Beste Geertje, laat me effe duidelijk zijn !! Wij trappen er niet in !!
Kabinet PVV en VVD? …. ik dacht het van niet !!!!
VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra zei zondag dat regeren met de PVV voor zijn partij eigenlijk niet tot de mogelijkheden behoort. Alleen als de PVV bereid is zo goed als al zijn partijpunten weg te geven, wil Zijlstra het overwegen. Dus , helemaal uitsluiten wil hij het niet.
In gesprek met Rik Nieman van het programma WNL op Zondag zei Zijlstra dat de VVD ‘nooit iemand uitsluit’. Maar meteen voegde hij toe: ‘Als je kijkt waar de PVV voor staat, dan is het eigenlijk uitgesloten.’ Zijlstra somt de problemen op: ‘de PVV is sociaaleconomisch linkser dan de SP’ en ‘wil de godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting voor hele groepen in Nederland afschaffen’. Eerder lieten VVD-kopstukken zich in meer voorzichtige termen uit over de partij van Geert Wilders
Partijen hebben elkaar na verkiezingen wellicht nodig De peilingen wijzen erop dat de PVV en VVD na 15 maart 2017 wel eens de twee grootste partijen kunnen worden. De partij van Wilders kan volgens Kantar TNS rekenen op zo’n 35 zetels, de VVD van premier Mark Rutte staat rond de 25. Daarachter staat een hele rits partijen op 13 zetels: CDA, D66, SP, GroenLinks en 50PLUS.
Wilders zei afgelopen week de ambitie te hebben om de volgende premier van Nederland te worden, maar er is vrijwel geen enkele partij die met hem wil samenwerken. Een alliantie met de liberale partij is een van de enige opties voor de PVV om te regeren, en ook dan moeten er nog andere partners worden gevonden voor een meerderheid. Bovendien heeft Wilders al eerder gezegd dat samenwerken met premier Rutte niet gaat gebeuren.
Heren, ik heb een plan waarmee we er helemaal uitkomen !!
Klein kiertje ‘Inhoudelijk is de kans gewoon nul. Niet Nul komma Een, maar Nul komma Niks,’ besluit Zijlstra.
Toch houdt hij houdt de deur nog op een piepklein kiertje. ‘Ja, stel dat de PVV al zijn standpunten gaat inleveren, wie ben ik dan om te zeggen dat we het niet moeten doen?
Het politieke jaar 2016 bracht premier Rutte twee belangrijke zeges, schrijft Eric Vrijsen: de Turkije-deal in maart en de feestbegroting in september. En toch maakt de PVV de grootste kans de aankomende verkiezingen te winnen.
Feitelijk was het Bondskanselier Angela Merkel (CDU) die de overeenkomst met de Turken sloot, maar VVD-premier Mark Rutte was er actief bij betrokken en zelfs toenmalig PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom deed of hij het had verzonnen. Het Turkije-akkoord zette een rem op de asielstroom. Daar is van alles op af te dingen, maar voor Nederland verdween het immigratieprobleem hierdoor even van de voorpagina’s. Het kabinet is voorlopig uit de zorgen.
Succes claimen Op Prinsjesdag was het ouderwets feest. Het geld klotste weer tegen de plinten, want de economie groeit en financiële tekorten verdampen. Ook hier is van alles op af te dingen; want is het niet vooral de monetaire bazooka van Mario Draghi die de Nederlandse export stimuleert?
Helaas voor de oppositie doet dat allemaal niet ter zake: premierpartij VVD kan het succes van een economisch herstel claimen en daarmee de lastenverhogingen en de inkomensnivellering aan het zicht onttrekken.
Negeren van referendum is curieus Op electoraal terrein waren er het Oekraïne-referendum en de wekelijkse peilingen. De uitslag van het referendum – een overduidelijk nee – wordt nu genegeerd door partijen als D66 en GroenLinks. Curieus, want zij behoren juist tot de initiatiefnemers van referenda. Nu steunen ze het kabinet-Rutte, dat zich weinig van de uitslag wil aantrekken. Het CDA en de christelijken daarentegen, wantrouwen het referendum, maar willen de uitslag juist wél serieus nemen.
Zo’n paradox illustreert vrij aardig de staat van verwarring op het Binnenhof. 2016 is het jaar waarin de oude voorstanders van directe democratie – geconfronteerd met de opmars van het door hen gehate ‘populisme’ – zich nog eens achter het oor krabben.
Bij de kabinetsformatie van volgend jaar zullen de dijken worden verhoogd. Er zijn voorstellen te verwachten in de trant van: een raadgevend referendum telt alleen indien de opkomst hoger is dan de opkomst van de laatste Kamerverkiezingen.
Kiezers op zoek naar een vluchtheuvel Wat die wekelijkse peilingen betreft: er zat eigenlijk weinig beweging in. Stilstaand water. Soms is de VVD wat groter, meestal eindigt de PVV op de eerste plaats. Gevolgd door een aantal partijen rond de 12 zetels: GroenLinks, SP, PvdA, D66, CDA en 50Plus. De conclusie moet eigenlijk zijn dat miljoenen kiezers op zoek zijn naar een vluchtheuvel.
Straks gebeurt er iets in de campagne en kan een van de middelgrote partijen ineens klimmen, waarna veel kiezers strategisch gaan stemmen en de partij nog sterker in de lift zit. Welke partij? Moeilijk te zeggen. Misschien is dat de PvdA, want zoiets gebeurde tenslotte ook bij de laatste verkiezingen in 2012. En ja, de PvdA is taai.
Mislukte wet van Asscher Maar de nieuwe lijsttrekker Lodewijk Asscher heeft een handicap. Zijn belangrijkste project als minister van Sociale Zaken is de Wet Werk en Zekerheid, maar het geldt sinds dit jaar tevens als de grootste mislukking van dit kabinet. De wet moest een nieuw evenwicht zoeken tussen vastigheid en flexibiliteit op de werkvloer. Werkgevers moesten sneller mensen in dienst nemen.
Maar iedereen is ontevreden. Werknemers met een vast dienstverband verliezen rechten, zogenaamd ten gunste van flex-krachten, maar die verliezen nog meer rechten. Ook de werkgevers zegden begin 2016 het vertrouwen op in de wet die ze aanvankelijk propageerden. Wat op zich weer te denken geeft over de positie van het VNO-NCW. Kennelijk heeft het werkgeversverbond toch een minder vooruitziende blik en minder macht dan lange tijd werd aangenomen.
Politieke avonturiers waren er ook in 2016. Bram Moszkowicz, Sylvana Simons,Jacques Monasch, Jan Roos – ze proberen het gewoon. Maar hoe meer avonturiers, des te groter de kans dat ze elkaar afmaken en onder de kiesdrempel van 1 zetel blijven steken.
Slotsom van 2016. Wilders maakt de meeste kans de verkiezingen van maart volgend jaar te winnen en de daarop volgende kabinetsformatie te verliezen, want zelfs de VVD lust hem niet meer. Bij de verkiezingen gaat het er vooral om wie 2e en 3e worden.
Liefst 81 politieke partijen willen meedoen aan de verkiezingen in maart. Ze dreigen zelfs niet allemaal op het stembiljet te passen. Maar wat moeten we met al die partijen?
We hebben het hier wel over de landelijke verkiezingen. In de praktijk zien we dat het merendeel van de partijen het niet redt, aldus Marjolein Walsmit, Kiesraad.
Thuisblijvers
In Den Haag en verre omstreken neemt de nervositeit toe. In de achterkamers nemen de vaste hulpkrachten van de gevestigde orde alle scenario’s door: wat te doen als de vermaledijde Geert Wilders op 15 maart de grootste wordt? Geen maatregel blijft onbesproken. Misschien moet er wel van alles veranderen, opdat alles hetzelfde kan blijven, zoals toplobbyist én CDA-Eerste Kamerlid Niek-Jan van Kesteren pleegt te zeggen.
Want dat is wat er op het spel staat, zo wordt het in de binnenkamers gevoeld: de voortzetting van de macht, het spel en de spelers zoals we die kennen. Of, anders gezegd: de voortzetting van de Haagse lobbycratie, waarin kiezers wel zo nu en dan hun zegje mogen doen, maar alles vooral door moet gaan, zoals het was.
Seinen bij het establishment staan op rood
Wilders en zijn PVV staan al sinds de zomer van 2015 bovenaan in de peilingen, maar het Brexit-referendum van juni 2016 en de verrassende verkiezing vanDonald Trump tot Amerikaans president hebben de seinen bij het Hollandse establishment pas echt op rood gezet. Zij vrezen de Opstand van de Burger, een opstand tegen de gevestigde orde.
Van gebroken beloften, van pensioenen die niet zijn zoals beloofd. Van politici die er geen been in zien om niet de kiezer te dienen maar achter andere belangen aanlopen en vandaag het ene zeggen en morgen het andere doen.
En natuurlijk van aanhoudende immigratie, veelal van mensen die vaak eerder een last dan een verrijking voor de samenleving vormen, van nieuwkomers die hun ideeën willen opleggen aan de rest en van politici die dat laten begaan.
Het CDA is vaak kritisch over het tweede kabinet-Rutte, maar heeft het beleid nooit wezenlijk afgevallen en doet, hoewel verzwakt, in de schaduwwereld van lobbycraten en politieke benoemingen nog altijd volop mee. GroenLinks heeft op cruciale momenten (Kunduz, Lenteakkoord, studielening, Oekraïnereferendum) Rutte er doorheen gesleept, waarmee Jesse Klaver – zelf ook al niet zo vreselijk nieuw – een serieus handicapje heeft. En D66 heeft de afgelopen tien jaar officieel dan wel niet geregeerd, maar Mark Rutte regeert alsof hij Alexander Pechtold heet.
Wie weet straks zijn kiezers te mobiliseren om te gaan stemmen? Die les kunnen we trouwens ook uit recente Nederlandse verkiezingen trekken. Het CDA leed in 2010 de grootste nederlaag uit de geschiedenis van de christendemocraten omdat zelfs de vaste aanhang, traditioneel als zeer opkomstvast beschouwd, niet meer de moeite nam om op Jan Peter Balkenende te stemmen. Eén op de vijf stapte niet over naar een andere partij, maar kwam de deur niet uit. Het overkwam ook Geert Wilders, die in 2012 het kabinet Rutte-I liet vallen en vooral verloor door thuisblijvers.
Dat is ook op 15 maart de centrale kwestie: wie weet zijn kiezers te mobiliseren om naar de stembus te gaan? De partijen van de gevestigde orde kunnen maar beter niet te zeker zijn van hun zaak, ook Mark Rutte en zijn VVD niet. Rutte weet dat, natuurlijk. Niet voor niets begon hij zijn campagne al in augustus 2016, zeven maanden voor de verkiezingen, met excuses over gebroken beloften. Rutte hoopt dat de kiezers hem nog gaan belonen voor het economisch herstel, maar daar tippelen de kiezers niet erg op. Als ze het al merken, hebben ze niet het idee dat ze het aan Rutte te danken hebben.
VK 14.01.2017 Weet je al wat je gaat stemmen? Nee? De Volkskrant houdt je hier op de hoogte met podcasts, video’s en specials. Dan kun je op 15 maart weloverwogen naar de stembus.
Telegraaf 13.01.2017 Er dreigen zo veel partijen mee te doen aan de Tweede Kamerverkiezingen dat het stembiljet wellicht een meter groot wordt. Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) houdt er rekening mee dat het papier 100 bij 70 cm moet zijn.
Momenteel hebben 81 groeperingen een partijnaam laten registreren bij de Kiesraad. Het is in de laatste decennia niet eerder voorgekomen dat dit er zo veel waren, schrijft Plasterk aan de Kamer.
De ervaring leert dat lang niet alle partijen ook daadwerkelijk meedoen aan de verkiezing. Maar Plasterk houdt er wel rekening mee dat ze niet allemaal op het standaard stembiljet (70 bij 50 cm) zullen passen en dat een verdubbeling in oppervlakte nodig is als er meer dan 32 partijen meedoen.
Het papier moet onder meer zo groot zijn omdat de minister wil dat alle partijen op dezelfde kant van het papier staan. Zo wordt niemand benadeeld met een minder zichtbare plek op de lijst. Bovendien bestaat met dubbelzijdige bedrukking het gevaar dat de stem met het potlood doorgedrukt wordt en die verkeerd wordt geteld.
VK 12.01.2017 De Tweede Kamer krijgt een speciaal team om hacks te voorkomen. Dit stelt Kamervoorzitter Khadija Arib vandaag na berichtgeving over het hacken van Kamerleden. Journalisten wisten onder andere het Twitteraccount van SGP-lijsttrekker Kees van der Staaij binnen te dringen.
De Kamervoorzitter laat weten dat ze het heel erg vervelend vindt dat er blijkbaar zo gemakkelijk kan worden ingebroken op de accounts van politici. ‘Daarom stellen we experts op het gebied van automatisering en veiligheid beschikbaar’, licht de woordvoerder van Arib toe. ‘Deze hebben we al in huis dus Kamerleden kunnen daar per direct terecht voor advies en ondersteuning.’
De accounts op bijvoorbeeld Facebook en Twitter zijn allemaal door politici zelf aangemaakt, in sommige gevallen al vele jaren geleden. ‘Niet iedereen zal bijvoorbeeld weten waar je op moet letten bij het aanmaken van een veilig wachtwoord. Daar is nu een loket voor’, aldus de woordvoerster.
RTL Nieuws slaagde er naar eigen zeggen ‘eenvoudig’ in om de social media-accounts (twitter, Facebook en Linkedin) van enkele politici binnen te komen. De inloggevens bleken op internet te vinden te zijn, dankzij verschillende datalekken. SGP-leider Kees van der Staaij, die lid is van de commissie Stiekem waar de inlichtingendiensten geheime informatie delen, en CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, lid van de Raad van Europa, behoorden tot de Kamerleden die ‘ gehackt’ werden door RTL Nieuws.
Omtzigt verdedigt zich op Twitter tegen de berichtgeving. ‘Eh RTL vertelde me dat ze geprobeerd hebben mijn twitter account te hacken. Daarin faalden ze’, schrijft de CDA-politicus. Ze wisten enkel een oud-LinkedIn-account binnen te komen. Hij voegt toe: ‘LinkedIn account gebruik ik niet. Pogingen om in te loggen bij mijn twitter en Facebook lukten niet.’
Eerder vandaag meldde minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders ‘zeer, zeer alert’ te zijn op cyberaanvallen. Politieke partijen zijn daarom bijgepraat door het Nationaal Cyber Security Centrum NCSC.
‘Ik ben niet naïef,’ zei Koenders vandaag tegen de NOS tijdens zijn bezoek aan de VS. De Nederlandse bewindsman probeert te achterhalen of bij de Amerikaanse onderzoeken naar Russische hacks tijdens de verkiezingen ook aanwijzingen zijn gevonden voor bedreigingen voor Nederland.
Trouw 07.01.2017 De politiek staat tot 15 maart volledig in het teken van de landelijke verkiezingen. De elf gevestigde partijen in de Tweede Kamer maken zich op voor de eindsprint. Onder welk gesternte beginnen ze de campagne en wat staat er voor hen op het spel?
VVD: Verder in het torentje
Met minder dan een tweede plaats houden de liberalen eigenlijk geen rekening
De VVD heeft één doel: de PVV voorblijven en opnieuw de grootste partij worden. Dan kan lijsttrekker Mark Rutte direct de leiding nemen bij de formatie. Met minder dan een tweede plaats houden de liberalen eigenlijk geen rekening. Zij denken dat Rutte alsnog premier wordt als Wilders geen coalitiepartners vindt. Rutte profileert zich als internationaal ervaren staatsman en premier die Nederland uit de crisis trok.
Tegelijkertijd is hij de man van het volk die een concert van de Toppers bezoekt, ‘pleur op’ zegt over een demonstrant die een journalist lastigviel, en vindt dat Nederlandse jihadisten het beste in Syrië kunnen sneuvelen. Met dat soort uitspraken probeert de VVD de PVV van het lijf te houden. Ook fractievoorzitter Halbe Zijlstra kan flink rechts uit de heup schieten, maar hij maakt juist brokken. Hij bood zijn excuses aan voor de bewering dat vluchtelingen gratis borstvergrotingen krijgen en erkende dat zijn verdediging van de kleur van Zwarte Piet bij een praatprogramma onhandig was.
GroenLinks: Zelfvertrouwen
Met de nieuwe, frisse leider Jesse Klaver heeft ze een troef in huis die hoogstens te vroeg kan pieken
GroenLinks blaakt van het zelfvertrouwen. Met de nieuwe, frisse leider Jesse Klaver heeft ze een troef in huis die hoogstens te vroeg kan pieken. Met zijn verhalen vóór empathie en tegen economisme trekt hij volle zalen, bij zijn meet-ups zit een heel nieuw publiek. De ultieme droom, waarover in GroenLinks vrijelijk wordt gesproken: de PvdA verslaan, leider worden op links en uit die eeuwige oppositiebanken raken. Voorwaarde is wel dat Klaver het goed doet in verkiezingsdebatten. De concurrentie komt daar met geslepen messen om de populaire en idealistische new kid in town met de realiteit om de oren te slaan.
Voor de Partij voor de Dieren wordt het een campagne als alle andere met hetzelfde verhaal en dezelfde mensen
Voor de Partij voor de Dieren wordt het een campagne als alle andere met hetzelfde verhaal en dezelfde mensen. Esther Ouwehand en lijsttrekker Marianne Thieme zitten al tien jaar in de Kamer en willen er nog een periode aan vastknopen met de presentatie van een alternatieve koers, een ‘Plan B’, voor Nederland. De vraag is of zij nu wél boven de twee zetels uitkomen, want grote concurrent GroenLinks timmert stevig aan de weg.
50Plus: Houd de rijen gesloten
Op geruzie had de ouderenpartij de afgelopen jaren een abonnement
Met de duimen omhoog lieten de kandidaat-Kamerleden van 50Plus zich deze week fotograferen tijdens hun heidagen in Gelderland. De teambuildingweek diende een duidelijk doel: alle potentiële politici op één lijn krijgen, ook over andere zaken dan pensioenen, om heibel te voorkomen. Op geruzie had de ouderenpartij de afgelopen jaren een abonnement. Voorman Henk Krol stapte op na pensioengesjoemel, vervolgens werd Norbert Klein de deur gewezen, waarna Krol weer als partijleider werd binnengehaald. De partij voedt het beeld dat ouderen het slecht hebben. Dat is – gemiddeld – niet zo, maar 50Plus profiteert er volop van.
PVV: Vleugels
De zwaar beveiligde politicus communiceert voornamelijk via tweets, maar hij slaat geen verkiezingsdebat over
De aanloop naar de verkiezingen was voor de PVV nog nooit zo gunstig. In 2012 stond de PVV in de peilingen vrijwel constant lager dan de VVD, maar ook onder de SP die tot de PvdA omhoog schoot het veld domineerde. Nu doet Wilders dat. De Brexit, Trump, zijn rechtszaak, de Zaanse treitervlogger, aanslagen, maar vooral de vluchtelingen: het geeft Geert Wilders allemaal vleugels, hij is al maandenlang de onbetwiste leider in de peilingen.
Voorlopige kroon op het werk is dat hij bij EenVandaag het premiersdebat mag doen, tegen Mark Rutte. Sowieso is hij in de campagne vaker op tv dan ooit; de zwaar beveiligde politicus communiceert voornamelijk via tweets, maar hij slaat geen verkiezingsdebat over. Politiek zit de PVV in een isolement. Het CDA wil niet weer met Wilders in zee, de VVD stelt als voorwaarde dat hij zijn ‘minder-minder’ uitspraak terugneemt. 50Plus heeft juist openlijk gezegd de PVV niet op voorhand uit te sluiten.
De ChristenUnie gaat zonder angst voor verlies de campagne in
De ChristenUnie gaat zonder angst voor verlies de campagne in. De partij verwacht ongeveer hetzelfde aantal zetels te halen als de huidige vijf, en hoopt voorzichtig op één of twee zetels extra. Ook de fractie blijft grofweg hetzelfde. De huidige Kamerleden vormen de top vijf van de kandidatenlijst.
Partijleider Gert-Jan Segers heeft het overbruggen van kloven in de samenleving tot zijn algemene thema gemaakt. Maar sommige oplossingen die de ChristenUnie aandraagt zullen vooral de eigen achterban aanspreken, zoals een betere fiscale behandeling van gezinnen met één kostwinner en meer kinderbijslag ten koste van subsidies voor kinderopvang.
D66: Volkser
De inzet van D66 is vooral het CDA voor te blijven. Die partij is nu net iets groter en aast op dezelfde positie
Met 500 jonge vrijwilligers in het land, die drie weekeinden gaan folderen, zal het aan geestdrift niet ontbreken in de D66-campagne. Het doel is 25 zetels (een verdubbeling) en/of de derde partij worden. Dat zou D66 een sterke positie geven bij de formatie, want Alexander Pechtold wil regeren. De inzet van D66 is vooral het CDA voor te blijven. Die partij is nu net iets groter en aast op dezelfde positie. Het tij lijkt voor D66 minder gunstig dan een jaar geleden; rond het Oekraïne-referendum was er een piek in de peilingen, sindsdien daalt de populariteit gestaag.
Pechtold probeert intussen nieuwe doelgroepen te bereiken. Hij ging voor de commerciële zender SBS6 op reis met de Volendamse zangers Nick en Simon en trad bij RTL4 op met tv-ster Chantal Janzen. Met de slogan ‘gelijke kansen voor iedereen’ wil D66 uitdragen dat zij de groeiende tweedeling bestrijdt. Voor de vrijzinnige profilering zorgt Kamerlid Pia Dijkstra, met haar initiatiefwetten over voltooid leven en orgaandonatie.
PvdA: Schade beperken
Binnen de partij wordt rekening gehouden met verlies. Als Asscher de schade enigszins kan beperken zou dat al heel wat zijn
Niemand stemt op een partij die zelf het kopje laat hangen, die waarschuwing van Diederik Samsom heeft de PvdA goed in de oren geknoopt. De peilingen mogen de sociaal-democraten aanhoudend decimeren, de partij verloor drie verkiezingen op rij, maar naar buiten toe blijven de PvdA’ers optimistisch.
Max van den Berg, voorzitter van de kandidatencommissie, zei onlangs nog gewoon dat de partij de energie heeft om weer de 38 zetels van de vorige keer te halen. Er zijn ook PvdA’ers die op Lodewijk Asscher hebben gestemd omdat ze serieus geloven dat hij premier kan worden. Maar binnen de partij wordt rekening gehouden met verlies. Als Asscher de schade enigszins kan beperken zou dat al heel wat zijn.
De nieuwe lijsttrekker staat al maanden in de campagnestand. Hij richt zijn pijlen op de polarisatiekoers van de PVV. Lastiger te verkopen zijn Asschers aanvallen op de VVD. Als vice-premier heeft hij het beleid van het VVD/PvdA-kabinet verdedigd. Asscher is een behendige debater, maar dat verleden schudt hij niet zomaar van zich af.
SP: Klaar om te knokken
De nieuwe slogan getuigt van zelfkennis: de socialisten moeten nog flink strijd leveren voor een verkiezingstriomf
De SP trapte het jaar af met een nieuwe slogan: ‘Klaar om te knokken’. Dat getuigt van zelfkennis: de socialisten moeten nog flink strijd leveren voor een verkiezingstriomf. De partij weet in de peilingen maar niet te profiteren van het verlies bij de PvdA en ze gaat de campagne in met de door anonieme SP-Kamerleden beschadigde lijsttrekker Emile Roemer. De SP zet vol in op de totstandkoming van een Nationaal Zorgfonds.
Hoewel de zorg voor veel kiezers een aansprekend thema is, is de vraag hoe het de SP vergaat als andere onderwerpen zoals asiel, integratie en de Nederlandse identiteit de zorg in de publiciteit verdringen. Na de klapper van 2006, toen de socialisten in de nasleep van het referendum over de Europese Grondwet 25 Kamerzetels binnensleepten, bleef de SP twee keer steken op 15 zetels. In de peilingen is dat nu nog toekomstmuziek.
De opdracht voor Buma wordt om een plaats te veroveren in de arena tussen de voornaamste concurrenten: de PVV en de VVD
Na ruim vier jaar in de oppositie en piekeren over de koers van de partij verlangen de christen-democraten weer naar bestuursverantwoordelijkheid. Een solide campagne moet daarvoor de basis leggen. De partij hoopt te profiteren van het serieuze imago van lijsttrekker Sybrand van Haersma Buma; hij moet degelijk en betrouwbaar voor de dag komen en dan maar hopen dat dat aantrekkelijk genoeg is voor de kiezer die de drift en opwinding beu is.
Het CDA sombert dat de samenleving ‘afbrokkelt’ en gaat daarom de boer op met de slogan ‘Voor het land dat wij door willen geven’. De opdracht voor Buma wordt om een plaats te veroveren in de arena tussen de voornaamste concurrenten: de PVV van Geert Wilders en de VVD van premier Mark Rutte. Die twee zullen een belangrijk deel van de aandacht opeisen. Misschien is het imago van Buma zo ernstig dat het afwijkt en dus opvalt.
SGP: Opener
Onder de mediagenieke partijleider Kees van der Staaij is de SGP opener geworden
Voor het eerst in 99 jaar houdt de SGP een verkiezingscongres. Afdelingen krijgen alsnog inspraak in het verkiezingsprogramma, waarin onder andere staat dat de islam in Nederland minder rechten toekomen dan het christendom.
Onder de mediagenieke partijleider Kees van der Staaij is de partij opener geworden. Hij zoekt ook via Twitter en Facebook de dialoog met andersdenkenden en sprak voor zijn boek uitgebreid met de lesbische cabaretière Claudia de Breij. De partij hoopt eindelijk een vierde zetel te bemachtigen.
De nieuwkomers: Rijp en groen
Bij de Kiesraad is een recordaantal van 81 groepen geregistreerd
Naast de bestaande partijen staan tientallen groeperingen te trappelen om mee te doen. In de Kamer willen al vier ‘afsplitsers’ verder, onder een nieuwe naam. De groep Bontes/Van Klaveren richtte Voor Nederland op. Met Jan Roos hebben ze een bekende Nederlander als lijsttrekker. Oud-PvdA’er Jacques Monasch doet mee met Nieuwe Wegen, Norbert Klein met de Vrijzinnige Partij.
De groep Kuzu/Öztürk gaat verder als Denk, de beweging met een achterban van voornamelijk nieuwe Nederlanders. Sylvana Simons stapte eruit en heeft zich ook aangemeld met een nieuwe partij.
Op de lijst van nieuwkomers staat rijp en groen, van GeenPeil – net als Roos bekend van het Oekraïne-referendum – tot de Piratenpartij en Mens en Spirit. Bij de Kiesraad is een recordaantal van 81 groepen geregistreerd. Een groot deel haakt alsnog af, eind januari blijkt wie écht wil.
VK 04.01.2017 De Partij Bonte Koe, Het Gezonde Verstand en POKER: ze behoren alle tot de 81 politieke partijen die zijn geregistreerd voor de verkiezingen van maart. Als het om namen gaat, is er geen gebrek aan creativiteit. Maar er zijn ook regels, en daarom buigt de Raad van State zich vandaag over de Vrouwen Partij en de Partij voor de Niet-stemmers.
‘In de periode voor de verkiezingen plannen we altijd extra zittingen voor geschillen rondom partijnamen’, zegt een woordvoerder van de Raad van State. Zo is de registratie van de Vrouwen Partij tegen het zere been van de Vrijzinnige Partij. Die laatste wordt vaak aangeduid als de ‘VP’ en er zou verwarring kunnen ontstaan als nu een andere ‘VP’ meedoet aan verkiezingen.
De LPF Leeuwarden klaagt over de registratie van de Partij voor de Niet-Stemmers, omdat ze zelf aan de Tweede Kamerverkiezingen meedoet met de aanduiding ‘Club van niet kiezers’. Ook zij vreest verwarring.
Beide partijnamen zijn al wel goedgekeurd door de Kiesraad, die zelf een hele waslijst aan eisen heeft. Zo mag de aanduiding niet meer dan 35 letters bevatten, mag hij niet misleidend zijn en mag hij de openbare orde niet tarten. De partijnaam SHIT bijvoorbeeld, zou waarschijnlijk niet door de ballotage komen. Daarnaast mag de naam natuurlijk niet teveel lijken op die van een bestaande partij.
‘Bovendien wil je dat hij lekker bekt, en een beetje blijft hangen’, zegt Hylke ten Cate, secretaris van 50PLUS. De partij is in 2009 begonnen als de Onafhankelijke Ouderen en Kinderen Unie (‘OOK-U, dat klinkt toch goed?’), maar heeft door Maurice de Hond laten onderzoeken wat meer stemmen zou trekken, en daarop is de naam aangepast.
Ten Cate stond ook aan de wieg van de naam LPF. Toen Leefbaar Nederland op 8 februari 2002 afscheid nam van Pim Fortuyn, tikte hij Fortuyn bij de uitgang op de schouder. ‘Ik wees hem erop dat hij nog tien dagen had om een nieuwe partij te registreren’, vertelt Ten Cate, die op dat moment secretaris was van Leefbaar Nederland. ‘Anders zou hij wel mee kunnen doen aan de verkiezingen dat jaar, maar dan zou het een zogenoemde blanco lijst worden, die de naam van de lijsttrekker draagt. Lijst Pim Fortuyn dus. Dat vond hij zo mooi, want ijdel was hij wel, dat hij zich een week later als LPF heeft laten registreren.’
Trends
Bij het verzinnen van nieuwe namen zie je ook trends, merkt de Amsterdamse politicoloog André Krouwel op. ‘Vroeger stond er in de naam vaak een verwijzing naar een ideologie, zoals bijvoorbeeld ‘socialistisch’. Sinds de jaren negentig zie je dat de naam van het land vaak terugkomt, en tegenwoordig is het woordje ‘nieuw’ populair. Doelgroepen als ‘vrouwen’ of ‘ouderen’ worden vaak expliciet genoemd, en wat je ook al een tijd ziet, is dat mannetjes met een iets te groot ego de partij graag naar zichzelf vernoemen. Dat gebeurt niet alleen op landelijk, maar vooral op lokaal niveau.’
Elsevier 28.12.2016 Het politieke jaar 2016 bracht premier Rutte twee belangrijke zeges, schrijft Eric Vrijsen: de Turkije-deal in maart en de feestbegroting in september. En toch maakt de PVV de grootste kans de aankomende verkiezingen te winnen.
Feitelijk was het Bondskanselier Angela Merkel (CDU) die de overeenkomst met de Turken sloot, maar VVD-premier Mark Rutte was er actief bij betrokken en zelfs toenmalig PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom deed of hij het had verzonnen. Het Turkije-akkoord zette een rem op de asielstroom. Daar is van alles op af te dingen, maar voor Nederland verdween het immigratieprobleem hierdoor even van de voorpagina’s. Het kabinet is voorlopig uit de zorgen.
Succes claimen Op Prinsjesdag was het ouderwets feest. Het geld klotste weer tegen de plinten, want de economie groeit en financiële tekorten verdampen. Ook hier is van alles op af te dingen; want is het niet vooral de monetaire bazooka van Mario Draghi die de Nederlandse export stimuleert?
Helaas voor de oppositie doet dat allemaal niet ter zake: premierpartij VVD kan het succes van een economisch herstel claimen en daarmee de lastenverhogingen en de inkomensnivellering aan het zicht onttrekken.
Negeren van referendum is curieus Op electoraal terrein waren er het Oekraïne-referendum en de wekelijkse peilingen. De uitslag van het referendum – een overduidelijk nee – wordt nu genegeerd door partijen als D66 en GroenLinks. Curieus, want zij behoren juist tot de initiatiefnemers van referenda. Nu steunen ze het kabinet-Rutte, dat zich weinig van de uitslag wil aantrekken. Het CDA en de christelijken daarentegen, wantrouwen het referendum, maar willen de uitslag juist wél serieus nemen.
Zo’n paradox illustreert vrij aardig de staat van verwarring op het Binnenhof. 2016 is het jaar waarin de oude voorstanders van directe democratie – geconfronteerd met de opmars van het door hen gehate ‘populisme’ – zich nog eens achter het oor krabben.
Bij de kabinetsformatie van volgend jaar zullen de dijken worden verhoogd. Er zijn voorstellen te verwachten in de trant van: een raadgevend referendum telt alleen indien de opkomst hoger is dan de opkomst van de laatste Kamerverkiezingen.
Kiezers op zoek naar een vluchtheuvel Wat die wekelijkse peilingen betreft: er zat eigenlijk weinig beweging in. Stilstaand water. Soms is de VVD wat groter, meestal eindigt de PVV op de eerste plaats. Gevolgd door een aantal partijen rond de 12 zetels: GroenLinks, SP, PvdA, D66, CDA en 50Plus. De conclusie moet eigenlijk zijn dat miljoenen kiezers op zoek zijn naar een vluchtheuvel.
Straks gebeurt er iets in de campagne en kan een van de middelgrote partijen ineens klimmen, waarna veel kiezers strategisch gaan stemmen en de partij nog sterker in de lift zit. Welke partij? Moeilijk te zeggen. Misschien is dat de PvdA, want zoiets gebeurde tenslotte ook bij de laatste verkiezingen in 2012. En ja, de PvdA is taai.
Mislukte wet van Asscher Maar de nieuwe lijsttrekker Lodewijk Asscher heeft een handicap. Zijn belangrijkste project als minister van Sociale Zaken is de Wet Werk en Zekerheid, maar het geldt sinds dit jaar tevens als de grootste mislukking van dit kabinet. De wet moest een nieuw evenwicht zoeken tussen vastigheid en flexibiliteit op de werkvloer. Werkgevers moesten sneller mensen in dienst nemen.
Maar iedereen is ontevreden. Werknemers met een vast dienstverband verliezen rechten, zogenaamd ten gunste van flex-krachten, maar die verliezen nog meer rechten. Ook de werkgevers zegden begin 2016 het vertrouwen op in de wet die ze aanvankelijk propageerden. Wat op zich weer te denken geeft over de positie van het VNO-NCW. Kennelijk heeft het werkgeversverbond toch een minder vooruitziende blik en minder macht dan lange tijd werd aangenomen.
Politieke avonturiers waren er ook in 2016. Bram Moszkowicz, Sylvana Simons,Jacques Monasch, Jan Roos – ze proberen het gewoon. Maar hoe meer avonturiers, des te groter de kans dat ze elkaar afmaken en onder de kiesdrempel van 1 zetel blijven steken.
Slotsom van 2016. Wilders maakt de meeste kans de verkiezingen van maart volgend jaar te winnen en de daarop volgende kabinetsformatie te verliezen, want zelfs de VVD lust hem niet meer. Bij de verkiezingen gaat het er vooral om wie 2e en 3e worden.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier sinds 1994 de Nederlandse politiek.
AD 28.12.2016 Liefst 81 politieke partijen willen meedoen aan de verkiezingen in maart. Ze dreigen zelfs niet allemaal op het stembiljet te passen. Maar wat moeten we met al die partijen?
We hebben het hier wel over de landelijke verkiezingen. In de praktijk zien we dat het merendeel van de partijen het niet redt, aldus Marjolein Walsmit, Kiesraad.
De VVD kent u, de PvdA ook. Van DENK en Geenpeil heeft u vast ook al eens gehoord. Maar wist u dat ook de Partij voor Mens en Spirit – kortweg MenS – hoopt op uw stem? En de Integriteitspartij? En Jezus Leeft?
81 politieke partijen hebben zich bij de Kiesraad gemeld voor deelname aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017. Veel meer dan bij voorgaande verkiezingen. Het is zelfs maar de vraag of alle partijen straks wel op het uitvouwbare stemformulier passen. ,,We zijn er al mee bezig,” zegt Tijs Manten van het ministerie van Binnenlandse Zaken. ,,Er komt een oplossing, maar het wordt passen en meten.”
Pittige eisen
Op hoeveel partijen we in maart volgend jaar ook echt kunnen stemmen, moet nog blijken. Want partijen die nu nog geen Kamerzetel hebben, moeten voor 30 januari twee dingen doen: 11.250 euro betalen én 580 steunverklaringen binnenhalen, eerlijk verdeeld over de 20 kiesdistricten in ons land. Anders komen ze niet op de kieslijst. ,,Het zijn pittige eisen, maar er moet een drempel zijn,” zegt Marjolein Walsmit van de Kiesraad. ,,We hebben het hier wel over de landelijke verkiezingen. In de praktijk zien we dat het merendeel van de partijen het niet redt.”
We zijn een land van minderheden. Dit is het poldermodel: iedereen mag meepraten, aldus Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht.
Webshops
Partijen in de Tweede Kamer maken zich zorgen over de wildgroei aan nieuwe partijen. CDA en VVD pleitten al voor een kiesdrempel. Paniekvoetbal, zegt Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Leiden. ,,Die grote partijen schreeuwen nu moord en brand, omdat ze zien hoe hun macht begint af te brokkelen. Maar voor het land is het helemaal geen slechte ontwikkeling. De democratie lééft.”
Nieuwe tijden vragen om nieuwe antwoorden, zegt Voermans – en om nieuwe bewegingen. ,,Ik zie de grote politieke partijen als warenhuizen, zoals V&D. Ze bieden van alles een beetje. Maar mensen nemen daar anno 2016 geen genoegen meer mee. Ze willen webshops, die op elk terrein precies bieden wat je wilt. En ze willen partijen die veel dichter aansluiten bij hun eigen verhaal.”
Ontwrichting
Dat is geen teken van ontwrichting, vindt Voermans: het is typisch Nederlands. ,,Ons kiesstelsel heeft altijd al ruimte geboden aan partijen voor alle mogelijke minderheden. Dat er nu ook partijen komen voor etnische minderheden, is alleen maar logisch. En dat waarderen mensen ook: Nederlanders hebben veel meer vertrouwen in onze democratie dan 20 jaar geleden. Sommige van die nieuwe partijen zijn over tien jaar misschien wel heel gerespecteerde onderdelen van ons politieke systeem geworden.”
Voermans denkt dat een aanzienlijk deel van de 81 geregistreerde partijen ook echt de kieslijst haalt, omdat het door internet makkelijker is geworden om steunbetuigingen binnen te halen. Maar zo gek als eind jaren twintig zal het niet worden: toen haalden liefst 54 partijen het stembiljet, met welluidende namen als Zuiderzeepartij, Onafhankelijke Zakenlui en Oranjefascisten. Voermans: ,,We zijn een land van minderheden. Dit is het poldermodel: iedereen mag meepraten.”
Drie politieke partijen waar je misschien nog niet van hebt gehoord:
Kleptocratenpartij:
De Vlissingse vrienden die achter de Kleptocratenpartij zitten, willen strijden tegen het ‘bankwezen, de ziekelijke bemoeizucht van de overheid en de totaal uit de hand gelopen corruptie in Nederland en de EU’. Voorman Rob Geldof: ,,Onze naam is een cynische. Want de politiek neemt ons niet serieus, dus hoeven wij niet met een serieuze naam te komen.” De 11.000 euro die ze bij de Kiesraad als borg moeten inleveren hebben ze al binnen. ,,We hebben voor de opkomst van de bitcoin in die digitale munteenheid belegd. Dat leverde een mooie winst op.”
Het Gezonde Verstand:
Geen politieke partij, Het Gezonde Verstand (HGV), maar een vereniging. Voorzitter Eelco H. Dykstra (‘de internationale spelling van mijn naam, zo zie je meer resultaten over mij op Google’) wil met HGV een ‘brug bouwen tussen wan- en vertrouwen onder de bevolking’. ,,We zien ons als een middenbeweging, door alle polarisatie een gebied op het politieke speelveld waar eigenlijk geen partij zich meer bevindt.”
Integriteitspartij:
Leider Jan Nijeboer waarschuwt vast: zijn Integriteitspartij gaat aan de formatietafel geen enkel programmapunt uitruilen. ,,Meeregeren wordt ons doel en anders gedoogsteun geven aan een minderheidskabinet. We hebben een beperkt programma, maar dat moet wel helemaal uitgevoerd worden.” Voor de partij moet klokkenluiden de norm worden. En wie dat niet doet, is strafbaar.
Lokaal in de Kamer doet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen
NIEUWE PARTIJ OOK ACTIEF IN DEN HAAG
Op 15 maart doet Lokaal in de Kamer (lijst 24) mee aan de landelijke verkiezingen. Deze partij is een samenwerkingsverband van lokale en provinciale partijen. De doelstelling is om de basis van de partij uit te breiden en uiteindelijk samen te werken met lokale partijen in alle gemeenten in Nederland.
Lokaal in de Kamer is van mening, dat besluitvorming in Den Haag zoveel als mogelijk van onderaf dient te komen. Vandaar nu deelname aan de landelijke verkiezingen in maart aanstaande. Via de diverse mediakanalen van de partij vinden geïnteresseerden alle denkbare en benodigde informatie over de partij.
Lokaal in de Kamer Den Haag
Via samenwerking met lokale partijen in Den Haag, kan Lokaal in de Kamer de komende jaren beter inspelen op de (politieke) wensen en ideeën van inwoners in deze gemeente. Het lokale geluid zal vervolgens worden vertaald naar de regionale/provinciale afdelingen van de partij en – uiteindelijk – ook in Den Haag terechtkomen.
Indien u verdere informatie over Lokaal in de Kamer wenst – bijvoorbeeld een interview met onze lijsttrekker Jan Heijman jan.heijman@lokaalindekamer.nl , 0622956915) of een van de overige kandidaten – kunt u contact met ons opnemen (algemeen:info@lokaalindekamer.nl).
Voor politieke vragen kunt u de fractie van Lokaal in de Kamer bereiken via fractie@lokaalindekamer.nl. Tot de verkiezingen wordt uw mail doorgestuurd naar de lijsttrekker van Lokaal in de Kamer.
Dit is een kortere versie van ons verkiezingsprogramma. Het is geschreven in duidelijke woorden. Zo kan iedereen lezen welke plannen de Piratenpartij heeft–>ppnl-verkiezingsprogramma-2017
Burgerrechten zijn de afspraken die wij met elkaar gemaakt hebben zodat we allemaal goed en veilig kunnen leven. De Piratenpartij ziet dat andere partijen deze rechten minder goed beschermen. Het steeds verder uithollen van onze burgerrechten is een groot probleem.
Het gaat bijvoorbeeld over je recht op privacy en vrijheid van meningsuiting. De Piratenpartij vindt deze rechten belangrijk, omdat het te maken heeft met wie jij bent en wat jij kunt doen, zonder dat de overheid steeds beslist wat jij moet doen. Wij gaan deze rechten daarom voor jou garanderen. De overheid en bedrijven moeten er vooraf rekening mee houden en er verantwoordelijk mee omgaan.
De Piratenpartij gaat ervoor zorgen dat iedereen gelijk behandeld wordt, en dat informatie die andere mensen over jou bezitten beter beschermd wordt. Maar ook dat bijvoorbeeld de politie en geheime diensten niet zomaar iedereen in de gaten mogen houden. En dat die diensten goed gecontroleerd worden.
Overheid: open, inzichtelijk en doeltreffend
De Piratenpartij vindt dat de overheid te veel regels aan gewone mensen oplegt, en dat de overheid te veel wil weten wat iedereen doet. De overheid moet juist beter laten zien wat ze allemaal doet. Op die manier kun jij zelf beter bepalen wat je met jouw leven doet, terwijl wij controleren wat de overheid doet. De overheid is er namelijk voor ons allen.
Klokkenluiders zijn mensen die willen laten zien wat de overheid niet goed doet, en dat vindt de overheid soms niet leuk. Wij gaan ervoor zorgen dat de mensen die dat doen beter worden beschermd, omdat het soms juist nodig is dat we weten waarmee de overheid bezig is.
Democratie en invloed van de burger
Met democratie beslissen we met zijn allen samen wat wij willen en moeten. De Piratenpartij vindt het belangrijk, dat iedereen mee kan doen en kan zeggen wat hij of zij er van vindt. Bedrijven bepalen nu te vaak wat wij moeten doen, en dat is niet altijd wat wij willen doen.
Dat willen wij graag vooraf, en niet pas achteraf zoals met een referendum. Daarom gaan wij er bijvoorbeeld ook voor zorgen dat beslissingen zoveel mogelijk in je eigen omgeving gemaakt worden en niet alleen helemaal in Europa of in Den Haag.
Wij willen dat de Tweede Kamer groter wordt, zodat meer mensen met verschillende meningen kunnen meepraten. Iedereen moet vanaf 16 jaar al kunnen stemmen, en wetten moeten aan de grondwet, de basis van al onze rechten, worden getoetst.
Vrijheid van informatie
Het is belangrijk dat iedereen kennis kan opdoen. Daarom gaat de Piratenpartij het ons makkelijker maken om informatie met elkaar uit te wisselen. Zo kunnen wij allemaal leren en slimmer worden van elkaar. Dit geldt ook voor cultuur zoals muziek en boeken. Er moet meer ruimte zijn om dat met elkaar te delen. Copyrightwetten gaan we veranderen zodat ze er zijn voor bescherming van degene die het heeft gemaakt en niet om grote bedrijven te beschermen.
Patenten zijn er voor bedoeld om uitvinders te beschermen zodat niet iedereen zomaar jouw idee mag gebruiken. Tegenwoordig worden patenten vooral gebruikt om andere mensen die ook leuke dingen willen maken dwars te zitten. Daarom gaan we het patentensysteem hervormen.
Vrijheid van informatie en persvrijheid betekenen, dat we goed geïnformeerd kunnen worden over alles wat er speelt. Daarom moeten we persvrijheid goed garanderen, en heeft iedereen recht op toegang tot publieke media, en op het opnieuw gebruiken van met publiek geld gemaakt beeld- en geluidsmateriaal.
Thema’s
Justitie
De afgelopen jaren is er geïnvesteerd in ‘meer blauw op straat’. Meer agenten die je ziet op straat voor een extra gevoel van veiligheid. De Piratenpartij gaat ook investeren in beter recherchewerk, zowel online als offline, om de pakkans voor criminelen te vergroten.
De Piratenpartij gaat meer ondersteuning bieden aan de politie, zodat agenten beter hun werk kunnen doen en minder tijd aan administratie hoeven te besteden. Het moet ook makkelijker worden voor mensen om naar de rechter te gaan als er iets fout gegaan is.
Drugs
De oorlog tegen drugs is doorgeschoten. De Piratenpartij gaat ervoor zorgen, dat drugs niet meer onder het strafrecht vallen. Als we het maken en verkopen van drugs reguleren in plaats van verbieden, zorgt dat ervoor dat er bij de politie tijd vrijkomt voor belangrijkere zaken.
Problemen door gebruik van drugs hebben te maken met gezondheid, en niet met de politie. Dat is net zoals dat nu al is met alcohol en tabak. We willen ook graag dat de gezondheidszorg meer onderzoek gaat doen naar de positieve werking van sommige drugs.
Gezondheidszorg
Binnen de gezondheidszorg moeten jouw gezondheid en je eigen keuze voor je zorg centraal staan. De Piratenpartij gaat daarom het eigen risico afschaffen. We zien eigen risico als een straf op ziek zijn, en dat mag niet. De ontwikkeling van medicijnen moet door universiteiten gedaan worden, in plaats van door bedrijven. Als bedrijven zelf medicijnen willen ontdekken, dan kunnen ze samenwerken met universiteiten.
Bij de gezondheidszorg is het belangrijk dat jouw gegevens goed beschermd zijn, zodat niemand daar bij kan als je daar geen toestemming voor gegeven hebt. Daarnaast willen wij ook een nationaal zorgfonds in plaats van zorgverzekeraars die geld willen verdienen.
Onderwijs
De Piratenpartij vindt dat iedereen recht heeft op onderwijs, en dat dit de basis is van onze samenleving. Onze samenleving verandert continu, en daarom moet je ook op latere leeftijd gelijke en gemakkelijke toegang hebben tot het onderwijs. Alle mensen moeten de mogelijkheid hebben om door te groeien naar het onderwijsniveau dat zij aankunnen.
Wij gaan ervoor zorgen dat leerkrachten vooral bezig kunnen zijn met lesgeven en niet met administratie. Ook moeten kinderen op school beter voorbereid worden op de toekomst. Hiervoor moet al vanaf de basisschool les gegeven worden in ICT en in Engels.
Les- en leermateriaal moet zoveel mogelijk vrij en online toegankelijk zijn. Ook moeten scholen zelf toegankelijk zijn voor kinderen met een beperking. De overheid moet meer geld geven aan universiteiten om beter onderzoek te krijgen.
Auto en openbaar vervoer
De Piratenpartij wil dat er meer geld uitgegeven wordt aan openbaar vervoer, om er zo voor te zorgen dat de vervuiling door auto’s wordt verminderd. Voor elektrische auto’s moeten er meer oplaadpunten komen.
Doordat in de toekomst steeds meer auto’s zelf kunnen rijden, hebben we straks minder wegen nodig. We leggen dan ook alleen nieuwe wegen aan als dit op korte termijn echt nodig is. Daarnaast moet het altijd mogelijk blijven om anoniem te reizen, zowel in het openbaar vervoer als met de auto.
Duurzaamheid
Brandstoffen zoals gas en olie raken op. De Piratenpartij wil daarom een verandering in de manier waarop wij onze energie maken. Wij gaan ervoor zorgen dat mensen en bedrijven stroom meer lokaal kunnen opwekken uit bijvoorbeeld windmolens en zonnepanelen en andere vormen van groene energie. We willen energie gezamenlijk kunnen opslaan en gebruiken wanneer we het nodig hebben.
Daarnaast wil de Piratenpartij dat we meer eten zelf produceren, in plaats van dat we het uit andere landen halen. En we steunen initiatieven om het weggooien van eten tegen te gaan.
Ministerie van digitale infrastructuur
Computers zijn tegenwoordig overal aanwezig. Ze zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Maar bij de overheid lopen we nog wel erg achter. Om dit te verbeteren, stelt de Piratenpartij een ministerie van digitale infrastructuur (ICT) aan.
Dit ministerie zal grote ICT-projecten samen met andere ministeries begeleiden en afhandelen. Dit ministerie zal goed gaan letten op het beschermen van onze privégegevens en digitale burgerrechten bij de overheid en bedrijven.
Economie, geld en banken
Het is belangrijk dat een bankencrisis niet meer zomaar kan gebeuren. De Piratenpartij wil voorkomen dat banken te groot worden, en we willen dat geld lenen wordt losgehaald van betaalrekeningen.
Daarnaast gaat de Piratenpartij mensen met een eigen bedrijf meer vrijheid geven en hun recht op privacy beter beschermen. Dit geeft het MKB en zelfstandigen zonder personeel meer kansen voor hun bedrijven. Iedereen moet zelf kunnen kiezen waar hij of zij zijn pensioen wil afnemen.
De Piratenpartij gaat een onderzoek doen naar het basisinkomen en als dit succesvol is, willen we het basisinkomen stap voor stap invoeren. Ook als vervanger van jouw pensioen. Voor iedereen die dat wil, moet er een betaalbare woning beschikbaar zijn. Woningbouwverenigingen moeten dit gaan realiseren. De hypotheekrenteaftrek hoger dan één miljoen voor een huis moet worden gestopt en daarna langzaam verder worden afgebouwd.
Internationaal
Europese samenwerking is belangrijk, maar de Europese Unie (EU) heeft grote gebreken. De Piratenpartij wil daarom dat de EU transparanter en democratischer wordt. Er moet meer inspraak komen voor de gewone burger, en het moet duidelijker worden wat de EU allemaal doet.
Handelsovereenkomsten met andere landen zoals TTIP, CETA en TiSA zijn niet democratisch tot stand gekomen. Ze zijn er vooral om grote bedrijven te helpen ten koste van de gewone mens en het milieu. Wij gaan deze daarom onmiddellijk stopzetten. We gaan dan kijken naar alternatieven die wel transparant zijn. Het uitgangspunt van deze verdragen moet zijn: eerlijke handel voor iedereen, bescherming van de mens, het milieu, burgerrechten en vrije informatie.
Defensie
De Piratenpartij gaat flink investeren in digitale veiligheid. Dit kan in samenwerking met het ministerie van digitale infrastructuur. We willen geen wapens waar een robot de beslissingen maakt, en waar geen mens meer aan te pas komt. De Piratenpartij wil dat er een verdrag komt waarmee landen toezeggen geen digitale wapens te ontwikkelen.
De Piratenpartij steunt geen militaire missies waarin wij in andere landen gaan aanvallen. Defensie is er alleen voor verdediging, en zo hoeft het defensiebudget niet omhoog.
Ontwikkelingssamenwerking
Alle mensen op de wereld moeten gelijke kansen krijgen om te groeien. Daarom moet ontwikkelingshulp gericht zijn op het versterken van de positie van mensen in ontwikkelingslanden, in plaats van dat we ze afhankelijk maken van ontwikkelingshulp.
De Piratenpartij wil kennis en expertise delen met ontwikkelingslanden, zodat deze zelf de mogelijkheid krijgen hiermee aan de slag te gaan.
Vluchtelingen
De Piratenpartij gaat vooral de reden waardoor mensen vluchten bestrijden. Wanneer zij toch moeten vluchten, dan willen wij hun rechten beschermen. Vluchtelingen zijn mensen in nood, en daarom verdienen ze onze hulp. Er moet dan ook sneller meer duidelijkheid voor vluchtelingen komen.
Opvang moet kleinschalig gebeuren, met inspraak vanuit de omgeving. Het is ons doel dat een vluchteling zo snel mogelijk weer voor zichzelf kan zorgen.
Wil je nog verder lezen? Ons volledige programma kun je vinden op onze website: programma.piratenpartij.nl
Trots op Nederland wil weer meedoen met de Tweede Kamerverkiezingen. De oude partij van voormalig VVD-politica Rita Verdonk gaat daarvoor het partijprogramma van 2010 oppoetsen.
Verdonk richtte Trots tien jaar geleden op nadat de VVD haar uit de Kamerfractie had gezet. Ze verliet de politiek na de landelijke verkiezingen in 2010, die geen zetel opleverde.
In 2012 deed Trots op Nederland zonder succes mee aan de Kamerverkiezingen onder de naam Democratisch Politiek Keerpunt, samen met oud-PVV’er Hero Brinkman
RTVWEST 16.01.2017 Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) wil in maart meedoen aan de landelijke verkiezingen. LAKS wil onder meer de rekentoets bij centrale examens afschaffen en de basisbeurs weer invoeren.
Volgens de organisatie draait het onderwijs meer en meer om slagingspercentages en geld. Hierdoor staan de toekomst van scholieren en de toekomst van Nederland als kenniseconomie op het spel, maar de politiek luistert volgens de organisatie niet. Daarom wil LAKS zelf de Kamer in.
‘Het wordt tijd dat het onderwijs bij zijn fundament wordt aangepakt. De politiek zou in het belang van de leerling moeten handelen en daarom stellen wij ons verkiesbaar’, zegt voorzitter en lijsttrekker Sven Annen.
Basisbeurs weer invoeren
LAKS heeft een plan met twintig punten opgesteld. De centrale examens moeten compleet op de schop, te beginnen met het afschaffen van de rekentoets.
Ook willen ze de basisbeurs weer invoeren, zodat niet alleen kinderen van rijke ouders, maar alle kinderen kunnen studeren zonder een enorme studieschuld op te bouwen.
NU 16.01.2017 Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) wil in maart meedoen aan de verkiezingen. Volgens de organisatie draait het onderwijs meer en meer om slagingspercentages en geld.
Hierdoor staan de toekomst van scholieren en de toekomst van Nederland als kenniseconomie op het spel, maar de politiek luistert volgens de organisatie niet. Daarom wil LAKS zelf de Kamer in.
“Het wordt tijd dat het onderwijs bij zijn fundament wordt aangepakt. De politiek zou in het belang van de leerling moeten handelen en daarom stellen wij ons verkiesbaar”, zegt voorzitter en lijsttrekker Sven Annen.
Telegraaf 16.01.2017 Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) wil in maart meedoen aan de verkiezingen.
Volgens de organisatie draait het onderwijs meer en meer om slagingspercentages en geld. Hierdoor staan de toekomst van scholieren en de toekomst van Nederland als kenniseconomie op het spel, maar de politiek luistert volgens de organisatie niet. Daarom wil LAKS zelf de Kamer in.
„Het wordt tijd dat het onderwijs bij zijn fundament wordt aangepakt. De politiek zou in het belang van de leerling moeten handelen en daarom stellen wij ons verkiesbaar”, zegt voorzitter en lijsttrekker Sven Annen.
LAKS heeft een plan met twintig punten opgesteld om de ontwikkeling van het onderwijs weer de goede kant op te laten gaan. De centrale examens moet volgens LAKS compleet op de schop, te beginnen met het afschaffen van de rekentoets. Ook moet de basisbeurs volgens LAKS weer worden ingevoerd, zodat niet alleen kinderen van rijke ouders, maar alle kinderen kunnen studeren zonder een enorme studieschuld op te bouwen.
Volgens Tunahan Kuzu is het niet gebruikelijk om in de Tweede Kamer over veiligheidsmaatregelen te praten. Maar hij deed het toch toen er na een eerste aangifte van Sylvana Simons niets gebeurde, zegt hij in de interviewserie Tien Geboden. En dat hielp.
Columnist Ger groot wenst Simons alle succes toe met haar nieuwe partij. Maar deze heeft volgens hem wel een verkeerde naam.
Partijprogramma
Het programma dat Simons wil opstellen met haar nieuwe partij toetst thema’s aan artikel 1 van de Grondwet. Daarin staat dat iedereen die zich in Nederland bevindt gelijk wordt behandeld. De Grondwet geldt natuurlijk al voor alle Nederlanders, maar Simons meent dat artikel 1 niet consequent wordt toegepast. “Het fundament van onze rechtstaat staat onder druk. Als wij niet solidair zijn en thema’s die in de Kamer worden besproken niet consequent aan deze wet toetsen rijden wij straks als samenleving het ravijn is.”
GeenPeil begint een partij en doet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017. Maar GeenPeil zal geen politieke partij beginnen in de klassieke betekenis van het woord. GeenPeil richt zich niet op de poppetjes of op een zucht naar macht, het plan van GeenPeil draait volledig om directe volksvertegenwoordiging en controle van de macht.
Waarom zet GeenPeil deze stap?
In 2015 wist GeenPeil met succes het eerste landelijke, door burgers aangevraagde raadgevende referendum af te dwingen. Bij een geldige opkomst stemde 61% van de kiezers tegen het EU associatieverdrag met Oekraïne. Premier Rutte heeft een antwoord op die uitslag sindsdien negen maanden voor zich uitgeschoven, waarmee hij doorlopend schade aan de democratie toebrengt.
Maandag 05.12.2016 wordt Jan Dijkgraaf (54) in de oude Prodentfabriek in Amersfoort gepresenteerd als lijsttrekker van GeenPeil, meldt het ADzaterdag.
Dit wordt bevestigd in kringen van GeenPeil. Het campagneteam van GeenPeil heeft hoge verwachtingen en wil de grootste ledenpartij van Nederland worden
Vanaf 1.000 leden die minstens 12 euro per jaar betalen kan GeenPeil subsidie ontvangen, als de partij tenminste een zetel binnensleept.
Terugblik
De trigger voor het oprichten van de partij ligt volgens het initiatief bij de manier waarop premier Rutte omgaat met de uitslag van het Oekraïne-referendum: hij zou volgens hen zo lang mogelijk tijd rekken, bot vangen in Brussel en uiteindelijk om geopolitieke redenen niets doen met de uitslag.
Het komt in navolging van Jan Roos die zich meldde als lijsttrekker van VNL, en Thierry Baudet met zijn Forum voor de Democratie. De mannen waren eerder met Dijkgraaf verenigd bij GeenPeil, maar staan straks in de verkiezingscampagne tegenover elkaar. Dijkgraaf zegde eerder zijn column in dagblad Metro op om zijn politieke aspiraties waar te maken.
In 2014 ging GeenStijl onder blauw/gele vlag van GeenPeil stemmen tellen tijdens de Europese verkiezingen, omdat de Europese Unie het verboden had om de uitslag van verkiezingen die op een donderdag gehouden werden, vóór de volgende maandag bekend te maken. Dat vonden we een te grote Brussel bemoeienis met onze nationale democratie en daarom is GeenPeil opgericht.
Inmiddels is GeenPeil uitgegroeid tot een breed initiatief voor meer inspraak in onze nationale en Europese democratie. Daarmee wisten we 427.939 geldige handtekeningen op te halen voor een landelijke referendum over het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne, een ingrijpende miljardendeal die stilletjes en bijna onbesproken door de beide Kamers in Nederland is geloodst.
Waarom deed GeenPeil dit?
Simpel: omdat de kiezer geen enkele grip meer heeft op grote ontwikkelingen in Nederland en de Europese Unie. Daarover luidt GeenPeil de noodklok, zoals dat altijd heet in media-clichés. De democratie is van iedereen – niet alleen van de bestuurselite.
Ja ja, ik ga het een en ander voor u regelen toch ???
Partij voor de Toekomst PvdT
,,We willen alle dingen die in Nederland zijn veranderd de afgelopen jaren en die alleen maar ellende hebben opgeleverd terugdraaien”, aldus Johan Vlemmix. Zo wil hij de privatisering van de NS en Post NL ongedaan maken. ,,Onze partij wil Nederland naar een gezonde toekomst leiden door terug te grijpen op het verleden.”
Het instellen van een minister van feestzaken, een programmapunt waarmee de PvdT bij vorige verkiezingen veel aandacht trok, blijft in het nieuwe programma behouden. Vlemmix mikt op één zetel. ,,Dit keer komen we zeker in de Kamer”, verwacht hij.
Tweede Kamerlid Jacques Monasch (oud-PvdA) heeft maandag 28.11.2016 aangekondigd een nieuwe politiek partij te beginnen. Met de partij Nieuwe Wegen doet hij 15 maart 2017 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen.
Eigen partij
Jacques Monasch voelt zich bevrijd van de PvdA, en besloot uiteindelijk een eigen partij op te richten. Als mensen vinden dat het een PVV Light-partij wordt, is dat prima, vindt het Kamerlid.
In een interview met de Volkskrant legt hij uit hoe de breuk tussen het Kamerlid en de PvdA is ontstaan. ‘Ik wilde liever de strijd aangaan binnen de PvdA, maar alleen als mensen van buiten eenvoudig mee konden stemmen,’ zegt hij over het zogenaamde ‘flitslidmaatschap’.
Het programma van Nieuwe Wegen moet zich de komende maanden al doende ontwikkelen, via online-discussies en referenda. Aan de basis liggen twaalf speerpunten. Zo wil Nieuwe Wegen het Europees Parlement afschaffen, in de ouderenzorg liefde, gezelligheid en lekker eten centraal plaatsen, een beter gespreid cultuuraanbod bevorderen en het Centraal Opvangorgaan Asielzoekers onder directe politieke aansturing plaatsen. ‘Een nieuw bindend verhaal’, noemt Monasch zijn plannen. De cijfermatige onderbouwing ontbreekt nog.
Monasch maakte naam als campagnestrateeg, in 2002 was hij campagneleider van de PvdA, de partij waarvan hij op zijn zestiende lid werd. Een van de redenen om te breken was dat de partij zich volgens hem aan de uitslag van het – raadgevende – Oekraïnereferendum dient te houden. Nieuwe Wegen wil geregeld bindende referenda houden.
In januari 2017 komt de nieuwe partij met een kandidatenlijst. Monasch is bereid een stap opzij te doen als zich een betere lijsttrekker meldt. ‘Dit gaat niet om mij.’ Hij belooft dat er niet alleen kandidaten met universiteit of hbo-opleiding op de lijst komen, zoals dat nu bij de meeste partijen het geval is.
Nieuwe Wegen
“Nederland is klaar met het wegkijken van links bij integratie- en immigratie problemen”, zei Monasch bij de presentatie. “Nederland wil vaste banen in plaats van de losse baantjes en flexcontracten die rechts bepleit; Nederland heeft genoeg van het buitensluiten van de burger, zelfs na referenda, door de gevestigde politiek.”
Volgens de politicus is het “tijd voor een doorbraak in de Nederlandse politiek”. “Tijd voor een partij die economisch sociaal is, de menselijke maat centraal stelt en grenzen stelt aan immigratie, illegaliteit en de inbreuk op onze normen en waarden.”
De doorbraak in 12 speerpunten.
Hieronder onze inzet voor een doorbraak in de politiek. Ook na te lezen op www.nieuwewegen.nu
In 12 speerpunten worden de uitgangspunten van onze partij weergegeven. Niet gebeiteld in harde steen, maar de komende tijd getoetst aan wat U er van vindt.
1. Integratie betekent hier meedoen
De lange arm van buitenlandse regeringen door de aanwezigheid in moskees of financiering van salafistische organisaties in Nederland wordt verboden. Niet mannen of hun geloof, maar vrouwen bepalen zelf hoe zij hun leven inrichten. Discriminatie wordt overal bestre-den. Syriëgangers worden niet meer toegelaten in Nederland – weg is weg.
2. Liefde, gezelligheid en lekker eten centraal in de ouderenzorg
Er komen twee verpleegkundigen/verzorgers per groep van 8 ouderen in een verpleeghuis. Grote zorgorganisaties worden ontmanteld. Kleinschaligheid, aandacht en professionals in de zorg staat centraal. Er komen zorginterventieteams in verpleeghuizen waar de zorg voor ouderen onvoldoende is. Daar wordt het management onder curatele gesteld. Ook hier staat de menselijke maat voorop.
3. Er komt een nieuw Europees verdrag
Europa als politiek project is mislukt. Verder doormodderen ondermijnt Europa meer en meer. Landen werken voortaan samen in plaats van te worden onderworpen aan de macht van Brussel. De Europese Commissie wordt een ambtelijk apparaat. Het Europees Parlement bestaat voortaan uit nationale volksvertegenwoordigers die een aantal keer per jaar bij el-kaar komen. Er komt een nieuwe start voor een andere Europese samenwerking tussen ge-lijkgestemde landen.
4. Handelsakkoorden en verdragen worden herzien
De bevoordeling van grote bedrijven als Starbucks en Apple via belastingconstructies en Eu-ropese aanbestedingswetten wordt beëindigd. Handelsakkoorden die onze arbeidsmarkt on-dermijnen worden opengebroken. Economische immigratie dat ten koste gaat van werkge-legenheid dan wel van fatsoenlijk loon en werk, houden we tegen. Het klimaatakkoord van Parijs is uitgangspunt voor ons milieubeleid. Rechtstreekse steun met OS gelden aan corrup-te regimes wordt beëindigd indien staten en hun machthebbers niet bereid zijn hun land goed, behoorlijk en democratisch te besturen.
5. Het midden- en kleinbedrijf is de spil en banenmotor van de Nederlands economie
Er komt een nieuw sociaal akkoord waarbij alle arbeidsmarktwetgeving MKB-proof wordt. Wetten als DBA, WWZ, transitievergoeding, loondoorbetaling bij ziekte worden opnieuw getoetst. Vaste contracten zijn de norm, daaromheen een ‘flexibele schil’ waar nodig. ZZP’ers krijgen de ruimte, tenzij het ZZP’erschap door werkgevers. Iedereen moet na 45 jaar werken met pensioen kunnen gaan.
De overheid investeert de komende jaren fors extra in regionale infrastructuur als wegen, spoorlijnen, sluizen, waterwegen en energiezuinige woningen. Daarbij worden de aanbeste-dingen gericht op het MKB.
6. Anonieme leerfabrieken worden afgebroken
Het beroepsonderwijs wordt weer dicht bij jongeren en samen met bedrijven georganiseerd en vervangt grootschalige ver weggelegen ROC ’s. Klassen in het voortgezet onderwijs wor-den niet groter dan 24 tot max. 26 leerlingen. De menselijke maat keert terug in het onder-wijs. De afstand tussen jeugdzorg en onderwijs is te groot. Jeugdzorg moet de leerkracht met specialistische hulp beter ondersteunen.
7. Strijd tegen mensenhandelaren. Asielaanvraag via de UNHCR vluchtelingenkampen
Beter minder asielzoekers goed opvangen, dan teveel aan hun lot en in de bijstand overlaten in kwetsbare wijken. Vluchtelingen op de vlucht voor oorlog en geweld vangen we op via de vluchtelingenkampen van de UNHCR. Een generaal pardon wordt uitgesloten. Mensenhande-laren schakelen we desnoods met geweld uit.
Echte vluchtelingen worden toegelaten nadat ze artikel 1 van de Grondwet hebben onder-schreven. Vluchtelingen die toegelaten worden, worden ook echt geholpen en niet langer aan hun lot overgelaten; daar gaan we omheen staan, bieden we goed onderwijs en zo snel mogelijk werk. Het Centraal Opvangorgaan Asielzoekers (COA) komt onder directe politieke aansturing. Voorzieningen en werkgelegenheid voor lokale opvang van asielzoekers moet in de desbetreffende gemeente ingekocht en ingehuurd worden.
8. Van bijstand naar werkstand
Meedoen via een baan of een opleiding gericht op werk is ons devies. We zetten uitkerings-geld in voor nuttige banen. Thuiszitten en bureaucratische rompslomp leidt tot niets, aan het werk voor jezelf en de samenleving is voor iedereen het beste. De anonieme begeleiding van werkzoekenden via het UWV en de doorgedraaide industrie van re-integratie bedrijfjes gaat op de schop. De menselijke maat, ook in de begeleiding naar een baan, staat centraal.
9. Zorg moet betaalbaar en toegankelijk worden
Het eigen risico in de zorg verdwijnt. De miljardenreserves van de verzekeraars worden af-geroomd. Tandheelkundige zorg keert terug in het basispakket. We financieren dat door het niet meer vergoeden van de 1366 overbodige handelingen in de medische zorg. We steunen verder onderzoek naar de noodzaak van een Nationaal Zorgfonds.
10. Ongelijkheid in het onderwijs bestrijden, cultuur voor iedereen bevorderen
We trekken alles uit de kast voor een groot aanvalsplan tegen de laaggeletterdheid van ruim 2 miljoen mensen in Nederland. Wie niet of slecht kan lezen, kan niet meedoen en meeko-men. Zo’n samenleving willen wij niet. De schoolkosten voor ouders worden aan een wette-lijk maximum gebonden. We investeren in muziekonderwijs en cultuur, dat verrijkt en ver-sterkt ons. We zorgen voor een betere spreiding van het cultuuraanbod door het hele land in plaats van alles in de Randstad.
11. Er worden regelmatig bindende referenda gehouden
Referenda leiden tot betrokkenheid, debat en het luisteren naar deskundigheid in een demo-cratische samenleving. Die moeten daarom regelmatig georganiseerd worden. Burgemees-ters worden voortaan rechtsreeks gekozen. We staan een ‘vijfsterren-overheid’ voor die top-service en dienstverlening aan haar burgers verleent. Ook hier, de menselijke maat cen-traal.
12. Trots op Justitie en Defensie
Na het fiasco van de nationale politie, de chaos op het ministerie van Justitie en het uitge-klede defensieapparaat moet er de komende jaren weer met overtuiging leiding worden gegeven aan de binnenlandse veiligheid en de verdediging van ons land. We stellen de grootschalige nationale politie ter discussie. Langlopende militaire interventies zijn onge-wenst. Militaire missies buiten het NAVO grondgebied beperken zich tot korte interventies vanuit de lucht. Training op de grond op grote afstand van een oorlogsgebied steunen we.
De Partij voor de Dieren wordt de komende verkiezingsstrijd ondersteund door een flink aantal bekende Nederlanders. Onder de lijstduwers zijn ook Haagse beroemdheden, zoals zanger Dinand Woesthoff en schrijfster Mensje van Keulen.
Niet alleen enkele gelauwerde auteurs als A.F.Th van der Heijden en Jan Siebelink willen de partij helpen kiezers te trekken. Ook actrices Babette van Veen en Georgina Verbaan en presentatrice Annemiek Schrijver nemen een plekje op de lijst in.
Volgens de partij blijft 25 procent van de kiezers thuis, terwijl de zetels in de Kamer wel allemaal worden bezet. ,,Dat kan omdat de politieke partijen doen alsof niet-stemmers niet bestaan, waardoor zij alle 150 kamerzetels onder elkaar kunnen verdelen. De thuisblijver stemt dus eigenlijk op alle partijen.”
Dit alles valt te lezen op de website.
Volkomen serieus
De de lancering is ‘volkomen serieus’. ,,Steeds meer mensen kunnen zich niet meer vinden in de huidige politieke partijen”, zei hij vandaag bij het radioprogramma Stand.nl op NPO1. ,,Wij gaan laten zien dat je op basis van vertrouwen gekozen kunt worden.”
Men komt nu met de partij omdat hij zich grote zorgen zegt te maken over de politiek. Overigens heeft de advocaat eerder geprobeerd om een partij voor niet-stemmers op te richten. In 1994 wilde hij een zetel krijgen in de Amsterdamse gemeenteraad. ,,Destijds hebben wij genoeg stemmen gekregen voor een halve raadszetel”, aldus Plasman.
Programma 2017
De partij heeft slechts één punt op het eigen programma staan. ,,In het parlement zullen wij nooit stemmen”. Ook zijn er drie beloftes geformuleerd: ,,Wij doen voor 100% wat wij zeggen, wij zullen nooit een concessie doen en wij zullen geen akkoorden sluiten.”
Het verkiezingsprogramma bevat maar één belangrijke belofte: ‘In het parlement zullen wij nooit stemmen’. Volgens Plasman schuilt achter die eenvoud een enorm potentieel succes.
Stem voor het leven Daad bij het Woord verkiezingsprogramma 2012-2017
Het programma van de SGP Daad bij het Woord zet in met de belijdenis dat het christelijk geloof uniek is. Vanuit die belijdenis pleit de SGP voor een aantal in het christendom gewortelde noties.
Daad bij het Woord
Het verkiezingsprogramma 2017 van de SGPDaad bij het Woord zet in met de belijdenis dat het christelijk geloof uniek is. Vanuit die belijdenis pleit de SGP voor een aantal in het christendom gewortelde noties.
Een van de belangrijkste is de bescherming van het leven. De SGP legt zich er niet bij neer dat er in Nederland ieder jaar ruim 30.000 kinderen geaborteerd worden. De ‘Abortuswet’ zou daarom direct moeten worden afgeschaft. Zolang daar nog geen zicht op is, zet de SGP zich in voor vermindering van het aantal abortussen.
Dé pijlers van de samenleving zijn huwelijk en gezin. De SGP pleit daarom voor een gezins- en kindvriendelijk fiscaal stelsel. De miljarden voor kinderopvang gaan naar kinderbijslag en kindgebonden budget. Ook wil de SGP laagdrempelige ‘relatiehulp’.
De SGP hecht sterk aan een speciale band met Israël, zeker nu de chaos in de regio toeneemt en de radicale islam steeds sterker wordt.
De meeste aandacht wordt op dit moment opgeëist door de immense financieel-economische vraagstukken. Voor de korte en lange(re) termijn moet er een goede, nieuwe balans gevonden om de scheefgroei recht te trekken. De SGP doet dat langs drie lijnen.
1. Meer samenleving, minder staat
De SGP verwacht meer van (organisaties van) mensen die ieder in de eigen ‘kring’ hun zaakjes heel goed zelf kunnen behartigen dan van een overheid die zich overal bemoeit. Als de staat afbouwt en snoeit, kan ze zich des te sterker richten op haar kerntaken.
Concrete uitwerking:
Er moet een goede regeling komen voor zorgverlof en mantelzorgers krijgen een fiscale aftrekpost.
Justitie wordt versterkt met 5000 agenten
Defensie moet absoluut ontzien worden bij nieuwe bezuinigingsrondes
2. Meer groei, minder tekort
‘Kunduz’ geeft een goede aanzet richting begrotingsevenwicht, maar werkt bijvoorbeeld averechts bij de ‘forensenbelasting’, de plicht van werkgevers om ww door te betalen voor ontslagen werknemers en de afschaffing van het accijnsvoordeel voor boeren die ‘rode diesel’ gebruiken. Hervormingen en bezuinigingen moeten elkaar versterken.
Concrete uitwerking woningmarkt:
Uitgangspunt: als starters geholpen worden, komt de hele woningmarkt in beweging, ook voor anderen.
Er komt een ‘starterslening’ voor beginners op de woningmarkt.
Banken geven sneller hypotheken aan mensen met ‘n tijdelijk contract.
Aflossing van hypotheekschulden over een langere periode uitsmeren.
Ouders moeten hun kinderen belastingvrij kunnen helpen bij de aanschaf van een woning of bij de aflossing van de hypotheek.
Pensioenopbouw, de aflossing van hypotheken en zorg worden aan elkaar gekoppeld.
De overdrachtsbelasting wordt afgeschaft, het eigen-woningforfait afgebouwd en de hypotheekrenteaftrek hervormd. De belasting op arbeid wordt verlaagd met deze opbrengsten.
Concrete uitwerking economie:
Meer ruimte voor ondernemers: lagere lasten, minder bureaucratie
Forse investeringen in kennis en innovatie
3. Meer Nederland, minder Europa
Met overtuiging en argumenten stemde de SGP tegen invoering van de euro en de toetreding van landen die niet ‘rijp’ waren. Zoals de SGP nu tegen overdracht is van beslissingsmacht die we best zelf kunnen uitoefenen. De EU moet afslanken: minder taken, minder geld, minder regels.
Concreet:
Verdragen die soevereiniteit overhevelen naar ‘Brussel’ moeten in Tweede en Eerste Kamer aangenomen worden met twee-derde meerderheid.
De financiële afdracht aan de EU kan en moet fors naar beneden.
Eurolanden moeten zich aan afspraken houden. Zo niet, dan moeten zij uit de euro kunnen worden gezet.
De politieke Beweging DENK publiceert eind oktober haar partijprogramma, maar het belangrijkste speerpunt is al gepubliceerd. Het gaat om een controversieel en ambitieus antiracisme- en antidiscriminatieplan.
Kandidaat-Kamerlid Farid Azarkan kreeg op Vara-website Joop.nl en aan de tafel van praatprogramma Pauw de kans om het discriminatieplan van uitleg te voorzien. De partij van oud-PvdA-politici Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, die ook Sylvana Simons op de lijst heeft staan, wordt verwacht ergens tussen de nul en de vier zetels te winnen in maart.
Als het aan DENK ligt, moet er een racismepolitie komen van minstens duizend speciaal opgeleide agenten, die ook een ‘einde moet maken aan het etnisch profileren’. Discriminerende Nederlanders worden volgens het plan op een racistenregister komen te staan: deze mensen zouden nooit meer voor de overheid mogen werken.
De racismepolitie moet ‘mensen die zich racistisch uitlaten of discriminerend gedrag vertonen’ aanpakken. Discriminerende Nederlanders moeten volgens het plan van DENK ook praten met minderheden om te ‘leren van hun fouten’.
‘Recidivisten op het gebied van discriminatie geven we een gebiedsverbod en een contacttaakstraf moet ertoe leiden dat mensen die discrimineren in gesprek gaan met de groep die ze hebben benadeeld en die groep leren begrijpen,’ aldus Azarkan.
Als onderdeel van de verzwaarde strafmaat moet sprake zijn van ‘naming en shaming’: ‘De overheid mag écht niet meer samenwerken met discriminerende bedrijven’. Ook moeten ‘loksollicitaties’ worden uitgevoerd om bedrijven te controleren op hun antidiscriminatiebeleid.
DENK speelt met het programmapunt ook in op de recente ophef over het etnisch profileren van de politie.‘Halbe Zijlstra van de VVD is als enige politicus tenminste eerlijk. Hij zegt gewoon open en bloot dat hij discriminerende agenten prima vindt,’ zegt Azarkan. ‘Heel oprecht, maar natuurlijk ook volslagen van de pot gerukt. Discriminatie kan in géén geval de bedoeling zijn.’
Naast het afstraffen van discriminatie, wil DENK diversiteit juist vieren. Er moet eenNationale Dag van het Staatsburgerschap komen, en de Nederlandse overheid moet blijven werken aan het maatschappelijk bewustzijn over discriminatie. Ook moeten ‘alle termen uit het koloniale verleden’ uit het onderwijs worden gehaald, en de partij wil ook straatnamen dekoloniseren.
DENK verdenkt ook Belastingdienst van etnisch profileren
De politieke partij DENK betichtte de politie al van etnisch profileren, maar breidt de definitie nu uit. Ook overheidsinstanties als de Belastingdienst en de arbeidsinspectie zouden allochtone Nederlanders anders behandelen en moeten strenger worden gecontroleerd.
In het verkiezingsprogramma van de partij staat dat er een onafhankelijk onderzoek moet komen naar de werkwijze van de Belastingdienst, de FIOD en de arbeidsinspectie. Allochtone ondernemers zouden verscheidene signalen hebben afgegeven aan DENK over etnisch profileren.
Boetes voor inhuren illegalen Dat zou tot uiting kunnen komen door, bijvoorbeeld, strengere controles van minderheden en vaker uitgedeelde boetes. DENK haalde eerder cijfers van de Inspectie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan, die relatief veel boetes uitschreef aan horeca- en detailhandelzaken voor het inhuren van illegale buitenlandse werknemers.
Ook reageerde de partij boos op het intrekken van een vergunning van een Marokkaanse ondernemer in Leiden na het overtreden van de sluitingstijden. De rechter bepaalde dat de gemeente niet alleen op die basis de vergunning mocht intrekken.
Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap bekeek een groot aantal pro-actieve politiecontroles, waarbij agenten zelf selecteren wie ze controleren. Ruim de helft van de onderzochte controles richtte zich op allochtonen, schrijven de onderzoekers. In veertig procent van die gevallen bleek een staandehouding onterecht, omdat er geen sprake van crimineel gedrag was.
Van alle 196.300 misdrijven in Nederland in 2015 werden er 93.880 begaan door allochtonen (47,8%), aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het aandeel allochtone inwoners in Nederland is echter veel lager: 22 procent.
DENK wil klachten over etnisch profileren bundelen
‘Van veel ondernemers hoor ik dat zij bang zijn om discriminatie en onterechte verdachtmaking door de autoriteiten te melden,’ zegt Selçuk Öztürk van DENK. ‘Ik roep ondernemers die hierdoor benadeeld worden op om dit toch te doen en stel voor om een grondig onderzoek in te stellen, zodat de onderste steen boven komt en de struisvogelpolitiek kan stoppen.’
DENK vroeg eerder al aan minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken, PvdA) om alle achternamen van beboete ondernemers te indexeren, om zo erachter te komen of mensen met een allochtone achternaam vaker de klos waren. Asscher reageerde dat het kabinet dit niet van plan is, omdat er al maatregelen zijn genomen binnen overheidsinstanties om profilering tegen te gaan.
Nederland zit in een identiteitscrisis, constateert de ChristenUnie in haar verkiezingsprogramma. Hoe daaruit te komen is volgens de partij vooral aan mensen zelf. De overheid kan daar slechts beperkt aan bijdragen. CU wil dat doen door onder meer te investeren in student, soldaat en statushouder.
Bij de presentatie van de CU-voorstellen liet partijleider Gert-Jan Segers weten dat de verkiezingen straks in maart wat hem betreft over slechts twee dingen gaan. „Het verkleinen van verschillen en het vergroten van vrijheid. De vrijheid om te geloven, de vrijheid van onderwijs en de keuzevrijheid voor gezinnen.”
Vraag Gert-Jan Segers wat de inzet wordt van de ChristenUnie bij de komende verkiezingen, en hij legt zijn hand op zijn eigen boek. “Dit is het: ‘Hoop voor een verdeeld land’.”
Gisteren presenteerde Gert-Jan Segers zijn boek in de aula van de protestantse Beatrixschool in het hart van de Haagse Schilderswijk. Kinderen van 35 nationaliteiten zitten er bij elkaar. “We moeten elkaar niet wantrouwen, maar elkaar in de ogen kijken”, zei de politicus tegen de kinderen van groep acht.
In het boek onderzoekt Segers, sinds vorig jaar november politiek leider van de ChristenUnie, de breuklijnen in de samenleving. Hij ziet groeiende tegenstellingen, tussen ziek en gezond, arm en rijk, oud en jong, gelovig en seculier, en tussen autochtoon en nieuwkomer.
In uw boek schrijft u dat er in de PvdA huiver was om samen te werken met de ChristenUnie tegen gedwongen prostitutie. Hoe is dat andersom?”
“Samenwerking met de PvdA ligt niet zo gevoelig, de argwaan zit meer bij D66. Onze mensen hebben het idee dat die partij het op het christelijk karakter van Nederland heeft gemunt. Maar het is onze politieke en democratische plicht om samen te werken, juist als de tegenstellingen in het land groter worden.”
Wat zijn de belangrijkste punten uit het programma?
Onder meer door net als het CDA de basisbeurs voor studenten terug te brengen, en door ‘binnen één generatie volledig op duurzame energie over te gaan’ wil de ChristenUnie ‘de kinderen’ een betere toekomst bieden.
Onder het thema ‘iedereen doet mee’ komt de partij – ook weer net als het CDA- met het voorstel voor een verplichte sociale dienstplicht van zes maanden voor jongeren. Hoewel de term ‘vrijwilligerswerk’ wordt genoemd, zit er wel een element van dwang in: Segers sloot de mogelijkheid voor een boete of celstraf voor jongeren die de dienstplicht ontlopen niet uit. Wel moeten de jongeren voor het vrijwilligerswerk een vergoeding van 4,50 euro per uur krijgen.
De partij probeert onderwerpen ‘op rechts’ te balanceren met onderwerpen ‘op links. De partij wil bijvoorbeeld twee miljard euro extra voor defensie, maar ook een miljard erbij voor ontwikkelingssamenwerking.
De partij wil het eigen risico in de zorg met minimaal 100 euro omlaag brengen.
Een verplicht tweejarig leerwerktraject voor migranten met leefgeld en onderdak in plaats van een uitkering, om de overgang tot de arbeidsmarkt soepeler te maken
Duizend extra wijkagenten.
Ook het element ‘gezin’ vormt uiteraard een speerpunt: de CU wil tien dagen vaderschapsverlof voor vaders, en een minister van Jeugd en Gezin.
Hoe precies is niet duidelijk, maar de partij wil de ‘macht van de Europese Commissie’ inperken.
Voormalig 50PLUS-Kamerlid Norbert Klein heeft een nieuwe partij opgericht: de Vrijzinnige Partij.
Het Kamerlid uit Hoevelaken ging sinds zijn vertrek uit 50PLUS verder onder de naam KLEIN, maar dit is nu veranderd.
De nieuwe partij van Tweede Kamerlid Norbert Klein heet de Vrijzinnige Partij. Volgens Klein staat de partij voor “onafhankelijke creatieve mensen die betrokken zijn bij een vrije en sociale samenleving”.
Klein kondigde eerder al aan dat hij een eigen politieke partij zou beginnen onder de werktitel KLEIN. Dat deed hij nadat hij uit 50Plus was gestapt vanwege een conflict met het partijbestuur. Dat zag zijn fractiegenoot Martine Baay indertijd als het enige Tweede Kamerlid van die partij.
Forum voor Democratie doet met voorman Thierry Baudet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017. De denktank wordt een politieke partij en wil in Den Haag strijden voor meer directe democratie.
Baudet Legt uit dat Nederlanders ‘eens per vier jaar naar de stembus mogen. Daarna hebben we niets meer te zeggen.’ Volgens Baudet luisteren de verkozen politici niet naar kiezer en kunnen ze niet op hun missers worden afgerekend.
Oekraïne als breekpunt Belangrijkste voorbeeld: het Oekraïne-referendum dat in april dit jaar werd gehouden, mede georganiseerd door het Forum voor Democratie. Het associatieverdrag met Oekraïne werd door de kiezer afgewezen, maar de politiek heeft nog niets met die uitslag gedaan. De regering van premier Rutte (VVD) zegt al maanden dat ze ‘zo snel mogelijk’ met een officieel standpunt komen.
Minder EU, meer referenda Forum voor Democratie gaat zich inzetten voor meer directe democratie, met nieuwe bindende referenda. Zo wil Baudet het volk laten stemmen over onder meer het Nederlandse migratiebeleid en de euro. Ook moeten burgemeesters in het vervolg direct worden gekozen.
Verder staat in het partijprogramma dat uitbreiding van de Europese Unie direct moet stoppen en dat grenscontroles moeten worden ingevoerd. Ook stelt de partij een systeem voor met ‘green-cards’ voor migranten, zoals dat al bestaat in Amerika.
Wie precies campagne gaan voeren voor de nieuwe politieke beweging is nog onduidelijk. Baudet geeft aan dat hij binnenkort met een ‘verrassende’ lijst komt, met bekende en minder bekende namen.
‘We willen breken met die oppervlakkigheid en met de politieke verlegenheid om morele keuzes te maken,’ is te lezen in het concept-verkiezingsprogramma van het CDA, dat woensdag officieel werd gepresenteerd.
Maar hoe wil de partij de koe bij de horens vatten? Een aantal punten:
Het CDA wil de basisbeurs voor bachelorstudenten terugbrengen. De bijl aan de wortel van het leenstelsel dus
Er moet een maatschappelijke dienstplicht komen voor jongeren. Dat kan in het leger, maar ook in de zorg, bij de politie of andere maatschappelijke organisaties.
Een minister van Familie en Gezin – een soort André Rouvoet 2.0 – is wenselijk.
Het raadgevend referendum wil CDA afschaffen omdat het de tegenstellingen alleen maar verscherpt. Ook moet er een kiesdrempel van twee zetels komen om versplintering in de politiek te voorkomen.
Ongelijkheid tussen zzp’ers en vaste contracten wil de partij beslechten met onder meer één basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden. Kantonrechters moeten weer meer ruimte krijgen om arbeidscontracten te ontbinden.
Verder wil het CDA, gezien alle bedreigingen binnen en buiten Europa, meer geld voor veiligheid en defensie.
Buma ziet dat veel mensen te dik worden en suikerziekte krijgen en wil daarom een ‘suikerbelasting’. De opbrengst daarvan gaat onder meer naar het stimuleren van sport in de wijken.
Het CDA wil dat het volgende kabinet de basisbeurs terugbrengt voor alle bachelor-studenten. De kosten daarvan worden deels gedekt door studenten geen ov-jaarkaart meer te geven, maar alleen een vergoeding voor de reiskosten tussen hun woonplaats en studiestad. Dat staat in het CDA- verkiezingsprogramma dat is verschenen.
CDA-senator Wopke Hoekstra ging aan de slag met het voorwerk dat is verricht door veertien visiegroepen die in de afgelopen periode zijn ingesteld om bouwstenen aan te leveren voor het nieuwe programma. De voorzitters van deze visiegroepen vormen met elkaar het klankbord voor de nieuwe programmamaker.
Op 10 september 2016 komen 1000 CDA-leden uit het hele land bijeen om samen na te denken en te discussiëren over de belangrijkste vraagstukken én oplossingen van nu en de toekomst, die niet in het nieuwe programma mogen ontbreken.
De belangrijkste uitkomsten van deze discussie worden verwerkt in het nieuwe CDA verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017.
De 1000 leden werden via de lokale afdelingen geworven, zodat zij een goede spreiding over het land vormen. De uitkomsten van de CDA1000 worden verwerkt in het nieuwe programma.
De vijf thema’s van de CDA1000
Sterke samenleving
Eerlijke economie
Zorg voor elkaar
Familie & gezin
Waarden & traditie
Kandidatenlijst
Sybrand Buma voert de CDA-kandidatenlijst aan voor de komende verkiezingen. Op de tweede plek staat Mona Keijzer. De kandidatenlijst toont veel oude bekenden, zo blijkt uit het concept dat nu is vastgesteld. De hoogste nieuwkomer staat al wel op plaats drie: René Peters (40), CDA-wethouder uit Oss.
Oudgedienden Pieter Omtzigt en Madeleine van Toorenburg maken de eerste vijf op de lijst vol. De volgende nieuwkomer bij de eerste tien staat op acht: Harry van der Molen (36), CDA-wethouder te Leeuwarden. De derde nieuwkomer is Anne Kuik (29), gemeenteraadslid uit Groningen. Zij staat op plaats elf.
Onverkiesbare plek
Andere nieuwe gezichten op de lijst voor de Tweede Kamer zijn CDJA-voorzitter Julius Terpstra (plaats 23) en voetbaltrainer Wiljan Vloet (plaats 43). De hoge plaats van Omtzig valt op. In 2012 stond hij aanvankelijk niet op de lijst, later op een onverkiesbare plaats. Maar hij haalde zoveel voorkeurstemmen, dat hij met glans in de Tweede Kamer kwam.
‘Ja, het is waar. Ik word de nieuwe fractievoorzitter van VNL,’ zegt Roos in de video. Eerder op de dag ontkende Roos geruchten dat hij zou opstappen. ‘Die bronnen weten meer dan ik,’ twitterde hij maandagochtend. Inmiddels heeft zowel hij als GeenStijl het bevestigd.
VNL bevestigt zijn lijsttrekkerschap maandagmiddag via Twitter. Jan Roos werkte eerder bij BNR, en vervolgens vijf jaar voor omroep Powned. In 2015 begon hij bij GeenStijl.
Roos was bovendien campagneleider voor GeenPeil, dat het Oekraïne-referendum in Nederland initieerde. Uit naam van GeenPeil voerde Roos hevig campagne voor een ‘nee’ tegen het Nederlands associatieverdrag met Oekraïne.
Roos is niet het eerste bekende lid van de partij. Eerder werd voormalig beoogd lijsttrekker Bram Moszkowicz de partij uitgezet, na kritiek van zijn partijgenoten Laurence Stassen, Johan Driessen en Joram van Klaveren.
Een daarvan is versterking van de krijgsmacht. De meeste partijen willen dat het leger weer wordt opgetuigd.
De partij die daar tot nu toe het verste in gaat is VoorNederland (VNL), de partij van de ex-PVV-Kamerleden Joram van Klaveren en Louis Bontes, die nu geleid wordt door Jan Roos. Volgens hun zou daar zeker vijf miljard euro extra beschikbaar voor moeten komen.
Geld moet weg bij Ontwikkelingssamenwerking
Dat is fors meer dan de een miljard euro van VVD en CDA en de twee miljard waarmee de ChristenUnie de begroting van minister van Defensie Jeannine Hennis wil opkrikken. Roos wil het geld weghalen bij onder meer Ontwikkelingssamenwerking.
Ook meer geld voor politie
‘Mondiale spanningen zoals het toenemend jihadisme vragen om een stevig defensie-, veiligheids- en inlichtingenbeleid. Wij willen dat Nederland zich houdt aan de NAVO-afspraak om minstens twee procent van het nationaal inkomen te besteden aan defensie. Daarom investeren wij ruim vijf miljard extra in onze krijgsmacht.’
Ook de politie krijgt er overigens een miljard bij, als het aan VNL ligt. Bovendien moeten de belastingen omlaag. De partij zegt dat het programma is doorgerekend door het Centraal Planbureau.
Programma
VoorNederland (VNL) is een klassiek-liberale partij. Wij streven naar meer vrijheid, meer welvaart en meer veiligheid.
Speerpunten – Wij bepleiten zeer lage belastingen. Wij willen een lage vlaktaks, een lage BTW en een lage vennootschapsbelasting. Veel andere belastingen, zoals de erfbelasting, schenkbelasting, overdrachtsbelasting, assurantiebelasting en vermogensbelasting willen we volledig schrappen.
Veel meer economische vrijheid betekent veel minder staat en dus een veel kleinere overheid. Het geld dat we besparen gaat terug naar de mensen die het hebben opgebracht: de belastingbetalers.
De overheid dient zich zoveel mogelijk toe te leggen op haar kerntaken. Eén van die kerntaken is veiligheid. Er moet daarom fors worden geïnvesteerd in politie en defensie. Veiligheid is de voorwaarde bij uitstek voor vrijheid en welvaart. Wij willen hogere straffen in geval van zware misdrijven.
Nederland moet weer een soeverein land worden. De Europese Unie moet daarom terug naar haar oorsprong: economische samenwerking.
Kansloze immigratie willen we stoppen. De integratieproblemen zijn al veel te groot. Wij zijn wars van cultuurrelativisme. Als seculiere partij staan wij voor de Westerse vrijheidstraditie met haar joods-christelijke fundament. Wij verdedigen de Westerse kernwaarden: de democratische rechtsstaat, de vrije markt, de vrijheid van meningsuiting, de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen, de gelijkwaardigheid van hetero’s en homo’s en de scheiding van kerk en staat.
Wij hanteren een realistisch beeld van de mens: beperkt, met zwaktes en tekorten. Dit betekent dat niet de maatschappij of ‘het systeem’ verantwoordelijk is voor menselijk falen, maar de individuele mens. Vrijheid brengt verantwoordelijkheid met zich mee. Bij ons is er geen ruimte voor socialistische ideeën over de maakbaarheid van de samenleving.
VNL streeft naar vrijheid en verantwoordelijkheid, naar welvaart en veiligheid.
In de Tweede Kamer der Staten-Generaal vertolkt de fractie Bontes / Van Klaveren ons klassiek-liberale geluid.
GroenLinks presenteerde op 06.09.2016 haar concept verkiezingsprogramma. ‘s Avonds zal partijleider Jesse Klaver speechen in poppodium de Melkweg. Na zijn speech zal Klaver in gesprek gaan met de zaal.
Na de PVV en de SP wil ook GroenLinks het eigen risico in de zorg afschaffen. “Ziek zijn is geen eigen risico”, staat in het verkiezingsprogramma van de partij, dat morgen wordt gepresenteerd. Volgens GroenLinks gaan mensen minder snel naar de dokter als ze de eerste paar honderd euro zelf moeten betalen.
Het eigen risico in de zorg moet worden afgeschaft. Dat staat in het verkiezingsprogramma van GroenLinks dat morgenavond wordt gepresenteerd. “Ziek zijn is geen eigen risico,” zegt Jesse Klaver in een interview met het Algemeen Dagblad. Lees verder
GroenLinks kiest met het verkiezingsprogramma voor een groene economie waarin welzijn voorop staat en we de welvaart delen. Een samenleving waarin iedereen meedoet en elk kind de kansen krijgt die het verdient. GroenLinks wil nieuw perspectief voor iedereen. We mogen de samenleving niet uit elkaar laten spelen. We pakken de ongelijkheid aan – de ongelijkheid in inkomen, in vermogen en in de kansen die mensen hebben.
Het is tijd om te kiezen voor één samenleving, een samenleving die mensen verbindt in plaats van splijt.
Wat? Meetup verkiezingsinzet GroenLinks Op dinsdag 6 september presenteert Jesse Klaver zijn inzet voor de komende verkiezingen in een uitverkochte Grote Zaal in de Melkweg in Amsterdam. Hij vertelt over zijn plannen om Nederland te veranderen en gaat in gesprek met de zaal. Ook het verkiezingsprogramma van GroenLinks wordt op dat moment openbaar. U bent van harte uitgenodigd om op 6 september aanwezig te zijn.
Waar? Grote Zaal van de Melkweg, Lijnbaansgracht 234A, Amsterdam Wanneer? 6 september, vanaf 19.30u Verkiezingsprogramma openbaar: 20.00u
Journalisten kunnen zich aanmelden bij Diederik ten Cate, Persvoorlichter GroenLinks, via d.tcate@tweedekamer.nl
GL 21 november 2016 – De kandidatencommissie heeft de lijst van de Tweede Kamer bekendgemaakt. De lijst wordt vastgesteld door de leden van GroenLinks in een online referendum. Tussen 1 en 13 december kunnen leden stemmen, op 15 december wordt de definitief vastgestelde lijst bekend gemaakt. In het voorjaar is Jesse Klaver door de leden al gekozen als lijsttrekker.
Zojuist is de uitslag van het ledenreferendum van GroenLinks bekend gemaakt. De complete uitslag is hier te vinden. In de uitslag van het referendum is Liesbeth van Tongeren door de leden op plek 6 gezet.
De interne campagne en het referendum vind je hier.
VVD 07 oktober 2016 − “Mijn ambitie van de afgelopen jaren was het land sterker uit een zware crisis krijgen. Mijn ambitie voor de volgende vier jaar is dat we daar allemaal de vruchten van plukken.” Lees hier hoe Mark dat samen met jou wil doen. Lees verder
Hoe hij dat samen met jou wil gaan doen? Je leest het in zijn plan voor Nederland en ons verkiezingsprogramma.
Belangrijkste maatregelen uit het VVD-programma op een rij:
Werk: wie opleiding doet krijgt opschorting van de sollicitatieplicht. Kleinere bedrijven (tot 25 werknemers) hoeven nog maar 1 in plaats van 2 jaar loon door te betalen bij ziekte.
Pensioen: Iedereen krijgt een eigen pensioenpotje, wie langer door wil werken krijgt een hogere AOW Zorg: geen stelselwijziging meer, ‘slimmer’ inzetten van eigen betalingen. Niet-efffectieve behandelingen/medicijnen worden niet langer vergoed.
Integratie: wie niet voldoet aan inburgeringsplicht krijgt geen verblijfsvergunning, paspoort of uitkering. Illegaliteit wordt strafbaar, einde aan gemeentelijke bed-bad-broodvoorziening.
Belastingen: winstbelasting voor bedrijven omlaag. Mes gaat in toeslagen, eventueel bestaande uitkeringen verhogen
Belofte gebroken
Maar welke verkiezingsbeloftes heeft hij eigenlijk gebroken?
‘Geen geld naar de Grieken,’ hield Rutte vol in 2012. De eurocrisis was in volle gang en het onderhandelen met Griekenland zou nog jaren doorgaan. Nu biedt Rutte zijn excuses aan voor het feit dat Nederland, samen met ander eurozone-landen, toch moest meebetalen aan het reddingspakket voor de Grieken.
Ook baalt Rutte dat hij toch heeft ‘gemorreld’ aan de hypotheekrenteaftrek. ‘Laat ik daar volstrekt helder over zijn: ik zeg daar sorry voor. Dit is niet goed gegaan.’ In het interview geeft de premier toe dat hij fout zat. De excuses van Rutte komen op een tactisch tijdstip: hij stelt zich opnieuw kandidaat als leider van de VVD en hoopt waarschijnlijk een nieuwe termijn te behalen als premier.
Coalitiepartners?
Of dat samen met de PvdA zal zijn, is vooralsnog onduidelijk. ‘De PvdA en VVD hebben tijdens de coalitie goed samengewerkt,’ aldus Rutte. ‘Maar inhoudelijk staan we natuurlijk ver van elkaar af. Zij zijn niet de logische coalitiepartner.’ Mocht Rutte niet in de nieuwe coalitie komen, wil hij doorgaan als Kamerlid.
Slechts 15 procent van de VVD’ers sprak zich uit over de Lijst, waar een meerderheid vereist is om wijzigingen aan te brengen. Dijkhoff blijft daarmee staan op 5, in plaats van de plaats 3 waarop velen hem graag zouden zien staan en die nu fractievoorzitter Halbe Zijlstra inneemt.
Ook Kamerlid Barbara Visser (7) en staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekker (6) hadden volgens de leden stuivertje mogen wisselen. De nummers één en twee blijven premier Mark Rutte en minister Jeanine Hennis (Defensie). Kamerlid Ton Elias, die tegen zijn zin niet meer op de lijst is gezet, heeft zich daar reeds bij neergelegd.
Rutte zei afgelopen week juist dat de kans dat de VVD na de verkiezingen van 15 maart gaat regeren met de PVV nul is, ook niet in een gedoogconstructie zoals in het eerste kabinet-Rutte. De PVV zat toen niet in het VVD-CDA-kabinet maar steunde dat wel.
Verschillend
Vorige week bleek al uit onderzoek van I&O research dat kiezers verschillend denken over een eventuele regeringsdeelname van de PVV. Als de PVV na de verkiezingen van 15 maart als grootste partij uit de bus komt, vindt 42 procent van de kiezers – vooral de aanhang van PvdA, GroenLinks, D66, ChristenUnie en CDA – dat de partij moet worden uitgesloten van regeringsdeelname. Een vrijwel even groot deel (43 procent, vooral de sympathisanten van 50PLUS, SP, VVD) vindt echter dat de PVV wel zeker moet regeren als de partij de grootste wordt.
Grootste
In de peiling van De Hond veranderde weinig. De PVV is daarin nog steeds de grootste met 33 zetels, maar wel met een zetel minder dan verleden week. De VVD volgt met 24 zetels, een meer dan een week eerder.
RTVWEST 11.11.2016 De fractievoorzitter van de VVD in Den Haag, Martin Wörsdörfer, staat op de 28ste plek van de kieslijst van zijn partij voor de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar. De Westlandse wethouder Arne Weverling staat een plek lager.
De VVD heeft nu veertig zetels in de Kamer. De liberalen staan nog rond de dertig zetels in de peilingen, dus de kans is groot dat zij ook daadwerkelijk in de Tweede Kamer komen. Wörsdörfer zegt in een eerste reactie dat hij ‘superblij’ is. ‘Het is een eer om in de race te mogen zijn voor de kamer. En daar wil ik natuurlijk ook de Haagse belangen dienen.’
De VVD maakte vandaag de advies-kieslijst bekend. Eerder was al duidelijk dat Mark Rutte weer lijsttrekker wordt. Naast Wörsdörfer en Weverling staan op de lijst nog meer kandidaten die in de politiek in deze regio actief zijn of waren.
Knokken
Zo staat de Haagse oud-wethouder Sander Dekker op een zesde plek. Hij stond vorige keer nog niet op de kieslijst. ‘Ik ben trots op het VVD-team. Samen gaan we knokken voor een Nederland waarin iedereen zich echt veilig voelt en alle kansen krijgt,’ stelt hij in een reactie tegen Omroep West.
Het voormalig Haagse raadslid Anne Mulder op zeventien. In 2012 stond hij nog een plaats lager.
Lokale politici maken overstap
Afgelopen weken werd duidelijk dat meer Haagse lokale politici na de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart volgend jaar zeer waarschijnlijk naar de Kamer vertrekken. Zo staat het Haags SP-raadslid Bart van Kent op de negende plek van de concept-kieslijst van zijn partij. Wethouder Ingrid van Engelshoven staat op de derde plek van de kieslijst van D66.
Geert Wilders heeft bekendgemaakt welke mensen er op de PVV-lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen komen te staan. Het zijn vooral vertrouwelingen van de partijleider, en personen die veelal enige tijd voor de PVV actief zijn.
Wilders publiceerde de lijst vrijdagavond via Twitter. ‘Wat een prachtig team. Hiermee gaan we ervoor zorgen dat #NederlandWeerVanOns wordt. Ik ben hier echt heel erg trots op,’ zegt hij in een nadere verklaring.
Onder de eerste tien kandidaten op de kieslijst van de PVV zijn drie vrouwen. Naast Fleur Agema (2) en Vicky Maeijer (3), wier plekken op de lijst vrijdag eerder op de dag al bekend werden, staat huidig Kamerlid Lilian Helder op de negende plaats.
Ook als de PVV de grootste wordt, is de kans klein dat Geert Wilders premier wordt. Het zou een slecht staaltje democratie zijn: een winnaar die niet regeert, schrijft Syp Wynia.
Verder vallen de namen op van oudgedienden als Martin Bosma (6) (bij de vorige verkiezingen op plek 3), Sietse Fritsma (5), Barry Madlener (7), en Teun van Dijck (8). Dion Graus, die zich in de Kamer bezighoudt met Dierenwelzijn, staat op plek 12.
Markuszower keert terug
Een opmerkelijke naam op de lijst is die van Gidi Markuszower (4), die momenteel in de Eerste Kamer zit. Hij stond in 2010 al eens op de kandidatenlijst van de PVV, maar trok zich toen terug.
De AIVD had Wilders gewaarschuwd dat Markuszower een risico vormde voor de integriteit van Nederland. Markuszower had volgens de krant contacten met buitenlandse inlichtingendiensten. Hij ontkende de beschuldigingen aan zijn adres, maar besloot wel terug te treden.
Geert Wilders gaat geflankeerd door Fleur Agema en Vicky Maeijer de verkiezingen in. Dat het twee vrouwen zijn, is geen opzet, maar het plaatje is prachtig, erkent Wilders. Met hen denkt Wilders een mooie mix te hebben van ervaring en fanatisme.
Met de blonde collega’s aan zijn zijde is Geert Wilders ’als een kind zo blij’. De grijns op z’n gezicht is het bewijs. In de fractiekamer van de zwaarbeveiligde PVV-vleugel hangt deze middag een uitgelaten stemming. Er valt iets te vieren. De PVV-leider heeft de nummers twee en drie net persoonlijk meegedeeld dat ze een ’podiumplek’ krijgen. Maeijer (30) wist vorige week al dat ze bij de top-5 zat, maar plek drie? „Een enorme eer”, vindt ze. „Een topper”, zegt Wilders over haar.
Eind augustus presenteerde Wilders al het PVV-verkiezingsprogramma – op een A4’tje. Begin november lichtte zijn programmapunten toch toe. Hij vindt dat Nederland door toedoen van premier Mark Rutte (VVD) ‘geen fraai land’ meer is en denkt met de ‘de-islamisering’ de oplossing in handen te hebben.
De PVV presenteerde haar conceptverkiezingsprogramma via de nieuwe Facebookpagina van Geert Wilders.
Geert Wilders: ‘‘Ik ben ontzettend trots op het conceptverkiezingsprogramma. De PVV gaat de islam bestrijden, wil de grenzen sluiten, uit de Europese Unie en alle miljarden euro’s die we daarmee besparen teruggeven aan de bevolking. Mijn boodschap aan Nederland is: Nederland moet weer van ons worden.’’ video
RTVWEST 06.01.2017 Op de kandidatenlijst van de PVV voor de Tweede Kamerverkiezingen staan vier Haagse raadsleden. Het gaat om Karen Gerbrands, Daniëlle de Winter, Elias van Hees en Tim Vermeer. Op de lijst is ook het PVV-statenlid Ed Braam terug te vinden.
Karen Gerbrands, op dit moment fractievoorzitter namens de PVV in de Haagse gemeenteraad, maakt de grootste kans om straks in de Tweede Kamer te komen. Zij staat op plek 16. Gerbrands heeft al ervaring met het werk in de Tweede Kamer: in 2015 verving zij PVV-kamerlid Fleur Agema tijdens haar zwangerschapsverlof. Daniëlle de Winter is terug te vinden op plek 27.
In de peilingen schommelt de PVV rond de 30 zetels. Dat betekent dat het voor Tim Vermeer (plek 37) en Elias van Hees (46) een stuk lastiger wordt om een Kamerzetel te veroveren.
Léon de Jong
PVV-statenlid Ed Braam is door de partij op plek 41 gezet. Braam is momenteel ook raadslid in de Rijswijkse gemeenteraad namens de partij Beter voor Rijswijk. Ook Hagenaar Léon de Jong is terug te vinden in de lijst. De oud-fractievoorzitter van de PVV in de Haagse gemeenteraad staat op plek 17. De Jong is sinds september 2015 werkzaam voor de PVV-fractie in het Europees Parlement.
De verkiezingen worden gehouden op woensdag 15 maart 2017.
Telegraaf 04.12.2016 Opiniepeiler Maurice de Hond ziet in zijn wekelijkse peiling dat de trend van de afgelopen weken wordt voortgezet. De PVV is in vier weken zeven zetels gestegen en staat nu tien zetels voor op de VVD.
„Het is opmerkelijk dat de partijen VVD, CDA, SP, D66, GroenLinks en PvdA samen nu nog maar 87 zetels scoren. De vier grootste partijen van deze groep scoren samen slechts 67 zetels, terwijl ze in 1998 samen meer dan 140 zetels scoorden”, aldus De Hond.
„Nu ook GeenStijl met een partij aan de verkiezingen lijkt te gaan deelnemen, krijgen we naast DENK en VNL nog vier ’nieuwe’ partijen die -wellichtkansen hebben op zetels: Piratenpartij, Nieuwe Wegen, Forum voor Democratie en de partij van GeenStijl.
Mochten deze zes partijen samen duidelijk meer zetels halen dan de vier waar ze nu samen op staan, dan blijven er nog minder zetels over, voor de traditioneel grote partijen.”
Tweestrijd
Of er de komende verkiezingen een tweestrijd komt en tussen welke partijen kan De Hond niet zeggen. In Frankrijk is dat wel te zien, maar dat hangt ook samen met het kiesstelsel daar. Verwacht wordt dat het om Marine Le Pen zal gaan en een gematigd rechtse kandidaat. Als zoiets in Nederland zou gaan gebeuren dan zijn dat Wilders en Rutte.
Rutte en Wilders lijken voor te sorteren op die tweestrijd. Of er een of meer anderen zich nog met die tweestrijd gaan bemoeien, hangt ook af van de uitslag van de lijsttrekkersverkiezing bij de PvdA. Wie de leden van de PvdA gaan kiezen is volgens De Hond niet vast te stellen. Wel is wel duidelijk dat bij een mogelijke tweestrijd tussen Rutte en een van deze twee kandidaten, Samsom het veel slechter doet dan Asscher.
Belangrijke punten uit het programma zijn een offensief om werklozen van 45 jaar en ouder aan een baan te helpen, een fikse verlaging van het eigen risico in de zorgverzekering en verlaging van de AOW-leeftijd.
Volgens Krol zijn de ouderen door de andere politieke partijen de afgelopen jaren “schromelijk veronachtzaamd” en “ongenadig hard gepakt”. Ouderen hebben de afgelopen jaren het meest moeten inleveren, stelt de partij.
50PLUS wil het huidige pensioenstelsel behouden, een einde aan de marktwerking in de zorg en een gemeentelijk basispakket voor thuiszorg. Ook wil de partij een vaccinatieprogramma voor ouderen waarbij zij ingeënt worden tegen bijvoorbeeld gordelroos en longontsteking.
Aanval op de PvdA
Op een partijcongres zaterdag hebben 50PLUS-leider Henk Krol en partijvoorzitter Jan Nagel fel uitgehaald naar de kersverse lijsttrekker van de PvdA, Lodewijk Asscher. Vier jaar lang zou hij zijn beloftes niet zijn nagekomen.
De aanval op de nieuwe PvdA-leider is ingezet, zo bleek tijdens het 50PLUS-partijcongres. Krol noemde de campagne van Asscher – om een gelijkwaardiger Nederland te creëren – ‘ongeloofwaardig’. Hij had er al ‘vier jaar lang alle kans voor’, aldus het Kamerlid. ‘Hij bereikte precies het tegendeel.’
Die uitspraak is twijfelachtig. In feite deed het huidige kabinet van alles om de inkomensverschillen tussen rijk en arm te verkleinen: zo verhoogde het kabinet-Rutte eerder dit jaar nog de belasting voor werkenden, om de koopkracht van ouderen en uitkeringsgerechtigden te laten stijgen.
‘Bedriegerij van Asscher’
Toch ging 50PLUS-voorzitter Jan Nagel nog een stap verder op het partijcongres. Hij zette vraagtekens bij de toezegging van Asscher om het eigen risico in de zorg terug te brengen naar 0 euro.
‘Wat een bedriegerij. Wat een onbetrouwbare politiek. De feiten zijn dat het eigen risico in 2011 nog maar 170 euro was en dat door toedoen van PvdA-vicepremier Asscher dit nu meer dan verdubbeld is, namelijk 385 euro.’
Henk Krol haalde ook nog uit naar de vele nieuwe politieke partijen, die volgens hem alleen maar doen alsof ze de belangen van ouderen behartigen. ‘Gelooft u mij, het waren meestal die partijen die uw belangen hebben verkwanseld.
50PLUS op weg naar veel meer zetels 50PLUS heeft momenteel één zetel in Tweede Kamer, maar rekent op een veel beter resultaat in maart. In de peilingen staat de partij maximaal op 16 zetels. ‘We willen de dubbele cijfers halen,’ zei Nagel, zodat ‘we bij een volgende kabinetsformatie niet gepasseerd worden’.
Onvrede binnen de gelederen 50Plus
Hoewel Nagel hamerde op eenheid binnen de partij, verliep het congres niet helemaal gladjes. Een groepje verliet de zaal uit onvrede over de samenstelling van de kieslijst.
Bij de ouderenpartij 50Plus is een oproer uitgebroken onder de leden. Tientallen van hen verlieten gisteren woedend een partijbijeenkomst, omdat er volgens hen was er sprake van stalinistische praktijken.
De onvrede richt zich op de kieslijst, waarover leden niets meer te zeggen hebben. Veel nieuwe gezichten hebben een hoge plek gekregen, waar andere leden die soms al jarenlang lid zijn met een lagere positie genoegen moeten nemen.
Volgens partijvoorzitter Jan Nagel is het hele proces echter democratisch verlopen. Het oproer wijt hij aan enkele teleurgestelde leden die hun verlies niet kunnen accepteren.
Telegraaf 18.01.2017 50Plus is woedend over de weigering van de noordelijke provincies om lijsttrekker Henk Krol uit te nodigen voor een verkiezingsdebat. Voorzitter Jan Nagel spreekt van een boycot. Commissaris van de Koning Jacques Tichelaar is zich echter van geen kwaad bewust.
Tichelaar, die spreekt namens het samenwerkingsverband van Drenthe, Groningen en Friesland (SNN) dat het debat organiseert, wijst Nagel erop dat er is besloten de acht grootste partijen in de Tweede Kamer te vragen. 50Plus hoort daar niet bij, ook al is het in meerdere peilingen opgeklommen tot een achtste of een nog hogere plaats. Nagel verdenkt Tichelaar ervan dat hij bij de uitnodigingen vooral de belangen van zijn eigen PvdA op het oog heeft gehad, maar dat verwijt is volgens Tichelaar onzinnig.
De regionale omroepen, die samenwerkten met het SNN, trekken uit onvrede over de opzet van het verkiezingsdebat de handen ervan af. RTV Drenthe, RTV Noord en Omrôp Fryslân willen niet de journalistieke verantwoordelijkheid nemen voor de inhoud van het debat nu 50Plus niet aanschuift.
„Het redactieteam wilde 50Plus erbij, omdat de PVV niet op de uitnodiging was ingegaan om mee te doen en 50Plus het goed doet in de peilingen”, aldus hoofdredacteur Mischa van den Berg van RTV Noord. „We willen ook laten horen wat er leeft in de samenleving en kwesties als vluchtelingen en asielbeleid behandelen.”
De omroepen zenden het debat nog wel uit. „We beschouwen het nu meer als een evenement. Die zenden we wel vaker uit”, aldus Van den Berg. Volgens Tichelaar waren de omroepen van meet af aan al alleen aan boord om het debat uit te zenden en was de organisatie aan de SNN.
De omroepen laten hun oren hangen naar Nagel, zegt Tichelaar. „Terwijl ik ze nog nooit hierover heb gehoord.” Hij begrijpt niets van de kritiek dat een bestuurlijk verband als het zijne dat een verkiezingsdebat organiseert zich kwetsbaar maakt voor beschuldigingen andere belangen te dienen. „Als de omroepen voortaan zelf een debat willen organiseren, feel free! En willen ze het onze toch niet uitzenden, dan staan er al anderen klaar die die taak wel willen overnemen.”
Telegraaf 04.12.2016 50PLUS-voorman Henk Krol verwacht dat hij een woordje kan gaan meespreken bij de formatie van een nieuw kabinet, na de verkiezingen in maart. „Ik verwacht zeker dat ik aan de formatietafel ga zitten en ik verheug me daar zeer op”, zei Krol in het tv-programma WNL op Zondag.
Hij zegt dat hij vooraf geen enkele partij uitsluit om mee samen te werken, ook de PVV van Geert Wilders niet.
De partij van Krol staat op een virtuele elf zetels in de jongste peiling van Maurice de Hond. 50PLUS heeft nu één Kamerzetel, nadat Norbert Klein, die de tweede zetel bezette, zich in 2014 had afgesplitst en verderging als zelfstandig Kamerlid.
Of Krol bij de eventuele formatiebesprekingen zal vasthouden aan verlaging van de AOW-leeftijd naar 65, hangt af van het aantal zetels dat hij haalt. „Als we doorgroeien naar twintig zetels, kunnen we een vuist maken”, aldus de 50PLUS-leider.
Krol ging ook nog in op de uithaal van premier Mark Rutte aan zijn adres. Rutte zei onlangs dat Krol helemaal niets voor de ouderen gaat doen. Hij zou alleen maar aanschuiven om de broodjes op te eten en dan weer weggaan. „Henk Krol is alleen bezig met Henk Krol”, aldus Rutte in een ’conference’ op het verkiezingscongres van de VVD.
Krol beaamde bij WNL dat hij bij een vergadering heel snel is vertrokken, omdat het voor hem al gauw duidelijk was dat het overleg niets zou opleveren. „Ik heb gevraagd: kan er niet nog ietsje bij voor de ouderen? Toen het antwoord nee was, ben ik direct opgestapt, ik heb mijn broodje niet eens opgegeten.
AD 04.12.2016 50PLUS-voorman Henk Krol verwacht dat mee zal kunnen praten over de formatie van een nieuw kabinet, na de verkiezingen in maart. Dat zei hij vanochtend in het tv-programma WNL op Zondag. Krol: ,,Ik verwacht zeker dat ik aan de formatietafel ga zitten en ik verheug me daar zeer op.”
Ik verwacht zeker dat ik aan de formatietafel ga zitten en ik verheug me daar zeer op, aldus Henk Krol.
50PLUS staat op een virtuele elf zetels in de jongste peiling van Maurice de Hond. De partij heeft nu één Kamerzetel, nadat Norbert Klein, die de tweede zetel bezette, zich in 2014 had afgesplitst en verderging als zelfstandig Kamerlid.
Of Krol bij de eventuele formatiebesprekingen zal vasthouden aan verlaging van de AOW-leeftijd naar 65, hangt af van het aantal zetels dat hij haalt. ,,Als we doorgroeien naar twintig zetels, kunnen we een vuist maken”, aldus de 50PLUS-leider.
Krol zegt voorafgaand aan de verkiezingen geen enkele partij uit te sluiten om mee samen te werken. Dus ook de PVV niet. ,,Als Wilders maar niet direct zijn beloftes overboord gooit”, aldus Krol.
De PVV is in vier weken tijd zeven zetels gestegen in de peiling van Maurice de Hond en staat nu tien zetels voor op de VVD. Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou de PVV uitkomen op 34 zetels (19 meer dan het huidige zetelaantal) en de VVD op 24 (-17).
Uithaal
Krol ging ook nog in op de uithaal van premier Mark Rutte aan zijn adres. Rutte zei onlangs dat Krol helemaal niets voor de ouderen gaat doen. Hij zou alleen maar aanschuiven om de broodjes op te eten en dan weer weggaan. ,,Henk Krol is alleen bezig met Henk Krol”, aldus Rutte in een ‘conference’ op het verkiezingscongres van de VVD.
Krol beaamde bij WNL dat hij bij een vergadering heel snel is vertrokken, omdat het voor hem al gauw duidelijk was dat het overleg niets zou opleveren. ,,Ik heb gevraagd: kan er niet nog ietsje bij voor de ouderen? Toen het antwoord nee was, ben ik direct opgestapt, ik heb mijn broodje niet eens opgegeten”.
Het volgende kabinet moet de opdracht krijgen om de ‘onacceptabele’ ongelijkheid in de samenleving aan te pakken, schrijft D66-leider Alexander Pechtold in het voorwoord van het vrijdag gepresenteerde concept-verkiezingsprogramma.
Telegraaf 04.12.2016 Mensen in de bijstand die weer aan het werk gaan, moeten er ten minste twintig procent op vooruitgaan. Daarvoor pleit D66-Kamerlid Van Weyenberg.
Op dit moment gaan sommige groepen bijstandsgerechtigden er slechts een paar tientjes op vooruit bij een baan met een minimumloon. Van Weyenberg hoopt daarom partijen als VVD, PvdA en CDA, die ook vinden dat werken meer moet lonen, te verleiden om zich op een punt op de horizon vast te leggen. „Het mag ook 25, of 19 procent zijn, als we maar een doel hebben”, aldus de democraat. „En dat alle maatregelen die dit kabinet of een volgende nemen, erop gericht zijn dat doel te halen. Dan wordt de kans groter dat het ook lukt.”
Van Weyenberg wil niet tornen aan de hoogte van de uitkering. Hij wil het verschil bereiken door flinke lastenverlichtingen, die de Staat waarschijnlijk miljarden zullen kosten. „Maar werken moet lonen. Het verschil tussen een netto-inkomen met een uitkering en een netto-inkomen met een baan moet echt groter.”
Hij vindt dat zo’n norm ook moet gelden voor ouders met kinderen die niet voltijd werken, maar bijvoorbeeld vier dagen per week. „Het plaatje is nu niet rechtvaardig”, aldus de parlementariër in aanloop naar de begrotingsbehandeling van het ministerie van Sociale Zaken komende week.
Het D66-Kamerlid geeft toe dat zijn wens niet op stel en sprong kan worden geregeld: „Het is een proces van lange adem.”
Trouw 01.12.2o16 De 85-jarige Jan Terlouw maakte indruk op televisie met zijn pleidooi voor de ‘vertrouwensdemocratie’. Is dit zijn politieke comeback?
Bij het bouwen van een brug zijn tegenwoordig meer juristen nodig dan ingenieurs, aldus Jan Terlouw in DWDD.
Jan Terlouw lijkt bezig aan een onverwachte politieke comeback op een voor zijn partij belangrijk moment. Tijdens het partijcongres van D66, eind oktober, kreeg hij het langste applaus, na een bevlogen verhaal over de grote politieke uitdagingen ‘nu de wereld verandert in een adembenemend tempo’.
Hij waarschuwde daar dat ‘het kapitaal de macht heeft overgenomen van de democratie’, en riep op dat de omslag naar duurzaamheid dringend noodzakelijk ik. Hij zei dat hij zich niet kan voorstellen dat mensen niet meer solidair met elkaar zijn, ‘de politiek weet de solidariteit niet meer te kanaliseren’.
Als een Nederlandse Bernie Sanders krijgt hij opvallend veel reacties van jongeren, die hem nauwelijks meer kennen uit de tijd dat hij minister van economische zaken en vice-premier was (in 1981). Een groep jonge D66’ers hees deze zomer Terlouw al op het schild als hun grote inspirator. De groep, ‘het Radicale Midden’, vond dat D66 een progressievere koers moet varen.
Voor D66 komt de terugkeer van Terlouw als geroepen: hij weet een publiek aan te spreken dat normaal niet op die partij stemt, getuige de reacties vandaag op sociale media. Voor de verkiezingen kan dat cruciaal blijken. De partij kampt met het imago dat ze vooral bezig is geweest met economische hervormingen, en gaat straks in de campagne benadrukken dat de partij wel degelijk een sociaal verkiezingsprogramma heeft.
Dat de partij Terlouw zeker in de campagne zal inzetten, blijkt bijvoorbeeld als volgende week lijsttrekker Alexander Pechtold zíjn boek presenteert: Jan Terlouw staat op de uitnodiging prominent genoemd als ‘speciale gast’ en spreker.
Thuis in Twello, kinderboekenschrijver, politicus, auteur en natuurkundige Jan Terlouw.
Terlouw heeft D66 eerder naar grote hoogten gestuwd. Bij de verkiezingen van 1981 haalde hij als lijsttrekker voor de partij 17 zetels in de Tweede Kamer, het op een na hoogste ooit. Hij dankte veel van dat succes aan het nieuwe element dat hij in de Haagse politiek introduceerde: pragmatisme, verwerkt tot campagneslogan dat D66 de partij was van het ‘redelijke alternatief’.
Terlouw trad af als partijleider nadat het kabinet waarvan D66 deel uitmaakte, al na een jaar viel, en de kiezers D66 massaal de rug toedraaiden. Hij hield zich daarna jaren afzijdig van politiek.
Na zijn optreden bij De Wereld Draait Door gisteravond, hield de twitter-regen vandaag aan, waarbij vooral de druppels opvallen uit generaties die Jan Terlouw misschien als kinderboekenschrijver kennen, maar zeker niet als politicus. ‘Vroeger stemden mijn ouders altijd op D66, ik snap nu waarom’, was wel de meest veelzeggende.
Zijn ‘toespraak-recht-in-de-camera’ die Terlouw ter gelegenheid van zijn 85ste verjaardag mocht houden, heeft ontegenzeggelijk wat losgemaakt. Zonder autocue, en dat is heel bijzonder in juist dit programma, deed hij een oproep van wel zeven minuten voor wat hij ‘de vertrouwensdemocratie’ noemde. Hij voorzag die vervolgens van de prachtige metafoor van ‘de touwtjes die overal uit de brievenbussen hingen’, toen hij met zijn jonge gezin nog in Utrecht woonde.
Terlouw begon zijn statement met aandacht voor de duurzame wereld, zoals hij eerder deed bij de presentatie van zijn nieuwe boek “Kop uit ’t zand’, een novelle voor volwassenen, ‘over de waan van de dag die ons verhindert te doen wat we moeten doen’. Al snel verbreedde hij zijn onderwerp naar het wantrouwen in, en vooral ván de politiek.
Moreel gezag
Waar zijn de touwtjes van het vertrouwen, vroeg hij zich hardop af, verwijzend naar de tijd dat Nederlanders gewoon bij elkaar naar binnenliepen.
Terlouw die als kind van na de oorlog de wederopbouw en de organisatie van de welvaartstaat meemaakte, met AOW en een Ziekenfonds, ervoer toen nog een regering met moreel gezag, zei hij. De bevolking vertrouwde het leiderschap, en de staat vertrouwde haar burgers.
“Het was de tijd dat een afspraak nog met een handdruk werd bezegeld, nu zijn daar vijf contracten voor nodig.” En: “Bij het bouwen van een brug zijn tegenwoordig meer juristen nodig dan ingenieurs.” Waar zijn de touwtjes van het vertrouwen, vroeg hij zich hardop af, verwijzend naar de tijd dat Nederlanders gewoon bij elkaar naar binnenliepen.
Om dat vertrouwen tussen politici en burgers te herstellen, om het vertrouwen in de democratie te herstellen, spoorde hij vooral de eerste groep aan. Hij gaf daarbij Jack Monasch een veeg uit de pan, en vijf andere Kamerleden die op basis van hun partijprogramma zijn gekozen, maar nu voor zichzelf zijn begonnen.
En hij verwees naar Trump, de komende Amerikaanse president die met een volgens Terlouw schandalige campagne kiezers heeft getrokken die uit puur pragmatisme voor hem kozen: omdat ze al die andere politici ook niet vertrouwden.
Dat allemaal gezegd zijnde, moest Terlouw ook met iets van een oplossing komen. Dat deed hij ook. Hij wenst integere en onkreukbare politici, die zich sterk richten op het publiek belang, de toekomst, en daarmee doelde hij vooral op de belangen van de jongeren van Nederland.
Partijleider Emile Roemer zegt dat het verhogen van de lonen en de verlaging van de Huur sociale woning mert 400 euro per jaar voor mensen met een laag inkomen de belangrijkste thema’s zijn in het verkiezingsprogramma dat wordt gepresenteerd.
“Met hogere lonen en een tot 10 procent hogere AOW krijgt Nederland de broodnodige stimulans voor meer werk en welvaart”,zegt Emile Roemer.
Bij een minimuminkomen betekent dit een bruto loonsverhoging van ruim 150 euro per maand.
Uit onderzoek door het CPB zou een verhoging van 5 procent al 2,5 miljard euro kosten en een afname in de werkgelegenheid betekenen van 0,5 procent, oftewel zo’n 40.000 banen.
Volgens Daniel van Vuuren van het CPB is dit grosso modo te extrapoleren naar het SP-voorstel van 10 procent verhoging minimumloon. In dat geval zou het dus gaan om 5 miljard euro en zo’n 80.000 banen.
De SPwil dus dat Nederlanders de komende jaren meer te besteden krijgen. Na jaren van achteruitgang in inkomen wordt het tijd dat mensen meer overhouden in de portemonnee. Emile Roemer: ‘Ons verkiezingsprogramma gaat over stimuleren en investeren. Dat is een radicale breuk met het harde bezuinigingsbeleid van de kabinetten Rutte. Met hogere lonen en een tot 10% hogere AOW krijgt Nederland de broodnodige stimulans voor meer werk en welvaart.’
Kortom.
De SP stelt voor het minimumloon tot 10% te verhogen. Honderdduizenden Nederlanders krijgen er daardoor direct fors meer salaris bij. ‘En nog belangrijker, we maken een begin met de loongolf die Nederland nu hard nodig heeft. Als het aan ons ligt gaan alle mensen in de middenhoge en lage loonschalen er fors op vooruit. Dat is hard nodig om de bestedingen en daarmee de groei en de werkgelegenheid aan te jagen.’
Alle Nederlanders, behalve de 20% rijkste, zijn er sinds 2005 op achteruit gegaan. De kabinetten Rutte I en II deden daar nog een schepje bovenop. De lasten gingen omhoog, de zorgkosten stegen terwijl pensioenen, lonen en uitkeringen werden verlaagd of gedrukt. Roemer: ‘Wij willen de ongelijkheid aanpakken.
Een kleine elite heeft de afgelopen jaren goed verdiend terwijl het overgrote deel van de bevolking inleverde. Je inkomen op de nullijn, je ziektekosten omhoog en je huur die explodeert. Dat is de realiteit van grote delen van Nederland. Mensen die de afgelopen jaren in de steek gelaten zijn door de politiek. Niet door ons. Het is nu aan deze mensen, het is nu aan de 80% van de Nederlanders die de crisis hebben moeten betalen, die ze nooit hebben veroorzaakt.’
Met het verhogen van het wettelijk minimumloon gaan ook sociale uitkeringen zoals de AOW, de bijstand en de wajong omhoog. Roemer: ‘De stijging van de koopkracht van ouderen is achtergebleven bij de rest van Nederland. De kosten gaan omhoog en veel ouderen hebben moeite om rond te komen. Bij bijstandsgerechtigden zien we hetzelfde, de uitkering is nu gewoon te laag om van te leven.’
Een Nationaal ZorgFonds zonder eigen risico, verhoging van het minimumloon en de AOW met 10%, een nieuwe studiebeurs, lagere huren en meer inspraak en zeggenschap van mensen over hun omgeving. Dat zijn de speerpunten van het SP-verkiezingsprogramma ‘Nu Wij’. ‘Dit programma is voor de 80% van Nederland die de afgelopen 10 jaar heeft ingeleverd. Voor hen willen wij een inhaalslag; hogere lonen, meer banen en toegankelijke scholen en zorg,’ zegt SP-leider Emile Roemer.
De belangrijkste voorstellen in het verkiezingsprogramma van de SP:
Er komt een Nationaal ZorgFonds en we schaffen het eigen risico af. Ouderen houden de keuze voor een beschermde woonomgeving in een verzorgingshuis.
We presenteren een investeringsplan voor Nederland. We verhogen het minimumloon, de AOW-uitkering en het sociaal minimum. En wie wil, krijgt met 65 jaar AOW. Via de kassa’s van de winkels wordt dit geld direct de economie in gepompt.
Multinationals gaan voortaan gewoon belasting betalen. We voeren een extra belasting in voor miljonairs en verlagen de lasten voor mensen met een middeninkomen en lager inkomen.
We verlagen de huren en bouwen meer betaalbare huurwoningen. Huurders krijgen meer te zeggen over hun woning en over hun buurt.
Iedere student moet kunnen rekenen op een studiebeurs. We maken de klassen kleiner en zorgen dat elke jongere een vak kan leren.
We gaan meer samen leven in plaats van langs elkaar heen. Op school, in de buurt en op het werk. De menselijke maat wordt het uitgangspunt.
Het concept-verkiezingsprogramma van de SP voor de verkiezingen van 15 maart 2017 is afgelopen donderdag 13.10.2016 gepresenteerd.
De programmacommissie, met daarin onder anderen Meyer en prominent Kamerlid Renske Leijten (nummer twee op de lijst), kreeg van de zittende fractie de ruimte om te vernieuwen.
Lilian Marijnissen (31) maakte onlangs haar vertrek bekend bij vakbond FNV, waar ze onder meer acties in de zorg organiseerde. Ze is sinds 2003 raadslid voor de SP in Oss, en geldt binnen de partij als een groot politiek talent.
‘Het begon te kriebelen. Bij de FNV heb ik gezien wat strijd kan opleveren, maar uiteindelijk is het Den Haag dat aan de touwtjes trekt,’ zegt ze volgens RTL Nieuws. Het is goed mogelijk dat ze de voor de SP belangrijke post Zorg krijgt.
Maar liefst zes van de vijftien huidige Kamerleden bedankten zelf voor een plek op de lijst. Slangenkuil
Dit weekeinde nog maakte SP-Kamerlid Tjitske Siderius bekend dat zij zich niet herkiesbaar zal stellen. In de krant De Stentor zei ze dat de landelijke politiek haar tegenvalt. ‘Het is een slangenkuil. Het gaat soms meer over macht en posities dan over inhoudelijke thema’s.’Het gaat soms meer over macht en posities dan over inhoudelijke thema’s.’
Eerder zwaaide Harry van Bommel af, de man die jarenlang het buitenlandbeleid van de SP uitstippelde en verwoordde. Ook Sharon Gesthuizen, die het vorig jaar nog opnam tegen Meyer bij interne voorzittersverkiezingen, keert volgend jaar niet terug. De negen die wel willen Kamerleden als Ronald van Raak, Sadet Karabulut en Michiel van Nispen mogen ook door. Kamerlid Henk van Gerven heeft met plek zeventien de laagste plaats van de huidige lichting.
De lijst moet in januari nog wel worden goedgekeurd door het SP-congres. Een andere opvallende naam op de lijst is die van SP-partijvoorzitter Ron Meyer. De oud-vakbondsbestuurder (34) staat op nummer 22. Meyer volgde vorig jaar Jan Marijnissen op als partijvoorzitter. De partij wil onder Meyer toewerken naar meer leden en meer activisme.
PvdA-leider Diederik Samsom vindt dat hij zijn fractie “verwaarloosd” heeft.In een interview zaterdag met NRC zegt hij vooral in het begin van deze kabinetsperiode te weinig aandacht te hebben gehad voor zijn collega-PvdA’ers in de Tweede Kamer.
‘Ik had Kamerleden meer moeten coachen. Uit de fractie is niet gehaald wat erin zat. Ik heb de couveusebaby verwaarloosd.’ Volgens Samsom was hij vooral gebrand om het kabinet-Rutte II tot een succes te maken, waardoor zijn aandacht voor andere aspecten van het partijleiderschap in het gedrang kwam.
Door als PvdA-fractievoorzitter in de Tweede Kamer te blijven hoopte hij het sociaal-democratische profiel van zijn partij scherp te houden. Sommigen zagen echter een politicus die vooral op leek te komen voor de coalitie van zijn partij met de VVD. Een van de gevolgen hiervan was een botsing tussen Samsom en opstandige Kamerleden over strafbaarstelling van illegaliteit. Vier PvdA-Kamerleden verlieten onder Samsom teleurgesteld de fractie.
Burkini
Ook Münire Manisa, PvdA-politicus in Amsterdam Nieuw-West, is woedend op de burgemeester van Cannes. In een opiniestuk in deVolkskrant schrijft zij haar woede van zich af: ‘Boerkiniverbod is juist onderdrukking’.
De PvdA’er doet dus een beroep op gelijkheid. Dat is het levensbeginsel van de moslims in de PvdA. In de kadertraining van de PvdA wordt kennelijk nooit aandacht besteed aan de emancipatie. En dat is echt een socialistisch begrip. Bij het bepalen van de mate waarin men een beroep doet op het gelijkheidsbeginsel, moet men twee belangen tegen elkaar afwegen: gelijkheid en emancipatie van vrouwen in de islam. Helaas leren moslims dit in de PvdA niet. Jammer. Daaruit komt dan de partij DENK.NL voort, die op de fractie van president Erdogan in de Tweede Kamer begint te lijken.
De vaststelling van het verkiezingsprogramma zal plaatsvinden op het congres van eind 2016/begin 2017.
De commissie gaat ruim voor de Tweede Kamerverkiezingen aan de slag met het opstellen van een document dat moet leiden tot het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. De commissie zal het komende jaar in gesprek gaan met leden, netwerken en maatschappelijke organisaties.
Op basis van de resoluties Van Waarde, De bakens verzetten (commissie Melkert) en Politiek Van Waarde (commissie Hamming) worden thema’s uitgewerkt met de daarbij behorende voorstellen en maatregelen.
De programmacommissie zal worden geleid door Wim Meijer (76), voormalig commissaris van de Koningin in Drenthe, voormalig fractievoorzitter van de PvdA Tweede Kamerfractie en voormalig staatssecretaris in het kabinet Den Uyl. De commissie gaat ruim voor de Tweede Kamerverkiezingen aan de slag met het opstellen van een document dat moet leiden tot het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Lees verder
Voor twee euro stemmen op Asscher, Samsom of Monasch
De PvdA gaat met een nieuwe stemstructuur een lijsttrekkersstrijd aan. Deze mogelijkheid om versneld lid te worden geldt van 7 november tot en met 7 december. De ledenraadpleging is van 24 november tot 8 december 2016.
Tijdens een aflevering van Buitenhofspraken PvdA-politici Karakus en Martijn van Dam (staatssecretaris Economische Zaken) over de toekomst van de partij.
Lijsttrekker
Kamerlid Jacques Monasch en de huidige leider Diederik Samsom hebben zich al kandidaat gesteld. Maandag kondigt waarschijnlijk ook vicepremier Asscher zijn kandidatuur aan.
Andere kandidaten kunnen zich tot 24 oktober 2016 melden. Volgens BNR zouden Esther van Dijken en Sander Terphuis een kandidatuur serieus overwegen. Ook de naam van Europarlementariër Paul Tang zingt rond.
Diederik Samsom en Jacques Monasch zijn al kandidaat. Lodewijk Asscher volgt zeer waarschijnlijk nog, terwijl Paul Tang nog nadenkt. Lodewijk Asscher lijkt de grote kanshebber, en hij zal het stokje waarschijnlijk overnemen van Diederik Samsom. Asscher, momenteel vicepremier en minister van Sociale Zaken, zegt lang te hebben nagedacht over de beslissing, maar volgens de NOS is hij eruit: Asscher wil lijsttrekker van de PvdA worden.
Echter dat gaat zomaar niet: ‘Asscher heeft nog het een en ander uit te leggen.’
Turkse kwesties in Nederland
Dus kan Asscher nog wel rekenen op flinke kritiek, vooral vanuit de linkse hoek van de PvdA-gelederen. In 2014 kondigde hij een onderzoek aan naar vier Turkse organisaties, die zich te veel zouden bemoeien met Nederlandse kwesties. Het onderzoek ging ook over de transparantie van deze stichtingen, en werd veroordeeld door oud-PvdA-leden Kuzu en Öztürk.
En ook zijn strenge optreden tegen Kamerleden Kuzu en Öztürk, vanwege hun felle kritiek op Asschers omgang met Turkse organisaties, kan hem duur komen te staan. Uiteindelijk werden ze uit de partij gezet, en richtten de politici de Beweging DENK.nl op.
Asscher zou zich daarom nog steeds moeten verantwoorden tegenover Turkse Nederlanders, zegt oud-wethouder Hamit Karakus (PvdA).
Gerard Bosman (60), PvdA-voorzitter in Ridderkerk, is een van de drijvende krachten achter de beweging. ‘Wij ergeren ons aan de rechtse koers die de PvdA de laatste jaren onder druk van de VVD is gaan varen. Een krachtig tegengeluid is nodig, want het vertrouwen van de kiezers is naar een nulpunt gezakt,’ zegt hij tegen het AD.
Ongeveer honderd ontevreden partijleden
Volgens Bosman is dat de reden dat zijn partij bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014 is ‘weggevaagd’. Wie de nieuwe kandidaat wordt, die het op moet nemen tegen de huidige lijsttrekker Diederik Samsom en zijn uitdagers Lodewijk Asscher en Jacques Monasch, wil Bosman niet zeggen. Ook wil hij niet kwijt of hij zelf is. Hij benadrukt wel dat dit ‘geen eenmansactie’ is.
Geen fan van Monasch en Samsom
Kandidaat-lijsttrekker Monasch beloofde al eerder een linksere koers te gaan varen, mocht hij worden verkozen. Bosman heeft daar echter geen vertrouwen in. Onder meer het feit dat Monasch woordvoerder huisvesting is geweest, en dat hij minder positief is over Europa stuiten Bosman tegen de borst. Ook is hij bepaald geen fan van Samsom. ‘Halve waarheden en gegoochel met cijfers,’ zijn onder meer zijn beschuldigingen tegen de PvdA-voorman.
Europarlementariër Paul Tang liet overigens woensdagochtend weten zich niet in de strijd om het lijsttrekkerschap te mengen. De afgelopen weken hebben hem er naar eigen zeggen van overtuigd dat de partij opnieuw een ‘herkenbare linkse koers’ zal varen.
Asscher fel over Samsom: PvdA heeft andere leider nodig
Lodewijk Asscher en Diederik Samsom stonden maandagavond 14.11.2016 tegenover elkaar in het PvdA-lijsttrekkersdebat. De twee kandidaten lieten zich tot dusver niet echt vijandig over elkaar uit, maar in het debat was Asscher fel over Samsoms leiderschap.
In de Haagse Schilderswijk debatteren Lodewijk Asscher en Diederik Samsom tegenover elkaar bij het PvdA-lijsttrekkersdebat. De twee kandidaten laten zichzelf tot nog toe niet echt vijandig over elkaar uit, maar Asscher stelt zich een stuk feller op dan Samsom.
Er zijn geen verschillen tussen ons, benadrukte Samsom. ‘Het enige verschil waar Lodewijk en ik het niet over eens zijn, is dat ik weg moet,’ grapte hij.
‘Samen’ is het thema
Het thema van het debat is ‘samen één’, dus al te veel strijd valt al niet te verwachten. Het woord ‘samen’ komt dan ook nog vaak terug tijdens het debat. Asscher vindt dat ‘de toon en de koers’ van de PvdA anders moeten, ‘anders speelt deze partij geen rol bij de verkiezingen. Dan is het aan Wilders en Rutte,’ aldus de kandidaat, die als grote kanshebber wordt gezien om Samsom op te volgen. Hij erkent dat de PvdA het pr-technisch de afgelopen tijd niet bepaald goed heeft gedaan.
Ook is hij niet gecharmeerd van Samsoms eerdere uitlatingen over een eventuele fusie met GroenLinks. Samsom vindt dat de linkse partijen de krachten moeten bundelen. Asscher, die zich niet zozeer negatief uitlaat over het plan, maar wel over Samsoms aanpak vindt dat Samsom de beslissing om met GroenLinks te fuseren of samen te werken aan leden had moeten voorleggen.
Asscher is in het debat een stuk feller dan zijn tegenstander. Asscher zette vol in op het verschil tussen hem en de huidige partijleider. ‘Er is behoefte aan een ander soort leiderschap,’ zei Asscher. Volgens hem willen mensen ‘principes en waarden zien die niet onderhandelbaar zijn’. Hij tekende Samsom als een leider af die geen verandering wil en onvoldoende van het verleden heeft geleerd.
Met de huidige PvdA-leider kan de partij zomaar op een nederlaag afstevenen, denkt Asscher. Zijn vrees is dat de sociaaldemocraten na de verkiezingen geen rol van betekenis meer zullen spelen in de formatie voor een nieuw kabinet. De PVV en de VVD zullen een beslissende rol spelen.
Samsom gooit het tijdens het debat juist meermaals op zijn eigen ervaring: ‘Het ging niet altijd goed, maar ik heb in de afgelopen 4,5 jaar veel bijgeleerd,’ zei hij. ‘Dat kan van pas komen. Met mij gaan we de verkiezingen winnen,’ verzekert hij de kijker.
Het populisme speelt wederom een grote rol bij het debat. Er wordt meerdere malen verwezen naar de overwinning van Trump, een gegeven dat linkse politici wereldwijd angst in lijkt te boezemen, en er wordt veel kritiek geleverd op Wilders. De opkomst van dergelijke partijen is een ‘tekortkoming van ons,’ aldus Samsom.
Regionale kandidaten de deur gewezen
Asscher en Samsom zijn de enige twee kandidaten die nog strijden om het lijsttrekkerschap van de partij. Hun grootste uitdager, Jacques Monasch, haakte aan het begin van de maand af en besloot ook gelijk uit de partij te stappen.
De twee kleinere (regionale) kandidaten, Gerard Bosman en Pelle Oosting, werden door de PvdA-top geweigerd. Ze zouden volgens het bestuur niet aan de profielschets van een leider voldoen. Begin december wordt bekend wie de nieuwe lijsttrekker van de PvdA wordt.
Lijsttrekker
Een belangrijke keus w0rdt vrijdag 09.12.2016 bekendgemaakt door de leden van fr PvdA.
De leden van de PvdA hebben hun stem uitgebracht voor hun lijsttrekker en leider. Velen zijn somber gestemd, en niet omdat de PvdA de verkiezingen heeft verloren. Dat komt door de peilingen. Maar het is de vraag of ze op basis van peilingen hun stemgedrag moeten bepalen.
Diederik Samsom heeft de PvdA met succes door de laatste verkiezingen geloodst en daarna zorgde hij ervoor dat zijn partij aan de macht deelnam. En volgens de laatste cijfers heeft dit kabinet fors genivelleerd: een persoonlijke verdienste van Samsom.
In een normale wereld zou Samsom de onbetwiste leider van zijn partij zijn. We leven niet meer in de oude wereld.
In normale wereld zou Samsom onbetwiste leider zijn Ooit stond Hillary Clinton hoog in de peilingen en zou zij volgens opiniepeilers de president van Amerika worden. We weten hoe dat is verlopen. Maar het is ook principieel onmogelijk om op basis van peilingen te gaan stemmen. De PvdA-leden moeten immers de vraag beantwoorden wie geschikt is om de partij leiden.
Peilingen PvdA
De PvdA is zelf maar deels verantwoordelijk voor de ‘Slechte peilingen’ en de teleurgestelde leden, zegt partijvoorzitter Hans Spekman. De partij is trots op de verantwoordelijkheid die de PvdA heeft genomen in financieel moeilijke tijden, en wil dat met de nieuwe leider Lodewijk Asscher vooral voortzetten.
‘Alle andere partijen hadden ook moeten bezuinigen,’ zegt Spekman tegen elsevier.nl na afloop van de bekendmaking van de nieuwe lijsttrekker. ‘Het herstel na de financiële crisis duurde lang en er moesten oplossingen komen, dus dat hebben wij gedaan.’ De 50-jarige Spekman legt de schuld voor de slechte peilingen deels bij de PvdA zelf, maar ook bij de omstandigheden.
Op de vraag wat volgens de PvdA de grootste fouten zijn geweest die zijn begaan in de regeringsperiode antwoordt zowel Asscher als Spekman dat de partij weer een ‘echt links’ geluid moet laten horen.
Volgens de kersverse partijleider en huidige vicepremier Asscher moet een einde komen aan de ‘rechtseconomische’ politiek die door bijvoorbeeld de VVD is gevoerd. Hij wil zich richten op sociale zekerheid en belooft zich in te zetten voor de afschaffing van het eigen risico.
Niet bang voor een breuk
De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid won met 54,5 procent van de stemmen, zijn tegenstander Diederik Samsom ontving 45,5 procent van de stemmen. Samsom kondigde ook zijn vertrek aan na de nederlaag. Maandag stapt hij op als fractievoorzitter. ‘Het is nu aan een ander,’ zei hij in het Podium Mozaïek in Amsterdam.
Asscher gaf al aan die stap te betreuren. ‘Natuurlijk vind ik het jammer en natuurlijk had hij kunnen aanblijven.’ Bang voor een breuk is Spekman niet. Hij denkt juist dat de PvdA heeft laten zien dat de partij ‘een open, sociaaldemocratisch platform is’. ‘Ik denk ook dat we de nieuwe leden kunnen laten zien dat er een alternatief is voor de rechtse partijen.’
Kaalslag in PvdA-fractie is risico voor kabinet-Rutte
Verreweg de meeste van de 35 PvdA-Kamerleden hebben dinsdag te horen gekregen dat ze niet op een verkiesbare plaats moeten rekenen bij de verkiezingen op 15 maart. Ontevreden PvdA’ers vormen een risico voor de laatste maanden van Rutte-II.
Achter lijsttrekker Lodewijk Asscher staat volgens bronnen in de PvdA Kamervoorzitter Khadija Arib op nummer 2. In de top 5 staan verder de succesvolle minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem, staatssecretaris Sharon Dijksma – troubleshooter op het ministerie van Infrastructuur en Milieu – en de hoogste nieuwkomer, FNV-vicevoorzitter Gijs van Dijk.
Aanschurken tegen vakcentrale
Die laatste keuze lijkt een amechtige poging de relatie met vakcentrale FNV te herstellen. De meeste PvdA-kiezers hebben nog nooit van deze man gehoord en – volgens criticasters in de PvdA – voelen de meesten zich ook helemaal niet vertegenwoordigd door de PvdA-angehauchte vakcentrale.
Daarachter komen Atje Kuiken – die het leiderschap van de fractie overnam van de vorige week vertrokken Diederik Samsom – en financieel woordvoerder Henk Nijboer. Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Lilianne Ploumen staat op de 10deplaats.
Boze Kamerleden kunnen kabinet tegenwerken Het grootste deel van de huidige PvdA-Kamerleden komt niet in aanmerking voor een verkiesbare plek. Een dergelijke situatie is voor de coalitie niet zonder risico. Aan het einde van een kabinetsperiode moet altijd rekening worden gehouden met gefrustreerde bewindslieden of Kamerleden die – uit rancune – de kont tegen de krib gooien.
Zeker voor het kabinet Rutte-II – dat in het parlement nog slechts op 75 van de 150 zetels kan rekenen – vormt dit een gevaar. De oppositie zint op een bananenschil, waarover Rutte kan uitglijden. PvdA-Kamerleden kregen van Diederik Samsom vier jaar lang strikte instructies om in het gareel te lopen. Bij het scheiden van de markt neemt hij pardoes afscheid en worden zij onaangenaam getroffen met een onverkiesbare plek.
Asscher belooft ‘linksere koers’ PvdA.
De nieuw gekozen PvdA-fractieleider Lodewijk Asscher belooft met de partij een ‘linksere koers’ te varen. De vicepremier wil zich richten op typische socialistische thema’s als zorg en onderwijs.
Asscher vraagt PvdA-leden in een brief tijdens het partijcongres te stemmen voor voorstellen die de ‘aangescherpte koers’ aangeven. Zijn toon lijkt op die van oud-leider Diederik Samsom, die tijdens de strijd om het lijsttrekkerschap aangaf een ‘echt rood geluid’ te willen laten horen.
Wel heeft Asscher het debat over arbeidsmigratie naar eigen zeggen ‘gewonnen’, meldt de Volkskrant: hij hoopt dat de PvdA migratie binnen de Europese Unie kan aanpakken, om een einde te maken aan ‘oneerlijke concurrentie’ voor Nederlandse arbeiders.
Tijdens de debatten tussen Samsom en Asscher was dit een belangrijk onderwerp. Samsom vroeg toen aan de vicepremier: ‘Waarom ben je de afgelopen kabinetsperiode niet naar de Oost-Europese lidstaten gevlogen om hun verzet tegen strengere regels weg te nemen?’
De Socialistische Partij (SP) verzet zich al jaren tegen het vrij verkeer van personen binnen de EU. ‘De SP en ik hebben hier hetzelfde doel, namelijk zorgen dat Nederlanders niet worden weggeconcurreerd door arbeiders die kunstmatig goedkoper zijn,’ aldus Asscher begin december. ‘Dat is volkomen onrechtvaardig.’
In juli trokken elf Oost-Europese lidstaten nog een gele kaart, naar aanleiding van een controversieel wetsvoorstel van de Europese Commissie. De Commissie wil met de richtlijn de werkomstandigheden voor Oost-Europese werknemers garanderen. Oost-Europese lidstaten en bijvoorbeeld Denemarken zijn van mening dat de regelingen over de arbeidsomstandigheden van gedetacheerde werknemers op nationaal niveau bepaald moet worden.
Werknemersvoordeel na verhoging winstbelasting
Asscher beweert dat de werknemer centraal staat in de nieuwe plannen van de partij. Zo wil hij in het belastingstelsel een werknemersvoordeel introduceren. Dat moet worden betaald door een verhoogde winstbelasting. Waar minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) pleit voor een verlaging van de belasting, wil de vicepremier bedrijven zo’n 2 procent meer belasten.
Dijsselbloem, tevens een bondgenoot van Samsom, heeft aangegeven dat de winstbelasting in Nederland ‘in kleinere stappen’ kan worden verlaagd in de komende jaren. De PvdA heeft in het verkiezingsprogramma echter al aangegeven dat de ‘race naar de bodem’ in Europa moet stoppen. Landen kunnen winstbelasting verlagen om het aantrekkelijker te maken voor bedrijven om zich in het land te vestigen.
Verkiezingsprogramma 2017
Een verbonden samenleving – Eerlijk delen, vast werk, goed wonen, een gezond leven, toegang tot scholing, emancipatie, recht op zeggenschap – het is de rode draad van de sociaaldemocratie in de strijd voor een rechtvaardige wereld.
Dit zijn onze thema’s;
Samen één – Of je nu arm of rijk bent, wit of gekleurd, jong of oud, hoog- of laagopgeleid – volgens de PvdA verdient iedereen een plek in Nederland. Vandaag de dag staat onze samenleving echter door toenemende spanningen onder druk. Verhitte koppen staan tegenover elkaar als het gaat om bijvoorbeeld vluchtelingen, geloof of integratie. Het debat wordt vaak enkel gevoerd via anonieme kanalen als Twitter of Facebook. Vertegenwoordigers van een aantal groepen of politieke partijen preken vooral voor eigen gewin, ze weigeren om met een uitgestoken hand de verbinding met anderen te zoeken.
Gelijke kansen – Iedereen verdient dezelfde kans om iets van zijn of haar leven te maken. Het mag niet uitmaken wat je afkomst is, waar je woont, of je ouders rijk of arm zijn. Dat begint met goed onderwijs.
Eerlijk delen – In een rechtvaardige samenleving krijgt iedereen dezelfde kansen om iets van haar of zijn leven te maken. De groeiende ongelijkheid is ons een doorn in het oog. We pleiten voor eerlijk werk, eerlijk loon en een eerlijke verdeling van onze welvaart. We willen geringe verschillen tussen lage en hoge lonen en een eind aan de groeiende ongelijkheid in onze samenleving. Want ja, wie iets meer kan betalen draagt in onze ogen ook meer bij.
Nieuwe zekerheid – Iedereen verdient bestaanszekerheid. Een baan helpt daarbij. Dankzij werk heb je inkomen, neem je deel aan de samenleving en krijg je perspectief op de toekomst. We streven naar volledige werkgelegenheid met goed en eerlijk werk. Dat betekent dat de lonen in zowel het bedrijfsleven als bij de overheid gaan stijgen.
Een veilige wereld – Dagelijks zien we op televisie en in de krant de schrijnende gevolgen van de gevechten in Syrië, Irak, Libië en andere landen. Conflicten in landen die grenzen aan Europa en daarmee ook onze stabiliteit direct bedreigen. We blijven daarom IS en verwante terreurorganisaties actief bestrijden. We maken meer geld vrij voor Defensie, zodat we kunnen blijven bijdragen aan NAVO- en vredesmissies.
Volgens Tunahan Kuzu is het niet gebruikelijk om in de Tweede Kamer over veiligheidsmaatregelen te praten. Maar hij deed het toch toen er na een eerste aangifte van Sylvana Simons niets gebeurde, zegt hij in de interviewserie Tien Geboden. En dat hielp.
Columnist Ger groot wenst Simons alle succes toe met haar nieuwe partij. Maar deze heeft volgens hem wel een verkeerde naam.
AD 03.02.2020
Partijprogramma
Het programma dat Simons wil opstellen met haar nieuwe partij toetst thema’s aan artikel 1 van de Grondwet. Daarin staat dat iedereen die zich in Nederland bevindt gelijk wordt behandeld. De Grondwet geldt natuurlijk al voor alle Nederlanders, maar Simons meent dat artikel 1 niet consequent wordt toegepast. “Het fundament van onze rechtstaat staat onder druk. Als wij niet solidair zijn en thema’s die in de Kamer worden besproken niet consequent aan deze wet toetsen rijden wij straks als samenleving het ravijn is.”
AD 02.02.2020 Sylvana Simons wil als lijsttrekker van Bij1 opnieuw een gooi doen naar een Kamerzetel. Dat de vorige poging mislukte en dat ze op sociale media de nodige drek over zich heen krijgt, schrikt haar niet af. ,,Ik weet wat me te wachten staat.”
Wie mee wil doen met Bij1 moet wel een mondje Engels kunnen spreken. ‘Please give me space, you get on my nerves’, zegt-zingt de Diemense Marassa als opwarmer in het kleurrijk versierde DOK Amsterdam. Haar als ‘poëtische hiphop’ omschreven bijdrage wordt in dit bonte gezelschap gewillig ontvangen. Alle 350 aanwezigen zijn vandaag gekomen om hun plekje onder de zon op te eisen, of ze nu ‘mensen van kleur’, ‘witte trans-sisters’ of ‘heteroseksuele cis-mannen’ zijn.
In het inclusieve idioom van Bij1 wordt elk beestje bij de naam genoemd, vooral om verschillen te vieren. En wie wil dat mensen veranderen zodat er geen verschil meer is, kraamt ‘destructieve onzin’ uit, zegt gastvrouw en boegbeeld Sylvana Simons onomfloerst.
Ook Simons ruilt het Nederlands in als het 350-koppige publiek opgezweept moet worden. ,,I am sick and tired of being sick and tired”, schalt ze door de microfoon. Mensen klappen, hier en daar gaat een vuist in de lucht. Engels is de taal van de jeugd, zegt ze. En de taal van het activisme.
Politieke peetmoeder
Want dat wil Bij1 vooral zijn, activistisch. En ‘linkser dan links’, zoals emeritus hoogleraar Gender en Etniciteit Gloria Wekker in haar bijdrage betoogt.
Ik was zó blij dat Sylvana wegging bij Denk, aldus Gloria Wekker.
Wekker is de politieke peetmoeder van Simons. Met haar boek ‘Witte onschuld’ schreef ze een aanklacht tegen het ‘dominante zelfbeeld van de witte Nederlander’, waardoor racisme volgens haar in stand wordt gehouden.
Wekker stelt dat werk in ‘laaggewaardeerde maatschappelijke domeinen’ vooral wordt verricht door ‘mensen van kleur’, terwijl de boardrooms van grote bedrijven vooral wit zijn. ,,Dat kan niet waar zijn”, stelt ze. Van Bij1 wordt ze ‘blij’. Simons deelt hetzelfde verlangen als zij. Wekker: ,,Ik was zó blij dat Sylvana wegging bij Denk.”
Aan dat geruchtmakende vertrek maakt Simons weinig woorden vuil. Ze ziet de periode bij Denk als ‘een fase’ in haar leven, zegt ze na haar speech, en ze is niet van plan met modder te gooien. Wel heeft ze er één belangrijke les geleerd, zegt ze schalks: ,,Dat ik het heel goed zelf kan.”
Tegelijkertijd is Bij1 veel meer dan de partij van Sylvana Simons, vindt Simons. ,,Ja, ik sta graag op de barricaden, maar ik sta er niet alleen”, zegt ze tegen de menigte.
Ik weet wat me te wachten staat. Maar het zou onverteerbaar zijn als mensen op sociale media zouden bepalen wie wel en wie niet mogen spreken, aldus Sylvana Simons .
Niemand kijkt er desondanks van op dat ze zichzelf kandideert voor het lijsttrekkerschap. Zij was al bekend als tv-presentator en vj en is als raadslid in Amsterdam op dit moment de enige actieve politicus voor Bij1. In de raad behaalt Bij1 tastbare resultaten, stelt Simons. Maar daar leest ze weinig over terug. Ze doet een oproep aan de ‘mensen van de grote boze media’: ,,We willen graag wat leuks lezen. We zijn eraan toe.”
Volgens Wekker is Simons moedig, want het is ‘niet eenvoudig’ je staande te houden ‘als er weer eens de pleuris uitbreekt’. Ze doelt op de harde, vaak racistisch getinte aanvallen jegens het boegbeeld van de partij. Voor Simons zelf zijn de ‘trollen’ geen reden geweest om misschien maar niet voor een nieuw lijsttrekkerschap te gaan. ,,Ik weet wat me te wachten staat. Maar het zou onverteerbaar zijn als mensen op sociale media zouden bepalen wie wel en wie niet mogen spreken.”
Baudet
Simons piekert er niet over haar woorden anders te kiezen. ,,Dat onze toon niet voor iedereen prettig zal zijn, jammer dan”, zegt ze. Bij1 wil ‘direct en duidelijk’ zijn: ,,Racisten noemen we racisten, fascisten noemen we fascisten en seksisten noemen we seksisten.”
In 2017 haalde de partij net geen zetel. De voorbereidingstijd was toen te kort, meent Simons. Met nog ruim een jaar te gaan zitten er misschien wel vijf zetels in, dagdroomt Wekker. Simons houdt het op ‘een aantal’.
De campagne zal er een van strijd zijn. ,,We moeten vechten voor wat ons toebehoort”, zegt Simons. En: ,,Het zal vechten worden.” Met woorden, welteverstaan. Zodat een politicus als Thierry Baudet niet zomaar ‘Marokkanen’ ten onrechte kan beschuldigen van het lastigvallen van twee ‘dierbare vriendinnen’. Simons: ,,We hoeven niet te liegen. Maar we moeten net zo luid en schaamteloos zijn.”
AD 25.01.2020 De partij van Sylvana Simons, BIJ1, wil meedoen aan de komende Tweede Kamerverkiezingen. Simons stapte de politiek in onder de vlag van DENK, maar begon al gauw voor zichzelf. De vorige keer slaagde Simons er niet in om in de Kamer te komen.
Met Artikel 1, zoals haar partij aanvankelijk heette, vergaarde ze bij de Kamerverkiezingen van 2017 vooral stemmen in Amsterdam en Rotterdam en enkele andere steden. Maar voor een Kamerzetel had ze er nog bijna twee keer zoveel moeten halen. Wel belandde ze vervolgens in de Amsterdamse gemeenteraad.
BIJ1 trapt volgende week zondag, ruim een jaar voor de verkiezingen, de verkiezingscampagne al af. Dat doet de jonge partij onder de leus ‘Kom aan de macht met BIJ1′. Die vangt de twee doelen van BIJ1, zegt Simons: vanuit de Kamer een vinger in de pap krijgen én de gevestigde orde uitdagen en raken.
BIJ1 legt veel nadruk op de achterstelling van Nederlanders met een migratie-achtergrond en andere minderheden. De partij trekt de aandacht met bijvoorbeeld de strijd tegen Zwarte Piet.
Elsevier 23.01.2018 Opnieuw is een kandidaat-raadslid van Bij1, de partij van Sylvana Simons, opgestapt. Ditmaal gaat het om Naomi Doevendans. Waarom zij heeft besloten zich terug te trekken, is niet bekend.
Doevendans kondigde haar besluit aan op Facebook en verwijderde vervolgens de pagina. Op de website van Bij1 staat Doevendans op de zesde plaats, maar dat hoeft niet te betekenen dat zij ook op de zesde plaats op de kieslijst staat, schrijft Het Parool. De partij van Sylvana Simons wil in maart in Amsterdam meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen.
Later ontstonden twijfels over kandidaat Ana Paula Lima, van wie pikante foto’s op prostitutiewebsite Kinky.nl opdoken. Ze gaf toe dat ze uit geldnood in het verleden als prostituee heeft gewerkt, maar dat daar recent geen sprake meer van is. Volgens haar gaat het om een vals profiel. Op een site voor prostitueebezoekers zijn echter recente klantrecensies over haar te vinden, meldde De Telegraaf.
Op de site van Bij1 is te lezen dat Doevendans op haar zeventiende dakloos werd. In de gemeenteraad wilde zij graag ‘belangen van mensen met een fysieke en mentale beperking, met geestelijke problematiek, dak- en thuislozen en LHBTQI+’ers verenigen en een stem geven door middel van workshops, privilegetrainingen en lezingen’.
De partij heeft nog niet op het vertrek van Doevendans gereageerd.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
Telegraaf 22.01.2018 De partij Bij1 van Sylvana Simons valt verder uit elkaar. Opnieuw is er een kandidaat-raadslid opgestapt.
Dit keer gaat het om Naomi Doevendans, die op haar Facebookpagina aangeeft zich terug te trekken uit de lijst van Bij1. De ex-dakloze wil niet aangeven wat de reden is van haar vertrek bij de nieuwe partij, die afgelopen maand fikse partijcrises meemaakte.
In januari stapten ook zelfbenoemd oud-psychiater Cailin Kuit en buschauffeur Bob Schoute op. De eerste kwam in opspraak toen bleek dat zij loog over haar werk als ’psychiater’, terwijl ze nooit ingeschreven heeft gestaan in het artsenregister. De artsenfederatie KNMG dreigde daarop met aangifte en wilde opheldering van Sylvana Simons. Schoute stopte om persoonlijke redenen.
Pikante foto’s
Later waren er twijfels over kandidaat Ana Paula Lima, van wie zeer pikante foto’s op prostitutiewebsite Kinky.nl verschenen. Zij verklaarde dat het om een vals profiel ging. Op een site voor prostitueebezoekers zijn echter klantrecensies te vinden van recente datum. Bezoekers verbazen zich over het feit dat het profiel opeens is verdwenen van de site. Een van de tevreden klanten stelde vast dat de profielfoto’s kloppen met wat hij in werkelijkheid aantrof.
De nu opgestapte Doevendans gaf eerder nog aan middels ‘privilegetrainingen’ mensen te willen laten verenigen. “Voorheen was de politieke wereld niet aan mij besteed, daar zij een inclusief plan van aanpak miste. Ook de normalisering van discriminatie, de propaganda en de onwetendheid hielden mij op een zekere afstand.”
’Campagnemanager’ Chihiro Geuzenbroek van Bij1 is onbereikbaar voor commentaar.
Bij1 doet mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam op 21 maart 20128.
AD 22.01.2018 Bij1, de politieke beweging waarmee Sylvana Simone meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam, verliest opnieuw een kandidaat. Naomi Doevendans, die zesde stond op de kieslijst, trekt zich terug.
Doevendans kondigt haar vertrek aan op Facebook, kort voordat ze haar Bij1-account verwijderde. Over haar motivatie om te stoppen wil ze niet uitwijden. ,,Maar mijn politieke carrière stopt hier in ieder geval niet. Ik ga me eerst weer even richten op anti-validisme activisme en dan zie ik verder.”
Eerder stopten Cailin Kuit en Bob Schoute al vroegtijdig als kandidaten voor Bij1. Kuit raakte omstreden omdat in haar partijprofiel stond dat ze had gewerkt als psychiater, maar uit haar eigen cv bleek dat niet. Ook stond ze niet ingeschreven in het zogenoemde BIG-register, waar artsen zich moeten laten registreren om hun vak uit te kunnen oefenen. Bob Schoute vertrok om persoonlijke omstandigheden.
VK 11.01.2018 Een in opspraak geraakt lid van Bij1, de partij van Sylvana Simons, trekt zich terug als kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam.
Op de website van Bij1 presenteerde Cailin Kuit zich als psychiater. Onlangs bleek dat haar naam niet is terug te vinden in het big-register voor zorgverleners. Dat duidt erop dat Kuit nooit psychiater is geweest, of haar vak heeft uitgeoefend zonder de vereiste registratie.
Alle rumoer over de veronderstelde leugen op haar cv deed Kuit besluiten zich terug te trekken voor de verkiezingen, meldde Bij1 donderdagavond op zijn website. Kuit stond nummer drie op de kandidatenlijst. In een verklaring houdt Kuit overigens vol wel als psychiater werkzaam te zijn geweest. ‘Maar heel kort (…). We praten dan over twintig jaar geleden.’
Volgens Bij1 werd Kuit afgelopen tijd ‘op een extreme manier aangetast in haar gevoel van veiligheid door onbekende mensen die zich dag en nacht bij haar woning opdrongen met camera’s’. De conclusie die de partij na de afgelopen dagen trekt: ‘Kandidaat zijn op de lijst van Bij1 betekent dat je tegen veel stoten moet kunnen.’ Bij1 werd eind 2016 opgericht door Sylvana Simons, nadat zij was opgestapt als kandidaat-Kamerlid bij Denk. Kernthema’s van Bij1 zijn onder meer de strijd tegen racisme en seksisme.
Cailin Kuit is overigens niet de enige die opstapt: ook buschauffeur Bob Schoute stelt zich niet langer verkiesbaar voor Bij1, wegens ‘persoonlijke redenen’.
NOS 11.01.2018 Een kandidaat van de politieke partij Bij1 van Sylvana Simons heeft zich teruggetrokken nadat ze in opspraak was geraakt vanwege haar cv. Cailin Kuit stopt volgens de partij vanwege “persoonlijke omstandigheden in combinatie met de bizarre actualiteit”.
Kuit stond derde op de lijst van Bij1 voor de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam. Deze week kwam ze in het nieuws omdat ze zich ten onrechte als psychiater had gepresenteerd. Op de website van Bij1 stond dat ze in het verleden dat beroep had uitgeoefend. Ze kwam echter niet voor in het BIG-register, terwijl zo’n registratie verplicht is voor psychiaters.
In een verklaring zegt Kuit dat ze op haar eigen cv niet vermeldt dat ze als psychiater heeft gewerkt. Dat dit wel op de website stond, kwam volgens haar door een redacteur van de partij. “Iemand van de Bij1-redactie die wist dat ik vroeger in de kliniek werkte, heeft dit toegevoegd aan mijn biografie op de website”, zegt ze. Uit de verklaring wordt niet duidelijk wat voor werk ze heeft gedaan.
Onduidelijkheid
Ook een andere kandidaat op de lijst, Bob Schoute, trekt zich terug “vanwege persoonlijke omstandigheden”. Op de website schrijft Bij1 dat “smaad en laster al langer de realiteit zijn voor lijsttrekker Sylvana Simons”. De partij noemt het opmerkelijk dat nu ook andere kandidaten op de lijst het moeten ontgelden.
Artsenfederatie KNMG zei gisteren tegen RTL Nieuws dat Kuit een einde moest maken aan de onduidelijkheid over haar cv. “Als uit onderzoek blijkt dat er sprake is van titelmisbruik, kan de KNMG daar aangifte van doen”, zei een woordvoerder. De Inspectie voor de Gezondheidszorg zei voorlopig geen onderzoek te zullen starten naar Kuit.
Simons maakte op Nieuwjaarsdag de lijst met kandidaten bekend. Vrijwel alle mensen op de lijst hebben een activistische achtergrond. Zo zijn ook voormalig Occupy-activist Jazie Veldhuyzen en documentairemaker Sunny Bergman kandidaat.
AD 11.01.2018 Kandidaat-raadslid voor BIJ1, Cailin Kuit, stelt zich niet langer verkiesbaar voor de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam. Kuit raakte omstreden omdat in haar partijprofiel stond dat ze had gewerkt als psychiater, maar uit haar eigen cv bleek dat niet. Ook stond ze niet ingeschreven in het zogenoemde BIG-register, waar artsen zich moeten laten registreren om hun vak uit te kunnen oefenen.
Kuit zegt nu in een schriftelijke verklaring op de website van BIJ1 dat een partijgenoot de titel van psychiater heeft toegevoegd aan haar profiel. Ze is wel actief geweest als psychiater, maar dat was meer dan 20 jaar geleden en heel kort.
,,Persoonlijke omstandigheden in combinatie met de bizarre actualiteit hebben Cailin Kuit doen besluiten dat het beter is dat ze zich terugtrekt. Wij steunen haar in deze beslissing en hopen dat ze ons wil blijven informeren op het gebied van zorg en het adresseren van bijvoorbeeld problematische situaties die zich voltrekken sinds de AWBZ is afgeschaft in 2015 en WMO werd”, zegt de partij in een verklaring op de website.
Elsevier 11.01.2018 Cailin Kuit, het omstreden lid van de politieke beweging BIJ1 van Sylvana Simons, trekt zich terug uit de partij. Kuit kwam eerder in opspraak vanwege de bewering op haar CV dat ze in het verleden als psychiater zou hebben gewerkt.
De website GeenStijl sprak verschillende bronnen die het verhaal van Kuit tegenspraken. Simons en haar partijgenoten zwegen – ook na urenlang beraad met elkaar – dagenlang in alle toonaarden over de vermoedelijke leugens over Kuits arbeidsverleden.
Kuit stond nooit in het BIG-register
In een verklaring op de site van de partij staat donderdagavond: ‘Persoonlijke omstandigheden in combinatie met de bizarre actualiteit hebben Cailin Kuit doen besluiten dat het beter is dat ze zich terugtrekt. Wij steunen haar in deze beslissing en hopen dat ze ons wil blijven informeren op het gebied van zorg en het adresseren van bijvoorbeeld problematische situaties die.zich voltrekken sinds de AWBZ is afgeschaft in 2015 en WMO werd.’
Op het CV van Cailin Kuit en op de site van BIJ1 stond dat ze psychiater is, maar ze heeft bijvoorbeeld nooit in het BIG-register gestaan, terwijl psychiater een beschermde titel is. Ook staat niets over een studie geneeskunde op haar online-CV op Linkedin. Een psychiater is een medisch specialist. Wie psychiater wil worden, moet eerst een studie geneeskunde afronden en vervolgens een opleiding tot psychiater volgen.
Simons zag geen reden voor twijfel
Afgelopen zondag verdedigde Simons haar partijgenoot nog in het programma Buitenhof. Simons sprak van een ‘gerucht’ en zei niet te twijfelen aan de deskundigheid van Kuit. Ze vond bovendien dat ‘serieuze journalistieke programma’s een verantwoordelijkheid hebben om niet mee te gaan in die stelselmatige framing’.
BIJ1-campagnemanager Chihiro Geuzebroek stelde eerder bovendien dat Kuit niet meer in het BIG-register is te vinden omdat haar diploma’s zijn vervallen ’door escalatie van haar ziekte’. Kuit zit in een rolstoel.
Artsenfederatie KNMG eiste woensdag duidelijkheid over de loopbaan van Kuit. Mocht Kuit inderdaad liegen over haar arbeidsverleden als psychiater, dan kan de federatie namelijk aangifte tegen haar doen. Volgens KNMG is het ‘theoretisch gezien’ mogelijk dat Kuit in het buitenland als psychiater heeft gewerkt. Dat scenario lijkt echter niet aannemelijk. De verklaring van BIJ1 van donderdagavond biedt nog altijd geen helderheid over Kuits zogenaamde medische titel.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 11.01.2018 Cailin Kuit trekt zich terug als kandidaat van lijst BIJ1. De door Sylvana Simons opgerichte politieke partij doet in maart mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam.
De partij heeft het vertrek van Kuit donderdagavond aangekondigd op de website. ”Persoonlijke omstandigheden in combinatie met de bizarre actualiteit hebben Cailin Kuit doen besluiten dat het beter is dat ze zich terugtrekt” staat in de verklaring.
“Wij steunen haar in deze beslissing en hopen dat ze ons wil blijven informeren op het gebied van zorg en het adresseren van bijvoorbeeld problematische situaties die zich voltrekken sinds de AWBZ is afgeschaft in 2015 en WMO werd.”
Er werd de afgelopen dagen getwijfeld aan de bewering dat Kuit psychiater is. Psychiaters moeten geregistreerd zijn in het BIG-register, maar een woordvoerder van dit register zei maandag tegen Geenstijl dat Kuit daar nooit in heeft gestaan. Het ministerie van Volksgezondheid zei hetzelfde tegen De Telegraaf.
Kliniek
Op de site zegt Kuit over de kwestie dat iemand van de BIJ1-redactie bij haar biografie op de website had toegevoegd dat ze vroeger in een kliniek werkte.
”Ik schrijf er zelf niks over omdat het een heel lang en pijnlijk traject geweest is om het voor elkaar te boksen om überhaupt toegelaten te worden op de Radboud Universiteit in Nijmegen”, aldus Kuit. “Daarnaast is mijn fysieke gesteldheid flink achteruit gegaan en daardoor ben ik er uiteindelijk maar heel kort werkzaam geweest.”
Volgens Kuit was dit twintig jaar geleden. In de verklaring wordt niet duidelijk hoelang ze werkzaam was als psychiater.
“Om het vak uit te oefenen moet je je ook regelmatig bijscholen en laten zien dat je meegaat in de laatste inzichten in het veld. Tevens moet je een bepaald aantal patiënten behandelen om aan het werk te mogen blijven. Dit was voor mij onhaalbaar.”
Telegraaf 11.01.2018 Cailin Kuit, prominent lid van de partij van Sylvana Simons, heeft zich teruggetrokken als kandidaat-raadslid voor BIJ1 in Amsterdam. Ook kandidaat-raadslid Bob Schoute heeft zich teruggetrokken. Dat meldt het bestuur van Bij1 in een verklaring.
VK 02.01.2018 Documentairemaker Sunny Bergman is een van de kandidaten die voor de politieke partij van Sylvana Simons meedingen naar een plek in de Amsterdamse gemeenteraad. Simons maakte de kandidatenlijst van haar partij BIJ1 maandag bekend.
Bergman is onder meer bekend van de documentaire Zwart als Roet over het Zwarte Pietendebat. Ook schrijver en oud-SP-senator Anja Meulenbelt staat op de lijst, net als de Surinaams-Nederlandse antropoloog Gloria Wekker, programmamaker Anousha Nzume en Jazie Veldhuizen, een van de mensen die in 2016 werden opgepakt tijdens een protest tegen Zwarte Piet.
Simons zelf wordt lijsttrekker. Ze was eerder kandidaat-Kamerlid voor Denk. Toen ze daar vertrok, richtte ze Artikel 1 op, maar de partij kreeg niet voldoende stemmen voor een Kamerzetel. Van de rechter moest de partij een andere naam gebruiken omdat Artikel 1 al toebehoort aan een kenniscentrum tegen discriminatie.
Dit schreven we eerder over Sunny Bergman en haar veelbesproken documentaires;
Wit is ook een kleur
Witte mensen, zegt Sunny Bergman, zien zichzelf als nulpunt. Zo zadelen ze onbewust hun kinderen op met vooroordelen. Hoe kunnen we dat anders doen? ‘Witte mensen denken dat ongelijkheid niet hun probleem is, tot ze zich realiseren dat hun kind ook racistische ideeën krijgt aangeleerd.’
Zwart als roet
Toen twee miljoen Nederlanders op Facebook achter het uiterlijk van Zwarte Piet gingen staan, hakte documentairemaker Sunny Bergman de knoop door: ze zou een film over hem gaan maken. Vervolgens belandde ze in een spagaat. ‘Onderdeel zijn van een feministisch debat is lastig, maar dit is nog tien keer heftiger. Racisme bespreken is in Nederland een nog veel groter taboe.’
Sunny side op spirit
Bergman: ‘Onbewust denken Europeanen: wij zijn superieur, de rest van de wereld moet uitkomen bij onze waarden. Dat wilde ik omdraaien. Wij in het Westen hebben de meeste last van stress en burn-outs, zo veel kinderen krijgen hier op school een psychiatrische diagnose en toch denken we dat onze manier de enige juiste is. Hoe arrogant is het om te denken dat wij het meest ontwikkeld zijn?’
Zo zwart-wit is de wetenschap niet
Een proef met poppen zou aantonen dat jonge kinderen een voorkeur hebben voor een blanke huidskleur. Maar daarop valt wel wat af te dingen.
Elsevier 02.01.2018 Op 21 maart valt er wat te kiezen. In Amsterdam doet Sylvana Simons een nieuwe poging met haar partij BIJ1. Dat ze bij de Tweede Kamerverkiezingen geen zetel wist te bemachtigen was sneu, maar waarom wil ze nu opeens in de gemeenteraad?
Sinds Sylvana Simons door Kuzu en Öztürk de politieke arena is ingezogen, lijkt ze niet meer terug te kunnen. Haar vertrek uit DENK, ruim een jaar geleden, leek een vlucht naar voren. De afloop zonder zetels, ondanks de krankzinnige hoeveelheid publiciteit die Artikel 1 mocht genieten, was een goede aanleiding geweest om met opgeheven hoofd het politieke toneel te verlaten.
Niets daarvan, de show van Simons must go on – de nieuwe Hero Brinkman is opgestaan: ‘BIJ1 is verheugd aan te kondigen dat we mee zullen doen aan de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018. We zijn trots dat Sylvana Simons lijsttrekker wordt en op haar bevlogen wijze de Amsterdamse fractie wil gaan leiden.’
Dat is knap. Niet alleen is de door Simons zelf opgerichte partij trots op haar lijsttrekkerschap – dat is toch mooi meegenomen – maar ook moet zij een fractie gaan leiden die nog helemaal niet bestaat.
BIJ1, centrum voor psychotherapie
De website van BIJ1 bestaat wel, al is die maar moeilijk te vinden. Eerst komen we uit bij de Praktijk BIJ1, Centrum voor Psychotherapie Zaanstreek-Waterland. Pijnlijk detail: Artikel 1 moest van de rechtbank Amsterdam haar al naam veranderen omdat die te veel leek op Art.1 (de Stichting Expertisecentrum Discriminatie).
‘Wij zijn ertoe veroordeeld de naam Artikel 1 niet langer te gebruiken,’ vermeldt de website. Daar ga je al. Een racistische rechter. Een ‘veroordeling’ (sic) aan je broek voor je ook maar één zetel hebt bemachtigd. Dit is het Nederland van nu. Met zijn ‘racisme, seksisme, LHBT-fobie, validisme en alle andere vormen van ongelijkheid’.
BIJ1 maskeert een agenda van grimmige identiteitspolitiek
Want dat is waartegen de partij zegt te strijden. Wat zegt u? Nee, niet ‘vandalisme’, dat leest u verkeerd. ‘Validisme’. Dat is zeg maar ‘anti-invalidisme’, want zoals u natuurlijk weet worden mensen met een fysieke of psychische ‘uitdaging’ in dit land stelselmatig onderdrukt.
Met mooie woorden als ‘gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid en solidariteit’ maskeert BIJ1 een agenda van grimmige identiteitspolitiek, ordinair jatwerk van een verziekt Amerikaans discours, waarin slachtofferschap tot politiek kapitaal wordt gemaakt.
In feite is het de verleiding voor alle politieke partijen – de SP komt op voor de achtergestelde arbeider, de VVD voor de overbelaste multinational – maar BIJ1 tilt bediening van slachtofferschap naar een heel nieuw niveau. Is je huidskleur ietwat getint, val je op je eigen geslacht of heb je een handicap? Dan kan het niet anders dan dat je het tot op het bot gepolariseerde wereldbeeld van Sylvana Simons onderschrijft.
BIJ1 maakt van Amsterdam geen vrijere, ‘lievere’ stad
Identiteit, en de vrije beleving daarvan, wordt gelijkgeschakeld aan politieke voorkeuren en doelstellingen. En BIJ1 lijkt ook nog te geloven dat zij in de Amsterdamse gemeenteraad dit politieke kapitaal in daden kan omzetten. Dat zal tegenvallen. In de raad valt vrijwel niets niet te bereiken, zelfs al zou BIJ1 een absolute meerderheid halen.
De gemeenteraad gaat niet over wetgeving, noch over mentaliteitsverandering van burgers. Veel meer dan een paar, met belastinggeld betaalde, ‘bewustwordingscampagnes’ zal BIJ1 niet kunnen bereiken. Als daar al een meerderheid van de raad voor te vinden is. Want Amsterdam is wel progressief, maar niet gek.
Een vrijere, ‘lievere’ stad valt met de identiteitspolitiek van BIJ1 niet te verwachten, eerder een beklemming en verstarring – met, als het even tegenzit, een woordenpolitie, openbare huidskleurmetingen en de verplichte verheerlijking van slachtofferschap.
De paradijsvogels van het Rembrandtplein
Blijft dus over dat BIJ1 een noodwendig vehikel is voor de publiciteitscampagne van Sylvana Simons en enkele andere ‘prominente activisten’. En dat zal de echte ‘slachtoffers’ in de samenleving al snel van de club vervreemden, net zo snel als Simons van DENK vervreemd raakte.
Zelfs de meest vrijgevochten Amsterdammers, zoals de schitterende paradijsvogels in de kroegen rond het Rembrandtplein, zitten er niet op te wachten om politiek misbruikt te worden. Die willen gewoon lekker zichzelf kunnen zijn.
NU 01.01.2018 Documentairemaakster Sunny Bergman is een van de kandidaten die voor de politieke partij van Sylvana Simons meedingt naar een plaatsje in de Amsterdamse gemeenteraad. Simons maakte de kandidatenlijst van haar partij BIJ1 maandag bekend.
Sunny Bergman is onder meer bekend van de documentaire Zwart als Roet over het zwartepietendebat.
Ook schrijfster en oud-SP-senator Anja Meulenbelt staat op de lijst, net als de Surinaams-Nederlandse antropologe Gloria Wekker, programmamaakster Anousha Nzume en Jazie Veldhuizen, een van de mensen die in 2016 werden opgepakt tijdens een protest tegen Zwarte Piet. Simons zelf wordt lijsttrekker.
Sylvana Simons was eerder kandidaat-Kamerlid voor DENK. Toen ze daar vertrok richtte ze Artikel 1 op, maar de partij kreeg niet voldoende stemmen voor een zetel in de Tweede Kamer.
Van de rechter moest de partij een andere naam gaan gebruiken omdat Artikel 1 al toebehoorde aan een kenniscentrum tegen discriminatie. De nieuwe naam werd BIJ1.
Telegraaf 01.01.2018 Sylvana Simons, die dit jaar mee gaat doen aan de gemeenteraadsverkiezingen in de hoofdstad, heeft een kandidatenlijst vol activisten, radicalen en een overtuigd kraker gepresenteerd. De lijst telt ook bekende namen als Sunny Bergman en Anja Meulenbelt.
Simons, zelf lijsttrekker, doet op 21 maart mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam met haar partij BIJ1. De partij doet volgens Simons ’recht aan onze kleurrijke stad’. Ze stelt op te komen voor ’radicale gelijkwaardigheid’ en wil ’geen genoegen nemen met oppervlakkige of cosmetische verbeteringen’. Dat wil ze doen met een clubje activistische aanhangers.
Kandidaat Jazie Veldhuysen wil zich bijvoorbeeld focussen op het ’vertegenwoordigen van een duidelijk internationaal georiënteerd dekoloniaal en antikapitalistisch geluid’, activist Cailin Kuit wil het ’institutioneel racisme en validisme’ uitbannen. Kandidaat-raadslid en ex-dakloze Naomi Doevendans hoopt middels ’privilegetrainingen’ mensen verenigen. In het verleden was de politiek niet aan haar besteed, onder andere vanwege de ’normalisering van discriminatie, de propaganda en de onwetendheid’.
Oud-kraker ’vreer’ schrijft dat hij zich geen leven kan indenken zonder activisme en hield zich bezig met de ’linkse strijd in het algemeen’. „Ik heb de schurft aan het kapitalistische uitbuitingssysteem waarin we zitten”, is de boodschap. Kandidaat Bob Schoute schrijft dat de politieke partij van Simons de ’bindende factor is’. Hij vertrok, nadat ’het warme badwater van de witte suprematie begon te stinken’ naar Amsterdam.
Bekende namen
Bekendere namen op de lijst zijn pro-Palestina-activiste Anja Meulenbelt, die voorheen voor de SP in de Eerste Kamer zat. „De onacceptabele onderdrukking van Palestijnen die maar voortduurt heeft van mij nog meer een activist gemaakt dan ik al was”, schrijft ze. Ook Sunny Bergman, die zich in het verleden in de Zwarte Piet-discussie mengde, en emeritus hoogleraar genderstudies Gloria Wekker steunen BIJ1.
NOS 01.01.2018 Politica Sylvana Simons heeft op Nieuwjaarsdag de lijst met kandidaten bekendgemaakt waarmee haar partij BIJ1 meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam.
Vrijwel alle kandidaten hebben een activistische achtergrond. Simons zelf is lijsttrekker. Voormalig Occupy-activist Jari Veldhuyzen, die in 2016 werd gearresteerd bij demonstratie tegen Zwarte Piet in Rotterdam, staat op nummer twee.
Ook documentairemaker Sunny Bergman ( o.a. Wit is ook een kleur) is kandidaat. Pasgeleden riep ze de sponsors op van het RTL-programma Voetbal Inside hun medewerking te staken. Aanleiding waren recente uitspraken over homo’s, maar ze vindt dat VI al jaren seksistisch en racistisch is.
‘Wit privilege’
Een andere naam op de lijst van Simons is actrice en columnist Anousha Nzume. Zij publiceerde afgelopen jaar het boek Hallo witte mensen.
Een andere activist op het gebied van het zogenoemde privilege van witte mensen is emeritus hoogleraar Gloria Wekker, van wie recent het boek Witte onschuld verscheen. De antropoloog houdt zich bezig met onder meer genderstudies en post-kolonialisme.
Verder staan op de lijst onder anderen de namen van Pride-ambassadeur Ana Paula Lima, oud-senator voor de SP Anja Meulenbelt en vluchtelingenactivist Marjan Sax.
Verhuizing
Sylvana Simons was eerder kandidaat-Kamerlid voor DENK. Na een conflictrichtte ze Artikel 1 op, maar die partij haalde niet genoeg stemmen voor een zetel in de Tweede Kamer.
Op last van de rechter moest ze de naam van de partij wijzigen, omdat Artikel 1 al werd gebruikt door een kenniscentrum tegen discriminatie.
Simons woont nog niet in Amsterdam, maar in Duivendrecht. Ze gaat verhuizen naar de hoofdstad als ze wordt gekozen, heeft ze toegezegd.
De gemeenteraadsverkiezingen zijn op 21 maart 2018.
AD 01.01.2018 Documentairemaakster Sunny Bergman is een van de kandidaten die voor de politieke partij van Sylvana Simons meedingt naar een plaatsje in de Amsterdamse gemeenteraad. De cultureel diverse kandidatenlijst van partij BIJ1 werd vandaag bekendgemaakt.
Bergman is onder meer bekend van de documentaire Zwart als Roet over het zwartepietendebat. Op de website van BIJ1 zegt ze dat ze haar ‘maatschappijkritiek graag naar de politiek’ brengt. ,,Het is tijd voor een nieuw geluid. BIJ1 maakt dat geluid”, aldus Bergman.
Ook schrijfster en oud-SP-senator Anja Meulenbelt staat op de lijst, net als programmamaakster Anousha Nzume en de Surinaams-Nederlandse antropologe Gloria Wekker. Ook Jazie Veldhuizen, een van de mensen die in 2016 werden opgepakt tijdens een protest tegen Zwarte Piet en de activistische ‘genderzwerver’ vreer doen mee voor BIJ1. Simons wordt zelf lijsttrekker.
Sylvana Simons was eerder kandidaat-Kamerlid voor DENK. Toen de voormalig presentatrice daar vertrok, richtte ze Artikel 1 op, maar de partij kreeg niet voldoende stemmen voor een zetel in de Tweede Kamer. Van de rechter moest de partij een andere naam gaan gebruiken omdat Artikel 1 al toebehoorde aan een kenniscentrum tegen discriminatie. De nieuwe naam werd BIJ1. Ook die naam bleek al in gebruik. Een groep therapeuten in Noord-Holland werkt onder de naam Praktijk Bij1.
Elsevier 01.01.2018 Documentairemaakster Sunny Bergman is een van de kandidaten die voor de politieke partij van Sylvana Simons meedingt naar een plaatsje in de Amsterdamse gemeenteraad. Simons maakte de kandidatenlijst van haar partij BIJ1 maandag bekend.
Sunny Bergman is onder meer bekend van de documentaire Zwart als Roet over het zwartepietendebat. Ook schrijfster en oud-SP-senator Anja Meulenbelt staat op de lijst, net als de Surinaams-Nederlandse antropologe Gloria Wekker. Zij won begin december de Joke Smitprijs voor verbetering van de positie van vrouwen in Nederland.
In de lijst zijn ook programmamaakster Anousha Nzume en Jazie Veldhuizen opgenomen. Veldhuizen werd in 2016 opgepakt tijdens een protest tegen Zwarte Piet. Simons zelf wordt lijsttrekker.
Sylvana Simons was eerder kandidaat-Kamerlid voor DENK. Toen ze daar vertrok richtte ze Artikel 1 op, maar de partij kreeg niet voldoende stemmen voor een zetel in de Tweede Kamer. Van de rechter moest de partij een andere naam gaan gebruiken omdat Artikel 1 al toebehoorde aan een kenniscentrum tegen discriminatie. De nieuwe naam werd BIJ1.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
NOS 02.12.2017 Sylvana Simons wil als lijsttrekker van Bij1 meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Dat heeft de oud-presentator bekendgemaakt op een interne vergadering van de Amsterdamse afdeling van haar partij, schrijft de Volkskrant.
Om op de Amsterdamse kandidatenlijst te komen, wil Simons naar de hoofdstad verhuizen. Nu woont ze nog in de aangrenzende gemeente Ouder-Amstel.
Volgens de Volkskrant schreef Bij1-lid en publicist Anja Meulenbelt op Facebook over de kandidatuur van Simons. Manju Reijmer, lokaal bestuurslid van de partij, bevestigt het voornemen. De Amsterdamse leden van Bij1 moeten de kandidatenlijst nog vaststellen. De gemeenteraadsverkiezingen zijn volgend jaar op 21 maart.
Geschikt?
In mei kondigde Simons’ partij aan in Amsterdam mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Toen leek het niet waarschijnlijk dat de oud-presentator zelf op de kandidatenlijst zou komen. “De vraag is ook of ik überhaupt geschikt ben voor de gemeentepolitiek. Als je in de gemeenteraad wilt meedoen, heb je iemand nodig die heel goed is ingevoerd op gemeentelijk niveau”, zei ze destijds tegen de Telegraaf.
De partij van Simons deed afgelopen voorjaar onder de naam Artikel 1 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen, maar kreeg te weinig stemmen voor een Kamerzetel. Daarvoor was Simons actief voor DENK. Daar vertrok ze eind vorig jaar vanwege de reactie van de partij op de bedreigingen die ze kreeg.
VK 02.12.2017 Sylvana Simons wil naar Amsterdam verhuizen om als lijsttrekker namens haar Bij1 mee te kunnen doen aan de gemeenteraadsverkiezingen komend voorjaar. Dat heeft de voormalige tv-presentator twee weken geleden bekendgemaakt op een interne vergadering van ‘Bij1 020′, de afdeling van de door haar opgerichte partij in Amsterdam.
Bij1 Amsterdam heeft het nieuws tot nu toe niet naar buiten gebracht omdat de leden de kandidatenlijst nog moeten vaststellen. Simons, die nu nog in de aan Amsterdam grenzende gemeente Ouder-Amstel woont, was vrijdag niet bereikbaar voor commentaar. Maar lokaal bestuurslid Manju Reijmer bevestigt een Facebookbericht van Bij1-lid en publicist Anja Meulenbelt over Simons’ kandidatuur.
Met Simons als lijsttrekker van Bij1 krijgt de Amsterdamse politiek er na Denk en Forum voor Democratie nog een nieuwkomer van gewicht bij. In de gemeenteraad, waar PvdA, D66, VVD, SP en GroenLinks al decennia de dienst uitmaken, vrezen de gevestigde partijen flink wat zetels kwijt te raken. Algemeen wordt rekening gehouden met een ‘totale versnippering’ van de raad.
Nieuwkomers
Grootste in Zuidoost
Dat Bij1 een politieke factor van belang kan worden in Amsterdam staat wel vast. Bij de Kamerverkiezingen afgelopen voorjaar was Artikel1 (zoals Bij1 tot juni dit jaar heette) de vierde partij stadsdeel Zuidoost. Met een aantal stemmen dat goed is voor 1 à 2 zetels in de gemeenteraad (op een totaal van 45).
Behalve de strijd met de gevestigde partijen belooft vooral het debat tussen de nieuwkomers onderling fel te zijn. Met name stevige confrontaties tussen Sylvana Simons en lijsttrekker Annabel Nanninga van Forum voor Democratie liggen voor de hand. De twee vrouwen waren de afgelopen jaren opponenten in nationale debatten over racisme en discriminatie.
Simons streed bijvoorbeeld tegen het gebruik van het woord ‘neger’ en ‘de racistische karikatuur van Zwarte Piet’. Terwijl columnist Nanninga intussen met provocerende termen strooide als ‘dobberneger’ (bootvluchteling) en ‘klaagneger’ (gekleurde mensen die zich verzetten tegen etnisch profileren en discriminatie bij sollicitaties). Nanninga noemde Simons in de Volkskrant ‘een beetje een gekke vrouw’.
Alle drie de nieuwe partijen profileren zich sterk op onderwerpen die verband houden met integratie en cultuur. Die spelen op lokaal niveau onder meer bij beleid over scholen, musea en antiradicalisering. Maar het overgrote deel van de beleidsthema’s waarover de emoties lokaal hoog oplopen, zijn moeilijk te linken aan de speerpunten van de drie partijen. Zo zullen zij ook opvattingen moeten hebben over onderwerpen als ruimtelijke ordening, het percentage sociale huurwoningen in de stad en regels voor Airbnb.
Twijfel
Ze heeft er lang en goed over nagedacht en ze heeft besloten deze nieuwe weg in te slaan, aldus Manju Reijmer.
Eerder dit jaar zei Simons om die reden te twijfelen over een rol in de Amsterdamse gemeenteraad (naast haar huiver om Ouder-Amstel te verlaten). ‘Als je in de gemeenteraad wilt meedoen, heb je iemand nodig die heel goed is ingevoerd op gemeentelijk niveau’, zei ze tegen De Telegraaf. ‘Maar ze heeft er lang en goed over nagedacht en ze heeft besloten deze nieuwe weg in te slaan’, zegt Manju Reijmer.
Den HaagFM 30.10.2017 De Haagse Stichting Bij-1 aan de Prudens van Duysestraat maakt zich zorgen om de naamsverandering van de politieke partij van Sylvana Simons. Die kondigde zaterdag aan haar nieuwe politieke partij, net als de in Spoorwijk gevestigde stichting, Bij1 te noemen. “Wij zitten al ruim acht jaar in Den Haag en we vinden het dus niet zo fijn dat mensen de partij en onze organisatie door elkaar kunnen halen”, zei Rosalie Vellekoop van Bij-1 in het radioprogramma Hou je Haags! op Den Haag FM.
Hoewel de organisatie van Rosalie zich absoluut niet met politiek bezighoudt, ziet zij toch een gevaar in de mogelijke verwarring. “Wij organiseren dingen voor ouders en kinderen in Spoorwijk. Het gevaar is dat de partij van Simons zich waarschijnlijk ook gaat laten registreren in Den Haag. Bijna alle politieke partijen registreren zich in Den Haag.” Afgelopen zomer diende een rechtszaak tegen Simons, waarna zij de naam van haar voormalige partij Artikel1 moest veranderen. Die behoorde al toe aan een kenniscentrum tegen discriminatie.
De Haagse organisatie heeft nog geen contact opgenomen met Sylvana. “We hebben nog geen mail gestuurd. Het is nog een beetje te vroeg om stappen te ondernemen. Sylvana’s partij heeft ons in ieder geval nog niet gevraagd of ze dezelfde naam mogen gebruiken.” Vellekoop hoopt vooral dat Sylvana zelf bedenkt dat het niet handig is om dezelfde naam te gebruiken. “We hopen dat ze zelf stappen onderneemt om het probleem op te lossen.”
“Andere tak van sport”
Zondag uitte een therapeut van de Noord-Hollandse Praktijk Bij1 in het AD ook al haar ongenoegen over de naam waarmee Simons nu campagne wil gaan voeren. Het partijbestuur van Bij1 ziet het probleem niet. “Bij1 is weliswaar in gebruik, maar niet voor dezelfde “tak van sport”, laat het bestuur in een reactie weten.…lees meer
NU 29.10.2017 De politieke partij van Sylvana Simons, die Artikel 1 heette, is omgedoopt tot BIJ1. Op sociale media laat de partij zondag weten onder de nieuwe naam ten strijde te trekken “tegen de huidige politiek vol moslimhaat, xenofobie, sekse-ongelijkheid, racisme, sociaal economische uitsluiting, genderdiscriminatie, verdeeldheid, uitsluiting en uitbuiting”.
Onder de naam Artikel 1 lukte het de partij niet om bij de Kamerverkiezingen in maart een zetel te bemachtigen.
Afgelopen zomer diende een rechtszaak om de naam Artikel 1. De rechter bepaalde toen dat de partij van Simons die naam niet meer mocht gebruiken, omdat die al toebehoorde aan een kenniscentrum tegen discriminatie.
De partij zei daarna met een nieuwe naam te komen om mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar.
Een nieuwe naam voor een nieuwe politiek van gelijkwaardigheid. Dit is #BIJ1
Telegraaf 29.10.2017 De politieke partij van Sylvana Simons, die Artikel 1 heette, is omgedoopt tot BIJ1. Op sociale media laat de partij zondag weten onder de nieuwe naam ten strijde te trekken „tegen de huidige politiek vol moslimhaat, xenofobie, sekse-ongelijkheid, racisme, sociaal economische uitsluiting, genderdiscriminatie, verdeeldheid, uitsluiting en uitbuiting.”
Onder de naam Artikel 1 lukte het Simons niet om bij de recente Kamerverkiezingen in maart een zetel te bemachtigen. Afgelopen zomer diende een rechtszaak om de naam Artikel 1. De rechter bepaalde toen dat de partij van Simons die naam niet meer mocht gebruiken omdat die al toebehoorde aan een kenniscentrum tegen discriminatie. De partij zei daarna met een nieuwe naam te komen om mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar.
Ook al in gebruik
Overigens blijkt BIJ1 ook al in gebruik te zijn, en wel als naam van een Centrum voor Psychotherapie in Koog aan de Zaan. Een van de therapeuten van dat centrum, Kerstin Schwardtmann, zegt niet blij te zijn met de naamgeving. „We willen niet dat onze praktijk in verband wordt gebracht met een politieke partij. Sylvana Simons had deze naam even moeten googlen”, zegt Schwardtmann. Ze weet nog niet of de praktijk stappen zal ondernemen tegen de politica. „Ik hoop dat zij ons benadert.”
BIJ1 wil in elk geval in Amsterdam op de lijst en onderzoekt of deelname ook in andere gemeenten haalbaar is. BIJ1 heeft afdelingen in Amsterdam, Rotterdam, Almere en Nijmegen.
Voordat ze Artikel 1 oprichtte, was Simons kandidaat-Kamerlid voor DENK. Vanaf het moment dat ze zich politiek manifesteerde kreeg ze veel commentaar en beledigingen over zich heen. Twintig mensen die zich hieraan schuldig maakten, kregen van de rechter werkstraffen en boetes opgelegd.
AD 29.10.2017 Sylvana Simons heeft opnieuw een partijnaam gekozen die al in gebruik blijkt te zijn. Gisteren lanceerde ze trots de nieuwe naam BIJ1, maar een groep therapeuten in Noord-Holland werken ook onder die naam: Praktijk BIJ1.
Simons moest op last van de rechter een nieuwe naam kiezen om mee te kunnen doen aan de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen. De vorige partijnaam, Artikel 1, leek te veel op Art. 1, een onderzoeksinstituut van de Stichting Expertisecentrum Discriminatie (SED).
De nieuwe naam lijkt opnieuw niet gelukkig gekozen. De therapeuten van Praktijk BIJ1 zijn in elk geval niet blij met de naam waarmee Simons nu campagne wil gaan voeren. ,,Het is hele leuke naam, maar dit had ze wel even mogen googlen. Wij hadden deze naam drie jaar geleden al. Echt ontzettend balen,’’ zegt Muziek- en Psychodramatherapeut Kerstin Schwardtmann.
Samen met nog vier therapeuten vormt Schwardtmann het Centrum voor Psychotherapie Zaanstreek-Waterland. Volgens de therapeute is Praktijk BIJ1 niet benaderd door Simons of zij de naam ook mocht gebruiken. ,,En daar zitten we zeker ook niet op te wachten. Het is helemaal niet handig als wij geassocieerd worden met een politieke partij. Mensen die wij behandelen kunnen daar van alles over gaan denken. Dit is echt ongelooflijk.’’
Schwardtmann weet nog niet hoe het naamprobleem opgelost moet worden. ,,We zullen eerst maar eens contact met haar zoeken.’’
Geduld
Sylvana Simons is gevraagd om een reactie, maar was nog niet in de gelegenheid te reageren. Op de Facebook-pagina van de nieuwe partij schrijft ze dat het wachten lang is geweest en veel geduld heeft gevraagd van sympathisanten, vrijwilligers en het bestuur van de partij. ‘Maar nu is het dan eindelijk zover! Vanaf nu heten wij BIJ1!’
BIJ1 staat wat haar betreft voor ‘een gedeeld verlangen naar connectie, empathie, solidariteit, rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. Met respect voor onze verschillen, maar met focus op wat ons bindt.’
NOS 29.10.2017 De politieke partij van Sylvana Simons heet niet langer Artikel 1 maar BIJ1. De rechtbank in Amsterdam bepaalde in juni dat de partij van naam moest veranderen omdat Artikel 1 te veel lijkt op antidiscriminatiebureau Art. 1, een kenniscentrum voor discriminatie.
Simons deed in maart met Artikel 1 mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer, maar haalde geen zetel. Nu kan de partij onder de nieuwe naam meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar. Dat wil de partij in ieder geval in Amsterdam, maar onderzocht wordt of het ook in andere gemeenten haalbaar is. Er is verder nog niet bekendgemaakt in welke gemeenten BIJ1 zal meedoen.
“Het wachten is lang geweest en heeft van leden, sympathisanten, vrijwilligers en het bestuur van de partij ongelooflijk veel geduld gevraagd. Maar nu is het dan eindelijk zover! Vanaf nu heten wij Bij1”, schrijft de partij op Twitter.
Overigens is ook de nieuwe naam al in gebruik. De praktijk van een groep therapeuten in Koog aan de Zaan heet ook Bij1. “Dit had ze wel even mogen googelen”, zegt therapeute Kerstin Schwardtmann tegen het AD.
Partijleider Simons heeft de praktijk niet gevraagd of ze de naam mag gebruiken. En had ze dat wel gedaan, dan was het antwoord waarschijnlijk nee geweest. “Het is helemaal niet handig als wij geassocieerd worden met een politieke partij”, zegt Schwardtmann. “Mensen die wij behandelen kunnen daar van alles over gaan denken.”
Het partijbestuur van Bij1 ziet het probleem niet. “Bij1 is weliswaar in gebruik, maar niet voor dezelfde ‘tak van sport'”, laat het bestuur in een reactie weten. “Vele rechtspersonen delen een naam maar niet het product. Wij verwachten dan ook dat het onderscheid helder is voor burgers en consumenten.”
Elsevier 11.02.2017 Sylvana Simons was verbaasd, maar niet verrast toen ze hoorde dat DENK internettrollen inzet op sociale media. Daarmee probeert de partij van Tunahan Kuzu de publieke opinie te beïnvloeden met nepaccounts.
Ik wist hier niets van, zegt Simons tegen Radio 1-programma Kamerbreed. Simons was DENK-politica, maar besloot eind december uit deze beweging te stappen uit onvrede over de koers. Ze richtte haar eigen partij op, Artikel 1, waarmee ze deelneemt aan de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart. DENK, de partij van Tunahan Kuzu en Selcuk Ozturk, diende een schadeclaim van 30.000 euro bij haar in, omdat ze zich niet hield aan ‘contractuele verplichtingen’.
Foto’s gebruikt zonder toestemming
Dat DENK nepaccounts op sociale media gebruikt om tegenstanders aan te vallen en reclame te maken voor de partij, werd gemeld door NRC Handelsblad. De krant sprak met (oud-)medewerkers, las vertrouwelijke stukken en zag interne mails en chats. Sommige nepaccounts hebben autochtone namen, zoals Adriaan Wijenberg, Norbert Groenendijk en Ted van Denen. Voor de profielen worden foto’s van internet geplukt, zoals de foto van de Belgische theatermaker Lucas De Man. Zonder toestemming.
De partij zou autochtone profielen hebben gemaakt omdat ze niet wilde worden gezien als ‘boze Turken die alleen maar voor moslims opkomen’. PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch zou doelwit zijn geweest van een dergelijk nepaccount, nadat hij zich kritisch had uitgelaten over DENK in een interview. Diegene die toestemming had gegeven tot zo’n aanval, was Farid Azarkan, nummer twee op de DENK-kieslijst. Marcouch reageert kwaad:
Eerder vandaag meldde Elsevier dat DENK steun zou krijgen van de Turkse overheid. Door Turkije betaalde imams verspreiden een SOS-bericht met de oproep om op 15 maart DENK te stemmen, zeggen voorzitter Sefa Yürükel en vicevoorzitter Mustafa Cingoz van de Turkse Raad in Nederland – een particuliere organisatie die erop is gericht de integratie te bevorderen. Ankara wil op deze manier voorkomen dat PVV-leider Geert Wilders ‘geen moslims meer binnen laat, moskeeën zal sluiten en de Koran zal verbieden’ aldus de Turkse Raad.
De tekst in het bericht richt zich op ‘iedereen die zich de laatste tijd een tweederangsburger voelt’. ‘SOS Mensen sta op en ga op 15 maart stemmen. De enige partij die zich inzet voor ons, is de partij DENK. Doe het ook voor je nageslacht voordat het te laat is. De toon is alarmerend: ‘Laat van je horen. Kijk wat er nu gebeurt in Amerika. De minderheden worden overal openlijk gediscrimineerd. Moslims worden dagelijks door politici voor eigen gewin misbruikt om zetels te krijgen. In de media worden wij met z’n allen als uitschot neergezet. 52 procent van de christenen en 95 procent van de ruim 2 miljoen Wilders-aanhangers haat moslims en wil dat alle niet-westerse burgers het land verlaten.’
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Telegraaf 08.02.2017 Sylvana Simons maakt zich weinig zorgen over de schadeclaim die haar voormalige partij DENK tegen haar heeft ingediend. Dat zegt de lijsttrekker van de politieke partij Artikel 1 in een interview met Zaman Vandaag, waarvan woensdagavond een deel is verschenen.
DENK eist van Simons 30.000 euro en van voormalig campagneleider Ian van der Kooye, die samen met Simons vertrok, 40.000 euro. Door zich negatief uit te laten over DENK hebben de twee contractbreuk gepleegd, zo redeneert DENK. Maar hier ligt Simons dus niet wakker van, zegt ze nu.
„Geen rechter gaat DENK gelijk geven”, stelt Simons. „Het enige wat wij niet willen, is de kiezers van DENK schofferen. Dat zijn oprechte mensen met een oprecht verlangen. Ook over de partij of organisatie zal je ons niets horen zeggen, vragen over onze persoonlijke ervaringen beantwoorden we gewoon.”
Strategie DENK
Simons gaat ook in op de strategie van haar voormalige partij, die volgens haar vooral het werk was van Van der Kooye. „Laat de media vertellen aan alle Turken dat er een ’Turkenpartij’ is in Nederland”, luidde het advies van Van der Kooye. „Dat wilde Selçuk Özturk, de voorzitter en werkelijke leider van DENK, eigenlijk niet, hij wilde van het label ’Turkenpartij’ af.”
Simons en Van der Kooye verlieten kort voor kerst de partij. Simons verklaarde in de Volkskrant zich niet meer te kunnen vinden in de stijl van DENK. Ook was ze teleurgesteld over de wijze waarop de partij reageerde op bedreigingen aan haar adres. „DENK appelleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie, maar biedt geen lonkend perspectief en toont geen leiderschap.” Het hele interview met Zaman Vandaag verschijnt zaterdag.
AD 08.02.2017 Sylvana Simons maakt zich weinig zorgen over de schadeclaim die haar voormalige partij DENK tegen haar heeft ingediend. Dat zegt de lijsttrekker van de politieke partij Artikel 1 in een interview met Zaman Vandaag, waarvan vanavond een deel is verschenen.
DENK eist van Simons 30.000 euro en van voormalig campagneleider Ian van der Kooye, die samen met Simons vertrok, 40.000 euro. Door zich negatief uit te laten over DENK hebben de twee contractbreuk gepleegd, zo redeneert DENK. Maar hier ligt Simons dus niet wakker van, zegt ze nu.
,,Geen rechter gaat DENK gelijk geven”, stelt Simons. ,,Het enige wat wij niet willen, is de kiezers van DENK schofferen. Dat zijn oprechte mensen met een oprecht verlangen. Ook over de partij of organisatie zal je ons niets horen zeggen, vragen over onze persoonlijke ervaringen beantwoorden we gewoon.”
Turkenpartij
Simons gaat ook in op de strategie van haar voormalige partij, die volgens haar vooral het werk was van Van der Kooye. ,,Laat de media vertellen aan alle Turken dat er een ‘Turkenpartij’ is in Nederland”, luidde het advies van Van der Kooye. ,,Dat wilde Selçuk Özturk, de voorzitter en werkelijke leider van DENK, eigenlijk niet, hij wilde van het label ‘Turkenpartij’ af.”
Simons en Van der Kooye verlieten kort voor kerst de partij. Simons verklaarde in de Volkskrant zich niet meer te kunnen vinden in de stijl van DENK. Ook was ze teleurgesteld over de wijze waarop de partij reageerde op bedreigingen aan haar adres. ,,DENK appelleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie, maar biedt geen lonkend perspectief en toont geen leiderschap.”
Elsevier 08.02.2017 Sylvana Simons weidt uit over haar voormalige politieke partij DENK. Hoe de beweging bewust transformeerde van ‘Turkenpartij’ tot ‘allochtonenpartij’: ‘Het bleef hangen in verwijten, boosheid en appelleren aan de onderbuik van gefrustreerde migranten.’
In een interview met website Zaman Vandaagdat zaterdag wordt gepubliceerd, vertelt Simons dat ze niet uit is op ruzie met Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, ook niet na haar onverwachte vertrek uit de partij. ‘Wat wij niet willen, is de kiezers van DENK schofferen. Dat zijn oprechte mensen met een oprecht verlangen.’
Schadevergoeding? ‘Ik word er niet warm of koud van’
DENK eist 30.000 euro schadevergoeding van Simons en 40.000 euro van voormalig campagneleider Ian van der Kooye, die samen met Simons vertrok. Door negatieve uitlatingen over de partij zouden de twee contractbreuk hebben gepleegd. Simons – oud-tv-presentator en een van de voormalige boegbeelden van de partij – maakt zich er weinig zorgen over: ‘Wij worden daar niet echt warm of koud van. Geen rechter gaat DENK gelijk geven.’
Simons stapte in december vorig jaaruit de partij en richtte Artikel 1 op. Ze zei het niet eens te zijn met de polariserende stijl van DENK en de hunkering naar media-aandacht. Simons wilde bovendien meer aandacht voor de situatie van homo’s, maar daar was de partij niet mee bezig.
De aandacht trekken
In het interview legt Simons uit hoe DENK er vooral op gebrand was ‘spraakmakend’ te zijn. ‘Het belangrijkste: laat de media vertellen aan alle Turken dat er een “Turkenpartij” is in Nederland.’ Daarna vroegen ze Farid Azarkan erbij, een activist met een Marokkaanse achtergrond, want ‘dan gaan mensen denken dat je een “moslimpartij” bent’. De derde stap: een Surinaamse Nederlander strikken, waardoor DENK wordt gezien als ‘een allochtonenpartij’, aldus Simons. Met een witte Nederlander zou ‘het circus compleet’ zijn.
Aandacht gegarandeerd, ook omdat de partijleden steevast ‘het grote r-woord’ gingen gebruiken: racisme. Maar volgens Simons misten Kuzu en Öztürk een echte visie. ‘Het bleef hangen in verwijten, boosheid en appelleren aan de onderbuik van wanhopige, gefrustreerde migranten. Op het thema verbinding liep het tussen mij en de heren dan ook stuk. Als je eerst hard om aandacht roept en je krijgt die aandacht uiteindelijk, moet je wel wat te vertellen hebben.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Europese Unie Politiek Tech
Elsevier 23.01.2017 DENK, de politieke beweging van Tunahan Kuzu en Selcuk Ozturk, eist een forse schadevergoeding van Sylvana Simons en ex-DENK-campagneleider Ian van der Kooye. De twee zouden hun ‘contractuele verplichtingen’ niet zijn nagekomen.
Tegenover persbureau ANP bevestigt DENK-partijleider Kuzu berichtgeving hierover van NRC. Volgens de krant wil DENK 30.000 euro van Simons en 40.000 van Van der Kooye. Kuzu wil de genoemde bedragen vooralsnog niet bevestigen.’Het is nu aan de advocaten.’
‘Contract niet nagekomen’
Volgens Kuzu zijn Simons en Van der Kooye hun contractuele verplichtingen niet nagekomen en ‘als je die niet nakomt moet je een vergoeding betalen’. Het tweetal heeft volgens hem onder meer het relatie- en concurrentiebeding van het contract geschonden, evenals de geheimhoudingsverplichting. Het is volgens Kuzu te betreuren dat de zaak in de publiciteit is gekomen. ‘Dat was niet onze keuze.’
Vlak voor Kerst besloten Simons en Van der Kooye DENK te verlaten. Simons – oud-tv-presentator en een van de boegbeelden van de partij – zei het niet eens te zijn met de polariserende stijl van DENK, en het feit dat alles maar lijkt te draaien om zoveel mogelijk media-aandacht.
Ook was ze teleurgesteld in de manier waarop DENK heeft gereageerd op bedreigingen aan haar adres. ‘DENK appelleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie, maar biedt geen lonkend perspectief en toont geen leiderschap.’ Een van haar bezwaren was dat er bij DENK weinig ruimte was om zich in te zetten voor homo’s.
Simons en Van der Kooye hebben inmiddels de nieuwe partij Artikel 1 opgericht. De partij stelt zich ten doel de gelijkwaardigheid tussen mensen te versterken. Vorige week presenteerde Simons de kandidatenlijst van Artikel 1 voor de Tweede Kamer, met bijvoorbeeld ex-SP-Senator Anja Meulenbelt als lijstduwer.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
VK 22.01.2017 Denk eist geld van Sylvana Simons, die de politieke partij eind vorig jaar plotseling verliet. Met het kandidaat-Kamerlid vertrok ook campagneleider Ian van der Kooye. Ook van hem eist de partij een schadevergoeding.
Partijleider Tunahan Kuzu bevestigt zondag berichtgeving hierover van de NRC. Volgens de krant wil Denk 30 duizend euro van Simons en 40 duizend van Van der Kooye. Kuzu wil niet ingaan op de genoemde bedragen. ‘Het is nu aan de advocaten.’
Volgens Kuzu zijn Simons en Van der Kooye hun contractuele verplichtingen niet nagekomen en ‘als je die niet nakomt moet je een vergoeding betalen’. Het tweetal heeft volgens hem onder meer het relatie- en concurrentiebeding geschonden, evenals de geheimhoudingsplicht.
Kuzu zegt te betreuren dat de zaak in de publiciteit is gekomen. ‘Dat was niet onze keuze.’
Simons en Van der Kooye verlieten kort voor Kerst de partij. Simons verklaarde in de Volkskrant zich niet meer te kunnen vinden in de stijl van Denk. Ook was ze teleurgesteld over de wijze waarop de partij reageerde op bedreigingen aan haar adres. ‘Denk appelleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie, maar biedt geen lonkend perspectief en toont geen leiderschap.’
Simons en Van der Kooye hebben inmiddels de nieuwe partij Artikel 1 opgericht. De partij stelt zich ten doel de gelijkwaardigheid tussen mensen te versterken.
Denk komt voort uit de Groep Kuzu/Öztürk die in de Tweede Kamer zit. Beide Kamerleden vertrokken eind 2014 met ruzie uit de PvdA-fractie.
Trouw 22.01.2017 Denk eist geld van Sylvana Simons die de politieke partij eind vorig jaar plotseling verliet. Met het kandidaat-Kamerlid vertrok ook campagneleider Ian van der Kooye. Ook van hem eist Denk schadevergoeding.
Partijleider Tunahan Kuzu bevestigt dit vandaag naar aanleiding van berichtgeving hierover van de NRC. Volgens de krant wil Denk 30.000 euro van Simons en 40.000 van Van der Kooye. Kuzu wil niet ingaan op de genoemde bedragen. “Het is nu aan de advocaten.”
Volgens Kuzu zijn Simons en Van der Kooye hun contractuele verplichtingen niet nagekomen en “als je die niet nakomt moet je een vergoeding betalen”. Het tweetal heeft volgens hem onder meer het relatie- en concurrentiebeding van het contract geschonden, evenals de geheimhoudingsverplichting. Hij zegt te betreuren dat de zaak in de publiciteit is gekomen. “Dat was niet onze keuze.”
Simons en Van der Kooye verlieten kort voor kerst de partij. Simons verklaarde in de Volkskrant zich niet meer te kunnen vinden in de stijl van Denk. Ook was ze teleurgesteld over de wijze waarop de partij reageerde op bedreigingen aan haar adres. “Denk appelleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie, maar biedt geen lonkend perspectief en toont geen leiderschap.”
Simons en Van der Kooye hebben inmiddels de nieuwe partij Artikel 1 opgericht. De partij stelt zich ten doel de gelijkwaardigheid tussen mensen te versterken.
Denk komt voort uit de Groep Kuzu/Öztürk die in de Tweede Kamer zit. Beide Kamerleden vertrokken eind 2014 met ruzie uit de PvdA-fractie.
NU 22.01.2017 De politieke partij Denk eist een schadevergoeding van Sylvana Simons vanwege kritische uitlatingen over de partij. Daarmee zou ze contractbreuk hebben gepleegd.
Denk wil voorkomen dat Simons zich in de toekomst opnieuw negatief uitlaat over haar oude werkgever, meldt NRC. Volgens de krant eist Denk van Simons 30.000 euro.
Ook van voormalig campagneleider Ian van der Kooye eist de partij 40.000 euro. Denk stelt dat de uitlatingen de partij in diskrediet hebben gebracht, wat in strijd zou zijn met eerder gesloten contracten. Kuzu liet weten aan de krant dat er bedragen worden gevraagd, maar wilde over de hoogte geen uitlatingen doen. “Het is nu aan de advocaten.”
Volgens Kuzu zijn Simons en Van der Kooye hun contractuele verplichtingen niet nagekomen en “als je die niet nakomt moet je een vergoeding betalen”. Het tweetal heeft volgens hem onder meer het relatie- en concurrentiebeding van het contract geschonden, evenals de geheimhoudingsverplichting.
Polarisatie
Simons sloot zich een jaar geleden aan bij Denk, maar vertrok in december onverwachts om samen met Van der Kooye een eigen partij op te richten: Artikel 1. Na haar vertrek zei Simons in de Volkskrant dat Denk “appeleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie”. “Maar biedt geen lonkend perspectief en toont geen leiderschap.”
Bovendien vond Simons dat de partij meer bezig was met de media-aandacht rond de bedreigingen die ze kreeg, dan met haar welzijn.
Momenteel staat Denk in peilingen op nul tot twee zetels. Denk komt voort uit de Groep Kuzu/Öztürk die in de Tweede Kamer zit. Beide Kamerleden vertrokken eind 2014 met ruzie uit de PvdA-fractie.
Telegraaf 22.01.2017 DENK eist geld van Sylvana Simons die de politieke partij eind vorig jaar plotseling verliet. Met het kandidaat-Kamerlid vertrok ook campagneleider Ian van der Kooye. Ook van hem eist DENK schadevergoeding.
Partijleider Tunahan Kuzu bevestigt zondag berichtgeving hierover van de NRC. Volgens de krant wil DENK 30.000 euro van Simons en 40.000 van Van der Kooye. Kuzu wil niet ingaan op de genoemde bedragen. „Het is nu aan de advocaten.”
Volgens Kuzu zijn Simons en Van der Kooye hun contractuele verplichtingen niet nagekomen en „als je die niet nakomt moet je een vergoeding betalen.” Het tweetal heeft volgens hem onder meer het relatie- en concurrentiebeding van het contract geschonden, evenals de geheimhoudingsverplichting.
Hij zegt te betreuren dat de zaak in de publiciteit is gekomen. „Dat was niet onze keuze.”
Simons en Van der Kooye verlieten kort voor kerst de partij. Simons verklaarde in de Volkskrant zich niet meer te kunnen vinden in de stijl van DENK. Ook was ze teleurgesteld over de wijze waarop de partij reageerde op bedreigingen aan haar adres. „DENK appelleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie, maar biedt geen lonkend perspectief en toont geen leiderschap.”
Simons en Van der Kooye hebben inmiddels de nieuwe partij Artikel 1 opgericht. De partij stelt zich ten doel de gelijkwaardigheid tussen mensen te versterken.
DENK komt voort uit de Groep Kuzu/Öztürk die in de Tweede Kamer zit. Beide Kamerleden vertrokken eind 2014 met ruzie uit de PvdA-fractie.
AD 22.01.2017 DENK eist geld van Sylvana Simons die de politieke partij eind vorig jaar plotseling verliet. Met het kandidaat-Kamerlid vertrok ook campagneleider Ian van der Kooye. Ook van hem eist DENK schadevergoeding.
Partijleider Tunahan Kuzu bevestigt zondag berichtgeving hierover van de NRC. Volgens de krant wil DENK 30.000 euro van Simons en 40.000 van Van der Kooye. Kuzu wil niet ingaan op de genoemde bedragen. ,,Het is nu aan de advocaten.”
Volgens Kuzu zijn Simons en Van der Kooye hun contractuele verplichtingen niet nagekomen en ,,als je die niet nakomt moet je een vergoeding betalen”. Het tweetal heeft volgens hem onder meer het relatie- en concurrentiebeding van het contract geschonden, evenals de geheimhoudingsverplichting.
Hij zegt te betreuren dat de zaak in de publiciteit is gekomen. ,,Dat was niet onze keuze.”
Geen leiderschap
Simons en Van der Kooye verlieten kort voor kerst de partij. Simons verklaarde in de Volkskrant zich niet meer te kunnen vinden in de stijl van DENK. Ook was ze teleurgesteld over de wijze waarop de partij reageerde op bedreigingen aan haar adres. ,,DENK appelleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie, maar biedt geen lonkend perspectief en toont geen leiderschap.”
Simons en Van der Kooye hebben inmiddels de nieuwe partij Artikel 1 opgericht. De partij stelt zich ten doel de gelijkwaardigheid tussen mensen te versterken.
DENK komt voort uit de Groep Kuzu/Öztürk die in de Tweede Kamer zit. Beide Kamerleden vertrokken eind 2014 met ruzie uit de PvdA-fractie.
Den HaagFM 21.01.2017 Fatima Faïd van Artikel 1, de nieuwe politieke partij van Sylvana Simons, is tegen het plan van het CDA om een kiesdrempel in te voeren. Volgens Faïd, die nu nog gemeeneeraadslid is voor de Haagse Stadspartij, is versplintering in de politiek geen probleem, maar juist goed voor de democratie.
Deze week werd bekend dat Faïd op plek twee van de kandidatenlijst staat van Artikel 1. Als runner-up probeert ze met Simons een plek te veroveren in de Tweede Kamer. “De ambitie is een of twee zetels, dat zou leuk zijn”, zei ze zaterdag in het radioprogramma Nieuwslicht op Den Haag FM. Dat aantal zou, als het aan het CDA ligt, onvoldoende moeten zijn om in de Tweede Kamer te komen. Die partij pleit voor een minimum van drie. “Dat is alleen maar om je eigen positie te versterken”, zegt Faïd. “Vroeger had dat soort partijen dertig zetels, nu mogen ze blij wezen als ze er vijftien hebben.”
Het verwijt dat ‘versplintering’ slecht is voor de democratie is volgens de politica onjuist. De Haagse gemeenteraad zou het tegendeel bewijzen. “Ik vind niet dat de Haagse raad daardoor niet vooruitkomt”, zegt Faïd. Of Artikel 1 ook daadwerkelijk op 18 maart deelneemt aan de Tweede Kamerverkiezingen is overigens nog onzeker. De partij moet eerst nog het vereiste aantal steunbetuigingen verzamelen. …lees meer
Elsevier 18.01.2017 Sylvana Simons vergaart ook internationale aandacht. In een interview met het Arabische Al Jazeera vertelt zij waarom ze de politiek in wil.
Haar voornaamste punt? ‘Racisme is geaccepteerd in Nederland,’ aldus de kop van haar interview met de Arabische omroep.
Bedreigingen en beledigingen
Sinds zij eind december plotseling de politieke beweging DENK uit stapte, wil zij met haar nieuwe beweging Artikel 1 aan de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart meedoen. Zij wil naar eigen zeggen de ‘zogenaamde inclusiviteit van Nederland’ aan de kaak stellen.
Het artikel noemt de vele beledigingen en bedreigingen die Simons moest verwerken nadat ze zich bij DENK aansloot. Onder meerhet carnavalsfimpje waarin haar hoofd op een gelyncht lichaam werd gemonteerd wordt genoemd. Simons legt uit wanneer ze besloot de politiek in te gaan: dat moment bijDe Wereld Draait Door toen radio- en tv-presentator Martin Simek het woord ‘zwartjes’ gebruikte, en zij hem daarop aanviel. ‘Toen realiseerde ik me dat racisme wordt geaccepteerd in Nederland: in Nederland is het okay om een racist te zijn,’ aldus Simons, die haar beweging ‘de enige partij die een tegengas biedt aan Geert Wilders’ noemt.
Opzettelijk racistisch
Volgens haar zijn landen in West-Europa institutioneel racistisch: ‘Dat is natuurlijk’. ‘Wanneer je je rijkdom via slavernij en kolonialisme hebt vergaart, baseer je je juridische apparaten, politie en rechtbanken op dat systeem,’ zegt Simons. ‘Het probleem is dat wanneer je dat uitspreekt, het klinkt alsof je zegt dat iedereen constant opzettelijk racistisch is. Dat is niet zo, maar de manier waarop onze maatschappij is gevormd, is racistisch en verdeelt de bevolking’.
Volgens Simons worden vrouwen in Nederland minder goed betaald dan mannen, en worden moslims in de rechtbank ‘anders behandeld’ dan niet-moslims. Ook zouden kinderen met een migrantenachtergrond en uit ‘lagere sociale klassen’ buitengesloten worden uit elite kringen.
Simons presenteerde maandag haar kandidatenlijst. Ze zei er trots op te zijn ‘een kandidatenlijst te hebben met allerlei kleuren en pluimages. Alle religies zijn vertegenwoordigd, net als de LHBT-gemeenschap,’ zei ze maandag. Die laatste groep was volgens haar de grootste drijfveer om bij DENK weg te gaan en haar eigen partij op te richten.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
AD 18.01.2017 Raadslid Fatima Faïd maakt zich kwaad over de ‘bagger’ die Sylvana Simons over zich heen krijgt. De activistische HSP-politica staat op plek twee van Simons’ partij Artikel 1.
Het was een verrassende mededeling maandagavond laat: HSP-raadslid Fatima Faïd doet mee aan de landelijke verkiezingen in maart. Ze staat tweede op de kandidatenlijst van de nieuwe partij Artikel 1 van politica en voormalig tv-presentatrice Sylvana Simons. Simons zelf staat op één.
,,Sylvana belde me: kunnen we praten?”, vertelt Faïd. ,,Na lang wikken en wegen heb ik besloten mee te doen. Het is belangrijk dat er een ander geluid in de Tweede Kamer komt. Het geluid van de toekomst. Dat zie je aan onze lijst: iedereen is vertegenwoordigd.” Artikel 1 staat voor diversiteit, verbinding en het agenderen van maatschappelijke problemen zoals racisme, zegt Faïd. ,,Dan wordt het niet ‘racisme, racisme, racisme’. Nee. Dat benoemen we wel, maar we zoeken ook meteen de oplossing.”
Strijden
Faïd staat bekend als een activistisch raadslid. De HSP’er maakte zich sterk voor de aanpak van discriminatie, onder meer door de Haagse politie. En ze strijdt voor de rechten van demonstranten.
Eind november nam Faïd het al op voor Sylvana Simons. Het raadslid diende een klacht in bij een anti-discriminatiebureau tegen de makers van een filmpje op social media. Daarin is Simons te zien als Zwarte Piet en slachtoffer van een lynchpartij. Faïd: ,,Ze heeft racisme op de kaart gezet. Als je de partij bagger ziet die vervolgens over haar heen is gekomen, niet te geloven zeg. Ik ben helemaal klaar met de haat en de uitsluiting.”
Sylvana Simons begon haar politieke carrière in maart, toen ze zich aansloot bij de tweemansfractie Denk van oud-PvdA’ers Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk. In december vertrok ze, omdat Denk niet ‘verbindend’ maar juist ‘polariserend’ zou zijn
Belangen
Ook zou de partij geen oog hebben voor de belangen van vrouwen en homoseksuelen. Faïd was blij met die stap van Simons. ,,Denk is te conservatief. Wij zoeken de verbinding. Je moet het niet alleen benoemen, je moet ook met elkaar verder.”
Faïd blijft gewoon in de gemeenteraad voor de HSP, belooft ze. ,,Het is dus geen overstap, het ligt in elkaars verlengde. Ik wil mezelf in de spiegel kunnen aankijken. Of het nou lukt of niet, ik heb wel mijn idealen gevolgd.”
Artikel 1 moet minstens een zetel halen, vindt Faïd. ,,Je moet reëel zijn, we bestaan drie weken. Maar goed, een zetel moet zeker kunnen. En de Tweede Kamer in is ook geen doel op zich in mijn leven.”
RTVWEST 17.01.2017 Fractievoorzitter Peter Bos van de Haagse Stadspartij (HSP) is trots op Fatima Faid. HSP-raadslid Faid staat op plek 2 van de partij van Sylvana Simons, Artikel 1. ‘Ik vind het heel stoer van haar’, zegt Bos.
Simons maakte maandagavond bekend wie er op haar kandidatenlijst staat. Zelf is ze lijsttrekker enFaid is dus de nummer 2 op de lijst. Het Haagse raadslid kwam in november op voor Sylvana Simons, toen nog DENK-politica. Faïd diende een klacht in na het verschijnen van een racistisch filmpje over Simons.
Fractievoorzitter Peter Bos is trots op Faid. ‘Ze gaat een enorm avontuur aan door zich een paar maanden voor de verkiezingen aan te sluiten bij een nieuwe partij die zo uitgesproken is. Ik vind dat heel stoer van haar.’
Liever niet weg
Maar hij ziet Faid niet graag vertrekken uit zijn fractie. ‘Ik hoop dus hartstochtelijk dat ze niet gekozen wordt’, zegt hij lachend. ‘Want we willen haar liever niet missen.’
Sylvana Simons vertrok in december bij politieke partij DENK om haar eigen partij Artikel 1 te beginnen. Hoofdpunten van de nieuwe partij zijn het bevorderen van gelijkwaardigheid en het tegengaan van discriminatie. Derde op de lijst is Brigitte Sins, oud SP’er Anja Meulenbelt is lijstduwer op de twintigste plek.
RTVWEST 17.01.2017 Het Haagse gemeenteraadslid Fatima Faïd van de Haagse Stadspartij staat tweede op de lijst van nieuwe partij Artikel 1. Lijsttrekker Sylvana Simons presenteerde de lijst maandagavond.
Het Haagse raadslid kwam in november nog op voor Sylvana Simons, toen nog DENK-politica. Faïd diende een klacht in na het verschijnen van een racistisch filmpje over Simons. Tegen Omroep West zei ze dat een overstap naar DENK er voor haar niet inzat. Ook noemde ze de lokale politiek ‘het mooiste wat er is’.
Sylvana Simons vertrok in december bij politieke partij DENK om haar eigen partij Artikel 1 te beginnen. Hoofdpunten van de nieuwe partij zijn het bevorderen van gelijkwaardigheid en het tegengaan van discriminatie. Derde op de lijst is Brigitte Sins, oud SP’er Anja Meulenbelt is lijstduwer op de twintigste plek.
AD 17.01.2017 Raadslid Fatima Faïd van de Haagse Stadspartij doet mee aan de landelijke verkiezingen van 15 maart. Ze staat tweede op de kandidatenlijst van de nieuwe partij Artikel 1 van politica en tv-presentatrice Sylvana Simons.
Dat maakte Simons gisteravond bekend. Zelf voert ze de lijst aan. Nummer drie is Birgitte Sins, een communicatie-consultant bij Unicef. De bekende feministe en publiciste Anja Meulenbelt heeft zich opgeworpen als lijstduwer van de nieuwe partij die zich nadrukkelijk inzet voor gelijkwaardigheid en tegen discriminatie.
Eind november nam Fatima Faïd het al op voor Sylvana Simons. Het raadslid diende een klacht in bij een anti-discriminatiebureau tegen de makers van een filmpje dat op sociale media was verschenen. Daarin is Simons te zien als Zwarte Piet, naakte Afrikaanse vrouw en slachtoffer van een lynchpartij van de Ku Klux Klan.
DENK
Sylvana Simons begon haar politieke carrière in maart, toen ze zich aansloot bij de tweemansfractie DENK van oud-PvdA’ers Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk. In vertrok ze, omdat Denk niet ‘verbindend’, maar juist ‘polariserend’ was. Ook zou de partij geen oog hebben voor de belangen van vrouwen en homoseksuelen. http://cdn.prod.else4.nl/uploads/2016/11/ANP-45900034-1200×800.jpg
Elsevier 16.01.2017 Sylvana Simons heeft bij RTL Late Night van Humberto Tan de kandidatenlijst voor haar partij Artikel 1 gepresenteerd. Met deze mensen wil ze zetels veroveren tijdens de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer.
Na lijsttrekker Simons staat Fatima Faïd, raadslid van de Haagse Stadspartij, op twee en Brigitte Sins op drie.
Oud-SP’er en columnist op de lijst
Oud-SP’er Anja Meulenbelt (ze zat luttele jaren in de Eerste Kamer voor de socialisten) is lijstduwer op de twintigste plek. Een andere opvallende naam is die van columnist Simone van Saarloos. Ze staat op acht. Tegenover presentator Humberto Tan wilde Simons zich niet uitlaten over het aantal zetels dat ze wil behalen.
‘Maar als we met z’n allen moedig zijn en laten zien dat we echt iets anders willen, dat we niet willen kiezen voor haat, angst en verdeling, dan zijn de mogelijkheden onbeperkt. Ik ben helemaal klaar met de haat en negativiteit.’ Ze zei er trots op te zijn ‘een kandidatenlijst te hebben met allerlei kleuren en pluimages. Alle religies zijn vertegenwoordigd, net als de LHBT-gemeenschap. ‘
Simons wil zich inzetten voor homo’s
In december verraste Simons met het nieuws dat zij de beweging DENK zou verlaten. Ze vond dat Tunahan Kuzu en Selcuk Ozturk te veel bezig waren met media-aandacht. De reden voor haar vertrek zijn volgens Simons de reactie van DENK op de bedreigingen aan haar adres. ‘Sinds mijn aantreden bij DENK heb ik veel warme reacties gekregen, maar ook veel bedreigingen. Juist op zo’n moment is het belangrijk dat je je bij een partij geborgen voelt. Daarin ben ik teleurgesteld’. Ze richtte de partij Artikel 1 op.
Later gaf ze aan dat ze zich ook wilinzetten voor homo’s, iets waar bij DENK geen ruimte voor was. ‘Er zijn ook homoseksuele moslims, er zijn ook lesbische Surinamers,’ zei ze voor de camera’s van EenVandaag. ‘Gelijkwaardigheid betekent gelijkwaardigheid voor iedereen. Helaas kreeg ik daar niet helemaal de ruimte toe en heb ik moeten constateren dat de visie en het leiderschap dat ik hoopte te vinden binnen die partij, er niet is.’
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
NU 17.01.2017 Sylvana Simons heeft maandag de lijst met kandidaten van haar nieuwe partij Artikel 1 voor de Tweede Kamerverkiezingen gepresenteerd.
Ze deed dat in het televisieprogramma RTL Late Night.
Na lijsttrekker Simons staat Fatima Faïd, raadslid van de Haagse Stadspartij, op twee en Brigitte Sins op drie. Oud-SP’er Anja Meulenbelt is lijstduwer op de twintigste plek.
Andere bekende namen zijn schrijfster Simone van Saarloos (8) en sociaal en cultureel antropoloog Gloria Wekker (19).
Sylvana Simons vertrok in december bij de politieke partij DENK en begon haar eigen partij. Ze kon zich niet meer vinden in de koers van DENK en was teleurgesteld in de omgang met haar.
DENK-campagneleider Ian van der Kooye vertrok samen met Simons en staat nu op nummer zes op de lijst van Artikel 1.
Hoofdpunten van de nieuwe partij zijn het bevorderen van gelijkwaardigheid en het tegengaan van discriminatie.
Telegraaf 16.01.2017 Sylvana Simons heeft maandag de lijst met kandidaten van haar nieuwe partij Artikel 1 voor de Tweede Kamerverkiezingen gepresenteerd. Ze deed dat in het televisieprogramma RTL Late Night.
Na lijsttrekker Simons staat Fatima Faïd, raadslid van de Haagse Stadspartij, op twee en Brigitte Sins op drie. Oud-SP’er Anja Meulenbelt is lijstduwer op de twintigste plek.
Sylvana Simons vertrok in december bij de politieke partij DENK en begon haar eigen partij. Ze kon zich niet meer vinden in de koers van DENK en was teleurgesteld in de omgang met haar. DENK-campagneleider Ian van der Kooye vertrok samen met Simons en staat nu op nummer zes op de lijst van Artikel 1.
Hoofdpunten van de nieuwe partij zijn het bevorderen van gelijkwaardigheid en het tegengaan van discriminatie.
Den HaagFM 16.01.2017 Gemeenteraadslid Fatima Faïd van de Haagse Stadspartij staat op de tweede plaats van Artikel 1, de partij van Sylvana Simons, bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart.
In november sprong het Haagse raadslid al in de bres voor Simons door een klacht in te dienen bij Bureau Discriminatiezaken. Aanleiding was een filmpje rondom het ‘carnavalslied’ ‘Oh Sylvana’. In het filmpje, waarin de toenmalige DENK-politica Sylvana Simons te zien was, werd verwezen naar een lynchpartij. “Dit is hardcore racisme en seksisme. Vrouwen in de politiek moeten zich uitspreken in solidariteit met Sylvana Simons”, zei Faïd daar toen over.
Niet alleen het raadslid van de Stadspartij hoopt op woensdag 15 maart een plek in de Tweede Kamer te krijgen. Ook wethouder Ingrid van Engelshoven (D66), Fractievoorzitter Martin Wörsdörfer van de VVD, fractievoorzitter Bart van Kent van de SP en vier raadsleden van de Haagse PVV staan op de kandidatenlijsten van hun partijen. …lees meer
VK 16.01.2017 Artikel 1, de nieuwe partij van Sylvana Simons, gaat met twintig kandidaten de verkiezingen in. Simons presenteerde de lijst maandagavond bij talkshow RTL Late Night. Zij voert de lijst aan.
Op nummer twee staat Fatima Faïd, nu nog raadslid van de Haagse Stadspartij. Ook Ian van der Kooye, die samen met Simons in december de partij Denk verliet, is kandidaat. Hij staat op plek 6. Auteur en NRC Next-columnist Simone van Saarloos is kandidaat 8. Onderaan de lijst staan hoogleraar antropologie Gloria Wekker en feministe en oud-SP-politica Anja Meulenbelt.
Simons wil met de partij verdeeldheid in Nederland tegengaan. ‘Artikel 1 staat onder druk’, zei ze bij RTL Late Night. ‘Niet alleen van de overheid richting de burger, maar ook door mensen onderling. Er wordt ons continu verteld dat we bang moeten zijn voor elkaar.’ Het uitgangspunt van haar partij is het bevorderen van gelijke behandeling, zoals het eerste artikel van de Grondwet voorschrijft.
Volgens Simons krijgt ze meer waardering voor haar verhaal sinds ze Denk heeft verlaten. ‘Ik merk wel dat mensen nu anders op mij reageren en ik anders word ontvangen. Er wordt geluisterd, dat is het begin van een oplossing. Ik ben heel erg klaar met de negativiteit, de haat, de verdeeldheid.’ Bij Denk kreeg ze naar eigen zeggen niet de ruimte om haar idealen uit te dragen. Daarom keerde ze de partij de rug toe.
Elsevier 13.01.2017 Sylvana Simons geeft iets meer details prijs over haar vertrek uit de politieke beweging DENK. Ook reageert de ex-presentatrice op de ophef rondom ‘Artikel 1’, de naam van haar kersverse politieke beweging.
Eerder werd bekend dat het Antidiscriminatiebureau Radar/Art.1 een rechtszaak tegen haar wil aanspannen vanwege het gebruik van de naam.
‘Wij hebben ons netjes ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Dat was op 14 december. Op 24 december zijn we naar buiten getreden met deze naam. En wat bleek? Op 30 december heeft het antidiscriminatiebureau de naam geregistreerd bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom,’ zegt Simons zowel in de NTR-talkshow De Nieuwe Maan als in een verklaring op haar Facebook-pagina.
Simons was eerder te gast bij anti-discriminatiebureau
‘Art. 1 moet boven de politieke partijen staan, maar dat gaat niet als één partij zich onze naam toe eigent. En al helemaal niet als we hetzelfde profileren,’ zei Cyriel Triesscheijn, directeur van Radar/Art.1 eerder.
De directeur van het kenniscentrum voor discriminatie zegt dat Simons weet dat zijn organisatie dezelfde naam draagt. ‘Ze was in maart te gast bij een bijeenkomst van ons. In december zijn we nog uitgenodigd om met haar in debat te gaan. Rond die dag heeft zij haar nieuwe partijnaam vastgelegd. Dit wist ze.’
Simons nodigt het bureau uit voor een ‘dialoog over het onderwerp, en heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat ze er dan wel uit gaan komen.
Simons deed eerder ook een oproep voor donaties om de waarborgsom van 11.250 euro – een vereiste voor elke partij om mee te kunnen doen aan de verkiezingen op 15 maart – bij elkaar te krijgen.
Belangrijke drijfveer
De tv-presentatrice maakte eind december bekend dat ze DENK, de partij waar ze zich eerst bij aansloot, had verlaten. ‘Sinds mijn aantreden bij DENK heb ik veel warme reacties gekregen, maar ook veel bedreigingen. Juist op zo’n moment is het belangrijk dat je je bij een partij geborgen voelt. Daarin ben ik teleurgesteld’.
Farid Azarkan van DENK zei dat hij ‘verbaasd’ was door het vertrek. De nieuwe partij van Simons krijgt overigens nog van geen van de grote peilingbureaus zetels.
Ze zegt vrijdagavond dat er op haar kandidatenlijst ook ruimte moet zijn voor homoseksuelen, biseksuelen en andere seksuele minderheden. Die komen ook voor bij etnische minderheden, aldus Simons. Eerder maakte ze al bekend dat ze zich met haar nieuwe partij wil inzetten voor LHBT-rechten. Dat was volgens haar een van de belangrijkste drijfveren om DENK te verlaten en haar eigen partij te beginnen. Ze doet nog geen uitspraken over wie er bij haar op de kandidatenlijst komt.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
NU 11.01.2017 De Rotterdamse organisatie tegen discriminatie Art. 1 is een gerechtelijke procedure gestart tegen Sylvana Simons om de naam van haar politieke partij Artikel 1.
Volgens het Rotterdamse bureau maakt Simons met de partijnaam inbreuk op het merkrecht op de naam ‘Artikel 1’, dat de organisatie in 2007 liet vastleggen voor de Benelux.
Art.1 vroeg Simons op 30 december in een brief om een andere naam te kiezen voor haar partij. Na het uitblijven van haar reactie besloot directeur Cyriel Triesscheijn om woensdag via een merkrechtenbureau een zogenoemde inbreukprocedure te starten.
“We procederen niet graag, maar als mevrouw Simons niet reageert, zien we geen andere mogelijkheid,” zegt Triesscheijn tegen NU.nl. Volgens Triesscheijn is inbreuk gepleegd in juridische zin, maar zou de naam Artikel 1 ook niet verbonden moeten zijn aan één partij.
“We denken dat het strategisch niet verstandig dat ze deze naam kiest voor haar partij. Artikel 1 zou boven de partijen moeten staan en onpartijdig moeten zijn,” zegt Triesscheijn. De naam verwijst naar het eerste artikel van de Nederlandse grondwet dat discriminatie op grond van bijvoorbeeld ras, religie of geslacht uitsluit, het zogenoemde gelijkheidsbeginsel.
Denk
Het merkrechtenbureau dat Art. 1 in de arm nam, heeft Simons opnieuw verzocht de naam van haar partij te veranderen. De organisatie hoopt dat beide partijen er onderling alsnog uitkomen en dat een gang naar de rechter kan worden voorkomen.
Simons stapte op 24 december uit de politieke partij Denk en wil met haar eigen partij Artikel 1 meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart. NU.nl kon Simons woensdag niet bereiken voor commentaar.
Elsevier 10.01.2017 Het ziet er niet goed uit voor de politieke partij van Sylvana Simons, Artikel 1. Het is twijfelachtig of ze genoeg geld verzamelt om mee te mogen doen aan de verkiezingen. En dan dreigt er ook nog eens een rechtszaak over de naam van de partij.
Op Facebook vraagt Simons haar volgers om donaties. Nog deze week moet de partij een waarborgsom van 11.250 euro overmaken aan de Kiesraad – een vereiste voor elke partij om mee te kunnen doen aan de verkiezingen op 15 maart – maar dat geld lijkt nog niet binnen.
Simons schrijft dat er ‘nog belangrijke hordes moeten worden genomen’. ‘We zijn hard op zoek naar meer donateurs.’ Op de post reageren verscheidene mensen dat ze graag eerst een verkiezingsprogramma willen zien van de anti-racismepartij.
Juridische stappen om partijnaam
Tegelijkertijd hangt Simons een rechtszaak boven het hoofd. Antidiscriminatiebureau Radar/Art.1 – actief door heel Nederland – is niet blij dat de aspirant-politica vrijwel dezelfde naam gebruikt voor politieke doeleinden.
In een interview met Powned zegt directeur Cyriel Triesscheijn dat Simons snel moet reageren op eerder geuite bezwaren, anders worden juridische stappen ondernomen. ‘Art. 1 moet boven de politieke partijen staan, maar dat gaat niet als één partij zich onze naam toe eigent. En al helemaal niet als we hetzelfde profileren.’
De directeur van het kenniscentrum voor discriminatie zegt dat Simons weet dat zijn organisatie dezelfde naam draagt. ‘Ze was in maart te gast bij een bijeenkomst van ons. In december zijn we nog uitgenodigd om met haar in debat te gaan. Rond die dag heeft zij haar nieuwe partijnaam vastgelegd. Dit wist ze.’ Simons heeft nog niet gereageerd.
Nog geen zetels in de peilingen
De tv-presentatrice maakte eind december bekend dat ze DENK, de partij waar ze zich eerst bij aansloot, had verlaten. ‘Sinds mijn aantreden bij DENK heb ik veel warme reacties gekregen, maar ook veel bedreigingen. Juist op zo’n moment is het belangrijk dat je je bij een partij geborgen voelt. Daarin ben ik teleurgesteld’.
Farid Azarkan van DENK zei dat hij ‘verbaasd’ was door het vertrek. De nieuwe partij van Simons krijgt overigens nog van geen van de grote peilingbureaus zetels.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses
Telegraaf 29.12.2016 Terwijl Sylvana Simons in het geheim al een nieuwe partij had opgericht, heeft ze zich in een Engelstalig interview nog gepassioneerd opgeworpen als de frontvrouw van Denk.
In het interview van 18 december spreekt ze over het filmpje waarin haar hoofd op het lichaam van een aan een boom bungelende zwarte Amerikaan is gemonteerd. Later zou ze zeggen dat dit filmpje en het gebrek aan compassie bij de partijleiding een reden was voor haar om bij Denk op te stappen.
Inmiddels is duidelijk dat Simons ten tijde van het interview stiekem al lang en breed afscheid had genomen van Denk. Uit stukken blijkt namelijk dat ze op 6 december de website voor haar nieuwe partij Artikel1 heeft geregistreerd en op 14 december werd de politieke beweging bij de Kamer van Koophandel ingeschreven. Uiteindelijk maakte Simons pas op 24 december de breuk met Denk openbaar.
Trouw 29.12.2016 De nieuwe politieke partij van Sylvana Simons was al opgericht voordat zij was opgestapt bij Denk. Dat meldt De Telegraaf vandaag.
Uit stukken van de Kamer van Koophandel blijkt dat de nieuwe partij Artikel1 van Simons niet op haar naam staat maar op die van culturele activisten Bram Verhappen en Reguillo Wijngaarde. Hierdoor kon Simons haar plannen voor aftreding bij Denk verborgen houden en haar nieuwe partij inschrijven voor de verkiezingen van maart 2017.
De website van Artikel1 werd op 6 december geregistreerd en op 14 december werd de politieke beweging bij de Kamer van Koophandel ingeschreven.
In een Engelstalig interview van 18 december heeft Simons zich nog uitgesproken als frontvrouw van Denk. Ze sprak daarin over het filmpje waarin haar hoofd op het lichaam van een zwarte Amerikaan is gemonteerd, die aan een boom hing. Later zou ze zeggen dat dit filmpje en het gebrek aan compassie bij de partijleiding een reden was voor haar om bij Denk op te stappen.
NU 29.12.2016 De nieuwe politieke partij van Sylvana Simons was al opgericht voordat zij was opgestapt bij Denk.
Dat bevestigt campagneleider van Artikel1 en eveneens oud-medewerker van Denk Ian van der Kooye aan NU.nl na berichtgeving in De Telegraaf donderdag. “Kort voor haar vertrek is inderdaad de partij opgericht”, aldus Van der Kooye.
Uit stukken van de Kamer van Koophandel blijkt dat de nieuwe partij Artikel1 van Simons niet op haar naam staat maar op die van culturele activisten Bram Verhappen en Reguillo Wijngaarde.
Hierdoor kon Simons haar plannen voor aftreding bij Denk verborgen houden en haar nieuwe partij inschrijven voor de verkiezingen van maart 2017.
De website van Artikel1 werd op 6 december geregistreerd en op 14 december werd de politieke beweging bij de Kamer van Koophandel ingeschreven.
In een Engelstalig interview van 18 december heeft Simons zich nog uitgesproken als frontvrouw van Denk. Ze sprak daarin over het filmpje waarin haar hoofd op het lichaam van een zwarte Amerikaan is gemonteerd, die aan een boom hing.
Later zou ze zeggen dat dit filmpje en het gebrek aan compassie bij de partijleiding een reden was voor haar om bij Denk op te stappen.
Elsevier 27.12.2016 DENK gaf geen ruimte voor het werken naar echte gelijkwaardigheid, zegt oud-lid Sylvana Simons. De voormalige presentatrice begon haar eigen partij, en wil zich naast racisme vooral LHBT-discriminatie bestrijden.
‘Er zijn ook homoseksuele moslims, er zijn ook lesbische Surinamers,’ aldus Simons in een interview metEenVandaag. ‘Gelijkwaardigheid betekent gelijkwaardigheid voor iedereen. Helaas kreeg ik daar niet helemaal de ruimte toe en heb ik moeten constateren dat de visie en het leiderschap dat ik hoopte te vinden binnen die partij, er niet is.’
Nee, was steevast het antwoord van DENK. ‘Maar in de praktijk bleek dat toch veel gevoeliger te liggen. Ik geloof niet dat de partij anti-homo is, maar DENK houdt wel rekening met een conservatief deel van zijn achterban.’
In het interview met EenVandaag weigerde Simons over haar huidige standpunten over de gebeurtenissen in Turkije te praten: ‘Ik vind Erdogan in het kader van Artikel 1 totaal niet interessant. Ik ga daar nog steeds niets over zeggen.’ Haar woordvoerder kapte het gesprek met het NPO-programma af, en Simons zei later tegen de redacteuren dat ze niet over het onderwerp wil praten uit angst ‘DENK tegen de schenen te schoppen’.
DENK verzette zich juist tegen plannen om anonieme sollicitaties in te voeren, omdat de partij wil dat mensen trots zijn op hun naam en achtergrond. DENK wil juist discriminerende bedrijven aanpakken, door middel van bijvoorbeeld ‘loksollicitaties’, waarbij discriminatie bij bepaalde bedrijven moet worden blootgelegd.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
Elsevier 25.12.2016 Na urenlange stilte heeft politieke Beweging DENK gereageerd op het vertrek van Sylvana Simons. De beweging heeft met ‘grote verbazing’ kennis genomen van het vertrek van Simons.
‘Wij hebben dit via de media gehoord,’ laten Tweede Kamerleden Tunahan Kuzu en Selcuk Ozturk en kandidaat-Kamerlid Farid Azarkan weten in een verklaring op sociale media. Ook heeft Azarkan een videoboodschap voor Sylvana gemaakt.
Vooral verbazing
Kuzu, Ozturk en Azarkan zeggen ook verbaasd te zijn over de beweegredenen van Simons, die aangaf zich niet meer te kunnen vinden in de koers van DENK. ‘Wij hebben Sylvana Simons altijd de ruimte gegeven om samen met ons haar idealen te verwezenlijken,’ zeggen ze. ‘Wij laten ons niet verdelen,’ is de boodschap na haar vertrek.
Eerder op de dag liet Simons via interviews in de media weten DENK te verlaten. De voornaamste reden voor haar vertrek was de reactie van de politieke beweging op bedreigingen aan haar adres. Volgens Simons waren de ledenvooral bezig met de media-aandacht en niet met haar: ‘Ik leefde in een totaal onwerkelijke situatie, terwijl Denk die media-aandacht vierde.’
‘In onze groepsapp reageerden ze ’s avonds jubelend op de media-aandacht die de persconferentie (over de bedreigingen, red.) genereerde. Maar Tunahan Kuzu heeft mij tot op de dag van vandaag niet gebeld en gevraagd hoe het met me gaat’.
DENK kan zich daar niet in vinden: ‘Wij hebben haar emotioneel ondersteund en financieel ondersteund. Wij hebben het voor elkaar gekregen dat er passende maatregelen voor haar werden getroffen,’ aldus de verklaring. ‘We hebben zelfs een auto voor je geregeld,’ zegt Azarkan bovendien in de aan Simons gerichte videoboodschap.
Andere politieke koers
Simons zou zich overigens ook niet meer kunnen vinden in de ‘stijl van de partij’. De partij appelleert volgens haar aan boosheid en gedijt bij polarisatie. Simons is ‘blij dat ze racisme op de politieke agenda hebben gezet, maar ik wil niet alleen maar tegen iets zijn’. Ze start samen met Ian van der Kooye, tot zaterdag strateeg en campagneleider bij DENK, een nieuwe partij genaamd Artikel 1.
Met de naam verwijst ze naar artikel 1 van de grondwet, dat gelijke behandeling voor iedereen garandeert en discriminatie verbiedt. Van der Kooye en Simons zouden begin december al zijn begonnen met gesprekken over een nieuwe partij. Saillant detail is dus dat de twee besloten hun oud-partijgenoten niet in te lichten over hun vertrek.
‘Een scheiding komt niet van de ene op de andere dag. Soms moet je ’s nachts ertussenuit knijpen omdat je partner je niet onbeschadigd zal laten gaan,’ aldus Simons daarover. Simons en Van der Kooye beraden zich nog over een partijprogramma en kandidatenlijst.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Trouw 24.12.2016 De politieke partij Denk verliest met het vertrek van Sylvana Simons een belangrijke troef en haar aftocht wijst op heibel in de tent. Beide zijn slecht voor het imago voor de beweging die de van de PvdA afgescheiden Kamerleden Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk vorig jaar begonnen. Simons wil een eigen partij beginnen onder de naam ‘Artikel 1’.
De komst van Simons betekende in mei een verbreding van de partij met de eerste vrouw op de lijst, een Surinaams- Nederlandse en een niet-moslim. Bovendien is Simons een befaamd gezicht, bekender dan Kuzu en Öztürk zelf en de derde politieke kompaan Farid Azarkan, voorman van het Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders. Tot haar politieke entree was Simons regelmatig gast in praatprogramma’s. Daar kondigde zij ook aan zich aan te sluiten bij Kuzu en Öztürk.
Over waarom zij vertrekt bij Denk zei Sylvana Simons vandaag in een interview met de Volkskrant: “Denk appelleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie.” Bij de oprichting van de partij betoogden Kuzu en Öztürk dat zij juist verbinding in de samenleving willen bewerkstelligen. Simons vindt ook dat Denk te conservatief is en geen oog heeft voor de situatie van vrouwen en homoseksuelen. Simons zelf en partijleider Kuzu waren vandaag niet bereikbaar voor commentaar.
Publiciteit en bedreigingen
Simons zelf en partijleider Kuzu waren vandaag niet bereikbaar voor commentaar. In een verklaring uitte Kuzu vanmiddag verbazing over het vertrek van Simons. Hij zegt dat zij ‘alle ruimte’ kreeg en dat alles is gedaan om haar te steunen. Tegen de leden zegt hij: “Wij blijven rekenen op jou steun.”
De aansluiting van Simons bij Denk leverde de partij veel publiciteit op. In televisieprogramma’s had zij eerder al aandacht gevraagd voor discriminatie en in rascime. Na haar stap op het politieke podium trok zij hiermee nog meer publiek en dit leidde tot bijval, kritische reacties en zelfs bedreigingen. Simons signaleert dat Denk alleen maar blij reageerde op al die commotie vanwege de publiciteit en haar onvoldoende steunde toen zij beveiliging nodig had.
In de peilingen was Denk tot op heden goed voor nul tot drie zetels. De partij mikt met name op allochtonen die het idee hebben dat zij in de Nederlandse samenleving onvoldoende aan hun trekken komen. Op een bijeenkomst in Utrecht waar deze krant over schreef was het dominante geluid bij de achterban dat je bij Denk ‘mag zijn wie je bent’. Er waren Turkse en Marokkaanse Nederlanders en een enkele witte aanhanger van de partij.
Artikel 1
De progressieve stroming van Denk is met het vertrek van Simons nagenoeg weg, tenzij de partij goede andere namen heeft weten te vinden. De partij presenteert binnenkort de kandidatenlijst. Denk richt zich op de zielige allochtoon en conservatieve moslim, meent Simons. Zij verwacht dat er ook heel veel progressief denkende Turkse en Marokkaanse Nederlanders zijn die een multi-etnische samenleving willen opbouwen. Bij Denk treft zij boosheid. “De partij biedt geen perspectief en toont geen leiderschap. Ik ben blij dat zij rascime op de politieke agenda hebben gezet, maar wil niet alleen maar tègen iets zijn”, zegt zij in het interview.
Het programma dat Simons wil opstellen met haar nieuwe partij toetst thema’s aan artikel 1 van de Grondwet. Daarin staat dat iedereen die zich in Nederland bevindt gelijk wordt behandeld. De Grondwet geldt natuurlijk al voor alle Nederlanders, maar Simons meent dat artikel 1 niet consequent wordt toegepast. “Het fundament van onze rechtstaat staat onder druk. Als wij niet solidair zijn en thema’s die in de Kamer worden besproken niet consequent aan deze wet toetsen rijden wij straks als samenleving het ravijn is.”
VK 24.12.2016 Denk heeft met verbazing gereageerd op het plotselinge vertrek van Sylvana Simons. In een reactie die zaterdagmiddag op Twitter werd geplaatst, zegt de partij altijd goed met haar te hebben samengewerkt en haar alle ruimte te hebben gegeven om ‘samen met ons haar idealen te verwezenlijken’.
‘Wij hebben alles gedaan wat binnen onze machte ligt om haar te steunen en te ondersteunen’, aldus de politieke beweging, die het nieuws over de keuze van Simons om haar eigen partij op te richten via de media vernam. ‘In roerige tijden hebben wij ons ingezet voor haar veiligheid. Wij hebben haar emotioneel ondersteund en financieel gesteund. Wij hebben het voor elkaar gekregen dat er passende beveiligingsmaatregelen voor haar werden getroffen.’
Simons zegt in een interview met de Volkskrant dat ze zich te weinig gesteund voelde door de leiders van DENK toen ze beveiliging nodig had na bedreigingen aan haar adres. ‘Ik leefde in een totaal onwerkelijke situatie, terwijl Denk die media-aandacht vierde’, aldus de politica. Ook zoekt Denk volgens haar onvoldoende naar de maatschappelijke verbinding die de partij predikt.
Afspraak om ‘elkaar vast te houden’
De reactie van Denk op Twitter is gericht aan de achterban en begint met: ‘Zoals je wellicht hebt gehoord heeft Simons besloten om Denk te verlaten. Net zoals jou hebben wij dit via de media gehoord.’ De kopstukken van de partij stellen ‘verbaasd’ te zijn. Ze schrijven dat ze ruim een half jaar geleden met Simons de afspraak maakten ‘om ondanks alles elkaar vast te houden om ons doel te halen’. Simons sloot zich in mei aan bij de partij.
Volgens Denk volgde daarop een goede samenwerking met Simons, ‘zoals zij ook talloze keren heeft uitgedragen’. In de zeven maanden dat Simons kandidaat-Kamerlid voor Denk was, schoof zij geregeld namens de partij aan in talkshows en actualiteitenrubrieken.
Haar onvrede hield ze de afgelopen weken voor zich en de breuk met Denk bereidde ze heimelijk voor. In de Volkskrant zegt Simons: ‘Soms moet je ’s nachts ertussenuit knijpen omdat je partner je niet onbeschadigd zal laten gaan.’ Ze vreesde een negatief ‘frame’ als ze haar vertrek eerst binnen de partij zou aankondigen.
Denk schrijft te zullen blijven strijden tegen de ‘verdeel-en-heers-strategie’. Uit de verklaring blijkt niet of ze daarmee doelen op Simons of anderen die de partij uit elkaar zouden willen spelen.
De tekst is ondertekend door kandidaat-Kamerleden Tunahan Kuzu, Selçuk Öztürk en Farid Azarkan, maar ook door Gladys Albitrouw, secretaris van de partij. Albitrouw, net als Simons van Surinaamse komaf, opereerde tot nog toe voornamelijk achter de schermen. Zij sloot zich bij Kuzu en Öztürk aan kort na hun vertrek uit de PvdA in november 2014.
‘Ik vind het zo jammer, Syl’
Na de geschreven verklaring volgde ook een videoboodschap van kandidaat-Kamerlid Farid Azarkan gericht aan Simons. Hij memoreert de verschillende keren dat ze elkaar beloofd hadden ‘elkaar niet te verrassen’ en ‘dat niets ons uit elkaar zou drijven’. In het begin was het wennen, zegt hij. ‘De toon die je hanteerde, je boosheid. Het was allemaal ondergeschikt aan ons ideaal.’ Volgens Azarkan heeft Denk veel voor Simons gedaan, van het regelen van beveiliging tot financiële ondersteuning. ‘We hebben zelfs een auto voor je ter beschikking gesteld.’
Simons was de afgelopen vijf weken goeddeels onbereikbaar voor Denk, vertelt Azarkan. ‘Je meldde je vaak ziek.’ Toch sprak hij haar nog afgelopen dinsdag over de telefoon. ‘Ik wenste je beterschap.’
Hij zegt haar te vergeven voor het feit dat ze via de media haar vertrek bekend maakte. ‘Ik vind het zo jammer Syl, dat je niet met ons wilt strijden voor een eerlijker en rechtvaardiger Nederland.’ Azarkan sluit zijn boodschap af met: ‘Wij gaan door. Dat doen we omdat we zielsveel van Nederland houden, voor alle kinderen en kleinkinderen van Nederland. Dat doen we ook voor jou. Het was bijzonder om met je te mogen optrekken. Het ga je goed.’
Het eerste programmapunt kunnen we onthullen: Iedereen is vrij andere mensen fijne dagen toe te wensen, hoe je wilt. Of niet. 3:20 PM – 24 Dec 2016
Artikel1
Eveneens op Twitter liet de nieuwe partij van Simons, Artikel 1, vandaag voor het eerst van zich horen. ‘Het eerste programmapunt kunnen we onthullen: Iedereen is vrij andere mensen fijne dagen toe te wensen, hoe je wilt. Of niet.’ De tweet refereert aan de discussie over hoe mensen elkaar fijne kerst wensen (of het woord kerst juist zouden vermijden).
Trouw 24.12.2016 Binnen de politieke beweging Denk is met grote verbazing kennisgenomen van het vertrek van kandidaat-Kamerlid Sylvana Simons, één van de gezichten van de groep. “Wij hebben dit via de media gehoord”, laten de Tweede Kamerleden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk en kandidaat-Kamerlid Farid Azarkan weten.
De drie zeggen ook verbaasd te zijn over de beweegredenen van Simons, die zich niet meer kan vinden in de koers van Denk. “Wij hebben Sylvana Simons altijd de ruimte gegeven om samen met ons haar idealen te verwezenlijken”, verklaren ze. Denk laat verder weten de afgelopen maanden goed met haar te hebben samengewerkt.
De beweging herkent zich niet in de kritiek van Simons dat ze zich te weinig gesteund voelde door de leiders van Denk, nadat een bedreigend filmpje over haar was verschenen. “In roerige tijden hebben wij ons ingezet voor haar veiligheid. Wij hebben haar emotioneel ondersteund en financieel gesteund. Wij hebben het voor elkaar gekregen dat er passende beveiligingsmaatregelen voor haar werden getroffen.”
De partij laat zich naar eigen zeggen niet verdelen door het besluit van Simons. “Juist in deze tijden moeten wij elkaar vasthouden om Nederland rechtvaardiger, gelijkwaardiger en eerlijker te maken”.
Kandidaat-Kamerlid Azarkan laat in een gesproken boodschap op Facebook weten teleurgesteld te zijn dat Simons haar vertrek niet eerst intern maar via de media heeft aangekondigd. “We zouden elkaar niet verrassen, was de afspraak.” Ook is hij kritisch over de felle toon waarop ze het debat zoekt en over haar boosheid.
Simons meldde zich volgens hem de laatste tijd vaak ziek en heeft haar rol van hoofd communicatie niet vervuld. Positief is Azarkan over de manier waarop ze ‘met passie en bevlogenheid’ streed voor een beter Nederland. “Daar was ik trots op. Het ga je goed.”
NU 24.12.2016 Binnen de politieke beweging Denk is met grote verbazing kennisgenomen van het vertrek van kandidaat-Kamerlid Sylvana Simons.
”Wij hebben dit via de media gehoord”, laten de Tweede Kamerleden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk en kandidaat-Kamerlid Farid Azarkan weten.
De drie zeggen ook verbaasd te zijn over de beweegredenen van Simons, die zich niet meer kan vinden in de koers van Denk. ”Wij hebben Sylvana Simons altijd de ruimte gegeven om samen met ons haar idealen te verwezenlijken”, verklaren ze.
De partij benadrukt op de ingeslagen weg door te gaan en zich niet te laten verdelen. Simons en campagneleider Ian van der Kooye lieten zaterdag weten te vertrekken uit Denk omdat “de vijandige toon er onvoldoende in slaagt om de samenleving te verbinden.”
De beweging herkent zich ook niet in de kritiek van Simons dat ze zich te weinig gesteund voelde door de leiders van Denk, nadat een bedreigende video over haar was verschenen.
”In roerige tijden hebben wij ons ingezet voor haar veiligheid. Wij hebben haar emotioneel ondersteund en financieel gesteund. Wij hebben het voor elkaar gekregen dat er passende beveiligingsmaatregelen voor haar werden getroffen.”
Simons gaat de verkiezingen in met een nieuwe partij: Artikel 1.
Elsevier 24.12.2016 Na urenlange stilte heeft politieke Beweging DENK gereageerd op het vertrek van Sylvana Simons. De beweging heeft met ‘grote verbazing’ kennis genomen van het vertrek van Simons.
‘Wij hebben dit via de media gehoord,’ laten Tweede Kamerleden Tunahan Kuzu en Selcuk Ozturk en kandidaat-Kamerlid Farid Azarkan weten in een verklaring op sociale media. Ook heeft Azarkan een videoboodschap voor Sylvana gemaakt.
Vooral verbazing
Kuzu, Ozturk en Azarkan zeggen ook verbaasd te zijn over de beweegredenen van Simons, die aangaf zich niet meer te kunnen vinden in de koers van DENK. ‘Wij hebben Sylvana Simons altijd de ruimte gegeven om samen met ons haar idealen te verwezenlijken,’ zeggen ze. ‘Wij laten ons niet verdelen,’ is de boodschap na haar vertrek.
Eerder op de dag liet Simons via interviews in de media weten DENK te verlaten. De voornaamste reden voor haar vertrek was de reactie van de politieke beweging op bedreigingen aan haar adres. Volgens Simons waren de leden vooral bezig met de media-aandacht en niet met haar: ‘Ik leefde in een totaal onwerkelijke situatie, terwijl Denk die media-aandacht vierde.’
‘In onze groepsapp reageerden ze ’s avonds jubelend op de media-aandacht die de persconferentie (over de bedreigingen, red.) genereerde. Maar Tunahan Kuzu heeft mij tot op de dag van vandaag niet gebeld en gevraagd hoe het met me gaat’.
DENK kan zich daar niet in vinden: ‘Wij hebben haar emotioneel ondersteund en financieel ondersteund. Wij hebben het voor elkaar gekregen dat er passende maatregelen voor haar werden getroffen,’ aldus de verklaring. ‘We hebben zelfs een auto voor je geregeld,’ zegt Azarkan bovendien in de aan Simons gerichte videoboodschap.
Andere politieke koers
Simons zou zich overigens ook niet meer kunnen vinden in de ‘stijl van de partij’. De partij appelleert volgens haar aan boosheid en gedijt bij polarisatie. Simons is ‘blij dat ze racisme op de politieke agenda hebben gezet, maar ik wil niet alleen maar tegen iets zijn’. Ze start samen met Ian van der Kooye, tot zaterdag strateeg en campagneleider bij DENK, een nieuwe partij genaamd Artikel 1.
Met de naam verwijst ze naar artikel 1 van de grondwet, dat gelijke behandeling voor iedereen garandeert en discriminatie verbiedt. Van der Kooye en Simons zouden begin december al zijn begonnen met gesprekken over een nieuwe partij. Saillant detail is dus dat de twee besloten hun oud-partijgenoten niet in te lichten over hun vertrek.
‘Een scheiding komt niet van de ene op de andere dag. Soms moet je ’s nachts ertussenuit knijpen omdat je partner je niet onbeschadigd zal laten gaan,’ aldus Simons daarover. Simons en Van der Kooye beraden zich nog over een partijprogramma en kandidatenlijst.
DENK heeft zijn basis in Turkse moskeeclubs
DENK is een afsplitsing van de PvdA. Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk waren twee weinig opgemerkte PvdA-kamerleden, totdat ze zich in het najaar van 2014 verzetten tegen het voornemen van PvdA-minister Lodewijk Asscher om Turkse moskeeclubs onder de loep te nemen, omdat die de integratie zouden belemmeren. De twee Turkse Nederlanders werden uit de PvdA-fractie gezet en begonnen een eigen fractie.
De basis van DENK wordt dus gevormd door het opkomen voor Turkse moskeeclubs die vanuit Turkije de Nederlandse Turken aan hun herkomstland en hun tradities willen binden.
De belangrijkste van die clubs zijn Diyanet (onderdeel van de Turkse staat) enMilli Görüs, dat voortkomt uit dezelfde fundamentalistische beweging waar president Tayyip Erdogan vandaan komt. Sinds Erdogan in 2002 de politiek leider van Turkije werd, zijn Diyanet en Milli Görüs twee handen op één buik.
De Nederturken die op Erdogan stemden, zijn goed voor 1 zetel
Het is dus niet zo vreemd, dat iemand als de socioloog Ruud Koopmans stelt dat DENK niets anders is dan de lange arm van de Turkse president Erdogan in de Nederlandse politiek.
Nu is Erdogan erg populair onder Nederturken. Bij de laatste Turkse parlementsverkiezingen, ruim een jaar geleden, stemde 69,7 procent van de opgekomen kiezers in Nederland op Erdogan. Dat is aanzienlijk meer dan in Turkije zelf. Dat kan worden verklaard doordat Nederlandse Turken doorgaans afkomstig zijn uit Midden-Anatolië, dat ook in Turkije zelf doorgaat voor hetheartland van Erdogan.
Daarbij moet niet worden vergeten, dat vooral de aanhang van Erdogan met behulp van de bevriende moskeeën en de Turkse ambassade was opgetrommeld om te komen stemmen. Van de 245.000 Nederlandse kiesgerechtigden voor de Turkse parlementsverkiezingen kwam minder dan de helft opdagen: 113.000. Welgeteld 78.800 daarvan brachten hun stem op Erdogan uit. Dat is veel, maar toch niet meer dan, omgerekend, één zetel in de Tweede Kamer.
Niet alle Nederlandse Turken zullen op DENK stemmen
Nederlandse Turken die geen aanhanger zijn van Erdogan zijn nu stiller dan ooit, vanwege Erdogans schrikbewind dat sinds de mislukte zomercoup ook buiten Turkije voelbaar is. Maar vaststaat dat lang niet alle in Nederland stemgerechtigde Koerden, alevieten, kemalisten, linksen en rechtsen zonder meer aanhanger van Erdogan zijn. Alle kans dat er heel wat Turkse stemmen naar partijen als PvdA, GroenLinks, D66, CDA en ook VVD zullen blijven gaan.
Nu zijn Kuzu en Öztürk zo slim geweest zich te verbreden tot een soort ‘immigranten’-partij. Eerst kon de Marokkaanse belangenbehartiger Farid Azarkan worden gestrikt, vervolgens ook de Surinaamse tv-persoonlijkheid Sylvana Simons.
Ook het programmavan DENK werd daartoe verbreed. De partij verzet zich tegen integratie van alle immigranten en hun nazaten, maar vindt juist dat autochtoon Nederland zich moet aanpassen. Wat de Turkse oprichters van DENK delen met Azarkan en Simons, is dat ze de etnische groepen waaruit ze voortkomen vooral zien als slachtoffers. In toenemende mate voegen Kuzu, Öztürk en Azarkan zich in het slavernij-frame dat Simons en haar leermeesteres, professor Gloria Wekker, uit de Verenigde Staten hebben gehaald.
Of ‘identity politics’ van DENK stemmen oplevert, is de vraag
Zo is DENK in de Nederlandse politiek de drager geworden van ‘identity politics’ waarbij minderheidsgroepen als slachtoffers van de dominante (‘witte’) en racistische cultuur worden gezien.
DENK neemt autochtoon (‘wit’) Nederland moreel de maat. Nederland is ‘institutioneel racistisch’, het land dient heropgevoed, duizend man racistenpolitie moeten er komen, bedrijven moeten op racisten worden gescand en krijgen geen overheidsopdrachten meer. Enzovoorts.
DENK is een Turkse uitvinding in Hollandse, uit de Verenigde Staten geïmporteerde, en aan de Amerikaanse slavernijgeschiedenis ontleende identity politics. Met zo’n mengsel kun je het moreel zo gevoelige Nederland danig ontwrichten en hele tv-programma’s vullen. Maar haal je er ook stemmen mee? De Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben al laten zien dat als je je volledig op minderheden richt – zoals Hillary Clinton deed – je dat niet per se het presidentschap oplevert.
En hoeveel Surinamers stemmen straks op Sylvana?
Laat DENK onder de Nederlandse Turken één, hooguit twee zetels in de Tweede Kamer halen. Hoeveel Surinamers zouden, gemobiliseerd door Sylvana Simons, een stem op DENK uitbrengen? Voorlopig is slechts een minderheid van Surinamers en Antillianen van mening dat Zwarte Piet moet veranderen. Dat zou een teken aan de wand kunnen zijn.
En sinds wanneer voelen Nederlandse Marokkanen zich bij uitstek aangetrokken tot een partij waarin ze gezellig onder één paraplu met Turken en Surinamers kunnen schuilen?
DENK zal nog veel van zich laten horen, dat staat buiten kijf. Maar veel zetels? Met de kennis van nu houdt het met twee à drie wel op. Ongeveer zoveel als de Partij voor de Dieren, daaromtrent. Niet zonder belang, niet verwaarloosbaar, maar geen gamechanger.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 24.12.2016 De top van politieke beweging Denk heeft vol verbazing gereageerd op het vertrek van Sylvana Simons.
In een verklaring wordt benadrukt dat Denk compleet verrast is. „Net zoals jou, hebben wij dit via de media gehoord.”
Simons liet in interviews weten zich te storen aan de partij omdat deze mensen niet bij elkaar brengt, maar juist uiteendrijft. Ook zei ze zich niet gesteund te voelen door de partij. Nadat ze ernstig bedreigd werd, liet de beweging haar in de kou staan. Ze belden niet eens om te vragen hoe het haar verging, stelt de voormalige TMF-presentatrice.
In de verklaring van Denk wordt dat ontkend. „We hebben alles gedaan wat binnen onze machte ligt om haar te steunen en te ondersteunen. We hebben haar emotioneel ondersteund en financieel gesteund.”
Kuzu, Öztürk en anderen hopen dat kiezers de partij nu niet de rug toe keren. „Juist in deze tijden moeten wij elkaar vast houden om Nederland rechtvaardiger, gelijkwaardiger en eerlijker te maken. Wij blijven rekenen op jouw steun.”
AD 24.12.2016 De partij Denk is verbaasd over het vertrek van kandidaat-Kamerlid Sylvana Simons, één van de gezichten van de groep. ,,Wij hebben dit via de media gehoord”, laten de Tweede Kamerleden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk en kandidaat-Kamerlid Farid Azarkan weten.
De drie zeggen ook verbaasd te zijn over de beweegredenen van Simons, die zich niet meer kan vinden in de koers van Denk. ,,Wij hebben Sylvana Simons altijd de ruimte gegeven om samen met ons haar idealen te verwezenlijken”, verklaren ze.
Wij hebben Sylvana Simons altijd de ruimte gegeven om samen met ons haar idealen te verwezenlijken, aldus DENK.
De beweging herkent zich niet in de kritiek van Simons dat ze zich te weinig gesteund voelde door de leiders van DENK, nadat een bedreigend filmpje over haar was verschenen. ,,In roerige tijden hebben wij ons ingezet voor haar veiligheid. Wij hebben haar emotioneel ondersteund en financieel gesteund. Wij hebben het voor elkaar gekregen dat er passende beveiligingsmaatregelen voor haar werden getroffen.”
Sylvana Simons sloot zich in mei aan bij Denk, op uitnodiging van de oprichters Selçuk Öztürk en Tunahan Kuzu, maar vertrekt dus alweer voor de verkiezingen. De partij benadrukt op de ingeslagen weg door te gaan en zich niet te laten verdelen. ,,Juist in deze tijden moeten wij elkaar vasthouden om Nederland rechtvaardiger, gelijkwaardiger en eerlijker te maken”.
Kandidaat-Kamerlid Azarkan laat in een gesproken boodschap op Facebook weten teleurgesteld te zijn dat Simons haar vertrek niet eerst intern maar via de media heeft aangekondigd. ,,We zouden elkaar niet verrassen, was de afspraak.” Ook is hij kritisch over de felle toon waarop ze het debat zoekt en over haar boosheid.
Simons meldde zich volgens hem de laatste tijd vaak ziek en heeft haar rol van hoofd communicatie niet vervuld. Positief is Azarkan over de manier waarop ze ‘met passie en bevlogenheid’ streed voor een beter Nederland. ,,Daar was ik trots op. Het ga je goed.”
De presentatrice en politica maakte in interviews bekend dat ze Denk verlaat.
Ze kan zich naar eigen zeggen niet vinden in de koers van de partij. Simons richt een nieuwe partij op: Artikel 1.
Met Artikel 1 gaat ze meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart. De directe aanleiding voor Simons’ vertrek is de commotie rondom een lynchfilmpje dat op internet werd verspreid. Naar aanleiding van dat filmpje werd een aantal veiligheidsmaatregelen getroffen. Volgens Simons werd ze daarbij te weinig gesteund door de leiders van Denk. ,,Ik leefde in een totaal onwerkelijke situatie, terwijl Denk die media-aandacht vierde”, zegt ze tegen de Volkskrant.’
,,Sinds mijn aantreden bij Denk heb ik veel warme reacties gekregen, maar ook veel bedreigingen. Juist op zo’n moment is het belangrijk dat je je bij een partij geborgen voelt. Daarin ben ik teleurgesteld”, vertelt Simons aan de NOS.
Ertussenuit knijpen
Ook Ian van der Kooye, tot vandaag campagneleider van Denk, stapt uit de partij en sluit zich aan bij Artikel 1. De twee besloten hun oud-partijgenoten niet in te lichten over hun vertrek. ,,Een scheiding komt niet van de ene op de andere dag. Soms moet je ’s nachts ertussenuit knijpen omdat je partner je niet onbeschadigd zal laten gaan”, zegt Simons in de Volkskrant.
Elsevier 24.12.2016 Sylvana Simons stopt bij politieke beweging DENK. Ze verlaat de heren Selcuk Ozturk, Tunahan Kuzu en Farid Azarkan om een eigen politieke partij op te richten.
Haar partij vernoemt ze naar Artikel 1, en ze doet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart, zegt ze in een interview met NOS en de Volkskrant.
Teleurstellende reactie op bedreigingen
De reden voor haar vertrek zijn volgens Simons de reactie van DENK op de bedreigingen aan haar adres. ‘Sinds mijn aantreden bij DENK heb ik veel warme reacties gekregen, maar ook veel bedreigingen. Juist op zo’n moment is het belangrijk dat je je bij een partij geborgen voelt. Daarin ben ik teleurgesteld’.
De oud-presentatrice sloot zich in mei aan bij DENK, waarna zij meerdere malen werd bedreigd. Zeker tien mensen worden nu daarvoor door het Openbaar Ministerie vervolgd.
DENK meldde de bedreigingen eerder aan de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), die met maatregelen kwam. Simons gaat verder: ‘Voordat die maatregelen werden toegepast, werd mij al duidelijk dat DENK vooral bezig was met het vieren van de media-aandacht, niet met mijn welzijn. Ik leefde in een totaal onwerkelijke situatie, terwijl Denk die media-aandacht vierde.’
‘In onze groepsapp reageerden ze ’s avonds jubelend op de media-aandacht die de persconferentie (over de bedreigingen, red.) genereerde. Maar Tunahan Kuzu heeft mij tot op de dag van vandaag niet gebeld en gevraagd hoe het met me gaat’.
DENK ‘gedijt bij polarisatie’
Simons zou zich bovendien niet meer kunnen vinden in de ‘stijl van de partij’. De partij appelleert volgens haar aan boosheid en gedijt bij polarisatie. Simons is ‘blij dat ze racisme op de politieke agenda hebben gezet, maar ik wil niet alleen maar tegen iets zijn’.
Met de naam van haar nieuwe partij, Artikel 1, verwijst ze naar artikel 1 van de grondwet, dat gelijke behandeling voor iedereen garandeert en discriminatie verbiedt. Begin december zou ze samen met Ian van der Kooye, tot zaterdag strateeg en campagneleider van DENK, met gesprekken over een nieuwe partij zijn begonnen. Saillant detail is dat de twee besloten hun oud-partijgenoten niet in te lichten over hun vertrek.
‘Een scheiding komt niet van de ene op de andere dag. Soms moet je ’s nachts ertussenuit knijpen omdat je partner je niet onbeschadigd zal laten gaan,’ aldus Simons daarover. Simons en Van der Kooye beraden zich nog over een partijprogramma en kandidatenlijst.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Trouw 24.12.2016 Sylvana Simons verlaat Denk en begint een nieuwe partij onder de naam Artikel 1. Dat maakt ze vandaag bekend in interviews met de Volkskrant en de NOS. Simons kan zich naar eigen zeggen niet meer vinden in de koers van de partij.
Met Artikel 1 gaat ze meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart. De directe aanleiding voor Simons’ vertrek is de commotie rondom een lynchfilmpje dat op internet werd verspreid. Naar aanleiding van dat filmpje werd een aantal veiligheidsmaatregelen getroffen. Volgens Simons werd ze daarbij te weinig gesteund door de leiders van Denk. ,,Ik leefde in een totaal onwerkelijke situatie, terwijl Denk die media-aandacht vierde”, zegt ze tegen de Volkskrant.’
,,Sinds mijn aantreden bij Denk heb ik veel warme reacties gekregen, maar ook veel bedreigingen. Juist op zo’n moment is het belangrijk dat je je bij een partij geborgen voelt. Daarin ben ik teleurgesteld”, vertelt Simons aan de NOS.
Ertussenuit knijpen
Ook Ian van der Kooye, tot vandaag campagneleider van Denk, stapt uit de partij en sluit zich aan bij Artikel 1. De twee besloten hun oud-partijgenoten niet in te lichten over hun vertrek. ,,Een scheiding komt niet van de ene op de andere dag. Soms moet je ’s nachts ertussenuit knijpen omdat je partner je niet onbeschadigd zal laten gaan”, zegt Simons in de Volkskrant.
Sylvana Simons sloot zich in mei aan bij Denk, op uitnodiging van de oprichters Selçuk Öztürk en Tunahan Kuzu.
Telegraaf 24.12.2016 Sylvana Simons heeft de politieke beweging Denk een opmerkelijk ’kerstcadeau’ gegeven. De partijleiding moest vanochtend via de media vernemen dat de voormalig tv-presentatrice Denk de rug heeft toegekeerd. Denk komt later vandaag met een persverklaring.
Simons laat in interviews met de Volkskrant en NOS weten dat ze stopt bij Denk en haar eigen partij gaat oprichten, Artikel 1. Als reden voor de breuk zegt ze dat ze Denk te polariserend vindt. Ook heeft ze er een kater aan overgehouden dat ze geen medeleven voelde van kopstukken Kuzu en Öztürk, nadat ze bedreigd werd. Ze belden niet eens om te vragen hoe het met haar gaat.
Het vertrek van Simons betekent een enorme dreun voor Denk. Voorman Kuzu heeft er altijd op gehamerd dat zijn beweging verbinding zoekt in de politiek en in de samenleving. Dat Simons nu zegt dat dit helemaal niet zo is, zal hard aankomen.
Simons is niet de enige die bij Denk vertrekt. Ook campagneleider Ian van der Kooye pakt zijn biezen om dezelfde redenen als de voormalige TMF-presentatrice. Hij sluit zich bij haar nieuwe politieke beweging aan.
AD 24.12.2016 Sylvana Simons verlaat Denk en begint een nieuwe partij onder de naam Artikel 1. Dat maakt ze vandaag bekend in interviews met de Volkskrant en de NOS. Simons kan zich naar eigen zeggen niet meer vinden in de koers van de partij.
Met Artikel 1 gaat ze meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart. De directe aanleiding voor Simons’ vertrek is de commotie rondom een lynchfilmpje dat op internet werd verspreid. Naar aanleiding van dat filmpje werd een aantal veiligheidsmaatregelen getroffen. Volgens Simons werd ze daarbij te weinig gesteund door de leiders van Denk. ,,Ik leefde in een totaal onwerkelijke situatie, terwijl Denk die media-aandacht vierde”, zegt ze tegen de Volkskrant.’
,,Sinds mijn aantreden bij Denk heb ik veel warme reacties gekregen, maar ook veel bedreigingen. Juist op zo’n moment is het belangrijk dat je je bij een partij geborgen voelt. Daarin ben ik teleurgesteld”, vertelt Simons aan de NOS.
Ertussenuit knijpen
Ook Ian van der Kooye, tot vandaag campagneleider van Denk, stapt uit de partij en sluit zich aan bij Artikel 1. De twee besloten hun oud-partijgenoten niet in te lichten over hun vertrek. ,,Een scheiding komt niet van de ene op de andere dag. Soms moet je ’s nachts ertussenuit knijpen omdat je partner je niet onbeschadigd zal laten gaan”, zegt Simons in de Volkskrant.
Sylvana Simons sloot zich in mei 2016 aan bij Denk, op uitnodiging van de oprichters Selçuk Öztürk en Tunahan Kuzu.
Simons kan zich niet meer vinden in de koers van de partij
VK 24.12.2016 Sylvana Simons verlaat Denk en begint een nieuwe partij onder de naam Artikel 1. Dat maakt ze vandaag bekend in een interview met de Volkskrant. Simons kan zich naar eigen zeggen niet meer vinden in de koers van de partij. ‘Denk appelleert aan boosheid en gedijt bij polarisatie’, aldus de politica. Ook Ian van der Kooye, tot vandaag campagneleider van Denk, stapt uit de partij en sluit zich aan bij Artikel 1.
Wat betekent het vertrek van Simons bij Denk?
Met haar vertrek laat Sylvana Simons het zorgvuldig geconstrueerde multi-etnische bouwwerk van Denk goeddeels ineenstorten. Kamerleden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk streden de afgelopen twee jaar tegen het imago van ‘Turkenpartij’ en ‘moslimpartij’. Maar de gedroomde verbinding tussen migrantengroepen loopt stuk in de eigen gelederen. Lees hier meer.
Volgens Simons is Denk er weliswaar in geslaagd om het racismeprobleem in Nederland op de politieke agenda te zetten, maar zoekt de partij onvoldoende naar de maatschappelijke verbinding die Denk predikt. Ook op andere punten kan ze zich niet meer vinden in de partij. Zo vindt ze dat Denk te veel rekening houdt met een conservatief deel van de achterban als het gaat over het agenderen van vrouwen- en homo-emancipatie.
Simons en Van der Kooye hakten de knoop door na de commotie rondom een lynchfilmpje over Simons dat op internet werd verspreid. Naar aanleiding van dat filmpje werd een aantal veiligheidsmaatregelen getroffen. Volgens Simons werd ze te weinig gesteund door de leiders van Denk.
Interview Sylvana Simons: ‘Ik wil niet alleen maar tégen iets zijn’
Sylvana Simons verlaat Denk en begint haar eigen partij, Artikel 1. Waarom? ‘Ik moest steeds vaker een stijl verdedigen die ik niet deel.’ Lees hier het interview met Sylvana Simons (+).
Sylvana Simons sloot zich in mei aan bij Denk, op uitnodiging van de oprichters Selçuk Öztürk en Tunahan Kuzu. Öztürk en Kuzu, zelf in 2014 afgesplitst van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer, vroegen Simons erbij vanwege haar inzet in de strijd tegen racisme. Met name in het tv-programma De Wereld Draait Door ontpopte ze zich tot een stevige critica van racisme en discriminatie in Nederland. Ze vroeg onder meer aandacht voor achteloos racistisch taalgebruik in de witte mediawereld.
Simons kwam door haar tv-optredens onder vuur te staan. Zo maakten radio- en tv-presentatoren Giel Beelen en Johan Derksen racistische grappen over haar tijdens live-uitzendingen en ontving ze duizenden racistische beledigingen en dreigementen via internet. Donderdag maakte het Openbaar Ministerie bekend meer dan tien mensen te zullen vervolgen voor die dreigementen en racistische uitlatingen.
Toen Simons zich zeven maanden geleden aansloot bij Denk steeg het profiel van de partij. Ze verscheen namens Denk in talkshows, debatcentra en voerde in diverse steden campagne voor de partij. In sommige peilingen telt Denk inmiddels drie zetels.
Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders hebben vrijwel geen interesse in Denk. De politieke beweging krijgt vrijwel uitsluitend stemmen van Turkse en in mindere mate Marokkaanse Nederlanders. Dat blijkt uit kiezersonderzoek van Kantar Public, voorheen TNS Nipo, onder ruim 1140 Nederlanders met een migratieachtergrond. Lees hier meer.
Nieuwe partijen konden tot 19 december een partijnaam registreren bij de Kiesraad. Simons heeft dit gedaan, maar niet onder haar eigen naam of die van Van der Kooye. De namen van twee gemachtigden staan vermeld bij de registratie.
De partijnaam, Artikel 1, verwijst naar het eerste wetsartikel in de grondwet dat stelt dat iedereen recht heeft op een gelijke behandeling. Met Artikel 1 beogen Simons en Van der Kooye naar een naleving van dit wetsartikel en naar meer verbinding in de samenleving. ‘Artikel 1 van de grondwet, het fundament van onze rechtsstaat, staat onder druk. En als we niet solidair zijn en thema’s die in de Kamer worden besproken niet consequent aan deze wet toetsen, dan rijden we straks als samenleving het ravijn in.’
NU 24.12.2016 Sylvana Simons verlaat de politieke partij Denk en gaat de verkiezingen in met een nieuwe partij: Artikel 1.
Dat bevestigt de campagneleider van Denk, Ian van der Kooye. Hij verlaat net als Simons Denk en gaat mee naar Artikel 1, vernoemd naar het grondwetsartikel over gelijkheid.
In een vraaggesprek met NU.nl zegt Van der Kooye dat hij en Simons vonden dat Denk er door de vijandige toon onvoldoende in slaagt om de samenleving te verbinden.
Ook vindt hij dat de discussie rond gelijkheid breder moet worden gevoerd dan enkel over racisme en discriminatie.
Tv-presentatrice Sylvana Simons sloot zich een half jaar geleden aan bij Denk nadat ze zich al eerder had gemengd in de discussie rond racisme.
Filmpje
Afgelopen tijd kwam Simons regelmatig in het nieuws door bedreigingen en racistische uitingen aan haar adres. Zo werd onlangs een man opgepakt nadat hij een filmpje had geplaatst waarbij Simons was geplakt in beelden van een lynchpartij door de Ku Klux Klan.
Simons zegt in een interview met de Volkskrant dat de reactie van Denk op dit filmpje het doorslaggevende moment was om de partij te verlaten. Volgens Simons vierde Denk de media-aandacht, terwijl zij in een totaal onwerkelijke situatie leefde. Fractieleider Tunahan Kuzu zou Simons na het filmpje en de aandacht daarvoor nooit hebben gebeld en gevraagd hoe het met haar gaat.
Input
Komende tijd willen Simons en Van der Kooye medestanders en potentiële Kamerleden vinden. Ook roepen ze mensen op om input te leveren voor de inhoudelijke koers van de partij.
Denk-Kamerlid Selçuk Öztürk laat NU.nl weten dat zijn partij zaterdag met een reactie op het vertrek van Simons komt.
“Wij zijn beide de politiek in gegaan met een ideaal. Om Nederland mooier te maken voor alle Nederlanders. Waarbij iedereen op een gelijkwaardige manier kan bijdragen aan de samenleving. Dat is hard nodig gezien de polarisatie in deze tijd.”
Wat ging er dan mis bij Denk?
“We moeten af van het vijandsdenken. De manier waarop Denk opereert zorgt niet voor verbinding. Het vijandsdenken bij Denk en andere partijen, daar heeft de samenleving geen profijt van.”
Kun je een voorbeeld geven?
“Het gaat om de toon. Die is beschuldigend en hard. Dat werkt afstotend in plaats van verbindend.”
“In het begin was die confronterende toon nodig om het probleem te kunnen aankaarten, maar daarna moet de omslag worden gemaakt. Daar is Denk niet toe in staat gebleken. Ondanks waarschuwingen van binnen en buiten.”
Die waarschuwingen van binnen kwamen van u?
“Van mij en Sylvana.”
En van buiten?
“Van de achterban. Mensen zeiden: ik ben tegen racisme, maar de manier waarop Denk de discussie voert bevalt me niet. Deze mensen haken dan toch af.”
Ook Sylvana Simons kreeg die kritiek. Bijvoorbeeld tijdens haar discussie met Wilfred Genee. Hij zei: ik ben het met je eens, maar je toon bevalt me niet.
“Maar iemand als Genee geloof ik niet, want die heeft nooit iets gedaan om gelijkheid te bevorderen. Hij zit met ’s lands bekendste tv-racist aan tafel en deed niets toen in de uitzending racistische opmerkingen over Sylvana werden gemaakt.”
Maar in welk opzicht verschilt de toon van Sylvana Simons met de toon van de rest van Denk?
“Sylvana doet niet aan aanvallen. Ze legt uit en probeert verbinding te maken. Ze gaat niet uit van een vijand. En als iemand onzin kletst dan legt ze uit waarom dat onzin is. Op een beheerste welbespraakte manier.”
Kan Sylvana wel effectief zijn als politica en in de discussie rond racisme en discriminatie als er steeds maar discussie is over haar persoon en ook over haar toon?
“Dat zullen we moeten bewijzen. Zij zal blijven zeggen wat ze denkt. Het gaat haar er niet om dat de ander zich lekker voelt bij wat ze zegt. Ze heeft geen agressieve toon, wel een confronterende toon.”
Het is nogal wat om uit een kansrijke partij als Denk te stappen. Jullie gingen best wel goed op social media en waren al op lokaal niveau actief.
“Ik mis een verbindende toekomstvisie. Hun verhaal appelleert nu aan het boze migrantendeel, maar ook bij migranten is juist behoefte aan verbinding. En ook bij de witte Nederlanders. Niet iedereen is een racistische, xenofobe haatzaaier. Niemand wil in een hoek gedrukt te worden.”
Was het alleen de toon of was er meer aan de hand?
“Het had ook te maken met de onderlinge samenwerking. Die was niet goed. En er was een gebrek aan leiderschap, gebrek aan daadkracht.”
Wie valt dat te verwijten?
“Selcuk Ozturk en Tunahan Kuzu. Zij zijn de oprichters. Er is te weinig ruimte voor ideologie, visie en diepgang bij de leiding van Denk.”
Dit zorgt wel voor verdere versplintering op links.
“Er is nog steeds een gat op links. Een verbindende partij is er op links nog niet op dit onderwerp.”
Wordt Sylvana Simons de lijsttrekker?
“Zij is komende maanden het gezicht van Artikel 1. Maar het is niet haar hoogste doel om met haar gezicht op tv te komen. Ze wil idealen realiseren. Als er mensen komen die het beter kunnen dan zal ze graag een stapje opzij doen. Idealiter staan er straks in de top drie enkel vrouwen.”
Waarom?
“Het is uniek en het is nodig. Het is tijd dat er partij komt die het op een andere manier probeert. De emancipatie is nog niet afgerond.”
Zijn jullie een oneissuepartij? Gaan jullie je alleen bezig houden met gelijkheid?
“Dat is het hoofdthema. Net als dat alle andere partijen een hoofdthema hebben. En gelijkheid is een breed onderwerp. Denk aan de loonongelijkheid tussen man en vrouw, arbeidsmarktdiscriminatie, mannen die maar twee dagen verlof krijgen na de bevalling.”
Heeft Sylvana Simons er wel zin in? Ik kan me voorstellen dat ze na alle bedreigingen en discussies rond haar persoon zou zeggen: Ik ga toch maar weer wat anders doen.
“Ze heeft zich zeker afgevraagd of het het waard is. En het antwoord is ‘ja’. En ze krijgt naast hatemail ook veel lovemail.”
Hoeveel zetels gaan jullie halen?
“Ik ga geen getallen noemen. Daar ga ik me niet toe laten verleiden.”
NU 24.12.2016 Aspirant-politica en tv-persoonlijkheid Sylvana Simons vertrekt bij Denk, de politieke partij waar ze zich een half jaar geleden bij aansloot.
Dat meldt de Volkskrant. Ook campagneleider Ian van der Kooye vertrekt bij Denk. De twee beginnen een nieuwe partij: Artikel 1, vernoemd naar het grondwetsartikel over gelijkheid. Lees hier het interview dat NU.nl met Van der Kooye had.
Simons kan zich niet meer vinden in de koers van de partij, vertelt ze zaterdag in een interview met de krant. Bovendien appelleert Denk volgens haar aan boosheid en gedijt het bij polarisatie.
Denk is er volgens Simons wel in geslaagd om het racismeprobleem op de politieke agenda te zetten, maar ze vindt ook dat de partij onvoldoende zoekt naar maatschappelijke verbinding.
Daarnaast zegt Simons in de krant dat Denk te veel rekening houdt met een conservatief deel van de achterban als het gaat om vrouwen- en homo-emancipatie.
Bedreigingen
Tv-presentatrice Simons sloot zich een half jaar geleden aan bij Denk, nadat ze zich al eerder had gemengd in de discussie rond racisme.
Afgelopen tijd kwam Simons regelmatig in het nieuws door bedreigingen en racistische uitingen aan haar adres. Zo werd onlangs een man opgepakt, nadat hij een filmpje had geplaatst waarin Simons was geplakt in beelden van een lynchpartij door de Ku Klux Klan.
Zichtbare-en-onzichtbare-beveiliging-voor-sylvana-simonschtbare en onzichtbare beveiliging voor Sylvana Simons’
Na het filmpje werden veiligheidsmaatregelen getroffen, maar Simons voelde zich te weinig gesteund door de leiders van Denk. Ze besloot daarom samen met Van der Kooye uit de partij te stappen.
De Tweede Kamerfractie van de SP blijft intact, ondanks de kritiek van anonieme fractieleden op partijleider Emile Roemer.
Een interne crisis binnen de partij lijkt daarmee afgewend, althans voor de ogen van de buitenwereld !!!!!
Er komen geen sancties tegen de lekkende Kamerleden, verklaart Roemer na afloop van een urenlang crisisberaad van de fractie. Hij spreekt van een ‘buitengewone bijeenkomst’.
‘We hebben elkaar eens goed in de ogen gekeken. Er was ook heel veel verdriet: wat overkomt ons?’, aldus Roemer. ‘Ze snappen ook niet waar het allemaal vandaan is gekomen’.
AD
Geen leiderschapskwaliteiten
Daarbij was ook partijvoorzitter Ron Meyer aanwezig. Het spoedberaad werd ingelast nadat ontevreden SP’ers binnen de fractie zich anoniem beklaagden tegen het AD over Roemer. De kritiek ging vooral over zijn leiderschapskwaliteiten en zijn zichtbaarheid
Roemer is een aardige vent, maar kan geen fractie leiden, luidden de klachten woensdag. ‘Laat staan een land,’ zegt een van de anonieme bronnen uit de SP-fractie. Van andere SP’ers kwam flink commentaar dat de klagers zelf niet de discussie aangaan, maar anoniem ‘zeuren’ bij een krant.
Roemer wilde na het crisisberaad niet zeggen of hij heeft kunnen achterhalen wie er heeft gelekt. Hij wees erop dat hij eerder op de dag al ‘broodnodige gesprekken’ met de ‘collega-kameraden’ heeft gevoerd. Die waren vertrouwelijk, benadrukte hij.
AD
Streng toegesproken
Eerder op woensdag toonde Roemer zich teleurgesteld over de berichtgeving, waarin anonieme SP-bronnen werden opgevoerd. ‘Die mensen moeten zich afvragen of ze wel bij de juiste partij zitten,’ aldus de politicus.
De SP’ers moesten één voor één naar het kantoortje van Roemer en voorzitter Meyer komen voor het gesprek. Naar eigen zeggen wil de SP vooral praten over de onenigheid, maar de partij leek de ‘klikkende’ Kamerleden ook streng te willen toespreken.
AD
Roemer roept SP’ers op het matje
Kamerleden van de Socialistische Partij (SP) zijn ontevreden over het werk van Emile Roemer en de huidige koers van de partijtop. Nadat zij anoniem hebben geklaagd bij de media, worden de fractieleden op het matje geroepen.
In de aanloop naar de verkiezingen rommelt het binnen de partij. Roemer is een aardige vent, maar kan geen fractie leiden, luidden de klachten vandaag. ‘Laat staan een land,’ zegt een van de anonieme bronnen uit de SP-fractie die naar het AD is gestapt om het verhaal uit te leggen. Van andere SP’ers komt flink commentaar dat de klagers zelf niet de discussie aangaan, maar anoniem ‘zeuren’ bij een krant.
Op het matje
Binnen de zeer gedisciplineerde partij werd heftig gereageerd op de ‘laffe aanval’ door de Kamerleden. Na de forse kritiek haalt fractieleider Roemer zelf flink uit naar de klagers: ‘Die mensen moeten zich afvragen of ze wel bij de juiste partij zitten,’ aldus de politicus, die een ‘broodnodig gesprek met collega-kameraden’ wil voeren.
De SP’ers moesten één voor één naar het kantoortje van Roemer en voorzitter Ron Meyer komen voor het gesprek. Naar eigen zeggen wil de SP vooral praten over de onenigheid, maar de partij lijkt de ‘klikkende’ Kamerleden ook streng te willen toespreken.
Renske Leijten speelt daarbij een grote rol, als Kamerlid met zorg in haar portefeuille. Zij moet niets weten van het geklaag. Volgens de SP-prominent (Leijten staat nummer twee op de lijst) heeft de partij lange tijd het gebruik gehad ‘intern snoeihard te zijn met kritiek’, maar naar buiten toe weinig weg te geven. ‘Ik vind het zorgelijk dat we dat niet meer doen. Mensen die anoniem kritiek uiten in de krant, een beetje zitten te [zeuren], moeten opstaan als er een lijsttrekkersverkiezing is.’
Leiderschap en drastische veranderingen
Naast de obsessie met het ‘niet onderbouwde’ Nationaal Zorgfonds heeft de partij problemen door het gebrek aan sterk leiderschap, stellen de anonieme Kamerleden. Vooral fractieleider Emile Roemer moet het ontgelden. ‘Conflicten worden niet opgelost. Roemer heeft sinds zijn aantreden nooit onderhoud gepleegd.’
Elsevier meldde eind november dat het ‘kroonjuweel’ van de SP, de omstreden afdrachtregeling, waarschijnlijk op de helling gaat. De regeling, die Kamerleden, Statenleden en gemeenteraadsleden verplicht hun inkomsten af te staan, wordt aangepast. Ook dat zorgt voor onrust.
De nieuwe penningmeester Thijs Coppus heeft de eerste stappen richting een ‘bijstelling’ gezet. ‘We kieperen de regeling niet overboord,’ aldus Roemer, maar de regeling zal in zijn huidige vorm niet lang meer bestaan.
Anonieme kritiek op Emile Roemer
In de SP is een fluistercampagne op gang gekomen tegen lijsttrekker Emile Roemer. In elke andere partij zou dit schouderophalend worden afgedaan. Maar niet bij de socialisten, schrijft Eric Vrijsen.
Anonieme fractieleden klagen in het AD over Roemers leiderschap. Met anonieme kritiek kun je als leider niks – maar voor de altijd zeer gedisciplineerde SP geldt dit niet. Daar is zelfs stiekeme kritiek een politiek feit.
Roemer is een teddybeer en niet gewiekst genoeg om de SP te laten profiteren van het verval van de PvdA. Maar reeds in juni wees de partij hem aan als lijsttrekker. Hij was de enige kandidaat.
In theorie kan Roemer zich terugtrekken ten gunste van Lilian Marijnissen (de dochter van SP-Godfather Jan Marijnissen). Zij is nummer drie op de lijst voor de Kamerverkiezingen. Of wat te denken van Ron Meyer (partijvoorzitter die op nummer 22 staat). Zij gelden als toekomstige stemmentrekkers. Maar dit zou niet werken, omdat zij op dit moment niet in de Kamer zitten en de SP zich de komende maanden ook op het Binnenhof moet laten horen.
Wat had Marijnissen dat Roemer niet heeft?
Het zou ook onterecht zijn. De SP is onder Roemer op vijftien zetels blijven steken. Dat is historisch niet eens zo slecht. Alleen Jan Marijnissen haalde in 2006 meer zetels: 25. Wat had hij dat Roemer niet heeft? Marijnissen was handig en gevat, maar hij was vooral slim genoeg om zich uit de voeten te maken als de Kamer debatteerde over asiel- en vreemdelingenzaken.
Dat liet hij over aan onbekende fractieleden. Alleen als het niet anders kon – bij voorbeeld tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen – wilde Marijnissen daar iets over zeggen en liefst niet al te veel. Zo kon de SP het opnemen voor migranten zonder dat de SP-kiezers – die meestal heel iets anders vonden – dat in de gaten kregen.
Roemer doet het omgekeerde. Als Geert Wilders in de Kamer van leer trekt, laat Roemer zich door zijn fractiegenoten opjagen om de PVV-leider te weerspreken. Het gevolg is dat de SP veel potentiële kiezers kwijtraakt aan de PVV. Een nieuw gezicht op de verkiezingsaffiches verandert daar niks aan.
AD 31.08.2017 Dat Agnes Kant mislukte als politiek leider van de SP, komt doordat haar voorganger Jan Marijnissen in de fractie bleef als ‘gewoon’ Kamerlid. Hij zou zich te veel met haar bemoeid hebben. Dat stelt voormalig SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen in haar politieke memoires. ,,Je kunt maar één kapitein op een schip hebben en het waren er twee. Naar mijn idee kon hij het niet loslaten.’’
De eerder dit jaar als Kamerlid vertrokken Gesthuizen beschrijft in haar boek ‘Schoonheid, macht liefde in het leven en de politiek’dat volgende week verschijnt hoe de SP-fractie zuchtte onder de kadaverdiscipline van fractievoorzitter Jan Marijnissen. Gesthuizen trad in 2006 aan bij de toen 25-koppige nieuwe fractie. Volgens haar waren fractievergaderingen soms ‘afbrandsessies’. Gesthuizen: ,,Ik voelde me er heel onprettig onder. Het moest heel erg passen in de visie van één iemand. Het was een monocultuur.’’
Gesthuizen over het leiderschap van partijleider Marijnissen: ,,Voor mij was het niet gezond. Ik functioneer niet goed onder dat leiderschap.’’ Het jonge Kamerlid draaide vast en kreeg een burn-out. Daarop kreeg ze van fractiesecretaris Agnes Kant meerdere malen te horen dat het haar eigen schuld was. ,,Door de sfeer waarin ik moest werken, durfde ik geen grenzen aan te geven. Het was nooit goed of goed genoeg. Dat was ziekmakend.’’
Telegraaf 31.08.2017 Voormalig SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen haalt in een boek ongenadig hard uit naar haar partij en oud-voorzitter Jan Marijnissen in het bijzonder.
De voormalige parlementariër geeft een zeldzaam kijkje in de keuken van het gesloten bolwerk dat de Socialistische Partij (SP) tot voor kort was. Marijnissen wordt weggezet als niets minder dan een dictator, die geen spaan heel laat van zijn partijgenoten.
Een oud-medewerker van de SP kon donderdag op website tpo.nl uitgebreid citeren uit het boek van Gesthuizen, dat volgende week in de winkel ligt.
’Laatdunkend over vrouwen’
Vermeld wordt dat Marijnissen zich binnenskamers laatdunkend zou uitlaten over vrouwen en eigenhandig politieke thema’s als discriminatie, integratie en het midden-en kleinbedrijf van tafel veegde. Drank en woede-uitbarstingen zouden daarbij hand in hand gaan, aldus de boekbespreking op TPO, waarin de auteur (een ex-medewerker van de SP) tevens uit eigen observaties put.
’Verkiezing Meyer niet eerlijk’
Gesthuizen vermoedt dat de verkiezing van Ron Meyer tot partijvoorzitter niet eerlijk is verlopen en schermt met gemanipuleerde mandaten van partij-afdelingen. Ook beschrijft ze dat de eveneens uit de Kamer vertrokken Harry van Bommel en Farshad Bashir haar bondgenoten zijn.
Bashir laat desgevraagd weten dat het boek ’heftig’ is. „Maar er staan geen onwaarheden in.” Over Marijnissen is Gesthuizen hier en daar nog mild, vindt Bashir. „Hij was een bullebak.”
’Geen commentaar’
Partijvoorzitter Ron Meyer, voorman Emile Roemer en Jan Marijnissen willen tot nu toe geen commentaar geven op de aantijgingen van Gesthuizen.
AD 15.07.2017 Politiek leider Emile Roemer wil nog een keer lijsttrekker worden van de SP. Zijn project is nog niet af, vertelt hij in AD-zomerserie Vissen met Jan.
Roemer: ,,Als ik de kans krijg een vierde keer de lijst te trekken, dan is me dat een lief ding waard.’’ De laatste drie keer wist de SP onder zijn leiding bij landelijke verkiezingen geen zetelwinst te boeken.
Het deert Roemer niet dat hij drie keer niet boven de vijftien zetels kwam. Hij wil zijn klus afmaken. ,,Ik heb altijd één droom gehad: dat de omstandigheden zo zijn dat wij het verschil kunnen maken in een kabinet.’’ De SP zit nu met 14 zetels in de Tweede Kamer en lijkt veroordeeld tot oppositie.
Wanneer Roemer gaat regeren, maakt hem zelf niet uit: ,, Of dat nu in november is omdat het kabinet er niet uit komt, of over vier jaar.’’ Het feit dat Roemer niet meer dan vijftien zetels scoort, vindt hij onbelangrijk. ,,Er zijn tientallen partijen die met minder zetels in coalities hebben gezeten.’’
Verdrietig
Ik heb altijd één droom gehad: dat de omstandigheden zo zijn dat wij het verschil kunnen maken in een kabinet, aldus Emile Roemer.
Op de afgelopen verkiezingscampagne kijkt de SP-leider tevreden terug, ondanks de valse start. Deze krant schreef eind vorig jaar over een aantal SP-Kamerleden die het leiderschap van Roemer in twijfel trokken. ,,Ik werd daar op zijn minst verdrietig van. Dat heeft de partij geen goed gedaan en mij ook niet. Vervolgens heeft die publiciteit veel twijfelende kiezers opgeleverd, waardoor we achterbleven.’’
Over zijn houdbaarheidsdatum maakt Roemer zich geen zorgen. ,,Wie had gedacht dat Mark Rutte na zijn strijd met Verdonk minister-president zou worden?” Ook haalt hij uit naar premier Rutte, die in het Kamerdebat heeft gezegd dat hij op initiatief van Roemer in 2010 en 2012 heeft gesproken over mogelijk regeren met de SP. Roemer zegt dat Rutte ,,liegt dat hij barst.’’
Elsevier 15.07.2017 Als het aan SP-leider Emile Roemer ligt, voert hij de volgende verkiezingen opnieuw de lijst aan van zijn Socialistische Partij. Opmerkelijk, want Roemer won nog nooit bij Tweede Kamerverkiezingen.
Emile Roemer vindt dat geen probleem: ‘Er zijn tientallen partijen die met minder zetels in coalities hebben gezeten.’ Dit zegt de leider van de SP in een interview met het AD. De SP heeft 14 zetels, één minder dan de partij in 2012 haalde.
Premier Buma
Roemer werd na de verkiezingen van 15 maart buiten de onderhandelingen gehouden, omdat hij de schier onmogelijke eis stelde om een regering te vormen zonder de VVD. Roemer wilde een kabinet over links, met Sybrand Buma van het CDA als premier. Zowel D66 als het CDA zag niets in deze optie.
‘Ik heb altijd één droom gehad: dat de omstandigheden zo zijn dat wij het verschil kunnen maken in een kabinet,’ laat Roemer weten. Na het klappen van formatiepogingen met GroenLinks, probeerde Alexander Pechtold van D66 om Roemer bij de formatie te betrekken, maar kennelijk waren de voorwaarden niet naar wens van de SP.
Nog nooit won Roemer
Roemer is nu wel klaar voor regeringsdeelname, laat hij weten aan het AD: ‘Of dat nu in november is, als het kabinet er niet uitkomt, of over vier jaar.’ Vooralsnog verloor Roemer elke verkiezingen kiezers. Gezien de peilingen komt hierin waarschijnlijk geen verandering.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2012 werd hij, voor aanvang van de campagne, gezien als de belangrijkste tegenkandidaat van VVD-leider Mark Rutte. Tijdens de campagne werd hij echter al ingehaald door Diederik Samsom, toenmalig leider van de Partij van de Arbeid.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
AD 11.07.2017 Een tweet van de lokale SP-fractievoorzitter in Zoetermeer Lennart Feijen over de inzet van politie tijdens de G20-top in Hamburg, is bij veel volgers in het verkeerde keelgat geschoten.
Zaterdagavond meldde Feijen op Twitter: ‘De grootste initiator van geweld tijdens demonstraties is nog altijd de politie, maar dat wil men in Nederland nooit horen.’
De Haagse acteur Bas Muijs was heel duidelijk in zijn antwoord: ,,Wat een dieptrieste, ultradomme opmerking. Zelden zo’n domme tweet gezien van iemand die zich ‘politicus’ noemt. #Schande.”
AD 11.07.2017
‘Timing’
Michel Eggermont, SP-raadslid in Utrecht, wees zijn partijgenoot terecht: ,,Slechte timing Feijen. Aan acties zwarte blokken is niks goed te praten, dat schaadt de beweging.”
Feijen liet weten dat het zijn ervaring is dat bij demonstraties ‘het meestal de politie is die met geweld begint, het uitlokt of het toestaat.’
De grootste initiator van geweld tijdens demonstraties is nog altijd de politie, maar dat wil men in Nederland nooit horen. #G20#Hamburg11:06 PM – 8 Jul 2017
BB 28.06.2017 SP’er Arjo Klamer is dinsdag opgestapt als wethouder in Hilversum. Hij deed dat volgens de gemeente nadat zijn collega-wethouders van D66, VVD en CDA het vertrouwen in hem hadden opgezegd.
De SP zegt in een verklaring dat de partij maandagavond in overleg met Klamer al had besloten om hem terug te trekken als wethouder en geen opvolger meer te leveren. Volgens de partij heeft dat niets te maken met het functioneren van Klamer maar kan de SP niet meer achter het collegebeleid staan op het gebied staan van zorg en welzijn.
Kritiek op functioneren
Klamer, bekend als hoogleraar in de economie, kreeg veel kritiek uit de Hilversumse gemeenteraad op zijn functioneren en stond volgens zijn collega-wethouders niet open voor kritiek en hulp om hem beter te laten functioneren.
Onwerkbare situatie
Daardoor ontstond volgens de wethouders een onwerkbare situatie. ‘De heer Klamer laat zich niet helpen,’ aldus Wim Jaeger (D66) namens de vier wethouders die de taken van Klamer op het gebied van onder meer welzijn, arbeidsmarkt en werkgelegenheid onderling verdelen. (ANP)
Trouw 18.06.2017 De SP kan zich weer opmaken voor een verblijf in de oppositiebankjes van de Tweede Kamer, net als de afgelopen 23 jaar. Tot teleurstelling van de meer pragmatisch ingestelde SP’ers.
Toen de SP in januari besloot de naam van haar verkiezingsprogramma te veranderen, moet dat een deel van de achterban heel even hoopvol hebben gestemd. ‘Nu wij’ verdween in de prullenbak, die kreet zou te ‘calimero-achtig’ zijn. Het meer assertieve ‘Pak de macht’ verscheen de rest van de campagne op posters, vlaggen en flyers. Was dit, na ruim twintig jaar oppositie voeren, een openlijke flirt met de Trêveszaal op het Binnenhof?
Die hoop is snel weer vervlogen. Een paar dagen na de naamswisseling deed partijleider Emile Roemer op het congres in Tilburg een heldere belofte. “Als progressief Nederland Rutte uit het Torentje wil, dan moeten we vooraf eerlijk en duidelijk zijn”, oreerde de partijleider. “Wij spreken vandaag met elkaar af: aan een kabinet met de VVD doet de SP niet mee.” Op verkiezingsavond zou blijken dat Roemer met deze uitspraak de twee grootste partijen van het land opzij heeft gezet. Al eerder sloot hij de PVV uit van samenwerking.
Nu, drie maanden na de verkiezingen, is die VVD-blokkade de socialisten fataal geworden. Informateur Herman Tjeenk Willink gooide deze week de deur dicht voor alle coalitievarianten waar de SP deel van uitmaakt. De door Roemer gedroomde centrum-linkse variant (CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA met ChristenUnie, Partij voor de Dieren of 50Plus) noemde Tjeenk Willink donderdag ‘getalsmatig niet stabiel’.
De leider van het CDA, die in dit scenario premier zou moeten worden, sprak twee weken geleden gekscherend over ‘Buma en de Zeven Dwergen’. Met andere woorden: dit sprookje leeft alleen voort in het hoofd van Roemer.
Daarmee staat de SP na 23 jaar in de Tweede Kamer opnieuw buitenspel, en dat tijdens een formatie waarin er meer dan ooit naar de socialisten werd gelonkt. Bij elke impasse riepen VVD, CDA en D66 de SP op te komen praten bij de informateur.
Om de drempel voor Roemer te verlagen, opperde Pechtold vorige maand zelfs om desnoods met de SP én de PvdA om tafel te gaan zitten. Daarbij zal enig opportunisme hebben meegespeeld: bij elke afwijzing konden de drie partijen Roemer weer verwijten weg te lopen voor de macht.
Hoe het ook zij: door gesprekken met VVD, CDA en D66 te blijven weigeren, heeft Roemer de kans laten liggen dichter bij een kabinet te komen dan voorganger Jan Marijnissen in 2006. Marijnissen mocht toen na zijn monsterzege (van 9 naar 25 zetels) bij de informateur aanschuiven voor een paar gesprekken met CDA en PvdA, maar na het uitwisselen van beleefdheden, kon de voorman weer vertrekken.
Uiteindelijk completeerde de ChristenUnie het vierde kabinet-Balkenende. Die snelle afwijzing van PvdA-leider Wouter Bos is binnen de SP nog altijd een open wond; de socialisten zien er een van de vele bewijzen in dat linkse principes bij de PvdA niet veilig zijn.
Openlijke kritiek op de politieke koers van de SP is zeldzaam – de partij kent een ijzeren discipline – maar niet helemaal afwezig. Eric Smaling, voormalig Tweede Kamerlid en senator namens de SP, begrijpt Roemers voorkeur voor een centrum-links kabinet. “Die heb ik ook. Een neoliberale koers, dat moeten we niet willen. Daarom snapte ik ook goed onze opstelling tijdens de campagne.” Tegelijk ziet Smaling nog wel mogelijkheden om aan de onderhandelingstafel te belanden. “We kunnen nu twee dingen doen: die oppositierol accepteren of onze positie alsnog heroverwegen.”
Ga terug naar de leden
Smaling heeft de partij een voorstel gedaan: ga terug naar de leden om te praten over de formatie. “De SP kan een ledenraad uitschrijven of een congresje organiseren. Dat is dé manier voor Roemer om een mandaat te vragen voor eventuele coalitiegesprekken.” De partij moet, vindt hij, ‘op enig moment pragmatisch zijn’. “Er zit nu niet echt veel schot in de formatie. En kijk naar Amsterdam. Daar werkt de SP nauw samen met de VVD en heeft de coalitie het beleid aardig op de rails.”
Roemer heeft meermaals verklaard dat hij er voor past ‘de scherpe randjes’ van een rechts kabinet af te schaven. Dat is volgens de partijleider het maximaal haalbare als de SP zich aansluit bij VVD, CDA en D66.
Smaling denkt dat er voor de socialisten meer te winnen valt dan dat. De partij zou bij de formatiegesprekken in moeten zetten op een lager eigen risico in de zorg, verhoging van het minimumloon, lagere AOW-leeftijd en huurverlaging. “Daarbij vinden de SP en het CDA elkaar in de aanpak van de krimpregio’s. En de SP en D66 wat betreft klimaatafspraken.” Smaling wil maar zeggen: een gesprek aan de formatietafel kan niet veel kwaad. De uitkomst hoeft niet hopeloos te zijn.
De voormalige parlementariër, die bij de verkiezingen op plek vijftien van de kandidatenlijst net achter het net viste, heeft vanuit de partij geen reactie ontvangen op zijn voorstel. “Dat hoeft ook niet”, betoogt Smaling. “Het was geheel vrijblijvend. Ik strooi af en toe met een adviesje. De SP mag ermee doen wat ze wil natuurlijk.”
Farshad Bashir maakte als SP-Tweede Kamerlid de formaties in 2010 en 2012 mee. Beide keren speelde de SP geen rol van betekenis. ‘Buitengewoon jammer’, noemt Bashir dat. “In het kabinet ben je in feite de kok die de gerechten bereidt. Als Kamerlid moet je maar afwachten welk eten je krijgt voorgeschoteld. Je kunt er hoogstens nog wat peper en zout op doen.”
Wat er deze formatie gebeurt, vertelt het oud-Kamerlid, “is een breuk met het verleden. Toen grepen we ook naast de macht, maar we sloten niet op voorhand de VVD uit, zoals nu.” Bashir zegt: “Roemer had op zijn minst met Rutte kunnen praten. De conclusie kan dan heel goed zijn dat er te weinig te halen valt, net als nu met GroenLinks is gebeurd. Maar waarom niet proberen? Rutte wil premier blijven. Daar zal hij ook een prijs voor moeten betalen. De SP had kunnen inzetten op de aanpak van belastingontwijking, op afschaffen van het eigen risico, op het verkleinen van de inkomensverschillen. Ik denk dat onze kiezers dat op prijs zouden stellen. En wie weet valt er op miraculeuze wijze toch veel binnen te slepen.”
Verbaasd
Sharon Gesthuizen, het in maart vertrokken Kamerlid dat eind 2015 de strijd om het partijvoorzitterschap verloor van Ron Meyer, vertelde onlangs bij tv-programma ‘Pauw’ dat ze er van had opgekeken toen Roemer de VVD op voorhand blokkeerde. “Ik was daar wel verbaasd over, omdat we de VVD in het verleden niet heel nadrukkelijk hebben uitgesloten. Sterker nog: in 2012 is er nog gezegd dat we in principe over alles met bijna alle partijen konden praten. Ook met de VVD.”
Rik Janssen, die als SP-gedeputeerde in Zuid-Holland al sinds 2011 met de VVD bestuurt, vindt de keuze om de VVD landelijk uit te sluiten juist ‘buitengewoon verstandig’. “Hebben wij iets te zoeken in een kabinet met de VVD? Nee. In de provincie heb je het over wat meer asfalt of wat meer ov en sluit je een compromis. Landelijk gaat het om het collectief versus zoek het zelf maar uit. Die verschillen zijn te groot. Als we zouden aanschuiven, wordt het kruimelwerk. We gaan niet alles overboord gooien om alsjeblieft te mogen meebesturen. Ik ben ervan overtuigd dat we op termijn gaan regeren, maar dit was niet het moment.”
Zo staan Roemer en zijn dertien fractiegenoten nu definitief aan de zijlijn, wederom veroordeeld tot de oppositie. Dat kun je zien als tragisch nu de partij voor het eerst in haar geschiedenis meer zetels bezet dan de eeuwige rivaal, de PvdA. Die moest haar samenwerking met de VVD bekopen met een historisch verlies van 29 zetels en zit nu in de plenaire zaal áchter de SP. Maar zo somber zal Roemer de situatie niet aan zijn achterban uitleggen.
Weliswaar heeft de PvdA met haar negen zetels vooralsnog een steviger onderhandelingspositie in de formatie weten te bedingen dan de SP, Roemer zal erop wijzen dat hij zijn belofte niet met de VVD in zee te gaan – met alle electorale risico’s van dien – is nagekomen. Daarmee heeft hij ‘het kroonjuweel van de SP’, zoals Marijnissen dat in 2006 noemde, in ere gehouden: de geloofwaardigheid van de partij.
VK 22.05.2017 Een speciale commissie van de Socialistische Partij die was aangesteld om te onderzoeken hoe leden meer inspraak kunnen krijgen, heeft haar opdracht teruggegeven. Een optie was dat elk lid een stem zou krijgen. Het bestuur voelde daar niet voor. Drie van de vier leden vonden dat de partijtop zijn eigen voorkeur opdrong. Zij hebben daarom vorige week hun werk gestaakt.
Vernieuwing van de partijdemocratie was een van de belangrijkste twistpunten in de voorzittersstrijd tussen Ron Meyer en tegenstrever Sharon Gesthuizen in het najaar van 2015. De partijstatuten schrijven voor dat lokale afdelingen per vijftig leden één afgevaardigde (met één stem) naar het congres mogen sturen.
Toenmalig Tweede Kamerlid Gesthuizen voerde campagne voor het voorzitterschap met de slogan: ‘One man, one woman, one vote.’ Ieder lid verdiende een eigen stem, vond zij.
Vakbondsman Meyer won met 60 procent van de (afgevaardigde) stemmen en nam het stokje over van Jan Marijnissen, die na 27 jaar afscheid nam als voorzitter. De discussie die Gesthuizen had aangezwengeld werd in de partij voortgezet, er werd een commissie voor in het leven geroepen. Die bestond uit drie lokale voorzitters en algemeen secretaris Hans van Heijningen.
Zij waren van plan in gesprek met lokale afdelingen meerdere varianten uit te werken, van stemrecht voor iedereen tot verschillende vormen van getrapte democratie. ‘We zijn op weg naar een kleine revolutie’, rapporteerde commissielid Tjitske Hoekstra in september vorig jaar nog aan de partijraad.
‘Stemmen vanaf de bank’
Waar de voorkeur van de partijtop precies ligt is niet duidelijk.
Daar bleek al dat ‘stemmen vanaf de bank, inspraak van leden van achter de computer zonder enige verdere betrokkenheid, grote weerstand opriep bij een deel van de afdelingsvoorzitters. Een ‘drempel’ bleef volgens hen noodzakelijk, zodat het stemrecht beperkt blijft tot actieve leden. Enkele andere lokale voorzitters herhaalden juist Gesthuizens inzet: ieder lid een stem. De discussie mondde uit in het verzoek aan de commissie om haar werk voort te zetten en op een volgende partijraad te beslissen.
Dat liep spaak. Het dagelijks bestuur, met daarin onder anderen Ron Meyer en Hans van Heijningen, vroeg de commissie onlangs slechts één variant uit te werken. Drie van de vier commissieleden bedankten daarvoor. Waar de voorkeur van de partijtop precies ligt, is niet duidelijk, wel dat het principe van de getrapte democratie goeddeels overeind blijft. De commissieleden bevestigen dat ze hun werk hebben gestaakt, maar verwijzen voor commentaar door naar voorzitter Meyer en Van Heijningen.
‘Storm in glas water’
Het is niet gek dat het dagelijks bestuur zegt: wij geloven in deze richting, aldus Partijvoorzitter Meyer.
Volgens Van Heijningen beperkte de onenigheid zich tot de taakverdeling: ‘Het was een misverstand over wie, wat, wanneer.’ Van een groot inhoudelijk meningsverschil is volgens hem geen sprake. ‘In de discussie over evaluatie zijn door het bestuur dingen ingebracht waarvan mensen in de commissie zeggen: dit komt niet van onderaf en wij zijn niet degenen die de boodschap van het dagelijks bestuur verder gaan uitwerken.’ Hij noemt het conflict ‘een storm in een glas water’. ‘Zij maken een pas op de plaats en dat mogen ze doen.’
Partijvoorzitter Meyer vindt het ‘volstrekt logisch’ dat de partijtop een eigen voorstel inbracht. ‘Het is niet gek dat het dagelijks bestuur zegt: wij geloven in deze richting.’ Wat die richting is, wil Meyer nog niet zeggen. ‘Op de partijraad van juni komen we met een definitief voorstel uit het partijbestuur.’
Hij zegt dat het bestuur een ‘zeer weloverwogen en constructieve discussie’ heeft gevoerd en benadrukt dat het partijbestuur een brede vertegenwoordiging van de SP is. ‘In het partijbestuur zitten meer dan veertig mensen, van wie de helft uit het regiobestuur. Als je daar een goeie discussie hebt, dan wordt dat al breed gedragen in de partij.’
Trouw 12.05.2017 Nieuwe Kamerleden zoeken hun plek op het Binnenhof. Op wie moeten wij de komende jaren extra letten? Vandaag: Peter Kwint van de SP, bloedserieus socialist die met alle politieke kleuren overweg kan.
Peter Kwint moest even slikken na zijn maidenspeech over de werkdruk in het onderwijs. Niet vanwege de zenuwen – Kwint is een makkelijke prater – maar vanwege een mailtje van een gefrustreerde leraar die thuis had meegekeken en hoopt dat Kwint zijn woorden de komende jaren kan waarmaken. “Toen landde het gewicht van deze functie pas echt. Als volksvertegenwoordiger draag je de meest serieuze verantwoordelijkheid die er is.”
Die verantwoordelijkheid voelt Kwint (32) vanaf dag één. Na de verkiezingen was hij het eerste nieuwe Kamerlid dat schriftelijke vragen stelde aan het kabinet, het tweede dat een debat aanvroeg. Op de eerste SP-partijraad na zijn beëdiging trok hij zich terug in een kantoortje om vanachter zijn laptop nieuwe Kamervragen op te stellen, nu over dubieuze toelatingseisen op een middelbare school. Dat moest en zou die zaterdagmiddag gebeuren.
Zo bloedfanatiek als Kwint in zijn politieke werk is, zo is hij in alles. Of het nou gaat om vechtsport, Feyenoord aanmoedigen, lomp rondbeuken bij hardcore punk-concerten of twitteren, Kwint doet niets een klein beetje. Dat blijkt ook uit de tatoeage die onder zijn opgestroopte mouwen uitsteekt; die reikt van schouder tot elleboog. ‘Arise, my soul; and sing’, staat er, woorden van dichter E.E. Cummings die hem er blijvend aan herinneren te doen wat hij belangrijk vindt.
Talentenklasje
Het was oud-metselaar Adrie die Kwint een half leven geleden een belangrijk zetje richting de politiek gaf. Kwint leerde hem kennen in een woongroep voor zwaar gehandicapten in Sliedrecht waar hij als tiener een bijbaantje had als begeleider. Samen gingen ze naar Feyenoord, van een tweede tripje kwam het door de drukte op de werkvloer maar niet. “Ik vond het bizar dat zoiets simpels niet geregeld kon worden.”
Gecombineerd met zijn zorgen over de oorlogen in Irak en Afghanistan kwam Kwint bij de SP uit. Dat zijn dorp Bleskensgraaf, SGP-territorium, geen partijafdeling kende, was snel opgelost. Op zijn zeventiende werd hij voorzitter van de gloednieuwe afdeling Alblasserwaard. Zo speelde hij zich in de kijker van de SP-top, die hem tussen zijn studies politicologie en filosofie door via het talentenklasje en partijfuncties klaarstoomde voor het grote politieke werk.
Aan het Binnenhof kennen ze zijn verschijning dan ook al goed. In T-shirt, spijkerbroek en sneakers was Kwint als voorlichter jaren een vertrouwd gezicht naast partijleider Emile Roemer. De shirts heeft hij vervangen door overhemden, maar hij blijft zich casual kleden. “Ik wil daarmee geen groot maatschappelijk statement maken, het is gewoon wat ik draag omdat het lekker zit. Al vind ik het ook helemaal niet erg dat het niet-pakdragend deel van Nederland zo een plek heeft in de Kamer.”
Als gemeenteraadslid in Amsterdam ontdekte hij de afgelopen drie jaar dat ook het politieke handwerk hem ligt. “Me vastbijten in dossiers gaf me veel meer voldoening dan ik had verwacht. Als op de Wallen vijftig extra ramen kunnen openblijven, zijn dat wel vijftig mensen die niet hun baan verliezen. Of als mensen door meerdere armoederegelingen 150 euro extra in de maand te besteden hebben, merken ze dat écht.”
Na aanhoudende verzoeken van de partijtop kandideerde Kwint zich voor de Kamer, al wil de nummer acht van de fractie ‘zo weinig mogelijk’ in Den Haag zijn. “Ik wil zo concreet mogelijk met mensen in gesprek blijven. Ik ga regelmatig kennissen uit het onderwijs bij elkaar halen om te brainstormen over wat beter kan. Ik ken hen, zij verkopen mij geen bullshit zoals lobbyisten in Den Haag.”
Door zijn losse debatstijl vol flair, zijn brede netwerk en eerdere banen in de gehandicaptenzorg en pr-wereld (‘ik vond het wel gezond om maatschappelijke ervaring buiten de SP op te doen’) wil nog wel eens de indruk ontstaan dat Kwint een SP’er van het zeldzame, meer flexibele soort is. “Peter Kwint zoekt meer verbinding”, zei de Amsterdamse VVD-wethouder Eric van der Burg eens in de krant.
“Goed kunnen omgaan met mensen met een andere mening betekent nog niet per se dat je constructief bent”, zegt Kwint. “Stijl en toon worden bij mij nogal eens verward met de inhoud. Een VVD’er heeft me wel eens gevraagd: ‘Wat de SP van Europa vindt, dat vind jij toch niet echt?’ Jawel, natuurlijk vind ik dat ook!”
Vraag en antwoord;
Favoriete politieke boek?
“‘No Logo’ van Naomi Klein, helder boek over hoe het grote geld steeds meer macht krijgt.”
Beste premier ooit?
“Drees heeft met het opbouwen van de verzorgingsstaat meer impact gehad dan enige andere premier erna.”
Politieke hoogtepunt?
“De overwinning bij het referendum over de Europese Grondwet.”
Eigen politiek dieptepunt?
“Het vertrek van raadslid Maureen van der Pligt uit de Amsterdamse fractie. Daar was ik flink ziek van.”
Eerste politieke herinnering?
“Beelden op tv van de val van de Muur. Ik was vier of vijf, had geen idee wat er aan de hand was, maar ik voelde dat het heel groot en historisch was.”
Eerste keer gestemd?
“SP.”
Hobby buiten de politiek?
“Concerten bezoeken en vechtsport zoals kickboksen.”
Trouw 23.04.2017 Met het vertrek van Sharon Gesthuizen verstomt er opnieuw een tegengeluid binnen de SP. Verbitterd is ze niet, teleurgesteld wel. Vooral in de partijtop. ‘Iemand bij de enkels afzagen omdat ‘ie z’n mond opendoet. Houd daar eens mee op. Doe normaal.’
Voor ze gaat zitten, slaat Sharon Gesthuizen (41) midden in de koffiezaak nog wat stof van haar broek. Ze heeft net twee uur staan beeldhouwen in een atelier op een voormalig industrieterrein verderop in Den Haag. Maanden stond daar een blok marmer op haar te wachten. Nu ze afscheid heeft genomen als SP-Kamerlid, komt ze er eindelijk aan toe om het te vormen tot een massieve matroesjka. Een eerbetoon aan haar overleden moeder.
“Het klinkt heel gek voor een socialist, maar na tien jaar uit de staatsruif te zijn betaald, wilde ik mijn eigen broek wel weer ophouden”, zegt Gesthuizen over haar besluit zich niet opnieuw te kandideren voor de Kamer. Ze is na haar vertrek begonnen als voorzitter van de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang en in de raad van toezicht gestapt van kunstcentrum Stroom, dat over kunstwerken in de Haagse openbare ruimte gaat. Daarnaast heeft ze weer een eigen bedrijf opgericht, dat is in te huren voor advisering, toezicht en spreekbeurten en werkt ze aan een autobiografisch boek.
De SP verloor in maart als enige oppositiepartij. De Kamerfractie ging van vijftien naar veertien zetels. Hoe moet het nu verder?
“Volgens mij moet de partij een grondige analyse laten uitvoeren door bijvoorbeeld een externe commissie, maar die gaat er niet komen. We gaan gewoon verder met de volgende campagne, las ik: op een miljoen deuren kloppen. De vraag is of je dan niet bezig bent met met slow burn, of je machine dat wel gaat trekken. Al die vrijwilligers hebben zich al helemaal het leplazerus gewerkt.”
Waarom staat de partij niet open voor zo’n grondige evaluatie?
“Dat zit helaas niet in onze cultuur. Wij zijn niet zo’n open partij. Oud-partijleider Jan Marijnissen heeft twee jaar geleden gezegd dat hij vond dat je democratie ook kunt overdrijven. Dat is een analyse die helemaal de plank misslaat, want de SP wil juist alles democratiseren: de ziekenhuizen, de universiteiten en de bedrijven. Alles moet onder publieke controle. Het is totaal ongeloofwaardig dat je democratie in eigen gelederen kunt overdrijven.”
In de bijna elf jaar dat Gesthuizen Kamerlid was, ontwikkelde ze zich tot een kundig, populaire en onbevreesde volksvertegenwoordiger. In haar eerste jaar presenteerde ze een initiatiefwetsvoorstel om het aantal koopzondagen te beperken met een verrassende partner: de orthodox-christelijke SGP-voorman Bas van der Vlies. Een paar jaar later bracht ze zes uur in de cel door nadat ze zonder vergunning met actievoerende postbodes een doodskist door Den Haag droeg. Daarnaast was ze was een van de weinige vaste gezichten in de roerige Kamercommissie asiel- en vreemdelingenzaken.
Gesthuizen trok zich als politicus niet alleen het lot van vluchtelingen en postbodes aan, ook dat van haar partij de SP. Ze kandideerde zich twee jaar geleden volkomen onverwacht voor het partijvoorzitterschap. Partijoprichter Jan Marijnissen had aangekondigd na meer dan 25 jaar de voorzittershamer neer te leggen. Ze was niet Marijnissens ‘protegé’, zei Gesthuizen er meteen bij. Daarvoor was haar agenda voor meer openheid, inspraak en verbreding in de partij ook te radicaal. Het partijbestuur, toen nog onder leiding van Marijnissen, wees FNV-campagneleider Ron Meyer aan als voorkeurskandidaat. Hij won.
Tegen de verwachtingen in wist Gesthuizen haar stempel op de eerste echte leiderschapsverkiezing binnen de SP te drukken. Ze ontwikkelde zich van ongevaarlijke outsider tot een serieuze kanshebber en kreeg op het congres uiteindelijk 41 procent van de stemmen. Daarmee maakte ze zichtbaar dat een aanzienlijk deel van de partij openstaat voor vernieuwing en verandering en de partijlijn niet langer voor zoete koek wil slikken.
Tot die zomer van 2015 had Gesthuizen nooit blijk gegeven van bestuurlijke ambities binnen de partij, maar ze vond het tijd, zegt ze nu ze voor het eerst uitgebreid terugblikt.
“Ik vond het mijn plicht om als werknemer van de partij, en ook gewoon als volksvertegenwoordiger die actief bijdraagt aan de democratie, te zeggen hoe ik denk dat het anders kan in de partij. Toen ik me kandideerde, was ik bijna tien jaar volksvertegenwoordiger. Dat schept verplichtingen. Als het anders kan, zeg het dan. Dat moet.”
Was er destijds een directe aanleiding om mee te doen aan de verkiezing?
“Nee, het was een proces. Na elf jaar bij de partij had ik wel een goed beeld. Ik vond het heel bizar dat er altijd een bestuursverkiezing was die geen verkiezing was. De inner circle bepaalt welke personen wel en niet in het bestuur komen. Ik vond het bestuur te belangrijk om dat nog langer zonder slag of stoot zo gekozen te laten worden. Ik vond dat er wat te kiezen moest zijn. Er is veel te veel consensus binnen de partij.”
Hoe vindt u dat uw kandidatuur is ontvangen door de partijtop?
“Ik weet vrij zeker dat de partijtop er niet op zat te wachten. Dat zag je wel aan de angst die Jan Marijnissen voordien heeft uitgesproken in de krant. Hij wees erop hoe de VVD is gespleten door de strijd tussen Mark Rutte en Rita Verdonk. Hij hield zijn hart vast.”
Marijnissen noemde uw Kamerervaring ‘volstrekt irrelevant’ voor het voorzitterschap, Meyer zei dat de SP niet op een politica als voorzitter zat te wachten. Hoe keek u daarnaar?
“Als Marijnissen, zeer geliefd binnen de partij, zoiets zegt, is dat natuurlijk een duidelijk stemadvies. Het zegt mij vooral dat hij en Meyer een negatieve campagne aan het voeren waren. Ik had ook kunnen zeggen – dat heb ik niet gedaan – dat de partij niet zit te wachten op iemand vanuit de vakbond die gewend is campagne te voeren voor een eendimensionaal verhaal. Want als je dat doet, gaat je dat in verkiezingstijd geen winst opleveren.”
Dergelijke stekelige reacties van prominenten als Marijnissen illustreerden ook uw kritiek op de SP als gesloten, onwrikbaar bolwerk.
“Nu doe je het weer, dacht ik dan. Nu doe je het weer. Je zaagt iemand bij z’n enkels af omdat die z’n mond opendoet. Houd daar eens mee op. Doe normaal. Ik heb me wel een breekijzer gevoeld, ja. Ik was er ook wel de goede persoon voor, want ik had ervaring en genoot enige bekendheid als Kamerlid. Zo iemand blaas je niet zomaar omver. Persoonlijk niet, maar ook niet omdat dat gewoon niet kan. Je kunt niet een van je Kamerleden die in de Kamer op de tweede rij net achter Emile Roemer zit een kopje kleiner maken.”
Vindt u dat u een eerlijke kans heeft gehad?
“Van de leden wel. Die waren oprecht benieuwd, wilden de dialoog aangaan en zelf een afweging maken. Alleen jammer dat er dan maar negenhonderd mensen naar zo’n congres mogen (per vijftig leden mocht één afgevaardigde stemmen. Gesthuizen vindt dat elk lid moet kunnen stemmen, red.).
“Dat heeft Ron natuurlijk wel geholpen. Alle leden van het partijbestuur hebben stemrecht en het bestuur was voor Ron. Dan heb je het al over tientallen mensen. Uiteindelijk hadden er maar tachtig mensen anders moeten stemmen voor een andere uitslag.”
Het lijkt niet echt te boteren tussen Marijnissen en u.
“Hij stond me wel samen met de fractie met bloemen op te wachten toen ik uit de cel mocht na die demonstratie met de postbodes. Dat was ontroerend. Ik heb ook heel veel geleerd van mensen zoals hij die lang in de SP rondlopen. Maar ik vond de politieke analyses van Jan Marijnissen twintig jaar geleden een stuk sterker dan nu.”
Zoals?
“Ik zag het rondom de Tweede Kamerverkiezingen weer. Ik was het hartgrondig oneens met zijn analyse dat de verkiezingsuitslag laat zien dat de jeugd van tegenwoordig asociaal is. Er heeft ook een heel grote groep progressieve jongeren op GroenLinks en D66 gestemd. Niks volksmentaliteitsverandering. Mensen zijn juist superbetrokken, maar wel internationaler georiënteerd. De Nacht van de Vluchteling bestond in de jaren zestig en zeventig niet en naar Giro 555 voor de hongersnood in Afrika ging echt een gigantisch bedrag.
“Of neem zijn geouwehoer op Facebook laatst. (‘Wel fijn als ook de Turkse Nederlanders Nederlands gebruiken in plaats van Turks. We zijn hier in Nederland!’, schreef Marijnissen onder Turkse felicitaties aan het nieuwe SP-Kamerlid Cem Lacin, red.). Je kunt ook gewoon vragen: ‘Goh, kan iemand hier misschien even iets vertalen want ik spreek geen Turks’. Of: ‘Hoe werkt Google Translate eigenlijk?’
“Als je dat zo als directief stelt, mis je volgens mij de maatschappelijke ontwikkelingen waar we op dit moment in zitten. Het is een tijd van polarisatie. Daar hebben politici baat bij, maar uiteindelijk is de burger de gebeten hond, want de volgende dag moet iedereen wel weer met elkaar in de rij staan bij de kassa.”
Nog geen halfjaar nadat u de strijd verloor, maakte u bekend zich niet opnieuw te kandideren voor de Tweede Kamer. Waarom?
“Wat een belangrijke rol heeft gespeeld, is de tweeslachtige opstelling van de partijtop in de vluchtelingencrisis. We helpen vluchtelingen, maar naar buiten toe willen we ons niet profileren als een partij die vluchtelingen met open armen ontvangt. Het bestuur durfde het pas medio 2016 aan om een partijkrantje met ons positieve vluchtelingenstandpunt te verspreiden. Toen was het te laat. De crisis was voorbij. Ik vind dat we op dat punt niet onze verantwoordelijkheid hebben genomen. We hebben in de fractie herhaaldelijk afgesproken dat we de deuren niet sluiten voor vluchtelingen. Emile was me altijd tot grote steun als het hierom ging. De leden hebben ons nooit teruggefloten. Dan moeten we dat standpunt ook uitleggen in de wijken. Van het partijbestuur mag het kennelijk een onsje minder. Dat is niet mijn visie.”
Het kan u toch niet verrassen dat uw partij worstelt met het thema migratie?
“Voor de partijtop is het een worsteling, niet voor onze leden. In 2015 koos een groter deel van de SP-stemmers voor Jesse Klaver dan Geert Wilders als politicus van het jaar. Als de SP ervoor kiest om dicht tegen kiezers die tegen de asielstroom zijn aan te zitten in de hoop PVV-stemmers terug te winnen, loopt de partij echt het risico een groot deel van haar kiezers kwijt te raken. En ik weet ook zeker dat dat is gebeurd bij de afgelopen verkiezingen.”
Luistert het partijbestuur genoeg naar ‘uw’ 41 procent?
“Die 41 procent is al geen 41 procent meer denk ik. Er zijn mensen opgestapt die voor een opener partij waren en het afgelopen jaar zijn teleurgesteld. Maar ja, ik kan toch ook niet van mijn ‘opponent’ verwachten dat hij vooral met mijn agenda aan de slag gaat? Nee, hij heeft er niets mee gedaan. Hij heeft niet voor verbreding gezorgd. We hebben juist gefocust op dat zorgfonds.”
Blijft u SP-lid?
“Ja. Maar dat wil niet zeggen dat ik direct weer van alles ga doen. Ik ben juist bezig met andere nieuwe dingen en dat vind ik hartstikke leuk. Ik ben blij dat ik vanochtend twee uur heb kunnen beeldhouwen.”
Sharon Gesthuizen (Nijmegen, 1976) groeide op in Millingen aan de Rijn als dochter van een scheepswerker en een schoonmaakster.
Na het gymnasium studeerde ze een paar jaar Engels en rechten, daarna vond ze haar plek op de kunstacademie in Arnhem.
Ze begon een foto- en videoproductiebedrijf. Toen de commissie-Dijkstal in 2004 voorstelde de ministerssalarissen te verhogen, werd ze lid van de SP. In 2006 werd ze gekozen als raadslid in Haarlem. Een halfjaar later belandde ze in de Tweede Kamer.
Daar hield ze zich elf jaar bezig met economische zaken, justitie en asielzaken. Sharon Gesthuizen heeft een vriend en een dochter en woont in Den Haag.
Telegraaf 26.03.2017 Veerle Slegers, die voor de SP in de gemeenteraad van Tilburg en in de Provinciale Staten van Noord-Brabant heeft gezeten, stapt uit de partij. Dat meldt het Brabants Dagblad. Slegers is boos op voormalig partijleider Jan Marijnissen. Die had kersvers SP-Kamerlid Cem Laçin terechtgewezen omdat hij op Facebook communiceerde in het Turks.
Slegers heeft een foto op Twitter gezet, waarop haar hond zijn tanden zet in haar ledenpas. “Solidaire wereldburgers en een toenemend xenofobe nationalistische conservatieve partij gaan niet samen”, zegt Slegers. Ze voegt er aan toe: “Facebook is persoonlijk, tweetaligheid is bovendien een feit, je kunt er prima mee functioneren.”
Slegers lag al langer overhoop met de partij, onder meer over de verplichte afdracht van salaris en over de kandidatenlijst voor de Kamerverkiezingen.
Opgezegd. Solidaire wereldburgers en een toenemend xenofobe nationalistische conservatieve partij gaan niet samen.pic.twitter.com/D7aQ87PlMv
Telegraaf 26.03.2017 Een felle opmerking van voormalig SP-leider Jan Marijnissen over Turks spreken in Nederland leidt tot heibel binnen zijn partij. Marijnissen stoort zich eraan dat mensen het nieuwe SP-Kamerlid Cem Lacin op diens Facebookpagina in het Turks feliciteerden met zijn aanstelling. „Wel fijn als ook de Turkse Nederlanders Nederlands gebruiken in plaats van Turks. We zijn hier in Nederland!”, plaatste de SP-prominent onder de Turkse teksten.
Van het Zoetermeerse SP-raadslid Lennart Feijen kreeg Marijnissen een uitbrander. „Ik zie niet in waarom dat relevant is, Jan? Mensen mogen zelf kiezen in welke taal ze hem feliciteren, of dat nu Nederlands, Fries, Engels of Turks is. Je maakt problemen die er niet zijn.” Ook SP-raadslid Josine Strörman uit Rotterdam schoot uit haar slof. „Wat een ontzettend lullige opmerking, Jan. Bizar gewoon.”
Bij WNL op Zondag reageerde SP-Kamerlid Lillian Marijnissen, de dochter van Jan Marijnissen, ietwat gegeneerd. Ze zei dat ze vond dat wat volksvertegenwoordigers in het openbaar kenbaar maken „voor iedereen te volgen” moet zijn. „Maar ik ga niet over wat iemand op Facebook zegt.”
Trouw 25.03.2017 Na een omvangrijke campagne die veel energie kostte en geen extra zetels opleverde, kwam de SP-partijraad zaterdag bijeen. De meningen verschillen over hoe de partij in de toekomst weer meer mensen voor zich kan winnen.
Er gaan bloemen rond en er klinkt geregeld applaus, maar naast de vreugde over de veertien behaalde zetels leven er anderhalve week na de verkiezingen vooral veel zorgen en frustraties op de partijraad in Amersfoort. De hoofdpijnvraag: hoe kan het toch dat de SP, de afgelopen jaren de grootste oppositiepartij in de Tweede Kamer, als enige oppositiepartij niet van de nederlaag van de coalitie heeft geprofiteerd?
“Ik moet bekennen dat het resultaat mij een dubbel gevoel geeft”, begint partijleider Emile Roemer tegenover de afgevaardigden van de lokale afdelingen. “Velen hadden ons en mij al helemaal afgeschreven toen we in december op tien zetels stonden, maar we zijn stabiel gebleven in instabiele tijden. Tegelijkertijd hebben we niet geprofiteerd van het verlies van het kabinet. Dat doet pijn.”
Verontrustend
Met een teruggang van vijftien naar veertien zetels is het verlies voor de SP beperkt, maar de achterliggende cijfers zijn verontrustend, constateert Roemer. Onder jongeren en hoogopgeleiden scoorde de partij beroerd, alsook in de grote steden. “Daar moeten we mee aan de slag”, zegt de SP-voorman in de grote zaal van partijkantoor De Moed. “Sympathie van mensen krijgen is één ding, ze meenemen aan de arm is een tweede.”
Bijna veertig partijleden melden zich daarna bij de microfoon om hun commentaar te geven op de campagne. Ze prijzen de inzet van alle SP’ers, het belteam en de ‘klop-app’ waarmee ze gesprekken aan de deur kunnen registreren, om na de komma met kritiek te komen, soms ongebruikelijk stevig. Afdelingshoofden klagen dat de campagne te eenzijdig gericht was op zorg, te negatief, te agressief en te onherkenbaar door de roze-gele in plaats van tomaatrode posters – en dan verbleekten ze ook nog snel.
Hardste woorden
De hardste woorden komen echter van een afwezige partijprominent: Harry van Bommel, net Kamerlid af. De campagne is veel te veel gegaan over een op te richten nationaal zorgfonds, stelt hij die dag in een afscheidsinterview met de Volkskrant. De ‘peperdure campagne’ heeft ‘niet het gewenste resultaat gehad, dat kun je volgens mij objectief vaststellen’.
Volgens Van Bommel is het niet alleen bij de PvdA tijd voor bezinning, óók bij de SP. Hij zou graag zien dat een commissie ‘van een afstand’ uitzoekt waarom de partij niet van de PvdA-decimering heeft geprofiteerd. “We moeten onszelf de vraag stellen: waartoe zijn wij op aarde? Dat hoeft niet zoals bij de PvdA te leiden tot een rapport dat neerkomt op: weg met ons.” Farshad Bashir en Tjitske Siderius, ook net weg als Kamerlid, delen het interview op sociale media. ‘Rake analyse’, schrijft Siderius erbij.
Op de partijraad krijgen de ideeën van Van Bommel bijval. Met hem vinden meer leden dat de partij zich groener moet profileren, meer naar jongerenthema’s moet kijken en dat de campagne zich op meer had moeten richten dan de zorg. SP’ers uit onder meer Nijmegen, Leiden, Wageningen, Nuenen, Waterland en Stichtse Vecht pleiten ervoor. Meerdere leden verhalen over SP-stemmers die op straat vertelden naar de Partij voor de Dieren uit te wijken.
“We moeten niet doen alsof zoveel focus op zorg niets heeft opgeleverd: we stonden met tienduizend mensen op het Malieveld”, houdt partijvoorzitter Ron Meyer de critici voor. “Tel ook je zegeningen”, voegt Roemer toe. “Partijen die eerder het eigen risico hebben verhoogd, zeggen nu dat ze dat willen afschaffen. Dat kunnen wij gewoon op onze conto schrijven. We moeten niet zeuren, maar werken. We oogsten wat we gezaaid hebben en dat staat voor veertien zetels. Aan ons de taak om nog meer te zaaien.”
Afgesproken wordt dat de ruim honderdvijftig partijafdelingen hun aanbevelingen de komende tijd op papier zetten – ‘dat lijkt mij een prima commissie’, zegt Meyer – waarna het partijbestuur zich erover zal buigen. Ondertussen hebben de socialisten hun volgende campagne alweer afgetrapt. Het doel: binnen een jaar een miljoen mensen bereiken in de buurten. Als het plan uit Meyers koker die middag in stemming komt, zijn hooguit vijf leden tegen.
VK 25.03.2017 ‘We oogsten wat we gezaaid hebben en dat staat voor veertien zetels.’ SP-leider Emile Roemer geeft op de partijraad in Amersfoort de aftrap voor de evaluatie van de verkiezingen. De linkse concurrent de PvdA verloor 29 zetels, de SP wist daar niet van te profiteren maar leverde ook een zetel in. Roemer heeft er ‘een dubbel gevoel’ aan overgehouden, en met hem veel partijgenoten, zo blijkt vandaag.
Het partijbestuur, de nieuwe Kamerfractie en de vertegenwoordigers van de lokale afdelingen zitten opeengepakt in een warme zaal in partijkantoor De Moed. Applaus is er voor Roemer, die – ‘vriend en vijand beaamt dat’ – goed presteerde in de verkiezingsdebatten. Applaus is er ook voor Henk van Gerven en Eric Smaling, twee ervaren Kamerleden die afvielen omdat ze op plek vijftien en zeventien stonden.
Maar dan volgt de kritiek. De afdelingsvoorzitters staan in rijen opgesteld achter de microfoons aan weerszijden van de zaal. Ze zijn trots op de inspanning van de leden, complimenteus ook naar het bestuur, te spreken over de strakke organisatie die de nieuwe partijvoorzitter Ron Meyer heeft opgezet. Toch stelde het resultaat teleur. Om en om richten ze hun pijlen op de campagne.
De focus was te beperkt, klinkt het vaak. Het Nationaal Zorgfonds overschaduwde andere SP-thema’s. Jongeren kozen voor GroenLinks of de Partij voor de Dieren omdat een verhaal over duurzaamheid ontbrak. Migranten vertrokken naar Denk. Waarom was het huurbeleid geen speerpunt? Had racisme en discriminatie niet hoger op de agenda gemoeten?
Jongeren houden niet van gezeur. We moeten blijven strijden tegen neoliberalisme, maar af en toe een positieve actie zou goed zijn, aldus Europarlementariër Dennis de Jong.
Een brede analyse is nodig, stelt Kamerlid Sadet Karabulut. ‘Hoe worden wij die brede linkse beweging?’ Europarlementariër Dennis de Jong pleit voor een positiever verhaal om meer jonge kiezers aan te trekken. ‘Jongeren houden niet van gezeur. We moeten blijven strijden tegen neoliberalisme, maar af en toe een positieve actie zou goed zijn.’
Bas Smouter uit Nuenen heeft op zijn trouwdag zijn vrouw thuis achtergelaten om naar de partij te gaan. ‘Het voelt alsof ik ook met de SP ben getrouwd.’ Hij stelt voor om een extern bureau in te huren om ‘grondig onderzoek’ te doen. De suggestie wordt met verontwaardigd geroezemoes ontvangen. Daan Brandenbarg uit Groningen maakt er korte metten mee. ‘Het partijbestuur heeft aan de afdelingen gevraagd om te evalueren, honderdvijftig afdelingen vormen de beste commissie.’
Poster
Ook oud-Kamerlid Harry van Bommel – woensdag nam hij na bijna negentien jaar afscheid – pleitte vandaag in de Volkskrant voor een commissie ‘met enige afstand’ die het verlies van de SP en van links als geheel zou moeten onderzoeken. Iedereen wil evalueren, maar de stemming in Amersfoort is dat de partij dat heel goed zelf kan. Bovendien had Van Bommel naar de partijraad moeten komen in plaats van kritiek te uiten via de krant.
Klachten zijn er in Amersfoort ook over praktische zaken. Het SP-logo stond zo klein op de poster dat de kiezer er wellicht overheen keek. Een lid: ‘Mensen dachten dat onze poster over de AOW van de ouderenpartij was.’ En waarom stond Roemer er niet op? ‘Iedereen kent Emile en hij ziet er best goed uit.’ Een ander had vragen gekregen over de slogan ‘Pak de macht’. ‘Mensen begrepen het niet. Ze zeiden: ‘Jullie zijn toch al groot?” Kritiek op elkaar is er ook. ‘We moeten ophouden met elkaar te ondermijnen op Facebook’, zegt een afdelingshoofd. Ze krijgt instemmend applaus.
When you’re hot you’re hot and when you’re not, you’re not, aldus Partijvoorzitter Meyer.
De SP gaat de komende maanden kritisch naar zichzelf kijken, maar een externe commissie komt er voorlopig niet aan te pas. Op basis van input van de afdelingen maakt het partijbestuur een analyse. Deze zal onderwerp van gesprek zijn bij een volgende partijraad in juni.
Intussen gaat de blik weer richting de toekomst, volgend jaar zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Partijvoorzitter Meyer wil de buurten in om ‘één miljoen mensen te spreken’. Hij gelooft namelijk: ‘when you’re hot you’re hot and when you’re not, you’re not.’ GroenLinks was hot deze campagne en haalde ook veertien zetels. Stel je eens voor hoe groot de SP kan worden als ze hot is. ‘Dit is onze basis, met rugwind kunnen wij nog veel groter worden.’
Telegraaf 25.03.2017 De SP steekt voor het eerst na de teleurstellende verkiezingsuitslag de hand in eigen boezem. Volgens partijleider Emile Roemer is er tijdens de campagne te weinig voetenwerk verricht en zijn daardoor te weinig mensen bereikt, vooral jongeren en hoger opgeleiden.
Daags na de verkiezingen werd het resultaat van veertien zetels voor de SP (voordien vijftien) nog uitgebreid gevierd. Er was taart voor de fractie en benadrukt werd dat de partij er in december in de peilingen beroerder voor stond dan de uiteindelijk bereikte uitslag.
Inmiddels vallen er bij de partij andere geluiden te horen. „We oogstten wat we gezaaid hebben en dat is veertien zetels. Daar moeten we iets aan doen. We moeten méér zaaien”, adviseert Roemer de achterban.
De SP-voorman deed zijn uitspraken tijdens een partijraad in Amersfoort. Een diepere analyse van het summiere resultaat volgt nog, liet hij weten.
Ondanks de leegloop bij de PvdA kromp de SP tijdens de verkiezingen. „We hadden natuurlijk op méér zetels gehoopt”, erkent ook politicus Henk van Gerven die vanwege dit resultaat een Kamerzetel misloopt.
Na de toespraak van Roemer kregen afgevaardigden van SP-afdelingen de kans om hun visie te geven op de campagne en de verkiezingen. Veelgehoord is de kritiek dat de partij zich te veel op één onderwerp heeft gefocust: de zorg.
Volgens de aanwezigen had de partij meer jongeren kunnen trekken door ook in te zetten op klimaat en het terugbrengen van de studiebeurs. Een andere inspreker vond het raar dat zijn partij in de reclameblokken rondom de grote verkiezingsdebatten op televisie te weinig zichtbaar was. Ook was er kritiek op de nieuwe campagnekleuren van de SP. Het tomaatrood werd dit jaar aangevuld met knal roze en fel geel. „Mensen herkenden ons niet op straat.”
Elsevier 25.03.2017 Het verkiezingsresultaat van de SP (veertien zetels) werd op de avond van 15 maart en de dagen daarna nog gevierd als overwinning. Nu kijkt de partij toch kritisch naar wat er misging: de SP verloor een zetel en profiteerde niet van het verlies van de PvdA.
Volgens SP-coryfee Jan Marijnissen is het duidelijk: de partij was niet zichtbaar genoeg. Partijleider Emile Roemer lijkt het daarmee eens te zijn: ‘We oogstten wat we gezaaid hebben – veertien zetels. Daar moeten we iets aan doen. We moeten meer zaaien.’
Tijdens het partijcongres dit weekend steekt de SP dan ook de hand in eigen boezem. In het verleden kreeg Roemer forse kritiek over zijn leiderschap, ook van binnen de partij. Het is Roemer nog niet gelukt zijn partij boven de 15 zetels te krijgen, maar zijn positie is niet in gevaar.
Nieuw team, nieuwe mogelijkheden?
Wel lijkt de partij volop in te zetten op Lilian Marijnissen, de dochter van de voormalige partijvoorzitter. Marijnissen stond op nummer drie op de lijst en wordt als Kamerlid – samen met Nine Kooijman – verantwoordelijk voor de zorg, misschien wel het belangrijkste thema van de SP. Renske Leijten, de nummer twee van de lijst die een stuk minder voorkeursstemmen ontving dan Marijnissen, is woordvoerder financiën en de EU.
De focus op de zorg tijdens de campagne wordt overigens genoemd als belangrijk verbeterpunt: de campagne zou te eenzijdig zijn geweest. Daarnaast was de SP volgens partijleden niet herkenbaar genoeg tijdens de campagne. Zo werd het vertrouwde rood van de tomaat van de SP vervangen door felroze en -geel.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
VK 25.03.2017 De SP heeft een fout gemaakt in de verkiezingscampagne door de focus te leggen op het Nationaal Zorgfonds. Dat zegt partijcoryfee Harry van Bommel, die deze week na 19 jaar Tweede Kamerlidmaatschap afzwaaide, in een interview met de Volkskrant.
Van Bommel uit zijn kritiek voorafgaand aan de partijraad van de SP in Amersfoort. Daar kan de partij na de teleurstellende verkiezingsuitslag (van 15 naar 14 zetels) niet doen alsof er niets aan de hand is, vindt Van Bommel.
‘Je kunt feitelijk constateren dat wij niet het alternatief zijn gebleken voor mensen die teleurgesteld waren in de PvdA’, aldus Van Bommel. ‘Waarom hebben wij geen nieuwe kiezers bereikt? Waarom hebben jongeren niet voor de SP gekozen?’ Hij hoopt dat de partij zichzelf fundamentele vragen durft te stellen: ‘Waartoe zijn wij nog op aarde?’
Wij zijn niet het alternatief gebleken voor mensen die teleurgesteld waren in de PvdA, aldus Van Bommel.
Van Bommel vindt dat de SP kwetsbaar werd door het voortdurend te hebben over het Zorgfonds. ‘Er kwam veel kritiek op: kan het wel, kan het niet, deugt de financiering? Andere onderwerpen kregen te weinig aandacht. Het huurbeleid, de stijgende huren, het verdwijnen van sociale woningbouw, dat gaat heel veel mensen direct aan. We hebben fantastische ideeën over de flexibilisering van de arbeidsmarkt, ze zijn onderbelicht gebleven. Voor inkomenspolitiek was te weinig aandacht. Persoonlijk vind ik dat duurzaamheid bij mijn partij te weinig in de etalage zit – hierop hebben GroenLinks en de Partij voor de Dieren het goed gedaan.’
Partijvoorzitter Meyer wil niet inhoudelijk reageren. ‘Wij voeren discussie in onze afdelingen en op onze partijraad. Dat doen we face-to-face en niet via de krant.’ Die discussie vindt vandaag plaats in Amersfoort. Van Bommel pleit voor het instellen van een commissie die onderzoek moet doen naar de uitslag. Het is aan de leden of zij deze suggestie overnemen.
BB 31.01.2017 Niet in Oss maar in Nijmegen ligt de bron van de SP. Van politieke outcasts met wie je niet mocht praten, groeide de partij er uit tot grootste fractie. Twee hoofdrolspelers, vader en zoon Van Hooft, blikken terug. ‘We zaten liever in de stad dan in de raad.’
Papier
Een onopvallend hoekpand aan een nog minder opvallend plein – daar zetelt de Nijmeegse SP. Oud-wethouder Hans van Hooft (75) en zijn gelijknamige zoon (47), huidig fractievoorzitter, komen vrijwel gelijktijdig aangereden. Voor de deur stapels folders en A-viertjes. Senior kijkt er kritisch naar. ‘Toch niet van ons, hè?’ Met papier begint de geschiedenis van de Nijmeegse SP.
Het is oktober 1971, de Rotterdamse haven ligt plat do0r stakende arbeiders die meer loon eisen. Van Hooft senior heeft er met sympathisanten van de Kommunistische Eenheidsbeweging Nederland (KEN) een steuncomité opgericht. ‘We hadden in Rotterdam papier nodig om onze acties te communiceren. Dat haalden we uit Nijmegen, waar de stencilmachines van de universiteit dag en nacht draaiden.’
Volkswijken
De actie lukt, de arbeiders krijgen meer salaris, maar de Rotterdamse KEN klapt uit elkaar in een Tilburgs kamp en eentje in Nijmegen. ‘In Tilburg zaten wat wereldvreemde studenten’, herinnert senior zich. ‘Wij gingen dag in, dag uit de volkswijken in.’ De ‘niet zo handige’ partijnaam wordt een jaar na de succesvolle staking door de Nijmegenaren veranderd in Socialistiese Partij.
De partij vergaderde in de gebouwen van de universiteit. ‘Wij waren nog student of werkten in de fabriek’, herinnert Van Hooft zich. ‘Langzaam maar zeker werden we door het bestuur de universiteit uitgewerkt. Toen kwamen we op het idee allemaal duizend gulden in te leggen en zo een eigen pand in de Dominicanenstraat te kopen.’
Enge communisten
In de Nijmeegse gemeenteraad kreeg de SP amper voet aan de grond: de KVP was in de jaren zeventig oppermachtig. ‘En die mensen mochten niet met ons praten’, zegt Van Hooft. Een raadslid dat wel contact zocht, kreeg volgens hem van hogerhand ‘op zijn kloten’. ‘Ze zeiden hem: “Kijk uit voor die Van Hooft, hij schiet je kapot voordat je het in de gaten hebt.’’ Wij waren in hun ogen enge communisten, hoorden niet thuis in de raad.’ Twee zetels, soms drie, meer zat er voor de Nijmeegse SP in de eerste twintig jaar sinds haar oprichting niet in. Het heilige vuur doofde. Toen Hans junior in 1989 in de partij actief werd, was die volgens hem ‘redelijk ingekakt’.
Havana aan de Waal
Beide Van Hooften namen de boel weer op sleeptouw bij het ‘nationaal volkspetitionnement’ tegen de in Den Haag afgesproken jaarlijkse huurverhoging van 6 procent ‘We haalden zes zetels, weet je nog?’, zegt Hans junior tegen zijn vader. ‘Toen zijn we samen met de PvdA gaan kletsen. Zo ontstond het eerste volledig linkse college van Nederland, ja, Havana aan de Waal.’
Van Hooft senior werd de eerste SP-wethouder in een grote gemeente. ‘Dat wethouderschap betekende wel wat’, blikt hij terug. ‘Al was het maar omdat we bij de onderhandelingen de helft van ons programma binnenhaalden. Er kwam meer groen, meer budget voor buurtactiviteiten. En de bestrating werd eindelijk aangepakt.
Meest sociale stad
Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen van 2014 kwam de SP nipt als grootste uit de bus. Sindsdien opnieuw in het Nijmeegse college. En dat merk je, volgens vader en zoon Van Hooft. ‘Nijmegen is de meest sociale stad van Nederland’, zegt senior. ‘Nergens betalen huurders zo weinig gemeentelijke lasten, namelijk nul euro. Ook huiseigenaren met een huis tot twee ton profiteren daarvan.’ Junior: ‘We hebben de sociale huren op nul gezet. Woningcorporaties profiteren van de lage rente, dat moeten de huurders terugzien in lagere woonlasten.’
Gekkenwerk
Na acht jaar wethouderschap deed Van Hooft senior in 2010 een stapje terug. Het was genoeg geweest. Hij zegt: ‘Vroeger ging het werk dag en nacht door, vijf dagen per week de wijken in. Alleen al hier in Nijmegen hadden we zeven afdelingen. Maar die jonge gasten kregen een vrouw, een kind – het was niet langer vol te houden. Het werd gekkenwerk.’
Nu heeft de SP in Nijmegen nog ruim elfhonderd leden, maar de claim die de partij tegenwoordig op hen legt is anders. ‘Als je vroeger geen zin had, dan moest je maar zin maken’, stelt senior. ‘Langzaam maar zeker zijn we omgeschakeld naar een partij van je mót naar je mág meedoen. Nu gaat het erom dat politiek werk ook gezellig is, en leuk.’
Trouw 20.12.2016 Met de komst van SP’er Lilian Marijnissen naar het Binnenhof zet de dynastie van Oss zich voort. Als ‘dochter van’ zijn de verwachtingen hooggespannen. ‘Ik probeer me niet door die naam te laten leiden.’
Ik heb het politieke vak onbewust geleerd door naar mijn vader te kijken
Ze ging als klein meisje al mee naar partijcongressen van de Socialistische Partij en koestert daar warme herinneringen aan. “We waren met een hele groep, allemaal kinderen van SP’ers uit Oss. Als mijn vader als partijvoorzitter op het podium stond, speelde ik met de andere kinderen spelletjes op de gang. Of we hielpen met folders vouwen, dat vonden we leuk”, vertelt Lilian Marijnissen (31) thuis in Oss. “Buitenstaanders denken vaak dat het vreselijk is om op te groeien in een gezin waar alles draait om de partij. Maar zo heb ik het nooit ervaren. Het was net familie. De meeste van die kinderen uit Oss zijn nog steeds sympathisant van de partij.”
De eigen interesse in de politiek kwam vanzelf. “Het was spannend. Ik was negen toen mijn vader met de SP in de Tweede Kamer kwam, in 1994. Mijn belangrijkste herinnering is de telefoon die vanaf toen thuis steeds ging, terwijl mijn vader zelden thuis was. We stonden gewoon in het telefoonboek. Omdat ook mijn moeder bijna altijd weg was voor de SP, nam ik al die telefoontjes aan, over ontslag, geldtekort, ziekte.
Er kwam ook een keer een man helemaal uit Drenthe fietsen. Dat maakte wel indruk. En ik stond naast mijn vader als hij in het weekend op straat werd aangesproken, en luisterde. Ja, ik heb het politieke vak onbewust geleerd door naar hem te kijken. Maar verder was mijn vader voor mij gewoon mijn vader. Als hij vrachtwagenchauffeur was geweest, had ik hem net zo goed weinig gezien.”
Lilian Marijnissen gaat nu zelf naar het Binnenhof. Vanaf maart zit ze in de Tweede Kamer, waarschijnlijk als de nummer 3 van de SP. De verwachtingen zijn hoog. Ze heeft volgens ingewijden ‘de hardheid van haar vader en de charme van haar moeder’, een combinatie die ze de afgelopen jaren inzette als actieleider bij de FNV en als raadslid voor de SP in Oss. Op tv was het onlangs ook te zien, toen ze bij omroep WNL werkgeversvoorman Hans de Boer volledig inpakte tijdens een debat over de zorg. De tegenstander hing aan haar lippen.
Rustig aan, stap voor stap. Ik weet überhaupt nog niet of ik dat wel wil en kan, de partij leiden
Het kan niet anders, u komt naar Den Haag om vroeg of laat partijleider te worden.
“Vooralsnog denk ik: rustig aan, stap voor stap. Eerst maar kijken hoe het gaat als ik Kamerlid ben. Ik weet überhaupt ook nog niet of ik dat wel wil en kan, de partij leiden.”
Partijvoorzitter Ron Meyer noemt u een geboren leider, ze willen u graag.
“Zegt hij dat? Oké. Nou. Bedankt. “
Komt er een echte Marijnissen in de Tweede Kamer?
“Ik heb denk ik een bepaalde mate van vasthoudendheid, dat zullen mensen misschien herkennen. En ik ben gevormd door wat ik thuis meekreeg: je leeft niet voor jezelf, je moet erop uit om de onrechtvaardigheid in de wereld te bestrijden. De overeenkomst met mijn vader is dat we heel praktisch het leven voor zoveel mogelijk mensen aangenamer willen maken, er echt iets aan willen doen. Maar ik zal alles op eigen kracht moeten doen.
Zo’n beroemde achternaam is leuk, maar als ik mijn verhaal niet op orde heb, ga ik net zo hard af als iemand met een andere achternaam. Ik probeer me niet door die naam te laten leiden of afleiden. Wat heb ik eraan? Sommigen zullen van me verlangen dat ik net zo sterk ben in debatten als mijn vader. Anderen zullen klaar staan met hun scepsis dat ik wel een tang moet zijn, omdat ik de dochter ben van die ‘autoritaire’ Marijnissen. Ik vaar m’n eigen koers. Ik denk dat mensen dat ook het meest zullen waarderen.”
Geen intieme band
Ik krijg hooguit een mailtje als ik op de radio of tv was: ‘Dat was prima’
Ze relativeert zijn invloed. Haar vader zal niet de souffleur zijn die via zijn dochter alsnog greep op ‘zijn’ SP wil houden, verzekert ze. “Wij hebben geen band van de deur bij elkaar platlopen. Geen intieme band. We zien elkaar niet veel, af en toe een keer samen eten. Als we eens per jaar samen naar Feyenoord gaan, waar ik een seizoenkaart heb, is dat veel.
Er is wel een heel hecht vertrouwen dat we elkaar steunen, we voelen ook steeds meer verwantschap. Als ik advies nodig heb, kan ik altijd bij hem terecht, maar hij zal niet snel zelf met iets komen. Hooguit een mailtje als ik op de radio of tv was: ‘Dat was prima’. Geen sms’je, daar doet hij niet aan.
“Als ik bij Shell had willen werken, had hij dat ook gerespecteerd. Ik heb nooit ervaren dat wereldverbeteren verplicht is, maar ik krijg er nou eenmaal energie van. De Tweede Kamer is wel continu een optie geweest. Bij de vorige verkiezingsronde zei de partij ook al dat het leuk zou zijn als op de kandidatenlijst wilde.
Ik kon dus zelf ook bedenken dat de vraag weer aan de orde zou komen. Niemand heeft het me ontraden. Ook mijn vader niet, maar hij was wel het meest terughoudend. Hij zag dat ik mijn hart aan de vakbond had verloren, omdat ik daar echt met mensen bezig kon zijn voor de goede zaak.”
Je mag in de politiek best wat van je eigen leven laten zien. Iedereen mag mij alles vragen
In de SP-verkiezingscampagne zal Lilian Marijnissen de komende maanden vooral te horen zijn over de zorg, het onderwerp waar ze zich bij de vakbond FNV al hard voor maakte. Ze was binnen de bond een geduchte factor en bracht de SP-stijl van werken mee: niet polderen, maar actievoeren, vooral door groepen werknemers te ‘organiseren’ die zelden lid zijn van een bond.
Ze organiseerde stakingen en verzette zich tegen de salarissen van topbestuurders. Niet iedereen was gelukkig met die werkwijze. Maar Lilian Marijnissen won de richtingenstrijd, samen met Ron Meyer, nu SP-voorzitter.
“Ik wil dat ze over mij denken: die lult niet alleen leuk, die bereikt ook wat. En om iets te bereiken moet je straatvechter én onderhandelaar zijn. Af en toe zet ik mijn voet tussen de deur om iets gedaan te krijgen. Maar wat ik ook geleerd heb, is dat alleen een boze of gefrustreerde toon niet werkt. De vakbond was een goede leerschool. Daar sta je in de kantine, en één op de tien mensen is maar lid. Mijn verhaal moet de meerderheid van de mensen aanspreken, ik moet eerst het vertrouwen winnen om mensen in actie te kunnen krijgen.
“Dat geldt ook voor de SP als partij. Als we een brede volkspartij willen zijn en geen kleine splinter op links, moeten we niet alleen boos doen. Alleen maar boos zijn is totaal niet effectief. Je moet je verhaal op orde hebben. Ik ben heel erg voor aanklagen, maar het moet wel efficiënt zijn. Geen stemmingmakerij.
Bij de FNV organiseerde ik een parodie op de ‘Quote 500’, een ranglijst met de vijftig bestbetaalde zorgdirecteuren. Daar werd aanvankelijk binnen de vakbond schande van gesproken. Het was not done om ze met naam en foto aan te klagen. Maar we boekten wel politiek resultaat: de beeldvorming rond grootverdieners in de zorg veranderde en er kwam een Wet normering topinkomens.
“Het werkt niet om te zeggen: ‘De werkgevers zijn allemaal klootzakken en we gaan de straat op.’ Wij hadden een inhoudelijk verhaal: het geld moet naar de zorg, de bureaucratie moet minder en de topsalarissen moeten omlaag. Het personeel ergerde zich aan die salarissen, wij verzonnen dat niet. Ik denk dat ik ze in de loop der jaren wel aan het denken heb gekregen. Een directeur bekende me eerlijk dat onze acties achteraf gezien zijn organisatie goed hadden gedaan, hij was het contact met de werkvloer kwijtgeraakt.”
Ik zit echt niet alleen maar tussen SP’ers. Mijn vriendinnen zijn niet politiek actief
U kiest voor een politieke carrière in een tijd waarin politiek keihard is, persoonlijk en direct. Premier Rutte maakte insinuerende grappen over u. Ondertussen staat de SP in de peilingen niet bepaald hoog. Wat bezielt u?
“Je mag in de politiek best wat van je eigen leven laten zien. Iedereen mag mij alles vragen. Maar zo’n grap van Rutte… (de premier maakte dit jaar op tv een grap over geruchten dat ze een relatie zou hebben met omroepbaas Jan Slagter, wat zij beiden ontkenden, red.). Dat is niet leuk. Maar ja, er hadden wel 2,5 miljoen mensen naar gekeken. Als je niet reageert, zal er wel wat zijn en als je wel reageert, dan wordt dat niet geloofd. Toen mijn vader in de Kamer zat, had je nog niet al die sociale media, daardoor is het wel heftiger.
“Ik ben meer gewend misschien; dat heeft me nuchter gemaakt over dat het een hard vak is, en dat je goed op jezelf moet passen. Mijn vader is bedreigd, kreeg een kogelbrief. Na de moord op Pim Fortuyn moesten we halsoverkop het huis uit. Maandenlang was de politiepost voor de deur het eerste wat ik zag als ik ’s ochtends de gordijnen van mijn slaapkamer opendeed.
Een heel rare tijd was dat. Het wende nooit, maar ik heb mijn vader niet gevraagd te stoppen met zijn werk. Toen ik net in de gemeenteraad kwam stond de extreem-rechtse partij te demonstreren dat ik moest worden ‘afgespoten’. Het is ook een ongezond vak. Mijn vader kreeg een hartaanval op een SP-congres, in de lunchpauze. Ik werd opgepiept. Het was zijn redding dat het congres zo’n beetje om de hoek van het ziekenhuis was.
“Ik zie die ervaringen niet als waarschuwing om uit Den Haag weg te blijven. Het opgroeien in zo’n politiek gezin heeft me ontzettend veel gebracht. Ik kwam op plekken waar anderen niet kwamen, zat al op mijn achttiende in de gemeenteraad. Anderen gaan misschien met hun rugzak op wereldreis. Ik koos hiervoor. Je zelfontplooiing is niet het hoogste goed, je moet proberen de wereld te verbeteren voor andere mensen.
“Ik zit echt niet alleen maar tussen SP’ers. Dat houdt me met beide benen op de grond. Mijn vriendinnen zijn niet politiek actief. Ik ben zelf misschien de hele dag met politiek bezig, maar sorry hoor, normale mensen echt niet. Ik heb me voorgenomen daar goed op te blijven letten als ik Kamerlid ben.”
Ik geloof echt dat we als SP meer mensen in ons verhaal kunnen meekrijgen
Bent u in staat te zorgen dat de SP weer groeit in de peilingen?
“De SP is een club met ambities. We zitten niet in het parlement om op de winkel te passen. We willen de wereld veranderen. Dat is iets van de lange adem. Op 16 maart, de dag na de verkiezingen, ziet de wereld er echt niet ineens anders uit. Om die verandering te bereiken, zullen we kiezers moeten overtuigen van ons verhaal. De koers is goed. Door het Nationaal Zorgfonds krijgen we de politieke discussie over het eigen risico in beweging.
En met Emile Roemer hebben we een prima leider. Anders hadden we hem toch ook niet tot lijsttrekker gekozen? Dat SP-Kamerleden hem anoniem bekritiseren, vind ik zeer kwalijk. Zo gaan we bij de SP niet met elkaar om.
“Natuurlijk denken we in de partij elke dag na hoe toch het kan dat de SP rond de vijftien zetels schommelt, en niet de grootste partij is. Het heeft denk ik veel te maken met het hele politieke klimaat. Er waait een rare rechtse gure wind. Kijk naar de verkiezing van Trump. Dan kun je sniffen in een hoekje, maar we moeten ook naar onszelf kijken. Hoe kan het dat we als linkse partij niet in staat zijn een andere wind te laten waaien? Ik geloof echt dat we als SP meer mensen in ons verhaal kunnen meekrijgen.
“Wij hebben al vijftien jaar consistent de vinger op de zere plek gelegd: de privatiseringen, de marktwerking in de zorg, de toenemende ongelijkheid, doorgeslagen flexibilisering van de arbeidsmarkt, het uitdijen van de Europese Unie – ik heb het idee dat zoveel mensen nu denken: die SP had dat goed gezien. Daar kunnen we wat mee.”
Kan een Marijnissen na vier jaar van het Binnenhof af zonder partijleider te zijn geweest?
(Lacht) “Als ik na vier jaar echt denk: ik zit hier totaal niet op mijn plek, ik word doodongelukkig en ik bak er niets van, nou, dan moet ik toch vooral iets anders gaan doen? Maar dat is natuurlijk niet de insteek. SP’ers strijden om de wereld te veranderen en ik kan niet wachten.”
Altijd op de bres voor de ander
Lilian Marijnissen (31) werd op haar 17de verkozen als SP-raadslid in Oss, destijds hetjongste raadslid ooit. Ze was daarvoor voorzitter van de Jongerenraad in Oss. Ze studeerde politicologie in Nijmegen en Amsterdam. Haar eindscriptie was een pleidooi voor organisen, een uit de VS overgewaaide methode voor vakbonden om ‘directe macht aan werknemers te geven’.
Bij de FNV werkte Marijnissen als vakbondsleider in de zorg en mobiliseerde ze onder meer ontslagen thuiszorgmedewerkers in de Achterhoek. Van de gemeenteraad en vakbond nam de ze de afgelopen maanden afscheid om zich voor te bereiden op haar komst naar het Binnenhof. Bij de Tweede Kamerverkiezingen staat ze naar verwachting op plaats 3, achter Emile Roemer en Renske Leijten.
Marijnissen woont in Oss. Haar ouders Jan en Mari-Anne Marijnissen stonden begin jaren ’70 aan de wieg van de SP. Haar vader was ruim 25 jaar voorzitter van de partij, en 16 jaar Kamerlid, waarvan 14 jaar fractievoorzitter. Haar moeder was wethouder in Oss en raadslid, een tijd tegelijk met haar dochter.
Telegraaf 18.12.2016 SP-kiezers blijven de lijsttrekker en fractievoorzitter van hun partij, Emile Roemer, trouw. Volgens een peiling van Maurice de Hond zegt 95 procent van de SP-kiezers dat de kans groot is dat ze opnieuw op de SP stemmen als die onder leiding staat van Roemer. Slechts 5 procent zegt dat de kans (vrij) klein is geworden. Van de SP-kiezers gaf 0 procent aan absoluut niet op de SP te zullen stemmen als Roemer er de scepter zwaait.
Het vertrouwen in de uitslag van Tweede Kamerverkiezingen met Roemer aan het roer is minder groot,. Van het SP-electoraat bevraagd door De Hond zei 23 procent ja op de vraag: Denkt u dat de SP het beter bij de verkiezingen zal gaan doen als iemand anders lijsttrekker wordt dan Emile Roemer? 45 procent van de SP-aanhangers zei nee, en 32 procent wist het niet of gaf geen antwoord.
Afgelopen week ontstond er een crisis in de SP-fractie. Fractieleden ventileerden in het AD anoniem kritiek op hun voorzitter en partijleider. De partij zou zich te veel richten op gezondheidszorg en Roemer zou niet geschikt zijn als leider.
Roemer zei in het programma WNL op Zondag niet aan opstappen te denken, ook niet als de uitslag bij de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer voor zijn partij tegenvalt. „Ik ben de laatste die vertrekt.” Volgens hem was de anonieme kritiek op zijn functioneren vooral slecht voor de partij. „De partij heeft er misschien meer een klap van gekregen.”
VVD en PVV op ramkoers
De dominante twee partijen zijn PVV en VVD. Hoewel de patronen niet helemaal een spiegelbeeld van elkaar zijn, zien we duidelijk een relatie. Nadat aan het begin van het jaar de PVV meer dan twintig zetels voor lag op de VVD, was het verschil in oktober van dit jaar weggewerkt. Sinds de verkiezing van Trump zien we het verschil weer duidelijk toenemen. 50PLUS is dit jaar zeven gestegen en DENK staat nu op drie. Het CDA is dit jaar zes zetels gezakt en de SP vier. Inmiddels staan er zes (!) partijen tussen tien en veertien zetels.
AD 18.12.2016 SP-kiezers blijven de lijsttrekker en fractievoorzitter van hun partij, Emile Roemer, trouw. Volgens een peiling van Maurice de Hond zegt 95 procent van de SP-kiezers dat de kans groot is dat ze opnieuw op de SP stemmen als die onder leiding staat van Roemer.
Ik ben de laatste die vertrekt. De partij heeft er misschien meer een klap van gekregen, aldus Emile Roemer (SP).
Slechts 5 procent zegt dat de kans (vrij) klein is geworden. Van de SP-kiezers gaf 0 procent aan absoluut niet op de SP te zullen stemmen als Roemer er de scepter zwaait.
Lijsttrekker
Het vertrouwen in de uitslag van Tweede Kamerverkiezingen met Roemer aan het roer is minder groot. Van het SP-electoraat bevraagd door De Hond zei 23 procent ja op de vraag: Denkt u dat de SP het beter bij de verkiezingen zal gaan doen als iemand anders lijsttrekker wordt dan Emile Roemer? 45 procent van de SP-aanhangers zei nee, en 32 procent wist het niet of gaf geen antwoord.
Afgelopen week ontstond er een crisis in de SP-fractie. Fractieleden ventileerden in het AD anoniem kritiek op hun voorzitter en partijleider. De partij zou zich te veel richten op gezondheidszorg en Roemer zou niet geschikt zijn als leider.
Roemer zei in het programma WNL op Zondag niet aan opstappen te denken, ook niet als de uitslag bij de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer voor zijn partij tegenvalt. ,,Ik ben de laatste die vertrekt.” Volgens hem was de anonieme kritiek op zijn functioneren vooral slecht voor de partij. ,,De partij heeft er misschien meer een klap van gekregen.”
Tja, jammer dat het zo gelopen is jochie !!!! Had maar naar pappie geluisterd !!!
Linkse Samenwerking
De PvdA moet bij de komende verkiezingen de samenwerking op links zoeken.
Hoe die samenwerking eruit moet zien, is een tweede. Dat kan een stembusakkoord zijn, maar ook de afspraak niet zonder elkaar te regeren. Het kan zich ook beperken tot een samenwerking op onderwerpen.
Zes oud-PvdA fractievoorzitters in de Rode Hoed.
‘We moeten over onze schaduw heen stappen’, zegt Cohen, die dit weekeinde een nauwe samenwerking met GroenLinks en de SP met nadruk op de agenda zet. Voor hem betekent dat: ‘Elkaar bij de formatie niet loslaten.’ Wallage vindt dat zoiets tevoren dan wel grondiger moet worden onderzocht dan in het verleden het geval was. Dat betekent: overleg op hoog niveau, met als resultaat zoiets als een vijfpuntenplan waar de partijleiding zich aan belooft te committeren.
De Partij van de Arbeid (PvdA) moet een fusie met de Socialistische Partij (SP) serieus overwegen. Volgens oud-leider Job Cohen moeten de linkse partijen voor de verkiezingen nog een akkoord sluiten.
De fracties moeten beloven dat ‘ze elkaar niet zullen loslaten’, stelt de voormalige burgemeester van Amsterdam. Cohen gaat zelfs een stap verder en geeft aan dat hij het ‘helemaal geen raar idee’ vindt om de krachten echt te bundelen en zo één linkse partij te creëren, zoals de christelijke partijen in 1980 doorgingen als het CDA.
Samenwerking om sociaal tegenwicht te bieden
‘Als je midden in de discussie zit, dan lijken de cultuurverschillen altijd groot. Maar als je van een afstandje kijkt, valt dat allemaal reuze mee,’ zegt de PvdA-coryfee in een interview met het NPO-programma Met het Oog op Morgen. De linkse partijen moeten samen een alternatief bieden voor de VVD en de PVV, die in de peilingen steevast aan kop gaan.
De nieuwe leider van de partij, Lodewijk Asscher, moet zich dan ook vooral richten op het bevechten van ‘polarisatie’, die volgens Cohen wordt veroorzaakt door de PVV. Asscher zelf gaf in een speech na zijn verkiezing aan dat hij zich wil focussen op het bestrijden van de ‘rechtseconomische politiek’ die onder meer door de VVD wordt gedreven.
‘Het is vooral belangrijk dat we weer een regering krijgen met een sociaal gezicht,’ beaamt Cohen. Dat moet worden bewerkstelligd door veel nauwer samen te werken met de SP van Emile Roemer en GroenLinks, onder leiding van Jesse Klaver.
Diederik Samsom, de voormalige leider van de PvdA die vrijdag de strijd om het lijsttrekkerschap verloor van vicepremier Asscher, stelde eerder een fusie met GroenLinks voor. Ook wilde hij dat de PvdA beter ging samenwerken met D66 en SP. Daar ziet SP-leider Roemer weinig in: ‘Wij gaan de PvdA niet helpen met het witwassen van hun rechtse regeringsbeleid van de afgelopen vier jaar.’
Dat de PvdA de afgelopen vier jaar in de regering meer ‘rechtse en zuinige’ beslissingen heeft moeten nemen, is niet alleen de schuld van de partij, stelde voorzitter Hans Spekman vrijdag tegen elsevier.nl. ‘Alle andere partijen hadden ook moeten bezuinigen’ tijdens het langzame herstel van de crisis, beweert de sociaaldemocraat.
Al weer een tijdje terug werden herhaaldelijk pogingen ondernomen om het Rode en Linkse politieke Manifest van de grond te krijgen. De PvdA, SP en GroenLinks (en D66 ??) wilde samen de Rode en Linkse strijd aangaan.
Dit leek echter al eerder tot niets te leiden !!
SP-Light.
Met zijn liefdesverklaring aan de SP–light volgde Samsom ooit een bloedlinke strategie. Maar hij kon toen niet anders. Helaas Cohen struikelde over ‘SP–light‘ Hij was al gewaarschuwd door collega Frans Timmermans die schreef dat hij vindt dat de PvdA steeds meer een ‘SP–light‘ begint te worden. ‘Wij zijn geen SP-light’, aldus Timmermans.
Want toch gaat de SP al jaar en dag de wijken in. Het slogan is niet voor niets al jaren “Geen actie ?? …. geen (gemeenteraads)fractie !!”En dit alles met de nodige resultaten. Terwijl notabene de PvdA de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen flink heeft moeten inleveren, heeft de SP flinke winst binnengehaald. In 2010 haalde de partij namelijk 226 zetels, NU zijn dat volgens de laatste tellingen circa 450 zetels.
Echter dat een landelijke partij die bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen fors heeft gewonnen of de grootste is geworden, betekent niet dat die partij ook plaatsneemt in het bestuur van de gemeente (zieOnderzoek NRC). Omgekeerd leidt een groot verlies niet automatisch tot verbanning uit de colleges.
Kortom, nog steeds hangt de PvdA in de steigers. Vandaar dat onze bekende ex-wethouder Adri Duivesteijn (PvdA) uit Den Haag wederom de helpende hand wil bieden.
Na de dramatische gemeenteraadsverkiezingen is de PvdA in meerdere grote steden buitenspel gezet. ‘De schade is heel groot. De vraag is nu: zijn we een bestuurspartij of een actiepartij?’
De vorming van coalities in verschillende grote steden nadert het eindstadium. Nu wordt pijnlijk duidelijk hoe groot de malaise is voor de PvdA. In Amsterdam het “Rode Bolwerk“, Utrecht en Rotterdam valt de partij waarschijnlijk buiten de boot en ook in middelgrote steden moeten de sociaaldemocraten behoorlijk aan macht inleveren.
Er dreigt eenzijdig beleid
‘Dat is zorgelijk’, zegt Adri Duivesteijn. ‘Wethouders zijn de politici met de meest directe macht. Zij bepalen wat er in de stad gebeurt. Als de invloed van de PvdA in de grote steden wegvalt, ontstaat een te eenzijdig beleid’, vreest Duivesteijn.
Volgens de PvdA-politicus moeten de partijleden nu de ‘straat weer op‘ om het contact met de achterban te herstellen.
Linkse SP- koers
De nieuw gekozen PvdA-fractieleider Lodewijk Asscher belooft met de partij een SP koers te gaan varen. De vicepremier wil zich richten op typische socialistische thema’s als zorg en onderwijs.
Asscher vraagt PvdA-leden in een brief tijdens het partijcongres te stemmen voor voorstellen die de ‘aangescherpte koers’ aangeven. Zijn toon lijkt op die van oud-leider Diederik Samsom, die tijdens de strijd om het lijsttrekkerschap aangaf een ‘echt rood geluid’ te willen laten horen.
Wel heeft Asscher het debat over arbeidsmigratie naar eigen zeggen ‘gewonnen’, meldt de Volkskrant: hij hoopt dat de PvdA migratie binnen de Europese Unie kan aanpakken, om een einde te maken aan ‘oneerlijke concurrentie’ voor Nederlandse arbeiders.
Tijdens de debatten tussen Samsom en Asscher was dit een belangrijk onderwerp. Samsom vroeg toen aan de vicepremier: ‘Waarom ben je de afgelopen kabinetsperiode niet naar de Oost-Europese lidstaten gevlogen om hun verzet tegen strengere regels weg te nemen?’
De Socialistische Partij (SP) verzet zich al jaren tegen het vrij verkeer van personen binnen de EU. ‘De SP en ik hebben hier hetzelfde doel, namelijk zorgen dat Nederlanders niet worden weggeconcurreerd door arbeiders die kunstmatig goedkoper zijn,’ aldus Asscher begin december. ‘Dat is volkomen onrechtvaardig.’
In juli trokken elf Oost-Europese lidstaten nog een gele kaart, naar aanleiding van een controversieel wetsvoorstel van de Europese Commissie. De Commissie wil met de richtlijn de werkomstandigheden voor Oost-Europese werknemers garanderen. Oost-Europese lidstaten en bijvoorbeeld Denemarken zijn van mening dat de regelingen over de arbeidsomstandigheden van gedetacheerde werknemers op nationaal niveau bepaald moet worden.
Werknemersvoordeel na verhoging winstbelasting
Asscher beweert dat de werknemer centraal staat in de nieuwe plannen van de partij. Zo wil hij in het belastingstelsel een werknemersvoordeel introduceren. Dat moet worden betaald door een verhoogde winstbelasting. Waar minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) pleit voor een verlaging van de belasting, wil de vicepremier bedrijven zo’n 2 procent meer belasten.
Dijsselbloem, tevens een bondgenoot van Samsom, heeft aangegeven dat de winstbelasting in Nederland ‘in kleinere stappen’ kan worden verlaagd in de komende jaren. De PvdA heeft in het verkiezingsprogramma echter al aangegeven dat de ‘race naar de bodem’ in Europa moet stoppen. Landen kunnen winstbelasting verlagen om het aantrekkelijker te maken voor bedrijven om zich in het land te vestigen.
NU 25.01.2017 De PvdA en GroenLinks gaan een lijstverbinding aan voor de Tweede Kamerverkiezingen, maar doen dat zonder de SP.
Die laatste partij bood woensdag alsnog aan zich ook aan te sluiten, maar stelde als voorwaarde dat de beide beoogde partners zouden beloven dat ze na de verkiezingen niet met de VVD in zee gaan. PvdA en GroenLinks willen een regeringscoalitie met de VVD echter niet uitsluiten en gaan nu getweeën verder.
De drie partijen gingen bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen in september 2012 een lijstverbinding aan. Dat was voor hen de eerste keer. Het leverde GroenLinks een extra Kamerzetel op, die door de huidige voorman Jesse Klaver kon worden ingenomen.
GroenLinks-voorzitter Marjolein Meijer betreurt het dat de SP “de lijstverbinding mengt met hun campagnestrategie”. Ze vindt “een zo groot mogelijk links blok in de Tweede Kamer zo belangrijk” dat ze daaraan geen voorwaarden wil verbinden. GroenLinks geeft wel de voorkeur aan een kabinet zonder de VVD, herhaalde ze woensdag.
‘Jammer’
De PvdA vindt het “jammer dat de SP deze kans op linkse samenwerking voorbij laat gaan”. “Wij blijven ons inzetten om onze gedeelde idealen te verwezenlijken en samen te werken”, verzekeren de sociaaldemocraten.
De SP had een lijstverbinding met PvdA en GroenLinks op het congres anderhalve week geleden nog afgewezen, maar riep de beide linkse rivalen woensdag alsnog op hun aanspraak op restzetels te bundelen. Volgens het partijbestuur kon dat omdat aan de voorgestelde lijstverbinding ditmaal uitdrukkelijk de eis werd verbonden een coalitie met de VVD uit te sluiten.
Telegraaf 25.01.2017 De SP wil toch een lijstverbinding aangaan voor de komende verkiezingen met de PvdA en GroenLinks. Voorwaarde is wel dat de andere twee linkse partijen een coalitie met de VVD van premier Mark Rutte bij voorbaat uitsluiten. Die oproep doet SP-voorzitter Ron Meyer woensdag.
Op het SP-congres eerder deze maand werd een voorstel voor een lijstverbinding met de PvdA en GroenLinks nog weggestemd, nadat het partijbestuur dit had ontraden. Het bestuur gaf toen aan alleen ,,via concrete voorstellen” te willen samenwerken. Door uitsluiten van de VVD nu als voorwaarde voor een lijstverbinding te stellen is er sprake van een andere situatie dan op het congres, zegt een woordvoerder van de partij.
De PvdA, SP en GroenLinks gingen bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen in september 2012 een lijstverbinding aan. Dat was de eerste keer voor de drie partijen. Het kan extra zetels opleveren.
AD 25.01.2017 De SP wil toch een lijstverbinding aangaan voor de komende verkiezingen met de PvdA en GroenLinks. Voorwaarde is wel dat de andere twee linkse partijen een coalitie met de VVD van premier Mark Rutte bij voorbaat uitsluiten. Die oproep doet SP-voorzitter Ron Meyer vandaag.
Op het SP-congres eerder deze maand werd een voorstel voor een lijstverbinding met de PvdA en GroenLinks nog weggestemd, nadat het partijbestuur dit had ontraden. Het bestuur gaf toen aan alleen ,,via concrete voorstellen” te willen samenwerken.
Door uitsluiten van de VVD nu als voorwaarde voor een lijstverbinding te stellen is er sprake van een andere situatie dan op het congres, zegt een woordvoerder van de partij. Afgelopen weekend reageerde de SP ook al enthousiast op een voorstel van PvdA-leider Lodewijk Asscher om de linkse samenwerking voor de verkiezingen nieuw leven in te blazen. De vice-premier wil een progressief pact sluiten om te zorgen voor meer vaste banen. De PvdA en SP hopen ook in dit geval dat GroenLinks aanhaakt.
Geen ‘links’ tv-debat
Eerder vandaag werd bekend dat een ‘links’ tv-debat tussen de lijsttrekkers van PvdA, de SP en GroenLinks er definitief niet komt. EenVandaag wilde dit in de aanloop naar de verkiezingen organiseren, maar kon geen overeenstemming bereiken met de leiders van de drie partijen, zei EenVandaag-journalist Gijs Rademaker op Twitter.
GroenLinks-leider Jesse Klaver was wel te porren voor een debat met zijn collega’s Emile Roemer en Lodewijk Asscher, laat een woordvoerder van Klavers partij weten. Roemer wilde weer wel met Asscher in debat, omdat het dan ,,oppositie versus coalitie” zou zijn, aldus een SP-woordvoerder. In een debat met een andere linkse oppositiepartij zag de partij weinig ,,omdat je dan vooral overeenkomsten staat te benadrukken”.
De PvdA laat weten de pijlen te willen richten op rechts, niet op GroenLinks en de SP. ,,Onze tegenstanders zijn Wilders en Rutte, niet Roemer en Klaver. Wij willen samenwerken met progressieve partijen en duidelijk maken wat het sociale en fatsoenlijke alternatief voor een rechtse coalitie is”, stelt de partij in een verklaring.
Onze tegenstanders zijn Wilders en Rutte, niet Roemer en Klaver, aldus De PvdA in een verklaring op het niet plaatsvinden van het ‘links’ televisiedebat.
Extra zetels
De drie partijen gingen bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen in september 2012 voor het eerst een lijstverbinding aan. Het kan extra zetels opleveren.
Trouw 21.01.2017 De drie progressieve partijen PvdA, SP en GroenLinks willen een pact sluiten over de arbeidsmarkt. GroenLinks-voorman Jesse Klaver sloot zich zaterdag aan bij de oproep hiertoe van PvdA-leider Lodewijk Asscher. Emile Roemer, fractievoorzitter van de SP, had al ingestemd, meldde Asscher zaterdag in het AD.
“De onzekerheid over werk is heel groot. De VVD wil minder ontslagbescherming, eindeloos veel contracten en stoppen met de cao. Ik denk dat de 5 miljoen mensen met een vast contract dan slechter af zijn. Daarom moeten we als progressieve partijen voor de verkiezingen laten zien dat het ook anders kan”, stelde Asscher.
Jesse Klaver van GroenLinks ziet het wel zitten. “Prima voorstellen voor goed en eerlijk werk. Samen staan we sterk”, laat hij zaterdag weten.
Gigantisch gezamenlijk probleem
Asscher ontkent dat hij uit strategisch oogpunt samenwerking op links zoekt, nu zijn partij in de peilingen de kleinste linkse partij is. De drie partijen kunnen volgens peilingen rekenen op 35 zetels, evenveel als de PvdA-fractie nu in de Kamer heeft. “Dat is een gigantisch gezamenlijk probleem.”
Verdere samenwerking tussen de drie linkse partijen in aanloop naar de verkiezingen lijkt direct niet voor de hand te liggen. Klaver heeft steeds gezegd dat de linkse partijen vooral na de verkiezingen de handen ineen moeten slaan.
Goede tijden
Mocht de PvdA toch weer groot worden, dan zal Asscher ook gaan samenwerken op links: “Er moeten weer goede tijden aanbreken voor links.”
In een reactie noemt Han Busker, kandidaat-voorzitter FNV, het goed dat progressieve partijen zich hierover uitspreken en een verbond willen sluiten voor meer vaste banen. “De vakbond knokt hier dagelijks voor, hier moeten we samen voor opkomen. Het is belangrijk dat de doorgeslagen flexibilisering wordt aangepakt en dat mensen weer echte banen krijgen met zekerheid”, vindt Busker.
Elsevier 21.01.2017 PvdA-leider Lodewijk Asscher gaat in op de avances van SP-leider Emile Roemer. Asscher wil een ‘progressief verbond’ met de SP en GroenLinks aangaan, in ieder geval over de arbeidsmarkt.
SP-voorman Roemer is enthousiast, maar GroenLinks-leider Jesse Klaver houdt de boot nog af, zegt Asscher zaterdag in een interview met het AD. De twee partijen hopen dat Klaver alsnog besluit zich aan te sluiten.
Sterker tegen rechts
Partijen die mee willen doen met het zogeheten stembusakkoord spreken af dat dit hun gezamenlijke inzet is voor de komende kabinetsformatie. Door samen te werken staan ze sterker tegenover rechtse partijen.
‘De onzekerheid over werk is heel groot. De VVD wil minder ontslagbescherming, eindeloos veel contracten en stoppen met de cao. Ik denk dat de 5 miljoen mensen met een vast contract dan slechter af zijn. Daarom moeten we als progressieve partijen voor de verkiezingen laten zien dat het ook anders kan.’
PvdA zeer onpopulair
Over de opstelling van Klaver zegt Asscher dat GroenLinks op dit onderwerp ‘een aantal keer van koers is veranderd. Zo waren ze in het verleden voor een kortere ww. Het is in het belang van heel links als er nu duidelijkheid komt.’
Hij ontkent dat hij uit strategisch oogpunt de samenwerking op links zou zoeken, gezien de enorme afname in populariteit van de PvdA de afgelopen tijd. In de peilingen is zijn partij de kleinste linkse partij.
De drie partijen samen kunnen volgens peilingen rekenen op 35 zetels: dat is evenveel als de PvdA-fractie nu in de Kamer heeft. ‘Dat is een gigantisch gezamenlijk probleem,’ zegt Asscher. Mocht de PvdA onverwacht toch groot worden, dan zal hij naar eigen zeggen alsnog de samenwerking aangaan op links.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
AD 21.01.2017 SP en GroenLinks reageren positief op het voorstel van PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher om samen een progressief pact te sluiten dat moet zorgen voor meer vaste banen. SP-leider Emile Roemer zegt het initiatief ‘van harte’ te ondersteunen en GroenLinks-voorman Jesse Klaver spreekt van ‘prima voorstellen’.
Asscher denkt met een links verbond voor de verkiezingen een duidelijk signaal te geven aan kiezers dat ze voor meer zekerheid op de arbeidsmarkt bij progressieve partijen moeten zijn. Partijen die mee willen doen met het zogeheten stembusakkoord spreken af dat dit hun gezamenlijke inzet is voor de komende kabinetsformatie. Door samen te werken staan ze sterker tegenover rechtse partijen.
PvdA wil, net als SP en GroenLinks, de trend keren van steeds minder vast werk en steeds meer tijdelijke contracten en zelfstandigen. Daarvoor willen ze flexwerkers en zzp’ers meer rechten geven, terwijl het vaste contract intact blijft. Partijen als VVD en D66 willen juist het vaste contract aanpassen, zodat werkgevers minder risico lopen als ze iemand in dienst nemen.
Asscher zegt vandaag in het AD te hopen op handtekeningen onder zijn ‘progressieve pact’ van in elk geval Roemer en Klaver. ,,Ik heb gekeken wat ons bindt en een voorzet gedaan waarover we verder kunnen onderhandelen. Als we maar laten zien hoe we werk in de toekomst gaan vormgeven. Ik wil echt heel graag mensen perspectief geven”, zegt Asscher in een interview met deze krant.
Ik heb gekeken wat ons bindt en een voorzet gedaan waarover we verder kunnen onderhandelen
Bondgenoten
Roemer heeft het voorstel van Asscher gelezen en reageert positief. ,,Ik ondersteun dit van harte en het zou goed zijn als zoveel mogelijk progressieve partijen dit omarmen. De SP wil al jaren de doorgeslagen flexibilisering aanpakken, het is goed dat we daarin bondgenoten hebben.”
Klaver reageerde vanochtend op Twitter. ,,Prima voorstellen voor goed en eerlijk werk.”
Als we elkaar bestrijden en een steeds kleiner links groepje worden, kunnen we onze idealen niet waarmaken
Gemeenschappelijke idealen
Links heeft geen gelukkige geschiedenis met onderlinge samenwerking. In oktober ruzieden PvdA en GroenLinks er nog over, na een oproep van Klaver om een progressief blok te vormen. Daarop onthulde toenmalig PvdA-leider Diederik Samsom dat er eerder een plan lag voor verregaande samenwerking tussen de sociaaldemocraten en GroenLinks, maar dat Klaver dat hoogstpersoonlijk tegen hield.
De GroenLinks-leider benadrukte onlangs op een partijbijeenkomst in Eindhoven dat het vooral belangrijk is dat linkse partijen elkaar na de verkiezingen, bij de formatie, vasthouden. Een linkse lijstverbinding, waarbij je de restzetels onderling verdeelt, kwam niet tot stand door weigering van de SP.
Asscher denkt dat het nu wel zal lukken om bondjes te sluiten op basis van gemeenschappelijke idealen. ,,In de peilingen zijn we met z’n drieën ongeveer even groot zijn als heel de PvdA nu (35 zetels, red.). Dat is een gigantisch gezamenlijk probleem. Als we elkaar bestrijden en een steeds kleiner links groepje worden, kunnen we onze idealen niet waarmaken.”
Trouw 21.12.2016 Opiniepeilingen moet je niet geloven. Er is geen openingszin misleidender dan de zin ‘Als er nu verkiezingen zouden zijn, dan…’ en dan komt er, de laatste jaren althans, een fijne mededeling voor Geert Wilders en een ontmoedigende voor, tot voor kort, Diederik Samsom, nu voor Lodewijk Asscher.
De PvdA is op een punt beland dat een enkel trouw lid zich begint af te vragen of hij als enige overblijft om het licht uit te doen.
Ze zouden er eens mee moeten ophouden. Als er nu verkiezingen zouden zijn, weten we één ding zeker. Dat de op de openingszin volgende cijfers niet zullen kloppen.
Het is echter wel duidelijk dat het het linkse deel van de politiek bepaald niet voor de wind gaat. Verlies is over drie maanden – zonder een wonder en daar geloven linkse mensen niet in – zeker. De PvdA is op een punt beland dat een enkel trouw lid zich begint af te vragen of hij als enige overblijft om het licht uit te doen. GroenLinks is aan een kleine opleving begonnen, die, als die werkelijk alleen op de opgerolde witte mouwen van Jesse Klaver gebaseerd is, niet lang zal beklijven. En de Socialistische Partij is inmiddels, bij gebrek aan tekenen op een beetje bemoedigend resultaat, intern begonnen met ruziën.
Geen beter moment om over linkse politieke samenwerking na te gaan denken. Als alle deelnemende partijen in feite even zwak staan, is het meer een gesprek tussen gelijkwaardigen. Minzaam tien minuten vrijmaken voor een kopje koffie in een trendy Amsterdams etablissement aan de IJ-oever, zoals Wouter Bos nog deed in 2006, dat kan de PvdA zich niet meer veroorloven. Net zomin als GroenLinks of de SP overigens. De beteuterde gezichten van Jan Marijnissen en Femke Halsema zijn berucht geworden. Het was een hooghartige poging de twee andere partijen tot op het bot te beledigen.
Gebrek aan samenwerking
Alleen Mariëtte Hamer had een kritisch woord. Je moet weg van politiek die alleen over zichzelf praat, vond Hamer.
Job Cohens niet bijzonder florissante loopbaan als politiek leider van de PvdA eindigde nog plotseling in de winter van 2012 nadat hij samen met partijvoorzitter Hans Spekman in een vraaggesprek met deze krant stelde dat, wat uitgangspunten betreft, de SP staat waar ook de PvdA staat. Het kon niet en het mocht niet, einde Cohen.
Diezelfde Cohen kon onlangs op een door de Volkskrant georganiseerde bijeenkomst frank en vrij pleiten voor samenwerking op links. Of hij nu zelf ook terugdacht aan zijn aftreden of niet, maar hij voegde er, aldus het verslag in die krant aan toe, dat ‘we over onze schaduw heen moeten stappen’. Cohen stond niet alleen. Jacques Wallage, Ad Melkert, Jeroen Dijsselbloem, ze waren het roerend eens.
Alleen Mariëtte Hamer had een kritisch woord. Je moet weg van politiek die alleen over zichzelf praat, vond Hamer.
Linkse samenwerking heeft ook veel weg van geconcentreerd staren naar een navel. Alsof de samenwerking zelf al voldoende voorwaarde tot redding zou kunnen zijn. Helaas voor de optimisten: het gebrek aan samenwerking is niet de reden voor het massaal vluchten van de kiezers.
Juist onder wat de afgelopen vijftig jaar de kiezers op links waren, is een enorm schisma opgetreden. Het verbond tussen de arbeidende en de middenklasse is verdwenen. De doctorandussen in de PvdA kunnen maar niet begrijpen dat mensen die een goede, ouderwetse verzorgingsstaat willen, tegenwoordig prima bij de PVV terecht kunnen.
Dat verbond zal op de één of andere manier hersteld moeten worden, wil links ooit nog politiek relevant kunnen worden.
En met dat probleem zit echt de PvdA niet alleen. Het geldt even hard voor GroenLinks en heus ook voor de Socialistische Partij.
Elsevier 21.12.2016 De nieuw gekozen PvdA-fractieleider Lodewijk Asscher belooft met de partij een ‘linksere koers’ te varen. De vicepremier wil zich richten op typische socialistische thema’s als zorg en onderwijs.
Asscher vraagt PvdA-leden in een brief tijdens het partijcongres te stemmen voor voorstellen die de ‘aangescherpte koers’ aangeven. Zijn toon lijkt op die van oud-leider Diederik Samsom, die tijdens de strijd om het lijsttrekkerschap aangaf een ‘echt rood geluid’ te willen laten horen.
Wel heeft Asscher het debat over arbeidsmigratie naar eigen zeggen ‘gewonnen’, meldt de Volkskrant: hij hoopt dat de PvdA migratie binnen de Europese Unie kan aanpakken, om een einde te maken aan ‘oneerlijke concurrentie’ voor Nederlandse arbeiders.
Tijdens de debatten tussen Samsom en Asscher was dit een belangrijk onderwerp. Samsom vroeg toen aan de vicepremier: ‘Waarom ben je de afgelopen kabinetsperiode niet naar de Oost-Europese lidstaten gevlogen om hun verzet tegen strengere regels weg te nemen?’
De Socialistische Partij (SP) verzet zich al jaren tegen het vrij verkeer van personen binnen de EU. ‘De SP en ik hebben hier hetzelfde doel, namelijk zorgen dat Nederlanders niet worden weggeconcurreerd door arbeiders die kunstmatig goedkoper zijn,’ aldus Asscher begin december. ‘Dat is volkomen onrechtvaardig.’
In juli trokken elf Oost-Europese lidstaten nog een gele kaart, naar aanleiding van een controversieel wetsvoorstel van de Europese Commissie. De Commissie wil met de richtlijn de werkomstandigheden voor Oost-Europese werknemers garanderen. Oost-Europese lidstaten en bijvoorbeeld Denemarken zijn van mening dat de regelingen over de arbeidsomstandigheden van gedetacheerde werknemers op nationaal niveau bepaald moet worden.
Werknemersvoordeel na verhoging winstbelasting
Asscher beweert dat de werknemer centraal staat in de nieuwe plannen van de partij. Zo wil hij in het belastingstelsel een werknemersvoordeel introduceren. Dat moet worden betaald door een verhoogde winstbelasting. Waar minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) pleit voor een verlaging van de belasting, wil de vicepremier bedrijven zo’n 2 procent meer belasten.
Dijsselbloem, tevens een bondgenoot van Samsom, heeft aangegeven dat de winstbelasting in Nederland ‘in kleinere stappen’ kan worden verlaagd in de komende jaren. De PvdA heeft in het verkiezingsprogramma echter al aangegeven dat de ‘race naar de bodem’ in Europa moet stoppen. Landen kunnen winstbelasting verlagen om het aantrekkelijker te maken voor bedrijven om zich in het land te vestigen.
Bauke Schram Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
AD 21.12.2016 PvdA-leider Lodewijk Asscher zegt de koers van de zijn partij naar links te verleggen. Maar de voorstellen die de nieuwe leider nu doet ter aanscherping van het PvdA-programma, zijn in november al ingediend bij het Centraal Planbureau (CPB) door de oude leider Samsom.
We hebben eerder al een hele hoop voorstellen ingeleverd bij het CPB, maar nu moeten de keuzes gemaakt worden, aldus Lodewijk Asscher.
PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher bevestigt het: ,,voor een deel” zijn de voorstellen die hij voorlegt aan de PvdA-leden bedacht door Samsom. Zo wil hij een nieuw toptarief van 60 procent invoeren voor inkomens van boven de 150.000 euro.
De 300 miljoen die dat oplevert, wil hij steken in betere ouderenzorg. Ook moet het tarief voor de winstbelasting voor ondernemers omhoog van 25 naar 27 procent voor de grotere bedrijven.
Arbeidsmigratie
Vreemd vindt Asscher het niet dat hij nu met de eer strijkt van de plannen van Samsom. ,,We hebben eerder al een hele hoop voorstellen ingeleverd bij het CPB, maar nu moeten de keuzes gemaakt worden.” Een ander in het oog springend voorstel heeft Asscher wel zelf aangedragen. Hij wil dat de grenzen dichtgaan voor buitenlandse werknemers, als de Europese Unie de in zijn ogen oneerlijke spelregels niet aanpast. Samsom noemde dat een loze belofte.
Ex-PvdA-Kamerlid Jacques Monasch reageert verbolgen op de nieuwe koers van de PvdA. Hij trok zich juist terug omdat hij niet de gelegenheid zou krijgen het verkiezingsprogramma aan te passen als hij de verkiezingen had gewonnen. Het partijbestuur stelt dat Monasch dezelfde kans als Asscher heeft gehad. De leden hebben uiteindelijk het laatste woord: zij beslissen half januari op het PvdA-congres over het verkiezingsprogramma.
NU 21.12.2016 De onlangs gekozen PvdA-leider Lodewijk Asscher wil zijn stempel drukken op het reeds gepresenteerde verkiezingsprogramma van de partij. Zo pleit hij voor hogere belasting voor bedrijven en topinkomens.
Asscher gaat zo tegen de wens in van zijn partijgenoot en minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem. De partijleider stelt onder meer voor om de vennootschapsbelasting te verhogen, zo staat in een brief aan de leden.
Met het voorstel van Asscher gaan bedrijven honderden miljoenen extra belasting betalen. In een interview in de Volkskrant zegt hij een verhoging voor 2 procentpunt te willen. Dit zou neer komen op een lastenverzwaring voor bedrijven van bijna anderhalf miljard.
Volgens Dijsselbloem was verlaging van de vennootschapsbelasting juist nodig om Nederland internationaal concurrerend te houden, zo zei hij vorige maand.
Asscher is niet bang voor de gevolgen van de hogere belasting voor bedrijven voor de economische groei. “Het zal goed zijn voor de koopkracht van gewone gezinnen die de afgelopen jarenlang op nul hebben gestaan”, aldus de PvdA-leider.
Het geld dat de hogere winstbelasting oplevert, wil hij investeren in lagere belastingen voor werknemers. Ook wil hij mogelijk maken dat mensen eerder stoppen met werken, met name voor mensen met zware beroepen.
Toptarief
Ook wil Asscher onder meer een extra belastingtarief van 60 procent voor inkomens boven de 150.000 euro. Het geld dat dit oplevert – ongeveer 300 miljoen – wil hij investeren in betere zorg voor ouderen.
Tot slot wil hij de passage in het verkiezingsprogramma over arbeidsmigratie aanscherpen. Ook tijdens de campagne om het lijsttrekkerschap maakte hij hier een stevig punt van.
Volgens Asscher kan het niet zo zijn dat arbeidsmigranten Nederlandse werknemers wegconcurreren tegen andere arbeidsvoorwaarden.
Twee weken geleden won Asscher de verkiezing van de zittend leider Diederik Samsom. Donderdag wordt de kandidatenlijst bekendgemaakt.
Trouw 21.12.2016 PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher gaat het verkiezingsprogramma deels op de schop gooien en trekt daarmee de PvdA verder naar links. ,,Ik pleit voor een progressief patriottisme”, zegt hij in een interview in de Volkskrant.
Trots op Nederland moeten we niet alleen overlaten aan rechtse partijen die dan met een vlaggetje gaan wapperen. We moeten juist trots zijn op onze verzorgingsstaat, aldus Lodewijk Asscher.
De nieuwe partijleider wil de veranderingen op drie fronten doorvoeren. Europa moet socialer en de belasting voor bedrijven en grootverdieners moet omhoog. Dat geld moet naar de ouderenzorg en mensen met een smalle beurs.
,,Trots op Nederland moeten we niet alleen overlaten aan rechtse partijen die dan met een vlaggetje gaan wapperen. We moeten juist trots zijn op onze verzorgingsstaat.” Hij zal de aanscherpingen op 14 en 15 januari voorstellen aan het partijcongres
Strijdlust
De vicepremier won onlangs de strijd om het lijsttrekkerschap van Diederik Samsom. Asscher is de afgelopen maanden met duizenden mensen in gesprek geweest en zegt dat er ‘strijdlust’ van hem wordt verwacht. Hij heeft de ongeveer 50.000 PvdA-leden een brief gestuurd.
Daarin staat dat Asscher jaarlijks 300 miljoen extra wil investeren in ouderenzorg. Hij wil het geld hiervoor krijgen door een nieuw tarief in de inkomstenbelasting van 60 procent in te voeren voor inkomens boven de 150.000 euro.
Elke procent
Verder wil hij de vennootschapsbelasting verhogen ,,zolang er nog op grote schaal belastingontwijking plaatsvindt” door bedrijven. Met dat geld moeten mensen met een smalle beurs die bijvoorbeeld een zwaar beroep hebben gehad iets eerder kunnen stoppen met werken. Elke procent verhoging van deze belasting levert volgens Asscher 700 miljoen euro op.
Ook wil hij werknemers nog een voordeeltje geven via de belastingen en wil hij meer werkgelegenheid creëren. Dit wil hij bereiken door werkgevers meer belastingkorting te geven als ze mensen met een bescheiden inkomen in dienst hebben.
Ten slotte wil Asscher de onderhandelingen over het uittreden van de Britten uit de EU aanpakken om ,,nieuwe, eerlijke spelregels af te spreken voor werknemers in Europa”. Volgens hem zijn ,,te veel werknemers in bijvoorbeeld de bouw, de transportsector en de landbouw nu de dupe van oneerlijke Europese spelregels”.
Telegraaf 21.12.2016 PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher gaat het verkiezingsprogramma deels op de de schop gooien en trekt daarmee de PvdA verder naar links. ,,Ik pleit voor een progressief patriottisme.”
De partijleider wil de veranderingen op drie fronten doorvoeren. Europa moet socialer worden, de winstbelasting voor bedrijven moet omhoog, waarmee er voor de lagere inkomens iets extra’s is, en er komt een toptarief van 60 procent, waarmee de ouderenzorg weer ‘liefdevol’ gemaakt kan worden. Dat zegt hij in een interview in de Volkskrant.
Asscher is de afgelopen maanden met duizenden mensen in gesprek geweest en zegt dat er ‘strijdlust’ van hem wordt verwacht. Hij heeft de ongeveer 50.000 PvdA-leden woensdag een brief gestuurd, waarin hij het nieuwe beleid toelicht.
,,Trots op Nederland moeten we niet alleen overlaten aan rechtse partijen die dan met een vlaggetje gaan wapperen. We moeten juist trots zijn op onze verzorgingsstaat.”
De vicepremier won onlangs de strijd om het lijsttrekkerschap van Diederik Samsom. Hij zal de aanscherpingen in het programma op 14 en 15 januari voorstellen aan het partijcongres, schrijft hij in de brief.
Zo wil Asscher jaarlijks 300 miljoen extra investeren in ouderenzorg. Hij wil het geld hiervoor krijgen door een nieuw tarief in de inkomstenbelasting van 60 procent in te voeren voor inkomens boven de 150.000 euro.
Verder wil hij de vennootschapsbelasting verhogen ,,zolang er nog op grote schaal belastingontwijking plaatsvindt” door bedrijven. Met dat geld moeten mensen met een smalle beurs die bijvoorbeeld een zwaar beroep hebben gehad iets eerder kunnen stoppen met werken. Elke procent verhoging van deze belasting levert volgens Asscher 700 miljoen euro op.
Ook wil hij werknemers nog een voordeeltje geven via de belastingen en wil hij meer werkgelegenheid creëren. Dit wil hij bereiken door werkgevers meer belastingkorting te geven als ze mensen met een bescheiden inkomen in dienst hebben.
AD 21.12.2016 PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher gaat het verkiezingsprogramma deels op de schop gooien en trekt daarmee de PvdA verder naar links. ,,Ik pleit voor een progressief patriottisme”, zegt hij in een interview in de Volkskrant.
Trots op Nederland moeten we niet alleen overlaten aan rechtse partijen die dan met een vlaggetje gaan wapperen. We moeten juist trots zijn op onze verzorgingsstaat, Lodewijk Asscher.
De nieuwe partijleider wil de veranderingen op drie fronten doorvoeren. Europa moet socialer en de belasting voor bedrijven en grootverdieners moet omhoog. Dat geld moet naar de ouderenzorg en mensen met een smalle beurs.
,,Trots op Nederland moeten we niet alleen overlaten aan rechtse partijen die dan met een vlaggetje gaan wapperen. We moeten juist trots zijn op onze verzorgingsstaat.” Hij zal de aanscherpingen op 14 en 15 januari voorstellen aan het partijcongres
Strijdlust
De vicepremier won onlangs de strijd om het lijsttrekkerschap van Diederik Samsom. Asscher is de afgelopen maanden met duizenden mensen in gesprek geweest en zegt dat er ‘strijdlust’ van hem wordt verwacht. Hij heeft de ongeveer 50.000 PvdA-leden een brief gestuurd.
Daarin staat dat Asscher jaarlijks 300 miljoen extra wil investeren in ouderenzorg. Hij wil het geld hiervoor krijgen door een nieuw tarief in de inkomstenbelasting van 60 procent in te voeren voor inkomens boven de 150.000 euro.
Elke procent
Verder wil hij de vennootschapsbelasting verhogen ,,zolang er nog op grote schaal belastingontwijking plaatsvindt” door bedrijven. Met dat geld moeten mensen met een smalle beurs die bijvoorbeeld een zwaar beroep hebben gehad iets eerder kunnen stoppen met werken. Elke procent verhoging van deze belasting levert volgens Asscher 700 miljoen euro op.
Ook wil hij werknemers nog een voordeeltje geven via de belastingen en wil hij meer werkgelegenheid creëren. Dit wil hij bereiken door werkgevers meer belastingkorting te geven als ze mensen met een bescheiden inkomen in dienst hebben.
Ten slotte wil Asscher de onderhandelingen over het uittreden van de Britten uit de EU aanpakken om ,,nieuwe, eerlijke spelregels af te spreken voor werknemers in Europa”. Volgens hem zijn ,,te veel werknemers in bijvoorbeeld de bouw, de transportsector en de landbouw nu de dupe van oneerlijke Europese spelregels”.
VK 21.12.2016 Lodewijk Asscher wil met een ‘aangescherpt’ PvdA-programma de verkiezingen in. In een brief aan de leden stelt hij woensdag voor meer geld vrij te maken voor zorg en lagere inkomens door extra belastingen te heffen bij bedrijven en grootverdieners. Ook wil hij steun voor een radicalere opstelling binnen de EU.
Asscher vraagt aan de leden om tijdens het PvdA-congres in januari in te stemmen met zijn voorstellen voor een ‘aangescherpte koers’. Hij meent dat de achterban meer ‘strijdlust’ wil zien. Het partijbestuur heeft zich al achter de plannen geschaard.
De wijzigingen die Asscher voorstelt komen deels voort uit de campagne die hij voerde tegen Diederik Samsom. Zo wil hij nu vastgelegd zien dat de PvdA zich harder gaat opstellen binnen de EU om de arbeidsmigratie in te perken. Asscher botste daarover met Samsom, maar volgens de vicepremier heeft hij dat debat ‘gewonnen’.
Stoppen met arbeidsmigratie
‘Tijd voor progressief patriottisme’
Lodewijk Asscher trekt de PvdA verder naar links. Het verkiezingsprogramma gaat deels op de schop. ‘Ik pleit voor een progressief patriottisme.’ Lees hier het hele interview.
In het verkiezingsprogramma moet komen te staan dat de PvdA wil stoppen met arbeidsmigratie ‘wanneer die in feite niks meer is dan loonconcurrentie’. Asscher wil de Brexit-onderhandelingen aangrijpen om ‘dit onrecht’ aan te pakken. Nederland moet desnoods naar een veto grijpen als de onderhandelingen niet leiden tot ‘eerlijkere spelregels’.
De nieuwe partijleider heeft ook al zijn stempel gedrukt op de kandidatenlijst die de PvdA morgen officieel bekend maakt. Zowel de nummer twee, Kamervoorzitter Khadija Arib, als de nummer drie, ex-FNV-bestuurder Gijs van Dijk, is mede op voorspraak van Asscher zo hoog op de lijst gekomen, bevestigen ingewijden.
Asscher wil geld vrijmaken om de werknemers tegemoet komen
Dat er onder Asscher een andere wind gaat waaien, blijkt verder uit zijn voorstel om de winstbelasting voor bedrijven met 2 procentpunt te verhogen. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem, een medestander van Samsom die weer op plek vijf staat op de kandidatenlijst, zei vorige maand nog dat de winstbelasting omlaag kan.
Asscher breekt daarmee. Hij wil juist geld vrijmaken om de werknemers tegemoet komen. Door een zogenoemd ‘een werknemersvoordeel’ in het belastingstelsel te introduceren hoopt hij de lonen omhoog te krijgen. Ook wil hij mensen die lang hebben gewerkt in laagbetaalde banen vaker vroegtijdig met pensioen laten gaan.
Asscher wil daarnaast dat mensen die meer dan 150 duizend euro verdienen onder een toptarief van 60 procent vallen. De opbrengst van circa 300 miljoen euro is bedoeld om extra te investeren in ‘liefdevolle’ verpleeghuiszorg.
‘Progressief patriottisme’
Er staat ongelooflijk veel voor Nederland op het spel, aldus Lodewijk Asscher.
In een interview met de Volkskrant zegt de vicepremier dat zo’n toptarief onderdeel is van het ‘progressief patriottisme’ waarvoor hij pleit. Volgens Asscher kunnen de hogere inkomens er ‘trots’ op zijn dat ze straks een extra bijdrage leveren aan betere omstandigheden in verpleeghuizen.
In de brief aan de leden keert de vicepremier zich opnieuw tegen coalitiepartner VVD, die volgens hem ‘vindt dat je het maar in je eentje moet uitzoeken’. Ook Geert Wilders krijgt er van langs.
Asscher probeert zich al langer te positioneren als het linkse alternatief voor Wilders en Rutte, ook al heeft hij met de premier vier jaar lang innig samengewerkt. Volgens de PvdA’er gaat het er nu om wie gaat profiteren van het economisch herstel. ‘Er staat ongelooflijk veel voor Nederland op het spel,’ schrijft hij in de brief. In de peilingen staat de PvdA er nog steeds heel slecht voor.
Telegraaf 21.12.2016Op de rechterflank wordt hoogst verbaasd gereageerd op het plan van de nieuwe PvdA-leider Lodewijk Asscher om het hoogste belastingtarief op te rekken naar 60 procent.
„Vreselijk!”, roept PVV-Kamerlid Teun van Dijck uit. „We betalen ons al scheel. De belastingen moeten juist omlaag!”
Ook het CDA wijst erop dat de belastingdruk nu al enorm is. „Dit kabinet heeft niets anders gedaan dan de marginale tarieven verhogen”, aldus CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt.
’Soort wanhoopsoffensief’
D66-Kamerlid Steven van Weyenberg leest in het voorstel vooral „een soort wanhoopsoffensief.” Het is met de verkiezingen in aantocht steeds hetzelfde liedje, meent hij. „De PvdA probeert de SP weer eens links in te halen.”
Voor de liberalen van de VVD is het niet eens een gespreksonderwerp. „Je kunt wel raden wat we ervan vinden”, knipoogt VVD-Kamerlid Mark Harbers.
Elsevier 20.12.2016 Verreweg de meeste van de 35 PvdA-Kamerleden hebben dinsdag te horen gekregen dat ze niet op een verkiesbare plaats moeten rekenen bij de verkiezingen op 15 maart. Ontevreden PvdA’ers vormen een risico voor de laatste maanden van Rutte-II.
Achter lijsttrekker Lodewijk Asscher staat volgens bronnen in de PvdA Kamervoorzitter Khadija Arib op nummer 2. In de top 5 staan verder de succesvolle minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem, staatssecretaris Sharon Dijksma – troubleshooter op het ministerie van Infrastructuur en Milieu – en de hoogste nieuwkomer, FNV-vicevoorzitter Gijs van Dijk.
Aanschurken tegen vakcentrale
Die laatste keuze lijkt een amechtige poging de relatie met vakcentrale FNV te herstellen. De meeste PvdA-kiezers hebben nog nooit van deze man gehoord en – volgens criticasters in de PvdA – voelen de meesten zich ook helemaal niet vertegenwoordigd door de PvdA-angehauchte vakcentrale.
Daarachter komen Atje Kuiken – die het leiderschap van de fractie overnam van de vorige week vertrokken Diederik Samsom – en financieel woordvoerder Henk Nijboer. Minister van Buitenlandse Handel en OntwikkelingssamenwerkingLilianne Ploumen staat op de 10deplaats.
Boze Kamerleden kunnen kabinet tegenwerken
Het grootste deel van de huidige PvdA-Kamerleden komt niet in aanmerking voor een verkiesbare plek. Een dergelijke situatie is voor de coalitie niet zonder risico. Aan het einde van een kabinetsperiode moet altijd rekening worden gehouden met gefrustreerde bewindslieden of Kamerleden die – uit rancune – de kont tegen de krib gooien.
Zeker voor het kabinet Rutte-II – dat in het parlement nog slechts op 75 van de 150 zetels kan rekenen – vormt dit een gevaar. De oppositie zint op een bananenschil, waarover Rutte kan uitglijden. PvdA-Kamerleden kregen van Diederik Samsom vier jaar lang strikte instructies om in het gareel te lopen. Bij het scheiden van de markt neemt hij pardoes afscheid en worden zij onaangenaam getroffen met een onverkiesbare plek.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier sinds 1994 de Nederlandse politiek.
NU 13.12.2016Jesse Klaver is voorstander van een centrum linkse samenwerking na de verkiezingen van volgend jaar, maar de kersverse PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher heeft wat de GroenLinks-leider betreft eerst nog wel wat uit te leggen.
Asscher zei voordat hij door de PvdA-leden ten koste van Diederik Samsom als lijsttrekker werd gekozen, dat hij de deur voor een links blok heeft open gezet.
Ook maakte hij duidelijk dat de verschillen met de VVD op het gebied van de arbeidsmarkt onoverbrugbaar groot zijn.
“Stoere woorden van Asscher richting de VVD zijn allemaal leuk”, zegt Klaver tegen NU.nl. “Maar de huidige minister van Sociale Zaken heeft wel vier jaar met die partij in een kabinet gezeten.”
“Daar zullen we eerst nog wat stevige debatten over voeren. Want aan woorden hebben we niet zoveel. Ik wil daden zien en dat het beleid echt verandert”, aldus Klaver.
Benieuwd
“Ik ben zeer benieuwd wat de inhoudelijke mogelijkheden zijn om samen te werken”, zei de vice-premier eerder over GroenLinks en de SP. “Als het inhoudelijk kan dan zie ik mezelf dat wel doen.”
Klaver benadrukt dat de linkse partijen elkaar vooral na de verkiezingen vast moeten houden zodat er voor het eerst in jaren een links, progressief kabinet komt. Dat kan eventueel ook een centrum links kabinet worden, aangevuld met D66, ChristenUnie en het CDA.
“Ik maak op uit de woorden van Asscher dat hij dat ook wil. Hij sluit zich bij ons aan. Top”, aldus Klaver.
SP-leider Emile Roemer wilde niet reageren op een mogelijke linkse samenwerking.
‘Asscher heeft aan GroenLinks nog wat uit te leggen’
De PVV steeg in de peiling met twee zetels naar 36 zetels,. De VVD daalde er een en ging naar 23 zetels. Het verschil nu is met 2 zetels vergroot tot 13 zetels.
D66 en CDA er verloren ieder een zetel en daalden naar 14 zetels.
De PvdA stijgt met een zetel naar 10 zetels.
Nieuwkomers VNL, GeenPeil en Forum voor de Democratie maken enige kans bij de kiezers, is de analyse, maar dat zijn dan vooral PVV-kiezers.
AD 11.12.2016 In de week waarin Lodewijk Asscher Diederik Samsom versloeg in de strijd om het lijsttrekkerschap krijgt de PvdA er een zetel bij en staat nu op tien. Dat blijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond.
Het was ook de week waarin de rechtbank uitspraak deed tegen Geert Wilders. De PVV steeg in de peiling twee zetels (naar 36), de VVD daalde er een (naar 23). Het verschil tussen die twee is vergroot tot dertien zetels. Vijf weken geleden was dat nog nul.
Doordat D66 en CDA er eentje daalden naar veertien, zijn de partijen op de derde tot achtste plaats tussen de tien en veertien zetels groot. Dat is ieder minder dan tien procent van de kiezers. Een unicum in de peiling, stelt De Hond.
Nieuwkomers VNL, GeenPeil en Forum voor de Democratie maken enige kans bij de kiezers, is de analyse, maar dat zijn dan vooral PVV-kiezers. Als de tweestrijd PVV versus VVD zich inderdaad gaat voordoen, is de kans toch klein dat die potentiële PVV-kiezers in sterke mate op die nieuwe partijen gaan stemmen. Zij zullen zich dan liever willen mengen in die tweestrijd, volgens De Hond.
Telegraaf 11.12.2016 In de week waarin de rechtbank uitspraak deed tegen Geert Wilders steeg de PVV twee zetels (naar 36) in de wekelijkse peiling van Maurice de Hond. De VVD daalde er een (naar 23). Het verschil tussen die twee is vergroot tot dertien zetels. Vijf weken geleden was dat nog nul.
Het was ook de week waarin Lodewijk Asscher Diederik Samsom versloeg in de strijd om het lijsttrekkerschap krijgt de PvdA er een zetel bij en staat nu op tien.
Doordat D66 en CDA er eentje daalden naar veertien, zijn de partijen op de derde tot achtste plaats tussen de tien en veertien zetels groot. Dat is ieder minder dan tien procent van de kiezers. Een unicum in de peiling, stelt De Hond.
Nieuwkomers VNL, GeenPeil en Forum voor de Democratie maken enige kans bij de kiezers, is de analyse, maar dat zijn dan vooral PVV-kiezers. Als de tweestrijd PVV versus VVD zich inderdaad gaat voordoen, is de kans toch klein dat die potentiële PVV-kiezers in sterke mate op die nieuwe partijen gaan stemmen. Zij zullen zich dan liever willen mengen in die tweestrijd, volgens De Hond.
PVV-leider Geert Wilders hoorde vandaag of hij wordt veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie.
De uitspraak verandert niets, zegt de politicus: ‘Geen rechter of terrorist houdt mij tegen.’ Daarmee komt een einde aan een van de meest besproken strafprocessen van de afgelopen jaren.
AD 09.12.2016 PVV’er Geert Wilders is volgens de rechters schuldig aan het aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging, maar niet tot het aanzetten tot haat. Daarmee acht de rechtbank hem genoeg gestraft. Dat heeft de Haagse rechtbank vandaag in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol uitgesproken.
Sowieso forse schade voor Wilders De andere keuze die vandaag wordt bekendgemaakt, heeft betrekking op Geert Wilders. Wilders staat terecht wegens groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie en/of haat. Het zijn zware beschuldigingen. Dit proces heeft maanden geduurd. In tegenstelling tot een civiele zaak zijn de kosten van een advocaat in een strafzaak voor de rekening van de verdachte zelf, tenzij de verdachte in aanmerking komt voor rechtsbijstand.
Dat is niet van toepassing op Wilders. Hoe dan ook, zelfs als hij wordt vrijgesproken, heeft hij al een forse schade opgelopen: tienduizenden euro’s. Een advocaat is niet gratis. Dat wordt soms vergeten. Volgens de media kostte de vorige strafzaak tegen Wilders ruim zeventigduizend euro. Dit kan men een juridische vorm van jihad noemen.
Alleen maar verliezers Deze strafzaak kent alleen maar de verliezers. Financieel en qua tijd is Wilders verliezer nummer één. Of dit gaat bijdragen aan de groei van zijn electoraat, valt niet met zekerheid te stellen. Bovendien heeft het strafgeding hem veel energie gekost.
De verliezer nummer twee is de overheid: het proces heeft veel geld en mankracht gekost. De rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie zijn geen perfect bemande overheidsinstanties. De kostbare tijd en energie die in dit proces is gestopt, kon elders goed worden gebruikt.
De derde verliezer is de rechterlijke macht. Het gezag van de rechterlijke macht is al door dit proces aangetast. Het gezag is een kostbaar goed dat niet in geld kan worden uitgedrukt. De vierde verliezer zijn de aangevers, en dan vooral de Nederlandse Marokkanen. Dit vraagt natuurlijk om meer uitleg.
Meer maatschappelijke spanningen Door dit minder-minder-proces ontstaat bij een groot deel van de bevolking verontwaardiging omtrent minderheden. Terwijl Nederlanders van Marokkaanse afkomst in een aantal belangrijke statistieken oververtegenwoordigd zijn, zoals de criminaliteit, voert men in naam van Marokkanen een proces tegen een parlementariër die juist deze problemen aan de orde stelt.
Bovendien zouden duizenden kiezers die op Geert Wilders gaan stemmen, nog meer wantrouwen koesteren jegens allochtonen en in het bijzonder Marokkanen. Men krijgt het gevoel dat men voor de kritiek op minderheden zal worden bestraft. Het rechterlijke oordeel vormt alleen maar een bevestiging van dat gevoel. En dit versterkt weer het gevoel van vervreemding. De uitkomst van dit proces zal dus de maatschappelijke spanningen niet doen verminderen.
Wat moet er gebeuren met Wetboek van Strafrecht? Als Kamerlid Wilders vrijdag wordt veroordeeld, dan ontstaat onmiddellijk de vraag of deze delicten in hun huidige bewoordingen in het Wetboek van Strafrecht moeten staan. Dit proces duurt nog een paar jaar. En het is zeer de vraag of men nog minstens vijf jaar de ultieme juridische uitkomst moet afwachten. Een veroordeling moedigt de activisten aan om nog meer aangiftes te doen tegen Geert Wilders.
Om aan deze onzekerheid een einde te maken, zal de wetgever al dan niet door de PVV zelf gedwongen worden om over het lot van deze delicten een besluit te nemen. Er bestaat dan een reële kans dat het delict groepsbelediging uit het Wetboek van Strafrecht wordt geschrapt. De beledigde partij kan dan nog altijd naar de burgerlijke rechter stappen.
Dit brengt het evenwicht terug: wie een civiele zaak verliest, moet opdraaien voor de kosten van het proces. Hierdoor zullen mensen alleen in een aantoonbaar geval naar de rechter stappen.
We leven niet meer in de oude vertrouwde wereld Als Geert Wilders vrijdag wordt vrijgesproken, betekent dit dat de uitspraak minder-minder niet beledigend en niet discriminerend is. Dan komt het OM in een moeilijk parket terecht. Moet het OM zo’n kostbaar proces bij het Hof overdoen? In de oude wereld zou men hebben gedacht: stop ermee. Maar we leven niet meer in de oude vertrouwde wereld.
Ook de strafzaak tegen Geert Wilders kent dus alleen maar verliezers !!!
De politicus is ervan overtuigd dat het gaat om een ‘strafproces tegen de vrijheid van meningsuiting’, en zegt dat niet alleen hij, maar heel Nederland op het beklaagdenbankje zit. De afgelopen maanden heeft hij forse kritiek geuit op het gehele proces, en zijn advocaat Geert-Jan Knoops heeft zelfs de rechter Elianne van Rens gewraakt.
‘Iedere uitspraak, vrijspraak of veroordeling, zal de facto niets veranderen,’ zegt Wilders dan ook tegen De Telegraaf. ‘Ik zal ongeacht de uitspraak de waarheid blijven spreken. Ook over het Marokkanenprobleem. Geen rechter, politicus of terrorist houdt me tegen.’
Tijdens zijn laatste betoog in de rechtbank, uitte hij forse kritiek op het proces en de situatie waarin de politicus leeft. Hij hekelde het safehouse en de gepantserde wagens die hij nodig heeft om veilig te blijven. ‘Mensen die me willen stoppen, zullen we eerst moeten vermoorden,’ stelde Wilders. ‘Ik moet spreken om Nederland te beschermen tegen de islam, tegen het terrorisme, en ja. Ook tegen het mega-Marokkanenprobleem dat dit land nog steeds kent.
‘Karikatuur van vrijheid van meningsuiting’
Ook advocaat Knoops is vandaag niet aanwezig bij het proces. Nadat de wrakingskamer besloot dat Van Rens kan aanblijven als rechter, overwoog hij de verdediging van het PVV-Kamerlid te staken. ‘De strekking van onze bezwaren kwam in de uitspraak van de wrakingskamer niet naar voren,’ aldus de raadsman. ‘Dat zal een deel van de samenleving niet begrijpen.’
Knoops heeft de rechtszaak een ‘karikatuur van vrijheid van meningsuiting’ genoemd en ook hij vindt de eis van het OM belachelijk: het OM zou Wilders de mond willen snoeren en de uitspraken uit politieke context trekken.
Volgens de Officier van Justitie, hitste Wilders het publiek juist op in het Haagse café in 2014. Hij gebruikte ‘een combinatie van verschillende stijlfiguren’ en stelde een retorische vraag. De OvJ zegt dat er ‘onmiskenbaar’ sprake was van aanzetten tot discriminatie en haat: ‘Wilders wilde een scheiding maken tussen Nederlanders en Marokkanen. Dit zijn haatboodschappen.’
Het laatste woord is nog niet gesproken in dé strafzaak van 2016. De rechter, en niet de verdachte, velt een vonnis en aldus spreekt de rechter letterlijk het laatste woord uit.
Maar in de woordenstrijd tussen de aanklager en de aangeklaagde komt het laatste woord toe aan de aangeklaagde. De verdachte zei: ‘spreek mij vrij, spreek ons vrij.’
Wat zei hij precies?
Wat is de zin en betekenis van deze laatste woorden van de aangeklaagde Geert Wilders?
De verdachte zei in zijn laatste woord: ‘Ik heb alleen gesproken over Marokkanen op een markt en vragen gesteld op een verkiezingsavond. En iedereen die ook maar een millimeter verstand heeft van politiek weet dat verkiezingsavonden altijd bij iedere partij vergezeld gaan van politieke speeches vol slogans, oneliners en met maximaal gebruik van de regels van de retoriek. Dat is ons vak. Zo werkt dat nu eenmaal in de politiek.’
Toch is niet helder waarom de verdachte vrijspraak eist. Ook dit is een ironisch werkwoord in een woordenstrijd: vrijspreken, terwijl het spreken zelf de oorzaak van de aanklacht is.
Hij geeft ons nog een hint om hem te begrijpen: ‘Vrijheid van meningsuiting is bovendien, leden van de rechtbank, voor mij persoonlijk de enige vrijheid die ik nog heb. Elke dag opnieuw word ik daaraan herinnerd.’
Inderdaad, inderdaad! De aangeklaagde is helemaal niet vrij. Hij is al ter dood veroordeeld: zie de dodenlijst van Al-Qa’ida. Daarom zegt de ter dood veroordeelde aangeklaagde: spreek mij vrij, omdat ik al ben veroordeeld voor wat ik zeg! De juristen noemen dit ne bis in idem, niemand mag twee keer voor hetzelfde feit of de feiten vervolgd worden.
Natuurlijk erkent Nederland het vonnis van jihadisten niet. Maar de aanslag op de redactie van Charlie Hebdotoonde aan dat onze ontkenning van de jihadistische vonnissen wordt genegeerd.
Een blik op onze eigen rechtsgeschiedenis
Nu wij geen geldigheid en kracht van rede toekennen aan de jihadistische strafrechtspleging, moeten we ons verdiepen in onze eigen strafrechtsgeschiedenis.
De Fransen voerden in 1811 het Code Pénal in. Dit was het eerste complete wetboek van strafrecht van Nederland, in het Frans. Pas decennia later kwam een wetboek van eigen bodem tot stand. In 1870 richtte minister van Justitie Van Lilaar een staatscommissie op om het eerste eigen Wetboek van Strafrecht samen te stellen. De commissie bestond uit onder anderen J. de Wal, strafrechtshoogleraar te Leiden (voorzitter) en A.A. Pinto (afdeling wetgeving van ministerie van justitie).
Het wetsontwerp werd in 1879 naar de Kamer gestuurd. Indertijd was Modderman de minister van Justitie. Op 1 september 1886 werd het Wetboek van Strafrecht van kracht. Daarbij formuleerde Modderman het uitgangspunt van strafrecht dat tot heden als een dogma wordt beschouwd.
‘De strafbedreiging moet blijven een ultimum remedium’
Het uitgangspunt van de wetgever bij de strafbaarstelling van bepaalde gedragingen werd in deze krachtige en ondubbelzinnige bewoordingen geformuleerd:
‘Het beginsel is ten aanzien van het al of niet straffen van handelen of omissiën. Dat alleen datgene mag gestraft worden, wat in de eerste plaats onregt is. Dat is eene conditio sine qua non. In de tweede plaats komt de eisch er bij, dat het een onregt zij, waarvan de ervaring heeft geleerd, dat het (waarbij natuurlijk op den gegeven maatschappelijken toestand te letten is) door geen andere middelen behoorlijk is te bedwingen.’
‘De strafbedreiging moet blijven een ultimum remedium. Uit den aard der zaak zijn aan elke strafbedreiging bezwaren verbonden. Ieder verstandig mens kan dit ook zonder toelichting wel begrijpen. Dat wil niet zeggen, dat men de strafbaarstelling achterwege moet laten, maar wel, dat men steeds tegenover elkander moet wegen de voordeelen en de nadeelen van de strafbaarstelling en toezien dat niet de straf worde een geneesmiddel erger dan de kwaal.’
De woordenstrijd hoort in de Tweede Kamer, niet in de rechtbank
Dit uitgangspunt geldt ook en vooral voor de vervolging. Omdat ook de toepassing van strafrecht onderhevig is aan een afweging tussen de voordelen en nadelen ervan.
De founding fathers van strafrecht wisten het al: dat niet de straf worde een geneesmiddel erger dan de kwaal.
De woordenstrijd moet niet in de rechtbank maar in de Tweede Kamer worden gevoerd.
Het laatste woord: Spreek mij vrij, ik ben al immers ter dood veroordeeld voor dezelfde feiten, de belediging van de islam en moslims.
Uitspraak in het Wilders-proces.
Uit Europese rechtspraak bleek ook dat de belangen van Wilders als politicus en die van zijn kiezers zwaarder wegen dan die van anderen zoals het OM en aanklagers, zei advocaat Knoops. Volgens de advocaat heeft het OM zijn functie onvoldoende meegewogen in het vervolgingsbesluit.
Hij verzocht daarom de rechtbank reeds eerder om het standpunt van het OM niet-ontvankelijk te verklaren. Als de rechtbank meegaat in dit verweer, zou het hele proces niet door zijn gegaan.
In een extra beveiligde rechtszaal op Schiphol ging al eerder de strafzaak verder tegen PVV-leider Geert Wilders. Tien ‘gekwetsten’ personen’ hebben zich van te voren gemeld: zij eisen smartengeld van de politicus.
In 2014 heeft Wilders gezegd dat Den Haag een stad moet worden met‘minder lasten en als het even kan minder Marokkanen’. Kort daarop kwam de politicus weer in opspraak, tijdens een evenement voor de gemeenteraadsverkiezingen: hij vroeg een zaal vol PVV’ers: ‘Willen jullie in deze stad, en in Nederland, meer of minder Marokkanen?’
‘Minder, minder, minder’
Toen het publiek tijdens een bijeenkomst in Den Haag ‘minder, minder, minder’ scandeerde, zei Wilders: ‘Dan gaan we dat regelen Een aantal organisaties en personen voelt zich beledigd door de opmerkingen en eist een schadevergoeding
In december 2014 werd aangekondigd dat het Openbaar Ministerie (OM) Wilders ging vervolgen voor het beledigen van een groep mensen op grond van ras en het aanzetten tot zowel discriminatie als haat.
Advocaat Goran Sluiter vertegenwoordigt zeven van de eisers, die ieder 500 euro willen ontvangen.
De rol van ECRI Straatburg !!??
In en rond de Raad van Europa in Straatsburg wordt recht gemaakt en recht gesproken.
Maar met welk recht ?????
Het is een onrechtmatige juridische kluwen. Vanuit Straatsburg wordt bovendien de vrijheid van meningsuiting in Europa ingeperkt.
De Europees Commissaris voor de Rechten van de Mens heeft kritiek op kabinetsplannen tegen jihadstrijders. In een brief aan de ministers Ronald Plasterk (PvdA) en Ard van der Steur (VVD) eist deze commissaris, Nils Muiznieks, onder meer tekst en uitleg over het plan om de Nederlandse nationaliteit af te nemen van jihadisten met twee nationaliteiten. Dat riekt volgens commissaris Muiznieks naar discriminatie van Marokkaanse of Turkse jihadisten.
Misschien heeft Muiznieks gelijk. Maar wie is hij en waar bemoeit hij zich mee? Bemoeit de Raad van Europa in Straatsburg waar Muizniks werkt zich al niet teveel met Nederland, Nederlandse politiek en Nederlands recht? En waarom beroepen Nederlandse rechters zich bijvoorbeeld bij de Wilders-processen op uitspraken van het Mensenrechtenhof in Straatsburg, ook een instelling van de Raad van Europa?
Opgericht in reactie mensenrechtenschendingen Hitler-regime
De Raad van Europa is na de Tweede Wereldoorlog opgericht in reactie op de kolossale mensenrechtenschendingen, vooral door het Hitler-regime. Er kwam een Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en een Europees Hof, waaraan kwesties die mensenrechten raken kunnen worden voorgelegd. Voor alle duidelijkheid: de Raad van Europa is iets anders dan de Europese Unie. En het Hof in Straatsburg is iets anders dan het EU-Gerechtshof in Luxemburg.
De Raad van Europa is best belangrijk en ook het Hof in Straatsburg heeft veel nuttig werk gedaan, zeker ook aan de randen van Europa waar mensenrechten niet vanzelfsprekend zijn. Maar vooral de laatste kwart eeuw zijn de Raad van Europa en het Mensenrechtenhof aan een enorme opmars begonnen. In Straatsburg is een kluwen ontstaan van zelfbevruchtende comité’s, commissarissen en activistische rechters. Het is een kluwen die zelf recht maakt, los van normale parlementaire procedures en vaak geïnspireerd door ‘ngo’s’ en andere actiegroepen, dikwijls in de sfeer van asielzoekers en andere immigranten.
De opkomst van ‘extreem rechts’ was een opsteker
Dat uitdijende juridische circus in Straatsburg, met zijn 2.500 ambtenaren, kreeg begin jaren negentig een geweldige opsteker door de opkomst van ‘populistische’ partijen, die toen nog consequent ‘extreem-rechts’ werden genoemd. In Frankrijk stak het Front National de kop op, in België boekte het Vlaams Blok in 1991 een grote overwinning.
In reactie werden er overal demonstraties tegen ‘extreem-rechts’ georganiseerd, waaraan ook in Nederland vooraanstaande politici (ook Frits Bolkestein van de VVD) meededen. Het was een hype-achtige beweging, waar traditionele partijen ook heimelijk eigenbelang bij hadden. Het isoleren en bestrijden van een politicus als Hans Janmaat leidde immers ook tot het uitschakelen van een potentiële concurrent.
Het strafrechtelijk vervolgen van de ‘extreem-rechtse’ bedreiging werd ook als gerespecteerd middel gezien om politici van de onwenselijke soort de mond te snoeren. In het geval van Janmaat was zijn wens de ‘multiculturele samenleving’ af te schaffen voldoende om hem veroordeeld te krijgen.
Ook in Straatsburg werd ‘intolerantie’ strafrechtelijk thema
Die strafrechtelijke aanpak van ongewenste politici beperkte zich niet tot de nationale rechtspraak. In oktober 1993 kwamen de Europese regeringsleiders van de Raad van Europa voor het eerst bijeen voor een topbijeenkomst, in Wenen. Waarover de Europese leiders het snel eens werden, was een gemeenschappelijke strategie om de ongewenste ‘extreem-rechtse’ politici aan te pakken.
In Wenen besloten die regeringsleiders – Ruud Lubbers namens Nederland – om ‘intolerantie’ dan wel ‘onverdraagzaamheid’ als nieuw strafrechtelijk thema te introduceren. Iedereen die de onverdraagzaamheid bevorderde kon daarvoor worden veroordeeld, vooral door het Mensenrechtenhof in Straatsburg.
De Europees Commissie tegen Racisme en Intolerantie
Bovendien werd in Wenen besloten een nieuwe commissie te introduceren, de ‘Europees Commissie tegen Racisme en Intolerantie’ (ECRI). In de ECRI namen vooral activistische juristen zitting, met een groot oor voor zogenaamde ‘anti-fascistische’ actiegroepen, die zelf lang niet altijd van onbesproken gedrag zijn.
Ook vereenzelvigt ECRI zich graag met de reeks van meldpunten tegen discriminatie, waarnaar overheden volgens ECRI beter moet luisteren en die van ECRI altijd meer subsidie moeten krijgen. Tot de meer dubieuze meldpunten waarop ECRI zich verlaat is het Meldpunt Discriminatie Internet, dat onlangs nog van mening was dat homo-discriminatie door moslims is toegestaan, omdat de islam geen moeite heeft met homo-discriminatie.
Nu zou ECRI makkelijk weggewoven kunnen worden, maar ECRI heeft grote invloed. ECRI beïnvloedt bijvoorbeeld de uitspraken van het Mensenrechtenhof. Dat hof verwijst bijvoorbeeld naar bevindingen van ECRI, die ECRI dan weer heeft opgedaan bij actiegroepen en anti-fascisten.
Mensenrechtenhof gaf politici geringere meningsvrijheid
Zo wordt in Straatsburg recht krom gemaakt. Hoewel het Mensenrechtenhof altijd van mening was dat politici vanwege hun rol in de democratie een grotere vrijheid van mening dienden te hebben dan gewone burgers, deed dat Hof in recente jaren – in zaken tegen Franse en Belgische politici – juist uitspraken waarin wordt gesteld dat politici een grotere verantwoordelijkheid dragen en daarom een geringere meningsvrijheid hebben.
Dat laatste was volgens de Haagse rechter ook de kwestie die centraal stond in het tweede proces-Wilders: mag Wilders als politicus wat betreft het voeden van intolerantie meer of juist minder dan gewone mensen? Waarbij aangetekend dat ‘Straatsburg’ grossiert in begrippen – zoals ook ‘intolerantie’ – waarop mensen wel worden veroordeeld, maar die nooit deugdelijk worden gedefinieerd. Het is ondeugdelijk recht.
De democratie komt er in Straatsburg niet aan te pas
Er is in Straatsburg een ondoorzichtige kluwen van elkaar beïnvloedende rechters, ambtenaren, commissieleden en commissarissen ontstaan die een uitdijende rechtsfabriek runnen. Een lawyer’s paradise, een paradijs voor juristen.
Door landen op de vingers te tikken over wetten die er wel of niet zijn of er nog niet zijn, door landen tot in detail te ‘monitoren’, door de Straatsburgse mensenrechten te laten uitdijen tot zulke zaken als geluidshinder, is daar een rechtsstatelijk zwart gat ontstaan. De democratie komt er niet of nauwelijks aan te pas en de scheiding der machten is een illusie, want rechters en door hen geraadpleegde commissies maken wel zelf het recht.
VVD-politici bepleitten ooit aan banden leggen Straatsburg
Vijf, zes jaar geleden ging er een golf van opwinding over de zorgwekkende ontwikkelingen in Straatsburg door West-Europa. Ook Britse en Belgische hoge rechters liet zich er over uit. In Nederland bepleitten de VVD-politici Stef Blok en Klaas Dijkhoff het ‘aan banden leggen’ van het Mensenrechtenhof in Straatsburg.
Er gebeurde niets. ECRI gaat door met zijn beduimelde ‘monitoring’ en klaagde Nederland onder meer aan omdat het Openbaar Ministerie niet in hoger beroep was gegaan na de volledige vrijspraak in het eerste Wilders-proces, in 2011. Dat doet zo’n commissie uit Straatsburg dus ook, zich bemoeien met gerechtelijke uitspraken en met het beleid van het Openbaar Ministerie. Zoals ‘Straatsburg’ ook e-mailtjes naar Den Haag stuurt, met daarin het bevel om asielzoekers niet uit te zetten. Zoals ‘Straatsburg’ nu weer het kabinet op de vingers tikt over wetgeving die de Tweede Kamer nog niet eens heeft bereikt.
Zo neemt Straatsburg de leiding bij de structurele ondermijning van de vrijheid van meningsuiting, zoals die sinds 1993 is ingezet om politici wier concurrentie wordt gevreesd te kunnen vervolgen en de mond te snoeren – in de hoop ze onschadelijk te maken.
De Raad van Europa, opgericht voor de mensenrechten, neemt zo de leiding bij het inperken van een vitaal mensenrecht, het fundamentele recht op de vrijheid van meningsuiting.
Telegraaf 23.10.2017 Het gerechtshof Den Haag start dinsdag met de eerste openbare zittingen in het hoger beroep van de strafzaak tegen PVV-leider Geert Wilders. De PVV-leider werd in december 2016 schuldig bevonden aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. Hij werd vrijgesproken van het aanzetten tot haat. De rechtbank legde hem geen straf op.
NU 26.09.2017 PVV-leider Geert Wilders wil oud-Tweede Kamerlid Joost Taverne van de VVD laten horen tijdens het hoger beroep van de rechtszaak over Wilders’ ‘minder Marokkanen’- uitspraken.
Aanleiding is het boek van oud-VVD-Kamerlid Ybeltje Berckmoes-Duindam, waarin staat dat Taverne het oneens was met de veroordeling van de PVV-leider door de rechtbank Den Haag vorig jaar.
Dat zou Taverne echter niet in een debat over de vrijheid van meningsuiting hebben mogen zeggen van de VVD-fractie, omdat dit Wilders voor de verkiezingen in de kaart zou kunnen spelen. Wilders noemt dit ”schokkend”.
Wilders laat weten dat hij met zijn advocaat Geert-Jan Knoops heeft overlegd en dat die het gerechtshof zal vragen om Taverne onder ede te horen. Volgens de PVV-leider is de mening van Taverne bijzonder relevant, omdat de VVD de regeringspartij is die zowel de premier als de minister van Justitie levert.
Veroordeling
In het boek van Berckmoes, als Kamerlid zelf onzichtbaar, staat dat Taverne vond dat de veroordeling ”niet past in hoe de wet volgens de VVD geïnterpreteerd dient te worden”.
In een interne notitie voor de fractievergadering zou Taverne volgens Berckmoes hebben geschreven: ”Nationaliteit is geen ras en daarom is er geen wettelijke grond op basis waarvan Wilders veroordeeld had mogen worden. Ook heeft de rechtbank betoogd dat een speech op een verkiezingsbijeenkomst zoals Wilders die hield, in het geheel geen bijdrage is aan het publieke debat in Nederland. Ik ben het daar niet mee eens.”
Volgens Berckmoes kreeg niemand buiten de fractievergadering van de VVD die kritiek te horen, omdat toen Wilders vorig jaar hoog in de peilingen stond er ”geen enkel woord mocht klinken dat ook maar een beetje positief was over Wilders.”
Telegraaf 12.04.2017 Het hoger beroep in het ‘minder-Marokkanen-proces’ van PVV-voorman Geert Wilders begint eind oktober. Op 24 en 26 oktober staan zogeheten regiezittingen gepland. Dan kunnen van beide kanten onderzoekswensen worden gedaan. Op 9 november neemt het hof Den Haag de beslissingen over die wensen en verzoeken. Wanneer de inhoudelijke behandeling gepland staat, is nog niet duidelijk.
De rechtbank oordeelde eind vorig jaar dat Wilders zich op 19 maart 2014 tijdens een op tv uitgezonden partijbijeenkomst schuldig had gemaakt aan aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Aanhangers van de PVV scandeerden op de vraag van Wilders of er meer of minder Marokkanen in Nederland moesten zijn; ,,minder, minder, minder.” Het Openbaar Ministerie had een boete van 5000 euro geëist.
Zowel Wilders als het OM ging in beroep tegen de uitspraak. Het hof houdt, net als tijdens de rechtszaak in eerste aanleg, zitting op de extra beveiligde locatie op Schiphol.
Trouw 30.12.2016 PVV Wat wil Wilders? Vragen van deze krant beantwoordt hij niet. Vandaar dit nepinterview – met echte Wilders-uitspraken van de afgelopen jaren.
Het zijn geen vluchtelingen! Het zijn migranten die voordat ze in Nederland kwamen, door zeven veilige landen reisden, aldus Geert Wilders.
Wat bedoelde PVV-leider Geert Wilders deze maand toen hij na zijn veroordeling voor discriminatie zei dat hij als premier ‘schoon schip’ wil maken in Nederland? Het is gissen. Als VVD-Kamerlid praatte hij nog wel eens met deze krant, als PVV’er laat hij het al jaren bij hooguit een paar zinnen. Op interviewverzoeken komt geen reactie. ‘Wat wilt ú met Nederland?’, had de parlementaire redactie Wilders simpelweg willen vragen. ‘Hoe bedoelt u: de grenzen dicht?’ of ‘Zijn àlle migranten ongewenst?’. Het kwam er nooit van.
Er waren wel antwoorden. Wilders liet soms iets los over zijn concrete plannen met Nederland – in andere kranten, de Tweede Kamer, op sociale media, voor tv-camera’s. Met al die antwoorden, zoveel mogelijk ontdaan van retoriek, stelde Trouw een nooit gehouden interview met Geert Wilders samen.
Wat is uw hoofdboodschap?
“Óf wij rekenen af met de islam, óf de islam rekent af met ons. Daarom hebben wij onze voorstellen gedaan van grenzen dicht, stoppen met moskeeën en de andere voorstellen die u van ons kent. Maak illegaliteit strafbaar. Stuur asielzoekers terug.” (APB, 2016)
Hoe ziet u dat eigenlijk voor zich, de grenzen dicht?
“Dan moet je weer aan de grenzen controleren, met grensposten, het leger en de marechaussee. Dan moet je controleren of paspoorten kloppen en of iemand een visum heeft. Als dat niet zo is, moet die persoon worden tegengehouden. Als er een boevenbende in je wijk opereert, ga je toch niet de deur openzetten? Je moet dus de grenzen sluiten.” (APB, 2015)
Waar wilt u die grensbewaking van betalen?
“Geen cent meer naar Afrika, naar Turkije, Griekenland of Brussel. Dan kunnen we de belastingen voor iedereen verlagen, zodat de koopkracht flink kan stijgen en de economie een geweldige boost krijgt. Dan kunnen we onze 65-plussers een fatsoenlijke oude dag geven. Dan kunnen we ook meer geld geven aan de politie en het leger zodat zij meer middelen hebben om ons land veilig en vrij te houden en onze eigendommen en grenzen te beschermen.” (PVV.nl, 2016)
Hebben 65-plussers geen fatsoenlijke oude dag? Het is de rijkste groep Nederlanders, toch?
“De pensioenen van 2,4 miljoen Nederlanders dreigen te worden gekort door een lage rente. Mensen hebben daardoor minder in hun portemonnee en kunnen niet meer werken om het bij te plussen. Dat komt door de lage rente, waar de regering van profiteert. Die betaalt 1,5 miljard euro minder rente. Ik vraag of de regering tijdelijk, tot de rente stijgt, die winst wil geven aan de ouderen van Nederland. Zolang de rente laag is kan de ouderenkorting of het pensioen worden verhoogd.” (APB, 2016)
Waarom gunt u arme landen geen ontwikkelingssamenwerking?
“Het is niet zo dat ontwikkelingshulp altijd goed en heilig is. De hulp gaat vaak naar corrupte landen. Ik heb het gezien toen de Kamercommissie een tijdje geleden Mozambique bezocht. Op het ministerie waar dat geld aankomt, liepen de ambtenaren rond in Armanipakken. Daar gaat ons geld naartoe en het is corrupt geld.” (APB, 2016)
Een ander punt dan: hoe ziet u het sluiten van alle moskeeën voor zich?
“Ik noem het haatpaleizen. Hoe eerder we dat doen, hoe beter. De islam is naar mijn oordeel in strijd met de openbare orde. Voorlezen uit een boek vol met haat en geweld is in strijd met de openbare orde. (APB, 2016) Er kunnen gematigde moslims zijn, maar er is geen gematigde islam. We zouden in Nederland ook geen nazitempels of nazischolen toestaan. Ik wil dit land zo onaantrekkelijk mogelijk maken om de islam in te belijden.” (AD, 2016)
Wilt u moslims de toegang weigeren?
“Nederland moet beginnen met het de-islamiseren van het land. En daarnaast geen mensen uit islamitische landen meer toelaten. Trump heeft gezegd: ik wil geen moslim meer in Amerika toelaten. Als je dat in Nederland zegt kom je voor de rechter. Dus zeg ik: laat niemand uit een islamitisch land meer toe.” (De Limburger, 2016)
Zijn alle moslims in uw ogen terroristen?
“Niet iedere moslim is een terrorist, maar iedere terrorist is wel een moslim. (De Limburger, 2016) Mijn partij, de PVV, zegt niet dat alle moslims hetzelfde zijn. Het betreft misschien niet honder procent van de moslims. Wij moeten niet iedereen over één kam scheren, maar driekwart van de moslims vond 9/11 prima.” (APB, 2014)
Of gaat het u vooral om Marokkanen?
“Ik heb niet gezegd dat wij een probleem hebben met alle Marokkanen. Dat is iets heel anders. Ik heb gezegd dat wij een Marokkanenprobleem hebben. Ga eens op een koopavond met mensen op straat praten, of in de tram, de bus, het ziekenhuis.” (APB, 2014)
Die Marokkanen zijn hier al generaties. Het zijn Nederlanders.
“Veel mensen hebben naast hun Turkse of Marokkaanse paspoort ook nog een Nederlands paspoort. Maar een deel van hen gedraagt zich niet als Nederlander. We kunnen het elke dag zien. Ze respecteren ons land niet. Ze hebben lak aan onze waarden, aan onze identiteit, aan wie we zijn. Ze gedragen zich steeds vaker als overheersers, criminelen, profiteurs. Ze tarten het gezag. Ze dansen op politieauto’s. Ze schelden ons uit. Ze kijken op ons neer. Ze spugen op ons. Ze hebben ons paspoort, maar ze horen niet bij ons. Ze zijn geen Nederlander.”(APB, 2016)
Wat moet er volgens u aan gebeuren?
“Als tuig niet eens wordt gearresteerd of als ze worden meegenomen naar het politiebureau en degene die aangifte doet nog langer op het bureau zit dan degene die het delict heeft gepleegd, zijn ze daar trots op. Men praat daarover met vriendjes: dat hij is vastgenomen en vastgezet en binnen drie uur weer is vrijgelaten. Dát moeten we veranderen. Als je je niet gedraagt in Nederland, ga je eruit!” (APB, 2016)
“Als het gaat om geweldsmisdrijven en straatterreur, zijn Marokkanen 22 keer vaker verdacht van een misdrijf dan Nederlanders. Dat geldt voor Turken, voor Somaliërs, voor allemaal. We zullen ze dus harder moeten aanpakken als het gaat om het veilig houden van ons mooie land.” (APB, 2016)
Kunt u het wat concreter maken dan ‘harder aanpakken’?
“We kunnen twee dingen doen. Ten eerste ervoor zorgen dat er nul meer binnenkomen, niemand. Geen visumvrij reizen, geen nationaliteit, geen Turk meer naar Nederland. Het tweede is: wat mij betreft pakken we van iedereen die twee paspoorten heeft en een misdrijf pleegt, het Nederlandse paspoort af en zetten wij diegenen ons land uit, als het kan met de hele familie. (APB, 2016) Waar nodig zetten we, als de politie het niet meer aankan, het leger in om de straten van Nederland weer veilig te maken en ze daaruit te verjagen. Geen buurthuizen meer. Geen onterechte uitkeringen meer. Geen slachtofferrol meer. En zeker geen begrip meer.”
(APB, 2016)
Hoe betaalt u dat, het leger inzetten?
“De PVV heeft al een keer laten berekenen wat het oplevert als je de grenzen sluit voor niet-westerse allochtonen: 7 miljard per jaar. Je kunt tientallen miljarden ophalen en besteden aan de Nederlandse economie.” (APB, 2014)
Men zegt dat u angst verspreidt. Hoe ziet u dat?
“Al twaalf jaar lang plaats ik hoop en optimisme tegenover die naargeestige capitulatiecultuur van de machthebbers, die maar niet willen luisteren of die in verkiezingstijd ineens gouden bergen beloven, maar na de verkiezingen weer met hun aartsvijanden gaan regeren en weer voor nieuwe ellende, terreur en asielrecords zorgen. Die altijd kiezen voor hun eigen macht in plaats van voor Nederland, die geen principes lijken te hebben, dronken van hun eigen gelijk, overtuigd van hun eigen superioriteit. En wie kritiek heeft en de islamisering als probleem durft te benoemen, noemen ze ‘extreemrechts’, ‘tokkies’, ‘populisten’ of ‘nazi’s’. (APB, 2016)
Bent u niet extreemrechts?
“Ik neem het voor onze kiezers op. Laat niemand insinueren dat wij iets met extreem of met nazi’s hebben.” (APB, 2013)
Kunt u zeggen wat u tegen uw achterban zei over vluchtelingen?
“Pleeg verzet. Pleeg verzet! Accepteer het niet! Er is geen alternatief. Wij moeten in verzet komen.” (APB, 2015)
Wat bedoelde u daar mee?
“Geweldloos verzet. Democratisch verzet. Sta op, ga naar die inspreekavonden. Eis gemeentelijke referenda. Ga de straat op. Demonstreer. Het is jullie recht, doe het dan ook. Wij moeten geen asielzoekerscentra meer hebben.” (APB, 2016)
Waarom bent u zo tegen hulp aan mensen in nood?
“Het zijn geen vluchtelingen! Het zijn migranten, die voordat ze in Nederland kwamen, door zeven veilige landen zijn gegaan.” (APB, 2016)
“Wij hebben een morele verantwoordelijkheid om voor onze eigen mensen te zorgen. De vluchtelingen moeten een goede opvang krijgen, maar die mogelijkheden liggen in de regio zelf. Saoedi-Arabië, de landen in de Golfstaten, die hebben de morele plicht. Het zijn rijke landen. De politie rijdt er in Maserati’s. Het is hun eigen volk. Met hun eigen cultuur. Hun eigen taal. Ze geloven hetzelfde. Die landen, die vrijwel niets hebben gedaan, die hadden de morele plicht om hun eigen mensen op te vangen. Echte vluchtelingen verdienen hulp. Maar in de regio zelf.” (De Limburger, 2016)
U noemde het parlement een nepparlement. Waarom? En zit u er niet zelf in?
“Ik ben er trots op dat er tenminste nog één partij is in dit huis die de taal van het volk spreekt, die zegt wat de mensen op straat vinden. (APB, 2015) Het parlement is een nepparlement, een nepparlement dat niemand vertegenwoordigt.” (APB, 2015)
Wat zegt u zelf: kunt u eigenlijk met andere partijen samenwerken?
“Als ik de minister-president voorstel dat we die 1,5 miljard euro niet aan die asielzoekers besteden, maar aan de mensen die ons land hebben grootgemaakt, door opnieuw de verzorgingshuizen in het leven te roepen, door de mensen weer een fatsoenlijke dagbesteding te geven, door ervoor te zorgen dat er genoeg personeel is in de verpleeg- en verzorgingshuizen om die ouderen bij te staan, dan is dat geen demagogisch voorstel, maar iets wat we kunnen doen. Ik zou zo graag willen dat we elkaar op dit punt een keer zouden kunnen vinden.” (APB, 2015)
U leeft onder permanente bewaking. Denk u wel eens: ‘Ik stop ermee’?
“Hugo de Groot is het symbool van het Nederlandse recht. Maar ooit stond hij zelf terecht. Hij werd tot levenslang veroordeeld omdat hij aan de kant van Van Oldenbarnevelt streed voor onze Nederlandse vrijheden. Maar hij ontsnapte in een kist en vluchtte naar Antwerpen. Soms wens ik wel eens dat ik zelf zou kunnen ontsnappen. Maar ik weet dat dit niet kan. Ik zou er een prijs voor moeten betalen die ik niet wil betalen. Ik zou moeten zwijgen. En dat kan ik niet. Dat wil ik niet. En dat zal ik ook niet. De vrijheid van meningsuiting is de enige vrijheid die ik nog heb. En, vergeeft u mij, die geef ik nooit op.” (slotwoord regiezitting, 2016)
De uitspraken van Wilders in dit fictieve interview zijn afkomstig uit de laatste vier Algemene Politieke Beschouwingen, Tweede Kamerdebatten van de afgelopen jaren, statements op zijn eigen website, zijn slotwoord in de rechtbank bij de regiezitting van maart en interviews in De Telegraaf, Algemeen Dagblad en De Limburger.
Voorzitter Raad voor de Rechtspraak mild over Wilders
VK 30.12.2016 Met zijn kritiek op ‘de nep-rechtbank’ en ‘PVV-hatende’ rechters heeft Geert Wilders tijdens het ‘minder-minderproces’ slechts gebruik gemaakt van de ruimte die de wet hem biedt. Van een serieuze ondermijning van het rechtssysteem is geen sprake. Dat stelt Frits Bakker – voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak in een interview met de Volkskrant.
‘In het algemeen biedt ons rechtssysteem heel veel ruimte aan meneer Wilders en aan iedereen bij hun verdediging’, zegt Bakker . ‘Dat vind ik niet zo’n probleem.’ Bakker zegt ook ‘geen behoefte’ te hebben aan een ‘contempt of court’-systeem, ‘waarbij je zo iemand nog eens een boete van 1.000 euro kunt nawerpen, zoals in Engeland. Het OM legt iets aan ons voor, en daar hebben wij iets van te vinden. Daar vloeit een uitspraak uit voort. Die uitspraak kan worden toegelicht, de verdachte en het OM kunnen in hoger beroep gaan, maar daar moet het bij blijven.’
Lees ook:
Lees hier het interview met Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak.
Lees hier het commentaar van Raoul de Pré over hoe de rechterlijke macht geruststellend onderkoeld reageert op Wilders’ pogingen tot intimidatie.
Bakker oordeelt opvallend mild over het optreden van Wilders in vergelijking met enkele oud-rechters. Zo kwalificeerde Jan-Willem Nieuwenhuijsen, oud-rechter in Utrecht en Den Bosch, de door Wilders geuite twijfel aan de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Trouw als ‘zeer gevaarlijk’. De PVV-leider, ‘een politicus die minister-president wil worden’, ontkent volgens Nieuwenhuijsen de scheiding der machten, het fundament van onze rechtsstaat.
‘Hij verstaat de taal van de straat en spreekt die met verve. Die taal van de onderbuik is de taal van het absolute gelijk van het eigen gevoel. Het is een taal die geen tegenspraak duldt en dat is nu precies waar de democratie eindigt: als er geen plaats meer is voor tegenspraak.’
In het Parool hekelde Geert Corstens, voormalig president van de Hoge raad, de ‘stemmingmakerij’ van Wilders. ‘Wat hij zegt is: als jullie niet doen wat ik wil, dan zul je door de geschiedenis worden veroordeeld. Hij legt hier zo’n enorme claim op de rechters, hij beschadigt ze. Heel akelig.’ Door de Haagse rechtbank als ‘nep-rechtbank’ te kenschetsen, zou Wilders de integriteit van de onafhankelijke rechtspraak hebben aangetast.
Het is niet verbazingwekkend dat iemand die veroordeeld is om zich heen slaat – hetzij in besloten kring hetzij in de openbaarheid, aldus Frits Bakker.
Elsevier 30.12.2016 Wilders trok na zijn veroordeling de onafhankelijkheid van de Nederlandse rechtstaat openlijk in twijfel. Dat soort kritiek kan het systeem prima aan, vindt Frits Bakker, de voorzitter van de Raad voor de rechtspraak. Daar zijn niet al zijn collega’s het mee eens.
Bakker zegt tegen De Volkskrantdat ‘ons rechtssysteem heel veel ruimte aan Meneer Wilders en anderen biedt bij hun verdediging’. De openlijke kritiek van de PVV-leider is ‘niet verbazingwekkend’ en ‘niet zo’n probleem’, aldus de voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, het overkoepelende bestuur van Nederlandse rechtbanken.
‘Vaak verlaten veroordeelden foeterend en schelden de rechtszaal,’ vervolgt de oud-rechter. ‘Omdat Wilders een publieke functie uitoefent, krijgen zijn uitspraken een ander soortelijk gewicht.’
‘Knettergek oordeel, aanfluiting voor de rechtstaat’
Na het rechterlijke oordeel – Wilders werd schuldig geacht aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar kreeg geen straf – twitterde Wilders dat hij was veroordeeld door ‘drie PVV-hatende rechters’. De rechtbank noemde hij ‘knettergek’.
Verscheidene keren had hij felle kritiek op de rechtsgang: de zaak noemde hij een ‘politiek proces’ en een ‘aanfluiting voor de rechtstaat’. Het vonnis stond volgens Wilders van tevoren al vast. ‘Het zou Turkije of Iran, waar de oppositie ook voor de rechter wordt gesleept, niet misstaan.’ De rechter noemde de houding van Wilders ‘onwaardig voor een verkozen politicus’.
Oud-rechters zijn kritischer over Wilders
Bakker benadrukt juist dat Nederlandse rechters apolitiek zijn, in tegenstelling tot in landen als Turkije. ‘Er zullen rechters zijn die op D66 stemmen, en rechters die op PVV stemmen, maar ik het weet het niet en wíl het ook niet weten. En wat belangrijker is: het doet er ook helemaal niet toe.’
De uitspraken van Bakker gaan in tegen opvattingen van een aantal collega-rechters. Geert Corstens – oud-president van de Hoge Raad – zei begin december in hetADdat Wilders ‘de bijl aan de wortel van de rechtstaat zet’ met zijn kritische opmerkingen over rechters. Jan-Willem Nieuwenhuijsen, oud-rechter in Utrecht, noemde de houding van Wilders ‘zeer gevaarlijk’.
Me dunkt dat je rechters die voor het leven zijn benoemd, kritiek mag geven. – Geert Wilders vindt dat hij in zijn recht staat
De rechtszaak is overigens nog niet ten einde. Zowel Wilders als het OM gaat in hoger beroep tegen de uitspraak.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Europese Unie Politiek Tech
NU 30.12.2016 Geert Wilders heeft mijn zijn kritische uitspraken tijdens het ‘minder-minder’-proces het Nederlandse rechtssysteem niet ondermijnd. Dat stelt Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, in een interview met de Volkskrant.
Volgens Bakker heeft de PVV-leider gebruikgemaakt van de ruimte die de wet hem biedt. “In het algemeen biedt ons rechtssysteem heel veel ruimte aan meneer Wilders en aan iedereen bij hun verdediging”, zegt Bakker.
Wilders sprak tijdens zijn ‘minder-minder’-proces van een “neprechtbank” en noemde de rechters “PVV-haters”. Voor Bakker is dat niet zo’n probleem. “Het is niet verbazingwekkend dat iemand die veroordeeld is om zich heen slaat. Vaak verlaten veroordeelden foeterend en scheldend de rechtszaal.”
“Omdat Wilders een publieke functie uitoefent, krijgen zijn uitspraken een ander soortelijk gewicht”, aldus Bakker.
Uitspraken
Bakker wil niet reageren op die uitspraken. “De rechter debatteert niet over een uitspraak en al helemaal niet met een verdachte over diens verweer”, aldus de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak.
“Er zullen rechters in Nederland zijn die op D66 stemmen en rechters die op de PVV stemmen, maar ik weet het niet en ik wil het ook niet weten. En wat belangrijker is: het doet er ook helemaal niet toe.”
Elsevier 23.12.2016 Het Openbaar Ministerie (OM) gaat ook in beroep tegen de uitspraak in de zaak-Geert Wilders. ‘Wilders is in beroep gegaan, dus gaan wij daarin mee’.
Dat zegt een woordvoerder van het OM in Den Haag vrijdag. Volgens de woordvoerder wil het OM de zaak ‘in zijn volle omvang aan het gerechtshof voorleggen’.
Gedeeltelijke vrijspraak
‘Het zal het OM en Rutte niet lukken miljoenen mensen het zwijgen op te leggen. Het Nederlandse volk zal mij vrijspreken op 15 maart,’ reageert Wilders op het beroep.
Het OM heeft het daarbij gemunt op de gedeeltelijke vrijspraak van de PVV-leider. De rechter sprak Wilders vrij van het aanzetten tot haat. Een ander punt is de vrijspraak voor uitspraken die Wilders deed op een Haagse markt op 12 maart 2014. Daar sprak Wilders de bekende zin: ‘een stad met minder lasten en als het even kan, wat minder Marokkanen’.
Wel veroordeling, geen straf
Begin december kwam de langverwachte uitspraak van de rechter. Wilders heeft zich volgens de rechters met zijn ‘minder, minder Marokkanen’-uitspraak schuldig gemaakt aan het aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging.
De rechtbank had ook kritiek op uitspraken van Wilders dat ‘het vonnis al klaar lag’, die hij zou hebben gedaan zonder feitelijke onderbouwing. ‘Deze opstelling is onwaardig voor een verkozen politicus,’ aldus de rechter.
Ze achten het echter niet bewezen dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan aanzetten tot haat. Het OM had een boete van 5.000 euro geëist tegen de PVV-leider, maar de rechtbank heeft hem geen straf opgelegd, omdat het vonnis zelf al genoeg zou zijn. Wilders liet direct na de uitspraak al weten dat hij in beroep wil gaan.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
NU 23.12.2016 Het Openbaar Ministerie gaat ook in beroep tegen de uitspraak in de zaak-Geert Wilders, meldt het OM in Den Haag vrijdag.
Aanleiding voor het beroep is onder meer de gedeeltelijke vrijspraak van de PVV-politicus. De rechter sprak Wilders vrij van aanzetten tot haat naar aanleiding van zijn uitspraken op 19 maart 2014
Een ander punt is de vrijspraak voor uitspraken die het Kamerlid deed op een Haagse markt op 12 maart. Daar sprak Wilders over “een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen”.
De rechtbank deed begin december uitspraak in het geruchtmakende proces. Volgens de rechters heeft Wilders zich schuldig gemaakt aan aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging door zijn ‘minder-Marokkanen’-uitspraken, maar ze achtten niet bewezen dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan aanzetten tot haat. Het OM had een boete van 5000 euro geëist tegen de PVV-leider, maar de rechtbank legde hem geen straf op.
Herbeoordeling
“Wilders is in beroep gegaan, wij gaan daarin mee’, zei een woordvoerster vrijdag. “‘Het OM vindt dat de uitspraak over de boete een herbeoordeling van het hof behoeft.”
Wilders had eerder ook al beroep aangetekend tegen de uitspraak. In een tweet laat hij vrijdag weten dat het OM en Rutte er niet in zullen slagen “miljoenen mensen het zwijgen op te leggen. Het Nederlandse volk zal mij vrijspreken op 15 maart.”
AD 23.12.2016 Het Openbaar Ministerie gaat ook in beroep tegen de uitspraak in de zaak-Geert Wilders, meldt het OM in Den Haag. Aanleiding voor het beroep is onder meer de gedeeltelijke vrijspraak van de PVV-politicus. De rechter sprak Wilders vrij van aanzetten tot haat. Wilders zelf liet direct na zijn veroordeling weten in beroep te gaan tegen de uitspraak.
,,Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. Knettergek“, reageerde Wilders na de rechterlijke uitspraak op Twitter. Advocaat advocaat Geert-Jan Knoops liet direct weten dat de verbolgen politicus in beroep gaat.
Het OM vindt dat de rechter te mild is geweest voor de PVV-leider. Zo sprak de rechter Wilders onder meer vrij van het aanzetten tot haat en legde hem bovendien geen boete op omdat hij door de veroordeling al genoeg gestraft zou zijn.
Toch straf
,,Het Openbaar Ministerie vindt dat de uitspraak over de boete een herbeoordeling van het hof behoeft”, aldus een woordvoerster. Het OM, dat een boete van 5000 eiste tegen de PVV-leider, wil dat Wilders wél een straf krijgt en ook wordt veroordeeld voor zijn uitspraken op 12 maart 2014 op een markt in Den Haag.
Daar sprak hij over ,,een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen”. Wilders werd daarvan vrijgesproken, omdat zijn opmerkingen spontaan zouden zijn gedaan. Zijn ‘minder-minder’-oproep tijdens de verkiezingsnacht zou zijn voorbereid.
Doordachte uitspraken
Volgens de rechters waren Wilders’ uitspraken goed doordacht en doorsproken. ,,Daarbij is gekozen voor een opruiende wijze. De uitspraken droegen niet bij aan het publieke debat. Wilders moet zijn uitspraken nader uitleggen, zonder zijn woorden terug te nemen”, was de lezing.
Wilders’ uitspraken maakten een hoop los. Zo werd 6.500 keer aangifte tegen de PVV-voorman gedaan. Zelf is Wilders van mening dat zijn woorden het politieke programma van zijn partij verwoorden en bovendien, anders dan het oordeel van de rechtbank, binnen de vrijheid van meningsuiting vallen.
Hij reageerde vandaag op het beroep van het OM: ,,Het zal het OM en Rutte niet lukken miljoenen mensen het zwijgen op te leggen. Het Nederlandse volk zal mij vrijspreken op 15 maart”,
Telegraaf 23.12.2016 Het Openbaar Ministerie gaat ook in beroep tegen de uitspraak in de zaak-Geert Wilders, meldt het OM in Den Haag vrijdag. Aanleiding voor het beroep is onder meer de gedeeltelijke vrijspraak van de PVV-politicus. De rechter sprak Wilders vrij van aanzetten tot haat.
Een ander punt is de vrijspraak voor uitspraken die het Kamerlid deed op een Haagse markt op 12 maart 2014. Daar sprak Wilders over „een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen.” Verder vindt het OM dat Wilders een boete verdient voor zowel deze uitspraak als de ’minder-minder’-uitspraak tijdens een verkiezingsbijeenkomst een week later op 19 maart .
De rechtbank deed begin december uitspraak in het geruchtmakende proces. Volgens de rechters heeft Wilders zich schuldig gemaakt aan aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging door zijn ’minder-Marokkanen’-uitspraken, maar ze achtten niet bewezen dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan aanzetten tot haat. Het OM had een boete van 5000 euro geëist tegen de PVV-leider, maar de rechtbank legde hem geen straf op.
„Het OM vindt dat de uitspraak over de boete een herbeoordeling van het hof behoeft”, aldus een woordvoerster.
Trouw 18.12.2016 De ‘onterfden’ – kiezers die hun land terugwillen -vonden rond 1880 gehoor bij een Wildersachtige politicus: Abraham Kuyper. De overeenkomsten tussen beide politici zijn groot.
Lodewijk Dros (1964) is theoloog en chef van Letter&Geest.
Bij ingrijpende ontwikkelingen in de politiek – en niet alleen daar – is de neiging sterk parallellen te trekken. Deze krant heeft daarvoor zelfs een vaste rubriek: Déjà vu. Die rubriek maakt de bijzondere ontwikkelingen bij nadere beschouwing ietsje minder uitzonderlijk.
Bij de opkomst van Geert Wilders en diens partij grijpen de commentatoren meteen tachtig jaar terug, naar de jaren dertig. Een enkeling stoomt meteen door naar Adolf H. Net als bij de verkiezing van Donald Trump. Het aantal hits bij het googelen op ‘Trump Hitler’ loopt richting de 30 miljoen. Publicist Rutger Bregman omschreef in Trouw 2016, het verkiezingsjaar van Trump, als ‘het 1933 van mijn generatie’. In 1933 kwam Hitler aan de macht.
In Nederland is de neiging om naar de Tweede Wereldoorlog en de aanloop daarnaartoe te kijken niet zo vreemd. Ons moreel kompas richt zich op het goed en fout uit die periode.
Culturele onterving
Ik heb er twee bezwaren tegen. De vergelijking gaat mank, want het fascisme van 1933 was militaristisch en virulent racistisch. Bovendien blijft door de parallel met die periode een veel verhelderender vergelijking uit zicht.
De socioloog Bert Laeyendecker gebruikte in 1967 een prachtige term om het sentiment achter twee kerkscheuringen in de negentiende eeuw te vatten. In 1834 was dat de Afscheiding, veroorzaakt door de ergernis die de gewone gelovigen (‘kleine luyden’) koesterden jegens de elite van de kerk. In 1886 volgde de Doleantie. Beide draaiden om orthodoxe protestanten die de rekkelijke koers van de hervormde kerk verwierpen. Laeyendecker verklaarde beide uit ‘onterving’. Dat je manier van denken en leven er niet meer toe doet waardoor je je niet meer thuis voelt, noemde hij culturele onterving. Dat een bovenlaag voor die ontheemding verantwoordelijk gesteld wordt, wees volgens hem op sociale onterving.
‘Onterving’ mocht zich even in belangstelling verheugen, maar het begrip raakte in onbruik. Nu is het tijd om het af te stoffen, want het beschrijft treffend waar het populisme in Nederland (en Europa en de VS) vandaan komt.
Een fors aantal onterfde burgers is nog niet genoeg om een vuist te maken tegen de vermaledijde elite
De leus van de succesvolle Brexit-campagne was: We want our country back. De kiezers van Donald Trump sloegen massaal aan op zijn verkiezingsaffiches: Take our country back! In zijn eerste toespraak als president-elect zei hij meteen die belofte in te gaan lossen. Bij de laatste Algemene Beschouwingen sprak Geert Wilders: “Wij zijn Nederland, het is ons land en dat gaan we terugveroveren.”
Het electoraat van Trump en dat van Wilders hebben gemeen dat ze graag afgeven op de elite, de media (Trump-aanhangers noemden ze in navolging van de Duitse Pegidapartij Lügenpresse) en soms ook op alles tegelijk, zoals Wilders op 3 december twitterde: “Heeee linkse media, elite, diensten en justitie: luister goed! Wat jullie ook doen het zal mij en de PVV alleen maar sterker maken! Doeiii.”
Frankrijk heeft de kiezers van Le Pen, in Duitsland zijn het de Wutbürger die het op de elite voorzien hebben. Allemaal willen ze hun thuis terug, hun geld en hun land, nu hun manier van denken en leven door eurofielen, globalisten, multiculturalisten en de grachtengordel is verkwanseld. Ziedaar: culturele en sociale onterving in innige omstrengeling.
De eerste les uit de negentiende-eeuwse kerkhistorie met haar schisma’s is dat zulke ontervingssentimenten een prima voedingsbodem zijn voor het uiteenvallen van tot dan toe vanzelfsprekende sociale verbanden. De hervormde kerk liep in een halve eeuw met Afscheiding en Doleantie twee keer zware averij op. Iets dergelijks ondervinden politieke partijen en media nu.
De tweede les is dat een fors aantal onterfde burgers nog niet genoeg is om een vuist te maken tegen de vermaledijde elite. Na de Afscheiding stond er geen uitgesproken leider op, de gelovigen rommelden maar wat aan. Dat leverde aandoenlijke taferelen op van zeer orthodoxe halfgeletterden die anderen uit dezelfde groepering uitmaakten voor ketters. Al die afzonderlijke petites histoires vormen tezamen het bewijs van hun krachteloosheid.
Moderne massapolitiek
In 1886, bij de Doleantie, was er wel een krachtfiguur: Abraham Kuyper (1837-1920). Dominee, veelschrijver, journalist, hoogleraar, maar vooral: een vernieuwer. Hij wist van de in 1892 gefuseerde ‘afgescheidenen’ en ‘dolerenden’ misschien wel de machtigste minderheid van de twintigste eeuw te maken.
De historicus Peter van Rooden schetste in zijn ‘Religieuze regimes’ (1996) de talenten van Abraham de Geweldige, introduceerder van de ‘moderne massapolitiek’. “Beter dan wie ook in Nederland begreep hij dat dramatische politieke standpunten nodig waren om steun te vinden bij de groepen die tot dan toe buiten de politiek waren gesloten.”
De charismatische Kuyper was een knappe communicator en een slimme zender: hij richtte de krant De Standaard op, waarin hij als opinieleider zijn achterban opzweepte. Het brave politieke klimaat verlevendigde Kuyper met emotionele, persoonlijke taal. Dat raakte zijn publiek diep. De bedaarde politici verafschuwden die ‘volksopgewondenheid’. De socialist Domela Nieuwenhuis schreef hem: “Gij en ik, wij zijn buitengemeen geliefd en buitengewoon gehaat.”
Wilders is de leider van een partij met slechts één lid. De kritiek ligt voor de hand: dat is “gevaarlijk want de massa kan gemanipuleerd worden door een partijleider die aan de knoppen draait. Daardoor kunnen gekke dingen gebeuren”.
Het citaat komt uit de Volkskrant en is van de historicus Henk te Velde. Maar het gaat niet over de PVV. Het betrof de reacties op de oprichting van Kuypers A.R.P., de eerste moderne politieke partij van Nederland, anno 1879. Liberalen vonden zo’n partij met een sterke leider maar verdacht. Een van hen, De Beaufort, bestempelde Kuyper als ‘het type van den politicus der democratische maatschappij, naar Amerikaansch model’. Hij bedoelde, aldus Te Velde, ‘een populist die de massa bespeelt’.
Kuyper dolf daarmee het graf van wat toen de gevestigde politiek was.
Zijn grootste talent was het scheppen van tegenstellingen
De letters ARP vertegenwoordigden een negatieve naam: antirevolutionair, zoals Kuypers hele houding anti-thetisch was, polariserend. Hij stond tegenover de elite, terwijl hij daar als intellectueel volop deel van uitmaakte. In hem zagen zijn getrouwen de ‘klokkenist der kleine luyden’. Kuyper, Kamerlid sinds 1874, koketteerde met die ‘kleine luyden’, een term voor de bühne, die hij zelf had gemunt. Een mede-antirevolutionair voegde hem fijntjes toe: “Gij beweegt u nimmer onder het volk”.
Datzelfde gaat op voor Wilders, maar die heeft om veiligheidsredenen weinig keus.
De PVV’er viert in 2017 zijn twintigjarig parlementslidmaatschap, waarmee hij het langst-zittende Kamerlid is. Toch weet hij nog altijd het beeld van outsider in stand te houden, door zijn vocabulaire en metaforiek. Bij de Algemene Beschouwingen in 2015 presenteerde hij zijn partij in voluit populistische taal. Het parlement dat volgens de Grondwet (art. 50) ‘het gehele Nederlandse volk’ representeert, was een ‘nepparlement dat niemand vertegenwoordigt’.
Bij lezing van Jan de Bruins analyse van Kuypers politieke optreden (‘De sabel van Colijn’, 2011), dringen de parallellen met Wilders zich op. Diens retoriek is een verre echo van wat Kuyper ruim een eeuw geleden debiteerde. Hij kwalificeerde het parlement als niet meer dan een liberale ‘kiezers-aristocratie’, geen vertegenwoordiging van de natie dus. Het parlement is er om ons, schreef Kuyper in De Standaard, ‘niet wij om de Kamers’ die ‘eigen spel boven nationaal belang gaan stellen’. “Weg met zóó onzedelijke constitutie!” Kuyper moest zich daarna in bochten wringen om die staatsrechtelijke enormiteit recht te praten – zoals Wilders al te drieste opmerkingen (‘minder, minder’) halfhartig repareert.
Snoeiharde toon
Opponenten wierpen Kuyper ‘antiparlementarisme’ voor de voeten. En Kuyper werd een belangrijke erflater van het populisme.
Hij mobiliseerde net als Wilders mensen tegen alles wat hem niet zinde. De bevoorrechting van het openbaar onderwijs, het kerkelijk establishment. In de hervormde kerk was hij zelf predikant geweest. Toen hij ermee gebroken had, werd ze zijn mikpunt. Ze was de gevestigde orde, met haar ‘notabele familiën die de kleine burgerij en de lagere volksklasse’ wegzetten als ‘onmondigen en onbekwaam tot meespreeken’. Kuyper wachtte op het ‘klokgelui’ bij het ‘sterven’ van de hervormde kerk. Het is taal die toen net zo grof overkwam als die van Wilders nu.
Met deze snoeiharde toon vervreemdde Kuyper ontwikkelde strijdmakkers van zich, maar de gewone leken sloten zich er graag bij aan. Zijn grootste talent was, schreef Van Rooden, ‘het scheppen van tegenstellingen’. Maar hij had ook de gave om kiezers die geen stemrecht hadden – dat was nog erger dan onterving – door een volkspetitionnement een stem te geven. Hij verzamelde in 1878 305.000 handtekeningen voor christelijk onderwijs. En hij wilde het kiesrecht uitbreiden.
Kuyper stichtte, behalve een krant en een politieke partij, een universiteit (de VU) en een kerk (de gereformeerde). Dit parallelle universum was een zuil, een emancipatiemachine waarbinnen zijn geestverwanten zich konden opwerken en ontwikkelen, om uiteindelijk een machtsfactor te vormen. Zijn achterban van orthodoxe calvinisten vertegenwoordigde volgens Kuyper een gideonsbende, de zuiverste belichaming van het nationale volkskarakter.
Het volk
Volk. Geschiedenis. Ons. Winnen. Wilders’ toonzetting was even dramatisch als die van Kuyper een dikke eeuw geleden.
De toon in het parlement was, meende Kuyper, ‘cosmopolitisch revolutionair’, met uit de Franse Revolutie overgewaaide ideeën over volkssoevereiniteit. Wanneer de veronachtzaamde stem van de kleine luyden in het parlement zou doorklinken, dan zou de toon daar veranderen naar een ‘meer nationale levenstoon’ met ‘zuiverder Nederlandsche gedachten’. Zelfverklaard democraat Kuyper wilde niet de meerderheid van ‘het’ volk horen, maar ‘zijn’ volk – een minderheid die het echte Nederland vertolkte, onder zijn leiding.
Tegen kosmopolitisme, voor Nederlandse gedachten. Wilders, of diens speechschrijver, had het niet mooier kunnen zeggen, overtuigd als hij ervan is dat hij het volk vertegenwoordigt. In de Tweede Kamer zei hij: “Het echte hart van Nederland klopt daarbuiten, waar het Nederlandse volk is, waar ons volk woont. Dat is het echte Nederland.” En Wilders vertolkt wat ‘al die miljoenen Nederlanders’ denken.
Het is een typisch populistische gedachte die hij deelt met Kuyper. Die vond dat gereformeerden dat volk beter representeerden dan katholieken en liberalen. En zeker beter dan de ‘joods-liberalistische’ elite.
Iets dergelijks vormt de achtergrond van Wilders’ bevlogen oproep aan de rechters in zijn minder-Marokkanenproces. Nederland wacht een ‘revolte’, sprak de PVV-leider. “Wij zullen winnen. Het Nederlandse volk zal winnen.” Na zijn veroordeling zei hij over zijn rechters dat ze aan de ‘verkeerde kant van de geschiedenis’ staan. “Niemand vertrouwt u meer”, voegde hij de ‘neprechtbank’ toe.
Volk. Geschiedenis. Ons. Winnen.
Wilders’ toonzetting was even dramatisch als die van Kuyper een dikke eeuw geleden.
Samenwerken
De PVV-leider is niet vies van opportunisme. De man die begon als VVD’er en in 2004 een rechts-conservatief tienpuntenplan presenteerde, geeft nog altijd af op ‘links’, maar ruilde wel zijn ideeën in voor een links sociaal-economisch program. Ook Kuyper was nogal lenig in zijn optreden. Toen het zo uitkwam, temperde hij de papenhaat die hij had aangewakkerd, want hij wilde met katholieken samenwerken.
Kuyper ontkwam door zijn autoritaire optreden postuum (hij stierf in 1920) niet aan een vergelijking met fascisten. K. H. Miskotte, die het gevaar van het fascisme al vroeg onderkende, vergeleek hem ‘van verre met de dictatoren van heden’ waarbij hij refereerde aan Hitler. Overigens vormden Kuypers beginselvaste calvinisten in de oorlog de hechtste bolwerken tégen dat fascisme.
Terug naar het einde van de negentiende eeuw. Volkstribuun Kuyper gaf de eenvoudige gelovigen, geraakt door culturele en sociale onterving, nieuw zelfvertrouwen. Zo schakelde hij hen in. Dat werd de machtsbasis waarop Kuyper het hoogste ambt wist te bereiken.
Uiteindelijk telde zijn gereformeerde kerk maar 8 procent van de bevolking. Toch werd hij minister-president, in 1901. Hoe hij dat klaarspeelde, is een bewijs van zijn politiek vernuft. Hij wist als overtuigd minderhedendenker groepen aan zich te binden die ieder voor zich hun leven mochten inrichten. Daarmee kreeg hij de katholieken van Schaepman aan zijn kant. Die konden zich na eeuwen achterstelling dankzij hun bondgenootschap met Kuyper eindelijk maatschappelijk ontplooien. Zo verenigde premier Kuyper in zijn Rechtse Coalitie het schier onverenigbare.
Organisatie
Mobiliseren is nog geen regeren
De elite zou Geert Wilders en diens electoraat graag buitenspel zetten, maar de peilingen wijzen een andere richting. De PVV wil het land terugveroveren. Zelf wil Wilders “schoon schip maken in Nederland na de verkiezingen. Als premier.”
Wen er maar aan. Het zou zomaar kunnen dat Abrahams erfgenaam Geert na de verkiezingen op 15 maart 2017 het polderhoogstandje van regeringsvorming evenaart. Dat zal hem niet meevallen. Mobiliseren kan hij goed, maar organisatorisch ligt hij met zijn eenpersoonspartij ver achter op het zuilengenie Kuyper.
De hervormde koningin Wilhelmina moest niets van Kuyper hebben. De huidige vorst, met zijn kosmopolitische levensstijl en een echtgenote die meent dat ‘dé Nederlander niet bestaat’, zal evenzeer een afkeer hebben van de populistische nationalist Wilders. Maar dat staat een kabinet-Wilders I niet in de weg.
Een les van het kabinet-Kuyper is wel dat mobiliseren nog geen regeren is. De toenmalige minister van koloniën, Idenburg, zag hoe lastig zijn vriend Kuyper het in de premierrol had. Die lag hem niet. “Het als volksleider pakkende leuzen uitgeven en de massa’s bezielen” was iets anders dan “de praktijk des levens die dwingt tot concessies”. In 1905 werd Kuyper tot zijn ontsteltenis weggestemd.
Telegraaf 18.12.2016 Officieren van justitie staan niet in een rechtbank als privépersoon. Dat zei de hoogste baas van het Openbaar Ministerie, Herman Bolhaar, zondag in het tv-programma WNL op Zondag in een reactie op eerdere kritiek van PVV-leider Geert Wilders.
Die zei in zijn laatste woord tijdens het ’minder-Marokkanen’ proces dat de officieren van justitie in dit proces geen vertegenwoordigers van een onafhankelijk OM zijn, maar de handlangers van dit kabinet.
Volgens Bolhaar vertegenwoordigen officieren van justitie in de rechtszaal echter de waarden uit de grondwet en de wetgeving. „De officieren van justitie van ons staan daar namens de maatschappij.”
AD 18.12.2016 Officieren van justitie staan niet in een rechtbank als privépersoon. Dat zei de hoogste baas van het Openbaar Ministerie, Herman Bolhaar, zondag in het tv-programma WNL op Zondag in een reactie op eerdere kritiek van PVV-leider Geert Wilders.
De officieren van justitie van ons staan daar namens de maatschappij, aldus Herman Bolhaar.
Die zei in zijn laatste woord tijdens het ‘minder-Marokkanen’ proces dat de officieren van justitie in dit proces geen vertegenwoordigers van een onafhankelijk OM zijn, maar de handlangers van dit kabinet.
Volgens Bolhaar vertegenwoordigen officieren van justitie in de rechtszaal echter de waarden uit de grondwet en de wetgeving. ,,De officieren van justitie van ons staan daar namens de maatschappij.”
VK 15.12.2016 Het proces tegen en de veroordeling van PVV-leider Geert Wilders doet opnieuw het debat oplaaien over de grenzen van vrije meningsuiting. Ex-PVV’er Joram van Klaveren heeft een initiatiefwet ingediend om twee artikelen in het wetboek van strafrecht te wijzigen, zodat groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie en haat niet langer strafbaar zijn. Moeten politici meer vrijheid krijgen om zich te uiten? Lees hier de scherpste opinies en columns uit de Volkskrant.
‘De artikelen zijn ingevoerd in 1934, op een moment dat het antisemitisme steeds ernstigere vormen aannam. Achterhaald? Gold voor toen, maar niet voor nu? Ik denk dat ik niet hoef te illustreren hoe ook in het recente verleden aan uitsluiting en grootschalig geweld altijd haatspraak en ophitsende taal vooraf gingen.’
‘Ik vind Wilders’ hetze tegen de rechtsstaat eng. Ik krijg koude rillingen van zijn gezwets over de vrijheid van meningsuiting – hij is leider van een partij waarin hij elke vrijheid van meningsuiting heeft uitgebannen. Wilders is een strijder voor de vrijheid van meningsuiting die de vrijheid van meningsuiting van andersdenkenden zal inperken zodra hij daartoe de macht heeft.’
‘De rechtbank zag nu geen andere weg dan Wilders te veroordelen, zoals de meeste rechtsgeleerden meteen na die beruchte avond in 2014 al voorspelden. Het wachten is nu op het hoger beroep, dat de PVV-leider in staat gaat stellen het hele circus nog eens te herhalen. Het is geen gewaagde voorspelling dat zijn veroordeling andere zaken gaat uitlokken tegen politici die de grenzen van hun vrijheid opzoeken.’
‘Wilders ontloopt iedere discussie, terwijl dit toch juist een element is dat bij onze politieke cultuur hoort. Met elkaar in gesprek gaan en op basis van argumenten en zonder gescheld discussiëren is m.i. een onderdeel van onze (politieke) cultuur. Vrijheid van meningsuiting is daarbij een groot goed maar daar hoort verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van je uitingen ook bij.’
Bij vrijheid van meningsuiting hoort ook verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van je uitingen
Strafrechtelijke aanpak van Wilders is terecht
Volgens velen in dit land heeft Wilders al te lang zijn gang kunnen gaan met aanstootgevend gedrag, beledigingen en ophitsende, haatzaaiende uitspraken, stelt jurist Bert Schriever.
‘De vrijheid om te zeggen wat je wilt, is niet onbegrensd. Dat geldt voor burgers en dat geldt voor politici, ook als je Wilders heet.’
‘Voor minderheden, inclusief mijn cliënten, is de veroordeling van Wilders een geruststellende gedachte. Het betekent dat zij mogen rekenen op rechtsbescherming bij situaties van discriminatie. Die bescherming is absoluut noodzakelijk in een rechtsstaat. Het voorkomt dat de meerderheid hier aanwezige minderheden kan uitsluiten of ze als minderwaardige mensen wegzet.’
Een parodie op de strafrechtspleging
Wilders heeft simpelweg niet opgeruid tot het plegen van strafbare feiten
Geert Wilders werd schuldig bevonden aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. Een straf werd echter niet opgelegd. Wat vinden deskundigen van deze uitspraak?
Afshin Ellian, hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap: ‘Opruiing betekent het oproepen tot het plegen van enig strafbaar feit (art. 131 Sr.). Wilders heeft simpelweg niet opgeruid tot het plegen van strafbare feiten, ook wordt dat niet zo opgevat door de toehoorders. Dit alles betekent dat we de betreffende wetsartikelen, art. 137 c en d wat de belediging betreft moeten afschaffen. En wat discriminatie betreft, dat moeten we terugbrengen tot feitelijke discriminatie. Het is aan de Kamer om die wetten zo spoedig mogelijk te hervormen.’
‘U begrijpt dat als ik over Joden spreek, ik het over criminele Joden heb en dat zijn er een hoop. Er zijn natuurlijk criminelen die beweren dat ze geen Joden zijn, maar die liegen. Is dit kwetsend? Ach, laten we niet te snel in een kramp schieten.’
AD 15.12.2016 Aftreden en wegwezen. Dat is de boodschap van PVV-leider Geert Wilders aan het adres van premier Mark Rutte, nadat er vanavond in Brussel een akkoord was bereikt over het Europese associatieverdrag met Oekraïne.
Wilders dreigde eerder op de dag al om volgende week een motie van wantrouwen tegen Rutte in te dienen als die de nee-stem van het referendum ,,aan zijn laars lapt” en in Brussel zou instemmen met het associatieakkoord.
Het zal zeker niet de eerste keer zijn dat de PVV-leider de regering probeert weg te sturen door middel van een motie van wantrouwen. Eerdere moties konden echter niet op veel steunen rekenen in de Kamer. Rutte wil naar eigen zeggen ,,recht doen” aan de nee-stem door een juridisch bindende verklaring aan het verdrag te laten toevoegen.
Met die verklaring gingen de andere EU-leden vandaag akkoord. Daarin wordt onder meer benadrukt dat het verdrag geen stap richting EU-lidmaatschap is voor Oekraïne en dat er geen militaire of extra financiële hulp naar Kiev gaat. Ook moet de Oekraïense regering werk maken van corruptiebestrijding – op straffe van opschorting van dele van het verdrag – en geeft het verdrag Oekraïeners niet het recht in de EU te komen werken.
Den HaagFM 14.12.2016 Het PVV-voorstel om rechters elke paar jaren op een beoordelingsgesprek te laten komen, wordt door geen enkele andere partij gesteund. Het zou de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht aantasten.
Kamerleden zijn het er mee eens dat rechters die hun werk niet goed uitvoeren, moeten worden aangepakt. “Maar wat Wilders voorstelt, is een gevaarlijke weg”, zegt SP-Kamerlid van Nispen.
Wat Wilders precies wil toetsen in de beoordelingsgesprekken, is nog niet helemaal duidelijk. Zijn idee is voortgekomen nadat hij zelf ook schuldig is bevonden door de rechters voor zijn ‘Minder, minder-uitspraak’. …lees meer
VK 13.12.2016 Dat PVV-leider Geert Wilders een strafblad heeft, zal zijn politieke carrière niet in de weg staan. Tenzij hij politieke ambities heeft in bijvoorbeeld de Verenigde Staten. In beginsel is de vorige week veroordeelde Wilders niet welkom in Amerika, maar er is ruimte voor interpretatie van de visumregels.
De rechter oordeelde afgelopen vrijdag dat de PVV-voorman schuldig is aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. Reden is Wilders’ ‘minder-Marokkanen-uitspraak’ in maart. Wilders kreeg geen boete of gevangenisstraf. Zijn straf is dat hij voortaan een strafblad heeft – officieel een aantekening in zijn ‘uittreksel justitiële documentatie’. Slaagt Wilders’ hoger beroep, dan komt in het register achter de veroordeling te staan dat hij uiteindelijk is vrijgesproken.
Blijft zijn ‘strafblad’ staan, dan moet de PVV-leider een vrijstelling regelen als hij de Verenigde Staten wil binnenkomen, blijkt uit de instructies op de website van de Amerikaanse overheid. Ook als Wilders’ beroep succesvol is, zal het hem moeite kosten het land binnen te komen waar zijn geldschieters zitten. In plaats van online een visum te bestellen, kan hij dan wellicht beter persoonlijk zijn aanvraag indienen bij de Amerikaanse vertegenwoordiging in Nederland.
In 2011 pleitte de huidige minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem, er als oppositioneel Kamerlid tevergeefs voor om politici met een strafblad uit hun ambt te zetten. Vrijdag zei minister-president Rutte: ‘Volgens mij kan Wilders ook na deze zaak minister worden. Of dat politiek wenselijk is, daar heb ik allerlei andere opvattingen over.’
Verklaring Omtrent Gedrag
Volgens mij kan Wilders ook na deze zaak minister worden, aldus Mark Rutte.
Staatssecretaris, minister of premier, Wilders’ strafblad staat dat niet in de weg. Tenzij de formateur van een kabinet waaraan de PVV wil deelnemen er anders over denkt. Die formateur laat feitenonderzoeken doen naar onder meer een strafrechtelijke veroordeling van de kandidaat-bewindspersoon. Dat onderzoek, zo staat het in het ‘Handboek voor aantredende bewindspersonen’, ‘dient slechts ter ondersteuning van de formateur’. Hoe die – mogelijk Geert Wilders zelf – met een kandidaat-met-strafblad omgaat, moet hij of zij helemaal zelf weten.
Of Wilders nog onderwijzer, gastouder of taxichauffeur kan worden, is sinds vrijdag onzeker. Voor dergelijke beroepen is een zogenoemde Verklaring Omtrent Gedrag, een VOG, verplicht. Zo’n verklaring namens de minister van Veiligheid en Justitie wordt niet per definitie geweigerd als de aanvrager een strafblad heeft. Dat hangt ervan af hoe lang geleden de veroordeling is geweest en hoe relevant die is voor de te vervullen functie waarvoor een VOG vereist is. Zoals politieagent. Een veroordeling wegens ‘aanzetten tot discriminatie’ lijkt die baan voor Wilders uit te sluiten.
AD 13.12.2016 Geert Wilders heeft in een interview met De Telegraaf uitgelegd wat hij bedoelt met ‘schoon schip maken’. ,,Ik wil dat er schoon schip wordt gemaakt. Dat we weer baas worden in eigen land en dat we een einde maken aan de tsunami aan vreemdelingen die hier niet thuishoren”, zo verklaarde de PVV-politicus.
Zaterdag kondigde Wilders in De Telegraaf aan dat hij premier wilt worden, en dan schoon schip wil maken in Nederland. De afgelopen dagen vroegen veel mensen zich af wat hij daarmee bedoelde. In een interview met diezelfde krant verklaart hij zich nogmaals nader en ontkent hij dat er rechters worden vervangen als hij straks misschien aan de macht komt.
,,Dat heb ik niet gezegd en ook niet bedoeld. Ik vind wel – en dat heeft de PVV ook eerder voorgesteld – dat rechters niet meer voor het leven moeten worden benoemd. We vinden dat ze na vijf of tien jaar nog eens beoordeeld moeten worden. Mensen met een baan hebben een functioneringsgesprek, want iedereen maakt fouten. Ook rechters. Ik denk dat het niet meer van deze tijd is om ze voor het leven te benoemen.
Als Geert Wilders premier van Nederland wordt, wil hij als het even kan ‘schoon schip’ maken, zei hij nadat het vonnis in zijn proces bekend werd. Maar wat de PVV-leider er precies mee bedoelde, bleef onduidelijk.
Dinsdag legt Wilders in De Telegraafuit wat hij voor ogen heeft met zijn ‘schoon schip’ maken.
Worden de rechters vervangen als hij straks aan de macht komt? ‘Dat heb ik niet gezegd en ook niet bedoeld. Ik vind wel – en dat heeft de PVV ook eerder voorgesteld – dat rechters niet meer voor het leven moeten worden benoemd. We vinden dat ze na vijf of tien jaar nog eens beoordeeld moeten worden. Mensen met een baan hebben een functioneringsgesprek, want iedereen maakt fouten. Ook rechters. Ik denk dat het niet meer van deze tijd is om ze voor het leven te benoemen.’
De PVV-voorman noemde de Haagse rechtbank die hem veroordeelde (maar geen straf oplegde) immers een ‘neprechtbank’. Wat hij dan wel bedoelt met ‘schoon schip’ maken is ‘dat we weer baas worden in eigen land en dat we een einde maken aan de tsunami van vreemdelingen die hier niet thuishoren’ aldus Wilders.
‘Als een volk in beweging komt, is eigenlijk alles mogelijk. Het Nederlandse volk komt nu in beweging en wil dat er schoon schip wordt gemaakt, in de brede zin van het woord. Hij wil schoon schip maken met ‘dingen die mensen gewoon spuugzat zijn’ zoals het spenderen van geld aan Brussel en Afrika.
Uitspraken Wilders ‘bewuste groepsbelediging’
Na een veelbesproken proces dat maanden duurde, deed de rechter vrijdaguitspraak over de zaak ‘minder, minder’- Marokkanen – een uitspraak van Wilders uit 2014. Die waren bewust discriminerend en beledigend, oordeelde de rechter. Maar straf kreeg de PVV-voorman niet: het vonnis alleen al is straf genoeg voor Wilders. De rechter noemde de uitspraken onder meer een vorm van bewuste groepsbelediging. ‘De hele Marokkaanse bevolkingsgroep in Nederland werd weggezet als minderwaardig.’ De uitlatingen waren goed doordacht en vooraf besproken, met als doel zoveel mogelijk media-aandacht.
De PVV-voorman was niet aanwezig in de beveiligde rechtbank bij Schiphol, maar twitterde nadien vol venijn over het gerechtelijke oordeel en nam een videoboodschap op. ‘Beste mensen, ik kan het nog steeds niet geloven, maar vandaag ben ik veroordeeld,’ begon hij zijn betoog. Volgens Wilders is hij veroordeeld in een ‘politiek proces’. ‘Nederland is een ziek land geworden.’
Telegraaf 13.12.2016 In het eerste interview sinds zijn veroordeling afgelopen vrijdag vertelt Geert Wilders aan De Telegraaf over de impact die de rechtszaak heeft. Zijn aankondiging dat hij als premier ’schoon schip’ zal maken lokte afgelopen weekend felle reacties uit.
Wilders zegt vandaag dat het roer inderdaad om zal gaan als hij het voor het zeggen krijgt in Nederland. Van een vervanging van rechters is echter geen sprake. „Nee hoor. Dat heb ik niet gezegd en ook niet bedoeld”, zegt Wilders. „Ik vind wel – en dat heeft de PVV ook eerder voorgesteld – dat rechters niet meer voor het leven moeten worden benoemd. We hebben eerder voorgesteld om ze na vijf jaar of tien jaar nog eens te beoordelen. Maar deze politicus gaat geen rechters ontslaan.”
Wilders benadrukt dat hij eerder sterker dan zwakker uit het proces komt. „Het gaat om de vrijheid van meningsuiting die nu drie eeuwen is teruggezet”, zegt de PVV’er. „Dat is een oneigenlijke oprekking om een politicus de mond te snoeren. Het Nederlandse volk zal mij vrijspreken. Op 15 maart gaan we winnen.”
Elsevier 12.12.2016 De rechters in het Wildersproces begaven zich op glad ijs met hun intrede in het politieke debat, vindt Afshin Ellian. Hoewel de rechter ook gewoon een mens is, is het geven van een mening in strijd met het recht.
Het vonnis is uitgesproken. Kamerlid Geert Wilders (PVV) is schuldig bevonden aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. We moeten het gezag van de rechter respecteren. Wie de rechterlijke uitspraken negeert, plaats zich al dan niet bewust buiten de rechtsorde.
Maar respect voor het gezag van de rechter impliceert ook een kritische lezing van de rechterlijke uitspraken. Dat is wat juristen en filosofen op de universiteiten leren. De opiniedelicten vormen juist de grootste dreiging voor het gezag van de rechter. Deze delicten, in hun huidige vorm, brengen de rechters in een lastig parket. Zij worden onderdeel van het politieke debat. Dat is onwenselijk en eigenlijk ook gevaarlijk. Dit vonnis van de rechtbank bewijst nogmaals mijn stelling.
Het vonnis van de rechtbank begint met de constatering dat de rechter dit vonnis baseert op de grondslag van de tenlastelegging en naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting – de behandeling van de gerechtelijke procedure in de rechtszaal. Het vonnis en daarin de bewijsconstructies dienen inderdaad afgeleid te zijn uit het onderzoek ter terechtzitting. Feiten en omstandigheden van algemeen bekendheid behoeven geen bewijs (art. 338 e.v Wetboek van Strafvordering). Bij punt 3.3 van het vonnis schendt de rechtbank de zojuist vermelde bepalingen:
‘De rechtbank heeft verdachte steeds de cautie gegeven, ook bij de aanvang van de inhoudelijke behandeling, als hij twitterde. Het was de rechtbank namelijk niet ontgaan dat verdachte zich meerdere keren over deze strafzaak en de rechtbank had uitgelaten in berichten op zijn Twitteraccount. Zo schreef de verdachte over een “neprechtbank”, dat het vonnis al klaar lag en publiceerde hij foto’s van de rechters met een verwijzing naar de politieke partij D66.’
‘Een feitelijke onderbouwing daarvan of een toelichting daarop heeft de rechtbank nergens kunnen ontwaren. Ook in zijn laatste woord heeft verdachte zich bepaald niet onbetuigd gelaten. De rechtbank acht deze reacties een gekozen volksvertegenwoordiger en medewetgever die een te respecteren plaats in de Nederlandse democratische rechtsstaat inneemt, onwaardig,’ aldus te lezen in het vonnis.
Was het wel Wilders die tweette?
De rechtbank velt hier een oordeel over het gedrag van de verdachte buiten de rechtbank, en dus buiten de openbare zitting. Is dat belangrijk? Ja, anders had de rechter het vonnis niet laten beginnen met de vaststelling dat dit vonnis volledig op het onderzoek ter terechtzitting is gebaseerd. De twitteractiviteiten van de verdachte zijn tijdens de zitting niet aan de orde geweest.
Zelfs vraag ik me af hoe de rechter heeft kunnen vaststellen dat de verdachte zelf, en niet een medewerker, heeft getweet. Dit is tijdens de zitting niet aan de orde geweest. De rechter heeft dit ook niet kunnen vaststellen. De rechter oordeelt dat de verdachte zich buiten de openbare zitting in relatie tot de aanklachten en het proces onwaardig heeft gedragen.
Om tot een dergelijk oordeel te komen, had de rechter deze kwestie tijdens de openbare zitting aan de orde moeten stellen. Dat was natuurlijk niet mogelijk, omdat de verdachte vrij is om als parlementariër zijn mening te geven over een strafzaak inzake zijn afwijkende politieke mening. Ik begrijp volledig dat de rechters de behoefte hadden om daarover hun mening te uiten.
De rechter is immers ook een mens, maar het geven van een mening is juist in strijd met het recht. Omdat de hele strafzaak over een vreedzame opinie van een politicus ging, kon een dergelijke juridische faux pas ontstaan. Ik leg de nadruk op ‘vreedzaam’, omdat de opmerking ‘minder, minder’ geen gewelddadige aspecten bevat. Er is daartoe ook niet opgeroepen. Wilders’ oproep heeft ook niet onbedoeld geleid tot geweld.
Niet aangeklaagd vanwege twittergedrag
De verdachte werd niet aangeklaagd vanwege zijn – voor een ‘parlementariër onwaardig’ – twittergedrag. Toch mengde de rechter zich in het politieke debat doordat de rechter buiten de ten laste gelegde feiten en buiten de feitenconstructie die tijdens de zitting zijn behandeld, zich gedwongen voelde om een politiek en moreel oordeel te geven over de uitingen van een volksvertegenwoordiger. Dat is niet waarover de rechtszaak ging.
Het is niet aan de rechter om een politiek en moreel oordeel te vellen maar om op verzoek van het OM het gedrag van de aangeklaagde te toetsen aan de wetten. Overigens ben ik het volledig eens met de rechtbank dat Wilders’ uitlating ‘neprechtbank’ een verwerpelijke aantijging is. De strafzaak tegen Wilders moet voorbij alle emoties van voor- of tegenstanders worden behandeld. De rechter heeft onbewust de gevaarlijke arena van het politieke debat betreden.
Uitspraak Wilders lijkt wijs, maar ondermijnt de democratie,schrijft Syp Wynia >
Wat verstaat de rechter eigenlijk onder het begrip debat?
De rechtbank introduceert een te beperkte en bijna onrealistische uitleg van het begrip debat: ‘Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ziet meer ruimte voor vrijheid van meningsuiting tijdens een debat (in de betekenis van een discussie tussen twee of meer deelnemers). De uitlatingen van de verdachte zijn echter niet gedaan tijdens een debat, want het was de verdachte die zijn aanhang en iedereen die hij via de media hoopte te bereiken, toesprak.’
Het politieke debat wordt op allerlei manieren gevoerd: via een opinieartikel, een interview, een tweet, een bericht op Facebook, een toespraak tot aanhangers. Enzovoort. Met zijn ‘minder, minder’- uitspraken, initieerde Wilders een politiek debat. De rechter zegt feitelijk tegen de politici: u mag slechts debatteren wanneer u in gesprek bent met twee of meerdere personen. Een toespraak tot volgelingen is geen bijdrage aan het politieke debat.
Er is ook nog een ander probleem met deze beperkte uitleg van het begrip debat. Mag Wilders in een debat met zijn opponenten de ‘minder, minder’-uitspraak doen waarna zijn aanhang de gewraakte uitspraak gaat herhalen?
Woensdag volgt mijn analyse van het vonnis: opzet, aanzet en strafmotivering.
Prof. mr. dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is momenteel hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden.
Elsevier 12.12.2016 Premier Mark Rutte vindt het verhaal dat Geert Wilders na de verkiezingen ‘schoon schip’ wil maken, maar raar en onduidelijk. Volgens Rutte komt de PVV-leider nooit met oplossingen, en loopt hij alleen maar weg.
‘Wilders roept en schreeuwt, maar heeft alleen maar nep-oplossingen,’ aldus de premier in het AD. Op zaterdag zei Wilders tegen De Telegraaf dat hij ‘gretiger dan ooit’ is, en schoon schip wil maken in Nederland.
Volgens Rutte kan Wilders zijn geluk beter beproeven in het casino, niet in de regering: ‘Hij gokt met de toekomst van mensen. Dan wil je geen premier worden, maar croupier.’
Na het vonnis van de rechtbank, die Wilders schuldig acht, maar hem geen straf oplegde, zegt Wilders juist aan de macht te willen komen voor de ‘stille meerderheid’. ‘De steun uit het land is ongekend, dit heb ik nog nooit meegemaakt. Mensen hebben er massaal genoeg van.’
Wilders beweert dat de kiezer het helemaal heeft gehad met het vonnis. Nederland is volgens de politicus ook klaar met Rutte en ‘valse racismebeschuldigingen als je over Marokkanen spreekt’. ‘Mensen willen weer baas worden over hun eigen land.’
Premier Wilders?
Dat wordt volgens de PVV-leider onder meer bewezen door de peilingen. In de meest recente peilingen van Maurice de Hond die zondag werden gepubliceerd, staat de PVV op 36 zetels. Een peiling van TNS NIPO (6 december) zet de PVV op 35 zetels.
Maar de meeste partijen houden vol niet te willen regeren met de PVV. De VVD geeft aan niets te zien in een coalitie met de partij van Wilders, tenzij hij zijn excuses aanbiedt voor zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak, waar de rechter vrijdag uitspraak over deed.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
AD 11.12.2016 De uitspraak in de ‘minder-minder’-rechtszaak van Geert Wilders en het commentaar van hoofdredacteur Hans Nijenhuis hierover, maken een hoop los bij de lezers. Een verzameling van kritische reacties.
Berend Moltmaker uit Berkel en Rodenrijs schrijft: ,,Roerend eens met de constatering dat Wilders door de persoonlijk aanval op de onafhankelijke rechters de rechtsstaat in gevaar brengt. Het liefst zou hij de rechters met een bord om hun nek door de stad sleuren waarop staat: “Deze rechters hebben de democratie verraden en moeten daarvoor gestraft worden”.
Grappig genoeg is dat precies wat er nu in Turkije gebeurt, vreemd eigenlijk dat Wilders iets wil dat nu in een Islamitische staat tot uitvoer gebracht wordt. Het is een bekend fenomeen dat charismatische leiders zich vrijheden permiteren onder het motto “de meerderheid staat achter me”, die op dat moment wettelijk verboden zijn.
Zij gebruiken ook altijd de druk van de massa om iets te legitimeren, dat, als je er onafhankelijk over nadenkt, totaal onacceptabel is. En dat hebben deze rechters nu gedaan. Meneer Hiddema slaat dan ook de plank volledig mis als hij zegt dat de kiezer zelf wel kan uitmaken wat er goed of fout is. De aanklacht gaat er juist over dat er volksmennerij heeft plaatsgevonden die juist voorheeft dat je niet zo goed meer nadenkt over wat je zegt en doet en vooral niet op de impact die je hebt op mensen die niet zo denken als jijzelf.
Dan wat de strafmaat betreft, de rechter neemt bij het bepalen van de straf juist in aanmerking wat het beroep is van de veroordeelde crimineel. Er zijn talloze voorwaardelijke straffen opgelegd aan alcohol overtreders die voor hun beroep moeten rijden. Een veroordeelde politicus zou door dat feit alleen al voldoende gestraft moeten zijn!”
Ferry Visser uit Dordrecht: ,,Het komt volgens mij niet vaak voor dat de algemeen hoofdredacteur van het AD commentaar geeft over bepaalde gebeurtenissen. Deze keer is het GOED RAAK! Wat een geweldige “column”! Hans maakte echt gebruik van zijn VRIJHEID!”
Sjef van Hoof uit Utrecht: ,,Kinderen die voor het eerst naar school gaan leren dat er regels zijn. Jonge voetballers leren dat de scheidsrechter beslist. En dat de scheids gelijk heeft, ook als hij geen gelijk heeft. Als een lerares op school of een scheidsrechter op een voetbalveld een onterechte beslissing neemt, kun je boos zijn. Maar je scheldt de juf of de scheidsrechter niet uit. Dan moet je de klas uit. Of krijg je een rode kaart. We kunnen niet samen naar school gaan en samen voetballen als iedereen eigen spelregels hanteert.”
,,Leraren en scheidsrechters mogen niet terugschelden. Rechters kunnen geen rode kaart geven. We hebben ze hard nodig om samen naar school te gaan, te voetballen en samen te leven. Als iedereen eigen regels hanteert wordt het een rommeltje. Geert Wilders is met zijn uitlatingen over rechters geen goed voorbeeld voor schoolkinderen en voetballers. Terecht dat het AD in het commentaar van zaterdag vraagt om eerbied voor rechters.”
Voor lezeres Lidy Jansen is de maat vol: ,,Beste Hans, Bij deze ik zeg mijn abonnement op.. met dank aan uw aan ons opgelegde mening betreffende Dhr. Wilders. Dit noem ik misbruik maken van uw functie. Ik ga mijn mening ook niet in de krant zetten al zou ik dat graag willen, maar in deze samenleving waar ik niet meer trots op kan zijn houd ik die liever voor mij. Gelukkig heb ik het recht op zelf te bepalen welke krant ik lees en dank zij u is dat niet meer het AD.”
Deze dag was voor mij, net als voor u waarschijnlijk, een van de zwartste dagen van het jaar. Alleen om een andere reden vrees ik. Hoewel ik uw ideeën en die van de PVV niet deel, moet ik wel eerlijk bekennen dat ik het wel kan waarderen dat u het lef heeft en de moed toont, om juist de moeilijke dingen in onze maatschappij aan te stippen.
Het heeft ervoor gezorgd dat de andere partijen, en zelfs het hele land scherper komt te staan in de problemen waar we als maatschappij mee te maken hebben.
Er kan dan over gepraat en gediscussieerd worden, en dat is goed.
Al jaren bent u bezig om te vechten voor een beter Nederland zoals u het noemt waar geen plaats is voor criminaliteit. Waar zorg en aandacht is voor ouderen en waar de Nederlandse traditie en cultuur vooraan staat.
U noemt uzelf een voorvechter voor de westerse waarden en normen. U zegt daarme ook dat u voorstander bent van de democratie en de scheiding der machten, zoals wij die kennen in dit land.
Teleurstellend is dan ook dat ik niet anders kan dan vaststellen dat dat enkel en alleen lijkt te gelden wanneer het uzelf of uw aanhangers betreft.
U strijd voor de vrijheid van meningsuiting, een groot goed. Maar het gaat daarbij niet alleen om wat je zegt, maar veel vaker hoe iemand iets zegt.
Wanneer ik zomaar “random” een van uw toespraken zou pakken en het woord Marokkanen zou vervangen door het woord Joden, en dan zou posten op Facebook, dan zou het hele land, inclusief u op hoge poten reageren.
Want dat kunnen wij niet tolereren en terecht!
En natuurlijk is de scheidslijn tussen vrijheid van meningsuiting en discriminatie en aanzetten tot haat onduidelijk. Juist daarvoor hebben we in Nederland de rechtspraak! Ik dacht dat u daar voorstander van was?
Maar wat blijkt? Niet de politiek deed aangifte tegen u. Nee, het waren mensen uit de Nederlandse bevolking. En dat mag in een democratie en het is dan aan de rechter om te bepalen over wat mag en niet mag in dit mooie land.
Ú zou blij moeten zijn en met trots voor de rechter hebben moeten staan om te verkondigen waar u voor staat. Dat deed u niet.
U en niemand anders maakte het politiek door meteen met uitlatingen te komen dat het een politiek proces was, dat u geen eerlijke kans zou krijgen en bij voorbaat al veroordeeld zou worden. U had de kans, maar u kwam niet ter zitting.
Nog meer teleurstellend is de houding dat u eigenlijk ook niet meer ergens in de media wenst te reageren.
U plaatst tweets met uw opmerkingen op internet. Grote vent! Een medium waarbij je zomaar onder elk gesprek uit kunt komen. Ik dacht dat u streed voor uw idealen?
Ook plaatst u zelf gemaakte filmpjes op internet met uw reactie op het proces en de uitspraak op internet. De ene belediging na de andere spreekt u uit.
Dat is uw goed recht, dat is vrijheid van meningsuiting. Maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het me wel heel erg doet denken aan de filmpjes die we allemaal kennen van de moslimstrijders die op precies dezelfde wijze proberen hun mening onder de bevolking te verspreiden.
Meneer Wilders schaamt u! Schaamt u, dat u zich hiermee tot een standaard verlaagt waarvan u zegt tegen te strijden!
Tot slot wil ik u het volgende vragen: Indien u vindt dat mensen die zich niet aan de Nederlandse normen en waarden houden, beter het land kunnen verlaten en terug te gaan naar het land van herkomst, mensen die de Nederlandse wet en regelgeving niet willen naleven en respecteren hier niet thuis horen.
Wat gaat u doen, nu u zo nadrukkelijk stelt dat u geen gehoor gaat geven aan de uitspraak van de Nederlandse rechter? Wanneer een Marokkaans Nederlandse medeburger bij zijn veroordeling voor mishandeling zou zeggen tegen de rechter: “U veroordeelt mij maar, maar ik ga gewoon door”.
Dan bent u de eerste die staat te roepen dat dit niet door de beugel kan.
Meneer Wilders. Beken kleur! Gedraag u dan ook als Nederlander!!
Telegraaf 10.12.2016 Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) vraagt zich af wat PVV-leider Geert Wilders bedoelt als die zegt dat hij schoon schip gaat maken in Nederland na de verkiezingen. Volgens de PvdA’er is de kreet niet meer dan een „natte scheet”.
Dijsselbloem reageerde zaterdag in het radioprogramma Kamerbreed op de aankondiging van Wilders in De Telegraaf. „Ik heb geen idee wat het betekent. Hij legt het niet uit. Het is wederom een natte scheet.” En dan spottend: „Misschien gaat hij schoon schip maken in zijn fractie. Misschien gaat hij schoon schip maken en openheid geven over zijn financiering.”
Wilders geeft in de krant commentaar op zijn veroordeling vrijdag in het ’minder-Marokkanen’ proces. Volgens Dijsselbloem maakt de PVV-leider „geweldig gebruik” van het proces tegen hem om „de aandacht nog groter te maken voor de bv Geert Wilders.”
AD 10.12.2016 Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) vraagt zich af wat PVV-leider Geert Wilders bedoelt als die zegt dat hij schoon schip gaat maken in Nederland na de verkiezingen. Volgens de PvdA’er is de kreet niet meer dan een ,,natte scheet”.
Dijsselbloem reageerde vandaag in het radioprogramma Kamerbreed op de aankondiging van Wilders. ,,Ik heb geen idee wat het betekent. Hij legt het niet uit.”
En dan spottend: ,,Misschien gaat hij schoon schip maken in zijn fractie. Misschien gaat hij schoon schip maken en openheid geven over zijn financiering.”
Veroordeling
Volgens Dijsselbloem maakt de PVV-leider ,,geweldig gebruik” van zijn veroordeling gisteren in het ‘minder-Marokkanen’ proces om ,,de aandacht nog groter te maken voor de bv Geert Wilders.”
Volgens Wilders is hij na zijn veroordeling bedolven onder bemoedigende reacties van mensen die volgens hem woedend zijn over het vonnis. ,,Mensen hebben er massaal genoeg van. Van het vonnis, van Rutte en van valse racismebeschuldigingen als je over Marokkanen spreekt.”
Telegraaf 10.12.2016 Geert Wilders wil na de verkiezingen ’schoon schip maken in Nederland’ en premier worden. Hij reageert daarmee op het vonnis over zijn ’minder-Marokkanen’-uitspraken.
De PVV-voorman vertelt aan De Telegraaf dat hij bedolven is onder bemoedigende reacties van mensen die woedend zijn over het vonnis.
„De steun uit het land is ongekend en overweldigend, dit heb ik nog nooit meegemaakt”, zegt Wilders. „Mensen hebben er massaal genoeg van. Van het vonnis, van Rutte en van valse racismebeschuldigingen als je over Marokkanen spreekt. Mensen willen weer baas worden over hun eigen land.”
Hij ambieert de leider te worden van het volgende kabinet. „Ik ga voor al die mensen knokken en, als het even kan, schoon schip maken in Nederland na de verkiezingen. Als premier.”
Andere partijen maken zich in toenemende mate zorgen over de invloed die het proces tegen Wilders heeft op de verkiezingen.
RTVWEST 10.12.2016 Geert Wilders wil de leider worden van het volgende kabinet. Dat zegt de PVV-leider zaterdag in De Telegraaf.
‘Ik ga voor al die mensen knokken en, als het even kan, schoon schip maken in Nederland na de verkiezingen. Als premier.’
Wilders zegt, een dag na zijn veroordeling in het ‘minder-Marokkanen’-proces, dat hij bedolven is onder bemoedigende reacties van mensen die volgens hem woedend zijn over het vonnis. ‘Mensen hebben er massaal genoeg van. Van het vonnis, van Rutte en van valse racismebeschuldigingen als je over Marokkanen spreekt.’
AD 10.12.2016 Geert Wilders gaat voor het minister-presidentschap. Als leider van het volgende kabinet wil hij schoon schip maken. Dit zegt hij vandaag tegen de Telegraaf. ,,Ik ga voor al die mensen knokken en, als het even kan, schoon schip maken in Nederland na de verkiezingen. Als premier.”
De PVV-leider zegt, een dag na zijn veroordeling in het ‘minder-Marokkanen’-proces, dat hij bedolven is onder bemoedigende reacties van mensen die volgens hem woedend zijn over het vonnis. ,,Mensen hebben er massaal genoeg van. Van het vonnis, van Rutte en van valse racismebeschuldigingen als je over Marokkanen spreekt.”
Trouw 10.12.2016 Dankzij de rechtszaak tegen Geert Wilders stijgt de PVV in de peilingen. Maar tegelijkertijd is de kans dat de partij gaat regeren een stuk kleiner geworden.
Geert Wilders laat goed zien hoe je het gebinte van een land ondermijnt, vindt Ger Groot. “Eerst werd de politiek in het ongerede gebracht, nu de rechtspraak gediscrediteerd.”
Ook al volgt er nog een hoger beroep in de zaak-Wilders, twee dingen zijn in ieder geval duidelijk. De kans dat de PVV bij de verkiezingen op 15 maart de grootste partij wordt is groter geworden. Maar de kans dat de partij zal gaan regeren, werd juist kleiner.
Dat Wilders garen spint bij het feit dat hij voor de rechter staat, is al enige tijd zichtbaar in de peilingen. Ook in een eerder proces was dat het geval. De politicologen Joost van Spanje en Claes de Vreese berekenden in 2009, toen er alleen een besluit was genomen om Wilders te vervolgen, zijn winst op een tot vier zetels.
Van Spanje onderzocht ook het effect van vervolging van anti-immigratiepartijen in andere landen. Steeds opnieuw groeiden die juist op het moment dat er een rechtszaak was. “Als het je gaat om het bestrijden van retoriek van politieke partijen die tot discriminatie aan zou zetten, is een proces geen effectief middel”, stelt hij.
Dat gegeven maakte dat gisteren op het Binnenhof een merkwaardige stilte heerste. Hoewel een collega, een Nederlands politicus is veroordeeld, proberen zijn collega’s zich er zo kort mogelijk over uit te laten.
Omdat er nog een hoger beroep zal volgen, zeggen sommigen dat ze vinden dat ze als politicus niet horen te reageren op een lopende rechtszaak. Maar de stilte heeft ook een andere reden: rumoer voedt de PVV, en dat weet Den Haag inmiddels.
Overfocus
Er zijn ergere dingen aan de hand in dit land dan de zaak tegen Wilders, aldus Premier Rutte.
“Er zijn ergere dingen aan de hand in dit land dan de zaak tegen Wilders”, zei minister-president Mark Rutte gisteren. Volgens hem heeft de pers een ‘totale overfocus’ op Wilders. “Wilders overschrijdt keer op keer morele grenzen”, was de korte reactie van Jesse Klaver van GroenLinks, voor hij aan het weekend begon. Alexander Pechtold van D66 weigerde te reageren zolang de zaak nog onder de rechter is en Sybrand Buma van het CDA richtte zich vooral op Wilders’ uitspraken over de onafhankelijkheid van de rechtspraak.
Het zegt niets over de uitslag op 15 maart, maar op dit moment is de PVV in de peilingen de grootste partij. Op twee staat de VVD. Maar VVD-leider Rutte sloot gisteren andermaal uit dat hij na de verkiezingen met de PVV in zee gaat: niet zolang Wilders zijn ‘minder, minder Marokkanen’-uitspraak niet terugneemt.
Dat Wilders gas terugneemt is uitgesloten. Zelf gebruikte hij zijn veroordeling al meteen voor campagnedoeleinden. In zijn eerste reactie viel hij premier Rutte aan, ‘en de rest van de culturele elite’: “Het zal jullie niet lukken mij monddood te maken.”
Samenwerking uitgesloten
Ook de meeste andere partijen hebben samenwerking met de PVV uitgesloten. Dat betekent dat in het geval de PVV de grootste partij wordt, ze ofwel een minderheidsregering zal moeten vormen, of alsnog genoegen zal moeten nemen met een plaats in de oppositiebankjes. Het laatste lijkt waarschijnlijker dan het eerste.
Voor het politieke debat in de nabije toekomst, of de sfeer in de verkiezingscampagnes, zal de veroordeling van Wilders waarschijnlijk weinig gevolg hebben. Zelf zegt hij dat hij zijn toon niet zal matigen. Net zo min zal de wet die hem veroordeelde veranderen.
Aanstaande donderdag vergadert de Tweede Kamer toevallig over het voorstel van van ex-PVV-Kamerleden Joram van Klaveren en Louis Bontes om precies het artikel uit het wetboek van strafrecht te schrappen waarop Wilders is veroordeeld. Er is geen meerderheid voor.
Elsevier 10.12.2016 De Marokkaanse benadeelden zijn blij met de veroordeling van PVV-voorman Geert Wilders. DENK-politicus Farid Azarkan geeft toe dat Wilders wellicht politiek voordeel heeft bij de rechtszaak, maar houdt vol dat zijn discriminerende uitspraken moeten worden bestraft.
Azarkan speelde als voorzitter van het Samenwerkingsverband van Marokkaanse Nederlanders, een van de organisaties die Wilders aanklaagden, een belangrijke rol in de rechtszaak. De DENK-politicus was een van bijna 6.500 mensen die aangifte deden tegen Wilders na zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak en zegt tegenEenVandaag blij te zijn met de uitspraak.
De rechtbank heeft duidelijke grens gesteld aan de vrijheid van meningsuiting, aldus Azarkan. ‘Op deze manier kan je geen politiek bedrijven, ten koste van een hele bevolkingsgroep, in dit geval Marokkanen. Als hij het heeft over criminele Nederlanders, daar kun je daar plannen voor kweken. Maar je kan niet een hele bevolkingsgroep in één keer wegzetten.’
‘Straks richt Wilders zijn pijlen op Joden, of Friezen’
Zijn collega bij DENK, Tunahan Kuzu, beperkt zich na de rechterlijke uitspraak tot een tweet. ‘Al meer dan 10 jaar probeert hij Nederland te verzieken, maar het zal hem niet lukken,’ aldus de DENK-voorman.
Volgens Azarkan was het belangrijk om als Marokkaanse organisatie een punt te maken, ondanks dat de rechtsgang Wilders mogelijk helpt bij de aankomende verkiezingen. ‘Je kunt zeggen dat dit waarschijnlijk aan [zijn populariteit, red.] heeft bijgedragen,’ aldus Azarkan. Maar: ‘Vandaag zijn het de Marokkanen, morgen zijn het misschien de Joden. Overmorgen zijn het de Friezen. Ik denk dat je als samenleving moet zeggen: dit pikken wij niet.’
Wilders ziet premierschap wel zitten
De dag na zijn veroordeling zegt Geert Wilders in De Telegraaf overdonderd te zijn door alle steun van mensen die boos zijn over het vonnis. ‘Dit heb ik nooit meegemaakt. Mensen hebben er massaal genoeg van.’
In de krant zegt Wilders openlijk dat hij na de verkiezingen in maart 2017 premier van Nederland wil worden. Om ‘schoon schip te maken’, aldus Wilders.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Europese Unie Politiek Tech
Elsevier 10.12.2016 Het vonnis in de Wilders-zaak oogt op het eerste gezicht best wijs, omdat kool en geit worden gespaard. Bij nader inzien is het nogal een onrustbarend vonnis, schrijft Syp Wynia.
Geert Wilders is niet schuldig aan haat zaaien, maar wel aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen. Straf krijgt hij niet.
De Haagse rechtbank zeilt met deze uitspraak een beetje tussen de klippen door. Een zekere wijsheid kan de rechtbank niet worden ontzegd. De rechtbank vindt niet dat Wilders zich kan beroepen op zijn verkiezingsprogramma, nadat hij eerder zijn publiek doelbewust en ‘geregisseerd’ uitlokte ‘minder’ (Marokkanen) te roepen. Daar zit wat in.
Zoals het ook van wijsheid getuigt om het schutterige gedoe in het Haagse zaaltje met een gnuivende Wilders niet als ‘haat zaaien’ te betitelen.
Ook slim: anders dan het OM deed, wilde de rechtbank Wilders niet vergelijken met eerder veroordeelde politici van de Volksunie (Glimmerveen) en Centrumdemocraten (Janmaat). Aan de 6.500 aangevers tegen Wilders had de rechtbank geen boodschap.
Belangrijke principiële uitspraken
Het heeft er alle schijn van dat de rechtbank niet nodeloos scherp aan de wind wilde zeilen. Niet zonder belang: de rechtspraak is zelf al sinds jaar en dag onderdeel van het maatschappelijk debat, zeker ook als het om Wilders gaat.
Dat neemt niet weg dat de rechtbank belangrijke principiële uitspraken deed. Zo maakt de rechtbank duidelijk dat het in het strafrecht bij ‘ras’ niet over ras hoeft te gaan. Iedere groep, in dit geval Marokkanen, kan beledigd worden als was het een ras.
Als politici kunnen worden gestraft omdat ze een samenleving met bepaalde vormen van immigratie geen goed idee vinden, is dat een ernstige ondermijning van de rechtsstaat
Daarmee kan het hek wel eens van de dam zijn. Mogen Ajax-supporters, op bezoek bij De Graafschap, nog wel ‘boeren’ roepen? Volgens de Haagse rechtbank heeft Wilders de Nederlandse Marokkanen immers als groep denigrerend neergezet. Dat is ook het oogmerk van Ajacieden als ze Achterhoekers toeschreeuwen. Dat is nu dus ook rassendiscriminatie.
Bij de overweging om Wilders te straffen, meldde de rechtbank dat de politicus had ‘bijgedragen aan verdere polarisatie’ in de samenleving. Dat is hoogst interessant en sluit aan op wat het Openbaar Ministerie Wilders verweet: hij zou olie op het vuur werpen.
Dat is tricky business. In feite zeggen OM en rechtbank daarmee dat de zogeheten multiculturele samenleving de noodzaak van inperking van de eigen mening inhoudt, omdat die multiculturele samenleving anders onhoudbaar is.
Ernstige ondermijning van rechtsstaat en democratie
Maar is het wel zo vanzelfsprekend om vrijheden in te perken ten behoeve van een concept – de multiculturele samenleving – dat nooit aan de Nederlandse kiezers is voorgelegd, waar het parlement zich nooit over heeft uitgesproken, dat in geen enkele wet is vastgelegd? En moet maatschappelijke discussie en politiek debat echt strafrechtelijk worden ingeperkt omdat het tegengaan van polarisatie een hoger doel is?
De Haagse rechtbank zit overigens in het spoor van het Mensenrechtenhof in Straatsburg, dat sinds enige tijd ook oordeelt dat politici niet mogen bijdragen tot ‘intolerantie’. Dat concept daalde vanuit Straatsburg al eerder Franse en Belgische rechtbanken binnen en doet sinds enkele jaren ook in Nederland opgeld. Het is een gevaarlijke route.
Niet voor niets verwees Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops eerder naar Angelsaksisch recht, vooral ook naar de Verenigde Staten, waar de vrijheid van meningsuiting veel absoluter is. Op het vasteland van Europa wordt de meningsvrijheid daarbij vergeleken nogal gemakkelijk ingeperkt, ook voor politici. Het vonnis in dit tweede Wilders-proces bevestigt dat.
In dat opzicht is de uitspraak van de rechters helemaal niet zo geruststellend. Als politici – en daarmee ook andere burgers –kunnen worden gestraft omdat ze een samenleving met bepaalde vormen van grootscheepse immigratie geen goed idee vinden, is dat een ernstige ondermijning van de rechtsstaat. En daarmee ook van de democratie.
Syp Wynia (1953) is sinds 1997 redacteur van Elsevier. Hij schrijft columns, commentaren en analyses in weekblad Elsevier en essays in maandblad Elsevier Juist over politiek, economie en samenleving, dikwijls met een grensoverschrijdende blik.
Den HaagFM 09.12.2016 De Raad van Marokkaanse Moskeeën is blij met de veroordeling van Geert Wilders. Ook het Openbaar Ministerie is tevreden met de uitspraak.
De PVV-leider is vrijdag schuldig bevonden voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie naar aanleiding van zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken die hij in 2014 deed in een Haags café aan het Plein. De politicus werd door de Haagse rechtbank wel vrijgesproken voor het aanzetten tot haat. Wilders kreeg geen straf opgelegd.
Advocaat Lucien Nix van de Raad van Marokkaanse Moskeeën zegt dat het goed is dat de rechter duidelijk heeft aangegeven dat Wilders over de schreef is gegaan. Nix is wel verbaasd dat de rechtbank geen straf heeft opgelegd. “Het gaat om de grootste discriminatiezaak sinds mensenheugenis in Nederland.” Het Openbaar Ministerie is heel tevreden met de uitspraak, ook al wordt Wilders niet gestraft. “Wij vinden het belangrijkste dat de rechter heeft aangegeven wat je wel en niet mag zeggen in Nederland.” Het OM bekijkt nog of het in beroep gaat tegen de uitspraak. De officier van justitie gaat het vonnis eerst goed bestuderen. …lees meer
Den HaagFM 09.12.2016 PVV-leider Geert Wilders is vrijdag schuldig bevonden voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. De politicus is vrijgesproken voor het aanzetten tot haat. De rechter legt geen straf op.
De politicus deed op 19 maart 2014 een omstreden uitspraak over Marokkanen in Café De Tijd aan het Plein. Wilders vroeg op de bewuste avond aan zijn aanhangers of ze “meer of minder Marokkanen” wilden. Het publiek begon daarna massaal “minder, minder” te roepen, waarop Wilders antwoordde met “Nou, dan gaan we dat regelen”.
Het Openbaar Ministerie (OM) had een boete van 5.000 euro geëist. De rechter acht de vaststelling dat Wilders schuldig is aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie voldoende straf. De rechtszaak van Wilders begon in maart van dit jaar, bijna twee jaar nadat Wilders de omstreden uitspraak deed. Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops waren vrijdag niet bij de uitspraak aanwezig.
Hoger beroep
Kort na de uitspraak maakte advocaat Knoops bekend dat Geert Wilders in hoger beroep gaat tegen de uitspraak. …lees meer
RTVWEST 09.12.2016 Geert Wilders is schuldig aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie, maar hij krijgt geen straf opgelegd. Dat oordeelde de rechtbank in Den Haag vrijdag. Wel is de PVV-leider vrijgesproken van het aanzetten tot haat. De politicus deed op 19 maart 2014 een omstreden uitspraak over Marokkanen in Café De Tijd aan het Plein in Den Haag.
Wilders vroeg op de bewuste avond aan zijn aanhangers of ze ‘meer of minder Marokkanen’ wilden. Het publiek begon daarna massaal ‘minder, minder’ te roepen, waarop Wilders antwoordde met ‘Nou, dan gaan we dat regelen’.
De rechtszaak van Wilders begon in maart van dit jaar, bijna twee jaar nadat Wilders de omstreden uitspraak deed. Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops waren vrijdag niet bij de uitspraak aanwezig.
Gemengde gevoelens over Wilders-vonnis op de Haagse Markt
VK 10.12.2016 De ‘minder Marokkanen’-uitspraak van Wilders kwam in 2014 hard aan in de Haagse buurten Transvaal en de Schilderswijk. Hoe valt hier het vonnis?
Haring en henna, patat en dadels, spijkerbroeken en hoofddoeken: het publiek dat vrijdagmiddag met volle tassen over de Haagse Markt struint, heeft keuze te over op de drie voetbalvelden aan kramen. Alles is te koop op de grens van Transvaal en de Schilderswijk, de Haagse buurten die soms last hebben van etnische spanningen, maar nog veel vaker van negatieve beeldvorming.
De rechters hadden hem duidelijker op zijn plaats moeten zetten, aldus Richard Moussaoui (26), kraamhouder.
De ‘minder Marokkanen’-uitspraak van Geert Wilders kwam hier in maart 2014 hard aan. Ook het vonnis van de rechtbank maakt veel reacties los. ‘De rechters hadden hem duidelijker op zijn plaats moeten zetten, want Wilders heeft een voorbeeldfunctie’, vindt Rachid Moussaoui (26). Hij werkt in the Body & Health Shop, een kraam met grote potten vol vitamines, voedingssupplementen. Bodybuilders en kickboksers vormen de klandizie.
Moussaoui is verbaasd dat de rechtbank Wilders wel schuldig acht aan groepsbelediging en discriminatie, maar geen boete of straf oplegt. ‘Als je hier tegen een agent ‘jood’ roept, dan doe je dat bewust. Dan krijg je een boete voor het beledigen van een ambtenaar in functie. Terecht.’ Zijn collega Annass Hajjam, die een verse groene smoothie met een klant afrekent, valt hem bij: ‘Hij komt ermee weg omdat hij politicus is.’
Ergens zou Moussaoui best op de PVV-leider kunnen stemmen ook. Hij heeft een aantal ‘topstandpunten’ over lagere belastingen en betere zorg. ‘En ja, criminelen moet je hard aanpakken. Maar wat Wilders een rotte appel maakt, is dat hij een hele bevolkingsgroep over een kam scheert.’
Schrik
Er zijn genoeg mensen die het normaal vinden wat hij zegt, aldus Yaminah (32), marktganger.
Yaminah (32), die bij een kraam met olijven, noten en gedroogd fruit op haar beurt wacht, windt zich op over het ‘slappe’ vonnis. ‘Mijn zoontje was zeven toen Wilders over minder Marokkanen begon. Hij zei: moeten we nu naar Marokko? Natuurlijk niet, want hij is hier geboren, mijn man en ik trouwens ook. Zo’n uitspraak is méér dan, hoe noem je dat, verkiezingsretoriek. Er zijn genoeg mensen die het normaal vinden wat hij zegt.’
Mohammed Ghay (30) deed destijds aangifte tegen Wilders – hij voelde zich beledigd en schrok van zijn kleine neefjes en nichtjes die bang waren. Over het vonnis heeft hij gemengde gevoelens. ‘Geert Wilders is nu in feite een veroordeelde crimineel.’ Maar daar blijft het dan ook bij. Hij vond de boete van 5.000 euro die het Openbaar Ministerie eiste al ‘belachelijk’ – ‘alsof Wilders daar van wakker ligt. En nu krijgt hij zelfs geen voorwaardelijke.’
Ghay, die in de Schilderswijk actief is in een stichting die het vertrouwen wil herstellen tussen enerzijds de burger en anderzijds overheid en politie, maakt zich geen illusies: deze uitspraak zal leiden tot alleen maar meer polarisatie. ‘De PVV-aanhang zal alleen maar groeien. Wilders weet zich goed als slachtoffer te verkopen.’
Politiek
Geert Wilders is nu in feite een veroordeelde crimineel, aldus Mohammed Ghay (30).
‘Dat hij geen boete krijgt, is een stukje politiek’, vermoedt Nordin Tahboun (23). ‘Dan krijgt Wilders nóg meer aandacht, of het slaat terug op de rechtbank zelf. Maar het blijft een veroordeling.’ Een terechte, vindt de sociaal ondernemer die bestuurskunde studeerde. ‘Meneer Wilders zette ons weg als tweederangs burgers.’
‘Ach, hij mag van mij zeggen wat hij wil’, reageert een verkoper in een kraam met sjaals en hoofddoeken – de katoenen hijabs van groothandel Founara kosten 5 euro. Maar ook hij vindt dat de rechtbank, eenmaal tot dit oordeel gekomen, wel een straf of boete had moeten uitdelen. ‘Dat zou consequent zijn geweest. Dit is raar.’
Meneer Wilders zette ons weg als tweederangs burgers, aldus Nordin Tahmoun (23).
‘Politiek boeit ons hier op de markt eigenlijk niet. Laat Wilders lekker zeggen wat hij wil, ik weet dat het niet over mij gaat’, zegt Appie el Massaoudi (28). Op de vier Haagse marktdagen heeft hij het razend druk met zijn dienstenbedrijf. Zijn ploeg maakt schoon, hij verhuurt tafels aan kooplui, levert bestellingen. ‘Als je de hele dag werkt, heb je geen tijd voor al die opwinding. Maar als je straks de tv aanzet, is het proces natuurlijk trending topic.’
Er zijn enkel verliezers, vreest El Massaoudi. ‘Het politieke klimaat is verhard, daar maak ik me zorgen over. Maar één ding is wel duidelijk geworden: niemand staat boven de wet.’
AD 09.12.2016 Geert Wilders is en blijft een held in de Haagse wijk Loosduinen. Daar verandert het vonnis van de rechtbank niets aan. Integendeel, hij lijkt hier nog wel populairder dan ooit. In wijkcentrum De Henneberg, op een steenworp afstand van het marktplein waar hij bijna drie jaar geleden voor het eerst sprak over ‘minder Marokkanen als het even kan’, heeft de politicus de onvoorwaardelijke steun van bezoekers.
Het wordt te gek met al die buitenlanders in ons land. We moeten nog oppassen dat wij ons straks niet aan hén moeten aanpassen
Neeltje
,,Het is schandalig dat hij überhaupt is vervolgd door het OM. Kennelijk mag je niet eens meer zeggen wat je vindt in dit land,”, zegt bezoeker Marco van Dam (55), die hier geregeld een ‘bakkie’ drinkt. ,,Aan de andere kant werkt het straks wel weer in zijn voordeel bij de verkiezingen. Hij is nu een martelaar en blijft hoe dan ook een winnaar.”
Neeltje (55), vrijwilligster achter de bar, is verbijsterd dat de rechtbank meent dat de politicus zich schuldig heeft gemaakt aan het aanzetten tot discriminatie. ,,Oké die minderminder-uitspraak was misschien niet zo handig door hem geformuleerd, maar het valt gewoon onder de vrijheid van meningsuiting. Een groot goed. Bovendien, als je het mij vraagt zeg ik ook minder. Iedereen hier denk ik. Het wordt te gek met al die buitenlanders in ons land. We moeten nog oppassen dat wij ons straks niet aan hén moeten aanpassen. Wilders zegt tenminste wat de mensen denken maar niet durven zeggen.” Neeltje zegt het wél, maar wil niet met haar achternaam in de krant. Uit angst voor represailles.
Niet bang
De 75-jarige Francien van den Berg, ‘biljartkoningin’ van het wijkcentrum, is daar niet bang voor. ,,Zet me maar met naam en foto in de krant hoor. Ik ben er fier op dat ik PVV’er ben.” De geboren en getogen Loosduinse vertelt vol trots dat ze zelfs op de foto staat met haar grote held, toen hij in 2014 een bezoek bracht aan de markt. ,,Natuurlijk krijgt Wilders mijn stem in maart. Hij heeft gelijk in alles wat hij zegt. De regering haalt bij ons ouderen het geld weg en geeft het aan dat zooitje. Mijn zus krijgt in haar verzorgingstehuis niet eens fatsoenlijk te vreten en die vluchtelingen krijgen hier alles.”
Franciens biljartleraar, die niet met zijn naam in de krant wil omdat hij ooit een bekende speler was bij voetbalclub Feyenoord, vindt het jammer dat Geert niet de ‘hersens heeft van Pim Fortuyn’. ,,Maar hij benoemt in elk geval wel de problemen. Deze week was nog in het nieuws dat 63 procent van de bajesklanten van allochtone afkomst is. Dat zegt toch wat, of niet?”
VK 09.12.2016 In reactie op zijn veroordeling is PVV-leider Geert Wilders doorgegaan met het beschimpen van de rechtbank. ‘U heeft van miljoenen Nederlanders de vrijheid van meningsuiting ingeperkt en eigenlijk iedereen veroordeeld. Niemand vertrouwt u meer.’
Wilders ontliep vrijdag de media. Hij verstuurde na de uitspraak van de rechters eerst een tweet en daarna een videoboodschap. Daarin zei hij dat Nederland ‘een ziek land’ is geworden. ‘Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. Knettergek.’
U heeft van miljoenen Nederlanders de vrijheid van meningsuiting ingeperkt, aldus Geert Wilders tegen de rechters.
In zijn video zei Wilders verder: ‘Marokkanen zijn geen ras en mensen die wat zeggen over Marokkanen zijn geen racisten. Ik ben geen racist en mijn kiezers zijn dat ook niet. Dit vonnis maakt mij alleen maar sterker.’
Bij een foto van de drie rechters die hem veroordeelden, schreef Wilders ’s middags in een nieuw bericht op Twitter: ‘Onbetrouwbaar, onprofessioneel, politiek gedreven. Zij staan aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Alle drie.’
Minister-president Mark Rutte wilde tijdens zijn wekelijkse persconferentie niet inhoudelijk ingaan op de rechtszaak en wees op de scheiding der machten. ‘De zaak is voorlopig nog onder de rechter en ik ga niet mijn collega recenseren.’
Rutte bekrachtigde zijn uitspraak uit 2014 dat de VVD alleen samenwerkt met de PVV in een nieuw kabinet als Wilders zijn ‘minder, minder’-uitspraken terugneemt. Het maakt de kans op een VVD/PVV-kabinet na de verkiezingen van 15 maart nihil.
In tegenstelling tot Geert Wilders hebben wij vertrouwen in ons rechtssysteem, aldus PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt.
De voormalige PVV’ers Joram van Klaveren en Johan Driessen, inmiddels verenigd in de partij Voor Nederland (VNL), noemden de veroordeling van Wilders ‘een volwassen democratie onwaardig’. Volgens VNL wordt op deze manier het publieke debat gesmoord. ‘Deze veroordeling benadrukt eens te meer hoe belangrijk het is dat de uitingsvrijheid wordt verruimd. Het politieke debat moet plaatsvinden in het parlement, nooit in de rechtbank.’
Van Klaveren en Driessen hebben een initiatiefwetsvoorstel ingediend om de artikelen uit het Wetboek van Strafrecht te schrappen waarop Wilders nu is veroordeeld. Daarover debatteert de Kamer donderdag. Het wetsvoorstel kan vooralsnog niet op een meerderheid in de Tweede Kamer rekenen. Vooral regeringspartij PvdA is uitgesproken tegen. De partij vindt ook dat in de zaak-Wilders het oordeel van de rechter gevolgd moet worden.
PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt: ‘De rechter heeft geoordeeld. Daarmee is vastgesteld dat je met een beroep op de vrijheid van meningsuiting niet mag discrimineren en beledigen. De wet biedt hier bescherming. In tegenstelling tot Geert Wilders hebben wij vertrouwen in ons rechtssysteem en houden we ons aan de scheiding der machten. Vanuit de politieke arena blijft de PvdA de ideeën en uitspraken van Wilders met het woord bestrijden. Wij vinden de manier waarop hij een hele bevolkingsgroep beledigt en wegzet walgelijk en verwerpelijk.’
Volgens CDA-leider Buma is het niet de vraag of politici iets mogen zeggen over problemen met Marokkaanse jongeren, want dat mag. ‘Waar het om gaat is dat er altijd wettelijke grenzen zijn aan de vrijheid van meningsuiting en dat de wet voor iedereen gelijk is. Als een politicus die veroordeeld wordt onmiddellijk zijn politieke podium misbruikt om de onafhankelijkheid van de rechters te ondermijnen, hoe kan je dan van de gewone Nederlanders wel vragen om vertrouwen in onze rechtsstaat te hebben?’
SGP-leider Kees van der Staaij reageerde: ‘Als een rechter uitspraken van een politicus vonnist, voelt dat erg ongemakkelijk. Dat gevoel heb ik ook nu weer. Wat vooral nodig is, is een goede balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. Je moet helder kunnen zeggen waar het op staat, maar anderen niet onnodig kwetsen. Dat is voor iedereen een mooie uitdaging, van columnist en cabaretier tot politicus.’
Vertrouwen in rechtsstaat bij niet-PVV’ers neemt af
Het vertrouwen in de democratische rechtsstaat is door de uitspraak in de zaak-Wilders afgenomen onder de kiezers die nooit op de PVV zouden stemmen. Tot die conclusie komt Joost van Spanje, hoofddocent politieke communicatie van de Universiteit van Amsterdam. Hij deed er deze week, nog voor de rechters hun definitieve oordeel geveld hadden, onderzoek naar. En wat blijkt: degenen die nooit op de PVV zouden stemmen – ongeveer de helft van het electoraat- zijn minder tevreden met het vonnis. ‘Dit lijkt het slechtste van twee werelden’, zegt Van Spanje.
Hij deed onderzoek onder 1.070 mensen, een representatieve steekproef onder het Nederlands electoraat. Hij verdeelde hen in zeven groepen en gaf elke groep fictieve krantenberichten over de uitspraak. Zo was er een groep die te horen kreeg dat Wilders vrijgesproken zou worden, een groep die verteld werd dat hij veroordeeld werd maar geen boete kreeg en een groep die overtuigd werd dat Wilders zowel een boete als een taakstraf zou krijgen. ‘We zien niet dat mensen hun stemkeuze laten afhangen van de uitspraak’, zegt Van Spanje. Wat wel opmerkelijk was dat in het scenario waarin Wilders wel veroordeeld werd, maar geen straf kreeg, er meer ontevredenheid was onder niet-PVV-stemmers. ‘Blijkbaar gaf dit hun een onbevredigend gevoel. Dat gevoel hadden ze niet bij een vrijspraak of strafoplegging.’
Elsevier 09.12.2016 Het vonnis in de Wilders-zaak oogt op het eerste gezicht best wijs, omdat kool en geit worden gespaard. Bij nader inzien is het nogal een onrustbarend vonnis, schrijft Syp Wynia.
Geert Wilders is niet schuldig aan haat zaaien, maar wel aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen. Straf krijgt hij niet.
De Haagse rechtbank zeilt met deze uitspraak een beetje tussen de klippen door. Een zekere wijsheid kan de rechtbank niet worden ontzegd. De rechtbank vindt niet dat Wilders zich kan beroepen op zijn verkiezingsprogramma, nadat hij eerder zijn publiek doelbewust en ‘geregisseerd’ uitlokte ‘minder’ (Marokkanen) te roepen. Daar zit wat in.
Zoals het ook van wijsheid getuigt om het schutterige gedoe in het Haagse zaaltje met een gnuivende Wilders niet als ‘haat zaaien’ te betitelen.
Ook slim: anders dan het OM deed, wilde de rechtbank Wilders niet vergelijken met eerder veroordeelde politici van de Volksunie (Glimmerveen) en Centrumdemocraten (Janmaat). Aan de 6.500 aangevers tegen Wilders had de rechtbank geen boodschap.
Belangrijke principiële uitspraken
Het heeft er alle schijn van dat de rechtbank niet nodeloos scherp aan de wind wilde zeilen. Niet zonder belang: de rechtspraak is zelf al sinds jaar en dag onderdeel van het maatschappelijk debat, zeker ook als het om Wilders gaat.
Dat neemt niet weg dat de rechtbank belangrijke principiële uitspraken deed. Zo maakt de rechtbank duidelijk dat het in het strafrecht bij ‘ras’ niet over ras hoeft te gaan. Iedere groep, in dit geval Marokkanen, kan beledigd worden als was het een ras.
Als politici kunnen worden gestraft omdat ze een samenleving met bepaalde vormen van immigratie geen goed idee vinden, is dat een ernstige ondermijning van de rechtsstaat
Daarmee kan het hek wel eens van de dam zijn. Mogen Ajax-supporters, op bezoek bij De Graafschap, nog wel ‘boeren’ roepen? Volgens de Amsterdamse rechtbank heeft Wilders de Nederlandse Marokkanen immers als groep denigrerend neergezet. Dat is ook het oogmerk van Ajacieden als ze Achterhoekers toeschreeuwen. Dat is nu dus ook rassendiscriminatie.
Bij de overweging om Wilders te straffen, meldde de rechtbank dat de politicus had ‘bijgedragen aan verdere polarisatie’ in de samenleving. Dat is hoogst interessant en sluit aan op wat het Openbaar Ministerie Wilders verweet: hij zou olie op het vuur werpen.
Dat is tricky business. In feite zeggen OM en rechtbank daarmee dat de zogeheten multiculturele samenleving de noodzaak van inperking van de eigen mening inhoudt, omdat die multiculturele samenleving anders onhoudbaar is.
Ernstige ondermijning van rechtsstaat en democratie
Maar is het wel zo vanzelfsprekend om vrijheden in te perken ten behoeve van een concept – de multiculturele samenleving – dat nooit aan de Nederlandse kiezers is voorgelegd, waar het parlement zich nooit over heeft uitgesproken, dat in geen enkele wet is vastgelegd? En moet maatschappelijke discussie en politiek debat echt strafrechtelijk worden ingeperkt omdat het tegengaan van polarisatie een hoger doel is?
De Amsterdamse rechtbank zit overigens in het spoor van het Mensenrechtenhof in Straatsburg, dat sinds enige tijd ook oordeelt dat politici niet mogen bijdragen tot ‘intolerantie’. Dat concept daaldevanuit Straatsburg al eerder Franse en Belgische rechtbanken binnen en doet sinds enkele jaren ook in Nederland opgeld. Het is een gevaarlijke route.
Niet voor niets verwees Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops eerder naar Angelsaksisch recht, vooral ook naar de Verenigde Staten, waar de vrijheid van meningsuiting veel absoluter is. Op het vasteland van Europa wordt de meningsvrijheid daarbij vergeleken nogal gemakkelijk ingeperkt, ook voor politici. Het vonnis in dit tweede Wilders-proces bevestigt dat.
In dat opzicht is de uitspraak van de Amsterdamse rechters helemaal niet zo geruststellend. Als politici – en daarmee ook andere burgers –kunnen worden gestraft omdat ze een samenleving met bepaalde vormen van grootscheepse immigratie geen goed idee vinden, is dat een ernstige ondermijning van de rechtsstaat. En daarmee ook van de democratie.
Syp Wynia (1953) is sinds 1997 redacteur van Elsevier. Hij schrijft columns, commentaren en analyses in weekblad Elsevier en essays in maandblad Elsevier Juist over politiek, economie en samenleving, dikwijls met een grensoverschrijdende blik.
Telegraaf 09.12.2016 Politici van andere partijen worstelen met een reactie op Wilders’ vonnis, omdat de PVV-leider onmiddellijk in hoger beroep is gegaan.
Het is erg ongebruikelijk als politici zich over lopende strafzaken uitlaten, omdat hen dan het verwijt kan worden gemaakt dat ze de rechtsgang willen beïnvloeden. Om die reden laat de VVD weten op dit moment geen commentaar te geven.
„De rechter heeft geoordeeld”, zegt PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt. „Daarmee is vastgesteld dat je met een beroep op de vrijheid van meningsuiting niet mag discrimineren en beledigen, en dat de wet dus ook bescherming biedt. In tegenstelling tot Geert Wilders hebben wij vertrouwen in ons rechtssysteem en houden we ons aan de scheiding der machten. Vanuit de politieke arena blijft de PvdA de ideeën en uitspraken van Wilders met het woord bestrijden. Wij vinden de manier waarop hij een hele bevolkingsgroep beledigt en wegzet, walgelijk en verwerpelijk.”
Duidelijke grens
Jesse Klaver, fractievoorzitter GroenLinks: ,,De rechter heeft een duidelijke grens getrokken. Wilders is juridisch te ver gegaan in zijn uitlatingen. Nog belangrijker is dat Wilders keer op keer een morele grens over gaat. Of het nu gaat over zijn ‘minder minder’-uitspraak, zijn oproep om in verzet te komen of zijn voortdurende aanvallen op de rechtstaat. Ik beloof dat niet normaal te gaan vinden en zal zijn haatretoriek en zondebokpolitiek tot de laatste snik bestrijden.”
SGP
„Als een rechter uitspraken van een politicus vonnist, voelt dat erg ongemakkelijk”, reageert SGP-voorman Kees van der Staaij. „Wat vooral nodig is, is een goede balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. Je moet helder kunnen zeggen waar het op staat, maar anderen niet onnodig kwetsen. Dat is voor iedereen een mooie uitdaging, van columnist, cabaretier tot politicus.”
CDA
Sybrand Buma, fractieleider van het CDA: ,,De vraag die vandaag voorligt is niet of er problemen zijn met Marokkaanse jongeren. De vraag is ook niet of politici daar iets over mogen zeggen. Waar het vandaag om gaat is dat er altijd wettelijke grenzen zijn aan de vrijheid van meningsuiting en dat de wet voor iedereen gelijk is. Als een politicus die veroordeeld wordt onmiddellijk zijn politieke podium misbruikt om de onafhankelijkheid van de rechters te ondermijnen, hoe kan je dan van de gewone Nederlanders wel vragen om vertrouwen in onze rechtsstaat te hebben?”
D66
D66 is van mening dat politici zich zo min mogelijk moeten mengen in individuele rechtszaken in het kader van de scheiding der machten. „Ik voel me geen partij in deze zaak”, zegt partijleider Alexander Pechtold.
Jan Roos
Lijsttrekker Jan Roos van VNL (de partij van Ex-PVV Kamerleden Louis Bontes en Joram van Klaveren) geeft wel inhoudelijk commentaar op het vonnis. „Dit is een zwarte dag voor de vrijheid van meningsuiting. Het politieke debat moet plaatsvinden in het parlement, nooit in de rechtbank.”
Volgende week wordt in de Tweede Kamer gepraat over een voorstel van Bontes en Van Klaveren om de vrijheid van meningsuiting te verruimen, zodat in de toekomst uitlatingen zoals Wilders heeft gedaan niet langer strafbaar zijn. Ook elders in het parlement valt te horen dat de vrijheid van meningsuiting moet worden verruimd om deze reden.
Thierry Baudet
Thierry Baudet, lijsttrekker Forum voor Democratie: „De veroordeling van Geert Wilders voor ’beledigende’ uitspraken past niet in de vrije samenleving die Nederland altijd geweest is – en moet blijven. Het debat hoort vrij te zijn. Wat ’beledigend’ is en wat niet, is subjectief. Kritiek op godsdiensten en politiek-maatschappelijke opvattingen, kritiek op meerderheden of minderheden, ferme standpunten moeten kunnen worden uitgesproken.”
CU
Ook CU-leider Gert-Jan Segers houdt zich op de vlakte. Hij geeft slechts een kleine sneer richting Wilders. „De onafhankelijke rechter heeft recht gesproken op basis van democratisch vastgestelde wetgeving. Als politicus zie ik het als mijn opdracht om in alle scherpte, maar respectvol deel te nemen aan het maatschappelijke en politieke debat.”
Abdou Menebhi
„Wilders is veroordeeld, dat is positief. Ik vind het niet zo erg dat hij geen straf heeft gekregen; hij moet voortaan opletten op wat hij zegt en doet. We houden altijd de mogelijkheid terug te gaan naar de rechter. Belangrijk is dat we actief blijven strijden tegen Wilders en zijn ideeën”, zegt Abdou Menebhi, een van de bijna 6500 mensen die aangifte deden tegen de PVV-leider.
Raad van Marokkaanse Moskeeën
„De uitspraak is fantastisch. De rechtbank heeft de norm bevestigd en het op een heel duidelijke manier onder woorden gebracht”, zegt advocaat Lucien Nix van de Raad van Marokkaanse Moskeeën. Nix is wel „enigszins verbaasd” over het feit dat er geen straf volgt en overweegt een civiele procedure aan te spannen voor de schadevergoedingen.
Internationale pers
Alle grote internationale persbureaus zoals Reuters, Deutsche Presse-Agentur, Agence France-Presse en het Amerikaanse Associated Press hadden verslaggevers in de rechtszaal zitten die het nieuws snel verspreidden.
Ook grote internationale kranten sprongen direct op het nieuws in. Nederlandse rechtbank: populistische parlementariër Wilders schuldig aan haatspeech, schreef The New York Times binnen enkele minuten. The Washington Post bracht het nieuws vrijwel even snel en onder dezelfde kop. Overigens achtte de rechtbank Wilders niet schuldig aan het aanzetten tot haat.
Ook grote toonaangevende Europese kranten waren er vlot bij. De Frankfurter Allgemeine Zeitung (’discriminatie’), de Neue Zürcher Zeitung (met foto van zoenende Marine Le Pen en Wilders), Le Monde (’discriminatie maar geen straf’), El País in Spanje (met brede foto van Wilders eerder in de rechtbank) en The Guardian besteedden prominent aandacht aan de strijd van de Nederlandse politicus met justitie.
In de Russische pers, zoals het persbureau Tass en de krant Izvestia, die dikwijls wat trager werkt, was een uur na de uitspraak nog niets te vinden.
NU 09.12.2016 In de Tweede Kamer wordt terughoudend gereageerd op de veroordeling van PVV-leider Geert Wilders voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie voor zijn ‘minder Marokkanen’ uitspraak. Partijen benadrukken de onafhankelijkheid van de rechtspraak.
PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt somt op dat de rechter heeft vastgesteld dat je met een beroep op de vrijheid van meningsuiting niet mag discrimineren en beledigen en dat de wet dus ook bescherming biedt.
“In tegenstelling tot Geert Wilders hebben wij vertrouwen in ons rechtssysteem en houden we ons aan de scheiding der machten”, aldus Recourt.
D66 laat weten dat politici zich zo min mogelijk moeten mengen in individuele rechtszaken in het kader van de scheiding der machten. “Ik voel me geen partij in deze zaak”, laat fractievoorzitter Alexander Pechtold weten.
“De onafhankelijke rechter heeft recht gesproken op basis van democratisch vastgestelde wetgeving”, zegt ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. “Als politicus zie ik het als mijn opdracht om in alle scherpte, maar respectvol deel te nemen aan het maatschappelijke en politieke debat.”
Voor GroenLinks-leider Jesse Klaver heeft de rechter een duidelijke grens getrokken. “Wilders is juridisch te ver gegaan in zijn uitlatingen.”
SGP-leider Kees van der Staaij heeft in tegenstelling tot zijn collega’s wel een mening over de uitspraak. Hij vindt een vonnis voor de uitspraken van een politicus ongemakkelijk. “Dat gevoel heb ik ook nu weer”.
Volgens Van der Staaij is er vooral een goede balans nodig tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. “Je moet helder kunnen zeggen waar het op staat, maar anderen niet onnodig kwetsen”.
Sybrand van Haersma Buma, fractieleider van het CDA zegt in een reactie dat het niet gaat om het vraagstuk of er problemen zijn met Marokkaanse jongeren. “De vraag is ook niet of politici daar iets over mogen zeggen. Waar het vandaag om gaat is dat er altijd wettelijke grenzen zijn aan de vrijheid van meningsuiting en dat de wet voor iedereen gelijk is.”
De Kamerleden nemen in hun reacties wel afstand van de uitspraken van Wilders in het algemeen.
Recourt laat weten dat de PvdA vanuit de politieke arena de ideeën en uitspraken van Wilders met het woord blijft bestrijden. “Wij vinden de manier waarop hij een hele bevolkingsgroep beledigt en wegzet, walgelijk en verwerpelijk.”
Klaver stelt dat de PVV-voorman keer op keer een morele grens over gaat. “Of het nu gaat over zijn ‘minder minder’-uitspraak, zijn oproep om in verzet te komen of zijn voortdurende aanvallen op de rechtstaat.” De GroenLinks-leider zegt Wilders’ “haatretoriek en zondebokpolitiek” tot de laatste snik te bestrijden.
Premier Mark Rutte wilde op geen enkel aspect van de uitspraak reageren. “Het is aan de rechter of er in een concreet geval sprake is van de schending van de wet”, zei Rutte.
Veroordeling Wilders ‘voldoende straf’ in ‘bijna uitzonderlijk proces’
Elsevier 09.12.2016 Na een veelbesproken proces, heeft de rechter geoordeeld dat de ‘minder Marokkanen’-uitspraken van Geert Wilders bewust discriminerend en beledigend waren, maar de politicus krijgt geen straf. Hoe reageert Den Haag op het vonnis?
Wilders zelf is woedend en gaat in hoger beroep. ‘Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland,’ schrijft de politicus op Twitter. ‘Knettergek.’ De PVV-leider gaat in hoger beroep tegen de uitspraak.
De Haagse rechtbank bepaalde vrijdag dat de uitspraken van Wilders strafbaar zijn. Toch acht de rechter een straf niet nodig: het vonnis alleen is straf genoeg voor de politicus. Het Openbaar Ministerie had een boete van 5.000 euro geëist, en de Officier van Justitie beschouwt Marokkanen in deze context als een ras.
Premier Mark Rutte verdedigde juist de werking van de rechtsstaat en onderstreepte dat Nederlanders kunnen rekenen op onafhankelijke rechters. ‘Ik ga niet hier mijn collega’s recenseren, ik kan alleen zeggen dat hier de rechtstaat goed functioneert.’
Rutte wil verder niet ingaan op vragen over het vonnis, omdat alles wat hij zegt onderdeel zou kunnen worden van het proces, nu Wilders in hoger beroep gaat. ‘Niemand staat boven de wet, niemand staat onder de wet en uiteindelijk is het aan de rechter om te besluiten of er in een concreet geval een schending is geweest van de wet,’ stelt de premier.
Volgens PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt heeft de rechter ‘vastgesteld dat je met een beroep op de vrijheid van meningsuiting niet mag discrimineren en beledigen, en dat de wet dus ook bescherming biedt’. ‘Wij vinden de manier waarop hij een hele bevolkingsgroep beledigt en wegzet, walgelijk en verwerpelijk.’
De PvdA heeft deze week voor het eerst sinds de ‘minder, minder’-uitspraken een motie van de PVV gesteund. De partij had gezegd niet meer met de fractie van Wilders te willen samenwerken, maar gaf toch steun voor de motie die de regering oproept het ouderenzorgmanifest van Hugo Borst te omarmen.
‘Voelt ongemakkelijk’
SGP-leider Kees van der Staaij is genuanceerd en schrijft op Twitter dat het ‘erg ongemakkelijk’ voelt als een rechter uitspraken van een politicus vonnist. ‘Wat vooral nodig is, is een goede balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid,’ stelt de fractieleider. ‘Je moet helder kunnen zeggen waar het op staat, maar anderen niet onnodig kwetsen. Dat is voor iedereen een mooie uitdaging, van columnist, cabaretier tot politicus.’
Volgens GroenLinks-leider Jesse Klaver heeft de rechter een duidelijke grens getrokken. ‘Wilders is juridisch te ver gegaan in zijn uitlatingen,’ aldus de politicus. ‘Nog belangrijker is dat Wilders keer op keer een morele grens over gaat.’ Klaver hekelt de aanvallen van Wilders op de rechtsstaat, en belooft ‘dat niet normaal te gaan vinden’.
‘Zwarte dag voor vrijheid van meningsuiting’
Jan Roos, de nieuwe partijleider van Voor Nederland, zegt ook ontzet te zijn, maar dan over het feit dat Wilders veroordeeld is. ‘Met grote zorg heeft onze partij kennisgenomen van de uitspraak van de rechtbank,’ aldus de voormalige GeenStijl-commentator. VNL is opgericht door de twee voormalig PVV-leden Joram van Klaveren en Louis Bontes die uit de fractie stapten na de omstreden uitspraken van Wilders.
Van Klaveren heeft zelf het initiatief genomen in 2013 om in de Kamer te spreken over ‘het Marokkanenprobleem’. ‘Dit is een zwarte dag voor de vrijheid van meningsuiting,’ stelt VNL. ‘Het politieke debat moet plaatsvinden in het parlement, nooit in de rechtbank.’
Michiel Pestman, die de tientallen ‘benadeelden’ vertegenwoordigde, zegt dat zijn cliënten tevreden zijn: het is een genoegdoening. ‘De rechtbank heeft terecht uitgesproken dat ook voor een politicus als Wilders beperkingen gelden bij de vrijheid van meningsuiting,’ zegt Pestman namens de benadeelden, die blij zijn met ‘het principiële karakter’ van de uitspraak. ‘Juist minderheden worden door dit vonnis beschermd.’
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
AD 09.12.2016 Wat vinden topadvocaten Theo Hiddema en Gerard Spong van het vonnis in de zaak tegen Geert Wilders? Hiddema spreekt schande van de veroordeling, Spong vindt juist dat Wilders er goed van afkomt. ‘Ik had hem celstraf gegeven.’
Als je in een Nederlandse binnenstad woont, heb je geen Wilders nodig om te weten dat er een Marokkanenprobleem is.
Advocaat Theo Hiddema spreekt van ‘Black friday, een dieptepunt in de Nederlandse historie.’
,,Deze uitspraak getuigt van wantrouwen jegens de democratie, jegens de mondige burger. De rechter denkt blijkbaar dat kiezers blind en dom zijn, mensen waar iemand als Wilders even wat gedachten in kan pompen. Maar het Nederlandse volk weet precies wat er speelt in dit land. Als je in een Nederlandse binnenstad woont, heb je geen Wilders nodig om te weten dat er een Marokkanenprobleem is. Ze worden helemaal niet door hem opgehitst – ze zijn het gewoon met hem eens!”
Context
,,De rechter stelt dat Wilders over ‘alle Marokkanen’ sprak, zonder context. Maar elke Nederlander kent die context: Wilders pleit al jaren voor een immigratiestop voor moslims en het uitwijzen van criminele Marokkanen. En dat betekent nu eenmaal: minder Marokkanen in Nederland.
Verder is er technisch-juridisch niet eens zo heel veel op dit vonnis aan te merken. Het probleem is dieper: de rechter had zich hier helemaal niet in moeten mengen. Men doet alsof er een ‘pressing social need’ was om hem te vervolgen, alsof rellen dreigden door zijn uitspraken. Maar daar is geen sprake van. Na die toespraak in die kroeg zijn zijn volgelingen niet de straat op gegaan om op Marokkanen te jagen, dat hebben ze nooit gedaan.”
Ongeregeldheden
,,Door dit vonnis kunnen wél ongeregeldheden komen. Want Wilders pikt dit niet, die gaat door, en dan kunnen sommige van zijn volgelingen het wetboek van strafrecht uit het oog verliezen. Wilders zegt dat miljoenen Nederlanders hiermee veroordeeld zijn, en hij heeft gelijk. Want als u nu naar buiten loopt en hetzelfde roept, krijgt u ook de gedachtepolitie aan de deur.
Dat Wilders geen straf heeft gekregen, begrijp ik dan ook weer niet. Zo’n rechterlijk pardon is bedoeld voor zaken waarin iemand niet de bedoeling had om een misdrijf te plegen. Of grote spijt heeft. Nou, daar is in dit geval geen sprake van. Het lijkt wel of de rechters daarmee willen aangeven dat ze Wilders niet helemaal serieus nemen. Dat lijkt me bijzonder onverstandig.”
Gerard Spong Strafpleiter Spong, die kritischer is richting de PVV, vindt juist dat Wilders er ‘genadig’ vanaf is gekomen.
,,Want voor de feiten waaraan hij schuldig is bevonden, had hij een zware straf kunnen krijgen. Niet alleen een zware boete. Als ik de rechter was geweest, had ik hem een voorwaardelijke celstraf opgelegd voor deze feiten. Ook omdat hij nu al aankondigt dat hij zich de mond niet laat snoeren, en gewoon door zal gaan.”
Snoeihard
,,Qua bewijsvoering is dit natuurlijk een snoeihard vonnis. De rechtbank spreekt van opruiende taal, een politicus onwaardig, en stelt dat hij heeft bijgedragen aan polarisatie in de Nederlandse samenleving. Dat zijn kwalificaties waar de honden geen brood van lusten. En dat aan het adres van een politicus! Een veroordeling verwachtte ik wel, maar dit was wel heel hard en scherp.
Ik vond het goed dat de rechter begon met een lange inleiding, waarin hij Wilders aansprak op zijn houding in dit proces. Spreken van een ‘nep-rechtbank’, doen alsof de rechters je al veroordeeld hebben voor het proces: dat is minachting van de rechtbank, een parlementariër onwaardig. Feitelijk is het zelfs een misdrijf, in strijd met de grondwet. Heel goed dat de rechtbank fel van zich heeft afgebeten: dit tolereren wij niet.”
Geen nuance
,,Dat Wilders het zonder context over ‘alle Marokkanen’ had, is een feit. Hij bracht niet de nuance aan dat hij alleen doelde op criminele Marokkanen. Dat mag dan in zijn verkiezingsprogramma staan, je kunt niet van alle Nederlanders verwachten dat ze het PVV-programma kennen. Hij moet worden afgerekend op zijn woorden van die avond.
Ik kan alleen niet verklaren waarom de rechtbank geen straf heeft opgelegd. Dat is in tegenspraak met de rest van de uitspraak. Daarom vind ik het van Wilders ook nogal riskant om in hoger beroep te gaan. ‘Appelleren is riskeren’, zeggen wij advocaten altijd. In hoger beroep kan het zomaar een boete of een celstraf worden. Ik weet niet of hij dat beseft.”
AD 09.12.2016 PVV-lijsttrekker Geert Wilders is vandaag schuldig bevonden aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. Wat betekent dit voor hem en andere politici? Wat betekent het voor u? We zetten de gevolgen van de uitspraak op een rij.
Er is geen nieuwe streep in het zand gezet
Wat is de essentie van de uitspraak?
Geert Wilders gaat vanaf nu door het leven als veroordeeld burger. Groepsbelediger, aanzetter tot discriminatie. De rechtbank is klip en klaar, maar doet er tegelijk alles aan om de indruk weg te nemen dat het hier gaat om een proefproces dat de maatstaf zal zijn voor de toekomst. Juist in het vonnis gaat het uitgebreid in op hoe specifiek de ‘omstandigheden’ waren.
Dat déze uitspraken ‘niet mochten’, leidt niet tot ‘beperking van de vrijheid van meningsuiting’. Met andere woorden: er is geen nieuwe streep in het zand gezet. Er mag ruimte zijn om ‘de Staat’ of een ‘groot deel van de bevolking choqueren, kwetsen of verontrusten’, maar er zijn ‘beperkingen’ ter bescherming van de ‘rechten en vrijheden van anderen’. Lees: machthebbers kritiseren levert meer ruimte op, dan kritiek uiten op een minderheidsgroep in een samenleving.
Bovendien pakken de rechters ruimte dat zij specifiek over Wilders oordelen. Ze noemen het een ‘eigenlijk uitzonderlijke zaak’. Dat geeft hen ook de ruimte hem een veeg uit de pan geven over over zijn berichten via Twitter, waarin hij het had over een ‘neprechtbank’, en dat ‘het vonnis al klaar lag’. ,,Een gekozen volksvertegenwoordiger en medewetgever onwaardig.”
Geen verschil tussen politici en burgers
Normatief is het vonnis wél als het gaat om politici tegenover burgers. Namelijk: er is geen principieel verschil. De wet geldt voor iedereen, ook een politicus staat daar niet ‘boven’. ‘Persoonlijke opvattingen of voorkeuren’ spelen bovendien ‘geen rol’.
De bouwstenen van het vonnis zullen stuk voor stuk wel weer bouwstenen vormen voor vonnissen in de toekomst -mits de veroordeling overeind blijft in hoger beroep uiteraard.
Zo spreekt de rechtbank zich nadrukkelijk uit over het begrip ‘ras’. Wilders meende dat hij niet kon hebben gediscrimineerd, omdat hij met Marokkanen geen ras aanduidde, maar een nationaliteit. De rechtbank stelt nu zonder omhaal dat het de term minder ‘beperkt’ uitlegt. ‘Nationale of etnische afstamming’ valt ook onder verdragen waarin wordt gesteld dat je op ras niet mag discrimineren.
Verder is de straf opmerkelijk. Want waar de rechtbank claimt Wilders als burger te hebben veroordeeld, houdt zij in de straf er juist rekening mee dat hij als ‘politicus’ al gestraft is met een schuldigverklaring. Dat laat toch net een beetje ruimte voor Wilders om te kunnen zeggen dat hij wel degelijk als politicus terechtstond.
Rechters Elianne van Rens, Hendrik Steenhuis en Sijbrand Krans voorafgaand aan de uitspraak tegen Geert Wilders
Er was een norm en die is vandaag gehandhaafd. Niets meer, niets minder, aldus Persrechter.
Wat mag ú nog zeggen?
De rechters benadrukken dat er vooral níets is veranderd. De vrijheid van meningsuiting was al begrensd en die grens is niet verplaatst na gisteren. In het vonnis staat helder beschreven dat de uitspraken van Wilders al strafbaar waren, maar dat dit simpelweg nog niet was vastgesteld door een rechtbank. ,,Dit leidt niet tot een beperking van de vrijheid van meningsuiting,” schrijven de rechters.
Het weegt ook de context mee, dat het op televisie was bijvoorbeeld en dat Wilders het gebruikte om zijn achterban voor zich te winnen. Iedere uitspraak staat op zich, iedere omstandigheid weegt mee, wil de rechter daarmee zeggen. Opvallend is ook dat voor een doorsnee burger geen andere norm geldt als voor een politicus, benadrukt de rechtbank. ,,Er is niets veranderd,” benadrukt een persrechter desgevraagd. ,,Er was een norm en die is vandaag gehandhaafd. Niets meer, niets minder.”
Wat mogen politici nog zeggen?
Streep door de rekening van Wilders, maar de rechters zijn helder: ,,Dit is géén politiek proces, want ook een democratisch verkozen volksvertegenwoordiger zoals de verdachte staat niet boven de wet.” En vilein: het gaat slechts om déze specifieke uitspraken. ,,Niet meer en niets minder.”
Zelfs als Wilders als politicus uitspraken doet, gelden de grenzen van het recht. Daarmee volgen de rechters de lijn die is uitgezet door het Europese Hof, het hoogste gerechtsorgaan in Europa. Die geven politici niet per se meer ruimte tot krasse uitspraken om bijvoorbeeld problemen in de maatschappij aan te kaarten. Wél als het gaat om het ‘gezag, of het beleid van machthebbers’ te kritiseren, maar niet als het gaat om ‘minderheidsgroepen’. Op de gewraakte verkiezingsavond deed Wilders zijn uitspraken bovendien ‘doordacht’ en op ‘opruiende wijze’. ,,Het is niet van belang dat hij na de speech context gaf, de boodschap had zijn werk gedaan.”
Bovendien had Wilders, zegt de Haagse rechtbank, ook andere mogelijkheden dan ‘minder, minder’ te laten scanderen om de problemen met criminele Marokkanen te benoemen. Overigens, dat er nu geen straf is opgelegd, wil volgens de persrechter niet zeggen dat hij ‘ongestraft blijft’ als hij in de toekomst weer uitspraken doet. ,,Iedere zaak staat in principe op zichzelf.” Moeten andere politici dus meer dan eerder op hun tellen passen? Nee, ook voor politici geldt volgens de rechtbank dat slechts de grenzen die er waren zijn bewaakt.
Advocaat Maarten t Sas naast de lege stoel van Geert Wilders
Wat betekent dit voor Wilders?
De mediastrategie van de PVV-leider heeft vanaf dag één geen ruimte voor vragen gelaten. De boodschap: Zie hoe ik als voorvechter van het vrije woord, van de vrijheid van meningsuiting wordt weggezet als misdadiger. En dat terwijl ik de ware vertegenwoordiger ben van wat Nederland vindt. Het martelaarschap in optima forma.
Het eerste Twitterbericht dat Wilders zelf gisteren verstuurde, lag ook geheel in die lijn. ,,Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. Knettergek.” Om vervolgens premier Mark Rutte in de daaropvolgende berichten te betrekken. Was de campagne voor de PVV richting de verkiezingen in maart niet al begonnen, dan was dit het startsein geweest.
Op het Binnenhof wordt gevreesd hoe Wilders de kaart van zijn veroordeling te pas en te onpas zal trekken. Nu al herhaalt hij steevast hoe ‘de elite’ hem ‘monddood’ wil maken. Deze rechtszaak heeft hem nu al waar ongelofelijke hoeveelheid media-aandacht opgeleverd. Hooguit is de tijd naar maart te lang om de spanningsboog vast te houden, maar als de campagne zich toespitst op de identiteit van Nederland of etnische spanningen kan Wilders nog vaak memoreren aan zijn veroordeling.
De gunstige peilingen voor de PVV behielden bovendien een stijgende lijn, ook juist tijdens het proces. Volgens Wilders uiteraard steunbewijs dat ‘de gewone Nederlander’ zich achter hem blijft scharen.
Hooguit levert de veroordeling zorgen op voor zijn bewegingsvrijheid als politicus. Als hij naar Israel of de Verenigde Staten wil reizen om bijvoorbeeld geld binnen te halen voor de PVV bij politieke vrienden, moet ook Wilders beschikken over visa. Zeker bij personen die veroordeeld zijn voor ‘hate crimes’ wordt geval per geval beoordeeld.
Telegraaf 09.12.2016 Tientallen benadeelden zijn tevreden over het vonnis in het Wilders-proces en noemen dat een genoegdoening, zegt hun advocaat Michiel Pestman.
,,Wij zijn blij met het principiële karakter van de uitspraak”, aldus Pestman, die vele benadeelden ondersteunt die zich gekwetst voelden door de ‘minder-Marokkanen’-uitspraken van Geert Wilders. ,,De rechtbank heeft terecht uitgesproken dat ook voor een politicus als Wilders beperkingen gelden bij de vrijheid van meningsuiting. Juist minderheden worden door dit vonnis beschermd.”
Dat zijn cliënten niet de gevraagde schadevergoeding van 500 euro per persoon krijgen, noemt hij van minder groot belang. ,,Het was ons niet om die schadevergoeding te doen. De uitspraak is voor ons genoegdoening voldoende.”
AD 09.12.2016 ,,We staan niet alleen. Onze rechten zijn beschermd. Het leek even of de vrijheid van meningsuiting grenzeloos was.” Bouchaib Saadane, voorzitter van het Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders (SMN) is de tevreden over de uitspraak in het ‘Minder Minder-proces van Geert Wilders. Hij legt zelf uit waarom:
Bouchaib Saadane is de opvolger van Farid Azarkan, die opstapte om actief te worden als politicus bij DENK.
,,We leven in een rechtsstaat. Eentje waarin alle burgers gelijk zijn voor de wet en niemand erboven staat. Vandaag is er veel bevestigd door de uitspraak van de rechter. Het heeft wel lang geduurd, voordat het eindelijk zover was. En dat heeft de afgelopen tijd de nodige spanningen opgeleverd. Maar uiteindelijk is er een uitspraak gekomen waar wij van kunnen zeggen: eindelijk. Er is zekerheid. Onze rechten zijn beschermd.
Niet alleen die van ons, als Marokkaanse Nederlanders, maar die van iedereen. Alle Nederlandse burgers zijn beschermd tegen mensen die alles willen zeggen en doen. We praten in Nederland altijd over de vrijheid die we hebben. En wij, Marokkaanse Nederlanders, zijn heel gelukkig met deze vrijheid. Vrijheid van godsdienst, meningsuiting, ga zo maar door.”
Vandaag is aangetoond dat geen enkele vrijheid grenzeloos is. Ook die van meningsuiting niet. We moeten weten dat we onze grenzen moeten kennen.
Grenzeloos
,,De laatste jaren hebben wij vaak het gevoel gehad dat die vrijheid van meningsuiting grenzeloos was geworden. Vandaag is aangetoond dat geen enkele vrijheid grenzeloos is. Ook die van meningsuiting niet. We moeten weten dat we onze grenzen moeten kennen. Als we dat niet weten, dan hebben we rechters die dat voor ons kunnen doen. Dat is vandaag bewezen.
De rechter heeft zijn uitspraak gedaan na goed onderzoek en met een gedegen motivatie. Voor ons gaat het niet om de inhoud van de uitspraak. Waar het ons om gaat, is het signaal. Dat het signaal er is gekomen. Wilders hoeft niet gestraft te worden met geld, of met een taakstraf. Voor ons is het al genoeg dat hij is veroordeeld voor het feit dat hij te ver is gegaan. Te ver op het gebied van discriminatie en haat. Daar hadden wij het meeste last van. Voor ons geeft deze uitspraak voldoening.”
Bananenrepubliek
,,Geert Wilders zal zich niet laten temperen. Zo kennen wij hem niet. En als ik zo de reacties lees, dan gaat dat ook niet gebeuren. Maar we leven niet in een bananenrepubliek. We leven in Nederland. En in Nederland heeft Geert Wilders het niet alleen voor het zeggen. Ik hoop dat Wilders en zijn adviseurs beroep doen op hun goede verstand. En dat ze ermee ophouden met alles wat ze tot nu toe hebben gezegd en gedaan.
Hij beschadigt niet alleen de Marokkanen en de moslims in Nederland, maar ook de rest van Nederland. Het land waar wij trots op zijn, loopt hierdoor schade op. En die schade is nog erger dan welke schade dan ook.”
De Marokkaanse gemeenschap doet een beroep op Wilders, een beroep om zich anders te gaan gedragen.
Beroep
,,De Marokkaanse gemeenschap doet een beroep op Wilders, een beroep om zich anders te gaan gedragen. Maar, politici moeten scherp blijven. Ze moeten het debat blijven voeren. Geert Wilders ook, en dat is maar goed ook. Maar hij moet wel zijn grenzen kennen, en ermee ophouden om de samenleving zo te polariseren. Want dat is waar hij mee bezig is.
In de Marokkaanse gemeenschap heerst opluchting. ‘Hèhè, de rechtbank is opgestaan. Tot hier en niet verder!’ Natuurlijk zijn er ook negatieve reacties. ‘Gaat deze uitspraak niet bijdragen aan zijn populariteit? Wordt hij zo niet alleen maar sterker?’ We zijn niet bang. Tegenover de aanhang van Wilders staan heel veel Nederlanders die zijn ideologie niet delen. Die boos zijn over zijn uitlatingen.
We hopen dat Wilders zich vanaf nu meer bezig gaat houden met maatschappelijke en politieke vraagstukken. Vraagstukken waar alle Nederlanders mee bezig zijn. Werkeloosheid, onderwijs, gezondheidszorg, Europa, ga zo maar door. Dat zijn problemen die aandacht verdienen. Laten we alsjeblieft dáárover gaan discussiëren.
We moeten Nederlands sterker maken. En hoe Wilders dat doet? Dat werkt niet. Dat komt niks ten goede. De uitspraak bewijst: wij Marokkaanse Nederlanders staan niet meer alleen. Dat geeft ons een goed gevoel. Maar we hebben er wel lang voor moeten strijden.”
AD 09.12.2016 De strijd om de schadeclaims in de Zaak-Wilders is nog niet ten einde. Hoewel de rechter vandaag de deur dichtgooide, zal advocaat Göran Sluiter namens de gedupeerden hoogstwaarschijnlijk opnieuw een poging doen om schadegeld voor ‘minder Marokkanen’ op tafel te krijgen. Dat laat Sluiter vanuit het buitenland weten.
Ik denk dat de rechter ook naar de grootte van de groep heeft gekeken: het zou makkelijker zijn als maar één persoon gediscrimineerd was, aldus Göran Sluiter, advocaat.
De strijd om de schadeclaims in de Zaak-Wilders is nog niet ten einde. Hoewel de rechter vandaag de deur dichtgooide, zal advocaat Göran Sluiter namens de gedupeerden hoogstwaarschijnlijk opnieuw een poging doen om schadegeld voor ‘minder Marokkanen’ op tafel te krijgen. Dat laat Sluiter vanuit het buitenland weten.
Sluiter gaat zich naar alle waarschijnlijkheid aansluiten bij het hoger beroep. ,,Dan begint alles gewoon opnieuw en hebben wij, net als de andere partijen, weer een kans.” De rechtbank oordeelde dat de 41 ‘benadeelde partijen’ die zich bij dit proces hebben aangesloten geen ‘rechtstreekse schade’ hebben geleden: ze kunnen op dit moment dus naar een schadebedrag fluiten.
Claims
Sluiter vindt dat duidelijk is aangetoond dat mensen wél schade hadden na ‘minder Marokkanen’; sommige van zijn cliënten werden onzeker, kregen angsten, en durfden nauwelijks de straat op. Volgens Sluiter speelt bij de afwijzing van de claims ‘zeker’ een rol dat het om heel veel mensen en dus ook om een groot bedrag gaat.
Gedupeerde Marokkanen
,,Ik denk dat de rechter ook naar de grootte van de groep heeft gekeken: het zou makkelijker zijn geld toe te kennen als maar één persoon gediscrimineerd was.” Sluiter vraagt om een bedrag van 500 euro per persoon. Justitie heeft overigens de claim van de gedupeerde Marokkanen eerder ook al afgewezen; ook het OM zag er geen reden toe. Advocaat Sluiter zegt overigens wel ‘verheugd’ te zijn dat de rechter ‘klip en klaar’ heeft geoordeeld dat de uitspraak van Wilders strafbaar is.
,,Dat is voor al mijn cliënten een enorme opluchting.” Dat de PVV-leider geen straf krijgt, vindt Sluiter wel raar. ,,Dat is echt ongebruikelijk. Zeker als je bedenkt dat andere politici die eerder voor discriminatie veroordeeld werden, zoals Janmaat van de Centrum Democraten, wel boetes kregen.”
Telegraaf 09.12.2016 Premier Mark Rutte benadrukte vrijdag dat Nederland een democratische rechtsstaat is met onafhankelijke rechters die mensen een eerlijk proces geven. Dat zei hij in reactie op het vonnis tegen PVV-leider Geert Wilders. „Ik ga niet hier mijn collega’s recenseren, ik kan alleen zeggen dat hier de rechtstaat goed functioneert.”
Hij wilde verder niet op het proces ingaan omdat Wilders in hoger beroep gaat en omdat „alles wat ik zeg onderdeel kan worden van de rechtszaak.” Hij voelde eraan toe: „Iedereen is gelijk voor de wet. Niemand staat boven de wet, niemand staat onder de wet en uiteindelijk is het aan de rechter om te besluiten of er in een concreet geval een schending is geweest van de wet.”
De premier gaat er wel vanuit dat het vonnis een eventueel ministerschap van Wilders niet in de weg zal staan. Hij herhaalde wel dat zijn VVD niet met de PVV zal samenwerken in een nieuwe regering, zolang Wilders zijn ’minder Marokkanen’ -uitspraak niet heeft teruggenomen. Ook programmatisch wordt het „heel ingewikkeld” omdat de PVV op sommige punten heel links is, aldus Rutte.
De rechter achtte eerder op de dag de PVV-voorman schuldig aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie met zijn ’minder-Marokkanen’-uitspraken die hij deed op de verkiezingsavond van 19 maart 2014. Maar er wordt geen straf opgelegd. Wilders heeft zich niet schuldig gemaakt aan haatzaaien. Wilders sprak eerder onder meer van een „politiek proces.”
NU 09.12.2016 Premier Mark Rutte wil zich op geen enkele manier uitlaten over de veroordeling van PVV-leider Geert Wilders voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. Hij benadrukte dat het niet aan de politiek is om uitspraken van de rechter te becommentariëren.
“Er zijn echt nog andere dingen te bespreken dan deze rechtszaak”, zei Rutte vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie na afloop van de ministerraad.
Als onderdeel van het kabinet, en daarmee van de uitvoerende macht, past het een premier niet om uitspraken te doen over het vonnis omdat door het hoger beroep de zaak-Wilders nog onder de rechter ligt, zei Rutte.
Hij wees erop dat in Nederland iedereen gelijk is voor de wet. Rutte: “Niemand staat boven of onder de wet.” Het is vervolgens aan een onafhankelijke rechter om te oordelen of de wet is overtreden.
Rutte benadrukte dat Nederland een democratische rechtstaat is met een onafhankelijke rechtspraak “en die functioneert goed”.
Hij maakt zich er wel druk om dat het de laatste tijd alleen maar over de rechtszaak van Wilders en de zwartepietendiscussie gaat, terwijl er volgens de premier belangrijkere thema’s spelen zoals de werkloosheid, pensioenen en veiligheid.
“Dit land is niet af”, zei Rutte die de pers een “overfocus” op de zaak-Wilders en de zwartepietendiscussie verweet.
Eerder op de dag werd Wilders door de rechtbank schuldig bevonden voor het aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging door zijn ‘minder-Marokkanen’-uitspraken. De rechtbank achtte aanzetten tot haat niet bewezen.
Rechter in uitspraak ‘minder Marokkanen’: Wilders genoeg gestraft
“De belangrijkste vraag in dit proces is of de heer Wilders een grens over is gegaan. Die vraag is in dit vonnis beantwoord”, aldus de rechtbank. Hoewel Wilders schuldig is bevonden, krijgt de politicus geen straf omdat hij door dit vonnis volgens de rechtbank voldoende is gestraft.
Volgens het vonnis heeft Wilders “een hele bevolkingsgroep apart gezet, zonder onderscheid te maken”. De rechtbank verwijt Wilders dat hij “een groep collectief in eigenwaarde heeft aangetast”, zo zei rechter Hendrik Steenhuis mede namens zijn collega-rechters Elianne van Rens en Sijbrand Krans in het Justitieel Complex Schiphol. “Dat is beledigend voor de hele groep.”
“De heer Wilders sprak zijn aanhang toe en iedereen die hij via de tv kon bereiken. Hij stelde zijn vragen op een opruiende, opzwepende manier en dat leverde een eenduidige daadkrachtige conclusie op die direct via de tv in de huiskamers kwam. Dat hij naderhand zei dat hij niet alle Marokkanen bedoelde maakt de boodschap niet minder beledigend. Die was al luid en duidelijk doorgekomen. Hiermee werd geen bijdrage geleverd aan enig publiek debat”, aldus de rechtbank.
AD 09.12.2016 Nederland is niet ziek. Dat zei Mark Rutte vandaag tijdens een persconferentie. De premier reageert daarmee op de felle kritiek die Geert Wilders vandaag uitte na het vonnis in de ‘minder Marokkanen’-rechtszaak.
Mijn eerste indruk is dat Wilders ook na veroordeling best minister kan worden, maar ik ben geen jurist
Mark Rutte, premier
Volgens Rutte heeft Nederlanders onafhankelijke rechters en krijgt iedereen een eerlijk proces. ,,De rechtstaat functioneert goed. Mijn partij en ik blijven erbij dat we niet samenwerken met deze partij als de ‘minder minder’ uitspraak niet wordt teruggenomen.”
Rutte is verder terughoudend. Hij wil het hoger beroep afwachten. Op de vraag of Geert Wilders nog een bewindspersoon kan zijn, geeft hij als antwoord: ,,Mijn eerste indruk is dat Wilders ook na veroordeling best minister kan worden, maar ik ben geen jurist. Of een ministerschap van Wilders wenselijk is, is een andere vraag. In dit land spelen andere, serieuze vraagstukken die ook belangrijk zijn.”
Nooit zwijgen
Wilders plaatste na de uitspraak van de rechters in de zwaarbeveiligde rechtbank op Schiphol een video online waarin hij zegt dat hij niet kan geloven dat hij veroordeeld is omdat hij vragen stelde over Marokkanen. ,,Nederland is een ziek land geworden. Ik zal nooit zwijgen en u kunt mij nooit tegenhouden. De geest van positieve verandering gaat niet meer terug in de fles. Het vuur van de vrijheid brandt in ons en laat zich niet meer doven.”
De PVV’er zei verder tegen de bevolking dat hij blijft vechten. ,,En ik bedank u allemaal voor uw massale en hartverwarmende steun. Ik ben veroordeeld in politiek proces. Dit schandelijke vonnis maakt mij alleen maar sterker. Ik ben strijdbaarder dan ooit. We gaan voor de vrijheid en ons mooie Nederland.”
Schuldig
De rechters oordeelden dat Wilders schuldig is aan het aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging, niet tot het aanzetten tot haat. Daarmee acht de rechtbank hem genoeg gestraft.
Het Openbaar Ministerie eiste vorige maand 5000 euro boete tegen de PVV-leider wegens groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie.
Wilders raadsman Geert-Jan Knoops bepleitte vrijspraak en de politicus deed dat eveneens in zijn laatste woord tot de rechtbank. De getergde PVV-voorman vroeg zich in een gloedvol betoog hardop af wat hij ‘nu helemaal fout heeft gedaan’. ,,Ik vraag u namens miljoenen Nederlanders: spreek mij vrij. Spreek ons vrij.”
Beroering
Over de uitspraken uit maart 2014 is veel maatschappelijke beroering ontstaan. Tegen Wilders werden bijna 6500 aangiften gedaan. De PVV-leider meent dat zijn woorden vallen binnen de vrijheid van meningsuiting en binnen het politieke programma van zijn partij.
VK 09.12.2016 De rechtbank heeft PVV-leider Geert Wilders vrijdag schuldig bevonden aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. Hier de eerste reacties op de uitspraak. ‘Hate speech is not free speech.’ Lees hier het nieuwsbericht.
Geert Wilders zelf: ‘Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. Knettergek.’ In een videoboodschap verklaart hij dat hij zijn mond niet zal laten snoeren. ‘Nederland is een ziek land geworden.’
Göran Sluiter, advocaat van de aangevers en benadeelde partijen, schreef in een reactie: ‘De veroordeling van Wilders is niet alleen een opluchting voor de Marokkaanse gemeenschap. Ook andere minderheden zullen zich gesterkt voelen dat het recht hen beschermt.’
Premier Mark Rutte benadrukte vrijdag in zijn wekelijkse persconferentie dat Nederland een democratische rechtsstaat is met onafhankelijke rechters die mensen een eerlijk proces geven. Hij wilde niet op het proces ingaan omdat Wilders in hoger beroep gaat. Hij gaat er wel vanuit dat het vonnis een eventueel ministerschap van Wilders niet in de weg zal staan. Hij herhaalde wel dat zijn VVD niet met de PVV zal samenwerken in een nieuwe regering, zolang Wilders zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak niet heeft teruggenomen.
Het Openbaar Ministerie vindt de schuldigverklaring van Geert Wilders belangrijker dan het feit dat hem geen straf is opgelegd. ‘De rechtbank heeft duidelijk gezegd: dit mag niet. Er is een norm gesteld, namelijk dat ook een politicus geen groepen mensen mag wegzetten op basis van hun afkomst. Het principe en de normstelling is belangrijker dan de boete.’
Of het OM in navolging van Wilders in hoger beroep gaat, kan zij nog niet zeggen. Het OM wil eerst het vonnis bestuderen. ‘Bij het vervolgingsbesluit tegen Wilders zijn we ook niet over een nacht ijs gegaan.’
Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops: ‘Om meerdere redenen getuigt de uitspraak van een onjuiste rechtsopvatting en onjuiste uitleg van de feiten. De heer Wilders heeft ons te kennen gegeven tegen de uitspraak in hoger beroep te gaan en is van mening dat de uitspraak een groot verlies voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting is.’
SGP-leider Kees van der Staaij: ‘Als een rechter uitspraken van een politicus vonnist, voelt dat erg ongemakkelijk. Dat gevoel heb ik ook nu weer. Wat vooral nodig is, is een goede balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. Je moet helder kunnen zeggen waar het op staat, maar anderen niet onnodig kwetsen. Dat is voor iedereen een mooie uitdaging, van columnist en cabaratier tot politicus.’
VoorNederland, de partij van Jan Roos en ex-PVV’ers Bontes en Van Klaveren, meldt op haar site: ‘De veroordeling van Geert Wilders is een volwassen democratie onwaardig. Het publieke debat wordt gesmoord. Deze veroordeling benadrukt eens te meer hoe belangrijk het is dat de uitingsvrijheid wordt verruimd.’ Lijsttrekker Jan Roos spreekt van een ‘zwarte dag voor de vrijheid van meningsuiting’. Volgende week behandelt de Tweede Kamer een initiatiefwetsvoorstel van VNL-Kamerlid Joram van Klaveren (ex-PVV) om de vrijheid van meningsuiting te verruimen.
PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt: ‘De rechter heeft geoordeeld. Daarmee is vastgesteld dat je met een beroep op de vrijheid van meningsuiting niet mag discrimineren en beledigen. De wet biedt hier bescherming. In tegenstelling tot Geert Wilders hebben wij vertrouwen in ons rechtssysteem en houden we ons aan de scheiding der machten. Vanuit de politieke arena blijft de PvdA de ideeën en uitspraken van Wilders met het woord bestrijden. Wij vinden de manier waarop hij een hele bevolkingsgroep beledigt en wegzet walgelijk en verwerpelijk.’
PvdA-Kamerlid Marit Maij twittert: ‘Hate speech is not free speech.’
Lucien Nix, de advocaat van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland: ‘Deze uitspraak is geweldig. Mijn cliënten waren verbijsterd dat Wilders dit in 2014 zo maar kon zeggen. Alle Marokkanen, ongeacht hun maatschappelijk positie, werden getroffen door zijn uitspraken. De rechter heeft nu duidelijk gezegd: dit mag niet.’ Hij vindt het bovendien handig dat de rechters geen boete hebben opgelegd. ‘Zo vermijden ze een discussie over de vraag: welke straf is passend? Daar gaat het niet om, en daar heeft iedereen een ander idee over. Het gaat erom dat er nu een duidelijke norm is gesteld.’
Paul Cliteur, hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en getuige in het proces-Wilders: ‘Ik vind het niet bevredigend dat Wilders veroordeeld is. Er wordt geen straf opgelegd maar de straf die de rechtbank in gedachte had, was van een geringe betekenis voor Wilders. Wilders wordt in feite gestraft voor het feit dat hij in een heel penibele situatie verkeert als doelwit van internationaal terrorisme.’ Lees hier meer reacties van deskundigen.
AD 09.12.2016 Geert Wilders heeft zich in een videoboodschap uitgesproken over het vonnis in het ‘minder Marokkanen’-proces. Hij kan niet geloven dat hij veroordeeld is omdat hij vragen stelde over Marokkanen. ,,Nederland is een ziek land geworden.”
Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. 11:39 AM – 9 Dec 2016
Knettergek.
,,Ik zal nooit zwijgen en u kunt mij nooit tegenhouden”, zo zegt Wilders. ,,De geest van positieve verandering gaat niet meer terug in de fles. Het vuur van de vrijheid brandt in ons en laat zich niet meer doven.”
De PVV’ers zegt tegen de bevolking dat hij blijft vechten. ,,En ik bedank u allemaal voor uw massale en hartverwarmende steun. Ik ben veroordeeld in politiek proces. Dit schandelijke vonnis maakt mij alleen maar sterker. Ik ben strijdbaarder dan ooit. We gaan voor de vrijheid en ons mooie Nederland.”
Schuldig
De rechters oordeelden vanmorgen in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol dat Wilders schuldig is aan het aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging, niet tot het aanzetten tot haat. Daarmee acht de rechtbank hem genoeg gestraft.
Het Openbaar Ministerie eiste vorige maand 5000 euro boete tegen de PVV-leider wegens groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie.
Wilders raadsman Geert-Jan Knoops bepleitte vrijspraak en de politicus deed dat eveneens in zijn laatste woord tot de rechtbank. De getergde PVV-voorman vroeg zich in een gloedvol betoog hardop af wat hij ‘nu helemaal fout heeft gedaan’. ,,Ik vraag u namens miljoenen Nederlanders: spreek mij vrij. Spreek ons vrij.”
Beroering
Over de uitspraken uit maart 2014 is veel maatschappelijke beroering ontstaan. Tegen Wilders werden bijna 6500 aangiften gedaan. De PVV-leider meent dat zijn woorden vallen binnen de vrijheid van meningsuiting en binnen het politieke programma van zijn partij.
VK 09.12.2016 Het is dezer dagen een van de gevoeligste onderwerpen op het Binnenhof. Moet het aanzetten tot haat, groepsbelediging en discriminatie uit het Wetboek van Strafrecht worden gehaald? De Kamer voelt er vooralsnog weinig voor, leert een rondgang langs de partijen.
De discussie over de wetsartikelen 137c en 137d speelt al jaren en is om twee redenen opnieuw actueel. Volgende week neemt Kamerlid Joram van Klaveren plaats in Vak K, het blok blauwe stoelen in de Tweede Kamer waar normaal bewindslieden zitten. Hij verdedigt daar zijn initiatiefwetsvoorstel om de vrijheid van meningsuiting te verruimen door de betreffende artikelen te schrappen. Alleen het aanzetten tot geweld blijft wat hem betreft strafbaar.
Vanochtend doet de rechter uitspraak in de zaak van PVV-leider Geert Wilders, vanwege diens uitspraak in maart 2014 om te gaan regelen dat Nederland minder Marokkanen krijgt. In het vorige proces, in 2011, sprak de rechter Wilders vrij van overtreding van 137c en 137d. De pikante situatie is nu dat hij er vandaag mogelijk wel op veroordeeld wordt, en dat daarop een hoger beroep volgt, terwijl de Kamer debatteert over het wegstrepen van de artikelen.
Het proces tegen Geert Wilders heeft de PVV goed gedaan, blijkt uit de peilingen. En wat de rechters vrijdag ook beslissen, de PVV-leider kan profijt hebben van de uitspraak.
Zover is het nog niet, want Van Klaveren heeft voorlopig geen meerderheid voor zijn voorstel. Hij splitste zich twee jaar geleden af van de PVV, waar Wilders’ medewerker Johan Driessen aan een vergelijkbaar initiatiefwetsvoorstel werkte. Daar bleef het op de plank liggen. Van Klaveren en Driessen zitten inmiddels bij VoorNederland (VNL), de nieuwe partij met lijsttrekker Jan Roos.
Driessen zit volgende week bij Van Klaveren in Vak K en daar neemt ook hun adviseur Tom Zwart plaats. Hij is hoogleraar mensenrechten aan de Universiteit Utrecht en werd door Wilders’ advocaat Gert-Jan Knoops onlangs nog opgeroepen als getuige. Hij noemde de uitspraken van Wilders ‘niet strafwaardig’.
VNL rekent uiteraard op steun van de PVV. Maar daarna wordt het lastig. De Kamer wacht het vonnis van de rechter af, regeringspartij VVD voorop. In die partij bestaat een lange traditie voor verruiming van de uitingsvrijheid van politici, maar Kamerlid Joost Taverne wil nu eerst horen hoe de rechter zijn uitspraak vandaag motiveert. ‘Na de vrijspraak van vijf jaar geleden leek aanpassing niet nodig.’
De andere regeringspartij PvdA is tegen het voorstel zoals het er nu ligt. D66 en GroenLinks vinden dat Van Klaveren teveel schrapt en ook de christelijke partijen staan niet te springen. ‘Ik ben heel kritisch’, zegt CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg. Een Kamermeerderheid is daarmee nog ver weg. Van Klaveren staat open voor amendementen. Maar niet voor die van Tunahan Kuzu van Denk, die juist zwaardere straffen wil op overtreding van beide artikelen.
‘Niets veranderen’
Wilders zegt zich op voorhand niets aan te trekken van het vonnis van de rechtbank vandaag. ‘Iedere uitspraak, vrijspraak of veroordeling, zal de facto niets veranderen’, geeft de PVV-leider aan in De Telegraaf. ‘Ik zal ongeacht de uitspraak de waarheid blijven spreken. Ook over het Marokkanenprobleem. Geen rechter, politicus of terrorist houdt me tegen.’
Telegraaf 09.12.2016 De veroordeling van PVV-leider Geert Wilders is ook internationaal groot nieuws. Alle grote internationale persbureaus zoals Reuters, Deutsche Presse-Agentur, Agence France-Presse en het Amerikaanse Associated Press hadden verslaggevers in de rechtszaal zitten die het nieuws snel verspreidden.
Ook grote internationale kranten sprongen direct op het nieuws in. ’Nederlandse rechtbank: populistische parlementariër Wilders schuldig aan haatspeech’, schreef The New York Times binnen enkele minuten. The Washington Post bracht het nieuws vrijwel even snel en onder dezelfde kop. Overigens achtte de rechtbank Wilders niet schuldig aan het aanzetten tot haat. Later werden de koppen gecorrigeerd.
Ook grote toonaangevende Europese kranten waren er vlot bij. De Frankfurter Allgemeine Zeitung (’discriminatie’), de Neue Zürcher Zeitung (met foto van zoenende Marine Le Pen en Wilders), Le Monde (’discriminatie maar geen straf’), El País in Spanje (met brede foto van Wilders eerder in de rechtbank) en The Guardian besteedden prominent aandacht aan de strijd van de Nederlandse politicus met justitie. In de middag was het zelfs het meest gelezen bericht van de Britse krant.
In de Russische pers, zoals het persbureau Tass en de krant Izvestia, die dikwijls wat trager werkt, was een uur na de uitspraak nog niets te vinden.
Ook vanuit de buitenlandse politiek druppelen de eerste reactie binnen. „Wanneer zelfs het stellen van een vraag leidt tot een gerechtelijke veroordeling, is de politieke tirannie in voege,” reageerde Tom van Grieken, de voorzitter van het Vlaams Belang. „De rechters die dit vonnis velden, gedragen zich als objectieve bondgenoten van diegenen die de gewapende strijd aangaan tegen onze democratische waarden en die West-Europa de afgelopen twee jaar 307 levens kostte,” zei hij doelend op de terroristische aanslagen in Europa.
Trouw 09.12.2016 Vandaag doet de rechtbank uitspraak in het proces tegen PVV-leider Geert Wilders. Hoe hebben Marokkaanse Nederlanders het proces beleefd? En wat denken zij van het ‘Marokkanenprobleem’?
De juridische argumenten, het theater: de rechters dachten er ongetwijfeld het hunne van
Wekenlang hielden ze hun gezichten in de plooi, rechters Elianne van Rens, Henk Steenhuis en Sijbrand Krans. Roerloos luisterden ze in de beveiligde rechtszaal op Schiphol, waar het proces tegen Geert Wilders gevoerd werd, naar het degengekletter tussen officier van justitie Wouter Bos en Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops. Voorzitter Steenhuis vroeg hooguit af en toe om een pauze.
“Dank u”, zei hij droogjes na het vlammende laatste woord van Geert Wilders, die de rechters wegzette als marionetten van de elite. “Heeft u de tekst ook voor de griffier?”
De juridische argumenten, de filosofische vergezichten, het theater: ze dachten er ongetwijfeld het hunne van. Ze lieten het niet blijken. Tot vandaag. Om 11.00 uur komen ze met hun vonnis.
Wilders staat terecht voor twee uitlatingen. Hij zei op 12 maart 2014 op de markt tegen een interviewer van de NOS dat hij ‘als het even’ kan minder Marokkanen wil. Een week later liet hij zijn aanhangers in een café, daartoe vooraf geïnstrueerd, ‘minder minder!’ scanderen op zijn vraag of ze ‘meer of minder Marokkanen’ willen.
Vooral Wilders’ optreden in het café zorgde voor een landelijke golf van verontwaardiging, met 6500 aangiften wegens discriminatie. Het OM besloot Wilders te vervolgen voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie. De strafeis is hoog: 5000 euro.
Veel werd in de rechtszaal gezegd over Marokkaanse Nederlanders. Zelf kwamen ze niet aan het woord. Hoe is in Marokkaanse kring het proces beleefd? En wat denken Marokkanen eigenlijk van het ‘Marokkanenprobleem’ dat Wilders zei aan te kaarten? Trouw vroeg het vier Nederlanders met een Marokkaanse achtergrond:
Aziz Yagoub (36), eigenaar van poppodium Annabel in Rotterdam
Als morgen een of andere gestoorde imam iets roept, moet je die ook meteen berispen
Wat viel u op tijdens het proces?
Dat Wilders er zo’n schouwspel van wist te maken. Meesterlijk, vanuit hem bezien. Híj maakte er een politiek proces van. Het verraste me ook hoe kwetsbaar hij zich opstelde. Hij trok echt het martelaarsjasje aan. Ik vroeg me aldoor af: had het nou echt zo’n soap moeten worden? Wilders krijgt alleen maar meer aandacht door dit proces, dat gun ik hem niet.
Wordt hij terecht vervolgd?
Dat wel. Er moet daadkrachtiger worden opgetreden tegen haatzaaien, van wie het ook komt. Nu is het voor iedereen een grijs gebied. Als morgen een of andere gestoorde imam iets roept, daar zijn er ook zat van, moet je die ook meteen berispen. Flikt ie het nog een keer, hup, dan moet hij de cel in. Geert had direct op zijn vingers getikt moeten worden, klaar. Konden we vrolijk verder met z’n allen. Niemand staat boven de wet. Wat moet er gebeuren als Wilders er vandaag mee wegkomt? Dan mag een extreme imam ook tegen jongeren zeggen dat moslims blanke varkens moeten afslachten. Wil je meer of minder blanke varkens? Haha.
Is er een Marokkanenprobleem?
Ja. En ik wil er ook van af. Net als van het Antillianenprobleem. En ik wil ook af van het Turkenprobleem. Iedere etnische groep heeft zijn eigen probleem. Bij Turken stoor ik me eraan dat ze altijd Turks praten, niet Nederlands. Bij Marokkanen steekt één probleem er met kop en schouders bovenuit: jonge mannen tussen 15 en 25 met een gebrek aan een gedegen opvoeding.
Dat is een groep die voortdurend in aanraking komt met de politie. Losse projectielen zijn het. Erger ik me dood aan. Maar doe nu niet alsof álle criminelen Marokkaans zijn. Ik vind dat Wilders had moeten vragen: ‘Willen jullie meer of minder criminelen?’.
Wilders doet alsof Marokkanen al met een bivakmutsje in de wieg liggen
Wat viel u op tijdens het proces?
Mensen hadden geen aangifte moeten doen – die opvatting hoorde ik vaak tijdens het proces, in bijvoorbeeld praatprogramma’s op televsie zoals ‘Pauw’. Dat verbaasde me. Wie zijn de mensen die dat zeggen, om dat te bepalen. Iedereen heeft toch gewoon het recht om dat te doen? Dan mag de rechter bepalen of de daad strafbaar is.
Wordt hij terecht vervolgd?
Mensen zeggen dat je hem beter kunt bestrijden in de politiek of in de media. Ik ben het daar niet mee eens. Politici of journalisten kunnen niet net zo onafhankelijk oordelen als de rechter. Veel mensen willen nu gewoon opheldering: is dit fout, mag het? De tijd is rijp voor duidelijkheid.
Ik denk trouwens dat hij wordt veroordeeld, ik heb de analyses van Gerard Spong gevolgd. Een vrijspraak zou echt een dieptepunt zijn voor dit land.
Is er een Marokkanenprobleem?
De cijfers liegen er niet om. Er zijn heel veel Marokkaanse jongeren die volop actief zijn binnen het criminele circuit. Dat thema moet je kunnen aankaarten, het is de manier waarop Wilders dat doet die niet kan. Hij legt de oorzaak in de etniciteit. Maar het is een spinnenweb van oorzaken, ook sociaaleconomische klasse speelt een rol, dat zit niet in je genen.
Wilders doet alsof Marokkanen al met een bivakmutsje in de wieg liggen. En sowieso: het zijn en blijven Nederlanders, waar moeten ze heen? Het is een probleem van ons allemaal, dat we samen moeten oplossen, hand in hand.
Nordin Tahboun (23), helpt jongeren aan opleiding of werk
Wat viel u op tijdens het proces?
Dat Wilders goed had nagedacht voor hij die vraag stelde in het café. Dat hij van tevoren had gekeken of het juridisch kon, had ik niet verwacht. Verder vind ik dat Wilders het politiek heel slim heeft aangepakt, door niet op te dagen en dan aan het einde zo’n speech te geven. Hij heeft het heel strategisch gespeeld.
Wordt hij terecht vervolgd?
Ik sta er heel dubbel in. Er moet een tegengeluid komen vanuit de hele samenleving, dat is het enige wat helpt tegen Wilders. Tegelijk zou een veroordeling mij toch houvast geven. Dat het duidelijk is: dit is fout. Tot nu toe komt-ie met alles weg.
De jongeren die ik tegenkom hopen op een veroordeling, ze ervaren het proces als een soort wraak, als iets dat we nu bereikt hebben door massaal aangifte te doen. De strafeis van 5000 euro viel hen overigens tegen. “Dat betaalt-ie makkelijk”, riepen ze schamper. “Dat is de helft van zijn maandsalaris.”
Is er een Marokkanenprobleem?
Die term is niet goed, dan geef je een hele groep mensen het gevoel tweederangsburgers te zijn. Er is ondertussen zeker een probleem: allochtone jongeren die thuis geen steun krijgen, weinig contacten hebben buiten hun wijk, de taal niet goed spreken, niet weten hoe ze moeten solliciteren, vaak gediscrimineerd worden maar soms wel te snel de racismekaart trekken.
De vraag is: hoe gaan we dit probleem met elkaar, als samenleving, oplossen? Heel hard ‘minder’ roepen maakt nog niet dat het probleem verdwijnt.
Azzedine Karrat (29), van de Rotterdamse Essalammoskee
Als je alleen op het negatieve inzoomt, creëer je een stigma
Wat viel u op tijdens het proces?
Dat er echt twee groepen zijn ontstaan: voor of tegen Wilders. En dat die laatste groep groter is dan alleen Nederlanders met een Marokkaanse achtergrond. Dat was bemoedigend om te merken. Ook Nederlanders van autochtone of andere komaf in mijn omgeving, maar ook breder in het land, voelden zich betrokken bij het proces en spraken zich uit tegen wat Wilders doet.
Wordt hij terecht vervolgd?
Bij Wilders helpt helaas niets anders, met morele opvoeding kom je er bij hem niet. We hadden het fatsoenlijk op kunnen lossen, zonder tussenkomst van de rechter. Dat zou mijn voorkeur hebben gehad.
Iedereen maakt wel eens een fout, Wilders had zijn woorden kunnen intrekken en dan was het klaar. Maar hij nam niets terug, deed eerder het tegenovergestelde. Hij maakte het er zelf naar.
Is er een Marokkanenprobleem?
Tijdens het proces zei Wilders dat 43 procent van de Nederlanders het met hem eens is: ze willen dat er minder criminele Marokkanen zijn. Ik denk dat nog veel méér dat willen, waaronder ook de Marokkaanse Nederlanders. We willen ook geen criminelen van andere groepen. Maar uitzetten? Waarheen? En je mag nooit iedereen over één kam scheren, je moet áltijd onderscheid blijven maken tussen wie het goed en slecht doen.
Ja, veel van onze jongeren zitten in de criminaliteit. Maar er zijn ook heel veel jongeren die het goed doen. Als je alleen op het negatieve inzoomt, creëer je een stigma, waar ook die positieve jongeren onder lijden. Die haken dan ook af. Dat wil je toch niet?
Telegraaf 09.12.2016 Tal van buitenlandse media waren vrijdag aanwezig in het Justitieel Complex Schiphol om het vonnis in het Wilders-proces rechtstreeks bij te wonen. Onder de aanwezige media waren onder meer CNN, ZDF, de Vlaamse VRT, het persbureau Reuters, de krant Daily Telegraph, een Spaanse nieuwszender en de Marokkaanse omroep 2M.
Volgens 2M-verslaggever Ahmed Ben-Lahman, gestationeerd in Rotterdam, is het vonnis wegens de ‘minder-Marokkanen’-uitspraken van Wilders van belang ,,voor alle Marokkanen wereldwijd”. Zijn omroep bereikt via de kabel, internet en schotel veel van zijn landgenoten in vele landen.
Ben-Lahman: ,,Dit houdt al jarenlang vele Marokkanen in het buitenland bezig. De uitspraken van Wilders hebben veel angst en beroering veroorzaakt en het proces is in Marokko en daarbuiten op de voet gevolgd.”
Hij zegt verheugd te zijn over de uitspraak. ,,Het is niet goed voor een samenleving als groepen worden gediscrimineerd. De rechter heeft duidelijk uitgesproken dat dat niet mag en dat vonnis trekt terecht internationale aandacht.”
De publieke belangstelling voor het vonnis was gering. Op de publieke tribune namen slechts twee aanhangers van Geert Wilders plaats, alsmede iemand die aangifte deed tegen de PVV-leider.
Telegraaf 09.12.2016 PVV-leider Geert Wilders is door de rechtbank Den Haag veroordeeld wegens groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. Hij werd vrijgesproken van aanzetten tot haat. De politicus gaat in hoger beroep, zo kondigde hij direct na de uitspraak aan.
Rechtbankverslaggever Saskia Belleman
Rechters Elianne van Rens, Hendrik Steenhuis en Sijbrand Krans.
Foto: ANP
De rechtbank legde Wilders geen straf op, ondanks dat het Openbaar Ministerie (OM) 5000 euro boete eiste. Zijn veroordeling werd al straf genoeg gevonden.
Rechters geïrriteerd
Het vonnis bevatte stevige kritiek aan het adres van Wilders vanwege zijn houding tijdens het proces. Hij woonde de inhoudelijke behandeling niet bij, en dat recht heeft hij, aldus de rechtbank. Maar de commentaren die hij tijdens het proces via Twitter de lucht in slingerde, hebben de drie rechters duidelijk geïrriteerd. „Een gekozen volksvertegenwoordiger en medewetgever die een te respecteren plaats in de Nederlandse democratische rechtsstaat inneemt onwaardig.”
Wilders twitterde over een „neprechtbank”, schreef dat het vonnis al klaar lag, en publiceerde foto’s van de rechters met een verwijzing naar D66. Direct na het uitspreken van het vonnis noemde Wilders zijn drie rechters „PVV-haters”. Hij gaat in hoger beroep.
Persoonlijke opvattingen of voorkeuren hebben bij het oordeel geen enkele rol gespeeld, zeggen de magistraten. En evenmin was hier sprake van een politiek proces. „Er is één maatstaf om te bepalen of sprake is van strafbare feiten, en dat is het recht zoals vastgelegd in de wet. Ook een politicus als Geert Wilders staat niet boven de wet.”
Voorzitter Hendrik Steenhuis van de Amsterdamse rechtbank.
Foto: NOS
Wilders wordt door zijn vervolging en veroordeling niet ingeperkt in zijn vrijheid van meningsuiting, omdat het van meet af aan ging om uitspraken die niet worden beschermd door de vrijheid van meningsuiting.
’Mening niet grenzeloos’
De vrijheid van meningsuiting is niet grenzeloos, zelfs niet voor een politicus, zegt de rechtbank. „Je kunt niet met een beroep op die vrijheid van meningsuiting groepen beledigen en wegzetten als minderwaardig. Dat miljoenen mensen hem zouden steunen, wil niet zeggen dat hij niet strafbaar is. Hij had andere mogelijkheden om de problemen die hij ziet aan te kaarten.”
Wilders koos met zijn ’minder Marokkanen-uitspraak’ tijdens de uitslagenavond van de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014 „bewust voor de grootst mogelijke impact, met opruiende en opzwepende vraagstelling. Dat hij daarna pas zei dat hij op illegale Marokkanen doelde, kon de impact van zijn woorden niet meer wegnemen.”
De rechtbank verklaarde de schadeclaims van mensen die aangifte deden tegen Wilders niet-ontvankelijk. Dat zij schade leden door die uitspraken is niet aangetoond. Het Openbaar Ministerie is heel tevreden over de uitspraak, ondanks dat Wilders geen boete hoeft te betalen. „Er is een norm gesteld, en dat is het belangrijkst”, aldus persofficier van justitie Alexandra Oswald.
Telegraaf 09.12.2016 Geert Wilders is woedend over het vonnis van de rechtbank. „Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. Knettergek”, reageerde hij zojuist op Twitter.
Wilders’ advocaat Geert Jan Knoops heeft aangekondigd dat hij in hoger beroep gaat. „Om meerdere redenen getuigt de uitspraak van onjuiste rechtsopvatting en onjuiste uitleg van de feiten”, staat in het persbericht dat de verdediging de deur uit heeft gedaan.
Volgens Knoops is Wilders van mening dat de uitspraak een groot verlies voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting is.
Tegen De Telegraaf zei Wilders gisteravond dat hij zich niets van het vonnis zou aantrekken. „Iedere uitspraak, vrijspraak of veroordeling zal de facto niets veranderen”, meldde hij. „Ik zal ongeacht de uitspraak de waarheid blijven spreken. Ook over het Marokkanenprobleem. Geen rechter, politicus of terrorist houdt me tegen.”
AD 09.12.2016 Geert Wilders noemt de rechters ‘knettergek’ en ‘PVV-haters’. De PVV’er hoorde vanmorgen in de rechtbank dat hij zich heeft schuldig gemaakt aan aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging door zijn ‘minder-Marokkanen’-uitspraken, maar niet tot het aanzetten tot haat. Desondanks krijgt hij geen straf.
Dit is een zwarte dag voor de vrijheid van meningsuiting, aldus Jan Roos (VNL).
Het OM had een boete van 5000 euro geëist tegen de PVV-leider. Wilders, die niet aanwezig was in de rechtbank, liet van zich horen haalt via Twitter keihard uit naar de rechters. ,,Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. Knettergek.”
Ook lijsttrekker Jan Roos van VNL reageert: ,,Dit is een zwarte dag voor de vrijheid van meningsuiting. Het politieke debat moet plaatsvinden in het parlement, nooit in de rechtbank.”
Kees van der Staaij, fractieleider van de SGP in de Tweede Kamer, vindt het vooral ongemakkelijk. ,,Wat vooral nodig is, is een goede balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. Je moet helder kunnen zeggen waar het op staat, maar anderen niet onnodig kwetsen. Dat is voor iedereen een mooie uitdaging, van columnist, caberetier tot politicus.”
Bescherming
PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt: ,,De rechter heeft geoordeeld. Daarmee is vastgesteld dat je met een beroep op de vrijheid van meningsuiting niet mag discrimineren en beledigen, en dat de wet dus ook bescherming biedt. In tegenstelling tot Geert Wilders hebben wij vertrouwen in ons rechtssysteem en houden we ons aan de scheiding der machten. Vanuit de politieke arena blijft de PvdA de ideeën en uitspraken van Wilders met het woord bestrijden. Wij vinden de manier waarop hij een hele bevolkingsgroep beledigt en wegzet, walgelijk en verwerpelijk.”
Volgens Thierry Baudet, lijsttrekker Forum voor Democratie past de veroordeling niet in de vrije samenleving die Nederland altijd geweest is – en moet blijven. ,,Het debat hoort vrij te zijn. Wat ‘beledigend’ is en wat niet, is subjectief. Kritiek op godsdiensten en politiek-maatschappelijke opvattingen, kritiek op meerderheden of minderheden, ferme standpunten moeten kunnen worden uitgesproken.”
Fantastisch
Advocaat Lucien Nix van de Raad van Marokkaanse Moskeeën vindt de uitspraak fantastisch. ,,De rechtbank heeft de norm bevestigd en het op een hele duidelijke manier onder woorden gebracht.”
Nix is wel ,,enigszins verbaasd” over het feit dat er geen straf volgt en overweegt een civiele procedure aan te spannen voor de schadevergoedingen.
Abdou Menebhi, een van de bijna 6500 mensen die aangifte deden tegen de PVV-leider, vindt het positief dat Wilders is veroordeeld. ,,Ik vind het niet zo erg dat hij geen straf heeft gekregen, hij moet voortaan opletten op wat hij zegt en doet. We houden altijd de mogelijkheid terug te gaan naar de rechter. Belangrijk is dat we actief blijven strijden tegen Wilders en zijn ideeën.”
Vlaams Belang-voorzitter Tom van Grieken: ,,Wanneer zelfs het stellen van een vraag leidt tot een gerechtelijke veroordeling, is de politieke tirannie in voege. De rechters die dit vonnis velden, gedragen zich als objectieve bondgenoten van diegenen die de gewapende strijd aangaan tegen onze democratische waarden en die West-Europa de afgelopen twee jaar 307 levens kostte.”
Geert #Wilders is dus schuldig. Je kunt niet met beroep op vrijheid meningsuiting groepen beledigen of aanzetten tot haat en discriminatie. 11:26 AM – 9 Dec 2016
Gert-Jan Segers, fractieleider van de ChristenUnie in de Tweede Kamer: ,,De onafhankelijke rechter heeft recht gesproken op basis van democratisch vastgestelde wetgeving. Als politicus zie ik het als mijn opdracht om in alle scherpte, maar respectvol, deel te nemen aan het maatschappelijke en politieke debat.”
Telegraaf 09.12.2016 Geert Wilders gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank vrijdag. De rechter achtte hem schuldig aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie, maar er wordt geen straf opgelegd. Zijn advocaat Geert-Jan Knoops liet direct na afloop in een persbericht weten dat de PVV-voorman in hoger beroep gaat. Zowel Wilders als zijn advocaat waren niet bij de uitspraak aanwezig.
In de verklaring schrijft Knoops: „De verdediging van de heer Wilders heeft kennisgenomen van de uitspraak van de rechtbank. Om meerdere redenen getuigt de uitspraak van een onjuiste rechtsopvatting en onjuiste uitleg van de feiten. De heer Wilders heeft ons te kennen gegeven tegen de uitspraak in hoger beroep te gaan en is van mening dat de uitspraak een groot verlies voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting is. Het hoger beroep zal komende week worden ingesteld.”
VK 09.12.2016 Met zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken heeft Geert Wilders zich schuldig gemaakt aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. De rechters stellen in hun uitspraak in het proces tegen de PVV-leider dat Wilders zich niet kan verschuilen achter de vrijheid voor meningsuiting. Een straf werd echter niet opgelegd. Wat vinden deskundigen van deze uitspraak?
Afshin Ellian, hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap:
Op veel Marokkanen zal dit overkomen als klassenjustitie
Begrijp me goed, ik was en ben tegen de vervolging van Wilders in deze zaak. Maar als je vindt dat hij wel vervolgd had moeten worden, en als je de strafbare feiten bewezen acht, moet je ook een straf opleggen.
Deze uitspraak – schuldigverklaring zonder strafoplegging – zal contraproductief werken. Ze is namelijk niet uit te leggen. En ze toont aan dat de hele zaak-Wilders een parodie op de strafrechtspleging is. Bedenk goed dat deze delicten – groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie en/of haat – misdrijven zijn. Andere mensen die hieraan schuldig worden bevonden worden wel gestraft. Op veel Marokkanen zal dit overkomen als klassenjustitie: als wij homo’s beledigen, worden we wel gestraft, maar Wilders wordt niet gestraft.
Wat de rechter met deze uitspraak zegt, is: ‘Ik vind het ook heel erg wat Wilders heeft gezegd.’ Het is zuiver en alleen een uiting van morele verontwaardiging. Maar daar is het strafrecht niet voor. In een strafgeding moet worden bewezen of iemand een strafbaar feit heeft gepleegd en, als dat zo is, moet hij of zij worden bestraft. Daarom zal deze uitspraak vanuit het perspectief van de veroordeelde, namelijk Wilders, als een politiek en moreel oordeel overkomen. Hierdoor wankelt de legitimiteit van de uitspraak.
De rechter zegt dat Wilders’ uitspraken ten aanzien van belediging en discriminatie opruiend waren, maar dat is kennelijk niet het geval voor aanzetten tot haat. Dat is onbegrijpelijk: zijn ze nou opruiend of niet? Opruiing betekent het oproepen tot het plegen van enig strafbaar feit (art. 131 Sr.). Wilders heeft simpelweg niet opgeruid tot het plegen van strafbare feiten, ook wordt dat niet zo opgevat door de toehoorders.
Dit alles betekent dat we de betreffende wetsartikelen, art. 137 c en d wat de belediging betreft moeten afschaffen. En wat discriminatie betreft, dat moeten we terugbrengen tot feitelijke discriminatie. Het is aan de Kamer om die wetten zo spoedig mogelijk te hervormen.
Gerard Spong, advocaat:
In tegenstelling tot de snoeiharde verwijten aan Wilders’adres staat de schuldigverklaring zonder strafoplegging
‘Het is een terechte en snoeiharde veroordeling. Omdat de rechtbank in scherpe bewoordingen heeft gezegd dat Wilders zich schuldig heeft gemaakt aan opruiende en opzwepende uitlatingen. En gehandeld heeft als een politicus onwaardig. Die woorden vond ik snoeihard. Minder snoeihard, en wat mij betreft in tegenstelling tot deze snoeiharde verwijten aan zijn adres, is de toepassing van artikel 9a, schuldig verklaring zonder oplegging van straf.’
‘Dat kan op drie gronden. De eerste grond is vanwege de geringe ernst van het feit. De tweede grond is vanwege de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. De derde grond is vanwege de omstandigheden waaronder het feit is gepleegd. Dat zijn de drie gronden die de wet noemt. Als je dan 9a toepast, staat dat in tegenstelling tot de scherpte van de bewezen verklaring. Dat is mijn enige kritiek op het vonnis.’ In de Marokkaanse gemeenschap zal men dit onbegrijpelijk vinden.
‘Het is geen politiek vonnis. De zaak is wel politiek gekleurd maar de rechtbank heeft zich zeer overeenkomstig de rechtspraak en de wetgever uitgesproken. Het was goed dat de rechtbank zich uitsprak over de uitlatingen van Wilders dat het ‘een neprechtbank’ zou zijn. Het is een regelrecht met de grondwet strijdende belediging aan het adres van de rechtbank. In het Engelse recht zou zoiets ‘minachting van de rechter’ heten. Dat is een misdrijf waar iemand gevangenisstraf voor zou krijgen. Goed dat de rechtbank hem ook op dit punt te verstaan heeft gegeven dat hij uit de bocht is gevlogen.’
Paul Cliteur, hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en getuige in het proces-Wilders
Ik had het beter gevonden wanneer de Nederlandse staat door middel van de Nederlandse rechtbank een duidelijk signaal had afgegeven dat we een ruime opvatting van de vrijheid van meningsuiting koesteren in Nederland en dat we niet van plan zijn die in te leveren
‘Ik vind het niet bevredigend dat Wilders veroordeeld is. Er wordt geen straf opgelegd maar de straf die de rechtbank in gedachte had, was van een geringe betekenis voor Wilders. Wilders wordt in feite gestraft voor het feit dat hij in een heel penibele situatie verkeert als doelwit van internationaal terrorisme. Ik had het beter gevonden wanneer de Nederlandse staat door middel van de Nederlandse rechtbank een duidelijk signaal had afgegeven dat we een ruime opvatting van de vrijheid van meningsuiting koesteren in Nederland en dat we niet van plan zijn die in te leveren. Dat was een beter signaal geweest naar de internationale wereld van terroristen. Dat hebben we dus niet gedaan.
‘Wilders heeft nu ook een strafblad, hij krijgt nu allemaal gedoe met landen die hem niet willen ontvangen. Dat vind ik zorgwekkend voor een politicus van zijn statuur en zeker met zo’n grote aanhang in de Nederlandse samenleving. Dus nee, ik ben niet blij met dit vonnis.
‘Daarnaast vrees ik voor polarisatie tussen de rechterlijke macht en de Nederlandse bevolking. Dat hadden we graag buiten de deur gehouden.
Farid Azarkan, kandidaat Kamerlid Denk en voormalig voorzitter Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders:
Het gaat mij om de beperking van wat je tegen een bevolkingsgroep kunt zeggen
‘Ik ben heel blij met de uitspraak. De rechter gaf een helder onderbouwing. De advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops, had eerder een heel ingewikkeld betoog. De rechter veegde dit binnen een half uur van tafel. In de straf ben ik niet zo geïnteresseerd. Of het nou een euro of vijfduizend euro is. Het gaat mij om de beperking van wat je tegen een bevolkingsgroep kunt zeggen. De rechtbank heeft nu gezegd: tot hier en niet verder. Wilders heeft de rechtbank beledigd en eigenlijk net zo weggezet als de Marokkaanse gemeenschap. Hij moet zich daar diep voor schamen.’
Telegraaf 09.12.2016 De schuldigverklaring van Geert Wilders is belangrijker dan het feit dat hem geen straf is opgelegd, zegt het Openbaar Ministerie in een reactie op het vonnis tegen de PVV-leider.
Volgens persofficier van justitie Alexandra Oswald is het OM tevreden met de uitspraak, ook al heeft de Haagse rechtbank hem geen boete opgelegd. Het OM had een boete van 5000 euro geëist wegens de ‘minder-Marokkanen’-uitspraken van Wilders.
,,Het is belangrijk dat het Openbaar Ministerie een norm heeft gesteld, namelijk dat ook een politicus geen groepen mensen mag wegzetten op basis van hun afkomst. Het principe en de normstelling is belangrijker dan de boete”, aldus Oswald. Volgens het OM is vastgesteld dat Wilders zijn uitspraken goed heeft geregisseerd om zo veel mogelijk nieuwswaarde te genereren.
Of het OM in navolging van Wilders in hoger beroep gaat, kan zij nog niet zeggen. Het OM wil eerst het vonnis bestuderen. ,,Bij het vervolgingsbesluit tegen Wilders zijn we ook niet over een nacht ijs gegaan.”
AD 09.12.2016 Geert Wilders gaat in hoger beroep. Volgens de rechters is de PVV-leider schuldig aan het aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging, niet tot het aanzetten tot haat. Hoewel hem vandaag geen straf is opgelegd, is Wilders het niet met de uitspraak eens.
Ik vraag u namens miljoenen Nederlanders: spreek mij vrij. Spreek ons vrij, aldus Geert Wilders.
,,Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. Knettergek”, zo reageert Wilders fel op Twitter.
Kort daarvoor kondigde zijn advocaat Geert-Jan Knoops aan dat de politicus in hoger beroep gaat tegen de veroordeling voor aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging.
Denigrerend
Volgens rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis waren de rechters zonder meer van oordeel dat de uitspraken die Geert Wilders deed denigrerend en daarmee beledigend waren, zo spraken ze vandaag in de zwaarbeveiligde rechtbank op Schiphol.
Wilders’ uitspraken waren volgens de rechters verder goed doordacht en doorsproken. ,,Daarbij is gekozen voor een opruiende wijze. De uitspraken droegen niet bij aan het publieke debat. Wilders moet zijn uitspraken nader uitleggen, zonder zijn woorden terug te nemen.”
Boete
Het Openbaar Ministerie eiste vorige maand 5000 euro boete tegen de PVV-leider wegens groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie.
Wilders raadsman Geert-Jan Knoops bepleitte vrijspraak en de politicus deed dat eveneens in zijn laatste woord tot de rechtbank. De getergde PVV-voorman vroeg zich in een gloedvol betoog hardop af wat hij ‘nu helemaal fout heeft gedaan’. ,,Ik vraag u namens miljoenen Nederlanders: spreek mij vrij. Spreek ons vrij.”
Beroering
Over de uitspraken uit maart 2014 is veel maatschappelijke beroering ontstaan. Tegen Wilders werden bijna 6500 aangiften gedaan. De PVV-leider meent dat zijn woorden vallen binnen de vrijheid van meningsuiting en binnen het politieke programma van zijn partij. Daar denkt de rechtbank anders over.
Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops waren niet bij de uitspraak aanwezig.
Telegraaf 09.12.2016 PVV-leider Geert Wilders is schuldig bevonden aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie vanwege zijn ’minder-minder-uitspraken’ tijdens de uitslagenavond van de gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart 2014. Hij krijg daarvoor echter geen straf. Wilders heeft al via zijn advocaat aangegeven in hoger beroep te gaan.
De rechtbank gaf vrijdagochtend een samenvatting van het vonnis. „De vrijheid van meningsuiting is een van de fundamenten van onze samenleving”, stelde de rechtbank vast. Aan de uitoefening van de vrijheid van meningsuiting kunnen beperkingen worden opgelegd, aldus de rechters. „Ook een democratisch verkozen politicus staat niet boven de wet.”
De rechtbank in Schiphol haalde flink uit naar Geert Wilders. Hij had ervoor gekozen geen vragen te beantwoorden, maar twitterde wel over de gang van zaken. Zo zette hij de rechtbank weg als ’neprechtbank’. De rechtbankvoorzitter betitelde dat als politicus-onwaardig gedrag. Volgens de rechters is ook er geen sprake van een politiek proces.
Vooraf geregisseerd
Uit verklaringen van betrokkenen komt naar voren dat Wilders van tevoren had bedacht dat hij aan het publiek zou vragen of zij meer of minder Marokkanen willen. „Het ging om een vooraf geregisseerde interactie met het publiek”, acht de rechtbank bewezen.
Wilders zette met zijn toespraak een hele bevolkingsgroep apart, zonder onderscheid te maken, aldus de rechters. „De groep wordt daarmee collectief in eigenwaarde aangetast, en weggezet als minderwaardig ten opzichte van andere Nederlanders.”
Denigrerend
De rechters vinden dat de tekst in samenhang met de rest van de speech „denigrerend en beledigend” is voor Marokkanen.
Volgens hen koos Wilders voor een opruiende manier van vragen stellen en zorgde hij ervoor dat het publiek het juiste antwoord scandeerde. Bovendien maakte Wilders de nuance ’criminele Marokkanen’, zoals hij later wel aangaf, niet. Wilders zich, samen met zijn publiek, daarmee schuldig aan groepsbelediging. Niet bewezen is dat hij zich in Loosduinen schuldig maakte aan aanzetten tot haat en discriminatie. Die uitspraak op de markt had hij niet goed doordacht, concluderen de rechters.
’Knettergek’
Dat miljoenen mensen hem steunen, wil nog niet zeggen dat hij niet strafbaar is, aldus de rechtbank. De vorderingen van de benadeelde partijen zijn niet-ontvankelijk verklaard. Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops waren niet aanwezig bij de uitspraak. Knoops’ collega Maarten ’t Sas luisterde wel naar de uitspraak bij de rechtbank.
Direct na de uitspraak gaf Wilders’ advocaat aan dat er hoger beroep wordt aangetekend. De PVV-leider liet via Twitter weten dat de rechters die hem schuldig bevonden ’drie PVV-hatende rechters zijn’ die „mij en half Nederland” veroordelen.„Knettergek”, is zijn oordeel.
Het OM eiste eerder een boete van 5000 euro voor het aanzetten tot haat en discriminatie en groepsbelediging nadat hij zijn ’minder, minder-Marokkanen-uitspraken’ deed na de gemeenteraadsverkiezingen in 2014.
AD 09.12.2016 PVV-leider Geert Wilders is volgens de rechters schuldig aan het aanzetten tot discriminatie en groepsbelediging, niet tot het aanzetten tot haat. Daarmee acht de rechtbank hem genoeg gestraft. Dat heeft de Haagse rechtbank vandaag in de extra beveiligde rechtszaal op Schiphol uitgesproken.
Ik vraag u namens miljoenen Nederlanders: spreek mij vrij. Spreek ons vrij, aldus Geert Wilders.
,,Wij zijn zonder meer van oordeel dat de uitspraken die Geert Wilders deed denigrerend en daarmee beledigend waren”, aldus rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis. De 6500 aangiften die tegen de PVV-leider werden gedaan zijn voor de rechtbank niet van belang.
Wilders’ uitspraken waren volgens de rechters goed doordacht en doorsproken. ,,Daarbij is gekozen voor een opruiende wijze. De uitspraken droegen niet bij aan het publieke debat. Wilders moet zijn uitspraken nader uitleggen, zonder zijn woorden terug te nemen.”
De rechtbank legt hem geen straf of maatregel op. Het OM en de advocaat van Geert Wilders hebben 14 dagen de tijd om in hoger beroep te gaan. Het kamp van de PVV-leider heeft aangegeven dat te doen.
Boete
Het Openbaar Ministerie eiste vorige maand 5000 euro boete tegen de PVV-leider wegens groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie.
Wilders raadsman Geert-Jan Knoops bepleitte vrijspraak en de politicus deed dat eveneens in zijnlaatste woord tot de rechtbank. De getergde PVV-voorman vroeg zich in een gloedvol betoog hardop af wat hij ‘nu helemaal fout heeft gedaan’. ,,Ik vraag u namens miljoenen Nederlanders: spreek mij vrij. Spreek ons vrij.”
Beroering
Over de uitspraken uit maart 2014 is veel maatschappelijke beroering ontstaan. Tegen Wilders werden bijna 6500 aangiften gedaan. De PVV-leider meent dat zijn woorden vallen binnen de vrijheid van meningsuiting en binnen het politieke programma van zijn partij.
Wilders en zijn advocaat Geert-Jan Knoops zijn niet bij de uitspraak aanwezig.
Trouw 09.12.206 Geert Wilders is schuldig aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, voor uitspraken tijdens zijn ‘minder-minder’-toespraak in een Haags café in 2014. Dat heeft de Haagse rechtbank vandaag bepaald. Er wordt geen straf opgelegd, omdat de rechtbank het feit vooral belangrijk vindt dat de vraag of Wilders ‘over de schreef’ ging is beantwoord.
De rechtbank acht niet bewezen dat Wilders aanzette tot haat, de derde aanklacht van het Openbaar Ministerie. Wilders kondigde na de uitspraak gelijk aan in hoger beroep te gaan. “De uitspraak een groot verlies voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting”, aldus de PVV-voorman, die net als zijn advocaat Knoops niet aanwezig was bij de uitspraak.
Wilders richtte zijn pijlen tijdens de speech in een café in Den Haag bewust op een minderheidsgroep, aldus de rechtbank. “Met zijn vraag heeft Wilders een hele bevolkingsgroep apart gezet, zonder onderscheid te maken. Deze groep wordt collectief in zijn waarde aangetast, als minderwaardig ten opzichte van andere Nederlanders. (…) Er is sprake van denigreren en daarmee belediging van een bevolkingsgroep.”
In dat geval kan ook de vrijheid van meningsuiting van een politicus worden begrensd. Omdat de vraag of Wilders ‘over de schreef’ is gegaan nu is beantwoord, legt de rechtbank Wilders geen straf op. “Het is belangrijk dat het OM een norm heeft gesteld, namelijk dat ook een politicus geen groepen mensen mag wegzetten op basis van hun afkomst”, aldus de persofficier van justitie.
Door zijn uitlatingen heeft de politicus geen bijdrage geleverd aan het publieke debat. Volgens de rechtbank heeft Wilders de ‘polarisatie in de Nederlandse samenleving verhoogd’.
De rechtbank ging de argumenten van de verdediging een voor een langs. Vooral de argumentatie over het begrip ‘ras’ was van belang. Wilders zei dat het ‘minder-minder’ in het Haagse café over ‘nationaliteit’ (staatsburgerschap) ging, niet over ‘nationale afkomst’. Hij noemde de Marokkanen dus niet ‘wegens hun ras’. Maar dat klopt niet, aldus de rechters. “Wilders heeft de groep die hij voor ogen had voor iedereen duidelijk geïdentificeerd. Daarmee heeft verwezen naar een gemeenschappelijk kenmerk: hun Marokkaanse afkomst. De nadruk ligt op etnische of nationale afstamming. Dan is er dus sprake van ras.”
Een ander argument was de context waarin de uitspraken werden gedaan. De uitlatingen van Wilders waren géén samenvatting van zijn partijprogramma, aldus de rechtbank, zoals Wilders juist wel betoogde. “In het programma is de uitlating niet terug te vinden. Het gaat daarin over criminele Marokkanen. In zijn speech heeft hij het over alle Marokkanen. De vooraf geïnstrueerde uitlatingen liggen dus niet in lijn met eerdere standpunten.”
En er was nog de kwestie over het Europese recht over vrijheid van meningsuiting, dat volgens de rechtbank ruimte geeft om machthebbers te bekritiseren. Bij minderheidsgroepen is die vrijheid er veel minder. Wilders heeft een minderheidsgroep ‘als inferieur’ weggezet. Daarom wordt hij niet door het Europees recht beschermd.
De eis
Marokkaanse Nederlanders
Hoe hebben Marokkaanse Nederlanders het proces beleefd? En wat denken zij van het ‘Marokkanenprobleem’? Lees hier vier reacties.
Het OM vervolgde Wilders voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie. De strafeis was hoog: 5000 euro.
Wilders stond terecht voor twee uitlatingen. Hij zei op 12 maart 2014 op de markt tegen een interviewer van de NOS dat hij ‘als het even’ kan minder Marokkanen wil. Een week later liet hij zijn aanhangers in een café, daartoe vooraf geïnstrueerd, ‘minder minder!’ scanderen op zijn vraag of ze ‘meer of minder Marokkanen’ willen.
De rechter wilde ook nog kwijt dat het de opstelling van Geert Wilders tijdens het proces ‘een gekozen wetgever onwaardig is’. “Het is ons niet ontgaan dat buiten het laatste woord Wilders zich heeft uitgelaten over de rechtszaak op Twitter. Hij schreef over een ‘neprechtbank’, en dat het vonnis ‘al klaar lag’. Ook twitterde hij foto’s van rechters met een verwijzing naar D66. Een feitelijke onderbouwing hebben we niet kunnen vinden.”
Reacties op uitspraak;
Geert-Jan Knoops, raadsman van Wilders:
“Om meerdere redenen getuigt de uitspraak van een onjuiste rechtsopvatting en onjuiste uitleg van de feiten. De heer Wilders heeft ons te kennen gegeven tegen de uitspraak in hoger beroep te gaan en is van mening dat de uitspraak een groot verlies voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting is. Het hoger beroep zal komende week worden ingesteld.”
Mark Rutte, premier van Nederland:
“Ik ga niet hier mijn collega’s recenseren, ik kan alleen zeggen dat hier de rechtstaat goed functioneert. Nederland is een democratische rechtsstaat, met onafhankelijke rechters die naar eer en geweten hun werk doen en iedereen een eerlijk proces geven. Iedereen is gelijk voor de wet.” (Nb. Rutte wilde niet inhoudelijk reageren omdat Wilders nog in hoger beroep gaat.)
Jesse Klaver, fractievoorzitter GroenLinks:
“De rechter heeft een duidelijke grens getrokken. Wilders is juridisch te ver gegaan in zijn uitlatingen. Nog belangrijker is dat Wilders keer op keer een morele grens over gaat. Of het nu gaat over zijn ‘minder minder’-uitspraak, zijn oproep om in verzet te komen of zijn voortdurende aanvallen op de rechtstaat. Ik beloof dat niet normaal te gaan vinden en zal zijn haatretoriek en zondebokpolitiek tot de laatste snik bestrijden.”
Michiel Pestman, advocaat van tientallen benadeelden:
“Wij zijn blij met het principiële karakter van de. De rechtbank heeft terecht uitgesproken dat ook voor een politicus als Wilders beperkingen gelden bij de vrijheid van meningsuiting. Juist minderheden worden door dit vonnis beschermd. Het was ons niet om die schadevergoeding te doen. De uitspraak is voor ons genoegdoening voldoende.”
VK 09.12.2016 Met zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken heeft Geert Wilders zich schuldig gemaakt aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. De rechters stellen in hun uitspraak dat Wilders zich niet kan verschuilen achter de vrijheid voor meningsuiting. De wet geldt voor iedereen, ook voor democratisch gekozen politicus, aldus de rechtbank. Een straf werd echter niet opgelegd; volgens de rechters is hij alleen al door een veroordeling voldoende gestraft.
Het Openbaar Ministerie (OM) eiste twee weken geleden een geldboete van 5.000 euro tegen Geert Wilders. Volgens de aanklagers maakte de PVV-politicus zich in 2014 twee maal schuldig aan groepsbelediging wegens ras, en zette hij tevens aan tot haat. Wat officieren van justitie Wouter Bos en Sabina van der Kallen betreft nam de PVV-voorman niet de verantwoordelijk die past bij een politicus, en overschreed hij in maart 2014 willens en wetens een grens toen hij op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen opriep tot minder Marokkanen. Daarom eisten ze de boete die aanzienlijk hoger is dan in vergelijkbare zaken.
‘De rechtbank ziet in de gegeven omstandigheden aanleiding te volstaan met de vaststelling dat verdachte zich als politicus schuldig heeft gemaakt aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie’, aldus de rechtbankvoorzitter vrijdag. De schuldigverklaring van Wilders is belangrijker dan het feit dat hem geen straf is opgelegd, zegt het OM in een reactie op het vonnis tegen de PVV-leider. ‘De rechtbank heeft duidelijk gezegd: dit mag niet. Er is een norm gesteld.’(Lees hier meer reacties.)
Wilders en zijn raadsman waren niet aanwezig bij de uitspraak, maar stuurden direct erna een persbericht. ‘Om meerdere redenen getuigt de uitspraak van een onjuiste rechtsopvatting en onjuiste uitleg van de feiten’, schrijft advocaat Geert-Jan Knoops. ‘De heer Wilders heeft ons te kennen gegeven tegen de uitspraak in hoger beroep te gaan en is van mening dat de uitspraak een groot verlies voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting is.’ Ook twitterde Wilders: ‘Drie PVV-hatende rechters verklaren Marokkanen tot ras en veroordelen mij en half Nederland. Knettergek.’
Volgens de rechters had de PVV-voorman zijn speech van 19 maart gepland, koos hij bewust voor scherpe bewoordingen die een schokeffect teweeg zouden brengen. Doordat zijn publiek op de vraag of ze minder Marokkanen wilden zestien maal ‘minder’ scandeerden en de PVV-voorman daarop antwoordde dat hij dat zou regelen, veroorzaakten zijn uitspraken bovendien veel angst onder Marokkaanse Nederlanders.
Politiek proces
Met zijn uitspraken heeft de PVV’er echter niet aangezet tot haat, aldus de rechtbank. Maar wel tot discriminatie. ‘Haat is een extreme emotie van diepe afkeer en vijandigheid. Maar de uitlatingen hebben wel een discriminatoir karakter. De strekking is onmiskenbaar om een onderscheid te maken tussen Marokkanen en andere bevolkingsgroepen in Nederland.’ De uitspraken die Wilders een week eerder deed, op 12 maart 2014, vonden de rechters niet strafbaar. Toen zei hij dat hij ‘als het even kan minder Marokkanen’ wilde. Getuigen hebben daarover verklaard dat er toen sprake was van een slip of the tongue. Kustaw Bessems @KustawBessems
Rechter: er is gekozen voor opruiende wijze van vraagstellen, voor gezorgd dat publiek scandeerde….
11:18 AM – 9 Dec 2016
Aan het begin van de zitting lieten de rechters zich kritisch uit over de houding van Wilders tijdens het proces. De PVV-politicus kwam alleen tijdens het laatste woord opdagen. Hij sprak op Twitter over een nep-rechtbank, beschuldigde de rechters ervan bevooroordeeld te zijn en publiceerde foto’s van hen met een verwijzing naar D66. ‘Een feitelijke onderbouwing daarvan of een toelichting daarop heeft de rechtbank nergens kunnen ontwaren.’
In scherpe bewoordingen zei de rechtbankvoorzitter dat een dergelijke houding ‘onwaardig’ is voor een ‘gekozen volksvertegenwoordiger en medewetgever die een te respecteren plaats in de Nederlandse democratische rechtsstaat inneemt’. Hij benadrukte dat dit geen politiek proces was, en dat politici niet boven de wet staan. ‘Er is maar één maatstaf ter beoordeling van de vraag of sprake is van strafbare feiten en dat is het recht, vastgelegd in wetgeving, internationale regelgeving en jurisprudentie. Niets meer en niets minder. Daarbij spelen persoonlijke opvattingen en voorkeuren geen rol.’
Vorige maand beargumenteerden de aanklagers in een 189 pagina’s tellend requisitoir waarom de PVV-leider veroordeeld zou moeten worden. De advocaat van Wilders bepleitte op zijn beurt dat Wilders vrijgesproken moet worden. Knoops stelde dat de uitspraken onder de vrijheid van meningsuiting vallen, de vrijheid van het woord is volgens de zwaarbeveiligde politicus de laatste vrijheid die hij heeft.
Het OM oordeelde echter dat Wilders zich niet mocht verschuilen achter dit grondrecht. Tijdens het proces verwezen ze veelvuldig naar eerdere arresten. Daaruit blijkt dat er veel gezegd mag worden: politici mogen beledigen, shockeren en verontrusten, ze hebben ‘een welhaast onbeperkte uitingsvrijheid’ als het gaat om het bekritiseren en controleren van de machthebbers, aldus het OM.
Maar dit wordt anders in zaken die draaien om het ‘aanwakkeren van intolerantie en discriminatie’. Dan is ‘het van cruciaal belang dat politici in hun speeches uitspraken vermijden die voeding geven aan onverdraagzaamheid.’ Oftewel: politici mogen veel, maar hebben tevens een verantwoordelijkheid en mogen geen olie op het vuur gooien. En dat is volgens het OM juist wat Wilders deed.
Een ander argument van Knoops waarom Wilders vrijgesproken zou moeten worden, was dat Marokkanen niet onder het begrip ‘ras’ vallen, en dat er daarom geen sprake kan zijn geweest van racisme. Maar volgens de rechters is de juridische uitleg veel breder dan de biologische interpretatie van ‘ras’. Marokkanen delen immers een gemeenschappelijke afkomst, en vallen daarom onder de juridische term ‘ras’.
De 41 partijen die zich als benadeelden hadden gemeld bij justitie vingen bot bij de rechters. Volgens de rechtbank hadden zij geen rechtstreekse schade geleden.
Elsevier 09.12.2016 Na een geruchtmakend proces dat maandenlang duurde, heeft de rechter uitspraak gedaan omtrent Geert Wilders’ ‘minder Marokkanen’-uitspraken. Die waren bewust discriminerend en beledigend, oordeelde de rechter. Maar Wilders krijgt geen straf.
De Haagse rechtbank bepaalde vrijdag dat de uitspraken van Wilders strafbaar zijn. Toch acht de rechter een straf niet nodig: het vonnis alleen is straf genoeg voor de politicus.
Met zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken zette hij wel degelijk aan tot discriminatie, omdat hij zich keerde tegen een duidelijke groep mensen, met dezelfde etnische achtergrond en afkomstig uit dezelfde streek. Juridisch gezien is dan sprake van ras, aldus de rechter. Van het aanzetten tot haat werd Wilders vrijgesproken.
Zoveel mogelijk aandacht
Wel noemt de rechter de uitspraken een vorm van bewuste groepsbelediging. ‘De hele Marokkaanse bevolkingsgroep in Nederland werd weggezet als minderwaardig.’ De uitlatingen waren goed doordacht en vooraf besproken, met als doel zoveel mogelijk media-aandacht. De PVV-voorman was niet aanwezig in de beveiligde rechtbank bij Schiphol.
De rechtbank had ook kritiek op uitspraken van Wilders dat ‘het vonnis al klaar lag’, die hij zou hebben gedaan zonder feitelijke onderbouwing. ‘Deze opstelling is onwaardig voor een verkozen politicus,’ aldus de rechter.
‘Bewust ophitsen’
Het Openbaar Ministerie daagde Wilders voor de rechter op verdenking van groepsbelediging, discriminatie en het aanzetten tot haat. In een Haags café vroeg hij op 19 maart 2014 aan zijn aanhangers of ze ‘meer of minder Marokkanen’ wilden. Toen er werd gescandeerd ‘minder, minder’, reageerde Wilders: ‘Dan gaan we dat regelen.’
Het OM eiste een boete van 5.000 euro tegen de PVV-leider. Wilders hitste zijn publiek in 2014 doelbewust op, door een combinatie van verschillende ‘stijlfiguren’ en het stellen van de retorische vraag, stelde de officier van justitie. Bovendien zouden Nederlanders van Marokkaanse komaf zich bedreigd voelen door de uitspraken.
Wilders in beroep
Wilders gaat, ondanks dat hem geen extra straf werd opgelegd, in beroep. Hij noemt het op Twitter ‘knettergek’ dat ‘half Nederland’ wordt veroordeeld.
Wilders en zijn raadsman Geert-Jan Knoops zeiden steeds dat er sprake was een politiek proces en beargumenteerden dat de PVV-leider met zijn uitspraken alleen criminele Marokkanen bedoelde. Knoops eiste vrijspraak.
Twee weken geleden sprak Wilders het slotwoord in de rechtbank. Hij beloofde, ongeacht de beslissing van de rechter, de problemen in Nederland te blijven benoemen. ‘De vrijheid die ik nog heb, moet ik gebruiken om ons land te beschermen. Tegen de islam, het terrorisme, de migratie uit islamitische landen en ja, ook tegen het mega-Marokkanenprobleem dat Nederland kent.’
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Europese Unie Politiek Tech
VK 09.12.2016 Met zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken heeft Geert Wilders zich schuldig gemaakt aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. Hij heeft niet aangezet tot haat, oordeelde de rechtbank vandaag. Wilders krijgt geen straf opgelegd, omdat hij volgens de rechters met de veroordeling al genoeg is gestraft. De PVV-leider noemt de rechters op Twitter ‘knettergek’ en gaat in hoger beroep.
‘Met zijn uitlatingen op 19 maart 2014 tijdens een verkiezingsbijeenkomst heeft verdachte bijgedragen aan een verdere polarisatie binnen de Nederlandse samenleving’, zei de rechter. ‘Dit terwijl juist in onze pluriforme maatschappij het gelijkheidsbeginsel en het respecteren van (rechten van) anderen van groot belang zijn. Dat verdachte zegt zich gesteund te voelen door mogelijk miljoenen mensen, maakt niet dat hem geen verwijt kan worden gemaakt. Groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie zijn strafbaar.’
Het Openbaar Ministerie eiste twee weken geleden een geldboete van 5.000 euro tegen Geert Wilders. Volgens de aanklagers maakte de PVV-politicus zich in 2014 twee maal schuldig aan groepsbelediging wegens ras, en zette hij tevens aan tot haat. Wat officieren van justitie, Wouter Bos en Sabina van der Kallen, betreft nam de PVV-voorman niet de verantwoordelijkheid die past bij een politicus, en overschreed hij in maart 2014 willens en wetens een grens toen hij op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen opriep tot minder Marokkanen. Daarom eisten ze de boete die aanzienlijk hoger is dan in vergelijkbare zaken.
Volgens het OM had de PVV-voorman zijn speech van 19 maart gepland, koos hij bewust voor scherpe bewoordingen die een schokeffect teweeg zouden brengen. Doordat zijn publiek op de vraag of ze minder Marokkanen wilden zestien maal ‘minder’ scandeerden en de PVV-voorman daarop antwoordde dat hij dat zou regelen, veroorzaakten zijn uitspraken bovendien veel angst onder Marokkaanse Nederlanders.
Vorige maand beargumenteerden de aanklagers in een 189 pagina’s tellend requisitoir waarom de PVV-leider veroordeeld zou moeten worden. De advocaat van Wilders bepleitte op zijn beurt dat Wilders vrijgesproken moet worden. Geert-Jan Knoops stelde dat de uitspraken onder de vrijheid van meningsuiting vallen, de vrijheid van het woord is volgens de zwaarbeveiligde politicus de laatste vrijheid die hij heeft.
Dat sprake is van een politiek proces, zoals Wilders meent, weerspreekt de voorzitter van de rechtbank Hendrik Steenhuis. ‘Wilders staat niet boven de wet.’ Ook noemde hij de opstelling van Wilders tijdens het proces voor een politicus ‘onwaardig’. Een onderbouwing of toelichting op het gebruik van de term ‘neprechtbank’ hebben de rechters niet gevonden.
Marokkanen vallen niet onder begrip ‘ras’
Het OM oordeelde echter dat Wilders zich niet mocht verschuilen achter dit grondrecht. Tijdens het proces verwezen ze veelvuldig naar eerdere arresten. Daaruit blijkt dat er veel gezegd mag worden: politici mogen beledigen, shockeren en verontrusten, ze hebben ‘een welhaast onbeperkte uitingsvrijheid’ als het gaat om het bekritiseren en controleren van de machthebbers, aldus het OM.
Maar dit wordt anders in zaken die draaien om het ‘aanwakkeren van intolerantie en discriminatie’. Dan is ‘het van cruciaal belang dat politici in hun speeches uitspraken vermijden die voeding geven aan onverdraagzaamheid.’ Oftewel: politici mogen veel, maar hebben tevens een verantwoordelijkheid en mogen geen olie op het vuur gooien. En dat is volgens het OM juist wat Wilders deed.
Een ander argument van Knoops waarom Wilders vrijgesproken zou moeten worden, was dat Marokkanen niet onder het begrip ‘ras’ vallen, en dat er daarom geen sprake kan zijn geweest van racisme. Maar volgens het OM is de juridische uitleg veel breder dan de biologische interpretatie van ‘ras’.
Marokkanen vallen als groep wel degelijk onder het begrip ‘ras’ vanwege hun ‘huidskleur, afkomst, nationale en ethnische afstamming’. ‘Marokkanen zien zichzelf ook als groep met bijvoorbeeld een gemeenschappelijke geschiedenis, afkomst en cultuur. Ze worden ook door anderen in Nederland als ethnische minderheid gezien.’
Telegraaf 09.12.2016 Geert Wilders is schuldig bevonden aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie vanwege zijn ’minder Marokkanen-uitspraak’. Dat heeft de rechter zojuist uitgesproken.
Hij is schuldig bevonden, maar krijgt geen straf opgelegd.
Rechtbankverslaggever Saskia Belleman is bij de uitspraak aanwezig en doet live verslag via Twitter. Tweets door@SaskiaBelleman
Telegraaf 09.12.2016 De uitlatingen van Geert Wilders over de rechtbank waar de zaak tegen hem wordt behandeld, zijn een vertegenwoordiger van de wetgevende macht onwaardig. Dat verklaarde de voorzitter van de rechtbank Hendrik Steenhuis vrijdag tijdens het voorlezen van het vonnis in de ‘minder-Marokkanen’-zaak.
Een onderbouwing of toelichting op het gebruik van de term ‘neprechtbank’ hebben de rechters niet gevonden, aldus Steenhuis. De voorzitter hekelde het optreden van Wilders rond het proces. Hoewel hij het recht heeft om alleen gebruik te maken van het recht op het voeren van een slotwoord, maakte hij volgens Steenhuis geregeld gebruik van sociale media om zich over de zaak uit te laten terwijl hij niet in de rechtszaal verscheen.
AD 09.12.2016 Twee betogers, veel marechaussee en heel veel nationale en internationale media hebben zich vanochtend verzameld bij de extra beveiligde rechtbank op Schiphol in afwachting van de uitspraak in het proces tegen Geert Wilders over de ‘minder-Marokkanen’-uitspraken van de PVV-voorman.
Rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis is vanmorgen rond 11.00 uur in het Justitieel Complex Schiphol begonnen met het voorlezen van het vonnis in de strafzaak tegen Geert Wilders. Het uitspreken van dat oordeel zal naar verwachting 30 tot 45 minuten duren.
Mede namens zijn collega-rechters Elianne van Rens en Sijbrand Krans zal hij uitspraak doen over de vraag of de PVV-leider met zijn ‘minder-Marokkanen’-uitspraken in 2014 al dan niet schuldig is aan groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie. Het Openbaar Ministerie eiste daarvoor 5000 euro boete tegen Wilders.
Het tweetal, dat zich eerder liet zien bij het proces, had meer mensen bij Schiphol verwacht. Ze hebben een bord bij zich met daarop de tekst: ‘En …..willen jullie meer of minder politieke processen?’
Groepsbelediging
De PVV’er is overigens zelf ook niet aanwezig bij de uitspraak, die om 11.00 uur is. Het Openbaar Ministerie eiste vorige maand 5000 euro boete tegen de PVV-leider wegens groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie.
Abdou Menebhi is wel bij de rechtbank aanwezig. Hij is een van de mensen die aangifte heeft gedaan en verwacht ook dat Wilders wordt veroordeeld. ,,Het haatzaaien moet een keer stoppen. Wij wonen in een rechtsstaat en die moet alle burgers beschermen.” Als er geen veroordeling volgt, dan geeft Menebhi niet op. ,,De strijd tegen Wilders moet doorgaan. Wie gelooft in de leugens van Wilders moet goed weten dat het een stem is voor verdeling en racisme.”
De Marokkaan woont al veertig jaar in Nederland en voelt zich er thuis. ,,Maar het Nederland van vandaag is echt vreemd.”
Telegraaf 09.12.2016 Rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis is vrijdagmorgen rond 11.00 uur in het Justitieel Complex Schiphol begonnen met het voorlezen van het vonnis in de strafzaak tegen Geert Wilders. Volg hier het laatste nieuws in ons liveblog.
Geert Wilders
Foto: AP
Mede namens zijn collega-rechters Elianne van Rens en Sijbrand Krans zal hij uitspraak doen over de vraag of de PVV-leider met zijn ‘minder-Marokkanen’-uitspraken in 2014 al dan niet schuldig is aan groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie. Het Openbaar Ministerie eiste daarvoor 5000 euro boete tegen Wilders. by De Telegraaf
VK 09.12.2016 In zijn verdediging van Wilders heeft advocaat Knoops als een goed vakman gehandeld.
De advocaat dient zich zodanig te gedragen dat het vertrouwen in de advocatuur of in zijn eigen beroepsuitoefening niet wordt geschaad, aldus gedragsregel 1 voor advocaten.
Volgens Steef Bartman, advocaat en hoogleraar ondernemingsrecht (O&D, 6 december), hebben Geert-Jan Knoops en de zijnen deze gedragsregel geschonden, omdat zij de ‘minder, minder’-uitspraak hebben vergeleken met een hypothetische ‘meer, meer’-uitspraak. En ook omdat volgens Knoops sprake zou zijn van een ‘politiek proces’.
Bartman meent dat een advocaat geen blind vertrouwen, maar wel een welwillende houding tegenover het justitieel apparaat dient uit te dragen. De schijn wekken dat een veroordeling op voorhand vaststond vanwege de politieke bevooroordeeldheid van justitie zou met deze gedragsregel in strijd zijn.
Het wekt wellicht verbazing dat ik het voor Knoops en de zijnen opneem. Bartman heeft naar ik meen ongelijk. Allereerst behelst het maken van een vergelijking met een andere leus een pleitbaar standpunt. Met vertrouwen in de advocaat heeft dat niets van doen.
Verder moet onder ogen worden gezien dat het proces om verschillende redenen zeer wel als een ‘politiek proces’ kan worden omschreven. Daar is op zichzelf niks mis mee, zolang sprake is van een eerlijk politiek proces, waarin het materiële én formele strafrecht verantwoord worden toegepast.
Wetgeving is nu eenmaal politiek van aard
Het politieke karakter van het proces begint reeds bij het gegeven dat de strafbaarstelling het resultaat is van een politiek discours. Wetgeving is nu eenmaal politiek van aard. Het openbaar ministerie en de strafrechter zetten dat politiek wetgeversresultaat in een mindere abstractiegraad voort.
De onafhankelijkheid van de verdediging brengt vervolgens mee dat het de raadsman volkomen vrij staat de politieke achtergrond van de norm én de toepassing ervan ter discussie te stellen. Wrakingsverzoeken en een politieke verdediging, de hele mikmak, behoort tot het arsenaal van de verdediging.
Een politieke verdediging houdt onder meer in dat de legitimiteit van het proces en die van de daarbij betrokken justitiële organen in twijfel worden getrokken en op de proef worden gesteld. Dát heeft Knoops als een goed vakman gedaan.
Het lijkt paradoxaal, maar door deze verdedigingsstrategie heeft hij de legitimiteit van het proces en de rechtsstaat een grote dienst bewezen. Want ‘du choc des opinions jaillit la vérité’ (in de botsing der meningen ontspruit de waarheid).
Telegraaf 09.12.2016 Geert Wilders zegt zich op voorhand niets aan te trekken van het vonnis dat de rechtbank zal uitspreken.
„Iedere uitspraak, vrijspraak of veroordeling, zal de facto niets veranderen”, geeft de PVV-leider aan. „Ik zal ongeacht de uitspraak de waarheid blijven spreken. Ook over het Marokkanenprobleem. Geen rechter, politicus of terrorist houdt me tegen.”
De uitspraak in het geruchtmakende proces wordt om 11.00 uur verwacht in Den Haag. Noch Wilders, noch zijn advocaat Geert-Jan Knoops zal erbij aanwezig zijn. Op telegraaf.nl wordt live verslag gedaan van het vonnis. by De Telegraaf
Elsevier 09.12.,2016 PVV-leider Geert Wilders hoort vrijdag of hij wordt veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie. De uitspraak verandert niets, zegt de politicus: ‘Geen rechter of terrorist houdt mij tegen.’
Daarmee komt een einde aan een van de meest besproken strafprocessen van de afgelopen jaren. Het openbaar ministerie heeft een boete van 5.000 euro geëist tegen Wilders om zijn omstreden ‘minder, minder’-uitspraken. Wilders heeft de zittingen niet bijgewoond, en was alleen aanwezig voor zijn ‘laatste woord’.
De politicus is ervan overtuigd dat het gaat om een ‘strafproces tegen de vrijheid van meningsuiting’, en zegt dat niet alleen hij, maar heel Nederland op het beklaagdenbankje zit. De afgelopen maanden heeft hij forse kritiek geuit op het gehele proces, en zijn advocaat Geert-Jan Knoops heeft zelfs de rechter Elianne van Rens gewraakt.
‘Iedere uitspraak, vrijspraak of veroordeling, zal de facto niets veranderen,’ zegt Wilders dan ook tegen De Telegraaf. ‘Ik zal ongeacht de uitspraak de waarheid blijven spreken. Ook over het Marokkanenprobleem. Geen rechter, politicus of terrorist houdt me tegen.’
Tijdens zijn laatste betoog in de rechtbank, uitte hij forse kritiek op het proces en de situatie waarin de politicus leeft. Hij hekelde het safehouse en de gepantserde wagens die hij nodig heeft om veilig te blijven. ‘Mensen die me willen stoppen, zullen we eerst moeten vermoorden,’ stelde Wilders. ‘Ik moet spreken om Nederland te beschermen tegen de islam, tegen het terrorisme, en ja. Ook tegen het mega-Marokkanenprobleem dat dit land nog steeds kent.
‘Karikatuur van vrijheid van meningsuiting’
Ook advocaat Knoops is vandaag niet aanwezig bij het proces. Nadat de wrakingskamer besloot dat Van Rens kan aanblijven als rechter, overwoog hij de verdediging van het PVV-Kamerlid te staken. ‘De strekking van onze bezwaren kwam in de uitspraak van de wrakingskamer niet naar voren,’ aldus de raadsman. ‘Dat zal een deel van de samenleving niet begrijpen.’
Knoops heeft de rechtszaak een ‘karikatuur van vrijheid van meningsuiting’ genoemd en ook hij vindt de eis van het OM belachelijk: het OM zou Wilders de mond willen snoeren en de uitspraken uit politieke context trekken.
Volgens de Officier van Justitie, hitste Wilders het publiek juist op in het Haagse café in 2014. Hij gebruikte ‘een combinatie van verschillende stijlfiguren’ en stelde een retorische vraag. De OvJ zegt dat er ‘onmiskenbaar’ sprake was van aanzetten tot discriminatie en haat: ‘Wilders wilde een scheiding maken tussen Nederlanders en Marokkanen. Dit zijn haatboodschappen.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
Telegraaf 08.12.2016 Noch PVV-leider Geert Wilders, noch zijn advocaat Geert-Jan Knoops zullen morgen de uitspraak van de rechtbank Den Haag over de minder Marokkanen-uitspraak bijwonen.
Knoops heeft een belangrijke zitting bij het Internationaal Strafhof, waar een langdurig getuigenverhoor plaatsheeft. Er zal wel een vertegenwoordiger van het advocatenkantoor aanwezig zijn in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol, waar morgen vanaf 11 uur de uitspraak wordt gedaan.
Het Openbaar Ministerie eiste eerder een geldboete van 5000 euro tegen Wilders, in verband met aanzetten tot haat en discriminatie tegen Marokkanen.
AD 08.12.2016 Een dag voordat de rechter het vonnis velt over de ‘minder-Marokkanen’-uitspraak van Geert Wilders, doet oud-ambtenaar Henk Conijn een hartstochtelijke oproep aan de PVV-leider: Speel IS niet in de kaart.
Onze samenleving is ontstaan uit een bonte stoet van immigranten
Na tien jaar als stuurman op de grote handelsvaart over de wereld te hebben gezworven, werd ik op 1 februari 1969 aangesteld als ambtenaar vreemdelingenzaken bij de gemeentepolitie van Middelburg.
Het was de tijd dat er in het Vlissingse Sloegebied grote industrieën verrezen. De aluminiumgigant Pechiney startte de werkzaamheden, de chemiereus Hoechst was er en Total had er eveneens een grote vestiging. Dat alles ging gepaard met de instroom van heel veel buitenlandse arbeiders naar Middelburg. Onder hen ook Marokkanen en Turken. Als ambtenaar vreemdelingenzaken, een functie die ik tot 1976 vervulde, heb ik veel van hen heel goed leren kennen. Allemaal mensen met een islamitische achtergrond.
Godsdienstoorlog
Uiteraard heb ik met mijn gereformeerde achtergrond gesprekken met islamieten gehad over het geloof. Ik heb daarbij nooit iets gemerkt van aversie van hen tegen andere geloven. De mensen die ik heb leren kennen, voedden hun kinderen zodanig op dat zij een goede basis kregen in de maatschappij. Deze mensen zijn ook ontzettend fel gekant tegen de misdaden van Islamitische Staat (IS). Het wrange is dat veel mensen in ons land niet verder kijken dan hun neus lang is. Zij denken dat de acties van IS voortkomen uit de islam.
Naar mijn overtuiging is IS uit op een godsdienstoorlog. Daarbij hebben zij in Nederland in Geert Wilders een grote medestander. Te pas en te onpas roept de PVV-leider ongenuanceerd van alles en nog wat over de islam en islamieten. Maar als er één groep is, die ons beschermt tegen de opvattingen en de misdaden van IS en aanverwante organisaties, dan zijn het de in ons land wonende islamieten. Zij willen vooral rust en vrede om hun kinderen goed op te kunnen voeden.
Ik zou het wel van de daken willen schreeuwen. Ik ken vanaf 1969 al zo veel moslims. Het doet mij verdriet om te zien hoe deze mensen door onwetenden als Wilders in de verkeerde hoek worden geduwd.
Lieve mensen, laat jullie niet gek maken. Er zijn honderden geloven op de wereld. De islam is er één van en het christendom ook. Geef iedereen de ruimte om zijn of haar geloof te beleven. U wordt er geen gram minder van.
Onze samenleving is in de loop van duizenden jaren ontstaan uit een bonte stoet van immigranten. De maatschappij is nog steeds bezig zich te verrijken. Niet met geld, maar met mensen, met culturele rijkdom. Een moslim die zijn geloof overtuigend belijdt, is iemand bij wie je je veilig kan en mag voelen. Die lui in Syrië die bezig zijn hun medemensen af te slachten, zijn geen moslims. Dat zijn beesten die de islam misbruiken voor hun goddeloosheid.
Laten we alle mensen respecteren, ongeacht hun afkomst, geloof of seksuele geaardheid. Dat maakt de wereld een fijne plek om op te leven.
Henk Conijn was van 1969 tot 1976 ambtenaar vreemdelingenzaken bij de gemeentepolitie van Middelburg.
Elsevier 08.12.2016 In en rond de Raad van Europa in Straatsburg wordt recht gemaakt en recht gesproken. Maar met welk recht? Het is een onrechtmatige juridische kluwen, schrijft Syp Wynia. Vanuit Straatsburg wordt bovendien de vrijheid van meningsuiting in Europa ingeperkt.
De Europees Commissaris voor de Rechten van de Mens heeft kritiek op kabinetsplannen tegen jihadstrijders. In een brief aan de ministers Ronald Plasterk (PvdA) en Ard van der Steur (VVD) eist deze commissaris, Nils Muiznieks, onder meer tekst en uitleg over het plan om de Nederlandse nationaliteit af te nemen van jihadisten met twee nationaliteiten. Dat riekt volgens commissaris Muiznieks naar discriminatie van Marokkaanse of Turkse jihadisten.
Misschien heeft Muiznieks gelijk. Maar wie is hij en waar bemoeit hij zich mee? Bemoeit de Raad van Europa in Straatsburg waar Muizniks werkt zich al niet teveel met Nederland, Nederlandse politiek en Nederlands recht? En waarom beroepen Nederlandse rechters zich bijvoorbeeld bij de Wilders-processen op uitspraken van het Mensenrechtenhof in Straatsburg, ook een instelling van de Raad van Europa?
Opgericht in reactie mensenrechtenschendingen Hitler-regime
De Raad van Europa is na de Tweede Wereldoorlog opgericht in reactie op de kolossale mensenrechtenschendingen, vooral door het Hitler-regime. Er kwam een Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en een Europees Hof, waaraan kwesties die mensenrechten raken kunnen worden voorgelegd. Voor alle duidelijkheid: de Raad van Europa is iets anders dan de Europese Unie. En het Hof in Straatsburg is iets anders dan het EU-Gerechtshof in Luxemburg.
De Raad van Europa is best belangrijk en ook het Hof in Straatsburg heeft veel nuttig werk gedaan, zeker ook aan de randen van Europa waar mensenrechten niet vanzelfsprekend zijn. Maar vooral de laatste kwart eeuw zijn de Raad van Europa en het Mensenrechtenhof aan een enorme opmars begonnen. In Straatsburg is een kluwen ontstaan van zelfbevruchtende comité’s, commissarissen en activistische rechters. Het is een kluwen die zelf recht maakt, los van normale parlementaire procedures en vaak geïnspireerd door ‘ngo’s’ en andere actiegroepen, dikwijls in de sfeer van asielzoekers en andere immigranten.
De opkomst van ‘extreem rechts’ was een opsteker
Dat uitdijende juridische circus in Straatsburg, met zijn 2.500 ambtenaren, kreeg begin jaren negentig een geweldige opsteker door de opkomst van ‘populistische’ partijen, die toen nog consequent ‘extreem-rechts’ werden genoemd. In Frankrijk stak het Front National de kop op, in België boekte het Vlaams Blok in 1991 een grote overwinning.
In reactie werden er overal demonstraties tegen ‘extreem-rechts’ georganiseerd, waaraan ook in Nederland vooraanstaande politici (ook Frits Bolkestein van de VVD) meededen. Het was een hype-achtige beweging, waar traditionele partijen ook heimelijk eigenbelang bij hadden. Het isoleren en bestrijden van een politicus als Hans Janmaat leidde immers ook tot het uitschakelen van een potentiële concurrent.
Het strafrechtelijk vervolgen van de ‘extreem-rechtse’ bedreiging werd ook als gerespecteerd middel gezien om politici van de onwenselijke soort de mond te snoeren. In het geval van Janmaat was zijn wens de ‘multiculturele samenleving’ af te schaffen voldoende om hem veroordeeld te krijgen.
Ook in Straatsburg werd ‘intolerantie’ strafrechtelijk thema
Die strafrechtelijke aanpak van ongewenste politici beperkte zich niet tot de nationale rechtspraak. In oktober 1993 kwamen de Europese regeringsleiders van de Raad van Europa voor het eerst bijeen voor een topbijeenkomst, in Wenen. Waarover de Europese leiders het snel eens werden, was een gemeenschappelijke strategie om de ongewenste ‘extreem-rechtse’ politici aan te pakken.
In Wenen besloten die regeringsleiders – Ruud Lubbers namens Nederland – om ‘intolerantie’ dan wel ‘onverdraagzaamheid’ als nieuw strafrechtelijk thema te introduceren. Iedereen die de onverdraagzaamheid bevorderde kon daarvoor worden veroordeeld, vooral door het Mensenrechtenhof in Straatsburg.
De Europees Commissie tegen Racisme en Intolerantie
Bovendien werd in Wenen besloten een nieuwe commissie te introduceren, de ‘Europees Commissie tegen Racisme en Intolerantie’ (ECRI). In de ECRI namen vooral activistische juristen zitting, met een groot oor voor zogenaamde ‘anti-fascistische’ actiegroepen, die zelf lang niet altijd van onbesproken gedrag zijn.
Ook vereenzelvigt ECRI zich graag met de reeks van meldpunten tegen discriminatie, waarnaar overheden volgens ECRI beter moet luisteren en die van ECRI altijd meer subsidie moeten krijgen. Tot de meer dubieuze meldpunten waarop ECRI zich verlaat is het Meldpunt Discriminatie Internet, dat onlangs nog van mening was dat homo-discriminatie door moslims is toegestaan, omdat de islam geen moeite heeft met homo-discriminatie.
Nu zou ECRI makkelijk weggewoven kunnen worden, maar ECRI heeft grote invloed. ECRI beïnvloedt bijvoorbeeld de uitspraken van het Mensenrechtenhof. Dat hof verwijst bijvoorbeeld naar bevindingen van ECRI, die ECRI dan weer heeft opgedaan bij actiegroepen en anti-fascisten.
Mensenrechtenhof gaf politici geringere meningsvrijheid
Zo wordt in Straatsburg recht krom gemaakt. Hoewel het Mensenrechtenhof altijd van mening was dat politici vanwege hun rol in de democratie een grotere vrijheid van mening dienden te hebben dan gewone burgers, deed dat Hof in recente jaren – in zaken tegen Franse en Belgische politici – juist uitspraken waarin wordt gesteld dat politici een grotere verantwoordelijkheid dragen en daarom een geringere meningsvrijheid hebben.
Dat laatste was volgens de Haagse rechter ook de kwestie die centraal stond in het tweede proces-Wilders: mag Wilders als politicus wat betreft het voeden van intolerantie meer of juist minder dan gewone mensen? Waarbij aangetekend dat ‘Straatsburg’ grossiert in begrippen – zoals ook ‘intolerantie’ – waarop mensen wel worden veroordeeld, maar die nooit deugdelijk worden gedefinieerd. Het is ondeugdelijk recht.
De democratie komt er in Straatsburg niet aan te pas
Er is in Straatsburg een ondoorzichtige kluwen van elkaar beïnvloedende rechters, ambtenaren, commissieleden en commissarissen ontstaan die een uitdijende rechtsfabriek runnen. Een lawyer’s paradise, een paradijs voor juristen.
Door landen op de vingers te tikken over wetten die er wel of niet zijn of er nog niet zijn, door landen tot in detail te ‘monitoren’, door de Straatsburgse mensenrechten te laten uitdijen tot zulke zaken als geluidshinder, is daar een rechtsstatelijk zwart gat ontstaan. De democratie komt er niet of nauwelijks aan te pas en de scheiding der machten is een illusie, want rechters en door hen geraadpleegde commissies maken wel zelf het recht.
VVD-politici bepleitten ooit aan banden leggen Straatsburg
Vijf, zes jaar geleden ging er een golf van opwinding over de zorgwekkende ontwikkelingen in Straatsburg door West-Europa. Ook Britse en Belgische hoge rechters liet zich er over uit. In Nederland bepleitten de VVD-politici Stef Blok en Klaas Dijkhoff het ‘aan banden leggen’ van het Mensenrechtenhof in Straatsburg.
Er gebeurde niets. ECRI gaat door met zijn beduimelde ‘monitoring’ en klaagde Nederland onder meer aan omdat het Openbaar Ministerie niet in hoger beroep was gegaan na de volledige vrijspraak in het eerste Wilders-proces, in 2011. Dat doet zo’n commissie uit Straatsburg dus ook, zich bemoeien met gerechtelijke uitspraken en met het beleid van het Openbaar Ministerie. Zoals ‘Straatsburg’ ook e-mailtjes naar Den Haag stuurt, met daarin het bevel om asielzoekers niet uit te zetten. Zoals ‘Straatsburg’ nu weer het kabinet op de vingers tikt over wetgeving die de Tweede Kamer nog niet eens heeft bereikt.
Zo neemt Straatsburg de leiding bij de structurele ondermijning van de vrijheid van meningsuiting, zoals die sinds 1993 is ingezet om politici wier concurrentie wordt gevreesd te kunnen vervolgen en de mond te snoeren – in de hoop ze onschadelijk te maken.
De Raad van Europa, opgericht voor de mensenrechten, neemt zo de leiding bij het inperken van een vitaal mensenrecht, het fundamentele recht op de vrijheid van meningsuiting.
Syp Wynia (1953) is sinds 1997 redacteur van Elsevier. Hij schrijft columns, commentaren en analyses in weekblad Elsevier en essays in maandblad Elsevier Juist over politiek, economie en samenleving, dikwijls met een grensoverschrijdende blik.
Nou heren, waar gaan we het vandaag eens over hebben ???
Splinterpartijen
De politieke versplintering in de Tweede Kamer door ‘zetelrovers’ wordt aangepakt. De Kamer stemt woensdag over een voorstel waardoor het minder aantrekkelijk wordt om af te splitsen van een fractie.
Momenteel telt de Kamer 17 fracties, onder meer door een behoorlijk aantal afsplitsingen. Norbert Klein van de Vrijzinnige Partij, de fractie Kuzu/Özturk, Van Vliet, Bontes/Klaveren en de meest recente zetelroof van Jacques Monasch.
Lege stoel of Splinterfractie ???
Partijlast?
In de grondwet staat dat Kamerleden het volk ‘zonder last’ van de partij moeten kunnen vertegenwoordigen, maar onder anderen SGP-politicus Roelof Bisschop geeft aan dat het ook niet de bedoeling is dat politici de partij gebruiken om in de Kamer te komen, om vervolgens maar af te splitsen. ‘We moeten voorkomen dat het aantrekkelijk is om je af te splitsen. Het moet geen Poolse landdag worden,’ aldus het gereformeerde Kamerlid tegenDe Telegraaf.
Bisschop heeft de werkgroep Fractievorming geleid, die de voorstellen over de zetelrovers naar voren bracht. De meerderheid van de Kamer zal zeer waarschijnlijk voor de plannen stemmen. De Kamerleden willen dat afsplitsers die in het parlement blijven zitten een kleiner budget krijgen en niet meer worden beschouwd als fractie.
Ook wordt spreektijd ontnomen, wat een einde brengt aan de gelijkberechtigdheid van Kamerleden. Zo zijn Kamerleden niet alleen volksvertegenwoordigers, maar vooral partij-afgevaardigden. Hoewel partijen fractieleden niet kunnen verplichten volgens de partijlijn te stemmen, gebeurt dat in 99,999 procent van de gevallen wel.
Volgens de beweging DENK worden afsplitsers monddood gemaakt met het nieuwe voorstel. Jacques Monasch geeft aan dat de verantwoordelijkheid ook bij de partij kan liggen. Oud-VVD-parlementariër Johan Houwers zegt dat er ‘met een kanon op een mug’ wordt geschoten, en dat het plan zetelroof uiteindelijk helemaal niet zal voorkomen.
Sinds de verkiezingen in 2012 zijn zes nieuwe fracties ontstaan in de Kamer door afsplitsingen. Na ruzie over de aanpak van Turkse organisaties in Nederland, werden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk uit de PvdA-fractie gezet, en gekibbel over de lijsttrekkersstrijd van de PvdA, leidde tot het vertrek van Jacques Monasch.
Na de ‘minder, minder’-uitspraken van Geert Wilders stapten maar liefst drie Kamerleden uit de partij, waaruit twee fracties zijn ontstaan. De fractie van 50Plus werd gehalveerd toen Norbert Klein uit de partij stapte, om vervolgens ook als eenmansfractie door te gaan.
Ex-VVD’er Johan Houwers gaf zijn Kamerzetel op na een ‘fraudeschandaal’, maar werd daarna opnieuw benoemd tot parlementariër. Toen hij schuldig bleek te zijn van valsheid in geschrifte en oplichting, werd hij door VVD-leider Halbe Zijlstra uit de fractie gezet.
Een districtenstelsel zou echte volksvertegenwoordigers opleveren die strijd hebben moeten leveren.
VK 12.12.2016 Vorige week besloot een grote meerderheid in de Tweede Kamer de rechten van ‘zetelrovers’ stevig in te perken. Minder spreektijd, minder interrupties en minder geld. Hoewel de irritatie over het recordaantal van acht ‘fractieverlaters’ de afgelopen vier jaar begrijpelijk is, is dit een maatregel die weinig gaat bijdragen aan de oplossing van het echte vraagstuk. Het zou verstandiger zijn als wij in deze tijd van grote onrust en ontevredenheid over ‘de politiek’ onszelf eens de vraag stellen wat voor type Kamerleden wij eigenlijk willen.
Op dit moment zijn de meeste van onze Kamerleden vooral kundige controleurs van het kabinet die regelmatig ook zelf wetgevingsinitiatieven nemen. Daar worden ze door hun partij ook op geselecteerd. Het gaat bij de selectie vooral om ervaring, kennis over specifieke onderwerpen en in mindere mate ook over regionale spreiding. De partij wil met een gebalanceerde groep mensen in de Kamer komen. Voor dit systeem valt veel te zeggen. Over het algemeen hebben wij in ons land kundige Kamerleden die hun dagelijks werk goed doen. Zeker als je meeweegt wat voor schamele persoonlijke ondersteuning zij krijgen bij het uitvoeren van hun verantwoordelijke functie.
In het huidige systeem zijn de meeste van onze Kamerleden geen echte volksvertegenwoordigers
Het nadeel van dit systeem is dat de meeste van onze Kamerleden geen echte volksvertegenwoordigers zijn. Ze hebben niet een persoonlijke verkiezingsstrijd hoeven leveren om gekozen te worden. Tijdens de campagne spelen ze een redelijk anonieme rol. Het is niet de bedoeling dat een Kamerlid zich in de campagne al te nadrukkelijk persoonlijk profileert. Je bent er voor de partij en de lijsttrekker. Daardoor krijgen Kamerleden over het algemeen niet veel meer dan een paar duizend stemmen. Ze gaan daardoor voor de kiezer volstrekt anoniem de Kamer in en vertegenwoordigen niet een specifieke regio of een duidelijke persoonlijke achterban die op ze gestemd heeft.
En dat maakt dat, op een enkeling na, Kamerleden onbekende vertegenwoordigers zijn van hun partij zonder een sterk persoonlijk mandaat. En dat merk je. Het zijn over het algemeen geen bevlogen sprekers zoals je die bijvoorbeeld in het Britse Lagerhuis ziet.
Alle acht ‘zetelrovers’ van de afgelopen vier jaar hebben feitelijk geen mandaat van de kiezer om af te wijken van de partijlijn
Daar heeft ieder parlementslid in zijn eigen district namens zijn partij een persoonlijke strijd moeten leveren voor zijn zetel. Eenmaal gekozen zit hij er ook namens dit district en wordt er van hem verwacht dat hij opkomt voor die belangen. Mensen kennen hem of haar. Het zijn echte volksvertegenwoordigers die binnen hun fractie ook regelmatig stevig dwarsliggen en tegen de partijlijn in stemmen. Iets wat in Nederland een unicum is. Met alle positieve en negatieve gevolgen van dien. Kijk naar de ongemeen felle discussies binnen zowel de Conservatieve als de Labourpartij over Brexit.
Alle acht ‘zetelrovers’ van de afgelopen vier jaar hebben feitelijk geen mandaat van de kiezer om af te wijken van de partijlijn. Ze zouden hun zetel dan ook moeten opgeven. Maar de echte vraag is wat wij eigenlijk vinden van ons systeem. Zou het niet veel beter zijn om, via bijvoorbeeld een districtenstelsel, ons parlement te vullen met individuen die hebben moeten strijden voor hun eigen zetel en een duidelijke persoonlijke achterban hebben? Pas dan kunnen ze zich met recht en rede kritisch binnen de fractie opstellen en aanspraak blijven maken op hun zetel als zij uit hun partij stappen.
Roderik van Griekenis directeur van het Nederlands Debat Instituut.
Elsevier 08.12.2016 Het is officieel: de Kamer perkt de rechten van afsplitsers in, tot woede van deze ‘zetelrovers’. Een ruime meerderheid ging akkoord met een voorstel om fracties die na de verkiezingen zijn ontstaan geld en spreektijd te ontnemen.
Is dat niet in strijd met de grondwet? En is dit voorstel wel goed voor de democratie? Elsevier.nl sprak met parlementair expert Bert van den Braak (Montesquieu Instituut) en onderzocht wat de mogelijke gevolgen zijn van het afstraffen van afsplitsers.
Volgens de Grondwet stemmen leden van de Staten-Generaal zonder last. Bij de herziening van de Grondwet in 1983 werd het begrip ‘ruggespraak’ geschrapt, om de vrijheid van Kamerleden te behouden om met de achterban of de partij te overleggen.
Afsplitsers en nieuwe fracties
Sinds de verkiezingen van 2012 zijn zes nieuwe fracties ontstaan in de Kamer door afsplitsingen. Het wordt een zooitje, stelt SGP-politicus Roelof Bisschop, de leider van de werkgroep die met het voorstel kwam. De Kamer wil daarom minder spreektijd en minder geld voor parlementariërs die uit hun fractie stappen, om het afsplitsen minder aantrekkelijk te maken.
‘Als afsplitsers worden belemmerd in hun middelen en mogelijkheden hun taak uit te voeren als Kamerlid, is dat in strijd met de Grondwet,’ aldus Van den Braak. Ook de heersende fractiedwang is in strijd met de Grondwet. ‘We moeten daar echt voorzichtig mee zijn.’
Het is dus niet de bedoeling dat fracties Kamerleden verplichten mee te stemmen met de partijlijn. Dat gebeurt wel steeds vaker, onder meer omdat het anders misschien lijkt of er onenigheid binnen een partij ontstaat.
Afwijkend stemgedrag was vroeger helemaal geen probleem: er was sprake van een groot aantal verschillen tussen de standpunten van tientallen individuele Kamerleden. In de negentiende eeuw werden oneindig veel coalities gevormd, afhankelijk van het onderwerp dat werd besproken.
Partij vs individueel mandaat
Politici komen niet alleen in de Kamer met een partij, maar vaak ook met een individueel mandaat. Door lobbygroepen en sociale media kunnen Kamerleden steeds meer een eigen profiel opbouwen. Zo werd CDA’er Pieter Omtzigt op de ‘onverkiesbare’ 39e plek gezet op de lijst van zijn partij voor de verkiezingen van 2012.
Hij voerde een persoonlijke campagne met onder meer de steun van pensioenfondsen: hij kon met meer dan 36.000 stemmen plaatsnemen op een comfortabele voorkeurszetel. Voor de verkiezingen van 2016 is hij op de vierde plek van de CDA-lijst geplaatst.
GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren is ook een persoonlijke campagne begonnen, nadat zij van de kandidatenlijst van haar partij werd gehaald. Ook binnen een partij kan de individu dus een grote rol spelen in de Kamer.
‘Parlementariërs kunnen dan ook laten zien dat ze het “recht” hebben om af te wijken van de partijlijn, omdat ze hun eigen stemmen hebben verzameld. Zo wordt steeds meer ‘eigen campagne’ gevoerd, en bouwen politici een individueel profiel op.’
Om in dat geval een eigen zetel te winnen met voorkeursstemmen heeft een politicus een kwart van de kiesdeler nodig. In 2012 was de kiesdeler 62.828. Omtzigt had dus meer dan genoeg aan zijn stemmen, maar geen van de afsplitsfracties die op het moment in de Kamer zitten, zouden deze drempel van 15.707 stemmen hebben gehaald.
Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA) heeft aangegeven dat het daarom oneerlijk zou zijn dat deze politici onafhankelijk van hun partij nog in de Kamer blijven. De Kamermeerderheid wil dat parlementariërs die uit de fractie stappen of uit de partij worden gezet, hun zetel inleveren.
Fractiedwang?
Daarnaast heeft een reeds gekozen Kamerlid wel de luxe gehad van de campagne van de partij, die vaak veel geld kost. Zo’n partij heeft alle middelen om campagne te voeren en een programma uit te zetten, waar de kiezer vervolgens op stemt.
Zetelrovers worden nu in ieder geval beperkt in hun mogelijkheden, en misschien wordt de fractiedwang bij partijen daardoor alleen maar erger: Kamerleden worden nog afhankelijker van hun partij. Nu stemmen parlementariërs in 99,99 procent van de gevallen in lijn met de fractie.
Zoals Bisschop al aangeeft, is het bespreken van moties, nota en wetten wel makkelijker met een klein aantal partijen dan met tientallen minifracties. ‘Als de partij wil dat fractieleden met de partij meestemmen, heeft dit wel als resultaat dat de fractie als een geheel compromissen kan sluiten,’ beaamt Van den Braak. ‘En daar is onze democratie juist op gebouwd. Als 150 Kamerleden heel stellig zijn over specifieke punten, is er eigenlijk geen sprake meer van een poldermodel.’
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
Trouw 08.12.2016 Kamerleden die uit hun fractie stappen en voor zichzelf beginnen, worden gekort in geld en spreektijd. Worden afsplitsers zo monddood gemaakt?
Kamerleden die uit hun fractie stappen en voor zichzelf beginnen, worden gekort in geld en spreektijd, zo besloot een grote Kamermeerderheid gisteren. De afsplitsers zelf zijn daar boos over.
Ze zitten mooi op een rijtje achter in de Tweede Kamer, de Kamerleden die tijdens deze kabinetsperiode braken met de PvdA, de VVD, met 50Plus. Hoe verschillend hun politieke ideeën ook zijn, deze keer zijn ze het helemaal eens. Afsplitsers als zij worden voortaan monddood gemaakt.
Of hij nou Norbert Klein heet die brak met Henk Krols 50Plus, of Tunahan Kuzu die de PvdA vaarwel zegde of Johan Houwers die uit de VVD werd gezet, ze zien zichzelf als Robin Hood, als mensen die zich hebben bevrijd uit de ketenen van de fractie, die ‘ijzeren discipline’ oplegde. Of die in de woorden van Tunahan Kuzu, wordt geleid door ‘een soort mini-dictator’: “Als je niet met ze meegaat word je dissident genoemd, maar wij zijn geen dissidenten, wij zijn strijders!”
De gevestigde partijen zien dat heel anders. Zetelrovers zijn het, mensen die op de slippen van hun lijsttrekker en op basis van een verkiezingsprogramma de Kamer in komen, die zich niet kunnen voegen en die vervolgens niets in de weg wordt gelegd om eruit te stappen. Sterker, als fractieleider krijgen de eenpitters een iets hogere vergoeding en ook geld voor een staf. En ze hebben weliswaar minder spreektijd, de Kamerleden kunnen nu wel bij alle debatten schitteren – terwijl ze voorheen vaak in de schaduw hun werk deden.
‘Niet uit te leggen’
Kuzu, van de nieuwe beweging Denk, vindt dat dit voorstel thuishoort in een dictatuur. Kamervoorzitter Arib noemt die vergelijking ‘niet netjes’. Ze bestrijdt dat de grondwettelijke rechten van Kamerleden worden aangetast.
Daar komt bij: aan dit debat over henzelf doen drie kleine fracties mee, maar het hadden er zes kunnen zijn. Deze Tweede Kamer begon in 2012 met 11 fracties, het zijn er inmiddels 17. Dat maakt het werk complex en de debatten lang, zegt een Kamercommissie die de positie van de afsplitsers onderzocht. En het is ‘aan de samenleving niet uit te leggen’, zegt Kamervoorzitter Khadija Arib.
Arib leidt deze vergadering niet, ze verdedigt vanuit het regeringsvak het voorstel om het lastiger te maken uit een fractie te stappen. Althans, in het voorstel gaat de extra vergoeding eraf, wordt de spreektijd gehalveerd en mogen ze zich geen fractie meer noemen, maar ‘groep’.
Kuzu, van de nieuwe beweging Denk, vindt dat dit voorstel thuishoort in een dictatuur. Arib noemt die vergelijking ‘niet netjes’. Ze bestrijdt ook dat de grondwettelijke rechten van Kamerleden worden aangetast. De eenpitters houden het recht om vragen te stellen, moties in te dienen en amendementen. Het bevalt haar bovendien niet dat het overgrote deel van de Kamerleden dat geen problemen heeft met hun fractie, wordt weggezet als ja-knikkers. “Dat is minachting voor de parlementaire democratie.”
Democratie
De afsplitsers zeggen juist dat de andere partijen die democratie in de waagschaal stellen, door mensen die ‘naar eer en geweten’ uit hun fractie stapten, de pas af te snijden. “Wij vergeten dit niet als onze steun weer wordt gevraagd voor een voorstel waarvoor de meerderheid krap is”, dreigt Kuzu.
Dat is in dit geval niet zo. Zelfs de PVV van Geert Wilders steunt het, terwijl Wilders in 2004 brak met de VVD. Hij hoort dus ook bij de afsplitsers, maar wist sindsdien als enige in zijn soort van zijn nieuwe partij een groot succes te maken.
Commissie stiekem wordt kleiner
De commissie voor de inlichtingen- en veiligheidsdiensten wordt veel kleiner. Tot nu toe zitten alle fractieleiders in die zogenoemde commissie stiekem, maar de Tweede Kamer besloot gisteren dat alleen de vijf grootste partijen voortaan een vertegenwoordiger mogen leveren.
Met deze maatregel wil de Kamer de kans verkleinen dat staatsgeheimen op straat komen te liggen.
Kamerlid Kuzu vermoedt dat de toegang tot de commissie alleen maar beperkt wordt om zijn beweging, Denk, te weren. Dat leidt hij af uit uitspraken van VVD-fractieleider Zijlstra.
Kuzu vindt dat de commissie moet worden afgeschaft, maar daar krijgt hij de handen in de Tweede Kamer niet voor op elkaar. Kuzu zit nu trouwens niet in de commissie stiekem, daar zitten alleen leiders in van fracties die bij de verkiezingen in 2012 zijn gevormd, en geen nieuwe zoals die van Kuzu.
AD 07.12.2016 Gevestigde fracties in de Kamer verklaren de oorlog aan ‘zetelroof’ door Kamerleden die voor zichzelf beginnen. De splinters verliezen budget en spreektijd en zijn niet zomaar welkom in de commissie-Stiekem.
Het functioneren van de Kamer staat op het spel. Een Poolse landdag dreigt, aldus Roelof Bisschop, SGP.
Vlak voor de verkiezingen haalt de Tweede Kamer de bezem door haar eigen spelregels, het Reglement van Orde. Vooral Kamerleden die het waagden hun fractie te verlaten, moeten het ontgelden. Zij hebben voortaan, naast hun salaris van zo’n 100.000 euro, nog slechts recht op een vergoeding van maximaal 2.642 euro per maand om iemand de telefoontjes te laten beantwoorden.
Dat is heel wat minder dan de 165.000 euro die iedere afsplitser nu op jaarbasis ontvangt om zijn toko te runnen. Bovendien krijgt deze nieuwgevormde ‘groep’ – die zich geen ‘fractie’ mag noemen – een halvering van de spreektijd.
,,We halen de franje eraf”, zegt SGP-Kamerlid Roelof Bisschop, die leiding gaf aan de werkgroep die het rapport ‘Fractievorming in de Tweede Kamer’ opstelde. Vandaag komt het voorstel om ‘zetelroof’ tegen te gaan aan bod, naar verwachting zijn alleen de afsplitsers zelf tegen.
Strafexpeditie
Eenpitter Norbert Klein (ex-50Plus), die zelf lid was van de werkgroep, deed het voorstel eerder af als een ‘strafexpeditie’. Hij acht het bovendien in strijd met de Grondwet, omdat het zonder fractieondersteuning onmogelijk is een initiatiefwetsvoorstel op te stellen. Hij vreest ‘eerste- en tweederangs’ Kamerleden.
Volgens Bisschop is daar geen sprake van. ,,Ieder Kamerlid houdt dezelfde basale rechten, zoals het recht deel uit te maken van een commissie of moties in te dienen”, betoogt hij. ,,Alleen de bonus die nu bestaat op afsplitsen verdwijnt, en niet eens helemaal. Let wel: de twee ex-PvdA’ers van DENK kregen samen 330.000 euro mee. Dat vind ik heel veel geld.”
Het functioneren van het parlement staat op het spel. Straks krijgen we hier een Poolse landdag. Een afstraffing zou ik het daarom absoluut niet willen noemen, aldus Roelof Bisschop, SGP.
Record
Volgens Bisschop moest er iets gebeuren, nu de Kamer inmiddels zeventien fracties telt, een record. ,,Het functioneren van het parlement staat op het spel. Straks krijgen we hier een Poolse landdag. Een afstraffing zou ik het daarom absoluut niet willen noemen.”
Maandag lanceerde VVD-fractieleider Halbe Zijlstra een voorstel dat de macht van de kleintjes ook al inperkt. De commissie die toezicht houdt op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten bestaat straks nog slechts uit de leiders van de vijf grootste fracties. Dat maakt de kans kleiner dat afgesplitste Kamerleden een stoeltje in die commissie bemachtigen. Volgens Zijlstra vergroot een kleinere commissie de flexibiliteit en vermindert de kans op lekken van staatsgeheimen.
Personen
Politiek historicus Geerten Waling ziet in de recente voorstellen ‘een laatste stuiptrekking’ van een systeem waarin partijen de dienst willen uitmaken. ,,Volgens de Grondwet stemmen we op personen; fracties en partijen doen er helemaal niet toe.”
Partijen die chagrijnig zijn over afsplitsingen zijn daar zelf schuldig aan, meent de onderzoeker van de Universiteit Leiden. ,,Ze hebben deze mensen zelf op de lijst gezet. Hadden ze maar betere keuzes moeten maken. Accepteer gewoon dat dit kan gebeuren.”
Waling vermoedt dat de versnippering van het politieke landschap doorzet en partijen steeds irrelevanter maakt. ,,Eens keert de wal het schip. Politici zullen weer verantwoording afleggen aan de kiezer en niet aan de partij.”
Telegraaf 07.12.2016 Zogenoemde zetelrovers in de Tweede Kamer hebben felle kritiek geuit op het plan om hun vergoeding en spreektijd fors te verminderen. Deze Kamerleden, die uit een fractie zijn gestapt en hun zetel niet opgeven, vinden de maatregelen onnodig.
Norbert Klein (ex-50PLUS) noemde het voorstel hypocriet, arrogant en antidemocratisch. „We zijn als individu gekozen”, niet voor een partij, benadrukte hij woensdag tijdens een debat. Klein waarschuwde voor het ontstaan van tweederangs-Kamerleden.
Ook oud-PvdA’er Tunahan Kuzu wees op het gevaar van Klasse A en Klasse B-Kamerleden. Hij noemde afsplitsingen het symptoom van een doorgeslagen fractiediscipline. „Fractievoorzitters zijn vaak een soort minidictators. Als je niet meegaat met de lijn van de partijtop, ben je een dissident.”
Johan Houwers (ex-VVD) vroeg zich af wat eigenlijk het probleem is: „Afsplitsingen zijn van alle tijden.” Volgens hem voorkom je met de maatregelen niet dat iemand een fractie verlaat. Door de beperkingen zou hem het werken in de Kamer moeilijk, zo niet onmogelijk worden gemaakt.
Een meerderheid van de Kamer wil zetelroof ontmoedigen. Na zes afscheidingen zitten er inmiddels zeventien fracties en groepen in de Kamer. De regeringscoalitie van VVD en PvdA raakte door vertrek van afgevaardigden zelfs haar meerderheid kwijt.
Voorstanders van de stappen wijzen erop dat afsplitsers in verhouding meer spreektijd hebben en er financieel flink op vooruitgaan door extra toeslagen.
Trouw 07.12.2016 Zogenoemde zetelrovers in de Tweede Kamer hebben felle kritiek geuit op het plan om hun vergoeding en spreektijd fors te verminderen. Deze Kamerleden, die uit een fractie zijn gestapt en hun zetel niet opgeven, vinden de maatregelen onnodig.
Norbert Klein (ex-50Plus) noemde het voorstel hypocriet, arrogant en antidemocratisch. “We zijn als individu gekozen”, niet voor een partij, benadrukte hij woensdag tijdens een debat. Klein waarschuwde voor het ontstaan van tweederangs-Kamerleden.
Ook oud-PvdA’er Tunahan Kuzu wees op het gevaar van Klasse A en Klasse B-Kamerleden. Hij noemde afsplitsingen het symptoom van een doorgeslagen fractiediscipline. “Fractievoorzitters zijn vaak een soort minidictators. Als je niet meegaat met de lijn van de partijtop, ben je een dissident.”
Johan Houwers (ex-VVD) vroeg zich af wat eigenlijk het probleem is: “Afsplitsingen zijn van alle tijden.” Volgens hem voorkom je met de maatregelen niet dat iemand een fractie verlaat. Door de beperkingen zou hem het werken in de Kamer moeilijk, zo niet onmogelijk worden gemaakt.
Een meerderheid van de Kamer wil zetelroof ontmoedigen. Na zes afscheidingen zitten er inmiddels zeventien fracties en groepen in de Kamer. De regeringscoalitie van VVD en PvdA raakte door vertrek van afgevaardigden zelfs haar meerderheid kwijt.
Voorstanders van de stappen wijzen erop dat afsplitsers in verhouding meer spreektijd hebben en er financieel flink op vooruitgaan door extra toeslagen.
AD 07.12.2016 Zogenoemde zetelrovers in de Tweede Kamer hebben felle kritiek geuit op het plan om hun vergoeding en spreektijd fors te verminderen. Deze Kamerleden, die uit een fractie zijn gestapt en hun zetel behouden, vinden de maatregelen onnodig.
Norbert Klein (ex-50PLUS) noemde het voorstel hypocriet, arrogant en antidemocratisch. ,,We zijn als individu gekozen”, niet voor een partij, benadrukte hij vandaag tijdens een debat. Klein waarschuwde voor het ontstaan van tweederangs-Kamerleden.
Ook oud-PvdA’er Tunahan Kuzu wees op het gevaar van Klasse A en Klasse B-Kamerleden. Hij noemde afsplitsingen het symptoom van een doorgeslagen fractiediscipline. ,,Fractievoorzitters zijn vaak een soort minidictators. Als je niet meegaat met de lijn van de partijtop, ben je een dissident.”
Johan Houwers (ex-VVD) vroeg zich af wat eigenlijk het probleem is: ,,Afsplitsingen zijn van alle tijden.” Volgens hem voorkom je met de maatregelen niet dat iemand een fractie verlaat. Door de beperkingen zou hem het werken in de Kamer moeilijk, zo niet onmogelijk worden gemaakt.
Een meerderheid van de Kamer wil zetelroof ontmoedigen. Na zes afscheidingen zitten er inmiddels zeventien fracties en groepen in de Kamer. De regeringscoalitie van VVD en PvdA raakte door vertrek van afgevaardigden zelfs haar meerderheid kwijt.
Voorstanders van de stappen wijzen erop dat afsplitsers in verhouding meer spreektijd hebben en er financieel flink op vooruitgaan door extra toeslagen.
Elsevier 07.12.2016 De politieke versplintering in de Tweede Kamer door ‘zetelrovers’ wordt aangepakt. De Kamer stemt woensdag over een voorstel waardoor het minder aantrekkelijk wordt om af te splitsen van een fractie.
Momenteel telt de Kamer 17 fracties, onder meer door een behoorlijk aantal afsplitsingen. Norbert Klein van de Vrijzinnige Partij, de fractie Kuzu/Özturk, Van Vliet, Bontes/Klaveren en de meest recente zetelroof van Jacques Monasch.
Partijlast?
In de grondwet staat dat Kamerleden het volk ‘zonder last’ van de partij moeten kunnen vertegenwoordigen, maar onder anderen SGP-politicus Roelof Bisschop geeft aan dat het ook niet de bedoeling is dat politici de partij gebruiken om in de Kamer te komen, om vervolgens maar af te splitsen. ‘We moeten voorkomen dat het aantrekkelijk is om je af te splitsen. Het moet geen Poolse landdag worden,’ aldus het gereformeerde Kamerlid tegenDe Telegraaf.
Bisschop heeft de werkgroep Fractievorming geleid, die de voorstellen over de zetelrovers naar voren bracht. De meerderheid van de Kamer zal zeer waarschijnlijk voor de plannen stemmen. De Kamerleden willen dat afsplitsers die in het parlement blijven zitten een kleiner budget krijgen en niet meer worden beschouwd als fractie.
Ook wordt spreektijd ontnomen, wat een einde brengt aan de gelijkberechtigdheid van Kamerleden. Zo zijn Kamerleden niet alleen volksvertegenwoordigers, maar vooral partij-afgevaardigden. Hoewel partijen fractieleden niet kunnen verplichten volgens de partijlijn te stemmen, gebeurt dat in 99,999 procent van de gevallen wel.
Volgens de beweging DENK worden afsplitsers monddood gemaakt met het nieuwe voorstel. Jacques Monasch geeft aan dat de verantwoordelijkheid ook bij de partij kan liggen. Oud-VVD-parlementariër Johan Houwers zegt dat er ‘met een kanon op een mug’ wordt geschoten, en dat het plan zetelroof uiteindelijk helemaal niet zal voorkomen.
Sinds de verkiezingen in 2012 zijn zes nieuwe fracties ontstaan in de Kamer door afsplitsingen. Na ruzie over de aanpak van Turkse organisaties in Nederland, werden Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk uit de PvdA-fractie gezet, en gekibbel over de lijsttrekkersstrijd van de PvdA, leidde tot het vertrek van Jacques Monasch.
Na de ‘minder, minder’-uitspraken van Geert Wilders stapten maar liefst drie Kamerleden uit de partij, waaruit twee fracties zijn ontstaan. De fractie van 50Plus werd gehalveerd toen Norbert Klein uit de partij stapte, om vervolgens ook als eenmansfractie door te gaan.
Ex-VVD’er Johan Houwers gaf zijn Kamerzetel op na een ‘fraudeschandaal’, maar werd daarna opnieuw benoemd tot parlementariër. Toen hij schuldig bleek te zijn van valsheid in geschrifte en oplichting, werd hij door VVD-leider Halbe Zijlstra uit de fractie gezet.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
NU 07.12.2016 De Tweede Kamer wil de rechten van Kamerleden die zich afsplitsen van hun fractie inperken.
Een ruime meerderheid schaarde zich woensdag achter het voorstel van het Presidium, het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer.
In het nieuwe voorstel maken Kamerleden die zich afsplitsen niet langer aanspraak op dezelfde vergoeding als bestaande fracties. Ook wordt de spreektijd tijdens debatten en overleggen flink ingeperkt.
Zeventien fracties
De maatregelen moeten ‘zetelrovers’ ontmoedigen om gedurende een Kamerperiode uit hun fractie te stappen en een nieuwe fractie te beginnen.
Omdat deze afsplitsers op basis van het zelf verkregen aantal stemmen geen recht hebben op een zetel is het afsplitsen veel partijen een doorn in het oog.
Voorzitter van het Predisium, Khadija Arib, wees er donderdag in het debat op dat zij dit voorstel doet op initiatief van een meerderheid van de Kamer die hier paal en perk aan wil stellen.
Na het aantreden van het kabinet Rutte II hebben acht Kamerleden zich afgesplitst en zijn er zes nieuwe fracties bijgekomen: Groep Kuzu/Ozturk (ex-PvdA), Groep Bontes/Van Klaveren (ex-PVV), Groep Klein (ex-50Plus), Groep Van Vliet (ex-PVV), Groep Monasch (ex-PvdA) en Groep Houwers (ex-VVD).
Waar de Kamer in 2012 nog met elf fracties stemde over wetsvoorstellen en moties, zijn er nu zeventien fracties. Arib zei dat zij veel mails ontvangt van burgers die niet snappen dat Kamerleden zich afsplitsen van een partij waar zij op gestemd hebben. Naar dat onbegrip moet de Kamer luisteren, vindt Arib.
Kritisch
Hoewel de nieuwe regels niet zullen gelden voor de huidige afgesplitste Kamerleden, toonden zij zich woensdag in het debat over het voorstel kritisch.
Volgens Norbert Klein, die zich afsplitste van 50Plus, zijn afsplitsingen geen nieuw fenomeen en zouden financiële inperkingen de grondrechten van Kamerleden aantasten.
Zij zouden hierdoor onvoldoende geld hebben om goede ondersteuning te financieren en hun Kamerwerkzaamheden, zoals het indienen van amendementen en moties, dus niet optimaal kunnen uitvoeren.
Bovendien zou een inperking van financiële steun de deur openen voor “schimmige financiering van buitenaf”.
Ook PvdA-afsplitser Tunahan Kuzu verzet zich tegen het voorstel. Hij vindt echter dat de afsplitsingen niet het probleem zijn, maar noemt het “een symptoom van doorgeslagen fractiediscipline”.
Volgens Kuzu is er in de huidige parlementaire democratie geen ruimte meer voor individuele Kamerleden om het oneens de zijn met de partijtop en de fractieleider. “Fractievoorzitters zijn minidictators geworden. Dissidenten worden onder druk gezet.”
Commissie Stiekem
Ook wil de Kamer het aantal fractievoorzitters in de commissie Stiekem, waar staatsgeheime informatie vertrouwelijk wordt gedeeld, inperken. Voortaan mogen alleen de vijf grootste fracties deelnemen, eventueel aangevuld met twee extra fractievoorzitters.
Met het versplinterde politieke landschap zou na de verkiezingen in maart volgend jaar de commissie groter kunnen worden. Dat zou de kans op lekken vergroten, is de opvatting van de Kamer.
Kamerlid Kuzu stelde daarop voor om de commissie dan maar helemaal af te schaffen, om zodoende de kans op lekken te minimaliseren. Ook stelde hij voor om partijen die financiering uit het buitenland ontvangen te weren uit de commissie Stiekem.
Zijn voorstel om buitenlandse financiering van Nederlandse politieke partijen te verbieden, haalde dinsdag overigens geen meerderheid. Onder andere VVD, CDA en de PVV zijn tegen.
Telegraaf 07.12.2016 Terwijl Nederland overspoeld wordt door nieuwe partijen, debatteert de Kamer vandaag over wat er na de verkiezingen gebeurt. De politieke versplintering door ’zetelrovers’ die weg gaan uit een fractie, wordt aan banden gelegd.
De Kamer is die verbrokkeling namelijk spuugzat. Momenteel zijn er maar liefst 17 fracties, vooral door de vele zetelrovers, en dat maakt debatteren erg onoverzichtelijk.
In het Kamerdebat ligt vandaag een maatregelenpakket tegen deze afsplitsers voor. Een ruime meerderheid steunt de voorstellen. Daardoor krijgen Kamerleden die bij een fractie stoppen maar niet het parlement verlaten minder rechten. Deze zetelrovers krijgen voortaan minder spreektijd in de Kamer, minder vragen in het vragenuurtje en aanzienlijk minder geld om ondersteuning in te kopen. Ze worden ook niet meer als fractie gezien, waardoor onder meer de toelage in het ’salaris’ voor het fractievoorzitterschap verdwijnt. De maatregelen gaan na de verkiezingen in.
’Koninklijke weg’
SGP-Kamerlid Bisschop heeft de werkgroep geleid die namens de Kamer met de voorstellen kwam. „We moeten voorkomen dat het aantrekkelijk is om je af te splitsen. Het moet geen Poolse landdag worden.” Hij vindt dat dat zetelrovers pas volledige rechten zouden moeten krijgen als ze „de koninklijke weg” hebben bewandeld: „Ze kunnen zelf zetels halen bij de verkiezingen, maar dat lukt velen niet.”
De bedragen die afsplitsers nu krijgen om ondersteuning in te kopen, zijn aanzienlijk. Voormalig PvdA’ers Kuzu en Öztürk kregen in 2015 bijvoorbeeld 330.000 euro. In de nieuwe voorstellen krijgen zetelrovers alleen nog geld om één medewerker in te kopen, terwijl die ook nog in een lagere loonschaal zit. Bisschops werkgroep had eigenlijk voorgesteld om ook die medewerkers te schrappen, maar het Kamerbestuur wil dat de zetelrovers wel iemand behouden die voor hen de telefoon kan opnemen als zij bijvoorbeeld in debat zitten.
Pakket
Van links tot rechts kunnen partijen zich in het pakket vinden. Zelfs de PVV, ooit ontstaan toen Wilders zich afsplitste, is vóór. „De meeste afsplitsingen redden het niet bij de verkiezingen, de PVV is daar een uitzondering op. We maken graag regels voor de regel, niet voor de uitzondering”, legt PVV-Kamerlid Bosma uit.
Kleine afsplitsingen die nog niet zelfstandig zetels hebben gehaald, schreeuwen echter wel moord en brand. Kamerlid Houwers, voormalig VVD’er, vindt dat zijn collega’s met een ’kanon op een mug’ schieten. „Dit gaat afsplitsen ook helemaal niet voorkomen.” Kamerlid Klein heeft zelfs een half uur spreektijd opgevraagd om in het debat tegen de plannen te ageren.
De recent afgesplitste oud-PvdA’er Monasch is eveneens tegen en zegt dat hij ook zonder het geld voor ondersteuning was vertrokken. Hij houdt vol dat zijn voormalige partij verantwoordelijk is voor zijn vertrek. „Zorg gewoon dat je één lijn hebt als partij en dat je je daaraan houdt. Ik ben niet degene die zijn woord gebroken heeft.”
Lachen
Bisschop moet lachen om de felle tegenstand van onder anderen Kuzu en Öztürk die beweren monddood gemaakt te worden. „Je blijft spreekrecht houden en de ruimte om je af te scheiden, blijft er. Maar er moet ook aan de werkbaarheid in het parlement gedacht worden.”
Vóór de verkiezingen wordt er echter nog genoeg versplinterd. De nieuwe partijen schieten als paddenstoelen uit de grond. De eerste schandalen hebben zij ook al veroorzaakt. Jan Dijkgraaf, net gepresenteerd als lijsttrekker bij GeenPeil, blijkt eveneens gesolliciteerd te hebben bij 50Plus.
De SP heeft een van zijn populaire wethouders uit de partij gegooid. Björn Lugthart (36), bestuurder in Rijswijk, weigert sinds mei zijn salaris af te dragen na een conflict over die bij de socialisten verplichte regeling. Daarom heeft het landelijk bestuur zijn lidmaatschap nu stopgezet. Politiek Rijswijk reageert ontsteld en staat als één man achter hem.
De kwestie scheidt de plaatselijke en landelijke gelederen pijnlijk. De Rijswijkse tweemansfractie van de SP breekt met de partijdiscipline door achter Lugthart te staan. ,,En de landelijke top gaat niet over de gemeentepolitiek”, zegt fractievoorzitter Eric Schutte ferm.
Klopt, erkent partijvoorzitter Ron Meyer. ,,De meerderheid van de gemeenteraad beslist over een wethouder”, zegt Meyer. ,,Maar wij kunnen wél zeggen: iemand die onze solidariteitsregeling weigert te volgen, waar we veel mensen mee helpen, kan niet meer bij de SP horen.”
Afdrachtregeling
Het uit de partij zetten is de climax in een al jaren slepende kwestie tussen de SP-top en Lugthart. Als raadslid en fractievoorzitter heeft hij wel altijd meegewerkt aan de zogenoemde solidariteitsregeling: 75 procent van de vergoeding gaat naar de partij.
Te ver
Maar toen de talentvolle Lugthart tweeënhalf jaar geleden wethouder werd en vanuit die functie óók zijn inkomsten uit werk, spaargelden, neveninkomsten, eventuele schulden en hypotheek moest vrijgeven aan de partij, ging hem dat te ver. ,,Dat heb ik direct aangegeven bij de partijtop”, zegt hij. ,,Mijn inkomstenbelasting stuur ik naar de overheid, als het nodig is naar de politie, maar de partij krijgt geen inzage.”
De SP wilde ook zijn belastingopgave inzien om vast te stellen of Lugthart zijn afdracht aan de SP ook als aftrekpost had opgevoerd, iets dat meer SP’ers doen. In dat geval wilde de partij van Emile Roemer wel meeprofiteren.
Het is niet aan ons om bedragen te noemen. Als Lugthart dat wil, moet hij dat zelf maar doen, aldus Thijs Coppus.
Daarmee begon het gesteggel. Coppus: ,,Lugthart had bezwaar tegen het overleggen van stukken. Hij is daarover naar onze geschillencommissie gestapt en die heeft hem in het ongelijk gesteld. Dat besluit heeft het partijbestuur overgenomen. Sindsdien draagt hij niet meer af en de gesprekken werden vervolgens intensiever.” Uiteindelijk is het SP-lidmaatschap van Lugthart per 24 november 2016 stopgezet.
Conflicten
De SP wil geen gelukzoekers op het pluche en daarom moet iedereen met een bestuursfunctie (raadsleden, statenleden, wethouders, gedeputeerden en Kamerleden) een fors deel van zijn salaris afstaan – wat kan oplopen tot 75 procent. Het is voor de SP een basisprincipe dat een volksvertegenwoordiger niet rijk hoeft te worden van het werk. En het is bovendien goed voor de partijkas, die dan ook bijzonder goed is gevuld.
Pijnlijke aanvaringen
Goede kandidaten krabbelen om die reden niet terug en uit eerdere enquêtes blijkt dat 80 procent van onze leden achter de regeling staat, aldus Thijs Coppus, penningmeester bij de landelijke SP.
Het afdragen van salaris delen met de partij zorgt al jaren voor conflicten binnen de socialisten. Al in 2004 stapte Kamerlid Ali Lazrak uit de SP-fractie na een conflict met de partijleiding over de verplichte afdracht. Meerdere raadsleden en bestuurders hebben sindsdien hierom de partij verlaten.
O.a. gemeenteraadleden van de SP moeten een deel van hun vergoeding in de partijkas storten. Volgens die SP’ers betekent die regeling een dermate grote inbreuk op de inkomsten van een kandidaat, dat niemand zich meer verkiesbaar wil stellen.
AD 06.12.2016De SP heeft een van zijn populaire wethouders uit de partij gegooid. Björn Lugthart (36), bestuurder in Rijswijk, weigert sinds mei zijn salaris af te dragen na een conflict over die bij de socialisten verplichte regeling. Daarom heeft het landelijk bestuur zijn lidmaatschap nu stopgezet. Politiek Rijswijk reageert ontsteld en staat als één man achter hem.
Mijn inkomstenbelasting stuur ik naar de overheid, als het nodig is naar de politie, maar de partij krijgt geen inzage, aldus Björn Lugthart.
Zijn grootste tegenstander in de gemeenteraad flirt zelfs openlijk met hem in de hoop dat de nu partijloze Lugthart zich aan hen verbindt.
De kwestie scheidt de plaatselijke en landelijke gelederen pijnlijk. De Rijswijkse tweemansfractie van de SP breekt met de partijdiscipline door achter Lugthart te staan. ,,En de landelijke top gaat niet over de gemeentepolitiek”, zegt fractievoorzitter Eric Schutte ferm.
Klopt, erkent partijvoorzitter Ron Meyer. ,,De meerderheid van de gemeenteraad beslist over een wethouder”, zegt Meyer. ,,Maar wij kunnen wél zeggen: iemand die onze solidariteitsregeling weigert te volgen, waar we veel mensen mee helpen, kan niet meer bij de SP horen.”
Dossier ‘Lughthart’
Penningmeester van de landelijke SP, Thijs Coppus, die het dossier ‘Lugthart’ beheert, stelt de plaatselijke afdeling een gesprek in het vooruitzicht over het afwijkende standpunt. ,,We zullen nog met die afdeling in gesprek gaan over hoe dit zo kon gebeuren”, zegt hij.
Het uit de partij zetten is de climax in een al jaren slepende kwestie tussen de SP-top en Lugthart. Als raadslid en fractievoorzitter heeft hij wel altijd meegewerkt aan de zogenoemde solidariteitsregeling: 75 procent van de vergoeding gaat naar de partij.
Te ver
Maar toen de talentvolle Lugthart tweeënhalf jaar geleden wethouder werd en vanuit die functie óók zijn inkomsten uit werk, spaargelden, neveninkomsten, eventuele schulden en hypotheek moest vrijgeven aan de partij, ging hem dat te ver. ,,Dat heb ik direct aangegeven bij de partijtop”, zegt hij. ,,Mijn inkomstenbelasting stuur ik naar de overheid, als het nodig is naar de politie, maar de partij krijgt geen inzage.”
De SP wilde zijn belastingopgave inzien om vast te stellen of Lugthart zijn afdracht aan de SP ook als aftrekpost had opgevoerd, iets dat meer SP’ers doen. In dat geval wilde de partij van Emile Roemer wel meeprofiteren.
Het is niet aan ons om bedragen te noemen. Als Lugthart dat wil, moet hij dat zelf maar doen, aldus Thijs Coppus.
Daarmee begon het gesteggel. Coppus: ,,Lugthart had bezwaar tegen het overleggen van stukken. Hij is daarover naar onze geschillencommissie gestapt en die heeft hem in het ongelijk gesteld. Dat besluit heeft het partijbestuur overgenomen. Sindsdien draagt hij niet meer af en de gesprekken werden vervolgens intensiever.” Uiteindelijk is het SP-lidmaatschap van Lugthart per 24 november 2016 stopgezet.
De penningmeester zegt desondanks ‘niet met modder te willen gooien’. Om hoeveel geld het gaat, wil hij niet aangeven. ,,Het is niet aan ons om bedragen te noemen. Als Lugthart dat wil, moet hij dat zelf maar doen.” Het landelijk bestuur zal niet naar de rechter stappen over de kwestie.
Conflicten
Het afdragen van salaris delen met de partij zorgt al jaren voor conflicten binnen de socialisten. Al in 2004 stapte Kamerlid Ali Lazrak uit de SP-fractie na een conflict met de partijleiding over de verplichte afdracht. Meerdere raadsleden en bestuurders hebben sindsdien hierom de partij verlaten.
In Rijswijk blijft Lugthart de populaire wethouder en mag hij zijn werk van de gemeenteraad afmaken. ,,Hij heeft beloofd dat hij het collegeakkoord blijft uitvoeren”, zegt Wil van Nunen van de plaatselijke PvdA.
VK 06.12.2016 Het ‘kroonjuweel’ van de SP, de regel dat iedere bestuurder een fors deel van zijn salaris bij de partij moet inleveren, blijft tot pijnlijke aanvaringen leiden. Nu weer in Rijswijk, waar een wethouder uit de partij is gezet omdat hij sinds mei weigert zijn salaris af te dragen. Hij blijft wel aan als wethouder en, ook curieus, de lokale SP-fractie blijft hem steunen.
Björn Lugthart (36), een populaire wethouder in Rijswijk, is al jaren actief voor de SP en heeft als raadslid en fractievoorzitter altijd keurig netjes meegewerkt aan de zogenoemde solidariteitsregeling. Het conflict ontstond toen hij twee jaar geleden wethouder werd: vanaf dat moment moest hij ook informatie over zijn spaargeld, neveninkomsten, eventuele schulden en hypotheek vrijgeven aan het landelijk bestuur. Dat ging Lugthart te ver: deze zaken zijn wat hem betreft privé.
De SP wil geen gelukzoekers op het pluche en daarom moet iedereen met een bestuursfunctie (raadsleden, statenleden, wethouders, gedeputeerden en Kamerleden) een fors deel van zijn salaris afstaan – wat kan oplopen tot 75 procent. Het is voor de SP een basisprincipe dat een volksvertegenwoordiger niet rijk hoeft te worden van het werk. En het is bovendien goed voor de partijkas, die dan ook bijzonder goed is gevuld.
Pijnlijke aanvaringen
Goede kandidaten krabbelen om die reden niet terug en uit eerdere enquêtes blijkt dat 80 procent van onze leden achter de regeling staat, aldus Thijs Coppus, penningmeester bij de landelijke SP.
Het leidt tot pijnlijke aanvaringen. In 2004 stapte Kamerlid Ali Lazrak na een conflict over de afdracht uit de SP-fractie en sindsdien hebben meerdere raadsleden en bestuurders de partij om deze reden verlaten. Daarnaast, zeggen critici, loopt de SP potentieel talent mis. De kans is groot dat iemand met een goedbetaalde baan terugschrikt voor het grote inkomensverlies en, als het erop aan komt, voor de eer bedankt.
Dat valt volgens Thijs Coppus, penningmeester bij de landelijke SP, enorm mee. ‘Goede kandidaten krabbelen om die reden niet terug en uit eerdere enquêtes blijkt dat 80 procent van onze leden achter de regeling staat’, zegt hij. ‘Zo’n pijnpunt is het dus niet.’
Behalve dat het steeds weer tot relletjes leidt. Zoals in Rijswijk. Lugthart tekende direct na zijn aantreden als wethouder bij de geschillencommissie van SP bezwaar aan omdat hij zijn belastingaangifte niet met het landelijke bestuur wilde delen. Die stelde Lugthart in het ongelijk en het partijbestuur nam het besluit over. Vanaf dat moment heeft Lugthart (die dinsdag niet bereikbaar was voor commentaar) zijn salaris niet meer afgedragen. ‘We hebben hem vorige maand twee weken gegeven om het geld alsnog over te maken’, zegt Coppus. Dat heeft hij niet gedaan, ‘en dan hoor je niet bij de SP’.
‘Vierkant achter Lugthart’
Lugthart is een SP’er in hart en nieren en wij hebben het volste vertrouwen in hem, aldus Eric Schutte, SP-fractievoorzitter in Rijswijk.
Er is één complicatie: de lokale fractie blijft ‘vierkant achter Lugthart staan’, zegt Eric Schutte, SP-fractievoorzitter in Rijswijk. ‘Lugthart is een SP’er in hart en nieren en wij hebben het volste vertrouwen in hem. We kunnen voor een partijkwestie toch geen coalitie gaan openbreken?’ Dat vindt Coppus ‘een vreemde beslissing’ en het bestuur zal ‘binnenkort zeker het gesprek met de fractie in Rijswijk aangaan’.
Ze zijn van harte welkom, zegt Schutte, die zelf overigens lid van de partij is geworden omdat hij de afdrachtsregeling zo’n mooi principe vindt. ‘Lugthart is niet de enige die moeite heeft met deze regeling en hij is volgens mij ook niet de enige die zijn belastingaangifte niet inlevert. Maar Lugthart is de discussie aangegaan en het is doodzonde dat het daar vervolgens op mis moet lopen.’
Telegraaf 06.12.2016 Het partijbestuur van de SP heeft de Rijswijkse wethouder Björn Lugthart geroyeerd als lid. Aanleiding hiervoor is ’een principieel verschil van inzicht over het toesturen van aangiften inkomstenbelasting aan de partij’.
De kwestie sleept al enkele jaren. Lugthart is van mening dat zijn belastingaangifte een privé-aangelegenheid is. „Dit gaat niemand iets aan, ook de SP niet”, aldus de wethouder. De bestuurder levert, conform de regels binnen de partij, elke maand zijn salaris in en ontvangt een lager bedrag terug. Dat de SP ook inzage wil in andere zaken, zoals spaargelden, neveninkomsten, eventuele schulden en hypotheek, gaat Lugthart te ver.
De fractie van de SP Rijswijk zegt de ontzetting uit het partijlidmaatschap te betreuren. „Maar wij blijven het beleid en inzet van de coalitie en de door de SP voorgedragen wethouder in de coalitie ondersteunen”, zegt fractievoorzitter Eric Schutte.
RTVWEST 03.12.2016 Wethouder Björn Lugthart uit Rijswijk is uit de SP gezet. Alle wethouders moeten hun aangifte inkomstenbelasting overleggen aan het partijbestuur, maar Lugthart weigerde dit principieel. Daarom heeft het partijbestuur van de SP hem uit het lidmaatschap van de SP ontzet.
Lugthart vindt dat hij niets te verbergen heeft. ‘Maar spaargeld, hypotheek, schulden, etcetera, dat gaat een partijbestuur simpelweg niet aan’, zegt hij tegen Omroep West.
De fractie van de SP Rijswijk schrijft in een reactie dat het ‘de ontzetting uit het partijlidmaatschap betreurt’. De fractie ‘blijft het beleid en inzet van de coalitie en de door de SP voorgedragen wethouder in de coalitie ondersteunen’. De SP was zaterdag niet bereikbaar voor commentaar.
AD 03.12.2016 Wethouder Björn Lugthart (sociale zaken, zorg en volksgezondheid) uit Rijswijk is uit de SP gezet. Lugthart weigerde zijn aangifte inkomstenbelasting toe te sturen aan het landelijke partijbestuur, terwijl wethouders van de Sociale Partij dat wel verplicht zijn.
Lugthart vindt het te ver gaan om naast inkomsten uit werk, ook spaargelden, neveninkomsten, eventuele schulden en hypotheek vrij te geven aan de partij. ,,Mijn inkomstenbelasting stuur ik naar de overheid, als het nodig is naar de politie, maar de partij krijgt geen inzage”, laat hij weten. ,, Dat de SP mijn salaris ziet, vind ik prima. Andere zaken zijn privé. Toen ik 2,5 jaar geleden begon als wethouder in Rijswijk, heb ik dit direct aangegeven.”
De wethouder zegt ‘genoeg alternatieven’ aan de SP te hebben voorgelegd. ,,Maar we zijn er niet uitgekomen.” Hierop heeft het partijbestuur van SP Lughart uit het lidmaatschap ontzet.
Voor zijn functie als wethouder heeft dit geen gevolgen, benadrukt Lugthart. ,,Ook inhoudelijk verandert er niets. We blijven bij ons beleid, dat is opgenomen in het coalitieakkoord.” De SP- fractie uit Rijswijk laat weten het te betreuren dat de wethouder uit de SP is gezet.
De Kamercommissie die toezicht houdt op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ook wel de ‘commissie Stiekem’ genoemd, wordt flink verkleind.
Voortaan zal de commissie nog slechts bestaan uit de vijf leiders van de grootste fracties, eventueel aangevuld met twee andere fractieleiders. Voor afsplitsingen, zoals nu DENK en VNL, is en blijft de commissie verboden terrein.
Kleine fracties in de Tweede Kamer moeten niet langer deel uitmaken van de commissie waarin het kabinet de Tweede Kamer informeert over het werk van de inlichtingendiensten. Deze zogenoemde ’commissie stiekem’ moet een stuk kleiner worden om de kans op lekken te verminderen, vindt een grote meerderheid van de Kamer. De Kamer past daarom de eigen huisregels aan.
Op voordracht van de VVD pleit nagenoeg de hele Tweede Kamer voor het verkleinen van de Commissie Stiekem.
Alleen de de vijf grootste fracties mogen voortaan deelnemen en eventueel worden aangevuld met twee extra fractievoorzitters.
“Hoe meer partijen er in de Commissie zitten, hoe groter de kans dat er informatie op straat komt te liggen”, zegt commissievoorzitter Halbe Zijlstra (VVD) tegen NU.nl. Hij stelt dat het kan gaan om informatie die mensen in gevaar kan brengen en de staatsveiligheid kan raken.
In de huidige situatie betekent de verandering dat D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP, Partij voor de Dieren en 50Plus niet meer automatisch lid zijn. Partijen die met de verkiezingen in de Kamer komen, worden automatisch lid. Alleen de fractievoorzitters mogen aanschuiven. Parlementariërs kunnen ervoor kiezen om weg te blijven van de bijeenkomsten, zoals Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren dat doet.
In de Commissie Stiekem, die officieel Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) heet, laten fractievoorzitters zich bijpraten over inlichtingendiensten AIVD en MIVD. Alles wat daar wordt besproken, is vertrouwelijk en mag onder geen beding naar buiten komen.
Niet politiek
Zijlstra benadrukt dat het doel om de Commissie te verkleinen niets heeft te maken met het uitsluiten van specifieke partijen; de Commissie is niet politiek en opereert objectief, stelt de voorzitter.
In september liet Zijlstra echter weten dat hij wel degelijk vreest voor de lange arm van Erdogan als de fractievoorzitter van Denk, Tunahan Kuzu, in de Commissie Stiekem plaatsneemt.
Zijlstra twijfelt aan Kuzu’s loyaliteit aan Nederland, zei hij bij Pauw. Daarom zou het Denk-Kamerlid eerst moeten worden gescreend door de veiligheidsdienst. Dat moet overigens ook voor alle andere leden gelden.
Kuzu laat in een reactie weten dat hij sowieso al niet van plan was om in de Commissie Stiekem te willen zitten. “Ik wil niets weten wat burgers ook niet mogen weten”, aldus Kuzu. Het beeld dat hij niet loyaal is aan Nederland doet geen recht aan de werkelijkheid, zegt Kuzu. “Ik heb als Kamerlid trouw gezworen aan de Grondwet.”
Lek
Vorig jaar werd bekend dat er in februari 2014 was gelekt uit de Commissie Stiekem naar NRC. Na een ingewikkelde onderzoeksprocedure – het Openbaar Ministerie mag Kamerleden niet vervolgen – wilde Zijlstra de Commissie aanpassen. Het lek werd uiteindelijk niet gevonden.
Telegraaf 18.01.2017 Het was chaos in de complete justitieketen toen onderzoek werd gedaan naar een lek uit de ’Commissie Stiekem’. Medewerkers van het Openbaar Ministerie wisten niet wat te doen en zaten maandenlang op hun handen.
Dat blijkt uit documenten die De Telegraaf via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur heeft gekregen. Doordat er zo veel tijd tussen het lek en het daadwerkelijke onderzoek zat, werd dat onderzoek bemoeilijkt, oordeelde een parlementaire commissie later. De herinneringen van betrokkenen waren immers vervaagd.
In het justitieonderzoek werd gekeken welke fractievoorzitter of bewindspersoon geheime informatie had gelekt naar een journalist. Het onderzoek, dat door het Openbaar Ministerie de naam ’Veldbies’ kreeg, leidde uiteindelijk tot niets. Dat kwam mogelijk dus door de lange vertraging.
Vervolging wel mogelijk?
Uit de documenten komt naar voren dat aanvankelijk niet eens duidelijk was hoe en of een politicus of bewindspersoon vervolgd zou kunnen worden voor lekken van staatsgeheime informatie, dat juridisch gezien wordt als ambtsmisdrijf. Het wetenschappelijk bureau van het Openbaar Ministerie moest daar eerst een studie naar doen. Uiteindelijk legde het OM het onderzoek neer, omdat in de Grondwet is opgenomen dat de opdracht om vervolging van een Kamerlid bij een ambtsmisdrijf alleen door de regering of de Tweede Kamer kan worden gegeven. De Kamer was daarna aan zet, maar een speciale commissie vond geen verdachte en gaf geen opdracht tot vervolging.
De aangifte van het schenden van de geheimhoudingsplicht werd op 13 maart 2014 gedaan door de voorzitter van de ’commissie stiekem’, VVD-fractievoorzitter Zijlstra. Tekenend voor het getreuzel: de eerste communicatie bij het OM over het onderwerp is pas van augustus.
Traag gereageerd door OM
Uit de geopenbaarde e-mails komt ook naar voren dat er traag gereageerd wordt door het Openbaar Ministerie. „De aangifte is al van maart 2014. Ik neem aan dat we in dat licht nog wel 3 weken het ambtsbericht kunnen vasthouden. Wat denk jij”, vraagt een medewerker van het Openbaar Ministerie in augustus aan de leiding van het OM. „Als er in de tussentijd vanuit het onderzoek niets naar ’buiten’ gaat, kan dat inderdaad wel”, is het antwoord van Gerrit van der Burg, die lid is van het college van procureurs-generaal. Uit andere mails blijkt dat er vakanties overheen gaan voor er geantwoord wordt en dat medewerkers elkaar op donderdag een fijn weekend wensen. Eveneens wordt duidelijk dat het wel vier maanden duurde voor het advies van het wetenschappelijk bureau van het OM werd doorgestuurd.
Ten tijde van het onderzoek werden fractievoorzitters die in de commissie zitting hebben ondervraagd. Naast fractievoorzitters die in september 2014 onderzocht werden, werd ook de griffier van de commissie onder de loep genomen, blijkt uit de stukken. Verder werd onderzocht of bewindspersonen (ministers of staatssecretarissen) ook strafrechtelijk vervolgd zouden kunnen worden.
Verkeerd voorgelicht
Het departement van minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) raakte ook betrokken bij het onderzoek, toen met topambtenaren Gerard Roes (voormalig directeur-generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving) en zijn opvolger Arie IJzerman werd gesproken. De concepttekst voor het gesprek werd voor het gesprek plaatsvond al door Jan Watse Fokkens (voormalig procureur-generaal bij de Hoge Raad) met Herman Bolhaar gedeeld. Wat precies is besproken, is weggelakt, evenals grote delen van het onderzoek. In september was ’NN’ verdachte, hetgeen staat voor ’nomen nescio’, dat ’naam onbekend’ betekent. „Zodra het onderzoek een verdachte identificeert, komt er sowieso een nieuw beslismoment.” Bij vragen van De Telegraaf, die het onderzoek naar deze kwestie onthulde, werd eind 2015 informatie onthouden en de krant werd verkeerd voorgelicht, blijkt eveneens uit de stukken.
De Telegraaf deed het verzoek om deze ambtelijke stukken in februari 2016. Ondanks herhaaldelijke verzoeken om spoedige afhandeling én een gegrond verklaard bezwaar, kwam het Openbaar Ministerie bijna een jaar na dato pas over de brug met de documenten. Een bron meldt dat het Openbaar Ministerie de documenten al eerder wilde publiceren, maar dat werd geblokkeerd doordat eerst toestemming van minister Van der Steur nodig was, hetgeen lang op zich liet wachten. Het ministerie van Veiligheid en Justitie zegt echter dat hier geen sprake van was. De minister kreeg volgens zijn woordvoerster de informatie pas in december van het OM, gaf toestemming voor openbaarmaking en was de laatste weken bezig met de vraag hoe dit ook aan de Kamer gemeld moest worden.
Elsevier 13.12.2016 Een opmerkelijk bericht op de officiële Facebook-pagina van Kamerlid Tunahan Kuzu. De DENK-leider postte afgelopen zondag een bericht in het Turks.
Kuzu, die naar eigen zeggen naar verbinding in de samenleving streeft, zette afgelopen zondag onderstaand bericht op zijn Facebook-pagina.
Geboortedag van Mohammed
Kuzu blijkt zijn volgers een ‘gelukkige geboortedag van onze profeet Mohammed’ te wensen. Het bericht van de DENK-politicus kreeg bijna 2.000 likes. In de commentaren wordt gevraagd naar een Nederlandse vertaling van het bericht. Er zijn immers ook DENK-stemmers die geen Turks spreken.
De verjaardag van Mohammed viel dit jaar afgelopen zondag, en is voor moslims een heilige dag.
Commissie Stiekem
Kuzu uitte zich vorige week overigens boos over een voorstel van VVD-leider Halbe Zijlstra. Hij stelde voor om de Commissie Stiekem te verkleinen tot de fractievoorzitters van de vijf grootste partijen. Daarbij zou DENK dus buiten de boot vallen.
Volgens Kuzu is het voorstel van Zijlstra om de Commissie te verkleinen bedoeld om DENK in een kwaad daglicht te plaatsen. ‘We kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat dit voorstel met ons in het achterhoofd is gemaakt,’ zei de politicus.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
AD 06.12.2016 Het is niet zo dat de VVD de politieke beweging DENK opzettelijk weg wil houden van staatsgeheimen in de commissie Stiekem. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra weersprak vandaag de kritiek van DENK-kopstuk en Tweede Kamerlid Tunahun Kuzu.
Kuzu meende gisteren dat het voorstel van de VVD bedoeld is om DENKin een kwaad daglicht te plaatsen.
,,Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten”, pareerde Zijlstra. Volgens hem gaat het niet om uitsluiting. Hij wil het vertrouwelijke overleg met de regering, de zogenoemde commissie Stiekem, beperken tot de vijf grootste partijen in de Kamer om de kans op lekken te verminderen. Als DENK een van de grote partijen in de Kamer wordt, komt zij ook in de commissie, aldus Zijlstra.
Kuzu beweerde eerder ook dan niet in de commissie plaats te zullen nemen: ,,Wij doen niet aan stiekeme overleggen. Schaf die hele commissie maar af. Fractieleiders hebben bovendien allang laten zien dat ze die geheimhoudingsplicht zelf niet aankunnen.”
Kamermeerderheid
Een Kamermeerderheid steunt het idee om de kleine fracties niet meer toe te laten tot Stiekem. In deze commissie informeert het kabinet de Tweede Kamer over het werk van de inlichtingendiensten.
Telegraaf 06.12.2016 De Tweede Kamer is het spuugzat dat er zo veel versplintering is in het parlement.
Er zijn meerdere afsplitsers van grotere partijen die voor zichzelf zijn begonnen. Daardoor zijn er momenteel maar liefst 17 fracties. Woensdag debatteert de Kamer over een maatregelenpakket om het afsplitsen te ontmoedigen.
Een ruime Kamermeerderheid is voor het voorstel om afsplitsers minder spreektijd en minder geld voor ondersteuning te geven. Met de huidige regelgeving wordt het bijna aangemoedigd om voor je zelf te beginnen, zo ziet de Kamer het. Alleen de afsplitsers zelf zijn fel tegen. Zij schreeuwen moord en brand en claimen dat ze monddood gemaakt worden.
De bedenker van de plannen legt woensdag in De Telegraaf uit waarom dat nergens op slaat en geeft de schreeuwers een welgemeend advies: pas op de trom slaan als je eigenstandig een zetel haalt.
Elsevier 06.12.2016 De beweging DENK is ziedend omdat de VVD de Commissie Stiekem wil verkleinen. Alleen de fractievoorzitters van de vijf grootste partijen krijgen nog inzage in staatsgeheimen als het aan VVD-leider Halbe Zijlstra ligt.
Volgens DENK-lijsttrekker Tunahan Kuzu is het voorstel van Zijlstra om de Commissie te verkleinen bedoeld om DENK in een kwaad daglicht te plaatsen. ‘We kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat dit voorstel met ons in het achterhoofd is gemaakt,’ zegt de lijsttrekker tegen het AD.
Het gaat volgens DENK om een ‘knutselvoorstel’ van de VVD. Zijlstra wil het aantal partijen waarvan de fractievoorzitter inzage krijgt in de staatsgeheimen beperken tot vijf, met mogelijk twee extra voorzitters, als de Kamer het te weinig vindt. Het zou gaan om de fractievoorzitters van de grootste partijen in de Tweede Kamer.
Momenteel zouden in dat geval alleen de VVD, de PvdA, de SP, het CDA, de PVV en eventueel D66 en de ChristenUnie inzage krijgen in de staatsgeheimen. Afhankelijk van de verkiezingen volgend jaar zou DENK waarschijnlijk niet tot de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten meer behoren.
Kuzu beweert dat Zijlstra met het verkleinen van de commissie, en het uitsluiten van DENK, in de smaak wil vallen bij de achterban van de PVV. ‘Het is niet voor het eerst dat de VVD met zo’n knutselvoorstel komt om ons in een kwaad daglicht te plaatsen.’
De ‘loyaliteit van DENK wordt voortdurend in twijfel getrokken’, stelt Kuzu. ‘Ook al heb ik gezworen op de Grondwet. De VVD wil vooral over onze rug vissen in de vijver van Geert Wilders.’
Kans op lekken beperken
Volgens Zijstra is het voorstel om de Commissie te verkleinen vooral praktisch: ‘Een in omvang beperkte CIVD bevordert flexibiliteit, waardoor sneller en gemakkelijker ingespeeld kan worden op actualiteiten. Bovendien wordt de kans op een lek van staatsgeheime informatie bij een kleinere CIVD beperkt.
DENK is overigens boos over het voorstel, ondanks het feit dat Kuzu zelf tegen de commissie is. ‘Ik heb eerder al gezegd dat ik niet in die commissie plaats zal nemen. Wij doen niet aan stiekeme overleggen. Schaf die hele commissie maar af. Fractieleiders hebben bovendien allang laten zien dat ze die geheimhoudingsplicht zelf niet aankunnen.’
Trouw 05.12.2016 De Commissie voor de Inlichtingen – en Veiligheidsdiensten moet beperkt worden tot vijf leden. Alleen de vijf grootste fracties in de Tweede Kamer moeten nog toegang hebben tot deze commissie. De ‘commissie stiekem’, zoals de commissie in de wandelgangen genoemd wordt, heeft dit voorstel bij de Kamer ingediend.
Nu zijn nog alle fracties, die onmiddellijk na de verkiezingen gevormd zijn, in de commissie vertegenwoordigd. Afsplitsingen van fracties zijn al sinds 2006 niet meer in de commissie stiekem vertegenwoordigd.
De wijziging van het Reglement van Orde van de Kamer, dat woensdag wordt behandeld, is door alle leden ondertekend: door Geert Wilders, maar ook door fracties als de SGP, de ChristenUnie en 50Plus, partijen die met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid na de verkiezingen niet zullen behoren tot de vijf grootste fracties in de Kamer. Zij kunnen dan dus de fractievoorzitter niet langer als vertegenwoordiger naar de commissie stiekem sturen en achter gesloten deuren praten over de Nederlandse inlichtingendiensten.
De officiële, dat wil zeggen de in het voorstel genoemde, reden voor de beperking tot vijf leden is dat de commissie in een kleinere samenstelling makkelijker en sneller in kan spelen op actuele ontwikkelingen. Bovendien is de kans op het uitlekken van staatsgeheime informatie kleiner bij een kleinere commissie, zo staat in het voorstel.
Andere belangen
Sinds de opkomst van Denk nemen echter ook de zorgen toe over een mogelijk lidmaatschap van de commissie van Kamerleden die wellicht ook andere belangen willen dienen dan alleen het Nederlandse. In het officiële voorstel wordt hierover echter met geen woord gerept.
De voorzitter van de Kamer moet volgens de huidige commissie stiekem de mogelijkheid krijgen de commissie van vijf leden uit te breiden met maximaal twee. Bij een maximum van vijf is immers het gevaar reëel dat regeringspartijen in de commissie een meerderheid hebben. Er kunnen, aldus het voorstel, redenen zijn dit te willen voorkomen.
NU 05.12.2016 Op voordracht van de VVD pleit nagenoeg de hele Tweede Kamer voor het verkleinen van de Commissie Stiekem.
Alleen de de vijf grootste fracties mogen voortaan deelnemen en eventueel worden aangevuld met twee extra fractievoorzitters.
“Hoe meer partijen er in de Commissie zitten, hoe groter de kans dat er informatie op straat komt te liggen”, zegt commissievoorzitter Halbe Zijlstra (VVD) tegen NU.nl. Hij stelt dat het kan gaan om informatie die mensen in gevaar kan brengen en de staatsveiligheid kan raken.
In de huidige situatie betekent de verandering dat D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP, Partij voor de Dieren en 50Plus niet meer automatisch lid zijn. Partijen die met de verkiezingen in de Kamer komen, worden automatisch lid. Alleen de fractievoorzitters mogen aanschuiven. Parlementariërs kunnen ervoor kiezen om weg te blijven van de bijeenkomsten, zoals Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren dat doet.
In de Commissie Stiekem, die officieel Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) heet, laten fractievoorzitters zich bijpraten over inlichtingendiensten AIVD en MIVD. Alles wat daar wordt besproken, is vertrouwelijk en mag onder geen beding naar buiten komen.
Niet politiek
Zijlstra benadrukt dat het doel om de Commissie te verkleinen niets heeft te maken met het uitsluiten van specifieke partijen; de Commissie is niet politiek en opereert objectief, stelt de voorzitter.
In september liet Zijlstra echter weten dat hij wel degelijk vreest voor de lange arm van Erdogan als de fractievoorzitter van Denk, Tunahan Kuzu, in de Commissie Stiekem plaatsneemt.
Zijlstra twijfelt aan Kuzu’s loyaliteit aan Nederland, zei hij bij Pauw. Daarom zou het Denk-Kamerlid eerst moeten worden gescreend door de veiligheidsdienst. Dat moet overigens ook voor alle andere leden gelden.
Kuzu laat in een reactie weten dat hij sowieso al niet van plan was om in de Commissie Stiekem te willen zitten. “Ik wil niets weten wat burgers ook niet mogen weten”, aldus Kuzu. Het beeld dat hij niet loyaal is aan Nederland doet geen recht aan de werkelijkheid, zegt Kuzu. “Ik heb als Kamerlid trouw gezworen aan de Grondwet.”
Lek
Vorig jaar werd bekend dat er in februari 2014 was gelekt uit de Commissie Stiekem naar NRC. Na een ingewikkelde onderzoeksprocedure – het Openbaar Ministerie mag Kamerleden niet vervolgen – wilde Zijlstra de Commissie aanpassen. Het lek werd uiteindelijk niet gevonden.
Telegraaf 05.12.2016 Kleine fracties in de Tweede Kamer moeten niet langer deel uitmaken van de commissie waarin het kabinet de Tweede Kamer informeert over het werk van de inlichtingendiensten. Deze zogenoemde ’commissie stiekem’ moet een stuk kleiner worden om de kans op lekken te verminderen, vindt een grote meerderheid van de Kamer. De Kamer past daarom de eigen huisregels aan.
De nieuwe, kleine commissie zou ook veel flexibeler zijn dan het grote gezelschap waarmee het kabinet nu steeds moet spreken, hopen de grote en het gros van de kleine partijen. Over de commissie zijn al langer klachten. Begin dit jaar onderzocht een groep Kamerleden in opdracht van de Tweede Kamer vruchteloos welk commissielid er uit de school was geklapt over de Nederlandse samenwerking met de Amerikaanse inlichtingendienst NSA.
Als een nieuwgekozen Tweede Kamer de nu voorgestelde vijf fractievoorzitters toch te weinig vindt, kan zij volgens de nieuwe regels besluiten er een of twee extra een plaatsje te gunnen. Dat zou bijvoorbeeld verstandig kunnen zijn als de vijf grootste fracties alle deelnemen aan de regeringscoalitie, of als alle vijf hun voorzitters weinig vertrouwd zijn met het inlichtingenwerk.
Nu hebben, op na de verkiezingen afgesplitste Kamerleden na, nog alle fracties die dat willen een vertegenwoordiger in de strikt besloten commissie. Tot 2004 was dat privilege alleen voor de vier grootste fracties weggelegd.
Onder het voorstel voor de hervorming van de commissie ontbreken de handtekeningen van afgesplitste Kamerleden als Louis Bontes en Joram van Klaveren en Norbert Klein. Zij eisten eerder juist toegang tot de commissie. De Partij voor de Dieren liet eerder weten helemaal van het besloten overleg af te willen.
AD 05.12.2016 De Kamercommissie die toezicht houdt op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ook wel de ‘commissie Stiekem’ genoemd, wordt flink verkleind. Voortaan zal de commissie nog slechts bestaan uit de vijf leiders van de grootste fracties, eventueel aangevuld met twee andere fractieleiders. Voor afsplitsingen, zoals nu DENK en VNL, is en blijft de commissie verboden terrein.
Hoe meer leden de commissie telt, hoe meer risico je loopt, aldus Halbe Zijlstra (VVD).
De wijziging wordt gesteund door de voormannen van alle partijen die in 2012 in de Tweede Kamer werden gekozen, van VVD tot en met 50PLUS. Een belangrijke reden om het aantal commissieleden in te krimpen, is de kans op uitlekken van staatsgeheime informatie te verminderen.
Ook moet een beperkte omvang ervoor zorgen dat de commissie flexibeler kan inspelen op actualiteiten, zo staat in het voorstel, dat vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
VVD’er Halbe Zijlstra, die als leider van de grootste fractie in de Tweede Kamer de commissie voorzit, stelt dat de versnippering van het politieke landschap tot inkrimping noopt. ,,Hoe meer leden de commissie telt, hoe meer risico je loopt”, legt hij uit.
DENK
De VVD bepleitte eerder al screening van commissieleden. Dat voorstel leek mede ingegeven door de oprichting van de nieuwe politieke beweging DENK, dat er een aantal partijen van worden beticht aan de leiband van de Turkse president Erdogan te lopen.
DENK wordt momenteel vertegenwoordigd door twee afgesplitste Kamerleden, Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk. Zij zijn niet welkom in de commissiev Stiekem, omdat ze in deze Kamerperiode ook al namens de PvdA actief waren. Als zij bij de komende verkiezing wel op eigen kracht een of meerdere zetels zouden halen, zouden zij volgens de huidige reglementen automatisch recht hebben op een stoel in de commissie. Door de gewijzigde regels wordt dat veel moeilijker.
‘Niet tegen één partij’
Zijlstra ontkent dat de regels nu worden aangepast om DENK buiten de deur te houden. ,,Dit voorstel richt zich niet specifiek op één partij.” Juist de veelheid aan fracties noopt tot actie, stelt hij. ,,Wij vinden dat de diensten alle info moeten delen. We willen het moment voor zijn dat delen zouden worden weggelaten, omdat men bang is dat er veiligheidsrisico’s voor het personeel van de diensten zouden zijn.”
AD 05.12.2016 De Kamercommissie die toezicht houdt op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, ook wel de commissie-Stiekem genoemd, wordt flink verkleind. Voortaan zal de commissie nog slechts bestaan uit de vijf leiders van de grootste fracties, eventueel aangevuld met twee andere fractieleiders.
Hoe meer leden de commissie telt, hoe meer risico je loopt, aldus Halbe Zijlstra (VVD).
Voor afsplitsingen, zoals nu DENK en VNL, is en blijft de commissie verboden terrein. De wijziging wordt gesteund door de voormannen van alle partijen die in 2012 in de Tweede Kamer werden gekozen, van VVD tot en met 50PLUS. Een belangrijke reden om het aantal commissieleden in te krimpen, is de kans op uitlekken van staatsgeheime informatie te verminderen.
Ook moet een beperkte omvang ervoor zorgen dat de commissie flexibeler kan inspelen op actualiteiten, zo staat in het voorstel, dat vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd. VVD’er Halbe Zijlstra, die als leider van de grootste fractie in de Tweede Kamer de commissie voorzit, stelt dat de versnippering van het politieke landschap tot inkrimping noopt. ,,Hoe meer leden de commissie telt, hoe meer risico je loopt”, legt hij uit.
DENK
De VVD bepleitte eerder al screening van commissieleden. Dat voorstel leek mede ingegeven door de oprichting van de nieuwe politieke beweging DENK, dat er een aantal partijen van worden beticht aan de leiband van de Turkse president Erdogan te lopen. DENK wordt momenteel vertegenwoordigd door twee afgesplitste Kamerleden, Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk. Zij zijn niet welkom in de commissie-stiekem, omdat ze in deze Kamerperiode ook al namens de PvdA actief waren.
Als zij bij de komende verkiezing wel op eigen kracht een of meerdere zetels zouden halen, zouden zij volgens de huidige reglementen automatisch recht hebben op een stoel in de commissie. Door de gewijzigde regels wordt dat veel moeilijker.
‘Niet tegen één partij’
Zijlstra ontkent dat de regels nu worden aangepast om DENK buiten de deur te houden. ,,Dit voorstel richt zich niet specifiek op één partij.” Juist de veelheid aan fracties noopt tot actie, stelt hij. ,,Wij vinden dat de diensten alle info moeten delen. We willen het moment voor zijn dat delen zouden worden weggelaten, omdat men bang is dat er veiligheidsrisico’s voor het personeel van de diensten zouden zijn.”
De mogelijkheid om de commissie uit te breiden met twee extra leden heeft volgens Zijlstra verschillende redenen. Allereerst kan daarmee een erg scheve verhouding tussen oppositie- en coalitiepartijen tegen worden gegaan, als bijvoorbeeld de grote partijen (bijna) allemaal een coalitie vormen.
Ook komt het tegemoet aan een praktisch bezwaar: niet alle fractieleden komen altijd opdagen voor de vergaderingen. Zo blijft Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren nu uit principe weg, ook al is zij wel lid. In het verleden boycotte voormalig SP-leider Jan Marijnissen ook de vergaderingen. Opvolger Emile Roemer, aanvoerder van de grootste oppositiepartij, is er volgens Zijlstra ‘af en toe’. ,,Als er te weinig mensen aanwezig zijn, kun je de commissie uitbreiden”, stelt de VVD-leider.
Omloopsnelheid
En dan is er nog de kwestie van wat Zijlstra de ‘grote omloopsnelheid’ van Kamerleden noemt. ,,Het kan na verkiezingen voorkomen dat veel zittende fractieleiders uit de Kamer verdwijnen. Dan zou je iemand met ervaring kunnen toevoegen, zoals SGP-leider Kees van der Staaij. Die kan dan zaken inbrengen die vijftien jaar geleden al speelden.” Zijlstra heeft geen poging gewaagd om ook de handtekening van afgesplitste Tweede Kamerleden onder zijn voorstel te krijgen. ,,Het is erg genoeg dat ze nog in de Kamer zitten”, meent hij. Geen van hen heeft op eigen kracht een Kamerzetel veroverd. Helemaal nieuw is de gewijzigde samenstelling niet. ,,In de jaren zestig bestond de commissie ook al uit een gelimiteerd aantal leden.”
Bang voor A- en B-fracties in de Kamer is Zijlstra evenmin. ,,De criteria zijn objectief. We houden geen verkiezing wie er in de commissie mag.” De vergaderingen van de commissie voor de Inlichtingen- en Veilgheidsdiensten (CIVD) zijn besloten. De agenda is geheim en er worden geen notulen van geopenbaard. Commissieleden hebben een geheimhoudingsplicht over de informatie die ze krijgen. Eens per jaar doet de commissie verslag van haar werkzaamheden.
Het is ook niet voor het eerst dat de VVD met zo’n knutselvoorstel komt om ons in een kwaad daglicht te plaatsen, aldus DENK-lijsttrekker Tunahan Kuzu.
‘Kwaad daglicht’
DENK-lijsttrekker Tunahan Kuzu gelooft Zijlstra niet. ,,Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat dit voorstel met ons in het achterhoofd is gemaakt”, stelt hij. ,,Het is ook niet voor het eerst dat de VVD met zo’n knutselvoorstel komt om ons in een kwaad daglicht te plaatsen. Onze loyaliteit wordt voortdurend in twijfel getrokken, ook al heb ik gezworen op de Grondwet. De VVD wil vooral over onze rug vissen in de vijver van Geert Wilders.”
Kuzu stelt dat de aangewakkerde angst voor spionage door DENK misplaatst is. ,,Ik heb eerder al gezegd dat ik niet in die commissie plaats zal nemen. Wij doen niet aan stiekeme overleggen. Schaf die hele commissie maar af. Fractieleiders hebben bovendien allang laten zien dat ze die geheimhoudingsplicht zelf niet aankunnen.”
GeenPeil begint een partij en doet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen15 maart 2017. Maar GeenPeil zal geen politieke partij beginnen in de klassieke betekenis van het woord. GeenPeil richt zich niet op de poppetjes of op een zucht naar macht, het plan van GeenPeil draait volledig om directe volksvertegenwoordiging en controle van de macht.
Waarom zet GeenPeil deze stap?
In 2015 wist GeenPeil met succes het eerste landelijke, door burgers aangevraagde raadgevende referendum af te dwingen. Bij een geldige opkomst stemde 61% van de kiezers tegen het EU associatieverdrag met Oekraïne. Premier Rutte heeft een antwoord op die uitslag sindsdien negen maanden voor zich uitgeschoven, waarmee hij doorlopend schade aan de democratie toebrengt.
Maandag 05.12.2016 wordt Jan Dijkgraaf (54) in de oude Prodentfabriek in Amersfoort gepresenteerd als lijsttrekker van GeenPeil, meldt het ADzaterdag.
Dit wordt bevestigd in kringen van GeenPeil. Het campagneteam van GeenPeil heeft hoge verwachtingen en wil de grootste ledenpartij van Nederland worden
Vanaf 1.000 leden die minstens 12 euro per jaar betalen kan GeenPeil subsidie ontvangen, als de partij tenminste een zetel binnensleept.
Terugblik
De trigger voor het oprichten van de partij ligt volgens het initiatief bij de manier waarop premier Rutte omgaat met de uitslag van het Oekraïne-referendum: hij zou volgens hen zo lang mogelijk tijd rekken, bot vangen in Brussel en uiteindelijk om geopolitieke redenen niets doen met de uitslag.
Het komt in navolging van Jan Roos die zich meldde als lijsttrekker van VNL, en Thierry Baudet met zijn Forum voor de Democratie. De mannen waren eerder met Dijkgraaf verenigd bij GeenPeil, maar staan straks in de verkiezingscampagne tegenover elkaar. Dijkgraaf zegde eerder zijn column in dagblad Metro op om zijn politieke aspiraties waar te maken.
In 2014 ging GeenStijl onder blauw/gele vlag van GeenPeil stemmen tellen tijdens de Europese verkiezingen, omdat de Europese Unie het verboden had om de uitslag van verkiezingen die op een donderdag gehouden werden, vóór de volgende maandag bekend te maken. Dat vonden we een te grote Brussel bemoeienis met onze nationale democratie en daarom is GeenPeil opgericht.
Inmiddels is GeenPeil uitgegroeid tot een breed initiatief voor meer inspraak in onze nationale en Europese democratie. Daarmee wisten we 427.939 geldige handtekeningen op te halen voor een landelijke referendum over het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne, een ingrijpende miljardendeal die stilletjes en bijna onbesproken door de beide Kamers in Nederland is geloodst.
Waarom deed GeenPeil dit?
Simpel:omdat de kiezer geen enkele gripmeer heeft op grote ontwikkelingen in Nederland en de Europese Unie. Daarover luidt GeenPeil de noodklok, zoals dat altijd heet in media-clichés.
De democratie is van iedereen – niet alleen van de bestuurselite !!!
Telegraaf 15.01.2017 GeenPeil heeft zondag de lijst met kandidaten bekendgemaakt voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart. Nieuwe namen zijn onder anderen Alptekin Akdogan, Niels de Swart en Geert-Johan Riemer, die hielpen bij het Oekraïne-referendum, en zelfstandig onderneemster Vivienne Groenewoud.
De top van de lijst onder aanvoering van lijsttrekker Jan Dijkgraaf was al bekend met onder anderen juriste en raadslid Beryl Dreijer en IT’er Ahmed Aarad, die ook bijdragen leverde aan weblog GeenStijl. In totaal staan er veertien mensen op. De volgorde lijkt overigens niet alles te zeggen.
Dijkgraaf zegt dat GeenPeil geen veertien zetels gaat halen, maar dat de kandidaten één opdracht hebben gekregen: ,,Ga je gang. Kaap mijn kansen maar. Haal die 15.000 stemmen en campaign jezelf de Kamer in. Het gaat namelijk niet om wíe er in de Kamer komt, het gaat er om dát we in de Kamer komen.”
De partij belooft dat de toekomstige Kamerleden zullen fungeren als ‘stemkastjes’. De leden van de partij kunnen online bepalen wat Kamerleden van GeenPeil moeten doen. Elk wetsvoorstel wordt zo een micro-referendum, zei lijsttrekker Dijkgraaf eerder.
Telegraaf 12.01.2017 GeenPeil wil een piepjonge student Kunstmatige Intelligentie naar de Tweede Kamer sturen. Damiaan Reijnaers, op plaats vier van de lijst, is met zijn 21 jaar alleen ouder dan de zestienjarige Partij voor de Dieren-lijstduwer Malou Herstel.
Reijnaers is volgens GeenPeil-lijsttrekker Jan Dijkgraaf donderdag geknipt als ’levend stemkastje’ omdat „de reteslimme Damiaan” al internetroem vergaarde met een privacyhulpmiddel voor Twitter en „niet eens weet dat internet er ooit níet was.” „Voor zijn generatie is onze manier van politiek bedrijven volstrekt logisch.” GeenPeil vraagt van eventuele Kamerleden slechts de stem en de standpunten door te geven waartoe de achterban elektronisch besluit.
Reijnaers maakt vooralsnog weinig kans in de Tweede Kamer te belanden. De kiezers gunnen GeenPeil volgens opiniepeilers tot dusver nog geen zetel. Generatiegenoten als PvdD-talent Herstel en de 22-jarige ChristenUnie-kandidaat Dico Baars staan zo laag op de lijst van hun partij dat ze alleen met een karrenvracht voorkeursstemmen de Kamer kunnen halen.
NU 05.01.2017 Kopman van GeenPeil Jan Dijkgraaf wordt de komende maanden vergezeld door juriste Beryl Dreijer en Ahmed Aarad. Zij worden de nummers twee en drie op de kandidatenlijst van GeenPeil.
De twee werden donderdag in een livestream voorgesteld en ondervraagd door Theodor Holman, journalist bij Het Parool. GeenPeil wil, als het een of meerdere zetels wint, anders in de Kamer opereren dan andere partijen.
De leden van de partij zouden bij elke stemming online uitmaken hoe hun Kamerleden moeten stemmen.
Dreyer is behalve advocaat ook raadslid in de gemeente Velsen. Ze spande in de aanloop naar het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne namens GeenPeil een zaak aan tegen de gemeente Oldenzaal, omdat daar het aantal stembureaus was verminderd.
Aarad
Aarad kwam halverwege de jaren tachtig uit Marokko naar Nederland. Op jonge leeftijd liep hij een ruggenmergontsteking op, waardoor hij tegenwoordig sterk afhankelijk is van een rolstoel, zo vertelde hij aan Holman. Aarad werkte eerder onder meer in de IT-sector en hij was ook actief op GeenStijl, waar ook een aantal keer stukken van hem werden gepubliceerd.
Wie er voor de rest in de top tien staan, houdt GeenPeil voorlopig nog even geheim. Partijvoorzitter Bart Nijman schreef donderdag op GeenStijl dat de overige kandidate over een dag of tien worden bekendgemaakt.
Telegraaf 05.01.2017 De nieuwe partij GeenPeil, geleid door publicist Jan Dijkgraaf, heeft donderdag twee nieuwe kandidaten gepresenteerd. De nummers twee en drie zijn Beryl Dreijer en Ahmed Aarad. Dreijer is behalve advocaat ook onafhankelijk raadslid in de gemeente Velsen. Aarad heeft een ict-achtergrond.
Beryl Dreijer spande in de aanloop naar het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne namens Geenpeil een zaak aan tegen de gemeente Oldenzaal, omdat daar het aantal stembureaus was verminderd.
Araad kwam halverwege de jaren tachtig met zijn ouders naar Nederland. Hij werkte eerder onder meer in de IT-sector, en schreef ook bij GeenStijl.
GeenPeil heeft als uitgangspunt dat de politici die namens de partij in de Tweede Kamer komen, de stem van de burgers zullen volgen. Zij zullen stemmen zoals de leden van GeenPeil dat aangeven.
Op die manier willen de initiatiefnemers van het referendum over het Europese associatieverdrag met Oekraïne terug naar ‘de essentie van volksinspraak’.
VN 16.12.2016Na de Brexit, het Oekraïnereferendum en de verkiezing van Trump is de vraag: wat moet het linkse antwoord zijn op het rechts-populisme? VN sprak met elf progressieve kopstukken. Verrassend eensgezind pleiten ze voor een strijdbaar programma waar we trots op kunnen zijn.
GeenPeil gelooft in de kennis van het collectief en in het gezond verstand bij de kiezer.
VK 16.12.2016 Het mooiste verwijt dat GeenPeil de afgelopen week trof was: ‘Dus jullie gaan gewoon doen wat de kiezer wil!’ In de woorden van de vicepresident van de Raad van State, Piet Hein Donner: ‘GeenPeil kan het einde van de democratische rechtsstaat betekenen.’ Toe maar!
We willen alleen maar dat de burger er niet meer is voor ‘het systeem’, maar dat ‘het systeem’ er is voor de burger.
Rutte had er 247 dagen getalm en woordenacrobatiek voor nodig, maar toen werd ‘nee’, ‘ja’
We constateren dat overal in de wereld, dus ook in Nederland, de kiezer de buik vol heeft van het perverse gedrag van beroepspolitici. Voor ons was elke stap van premier Rutte rond het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne het definitieve bewijs dat de kiezer ten diepste geminacht wordt. Rutte had er 247 dagen getalm en woordenacrobatiek voor nodig, maar toen werd het ‘nee’ van een meerderheid van de kiezers die op 6 april opkwamen gewoon een ‘ja’.
Als je weet dat dat gebeurt, kun je een paar dingen doen. Niets – maar dat was geen optie meer. Je kunt een bozewittemannenpartij oprichten of je aansluiten bij een andere. Of je gaat iets positiefs doen: je gaat proberen om de parlementaire democratie, waarvoor in 1848 door koning Willem II en Johan Rudolph Thorbecke de basis werd gelegd, aansluiting te laten krijgen bij 2017.
Je gaat, als ware je een internet-start-up, een ingenieus open source-platform bouwen dat begint bij volledige, open informatieverstrekking en -uitwisseling door en met alle actoren in de maatschappij over elk voorstel dat in de Tweede Kamer in stemming komt. En je eindigt bij een stemming van je leden, die je Kamerleden vervolgens overbrengen bij de stemming in de Kamer. En je gaat het kabinet controleren. Eerst alleen met Kamervragen, later – als je leden dat willen – ook met andere middelen die Kamerleden ter beschikking staan.
Nérgens in onze plannen staat wat GeenPeil uiteindelijk (!) allemaal níét gaat doen
Wetten maken en verbeteren. De macht controleren. Dé taken, volgens ons, van de volksvertegenwoordiging.
Het is volstrekt onbegrijpelijk dat je dit systeem slechter kunt vinden dan het systeem waarbij kiezers eens per vier jaar mogen kiezen voor een ‘verkiezingsprogramma’ dat meteen na de verkiezingen via een ingenieus kwartetspel voor de helft wordt uitgeleverd aan een andere partij. Wilders met de AOW. De VVD met de hypotheekrenteaftrek. De PvdA met de zieken en bejaarden. (Als er al op een programma wordt gestemd, en niet op het – naar verluidt – lekkere kontje van Wouter Bos…)
Nérgens in onze plannen staat wat GeenPeil uiteindelijk (!) allemaal níét gaat doen. Theoretisch is het mogelijk dat onze leden ons opdragen om te gaan praten over deelname aan Rutte III. Het verschil met andere partijen is echter dat wij nóóit in achterkamertjes zaken zullen doen. En altijd vooraf een inhoudelijk mandaat willen van onze leden. En een resultaat altijd zullen voorleggen aan al onze leden.
Ja, er komen camera’s te hangen bij de formatiebesprekingen
Komen er dan camera’s te hangen bij de formatiebesprekingen? Ja. Is dat ongebruikelijk? Ja. Is het raar? Nee. Wij zien het in gemeenten al gebeuren met collegeonderhandelingen. Al jaren. Zoals in 2010 in Oldenzaal, op verzoek van een eerdere democratische vernieuwingsbeweging: D66.
D66.
Tja.
Hans van Mierlo had geen internet. Wij wel
Iedereen kent dat filmpje van Hans van Mierlo, wandelend langs de gracht. Het is uit 1967. Bijna vijftig jaar geleden! Elke zin die hij toen uitsprak is vandaag de dag nog even actueel. Ongerustheid. Over de politieke situatie. Over de verwarring en onzekerheid. Over de tanende invloed van de kiezers. Over de ontoereikendheid van de verouderde politieke spelregels. Over de onbeweeglijkheid en de verstarring van het partijenstelsel.
Zijn woorden toen. Onze woorden nu.
Hij had geen internet. Wij wel.
Nog één belangrijk punt: wie serieus denkt dat de 150 huidige leden van de Tweede Kamer stuk voor stuk meer weten dan de straks 20.000, 30.000 of meer leden van GeenPeil, heeft ten diepste minachting voor de kiezer. Wij geloven in de kennis van het collectief. En we geloven in het gezond verstand bij de kiezer.
Maar wij zijn dan ook een democratische vernieuwingsbeweging met positieve bedoelingen – en niet het zoveelste rechtse splinterpartijtje. Wat hádden we graag de mening van de Nederlandse bevolking gehoord over de orgaandonatiewet, die het nu haalde doordat één PvdD-Kamerlid zijn trein miste…
Als we sinds de start op 5 december iets geleerd hebben, is dat we heel bedreigend worden gevonden. En dat snappen we dan weer wel.
De zittende macht is bang voor de ware democratie. Wij niet.
Trouw 14,12,2916 De partijdemocratie loopt op haar laatste benen. En voor die vaststelling hoeft GeenPeil op 15 maart niet eens een zetel te veroveren, laat staan dat ze het debat over democratie en vertegenwoordiging naar hun hand zouden kunnen zetten.
De bodem onder de klassieke taken van politieke partijen is al lang weggeslagen. Die bodem bestond uit een gemeenschappelijk belang of een gedeelde visie op mens en samenleving. Van daaruit ontwikkelden politieke partijen een aantal klassieke politieke functies. Rekrutering van mogelijke volksvertegenwoordigers en andere politici is zo’n klassieke functie, maar ook het articuleren van belangen en meningen en het bepalen van de politieke agenda behoorden daartoe.
Politieke partijen waren en zijn maar in beperkte mate bewegingen van onderop. Er is eerder sprake van een bemiddelende functie tussen de politieke elite in een samenleving en de basis. Ook de roep om meer democratie en de individualisering van de jaren zestig hebben die functie niet kunnen uithollen.
Achterhoedegevecht
De stem gaat niet naar de PVV, de stem gaat naar Geert Wilders
Pas de laatste jaren begint het echt te knellen. Pogingen democratischer te worden, lijsttrekkersverkiezingen, partijreferenda, het helpt allemaal niet meer. Sterker, het werkt contraproductief. Een partij hoeft niet democratisch te zijn of de leden zeggenschap te geven over het leiderschap. Zie de Partij voor de Vrijheid. Zie Geert Wilders. De stelling valt eerder te verdedigen dat juist doordat de PVV geen partij is, Wilders’ vehikel zo’n succes kon worden.
De stem gaat niet naar de PVV, de stem gaat naar Geert Wilders. Of hij nu luistert naar zijn fractiegenoten of niet en of mensen nu lid kunnen worden van de PVV of niet. Elke verwijt van andere partijen over het niet-democratische karakter van de PVV mist dan ook het aangevallen doel. Wilders heeft een eenmansbedrijf met diverse ZZP’ers in dienst.
De PVV beschouwen als een klassieke politieke partij zou een grote vergissing zijn. Toch worden hem verwijten gemaakt, alsof hij wel een klassieke politieke partij vertegenwoordigt dan wel zou moeten willen vertegenwoordigen. Een prachtig voorbeeld van een achterhoedegevecht.
Juist in die negatieve formulering zit de kern van de huidige spanningen
De politieke partij staat op het punt zijn relevantie te verliezen, maar wat daarvoor in de plaats zou kunnen of moeten komen is uiterst onduidelijk. De klassieke functies van een politieke partij zullen op een andere manier ingevuld moeten worden. Wat Jan Dijkgraaf van GeenPeil ook zegt over directe democratie of de burger die moet kunnen beslissen via een wekelijks te organiseren referendum op internet.
Serieuze politieke vernieuwing is van spontane, maar weinig effectieve initiatieven als dat van Dijkgraaf niet te verwachten. Sterker, het ontneemt eerder het zicht op echte mogelijkheden tot vernieuwing.
De vernieuwing van het politieke stelsel zal zich, zoveel lijkt nu toch wel duidelijk, vooral richten op het feit dat de kiezer nu één keer in de vier jaar om een mening wordt gevraagd en, aldus de zogenaamde vernieuwers, vervolgens zijn mond dient te houden. Juist in die negatieve formulering zit de kern van de huidige spanningen. Pleitbezorgers van het stelsel zullen dit immers als de kern zien van de vertrouwensrelatie tussen kiezer en gekozene, terwijl critici uit willen gaan van een fundamenteel wantrouwen tussen die twee. Controle en inspraak dienen daarom permanent te zijn.
Toch kan het niet anders dan dat de oplossing probeert de twee fundamenteel verschillende en op het oog elkaar uitsluitende wijzen van benadering met elkaar te verzoenen.
Elsevier 08.12.2016 Piet Hein Donner, vicevoorzitter van de Raad van State, ziet zacht gezegd heel weinig in het initiatief van GeenPeil om een soort democratisch doorgeefluik te worden. Volgens hem luidt een dergelijke aanpak zelfs het einde van de democratie in.
Donner deed zijn felle uitspraak tijdens een raadsledenbijeenkomst in het Provinciehuis van Zuid-Holland in Den Haag, schrijft Omroep West.
De bedoeling is dat de leden van GeenPeil het voor het zeggen krijgen. Ze kunnen via internet inloggen en stemmen op wat voor hen belangrijk is, en de Kamerleden van GeenPeil handelen daarnaar. ‘De kiezer is koning. Zo wordt elk wetsvoorstel een micro-referendum,’ zei lijsttrekker Jan Dijkgraaf bij het ontvouwen van het strijdplan met het oog op de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart volgend jaar. Daaraan gaat de nieuwbakken partij meedoen, net als bijvoorbeeld VNL en Forum voor Democratie.
Bang voor ‘radicalen’
Donner vindt het allemaal maar onzin, en gevaarlijk. ‘De gekozen vertegenwoordigers zouden slechts doorgeefluik zijn van de wensen en opvattingen van hun achterban. Een aanpak zoals die van GeenPeil luidt het einde van de democratische rechtsstaat in.’ De CDA’er en voormalig minister van Justitie onder premier Balkenende, verwees naar de Grondwet waarin staat dat volksvertegenwoordigers zonder last moeten kunnen stemmen.
Hij vraagt zich af of de stemmen van de GeenPeil-partijleden wel geldig zijn. ‘Men weet zelfs niet of degene aan de andere kant van de lijn wel stemgerechtigd is.’ Donner is ook bang dat ‘radicalen’ de boel gaan bepalen. ‘Besluiten die daar worden genomen, kunnen op den duur leiden tot grote lasten, grote schade voor de hele samenleving. Dat doe je niet op deze wijze.’
CDA’er is tegenstander van referenda
Donner deed in het verleden al eens vaker opmerkelijke uitspraken. In 2006 zei hij in een interview met het tijdschrift Vrij Nederland: ‘Als tweederde van alle Nederlanders morgen de sharia zou willen invoeren, dan moet die mogelijkheid toch bestaan?’ Volgens Donner is dat ‘de essentie van onze democratie’.
‘Sharia? Over my dead body.’ Minister Schippers refereerde tijdens de Elseviers H.J. Schoolezing aan Donners omstreden uitspraak.Lees meer >
De CDA’er geldt als een fel tegenstander van referenda. In Trouwzei hij in april deze volksraadplegingen in strijd met de Grondwet te vinden. Een referendum is volgens hem geen basis voor betere democratische verhoudingen.
Toen Nederland in 2005 naar de stembus ging om in een referendum over de EU-grondwet te stemmen, zei Donner in de aanloop daarnaartoe dat een stem tegen deze grondwet een risico vormde op nieuwe oorlogen. De kiezer besloot zich er niets van aan te trekken, en in grote meerderheid ‘nee’ te zeggen tegen de grondwet.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Trouw 08.12.2016 Piet Hein Donner, vice-president van de Raad van State, waarschuwt: een politieke partij als GeenPeil ‘kan het einde van de democratische rechtsstaat inluiden zoals wij die kennen’.
Tijdens een bijeenkomst op het provniciehuis van Zuid-Holland, woensdag, hekelde Donner de manier waarop GeenPeil zegt politiek te willen bedrijven. Eventueel gekozen Kamerleden zullen als een soort ‘levende stemkastjes’ opereren. De leden discussiëren op internet over plannen en wetsvoorstellen van het kabinet, waarna de GeenPeil-politici zullen stemmen wat de meerderheid van de achterban verlangt.
Een gevaarlijke ontwikkeling, vindt Donner. “Dit betekent het einde van goede besluitvorming.” Tegen Omroep West zei hij: “Besluiten die daar (bij GeenPeil) worden genomen, kunnen leiden tot grote lasten en grote schade voor de hele samenleving. Dat doe je niet op deze wijze.”
Wat zegt de Grondwet?
In de Grondwet staat dat volksvertegenwoordigers ‘zonder last’ moeten kunnen stemmen. Dat betekent dat ze in principe vrij zijn te handelen zoals zij dat willen, ongeacht bijvoorbeeld een regeerakkoord waar hun partij aan is gebonden. In de praktijk blijken politici overigens uiterst loyaal aan het fractiestandpunt.
Oorspronkelijk stond in de wet dat politici ‘zonder last en ruggespraak’ opereren. Dat tweede deel is er bij de Grondwetsherziening van 1983 uitgehaald, omdat het kan suggeren dat Kamerleden niet met hun achterban mogen overleggen.
De zinsnede ‘zonder last’ is blijven staan. “Wanneer een vertegenwoordiger slechts spreekbuis is van een toevallige achterban die over een bepaald onderwerp van zich heeft laten horen, dan wordt hieraan niet voldaan”, aldus Donner.
Hij ziet nog een probleem. Als een GeenPeil-Kamerlid een stem uitbrengt op basis van de mening van bepaalde leden, zal duidelijk moeten worden wie die leden zijn. De vice-president: “Men weet niet of degene aan de andere kant van de lijn wel stemgerechtigd is.” Wellicht zijn leden minderjarig of hebben ze niet de Nederlandse nationaliteit.
Telegraaf 08.12.2016 In een zeldzame politiek getinte toespraak, heeft vicepresident Donner van de Raad van State uitgehaald naar GeenPeil. Tijdens een raadsledenbijeenkomst in het provinciehuis van Zuid-Holland hekelde hij het plan om het stemgedrag van eventuele GeenPeil-Kamerleden rechtstreeks door de leden te laten bepalen.
„De gekozen vertegenwoordigers zouden slechts doorgeefluik zijn van de wensen en opvattingen van hun achterban. Een aanpak zoals die van GeenPeil luidt het einde van de democratische rechtsstaat in”, tekende Omroep West op uit de mond van de voormalig CDA-minister.
Donner wees op de grondwet die voorschrijft dat volksvertegenwoordigers zonder last of ruggespraak moeten kunnen stemmen.
„Wanneer een vertegenwoordiger slechts spreekbuis is van een toevallige achterban die over een bepaald onderwerp van zich heeft laten horen, dan wordt hieraan niet voldaan. Niets garandeert immers dat niet morgen anderen aan de knoppen hebben gezeten, een diametraal tegengesteld standpunt wordt ingenomen.”
Maandag werd bekend gemaakt dat GeenPeil aan de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart wil meedoen. Columnist Jan Dijkgraaf wordt lijsttrekker.
Trouw 07.12.2016 Met elk referendum in één van de landen in Europa wordt de opmars van de politieke extremen sterker, en verliezen het maatschappelijk compromis en de politiek waar we na de Tweede Wereldoorlog aan gewend geraakt zijn en die voor een ongehoorde welvaartsstijging zorgden, steeds meer terrein.
Tegelijkertijd is het door elk referendum onduidelijk wat nu precies de weg is die een groot deel van de kiezers in wil slaan. Neem het referendum dat de Italiaanse premier Matteo Renzi zondag zijn baan kostte. Een aantal grondwetswijzigingen moest het een regering gemakkelijker maken te regeren en meer mogelijkheden bieden om op nieuwe ontwikkelingen in te spelen. Verstandig of wellicht onverstandig? Misschien noodzakelijk? Of toch teveel een vrijbrief voor ongecontroleerd handelen van de Macht?
Allemaal vragen die er in het referendum volstrekt niet toe deden. Zoals de laatste jaren bij referenda in andere landen wel vaker de eigenlijke vraag totaal niet interessant was. Het Italiaanse referendum was een plebisciet met de toekomst van Renzi als inzet. Het referendum als populariteitspoll.
Luidruchtige uitdagers
Hun agenda gaat echt veel verder dan wat handel met Oekraïne
Ging het Oekraïne-referendum in eigen land eigenlijk ook niet over de vraag hoeveel vertrouwen de kiezer nog had in de politieke samenwerking tussen VVD en PvdA? Dat de premier vervolgens zo lang doet over het trekken van consequenties uit de uitslag is koren op de molen van de initiatiefnemers. Wat hen betreft wacht Rutte tot ver na de komende verkiezingen met het trekken van conclusies uit wat er op 6 april gebeurde. Hun agenda gaat echt veel verder dan wat handel met Oekraïne.
Voor hen is het getalm het doorslaggevende bewijs van de in zichzelf gekeerde elite, die een muur optrekt tegenover de kiezer. De kiezer, die, zoals de nieuwbakken ‘lijsttrekker’ van GeenPeil Jan Dijkgraaf maandag nog stelde, altijd gelijk heeft.
Voor Dijkgraaf en voor veel van de nogal luidruchtige uitdagers van de gevestigde politiek zijn referenda je van het. De vraag of een kiezer niet eigenlijk naar de stembus wordt gelokt om een heel andere kwestie dan de feitelijke referendumvraag, is voor hen een irrelevante vraag. Het is het enige probate middel om de vastgeroeste machtsverhoudingen uit te dagen. Geert Wilders, om een ander voorbeeld te noemen, moest in een vorig politiek leven (hij heeft er inmiddels al een aantal gehad) niets van referenda hebben. Nu zijn ze voor hem het middel bij uitstek om het politieke stelsel te destabiliseren.
Vertrouwen
Een begrip dat in de pleidooien voor referenda en in de uitwerking van referenda ten enenmale ontbreekt
Het grootste bezwaar dat Dijkgraaf en de zijnen zeggen te hebben: één keer per vier jaar wordt de kiezer serieus genomen om de rest van de tijd lak te hebben aan diens mening. Dijkgraaf en de zijnen hebben volstrekt niets begrepen van wat nu juist het centrale uitgangspunt is van de vertegenwoordigende democratie: de politiek overlaten aan een aantal mensen, waarvan je wilt aannemen dat ze hun uiterste best zullen doen het beste ervan te maken. Dus nadrukkelijk niet: het vertrouwen geven aan iemand die precies zal doen wat hij beloofd heeft.
Het centrale begrip is dus vertrouwen. Een begrip dat in de pleidooien voor referenda en in de uitwerking van referenda ten enenmale ontbreekt.
Tussen de uitdagers en de gevestigde politiek is dan ook niet of nauwelijks een vergelijk mogelijk. Elkaar halverwege ontmoeten is ondenkbaar. Dat het huidige stelsel, zowel met het vertegenwoordigende aspect als met de politieke partij als basis, zijn langste tijd gehad heeft, lijkt echter wel duidelijk. Een wat magere conclusie als je ook geen oplossing hebt.
Trouw 06.12.2016 Intussen worden er landelijk steeds meer PVV-concurrenten opgericht. Maar wat de nieuwe partij GeenPeil van plan is, wordt volgens columnist Ger Groot expliciet verboden door de Grondwet.
De voorstellen van de nieuwe politieke partij GeenPeil maken van parlementariërs stemvee. En dat is niet alleen in strijd met de Grondwet, het is sowieso een slecht idee, schrijft Ger Groot.
Zelden was de uitdrukking ‘stemvee’ zo toepasselijk: niet voor het Nederlandse kiezersvolk maar voor hun afgevaardigden
De nieuwe politieke partij GeenPeil wil van kamerleden ‘levende stemkastjes’ maken. Per internetstemming laat de achterban weten wat hij van dit of dat wetvoorstel vindt, zo liet lijsttrekker Jan Dijkgraaf bij de lancering weten. En al naar gelang het resultaat steken de afgevaardigden bij stemming in de kamer dan wel of niet hun hand op.
Zelden was de uitdrukking ‘stemvee’ zo toepasselijk: niet voor het Nederlandse kiezersvolk maar voor hun afgevaardigden. Bij GeenPeil zijn ze niet meer dan het doorgeefluik van wat de volkswil besluit. ‘Zo wordt de elk wetsvoorstel een micro-referendum’, aldus Dijkgraaf. Zoals het er nu naar uitziet valt dat nogal tegen. Om mee te tellen moet je wel lid worden van de partij: een nogal nauwe opvatting van het Nederlandse volk.
Er zitten nogal wat constitutionele haken en ogen aan de opzet van GeenPeil. Artikel 67 van de Grondwet bepaalt in lid 3: ‘De leden [van de beide kamers] stemmen zonder last.’ Dat betekent dat zij zich niet door anderen mogen laten opdragen hóe hun stem zal uitvallen. En dat is nu juist wat GeenPeil wèl wil. Het inzicht of geweten van het individuele kamerlid doet er bij dit ‘stemvee’ dan niet meer toe.
Filter tussen burger en wetgeving
Kamerleden zijn afgevaardigden, geen representanten.
GeenPeil moet zelf al snel nattigheid hebben gevoeld. Voorstellen van leden die in strijd zijn met het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens worden niet ingediend, zo liet de partij al binnen 24 uur na haar lancering weten. Daar ga je met je directe democratie, want dan kan het snel gaan. Op die manier staan de volksvertegenwoordigers toch weer als een filter tussen de burger en de wetgeving.
Zo hoort het ook. Want het democratisch parlement is nooit bedacht als een gedetailleerde afspiegeling van het volk waarbij ieder lid spreekt uit naam van een specifieke groep of belang. Kamerleden zijn afgevaardigden, geen representanten. Ze worden door de kiezer naar de nationale vergadering gestuurd omdat hij er vertrouwen in heeft dat zij in onderling beraad tot verstandige beslissingen kunnen komen omtrent het nationale welzijn.
Noem het een kwestie van arbeidsdeling: de kiezer besteedt zijn politieke plicht uit aan de afgevaardigde van zijn keuze, zoals een beklaagde zijn verdediging uitbesteedt aan zijn advocaat. Het enige verschil is dat het kamerlid geacht wordt ‘het hele Nederlandse volk’ te vertegenwoordigen, niet deze of gene achterban. Al kan hij de visie daarvan wel inbrengen bij de verdediging van het wel van de natie.
Poldermodel
GeenPeil zal nog wel ontdekken dat geen enkele onderhandeling het zonder achterkamertjes kan stellen
GeenPeil heeft al laten weten niet te zullen meedoen aan overleg, compromisvorming en achterkamertjesgekonkel. Kennelijk begrijpt de partij niet dat democratie nu juist ligt in dat overleg – waarvan het polderende Nederland zo ongeveer zijn specialiteit gemaakt heeft. Daarom heeft het parlement de vorm van een vergaderzaal, niet van een stemmachine. Met geven en nemen zoeken de afgevaardigden naar een besluit dat het nationale belang zo goed mogelijk dient. Dat doe je niet door tegen afzonderlijke wetten ‘ja’ of ‘nee’ te zeggen, maar door met inachtneming van het hele panorama tegenstrijdige eisen optimaal met elkaar te verenigen.
Daarom zijn de kamerleden grondwettelijk vrij, ‘zonder last’. Ja, zij worden soms beperkt door partijdiscipline en regeerakkoorden. Maar bindend zijn die niet, en ze behoren zelf tot het parlementaire spel van compromisvorming. Dat gaat er altijd een beetje rommelig en ondoorzichtig aan toe. GeenPeil zal nog wel ontdekken dat geen enkele onderhandeling het zonder achterkamertjes kan stellen. De webcam die de partij beloofd heeft in haar fractiekamer te installeren zal er misschien komen, maar er zal bijzonder weinig op te zien zijn.
Weinig kans
Zolang Nederland wars blijft van échte revoluties, geeft ik haar weinig kans
GeenPeil beloofde de Nederlandse democratie overhoop te zullen gooien. Dat heeft ze grondiger gedaan dan je zou verwachten. Als idee vormt haar voorstel van een doorlopende reeks micro-referenda een aardig gedachtenexperiment. In de praktijk loopt het vrijwel onmiddellijk spaak. Zelfs GeenPeil kan zich geen ongebreidelde volksstem veroorloven zodra de mensenrechten in het geding komen – en dan volgt het een uit het ander.
Dat hoeft de partij er niet van te weerhouden te streven naar een herziening van de Constitutie volgens haar idealen. Maar zolang Nederland wars blijft van échte revoluties, geeft ik haar weinig kans. Tot dat moment blijft GeenPeil een ongrondwettelijke en in haar afkeer van overlegcultuur en polderpolitiek zeer on-Nederlandse partij. Dat laatste vindt ze misschien erger dan het eerste.
Telegraaf 06.12.2016 Jan Dijkgraaf, de lijsttrekker van de nieuwe partij GeenPeil, solliciteerde eerder dit jaar als Kamerlid voor 50Plus. Dat zegt partijvoorzitter Jan Nagel.
Volgens Nagel heeft Dijkgraaf plechtig verklaard dat hij het programma van 50Plus steunde. Hij wilde minimaal op plaats 6 komen, maar werd afgewezen omdat er betere kandidaten waren, aldus Nagel.
Openheid
Nagel noemt Dijkgraaf opportunistisch en zegt naar buiten te treden vanwege de presentatie die Dijkgraaf maandag gaf. „Als je openheid wil, dan moet het helder zijn wat je hebt gedaan”, zei Nagel tegen de NOS. Nagel zegt open kaart te willen spelen, omdat Dijkgraaf maandag opriep tot transparantie.
In een reactie zei Dijkgraaf dat hij de mogelijkheden bij 50Plus wilde aftasten. Toen later bleek dat GeenPeil de Kamer in wilde koos hij daarvoor. „Voor mij werd dat op 5 november pas bekend. Als er tussendoor iets langskomt dat beter bij me past, dan switch ik. Ik vind dat niet zo raar.” Dijkgraaf ontkent dat hij is afgewezen door 50Plus.
Volgens Dijkgraaf kreeg hij 8 november te horen dat hij niet op de ,,beoogde” zesde plek zou komen. ,,Ik nam die mededeling voor kennisgeving aan, omdat ik al wist dat ik naar GeenPeil ging”, aldus de kersverse politicus op zijn website Briefje van Jan onder het kopje Aan Jan Nagel.
Initiatiefnemer van GeenPeil, Bart Nijman, zegt geen problemen te hebben met de sollicitatie bij 50Plus.
Elsevier 06.12.2016 Jan Dijkgraaf, de lijsttrekker van de kersverse partij GeenPeil, had zichzelf eigenlijk aangeboden voor de lijst van 50PLUS. Hij wilde minimaal de zesde plek op de kandidatenlijst voor de verkiezingen in maart.
‘Maar dat konden en wilden we echt niet,’ zegt 50PLUS-voorzitter Jan Nagel dinsdag.
Vilein briefje
Volgens Nagel is Dijkgraaf formeel nog lid van 50PLUS. Hij zou de partij niet hebben ingelicht over zijn vertrek. Nagel wil naar eigen zeggen verder geen oordeel geven over de stap van Dijkgraaf: ‘Iedereen heeft het recht om een eigen partij op te richten,’ aldus de politicus.
Volgens Dijkgraaf besloot hij te solliciteren op verzoek van Kamerlid Henk Krol. Dijkgraaf schrijft in zijn vileine Briefje van Jan aan Nagel dat hij 8 november te horen kreeg dat hij niet op de beoogde zesde plek zou komen. ‘Ik nam die mededeling voor kennisgeving aan, omdat ik al wist dat ik naar GeenPeil ging,’ zegt hij.
Hij had naar eigen zeggen eerder GeenStijl-journalist, medeoprichter van GeenPeil, geïnformeerd dat hij in de procedure zat om kandidaat-Kamerlid voor 50PLUS te worden. Nijman zou toen hebben gezegd dat hij Dijkgraaf op het oog zou hebben voor zijn eigen partij, waarop Dijkgraaf besloot zich daarbij aan te sluiten.
Directe democratie
GeenPeil presenteerde zichzelf maandagmiddag als nieuwe partij. Op de website van het initiatief worden vrijwilligers gevraagd om te flyeren en langs de deuren te gaan. Ook vraagt GeenPeil om donaties. Tijdens de campagne voor het Oekraïne-verdrag was het initiatief buitengewoon succesvol in het optrommelen van vrijwilligers.
De trigger voor het oprichten van de partij ligt volgens het initiatief bij de manier waarop premier Rutte omgaat met de uitslag van het Oekraïne-referendum: hij zou volgens hen zo lang mogelijk tijd rekken, bot vangen in Brussel en uiteindelijk om geopolitieke redenen niets doen met de uitslag. De slogan van de nieuwe partij luidt ‘Stem op jezelf’, en de partij wil naar eigen zeggen maximale transparantie en inspraak van kiezers, onder meer via webcams in de fractiekamer en micro-referenda.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
NU 06.12.2016 Jan Dijkgraaf, lijsttrekker van GeenPeil, heeft eerst gesolliciteerd als Kamerlid voor 50Plus. Dat zegt partijvoorzitter van 50Plus, Jan Nagel, tegen de NOS. In zijn sollicitatiebrief, ingezien door de NOS, schrijft Dijkgraaf dat hij als Tweede Kamerlid namens 50Plus wil “zorgen dat Nederland een mooier land wordt”.
Volgens Nagel zou de voorwaarde van Dijkgraaf zijn geweest dat hij minimaal op plaats zes van de kieslijst moest komen. “Maar wij hadden betere kandidaten”, aldus Nagel. Op 3 november werd Dijkgraaf volgens Nagel afgewezen.
Nagel stelt dat Dijkgraaf formeel nog lid is van 50PLUS. Hij zou de partij niet hebben ingelicht over zijn vertrek.
GeenPeil
Dijkgraaf zelf zegt dat een deel van het verhaal niet klopt. De kersverse partijvoorzitter van GeenPeil solliciteerde inderdaad bij 50Plus, maar dat was voordat hij wist dat GeenPeil de Kamer in wilde.
Toen Bart Nijman Dijkgraaf op 5 november belde om te zeggen dat GeenPeil een partij moest worden, wist Dijkgraaf meteen: “Daar wil ik bij zijn!”, zo schrijft hij op zijn website.
Vervolgens zou Dijkgraaf zelf nee hebben gezegd toen op 8 november de vraag kwam of hij op een lagere positie op de lijst van 50Plus wilde.
AD 06.12.2016 Jan Dijkgraaf, de lijsttrekker van GeenPeil, heeft twee maanden geleden nog geprobeerd om voor ouderenpartij 50Plus in de Tweede Kamer te komen. Beide partijen bevestigen deze sollicitatie.
,,Op verzoek van jouw 50Plus-Kamerlid Henk Krol solliciteerde ik in oktober naar een Kamerlidmaatschap”, schrijft Dijkgraaf aan 50Plus-partijvoorzitter Jan Nagel in een online column. Volgens de journalist en aanstaand politicus (destijds 54 jaar) wilde hij zo’n procedure wel eens meemaken en vond hij enkele punten in het verkiezingsprogramma goed.
Toen Bart Nijman van GeenPeil in november aan Dijkgraaf meldde een partij te willen beginnen, besloot die zich daarbij aan te sluiten.
Dijkgraaf schrijft daarover aan Nagel: ,,De dag dat jij mij belde dat ik niet op de beoogde zesde plek zou komen (Henk Krol zei dat ie me hoger wilde), was dinsdag 8 november. Ik nam die mededeling voor kennisgeving aan, omdat ik al wist dat ik naar GeenPeil ging en dat jou natuurlijk niet wilde zeggen.”
Geen verzoek
Overigens ontkent Henk Krol dat hij Dijkgraaf heeft gevraagd om te komen solliciteren bij 50Plus. ,,Hij toonde zeer veel interesse en toen heb ik gezegd: ‘Dan moet je een sollicitatiebrief sturen.’ Dat vind ik echt iets anders dan een verzoek.”
VK 05.12.2016 Berichten verspreiden zich vaak razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Vandaag: steeds minder mensen zien de democratie als essentieel.
Met verdriet delen we u mede dat de democratie op de intensive care is beland. Deskundigen zien de prognose somber in. Uit hun laatste analyse in de New York Times blijkt dat de jongste generatie nog maar weinig met democratie heeft: slechts een kwart van de inwoners van 29 jaar en jonger vindt het essentieel om onder deze bestuursvorm te leven. Er zit zelfs een grafiek bij die illustreert dat dat een dieptepunt is: de lijntjes hellen in alle landen – inclusief Nederland – omlaag.
Ook in Nederland: terwijl nog ongeveer de helft van onze babyboomers het essentieel vindt om in een democratie te wonen, is slechts zo’n eenderde van de jongeren tot 29 jaar het daarmee eens.
Zou het kloppen? Na de verkiezingen in de Verenigde Staten lijkt niets meer onmogelijk. Net toen Donald Trump werd gekozen als president, haalde David van Reybrouck in De Correspondent dan ook dezelfde cijfers aan in zijn stuk ‘Wakker worden in een nieuwe wereldorde’. Met de conclusie: ‘In de ogen van velen heeft democratie zijn beste tijd gehad.’ En wéér die grafiek erbij.
De cijfers zijn afkomstig van de op zich heel betrouwbare World Values Survey. Een van de vragen was: ‘Hoe belangrijk vindt u het dat u in een democratie woont?’, waarop een cijfer van 1 tot 10 kon worden gegeven. Dan blijkt, jawel, dat jonge mensen veel minder vaak met een ’10’ antwoordden – het enige cijfer dat de New York Times en de Correspondent als maat namen, wat tot kelderende grafieken leidt.
Misbruik van de cijfers. Dit had nooit zo gepubliceerd mogen worden, aldus Hoogleraar politicologie Tom van der Meer.
Maar dat zegt eigenlijk helemaal niets. Wie de volledige antwoordtabel erop napluist, ziet namelijk dat die daling aan tienen ruimschoots wordt gecompenseerd met negens en achten. En dat pakt positief uit. Gemiddeld genomen geven jongeren hun democratiewens een 8,4, een getal dat jaren nagenoeg onveranderd is gebleven. Net als dat van ouderen trouwens, die gemiddeld voor een 9 kiezen. Kortom: vrijwel iedereen wil ongelofelijk graag in een democratie wonen.
Sterker nog: steeds meer Nederlanders kijken positief naar democratie. Dat blijkt uit onderzoek van onder andere Tom van der Meer, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Alle studies, zoals de Eurobarometer en het Nationaal Kiezersonderzoek, wijzen op méér tevredenheid met het functioneren van de democratie sinds de jaren tachtig’, zegt hij. Meer dan 90 procent van de Nederlanders steunt democratie, en zo’n 70 procent is er tevreden mee – ook de jongeren. In de jaren tachtig was dat laatste cijfer slechts zo’n 60 procent.
Dat de New York Times daarentegen zo groot uitpakt met een alarmerende boodschap op basis van een dubieuze interpretatie, vindt Van der Meer ‘gewoon misbruik van de cijfers’. En: ‘Dit had nooit zo gepubliceerd mogen worden.’
Kortom: de democratie is nog alive and kicking. In elk geval in de hoofden van de kiezers. Oordeel: onzin
Telegraaf 05.12.2016 Er moet zo snel mogelijk een kiesdrempel van vijf procent ingevoerd worden om versnippering van het politieke landschap in Nederland tegen te gaan. Van de circa 14.500 deelnemers aan de Stelling van de Dag heeft de overgrote meerderheid (90 procent) gekozen voor een snelle invoering hiervan.
Foto: grahic
De meeste respondenten zijn bang dat de hoeveelheid partijen en met name de kleine partijen, die de laatste tijd zijn opgericht, de politiek verlamt. ,,Om het land bestuurbaar te houden en ervoor te zorgen dat er niet te veel partijen in de Kamer komen, is het noodzakelijk om een kiesdrempel van vijf procent in te stellen”, klinkt het.
Versplintering van de politiek zal leiden tot moeizame kabinetsformaties, weten velen. Bovendien zal een coalitie van vier of meer partijen de daadkracht van het kabinet niet ten goede komen.
De meeste deelnemers vinden verder dat Tweede-Kamerleden die uit onvrede een fractie verlaten hun zetel beschikbaar moeten stellen aan de partij. ,,De huidige situatie met ‘eenpitters’ en one-isue-partijtjes is krankzinnig. Het zijn gewoon pluchezitters die geen enkele invloed kunnen uitoefenen”, stelt een deelnemer onomwonden.
VK 06.12.2016 We hebben er alweer een nieuwe partij bij: GeenPeil. Gisteren was de presentatie in de oude Prodentfabriek in Amersfoort. De lijsttrekker van de nieuwe partij heet Jan Dijkgraaf en de voorzitter Bart Nijman. Verder zijn er nog geen namen bekend. GeenPeil wordt de politieke afdeling van het blog GeenStijl, dat ons eerder al verblijdde met de omroep PowNed. Nu nog een eigen biermerk.
GeenPeil was eerst een ‘burgerbeweging’ die zich onder leiding van Jan Roos en Thierry Baudet verzette tegen het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne. Met succes. En overigens ook zonder succes, want Nederland gaat het verdrag gewoon ondertekenen, op voorwaarde dat er een A4’tje aan wordt vastgeniet waarin staat dat ze in Brussel niet moeten denken dat we er blij mee zijn.
Dijkgraaf wordt een ‘levende stemkast’. Dat is geen grap, dat is directe democratie
Daarover is Bart Nijman, ook bekend als ‘Van Rossem’ van GeenStijl, zo boos dat hij besloot van GeenPeil een partij te maken. Zonder Roos en Baudet, want die zijn toegetreden tot het politieke establishment. Roos is nu partijleider van VNL en Baudet trekt op 15 maart ten strijde met zijn Forum voor Democratie. Het burgerinitiatief is een slangenkuil gebleken.
Als Dijkgraaf een zetel weet te veroveren – er zijn vast zestigduizend reaguurders te vinden die het wel een zieke grap vinden hem de Kamer in te stemmen – wordt hij een ‘levende stemkast’. Dat is geen grap, dat is directe democratie. Als er een wetsvoorstel voorligt, geven de leden van achter hun laptop aan wat Dijkgraaf moet doen. Dijkgraaf begeeft zich vervolgens naar de Kamer om zijn hand op te steken – of niet, dus.
Het systeem kan je als lid behoorlijk wat tijd kosten, zeker als je eerst even het wetsvoorstel wilt lezen en debatten wilt volgen. De zuivere reaguurtijd op GeenStijl zal daardoor wellicht wat teruglopen, wat als pure winst moet worden gezien. Bovendien is Van Rossem vast wel bereid de leden een stemadvies te geven.
Het is een interessant democratisch experiment, waarvan ik veel verwacht, vooral lol. Misschien gaan andere partijen ook wel levende stemkasten op de lijst zetten en blijkt Dijkgraaf een voorloper. Leden mogen straks 24/7 online meekijken in de fractiekamer. Ik weet niet of het goed voor je gezondheid is om 24/7 naar Jan Dijkgraaf te kijken, maar het kan.
Ik denk dat we Dijkgraaf niet zo vaak voor de camera’s van Nieuwsuur zullen zien, want hij heeft niks anders te melden dan ‘moest van de leden’. Ik ben benieuwd naar de lijsttrekkersdebatten met de levende stemkast.
Dijkgraaf zal niet zo vaak bij Nieuwsuur te zien zijn, want hij heeft niks anders te melden dan ‘moest van de leden’
Jan Dijkgraaf moet niks van beroepspolitici hebben, want die glibberen en draaien. Daarom wil hij er nu zelf een worden. Hij kan straks alleen glibberen en draaien in commissie en altijd de leden de schuld geven.
Het is natuurlijk wel de vraag hoe lang je het volhoudt, als levende stemkast. Dat lijkt me geen dagtaak, want zoveel wetsvoorstellen zijn er nou ook weer niet. Misschien mogen de leden Dijkgraaf ook opdragen een vraag te stellen aan de minister of iets beledigends te roepen naar een glibberige beroepspoliticus.
In elk geval is de robotisering van de politiek met de stap van GeenPeil weer een stukje dichterbij gekomen.
GeenPeil richt zich vooral op de 700 duizend jongeren die op 15 maart voor het eerst mogen stemmen. Die hebben volgens partijleider Dijkgraaf namelijk een ‘bullshitdetector’. Maar die kan natuurlijk ook heel erg tegen de nieuwe partij gaan werken.
Telegraaf 05.12.2016 Na de gezamenlijke strijd voor het Oekraïne-referendum is het voor de bedenkers ervan ineens ieder voor zich. In plaats van gezamenlijk een vuist te maken, ruiken ego’s de macht en dingen ze nu afzonderlijk om de gunst van de kiezer.
Gabbers, vrienden, bondgenoten. Nederland zag Jan Roos, Thierry Baudet en Jan Dijkgraaf het de afgelopen maanden erg gezellig hebben. Met hun strijd tegen de gevestigde politieke orde, waar niet meer naar de burger zou worden geluisterd, zouden ze de bewoners aan het Binnenhof en in Brussel wel eens een lesje leren.
Dijkgraaf is de jongste politieke avonturier die denkt dat Nederland op de de afzonderlijke Geenpeil-splinters zit te wachten. Het verbaast Jan Roos, het gezicht van het Oekraïne-referendum en tegenwoordig lijsttrekker van VNL. „Die stap om in de politiek te gaan werd mij niet in dank afgenomen. Ik kon gelijk vertrekken”, vertelt hij over zijn laatste minuten bij website GeenStijl, waar GeenPeil uit ontsproot.
Na Roos kwam Thierry Baudet. Ook hij kreeg de strontkar over zich heen van zijn voormalige bondgenoten. „Nu komen ze zelf met een partij!”, briest hij.
„Het heeft wel iets zieligs”, erkent Roos. „Het referendum ging juist tegen de gevestigde orde in. Nu ziet de gevestigde orde het hele blok uit elkaar vallen. Zo kunnen ze ongestoord door gaan met pappen en nathouden.”
De prominente rol voor ’zijn vriend’ Jan Dijkgraaf verrast hem: „Ik wil geen woord over hem vuil maken, maar hij wilde de politiek niet in. Ik heb gevraagd of hij op de lijst bij VNL wil komen. Ik kreeg een ’nee’ te horen, omdat hij onafhankelijk wilde blijven.” Dijkgraaf is telefonisch onbereikbaar.
Verwachte schijnwerpers en machtshonger na het succesvolle Oekraïne-referendum lijken de belangrijkste ingrediënten te zijn voor de opmerkelijke versplintering. En jaloezie, vermoedt Roos. Zijn oude collega’s van GeenStijl zouden bang zijn dat hij als enige profiteert van alle aandacht voor GeenPeil. „De ego’s bij GeenPeil vrezen dat ik er met hun succes van door ga. Die jongens denken net als Thierry Baudet de hele wereld over te kunnen nemen. Voorlopig komt alleen VNL in de peilingen voor.”
Bart Nijman van GeenStijl laat de kritiek van zich afglijden: „Jan heeft vol overtuiging voor de PVV-afsplitsing VNL gekozen. Ik wens hem daar alle succes en hoop voor hem dat ’ie zijn ene zetel in de peilingen houdt. Wij bouwen ondertussen aan een unieke eigen beweging, die de democratie gaat terugveroveren van de beroepspolitici.”
Dat is ongeveer de missie die Thierry Baudet heeft met zijn Forum voor Democratie. Hij is ook verrast door GeenPeil: „Gekscherend ging het weleens over het oprichten van een politieke partij. Ik heb Bart Nijman gevraagd om mee te doen aan het Forum, maar dat wilde hij niet.”
En zo vechten de bondgenoten van weleer elkaar de tent uit. Op GeenStijl vatte reaguurder ’schietmijmaarlek’ het kort en bondig samen: „Dom, dom, dom.”
VK 05.12.2016 GeenPeil belooft ‘levende stemkastjes’ in de Tweede Kamer: Kamerleden die enkel en alleen stemmen zoals hun door de leden wordt opgedragen. Met die boodschap doet GeenPeil een gooi naar Kamerzetels bij de verkiezingen op 15 maart. Het is tegen wil en dank: initiator Bart Nijman wil helemaal niet de politiek in. Maar premier Rutte blijft de uitslag van het Oekraïnereferendum negeren.
Het is druk in ‘de Prodentfabriek’ in Amersfoort, de oude fabriekshal waar GeenPeil zijn gedaanteverwisseling presenteert: van burgerinitiatief naar partij. Het publiek bestaat uit haast net zoveel cameramensen als geïnteresseerden. Wie binnenkomt kan meteen lid worden en en passant een GeenPeil-shirt aanschaffen. Hier maakt ‘het leger des peils’ een doorstart.
Nijman heeft altijd gezegd nooit de politiek in te gaan. Honend reageerde hij op Jan Roos en Thierry Baudet, zijn voormalige strijdmakkers tijdens die Oekraïnecampagne, die kort na elkaar hun overstap naar de politiek aankondigden. Zij kozen voor het ego, voor hun eigen hoofd op de verkiezingsposter: Roos met VNL van twee ex-PVV’ers, Baudet met zijn Forum voor Democratie.
Geen poppetjes
De uitslag wordt al 237 dagen genegeerd, aldus GeenPeil initiator Nijman over het Oekraïne-referendum.
Dat is absoluut niet de bedoeling van GeenPeil, benadrukt Nijman op het langgerekte podium in de fabriekshal. GeenPeil-politici worden geen ‘poppetjes’, beroepspolitici met een groot ego en een groot dedain voor de kiezer. Nee, het worden marionetten waarvan de touwtjes stevig in handen zullen zijn van de leden. En dat is volgens hem hard nodig, want de Kamerleden die er nu zitten hebben hooguit eens in de vier jaar oog voor de kiezer.
Toen premier Rutte op 1 november nogmaals in de Kamer uitstel afdong om een oplossing te zoeken voor de uitkomst van het Oekraïnereferendum, was het geduld bij Nijman op. ‘De uitslag wordt al 237 dagen genegeerd’, rekent hij voor. In een filmpje is te zien hoe Rutte een nee tegen het verdrag koppelt aan vacuümbommen op het Syrische Aleppo. ‘Sjongejonge’, klinkt een afkeurende reactie uit het publiek. Nijman: ‘Iedere nee-stemmer heeft eigenlijk een bom op Aleppo gegooid.’ Het was het duwtje wat hij nodig had. Vijf weken later is de partij GeenPeil een feit.
Draaiende politici
Alles wordt transparant. In de fractiekamer komt 24/7 een webcam en elk bonnetje gaat vanaf nu op de website, aldus Bart Nijman.
De eerste marionet van GeenPeil is Jan Dijkgraaf, recalcitrant columnist. Hij gaat de lijst aanvoeren. Zijn eerste politieke speech is een aanklacht tegen de Haagse poldercultuur. ‘Beroepspolitici glibberen, ze draaien, een nee wordt een ja’, houdt hij zijn publiek voor, geholpen door een autocue. Kijk naar Rutte, de man die aan het interpreteren is geslagen, terwijl 2,5 miljoen Nederlanders een duidelijk ‘nee’ lieten horen op 6 april. ‘Rutte is de aanrander die het nee van de vrouw wel verstond, maar het niet accepteerde omdat ze eigenlijk ja bedoelde.’ En toen de premier om uitstel vroeg, kreeg hij steun van partijen als D66 en GroenLinks.
De gevestigde partijen beweren dat ze de kloof tussen politiek en burger kunnen dichten, GeenPeil gaat het echt doen, zegt Dijkgraaf. ‘De zittende politici houden niet van kiezers, dat zijn hinderlijke strontvliegen die eens in de paar jaar gepaaid moeten worden.’ Niet bij GeenPeil, daar is de kiezer koning. ‘Alles wordt transparant. In de fractiekamer komt 24/7 een webcam en elk bonnetje gaat vanaf nu op de website. Noteer maar vast, 4,75 voor twee koffie.’
De potentie is enorm, denkt Dijkgraaf. ‘Ruim 700 duizend jongeren mogen op 15 maart voor het eerst stemmen. Zij zijn geboren met een bullshitdetector. GeenPeil is voor hen de enige logische optie.’ De toespraak zit vol punchlines, maar een bevlogen speecher is hij nog niet. Dat hoeft ook niet. GeenPeil is een belofte aan de kiezer, een partij zonder prominente gezichten. ‘Stem op jezelf, stem GeenPeil’, luidt de slogan.
Waarom dan toch Dijkgraaf gekozen als bekend gezicht, is de vraag aan Nijman. Hij legt uit dat ook GeenPeil een uitgesproken lijsttrekker nodig heeft om in de campagne de degens te kruisen met de poppetjes van andere partijen.
‘Maar Jan Roos, eh, Jan Dijkgraaf’ – het is nog even wennen – ‘gaat in de Kamer alleen doen wat de leden beslissen.’ De rest van de lijst bestaat enkel uit onbekende Nederlanders, zegt hij, mensen met bijvoorbeeld kennis van de wobprocedure (de Wet openbaarheid van bestuur).
Gaat hij zelf op de lijst? ‘Nee, ik voel me beter op de achtergrond.’ Het klinkt bescheidener dan het is, Nijman wordt voorzitter en is zodoende de man die de marionetten gaat selecteren. Mensen zonder ego kunnen zich bij hem melden.
Trouw 05.12.2016 Als de nieuwe politieke partij GeenPeil, de motor achter het referendum over het handelsverdrag met Oekraïne, bij de volgende verkiezingen in de Tweede Kamer komt, dan worden de Kamerleden ‘op afstand bestuurbaar’. Dat zei lijsttrekker Jan Dijkgraaf vanmiddag bij de partijpresentatie in Amersfoort.
Jan Dijkgraaf, van GeenPeil, bij de presentatie van de plannen.
“We gaan geen politiek bedrijven, maar het volk vertegenwoordigen”, zo zette de oud-columnist, die per direct stopt als journalist, zich af tegen de regering in Den Haag. “Geen debatten, geen deals, geen commissie stiekem, geen gekruip voor de machtswellustelingen in Brussel. GeenPeil gaat de democratie terugveroveren op de beroepspolitici.”
Dat wil de partij doen zonder programma en standpunten. De leden moeten de koers bepalen – vandaar de leus ‘Stem op jezelf. Kies GeenPeil’ – door elke week via internet te stemmen over wetsvoorstellen die ter tafel komen. De Kamerleden volgen altijd wat er uit deze ‘micro-referenda’ komt. Zo belooft de partij ‘levende stemkastjes’ in de Tweede Kamer.
‘Als jullie stemmen dat GeenPeil-Kamerleden naar links moeten, dan gaan de Kamerleden naar links’, staat in het partijplan. ‘Als jullie besluiten dat GeenPeil-Kamerleden naar rechts moeten, dan gáán ze naar rechts. Niets meer, niets minder.’
Alles transparant
Ook belooft GeenPeil geen coalities te sluiten. De partij gaat de regering actief controleren door schriftelijk Kamervragen te stellen. Bovendien komen er webcams op de fractiekamer en alle bonnetjes worden op de website geplaatst, zei Dijkgraaf. “Alles transparant, twentyfour-seven.”
Dijkgraaf heeft er vertrouwen in dat GeenPeil geen splinterpartij wordt. Dat heeft het ‘leger des Peils’ volgens hem al bewezen door genoeg handtekeningen bij elkaar te krijgen voor her Oekraïnereferendum.
GeenPeil komt met een eigen partij uit onvrede, omdat premier Rutte het ‘nee’ van het raadgevende referendum niet heeft overgenomen. Met een aanvulling op het verdrag zoekt de premier naar een weg om de tegenstem te honoreren. Daarmee brengt Rutte in de ogen van GeenPeil doorlopend schade toe aan de democratie. VVD, PvdA en D66 – die het kabinet in dezen steunt – laten de kiezer volgens GeenPeil ‘al negen maanden barsten’.
Baudet en Roos
“We willen de democratie van binnenuit herstellen”, zegt Bart Nijman van GeenPeil. “Ditmaal gaan we voor een voltreffer.” Wie naast Nijman en Dijkgraaf voor die voltreffer moeten zorgen, is nog niet bekend. Dijkgraaf wil nog niet zeggen wie er op de kandidatenlijst komt te staan. Hij liet alleen los dat het om mensen ging die ‘ervaring hebben met het doen van Wob-verzoeken’ (Wet openbaarheid van bestuur).
Met GeenPeil zoekt een derde aanjager van het referendum in april invloed in de Tweede Kamer. Ook Thierry Baudet wil met zijn Forum voor democratie de Kamer in. Jan Roos, de voorman van het referendum, wordt lijsttrekker van VNL, de klassiek-liberale partij van de twee ex-PVV’ers Joram van Klaveren en Louis Bontes. Deze partijen zitten alle drie op de rechterflank van het politieke spectrum.
Telegraaf 05.12.2016 „We gaan geen politiek bedrijven, maar het volk vertegenwoordigen. Geen debatten, geen deals, geen commissie-stiekem, geen gekruip voor de machtswellustelingen in Brussel. GeenPeil gaat de democratie terugveroveren.” Dat zei de lijsttrekker van de gloednieuwe partij, Jan Dijkgraaf, maandag bij de presentatie van GeenPeil in Amersfoort.
De slogan is ’Stem op jezelf. Kies GeenPeil’. De bedoeling daarvan is dat de leden van de partij het voor het zeggen krijgen. Ze kunnen via internet inloggen en stemmen op wat voor hen belangrijk is, en de Kamerleden van GeenPeil handelen daarnaar. „De kiezer is koning. Zo wordt elk wetsvoorstel een micro-referendum”, aldus Dijkgraaf.
Aanleiding voor de vorming van de partij is het feit dat het kabinet nog altijd geen gehoor heeft gegeven aan het referendum over het zogenoemde associatie-akkoord met Oekraïne. Een meerderheid van de kiezers stemde tegen. „Maar Rutte is de aanrander die het ’nee’ van een vrouw wel verstaat, maar het niet accepteert omdat ze volgens hem eigenlijk ’ja’ bedoelt”, zei Dijkgraaf.
Het referendum werd op touw gezet door GeenPeil, toen nog een actiegroep onder aanvoering van GeenStijl-redacteur Bart Nijman. Hij wordt de voorzitter van de nieuwe partij. Mede-aanjagers van het referendum, Jan Roos en Thierry Baudet, doen ook allebei afzonderlijk mee aan de verkiezingen – Roos als lijsttrekker van VNL, Baudet als voorman van zijn eigen partij Forum voor Democratie. De handen ineen slaan was geen optie, vertelt Nijman: „Zij gaan doen wat wij denken dat niet meer werkt. Wij gaan doen wat onze leden willen, dat is het verschil.”
Wie voor GeenPeil op de kandidatenlijst komen, wil Nijman nog niet zeggen, alleen dat het onder andere mensen zijn die ervaring hebben met het doen van Wob-verzoeken (Wet openbaarheid van bestuur). „We hebben al mensen benaderd, de top vijf van de lijst is rond.” De lijst wordt pas bekendgemaakt als die rond is, uiterlijk 17 januari.
NU 05.12.20016 bedrijven, maar “het volk vertegenwoordigen en de democratie terugveroveren”. Dat zei de lijsttrekker Jan Dijkgraaf, maandag bij de presentatie van GeenPeil.
De partij wil “geen debatten, geen deals, geen Commissie Stiekem, geen gekruip”. De slogan is ‘Stem op jezelf. Kies GeenPeil’.
De bedoeling daarvan is dat de leden van de partij het voor het zeggen krijgen. Ze kunnen via internet inloggen en stemmen op wat voor hen belangrijk is, en de Kamerleden van GeenPeil handelen daarnaar. “De kiezer is koning. Zo wordt elk wetsvoorstel een micro-referendum”, aldus Dijkgraaf.
Aanleiding voor de vorming van de partij is het feit dat het kabinet nog altijd geen gehoor heeft gegeven aan het referendum over het zogenoemde associatieverdrag met Oekraïne.
Geenpeil: ‘We gaan onze Kamerleden tot stemkastjes verbouwen’
Geen samenwerking
Het referendum werd op touw gezet door GeenPeil, toen nog een actiegroep onder aanvoering van GeenStijl-redacteur Bart Nijman. Hij wordt de voorzitter van de nieuwe partij. Roos en Baudet, ook actief bij de actie, doen beiden afzonderlijk mee aan de verkiezingen; Roos als lijsttrekker van VNL en Baudet als voorman van zijn eigen partij Forum voor Democratie.
De handen ineen slaan was geen optie, vertelt Nijman: “Zij gaan doen wat wij denken dat niet meer werkt. Wij gaan doen wat onze leden willen, dat is het verschil.”
Kandidaten
Wie voor GeenPeil op de kandidatenlijst komen, wil Nijman nog niet zeggen, alleen dat het onder andere mensen zijn die ervaring hebben met het doen van Wob-verzoeken (Wet openbaarheid van bestuur). “We hebben al mensen benaderd, de top vijf van de lijst is rond.” De lijst wordt pas bekendgemaakt als die rond is, uiterlijk 17 januari.
AD 05.12.2016 Geen partijprogramma, geen politici, geen eigen meningen. GeenPeil wil de Tweede Kamer in en daar alleen maar stemmen, aan de hand van mircoreferenda op de eigen website, vertelt lijsttrekker Jan Dijkgraaf. ‘Fantastisch dat je ons zo serieus neemt’.
Hij bezweert dat het geen grap is. Noemt zich volksvertegenwoordiger in de zuiverste zin van het woord. Voormalig journalist Jan Dijkgraaf (54) wil de ‘megafoon’ zijn voor ‘teleurgesteld Nederland’.
Wat is jullie bedoeling?
,,Ons verkiezingsprogramma is korter dan dat van Wilders. Vijf woorden: de kiezer is de baas. Op onze site leggen we wetsvoorstellen en moties voor aan de leden en in de Kamer volgen we die uitslag.”
En als jij straks vóór moet stemmen, terwijl je zelf mordicus tégen bent?
,,Dan volg ik onze leden.”
Wat is jouw rol dan?
,,Jan Dijkgraaf zonder mening bestaat niet. Maar mijn mening heeft geen waarde. Ik vertegenwoordig slechts onze leden.”
Waar ligt de grens? Als een meerderheid de doodstraf wil dan…
,,De grens ligt bij het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. En ik geloof heilig in gezonde verstand van de burger.”
En als één van jullie niet stemt straks naar de uitslag van zo’n peiling?
,,Wat denk je dat er dan gebeurt? Dan gaat je kop eraf onder die leden. En terecht.”
Maar stemmen duurt een uurtje in de week. Wat doet u dan verder?
,,Nou, het is goed denkbaar dat we met initiatiefwetten komen bijvoorbeeld.”
Politicus zijn is toch ook gewoon een vak?
,,Je kunt ook zeggen: we worden eindelijk weer écht volksvertegenwoordiger. Het principe is dat 30.000 mensen het beter weten dan 150 Kamerleden.”
Maar niemand weet wat ú vindt.
,,Precies, want het gaat er niet om wat wij vinden. Kijk naar die oude partijen. Die vinden van alles, maar die gooien hun standpunten weg zodra ze bij de formatie mogen kwartetten met Mark Rutte.”
Toch weet ik als ik op jullie stem, niet wat ik krijg.
,,Je kunt ook rustig GroenLinks-lid blijven, maar bij ons kun je óók shoppen. Is er iets waar je echt tegen bent, dan laat je je op onze site horen.”
Maar als ik niet bij de meerderheid hoor, ben ik alsnog teleurgesteld.
,,Daar moet je je dan ook bij neerleggen. Dat is het: wisdom of the crowd.”
Met jullie kun je geen coalitie vormen. Je weet niet wat je krijgt.
,,Ik vind het fijn dat je ons zo serieus neemt dat je verwacht dat we zo groot worden.”
Theoretisch dan.
,,Als Rutte of Samsom met ons wil praten, leggen we ook dat voor. En we gaan niet de achterkamertjes in. Als we praten met andere partijen, doen we dat met de camera erop. Er komen ook camera’s op onze werkplekken. Totale transparantie.”
Heb gisteren duizenden euro’s weggegooid door als columnist bij Metro te stoppen, aldus Jan Dijkgraaf.
Straks zit u daar alleen maar als ‘levend stemkastje’ de uitslag van microreferenda door te geven.
,,Daarom mikken op de omvang van de PvdA, zeg tien zetels. Dan kun je een stevig geluid laten horen.”
U mikt op de teleurgestelde burger?
,,Voor mijzelf lag het dieptepunt op 1 november. De dag dat Rutte alsnog wéér niet met een reactie op de referendum-uitslag kwam. Terwijl de wil van het volk duidelijk is, hebben ze er gewoon schijt. Rutte is als een aanrander. Het meisje zegt ‘nee’, maar hij gaat door.”
De GeenPeil-campagne is nu uiteen gevallen in drie aspirant-partijen: GeenPeil, VNL en die van Thierry Baudet.
,,Baudet heb ik nooit serieus genomen. Iemand die op een piano poseert en zich de grootste intellectueel van Nederland noemt…doe me een lol. En Jan Roos heeft voor zijn ego gekozen en wordt beroepspoliticus.”
En uw ego dan?
,,Ik ben een mediadier, daarin word ik nu gestreeld. Maar ik zit hier niet voor mezelf. Heb gisteren duizenden euro’s weggegooid door als columnist bij Metro te stoppen. We komen ook niet met BN’ertjes op de lijst. Niemand zit hier voor zijn ego.”
U en Geen Peil-oprichter Bart Nijman gaven af op journalisten die de politiek ingaan.
,,Je mag het allemaal gelul vinden, maar ik denk echt dat wij iets anders doen. Zo direct het volk vertegenwoordigen is compleet nieuw.”
Wat wil geen GeenPeil?
GeenPeil streeft naar directe democratie, maar dan wel via de vertegenwoordigende democratie van de Tweede Kamer. Ieder wetsvoorstel, iedere stemming wordt via haar website voorgelegd aan de leden. Die bepalen voor of tegen. Geheel in lijn met Oekraïne-referendum, want daar zit de pijn: het ‘nee’ werd door premier Rutte niet uitgevoerd. Lijsttrekker Jan Dijkgraaf belooft plechtig de uitkomsten van de eigen ‘microreferenda’ op te volgen in het parlement. Hoewel het strijdmakkers waren bij de eerder GeenPeil-campagne, koos uithangbord Jan Roos voor VNL, de partij van ex-PVV’ers. Die dingen mee met een rechts-populistisch programma (meer geld defensie, één belastingtarief, minder EU). Laatste in rij is oud-GeenPeiler Thierry Baudet die onder meer bindende referenda en een strenger asielbeleid wil.
AD 05.12.2016 GeenPeil heeft zich in Amersfoort gepresenteerd als nieuwe politieke partij. Met teksten als ‘de kiezer is koning’ en ‘het geduld is op’ zet GeenPeil zich af tegen de regering in Den Haag. ,,We gaan de democratie redden”, laat lijsttrekker Jan Dijkgraaf weten.
Aanleiding voor het oprichten van een nieuwe partij is de manier waarop het kabinet-Rutte is omgegaan met het Oekraïne-referendum, dat werd georganiseerd door het initiatief GeenPeil. Dat vertelt mede-oprichter en GeenStijl-blogger Bart Nijman.
,,Het geduld was op”, valt te horen in het filmpje waarin de partij de plannen uit te doeken deed. Daarom wil GeenPeil nu de kiezer aan het woord laten. Dat doet de partij door mensen inspraak te geven via een ‘internet-achtige constructie’. Kiezers kunnen online meebeslissen over de koers van de partij.
GeenPeil belooft geen coalities te sluiten en de regering actief te gaan controleren door schriftelijke vragen te stellen in de Tweede Kamer. De partij wil bij elk wetsvoorstel een ‘micro-referendum’ organiseren.
‘Stem op jezelf’
Op die manier wil GeenPeil de macht weghalen bij ,,beroepspolitici en teruggeven aan de kiezer”. Dat streven is samengevat in de leus: ‘Stem op jezelf, kies GeenPeil’.
Dijkgraaf laat weten dat hij veel ambitie heeft. ,,We zijn niet van plan een splinterpartij te worden. Het referendum heeft laten zien dat het leger des Peils veel kan bereiken.”
AD 05.12.2016 Jan Roos, de oud-voorman van GeenPeil, is verbijsterd dat zijn voormalige strijdmakkers tegen het Oekraïnereferendum de politiek in gaan. Roos werd door zijn oud-collega’s verketterd toen hij eind augustus bekend maakte lijsttrekker te worden van VoorNederland (VNL). ,,Ik kon meteen vertrekken.”
GeenPeil begint een partij en wil de democratie ‘van binnenuit herstellen’, onthulde deze krant zaterdag.Vandaag ontvouwt de beweging de precieze plannen, want een klassieke partij zal het niet worden, beloofde GeenPeil in een persbericht. De lijsttrekker wordt Jan Dijkgraaf.
Volgens Roos hadden zijn ex-collega’s beslist geen politieke ambities. ,,Toen ik de politiek in ging, kreeg ik te horen dat journalisten nooit politiek actief mochten worden. Ook toen ik eerder al mijn politieke ambities kenbaar maakte, wilden ze dat nooit.”
GeenStijl-blogger Bart Nijman, de initiatiefnemer van GeenPeil, schreef eerder over Roos en Thierry Baudet, die met het Forum voor Democratie eveneens mee wil doen aan de verkiezingen, dat het ‘narcisten, egocentrische opportunisten, ijdele mannetjes’ waren. Roos: ,,Misschien is dit ook wel een ego-ding.”
Baudet was net als Roos en Nijman tegen het associatieakkoord met Oekraïne. Als de drie electoraal succesvol zijn, kunnen zij in de nieuwe Tweede Kamer een reünie organiseren van mensen die zorgden dat een meerderheid van de kiezers die bij het referendum gingen stemmen, het akkoord afwezen.,,Dat zou wel goed zijn. Dan streven we met z’n drieën één doel na: dat het ‘nee’ van het referendum ook een ‘nee’ blijft”, stelt Roos. ,,Maar de andere standpunten moeten we nog afwachten.”
VK 03.12.2016 GeenPeil gaat meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart. De uit website GeenStijl voortgekomen politieke beweging heeft voor maandag een partijbijeenkomst aangekondigd in Amersfoort. Daar zal journalist Jan Dijkgraaf (54, onder andere ex-Metro) als lijsttrekker worden gepresenteerd.
Dat staat in een verklaring op GeenPeil.nl, geschreven door Bart Nijman. GeenPeil dwong eerder dit jaar met een handtekeningenactie een referendum af over het associatieverdrag met Oekraïne. Bij een opkomst van 32,3 procent stemde 61 procent van de bevolking tegen. Het kabinet beraadt zich inmiddels ruim een half jaar over wat het met deze uitslag aanmoet.
GeenPeil zegt ‘geen politieke partij in de klassieke betekenis van het woord’ te zullen worden. ‘Het draait volledig om directe volksvertegenwoordiging en controle van de macht’, schrijft Nijman. ‘Iedereen die denkt dat GeenPeil binnen de gevestigde orde volgens de spelregels van het establishment gaat meedoen aan het Haagse toneelstukje, moet ff twee keer nadenken.’
Daarmee hebben de gezichten van het Oekraïne-referendum zich nu ieder voor zich aan een nieuwe politieke partij verbonden. ‘Opiniemaker’ Jan Roos is beoogd lijsttrekker van VoorNederland, de partij die al enige tijd geleden de drempel van duizend leden overschreed die nodig zijn om subsidie te krijgen. Eerder presenteerde VNL oud-advocaat Bram Moszkowicz als lijsttrekker, maar hij haakte al snel af.
VNL komt voort uit de bij de PVV van Geert Wilders vertrokken Kamerleden Joram van Klaveren en Louis Bontes. In peilingen haalt VNL op dit moment 1 zetel.
Eerder meldde een andere voorvechter van het referendum, Thierry Baudet, dat hij zijn Forum voor Democratie wil omvormen tot politieke partij. Hij heeft onder meer steun van de Leidse hoogleraar Paul Cliteur.
GeenPeil heeft bij herhaling laten weten de stap van Roos en Baudet af te keuren, maar zegt op de site uit boosheid over het getalm van premier Rutte nu toch in actie te willen komen. Nijman van GeenPeil noemde zijn vroegere kompanen Roos en Baudet ‘narcisten, egocentrische opportunisten, ijdele mannetjes’.
Kiezers die ontevreden zijn over de bestaande partijen kunnen op 15 maart ook terecht bij Denk van de voormalige PvdA-Kamerleden Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk, en bij Nieuwe Wegen van voormalig PvdA-Kamerlid Jacques Monasch. Mochten zij allemaal zetels halen, dan zal dat het politieke landschap verder versnipperen.
Trouw 03.12.2016 De initiatiefnemers van GeenPeil richten een politieke partij op. “Geen Peil begint een partij en doet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017”, laat Bart Nijman zaterdag weten namens de politieke beweging die bekend is van het Oekraïne-referendum.
Komende maandag wordt journalist Jan Dijkgraaf in Amersfoort gepresenteerd als lijsttrekker van het “democratische initiatief”, dat niet zal draaien om “poppetjes of een zucht naar macht”, maar om “directe volksvertegenwoordiging en controle van de macht”.
Op de website van GeenPeil worden mensen opgeroepen zich te melden als vrijwilliger, om langs de deuren te gaan, te flyeren en actief te zijn op sociale media. Ook wordt om donaties gevraagd voor de strijd “voor een ander, beter en meer democratisch geluid”.
Het campagneteam wil volgens de krant dat GeenPeil de grootste ledenpartij van Nederland wordt.
Lieve mensen. Boosheid, blijheid, allemaal prima. We worden géén politici. Ons plan is beter. Maandag licht GeenPeil het plan toe. Tot dan! 1:25 PM – 3 Dec 2016
Oekraïne-referendum
Aanleiding voor het beginnen van een eigen partij is dat premier Mark Rutte nog geen gevolg heeft gegeven aan de uitslag van het Oekraïne-referendum, negen maanden geleden.
Het referendum gold volgens Nijman als schot voor de boeg: het was een “democratische waarschuwing dat de gevestigde politieke partijen hun koers dringend moeten verleggen, om de groeiende kloof tussen burger en bestuur niet nog verder uit te diepen”.
Daar is volgens de GeenPeilers niets mee gedaan en “daarom gaan we ditmaal voor de voltreffer. GeenPeil gaat de democratie van binnenuit herstellen”. Hoe ze dat denkt te gaan doen, wordt maandag toegelicht. Het zal in elk geval niet gaan “volgens de spelregels van het establishment”.
Eerder zetten de andere referendum-aanjagers Jan Roos en Thierry Baudet ook al de stap de politiek in te gaan. Roos wordt lijsttrekker van Voor Nederland (VNL), Baudet wil aan de verkiezingen meedoen met zijn partij Forum voor Democratie.
NU 03.12.2016 De initiatiefnemers van het Oekraïnereferendum, GeenPeil, beginnen een politieke partij. Journalist en columnist Jan Dijkgraaf wordt de lijsttrekker van de partij.
Dat laat GeenPeil weten op hun website. Door een politieke partij te beginnen, wil GeenPeil de boosheid verzilveren over het negeren van de uitslag van het referendum.
“GeenPeil heeft er genoeg van. Daarom kondigden we een maand geleden het Voorjaarsoffensief aan en daar hebben we in de afgelopen weken een plan voor uitgewerkt. Het is een beetje uit de hand gelopen en derhalve een tikje idioot, maar jongens, en meisjes: het wordt fantastisch.”
GeenPeil roept mensen op hun website op vrijwilliger te worden, langs de deuren te gaan, te flyeren en actief te zijn op sociale media. Daarnaast is GeenPeil op zoek naar donateurs.
Jan Dijkgraaf
Dijkgraaf wordt de lijsttrekker van het “democratische initiatief”, dat niet zal draaien om “poppetjes of een zucht naar macht”, maar om “directe volksvertegenwoordiging en controle van de macht”.
Het referendum gold volgens Bart Nijman, initiatiefnemer van GeenPeil, als schot voor de boeg: het was een “democratische waarschuwing dat de gevestigde politieke partijen hun koers dringend moeten verleggen, om de groeiende kloof tussen burger en bestuur niet nog verder uit te diepen”.
Daar is volgens de GeenPeilers niets mee gedaan en “daarom gaan we ditmaal voor de voltreffer. GeenPeil gaat de democratie van binnenuit herstellen”. Hoe ze dat denkt te gaan doen, wordt maandag toegelicht. Het zal in elk geval niet gaan “volgens de spelregels van het establishment”.
Eerder zetten de andere referendum-aanjagers Jan Roos en Thierry Baudet ook al de stap de politiek in te gaan. Roos wordt lijsttrekker van Voor Nederland (VNL), Baudet wil aan de verkiezingen meedoen met zijn partij Forum voor Democratie.
Telegraaf 03.12.2016 Na de succesvolle beweging om het Oekraïnereferendum van de grond te krijgen, gaat GeenPeil nu een stap verder. ,,GeenPeil begint een partij en doet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017″, laat Bart Nijman zaterdag namens GeenPeil weten.
Journalist Jan Dijkgraaf wordt de lijsttrekker van het ,,democratische initiatief”, dat niet zal draaien om ,,poppetjes of een zucht naar macht”, maar om ,,directe volksvertegenwoordiging en controle van de macht”.
Aanleiding voor het beginnen van een eigen partij is dat premier Mark Rutte nog geen gevolg heeft gegeven aan de uitslag van het Oekraïnereferendum, negen maanden geleden.
Het referendum gold volgens Nijman als schot voor de boeg: het was een ,,democratische waarschuwing dat de gevestigde politieke partijen hun koers dringend moeten verleggen, om de groeiende kloof tussen burger en bestuur niet nog verder uit te diepen”. Daar is volgens de GeenPeilers niets mee gedaan en ,,daarom gaan we ditmaal voor de voltreffer. GeenPeil gaat de democratie van binnenuit herstellen”. Hoe ze dat denkt te gaan doen, wordt maandag toegelicht. Het zal in elk geval niet gaan ,,volgens de spelregels van het establishment”.
Eerder zetten de andere referendum-aanjagers Jan Roos en Thierry Baudet ook al de stap de politiek in te gaan. Roos wordt lijsttrekker van Voor Nederland (VNL), Baudet wil aan de verkiezingen meedoen met zijn partij Forum voor Democratie.
Telegraaf 03.12.2016 De initiatiefnemers van GeenPeil beginnen een politieke partij. Na het referendum over het Oekraïneverdrag wil GeenPeil nu de politiek van binnenuit opschudden. Journalist Jan Dijkgraaf wordt komende maandag in Amersfoort gelanceerd als lijsttrekker.
Dat schrijft het AD. Het campagneteam wil volgens de krant dat GeenPeil de grootste ledenpartij van Nederland wordt. Op de website worden vrijwilligers gevraagd die langs de deuren moeten gaan, flyeren en actief zijn op sociale media. Ook wordt om donaties gevraagd.
Elsevier 03.12.2016 Na Jan Roos en Thierry Baudet, gaat ook journalist en opiniemaker Jan Dijkgraaf (54) de politiek in. Het initiatief GeenPeil, dat bekendheid verwierf met de campagne tegen het associatieverdrag met Oekraïne, begint een politieke partij met Dijkgraaf als lijsttrekker.
Maandag wordt Dijkgraaf gepresenteerd als lijsttrekker van GeenPeil, meldt het AD zaterdag.
‘GeenPeil gaat weer succesvol de strijd aan tegen de gevestigde orde om de vastgeroeste democratie een goeie zwengel te geven – dat is onze belofte!’ aldus GeenPeil in een verklaring. ‘Het is een beetje uit de hand gelopen en derhalve ene tikje idioot, maar jongens, en meisjes: het wordt fantastisch’.
Subsidie aanvragen
Het campagneteam van GeenPeil heeft hoge verwachtingen en wil de grootste ledenpartij van Nederland worden. GeenPeil zou ook een greep uit de subsidiepotten voor politieke partijen willen doen. Dan moet ze volgens de wet op de financiering van politieke partijen niet alleen 1.000 leden hebben maar ook een Wetenschappelijk Instituut opzetten.
Haalt GeenPeil bijvoorbeeld 180 duizend stemmen, dan zijn dat drie zetels. GeenPeil mag dan beschikken over een basisbedrag van ruim 120 duizend euro en krijgt per zetel dan 12.500. Dat is samen ruim anderhalve ton.
Rutte ‘rekt tijd’ in Brussel
Op de website van het initiatief worden vrijwilligers gevraagd om te flyeren en langs de deuren te gaan. Ook vraagt GeenPeil om donaties. Tijdens de campagne voor het Oekraïne-verdrag was het initiatief buitengewoon succesvol in het optrommelen van vrijwilligers.
De trigger voor het oprichten van de partij ligt volgens het initiatief bij de manier waarop premier Rutte omgaat met de uitslag van het Oekraïne-referendum: hij zou volgens hen zo lang mogelijk tijd rekken, bot vangen in Brussel en uiteindelijk om geopolitieke redenen niets doen met de uitslag.
Het komt in navolging van Jan Roos die zich meldde als lijsttrekker van VNL, en Thierry Baudet met zijn Forum voor de Democratie. De mannen waren eerder met Dijkgraaf verenigd bij GeenPeil, maar staan straks in de verkiezingscampagne tegenover elkaar. Dijkgraaf zegde eerder zijn column in dagblad Metro op om zijn politieke aspiraties waar te maken.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
AD 03.12.2016 Initiatief GeenPeil begint een politieke partij. Na het referendum over het Oekraïne-verdrag wil GeenPeil nu van binnenuit de politiek opschudden. Daarmee lijkt de verbrokkeling op rechts compleet.
Het is een beetje uit de hand gelopen en derhalve een tikje idioot, maar jongens, en meisjes: het wordt fantastisch, aldus Statement GeenPeil.
Maandag 5 december wordt Jan Dijkgraaf (54) gelanceerd als de lijsttrekker van GeenPeil in de oude Prodentfabriek in Amersfoort. Dit wordt bevestigd in kringen van GeenPeil. Het campagneteam koestert grote verwachtingen en wil de grootste ledenpartij van Nederland worden. Vanaf 1.000 leden die minstens 12 euro per jaar betalen kan GeenPeil subsidie ontvangen, als de partij tenminste een zetel binnensleept.
De opstelling van minister-president Rutte in het Oekraíne-referendum triggert GeenPeil tot het uiterste. In hun analyse rekt Rutte tijd, vangt bot in Brussel en zal om geopolitieke redenen uiteindelijk niets doen met de uitslag. Op de site van GeenPeil worden vrijwilligers geronseld die langs de deuren moeten gaan, flyeren en actief zijn op social media. Ook vraagt GeenPeil donaties.
Boosheid verzilveren
De organisatie wil de boosheid verzilveren over het negeren van de uitslag van het referendum. Gisteren kondigde de organisatie op internet het voornemen omfloerst aan met de tekst: ,,GeenPeil heeft er genoeg van. Daarom kondigden we een maand geleden het Voorjaarsoffensief aan en daar hebben we in de afgelopen weken een plan voor uitgewerkt. Het is een beetje uit de hand gelopen en derhalve een tikje idioot, maar jongens, en meisjes: het wordt fantastisch.”
GeenPeil verwacht dit sentiment om te zetten in de grootste ledenpartij van Nederland die op 15 maart een aantal zetels in de Tweede Kamer haalt. Door het succes van het halen van de referendum-drempel gelooft GeenPeil in electoraal succes. GeenPeil zou ook een greep uit de subsidiepotten voor politieke partijen willen doen. Dan moet ze volgens de wet op de financiering van politieke partijen niet alleen 1.000 leden hebben maar ook een Wetenschappelijk Instituut opzetten.
GeenPeil gaat de strijd aan met de gevestigde orde om de vastgeroeste democratie een goeie zwengel te geven, aldus Statement GeenPeil.
Ruim anderhalve ton
Haalt GeenPeil bijvoorbeeld 180 duizend stemmen, dan zijn dat drie zetels. GeenPeil mag dan beschikken over een basisbedrag van ruim 120 duizend euro en krijgt per zetel dan 12.500. Dat is samen ruim anderhalve ton.
Uit de boezem van GeenPeil kan worden opgetekend dat ieder groter voorstel dat in de Tweede Kamer speelt door de leden online wordt beoordeeld. Jan Dijkgraaf beweegt zich dan door de Tweede Kamer als politieke vertolker van de opvattingen van het GeenPeil-ledenbestand. Volgens hun eigen site betekent dat ‘meer inspraak in een democratie van iedereen’.
Gevestigde partijen
Kiezers die zich met hun stem willen afzetten tegen de gevestigde partijen, kunnen nu terecht bij acht partijen. Op links bij SP, 50Plus, DENK en Nieuwe Wegen van Monasch. Op rechts bij PVV, VNL van Jan Roos, Thierry Baudet van Forum voor de Democratie en per ingang van 5 december bij Jan Dijkgraaf voor GeenPeil.
Waar GeenPeil, Jan Roos en Thierry Baudet samen optrokken in het referendum over het Oekraïne, staan ze straks tegenover elkaar in de verkiezingscampagne. Uit eerdere peilingen bleek dat dat geen extra zetels ‘op rechts’ zal opleveren, maar wel een verdere versplintering van het landschap.
Dijkgraaf heeft zeer recent zijn column in Metro opgezegd om zijn politiek aspiraties te beproeven. Hij zat ook in het WNL-programma Opiniemakers en geldt als ‘ondernemers-rechts’. GeenPeil op de site: ,,GeenPeil gaat weer succesvol de strijd aan tegen de gevestigde orde om de vastgeroeste democratie een goeie zwengel te geven – dat is onze belofte!”
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
Politiek verslaggever Redacteur 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ca3c5b08-f71e-11e7-9a1a-e93828bb8edb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6c65b8ec-ffb8-11e7-9a1a-e93828bb8edb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/126a1cca-ef05-11e7-8bdf-a3df142ea09b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b48d7df4-bcdc-11e7-81ad-65e8c8f59bf6.jpg)
Gerry van der List geeft advies aan de SP: 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2434abd0-b81b-11e7-9c66-19bbefe2e056.jpg)
Prof. mr. dr. 
Volgen 
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.