebregts al aangaf.
Kabinet: uitzonderlijke gelegenheid
Het demissionaire kabinet is altijd tegenstander geweest van het ophalen van vrouwelijke Syriëgangers en hun kinderen. Het hoofdargument: het zou er te onveilig zijn voor Nederlandse ambtenaren. Maar nu deed zich “een uitzonderlijke gelegenheid voor om de verdachte en haar twee kinderen over te brengen naar Nederland”, legt justitieminister Grapperhaus uit in een Kamerbrief. Verdere details geeft het kabinet niet.
Buruma zegt tegen de NOS dat ze nog geen contact met B. heeft gehad. “Maar dit is natuurlijk iets waar we ons al ruim drie jaar heel actief voor in hebben gezet”, zegt ze. “Om haar in Nederland een strafzaak te kunnen laten hebben en laten bijwonen. En dat dat nu eindelijk toch plaatsvindt, terwijl we eigenlijk de hoop al hadden opgegeven, is heel goed nieuws. Het is toch wel een verrassing, omdat Nederland dit natuurlijk eigenlijk al veel eerder had kunnen doen en zich daar telkens zo tegen verzette.”
Syriëgezant De Bont: ‘We zijn hier om de wet uit te voeren’
De discussie over het terughalen van Syriëgangers en hun kinderen is al jaren een heet hangijzer in Nederland. Meer conservatieve partijen als VVD en PVV zijn faliekant tegen. De gezinnen zouden het recht om terug te keren hebben verspeeld en vanwege radicalisering een gevaar vormen voor de samenleving.
Ook de Jezidi-gemeenschap in Nederland spreekt zich uit tegen de komst van IS-vrouwen. “De IS-vrouwen waren erger dan de strijders”, zei een slachtoffer tegen de NOS. Ze hoopte dat de IS aanhangers in Syrië en Irak worden berecht en nooit meer vrijkomen.
Meer progressieve partijen zoals D66 en GroenLinks vinden juist dat berechting in Nederland veiliger is. Ze verwijzen daarbij onder meer naar een uitgelekte memo van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. Daarin stond dat het beter is om in Nederland toezicht te houden op IS-kinderen, omdat de kans anders groot is dat ze radicaliseren en vervolgens terugkeren.
Kinderen
En mensenrechtenorganisaties hameren er al jaren op dat de kinderen niets verkeerd hebben gedaan en het recht hebben om naar Nederland te komen. Ook de kinderombudsvrouw roept al jaren op om de kinderen uit het voormalige IS-kalifaat terug te halen.
Momenteel zitten er zo’n 75 kinderen met een of twee Nederlandse ouders vast in gevangeniskampen in Syrië. De AIVD schrijft dat er ook 45 volwassenen vastzitten, maar onduidelijk is hoe veel vrouwen dat zijn. De leefomstandigheden in de kampen zijn volgens mensenrechtenorganisaties erbarmelijk.
De Nederlandse Syriëganger Ilham B, uit Gouda is door Nederland uit het noorden van Syrië opgehaald. Dat meldt de NOS, op basis van haar advocaat. Ook zijn haar twee kinderen meegenomen, samen met een derde kind waarvan nog niet bekend is wie de ouders zijn.
Ze verbleven in een Koerdisch gevangenenkamp. De Nederlandse Syriëgezant Emiel de Bont en ten minste één Nederlandse vertegenwoordiger van het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn in Qamishli, bij de Turkse grens. De Nederlanders worden nu overgebracht naar de Iraakse stad Erbil, waar een Nederlands consulaat is.
Op een persconferentie nam De Bont het woord. ‘Wij zijn hier met een duidelijk mandaat, om een kleine groep Nederlanders op te halen’, zei hij. Hij verwees naar uitspraken in rechtszaken die het ophalen van de Nederlanders mogelijk maakt.
‘Onacceptabel en onaanvaardbaar’
De Syrische Koerden hadden de overdracht van ‘IS-burgers aan de Nederlandse autoriteiten’ vrijdag aangekondigd. Dat leidde tot bezorgde reacties in de Tweede Kamer. ‘Als dit waar is hebben Kaag en Grapperhaus een groot politiek probleem’, twitterde PVV-leider Geert Wilders. ‘Het is onacceptabel en onaanvaardbaar dat we de islamitische vijand van ISIS hierheen halen.’ CDA-Kamerlid Anne Kuik wil ‘zo snel mogelijk opheldering’.
Tijdens de Syrische burgeroorlog trokken ook buitenlanders naar Syrië om zich aan te sluiten bij Islamitische Staat. De Koerden hebben veel van die Syriëgangers gevangengenomen toen het ‘kalifaat’ van IS instortte. De Koerdische autoriteiten hebben buitenlandse overheden opgeroepen om hun burgers te repatriëren, maar veel landen voelen daar weinig voor. De ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken willen zaterdag geen commentaar geven op de zaak.
‘Dit had veel eerder gemoeten’
De advocate van Ilham B., Tamara Buruma, zegt tegen de NOS blij te zijn dat Nederland ‘eindelijk verantwoordelijkheid neemt’, nu haar cliënte uit Syrië is gehaald. ‘Het is zeer betreurenswaardig dat iemand die zich al zo vroeg heeft gemeld bij de Nederlandse autoriteiten, hier zo lang op moest wachten. Dit had veel eerder gemoeten, maar ik ben toch blij dat het nu is gebeurd’, zegt Buruma.
Ze zegt al drie jaar bezig te zijn om Ilham B. in Nederland te krijgen. De Goudse B. wordt sinds maart 2016 in Nederland vervolgd omdat ze naar het kalifaat reisde en zich aansloot bij terreurorganisatie IS. Ze kan niet bij verstrek worden veroordeeld, omdat ze bij de zitting aanwezig wil zijn.
Politieke vragen in Gouda
Het CDA in Gouda heeft zaterdag meteen schriftelijke vragen gesteld aan het college van burgemeester en wethouders (B&W). De partij wil weten of het gemeentebestuur ook vindt ‘dat er geen automatisme kan zijn om personen, die bewust hebben gekozen voor het kalifaat, terug te laten keren in de Goudse samenleving’. Ook wil het CDA onder meer weten of er veiligheidsrisico’s zijn en hoe het college daar mee om zal gaan.
‘Als CDA Gouda willen we dat we in Gouda veilig kunnen leven met Gouwenaars die zich inzetten voor onze stad’, zegt de fractie. ‘Als je bewust weggaat en aansluit bij een gruwelijk regime dat zich keert tegen alle vrijheden die we kennen in onze samenleving dan past dat niet meer.’
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft contact met de Turkse autoriteiten over een 25-jarige Nederlandse Syriëganger. Zij meldde zich recent met haar zoontje bij het Nederlandse consulaat in Istanbul.
Hoewel het ministerie geen mededelingen over de identiteit van de vrouw doet, gaat het volgens ingewijden om Angela B.
AD 05.01.2021
B. vertrok in 2014 vanuit Soesterberg naar het ‘IS-kalifaat’ in Syrië. Ze trouwde er met een Portugese jihadist en kreeg in het kalifaat twee kinderen; een dochter en zoon. Haar dochter is inmiddels overleden, net als haar eerste man. Daarna zou ze zijn hertrouwd met een andere Portugese jihadist, schrijft het AD. Ze bleef tot de val van IS in 2019 in het kalifaat.
Juist de meest radicale Nederlandse jihadvrouwen wisten te ontsnappen uit gevangenenkamp Al Hol in Syrië. Nu vindt de eerste haar weg naar ons land. Het is de vraag of we hier raad weten met de meest gehaaide bruiden van terreurorganisatie IS, waaronder Angela B., die zich momenteel opmaakt om hierheen te komen.
Zo vrezen experts dat er op de nieuwe, kleine terreurafdeling voor vrouwelijke gevangenen in Zwolle onvoldoende mogelijkheid is om de extremistische vrouwen te scheiden van degenen die wél van hun meest radicale denkbeelden af lijken te zijn. Volgens het ministerie van Justitie en Veiligheid is die ruimte er wel. Bronnen melden dat het er op lijkt dat de meest geharde vrouwen onlangs uit gevangenenkamp Al Hol wisten te ontsnappen, om vervolgens neer te strijken in de stad Idlib, vlakbij de Turkse grens. Daar zou een groep van zo’n vijftien Nederlandse vrouwen verblijven.
Ook Angela B. bleef IS trouw, maar meldde zich deze week toch bij een consulaat in Turkije na een verblijf in het Syrische Idlib. Daar zitten ook andere Nederlandse vrouwen die het – veelal met geld uit ons land – lukte om weg te komen uit de kampen. Samir A., in Nederland al jaren geleden veroordeeld voor terrorisme, zamelde het geld in en sluisde het door om smokkelaars van te betalen. Eén van de vrouwen die daar verblijft, plaatste op haar Facebookaccount een filmpje van Syrië, dat zwart kleurt als de vlaggen van IS. ‘Oh God, geef ons de dagen terug’, staat erbij.
De Nederlandse vrouw heeft zich deze week gemeld bij het Nederlandse consulaat in de Turkse stad Istanbul. Het gaat om ‘jihadbruid’ Angela B.
Dat bevestigen ingewijden aan ANP na berichtgeving van diverse media. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wil alleen zeggen dat zich een 25-jarige, Nederlandse vrouw met een zoontje bij het consulaat heeft gemeld.
In Turkse detentie
De vrouw zit momenteel in Turkse detentie. Waarschijnlijk zullen de Turkse autoriteiten haar uitzetten, wat zou betekenen dat ze onder begeleiding van de marechaussee terug naar Nederland komt.
Het kabinet zegt al jaren geen Syriëgangers op te halen uit het strijdgebied, omdat het daar te gevaarlijk is. Maar nu B. zich heeft gemeld bij een Nederlandse diplomatieke post, verandert dat de zaak.
Kamp Al-Hol
Een jaar geleden filmde een ploeg van Sky News in het kamp. Uit de reportage valt op te maken dat het radicale gedachtengoed van IS daar nog voortleeft:
Het is niet de eerste keer dat een vrouwelijke Syriëganger terug naar Nederland komt. Vorig jaar december kwam een 28-jarige vrouw uit Gouda terug. Zij werd bij aankomst direct aangehouden, haar kind van 4 werd overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Ontsnapt uit Al Hol
B. kwam na de val van IS terecht in het overvolle gevangenkamp Al Hol. In de zomer ontsnapteze met een groep Nederlandse IS-vrouwen uit dat kamp, mogelijk met hulp van mensensmokkelaars. Journalist Sinan Can sprak haar vorig jaar in Al Hol voor zijn documentairereeks De Lokroep. In dat gesprek zei B. te begrijpen dat mensen in Nederland niet staan te wachten op haar terugkeer. “Maar waarom moet de jeugd van mijn zoon worden afgenomen, terwijl het leven mijn dochter al is afgenomen?”, zei ze.
Als B. door Turkije wordt uitgezet, vliegt ze onder begeleiding van de marechaussee terug naar Nederland. Daarna wordt ze direct opgepakt, vergelijkbaar met de vrouwen die begin deze maand werden aangehouden op Schiphol en de 28-jarige vrouw uit Gouda die bijna een jaar geleden terugkeerde. Haar kind van 4 werd toen overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Het standpunt van het kabinet is nog altijd dat IS-strijders in de regio berecht moeten worden. Vooral VVD en CDA blijven tegen terugkeer. Wat de kinderen betreft moet het kabinet dat beleid aanpassen, vind de rechter in Den Haag. De meeste kinderen zijn nog onder de twaalf jaar oud en hebben allemaal de Nederlandse nationaliteit.
08.02.2020
Uitspraak rechter in Nederland
Ze leven in een acute noodsituatie, onder erbarmelijke omstandigheden. Nederland moet binnen twee weken er daarom alles aan doen om 56 IS-kinderen terug te halen, zo oordeelde de rechter maandag 11.11.2019 in een kort geding.
Telegraaf 30.12.2019
Hoe nu verder?
Telegraaf 10.07.2020
AD 26.06.2020
Telegraaf 22.06.2020
Oproep VN terugkeer Syriëganger
De Verenigde Naties doen een dringend beroep op landen hun landgenoten op te halen die vastzitten in kampen in het door Koerden gecontroleerde noordoosten van Syrië. Het gaat vooral om kinderen en vrouwen van gesneuvelde of gevangen strijders van de radicaalislamitische IS. Onder hen zijn ook Nederlanders.
De zogenoemde Hoge Commissaris voor de Rechten van de Mens van de VN, Michelle Bachelet, wijst op de benarde situatie in de overvolle kampen. Ook vreest ze voor extra problemen door het coronavirus.
De oproep komt een dag na berichten dat Frankrijk opnieuw een groep IS-kinderen uit Syrië heeft opgehaald. Vorig jaar namen de Fransen ook twee Nederlandse IS-weeskinderen mee.
De Franse regering heeft inmiddels meerdere kinderen van radicaal-islamitische IS-strijders opgehaald uit het noordoosten van Syrië en naar Frankrijk gebracht, laat het ministerie van Buitenlandse Zaken weten in een verklaring. De kinderen zaten in een kamp in Noordoost-Syrië.
Volgens het Franse Centrum voor Analyse van Terrorisme (CAT) zijn niet alle kinderen wees, maar hebben moeders toestemming gegeven om de kinderen naar Frankrijk te brengen.
Het gaat om kinderen van Franse IS-strijders die zijn gedood of in de gevangenis zitten. Dat zegt een Frans analysecentrum voor terrorisme (CAT) te hebben vernomen.
Een deel van de IS-kinderen is wees. Bij de anderen zouden de moeders toestemming hebben gegeven voor de repatriëring, die zondagochtend zou zijn geweest. De kinderen zaten vast in kampen van de Koerden. De regering in Parijs noemde de teruggebrachte kinderen erg jong en kwetsbaar. De moeders zouden niet naar Frankrijk mogen.
Frankrijk repatrieert al langer IS-kinderen uit de kampen in het noordoosten van Syrië. Vorig jaar werden ook Nederlandse kinderen door de Franse overheid teruggehaald.
Het Nederlandse kabinet is niet van plan de kinderen terug te halen. Wel liet minister Grapperhaus van Justitie vorige week weten dat hij kijkt naar het repatriëren van “individuele gevallen”, zoals Syriëganger Ilham B. Naar verluidt zitten er deze keer geen Nederlandse kinderen bij.
AD 19.06.2020
Meer tijd
De rechter heeft het kabinet een half jaar langer de tijd gegeven om een Syriëganger naar Nederland terug te halen en hier te berechten. Volgens de NOS gaat het om de Goudse Ilham B. die zich aansloot bij terreurgroep Islamitische Staat (IS).
De vrouw wordt nu vastgehouden in een kamp in Noord-Syrië. De rechter bepaalde in februari dat de zaak stopgezet werd als de vrouw niet voor 2 juni in Nederland zou zijn.
AD 30.12.2019
AD 15.11.2019
Hoe groot is de kans dat de kinderen over twee weken in Nederland zijn?
Niet heel groot. Met name omdat er nog tal van zaken opgelost moeten worden voordat de kinderen daadwerkelijk teruggehaald kunnen worden. Zo is het kort geding aangespannen door 23 IS-vrouwen. Zij willen ook gerepatrieerd worden. Dat maakt de zaak aanzienlijk complexer. Nederland hoeft de vrouwen namelijk niet terug te halen, zo oordeelde de voorzieningenrechter. “Zij zijn welbewust naar Syrië of Irak gegaan om zich aan te sluiten bij IS, een terroristische organisatie”.
AD 11.01.2020
AD 06.12.2019
Het vonnis van de rechter:
‘Er is sprake van een ernstige en acute noodsituatie’
Volgens de advocaten van de vrouwen willen de Koerdische milities de kinderen alleen niet scheiden van hun moeders. Als dat klopt, moet Nederland ook pogen de vrouwen terug te halen, aldus de rechter. Dat druist in tegen het kabinetsbeleid. Het kabinet wil dat Nederlandse IS’ers in de regio zelf berecht worden. Daardoor lijkt de zaak enkel in een stroomversnelling te kunnen komen als de Koerdische milities óf het kabinet op korte termijn radicaal wijzigt van standpunt.
Hoe verloopt het terughalen in de praktijk?
De kinderen moeten, eventueel met hun moeders, worden opgehaald uit overvolle detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Volgens de Nederlandse Staat is dat onveilig gebied, waar Nederland geen zeggenschap heeft. Om die reden wil Nederland enkel IS’ers repatriëren als ze zich hebben gemeld bij een Nederlandse ambassade of consulaat.
De Amerikanen hebben aangeboden te helpen met de repatriëring van Nederlanders in de Syrische kampen. Een hulpverzoek neerleggen bij de VS zou onder de “inspanningsverplichting” kunnen vallen die door de rechter aan de Staat is opgelegd. Hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, benadrukt dat die term juridisch alleen niet heel streng is. “Er is geen resultaatverplichting. Daarom is er bijvoorbeeld ook geen dwangsom opgelegd.”
Telegraaf 26.11.2019
Verder benadrukt de rechter dat Nederland geen “substantiële veiligheidsrisico’s” hoeft te nemen bij het terughalen. De inspanningsverplichting is op die manier breed te interpreteren en het is volgens Schilder moeilijk te controleren of Nederland zich voldoende heeft ingespannen de kinderen terug te halen. “De rechter zal zich daar niet snel aan willen branden, omdat hij niet op de stoel van de politiek wil zitten.”
AD 23.11.2019
AD 23.11.2019
Is de uitspraak definitief?
Nee. De Staat kan net als in soortgelijke zaken in België en Duitsland nog in hoger beroep. De uitspraak verdeelt de politiek. Als het aan de VVD ligt wordt er hoe dan ook doorgeprocedeerd en het CDA noemt de uitspraak “risicovol”, terwijl hun coalitiepartners D66 en ChristenUnie juist tevreden reageren. Premier Rutte liet enkel weten de uitspraak “te bestuderen”.
AD 22.11.2019
‘Volstrekt unieke zaak’
“Volstrekt uniek”, zegt hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Volgens hem zal het verloop van de zaak belangrijk zijn voor soortgelijke zaken in de toekomst. “Mensen vroegen me vooraf ook wat ik verwachtte van de uitspraak. Ik had werkelijk geen idee. Er is geen precedent.”
Nederland haalde eerder al wel twee weeskinderen van IS’ers terug uit het noordoosten van Syrië. Maar dat was met hulp van Frankrijk en daarbij waren verder geen volwassenen IS’ers bij betrokken. In Duitsland en België oordeelden rechters eerder ook al dat IS-kinderen opgehaald moeten worden, inclusief moeders. In beide landen is de Staat in hoger beroep gegaan.
Als er hoger beroep wordt aangetekend, is de kans sowieso klein dat de kinderen op korte termijn worden teruggehaald. “En als ze dan doorgaan tot de Hoge Raad ben je zo jaren verder”, zegt hoogleraar Schilder. Over het terughalen van IS’ers is veel discussie onder experts.
Turkije stuurt de IS-strijders terug
Turkije begon maandag 11.11.2019 met het terugsturen van opgepakte strijders van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Zo luidt althans het dreigement van de Turkse minister van Binnenlandse Zaken.
Wat betekent deze aankondiging voor Nederland?
Vijf vragen;
Komen polderjihadisten nu massaal terug?
Nee. Ten eerste is het nog afwachten of Turkije de daad bij het woord voert. Ten tweede leek de minister met name te doelen op IS-strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië, tijdens de militaire operatie daar. Onbekend is of daar Nederlanders bij zitten.
Er zitten wel Nederlandse Syriëgangers in een Turkse cel, maar dat is slechts een handvol. Loes F. uit Geleen en Souad D. uit Franeker zijn twee jihadvrouwen die al langer in de cel zitten en terug willen. Ook Xaviera Rose-Claire S. uit Apeldoorn zit vast in Turkije. Ruim een week geleden meldden zich nog twee Nederlandse vrouwen bij de Nederlandse ambassade in Ankara, in de hoop terug te keren. In totaal gaat het om naar schatting een zevental Nederlandse jihadisten, onder wie ook twee of drie mannen.
Er zijn al eerder nederjihadisten overgevlogen uit Turkije naar Nederland. Reda N. en Oussama A. kwamen met een gewoon lijnvliegtuig, maar onder begeleiding van de marechaussee. Na aankomst op Schiphol werden ze aangehouden en afgevoerd naar de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught.
En wat als hun paspoort is afgepakt?
Een van de twee dames die zich een week geleden meldden op de Nederlandse ambassade, heeft alleen nog maar de Marokkaanse nationaliteit. Dat betekent echter niet dat ze niet teruggestuurd kan worden naar Nederland. Wel dat ze, als ze is berecht en haar straf heeft uitgezeten, het land uit wordt gezet.
Wat voor straffen krijgen ze hier?
De straffen voor vrouwen komen neer op zo’n anderhalf tot twee jaar cel. Voor mannen, van wie de kans veel groter is dat ze hebben gevochten of zich schuldig hebben gemaakt aan gruwelen, is een jaar of zes de norm. Vorig jaar kreeg de Utrechtse strijder Oussama A. 7,5 jaar omdat hij had gesold met het lijk van een IS-slachtoffer. Zijn vriend Reda N. kwam er vanaf met 4,5 jaar omdat bij hem hard bewijs ontbreekt dat hij gruweldaden heeft begaan.
En hoeveel IS’ers zitten er nog aan te komen?
Voor Nederland is de flinke groep IS- vrouwen in de Koerdische kampen in Noord-Syrië van groter belang dan die nu al in een Turkse cel zitten. Het gaat om zo’n vijftien mannen en veertig vrouwen plus tegen de honderd kinderen met een Nederlandse link. Het kabinet staat onder steeds grotere druk om hen terug te halen naar Nederland. Maandag 18.11.2019 doet de kortgedingrechter daarover uitspraak.
AD 20.03.2021 Het gerechtshof oordeelde dat ons land niet verplicht is Nederlandse kinderen uit Syrië te halen. De Hoge Raad bevestigde dit. Er wordt niet gedacht aan de belangen van de kinderen, stelt Mirjam Blaak.
De Belgische regering besloot begin deze maand dat ze de kinderen van IS-strijders tot 12 jaar gaan terughalen naar België. Dat is goed nieuws.
Tientallen Nederlandse kinderen zitten ook vast in de Syrische kampen. De Nederlandse overheid weigert echter om deze kinderen op te halen. De rechtbank oordeelde dat Nederland zich hiervoor moet inspannen, maar het hof oordeelde vervolgens dat de Nederlandse overheid deze verplichting niet heeft. De uitspraak van het hof werd door de Hoge Raad bevestigd. Defence for Children vindt dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met de rechten en belangen van deze kinderen. Wij vinden dat onze overheid wel degelijk de plicht heeft om deze kinderen te beschermen nu hun ouders dit niet kunnen.
Voor de heel jonge kinderen geldt vaak dat hun ouders hen niet kunnen beschermen
In twee recente zaken stelde het VN-Kinderrechtencomité vast dat landen de verplichting hebben om de mensenrechten van minderjarige onderdanen in de Syrische kampen te beschermen, ondanks het feit dat deze kampen onder controle staan van een niet-statelijke gewapende groep. Wij vinden dat de Nederlandse overheid deze verplichting niet nakomt. In het VN-Kinderrechtenverdrag staat dat de overheid de taak heeft om kinderen te beschermen als hun ouders dat niet kunnen of willen.
Voor de vaak nog heel jonge kinderen in de kampen geldt dat hun ouders hen niet kunnen beschermen. De overheid heeft, naast de juridische verplichting, ook de morele plicht er alles aan te doen om deze kinderen in veiligheid te brengen. Dat geldt óók als kinderen door hun ouders in een onveilige situatie zijn gebracht.
Als ouders op Nederlandse bodem hun kinderen in een onveilige situatie brengen, aarzelen we toch ook niet om in te grijpen en de kinderen te beschermen? Het terughalen van de kinderen is mogelijk. Andere landen gingen ons al voor. Bovendien zijn we voorbereid op de terugkomst van de kinderen.
De Raad voor de Kinderbescherming heeft terugkeerplannen opgesteld waarin staat waar de kinderen gaan wonen en welke zorg en behandeling worden ingezet. Het is dan ook onbegrijpelijk dat de overheid de afgelopen jaren achterover heeft geleund en niets heeft gedaan. Deze kinderen hebben geen tijd meer om te wachten.
Het leven en de ontwikkeling van de kinderen staan op het spel. We doen dan ook een noodoproep aan de formerende partijen: neem dit onderwerp mee in het formatieakkoord en haal deze kinderen op!
Mirjam Blaak is directeur van Defence for Children.
AD 26.02.2021 Na jaren juridisch getouwtrek hebben de hoogste rechters in Engeland bepaald dat de Londense ‘IS-bruid’ Shamima Begum niet naar het land mag terugkeren om haar zaak te bepleiten. De nu 21-jarige vertrok zes jaar geleden naar het ‘kalifaat’ van Islamitische Staat langs de rivier de Eufraat. In 2019 nam de regering haar de Britse nationaliteit af.
Na de ineenstorting van het schrikbewind van IS in Syrië en Irak verbleef Begum in gevangeniskampen waar ze heeft geprobeerd het afnemen van haar Britse nationaliteit en het verbod terug te keren aan te vechten. De opperrechters lijken daar nu eindelijk een punt achter te hebben gezet. Volgens Britse media zijn ze niet alleen bezorgd over de bedoelingen van Begum, maar vrezen ze ook dat een heleboel jihadisten ook zouden terugkomen, als Begums poging was geslaagd.
Begum trouwde kort na aankomst in de Syrische stad Raqqa met de Arnhemse IS-strijder Yago Riedijk. Ze heeft daarom ook met de gedachte gespeeld naar Nederland te gaan. Begum kreeg drie kinderen die allemaal zijn overleden. Voor zover bekend zitten beiden opgesloten in het noordoosten van Syrië, dat door Koerden wordt beheerst.
De Britse regering ontnam haar het staatsburgerschap in 2019, nadat een journalist haar in een Koerdisch gevangenenkamp vond. De regering zei dat ze wel recht had op de Bengaalse nationaliteit, omdat haar ouders uit Bangladesh komen. Als dat niet het geval was geweest, had de regering haar niet de Britse nationaliteit kunnen ontnemen omdat iemand niet zonder nationaliteit mag komen te zitten, volgens de Britse wet.
Begum en haar advocaten hebben de Bengaalse optie aangevochten. En de voormalige jihadiste wilde toestemming om naar Engeland terug te keren om de nationaliteit terug te krijgen. Haar advocaten zeggen dat ze de zaak niet goed hebben kunnen voorbereiden, omdat ze haar amper hebben kunnen spreken. Zij mag geen telefoons gebruiken zolang ze vastzit in het kamp. De vrouw wordt door de Britse inlichtingendienst MI5 nog steeds gezien als bedreiging voor de Britse samenleving, vanwege haar eerdere toewijding aan IS.
Riedijk
De Nederlandse jihadist Yago Riedijk (26) verklaarde in maart 2019 dat hij Syrië niet verlaat zonder zijn vrouw. Het IS-stel vertrok enkele weken geleden uit de restanten van het kalifaat en gaf zich over aan Koerdische strijders. Begum, die als 15-jarig schoolmeisje uit Groot-Brittannië vertrok, zit nu vast in een speciale afdeling voor IS-vrouwen in een vluchtelingenkamp in Noord-Syrië. Riedijk zit in een Koerdische gevangenis in hetzelfde gebied. Hij is in Nederland al bij verstek tot zes jaar cel veroordeeld, omdat hij zich had aangesloten bij een terroristische organisatie.
,,Ik wil terug naar Nederland. Dat is mijn droom, dat ik gewoon mijn kind kan opvoeden in Nederland. Maar mijn vrouw en kind achterlaten in Syrië, dat wil ik niet’’, zei de Arnhemmer destijds in een interview met deze krant. Dat vond plaats in een kantoor van de Koerdische autoriteiten, waar hij vanuit de gevangenis naartoe was gebracht.
NU 07.01.2021 De Nederlandse Angela B., die in 2014 naar Syrië vertrok, is dinsdag aangehouden op Schiphol. De 25-jarige vrouw uit Soest heeft vermoedelijk deelgenomen aan de gewapende strijd in Syrië, zo meldt het Openbaar Ministerie (OM) donderdag.
Justitie verdenkt B. van deelname aan een terroristische organisatie en het voorbereiden van terroristische misdrijven.
Volgens het OM verbleef B. sinds de zomer van 2014 in het strijdgebied van Islamitische Staat (IS). In Syrië trouwde ze met een Portugese IS-strijder en met hem kreeg ze twee kinderen. Haar man en een van de kinderen zijn omgekomen, aldus het OM.
Na de val van het kalifaat van IS in 2019 kwam B. in het vluchtelingenkamp Al Hol in het noordoosten van Syrië terecht. Haar driejarige dochter overleed in dat kamp. Dat kwam doordat het meisje tijdens de vlucht uit het strijdgebied door een granaatscherf was getroffen.
Samen met haar driejarige zoontje meldde B. zich eind vorig jaar bij de Nederlandse ambassade in Istanboel. Dinsdag vlogen ze onder begeleiding van de marechaussee terug naar Nederland.
B. zit momenteel vast. De kinderbescherming heeft zich ontfermd over haar kind.
Het kabinet zegt al jaren geen Syriëgangers op te halen, omdat het in het strijdgebied te gevaarlijk is. Dat B. zich bij een Nederlandse diplomatieke post meldde, veranderde de zaak.
NOS 07.01.2021 Syriëganger Angela B. is terug in Nederland. Bij aankomst op Schiphol is de 25-jarige B. aangehouden en vandaag is haar hechtenis met twee weken verlengd, meldt het Openbaar Ministerie.
B. vertrok in 2014 vanuit Soesterberg naar het strijdgebied in Syrië om zich aan te sluiten bij de terroristische organisatie Islamitische Staat. Ze trouwde er met een strijder en kreeg een dochter en een zoon. De dochter is inmiddels omgekomen, net als haar man.
Na de val van IS kwam B. terecht in een gevangenenkamp, waaruit ze afgelopen zomer met een groep Nederlandse IS-vrouwen ontsnapte, waarna ze in Turkije terechtkwam. Onlangs meldde ze zich met haar 3-jarige zoon bij het Nederlandse consulaat in Istanbul.
Kinderbescherming
Dinsdag is B. onder begeleiding van de marechaussee naar Nederland gevlogen, waar ze is aangehouden op verdenking van deelname aan een terroristische organisatie en het voorbereiden van terroristische misdrijven. Haar zoontje is overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
De Soesterbergse is onder meer bekend van de documentairereeks De lokroep, waarin journalist Sinan Can vorig jaar met haar sprak. Ze ontkende daarin deelname aan de IS-strijd. Wel zei ze het te begrijpen als Nederlanders niet zitten te wachten op haar terugkeer.
Telegraaf 07.01.2021 Een 25-jarige vrouw uit Soest is op Schiphol aangehouden op verdenking van deelname aan een terroristische organisatie en voorbereiden van terroristische misdrijven. Het Openbaar Ministerie vermoedt dat zij heeft deelgenomen aan de gewapende strijd in Syrië. De rechter-commissaris in Rotterdam heeft de vrouw donderdag voor twee weken in bewaring gesteld.
De vrouw zou vanaf augustus 2014 in het strijdgebied van Islamitische Staat zijn geweest. Na aankomst in Syrië trouwde ze met een IS-strijder en kreeg met hem twee kinderen. Haar man en een van de kinderen zouden zijn omgekomen, aldus het OM.
De vrouw meldde zich eind vorig jaar met haar 3-jarige zoontje bij het Nederlandse consulaat-generaal in Istanbul. Zij is dinsdag onder begeleiding van de Koninklijke Marechaussee naar Nederland gevlogen en vervolgens aangehouden. Haar kind is door de Raad voor de Kinderbescherming ondergebracht op een veilige plek.
AD 05.01.2021 Een grote groep Nederlandse IS-vrouwen ontsnapte de afgelopen maanden uit Syrische detentiekampen. Sommigen keren terug naar Nederland, andere blijven in jihad-gebied. Voor het eerst vertelt een van hen: ,,Waarom zou ik terugkomen? Dan ga ik de gevangenis is.”
Hoe je ontsnapt uit een kamp waar duizenden (ex)leden van een van ‘s werelds meest beruchte terreurgroepen worden vastgehouden? Vrij klassiek: ,,We moesten met drie vrouwen en zes kinderen in een kleine opslagruimte van een auto kruipen. Heel ongemakkelijk, maar we deden alles om het kamp uit te komen.” De Koerdische bewakers merkten haar en de anderen niet op. Of waren betaald om ze niet op te merken.
En zo glipte een Nederlandse bekeerlinge detentiecentrum Al Hol uit. De twintiger vertelt nu haar verhaal, op voorwaarde van anonimiteit, nadat deze krant contact wist te leggen. Haar naam is bij de redactie bekend en staat op de sanctielijst terrorisme.
Ze is een van ongeveer vijftien Nederlandse IS-vrouwen die de afgelopen maanden zijn ontsnapt uit detentiekampen in noordoost-Syrië. Daar worden al jarenlang duizenden Europese ‘jihadbruiden’ en hun kinderen vastgehouden door de Koerden, die de macht hebben in het gebied.
De vrouwen werden naar de kampen gebracht nadat het kalifaat van IS instortte. Europese landen willen de vrouwen niet helpen bij terugkeer, ze maakten immers jarenlang onderdeel uit van een terroristische groepering. Honderden vrouwen nemen daarom het heft in eigen handen en gaan er zelf vandoor.
De Nederlandse is jaren geleden naar Syrië vertrokken ‘omdat ze zich afgewezen voelde door de Nederlandse samenleving’. ,,Toen ik me bekeerde en besloot mijn lichaam te bedekken, kreeg ik vaak rotopmerkingen. Soms werd op me gespuugd. Terwijl ik gewoon een student was die wou afstuderen en gaan werken. Ik denk dat die afkeer mij er toe aanzette te vertrekken.”
In Syrië woont ze eerst in Homs, later in Raqqa, de hoofdstad van het kalifaat. Ze krijgt er in 2017 een dochter, haar man komt om in de strijd. Als Raqqa valt, trekt ze met haar nieuwe man mee naar Baghuz, de stad die als laatste stukje kalifaat overblijft. ,,Daar vlogen de kogels je letterlijk om de oren.” Als IS ook die stad prijs moet geven, wordt ze afgevoerd naar een detentiekamp. Daar laat ze zich scheiden van haar tweede man.
Over haar tijd in het kalifaat zegt ze: ,,Wij vrouwen kregen niet veel mee van het geweld.” Het is het verhaal dat vrijwel alle IS-vrouwen vertellen: wij waren huisvrouwen, zorgen voor de kinderen en het eten, de gruwelijkheden van IS gingen aan ons voorbij.
Over haar tijd in het detentiekamp vertelt ze meer: ,,De omstandigheden waren erbarmelijk. Er was tekort aan water in de zomer en aan gas voor de kachels in de winter. Kinderen waren ondervoed, er was geen medische zorg. We leefden continu in angst, er was geschreeuw, er werd geschoten.”
Na een aantal maanden begint ze aan haar ontsnapping. Daarvoor is dan al een levendige ‘handel’ in het kamp. ,,De nummers van smokkelaars gingen rond.” Vrouwen leggen via (verboden) telefoons contact met IS-sympathisanten of familie. ,,Ik ben online gaan bedelen om geld, via Instagram, Facebook, Telegram en kreeg contact met iemand in Idlib (een plaats in het noordwesten van Syrië, red). Hij kon me helpen. Omdat hij kon onderhandelen met de smokkelaar, werd het goedkoper. Ik heb ongeveer 10.500 dollar (8600 euro) moeten betalen.”
De smokkelaar zegt haar met haar dochter ‘s ochtends vroeg naar de markt in het kamp te komen. In de bergingsruimte van de auto wordt ze uit Al Hol gesmokkeld, naar de plaats Al-Hassaka, een kilometer of 40 verderop. ,,Daar werden we in een verborgen ruimte in een vrachtwagen gestopt.
Na een paar uur moesten we midden in de nacht overstappen op een bootje, en kwamen we aan in Manbij. Vanuit daar zijn we met een motor naar Jarablus gereden waar we van huis naar huis zijn gebracht. Ik denk dat ik wel twintig huizen in vijf dagen heb gezien. Uiteindelijk zijn we een rivier overgestoken en in een auto naar Idlib gereden.”
De regio Idlib is het laatste gebied in Syrië dat nog niet is terugveroverd door het regeringsleger van president Assad. De regio is in handen van een lappendeken van oppositiegroepen, waarvan het jihadistische Hayat Tahrir al-Sham (HTS) de grootste is.
Die groep geldt als het Syrische verlengstuk van al-Qaeda. Maar het gebied is in de loop der jaren ook een toevluchtsoord geworden voor duizenden voormalige IS’ers. De regio is omsingeld door Syrische troepen, die het gebied onder meer vanuit de lucht bestoken. Het is wachten op de grote aanval waarmee Assad het laatste gebied wil terugveroveren.
De Nederlandse vrouw is inmiddels de tweede vrouw van de man die haar heeft geholpen uit Al Hol te komen, hij komt uit het gebied. ,,Ik woonde eerst bij hem en zijn eerste vrouw in, nu in een huurhuis even verderop. Mijn man is om de dag bij mij. Het gebied hier valt onder HTS, maar de bombardementen zijn nog ver weg gelukkig.”
Nederlandse vrouwen
Ze is niet de enige Nederlander daar. Volgens inlichtingendienst AIVD zijn er ‘nog dertig volwassen Nederlanders bij jihadistische groeperingen in noordwest-Syrië’. Onder meer deze krant schreef eerder dit jaar al over een groep van zo’n tien tot vijftien Nederlandse vrouwen die uit Al Hol naar Idlib ontsnapten. ,,De Nederlandse vrouwen hier kennen elkaar allemaal, maar we bemoeien ons niet met elkaar.”
Zeker één van hen reisde verder: de beruchte jihadiste Angela B. uit Soesterberg, naar Turkije. Ze meldde zich vorige maand bij het Nederlandse consulaat in Istanboel. Van daaruit zal ze onder begeleiding van de marechaussee naar Nederland worden gevlogen en hier worden vastgezet en berecht.
,,Doe een smeekbede voor een geliefde zuster die terugkeert naar Nederland. Laat Allah haar pad makkelijk maken”, schreef de Nederlandse vrouw over Angela B. op social media. Uit haar berichten blijkt ook dat ze nog steeds een radicaal gedachtegoed aanhangt.
Zo vraagt ze Allah om kracht voor de mannen en vrouwen die nog gevangen zitten, citeert ze islamitische theologen die populair zijn onder salafisten en deelt ze een cartoon waarin een persoon op het graf van het magazine Charlie urineert. Ook post ze een filmpje waarin Syrië zwart kleurt als de vlaggen van IS. ,,Oh God, geef ons de dagen terug”, staat erbij.
De vrouw wil niet terug naar Nederland. ,,Dan kom ik in de gevangenis en wordt mijn dochter van me afgepakt. Ik probeer hier mijn eigen leven te leiden en niet betrokken te raken bij andere mensen of groepen. Dat is na al die jaren een van de beste beslissingen die ik heb gemaakt, denk ik.”
‘Sommige vrouwen worden als cash-cow gebruikt’
Het ontsnappingsverhaal van de Nederlandse vrouw klinkt aannemelijk, stelt de Russisch-Amerikaanse onderzoekster Vera Mironova. Zij is verbonden aan de Harvard Universiteit in de VS en deed onderzoek naar de ontsnappingen. Ze heeft veel contact gehad met IS-vrouwen in de kampen en hun smokkelaars.
,,Niemand weet precies hoeveel vrouwen zijn ontsnapt. Het gaat nog steeds door in ieder geval. Mannen in Idlib helpen vaak bij die ontsnappingen omdat ze een vrouw of tweede vrouw zoeken. Dat doen ze soms voor hun genot, maar ook omdat een Westerse vrouw een cash-cow kan zijn.
In Idlib is veel armoede en deze vrouwen betalen veel geld voor hun ontsnapping. Je ziet ook dat mannen van heel andere strijdgroepen toch een IS-vrouw nemen. Het draait allemaal om geld.”
Mironova gelooft weinig van ‘het redelijk normale leven’ dat de Nederlandse vrouw zegt te hebben. ,,Dat is bullshit. De vrouwen en kinderen in Idlib blijven vooral binnen omdat ze niet willen opvallen. Ze hebben een wankel bestaan: vandaag hebben ze nog bescherming, maar niemand weet hoe dat morgen is.”
Telegraaf 02.07.2020 De Nederlandse staat hoeft een gewonde Nederlands-Marokkaanse vrouw niet terug te halen uit een Syrisch vluchtelingenkamp. De rechtbank in Den Haag volgt met die uitspraak een eerdere uitspraak van het gerechtshof, dat de Staat niet verplicht is vrouwen en kinderen terug te halen die naar het gebied van Islamitische Staat zijn afgereisd.
De Hoge Raad bekrachtigde dat deze week nog. Omdat de vrouwen uit eigen beweging naar het strijdgebied zijn vertrokken mocht het gerechtshof volgens de Raad oordelen dat de Nederlandse staat „ondanks de zwaarwegende belangen van de vrouwen en de kinderen hen niet naar Nederland hoeft te halen en zich daarvoor ook niet hoeft in te spannen.”
De vrouw spande een kort geding aan omdat haar situatie in haar ogen om een uitzondering vraagt. Ze liep ernstige brandwonden op toen een gasfles ontplofte en een tent in brand vloog. Ze zegt dat ze onvoldoende medische zorg krijgt in het kamp en dat de hygiëne daar onvoldoende is voor iemand met dergelijke brandwonden.
De rechter vindt niet dat er sprake is van een ernstige medische en humanitaire noodsituatie, zoals de vrouw stelde. Ze is vrijwillig naar het strijdgebied afgereisd en heeft daarmee het risico aanvaard dat ze in een situatie terecht kon komen waarin ze medische zorg nodig zou hebben.
Dat die zorg niet aan de Nederlandse normen voldoet, is volgens de rechter geen doorslaggevend argument. Bij de eerdere uitspraken van het hof en de Hoge Raad waren de erbarmelijke omstandigheden in de kampen al meegewogen.
AD 02.07.2020 De Nederlandse staat hoeft een gewonde Nederlands-Marokkaanse vrouw, de 52-jarige Naima el O., niet terug te halen uit een Syrisch vluchtelingenkamp. De rechtbank in Den Haag volgt met die uitspraak een eerdere uitspraak van het gerechtshof, dat de Staat niet verplicht is vrouwen en kinderen terug te halen die naar het gebied van Islamitische Staat zijn afgereisd.
De Hoge Raad bekrachtigde dat deze week nog. Omdat de vrouwen uit eigen beweging naar het strijdgebied zijn vertrokken mocht het gerechtshof volgens de Raad oordelen dat de Nederlandse staat ,,ondanks de zwaarwegende belangen van de vrouwen en de kinderen hen niet naar Nederland hoeft te halen en zich daarvoor ook niet hoeft in te spannen”.
El O. spande een kort geding aan omdat haar situatie in haar ogen om een uitzondering vraagt. Ze liep in mei zware brandwonden op toen een gasfles ontplofte en haar tent in brand vloog. Ze zegt dat ze onvoldoende medische zorg krijgt in het kamp en dat de hygiëne daar onvoldoende is voor iemand met dergelijke brandwonden. Volgens haar advocate zijn de wonden van de vrouw gaan ontsteken.
Twee kleine kinderen
De rechter vindt niet dat er sprake is van een ernstige medische en humanitaire noodsituatie, zoals de vrouw stelde. Ze is vrijwillig naar het strijdgebied afgereisd en heeft daarmee het risico aanvaard dat ze in een situatie terecht kon komen waarin ze medische zorg nodig zou hebben.
Dat die zorg niet aan de Nederlandse normen voldoet, is volgens de rechter geen doorslaggevend argument. Bij de eerdere uitspraken van het hof en de Hoge Raad waren de erbarmelijke omstandigheden in de kampen al meegewogen.
El O. reisde zes jaar geleden naar Syrië en nam haar twee kinderen mee. Haar toen 15-jarige zoon overleed in Syrië. Sinds 2017 zit El O. samen met haar dochter Meryem en twee kleinkinderen in het detentiekamp.
MSN 02.07.2020 De Nederlandse staat hoeft een gewonde Nederlands-Marokkaanse vrouw niet terug te halen uit een Syrisch vluchtelingenkamp. De rechtbank in Den Haag volgt met die uitspraak een eerdere uitspraak van het gerechtshof, dat de Staat niet verplicht is vrouwen en kinderen terug te halen die naar het gebied van Islamitische Staat zijn afgereisd.
De Hoge Raad bekrachtigde dat deze week nog. Omdat de vrouwen uit eigen beweging naar het strijdgebied zijn vertrokken mocht het gerechtshof volgens de Raad oordelen dat de Nederlandse staat „ondanks de zwaarwegende belangen van de vrouwen en de kinderen hen niet naar Nederland hoeft te halen en zich daarvoor ook niet hoeft in te spannen.”
De vrouw spande een kort geding aan omdat haar situatie in haar ogen om een uitzondering vraagt. Ze liep ernstige brandwonden op toen een gasfles ontplofte en een tent in brand vloog. Ze zegt dat ze onvoldoende medische zorg krijgt in het kamp en dat de hygiëne daar onvoldoende is voor iemand met dergelijke brandwonden.
De rechter vindt niet dat er sprake is van een ernstige medische en humanitaire noodsituatie, zoals de vrouw stelde. Ze is vrijwillig naar het strijdgebied afgereisd en heeft daarmee het risico aanvaard dat ze in een situatie terecht kon komen waarin ze medische zorg nodig zou hebben.
Dat die zorg niet aan de Nederlandse normen voldoet, is volgens de rechter geen doorslaggevend argument. Bij de eerdere uitspraken van het hof en de Hoge Raad waren de erbarmelijke omstandigheden in de kampen al meegewogen.
AD 30.06.2020 Het kabinet erkent dat ‘zeker een tiental’ IS-gangers is ontsnapt uit een Syrisch detentiekamp. Het gaat voor een deel om de 23 Nederlandse Syriëgangers die eisen dat de Nederlandse staat hen helpt bij hun terugkeer.
Minister Grapperhaus liet zich nog niet eerder uit over de ontsnappingen, maar erkent de ontsnappingen nu. ,,Ik kan er geen zeker getal op plakken hoeveel dat er zijn, maar het is zeker een tiental vrouwen.”
Verder stelde hij: ,,Ontsnappen is altijd een risico geweest. Dat heb ik altijd al gezegd. We doen er alles aan om dit te voorkomen en er zijn Europese arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen hen. Ze staan gesignaleerd.”
De Nederlandse vrouwen ontsnapten met hun kinderen uit het detentiekamp Al Hol en vluchtten naar het laatste stukje Syrië dat nog onder controle staat van (jihadistische) oppositiegroepen: de regio Idlib. De vrouwen en kinderen verblijven er nu samen in een huis, in de nabijheid van de Turkse grens.
Zij willen eigenlijk terug naar Nederland, maar het kabinet wil hen alleen repatriëren als ze zich melden bij een Nederlands consulaat. Veel liever ziet Grapperhaus de vrouwen berecht in de regio.
Zaak
De vrouwen spanden daarop eind vorig jaar een kort geding aan tegen de Nederlandse staat. Eerst oordeelde de rechtbank dat Nederland wel een verplichting had zich in te spannen de 56 kinderen van de vrouwen terug te halen en daarmee eventueel ook de moeders zelf. In november zette het gerechtshof in hoger beroep echter een streep door die uitspraak. Volgens het hof is het niet aan de rechter om een beslissing te nemen, maar aan de politiek. De Hoge Raad bevestigde dit vonnis deze week nog eens.
Als ik de minister zou zijn, zou ik buikpijn hebben, aldus Sjoerd Sjoerdsma (D66).
Toch vindt D66-Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma dat Grapperhaus een risico neemt. Door de vrouwen niet hierheen te halen voor berechting, lopen ze nu weg, waardoor ze tot het plegen van aanslagen zouden kunnen overgaan, is zijn redenering.
,,Als ik de minister zou zijn, zou ik buikpijn hebben. Syriëgangers en IS’ers die berecht zouden moeten worden, zijn ontsnapt en ontlopen hun straf. De minister haalt zijn schouders op, terwijl zij vrij rondlopen in Syrië. Terwijl ze onder de radar terug kunnen keren naar Nederland’’, aldus Sjoerdsma.
Grapperhaus houdt echter voet bij stuk. Alle seinen staan op groen voor berechting hier, stelt de minister. De AIVD probeert zicht te houden op de vrouwen en hun kinderen en het Openbaar Ministerie verzamelt bewijzen als het hier ooit tot een rechtszaak zou komen.
,,Wij, maar ook andere landen doen er alles aan om hen in het vizier te houden, maar het is een gevaarlijk, onoverzichtelijk gebied. Het is niet doenlijk te voorkomen dat deze mensen ontsnappen uit die kampen, die immers niet door ons worden geleid.”
Volgens VVD en CDA is de ‘ongerustheid’ van D66 naïef. ,,Als het aan D66 had gelegen hadden we deze gevaarlijke mensen al lang naar hier gehaald. Ik wil juist dat we voorkomen dat ze hierheen komen om ooit weer aanslagen te kunnen plegen”, zei Dilan Yeşilgöz.
NU 26.06.2020 De Nederlandse Staat hoeft zich niet in te spannen om naar Syrië of Irak uitgereisde vrouwen en hun kinderen te repatriëren, zo oordeelt de Hoge Raad vrijdag. Hiermee is de cassatie van de groep vrouwen afgewezen.
De 23 vrouwen zijn enkele jaren geleden uitgereisd naar Syrië en/of Irak. Sommigen van hen hadden op dat moment al kinderen, een ander deel van de in totaal 56 kinderen waar de zaak om draait is daar geboren. Ze verblijven nu onder erbarmelijke omstandigheden in Koerdische opvangkampen.
Het gerechtshof oordeelde eerder dat Nederland niet gedwongen kan worden om de vrouwen en kinderen te repatriëren, omdat het gaat om een politieke kwestie. Dit wordt nu onderstreept door de Hoge Raad.
Het huidige beleid is dat de Nederlandse uitreizigers niet actief worden opgehaald, omdat het nog altijd gaat om onveilig gebied. Het kabinet wil ambtenaren niet in gevaar brengen en zegt ook dat de nationale veiligheid in gevaar zou kunnen komen als de vrouwen terugkeren.
“Gelet op deze belangen van de Staat en op de omstandigheid dat de vrouwen uit eigen beweging zijn uitgereisd naar het jihadistisch strijdgebied, mocht het gerechtshof oordelen dat de Nederlandse Staat – ondanks de zwaarwegende belangen van de vrouwen en de kinderen – hen niet naar Nederland hoeft te halen en zich daarvoor ook niet hoeft in te spannen”, aldus de Hoge Raad.
Advocaten beraden zich op verdere stappen
De advocaten van de vrouwen laten in een reactie weten zich te beraden op verdere stappen. Mogelijk stappen ze naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens of starten ze nieuwe civiele procedures op.
“We zijn altijd helder geweest”, zei minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus eerder. “Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie.”
NOS 26.06.2020 De Nederlandse overheid is niet verplicht om Nederlandse IS-vrouwen en hun kinderen terug te halen uit Noord-Syrië. Dat heeft de Hoge Raad bepaald.
Vorig jaar spande een aantal vrouwen een kort geding aan tegen de Nederlandse Staat omdat zij en hun kinderen in erbarmelijke en gevaarlijke omstandigheden in opvangkampen voor IS-vrouwen in Noord-Syrië verblijven. Zij willen dat Nederland hen terug haalt.
Door de rechtbank werden zij in het gelijk gesteld, maar in hoger beroep bepaalde het gerechtshof in Den Haag dat de vrouwen niet teruggehaald hoeven te worden. “De rechter mag niet op de stoel van de politiek gaan zitten”, oordeelde het hof. De Hoge Raad onderschrijft deze uitspraak.
Mensenrechtenverdragen zijn niet rechtstreeks van toepassing op de situatie van de vrouwen omdat zij zich buiten Nederlands grondgebied bevinden, zei de voorzitter van de Hoge Raad bij het voorlezen van de uitspraak.
Daarnaast kan het repatriëren van de vrouwen en hun kinderen de nationale veiligheid in Nederland en andere Schengenlanden in gevaar brengen en zijn er veiligheidsrisico’s voor de Nederlandse ambtenaren die hen moeten ophalen uit Noord-Syrië. Ook weegt mee dat de vrouwen uit eigen beweging naar het jihadistische strijdgebied zijn gereisd.
Teleurgesteld
De advocaten van de vrouwen reageren teleurgesteld op de uitspraak “maar putten voor onze cliënten hoop uit de opening die de Hoge Raad laat om in individuele gevallen toch een bevel tot repatriëring te krijgen”.
“Wij hopen bovendien dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens binnenkort zal beslissen dat de bescherming die het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens verleent tegen detentie en marteling zich uitstrekt tot onze cliënten. Daarover is momenteel een Franse zaak aanhangig.”
Minister Grapperhaus laat in reactie weten niet per se blij te zijn met de uitspraak. “Want dat is niet het juiste woord, het is namelijk een heel lastige en akelige situatie.”
Telegraaf 26.06.2020 Nederland hoeft 23 Nederlandse IS-vrouwen en hun 56 kinderen niet terug te halen uit opvangkampen in Noord-Syrië en hoeft zich daar evenmin voor in te spannen. Dat heeft de Hoge Raad vrijdagmorgen besloten.
De rechtbank in Den Haag besloot in november dat Nederland alles in het werk moest stellen om in ieder geval de kinderen terug te halen, die met hun moeders onder erbarmelijke omstandigheden in twee opvangkampen zitten.
In hoger beroep vernietigde het hof die uitspraak. Volgens het hof was die beslissing aan de politiek en moet de rechter niet op de stoel van de overheid gaan zitten.
De advocaten van de vrouwen tekenden tegen die beslissing cassatie aan bij de Hoge Raad.
Band met Nederland
De vrouwen hebben allemaal de Nederlandse nationaliteit, of beroepen zich op een ander soort band, en vinden daarom dat Nederland verplicht is om hen te repatriëren. Door dat niet te doen zou de overheid hun mensenrechten schenden.
Daar is de Hoge Raad het niet mee eens. De vrouwen en kinderen kunnen zich tegen de Nederlandse staat niet beroepen op mensenrechtenverdragen omdat ze zich buiten Nederlands grondgebied bevinden. Er is ook geen sprake van zodanig uitzonderlijke omstandigheden dat daar toch verantwoordelijkheid van Nederland uit voortvloeit. De situatie in de kampen is weliswaar slecht, maar niet uitzonderlijk, oordeelt de hoogste rechter.
Niet onrechtmatig gehandeld
De Hoge Raad vindt evenmin dat Nederland onrechtmatig handelt door de vrouwen en kinderen niet te willen terughalen. De vrouwen vinden dat de staat een zwaardere verantwoordelijkheid heeft tegenover hen als staatsburgers en daarom verplicht is om schending van hun mensenrechten tegen te gaan.
De Staat beroept zich onder meer op de nationale veiligheid en op die van de Schengenlanden. Die zou in gevaar kunnen komen als de vrouwen terugkeren. Ook wees de Staat op de veiligheidsrisico’s voor degenen die de vrouwen zouden moeten ophalen en op de gevolgen voor de internationale betrekkingen.
Terughoudendheid
De HR vindt, net zoals het hof dat eerder stelde, dat de rechter terughoudend moet zijn met het vellen van oordelen over door de staat gemaakte afwegingen. Daarnaast hebben de vrouwen er zelf voor gekozen om naar jihadistisch strijdgebied te gaan. Het besluit van de Staat om de vrouwen en kinderen niet terug te halen en zich daar evenmin voor in te spannen, is daarom niet onrechtmatig, aldus de Hoge Raad.
Reactie advocaat Seebregts
Advocaat André Seebregts reageerde teleurgesteld op de beslissing, maar constateert ook dat de Hoge Raad „de deur op een kier zet voor individuele gevallen.” De Hoge Raad kon alleen een oordeel vellen over de beslissing om niet alle vrouwen en kinderen te repatriëren. In een advies aan de Hoge Raad schreef de advocaat-generaal al eerder dat de Staat eigenlijk per geval zou moeten beoordelen of repatriëring mogelijk en nodig is. Vooral waar het gaat om de kinderen. De vrouwen kozen er nu voor om in de procedure niet de individuele gevallen centraal te stellen.
Seebregts zegt de uitspraak eerst goed te willen bestuderen, maar sluit nieuwe kort gedingen en een gang naar het Europees hof voor de rechten van de mens niet uit
RTL 26.06.2020 De Nederlandse staat hoeft de IS-vrouwen en hun kinderen niet terug te halen naar Nederland. Dat heeft de Hoge Raad vandaag besloten. De zaak was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen. Zij zijn enkele jaren geleden naar IS-gebied in Syrië of Irak vertrokken.
Een aantal kinderen is meegereisd, een aantal is daar geboren. Nu zitten zij in opvangkampen in Noord-Syrië, onder erbarmelijke en gevaarlijke omstandigheden. Een aantal zou al zijn ontsnapt. De vrouwen hebben de Nederlandse nationaliteit.
Beleidsvrijheid
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten.
Volgens het hof heeft de overheid ‘beleidsvrijheid’ en moet de rechter zeer terughoudend zijn met ingrijpen. De advocaten van de vrouwen gingen hiertegen in cassatie en stapten naar de Hoge Raad.
De advocaat-generaal adviseerde de Hoge Raad toen om de vrouwen en kinderen niet terug te halen. Volgens de advocaat-generaal zijn de mogelijkheden van de Staat om de situatie van de IS-uitreizigers te beïnvloeden onvoldoende.
AD 25.06.2020 Vrijdagmorgen doet de Hoge Raad uitspraak in de procedure waarin 23 Nederlandse Syriëgangers eisen dat de Nederlandse staat helpt bij hun terugkeer. Een deel van de vrouwen heeft de uitspraak niet afgewacht en is uit een Syrisch detentiekamp ontsnapt.
Waar een groot deel van de wereld de afgelopen maanden in coronalockdown zat, stonden de ontwikkelingen in het Syrische strijdgebied niet stil. Een groep van zo’n vijftien Nederlandse vrouwen ontsnapte met hun kinderen uit het detentiekamp Al Hol en vluchtte naar het laatste stukje Syrië dat nog onder controle staat van (jihadistische) oppositiegroepen: de regio Idlib, zo bevestigen bronnen aan deze site. De vrouwen en kinderen verblijven er nu samen in een huis, in de nabijheid van de Turkse grens.
Onder meer vanwege de ontsnappingen van verschillende groepen Europese Syriëgangers hebben de Koerdische bewakers van de kampen de afgelopen weken alle vrouwen opnieuw geregistreerd. Volgens achtergebleven Nederlandse vrouwen gebruikten de bewakers tasers om de orde te handhaven.
Kort geding
Er zijn de afgelopen zeven jaar zo’n 300 Nederlanders naar het strijdgebied in Syrië en irak gereisd. De meesten sloten zich aan bij jihadistische, terroristische groeperingen als IS en Jabhat al-Nusra. Sommige vrouwen vluchtten zelf uit het kalifaat, anderen bleven tot aan de val van IS bij de groep en werden daarna gevangen genomen in Al Hol of Al Roj.
Een groep van 23 vrouwen in de kampen spande eind vorig jaar een kort geding aan tegen de Nederlandse staat: zij willen terug naar Nederland en vinden dat de staat daar een rol in moet spelen.
In eerste instantie oordeelde de rechtbank dat Nederland wel een verplichting had zich in te spannen de 56 kinderen van de vrouwen terug te halen en daarmee eventueel ook de moeders zelf. In november zette het gerechtshof in hoger beroep een streep door die uitspraak. Volgens het hof is het niet aan de rechter om een beslissing te nemen, maar aan de politiek.
Die politiek staat op het standpunt dat de vrouwen zich zelf moeten melden bij een Nederlands consulaat in Turkije of Irak. Pas dan kan Nederland hen helpen terug te keren. Direct na terugkeer worden ze dan opgesloten en berecht omdat ze zich hebben aangesloten bij een terroristische groepering
De advocaten van de vrouwen gingen in cassatie tegen de uitspraak, vrijdag oordeelt de Hoge Raad daarin. De raad kan de uitspraak van het gerechtshof overeind laten of terugverwijzen naar een ander gerechtshof.
Smokkelaars
Tot in maart zaten er, volgens inlichtingendienst AIVD, zo’n 35 Nederlandse vrouwen (vaak met hun kinderen) vast in de kampen. Inmiddels is een deel van die vrouwen ontsnapt. Daar zitten ook vrouwen tussen die meedoen aan het kort geding, stelt Andre Seebregts, een van hun advocaten. Verder wil hij niets over die zaak kwijt.
Sommige vrouwen kondigden na de uitspraak in november al aan andere oplossingen te gaan zoeken om naar Nederland te komen. Ook waren sommigen bang dat hun kinderen, naarmate ze ouder worden, van hen gescheiden zouden worden door de Koerdische bewakers.
De vrouwen hebben waarschijnlijk smokkelaars gebruikt om uit het kamp te komen. De kosten daarvan liggen, volgens onderzoekers die toegang hadden tot besloten Telegram-groepen van Europese vrouwen in Al Hol, tussen de 4500 en 7500 dollar per persoon.
Hoe de vrouwen aan dat geld zijn gekomen is nog onduidelijk. Wel hebben er de afgelopen maanden al meerdere familieleden van Syriëgangers voor de rechter moeten komen omdat ze de afgelopen jaren geld hebben overgemaakt naar hun broers of dochters in het strijdgebied. Ook in jihadistische kringen in Amsterdam zou de afgelopen jaren geld zijn ingezameld.
Mogelijk willen de vrouwen nu via Idlib de Turkse grens oversteken en daar een Nederlands consulaat bereiken. Anderen zouden in de regio willen blijven.
NOS 19.06.2020 Een groep van Nederlandse IS-vrouwen die vastzat in een Koerdisch gevangenkamp is naar de Noord-Syrische stad Idlib gevlucht. Dat schrijft De Telegraaf. Advocaat André Seebregts bevestigt de vlucht van de zogenoemde ‘jihadbruiden’ aan de NOS.
Volgens Seebregts zijn de vrouwen gevlucht vanwege een combinatie van factoren. “Ze zijn wanhopig vanwege de slechte humanitaire situatie. Er is angst over het lot van hun kinderen, zo sluiten de Koerden de oudere jongens op. En er is veel onzekerheid over hun toekomst.”
De vrouwen zitten nu in een gemeenschappelijke woning in de Syrische provincie Idlib. Volgens de krant gaat het om een groep van vijftien vrouwen van (overleden) IS-strijders. Er zijn ook kinderen bij. Bij de uittocht zijn mogelijk mensensmokkelaars betrokken geweest. Over de identiteit van de vrouwen wil de advocaat niets kwijt.
Slechte levensomstandigheden
Over de ‘jihadbruiden’ is in Nederland veel discussie. Tientallen vrouwen reisden sinds 2014 af naar het kalifaat in Syrië en Irak. Een aantal van hen keerde via Turkije terug naar Nederland, maar veel anderen belandden in twee Koerdische gevangenkampen in Noord-Syrië. De meeste vrouwen zitten vast in kamp al-Hol.
De levensomstandigheden in die kampen zijn slecht. Zo zijn er tekorten aan voedsel en medicijnen. Nederland wil de Syriëgangers niet actief terughalen, maar wil terugkeerders wel vervolgen. Gisteren maakte minister Grapperhaus bekend te onderzoeken of een IS-vrouw, Ilham B., toch kan worden teruggehaald voor vervolging. B. maakt geen deel uit van de vrouwen die zijn gevlucht naar Idlib.
Kinderen
Ook is er veel te doen om de kinderen van IS-strijders, van wie sommigen zijn geboren in voormalig IS-gebied. Met name over oudere kinderen bestaat de vrees dat zij hebben meegevochten met de terreurgroep.
De Hoge Raad moet nog uitspraak doen in een zaak over het terughalen van 23 IS-vrouwen en hun 56 kinderen. Eind vorig jaar bepaalde een rechtbank dat de Nederlandse staat zich moet inspannen om hen te repatriëren, maar ministers Grapperhaus en Blok gingen hiertegen in beroep. Een gerechtshof draaide de uitspraak later terug, waarop de zaak bij de Hoge Raad terechtkwam.
NU 19.06.2020 Een groep Nederlandse IS-vrouwen en een aantal kinderen zijn uit een Koerdisch kamp gevlucht, bevestigt advocaat André Seebregts aan NU.nl na berichtgeving van De Telegraaf.Zij zitten volgens de krant nu in de Noord-Syrische stad Idlib.
Volgens Seebregts zijn ze vertrokken uit een Koerdisch kamp vanwege de leefomstandigheden daar, die steeds slechter worden. Er is onder meer een gebrek eten, water en medicijnen. Daarnaast is er geweld van bewakers van het kamp en medekampbewoners.
Maar de vrouwen zouden vooral bang zijn om hun kinderen kwijt te raken. Wanneer zij een bepaalde leeftijd bereiken, halen Koerdische bewakers ze uit de kampen en sluiten ze hen op in een gevangenis, zegt Seebregts.
De advocaat wil niets kwijt over de identiteit van de vrouwen, hoeveel het er zijn of uit welk kamp ze gevlucht zijn. Ook is onduidelijk hoeveel kinderen zijn meegereisd. Volgens De Telegraaf gaat het om vijftien IS-vrouwen.
In de Syrische kampen al Hol en al Roj bevinden zich tientallen Nederlandse bruiden van (overleden) IS-strijders en hun kinderen. Bij de val van de Islamtische Staat wisten sommige Syriëgangers te ontsnappen naar Nederland, maar velen kwamen vast te zitten in kampen.
IS-vrouwen zijn politiek omstreden
Seebregts is een van de advocaten die een kort geding tegen de Staat heeft aangespannen over de situatie. Namens 23 Syriëgangers en 56 kinderen pleitte hij dat de Nederlandse Staat een zorgplicht heeft en hen moet repatriëren.
Het kabinet vindt echter dat de Syriëgangers een gevaar voor de nationale veiligheid vormen en wil hen het liefst in de regio zelf laten berechten. Het kabinet heeft altijd ingezet op vervolging in de regio. In een enkel geval is hier een uitzondering op gemaakt, omdat de rechtszaak anders dreigt te mislukken. De Syriëganger die teruggehaald wordt is vermoedelijk Ilham B. Zij zou niet bij de groep gevluchte vrouwen horen volgens De Telegraaf.
Over het lot van de kinderen is nog veel onduidelijk. De rechtbank in Den Haag oordeelde dat Nederland al het mogelijke moet doen om de 56 kinderen terug te halen, maar hiertegen is de Staat in hoger beroep gegaan. De zaak ligt nu bij de Raad van State. Uiterlijk eind volgende maand wordt een oordeel verwacht.
OmroepWest 18.06.2020 De rechter heeft het kabinet een half jaar langer de tijd gegeven om een Syriëganger naar Nederland te halen en hier te berechten. Volgens de NOS gaat het om de Goudse Ilham B. die zich aansloot bij terreurgroep Islamitische Staat (IS).
De vrouw wordt nu vastgehouden in een kamp in Noord-Syrië. De rechter bepaalde in februari dat de zaak stopgezet werd als de vrouw niet voor 2 juni in Nederland zou zijn.
Minister Grapperhaus schrijft donderdag aan de Tweede Kamer dat de rechter heeft besloten de uitspraak van februari te herzien. Hij krijgt nog maximaal zes maanden voor deze zaak, maar hij moet dan volgens de rechtbank wel ‘concrete daden’ laten zien.
Het kabinet wil Syriëgangers die van terroristische misdrijven worden verdacht, toch naar Nederland halen om ze te berechten. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) overlegt met een aantal Europese landen over samenwerking om uitreizigers op te halen.
Berechten in de regio
Het ophalen van Syriëgangers is een gevoelig onderwerp in de Tweede Kamer. Het kabinet zegt dat het te gevaarlijk is om ze op te halen. Een Kamermeerderheid wil niet dat uitreizigers die zich hebben aangesloten bij IS worden teruggehaald. Het kabinet zet in op berechting in de regio.
NU 18.06.2020 Het kabinet krijgt extra tijd voor de repatriatie van een Syriëganger die vastzit in een kamp in Syrië. Aanvankelijk moest dat medio mei al gebeuren van de rechtbank Rotterdam. Mede doordat justitieminister Ferd Grapperhaus heeft laten weten dat “vervolging in Nederland de voorkeur geniet”, krijgt de Nederlandse Staat zes maanden extra voor de operatie.
De zaak die de rechtbank Rotterdam behandelt, draait vermoedelijk om Ilham B. Zij vertrok in maart 2016 om zich aan te sluiten bij de terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) en wordt verdacht van het plegen van een terroristisch misdrijf.
Als zij niet wordt teruggehaald voor het proces, moet de rechtbank Rotterdam de vervolging stopzetten. De Staat kan niet nogmaals een zaak starten voor hetzelfde feit. Als de zaak uiteindelijk wordt stopgezet, kan dat van invloed zijn op de vervolging van tientallen andere IS-sympathisanten.
Het kabinet heeft altijd ingezet op vervolging in de regio. Repatriëring zou vanwege de onveilige situatie in Syrië niet haalbaar zijn. Bovendien zouden de Syriëgangers een gevaar voor de nationale veiligheid vormen.
In een Kamerbrief lijkt het kabinet in deze zaak van standpunt te zijn veranderd. Minister Grapperhaus schrijft dat de voorkeur in dit geval uitgaat naar berechting in Nederland.
‘Gebied waarin Syriëganger zich bevindt, is te onveilig voor repatriëring’
Het blijft nog wel de vraag hoe de Syriëganger naar Nederland komt. De repatriëring van B. blijft moeilijk, schrijft Grapperhaus. “De veiligheidssituatie is sinds september vorig jaar niet wezenlijk verbeterd. IS blijft actief en pleegt geregeld aanslagen.”
Mede daardoor acht het kabinet het onverantwoord om een team naar Syrië te sturen om de IS-sympathisant terug te halen. De optie om haar alsnog in de regio te berechten, wordt daarom nog opengehouden.
Telegraaf 24.04.2020 Nederland moet IS-vrouwen en hun kinderen niet terughalen naar Nederland. Dat adviseert de advocaat-generaal de Hoge Raad. De uitspraak van het hof zou in stand moeten blijven, zo staat in het advies. Het staat de Hoge Raad vrij om dit advies al dan niet te volgen. De uitspraak wordt voor de zomer verwacht.
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten. Volgens het hof heeft de overheid „beleidsvrijheid” en moet de rechter zeer terughoudend zijn met ingrijpen. De advocaten van de vrouwen gingen hiertegen in cassatie.
De zaak was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen. Zij zijn enkele jaren geleden naar IS-gebied in Syrië of Irak vertrokken. Een aantal kinderen is meegereisd, een aantal is daar geboren. Nu zitten zij in opvangkampen in Noord-Syrië, onder erbarmelijke en gevaarlijke omstandigheden.
Volgens de AG zijn de mogelijkheden van de Staat om de situatie van de IS-uitreizigers te beïnvloeden onvoldoende. “Het hof heeft daarom terecht geoordeeld dat de mensenrechtenverdragen niet rechtstreeks van toepassing zijn.”
De AG tekent bij zijn advies wel aan dat de Staat per geval hoort te beoordelen of repatriëring een mogelijkheid is, vooral in het geval van de kinderen pleit volgens hem veel. “Eiseressen hebben er echter voor gekozen om in dit geding niet de individuele gevallen van hen en hun kinderen centraal te stellen. Ook is de inzet van hun vorderingen uitsluitend dat de vrouwen en de kinderen tezamen worden gerepatrieerd – en niet de kinderen alleen.”
Hierdoor staat in de zaak bij de Hoge Raad alleen de rechtmatigheid van het door de Staat gevoerde repatriëringsbeleid ter beoordeling, en niet het beleid voor individuele gevallen.
AD 24.04.2020 Nederland moet IS-vrouwen en hun kinderen niet terughalen naar Nederland. Dat adviseert de advocaat-generaal de Hoge Raad. De uitspraak van het hof zou in stand moeten blijven, zo staat in het advies. Het staat de Hoge Raad vrij om dit advies al dan niet te volgen. De uitspraak wordt voor de zomer verwacht.
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten. Volgens het hof heeft de overheid ‘beleidsvrijheid’ en moet de rechter zeer terughoudend zijn met ingrijpen. De advocaten van de vrouwen gingen hiertegen in cassatie.
De zaak was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen. Zij zijn enkele jaren geleden naar IS-gebied in Syrië of Irak vertrokken. Een aantal kinderen is meegereisd, een aantal is daar geboren. Nu zitten zij in opvangkampen in Noord-Syrië, onder erbarmelijke en gevaarlijke omstandigheden.
Volgens de advocaat-generaal zijn de mogelijkheden van de Staat om de situatie van de IS-uitreizigers te beïnvloeden onvoldoende. ,,Het hof heeft daarom terecht geoordeeld dat de mensenrechtenverdragen niet rechtstreeks van toepassing zijn.”
Per geval
De advocaat-generaal tekent bij zijn advies wel aan dat de Staat per geval hoort te beoordelen of repatriëring een mogelijkheid is, vooral in het geval van de kinderen. Ook moeten vrouwen en kinderen uitsluitend samen worden gerepatrieerd – en niet de kinderen alleen.
AD 02.04.2020 Kaoutar S. uit Gouda zat in Syrië jarenlang bij jihadistische groeperingen, trouwde er drie keer met verschillende jihadisten en verspreidde via sociale media propaganda voor het kalifaat. Dat stelde het Openbaar Ministerie donderdagochtend in een eerste pro-formazitting tegen de inmiddels teruggekeerde Syriëgangster.
Volgens Justitie trouwde S. in Syrië eerst met een Nederlandse jihadist. ,,Hij was in eerste instantie aangesloten bij een aan Al-Qaida verwante groepering’’, stelde officier van justitie Bert Haneveld vanmorgen in de rechtbank Rotterdam.
Later sloten de twee zich bij IS aan. S. kreeg in 2015 een kind samen met de Nederlandse man. In die periode zou de Goudse ook via social media ‘kalifaat-propaganda’ hebben verspreid: ze liet onder meer via twitter foto’s zien over hoe geweldig het leven in IS-gebied was, met het doel andere vrouwen erheen te krijgen.
Twee keer hertrouwd en gescheiden
Nadat de Nederlander omkwam bij een verkeersongeluk, hertrouwde S. twee keer. Haar tweede man sneuvelde in de strijd, van haar derde man liet ze zich uiteindelijk via een IS-rechtbank scheiden. ,,Volgens de vrouw ging ze alleen voor het geloof naar Syrië, maar vastgesteld kan worden dat ze geradicaliseerd was’’, aldus het OM.
Ambassade in Ankara
Na de val van het kalifaat belandde S. samen met duizenden andere IS-vrouwen in Koerdische gevangenkampen in Noord-Syrië. Samen met een andere Nederlandse, Fatima H. uit Tilburg, wist ze te ontsnappen uit kamp Al-Hol, met behulp van smokkelaars bereikten ze Turkije.
Daar meldden ze zich eind vorig jaar met hun kinderen bij de Nederlandse ambassade in Ankara. In december zetten de Turken haar op het vliegtuig naar Nederland, op Schiphol werd ze direct aangehouden en vastgezet op de terrorisme-afdeling van de gevangenis in Vught. Fatima H. werd al eerder op het vliegtuig gezet en kwam in februari al voor het eerst voor de rechter.
De afgelopen drie jaar zijn er zo’n tien Nederlandse vrouwen teruggekeerd uit Syrië, vaak met hun kinderen. Ze krijgen hier gevangenisstraffen van twee tot drie jaar, deels voorwaardelijk. In de Koerdische kampen zitten momenteel nog zo’n 35 Nederlandse vrouwen en hun kinderen vast.
Het onderzoek van het Openbaar Ministerie naar de zes jaar dat S. zich in Syrië bevond is nog niet klaar. Advocate Mirjam Levy wil dat verder onderzocht wordt of het twitteraccount waarvan jihadpropaganda is verspreid wel echt van Kaoutar S. was.
Vanwege de coronaepidemie waren alleen de rechters, de officier van justitie en enkele medewerkers van de rechtbank in de rechtszaal. De verdachte, de advocaat en de pers volgden de zaak via verschillende beeldverbindingen. De volgende zitting staat gepland voor 24 juni 2020.
AD 27.02.2020 Op het eerste oog is ze een meisje zoals zovelen. Maar Fatima H. (24) maakte in haar jonge leven al veel meer mee dan de meeste andere mensen in een heel leven. Vandaag kwam ze voor het eerst voor de rechter. Volgens justitie is ze een onvervalste jihadbruid, Fatima’s advocaat houdt het erop dat het haar allemaal is overkomen.
De handen van Fatima H. liggen gevouwen in de schoot van haar lange, crèmekleurige rok. Daarboven draagt ze een witte blouse en een witte hoofddoek. Vanonder dat gewaad kijkt ze met bescheiden oogopslag de wereld in, haar uitstraling is zachtaardig.
Volgens justitie zit hier een vrouw die een actieve rol vervulde in de strijd van Islamitische Staat in Syrië. Die het martelaarschap verheerlijkte, een foto rondstuurde met een kalasjnikov en andere mensen aanspoorde om ook naar het kalifaat te komen. Haar verhaal – dat ze alleen met kinderen werkte – wordt niet geloofd.
Fatima, nu 24 jaar oud, zegt dat ze in 2013 afreisde omdat een van oorsprong Vlaamse vriendin die al in Syrië zat constant aan haar hoofd zeurde. Fatima was 17, volgens haar raadsvrouw een naïef Tilburgs meisje. Het is het jaar dat ze haar opleiding aan het ROC afrondde. Direct na aankomst in Syrië zou ze min of meer zijn gedwongen te trouwen met een inmiddels overleden Belgische strijder, met wie ze twee kinderen kreeg. Ze kreeg klappen als ze huilde om de familie die ze achterliet in Brabant. Ze raakte gewond door rondvliegende scherven.
Smokkelaars
Fatima kwam na de val van het kalifaat in een Koerdisch kamp terecht, en wist daar met de hulp van smokkelaars uit te ontsnappen. Daarna belandde ze in Turkije. Eind vorig jaar volgde uitzetting naar Nederland. Sindsdien zit de Tilburgse in de gevangenis in Vught. Vandaag verscheen ze voor het eerst in het openbaar.
Fatima beseft dat ze heel wat uit te leggen heeft, zegt haar advocate Tamara Buruma. En dat wil ze ook. Justitie wil graag meer weten over een chatgesprek dat ze voerde met een meisje in Nederland. Daarin vertelt ze over gewelddadigheden in het gebied waar ze is. Een Facebookaccount dat haar toebehoorde stond vol met IS-propaganda. Eerder moesten twee van haar familieleden voor de rechter komen omdat ze Fatima financieel ondersteund hadden. Haar moeder stuurde 910 euro, van haar nicht kreeg ze 2275 euro.
Fatima bepleit haar onschuld. Ze stelt dat ze in de zes jaar dat ze in het strijdgebied verbleef niet altijd controle had over haar telefoon en sociale media. Haar echtgenoot, de eerder genoemde vriendin en een andere Belgische zouden haar soms hebben afgenomen. Haar advocaat diende vandaag het verzoek in de twee vrouwen te laten getuigen. Dat verzoek werd toegewezen.
Trauma
Haar toekomst oogt uiterst troebel. Ze is getraumatiseerd door de periode in het kalifaat, stelt haar advocate. In de gevangenis heeft ze het zwaar. Haar twee kinderen wonen bij haar zus. Complicerende factor is dat de staat haar Nederlandse paspoort heeft afgepakt. Na een eventuele vrijlating dreigt uitzetting naar Marokko, het land waar haar ouders vandaan komen en waarvan ze ook een paspoort heeft.
Het liefste wil ze weer even bij haar ouders in Tilburg wonen. Haar kinderen weer zien, tot rust komen. De rechter begrijpt het, zegt hij, maar kan er niet in meegaan. Daarvoor zijn de feiten waarvan ze wordt verdacht te ernstig. Ze blijft vastzitten, in elk geval tot een volgende pro-formazitting in mei.
Ook Xaviera S. uit Apeldoorn, die in 2014 afreisde en bijna tegelijk met Fatima Turkije werd uitgezet, blijft voorlopig achter slot en grendel, om dezelfde reden. Ook haar zaak werd vandaag behandeld, maar zelf was ze niet aanwezig. Bijzonder in haar geval is dat ze zeven maanden zwanger is. Ze verblijft in het gevangenisziekenhuis in Scheveningen. De rechter vindt dat ze die gevangenis voor de bevalling tijdelijk mag verlaten.
AD 27.02.2020 Twee Nederlandse vrouwen die jarenlang in IS-gebied verbleven, komen voorlopig niet vrij. Dat bepaalde de rechter in Rotterdam vandaag. Fatima H. uit Tilburg en Xaviera S. uit Apeldoorn werden eind vorig jaar opgepakt nadat ze door Turkije werden uitgezet.
In het geval van Xaviera komt er waarschijnlijk wel snel een schorsing van de hechtenis. Zij is zeven maanden zwanger en de rechter acht het niet wenselijk om de bevalling binnen de gevangenismuren te laten plaatsvinden.
Hun advocaten betoogden dat er te weinig grond is om hen vast te houden. Ze zouden niets te maken gehad hebben met de oorlog in Syrië en met de wandaden van IS in de jaren dat ze daar verbleven. Fatima ging in 2013 naar Syrië, Xaviera – die niet bij de zitting aanwezig was – in 2014.
De officier van justitie ziet dat anders. Uit chatberichten en foto’s zou blijken dat de vrouwen weet hadden van de strijd, en ook dat ze die strijd steunden. Van beide vrouwen zijn berichten aangetroffen waarin het martelaarschap verheerlijkt wordt, stelt de officier.
Zowel Fatima als Xaviera zouden volgens hun advocaten met heel andere verwachtingen zijn afgereisd. Xaviera was net getrouwd en wilde met haar man ‘een goed islamitisch leven kunnen leiden’. Fatima, destijds 17 jaar oud, werd bestookt met berichten van een vriendin, en liet zich overhalen, min of meer om maar van het gezeur af te zijn, zo verklaarde haar advocaat.
Kinderen
Fatima (24) heeft twee jonge kinderen die nu bij haar zus wonen. Ze zegt getraumatiseerd te zijn door haar periode in IS-gebied en wil graag weer bij haar ouders in Tilburg wonen. De zeven maanden zwangere Xaviera (26) verblijft nu in het gevangenisziekenhuis in Scheveningen.
De rechter oordeelt dat de verdenkingen tegen de vrouwen te serieus zijn om hen voorlopig vrij te laten. Wel wordt een schorsing in het geval van Xaviera dus in overweging genomen, vanwege haar zwangerschap. Daarover wordt beslist zodra de reclassering hierover een advies heeft uitgebracht. Ook zegt de rechter dat het moment dat zij het proces thuis mag afwachten dichter bij komt, omdat ze voor de feiten waar ze van verdacht wordt ook al anderhalf jaar vastzat in Turkije.
De komende maanden vindt in beide zaken verder onderzoek plaats, in mei vinden nieuwe zittingen plaats. Overigens: beide zaken lopen dan wel gelijk op, maar staan verder los van elkaar.
Telegraaf 19.02.2020 Als de Nederlandse Staat niet snel werk maakt van het terughalen van een Nederlandse uitreizigster, zal de rechtszaak tegen haar worden beëindigd. Dat heeft de rechtbank in Rotterdam besloten.
Het gaat om één van de tien vrouwen die het Openbaar Ministerie wil vervolgen wegens het uitreizen naar Syrië, en waarvan de rechtbank eerder al oordeelde dat de Staat zich moet inspannen om de vrouwen en hun kinderen hierheen te krijgen en te berechten.
De vrouw, die in een Koerdisch kamp in Noord-Syrië zit, heeft zelf een verzoek ingediend de rechtszaak tegen haar te beëindigen. De rechtbank stelt dat de afgelopen twee jaar nergens uit is gebleken dat de Staat zich heeft ingezet om haar hierheen te krijgen voor haar berechting. Daarmee is het volgens de rechtbank „onredelijk dat de vervolging van de betrokkene nog langer” doorgaat.
Het OM heeft de rechter nog om enige tijd gevraagd, en daarin wordt het tegemoetgekomen. De rechtbank geeft de Staat nog ruim drie maanden de tijd om te laten zien dat stappen zijn gezet. Op 2 juni gaat de zaak verder.
Advocaat Tamara Buruma, die de uitreizigster verdedigt, is tevreden met de beslissing van de rechtbank, zo laat ze weten: „Mijn cliënte wil het liefste terug naar Nederland om hier te worden berecht en haar verhaal te kunnen doen voor de rechter.” Maar als de Staat haar niet wil terughalen, dan wil de uitreizigster „nu liever de zekerheid dat deze rechtszaak eindigt”, aldus de raadsvrouw.
De zaak ligt in politiek Den Haag uiterst gevoelig. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie) lichtte de Tweede Kamer woensdag in over de deadline die de rechtbank stelt, maar schrijft alleen dat het kabinet de uitspraak „en de mogelijke gevolgen ervan bestudeert.”
Onder meer VVD en CDA zijn fel tegen het terughalen van de vrouwen. De rechtbank in Den Haag bepaalde eind vorig jaar dat de Staat er alles aan moet doen kinderen van vrouwen die zich bij Islamitische Staat aansloten, terug te halen. Maar ook dát vinden veel partijen problematisch. Ze zijn bang dat daarmee de deur op een kier komt te staan voor de ouders.
OmroepWest 19.02.2020 Als de Nederlandse Staat niet snel werk maakt van het terughalen van een Syriëganger die zich aansloot bij IS, zal de rechtszaak tegen haar worden beëindigd. Dat heeft de rechtbank van Rotterdam besloten. Volgens de NOS gaat het om Ilham B. uit Gouda.
B., die in een Koerdisch kamp in Noord-Syrië zit, wordt sinds maart 2016 in Nederland vervolgd, omdat ze afreisde naar het kalifaat en zich aansloot bij terreurbeweging IS. Ze is een van de tien vrouwen die het Openbaar Ministerie (OM) wil vervolgen vanwege het uitreizen naar Syrië. De rechtbank oordeelde eerder al dat de Staat zich moet inspannen om hen en hun kinderen hierheen te krijgen en te berechten.
De rechtbank stelt dat de afgelopen twee jaar nergens uit is gebleken dat de Staat zich heeft ingezet om haar hierheen te krijgen voor haar berechting. Daarmee is het volgens de rechtbank ‘onredelijk dat de vervolging van de betrokkene nog langer’ doorgaat. De rechter geeft de staat nog ruim drie maanden om te laten zien dat er stappen zijn gezet. B. diende zelf een verzoek in om de rechtszaak tegen haar te beëindigen.
Politiek gevoelig
De zaak ligt in politiek Den Haag uiterst gevoelig. Minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid lichtte de Tweede Kamer woensdag in over de deadline die de rechtbank stelt, maar schrijft alleen dat het kabinet de uitspraak ‘en de mogelijke gevolgen ervan bestudeert’.
Onder meer VVD en CDA zijn fel tegen het terughalen van de vrouwen. De rechtbank in Den Haag bepaalde eind vorig jaar dat de Staat er alles aan moet doen kinderen van vrouwen die zich bij IS aansloten, terug te halen. Maar ook dat vinden veel partijen problematisch. Ze zijn bang dat daarmee de deur op een kier komt te staan voor de ouders.
NU 19.02.2020 De vervolging van een Syriëganger wordt stopgezet als de Nederlandse staat de IS-sympathisant niet snel terughaalt naar Nederland, meldt minister van Justitie Ferd Grapperhaus woensdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Volgens de rechtbank in Rotterdam heeft Nederland de afgelopen twee jaar amper tot geen concrete stappen genomen om de betrokkene naar Nederland te halen. De Staat krijgt drie extra maanden om de Syriëganger alsnog binnen eigen grenzen te krijgen, “anders is het onder huidige omstandigheden onredelijk dat de vervolging in Nederland doorgang vindt”, zo citeert Grapperhaus de rechter.
Het zou gaan om Ilham B., die in maart 2016 vertrok om zich aan te sluiten bij terreurorganisatie Islamitische Staat (IS). Zij wordt officieel verdacht van het plegen van een terroristisch misdrijf.
Als de vrouw niet veroordeeld wordt, kan zij zonder vervolging terugkeren naar Nederland en kan de Staat niet nogmaals een zaak tegen haar starten voor hetzelfde feit.
Repatriëring Syriëgangers ligt zeer gevoelig
Binnen de Nederlandse politiek ligt het terughalen van Syriëgangers zeer gevoelig, omdat het een groot risico zou zijn voor de nationale veiligheid. De rechtbank heeft dat argument waargenomen, maar ziet geen reden de eis aan te passen.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) probeerde vorig jaar landen in de regio over te halen om Syriëgangers daar te berechten, maar kreeg onder meer van zijn Irakese ambtgenoot Mohamed Ali Alhakim nul op het rekest.
Uitspraak kan gevolgen hebben voor tientallen andere Syriëgangers
Mocht de rechtbank definitief oordelen dat het proces tegen B. wordt stopgezet, kan dat gevolgen hebben voor de vervolging van tientallen andere IS-sympathisanten die vanuit Nederland zijn vertrokken naar Syrië. Hun advocaten kunnen dan ook vragen om stopzetten van vervolging. Het Openbaar Ministerie maakte zich daarom in oktober al hard voor de repatriëring van 29 Nederlandse Syriëgangers.
Volgens Grapperhaus bestudeert het kabinet de uitspraak van de rechtbank, en wordt de Tweede Kamer op een later moment geïnformeerd.
NOS 19.02.2020 De rechtbank in Rotterdam geeft de Staat nog drie maanden de tijd om concrete stappen te nemen in het terughalen van een Syriëganger die in vluchtelingenkamp Ain-Issa in Noordoost-Syrië zit. Anders is het proces tegen haar voorbij. De uitspraak kan grote gevolgen hebben voor tientallen andere vrouwen die ook in Syrië verblijven.
Het gaat om Ilham B. uit Gouda die sinds maart 2016 in Nederland wordt vervolgd omdat ze naar het kalifaat reisde en zich aansloot bij terreurorganisatie IS. Haar advocaat had gevraagd om het stopzetten van de zaak, omdat B. al jaren “onder de bedreiging van strafvervolging leeft” en “inmiddels meer behoefte heeft aan duidelijkheid”. Tegen haar is een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd.
Nederland deed te weinig
De rechtbank eist al twee jaar dat het Openbaar Ministerie er alles aan zou doen om ervoor te zorgen dat de vrouw naar Nederland zou worden gehaald, door haar via de Koerdische Autonome Regio naar het Nederlandse consulaat-generaal in Erbil te brengen, zodat ze uiteindelijk het proces tegen haar kan bijwonen.
Maar nu ziet de rechtbank dat de afgelopen twee jaar niet gebleken is dat Nederland moeite gedaan heeft om de vrouw terug naar Nederland te krijgen. Volgens de rechter is het daarom onredelijk dat de vervolging nog langer voortduurt. Het OM vroeg zes maanden tijd, maar de rechter geeft justitie drie maanden. Nederland heeft altijd het standpunt gehad dat het jihadstrijders niet terughaalt uit het buitenland.
Mogelijk grote gevolgen
De uitspraak van de rechter kan grote gevolgen hebben. Als de staat de Syriëganger niet binnen drie maanden ophaalt, zou ze zonder kans op vervolging terug kunnen naar Nederland. Omdat de zaak tegen haar dan stopt, kan ze niet meer vervolgd worden voor hetzelfde feit.
Volgens advocaat André Seebregts, die de zaken van vijf vrouwen in een soortgelijke zaak aanhangig heeft gemaakt, moet de staat nu echt iets gaan doen. “Het springende punt is dat de vrouwen niet worden gehaald, en zonder de vrouwen is er geen rechtszaak. Ook voor hen geldt dat er dossiers zijn en dat er helemaal niets gebeurt. Ze worden hier niet naartoe gehaald.”
Seebregts zegt dat er twee opties zijn. “Of de overheid gaat zich nu echt serieus inspannen om de vrouwen op te halen waardoor de vrouwen een rechtszaak krijgen. Of ze doen het niet, en dan wordt de zaak beëindigd.”
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid zegt dat het kabinet de uitspraak bestudeert. “Op een later moment zullen we de Tweede Kamer informeren over de uitkomsten.”
AD 19.02.2020 De vervolging van Syriëgangster Ilham B. uit Gouda moet worden stopgezet als het ministerie van Justitie niet kan aantonen dat het zich inspant om de vrouw terug te halen naar Nederland.
Dat stelt de rechtbank Rotterdam vanmiddag. Daarmee zouden B. en tientallen andere Nederlandse jihadisten mogelijk hun straf ontlopen als ze ooit terugkomen naar Nederland, aangezien ze niet twee keer voor hetzelfde feit kunnen worden vervolgd.
Ilham B. wordt sinds 2016 in Nederland vervolgd omdat ze uitreisde naar Syrië en zich daar aansloot bij terreurorganisatie Islamitische Staat (IS). In dat jaar werd ook een internationaal arrestatiebevel tegen haar uitgevaardigd. Inmiddels zit de Goudse met haar kinderen al ruim twee jaar vast in een Koerdisch detentiekamp in Noord-Syrië.
De rechtbank heeft twee jaar geleden een ‘bevel tot gevangenneming’ uitgevaardigd en om uitlevering gevraagd. Ook B. wil naar Nederland om aanwezig te kunnen zijn bij haar eigen proces.
Het ministerie van Justitie staat al jaren op het standpunt dat het de 35 Nederlandse IS-vrouwen (en hun 90 kinderen) die gevangen zitten in de kampen, niet terug wil halen. Ze kunnen een gevaar voor de Nederlandse veiligheid vormen.
Grote consequenties
De advocaat van Ilham B. vroeg daarom om stopzetten van de vervolging van de vrouw: de zaak sleept al jaren voort en het ziet er niet naar uit dat B. binnenkort naar Nederland kan komen.
Dat verzoek kan grote consequenties hebben: als een zaak gesloten is, kan een verdachte niet nogmaals voor hetzelfde feit worden vervolgd. Daardoor zouden B. en nog zo’n 30 andere IS’ers voor wie de rechtbank om repatriëring heeft gevraagd in Nederland vrijuit kunnen gaan. Als ze ooit alsnog een keer terugkomen.
De rechtbank in Rotterdam oordeelt vandaag dat blijkt ‘dat de minister niet uitdrukkelijk op het standpunt staat dat de vrouw in Nederland voor de rechter komt’. ,,Nu de minister hecht aan enerzijds de nationale veiligheid en aan anderzijds de berechting voor een rechter en dus niet noodzakelijkerwijs de Nederlandse rechter en verder gelet op de lange duur van de vervolging en het ontbreken van concrete stappen om verzoekster naar Nederland over te brengen, is de rechtbank onder de huidige omstandigheden van oordeel dat het onredelijk is dat de vervolging in Nederland thans nog langer doorgang vindt.”
De rechtbank stopt die vervolging echter niet direct. De officier van justitie heeft nog drie maanden de tijd om ‘duidelijkheid te krijgen over de voortgang in de zaak.’
RTL 19.02.2020 Nederland moet concrete stappen nemen om een vrouwelijke jihadstrijder op te halen, anders wordt de rechtszaak beëindigd. Dat oordeelt de rechtbank Rotterdam in een tussenvonnis. Tot op heden heeft het kabinet altijd geweigerd om jihadstrijders op te halen. Ministers Grapperhaus en Blok laten weten de uitspraak nu te gaan bestuderen.
Regeringspartij D66 wil actie van het kabinet. “We moeten alles doen om te voorkomen dat verschrikkelijke misdadigers van IS vrijuit gaan, dat kan het kabinet niet laten gebeuren”, zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma. “Het kabinet moet hier goed naar kijken en de nodige actie ondernemen.”
Al twee jaar verzoek tot ophalen
Al twee jaar vraagt de rechtbank om het ophalen van de vrouw. Zolang de vrouw niet wordt teruggehaald, ziet de rechtbank geen reden om de rechtszaak nog langer door te zetten, zo staat in het tussenvonnis.
De rechtbank heeft geoordeeld dat sinds het begin van de rechtszaak, twee jaar geleden, er geen concrete stappen zijn gezet om de vrouw naar Nederland te brengen. Daarom oordeelt de rechtbank dat het onredelijk is om nog langer verder te gaan met de berechting. Wel geeft de rechtbank het Openbaar Ministerie nog drie maanden de tijd om duidelijkheid te krijgen.
Als de vrouw uiteindelijk niet verder wordt vervolgd, kan het ervoor zorgen dat áls ze zelfstandig naar Nederland terugkeert, op vrije voeten blijft.
Kabinet tegen terughalen
De Nederlandse regering wil jihadstrijders niet terughalen uit het buitenland. Alleen als ze zich zelf melden bij een Nederlandse ambassade of consulaat, worden ze naar Nederland vervoerd en berecht.
“Tot nu toe heeft het kabinet elke keer geweigerd om jihadisten op te halen. Er is overleg geweest met autoriteiten in het gebied, maar tot concrete acties heeft het nooit geleid. Nu de rechtbank zegt de vervolging te stoppen, zit het kabinet met een lastige kwestie”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie.
“Het feit dat het kabinet het nodig vindt om de Kamer over dit tussenvonnis te informeren, geeft ook wel aan dat het een dilemma is. Heel zwart-wit kun je zeggen: of je laat de uitreizigster daar en accepteert dat de vervolging niet doorgaat, of je gaat toch stappen ondernemen.”
Bij regeringspartijen ligt de kwestie heel gevoelig. “Regeringspartijen verschillen van mening. VVD en CDA zijn keihard: niet halen, terwijl D66 het kabinet al een aantal keren heeft verzocht om vrouwen en kinderen op te halen.”
Beelden uit kamp Al-Hol: ‘Islamitische Staat blijft bestaan’
Het zou een tijdelijk kamp moeten worden, maar nu wonen 74.000 mensen in Al-Hol in het noordoosten van Syrië. In het kamp worden vrouwen en kinderen uit het gevallen kalifaat opgevangen.
NOS 07.02.2020 Minister Blok wil bekijken of het “perspectief biedt” om IS-strijders te berechten door de Koerdische autoriteiten in het noorden van Syrië. Hij zegt dat in reactie op een aankondiging van de Koerden, gisteren. Blok gaat daarover eerst praten met andere landen in West-Europa.
In Koerdische detentiecentra in Noord-Syrië zitten ruim 2000 buitenlanders die worden verdacht van lidmaatschap van IS. Er zijn ook Nederlanders bij. De Koerden zijn teleurgesteld dat westerse landen Syriëgangers niet repatriëren en dat er geen internationaal tribunaal is. Daarom kwamen ze gisteren met het plan om in maart zelf tot berechting over te gaan middels een nieuw speciaal tribunaal.
Eerlijke berechting
Blok benadrukte na de ministerraad dat het de voorkeur van het kabinet blijft om de betrokkenen voor een internationaal tribunaal te brengen. Een tweede mogelijkheid is berechting in Irak, als daar tenminste een eerlijke rechtsgang kan worden gegarandeerd en de doodstraf niet wordt toegepast.
Van beide opties is tot nu toe niets terechtgekomen. Ook bij een door de Koerden georganiseerde procedure in Syrië zijn volgens Blok vraagtekens te zetten: “Wordt dat een eerlijke berechting? Het is een gebied dat niet als land wordt erkend. Ik ken geen wetgeving en geen rechterlijke macht in dat gebied.”
Tweede Kamer
Maar hij wil wel bij de Koerden navragen hoe zo’n tribunaal er dan in de praktijk moet uitzien. En ook daarbij zal hij juridische waarborgen eisen. Ook bij de coalitiepartijen in de Tweede Kamer gaan stemmen op om deze optie serieus te bekijken.
Het kabinet blijft erbij dat het in principe geen IS-verdachten naar Nederland haalt.
Telegraaf 07.02.2020 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) is bereid te praten met de Koerden in het noordoosten van Syrië over de berechting van Nederlandse jihadisten die daar vastzitten. Dat zei hij vrijdag na aandringen van de grootste regeringspartijen. Tot dusver hield het kabinet vol dat dat onmogelijk is omdat de Koerden geen autonoom land besturen en Nederland geen officiële betrekkingen met hen onderhoudt.
De Koerden, die een aantal gevangenenkampen in het noordoosten van Syrië beheren, wilden jihadisten uit onder andere Europa oorspronkelijk terugsturen naar hun landen van herkomst. Donderdag verschenen berichten dat ze buitenlandse strijders van Islamitische Staat toch zouden willen berechten.
Als dat klopt, is het „zeer de moeite waard om het gesprek aan te gaan”, zegt Blok. „Dan moeten we dat zeker doen.” Hij ziet nog wel obstakels, omdat de Koerden volgens hem niet beschikken over de noodzakelijke wetgeving en rechterlijke macht. Bovendien wil Blok zeker weten dat IS-gangers daar niet de doodstraf kunnen krijgen, want daar wil Nederland niet aan meewerken. De Koerden hebben volgens Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma al duidelijk gemaakt dat zij die straf niet zullen opleggen.
Nederland zal hoe dan ook weer optrekken met de Europese landen die al langer samen zoeken naar een manier om Syrië-gangers te berechten, aldus Blok. Hij gaat met hen overleggen hoe ze verdergaan. Bij de ommezwaai van de Koerden waren „kennelijk al Finse overheidsvertegenwoordigers betrokken”, begreep de minister.
Of berechting door de Koerden nu de beste kansen biedt op het voor de rechter brengen van Syrië-gangers, durft Blok nog niet te zeggen. Een internationaal tribunaal in Irak of Syrië heeft nog altijd de voorkeur van Nederland, onderstreept hij. En als dat te hoog gegrepen blijkt, komt eerst de Iraakse rechter nog in aanmerking als die zich bijvoorbeeld van de doodstraf onthoudt.
AD 07.02.2020 De koerden in het Noord-Oosten van Syrië willen in maart beginnen met het berechten van buitenlandse IS-strijders, onder wie ook Nederlanders. Ze zijn het getreuzel van Europese landen bij het terughalen van de jihadisten beu. Minister Blok van Buitenlandse Zaken stelde vrijdagmiddag daar met de Koerden over te willen gaan praten.
In Koerdische gevangenissen en detentiekampen zitten duizenden internationale jihadisten van zo’n vijftig verschillende nationaliteiten vast. Zij hebben zich de afgelopen twee jaar overgegeven of zijn gevangen genomen tijdens de ondergang van het IS-kalifaat. Onder hen ook 15 mannen, 35 vrouwen en 90 kinderen uit Nederland.
,,We hebben besloten om deze mensen vanaf maart te gaan berechten”, meldde Abdulkarim Omar, voorzitter van het comité voor buitenlandse betrekkingen van de Syrische Koerden gisteravond. ,,Geen enkel land wilde hun eigen IS-leden terug om hen thuis te berechten. Daarna bleek dat het ook niet zou lukken om een internationaal tribunaal op te zetten. Maar deze mensen moeten wel berecht worden, dus we gaan een eigen, speciale rechtbank opzetten om hen te berechten en verwachten daarbij de hulp van andere landen.”
Geen doodstraf
De Koerden hebben een zekere vorm van autonomie in Noordoost Syrië, ze hanteren ook hun eigen rechtssysteem. Daarin hebben ze de afgelopen jaren al honderden lokale IS-strijders berecht. De straffen variëren van 1 tot 20 jaar cel. De Koerden hebben geen doodstraf, die straf wordt in buurland Irak wel geregeld opgelegd aan IS’ers.
Volgens Britse media staan er zaken tegen dertig Britten gepland. Omar reageerde gisteren niet op de vraag van deze krant of er in maart ook al Nederlanders voor moeten komen. Onduidelijk is ook nog of de Koerden alleen doelen op berechting van de mannen of dat ook de vrouwen in de rechtbank moeten verschijnen.
Een groot deel van de Nederlandse Syriëgangers heeft aangegeven terug te willen naar Nederland om hier berecht te worden. Ook vrezen de vrouwen voor de gezondheid van hun kinderen omdat de omstandigheden in de overvolle kampen slecht zijn. Tegen de meeste Nederlandse jihadisten in Koerdische detentie lopen hier ook al strafzaken. Enkele van hen, zoals Yago R. uit Arnhem, zijn in Nederland al bij verstek tot zes jaar cel veroordeeld. In een interview met deze krant vorig jaar zei hij niet geweten te hebben van de misdaden die IS pleegde.
Nederland wil de Syriëgangers niet ophalen omdat ze er zelf voor hebben gekozen daarheen te gaan. Afgelopen najaar spanden 23 vrouwen een kort geding aan tegen de Nederlandse staat omdat die te weinig zou doen om hen en hun kinderen terug te halen. Dat verzoek werd in hoger beroep afgewezen. Volgens het Gerechtshof is de beslissing aan de politiek en niet aan de rechter. De zaak loopt inmiddels bij de Hoge Raad.
Zorgen: ‘deze processen duren 15 minuten’
Advocaat André Seebregts, die een groot deel van de vrouwen bijstaat, heeft zorgen over de Koerdische plannen. ,,Ik ben afgelopen zomer zelf bij de rechtbank daar geweest en daar kan nu geen proces worden gevoerd naar onze maatstaven. Er is geen sprake van het horen van getuigen of bijstand van een advocaat. In 15 minuten is een zaak klaar en berecht.”
NOS 06.02.2020 Gevangen IS-strijders worden vanaf volgende maand berecht door de Koerdische autoriteiten in Noord-Syrië. Dat meldt de spreekbuis van het Koerdische bestuur in het gebied, het Rojava Information Center.
De Koerdische autoriteiten zijn het beu om westerse landen steeds te moeten vragen hun Syriëgangers op te halen. “Geen enkele staat heeft ze gerepatrieerd en er is ook geen internationaal tribunaal opgezet”, staat in de verklaring. “Daarom hebben we besloten om buitenlandse IS’ers vanaf maart zelf te berechten.”
Zo’n 140 Nederlanders
Ruim 2000 buitenlanders die worden verdacht van deelname aan terreurgroep Islamitische Staat zitten vast in Koerdische detentiecentra in Noord-Syrië. Inclusief vijftig volwassen Nederlanders en negentig kinderen met ouders uit Nederland. Duizenden andere buitenlandse vrouwen en kinderen zitten eveneens vast in de kampen.
De Koerden zijn van plan een speciaal tribunaal op te richten. The Telegraph schrijft dat in ieder geval tien Britse verdachten in maart aan de beurt zijn voor hun rechtszaak. Het is onduidelijk of er ook berechtingen van Nederlanders gepland staan.
Het wel of niet terughalen van IS-verdachten, hun partners of kinderen is al jaren een heet hangijzer in de landen van herkomst. Eind november oordeelde het gerechtshof in Den Haag dat Nederland IS-vrouwen en kinderen niet terug hoeft te halen uit kampen in Noord-Syrië. Daarmee werd een eerder oordeel van de rechter teruggedraaid.
NU 06.02.2020 De Koerdische autoriteiten in Noord-Syrië zijn van plan om Europese IS-strijders vanaf maart te berechten, meldt het Rojava Information Center, de spreekbuis van de Koerdische autoriteiten in de regio donderdag in een verklaring.
De Koerden willen dat de IS’ers ook worden berecht als overheden van de Europese landen waar ze vandaan komen niet meewerken. Ze menen dat de landen zelf te weinig doen om hun Syriëgangers op te halen.
Zo zouden pas tien procent van de kinderen van IS-strijders die in Syrië vastzaten aan hun thuisland zijn uitgeleverd. De Koerden klagen dat geen enkele staat hun Syriëgangers gerepatrieerd heeft en dat er geen internationaal tribunaal is opgezet.
Ze zijn nu van plan om de Syriëgangers vanaf maart via hun eigen rechtssysteem te berechten. De Koerden zeggen een speciaal tribunaal op te richten voor de berechting. Tot nu toe hebben ze alleen Syrische en Iraakse IS’ers berecht.
Op dit moment worden duizenden mensen die worden verdacht van deelname aan terreurgroep Islamitische Staat door de Koerden in detentiekampen vastgehouden. Ook veel vrouwen en kinderen zitten in die kampen. Onder hen zijn vijftig volwassen en negentig kinderen uit Nederland.
In november oordeelde het gerechtshof in Den Haag dat Nederland de Nederlandse IS-vrouwen en kinderen niet hoeft terug te halen uit Noord-Syrië. Eerder oordeelde de rechter dat dit wel moest gebeuren. Die beslissing werd dus teruggedraaid.
NU 10.01.2020 De Hoge Raad heeft vrijdag bekendgemaakt de cassatie in de zaak over het terughalen van Nederlandse vrouwen en hun kinderen uit Syrië versneld te behandelen.
“Dit gebeurt op verzoek van hun advocaat, in verband met de spoedeisendheid van de vordering”, zo laat de Hoge Raad weten.
De rechtbank oordeelde eerder dat de Nederlandse Staat zich moet inspannen om de 56 kinderen en hun negentien moeders terug te halen, maar dat vonnis werd in het hoger beroep vernietigd. De advocaat van de vrouwen is in cassatie gegaan.
Aan de Hoge Raad is vanwege de nijpende situatie van de vrouwen en kinderen verzocht om de zaak voor het einde van januari te behandelen, maar dit gaat niet lukken. “De Hoge Raad is cassatierechter en heeft mede tot taak het bewaken van de rechtseenheid en de ontwikkeling van het recht. Hij heeft daardoor – anders dan een rechtbank of een gerechtshof in kort geding – minder mogelijkheden om met de spoedeisendheid van een zaak rekening te houden.”
Wel heeft de Hoge Raad kans gezien de normale termijnen wat in te korten. Zo wordt de termijn voor de schriftelijke uitwisseling van stukken bijvoorbeeld op zes weken in plaats van drie maanden gesteld.
NOS 10.01.2020 De Hoge Raad verwacht voor de zomer een uitspraak te doen over het terughalen van IS-vrouwen en hun kinderen. Op verzoek van hun advocaten is de procedure enigszins versneld, maar de uitspraak is maanden later dan waar de advocaten op hadden gehoopt.
De zaak draait om 23 IS-vrouwen en 56 kinderen. Begin november bepaalde de rechtbank dat Nederland zich moet inspannen om de kinderen zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in het noorden van Syrië.
De ministers Blok en Grapperhaus gingen hiertegen in beroep, waarna het gerechtshof later in november de uitspraak terugdraaide. Volgens het hof is het aan de politiek en niet aan de rechter om te beslissen of de vrouwen en kinderen worden teruggehaald.
Voor einde winter
Hierop gingen de advocaten van de vrouwen en kinderen in cassatie. Ook verzochten ze de Hoge Raad om de zaak met spoed te behandelen, waarbij ze hoopten op een uitspraak in januari, of in elk geval voor het einde van de winter.
De Hoge Raad maakte vandaag bekend dat de zaak slechts beperkt versneld kan worden. Omdat de Hoge Raad de rechtseenheid en de ontwikkeling van het recht moet bewaken, zijn er minder mogelijkheden voor een versnelde behandeling dan bij een rechtbank of gerechtshof, staat in een verklaring.
Wel worden de termijnen verkort waarbinnen processtukken moeten worden uitgewisseld en de partijen op elkaar moeten reageren. Op basis daarvan verwacht de Hoge Raad een uitspraak voor de zomer.
Teleurgesteld
Advocaat Robert van Galen, die de vrouwen en kinderen bijstaat, reageert teleurgesteld. “Die mensen kunnen doodgaan, gemarteld worden door Assad. Dat zijn onschuldige kinderen. Je zou hopen dat de Hoge Raad het spoedeisende daarvan inziet.”
De raadsman is het er ook niet mee eens dat de staat tien weken de tijd krijgt om te reageren op de bezwaren van de advocaten. “Terwijl wij in het hoger beroep bij het hof binnen vier dagen moesten reageren. Als wij dat in vier dagen kunnen doen, waarom zou het dan bij de staat tien weken moeten duren?”
Telegraaf 10.01.2020 De Hoge Raad gaat haast maken met de cassatie-procedure over de mogelijke terugkeer van Nederlandse IS-vrouwen die verblijven in detentiekampen in Noord-Syrië. De verwachting is dat er voor de zomer een uitspraak is.
De advocaten van de 23 vrouwen en hun 56 kinderen die de zaak hadden aangespannen, hebben de Hoge Raad tot spoed gemaand. Volgens hen traineert de Nederlandse staat de procedure.
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten. Volgens het hof heeft de overheid „beleidsvrijheid” en moet de rechter zeer terughoudend zijn met ingrijpen.
Advocaat Elpiniki Kolokatsi bepleitte namens de vrouwen dat er snel duidelijkheid moet komen. „Iedere winter sterven er kinderen door de verschrikkelijke omstandigheden in de kampen.” Daarbovenop is de situatie volgens haar nu heikel omdat de Syrische president Bashar al-Assad heeft aangegeven de vrouwen mogelijk zelf te willen berechten. „Dat zou betekenen dat ze de doodstraf kunnen krijgen.”
AD 10.01.2020 De Hoge Raad zal de de zaak van 23 IS-vrouwen en hun 56 kinderen, die nu in Syrische detentiekampen zitten, versneld behandelen, zo meldt ze vanochtend. De Raad verwacht nu voor de zomer uitspraak te doen. De advocaten van de vrouwen vinden dat toch ‘teleurstellend langzaam’. ,,Worden de kinderen nu opgeofferd?’’
De vrouwen eisten eind vorig jaar in een kortgeding dat de Nederlandse overheid hen en hun kinderen terug zou halen uit Syrië, waar ze vast zitten in door Koerden bewaakte detentiekampen. De rechtbank oordeelde in eerste instantie dat de Staat haar best moest doen om de kinderen zo snel mogelijk naar Nederland te repatriëren, ook als dat zou inhouden dat de moeders mee zouden komen.
De Staat ging tegen die beslissing in beroep waarop het Gerechtshof eind november oordeelde dat de beslissing over het wel of niet terughalen van de gedetineerde Syriëgangers en hun kinderen niet aan de rechter maar aan de politiek is. De vrouwen gingen op hun beurt tegen die beslissing in cassatie bij de Hoge Raad. De advocaten van de vrouwen vroegen de Raad die zaak versneld te behandelen omdat de omstandigheden in de kampen slecht zijn en ze vrezen voor de gezondheid van de kinderen.
Spoedeisend
Een procedure bij de Hoge Raad duurt doorgaans lang. In een persbericht stelt de Raad nu het spoedeisende karakter van de zaak in te zien. ,,Maar er kan niet volledig aan het verzoek van de advocaten worden tegemoetgekomen.’’ Voor de uitwisseling van stukken staat normaal een termijn van drie maanden, die word nu verkort tot zes weken. Daarna krijgen alle partijen nog twee weken voor een reactie. Daarna doet de Raad uitspraak. ,,De verwachting is dat die uitspraak nog voor de zomer komt.’’
Teleurstellend
De advocaten van de vrouwen hadden eigenlijk al in januari een uitspraak van de Hoge Raad gewild. ,,De wintermaanden kunnen bedreigend zijn voor de gezondheid van de kinderen. Ook is er een kans dat het Assad-regime de kampen de komende periode over gaat nemen’’, stelt advocaat Robert van Galen die de cassatie-zaak begeleidt.
,,We vinden deze uitspraak teleurstellend. Het staat ook in schril contrast met de snelheid die is gehanteerd bij het kortgeding en het hoger beroep. We hebben de Hoge Raad al op 29 november om spoed gevraagd, het besluit komt nu pas.’’
Van Galen stelt dat het vooral de Staat is die de procedure rekt. ,,Waarom moet het zo lang duren? Alle argumenten zijn al bekend. Premier Rutte heeft al eens gezegd dat wat hem betreft Syriëgangers het beste daar kunnen sneuvelen, maar worden nu ook de kinderen opgeofferd?’’
De Hoge Raad kijkt niet opnieuw inhoudelijk naar de zaak, maar beoordeelt het verloop van de rechtsgang. Ze kan het vonnis van het Gerechtshof in stand laten of de zaak terugverwijzen naar een (ander) Gerechtshof. In dat laatste geval zullen de advocaten ook daar weer om een spoedbehandeling vragen.
Telegraaf 03.01.2020 De Hoge Raad bespreekt volgende week of er haast moet worden gemaakt met de cassatie-procedure over de mogelijke terugkeer van Nederlandse IS-vrouwen die verblijven in detentiekampen in Noord-Syrië. De advocaten van de 23 vrouwen en hun 56 kinderen die de zaak hadden aangespannen, hebben de Hoge Raad tot spoed gemaand. Volgens hen traineert de Nederlandse staat de procedure.
Het is niet duidelijk hoe snel er een uitspraak van de Hoge Raad komt als er daadwerkelijk spoed achter zit. Als er geen haast is, komt het oordeel waarschijnlijk niet voor de zomer.
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten.
NU 31.12.2019 De Nederlandse Staat wil niet meewerken aan een snelle afwikkeling van de cassatie die gaat over het al dan niet terughalen van 23 IS-vrouwen en hun 56 kinderen uit Syrische detentiekampen. Dat laat de advocaat van de vrouwen, Robert van Galen, aan NU.nl weten.
In november besloot het gerechtshof in Den Haag dat de overheid zich niet hoeft in te spannen om de groep vrouwen en kinderen naar Nederland te halen. De rechtbank oordeelde juist dat dit in het geval van de kinderen wel geprobeerd moest worden.
De uitspraak in hoger beroep gebeurde op verzoek van de Staat juist wel na een spoedprocedure. Waarom de overheid hier nu niet aan wil meewerken, wordt volgens Van Galen niet goed onderbouwd. “Ik heb het zelf in ieder geval niet begrepen”, aldus de advocaat die de verdediging voert in de cassatieprocedure.
Een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid zegt in een reactie dat de “Staat de procedure zorgvuldig behandeld” en verder niet inhoudelijk wil reageren zolang de zaak onder de rechter is.
Advocaat verbaasd over reactie Hoge Raad
Wat Van Galen nog meer verbaast, is dat de Hoge Raad liet weten geen spoedprocedure te kunnen toepassen en niet in januari of voor het einde van de winter uitspraak te kunnen doen, omdat de Staat daar niet aan meewerkt. “De Hoge Raad gebruikt hierbij een heel zwakke redenering die een serieuze jurist onwaardig is.”
De wet staat gewoon toe dat de procedure wordt ingekort. “En dat weet de Hoge Raad ook wel, dus dat doet vermoeden dat de Hoge Raad de ware reden om geen spoedprocedure te willen volgen niet wil opgeven”, vervolgt hij.
“Wellicht ontbreekt de moed om snel uitspraak te doen in deze zaak. We hebben maandag nogmaals verzocht om deze procedure versneld af te wikkelen.” Gebeurt dit niet, dan wordt er mogelijk pas in juli vlak voor de zomer uitspraak gedaan.
De Hoge Raad laat weten dat er nog geen formele beslissing is genomen en tot die tijd niet inhoudelijk te willen reageren. Die beslissing wordt in de loop van januari verwacht.
Noodzaak is volgens verdediging groot
De noodzaak voor een snelle procedure is volgens Van Galen groot omdat de toestanden in de detentiekampen “verschrikkelijk” zijn. De situatie voor de vrouwen en kinderen zou daarnaast gevaarlijk worden als de Syrische president Bashar Al Assad de controle krijgt over de kampen. Die ligt nu nog in handen van de Koerden.
Zo heeft Al Assad onlangs laten weten dat de IS-strijders in de kampen door lokale rechtbanken moeten worden berecht “met alle risico’s van dien voor foltering tijdens detentie”, aldus advocaat André Seebregts, die de vrouwen eerder bijstond, in een reactie.
In hoger beroep haalde Seebregts rapporten van de Verenigde Naties (VN) waarin werd beschreven dat Al Assad kinderen heeft laten martelen en zelfs vermoorden.
Kabinet wil uitreizigers niet ophalen vanwege gevaar
Volgens het huidige kabinetsbeleid worden Nederlandse uitreizigers niet actief opgehaald uit Syrië. Het kabinet wil Nederlandse ambtenaren niet in gevaar brengen door ze naar een onveilig gebied te sturen.
Minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus zei na de uitspraak van het hof altijd helder te zijn geweest. “Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie”, aldus Grapperhaus. “Het kabinet haalt de vrouwen en hun kinderen niet actief terug uit dit gebied.”
AD 29.12.2019 Syriëgangster Kaoutar S. (28) uit Gouda en haar zoontje (4) werden gisteravond door Turkije op het vliegtuig naar Nederland gezet. De vrolijke ‘spring in ’t veld’ vertrok al naar Syrië voordat IS er het kalifaat uitriep.
Het tijdschrift Vrij Nederland maakte vier jaar geleden een reconstructie van moslima’s die vielen voor de strijders van IS. De 21-jarige S. beschreven zij als een vrolijke, grappige en lange jongedame die geen onbekende was van de Goudse politie. Ze spraken haar voor het eerst bij een picknick van moslima’s uit de wijk Oosterwei. Daar rende ze rond in een lange jurk. Ondanks haar traditionele kleding deed S. gewoon fanatiek mee met een potje voetbal, tekenden de verslaggevers Jaco Alberts en Harry Lensink op.
NU 29.12.2019 Een vrouwelijke Syriëganger (28) is zaterdag aangehouden op Schiphol nadat ze met haar vierjarige kind was teruggekeerd uit Turkije. Dat meldt het Openbaar Ministerie (OM).
Volgens het Landelijk Parket is de vrouw afkomstig uit Gouda en vertrok ze in december 2013 naar Syrië. Op 30 oktober van dit jaar zou de vrouw zich met haar kind hebben gemeld bij het Nederlandse consulaat in Ankara.
Haar kind is overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
28-jarige vrouwelijke Syriëganger vanavond na terugkeer op Schiphol aangehouden. Meegereisd kind (4) overgedragen aan raad voor de kinderbescherming. Vrouw vertrok in december 2013 naar Syrië. Op 30 oktober 2019 meldde zij zich bij het Nederlandse consulaat in Ankara.
Avatar
Auteur
landelijk parket
Het Turkse persbureau Anadolu meldde zaterdagavond al eerder dat er twee mensen met de Nederlandse nationaliteit het land zouden zijn uitgezet omdat ze banden zouden hebben met een terroristische organisatie. Dit schreef Anadolu op basis van informatie van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken.
In november werden ook al twee vrouwelijke Syriëgangers door Turkije teruggestuurd naar Nederland. Bij een van de vrouwen hoorden ook twee jonge kinderen die zijn opgevangen door de Kinderbescherming. De vrouwen zitten voorlopig nog vast.
Behalve de Nederlandse vrouwen heeft Turkije ook Duitsers, een Amerikaan en een Brit teruggestuurd.
OmroepWest 29.12.2019 Een 28-jarige vrouwelijke Syriëganger uit Gouda is zaterdag door Turkije het land uitgezet en op Schiphol aangehouden. Haar meegereisde kind van vier is overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming, meldt het Openbaar Ministerie.
De vrouw uit Gouda was in december 2013 naar Syrië vertrokken. Eind oktober meldde ze zich bij het Nederlandse consulaat in Ankara.
Eerder zaterdag meldden de Turkse autoriteiten dat er twee Nederlandse terroristen het land waren uitgezet. Vorige maand is Turkije begonnen met de repatriëring van gevangengenomen militanten van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Volgens president Recep Tayyip Erdogan zitten er 1201 strijders van IS in Turkse gevangenissen.
Telegraaf 29.12.2019 De twee Nederlanders die door de Turkse regering op het vliegtuig zijn gezet zijn een 28-jarige vrouw en een vierjarig kind. Dat heeft het OM bevestigd. De twee zijn inmiddels terug in Nederland, de vrouw is zaterdagavond direct op Schiphol aangehouden.
Het kind is overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming. De vrouw, afkomstig uit Gouda, vertrok in december 2013 naar Syrië. Op 30 oktober 2019 meldde zij zich bij het Nederlandse consulaat in Ankara.
Vorige maand is Turkije begonnen met de repatriëring van gevangengenomen militanten van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Volgens president Recep Tayyip Erdogan zitten er 1201 strijders van IS in Turkse gevangenissen. De afgelopen weken zijn onder meer Franse en Duitse strijders het land uitgezet.
Premier Mark Rutte zei vorige maand opheldering te vragen aan Turkije. Het was toen niet duidelijk om hoeveel Nederlandse uitreizigers het daar gaat.
In november stuurde Turkije al twee IS-vrouwen terug naar Nederland. Xaviera en Fatima werden bij aankomst meteen gevangen gezet. Van H., die hoogzwanger is, is haar paspoort afgepakt. Volgens Belgische media is ze getrouwd geweest met de beruchte Vlaamse jihadist Ali El Morabit. Hij zou ook de vader zijn van haar twee kinderen.
S. werd in Turkije berecht voor lidmaatschap van IS maar na een korte straf vrijgelaten. Vanuit het kalifaat was ze actief op sociale media. Ze bedreigde columnist Ebru Umar met de dood, stuurde foto’s van kalasjnikovs en bejubelde terroristische aanslagen en onthoofdingen. Xaviera trouwde met Dadi M., een Algerijn uit Eindhoven. Dadi bestelde zijn vrouw bij een huwelijksbureau in het kalifaat. Nederland heeft hem tot ongewenst vreemdeling verklaard en Xaviera mag waarschijnlijk Algerije niet in, dus de kans dat het paar elkaar nog in de armen sluit, lijkt klein.
MSN 28.12.2019 Twee Nederlandse vermeende terroristen zijn door de Turkse regering op het vliegtuig naar Nederland gezet. Dat meldt het Turkse persbureau Anadolu zaterdag op basis van informatie van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het is niet bekend of het om IS-strijders gaat.
Het Openbaar Ministerie in Nederland en het ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen het bericht nog niet bevestigen.
Sinds half november heeft Turkije al meer dan honderd buitenlandse terroristen teruggestuurd naar hun eigen land. Het gaat om strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar.
NOS 28.12.2019 Turkije heeft twee vermeende Nederlandse terroristen op het vliegtuig gezet naar Nederland. Dat schrijft het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken op Twitter.
Mogelijk gaat het om Syriëgangers, meldt het Turkse persbureau Anadolu. Turkije schrijft enkel dat het twee “terroristen” betreft, zonder te noemen bij welke groepering de twee zich hadden aangesloten.
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken en het Openbaar Ministerie komen later vanavond met een reactie.
In november stuurde Turkije ook al twee Syriëgangers terug naar Nederland. Toen ging het om twee IS-vrouwen. Een van de vrouwen had zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. De ander was in januari 2018 aangehouden in Turkije.
Sinds 11 november heeft Turkije al 110 buitenlandse Syriëgangers naar hun land van herkomst teruggestuurd, meldt Anadolu.
Telegraaf 28.12.2019 Twee Nederlandse vermeende terroristen zijn door de Turkse regering op het vliegtuig naar Nederland gezet. Dat meldt het Turkse persbureau Anadolu zaterdag op basis van informatie van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het is niet bekend of het om IS-strijders gaat.
Het Openbaar Ministerie in Nederland kan het bericht nog niet bevestigen.
Sinds half november heeft Turkije al meer dan honderd buitenlandse terroristen teruggestuurd naar hun eigen land. Het gaat om strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar.
Premier Mark Rutte zei vorige maand opheldering te vragen aan Turkije. Het was toen niet duidelijk om hoeveel Nederlandse uitreizigers het daar gaat.
In november stuurde Turkije ook al twee IS-vrouwen terug naar Nederland. Xaviera en Fatima werden bij aankomst meteen gevangen gezet. Van H., die hoogzwanger is, is haar paspoort afgepakt. Volgens Belgische media is ze getrouwd geweest met de beruchte Vlaamse jihadist Ali El Morabit. Hij zou ook de vader zijn van haar twee kinderen.
S. werd in Turkije berecht voor lidmaatschap van IS maar na een korte straf vrijgelaten. Vanuit het kalifaat was ze actief op sociale media. Ze bedreigde columnist Ebru Umar met de dood, stuurde foto’s van kalasjnikovs en bejubelde terroristische aanslagen en onthoofdingen. Xaviera trouwde met Dadi M., een Algerijn uit Eindhoven. Dadi bestelde zijn vrouw bij een huwelijksbureau in het kalifaat. Nederland heeft hem tot ongewenst vreemdeling verklaard en Xaviera mag waarschijnlijk Algerije niet in, dus de kans dat het paar elkaar nog in de armen sluit, lijkt klein.
AD 28.12.2019 Twee Nederlandse vermeende terroristen zijn door de Turkse regering op het vliegtuig naar Nederland gezet. Dat meldt het Turkse persbureau Anadolu zaterdag op basis van informatie van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het is niet duidelijk of het om IS-strijders gaat.
Het Openbaar Ministerie in Nederland en het ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen het bericht nog niet bevestigen.
Sinds half november heeft Turkije al meer dan honderd buitenlandse terroristen teruggestuurd naar hun eigen land. Het gaat om strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar.
NU 27.12.2019 2019 was het jaar waarin Joost Lagendijk, oud-Europarlementariër en voormalig voorzitter van de Turkije delegatie van het Europees Parlement, na een kleine drie jaar ballingschap weer terug mocht naar zijn woonplaats Istanboel. Dit is zijn verhaal.
Als Lagendijk in september 2016 op het vliegveld in Istanboel apart wordt genomen, denkt hij er niet veel van. Mogelijk gaat het net zoals eerder bij zijn vertrek naar Nederland om “een uurtje intimidatie”. Dat blijkt niet het geval. Lagendijk moet de volgende ochtend op het eerste vliegtuig zitten, terug naar Amsterdam.
De Nederlander, die na zijn huwelijk in 2006 met de Turkse journaliste Nevin Sungur liefkozend de nationale schoonzoon wordt genoemd, is na tien jaar niet meer welkom in ‘zijn’ Turkije.
De officiële reden voor zijn verbanning krijgt de 62-jarige Lagendijk nooit de horen. Wel heeft hij zo zijn vermoedens. Lagendijk werkte voor de krant Zaman en de Suleyman Shah Universiteit in Istanbul, die volgens Ankara aan de Gülen-beweging gelieerd zijn. Deze groep wordt door de Turkse regering verantwoordelijk gehouden de mislukte staatsgreep in juli 2016. Zowel de krant als de universiteit gaat datzelfde jaar nog op slot.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken, Frans Timmermans, het Europees Parlement; allemaal zijn ze de afgelopen jaren in de weer geweest om Lagendijk weer terug te krijgen naar Turkije. Makkelijk is dat niet, zeker niet wanneer Nederland en Turkije in maart 2017 in een diplomatie rel verwikkeld raken.
Wie is Joost Lagendijk?
Joost Lagendijk was van 1998 tot 2009 lid van het Europees Parlement
Vanaf 2009 woonde en werkte hij in Turkije als columnist en universitair docent
Op dit moment is hij politiek analist en correspondent voor BNR Nieuwsradio in Turkije
‘Er zijn een hoop mensen in Turkije die het slechter hebben’
De oud-GroenLinks-politicus is afgesneden van zijn leven in Istanboel, van zijn Turkse vrouw en hun woning. “Ik zei als grap vaak dat ik een banneling in eigen land was. Ik heb gelukkig mijn vrouw uiteindelijk nog regelmatig kunnen zien en dankzij vrienden heb ik steeds een vaste plek in Nederland gehad. Maar er was een moment, tussen een verhuizing in, waarop ik erg ontheemd was. Ik was iemand met een paar koffers, wat boeken en verder niets.”
Lagendijk kan zich in Nederland misschien nog wel meer dan vanuit Turkije richten op zijn werk voor de Nederlandse media. Met de ruzie tussen beide landen en het referendum over het presidentiële systeem in Turkije is er genoeg om over te praten.
Ook wordt het, naarmate het politieke klimaat in Turkije verder verhardt, makkelijker om zijn eigen situatie te relativeren.
“Het is heel vervelend wat mij is overkomen, maar als je dan hoort hoe vrienden en bekenden in Turkije in de gevangenis zitten, hoe ze hun baan kwijt zijn geraakt of hoe ze met hun hele hebben en houwen het land hebben moeten verlaten, dan weet je dat er een hoop mensen zijn die het nog slechter hebben”, zegt Lagendijk.
Het politieke klimaat is in Turkije de afgelopen drie jaar verhard. (Foto: Reuters)
Niet altijd voldoende belangstelling voor het andere geluid
De situatie in Turkije onder Erdogan betekent dat de berichtgeving in Nederland, zeker sinds de mislukte staatsgreep in 2016, buitengewoon negatief is, merkt ook Lagendijk. Dat maakt zijn optredens in de media als Turkijekenner er niet makkelijker op.
“Ik heb altijd geprobeerd niet in het Turkije-bashen mee te gaan. Ik ben kritisch geweest waar nodig, maar ik heb tevens geprobeerd uit te leggen waarom de dingen gebeuren en om aandacht vragen voor het feit dat er in Turkije ook een hoop mensen zijn die het niet met Erdogan eens zijn. Dat is lastig, omdat er soms geen belangstelling voor is, maar ook omdat is er niet altijd voldoende kennis over het land is.”
Hij kan de ontwikkelingen in Turkije vanuit Nederland prima volgen, maar mist op den duur wel de korte gesprekken in de winkels, op de markt, tijdens wandelingen en van de straat. “Die flarden die je oppikt en die ervaringen die je opdoet zijn zo belangrijk. Ik kon op het einde de zaken nog becommentariëren, maar het gevoel erbij ontbrak. Dat was enorm jammer”, herinnert Lagendijk zich.
Lagendijk merkt dat er in Nederland niet altijd voldoende kennis over Turkije is. (Foto: Guus Schoonewille)
Erdogan wil Lagendijk niet meer zien
Na het herstel van de betrekkingen en het uitwisselen van ambassadeurs lijkt er schot in zijn zaak te komen. Saban Disli, de nieuwe Turkse ambassadeur in Nederland, is een oude bekende van Lagendijk uit zijn tijd als voorzitter van van de Turkije delegatie in het Europees parlement. Disli drukt hem op het hart de kwestie te zullen oplossen.
In het najaar van 2018 wordt het op het hoogste politieke niveau aangekaart, maar tegen ieders verwachting geeft president Erdogan premier Rutte te kennen dat Lagendijk er niet meer in komt. “Toen hebben mijn vrouw en ik besloten het hoofdstuk van een terugkeer maar te sluiten. We waren toen al twee jaar bezig en op een gegeven moment moet je iets anders gaan doen.”
Lagendijk en zijn vrouw huren een huis op het Griekse eiland Kos in de verwachting dat de situatie nog wel een aantal jaar zal voortduren. Zo kan hij dicht bij Turkije wonen en kan zijn vrouw relatief eenvoudig tussen Kos en het nabij gelegen Bodrum heen en weer pendelen.
President Erdogan wilde hem niet meer in Turkije terugzien, zo weet Lagendijk. (Foto: Getty Images)
Opnieuw aangehouden
Op 23 april van dit jaar, nota bene de verjaardag van zijn vrouw en het Feest van de Nationale Onafhankelijkheid en Dag van het Kind in Turkije, krijgt Lagendijk plots een belletje van Disli dat de zaak opgelost is. In mei keert hij voor het eerst in bijna drie jaar weer terug naar Turkije, een terugkeer die als een even grote verrassing als zijn gedwongen vertrek komt.
Iedereen is ingelicht, Disli heeft zijn vluchtgegevens en bij aankomst staat consul Bart van Bolhuis op hem te wachten. Toch wordt hij bij aankomst opnieuw aangehouden door de politie.
“Ik herkende de agent nog van 2,5 jaar eerder. Ik dacht bij mezelf: ‘het zal toch niet?’ Gelukkig mocht ik na controle door naar de douane. Het was een spannend maar uiteindelijk ook emotioneel moment om weer terug te keren.” De reden dat hij het land weer in mag krijgt hij net zo min te horen als de reden dat hij destijds moest vertrekken.
‘Normale leven van de mensen gaat door’
Er is in zijn afwezigheid een hoop gebeurd in Turkije. Het land is omgeschakeld naar een nieuwe regeringsvorm met nog meer macht voor Erdogan, maakte een economische crisis door en was in de eerste helft van 2019 in de ban van de lokale verkiezingen, waarbij de oppositie voor het eerst in 25 jaar de macht in de hoofdstad Ankara en het economische machtscentrum Istanboel veroverde.
“Wat ik bovenal gemerkt heb, en dat klinkt als een open deur, is dat het voor de meeste mensen hun normale leven gewoon doorgaat. De gesprekken gaan vooral over de alledaagse dingen, zoals de prijzen van producten in de winkels of op de markt.”
Lagendijk ziet tevens dat veel Turken het moeilijk hebben te midden van de economische neergang, niet in de laatste plaats in zijn eigen vriendenkring van journalisten en mediaprofessionals. Velen van hen zijn hun baan kwijtgeraakt.
“Wel is het zo dat de verkiezing van Ekrem Imamoglu als burgemeester van Istanboel heeft een boost gegeven heeft aan iedereen die op licht aan het einde van de tunnel zat te wachten.”
De verkiezing van Imamoglu in Istanboel heeft mensen hoop gegeven, ziet Lagendijk. (Foto: EPA)
‘Te besmet voor werk in Turkije’
Lagendijk weet dat hij in Turkije niet meer aan de bak komt. Daarvoor is hij naar eigen zeggen “te besmet” vanwege zijn werk voor Zaman en de Suleyman Shah Universiteit. “Er is geen instelling die me nog iets gaat aanbieden”, zegt hij.
Hij legt zich daarom allereerst toe op het leven als bijna gepensioneerde, maar ook op activiteiten voor de Nederlandse media, zoals BNR en De Groene. “Zonder concessies te doen maar wel in de verwachting dat dit media zijn die in Turkije redelijk onder de radar blijven, wat anno nu wel zo prettig is.”
Lagendijk voelt zich inmiddels, een half jaar na terugkeer “ondanks alle problemen”, toch weer thuis in Turkije. “Volgens mij loop ik op dit moment geen risico meer, maar het blijft Turkije: je weet het nooit helemaal zeker.”
Istanboel en Turkije voelen voor Lagendijk als thuis. (Foto: NU.nl)
NU 27.12.2019 Meer dan 235.000 inwoners van de Syrische provincie Idlib zijn tussen 12 en 25 december ontheemd geraakt door het oplaaiende geweld in de regio, melden de Verenigde Naties vrijdag. De organisatie zegt dat veel vluchtelingen dringend behoefte hebben aan humanitaire hulp. De vraag naar hulp wordt versterkt door de winter.
De noordwestelijke provincie Idlib is het laatste belangrijke Syrische gebied dat nog in handen van rebellen is. Troepen van de Syrische president Bashar Al Assad zijn op 16 december gestart met nieuwe aanvallen op deze rebellen.
Als gevolg van het geweld in het zuiden van Idlib is een grote vluchtelingenstroom op gang gekomen. Eerder deze week werd al duidelijk dat tienduizenden inwoners waren gevlucht. Nu blijkt dat in de afgelopen twee weken meer dan 235.000 personen ontheemd zijn geraakt.
De stad Ma’arrat al-Nu’man en het aangrenzende platteland zijn zo goed als verlaten, blijkt uit informatie van de VN. Steeds meer inwoners van Saraqab, een stad die bijna 40 kilometer noordelijker ligt, en mensen uit omgeving slaan op de vlucht. Zij zijn bang dat het geweld zich naar uitbreidt naar hun woonplaats.
De meeste mensen vluchten naar de steden Idlib en Ariha. Daar worden ze opgevangen in onder meer moskeeën, evenementenhallen, garages en scholen. Er zijn ook veel Syriërs onderweg naar vluchtelingenkampen in het noordwesten van de provincie.
Syriërs uit Ma’arrat al-Nu’man met hun bezettingen in het noorden van Idlib. (Foto: Reuters)
Ontheemden al eerder op de vlucht geweest
Volgens de VN moeten de groepen direct humanitaire hulp ontvangen in de vorm van voedsel en onderdak. Ook is er dringend behoefte aan psychosociale ondersteuning. De organisatie maakt zich vanwege de wintermaanden extra zorgen over kwetsbare groepen als vrouwen, kinderen, ouderen en personen met beperkingen.
De meeste ontheemden zijn volgen de VN al eerder een keer ontheemd geraakt. Tienduizenden families in het zuidoosten van Idlib die naar het noorden willen reizen, zouden te bang voor de reis zijn. Zo vrezen ze dat ze onderweg worden getroffen door luchtaanvallen.
De situatie in het noordwesten van Syrië is al lange tijd instabiel. Tussen eind april en eind augustus zijn in dit deel van het land naar schatting 400.000 ontheemd geraakt, aldus de VN. De burgeroorlog in Syrië woedt inmiddels al zo’n 8,5 jaar.
NOS 27.12.2019 Door de jongste gevechten in de Syrische provincie Idlib zijn nog eens 235.000 mensen op de vlucht geslagen. Ze hebben dringend voedsel, onderdak en medische hulp nodig, vooral nu het winter wordt, zegt het VN-bureau voor humanitaire hulp OCHA.
Het Syrische leger en zijn bondgenoten hebben de bombardementen vanaf 16 december opgevoerd. Aan het front ten zuiden van Idlib-stad zijn de gevechten op 19 december hervat. Het Syrische leger probeert met Russische en Iraanse hulp de opstandige milities te verdrijven.
Inwoners van Maarat al-Numan op de vlucht op 24 decemberReuters
De burgerbevolking is in het gebied ten zuiden van Idlib-stad nu bijna overal vertrokken. Ook ten oosten van de stad slaan mensen op de vlucht, omdat ze bang zijn dat de strijd naar hun woongebied overslaat. De vluchtelingen trekken naar het noorden en vinden onderdak in moskeeën, bedrijfspanden, scholen en vluchtelingenkampen.
‘We werden in de nacht geraakt door raketten’
Het noordwestelijk gelegen Idlib is het laatste gebied Syrië dat in handen is van rebellen. Het Syrische leger probeert de provincie sinds april met hulp van Rusland te heroveren.
In de eerste maanden sloegen naar schatting al 400.000 mensen op de vlucht. Een deel van de vluchtelingen zoekt een veilig heenkomen in Turkije. Het Turkse staatspersbureau meldde zondag dat in een paar dagen tijd 25.000 vluchtelingen de grens waren overgestoken.
President Trump riep Syrië, Iran en Rusland gisteren op te voorkomen dat de strijd om Idlib een bloedbad wordt.
NOS 26.12.2019 De blokkade van de online encyclopedie Wikipedia in Turkije is in strijd met de vrijheid van meningsuiting. Dat heeft de hoogste Turkse rechtsinstantie bepaald.
Volgens staatspersbureau Anadolu oordeelden de rechters van het Constitutioneel Hof met tien tegen zes in het voordeel van Wikipedia. Het is niet duidelijk of de regering de site nu weer toegankelijk maakt.
De blokkade van Wikipedia begon in april 2017, nadat de encyclopedie had geweigerd om teksten te verwijderen waarin Turkije wordt gelinkt aan terreurorganisaties, waaronder Islamitische Staat. Volgens Turkije was er sprake van een lastercampagne.
De Turkse media-waakhond blokkeerde de website met een beroep op een wet waarmee websites kunnen worden verboden die obsceen zijn of een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid. Wikipedia weigerde de teksten weg te halen, omdat er dan sprake zou zijn van censuur.
Wat moet je zonder Wiki?
Blokkades van websites zijn niet uniek in Turkije. Onder president Erdogan gingen sinds 2015 tientallen nieuwssites op zwart. Ook hadden de Turken de afgelopen jaren geregeld geen toegang tot socialemediaplatforms zoals YouTube, Facebook en Twitter.
AD 26.12.2019 De blokkade van de online-encyclopedie Wikipedia in Turkije is een schending van de vrijheid van meningsuiting. Dat heeft het Turkse constitutionele hof vandaag bepaald. De uitspraak maakt de weg vrij voor het opheffen van de blokkade.
De blokkade werd in april 2017 ingesteld. Volgens de Turkse autoriteiten waren er bijdragen op de site waarin Turkije werd beschuldigd van banden met terroristische organisaties en weigerden de beheerders die aan te passen.
NOS 26.12.2019 De Amerikaanse president Trump heeft Iran, Rusland en Syrië gewaarschuwd om te stoppen met hun militair ingrijpen in de Syrische provincie Idlib. “Rusland, Syrië en Iran zijn duizenden onschuldige mensen in Idlib aan het vermoorden, of stevenen daarop af”, schrijft hij op Twitter. “Doe het niet!” Volgens hem stelt Turkije alles in het werk om dit “bloedbad” te voorkomen.
In juni adresseerde Trump de drie landen ook al, hij sprak toen van een “slachtpartij”. Enkele maanden later trok hij de Amerikaanse troepen terug uit Noord-Syrië.
Donald J. Trump @realDonaldTrump
Russia, Syria, and Iran are killing, or on their way to killing, thousands of innocent civilians in Idlib Province. Don’t do it! Turkey is working hard to stop this carnage.
Russische hulp
Idlib is als laatste rebellenbolwerk in Syrië niet in handen van president Assad. In de provincie is het al langere tijd onrustig, maar recent laaide het geweld weer hevig op. Met zijn tweet verwijst Trump naar een reeks bombardementen van afgelopen weken. Toen hervatte Assad met hulp van Rusland zijn poging om het bolwerk te veroveren op de rebellen.
‘We werden in de nacht geraakt door raketten’
In Idlib woonden zo’n 3 miljoen mensen. Veel van hen zijn door het aanhoudende geweld gevlucht. Zij proberen de grens naar Turkije over te steken. De afgelopen weken zouden zeker 200.000 burgers zijn vertrokken.
De Verenigde Naties waarschuwde eerder voor een humanitaire ramp langs de grens met buurland Turkije. In Turkije zitten nu zo’n 3,7 miljoen Syrische vluchtelingen. De Turkse president Erdogan waarschuwde vorige week dat het land niet meer vluchtelingen kan opvangen.
Telegraaf 26.12.2019 De Amerikaanse president Donald Trump heeft donderdag Rusland, Syrië en Iran opgeroepen te stoppen met het geweld in de Syrische provincie Idlib. Daar zijn tienduizenden mensen hun huis ontvlucht vanwege de intensieve bombardementen door het Syrische regime en zijn bondgenoten.
„Rusland, Syrië en Iran vermoorden zo duizenden burgers”, twitterde Trump donderdag. „Doe het niet!” Idlib is het laatste grote oppositiebolwerk dat niet in handen is van de Syrische president Bashar al-Assad. Sinds het begin van de hevige bombardementen op 16 december zijn zeker tachtig burgers omgekomen in de noordwestelijke provincie. Volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten zijn ook meer dan 40.000 mensen ontheemd geraakt.
Turkije riep dinsdag al op de aanvallen „onmiddellijk te beëindigen.” Trump prees die inspanningen van de regering in Ankara. „Turkije werkt hard om dit bloedbad te stoppen.”
Trump trok in oktober de Amerikaanse troepen terug uit het gebied. Sindsdien is het geweld opgelaaid.
MSN 26.12.2019 De Amerikaanse president Donald Trump heeft donderdag Rusland, Syrië en Iran opgeroepen te stoppen met het geweld in de Syrische provincie Idlib. Daar zijn tienduizenden mensen hun huis ontvlucht vanwege de intensieve bombardementen door het Syrische regime en zijn bondgenoten.
“Rusland, Syrië en Iran vermoorden zo duizenden burgers”, twitterde Trump donderdag. “Doe het niet!” Idlib is het laatste grote oppositiebolwerk dat niet in handen is van de Syrische president Bashar al-Assad.
Sinds het begin van de hevige bombardementen op 16 december zijn zeker tachtig burgers omgekomen in de noordwestelijke provincie. Volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten zijn ook meer dan 40.000 mensen ontheemd geraakt.
Turkije riep dinsdag al op de aanvallen “onmiddellijk te beëindigen”. Trump prees die inspanningen van de regering in Ankara. “Turkije werkt hard om dit bloedbad te stoppen”.
Trump trok in oktober de Amerikaanse troepen terug uit het gebied. Sindsdien is het geweld opgelaaid.
NOS 19.12.2019 Turkije vindt het “onacceptabel” dat Nederland verblijfsvergunningen heeft gegeven aan Turkse asielzoekers, omdat hun dossiers mogelijk in handen zijn gevallen van de Turkse autoriteiten.
De asielaanvragen kwamen waarschijnlijk van aanhangers van Fethullah Gülen, die door Turkije verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte coup in 2016.
Arrestatie vertrouwenspersoon
Recent werd een Turkse vertrouwenspersoon die voor Nederland werkte aan de asielzaken gearresteerd in Turkije . De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) besloot vervolgens in het “zeer beperkte aantal” zaken de asielverzoeken in te willigen, “om de veiligheid van de aanvragers te waarborgen”.
Hoewel Turkije in een persbericht op de site van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken in het midden laat of het de dossiers in handen heeft, zijn de aanvragers volgens het land wel Gülen-aanhangers.
VN-verdrag
Daarmee gaat Nederland in tegen een VN-verdrag uit 1951 over de status van vluchtelingen, aldus Turkije. “Want daarin staat dat individuen die worden verdacht van terreurmisdrijven geen vluchtelingstatus kunnen krijgen.”
Turkije beschouwt de Gülen-beweging als een terreurorganisatie. Verder benadrukt Ankara niet te stoppen met het vervolgen van Gülen-leden die volgens het land betrokken waren bij de mislukte staatsgreep.
AD 17.12.2019 De Turkse politie heeft vandaag 243 mensen opgepakt die betrokken zouden zijn geweest bij de mislukte couppoging in 2016. Dat meldt het Turkse staatspersbureau Anadolu. De arrestanten zouden aan de kant staan van de islamitische geestelijke Fethullah Gülen, die door de Turkse president Recep Tayyip Erdogan verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte staatsgreep.
De arrestanten zouden onder meer gebruik hebben gemaakt van ByLock, een berichtendienst die volgens de Turkse regering werd gebruikt tijdens de mislukte staatsgreep. Berichten die via de applicatie worden verstuurd zijn gecodeerd.
Sinds de couppoging in 2016 zijn tienduizenden mensen vastgezet. De 78-jarige Gülen zelf woont al jaren in de Amerikaanse staat Pennsylvania. Turkije heeft de VS om zijn uitlevering gevraagd.
Anadolu bericht geregeld over huiszoekingen en arrestaties. Afgelopen vrijdag werden nog minstens 150 mensen gearresteerd wegens betrokkenheid bij de staatsgreep.
NU 17.12.2019 Zo’n 371.000 Syrische vluchtelingen zijn vanuit Turkije teruggekeerd naar hun thuisland, meldt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan dinsdag. De groep keerde huiswaarts na de Turkse inval in het grensgebied met Syrië.
Turkije huisvest nog altijd meer dan drie miljoen vluchtelingen uit het buurland. Erdogan is dinsdag in Zwitserland bij de start van het allereerste Global Refugee Forum.
Erdogan begon in oktober een offensief in het noordoosten van Syrië, met het doel een “bufferzone tegen terrorisme” te creëren zodat een miljoen in Turkije gevestigde vluchtelingen kunnen terugkeren naar Syrië. Het offensief stopte ruim een week later. Op dat moment waren al zo’n vijfhonderd doden gevallen.
De strijd werd gestaakt na een overleg met de Verenigde Staten. Met de Amerikanen was onder meer afgesproken dat Erdogan zijn beoogde “veilige zone” mag creëren en dat de Koerdische militie YPG, die Turkije als een verlengstuk van de PKK beschouwt, het grensgebied verlaat.
Erdogan: Meer vluchtelingen keren snel huiswaarts
Nu de eerste Syriërs zijn teruggekeerd, kunnen volgens Erdogan huizen en scholen worden gebouwd in de zone. Hij zegt dat binnen een “zeer korte tijd” honderdduizenden andere Syrische vluchtelingen zullen volgen. De terugkeer van de groep naar Syrië is op vrijwillige basis, aldus Erdogan.
Hij meldt ook dat de teruggekeerde Syriërs vrijwillig naar huis zijn gegaan. Of dit in alle gevallen klopt, wordt in twijfel getrokken. Mensenrechtenorganisaties Human Rights Watch en Amnesty International meldden eerder dit jaar dat tientallen vluchtelingen gedwongen terugkeerden naar Syrië.
Koerdische demonstranten in Genève. (Foto: Reuters)
Turkije bekritiseert beleid Europese Unie
Volgens Erdogan heeft Turkije in de afgelopen negen jaren 40 miljard dollar (35,8 miljard euro) uitgegeven aan de opvang van vluchtelingen Dat is flink meer dan wat de Europese Unie heeft uitgegeven: 6 miljard dollar (5,4 miljard euro). Turkije vindt dat Europese landen meer moeten doen om de lasten te verdelen.
Koerdische demonstranten hebben zich dinsdag verzameld voor het gebouw van de Verenigde Naties in Genève, waar de driedaagse bijeenkomst wordt gehouden. Zij voeren daar actie tegen Erdogan en zijn beleid jegens Koerden.
NOS 15.11.2019 Vertrouwelijke, persoonlijke informatie van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over een aantal Turkse asielzoekers is mogelijk in handen gevallen van de Turkse autoriteiten, meldt de IND. De dienst heeft de asielzoekers daarom een verblijfsvergunning gegeven.
Turkije heeft de asieldossiers mogelijk in beslag genomen na de arrestatie van een Turkse vertrouwenspersoon die werkt voor Nederland en andere EU-landen, schrijft de dienst op zijn website. Hoeveel gedupeerden er zijn, zegt de IND niet, behalve dat het om een “zeer beperkt aantal zaken” gaat.
De asielaanvragen komen mogelijk van aanhangers van Fethullah Gülen, die door Turkije verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte coup in 2016. Omdat zij daar worden vervolgd, maken zij in de EU kans op asiel.
RTL Nieuws sprak met een Gülenaanhanger die van de IND een brief heeft gehad dat zijn gegevens bij de Turkse overheid zijn beland. De vertrouwenspersoon is volgens de nieuwszender een advocaat die voor de Nederlandse ambassade verhalen van Turkse vluchtelingen checkte.
Telegraaf 15.12.2019 Gevoelige informatie van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over een aantal Turkse asielzoekers is mogelijk in handen gevallen van de Turkse autoriteiten. De IND heeft de asielzoekers daarom een verblijfsvergunning toegekend.
Turkije zou de dossiers kunnen hebben bemachtigd door de arrestatie van „een Turkse vertrouwenspersoon” die voor Nederland en andere EU-landen werkte, meldt de IND.
Volgens RTL Nieuws gaat het om advocaat Yilmaz S. Hij zou de vreemdelingendienst hebben geholpen om na te gaan of een asielzoeker in Turkije gevaar loopt, bijvoorbeeld als tegenstander van president Recep Tayyip Erdogan, en in aanmerking komt voor asiel.
Duitse en Turkse media melden dat S. al in september is opgepakt in Turkije. Hij zou ervan worden verdacht dat hij PKK’ers en aanhangers van de Gülenbeweging aan asiel hielp in onder meer Duitsland en Nederland.
Zorgen om gezin
Gedupeerden zeggen ongerust te zijn. „Na de coup is een heksenjacht geopend op Gülenaanhangers in Turkije. Mijn naam is waarschijnlijk door mijn zakelijk partner bij de regering terechtgekomen. De situatie verslechterde snel, en toen ben ik zonder mijn gezin gevlucht. Ik leef nu al meer dan drie jaar zonder hen”, verklaart een van hen tegen RTL Nieuws.
„Ik maak me grote zorgen om de veiligheid van mijn gezin en mijn familie die is achtergebleven. En ik vrees voor mijn veiligheid hier. Want Erdogan heeft fanatieke aanhang, ook in Nederland.”
Nieuw hoofdpijndossier Broekers-Knol?
D66 wil dat staatssecretaris Ankie Broekers-Knol naar de Tweede Kamer komt met tekst en uitleg. Moet de IND informatie die zij in zulke gevallen deelt voortaan niet beveiligen of anonimiseren, vraagt de regeringspartij zich af.
Kamerlid Jan Paternotte wil ook weten hoeveel mensen precies zijn gedupeerd. De IND benadrukt dat het om „een zeer beperkt aantal zaken” gaat.
AD 15.12.2019 Gevoelige informatie van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over een aantal Turkse asielzoekers is mogelijk in handen gevallen van de Turkse autoriteiten. De IND heeft de asielzoekers daarom een verblijfsvergunning toegekend.
Turkije zou de dossiers kunnen hebben bemachtigd door de arrestatie van ‘een Turkse vertrouwenspersoon’ die voor Nederland en andere EU-landen werkte, meldt de IND. Volgens RTL Nieuws gaat het om advocaat Yilmaz S. Hij zou de vreemdelingendienst hebben geholpen om na te gaan of een asielzoeker in Turkije gevaar loopt, bijvoorbeeld als tegenstander van president Recep Tayyip Erdogan, en in aanmerking komt voor asiel.
Duitse en Turkse media melden dat S. al in september is opgepakt. Hij zou ervan worden verdacht dat hij PKK’ers en aanhangers van de Gülenbeweging aan asiel hielp in onder meer Duitsland en Nederland.
D66 wil dat staatssecretaris Ankie Broekers-Knol naar de Tweede Kamer komt om tekst en uitleg te geven. De regeringspartij vraagt zich af of de IND informatie die zij in zulke gevallen deelt voortaan niet moet beveiligen of anonimiseren. D66-Kamerlid Jan Paternotte wil ook weten hoeveel mensen precies zijn gedupeerd. De IND benadrukt dat het om ‘een zeer beperkt aantal zaken’ gaat.
MSN 14.12.2019 Onder Turkse vluchtelingen in Nederland heerst grote angst dat hun gegevens bij de Turkse regering in Ankara zijn terechtgekomen. De immigratiedienst IND verzekerde hen dat hun gegevens veilig zouden zijn. Nu een Turkse advocaat is opgepakt die door Nederland werd ingehuurd, liggen tientallen gevoelige dossiers op het bureau van de Turkse overheid.
Eén van de vluchtelingen die zeker weet dat zijn dossier bij de Turkse overheid ligt, is Metin (niet zijn echte naam). Hij vluchtte in 2016 na de mislukte coup het land uit. Want als aanhanger van Fethullah Gülen, die verantwoordelijk werd gehouden voor de coup, was hij zijn leven daarna niet meer zeker: de Turkse regering begon een klopjacht op Gülens aanhangers.
Gezin achtergebleven
Metin: “Na de coup is een heksenjacht geopend op Gülenaanhangers in Turkije. Mijn naam is waarschijnlijk door mijn zakelijk partner bij de regering terechtgekomen. De situatie verslechterde snel, en toen ben ik zonder mijn gezin gevlucht. Ik leef nu al meer dan drie jaar zonder hen.”
Nadat hij was vertrokken, heeft de regering in het bijzijn van zijn gezin een huiszoeking gedaan. Alles werd overhoop gehaald. “Dat was heel intimiderend.” Metin zat ondertussen al in Nederland. Hij is niet de enige. Sinds de mislukte couppoging stijgt het aantal Turkse aanvragen voor asiel enorm.
Fanatieke aanhang
Metin: “Ik maak me grote zorgen om de veiligheid van mijn gezin en mijn familie die is achtergebleven. En ik vrees voor mijn veiligheid hier. Want Erdogan heeft fanatieke aanhang, ook in Nederland. Ik maak me zorgen dat één van hen mij iets zal aandoen.”
Metin ziet met lede ogen aan hoe aanhangers van Gülen worden behandeld in Turkije. “Ze worden in gevangenissen gestopt en gemarteld. Mensen worden zonder beschuldiging vastgehouden. Sommigen zitten al drie jaar zonder aanklacht vast. Totaal onschuldig.”
Waarom worden Gülenaanhangers vervolgd in Turkije?
Fethullah Gülen is een invloedrijke Turkse geestelijke met aanhangers over de hele wereld. Hij predikt via eigen scholen, bedrijven en media een eigen uitleg van de islam. Critici zeggen dat zijn beweging af wil van het secularisme of dat die van Turkije een islamitische staat wil maken.
Sinds 1999 verblijft Gülen in ballingschap in de Verenigde Staten. De Turkse overheid van president Erdogan verdenkt hem ervan het brein te zijn achter de mislukte coup in 2016. Ze zien de Gülenbeweging daarom als een terroristische organisatie. Zelf blijft Gülen herhalen dat hij daar niet bij betrokken was.
Uit verschillende internationale rapporten over de situatie in Turkije blijkt dat veel aanhangers van de Gülenbeweging in Turkije worden opgepakt of ontslagen.
In Nederland vroeg Metin een verblijfsvergunning aan via de IND. Om zijn verhaal te checken, huurde de Nederlandse ambassade een advocaat in, Yilmaz S. Het is een normale procedure dat de ambassades in Turkije hiervoor advocaten inhuren. Maar Yilmaz S werd opgepakt, en met hem werden alle vertrouwelijke dossiers van de Turkse vluchtelingen in beslag genomen.
Gevoelige informatie uit Nederland
Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens: “Yilmaz S. werkte voor onder meer de Duitse en de Nederlandse ambassade. En hij had toegang tot gevoelige dossiers, belastend voor de betrokkenen in Nederland en hun familieleden hier in Turkije.
Maar Yilmaz S. werd door de Turken gevolgd, en uiteindelijk opgepakt op verdenking van spionage. Problematisch, want daarmee hebben de Turkse autoriteiten toegang gekregen tot de gevoelige informatie uit Nederland. Met alle gevolgen van dien.”
Toen Metin hoorde dat in Turkije onderzoek naar hem zou worden gedaan, maakte hij al bezwaar. Maar volgens zijn advocaat zou zijn informatie veilig zijn. Nu blijkt dat zijn angst terecht was. Hij heeft een brief van de IND gekregen waarin staat dat zijn dossier in handen is van de Turkse overheid.
In de brief staat: “U moet er ernstig rekening mee houden dat uw gegevens bekend zijn geraakt bij de Turkse autoriteiten, vanwege de arrestatie van een advocaat die onder andere werkzaamheden verrichtte voor de Nederlandse ambassade in Turkije.”
Turkse asielaanvragen
In 2015 waren er 56 Turkse asielaanvragen. In 2016, het jaar van de mislukte coup, verviervoudigde het naar 235. In 2017 waren het er 481, en in 2018 vroeg een recordaantal van 1382 Turken asiel aan in Nederland. Dat is 5 procent van het totaal aantal aanvragen in Nederland. Daarmee staat Turkije in de top 5 van landen waaruit de meeste asielaanvragen komen. Dit jaar zijn tot nu toe 1159 verzoeken gedaan
Bron: IND
Uitleg van staatssecretaris
D66 wil uitleg over de kwestie van staatssecretaris Broekers-Knol (asiel). De partij wil weten hoeveel dossiers in handen zijn gekomen van de Turkse overheid en hoe de staatssecretaris ervoor gaat zorgen dat vluchtelingen als Metin veilig zijn. D66-Kamerlid Jan Paternotte: “Het zijn mensen die vluchten naar Nederland. Dan moet je heel voorzichtig omgaan met hun persoonsinformatie. En ervoor zorgen dat die zeker niet in handen komt van de regering waarvoor ze juist zijn gevlucht.”
Hij stelt voor anoniem informatie uit Turkije te gaan halen. “Je moet zorgen dat die persoonsgegevens daar niet zo makkelijk beschikbaar zijn voor de Turkse regering.”
Ondanks de angst waarin Metin nu leeft, heeft hij ook weer een beetje hoop. Hij is bezig zijn gezin, dat hij al meer dan drie jaar niet heeft gezien, naar Nederland te halen.
NOS 06.12.2019 Nederlandse IS-vrouwen in Syrië stappen naar de Hoge Raad om terugkeer naar Nederland af te dwingen. Het is nog niet duidelijk wanneer de cassatiezaak dient. Advocaat André Seebregts hoopt op een spoedprocedure; in dat geval zou de zaak al volgende maand kunnen worden behandeld.
De rechtbank bepaalde eerder al dat de Nederlandse overheid zich moet inspannen om IS-kinderen terug te halen, mogelijk met de moeders. Maar het gerechtshof haalde later een streep door dat vonnis; het vindt dat de rechter niet op de stoel van de politiek moet gaan zitten.
Marteling
Advocaat Seebregts vraagt zich af of de politiek dit besluit in redelijkheid heeft genomen. Volgens hem lopen kinderen en hun moeders het risico om gemarteld te worden door het leger van president Assad. “Zijn troepen zitten rond de kampen en kunnen daar zo naar binnen”, zei hij in het NOS Radio 1 Journaal. “Troepen van Assad hebben eerder kinderen gemarteld en gedood.”
Een rechter kan in dit geval ingrijpen en de moeders en kinderen terughalen naar Nederland, aldus Seebregts.
Winter
Verder wijst de advocaat erop dat kinderen van IS-moeders dreigen te sterven nu het winter is. Vorige winter zijn volgens hem ook veel kinderen omgekomen door de kou.
Telegraaf 06.12.2019 Nederlandse IS-vrouwen die verblijven in detentiekampen in Noord-Syrië hopen dat de Hoge Raad snel een besluit neemt over hun terugkeer naar Nederland. Hun advocaat André Seebregts stapt namens de 23 vrouwen en hun 56 kinderen naar de hoogste rechtbank, zo bevestigt de raadsman. De raad neemt normaliter ruim de tijd voor procedures, maar Seebregts denkt dat er al in januari een vonnis kan volgen.
„In uitzonderlijke gevallen kan het heel snel gaan. We spannen een kort geding aan omdat het buitengewoon dringend is.” Seebregts waarschuwt voor de komst van de troepen van de Syrische president Bashar al-Assad. „Kinderen dreigen gefolterd te worden en er is erg veel geweld van de zijde van andere vrouwen in het kamp. En de winter komt eraan; vorige winter zijn er veel kinderen gestorven.”
De rechtbank bepaalde in november dat de Staat binnen twee weken al het nodige moest doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren. Voor de volwassenen bestaat die verplichting niet. De Staat ging in hoger beroep en kreeg gelijk. Het hof bepaalde dat de rechter niet op de stoel van de politiek mag gaan zitten.
AD 06.12.2019 Nederlandse IS vrouwen wenden zich tot de allerhoogste rechter om hun eigen terugkeer en die van hun kinderen naar ons land af te dwingen. In cassatie hopen hun advocaten aan te tonen dat de rechtbank het niet kan maken ze in detentiekampen in Syrië aan hun lot – en mogelijk martelingen – over te laten.
De advocaten denken dat de vrouwen kans maken door in cassatie te gaan en dringen aan op een snelle behandeling. Die vindt alleen bij uitzondering plaats, meestal duren procedures bij de Hoge Raad lang. Advocaat André Seebregts doet het woord: ,,Op zijn vroegst zou er dan in januari een uitspraak komen.”
Kinderen staan op het punt te sterven, de winter komt er weer aan, aldus Advocaat André Seebregts.
Het is de laatste stap in het proces dat namens 23 bruiden van IS en hun 56 kinderen is aangespannen. In eerste instantie oordeelde de rechter twee weken na de zitting in het kort geding dat de kinderen moeten worden teruggehaald, desnoods door ook hun moeders mee te nemen.
Hoewel de vrouwen hun recht op hulp van de staat hebben verspeeld, moeten hun foute beslissingen de rechten van de kinderen niet in de weg staan, aldus de rechter. Nederland moet aangeboden hulp accepteren, maar hoeft geen eigen mensen in gevaar te brengen om de vrouwen hierheen te krijgen.
Hoger beroep
Een tweede rechter zette in hoger beroep vrijwel meteen een streep door die uitspraak. De rechtbank kan niet op de stoel van de politiek gaan zitten, zo oordeelde hij, precies zoals de staat had betoogd.
Maar daar valt volgens Seebregts veel op af te dingen. Hij en de andere advocaten betwisten vooral of Nederland ‘in redelijkheid tot beleid is gekomen’. ,,Kinderen staan op het punt te sterven, de winter komt er weer aan. President Assad komt dichterbij, wat betekent dat de vrouwen en kinderen gemarteld dreigen te worden. Een rechter kan ingrijpen bij een uitzicht op foltering.”
Marteling
Dat kan ook als marteling al heeft plaatsgevonden. In de zaak van de Nederlands-Pakistaanse terreurverdachte Sabir K. vroeg Amerika om uitlevering, nadat K. was teruggekeerd naar Nederland na marteling in een Pakistaans gevangenencomplex. Hardnekkige aanwijzingen dat Amerikaanse autoriteiten een rol hadden gespeeld bij de overdracht aan de Pakistaanse inlichtingendienst, wetende dat hij zou worden gefolterd, zorgde dat de rechter een streep zette door uitlevering.
,,Het is niet zo dat de politiek carte blanche heeft. Maar door deze uitspraak in het hoger beroep komt het daar wel heel dichtbij in de buurt’’, zegt Seebregts. Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil niet reageren op de ontwikkeling, ‘omdat de zaak dan opnieuw onder de rechter is’, laat een woordvoerder weten.
NU 27.11.2019 IS-strijders die momenteel vastzitten in de Koerdische gevangeniskampen in Syrië worden wat de Syrische president Bashar Al Assad betreft berecht in lokale rechtbanken die gespecialiseerd zijn in terrorismezaken. Dat zegt Al Assad woensdag tegenover het Franse weekblad Paris Match.
“Alle terroristen die zich bevinden in gebieden die onder controle staan van de Syrische staat zullen onderworpen worden aan de Syrische wet”, aldus de dictator.
Het is nog onduidelijk wat dat betekent voor het lot van de Europese IS-gangers in de Syrische kampen, onder wie 55 Nederlanders en 95 Nederlandse kinderen.
Onlangs won de Nederlandse staat het hoger beroep in de zaak die draaide om de verplichting om 19 Nederlandse vrouwen en 56 Nederlandse kinderen uit de Syrische kampen terug te halen.
Het gerechtshof in Den Haag stelde de Staat in het gelijk en vindt dat de Nederlandse staat niet gedwongen kan worden om de vrouwen en kinderen te repatriëren, omdat dat een politieke afweging is.
Kabinet wil banden met Al Assad niet aanhalen
Het huidige kabinetsbeleid houdt in dat Nederlandse uitreizigers niet actief worden opgehaald uit Syrië. Het kabinet vindt het gebied te gevaarlijk om Nederlandse diplomaten en militairen naartoe te sturen en ziet liever dat de Syriëgangers in Irak berecht worden.
Of dat ook zal gebeuren, valt te bezien. De Irakezen hebben in een eerder stadium aangegeven niets te voelen voor het verzoek. Intussen dreigen de Nederlanders die vastzitten in handen te komen van Al Assad.
Wat het CDA betreft is dat een reden om de diplomatieke banden met het regime van Al Assad te herstellen. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) zei in een interview met NU.nl echter dat een herstel van de relaties met Al Assad uitgesloten is, ook niet als Nederlandse IS’ers in handen van Al Assad vallen.
‘Koerden moeten controle Noord-Syrië overdragen aan Al Assad
Al Assad wordt in het vraaggesprek met Paris Match gevraagd naar de deal die hij heeft gesloten met de Koerdische strijdkrachten die tot voor kort met steun van de VS het noorden van Syrië controleerden.
De Koerden golden jarenlang als bondgenoten van de westerse coalitie in de strijd tegen IS. De duizenden IS’ers die zijn gevangengenomen, zijn vervolgens vastgezet in kampen die bewaakt worden door de Koerden. Naar schatting worden er meer dan tienduizend Syrische en Iraakse IS’ers en ongeveer tweeduizend buitenlandse IS’ers, onder wie ook Europeanen, vastgehouden in de Koerdische kampen.
Nadat de Amerikaanse president Donald Trump kort geleden de Amerikaanse troepen uit Syrië terugtrok en Turkije de aanval tegen de Koerden in Syrië inzette, wendden de Koerden zich tot Rusland en Al Assad voor bescherming die zij tot voor kort van de Amerikanen kregen. Wat Al Assad betreft komt de bescherming met een prijs: uiteindelijk zullen de Koerden de controle over het gebied in het noorden van Syrië moeten overdragen aan Al Assad, lichtte hij eerder toe.
In Syrië en Irak verblijven ongeveer 1400 IS-kinderen van wie minstens één ouder EU-burger is, zei EU-commissaris Julian King (Veiligheid) onlangs. Ⓒ ZUMAPRESS.com
Telegraaf 26.11.2019 EU-landen moeten kinderen met hun nationaliteit uit de kampen in Noordoost-Syrië terughalen. Een grote meerderheid van het Europees Parlement (495 tegen 58) riep woensdag de 28 lidstaten daartoe op.
De EU zou daarbij een coördinerende rol moeten spelen. De oproep is onderdeel van een niet-bindende resolutie ter gelegenheid van de dertigste verjaardag van het VN-Verdrag voor de Rechten van het Kind.
Saskia Bricmont van de Europese Groenen hekelde het gebrek aan actie van de EU-landen. Volgens haar zitten enkele honderden Europese ’jihadistenkinderen’, van wie de meesten jonger dan 5 jaar, onder erbarmelijke omstandigheden in kampen in het noordoosten van Syrië. In sommige gevallen worden hulporganisaties die kinderen willen repatriëren door hun overheid tegengewerkt, stelt zij.
In Syrië en Irak verblijven ongeveer 1400 IS-kinderen van wie minstens één ouder EU-burger is, zei EU-commissaris Julian King (Veiligheid) onlangs. Hij verwelkomde het besluit van sommige lidstaten om kinderen terug te halen en wees erop dat de Europese Commissie behulpzaam kan zijn. De Nederlandse regering wil vanwege de risico’s geen kinderen van IS-strijders terughalen. Volgens de AIVD verblijven 90 kinderen met een Nederlandse link in Syrisch-Koerdische kampen of detentie.
NU 26.11.2019 Een rechtbank in Turkije heeft twee Nederlandse Syriëgangers vrijgesproken van lidmaatschap van terreurgroep IS, meldt de NOS. De rechter meent dat er te weinig bewijs is tegen Souad D. en Loes F. De twee vrouwen woonden jarenlang in het door IS zelfverklaarde kalifaat.
De advocaat van D., Yasar Özdemir, bevestigt de vrijspraak aan de NOS. Wel loopt er nog een hoger beroep.
Als de twee vrouwen ook in hoger beroep worden vrijgesproken kan dat eventuele vervolging in Nederland bemoeilijken, omdat verdachten die in het buitenland zijn vrijgesproken niet opnieuw mogen worden vervolgd voor hetzelfde vergrijp.
D. en F. zijn in Syrië getrouwd met een Nederlandse IS-strijder uit Amersfoort. Zelf zeggen ze dat hun man, Baraa Ahmad, niet meer is aangesloten bij IS.
In afwachting van hoger beroep mogen de twee vrouwen Turkije niet verlaten. De uitspraak hiervan wordt volgens hun advocaat binnen een paar maanden verwacht.
Naar verwachting worden D. en F. na het hoger beroep in Turkije teruggestuurd naar Nederland. Twee IS-vrouwen die onlangs door Turkije naar Nederland werden teruggestuurd, werden direct na aankomst op Schiphol aangehouden.
NOS 26.11.2019 Een rechtbank in Turkije heeft twee Nederlandse Syriëgangers, Souad D. en Loes F., vrijgesproken van lidmaatschap van terreurgroep IS. Volgens de rechter is er onvoldoende bewijs tegen de twee vrouwen, die jarenlang in het zelfverklaarde kalifaat van IS woonden. In afwachting van hoger beroep mogen ze Turkije niet uit.
Advocaat Yasar Özdemir, die D. bijstaat, bevestigt dat de vrouwen zijn vrijgesproken in Turkije en dat er nog een hoger beroep loopt. Hij verwacht binnen een paar maanden een uitspraak.
Mochten de twee vrouwen uit Franeker en Geleen ook in hoger beroep in Turkije worden vrijgesproken van lidmaatschap van een terreurbeweging, dan bemoeilijkt dat een eventuele vervolging in Nederland. Wettelijk mogen verdachten die in het buitenland zijn vrijgesproken niet opnieuw worden vervolgd voor hetzelfde vergrijp.
Baghouz
D. en F. zijn in Syrië getrouwd met een Nederlandse IS-strijder uit Amersfoort, Baraa Ahmad. Hoewel ze zeggen dat hun man afstand had genomen van de terreurgroep, leefden ze jarenlang in het hart van het ‘kalifaat’.
De eerste jaren woonden ze in Raqqa, destijds de hoofdstad van de terreurbeweging. Later verbleven ze in de oostelijke stad Baghouz, het laatste bolwerk van IS, waar kort voor de val van het kalifaat vooral de meest geharde strijders zich ophielden. Tijdens het slotoffensief om Baghouz sloegen F. en D. op de vlucht.
Turkije zette onlangs twee IS-vrouwen op het vliegtuig naar Schiphol, waar ze direct na aankomst zijn aangehouden. De verwachting is dat Souad D. en Loes F. na het hoger beroep in Turkije eveneens worden teruggestuurd naar Nederland.
NU 22.11.2019 De Nederlandse Staat hoeft zich toch niet in te spannen om 56 kinderen en hun negentien moeders vanuit Syrië naar Nederland te halen. Hiermee is het door de Staat aangespannen spoedappel door het gerechtshof in Den Haag vrijdag gegrond verklaard.
Nederland kan volgens het hof niet gedwongen worden om de vrouwen en kinderen te repatriëren, omdat het gaat om een politieke kwestie.
“Het kabinet heeft op het vlak van nationale veiligheid en buitenland een ruime mate van beleidsvrijheid”, laat een persrechter weten aan NU.nl. “Daar zitten grenzen aan, maar die zijn volgens het hof in deze zaak niet overschreden.”
Volgens het huidige kabinetsbeleid worden Nederlandse uitreizigers niet actief opgehaald uit Syrië. Het kabinet wil Nederlandse ambtenaren niet in gevaar brengen door ze naar een onveilig gebied te sturen.
De uitspraak van het hof is een teleurstelling voor de vrouwen en hun familieleden. Zij spanden het kort geding aan omdat zij onder erbarmelijke omstandigheden in detentiekampen in Syrië verblijven.
De rechtbank onderschreef dit eerder en vond dat de overheid zich moest inspannen om in ieder geval de kinderen terug te halen naar Nederland. Als de Koerden, die de leiding hebben over de kampen, de kinderen alleen samen met hun moeders zouden laten vertrekken, moest ook geprobeerd worden hen op te halen.
Met de uitspraak van het hof is die inspanningsverplichting tenietgedaan. Er is nog wel een mogelijkheid om tegen de uitspraak in cassatie te gaan.
Rutte wil uitspraak eerst bestuderen
Premier Markt Rutte liet in in eerste reactie weten de uitspraak eerst te willen bestuderen voordat hij daar inhoudelijk op ingaat. Wel noemt hij het “mooi als we gelijk krijgen”.
Minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus zegt de uitspraak van het hof als ondersteuning van het kabinetsbeleid te zien.
“We zijn altijd helder geweest. Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie”, aldus Grapperhaus. “Het kabinet haalt de vrouwen en hun kinderen niet actief terug uit dit gebied.”
Het kabinet ziet het liefst dat de vrouwen in de regio berecht worden. Irak heeft al laten weten daar voorlopig nog niet aan te willen voldoen.
Overheid kan ook besluiten tot afnemen Nederlanderschap
Personen met de Nederlandse nationaliteit die zich melden bij een Nederlandse ambassade worden wel naar ons land teruggestuurd.
Bij personen met een dubbele nationaliteit kan het Nederlanderschap worden afgepakt. Dat gebeurde onlangs bij een vrouw die zich meldde bij de Nederlandse ambassade in Turkije. Zij beschikt ook over de Marokkaanse nationaliteit, maar werd ondanks een verzoek van Nederland aan Turkije om haar niet naar Nederland te sturen toch op een vliegtuig naar Schiphol gezet. Daar werd ze dinsdag aangehouden.
Vrijdag werd besloten om haar voor zeker veertien dagen langer vast te zetten. Ook voor een vrouw van 25 jaar uit Apeldoorn, die zich eveneens bij de ambassade in Turkije had gemeld, blijft vastzitten.
NOS 22.11.2019 De Nederlandse staat hoeft IS-vrouwen en hun kinderen in kampen in het noordoosten van Syrië niet terug te halen. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag bepaald in een spoedappel dat was ingesteld door de ministers Blok en Grapperhaus.
In een kort geding oordeelde de rechter tien dagen geleden dat de Staat zijn best moet doen om in elk geval de kinderen terug te halen. Het zou onrechtmatig zijn om dat niet te doen. Die uitspraak is nu dus teruggedraaid.
De zaak draait om 23 IS-vrouwen en 56 kinderen die verblijven in de kampen Al-Hol en Al-Roj in noordoost-Syrië. De landsadvocaat had bepleit dat de rechter afzijdig moet blijven in de kwestie, omdat het kabinet en het parlement de politieke afwegingen in deze specifieke situatie moeten maken.
Beladen zitting
“De rechter zegt eigenlijk hetzelfde als de landsadvocaat vanochtend zei: dit is politiek, dit is beleid dat door het kabinet wordt gemaakt en een rechter hoort daar niet over te oordelen”, zegt verslaggever Mattijs van de Wiel. De rechter kan volgens het hof alleen in uitzonderlijke gevallen bepalen dat de staat onrechtmatig handelt. Van zo’n uitzondering is hier dus geen sprake.
“Het was een beladen zitting”, vertelt Van de Wiel. “Met een zaal vol familieleden van vrouwen die zijn uitgereisd. Veel van die mensen zeggen: mijn dochter of nicht is helemaal geen terrorist. Deze mensen waren muisstil toen ze het aanhoorden, want zij willen hun kleinkinderen zien en hadden al hun hoop hierop gevestigd. Ze gingen weg zonder commentaar te geven.”
Een vader reageert zeer teleurgesteld en weet niet hoe deze uitspraak zal aankomen bij zijn dochter.
‘De kans bestaat dat ze nu over de hekken gaan klimmen’
Jezidi’s in ons land reageren juist tevreden op de uitspraak. De etnische en religieuze minderheidsgroep werd vooral in Irak hard getroffen door IS. Veel mannen werden vermoord. Vrouwen en meisjes van de jezidi’s werden verkracht en tot slaaf gemaakt door leden van IS.
Jezidi’s in ons land zijn blij met deze uitspraak
Minister Grapperhaus toonde zich in een eerste reactie tevreden. “Ik zie de uitspraak van het hof als ondersteuning van het kabinetsbeleid. We zijn altijd helder geweest. Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om al dan niet met hun minderjarige kinderen naar IS-gebied uit te reizen en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie. Het kabinet haalt hen niet actief terug uit dit gebied.”
Telegraaf 22.11.2019 De Nederlandse Staat hoeft zich niet in te spannen om de 56 kinderen van IS-vrouwen terug te halen. Ook voor de moeders zelf hoeft Nederland niet in actie te komen. Dat oordeelde de voorzieningenrechter in Den Haag vrijdag in hoger beroep. Daarmee gaat een streep door de uitspraak van vorige week. Toen beval de rechter Nederland nog om de kinderen te gaan halen.
Volgens de landsadvocaat moet de rechter zich niet bemoeien met buitenlands beleid – daar gaan het kabinet en de Tweede Kamer over, zeker waar het wespennesten betreft als Noord-Syrië. De rechter gaat in die argumentatie mee. Dat is een meevaller voor het kabinet.
De vrouwen vragen Nederland om hen te komen halen, maar dat ligt op het terrein van de betrokken ministeries, stelt de rechter. „De staat heeft hierin beleidsvrijheid. Dat betekent dat de rechter, zeker in kort geding, zeer terughoudend moet zijn.”
Vorige week oordeelde de rechter nog in kort geding dat Nederland zich wel degelijk moet inspannen om de kinderen terug te halen. De families van de IS-vrouwen staan nu weer met lege handen. Veel van hen waren boos en in tranen. Ze hadden al hun hoop gevestigd op deze uitspraak. Er zijn op korte termijn geen mogelijkheden meer bij een hogere rechter.
De kinderen hebben allen de Nederlandse nationaliteit en zijn jonger dan twaalf jaar, de meesten zelfs onder de zes jaar. De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had. Ze zitten nu vast in kampen die door de Koerden worden beheerd.
Ze willen terug naar Nederland, maar het kabinet weigert ze actief terug te halen. Het regeringsbeleid is nog steeds dat Nederland geen Nederlanders terughaalt uit Syrië. Alleen wie erin slaagt om een diplomatieke post te bereiken, kan eventueel hulp krijgen.
„Voor de families is het misschien lastig te begrijpen waarom Nederland niets wil doen voor deze vrouwen en kinderen”, legde de landsadvocaat vrijdagochtend uit. „Maar de Staat moet een afweging maken tussen abstracte belangen als nationale veiligheid en internationale betrekkingen en concludeert dat Nederland op dit moment daar geen actie wil ondernemen.
Nederland zet niet zomaar alle andere belangen opzij als iemand zegt: het valt hier toch tegen, haal me maar terug. Dit is nou eenmaal de harde kant van buitenlands beleid.”
Volgens advocaat Tom de Boer (namens de vrouwen) heeft de Nederlandse staat zich de afgelopen maanden achter steeds weer nieuwe valse argumenten verscholen om maar niets te hoeven doen. Zelfs nadat de rechter vorige week bepaalde dat Nederland zijn best moet doen om de kinderen terug te halen.
Zijn collega André Seebregts benadrukte dat Nederland wel degelijk de belangen van de kinderen en de vrouwen in het oog moet houden. De situatie in de kampen verslechtert steeds verder. De winter staat voor de deur, net als de troepen van Assad die niet terugdeinzen voor moord en verkrachting van kinderen. Dan zijn er nog de ultra-radicale Russische en Tsjetsjeense IS-vrouwen die een islamitisch schrikbewind uitoefenen over het kamp.
Voor Nederland is het echter te gevaarlijk om een ophaalexpeditie te sturen naar het onoverzichtelijke gebied, stelde de landsadvocaat. Seebregts vond dat onzin. „De Denen hebben eergisteren nog een weeskind opgehaald.” Een onvergelijkbare actie, aldus de landsadvocaat. „Bij de Denen ging maar om één weeskind, niet om om 23 vrouwen en 56 kinderen.”
Premier Mark Rutte heeft aan het begin van zijn wekelijkse persconferentie laten weten dat hij de uitspraak nog goed moet bestuderen. „Het is op zich mooi als we gelijk krijgen.”
Reactie minister Grapperhaus
Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) wil de uitspraak bestuderen. „Maar ik kan zeggen dat ik de uitspraak als ondersteuning van het kabinetsbeleid zie. We zijn altijd helder geweest. Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie”, zegt de CDA-bewindsman. „Het kabinet haalt de vrouwen en hun kinderen niet actief terug uit dit gebied.”
AD 22.11.2019 Nederland hoeft 23 IS-vrouwen en hun 56 kinderen niet op te halen uit detentiekampen in Noord-Syrië. Het Gerechtshof in Den Haag heeft zojuist een eerdere uitspraak van de rechtbank Den Haag vernietigd. Die rechtbank oordeelde twee weken geleden dat de Nederlandse staat de kinderen wel moest terughalen, ook als dat betekende dat hun moeders mee zouden komen.
De beslissing om de IS-gezinnen wel of niet op te halen is aan de politiek en niet aan de de rechter, zo oordeelde het Gerechtshof vanmiddag. ,,Het is duidelijk dat de vrouwen en kinderen onder erbarmelijke omstandigheden leven. Het gaat dus om fundamentele rechten van de kinderen: om het recht van leven en ontwikkeling.”
Het Hof is echter ook van mening dat de staat beleidsvrijheid heeft en de rechter daarom terughoudend moet zijn. ,,Het is aan de politiek, niet aan de rechter om over erbarmelijke omstandigheden te oordelen.” Daarom wees het Gerechtshof alle vorderingen van de vrouwen af.
Dat is een opvallende beslissing, omdat de rechtbank in Den Haag eerder deze maand in een kort geding besloot dat het Nederlandse kabinet een ‘inspanningsverplichting’ heeft om ervoor te zorgen dat 56 kinderen van Nederlandse IS’ers terug worden gehaald uit de detentiekampen in Noord-Syrië waar ze nu verblijven.
Het is niet de schuld van de kinderen dat ze daar beland zijn, aldus de rechter. Voor hun 23 moeders die in dezelfde kampen zitten, gold die verplichting niet. Als de moeders mee zouden moeten komen met hun kinderen, omdat de Koerden de kinderen niet alleen laten vertrekken, dan is dat maar zo, stelde de rechtbank.
Politiek
Door dat oordeel staat met de uitspraak van vandaag dus een dikke streep. Tot grote teleurstelling van de tientallen familieleden in de rechtszaal. Zij beseffen dat het nu weer volslagen onduidelijk is wanneer ze hun kleinkinderen, neefjes en nichtjes weer zullen zien. Als dat ooit al gebeurt.
Het lot van de IS-vrouwen ligt nu deels weer in de handen van de politiek. Het kabinet en Kamermeerderheid zijn daar niet van plan actie te ondernemen om de vrouwen en kinderen op te halen, zo is het standpunt.
Al zegt premier Rutte dat hij de uitspraak eerst nog wil bestuderen. Het huidige beleid is dat Nederland IS’ers pas actief helpt terug te keren naar Nederland als ze zichzelf melden op een ambassade of consulaat in Turkije of Irak.
Van daaruit worden zij teruggevlogen naar Schiphol en daar aangehouden, vastgezet en berecht. De kinderen gaan dan naar familie of een pleeggezin. Eerder deze maand doken er bij de Nederlandse ambassade in Ankara nog twee vrouwen op die waren ontsnapt uit een Syrisch detentiekamp. De kans dat meer vrouwen dat nu gaan proberen is groot.
‘Terughalen ook risico’
Dat het kabinet echt niet wil dat de Nederlandse jihadvrouwen en hun kinderen terugkomen werd vandaag in de Haagse rechtbank wederom duidelijk. ,,Ook terughalen van alleen de kinderen is ook een risico, dat kan tot wrok leiden bij de vrouwen en familie.” Familieleden en advocaten van de vrouwen vinden dat terughalen juist wel moet én kan. ,,Denemarken heeft 48 uur geleden nog kinderen opgehaald in Syrië.”
Maar, zo oordeelde de rechtbank, als de Koerdische bewakers van de kampen de kinderen alleen willen meegeven als de moeders meegaan, dan moet Nederland ook de moeders terugnemen. De rechtbank stelde echter ook dat de situatie ter plekke wel veilig genoeg moet zijn voor Nederlandse militairen of ambtenaren om de vrouwen en kinderen op te halen.
Het kabinet is tegen dat oordeel in beroep gegaan omdat het van oordeel blijft dat Nederland de vrouwen en kinderen alleen verder kan helpen als ze zichzelf melden bij een Nederlandse ambassade of consulaat in Turkije of Irak. De vrouwen kunnen daar uit zichzelf moeilijk komen: de kampen worden bewaakt en alleen met behulp van smokkelaars kunnen ze in Turkije of Irak komen.
‘Ze wisten waar ze heen gingen’
De landsadvocaat betoogde vanochtend dat de rechter eigenlijk helemaal niet over het wel of niet terughalen van de vrouwen en kinderen gaat: het is een politieke beslissing. ,,Het heeft onder meer gevolgen voor het buitenlands beleid van Nederland en daar gaat de politiek over.”
De Nederlandse Staat stelde aan het begin van het hoger beroep in Den Haag dat de vrouwen ‘precies wisten waar ze heen gingen’. ,,Want ook toen er nog geen kalifaat was (voor 2014), was er al een jihadistische strijd aan de gang. Ze hadden in Nederland een keuze hoe hun leven vorm te geven. Ze hebben die keus gemaakt”, aldus de landsadvocaat.
,,De vrouwen hebben zichzelf in gevaarlijke omstandigheden gebracht en vragen pas nu ze in kampen zitten om repatriëring van zichzelf en hun kinderen.” Daar komt bij, meldt de advocaat, dat in Syrië 5,6 miljoen kinderen onder slechte omstandigheden leven, nog meer mensen hebben humanitaire hulp nodig.
De Staat vindt ook dat er van de vrouwen net zoveel dreiging uitgaat als van de mannen. ,,Inlichtingendienst AIVD wijst er op dat deze vrouwen lang in strijdgebied zijn geweest, gemiddeld drie jaar. Ook na terugkomst blijft de vraag of ze afscheid nemen van jihadistisch gedachtegoed.
Ze zijn een bedreiging voor de nationale veiligheid.” Er is dan ook geen enkel West-Europees land dat beleid heeft om de vrouwen actief terug te halen. Er zijn enkele weeskinderen teruggehaald, vanwege humanitaire redenen, stelt de advocaat.
De Staat ziet de kinderen als slachtoffer van de keuzes van hun ouders. Het alleen terughalen van de kinderen is ook een risico, stelt de landsadvocaat. ,,,Dan kan wrok ontstaan bij vrouwen die achterblijven of familieleden hier.” Familieleden zien dat duidelijk anders, zij lachen om de opmerking van de advocaat.
De landsadvocaat: ,,We kunnen begrijpen dat familieleden nu denken: omdat de Staat iets niet doet, gaan mijn kinderen en kleinkinderen straks dood. Dat is moeilijk, zeker omdat daar het abstracte belang van de staat tegenover staat. Maar repatriëring is een politieke beslissing.” De rechter gaat daar dus, volgens de landsadvocaat, niet om.
Vrees voor martelingen
Advocaat Seebregts, die de vrouwen bijstaat, wijst erop dat Denemarken eerder deze week nog twee weeskinderen heeft opgehaald in het gebied. ,,Dus wat Nederland te gevaarlijk vindt, hebben de Denen 48 uur geleden nog gedaan.” Ook vrezen de advocaten dat het Syrische leger de controle over de kampen gaat overnemen.
,,De Syrische inlichtingendiensten zullen zeker met die vrouwen willen praten. En we weten wat dat kan inhouden.” De advocaat doelt daarmee op de slechte reputatie die het Syrische regime heeft wat betreft mensenrechten.
De inlichtingendiensten zijn vaak beschuldigd van (seksuele) mishandeling en marteling. Ook van kinderen. ,,Er zijn hier vandaag veel ouders en andere familieleden, ze hebben ook foto’s doorgestuurd van de kinderen in de kampen. Die hopen ze snel weer te kunnen zien.”
Seebregts vraagt de rechtbank ook nog extra te kijken naar de zaak van de Amsterdamse Chadia B. Zij heeft geen kinderen, maar wel zware psychische klachten als psychoses. Ze is zwaargewond geraakt en mist nu een voet.
Door haar psychische problemen moeten andere vrouwen haar verzorgen. ,,Ze ligt in een tent in haar eigen uitwerpselen, kinderen gooien stenen naar haar. Haar situatie is, zo mogelijk, nog schrijnender dan die van de anderen.”
Rutte over uitspraak IS-vrouwen: ik vind het natuurlijk niet vervelend om gelijk te krijgen, maar ik zeg altijd dat we de uitspraak eerst willen bestuderen. Dat zeg ik ook als we verliezen, dus dat zeg ik nu ook. #isvrouwen
RTL 22.11.2019 De Nederlandse staat hoeft er niet alles aan te doen om IS-vrouwen en hun kinderen terug te halen uit kampen in Syrië. Dat besluit is aan de politiek en niet aan de rechter, heeft het gerechtshof vanmiddag besloten.
Het oordeel van de rechtbank wordt daarmee vernietigd. Die had eerder bepaald dat de overheid zich moet inspannen voor IS-kinderen, maar stelde de overheid niet verplicht om IS-vrouwen terug te halen.
Tijdens zijn wekelijkse persmoment reageerde premier Mark Rutte vanmiddag tevreden op de uitspraak. Hij wilde er verder niet te diep op ingaan. “Wij werken aan de mogelijkheid tot berechting in de regio. Dat is onze stip aan de horizon. Berechting in de regio is buitengewoon complex, maar niet onmogelijk.”
“Het Kabinet zal het gemotiveerd arrest inhoudelijk bestuderen. Maar ik kan in eerste reactie zeggen dat ik de uitspraak van het Hof als ondersteuning van het kabinetsbeleid zie. We zijn altijd helder geweest.”
Hij vervolgt: “Deze vrouwen hebben zelf de keuze gemaakt om, al dan niet met hun minderjarige kinderen, uit te reizen naar IS-gebied en zich aan te sluiten bij een terroristische organisatie. Het kabinet haalt de vrouwen en hun kinderen niet actief terug uit dit gebied.”
Het kort geding was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen, die vastzitten in twee kampen in het noorden van Syrië. Ze zitten daar onder schrijnende omstandigheden. Volgens hun advocaat is er hier absoluut geen sprake van een politiek belang, wat door de Staat wel betoogd wordt. “Het gaat om hun individuele belangen, zij lopen schade op door het handelen van de Staat.”
Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer zegt vrijdag in een reactie dat ze het kabinet meerdere malen heeft opgeroepen om zich tot het uiterste in te spannen om de Nederlandse kinderen in Syrische kampen terug te halen naar Nederland. “De vaak jonge kinderen zitten daar onder erbarmelijke omstandigheden, en de situatie lijkt te verslechteren.”
Vader IS-kinderen hoopt op terugkeer dochter en zoon uit Syrisch kamp
Jeremy kan niet wachten tot zijn dochter en zoon eindelijk weer thuis zijn. Hun moeder en zijn ex nam ze jaren geleden mee naar Syrië.
De rechter oordeelde begin vorige week in een kort geding dat de Staat er alles aan moet doen om op korte termijn de kinderen naar Nederland te halen. Voor de terugkeer van de IS-vrouwen zelf hoeft de Staat zich niet in te zetten, oordeelde de rechter.
Maar als de Koerden die de kampen bewaken de kinderen niet zonder moeders willen laten vertrekken, moet de overheid wel kijken of ze zowel moeders als kinderen kan terughalen. Dat moest ook per direct gebeuren. Als er binnen twee weken niets zou zijn gedaan, zou een dwangsom volgen.
De VS hebben herhaaldelijk aangeboden om Syriëgangers op te halen en terug te brengen naar Nederland. Het beleid van het kabinet tot nu toe was om betrokkenen niet-actief terug te halen, maar de rechter bepaalde dat dit beleid niet kan gelden voor de kinderen.
Buitenlandse Zaken laat weten dat er contact is geweest met de Amerikanen en met Europese landen maar wat er precies is besproken, zegt het ministerie niet. Ook de landsadvocaat zei vandaag dat er ‘stappen zijn gezet’, maar dat er verder niets over gezegd kan worden.
NRC 22.11.2019 De Nederlandse staat hoeft de kinderen van IS-vrouwen die in kampen in Noord-Syrië zitten, niet terug te halen. Deze uitspraak in hoger beroep is een meevaller voor het kabinet.
De staat hoeft zich niet in te spannen om 56 kinderen en 23 vrouwen terug te halen uit twee kampen uit Noord-Syrië. Dat heeft het Haagse gerechtshof vrijdagmiddag bepaald. De uitspraak kwam ongeveer anderhalf uur na de zitting, met een korte motivering. Het hof vindt dat het aan de staat is om te bepalen of de vrouwen en kinderen moeten terugkeren. Over twee weken wordt een uitgebreide toelichting gepubliceerd.
De beslissing kwam na het hoger beroep dat de staat had ingesteld inzake de mogelijke terugkeer van de kinderen en vrouwen uit Noord-Syrië. De staat was in hoger beroep gegaan tegen het vonnis in het kort geding van bijna twee weken geleden.
De voorzieningenrechter had bepaald dat de staat zich moest inspannen om de kinderen van 23 vrouwelijke uitreizigers naar Islamitische Staat terug te halen. Dit onder meer vanwege de „erbarmelijke omstandigheden” in de kampen Al-Hol en Al-Roj.
Eventueel zouden ook de vrouwen moeten terugkomen, als de Koerden niet zouden toestaan dat moeders van de kinderen werden gescheiden. Het hof bepaalde vrijdag dat het aan de staat is om te oordelen over die omstandigheden en de gevolgen daarvan voor de vrouwen en kinderen.
De uitspraak van vrijdagmiddag gaat in tegen de uitspraak van de voorzieningenrechter. Het is een grote meevaller voor het kabinet en regeringspartijen VVD en CDA. Die zijn tegen terugkeer van de moeders en kinderen.
Volgens het kabinet is het gebied te onveilig en onstabiel om tot repatriëring van de vrouwen en kinderen te kunnen overgaan. Zowel het kabinet als de regeringspartijen VVD en CDA zien in de terugkeer van met name de moeders een gevaar voor de nationale veiligheid.
„De kans is groot dat een aantal van hen niet afscheid heeft genomen van het jihadistisch gedachtengoed”, aldus de landsadvocaat vanmorgen voor het Hof. Hij wees erop dat de groep vrouwen om wie het gaat al lang in het strijdgebied zit, gemiddeld drie jaar.
Buitenlands beleid
Ook vond de advocaat namens de staat dat de rechter zich niet met het buitenlands beleid moet bemoeien. „Nederland is niet een van de actoren in het gebied”, aldus de landsadvocaat in zijn pleidooi. „Turkije, Syrië, Rusland, de Koerden en de VS zijn dat wel.”
Een rechterlijk besluit om de vrouwen en kinderen terug te halen, zou de staat dwingen met die landen te gaan onderhandelen, inclusief Syrië, waarmee Den Haag alle diplomatieke banden heeft doorbroken. Een rechter kan zoiets nooit van het kabinet eisen, dat ook nog eens gesteund wordt door een Kamermeerderheid, aldus de landsadvocaat.
De advocaten André Seebregts en Tom de Boer stelden daartegenover dat het de plicht van de staat is zijn onderdanen te beschermen tegen de zeer zware omstandigheden in de kampen, maar ook tegen marteling, verkrachting en moord.
De kans daarop is groot als de Syriërs hun invloed in het noorden van hun land uitbreiden en de kampen overnemen van de Koerden, aldus de advocaten van de moeders. Zij citeerden diverse rapporten van de VN en andere organisaties waarin beschreven staat hoe vrouwen en kinderen behandeld worden en overlijden in Syrische gevangenschap.
„De staat handelt onrechtmatig als ze niet al het mogelijke in het werk stelt om te voorkomen dat haar onderdanen dat lot treft”, betoogde advocaat De Boer.
Daarvoor wijkt ook het primaat van de staat in het buitenlands beleid, zei hij. Dat geldt eens te meer omdat de Koerden, de VS en het Rode Kruis Nederland hebben aangeboden om bij de repatriëring van de vrouwen en de kinderen te helpen. „Het recht dwingt de staat tot actie”, aldus De Boer.
Verder wees Seebregts erop dat nog deze week een vertegenwoordiger van de Deense regering in het gebied is geweest om een weeskind op te halen. „Dat geeft aan dat het gebied veiliger is dan de staat betoogt”, aldus Seebregts.
De argumenten over en weer waren verder grotendeels dezelfde als die van drie weken geleden. Net als de vorige keer was er de nodige belangstelling van de familie van de uitreizigers.
MSN 22.11.2019 De Staat hoeft Nederlandse IS-vrouwen en hun kinderen die in Noord-Syrische kampen zitten, toch niet terug te halen naar Nederland. Het hof in Den Haag haalt met deze uitspraak een streep door de uitspraak van de rechtbank begin vorige week.
Het kort geding was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen, die vastzitten in twee kampen in het noorden van Syrië. Ze zitten daar onder schrijnende omstandigheden. De Nederlandse staat was in beroep gegaan.
Een vrouw met kind in het al-Hol kamp in Noord-Syrië waar IS-families zijn opgesloten. Beeld AFP
Trouw 22.11.2019 De Staat hoeft Nederlandse IS-vrouwen en hun kinderen die in Noord-Syrische kampen zitten, toch niet terug te halen naar Nederland. Het hof in Den Haag haalt met deze uitspraak een streep door de uitspraak van de rechtbank begin vorige week.
Het kort geding was aangespannen namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen, die vastzitten in twee kampen in het noorden van Syrië, vlakbij de grens met Irak. De Nederlandse staat was in beroep gegaan.
De uitspraak is een toch nog onverwachte steun in de rug van de regering en coalitiepartijen VVD en CDA. Die willen nog altijd Nederlandse IS-strijders in de regio laten berechten, ondanks grote praktische problemen om dit te organiseren. Vooral D66 drong juist aan op berechting in Nederland, omdat deze mensen en hun kinderen anders altijd ‘onder de radar’ terug kunnen keren.
Tijdens de zitting betoogde de landsadvocaat namens de Nederlandse staat dat de rechter terughoudend moet zijn als het gaat om politieke afwegingen rond buitenlands beleid en internationale betrekkingen. Zeker bij een kort geding.
“Het beleid hangt in sterke mate af van politieke afwegingen in verband met de specifieke situatie en komt tot stand in samenspraak tussen regering en volksvertegenwoordiging. Het is niet aan de burgerlijke rechter om die afweging te maken”, aldus de landsadvocaat.
Volgens de advocaat van de vrouwen is er hier absoluut geen sprake van een politiek belang, wat door de Staat wel betoogd wordt. “Het gaat om hun individuele belangen, zij lopen schade op door het handelen van de Staat”, aldus André Seebregts.
Niet zonder hun moeders
De rechter oordeelde begin vorige week in een kort geding dat de Staat er alles aan moet doen om op korte termijn de kinderen naar Nederland te halen. Voor de terugkeer van de IS-vrouwen zelf hoeft de Staat zich niet in te zetten, oordeelde de rechter.
Maar als de Koerden die de kampen bewaken de kinderen niet zonder moeders willen laten vertrekken, moet de overheid wel kijken of ze zowel moeders als kinderen kan terughalen. Dat moest ook per direct gebeuren. Als er binnen twee weken niets zou zijn gedaan, zou een dwangsom volgen.
De Koerden gaven daarom de afgelopen week opnieuw aan dat Nederland welkom is om de kinderen en hun moeders terug te halen. Daarvoor is de situatie veilig genoeg, aldus een woordvoerder van de door Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) tegen de NOS.
Ook de VS hebben herhaaldelijk aangeboden om Syriëgangers op te halen en terug te brengen naar Nederland. Het beleid van het kabinet tot nu toe was om betrokkenen niet-actief terug te halen, maar de rechter bepaalde dat dit beleid niet kan gelden voor de kinderen.
Buitenlandse Zaken laat weten dat er contact is geweest met de Amerikanen en met Europese landen, maar wat er precies is besproken, zegt het ministerie niet. Ook de landsadvocaat zei vrijdag dat er “stappen zijn gezet”, maar dat er verder niets over gezegd kan worden.
De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had. Ze zitten nu vast in kampen die door de Koerden worden beheerd. De omstandigheden in de kampen zijn erbarmelijk.
Er is veel agressie en geweld, weinig voedsel en water, er heersen ziektes, mensen worden gemarteld en er zijn bombardementen. Ze willen terug naar Nederland, maar tot nu toe weigerde het kabinet ze actief terug te halen.
Lees ook:
Krista zit in een opvangkamp in Syrië: ‘Neem desnoods alleen mijn kinderen mee naar Nederland’
De Nederlandse Krista van T. bleef met haar echtgenoot tot het einde bij terreurbeweging Islamitische Staat. Nu is ze weduwe en zit ze in een overvol opvangkamp in Noord-Syrië, mét haar vier kinderen. ‘Waarom neemt Nederland hen niet terug?’
NOS 22.11.2019 Twee IS-vrouwen die dinsdag door Turkije teruggestuurd zijn naar Nederland blijven nog eens veertien dagen vastzitten. Ze worden verdacht van deelname aan een terroristische organisatie. De twee verbleven in het strijdgebied van Islamitische Staat in Syrië.
De vrouwen kwamen dinsdagavond samen met twee kinderen aan op Schiphol. Het gaat om de 24-jarige Fatimah H. uit Tilburg met haar kinderen van 3 en 4 en de 25-jarige Xaviera S. uit Apeldoorn. De kinderen zijn overgedragen aan een voogd van Jeugdbescherming.
De vrouw uit Tilburg meldde zich eind oktober bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Eind oktober werd haar Nederlandse nationaliteit ingetrokken. In januari 2018 werd de vrouw uit Apeldoorn in Turkije aangehouden. Turkije stuurt sinds enkele dagen buitenlandse IS’ers terug naar hun land van herkomst.
Na hun aankomst op Schiphol werden de vrouwen door de Koninklijke Marechaussee aangehouden en overgedragen aan de politie.
Telegraaf 22.11.2019 De twee vrouwen die dinsdag op Schiphol zijn aangehouden na terugkeer uit het strijdgebied van Islamitische Staat in Syrië, zijn voor veertien dagen in bewaring gesteld door de rechter-commissaris in Rotterdam. Dat heeft het Openbaar Ministerie bekendgemaakt. Het tweetal wordt verdacht van deelname aan een terroristische organisatie.
Het gaat om een vrouw van 24 uit Tilburg en een vrouw van 25 uit Apeldoorn, met twee kinderen van 3 en 4 jaar.
De 24-jarige vrouw heeft zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Op 30 oktober is haar Nederlandse nationaliteit ingetrokken. De andere vrouw is in januari 2018 aangehouden in Turkije. Turkije heeft beiden het land uitgezet en teruggestuurd naar Nederland.
De kinderen zijn overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Nederland heeft erop aangedrongen de vrouw die haar nationaliteit is ontnomen, niet terug te sturen. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) heeft hierover meerdere keren met de Turkse minister van Binnenlandse Zaken gesproken. Ook werd er een ambtelijke missie naar Turkije gestuurd.
Uitzetting
Na vervolging, berechting en een eventuele celstraf zal Nederland erop inzetten de vrouw uit te zetten naar Marokko, het land waarvan ze nog wél staatsburger is.
Een derde vrouw, die zich eind oktober samen met de 25-jarige vrouw meldde en die nog wel de Nederlandse nationaliteit heeft, krijgt momenteel consulaire bijstand. Verwacht wordt dat zij binnenkort naar Nederland wordt uitgezet, in afstemming met de Turkse autoriteiten.
NOS 21.11.2019 Ondanks de onrustige situatie in het noorden van Syrië is repatriëring van 23 Nederlandse IS-vrouwen en hun kinderen nog steeds mogelijk. Dat zegt een woordvoerder van de door Koerden geleide Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) tegen de NOS.
Morgen dient het hoger beroep dat de Nederlandse Staat aanspande, nadat een rechter besliste dat Nederland IS-kinderen zo snel mogelijk terug moet halen uit het gebied. De landsadvocaat noemde het in die zaak “uit oogpunt van internationale betrekkingen en veiligheid ondenkbaar” dat Nederland vrouwen en kinderen op korte termijn zou kunnen terughalen.
Lastiger, maar mogelijk
Sinds Turkije enkele weken geleden een offensief startte tegen de SDF, is de situatie in Noord-Syrië veranderd. In het gebied zijn nu Russische en Syrische regeringstroepen aanwezig, terwijl de Amerikanen zich juist grotendeels terugtrokken. Op sommige plaatsen wordt nog gevochten.
Volgens SDF-woordvoerder Kino Gabriel betekent dat niet dat repatriëring niet meer mogelijk is. “We controleren dit gebied nog steeds. Het is nog steeds mogelijk, al zal het wat lastiger worden. Maar als er overeenstemming is, zorgen wij voor een oplossing.” Repatriëring zou volgens hem of over de weg richting Iraaks Koerdistan plaatsvinden, of met helikopters.
Nog niets van Nederland gehoord
De voorzieningenrechter in Den Haag bepaalde op 11 november dat de Nederlandse overheid er alles aan moet doen om Nederlandse kinderen uit IS-kampen in Noord-Syrië te halen. Abdelkarim Omar, woordvoerder van de door Koerden geleide Autonome Administratie in Noord-Oost Syrië, zegt tegen de NOS dat zij sindsdien nog niets van de Nederlandse overheid hebben gehoord.
‘We hebben besloten kinderen niet van hun moeders te scheiden’
In juni dit jaar werden twee Nederlandse weeskinderen al overgedragen aan de Nederlandse regering. “Als de Nederlandse overheid nog een keer wil onderhandelen, weten ze hoe we ze kunnen overdragen, want dat hebben we eerder gedaan,” zegt Omar. “Maar er is nog niet naar gevraagd, er is geen contact over.”
Moeders mee naar Nederland
Overigens blijven de Syrische Koerden erbij dat de moeders van de IS-kinderen mee moeten naar Nederland. “Wij hebben de vrouwen niet berecht, dus we kunnen de kinderen onmogelijk van hun moeders scheiden”, zegt woordvoerder Omar. “Onder welk internationaal recht kunnen we de kinderen van de moeders scheiden?”
De rechter in Den Haag hield al rekening met die mogelijkheid. Wanneer de Koerden niet bereid zijn om de kinderen alleen te laten gaan, moeten de vrouwen ook worden gerepatrieerd, stond in het vonnis. Volgens de rechter moet de Nederlandse staat nu dus niet alleen de kinderen, maar ook hun moeders terug naar Nederland halen.
AD 21.11.2019 Rond de terugkomst van jihadiste Xaviera S. heeft de politie een inval gedaan bij haar moeder in Apeldoorn, dat bevestigt een naast familielid van Xaviera. De mobiel en computer van Xaviera S. haar moeder is daarbij in beslag genomen voor onderzoek, vertelt de bron, wiens naam bekend is bij de redactie.
Het landelijk parket van het Openbaar Ministerie bevestigt dat de gegevensdragers dinsdagavond in beslag zijn genomen op een adres in Apeldoorn.
Xaviera S., die in 2013 naar Syrië vertrok als vrouw van een IS-soldaat, keerde onlangs vanuit Turkije terug naar Nederland. Omdat de jihadiste daar al een straf uitzat voor haar lidmaatschap van IS – en tweemaal voor hetzelfde feit bestraft worden niet kan – zoekt justitie nu naar nieuw bewijs van andere strafbare feiten die ze begaan heeft in het kalifaat.
Marion van San, criminoloog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, volgt het gezin op de voet. ,,Ik wist dat Xaviera terug zou keren. Ik had vorige week nog contact met haar moeder. Maar de laatste dagen reageerde ze nergens op. Dat zou dus kunnen komen doordat die mobiel in beslag is genomen.’’
Zwanger
Van San heeft ook veel vragen. ,,Er gaan berichten uit dat ze zwanger zou zijn. Dat zou voor mij nieuw zijn. Daar heb ik haar moeder niet over gehoord. Ik kan dat niet bevestigen of uitsluiten.’’ Ook het naaste familielid weet niet of Xaviera S. inderdaad zwanger is.
André Seebregts, de nieuwe advocaat van Xaviera, kan er ook geen antwoord op geven. Op dit moment is inhoudelijk reageren voor hem onmogelijk, vertelt hij. Ook de inval bij de familie kan hij niet bevestigen. ,,Mijn cliënt zit in volledige beperkingen dus ik kan daar niets over zeggen’’, luidt zijn korte reactie. Morgen wordt S. voorgeleid aan de rechter-commissaris.
NOS 20.11.2019 Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid noemt het “zeer teleurstellend” dat Turkije gisteren twee IS-vrouwen op het vliegtuig heeft gezet naar Nederland.
“En dan druk ik mij hoffelijk uit, omdat dat een minister betaamt”, zegt Grapperhaus in een reactie in de Tweede Kamer. Hij heeft de afgelopen dagen van alles geprobeerd om zijn Turkse collega op andere gedachten te brengen, maar dat heeft dus niet geholpen.
Marokkaanse
Turkije stuurde gisteren de 25-jarige Xaviera S. uit Apeldoorn en de 23-jarige Fatimah H. uit Tilburg met haar twee kinderen naar Nederland. Van Fatimah H. is de Nederlandse nationaliteit ingetrokken. Ze is nu alleen nog Marokkaanse.
Turkije heeft twee redenen genoemd waarom zij desondanks naar Nederland is gestuurd. Het land zegt onvoldoende uitleveringsafspraken te hebben met Marokko. En Turkije zegt dat zij ooit wel Nederlandse was, en dat Nederland er zelf voor heeft gekozen die nationaliteit af te pakken.
“Dit geeft allemaal aan dat het een heftige problematiek is”, zegt Grapperhaus. “De Turken zeggen dat zij te maken hebben met IS’ers uit veel landen met veel verschillende nationaliteiten.”
Vervolgen
Beide vrouwen zitten vast. Fatimah H. als ongewenst vreemdeling. Het Openbaar Ministerie gaat hen vervolgen. Als de Marokkaanse vrouw wordt veroordeeld zit ze in Nederland haar straf uit en wordt dan uitgezet naar Marokko, is het plan. Of die uitzetting naar Marokko ook gaat lukken is onduidelijk. Grapperhaus wil daar niet op vooruitlopen.
Hij is toch optimistisch over de toekomstige samenwerking met Turkije. Er zijn nog een paar IS’ers in Turkije waar Nederland de nationaliteit van heeft ingetrokken, maar de minister heeft geen aanwijzingen dat zij binnenkort ook op het vliegtuig worden gezet. Voor Nederlandse IS’ers geldt dat als Turkije hen niet wil vervolgen, ze dan worden geaccepteerd door Nederland.
NOS 20.11.2019 Dat IS-vrouwen vanuit Turkije terug naar Nederland konden komen, was voor de Nederlandse instanties geen verrassing. Ze treffen al een tijd lang voorbereidingen om zo’n terugkeer zo goed mogelijk te regelen. Gisteren gebeurde het; Turkije zette twee IS-vrouwen en twee kinderen op het vliegtuig naar Schiphol.
Als het telefoontje uit Ankara komt, weten alle betrokkenen wat er moet gebeuren. Terwijl de vrouwen en kinderen in het vliegtuig zitten, bepaalt de kinderrechter dat de kinderen worden toegewezen aan Jeugdbescherming. De ouder wordt op dat moment geschorst van het ouderlijk gezag.
Medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming staan op Schiphol te wachten om alles in goede banen te leiden. De moeder moet na aankomst meteen afscheid nemen van haar kinderen.
Gisteravond gebeurde dit bij de 23-jarige Fatimah H. uit Tilburg. Haar kinderen van 3 en 4 werden overgedragen aan een voogd van Jeugdbescherming, terwijl zij in hechtenis werd genomen. De voogd neemt vanaf dat moment alle beslissingen.
Berecht in Nederland
De afgelopen jaren meldden zich zo’n tien Syriëgangers bij een Nederlandse diplomatieke post in Turkije. In alle gevallen werden ze door Turkije aan Nederland overgedragen, om vervolgens in Nederland te worden berecht.
Met H. is vooraf afgesproken wat haar op Schiphol te wachten staat. Haar wordt geadviseerd om aan de kinderen te laten merken dat ze het goed vindt dat ze met de Kinderbescherming meegaan. Zo is een mogelijk trauma het minst hevig voor het kind, is de gedachte.
Vanaf Schiphol rijdt gespecialiseerd personeel met de kinderen naar een opvanggezin. Dit is de eerste, tijdelijke, opvang. In de eerste drie maanden worden de kinderen vaak onderzocht; onder anderen een radicaliseringsdeskundige en een psychiater gaan met ze in gesprek.
Er wordt van uitgegaan dat de kinderen getraumatiseerd zijn. De voogd van Jeugdbescherming heeft daarom veel contact met de kinderen en het opvanggezin.
Terwijl de kinderen worden opgevangen in het pleeggezin, gaat de moeder de Penitentiaire Inrichting Vught of gevangenis De Schie in Rotterdam. Daar zijn de enige zogenoemde Terroristenafdelingen van Nederland. Ze wordt daar vastgezet en extra beveiligd binnen een speciaal programma, om haar ideologisch te beperken.
Vrijdag wordt ze in Rotterdam voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam. Die bepaalt of hij het voorarrest met 14 dagen verlengt.
Fatima H. had zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Ook de 25-jarige Xaviera S. zat op de vlucht. Zij is in in 2014 naar Syrië gereisd. Ook S. is vastgezet in een van de penitentiaire inrichtingen en wacht vervolging.
De straf die H. boven het hoofd hangt, is afhankelijk van de verdenking en het bewijsmateriaal. Het Openbaar Ministerie zegt er al zeker van te zijn dat ze na 2015, toen het kalifaat werd uitgeroepen, naar Syrië is gereisd. Ze wordt daarom verdacht van “deelname aan een terroristische organisatie”.
De straf die daar in Nederland op staat is zes jaar cel. Ook als de vrouwen zich erop beroepen dat ze alleen voor hun man en kinderen zorgden, kunnen ze bestraft worden. In eerdere zaken is dat al gebeurd.
Volgens het OM hoeft een verdachte geen oorlogsmisdaden te plegen om berecht te worden. De vrouw heeft het voortbestaan van IS met haar daden verlengd, is de argumentatie. Dat is voldoende om een straf opgelegd te krijgen.
De straf van zes jaar staat los van wat iemand verder gedaan heeft. Mocht iemand bijvoorbeeld iemand hebben vermoord, dan is er een levenslange celstraf mogelijk, maar zoiets is in Nederland nog niet voorgekomen.
Komen er nog meer IS-vrouwen naar Nederland?
Zeker is dat er nog groepen IS-vrouwen en -strijders in het buitenland zitten. Ze bevinden zich met name in Syrië, Turkije en Irak. Volgens de AIVD zijn er uit Nederland de afgelopen jaren in totaal ongeveer 300 mensen met “jihadistische intentie” afgereisd naar Syrië en Irak. Een derde van hen is vrouw.
Op dit moment zitten er 95 kinderen, 35 vrouwen en 15 mannen met de Nederlandse nationaliteit in Syrische kampen. Volgens de AIVD zijn er nog 20 volwassenen en 30 kinderen in Turkije. Slechts een aantal van hen zit vast en zou dus nog kunnen worden uitgezet.
Concrete plannen om deze mensen terug te laten keren zijn er nu niet. Wel bepaalde een rechter vorige week dat Nederland zich moet inspannen om 56 IS-kinderen zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Politiek is over het onderwerp veel discussie; vrijdag dient daarom een door het kabinet aangespannen hoger beroep.
MSN 20.11.2019 Turkije heeft gisteravond twee IS-vrouwen en hun kinderen naar Nederland gestuurd. Eén van de twee, Fatima H. , heeft alleen de Marokkaanse nationaliteit, nadat recent haar Nederlandse nationaliteit werd afgenomen. Nederland zou er alles aan hebben gedaan om te voorkomen dat ze naar Nederland zou komen. Tevergeefs.
30 oktober melden zich twee IS-vrouwen met hun kinderen op de Nederlandse ambassade in Ankara. Ze zijn ontsnapt uit een opvangkamp in Noord-Syrië. Eén van hen is de 23-jarige Fatima H. Minister Grapperhaus van Justitie heeft toevallig die dag ook bekendgemaakt de nationaliteit van Fatima H. in te trekken vanwege haar betrokkenheid bij terroristische activiteiten als IS’er.
Nederland zit met Fatima H. in haar maag. Ze is geen Nederlands staatsburger meer en zal daarom ook niet door Nederland worden teruggenomen. Ze heeft alleen nog de Marokkaanse nationaliteit.
Vanaf eind oktober is er contact met Turkije. Beide landen, Turkije en Nederland, houden contact over eventuele terugkeer. Ondertussen begint Turkije langzaam duidelijk te maken aan andere landen dat het heel veel meer IS’ers zal terugsturen naar de landen waar ze oorspronkelijk vandaag komen.
In Nederland berecht
Het kabinet geeft aan dat een andere IS-vrouw, de 25-jarige Xaviera S., wel naar Nederland kan komen. “Dat is staand Nederlands beleid”, zegt Grapperhaus vandaag. “IS’ers die zich in Turkije melden bij de Nederlandse ambassade of consulaat, worden geholpen om terug naar Nederland te gaan.” In Nederland worden ze dan berecht voor hun terroristische activiteiten.
Maar het probleem voor Nederland zit bij Fatima H., die niet langer de Nederlandse nationaliteit heeft. “Daar heb ik met mijn Turkse collega uitgebreid contact over gehad”, zegt Grapperhaus. Hij belt twee keer met de Turkse minister van Binnenlandse Zaken. Het eerste telefonische gesprek vindt plaats op dinsdag 5 november. “Ik heb de Turken aangegeven dat die dame alleen Marokkaans is en dus naar Marokko moet worden uitgezet.”
NCTV naar Turkije
Om zijn punt kracht bij te zetten, stuurt hij donderdag 7 november een delegatie van de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid naar de Turkse hoofdstad Ankara voor overleg met de verantwoordelijke bewindspersoon. Om de druk op Turkije zoveel mogelijk op te voeren om de vrouw niet naar Nederland te sturen, zit bij het overleg volgens bronnen ook een ambtenaar van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken.
De dag erna, op vrijdag 8 november, maakt de Turkse minister van Binnenlandse Zaken bekend dat Turkije alle IS’ers die in Syrië en Irak hebben gezeten en zich nu in Turkije bevinden, terugstuurt naar de Europese landen van herkomst. Dat gaat Turkije doen vanaf maandag 11 november.
Vreemdelingendetentie
Die dag belt Grapperhaus voor de tweede keer met de Turkse minister. Het leidt tot niets. Ingewijden benadrukken dat geen sprake is van een hoogoplopende ruzie of een diplomatieke crisis. Dat is bewust, de verhoudingen tussen beide landen zijn pas net weer een beetje hersteld, na een langdurige verslechtering. Een escalatie is niet in het belang van Nederland.
Al het overleg ten spijt zet Turkije beide vrouwen en hun kinderen dinsdagavond 19 november op het vliegtuig. Kort na 21.00 uur landen ze op Schiphol. De vrouwen worden aangehouden. De kinderen zijn ondergebracht bij de Raad voor de Kinderbescherming. Fatima H. komt in vreemdelingendetentie te zitten. Daarmee is ze officieel niet in Nederland. Ze is er wel, maar ze is er niet, zegt een ingewijde over de uitkomst van de politieke patstelling.
Eerst straf, dan naar Marokko
Fatima H. en Xaviera S. worden door het Openbaar Ministerie vervolgd voor terrorisme. Als ze worden veroordeeld zitten ze hier hun straf uit. De Marokkaanse vrouw wordt na haar eventuele gevangenisstraf uitgezet naar Marokko.
“Ze is hierheen gestuurd. Dat is natuurlijk teleurstellend”, zegt Grapperhaus. “Ze is in vreemdelingenbewaring gesteld en niet tot Nederland toegelaten. Ze zal in Nederland vervolgd worden. Het uitgangspunt is dat ze, als ze wordt berecht, hier haar straf uitzit en daarna aan Marokko wordt uitgeleverd.”
Telegraaf 20.11.2019 IS-vrouwen Fatima en Xaviera zijn in Nederland om te worden berecht voor terrorisme. Wie zijn deze dames uit Tilburg en Apeldoorn?
Fatima H. uit Tilburg is morgen jarig, maar veel reden tot feest is er niet. Ze moet naar de terroristenafdeling van de gevangenis, haar Nederlandse paspoort is afgepakt en zelfs haar moeder en nichtje staan terecht omdat ze haar geld hadden opgestuurd toen ze nog in Syrië zat.
Volgens Belgische media is ze getrouwd geweest met de beruchte Vlaamse jihadist Ali El Morabit. Hij radicaliseerde in de kweekvijver voor fanatisme Sharia4Belgium voor hij naar Syrië vertrok. Bij verstek werd hij veroordeeld tot vijf jaar celstraf. Hij zou ook de vader van haar twee kinderen (circa 2 en 3 jaar oud) zijn, die ook zijn teruggevlogen naar Nederland.
Fatima meldde zich op eind vorige maand bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Diezelfde dag werd haar de Nederlandse nationaliteit afgenomen en werd ze tot ongewenst vreemdeling verklaard. Minister Grapperhaus schrijft aan de Tweede Kamer dat het kabinet betreurt dat Turkije haar en de kinderen desondanks toch naar Nederland heeft gestuurd.
Haar Tilburgse moeder en haar nichtje moesten zich eerder deze maand in de Rotterdamse rechtbank verdedigen omdat ze 2900 euro naar Syrië hadden gestuurd via een ‘IS-bankier’. Fatima had hen daarom gevraagd met het bericht: ‘Mama, ik ben zwanger. Stuur alsjeblieft geld.’ Fatima H. zou moeten getuigen in de zaak tegen haar familieleden.
Wanneer ze op enig moment een in Nederland opgelegde straf heeft uitgezeten zal Fatima H. worden uitgezet naar Marokko.
Xaviera
De tweede dame die onder begeleiding van de marechaussee is teruggevlogen naar Nederland en de terroristenafdeling in Vught is Xaviera S. uit Apeldoorn. Deze Antilliaans-Nederlandse heeft haar paspoort nog wel. Ze is in Turkije berecht voor lidmaatschap van IS maar na een korte straf vrijgelaten.
Omdat ze in Turkije haar straf heeft uitgezeten voor lidmaatschap van een terroristische organisatie, kan het voor justitie in Nederland lastig worden om haar hier nog lang achter de tralies te houden.
Xaviera radicaliseerde een aantal jaar geleden binnen korte tijd. Het ene moment rookte ze nog een blowtje en zat ze aan de alcohol, het andere moment vertrok ze naar het kalifaat van IS.
Zij groeide op als een moeilijk meisje en werd zeer vroeg zwanger. Van haar studie op het Sprengeloo College kwam weinig terecht, van haar vijftiende tot haar achttiende zwierf ze met haar kind van onderkomen naar opvanghuis.
Toen ze zich tot de islam bekeerde, kwam ze even in rustiger vaarwater. Maar toen was ze plots verdwenen. Vanuit het kalifaat was ze actief op sociale media. Ze bedreigde columnist Ebru Umar met de dood, stuurde foto’s van kalasjnikovs en bejubelde terroristische aanslagen en onthoofdingen.
Ook schreef ze aan schrijfster Brenda Stoter Boscolo dat ze met haar AK-47 naar haar toe wilde komen en dat ze ’maar al te graag haar kop zou laten rollen’. ,,Ja, dit is een dreigement, lelijke nakomeling van apen en zwijnen.’’
De Apeldoornse is in Turkije wreed gescheiden van haar radicale echtgenoot. Die heet Dadi M., een Algerijn uit Eindhoven. Ook hij zat korte tijd in de cel voordat de Turken hem op straat zetten. Nederland heeft hem tot ongewenst vreemdeling verklaard en Xaviera mag waarschijnlijk Algerije niet in, dus de kans dat het paar elkaar nog in de armen sluit, lijkt klein.
Ook hun eerste ontmoeting moet weinig romantisch zijn verlopen. Dadi bestelde haar bij een huwelijksbureau in het kalifaat. Dat koppelde weduwen of net gearriveerde vrouwen aan een nieuwe echtgenoot. IS-strijders konden opgeven wat voor soort bruid ze verlangden, waarna ze een vrouw naar keuze konden afhalen. Dat werd Xaviera.
Xaviera lijkt in fanatisme weinig onder te doen voor haar man, maar die stond wel al langer op de radar. Al in 2002 was hij in beeld als ronselaar voor de taliban in Afghanistan. Hij reisde naar Iran in een poging dat land te bereiken maar dat mislukte.
MSN 20.11.2019 Turkije heeft twee IS-vrouwen teruggestuurd naar Nederland. De 25-jarige Xaviera S. uit Apeldoorn was een bekeerlinge die razendsnel radicaliseerde en zonder haar kind naar Syrië afreisde. De 23-jarige Fatima H. uit Tilburg kreeg in het kalifaat twee kinderen met een belangrijke IS-strijder uit België.
De Antilliaans-Nederlandse Xaviera S. reisde in 2013 af naar Syrië. Vlak voor haar vertrek schreef ze op Facebook hoe blij ze was dat ze naar het kalifaat ging.
“Ik wou een doel hebben in mijn leven, mij gelukkig voelen. Ik zag zusters lopen met een ghimaar (halflange hoofddoek, red.) en het eerste wat ik zei was: ‘Mashallah, zo hoor ik er ook bij te lopen, dit is hoe ik moet leven.”
Bekeerling
Xaviera had een moeilijke jeugd. Ze kreeg op haar zestiende een kind, volgde een zorgopleiding, maar werd meerdere keren van school gestuurd. In de zomer van 2012 belandde Xaviera met haar kindje op straat. Ze zwierf van opvang naar opvang. Het ging steeds slechter met haar. Op Facebook schrijft ze daarover: “Ik begon te blowen, te drinken en ging veel uit.” Daarna bekeerde ze met hulp van haar tante en vond zingeving in de islam.
Xaviera vertrok zonder haar kindje naar het kalifaat. Van daaruit was ze actief op sociale media. Ze verscheen meerdere keren met kalasjnikovs op straat. Daar zijn ook foto’s van. Volgens de verhalen trouwde ze daar met een Nederlandse IS-strijder die later nog twee of drie vrouwen erbij kreeg.
Fatima H.
Naast Xaviera werd ook Fatima H. maandag door Turkije teruggestuurd naar Nederland. Van haar is bekend dat ze kinderen heeft van 2 en 3 jaar. Die zijn in Syrië geboren en hebben vermoedelijk geen geldige geboortebewijzen. De moslima komt uit Tilburg. Wanneer Fatima naar IS-gebied is gegaan, is niet bekend.
De 23-jarige Fatima zou met een Belgische jihadist zijn getrouwd. Hij is waarschijnlijk ook de vader van haar kinderen. Hij had een hoge functie bij een drone-eenheid bij IS.
Fatima ontsnapte vorige maand uit het Syrische opvangkamp Al-Hol. Op 30 oktober meldde ze zich op de Nederlandse ambassade in Ankara en vroeg om hulp van de ambassade om terug te keren naar Nederland. Turkije zette Fatima H. uit naar Nederland, samen met haar twee kinderen.
Kritisch uitlaten
Journalist Brenda Stoter doet al jarenlang onderzoek naar IS-vrouwen die naar het kalifaat gingen. Ze reisde zelf veel door het Midden-Oosten en bezocht vele vluchtelingenkampen. Ze kent veel verhalen achter de Nederlandse IS-vrouwen.
“Deze vrouwen zijn niet naïef. Ze wisten heel goed waarom ze naar Syrië afreisden”, zegt Stoter. Xaviera bedreigde haar na kritische berichtgeving. Ze stuurde haar een foto van een kalasjnikov en schreef daarbij dat ze ‘haar hoofd maar al te graag (zou) willen laten rollen’.
Zingeving
Volgens Stoter zijn het vaak bekeerlingen, zoals Xaviera, die naar IS-gebied trokken. “Vaak hebben deze meiden een problematisch verleden en zijn ze een zoektocht gestart. Ze zoeken naar zingeving.”
“De meeste vrouwen winnen online informatie in over het kalifaat. Ze zoeken via platforms en Facebookpagina’s naar informatie. Daar wisselen ze ook verhalen uit. Vrouwen in het kalifaat delen op die online platforms ook hun verhalen. Dat het zo geweldig is. Via via worden vrouwen uitgenodigd om naar Syrië te komen”, zegt Stoter die zelf ook infiltreerde in online platforms.
De islam geeft de vrouwen een nieuwe toekomst en houvast, zegt Stoter. “De islam biedt duidelijke kaders en regels. Daar hebben deze vrouwen behoefte aan. En de islam biedt de mogelijkheid om opnieuw geboren te worden: je het oude leven achter je te laten en een nieuw leven te starten.”
Precieze cijfers zijn er niet, maar waarschijnlijk zijn er ruim 100 Nederlandse (jonge) vrouwen naar IS-gebied getrokken. Sommigen gingen alleen, anderen met hun man en kinderen. Ze kwamen vaak in Raqqa terecht; de hoofdstad van IS.
“Eind 2013 zag je dat veel vrouwen er alleen heen gingen om daar een man te zoeken. Ze gingen in Syrië het huishouden runnen of lesgeven aan kinderen. De vrouwen hielpen mee het systeem in stand te houden.”
Gruwelijkheden
Of ze deelnamen aan de gruwelijkheden? “Er zijn zeker vrouwen die zich daaraan schuldig hebben gemaakt, maar bewijs daarvoor is vaak lastig te vinden. Maar de vrouwen zijn niet met een naïeve reden daar naar toe gegaan. Ze wisten van de onthoofdingen, slavernij en verkrachtingen. Overwinningen van IS werden door de vrouwen gedeeld.”
Stoter sprak ook veel jezidi’s. In 2014 en 2015 is deze bevolkingsgroep door IS aangevallen, vermoord of als slaven verkocht. “Ik sprak veel jezidi’s die door IS-vrouwen zijn mishandeld, verkracht of als slaaf misbruikt. De jezidi’s noemden de IS-vrouwen barbaarser dan de IS-mannen.”
Weinig bijstand
De vrouwen worden vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam. De in Tilburg geboren Fatima H. hoeft in Nederland op weinig bijstand te rekenen. De overheid heeft haar Nederlandse nationaliteit afgenomen omdat ze betrokken was bij een terreurorganisatie.
Ze heeft wel nog wel de Marokkaanse nationaliteit. Na vervolging en berechting wil het kabinet de vrouw uitzetten naar het land van haar tweede nationaliteit: Marokko.
Fatima is nu gedwongen gescheiden van haar twee kinderen. De Raad voor Kinderbescherming heeft zich ontfermd over haar twee kinderen die bij een gezinsvoogd gaan wonen.
In de cel
Xaviera S. heeft nog wel de Nederlandse nationaliteit. Zij wordt in het geval van een veroordeling niet het land uitgezet.
Trouw 20.11.2019 Nederland heeft steeds gezegd dat het te onveilig is om kinderen van IS-vrouwen op te halen uit de kampen in Syrië. Ter plekke lijken toch verschillende scenario’s mogelijk.
De rechter bepaalde onlangs dat Nederland zich in moet spannen om 56 Nederlandse kinderen van IS-vrouwen op te halen uit Noordoost-Syrië. Ook de moeders zal Nederland moeten opnemen als de Syrische Koerden de kinderen anders niet laten gaan. Veel te gevaarlijk, vindt Den Haag, dat tegen het vonnis in beroep is gegaan. Maar hoe groot zijn de risico’s eigenlijk? Een verkenning van mogelijke routes.
Over de weg van de kampen naar Irak
Ook al zijn de Turken in oktober Noordoost-Syrië binnengevallen, de kampen waar de kinderen en vrouwen zitten, zijn over de weg nog bereikbaar. Het strijdgebied is ver van de kampen: zeker anderhalf uur rijden van Al-Hol (het grootste en meest zuidelijk gelegen kamp) en bijna drie uur van Al-Roj (dat noordoostelijker ligt). Journalisten en hulpverleners uit allerlei landen begeven zich op alle routes naar de kampen, zonder militaire begeleiding.
Een bus met vrouwen en kinderen valt natuurlijk wel meer op. Maar vooralsnog zijn de grensovergangen met Irak nog steeds in handen van gewapende Koerden, weliswaar allemaal met verschillende petten op. De door de Turken gehate Koerdische SDF mag zich weliswaar niet meer binnen dertig kilometer van de Turkse grens bevinden, maar kamp Al-Hol ligt daarbuiten. De Koerden zullen geneigd zijn de Nederlanders te helpen bij het transport.
Zij zijn blij als die kampen eindelijk worden leeggehaald. Ze kosten veel geld en bewakers worden er aangevallen. Vervoer vanaf Al-Hol naar Irak zou dan als volgt gaan: het eerste stuk over een weg met checkpoints van de SDF, het laatste stuk langs checkpoints van dienstplichtige Koerden (een militie los van de SDF), samen met Asayish, de Koerdische politie.
Ophalen bij Al-Roj
Als de Nederlanders niet naar Al-Hol willen rijden, omdat er nog wat Arabische dorpen in de buurt zijn waar mogelijk IS-sympathisanten zitten, is er nog een optie: de Koerden vervoeren de vrouwen van Al-Hol naar Al-Roj en Nederland pikt iedereen daar op. Al-Roj ligt in Koerdisch ‘heartland’ en dicht bij een grensovergang naar Irak.
Het is gebied waar weer Amerikaanse patrouilles rijden. Bovendien lijkt het waarschijnlijk dat een ophaalmissie wordt begeleid door Nederlandse militairen. Die zijn sowieso in de buurt: er is nog steeds een Nederlandse trainingsmissie in Irak.
Maar hoe zit het dan met het regeringsleger van Assad dat zich steeds meer laat zien in dit deel van Syrië? Dat leger neemt inderdaad steeds meer plekken in, vooral aan de grens met Turkije en bij het strijdgebied. Maar ze zijn nog ver van deze route.
Op termijn zal de regeringsvlag mogelijk wel weer overal wapperen. En dat zou betekenen dat Nederland niet meer met de Koerden, maar met de Syrische president Assad moet dealen. Assad met wie Nederland alle diplomatieke banden heeft verbroken.
Door de lucht, met Chinook transportvliegtuigen
Al-Hol ligt maar zo’n vijftien kilometer van de Iraakse grens. Met Chinook-transporthelikopters is prima te landen naast het kamp. Het is groot open gebied, wat weinig mogelijkheden biedt voor grondvuur, zoals dat lang een dreiging was bij het vliegveld van Bagdad.
Mocht het door geld en onderdelentekorten geplaagde Nederlandse leger zelf geen Chinooks kunnen regelen, dan zijn er altijd nog de Amerikanen die daarbij hulp hebben aangeboden. Zij hebben al andere landen, zoals Kosovo, geholpen hun eigen mensen terug te halen.
Vraag het de Nederlandse ambtenaren
Dat het niet zo moeilijk is om de kampen te bereiken weet de Nederlandse staat overigens al lang. Zowel Al-Hol als Al-Roj is in het afgelopen jaar met regelmaat bezocht door leden van een Nederlandse inlichtingendienst die de vrouwen uitgebreid hebben verhoord. Interessant zou zijn om van die Nederlandse ambtenaren te horen welke route zij in Syrië hebben afgelegd en door wie ze daarbij zijn begeleid.
Lees ook:
Wie de macht heeft in Noord-Syrië? Niemand die het nog weet
MSN 19.11.2019Twee IS-vrouwen zijn vanuit Turkije teruggestuurd naar Nederland. Ze zijn vanavond geland. Een van de vrouwen heeft de Nederlandse nationaliteit, van de ander is de nationaliteit afgepakt. Ook de twee kinderen van de tweede vrouw zijn in Nederland aangekomen.
Een van de vrouwen had zich eind oktober bij de ambassade in Ankara gemeld met het verzoek om hulp om naar Nederland terug te keren. Haar Nederlandse paspoort is echter afgenomen en ze is hier ongewenst verklaard.
Toegang geweigerd
Minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid schrijft aan de Tweede Kamer dat hij hier meerdere keren met de minister van Binnenlandse Zaken van Turkije over heeft gesproken. Het kabinet betreurt het dat de vrouw toch naar Nederland is gestuurd.
De 25-jarige vrouw is bij aankomst in Nederland de toegang geweigerd. Ze is vastgezet en zal worden vervolgd voor deelneming aan een terroristische organisatie. Daarna wil Nederland haar uitzetten naar Marokko, het land waar ze wel een paspoort van heeft. Haar kinderen van 3 en 4 jaar oud zijn overgedragen aan de Kinderbescherming.
Andere vrouw
Naast deze vrouw is ook een 23-jarige vrouw naar Nederland uitgezet die sinds januari 2018 in Turkije in vreemdelingendetentie zat. Zij heeft wel de Nederlandse nationaliteit. Ook zij is aangehouden op verdenking van deelneming aan een terroristische organisatie en zal hier worden vervolgd en berecht.
NU 19.11.2019 Twee vrouwen die zich in het strijdgebied van IS in Syrië bevonden en later vastzaten in Turkije, zijn het land uitgezet en dinsdagavond na aankomst op Schiphol aangehouden, meldt het Openbaar Ministerie (OM).
De vrouwen worden verdacht van deelname aan een terroristische organisatie. Het gaat om een vrouw van 23 jaar en een van 25 jaar met twee kinderen. De kinderen zijn drie en vier jaar oud.
De vrouwen zijn door Turkije op het vliegtuig naar Nederland gezet. De 25-jarige vrouw had zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. De andere vrouw zat sinds januari 2018 al vast in Turkije.
Hoewel het Nederlanderschap van een van de vrouwen was ingetrokken, is zij toch door de Turkse autoriteiten naar Nederland gestuurd. In een Kamerbrief zegt het kabinet het te betreuren dat Turkije haar alsnog heeft teruggestuurd. Het kabinet wil dat ze na vervolging, berechting en een eventuele detentieperiode wordt uitgezet naar Marokko.
Beide vrouwen worden vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam. De kinderen zijn overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Turkije wil meeste IS-strijders voor einde jaar terugsturen
Turkije is vorige week begonnen met het terugsturen van gevangenen IS-strijders naar hun thuisland. Het is nog onduidelijk om hoeveel gevangen het precies gaat.
Toch zegt Ankara dinsdag te denken voor het einde van het jaar de meeste IS-strijders terug te hebben gestuurd naar hun thuisland. Daarbij gaat het ook om gevangenen wiens nationaliteit al is ingetrokken. “Ze hebben niet het recht om burgers hun nationaliteit te ontnemen”, aldus de Turkse minister van Binnenlandse zaken Süleyman Soylu.
Behalve de Nederlandse vrouwen heeft Turkije tot nu toe tien Duitsers, een Amerikaan en een Brit teruggestuurd.
NOS 19.11.2019 Turkije heeft twee IS-vrouwen teruggestuurd naar Nederland. Ze zijn na aankomst op Schiphol door de marechaussee aangehouden en overgedragen aan de politie. Ze worden verdacht van het deelnemen aan een terroristische organisatie. Een van de twee vrouwen is haar Nederlandse nationaliteit ontnomen.
Het gaat om een vrouw van 23 en een van 25 jaar met twee kinderen van 3 en 4 jaar. De 25-jarige vrouw had zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. De andere vrouw is in januari 2018 aangehouden in Turkije.
Het kabinet had aan Turkije laten weten dat de vrouw van wie het Nederlanderschap is ingetrokken tot ongewenste vreemdeling is verklaard en daarom niet naar Nederland zou moeten worden uitgezet, maar Turkije deed dat toch.
Deze vrouw is op Schiphol de toegang tot Nederland geweigerd en vervolgens aangehouden. Na vervolging en berechting wil het kabinet de vrouw uitzetten naar het land van haar tweede nationaliteit: Marokko. De kinderen van de vrouw zijn overgedragen aan de Raad voor de Kinderbescherming.
Beide vrouwen worden vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam.
Telegraaf 19.11.2019 Turkije heeft twee IS-vrouwen naar Nederland teruggestuurd. Ze zijn dinsdagavond aangekomen op Schiphol en meteen aangehouden. Een van de vrouwen had ook twee kinderen bij zich.
Van die vrouw, Fatima H. uit Tilburg, is onlangs de Nederlandse nationaliteit afgenomen en ze is tot ongewenst vreemdeling verklaard. Minister Grapperhaus schrijft aan de Tweede Kamer dat het kabinet betreurt dat Turkije haar en de kinderen desondanks toch naar Nederland heeft gestuurd.
Bij aankomst op Schiphol is de vrouw meteen opgepakt door de Koninklijke Marechaussee. Ze wordt hier vervolgd, berecht en na een eventuele gevangenisstraf uitgezet naar Marokko, het land van haar andere nationaliteit. De kinderen, 3 en 4 jaar oud, zijn overgedragen aan de kinderbescherming.
Terroristische organisatie
Met dezelfde vlucht is ook nog een andere vrouw teruggekeerd naar Nederland. Zij heeft wel een Nederlands paspoort en is onder begeleiding van de marechaussee naar Nederland gekomen. Ook deze vrouw is aangehouden en wordt nu in Nederland vervolgd.
Het Openbaar Ministerie meldt in een bericht dat de vrouwen worden verdacht van deelneming aan een terroristische organisatie.
De vrouwelijke Syriëgangers waren met hun kinderen ontsnapt uit een gevangenkamp in Syrië. Nog voor de Turkse inval in Noord-Syrië, wisten de vrouwen met hun kinderen te ontsnappen uit het door Koerdische strijders gerunde gevangenenkamp Al Hol.
Grapperhaus meldde eind oktober al aan de Kamer dat de twee vrouwen zich hadden gemeld bij de Nederlandse ambassade in Turkije. Het was niet voor het eerst dat dat gebeurt. Nederland heeft afspraken met Turkije dat IS-vrouwen en hun kinderen in overleg teruggestuurd kunnen worden.
AD 19.11.2019 Twee door Turkije teruggestuurde vrouwelijke Syriëgangers zijn met hun kinderen in Nederland aangekomen. De vrouwen zijn op Schiphol direct aangehouden. Dat meldt het Openbaar Ministerie.
Het gaat om vrouwen van 23 en 25 jaar oud en twee kinderen van 3 en 4 jaar oud. De vrouwen worden verdacht van deelneming aan een terroristische organisatie. De Koninklijke Marechaussee hield de vrouwen aan en heeft hen overgedragen aan de politie. De kinderen zijn overgedragen aan de Kinderbescherming.
De 25-jarige vrouw heeft zich eind oktober gemeld bij de Nederlandse ambassade in Ankara. De andere vrouw is in januari 2018 aangehouden in Turkije. De vrouwen worden vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris in Rotterdam.
Terugsturen
Turkije is deze week begonnen met het terugsturen van opgepakte strijders van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Het gaat om IS-strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië tijdens de militaire operatie daar.
Minister Suleyman Soylu meldde begin deze maand al dat Ankara de strijders wilde terugsturen, maar gaf toen geen termijn. De Turkse regering ergert zich aan de passiviteit van Europese landen bij het terughalen van Syriëgangers.
RTL 19.11.2019 Twee IS-vrouwen zijn vanuit Turkije teruggestuurd naar Nederland. Ze zijn vanavond geland. Een van de vrouwen heeft de Nederlandse nationaliteit, van de ander is de nationaliteit afgepakt. Ook de twee kinderen van de tweede vrouw zijn in Nederland aangekomen.
Een van de vrouwen had zich eind oktober bij de ambassade in Ankara gemeld met het verzoek om hulp om naar Nederland terug te keren. Haar Nederlandse paspoort is echter afgenomen en ze is hier ongewenst verklaard.
Minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid schrijft aan de Tweede Kamer dat hij hier meerdere keren met de minister van Binnenlandse Zaken van Turkije over heeft gesproken. Het kabinet betreurt het dat de vrouw toch naar Nederland is gestuurd.
De 25-jarige vrouw is bij aankomst in Nederland de toegang geweigerd. Ze is vastgezet en zal worden vervolgd voor deelneming aan een terroristische organisatie. Daarna wil Nederland haar uitzetten naar Marokko, het land waar ze wel een paspoort van heeft. Haar kinderen van 3 en 4 jaar oud zijn overgedragen aan de Kinderbescherming.
Andere vrouw
Naast deze vrouw is ook een 23-jarige vrouw naar Nederland uitgezet die sinds januari 2018 in Turkije in vreemdelingendetentie zat. Zij heeft wel de Nederlandse nationaliteit. Ook zij is aangehouden op verdenking van deelneming aan een terroristische organisatie en zal hier worden vervolgd en berecht.
NU 14.11.2019 Het CDA-voorstel om de diplomatieke banden met de Syrische dictator Bashar Al Assad aan te halen maakt het Nederlands mensenrechtenbeleid in het buitenland “ongeloofwaardig” en zal als een beloning worden gezien door dictators en autocratische regimes die hun bevolking onderdrukken. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag tijdens een debat in de Tweede Kamer.
“Iedere potentaat en iedere mensenrechtenschender wil horen dat als je maar lang genoeg blijft zitten, de banden weer worden aangehaald. Dat signaal mogen we als Nederland nooit uitzenden”, aldus de bewindsman. “Al Assad verdient geen plek aan de onderhandelingstafel, maar een plek in de beklaagdenbank.”
Nederland heeft in 2012 samen met een groot aantal Europese landen de diplomatieke banden met het regime van Al Assad verbroken. Al Assad wordt verantwoordelijk gehouden voor honderdduizenden doden en miljoenen vluchtelingen als gevolg van de Syrische burgeroorlog die sinds 2011 gaande is.
Nederlandse IS’ers mogelijk in handen van Al Assad
Nadat de Amerikaanse president Donald Trump de troepen uit Syrië trok en Turkije overging tot een militaire inval in Noord-Syrië, zit Al Assad, met de steun van Rusland stevig in het zadel. Omdat er momenteel Nederlandse IS-strijders in gevangenenkampen vastzitten in Syrië, is de mogelijkheid aanwezig dat de Nederlandse uitreizigers in handen vallen van Al Assad.
CDA-Kamerlid Martijn van Helvert vindt dat Nederland op het laagste diplomatieke niveau de banden met Al Assad moet herstellen. Onder meer om te zorgen dat de Nederlandse IS’ers hun straf niet ontlopen.
Wat minister Blok betreft is het uitgesloten dat er met Al Assad onderhandeld zal worden. Met onder meer gifgasaanvallen tegen de eigen bevolking is het volgens Blok geen optie om zijn “gruwelijke misdrijven” te negeren.
Blok bestrijdt het beeld dat Al Assad stevig in het zadel zit. “Zijn positie is wankeler dan wordt aangenomen”, aldus de minister. Hij wijst op de internationale sancties tegen de Syrische leider die zijn bondgenoten Rusland en Iran duidelijk moeten maken dat zij “failliete boedel” steunen.
‘Waarom wel diplomatieke banden met China en Saoedi-Arabië?’
Van Helvert hield de minister voor dat Nederland wel tot op het hoogste diplomatieke niveau banden onderhoudt met China, dat zich met onder andere de onderdrukking van de Oeigoeren ook schuldig maakt aan mensenrechtenschendingen.
Hij kreeg bijval van SP’er Sadet Karabulut die wees op de vriendschappelijke relaties met Saoedi-Arabië dat een bloedige oorlog voert in Jemen waar het aantal dodelijke slachtoffers is opgelopen tot honderdduizend en waar de kroonprins Mohammad Bin Salman verantwoordelijk wordt gehouden voor de moord op de journalist Jamal Kashoggi.
AD 14.11.2019 Het kabinet neemt afstand van het voorstel van het CDA om met de Syrische dictator Bashar al-Assad te gaan praten. ,,Assad verdient geen plaats aan de onderhandelingstafel, maar een plaats in de beklaagdenbank”, stelde minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. ,,Bij voorkeur van het Internationaal Strafhof in Den Haag.”
Blok reageerde in het debat over de begroting van zijn departement op het pleidooi van CDA-Kamerlid Martijn van Helvert om de diplomatieke banden met het regime Assad aan te halen. Dat is volgens Van Helvert nodig omdat pogingen Assad te verdrijven niet zijn gelukt, maar het kabinet wel IS-strijders in de regio wil berechten. Daarvoor is volgens de CDA’er overleg nodig.
Dat wijst Blok af. ,,Als Nederland nu de leiding neemt in het praten Syrië, worden we totaal ongeloofwaardig als pleitbezorger voor mensenrechten.” De VVD-bewindsman wil een door Assad geleid Syrië ook niet accepteren. ,,De onderbouwing van de heer Van Helvert van ‘hij zit er nog dus we moeten ons erbij neerleggen’ is de droom van elke potentaat. Dat signaal mogen we nooit gaan uitzenden als Nederland.”
Daarbij is de positie van Assad volgens Blok ‘wankeler dan wordt gesuggereerd’. ,,Als je zoveel schade hebt aangericht in je eigen land, kun je niet meer op een geloofwaardige manier functioneren.” Hij stelde dat verschillende westerse landen ‘de duimschroeven hebben aangehaald’ door sancties in te stellen. ,,We ook laten aan de bondgenoten van Syrië, zoals Rusland, weten dat ze een failliete boedel steunen.”
Mensenrechten
Van Helvert wierp tegen dat het kabinet wel betrekkingen onderhoudt met China, een land waar ook sprake is van mensenrechtenschendingen. SP-Kamerlid Sadet Karabulut noemde ook Saoedi-Arabië als voorbeeld van een land waar de mensenrechten te wensen overlaten. Met vertegenwoordigers van beide regeringen sprak de Tweede Kamer donderdag nog.
AD 14.11.2019 De rechter heeft bepaald dat Nederland ‘zijn’ IS-kinderen moet ophalen uit gevangenkampen in Noord-Syrië. Maar kan dat eigenlijk nog wel nu het gebied vanwege de Amerikaanse terugtrekking en Turkse invasie een chaotisch en gevaarlijk gebied is geworden?
Want sinds begin oktober dit jaar – toen Turkije Noord-Syrië binnenviel nadat president Trump onverwacht Amerikaanse soldaten had teruggetrokken – is het relatief rustige Koerdische noorden van Syrië veranderd in een gevaarlijke en uiterst chaotische regio.
En dat zei de rechter die maandag in kort geding oordeelde dat Nederland de kinderen moet ophalen, er ook bij: ,,Er kan niet van de Staat worden verwacht dat ze grote veiligheidsrisico’s neemt.’’
In Noord-Syrië vechten namelijk nu de volgende partijen: het Turkse leger, pro-Turkse Syrische milities, SDF-Koerden, Amerikanen, het Syrische leger, pro-Assad-milities, het Russische leger en loslopende IS-slaapcellen die aanslagen plegen.
Het probleem voor een mogelijke Nederlandse ophaalmissie is dat het grootste gevangenkamp waar de IS-vrouwen en kinderen zich bevinden, het al-Hawl-kamp, middenin dit woelige gebied ligt. Van de 23 vrouwen en 56 kinderen die meededen aan het kort geding zitten er 16 vrouwen en 41 kinderen in dat kamp. De anderen (7 vrouwen en 15 kinderen) zitten in kamp Al-Roj, dicht tegen de Turkse grens.
Als er al een ophaalmissie komt, zal die hoogstwaarschijnlijk worden georganiseerd vanuit het rustige Erbil, in het veilige Koerdische deel van Noord-Irak. Vanuit Erbil is er slechts één mogelijkheid voor de Nederlandse ophaalmissie om het gevaarlijke Noord-Syrië te bereiken. En wel via de strategisch Semalka-grensovergang, de enige werkende grens tussen Iraakse Koerden en Syrische Koerden.
Tot nu toe is de Semalka-grensovergang nog in handen van de SDF, van de Syrische Koerden dus. Maar Turkije ligt op slechts drie kilometer afstand. Als de Turken het willen en een beetje doorrijden, kunnen ze Semalka binnen een halfuur innemen en dus de grens afsluiten.
Zelfde geldt voor het Syrische leger en de Russen. Zij zitten al nabij de stad Al Malikyah (in het Koerdisch: Derik). Ook daarvandaan is het slechts 30 minuten naar de Semalka-grensovergang.
Met andere woorden: Als de Nederlandse ophaalmissie via de Semalka-overgang Noord-Syrië in gaat, bestaat de kans dat de Koerden daarna de controle over de grens verliezen. Dan kan je niet meer terug naar het veilige Noord-Irak en zit de Nederlandse ophaalmissie dus vast in Noord-Syrië.
NU 13.11.2019 CDA-Kamerlid Martijn van Helvert stelt voor dat Nederland de diplomatieke banden met de Syrische president Bashar Al Assad aanhaalt. Volgens Van Helvert is dat nodig om een oplossing te vinden voor de berechting van Nederlandse IS-strijders en de terugkeer van Syriërs die het regime van Al Assad ontvluchtten.
De christelijke partij deed het voorstel woensdag in een debat in de Tweede Kamer, maar vond weinig steun bij zowel de oppositie als de coalitiepartijen.
“Praten met Al Assad kan gezien worden als politiek gezichtsverlies”, aldus Van Helvert. Tegelijkertijd ziet hij dat het de Amerikanen, de Europese partners, maar ook Islamitische Staat niet gelukt is om Al Assad ten val te brengen en dat de Syrische dictator weer stevig in het zadel zit.
De CDA’er schat in dat een toekomst van Syrië met Al Assad zorgt voor de stabiliteit die nodig is om onder meer de Syrische vluchtelingen in Nederland terug te sturen. En nu Irak de berechting van Nederlandse IS-strijders die momenteel in Syrië vastzitten niet ziet zitten, moet de optie dat zij in Syrië berecht worden opgehouden worden.
CDA krijgt kritiek van oppositie en coalitie
De VVD snapt niet waarom Nederland “een knieval” in de richting van Al Assad moet maken en op eigen houtje de banden moet aanhalen.
De partij pleitte er in het verleden voor om juist met dictators in gesprek te gaan, maar een herstel van diplomatieke banden met Al Assad gaat VVD-Kamerlid Sven Koopmans te ver. “Hoe kan Al Assad, die honderdduizenden burgerdoden op zijn geweten heeft, bijdragen aan stabiliteit? Welke stabiliteit?”, meent Koopmans.
Ook D66’er Sjoerd Sjoerdsma ziet niets in het voorstel. “Al Assad is Islamitische Staat in een net pak. Hij is pleegvader van IS.” Sjoerdsma wijst erop dat Al Assad heeft bijgedragen aan de opkomst van IS door radicale jihadisten uit de Syrische gevangenissen vrij te laten. Berechting van de Nederlandse IS’ers overlaten aan Al Assad is volgens de D66’er een slecht plan, aangezien de Syrische president IS’ers in het verleden heeft vrijgelaten.
GroenLinks waarschuwt dat het aanhalen van de diplomatieke banden door Al Assad gezien zal worden als een beloning voor “zijn walgelijke gedrag”. De PvdA wijst erop dat de Syrische vluchtelingen het schrikbewind van Al Assad juist ontvluchtten.
Blok wil banden niet aanhalen
Het ziet er dan ook niet naar uit dat het kabinet gehoor zal geven aan de oproep van het CDA. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) zei dit weekend in een interview met NU.nl dat er voor Al Assad geen toekomst is in Syrië.
Blok zei niet te kunnen uitsluiten dat de Nederlandse IS’ers die momenteel vastzitten in Syrië in handen vallen van Al Assad, maar dat betekent niet dat Nederland de diplomatieke banden zal herstellen.
“Ik laat me niet door Al Assad chanteren om de diplomatieke banden aan te halen. Voor Al Assad is er geen toekomst in Syrië. De misdrijven tegen de menselijkheid die hij heeft gepleegd, zijn zó verschrikkelijk. Hij kan niet blijven”, aldus Blok.
Van Helvert is het met de Kamer eens dat Al Assad verantwoordelijk is voor gruwelijkheden tegen de eigen bevolking, maar herhaalt dat het de westerse bondgenoten niet gelukt is om hem af te zetten.
Nu Al Assad, na het vertrek van de Amerikanen en de inval van Turkije, met de hulp van Rusland steviger in het zadel zit, vindt Van Helvert dat Nederland in ieder geval de banden op het laagste diplomatieke niveau moet aanhalen.
Hij wijst zijn collega-Kamerleden er ook op dat Nederland op het allerhoogste niveau goede banden onderhoudt met China, terwijl het land op grote schaal mensenrechtenschendingen begaat, zoals de onderdrukking van de Oeigoeren.
AD 13.11.2019 Het CDA pleit voor het aanhalen van diplomatieke banden met het regime van de Syrische dictator Assad. Nu duidelijk is dat de pogingen om hem ten val te brengen niet zijn gelukt en het kabinet vasthoudt aan de wens om IS-strijders in de regio te berechten, is dat volgens de regeringspartij de enige optie.
Dat stelde Kamerlid Martijn van Helvert bij het debat over de begroting Buitenlandse Zaken. Volgens de CDA’er is het nu eenmaal zo dat Assad in het zadel zit én blijft, vooral nu de Amerikanen hun troepen uit Syrië hebben teruggetrokken. ,,Kiezen we voor een blijvende destabilisatie, met mogelijk een nieuwe vluchtelingenstroom? Dan moeten we doorgaan op de ingeslagen weg. Maar het CDA wil kiezen voor stabilisatie.”
Dat nam de rest van de Kamer Van Helvert niet in dank af, getuige de Kamerleden die zich verdrongen bij de interruptiemicrofoon. ,,De stabiliteit van Assad is de stabiliteit van het mortuarium”, vond PVV-Kamerlid Raymond de Roon. ,,Dit is een klap in het gezicht van de miljoenen mensen die slachtoffer zijn geworden van Assad”, stelde GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik. En is Van Helvert de gifgasaanvallen tegen zijn eigen mensen vergeten?, vroeg PvdA’er Lilianne Ploumen zich af.
Van Helvert stelde te begrijpen dat zijn collega-Kamerleden hem wilden vertellen ‘hoe verschrikkelijk Assad is’. ,,Dat weet ik. Dat ben ik het absoluut met u eens.” Daarom werd ook geprobeerd Assad ‘weg te sturen’. ,,Maar dat is niet gelukt.”
Ik ben het absoluut met u eens dat Assad verschrikkelijk is, aldus Martijn van Helvert, CDA.
Samenwerken
Met die realiteit moet nu rekening worden gehouden, vindt hij. Hij noemde Koerden en vervolgde christenen als voorbeeld. ,,Die zeggen: spreek met Assad, want de Turken zijn vele malen erger”, aldus Van Helvert, die benadrukte dat hij er niet voor pleit om álle banden te herstellen. ,,Ik vraag om consulaire samenwerking.” Ook dat is onbespreekbaar voor de Kamer. Nederland verbrak in 2012 de banden met Syrië.
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken wil pas morgen, als hij aan het woord komt, op de oproep van het CDA reageren. Eerder deze week zei hij nog dat er voor Assad geen toekomst is in Syrië.
In 2015 stelde toenmalig VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra dat Nederland moest samenwerken met dictators. Dat kwam hem toen ook op veel kritiek te staan. ,,Ik dacht dat de doctrine ‘knuffelen met dictators’ van het toneel was verdwenen met het vertrek van Zijlstra”, hoonde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
,,Je moet met slechte mensen praten om een einde te maken aan de hele slechte dingen die ze doen”, erkende VVD-Kamerlid Sven Koopmans. Maar hij wil dat dat via internationale organisaties gaat. ,,Ik snap niet waarom Nederland voorop moet lopen.”
Van Helvert vindt oud-Syrië-gezant Koos van Dam aan zijn zijde, die al langer stelt dat EU-landen de betrekkingen met het Syrische regime niet hadden moeten verbreken. Deze week werd bekend dat een aantal EU-landen weer in gesprek zijn met de Syrische autoriteiten. ,,Na meer dan acht jaar oorlog begint bij sommigen het kwartje te vallen.” Wel denkt Van Dam dat de oorlog nog lang niet voorbij is en het lange tijd zal duren voor de betrekkingen echt worden hersteld.
De rechter besloot afgelopen week dat 56 kinderen van IS-vrouwen door de Nederlandse staat moeten worden teruggehaald.
Een vrouw duwt een kinderwagen voort in Kamp Al-Hol, waar veel ’IS-bruiden’ opgesloten zitten.Ⓒ Foto AFP
Telegraaf 13.11.2019 Het CDA heeft zijn hoop gevestigd op Bashar al-Assad voor de berechting en opsluiting van IS-terroristen, maar het was de Syrische dictator zelf die instrumenteel was bij de opmars van de extremisten. Hij zette de gevangenissen openen voor honderden, mogelijk zelfs duizenden jihadstrijders, kocht hun olie en verplaatste ze door het hele land, zodat zij tegen de gematigde rebellen konden vechten.
Het doel van Assad was om de oppositie in diskrediet te brengen en de oorlog in zijn land af te schilderen als er een tussen zijn regime en extremisten. Tussen goed en kwaad, waarbij het Westen uiteindelijk voor hem zou kiezen. Die tactiek werpt nu, na jaren oorlog en honderdduizenden doden, zijn vruchten af. Volgens Kamerlid Martijn van Helvert moet Nederland zijn afschuw voor het regime laten varen en een „opening naar Assad” zoeken. Dat is volgens hem de enige manier om IS’ers in de regio te berechten.
De Syrische dictator heeft de jihadisten altijd als middel ingezet. Zijn land diende, na de Amerikaanse bezetting van Irak in 2003, als uitvalsbasis voor terreuraanslagen tegen de Amerikanen in het buurland. Daarbij kwamen duizenden soldaten om het leven. Toen hij de extremisten niet meer nodig had, sloot hij een groot deel van hen op, om ze na de uitbraak van de opstand tegen zijn regime in 2011 weer vrij te laten.
Zij zouden voor een groot deel het leiderschap gaan vormen van de Syrische tak van IS. Een van de gevangenen die uit de beruchte Sednaya-gevangenis werd vrijgelaten was Amr al-Absi. Die stond later in nauw contact met de extremisten die verantwoordelijk waren voor dodelijke aanslagen in Parijs en Brussel. Ook was hij de baas van Jihadi John, de Britse extremist verantwoordelijk voor het onthoofden van tal van westerse gevangenen. Al-Absi kwam drie jaar geleden om bij een Amerikaanse luchtaanval.
De Syrische president Bashar al-Assad vierde eerder deze week de geboorte van de profeet Mohammed in de Al-Murabet Mosque in Damascus. Ⓒ FOTO EPA
Assad liet in 2013 bij een gevangenenruil met een extremistische beweging ook een van de breinen achter de aanslagen van 11 september vrij. Deze Mohammed Haydar Zammer, die een belangrijke rol speelde bij het samenstellen van de Hamburgse cel rond Mohammed Atta, sloot zich direct aan bij Islamitische Staat. Hij wordt nu door de Koerden vastgehouden in het noordoosten van Syrië.
Al-Baghdadi
De hulp van Assad aan Islamitische Staat reikt veel verder. Een oud-inlichtingenofficier van zijn regime verklaarde enkele jaren geleden dat het regime niet alleen de extremisten heeft vrijgelaten, „het hielp hen bij het opzetten van hun militaire brigades”. En in plaats van de strijd met hen aan te gaan, verplaatste hij hen door heel het land zodat zij de rebellen, diens belangrijkste tegenstanders, konden bevechten.
Het laatste – bekende – grote transport vond vorig jaar plaats. Toen hielp het regime, aldus het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, met het overbrengen van zeker 400 IS-strijders van een van hun laatste bolwerken in het oosten van Syrië naar de provincie Idlib. De komst van die groep maakte het later voor IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi mogelijk om daar naartoe te vluchten.
Assads doel is ook hier duidelijk. Hij staat op het punt een grote offensief in Idlib te beginnen, het laatste grote gebied dat in handen is van de rebellen. Dat zijn weliswaar voor het merendeel ook jihadisten, maar net een graadje minder erger dan IS. Door Islamitische Staat daarnaartoe te halen, hoopt hij dat het Westen zijn bezwaren tegen het offensief, in een gebied waar ook miljoenen burgers wonen, zal laten varen.
Eigen gewin
Zo zet Assad, die ook jarenlang olie kocht van de extremisten, Islamitische Staat voortdurend in voor eigen gewin. Mocht hij, zoals het CDA wil, een rol gaan spelen bij de gevangenname van IS-strijders dan zal hij daar ongetwijfeld iets voor terug willen zien. Geld bijvoorbeeld. De lakei van Rusland en Iran heeft honderden miljarden nodig voor de wederopbouw van zijn land.
Maar de man die verantwoordelijk is voor honderdduizenden doden, gigantische gifgasaanvallen en kerkers waar tot op de dag van vandaag gevangenen worden doodgemarteld, zal waarschijnlijk niet aarzelen om de extremisten, als hem dat uitkomt, in de toekomst weer vrij te laten.
Telegraaf 13.11.2019 Nederland moet z’n morele bezwaren laten varen en gaan praten met de Syrische dictator Assad. Dat wil het CDA. De partij roept het kabinet vandaag bij het begrotingsdebat Buitenlandse Zaken op de diplomatieke betrekkingen met Damascus te herstellen.
Volgens Kamerlid Martijn van Helvert is een ’opening naar Assad’ de enige manier waarop Nederland IS-strijders in de regio kan berechten. „We kunnen wel blijven zeggen: wat een enge man, die Assad, maar daarmee schieten we uiteindelijk niets op.”
Het kabinet wil geen IS-aanhangers naar Nederland halen en wil een tribunaal in Irak om jihadisten daar te kunnen berechten. Irak staat niet te springen, en wil alleen landgenoten berechten of jihadisten die hun misdaden in Irak hebben begaan.
Nederland heeft al sinds maart 2012 geen diplomatieke banden meer met het Syrische regime, dat verantwoordelijk is voor honderdduizenden doden. Volgens minister Blok (Buitenlandse Zaken) is er geen toekomst voor Syrië als Assad president blijft.
Toch, of we het nou leuk vinden of niet, is Assad de oorlog aan het winnen, stelt Van Helvert vast. „Dat heeft noch onze afschuw noch de Toyota’s die we hebben geschonken aan de gewapende oppositiegroepen kunnen voorkomen.”
Kinderen
Het CDA sluit met z’n oproep aan bij de discussie over het al dan niet terughalen van kinderen van IS-aanhangers. Afgelopen maandag oordeelde de rechter dat de Staat zich moet inspannen om 56 kinderen van 23 IS-vrouwen die nu vastzitten in Koerdische gevangenkampen in Noord-Syrië, terug te halen. Het kabinet gaat tegen deze uitspraak in beroep via een zogeheten turbo-appèl.
Ministers Blok en Grapperhaus (Justitie) vinden dat de rechter te weinig rekening heeft gehouden met internationale betrekkingen. Het kabinet vindt dat het zelf het buitenlandbeleid bepaalt, en niet de rechter.
Intussen moet Nederland wel een begin maken met het uitvoeren van het vonnis. Dat doet het door gesprekken te voeren met de Amerikanen, die Nederland wil helpen met de repatriëring van IS’ers. Het uitvoeren van het vonnis is een dilemma: het kabinet wil geen onomkeerbare stappen zetten en zal toch IS-families moeten terughalen.
Telegraaf 12.11.2019 De Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra heeft opnieuw gezegd dat de VS Nederland kan helpen bij het ophalen van IS-vrouwen en hun kinderen. De fractievoorzitters van de coalitiepartijen reageren verdeeld op het aanbod.
NOS 12.11.2019 De VS is nog steeds bereid te helpen bij het terughalen van IS-vrouwen en hun kinderen naar Nederland. Dat zegt de Amerikaanse ambassadeur in Nederland Hoekstra tegen de NOS. “Als Nederland hulp vraagt van Amerika voor het repatriëren van de vrouwen en kinderen, dan doen we alles wat we kunnen om dat mogelijk te maken.”
De mogelijkheid van Amerikaanse hulp is actueel geworden door een uitspraak van de rechter, gisteren. Die oordeelde in een kort geding dat Nederland zijn best moet doen om 56 IS-kinderen zo snel mogelijk terug te halen uit Noord-Syrië. De zaak was aangespannen door een aantal moeders die met hun kinderen vastzitten in de overvolle gevangenkampen Al-Roj en Al-Hol.
Repatriëren
Nederland wil de vrouwen niet ophalen omdat die er zelf voor hebben gekozen om naar IS-gebied te gaan. Ook wordt een terughaalactie als te gevaarlijk beschouwd. De VS pleit al langer voor het terughalen van uitgereisde jihadisten naar het land van herkomst. “We willen deze IS-families gerepatrieerd hebben”, herhaalt Hoekstra. “Landen kunnen dan zelf beslissen of ze de mensen willen vervolgen of re-integreren.”
Hoe de hulp van Amerika eruit zou zien is nog niet te zeggen. “Het ligt eraan om hoeveel mensen het gaat, waar ze zijn. We zullen het alleen doen als we denken dat het veilig kan.” Op de vraag of Nederland al om hulp heeft gevraagd aan Amerika geeft de ambassadeur geen duidelijk antwoord. “Op dit moment is het aan Nederland om als er een verzoek is gedaan, daarover iets bekend te maken.”
NU 12.11.2019 De Nederlandse Staat gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank in Den Haag die maandag bepaalde dat het kabinet zich moet inspannen om 56 kinderen van IS-vrouwen vanuit Syrië naar Nederland te halen, schrijft minister van Justitie Ferd Grapperhaus dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Volgens de minister roept de uitspraak vragen op over aspecten die “mogelijk onvoldoende zijn meegewogen”. Als voorbeeld noemt hij de internationale betrekkingen.
In totaal spanden 23 vrouwen een kort geding aan tegen de Staat, omdat zij en hun kinderen in de kampen in acuut gevaar zouden zijn. De rechtbank erkende maandag dit gevaar en sprak van een “schrijnende situatie”.
In het geval van de vrouwen geldt echter dat zij alleen teruggehaald moeten worden als de Koerden, die de regie over de kampen hebben, de kinderen alleen samen met hun moeders laten gaan.
“De vrouwen hebben niet het zelfstandige recht om naar Nederland teruggehaald te worden, omdat zij met hun volle verstand zijn afgereisd naar Syrië en zich hebben aangesloten bij IS, een terroristische organisatie”, aldus de rechtbank maandag.
Het kabinet wil dat de vrouwen in de regio worden berecht en de rechtbank vindt dat Nederland het recht heeft om uit te vinden of dat eventueel mogelijk is.
Nederland kan niet gedwongen worden om kinderen te repatriëren
De rechtbank zei ook dat Nederland niet gedwongen kan worden om de kinderen te repatriëren, omdat het in Syrië wel degelijk gevaarlijk is door de instabiele situatie in het land. Wel moet Nederland zich hiervoor inspannen. “De Staat hoeft geen onnodige veiligheidsrisico’s te nemen, maar moet wel alle mogelijkheden die er zijn – zoals de door de Amerikanen geboden hulp – benutten”, aldus de rechtbank.
Dat komt erop neer dat de Nederlandse regering alles moet doen wat in haar macht ligt. Als de overheid zegt dat het niet mogelijk is, dan moet worden bewezen dat er alles aan gedaan is.
Dat betekent volgens advocaat André Seebregts, die het merendeel van de eisers bijstaat, dat Nederland binnen de gestelde termijn van veertien dagen contact moet opnemen met de Koerden, dan wel de Amerikanen.
Telegraaf 12.11.2019 De Staat gaat in beroep tegen het vonnis van de rechter over het terughalen van IS-kinderen uit Syrië.
Dat laten ministers Grapperhaus (Justitie) en Blok (Buitenlandse Zaken) dinsdag weten in een brief aan de Tweede Kamer.
Maandag oordeelde de voorzieningenrechter dat de Staat een inspanningsverplichting moet leveren om 56 kinderen van jihadistische uitreizigers terug te halen die vastzitten in Koerdische gevangenkampen in Noord-Syrië. Volgens het kabinet is dat te gevaarlijk.
De rechter heeft echter bepaald dat het vonnis direct moet worden uitgevoerd, erkent het kabinet. „Dat betekent dat het kabinet een aanvang zal maken met de nakoming van de inspanningsverplichting.”
Wat dit precies betekent, is nog niet duidelijk. Premier Rutte zegt daarover dat die plannen ’zich niet lenen voor een openbare discussie’. „Maar dat wij naar de volgende rechter gaan, betekent niet dat wij niks moeten doen.”
Daarbij gaat het om gesprekken met andere Europese landen die IS-aanhangers in Syrië hebben en om afstemming met de Verenigde Staten, die Nederland hebben aangeboden mee te helpen met het repatriëren van IS’ers uit het strijdgebied.
Eerder dit jaar lag er ook zo’n inspanningsverplichting. Toen moest het kabinet van de rechtbank Rotterdam moeite doen om IS-vrouwen terug te halen, nadat zij een zaak hadden aangespannen tegen de Staat. Grapperhaus en Blok kwamen toen tot de conclusie dat dat te gevaarlijk was.
Het kabinet legt zich intussen niet zomaar neer bij het vonnis. „De uitspraak roept vragen op over een aantal aspecten dat mogelijk onvoldoende is meegewogen, waaronder internationale betrekkingen”, schrijven de ministers. Dat Nederland in de Schengenzone zit waarin EU-burgers kunnen doorreizen, speelt daarbij ook een rol, zegt Grapperhaus. Bovendien vindt het kabinet dat het zelf het buitenlandbeleid bepaalt, en niet de rechter.
AD 12.11.2019 De Nederlandse Staat gaat in hoger beroep tegen het vonnis over het repatriëren van kinderen van IS-vrouwen. Dat hebben ministers Ferd Grapperhaus (Justitie) en Stef Blok (Buitenlandse Zaken) in een brief geschreven aan de Tweede Kamer.
De rechter in Den Haag besloot gisteren dat Nederland al wat mogelijk is moet doen om de 56 kinderen van 23 vrouwen terug te halen naar Nederland die nu nog in Syrische kampen verblijven.
Het kabinet wil dat niet. Toch erkent het dat het een inspanningsverplichting moet doen, zoals de rechter heeft bevolen. De uitspraak roept volgens de ministers echter ‘vragen op’ over ‘aspecten’ als de internationale betrekkingen. Deze zouden onvoldoende zijn ‘meegewogen’.
Het is de vraag wat het kabinet gaat doen tot het hoger beroep is ingediend. De Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra zei vanmorgen nog dat de VS wil helpen bij het repatriëren van IS-vrouwen en kinderen.
Het kabinet heeft steeds gezegd dat het geen IS’ers wil ophalen in ‘gevaarlijk gebied’, maar met de hulp van de VS zouden zij een Nederlands consulaat kunnen bereiken. Grapperhaus zegt dat het die hulp van de VS ‘zal aannemen’.
De situatie rond de twee kampen waar de vrouwen en kinderen zitten is echter wel veranderd sinds de VS zijn begonnen met terugtrekking uit het gebied, waardoor onduidelijk is wat er nu mogelijk is.
Advocaten van de IS-vrouwen hielden er al rekening mee dat de Staat in beroep zou gaan tegen het terughalen van kinderen uit twee kampen in Noord-Syrië. De Staat heeft zich namelijk steeds verzet tegen het actief ophalen van 23 Nederlandse IS-vrouwen en hun 56 kinderen, stelt advocaat André Seebregts vandaag in een eerste reactie. Hij neemt het verder voor kennisgeving aan.
Seebregts wijst erop dat de rechter bepaald heeft dat de Staat binnen veertien dagen al het nodige moet doen om in ieder geval de kinderen te repatriëren, ook als er beroep zou worden ingesteld. Voor de IS-vrouwen bestaat die verplichting niet. De advocaten denken dat de vrouwen meteen meekomen, omdat de Koerden ook van hen af willen.
Minister Ferd Grapperhaus (Justitie) heeft dinsdagmiddag in de Tweede Kamer gezegd dat er geen concrete aanwijzingen zijn dat Turkije door hen gevangen genomen IS-strijders op het vliegtuig laat zetten naar Nederland. Turkije zei vrijdag dat het IS’ers wil gaan uitzetten, die momenteel daar in gevangenissen zitten.
Nederland hoopt juist dat IS’ers, ook die van Nederlandse komaf, in de regio zullen worden berecht. Maar Turkije zei dit niet aan te kunnen. Uit contact met de Turken is echter niet gebleken dat er direct IS’ers te verwachten zijn. De aankondiging dat Turkije IS’ers zou gaan uitzetten zou gaan om gevallen waarbij ‘al langer bekende voornemens tot uitzetting’ waren, aldus Grapperhaus.
NOS 12.11.2019 Het kabinet gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de Haagse rechter over het terughalen van IS-kinderen. De ministers Grapperhaus en Blok schrijven dat aan de Tweede Kamer.
De kortgedingrechter bepaalde gisteren dat Nederland zich moet inspannen om 56 kinderen van Nederlandse IS-leden zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in Syrië. Hun moeders hebben geen recht op repatriëring. Maar als de autoriteiten ter plaatse de kinderen louter samen met hun moeders laten gaan, moet Nederland ook de moeders terughalen.
Internationale betrekkingen
Grapperhaus en Blok schrijven dat de uitspraak vragen oproept “over een aantal aspecten, dat mogelijk onvoldoende is meegewogen, waaronder de internationale betrekkingen”. Door in beroep te gaan wil het kabinet hier zo spoedig mogelijk duidelijkheid over.
Overigens kondigen de bewindslieden ook aan dat het kabinet zal beginnen met het nakomen van de inspanningsverplichting die de rechter heeft opgelegd. De rechter bepaalde dat het vonnis direct moet worden uitgevoerd.
Volgens advocaat Seebregts, die de IS-vrouwen bijstaat, verandert het hoger beroep dus niets aan de uitspraak van de rechter. “We zullen de vinger aan de pols houden”, zegt hij.
Verdeeld
Het kabinet heeft zich tot nu toe steeds op het standpunt gesteld dat uitreizigers in principe geen hulp krijgen bij hun terugkeer als ze niet zelf een ambassade in Turkije of Irak weten te bereiken. De regeringspartijen zijn verdeeld over de kwestie. VVD en CDA benadrukken vooral dat door de rechterlijke uitspraak mogelijk IS’ers naar Nederland komen, met alle risico’s van dien. D66 en ChristenUnie vinden het juist een risico om kinderen van IS’ers in Syrië te laten radicaliseren.
Slachtoffers van IS in de Jezidi-gemeenschap zijn bezorgd over de mogelijke terugkeer van IS-vrouwen naar Nederland. “Zij hielpen strijders bij het verkrachten van onze vrouwen”:
Jezidi’s over de terugkeer van Nederlandse IS-aanhangers
OmroepWest 12.11.2019 Het kabinet gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de Haagse rechter over het terughalen van IS-kinderen. Ministers Grapperhaus en Blok schrijven dat aan de Tweede Kamer. Maandag bepaalde de rechtbank dat de Staat verplicht is om er alles aan te doen om IS-kinderen in Syrië terug naar Nederland te halen.
De ministers schrijven dat de uitspraak vragen oproept, waar ze in hoger beroep antwoord op hopen te krijgen. Zo zouden een aantal aspecten ‘mogelijk onvoldoende zijn meegewogen. Waaronder de internationale betrekkingen.’
Het kabinet gaat wel beginnen met het nakomen van de inspanningsplicht die de voorzieningenrechter heeft opgelegd. De rechter bepaalde dat het vonnis direct moet worden uitgevoerd.
Voogdij
Volgens de rechter hebben de kinderen in de kampen niet voor het kalifaat gekozen, maar hebben ze nu wel te maken met de noodsituatie in Noord-Syrië. Zo kreeg Jeugdzorg Haaglanden in september de voogdij over twee kinderen in een IS-kamp, nadat de moeder was overleden en de vader niet te vinden was. De kinderen zitten nog altijd in Syrië.
De Raad van de Kinderbescherming vertelde dat de kinderen in het vluchtelingenkamp te weinig voedsel en medische zorg krijgen en dat zij hierdoor ernstige medische klachten hebben.
Slachtoffer van handelen ouders
‘De overheid dient zich het schrijnende lot van de kinderen aan te trekken’, zei de rechter maandag. ‘Zij zijn het slachtoffer van handelen van hun moeder of ouders.’ De kinderen hebben allen de Nederlandse nationaliteit en zijn onder de twaalf jaar.
Voor de vrouwen heeft de Staat geen verplichting om ze terug naar Nederland te halen. Volgens de rechter hebben ze bewust voor een reis naar het strijdgebied gekozen. Alleen als de Koerden kinderen niet willen laten vertrekken zonder hun moeders ontstaat er volgens de rechter een nieuwe situatie, en dan moet de overheid volgens het vonnis kijken of het mogelijk is om beide groepen terug te halen.
NRC 12.11.2019 De rechtbank in Den Haag bepaalde maandag dat de Nederlandse staat zich moet inspannen om 56 kinderen uit kampen in Syrië terug te halen. Het kabinet gaat echter in hoger beroep tegen de uitspraak die Nederland verplicht zich maximaal in te spannen om de 56 kinderen van Nederlandse uitreizigers terug te halen.
Dat schrijven minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) en Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer.
De rechtbank in Den Haag bepaalde maandag dat de Nederlandse staat een inspanningsverplichting heeft binnen veertien dagen de kinderen van vrouwen die naar IS-gebied in Syrië of Irak zijn gereisd, terug te halen. Ook als er beroep zou worden ingesteld. Deze verplichting geldt niet voor de vrouwen zelf. Het kort geding was aangespannen door 23 vrouwen die naar Syrië of Irak waren afgereisd, die samen 56 kinderen hebben.
Het standpunt van het kabinet is nog altijd dat IS-strijders in de regio berecht moeten worden. Vooral VVD en CDA blijven tegen terugkeer. Wat de kinderen betreft moet het kabinet dat beleid aanpassen, vind de rechter in Den Haag. De meeste kinderen zijn nog onder de twaalf jaar oud en hebben allemaal de Nederlandse nationaliteit.
De vrouwen en kinderen verblijven momenteel onder slechte omstandigheden in de vluchtelingenkampen Al-Hol of Al-Roj in het noorden van Syrië. Volgens de rechter verkeren de kinderen in een „acute noodsituatie”. Momenteel is het gebied zeer instabiel door het vertrek van Amerikaanse militairen langs de grens en de inval van Turkije die daarop volgde.
De kinderen leven in de kampen volgens de rechter onder dreiging van „bombardementen, seksueel misbruik, marteling, de afwezigheid van onderwijs, kindersterfte, ijzige kou in de winter, overbevolking, vermijdbare ziektes, indoctrinatie en een gebrek aan water, voedsel en sanitaire voorzieningen en medische zorg”. De vrouwen wisten volgens de rechter echter waar zij aan begonnen toen zij naar het strijdgebied reisden.
Wat de situatie bemoeilijkt is dat de Koerden hebben gezegd dat zij de kinderen alleen uit de kampen willen laten gaan als de moeders mee mogen. De VS die nog steeds aanwezig zijn in Syrië en Europese landen al vaker hebben opgeroepen om uitreizigers terug te halen, hebben toegezegd te willen helpen met het ophalen van uitreizigers.
Volgens de laatste cijfers van de AIVD verblijven er nog ongeveer 55 Nederlandse volwassenen en 90 kinderen in detentiekampen in Syrië. Turkije is maandag begonnen met het terugsturen van buitenlandse IS’ers naar de landen van herkomst. Maandag werd onder meer een Amerikaan teruggestuurd. Het is nog niet bekend of Turkije ook Nederlanders gaat terugsturen.
Volgens Turkije zitten er ongeveer 1.200 IS-strijders vast in het land. Daarnaast zijn er nog eens 287 IS’ers gevangengenomen tijdens de recente militaire operatie van Turkije in het noordoosten van Syrië.
De veelal heel jonge IS-kinderen leven in overbevolkte kampen in Noord-Syrië, waar een continue dreiging is van bombardementen.Ⓒ AFP
Telegraaf 11.11.2019 Nederland moet er ’alles aan doen’ om 56 kinderen van Nederlandse IS-strijders terug te halen uit Koerdische kampen in Noord-Syrië. Dat heeft de Haagse rechter tijdens een kort geding besloten. Betekent dit dat we straks niet alleen de kinderen maar ook de moeders moeten gaan repatriëren? Het kabinet gaat het vonnis bestuderen. Zeven vragen over deze uitspraak.
1 Om wie gaat het ook alweer?
Om 23 vrouwen uit het kalifaat en in totaal 56 kinderen met Nederlandse wortels. Zij hebben de rechtszaak aangespannen. En vinden dat Nederland hen moet ophalen. Van de kinderen is meer dan zeventig procent jonger dan zes jaar; niet één is ouder dan twaalf jaar. Een deel is in het kalifaat geboren.
2 Zijn de IS-kinderen gevaarlijk?
Dat is de grote vraag. In de barbaarse propagandavideo’s van IS speelden kinderen een hoofdrol. Ze zwaaiden met wapens, schoten gevangenen dood en sneden hun de keel door. Het is onduidelijk of Nederlandse kinderen hebben gefigureerd in de horrorvideo’s. Vorige week verscheen op sociale media een interview met een jongen in kamp al-Hol, die zwoer tegenstanders van IS af te zullen slachten.
De AIVD beschouwt alleen kinderen vanaf negen jaar als dreiging. Dat betekent niet dat jongere kinderen ongevoelig zijn voor de omgeving vol haat waarin ze verkeren. De rechter onderstreept dat terreurbestrijder NCTV kinderen nu wil terughalen, voor ze verder kunnen radicaliseren en eventueel later, onder de radar en vol wraakgevoelens, terugkeren naar Nederland.
3 De ouders hebben er zelf voor gekozen om te vertrekken, waarom komt het probleem dan nu op het bordje van Nederland?
De rechter onderkent dat de ouders de hoofddaders zijn. Maar hier komt het kinderrechtenverdrag om de hoek kijken. De kinderen zitten daar vanwege hun ouders. In de kampen heerst een noodsituatie. Het is er koud, overbevolkt en er is een continue dreiging van bombardementen. En daarom moet Nederland er alles aan doen de kinderen terug te halen, vindt de rechter. Voor de ouders gaat die vlieger niet op. Zij moeten hun eigen boontjes doppen.
4 Maar krijgen we straks de moeders er niet alsnog gratis bij?
Die kans bestaat inderdaad. Koerden die de IS-kampen bewaken, hebben al aangegeven dat ze de IS-kinderen niet laten gaan zonder hun moeders. Dat wordt in het vonnis ook expliciet benoemd. Volgens de Nederlandse rechter ontstaat er in dat geval een ’nieuwe situatie’. En zal Nederland zich óók voor hen moeten inspannen.
5 Wat houdt die inspanningsverplichting precies in?
Daarover geeft het vonnis geen duidelijkheid. Sterker: de rechter wil zich er niet te nauw mee bemoeien. Dat de kinderen met dit oordeel in de hand snel kunnen terugkeren ’is niet zeker’. Nederland heeft altijd aangegeven dat er geen actie kan worden ondernomen, omdat het in Syrië te gevaarlijk is. Van de Staat kan niet worden verwacht dat er ’grote veiligheidsrisico’s worden genomen’, vindt de rechter.
6 Maar hoe hard is deze uitspraak dan?
In feite laat de rechter hiermee de nooduitgang voor de Staat wagenwijd openstaan. Die kan ’niet worden gedwongen iets te doen waartoe hij feitelijk niet in staat is’; de situatie in Noord-Syrië is ’onduidelijk en onrustig’.
Hoewel zowel de Koerden als de Amerikanen hulp hebben toegezegd bij het wegsluizen van de IS’ers, ’is het de vraag of die bereidheid er nog steeds voldoende is’. Kortom, een echte stok achter de deur ontbreekt.
7 De advocaat is blij met de uitspraak. Hoe leest hij die?
André Seebregts is optimistisch, hij denkt dat het een kwestie van een paar weken is voor de kinderen – en hun moeders – terugkeren naar Nederland. „Natuurlijk stelt de rechter het heel omzichtig. Maar het staat er wel: Nederland zal nu echt moeten aantonen dat de Koerden de kinderen willen laten gaan zonder de moeders.
En dat doen de Koerden niet, want die zien de bui al hangen. Als de kinderen weg zijn, bekommert niemand zich meer om de vrouwen. De kans is dus groot dat ze samen moeten terugkeren.”
Dan is er nog de druk uit de VS op Europa om zijn eigen jihadisten terug te nemen. „De rechter stelt dat Nederland moet ingaan op Amerikaanse hulp bij het terughalen. De VS hebben wel tien keer gezegd dat ze vinden dat Europese IS’ers in Europa moeten worden berecht. Niemand twijfelt eraan dat dat dus nog steeds geldt.”
NOS 11.11.2019 Ze leven in een acute noodsituatie, onder erbarmelijke omstandigheden. Nederland moet binnen twee weken er daarom alles aan doen om 56 IS-kinderen terug te halen, zo oordeelde de rechter vandaag in een kort geding. Hoe nu verder?
Hoe groot is de kans dat de kinderen over twee weken in Nederland zijn?
Niet heel groot. Met name omdat er nog tal van zaken opgelost moeten worden voordat de kinderen daadwerkelijk teruggehaald kunnen worden. Zo is het kort geding aangespannen door 23 IS-vrouwen. Zij willen ook gerepatrieerd worden. Dat maakt de zaak aanzienlijk complexer. Nederland hoeft de vrouwen namelijk niet terug te halen, zo oordeelde de voorzieningenrechter. “Zij zijn welbewust naar Syrië of Irak gegaan om zich aan te sluiten bij IS, een terroristische organisatie”.
Het vonnis van de rechter:
‘Er is sprake van een ernstige en acute noodsituatie’
Volgens de advocaten van de vrouwen willen de Koerdische milities de kinderen alleen niet scheiden van hun moeders. Als dat klopt, moet Nederland ook pogen de vrouwen terug te halen, aldus de rechter. Dat druist in tegen het kabinetsbeleid. Het kabinet wil dat Nederlandse IS’ers in de regio zelf berecht worden. Daardoor lijkt de zaak enkel in een stroomversnelling te kunnen komen als de Koerdische milities óf het kabinet op korte termijn radicaal wijzigt van standpunt.
Hoe verloopt het terughalen in de praktijk?
De kinderen moeten, eventueel met hun moeders, worden opgehaald uit overvolle detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Volgens de Nederlandse Staat is dat onveilig gebied, waar Nederland geen zeggenschap heeft. Om die reden wil Nederland enkel IS’ers repatriëren als ze zich hebben gemeld bij een Nederlandse ambassade of consulaat.
De Amerikanen hebben aangeboden te helpen met de repatriëring van Nederlanders in de Syrische kampen. Een hulpverzoek neerleggen bij de VS zou onder de “inspanningsverplichting” kunnen vallen die door de rechter aan de Staat is opgelegd. Hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, benadrukt dat die term juridisch alleen niet heel streng is. “Er is geen resultaatverplichting. Daarom is er bijvoorbeeld ook geen dwangsom opgelegd.”
Verder benadrukt de rechter dat Nederland geen “substantiële veiligheidsrisico’s” hoeft te nemen bij het terughalen. De inspanningsverplichting is op die manier breed te interpreteren en het is volgens Schilder moeilijk te controleren of Nederland zich voldoende heeft ingespannen de kinderen terug te halen. “De rechter zal zich daar niet snel aan willen branden, omdat hij niet op de stoel van de politiek wil zitten.”
Is de uitspraak definitief?
Nee. De Staat kan net als in soortgelijke zaken in België en Duitsland nog in hoger beroep. De uitspraak verdeelt de politiek. Als het aan de VVD ligt wordt er hoe dan ook doorgeprocedeerd en het CDA noemt de uitspraak “risicovol”, terwijl hun coalitiepartners D66 en ChristenUnie juist tevreden reageren. Premier Rutte liet enkel weten de uitspraak “te bestuderen”.
‘Volstrekt unieke zaak’
“Volstrekt uniek”, zegt hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Volgens hem zal het verloop van de zaak belangrijk zijn voor soortgelijke zaken in de toekomst. “Mensen vroegen me vooraf ook wat ik verwachtte van de uitspraak. Ik had werkelijk geen idee. Er is geen precedent.”
Nederland haalde eerder al wel twee weeskinderen van IS’ers terug uit het noordoosten van Syrië. Maar dat was met hulp van Frankrijk en daarbij waren verder geen volwassenen IS’ers bij betrokken. In Duitsland en België oordeelden rechters eerder ook al dat IS-kinderen opgehaald moeten worden, inclusief moeders. In beide landen is de Staat in hoger beroep gegaan.
Als er hoger beroep wordt aangetekend, is de kans sowieso klein dat de kinderen op korte termijn worden teruggehaald. “En als ze dan doorgaan tot de Hoge Raad ben je zo jaren verder”, zegt hoogleraar Schilder. Over het terughalen van IS’ers is veel discussie onder experts.
Hoe wordt er gereageerd op de uitspraak?
Een van de Nederlandse vrouwen laat aan de NOS vanuit een Syrisch kamp weten dat ze “superblij” is met de uitspraak. Ze ziet het als “een lichtpuntje in deze lange, ellendige periode”.
Familieleden in Nederland reageren gemengd. Ze vrezen dat een eventueel hoger beroep vertraging zal opleveren. De vader van een van de vrouw die met vijf kinderen in het kamp al-Hol zit, zegt op een duidelijkere uitspraak te hebben gewild: “Er zijn hier een hoop open eindjes. De overheid krijgt alle ruimte.”
Een vader van een van de IS-vrouwen zegt de uitspraak “dubbel” te vinden:
Een beetje hoop en veel wantrouwen
Kinderorganisaties zijn verheugd met de uitspraak. Zij willen de kinderen, waarvan driekwart jonger is dan 6 jaar, liever vandaag dan morgen terughalen vanwege de onrust in de regio en de naderende winter. Voor elk kind ligt een deradicaliseringsplan klaar, als dat nodig blijkt.
Kinderombudsman Margrite Kalverboer zegt “met belangstelling” te kijken wat het kabinet met de uitspraak gaat doen. Advocaat Seebregts, die een deel van de vrouwen bijstaat, hoopt dat er “binnen twee weken” duidelijkheid is.
Telegraaf 11.11.2019 Nederland legt zich niet zomaar neer bij de uitspraak van de rechter dat de Staat 56 IS-kinderen moet terughalen uit Syrië. Het kabinet gaat de uitspraak bestuderen, zo hield premier Rutte maandag de boot af.
VVD-Kamerlid Yesilgöz gaat er van uit dat de Staat in beroep gaat tegen de uitspraak. Zij noemt de uitspraak ’frustrerend’. „Het is gevaarlijk om ze op te halen. Bovendien is het gevaarlijk om ze naar Nederland te halen omdat die kinderen zijn geïndoctrineerd met IS-gedachtengoed en sommige van hen trainingen hebben gehad.” En al gaat het alleen om de kinderen, en niet om de 23 moeders, die hebben straks wel het recht om erachteraan te reizen. „De onveiligheid voor Nederland neemt daardoor toe.”
Ook het CDA is ontevreden met de uitspraak en noemt die ’risicovol’. „Met kinderen krijgen ook de ouders recht op terugkeer. Volgens mij moeten we ons vooral inspannen voor de slachtoffers van de genocide.” De partij hamert erop dat IS in Irak en Syrië genocide hebben gepleegd tegen Yezidi’s, christenen, niet-Soennitische moslims en andere religieuze minderheden.
De rechtbank oordeelde dat de Nederlandse staat er alles aan moet doen om kinderen van Syriëgangers in twee Koerdische kampen in Noord-Syrië terug te halen. Die plicht geldt niet voor de vrouwen. Maar, zei de rechter, als de Koerden die kampen bestieren de kinderen niet willen weghalen, moet de overheid kijken of vrouwen en kinderen kunnen worden teruggehaald.
„Blijkbaar mogen rechters de veiligheid van ons land op de tweede plaats zetten”, reageert PVV-Kamerlid Helder. „En oog voor de slachtoffers hebben ze duidelijk ook niet.”
D66 dolblij
Voor regeringspartijen D66 en ChristenUnie bewijst de rechterlijke uitspraak juist dat het kabinet er niet aan ontkomt om IS-aanhangers terug te halen. Het kabinet wil dat niet, met als argument dat het te gevaarlijk is. Alleen wie zich meldt bij een diplomatieke post kan hulp krijgen bij terugkeer, om in Nederland te worden berecht.
„Dit sterkt ons in onze eerdere positie dat kinderen terug moeten worden gehaald”, zegt Kamerlid Sjoerdsma van D66. „De druk op het kabinet wordt nu wel heel groot”, zegt CU-Kamerlid Voordewind. Zijn partijgenoot Van der Graaf vult aan: „De uitspraak laat scherp het dilemma zien tussen de situatie van de kinderen die zijn meegenomen naar dit gebied en de moeders die er zelf voor kozen.”
Uitspraak te negeren
Kamerleden wijzen erop dat in de uitspraak voor het kabinet nog een ontsnapping lijkt te zitten, omdat er het voorbehoud ’indien mogelijk’ in staat. Bovendien hoeft het kabinet niet per se naar de uitspraak te handelen, merkt VVD’er Yesilgöz op. Dat gebeurde ook niet bij een uitspraak van vorig jaar van de Rotterdamse rechter over de uitlevering van een Nederlandse vrouw uit een kamp in Noord-Syrië.
Het OM wilde dat de vrouw, destijds moeder van een kind van anderhalf en zwanger, zou worden uitgeleverd. Zo zou zij kunnen worden vervolgd voor deelname aan een terroristische organisatie.
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) gaf bij een EU-vergadering in Brussel aan de uitspraak te zullen bestuderen. „De inkt van het vonnis is nog warm. We kijken er eerst met onze juristen naar.”
Opa opgelucht
Klijn in een eerdere tv-uitzending. Ⓒ Screenshot
Bert Klijn is blij met de uitspraak. „Mijn leven gaat eindelijk weer door”, zei de geëmotioneerde vader van een IS-vrouw. Zijn dochter vertrok in 2015 op 19-jarige leeftijd naar het kalifaat. Ze kreeg daar twee dochters, eentje is drie jaar en de ander is bijna twee.
Volgens Klijn is zijn dochter „uit naïviteit” naar het strijdgebied vertrokken, volgens hem dacht ze dat ze daar in een ziekenhuis zou gaan werken. Ze trouwde met een IS-strijder en samen kregen ze twee kinderen. „Geweldige meiden”, zegt hij over de twee kleintjes. „Ik heb ze nog nooit in het echt gezien, maar wel op foto’s en video’s. Ze weten dat ik hun opa ben.”
AD 11.11.2019 Nederland moet zijn best doen om de kinderen van IS-vrouwen terug te halen naar Nederland, desnoods door ook hun moeders mee te nemen. Alle internationale hulp die wordt geboden, moet daarbij worden aangepakt. Toch zorgt het vonnis van de rechter in Den Haag, vandaag, bij verwanten voor onzekerheid.
Een oma zit wat verslagen op een stoel, buiten de rechtszaal waar zojuist uitspraak is gedaan in een kort geding namens 23 IS-vrouwen, die willen dat Nederland hen terughaalt uit Syrië. Haar dochter is één van die vrouwen, die vastzit in een detentiekamp in Syrië. De oma kocht eerder nog spulletjes voor haar kleinkinderen, denkend aan een vlugge terugkeer. ,,Daar ben ik mee gestopt.”
En na vandaag gaat ze er zeker niet weer mee beginnen. Aan de ene kant bieden de woorden van de rechter hoop, tegelijkertijd doen ze de achterblijvers van IS vrouwen de moed in de schoenen zinken.
Dat zit als volgt.
De rechter is duidelijk over de kinderen: Nederland moet zich inspannen om ze terug te halen. Zij kunnen niets doen aan de vreselijke beslissing die hun moeders namen, om af te reizen naar een gebied waar terreurorganisatie IS gruweldaden beging die de verbeelding tarten.
De Staat handelt volgens de rechter onzorgvuldig door zich niet actief in te zetten voor de terugkeer van de 56 kinderen – een baby werd onlangs nog geboren, anderen zijn oud genoeg om zich hun ‘vorige’ leven hier nog te herinneren. In de detentiekampen waar ze zitten, zijn de omstandigheden erbarmelijk.
Verspeeld
De vrouwen daarentegen hebben hun rechten verspeeld. Ze keerden ons land de rug toe, wetend dat ze vertrokken naar een plek waar IS ‘weerzinwekkende en grove misdaden’ beging. ,,Ze lieten zich niks gelegen aan de inspanningen van Nederland hen tegen te houden’’, zo sprak de rechter. Maar: als de terugkeer van hun kinderen alleen mogelijk is wanneer de moeders meekomen naar Nederland, dan is het niet anders.
Punt is dat de rechter ook vindt dat Nederland geen ‘grote veiligheidsrisico’s’ hoeft te nemen. Tot voor kort zou dat niet zo’n probleem zijn, omdat er ook een verplichting geldt alle mogelijkheden zoals internationale hulp te benutten. Eerder boden de Amerikanen aan jihadisten naar Europa terug te brengen, de Koerden die de detentiekampen bestieren wilden ze graag kwijt.
Maar nu is er de inval van Turkije in Syrië. De regio waar de vrouwen verblijven is instabiel. Dus lijkt het voor de overheid nog gemakkelijker zich achter onveiligheid te verschuilen, zoals al gebeurde toen journalisten, familieleden en een advocaat zich nog openlijk in de kampen begaven.
,,Ik denk dat ik mijn familie uiteindelijk wel zal gaan zien”, zegt de oma. ,,Maar ik denk ook dat het nog jaren gaat duren.” Zo verwacht ook Klaas Spijk, wiens dochter Mandy uit Gouda met kinderen afreisde, dat Nederland zal blijven hameren op onveiligheid. ,,Terwijl de afgelopen tijd wel weer weeskinderen uit diverse landen en een Duitse vrouw zijn opgehaald.”
Hoopvol
Aan de andere kant zijn er hoopvolle woorden. Advocaat André Seebregts, die het merendeel van de vrouwen vertegenwoordigt, ziet een grote kans op een positieve uitkomst. Hij verwacht binnen twee weken duidelijkheid over terugkeer van de kinderen.
,,Nederland moet meteen met dit vonnis aan de slag. Er kan niet worden gewacht op een hoger beroep.” Seebregts benadrukt dat ook na de Turkse inval de Amerikaanse ambassadeur Hoekstra in Nederland duidelijk was: het aanbod jihadisten te repatriëren staat nog steeds.
Zo kan het dat vader Bert Klijn juist heel opgelucht media te woord staat, in de gang van de rechtbank. Zijn dochter vertrok op 19-jarige leeftijd ‘uit naïviteit’ naar het kalifaat, waar ze kinderen kreeg, die hij van foto’s en video’s kent. Klijn gelooft dat terugkeer een stuk dichterbij is gekomen.
Gemengde gevoelens dus. In stilte vertrokken de familieleden, in een enkel geval ultiem teleurgesteld. De toekomst blijft ongewis. Het vonnis houdt de vrouwen verantwoordelijk, ziet de onschuld van de kinderen en maakt voor die laatste groep een andere toekomst mogelijk.
Dat is zeker gewenst, benadrukt de rechter, gezien de mening van experts en veiligheidsdiensten, die vrezen voor meer radicalisering als de kinderen in de kampen blijven. De vraag is wat de Staat én het internationale krachtenspel in Syrië daarop te zeggen hebben.
AD 11.11.2019 De uitspraak van de rechter dat de Nederlandse Staat alles moet doen om de kinderen van IS-vrouwen te repatriëren, houdt de coalitiepartijen verdeeld. D66 is verguld met de uitspraak, CDA juist niet.
Volgens de rechter is de Staat niets verplicht aan de 23 vrouwen, maar wel aan hun 56 kinderen. Het kabinet wil geen van beide groepen terughalen, dat zou bovendien te gevaarlijk zijn.
Volgens CDA-Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg moet de Staat in hoger beroep. ,,Deze uitspraak is een risicovolle, want als je de kinderen hierheen haalt, geeft dat de ouders ook recht op gezinshereniging. En dan krijg je vroeg of laat ook de ouders of moeders die je juist niet hier wil.’’
D66-Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma betwijfelt dat juist. ,,Er zijn ook regels rond gezinshereniging. Dat kan bijvoorbeeld worden geweigerd als dat niet is in het belang van het kind, of als de openbare orde in het geding komt. Dat zou hier kunnen spelen.’’
Coalitiegenoot VVD spreekt van ‘een frustrerende uitspraak’. ,,Het is gevaarlijk om deze kinderen op te halen. Daarnaast zullen de moeders en vaders snel volgen, gezien recht op gezinshereniging. Dat leidt tot gevaar voor onze nationale veiligheid. Ik hoop dat de Nederlandse staat zal doorprocederen. Wij willen deze kinderen niet terug. En hun ouders al helemaal niet.”
Veiligheid
D66 is juist blij met de uitspraak. ,,Het bevestigt dat wat wij vinden, namelijk dat die kinderen niet hebben gekozen voor een leven in een kamp of het kalifaat. De uitspraak kan bovendien in ons belang zijn, want veel van die kinderen zijn nog helemaal niet geradicaliseerd. 85 procent van hen is niet ouder dan zes jaar, het is in het belang van onze veiligheid hier om hen hierheen te halen voordat zij daar alsnog radicaliseren.’’
Het kabinet wilde zojuist nog niet reageren op de rechterlijke uitspraak. Premier Mark Rutte zei deze eerst ‘zorgvuldig’ te willen bestuderen. ,,Ik heb de uitspraak nog niet gezien. Ik was aan het vergaderen”, aldus Rutte na urenlang overleg over de stikstofcrisis.
Het is overigens nog de vraag of het vonnis praktisch uitvoerbaar is. De Koerden stelden tot dusver dat zij geen kinderen zouden laten gaan zónder hun moeder. De Haagse rechter geeft hiervoor geen leidraad. Volgens het vonnis ontstaat er dan weer een nieuwe situatie. Wel zegt de rechter dat het belang van het terughalen van de kinderen dan prevaleert boven de ‘te respecteren wens’ van de Nederlandse Staat om de moeders daar te laten berechten. Het ‘is dan niet anders’ , zegt de rechter, dat dan ook de moeders terugkeren.
NOS 11.11.2019 In de Tweede Kamer wordt verschillend gereageerd op de uitspraak van de rechter in de zaak die 23 IS-moeders hadden aangespannen. Daarmee blijkt opnieuw de politieke verdeeldheid over het ophalen van moeders en kinderen uit IS-gebied.
VVD en CDA vinden dat er risico’s aan de uitspraak vast zitten. Als kinderen van IS’ers naar Nederland komen, dan hebben de ouders recht op gezinshereniging met alle gevaren van dien, zeggen de partijen.
“Ik hoop dat de Nederlandse staat zal doorprocederen”, zegt VVD-Kamerlid Yesilgöz. “Wij willen deze kinderen niet terug. En hun ouders al helemaal niet.”
Het CDA vindt de misdrijven die deze vrouwen mede hebben gepleegd zwaar wegen. De vrouwen hebben hun recht op hulp verspeeld, vindt CDA-Kamerlid Van Toorenburg. “Volgens mij moeten wij ons vooral inspannen voor de slachtoffers van de genocide.”
‘Medemenselijkheid’
De andere twee regeringspartijen, D66 en ChristenUnie, staan minder afwijzend tegenover de terugkeer van IS-vrouwen en hun kinderen. D66 is voorstander van het actiever terughalen van IS-kinderen. De partij vindt dat nodig vanuit het oogpunt van “medemenselijkheid”, zegt D66-Kamerlid Sjoerdsma. “Die kinderen groeien nu op in detentiekampen, in een mini-kalifaat tussen prikkeldraad.”
Dat probleem ziet ook de ChristenUnie. “Deze uitspraak laat scherp het dilemma zien tussen de situatie van de kinderen die meegenomen zijn naar dit gebied en de moeders die er zelf voor kozen”, zegt Kamerlid Van der Graaf. D66 en ChristenUnie vinden het een risico de kinderen daar te laten radicaliseren, terwijl ze misschien ooit weer naar Nederland komen.
Volgens de uitspraak van de rechter moet Nederland zich inspannen om de kinderen terug te laten komen. Maar de Staat hoeft daarbij geen onredelijke risico’s te nemen, bijvoorbeeld door het leven van militairen op het spel te zetten. Het kabinet bestudeert de uitspraak.
De rechter beschreef in zijn vonnis ook de erbarmelijke omstandigheden waarin de kinderen leven.
‘Er is sprake van een ernstige en acute noodsituatie’
MSN 11.11.2019 De Tweede Kamer reageert verdeeld op de uitspraak van de rechtbank in Den Haag over het terughalen van de kinderen van IS-vrouwen. Het CDA vindt de uitspraak ‘risicovol’, omdat de uitspraak de ouders van de kinderen de mogelijkheid geeft terug te keren. GroenLinks en D66 dringen erop aan de kinderen nu terug te halen.
De rechtbank oordeelde dat de Nederlandse staat er alles aan moet doen om kinderen van Syriëgangers in twee kampen in Noord-Syrië terug te halen. Die plicht geldt niet voor de vrouwen.
Maar, zei de rechter, als de Koerden die kampen bestieren de kinderen niet willen weghalen, moet de overheid kijken of vrouwen en kinderen kunnen worden teruggehaald.
Sterken in positie
Dat baart CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg zorgen. “Risicovolle uitspraak. Met kinderen krijgen ook de ouders recht op terugkeer. Volgens mij moeten we ons vooral inspannen voor de slachtoffers van de genocide.”
“Dit sterkt ons in onze eerdere positie dat kinderen terug moeten worden gehaald”, laat Sjoerd Sjoerdsma (D66) weten.
Het is de vraag hoeveel de Nederlandse Staat zich zal aantrekken van de uitspraak. Premier Rutte wil niet direct reageren. Hij wil eerst de uitspraak bestuderen. Ook minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok zegt dat het ministerie de uitspraak eerst wil bestuderen.
Het kabinet gaf eerder aan dat ze kinderen niet ophalen omdat het daar te onveilig is.
Recht op leven
23 vrouwelijke Syriëgangers hadden tien dagen geleden, via hun zes advocaten, een kort geding aangespannen tegen de Nederlandse Staat. De vrouwen wilden dat zij, samen met hun 56 kinderen, worden opgehaald uit de kampen.
Rechter: “Sprake van ernstige en acute noodsituatie”
“Uit bronnen is op te maken dat de kinderen (onder meer) te maken hebben met bombardementen, seksueel misbruik en martelingen.’
Voor wat betreft de kinderen is er sprake van ernstige schending van mensenrechten, betoogden de advocaten. Het gaat onder andere om het recht op leven van kinderen. De kinderen zijn in levensgevaar en onschuldig, stellen de advocaten. De rechter gaat daarin mee.
‘Kinderen zijn niet verantwoordelijk’
De staat moet zich dus inspannen om die kinderen terug te halen. Volgens de rechter handelt de staat onzorgvuldig als hij zich daarvoor niet actief inzet. Volgens de rechter zijn de kinderen niet verantwoordelijk voor de gedragingen van hun ouders ‘hoe ernstig deze ook zijn’. “De kinderen zijn slachtoffer van het handelen van hun ouders.”
Enorm kamp
De vrouwen zitten met hun kinderen veelal in het gevangenkamp Al-Hol in Noordoost-Syrië: een enorm kamp waar volgens de Verenigde Naties ruim 74.000 mensen zitten, voornamelijk vrouwen en kinderen, en waar de omstandigheden erbarmelijk zijn.
Alle Nederlandse kinderen, waar het vandaag over gaat, zijn jonger dan 12 jaar.
De overheid moet van de rechter wel de ruimte krijgen hoe ze de terugkeer van de kinderen gaat aanpakken. Nederland heeft het niet voor het zeggen in Syrië en hoeft volgens de rechter geen onacceptabele veiligheidsrisico’s te nemen in het gevaarlijke gebied.
De overheid kan daartoe afspraken maken met de Amerikanen of andere partners in de regio. Maar het beleid tot nu toe van het kabinet om betrokkenen niet-actief terug te halen, moet – althans bij de kinderen – ten einde komen, aldus de rechter.
De Nederlandse staat heeft tot op heden geen actie ondernomen om de IS-vrouwen met hun kinderen terug te halen.
Al wel plannen gemaakt
Zowel het Openbaar Ministerie als de Raad voor de Kinderbescherming hebben al wel plannen gemaakt. Als de vrouwen aankomen in Nederland, worden ze aangehouden en vastgezet. Het Openbaar Ministerie zal de vrouwen daarna vervolgen voor deelname aan een terroristische organisatie.
De Verenigde Staten hebben al regelmatig aangedrongen dat Europese landen hun IS-strijders moeten terughalen. Ook hebben de Amerikanen aangeboden om te helpen met de terugkeer.
Over de volwassen vrouwen oordeelt de rechter anders. “Zij zijn welbewust naar Syrië of Irak gegaan om zich aan te sluiten bij IS, een terroristische organisatie. Zij wisten dat die organisatie zich schuldig maakt aan weerzinwekkend en grove misdaden. De vrouwen moet daarvoor berecht worden. De staat wil dat die berechting in de regio plaatsvindt en heeft ook het recht om te proberen die berechting daar plaats te laten vinden.”
Alleen als de Syrisch-Koerdische autoriteiten, of anderen die betrokken zijn bij het terughalen van de kinderen, als voorwaarde stellen dat de moeders mee moeten met de kinderen ‘zal de staat zich ook hiervoor moeten inspannen’. “Zij worden dan in Nederland voor de rechter gebracht.”
IS-kinderen
Volgens de laatste cijfers van de AIVD zitten er ongeveer 140 Nederlanders vast in kampen in Noord-Syrië.
Het gaat om 15 mannen, 35 vrouwen en 90 kinderen.
Een groep Nederlandse vrouwen heeft nu een kort geding aangespannen omdat ze met hun kinderen willen worden opgehaald.
Het terughalen van IS-strijders zorgt al langer voor een groot meningsverschil in de regering.
VVD en CDA zijn tegen het ophalen van de Nederlandse IS’ers en kinderen.
Het kabinet houdt vol: ze gaan de kinderen en vrouwen niet halen. Het kabinet geeft aan dat ze kinderen niet ophalen omdat het te riskant is.
Elsevier 11.11.2019 Nederland moet alles op alles zetten om 56 IS-kinderen zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Dat heeft de rechter geoordeeld in een kort geding dat 23 IS-vrouwen hadden aangespannen.
Volgens de rechter leven de kinderen in de kampen in een acute noodsituatie, zonder dat zij daar zelf voor hebben gekozen. Daarom moet het Nederlandse beleid – dat er tot nu toe op was gericht niet actief terug te halen – veranderen.
Hun moeders hebben geen recht op repatriëring, omdat zij er volgens de rechter zelf voor hebben gekozen om naar IS-gebied af te reizen.
Maar als de Koerden de kinderen niet laten vertrekken zonder hun moeders, moet de overheid kijken of het mogelijk is beide groepen terug te halen. De vrouwen moeten dan worden berecht in Nederland. Ook het Openbaar Ministerie wil dat. Als de vrouwen zelf zouden besluiten hun kinderen niet mee te geven naar Nederland, vervalt de inspanningsverplichting voor de staat om dat kind te repatriëren.
Vier van de 23 vrouwen hebben geen kinderen. Zij hoeven dus niet te worden teruggehaald.
Geen onacceptabele veiligheidsrisico’s
De overheid moet de ruimte krijgen hoe ze de terugkeer van de kinderen gaat aanpakken, vindt de rechter. Nederland heeft het niet voor het zeggen in Syrië en hoeft volgens de rechter geen onacceptabele veiligheidsrisico’s te nemen in het gevaarlijke gebied. De overheid kan daartoe afspraken maken met de Amerikanen of andere partners in de regio.
Volgens de rechter zijn de kinderen het slachtoffer van het handelen van hun moeder of ouders. Zij hebben allemaal de Nederlandse nationaliteit en zijn jonger dan twaalf jaar. De meesten zelfs onder de zes jaar. De rechter benadrukte dat de kinderen nu nog zo klein zijn dat het meer risico oplevert als ze nu niet zouden worden teruggehaald, omdat ze nu nog niet echt beïnvloed zijn door terroristische denkbeelden.
De vrouwen hebben er de afgelopen jaren volgens de rechter uit vrije wil en bewust voor gekozen om uit te reizen naar het strijdgebied in Syrië of Irak en zich daar aan te sluiten bij Islamitische Staat. Ze zitten nu vast in de kampen Al-Hol en Al-Roj die door de Koerden worden beheerd. De omstandigheden in de kampen zijn erbarmelijk. Er is veel agressie en geweld, weinig voedsel en water, er heersen ziektes, mensen worden gemarteld en er zijn bombardementen.
Nederlanders kunnen zichzelf wel melden
Het kabinet hield het tot nu toe bij het standpunt dat de vrouwen in de regio moeten worden berecht, het liefst via een internationaal tribunaal. Maar of dat er komt is maar zeer de vraag.
Nederlanders kunnen zichzelf wel melden bij de Nederlandse ambassade in Ankara. Eind oktober maakten twee vrouwen gebruik van die regeling. Een van de vrouwen is het Nederlanderschap afgenomen. De andere vrouw keert waarschijnlijk terug naar Nederland, al moet Turkije eerst nog beslissen of zij daar moet worden vervolgd.
NU 11.11.2019 De Nederlandse Staat moet zich inspannen om 56 kinderen en eventueel hun negentien moeders vanuit Syrië naar Nederland te halen. Dat heeft de rechtbank in Den Haag maandag bepaald in een kort geding.
Uitspraak terughalen IS-kinderen;
Nederland heeft de verplichting om zich in te spannen om IS-kinderen terug te halen.
Hun moeders moeten alleen worden teruggehaald als het niet anders kan.
De overheid moet binnen veertien dagen actie ondernemen.
Het kort geding was aangespannen vanwege het acute gevaar in de kampen in Syrië.
Nederland kan volgens de rechtbank niet gedwongen worden om de kinderen te repatriëren, omdat er wel degelijk gevaar is door de instabiele situatie in Syrië.
“De Staat hoeft geen onnodige veiligheidsrisico’s te nemen, maar moet wel alle mogelijkheden die er zijn, zoals de door de Amerikanen geboden hulp, benutten”, aldus de rechtbank.
Dat komt erop neer dat de Nederlandse regering alles moet doen wat in haar macht ligt. Als de overheid zegt dat het niet mogelijk is, moet het bewijs overhandigen dat er alles aan gedaan is.
Dat betekent volgens advocaat André Seebregts, die het merendeel van de eisers bijstaat, dat Nederland binnen de gestelde termijn van veertien dagen contact op moet nemen met de Koerden, dan wel de Amerikanen.
De Koerden voeren de regie over de kampen waar de vrouwen en kinderen vastzitten. De Amerikanen hebben laten weten hen voor Nederland te willen ophalen.
Vrouwen alleen teruggehaald als het niet anders kan
in totaal 23 vrouwen spanden een kort geding tegen de Staat aan omdat zij en hun kinderen in acuut gevaar zouden zijn. De rechtbank erkent dit gevaar en spreekt van een “schrijnende situatie”.
In het geval van de vrouwen geldt echter dat zij alleen teruggehaald moeten worden als de Koerden de kinderen alleen samen met hun moeders laten gaan.
“De vrouwen hebben niet het zelfstandige recht om naar Nederland teruggehaald te worden omdat zij met hun volle verstand zijn afgereisd naar Syrië en zich hebben aangesloten bij IS, een terroristische organisatie”, aldus de rechtbank.”De kinderen zijn daarentegen het slachtoffer van het handelen van hun ouders.”
Vier van de 23 vrouwen hebben geen kinderen. “Voor hen is dit dan ook een verdrietige uitspraak”, benadrukt Seebregts.
Kabinet wil vrouwen in de regio berecht hebben
Het kabinet wil dat de vrouwen in de regio worden berecht en de rechtbank vindt dat Nederland het recht heeft om uit te vinden of dat eventueel mogelijk is.
Of de regionale berechting in Irak er ook komt, is nog maar zeer de vraag. De Iraakse minister van Buitenlandse Zaken zei onlangs dat het land niet bereid is Nederlandse IS’ers te berechten. Volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) gaan de onderhandelingen met Bagdad echter nog door.
Kans dat ook vrouwen komen ‘redelijk groot’
Seebregts zegt dat de kans redelijk groot is dat ook de vrouwen teruggehaald worden, omdat de Koerden altijd duidelijk hebben gemaakt de vrouwen samen met hun kinderen af te willen geven. “Net als de Amerikanen, de Turken en de Russen”, aldus de raadsman.
De vrouwen en kinderen bevinden zich op dit moment in de gevangenkampen Al Hol en Al Roj in Noordoost-Syrië. Het kamp Al Roj ligt in de door Turkije gewenste veiligheidszone.
Kabinet wil uitreizigers niet ophalen vanwege gevaar
Volgens het huidige kabinetsbeleid worden Nederlandse uitreizigers niet actief opgehaald uit Syrië. Het kabinet wil Nederlandse ambtenaren niet in gevaar brengen door ze naar een onveilig gebied te sturen.
Dit is anders als Nederlanders zich zelf melden bij de Nederlandse ambassade, zoals onlangs twee vrouwen en hun drie kinderen in de Turkse stad Ankara deden.
Een van de vrouwen is het Nederlanderschap afgenomen. De andere vrouw keert waarschijnlijk terug naar Nederland, al moet Turkije eerst nog beslissen of zij daar vervolgd moet worden.
Vrouwen zullen bij aankomst worden aangehouden
Mocht het de regering lukken om de vrouwen naar Nederland te halen, dan zullen zij direct worden aangehouden en op de terroristenafdeling in Vught worden geplaatst. Tegen alle personen van wie bekend is dat zij vanuit Nederland naar de strijdgebieden in Syrië en Irak zijn afgereisd, loopt een strafrechtelijk onderzoek.
De kinderen zullen op hun beurt worden opgevangen en in de gaten worden gehouden door de Raad voor de Kinderbescherming. Deze raad zal uiteindelijk adviseren waar de kinderen het beste geplaatst kunnen worden.
Er is nog hoger beroep mogelijk, maar Nederland is in de tussentijd wel al verplicht actie te ondernemen.
Telegraaf 11.11.2019 De Nederlandse Staat moet 56 kinderen van IS-vrouwen terughalen. De 23 IS-vrouwen zelf hoeven niet teruggehaald te worden. Dat oordeelde de voorzieningenrechter in Den Haag op maandag.
Als de Koerden de kinderen niet laten vertrekken zonder hun moeders dan ontstaat er een nieuwe situatie, aldus het vonnis. Dan moet de overheid kijken of het mogelijk is om beide groepen terug te halen. De vrouwen moeten dan worden berecht in Nederland. Ook het Openbaar Ministerie wil dat. Als de vrouwen zelf zouden besluiten hun kinderen niet mee te geven naar Nederland, vervalt de inspanningsverplichting voor de Staat om dat kind te repatriëren.
De overheid moet wel de ruimte krijgen hoe ze die terugkeer gaat aanpakken. Nederland heeft het niet voor het zeggen in Syrië en hoeft volgens de rechter geen onacceptabele veiligheidsrisico’s te nemen in het gevaarlijke gebied. De overheid kan daartoe afspraken maken met de Amerikanen of andere partners in de regio.
De kinderen hebben allen de Nederlandse nationaliteit en zijn jonger dan twaalf jaar. De meesten zelfs onder de zes jaar. De rechter benadrukte dat de kinderen nu nog zo klein zijn dat het meer risico oplevert als ze nu niet zouden worden teruggehaald, omdat ze nu nog niet echt beïnvloed zijn door terroristische denkbeelden.
De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had. Ze zitten nu vast in kampen die door de Koerden worden beheerd. Ze willen terug naar Nederland, maar het kabinet weigert ze actief terug te halen.
’Binnen twee weken duidelijkheid’
Advocaat André Seebregts noemt de beslissing een „mooi afgewogen vonnis.” De advocaat verwacht dat er binnen twee weken duidelijkheid is voor de – met name jonge – kinderen die in de Koerdische opvangkampen in Syrië zitten. Wanneer de kinderen, al dan niet met hun moeder, zullen terugkomen naar Nederland, durft hij niet in te schatten.
Seebregts verwacht echter niet dat de kinderen zonder hun moeders terug zullen keren. „De Koerden hebben al meerdere keren duidelijk laten merken dat ze de kinderen niet van hun moeder willen scheiden.”
Naar rechter stappen staat vrij
Het regeringsbeleid is nog steeds dat Nederland geen Nederlanders terughaalt uit Syrië. Alleen wie erin slaagt om een diplomatieke post te bereiken, kan eventueel hulp krijgen. Is het repatriëren van vrouwen die zelf besloten om naar een oorlogsgebied te vertrekken een beslissing die een rechter moet nemen, of is het aan de politiek?
„Je kunt altijd naar de rechter stappen als je vindt dat je wordt geschaad in je rechten”, zegt Jon Schilder, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam. „Er rust een algemene verplichting op de overheid om het recht op leven van onderdanen te garanderen. Maar niet ten koste van alles.”
„Er is ook nog zoiets als eigen verantwoordelijkheid. Als je in een botsauto stapt en je raakt gewond, kun je de exploitant verantwoordelijk stellen, maar grote kans dat de rechter zal zeggen dat je zelf het risico hebt aanvaard door in een botsauto te stappen.”
Volgens hoogleraar internationaal recht Geert-Jan Knoops is er geen enkel internationaal verdrag waarin letterlijk staat dat de Staat verplicht is om onderdanen terug te halen.
„Dan moet je het hebben van een analoge redenering: er is misschien geen rechtens afdwingbare juridische plicht om iets te doen. Maar wel een inspanningsverplichting.”
Intussen heeft Turkije aangekondigd vandaag te beginnen met het terugsturen van IS’ers naar landen van herkomst. Minister Blok (Buitenlandse Zaken) weet niet of daar ook Nederlanders bij zitten. Maar als het gebeurt, gebeurt dat in overleg, zodat de IS’ers bij aankomst in Nederland kunnen worden aangehouden.
NOS 11.11.2019 Nederland moet zich inspannen om 56 IS-kinderen zo snel mogelijk op te halen uit detentiekampen in het noordoosten van Syrië. Dat heeft de rechter geoordeeld in een kort geding dat hun 23 moeders hadden aangespannen.
Volgens de rechter leven de kinderen in de overvolle kampen al-Roj en al-Hol in een acute noodsituatie, zonder dat zij daar zelf voor gekozen hebben. Daarom moet het Nederlandse beleid om de kinderen niet actief terug te halen, veranderen.
De rechter beschrijft in zijn vonnis de erbarmelijke omstandigheden waarin de kinderen leven.
‘Er is sprake van een ernstige en acute noodsituatie’
Hun moeders hebben geen recht op repatriëring, omdat zij er volgens de rechter zelf voor hebben gekozen om naar IS-gebied af te reizen. Wel houdt de rechter er rekening mee dat de autoriteiten ter plaatse de kinderen alleen samen met hun moeders laten gaan. In dat geval moet Nederland ook de moeders terughalen, zegt de rechter.
In de uitspraak benadrukt de rechter dat het hier gaat om een inspanningsverplichting voor de staat. Volgens hem kan Nederland namelijk niet worden gedwongen tot iets waar het niet toe in staat is. Wel zegt de rechter dat de overheid gebruik moet maken van Amerikaanse hulp bij de repatriëring en de bereidheid van de Syrische Koerden om de kinderen, en eventueel hun moeders, uit de kampen te laten vertrekken.
Gedeeltelijk hun zin
Volgens verslaggever Mattijs van de Wiel hebben de moeders gedeeltelijk hun zin gekregen. “De rechter is het eens met de advocaten dat de staat verantwoordelijk is voor de kinderen, en de overheid moet zich inspannen voor hun terugkeer. Maar er is geen stok achter de deur, geen dwangsom en de rechter gaat straks ook niet controleren wat de staat met deze uitspraak doet.”
André Seebregts, een van de advocaten van de moeders, is tevreden met de uitspraak. Hij zegt erop te rekenen dat Nederland inderdaad zijn best gaat doen. “Dat betekent dat als de Koerden wordt gevraagd om ze te laten gaan, dat die waarschijnlijk ‘ja’ zeggen, net als de Amerikanen. Dus onder die omstandigheden lijkt het erop dat het wel zal leiden tot het resultaat dat we willen.”
De Nederlandse Staat wil de moeders en kinderen tot nu toe niet ophalen, omdat de vrouwen uit vrije wil zijn afgereisd naar IS-gebied. “Ze hebben zo bijgedragen aan het functioneren van IS en hun kinderen in een zeer gewelddadige omgeving gebracht”, zei landsadvocaat Reimer Veldhuis anderhalve week geleden tegen de rechter. Ook vindt Nederland een terughaalactie te gevaarlijk.
AD 11.11.2019 De rechter in Den Haag heeft vandaag, in een zaak die namens 23 vrouwen die in Syrische kampen verblijven is aangespannen, beslist dat de 56 kinderen van IS-vrouwen door de Nederlandse staat moeten worden teruggehaald.
De Staat moet er alles aan doen om de kinderen van IS’ers terug te halen naar Nederland. Voor de IS-vrouwen zelf geldt daartoe geen verplichting, maar door de uitspraak neemt de kans dat de moeders met hun kinderen meekomen wel toe.
De rechter is van mening dat de Nederlandse staat terecht heeft aangevoerd dat zij niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de schendingen van mensenrechten in Syrië. Daardoor kan door de vrouwen ook geen beroep op consulaire bijstand vanuit Nederland worden gedaan, zegt de rechter.
De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had.
De rechter vindt evenwel dat Nederland zich het schrijnende lot van de kinderen van de Syriëgangers moet aantrekken. ,,Die kozen niet voor het kalifaat, maar hebben nu wel te maken met marteling, misbruik en gebrek aan voorzieningen’’, klinkt het. Er is sprake van een ‘ernstige en acute noodsituatie’. Om die situatie het hoofd te bieden is repatriëring noodzakelijk. ,,Het kan niet op een andere manier’’
Ondertussen is de situatie in Noord Syrië steeds chaotischer aan het worden, door de Turkse inval. De Koerden die de kampen bewaken zijn daardoor in de knel gekomen. ,,Als Nederland niets doet, krijgt de Syrische president Al-Assad de kinderen straks in handen”, stelde advocaat Tom de Boer namens de vrouwen. Die president is de afgelopen jaren van talloze mensenrechtenschendingen beschuldigd.
De rechter wijst op het gevaar dat de kinderen, allen onder de twaalf en met alleen de Nederlandse nationaliteit, lopen als er niets wordt gedaan. De rechter benadrukt dat de moeders vrijwillig afreisden naar het kalifaat en spreekt zich niet uit over hun eis om hun eigen proces te mogen bijwonen. Als de Koerden de kinderen niet laten vertrekken zonder hun moeders dan ontstaat er een nieuwe situatie, aldus het vonnis.
Inspanningsverplichting
De Staat is er veel aan gelegen de vrouwen ter plaatse te laten berechten en de rechter is van oordeel dat er ruimte moet zijn om de mogelijkheden daartoe te onderzoeken. Maar als de autoriteiten de kinderen alleen met hun moeder laten vertrekken, dan moeten ze meekomen. De vrouwen worden dan in Nederland vastgezet en moeten hier worden berecht. Ook het Openbaar Ministerie wil dat en de voorbereidingen zijn al getroffen.
De rechter verplicht de Staat tot een ‘inspanningsverplichting’, maar legt geen dwangsom op zoals geëist. Het beleid tot nu toe van het kabinet om betrokkenen niet-actief terug te halen, moet – althans bij de kinderen – ten einde komen, aldus de rechter. Als de vrouwen zelf zouden besluiten hun kinderen niet mee te geven naar Nederland, vervalt de inspanningsverplichting voor de Staat om het kind te repatriëren.
Geen risico’s nemen
Nederland heeft geen zeggenschap in Syrië en hoeft volgens de rechter geen ‘substantiële veiligheidsrisico’s’ te nemen. Bij de repatriëring moet de Staat wel hulp van de Koerden of Amerikanen aannemen, aldus de rechter. De overheid kan daartoe afspraken met de VS of andere partners in de regio maken. Naar verluidt bood de VS al hulp aan bij de repatriëring van IS-vrouwen en hun kroost. De Koerden zouden de vrouwen kwijt willen.
Advocaat André Seebregts, die namens de vrouwen optreedt, ziet in de uitspraak een ‘redelijke kans’ dat de kinderen terugkomen. Hij spreekt over een ‘afgewogen vonnis’. Premier Mark Rutte geeft aan dat het kabinet de uitspraak van de rechter om de IS-kinderen terug te halen ‘zorgvuldig gaat bestuderen’. ,,Ik heb de uitspraak nog niet gezien. Ik was aan het vergaderen”, aldus de premier.
‘Leven gaat eindelijk door’
,,Mijn leven gaat eindelijk door’’, reageert Bert Klijn geëmotioneerd op de uitspraak. De man, wiens dochter in 2015 op 19-jarige leeftijd naar het kalifaat vertrok, zegt ‘heel gelukkig’ te zijn. Klijns dochter kreeg in IS-gebied twee dochters, waarvan de oudste inmiddels drie is en de jongste bijna twee. ‘Geweldige meiden’, zegt hij over de kleintjes, die hij alleen van foto’s en video’s kent.
,,Ik heb ze nog nooit in het echt gezien, maar ze weten dat ik hun opa ben.’’ Volgens Klijn is zijn dochter destijds uit ‘naïviteit’ naar Syrië vertrokken. De jonge vrouw dacht er in een ziekenhuis te gaan werken. Ze trouwde er met een IS-strijder. Klijn realiseert zich dat zijn dochter de cel in moet bij een terugkeer. ,,Ze bereidt de kinderen daar al op voor, ze weten al dat ze bij opa en oma komen wonen, omdat mama een tijdje weg moet.”
‘Nog veel onzekerheid’
Ook Klaas uit Gouda is blij met de uitspraak, zij het slechts ten dele. Zijn dochter Mandy reisde samen met haar kinderen af naar het kalifaat. ,,Er blijft veel onzekerheid’’, zegt hij. ,,Veel open eindjes, ook omdat er geen tijdsbestek is genoemd en omdat de Koerden de vrouwen niet zonder kinderen laten gaan.’’
Volgens de Gouwenaar voelt het alsof ‘we geen klap zijn opgeschoten’ met het oordeel. Hij is bang dat de Nederlandse overheid zal volhouden dat het onveilig in het gebied is. ,,Net zoals ze altijd hebben gedaan’’, zegt hij. Hij wijst erop dat er de afgelopen week wel ‘weeskinderen uit diverse landen en een Duitse vrouw zijn opgehaald’.
‘Gestopt met spullen kopen’
Ook een naar de zitting gekomen grootmoeder, die anoniem wil blijven, zegt te vrezen dat de Staat ‘zich zal verschuilen’. ,,Ik denk dat ik ze de komende jaren niet terug zal zien’’, zegt de vrouw over haar dochter en kleinkind. ,,Ik ben maar gestopt met spullen te kopen, zoals ik dat wel deed voor het geval ze zouden komen.’’
Kinderombudsman Margrite Kalverboer, die het kabinet meerdere malen opriep om de Nederlandse kinderen terug te halen, reageert verheugd op de uitspraak. ,,Met belangstelling volgen we hoe het kabinet vervolg gaat geven aan deze uitspraak”, laat ze in een reactie weten.
OmroepWest 11.11.2019 De rechtbank in Den Haag heeft de Staat verplicht om er alles aan te doen om kinderen van IS-vrouwen in kampen in Syrië terug naar Nederland te halen. Voor de IS-vrouwen zelf is de Staat dat niet verplicht. Dat bleek maandag uit het vonnis van de voorzieningenrechter.
Advocaten hadden namens 23 vrouwen en 56 kinderen een kort geding aangespannen. De vrouwen zijn de afgelopen jaren afgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had.
De vrouwen zitten nu vast in door Koerden beheerste kampen. Ze willen terug naar Nederland, maar het kabinet weigert actief om ze terug te halen. Een van de vrouwen zou de Goudse Mandy zijn, die met vijf kinderen in het gebied zit.
Volgens de rechter hebben de kinderen in de kampen niet voor het kalifaat gekozen, maar hebben ze nu wel te maken met de noodsituatie in Noord-Syrië. Zo kreeg Jeugdzorg Haaglanden in september de voogdij over twee kinderen in een IS-kamp, nadat de moeder was overleden en de vader niet te vinden was.
De Raad van de Kinderbescherming vertelde dat de kinderen in het vluchtelingenkamp te weinig voedsel en medische zorg krijgen en dat zij hierdoor ernstige medische klachten hebben.
Slachtoffer van handelen ouders
‘De overheid dient zich het schrijnende lot van de kinderen aan te trekken’, zei de rechter maandag. ‘Zij zijn het slachtoffer van handelen van hun moeder of ouders.’ De kinderen hebben allen de Nederlandse nationaliteit en zijn onder de twaalf jaar.
Voor de vrouwen heeft de Staat geen verplichting om ze terug naar Nederland te halen. Volgens de rechter hebben ze bewust voor een reis naar het strijdgebied gekozen. Alleen als de Koerden kinderen niet willen laten vertrekken zonder hun moeders ontstaat er volgens de rechter een nieuwe situatie, en dan moet de overheid volgens het vonnis kijken of het mogelijk is om beide groepen terug te halen.
MSN 11.11.2019 De Staat moet er alles aan doen om de kinderen van IS-vrouwen uit kampen in Noord-Syrië terug te halen naar Nederland. Voor de IS-vrouwen zelf geldt daartoe geen verplichting. De voorzieningenrechter in Den Haag heeft dat maandag bepaald in een kort geding dat advocaten namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen hebben aangespannen tegen de Staat.
Als de Koerden de kinderen niet laten vertrekken zonder hun moeders dan ontstaat er een nieuwe situatie, aldus het vonnis.
De vrouwen zijn de afgelopen jaren uitgereisd naar het strijdgebied in Syrië of Irak waar Islamitische Staat het voor het zeggen had. Ze zitten nu vast in kampen die door de Koerden worden beheerd. Ze willen terug naar Nederland, maar het kabinet weigert ze actief terug te halen.
Telegraaf 11.11.2019 Turkije begint vandaag naar eigen zeggen met het terugsturen van opgepakte strijders van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Een Duitse IS’er zal als eerste op het vliegtuig worden gezet. Wat betekent deze aankondiging voor Nederland?
Vijf vragen over hoe het terugsturen precies werkt;
Komen polderjihadisten nu massaal terug?
Nee. Ten eerste is het nog afwachten of Turkije de daad bij het woord voegt. Ten tweede leek de minister met name te doelen op IS-strijders die Turkije eerder heeft opgepakt in Noord-Syrië, tijdens de militaire operatie daar. Onbekend is of daar Nederlanders bij zitten.
Er zitten wel Nederlandse Syriëgangers in een Turkse cel, maar dat is slechts een handvol. Loes F. uit Geleen en Souad D. uit Franeker zijn twee jihadvrouwen die al langer in de cel zitten en terug willen. Ook Xaviera Rose-Claire S. uit Apeldoorn zit vast in Turkije. Ruim een week geleden meldden zich nog twee Nederlandse vrouwen bij de Nederlandse ambassade in Ankara, in de hoop terug te keren. In totaal gaat het om naar schatting een zevental Nederlandse jihadisten, onder wie ook twee of drie mannen.
Er zijn al eerder nederjihadisten overgevlogen uit Turkije naar Nederland. Reda N. en Oussama A. kwamen met een gewoon lijnvliegtuig, maar onder begeleiding van de marechaussee. Na aankomst op Schiphol werden ze aangehouden en afgevoerd naar de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught.
En wat als hun paspoort is afgepakt?
Een van de twee dames die zich een week geleden meldden op de Nederlandse ambassade, heeft alleen nog maar de Marokkaanse nationaliteit. Dat betekent echter niet dat ze niet teruggestuurd kan worden naar Nederland. Wel dat ze, als ze is berecht en haar straf heeft uitgezeten, het land uit wordt gezet.
Wat voor straffen krijgen ze hier?
De straffen voor vrouwen komen neer op zo’n anderhalf tot twee jaar cel. Voor mannen, van wie de kans veel groter is dat ze hebben gevochten of zich schuldig hebben gemaakt aan gruwelen, is een jaar of zes de norm. Vorig jaar kreeg de Utrechtse strijder Oussama A. 7,5 jaar omdat hij had gesold met het lijk van een IS-slachtoffer. Zijn vriend Reda N. kwam er vanaf met 4,5 jaar omdat bij hem hard bewijs ontbreekt dat hij gruweldaden heeft begaan.
En hoeveel IS’ers zitten er nog aan te komen?
Voor Nederland is de flinke groep IS- vrouwen in de Koerdische kampen in Noord-Syrië van groter belang dan die nu al in een Turkse cel zitten. Het gaat om zo’n vijftien mannen en veertig vrouwen plus tegen de honderd kinderen met een Nederlandse link. Het kabinet staat onder steeds grotere druk om hen terug te halen naar Nederland.
De Haagse voorzieningenrechter bepaalde vandaag dat Nederland het maximale moet doen om de kinderen uit Nederlandse IS-gezinnen te repatriëren.
NOS 11.11.2019 Turkije heeft vandaag een Amerikaanse IS-strijder teruggestuurd naar de Verenigde Staten. Dat heeft de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Soylu gezegd tegen verschillende staatsmedia. Later deze week volgen er volgens hem nog zeven Duitsers en elf Fransen.
Soylu waarschuwde vorige week dat Turkije vandaag zou beginnen met het terugsturen van gevangengenomen buitenlandse IS-strijders. Volgens Turkije-correspondent Lucas Waagmeester moet dit dreigement vooral als drukmiddel in de onderhandelingen over de IS-strijders worden gezien. “Het is een signaal van: opschieten, we willen vooruitgang zien”, zegt hij.
Niet uitzonderlijk
Het is volgens Waagmeester niet uitzonderlijk dat IS’ers terug worden gestuurd. “Nederland heeft in het verleden ook IS-strijders teruggehaald. Dat is toen in overleg gegaan met Turkije. Deze mensen zijn daarna in Nederland vervolgd”, zegt Waagmeester. In het geval van de Amerikaanse IS’er zouden ook de gebruikelijke procedures zijn gevolgd.
Turkije vindt dat Europa het land opzadelt met het probleem van de IS-strijders. “De dreigementen over uitzetting zijn een uiting van frustratie”, aldus Lucas Waagmeester. “Veel Europese landen vinden dat de strijders in deze regio moeten worden berecht, maar Turkije zit zelf ook niet op de IS’ers te wachten. Ze vinden dat de Europese landen ‘hun eigen rommel’ moeten opruimen.”
Handjevol IS’ers
Ook de Nederlandse regering is van mening dat de IS-strijders in de regio moeten worden berecht. Volgens Waagmeester gaat hierbij wel om een andere groep IS-strijders. “Deze groep van zo’n 50 volwassenen en 95 kinderen zit in gevangenkampen in Noord-Syrië en is handen van de Koerden. In Turkije zelf zit maar een handjevol Nederlandse IS’ers.”
Turkije pakte onlangs tijdens een offensief in Noord-Syrië naar eigen zeggen een grote groep IS-strijders op. Volgens de Turkse president Erdogan zitten er nu zo’n 1200 IS-strijders in Turkse gevangenissen. Het is niet duidelijk of dit aantal ook klopt.
Telegraaf 11.11.2019 De Turkse regering begint naar eigen zeggen vandaag al met het terugsturen van buitenlandse IS’ers die gevangen zitten in Turkse gevangenissen. Vandaag zal een Duitse IS’er de grens over worden gezet, donderdag volgen zeven andere Duitsers.
Het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken kondigde vandaag aan ook nog eens elf Franse IS’ers uit te zetten. „De procedures voor elf buitenlandse terroristische strijders van Franse oorsprong die in Syrië gevangen zijn genomen, is in gang gezet”, aldus woordvoerder Ismail Catakli, zo meldde persbureau Anadolu.
Hij voegde eraan toe dat buitenlandse strijders uit Ierland, Duitsland en Denemarken ook worden voorbereid op repatriëring naar hun thuisland.
Onbekend is of in Turkije ook mannelijke IS’ers vastzitten met de Nederlandse nationaliteit. Wel zitten er twee vrouwen vast waarvan een met de Nederlandse nationaliteit en een waarvan de Nederlandse nationaliteit twee weken geleden is ontnomen. Ankara heeft overigens aangekondigd dat het afnemen van de nationaliteit de Turken er niet van zal weerhouden om de IS-aanhangers terug te sturen.
Turkije is boos dat Westerse landen weigeren buitenlandse IS’ers terug te nemen en in eigen land te berechten. Ankara vindt dat het daardoor tegen haar wil voor jaren opgezadeld wordt met duizenden gevaarlijke IS’ers.
Als een IS’er met de Nederlandse nationaliteit met een Turks toestel aankomt op Schiphol, kan Nederland die niet linea recta met hetzelfde toestel terugsturen richting Ankara. De marechaussee is verplicht de Nederlander te accepteren maar kan die wel onmiddellijk in de boeien slaan op verdenking van lidmaatschap van een terreurorganisatie.
Van vrouwelijke aanhangers, die veelal niet op het strijdtoneel actief waren maar wel ’ondersteunende diensten’ leverden, zal ook een lidmaatschap bewezen moeten worden. Zo kon in Duitsland een vrouwelijke IS’er alleen veroordeeld worden toen bewezen werd dat zij jarenlang in een huis woonde waarvan de oorspronkelijke bewoners door IS waren verdreven.
In Turkije zitten naar schatting enkele honderden IS’ers gevangen. Het merendeel daarvan kwam in handen van de Turken na de inval van Turkse troepen in het noordoosten van Syrië waar hoofdzakelijk Koerden wonen. Het grootste deel van de gevangen IS’ers is echter in handen van de Koerden die over een groot tekort aan middelen beschikken om ze gevangen te houden, laat staan te berechten.
AD 11.11.2019 Turkije heeft een begin gemaakt met het terugsturen van buitenlandse IS-strijders. Minimaal twee gevangenen zijn het land uitgezet. Volgens persbureau Reuters gaat het om een Duitser en een Amerikaan. Het is onbekend waar zij naartoe zijn gestuurd.
Reuters baseert zich op uitspraken van een regeringswoordvoerder. Ook persbureau AP maakt gewag van het terugsturen van IS-strijders, maar volgens de bron van dat bericht gaat het om een Amerikaan en een Deen. Deense media bevestigen dat: vanmiddag werd op de luchthaven van Kopenhagen een teruggestuurde 28-jarige man aangehouden.
Het terugsturen komt niet als een verrassing: vorige week kondigden de Turken al aan dat ze ertoe zouden overgaan, wat tot spanningen met NAVO-partners leidde. Die zitten niet te wachten op de terugkeer van de mannen die in het verleden naar Syrië en Irak trokken om te vechten.
Ook Nederland heeft dat standpunt. Wel oordeelde de rechter in Den Haag vandaag dat 56 kinderen van IS-vrouwen door de Nederlandse staat moeten worden teruggehaald. Nederland moet er alles aan doen om de kinderen van IS’ers terug te halen naar Nederland. Voor de IS-vrouwen zelf geldt daartoe geen verplichting, en dus ook voor mannelijke IS-strijders niet.
De Turken lijken echter vastbesloten om ook mannen de grens over te zetten. Suleyman Soylu, de minister van binnenlandse zaken, zei vorige week dat 1200 buitenlandse IS-strijders in de Turkse cel zitten en dat er bij het recente Turkse initiatief in Noord-Syrië opnieuw 287 IS-leden, inclusief vrouwen en kinderen, zijn vastgezet.
De Turkse regering meldt volgens Reuters dat nog 23 Europese IS-leden deze week het land moeten verlaten. Onder hen zijn geen Nederlanders. Het zou gaan om elf Fransen, negen Duitsers, twee Ieren en een Deen.
Een woordvoerder van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken meldt desgevraagd dat Nederland ‘in contact staat’ met Turkije over dit onderwerp. ,,Op individuele gevallen kunnen we niet ingaan.”
In antwoorden op Kamervragen laat het kabinet vandaag weten dat Nederland voorbereid is op de eventuele terugkeer van strijders. Zij staan internationaal gesignaleerd. Hun paspoorten zijn ongeldig verklaard. Als ze terugkeren naar Nederland worden ‘alle beschikbare middelen’ aangewend om ervoor te zorgen dat zij geen gevaar vormen.
Telegraaf 11.11.2019 Turkije is maandag begonnen met de repatriëring van gevangengenomen militanten van Islamitische Staat (IS) naar hun land van herkomst. Eén Duitse IS-strijder zal maandag door Turkije worden uitgezet. Donderdag worden nog eens zeven Duitse IS-militanten gerepatrieerd.
Ze zitten gevangen in detentiecentra en worden op 14 november teruggestuurd, zei een woordvoerder van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken maandag. Een Amerikaanse IS-militant is ook al uitgezet, meldde staatspersbureau Anadolu.
Turkije treft daarnaast voorbereidingen om elf in Syrië gevangen genomen Fransen uit te zetten, samen met verschillende andere Europeanen. Ze worden ervan beschuldigd zich te hebben aangesloten bij terreurgroep Islamitische Staat. Dat zei het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken maandag.
„De procedures voor elf buitenlandse terroristische strijders van Franse oorsprong die in Syrië gevangen zijn genomen, is in gang gezet”, aldus woordvoerder Ismail Catakli.
Hij voegde eraan toe dat buitenlandse strijders uit Ierland, Duitsland en Denemarken ook worden voorbereid op repatriëring naar hun thuisland.
De communicatiedirecteur van president Recep Tayyip Erdogan zei eerder tegen de Stuttgarter Zeitung dat Turkije in totaal twintig Duitse IS-militanten wil deporteren.
Diverse Europese landen hebben tot nu toe geweigerd IS-aanhangers terug te halen die onder leiding van de Koerdische militie YPG in het noorden van Syrië zijn opgepakt. De Turkse regering ergerde zich aan de passiviteit van Europese landen bij het terughalen van Syriëgangers.
MSN 11.11.2019 Turkije is maandag begonnen met het terugsturen van gevangengenomen strijders van Islamitische Staat. Dat meldt persbureau AP op basis van de Turkse staatszender TRT Haber.
Een woordvoerder van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigde dat één Amerikaan al is teruggekeerd. Later in de week zouden nog zeven Duitsers volgen. Het is onduidelijk hoeveel jihadisten Ankara in totaal wil terugsturen.
President Erdogan zei vrijdag dat er ongeveer 1.200 strijders van IS opgesloten zitten onder het bewind van de Turken. Turkije dringt er bij Europese landen al langer op aan Syriëgangers terug te nemen, ook als hun paspoort is ingenomen. Europese landen zijn daar tot nu toe terughoudend in, tot frustratie van Ankara. Begin deze maand noemde de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Suleyman Soylu het „onacceptabel” en „onverantwoordelijk” dat het westen weigert strijders terug te nemen.
De Nederlandse inlichtingendienst AIVD schat dat er zo’n 55 Nederlandse volwassenen en 90 kinderen in Syrische detentiekampen verblijven. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) kwam eerder met een plan om Syriëgangers in Irak te laten berechten, maar volgens Irak is daar vooralsnog geen sprake van.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8c97931a-3b74-11eb-bec7-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9db83f5c-1ec6-11eb-992e-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/daefab70-1d23-11eb-89c3-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a675fef6-0ee8-11eb-a8a4-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ea269d8c-1a04-11eb-9373-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/04af879c-12ba-11eb-acaf-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5ee6b8f6-13d8-11eb-91da-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ead774d6-0fe1-11eb-acaf-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/77138a80-0ef6-11eb-babb-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/34c244e6-19f5-11eb-998c-0218eaf05005.jpg)
Jean Castex
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a6554a8a-0ee8-11eb-a8a4-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c48c10a0-fa94-11ea-b9cc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1d41eb70-0805-11eb-8de0-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9bed6596-06cd-11eb-a79a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9ffe1198-071e-11eb-bd6e-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ff2b781e-04d4-11eb-86c5-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eaa53146-04b6-11eb-bc1b-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f7290bbe-fe7f-11ea-a1ab-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/46e91b42-fd60-11ea-8310-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/68bcd728-fc1a-11ea-8a27-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1f77cef4-d0ed-11ea-ba7d-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/588c7dc6-0e2c-11eb-a79a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f23e1122-0e28-11eb-8a4f-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/13af997c-0981-11eb-951a-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/75686bf8-e5f5-11ea-95f5-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cda15212-acbb-11ea-941f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5d9a528a-95f4-11ea-b60f-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23cefbc4-93a0-11ea-aceb-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/12099ce4-9109-11ea-ba45-0255c322e81b.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/70c0b9a4-1c40-11ea-8542-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23cefbc4-93a0-11ea-aceb-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/33293394-7a70-11ea-8624-0217670beecd.jpg)
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2020/04/web-0804buigas.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/29d9f2e2-79ad-11ea-9741-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/38b796ea-50e7-11eb-bd68-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/021dbbac-bc52-11ea-93e5-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/746ef0ae-b793-11ea-a026-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/71612814-860b-11ea-808e-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f1101df6-5364-11ea-b530-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3b22a4b4-49b9-11ea-a30c-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a737fe4c-338e-11ea-98c5-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bef05946-2e2d-11ea-9aa0-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cd8ee3cc-2a3c-11ea-afaa-02c309bc01c1.jpg)
Auteur
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/418a0b40-2a0f-11ea-88c1-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/affc9f28-29ad-11ea-bb99-02d2fb1aa1d7.jpg)
Donald J. Trump @realDonaldTrump:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f029a950-27f6-11ea-a505-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8521bac0-1ec9-11ea-9275-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/20630e5c-180e-11ea-acb8-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/70233c0c-1055-11ea-a248-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/102428fe-0d65-11ea-a03d-0217670beecd.jpg)
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2019/11/web-2211biniskinderenjpg.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/58123588-0d34-11ea-a7c7-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0176a40-0b99-11ea-be08-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b494b2f0-0b12-11ea-a7c7-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0957da44-0616-11ea-bb84-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/09771bac-0616-11ea-bb84-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/37cacc96-05db-11ea-bff7-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d8f3f4ba-0538-11ea-942e-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db1a5de8-0569-11ea-8c5c-02c309bc01c1.jpg)
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2019/11/web-1211buial-hol-1jpg.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e296c794-04c6-11ea-8bd4-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/796b8f68-049c-11ea-bf4d-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/79f04be0-049c-11ea-bf4d-0217670beecd.jpg)
Afshin Ellian schreef eerder deze column: :quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5e814922-0497-11ea-9e6d-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8d68da02-04b0-11ea-8b74-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d5372972-046c-11ea-98bc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c248230e-049c-11ea-b0de-0255c322e81b.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.