Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou de PvdA nog maar 9 Kamerzetels halen. Dat zijn er nog eens twee minder dan in de vorige peiling. De PvdA heeft nu 38 zetels.
Er is sprake van een ‘all-time low’ voor de sociaal-democraten, zelfs lager dan de laagste score ooit voor het CDA (tien zetels in november 2011) of de VVD (twaalf zetels in mei 2009).
Van de kiezers die in 2012 nog op de PvdA stemden, zegt nog maar 20 procent dat nu weer te zullen doen, zo blijkt uit de peiling.
In het algemeen blijkt dat kiezers die links of gematigd links zouden willen stemmen, op dit moment het liefst zouden kiezen voor de SP en GroenLinks. Beide partijen zouden dan ook een forse sprong maken als er nu verkiezingen zouden zijn: SP zou stijgen van 15 naar 23 zetels, GroenLinks van 4 naar 14 zetels.
Peiling 2e kamer 14.06.2015 Maurice de Hond – PvdA 1 zetel erbij
Volgens De Hond zijn er ook deze week nauwelijks verschuivingen in het aantal zetels dat de partijen zouden krijgen als er nu verkiezingen zouden zijn. „De laatste echte verschuiving was toen Jesse Klaver fractievoorzitter van GroenLinks werd”, aldus de opiniepeiler. De PvdA wint deze week één virtuele zetel en komt daarmee op tien zetels. D66 verliest een zetel en gaat naar 17 zetels.
De VVD is in de peilingen nog de grootste partij, met 25 zetels, gevolgd door de SP met 23 zetels en CDA met 22. De PVV staat op 21 zetels en GroenLinks op 14.
Telegraaf 14.06.2015 Overigens zijn veel kiezers voor een hervorming van het belastingstelsel. 64 procent vindt dat hervormingen nodig zijn, 19 procent vindt dat het huidige stelsel moet worden voortgezet. Veel minder mensen zijn positief over de aanpak om de plannen eerst in achterkamertjes te regelen en dan pas in het openbaar steun te krijgen van de partijen in de Tweede Kamer: 66 procent vindt dat de plannen eerst openbaargemaakt moeten worden, 28 denkt dat de partijen eerst steun moeten geven.
Ook daalt het draagvlak onder de kiezers als de plannen betekenen dat de belasting op arbeid wordt verlaagd en de btw wordt verhoogd. Iets meer dan de helft (51 procent) van de ondervraagden vindt dat geen goed idee.
Bijna de helft (49 procent) van de kiezers verwacht dat het nieuwe belastingplan van het kabinet vooral een VVD-plan wordt. Volgens de peiling van Maurice de Hond denkt maar 14 procent van de kiezers dat de plannen vooral een PvdA-signatuur krijgen. Van de PvdA-stemmers denkt maar liefst 59 procent dat er een VVD-plan uit zal komen.
Van de VVD’ers denkt 28 procent dat er uiteindelijk een VVD-belastingplan zal komen en een kwart van deze kiezers denkt dat de belastingplannen vooral uit de PvdA-koker zullen komen. SP-stemmers denken het vaakst dat de VVD de boventoon zal voeren: 74 procent. Van alle kiezers samen denkt een kwart dat het om een „evenwichtig compromis” zal gaan.
NU 14.06.2014 Bijna de helft (49 procent) van de kiezers verwacht dat het nieuwe belastingplan van het kabinet vooral een VVD-plan wordt.
Volgens de peiling van Maurice de Hond denkt maar 14 procent van de kiezers dat de plannen vooral een PvdA-signatuur krijgen. Van de PvdA-stemmers denkt maar liefst 59 procent dat er een VVD-plan uit zal komen.
Van de VVD’ers denkt 28 procent dat er uiteindelijk een VVD-belastingplan zal komen en een kwart van deze kiezers denkt dat de belastingplannen vooral uit de PvdA-koker zullen komen.
Trouw 31.05.2015 PvdA-leider Diederik Samsom heeft vandaag deelname van zijn partij aan een kabinet met de VVD nog eens verdedigd tegenover de leden. Hij zei oog te hebben voor de onrust die gepaard gaat met het verbouwen van onder meer de arbeidsmarkt en de zorg, maar voegde eraan toe dat het hard nodig is.
In de laatste peiling van Maurice de Hond zakte de PvdA weer dieper weg. Met een verlies van twee zetels komen de sociaaldemocraten uit op negen zetels, een absoluut dieptepunt. Bij de laatste verkiezingen haalde de PvdA nog 38 Kamerzetels binnen.
NU 31.05.2015 PvdA-leider Diederik Samsom heeft zondag deelname van zijn partij aan een kabinet met de VVD nog eens verdedigd tegenover de leden.
Hij zei oog te hebben voor de onrust die gepaard gaat met het verbouwen van onder meer de arbeidsmarkt en de zorg, maar voegde eraan toe dat het hard nodig is.
In de laatste peiling van Maurice de Hond zakte de PvdA weer dieper weg. Met een verlies van twee zetels komen de sociaaldemocraten uit op negen zetels, een absoluut dieptepunt. Bij de laatste verkiezingen haalde de PvdA nog 38 Kamerzetels binnen.
”We hadden de comfortabele zijlijn kunnen verkiezen”, zei Samsom op een PvdA-ledenraad in Utrecht. ”En dan roepen dat het allemaal een schande is. De makkelijke route. We deden dat niet. Wij kozen voor de andere route.”
Telegraaf 31.05.2015PvdA-leider Diederik Samsom heeft zondag deelname van zijn partij aan een kabinet met de VVD nog eens verdedigd tegenover de leden. Hij zei oog te hebben voor de onrust die gepaard gaat met het verbouwen van onder meer de arbeidsmarkt en de zorg, maar voegde eraan toe dat het hard nodig is.
In de laatste peiling van Maurice de Hond zakte de PvdA weer dieper weg. Met een verlies van twee zetels komen de sociaaldemocraten uit op negen zetels, een absoluut dieptepunt. Bij de laatste verkiezingen haalde de PvdA nog 38 Kamerzetels binnen.
„We hadden de comfortabele zijlijn kunnen verkiezen”, zei Samsom op een PvdA-ledenraad in Utrecht. „En dan roepen dat het allemaal een schande is. De makkelijke route. We deden dat niet. Wij kozen voor de andere route.” Dat is volgens de PvdA-leider nodig om de verworvenheden van de verzorgingsstaat te behouden.
NRC 31.05.2015 Met een absoluut dieptepunt in de peilingen net achter de kiezen heeft Diederik Samsom de deelname van PvdA aan het huidige kabinet proberen te verdedigen. De partijleider deed dat vanmiddag tijdens een ledenraad in Utrecht. “En dan roepen dat het allemaal een schande is.”
Met betrekking tot de voor zijn partij ogenschijnlijk behoorlijk schadelijke samenwerking met de VVD zei Samsom dat de PvdA “de comfortabele zijlijn had kunnen verkiezen”. In de laatste peiling van Maurice de Hond die vanochtend, zoals elke zondag, naar buiten kwam zakte de PvdA weer dieper weg. Met een verlies van twee zetels komen de sociaaldemocraten uit op negen zetels, een absoluut dieptepunt. Bij de laatste verkiezingen haalde de PvdA nog 38 Kamerzetels binnen.
’PvdA haalt slechts 9 zetels als er nu verkiezingen zouden zijn’
AD 31.05.2015 De vrije val van de PvdA in de peilingen is nog niet ten einde. Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou de partij maar negen Kamerzetels weten te halen, blijkt vandaag uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond. Dat zijn er nog eens twee minder dan in de vorige peiling. De PvdA heeft nu 38 zetels in de Tweede Kamer.
Volgens De Hond is er sprake van een ‘all-time low’ voor de sociaal-democraten, lager dan de laagste score ooit voor het CDA (tien zetels in november 2011) of de VVD (twaalf zetels in mei 2009).
Het wegzakken van de PvdA lijkt samen te hangen met de perikelen rond het persoonsgebonden budget – een heet hangijzer in de portefeuille van PvdA-staatssecretaris Martin van Rijn – en het naar de beurs brengen van ABN AMRO.
NU 31.05.2015 De PvdA zou nog maar negen zetels in de Tweede Kamer krijgen als er nu verkiezingen waren. Nog nooit behaalde één van de drie traditioneel grote partijen zo’n lage score in de peilingen van Maurice de Hond. Dat heeft de opiniepeiler zondag gemeld.
Nog maar zes procent van alle kiezers zou op de PvdA stemmen als er nu een Tweede Kamer werd gekozen. Volgens De Hond hangt het verder wegzakken van de partij samen met de problemen rond de PGB-betalingen en het naar de beurs gaan van ABN Amro.
De traditionele arbeidersachterban van de PvdA stemt nauwelijks meer op de partij, zo stelt De Hond.
Telegraaf 31.05.2015 De vrije val van de PvdA in de peilingen is nog niet ten einde. Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou de partij maar negen Kamerzetels weten te halen, blijkt zondag uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond. Dat zijn er nog eens twee minder dan in de vorige peiling. De PvdA heeft nu 38 zetels in de Tweede Kamer.
Volgens De Hond is er sprake van een ‘all-time low’ voor de sociaal-democraten, lager dan de laagste score ooit voor het CDA (tien zetels in november 2011) of de VVD (twaalf zetels in mei 2009).
Het wegzakken van de PvdA lijkt samen te hangen met de perikelen rond het persoonsgebonden budget – een heet hangijzer in de portefeuille van PvdA-staatssecretaris Martin van Rijn – en het naar de beurs brengen van ABN AMRO.
De PvdA verliest ook in rap tempo het vertrouwen van de eigen achterban. Van de kiezers die in 2012 nog op de PvdA stemden, zegt nog maar 20 procent dat nu weer te zullen doen, zo blijkt uit de meting van De Hond. In het algemeen blijkt dat kiezers die links of gematigd links zouden willen stemmen, op dit moment het liefst zouden kiezen voor de SP en GroenLinks. Beide partijen zouden dan ook een forse sprong maken als er nu verkiezingen zouden zijn: SP zou stijgen van 15 naar 23 zetels, GroenLinks van 4 naar 14 zetels.
Dinsdag 26.05.2015 kiezen de Provinciale Statenleden de nieuwe Eerste Kamer en donderdag weten we hoe de Senaat er de komende vier jaar zal uitzien.
Deze ‘senaat’ van wijze mannen en vrouwen controleert de Tweede Kamer. Geen sinecure, zeker niet nu de coalitie van de Tweede Kamer (VVD en PvdA) in de Eerste Kamer geen meerderheid zal halen en het kabinet daarom bij ieder wetsvoorstel nadrukkelijk op zoek moet naar steun in de Eerste Kamer om de wet erdoor te krijgen.
De afgelopen weken had achter de schermen al een schimmige strijd om de stemmen plaats. Anders dan bij de Tweede Kamerverkiezingen zijn er vandaag maar 564 dames en heren die de Eerste Kamer mogen kiezen. Deze stemgerechtigde leden van de Provinciale Staten werden dit voorjaar zelf gekozen. Op grond van de uitslag toen verliezen coalitiepartijen VVD en PvdA plus de bevriende oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP vandaag hun meerderheid in de Senaat.
Maar zeker is dat niet: een Statenlid dat ‘vreemdgaat’ door op een andere partij te stemmen, kan de voorspelde uitslag nog op z’n kop zetten. En dus was het druk in de achterkamertjes. Statenleden van niet-landelijke partijen onthulden in het AD dat zij door VVD en CDA waren gepolst. Veel effect lijken die avances niet te hebben gehad. Zo is aankomend senator Hendrik ten Hoeve van de OSF er vrijwel zeker van dat alle Statenleden die zich verbonden hebben aan de OSF ook daadwerkelijk op hem zullen stemmen.
Statenleden kiezen Eerste Kamer
De 570 Statenleden stemmen vandaag in een stemhokje in de Statenzaal van hun provinciehuis. Dat gebeurt tijdens een vergadering die wordt voorgezeten door de commissaris van de Koning. In elke provincie begint die vergadering om 15.00 uur.
De Statenleden krijgen de uitslag direct te horen. De commissaris leest na het stemmen alle namen voor van kandidaat-leden voor de Eerste Kamer op wie is gestemd. De griffie levert daarna de stembiljetten af bij de Kiesraad in Den Haag, die de stembiljetten uit alle provincies verzamelt.
De Kiesraad maakt donderdag om 16.00uur in een openbare zitting de officiële uitslag bekend. Dat gebeurt in de Eerste Kamer.
DE UITSLAG
VVD:13 zetels
PvdA:8 zetels
D66:10 zetels
ChristenUnie:3 zetels
SGP:2 zetels
CDA:12 zetels
PVV:9 zetels
SP:9 zeteks
GroenLinks:4 zetels
50Plus:2 zetels
Partij voor de Dieren:2 zetels
Onafhankelijke Senaatsfractie:1 zetel
De VVD wordt in de Eerste Kamer de grootste met 13 zetels, al verliest de partij 3 zetels. Het CDA wordt tweede met 12 zetels. D66 derde met 10 zetels, een verdubbeling ten opzichte van vier jaar geleden.
PVV en SP delen de vierde plek met 9 zetels. Met 8 zetels is de PvdA slechts de zesde partij, na een verlies van 6 zetels.
De ChristenUnie en de SGP komen uit op respectievelijk 3 en 2 zetels. Verder haalt GroenLinks4 zetels, 50Plus en de Partij voor de Dieren krijgen 2 zetels en de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) 1 zetel.
De coalitie komt met de C3 daarmee op 36 zetels, twee te weinig voor een meerderheid.
Trouw 28.06.2015 Wat hebben de herverkiezing van Ankie Broekers-Knol tot voorzitter van de Eerste Kamer en de strafrede van Jesse Klaver tegen de dominantie van het economisch denken met elkaar gemeen? Misschien wel meer dan je op het eerste gezicht zou denken.
Het getuigt van durf, die in de Nederlandse politiek zeldzaam is geworden, dat Broekers met haar uitspraken dwars tegen de stroom in gaat
Broekers werd deze week met zeventig stemmen van de zeventig aanwezige senatoren herkozen. De reflex van de media bleef niet uit: Koreaanse toestanden in Eerste Kamer. Onzin natuurlijk, want dit was een vrije verkiezing. Broekers was de enige kandidaat, dat is zo; maar was er een tegenkandidaat opgestaan, dan had ze met 69 stemmen tegen één gewonnen, ondanks het feit dat de VVD met de premier en de voorzitter van de Tweede Kamer al zo sterk het gezicht van de instituties van onze parlementaire democratie bepaalt.
NRC 23.06.2015 VVD-senator Ankie Broekers-Knol is vanmiddag unaniem herkozen als voorzitter van de Eerste Kamer. Ze kreeg zeventig stemmen voor; vijf senatoren waren afwezig. Er had zich geen enkele tegenkandidaat gemeld voor Broekers-Knol.
Broekers (68) maakt sinds 2001 deel uit van de VVD-fractie in de senaat en werd twee jaar geleden voorzitter, nadat haar partijgenoot Fred de Graaf die positie moest neerleggen. Ze wordt geroemd om de strikte doch ontspannen stijl waarmee ze de debatten in de senaat leidt. De VVD werd via de provinciale verkiezingen opnieuw de grootste in de Eerste Kamer en behield daarmee aanspraak op het voorzitterschap.
VOORZITTER TEGEN BEPERKEN MACHT SENAAT
Broekers mengde zich vorig jaar in een interview met NRC in de discussie over de machtspositie van de Eerste Kamer. Het beperken van het terugzendrecht, waarbij de senaat bezwaren aangeeft maar de Tweede Kamer de finale beslissing neemt, zei Broekers ongelukkig te vinden: “Als de senaat alleen maar wetten terugzendt, met wijzigingsvoorstellen, zal de Tweede Kamer de eerste paar keer zeggen: ja hoor, we nemen de kritiek heel serieus. Maar binnen de kortste keren zal het zijn: leuk bedacht, maar we doen er niets mee.”
NU 23.06.2015 Ankie Broekers-Knol is dinsdag herkozen als voorzitter van de Eerste Kamer. De 68-jarige VVD-politica was al sinds juli 2013 senaatsvoorzitter en had zich als enige verkiesbaar gesteld. De verkiezing werd gehouden omdat de nieuwe senatoren sinds begin juni aan het werk zijn.
Wanneer er een nieuwe Eerste Kamer is gekozen, komt er ook een nieuwe voorzitter. Voor hem of haar geldt dezelfde zittingstermijn als voor de Senaat, tenzij de voorzitter eerder aftreedt.
Ook al was er maar één kandidaat, de Senaatsleden moesten toch stemmen. Broekers-Knol werd unaniem gekozen. Bij haar vorige verkiezing in 2013 moest zij het nog opnemen tegen vier andere kandidaten.
Broekers-Knol maakt sinds 2001 deel uit van de Senaat. Als Eerste Kamerlid was ze onder meer voorzitter van de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie.
AD 23.06.2015 Ankie Broekers-Knol is dinsdag herkozen als voorzitter van de Eerste Kamer. De 68-jarige VVD-politica was al sinds juli 2013 senaatsvoorzitter en had zich als enige verkiesbaar gesteld.
De verkiezing werd gehouden omdat de nieuwe senatoren sinds begin juni aan het werk zijn. Wanneer er een nieuwe Eerste Kamer is gekozen, komt er ook een nieuwe voorzitter. Voor hem of haar geldt dezelfde zittingstermijn als voor de Senaat, tenzij de voorzitter eerder aftreedt.
Ook al was er maar een kandidaat, de Senaatsleden moesten toch stemmen. Broekers-Knol werd unaniem gekozen. Bij haar vorige verkiezing in 2013 moest zij het nog opnemen tegen vier andere kandidaten.
Broekers-Knol maakt sinds 2001 deel uit van de Senaat. Als Eerste Kamerlid was ze onder meer voorzitter van de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie.
Telegraaf 23.06.2015 Ankie Broekers-Knol is dinsdag herkozen als voorzitter van de Eerste Kamer. De 68-jarige VVD-politica was al sinds juli 2013 senaatsvoorzitter en had zich als enige verkiesbaar gesteld.
De verkiezing werd gehouden omdat de nieuwe senatoren sinds begin juni aan het werk zijn. Wanneer er een nieuwe Eerste Kamer is gekozen, komt er ook een nieuwe voorzitter. Voor hem of haar geldt dezelfde zittingstermijn als voor de Senaat, tenzij de voorzitter eerder aftreedt.
Trouw 19.06.2015 Ankie Broekers-Knol wordt opnieuw voorzitter van de Eerste Kamer. Ze heeft zich als enige kandidaat gesteld voor het voorzitterschap van de vorige week aangetreden nieuwe Senaat. De liberale is al sinds 2 juli 2013 voorzitter van de Eerste Kamer.
Dinsdag 23 juni kiest de Eerste Kamer uit haar midden een nieuwe voorzitter. Deze stemming gaat door ook al is er maar één kandidaat. Een week later kiezen de senatoren een eerste en tweede ondervoorzitter.
Ook in 2007, 2009 en 2011 was er slechts één kandidaat voor het voorzitterschap. In 2013 waren er vier kandidaten, toen de VVD’er Fred de Graaf tussentijds opstapte als voorzitter. Broekers-Knol versloeg toen in de derde ronde de CDA-senator Hans Franken.
De 68-jarige Broekers-Knol zit sinds 2001 in de Eerste Kamer. Voor die tijd werkte ze onder meer bij de Universiteit Leiden.
NU 19.06.2015 Ankie Broekers-Knol wordt opnieuw voorzitter van de Eerste Kamer. Ze heeft zich als enige kandidaat gesteld voor het voorzitterschap van de vorige week aangetreden nieuwe Senaat. De liberale is al sinds 2 juli 2013 voorzitter van de Eerste Kamer.
Dinsdag 23 juni 2015 kiest de Eerste Kamer uit haar midden een nieuwe voorzitter. Deze stemming gaat door ook al is er maar één kandidaat. Een week later kiezen de senatoren een eerste en tweede ondervoorzitter.
Ook in 2007, 2009 en 2011 was er slechts één kandidaat voor het voorzitterschap. In 2013 waren er vier kandidaten, toen de VVD’er Fred de Graaf tussentijds opstapte als voorzitter. Broekers-Knol versloeg toen in de derde ronde de CDA-senator Hans Franken.
De 68-jarige Broekers-Knol zit sinds 2001 in de Eerste Kamer. Voor die tijd werkte ze onder meer bij de Universiteit Leiden.
Trouw 09.06.2015 Met de installatie van 35 nieuwe leden veranderen de politieke verhoudingen in de 75 leden tellende Eerste Kamer aanzienlijk. Wie nemen er vandaag plaats op de groene bankjes van de senaat?
Opeens besefte ik: voor die kinderen doe ik het, aldus Petra Stienen.
Ze zou één van de weinige ‘buitenstaanders’ zijn in de nieuwe senaat, zonder specifiek politieke ervaring. Maar zelfs voor publiciste en voormalig diplomate Petra Stienen kent het Binnenhof weinig geheimen. Dat komt in de eerste plaats doordat ze in Den Haag woont, en ze rond de Ridderzaal regelmatig kennissen uit de Arabische wereld rondleidt. ‘Hier is het hart van onze democratie’, zegt ze dan, omdat ze als voormalig diplomate weet dat die niet overal even vanzelfsprekend is.
Maar ook haar collega’s zijn haar bekend, zegt Stienen, al is vandaag de eerste dag dat ze zelf deel uitmaakt van dat hart, als ze wordt geïnstalleerd als senator van de nieuwe, tienkoppige D66-fractie. “Ik ken iedereen al.”
Telegraaf 09.06.2015 Een aantal nieuwe senatoren klust bij als adviseur bij een ministerie. Dat blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur.
Dat geeft een vreemde situatie omdat de Eerste Kamer de regering moet controleren, terwijl leden tegelijkertijd via ministeries de regering helpen. Het gaat om acht senatoren die een of meerdere adviesfuncties hebben bij ministeries. Het lidmaatschap van de Eerste Kamer is een deeltijdbaan, dus bijklussen is heel normaal voor senatoren.
VK 09.06.2015‘Nieuw in de Eerste Kamer? Vergeet uw iPad niet’
16.50 uur – Joost de Vries (@devriesjoost) en Gijs Herderscheê (@vkgijs)
De sfeer van een eerste schooldag hangt dinsdag in de Eerste Kamer. Vol verwachting en vrolijke spanning speuren de ogen van nieuwe en oude leden door de zaal, op zoek naar bekenden, naar houvast, naar de betekenis van het moment.
NRC 09.06.2015 Kabinetten kunnen vallen en Tweede Kamers worden tussentijds ontbonden, maar Eerste Kamers zitten er echt voor vier jaar. Op dinsdag 26 mei kozen de Provinciale Statenleden de senaat 2015-2019. Een senaat waarmee niet alleen de coalitie van VVD en PvdA in het kabinet-Rutte II te maken krijgt, maar ook zeker één volgend kabinet. Wie zitten er de komende vier jaar in de senaat? Hoeveel petten hebben ze op naast hun Kamerlidmaatschap? Waar komen de deeltijdpolitici vandaan? Hoe oud zijn ze? Kortom, wie zijn de 75 mannen en vrouwen in de chambre de réflexion die de komende jaren de wetgeving moeten toetsen aan rechtmatigheid, uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid?
Telegraaf 09.06.2015 Op het Binnenhof in Den Haag treedt dinsdag de nieuwe Eerste Kamer aan. De coalitie van VVD en PvdA heeft nu nog maar 21 zetels in de nieuwe Eerste Kamer. Zelfs met de ‘bevriende oppositie’ van D66, ChristenUnie en SGP mist het kabinet twee zetels voor een meerderheid.
De nieuwe zetelverdeling is: VVD dertien zetels (was zestien), CDA twaalf zetels (was elf), D66 tien zetels (was vijf), PVV negen zetels (was tien), SP negen zetels (was acht), PvdA acht zetels (was veertien), GroenLinks vier zetels (was vijf), CU drie zetels (was twee), SGP twee zetels (was één), 50Plus twee zetels (was één), Partij voor de Dieren twee zetels (was één) en OSF (Onafhankelijke Senaatsfractie) één zetel.
Vorige week namen 35 van de 75 senatoren afscheid van de ‘Chambre de réflexion’ (Kamer van heroverweging), onder wie nestor Gerrit Holdijk (SGP) en Adri Duivesteijn van de PvdA. Vooral die laatste maakte het leven van het kabinet nogal eens zuur.
Op 23 juni wordt pas de nieuwe voorzitter gekozen. Dat is op dit moment Ankie Broekers-Knol van de VVD.
NU 09.06.2015 De nieuwe Eerste Kamer kan aan de slag. De 75 leden van de twaalf fracties zijn dinsdagmiddag beëdigd. Nog nooit was de grootste partij in de Senaat zo klein: de liberale regeringspartij VVD telt niet meer dan dertien leden.
Het kabinet geniet de steun van slechts 21 senatoren. Zelfs met de steun van de voorheen ‘constructieve oppositie’ van ChristenUnie, D66 en SGP ontbreekt het de regeerploeg van minister-president Mark Rutte nog steeds aan twee zetels.
De PvdA is de grootste verliezer. De sociaaldemocratische partij zit met acht mannen en vrouwen in de ‘Chambre de réflexion’ (Kamer van heroverweging). Dat is zes minder dan in de vorige Eerste Kamer.
Telegraaf 02.06.2015 Premier Mark Rutte heeft zijn grote waardering uitgesproken voor de Eerste Kamer en voor de 35 leden die dinsdag deze Kamer verlaten. Hij prees tijdens het afscheid de wijze van samenwerken met de regering. Omdat het kabinet geen meerderheid meer heeft in de Senaat, is de zichtbaarheid van deze Kamer de afgelopen jaren vergroot, zei hij.
„Niet dat u het ons altijd heel gemakkelijk maakte of het altijd met ons eens was. Zo was het bepaald niet. Maar wel omdat het debat steeds constructief en op de inhoud gevoerd kon worden. Soms op het scherpst van de snede, maar altijd met het oog op de bal”, zei Rutte. Juist omdat senatoren ook een maatschappelijke functie erbij hebben, staan ze volgens hem midden in de samenleving. „Dat is hun grote kracht.”
NRC 02.06.2015 Het wil nog niet vlotten met de staatscommissie die het kabinet vorig jaar op verzoek van senator Loek Hermans (VVD) beloofde in te stellen. Dat blijkt uit gesprekken met betrokkenen en de laatste versie van de – herhaaldelijk herziene – opdracht aan deze commissie, die onder meer gaat bezien of de Eerste Kamer moet worden afgeschaft. De opdracht is geheim, maar in bezit van NRC Handelsblad. Hermans werkt in samenspraak met andere fractievoorzitters in de Eerste Kamer al tien maanden aan een voorstel. “Het kan nog best even duren”, zegt Hermans in een reactie.
De VVD’er opperde tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in oktober een commissie ‘staatsrechtelijke herbezinning’ in te stellen om de toekomstbestendigheid van het parlementaire stelsel, en met name de rol en functie de Eerste Kamer, te onderzoeken. Binnen zijn partij klinkt dat de Eerste Kamer maar beter kan verdwijnen, sinds de VVD regeert met coalities zonder minderheden in de ‘lastige’ senaat.
Trouw 31.05.2015 Zoals het een zelfbewust parlementslid betaamt, onthaalde CDA-senator Johan van Hulst in 1978 het kabinet Van Agt-Wiegel afwachtend. Het moet nog blijken, zei hij, of met dit kabinet een ploeg van integere politici is aangetreden of een valsemuntersbende.
Als er een reden is de senaat af te schaffen, zou die eerder liggen in zijn volgzaamheid dan in zijn dwarsheid.
Dat er vele politieke vrienden in dit kabinet zaten, maakte hem niets uit. Hij zou ze hartelijk blijven begroeten, maar in optreden en beleid kritisch volgen. Dat zijn partij na de mislukte formatie met de PvdA nu samenwerkte met de VVD was in zijn ogen noch een ‘noodzakelijk kwaad’, noch een ‘bovennatuurlijk goed’. Hier sprak een ware dualist, onafhankelijk en vermetel, met een prettig vermogen tot relativeren.
De 104-jarige Van Hulst was afgelopen woensdag weer even terug in de vergaderzaal van de senaat om zijn biografie ‘Pedagoog, politicus, verzetsman’ in ontvangst te nemen. Hoogtepunt was het moment waarop hijzelf het woord nam en met zijn nog altijd welluidende stem de historische ruimte vulde. Tijdens zijn senatorschap tussen 1956 en 1981 had hij de reputatie van een man ‘die het oor van de Kamer had’. Dat lag aan zijn onafhankelijk oordeel en zijn eloquentie, maar ook aan de aandacht voor de kracht en de schoonheid van de retoriek.
Telegraaf 31.05.2015 Het kabinet kan in principe rekenen op de steun van D66 in de Eerste Kamer bij belangrijke onderwerpen als hervorming van de belastingen. „De bereidheid om een constructief gesprek te voeren is voluit aanwezig”, zei Alexander Rinnooy Kan zondag in Buitenhof. De oud-voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER) komt voor D66 in de Eerste Kamer.
Ook in de nieuwe Eerste Kamer, die afgelopen week werd gekozen, kan het kabinet van VVD en PvdA niet rekenen op een meerderheid, dus zal het kabinet steun moeten zoeken bij oppositiepartijen. Rinnooy Kan verwacht dat het kabinet wel door kan, al wordt het lastiger dan met de vorige Eerste Kamer. Daarin kon het kabinet rekenen op steun van de drie constructieve oppositiepartijen, waaronder D66.
NU 31.05.2015 Het kabinet kan in principe rekenen op de steun van D66 in de Eerste Kamer bij belangrijke onderwerpen als hervorming van de belastingen. Dat zei Alexander Rinnooy Kan zondag in Buitenhof.
”De bereidheid om een constructief gesprek te voeren is voluit aanwezig”, zei de oud-voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER) die voor D66 in de Eerste Kamer komt.
Ook in de nieuwe Eerste Kamer, die afgelopen week werd gekozen, kan het kabinet van VVD en PvdA niet rekenen op een meerderheid, dus zal het kabinet steun moeten zoeken bij oppositiepartijen.
AD 31.05.2015 Het kabinet kan in principe rekenen op de steun van D66 in de Eerste Kamer bij belangrijke onderwerpen als hervorming van de belastingen. ,,De bereidheid om een constructief gesprek te voeren is voluit aanwezig”, zei Alexander Rinnooy Kan vandaag in Buitenhof. De oud-voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER) komt voor D66 in de Eerste Kamer.
De bereidheid om een constructief gesprek te voeren is voluit aanwezig, aldus Alexander Rinnooy Kan.
Ook in de nieuwe Eerste Kamer, die afgelopen week werd gekozen, kan het kabinet van VVD en PvdA niet rekenen op een meerderheid, dus zal het kabinet steun moeten zoeken bij oppositiepartijen. Rinnooy Kan verwacht dat het kabinet wel door kan, al wordt het lastiger dan met de vorige Eerste Kamer.
NRC 31.05.2015 Het kabinet kan in principe rekenen op de steun van D66 in de Eerste Kamer bij belangrijke onderwerpen als hervorming van de belastingen. Dat zei Alexander Rinnooy Kan vandaag in het televisieprogramma Buitenhof.
Rinnooy kan zei dat ‘de bereidheid om constructief gesprek te voeren’ voluit aanwezig is. De oud-voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER) komt voor D66 in de Eerste Kamer. LEES VERDER
Telegraaf 31.05.2015 D66-senator Alexander Rinnooy Kan wil dat het kabinet de rit uitzit. Hoewel de regeringspartijen en de ‘constructieve’ partijen D66, ChristenUnie en SGP geen meerderheid meer hebben in de Eerste Kamer denkt hij dat dat kan. „Het wordt iets lastiger dan het was, maar zeker niet onmogelijk”, zei hij zondag in Buitenhof. De politiek en het bestuur van Nederland worden ingewikkelder door het groeiende aantal kleine partijen, zei de ‘aartsvader van de polder’.
Hij denkt dat het volgende kabinet uit minstens vier partijen moet bestaan. Rinnooy Kan zei te hopen dat het kabinet succes boekt met het belastingplan, dat hij de belangrijkste ambitie van de regeringspartijen VVD en PvdA noemde. De steun van D66 daarvoor is „in principe beschikbaar”, zei hij. Hij noemde het huidige belastingstelsel ongelooflijk ingewikkeld en pleitte voor verlaging, vergroening en vereenvoudiging.
AD 30.05.2015 Jong, elegant en bijdehand. De Partij voor de Dieren heeft er sinds deze week een vrouwelijk boegbeeld bij. Senator Christine Teunissen (29) wordt een opvallende verschijning tussen de krasse knarren in de Eerste Kamer. ‘Als ze och, meisje tegen me zeggen, negeer ik dat gewoon.
Wij zetten ons in voor een schonere, gezondere, eerlijker wereld. Dat spreekt vrouwen aan.
Nee, Christine Teunissen heeft geen auto. Ja, ze zet de thermostaat thuis op standje zuinig. En zeker, ze is vegetariër. Maar anderen de bij haar partij passende manier van leven door de strot duwen: neuh. Er kan in haar bijzijn gerust een sappige biefstuk worden verslonden. ,,Ik zal er geen preek over afsteken. Maar vaak beginnen mensen er zelf over. Dat ze ‘heus niet elke dag vlees eten’. Dat vind ik wel mooi. Dat er zo veel is veranderd dat vleeseters zich inmiddels verdedigen, en vegetariërs niet.”
AD 30.05.2015 Een volgend kabinet zal door de versplintering in de Eerste Kamer uit zeker vier partijen bestaan, maar misschien wel uit vijf of zes. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra zegt dat vanavond in het NPO-radioprogramma Met het Oog op Morgen.
Een veelgenoemde volgende coalitie van VVD, CDA en D66 gaat ,,sowieso niet gebeuren”, want die heeft geen meerderheid in de Senaat, aldus Zijlstra.
VK 28.05.2015 PVV-lijsttrekker Marjolein Faber is bij de Eerste Kamerverkiezingen van afgelopen week door drie verschillende partijgenoten voorbijgestreefd. Veel PVV’ers stemden niet op de nummer 1 en kozen voor kandidaten die veel lager op de lijst stonden.
Dat blijkt uit de definitieve uitslag van de verkiezingen, die vandaag door de Kiesraad bekend is gemaakt. De PVV behaalde in totaal 9 zetels bij de verkiezingen.
Alexander Kops, de nummer 14 op de kandidatenlijst, behaalde 5214 stemmen – meer dan twee keer zoveel als de 2083 stemmen van Faber. Ook Alexander van Hattem (nummer 9, 3171 stemmen) en Kees Kok (nummer 7, 3710 stemmen) streefden de fractievoorzitter voorbij. Kops en Van Hattem werden met voorkeursstemmen gekozen.
Opspraak
Faber raakte in maart in opspraak, toen bleek dat ze een bedrijf waarvan haar zoon vennoot is, had ingehuurd om de website van de PVV in Gelderland te renoveren. Dat kostte de fractie in totaal 8500 euro. Faber stond binnen de Gelderse PVV juist bekend als zeer kritisch tegenover bijvoorbeeld dienstauto’s en ze hamerde geregeld op meer integriteit als het aankomt op declaraties.
Nadat de uitgave aan het licht kwam stortte Faber de 8500 euro terug in de fractiekas. Wel hield ze vol dat de uitgave wat haar betreft volkomen legitiem was. De PVV in Gelderland besloot uiteindelijk dat Faber kon aanblijven.
RTVWEST 27.05.2015 Met de kreet ‘revolutie’ gaat aanstaand Eerste Kamerlid Christine Teunissen voor de Partij voor de Dieren de Senaat in. Teunissen is met haar 29 jaar het jongste lid van de Eerste Kamer. Ze wil de Eerste Kamer moderniseren.
Christine Teunissen is sinds vorig jaar fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in de Haagse gemeenteraad. Ze gaat deze functie combineren met haar komend lidmaatschap van de Eerste Kamer. Donderdag wordt de definitieve uitslag bekend gemaakt van de verkiezingen voor de Eerste Kamer die afgelopen dinsdag waren. Toen kozen de leden van de Provinciale Staten de samenstelling van de Senaat. Lees verder
Den HaagFM 27.05.2015 De 29-jarige Haagse Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren wordt volgende maand geïnstalleerd als het jongste lid van de nieuwe Eerste Kamer.
Er komen 49 mannen en 26 vrouwen in de nieuwe Eerste Kamer. Teunissen gaat werken met collega-senatoren met een gemiddelde leeftijd van 58 jaar. Maar dat is voor haar geen enkel probleem. “Mensen hebben mij wel gevraagd wat een jonge vrouw in de Eerste Kamer wil. Ik kan daar maar een antwoord op geven: ‘revolutie’. Ik breng de gemiddelde leeftijd flink omlaag en dat is goed. Het is juist mooi als mensen met verschillende achtergronden en leeftijden in de Eerste Kamer zitten.”
Christine is sinds vorig jaar fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in de Haagse gemeenteraad. Ze gaat deze functie combineren met haar werkzaamheden op het Binnenhof. Op 9 juni wordt de nieuwe Eerste Kamer geïnstalleerd. …lees meer
NU 27.05.2015 PvdA’ers die in de Eerste Kamer zijn gekozen moeten niet langer verplicht worden om eerst aan de partij te te verklaren dat ze het regeerakkoord onderschrijven. Die bepaling moet worden teruggedraaid. Dat zegt vertrekkend senator Guusje ter Horst woensdag in een interview met Trouw.
In januari 2012 heeft de PvdA bepaald dat het congres af moet weten van eventuele bezwaren van kandidaat-Eerste Kamerleden tegen (delen van) het coalitieakkoord of verkiezingsprogramma. Dit moet bekend zijn voordat de volgorde van de kandidatenlijst wordt vastgesteld.
Ter Horst is daar op tegen. “Als je een Eerste Kamer wil die in een zekere vrijheid kan zeggen: ‘Dit wetsvoorstel moeten wij niet willen’ dan moet die bepaling weg. Anders wordt het voor senatoren wel heel lastig om een zelfstandige positie in te nemen.”
Elsevier 27.05.2015 De ontstane politieke verhoudingen zijn een feest voor de democratie. Zeker in een land waarin politieke minderheden er altijd toe hebben gedaan.
De reacties op de uitslag van de verkiezingen van de Eerste Kamer riepen het beeld op van een donderslag bij heldere hemel. En dat terwijl al maanden, misschien zelfs al jaren duidelijk was dat het kabinet van VVD en PvdA het in de Eerste Kamer nog moeilijker zal krijgen dan ook voor Provinciale Statenverkiezingen het geval was.
Telegraaf 26.05.2015 Statenleden van de PVV in zeker acht provincies hebben dinsdag tijdens de Eerste Kamerverkiezingen niet gestemd op hun lijsttrekker Marjolein Faber. Het is ongebruikelijk dat Statenleden zo en masse hun beoogde voorvrouw links laten liggen. Dat meldt de NOS. Zelfs in haar eigen provincie Gelderland stemde niemand op haar. Waarom de PVV’ers Faber negeerden, is onduidelijk. Wel was ze een paar maanden geleden negatief in het nieuws toen duidelijk werd dat ze haar zoon had ingehuurd om de site van de Gelderse PVV te bouwen.
RTVWEST 26.05.2015 De Provinciale Statenleden van alle Nederlandse provincies hebben dinsdag gestemd voor de Eerste Kamer. Op basis van de officieuze uitslag heeft de website parlement.com uitgezocht waar de nieuwe senatoren vandaan komen. Volgens die uitslag zijn de meeste Eerste Kamerleden afkomstig uit Zuid-Holland.
In totaal komen 20 van de 75 senatoren uit Zuid-Holland. Ter vergelijking, in de senaat komt maar één Groninger te zitten. De provincies Flevoland, Drenthe, Zeeland en Overijssel leveren elk twee senatoren. De voorkeursstemmen moeten nog geteld worden, dus dan kan de verdeling per provincie nog veranderen.
Verder zocht de website uit hoe de gemiddelde senator eruitziet. Gemiddeld is een Eerste Kamerlid 56 jaar oud, het is een man, afkomstig uit het westen van het land. Hij is voor het eerst lid van de Eerste Kamer en heeft ervaring op bestuurlijk gebied. Lees verder
Trouw 27.05.2015 De ChristenUnie, een van de drie constructieve oppositiepartijen, ging van twee naar drie zetels in de Eerste Kamer. Arie Slob, fractievoorzitter in de Tweede Kamer, over de nieuwe politieke verhoudingen.
We hebben meegedaan omdat er naar ons werd geluisterd. Maar wel wetend dat een continuering van deze situatie na de verkiezingen niet waarschijnlijk was
De ChristenUnie heeft geen vierde senaatszetel gekregen. Bent u toch tevreden met de uitslag?
“We zijn daar vrij nuchter in geweest. We hebben gezegd: drie zal het worden, en worden het er vier dan gaan we niet protesteren. We zijn gegroeid met een zetel, daar zijn we blij mee. We krijgen er mooi een jonge vrouwelijke, zeer deskundige senator bij, Mirjam Bikker. Deze uitslag is een boodschap aan Rutte. Hij zal nog harder moeten werken om draagvlak te krijgen voor zijn beleid.”
Telegraaf 27.05.2015 PvdA’ers die in de Eerste Kamer zijn gekozen moeten niet langer verplicht worden om eerst aan de partij te te verklaren dat ze het regeerakkoord onderschrijven. Die bepaling moet worden teruggedraaid. Dat zegt vertrekkend senator Guusje ter Horst woensdag in een interview met Trouw.
In januari 2012 heeft de PvdA bepaald dat het congres af moet weten van eventuele bezwaren van kandidaat-Eerste Kamerleden tegen (delen van) het coalitieakkoord of
Telegraaf 26.05.2015 De oppositiepartijen CDA en D66 stellen voorwaarden aan eventuele steun voor nieuwe kabinetsplannen. Het CDA wil dat het kabinet deze week duidelijk maakt dat de gaskraan in Groningen verder dichtgaat. D66 wil dat het kabinet snel komt met een plan om de belastingen te verlagen, vereenvoudigen en te vergroenen.
Sybrand Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66) maakten dat dinsdag duidelijk in het televisieprogramma Nieuwsuur. Het kabinet is met het aantreden van een nieuwe Eerste Kamer nog meer dan voorheen afhankelijk van oppositiepartijen om de plannen door de Senaat te krijgen.
Trouw 27.05.2015 De oppositiepartijen CDA en D66 stellen voorwaarden aan eventuele steun voor nieuwe kabinetsplannen. Het CDA wil dat het kabinet deze week duidelijk maakt dat de gaskraan in Groningen verder dichtgaat. D66 wil dat het kabinet snel komt met een plan om de belastingen te verlagen, vereenvoudigen en te vergroenen.
Sybrand Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66) maakten dat vanavond duidelijk in het televisieprogramma Nieuwsuur. Het kabinet is met het aantreden van een nieuwe Eerste Kamer nog meer dan voorheen afhankelijk van oppositiepartijen om de plannen door de Senaat te krijgen.
NU 26.05.2015 De oppositiepartijen CDA en D66 stellen voorwaarden aan eventuele steun voor nieuwe kabinetsplannen.
Sybrand Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66) maakten dat dinsdag duidelijk in het televisieprogramma Nieuwsuur.
Het CDA wil dat het kabinet deze week duidelijk maakt dat de gaskraan in Groningen verder dichtgaat. D66 wil dat het kabinet snel komt met een plan om de belastingen te verlagen, vereenvoudigen en te vergroenen.
Buma en Pechtold zijn vast van plan die situatie uit te buiten. Volgens Pechtold kan premier Mark Rutte nergens op rekenen. Hij verwijt Rutte een ”misplaatste gemakzucht” in zijn houding over zijn minderheid in de Senaat.
Rutte bezondigt zich volgens Pechtold ook aan gemakzucht en ‘wensdenken’ als hij zegt dat de werkgelegenheid aantrekt en de koopkracht van de mensen stijgt.
Verantwoordelijkheid
Rutte zei eerder te rekenen op de steun van de oppositiepartijen. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra voegde daaraan toe dat “partijen hun verantwoordelijkheid niet kunnen ontlopen”.
“Van partijen die verantwoordelijk zeggen te zijn, verwacht ik niet dat zij politiek gaan bedrijven in de Eerste Kamer”, aldus Zijlstra.”
NU 26.05.2015 Premier Mark Rutte is ook met de constructieve oppositiepartijen (D66, ChristenUnie en SGP) de meerderheid in de Eerste Kamer kwijt. Hoe nu verder?
Rutte moet op zoek naar andere meerderheden
“Voor verstandig beleid zijn er altijd meerderheden te vinden”, zei premier Rutte dinsdag vlak nadat de uitslag van de Eerste Kamerverkiezingen bekend waren.
Fractieleiders Pechtold (D66), Slob (ChristenUnie) en Van der Staaij (SGP) hielpen het kabinet de afgelopen twee jaar uit de brand, door het bezuinigings- en hervormingsbeleid van VVD en PvdA door de beide Kamers te loodsen.
Die meerderheid is Rutte nu kwijt. De vijf partijen komen samen twee senaatszetels tekort om wetsvoorstellen door de senaat te krijgen.
Als een grote verrassing zal de uitslag niet zijn gekomen. Na de Provinciale Statenverkiezingen in maart werd al duidelijk dat het kabinet opnieuw naar de tekentafel moest. “Het kabinet is terug bij af”, concludeert Pechtold. “De verhoudingen zijn flink verschoven.”
AD 26.05.2015 De oppositiepartijen CDA en D66 stellen voorwaarden aan eventuele steun voor nieuwe kabinetsplannen. Het CDA wil dat het kabinet deze week duidelijk maakt dat de gaskraan in Groningen verder dichtgaat. D66 wil dat het kabinet snel komt met een plan om de belastingen te verlagen, vereenvoudigen en te vergroenen.
Sybrand Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66) maakten dat vandaag duidelijk in het televisieprogramma Nieuwsuur. Het kabinet is met het aantreden van een nieuwe Eerste Kamer nog meer dan voorheen afhankelijk van oppositiepartijen om de plannen door de Senaat te krijgen.
AD 26.05.2015 Premier Mark Rutte zal met zijn tweede kabinet nog meer dan voorheen op zoek moeten naar steun van oppositiepartijen in de Eerste Kamer. De meerderheid in de Senaat die hij de afgelopen jaren samen met drie bevriende oppositiepartijen (D66, ChristenUnie en SGP) had, raakt hij definitief kwijt.
Ik ben ervan overtuigd dat voor verstandig beleid altijd meerderheden zijn te vinden, aldus Mark Rutte.
Dat blijkt uit de uitslag van de verkiezingen voor de Eerste Kamer, waarbij de in maart gekozen 570 Statenleden dinsdag hun stem uitbrachten. De uitslag is zoals die op 18 maart werd berekend. Rutte verliest de meerderheid door het grote verlies van de PvdA en in mindere mate van zijn eigen VVD. De winst bij de bevriende oppositie maakt dat verlies niet goed. De vijf partijen verliezen hun nipte meerderheid van 38 zetels en houden nu 36 van de 75 Senaatszetels over. Dat betekent dat het kabinet meer of grotere oppositiepartijen nodig heeft om de eigen voorstellen door de Senaat te krijgen.
NU 26.05.2015 Partijen die zeggen verantwoordelijkheid te willen nemen, moeten niet politiek gaan bedrijven via de Eerste Kamer. Dat zegt VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra dinsdag na de Senaatsverkiezingen.
Ook premier Mark Rutte (VVD) zei een beroep te doen op partijen als D66 en CDA. “Ik ken Pechtold en Buma als mannen die in moeilijke tijden verantwoordelijkheid nemen”, aldus Rutte.
Zijlstra stelde dat “partijen hun verantwoordelijkheid niet kunnen ontlopen”. “Van partijen die verantwoordelijk zeggen te zijn, verwacht ik niet dat zij politiek gaan bedrijven in de Eerste Kamer”, aldus Zijlstra.
De coalitie verloor dinsdag met de bevriende oppositiepartijen de meerderheid in de Eerste Kamer en zal daarom op zoek moeten naar wisselende meerderheden.
NRC 26.05.2015 De coalitie van PvdA en VVD en de bevriende oppositiepartijen (D66, ChristenUnie en SGP) hebben samen 36 zetels gehaald bij de Eerste Kamerverkiezingen. Daarmee verliezen ze hun meerderheid: daarvoor zijn twee zetels meer nodig.
Dat blijkt uit een vertaling van de stemmen die vandaag door de 570 Statenleden zijn uitgebracht, door persbureau ANP. De uitslag komt overeen met de uitslag van de Statenverkiezingen van 18 maart. De VVD verliest drie zetels, de PvdA zes. D66 verdubbelt in zeteltal. LEES VERDER›
VK 26.05.2015 Regeringspartijen VVD en PvdA houden met de constructieve oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP 36 van de 75 zetels over in de Eerste Kamer. De gedoogconstructie verliest haar meerderheid. Dat blijkt uit de uitslag van de Eerste Kamerverkiezingen. De 570 provinciale politici die in maart door de burger zijn gekozen, brachten vandaag hun stem uit op kandidaten voor de Eerste Kamer. Door strategisch stemgedrag had de uitslag vandaag iets kunnen afwijken van de keuze van het electoraat in maart. Statenleden hebben de vrijheid om op andere partijen te stemmen, maar uit het resultaat blijkt dat ze het stemgedrag van hun kiezers hebben gevolgd.
Regeringspartijen VVD en PvdA kwamen de afgelopen tweeënhalf jaar in de Eerste Kamer al zetels tekort voor een meerderheid, maar wisten steun te verwerven van D66, ChristenUnie en SGP. Met dertig coalitiezetels en acht ‘bevriende oppositie’-zetels konden kabinetsplannen toch steunen op een meerderheid van 38 van de 75 Eerste Kamerleden.
Telegraaf 26.05.2015 Twee PVV’ers zijn dinsdag met voorkeurstemmen gekozen in de Eerste Kamer. Het zijn Alexander Kops en Alexander van Hattem, die respectievelijk veertiende en negende stonden op de kandidatenlijst.
Peter van Dijk, de nummer acht op de lijst, komt daardoor niet in de Senaat. Van Hattem had uiteindelijk op basis van zijn negende plek normaal gesproken ook een zetel bemachtigd.
Bij de andere partijen kreeg niemand voldoende voorkeurstemmen om iemand anders van de lijst te duwen. Alle Statenleden van het CDA en en de SP stemden op de lijsttrekker. Bij andere partijen gingen er ook stemmen naar kandidaten lager op de lijst.
De nieuwe Eerste Kamer telt 49 mannen en 26 vrouwen.
Telegraaf 26.05.2015 ok nu de regeringspartijen VVD en PvdA met de steun van de oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP geen meerderheid meer hebben in de Eerste Kamer, kan het kabinet door. „De afgelopen periode had het kabinet bij het werken aan het herstel ook geen meerderheid in de Senaat”, zei premier Mark Rutte dinsdag in een eerste reactie op de nieuwe verhoudingen in de Eerste Kamer.
En: „Ik ben ervan overtuigd dat voor verstandig beleid altijd meerderheden zijn te vinden”. Rutte gaf aan dat het kabinet wat hem betreft ook de komende jaren wil doorwerken aan het herstel van de economie. Daarbij wordt gezocht naar „de steun van verstandige partijen”.
NU 26.05.2015 Zoals verwacht verliest de coalitie van VVD en PvdA met de bevriende oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP (C3) de meerderheid in de Eerste Kamer.
Dat blijkt dinsdagmiddag na de verkiezingen voor de Eerste Kamer, die wordt gekozen door de Provinciale Staten.
De VVD wordt in de Eerste Kamer de grootste met 13 zetels, al verliest de partij 3 zetels. Het CDA wordt tweede met 12 zetels. D66 derde met 10 zetels, een verdubbeling ten opzichte van vier jaar geleden.
PVV en SP delen de vierde plek met 9 zetels. Met 8 zetels is de PvdA slechts de zesde partij, na een verlies van 6 zetels.
De ChristenUnie en de SGP komen uit op respectievelijk 3 en 2 zetels. Verder haalt GroenLinks 4 zetels, 50Plus en de Partij voor de Dieren 2 en de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) 1 zetel.
De coalitie komt met de C3 daarmee op 36 zetels, twee te weinig voor een meerderheid.
Verantwoordelijkheid
Premier Mark Rutte stelde een beroep te doen op D66 en CDA om hun verantwoordelijkheid te nemen. “Ik ken Pechtold en Buma als mannen die in moeilijke tijden verantwoordelijkheid te nemen”, aldus Rutte. Ook VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra stelde dat “partijen hun verantwoordelijkheid niet kunnen ontlopen”.
BB 26.05.2015 Geen grote verrassingen bij de uitslagen van de Eerste Kamerverkiezingen 2015. Het lijkt er op dat de statenleden netjes op hun partijgenoten hebben gestemd en de regionalo’s op de Onafhankelijke Senaatsfractie. Maar dat heeft waarschijnlijk wel wat voeten in aarde gehad. Want achter de schermen van de senaatsverkiezingen doen onze politici niet onder voor die van ‘House of Cards’.
Whipped votes
In de meeste provinciehuizen verliepen de verkiezingen als volgt: de voorzitter leest de namen voor, de politicus kruist in een stemhokje een vakje aan. Hierna gaat men over tot de orde van de dag. Hoe saai het uiteindelijke stemmen voor de Eerste Kamer er in de eerste instantie uitziet, zo spannend kan het zijn in aanloop naar de senaatsverkiezing. Achter de schermen wordt er namelijk nogal wat gelobbyd. Net als in de serie House of Cards, draait het politieke spel om de ‘whipped votes,’ vrij vertaald: stemmen op je eigen partij. Maar of de provinciale politici die belofte ook nakomen is nog maar de vraag, vertelt Marcel Boogers, hoogleraar bestuurskunde.
Den HaagFM 26.05.2015 De uitslag van de provinciale verkiezingen op 18 maart is nu pas echt volledig bekend. Dinsdag werden door de leden van de Provinciale Staten de nieuwe leden van de Eerste Kamer gekozen. Er waren geen verrassingen.
De verkiezing in Zuid-Holland vond plaats tijdens een vergadering in het Provinciehuis in Den Haag. In de andere provincies gebeurde precies hetzelfde. De Commissaris van de Koning las na het stemmen alle namen voor van kandidaat-leden voor de Eerste Kamer op wie was gestemd. De stembiljetten zijn daarna naar de Kiesraad in Den Haag gebracht, die ze uit alle provincies krijgt.
Nu de stemmen geteld zijn, staat vast dat er geen meerderheid meer is in de Eerste Kamer die de regering steunt. VVD, PvdA, D66, ChristenUnie en SGP kregen samen 36 van de 75 zetels. Regeringspartijen VVD en PvdA hadden hiervoor ook al geen meerderheid in de Eerste Kamer, maar wisten steun te verwerven van de drie ‘constructieve oppositiepartijen’ waardoor er toch een meerderheid was. De nieuwe Eerste Kamerleden worden op 9 juni geïnstalleerd. van …lees meer
Telegraaf 26.05.2015 De regeringspartijen VVD en PvdA raken definitief de meerderheid kwijt in de Senaat, die ze nu nog hebben samen met de ‘bevriende’ oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP. De vijf partijen komen samen niet verder dan 36 zetels. Dat blijkt uit een vertaling van de stemmen die dinsdag door de 570 Statenleden zijn uitgebracht.
Trouw 26.05.2015 Ondanks alle eetafspraken en onderonsjes is het de coalitie niet gelukt om een meerderheid in de Eerste Kamer te behouden. Een domper voor de VVD en PvdA, maar veel gedonder levert het de partijen niet op, zegt chef politiek Bart Zuidervaart. “De grootste hervormingen zijn inmiddels al doorgevoerd.” Premier Rutte zei in een reactie op de uitslag “ervan overtuigd te zijn dat voor verstandig beleid altijd meerderheden zijn te vinden”.
Het komt nu weer aan op het parlementaire handwerk.
Met 13 zetels voor de VVD en 8 voor de PvdA haalt het kabinet samen met de constructieve oppositie niet de meerderheid waar de partijen op hadden gehoopt. Het aantal zetels voor D66 (10), ChristenUnie (3) en SGP (2) brengt het totaal van de zogeheten ‘C5’ – het verbond met de constructieve oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP – op 36. Dat zijn er twee minder dan de huidige 38 in de 75 zetels tellende Eerste Kamer.
Elsevier 26.05.2015 Het kabinet en de ‘constructieve’ oppositiepartijen verliezen hun meerderheid in de Eerste Kamer. Volgens de voorlopige uitslagen van de Eerste Kamerverkiezingen krijgen VVD, PvdA, D66, ChristenUnie en SGP samen 36 zetels.
De coalitie komt daarmee twee zetels te kort om samen met de ‘C3’ plannen door de senaat te krijgen. De uitslag is nog niet officieel, die maakt de Kiesraad donderdagmiddag pas bekend.
Als de berekening klopt, levert de VVD drie zetels in. De partij houdt er dertien over. De PvdA wordt de zesde partij in de Eerste Kamer, met acht zetels. Het CDA is met twaalf leden de grootste partij na de VVD. Daarna volgen D66 (tien zetels, nu vijf), de PVV (negen zetels, nu tien) en de SP (negen zetels, nu acht). ChristenUnie en SGP, die zich tot nu toe ook constructief opstelden, halen samen vijf zetels. Zij hebben er nu drie.
Ondanks het verlies zegt premier Mark Rutte (VVD) door te willen gaan met regeren. ‘Ik ben ervan overtuigd dat voor verstandig beleid altijd meerderheden zijn te vinden,’ zegt hij. Dat betekent wel dat het kabinet voor elk voorstel minstens vier oppositiepartijen nodig heeft om het door de Eerste Kamer te krijgen. Rutte gaat daarvoor op zoek naar ‘de steun van verstandige partijen’.
‘Constructieve’ oppositie
D66-leider Alexander Pechtold zegt in een reactie dat de houding van zijn partij niet verandert. ‘Wij blijven kritisch-constructief. De politieke verhoudingen zijn wel veranderd, dus Rutte zal extra zijn best moeten doen om meerderheden voor zijn plannen te krijgen. Zoek naar nieuwe meerderheden, kom met nieuwe plannen, dan denkt D66 graag mee.’
‘Kabinet zal op bescheiden wijze moeten zoeken naar breder draagvlak voor beleid,’ twittert fractievoorzitter Arie Slob van de ChristenUnie. Hij laat weten dat VVD en PvdA een besluit moeten nemen over de gaswinning in Groningen. ‘Dat is een harde voorwaarde voor de komende weken. Anders ga ik niet onderhandelen.’
De drie ‘constructieve’ partijen zeiden vorige week nog dat zij niet van plan zijn om verder te onderhandelen met het kabinet. Dat heeft geen zin, zeggen zij, zonder meerderheid in de senaat. D66, ChristenUnie en SGP zegden toen een afspraak met ministerJeroen Dijsselbloem van Financiën (PvdA) af. Dijsselbloem wilde met de C3 praten over de begroting voor 2016.
Onderhandelingen
De voorlopige uitslag verschilt niet van de prognoses. Doorgaans stemmen Statenleden op hun eigen partij, maar zij zijn dit niet verplicht. Sinds lijstverbindingen bij de Eerste Kamerverkiezingen zijn afgeschaft, onderhandelen partijen vooraf achter de schermen, vooral met provinciale partijen. Dat kan voor verrassingen zorgen.
De meeste Statenleden van een provinciale partij stemden op de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF). Het Limburgse Statenlid Jos van Rey stemde op zijn oude partij, de VVD. Van Rey werd vorige maand geroyeerd als VVD-lid omdat hij wordt vervolgd wegens corruptie, omkoping en witwassen.
NRC 26.05.2015 Kabinetten kunnen vallen en Tweede Kamers worden tussentijds ontbonden, maar Eerste Kamers zitten er echt voor vier jaar. Vandaag kozen de Provinciale Statenleden de senaat 2015-2019. Een senaat waarmee niet alleen de coalitie van VVD en PvdA in het kabinet-Rutte II te maken krijgt, maar ook zeker één volgend kabinet.
Wie zitten er de volgende vier jaar in de senaat?
Hoeveel petten hebben ze op naast hun Kamerlidmaatschap?
Waar komen de deeltijdpolitici vandaan?
Hoe oud zijn ze?
Kortom, wie zijn de 75 mannen en vrouwen in de chambre de réflexion die de komende jaren de wetgeving moeten toetsen aan rechtmatigheid, uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid? LEES VERDER›
NRC 26.05.2015 Vandaag wordt bekend wie er de komende vier jaar in de 75 stoelen van de Eerste Kamer mogen zitten. En dus ook hoeveel steun de coalitie van VVD en PvdA heeft voor de rest van de kabinetstermijn. In vier vragen bijgepraat over de verkiezingen waarvoor de gewone kiezer niks meer hoeft te doen.
Elsevier 26.05.2015 Partijen voeren geen campagne, maar onderhandelen wel om de voor hen cruciale zetels binnen te halen !! Het kabinet wacht een spannende dag: dinsdag kiezen de Provinciale Statenleden de Eerste Kamer. En dat kan grote gevolgen hebben voor het kabinet.
Vier vragen en antwoorden over de verkiezingen op een rij.
1. Wat gaat er vandaag gebeuren?
De 570 Statenleden die Nederland op 18 maart heeft gekozen, stemmen vandaag op hun beurt voor de Eerste Kamer. In elke provincie begint dinsdagmiddag om 15.00 uur een vergadering waar de Statenleden hun stem uitbrengen.
Direct na het stemmen leest de commissaris van de Koning alle namen voor van de kandidaten op wie is gestemd. Rond 16.00 uur is bekend hoe de zetels in de senaat verdeeld gaan worden.
Niet elke stem telt overigens even zwaar. De waarde hangt af van het inwoneraantal van de provincie. De Kiesraad maakt donderdagmiddag de officiële uitslag bekend.
2. Hoe gaat de uitslag eruitzien?
De VVD en de PvdA hadden al geen meerderheid in de Eerste Kamer, maar naar verwachting halen ze die straks ook niet meer met de drie ‘constructieve oppositiepartijen’. Het kabinet en de ‘C3’ komen volgens de prognose samen uit op 36 zetels, 2 te weinig voor een meerderheid.
De VVD moet naar verwachting drie zetels inleveren en komt uit op dertien. Als de voorspelling klopt, wordt de PvdA de zesde partij in de senaat, met acht zetels. Het CDA is met twaalf leden de grootste partij na de VVD.
Daarna volgen D66 (tien zetels, nu vijf), de PVV (negen zetels, nu tien) en de SP (negen zetels, nu acht). ChristenUnie en SGP, die zich tot nu toe ook constructief opstelden, zouden samen vijf zetels halen. Zij hebben er nu drie.
3. Kunnen we nog verrassingen verwachten?
Jazeker. Doorgaans stemmen de Statenleden op hun eigen partij, maar zij zijn dit niet verplicht. Voor deze verkiezingen voeren partijen geen campagne, maar onderhandelen ze achter de schermen, vooral met provinciale partijen. Zo haalde premierMark Rutte (VVD) Statenlid Johan Robesin van de Partij voor Zeeland in 2011 over om op de coalitie te stemmen.
Sommige Statenleden stemmen ook op een andere partij omdat een stem op hun eigen partij waarschijnlijk geen extra zetel oplevert. Op deze manier proberen ze een ‘bevriende’ partij een restzetel te bezorgen. SGP’er Servaas Stoop stemde bij de vorige verkiezingen bijvoorbeeld op het CDA, omdat zijn eigen partij anders haar strategische positie zou verliezen.
Daarnaast kunnen er ook dingen misgaan. Vier jaar geleden vulde D66-Statenlid Wim Cool het stembiljet in met zijn pen in plaats van met het rode potlood, waardoor zijn stem ongeldig was. D66 liep toen een senaatszetel mis.
4. En wat als het kabinet ook met de vertrouwde onderhandelingspartners geen meerderheid meer heeft?
VVD en PvdA hopen ondanks de voor hen sombere voorspellingen samen met D66, ChristenUnie en SGP een meerderheid te houden. Halen ze die niet, dan wil de coalitie toch doorgaan met regeren.
Het is maar de vraag of de oppositie dat ook ziet zitten. De drie ‘constructieve’ partijen zijn in elk geval niet van plan om dan nog te onderhandelen met het kabinet. Dat heeft geen zin, zeggen zij, zonder meerderheid in de senaat.
Dijsselbloem wilde met de C3 praten over de begroting voor 2016. De uitslag van vandaag kan dus grote gevolgen hebben voor de plannen die de coalitie nog wil uitvoeren, maar ook voor de positie van het kabinet.
AD 26.05.2015 Het is vandaag D-Day voor premier Rutte. Met de verkiezing van de nieuwe Eerste Kamer moet zijn kabinet op zoek naar nieuwe partners in de senaat. ‘Kleintjes’ 50PLUS en de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) willen best zakendoen met Rutte, maar gratis is hun steun niet.
Trouw 26.05.2015 De coalitie is hard op zoek naar twee extra zetels in de nieuwe Eerste Kamer om haar beleidsplannen door te kunnen voeren. Dinsdag bepalen de Statenleden de zetelverdeling in de senaat.
Er is het kabinet veel aan gelegen om twee extra zetels los te peuteren, hoe moeilijk die opgave ook is. Daarbij draait het allemaal om de restzetels.
Het kabinet doet er alles aan om een meerderheid in de Eerste Kamer bij elkaar te harken. Uitnodigingen voor etentjes in Den Haag, koffieafspraken in de provincie; alles om te kijken of ze zwevende Statenleden kunnen verleiden te stemmen op een partij die het kabinetsbeleid steunt.
Die stemmen zijn cruciaal bij de Eerste Kamerverkiezingen van komende dinsdag. Op die dag wijzen de 570 leden van de Provinciale Staten de nieuwe senatoren aan.
VK 26.05.2015 De nieuwgekozen Eerste Kamer heeft zelf veel invloed op de richting van het debat over haar eigen rol.
De verkiezing van de nieuwe Eerste Kamer, die zich vandaag voltrekt, wierp z’n schaduw vooruit: aan de overkant, in de Tweede Kamer, besloten D66, ChristenUnie en SGP dat aan hun collectieve bestaan als ‘de constructieve 3′ een einde komt. Het heeft immers niet meer zoveel zin. Na vandaag heeft het kabinet ook met de hulptroepen geen meerderheid in de Eerste Kamer.
De nieuwe werkelijkheid is een uitdaging voor het kabinet, maar ook voor de Eerste Kamer zelf. Niet eerder immers in de moderne parlementaire geschiedenis moest een kabinet het doen met zo weinig senaatszetels. Niet eerder had de oppositie zo’n buitenkans om via de Eerste Kamer een kabinet vast te zetten.
VK 26.05.2015 Marleen Barth, fractievoorzitter van de PvdA in de Eerste Kamer, roept de media en haar collega-politici op tot herbezinning op de verkiezingscampagnes. Ze wil af van de ’20-secondencultuur’ waarin politici vooral in televisiedebatten standpunten verkondigen maar nauwelijks tot inhoudelijk debat komen.
Na de Eerste Kamerverkiezing van vandaag treedt Barth aan voor een nieuwe periode als PvdA-fractievoorzitter in de Eerste Kamer. Zij en haar partij waren de grote verliezer van de verkiezingen voor de provinciale staten in maart. Zij beseft dan ook dat ze zich kwetsbaar maakt door nu de ‘macho-uitstraling en de persoonscultuur’ in de hedendaagse Nederlandse campagnes op de hak te nemen. Maar ze wil het probleem toch niet negeren. ‘Ik merk dat het velen bezig houdt. Dat je de nuances in een verhaal niet meer kwijt kunt’, aldus Barth vandaag in een interview met de Volkskrant.
Nuances
De Volkskrant interviewde Marleen Barth over nuance in verkiezingscampagnes. Leeshier het interview.
RTVWEST 26.05.2015 De leden van Provinciale Staten kiezen dinsdag de 75 leden van de Eerste Kamer. Alle 570 Statenleden stemmen in een stemhokje in de Statenzaal van hun provinciehuis. Dat gebeurt tijdens een vergadering die wordt voorgezeten door de commissaris van de koning. Die vergadering begint om 15.00 uur.
De Kiesraad maakt donderdag om 16.00 uur tijdens een openbare zitting de officiële uitslag bekend. Dat gebeurt in de Eerste Kamer.
Statenleden zijn niet verplicht op hun eigen partij of groepering te stemmen. Soms komt het politiek beter uit op een ander te stemmen, zodat de coalitie of juist de oppositie een extra zetel kan krijgen. Een stem uit een provincie met veel inwoners weegt zwaarder dan een stem van een Statenlid uit een kleine provincie. … Lees verder
Telegraaf 26.05.2015 De Provinciale Staten kiezen dinsdag de 75 leden van de Eerste Kamer. De 570 Statenleden stemmen in een stemhokje in de Statenzaal van hun provinciehuis. Dat gebeurt tijdens een vergadering die wordt voorgezeten door de commissaris van de Koning. In elke provincie begint die vergadering om 15.00 uur.
De Kiesraad maakt donderdag om 16.00 uur in een openbare zitting de officiële uitslag bekend. Dat gebeurt in de Eerste Kamer.
Statenleden zijn niet verplicht op hun eigen partij of groepering te stemmen. Soms komt het politiek beter uit op een ander te stemmen, zodat de coalitie of juist de oppositie een extra zetel kan krijgen. Een stem uit een provincie met veel inwoners weegt zwaarder dan een stem van een Statenlid uit een kleine provincie.
NU 26.05.2015 De Provinciale Staten kiezen dinsdag de 75 leden van de Eerste Kamer. De 570 Statenleden stemmen in een stemhokje in de Statenzaal van hun provinciehuis.
Dat gebeurt tijdens een vergadering die wordt voorgezeten door de commissaris van de Koning. In elke provincie begint die vergadering om 15.00 uur.
De Kiesraad maakt donderdag om 16.00 uur in een openbare zitting de officiële uitslag bekend. Dat gebeurt in de Eerste Kamer.
De Statenleden in de provincies krijgen de uitslag direct te horen. De commissaris leest na het stemmen alle namen voor van kandidaat-leden voor de Eerste Kamer op wie is gestemd. De griffie levert daarna de stembiljetten af bij de Kiesraad in Den Haag, die de stembiljetten uit alle provincies verzamelt.
Bijna zeven jaar nadat de Nederlandse Staat ABN Amro overnam, om te voorkomen dat de bank failliet zou gaan, wordt het bedrijf weer naar de beurs gebracht. Eén ding is vrijwel zeker, zegt economieredacteur Jan Kleinnijenhuis: “We krijgen niet terug wat we erin hebben gestopt.”
Redding
De redding (zie DFT-chonologie ABN Amro) van de bank en de Nederlandse delen van het ineenstortende Fortis kostte de Nederlandse belastingbetaler in 2008 bijna 32 miljard euro. ABN Amro, dat dit jaar terugkeert naar de beurs, staat voor 22 miljard euro bij de Staat in de boeken.
De bank werd in 2008 halsoverkop genationaliseerd toen het een overnameprooi was en kopje-onder dreigde te gaan. Hoewel het nu weer goed gaat met de bank, is het zeer de vraag of Nederland het geïnvesteerde bedrag terug zal weten te krijgen bij verkoop. Eerder meldde Dijsselbloem dat een totale waardering van 15 miljard euro haalbaar is.
Het kabinet nam in 2013 al het principebesluit om ABN Amro op termijn weer helemaal te verkopen, maar linkse partijen speelden intussen graag met het absurde idee om van ABN AMRO een ‘volksbank‘ – de term is van de SP – te maken, die alleen maatschappelijk verantwoorde dingen doet en vooral geen megasalarissen betaalt.
Een paar maanden geleden stelde minister Dijsselbloem de geplande beursgang tot nader inzien echter uit, omdat er teveel commotie nadat er maatschappelijke onrust in de samenleving was uitgebroken over de salarisverhoging die de top van de bank zichzelf had toegekend (zie DFT Dossier).
De salarisverhogingen in de top van de bank leidden tot verontwaardigde reacties binnen de politiek. Verschillende partijen stelden kamervragen. Diezelfde onrust zorgde ervoor dat de directie van de bank uiteindelijk af zag van de loonsverhogingen.
Volgens Dijsselbloem was er eerder ‘rust en vertrouwen’ nodig om een goede beslissing te kunnen maken. Zaken zoals de salarisverhogingen zouden de aandacht teveel van de mogelijke beursgang afleiden. Wel gaf hij toe te zijn ‘tekortgeschoten’ in de zaak rondom de salarisverhogingen, omdat hij al eerder op de hoogte was maar de Tweede Kamer niet voldoende op de hoogte had gesteld.
De publieke excuses die bestuursvoorzitter Gerrit Zalm vorige week heeft gemaakt vormden het sluitstuk. Dat was wel opmerkelijk: hij pakte alle schuld, nam die naar zich toe, en ging knielend door het stof. In zekere zin was dat niet nodig geweest: hij was de enige die geen salarisverhoging had gekregen. Op basis daarvan is toen waarschijnlijk gezegd: de bank is tot inkeer gekomen, ze kunnen nu naar de beurs.
Eén ding is vrijwel zeker: we krijgen er niet voor terug wat we erin hebben gestopt. Er doen heel veel berekeningen de ronde over wat die overname ons precies heeft gekost. De Rekenkamer zegt: 28 miljard euro. Daar past wel de kanttekening bij dat verzekeraar ASR ook meegnomen is in dat bedrag, en die wordt later nog apart verkocht.
Dat ABN Amro eind dit jaar in delen naar de beurs zal gaan, leverde dus wisselende reacties op. “Twee maanden nadat het kabinet constateerde dat er onvoldoende rust en vertrouwen is bij ABN Amro om de bank te verkopen, gaat de beursgang nu ineens toch door. Die haast is nergens goed voor”, reageert financieel woordvoerder Rik Grashoff van GroenLinks.
Hij verwijst daarmee naar de commotie die ontstond na de aangekondigde salarisverhoging voor de top van ABN. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem stelde een besluit over de beursgang naar aanleiding van de onrust uit. De bewindsman wilde er pas weer over spreken zodra de rust weer was teruggekeerd.
“Over de uitwerking en de effectiviteit gaan we graag de discussie met de regering aan. Net als over de fasering en de onverwacht snelle timing van het besluit om de bank nu te privatiseren”, aldus Omtzigt.
‘ABN Amro op beurs ruim €15 miljard waard’ Als ABN Amro vrijdag toestemming krijgt om naar de beurs te gaan, dan krijgt de voormalige staatsbank een waarde van tussen €15 tot 17,5 miljard, schatten financieel specialisten.
Dat bleek uit een rondgang in maart, toen de eerste stap richting beursgang gezet leek te worden. Corné van Zeijl van Actiam legde ABN Amro toen naast vergelijkbare banken zoals ING. ,,Als je, net als ING, 10 tot 12 keer de winst neemt, dan is ABN Amro ruim €15 miljard waard. De bank is financieel intern op orde, de resultaten zijn behoorlijk. In online bankieren ligt ABN nog iets achter bij ING.”
AD 03.11.2019 Het scheelde maar een haartje of ING was ten onder gegaan in de kredietcrisis. Nederland ontsnapte op het nippertje aan een financiële ramp, concludeert oud-NRC journalist Roel Janssen in zijn boek ‘De afrekening’. Al was dat meer geluk dan wijsheid. Vooral de chaos en paniek die heerste rond de redding van verreweg de grootste bank van Nederland, heeft Janssen verbaasd.
Neem ons even mee terug. Wat gebeurde er ook alweer in 2008?
,,In september 2008 viel de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers om en dat was het begin van een wereldwijde financiële crisis. In Nederland begon het met het onzalige bod op ABN Amro door het bankentrio Fortis, Royal Bank of Scotland en Banco Santander.
Vooral Fortis kreeg door de crisis de financiering voor de overname niet rond. Uiteindelijk moest de Nederlandse staat ABN Amro en Fortis Nederland redden door ze over te nemen. Ongeveer op diezelfde dag stond ING op de stoep bij De Nederlandsche Bank omdat deze grootbank diep in de problemen zat. De crisis sloeg keihard toe, maar dat besef was nog niet doorgedrongen bij de toezichthouders.’’
Waar blijkt dat uit?
,,Nout Wellink, de toenmalige president van De Nederlandsche Bank (DNB), drong erop aan dat ING ABN Amro zou ‘redden’. Hij had geen idee hoe slecht ING er zelf voor stond. Als dat was gebeurd zou het tot een nog veel grotere financiële ramp hebben geleid. Gelukkig weigerde Michel Tilmant, toen bestuursvoorzitter bij ING, om ABN Amro over te nemen. Dat is zo’n beetje de enige goede beslissing die hij nam.’’
Dat klinkt verontrustend, niemand wist hoe slecht de banken er voor stonden?
,,Ik moet wel opmerken dat er een crisis uitbrak die zelfs in de meest pessimistische scenario’s niet was voorzien. Het overviel iedereen. Er was ook helemaal geen crisisplan. Dat hebben ze uiteindelijk van het ministerie van Landbouw geleend. Die hadden immers ‘ervaring met crises’ zoals de varkenspest en mond- en klauwzeer.
En vergeet niet, terwijl Wellink en minister van Financiën Wouter Bos in Brussel zaten te onderhandelen over de redding van ABN Amro, stond ING ineens op de stoep bij DNB in Amsterdam om te melden dat ze in grote financiële problemen zaten. Er gebeurde heel veel tegelijk, allemaal problemen waar ze geen ervaring mee hadden.’’
Dus het toezicht faalde?
,,Het toezicht deugde niet. Het was veel te veel een ons kent ons cultuur. Ze snapten het ook gewoon niet. ING had een grote spaarbank in de VS, ING Direct USA. Dat spaargeld moest grotendeels in de VS belegd worden. ING had veel geïnvesteerd in zogenoemde Alt A hypotheken, een klasse onder de beste hypotheken.
ING snapte niet wat de Alt A hypotheekportefeuille inhield. En DNB ook niet. ING had daar een levensgroot probleem mee. In juni van 2008 had Tonko Gast directeur van Dynamic Credits al een analyse gemaakt van die portefeuille. Hij concludeerde dat ING miljarden zou verliezen op die portefeuille als er een crisis zou uitbreken op de Amerikaanse huizenmarkt. Verliezen die de bank onderuit zouden trekken.
Maar toen hij aan het begin van de zomer met zijn bevindingen bij ING aanklopte stond hij binnen de kortste keren weer buiten. Wat weet zo’n 30-jarig gastje nou dachten ze bij ING. Ook bij DNB werd niet gereageerd op zijn bevindingen. Toen de crisis uitbrak, werd hij trouwens wel gevraagd om een analyse. Die had hij al op de plank liggen. Het ministerie van Financiën was beter op de hoogte.
Die hadden al een eigen analyse laten maken door een zakenbank. Daaruit kwam dat de hypothekenportefeuille van ING enorm risicovol was.’’
Maar er is toch ingegrepen bij ING?
,,Uiteindelijk wel, maar ING is echt langs de rand van de afgrond gescheerd. Er was vanaf het begin onenigheid tussen DNB en het ministerie van Financiën over de manier waarop de crisis bij ING moest worden aangepakt. Financiën wilde ING stevig aanpakken.
Ze voelden er niets voor de belastingbetaler te laten opdraaien voor de miljardensteun aan ING. Dat zou Bos nooit kunnen verkopen in de Tweede Kamer. DNB vond juist dat ING niet te hard moest worden aangepakt. De bank was al zo verzwakt. Het lijkt er op dat ze bij DNB niet door hadden hoe er in de maatschappij over banken werd gedacht.
DNB en ING drongen er bij Financiën op aan om de Alt A portefeuille over te nemen. Maar dat zag Wouter Bos niet zitten. Dus werd er in eerste instantie besloten om 10 miljard euro kapitaalsteun te geven.’’
Het toezicht deugde niet. Het was veel te veel een ons kent ons cultuur
Dat voldeed niet?
,,Nee. Die tien miljard verdween als sneeuw voor de zon. De beurskoers bleef maar dalen. ING was als de Titanic die op een ijsberg voer. De Alt A hypotheken waren het lek waardoor de boot dreigde te zinken. Pas toen dat lek werd gedicht was ING gered.
Maar het duurde een paar weken voordat Bos de draai maakte en de hypotheekportefeuille overnam van ING. Weken waarin het bijna einde verhaal was voor ING. De redding leidde tot grote spanningen tussen Financiën en DNB, met regelrechte scheldpartijen aan toe. Het was op een gegeven moment zo erg dat Financiën weigerde om nog bij DNB te vergaderen.’’
Hoe hoog was de nood bij ING?
,,Heel hoog. Als de redding een paar weken was uitgesteld, zou ING failliet gaan. En dan praten we wel over een van de grootste banken ter wereld. Er lag inmiddels al een wet klaar om ING te nationaliseren. Koningin Beatrix hoefde die alleen nog maar te ondertekenen.’’
Uiteindelijk heeft de redding van ING geld opgeleverd voor de belastingbetaler. Zo slecht heeft Financiën het toch niet gedaan?
,,Dat hebben we te danken aan Brussel, het directoraat Mededinging DG Comp, in Brussels jargon. Dat stond onder leiding van de Nederlandse eurocommissaris Neelie Kroes. Omdat er sprake was van staatssteun moest Brussel zijn fiat geven aan de maatregelen.
Ze hadden zoveel werk in die tijd dat een deel van de staf in ijskoude bouwketen op het binnenterrein van het gebouw moest werken. Daar zaten de dure bankiers van ING dan met een kartonnen bekertje koffie met die ambtenaren die allerlei kritische vragen stelden.
ING ging er met gestrekt been in bij die onderhandelingen. Het reddingsplan was met de Nederlandse overheid gesloten. Of de ambtenaren van DG Comp maar even bij het kruisje wilden tekenen, dan konden ze weer naar huis.’’
Dat werkte niet?
,,Nee integendeel. Ik sprak die ambtenaren die er bij betrokken waren onlangs voor dit boek en de stoom kwam ze nog uit de oren toen de naam ING viel. Vergeet niet dat we hier over de grootste steunoperatie spreken voor een Europese bank.
Maar de bankiers van ING zeiden ‘waar bemoei je je mee’ bij kritische vragen van de ambtenaren. Die slechte lobby heeft ING veel geld gekost, want de ambtenaren hebben de boetes en de rente die ING moest betalen op de aflossing flink verhoogd. En het heeft er voor gezorgd dat het bedrijf gehalveerd is. Dat was ook een voorwaarde die Brussel stelde voor goedkeuring.’’
Wat is terugkijkend de belangrijkste les die er geleerd is?
,,Wat me erg opviel is hoe slecht de lobby in Brussel was. Ook de regering had geen contact met het DG Comp. Ook de Nederlandse gezant bij de EU is niet ingeschakeld. Dat had echt beter gekund. Er zijn na de crisis wel flinke maatregelen genomen.
De banken zijn een stuk kleiner geworden en hebben meer buffers. En het toezicht op de grote banken ligt nu bij de Europese Centrale Bank in Frankfurt. De ons kent ons cultuur bij het toezicht is verdwenen. Dat is goed.’’
MSN 03.11.2019 De crisis van 2008 had heel anders af kunnen lopen als ING niet was gered. Nederland is toen op het nippertje ontsnapt aan een financiële ramp, concludeert oud-journalist bij het NRC Roel Janssen in zijn boek ‘De afrekening’. In een uitgebreid interview met het AD vertelt hij over de chaos en paniek in die tijd.
Zwartste scenario
Nout Wellink, baas van De Nederlandsche Bank, had destijds geen idee hoe slecht ING er voor stond. Janssen: “Ik moet wel opmerken dat er een crisis uitbrak die zelfs in de meest pessimistische scenario’s niet was voorzien. Het overviel iedereen. Er was ook helemaal geen crisisplan. Dat hebben ze uiteindelijk van het ministerie van Landbouw geleend. Die hadden immers ‘ervaring met crises’ zoals de varkenspest en mond- en klauwzeer. En vergeet niet, terwijl Wellink en minister van Financiën Wouter Bos in Brussel zaten te onderhandelen over de redding van ABN Amro, stond ING ineens op de stoep bij DNB in Amsterdam om te melden dat ze in grote financiële problemen zaten. Er gebeurde heel veel tegelijk, allemaal problemen waar ze geen ervaring mee hadden.’’
Titanic
Er ging in eerste instantie 10 miljard euro naar ING, maar dat was bij lange na niet genoeg. “ING was als de Titanic die op een ijsberg voer. De Alt A hypotheken waren het lek waardoor de boot dreigde te zinken. Pas toen dat lek werd gedicht was ING gered. Maar het duurde een paar weken voordat Bos de draai maakte en de hypotheekportefeuille overnam van ING. Weken waarin het bijna einde verhaal was voor ING. De redding leidde tot grote spanningen tussen Financiën en DNB, met regelrechte scheldpartijen aan toe. Het was op een gegeven moment zo erg dat Financiën weigerde om nog bij DNB te vergaderen.’’
Het scheelde niet veel of ING was omgevallen. “Als de redding een paar weken was uitgesteld, zou ING failliet gaan. En dan praten we wel over een van de grootste banken ter wereld. Er lag inmiddels al een wet klaar om ING te nationaliseren. Koningin Beatrix hoefde die alleen nog maar te ondertekenen.’’
Stoom uit de oren
Omdat er sprake was van staatssteun moest Brussel goedkeuring geven. Dat ging niet vanzelf. Janssen: “Ik sprak die ambtenaren die er bij betrokken waren onlangs voor dit boek en de stoom kwam ze nog uit de oren toen de naam ING viel. Vergeet niet dat we hier over de grootste steunoperatie spreken voor een Europese bank. Maar de bankiers van ING zeiden ‘waar bemoei je je mee’ bij kritische vragen van de ambtenaren. Die slechte lobby heeft ING veel geld gekost, want de ambtenaren hebben de boetes en de rente die ING moest betalen op de aflossing flink verhoogd. En het heeft er voor gezorgd dat het bedrijf gehalveerd is. Dat was ook een voorwaarde die Brussel stelde voor goedkeuring.’’
Meer buffers
Janssen heeft gemerkt dat er sindsdien veel is veranderd. “Er zijn na de crisis wel flinke maatregelen genomen. De banken zijn een stuk kleiner geworden en hebben meer buffers. En het toezicht op de grote banken ligt nu bij de Europese Centrale Bank in Frankfurt. De ons kent ons cultuur bij het toezicht is verdwenen. Dat is goed.’’
Telegraaf 20.11.2015 Met de terugkeer naar de beurs wordt een nieuw hoofdstuk aan de geschiedenis van ABN Amro toegevoegd. Bekijk hier 200 jaar historie van dé bank.
Telegraaf 25.08.2016 SNS Bank heeft zijn nettowinst afgelopen halfjaar met een kwart zien dalen naar 181 miljoen euro. Dit kwam vooral door incidentele tegenvallers, meldde de genationaliseerde bank donderdag.
Gecorrigeerd voor eenmalige posten zakte de winst met 2 procent naar 193 miljoen euro. Die daling ontstond vooral door de lage rente en hogere wettelijke heffingen. Aan de andere kant was SNS door de aantrekkende economie en huizenmarkt aanzienlijk minder geld kwijt aan verliezen op oninbare leningen. De stroppenpot slonk met 89 miljoen euro.
SNS Bank trok afgelopen halfjaar per saldo 30.000 nieuwe klanten en verstrekte daarbij vooral meer nieuwe hypotheken dan een jaar eerder. Het marktaandeel op het vlak van nieuwe particuliere hypotheken steeg van iets meer dan 4 procent naar bijna 5 procent.
VK 19.08.2016 Ruim een half miljard euro heeft Rabobank opzij gezet om ondernemers te compenseren voor de derivaten. Het drukt de winst. De bank gaat de komende tijd bijna tienduizend mensen ontslaan.
De winst van de Rabobank is in de eerste helft van dit jaar flink lager uitgevallen, onder meer door een voorziening die de bank moest treffen voor de compensatie van ondernemers met rentederivaten. De coöperatieve bank heeft meer dan een half miljard euro opzij gezet voor die affaire, waarbij banken in het vorige decennium duizenden ondernemers in het midden- en kleinbedrijf ingewikkelde rentederivatenproducten verkochten.
Veel ondernemers kwamen in de problemen doordat ze onvoldoende op de risico’s werden gewezen. De affaire werd begin deze zomer na een moeizame procedure met de vijf betrokken banken waaronder ook ABN Amro en ING uiteindelijk geschikt met een ‘coulanceregeling’. De Rabobank heeft voor de compensatie van de financiële schade van de ondernemers 514 miljoen euro opzij gezet, zo werd donderdag duidelijk bij de presentatie van de halfjaarcijfers. Mede daardoor zakte de nettowinst over de eerste maanden naar 934 miljoen euro. Dat is 39 procent minder dan de 1,5 miljard euro van dezelfde periode een jaar eerder.
Die winstdaling heeft ook te maken met een ingrijpende reorganisatie die de coöperatieve bank aan het doorvoeren is. Net als andere banken neemt de Rabobank de organisatie op de schop vanwege de snel gegroeide digitalisering van de dienstverlening. Daarbij gaan veel banen verloren, vooral bij ondersteunende diensten. Het afgelopen halfjaar telde de Rabobank al 1.888 voltijdbanen minder dan een jaar eerder.
Het snoeien gaat de komende jaren nog veel verder. De bank verwacht in 2018 nog 40 duizend arbeidsplaatsen te hebben. Nu zijn dat er nog 49.971. De topman van de Rabobank, oud-McKinsey-consultant en voormalig SER-voorzitter Wiebe Draijer, benadrukte dat dit geen extra ingreep is. ‘Maar we kunnen geen uitspraken doen voor de langere termijn. Dit is een sector in transitie, waarbij meer en meer online gebeurt.’ Eerder deze week kondigde ABN Amro wel een extra reorganisatie aan, die een vooralsnog onbekend aantal banen kost.
Er was ook goed nieuws: ondanks de winstdaling lieten alle commerciële bedrijfsonderdelen van de bank wel een beter resultaat zien dan in de eerste zes maanden van 2015.
Herstel
Door het herstel van de economie daalden de kosten van oninbare leningen bovendien met 208 miljoen euro naar 148 miljoen euro. Rabobank verwacht de komende maanden te blijven profiteren van het herstel van de Nederlandse economie. Tegelijkertijd leiden de lage rente en de extra aflossingen op hypotheken de rest van dit jaar naar verwachting tot een lichte daling van die kredietportefeuille en van de spaartegoeden.
Banken hebben veel last van de lage rente. Topman Draijer riep de Nederlandse overheid donderdag op tot extra investeringen, nu de rente zo laag is. Dat moet de economie een extra prikkel geven. Het stimuleringsbeleid van de Europese Centrale Bank leidt volgens de Rabobaas alleen tot een lage rente, zonder de gewenste positieve effecten voor de economie.
NU 18.08.2016 De PvdA wil dat het huidige tuchtstelsel voor bankiers wordt aangepakt. Op dit moment beschikt de sector over een zelfregulerend orgaan, maar de partij wil dat veranderen.
“Het tuchtrecht voor banken werkt niet op deze manier”, zegt PvdA-Kamerlid Henk Nijboer donderdag tegen NU.nl.
In de toekomst moeten wat de PvdA betreft rechters uitmaken welke boetes of andere straffen worden opgelegd wanneer werknemers in de financiële sector zich misdragen.
Woensdag meldde Het Financieele Dagblad (FD) dat vier Rabobank medewerkers een schikking hebben getroffen vanwege hun betrokkenheid bij het manipuleren van de Libor- en Euribor-rente. Zij moesten tussen de 750 en 3.000 euro betalen. Een ex-medewerker van de bank kreeg een boete van 1.500 euro en een berisping.
Nijboer noemt die bedragen “een lachertje” voor de personen in kwestie. De schikking werd gesloten met toezichthouder Dutch Securities Institute (DSI), het zelfreguleringsorgaan van de Nederlandse effectenbranche.
“Het is alsof hooligans de hele stad kort en klein slaan en vervolgens voor straf maar een uurtje hoeven vegen”, aldus de PvdA’er.
Eigen vlees
Donderdag zei hoogleraar accountancy aan Nyenrode Marcel Pheijffer tegen de Volkskrantdat er een apart college bij een rechtbank moet komen met een beroepsinstantie. “Dat is maatschappelijk gezien per definitie geloofwaardiger. Bovendien voorkomt je het verwijt van de slager die zijn eigen vlees keurt”, zei Pheijffer. Nijboer kan zich in deze opzet goed vinden.
De sociaaldemocraat vraagt zich af hoe het kan dat het DSI sinds 1999 “slechts” tien bankiers heeft geroyeerd, terwijl de financiële sector sinds die tijd alles behalve vlekkeloos heeft gefunctioneerd. “We hebben een enorme financiële crisis achter de rug, de woekerpolisaffaire speelde en het derivatendrama is in volle gang”, somt Nijboer op.
Hij gaat schriftelijke vragen stellen aan minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) over het tuchtstelsel en de rol van de DSI daarin.
Dijsselbloem liet donderdag al weten “niet onder de indruk te zijn” van de zelfregulering van de financiële sector in deze zaak.
Telegraaf 18.08.2016 Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) snapt de kritiek op de straffen die zijn gegeven aan medewerkers van de Rabobank die betrokken waren bij gesjoemel met de Euribor-rente. Hij zei donderdag “niet onder de indruk te zijn” van de zelfregulering van de financiële sector in deze zaak.
De vier bankiers kregen geldboetes tussen de 750 en 3000 euro. Dat was de uitkomst van een schikking met toezichthouder Dutch Securities Institute (DSI), bleek uit onderzoek van het FD. Het DSI is het zelfreguleringsorgaan van de Nederlandse effectenbranche.
“Ik snap heel goed de kritiek dat deze uitkomst wel erg mild is in verhouding tot de ernst”, zei Dijsselbloem. Maar hij vindt dat het tuchtrecht in de financiële sector een kans moet krijgen om zich te bewijzen. Er is op het gebied van zelfregulering in de sector al het “nodige veranderd”.
Manipuleren
Dertig Rabo-medewerkers waren betrokken bij het manipuleren van de Libor- en Euribor-rente. Zij ontlopen in Nederland strafrechtelijke vervolging. In het buitenland worden ex-medewerkers van de bank harder aangepakt.
In de Volkskrant stellen deskundigen donderdag dat het niet werkt om banken zelf toezicht te laten houden op hun gedrag. Marcel Pheijffer, hoogleraar accountancy aan Nyenrode, zegt in de krant dat de straffen tegen de Rabo-medewerkers “maatschappelijk gezien nauwelijks te verantwoorden en uit te leggen” zijn. Ze zijn er met de schikking volgens hem “erg goed” van afgekomen.
Telegraaf 18.08.2016 De Nederlandse overheid moet de economie van een broodnodige prikkel voorzien met nieuwe investeringen. Dat stelde de topman van Rabobank, Wiebe Draijer, donderdag in een toelichting op de halfjaarcijfers van zijn bank.
Draijer herhaalde daarbij zijn kritiek op het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Diens stimuleringsbeleid leidt volgens de bankier alleen tot een lage rente, zonder de gewenste positieve effecten voor de economie. ,,Wij hopen daarom op aanvullende prikkels om de werking van de economie en de investeringen van bedrijven echt op gang te krijgen.”
Prikkels
Die prikkels moeten in de visie van Draijer komen van overheden. Die richten zich volgens hem nog altijd te veel op het beperken van hun eigen tekorten, terwijl de lage rente grote kansen biedt voor investeringen. Draijer wees daarbij op uitblijven van infrastructuurprojecten met een lange looptijd en op de enorme kansen die de verdere verduurzaming van de economie biedt.
,,We zien dat de investeringen van bedrijven per saldo nauwelijks toenemen, terwijl we die maximaal willen aanjagen”, stelde Draijer. ,,Daarvoor is het van belang dat ondernemers meer vertrouwen krijgen en dat landen meer kiezen voor investeringen.”
Trouw 18.08.2016 Rabobank is in het afgelopen halfjaar tegen een forse winstdaling opgelopen. De bank meldde donderdag een nettowinst van 924 miljoen euro, terwijl dat vorig jaar nog 1,5 miljard euro was. Dat is een daling van 39 procent.
De winstdaling kwam door de gevolgen van de reorganisatie van de bank. De hele organisatie gaat op de schop, waarbij de aandacht vooral uitgaat naar digitalisering van de dienstverlening. Er verdwenen afgelopen halfjaar 1888 banen, waardoor er nog bijna vijftigduizend voltijdsbanen over zijn. Het beleid van Rabobank is erop gericht om in 2018 naar veertigduizend banen te gaan.
Ook had de bank last van onrust op de financiële markten en werd vijfhonderd miljoen euro opzij gezet om mkb-bedrijven met rentederivaten te compenseren. Rabobank was de grootste verstrekker van die derivaten, met zo’n achtduizend klanten.
Alle commerciële bedrijfsonderdelen van de bank lieten wel een beter resultaat zien dan in de eerste zes maanden van 2015. Dankzij het herstel van de economie zag de bank de kosten van oninbare leningen bovendien met 208 miljoen euro dalen, naar 148 miljoen euro.
Telegraaf 18.08.2016 Rabobank heeft zijn nettowinst afgelopen halfjaar met 39 procent zien dalen ten opzichte van een jaar eerder. De bank was meer geld kwijt aan zijn reorganisatie, nam een forse voorziening voor de compensatie van ondernemers met rentederivaten en had bovendien last van de onrust op de financiële markten.
Rabobank meldde donderdag een nettowinst van 924 miljoen euro over de eerste zes maanden van dit jaar, tegen een plus van 1,5 miljard euro een jaar eerder. Ondanks die daling lieten alle commerciële bedrijfsonderdelen van de bank wel een beter resultaat zien dan in de eerste zes maanden van 2015. Dankzij het herstel van de economie zag Rabo de kosten van oninbare leningen bovendien met 208 miljoen euro dalen, naar 148 miljoen euro.
Reorganisatie
Rabobank neemt de hele organisatie op de schop, waarbij de aandacht vooral wordt gericht op de digitalisering van de dienstverlening. Daarbij verdwijnen veel banen, vooral bij ondersteunende diensten.
Door die forse reorganisatie verdwenen afgelopen halfjaar 1888 voltijdsbanen (fte). De werkgelegenheid bij het concern zakte daardoor naar 49.971 banen, terwijl de personeelskosten met 6 procent afnamen.
In 2018 verwacht Rabo uit te komen op 40.000 werknemers. Bestuursvoorzitter Wiebe Draijer gaf in een toelichting aan dat dit doel de afgelopen tijd niet is veranderd. ,,Maar we kunnen geen uitspraken doen voor de langere termijn. Dit is een sector in transitie, waarbij meer en meer online gebeurt.”
Herstel economie
Rabobank verwacht de komende maanden te blijven profiteren van het herstel van de Nederlandse economie, waardoor de kwaliteit van de kredietportefeuille verder zal verbeteren. Tegelijkertijd zorgen de lage rente en de extra aflossingen op hypotheken naar verwachting voor een lichte daling van die kredietportefeuille en van de spaartegoeden in de tweede helft van 2016.
VK 18.08.2016 De zelfregulering van de Nederlandse financiële sector heeft volgens deskundigen in het zogenoemde Euribor-schandaal slecht gewerkt. Het manipuleren van rentetarieven door medewerkers van de Rabobank heeft geleid tot lage geldboetes, niet tot strafrechtelijke vervolging. In het buitenland zijn voor deze fraude door personeel van de Nederlandse bank wel zware boetes en celstraffen uitgedeeld.
Nederland moet nadenken of het sanctiesysteem voor geknoei in de financiële sector wel goed is opgezet, zegt hoogleraar accountancy Marcel Pheijffer naar aanleiding van de schikkingen die vier medewerkers van de Rabobank hebben getroffen met het Dutch Securities Institute (DSI), het zelfreguleringsorgaan van de sector, dat overtreders van de gedragsregels via het tuchtrecht kan aanklagen en beboeten.
Schikking
De sancties zijn maatschappelijk gezien nauwelijks te verantwoorden en uit te leggen, aldus Hoogleraar accountancy Marcel Pheijffer.
Het Rabo-viertal, dat betrokken was bij het manipuleren van de Euribor-tarieven, moet boetes van 750 tot 3.000 euro betalen, meldde Het Financieele Dagblad woensdag. Een ex-medewerkster werd berispt en moet 1.500 euro betalen. Het is voor zover bekend de eerste keer dat Nederlandse bankiers individueel zijn gestraft voor het schandaal, waarbij handelaren van internationale banken – waaronder de Rabobank – jarenlang knoeiden door twee belangrijke rentes die ze elkaar berekenen te hoog of te laag vast te stellen.
Gezien de ernst van dat vergrijp vindt Pheijffer de sancties ‘maatschappelijk gezien nauwelijks te verantwoorden en uit te leggen’. DSI had tot 25 duizend euro boete kunnen opleggen en de medewerkers kunnen schorsen of royeren. Er werd gekozen voor een schikking omdat de Rabo-mensen – onder wie drie leidinggevenden – niet op de hoogte zouden zijn geweest.
Geen afschrikwekkende werking
Er zijn echt veel krachtiger middelen nodig, met in elk geval veel hogere boetes, aldus Hoogleraar banking en finance Harald Benink.
De onafhankelijke commissie van beroep van DSI – ingeschakeld door het instituut zelf dat de ex-medewerkster wilde royeren – stelde later vast dat het trio leidinggevenden er wel van geweten moest hebben. Maar toen waren de schikkingen met kleine boetes al getroffen. Mede door de ‘onjuiste inschatting’ van DSI staan de sancties ‘in schril contrast’ met sancties die in het buitenland zijn opgelegd, stelt Pheijffer. ‘De schikkers zijn erg goed weg gekomen. De sancties hadden veel hoger kunnen en gezien de manipulaties ook moeten zijn.’
Volgens de Tilburgse hoogleraar banking and finance Harald Benink zijn de boetes die DSI kan opleggen – maximaal 25 mille – veel te laag. ‘Daar gaat geen afschrikwekkende werking van uit. Dan zijn er veel krachtiger middelen nodig, met in elk geval veel hogere boetes.’
Twijfel over zelfregulering
Ik kan me voorstellen dat je nadenkt over alternatieven voor DSI, aldus Hoogleraar banking en finance Harald Benink.
DSI gaat, net als de Rabobank, niet inhoudelijk op de schikkingen in. De Rabobank kocht vervolging twee jaar geleden voor 774 miljoen euro af, in een schikking met De Nederlandsche Bank en het Nederlandse, Britse en Amerikaanse Openbaar Ministerie. Het Nederlandse OM kreeg daarvan 70 miljoen. Zo’n dertig Rabo-medewerkers waren betrokken bij de fraude.
In de VS kregen twee Britse ex-Rabo-handelaren twee en een jaar cel. In Groot-Brittannië mogen twee ex-handelaren niet meer werken in de financiële sector. In Nederland ontlopen de Rabobank en de medewerkers strafrechtelijke vervolging. Wel zijn betrokkenen intern bestraft, zegt de Rabobank. Volgens Pheijffer werd de Euribor-fraude deels in het buitenland gepleegd door niet-Nederlands personeel. Toch is het volgens hem de vraag of het sanctiesysteem werkt, als fraude bij een Nederlandse bank hier niet tot vervolging leidt.
Perverse prikkels
Pheijffer acht het beter tuchtzaken niet te laten afhandelen door het ‘eigen’ DSI, maar door een apart college bij een rechtbank, met een beroepsinstantie. ‘Dat is maatschappelijk gezien per definitie geloofwaardiger. Bovendien voorkomt je het verwijt van de slager die zijn eigen vlees keurt.’ Volgens Benink zijn er toenemende twijfels over zelfregulering door de financiële sector. ‘Dat zie je bij banken die hun eigen risicoanalyse kunnen maken voor het berekenen van de kapitaalbuffers die ze moeten aanhouden. Dat geeft toch perverse prikkels, het is de kat op het spek binden. In die zin kan ik me voorstellen dat je nadenkt over alternatieven voor DSI.’
Het DSI begrijpt de ‘maatschappelijke perceptie’ van zelfregulering, maar is het er niet mee eens. ‘Zelf keuren is juist het idee van zelfregulering, mits goed uitgevoerd, met onafhankelijke tuchtcommissies met juridische zwaargewichten’, zegt directeur Jerry Brouwer. DSI heeft ook een openbaar register, waarin mensen met een veroordeling of schikking, zoals de Rabo-mensen, drie jaar worden opgenomen. ‘Dat maakt de kansen op een andere baan in de sector bijzonder klein.’
Trouw 17.08.2016 Vier medewerkers van de Rabobank die betrokken waren bij gesjoemel met de Euribor-rente, hebben een schikking getroffen met het Nederlandse zelfreguleringsorgaan van de effectenbranche. Ze moeten boetes betalen, zo blijkt uit onderzoek van Het Financieele Dagblad.
Drie van de vier medewerkers hadden een leidinggevende functie, de vierde is een junior-medewerker. Zijn boete is lager. Het is voor zover bekend de eerste keer dat Nederlandse bankiers individueel gestraft zijn voor hun rol in het schandaal.
De medewerkers moeten volgens het FD tussen de 750 en 3000 euro betalen. Een ex-medewerker van de bank kreeg een boete van 1500 euro en een berisping. Dertig Rabo-medewerkers waren betrokken bij het manipuleren van de Libor- en Euribor-rente. Zij ontlopen in Nederland strafrechtelijke vervolging. In het buitenland worden ex-medewerkers van de bank harder aangepakt.
De schikkingen zijn eind 2014 al getroffen, maar pas nu is bekend dat het om Rabobank gaat. Bij het Euribor-schandaal uit 2012 werd gesjoemeld met de rente die banken elkaar in rekening brengen als ze geld aan elkaar lenen. Zij stelden het tarief dat zij zelf verwachtten te gaan betalen, te hoog of te laag voor. Hier profiteerden vervolgens de handelaren van de bank van door met hun beleggingen hierop in te spelen.
Uit e-mails tussen Rabobankmedewerkers bleek dat zij duidelijk wisten dat het manipuleren van de rentestand niet door de beugel kon.
AD 17.08.2016 Abn Amro blijft verder bezuinigen. De bank gaat vooral snijden op de afdelingen personeelszaken, financiële administratie en risicomanagement. In totaal moet er 200 miljoen worden bespaard.
Topman Gerrit Zalm wil nog niet zeggen hoeveel banen er precies verloren gaan. De bank overlegt binnen een paar weken met de ondernemingsraden. Er wordt op dit moment onderzocht waarop nóg meer bespaard kan worden.
De bank moet de broekriem aantrekken nadat de nettowinst vorig kwartaal daalde met 35 procent naar 391 miljoen euro. Dat kwam vooral door de schikking rond rentederivaten voor ondernemers. De onderliggende winst steeg met 10 procent naar 662 miljoen euro.
De bank besloot eind juli mee te werken aan de schikking voor ondernemers aan wie in de afgelopen jaren ongeschikte rentederivaten zijn verkocht. Die schikking voorziet in een meer coulante behandeling van klachten, waardoor Abn zijn voorziening voor de kosten ervan met 271 miljoen euro moest verhogen. Dat bedrag ging ten koste van de winst in het tweede kwartaal.
Abn profiteerde vorig kwartaal wel van het herstel in de Nederlandse economie. De afschrijvingen op oninbare leningen liepen weliswaar op tot 54 miljoen euro, maar bleven daarmee volgens de bank ,,beperkt”. Daarbij namen de voorzieningen voor problemen met bedrijfsleningen af.
FNV wist dat de bezuinigingen eraan zaten te komen, maar weet nog niet hoe groot het banenverlies is. De vakbond wil daarom nog niet inhoudelijk reageren.
Telegraaf 15.08.2016 De compensatie voor mkb-klanten met ongeschikte rentederivaten heeft de winst van ABN AMRO vorig kwartaal gedrukt. Analisten verwachten in doorsnee dat de bank daardoor woensdag een lagere nettowinst zal presenteren dan een jaar eerder.
De analisten voorzien gemiddeld een nettowinst van 321 miljoen euro voor ABN AMRO, tegen 600 miljoen euro een jaar eerder. Gecorrigeerd voor eenmalige posten kwam de onderliggende winst naar verwachting uit op 592 miljoen euro. Dat zou slechts 8 miljoen euro minder zijn dan in het tweede kwartaal van 2015.
De operationele opbrengsten en kosten kwamen volgens de ABN-watchers vorig kwartaal iets hoger uit dan een jaar eerder. De operationele winst bedroeg naar schatting 919 miljoen euro, waarmee het resultaat per saldo met bijna 5 procent zou zijn gestegen.
Innovatie
ABN AMRO gaf begin juli aan dat de voorziening voor de compensatie in de rentederivatenkwestie werd verhoogd van 121 miljoen naar 360 miljoen euro. Dit was het gevolg van de nieuwe regeling, waardoor meer klanten voor compensatie in aanmerking komen. Alle betrokken banken stemden in met die oplossing voor de zaak.
De bank deed bij de presentatie van de resultaten van het eerste kwartaal, in mei, geen voorspellingen voor heel 2016. Topman Gerrit Zalm zei wel nog altijd te zoeken naar aanvullende manieren om kosten te besparen, efficiënter te werk te gaan en verder te investeren in digitalisering en innovatie. Daarover verwachtte hij in de tweede helft van dit jaar meer bekend te kunnen maken.
Telegraaf 06.08.2016 Rechtszaken hebben Royal Bank of Scotland (RBS) de afgelopen drie maanden een flink verlies bezorgd. De Britse bank was in het tweede kwartaal bijna 1,3 miljard pond (krap 1,2 miljard euro) kwijt aan juridische kosten, onder meer door een voorziening voor een rechtszaak over een aandelenverkoop in 2008.
Het nettoverlies kwam uit uit 1,1 miljard pond, tegen een kwartaalwinst van 280 miljoen pond een jaar eerder. Analisten gingen gemiddeld uit van een verlies van 247 miljoen pond.
De bank wacht sinds zijn redding door de overheid tijdens de crisis nog op zijn eerste jaarwinst en maakt zich op voor een tegenvaller door een Amerikaanse schikking over de verkoop van hypotheekeffecten. Ook de verlaagde rente door de Bank of England zet de winstgevendheid onder de druk. Daarnaast laat de verkoop van consumentenbank Williams en Glyn op zich wachten.
Brexit
Daar komt de onrust door de brexit nog eens bovenop, zei topman Ross McEwan, die benadrukte dat het niet zeker is of de doelstellingen voor 2019 zullen worden gehaald. ,,De stem om de Europese Unie te verlaten zorgt voor onzekerheid.” Hij benadrukte dat de bank in staat is om ,,elke economische tegenslag” te weerstaan.
RBS is de slechtst presterende Britse leningenverstrekker dit jaar, met een koersverlies van 36 procent. Het aandeel duikelde met name na het brexitreferendum op 23 juni. De bank is nog altijd voor 72 procent in handen van de Britse belastingbetaler en er is nog geen datum voor een verkoop van de staatsdeelneming.
VK 03.08.2016 ING heeft in het tweede kwartaal van dit jaar aanzienlijk meer winst gemaakt dan in dezelfde periode een jaar eerder. De bank verleende daarbij meer kredieten en boekte betere resultaten op de financiële markten dan in de eerste drie maanden van 2016.
ING meldde woensdag een nettowinst van 1,3 miljard euro voor het tweede kwartaal, tegen 358 miljoen euro een jaar eerder. In 2015 werd het resultaat gedrukt door een eenmalige afschrijving. De winst dit jaar liep door correcties van incidentele posten, waaronder de verkoop van VISA-aandelen, met een kwart op naar 1,4 miljard euro.
Bestuursvoorzitter Ralph Hamers sprak in een toelichting van ‘uitstekende vooruitgang’ in de eerste helft van dit jaar. De bank blijft naar eigen zeggen echter ‘waakzaam’ voor mogelijke politieke risico’s en de aanhoudende onzekerheid rond regelgeving.
‘De situatie in de wereld is momenteel duidelijk niet stabiel’, zei Hamers in dit verband. ‘We zien geopolitieke onrust, toenemende polarisatie in de politiek, de Brexit. Daarnaast is er voor ons nog altijd veel onduidelijk op het gebied van nieuwe regelgeving.’
De Britse keuze om de EU te verlaten heeft nog geen directe gevolgen voor ING, dat circa 650 werknemers heeft in Groot-Brittannië. ‘We moeten afwachten hoe de relatie met de EU zich ontwikkeld’, zei Hamers over hen. ‘Het belangrijkste is dat de Brexit zorgt voor onrust in de economie, waardoor bedrijven mogelijk investeringen uitstellen en de groei in Europa, en wellicht de wereld, nog langer laag blijft.’
Kapitaalbuffer
ING wist zijn kapitaalbuffer de afgelopen maanden verder te versterken. De bank verstrekte per saldo voor 14,8 miljard euro aan nieuwe kredieten en haalde 5,7 miljard euro aan vers spaargeld binnen. Wereldwijd werden 650 duizend nieuwe klanten binnengehaald.
De voorziening voor slechte leningen kwam uit op 307 miljoen euro. Dat was iets hoger dan in het eerste kwartaal (265 miljoen euro), maar de reservering was kleiner dan een jaar eerder. Destijds werd 353 miljoen euro gereserveerd voor wanbetalingen.
De beurs in Amsterdam opende woensdag vanwege de positieve kwartaalcijfers met een plus van bijna 5 procent voor ING, na een stevig koersverlies een dag eerder. Volgens analisten van KBC Securities presteerde ING veel beter dan verwacht. ABN AMRO liftte mee met het succes en steeg 1,4 procent bij de hoofdfondsen.
Trouw 03.08.2016 Nederlandse banken blijven voorlopig profiteren van het herstel van de economie en kunnen de komende jaren voldoen aan strengere kapitaaleisen. Dat stelt kredietbeoordelaar Moody’s in een woensdag gepubliceerd rapport.
Moody’s verwacht dat de Nederlandse economie dit en volgend jaar met circa 2 procent groeit, na een vooruitgang met dezelfde marge in 2015. Daarmee zou de groei wat sterker zijn dan in andere eurolanden. Mede daardoor zal het aantal wanbetalingen bij Nederlandse banken volgens het ratingbureau de komende jaren niet noemenswaardig toenemen.
De kapitaaleisen voor banken worden wel steeds zwaarder, maar dat hoeft volgens Moody’s in Nederland geen probleem te zijn. De stijgende winsten en de reeds aangekondigde plannen om de balansen te versterken zullen ervoor zorgen dat de Nederlandse banken aan de eisen kunnen voldoen, aldus de kredietwatcher.
Telegraaf 01.08.2016 De uitkomst van de stresstest die de Europese bankentoezichthouder EBA heeft uitgevoerd is voor ABN AMRO lichtelijk teleurstellend. Dat stellen analisten van KBC maandag in een reactie op de test, waarvan de uitkomsten vrijdagavond bekend werden.
Volgens het slechtste scenario zou de kapitaalbuffer van ABN AMRO met 6 procentpunt slinken. Analisten van KBC hadden niet voorzien dat ABN bij de banken zou horen die hun kapitaalpositie zo sterk zouden zien slinken. Wel benadrukte KBC dat de uitkomsten van de test zijn gebaseerd op de balansen van eind 2015, waarmee maatregelen die dit jaar zijn genomen nog niet zijn ingebed. ,,ABN blijft sterk gekapitaliseerd”, aldus de Belgische bank.
De resultaten voor ING waren volgens KBC bemoedigend. Sowieso waren de uitkomsten van de test volgens de bank voor de meeste banken in de Benelux ,,bevredigend” en dat zal bij investeerders hier en daar voor opluchting zorgen. Toch zijn er banken die bij verschillende scenario’s moeite zullen krijgen om kapitaal te laten terugvloeien naar aandeelhouders.
Relatief groot
Aan de stresstest zijn geen directe gevolgen gekoppeld. Toezichthouders nemen de uitkomsten later dit jaar mee bij het bepalen van de mate waarin banken hun kapitaalreserves eventueel moeten versterken.
Ook bij ING benadrukken analisten dat de impact van de test bij ABN AMRO relatief groot is.
Het aandeel ABN AMRO was maandag rond 11.10 uur met een min van 3,5 procent, tot 16,05 euro, de sterkste daler in de AEX. ING zag zijn beurskoers na een positieve start 1 procent slinken tot 9,90 euro.
Telegraaf 01.08.2016 Jeroen Dijst is per maandag benoemd tot risicodirecteur van SNS Bank. Hij is de opvolger van Martijn Wissels. Dat maakte SNS maandag bekend. De benoeming is voor een termijn van vier jaar en heeft de goedkeuring van De Nederlandsche Bank en de Europese Centrale Bank.
Vanwege ziekte van Wissels werd zijn functie vanaf begin september al waargenomen door Dijst. Nu Dijst per 1 augustus als statutair directeur wordt benoemd, treedt Wissels per diezelfde datum terug.
Telegraaf 01.08.2016 Niet alleen de buffers van de Europese banken zijn onvoldoende in staat een nieuwe crisis te doorstaan, om te kunnen overleven moeten er andere verdienmodellen worden gevonden. Samen hebben de banken €16 à 20 miljard nodig.
„De meeste grote banken in Europa zijn niet in staat genoeg geld te verdienen”, constateert Jeroen Crijns, specialist op het gebied van financieel risico, kapitaal en toezicht bij Strategy&, onderdeel van consultants- en accountantsbureau PwC.
„Eigenlijk zie je dat bij alle banken, behalve die in Zweden en Denemarken. Zij zijn veel minder kwetsbaar bij een macro-economische crisis, omdat zij een structureel ander verdienmodel hebben dan andere Europese banken.”
Opluchting
De conclusie van Strategy& komt na de eerste opluchting die vrijdagavond overheerste na de uitslagen van de nieuwe stresstest voor Europese grootbanken door de Europese Banken Autoriteit. De buffers van veruit de meeste banken bleken redelijk bestand tegen een opgesteld macro-economisch rampscenario.
Zoals vooraf verwacht, kwamen de buffers van de Italiaanse banken niet goed door de toets. Zij blijken te weinig geld in kas te hebben om in een nieuwe crisis overeind te kunnen blijven. Monte dei Paschi di Siena (MDP), net als twee jaar geleden de slechtst gekapitaliseerde bank uit heel Europa, zou zelfs als een kaartenhuis in elkaar storten in zo’n situatie.
Cijfers
Om een faillissement tijdens een nieuwe crisis te voorkomen, moeten de zes Italiaanse grootbanken snel €10 tot 10,9 miljard aan extra kapitaal ophalen, berekende Strategy& op basis van de openbaar gemaakte cijfers van de stresstest.
De banken uit Nederland, Frankrijk en België kwamen samen met de Scandinavische redelijk goed door de test en hebben geen extra kapitaal nodig. Die uit Groot-Brittannië hebben dat wel, net als de Italiaanse. Het gaat volgens Strategy& om €2,8 tot 3,9 miljard voor de vier getoetste banken, waarbij Barclays het grootste zorgenkind is. Bij de negen Duitse banken is het gat minder groot, hoewel de buffers toch met €600 tot 700 miljoen omhoog moeten.
Kwetsbaar
De kwetsbaarheid van de Europese banken, ook van de relatief goede, geeft echter te denken. „In de eurozone is een overcapaciteit in de bankenmarkt”, stelt Crijns. „In Denemarken en Zweden zijn na de financiële crisis in de jaren negentig structurele hervormingen doorgevoerd. Maar je ziet in een land als Duitsland dat de bankensector nog enorm versplinterd is. Er zijn daar gewoon heel veel banken, die ook veel kosten maken Een consolidatie in de markt is daar zeker nodig.”
Toch is het nog maar de vraag of de blootgelegde zwakheden in de Europese bankensector structureel zullen worden aangepakt, of opnieuw verholpen met schijnoplossingen. In Italië meent MDP bijvoorbeeld al dat de problemen zijn opgelost. De oudste bank ter wereld presenteerde vrijdagnacht een reddingsplan. Daarin wordt de balans volledig geschoond van uitstaande leningen die zeer waarschijnlijk nooit meer worden terugbetaald.
Bloeden
Aandeelhouders moeten voor €6 miljard van het totale aantal van €9,2 miljard aan slechte leningen bloeden. MDP wil de overige €1,6 miljard onderbrengen bij een fonds waar alle Italiaanse banken aan meebetalen. Durfbeleggers kunnen op de beurs investeren in een portefeuille van €1,6 miljard.
Hoogleraar Banking & Finance Harald Benink van de Universiteit van Tilburg vreest echter voor illegale staatssteun. „Als de Italiaanse staat garant staat voor het bankenfonds en de verhoogde kredietbeoordeling van het leningenpakket dat naar de beurs gaat, dan draait de belastingbetaler tegen de afspraken in opnieuw op voor de banken.”
Telegraaf 01.08.2016 De Europese Bankenautoriteit EBA heeft vrijdagavond laat de resultaten bekendgemaakt van de meest recente stresstest. Bekijk hier de prestaties per bank.
Ofschoon de Nederlandse banken relatief hard geraakt zouden worden door het economisch rampscenario dat de EBA bij de stresstest gebruikt heeft, kunnen ze tegen een stootje.
Zakken voor examen onmogelijk
De 51 onderzochte banken konden, in tegenstelling tot eerdere stresstesten, niet falen voor de stresstest. Wel kregen ze een uitgebreide score op hun kredietwaardigheid, die toezichthouders gebruiken om te bepalen hoe ze uit de gevarenzone moeten komen. Echt spannend voor de vier Nederlandse banken was het gisteravond niet. Rabobank, ABN Amro, ING en de Bank Nederlandse Gemeenten zijn voldoende gekapitaliseerd. Maar de aanhoudend lage rente raakt banken met veel hypotheken op de balans in hun verdienmodel, dat steeds verder onder druk komt te staan.
De enige echte probleembank van Europa, de enige die na een stresstest in het rood komt, is de oudste van het stel, de Banca Monte dei Paschi di Siena uit Italië. Die bank zegt echter dicht bij een redding te zijn.
Ook in Duitsland, als land toch het toonbeeld van financiële degelijkheid, zit een zwakke broeder: Deutsche Bank heeft na een stresstest een kapitaalbuffer van nog maar 7,8%. Toch toont Deutsche zich tevredenmet het resultaat: het is 0,8 procentpunt beter dan in 2014, en toen was de test minder zwaar.
De EBA heeft in totaal 51 banken beoordeeld op hun veerkracht bij forse economische tegenwind. Het belangrijkste cijfer dat uit die stresstest komt is de CET1-score, oftewel de kapitaalbuffer die overblijft ná de test.
Telegraaf 11.07.2016 Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) zal zich met hand en tand verzetten tegen het opnieuw pompen van miljarden overheidssteun in banken. Hij zei dit maandagmiddag in Brussel kort voor overleg met zijn collega’s uit de eurozone.
“Er zullen altijd bankiers zijn die vinden dat publiek geld in banken met problemen gestoken moet worden, maar daar zal ik altijd tegen zijn. Het gemak waarmee sommige bankiers dit zeggen is problematisch. We hebben bankleiders nodig die zelf de problemen oplossen.”
Dit weekend stelde hoofdeconoom David Folkers-Landau van Deutsche Bank in de Welt am Sonntag dat een reddingsplan voor de Europese bankensector noodzakelijk is. Hij pleit voor een kapitaalinjectie van 150 miljard euro. De Italiaanse premier Matteo Renzi heeft al gezegd 40 miljard euro in de Italiaanse banksector te willen steken.
NU 01.07.2016 SNS Bank blijft voorlopig in handen van de Staat. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën vindt het nog te vroeg om een besluit te nemen over de toekomst van de in 2013 genationaliseerde bank. Dat heeft de bewindsman vrijdag aan de Tweede Kamer laten weten.
SNS Bank heeft meer tijd nodig om een sterke positie binnen het Nederlandse bankenlandschap te verwerven, aldus Dijsselbloem. De bank wordt nog geconfronteerd met “operationele en structurele uitdagingen”. SNS heeft er vooral last van dat de rente nu erg laag is. Daardoor staat het verdienmodel van de bank onder druk.
NLFI, de stichting die namens de overheid de staatsbelangen in financiële instellingen beheert, zegt dat er nu ook nog geen serieuze interesse is van potentiële kopers tegen voor de Staat acceptabele voorwaarden. De instantie denkt dat het nog twee tot drie jaar zal vergen voor een maximale waarde uit SNS kan worden gehaald.
Beursgang
Of en hoe SNS uiteindelijk verkocht gaat worden staat overigens nog open. Dijsselbloem zegt dat de opties, bijvoorbeeld een beursgang of onderhandse verkoop, verder zullen worden uitgewerkt “zodra SNS Bank voldoende gereed is”. Daarbij zal dan ook gekeken worden naar een voorstel dat regeringspartij PvdA en de SP eerder dit jaar deden.
Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde in maart een motie om te onderzoeken of SNS niet een staatsbank kan blijven. Zij stellen dat zo’n instelling een belangrijke maatschappelijke behoefte vervult en bijdraagt aan de stabiliteit van het financiële stelsel.
Telegraaf 01.07.2016 SNS Bank blijft langer onder de vleugels van de overheid. Dat blijkt uit een brief die minister Dijsselbloem (Financiën) vrijdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
SNS Bank heeft meer tijd nodig om een sterke positie binnen het Nederlandse bankenlandschap te verwerven, aldus Dijsselbloem. De bank wordt nog geconfronteerd met ,,operationele en structurele uitdagingen”. SNS heeft vooral last van de extreem lage rente. Daardoor staat het verdienmodel van de bank onder druk.
NLFI, de stichting die namens de overheid de staatsbelangen in financiële instellingen beheert, zegt dat er nu ook nog geen serieuze interesse is van potentiële kopers tegen voor de Staat acceptabele voorwaarden. De instantie denkt dat het nog twee tot drie jaar zal vergen voor een maximale waarde uit SNS kan worden gehaald.
Volgende kabinet
SNS kwam in 2013 in overheidshanden, nadat de bank zware verliezen had geleden op onder meer de vastgoedportefeuile. Het kabinet zou deze zomer een knoop doorhakken over de toekomst van de financiële dienstverlener. Maar omdat er in maart verkiezingen zijn, wordt de beslissing over wat er met SNS moet gebeuren vrijwel zeker overgelaten aan het volgende kabinet.
Of en hoe SNS uiteindelijk verkocht gaat worden, staat overigens nog open. Dijsselbloem zegt dat de opties, bijvoorbeeld een beursgang of onderhandse verkoop, verder zullen worden uitgewerkt ,,zodra SNS Bank voldoende gereed is”. Daarbij zal dan ook gekeken worden naar een voorstel dat regeringspartij PvdA en de SP eerder dit jaar deden.
Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde in maart een motie om te onderzoeken of SNS niet een staatsbank kan blijven. Zij stellen dat zo’n instelling een belangrijke maatschappelijke behoefte vervult en bijdraagt aan de stabiliteit van het financiële stelsel.
Interview
Topman Maurice Oostendorp van SNS Bank gaat zaterdag in een uitgebreid interview met De Financiële Telegraaf in op de toekomst van de bank.
Elsevier 28.06.2016 SNS Bank komt voorlopig nog niet op eigen benen te staan. Deze zomer zou een beslissing worden gemaakt over de overgang naar een privaat bestaan maar deze is voorlopig uitgesteld. Waarom is dat besloten, en wat zijn de mogelijke scenario’s voor de bank?
SNS Bank heeft ‘nog veel te doen’, aldus het Financieele Dagblad. ‘Tot de verkiezingen gebeurt er niets,’ meldt een bron aan de krant.
Lot
Dat betekent dat het nieuwe kabinet, na de verkiezingen in 2017, over het lot van SNS Bank zal beslissen. Voorlopig zijn Den Haag en het bedrijf het eens: er moet nog veel gebeuren binnen SNS. Vooral de afhankelijkheid van de Nederlandse markt is riskant, en het bedrijf moet naar eigen zeggen zijn risicobeheer, processen en data-kwaliteit verbeteren.
Pas sinds de zomer van 2015 staat SNS Bank los van de holding SNS Reaal enverzekeringsdivisie Vivat, die in juli vorig jaar voor een symbolisch bedrag werd verkocht aan de Chinese verzekeraar Anbang. De nieuwe top van SNS Bank heeft naar eigen zeggen tijd nodig om orde op zaken te stellen.
Opties
Als het bedrijf toch in private handen komt deze zomer, zijn er verschillende mogelijkheden. Als eerste wordt vaak een beursgang genoemd. Zoals dat met ABN Amro gebeurde in november vorig jaar. Dat zal goed zijn voor de concurrentie, vinden zowel de regering als De Nederlandsche Bank. Voordat SNS Bank naar de beurs gaat, moet het wel sterker in zijn schoenen staan.
De bank richt zich op kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf en spaarrekeningen en hypotheken voor consumenten. Juist die markten krimpen gestaag. Daarom zou Den Haag ervoor kunnen kiezen van SNS Bank definitief een staatsbank te maken. Een motie van PvdA en SP daarover werd in maart dit jaar aangenomen.
Het nieuwe kabinet zou ook kunnen kiezen voor de verkoop aan een private bank of andere financiële organisatie. Ook de verkoop aan een private-equitybedrijf wordt als optie genoemd. Voorlopig zal SNS Bank echter genationaliseerd blijven. De formatie van het kabinet dat Rutte-II opvolgt, zal grote invloed hebben op wat er uiteindelijk met het bedrijf gebeurt. Lees meer
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
Telegraaf 28.06.2016 De Staat verkoopt Propertize, de voormalige vastgoedtak van SNS Reaal, aan JP Morgan Chase en Lone Star. Het consortium betaalt een bedrag dat kan oplopen tot 895 miljoen euro. Dat meldde NLFI, de stichting die namens de Nederlandse staat de overheidsbelangen in financiële instellingen beheert, dinsdag.
Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem lichtte de Tweede Kamer dinsdag na het sluiten van de beurs in over de overeenkomst. Propertize werd in oktober in de etalage gezet. De namen van de Amerikaanse bank JP Morgan en investeringsmaatschappij Lone Star zongen al sinds vorige week rond.
In de ‘bad bank’ werd begin 2013 bij de nationalisatie van bank en verzekeraar SNS zo’n 5,5 miljard euro aan vastgoedleningen ondergebracht. Propertize kreeg van de staat tien jaar de tijd om de door slechte leningen geplaagde vastgoedportefeuille die SNS Reaal bijna fataal werd, af te bouwen.
De verkoop biedt Propertize en ten minste een deel van de medewerkers zicht op een toekomst die verdergaat dan wanneer de vastgoedportefeuille in handen van de Staat zou zijn afgebouwd. De staatsgarantie op de financiering van Propertize komt te vervallen. De kopers nemen verder alle rechten en verplichtingen over.
De deal moet nog goedgekeurd worden door toezichthouders.
VK 28.06.2016 De Nederlandse staat verkoopt Propertize, de voormalige vastgoedtak van SNS Reaal, aan JP Morgan Chase en Lone Star. Het consortium betaalt een bedrag dat kan oplopen tot 895 miljoen euro. Dat meldde NLFI, de stichting die namens de Nederlandse staat de overheidsbelangen in financiële instellingen beheert, dinsdag.
Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem lichtte de Tweede Kamer dinsdag na het sluiten van de beurs in over de overeenkomst. Propertize werd in oktober in de etalage gezet, waarna met 84 geïnteresseerden werd gesproken. De namen van de Amerikaanse bank JP Morgan en investeringsmaatschappij Lone Star zongen sinds vorige week rond als serieuze kandidaten.
De Nederlandse staat kreeg Propertize, dat toen SNS Property Finance heette, in februari 2013 in handen bij de nationalisatie van SNS Reaal. In de zogenoemde bad bank werd toen zo’n 5,5 miljard euro aan vastgoedleningen ondergebracht. Het later dat jaar afgesplitste Propertize kreeg van de staat tien jaar de tijd om de door slechte leningen geplaagde vastgoedportefeuille die SNS Reaal bijna fataal werd, af te bouwen.
De verkoop biedt Propertize en ten minste een deel van de medewerkers zicht op een toekomst die verdergaat dan wanneer de vastgoedportefeuille in handen van de Staat zou zijn afgebouwd. De staatsgarantie op de financiering van Propertize komt te vervallen. De kopers nemen verder alle rechten en verplichtingen over.
32 miljoen
Dijsselbloem schrijft aan de Kamer dat de schatkist voorlopig zo’n 32 miljoen euro overhoudt aan de redding van SNS Reaal, inclusief Propertize. Het uiteindelijke bedrag hangt nog wel af van onder meer ontwikkelingen rondom SNS Bank. Die is nu nog in handen van de Staat.
De deal moet nog goedgekeurd worden door toezichthouders, maar wordt naar verwachting in september afgerond.
Telegraaf 22.06.2016 Alle ondernemingsraden van Rabobank buigen zich op dit moment over de adviesaanvragen van de nieuwe reorganisatie, die eind 2018 moet zijn doorgevoerd.
Dat bevestigt een woordvoerder van de bank woensdag. Odertussen is de top nog wel druk in overleg met de vakbonden over een nieuw sociaal plan. De huidige overeenkomst loopt eind dit jaar af. Wanneer er witte rook is over een nieuw sociaal plan is nog onduidelijk.
Achterkant
Bestuursvoorzitter Wiebe Draijer verklaarde bij de aankondiging van de nieuwe bezuinigingsronde dat de beoogde 9000 ontslagenen ‘aan de achterkant’ gaan vallen. Het gaat vooral om banen bij ondersteunende diensten en administratieve processen. „Functies van medewerkers die de klant bedienen worden zoveel mogelijk ontzien”, beloofde hij.
Zowel op het hoofdkantoor in Utrecht als bij alle 106 lokale banken gaat worden gesneden in managementfuncties. Zo is al duidelijk dat de functie van directeur bedrijfsmanagement uit elk lokale vierkoppige directieteam gaat sneuvelen. Veel van de 9000 banen worden geschrapt door minder inhuur van externe krachten. Ook beoogt de top om via natuurlijk verloop personeel te verminderen, bijvoorbeeld door ouderen die met pensioen gaan.
Krimp
Rabobank kondigde in 2013 al een ingrijpende reorganisatie aan. Bij de lokale bankkantoren moesten toen al 8000 arbeidsplaatsen verdwijnen en 2000 bij het centrale Rabobank Nederland. Van deze reorganisatieronde moeten dit jaar nog 3000 ontslagenen vallen. Alles bij elkaar moet het personeelsbestand over drie jaar met een kwart zijn geslonken.
VK 21.06.2016 Rabobank stopt met zijn eigen divisie voor aandelenonderzoek en -handel en gaat hiervoor gebruikmaken van de diensten van de Franse zakenbank Kepler Cheuvreux. De partijen maakten de samenwerking dinsdag bekend. De toekomst van ongeveer dertig Rabobank-medewerkers is daarmee onzeker geworden.
Rabo heeft een belang van 5 procent genomen in Kepler. Daarover werden geen financiële details verstrekt. De stap van de bank is ingegeven door kostenbesparing en schaalvergroting. De Rabobank benadrukte vanmorgen tegen persbureau ANP dat de divisie die verantwoordelijk is voor het begeleiden van beursgangen, geen onderdeel is van de transactie.
Aandelenonderzoek en -handel is nu nog een van de bekendste onderdelen van de zakendivisie van de Rabobank. Er werken nu nog zo’n vijftien analisten en eenzelfde aantal aandelenhandelaren. Zij duiken in de prestaties van beursgenoteerde bedrijven zoals Ahold en Wessanen en schrijven rapporten met adviezen aan beleggers om aandelen te kopen, vast te houden of te verkopen.
Hun werk wordt voortaan uitbesteed aan het gespecialiseerde Europese effectenhuis Kepler Cheuvreux, dat reeds 61 Nederlandse bedrijven volgt.
Telegraaf 21.06.2016 Rabobank sluit zijn eigen afdeling voor aandelenresearch en -handel. Het gaat de activiteiten uitbesteden aan Kepler Cheuvreux. De bank hoopt met deze Franse partner de schaalgrootte te vinden die nodig is.
De uitbesteding – die ten koste gaat van ruim dertig banen – past in het streven van de bank om zich te focussen op de agrarische sector en het bedrijfsleven in de Benelux.
Niet efficiënt
Verantwoordelijk bestuurder Jan van Nieuwenhuizen legt uit dat het onderdeel niet langer voldoende efficiënt kan functioneren in de snel veranderende mondiale financiële wereld.
Telegraaf 16.06.2016 Parvus Asset Management Europe heeft een kapitaalbelang en stemrecht van 3,06 procent in ABN AMRO. Dat bleek donderdag uit een melding bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Het is de eerste melding van deze partij in het register van de toezichthouder.
Bij het Britse Parvus is hedgefondsmanager Chris Hohn betrokken. Hij is vooral bekend als de oprichter van The Children’s Investment Fund (TCI), het activistische fonds dat in 2007 met succes aandrong op een verkoop van ABN AMRO. Zijn kritische brief aan topman Rijkman Groenink in februari van dat jaar was de eerste slag in een gevecht dat uiteindelijk leidde tot de opsplitsing van de bank door Fortis, Banco Santander en Royal Bank of Scotland.
De overname liep slecht af. Een jaar later moest de Nederlandse overheid ingrijpen om te voorkomen dat de Nederlandse delen van Fortis en ABN AMRO ten onder zouden gaan aan de kredietcrisis. De bancaire activiteiten werden eind vorig jaar teruggebracht naar de beurs in Amsterdam. Het huidige ABN AMRO is overigend niet te vergelijken met het financiële conglomeraat waar TCI ruim negen jaar geleden een belang in nam.
Trouw 25.04.2016 ING en Rabobank hebben in februari miljoenen geïnvesteerd in een Russisch kolenbedrijf. Waakhond De Eerlijke Bankwijzer is verbijsterd dat beide banken hebben geïnvesteerd in Russische kolenproducent SUEK en roept zowel ING en Rabobank op om geen leningen meer te verstrekken aan kolenproducenten.
Volgens de organisatie, waar onder meer Oxfam Novib, FNV en Milieudefensie achter schuilgaan, is de lening tegenstrijdig met het in november genomen besluit van ING om minder te investeren in kolen. Ook voor Rabobank strookt de gezamenlijke lening aan de Russische kolengigant SUEK niet met het imago van de bank als marktleider op het gebied van duurzame energieopwekking, aldus De Eerlijke Bankwijzer.
SUEK is de grootste kolenmijnbouwer van Rusland. Beide banken investeerden 109,3 miljoen euro, wat neerkomt op een lening van 218,6 miljoen euro. In totaal stak een consortium van tien banken, waaronder dus ING en Rabobank, 1,4 miljard euro in SUEK.
ING maakte eind vorig jaar nog bekend te willen stoppen met het investeren in de kolenindustrie. De Eerlijke Bankwijzer wijst ook op het VN-klimaatverdrag, dat onlangs in Parijs werd gesloten. De waakhond wil dat beide banken beloven geen geld meer uit te lenen aan kolenproducenten.
Telegraaf 25.04.2016 Een van de twee traditionele beschermingsstructuren van ING wordt definitief gesloopt. Een overgrote meerderheid van de aandeelhouders van de bank is akkoord met dit plan.
Van alle aandeelhouders stemde ruim 99% maandag op de algemene aandeelhoudersvergadering in met het voorstel over het einde van de certificaten van ING. Nog geen 0,7% stemde tegen.
De instemming betekent dat de aandeelhouders van ING straks daadwerkelijk een aandeel bezitten. Beleggers konden tot nu toe alleen aandeelcertificaten van de Stichting ING Aandelen in de bank kopen en verhandelen op de beurs. De stichting zet de certificaten vermoedelijk in juni voor beleggers gratis om in aandelen.
Bescherming
Om de bank te beschermen voor vijandige overnames blijft de Stichting Continuïteit ING over. Die heeft iets minder dan 1% van de aandelen in handen. Dit zijn zogenoemde ‘cumulatief preferente aandelen’. Bij naderend gevaar kan de stichting extra van deze aandelen uitgeven om een derde van het belang van ING in handen te krijgen.
Trouw 24.04.2016 De Panama Papers laten zien dat bedrijven te weinig beseffen dat ze iets te maken hebben met de samenleving waarbinnen ze opereren, zegt Jeroen Smit. ‘Laat ze stoppen met hun omdat-het-kan praktijken.’
Dan zullen ze een afweging maken: wat levert die handel ons op en wat kost die ons aan reputatieschade?
Jeroen Smit heeft het eerder gezien: bedrijven die uit de bocht vliegen, de randen van het betamelijke opzoeken, en er dan overheen gaan. Wat nu naar voren komt uit de Panama Papers, bevestigt wat hij concludeerde uit de ontsporingen van Ahold en ABN Amro: hoogmoed en trots vervreemden topondernemers van hun omgeving en de samenleving – geen wonder dat ze zich niet geroepen voelen belasting te betalen voor een algemeen belang dat niet het hunne is. “Gewone wetten zijn voor gewone mensen, maar ik ben met iets heel groots bezig, ik verover de wereld, ik creëer werkgelegenheid, ik ben heel belangrijk.”
ABN Amro moest in 2008 door de staat, lees de belastingbetaler, worden gered van de ondergang, en duikt nu via de Panama Papers op bij verhullende constructies in belastingparadijzen. Rabo en ING stopten al jaren geleden met dit soort praktijken – verbaast het u dat ABN Amro blijft vissen in dergelijk troebel water?
“Het is in elk geval spannend; de hele week vinden al gesprekken plaats tussen de Belastingdienst en ABN Amro, omdat staatssecretaris Wiebes wil weten of de bank zich niet alleen aan de letter, maar ook aan de geest van de wet heeft gehouden. Dat raakt direct aan de kern van het probleem: bij zo’n bank, maar ook onder fiscalisten en elders in het bedrijfsleven, lopen nog veel mensen rond die het hele concept van wat ethisch verantwoord is maar ingewikkeld vinden.
Wat de samenleving de ene keer ethisch vindt, is de volgende keer niet ethisch, daar hebben ze niets aan. Voor hen is er maar één moraal en dat is de wet. En alles wat daar binnen blijft, is dus okee. Die mensen worden nu, zeker na de Panama Papers, geconfronteerd met de pijn en onvrede van de samenleving, en ze zullen zich realiseren dat die hen kan schaden.
Dan zullen ze een afweging maken: wat levert die handel ons op en wat kost die ons aan reputatieschade? Maar eigenlijk zou je willen dat bankiers en fiscalisten er uit zichzelf geen genoegen meer mee namen alleen maar binnen de grenzen van de wet te blijven.”
Jeroen Smit (1963) studeerde bedrijfskunde en werkte onder meer bij Het Financieele Dagblad en FEM/De Week, waar hij hoofdredacteur was. Hij publiceerde twee boeken over spectaculaire bedrijfsdebacles: ‘Het drama Ahold’ (2004) en ‘De prooi, blinde trots breekt ABN Amro’ (2008). Smit is hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen.
“Een jaar of vier geleden kwam in het nieuws dat een groot aantal steenrijke Griekse reders al decennialang geen belasting betaalde – ik vroeg toen aan een zaal met honderd fiscalisten wie het een teken van beschaving vond om belasting te betalen. Alle handen de lucht in.
Vervolgens vroeg ik: ‘Stel dat zo’n reder je belt om iets te regelen, wie zegt dan: Fijn dat u belt, maar voor we verder praten moet u weten dat ik belasting betalen een kwestie van beschaving vind’. Toen gingen er nog maar vier handen de lucht in. De rest zat een beetje te mopperen dat ik het niet had begrepen, en een man stond op om het uit te leggen. Als vader, als mens, als Nederlander, zei hij, ben ik trots op dit land, en daar hoort belasting betalen bij. Maar op de zaak ligt het anders. Als ik niet meewerk, gaat zo’n klant naar de concurrent!”
De persoonlijke moraal wordt losgekoppeld van de professionele moraal.
“Ja, en dan krijg je wat accountant Antoinette Dijkhuizen eerder in Trouw heeft omschreven als ontzieling. Mensen raken hun ziel kwijt in het werk. Die spanning heerst op heel veel plaatsen, ook bij ABN Amro. Je hebt een alibi, want je doet niets wat verboden is, maar intussen voel je net als iedereen dat het niet klopt dat de rijken er alles aan doen om geen belasting te betalen. Terwijl je wel een ruimte schept om dat mogelijk te maken, ook al weet je niet of je klanten daar gebruik van maken en het allemaal nog legaal is ook.”
“Ik kan dat alleen maar verklaren vanuit de cultuur die ik beschreven heb in ‘De prooi’ – en die cultuur gold voor meer banken dan ABN Amro: het aandeelhoudersbelang stond op de eerste plaats, de bank moest groeien en bij de mondiale top-vijf gaan horen, want wie niet jaagde werd prooi. Die perverse prikkel creëert een klimaat waarin het niet langer gaat om het helpen van mensen met goede financiële producten, maar om het halen van hoge rendementen. Wat we nu zien, zou een restant kunnen zijn van die cultuur.”
Al die witte mannen die economie of rechten hebben gedaan, komen in een bepaalde waarheid terecht, en worden daar telkens in bevestigd
De oudere generatie bankiers, zo blijkt uit ‘De prooi’, kwam uit een andere traditie.
“Rob Hazelhoff, topman van ABN, later van ABN Amro, zei letterlijk tegen zijn aandeelhouders: ‘U belegt in een bank, wij kunnen niet failliet gaan, en wat is een reëel rendement voor zo’n bedrijf? Dat van de staatsobligatie, en dan ietsje opgehoogd’. Zodra een bank meer belooft, 15 procent of zelfs nog meer, en de concurrentie aangaat met bedrijven die wel failliet kunnen gaan, loopt de zaak uit de hand. We zijn daar met z’n allen debet aan geweest door na de val van de Muur rigoureus in de markt te gaan geloven. En de markt is amoreel.”
Werd de marktmeester vergeten?
“Ja, maar beter zou nog zijn: een samenleving die zich afkeert van dit soort praktijken. Consumenten die hun rekening opzeggen, klanten die sommige winkels nooit meer binnengaan. Wat daarnaast ook heel belangrijk is, is diversiteit. Bij al de honderden interviews die ik heb gedaan voor mijn reconstructies van de Ahold en ABN Amro-drama’s, ging het om mannen, en dan ook nog gelijkgezinde mannen. Terwijl diversiteit de kortste weg is naar integriteit.
Al die witte mannen die economie, rechten of iets technisch hebben gedaan, komen in een bepaalde waarheid terecht, waarin ze voortdurend worden bevestigd, en waar ze nooit meer uitkomen. Trude Maas, tot 2010 commissaris bij ABN Amro, heeft later eens opgemerkt hoe bizar het was dat in de raad van commissarissen nooit is gediscussieerd over het primaat van de aandeelhouder.”
Als je dat soort zaken wel op de agenda wilt zetten, moet je allereerst zorgen dat je bestuur divers is
“Als je dat soort zaken wel op de agenda wilt zetten, moet je allereerst zorgen dat je bestuur divers is. Mannen, vrouwen, mensen met verschillende perspectieven, verschillende achtergronden. Het gemis wordt inmiddels wel erkend. Men is aangeland in het stadium van bewust onbekwaam, na jaren van onbewust onbekwaam.
‘Mannen hebben het gewoon niet voor de bril’, zegt VNO/NCW-voorzitter Hans de Boer. Om de stap te zetten naar bewust bekwaam, moeten deze mannen iets dóen, maar hoe gaan ze iets doen wat ze nog nooit hebben gedaan? Daarom ben ik voor een wettelijk quotum van 30 procent vrouwen in raden van commissarissen.”
Wordt integriteit gezien als een last?
“Nee, veel van de mannen die ik heb geïnterviewd, zeggen expliciet en nadrukkelijk dat ze integer zijn. Dat is nu juist het gevaarlijkst. Op het moment dat je jezelf integer vindt, hoef je daar dus niet meer over na te denken.
Terwijl het in de kern iets is dat je elke dag moet onderhouden. De omstandigheden wijzigen permanent, en dagen je steeds opnieuw uit. Bankiers en fiscalisten die al tientallen jaren op dezelfde manier werken, bekleden nu de senior-posities, terwijl de samenleving het niet meer pikt. Ja, maar het is binnen de wet, roepen ze dan, en: ‘Wij zijn integer’. Maar zo werkt het niet.”
Bedrijven als Starbucks en Google, met hun verhalen over verantwoorde koffiebonen en hun hippe zitzak-bedrijfscultuur, tuigen zonder gewetenswroeging de gekste constructies op om maar geen belasting te hoeven betalen op de plek waar ze inkomen genereren.
“Aan Apple-baas Tim Cook werd eens gevraagd waarom ze dat deden – ze waren toch een Amerikaans bedrijf, dat profiteerde van het Amerikaanse onderwijs en de Amerikaanse infra-structuur, waarom dan toch de Amerikaanse belasting ontwijken? Omdat het kan, was zijn antwoord. Dat is waarom Obama in reactie op de Panama Papers zei dat het probleem niet is dat deze praktijken illegaal zijn, maar dat ze legaal zijn. En dat er dus nieuwe wetten moeten komen.”
“Maar de echte slag is dat dergelijke bedrijven het besef krijgen dat ze zich niet alleen moeten bekommeren om de aandeelhouders, werknemers en klanten, maar ook om de samenleving waarbinnen ze opereren. En dus stoppen met de ‘omdat-het-kan’-praktijken. Klaar. De banken hebben om die reden de bankierseed ingevoerd; 90.000 Nederlandse bankmedewerkers hebben die afgelegd. Prachtig.
Maar we zijn inmiddels een jaar verder, en nu willen we als samenleving het bewijs zien dat er met die eed iets wordt gedaan. Er is een instantie waarbij je een klacht kunt indienen, er is tuchtrecht, maar het is van wezenlijk belang dat de banken dan ook openheid van zaken geven en melden wat het gevolg is: zoveel zaken met een sisser afgelopen, zoveel mensen geroyeerd, zoveel strafrechtelijke vervolgingen. Dat druist in tegen de cultuur van de banken om de vuile was altijd binnen te willen houden. Maar ze moeten ermee naar buiten.”
We hebben een ander type leiderschap nodig. Niet een die uitgaat van eeuwige strijd, jagen of gejaagd worden, maar leiderschap dat uitgaat van verbinding
“Uiteindelijk geloof ik, dat is misschien mijn naïeve optimisme, dat we door dit soort crises heen gaan en eruit leren. Tot dusver was onze hele economie gebaseerd op bezit, maar we bewegen ons in de richting van een economie van delen. Vroeger kocht ik veel muziek, maar sinds ik op Spotify zit, heb ik helemaal niet meer de behoefte om al die cd’s te hebben.
Hetzelfde zie ik om me heen met Greenwheels – mensen doen hun auto weg, want als ze er een nodig hebben, is die beschikbaar. Ze voelen zich net zo veilig bij delen als bij bezitten. Stel dat dit de richting is die we opgaan, al is het twee stappen vooruit, een stap achteruit, dan hebben we ook een ander type leiderschap nodig. Niet meer een die uitgaat van een eeuwige strijd, jagen of gejaagd worden, maar leiderschap dat uitgaat van de gedachte van verbinding en zegt, in de woorden van DSM-topman Feike Seibesma: ‘Niemand kan succesvol zijn in een wereld die faalt’.”
Trouw 23.04.2016 Het Belgisch-Nederlandse bank- en verzekeringsconcern Fortis heeft duizenden rijke klanten met belastingontwijking geholpen. Dat blijkt uit de Panama Papers, een grootschalig journalistiek onderzoek naar de uitgelekte administratie van het Panamese juridisch advieskantoor Mossack Fonseca & Co.
In België zijn De Tijd, Knack, MO* en Le Soir bij het onderzoek naar belastingontduiking en -ontwijking betrokken. Volgens hen konden rijke klanten van over de hele wereld bij Fortis terecht om rekeningen op naam te zetten van offshorebedrijven. Deze bedrijven waren vooral gevestigd op de Britse Maagdeneilanden, de Seychellen en op het kleine eiland Niue in de Grote Oceaan.
Het vroegere Fortis Intertrust beheerde het offshoresysteem tot aan de val van Fortis eind 2008. Intertrust geeft toe dat het tijdens de Fortis-jaren duizenden offshorestructuren moest beheren voor Fortis-bankklanten. ‘Na onze afscheiding van Fortis in 2009 hebben we bewust 98 procent van de Fortis-klanten waarvoor we offshorestructuren moesten beheren, de deur gewezen. Het strookte niet langer met de hogere normen die we wilden nastreven.’
ABN Amro
Fortis nam in 2007 de Nederlandse delen van ABN Amro over. In oktober 2008 werden de Nederlandse onderdelen genationaliseerd, terwijl de Belgische bankactiviteiten verkocht werden aan BNP Paribas.
De Belastingdienst zei eerder deze maand in gesprek te gaan met ABN Amro, om te kijken of de bank klanten via dochterondernemingen al dan niet helpt bij belastingontwijking. Dit gebeurt naar aanleiding van informatie uit de Panama Papers.
VK 23.04.2016 Het Belgisch-Nederlandse bank- en verzekeringsconcern Fortis heeft duizenden rijke klanten met belastingontwijking geholpen. Dat blijkt uit de Panama Papers, een grootschalig journalistiek onderzoek naar de uitgelekte administratie van het Panamese juridisch advieskantoor Mossack Fonseca & Co.
In België zijn De Tijd, Knack, MO* en Le Soir bij het onderzoek naar belastingontduiking en -ontwijking betrokken. Volgens hen konden rijke klanten van over de hele wereld bij Fortis terecht om rekeningen op naam te zetten van offshorebedrijven. Deze bedrijven waren vooral gevestigd op de Britse Maagdeneilanden, de Seychellen en op het kleine eiland Niue in de Grote Oceaan.
Het vroegere Fortis Intertrust beheerde het offshoresysteem tot aan de val van Fortis eind 2008. Intertrust geeft toe dat het tijdens de Fortis-jaren duizenden offshorestructuren moest beheren voor Fortis-bankklanten. ‘Na onze afscheiding van Fortis in 2009 hebben we bewust 98 procent van de Fortis-klanten waarvoor we offshorestructuren moesten beheren, de deur gewezen. Het strookte niet langer met de hogere normen die we wilden nastreven.’
ABN Amro
Fortis nam in 2007 de Nederlandse delen van ABN Amro over. In oktober 2008 werden de Nederlandse onderdelen genationaliseerd, terwijl de Belgische bankactiviteiten verkocht werden aan BNP Paribas.
De Belastingdienst zei eerder deze maand in gesprek te gaan met ABN Amro, om te kijken of de bank klanten via dochterondernemingen al dan niet helpt bij belastingontwijking. Dit gebeurt naar aanleiding van informatie uit de Panama Papers.
AD 23.04.2016 Het Belgisch-Nederlandse bank- en verzekeringsconcern Fortis heeft duizenden rijke klanten met belastingontwijking geholpen. Dat blijkt uit de Panama Papers, een grootschalig journalistiek onderzoek naar de uitgelekte administratie van het Panamese juridisch advieskantoor Mossack Fonseca & Co.
In België zijn De Tijd, Knack, MO* en Le Soir bij het onderzoek naar belastingontduiking en -ontwijking betrokken. Volgens hen konden rijke klanten van over de hele wereld bij Fortis terecht om rekeningen op naam te zetten van offshorebedrijven. Deze bedrijven waren vooral gevestigd op de Britse Maagdeneilanden, de Seychellen en op het kleine eiland Niue in de Grote Oceaan.
Het vroegere Fortis Intertrust beheerde het offshoresysteem tot aan de val van Fortis eind 2008. Intertrust geeft toe dat het tijdens de Fortis-jaren duizenden offshorestructuren moest beheren voor Fortis-bankklanten. ‘Na onze afscheiding van Fortis in 2009 hebben we bewust 98 procent van de Fortis-klanten waarvoor we offshorestructuren moesten beheren, de deur gewezen. Het strookte niet langer met de hogere normen die we wilden nastreven.’
ABN Amro
Fortis nam in 2007 de Nederlandse delen van ABN Amro over. In oktober 2008 werden de Nederlandse onderdelen genationaliseerd, terwijl de Belgische bankactiviteiten verkocht werden aan BNP Paribas.
De Belastingdienst zei eerder deze maand in gesprek te gaan met ABN Amro, om te kijken of de bank klanten via dochterondernemingen al dan niet helpt bij belastingontwijking. Dit gebeurt naar aanleiding van informatie uit de Panama Papers.
Telegraaf 23.04.2016 Het Belgisch-Nederlandse bank- en verzekeringsconcern Fortis heeft duizenden rijke klanten met belastingontwijking geholpen. Dat blijkt uit de Panama Papers, een grootschalig journalistiek onderzoek dat de uitgelekte administratie van het Panamese kantoor Mossack Fonseca gebruikt voor onthullingen over belastingontwijking via belastingparadijzen. In België zijn De Tijd, Knack, MO* en Le Soir bij het onderzoek betrokken.
Volgens hen konden rijke klanten van over de hele wereld bij Fortis terecht om rekeningen op naam te zetten van offshorebedrijven. Deze bedrijven waren vooral gevestigd op de Britse Maagdeneilanden, de Seychellen en op het kleine eiland Niue in de Grote Oceaan.
Het vroegere Fortis Intertrust beheerde het offshoresysteem tot aan de val van Fortis eind 2008. Intertrust geeft toe dat het tijdens de Fortis-jaren duizenden offshorestructuren moest beheren voor Fortis-bankklanten. ,,Na onze afscheiding van Fortis in 2009 hebben we bewust 98 procent van de Fortis-klanten waarvoor we offshorestructuren moesten beheren, de deur gewezen. Het strookte niet langer met de hogere normen die we wilden nastreven.”
Fortis nam in 2007 de Nederlandse delen van ABN AMRO over. In oktober 2008 werden de Nederlandse onderdelen genationaliseerd, terwijl de Belgische bankactiviteiten verkocht werden aan BNP Paribas.
Telegraaf 23.04.2016Het wordt weer peentjes zweten voor rijke Nederlanders met geheime bankrekeningen in Zwitserland. De Belastingdienst onderzoekt namelijk nieuwe informatie afkomstig uit Duits fraudeonderzoek over in Zwitserland verstopte Nederlandse miljardentegoeden.
De gegevens hebben betrekking op geheime bankrekeningen van een nog onbekend aantal Nederlandse particulieren en bedrijven. De door de Duitsers in het schimmige circuit van datahandelaren aangekochte informatie stamt uit 2006 en 2008 en vertegenwoordigt een gezamenlijke waarde van tussen de drie en vier miljard euro.
Maar deelstaat-minister Walter-Borjans (Financiën) van Noordrijn-Westfalen, die de gegevens aan ons land doorspeelde, verwacht daarvoor wel iets terug.
Der Finanzminister jaagt onder meer op extra aanwijzingen over belastingfraude door banken in Duitsland. Door een truc met handel in aandelen werd naar schatting 12 miljard euro uit de Duitse staatsruif geroofd door meer dan 130 banken, waaronder mogelijk ook ABN Amro en ING.
„Ik reken erop dat Nederland het ons ook vertelt als het aanwijzingen heeft die ons kunnen helpen”, zegt Walter-Borjans in een interview met De Telegraaf.
Vooralsnog doen die Nederlandse autoriteiten de kwestie af als een puur Duitse aangelegenheid. Walter-Borjans is komende maand op bezoek bij minister Dijsselbloem van Financiën.
Trouw 17.04.2016 Met een kleine dertig man houdt De Nederlandsche Bank toezicht op de trustsector. Die moet samen met de banken als ‘poortwachter’ de geldstromen door Nederland in de gaten houden. Toch komen keer op keer ernstige tekortkomingen aan het licht.
De grote rol van Nederland in internationale geldstromen heeft negatieve kanten. De toezichthouder op de financiële sector, De Nederlandsche Bank (DNB), doet verwoede pogingen om de sector te vrijwaren van misbruik door personen of bedrijven die belasting willen ontduiken, sancties willen ontlopen of anderszins illegaal willen handelen. Vooral wat trustkantoren betreft kost het DNB veel moeite de sector in het gareel te krijgen, zo bleek eind maart tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer. Maar ook bij banken is nog lang niet alles op orde.
De afgelopen jaren is Nederland door zijn aantrekkelijke vestigingsklimaat steeds meer in beeld gekomen als tussenstation bij belastingontwijking door multinationals. Dat levert veel discussies op in de media en het parlement. Inmiddels bekijkt de Europese Commissie, door middel van een onderzoek naar mogelijke verboden staatssteun, fiscaal-vriendelijke constructies van lidstaten, waaronder Nederland. De Panama Papers maken bovendien (opnieuw) duidelijk dat de Nederlandse brievenbusfirma’s worden misbruikt voor illegale transacties en fraude.
Nederland trok de afgelopen decennia veel multinationals dankzij de deelnemingsvrijstelling (die voorkomt dat een bedrijf dubbele belasting betaalt over winst van een dochteronderneming). Ook heeft het een uitstekend netwerk van belastingverdragen en de mogelijkheid vooraf afspraken te maken met de Belastingdienst (tax rulings). Tenslotte hoeft over rente- en royaltybetalingen aan het buitenland geen belasting te worden betaald. Daarmee is Nederland de grootste investeerder wereldwijd geworden en stroomt er jaarlijks bijna 4000 miljard euro door financiële holdings van multinationals.
De sector moet vooral zelf toezicht houden, als ‘poortwachter’, en DNB controleert vervolgens of ze dat naar behoren doet.
Brievenbusmaatschappijen
Deze zogenoemde brievenbusmaatschappijen, waarvan er in Nederland zo’n 14.500 zijn, staan onder toezicht van de Belastingdienst. DNB houdt toezicht op de 156 trustkantoren die circa driekwart van die holdings beheren, daar de administratie van regelen en er vaak ook de directie voeren. De trustkantoren beheren naast deze brievenbusmaatschappijen ook nog andere entiteiten voor hun klanten, in totaal zo’n 24.000.
De vraag is of het toezicht op al deze vennootschappen toereikend is. De sector moet vooral zelf toezicht houden, als ‘poortwachter’, en DNB controleert vervolgens of ze dat naar behoren doet.
Maar in de Panama Papers, de administratie van de Panamese juridisch dienstverlener Mossack Fonseca, duiken al veel voorbeelden op van frauduleuze handelingen en constructies waarvan deskundigen zeggen dat Nederlandse dienstverleners er niet aan hadden mogen meewerken. Zo sloten Nederlandse brievenbusfirma’s ondeugdelijke contracten af met sportmarketingbureaus en was er van alles mis bij firma’s van rijke Mexicanen of van bedrijven en vermogenden uit Ecuador.
Tekortkomingen
Nieuw is dat niet, DNB constateerde al eerder ‘ernstige tekortkomingen’ in de trustsector: onvolledige klantdossiers, te weinig oog voor risico’s en gebrekkige kennis van de herkomst van het vermogen en het doel van de vennootschappen. Justitie deed in 2014 en 2015 invallen bij een aantal kantoren. Het OM vervolgt een aantal verdachten in de zaak Trust EU, waarbij de verdenking is dat 123 miljoen euro is witgewassen via Nederland.
In juni 2015 vroeg DNB de minister van financiën om aanscherping van de Wet toezicht trustkantoren (Wtt) uit 2004, in oktober gaf ze aan dat – in ieder geval tot de wet is aangepast – er extra werknemers (8 fte) aan het toezicht worden toegevoegd, om ‘de grootste risico’s te verzachten en het restrisico voorlopig acceptabel te houden’. Momenteel werkt 28 fte aan het toezicht op de trustkantoren, waarvan 15 fte specifiek aan toezicht op integriteit. Ondertussen is het aantal trustkantoren in 2015 afgenomen van 190 naar 156.
Over de risico’s bij banken is DNB iets minder uitgesproken, maar constateert wel dat ook daar de beheersing van deze risico’s nog onvoldoende is. DNB erkende deze week – na vragen van Trouw en het Financieele Dagblad over afscherming door ABN Amro van eigenaren van firma’s in belastingparadijzen – dat ze geen overzicht heeft van welke bank welke diensten aanbiedt. Bij eerdere onderzoeken waren er al vermoedens van integriteitsschendingen en de juridische claims en boetes voor banken nemen in aantal en omvang toe. DNB wil daarom het aantal fte bij het integriteitstoezicht op banken met de helft vergroten: van 22 naar 33 fte.
De toezichthouder gaat dit jaar bij alle financiële instellingen de monitoring van transacties onderzoeken.
Poortwachterfunctie
Zoals gezegd moet de financiële sector het echter vooral zelf doen. De poortwachterfunctie komt onder meer tot uiting door het melden van ongebruikelijke transacties bij de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU), voorheen Meldpunt Ongebruikelijke Transacties. Van de meer dan 275.000 meldingen die in 2014 bij FIU binnenkwamen, waren er bijna 15.000 afkomstig van banken en 201 van trustkantoren. Zowel de FIU als DNB vinden dat laatste aantal veel te laag, gegeven de omvang van de sector. De toezichthouder gaat dit jaar bij alle financiële instellingen de monitoring van transacties onderzoeken. Daarbij worden ‘in het bijzonder bij trustkantoren structuren aangepakt die anonimiteit in de hand werken en daarmee het zicht op de herkomst of bestemming van geldstromen belemmeren’.
Het ministerie van financiën zit ondertussen niet stil. Eind 2015 kondigde de minister van financiën al aan de Wet toezicht trustkantoren te willen wijzigen. Daarin moeten structuren die de uiteindelijk belanghebbende anoniem houden, worden verboden. Daarnaast schetste de minister in februari de contouren van een (gedeeltelijk) openbaar centraal aandeelhoudersregister. In dit register moeten de uiteindelijk belanghebbenden van rechtspersonen staan, zodat hun identiteit niet achter vennootschappen en stichtingen verborgen kan blijven. De Panama Papers hebben laten zien dat deze maatregelen bepaald niet overbodig zijn.
Telegraaf 14.04.2016ING gaat haar laatste 45,7 miljoen aandelen in verzekeraar NN verkopen. De bank heeft nu nog een belang van 14,1 procent in het voormalige Nationale-Nederlanden.
Sinds de zomer van 2014 bouwde ING al in stapjes haar belang in NN af. De bedoeling is dat de transactie aan institutionele investeerders op 19 april gaat plaatsen.
Prijs
De biedingsprijs wordt bepaald bij het sluiten van het orderboek. Dat is uiterlijk vrijdag bij het dichtgaan van de beurs in Amsterdam. Uitgaande van de slotkoers van het aandeel NN op donderdag (30,73 euro) levert de verkoop ING circa 1,4 miljard euro op. De transactie wordt naar verwachting volgende week dinsdag helemaal afgerond.Advertentie
Staatssteun
ING moest op last van de Europese Commissie afscheid nemen van verzekeringsdochter NN, omdat de bank met staatssteun overeind werd gehouden in 2009. Ook bleek de synergie tussen bankieren en verzekeren minder te zijn geworden in de loop der jaren.
Telegraaf 13.04.2016 ABN Amro-topman Gerrit Zalm zegt dat de bank klanten niet heeft geholpen met het ontwijken van belasting. Daarover moet de bank vrijdag bij de belastingdienst op het matje komen, naar aanleiding van gelekte documenten die via de Panama Papers zijn gepubliceerd.
Daaruit bleek dat ABN-klanten via dochterondernemingen mogelijk hielpen bij het ontwijken van belasting. Volgens Zalm helpt de bank klanten niet bij het zich verschuilen voor de autoriteiten.
Maar 100% garantie geven dat er geen belastingontwijking aan het licht zal komen, kan de topman van de bank niet geven. “Wij weten van iedere rekeninghouder wie daarachter zit. Maar het is aan de belastingplichtige om zelf aangifte te doen.”
De invloedrijke denktank Oeso roept vandaag in De Telegraaf banken op om te stoppen met het aanbieden van diensten waarmee iemand vermogen in belastingparadijzen buiten het zicht van de autoriteiten kan houden.
Maar Zalm ziet daar geen reden voor. “Dat is niet iets waar we gisteren mee zijn begonnen, dat doen we al dertig jaar. Een bank weet ook niet wat iemand in een kluisje opbergt, maar banken bieden nog steeds kluisjes aan”
ABN ziet ook geen reden voor het stoppen met zulke diensten als de Nederlandse staat, nog steeds grootaandeelhouder, dit zou willen. “Deze activiteiten kreeg de staat erbij toen ze de bank kocht.”
VK 12.04.2016 De Belastingdienst gaat nog deze week in gesprek met ABN Amro om te kijken of de bank klanten via dochterondernemingen al dan niet helpt bij belastingontwijking. Dit zei minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën dinsdag tijdens zijn wekelijkse vraaggesprek met RTLZ. Volgens de bewindvoerder is er intensief met de top van de staatsbank gesproken over de kwestie die onlangs via de Panama Papers aan het licht kwam.
Uit de gelekte documenten kwam naar voren dat ABN-klanten via dochterondernemingen in het buitenland mogelijk helpt bij het ontwijken van belastingen. Buitenlandse dochters van ABN in belastingparadijzen zouden optreden als aandeelhouder om te verhullen wie de echte eigenaren van het bedrijf zijn, zogeheten nominee shareholders. Zo treedt het ABN Amro-bedrijf Martello op als aandeelhouder van 25 vennootschappen op de Britse Maagdeneilanden. De bank heeft minimaal nog vijf dochterbedrijven die zulke diensten aanbieden, aldus de kranten Trouw en het FD afgelopen maandag.
De minister heeft met ABN afgesproken dat de bank volledig openheid geeft aan het publiek wat ze precies doet. Daarnaast zal de Belastingdienst, zover dat is toegestaan, toetsen of klanten van de bank zich aan de regels houden en of ABN heeft bijgedragen aan belastingontwijking.
ABN-commissaris Bert Meerstadt
Fiscalisten: ABN mag eigendom in belastingparadijs gewoon verhullen
ABN Amro is de enige grote Nederlandse financiële instelling die nominee shareholdership nog aanbiedt. Zowel Rabobank als ING zeggen er jaren geleden mee te zijn gestopt. Volgens toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) is het toegestaan om de diensten aan te bieden, mits banken de plaatselijke wetten en regels volgen van de vennootschappen waarvan zij de eigenaren afschermen.
Eerder dook de naam van ABN-commissaris Bert Meerstadt op in de Panama Papers, die na die onthulling per direct terugtrad. Topman Gerrit Zalm zei toen de feiten achter het vertrek van zijn commissaris niet te kennen, maar benadrukte dat de bank zich aan de wet houdt. Dat Meerstadt in de Panama Papers voorkomt, wilde volgens hem niet zeggen dat de bank er ook bij betrokken is. ‘Wij zetten geen buitenlandse structuren op voor klanten’, zo liet hij optekenen.
Telegraaf 12.04.2016 De Belastingdienst gaat nog deze week in gesprek met ABN AMRO om te kijken of de bank klanten via dochterondernemingen al dan niet helpt bij belastingontwijking. Dat zei minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën dinsdag tijdens zijn wekelijkse vraaggesprek met RTLZ.
Volgens de bewindvoerder is er intensief met de top van de staatsbank gesproken over de kwestie die onlangs via de Panama Papers aan het licht kwam.
Uit de gelekte documenten kwam naar voren dat ABN-klanten via dochterondernemingen in het buitenland mogelijk helpt bij het ontwijken van belastingen. Buitenlandse dochters van ABN in belastingparadijzen zouden optreden als aandeelhouder om te verhullen wie de echte eigenaren van het bedrijf zijn.
De minister heeft met ABN afgesproken dat de bank volledig openheid geeft aan het publiek wat ze precies doet. Daarnaast zal de Belastingdienst, zover dat is toegestaan, toetsen of klanten van de bank zich aan de regels houden en of ABN heeft bijgedragen aan belastingontwijking.
Telegraaf 11.04.2016 ABN Amro ontkent in alle toonaarden dat het klanten helpt met het ontduiken van de belasting. De onthullingen uit de Panama Papers over de activiteiten van buitenlandse dochterbedrijven noemt de bank ‘onjuist’ en ‘suggestief’.
De bewuste vennootschappen van ABN Amro zijn volgens een woordvoerder geen schimmige wegsluisactiviteiten. De bank zegt beleggingsfondsen of internationale klanten uit bijvoorbeeld de scheepvaart te helpen om via één kantoor te kunnen voldoen aan lokale wetten en regelgeving. „Dit zijn allemaal reguliere en gereguleerde transacties, die ook worden getoetst aan internationale antiwitwas-, antiterreur en andere regelgeving”, aldus de bank.
De zogeoemde ‘global custody and nominee services’ via dochtervennootschappen in belastingparadijzen zijn volgens ABN Amro ‘niet schimmig of ingewikkeld’. Wel erkent een woordvoerder dat zoiets snel een ‘niet-frisse stempel’ krijgt opgedrukt. „Maar wij wensen op geen enkele manier mee te werken aan belastingontduiking”, benadrukt de zegsman.
Martello
Media met inzage in de Panama Papers over belastingontduiking noemen Martello Nominees Limited, een ABN Amro-dochter die sinds 1984 dergelijke diensten aanbiedt vanuit het Britse Kanaaleiland en belastingparadijs Guernsey. Deze vennootschap bewaart en beheert internationale effecten en eigendommen van klanten. Hierdoor zou het mogelijk zijn om kapitaal buiten beeld van de fiscus te houden.
ABN Amro stelt met klem dat alleen bekende zakelijke en private klanten van de dienstverlening van Martello en soortgelijke dochters gebruik kunnen maken: „Derden kunnen niet zomaar met onbekend vermogen binnenkomen. Wij weten voor wie wij dit doen. En wij werken ook mee met alle autoriteiten en fiscale autoriteiten om gegevens aan te leveren.”
Op de vraag waarom ABN Amro niet kiest om deze onderdelen van belastingparadijzen te verhuizen naar niet-verdachtmakende locaties blijft de bank wat in het midden. ,,De verdenking krijg je bij diensten waar iemand tussen zit altijd, ook als je het kantoor in Londen zet. Met name in Angelsaksische landen is veel vraag naar zulke service. Wij zitten daarom al heel lang in Guernsey.”
Martello neemt van klanten via de dienst ‘nominee’ effecten of bedrijfsaandelen als beheerder over, om er transacties mee uit te voeren of de administratie voor te verrichten. ABN Amro benadrukt dat het in de bancaire wereld normaal is om voor deze service een losstaande dochtervennootschap op te zetten, om klanten de zekerheid te geven dat hun bezittingen veilig zijn als de bank onverhoopt failliet mocht gaan.
Fiscaal
Ondanks de beheeroverdracht blijft de originele eigenaar van de stukken blijft in eigen land belastingplichtig. ABN Amro ontkent niet dat het mogelijk is via een dergelijke dienst de belasting te ontduiken: „Ja, dit soort misstanden gebeuren. Maar niet bij ons. Wij geven geen fiscaal advies, en dit zijn ook geen fiscale constructies. Dit is opgezet om internationaal zaken te doen. Klanten zijn zelf verantwoordelijk voor hun belastingaangifte.”
Toch is de dienstverlening die ABN Amro aanbiedt niet standaard bij Nederlandse banken. ING en Rabobank zeggen dit niet aan te bieden. Bij ING werd het beheer van effecten van internationale klanten bij de private bank in Azië zo’n zeven jaar geleden afgestoten.
Vennootschappen
Bij ABN Amro zit dergelijke internationale handelsdienstverlening wel meer in de oorsprong van de bank, via bijvoorbeeld de in 1824 opgerichte voorloper de Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM). Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën oordeelde twee jaar geleden, toen de staat nog 100% eigenaar was van ABN Amro, dat het belangrijk is dat banken transparant inzicht bieden in hun financiële structuur.
Over vennootschappen in belastingparadijzen schreef de minister de Tweede Kamer: „Ik heb geen reden om te twijfelen aan de verklaring die de betrokken banken zelf geven voor de internationale structurering van hun onderneming. Zij zijn hierover transparant naar toezichthouders en fiscale autoriteiten.”
VK 11.04.2016 Je kunt het verhullen van eigendom in belastingparadijzen enkel tegengaan door de internationale regelgeving aan te passen. Gebeurt dat niet, dan mogen bedrijven als ABN Amro dit gewoon als dienst blijven aanbieden.
Dat zeggen drie fiscalisten naar aanleiding van het bericht dat ABN Amro de namen van klanten zou verhullen via een dochter op Guernsey. ABN Amro opereert precies binnen de wet, aldus de fiscalisten. Ook de staatsbank zelf benadrukt dat.
Het gebruik van belastingparadijzen is niet verboden zolang het geld dat daar in vennootschappen zit wordt opgegeven bij de lokale fiscus. Zelfs niet als de eigenaar van de vennootschappen verhuld wordt, zoals kan via ABN-dochter Martello in Guernsey. Martello is aandeelhouder in naam, ofwel ‘nominee shareholder’, van 25 vennootschappen op de Britse Maagdeneilanden en houdt op die manier de identiteit van hun eigenaar geheim, blijkt uit publicaties in de dagbladen Trouw en Het Financieele Dagblad.
Geheimhouding niet nodig
Ik denk niet dat ABN Amro meewerkt aan illegale praktijken. Zij hebben een meldplicht.
Hoogleraar Jan van der Geld
‘Om belasting te ontwijken, is die geheimhouding niet nodig. Dat kan en mag ook gewoon in alle openheid’, zegt Jan van der Geld, hoogleraar belastingrecht aan de universiteit van Tilburg. Een geheime constructie maakt illegale belastingontduiking wel gemakkelijker, ‘maar ik denk niet dat ABN Amro meewerkt aan illegale praktijken. Zij hebben een meldplicht.’ De bank wijst hier ook op. ‘Als je echt te kwader trouw bent, kun je schimmige zaken gemakkelijker via een minder bekende partij in een land met minder regels doen’, aldus een woordvoerder.
‘De publieke commotie laat zien dat afschermen tegenwoordig een ongemakkelijk gevoel geeft. Mensen willen dat het controleerbaar is voor de Belastingdienst’, zegt de Leidse hoogleraar belastingrecht Koos Boer.
Belastingontwijking is dan wel legaal, maar volgens velen ook moreel verwerpelijk. ‘Het dreigt een rat race to the bottom te worden. Waarbij rijke multinationals steeds minder belasting betalen en jan-met-de-pet steeds meer’, zegt Van der Geld. Ook minister Dijsselbloem van Financiën noemt de legale ontwijking ‘onwenselijk’ in zijn brief aan de PvdA-leden afgelopen zondag. Transparantie zou volgens de minister de beste manier zijn ‘om deze rot aan te pakken’.
Toch kun je niet van bedrijven verwachten dat ze vrijwillig meer belasting gaan betalen dan verplicht is of stoppen met het verhullen van eigenaren, zegt Van der Geld. ‘Wie met een beschuldigende vinger wil zwaaien, moet naar de overheid wijzen. Bij dit soort morele zaken heeft de wetgever de eerste verantwoordelijkheid.’ Van der Geld betwijfelt of de politieke wil er is om serieuze maatregelen te nemen. ‘Overheden zijn bang dat hun fiscale concurrentiepositie verslechtert. Ze worden gechanteerd door multinationals die dreigen weg te vluchten met hun kapitaal.’
Trouw 11.04.2016 ABN Amro helpt particuliere klanten om af te schermen dat ze eigenaar zijn van vennootschappen in belastingparadijzen. Buitenlandse dochters van de staatsbank treden op als aandeelhouder in naam, zogeheten nominee shareholders, om de werkelijke belanghebbenden van de bedrijven buiten beeld te houden.
Door een ‘nominee shareholder’ blijft de werkelijke belanghebbende buiten beeld.
Dat blijkt uit onderzoek van Trouw en het FD op basis van de gelekte documenten van de Panamese juridisch dienstverlener Mossack Fonseca, oftewel de Panama Papers. In de stukken duikt de ABN-dochter Martello op, gevestigd op het Britse Kanaaleiland Guernsey. Dat bedrijf treedt op als aandeelhouder van 25 vennootschappen op de Britse Maagdeneilanden.
Daardoor is onduidelijk van wie die vennootschappen werkelijk zijn. Naast Martello heeft ABN Amro nog minimaal vijf andere internationale dochterbedrijven die deze diensten aanbieden, bijvoorbeeld op de Kanaaleilanden en in Azië.
De bank is de enige grote Nederlandse financiële instelling die ‘nominee shareholdership’ nog aanbiedt. Rabobank en ING stellen er jaren geleden mee te zijn gestopt.
Opvallend
De dienstverlening van de dochters van de staatsbank is opvallend in het licht van de plannen van minister Jeroen Dijsselbloem van financiën. Hij wil de transparantie rond eigenaren van vennootschappen vergroten via het instellen van een centraal register waarin alle aandeelhouders met een belang van 25 procent of meer staan. Dit om fraude en witwassen via vennootschappen tegen te gaan.
Volgens de internationale antiwitwasorganisatie Financial Action Task Force (FATF) is het gebruik van de zogeheten nominee shareholders een van de vier meest voorkomende manieren om aandeelhouders af te schermen. Dit verhoogt volgens FATF het risico op misbruik.
Toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) stelt dat Nederlandse banken deze diensten mogen aanbieden. Voorwaarde is wel dat ze zich houden aan de plaatselijke wetten van de vennootschappen waarvan zij de eigenaren afschermen.
Conflict
Uit de Panama Papers blijkt dat eind 2014 een conflict speelde rond de identiteit van de klanten van ABN. Juridisch dienstverlener Mossack Fonseca vroeg toen klantdata op bij het bedrijf Cannon Asset Management, dat de vennootschappen beheert waarvan Martello nominee shareholder is.
Dit om te voldoen aan de wettelijke eisen die zijn ingesteld om terrorisme en witwassen te bestrijden.
Mossack Fonseca is een commerciële partij. Wij verstrekken (uiteraard) geen klantgegevens aan externe (niet-bevoegde) partijen.
Woordvoerder ABN Amro
Maar Mossack Fonseca kreeg niets. Het zou blijkens de verklaring van Cannon Asset Management ondoenlijk zijn om voor alle klanten van Martello aparte verklaringen op te geven.
In een reactie stelt een woordvoerder van ABN Amro dat Cannon niet namens ABN Amro kan spreken. Daarbij gaat ABN in principe niet in op dit soort verzoeken, zo blijkt uit de reactie van de bank. ‘Mossack Fonseca is een commerciële partij. Wij verstrekken (uiteraard) geen klantgegevens aan externe (niet-bevoegde) partijen.’
‘Geen commentaar’
Cannon wil geen commentaar geven op vragen van Trouw en het FD. DNB wil niet specifiek op de casus van ABN Amro en Martello ingaan. Daarbij zegt de toezichthouder in een verklaring ‘geen overzicht te hebben van welke banken welke diensten aanbieden’.
DNB stelt verder dat banken zelf moeten borgen dat ze bij het aanbieden van nominee-diensten ‘niet worden gebruikt voor zaken als witwassen en terrorismefinanciering’. De financiële instellingen zijn verplicht risico’s op dit vlak te analyseren.
In 2015 constateerde de toezichthouder op basis van een onderzoek dat banken zich ‘meer moeten inspannen om integriteitsrisico’s in kaart te brengen en te monitoren’, aldus een DNB-woordvoerder.
Lees maandag in Trouw meer over deze zogeheten ‘nominee-diensten’: ‘De bank biedt privacy, maar ook een hoger risico op misbruik’
Telegraaf 31.03.2016 Rabobank heeft €1 miljard aan hypotheken doorverkocht aan verzekeraar Vivat. Het verkleinen van de hypotheekportefeuille was vorig jaar al aangekondigd, omdat de bank anders te grote buffers zou moeten aanhouden.
De totale omvang van de woninghypothekenportefeuille van Rabobank in Nederland bedroeg eind vorig jaar €201,5 miljard. Deze zijn verstrekt door de lokale Rabobanken en dochterbedrijf Obvion. Alle hypotheken kwamen echter altijd op de balans van de centrale Rabobank terecht. Het aan Vivat doorverkochte deel is zo’n 0,5% van de totale portefeuille.
Kapitaal
Rabobank stelt dat het extra kapitaal moet ophalen als de hypotheekportefeuille op hetzelfde niveau blijft. „Om dit extra kapitaalsbeslag te verminderen, is het gunstiger om een deel van deze portefeuille onder te brengen bij institutionele beleggers zoals pensioenfondsen en verzekeraars”, zo laat de bank weten. Voor verzekeraars zijn investeringen met een lange looptijd, zoals hypotheken, juist erg aantrekkelijk.
Waar Vivat achter de schermen alle rentebetalingen en aflossingen overneemt, daar moet er aan de voorkant voor de klant niets veranderen. „Klanten behouden al hun contacten met de bank: de hypotheekovereenkomst en de voorwaarden die zijn afgesproken tussen klant en bank blijven dezelfde. Ook is bij de lokale banken niet bekend welke hypotheken zijn doorverkocht. En uiteraard blijft Rabobank het aanspreekpunt voor de klant.”
Telegraaf 28.03.2016 Signalen van het verval bij ABN Amro van voor de kredietcrisis hadden juist bij deze bank veel eerder opgepikt kunnen worden. Uit zijn eigen rijke archief.
Historicus Lodewijk Petram ploos het hele ABN Amro-archief uit en schreef eerder het breder vertaalde ‘De bakermat van de beurs’. Tussen de recente val van ABN Amro en Robaver destijds zijn talloze overeenkomsten, ontdekte Petram.
Foto: ATLAS CONTACT
Foto: LITTLE BROWN
Foto: PROMETHEUS
Voorjaar 1924 waren bankiers van de ‘Robaver’ – dat later compleet opging in ABN Amro – verblind door zelfoverschatting, stelt hij. De omstandigheden voor groeiplannen leken zeer gunstig: bankiers konden bij de centrale bank, net als nu, vrijwel gratis lenen.
De banktop wilde in die jaren alleen maar groeien en zijn winst opschroeven.
Maar het ging in die ambities ten onder aan te grote verplichtingen, die bovendien stelselmatig werden ontkend. De bank kocht daarbij voortdurend eigen aandelen op, als teken van vertrouwen in de strategie.
Die koers bleek onhoudbaar. Vanwege de grote omvang van de bank in de al oververhitte economie restte de Nederlandse staat ten slotte niets anders dan Robaver met miljoenen te redden om de Nederlandse crisis te bestrijden.
Bonus
Topman Willem Westerman van Robaver weigerde ondanks die staatssteun zijn bonus terug te betalen. Westerman ,,was de Rijkman Groenink van zijn tijd, al lijkt hij met zijn neiging de schuld voor het falen van zijn bank bij anderen neer te leggen misschien nog meer op Dirk Scheringa”, schrijft Petram in ‘De Vergeten Bankencrisis’ (Atlas Contact, €21,90).
De parallellen met ABN Amro, waarvan de aandelen eind 2008 door de Staat werd overgenomen, zijn te groot om te kunnen missen. Dat gebeurt desondanks telkens weer, schetst Petram.
Karikatuur
Hoe dat komt? Alle bemoeienis van de politiek en media wordt, zo blijkt uit een historisch overzicht, uiteindelijk tot een karikatuur en na enige tijd gewoon vergeten.
Strafrechtelijke vervolging was ook in die jaren niet goed mogelijk vanwege een gebrek aan specifieke wetgeving.
Bij het afsluiten van de jaren slepende affaire in 1935 hadden bankiers daarnaast zelf geen behoefte meer om terug te blikken. Volgende generaties kwamen in de bank en leerden niet van het verleden.
‘Geen profeten’
Voor de volgende crisis geeft Petram tips: het is aantoonbaar verdacht als banken fors sneller groeien dan de nationale economie. Ook als banken zelf majestueus gaan bouwen (Zuidas, Wognum, Croeselaan) is waakzaamheid meestal geboden.
Bankiers werden daarnaast in de jaren 20 in het publieke debat steevast als erg slim neergezet en daarmee gespaard. Maar banken worden ,,slechts door stervelingen beheerd, die geen profeten zijn”, citeert Robaver-bankier Van Hengel in die tijd.
Britse reddingsoperatie
Daar is sindsdien een probleem bijgekomen. Anders dan in de jaren 20, zijn economen en toezichthouders de stress-capaciteit van banken tot in detail gaan becijferen, nuanceert Mervyn King, voormalig voorzitter van de Britse centrale bank, in ‘The End of Alchemy: Money, Baking and the Future of Global Economy’ (Little Brown, €25,99).
King ervoer de druk aan den lijve. Hij zat tot juli 2013 in het Angelsaksische hart van reddingsoperaties zoals die van RBS, eveneens verbonden met ABN Amro.
Te rationeel
Banken vertrouwden voor hun verdediging van de genomen miljardenrisico’s op de begripvolle, rationeel denkende bankklant. Ook economen spiegelden het risico van banken voor de klant en maatschappij in allerlei verfijnde calculaties.
Bezittingen werden na de kredietcrisis formeel tot achter de komma uitgeplozen. De buffers werden tot een percentage van de totale omvang van de bank neergezet. Dat moest vertrouwen geven.
Vertrouwen
King ziet daar terugblikkend, vanwege de aard van de mens, toch geen heil in. Ook hij onderschatte hoe bankklanten denken als het crisistijd wordd.
De Brit, die in The City nog op veel bewondering kan rekenen, ging terug in de archieven en zocht naar de reactie van het publiek bij eerdere grote financiële rampen.
Ook na alle berekeningen en rationele argumenten gaat het uiteindelijk om het vertrouwen tussen bankier en publiek, concludeert hij.
Niet het doorgeschoten nutsdenken, maar het gevoel onder veel rekeninghouders dat er verborgen problemen zouden kunnen zijn, tast hun vertrouwen op dodelijke wijze aan, stelt de voormalige voorzitter van de Bank of England.
Onzekerheid
Dan treft het niet dat consumenten in Europa zich momenteel al ‘radically uncertain’ voelen, stelt King.
Centrale banken proberen dat vertrouwen met eisen aan buffers terug te winnen. Commerciële banken hebben momenteel onder dwang van centrale banken 3 tot 5% aan ‘contanten’ in huis tegenover alle verplichtingen. Dat was voor 2008 vaak veel minder.
Willen dezelfde banken enig vertrouwen van klanten terug krijgen, dan is volgens King verhoging van die buffer naar 10% een goed begin. Om dat de komende jaren uit te bouwen en telkens wat meer vertrouwen van klanten terug te winnen.
Niet met woorden maar met daden. Pas dan keren klanten terug, betoogt King.
Eurazië komt op
Dat Nederlandse bankklanten al uitwijken richting het Oosten voor betere rentes op hun spaargeld, is maar een enkele uitwas van het gegroeide gewicht van ‘Eurazië’.
Onderzoeker Haroon Sheikh, werkzaam bij investeringsmaatschappij Dasym, toont in zijn boek ‘De opkomst van het Oosten’ (Boom Uitgevers, €19,90) hoe deze regio stilaan aan gewicht wint. Jarenlang hebben Europeanen die verschuiving genegeerd, druk als ze waren met China en de Verenigde Staten.
Wereldorde
Maar Duitsland, de Oost-Europese staten, Rusland, Turkije en ook China oriënteren zich steeds meer op het verdere Oosten. Sheikh voorspelt binnen een tiental jaren een compleet nieuwe wereldorde. Die krijgt grote consequenties voor de Nederlandse economie, tenzij bedrijven zich meer gaan interesseren voor dit machtige ‘Eurazië’.
KPN
In ‘De koude kermis van KPN’ (Prometheus, €24,95) tonen Patrick Bernhart en Jan Maarten Slagter hoe hoogmoed bij het telecombedrijf ten val kwam. Dat begon met topman Wim Dik, die in 1995 een beursnotering op Wall Street zocht om van het Nederlandse KPN een wereldspeler te maken.
Opvolger Ad Scheepbouwer moest vanwege de gesneefde ambities van Dik een miljardenschuld wegwerken, met zware besparingen. Hij schrapte duizenden banen.
‘Gematigd positief’
Het voormalige staatsbedrijf KPN bleef zelfstandig. Maar het ging recent bijna door de knieën vanwege een steeds groter belang in aandelen KPN, en uiteindelijk een omslachtig overnamebod van miljardair Carlos Slim.
Hoewel de garanties van Slim bij de geplande overname behoorlijk zacht waren, leek de volgende topman Eelco Blok net als zijn raad van commissarissen van KPN ‘gematigd positief’ over de toenadering in 2012 van Amércia Móvil, zo blijkt uit het boek.
Cruciaal netwerk
Juristen Bernart en Slagter waren geïnteresseerd in de historie van KPN, omdat het concern een spil in de moderniserende Nederlandse economie is.
Vanwege de centrale rol voor alle verbindingen van veiligheidsdiensten, ministeries, cruciale overheidstaken en de telecombedrijven, verbazen de twee zich erover hoe gemakkelijk essentiële Nederlandse netwerken in handen hadden kunnen komen van de Latijns-Amerikaanse miljardair met in eigen land een beroerde reputatie. Een aanrader. Lees verder
VK 24.03.2016 Het omstreden geldbeleid van de Europese Centrale Bank raakt nu ook de Nederlandse schatkist. Het grootschalige opkoopprogramma van de ECB veroorzaakt op termijn mogelijk grote verliezen bij De Nederlandsche Bank (DNB). DNB moet vanwege die risico’s haar buffers verhogen en verlaagt daarom per direct de jaarlijkse winstafdracht aan de Nederlandse staat.
Minister Dijsselbloem van Financiën heeft dit donderdag aan de Tweede Kamer gemeld. Het gaat om een begrotingstegenvaller van 767 miljoen euro over de periode 2016-2021.
De ECB koopt sinds het najaar van 2014 kredietpakketten en schuldpapieren van banken op en sinds maart 2015 ook staatsobligaties van eurolanden. Hierdoor komt er meer geld in omloop in de Europese economie en dalen de langetermijnrentetarieven op bankkredieten, zoals hypotheken. De ECB wil op die manier de economie stimuleren.
De plotselinge begrotingstegenvaller is het gevolg van een besluit van de ECB uit december om alle aflossingen op de aangekochte obligaties en kredieten te gebruiken voor nieuwe aankopen. Daardoor groeit de krediet- en schuldenportefeuille van de ECB veel harder dan eerder voorzien en blijven die leningen en schuldpapieren veel langer in het bezit van de ECB. De rente die de ECB op deze effecten ontvangt, is erg laag en daalt nog steeds. Wanneer de centrale bank in de toekomst zijn (nu extreem lage) rentetarieven weer verhoogt, lijdt de ECB verlies op deze schuldpapieren, omdat de centrale bank dan zelf een hogere rente aan banken moet betalen dan de rente die het instituut op de gekochte obligaties en leningen ontvangt.
Risico’s afdekken
De begrotingstegenvaller van 767 miljoen euro kan nog verder oplopen
DNB is een soort filiaal van de ECB en draagt dus een deel van deze risico’s. De bankentoezichthouder wil zijn financiële buffer daarom met 3,8 miljard euro verhogen. Tot en met 2021 zet DNB daarvoor jaarlijks 500 miljoen euro opzij. Dat bedrag gaat ten koste van de winstuitkering aan de schatkist. In 2015 ontving de schatkist nog 951 miljoen euro dividend, dit jaar wordt dat slechts 183 miljoen euro.
De begrotingstegenvaller van 767 miljoen euro kan nog verder oplopen, omdat de staat in 2012 ook nog een staatsgarantie van 5,7 miljard euro aan DNB heeft verstrekt. Deze garantie moet de risico’s afdekken op een ouder, beëindigd opkoopprogramma van de ECB.
Tegenover deze risico’s en tegenvallers staan echter meevallers. De schatkist heeft ook financieel profijt van het ECB-beleid, merkte Klaas Knot op na afloop van de presentatie van zijn jaarverslag. De staat betaalt met dank aan de ECB-aankopen immers ook minder rente op zijn eigen staatsleningen. DNB schat het rentevoordeel voor de staat op zo’n 0,5 procentpunt. Over de periode 2015-2020 zou de schatkist hierdoor zo’n 8,5 miljard euro aan rente hebben bespaard, heeft DNB berekend.
Hoewel het ECB-beleid per saldo dus gunstig uitpakt voor de Nederlandse begroting (althans, tot nu toe), is Knot geen steunpilaar van dat beleid. Het ECB-bestuur besloot op 10 maart het opkoopprogramma nog eens fors uit te breiden. Slechts twee bestuursleden stemden tegen; een van hen was Knot.
De DNB-president uitte in het eigen jaarverslag weer stevige kritiek op de ECB, die volgens hem veel te riskant bezig is. Ondertussen wordt al steeds vaker gesproken over nóg verdergaande ingrepen van de ECB, zoals het rechtstreeks overmaken van miljarden euro’s naar bankrekeningen van burgers en bedrijven, zogeheten ‘helikoptergeld’ (omdat het effect te vergelijken is met het uitstrooien van bankbiljetten vanuit een helikopter). ‘Helikoptergeld is een interessant economisch concept’, zei Knot snedig, toen hem naar die optie werd gevraagd. ‘Dat moet het vooral ook blijven.’
NU 24.03.2016 De Nederlandsche Bank (DNB) neemt de komende jaren een extra voorziening van in totaal 3,8 miljard euro als gevolg van het uitgebreide opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB).
De extra voorziening gaat ten koste van de winstafdracht van DNB aan de Nederlandse overheid, schrijft minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) in een brief aan de Tweede Kamer.
Omdat de toezichthouder de winst afdraagt aan de Nederlandse Staat, scheelt dat de overheid rechtstreeks inkomsten.
Onder de streep heeft De Nederlandsche Bank nog wel een winst gedraaid van 183 miljoen euro. Dit bedrag wordt als dividend uitgekeerd aan de Staat. Vorig jaar lag dit bedrag nog op 951 miljoen euro.
DNB voelt zich door de groei van de financiële risico’s als gevolg van het ECB-beleid genoodzaakt om van 2015 tot 2021 jaarlijks een voorziening van 500 miljoen euro te nemen. Daarna wordt er nog eens 800 miljoen euro extra opzij gezet.
Het ECB-beleid levert ook een extra opbrengst op van 2,3 miljard euro die DNB tot 2021 kan bijschrijven. Doordat de ECB meer leningen opkoopt, stijgt de opbrengst van DNB ook.
DNB-president Klaas Knot verklaarde in een toelichting dat er elk jaar gekeken kan worden naar hoeveel geld opzij wordt gezet. Waarschijnlijk valt het bedrag volgend jaar hoger uit.
Renterisico
Het geld dat opzij wordt gezet, heeft betrekking op toegenomen krediet- en renterisico’s. De kredietrisico’s ontstaan als bijvoorbeeld Italië de uitgegeven staatsleningen niet meer kan terugbetalen.
De renterisico’s zijn er, omdat de rente op 10-jarige staatsobligaties van vooral West-Europese landen erg laag is. De DNB heeft deze obligaties op de balans staan en krijgt hiervoor een lage vergoeding. Tegelijk moet de centrale bank wel de marktrente betalen over het geld dat banken bij de DNB stallen.
Deze marktrente gaat een keer stijgen. Als de situatie verder niet verandert, moet de DNB dan een hogere rente gaan betalen, terwijl de rente die de centrale bank krijgt laag blijft.
DNB besloot zelf om in december van vorig jaar ruimte te maken voor de voorziening, nadat de Europese Centrale Bank besloot om voor langere tijd de obligaties op de balansen van centrale banken te houden. Vooral dit besluit heeft grote gevolgen gehad voor de balans, aldus Knot.
Opkoopprogramma
In december vorig jaar besloot de ECB het opkoopprogramma te verlengen en op 10 maart dit jaar werd bekend dat het programma verder wordt uitgebreid. Er wordt nu maandelijks voor 80 miljard euro aan staatsleningen bij banken in de eurozone opgekocht. Mogelijk koopt de ECB in de toekomst onder bepaalde voorwaarde ook bedrijfsleningen op.
Deze maatregelen moeten de lage inflatie weer naar het gewenste niveau van bijna 2 procent op jaarbasis tillen en de economische groei aanjagen.
Het CDA heeft een hoorzitting aangevraagd. De partij is van mening dat het opkoopprogramma tegen het onrechtmatige aan zit. Bovendien zorgen de lage rentestanden van de ECB ervoor dat Nederlandse pensioenfondsen in de problemen komen.
AD 23.03.2016 Drie belangrijke verdachten in de corruptiezaak bij SNS Property Finance hadden volgens hoofdverdachte Buck Groenhof dezelfde accountant. Dat schrijft het FD woensdag. De gemeenschappelijke accountant zou betalingen hebben goedgekeurd van de ontvanger en betaler van beweerde smeergeldtransacties.
Toen bankadviseur Buck Groenhof in 2010 geen salarisverhoging bij SNS kreeg en zijn ondergeschikten wel, knapte er iets in hem. Hij besloot een deel van hun salaris te vragen. Volgens het Openbaar Ministerie heeft Groenhof (58) in 3 jaar tijd 1,2 miljoen euro via zijn collega’s opgestreken. Betalingen die via zijn bv’s op Curaçao binnenkwamen.
Accountant
Het OM verdenkt in totaal negen ex-bankiers van de corruptie. Drie belangrijke verdachten hielden volgens het FD de rechtbank voor dat hun accountant nooit kritiek heeft geuit op de grote geldstromen die over hun rekeningen liepen.
Het is volgens de krant nog onduidelijk wie de gezamenlijke accountant van het trio is of is geweest. Overigens wijzen ook hun medeverdachten op de goedkeuring van accountants voor hun onderlinge verrekeningen.
In het hoofdkantoor van Delta Lloyd wordt oud-ceo Niek Hoek nog geëerd via de naamgeving van de koffiehoek.
Foto: Eigen foto
Dat blijkt uit het woensdag gepubliceerde jaarverslag van de verzekeraar. Hij kreeg een kaal jaarsalaris van 800.000 euro mee. Delta Lloyd zegt dat dit bedrag deels een compensatie is voor terugval in zijn pensioenopbouw. Hoek was vanaf 2001 bestuursvoorzitter.
Hoek werd begin 2015 onder druk van toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) op non-actief gezet. Een half jaar later volgde zijn ontslag. Hoewel DNB vond dat Hoek veel te risicovol opereerde en niet van onbesproken gedrag was, kreeg hij ook over 2014 een flinke bonus voor goede prestaties.
NU 22.03.2016 De genationaliseerde SNS Bank moet in handen van de overheid blijven. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde dinsdag de oproep van regeringspartij PvdA en de SP aan het kabinet om de mogelijkheid te onderzoeken.
Volgens PvdA-Kamerlid Henk Nijboer en SP’er Arnold Merkies wil een zeer groot deel van de bevolking dat er een staatsbank komt.
Zij stellen dat een staatsbank een belangrijke maatschappelijke behoefte vervult en bijdraagt aan de stabiliteit van het financiële stelsel. De bank kan een positief voorbeeld vormen voor andere banken.
“De SNS Bank moet in ieder geval niet naar de beurs”, vindt Nijboer. Hij wil dat SNS Bank een echte nutsbank moet blijven “zonder gekke fratsen”, maar met simpele producten, gericht op de consument.
Het gaat erom dat de bank spaargeld netjes beheert en nette voorwaarden biedt voor hypotheken, en minder aan winstbejag doet zoals een zakenbank, aldus de PvdA’er.
Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) maakte vorige week nog duidelijk dat hij bankieren in principe een taak van de private markt vindt. Het kabinet moet nog een besluit nemen over de privatisering van de SNS Bank en wacht op adviezen.
Telegraaf 22.03.2016 De genationaliseerde SNS Bank moet in handen van de overheid blijven. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde dinsdag de oproep van regeringspartij PvdA en de SP aan het kabinet om de mogelijkheid te onderzoeken.
Volgens PvdA-Kamerlid Henk Nijboer en SP’er Arnold Merkies wil een zeer groot deel van de bevolking dat er een staatsbank komt. Zij stellen dat een staatsbank een belangrijke maatschappelijke behoefte vervult en bijdraagt aan de stabiliteit van het financiële stelsel. Zij kan een positief voorbeeld vormen voor andere banken.
Nutsbank
“De SNS Bank moet in ieder geval niet naar de beurs”, vindt Nijboer. Hij wil dat SNS Bank een echte nutsbank moet blijven “zonder gekke fratsen”, maar met simpele producten, gericht op de consument.
Het gaat erom dat de bank spaargeld netjes beheert en nette voorwaarden biedt voor hypotheken, en minder aan winstbejag doet zoals een zakenbank, aldus de PvdA’er.
Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) maakte vorige week nog duidelijk dat hij bankieren in principe een taak van de private markt vindt. Het kabinet moet nog een besluit nemen over de privatisering van de SNS Bank en wacht op adviezen.
Telegraaf 16.03.2016 Ex-topbestuurders van Fortis kunnen geen gebruikmaken van de megaschikking die begin deze week werd bereikt om de schade van aandeelhouders van de bankverzekeraar te compenseren. Het gaat onder meer om Maurice Lippens, Jean-Paul Votron, Gilbert Mittler en Herman Verwilst.
Volgens de Belgische zakenkrant De Tijd beschikten zij weliswaar over aandelen Fortis. Maar omdat zij betrokken zijn in een juridische procedure rond het financiële concern kunnen zij geen beroep doen op de schikking van 1,2 miljard euro.
Klacht
In 2007 haalde Fortis kapitaal op bij aandeelhouders voor de aankoop van ABN Amro. Fortis raakte vervolgens echter in de problemen door de grote hoeveelheid giftige kredieten op de balans die tijdens de kredietcrisis vrijwel waardeloos werden. De Belgisch-Nederlandse bankverzekeraar had aandeelhouders volgens beleggers nooit deugdelijk geïnformeerd over de blootstelling aan deze risicovolle producten, zo luidde de klacht.
Trouw 14.03.2016 De Belgische verzekeraar Ageas schikt een serie rechtszaken wegens onder meer misleiding van aandeelhouders door rechtsvoorganger Fortis, die in 2008 kopje onder ging. Met de schikking is een bedrag van 1,2 miljard euro gemoeid, meldde het bedrijf maandag.
Het Belgische-Nederlandse bank en verzekeringsconcern Fortis nam in 2007 de Nederlandse delen van ABN AMRO over. Daarmee werd de kapitaalpositie dusdanig verzwakt, dat het bedrijf niet in staat was de kredietcrisis die kort daarop losbarstte het hoofd te bieden.
In oktober 2008 werden de Nederlandse onderdelen genationaliseerd, terwijl de Belgische bankactiviteiten verkocht werden aan BNP Paribas. Het restant van het financiële concern ging als verzekeraar verder onder de naam Ageas. Aandeelhouders zagen hun bezit dramatisch in waarde zakken.
De Vereniging van Effectenbezitters (VEB) behoort tot de partijen die sindsdien namens gedupeerde aandeelhouders aandringen op schadevergoeding. Fortis zou wanbeleid hebben gevoerd en beleggers hebben misleid door informatie over de zwakke kapitaalpositie achter te houden.
Bart De Smet, topman van Ageas, is ‘zeer verheugd’ met de schikking. “Voor Ageas is dit een belangrijke stap vooruit. De regeling brengt duidelijkheid over een zaak die ons bedrijf al enige tijd in de ban houdt.”
VK 14.03.2016 ‘Zonder erkenning van enige fout’ stelt verzekeraar Ageas, de opvolger van het in 2008 ineengestorte financiële conglomeraat Fortis, de grootste schikking ooit in Europa voor aan gedupeerde Fortis-aandeelhouders. Wie tussen 28 februari 2007 en 14 oktober 2008 een Fortis-aandeel had, kan in aanmerking komen voor compensatie. In totaal gaat het om 1,204 miljard euro, zo maakte Ageas maandagochtend bekend, vlak voordat het Belgische bedrijf voor de Amsterdamse rechter zou verschijnen.
De schikking wordt als een overwinning gevierd door een coalitie van organisaties die samen ‘enkele tienduizenden’ benadeelde Fortis-aandeelhouders zeggen te vertegenwoordigen. Zij krijgen naar verwachting over 18 à 24 maanden 10 tot 15 procent van hun schade vergoed, een hoog percentage vergeleken met schikkingen in de Verenigde Staten. Aandeelhouders die zich niet bij een Fortis-claimclub hebben aangesloten krijgen ook compensatie, maar minder. Hoeveel iedereen kan krijgen, moet over twee maanden uitgerekend zijn.
De 1,2 miljard is een fractie van de geschatte schade van 36 miljard euro voor de aandeelhouders. Dat bedrag is het aantal aandelen maal het koersverlies tussen het moment in oktober 2007 dat Fortis 24 miljard euro betaalde om samen met de Royal Bank of Scotland en Santander bankenmarktleider ABN Amro te kopen en het moment waarop Fortis ineenstortte en uit elkaar werd gehaald.
Op 3 oktober 2008 nationaliseerde de Nederlandse staat de Nederlandse delen (nu ABN Amro en verzekeraar ASR) van de ooit glorieuze bank-verzekeraar, die toen een balanstotaal had van bijna 900 miljard euro. Vanaf dat moment raakten het latere Ageas, voormalige Fortisbestuurders en banken die betrokken waren bij de overname door Fortis van ABN Amro verwikkeld in de ene na de andere rechtszaak – op het hoogtepunt waren het er negen. Fortis op zijn beurt achtte maar één partij schuldig aan de schade voor de aandeelhouders: de Nederlandse staat. Die had het concern immers verscheurd.
Terugkerend argument voor alle claims: de Fortis-top misleidde en bedroog beleggers door de eigen financiële situatie rooskleurig voor te stellen terwijl het concern op de rand van een faillissement stond. Was Fortis eerlijk geweest, zeiden de gedupeerden, dan hadden we nooit de Fortis-aandelen gekocht die ons zo’n groot verlies hebben opgeleverd. Zo verzweeg Fortis dat het voor miljarden aan Amerikaanse rommelhypotheken bezat, die kort daarna niets waard bleken. Op 5 juni 2008 zei Fortis-topman Jean-Paul Votron, naar later bleek volkomen ten onrechte, over het concern: ‘De solvabiliteit is op plan en sterk.’
Met de schikking van gisteren komt er een voorlopig einde aan alle Fortis-gerelateerde rechtszaken. Die waren aangespannen door onder andere de Belgische beleggersvereniging Deminor, claimorganisatie FortisEffect en de Vereniging van Effectenbezitters (VEB).
De laatste zette in 2011 nog in op een schadevergoeding van 18 miljard euro, gesterkt door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en later de Hoge Raad, die de uitspraak van de Ondernemingskamer bevestigde dat de top van Fortis zich schuldig had gemaakt aan wanbeleid. In 2010 kreeg Ageas van toezichthouder AFM een boete wegens manipulatie en misleiding van oud-Fortisbestuurders. Ageas ontkende elke betrokkenheid.
Schuld erkennen
We doen dit ‘zonder toe te geven iets verkeerd te hebben gedaan’, aldus Ageas-woordvoerder.
Ageas-topman Bart De Smet noemt de schikking van 1,2 miljard ‘eerlijk en redelijk’. Hij wil er een ‘onzekere en moeilijke periode’ mee afsluiten, maar benadrukte dat de Europese recordschikking niet betekent dat Ageas waaraan dan ook schuld erkent. We doen dit ‘zonder toe te geven iets verkeerd te hebben gedaan’, aldus een persverklaring van de verzekeraar.
Nu gaat het Hof in Amsterdam bezien of de schikking een redelijke compensatie voor alle getroffen aandeelhouders inhoudt. Als het Hof de schikking aldus algemeen verbindend heeft verklaard, is de schikking definitief en komt aan alle rechtszaken een eind. Deze procedure duurt anderhalf tot twee jaar. Het doorzetten van rechtszaken zou volgens de schikkende claimorganisaties vele jaren van procederen vergen.
Telegraaf 14.03.2016 De Belgische verzekeraar Ageas schikt een serie rechtszaken wegens onder meer misleiding van aandeelhouders door rechtsvoorganger Fortis, die in 2008 kopje onder ging. Met de schikking is een bedrag van 1,2 miljard euro gemoeid, meldde het bedrijf maandag.
Volgens de Vereniging van Effectenbezitters werden gedupeerde beleggers in Europa niet eerder voor een zo groot bedrag gecompenseerd terwijl de procedure nog aanhangig is.
Compensatie
Naar schatting van de VEB ontvangen de meeste particuliere beleggers die lid zijn van de VEB 10 tot 15% van de nominaal geleden schade in de periode september 2007 tot oktober 2008.
Daarmee is compensatie hoger dan bij succesvolle Amerikaanse schikkingen.
Ook gedupeerde beleggers die geen lid zijn van de VEB kunnen een redelijke compensatie tegemoet zien,stelt de belangenvereniging van beleggers.
Het exacte bedrag dat een belegger zal ontvangen is volgens de VEB nu nog niet te berekenen.
ABN Amro
In 2007 haalde Fortis kapitaal op bij aandeelhouders voor de aankoop van ABN Amro. De bank raakte in problemen door de grote hoeveelheid giftige kredieten op de balans die tijdens de kredietcrisis vrijwel waardeloos werden.
Fortis had aandeelhouders volgens beleggers nooit deugdelijk geïnformeerd over de blootstelling aan deze risicovolle producten, zo luidde de klacht.
Liquiditeit slecht
Ook werd volgens hen nooit duidelijk hoe beroerd de solvabiliteit en liquiditeitspositie van Ageas was tijdens de integratie van ABN Amro in 2008.
Uiteindelijk moest nationalisatie door de Nederlandse, Belgische en Luxemburgse overheid in oktober 2008 voorkomen dat Fortis geheel ten onder zou gaan.
Volgens de Vereniging van Effectenbezitters werden gedupeerde beleggers in Europa niet eerder voor een zo groot bedrag gecompenseerd terwijl de procedure nog aanhangig is.
‘Wanbeleid’
Fortis zou wanbeleid hebben gevoerd en beleggers hebben misleid door informatie over de zwakke kapitaalpositie achter te houden.
Topman Bart De Smet van Ageas sprak van ,,een eerlijke en redelijke schikking” met de aandeelhouders van Fortis. Hij hoopt dat daarmee een streep kan worden gezet onder een ,,onzekere en moeilijke periode”.
Nog jaren
De VEB is trots op het bereikte resultaat. ,,De vandaag aangekondigde schikking is een belangrijke stap op weg naar compensatie voor tienduizenden gedupeerde aandeelhouders”, zei directeur Paul Koster.
De schikking wordt nu voorgelegd aan het gerechtshof in Amsterdam. Pas als die de overeenkomst algemeen bindend verklaart, kan het beschikbare bedrag onder de gedupeerden worden verdeeld.
Telegraaf 11.03.2016 Aandelen van banken zijn na de nieuwe ingrepen van de ECB vrijdagochtend in heel Europa fors omhoog gegaan op de beurs.
ING noteerde ook in demiddag nog ruim 5,1% winst. Bij de verzekeraars ging Aegon met 3% omhoog en NN Group steeg met 2,8%.
ABN Amro, dat binnenkort naar de AEX-index promoveert, pluste op het Damrak met 2,8%.
Zeer positief
,,De markt heeft de ingrepen van de ECB nu goed kunnen verwerken. Beleggers beoordelen de maatregelen als behoorlijk positief”, zegt handelaar Frank Bonsee van ABN Amro.
,,Voor banken kan de lagere rente goed uitpakken, de markt ziet dat de ingrepen van de ECB ook voor de langere termijn effect kunnen hebben. Nu is het even afwachten. Maar de hele financiële markt ligt er als een dijk bij”, verwijst Bonsee naar de forse koersstijgingen.
De AEX won 2,1%, de DAX in Frankfurt steeg met hetzelfde percentage.
Europees herstel
Aan de beurs van Frankfurt steeg Deutsche Bank met 5,3%, verzekeraar Allianz pluste hier met 2,4% en de eerder door beleggers belaagde Commerzbank herstelde met 4,7% winst.
In Frankrijk steeg BNP Paribas met 5%, Credit Agricole steeg met 4,5%. Ook verzekeringsreus AXA ging met 3,3% opwaarts.
In Londen stegen Barclays (+3,4%) en Bank of Scotland (+3,1%) en Standard Charter kreeg er van beleggers 4,1% beurswaarde bij.
Telegraaf 11.03.2016 Twee voormalige handelaren van de Rabobank zijn in de Verenigde Staten veroordeeld tot celstraffen. Anthony Allen en Anthony Conti waren schuldig bevonden aan manipulatie van het interbancaire rentetarief Libor.
Het duo kreeg relatief lichte straffen. De rechtbank veroordeelde Allen tot twee jaar gevangenisstraf. Conti moet een jaar de cel in. De mannen blijven in afwachting van een hoger beroep op vrije voeten, besloot de rechter.
Het vonnis is een tegenvaller voor de aanklagers, die gevangenisstraffen van negen en vijf jaar hadden geëist tegen de handelaren. Volgens Justitie behoorde het gesjoemel met het Libortarief tot “de grootste financiële fraudezaken in de recente geschiedenis”.
Allen en Conti werkten in Londen, waar zij volgens de aanklacht jarenlang samenspanden met collega’s, ook van andere banken, om het Libortarief vast te prikken.
Telegraaf 10.03.2016 De Stichting Renteswapschadeclaim heeft een tuchtklacht ingediend tegen Rabobank-topman Wiebe Draijer.
De bestuursvoorzitter zou vorige maand in een interview met het AD ten onrechte hebben gezegd dat uit onderzoek van de bank bleek dat Rabo geen valsheid in geschrifte pleegde bij de afhandeling van renteswapdossiers.
Volgens de claimorganisatie verzweeg Draijer in het gesprek met de krant dat toezichthouder AFM de bank enkele weken eerder op stukken had gewezen waaruit zou blijken dat wel dergelijke misstappen waren begaan. Rabobank zou mkb-ondernemers met ingewikkelde financiële producten documenten hebben laten ondertekenen, die op een oude datum werden gedateerd.
Stichtingsvoorzitter Pieter Lijesen liet donderdag weten dat Draijer met de uitspraak naar zijn mening in strijd heeft gehandeld met de bankierseed. Lijesen verwacht dat de tuchtcommissie binnen een maand met een antwoord komt. Rabobank zegt de klacht zelf nog niet ontvangen te hebben en wil ook niet inhoudelijk reageren.
Juridische strijd
Renteswapschadeclaim is met meerdere banken in een juridische strijd verwikkeld, omdat de stichting via de rechter schadevergoedingen probeert af te dwingen voor mkb-ondernemers die zich gedupeerd voelen vanwege aan hen verstrekte renteswaps. De complexe producten zijn bedoeld om renterisico’s af te dekken. Banken hebben bij de verkoop ervan echter vaak een te rooskleurig beeld geschetst van de risico’s, waardoor sommige bedrijven in de problemen zijn gekomen.
VK 10.03.2016 Henk van Dalen vertrekt per 1 april definitief als commissaris bij de Rabobank. Dit maakten de bank en Van Dalen donderdag bekend. In november legde Van Dalen zijn functie al tijdelijk neer vanwege de corruptieaffaire bij het Russisch-Nederlandse belbedrijf VimpelCom waar hij van 2010 tot 2013 financieel directeur was.
Smeergeld
Telecombedrijf Vimpelcom heeft weinig met Nederland te maken. Maar omdat het hoofdkantoor op de Zuidas staat – dat is fiscaal aantrekkelijk, werd het bedrijf vervolgd door het Nederlandse OM en moest ze daarmee schikken. Het resultaat: 358 miljoen euro in de Nederlandse schatkist. Lees hier de reconstructie van de corruptiezaak.
Vimpelcom heeft het Openbaar Ministerie in februari 357 miljoen euro betaald om vervolging wegens corruptie te voorkomen. Het is de grootste schikkingszaak ooit in Nederland.
Van Dalen gaf donderdag aan waarschijnlijk ook zijn andere commissariaten neer te leggen. Hij staakte zijn taken als toezichthouder bij de Brabantse OntwikkelingsMaatschappij en het Erasmus Medisch Centrum in november ook al tijdelijk.
Vimpelcom wordt verdacht van ambtelijke omkoping en valsheid in geschrifte in de periode 2006 tot en met 2012. Dankzij de steekpenningen zou het bedrijf een telecombedrijf, inclusief vergunningen en frequenties, hebben kunnen starten in Oezbekistan. Van Dalen was van juli 2010 tot september 2013 financieel directeur bij de telecomaanbieder. In 2013 werd een strafrechtelijk onderzoek naar de telecomprovider ingesteld, dat is na de schikking gestaakt.
Telegraaf 10.03.2016 Henk van Dalen vertrekt per 1 april definitief als commissaris bij Rabobank. Dat maakten de bank en de commissaris donderdag bekend.
Van Dalen legde begin november zijn taken bij Rabo al tijdelijk neer vanwege een onderzoek van het Openbaar Ministerie bij Vimpelcom. Van Dalen was van juli 2010 tot september 2013 financieel directeur bij die internationale telecomaanbieder, die zich schuldig zou hebben gemaakt aan omkoping bij het verkrijgen van telecomlicenties in Oezbekistan. Het in Amsterdam gevestigde Vimpelcom trof vorige maand een schikking van bijna 360 miljoen euro met het Openbaar Ministerie.
Van Dalen gaf donderdag aan waarschijnlijk ook zijn andere commissariaten neer te leggen. Hij staakte zijn taken als toezichthouder bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij en het het Erasmus Medisch Centrum in november ook al tijdelijk.
Telegraaf 05.03.2016 De Duitse fiscus heeft ABN Amro en ING op de korrel in een grootschalig onderzoek naar gesjoemel met belastingen bij onze oosterburen. Het lijkt erop dat vooral ABN Amro zich zorgen moet maken.
De twee Nederlandse banken staan op een zwarte lijst in bezit van de Belastingdienst in Wuppertal, samen met 127 andere financiële instellingen.
Behalve de fiscus doet ook de Duitse justitie een onderzoek naar strafbare feiten bij enkele van de op de lijst genoemde banken.
Truc
De betrokken instellingen zouden in een periode van tien jaar met een truc onterecht belasting op aandelen hebben teruggevraagd. De truc, ‘cum-ex’ geheten, komt erop neer dat er twee keer belasting teruggevraagd werd, terwijl er maar één keer belasting betaald was. Hiermee zijn de belastingbetalers in Duitsland voor circa 10 miljard euro benadeeld.
ABN Amro weet dat er een onderzoek loopt, en trof al eerder een voorziening van 150 miljoen euro voor een mogelijke Duitse belastingclaim.
Geen vrees
Van justitie heeft de bank naar eigen zeggen niks te vrezen. „Wij zijn in deze kwestie niet onder verdenking gesteld”, aldus een woordvoerder. Maar volgens ingewijden speelde ABN Amro een veel duisterder rol dan het nu doet voorkomen.
Een zegsman van ING laat op zijn beurt weten niet te begrijpen waarom de bank met de oranje leeuw op de zwarte lijst staat. „Het is en was ING’s beleid om zelf of voor klanten deze zogenoemde cum-ex deals niet te doen”.
Trouw 04.03.2016 Wordt het een beursgang, of een verkoop aan derde partijen? SNS-topman Maurice Oostendorp weet het nog niet. En als hij het al weet, zegt hij er niets over. “Het is aan de aandeelhouder om mededelingen te doen over de toekomst.”
Een op de vier nieuwe betaalrekeningen werd afgelopen jaar bij ons geopend, aldus Maurice Oostendorp, topman SNS.
Die aandeelhouder, de Nederlandse staat, kan een financieel gezonde bank presenteren aan geïnteresseerde kopers, zo blijkt uit de jaarcijfers die SNS vandaag presenteerde. Maar mooie jaarcijfers maken SNS nog niet aantrekkelijk voor een beursgang of overname.
Eerst de mooie cijfers. Afgelopen jaar bereikte SNS een mijlpaal van 3 miljoen klanten. De nettowinst steeg fors, van 151 miljoen in 2014 naar 348 miljoen vorig jaar. Dat kwam overigens vooral doordat de bank in 2014 veel eenmalige kosten had. “Winst is belangrijk”, zegt Oostendorp, “maar niet het belangrijkste. Dat is de financiële gezondheid.”
Die verbeterde afgelopen jaar aanzienlijk. De gezondheid wordt gemeten met kapitaalratio’s. SNS moet van de Europese autoriteiten een ratio hebben van ruim 12 procent. Daar zit de bank met 25,3 procent ruim boven.
Dat SNS meer kleur op de wangen heeft, komt vooral doordat verzekeraar Vivat een oude, interne lening afloste. Vivat is beter bekend onder de oude naam Reaal, dat vorig jaar door een Chinese verzekeraar is overgenomen.
Vlakbij rand afgrond
Daarmee kwam een einde aan het bijna twintig jarig bestaan van de SNS Reaal Group waarbij de bank de rand van de afgrond angstvallig dicht was genaderd. Na problemen in de vastgoedpoot van de bank- en verzekeraarsgroep, kon alleen minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën SNS nog redden.
Nu wil de staat niet voor bankier spelen. Net zoals eerder ABN Amro, moet ook SNS weer op eigen benen staan. Dat kan door SNS naar de beurs te brengen, of te verkopen aan een andere bank of private equitypartij.
Dan moet er wel ruimte zijn voor groei. Oostendorp zei diverse malen dat SNS een bank is van betalen, sparen en hypotheken. Een bank van nutsfuncties dus voor de Nederlandse markt. Daar is weinig ruimte voor groei. Al wil Oostendorp wel het aantal klanten vergroten. Dit jaar kwamen er ruim 250.000 bij. “Dat is een graadmeter voor succes”, zegt Oostendorp. “Een op de vier nieuwe betaalrekeningen werd afgelopen jaar bij ons geopend.”
Maar op betalen en sparen zit weinig winstmarge. Die kan nog eens extra onder druk komen te staan door de zogeheten fintechs, de financieel technologische bedrijven die met nieuwe diensten een voet tussen de deur willen krijgen in het betalingsverkeer.
Hypotheekmarkt
Meer concurrentie is er ook op de hypotheekmarkt. Die komt van verzekeraars en pensioenfondsen. De afgelopen vijf jaar hebben zij hun aandeel op de hypotheekmarkt uitgebreid tot ruim 36 procent. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van vijf jaar geleden.
Dat komt mede doordat grote banken als Rabobank, ING en ABN Amro minder hypotheken willen afsluiten vanwege strenge regels rond financiële buffers. SNS heeft die buffers wel, en wil dan ook groeien. Vorig jaar slaagde SNS daar deels in. Van alle hypotheken die vorig jaar in Nederland zijn afgesloten, kwam 4,1 procent terecht bij SNS. Dat was een jaar eerder 3,7 procent.
Mooi, die groei, maar onvoldoende om marktaandeel op de hypotheekmarkt (terug) te veroveren. Dat is namelijk al jarenlang bezig aan een daling, van 7,4 procent in 2013 tot 6,9 procent vorig jaar. De huidige groei is onvoldoende om het tij te keren.
Toch heeft Oostendorp er vertrouwen in dat SNS op termijn weer 7 tot 8 procent van de hypotheken beheert. Met die belofte en de blakende financiële gezondheid staat SNS de komende maanden in de etalage. Of er iemand op af komt, zal komende zomer blijken, als het ministerie van financiën met nieuwe mededelingen komt.
AD 04.03.2016 Anthony Allen, een voormalige handelaar van Rabobank, verdwijnt vermoedelijk voor jaren achter de tralies. Aanklagers in de Verenigde Staten hebben een gevangenisstraf van negen jaar tegen hem geëist.
Eerder werd Allen door een Amerikaanse rechtbank veroordeeld voor manipulatie van het interbancaire rentetarief Libor. Ook zijn ex-collega Anthony Conti werd schuldig bevonden vanwege gesjoemeld met het rentetarief. Tegen hem is zes jaar cel geëist.
Samenspannen
Allen en Conti werkten in Londen, waar zij volgens de aanklacht vier jaar lang samenspanden met collega’s, ook van andere banken, om het Libortarief vast te prikken.
De uiteindelijke straf die de twee tegemoet kunnen zien, wordt volgende week vastgesteld…
Telegraaf 04.03.2016 Bankiers moeten een eed afleggen om hun klanten eerlijk te bedienen, maar twee derde vindt niet dat ze er ook iets mee moeten doen.
Dat blijkt uit onderzoek van de Tom Loonen van de Vrije Universiteit en Mark Rutgers van de Universiteit van Amsterdam, dat gepubliceerd is in Journal of Banking Regulations.
Werkt niet
Maar volgens Loonen op BNR denken de meesten dat de bankierseed contraproductief is. Bovendien hebben de bankiers die hij onderzocht vaak geen idee waar ze aan beginnen, aldus Loonen.
De wetenschapper, zelf actief als directeur Wealth Management Services bij Insinger de Beaufort (BNP Paribas), en Rutgers spraken 800 bankiers vindt dat de eed wordt opgedrongen.
Verplichten heeft echter veel minder effect dan het vrijwillig laten uitvoeren van de plicht om goed voor bankklanten te zijn, stelt Loonen.
Pesticiden
Hij verwijst naar de agrarische sector waar de verplichting om pesticiden te beperken veel minder effectief is dan de aanpak met boeren die zichzelf bereid verklaren om de giftige stoffen in hun landbouw te beperken om consumenten goede producten te kunnen leveren die zich onderscheiden in de winkel.
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën hecht echter zeer veel waarde aan de eed van de bankiers en heeft bij BNR gezegd dat de tuchtrechter er aan te pas kan komen bij het niet voldoen aan deze gedragregels.
Telegraaf 02.03.2016 De commissarissen van ING gaan er als het aan de bank ligt flink op vooruit. Het financieel concern stelde woensdag in zijn jaarverslag een nieuw beloningsbeleid voor, aangezien het oude al zeven jaar oud is.
De voorzitter van de commissarissen krijgt in het nieuwe plan vanaf 2016 een jaarvergoeding van 125.000 euro. Dat was eerder 75.000 euro. De vicevoorzitter gaat van 65.000 euro naar 95.000 euro en de ‘normale’ commissarissen krijgen in plaats van 45.000 euro dan 70.000 euro.
De aandeelhouders van ING moeten het nieuwe beloningsbeleid nog goedkeuren. Sinds 2008 is er niks gewijzigd aan het beloningsbeleid van ING voor zijn commissarissen, terwijl de complexiteit is toegenomen, zo gaf een zegsman aan. “Ook is er gekeken naar het internationale speelveld waarin deze mensen opereren”, voegde hij toe.
VK 02.03.2016 De commissarissen van ING gaan er als het aan de bank ligt flink op vooruit. Het financieel concern stelde woensdag in zijn jaarverslag een nieuw beloningsbeleid voor, aangezien het oude al zeven jaar oud is. De aandeelhouders van ING moeten het nieuwe beloningsbeleid nog goedkeuren.
De voorzitter van de commissarissen krijgt in het nieuwe plan vanaf 2016 een jaarvergoeding van 125 duizend euro. Dat was eerder 75 duizend euro, een stijging van 66 procent. De vicevoorzitter gaat van 65 duizend euro naar 95 duizend euro en de ‘normale’ commissarissen krijgen in plaats van 45 duizend euro dan 70 duizend euro.
Sinds 2008 is er niks gewijzigd aan het beloningsbeleid van ING voor zijn commissarissen, terwijl de complexiteit is toegenomen, zo gaf een zegsman aan.
De commissarissen die deel uitmaken van bijvoorbeeld de zogenoemde auditcommissie, die onder meer toeziet op goede financiële verslaggeving door de raad van bestuur, krijgen daar volgens de nieuwe plannen 10 duizend euro per jaar voor. Dat was eerder 6.000 euro. De extra beloning voor de voorzitter van deze commissie gaat van 8.000 euro naar 20 duizend euro.
De woordvoerder van ING merkte op dat er een minder groot deel van de beloning variabel is geworden. Zo krijgt de voorzitter van de auditcommissie nu bijvoorbeeld een vergoeding van 2.000 euro per bijeenkomst. Die komt te vervallen. In de raad van commissarissen van ING zitten momenteel acht personen, onder leiding van voormalig Shellbaas Jeroen van der Veer.
ING stelt verder voor om in 2016 het salaris van de raad van bestuur met 2 procent te verhogen. Topman Ralph Hamers kreeg over 2015 een basissalaris van iets meer dan 1,6 miljoen euro. Financieel directeur Patrick Flynn ving bijna 1,2 miljoen euro, evenals risicodirecteur Wilfred Nagel.
CNV Vakmensen vindt dat de raad van commissarissen ‘het beeld graaiers’ in stand houdt. ‘De raad van bestuur heeft volgens de bond na alle commotie over de topbeloningen de boodschap kennelijk begrepen. De lonen zijn opnieuw gestegen, maar blijven binnen de lijnen. Des te kwalijker dat dit keer de raad van commissarissen uit de bocht vliegt’, aldus CNV-bestuurder Ike Wiersinga. Hij roept de aandeelhouders op om kritisch naar de plannen te kijken en actie te ondernemen.
Telegraaf 02.03.2016 Alle Europese banken voldoen aan de nieuwe kapitaaleisen volgens de eisen van Basel III, zo meldt het Bazels comité woensdag.
Dat bericht volgt op eerder ingezet onderzoek, gemeten werd in de zomer van vorig jaar, van kapitaalbuffers door de Bank voor Internationale Betalingen (BIS).
De uitkomst van het onderzoek is dat de 101 grotere internationaal opererende banken, de tier-1 instellingen met tot nu toe meer dan €3 miljard kapitaal, voldoende kapitaal hebben om door een stevige crisis heen te komen, zo luiden de bevindingen.
Telegraaf 29.02.2016 Rabobank beschuldigt Citigroup samen met een groep investeerders en schuldeisers van een failliet Mexicaans oliebedrijf van fraude. Zij stellen dat de Amerikaanse bank betrokken was bij malversaties die leidden tot de ondergang van het bedrijf, Oceanografia. De partijen claimen hierdoor 1,1 miljard dollar (1 miljard euro) te hebben verloren.
Citi hield Oceanografia jarenlang overeind met leningen van honderden miljoen dollars, die werden voldaan door het Mexicaanse staatsoliebedrijf Pemex. Twee jaar geleden bleek dat die kredieten werden gebaseerd op vervalste werkopdrachten. De klagers stellen nu dat Citigroup daarvan op de hoogte was en meewerkte aan de fraude.
De Amerikaanse bank zou pas afstand van Oceanografia hebben genomen toen duidelijk werd dat Pemex de vervalsingen had ontdekt. Citigroup stelde zich vervolgens op als klokkenluider. Volgens de gedupeerde investeerders en schuldeisers is het echter duidelijk dat de bank “zijn verantwoordelijkheid wil ontlopen”.
Telegraaf 29.02.2016 Deskundigen moeten bepalen welke waarde de onteigende aandelen van SNS Reaal vertegenwoordigden op het moment van de nationalisatie van de bank en verzekeraar, op 1 februari 2013. Dat heeft de Ondernemingskamer van de rechtbank in Amsterdam bepaald.
De drie aangewezen experts moeten de Ondernemingskamer adviseren bij een besluit over de waarde. Daaruit moet blijken of de onteigende aandeelhouders en schuldeisers van SNS alsnog recht hebben op een vergoeding.
Bij de nationalisatie van SNS Reaal bleven aandeelhouders en achtergestelde schuldeisers met lege handen achter. De Ondernemingskamer oordeelde eerder al dat zij daarmee te karig werden bedeeld. De Hoge Raad stelde vervolgens echter dat dit besluit moest worden heroverwogen. In dat kader zijn nu experts aangewezen voor het deskundigenonderzoek.
De Vereniging van Effectenbezitters (VEB), die zich inzet voor compensatie, liet weten dat nog onduidelijk is hoelang het onderzoek gaat duren. “Gezien de omvang en complexiteit is de verwachting dat dit geruime tijd in beslag zal nemen”, aldus de belangenbehartiger van beleggers.
VK 18.02.2016 Tal van tegenvallers hebben de winst van de bank de laatste maanden van vorig jaar fors gedrukt. Het aandeel is nog 16,51 euro waard, 1,24 euro minder dan bij de beursgang in november.
ABN Amro legde woensdag bij de presentatie van haar nieuwe kwartaalresultaten de nadruk op de jaarcijfers, maar de aandeelhouders keken daar dwars doorheen. De tegenvallende winst over de laatste drie maanden van 2015 kwam de bank op een koersdaling van 4,6 procent te staan.
Later op de handelsdag dreef het ABN Amro-aandeel met de rest van de beurs naar boven, maar het bleef de hele dag ondergemiddeld presteren. De slotkoers was 16,51 euro, een stuk lager dan de introductieprijs van 17,75 euro waarmee de bank in november naar de beurs ging. Dit is vervelend voor minister Dijsselbloem want hij wil waarschijnlijk nog dit jaar een volgende pluk aandelen ABN Amro verkopen. Maar dat moet dan wel kunnen tegen een gunstige prijs. De staat bezit nog 77 procent van de aandelen.
De povere kwartaalwinst was de belangrijkste verklaring voor het gebrek aan enthousiasme onder beleggers
129 miljoen euro meer aan heffingen
De povere kwartaalwinst was de belangrijkste verklaring voor het gebrek aan enthousiasme onder beleggers. De nettowinst, 272 miljoen euro, was 32 procent lager dan in het vierde kwartaal van 2014. ABN Amro weet dit onder meer aan hogere bankenheffingen. De bank was eind vorig jaar 129 miljoen euro meer kwijt aan wettelijke heffingen dan het jaar ervoor.
De kwartaalresultaten werden ook aangetast door twee voorzieningen die ABN Amro moest nemen wegens schadeclaims van gedupeerde klanten. Een van die dossiers is de verkoop van rentederivaten aan mkb-klanten. ABN Amro moet op last van toezichthouder AFM hogere schadevergoedingen betalen aan deze klanten.
Het andere juridische wespennest zijn zogenoemde ‘Euriborhypotheken’. Een rechter oordeelde in november dat ABN Amro daarop een te hoge rente in rekening heeft gebracht. ABN Amro gaat vooralsnog uit van een schadepost van ruim 40 miljoen euro.
Dalend kostenniveau
Pensioenfondsen en verzekeraars snoepen steeds meer marktaandeel af van de banken
Een aantal structurele ontwikkelingen zijn ook niet in het voordeel van ABN Amro. Het kostenniveau daalde in 2015, maar in het vierde kwartaal nam het weer toe. Dat kwam deels door de tegenvallers met de Euriborhypotheken en de mkb-rentederivaten, maar dat verklaarde niet de hele stijging. Wat de oorzaak dan wel was, maakten bestuursvoorzitter Gerrit Zalm en financieel directeur Kees van Dijkhuizen gisteren niet duidelijk. Van Dijkhuizen stelde desondanks vol vertrouwen dat ABN Amro de voor 2017 beloofde kostenreductie gaat halen.
Een andere zorgelijke ontwikkeling voor ABN Amro is de toenemende concurrentie op de hypotheekmarkt. Pensioenfondsen en verzekeraars snoepen steeds meer marktaandeel af van de banken. Daardoor, en doordat huiseigenaren extra aflossen op hun hypotheek, kromp de hypotheekportefeuille van ABN Amro licht.
De Europese Centrale Bank maakt ABN Amro ook het leven zuur. De ECB laat banken tegenwoordig rente betalen over de miljardenreserves die ze verplicht in Frankfurt moeten aanhouden. In maart gaat die rente waarschijnlijk verder omhoog. Dat jaagt de Europese banken op kosten en tast zo hun winstgevendheid aan. Zalm had gisteren geen goed woord over voor het rentebeleid van ECB-president Mario Draghi. ‘Het werkt niet, het creëert slechts zeepbellen in de economie, hij kan er maar beter mee ophouden.’
Een positief element in het kwartaalverslag was de halvering van de kredietverliezen in 2015, een gevolg van de verbeterende economie.
Telegraaf 18.02.2016 Bestuursvoorzitter Wiede Draijer van Rabobank heeft kritisch uitgehaald naar centrale bankiers. Het stimuleringsbeleid van onder meer de Europese Centrale Bank werkt volgens de Rabo-topman niet meer. Draijer deed zijn uitspraken vanmorgen bij de presentatie van de jaarcijfers. „We leven in volatiele markten, veroorzaakt door de uitwerking van een jarenlang gevoerd monetair beleid in drie delen van de wereld. Het medicijn is uitgewerkt. Er is een nieuw recept nodig.”
De Rabo-topman doelde op het ruime monetaire beleid in de VS, Japan en Europa. Onder leiding van president Mario Draghi heeft de ECB de rente verlaagd naar 0,05%, moeten banken een negatieve depositorente betalen en wordt voor €60 miljard per maand aan obligaties opgekocht.
Turbulentie
De afgelopen weken was er veel turbulentie op de financiële markten. Aandelenkoersen ging hard onderuit vanwege onzeker over de wereldeconomie. Bankaandelen deden het nog slechter dan het marktgemiddelde. Het verdienmodel van banken staat onder druk door de extreem lage rente.
„We moeten terug naar een normale rentecurve”, aldus Draijer. „Je moet je namelijk afvragen of consumenten negatieve rentes zullen begrijpen.” Spaarders krijgen in Nederland nog altijd rente op hun spaarrekening, maar die rente gaat steeds verder omlaag. De Rabo hanteert een spaarrente van 0,6%.
Ook de banken zelf hebben het zwaar, stelt Bas Brouwers, de financiële man van Rabobank: „Als deze rentemarge aanhoudt, is op een gegeven moment de munitie op. Er komt anders druk op onze marges, dat is onontkoombaar.”
Verslaafd
Draijer verwees naar een analyse die zijn hoofdeconoom, Wim Boonstra, onlangs publiceerde. Die kraakte ook kritische noten bij het beleid van Draghi. „Inmiddels zijn de financiële markten, beleidsmakers en economieën verslaafd geraakt aan een almaar verder dalende rente en een steeds verdere groei van de basisgeldhoeveelheid”, schreef Boonstra. „Uiteindelijk is dit beleid niet houdbaar, maar niemand heeft een draaiboek voorhanden hoe uit deze impasse te komen.”
De topman van Rabobank is bang voor het inzakken van de wereldeconomie. „Als de financiële markten zo turbulent blijven, moet gevreesd worden dat de wereldwijde economische vooruitzichten neerwaarts moeten worden bijgesteld”, aldus Draijer. Vandaag verlaagde de Oeso de raming voor de groei van de wereldeconomie van 3,3% naar 3%.
Trouw 17.02.2016 Joris Luyendijks observatie en analyse (Trouw 6 februari) is zeer waardevol, maar de oplossing die hij aandraagt is dat nog niet, vindt Joep Stassen.
Meer regels leiden enkel tot meer slimmigheden. Eén drakenkop eraf en je krijgt twee nieuwe terug
Luyendijk constateert dat het financiële systeem van banken en centrale banken nog steeds verrot en corrupt is, de crisis, alle genomen maatregelen en de beloofde beterschap ten spijt. De mentaliteit in de City is niet veranderd. De mensen die daar werken, blijken gevoelloos te zijn voor morele argumenten en het leed van anderen. Zij zijn amoreel. Het doet hen niks dat de belastingbetaler hen gered heeft met zijn spaargeld. Er is geen innerlijk stemmetje dat hun vertelt wat goed en wat fout is en influistert dat hun excessieve rijkdom wellicht pure diefstal is. They couldn’t care less.
De oplossing waarmee Luyendijk komt? Pas de wetten aan. We leven in een democratie, dus wij, het volk, hebben de macht om dat te doen en kunnen zo wantoestanden als deze aanpakken.
Zo’n oplossing is nog kansloos. De nationale democratie staat machteloos tegenover een mondiaal, watervlug systeem. Internationale samenwerking komt weliswaar van de grond – de aanpak van belastingontduiking door multinationals bijvoorbeeld boekt successen – en dat is hoopvol, maar er is nog een lange, onzekere weg te gaan. Democratische landen in de wereld tonen hun goede wil, maar er zijn ook veel niet-democratische landen die steeds belangrijker worden in de mondiale economie en nog weinig ophebben met moraliteit in het financiële systeem.
Voor het spel dat ze in de City spelen, reiken wíj het speelgoed aan
Wij zijn de City
Daarnaast: de politiek is niet mans genoeg. In de City is het IQ veel hoger. Meer regels leiden enkel tot meer slimmigheden. Eén drakenkop eraf en je krijgt twee nieuwe terug.
Los daarvan: wat de bankiers deden voor de crisis en nu doen is voor 99 procent legaal, dus met onze democratische goedkeuring. Wij, het stemgerechtigde volk, voeden het systeem met ons geld. Voor het spel dat ze in de City spelen, reiken wíj het speelgoed aan, in de vorm van geld, leningen en vorderingen. Zo hopen we een graantje mee te pikken. Zo willen we het kennelijk nog steeds. Inderdaad: wij zijn de City. We roepen wel luid ‘boe!’ en we bashen de bankiers, maar als het om daden gaat, blijft het stil. We lopen niet massaal over naar een Triodos-achtige bank.
Als puntje bij paaltje komt, gaan we voor de laagste rente op onze hypotheek en het hoogste rendement op onze belegging. We onderhandelen niet over een lager salaris. Vraag niet hoe het kan, maar profiteer ervan! We hebben boter op ons hoofd. De meerderheid laat het liever bij het oude, en zonder meerderheid geen wetswijzigingen.
Doorzettingsvermogen
Tijd voor een moreel appèl denk je dan, maar jammer genoeg verwerpt Luyendijk dat – nota bene in een Bergrede – omdat dat volgens hem niks zal uitrichten in een amorele omgeving. Dat is opgeven voordat je begonnen bent. We mogen de City en hele bedrijfstakken niet zomaar opgeven. Het vergt moed en doorzettingsvermogen, maar het is de moeite waard. Om bij de Bijbel te blijven: Jona stond ook niet te springen om naar Nineve te gaan.
Wil je de wetten veranderen, dan moeten de heersende morele overtuigingen veranderen. In een democratie zijn wetten immers de weerslag van hoe een samenleving denkt over goed en fout. Dus het begint bij moraal en normen en waarden. Daarover praten en daarop aanspreken: dat is een begin. En dat doet Luyendijk overigens met verve.
Telegraaf 17.02.2016 Memorabele, maar ook emotionele jaarcijfers. „Zeker voor de medewerkers die de overname door het bankenconsortium hebben meegemaakt”, oordeelde topman Gerrit Zalm woensdag over de eerste beursgenoteerde cijfers van het nieuwe ABN Amro.
De bank, die in november na acht jaar afwezigheid terugkeerde op de Amsterdamse beurs, behaalde vorig jaar een nettowinst van ruim €1,9 miljard. Vergeleken met de winst uit 2014 is dit een stijging van 24%. Hoewel de winst in het laatste kwartaal van vorig jaar werd gedrukt door wettelijke heffingen en hogere pensioenlasten, steeg het de afgelopen weken kwakkelende aandeel direct op de beurs.
Beleggers die zijn ingestapt kunnen €0,80 per aandeel aan dividenduitkering verwachten. Bij ABN Amro wordt 40% van de winst van vorig jaar 40% als dividend uitgekeerd. „Precies zoals in het vooruitzicht gesteld”, glunderde een tevreden Zalm woensdagmorgen. Met de cijfers in zijn hand benadrukte de topman dat ABN Amro over een ‘solide kapitaalspositie’ beschikt. „Ik ben erg tevreden. Wij hebben een kwart meer onderliggende winst.”
Groei
ABN Amro profiteerde vooral van de economische groei die vorig jaar plaatsvond. „Een keten van gunstige binnenlandse economische ontwikkeling”, benadrukte Zalm. „En er zijn voldoende aanwijzingen dat de groei van de Nederlandse economie in 2016 doorzet. De positieve spiraal is nog niet uitgewerkt.”
Op de mondiale beurzen zitten bankaandelen de afgelopen weken echter op het strafbankje. Naast de schommelende markten, nemen beleggers de benen bij banken vanwege vrees voor klappen bij de instellingen door alle economische onzekerheden. „Nederland heeft een open economie. Dus dit kan voor een domper zorgen”, erkende Zalm over de groeiende onzekerheden voor dit jaar.
Onzekerheden
Wel hamerde de banktop op de volgens hen onterechte vrees voor verliezen door de dalende olieprijzen en grondstoffen: „Wij handelen hier niet in, maar verstrekken alleen leningen. De voorzieningen hiervoor stijgen wel, maar dit is te overzien.”
Vanwege de onzekerheden over de toekomstige hogere bankenbuffers, blijft ABN Amro gedwongen de eigen balans te versterken. Daarnaast trof de bank in het laatste kwartaal van 2015 extra voorzieningen voor nog altijd niet opgeloste problemen met mkb’ers die compensatie eisen voor problemen met rentederivaten, plus een verloren rechtszaak over de Euriborrente. Bij dit laatste is ABN Amro in hoger beroep gegaan.
Telegraaf 17.02.2016 Beleggers die drie maanden geleden op de aandelenuitgifte van ABN Amro inschreven, pakten direct een fraaie koerswinst. Wie de aandelen nu steeds bezit, kan echter slechts lachen als een boer met kiespijn.
Zo snel als de koers van ABN Amro direct na de beursgang steeg, zo hard is deze weer teruggezakt. De bank lijdt onder de algehele beursmalaise en die van financiële instellingen in het bijzonder. Aandeelhouders die hoopten dat de jaarcijfers verlichting zouden brengen, kwamen bedrogen uit. Als één van weinige beursfondsen verloor ABN Amro vandaag terrein, en wel een pittige 3,1%.
Met een slot van €16,51 is het aandeel €1,24 onder de introductieprijs beland. En dat doen pijn voor wie stevig inschreef en de aandelen nog altijd heeft. Zo laat het verlies zich bij 250 aandelen op €310 berekenen.
Telegraaf 17.02.2016 Caissières herkennen een vals bankbiljet iets makkelijker als het schoon is. Het verschil is evenwel zo klein dat het niet loont als toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) bankbiljetten strenger gaat controleren.
DNB heeft samen met de Duitse Bundesbank de proef op de som genomen bij 261 kassamedewerkers. Zij bleken er iets meer vervalsingen uit te pikken bij schone bankbiljetten. Ook 250 consumenten deden de test, bij hen werd geen significant verschil gemeten.
Al met al wegen de baten van strenger onderzoek naar de vuilheid van papiergeld niet op tegen de kosten, aldus DNB. Jaarlijks controleert de centrale bank naar eigen zeggen circa 450 miljoen biljetten op vuilheid en echtheid.
Telegraaf 12.02.2016 ABN Amro daalt vrijdag fors op de beurs, omdat de bank niet wordt opgenomen in de MSCI Wereldindex.
Foto: Euronext
Voor veel institutionele beleggers is deze index van groot belang en daarom zullen ze nu minder geneigd zijn in ABN Amro te beleggen. Het aandeel zakte vrijdagochtend direct 8% op Euronext, om daarna terug te vallen tot 4,4% verlies.
Veel grootbanken in Europa boekten juist goede resultaten op de beurs. Commerzbank zakte afgelopen dagen fors, maar herstelde bijvoorbeeld met 15,5% winst, Deutsche Bank ging met 7% omhoog.
Donderdagavond kwam de nieuwe samenstelling van de MSCI World-index, de brede aandelenindex, naar buiten. Die telde dertien nieuwe namen. Maar ABN Amro ontbrak, tegen de verwachting in.
Verkoopknop
Vooral in Londen zaten beheerders van grote vermogensbeheerders en institutionele partijen zoals pensioenfondsen die in ABN Amro wilden gaan handelen vrijdagochtend klaar om meteen bij de openingsbel te kunnen verkopen.
,,Dit is zeer tegen de verwachtingen in”, aldus analist Corné van Zeijl van Actiam. ,,Anderzijds, met deze daling is het wellicht weer interessant om het aandeel te kunnen kopen.”
“Dit is zeer tegen de verwachtingen in”, aldus Corné van Zeijl
Een plekje in de MSCI World betekent een grote verhandelbaarheid door indexfondsen, aldus analisten. ABN Amro is genoteerd aan Euronext. Maar het fonds dat in de MSCI World ontbreekt, mist een groot deel van de wereldwijd beleggende pensioenfondsen en vermogensbeheerders.
Minder bereik
De kans dat ABN Amro bij de volgde weging en herschikking in mei dit jaar alsnog in aanmerking komt voor opname is bij groot koersverlies en lagere verhandelbaarheid niet groter geworden. ,,Maar het is zeker niet onmogelijk”, aldus Van Zeijl.
Beleggingsfondsen keken al vooruit, tot nu toe is nog maar 23% van de aandelen ABN Amro door de Nederlandse Staat naar de markt gebracht.
Over het tempo van de volgende notering van de overige aandelen ABN Amro heeft minister Dijsselbloem (Financiën) zich nog niet uitgelaten.
Telegraaf 09.02.2016 De beursgang van ABN AMRO heeft vorig kwartaal voor grote activiteit gezorgd op de Nederlandse aandelenmarkt. Volgens De Nederlandsche Bank (DNB) werd met nieuwe aandelen in het vierde kwartaal van 2015 bijna 6 miljard euro uit de markt gehaald. Dat is het hoogste bedrag in twee jaar.
De Staat bracht in november vorig jaar iets minder dan een kwart van de aandelen ABN AMRO naar de beurs. De beursgang was goed voor een bedrag van 3,8 miljard euro.
In het vierde kwartaal daalde de uitgifte van schuldpapier naar een vrij laag niveau, constateert DNB. Nederlandse instellingen haalden door het uitgeven van langlopende obligaties ongeveer 50 miljard euro op. Dat ligt dicht tegen de ondergrens uit de afgelopen jaren. Ook de uitgifte van kortere leningen bleef met 55 miljard euro op een relatief laag peil.
Telegraaf 08.02.2016 Beleggers hebben momenteel wereldwijd weinig vertrouwen in de aandelen van banken en verzekeraars. Aan beide kanten van de Atlantische Oceaan kregen financiële bedrijven maandag harde klappen op de beurzen.
In Frankfurt leidden de kolossen Deutsche Bank en Commerzbank de dans, met koersverliezen van bijna 10 procent. Analisten wezen onder meer op de risico’s van verdere tegenvallers bij Deutsche Bank. De grootste bank van Duitsland probeert minder afhankelijk te worden van zijn kwakkelende zakenbank en heeft daarnaast een grote blootstelling aan de oliesector. Daar zorgt de forse daling van de olieprijs voor grote financiële zorgen.
De beurswaarde van Deutsche Bank zakte maandag naar het laagste niveau van de afgelopen zeven jaar. Ook andere Europese banken moesten het ontgelden. Zo zakte ABN AMRO door een min van 7 procent tot onder de introductieprijs van het aandeel (17,75 euro) en leverde ING 6 procent aan beurswaarde in. De grote Franse en Britse banken leverden ook flink in.
Lage rente
Bankaandelen worden onder neer hard geraakt door de zorgen over de internationale economie en de aanhoudend lage rente, die weer een gevolg is van de zwakke economische groei. De lage rente kan een forse rem zetten op de winstgevendheid van de banken. Een analist wees tegen Financial Times ook op de problemen in de oliesector. Daardoor zouden veel grote investeerders uit olielanden nu hun geld weghalen, onder meer uit hun beleggingen in grote banken.
In New York gingen banken ook hard onderuit. Goldman Sachs stond maandagavond onderaan de Dow Jones met een verlies van 6 procent. Andere toonaangevende concerns als JPMorgan Chase, Citigroup en Bank of America werden 3 tot 5 procent minder waard.
Telegraaf 07.02.2016 Centrale banken zijn met hun monetaire hulp uitgespeeld. De aan krediet verslaafde economieën moeten zelfstandig verder. Maar ze kunnen zich niet meer baseren op de oude berekeningen van het IMF, Fed of DNB. Ze veren te weinig mee, stelt econoom Mohamed El-Erian, in een van deze maand nieuw verschenen boeken.
Foto: Illustratie De Telegraaf
Foto: Random House
Foto: Simon & Schuster
Volgens de strateeg van Allianz – tevens ex-topman van obligatiereus Pimco en voormalig beleidsadviseur van president Obama – in ‘The Only Game in Town’ (Random House, $28) is het recent in zwang geraakte patroon van langdurig geringe investeringen, lage inflatie en lage groei aan zijn eind gekomen.
De wereldeconomie zal snel grote schokken vertonen, die de centrale banken tot nu toe alleen hebben kunnen uitstellen.
‘Never surrender’
Voor economen, politici, beleidsmakers en beleggers was het speelveld nog nooit zo onoverzichtelijk en veranderen de regels zo snel.
Bestaande vaste patronen van onderzoek verliezen steeds meer kracht, omdat de economie zo drastisch snel verandert, betoogt de econoom.
Hij vindt beleidsmakers veel te week. El-Erian citeert Churchills ‘never surrender‘-speech in de Tweede Wereldoorlog. Die houding hebben beleidsmakers en politici nodig om de snel veranderende economie te lijf te gaan.
Aanval op robots
‘The Rise and Fall of American Growth’ (Princeton Univerity Press, €37), een historisch overzicht van industriële revoluties en hun productiviteit van macroeconoom Robert Gordon, geldt nu al als een van de meest belovende boeken voor 2016.
Het zijn dik 700 pagina’s onderbouwing van zijn aanval op de opgehemelde zogeheten derde economische revolutie met ict en hun aanbidders van Silicon Valley en vooral robots.
Vernieuwingen die daar vandaan komen hebben lang niet zoveel impact als de uitvinding van de explosiemotor, de telefoon en gloeilamp. Een robot kan nog niet eens de was opvouwen, typeerde hij eerder in het FD.
Zijn conclusie: de Verenigde Staten zullen tot 2040 hooguit een beperkte groei doormaken, omdat de huidige vernieuwingen gewoon veel te weinig impact zullen maken.
Vernieuwer Jobs
Hoe goed was Steve Jobs nou echt als vernieuwer? Nogal goed. Afgezet tegen honderden bestudeerde topondernemers was hij niet de geweldigste programmeur of ontwerper, maar met zijn scherpe visie wist hij in de chaos van de ontwerpkamer als geen ander prioriteiten te stellen.
Hij werd daarbij nauwelijks in de wielen gereden door concurrenten, omdat hij al anticipeerde op hun producten maar vooral hun problemen. En op wat consumenten ooit zouden willen.
Vooruit denken
In ‘Vooruit kijken en terug redeneren’ (Uitgeverij AUP) formuleren hoogleraren David Yoffie (Harvard) en Michael Cusumano (MIT Boston) de in de praktijk ontdekte lessen van Jobs bij Apple. Voor alles wat hij deed bestond geen handboek.
De auteurs geven Bill Gates (Microsoft) en Andy Grove (Intel) eveneens veel credits. De drie deden vijf dingen hetzelfde: vooruit denken, hoog inzetten, niet alleen producten maken maar ook het systeem eromheen. Ze bleven tactisch lang onder de radar, maar gooiden hun gewicht daarna vol in de strijd en de organisatie werd telkens rondom henzelf gebouwd. Tips voor succes voor huidige bestuurders, stellen de auteurs.
Maureen Sherry.Foto: SIMON & SCHUSTER
Bankier Maureen Sherry kreeg bij Bear Stearns een zak geld aangeboden als ze bij haar vertrek zou zwijgen over hoe ze werd lastig gevallen en vernederd. Ze weigerde en schreef een aanklacht tegen Wall Street.
Afrekening
Het boek ‘Opening Belle’ (uitgever Simon & Schuster, $17,77) ligt als fictie in de winkel. Maar de goede verstaanders lezen het als een stevige afrekening met tientallen van haar collega’s en leidinggevenden in een tienjarige carrière op Wall Street, waar ze de meest ranzige grappen en vernederingen moest slikken om er te overleven.
Voor ‘Opening Bell’ sprak ze later nog een tiental vrouwelijke collega’s die haar relaas van het leven in het financiële hoofdkwartier van de Verenigde Staten bevestigden als nog altijd zeer actueel. Het boek zorgde afgelopen weken voor nieuw tumult op Wall Street; Sherry heeft het gedrag van macho’s weer op de agenda gezet.
Grievend
Dat een collega haar afgekolven moedermelk uit de koelkast opdronk, en een ander condooms in een pizzadoos achterliet was typerend en grievend.
Het relaas van Sherry over een handelsvloer met vooral mannen vol adrenaline, nieuws en geschreeuw in een poging miljoenen te verdienen, staat in een lange traditie met schandalen.
Zal er veel veranderen, vroeg een interviewer van The Guardian. ,,Het is als met Downton Abbey”, antwoorde Sherry. ,,Niemand wil verandering.”
Telegraaf 05.02.2016 Kepler Cheuvreux heeft het beleggingsadvies voor het aandeel ING opgevoerd van reduce naar buy. Het koersdoel ging daarbij van 11,70 euro naar 12 euro.
VK 04.02.2016 Bankwezen Het ging mis met de banken toen zij geen rekening meer hielden met de leefwereld van mensen, maar die leefwereld gingen gebruiken om zo veel mogelijk winst te maken.
Door: Wim van Dinten, tot 1999 directeur strategie van de Rabobank en oprichter van Sezen. Wim van Dinten was tot 1999 directeur strategie van de Rabobank en is oprichter van Sezen.
Voor leden was de bank verlengstuk van hun werk- en leefwereld
Al jaren is er een stroom van kritiek op de bancaire sector. Het ene boek na de andere film verschijnt, met de algemene klacht dat er onvoldoende is ingegrepen, dat een nieuwe bubbel dreigt, dat bankiers onmaatschappelijk handelen.
Als dat zo is, wat is dan het structurele probleem waardoor er niks verandert, terwijl politici steeds meer wetten en toezichthouders steeds meer regels hebben ingevoerd? Om daar achter te komen moet je geen analyse maken van de huidige situatie maar evalueren wat er is gebeurd. Ik geef daarom in hoofdlijnen de ontwikkelingen in de bancaire sector, en begin in Nederland vanaf het midden van de jaren zeventig.
Het banklandschap was toen gevuld met verschillende bancaire organisaties. Er waren commerciële en cooperatieve lokale banken. Wezenlijk was dat ze verschillend in de wereld stonden. De coöperatieve banken waren van en voor hun leden. Voor leden was de bank verlengstuk van hun werk- en leefwereld. Dat zag je terug in de identiteit en bedrijfsvoering van zo’n bank.
Commerciële banken daarentegen mochten winst nastreven, mits hun activiteiten ervaren konden worden als meerwaarde voor de samenleving. De leefwereld was vertrekpunt en activiteiten en winstposities van banken werden daarop beoordeeld. De veronderstelling was dat een toezichthouder de partijen in die sector ook daar-op beoordeelde en ernaar handelde.
Dat bancaire landschap veranderde drastisch toen in 1988 Breaking up the Bank van Lowell L. Bryan verscheen. McKinsey reikte de top van de banken dit boek aan om dat na een paar maanden te komen bespreken. De essentie ervan was dat een bank werd opgedeeld in business units. Elke unit werd geleid door een manager, die op financiële resultaten werd afgerekend. Het paste bij de stand van de economische wetenschap, waarin uitgaan van jezelf en rationeel zijn vanzelfsprekend werd gevonden. Banken namen dit model massaal over en Angelsaksische organisatieadviesbureaus implementeerden het.
De winsten in de financiële sector explodeerden. Greenspan, in die tijd voorzitter van de Amerikaanse centrale bank, vond het nieuwe bankieren innovatief, zei dat het gebaseerd was op verlicht eigenbelang en verwachtte dat de samenleving zich wel zou redden.
Moraliteit is een vaag en verouderd begrip
Feitelijk zei hij dat het goed was dat banken los kwamen te staan van de leefwereld van mensen. De oriëntatie van de bankwereld werd op een andere leest geschoeid. Politici, economen, bancaire toezichthoudende autoriteiten, journalisten zagen de overgang in oriëntatie niet en gingen erin mee.
De effecten die je mocht verwachten traden op. Wat een bankactiviteit voor de leefwereld van mensen betekent, doet er niet meer toe. Je smeert anderen aan wat geld oplevert. Je gebruikt de leefwereld om zo veel mogelijk winst te maken. Moraliteit is een vaag en verouderd begrip. De klant is middel, geen vertrekpunt. De bancaire crisis en The Big Short zijn er afgeleiden van, net als voor veel geld Griekenland helpen de EU te belazeren.
Commissarissen van banken gingen leidinggevenden aantrekken met een oriëntatie waarin rationele en zelfreferentiële betekenisgeving overheersen. Vanuit die oriëntatie kiezen leidinggevenden hun handelaren en medewerkers.
De bonusregeling representeert dat.
Inmiddels domineert die oriëntatie de bancaire sector al zo’n twintig jaar, ze overheerst inmiddels ook de politiek en is referentie van De Nederlandsche Bank voor toetsing. DNB test tegenwoordig zelfs leidinggevenden en toezichthouders van banken, verzekeraars en pensioenfondsen op deze oriëntatie. Als je mensen spreekt die door die test zijn gegaan, zeggen ze erover dat wat ze deden voor de samenleving in die test er niet toe doet. Die test toetst jouw rationaliteit en of je de DNB wilt volgen. Als je vraagt: ‘Ga je daarin dan mee?’, krijg je als antwoord: ‘Het gaat in deze tijd nu eenmaal zo.’ De angst niet meer bij de gevestigde orde te horen is groot.
Het is naïef te denken dat je dit complex verandert door een paar mensen te bestraffen. Het is ook naïef te denken dat je het met meer regels aan banden legt. Dat verlegt alleen maar grenzen. De kortste route lijkt te zijn dat mensen die ook sociale en evolutionaire betekenisgeving in hun oriëntatie hebben de kans krijgen een nieuw eigentijds bankbedrijf op te zetten. Het zal blijken dat dit voor onze nationale toezichthouder een brug te ver is.
Trouw 04.02.2016 ING heeft zijn nettowinst in 2015 bijna verviervoudigd tot 4 miljard euro. De bank profiteerde van het economische herstel, lagere kosten en de komst van 1,4 miljoen nieuwe rekeninghouders, werd donderdag bekendgemaakt.
De enorme winstsprong kwam onder meer door eenmalige kosten, die de winst in 2014 nog drukten. Zonder die effecten steeg de onderliggende winst met bijna een kwart naar 4,2 miljard euro. In het vierde kwartaal steeg dit resultaat met 50 procent, naar 822 miljoen euro.
Door het aanhoudende herstel van de economie hoeft ING minder geld opzij te zetten voor mogelijke wanbetalingen op leningen dan voorheen. In het laatste kwartaal van vorig jaar slonk de stroppenpot daardoor naar 302 miljoen euro, tegen 400 miljoen euro een jaar eerder. De voorziening groeide in de laatste drie maanden van 2015 wel met 41 miljoen euro ten opzichte van het voorgaande kwartaal.
Volgens topman Ralph Hamers ligt ING goed op koers. Hij voorspelde in een toelichting dat de groei dit jaar doorzet.
ING stelt aandeelhouders een slotdividend voor van 0,41 euro per aandeel, waardoor de totale beloning voor aandeelhouders over 2015 uitkomt op 0,65 euro per aandeel.
Op de Amsterdamse effectenbeurs schoot het aandeel ING vanochtend omhoog. In de hoofdindex was ING bij de opening lijstaanvoerder met een plus van 6,5 procent.
Telegraaf 04.02.2016 ING heeft zijn nettowinst in 2015 bijna verviervoudigd tot 4 miljard euro. De bank profiteerde van het economische herstel, lagere kosten en de komst van 1,4 miljoen nieuwe rekeninghouders, werd donderdag bekendgemaakt.
De enorme winstsprong kwam onder meer door eenmalige kosten, die de winst in 2014 nog drukten. Zonder die effecten steeg de onderliggende winst met bijna een kwart naar 4,2 miljard euro. In het vierde kwartaal steeg dit resultaat met 50 procent, naar 822 miljoen euro.
Beleggers waren blij met het nieuws. Kort na opening van de beurs stond het aandeel al 6,5% hoger. Daarmee koerste ING weer ruim boven de €10 per aandeel.
Stroppenpot slinkt
Door het aanhoudende herstel van de economie hoeft ING minder geld opzij te zetten voor mogelijke wanbetalingen op leningen dan voorheen. In het laatste kwartaal van vorig jaar slonk de stroppenpot daardoor naar 302 miljoen euro, tegen 400 miljoen euro een jaar eerder. De voorziening groeide in de laatste drie maanden van 2015 wel met 41 miljoen euro ten opzichte van het voorgaande kwartaal.
Volgens topman Ralph Hamers ligt ING goed op koers. Hij voorspelde in een toelichting dat de groei dit jaar doorzet. Tegelijkertijd blijven de economische omstandigheden heel onzeker, voegde hij daaraan toe. In de eurozone, en vooral in Nederland, zet het herstel naar verwachting door. De economische transitie in China zorgt echter voor veel onzekerheid, net zoals de enorme daling van de olieprijs.
Voor het overgrote deel van de uitstaande leningen van ING is de lage olieprijs gunstig, zei risicodirecteur Wilfred Nagel. Slechts 3 procent van de balans kan erdoor worden geraakt. Als de huidige lage prijs (circa 30 dollar per vat) aanhoudt, lopen de risicokosten van ING volgens Nagel dit jaar licht op. Bij een verdere daling, naar 20 dollar, stijgen de kosten naar verwachting tot het peil van 2014.
Kosten toezicht
ING ziet ook de kosten voor het toezicht op de bankensector steeds verder oplopen. In 2015 liep die rekening met 52 procent op naar 620 miljoen euro. Voor dit jaar wordt een verdere toename naar ongeveer 850 miljoen euro voorzien.
De bank liet vorige maand weten dat de nettowinst van het tweede kwartaal in 2014 met 1 miljard moest worden verlaagd doordat transacties rond de verzelfstandiging van verzekeringsdochter NN (Nationale-Nederlanden) niet volgens de regels in de boeken waren verwerkt. ING zei donderdag dat de fouten zijn ontstaan door gebrekkige controle op specifieke, complexe transacties. De fouten zijn opgespoord en worden op korte termijn verholpen, zei financieel directeur Patrick Flynn.
ING stelt aandeelhouders een slotdividend voor van 0,41 euro per aandeel, waardoor de totale beloning voor aandeelhouders over 2015 uitkomt op 0,65 euro per aandeel.
Trouw 02.02.2016 Dat ze ‘graaiers’ zijn, dat voelen veel bankiers niet. Joris Luyendijk sprak de bankiers vanavond toe in zijn Bergrede. Volgens Luyendijk hebben we dringend betere wetten nodig. En moraal. Om in te zien dat iets wel mag en toch niet deugt.
Wat zou Jezus, de man van de Bergrede, zeggen over deze contemplatieve, voor rede vatbare en hoog intelligente man die miljonair werd door mensen te belazeren?
‘Waarom ik ben gestopt? Ik was als dokter Faust, verkocht mijn ziel voor aardse rijkdommen. In ruil daarvoor eiste de duivel mijn morele failliet. Heel lang kon ik daarmee leven. Tot ik me voorstelde hoe mijn zoon of dochter me zou vragen: papa, wat doe jij voor werk? Wat moest ik dan zeggen? ‘Nou lieverd, papa belazert andere mensen.'”
Dit komt van een man, midden 30, die ruim tien jaar bij een prestigieuze bank in Londen had gewerkt. Hij bouwde en verkocht financiële producten die hij zó complex maakte dat de kopers ervan niet begrepen dat ze ze niet begrepen. De structurer (zo heet een bankier die zulk werk doet) verdiende per jaar zo’n miljoen euro. Hij had het zoveel mogelijk gespaard en nooit dure auto’s gekocht of zo. Nu hoefde hij nooit meer te werken. Het stoïcisme trok hem zeer aan. “Hoeveel spullen je ook hebt, je zult er altijd aan wennen en meer willen. Dus is het veel slimmer je voor te stellen dat je minder hebt. Vanmorgen bedacht ik me onder de douche hoe mijn leven eruit zou zien zonder stromend water. Dat is de realiteit voor vijf miljard mensen op aarde. Ik genoot opeens intens van mijn douche, vervuld van dankbaarheid.”
Wat zou Jezus, de man van de Bergrede, zeggen over deze contemplatieve, voor rede vatbare en hoog intelligente man die miljonair werd door mensen te belazeren? ‘Vergeef hem want hij weet niet beter’? Maar deze structurer wist precies wat hij deed, en had er ook een doortimmerde rechtvaardiging voor: alles wat hij deed, viel binnen de wet. En als hij ’t niet had gedaan, had iemand anders het wel gedaan.
‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’
Dat brengt me bij de zin die ‘het hart van de Wet en de Profeten’ uit Jezus’ Bergrede vormt, populair geworden als ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’. Wat kunnen bankiers, maar ook schooldirecteuren, verzekeraars, ambtenaren, professoren, journalisten en politici – burgers en consumenten – twee millennia later met dit voorschrift?
Dat vroeg ik de bankiers om de City telkens: jullie behandelen je klanten en de belastingbetaler absoluut niet zoals jullie zelf behandeld zouden willen worden. Hoe kun jij dan met jezelf leven? Ik sprak tweehonderd bankiers. De meesten waren zich oprecht van geen kwaad bewust. “Ik ben een redelijk, keihard werkend en fatsoenlijk mens. Net als mijn collega’s, op een paar rotte appels na. Hoe kan onze organisatie dan onredelijk en fatsoenlijk zijn?”
Toen jullie in 2008 zelf in zwaar weer kwamen, konden jullie gewoon naar je medeburgers stappen met de boodschap: red ons of jullie gaan zelf ook ten onder.
Ze benadrukten hoe gigantisch divers de megabank van nu is. Dat was hun eerste verdediging: it wasn’t me. De banken mogen dan schandaal na schandaal meemaken, de overgrote meerderheid van de werknemers heeft daar geen directe betrokkenheid bij.
Meedogenloos
Oké, ging ik dan verder, maar je werkt bij een bank die zonder massale staatssteun niet meer had bestaan. Burgers met een fractie van jouw inkomen hebben via hun belasting jouw bank ‘gered’ of, als dat niet gebeurd is, dan zijn er miljarden naar je bank gevloeid: noodmaatregelen waarmee banken lange tijd in feite gratis geld konden lenen, enorme subsidies om de huizenmarkt in de lucht te houden, de rente op het laagste punt in de geschiedenis terwijl we nog altijd iedere maand historisch ongekende hoeveelheden nieuw geld bijdrukken…
Meedogenloos gaan banken om met ondernemers of consumenten die in zwaar weer raken, ging ik verder. Maar toen jullie in 2008 zelf in zwaar weer kwamen, werden jullie niet geliquideerd, jullie konden gewoon naar je medeburgers stappen met de boodschap: red ons of jullie gaan zelf ook ten onder. Miljoenen mensen in Europa met een besteedbaar inkomen van 300 euro in de maand bloeden nog steeds zodat jullie je baan behielden. En wat deden jullie daarna? Jullie zijn gewoon op de oude weg verder gegaan. Hoe kun jij daarmee leven?
Verschillende karaktertypen
Op dit punt aangekomen tekenden zich duidelijk verschillende karaktertypen af die samen goed laten zien waarom je weinig meer hebt aan de Bergrede. Je hebt allereerst de Masters of the Universe – denk aan oud-ABN’er Rijkman Groenink of de huidige ING-baas Ralph Hamers. Figuren die glashard alles ontkennen, bagatelliseren of tegenspreken. Dan heb je de ‘luchtbeltypes’ die nooit hadden nagedacht over dit soort vragen, en dit zo wensten te houden. Ze kwamen niet verder dan zinnen als: “Hadden huizenbezitters maar niet zoveel moeten lenen”, of: “Toen de huizenprijzen nog stegen hoorde ik politici nooit klagen.”
Twee andere types zijn het interessantst in het licht van de Bergrede. Allereerst zijn daar de neutralen. Deze zagen het morele dilemma, en zeiden: “Ja, mijn bank is gered door de belastingbetaler. Nu krijg ik een vette bonus. Dat is absurd… Maar wat zou jij doen?”
Een bankier bij een geredde bank die zichzelf omschreef als ‘behoorlijk links’ adviseerde pensioenfondsen over de economie en had het jaar ervoor een miljoen bonus gekregen. Ik vroeg hem of hij vond dat hij dat miljoen nu verdiende in beide betekenissen van het woord (earn, ‘beuren’ en deserve, ‘recht hebben op’). Hij keek even voor zich uit, nam een slok bier en zei: “Verdienen jij en ik het om te zijn geboren in de westerse wereld?”
Hoe kun je nog weten wat jij een ander precies aandoet wanneer jouw werk zó gespecialiseerd is?
Neutralen konden prachtig vertellen over wat er scheef zit, en vervolgens legden ze uit hoe ze hier vrede mee hadden gesloten. Ze zeiden: “Ik doe mijn stinkende best en geniet van mijn werk. Ik overtreed zelf geen regels, en maak zelfs geen misbruik van ze wanneer dit binnen de wet zou kunnen. Ik hoef me nergens voor te schamen en dat doe ik ook niet.”
Individuele machteloosheid
Het dilemma gaat dieper dan nuchter beargumenteerde individuele machteloosheid. In de tijd dat de Bijbel ontstond, hadden mensen eenvoudige beroepen. Wat ze maakten, verkochten ze direct aan de eindgebruiker. Nu zijn ze radertjes geworden in uurwerken die weer radertjes vormen in grotere uurwerken. Een advocaat die in 2008 werkte voor een bank die failliet ging aan precies de financiële producten waarvoor hij met de collega’s van zijn kantoor de juridische onderbouwing leverde, vertelde: “Wisten wij veel. Iedere dag lag er een enorme stapel documenten te wachten. Ik richtte mij daarbij op één juridisch deelaspect, mijn specialiteit. Ik moest zorgen dat het klopte. Het werd enorm goed betaald, jazeker, alle advocatenkantoren deden zulk werk en als juristen wisten we dat het legaal in de haak was. En dat is mijn punt: wij zijn geen economen. Hoe had ik kunnen beoordelen dat die financiële producten zouden ontploffen?”
Hoe kun je nog weten wat jij een ander precies aandoet wanneer jouw werk zó gespecialiseerd is? En ook die ander is problematisch geworden. Vaak is zelfs volstrekt onduidelijk wie die ander uiteindelijk is. Ik vroeg een professioneel belegger in koffie: denk je wel eens na over de gevolgen van jouw beslissingen voor al die koffieboertjes in Azië, Afrika en Zuid-Amerika? Hij raakte ervan in de war. “Ik ben gewoon een getallenman”, zei hij. “Ik doe de analyses, in mijn kantoor, met mijn collega’s.”
Let op wat je koopt
Er is nog een reden waarom de moraal van de Bergrede achterhaald is: de ideologie. Niemand belichaamde deze beter dan de structurer die miljoenen verdiende met legaal belazeren van sukkels. De term hier is caveat emptor: let op wat je koopt. Professionele spelers moeten zelf maar uitkijken. Ergens in de juridische bijsluiter staat wel wat echt in het product zat, maar ja, welke muppet bij een Nederlandse gemeente of kleine Duitse bank leest die bijsluiter nu? “Je hebt kleinere spelers die geen idee hebben”, legde mijn structurer uit. “Waar ik na een tijd niet meer tegenkon was dat ik ze keihard voorloog.” Zijn familie droeg premies af aan pensioenfondsen die hij te grazen nam. “Dan dacht ik: Wauw, daar gaat het geld van mijn ouders.” En dus was hij uiteindelijk gestopt.
Deze mentaliteit kwam ik constant tegen in de City: Alles is geoorloofd, tenzij het wettelijk is verboden. Punt, einde discussie, hou op met je fatsoensrakkerij.
Moraal als lifestyle-optie.
Deze mensen waren absoluut niet immoreel (dat zijn de wetsovertreders wel) maar, in hun eigen woorden: ‘amoreel’. Ik noem ze koele kikkers. Geen monsters, vaak huldigen ze privé een strenge moraal en zijn ze zelfs diepgelovig. Kun je, vroeg ik dan, tegelijkertijd God en de Mammon dienen? Ja, dan kan best: een keurige burger kan, als hij als soldaat optreedt, toch ook mensen doden?
Deze amoraliteit is de sleutel voor begrip van onze tijd. Als je amoreel bent kun je makkelijk ‘neutraal’ blijven en de andere kant op kijken.
Als zij het niet doen, doet de concurrent het
Deze amoraliteit is de sleutel voor begrip van onze tijd. Als je amoreel bent kun je makkelijk ‘neutraal’ blijven en de andere kant op kijken wanneer collega’s – binnen de wet – dingen doen waarvan ze absoluut niet zouden willen dat anderen die met hen deden. Bovendien: als zij het niet doen, doet de concurrent het en gaan we uiteindelijk failliet. ABNAmro mag volgens de regels de salarissen van de top verhogen. Tja, dat doen ze dan. Dan ontploft de samenleving, die vindt het immoreel. Vervolgens ‘betreurt’ de president van ABNAmro ‘de commotie’. Ofwel: hij heeft geen moreel oordeel over het eigen handelen, maar betreurt slechts de reputatieschade. Dat is amoraliteit in volle glorie, en daarom zijn mensen zich in zulke organisaties van geen kwaad bewust.
Ik heb nog een laatste term nodig om deze mentaliteit en ideologie in te kleuren: shareholder value. Megabanken zijn genoteerd aan de beurs, en dus eigendom van de aandeelhouders. Deze eisen rendement, en als ze dat niet krijgen, verkopen ze de aandelen. Geen loyaliteit dus maar liquiditeit, en deze mentaliteit werkt door bij de top. Ook die zeggen: als ik elders meer kan verdienen, ben ik vertrokken.
In het Verenigd Koninkrijk, waar ontslagbescherming ontbreekt, gaat dit nog verder: iedereen kan iedere vijf minuten vertrokken zijn – ontslagen, of weggelokt door een concurrent met een hoger bod. De rest van Europa gaat ook deze kant op, let maar op hoe vaak je een pleidooi hoort voor verdere ‘flexibilisering’.
Schaal en moraal gaan niet samen
Daarom denk ik dat de Bergrede achterhaald is: individuele morele verantwoordelijkheid verdampt in kolossale, complexe organisaties. Schaal en moraal gaan niet samen, zeker niet nu de moraal verbannen is naar de privésfeer. Niet voor niets is het hoogste compliment in de City iemand ‘professioneel’ noemen: die weet op z’n werk alle emoties en morele oordelen buiten beschouwing te laten.
Daarom zal een moreel appèl aan beursgenoteerde banken die zelf een amorele grondslag hebben, niets uitrichten of opleveren. Behalve veel vrome woorden, pr en een bankierseed – veelzeggend genoeg ingevoerd op 1 april.
Maar het wordt nog erger: in het jaar na publicatie van mijn boek over de amoraliteit van megabanken stroomden de brieven binnen van mensen bij beursgenoteerde multinationals; de farmaceutische industrie, olie-industrie, verzekeraars, een software gigant… Bij ons gaat het precies zo, schreven werknemers daar.
De shareholder value is ook bij de publieke omroep de hoogste norm geworden, al heet het kijkcijfers. Die moeten, heel amoreel, ‘gehaald’ worden en als dit betekent dat politieke talkshows vol zitten met clowns, nitwits en dwaallichten… Tja. Dat is niet langer de morele verantwoordelijkheid van de publieke omroepdirecteuren en toppresentatoren – die trouwens acht keer modaal eisen, want anders stappen ze over naar de commerciëlen. Zoals Stevo Akkerman schreef in Trouw: de City is overal.
‘Gij zult niet moraliseren’
Het elfde gebod in Nederland luidt: ‘Gij zult niet moraliseren’. Maar zonder moraal gaat het volgens mij niet, niet op de lange termijn. Moraliseren is een doorlopende conversatie over welke geboden wij als leidraad nemen. Daarom is de Bergrede juist actueler dan ooit. Want de neoliberale, amorele grondslag voor onze economie en samenleving werkt gewoon niet.
Ja, de wereld is veel te ingewikkeld om alle morele dilemma’s met één richtsnoer te slechten. Ik zou niet weten hoe je vanuit het kleine Nederland ervoor kunt zorgen dat de moraal terugkomt in het handelen. Daarvoor moeten immers wetten worden herschreven, zodat mensen en bedrijven niet meer worden afgestraft wanneer ze moraal boven winst plaatsen.
Allemaal waar. Maar stel dat Nederlandse verzekeraars twintig jaar terug hadden gedacht: wij bieden klanten alleen dingen aan die we zelf ook zouden kopen. Dan was er geen woekerpolis verkocht.
Hoe kun je mensen nu aanspreken op de immorele uitkomsten van hun wettelijk geoorloofde, amorele gedrag?
Zulke organisaties stimuleren om het slechtste uit jezelf te halen. Dat vinden extrinsiek gemotiveerde mensen en andere Masters of the Universe prima: het levert geld en status op; eindelijk kunnen ze amoreel los gaan, mits ze maar bij de juridische afdeling hebben gecheckt dat het mag. Maar intrinsiek gemotiveerden, voor wie het werk zelf de beloning vormt en die houden van hun vak, lijden daar enorm onder. En laat nu net deze groep het echte vakwerk afleveren, niet om de bonus maar omdat ze a good job willen doen. Van hen sprak ik ook velen – dat is het goede nieuws uit de City. Zelfs daar overleven mensen die door meer worden gedreven dan de wil tot winnen.
Waarom pakken we die prikkels niet aan?
Laten we ophouden bedrijven als Shell neer te zetten als de grote vervuilers, of, na 2008, de bankiers als graaiers. Die framing heeft geen enkele zin: hoe kun je mensen nu aanspreken op de immorele uitkomsten van hun wettelijk geoorloofde, amorele gedrag?
Beter is het om de wetten te bekijken, de eigendomsstructuren van die organisaties en de prikkels die daar gelden, en ons afvragen: waarom pakken we die prikkels niet aan, in plaats van hen die ernaar handelen? Daar hebben we betere wetten voor nodig. En laten wij in het Westen nu net een democratisch systeem hebben, waar dat gewoon kan!
Het laatste woord is aan de structurer die een vermogen verdiende door aan sukkels producten te slijten die hij zelf in geen duizend jaar zou kopen. Had hij ooit overwogen zijn miljoenen weg te geven? Weet je, zei hij na even rustig nadenken. “Iedereen is hebzuchtig. Als jij een T-shirt koopt voor drie pond, denk je dan aan de stakker in Bangladesh die twaalf uur per dag werkt voor een shitsalaris?”
In de eerste wereld leven we met z’n allen ten koste van de andere vijf miljard, wilde hij maar zeggen. “Als ik moet teruggeven wat ik heb verdiend, dan moet iedereen dat. Hoe zei de Bijbel het ook alweer? ‘Hij die zonder zonde is, werpe de eerste steen.'” Hij zuchtte: “Elke periode heeft zijn zondebokken. Vandaag zijn het de bankiers. Ik kan leven met dat stigma.”
Dit is de bekorte ‘Bergredelezing’ die Joris Luyendijk dinsdag 2 februari hield in de Amersfoortse Bergkerk.
NU 01.02.2016 Verzekeraar Vivat, het voormalige verzekeringsonderdeel van SNS Reaal, schrapt 900 tot 1.200 arbeidsplaatsen.
Dat maakte het bedrijf, dat vorig jaar werd overgenomen door de Chinese branchegenoot Anbang, maandag bekend.
Vivat wil de organisatie minder complex maken. ”Het vereenvoudigen van het bedrijf en de processen moeten leiden tot een wendbare organisatie die dichter bij de klant staat”, aldus de onderneming. De kosten liggen circa 30 procent hoger dan bij de concurrentie.
De afgelopen jaren heeft Vivat meerdere merken opgenomen, maar de verschillende bedrijfsprocessen werden in stand gehouden. Vooral de personele kosten liepen daarbij hoog op.
Het bedrijf laat in een verklaring weten zich meer te gaan richten op innovatieve en digitale verzekeringstoepassingen. Er wordt drie jaar uitgetrokken om Vivat om te vormen tot één centrale organisatie.
Sociaal plan
De komende maanden zal er een adviesaanvraag uitgaan naar de ondernemingsraad van Vivat en naar de vakbonden. Een woordvoerster laat weten dat er zoveel mogelijk werknemers via natuurlijk verloop Vivat zullen verlaten, maar voor een groot deel is gedwongen ontslag onvermijdelijk.
Deze werknemers vallen onder het sociaal plan waarin zij voor negen maanden worden begeleid van werk-naar-werktrajecten.
FNV en CNV willen dat het sociaal plan, dat nog geldt tot het einde van 2016, ongewijzigd wordt verlengd voor de hele periode van de reorganisatie.
“Het alsnog uitvoeren van achterstallig onderhoud binnen het bedrijf is wellicht noodzakelijk, maar de directie dient wel voor ogen te houden dat de werknemers de klanten zijn blijven bedienen onder soms moeilijke omstandigheden. Zij verdienen daarvoor een goed sociaal plan, ongeacht het tijdstip waarop zij onverhoopt hun werk verliezen”, zegt FNV-bestuurder Fred Polhout.
Voor het CNV komen de ontslagen niet als een verrassing. “We weten dat het niet goed gaat met Vivat en we realiseren ons dat er iets moet gebeuren. Maar deze reorganisatie heeft een enorme impact voor zeer veel werknemers. Vivat zal voor een goed vangnet moeten zorgen”, zegt CNV-bestuurder Jolien Dekker.
Er volgen in de verzekeringsbranche waarschijnlijk meer grote ontslaggolven doordat steeds meer mensen hun financiële zaken online regelen, zegt vakbondsvoorzitter Reinier Castelein van De Unie. Hij spreekt van een ”mokerslag” voor de medewerkers in de sector.
Nationalisatie
SNS Reaal werd in februari 2013 genationaliseerd omdat de bankverzekeraar kopje onder dreigde te gaan vanwege de verlieslatende vastgoedportefeuille. Het verzekeringsdeel werd vervolgens losgeknipt van de bank en werd omgedoopt tot Vivat Verzekeringen.
Het Chinese Anbang nam vorig jaar Vivat voor 150 miljoen euro over van de Staat. Daarnaast steken de Chinezen nog zo’n 1,3 miljard euro in versterking van de balans en aflossing van interne leningen binnen de groep SNS Reaal.
Trouw 01.02.2016 De verzekeraar Vivat, het voormalige SNS reaal, schrapt de komende drie jaar tussen de 900 en 1200 banen. Dat is het gevolg van een ingrijpende reorganisatie, zo maakte Vivat vandaag bekend.
Volgens Vivat, dat vorig jaar in Chinese handen kwam, moet de organisatie ‘minder complex’ worden. “Het vereenvoudigen van het bedrijf en de processen moeten leiden tot een wendbare organisatie die dichter bij de klant staat”, aldus de onderneming.
De kosten liggen volgens hen circa 30 procent hoger dan bij de concurrentie. Bij Vivat horen onder meer pensioenverzekeraar Zwitserleven, schade- en levensverzekeraar Reaal en pechhulpservice Route Mobiel.
AD 01.02.2016 De komende drie jaar gaat verzekeraar Vivat, voorheen SNS Reaal, tussen de 900 en 1200 arbeidsplaatsen schrappen. Dat heeft het bedrijf maandag bekendgemaakt.
We wisten al langer dat er een reorganisatie aan zat te komen, maar toch is dit een heftige boodschap, aldus Jolien Dekker, CNV.
Vivat – dat vorig jaar werd overgenomen door de Chinese branchegenoot Anbang – wil de organisatie minder complex maken en sterker inzetten op digitalisering. De banen verdwijnen verspreid over de hele onderneming. De ingreep is bedoeld om de verzekeraar wendbaarder te maken met het oog op de toekomst.
Probleem bij Vivat is dat de kosten circa 30 procent hoger liggen dan bij de concurrentie. Op meerdere afdelingen wordt nu hetzelfde werk gedaan voor verschillende merken. Bij Vivat horen onder meer pensioenverzekeraar Zwitserleven, schade- en levensverzekeraar Reaal en pechhulpservice Route Mobiel.
Anbang nam Vivat vorig jaar voor 1 euro over van de Nederlandse overheid. Die had het verzekeringsbedrijf in handen toen zij zich begin 2013 genoodzaakt zag SNS Reaal te nationaliseren. De bank en verzekeraar was door aanhoudende verliezen bij zijn vastgoeddivisie in grote financiële moeilijkheden geraakt.
Geen verrassing
Volgens vakbond CNV komt het massaontslag niet geheel onverwacht. ,,We wisten al langer dat er een reorganisatie aan zat te komen, maar toch is dit een heftige boodschap. Het gaat om bijna een derde van het huidige personeelsbestand”, reageert CNV-bestuurder Jolien Dekker.
,,We weten dat het niet goed gaat met Vivat en we realiseren ons dat er iets moet gebeuren”, zegt Dekker. ,,Maar deze reorganisatie heeft een enorme impact voor zeer veel werknemers. Vivat zal voor een goed vangnet moeten zorgen.”
Ontslaggolven
Vakbondsvoorzitter Reinier Castelein van De Unie vreest dat het niet bij de maandag aangekondigde reorganisatie van Vivat blijft. Hij voorziet meer stevige ingrepen. Het massaontslag bij Vivat is ingegeven doordat steeds meer mensen hun financiële zaken online regelen, zegt Castelein. Alle grootbanken en ook verzekeraar Achmea hebben om die reden de laatste jaren al flink gesaneerd. ,,Na de verschillende ontslaggolven bij de banken komen we nu in het tijdperk van de verzekeraars”, stelt de werknemersvoorman.
Telegraaf 01.02.2016 Vivat, het voormalige SNS Reaal, gaat fors snijden in de organisatie en schrapt in de komende drie jaar tussen de 900 tot 1200 arbeidsplaatsen. Dat heeft de verzekeraar, die vorig jaar werd overgenomen door de Chinese branchegenoot Anbang vandaag bekendgemaakt.
Vivat wil de organisatie minder complex maken. ,,Het vereenvoudigen van het bedrijf en de processen moeten leiden tot een wendbare organisatie die dichter bij de klant staat”, aldus de onderneming. De kosten liggen circa 30 procent hoger dan bij de concurrentie.
Chinese overname
De verzekeraar kwam vorig jaar in handen van Anbang dat 85 miljoen euro voor de aandelen en belastingvorderingen neerlegede en daarnaast nog 1,35 miljard euro stak in versterking van de balans en aflossing van interne leningen binnen de groep.
Vivat is het moederbedrijf van onder meer ZwitserLeven, Reaal en pechhulpbedrijf RouteMobiel. Het bedrijf komt voort uit SNS Reaal, de bankverzekeraar die op 1 februari 2013 werd genationaliseerd.
Telegraaf 31.01.2016 Het toezicht op de bankensector in de eurolanden moet eenduidiger worden, om mogelijke problemen te voorkomen. Dat stelt het hoofd bankentoezicht bij de Europese Centrale Bank (ECB), Daniele Nouy, in een zondag gepubliceerd interview met de Cypriotische krant Politis.
Volgens Nouy worden regels voor banken in verschillende landen nog altijd verschillend geïnterpreteerd. Daardoor is er geen sprake van een gelijk speelveld in de eurozone.
De verschillende interpretaties ontstaan doordat Europese regels in nationale wetgeving worden omgezet. De ECB, die zelf toezicht houdt op de 129 grootste banken in de eurozone, streeft ernaar de regels overal te harmoniseren. Zo moet een ,,uniform, geïntegreerd en geharmoniseerd toezichtsmodel” ontstaan, aldus Nouy.
Telegraaf 27.01.2016 Duizenden mensen die nog geld terugkrijgen van de curatoren van de failliete DSB Bank, verzuimen dat in ontvangst te nemen. De curatoren komen daarom met een opmerkelijke manier om die mensen alsnog te bereiken: ze maken een eurocent over naar de rekeningen van alle stille schuldeisers.
In de begeleidende tekst van de storting staat dan een verwijzing naar de vergoeding waar de rekeninghouder recht op heeft. Om de volledige vordering in ontvangst te nemen moet die eerst tekenen voor akkoord.
Onlangs werd bekend dat vrijwel alle schuldeisers van de in 2009 omgevallen bank al hun geld terugkrijgen. Ruim 80 procent heeft het aanbod inmiddels aanvaard en het bedrag ontvangen. Maar er zijn nog 5600 mensen die de curatoren niet kunnen bereiken. Sommige daarvan horen nog duizenden euro’s te krijgen.
“Misschien maken klanten onze brieven niet open. Of ze zijn verhuisd zonder ons daarover te informeren. Het enige dat wij met zekerheid van ze weten is hun rekeningnummer. Wij hopen hun aandacht te krijgen door een cent naar ze over te maken”, aldus curator Rutger Schimmelpenninck.
Telegraaf 28.01.2016 Het loket bij het ministerie van Financiën waar partijen zich kunnen melden voor een bod op verzekeraar ASR is per direct gesloten. Het kabinet maakt zich op voor een beursgang van de verzekeraar, nu de de Tweede Kamer het licht hiervoor op groen heeft gezet.
Die aankondiging deed minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën donderdag tijdens overleg over ASR met de Vaste Kamercommissie. „De partner is er niet om het loket voor een onderhandse verkoop nog open te houden. Hij gaat dan ook definitief dicht als tijdens deze vergadering goedkeuring voor mijn lijn voor een een beursgang wordt gegeven”, verklaarde de bewindsman tegen de instemmende Kamerleden.
Wat de beursgang van ASR moet opleveren blijft nog onduidelijk. Het Rijk was in totaal €3,65 miljard kwijt voor het onderdeel van de in 2008 omgevallen Belgisch-Nederlandse bank Fortis. Dijsselbloem heeft echter goede hoop op een aardige verkoopopbrengst via de beurs. „Het is een gezond bedrijf dat verder geen overheidssteun nodig heeft gehad”, zei hij. „ASR staat er goed voor en staat er ook steeds beter voor.” Een ‘pareltje’, herhaalde de minister de omschrijving van enkele Kamerleden.
Dijssebloem gaat voor een beursgang van ASR in de eerste helft van dit jaar, maar wil zich niet laten vastpinnen op een datum. Hij liet zich ook niet uit wat hij voor de zomervakantie voorrang geeft: de beursgang van ASR of het tweede deel met aandelen van het in november op de beurs teruggekeerde ABN Amro. „We kijken naar de marktontwikkelingen op de beurs. Het tweede deel van ABN Amro kan vanaf 20 mei, als de verplichte wachttijd van 180 dagen is afgelopen. Maar het is aan ons om een datum te bepalen.”
Als de prijs van de waarde van ASR is bepaald na de eerste uitgifte van aandelen, kan een partij zich alsnog bij het ministerie melden voor een onderhandse koop van een resterend belang in de verzekeraar. Dijsselbloem verzekerde ‘sowieso’ nooit te verkopen aan een ‘dubieuze koper’, waar PVV-Kamerlid voor Tony van Dijck waarschuwde: „Een overnamepartner moet aansluiten bij de doelen van ASR, het behoud van de verzekeraar voor Nederland en of de prijs goed is voor de belastingbetaler.”
Telegraaf 28.01.2016 Een vijftal voormalig handelaren die betrokken zouden zijn geweest bij de grootscheepse manipulatie van het interbancaire rentetarief Libor, zijn woensdag door een rechter in Londen vrijgesproken. Het oordeel tegen een zesde verdachte is nog in beraad.
De misstanden met het internationaal veelgebruikte Libor kwamen in 2014 aan het licht. Handelaren van onder meer grote internationale banken bleken ongeoorloofde afspraken te hebben gemaakt om het tarief in hun voordeel te manipuleren.
De zes die in het beklaagdenbankje zaten, waren werkzaam bij verschillende brokers als Tullet Prebon, ICAP en Martin Holdings ten tijde van de manipulatie. Verschillende banken hebben reeds schikkingen getroffen in de zaak. Daarmee zou in totaal 9 miljard dollar zijn gemoeid. Daarnaast zijn meer dan dertig mensen aangeklaagd.
VK 25.01.2016 Rabobank heeft het winstgevende dochterbedrijf De Lage Landen Group te koop aangeboden. Dat meldt Het Financieele Dagblad. De verkoop past in de nieuwe strategie van voorman Wiebe Draijer, die zich wil richten op de kernactiviteiten van de bank.
Onderdelen die niet meer tot de kern van Rabobank behoren worden verkocht. DLL Group is met een nettowinst van 454 miljoen euro (in 2014) goed voor bijna een kwart van de inkomsten van Rabobank. Het bedrijf leaset auto’s, medische apparatuur en landbouwmachines.
In de verkoop zal het zo’n 4,5 tot 5 miljard euro opbrengen, zo zeggen zakenbankiers tegen het FD. Dat geld kan het buffervermogen van de Rabobank flink vergroten. En dat is de strategie die bestuursvoorzitter Wiebe Draijer in december aankondigde: de bank wil minder bezittingen en meer vermogen.
Wie de dochteronderneming gaat overnemen is nog niet bekend. Op dit moment worden er gesprekken gevoerd met geïnteresseerde partijen, meldt het FD.
Telegraaf 25.01.2016 ABN AMRO heeft alle benodigde vergunningen binnen om een bijkantoor te openen in Shanghai. Vanuit de belangrijke Chinese metropool wil de bank zijn zakelijke klanten in de regio gaan bedienen. Dat meldde ABN AMRO maandag.
ABN AMRO had al wel een vertegenwoordiging in Shanghai, maar kan met een echt bijkantoor in de stad een breder pakket diensten aanbieden. ,,Dit is in lijn met onze ambitie om internationaal selectief te groeien”, aldus Joop Wijn, die als bestuurder verantwoordelijk is voor de zakelijke activiteiten van de bank.
,,China is nu de grootste energieverbruiker ter wereld en daarom voor ons een belangrijke markt”, zei Wijn verder. ,,Bovendien is Nederland de op een na grootste handelspartner van China in de Europese Unie en heeft ABN AMRO van oudsher een belangrijke rol gespeeld bij de financiering van handel tussen de twee landen.”
Telegraaf 22.01.2016 De Rabobank meent dat de stevige koersdaling van ABN Amro in de afgelopen weken onterecht is. In zijn eerste rapport over de bank wordt een koopadvies en koersdoel van €22,50 afgegeven.
In het maar liefst 103 pagina’s tellende rapport noemt de Rabobank zijn branchegenoot een stabiele gefocuste bank met een bovengemiddelde winstgevendheid. Het risicoprofiel is volgens haar relatief laag, maar dat geldt evenzeer voor het groeipotentieel.
De Rabobank vertrouwt erop dat ABN Amro zal profiteren van het economische herstel in ons land, aangezien het leeuwendeel van de omzet in Nederland wordt gerealiseerd. Ze meent dat de financiële buffer ruim voldoende is om extra verliezen in de energie- en grondstoffensector op te vangen.
Rabobank taxeert de winst per aandeel op €2,06 voor 2015 en op €2,11 voor 2016. Hierbij worden dividenduitkeringen van €0,82 respectievelijk €0,95 voorzien.
Telegraaf 22.01.2016 „Het is geen wonder dat er zoveel onvrede is over het financiële systeem. Niemand kan tevreden zijn hoe het de afgelopen jaren heeft gefunctioneerd.” Dat zei de Amerikaanse ex-minister Lawrence Summers tijdens het honderdjarig jubileum van economentijdschrift ESB.
Summers schudde moeiteloos de ene na de andere schok voor het financiële systeem uit zijn mouw, van de tequilacrisis in Mexico (1994), de Azië-crisis (1997) en de internetbubbel (2000) tot de kredietcrisis in 2008 en de eurocrisis in 2010.
Wat Summers betreft, heeft de eurozone stappen in de goede richting gezet door een Europees reddingsplan op te tuigen mochten banken opnieuw in de problemen komen. „Bij een internationale munt past geen nationaal beleid.”
VK 21.01.2016 Als de banken niet meer doen aan innovatie, lopen ze het risico al binnen vijf jaar klanten te verliezen aan ‘buitenstaanders’ als Apple en Google. Dat is een van de scenario’s die de Nederlandsche Bank schetst in een onderzoek naar technologische veranderingen in de financiële sector.
Ook verzekeraars, financiële adviseurs, beleggingsinstellingen en betalingsverwerkers dreigen onder de voet te worden gelopen door nieuwkomers in de markt.
Het rapport van DNB signaleert dat durfkapitalisten de afgelopen vier jaar steeds grote bedragen investeren in start-ups die nieuwe financiële technologie bedenken. In 2010 ging er iets minder dan 2 miljard dollar naar dit soort bedrijven; vorig jaar was dat gegroeid tot iets meer dan 12 miljard. De verwachting is dat er in 2016 voor 20 miljard zal worden geïnvesteerd.
Er zijn drie ontwikkelingen die gevestigde bedrijven in de financiële sector voor uitdagingen. Om de keuzevrijheid van consumenten te bevorderen verlaagt de wetgever de drempels voor nieuwkomers.
Die nieuwelingen richten zich meestal op een specifiek onderdeel van de dienstverlening, waarmee ze het bedrijfsmodel van oudere concurrenten ondermijnen. Instellingen als banken bieden een breed palet aan diensten aan, in de hoop dat een klant voor meerdere zaken met hen in zee gaat (cross-selling).
Verder verandert de manier waarop consumenten producten aanschaffen en daarvoor betalen, dankzij webwinkels, sociale media, vergelijkingssites en bestellingen via smartphones en tablets. In China wordt 85 procent van alle onlinebetalingen door andere partijen dan banken behandeld. Alipay, de betaaldienst van Alibaba – de Chinese tegenhanger van websuper Amazon – heeft bijna de helft van deze markt in handen. Ter vergelijking: in de VS bezit PayPal slechts 5 procent van de onlinebetaalmarkt (in Nederland 4 procent).
Op alle terreinen liggen de gevestigde belangen onder vuur, signaleert DNB. Pinnen, digitaal bankieren en contant krijgen concurrentie van digitale betaalmiddelen (wallets) en virtuele valuta zoals de bitcoin. Het DNB-rapport stipt onder meer de ontwikkeling aan van blockchain, de technologie achter de bitcoin waarin ook ING investeert. Die technologie ‘staat nu nog in de kinderschoenen, maar kan op de langere termijn van grote invloed zijn’, constateren de samenstellers.
De beleggingsmarkt gaat ook op de schop. Algoritmen helpen slimmer en geautomatiseerd te beleggen. Automatisering elders heeft ook gevolgen voor bijvoorbeeld verzekeraars.
De traditionele kredietverlening wordt vervangen door crowdfunding en peer-to-peerlending. Dat laatste is een vorm van automatische crowdfunding waarbij lener en kredietverstrekker geen enkele band met elkaar hebben. Hypotheken zijn met een paar muisklikken regelen. In de VS is het internetbedrijf Quick Loans uitgegroeid tot de op een na grootste hypotheekverstrekker. Sinds 2013 heeft het voor 200 miljard aan leningen met huizenkopers via internet afgesloten.
DNB ziet zijn rol ook veranderen. De toezichthouder wil bezien of het vergunningenstelsel meer ruimte moet bieden aan nieuwkomers, zodat innovatie de ruimte krijgt. DNB denkt aan tijdelijke vergunningen voor experimentele diensten, een ‘proeftuin’ zoals die in november ook is aangekondigd door de Britse toezichthouder FCA.
Telegraaf 18.01.2016 ABN AMRO is samen met Citigroup en Deutsche Bank geselecteerd om mogelijk de beursgang van de genationaliseerde verzekeraar ASR te begeleiden. De stichting die de aandelen van ASR namens de Staat beheert, NLFI, heeft dat maandag naar buiten gebracht.
Het gaat nog wel om een beoogde benoeming. De banken kunnen pas echt benoemd worden na afronding van het debat in de Tweede Kamer over de verkoop van ASR. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën meldde in november dat hij de verzekeraar in delen naar de beurs wil brengen. Hij zei toen dat hij hoopte het eerste deel in de eerste helft van 2016 te kunnen verkopen.
ASR kwam in oktober 2008 in handen van de Staat door de nationalisatie van ABN AMRO en Fortis Nederland. ASR was daar de verzekeringspoot van. De Staat betaalde toen 3,6 miljard euro voor ASR.
Vergoeding
NLFI laat verder weten dat de vergoeding voor de groep van banken die de beoogde beursgang begeleiden, minder is dan 1 procent van de verwachte opbrengst van de beursgang. De stichting laat zich bij de verkoop van ASR ook door een drietal partijen adviseren op financieel en juridische gebied. Hiervoor zijn aangesteld NM Rothschild & Sons, Lazard en Clifford Chance.
Telegraaf 18.01.2016 De AEX-fondsen ING, KPN en Wolters Kluwer behoren tot de ‘top picks’ van SNS Securities voor de eerste helft van dit jaar. Het effectenhuis maakte maandag bekend ook brood te zien in de MidKappers ASMI en BAM, de Smallcap-fondsen Accell en Beter Bed en beursaspirant ForFarmers.
Het aandeel ING is volgens SNS momenteel aantrekkelijk gewaardeerd en bovendien is de bank ,,goed gepositioneerd” om te profiteren van een aantrekkende Europese economie. SNS voorziet een toenemende vraag naar kredieten en een daling van het totaal aan slechte leningen.
KPN is ondanks zijn ,,sterke” vrije kasstroom en een verlaagd risicoprofiel nog steeds ,,ondergewaardeerd”, meent SNS. Het telecomconcern kan onder profiteren van dalende investeringskosten rond de jongste technologieën (FttH, 4G).
ASMI
Informatieleverancier Wolters Kluwer blijft naar verwachting uitbreiden in marktsegmenten met een bovengemiddelde groei. ,,Na vele jaren van lage autonome groei, is het tempo in de afgelopen twee jaar toegenomen. In 2015 nam de autonome groei toe tot 3 procent, een niveau dat we niet hebben gezien sinds 2007.” SNS ziet een opwaarts koerspotentieel van 15 procent richting 35 euro.
ASMI moet het als ,,duidelijke marktleider” hebben van een verdere groei van zijn ALD-technologie, die het mogelijk maakt meer chips op een ‘wafel’ te plaatsen. De huidige ,,zeer lage waardering” van het fonds geldt volgens SNS als instapmoment.
Accell
Bouwer BAM boekt vooruitgang met zijn ‘Back in Shape’-herstructureringsprogramma, dat ,,verder opwaarts potentieel” oplevert. De voornaamste vraag is volgens SNS wat BAM gaat doen met het door besparingen bijeengebrachte geld. BAM mikt op 100 miljoen euro aan besparingen per jaar in de komende jaren en wil ook zijn werkkapitaal fors terugdringen. ,,2016 wordt het jaar om de vruchten te plukken”.
Fietsfabrikant Accell zal profiteren van de aanhoudend sterke vraag naar e-bikes. Het bedrijf wist zijn winst en omzet in het derde kwartaal van 2015 te verhogen en de verwachting is dat beide resultaten in de tweede helft van het jaar hoger waren dan in de tweede helft van 2014, aldus SNS.
Beter Bed
Beter Bed heeft zijn resultaten sinds het derde kwartaal van 2014 sterk verbeterd. SNS ziet voldoende capaciteit bij het bedrijf om op overnamepad te gaan. Bovendien verbeteren de marktomstandigheden mede dankzij een stijgend consumentenvertrouwen en toenemende huizenverkopen.
ForFarmers gaf in maart 2015 aan dit jaar naar de beurs te willen. De aandelen in het bedrijf zullen in de loop van dit jaar overgaan van een handelsplatform van Van Lanschot naar Euronext, een stap die ,,een positief effect zal hebben op de koers”, aldus SNS. ForFarmers boekte al in 2014 en 2015 kosten voor interne maatregelen die het bedrijf klaar moesten stomen voor de aanstaande beursintroductie. Overnames kunnen zorgen voor verdere groei.
Telegraaf 14.01.2016 Banken dienen de komende jaren grotere buffers aan te leggen ten opzichte van financiële instrumenten die zij willen verhandelen dan voorheen. De regels worden echter minder streng dan eerder werd voorgesteld. Dat maakte het Basel-comité, dat internationale regels voor de financiële sector opstelt, donderdag bekend.
De nieuwe regels moeten voorkomen dat banken teveel risico’s nemen bij de handel in bijvoorbeeld aandelen, obligaties en renteswaps.
Het Basel-comité verwacht dat de buffers ten opzichte van de handelsboeken de komende jaren zo’n 40 procent moeten groeien ten opzichte van de huidige niveaus. Eerdere voorstellen wezen op een toename met bijna 75 procent.
De impact van de regels loopt echter sterk uiteen voor verschillende banken.
Telegraaf 08.01.2016 Rabobank maakt zich volgens de Stichting Renteswapschadeclaim schuldig aan valsheid in geschrifte. De bank zou mkb-ondernemers met renteswaps documenten laten ondertekenen, die worden gedateerd op een datum in bijvoorbeeld 2006 of 2008. Dat is kwalijk, vindt de claimorganisatie die melding heeft gedaan bij toezichthouder AFM. Rabobank zegt zich niet in het geschetste beeld te herkennen.
Renteswaps zijn ingewikkelde financiële producten die bedoeld zijn om renterisico’s af te dekken. Banken hebben bij de verkoop ervan echter vaak een te rooskleurig beeld geschetst van de risico’s, waardoor sommige bedrijven in de problemen zijn gekomen.
De stichting heeft de indruk dat Rabobank zich nu probeert in te dekken tegen schadeclaims. Door de ondernemers alsnog ‘oude’ documenten te laten ondertekenen verklaren zij immers dat ze bij het aangaan van de renteswap volledig op de hoogte waren van de werking van het product.
Stichtingsvoorzitter Pieter Lijesen zei vrijdag dat hij meer dan veertig meldingen heeft, inclusief geluidsfragmenten waaruit zou blijken dat ondernemers onder druk zijn gezet om vinkjes te zetten. Lijesen verwacht dat de AFM hard zal optreden. Hij overweegt ook stappen tegen individuele bankmedewerkers.
Volgens Rabobank kan het alsnog ondertekenen van oude papieren onderdeel zijn van de herstelmaatregelen voor bepaalde dossiers. De bank liep recent alle afgesloten renteswaps na voor een herbeoordeling. Bij incomplete dossiers zijn volgens een woordvoerder soms nieuwe documenten opgesteld met een actuele datum. “Wijzigingen als deze worden aangetekend in het dossier”, aldus de zegsman.
Rabobank zei later dat het klanten vrijstaat om stukken niet te ondertekenen, als ze dat niet willen. Ook kondigde de bank een grondig onderzoek aan naar de mogelijke ondertekening onder dwang, waar sprake van zou zijn. “Als het is gegaan zoals de klant beschrijft, dan is dat een situatie waar we afstand van nemen”, aldus de bank in een verklaring. Waar nodig zal Rabobank zelf maatregelen nemen. Wat die maatregelen zijn, werd niet gemeld.
AD 07.01.2016 Rabobank laat ondernemers oude documenten ondertekenen, waarmee ze verklaren op de hoogte te zijn geweest van de werkwijze en risico’s van risicovolle beleggingsproducten. Hiermee wil de bank zich indekken tegen schadeclaims. Zo stelt Stichting Renteswapschadeclaim.
Wie tekent, verliest zijn recht op compensatie, aldus Pieter Lijesen, Stichting Renteswapschadeclaim.
Bij de stichting hebben zich de afgelopen tijd zo’n veertig ondernemers gemeld die zijn benaderd om bijvoorbeeld ‘vinkjes’ te plaatsen op documenten van soms wel 10 jaar oud. Deze krant is in het bezit van voorbeelden hiervan. De Rabobank laat in een reactie weten dat ‘het verzoek om oude formulieren in te vullen onderdeel kan uitmaken van het complementeren van dossiers’.
Dreiging
Volgens een woordvoerder worden eventuele aanpassingen gedaan onder uitdrukkelijke vermelding van de actuele datum. Van het zetten van handtekeningen op oude documenten is geen sprake, stelt de bank. Sommige ondernemers verklaren onder druk te zijn gezet, onder dreiging van risico-opslagen en opzegging van lopende financieringen.
Complex
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft de meldingen ontvangen en in behandeling genomen. Inhoudelijk wil de financiële waakhond niet reageren. Veel mkb’ers wisten ten tijde van het afsluiten van die contracten vaak niet wat renteswaps inhielden. Dit zijn complexe beleggingsproducten die bij een lening werden verkocht. Dat die producten ook negatief konden uitpakken, werd volgens de ondernemers vaak niet medegedeeld.
Compensatie
,,Nu wordt diezelfde ondernemers verzocht om nog te tekenen dat ze destijds bekend waren met de risico’s en dat ze goed waren voorgelicht. Dat is valsheid in geschrifte. En bovendien: wie tekent, verliest zijn recht op compensatie”, waarschuwt voorzitter Pieter Lijesen van Stichting Renteswapschadeclaim. Lijesen bestrijdt de lezing van Rabobank dat de actuele datum boven oude documenten wordt gezet. ,,Hun wordt louter gevraagd om oude documenten te paraferen.”
Nederlandse banken hebben tussen 2005 en 2008 zo’n 17.000 renteswaps verkocht aan mkb’ers.
Wat is een renteswap?
Een renteswap is een beleggingsproduct waarmee kan worden gespeculeerd op stijgende rente. Zodra de rente stijgt, wordt door de bank een bedrag aan de ondernemer betaald. Door het afsluiten van een renteswap bij een variabele lening kan het renterisico worden afgedekt. Want: stijgt de variabele rente op de lening, dan wordt dat gecompenseerd door de rente die wordt ontvangen op de bij de lening afgesloten renteswap. Hierdoor kunnen rentestijgingen worden afgedekt. Voor veel ondernemers was het onduidelijk dat zij een beleggingsproduct hadden gekocht.
NU 29.12.2015 Bas Brouwers wordt de nieuwe financiële topman van de Rabobank. Hij werd in september al door de raad van commissarissen voorgedragen.
Brouwers treedt op 1 januari in dienst, zo maakt de bank dinsdag bekend in een persverklaring.
Brouwers (1972) was afgelopen jaren financieel directeur van ING Nederland. De bedrijfseconoom en registeraccountant werkte eerder bij KPMG en ging in 1998 aan de slag bij ING.
Voorzitter van de raad van commissarissen Wout Dekker zegt erg blij te zijn met de komst van Brouwers.
Carin Gorter
Carin Gorter (1963) zou tot chief risk officer (cro) worden benoemd, maar zij heeft zich teruggetrokken. De bank gaat daarom op zoek naar een andere kandidaat. De functie van cro wordt vanaf 1 januari waargenomen door bestuursvoorzitter Wiebe Draijer.
“Gaandeweg de procedure heb ik na een zorgvuldige afweging moeten vaststellen dat het profiel van de functie van cro van Rabobank in onvoldoende mate aansluit bij mijn specifieke deskundigheid”, zegt Gorter in de persverklaring.
“De raad van commissarissen betreurt het zeer dat Carin Gorter er na persoonlijke afweging van afziet om de functie van cro te aanvaarden, maar respecteert het en wenst haar het allerbeste toe”, aldus Dekker.
Op dit moment is Bert Bruggink als chief financial and risk officer (cfro) nog verantwoordelijk voor het financiële beleid en risicomanagement. Hij legt zijn taken op 31 december neer. Bruggink blijft voor Rabobank werken als adviseur van de raad van bestuur.
VK 29.12.2015 Carin Gorter wordt verrassend genoeg niet de chief risk officer van de Rabobank. Zij acht zichzelf niet capabel voor de zware functie, hoewel er geen vuiltje aan de lucht leek.
De Rabobank eindigt een doldwaas 2015 met een nieuwe doldwaze ontwikkeling. Drie dagen voordat zij formeel zou worden benoemd tot het enige vrouwelijke lid van de raad van bestuur heeft de 52-jarige Carin Gorter zich teruggetrokken. Ze acht zichzelf niet deskundig genoeg voor de rol van chief risk officer (CRO).
Woordvoerder Hendrik Jan Eijpe van de Rabobank zegt niet te kunnen zeggen op welk terrein ze denkt niet deskundig genoeg te zijn (‘we hebben afgesproken dat niet nader te preciseren’), maar ontkent ten stelligste dat toezichthouder De Nederlandsche Bank bedenkingen zou hebben gehad bij haar deskundigheid of een hint zou hebben gegeven dat ze minder geschikt zou zijn. ‘Ik kan slechts wijzen op de woorden van president-commissaris Wout Dekker. Hij zegt juist ‘dat de toestemming van De Nederlandsche Bank ieder moment werd verwacht’.
Uit het persbericht van de Rabobank valt op te maken dat Gorter zelf aan haar deskundigheid is gaan twijfelen. ‘Dat is zeer recent gebeurd’, aldus Eijpe. Dat is opvallend. De benoeming van Gorter werd op 4 september bekendgemaakt. Aangenomen mag worden dat er vooraf uitgebreid is gepraat over haar geschiktheid en deskundigheid. Ook in de maanden daarna heeft ze zelf blijkbaar geen twijfels gehad. Of het faalangst is, kan Eijpe niet zeggen. Hij houdt het erop ‘dat de functie anders van inhoud is dan eerder gedacht’. Ook andere bronnen zeggen dat het besluit niets te maken heeft met de toetsing door De Nederlandsche Bank. De Nederlandsche Bank gaat niet in op individuele gevallen.
Uit het persbericht van de Rabobank valt op te maken dat Gorter zelf aan haar deskundigheid is gaan twijfelen…
Gorter zou een deel van de portefeuille van financieel bestuurder Bert Bruggink overnemen. Hij stapt per 1 januari op. Reden is dat Bruggink het niet eens was met een missive van De Nederlandsche Bank zijn functie bij de Rabobank op te splitsen. Hij zou zijn rol van financieel bestuurder niet meer mogen combineren met die van de zorg voor het risicomanagement.
De Rabo besloot daarom twee nieuwe mensen te benoemen, zoals de toezichthouder wilde. De functie van financieel bestuurder (cfo) zou gaan naar Bas Brouwers, de voormalige cfo van ING Nederland. Die benoeming gaat gewoon door.
Carin Gorter zou de rol van chief risk officer vervullen. Bij de bekendmaking van de voorgenomen benoeming op 4 september zei voorzitter Wout Dekker van de raad van commissarissen over haar: ‘Carin Gorter is met haar veelzijdige ervaring op het gebied van risicomanagement, audit en compliance van grote waarde voor de Rabobank als chief risk officer.’
Het enige voorbehoud dat toen werd gemaakt was de toestemming van de toezichthouders. Gorter heeft daarna ook met mensen van de De Nederlandsche Bank en de Europese Centrale Bank over de invulling van die functie gesproken. Maar uit die gesprekken, zo stelt de Rabo, kwam niet de conclusie naar voren dat van hogerhand ook maar enigszins werd getwijfeld over haar deskundigheid. Ze heeft ook ruime ervaring.
Ze werkte eerst bij accountant Ernst & Young voordat ze in 1994 in dienst kwam als vicepresident derivatives operations (verantwoordelijk voor de derivatenhandel) bij de Rabo. In 1997 stapte ze over naar ABN Amro, waar ze uiteindelijk senior executive vice president van de hoofdgroep compliance, security & legal werd. Dat werk combineerde ze ook nog met commissariaten bij VGZ, TVM Verzekeringen en de ING Groep.
Nu ze zich terugtrekt moet de Rabobank op zoek naar een nieuwe chief risk officer. Tot die tijd neemt bestuursvoorzitter Wiebe Draijer die waar.
Telegraaf 29.12.2015 Rabobank moet opnieuw op zoek naar een chief risk officer. De beoogde kandidaat, Carin Gorter, blijkt zich dinsdag terug te hebben getrokken.
Rabobank maakte op 4 september bekend dat Carin Gorter was voorgedragen. Haar benoeming moest nog worden goedgekeurd door de toezichthouders.
Kandidatuur ingetrokken
Gorter besloot dinsdag haar kandidatuur in te trekken. Volgens een persbericht vindt zij zich ‘na persoonlijke afweging’ ongeschikt, ondanks een uitgebreide selectieprocedure.
Bestuursvoorzitter Wiebe Draijer neemt na de jaarwisseling de positie van chief risk officer bij Rabobank waar. Bedrijfseconoom en registeraccountant Gorter (52) werkte eerder bij Rabobank als senior vice president derivatives operations.
Daarna vervulde zij verschillende functies en commissariaten bij onder meer concurrent ABN Amro, ING, VGZ en TVM Verzekeringen. Tot april 2013 was zij lid van de Monitoring Commissie Code Banken.
Kaliber
De keuze voor Gorter als chief risk officer (CRO) werd in september door Rabobank nog aangekondigd als ‘bestuurder van het kaliber dat noodzakelijk is om de ambitie als coöperatieve klantgerichte bank waar te maken’.
„Carin Gorter is met haar veelzijdige ervaring op het gebied van risicomanagement, audit en compliance van grote waarde voor de Rabobank als CRO”, vond de bank toen.
Gorter stelt dat zij ‘gaandeweg de procedure na een zorgvuldige afweging heeft moeten vaststellen’ dat ‘het profiel van de functie van CRO van Rabobank in onvoldoende mate aansluit bij mijn specifieke deskundigheid’.
„Ik heb daarop de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur van Rabobank en de toezichthouders geïnformeerd dat ik niet langer voor de functie beschikbaar ben.”
Betreurd
Wout Dekker, voorzitter van de raad van commissarissen, zegt het terugkrabbelen van Gorter ‘te betreuren’: „De goedkeuring van haar benoeming door de toezichthouders werd ieder moment verwacht.”
De andere kandidaat voor een functie in de Rabotop, Bas Brouwers, gaat wel door. Hij begint vanaf 1 januari 2016 als chief financial officer. De CRO- en CFO-taken worden momenteel bij Rabobank vervuld door Bert Bruggink.
Hij treedt terug op 31 december en wordt adviseur van de raad van bestuur.
Telegraaf 29.12.2015 SNS en Rabobank moeten alsnog over de brug komen in een oude hypotheekzaak. Rond de eeuwwisseling financierden ze via een tussenpersoon een aantal dubieuze beleggingen. Volgens het gerechtshof in Arnhem hebben de banken daarbij hun zorgplicht geschonden.
Tussenpersoon Wagner & Partners adviseerde klanten van wie het huis meer waard was dan de hypotheek destijds om hun hypotheek te verhogen. Het extra krediet dat vrijkwam stak de tussenpersoon vervolgens in een aantal schimmige beleggingen en hij gebruikte het voor stortingen in woekerpolissen. De huizenbezitters werd een mooi beleggingsrendement voorgespiegeld, maar dat bleef uit. De klanten bleven met torenhoge maandlasten achter.
Het hof vindt dat de banken dit nooit hadden mogen financieren. Ze hadden hun klanten juist voor de risico’s moeten waarschuwen. In een schadeprocedure moet nu bepaald worden, hoeveel de banken de gedupeerden moeten vergoeden. De tussenpersoon is inmiddels failliet.
Bij de stichting die de zaak heeft aangespannen hebben zich voor dit hoger beroep zeventig klanten van SNS en zes van Rabobank gemeld. Volgens stichtingvoorzitter Frans Faas hebben zij gemiddeld 150.000 tot 200.000 euro schade geleden.
Het juridisch gesteggel over de zaak heeft erg lang geduurd, benadrukte Faas in een toelichting. Eigenlijk financierden SNS en Rabobank meer van dit soort plannen. Maar niet iedereen was in staat om zo lang door te procederen. Faas hoopt dat de banken na deze uitspraak ook aan die andere klanten een oplossing willen bieden.
De claimstichting won eerder al een soortgelijke zaak van ABN Amro. Er loopt nog een zaak tegen Van Lanschot. Daarin wordt naar verwachting volgend jaar uitspraak gedaan.
NU 29.12.2015 SNS en Rabobank moeten alsnog over de brug komen in een oude hypotheekzaak. Rond de eeuwwisseling financierden ze via een tussenpersoon een aantal dubieuze hypotheekplannen. Volgens het gerechtshof in Arnhem hebben de banken daarbij hun zorgplicht geschonden.
Tussenpersoon Wagner & Partners adviseerde klanten van wie het huis meer waard was dan de hypotheek destijds om hun hypotheek te verhogen. Het extra krediet dat vrijkwam stak de tussenpersoon vervolgens in een aantal schimmige beleggingen en hij gebruikte het voor stortingen in woekerpolissen.
Torenhoge maandlasten
De huizenbezitters werd een mooi beleggingsrendement voorgespiegeld, maar dat bleef uit. De klanten bleven met torenhoge maandlasten achter.
Het hof vindt dat de banken dit nooit hadden mogen financieren. Ze hadden hun klanten juist voor de risico’s moeten waarschuwen. In een schadeprocedure moet nu bepaald worden, hoeveel de banken de gedupeerden moeten vergoeden. De tussenpersoon is inmiddels failliet.
Schade
Bij de stichting die de zaak heeft aangespannen hebben zich voor dit hoger beroep zeventig klanten van SNS en zes van Rabobank gemeld. Volgens stichtingvoorzitter Frans Faas hebben zij gemiddeld 150.000 tot 200.000 euro schade geleden.
Het juridisch gesteggel over de zaak heeft erg lang geduurd, benadrukte Faas in een toelichting. Eigenlijk financierden SNS en Rabobank meer van dit soort plannen. Maar niet iedereen was in staat om zo lang door te procederen. Faas hoopt dat de banken na deze uitspraak ook aan die andere klanten een oplossing willen bieden.
Soortgelijke zaak
De claimstichting won eerder al een soortgelijke zaak van ABN Amro. Er loopt nog een zaak tegen Van Lanschot. Daarin wordt naar verwachting volgend jaar uitspraak gedaan.
SNS laat in een reactie weten de uitspraak te bestuderen. Bij Rabobank kon op korte termijn niemand reageren.
VK 28.12.2015 Nu de Rabobank geen coöperatie meer is, moet een speciaal fonds haar sociale taak overnemen. De Rabobank werkt niet langer als een coöperatie voor en met leden. De voorlaatste fase naar een commerciële bank is ingezet. Beursgang is slechts een kwestie van tijd.
Hoe verdelen we de erfenis?
Lokale Rabobanken steunden ooit lokale ondernemers totdat duidelijk was dat er niets goeds meer van zo’n onderneming te verwachten was.
Een coöperatieve bank is gebaseerd op sociale samenhang
Ging een boer dood dan wisten ze of de nabestaanden het zouden rooien. Na verloop van jaren was de extra financiering terugbetaald. Het is de essentie van een coöperatieve bank. Ze is gebaseerd op sociale samenhang. Ze is er nog als alle andere financiers allang zijn afgehaakt. Dat bleek bovendien profijtelijk. De Nederlandsche Bank vroeg in de jaren zeventig van de vorige eeuw of ze zich wilden inhouden, anders zouden de andere banken kapot gaan.
Lokale Rabobanken belegden hun overtollige financiële middelen bij hun centrale bank. Die was van hen, werd door hen beheerd. In de loop van de tijd ging die ook faciliteren, toezicht houden, internationaal bankieren. Er kwamen rationalisten in de top. Die gingen bonussen geven en de baas spelen. De Nederlandsche Bank vond dat het zo moest. We weten wat er van kwam: ze draaiden een diamant kapot en verslonden een vermogen.
Datasatring in computerbestanden
Essentie van de Rabobanken was dat ze de risico’s vanuit een lange termijn beoordeelden ….
De lokale Rabobanken hebben in 2015 allemaal hun bankvergunning ingeleverd. Er is één bank van gemaakt die van boven naar beneden wordt gestuurd. Wij, aan de voet van de samenleving, zijn de beschikking over de erfenis van onze voorouders kwijt. We zijn bestolen. Wat valt er te redden?
Essentie van de Rabobanken was dat ze de risico’s voor het midden- en kleinbedrijf niet vanuit een korte, maar vanuit een lange termijn beoordeelden. Ze wogen impliciet de inbedding in de gemeenschap mee.
Zelfs kleine landbouwondernemers konden zo bestaan. Er werd spaargeld aangetrokken om leden-ondernemers te financieren en de aankoop en bouw van woningen te financieren. Klanten en leden durfden plannen te maken. De agrarisch ondernemers produceerden voedsel en iedereen droeg zijn steentje bij aan ons land.
Nu zijn abstracties als ‘bankieren voor Nederland’ en ‘bankieren voor voedsel’ doelstelling van de samengesmolten Rabobanken geworden. Vanuit die doelstelling zijn leden en klanten middel in plaats van vertrekpunt voor bankieren. Je bent bovendien lid van de Rabobank Organisatie, niet meer van een lokale bank. Dat wordt bevestigd door de inrichting van de bank: je bent niet meer een persoon van vlees en bloed met een context, maar een datastring in computerbestanden die met software wordt behandeld.
Bestolen
Het vermogen dat in de Rabobank zit, zo’n 40 miljard, is van ons, van de samenleving….
Gegeven de invloed van de toezichthouder, gegeven de digitalisering van lid en klant en gegeven de dominantie van rationalisten in de bancaire sector, is geen glimp van de oorspronkelijke Rabobank terug te krijgen. De coöperatie is een holle marketing formule geworden, sociale betekenisgeving is ver te zoeken.
Wat kan nog wel … ?
Het vermogen dat in de Rabobank zit, zo’n 40 miljard, is van ons, van de samenleving. Als de Rabobank naar de beurs gaat vind ik dat de opbrengst van de aandelen in een apart fonds moet worden gestort. Daaruit financieren we bijvoorbeeld bijdragen aan vermindering van de CO2 -uitstoot in de landbouw en experimenten in onderwijs waarin het milieu de plaats krijgt die het voor alle leven heeft en kunst een belangrijke rol speelt. De Rabobank zal als een commerciële bank moeten worden beoordeeld. Het dividend dat in een commerciële bank aan aandeelhouders wordt uitgekeerd gaat in zo’n fonds.
Ik vind dat mensen aan de voet van de samenleving over dat fonds moeten gaan. Wij legitimeren! Dat zal op verzet stuiten. Maar overheid en politiek representeren niet meer de samenleving en de Raad van Commissarissen van de Rabobank niet de leden. Er is hooguit een structuur waarin die legitimatie juridisch wordt geconstrueerd. Het maakte mogelijk dat we werden bestolen en kan onze legitimering niet dragen.
Telegraaf 28.12.2015 Het jaar 2015 was een prima jaar voor bankiers en juristen die bedrijven naar de Amsterdamse beurs brachten. ABN Amro speelde bij noteringen de hoofdrol.
De grootste beursnoteringen op een rij.
ABN Amro voor $16,7 miljard(Begeleidende banken, alfabetisch: ABN Amro, Bank of America, Barclays, Citi, Deutsche Bank, ING, JPMorgan, Morgan Stanley, Rabobank).
Telegraaf 25.12.2015 Aandeelhouders die stukken van ABN Amro na de inschrijving vasthielden tot aan de laaste handeldag voor de Kerst hebben hun beleggingsportefeuille flink kunnen oppoetsen dankzij het prachtige rendement van de beursgenoteerde bank.
De beursintroductie van ABN Amro eind november heeft beleggers bepaald geen windeieren gelegd. De koers van de bank die nog grotendeels in handen is van de Nederlandse Staat heeft de wind al weken stevig in de rug en is al bijna 15% in waarde gestegen naar een stand van €20,40.
Corné van Zeijl, fondsbeheerder bij Actiam, liet zich bij de beursgang al positief uit over het aandeel. Hij noemde het een plus dat ABN Amro vooral gericht is op Nederland, waar 80% van de winst vandaan komt en dat economisch steeds op stoom komt. Daarnaast wees hij op de de lage waardering en het mooie dividendrendement dat de bank van plan was om in de komende jaren uit te gaan keren aan de aandeelhouders.
De bank keerde na een afwezigheid van zeven jaar op vrijdag 20 november terug op de beurs na een gongslag van topman Gerrit tegen een introductiekoers van €17,75. Naar verwachting zal het financiële concern volgend jaar zijn opwachting gaan maken in de AEX.
Telegraaf 21.12.2015 Twee voormalige medewerkers van Property Finance, de vroegere vastgoedtak van SNS Reaal, worden verdacht vanwege mogelijke fraude bij de mislukte bouw van een winkelcentrum in Spanje.
In het onderzoek worden Hans A. en Pieter G. als verdachten genoemd, die bestuurders waren bij het Spaanse vastgoedbedrijf PDU, een onderdeel van SNS Property Finance, het huidige Propertize, zo meldt het FD op basis van Spaanse rechtbankdocumenten.
In Nederland staan Hans A. en Pieter G. samen met andere verdachten in het beklaagdenbankje vanwege een onderzoek naar oplichting, omkoping en witwassen bij de vroegere vastgoedtak.
De rechtszaak tegen de verdachten van de fraude bij Property Finance, wordt eind maart inhoudelijk behandeld. De rechter in Utrecht maakt dan drie weken vrij voor het proces.
Telegraaf 17.12.2015 Medewerkers van ABN AMRO krijgen per 1 januari 2017 een loonsverhoging van 1,5 procent. De bank heeft met de vakbonden een onderhandelingsresultaat bereikt over een nieuwe tweejarige cao en een nieuw sociaal plan.
“Het is belangrijk dat na een jarenlange nullijn er nu eindelijk weer een loonsverhoging in het verschiet ligt”, zegt onderhandelaar Sandra Hendriks van vakbond CNV. De nieuwe cao gaat volgende maand al in.
Bij het vernieuwen van het sociaal plan zijn volgens Hendriks voor de komende vier jaar afspraken gemaakt om de gevolgen van mogelijke reorganisaties in de toekomst op te kunnen vangen. De bank heeft toegezegd om extra te investeren in het inzetbaar maken en houden van de medewerkers. In ruil daarvoor is de ontslagvergoeding iets omlaag gebracht, aldus Hendriks.
Telegraaf 10.12.2015 De SNS Bank blijft aansprakelijk voor bepaalde vorderingen op de afgesplitste rotte vastgoedtak Propertize. De ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam heeft deze week twee bezwaren tegen het intrekken van de garantieverklaring van SNS voor Propertize in hoger beroep gegrond verklaard.
Curatoren van de failliete participatiemaatschappij 2SQR claimen nog 157 miljoen euro van Propertize. Het is echter onzeker of die de vordering wel kan ophoesten. Daarom gingen ze in verzet tegen het intrekken van de zogeheten 403-verklaring van SNS, waarvan Propertize een dochter was.
Ook de Duitse vastgoedbelegger CRI tekende tijdig bezwaar aan tegen de afsplitsing, met de claim dat het nog zeker 10 miljoen euro terug moet krijgen.
In Propertize, een zogenoemde ‘bad bank’, zijn alle slechte vastgoedleningen van het in 2013 genationaliseerde SNS Reaal ondergebracht. De Staat heeft het voormalig SNS-onderdeel juist deze week weer in de verkoop gezet.
Telegraaf 10.12.2015 Rabobank schrapt nog eens 9000 banen, bovenop de 3000 banen die al zouden verdwijnen. Door automatisering worden steeds meer medewerkers overbodig. Martin Visser: “Dit is het begin van een revolutie op de arbeidsmarkt.” Presentatie: Maarten Steendam. Lees meer in het bijbehorende artikel
VK 10.12.2015 De Rabobank gaat de komende jaren 12 duizend banen schrappen, een kwart van het totaal. Drieduizend daarvan werden eerder al bekendgemaakt. De negenduizend die er nu bij komen, zullen tot in 2020 worden geschrapt.
Het is een van de de grootste krimp-operaties ooit in de toch al door krimp getroffen Nederlandse bankwereld. De bank besloot gisteren ook tot een ingrijpende structuurwijziging. De 106 zelfstandige banken die samen met het hoofdkantoor Rabobank Nederland vormen, gaan per 1 januari op in één bank. Nu nog hebben elk een eigen bankvergunning, bestuur en jaarrekening.
De regionale structuur was altijd de kracht van de Rabobank, voortgekomen uit boeren en tuinders die bij andere banken niet terecht konden. De bank wil niet de regionale focus kwijt, integendeel. ‘We gaan het aantal contactpunten juist fors uitbreiden’, zegt bestuursvoorzitter Wiebe Draijer. Volgend jaar komen er honderden bij, uiteindelijk wordt het aantal verdubbeld tot rond de duizend. Hij belooft geen ‘bakstenen’, dus geen nieuwe vestigingen, maar een heel scala aan andere vormen: rijdende filialen in dorpen en bij evenementen, pop-up-filialen, ‘een tafel en een medewerker’ in winkels of warenhuizen en ook bezoek aan huis. ‘Ik denk dat de Regiobank een moeilijke avond heeft’, sneerde hij naar deze concurrent.
Telegraaf 09.12.2015 Rabobank voert een extra personeelsreductie van 9000 arbeidsplaatsen door. De ontslagronde zal gefaseerd verlopen en met zo min mogelijk gedwongen ontslagen, belooft de top van de bank.
Het personeel dat vertrekt zal vooral via natuurlijk verloop en minder inhuur van externe medewerkers verlopen. De extra reductie moet tussen 2016 en 2018 van start gaan. De Rabobankdirectie wil hoofdzakelijk in de back-office en ondersteunende diensten snoeien.
In ‘alle bedrijfsonderdelen moeten efficiencyverbeteringen plaatsvinden’, stelt de bank in een persbericht. ,,In lijn met het streven om dichterbij onze klanten te opereren worden functies van medewerkers die de klant bedienen zoveel mogelijk ontzien.”
Elsevier 09.12.2015 Bij de reorganisatie zijn gedwongen ontslagen niet uitgesloten, meldt Rabobank woensdag.
Rabobank schrapt de komende drie jaar 9.000 voltijdsbanen. Gedwongen ontslagen zijn daarbij niet uitgesloten. Dat maakte het financiële concern woensdag bekend.
De zware ingreep gaat gepaard met een nieuwe strategie en volgt op reorganisaties die vanaf 2013 werden ingezet ten koste van 10.000 banen. Daarvan zijn er inmiddels 7.000 verdwenen. De overige 3.000 zijn in de komende periode aan de beurt.
Automatisering
De 9.000 die daar bovenop komen maken een flink deel op van de voltijdsbanen bij de Rabobank: op dit moment telt de Rabobank ongeveer 39.000 voltijdsbanen, waarvan 22.000 bij de lokale filialen, 10.000 bij de centrale organisatie in Utrecht en 7.000 internationaal verspreid.
De banen die nu verdwijnen betreffen vooral die van medewerkers van wie het werk kan worden geautomatiseerd, zoals ondersteunende diensten. Klantgerichte functies worden bij de ontslagen zo veel mogelijk ontzien. Het schrappen van de 9.000 banen gaat gefaseerd gebeuren, aldus Rabobank.
Eisen
Per 1 januari fuseren de 106 lokale banken van Rabobank tot één financieel concern met één bankvergunning en één balans. Volgens het bestuur van Rabobank is de huidige organisatiestructuur van het concern op termijn niet houdbaar, vooral met het oog op toekomstige eisen van toezichthouders alsde Europese Centrale Bank (ECB).
Naast het wijzigen van de organisatiestructuur, voert Rabobank dus ook een ingrijpende reorganisatie door. Het was al langer bekend dat daar duizenden banen bij verloren zouden gaan, maar het precieze aantal was nog onduidelijk.
AD 09.12.2015 De Rabobank gaat flink afslanken. Complete onderdelen gaan in de uitverkoop. De bank wil daarnaast voor 100 tot 150 miljard euro aan leningen en hypotheken verkopen om de eisen aan het eigen vermogen te verminderen. Wat overblijft, is een kleinere, kapitaalkrachtige en bovenal winstgevende bank.
In de wandelgangen gaan aantallen van 8000 tot 12.000 banen rond, aldus Reinier Castelein, vakbond De Unie.
De gevolgen voor de 47.000 medewerkers, waarvan 30.000 in Nederland, zijn nog onbekend. Het personeel hoopt dat topman Wiebe Draijer daar vandaag meer duidelijkheid over geeft. Vakbonden vrezen dat er komende drie jaar duizenden banen geschrapt worden.
Volgens FNV-bestuurder Jean Paul Veenhuizen heeft de bank laten weten dat het om ,,aanzienlijke aantallen” gaat. Hij gaat zelf uit van tussen de 8000 en 10.000 banen die verdwijnen.
Voorzitter Reinier Castelein van vakbond De Unie heeft van de Rabo-top gehoord dat er ,,forse consequenties komen voor de personele bezetting”, zonder dat ze concrete aantallen wilden noemen. ,,In de wandelgangen gaan aantallen van 8000 tot 12.000 banen rond”, zegt hij.
Er zou vooral worden ingegrepen bij onderdelen aan de achterkant van de bank, zoals ondersteunende staven, indirecte ondersteuning op het hoofdkantoor in Utrecht en andere ondersteunende operationele takken.
Telegraaf 09.12.2015 De extra ontslagronde van 9000 arbeidsplaatsen komt bij het bankpersoneel ‘extra hard aan’, zo reageren de vakbonden over het slechte nieuws dat de directie woensdag naar buiten bracht.
De nieuwe onzekerheid komt vooral hard aan na de recente reorganisaties die de afgelopen jaren bij Rabobank al hebben plaatsgevonden, zegt onderhandelaar Sandra Hendriks van vakbond CNV. Volgens haar past de enorme omvang van de nieuwe ontslagronde ‘niet bij de eigen traditie van de coöperatieve Rabobank’: ,,De emoties zijn daarom ronduit heftig te noemen. Een boze droom is voor veel mensen werkelijkheid geworden.”
Telegraaf 09.12.2015 Bij Rabobank wordt de komende jaren niet alleen flink gesnoeid in personeel, ook in de balans van de bank gaat de bijl. Om aan nieuwe strengere toezichtregels te voldoen krimpt de balans in vijf jaar tijd met maar liefst 22 procent.
Uiteindelijk moet er in 2020 ‘in potentie’ €150 miljard van de huidige balans van €680 miljard af, zo kondigde topman Wiebe Draijer woensdag aan. Hij zei toe te willen naar een ‘flexibele inzet’ van de balans van Rabobank. De bank lijkt een soort tussenpersoon te willen worden door hypotheken en zakelijke leningen door te verkopen.
Voor klanten verandert er volgens Draijer in de praktijk echter niets: ,,Dit heeft geen impact op de service en dienstverlening aan de klanten. Deze blijft via Rabobank lopen.” Rabo zegt te streven naar een CET1-ratio tussen de 14 en 17% en een kapitaal ratio van 25 tot 30%.
Het enorme aandeel in de hypotheekmarkt, jarenlang de parel op de balans van Rabo, verandert door de nieuwe regelgeving Basel IV in een molensteen om de nek van de bank. Anders dan in Nederland worden hypotheken internationaal als behoorlijk risicovol beschouwd, zeker omdat Nederlanders relatief hoge leningen voor een woning afsluiten.
Telegraaf 07.12.2015 De begin dit jaar ingevoerde bankierseed is inmiddels door bijna alle bankmedewerkers afgelegd. Meer dan 95 procent van de 85.000 krachten in de sector hebben afgelopen maanden de vereiste beloftes gedaan, meldde de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) maandag.
Met de eed beloven bankmedewerkers dat ze hun functie integer en zorgvuldig zullen uitoefenen en dat ze het belang van de klant centraal stellen. Voor 1 april 2016 moeten alle medewerkers de eed hebben afgelegd.
De bankierseed is in het leven geroepen om het vertrouwen in de financiële sector te herstellen. Wie de regels overtreedt, kan daarop worden aangesproken door de Stichting Tuchtrecht Banken, die speciaal is ingesteld door de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Bij overtreding van de gedragsregels kunnen medewerkers individueel worden bestraft via het tuchtrecht. Straffen kunnen variëren van een berisping tot een beroepsverbod voor drie jaar.
Telegraaf 06.12.2015 De langverwachte renteverhoging in de Verenigde Staten kan voor nieuwe onrust zorgen in opkomende markten, waar bedrijven en overheden de afgelopen jaren veel schulden hebben gemaakt in dollars. Dat schrijft de Bank voor Internationale Betrekkingen (BIS) in zijn zondag gepubliceerde kwartaalbericht.
Recente cijfers wijzen op een aanhoudend sterk herstel van de Amerikaanse economie en arbeidsmarkt. Algemeen wordt aangenomen dat de Federal Reserve, de koepel van centrale banken, over tien dagen besluit het belangrijkste rentetarief voor het eerst in jaren te verhogen. De dollar zal daardoor normaal gesproken in waarde stijgen ten opzichte van andere valuta’s. Daarmee groeien ook schulden die in dollars moeten worden afbetaald.
Verslechterde groeivooruitzichten voor met name opkomende economieën leidden afgelopen nazomer tot rumoer op de financiële markten. De Fed besloot daarom te wachten met zijn rentestap. Hoewel de rust in middels lijkt te zijn weergekeerd, spreekt BIS-econoom Claudio Borio van een ,,ongemakkelijke kalmte”. De vooruitzichten zijn voor veel landen namelijk nauwelijks verbeterd.
Zo kampen Brazillië en Rusland nog altijd met diepe recessies. Uit China, waar de economische groei sterk is teruggevallen, komen evenmin bemoedigend signalen, aldus Borio. Dat alles wordt volgens BIS onderstreept door de aanhoudende daling van de prijzen van grondstoffen, zoals ruwe olie en koper- en ijzererts.
Telegraaf 05.12.2015 De Amerikaanse beurswaakhond SEC kijkt naar mogelijke verboden prijsafspraken tussen zakenbanken op de markt voor zogeheten kredietderivaten.
Het gaat mogelijk om een affaire die vergelijkbaar is met het Liborschandaal. De SEC zou onder meer uitzoeken of er door handelaren is gesjoemeld met bepaalde indexprijzen. Een woordvoerster van de toezichthouder wilde niet op het bericht reageren.
Kredietderivaten werden berucht tijdens de financiële crisis, omdat de speculatie van beleggers door middel van dit soort producten het hele financiële systeem tot een onoverzichtelijk geheel had gemaakt. De laatste jaren is de markt voor de ‘credit default swaps’ weer groter geworden.
De Europese Commissie deed afgelopen tijd eveneens onderzoek naar de aanbieders van kredietderivaten. Maar dat onderzoek werd deze week gestaakt, omdat verhoren en andere informatie onvoldoende bewijs van misstanden opleverden. Brusselse onderzoekers stelden ruim twee jaar geleden dat een aantal banken zou hebben getracht om beursbedrijven buiten de markt voor kredietderivaten te houden. Hierdoor bleven de prijzen voor investeerders kunstmatig hoog, veronderstelde de commissie.
Telegraaf 05.12.2015 ING heeft plannen om het mes te zetten in zijn Belgische organisatie. Bij ING België staan 185 van de 8500 banen op de tocht en er moeten mogelijk 50 van de circa 730 bankkantoren dicht. De bank heeft een adviesaanvraag ingediend bij de ondernemingsraad.
Een woordvoerder van ING bevestigde zaterdag berichtgeving daarover van diverse Belgische media. De zegsman benadrukte wel dat het besluit nog niet genomen is.
De banen die in het plan worden geschrapt, zijn plekken in de centrale diensten, hoofdzakelijk in de informaticatak. ING wil het werk uit kostenoverwegingen verplaatsen naar Slowakije en de Filipijnen.
Het verdwijnen van de bankkantoren heeft volgens de woordvoerder geen gevolgen voor de werkgelegenheid, omdat het personeel van de betreffende vestigingen kan worden ondergebracht bij andere kantoren.
VK 04.12.2015 De curatoren van DSB Bank verwachten dat alle schuldeisers van de in 2009 gefailleerde bank hun geld terugkrijgen. Zo’n 30.000 particulieren kunnen hun geld al binnen een maand terugzien, onder voorwaarde dat ze afzien van de door DSB Bank verschuldigde rente.
De curatoren Rutger Schimmelpenninck en Ben Knüppe hebben de gewone schuldeisers en zelfs een aantal achtergestelde schuldeisers gisteren aangeboden hun vorderingen versneld terug te betalen.
Onder degenen die gebruik kunnen maken van het aanbod zijn de circa 8000 spaarders die ten tijde van het bankroet meer dan 100.000 euro op hun rekening bij DSB Bank hadden staan. Die eerste ton kregen zij vrij snel terug van het Nederlandse depositogarantiestelsel, maar het bedrag daarboven is nog steeds niet volledig terugbetaald. Zij hebben tot nu toe 74 procent van die restantvordering teruggekregen. De laatste uitbetaling vond plaats in december 2014. Het kan nog wel tien jaar of langer duren voordat het faillissement van de bank van Dirk Scheringa helemaal is afgewikkeld. Op verzoek van de particuliere schuldeisers hebben de curatoren bekeken of het mogelijk was de gedupeerde klanten van DSB Bank eerder schadeloos te stellen.
Genoeg geld in de boedel
Dat kan, omdat nu duidelijk is dat er genoeg geld in de boedel zit om waarschijnlijk alle openstaande vorderingen helemaal of nagenoeg helemaal te voldoen. Het is alleen niet mogelijk om alle schulden nu al af te lossen, omdat het vermogen in de boedel voornamelijk bestaat uit leningen die pas over een aantal jaren worden afgelost en uit rentebetalingen die over de komende jaren binnenkomen.
Daarom laten de curatoren de grootste schuldeiser van DSB Bank, De Nederlandsche Bank (DNB), in de wachtkamer zitten en geven ze prioriteit aan de klanten van de bank. DNB heeft nog 900 miljoen euro tegoed van DSB. Naast de 8000 ‘superspaarders’ die meer dan een ton op hun DSB-rekening hadden staan, kunnen ook 500 leveranciers van DSB Bank intekenen op het aanbod van de curatoren. De grootste groep die ervan kan profiteren zijn de DSB-klant die een vordering op DSB hadden omdat de bank zijn zorgplicht had verzaakt bij het verstrekken van kredieten. Zij kunnen teveel betaalde provisie terugvragen. Deze groep gedupeerden omvat 22.000 mensen.
Afloop min of meer onvermijdelijk
Tot slot kunnen 311 eigenaren van een achtergesteld deposito gebruik maken van het aanbod. Dat is opmerkelijk, omdat de vordering van DNB in principe voorrang heeft op de hunne. Schuldeisers die op het aanbod willen ingaan, moeten dat voor 4 maart aan de curatoren laten weten. Wie langer op zijn geld wil en kan wachten, krijgt mogelijk wél de verschuldigde rente vergoed. Maar dat is niet zeker, waarschuwen de curatoren.
Dat er genoeg vermogen in de failliete boedel zit om alle schulden te voldoen, roept de vraag op of het faillissement van DSB Bank echt nodig was. Schimmelpenninck zei vrijdag dat de bankrun die destijds gaande die afloop min of meer onvermijdelijk maakte.
Telegraaf 04.12.2015 Vrijwel alle schuldeisers van de in 2009 omgevallen DSB Bank krijgen al hun geld terug. De curatoren komen met een aanbod waarbij gedupeerden van het faillissement hun volledige vordering uitgekeerd krijgen, op voorwaarde dat ze afzien van rente en andere aanspraken.
Het gaat onder meer om 8000 mensen die meer dan 100.000 euro op hun rekening hadden staan, toen de bank van Dirk Scheringa failliet ging. Verder betreft het aanbod 500 vroegere leveranciers van DSB en 22.000 polisklanten waarbij de bank destijds veel te veel provisie had gerekend. Zij konden afgelopen tijd een schadeclaim indienen ter compensatie.
De meeste schuldeisers hadden al zo’n driekwart van hun geld terug. De curatoren willen nu de resterende 90 miljoen euro uitkeren.
Bijzonder is dat ook ruim 300 achtergestelde depositohouders hun vordering helemaal terugzien. Dit is opmerkelijk omdat de curatoren hun schuld bij De Nederlandsche Bank (DNB) nog niet vereffenen. DNB, die namens de overige banken destijds alle DSB-klanten vergoedde met minder dan een ton op hun rekening, staat eigenlijk eerder in de rij als het om terugbetalen gaat.
Curator Rutger Schimmelpenninck is blij dat de claims van particulieren nu allemaal afgewikkeld kunnen worden. “Niemand had dat zes jaar geleden gedacht”, zegt hij. Daarmee is de afhandeling van het faillissement van DSB alleen nog lang niet klaar.
Er rest nog een schuld van 900 miljoen euro aan DNB, een ‘superachtergestelde’ lening van dik 30 miljoen bij financiële partijen en nog zo’n 2,6 miljard aan overige schulden. Schimmelpenninck heeft goede hoop alle schuldeisers op termijn ook nog af te kunnen lossen. Hij krijgt nog elke maand geld in het laatje. Dit komt omdat de boedel van DSB nog zo’n 77.000 leningen heeft uitstaan. Die zijn samen goed voor ongeveer 3,9 miljard euro.
De Stichting Steunfonds Probleemhypotheken spreekt van een “waardevol aanbod”. Het is volgens voorzitter Rob Goedhart wel mogelijk dat het bedrag dat mensen terugkrijgen als ze niet akkoord gaan met het aanbod, uiteindelijk hoger uitpakt. Maar dan duurt het waarschijnlijk jaren voor ze hun geld terugzien. En er kleven dan ook nog veel onzekerheden aan, aldus de vertegenwoordiger van veel schuldeisers.
Telegraaf 04.12.2015 Banken moeten de onlangs uitgevoerde herbeoordeling van aan bedrijven verkochte rentederivaten overdoen. De banken en toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) hebben bij de evaluatie van de omstreden beleggingsproducten steken laten vallen, liet de AFM vrijdag weten.
Zes betrokken banken en de AFM beloofden eerder dat alle dossiers rond aan het midden- en kleinbedrijf verkochte rentederivaten voor het einde van het jaar opnieuw zouden zijn beoordeeld. Die deadline wordt niet gehaald, omdat de banken volgens de AFM hun werk niet goed hebben gedaan. Zo zouden ze te weinig aan het belang van de klanten hebben gedacht.
Toezichthouders van de AFM maakten zelf echter ook fouten bij de controle van de herbeoordelingen. De toezichthouder heeft daarom stevig ingegrepen in dit proces, onder meer met de instelling van een speciale ‘taskforce’ onder leiding van het bestuur van de AFM. Daarnaast is een onafhankelijk onderzoek ingesteld naar de fouten die bij de AFM zijn gemaakt en wordt gekeken of er externe partijen kunnen worden ingezet om het correcte verloop van de evaluaties bij banken te garanderen.
Elsevier 03.12.2015 De opbrengst van de gedeeltelijke beursgang van ABN AMRO heeft de Nederlandse staat meer geld opgeleverd. Banken die de beursintroductie begeleidden, kochten voor 500 miljoen euro aandelen bij beheersstichting NLFI. Bij de gang naar de beurs, op 20 november, hadden de banken een optie gekregen op die stukken.
In november werd 20 procent van de aandelen naar de beurs gebracht en kregen de begeleidende banken een optie op 3 procent van de aandelen. De opbrengst van de verkoop van 23 procent van de aandelen in ABN AMRO nam door het verzilveren van die optie toe van 3,3 miljard tot 3,8 miljard euro. NLFI bezit de overige 77 procent en heeft met ABN AMRO afgesproken die stukken minstens een half jaar vast te houden.
Telegraaf 03.12.2015 Het aandeel ABN Amro is ,,significant” ondergewaardeerd ten opzichte van sectorgenoten. Dat stelden marktkenners van UBS in een rapport. Ze gaan het bedrijf volgen met een koopadvies en een koersdoel van 23 euro.
Volgens UBS wordt ABN Amro verhandeld met een korting van 4 procent ten opzichte van zijn ‘peers’, terwijl er juist sprake zou moeten zijn van een premie. De markt geeft een verkeerde waarde aan onder meer de kracht van de balans van ABN en het vermogen om cash te genereren.
Het aandeel ABN Amro stond donderdag omstreeks 09.15 uur 0,3 procent lager op 19,75 euro.
Telegraaf 01.12.2015 Als een serieuze partij een goede prijs ineens wil betalen voor ASR, dan gaat de beursgang van de genationaliseerde verzekeraar mogelijk niet door. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën laat de optie van een rechtstreekse verkoop open, zei hij dinsdag bij RTLZ.
Dijsselbloem maakte afgelopen vrijdag bekend dat het kabinet ASR wil verkopen. Een beursgang heeft daarbij de voorkeur, beginnend in de eerste helft van volgend jaar. Maar als zich voor die tijd een bedrijf meldt dat het geld op tafel legt, wil Dijsselbloem daar naar kijken.
“Het zou een hele goede prijs moeten zijn en van een serieuze partij, die ASR een serieuze en stabiele toekomst in Nederland wil geven. Het is een gezond bedrijf en dat willen we zo houden”, aldus de minister.
De Staat redde ASR in oktober 2008 voor 3,6 miljard euro. De kosten liepen in de jaren erna op tot in totaal 4 miljard. Dijsselbloem hoopt daarvan zoveel mogelijk terug te verdienen. ASR heeft een boekwaarde van 3,2 miljard euro.
Telegraaf 01.12.2015 Theodoor Gilissen heeft het advies op ABN Amro naar beneden toe bijgesteld. Volgens het effectenhuis is het ,,voorzichtige” koersdoel van 19 euro ruim overschreden en is het tijd om winst te nemen. Dat meldde analist Jos Versteeg dinsdag in een rapport over de bank.
Volgens Versteeg zorgt een uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam over de renteswap die op 17 november werd gepubliceerd voor flinke onzekerheid voor ABN Amro.
Een door de bank verstrekte renteswap werd vernietigd, omdat de vastgoedondernemer in kwestie het complexe financiële product nooit zou hebben afgenomen als die de precieze voorwaarden hiervan had begrepen. Het gaat nog om een tussenvonnis, maar het hof heeft al wel aangegeven dat het door de ondernemer gevorderde bedrag van dik 2 miljoen euro toewijsbaar is.
Winst nemen
,,Nu het eerste contract is ontbonden en de partijen een regeling moeten treffen, is de kans groot dat er meer van dit soort zaken komen”, aldus Versteeg. ,,Wij wachten dit niet af en nemen winst.” Versteeg denkt dat de schade voor de bank op 100 tot 200 miljoen euro kan uitkomen. ,,Maar dat is een grove schatting”, zo zei hij.
Theodoor Gilissen verlaagde het advies ABN AMRO naar niet aanbevolen, waarbij het koersdoel op 19 euro bleef staan. Het aandeel koerste omstreeks 11.40 uur 0,6 procent lager op 19,77 euro.
Telegraaf 30.11.2015 De rechtszaak tegen de verdachten van de fraude bij Property Finance, de vroegere vastgoedtak van SNS Reaal, wordt eind maart inhoudelijk behandeld. De rechter in Utrecht maakt dan drie weken vrij voor het proces.
Acht verdachten stonden maandag voor het eerst voor de rechter. Het ging om een zogeheten regiezitting waarin het verdere verloop van de zaak werd besproken.
Dinsdag volgt nog zo’n zitting, speciaal voor hoofdverdachte Buck G. die maandag niet aanwezig kon zijn. G. riskeert samen met de andere hoofdverdachte Pieter G. een gevangenisstraf van tien jaar.
De andere zeven verdachten kunnen maximaal acht jaar cel krijgen. Ze hebben zich volgens het Openbaar Ministerie (OM) onder meer schuldig gemaakt aan oplichting, omkoping en witwassen.
NU 29.11.2015 Topman Gerrit Zalm van ABN Amro zou zich niet schuldig voelen als de Staat er bij de verkoop van alle stukken ABN Amro bij inschiet. Dat zei de oud-minister zondag in het tv-programma Buitenhof.
Volgens de voorzitter van de raad van bestuur van ABN Amro is de verkoop van de aandelen geen kwestie van ”moraliteit”. Zalm rekende voor dat de redding van de bank de Staat 21,5 miljard euro heeft gekost. Gerekend met de introductiekoers van 17,75 euro zou de Nederlandse overheid een verlies van enkele miljarden lijden.
Voorzichtig
ABN voelt zich niet verantwoordelijk voor een eventuele schuld die overblijft. Volgens Zalm is de term restschuld ook niet juist. ”De aandelen zijn het eigendom van de minister. Zijn de stukken verkocht, dan is het klaar. Punt”, zo zei hij.
Zalm benadrukte nogmaals dat ABN Amro ”degelijk, voorzichtig en efficiënt”, zal bankieren en dat beleggers die meer risico’s willen, beter in andere banken kunnen investeren. ”Grotere risico’s betekenen daarbij ook grotere kans op verliezen”, aldus de topman. ”ABN Amro is een stabiele bank die zijn aandeelhouders een aantrekkelijk rendement biedt.”
Overigens is het volgens Zalm ook nog niet gezegd dat de Staat de aandelen uiteindelijk met verlies zal verkopen. Hij wees daarbij op de winst van het aandeel ABN sinds het op 20 november op de beurs bracht. Vrijdag sloot het aandeel op 19,65 euro.
Telegraaf 29.11.2015 De ledenraden van de 106 lokale Rabobanken stemmen woensdag over het einde van hun zelfstandigheid. Gedwongen door de Europese Centrale Bank (ECB) gaat Rabobank na de jaarwisseling door als één bank, met één bankvergunning en één enkelvoudige bankbalans.
De ledenraden van de 106 lokale Rabobanken stemmen woensdag over het einde van hun zelfstandigheid. Gedwongen door de Europese Centrale Bank (ECB) gaat Rabobank na de jaarwisseling door als één bank, met één bankvergunning en één enkelvoudige bankbalans.
De onomkeerbare aardverschuiving bij Rabobank vindt de komende weken eigenlijk alleen achter de schermen plaats. De gewone Raboklant merkt er helemaal niets van, zo benadrukt het hoofdkantoor in Utrecht. De megafusie van alle lokale Rabobanken leidt uiteindelijk tot ‘betere samenwerking, minder bureaucratie en meer slagvaardigheid’, belooft Dirk Duijzer, directeur Coöperatie, Bestuur en Duurzaamheid van Rabobank Nederland.
Waar je een storm zou verwachten rond de voorliggende ingrijpende wijziging van de ruim een eeuw oude structuur van verenigde kleine coöperatieve bankjes tot één nationale Rabobank, is het in het openbaar opvallend genoeg windstil. Dat was bij lokale fusies de afgelopen jaren in veel gevallen wel anders. Toch zijn er achter de schermen wel degelijk zorgen, zowel bij de directie als het personeel van de lokale bankkantoren.
Zo is het contact met de klant een traditioneel heel gevoelig punt in het land. Het hoofdkantoor uit Utrecht is de afgelopen jaren regelmatig voor de voeten geworpen dat de gewone klant uit het oog wordt verloren ten faveure van zakelijke avonturen over de grens. De bestuurders van de lokale banken zien daarentegen het contact met klanten uit de eigen regio nog altijd als de reden van hun bestaan.
Het hoofdkantoor uit Utrecht zette recent allerlei initiatieven op voor betere bediening van de consument, zoals een nieuwe smartphone-app voor internetbankieren en een chatdienst in de avonduren voor klanten over financiële producten. Lokale banken vrezen dat Utrecht over steeds meer onderwerpen het aanspreekpunt wordt voor hun klanten, zoals bijvoorbeeld vervroegd aflossen van de hypotheek. Ook heerst de angst dat het hoofdkantoor in de nieuwe structuur minder makkelijk tot de orde kan worden geroepen, vooral na het schandaal bij het manipuleren van de Liborrente.
Volgens de top is de grip van de leden uit het land op de bank juist verstevigd in de nieuwe structuur. “Het is juist een reparatie van de coöperatiestructuur bij Rabobank”, reageert Duijzer. “Meer dan in het verleden heeft de algemene ledenraad grip op de structuur. Er kan sneller worden ingegrepen en vragen gesteld worden over het nut van bepaalde activiteiten.”
Toch betekent de uitgebleven weerstand in het land tegen de fusie niet dat het Rabopersoneel zich geen zorgen maakt. Vooral op de lokale kantoren houdt men de adem in voor een extra reorganisatieronde, weet Jan Paul Veenhuizen van vakbond FNV. “De onrust is er wel degelijk. Alleen vertaalt zich dit in de bankenwereld niet naar opstandige elementen, en al helemaal niet bij Rabobank. Daar heerst toch een wat andere cultuur dan bij ING en ABN Amro.”
Rabobank kwam als enige grote Nederlandse bank zo goed als ongeschonden door de in 2007 uitgebroken bankencrisis. Volgens Duijzer slaagde de bank er juist dankzij de coöperatieve structuur in om angstige klanten, die bij enkele filialen met tassen aan de balie kwamen om hun rekening leeg te halen, gerust te stellen. Bitter genoeg treft de door de crisis ingestelde centrale Europese bankentoezicht Rabobank nu harder dan de met staatssteun overeind gehouden concurrenten ING en ABN Amro.
De ECB classificeert zowel de enorme hypotheekportefeuille als de coöperatieve structuur van Rabobank als risicovol. Voor de hypotheken kon nog wel een oplossing via een krimp kon worden bedacht. Maar het opstellen van een afwikkelscenario bij een eventueel faillissement van een lokale Rabobank bleek het breekpunt. In januari drong de kille eis van uit Frankfurt door in Utrecht: alle 106 Rabobanken fuseren tot één bank óf moeten volledig zelfstandig verder. Dit laatste is vrijwel onmogelijk, omdat elke bank dan ook zijn eigen it-structuur zou moeten opzetten.
Om de lokale Rabobankbestuurders in recordtijd te overtuigen, verzekerde de top dat de leden hun directe invloed behouden. De traditionele argwaan tegen het hoofdkantoor bleek door het schandaal met de manipulatie van de Liborrente alleen maar groter te zijn geworden. De raad van bestuur moet zich daarom straks in de algemene ledenvergadering volledig verantwoorden, waar de leden tot nu toe alleen werden geïnformeerd over het beleid.
Het coöperatieve Rabobank was en is ‘een geval apart’ in de financiële sector, zegt Aswin van Oijen, universitair hoofddocent Strategie en Organisatie aan de Universiteit van Tilburg. “De kracht van dit geheel is de lokale verankering en het kunnen inspelen op lokale behoeften door de aangesloten banken. Maar het kan ook leiden tot allerlei inefficiënties en verlies van schaalvoordelen, omdat dezelfde taken op verschillende plekken uitgevoerd worden. Bovendien wordt de besluitvorming, die bij een enkelvoudige coöperatie al niet te snel is, verder vertraagd.”
De oude structuur wordt in de steeds sneller wordende wereld van consumenten en techniek op het gebied van innovatie steeds meer een blok aan het been voor Rabobank. “Bij elke activiteit die een bank onderneemt ontstaan nieuwe spelers die tegen veel lagere kosten slimmere oplossingen kunnen bieden”, ziet Van Oijen. “Vooral voor een bank met een ingewikkelde structuur als de Rabobank is het moeilijk om hier slagvaardig op in te spelen.
Tegelijkertijd kan het behoud van de coöperatieve structuur helpen bij het tegenwoordig zo gewenste maatschappelijk verantwoorde imago. Van Oijen: “Omdat het belang van de leden en niet winstmaximalisatie voorop staat, zijn coöperaties ook iets beter in staat om excessen, zoals het ondernemen van te risicovolle projecten, te voorkomen. Dat kunnen ze dan weer mooi in hun marketing gebruiken als maatschappelijk verantwoord ondernemen, wat ook heel goed in de tijdgeest past.”
VK 27.11.2015 Na de volgens minister Dijsselbloem en ABN Amro-baas Zalm geslaagde beursgang van ABN Amro, zal ook verzekeraar ASR via de beurs verkocht worden. Net als de bank werd de verzekeraar eind 2008 genationaliseerd toen de staat de Nederlandse delen van het instortende Fortis-concern kocht. De beursgang van ASR ergens in de eerste zes maanden van volgend jaar wordt een kopie van die van ABN Amro. Het verschil is dat de verzekeraar een lichtere beschermingsconstructie krijgt dan de bank.
De beursgang van ABN Amro blijkt Dijsselbloem meer inspiratie te bieden dan de onderhandse verkoop van de verzekeringspoot van het eveneens genationaliseerde SNS Reaal. Die ging in juli dit jaar als Vivat naar het Chinese Anbang. De opbrengst viel tegen en de Nederlandse baas vertrok twee maanden na de overname. Tussendoor zette Dijsselbloem de noodlijdende vastgoedpoot van SNS Reaal onverwachts in de verkoop, omdat dat meer zou opleveren dan het bedrijf af te bouwen. ‘ASR staat er heel goed voor en er is veel interesse’, zei de minister vrijdag na afloop van de ministerraad. In 2008 betaalde Nederland 16,8 miljard voor alle Nederlandse Fortis-delen samen – ABN Amro, het huidige ASR en een rommelportefeuille die overschoot.
Nooit is vastgesteld hoeveel elk van de afzonderlijke delen kostten, maar Dijsselbloem gaat ervan uit dat het prijskaartje van ASR destijds 3,65 miljard euro was. ‘Het is onze inzet daar zoveel mogelijk van terug te verdienen.’ De bewindsman stelt dat sinds 2008 circa 700 miljoen euro aan rente is betaald. Tegelijk heeft de verzekeraar tot en met vorig jaar 400 miljoen euro aan dividend uitgekeerd. De boekwaarde van ASR stelt Dijsselbloem op 3,2 miljard.
Minderheid van alle aandelen wordt aangeboden
Het is nu eerst aan de Tweede Kamer of zij instemt met de verkoop, aldus ASR’s bestuursvoorzitter Jos Baeten
De komende beursgang van ASR verloopt net als die van ABN Amro eerder deze maand. Dat betekent een aftrap waarbij een minderheid van alle aandelen worden aangeboden, een sobere vergoeding voor de begeleidende zakenbanken en een positionering als een no-nonsense, saaie doch degelijk verzekeraar. Tot opluchting van Dijsselbloem en zijn verre voorganger, nu ABN Amro-topman Gerrit Zalm, ging bij de beursintroductie de koers van ABN Amro na de ferme gongslag van Zalm licht omhoog. Dat was precies waar Zalm op hoopte, zei hij. Als de koers meteen sterk zou stijgen zou dat betekenen dat de openingskoers te laag was vastgesteld. Zou de koers fors dalen, dan was het vervolg van de beursgang de komende jaren gedoemd.
ABN Amro had te maken met dezelfde voorwaarden die voor ASR gaan gelden: de financiële sector moet stabiel zijn, er moeten voldoende geïnteresseerde kopers zijn en de verzekeraar moet er zelf klaar voor zijn. Volgens de stichting die alle aandelen van de staatsbanken en staatsverzekeraars beheert, de NLFI, voldoet ASR aan alle drie de voorwaarden.
Volgens ASR’s bestuursvoorzitter Jos Baeten gaat ‘een financieel solide en maatschappelijk nuttige en gewenste verzekeraar’ naar de beurs. ‘Het is nu eerst aan de Tweede Kamer of zij instemt met de verkoop.’ Baeten heeft de afgelopen jaren aangedrongen op een beursgang. Als beschermingsconstructie tegen een vijandelijke overname kiest Dijsselbloem voor een ‘stichting continuïteit’. In Nederland is dat de meest gebruikte verdediging tegen ongewenste interesse. Hierbij krijgt een aan het beursfonds gelieerde ‘onafhankelijke’ stichting het recht een vijandige overname te blokkeren door het optierecht te nemen op de uitgifte van preferente aandelen. Daarmee verwatert het stemrecht van alle aandelen, inclusief die in handen van de vijandige partij.
Trouw 27.11.2015 Na ABN AMRO gaat de staat ook verzekeraar ASR verkopen. Het bedrijf, dat in 2008 werd genationaliseerd, wordt waarschijnlijk volgend jaar in delen naar de beurs gebracht, zo maakte minister Dijsselbloem van Financiën vandaag bekend.
ASR kwam in oktober 2008 in handen van de staat door de nationalisatie van ABN AMRO en Fortis Nederland. De Nederlandse tak van de bank was kort daarvoor in handen gekomen van Fortis, dat in de kredietcrisis failliet dreigde te gaan. Uiteindelijk nam toenmalig minister van financiën Wouter Bos voor 16,8 miljard euro ABN Amro, het Nederlandse deel van Fortis, en verzekeraar ASR over van het concern. De staat telde 3,6 miljard euro voor ASR.
Tot op heden is daar 700 miljoen euro aan rente over betaald. ASR heeft tot en met vorig jaar 400 miljoen euro aan dividend uitgekeerd aan de schatkist en staat nu voor 3,2 miljard euro in de boeken, aldus Dijsselbloem.
Bij ASR, ook eigenaar van Ardanta (uitvaartverzekeringen), Europeesche (reisverzekeringen), De Amersfoortse (inkomens- en zorgverzekeringen) en Ditzo (verzekeringen via internet) werken ongeveer 3500 mensen. Bij de individuele levensverzekeringstak zijn dat er nu nog 200.
Financieel gezien was 2014 voor ASR een goed jaar. De winst steeg van 281 miljoen naar 381 miljoen euro. Als grote eenmalige posten in die jaren niet worden meegerekend, steeg de winst van 418 naar 451 miljoen. ASR profiteerde van de zachte winter (weinig vorst- en sneeuwschade) en van kostenbesparingen (minder personeel), maar ook van zijn nieuwe beleid minder risico’s te nemen.
Telegraaf 25.11.2015 Banken willen dat de politiek stopt met het opleggen van nog meer regels en eisen aan de sector. Als politici doorslaan met het stapelen van regelgeving moeten de banken straks extra kosten in rekening brengen bij het verstrekken van een hypotheek of lening, vrezen ze.
“Begrijp ons niet verkeerd. De regelgeving en extra kapitaalseisen die de laatste jaren zijn ingevoerd, zijn goed”, zei SNS-topman Maurice Oostendorp woensdag. Hij vreest alleen dat nieuwe aanvullende eisen die nog in de maak zijn, voor extra kosten kunnen zorgen bij het aanbieden van financiële producten met een laag risicoprofiel. Het gaat dan bijvoorbeeld om hypotheken of mkb-leningen.
Bankenkoepel NVB organiseerde woensdag een persbijeenkomst om er nogmaals op te wijzen dat er sinds het uitbreken van de crisis in 2008 veel is veranderd in de sector. Banken zijn in het doorvoeren van verbeteringen veel verder dan veel mensen denken, was de boodschap.
Herstellen vertrouwen
NVB-voorzitter Chris Buijink erkende dat er nog stappen gezet moeten worden. Maar het verder herstellen van het vertrouwen is in de ogen van de branche niet een kwestie van meer regels.
ING-topman Ralph Hamers, die ook aanwezig was, benadrukte dat regels en toezicht bedoeld zijn om te zorgen dat er geen ongelukken gebeuren, niet om het lastiger te maken voor de banken om hun taken uit te voeren. Hamers merkte daarbij op dat er tegenwoordig ook veel ‘schaduwinstellingen’ actief zijn. Dit zijn bijvoorbeeld crowdfundingsinitiatieven of hedgefondsen. Ze concurreren in zekere opzichten met banken, maar zijn nog aan minder regels gebonden.
Elsevier 25.11.2015 De regelgeving van de afgelopen paar jaar is goed, maar aanvullende regels kunnen voor extra kosten zorgen, waarschuwen de banken.
Banken willen dat de politiek stopt met het opleggen van nog meer regels en eisen aan de sector. Als politici doorslaan met het stapelen van regelgeving moeten de banken straks extra kosten in rekening brengen bij het verstrekken van een hypotheek of lening.
Daar waarschuwt bankenkoepel NVB voor tijdens een persbijeenkomst woensdagavond.
ING-topman Ralph Hamers, benadrukte dat regels en toezicht bedoeld zijn om te zorgen dat er geen ongelukken gebeuren, en niet om het lastiger te maken om hun taken uit te voeren. Ook waarschuwt hij voor de risico’s als alternatieve kredietverleners, zoals hedgefunds en crowdfunders groot worden, schrijft Het Financieele Dagblad. Dan is er volgens Hamers ook daar extra regulering nodig. Deze schaduwinstelling concurreren in zekere zin met de banken, maar zijn aan minder regels gebonden.
‘Begrijp ons niet verkeerd. De regelgeving en extra kapitaaleisen die de laatste jaren zijn ingevoerd, zijn goed,’ zei SNS-topman Maurice Oostendorp over aangescherpte regulering. Hij vreest alleen wel voor de aanvullende eisen die nog in de maak zijn. Die zouden volgens hem voor extra kosten kunnen zorgen bij het aanbieden van financiële producten met een laag risicoprofiel, zoals hypotheken of mkb-leningen.
Banken moeten hun balans versterken, maar weigeren nieuw kapitaal bij beleggers op te halen. Te duur, vinden ze. Liever zadelen ze hun klanten op met een hogere rente op leningen. Huizenbezitters en kleine ondernemers zijn daarvan de dupe. Waarom u de banken nog altijd niet vertrouwt >
De NVB organiseerde de persbijeenkomst om er op te wijzen dat sinds het uitbreken van de crisis in 2008 veel is veranderd in de sector. Banken zijn in het doorvoeren van verbeteringen veel beter dan men denkt, was de boodschap van de koepelorganisatie.
NVB-voorzitter Chris Buijink zegt dat er nog stappen gezet moet worden, maar het verder herstellen van het vertrouwen is in de ogen van de branche geen kwestie van meer regels instellen.
Telegraaf 25.11.2015 Beursbedrijf Euronext en derivatenplatform TOM brengen vanwege de populariteit van ABN Amro op de beurs tegelijkertijd opties op dit aandeel naar de markt.
Ze strijden om de grote groep particuliere beleggers. Voor velen heeft de bank een grote nostalgische waarde.
Het aandeel ABN Amro noteerde dinsdag 1% winst tot €18,80 per aandeel bij een introductiekoers van €17,75. De nieuwe opties op dit aandeel vallen waarschijnlijk in vruchtbare aarde, zeggen handelaren aan het Damrak.
Trouw 24.11.2015 Sinds de kredietcrisis lijden veel banken verlies en moeten banen schrappen. Toch blijven de bonussen van bankiers vaak onverminderd hoog. John Cryan, bestuursvoorzitter van Deutsche Bank, vindt dat bankiers nog steeds te veel verdienen en te hoge bonussen krijgen. “Ik zou geen dag harder werken, alleen omdat ik een bonus krijg.”
Je moet een kind geen snoep laten zien voordat duidelijk is dat hij dat ook echt heeft verdiend, aldus John Cryan.
“Bankiers vinden dat ze een ondernemersloon moeten krijgen. Maar het enige wat ze doen is komen opdagen, een normaal salaris en pensioen ontvangen. En daarvoor spelen ze elke dag met andermans geld”, zei Cryan maandag tijdens een conferentie in Frankfurt.
Cryan, die sinds afgelopen zomer bestuursvoorzitter is bij Deutsche Bank, zei verder dat managers hun personeel pas moeten belonen als het werk goed wordt uitgevoerd. “Er moet een langere periode besteed worden aan het toetsen van het personeel.” Die periode beslaat nu meestal maar één jaar, waarna een medewerker meteen een bonus krijgt. “Als managers bij voorbaat een bonus beloven, dan krijg je een vreemde situatie”, zei Cryan. “Je moet een kind geen snoep laten zien voordat duidelijk is dat hij dat ook echt heeft verdiend.”
Grootse plannen
Cryan staat sceptisch tegenover mensen die alleen gemotiveerd raken als ze extra betaald krijgen. Zelf heeft hij geen idee waarom er een bonus verwerkt is in zijn contract, want: “Of ik een bonus krijg of niet, ik ga niet harder of minder hard werken voor een beetje extra geld.”
Hoeveel Cryan zelf verdient, wil Deutsche Bank overigens niet bekendmaken. Vorig jaar kregen bestuursvoorzitters van de topbank nog een bonus van 2,9 miljoen, bovenop hun salaris van 3,8 miljoen.
Dat roer gaat vermoedelijk om, want Cryan heeft grootse plannen met Deutsche Bank. Sinds zijn aantreden heeft hij stevige ingrepen aangekondigd bij de geplaagde bank, die in het derde kwartaal een miljardenverlies leed. De komende drie jaar verdwijnen duizenden banen bij het grootste financiële concern van Duitsland.
Vorige week gingen bijna 200 miljoen aandelen via de beurs verkocht. Ook circa 45.000 particuliere beleggers kochten gemiddeld iets meer dan 400 aandelen, waarmee inmiddels per persoon ruim 420 euro is verdiend.
Rust
De koersstijging is opvallend nadat vorige week al kritiek ontstond over de prijs waartegen het aandeel naar de beurs ging. Minister Dijsselbloem gaf echter de voorkeur aan een iets lagere prijs in ruil voor een paar rustige eerste handelsdagen.
VK 23.11.2015 De verkoop van ABN Amro blijft onverstandig, maar de manier waarop het nu gebeurt, valt te prijzen.
Dijsselbloem en Zalm hebben er voor gezorgd dat het saaie overheidsimago behouden is gebleven…
De eerste handelsdag van ABN Amro op de Amsterdamse beurs is voorspoedig verlopen. Nadat het aandeel de nette waardering van 17,75 euro had meegekregen, steeg de koers naar 18,35 euro. De rustige handelsdag weerspiegelt de geslaagde aanpak van minister Dijsselbloem en topman Gerrit Zalm om ABN Amro als degelijk, betrouwbaar aandeel aan te prijzen.
De verkoop van ABN Amro door de staat is op zichzelf een onverstandige zet. De kredietcrisis heeft duidelijk gemaakt dat intensieve staatsbemoeienis in de bancaire sector onvermijdelijk blijft.
Met regulering en strenge eisen zijn de kansen op nieuwe ongelukken wel verkleind, maar dit schept onvoldoende ruimte aan de wens van klanten bij een staatsbank te horen. Naast de private ING, de coöperatieve Rabobank had een staatsbank ABN Amro niet misstaan.
Telegraaf 23.11.2015 Beursnieuweling ABN Amro beweegt maandag opwaarts op het Damrak. Na een openingswinst van 0,6% zakte het aandeel om rond half twee weer naar de oude winstpositie terug te keren op de beurs.
Vrijdag sloot ABN Amro bij €18,35, een koersstijging ten opzichte van de introductiekoers (€17,75) van 3,4%. Het aandeel noteerde maandag bij €18,45 per aandeel.
Andere bank
De Nederlandse overheid verkocht 23% van de aandelen van de bank die in 2008 werd gered tegen €22 miljard. Met de beursnotering van dit deelbelang haalde de Staat €3,8 miljard op.
Tijdens de rondgang langs investeerders benadrukte topman Gerrit Zalm van ABN Amro dat de bank een totaal andere financiële instelling is geworden na het afbouwen van de zakenbankactiviteiten.
Telegraaf 21.11.2015 De beursgang van ABN Amro had de Nederlandse schatkist tientallen miljoenen euro’s meer kunnen opleveren.
Dat blijkt nu verschillende speculanten die bereid waren om meer te betalen, geen aandelen toegewezen hebben gekregen. Ook particuliere beleggers hebben niet alle aandelen gekregen waar zij op hadden gehoopt.
Elke 25 eurocent die het aandeel duurder in de markt was gezet, dan de gekozen introductieprijs van 17,75 euro, had de schatkist gisteren 47 miljoen euro extra opgeleverd. Aanvankelijk zou het aandeel tussen de 16 en 20 euro gaan kosten.
Oud-beleggersvoorman Peter Paul de Vries, nu commissaris bij de Amsterdamse beurs, schat dat het aandeel ’tien tot twintig procent te laag geprijsd’ was.
Uiteindelijk is het leeuwendeel van de aandelen ABN Amro naar een twintigtal lange termijn investeerders gegaan. Zij betaalden 17,75 euro per aandeel.
Telegraaf 20.11.2015 Een nieuwe bankencrisis is wel degelijk mogelijk wanneer de aandacht op de sector verslapt.
De bankencrisis is amper voorbij, maar politici zijn al weer gevoelig voor klaagzangen van bankiers over vermeende strenge regels. Als het toezicht nu verslapt, kan dat de kiem zijn voor een volgende crisis.
Daarvoor waarschuwt Jan Sijbrand, bankentoezichthouder bij De Nederlandsche Bank, in een interview met DFT. „Je moet oppassen dat je nu de toezichtsdruk niet weer laat afnemen. Dan creëer je de omstandigheden voor de volgende crisis.”
De beursgang van staatsbank ABN Amro vandaag markeert het einde van de kredietcrisis. Op deze dag heft de toezichthouder een vermanende vinger: „Als de crisis wegebt, is het klimaat op z’n gevaarlijkst. En daar zeilen we nu wel op af.”
Trouw 20.11.2015 Het is wat morsig, het sinterklaaspapier waarin het oude papieren aandeel van de Amsterdamsche Handelsmaatschappij, een van de voorgangers van ABN Amro, verpakt is. Een nostalgisch cadeau voor ABN Amro-topman Gerrit Zalm.
De 63-jarige Zalm glimlacht bij het zien van het ouderwetse aandeel. Maar het is niet de typische, intense Zalm-grijns. Ook bij het slaan op de gong heeft Zalm slechts voorzichtig geglimlacht.
Het mag allemaal niet al te uitbundig zijn, deze rentree van ABN Amro op het beurstoneel. Zelfs al opent de koers netjes op 18,18. De bank werd in 2008 immers gered met geld van de belastingbetaler. Nu is 20 procent weer terug op de beurs, verkocht aan de eerste beleggers voor 17,75 euro.
Het cadeautje voor Zalm komt van Peter Paul de Vries, voormalig voorzitter van beleggersbelangenclub VEB en inmiddels al jaren baas van investeringsmaatschappij Value8. De Vries wil wel verklappen dat hij aandelen ABN Amro heeft gekocht, maar hoeveel wil hij niet zeggen. “In ieder geval niet zoveel dat ik het moet melden bij de toezichthouder.”
Geen moment heeft De Vries gedacht dat de beursgang door de gebeurtenissen in Parijs zou worden afgeblazen. “De markten reageerden daar niet al te veel op.”
Elsevier 20.11.2015 Bij de beursgang vrijdagochtend om 9.00 uur was de waarde van een aandeel ABN AMRO 18,18 euro. Dat is iets hoger dan de 17,75 euro per stuk waarvoor de staat de aandelen verkocht. Vanaf het moment dat de beurs opende, is de bank voor 20 procent geprivatiseerd.
Voor de beursgang maakte ABN AMRO bekend dat de aandelen voor 17,75 euro per stuk zijn verkocht. De gehele bank was daardoor 16,7 miljard euro waard. De beurs toont nu aan dat de bank iets hoger wordt gewaardeerd; zo’n 17 miljard euro.
Vooralsnog lijkt het erop dat de banken die ABN AMRO naar de beurs brachten, de prijs goed hebben ingeschat. Na de opening op 18,18 euro blijft de lijn redelijk stabiel tussen 18 en 18,35 euro per aandeel.
Momenteel staat de bank genoteerd op de Amsterdamseeffectenbeurs. Als de vraag groot is, zal het concern doorschuiven naar de AEX.
20 procent
Van de 940 miljoen aandelen heeft de Nederlandse overheid nu 20 procent naar de beurs gebracht. Begeleidende banken hebben de mogelijkheid om 3 procent extra te kopen, maar minimaal 77 procent van de aandelen blijft voorlopig staatseigendom.
De overige aandelen zullen de komende jaren in aparte stukjesop de markt worden gebracht. De overheid hoopt dat de aandeelwaarde zal stijgen, zodat zij de resterende aandelen voor een hoger bedrag kunnen verkopen.
Crisis
ABN AMRO was sinds 2008 volledig in handen van de staat, omdat de bank door de economische crisis niet meer op eigen benen kon staan. De overheid heeft ongeveer 28 miljard euro aan de bank uitgegeven.
Met deze koers zal de staat geen winst maken op verkoop van ABN AMRO. De bank is ook veel kleiner dan vroeger: eind 2006 werkten 107.000 mensen in 50 landen voor de bank, in 2014 waren er nog maar 22.000 werknemers in 21 landen.
Telegraaf 19.11.2015 Hoe ziet de toekomst van ABN Amro eruit? En wat mogen we in december verwachten van de FED en de Europese Centrale Bank? Beursexperts Martine Hafkamp en Gökhan Erem geven hun visies op de toekomst.
Telegraaf 19.11.2015 Particuliere beleggers trekken massaal de knip om aandelen ABN Amro te kopen. Ze zijn zo gretig, dat er waarschijnlijk onvoldoende stukken zijn. Dat blijkt uit een rondgang langs aanbieders van aandelen en zakenbankiers die aan de beursgang werken.
Minister Dijsselbloem (Financiën) liet 18,8 miljoen aandelen apart zetten voor de particuliere belegger. De aandelen gaan tussen de 17 en 19 euro kosten.
Dijsselbloem heeft vandaag nog de mogelijkheid om het aantal beschikbare aandelen voor particulieren te vergroten.
Volgens persbureau Bloomberg is de bandbreedte voor de prijs waarvoor de bank vrijdag naar de beurs wordt gebracht, aangescherpt tot tussen de 17,50 en 18 euro per aandeel.
Telegraaf 18.11.2015 Accountant Ernst & Young heeft grote fouten gemaakt bij de controle van de later omgevallen DSB Bank van Dirk Scheringa. De betrokken accountant mag van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBB) een halfjaar lang zijn beroep niet meer uitoefenen.
Dat concludeert dit rechtscollege in zijn uitspraak in de langlopende kwestie. Voor de accountant bestond er op talloze punten ‘onvoldoende basis om een goedkeurende verklaring bij de jaarrekening af te geven’, oordeelt het CBB.
Het college meldt in hoger beroep dat de eerdere klacht van de waakhond Autoriteit Financiële Markten (AFM) tegen de accountant, die de goedkeurende verklaring had afgegevenbij de jaarrekening 2008 van DSB, gegrond is.
Cruciale fouten
Eerder hekelde de Accountantskamer de Ernst & Young over de gebrekkige controle en zijn verantwoordelijkheid bij de bank die volgens De Nederlandsche Bank later teveel krediet verstrekte afgezet tegen het eigen vermogen. De Accountantskamer legde Ernst & Young een berisping op. Maar de accountant en de AFM gingen in hoger beroep.
Op ‘wezenlijke onderdelen’, aldus het CBB, zijn eerdere klachten tegen Ernst & Young ‘gegrond verklaard’. Volgens de uitspraak van CBB heeft de accountant ‘geen of te weinig oog gehad voor een aantal belangrijke, DSB betreffende interne en externe factoren’, die van ‘wezenlijke invloed waren op de inschatting en uitvoering van de controlewerkzaamheden’.
AD 17.11.2015 ABN AMRO heeft een gevoelige tik op de vingers gekregen van het gerechtshof in Amsterdam. Een door de bank verstrekte renteswap is vernietigd, omdat de vastgoedondernemer in kwestie het complexe financiële product nooit afgenomen zou hebben als die de precieze voorwaarden hiervan had begrepen.
De ondernemer dacht dat bij de renteswap een vaste rente hoorde, maar in de praktijk kon ABN AMRO ook opslagen in rekening brengen. Het is volgens organisatie MKB-Claim voor het eerst dat een dergelijke vorm van dwaling wordt toegewezen.
Tussenvonnis
Het gaat nog om een tussenvonnis, maar het hof heeft al wel aangegeven dat het door de ondernemer gevorderde bedrag van dik 2 miljoen euro toewijsbaar is. Beide partijen krijgen nu de gelegenheid om samen een regeling overeen te komen.
Telegraaf 15.11.2015 ABN Een bezoek aan Parijs op dit moment zou teveel praktische nadelen hebben, onder andere rond beveiliging. Bovendien is niet duidelijk wat de opkomst zou zijn onder Franse beleggers.
Topman Gerrit Zalm, enkele medebestuurders, en bankiers van het syndicaat aan banken dat de beursgang van de bank begeleidt, zijn momenteel bezig aan een roadshow langs belangrijke mondiale financiële centra om partijen te overtuigen om aandeelhouder te worden bij ABN Amro. In Parijs zitten enkele vooraanstaande vermogensbeheerders, zoals Carmignac, het investeringsfonds van de Rothschild familie en BNP Paribas’ private bank.
ABN Amro gaat aanstaande vrijdag in Amsterdam naar de beurs, de Nederlandse staat verkoopt maximaal 23% van de aandelen. De afgelopen dagen keerden de leden van twee teams van bankiers en ABN Amro afgevaardigden terug van drie succesvolle dagen in de VS. Vlak voordat vrijdagavond in Parijs de eerste terreuraanslag plaatsvond, tekenden in Bostonen New York nog enkele Amerikaanse beleggers in op het orderboek.
Daar staat inmiddels voor zo’n €8 miljard aan mogelijke bestellingen in, waarmee het boek bijna tweemaal overtekend is. Beleggers kunnen de aandelen voor een nader te bepalen bedrag tussen de €16 en €20 per stuk krijgen.
De woordvoering van ABN Amro zegt inhoudelijk niets te kunnen zeggen over de roadshow en het proces van de beursgang, zoals het annuleren van de bijeenkomst in Parijs.
Telegraaf 15.11.2015 Vermogensbeheerder JNVB gaat ,,vol in ABN Amro”, zo laat Stan Westerterp weten. ,,Wij zien het als gratis geld. De eerste tranche moet een succes worden. Daarom zal de beurskoers op de eerste handelsdag vrijwel zeker stijgen.”
Westerterp noemt de prijs van maximaal €20 waartegen ABN Amro naar de beurs wordt gebracht aantrekkelijk. ,,De koers-winstverhouding ligt dik onder de 10 en het dividendrendement bedraagt meer dan 4%. Daarmee is de bank een stuk goedkoper dan bijvoorbeeld ING.”
Telegraaf 13.11.2015 Als particuliere belegger heeft u voorrang op een aandeel ABN Amro. DFT chef Ronald Veerman vertelt wat u moet weten voor u zich inschrijft.
Telegraaf 14.11.2015 Door incidenten zoals bij World Online is de ooit populaire grijze handel inmiddels vrijwel uitgebannen. Af en toe doen aanbieders van afgeleide producten nog wel van zich spreken. Maar belangstellenden in ABN Amro hoeven voorafgaande aan de beursgang niet te rekenen op een indicatieve prijs voor de aandelen.
Veel doorgewinterde beleggers zullen zich de gekte rond de beursgang van World Online in 2000 nog wel herinneren. Deze werd mede in de hand gewerkt door de extreme prijzen van meer dan €100 in de grijze handel, een veelvoud van de introductieprijs van €43.
De teleurstelling was dan ook groot dat de koers al snel na de beursgang onder de introductieprijs dook. In de Londense grijze handel, die onder geen enkele toezicht stond, leek een gewiekst spel te zijn gespeeld.
Telegraaf 14.11.2015 De herinnering van Yves Leterme aan de redding van Fortis/ABN Amro is nog levendig. Aan de vooravond van de beursgang van ABN Amro blikt de Belgische oud-premier terug. “Balkenende en ik stonden tegenover elkaar een prijs van miljarden af te kloppen.”
Vrijdagavond 3 oktober 2008. Nadat de eerste poging om Fortis/ABN Amro te redden strandde, slaagde de tweede wél. Minister Wouter Bos van Financiën kocht voor €16,8 miljard het Nederlandse deel. Na de persconferentie duidt Bos tegenover een cameraploeg de deal in het voordeel van Nederland. Bos zou ‘de gezonde delen’ van de bank hebben gekocht. België blijft zitten met de rommel.
De Belgische premier Yves Leterme was woest. “Minister Wouter Bos doet wel vaker ongelukkige uitspraken. Dat hangt kennelijk samen met mijnheer Bos”, zei hij in een reactie. De uitspraken waren tekenend voor de sfeer van wantrouwen die een soepele reddingsoperatie in de weg zat. Hoe kijkt Leterme zeven jaar later, vlak voor de beursgang van ABN Amro, terug op deze episode?
Telegraaf 13.11.2015 Als particuliere belegger heeft u voorrang op een aandeel ABN Amro. DFT chef Ronald Veerman vertelt wat u moet weten voor u zich inschrijft.
Met al het nieuws rond de aanstaande beursgang op het Damrak, informatie over de eerste tranche en de introductieprijs van het aandeel op Euronext en wat Gerrit Zalm en Jeroen Dijsselbloem daar allemaal over te zeggen hebben.
Trouw 10.11.2015 Staatsbank ABN Amro gaat over tien dagen naar de beurs. Bijna altijd loopt een beursgang anders dan bedoeld, blijkt uit de geschiedenis van vijf Nederlandse bedrijven.
De beursgang van staatsbedrijf PTT zelf was niet zo memorabel, maar de bedrijven die uit het post- en telefoniebedrijf voortkwamen, kregen het af en toe zwaar te verduren op de beurs. Zoals toen de Mexicaanse miljardair Carlos Slim in 2013 via zijn telefoniebedrijf América Móvil een enorm pakket aan aandelen KPN kocht om het bedrijf in te lijven. Dankzij een ingenieuze beschermingsconstructie wist KPN uit handen van de Mexicanen te blijven.
TNT kreeg tussen 2009 en 2011 te maken met twee activistische beleggers die het post- en pakketbedrijf wilden splitsen. Afgesplitst zou het pakketbedrijf interessant zijn voor een overname die beleggers veel geld zou opleveren, was het idee. TNT zwichtte en zo ontstonden uit TNT het postbedrijf PostNL en het pakketbedrijf TNT Express. Inderdaad toonde pakketbezorger UPS interesse om TNT Express over te nemen, maar hier stak de Europese Commissie een stokje voor: UPS zou te groot zou worden ten opzichte van de concurrentie. Een overname door Fedex kon later wel doorgaan.
Telegraaf 10.11.2015 Met een waardering van maximaal 18,8 miljard euro voor ABN Amro verschijnt heel voorzichtig een grijns op het gezicht van Jeroen Dijsselbloem. Maar de minister is nog altijd niet uit de kosten.
Want wat kostte die redding van ABN Amro ook al weer? Veel, liefst 21,7 miljard om precies te zijn moest zijn PvdA-partijgenoot Wouter Bos in 2008 neertellen om de bank uit de failliete boedel van Fortis te lichten. En tel daarbij nog eens de 3,8 miljard aan rentelasten bij op om de boel te financieren en de totale som voor de Staat komt op 25,5 miljard euro uit.
Maar daar stonden de afgelopen jaren ook de nodige inkomsten tegenover. Deels door dividenden, maar ook een flink bedrag aan premie- en belastingontvangsten. Al met al kwam daardoor sinds 2008 zo’n 3,9 miljard euro bij het ministerie van Financiën binnen.
Al met al staat de minister daardoor bij een geslaagde beursgang – tegen de nu maximaal te verwachten prijs van 20 euro per aandeel – nog altijd op een verlies van 2,8 miljard euro.
Maar in dat geval incasseert de minister op 20 november niet alleen 4,3 miljard euro, hij houdt ook nog 77% van de bank – dan ter waarde van 14,5 miljard euro – in handen. Aandelen die hij in de komende jaren mogelijk tegen een hogere prijs kan verkopen indien het beursklimaat gunstig blijft.
Telegraaf 10.11.2015 Nederlandse particuliere beleggers die inschrijven bij de beursgang van ABN Amro, krijgen een voorkeursbehandeling. In beginsel krijgen ze 250 aandelen toegewezen. Daarmee kan de bank net zo’n volksaandeel worden als KPN ooit was.
ABN Amro gaat voor een prijs van €16-20 per aandeel naar de beurs. Een belegger moet voor 250 aandelen dus €4000 tot €5000 neerleggen. Uiteraard kan hij of zij ook op minder dan 250 aandelen inschrijven. Indien op meer aandelen wordt ingeschreven, zal het meerdere naar rato worden toegewezen.
Er geldt wel een maar. Indien particuliere beleggers op meer dan 10% van het aantal aangeboden aandelen inschrijven, kan de toewijzing pro rato worden verlaagd. Het gaat dan om 18,8 miljoen aandelen, wat bij een introductieprijs van €20 op €376 miljoen neerkomt.
Telegraaf 10.11.2015 Minister Dijsselbloem is blij dat het volgende week de eerste delen van ABN Amro kan verkopen, ook al schiet de staat daar nog altijd enkele miljarden euro’s bij in. ,,Wij zijn nooit als belegger in de bank gestapt, maar ABN Amro destijds van de afgrond weggetrokken. Dat was nodig om de financiele sector te stabiliseren en dat is gelukt”, aldus de minister tegen RTLZ.
Daarmee is de bewindsman niet gevoelig voor geluiden dat de overheid ABN Amro als een soort staatsbank zou moeten behouden. ,,Zo kijken we er simpelweg niet naar, dus dat gaan we ook niet doen”
Dijsselbloem erkent dat nu de waardering van de bank tussen 16 en bijna 19 miljard euro uitkomt de overheid nog steeds verliest op de operatie. ,,We hebben voor de redding inderdaad 22 miljard euro moeten uittrekken”.
Niet uitgesloten is echter dat wanneer de financiele markten de komende tijd verder aantrekken de waardering van de bank verder omhoog gaat en volgende tranches Dijsselbloem meer geld gaan opleveren en de minister uiteindelijk quitte kan spelen. De PvdA-bewindsman wil daar echter niet op ingaan. ,,Laten we de komende tijd kijken wat we verantwoord kunnen doen”, zo stelde hij.
Verkoop van de eerste tranche van maximaal 23 procent van de aandelen kan de minister totaal 4,3 miljard euro opleveren en het is volgens Dijsselbloem een goed moment om dat nu via een gang naar de beurs te doen.
Elsevier 10.11.2015 Winst zal de overheid niet maken op de verkoop van ABN AMRO, maar deze staat nu wel vast. Dat is een goede zaak.
Winst zal de overheid niet maken op de verkoop van ABN AMRO, maar deze staat nu wel vast. Een goede zaak, want de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat de combinatie overheid-grootbank een ongemakkelijke is.
Zo, het is eindelijk zover. ABN AMRO gaat naar de beurs. Vanaf 20 november wordt de bank in delen aan beleggers verkocht.
Dat is goed nieuws. In de bijna zeven jaar dat dé bank een staatsbank is, is duidelijk geworden dat de combinatie overheid-grootbank een ongemakkelijke is.
Megasalarissen
Het was altijd de bedoeling om ABN AMRO weer te verkopen, maar linkse partijen speelden intussen graag met het absurde idee om van ABN AMRO een ‘volksbank’ – de term is van de SP – te maken, die alleen maatschappelijk verantwoorde dingen doet en vooral geen megasalarissen betaalt.
Lukte dat niet, dan was staatsbank ABN AMRO nog altijd een mooi object om antibankierssentimenten op te botvieren. Zie de gênante toestand over de salarisverhogingen voor de top van ABN AMRO in april, toen minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) de beursgang tijdelijk afblies. Overigens, zowel gênant voor de politici met scoringsdrift als voor de hebberige bankbestuurders.
Los van de politieke willekeur: ook economisch is het niet wenselijk om een grote bank te laten runnen door Vadertje Staat. De belangen van de minister van Financiën lopen niet altijd parallel met die van de economie als geheel.
Zo verdiende ABN AMRO de afgelopen jaren nogal wat geld doordat zij net als andere grootbanken hoge hypotheekrentes rekende. Mooi voor de staat: die incasseerde een hoog dividend. Slecht voor huizenbezitters: die moesten een hoge rente betalen. Het herstel van de huizenmarkt was er niet bij gebaat, en de economie dus ook niet.
Het ABN AMRO dat hoe dan ook naar de beurs gaat, is een lokale dreumes. De internationale bank die in drieën werd gehakt, wordt in de top van het Nederlandse bedrijfsleven nog steeds gemist. Lees nu >
Kosten
Dan zijn er nog de gemaakte kosten. Toenmalig minister van Financiën Wouter Bos (PvdA) gaf in totaal ruim 28 miljard euro uit om Fortis, ABN AMRO en ASR te redden en van extra kapitaalbuffers te voorzien.
Winst zal de overheid niet maken op de verkoop, staat nu wel vast. De beursgang van ABN AMRO zal zo’n 15 miljard euro opbrengen. ASR is bij verkoop ongeveer 2,2 miljard euro waard. Maar het is wel zaak om zo veel mogelijk terug te verdienen en daarmee de staatsschuld terug te dringen.
De opbrengst is nog onzeker. De laatste horde, de daadwerkelijke verkoop aan beleggers, is beslist geen kleine. Politieke controverses zoals rond de bestuurderssalarissen, kunnen kopers kopschuw maken. Die hebben geen zin in politieke spelletjes met hun bezit als inzet. Terecht.
Bemoeien
Uiteraard: als volksvertegenwoordigers problemen hebben met hoeveel bankdirecteuren verdienen, hoeveel risico ze nemen en aan wie ze al of niet geld uitlenen, hebben ze altijd de mogelijkheid om wetten aan te nemen. Maar laat ze zich voor de rest niet bemoeien met het interne wel en wee van ABN AMRO.
ABN AMRO wordt dus in delen verkocht; in eerste instantie houdt de overheid de meerderheid van de aandelen. Het risico van jarenlange bemoeienis door volksvertegenwoordigers blijft dus. Dat kan beleggers afschrikken, de overheid ontvangt dan aanzienlijk minder dan de geraamde 15 miljard euro. Uiteindelijk draait degene die het salaris van volksvertegenwoordigers betaalt hiervoor op: de belastingbetaler.
Kortom: snel verkopen en het verlies nemen. Gaat het goed met ABN AMRO, dan betaalt de bank daarna nog veel belasting en ziet het Rijk nog wat terug.
VK 10.11.2015 ABN AMRO keert op 20 november terug op de beurs in Amsterdam. Dat heeft de bank dinsdag bekendgemaakt. De plaatsing van 188 miljoen certificaten van aandelen levert naar verwachting tussen de 3 en 3,8 miljard euro op. Dat kan oplopen tot ruim 4,3 miljard euro als de begeleidende banken bij grote belangstelling ten volle gebruikmaken van de mogelijkheid om extra aandelen te plaatsen.
In juni stemde een ruime meerderheid in de Tweede Kamer voor de beursgang van ABN Amro. Toen al liet minister Dijsselbloem weten dat een beursgang waarschijnlijk in het vierde kwartaal zou moeten plaatsvinden.
De kosten voor het eerste deel van de beursgang van ABN AMRO komen uit op 9,5 miljoen euro. Het gaat daarbij om een vergoeding voor de zakenbanken die de beursgang begeleiden en kosten voor juridisch advies.
Trouw 10.11.2015 ABN Amro keert op 20 november terug op de beurs in Amsterdam. Dat maakte de bank vandaag bekend samen met NLFI, de stichting die namens de staat de aandelen in de bank beheert. De plaatsing van 188 miljoen certificaten van aandelen levert naar verwachting tussen de 3 en 3,8 miljard euro op.
Dat bedrag kan verder oplopen tot ruim 4,3 miljard euro, als de begeleidende banken (Deutsche Bank en het Amerikaanse Morgan Stanley) gebruikmaken van de mogelijkheid om extra aandelen te plaatsen. De aangeboden certificaten vertegenwoordigen een vijfde van alle bestaande aandelen ABN Amro. De prijs, tussen de 16 en 20 euro per stuk, waardeert de bank op van in totaal 15 miljard tot 18,8 miljard euro.
Nationalisatie
De overheid betaalde bij de nationalisatie van ABN Amro in 2008 zo’n 17 miljard euro en moest daarnaast vele miljarden in de bank steken om die overeind te houden.
Het kabinet nam in 2013 al het principebesluit om ABN Amro op termijn weer helemaal te verkopen. Begin dit jaar besloot minister Dijsselbloem de geplande beursgang echter uit te stellen, nadat er maatschappelijke onrust was uitgebroken over de salarisverhoging die de top van de bank zichzelf had toegekend.
Diep door het stof
In de tussentijd is ABN Amro diep door het stof gegaan: er is een commissaris opgestapt, het bestuur heeft bij nader inzien afgezien van de loonsverhoging en er is een hoorzitting geweest in de kamer. Alles is de afgelopen tijd in gereedheid gebracht voor de beursgang van de bank.
In de afgelopen jaren is ABN Amro onder het bewind van Zalm een stuk voorzichtiger geworden. Zo heeft de balans meer buffers en concentreert de bank zich op de landen waar die al groot aanwezig is. Zo is er bijvoorbeeld voor gekozen om in Curaçao en Zwitserland geen vermogensbeheer voor rijke klanten meer aan te bieden, terwijl in Duitsland juist overnames zijn gedaan in deze sector.
Rem op het enthousiasme
Een mogelijke rem op het enthousiasme van beleggers is dat de staat voorlopig meerderheidsaandeelhouder blijft. Zelfs als het staatsbelang daalt tot 33 procent, heeft de regering een vetorecht bij belangrijke besluiten, zoals grote investeringen, overnames en natuurlijk het beloningsbeleid. Zelfs als de staat uiteindelijk al zijn aandelen verkoopt, dan nog is de macht van beleggers beperkt. Er is een beschermingsconstructie bedacht om een vijandige overname te voorkomen. Doorgaans heeft zo’n constructie een negatieve impact op de beurswaarde.
Elsevier 10.11.2015 ABN AMRO gaat volgende week vrijdag naar de beurs. De bank verwacht met de eerste uitgifte van certificaten zo’n 3,76 miljard euro op te halen. Dat heeft de staatsbank dinsdag bekendgemaakt.
Toestemming
Eerder gaven minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) en de Europese Centrale Bank (ECB) en de Nederlandsche Bank (DNB) al toestemming voor de beursgang.
Sindsdien was het wachten op de datum waarop de beursgang zou worden gerealiseerd. Die dag is nu vastgelegd op 20 november.
De plaatsing van de eerste 188 miljoen certificaten van aandelen levert naar verwachting tussen de 3 en 3,8 miljard euro op. Dat kan oplopen tot ruim 4,3 miljard euro als de begeleidende banken bij grote belangstelling ten volle gebruikmaken van de mogelijkheid om extra aandelen te plaatsen.
De aangeboden certificaten vertegenwoordigen een vijfde van alle bestaande aandelen ABN AMRO. De prijs waarvoor ze worden aangeboden, tussen de 16 en 20 euro per stuk, waardeert de bank op in totaal 15 miljard tot 18,8 miljard euro
Winst heeft de staat zoals verwacht niet gemaakt met de aankoop. Toenmalig minister van Financiën Wouter Bos (PvdA) gaf in totaal 28 miljard euro uit om Fortis, ABN Amro en ASR van een ondergang te redden.
Samen
ABN AMRO werd in 2010 samengevoegd met de restanten van Fortis Bank Nederland en is volledig in handen van de Nederlandse staat. De bank heeft vijftien dochterondernemingen en heeft klanten in Azië, Noord- en Zuid-Amerika en Australië.
Bestuursvoorzitter Gerrit Zalm is tevreden over de beursgang. ‘De aankondiging van vandaag is een belangrijke stap op weg naar onze nieuwe toekomst.’ Hij bedankt de klanten, werknemers en aandeelhouders op de website van de bank voor hun steun.
Telegraaf 10.11.2015 ABN Amro keert op vrijdag 20 november terug op de beurs, zo maakte de bank dinsdagochtend bekend. De prijs van het aandeel is gezet tussen €16 en €20. Daarmee komt de waardering op €15 tot €18,8 miljard.
De plaatsing van 188 miljoen certificaten van aandelen levert volgens hetprospectus tussen de €3 en 3,8 miljard op. Dat kan oplopen tot ruim €4,3 miljard als de begeleidende banken bij grote belangstelling ten volle gebruikmaken van de mogelijkheid om extra aandelen te plaatsen. De prijsrange is in lijn met de marktverwachting.
Degelijk
In de prospectus valt op dat ABN Amro zich profileert als degelijke bank door het sterke aandeel in de Nederlandse markt. Tegelijkertijd wordt dit ook als risico genoemd. Bij nieuwe problemen in de economie kan het grote marktaandeel in de Nederlandse hypotheeksector en leningen aan bedrijven (met name in de industrie en de landbouw) de kredietwaardigheid van de bank in gevaar brengen, als er niet kan worden terugbetaald.
NU 10.11.2015 De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) trekt zich de kritiek aan dat er te weinig transparantie is over de lobby van de banken naar de overheid toe.
Dat stelde Eelco Dubbeling, directeur van de NVB, maandag bij het radio 1-programma Haagse Lobby.
Afgelopen week kwamen de banken en minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) onder vuur te liggen omdat er te nauw zou zijn samengewerkt over voor de banken financieel gunstige wetgeving: de toelaatbaarheid van zogenaamde coco-obligaties.
Dit zijn leningen die hun waarde verliezen zodra het eigen vermogen van een bank onder een bepaald minimum komt. Banken kunnen zo hun buffers aanpassen om schokken in financiële markten op te vangen.
Overtrokken beeld
Volgens Dubbeling was er rond de coco-wetgeving echter geen sprake van moedwillige geheimzinnigheid en “is het beeld overtrokken” dat de bankenlobby de pen van de minister vasthoudt. “Dat doet afbreuk aan de waarheid”, stelt de NVB-directeur. “We hebben in alle oprechtheid onze mening over de wetgeving gegeven. En de rolverdeling is nog steeds dat de minister uiteindelijk beslist.”
De bankenlobby is groot voorstander van het plan van PvdA-Kamerlid Lea Bouwmeester om beter te registreren welke lobby’s bij de totstandkoming van wetgeving betrokken zijn.
Telegraaf 10.11.2015 ABN Amro keert op vrijdag 20 november terug op de beurs, zo maakte de bank dinsdagochtend bekend. De prijs van het aandeel is gezet tussen €16 en €20. Daarmee komt de waardering op €15 tot €18,8 miljard.
De plaatsing van 188 miljoen certificaten van aandelen levert tussen de €3 en 3,8 miljard op. Dat kan oplopen tot ruim €4,3 miljard als de begeleidende banken bij grote belangstelling ten volle gebruikmaken van de mogelijkheid om extra aandelen te plaatsen. De prijsrange is in lijn met de marktverwachting.
De Inschrijving start om 9.00 uur vanochtend en eindigt op woensdag 18 november om 17.30 uur. Institutionele beleggers hebben nog tot 19 november 14.00 uur de tijd om in te schrijven.
In de prospectus valt op dat ABN Amro zich profileert als degelijke bank door het sterke aandeel in de Nederlandse markt. Tegelijkertijd wordt dit ook als risico genoemd. Bij nieuwe problemen in de economie kan het grote marktaandeel in de Nederlandse hypotheeksector en leningen aan bedrijven (met name in de industrie en de landbouw) de kredietwaardigheid van de bank in gevaar brengen, als er niet kan worden terugbetaald. ABN Amro verwijst onder meer naar het aantal faillissementen tussen 2012 en 2014. Daarnaast wordt in de prospectus gewezen naar de nog altijd niet volledig stabiele financiële sector, die de liquiditeit van de bank in gevaar kan brengen.
Telegraaf 10.11.2015 De kogel is definitief door de kerk bij ABN Amro. Met de herintroductie van de bank op de beurs komt er weer een aansprekend aandeel voor beleggers erbij. DFT legt de beursgang van ABN Amro uit in tien vragen.
Komt ABN Amro bij een beursgang gelijk in de AEX?
Nee, bij een notering op het Damrak komt het aandeel van ABN Amro eerste terecht op de lokale markt, maar als er veel handel is, is de kans groot dat het financiële concern door kan schuiven naar de hoofdfondsen. Beursorganisatie Euronext kijkt twee keer per jaar naar de samenstelling van de AEX.
Hoe is ABN Amro in staatshanden gekomen?
Vlak na de overname van de Nederlandse bank door het bankentrio RBS, Banco Santander en Fortis breekt de mondiale financiële crisis uit en ziet toenmalig minister van Financiën Wouter Bos zich gedwongen miljarden uit te trekken voor de nationalisering van de Nederlandse delen van ABN en Fortis.
Telegraaf 10.11.2015 Voor ABN Amro begint met de aanstaande beursgang een nieuw hoofdstuk in de toch al roemruchte historie van dé bank. Na zeven jaar als staatsbank moet ABN weer op eigen benen staan. Het moest in oktober 2008 door de Nederlandse staat gered worden toen het Belgische Fortis omviel tijdens de bankencrisis. Het verhaal van 1824 tot nu:
Telegraaf 10.11.2015 ABN Amro keert op 20 november terug op de beurs. Wat is er nu anders vergeleken met acht jaar geleden? Edwin van der Schoot weet of het een interessant aandeel wordt en hoe het zit met de verwachte opbrengst. Presentatie: Maarten Steendam. Lees meer in het bijbehorende artikel
Telegraaf 09.11.2015 De meningen zijn verdeeld over de nut en noodzaak van de beschermingswal die ABN Amro meekrijgt bij de naderende beursgang.
Dat blijkt uit gesprekken met betrokkenen. Met name in de bankwereld wordt de beschermingsconstructie ‘ouderwets’ genoemd, omdat traditionele overnames in de moderne bankwereld steeds minder zouden voorkomen. ING evalueert op dit moment het nut van een soortgelijke wal die de bank tegen vijandige overnames moet beschermen.
Minister Dijsselbloem (Financiën) begint deze maand met het overdragen van de aandelen van de Staat aan de Stichting Administratiekantoor (STAK). Deze geeft vervolgens certificaten van aandelen namens de bank uit op de beurs. Deze beschermingswal moet voorkomen dat geldbeluste aandeelhouders de toekomst van de bank te grabbel gooien, zoals in 2007 gebeurde met de overname van ABN Amro door Fortis, RBS en Santander.
Aandeelhouders krijgen met hun ABN Amro-certificaat een stemrecht dat beperkt kan worden als ‘de continuïteit van de vennootschap in het geding komt door een dreigende, onwenselijke overname. Ook bij onwenselijk optreden van een of meer aandeelhouders’ kan de stichting de stemvolmachten van alle certificaathouders intrekken.
VK 09.11.2015 ABN Amro is vlak voor de beursgang met keurige kwartaalcijfers gekomen. De staatsbank boekte in het derde kwartaal van 2015 een ‘geschoonde’ nettowinst van 509 miljoen euro. Dat is de winst zonder eenmalige posten. Deze winst was 13 procent hoger dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder.
De metamorfose van ABN
Van een arrogante bank vol bonusbeluste egotrippers naar een dienstverlener die zich ‘een beetje saai’ noemt. ABN Amro is sinds de kredietcrisis drastisch veranderd. De vraag is of die nieuwe keurigheid na de beursgang standhoudt. Lees de analyse van economieredacteur Yvonne Hofs (+).
Bestuursvoorzitter Gerrit Zalm stelde in het persbericht van ABN Amro dat de bank ‘goed op koers ligt’ om zijn doelstellingen te behalen. De bank wilde met deze cijfers een goede indruk maken op potentiële aandeelhouders. Over circa twee weken wordt de bank naar de beurs gebracht.
De resultaatverbetering die de bank maandag liet zien was vooral te danken aan lagere kredietverliezen en een hogere rentemarge op hypotheken. Beide ontwikkelingen zaten ook achter de resultaatverbeteringen in de eerste twee kwartalen van 2015. Beleggingsanalist Jim Tehupuring van ProBeleggen is daarom niet laaiend enthousiast over de kwartaalcijfers, hoewel hij die ‘zeker niet negatief’ vindt.
Telegraaf 09.11.2015 ABN Amro heeft in het derde kwartaal opnieuw meer winst gemaakt dan een jaar eerder. De genationaliseerde bank profiteert van het herstel van de economie, waardoor minder geld hoeft te worden gereserveerd voor slechte leningen.
ABN Amro meldde maandag een nettowinst van 509 miljoen euro over het derde kwartaal . Dat is een derde meer dan een jaar eerder, toen de winst mede werd gedrukt door eenmalige kosten van 67 miljoen euro. Gecorrigeerd daarvoor steeg het resultaat met 13 procent. Op die basis liep de winst in de eerste negen maanden van dit jaar met 44 procent op, naar 1,65 miljard euro.
Eind vorige maand bevestigden de Staat en ABN hun voornemen om de bank op korte termijn weer naar de beurs te brengen. Volgens bestuursvoorzitter Gerrit Zalm liggen de voorbereidingen daarvoor op schema. Samen met de resultaten van de bank en de goede vooruitzichten voor de Nederlandse economie geeft dat volgens Zalm ,,vertrouwen in de toekomst”.
Hier een overzicht van de ontwikkeling van de resultaten van ABN Amro (klik hierals de grafiek niet zichtbaar is)
Telegraaf 09.11.2015 De Financial Stability Board (FSB), dat de hervorming in het bankentoezicht coördineert namens de 20 grootste economieëm, vindt dat banken minstens $1100 miljard aan buffers moeten verzamelen.
Dat meldt de Financial Times maandagochtend. De regels gelden voor de grote systeembanken, in Nederland onder meer ING. De uitbreiding moet voor 2022 geregeld zijn om te voorkomen dat belastignbetalers opnieuw opdraaien voor het redden van banken, aldus de FSB.
Dit instituut werd in 1999 opgericht om namens de ministers van Financiën van de G7-landen het financieel toezicht na de financiële crisis in Azië aan te pakken. Met de laatste kredietcrisis vanaf 2008 kreegt de FSB als taak ervoor te zorgen dat geen bank ‘too big to fail’ is.
Naar 18% buffer
De buffers voor deze banken moeten begin 2019 zeker 16% van alle naar risico gewogen uitstaande leningen vormen. In 2022 moet dat niveau naar minimaal 18%. Banken uit opkomende markten krijgen zes jaar langer de tijd om aan de eisen te voldoen.
VK 07.11.2015 Voormalig interim-topman Buck G. van de vastgoedbank van SNS Reaal, die zelf wordt verdacht van fraude, heeft aangifte gedaan tegen zijn voormalige werkgever wegens oplichting en valsheid in geschrifte. Dat heeft zijn advocaat Jeroen Soeteman zaterdag bevestigd naar aanleiding van berichtgeving door NRC Handelsblad.
Vastgoedman Lips is zich van geen kwaad bewust in Dubai
‘Net heerlijk wat koffie gedronken met vrienden op de golfbaan’, vertelt Roger Lips aan de telefoon vanuit Dubai. SNS wil nog rond de 52 miljoen euro van de failliete ondernemer. De voortvluchtige vastgoedman is echter niet van plan naar Nederland terug te keren (+). G. beschuldigt SNS ervan de rechter onvolledig te hebben geïnformeerd over de regeling voor de afkoopsom van 750 duizend euro die hij meekreeg bij zijn vertrek bij de vastgoedbank eind 2012.
In de regeling staat dat SNS de afkoopsom kan terugeisen bij fraude. In dat geval zou de fraude wel binnen een halfjaar bij de rechter aanhangig moeten worden gemaakt. Juli vorig jaar kwam de kortgedingrechter tot het oordeel dat dit niet binnen de overeengekomen termijn was gebeurd. Daardoor verviel het recht van SNS om de afkoopsom terug te claimen.
Fraudezaak
Tien van fraude verdachte directeuren en managers van de vroegere vastgoedtak van SNS Reaal moeten voor de rechter verschijnen. Met vijf andere heeft het Openbaar Ministerie voor bijna een half miljoen euro geschikt. De verdenkingen tegen de vijftien lopen uiteen van oplichting, omkoping, valsheid in geschrifte en witwassen tot deelname aan een criminele organisatie.
AD 07.11.2015 Voormalig interim-topman Buck Groenhof van de vastgoedbank van SNS Reaal, die zelf wordt verdacht van fraude, heeft aangifte gedaan tegen zijn voormalige werkgever wegens oplichting en valsheid in geschrifte. Dat heeft zijn advocaat Jeroen Soeteman zaterdag bevestigd naar aanleiding van berichtgeving door NRC Handelsblad.
Groenhof beschuldigt SNS ervan de rechter onvolledig te hebben geïnformeerd over de regeling voor de afkoopsom van 750.000 euro die hij meekreeg bij zijn vertrek bij de vastgoedbank eind 2012.
In de regeling staat dat SNS de afkoopsom kan terugeisen bij fraude. In dat geval zou de fraude wel binnen een halfjaar bij de rechter aanhangig moeten worden gemaakt.
Juli vorig jaar kwam de kortgedingrechter tot het oordeel dat dit niet binnen de overeengekomen termijn was gebeurd. Daardoor verviel het recht van SNS om de afkoopsom terug te claimen.
AD 06.11.2015 Rabobank heeft volgens onderzoek van De Correspondent mogelijk gestolen landbouwgrond gekocht in Roemenië. Roemeense staatsprocureurs en anti-corruptieautoriteiten zouden onderzoek doen naar tenminste elf lappen grond, in verband met aantijgingen van vervalsing en bedrog.
De bank verwierf het land afgelopen jaren via dochter Rabo Farm. Dat investeringsfonds zou in zee zijn gegaan met schimmige tussenpersonen die plaatselijke bewoners door middel van list en bedrog hebben verleid om hun grond te verkopen, schreef de journalistieke website vrijdag.
Trouw 07.11.2015 Voormalig interim-topman Buck Groenhof van de vastgoedbank van SNS Reaal, die zelf wordt verdacht van fraude, heeft aangifte gedaan tegen zijn voormalige werkgever wegens oplichting en valsheid in geschrifte. Dat heeft zijn advocaat Jeroen Soeteman zaterdag bevestigd naar aanleiding van berichtgeving door NRC Handelsblad.
Groenhof beschuldigt SNS ervan de rechter onvolledig te hebben geïnformeerd over de regeling voor de afkoopsom van 750.000 euro die hij meekreeg bij zijn vertrek bij de vastgoedbank eind 2012.
In de regeling staat dat SNS de afkoopsom kan terugeisen bij fraude. In dat geval zou de fraude wel binnen een halfjaar bij de rechter aanhangig moeten worden gemaakt.
Telegraaf 07.11.2015 Voormalig interim-topman Buck Groenhof van de vastgoedbank van SNS Reaal, die zelf wordt verdacht van fraude, heeft aangifte gedaan tegen zijn voormalige werkgever wegens oplichting en valsheid in geschrifte. Dat heeft zijn advocaat Jeroen Soeteman zaterdag bevestigd naar aanleiding van berichtgeving door NRC Handelsblad.
Groenhof beschuldigt SNS ervan de rechter onvolledig te hebben geïnformeerd over de regeling voor de afkoopsom van 750.000 euro die hij meekreeg bij zijn vertrek bij de vastgoedbank eind 2012.
In de regeling staat dat SNS de afkoopsom kan terugeisen bij fraude. In dat geval zou de fraude wel binnen een halfjaar bij de rechter aanhangig moeten worden gemaakt.
Juli vorig jaar kwam de kortgedingrechter tot het oordeel dat dit niet binnen de overeengekomen termijn was gebeurd. Daardoor verviel het recht van SNS om de afkoopsom terug te claimen.
Telegraaf 07.11.2015 Advocaten Gerd van Atten en Geert Jan van Oosten, ex-raadslieden van het frauduleuze vastgoedfonds Weststaete, hebben geen regels overtreden bij hun werkzaamheden voor dit fonds.
Dit heeft het hof van discipline beslist na een langslepende klachtprocedure van een accountant die in het verleden toezicht hield op de bewuste fondsen. De accountant sleepte beide advocaten voor de tuchtrechter, omdat zij zouden hebben meegewerkt aan de frauduleuze praktijken van Hans J. uit Soest, die dertig maanden cel tegen zich hoorde eisen.
Volgens het hof van discipline hebben de advocaten niet geweten van de onwettige activiteiten van hun cliënt en hebben ze deze evenmin geprobeerd te verhullen. De tuchtrechter verklaart de klacht daarom ongegrond.
VK 06.11.2015 Rabocommissaris Henk van Dalen is gestruikeld over een corruptieaffaire bij het Russisch-Nederlandse belbedrijf VimpelCom. Volgens een persbericht van de bank is Van Dalen op eigen initiatief opgestapt.
De zaak VimpelCom draait om steekpenningen die zouden zijn betaald aan onder anderen Gulnara Karimova, de dochter van president Kamirov van Oezbekistan. Volgens berichten zou VimpelCom 30 miljoen dollar aan haar hebben overgemaakt. Dat gebeurde volgens NRC handelsblad op 19 oktober 2011, in een periode dat Van Dalen financieel bestuurder was van VimpelCom. VimpelCom zou zich dankzij de steekpenningen hebben kunnen ontfermen over een telecombedrijf in Oezbekistan.
De zaak-VimpelCom loopt al jaren. Waarom Van Dalen nu besloot ‘tijdelijk’ terug te treden, kon een woordvoerder van de bank niet vertellen. Maar het lijkt erop dat de affaire snel uit de hand loopt. Donderdagavond werd op het vliegveld van Oslo de oud-topman van VimpelCom, Jo Lunder, opgepakt wegens zijn betrokkenheid bij de affaire.
AD 06.11.2015 Commissaris Henk van Dalen van Rabobank legt tijdelijk zijn functie neer vanwege een onderzoek van het Openbaar Ministerie bij VimpelCom. Van Dalen was van juli 2010 tot september 2013 financieel directeur bij die internationale telecomaanbieder.
VimpelCom heeft zich mogelijk schuldig gemaakt aan omkoping bij het verkrijgen van telecomlicenties in Oezbekistan, waar het bedrijf marktleider is. Zowel in Nederland als in de VS doet justitie daar sinds vorig jaar onderzoek naar.
‘Commissarissen behoren boven iedere twijfel verheven te zijn’, liet Van Dalen vrijdag weten. ‘Ik vind dat ik mijn taken als commissaris niet naar behoren kan uitoefenen zolang het onderzoek bij VimpelCom loopt.” Van Dalen zit sinds september 2013 in de raad van commissarissen van Rabobank.
VK 06.11.2015 Rabocommissaris Henk van Dalen is gestruikeld over een corruptieaffaire bij het Russisch-Nederlandse belbedrijf VimpelCom. Volgens een persbericht van de bank is Van Dalen op eigen initiatief opgestapt.
De zaak VimpelCom draait om steekpenningen die zouden zijn betaald aan onder anderen Gulnara Karimova, de dochter van president Kamirov van Oezbekistan. Volgens berichten zou VimpelCom 30 miljoen dollar aan haar hebben overgemaakt. Dat gebeurde volgens NRC handelsblad op 19 oktober 2011, in een periode dat Van Dalen financieel bestuurder was van VimpelCom. VimpelCom zou zich dankzij de steekpenningen hebben kunnen ontfermen over een telecombedrijf in Oezbekistan.
De zaak-VimpelCom loopt al jaren. Waarom Van Dalen nu besloot ‘tijdelijk’ terug te treden, kon een woordvoerder van de bank niet vertellen. Maar het lijkt erop dat de affaire snel uit de hand loopt. Donderdagavond werd op het vliegveld van Oslo de oud-topman van VimpelCom, Jo Lunder, opgepakt wegens zijn betrokkenheid bij de affaire.
Doorslag
Het lijkt waarschijnlijk dat de arrestatie van Lunder, met wie Van Dalen bij VimpelCom nauw samenwerkte, voor hem de doorslag heeft gegeven. Noorwegen is nu al het vijfde land dat strafrechtelijk onderzoek doet naar de steekpenningenaffaire. Nederland startte zijn onderzoek in 2014, en ook de Verenigde Staten, Zwitserland en Zweden doen onderzoek.
Elsevier 06.11.2015 Sinds 2014 mogen banken rentebetalingen op zogeheten coco’s fiscaal aftrekken. Banken voerden hier een lobby voor, maar PvdA-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem besliste uiteraard.
De krantenkop in NRC Handelsblad zag er afgelopen woensdag intrigerend uit: ‘ING schreef mee aan een wet die banken 350 miljoen aftrek geeft’.
De werkelijkheid is toch iets genuanceerder.
De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) had ING naar voren geschoven om bij Financiën te lobbyen voor de fiscale aftrek van rentebetalingen op coco’s. Dit zijn door een bank uitgegeven obligaties, die nooit worden afgelost, maar die de bank wel kan omzetten in aandelenkapitaal, zodra zij in problemen komt en haar vermogenspositie een bepaalde, vooraf afgesproken, ondergrens bereikt.
In andere gevallen kan de uitgevende bank de coco’s ook geheel of gedeeltelijk afschrijven, zonder beleggers daarvoor te compenseren. Een coco is dus een behoorlijk riskant product, dat volgens de Autoriteit Financiële Markten ‘ongeschikt is voor particuliere beleggers’.
Maar zolang het goed blijft gaan met de bank, krijgt de belegger wel jaarlijks 3 tot 4 procent meer rente dan op een gewone bankobligatie, als compensatie voor de risico’s die hij met de aankoop van de coco’s neemt.
Risico’s
De fiscale aftrek van de rente op coco’s is verdedigbaar. Ze zijn immers vergelijkbaar met achtergestelde obligaties, die banken op veel grotere schaal uitgeven, met renteaftrek. In veel andere Europese landen is de rente op coco’s ook fiscaal aftrekbaar, wat de NVB een sterk argument gaf ervoor te lobbyen bij Financiën. Niet ING besloot hiertoe, maar de minister van Financiën, met een fiat van het parlement.
Bij ingewikkelde wetgeving die de financiële sector raakt, is het gebruikelijk de sector zelf via consultatierondes te laten reageren op voorstellen die ambtenaren van Financiën hebben opgeschreven. Vooral in de jaren negentig maakten banken daar gretig gebruik van.
Hoogleraar Sweder van Wijnbergen (Universiteit van Amsterdam) oordeelde in NRC Handelsblad zeer negatief over de renteaftrek voor de coco’s. Hij trekt al enige tijd ten strijde tegen de coco’s, samen met een van zijn promovenda – Stephanie Chan.
Van Wijnbergen vreest dat banken, die coco’s uitgeven, geprikkeld worden grotere risico’s te nemen. Hij meent zelfs dat conversie van coco’s kan leiden tot een run op de betrokken bank. In die meningen staat hij vrijwel alleen. Europese banktoezichthouders, verenigd in het Bazel Comité, en de Bank for International Settlements (BIS) zien de coco als een product dat de financiële stabiliteit eerder kan versterken dan ondermijnen.
Gevaar
Coco’s worden vooral uitgegeven door Zwitserse en Britse banken. In Nederland hebben Rabobank en ING voor enkele miljarden euro’s coco’s uitgegeven. Amerikaanse banken doen er niet aan mee, omdat ze de coco’s niet nodig hebben.
De coco’s worden vooral gekocht door kleine private banks, rijke particulieren en hedgefondsen. Pensioenfondsen, grote vermogensbeheerders en verzekeraars kopen ze nauwelijks, omdat kredietbeoordelaars de coco’s niet beoordelen.
Banken kopen de coco’s ook nauwelijks – daar let de Europese Centrale Bank (ECB) wel op. Als banken op grote schaal elkaars coco’s zouden mogen opkopen, zou het financiële stelsel inderdaad in gevaar kunnen komen.
Trouw 05.11.2015 Anthony Allen, een voormalige handelaar van Rabobank, is donderdag door een Amerikaanse rechtbank veroordeeld voor manipulatie van het interbancaire rentetarief Libor. Zijn ex-collega Anthony Conti werd schuldig bevonden aan hetzelfde vergrijp. De hoogte van de straf die de twee tegemoet kunnen zien, wordt vastgesteld op 10 maart.
Een woordvoerder van de bank wilde geen commentaar geven op de veroordelingen. Allen (44) en Conti (46) werkten in Londen, waar zij volgens de aanklacht vier jaar lang samenspanden met collega’s om het Libortarief vast te prikken.
Drie Rabo-collega’s van het Londense kantoor getuigden tegen het tweetal in ruil voor strafvermindering. In totaal zijn in de Verenigde Staten dertien mensen aangeklaagd, onder wie zeven ex-Rabo-handelaren. Vorig jaar gaf oud-Rabo-medewerker Paul Robson al toe gesjoemeld te hebben met het rentetarief. Hij werd vorige maand gearresteerd in Australië en moet nog worden uitgeleverd. Zijn strafmaat wordt in juni 2017 bepaald.
AD 05.11.2015 Anthony Allen, een voormalige handelaar van Rabobank, is donderdag door een Amerikaanse rechtbank veroordeeld voor manipulatie van het interbancaire rentetarief Libor. Zijn ex-collega Anthony Conti werd schuldig bevonden aan hetzelfde vergrijp. De hoogte van de straf die de twee tegemoet kunnen zien, wordt vastgesteld op 10 maart.
Een woordvoerder van de bank wilde geen commentaar geven op de veroordelingen. De 44-jarige Allen en Conti (46) werkten in Londen, waar zij volgens de aanklacht vier jaar lang samenspanden met collega’s, ook van andere banken, om het Libortarief vast te prikken.
Drie Rabo-collega’s van het Londense kantoor getuigden tegen het tweetal in ruil voor strafvermindering. In totaal zijn in de VS dertien mensen aangeklaagd, onder wie zeven ex-Rabo-handelaren. Vorig jaar, eveneens in augustus, gaf oud-Rabo-medewerker Paul Robson al toe gesjoemeld te hebben met het rentetarief. Zijn strafmaat wordt echter pas in juni 2017 bepaald. Robson werd vorige maand gearresteerd in Australië en moet nog worden uitgeleverd.
Telegraaf 05.11.2015 Anthony Allen, een voormalige handelaar van Rabobank, is donderdag door een Amerikaanse rechtbank veroordeeld voor manipulatie van het interbancaire rentetarief Libor. Zijn ex-collega Anthony Conti werd schuldig bevonden aan hetzelfde vergrijp. De hoogte van de straf die de twee tegemoet kunnen zien moet nog worden vastgesteld.
Een woordvoerder van de bank wilde geen commentaar geven op de veroordelingen. De 44-jarige Allen en Conti (46) werkten in Londen, waar zij volgens de aanklacht vier jaar lang samenspanden met collega’s, ook van andere banken, om het Libortarief vast te prikken.
Drie Rabo-collega’s van het Londense kantoor getuigden tegen het tweetal in ruil voor strafvermindering. In totaal zijn in de VS dertien mensen aangeklaagd, onder wie zeven ex-Rabo-handelaren. Vorig jaar, eveneens in augustus, gaf oud-Rabo-medewerker Paul Robson al toe gesjoemeld te hebben met het rentetarief. Zijn strafmaat wordt echter pas in juni 2017 bepaald. Robson werd vorige maand gearresteerd in Australië en moet nog worden uitgeleverd.
Telegraaf 05.11.2015 Twee voormalige handelaren van de Amerikaanse tak van Rabobank zijn in New York veroordeeld voor fraude met het internationale rentetarief Libor. In augustus kreeg een andere ex-Rabobankier al 14 jaar cel in de VS. Het vertrouwen in de financiële wereld kreeg tijdens de bankencrisis een extra dreun door ‘Liborgate’. Waar ging het over?
Wat is de Liborrente?
Libor is de afkorting van de ‘London interbank offered rate’. Een selectie van zestien tot achttien banken uit de hele wereld bepalen sinds 1984 onderling de rente voor leningen die zij aan elkaar verstrekken. De Liborrente werd zo voor de gehele financiële wereld de belangrijkste benchmark. Banken, bedrijven en consumenten lenen dagelijks voor tientallen miljarden euro’s op basis van de Liborrente. Ook is het een belangrijke graadmeter voor de dagrente van centrale banken zoals de Europese ECB en Amerikaanse FED.
Hoe gaat dit in zijn werk?
De banken geven elke ochtend voor 11.00 uur lokale tijd in Londen door welke rente zij moeten betalen om geld te lenen. De Liborrente wordt vervolgens bepaald op basis van een gemiddelde, waarvan de hoogste en laagste doorgegeven rentes worden uitgesloten. Heel veel controle op de samenstelling bleek er overigens niet te zijn. Bankmedewerkers die hun rente doorgaven aan Libor konden elk willekeurig getal opnoemen.
VK 05.11.2015 Volgens minister Dijsselbloem van Financiën is er geen sprake van dat banken of wie dan ook voor hem ‘zijn’ wetten schrijven. Wel worden ‘steeds vaker belanghebbenden, deskundigen, organisaties of personen geconsulteerd bij concept wetsvoorstellen’.
De bewindsman verdedigde zich tegen het bericht gisteren in NRC-Handelsblad dat ING namens de drie grootbanken mee heeft geschreven aan een wet van Financiën die voordelig voor hen zou uitpakken. ‘We laten ons door niemand de wet voorschrijven’, is vandaag Dijsselbloems mantra.
NRC kwam gisteren met documenten die volgens de krant aantoonden dat de topmannen van de drie banken, inclusief oud-minister van Financiën Gerrit Zalm, nu bestuursvoorzitter van ABN Amro, druk op Dijsselbloem hebben uitgeoefend om de toelichting op een wet zo te schrijven dat de banken niet van ongeoorloofde staatssteun beschuldigd konden worden. De wet voorkwam dat de banken opeens 350 miljoen euro belasting zouden moeten betalen. Maar dat voordeel zou door Brussel als staatssteun kunnen worden betiteld.
Als er goede suggesties komen, worden die overgenomen, schrijft Dijsselbloem vandaag aan de Tweede Kamer. ‘Dit draagt bij aan de vormgeving en uitvoerbaarheid van de wetgeving. Goede suggesties, ook tekstvoorstellen kunnen daarbij worden overgenomen maar steeds onder volledige verantwoordelijkheid van ons als bewindspersonen.’
Lobby onthuld
Lobbyen is schering en inslag op het Binnenhof. Uitzonderlijk is dat er iets over naar buiten komt. Alsof plots de gordijnen zijn opengerukt van een verduisterde kamer. Lees hier de analyse (+).
NU 05.11.2015 Banken schrijven de regering geen wetten voor. Belanghebbenden worden wel bijna altijd geraadpleegd en mogen ook suggesties doen bij het maken van een wet. Dat stelt minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) donderdag.
”We laten ons door niemand de wet voorschrijven”, aldus de bewindsman. Maar als er goede suggesties komen, worden die overgenomen.
De Tweede Kamer vroeg woensdag opheldering van Dijsselbloem over de invloed van banken op wetgeving. De vragen kwamen nadat de krant NRC had gemeld dat ING vorig jaar belangrijke onderdelen van een wet zou hebben geschreven.
Die wet geeft Nederlandse banken een belastingvoordeel van 350 miljoen euro per jaar op een speciaal type obligatie (schuldbewijs bij lening).
Volgens Dijsselbloem waren dergelijke obligaties vroeger ook aftrekbaar. ”Het is een groot misverstand” dat het om iets nieuws gaat, aldus de bewindsman.
AD 05.11.2015 Banken schrijven de regering geen wetten voor. Belanghebbenden worden wel bijna altijd geraadpleegd en mogen ook suggesties doen bij het maken van een wet. Dat zei minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) donderdag in reactie op het nieuws dat ING vorig jaar mee zou hebben meegeschreven aan een wet.
We laten ons door niemand de wet voorschrijven, aldus Jeroen Dijsselbloem.
Wet
Het draait allemaal om zogeheten coco’s (contingent convertibles), een nieuw type obligaties die banken als eigen vermogen op de balans mogen zetten. Omdat financiële dienstverleners na de kredietcrisis verplicht zijn grotere buffers aan te houden zijn de coco’s een populair instrument geworden. Probleem is echter dat de rente die banken over deze coco’s betalen niet van de belasting afgetrokken mochten worden. In andere landen bleek dat wel mogelijk. Dat probleem werd, op aandringen van de bankenlobby, in de wet gefikst en scheelt de banken volgens NRC 350 miljoen euro aan belasting op jaarbasis.
,,We laten ons door niemand de wet voorschrijven”, aldus de bewindsman. De Tweede Kamer vroeg woensdag opheldering van Dijsselbloem over de invloed van banken op wetgeving.
De vragen kwamen nadat het NRC woensdag meldde dat ING vorig jaar belangrijke onderdelen van een wet zou hebben geschreven. Die wet geeft Nederlandse banken een belastingvoordeel van 350 miljoen euro per jaar op een speciaal type obligatie (schuldbewijs bij lening). Mogelijk gaat het hier om staatssteun, die niet als zodanig is gemeld aan de Europese Commissie in Brussel.
Telegraaf 05.11.2015 Banken schrijven de regering geen wetten voor. Belanghebbenden worden wel bijna altijd geraadpleegd en mogen ook suggesties doen bij het maken van een wet. Dat stelde minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) donderdag. “We laten ons door niemand de wet voorschrijven”, aldus de bewindsman. Maar als er goede suggesties komen, worden die overgenomen.
De Tweede Kamer vroeg woensdag opheldering van Dijsselbloem over de invloed van banken op wetgeving. De vragen kwamen nadat de krant NRC had gemeld dat ING vorig jaar belangrijke onderdelen van een wet zou hebben geschreven. Die wet geeft Nederlandse banken een belastingvoordeel van 350 miljoen euro per jaar op een speciaal type obligatie (schuldbewijs bij lening).
Volgens Dijsselbloem waren dergelijke obligaties vroeger ook aftrekbaar. “Het is een groot misverstand” dat het om iets nieuws gaat, aldus de bewindsman.
Dijsselbloem zegt dat de invloed van ING op de wet zeer beperkt is geweest. De regering zelf vond de nieuwe regeling nodig: “Het is een zelfstandig besluit. Daar hebben we geen ING-lobby of bankenlobby voor nodig.”
Trouw 04.11.2015 De Tweede Kamer eist opheldering over de invloed van banken op wetgeving. Politici maken wetten, niet bankiers, aldus PvdA-Tweede Kamerlid Henk Nijboer woensdag.
De politici reageerden op een bericht in NRC. De krant meldde dat ING vorig jaar belangrijke onderdelen heeft geschreven van een wetdie Nederlandse banken een belastingvoordeel geeft van 350 miljoen euro per jaar op een nieuw type obligatie (schuldbewijs bij lening). Mogelijk gaat het hier om staatssteun, die niet als zodanig is gemeld aan de Europese Commissie in Brussel.
SP-leider Emile Roemer noemt het ‘de omgekeerde wereld’ dat banken meeschrijven aan financiële wetten. De bankensector schrijft minister Dijsselbloem (financiën) de wet voor, aldus Roemer op Twitter. De partij sluit een motie van wantrouwen niet uit.
Ook GroenLinks-parlementariër Rik Grashoff is verbijsterd. Hij noemt het een signaal dat de overheid actief en ‘buitengewoon creatief’ meewerkt aan belastingontwijking. “Het lijkt erop dat Dijsselbloem samenwerkt met de ING om de Europese Commissie om de tuin de leiden.”
NU 04.11.2015 Meerdere partijen in de Tweede Kamer willen alle informatie boven tafel krijgen over de invloed van ING bij de totstandkoming van een wet waarmee banken subsidie krijgen.
Dat blijkt uit een rondgang van NU.nl. Regeringspartijen VVD en PvdA en oppositiepartijen SP, CDA, D66 en GroenLinks willen van de minister weten wat er precies is afgesproken tussen het ministerie en ING bij de wet die banken op bepaalde leningen fiscaal voordeel geeft.
Volgens NRC, die zich baseert op interne documenten, heeft INGmeegeschreven aan de wet waarmee banken in totaal 350 miljoen euro belastingvoordeel krijgen. Uit de documenten zou ook blijken dat ING het ministerie aanraadde de aftrek niet aan Brussel te melden als mogelijke staatssteun. Dat is wel een vereiste voor EU-lidstaten.
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer wil dat de Tweede Kamer via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) alle informatie in haar bezit krijgt. “Ik wil weten wat de invloed van de bankenlobby is geweest”, zegt Nijboer. Hij vraagt Dijsselbloem later op de dag om opheldering.
NU 04.11.2015 ING heeft vorig jaar belangrijke onderdelen geschreven van de wet die Nederlandse banken een fiscale aftrek van 350 miljoen euro per jaar geeft op een nieuw type obligatie.
Dat meldt NRC woensdag op basis van interne documenten van het ministerie van Financiën. Ook ABN Amro-topman Gerrit Zalm was betrokken bij het proces.
De obligaties, die voluit contingent convertibles (coco’s) heten, verliezen hun waarde zodra het eigen vermogen van een bank onder een bepaald minimum komt. Banken kunnen zo hun buffers aanpassen om schokken in financiële markten op te vangen.
Volgens ING-topman Ralph Hamers is er niets vreemds aan dat ING heeft meegeschreven aan de wet waarmee zij fiscaal voordeel krijgen.
“Omliggende landen hebben die rente daarop fiscaal aftrekbaar gemaakt, zoals rente op alle schuld fiscaal aftrekbaar is natuurlijk. Dat is nu geharmoniseerd”, zegt Hamers tegen BNR.
GroenLinks en de SP hebben een debat aangevraagd met de minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem. Ook regeringspartij PvdA wil opheldering over de invloed van banken op weteving.
VK 04.11.2015 De drie grootbanken ING, Rabo en ABN Amro hebben vorig jaar meegeschreven aan een wet van minister Dijsselbloem die de banken een belastingvoordeel van 350 miljoen euro oplevert. Daarbij hebben ze de bewindsman nadrukkelijk geprobeerd te souffleren hoe zijn wet niet voor problemen met Brussel zou zorgen. Dat stelt NRC op basis van documenten die de krant met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur heeft gekregen.
Het ministerie van Financiën werpt de suggestie dat banken hebben meegeschreven aan een wet, verre van zich, aldus een woordvoerster. Het enige wat de banken volgens het ministerie hebben gedaan is het aandragen van enkele tekstsuggesties voor de toelichting bij de wet. ‘Bij een wetswijziging worden altijd de betrokken partijen geconsulteerd’, stelt Financiën. ‘Dat hoort zo, want anders volgt de beschuldiging dat we in het wilde weg besluiten nemen.’
De topmannen van de drie banken, inclusief oud-minister van Financiën Gerrit Zalm, nu bestuursvoorzitter van ABN Amro, waren bang dat het voordeel dat de wet hen oplevert, door Brussel als ongeoorloofde staatssteun zou worden gezien. Dat risico zou niet bestaan als de wet niet specifiek gericht zou zijn op banken, maar op alle financiële bedrijven.
Volgens de baas van ING, Ralph Hamers, is er niets mis met de handelwijze van zijn bank. ‘Andere landen gingen ons al voor. En dat is geharmoniseerd’, zei hij vanochtend voor BNR. ‘Dat mag iedereen weten. Volgens mij is dit ook gewoon helemaal door de Tweede Kamer gegaan.’
Telegraaf 05.11.2015 Het ministerie van Financiën lijkt suggesties van ING letterlijk over te nemen. Banken hebben hierdoor oneerlijk voordeel ten opzichte van bedrijven. DFT-columnist Martin Visser legt uit.
Trouw 04.11.2015 ABN AMRO heeft boetes van in totaal circa 1,2 miljoen euro gekregen vanwege misstanden op zijn kantoor in Dubai. Dat maakten de bank en het ministerie van Financiën woensdag bekend.
Volgens toezichthouders De Nederlandsche Bank (DNB) en Dubai Financial Services Authority (DFSA) schoten medewerkers van ABN in Dubai ernstig tekort bij het voorkomen van witwaspraktijken. Daarbij was er ook onvoldoende controle vanuit het hoofdkantoor in Amsterdam op het filiaal in Dubai.
ABN AMRO moet 625.000 euro betalen aan DNB. Daarnaast legde de DFSA een boete op van 640.000 dollar (circa 585.000 euro). De bank gaat niet tegen de boetes in beroep.
VK 04.11.2015 ABN AMRO heeft boetes van in totaal circa 1,2 miljoen euro gekregen vanwege misstanden op zijn kantoor in Dubai. Dat maakten de bank en het ministerie van Financiën woensdag bekend.
Alle lichten op groen
ABN Amro en de Nederlandse Staat willen hun plan voor een beursgang van de genationaliseerde bank in Amsterdam doorzetten. Die beursgang kan vanaf het vierde kwartaal van dit jaar plaatsvinden, onvoorziene omstandigheden daargelaten. (+)
ABN Amro naar de beurs. Wat moeten we daarvan vinden? Zijn de rust en het vertrouwen nu aanwezig? Wat is er veranderd sinds begin dit jaar, vroeg redacteur Yvonne Hofs in mei van dit jaar een rondgang. (+)
Volgens toezichthouders De Nederlandsche Bank (DNB) en Dubai Financial Services Authority (DFSA) schoten medewerkers van ABN in Dubai ernstig tekort bij het voorkomen van witwaspraktijken. Daarbij was er ook onvoldoende controle vanuit het hoofdkantoor in Amsterdam op het filiaal in Dubai.
ABN AMRO moet 625.000 euro betalen aan DNB. Daarnaast legde de DFSA een boete op van 640.000 dollar (circa 585.000 euro). ‘ABN AMRO betreurt de onregelmatigheden en zal niet tegen de boetes in beroep gaan’, schrijft de bank in een persverklaring.
Volgens de bank zelf is ABN is de bank ‘onmiddellijk met een verbeterprogramma gestart’. Als gevolg daarvan doet de bank met ongeveer 80 klanten en een aantal intermediairs geen zaken meer. ABN Amro kwam de malversaties naar eigen zeggen medio 2014 op het spoor na een melding van een klokkenluider, een medewerker van het kantoor in Dubai. Naar aanleiding van de misstanden heeft ABN Amro de landenmanager van de private bank in Dubai, Rob Broedelet, in januari ontslagen. Toentertijd meldde de bank dat Broedelet met vroegpensioen ging. Ook het Hoofd Compliance (degene die moet toezien op naleving van de regels) en de vier klantmanagers van de Indiase klanten zouden de laan zijn uitgestuurd.
Telegraaf 04.11.2015 ABN Amro heeft boetes van in totaal circa 1,2 miljoen euro gekregen vanwege misstanden op zijn kantoor in Dubai. Dat maakten de bank en het ministerie van Financiën woensdag bekend.
Volgens toezichthouders De Nederlandsche Bank (DNB) en Dubai Financial Services Authority (DFSA) schoten medewerkers van ABN in Dubai ernstig tekort bij het voorkomen van witwaspraktijken. Daarbij was er ook onvoldoende controle vanuit het hoofdkantoor in Amsterdam op het filiaal in Dubai.
ABN AMRO moet 625.000 euro betalen aan DNB. Daarnaast legde de DFSA een boete op van 640.000 dollar (circa 585.000 euro). De bank gaat niet in beroep.
Onregelmatigheden
De onregelmatigheden kwamen aan het licht bij een intern onderzoek dat de bank instelde na meldingen van twee klokkenluiders. Daarbij bleek dat er transacties plaatsvonden die volledig in strijd waren met regels die bijvoorbeeld witwassen van crimineel geld en financiering van terrorisme moeten voorkomen. Bankmedewerkers hadden te weinig zicht op de identiteit van klanten en de herkomst van hun vermogen en hielden te weinig toezicht op transacties.
Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem noemde de onregelmatigheden woensdag in een brief aan de Tweede Kamer ernstig. Volgens hem heeft ABN inmiddels voldoende maatregelen genomen om herhaling te voorkomen. Daarbij gaat het om maatregelen binnen het gehele bedrijf, niet alleen in Dubai.
Ontslag
Negen betrokken medewerkers zijn inmiddels ontslagen, waaronder de Nederlandse landenmanager van het filiaal in het Emiraat. ABN gaf woensdag aan de banden met ongeveer tachtig klanten en ,,een aantal” intermediairs in Dubai te hebben verbroken.
Bij het onderzoek zijn volgens ABN geen bewijzen gevonden dat er daadwerkelijk sprake is geweest van witwassen.
AD 04.11.2015 ABN AMRO heeft boetes van in totaal circa 1,2 miljoen euro gekregen vanwege misstanden op zijn kantoor in Dubai. Dat maakten de bank en het ministerie van Financiën woensdag bekend.
Volgens toezichthouders De Nederlandsche Bank (DNB) en Dubai Financial Services Authority (DFSA) schoten medewerkers van ABN in Dubai ernstig tekort bij het voorkomen van witwaspraktijken. Daarbij was er ook onvoldoende controle vanuit het hoofdkantoor in Amsterdam op het filiaal in Dubai. ABN AMRO moet 625.000 euro betalen aan DNB. Daarnaast legde de DFSA een boete op van 640.000 dollar (circa 585.000 euro). De bank gaat niet in beroep.
De onregelmatigheden kwamen aan het licht bij een intern onderzoek dat de bank instelde na meldingen van twee klokkenluiders. Daarbij bleek dat er transacties plaatsvonden die volledig in strijd waren met regels die bijvoorbeeld witwassen van crimineel geld en financiering van terrorisme moeten voorkomen. Bankmedewerkers hadden te weinig zicht op de identiteit van klanten en de herkomst van hun vermogen en hielden te weinig toezicht op transacties.
Telegraaf 03.11.2015 ABN Amro rekent bij zijn beursgang op €16 miljard opbrengst. Die waarde plakken begeleiders van de beursnotering op de staatsbank bij hun rondgang langs beleggers in de Verenigde Staten.
De omgerekend $17,5 miljard wordt genoemd door bronnen tegenover Bloomberg. ABN Amro brengt een deel van de aandelen naar de beurs, volgens het kabinet zal maximaal 30% een notering krijgen.
Bij de Amerikaanse rondgang presenteert de bank zich tegenover de grote investeerders als een consumentenbank, die dezelfde waarde zou moeten krijgen als zijn boekwaarde. Voor de algehele waardering wordt ter vergelijking ING Groep aangehouden. Het cncern heeft net het meest winstgevende kwartaal sinds 2010 achter de rug.
Eerdere schatting: €15 miljard
Volgens minister Dijsselbloem (Financiën), in een brief van mei aan de Tweede Kamer, rekent de Nederlandse Staat op €15 miljard opbrengst. De markt verwachtte dat de minister de opbrengsten voor de staatsbank bewust laag zou voorstellen. De Nederlandse Staat redde ABN Amro van de ondergang, waarvoor het in totaal €22 miljard spendeerde.
De bank zegt 50% van zijn winst over 2017 aan dividend uit te keren, tegenover 40% vorig jaar.
De beursgang is uitgesteld nadat eerder tumult uitbrak over de bonussen die ABN Amro aan zijn toplaag met managers had toegezegd.
VK 03.10.2015 Tien van fraude verdachte directeuren en managers van de vroegere vastgoedtak van SNS Reaal, komen voor de rechter. Met vijf andere heeft het Openbaar Ministerie voor bijna een half miljoen euro geschikt. De verdenkingen tegen de vijftien lopen uiteen van oplichting, omkoping, valsheid in geschrifte en witwassen tot deelname aan een criminele organisatie.
De zaak draait, zo blijkt uit een verklaring vandaag van het OM, om twee hoofdverdachten: voormalig directielid Brucht ‘Buck’ G., die in februari 2013 is gearresteerd en zes weken in voorarrest zat, en zijn rechterhand Pieter G.
De fraude zou tussen 2010 en 2012 hebben plaatsgevonden bij SNS Property Finance, de zwaar verlies makende vastgoedpoot waaraan bank-verzekeraar SNS Reaal ten onder was gegaan als de staat het concern niet op 1 februari in 2013 had genationaliseerd.
De zaak draait, zo blijkt uit een verklaring vandaag van het OM, om twee hoofdverdachten: voormalig directielid Brucht ‘Buck’ G., die in februari 2013 is gearresteerd en zes weken in voorarrest zat, en zijn rechterhand Pieter G. De twee zouden van de andere verdachten 2,3 miljoen euro aan steekpenningen hebben ontvangen en via hen valse declaraties hebben witgewassen. In ruil daarvoor werden de verdachten bij en door Property Finance aangesteld. Valse facturen moesten de steekpenningen verhullen.
Telegraaf 03.11.2015 Het Openbaar Ministerie daagt tien verdachten van fraude bij de vastgoedtak Property Finance van SNS voor de rechter. Dat heeft het OM dinsdag bekendgemaakt. Hoofdverdachten zijn voormalig directielid Buck Groenhof en Pieter G.
Aan de hoofdverdachten zouden steekpenningen zijn betaald van 2010 tot in 2012. Het vermoeden is dat de steekpenningen zijn betaald als tegenprestatie voor (het behouden van) een aanstelling die door de hoofdverdachten was aangeboden. In totaal was hier 2,3 miljoen euro mee gemoeid. SNS was hier niet van op de hoogte, betaalde zo te veel voor de werknemers en deed in 2013 aangifte.
Het OM verdenkt in totaal vijftien verdachten en hun vennootschappen van betrokkenheid bij georganiseerde oplichting, omkoping, valsheid in geschrifte en witwassen. Dat gebeurde volgens het OM tijdens hun aanstelling bij Property Finance. Het betalen van de steekpenningen zou zijn verhuld door valse facturen op te stellen.
Vijf van de verdachten voeren een taakstraf uit van 120 uur, al dan niet met betaling van een boete. Drie verdachte bedrijven betalen boetes van in totaal 475.000 euro. Zij hoeven niet voor de rechter te verschijnen.
Op 30 november en 1 december is er in de zaak een zogeheten regiezitting.
Het betalen van steekpenningen speelde zich af in de periode dat SNS Property Finance al in zwaar weer verkeerde. SNS werd per 1 februari 2013 genationaliseerd.
Telegraaf 03.11.2015 ING heeft nog steeds vergaande interesse in de Turkse tak van de Britse bank HSBC.
Wel heeft ING er een concurrent bij gekregen in de overnamestrijd. Volgens persbureau Bloomberg zou ook Fiba Holding van de Turkse miljardair Hüsnü Özyegin overwegen om een bod uit te brengen. De partijen moeten deze maand met een definitief bod komen, melden bronnen. HSBC zou de Amerikaanse zakenbank Citigroup hebben ingehuurd om de verkoop te begeleiden.
ING was deze zomer al dichtbij een overname van de Turkse tak van HSBC, maar zag daar op het laatste moment van af. Turkse media meldden destijds dat ING de Turkse tak van HSBC wilde overnemen voor een bedrag van $750 miljoen. De Britse bank maakte onlangs bekend zich terug te trekken uit grote delen van Europa, waaronder Turkije, om kosten te besparen en de winstgevendheid te vergroten.
Overnames
ING mag sinds dit voorjaar weer overnames doen, na een periode van 7 jaar waarin de financiële crisis, staatssteun en daarop volgende sancties vanuit de Europese Commissie dit onmogelijk maakten.
Turkije is met zijn ruim 80 miljoen overwegend jonge inwoners een belangrijke markt voor ING. HSBC heeft er bijna 300 filialen en 5500 werknemers. ING is sinds 2007 actief in Turkije en heeft in totaal 319 filialen. De economie van Turkije groeide sinds 2002 jaarlijks gemiddeld met bijna 5%.
Telegraaf 30.10.2015 Minister Dijsselbloem gaat bij ING bankieren. De bank is voor zeker vier jaar de nieuwe huisbankier van de Rijksoverheid.
ING neemt deze taak vanaf 1 mei over van de huidige Rijksbankier Royal Bank of Schotland (RBS), zo werd vrijdag bekendgemaakt.
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financien stelt dat ING na een aanbestedingsprocedure de beste score liet zien en ook het meest duurzaam van alle gegadigden bleek. „De aanbesteding zal leiden tot een kostenbesparing op het betalingsverkeer voor het Rijk”, voegde hij daar aan toe.
ING zal het het volledige betalingsverkeer van alle ministeries plus die van overheidsinstanties als het Centraal Justitieel Incasso Bureau en DUO. Het gaat jaarlijks om zo’n 40 miljoen betalingstransacties. Sinds 2011 handelde ING al de financiële zaken voor de Belastingdienst af.
Telegraaf 28.10.2015 Hoewel ABN Amro de aftrap heeft gegeven om volgende maand naar de beurs te gaan, lijken beleggers nog niet staan te trappelen om aandelen van de staatbank in handen te krijgen. Dat is af te leiden uit de uitslag van een poll op DFT.nl .
ABN Amro kondigde dinsdag aan om na een afwezigheid van acht jaar weer naar het Damrak toe te willen gaan, waarbij naar verwachting in de komende weken de beursnotering rond zal komen.
Bijna drie kwart van de respondenten ziet weinig brood in aandelen ABN Amro onder meer doordat de bank die binnenkort weer op eigen benen komt te staan aan slagkracht heeft ingeboet. Ook wijzen er op dat de bank meer last zal krijgen van concurrentie uit de hoek buiten de financiële sector.
Ruim een kwart meent dat ABN Amro een kansrijk aandeel is mede doordat de bank de laatste kwartalen goede resultaten heeft laten zien en relatief een veiliger bedrijf is om in te beleggen dan voor de bankencrisis.
Telegraaf 28.10.2015 Minister Jeroen Dijsselbloem vindt de tijd nu rijp om ABN Amro terug op eigen benen te zetten. Hoe is het de hoofdrolspelers die destijds betrokken waren bij de omstreden overname van de bank vergaan? Niet goed, zo blijkt.
Door de snelle ondergang van Fortis belandde de in stukken gescheurde ABN Amro al na een jaar in overheidshanden.
De topmannen van toen, waaronder toenmalig president-commissaris bij RBS Fred Goodwin, vergaat het nu een stuk minder. De gewaagde koop van ABN Amro luidde de vrije val in van de geridderde ‘Fred The Shred’ (de bijnaam die hij kreeg vanwege zijn reputatie als iemand die flink in de kosten ‘hakt’).
RBS leed een jaar na de overname een verlies van 24 miljard pond. Woedende Britten vernielden daarop het huis en de auto van Sir Fred, die jaarlijks zo’n 700.000 pond aan pensioen meekreeg bij zijn vertrek. Het symbool van de bankencrisis moest door de publieke verontwaardiging de helft van zijn pensioengeld inleveren, samen met zijn ridderorde.
De droom om van ABN Amro letterlijk een wereldbank te maken spatte door zijn blinde ambitie hard uiteen. ABN stuurde aanvankelijk aan op een fusie met de Britse bank Barclays, maar het ‘bankentrio’ Fortis, RBS en Santander voorkwam dat door middel van een megabod en scheurde de prooi vervolgens in drie stukken. Rijkman Groenink, voorzitter raad van bestuur ABN Amro werd de gebeten hond, helemaal door de enorme vertrekpremie en hoge bonussen die hij opstreek. Shell wilde hem daarop niet meer als commissaris.
Telegraaf 28.10.2015 ABN Amro keert dit jaar nog terug op de beurs. Wat is er nu anders vergeleken met acht jaar geleden? Edwin van der Schoot weet of het een interessant aandeel wordt en hoe het zit met de verwachte opbrengst. Presentatie: Maarten Steendam.
Trouw 27.10.2015 Geen hoge toppen of diepe dalen voor ABN Amro. Ook na de beursgang blijft de huidige staatsbank doodsaai. Geen wilde avonturen in allerlei vreemde landen, maar vooral traditioneel en risicomijdend bankieren in eigen land, zo was de boodschap van bestuursvoorzitter Gerrit Zalm vandaag tijdens een charmeoffensief dat vooral gericht was op de toekomstige beleggers.
Het is afwachten of beleggers zich laten verleiden door het beeld van ABN Amro als saaie, solide Nederlandse melkkoe.
Wat dit saaie aandeel toch aantrekkelijk moet maken? De relatief hoge winstuitkering van 50 procent, die de bank over 2017 wil gaan doen.
Alles is de afgelopen tijd in gereedheid gebracht voor de beursgang van de bank, die in 2008 van de ondergang werd gered door de Staat.
De prospectus met daarin uitgebreide informatie voor beleggers komt op 9 november naar buiten. Naar verwachting zal de daadwerkelijke beursgang van ABN Amro eind november plaatsvinden. In eerste instantie zal 20 tot 30 procent van de aandelen naar de beurs worden gebracht. De beursgang werd eerder opgehouden door de rel rond de salarisverhogingen van de top van de staatsbank, maar nu lijkt niets de beursgang meer in de weg te staan. Alleen als de financiële markten hele vreemde dingen gaan doen, komt er uitstel.
Elsevier 27.10.2015 ABN AMRO kan nog dit jaar de beurs betreden. Dat maakt bestuursvoozitter Gerrit Zalm dinsdag bekend. De staatsbank koestert al jaren de wens om een beursgang te maken.
Minister Jeroen Dijsselbloem (PvdA) van Financiën gaf in mei algroen licht en nu hebben de Europese Centrale Bank (ECB) en De Nederlandsche Bank (DNB) de beursgang ook officieel goedgekeurd. Voorwaarden waren onder meer een stabiele financiële sector en voldoende interesse van beleggers.
Definitief
Dijsselbloem schrijft dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer dat de eerste stap naar de beurs 9,5 miljoen euro kost. Het gaat om uitgaven voor juridisch advies en een vergoeding voor zakenbanken.
De beursgang is daarmee zo goed als definitief en kan voor het einde van dit jaar realiteit worden. Alleen ‘onvoorziene omstandigheden’ kunnen nog roet in het eten gooien.
Michiel Dijkstra: Winst zal de overheid niet maken op de verkoop van ABN AMRO, maar deze staat nu wel vast. Een goede zaak, want de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat de combinatie overheid-grootbank een ongemakkelijke is. Lees nu >
ABN AMRO werd in 2010 samengevoegd met de restanten van Fortis Bank Nederland en is volledig in handen van de Nederlandse staat. De bank heeft vijftien dochterondernemingen en heeft klanten in Azië, Noord- en Zuid-Amerika en Australië.
Zalm is tevreden over de beursgang. ‘De aankondiging van vandaag is een belangrijke stap op weg naar onze nieuwe toekomst.’ Hij bedankt de klanten, werknemers en aandeelhouders op de website van de bank voor hun steun.
Bestuursvoozitter Zalm gaat zich nu voorbereiden op een internationale campagne waarbij hij mogelijke investeerders moet overtuigen om een aandeel van de bank te kopen. ABN AMRO heeft de doelstelling om ’20 tot 25 procent van de inkomsten buiten Nederland te genereren’.
Als de campagne succesvol verloopt en de definitieve prijs voor het aandeel is bepaald, is ABN AMRO voor het eerst sinds 2007 weer een beursgenoteerd bedrijf.
RO 27.10.2015 NLFI en ABN AMRO hebben vandaag aangekondigd om het proces van de beursgang van ABN AMRO te starten, de zogenoemde Intention to float. Hierover is door de minister van Financiën ook een brief verzonden naar de Tweede en Eerste Kamer.
Meer informatie over de Intention to float is terug te vinden in een persbericht van NLFI en ABN AMRO. Dit persbericht is bij de Kamerbrief gevoegd. De informatie van het persbericht kan niet gedeeld worden met personen die woonachtig zijn in de Verenigde Staten, Canada, Australië en Japan vanwege de in die landen geldende wetten over de uitgifte van effecten. Het persbericht zal daarom niet op de gebruikelijke wijze op internet worden gepubliceerd als bijlage bij de Kamerbrief, maar ter inzage worden gelegd bij de Tweede Kamer. Het persbericht is daarnaast in een afgeschermde omgeving te vinden op de website van NLFI.
VK 27.10.2015 ABN Amro en de Nederlandse Staat willen hun plan voor een beursgang van de genationaliseerde bank in Amsterdam doorzetten. Die beursgang kan vanaf het vierde kwartaal van dit jaar plaatsvinden, onvoorziene omstandigheden daargelaten. Dat is dinsdagmorgen in een verklaring bekendgemaakt.
Verstandig of van de gekke?
ABN Amro naar de beurs. Wat moeten we daarvan vinden? Zijn de rust en het vertrouwen nu aanwezig? Economieredacteur Yvonne Hofs deed een rondgang(+).
Volgens ABN Amro en NLFI, de beheerder van de staatsparticipaties in de financiële sector, zal de voorgenomen beursgang bestaan uit een plaatsing van certificaten van bestaande aandelen. De aanbieding en het tijdstip daarvan zijn afhankelijk van onder meer de marktomstandigheden.
In juni stemde een ruime meerderheid in de Tweede Kamer voor de beursgang van ABN Amro. Toen al liet minister Dijsselbloem weten dat een beursgang waarschijnlijk in het vierde kwartaal zou moeten plaatsvinden.
NU 26.10.2015 ABN Amro en de Nederlandse staat willen hun plan voor een beursgang van de genationaliseerde bank in Amsterdam doorzetten.
Dat is dinsdag bekendgemaakt. De beursgang kan vanaf het vierde kwartaal van 2015 plaatsvinden, als zich geen “onvoorziene omstandigheden” voordoen.
Volgens ABN Amro en NLFI, de beheerder van de staatsparticipaties in de financiële sector, zal de voorgenomen beursgang bestaan uit een plaatsing van certificaten van bestaande aandelen. De aanbieding en het tijdstip daarvan zijn afhankelijk van onder meer de marktomstandigheden. Zie ook: Chronologie ABN Amro
Telegraaf 27.10.2015 ABN ABN Amro gaat na een afwezigheid van acht jaar zijn rentree maken als beursgenoteerd bedrijf. De bank zal naar verwachting binnen enkele weken de stap zetten naar een nieuw verblijf op het Damrak.
ABN Amro en NLFI, de beheerder van de staatsparticipaties in de financiële sector,maakten bekend dat de voorgenomen beursgang bestaat uit een plaatsing van certificaten van bestaande aandelen. De aanbieding en het tijdstip daarvan zijn afhankelijk van onder meer de marktomstandigheden, aldus een dinsdag gepubliceerde verklaring.
Telegraaf 26.10.2015 Medewerkers van Rabobank in de Verenigde Staten hebben mogelijk een intern onderzoek naar vermeende witwaspraktijken tegengewerkt en documenten achtergehouden voor toezichthouders. Dat meldde persbureau Bloomberg maandag op gezag van bronnen rond het onderzoek.
In januari meldde Bloomberg al dat justitie in de VS onderzoekt of Mexicaanse drugsbarons een inmiddels gesloten filiaal van Rabobank vlakbij de Amerikaans-Mexicaanse grens hebben gebruikt om geld wit te wassen. Net als toen wil Rabobank niet inhoudelijk op de kwestie ingaan.
Volgens de bronnen die Bloomberg heeft geraadpleegd werden jarenlang ongebruikelijk grote hoeveelheden contant geld gestort bij het betreffende kantoor. Wekelijks moesten geldwagens er naartoe rijden om al dat geld op te halen.
Telegraaf 27.10.2015 Amro keert ook als beursgenoteerd bedrijf de komende tijd geen bonussen uit aan de top van het bestuur. Dat stelt topman Gerrit Zalm van de bank die met staatssteun werd gered.
De banken-cao blijft gelden zolang de staat aandeelhouder van ABN Amro is, aldus Zalm dinsdag in een toelichting op de beursgang. Bij de notering wordt slechts een deel van die bank naar de beurs gebracht.
De bank kwam eerder in opspraak omdat het de beloning voor zijn hoogste kader verhoogde, nadat de bonussen in Nederland voor staatsgesteunden bedrijven drastisch werden beperkt. Daarop werd de gang naar de beurs afgelopen zomer uitgesteld.
Prospectus in november
Op 9 november presenteert de bank vervroegd zijn derdekwartaalcijfers. Het prospectus voor de beursnotering wordt ook op 9 november gepubliceerd.
Telegraaf 27.10.2015 De Nederlandse staat houdt de touwtjes rond de beursgang van ABN Amro strak in handen en zal pas begin november bepalen hoeveel aandelen naar de beurs zullen worden gebracht. Dat schrijft minister Dijsselbloem (Financiën) aan de Tweede Kamer.
De prijs waartegen ABN Amro naar de beurs zal gaan zal vooral afhangen van de interesse onder beleggers, die de komende weken gepeild gaat worden. Die zullen de bandbreedte van de uitgifteprijs en ook de uiteindelijke de omvang van de eerste plaatsing bepalen.
Daardoor is dus nog niet bekend hoeveel geld de Nederlandse staat in november denkt op te kunnen halen op de beurs. Analisten gaan echter uit van een emissie met een omvang tussen 3 en 5 miljard euro.
Topman Gerrit Zalm meldde dat de bank ‘selectief’ in het buitenland wil doorgroeien. De bank wil daartoe samenwerkingsverbanden afsluiten. Ondertussen gaat de bank door met het, volgens plan, afstoten van filialen omdat steeds meer particulieren online hun bankzaken afhandelen. Echte nieuwe landen wil de bank daarbij niet aanboren. De twintig landen waarin ABN Amro nu actief is zijn volgens Zalm afdoende. Klik hier om de BLOG over de persconferentie van ABN Amro terug te zien.
Telegraaf 27.10.2015 Een bank is geen gewoon bedrijf. ABN Amro is geen Heineken.” Oud-journalist en huidig hoogleraar Jeroen Smit hoopt dat beleggers deze les hebben getrokken na de val van ABN Amro en de kort daarop volgende bankencrisis.
Smit bracht de opkomst en ondergang van dé bank tot leven in het boek De Prooi. Het als thriller lezende relaas werd verfilmd als tv-serie en zelfs door Het Nationale Toneel opgevoerd in het theater. „Als een bank wordt gezien als gewoon bedrijf, dan leidt dit tot ongewenste prikkels waarvan we gezien hebben wat die kunnen aanrichten”, noemt Smit als belangrijke les van de blinde ambitie bij ABN Amro letterlijk een wereldbank te worden.
Telegraaf 27.10.2015 Het gekrakeel voor de zomer over de bonussen voor de ABN Amro-top en het uitstel van de beursnotering kost de belastingbetaler miljoenen. De bank wordt in het najaar veel minder waard.
Foto: DALHUIJSEN, JOHANNES
Dat zegt analist Corné van Zeijl van Actiam Vermogensbeheer. ,,In de zomer was het beurssentiment veel beter. Toen barstte die rel over de bonussen van ABN Amro uit en werd de notering uitgesteld. Nu zitten we in veel minder gunstig beursklimaat.”
Niet voor particulier
Voor het deel dat naar de beurs gaat van ABN Amro, mogelijk 20%, wordt dat miljoenen minder aan waarde. Als dat wordt omgeslagen naar de totale waarde van het concern – dat niet als geheel naar de beurs gaat – is de schadepost €1 à €2 miljard, becijfert Van Zeijl.
Het aandeel ABN Amro zal vooral voor grote institutionele partijen interessant worden, particuliere beleggers komen er nauwelijks tussen, vermoedt Van Zeijl van Actiam.
VK 26.10.2015 Medewerkers van Rabobank in de Verenigde Staten hebben mogelijk een intern onderzoek naar vermeende witwaspraktijken tegengewerkt en documenten achtergehouden voor toezichthouders. Dat meldde persbureau Bloomberg maandag op gezag van bronnen rond het onderzoek.
In januari meldde Bloomberg al dat justitie in de VS onderzoekt of Mexicaanse drugsbarons een inmiddels gesloten filiaal van Rabobank vlakbij de Amerikaans-Mexicaanse grens hebben gebruikt om geld wit te wassen. Net als toen wil Rabobank niet inhoudelijk op de kwestie ingaan.
Volgens de bronnen die Bloomberg heeft geraadpleegd werden jarenlang ongebruikelijk grote hoeveelheden contant geld gestort bij het betreffende kantoor. Wekelijks moesten geldwagens er naartoe rijden om al dat geld op te halen.
Telegraaf 27.10.2015 Medewerkers van de Amerikaanse tak van Rabobank hebben geprobeerd bewijs te verdoezelen in een onderzoek tegen mogelijke witwaspraktijken.
Dat meldt althans persbureau Bloomberg op basis van anonieme bronnen binnen het Amerikaanse Openbaar Ministerie. Het onderzoek naar Rabobank begon in januari nadat justitie een verdacht grote stroom met geldwagens vanuit Mexico naar het Rabobankfiliaal in het grensplaatsje Calexico had opgemerkt.
Drugsgeld
Vermoed wordt dat de wagens drugsgeld vervoerden om te worden witgewassen bij de bank in de VS. Rabobank heeft niet bevestigd dat er wat mis is bij het kantoor in Calexico, maar heeft het inmiddels wel gesloten.
Bloomberg meldt nu dat Amerikaanse medewerkers van de Nederlandse coöperatieve bank belastende documenten bewust niet hebben overgedragen aan het OM. Ook zouden zij hebben geprobeerd rekeningen met verdachte transacties te verbloemen.
Telegraaf 27.10.2015 Terwijl ABN Amro zich opmaakt voor een hernieuwde gang naar de beurs, voeren duizenden gedupeerden nog steeds strijd voor een schadevergoeding vanwege de teloorgang van het Belgische Fortis, zo meldt de Belgische krant De Tijd.
Volgens de advocaat van de gedupeerden heeft de Franse bank BNP Paribas veel te weinig betaald voor de aankoop van het in zwaar verkerende Fortis dat zich in 2008 vertilde aan de gedeeltelijke overname van ABN Amro.
De oude aandeelhouders van Fortis zijn van mening dat BNP Paribas €5,1 miljard moet betalen aan Ageas dat een doorstart maakte met de verzekeringsactiviteiten van Fortis. Vandaag begint in Brussel het proces dat onder meer gericht is tegen BNP Paribas en Ageas.
Vorige maand werd bekend dat het hof van Beroep in België de opgelegde boetes aan de voormalige topmanagers van de in 2008 omgevallen bank Fortis deels heeft kwijtgescholden.
VK 26.10.2015 Er is opnieuw een handelaar van de Rabobank opgepakt wegens manipulatie van de marktbepalende rentetarieven Libor. Het gaat om de 49-jarige Paul Thompson, bijgenaamd Thomo. Zaterdag werd bekend dat hij is gearresteerd in Perth in Australië, waar hij nu in een gevangenis verblijft. De Amerikaanse justitie heeft om zijn uitlevering gevraagd.
De arrestatie volgt op het lopende proces tegen twee voormalige Rabo-handelaren in New York: Anthony Allen (44) en Anthony Conti (46). Deze beide Antony’s worden gezien als sleutelfiguren in de samenzweringszaak. Allen was jarenlang als divisiehoofd monetaire zaken verantwoordelijk voor alle wereldwijde geldmarktransacties van de Rabobank. Hij werkte deels vanuit Utrecht en deels vanuit Londen.
Zeven Rabo-handelaren
Hij heeft nooit gewerkt in de VS, nooit voor een Amerikaans bedrijf gewerkt en had geen directe relaties in de VS, aldus Robyn, vrouw van Paul Thompson.
De nu gearresteerde Paul Thompson was hoofd van de geldmarktactiviteiten in Zuidoost-Azië van de Rabo en werkte tussen 2006 en 2011 op het kantoor in Singapore. In totaal zijn zeven Rabo-handelaren genoemd in deze zaak. Drie hebben een volledige bekentenis afgelegd. Tegen de beide Anthony’s loopt een proces. De zevende verdachte is de 43-jarige Japanner Tetsuya Motomura.
Telegraaf 24.10.2015 Een voormalig handelaar van Rabobank is deze week gearresteerd in Australië vanwege zijn rol bij het gesjoemel met het belangrijke rentetarief Libor. Dat hebben de Australische autoriteiten zaterdag laten weten.
Het gaat om een handelaar die zich bij Rabobank bezighield met de financiële markten in Azië. De man werd donderdag in hechtenis genomen in de Australische stad Perth. De Verenigde Staten hadden om zijn uitlevering gevraagd. Hij is een van de zeven voormalige Rabohandelaren die in de VS zijn aangeklaagd voor de fraude die een paar jaar terug aan het licht kwam.
Rabobank kreeg in 2013 al een boete van bijna 775 miljoen euro van Amerikaanse en Europese toezichthouders vanwege het Liborschandaal.
VK 23.10.2015 Omdat de derivatenverkopers van ABN Amro hun administratie niet op orde hadden, moet de bank een boete van 2 miljoen euro betalen.
De Autoriteit Financiële Markten legt de boete op omdat achteraf niet meer valt vast te stellen of ondernemers wel fatsoenlijk zijn voorgelicht over de rentederivaten die de bank hun verkocht. Contrast
De bevindingen staan in contrast met de stellige uitlatingen die ABN Amro zelf deed. Zo schreef een woordvoerder in april 2014 nog: ‘Renteswaps worden en werden alleen geadviseerd als dit passend is voor de klant’. Een bewering die dus niet meer dan een hoopvolle slag in de lucht was.
VK 23.10.2015 Omdat de derivatenverkopers van ABN Amro hun administratie niet op orde hadden, moet de bank een boete van 2 miljoen euro betalen.
De Autoriteit Financiële Markten legt de boete op omdat achteraf niet meer valt vast te stellen of ondernemers wel fatsoenlijk zijn voorgelicht over de rentederivaten die de bank hun verkocht.
De AFM vroeg bij wijze van steekproef in 2013 vijf klantendossiers op bij ABN Amro. Het ging om middelgrote en kleine bedrijven die tussen 2010 en 2013 verschillende typen derivaten kochten voor bedragen tussen de 2 en de 10 miljoen euro. In vier van die dossiers bleek onvoldoende informatie om te kunnen beoordelen of de bank klanten wel goed heeft uitgelegd wat ze precies kochten. Zo heeft ABN Amro het voor de toezichthouder feitelijk onmogelijk gemaakt te controleren of de bank zich aan de wet heeft gehouden.
Telegraaf 23.10.2015 ABN AMRO heeft van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) een boete gekregen van 2 miljoen euro voor het onvoldoende bijhouden van gegevens over rentederivaten aan het midden- en kleinbedrijf (mkb). De toezichthouder kan hierdoor niet goed beoordelen in hoeverre de bank de wet- en regelgeving heeft nageleefd.
De AFM heeft in 2013 onderzoek gedaan naar de dienstverlening, bij ABN AMRO zijn vijf cliëntdossiers opgevraagd. In vier van die dossiers heeft de bank onvoldoende gegevens bijgehouden.
ABN AMRO laat weten de eigen ontoereikendheid te betreuren. De bank, die binnenkort weer terugkeert op de beurs, zegt inmiddels maatregelen te hebben genomen om dit in de toekomst te voorkomen. Zo zijn de verantwoordelijkheden en processen opnieuw besproken en is voorlichtingsmateriaal tegen het licht gehouden.
Rentederivaten zijn beleggingsproducten die bij het afsluiten van een lening vaak gebruikt worden om de risico’s van een stijging van de rente af te dekken. De AFM bemoeit zich al tijdje intensief met deze dienstverlening, omdat banken bij het verstrekken van deze producten vaak een te gunstig beeld hebben gegeven van de risico’s. Sommige bedrijven komen hierdoor nu in de problemen.
De banken hebben toegezegd cliënten voor het einde van dit jaar waar nodig een passende oplossing aan te bieden. De AFM houdt toezicht op dit proces en op de uitkomsten daarvan. Het komt de laatste tijd ook voor dat banken claims voor hun kiezen krijgen. Er zijn inmiddels van dit soort zaken voor de rechter in het voordeel van gedupeerde ondernemers beslist.
VK 20.10.2015 De klanten van het voormalige SNS Property Finance willen niet dat minister Dijsselbloem dit afgesplitste deel van de bank in de verkoop doet. Zij vrezen hierdoor enorme financiële schade te lijden.
De minister van Financiën kondigde vorige week de verkoop van wat nu Propertize heet aan. De klanten (instituten en particulieren) zeggen dat ze hierdoor geen cent meer van hun geld zullen terugzien: in totaal een bedrag van 4,7 miljard euro.
SNS Property Finance was de nagel aan de doodskist van de voormalige SNS Bank. De waarde van het commerciële vastgoed (met name kantoren en winkels) daalde zo snel dat SNS begin 2013 omviel en door de staat werd genationaliseerd. Daarbij werd het onderdeel Property Finance onder de naam Propertize BV afgesplitst als een zogenoemde Bad Bank (afbouwbank). In tien jaar zal de gehele vastgoedportefeuille worden geliquideerd.
Telegraaf 20.10.2015 Een voormalig handelaar van Rabobank heeft bekend structureel met cijfers te hebben gegoocheld met betrekking tot het rentetarief Libor. De ex-medewerker van de bank, Paul Robson, verklaarde in het beklaagdenbankje in New York dat hij, maar ook andere handelaren, gokten op financiële producten gekoppeld aan Libor.
Hij wist daarbij dat de getallen die gebruikt werden “krankzinnig” en “obsceen” waren.
Libor is een rentetarief dat vooral gebruikt wordt in het betalingsverkeer tussen banken onderling, maar als leidraad geldt bij de vaststelling van bijvoorbeeld spaar- en hypotheekrentes. Robson was maandag in New York getuige in het proces tegen twee andere ex-Rabomedewekers, Anthony Allen en Anthony Conti, die een jaar geleden werden aangeklaagd. Meer medewerkers gingen hen voor.
Rabobank kreeg eerder al een boete van honderden miljoenen van Amerikaanse en Europese toezichthouders vanwege het schandaal.
Telegraaf 16.10.2015 De beursgang van ABN Amro kan meer geld opleveren dan de Staat tot nu toe heeft beweerd. Bij de aandelenemissie wordt gemikt op een opbrengst tussen de 17 en 19 miljard euro, terwijl minister Dijsselbloem van Financiën in mei nog aan de Tweede Kamer schreef dat de verwachte opbrengst 15 miljard zou zijn.
Dat deed hij volgens bronnen om een laag verwachtingspatroon te creëren, meldt het FD. Er zou worden aangestuurd op een beursnotering in de tweede week van november. De Europese Centrale Bank moet echter nog zijn fiat geven aan een beschermingsconstructie voordat de aankondiging kan worden gedaan.
Naar verluidt is er ook geopperd om in een eerste tranche 20 procent van de aandelen naar de beurs te brengen. Dat is aan de onderkant van de gemelde bandbreedte van 20 tot 30 procent. Het ministerie van Financiën en ABN Amro wilden geen commentaar geven.
VK 16.10.2015 Minister Dijsselbloem van Financiën gaat de oorspronkelijke vastgoedtak van het genationaliseerde SNS Reaal in één keer verkopen. Aanvankelijk was het plan dat de staat tot 2023 het vastgoed en de beleggingen van Propertize stuk voor stuk van de hand zou doen.
De minister laat weten dat de verkoop niet doorgaat bij een te geringe opbrengst of een te hoog risico
Doordat de economie er nu gunstiger bij ligt, kiest Dijsselbloem voor verkoop ‘begin 2016’. Propertize gaat daarna wel door met afbouw van zijn portefeuille.
Vóór de nationalisatie van SNS Reaal in 2013 was het diens vastgoedtak, toen Property Finance genaamd, die de bank-verzekeraar in financiële problemen bracht. Nu weet Propertize de ooit astronomische verliezen te beperken: 49 miljoen euro in 2014, tegen 823 miljoen in 2013. Verschillende partijen zijn geïnteresseerd in het bedrijf, meldt Dijsselbloem. Hij ziet tevens een sterke stijging van het aantal transacties met vastgoed; de waarde daarvan was in 2014 ruim 6 miljard euro, in 2013 nog 2,4 miljard.
Telegraaf 14.10.2015 Rabobank zal de eigen organisatie drastisch op de schop gaan nemen, waarbij mogelijk de banen van duizenden werknemers zowel op het hoofdkantoor als bij de lokale banken op de tocht zullen komen te staan.
De grootschalige reorganisatie zou noodzakelijk zijn doordat het rendement bij de Rabobank fors achterblijft bij concurrenten, zoals ABN Amro en ING, zo meldt het Financieele Dagblad op basis van een strategiedocument van de bank en door gesprekken met bronnen binnen en buiten de bank.
Een zegsman meldde dinsdagochtend dat het genoemde aantal banen niet door Rabobank wordt bevestigd. ,,Wij zijn zeker niet zover. Dat we efficiënter moeten werken was al bekend, dat we meer rendement moeten boeken ook. Maar dat Rabobank vastgoed en retailactiviteiten zou gaan afstoten staat helemaal niet vast.”
Telegraaf 09.10.2015 ABN AMRO-topman Gerrit Zalm heeft geprobeerd de publicatie van een kritisch rapport over de ondergang van DSB Bank tegen te houden. Dat meldt RTL Z op basis van documenten die de zender in handen heeft gekregen door middel van een WOB-verzoek.
Zalm, financieel directeur bij DSB tussen 2007 en 2008, was bang dat hij door onderdelen van het rapport ‘onevenredig’ zou worden benadeeld.
Hij verzette zich vooral tegen de conclusie dat DSB de zorgplicht schond. Een woordvoerder van Zalm wil tegenover de zender niet reageren. Zijn protest tegen openbaarmaking heeft volgens de zender geen effect gehad.
Telegraaf 02.10.2015 Een beursgang van de eerste 15 tot 20 procent van de aandelen ABN AMRO is nog steeds mogelijk voor het einde van dit jaar. ,,Alles wordt nu netjes voorbereid en in de tijd gepland. Het belangrijkste is dat onze voorbereidingen gewoon op schema liggen”, zei minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vrijdag na de wekelijkse ministerraad.
Dijsselbloem heeft steeds gezegd dat de beursgang mogelijk is vanaf het laatste kwartaal van dit jaar. Maar hij moet er wel rekening mee houden dat de prospectus van ABN AMRO moet worden gecontroleerd door toezichthouder AFM en dat er een verplichte periode zit tussen de publicatie van de prospectus en de daadwerkelijke beursgang.
Dijsselbloem zei dat hij die termijnen niet uit zijn hoofd kent, maar dat er keurige voorschriften voor zijn. ,,Al onze voorbereidingen zijn erop gericht om het in het vierde kwartaal te kúnnen doen. Of we dat doen, laat ik op enig moment weten.”
ABN AMRO werd in de kredietcrisis in 2008 voor 16,8 miljard euro genationaliseerd en daarmee gered van de ondergang. In de jaren erna moest er nog veel geld bij om de bank overeind te houden. Volgens sommige berekeningen liep de teller op tot boven de 30 miljard. De waarde van de bank wordt nu geschat op 15 miljard euro.
Telegraaf 30.09.2015 Staatsbank SNS moet niet zomaar verkocht worden op de beurs. De PvdA is daarop tegen, zei PvdA-Kamerlid Henk Nijboer woensdag tijdens de Financiële Beschouwingen in de Tweede Kamer.
SNS Reaal werd in februari 2013 gered van de ondergang door minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën, die de bank nationaliseerde voor 3,7 miljard euro. Het concern werd daarna opgesplitst en de verzekeringspoot Reaal is inmiddels voor 1 euro verkocht aan de Chinese verzekeraar Anbang.
SNS is nu een nutsbank, en dat willen we graag zo houden, zei Nijboer in het debat. Het automatisme dat SNS teruggaat naar de markt, wat wel de inzet is van het kabinet, wil hij doorbreken. SNS zou wat de PvdA betreft in handen van de Staat kunnen blijven, of verkocht kunnen worden aan langetermijnbeleggers als pensioenbeheerders.
Oppositiepartijen uitten in het debat vooral kritiek op de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Die begroting zou een gatenkaas zijn. De oppositie wil dat het kabinet meer geld vrijmaakt voor veiligheid om bijvoorbeeld de bezuinigingen op het Openbaar Ministerie en het Nederlands Forensisch Instituut op te kunnen vangen.
Het CDA eist dat het kabinet de plannen voor een nieuwe vermogensrendementsheffing uit het Belastingplan voor volgend jaar haalt. Het CDA wil het Belastingplan en de 5 miljard euro aan lastenverlichting wel steunen, maar vindt het voorstel voor de nieuwe rendementsheffing onvoldoende.
VK 30.09.2015 Een Amsterdamse financier heeft aangifte gedaan tegen ING omdat de bank honderden witwastransacties via zijn bedrijf mogelijk zou hebben gemaakt. De transacties zijn onderwerp van een groot fraudeonderzoek van justitie naar witwassen en belastingontduiking via Nederland.
Financier Sam van Doorn zegt ING verschillende keren te hebben gewaarschuwd dat er vreemde transacties via doorstroomvennootschappen liepen. Van Doorn financierde een trustbedrijf samen met ex-compagnon Erwin de Ruiter, met wie hij in 2005 ruzie kreeg. De Ruiter voerde de leiding over het bedrijf. Hij is de hoofdverdachte in het onderzoek van justitie en zou voor bijna 123 miljoen euro hebben witgewassen via doorstroomvennootschappen van De Ruiter. De Ruiter woont in Dubai en ontkent de beschuldigingen.
Buitenlandse bedrijven gebruikten de vennootschappen om geld weg te sluizen naar belastingparadijzen zoals de Maagdeneilanden. ING was de huisbankier van de vennootschappen van de Ruiter.
Verdachte transactie
Volgens Van Doorn was ING op de hoogte van de dubieuze transacties. Dat zou onder meer blijken uit een verdachte transactie in 2006 waarbij ING geld via de Britse bank Barclays wilde overmaken. Barclays weigerde omdat informatie ontbrak en de ‘economische reden’ voor de overboeking onduidelijk was, zo blijkt uit het strafdossier.
Volgens advocaat Robert Hein Broekhuijsen, die Van Doorn bijstaat, is ING transacties blijven uitvoeren terwijl het genoeg gegevens had om ‘een ernstig vermoeden van betrokkenheid bij witwassen en belastingfraude’ te hebben.
Een woordvoerder van ING zegt kennis te hebben genomen van de aangifte. ‘We geven geen commentaar.’
Telegraaf 30.09.2015 ING gaat 40 miljoen aandelen in NN (Nationale-Nederlanden) van de hand doen. Met de verkoop brengt het financiële concern zijn belang in NN terug van 37,1 procent naar 25,8 procent.
De aandelen worden via een versneld proces verkocht aan institutionele beleggers. Met NN is afgesproken dat die voor 150 miljoen euro aan eigen stukken terugkoopt van ING.
De 40 miljoen aandelen hebben bij de slotkoers van NN op woensdag een waarde van iets meer dan 1 miljard euro.
VK 28.09.2015 Het vertrouwen dat Nederlanders hebben in de bankensector is nog altijd laag en dit komt door een gebrek aan klantgerichtheid. De banken hebben zelf onderzoek laten doen. Vooral op het gebied van het omgaan met betalingsachterstanden bij hypotheken wordt de dienstverlening als onder de maat ervaren. Ook de klachtenbehandeling laat te wensen over.
De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) overhandigde de resultaten maandag aan minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën. Het is voor het eerst dat de banken ook individuele scores openbaar maken. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) had de banken eerder opgeroepen transparanter te zijn.
Nederlanders geven de bankensector een 2,8 op een schaal van 1 tot 5. Dat komt neer op een kleine onvoldoende. Wat opvalt is dat het vertrouwen dat mensen hebben in hun eigen bank hoger ligt: gemiddeld op een 3,2. Vooral bij Triodos Bank liggen beide scores ver uiteen. Klanten van die bank hebben het minst vertrouwen in de sector en het meest in hun eigen bank.
Telegraaf 28.09.2015 Nederlanders hebben nog altijd weinig vertrouwen in de bankwereld. Gemiddeld krijgen de banken ‘een mager vijfje’ als rapportcijfer van de consument.
Dat blijkt uit de eerste vertrouwensmonitor die de bankensector liet uitvoeren door onderzoeksbureau GfK. Banken zijn vooral weinig klantgericht en behandelen klachten slecht, vinden hun eigen klanten.
Het vertrouwen is nog steeds slecht, maar de deskundigheid biedt enige hoop voor de toekomst, vatte Peter Verhoef als voorzitter onafhankelijke adviesraad de cijfers maandag samen tijdens de presentatie van de vertrouwensmonitor. Verhoef maande de bankensector om snel verbeteringen door te voeren in hun klachtenloketten.
Uit een rondgang langs 4243 consumenten blijkt dat de Nederlandse banken een 2,8 op de schaal van 5 scoren. Opvallend genoeg geven klanten hun eigen bank met gemiddeld 3,2 een hoger cijfer. ,,De banksector heeft een imagoprobleem”, erkende Verhoef.
AD 28.09.2015 Het heeft even geduurd, maar banken bieden eindelijk inzage in hoe hun dienstverlening ervoor staat en hoe Nederlanders over ze denken. Het vertrouwen dat Nederlanders hebben in de bankensector is nog altijd laag. Dit komt, volgens onderzoek in opdracht van de branche zelf, door een gebrek aan klantgerichtheid.
,,Een belangrijke stap”, zo reageerde minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën maandag op het naar buiten komen van de cijfers. De bewindsman drong er zo’n twee jaar geleden bij toezichthouder AFM al op aan dat banken hun individuele scores aan de klanten lieten zien.
Nederlanders geven de bankensector een 2,8 op een schaal van 1 tot 5, zo blijkt. Dat komt neer op een kleine onvoldoende. Wat opvalt is dat het vertrouwen dat mensen hebben in hun eigen bank hoger ligt: gemiddeld een 3,2. Vooral bij Triodos Bank liggen beide scores ver uiteen. Klanten van die bank hebben het minst vertrouwen in de sector en het meest in hun eigen bank.
Telegraaf 25.09.2015 Propertize, de ‘bad bank’ met de vastgoedleningen van het genationaliseerde SNS Reaal, wil voor €4,3 miljard uit zijn portefeuille verkopen.
Dat meldt Bloomberg vrijdagmiddag op basis van gesprekken met personen betrokken bij voorbereiding. De eerste onderhandelingen met kopers zullen in oktober beginnen.
Propertize, in 2013 genationaliseerd, bouwde in het eerste halfjaar €635 miljoen van de portefeuille af, vergeleken met €266 miljoen in dezelfde periode een jaar eerder.
Afstoten
Het bankonderdeel sluit aan in een lange rij met verkopende partijen die vastgoed op de markt brengen. Europese banken alleen al hebben voor €74 miljard in de markt gebracht.
Propertize kreeg tien jaar om de door slechte leningen geplaagde vastgoedportefeuille die SNS Reaal bijna fataal werd, af te wikkelen. Dat kan door aflossen of herfinancieren van leningen en het verkopen van het vastgoed.
De bad bank schreef over het eerste halfjaar een nettowinst van €15 miljoen, waar een jaar eerder nog een verlies van 47 miljoen in de boeken stond.
Telegraaf 25.09.2015 In de Tweede Kamer wordt gevreesd dat de claim die Vestia legt op ABN Amro de waarde van de bank zal drukken bij de voorziene beursgang.
Vooral de oppositie toont zich bezorgd. „Dit zijn grote risico’s voor ABN”, vindt D66-Kamerlid Koolmees. „ABN Amro moet dit van tevoren openbaar maken, maar het is evident dat dit een negatieve waarde heeft op de beurswaarde.” D66 is warm pleitbezorger van de voorgenomen beursnotering, de SP is dat niet. Voor die partij is nu nog duidelijker geworden dat de bank niet naar de beurs moet.
Telegraaf 24.09.2015 Het hof van Beroep in België heeft de opgelegde boetes aan de voormalige topmanagers van de in 2008 omgevallen bank Fortis deels kwijtgescholden.
De uitspraak is opvallend, omdat het Hof van Beroep in het vonnis herhaalde dat de oud-directeuren enkele maanden voordat Fortis in elkaar stortte nog een zeer rooskleurig beeld van de bank hadden voorgespiegeld. De Belgische staat moest vervolgens de verzekeringstak inlijven en de bankonderdelen aan de Nederlandse staat en het Franse BNP Paribas verkopen.
De financiële toezichthouder FSMA legde in 2013 nog een boete van een half miljoen euro op voor de fraudepraktijken. Fortis, dat na de nationalisatie de naam in Ageas veranderde, ging in hoger beroep. Met succes, want de rechter halveerde de boete donderdag naar ‘slechts’ € 250.000.
Ook de verantwoordelijke directie komt er een stuk milder vanaf. Voor voormalig directeur Jean-Paul Votron en financieel-directeur Gilbert Mittler daalde de boete van € 400.000 naar € 200.000. De boete voor Herman Verwilst, de opvolger van Votron, werd zelfs helemaal kwijtgescholden.
Telegraaf 24.09.2015 Toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) heeft tientallen instellingen uit de financiële sector op de vingers getikt vanwege onwenselijk gedrag van personeel.
In veruit de meeste gevallen werden vervolgens intern ‘tijdig en adequaat’ maatregelen getroffen. Toch weigerde een ‘kleine minderheid’ iets aan te doen aan het opgemerkte ongewenste gedrag.
Dat zei Wijnand Nuijts, hoofd van het nieuwe expertisecentrum Cultuur, Organisatie en Integriteit bij DNB, donderdag op een congres in Amsterdam over de problematiek die enkele jaren geleden een historische crisis inluidde.
Geld klanten in gevaar
Bij de instellingen die weigerden iets te doen aan de door DNB geconstateerde misstanden moest uiteindelijk ‘juridische druk’ worden uitgeoefend om alsnog overstag te gaan. Ineffectief en risicovol gedrag, met name in de bestuurskamer, brengt financiële instellingen en daarmee het geld van klanten in gevaar, benadrukt DNB.
De tijdens de crisis gestarte ‘gedragswaakhond’ van DNB hield in vijf jaar tijd 54 onderzoeken naar onwenselijk gedrag bij personeel en leidinggevende in de financiële sector. Het ging om 20 banken, 11 pensioenfondsen 17 verzekeraars en 6 trustkantoren. BIj 34 onderzoeken werden ‘fundamentele risico’s die werden veroorzaakt door gedrag en bedrijfscultuur’ waargenomen.
Telegraaf 24.09.2015 Staatsbank ABN Amro hangt een aantal claims boven het hoofd die kunnen oplopen tot naar schatting €150 miljoen. De timing is beroerd, kort voor de beursgang.
De claims komen uit enkele langlopende zaken die de Duitse en Zwitserse belastingdiensten voeren tegen diverse banken die zich in het verleden schuldig hebben gemaakt aan het omstreden ’dividendstrippen’.
Volgens ABN Amro gaat het om ’discussies met de belastingautoriteiten in Zwitserland en Duitsland, die hun oorsprong vinden in de periode ’voordat ABN Amro de controle verkreeg over Fortis Bank Nederland’. Dit schrijft de bank in een recent uitgegeven prospectus van een obligatie.
Telegraaf 14.09.2015 ABN Amro heeft opnieuw medewerkers van zijn kantoor in Dubai ontslagen, omdat ze de regels van de bank hebben overtreden. Daarmee komt het totaal aantal bankiers dat in deze zaak naar huis is gestuurd op negen. Een van hen is de Nederlandse landenmanager van het filiaal in de Arabische golfstaat.
ABN Amro heeft het interne onderzoek naar de gang van zaken inmiddels afgerond. Daarbij is onder meer aan het licht gekomen dat een medewerker van het ABN Amro-kantoor in Dubai in 2011 betrokken is geweest bij het incasseren van een cheque van een klant ter waarde van $21.000. Dit bedrag is via een wisselkantoor geïncasseerd bij een filiaal van een Iraanse bank in Dubai en vervolgens via rekeningen buiten ABN Amro om overgeboekt naar een rekening van de klant bij het ABN Amro-kantoor in Singapore.
Telegraaf 14.09.2015 Topman Gerard van Olphen vertrekt per direct bij verzekeraar Vivat zonder dat er een opvolger is gevonden.
In een verklaring maandagochtend meldt Vivat dat het ‘in het belang van het bedrijf is dat Van Olphen per 14 september terugtreedt als voorzitter van de raad van bestuur.
Voormalig Reaal-topman Van Olphen, die eerder al eens leiding gaf aan verzekeraar Achmea, werd na de afronding van de verkoop van Vivat aan Anbang bij de Nederlandse verzekeraar en de verzekeringsdochters tot voorzitter benoemd.
De routinier in de verzekeringswereld bepleitte tot twee keer een overname van verzekeringsbedrijf ASR door Vivat. Dat wees de toenadering stellig af.
In afwachting van een nieuwe bestuurder bij Vivat zal Albert Bakker voorzitter van de raad van bestuur van Vivat zijn.
NRC 14.09.2015 Nog geen twee maanden na zijn benoeming vertrekt Gerard van Olphen als topman van verzekeraar Vivat, de voormalige verzekeringspoot van SNS Reaal. Hij treedt per direct terug, meldt Vivat Verzekeringen.
Er is nog geen opvolger bekend, operationeel directeur Albert Bakker neemt voorlopig de taken van de topman over.
REDEN VOOR VERTREK ONDUIDELIJK
Vivat werd in juli overgenomen door de Chinese branchegenoot Anbang. Daarvoor was het bedrijf in handen van de staat.
Middenin het verkoopproces legde de toenmalige directievoorzitter van Reaal, Marcel van der Meulen, zijn functie per direct neer. Die stap kwam toen totaal onverwacht: Van der Meulen was net zes maanden in functie.
Na de afronding van de verkoop van Vivat aan Anbang stapte Van Olphen op 26 juli over naar de Nederlandse verzekeraar, waaronder ook de dochters SRLEV en Reaal Schadeverzekeringen vallen. Het was de bedoeling dat hij ook de verdere uitbouw van Anbang in Europa zou gaan leiden.
Waarom Van Olphen nu al weer opstapt, heeft Vivat niet bekendgemaakt. Het bedrijf bedankte hem in een verklaring voor zijn inzet bij het verkoopproces.
Telegraaf 11.09.2015 De beursgang van ABN Amro nadert met rasse schreden. Donderdag konden de analisten van de begeleidende banken alvast hun huiswerk ophalen. De marketingcampagne kan beginnen.
Als alles goed gaat, kunnen de bankiers van ABN Amro in oktober de champagne opentrekken. Als er geen gekke dingen meer gebeuren, zal in deze maand de eerste handelsdag van het aandeel ABN Amro sinds 24 april 2008 namelijk een feit zijn.
Notering in gang gezet
Op die dag werd het inmiddels tot de lokale markt gedegradeerde aandeel namelijk definitef verwijderd van de borden op Beursplein 5, na het verrekenen van het overnamebod van €71 miljard van het bankentrio Santander, Fortis en RBS voor ‘Dé bank’.
Het proces van een beursgang duurt vanaf het eerste moment van voorbereiding ten minste vier maanden, en vaak langer, maar de analistenpresentatie markeert het punt waarop voorbereiding overgaat in marketing.
Telegraaf 22.08.2015 Propertize maakt vaart met de afbouw van zijn vastgoedportefeuille van SNS Reaal. De afbouw bedroeg in het eerste halfjaar 635 miljoen euro vergeleken met 266 miljoen in dezelfde periode een jaar eerder. De netto omvang van de portefeuille komt daarmee uit op 4,3 miljard euro. Dat blijkt uit de publicatie van het halfjaarverslag van Propertize.
Propertize is de ‘bad bank’ waarin de vastgoedleningen van de genationaliseerde bank en verzekeraar zijn ondergebracht. Propertize heeft 10 jaar gekregen om de door slechte leningen geplaagde vastgoedportefeuille die SNS Reaal bijna fataal werd, af te wikkelen. Dat kan door aflossen of herfinancieren van leningen en het verkopen van het vastgoed.
Propertize schreef over het eerste halfjaar een nettowinst van 15 miljoen euro, waar een jaar eerder nog een verlies van 47 miljoen in de boeken stond.
Telegraaf 21.08.2015 Staatsbank ABN Amro presenteerde vanochtend niets minder dan hosannacijfers. De bank rapporteert een onderliggende en nettowinst van €600 miljoen voor het tweede kwartaal, het beste kwartaalresultaat sinds de herstart van ABN Amro in zijn huidige vorm en het tweede recordkwartaal op rij.
Topman Gerrit Zal toonde zich in zijn nopjes: „Wij denken dat ABN Amro klaar is voor de beursgang.”
De bank profiteert sterk van het verbeterde sentiment in de Nederlandse economie. Tachtig procent van de inkomsten zijn daarvan afhankelijk en met een oplopende groei, een afnemende werkloosheid, lage inflatie en een sterker dan verwacht herstel van de woningmarkt ”staan wat ons betreft heel veel signalen op groen”, zei Zalm in een toelichting.
Op vragen over interesse van potentiële investeerders, wilde Zalm deze keer dan ook niks loslaten. „Daar mag ik geen antwoord op geven.” Afgelopen mei was Zalm meer openhartig in een interview met De Financiële Telegraaf. Toen zei hij dat de belangstelling onder buitenlandse investeerders ‘groot’ was.
NRC 21.08.2015 ABN Amro heeft in het tweede kwartaal een winst geboekt van 600 miljoen euro. Als eenmalige posten niet worden meegerekend, komt dat neer op bijna een verdubbeling ten opzichte van een jaar geleden – het beste resultaat sinds de nationalisering van ABN.
De enige aandeelhouder, de Nederlandse staat, vaart wel bij de winst van ABN: de schatkist ontvangt een dividend van 350 miljoen euro. Volgens topman Gerrit Zalm ligt ABN Amro op koers om de doelstellingen voor 2017 te halen.
MINDER GELD OPZIJ VOOR SLECHTE LENINGEN
ABN Amro wist vooral te profiteren van de beter draaiende Nederlandse economie. Hierdoor hoefde de bank minder geld te reserveren voor eventuele verliezen op leningen. Met 34 miljoen euro was de toevoeging aan de stroppenpot zelfs ‘uitzonderlijk laag’ te noemen. Een jaar eerder werd het tienvoudige toegevoegd.
Trouw 21.08.2015 ABN AMRO heeft in het tweede kwartaal een nettowinst behaald van 600 miljoen euro. Afgezien van eenmalige posten is dat bijna een verdubbeling ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Het is het beste resultaat sinds ABN in zijn huidige vorm bestaat.
De bank profiteerde van de beter draaiende Nederlandse economie, zo bleek vrijdag. Daardoor hoefde veel minder geld opzij te worden gezet voor eventuele verliezen op leningen. De kredietvoorzieningen waren met 34 miljoen euro zelfs ‘uitzonderlijk laag’. Een jaar eerder werd nog het tienvoudige toegevoegd aan de stroppenpot.
Ook het operationeel resultaat nam toe, met 16 procent tot 879 miljoen euro. De rentebaten zaten eveneens in de lift dankzij hypotheekoversluitingen en een groei van de zakelijke kredietportefeuille. Daar stonden wel hogere kosten voor met name pensioenen tegenover.
Telegraaf 21.08.2015 ABN Amro heeft in het tweede kwartaal een nettowinst behaald van 600 miljoen euro. Afgezien van eenmalige posten is dat bijna een verdubbeling ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Het is het beste resultaat sinds ABN in zijn huidige vorm bestaat.
Ook voor de Nederlandse staat, die ABN op het hoogtepunt van de kredietcrisis in 2008 nationaliseerde, rinkelt de kassa. De bank liet vrijdag weten een tussentijds dividend van 350 miljoen euro uit te keren aan zijn enige aandeelhouder. ABN bereidt zich momenteel voor op een terugkeer naar de beurs.
De voorbereidingen voor die beursgang liggen volgens topman Gerrit Zalm op schema. Hij herhaalde dat ABN er klaar voor is, maar wanneer de bank precies terugkeert op het Damrak, is aan minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem.
Stroppenpot
Net als andere banken zet ABN zich schrap voor strengere kapitaaleisen van toezichthouders. Maar dat is geen reden om de aandeelhouder op dieet te zetten. De bank keert dit jaar 40 procent van de winst uit en voegt 60 procent toe aan de kapitaalreserve. ,,Wij kunnen ons dat permitteren”, zei Zalm.
ABN profiteerde afgelopen kwartaal van de beter draaiende Nederlandse economie. Daardoor hoefde veel minder geld opzij te worden gezet voor eventuele verliezen op leningen. De kredietvoorzieningen waren met 34 miljoen euro zelfs ,,uitzonderlijk laag”. Een jaar eerder werd nog het tienvoudige toegevoegd aan de stroppenpot.
Telegraaf 20.08.2015 Strengere regelgeving dwingt Rabobank ook de komende jaren tot kostenverlagingen en scherpere keuzes. Dat de winst in de eerste helft van dit jaar stevig is toegenomen, vooral dankzij het steeds bredere herstel van de Nederlandse economie, doet daar niets aan af.
,,We zijn zoals het nu gaat net in staat aan de alsmaar toenemende eisen van toezichthouders te blijven voldoen”, zei financieel topman Bert Bruggink bij de presentatie van de resultaten over de eerste jaarhelft. Daarin wist Rabobank de winst met ruim 40 procent op te voeren tot 1,5 miljard euro. Dat was vooral te danken aan sterk dalende voorzieningen voor probleemkredieten, als gevolg van het economisch herstel.
Rabobank heeft geen aandeelhouders die dividend ontvangen, dus de winst kan geheel worden toegevoegd aan de kapitaalreserves. Die zijn dan ook verder aangedikt, maar de toename van het zogenoemde kernkapitaal, waar toezichthouders naar kijken, is veel beperkter. Dat komt doordat zowel de samenstelling van dat eigen vermogen als de kredietportefeuille, steeds strenger wordt beoordeeld.
Telegraaf 17.08.2015 RBS staat op het punt om zijn Russische bedrijfsonderdelen te verkopen aan een lokale partij. Die activiteiten komen nog uit de boedel van ABN Amro.
Dat schrijft Bloomberg op basis van anonieme bronnen. RBS kondigt de details van de verkoop waarschijnlijk aankomende week aan. De Russische activiteiten zijn $2,5 miljard waard.
Het wordt in Rusland steeds moeilijker om zaken te doen. Door de handelssancties is het land voor het eerst sinds 2009 weer in een recessie beland. Vermogensbeheerder Franklin Templeton en de Franse bank BNP Paribas gingen RBS al voor en hebben Russische investeringen afgestoten.
RBS stelde tegenover Bloomberg dat de bank kijkt naar verkoop of het afbouwen van de Russische onderdelen. RBS is voor 73% in handen van de Britse overheid. Eerder dit jaar liet de bank weten het aantal landen waarin de zakenbank actief is, terug te willen schroeven van 38 naar 13.
Telegraaf 17.08.2015 Maurice Oostendorp, het huidige hoofd financiën en risk officer van de voormalige SNS Reaal-groep wordt directievoorzitter van SNS Bank.
Oostendorp volgt Dick Ockhuijsen op. Die sopt per direct als directievoorzitter van SNS Bank. Ze gaan samen de SNS Reaal-holding ontmantelen.
‘Nieuwe fase’
In 2013 moest SNS Reaal worden genationaliseerd. Sindsdien heeft Oostendorp SNS Reaal met bestuursvoorzitter Gerard van Olphen geleid, die meeging met de verzekeringsdivisie Vivat toen dat werd verkocht aan Anbang uit China.
“Voor SNS Bank nv breekt een nieuwe fase aan. Naast verdere commerciele groei komt het accent te liggen op verzelfstandiging en stakeholdermanagement”, stelt het SNS Reaal in een verklaring.
Telegraaf 15.08.2015 Amerikaanse aanklagers hebben een Britse voormalig Rabobank handelaar genoemd als nieuwe betrokkene bij manipulaties van het Libortarief. Dat meldt persbureau Reuters.
De identiteit van de ex-Rabobankier Damon Robbins als mogelijk onderwerp van onderzoek in een breed onderzoek naar de manipulatie van het Libortarief, werd vrijdag bevestigd door een aanklager van het Amerikaanse openbaar ministerie tijdens een hoorzitting voor een rechtbank. In die strafzaak staan twee ex-collega’s van de man terecht voor gesjoemeld met Libor.
Aanklager Michael Koening noemde Robbins een ‘niet aangeklaagde mede-samenzweerder’ van de twee verdachten Anthony Allen en Anthony Conti, beiden eveneens ex-Rabobank handelaren. De twee moeten op 5 oktober voor de rechtbank verschijnen.
Volgens Reuters is het nog niet bekend of Robbins zelf ooit aangeklaagd zal worden. Het openbaar ministerie in de VS heeft daarover nog geen beslissing genomen.
Het weerhield aanklager Koening er niet van te melden dat drie getuigen hebben bevestigd dat Robbins betrokken was bij de Liborzwendel, aldus Reuters. In rechtbankdocumenten zou naar Robbins alleen worden verwezen met een codenaam, maar wel een ‘potential target’ worden genoemd.
Rabobank betaalde in 2013 in totaal 774 miljoen euro aan schikkingen en afkoopsommen aan Nederlandse, Britse en Amerikaanse autoriteiten voor de betrokkenheid van een aantal bankiers bij de omvangrijkse Liborzwendel.
Robbins zou volgens documenten in 2008 zijn vertrokken bij Rabobank.
Telegraaf 14.08.2015 De kans is zeer groot dat ING afziet van de overname van de Turkse tak van de Britse bank HSBC. Een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens over een eerdere overname van HSBC in Turkije gooit namelijk roet in het eten, meldt de Turkse krant Milliyet.
Het gaat om de overname van de Turkse Demirbank in 2001. HSBC nam de bank destijds over voor een bedrag van $350 miljoen om zijn positie op de Turkse markt te versterken.
Demirbank was destijds in handen van staatsfonds TMSF, maar volgens het Europees hof had de Turkse bank nooit genationaliseerd mogen worden. ING wilde de uitspraak eerst verder bestuderen om te kijken wat de mogelijke juridische gevolgen kunnen zijn. De bank wilde verder de garantie van het Turkse ministerie van Financiën dat de banklicentie in de toekomst niet in gevaar komt. ING heeft tot op heden geen antwoord gekregen.
Banklicentie
Bronnen in de Turkse bankenwereld melden dat de kans nu erg klein is dat ING de Turkse tak van HSBC overneemt. ,,Ik verwacht niet dat het ministerie van Financiën garandeert dat er in de toekomst niets met de banklicentie gebeurt’’, aldus een bankier. Inmiddels zou de Qatar National Bank zich ook in de overnamestrijd hebben gemeld.
Turkse media meldden enkele weken geleden nog dat ING de Turkse tak van de Britse bank HSBC overneemt voor een bedrag van $750 miljoen. De Britse bank maakte onlangs bekend zich terug te trekken uit grote delen van Europa, waaronder Turkije, om kosten te besparen en de winstgevendheid te vergroten.
Staatssteun
ING mag sinds dit voorjaar weer overnames doen, na een periode van 7 jaar waarin de financiële crisis, staatssteun en daarop volgende sancties vanuit de Europese Commissie dit onmogelijk maakten.
Turkije is met zijn ruim 80 miljoen overwegend jonge inwoners een belangrijke markt voor ING. HSBC heeft er bijna 300 filialen en 5500 werknemers. ING is sinds 2007 actief in Turkije en heeft in totaal 319 filialen. De economie van Turkije groeide sinds 2002 jaarlijks gemiddeld met bijna 5%.
VK 11.08.2015 Een bankier van ABN Amro Clearing Bank (AACB) wordt ervan verdacht voor miljoenen euro’s belasting te hebben ontdoken. Dat schrijft het Financieele Dagblad dinsdag.
Het Openbaar Ministerie heeft voor 9,6 miljoen euro beslag gelegd op onroerend goed dat aan de 52-jarige Willem V. wordt gelinkt, meldt het FD op basis van eigen onderzoek.
V. zou ook een belangrijke rol hebben gespeeld bij het piramidefonds Partrust. V. heeft een volmacht om namens AACB – een belangrijke schakel in de wereldwijde effectenhandel – zaken te doen.
Telegraaf 11.08.2015 Een bankier van ABN Amro Clearing Bank (AACB) wordt ervan verdacht voor miljoenen euro’s belasting te hebben ontdoken. Het Openbaar Ministerie heeft voor 9,6 miljoen euro beslag gelegd op onroerend goed dat aan de 52-jarige Willem V. wordt gelinkt. Dat meldt het Financieele Dagblad dinsdag op basis van eigen onderzoek.
Willem V. zou ook een belangrijke rol hebben gespeeld bij het piramidefonds Partrust. V. heeft een volmacht om namens AACB – een belangrijke schakel in de wereldwijde effectenhandel – zaken te doen.
Telegraaf 10.08.2015 ABN Amro moet van de rechtbank Amsterdam bijna één miljoen euro schadevergoeding betalen aan een cliënte, omdat zij dankzij de bank voor tonnen het schip is ingegaan met riskante beleggingen. Dat blijkt uit een nog niet gepubliceerde uitspraak in handen van deze krant.
De rijke klant had eind 1997 voor 4,1 miljoen gulden aan aandelen verkocht. Een deel van die opbrengst zette de destijds 55-jarige cliënte op een spaarrekening bij ABN Amro, de rest, bijna 1,4 miljoen gulden, zette zij op een Beleggers Rendement Rekening. In totaal belegde de vrouw in 1998 bijna 3,9 miljoen gulden.
World Online
Zonder dat de cliënte het wist, kreeg zij van de bank het maximale risicoprofiel aangemeten. Volgens haar advocaat, mr. Hendrik Jan Bos had de bank onder meer voor een half miljoen aan World Online aandelen voor haar aangeschaft. Mede daardoor leed de vrouw als sinds 2000 flinke verliezen op haar beleggingen en klaagde daarover eind 2002 bij de bank.
Zorgplicht
De rechtbank in Amsterdam heeft de vrouw nu in het gelijk gesteld. Volgens de rechter heeft ABN Amro haar zorplicht geschonden en moet de bank de schade vergoeden.
Telegraaf 03.08.2015 ABN Amro krijgt bij zijn beursnotering niet de hoofdprijs. De in 2008 geredde bank wordt door de Nederlandse overheid naar de beurs gebracht op het moment dat in Groot-Brittannië en Duitsland ‘staatsbanken’ een notering krijgen.
De verwachte €15,5 miljard opbrengst voor ABN Amro’s notering wordt daardoor onwaarschijnlijk. Daarvoor waarschuwt de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) maandag.
Het overheidsorgaan NLFI, dat namens de Nederlandse Staat de investeringen in de banken en verzekeraars beheert, stelde in mei al rekening te houden met een korting van 10 tot 15% bij de eerste verkoop van aandelen. ,,Een reële verwachting”, aldus de VEB.
Korting op RBS
ABN Amro komt op de markt terwijl meer noteringen voorbereid worden of gaande zijn in Europa. De Britse overheid verkoopt waarschijnlijk deze week een eerste blok met aandelen Royal Bank of Scotland (RBS). Dat gebeurt met een korting van rond 5%, schat de VEB in.
In Duitsland is de overheid bezig geweest om de Deutsche Pfandbriefbank naar de beurs te brengen, maar dat bracht minder dan de helft van de boekwaarde op. Bij de beursgang van deze bank in Frankfurt gingen de aandelen – net als bij RBS eerder – weg tegen de onderkant van de vooraf vastgestelde prijs.
Telegraaf 30.07.2015 Een voormalige handelaar van Rabobank, Lee Stewart, mag vanwege zijn rol bij de fraude met het rentetarief Libor nooit meer werken in de Britse financiële sector. Dat heeft de Britse toezichthouder FCA donderdag bepaald.
De FCA stelt dat Stewart oneerlijk is en de integriteit mist die nodig is om bij een financiële instelling te kunnen werken. De voormalige Rabo-bankier is in de Verenigde Staten veroordeeld voor fraude, nadat hij in maart had bekend te hebben meegewerkt aan het gesjoemel met Libor.
Eerder dit jaar deed de FCA al een andere voormalige handelaar van het Rabobank-kantoor in Londen in de ban.
Telegraaf 28.07.2015 Financieel activist Pieter Lakeman heeft forse kritiek op de manier waarop De Nederlandsche Bank (DNB) de geschiktheid van bestuurders en commissarissen van financiële instellingen toetst. Volgens Lakeman gebeurt dat „amateuristisch en niet onafhankelijk”.
Bestuurders en commissarissen worden in veel gevallen al afgekeurd als hun beleggingsstrategie afwijkt van wat DNB voor ogen staat, stelde de expert dinsdag in een door hem zelf opgesteld rapport. Onafhankelijke, kritische denkers zouden hierdoor steeds vaker ongeschikt worden bevonden, terwijl weinig kritische ‘ja-knikkers’ op het pluche blijven zitten.
Lakeman neemt het op voor kleine pensioenfondsen, verzekeraars en banken die zich benadeeld voelen door DNB. Eind vorig jaar begon hij al een meldpunt om informatie te verzamelen over de werkwijze van de toezichthouder.
Telegraaf 24.07.2015 Deutsche Bank, ABN Amro en Morgan Stanley gaan de beursgang van ABN Amro begeleiden. Dat heeft het NLFI, het staatsagentschap dat de notering overziet, vrijdag volgens Bloomberg bekendgemaakt. Donderdag meldde De Telegraaf dat Goldman Sachs was afgevallen.
Het NLFI, dat geen concrete datum voor de beursnotering heeft genoemd, claimt tevreden te zijn over de beloning, die ruim binnen de verwachte opbrengst van de notering zou ziijn gebleven.
Afvalrace om miljoenencontract
Die Amerikaanse zakenbank was na ING, Rabobank, Barclays, Nomura, Citigroup en Société Generale de zevende afvaller van een drie weken durend sollicitatieproces.
Met de keuze zijn verder de zakenbanken JP Morgan, Bank of America/Merrill Lynch, Credit Suisse en UBS afgevallen voor de beursnotering van ABN Amro. In mei dit jaar besloot het kabinet de door de Staat geredde bank weer naar de beurs te brengen.
Koopje
Het NLFI wil de kosten onder de 1% te houden. Op een plaatsing van grofweg 20% van de aandelen met een geschatte waarde van €3 miljard, zou dat €30 miljoen zijn. In internationaal opzicht inderdaad een koopje.
NRC 24.07.2015 De beursgang van ABN Amro wordt begeleid door de zakenbanken Deutsche Bank en het Amerikaanse Morgan Stanley, daarbij geholpen door ABN Amro zelf.
Dat maakte NLFI, de stichting die de aandelen in financiële staatsdeelnemingen beheert, vandaag bekend.
Telegraaf 14.07.2015 Ex-topbankier Michael Enthoven heeft zijn werkgever, staatsagentschap NLFI, mogelijk in verlegenheid gebracht in aanloop naar de beursgang van ABN Amro.
Enthoven schoof aan bij een besloten diner met Jamie Dimon, topman van de Amerikaanse Zakenbank JP Morgan. Hij deed dat in een periode dat er geen contact mocht zijn over de beursgang van ABN Amro tussen het NLFI en de zakenbanken die de beursgang wellicht gaan begeleiden.
NRC 10.07.2015 De Nederlandse Staat verdient veel minder dan verwacht aan de verkoop van verzekeraar Reaal aan de Chinese verzekeraar Anbang. Eerder werd uitgegaan van een verkoopprijs van 150 miljoen euro, maar dat is nu teruggebracht tot een symbolisch bedrag van 1 euro.
Dat staat in een brief die minister Dijsselbloem van Financiën (PvdA) heeft verstuurd aan de Tweede Kamer. De reden van de prijsdaling is de hogere kapitaalinjectie die de Chinezen toezeggen te doen in Vivat, zoals de verzekeringstak tegenwoordig heet. Dat bedrag is vastgesteld op 1,35 miljard euro, waar eerder nog werd uitgegaan van 770 miljoen tot 1 miljard euro. Ook betaalt Anbang de staat de uitstaande belastingschuld over 2013 en 2014 van Reaal, een totaal van 85 miljoen euro.
NRC 07.07.2015 Banken liggen onder het vergrootglas en dat merkt ook de Eerlijke Bankwijzer. Op de website kunnen consumenten zien hoe hun bank scoort op twintig verschillende thema’s als klimaatverandering en mensenrechten. De eerste zes maanden van dit jaar had de Eerlijke Bankwijzer 152.000 bezoekers: ruim 40 procent meer dan in heel 2014.
Telegraaf 06.07.2015 ABN Amro heeft haar zorgplicht geschonden door tientallen klanten teveel geld te lenen om met dat geleende geld te gaan beleggen in een zogenoemde overwaardeconstructie. Dat heeft het Gerechtshof van Amsterdam recent bepaald.
De zaak tegen ABN Amro draait om een groep van 38 klanten die in het verleden via een tussenkantoor de overwaarde op hun woningen te gelde hebben gemaakt en met het vrijgekomen geld zijn gaan beleggen. De aangeschafte effecten zijn inmiddels waardeloos geworden.
In eerste instantie wees de rechtbank Amsterdam de aanklacht af. Volgens de rechtbank was ABN Amro slechts betrokken als financier bij het product en niet verantwoordelijk voor het advies van W&P.
Maar eind juni vernietigde het hof Amsterdam in hoger beroep de beslissing van de rechtbank en veroordeelde de bank tot vergoeding van de schade. Volgens het hof had de bank als verstrekker van de financiering zelf moeten toetsen of de klant de maandlasten van de leningen wel kon ophoesten.
De hoogte van de schade moet in een aparte ‘schadestaatprocedure’ nog worden vastgesteld. Mogelijk beloopt de schade meerdere tonnen per persoon.
Een woordvoerder van ABN Amro zegt dat de bank ‘de uitspraak kent’ en zich beraadt op haar positie.
Overigens is ABN Amro niet de enige bank die voor de sluwe Wagner & Partner-constructie voor het hekje is gedaagd. In totaal vertegenwoordigt dezelfde stichting bijna 300 gedupeerden en procedeert ook tegen SNS Bank en Van Lanschot.
Telegraaf 04.07.2015 Topman Jamie Dimon van zakenbank JPMorgan is met $27,6 miljoen terug aan de top. Bankbestuurders in de top-15 verdienden vorig jaar wereldwijd 17% meer verdienden, gemiddeld $14,5 miljoen.
JPMorgan is al jaren gul voor zijn topman. Uit het overzicht van marktonderzoeker Equilar blijkt dat Dimon nu van de afgelopen vijf jaar er drie het best betaald werd door de Amerikaanse zakenbank.
Nederlandse bankiers ontbreken in de toplijst. Europese bankiers verdienden aan bonussen, beloning en optiepakketten gemiddeld $11 miljoen per bestuurder.
Wall Street dominant
De traditie in de top van Wall Street is niet veranderd. Achter Dimon komt James Gorman, de topman van Morgan Stanley. Daarachter Lloyd Blankfein van Goldman Sachs, die dik $20 miljoen incasseerde hoewel 40% van de aandeelhouders zich daartegen had gekeerd.
Respectievelijk Wells Fargo, HSBC, Bank of America, Citigroup, Deutsche Bank (twee bestuurders) en Lloyds Banking bevolken de top 10.
De beloningen werden uitgekeerd terwijl op Wall Street en in de Lonendse City maatregelen worden genomen om bonussen bij wangedrag terug te halen.
Telegraaf 03.07.2015 Hoewel hun salarissen nog niet terug zijn op het niveau van voor de crisis verdienden de grootste bankbazen het afgelopen jaar gemiddeld 17% meer. Topverdiener is JP Morgan-baas Jamie Dimon, die 27,6 miljoen dollar (bijna 25 miljoen euro) incasseerde. Dat blijkt uit een overzicht van de Financial Times. Op plek twee staat James Gorman van Morgan Stanley, net voor Lloyd Blankfein van Goldman Sachs.
Telegraaf 01.07.2015 Een ‘beheerst beloningsbeleid’ zal worden opgenomen in de nieuwe statuten van ABN AMRO. Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat, bleek woensdag bij stemmingen.
De Kamer had vorige week al ingestemd met de beursgang van ABN, maar er daarbij wel op gehamerd dat er niet weer salarisverhogingen aan de top worden doorgevoerd. Die leidden dit voorjaar nog tot grote commotie. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën beloofde dat dat niet het geval zou zijn zolang de staat nog één aandeel ABN in handen heeft.
Voor de Kamer, onder aanvoering van de PvdA, was dat nog niet genoeg. De Kamer roept het kabinet nu op om ‘beheerst beloningsbeleid’, dat hoort bij een „sobere en dienstbare bank” in de statuten op te laten nemen.
ABN AMRO werd in de kredietcrisis in 2008 voor 16,8 miljard euro door de staat gered van de ondergang. Waarschijnlijk dit najaar gaat een eerste deel van 20 tot 30 procent van de aandelen terug naar de beurs.
VK 26.06.2015 Voormalig ABN Amro-topman Rijkman Groenink had het achteraf gesproken verstandig gevonden als er een plafond was afgesproken voor zijn beloning. Volgens de 65-jarige Groenink, die 26 miljoen euro (en twee jaarsalarissen mee kreeg) meekreeg bij de overname van de bank in 2007, is ‘er geen rechtvaardiging voor extreem hoge beloningen. Achteraf denk ik dat er beter een cap ingebouwd had kunnen worden in het beloningssysteem, alleen al om die negatieve emoties te vermijden.’
Groenink zegt dat in een interview met Het Financieele Dagblad, dat morgen verschijnt. De oud-bankier kreeg bij de verkoop van ABN Amro een vertrekpremie van twee jaarsalarissen ter waarde van 4,3 miljoen euro, en 26 miljoen euro voor zijn aandelen en opties. Dat leidde tot grote ophef en gaf Groenink voorgoed het stempel van ‘graaier’.
Telegraaf 26.06.2015 Ex-ABN Amro-topman Rijkman Groenink, die in 2007 bij zijn vertrek ruim 40 miljoen euro meekreeg, erkent alsnog dat de vertrekregelingen tijdens de crisis veel te hoog waren. Maar de ex-bankier is niet van plan ook maar een cent van terug te geven.
Dat zegt Groenink in het FD, waarin hij pleit een plafond in te stellen voor vertrekregelingen. ,,Achteraf denk ik dat er beter een cap ingebouwd had kunnen worden, want er is geen rechtvaardiging voor extreem hoge beloningen.”
Groenink, die voor veel burgers de verpersoonlijking van de ‘graaicultuur’ werd, piekert er echter niet over alsnog en deel van het geld dat hij kreeg terug te geven. ,,Ik heb daar geen moment problemen mee gehad. Het voelde als een rechtvaardiging, omdat het geld kwam van de banken die een vijandig bod op ABN Amro deden”.
Telegraaf 26.06.2015 ABN Amro gaat zijn eigen beursgang begeleiden. Dat staat in de brief die staatsagentschap NLFI eerder deze week naar de dertien banken stuurde die het in staat acht om de belangrijke rol van global coördinator te spelen bij de beursgang van ABN Amro.
Commissie
Bij een beursgang zijn doorgaans een paar global coördinators actief. Zij doen het leeuwendeel van het werk én krijgen daarvoor de meeste commissie.
Doel van het proces is om de best beschikbare banken in te huren, maar ze ook zo tegen elkaar uit te spelen dat het de Staat zo min mogelijk geld kost.
Telegraaf 26.06.2015 Na de Rabobank kan ook ABN Amro zijn borst natmaken voor een ’miljardenclaim’ wegens ’onrechtmatige verkoop van renteswaps’. Dat maakt de Stichting Renteswapschadeclaim van de bekende claimjurist Pieter Lijessen vandaag bekend.
De stichting start een collectieve procedure namens ruim 200 mkb-ondernemers die tussen 2005 en 2011 een renteswap van de bank hebben aangeschaft. Lijesen heeft de bank per brief een ultimatum gesteld om te praten over een ’minnelijke regeling’ voor de schade, die ondernemers zouden hebben gelopen. Eerder stelde Lijessen de Rabobank al aansprakelijk en dagvaardde hij alle 111 lokale banken én het hoofdkantoor Rabobank Nederland.
VK 23.06.2015 Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer van in elk geval VVD, PvdA, CDA en D66 steunt de beursgang van ABN Amro. Dat bleek dinsdag in een Kamerdebat met minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën. Die wil het eerste deel van ABN nog voor het einde van dit jaar verkopen. ABN Amro werd in 2008 voor 16,8 miljard euro door de staat gered van de ondergang. In de jaren erna moest er nog veel geld bij om de bank overeind te houden. Volgens sommige berekeningen liep de teller op tot boven de 30 miljard. De waarde van de bank wordt nu geschat op 15 miljard euro. Om te voorkomen dat ABN nog eens wordt opgekocht en opgeknipt heeft Dijsselbloem in samenspraak met de ABN-top een beschermingsconstructie bedacht.
Telegraaf 23.06.2015 Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer van in elk geval VVD, PvdA, CDA en D66 steunt de beursgang van ABN Amro. Dat bleek dinsdag in een Kamerdebat met minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën. Die wil het eerste deel van 20 tot 30 procent van ABN nog voor het einde van dit jaar verkopen.
In de oppositie zijn onder meer de SP, PVV, ChristenUnie en GroenLinks tegen de beursgang. Zij vinden dat de bank sowieso in staatshanden moet blijven of dat de beursgang moet worden uitgesteld.
ABN Amro werd in de kredietcrisis in 2008 voor 16,8 miljard euro door de staat gered van de ondergang. In de jaren erna moest er nog veel geld bij om de bank overeind te houden. Volgens sommige berekeningen liep de teller op tot boven de 30 miljard. De waarde van de bank wordt nu geschat op 15 miljard euro.
Trouw 22.06.2015 ABN AMRO heeft opnieuw een medewerker ontslagen van zijn kantoor in Dubai omdat die zich niet aan de interne regels van de bank heeft gehouden. Dat meldde ABN AMRO maandag. In januari stuurde de bank al zes medewerkers van de Arabische vestiging de laan uit vanwege gesjoemel. Volgens minister Dijsselbloem heeft ABN AMRO adequaat gereageerd op de affaire in Dubai.
Daarop begon ABN AMRO een uitgebreid onderzoek. Daarbij is dit nieuwe geval aan het licht gekomen. Het onderzoek loopt nog.
De betreffende medewerker heeft begin vorig jaar van een klant privé een geldbedrag aangenomen, buiten de bank om. Hij maakte dit geld vervolgens over naar een derde partij. ‘De medewerker heeft daarmee in strijd gehandeld met de toepasselijke regels en gedragslijnen’, aldus ABN AMRO. Het ging om minder dan 100.000 dollar.
De transactie werd uitgevoerd via rekeningen bij andere banken waardoor deze in eerste instantie niet werd opgemerkt. De bank benadrukt dat er geen geld is verduisterd. Ook heeft ABN AMRO geen klachten of claims van klanten ontvangen. ‘De bank heeft tot op heden zelf evenmin verlies of schade geleden.’
Telegraaf 16.06.2015 Econoom Jaap Koelewijn heeft tijdens de hoorzitting in de Tweede Kamer over de beursgang van ABN Amro opgeroepen een spektakel uit de weg te gaan en de bank geen volksaandeel te laten maken.
Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën kondigde vorige maand aan om het proces in gang te zetten om ABN Amro weer op eigen benen te laten staan met naar verwachting een gang naar de beurs voor het einde van dit jaar.
De vaste commissie heeft naast Zalm ook de economen Jaap Koelewijn en Arie van der Zwan uitgenodigd bij een rondetafelgesprek over de beursgang van ABN Amro.
Verder kwamen Margot van Kempen, voorzitter raad van medewerkers bij ABN Amro, Rients Abma van Eumedion, Joes Leopold van Capitium en Alexander Kaarls van Houthoff Buruma aan bod.
Telegraaf 06.06.2015 Twee directeuren van een regionale Rabobank, die op een zijspoor waren gezet, hebben volgens de rechtbank in De Bosch recht op een ontslagvergoeding van 700.000 euro respectievelijk 375.000 euro.
De beide directeuren werden in september 2014 de laan uitgestuurd vanwege een verschil van mening over het te voeren beleid, zo meldt de Gelderlander.
De rechtbank in Den Bosch was van mening dat de Rabo-directeuren niets valt te verwijten, waardoor zij vergoedingen krijgen toegedeeld die afwijken van de Wet beloningsbeleid financiële ondernemingen.
De Rabobank wilde niet reageren op het vonnis dat door de rechtbank is uitgesproken.
Telegraaf 06.06.2015 De bonuscultuur bij de banken is onzin. Dat stelt directeur Dirk Duijzer van Rabobank zaterdag. Hij hekelt het argument dat je zonder hoge beloningen geen goede mensen kunt krijgen. Daarbij zijn volgens hem banken in de afgelopen decennia losgezongen geraakt van de werkelijkheid.
„Als je de top van de Rabobank twintig procent minder betaalt en de top van de ABN en de top van de ING, dan gaat er niet een weg”, is zijn stellige overtuiging. „Waarom moet je weg? Je bent je eigen kwaliteitslabel. Ik wil helemaal niet bij een andere bank werken.”
Volgens Duijzer geldt hetzelfde voor topfuncties in andere bedrijfstakken en voor de politiek. „We laten ons opjuinen door consultants en dat soort types, die ons gaan vergelijken met anderen. Maar van vergelijken word je nooit gelukkig.”
Duijzer stelt dat de blik op het werk in de loop van de jaren steeds een beetje meer is vertroebeld, met name vanaf de jaren tachtig, toen de economie groeide en de huizenprijzen verviervoudigden. „Er was nauwelijks kritiek op die groei. Niemand wilde ingrijpen”. aldus Duijzer. „Bonussen? De universiteiten schreven dat het geweldig was.” Volgens de bankdirecteur is in die tijd ook de cao van de banken ontspoord en ging winst maken boven dienstverlening. „De salarissen verdubbelden. Alles kon. Want wij waren geweldig, helemaal.”
NRC 06.06.2015 Hoe bestrijd je, met een kleine overheid, de uitvergroting van het individu, vraagt Diederik Samsom zich af.
De premier verraste vorige week het VVD-congres en een groot deel van Nederland met zijn veroordeling van de ‘Dikke Ik’-mentaliteit. Een betoog dat mij in beginsel uit het hart gegrepen is. In 2007 publiceerde ik in Trouw een aanklacht tegen de opkomst van de Dikke Ik.
Telegraaf 05.06.2015 ABN AMRO claimt 70 miljoen euro van de Britse Royal Bank of Scotland (RBS). Het gaat om garanties op Griekse obligaties die de staatsbank destijds met verlies heeft gekocht. Een woordvoerder van ABN AMRO bevestigde vrijdag berichtgeving hierover.
Nu de Schotse bank weigert te betalen, begint ABN AMRO op korte termijn een arbitrageprocedure tegen RBS, staat in het jaarverslag van RBS Nederland. De banken willen verder niet inhoudelijk ingaan op het conflict.
Het meningsverschil voert terug op de opdeling van ABN AMRO in 2007 door het kopende consortium RBS, Fortis en Santander. Een 1,3 miljard euro grote portefeuille van Griekse bedrijfsleningen die door de Griekse overheid waren gegarandeerd, bleef achter in de voor Fortis bestemde boedel van ABN AMRO. De garanties die ABN AMRO als houder van de obligaties tegen verliezen moesten beschermen, gingen om onduidelijke redenen naar RBS.
AD 02.06.2015 Een samenleving waarin niet het ‘Grote Dikke Ik’ regeert, maar die gebaseerd is op de waarden van hardwerkend Nederland. Daarover sprak premier Mark Rutte vorige week op het VVD-congres in Arnhem. Arie Slob van de ChristenUnie wil daarover wel eens meer horen van de minister-president. Hij kreeg dinsdagmiddag steun van een grote meerderheid in de Tweede Kamer voor een debat over zulke waarden.
Rutte mopperde over bankiers met bonussen en over mensen die harder achter een uitkering aangaan dan achter een baan. Hij wil een samenleving waarin je anderen behandelt zoals je zelf behandeld wilt worden, waarin je dingen moeten verdienen en waarin je harder roeit als je de stroom tegen hebt. En waarin je niet onbeschoft bent.
Trouw 02.06.2015 NG Bank maakt vandaag tussen de vierhonderd en vijfhonderd ontslagen bekend op het hoofdkantoor in Amsterdam. Dat bevestigt een woordvoerster na een bericht hierover op de website van De Telegraaf maandagavond.
In Nederland verdwijnen ongeveer 1700 voltijdsbanen, in een grote reorganisatie van het bedrijf, zo werd in november vorig jaar al aangekondigd. Bij ING werken in ons land op dit moment nog 16.000 mensen. Ook zal het aantal banen dat wordt ingevuld door externe dienstverleners met circa 1075 worden verminderd. Voor ING werken nu nog 2200 ‘externen’.
De bekendmaking op dinsdag is de eerste ‘grote beweging van de reorganisatie die we in november hebben aangekondigd.’
‘De mensen die het betreft worden boventallig en blijven nog negen maanden in dienst van ING. In die tijd zullen zij begeleid worden van werk naar werk, binnen of buiten ING”, stelt ze in De Financiële Telegraaf.
Telegraaf 02.06.2015 ING Bank maakt dinsdag honderden ontslagen bekend op het Nederlandse hoofdkantoor in Amsterdam. Dat bevestigt de bank aan DFT.
Naar ING Groep detailpagina > De ontslagen zijn onderdeel van het vorig jaar november aangekondigde reorganisatieprogramma waarbij in totaal ruim 2700 banen verdwijnen, 1700 vaste banen en nog eens 1075 flexibele arbeidsplaatsen.
De bekendmaking die morgen plaatsvindt is de eerste “grote beweging van de reorganisatie die we in november hebben aangekondigd”, zegt een woordvoerster.
Naar ander werk begeleid
Morgen horen de mensen of er voor hen een plek is in de nieuwe organisatie, die op 15 juni van start gaat. ,,Daarbij zullen tussen 400 en 500 arbeidsplaatsen verloren gaan, waarvan 100 externen. De mensen die het betreft worden boventallig en blijven nog negen maanden in dienst van ING. In die tijd zullen zij begeleid worden van werk naar werk, binnen of buiten ING.”
Naar voorbeeld Google en Spotify
ING Bank zit midden in de transformatie van een oude bankorganisatie met vele afzonderlijk afdelingen, naar een totaal ander soort organisatie die is gemodelleerd naar het voorbeeld van succesvolle it-bedrijven als Google en Spotify. De reorganisatie werd in november 2014 aangekondigd en heeft een verwachte looptijd van 3 jaar.
Telegraaf 01.06.2015 De Tweede Kamer wil een hoorzitting over de aangekondigde beursgang van ABN Amro met externe deskundigen en vertegenwoordigers van de bank, voordat de Kamer daarover in debat gaat met minister Dijsselbloem (Financiën).
„Het is een groot besluit”, zegt Kamerlid Nijboer (PvdA) tegen het FD. „Dus dan is het goed dat het parlement zelf mensen hoort en niet alleen vaart op wat het kabinet zegt.” Nijboer zegt steun te hebben van regeringspartij VVD en oppositiepartijen SP en D66.
De hoorzitting zou half juni moeten plaatsvinden. Daarmee is het nog steeds haalbaar dat de Haagse politiek voor de zomer zijn zegen geeft aan het kabinetsbesluit van vorige week. Als de financiële markten gunstig blijven, zou de eerste tranche ABN Amro aandelen vanaf oktober of later dit najaar een notering kunnen krijgen aan de Amsterdamse beurs.
Telegraaf 01.06.2015 Hoewel beursexperts terughoudend zijn over het beursklimaat in de nieuwe maand, verwachten ze overwegend dat DSM en ING de wind in de rug zullen krijgen, terwijl er pessimisme overheerst voor Altice. Dat komt naar voren in een peiling van Corné van Zeijl, fondsbeheerder bij ACTIAM.
De AEX boekte per saldo vorige maand een klein winst van 0,8% en inclusief dividendrendement 1,4%. Voor de maand juni voorzien 38% van de professionals dat de hoofdgraadmeter de opgaande lijn zal vervolgen dankzij de aantrekkende economie en goede winsten, terwijl 28% van de experts menen dat de Amsterdamse beurs zal in juni worden teruggeworpen vanwege de Griekse malaise en de hoge waarderingen van aandelen.
Telegraaf 01.06.2015 Hoewel de Europese bankensector nog steeds onder de loep ligt bij de toezichthouders, zijn de vooruitzichten voor de financiële waarden erg gunstig. Bij de verzekeraars zijn de marktomstandigheden minder aantrekkelijk. Dat stellen Martin Skanberg, Justin Bisseker en Roger Doig, specialisten bij Schroders.
De Schroders-specialisten zijn positief gestemd over de banken binnen de Europese financiële sector mede vanwege de lage waarderingen en de aantrekkelijke yield. Ook wijzen ze er op dat zowel de kredietverlening bij het bedrijfsleven weer aantrekt als de vraag naar hypotheken toeneemt vanwege de lage rente en de consumentenkredieten weer aan de beterende hand zijn.
Volgens de specialisten is er nog wel onzekerheid over de regulering in de bankensector, maar hebben de financiële waarden wel veel meer vlees op de botten, waardoor de dividenduitkeringen kunnen stijgen. Zij houden voor dit jaar rekening met een dividendrenedement van 3% die in de komende jaren waarschijnlijk zal stijgen naar 6% vanwege de verwachte verbetering van de winstgevendheid.
Telegraaf 30.05.2015 Het is een „beetje schijnheilig” dat juist VVD-leider Mark Rutte zich afzet tegen de ‘dikke-ik-mentaliteit” in Nederland. „Het zou goed zijn als hij eens naar zijn eigen partij zou kijken, want daar is nog veel werk te verrichten”, zei D66-Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma zaterdag in het radioprogramma Kamerbreed.
Sjoerdsma doelde op VVD-bestuurders die de laatste tijd in opspraak zijn gekomen vanwege onder meer beschuldigingen van corruptie.
PvdA-Kamerlid Michiel Servaes herkende zich in Ruttes uitspraak over bankiers die te hoge bonussen claimen. Ruttes opvatting dat een werkloze niet meteen een uitkering moet aanvragen, viel bij Servaes in minder goede aarde.
Rutte deed zijn uitspraken vrijdag op een congres van zijn partij in Arnhem.
NRC 29.05.2015 Mark Rutte heeft zich op het VVD-congres in Arnhem kritisch uitgelaten over bestuurders van door belastinggeld gesteunde instellingen die zichzelf enorme bonussen laten uitkeren.
Hij zei: “Ik erger me er kapot aan als ze dan zeggen dat het nodig is, omdat ze in het buitenland zo veel geld kunnen verdienen. Dan denk ik: ga dan, toedeledoki!”
Het gaat de premier en VVD-leider om instellingen als banken, woningcorporaties, scholen en ziekenhuizen. Die worden door belastinggeld gesteund of gefinancierd en dus past het om “terughoudend” te zijn, aldus Rutte.
AD 29.05.2015 Premier en VVD-leider Mark Rutte heeft tijdens een congres van zijn partij in Arnhem hard uitgehaald naar bankiers die zichzelf enorme bonussen of salarisverhogingen toekennen. ,,Ik begrijp werkelijk niet dat er bankiers zijn die zeggen dat ze in het buitenland zoveel meer kunnen verdienen. Dan denk ik: toedeledoki, ga dan, en zoek die baan in Londen. Maar ik zie het nooit gebeuren.”
Banken, woningcorporaties, scholen en ziekenhuizen hebben de beste mensen nodig, maar ze moeten niet vergeten dat ze met belastinggeld betaald worden, aldus Premier Mark Rutte.
Rutte zei dat banken, woningcorporaties, scholen en ziekenhuizen de beste mensen nodig hebben, maar dat zij niet moeten vergeten dat ze met belastinggeld betaald worden, of dat hun bank in nood door belastinggeld gered wordt. ,,Dat betekent dat je een beetje terughoudend bent. Ik vind dat we elkaar daar op moeten aanspreken.”
NU 29.05.2015 Premier Mark Rutte heeft tijdens een VVD-congres in Anrhem hard uitgehaald naar bankiers die zichzelf enorme bonussen of salarisverhogingen toekennen.
“Ik begrijp werkelijk niet dat er bankiers zijn die zeggen dat ze in het buitenland zoveel meer kunnen verdienen. Dan denk ik: toedeledoki, ga dan, en zoek die bank in Londen. Maar ik zie het nooit gebeuren.”
Rutte zei dat banken, woningcorporaties, scholen en ziekenhuizen de beste mensen nodig hebben, maar dat zij niet moeten vergeten dat ze met belastinggeld betaald worden, of dat hun bank in nood door belastinggeld gered wordt. “Dat betekent dat je een beetje terughoudend bent. Ik vind dat we elkaar daar op moeten aanspreken.”
Telegraaf 29.05.2015 Premier en VVD-leider Mark Rutte heeft tijdens een congres van zijn partij in Arnhem hard uitgehaald naar bankiers die zichzelf enorme bonussen of salarisverhogingen toekennen.
„Ik begrijp werkelijk niet dat er bankiers zijn die zeggen dat ze in het buitenland zoveel meer kunnen verdienen. Dan denk ik: toedeledoki, ga dan, en zoek die baan in Londen. Maar ik zie het nooit gebeuren.”
Belastinggeld
Rutte zei dat banken, woningcorporaties, scholen en ziekenhuizen de beste mensen nodig hebben, maar dat zij niet moeten vergeten dat ze met belastinggeld betaald worden, of dat hun bank in nood door belastinggeld gered wordt. „Dat betekent dat je een beetje terughoudend bent. Ik vind dat we elkaar daar op moeten aanspreken.”
Telegraaf 27.05.2015 (AFN) – Door de verdere afbouw van het belang in verzekeraar NN mag ING weer op overnamepad. Dat concludeerde analist Cor Kluis van Rabobank woensdag.
Naar ING Groep detailpagina > ING maakte dinsdag bekend opnieuw aandelen NN te hebben verkocht, waardoor het belang in het voormalige bedrijfsonderdeel is afgenomen tot 42,4 procent. Doordat het belang nu kleiner is dan 50 procent mag ING weer overnames doen. Rabo verwacht echter geen grote stappen op dit gebied op korte termijn.
Telegraaf 26.05.2015 Tom Hayes, oud-handelaar bij UBS, staat vandaag in Londen terecht voor zijn aandeel bij de manipulatie van de Libor-rentetarieven waar een groot aantal banken, zoals de Rabobank, zich schuldig aan maakten.
Hayes die ook actief was bij Citigroup, wordt vervolgd voor acht punten van samenzwering bij het kunstmatig manipuleren van de Libor-rentetarieven in de periode van 2006-2010. De oud-handelaar heeft deze aantijgingen echter ontkend.
Recent kreeg een groot aantal banken, waaronder UBS, nog zware boetes opgelegd voor hun rol in het Libor-schandaal.
VK 23.05.2015 Een overhaaste beursgang van ABN Amro is ongewenst. De Tweede Kamer moet zich over de kwestie buigen. Twee maanden nadat volgens minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën ‘de rust en het vertrouwen’ in ABN Amro geheel ontbraken, is de staatsbank opeens alweer in voldoende rustige wateren gekomen om naar de beurs te gaan. In het najaar gaan de eerste aandelen van ABN Amro in de verkoop en over een jaar of twee is de staat mogelijk al van al zijn aandelen af.
Het perspectief van de aandeelhouder overheerst
De beursgang komt zeven jaar na de nationalisatie van ABN Amro in het midden van de kredietcrisis. Hoewel de intentie van de diverse kabinetten altijd is geweest om de aandelen weer te verkopen komt de beslissing toch overhaast over. De ophef over de salarisverhoging van 1 ton per bankier oogt door deze beslissing bovendien als een symbolische politieke daad. De discussie over de salarissen bij de bank is helaas niet aangegrepen om een fundamentele discussie te voeren over de zin en onzin van een staatsbank.
Trouw 23.05.2015 Het kan nog jaren duren voordat ABN Amro weer definitief op eigen benen staat. Maar met het besluit, gisteren, dat de bank terug gaat naar de beurs, kan de balans voorzichtig worden opgemaakt. Wat heeft de nationalisatie van de bank uiteindelijk opgeleverd?
Het gevoel dat banken hun lessen hebben geleerd na de crisis van 2008 wordt bepaald niet breed gedragen.
Allereerst, waarschijnlijk een miljardenverlies. De Nederlandse staat kocht in oktober 2008 ABN Amro, Fortis Nederland en een aantal verzekeringsbedrijven voor 16,8 miljard euro. Daarna zijn er nog vele miljarden bij gekomen om de fusiebank stevig neer te zetten.
Die rekensom telt volgens de regering op tot 22 miljard euro. De Algemene Rekenkamer houdt het op minimaal 28 miljard euro. De kans dat de staat dat bedrag terugkrijgt bij een beursgang is erg klein. Gisteren zei minister Dijsselbloem van financiën dat ABN Amro minimaal 15,6 miljard euro waard is, en dat lijkt gezien de winstcijfers van de afgelopen kwartalen een reële ondergrens.
Telegraaf 22.05.2015 Het genationaliseerde ABN AMRO zal mogelijk nog „een aantal jaren” in elk geval gedeeltelijk in handen zijn van de Nederlandse staat. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën zei dat vrijdag in een toelichting op het kabinetsbesluit om ABN naar de beurs te brengen.
Het streven is om de eerste 20 tot 30 procent van de aandelen in het laatste kwartaal van dit jaar te verkopen. Mocht dat niet lukken, dan wordt het iets later; dat maakt volgens Dijsselbloem „niet zo heel veel uit”. Mocht de verkoop in tranches heel voorspoedig gaan, dan zou het in theorie mogelijk zijn dat de bank al in anderhalf jaar weer op eigen benen staat.
NU 22.05.2015 Dat ABN Amro eind dit jaar in delen naar de beurs zal gaan, levert wisselende reacties op. Het kabinet heeft het besluit over de beursgang vrijdagmiddag genomen.
“Twee maanden nadat het kabinet constateerde dat er onvoldoende rust en vertrouwen is bij ABN Amro om de bank te verkopen, gaat de beursgang nu ineens toch door. Die haast is nergens goed voor”, reageert financieel woordvoerder Rik Grashoff van GroenLinks.
Hij verwijst daarmee naar de commotie die ontstond na de aangekondigde salarisverhoging voor de top van ABN. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem stelde een besluit over de beursgang naar aanleiding van de onrust uit. De bewindsman wilde er pas weer over spreken zodra de rust weer was teruggekeerd.
“Over de uitwerking en de effectiviteit gaan we graag de discussie met de regering aan. Net als over de fasering en de onverwacht snelle timing van het besluit om de bank nu te privatiseren”, aldus Omtzigt.
D66-Kamerlid Wouter Koolmees verwacht dat Nederlanders van de beursgang zullen profiteren.
Voorwaarden
Kamerlid Henk Nijboer van PvdA stelt dat het kabinet aan een aantal door de partij gestelde voorwaarden lijkt te hebben voldaan.
Zo wil hij onder meer een beschermingsconstructie “zodat de bank niet het slachtoffer kan worden van roekeloze aandeelhouders”. Ook wil de partij dat de top van de bank de komende jaren geen bonussen of salarisverhogingen krijgt.
De topman benadrukt dat een beursgang “geen gevolgen” heeft voor de klanten en de dienstverlening van de bank. “Onze klanten kunnen hun dagelijkse bankzaken blijven doen zoals ze gewend zijn en op de manier die het best bij ze past.”
Elsevier 22.05.2015 ABN AMRO kan met de beursgang weer een normale bank worden, die geheel op eigen kracht moet functioneren. Want zolang dé bank een staatsbank is, zullen de belangen van bank en overheid altijd op gespannen met elkaar staan.
Dat is goed nieuws. Nu kan ABN AMRO op termijn weer een normale bank worden, die geheel op eigen kracht moet functioneren. Zolang dé bank een staatsbank is, zullen de belangen van bank en overheid altijd op gespannen met elkaar staan.
Het plan was altijd geweest om ABN AMRO weer te verkopen, maar linkse partijen speelden intussen graag met het absurde idee om van ABN AMRO een ‘volksbank‘ – de term is van de SP – te maken, die alleen maatschappelijk verantwoorde dingen doet en vooral geen megasalarissen betaalt.
Zie de gênante toestand over de salarisverhogingen voor de ABN-top in april, toen minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) de beursgang tijdelijk afblies. Overigens: zowel gênant voor de politici met scoringsdrift als voor de hebberige bankbestuurders.
RO 22.05.2015 Rust en vertrouwen zijn voldoende teruggekeerd om een volgende stap te nemen in de verzelfstandiging van ABN AMRO. Dat zei minister-president Rutte na afloop van de ministerraad.
RO 22.05.2015 Het kabinet heeft op voorstel van minister Dijsselbloem van Financiën besloten om een begin te maken met de verkoop van ABN AMRO via een beursgang die vanaf het vierde kwartaal van 2015 kan plaatsvinden. De financiële sector is versterkt en stabiel genoeg voor een verkoop, er is interesse vanuit de markt en de bank is er klaar voor. Daarmee is voldaan aan de voorwaarden die de minister eerder heeft gesteld om het juiste moment van de verkoop te bepalen.
VK 22.05.2015 De eerste aandelen van ABN Amro komen nog dit jaar op de markt. Met enige vertraging heeft het kabinet hier vandaag alsnog toe besloten. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem wil in het vierde kwartaal, waaschijnlijk november, een eerste tranche van 20 tot 30 procent van de aandelen verkopen. De totale waarde van de bank wordt geschat op 15 miljard euro.
Even was er ophef, anderhalve maand geleden. Het bestuur van de bank die in 2008 met belastinggeld moest worden gered, had zichzelf een ton extra salaris toegekend. Geheel volgens de regels, dat wel, maar volledig haaks op de stemming in de samenleving. Het was voor de minister reden om de bekendmaking van het besluit tot de beursgang uit te stellen. De verkoop van ABN was al gepland voor komend najaar, maar de aankondiging daarvan was door de ophef op dat moment niet opportuun, vond Dijsselbloem.
Trouw 22.05.2015 Bijna zeven jaar nadat de Nederlandse Staat ABN Amro overnam, om te voorkomen dat de bank failliet zou gaan, wordt het bedrijf weer naar de beurs gebracht. Eén ding is vrijwel zeker, zegt economieredacteur Jan Kleinnijenhuis: “We krijgen niet terug wat we erin hebben gestopt.”
Het kabinet nam in 2013 al het principebesluit om ABN Amro op termijn weer helemaal te verkopen. Een paar maanden geleden besloot minister Dijsselbloem de geplande beursgang tot nader inzien uit te stellen, nadat er maatschappelijke onrust was uitgebroken over de salarisverhoging die de top van de bank zichzelf had toegekend. We stelden economieredacteur Jan Kleinnijenhuis een paar vragen over de geplande beursgang.
De publieke excuses die bestuursvoorzitter Gerrit Zalm vorige week uitsprak vormden het sluitstuk. Dat was wel opmerkelijk: hij pakte alle schuld, nam die naar zich toe, en ging knielend door het stof. In zekere zin was dat niet nodig geweest: hij was de enige die geen salarisverhoging had gekregen. Op basis daarvan is toen waarschijnlijk gezegd: de bank is tot inkeer gekomen, ze kunnen nu naar de beurs.
Eén ding is vrijwel zeker: we krijgen er niet voor terug wat we erin hebben gestopt. Er doen heel veel berekeningen de ronde over wat die overname ons precies heeft gekost. De Rekenkamer zegt: 28 miljard euro. Daar past wel de kanttekening bij dat verzekeraar ASR ook meegnomen is in dat bedrag, en die wordt later nog apart verkocht.
Telegraaf 22.05.2015 Volgens premier Rutte is ABN Amro klaar voor een beursgang omdat sprake is van ‘rust en vertrouwen’ rondom de bank en tevens aan de drie voorwaarden van het kabinet is voldaan.
Dat stelde de minister-president gisteren direct na afloop van de ministerraad waar de knoop over de verzelfstandiging van de staatsbank werd doorgehakt.
,,Er is de afgelopen tijd veel te doen geweest over beloningen en andere zaken bij ABN Amro”, aldus Rutte. ,,Maar de bank heeft daar de afgelopen weken verstandige stappen gezet, zodat sprake is van terugkeer van ‘rust en vertrouwen’ rond het bedrijf”.
NU 22.05.2015 Staatsbank ABN Amro gaat eind dit jaar in delen naar de beurs. Dat heeft het kabinet vrijdag na afloop van de ministerraad besloten.
Volgens het kabinet wordt op dit moment aan de drie vooraf gestelde voorwaarden voldaan: de financiële sector is voldoende stabiel, er is voldoende interesse in de markt en de onderneming is er klaar voor.
Deze eisen werden in de zomer van 2013 bij de bekendmaking van de voorgenomen beursgang al geformuleerd door Jeroen Dijsselbloem, minister van Financiën en zodoende de enige aandeelhouder van de bank.
Dijsselbloem hoopt op een totale opbrengst van tenminste 15 miljard euro. “Het uitgangspunt is om de 22 miljard euro die in de bank is gestopt terug te krijgen”, zegt Dijsselbloem. De opbrengsten van de beursgang gaat direct naar het terugdringen van de staatsschuld.
Daarna volgen meerdere zogeheten tranches. Zowel institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen en verzekeraars, als particulieren kunnen aandelen ABN kopen.
Er komt een beschermingsconstructie om een vijandige overname te kunnen blokkeren. De aandelen ABN Amro worden overgedragen aan een zogenoemde stichting administratiekantoor (stak). Die stichting geeft vervolgens certificaten uit van gewone aandelen ABN.
Zo’n beschermingsconstructie heeft een prijs, maar het kabinet aanvaard die kosten om te voorkomen dat de bank opnieuw een prooi wordt.
Op 27 maart werd door Dijsselbloem de beursgang nog tijdelijk uitgesteld vanwege de ophef rondom de voorgenomen salarisverhoging van 100.000 euro voor het bankbestuur.
ABN werd in 2007 door een internationaal bankentrio opgekocht voor ruim 71 miljard euro. Deze overnamesom werd de banken door de uitgebroken financiële crisis te veel. De Nederlandse Staat kocht de bank in oktober 2008 voor 16,8 miljard euro en heeft inmiddels 21,66 miljard euro in de bank gestoken.
NRC 22.05.2015 Het kabinet heeft vandaag besloten om staatsbank ABN Amro (met 22.215 werknemers, geschatte waarde zo’n 15 miljard euro) terug naar de beurs te brengen. De aandelen zullen in verschillende tranches worden aangeboden op de Amsterdamse beurs Euronext.
Voor de eerste ronde mikt Financiën op 20 tot 30 procent van het aandelenkapitaal. De precieze omvang hangt af van de uiteindelijke belangstelling van beleggers. De verkoop van die eerste tranche zal, als alles goed gaat, in het vierde kwartaal van dit jaar plaatsvinden. Bij voorkeur in de maanden oktober of november, omdat december historisch gezien een slechte maand is voor aandelenverkopen.
Elsevier 22.05.2015 De beursgang van de staatsbank zal waarschijnlijk eind dit jaar afgerond worden. De knoop is eindelijk doorgehakt. Na eerder uitstel van de beslissing over de beursgang van ABN AMRO, is vandaag besloten dat de staatsbank in delen naar de beurs mag.
Dat heeft het kabinet vrijdag besloten, na een voorstel daartoe van minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA). Donderdag noemde ABN-topman Gerrit Zalm een beursgang van de bank ‘een logische stap’. Twee maanden geleden leek de beursgang van de staatsbank ook al ophanden.
Het ABN AMRO dat hoe dan ook naar de beurs gaat, is een lokale dreumes. De internationale bank die in drieën werd gehakt, wordt in de top van het Nederlandse bedrijfsleven nog steeds gemist. Lees verder >
Het kabinet stelde een besluit over de beursgang toen echter uit, omdat er teveel commotie in de samenleving geweest zou zijn over de omstreden salarisverhogingen van de top van de bank. Het eerste deel gaat mogelijk al eind dit jaar. Volgens premierMark Rutte (VVD) zijn de ‘rust en vertrouwen rond ABN AMRO’ in ‘voldoende mate’ teruggekeerd. Het genationaliseerde ABN AMRO zal mogelijk nog ‘een aantal jaren’ in elk geval gedeeltelijk in handen zijn van de Nederlandse Staat, zei minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA). Hij wil geen haast maken met de totale verkoop, voor hem staat de opbrengst voorop. De minister wil zo veel mogelijk terugkrijgen van de 22 miljard die de Staat volgens Dijsselbloems berekeningen in de bank heeft gestopt.
Onrust
De salarisverhogingen in de top van de bank leidden totverontwaardigde reacties binnen de politiek. Verschillende partijen stelden kamervragen. Diezelfde onrust zorgde ervoor dat de directie van de bank uiteindelijk af zag van de loonsverhogingen.
Volgens Dijsselbloem was er eerder ‘rust en vertrouwen’ nodig om een goede beslissing te kunnen maken. Zaken zoals de salarisverhogingen zouden de aandacht teveel van de mogelijke beursgang afleiden. Wel gaf hij toe te zijn ‘tekortgeschoten’ in de zaak rondom de salarisverhogingen, omdat hij al eerder op de hoogte was maar de Tweede Kamer niet voldoende op de hoogte had gesteld.
Minister Dijsselbloem (Financiën) zegt ’vertrouwen’ te hebben in een opbrengst van eenmaal de boekwaarde van 15 miljard en gaat ervan uit dat de ’eerste reeële mogelijkheid’ voor een beursgang plaatsvind in het laatste kwartaal van dit jaar, waarschijnlijk op z’n vroegst in oktober of november. Als dat niet lukt wordt het begin 2016.
Verkoop in delen
In de eerste ’tranche’ kan 20 tot 30 procent van de aandelen verkocht worden. De cashopbrengst van de beursgang, naar verwachting tussen 3 en 4,5 miljard euro, zal worden gebruikt om de staatsschuld af te lossen.
Telegraaf 22.05.2015 De reddingsoperatie van ABN Amro gaat de Nederlandse belastingbetaler waarschijnlijk zo’n 7 miljard euro kosten. Dat verwacht minister Dijsselbloem (Financiën) die niet denkt dat de 22 miljard die de overheid in de redding van de bank heeft gestoken zal worden terugverdiend.
Boekwaarde
,,De boekwaarde van de bank schatten wij op dit moment in op ongeveer 15 miljard euro. Dat is een bedrag dat we ook via de beursgang willen incasseren, al kan dat ook hoger of lager uitpakken”, aldus de bewindsman.
,,Maar het doel is de opbrengst zo groot mogelijk te maken”, aldus de minister, die benadrukte dat zeven jaar geleden bij de redding van de bank niet is gekeken naar de vraag of de overheid hier uiteindelijk met winst of verlies uit zou springen. ,,De afweging destijds was niet: kunnen we het straks terugbetalen”
,,Wat wel speelde is dat we een enorme schade wilde voorkomen die zou optreden indien we niet tot nationalisatie zouden overgaan”, zo verwees hij na de chaos in 2008. ,,De financiele sector stond immers op omvallen.”
Telegraaf 21.05.2015 ABN AMRO keert terug op de beurs. Een kabinetsbesluit over een beursgang de bank is aanstaande. Een chronologie van de bank die al in jaren in handen van de staat is.
2007:RBS, Fortis en Banco Santander kopen samen ABN AMRO voor 72 miljard euro. De drie nieuwe aandeelhouders beginnen met het opdelen van ABN AMRO. Voor 24 miljard euro krijgt Fortis de onderdelen Private Banking, Asset Management en de Business Unit Nederland. etc.
Telegraaf 21.05.2015 Als ABN Amro vrijdag toestemming krijgt om naar de beurs te gaan, dan krijgt de voormalige staatsbank een waarde van tussen €15 tot 17,5 miljard, schatten financieel specialisten.
Dat bleek uit een rondgang in maart, toen de eerste stap richting beursgang gezet leek te worden. Corné van Zeijl van Actiam legde ABN Amro toen naast vergelijkbare banken zoals ING. ,,Als je, net als ING, 10 tot 12 keer de winst neemt, dan is ABN Amro ruim €15 miljard waard. De bank is financieel intern op orde, de resultaten zijn behoorlijk. In online bankieren ligt ABN nog iets achter bij ING.”
VK 21.05.2015 Met een vertraging van twee maanden zou het kabinet er alsnog toe overgaan staatsbank ABN Amro via een beursgang te verkopen. Topman Gerrit Zalm suggereerde gisteren dat minister Dijsselbloem van Financiën hierover vandaag een persconferentie zou geven na afloop van de vrijdagse ministerraad. Het ministerie van Financiën ontkent dat Dijsselbloem morgen al de knoop doorhakt.
Zalm noemde de beursgang een ‘logische stap’. De oud-minister van Financiën: ‘Ik wacht een besluit van het kabinet af.’ Eind maart stelde Dijsselbloem onverwacht het definitieve verkoopbesluit uit. Aanleiding, zei hij, was de onrust die was ontstaan door een salarisverhoging van 100 duizend euro voor zes topbestuurders van ABN Amro. Ook voelde de minister zich slecht geïnformeerd over interne problemen in het bankfiliaal in Dubai.
Twee maanden geleden was alles klaar om het definitieve besluit te nemen in de ministerraad toen er enorme onrust uitbrak over een salarisverhoging van 100.000 euro voor zes topbestuurders van ABN. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën blies toen op het laatste moment een besluit af. Hij wilde eerst weer ‘rust en vertrouwen’ rond de bank.
Dat lijkt er nu twee maanden later weer te zijn, onder andere doordat de raad van bestuur bij nader inzien afzag van de salarisverhoging. Dijsselbloem heeft steeds gezegd dat het nog mogelijk is om een eerste tranche van de aandelen ABN nog voor het einde van dit jaar te verkopen. Bij RTL Z zei hij dinsdag dat door ABN de afgelopen tijd goede stappen zijn gezet richting herstel van rust en vertrouwen.
De excuses die ABN-topman Gerrit Zalm heeft gemaakt over de salarisverhoging waren volgens de minister een ‘belangrijk en sterk signaal’. Bestuurder Peter Wakkie verdedigde daarvoor de loonsverhoging in NRC Handelsblad, maar moest enkele uren na publicatie van een interview zijn biezen pakken. Tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer later zei de top van de bank al dat het de ‘gevoelens in de samenleving heeft onderschat’.
Trouw 21.05.2015 Het kabinet lijkt snel een besluit te gaan nemen over de beursgang van ABN Amro. De ministerraad zal naar verwachting morgen de knoop doorhakken over de bank, melden bronnen op het Binnenhof aan het ANP. ABN Amro-bestuursvoorzitter Gerrit Zalm noemde het vanmiddag ‘goede’ en ‘mooie’ geruchten.
Het kabinet nam al in augustus 2013 het principebesluit om ABN op termijn weer naar de beurs te brengen, nadat de bank op het hoogtepunt van de kredietcrisis in oktober 2008 was genationaliseerd voor 16,8 miljard euro.
De kosten voor het overeind houden van de bank liepen in de jaren erna op tot meer dan 30 miljard euro. Het kabinet schatte eerder in dat met een beursgang 15 miljard euro kan worden opgehaald.
Telegraaf 21.05.2015 Het licht gaat alsnog op groen voor een beursgang van ABN Amro dit jaar. Het kabinet neemt mogelijk morgen al de beslissing dat het eerste deel van de staatsbank na de zomer kan worden verkocht.
Mogelijk valt die beslissing al morgen bij de wekelijkse ministerraad. Duidelijk is dat er nu alsnog vaart gemaakt gaat worden met een beursgang, melden bronnen. Dan kan nog dit jaar het eerste deel van de bank naar de beurs worden gebracht, iets wat de coalitie binnenskamers eerder al had afgesproken.
Verkoop van de staatsbank zal sowieso in delen gebeuren, waardoor het proces nog jaren in beslag zal nemen. In een eerste tranche zal naar verwachting zo’n 20 procent van de bank worden verkocht, waarmee de belangstelling van beleggers goed getest kan worden.
Een kabinetsbesluit om ABN terug naar de beurs te brengen werd eerder eind maart al verwacht, maar door ophef (zie DFT Dossier) over een salarisverhoging van een ton voor de bankbestuurders blies minister Dijsselbloem (Financiën) die op het allerlaatste moment af.
Redding
De redding (zie DFT-chonologie ABN Amro) van de bank en de Nederlandse delen van het ineenstortende Fortis kostte de Nederlandse belastingbetaler in 2008 bijna 32 miljard euro. ABN Amro, dat dit jaar terugkeert naar de beurs, staat voor 22 miljard euro bij de Staat in de boeken.
De bank werd in 2008 halsoverkop genationaliseerd toen het een overnameprooi was en kopje-onder dreigde te gaan. Hoewel het nu weer goed gaat met de bank, is het zeer de vraag of Nederland het geïnvesteerde bedrag terug zal weten te krijgen bij verkoop. Eerder meldde Dijsselbloem dat een totale waardering van 15 miljard euro haalbaar is.
NRC 21.05.2015 Een kabinetsbesluit over de beursgang van ABN Amro is dichtbij. De ministerraad zal naar verwachting morgen een besluit nemen, melden bronnen op het Binnenhof aan persbureau ANP.
Het kabinet nam al in augustus 2013 het principebesluit om ABN op termijn weer naar de beurs te brengen, nadat de bank op het hoogtepunt van de kredietcrisis in oktober 2008 was genationaliseerd voor 16,8 miljard euro.
Twee maanden geleden had het kabinet een besluit willen nemen, over de verkoop van de bank, maar die stap werd uitgesteld vanwege ophef over de salarisverhoging die de top van ABN kreeg.
Bij RTL Z zei Dijsselbloem eergisteren dat door ABN de afgelopen tijd goede stappen zijn gezet richting herstel van rust en vertrouwen. De excuses die ABN-topman Gerrit Zalm heeft gemaakt over de salarisverhoging waren volgens de minister een “belangrijk en sterk signaal”.
Telegraaf 21.05.2015 Stichting Renteswapschadeclaim heeft vandaag 111 Rabobanken gedagvaard in een collectieve procedure over renteswaps aan mkb-ondernemingen.
Het betreft alle 111 lokale Rabobanken, Rabobank Nederland en Rabobank International. De stichting eist ontbinding van de renteswapovereenkomsten met terugwerkende kracht vanwege fraude met de euriborrente, schending van de zorgplicht en tal van andere ontbindingsgronden.
Boerka’s, nikabs, bivakmutsen en integraalhelmen worden in Nederland verboden in het onderwijs, het openbaar vervoer, ziekenhuizen en overheidsgebouwen.
Het kabinet heeft vandaag ingestemd met een beperkt verbod op de gezichtsbedekkende kleding. Gisteren lekte al uit dat het kabinet bezig was met een dergelijk verbod. In het plan staat dat iedereen in scholen, ziekenhuis, in het openbaar vervoer en het gemeentehuis zijn gezicht moet tonen, vanwege de dienstverlening en de veiligheid. Op die manier wordt ‘open communicatie’ mogelijk, die past bij de Nederlandse maatschappij, zeggen ingewijden. De ministerraad zal op korte termijn een voorstel van minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk (PvdA) bespreken, melden bronnen aan RTL Nieuws.
EERDER BOERKA- EN HOOFDDOEKJESVERBOD
Over het boerkaverbod hadden VVD en PvdA in oktober 2012 al afspraken gemaakt in het regeerakkoord. Het voorstel is beperkter dan het boerkaverbod waar het kabinet Rutte-I in januari 2012 mee instemde. Toen ging het om een uitgebreider verbod dat ook op straat zou gelden, maar dat werd ingetrokken na veel kritiek. Overigens geldt er in Nederland al voor rechters en geüniformeerde ambtenaren zoals de politie en het leger een verbod op hoofddoeken.
Over dat hoofddoekjesverbod, in PVV-termen de ‘koopvoddentax’ is ook jaren gediscussieerd. Bijzondere scholen mogen geen hoofddoekjesverbod invoeren, ook al zijn ze van mening dat hoofddoekjes in strijd zijn met hun identiteit. Een boerkaverbod voor openbare ruimtes mag, zo bepaalde het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in een uitspraak vorig jaar.
Een algeheel verbod op het dragen van burqa’s is wel wat het eerste kabinet van premier Mark Rutte (VVD) – met steun van gedoogpartij PVV – in gedachten had.
Het oorspronkelijke plan werd in 2012 ingediend, maar is nooit behandeld omdat VVD en PvdA nieuwe afspraken maakten in hun regeerakkoord. Volgens ingewijden had het wetsvoorstel ‘weinig prioriteit’ en ligt het politiek gevoelig, maar zou er lang aan het voorstel zijn gewerkt. Wanneer het precies wordt ingevoerd, moet nog blijken.
De bronnen weten te melden dat het niet het doel niet is om burqadragende mensen te beboeten, maar dat er dus een duidelijke norm moet worden gesteld. Het kabinet regelde eerder al dat wie een bijstandsuitkering heeft maar met gezichtsbedekkende kleding op bij een sollicitatiegesprek komt, die uitkering kan kwijtraken.
Burqa
Een algeheel burqaverbod komt er dus niet. Op straat lopen met een burqa wordt niet strafbaar. Wel kan de politie vragen om in de openbare ruimte de allesbedekkende sluier af te doen, als de agenten vinden dat dit nodig is voor identificatie van de persoon.
Een algeheel verbod op het dragen van burqa’s is wel wat het eerste kabinet van premier Mark Rutte (VVD) – met steun van gedoogpartij PVV – in gedachten had.
Al tijdens de gemeenteraadsverkiezingen op 3 maart 2010 bleek de hoofddoek een veelbesproken onderwerp. Volgens veel peilingen maakte de PVV hierdoor een grotere kans om in de steden de grootste partij te worden.
Hoofddoek
“Kopvodden in Den Haag en Almere ???“Over de haalbaarheid van een hoofddoekverbod lopen nog verschillende discussies. Het plan van de PVV om hoofddoeken te verbieden bij gemeentelijke instellingen en gesubsidieerde stichtingen, is juridisch niet haalbaar. Dit aldus juridische deskundigen.
Inmiddels is het oeverloze gezemel over de hoofddoek als een besmettelijk PVV-virus overgeslagen op de VVD. Er komt zeer binnenkort zelfs nog een 2e kamerdebat en dan zal het duidelijk worden ook in het Haagse stadhuis.
Het is nudus de beurt aan de VVD. Zij hebben de discussie weer uit de kast gehaald. Hiermee lopen zij in feite braaf achter Geert Wilders PVV aan. Hij gaf reeds een subtiele voorzet richting het Provinciehuis.
AD 14.02.2017 Roos Anne Herder ontwierp Hollands-weer-bestendige hijabs. De hoofddoek als brug tussen regen, religie en westerse mode.
Ik wilde de cultuur zelf beter leren kennen
De hijab is meer dan een stoffen hoofdbedekking. Het betekent zoveel als zedelijk, kuis, behoudend en fatsoenlijk. Zoveel moslima’s, zoveel hijabs. Maar al die verschillende bedekkingen hebben wel één ding gemeen: ze zijn zelden geschikt voor ons klimaat. Roos Anne Herder (22) uit Enschede, student Fashion & Textile Technologies, heeft daarom vijf ‘Nederlandse’ hijabs ontworpen. Van een stijlvol vissershoedje en eenvoudige pet tot een stoere beanie. De één gemaakt van waterafstotend materiaal, de ander van comfortabel katoen. Modieus, maar altijd met respect voor de religie.
Er wordt soms negatief over hoofddoeken en moslims gepraat, zegt Herder. De omstreden kopvoddentax bijvoorbeeld. ,,Daar kan ik niet zo goed tegen.
Daarom wilde ik de cultuur zelf beter leren kennen.” Wie zijn deze moslima’s? En wat willen deze vrouwen zelf eigenlijk? Haar afstudeeronderzoek aan Saxion Hogeschool begint met teksten uit de Koran. Hieruit leert de twintiger dat het allemaal draait om behoudend en fatsoenlijk gedrag. Voor vrouwen en mannen.
Herinneringen
Het gaat hen om wie ze echt zijn, om hun persoonlijkheid
Mooie herinneringen koestert Herder aan haar eerste bezoek aan een moskee. ,,Bij de sisterhood in Deventer”, zegt ze met een glimlach. ,,De vrouwen daar noemen elkaar echt zusters, heel lief.” Negatieve uitlatingen over moslims ontstaan volgens Herder door onwetendheid.
Van 141 moslima’s leert ze de afgelopen maanden dat er zóveel verschillende interpretaties zijn. ,,Er is niet één moslimvrouw hetzelfde. Maar zij kiezen zelf voor het dragen van een hoofddoek. Een hijab geeft ze een veilig en geborgen gevoel. Het gaat hen om wie ze echt zijn, om hun persoonlijkheid. Dat willen ze laten zien.”
Herder ziet ook dat de moslima ruimdenkender wordt. Graag een tegengeluid wil geven aan alle negativiteit. Herder toont succesvolle social media-accounts van hijabista’s die bloggen over mode, beauty en lifestyle. ,,Zo sprak ik bijvoorbeeld ook moslima’s die een neuspiercing droegen. Religie en westerse mode raken steeds meer met elkaar verweven.”
Trouw 16.08.2016 De politie in het Franse Cannes heeft al vier badgasten beboet die zich in een boerkini op het strand hadden gewaagd. De lichaamsbedekkende badkleding die sommige strenggelovige moslima’s dragen is sinds vrijdag verboden in de badplaats.
Afgelopen weekeinde werden al meteen twee jonge vrouwen bestraft voor het dragen van de bedekkende badkleding, die alleen het gezicht, de handen en de voeten vrij laat, schreef de lokale krant Nice-Matin vandaag. Ook maandagmiddag deelde de politie op het strand een boete uit, ditmaal aan een 57-jarige Tunesische. Vandaag werd de vierde boete uitgedeeld.
De burgemeester van Cannes besloot dat strandgangers, nu vanwege de dreiging van moslimextremisme de noodtoestand van kracht is, geen badkleding mogen dragen ‘die getuigt van een religieuze overtuiging’. Volgens de politie krijgen patrouillerende agenten veel instemmende reacties van badgasten.
Massale vechtpartij
Afgelopen weekend ontstonden nog een grote vechtpartij in het plaatsje Sisco op Corsica nadat toeristen foto’s hadden gemaakt op een strand waar enkele islamitische families gekleed in boerkini’s aan het zwemmen waren. De familie van de meisjes kon niet waarderen dat er foto’s gemaakt werden en raakte slaags met de groep jongeren. De gemoederen liepen zo hoog op dat de burgemeester van Sisco het boerkini-verbod uiteindelijk afkondigde.
In korte tijd voerden drie Franse gemeentes een boerkini-verbod in. Naast Cannes en Sisco deed ook de naburige gemeente Villeneuf-Loubet het kledingstuk dit weekend in de ban.
De boete voor het dragen van badkleding die te veel aan het oog onttrekt, bedraagt zo’n 38 euro.
NU 16.08.2016 De politie in het Franse Cannes heeft al vier badgasten beboet die zich in een boerkini op het strand hadden gewaagd.
De lichaamsbedekkende badkleding die sommige strenggelovige moslima’s dragen is sinds vrijdag in de mondaine badplaats verboden.
Afgelopen weekeinde werden al meteen twee jonge vrouwen bestraft, schreef de lokale krant Nice-Matin dinsdag. Ook maandagmiddag deelde de politie op het strand een boete uit, ditmaal aan een 57-jarige Tunesische. Dinsdag was het voor de vierde maal raak.
De burgemeester van Cannes besloot dat strandgangers, nu vanwege de dreiging van moslimextremisme de noodtoestand van kracht is, geen badkleding mogen dragen “die getuigt van een religieuze overtuiging terwijl Frankrijk het doelwit is van terroristische acties”.
Instemmende reacties
Volgens de politie krijgen patrouillerende agenten veel instemmende reacties van badgasten. De boete voor het dragen van badkleding die te veel aan het oog onttrekt, bedraagt een paar tientjes.
De rechter bepaalde eerder deze week dat het boerkiniverbod wettelijk is toegestaan.
Het verbod stuitte op verzet van moslimorganisaties die naar de rechter stapten. Die oordeelde echter dat het verbod in het kader van de noodtoestand en de recente aanslagen wettelijk is toegestaan. Mogelijk wordt hoger beroep aangetekend.
Telegraaf 16.08.2016 In het Franse Cannes zijn al vier badgasten beboet die zich in een boerkini op het strand hadden gewaagd. De lichaamsbedekkende badkleding die sommige strenggelovige moslima’s dragen is sinds vrijdag in de mondaine badplaats verboden.
Afgelopen weekeinde werden meteen twee jonge vrouwen bestraft, schreef de lokale krant Nice-Matin dinsdag. Ook maandagmiddag deelde de politie op het strand een boete uit, ditmaal aan een 57-jarige Tunesische. Dinsdag was het voor de vierde maal raak.
De burgemeester van Cannes besloot dat strandgangers, nu vanwege de dreiging van moslimextremisme de noodtoestand van kracht is, geen badkleding mogen dragen ,,die getuigt van een religieuze overtuiging”. Volgens de politie krijgen patrouillerende agenten veel instemmende reacties van badgasten.
De boete voor het dragen van badkleding die te veel aan het oog onttrekt, bedraagt een paar tientjes.
AD 16.08.2016 Afgelopen weekeinde werden al meteen twee jonge vrouwen bestraft, schreef de lokale krant Nice-Matin vandaag. Ook gistermiddag deelde de politie op het strand een boete uit, ditmaal aan een 57-jarige Tunesische. Vandaag was het voor de vierde maal raak.
Verbod
De burgemeester van Cannes besloot dat strandgangers, nu vanwege de dreiging van moslimextremisme de noodtoestand van kracht is, geen badkleding mogen dragen ,,die getuigt van een religieuze overtuiging”. Volgens de politie krijgen patrouillerende agenten veel instemmende reacties van badgasten.
Paar tientjes
De boete voor het dragen van badkleding die te veel aan het oog onttrekt, bedraagt een paar tientjes.
VK 15.08.2016 Het dorp Sisco op Corsica heeft als derde plaats in Frankrijk een strandverbod uitgeroepen op boerkini’s, de lichaamsbedekkende badpakken die sommige moslima’s dragen. Dat heeft burgemeester Ange-Pierre Vivoni maandag in een radio-uitzending van France-Info bekendgemaakt.
Aanleiding voor het verbod is een uit de hand gelopen ruzie van afgelopen zaterdag. Volgens ooggetuigen maakten toeristen op het strand foto’s van vrouwen die boerkini’s droegen.
Een groepje jongeren van Noord-Afrikaanse afkomst zou boos zijn geworden. De ruzie resulteerde in een vechtpartij. Zeker vier personen raakten gewond. Drie auto’s werden in brand gestoken.
Een dag na de vechtpartij verzamelden zo’n vijfhonderd boze burgers zich voor het kantoor van de prefect. Ze riepen onder meer ‘te wapen’ en probeerden naar een wijk te lopen waar veel mensen van Noord-Afrikaanse afkomst wonen. De politie wist de situatie onder controle te houden door de weg te blokkeren.
Vivoni wil met het boerkiniverbod voorkomen dat de religieuze spanningen in het dorp toenemen. Een andere reden voor het verbod is om moslima’s te beschermen, verklaarde de burgemeester op de radio. Het verbod moet dinsdag worden opgenomen in de regionale regelgeving.
Burgemeester David Lisnard van de badplaats Cannes zette vorige week zijn handtekening onder een vergelijkbaar verbod. ‘Strandkleding die nadrukkelijk religieuze voorkeur toont, op het moment dat Frankrijk en kerken het doelwit zijn van terreuraanvallen, zorgt voor verstoring van de openbare orde terwijl dat juist voorkomen moet worden.’
De nieuwe regel zou niet betekenen dat mensen geen religieuze symbolen meer mogen dragen op het strand. Volgens een uitleg van de gemeente gaat het alleen om kleding die refereert aan terroristische bewegingen ‘met wie we in oorlog zijn’. In Frankrijk is het verboden een gezichtsbedekkende sluier te dragen.
Verboden op de boerkini worden wel vaker ingevoerd. In Nederland weigerde een Zwols zwembad de badkleding, een Belgisch zwembad kwam ook met een verbod. De Franse kustplaats Villeneuve-Loubet hanteert sinds een paar dagen ook een boerkini-verbod.
Trouw 15.08.2016 Frankrijk is in de ban van een boerkini-rel. Gisteren besloot de derde gemeente op rij om de bedekkende zwemkleding te verbieden, nadat er dit weekend een massale vechtpartij over was uitgebroken.
Draagsters riskeren in Cannes nu een boete van 38 euro
Het begon zo vredig, zaterdagmiddag in het pittoreske baaitje op het Franse eiland Corsica. Een groep moslimvrouwen van Noord-Afrikaanse komaf liep, gekleed in boerkini, de zee in. Toeristen namen foto’s van het schouwspel, maar dat konden familieleden van de vrouwen niet waarderen. De moslims begonnen te schelden, waarna de zaak ontaardde.
Lokale Corsicanen keerden zich tegen de moslims. Binnen een mum van tijd vlogen er stenen en flessen door de lucht. De kampen gingen elkaar te lijf met bijlen en harpoenen. Er waren honderd politieagenten nodig om de orde te herstellen. De balans: vijf gewonden en drie uitgebrande auto’s.
Gisteren hing de spanning op het eiland nog steeds in de lucht. Zo’n 500 demonstranten trokken naar de gemengde buitenwijk in Bastia waar de moslimgezinnen zouden wonen. Ze schreeuwden “Te wapen!” en “Dit is ons thuis!”. De autoriteiten riepen op tot kalmte. En de burgemeester van Sisco, het dorpje waar de rel was begonnen, kondigde het boerkini-verbod af.
Sisco is in korte tijd de derde Franse gemeente die de boerkini in de ban doet. Twee weken geleden schrapte de mediterrane badplaats Cannes als eerste de volledig bedekkende badkleding, die alleen het gezicht, de handen en de voeten vrij laat. Het kledingstuk heeft vanuit de verte veel weg van een duikpak. Draagsters riskeren nu een boete van 38 euro. De naburige gemeente Villeneuf-Loubet nam de regel dit weekend over.
Op Corsica was het ook de dag na de gevechten onrustig.
Respect
De burgemeester van Cannes vindt dat badkleding respect moet uitdragen voor de zogeheten ‘laïcité’, de godsdienstige neutraliteit waar Frankrijk sinds de revolutie van 1789 prat op gaat. De boerkini zou te religieus zijn en doen denken aan islamistische terreur, die onlangs nog 85 levens kostte op de boulevard van Nice.
De boerkini lokt daardoor agressie uit, wat volgens de burgemeester weer een bedreiging vormt voor de openbare orde. Om diezelfde schrapte Speedwater Park, een zwemparadijs bij Marseille, onlangs een speciale boerkini-dag die gepland stond voor 10 september.
‘Opzichtige religieuze symbolen’
Frankrijk worstelt al langer met islamitische kleding. In 2011 verbood het de gezichtsbedekkende sluier in de openbare ruimte. Voor scholen geldt daarnaast een verbod op ‘opzichtige religieuze symbolen’, waaronder het hoofddoekje.
Aangezien de boerkini het gezicht onbedekt laat, is hij op het strand in principe toegestaan. Toch mogen gemeenten hem verbieden vanwege de openbare orde, oordeelde de rechter dit weekeinde, zeker in de context van de recente aanslagen. Hij ging volledig mee in de bewijsvoering van Cannes en liet zich niet overtuigen door het CCIF, het Franse Collectief tegen Islamofobie. Deze organisatie had het verbod aangevochten nadat een stuk of tien moslima’s uit Cannes hadden geklaagd dat ze niet meer de zee in konden.
Het CCIF vindt het verbod discriminerend en in strijd met de individuele vrijheid die in de Franse grondwet wordt gegarandeerd. De organisatie vreest dat nu de weg vrij is om elke religieuze uiting op straat te verbieden. Het CCIF gaat daarom in hoger beroep bij de Conseil d’État, het hoogste Franse gerechtscollege.
Landelijke politiek
De rel heeft ook de landelijke politiek bereikt. Sommige partijen pleiten inmiddels voor een algeheel boerkini-verbod in Frankrijk. Ook minister van emancipatie Laurence Rossignol gruwt van het kledingstuk. Eerder dit jaar ging ze al tekeer toen diverse grote modehuizen een boerkini in hun zomercollectie opnamen.
Vandaag roerde de minister zich opnieuw. Ze noemde de boerkini en de aanverwante boerka een ‘archaïsme’ uit een tijd waarin vrouwen werden beschouwd als ‘onrein’ en waarin het tonen van een beetje onbedekte huid werd gezien als een uitdaging aan mannen. Het verstoppen van vrouwen achter lappen stof is niet iets van moslims in het algemeen, benadrukte ze, maar iets van een ‘politieke fractie’ met een uiterst conservatief idee over ‘de samenleving en de rol van de vrouw’. En dat archaïsme wil ze uit alle macht bestrijden.
Elsevier 15.08.2016 Dit weekeinde was er een grote vechtpartij op het eiland Corsica, naar verluidt omdat toeristen foto’s maakten van een strand waar een paar islamitische families aan het zwemmen waren. De burgemeester van het bewuste dorpje Sisco verbiedt nu het gebruik van een boerkini – het allesbedekkende zwempak voor moslima’s.
Het moet er heftig aan toe zijn gegaan. Een meisje dat erbij was, verklaarde dat een groepje Noord-Afrikaanse jongeren boos werd omdat de toeristen de vrouwen, die volgens haar boerkini’s droegen, fotografeerden.
Ze raakten vervolgens slaags met jongeren uit het plaatsje Sisco, schreven Franse media. De vlam sloeg pas echt in de pan toen beide partijen versterking gingen halen. Zeker vijf mensen liepen verwondingen op en moesten naar het ziekenhuis, waaruit zij intussen zijn ontslagen. Drie auto’s werden in brand gestoken. Ooggetuigen zeggen dat er zelfs bijlen en harpoenen zijn gebruikt.
Volgens de BBC zijn de spanningen weliswaar iets afgenomen, maar sluimeren ze nog altijd – en kunnen dus ook elk moment weer opflakkeren. De autoriteiten onderzoeken wat er precies is gebeurd op het strand. De burgemeester van het plaatsje Sisco heeft zijn conclusies al getrokken. Pierre-Ange Vivoni heeft de boerkini verboden, in navolging van de Zuid-Franse stad Cannes en Villeneuve-Loubet.
‘Kleding die verwijst naar terreuraanslagen’
De burgemeester van Cannes David Lisnard (van de Conservatieve partij UMP) besloot donderdag boerkini’s te verbieden op de stranden van de Franse kuststad. ‘Toegang tot onze stranden is verboden voor iedereen die badkleding draagt die het secularisme niet respecteert,’ staat in zijn bepaling. ‘Badkleding verbonden aan religieuze overtuigingen kan, op een moment waarop Frankrijk en gebedshuizen het doelwit zijn van terroristische aanslagen, de publieke orde verstoren,’ aldus de burgemeester.
Volgens Lisnard geldt de maatregel niet voor ‘alle religieuze symbolen’, maar alleen voor ‘kleding die verwijst naar terroristische organisaties waarmee we in oorlog zijn’. In het nabijgelegen Nice werd op Quatorze Julliet – de Franse nationale feestdag – een bloedige aanslag gepleegd. De terrorist had banden met radicale moslims, zei de Franse premier Manuel Valls daags na de aanslag. De rechter heeft goedkeuring gegeven aan de boerkini-ban.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
AD 15.08.2016 Het dorp Sisco op Corsica is de derde plaats in Frankrijk die een verbod op boerkini’s heeft afgekondigd. De burgemeester nam die beslissing nadat eilandbewoners en families van Noord-Afrikaanse afkomst met elkaar waren gebotst.19 reacties
Het is niet duidelijk hoe het opstootje ontstond. Volgens een getuige kregen de twee partijen ruzie nadat toeristen foto’s hadden genomen van vrouwen die in boerkini gingen zwemmen.
De situatie liep uit de hand en er werden flessen en stenen over en weer gegooid. Uiteindelijk raakten vijf mensen gewond. Ook werden drie auto’s in brand gestoken.
De burgemeester van Sisco zei dat er een onderzoek is gestart naar de ruzie. Vanaf dinsdag zijn boerkini’s verboden in de omgeving van het dorp.
Verbod toegestaan
Eerder kondigden ook de plaatsen Cannes en Villeneuve-Loubet een verbod op boerkini’s af. Die maatregel leidde tot een landelijke discssie. Een rechter oordeelde dat zo’n verbod wettelijk is toegestaan.
Trouw 14.08.2016 Op Corsica is onrust ontstaan na een grote vechtpartij, die volgens ooggetuigen ontstond nadat toeristen foto’s hadden gemaakt op een strand waar enkele islamitische families aan het zwemmen waren. Een meisje dat erbij was verklaarde vandaag dat een groepje jongeren van Noord-Afrikaanse afkomst boos werd omdat de toeristen de vrouwen, die volgens haar boerkini’s droegen, fotografeerden.
Ze raakten vervolgens slaags met jongeren uit het plaatsje Sisco. Beide kampen kregen versterking, waarna de situatie verder escaleerde. In de stad Bastia meldden volgens Le Figaro vanmiddag zo’n vijfhonderd boze burgers voor het kantoor van de prefect. Ze riepen onder meer “te wapen” en probeerden naar een wijk te lopen waar veel mensen van Noord-Afrikaanse afkomst wonen. De politie blokkeerde de weg. Honderd agenten moesten uiteindelijk ingrijpen om de situatie te sussen.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken veroordeelde snel het geweld en stelde dat de “omstandigheden en motieven nog met precisie vastgesteld moeten worden”. Zeker vier mensen raakten gewond, vijf volgens tv-zender France 3. Drie auto’s werden in brand gestoken.
Boerkiniverbod
De boerkini lag deze week onder vuur in Frankrijk. Een evenement in Marseille voor vrouwen in boerkini’s werd wegens kritiek afgelast en de burgemeester van Cannes heeft het dragen van boerkini’s zelfs volledig verboden, omdat het dragen van het kledingstuk volgens hem in strijd is met het Frans secularisme.
In Rio was de boerkini juist voor de eerste keer te zien op de Olympische Spelen. De spelers van het Egyptische team beach vollebalsters verscheen in een boerkini.
Trouw 14.08.2016 De rechter in Nice heeft bepaald dat het boerkiniverbod dat sinds kort van kracht is in de Franse badplaats Cannes, wettelijk is toegestaan. Dat meldt de BBC zaterdag.
De burgemeester van Cannes, David Lisnard, besloot dat zwemsters geen badkleding mogen dragen die ‘getuigt van een religieuze overtuiging, terwijl Frankrijk nu doelwit is van terroristische acties’. Het gaat in het bijzonder om de boerkini, de lichaamsbedekkende badkleding die strenggelovige moslima’s dragen.
De nieuwe regel zou niet betekenen dat mensen geen religieuze symbolen meer mogen dragen op het strand. Volgens een uitleg van de gemeente gaat het alleen om kleding die refereert aan terroristische bewegingen ‘met wie we in oorlog zijn’. In Frankrijk is het verboden een gezichtsbedekkende sluier te dragen.
Hoger beroep
Het verbod stuitte op verzet van moslimorganisaties die naar de rechter stapten. Die oordeelde echter dat het verbod in het kader van de noodtoestand en de recente aanslagen wettelijk is toegestaan. Mogelijk wordt hoger beroep aangetekend.
NU 14.08.2016 De rechter in Nice heeft bepaald dat het boerkiniverbod dat sinds kort van kracht is in de Franse badplaats Cannes wettelijk is toegestaan. Dat meldt de BBC zaterdag.
De burgemeester van Cannes David Lisnard besloot dat zwemsters geen badkleding mogen dragen die “getuigt van een religieuze overtuiging, terwijl Frankrijk nu doelwit is van terroristische acties”. Het gaat in het bijzonder om de boerkini, de lichaamsbedekkende badkleding die strenggelovige moslima’s dragen.
Het verbod stuitte op verzet van moslimorganisaties die naar de rechter stapten. Die oordeelde echter dat het verbod in het kader van de noodtoestand en de recente aanslagen wettelijk is toegestaan. Mogelijk wordt hoger beroep aangetekend.
Telegraaf 14.08.2016 De rechter in Nice heeft bepaald dat het boerkiniverbod dat sinds kort van kracht is in de Franse badplaats Cannes wettelijk is toegestaan. Dat meldt de BBC zaterdag.
De burgemeester van Cannes David Lisnard besloot dat zwemsters geen badkleding mogen dragen die “getuigt van een religieuze overtuiging, terwijl Frankrijk nu doelwit is van terroristische acties”. Het gaat in het bijzonder om de boerkini, de lichaamsbedekkende badkleding die strenggelovige moslima’s dragen.
Het verbod stuitte op verzet van moslimorganisaties die naar de rechter stapten. Die oordeelde echter dat het verbod in het kader van de noodtoestand en de recente aanslagen wettelijk is toegestaan. Mogelijk wordt hoger beroep aangetekend.
AD 14.08.2016 De rechter in Nice heeft bepaald dat het boerkiniverbod dat sinds kort van kracht is in de Franse badplaats Cannes, wettelijk is toegestaan. Dat meldt de BBC zaterdag.
De burgemeester van Cannes, David Lisnard, besloot dat zwemsters geen badkleding mogen dragen die ‘getuigt van een religieuze overtuiging, terwijl Frankrijk nu doelwit is van terroristische acties’. Het gaat in het bijzonder om de boerkini, de lichaamsbedekkende badkleding die strenggelovige moslima’s dragen.
De nieuwe regel zou niet betekenen dat mensen geen religieuze symbolen meer mogen dragen op het strand. Volgens een uitleg van de gemeente gaat het alleen om kleding die refereert aan terroristische bewegingen ‘met wie we in oorlog zijn’. In Frankrijk is het verboden een gezichtsbedekkende sluier te dragen.
Hoger beroep
Het verbod stuitte op verzet van moslimorganisaties die naar de rechter stapten. Die oordeelde echter dat het verbod in het kader van de noodtoestand en de recente aanslagen wettelijk is toegestaan. Mogelijk wordt hoger beroep aangetekend.
VK 12.08.2016 De burgemeester van de Franse badplaats Cannes heeft een strandverbod uitgeroepen op boerkini’s, de lichaamsbedekkende badpakken die sommige moslima’s dragen. In een verklaring noemt hij de religieuze uitstraling ervan in strijd met Frans secularisme, zo meldt persbureau AFP donderdag.
Burgemeester David Lisnard zette zijn handtekening op het verbod waarin staat dat toegang tot de stranden aan de Franse Rivièra geweigerd wordt aan mensen in zwemkleding die de ‘goede gebruiken’ niet respecteert. ‘Strandkleding die nadrukkelijk religieuze voorkeur toont, op het moment dat Frankrijk en kerken het doelwit zijn van terreuraanvallen, zorgt voor verstoring van de openbare orde terwijl dat juist voorkomen moet worden.’
De nieuwe regel zou niet betekenen dat mensen geen religieuze symbolen meer mogen dragen op het strand. Volgens een uitleg van de gemeente gaat het alleen om kleding die refereert aan terroristische bewegingen ‘met wie we in oorlog zijn’. In Frankrijk is het verboden een gezichtsbedekkende sluier te dragen.
De rechtse burgemeester Lisnard verwees naar de aanval in Nice, ook aan de Middellandse Zee, waarbij 85 werden gedood door een vrachtwagenchauffeur. Die aanslag werd opgeëist door Islamitische Staat (IS). Twee IS-sympathisanten vermoordden op 26 juli een priester in een kerk.
Juist deze week was de boerkini voor het eerst te zien op de Olympische Spelen in Rio, bij het Egyptische team beach volleybalsters. Verboden op de boerkini worden wel vaker ingevoerd. In Nederland weigerde een Zwols zwembad de badkleding, een Belgisch zwembad kwam ook met een verbod. Sinds het verbod 28 juli van kracht ging in Cannes, zijn er geen boerkini’s op het strand gesignaleerd.
Elsevier 12.08.2016 De vele jihadistische aanslagen in Frankrijk hebben de discussie over de rol van de islam in het land verder aangewakkerd. Het volgende doelwit: boerkini’s.
De burgemeester van Cannes heeft donderdag besloten boerkini’s, een lang badpak bedoeld voor moslimvrouwen, te verbieden op de stranden van de Franse kuststad. ‘Toegang tot onze stranden is verboden voor iedereen die badkleding draagt die het secularisme niet respecteert,’ staat in de bepaling.
Boerkini gezien als symbool van jihadisten
‘Badkleding verbonden aan religieuze overtuigingen kan, op een moment waarop Frankrijk en gebedshuizen het doelwit zijn van terroristische aanslagen, de publieke orde verstoren,’ aldus de burgemeester. Thierry Migoule van de gemeente Cannes zegt dat de maatregel niet geldt voor ‘alle religieuze symbolen’, maar enkel voor ‘kleding die verwijst naar terroristische organisaties waarmee we in oorlog zijn.’
Op 14 juli was het nabijgelegen Nice het doelwit van een terreuraanslag. Een man die trouw zwoer aan Islamitische Staat reed met een vrachtwagen 85 mensen dood op de Promenade des Anglais. Op 26 juli doodden twee IS-aanhangers een bejaarde Franse priester in een dorp in Normandië. De aanslagen hebben een fel debat over de islam in Frankrijk heropend.
Zwembadfeest met boerkini’s zorgt voor ophef
In Frankrijk is de boerka – die het hele lichaam en zelfs gezicht bedekt – op openbare plekken al verboden (straf: een boete van 150 eur0), maar dat geldt nog niet voor de boerkini. Wel zorgt dat kledingstuk nu voor ophef.
Afgelopen week werd een evenement voor moslimvrouwen in een zwembad in de buurt van Marseille afgelast, na felle kritiek van politici en inwoners. Op de poster van het evenement stond aangekondigd dat alle vrouwen in boerkini moesten komen. ‘We rekenen erop dat iedereen de Awrah (de islamitische term voor het bedekken van het lichaam) respecteert.’
De burgemeester van de plaats Les Pennes-Mirabeau noemde het ‘pure provocatie’ en eiste een afgelasting. Nadat de organisatie een kogelbrief ontving, besloten ze het evenement te annuleren. ‘We beoefenen simpelweg onze religie,’ reageerde de organisatie. ‘We zijn toch in een seculier land.’
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
AD 12.08.2016 De burgemeester van de Franse badplaats Cannes heeft een strandverbod uitgeroepen op boerkini’s, de lichaamsbedekkende badpakken die sommige moslima’s dragen. In een verklaring noemt hij de religieuze uitstraling ervan in strijd met Frans secularisme, zo meldt persbureau AFP donderdag.
Burgemeester David Lisnard zette zijn handtekening op het verbod waarin staat dat toegang tot de stranden aan de Franse Rivièra geweigerd wordt aan mensen in zwemkleding die de ‘goede gebruiken’ niet respecteert. ‘Strandkleding die nadrukkelijk religieuze voorkeur toont, op het moment dat Frankrijk en kerken het doelwit zijn van terreuraanvallen, zorgt voor verstoring van de openbare orde terwijl dat juist voorkomen moet worden.’
De nieuwe regel zou niet betekenen dat mensen geen religieuze symbolen meer mogen dragen op het strand. Volgens een uitleg van de gemeente gaat het alleen om kleding die refereert aan terroristische bewegingen ‘met wie we in oorlog zijn’. In Frankrijk is het verboden een gezichtsbedekkende sluier te dragen.
De rechtse burgemeester Lisnard verwees naar de aanval in Nice, ook aan de Middellandse Zee, waarbij 85 werden gedood door een vrachtwagenchauffeur. Die aanslag werd opgeëist door Islamitische Staat (IS). Twee IS-sympathisanten vermoordden op 26 juli een priester in een kerk.
Juist deze week was de boerkini voor het eerst te zien op de Olympische Spelen in Rio, bij het Egyptische team beach volleybalsters. Verboden op de boerkini worden wel vaker ingevoerd. In Nederland weigerde een Zwols zwembad de badkleding, een Belgisch zwembad kwam ook met een verbod. Sinds het verbod 28 juli van kracht ging in Cannes, zijn er geen boerkini’s op het strand gesignaleerd.
Telegraaf 12.08.2016 De burgemeester van de Franse mondaine badplaats Cannes heeft het zwemsters verboden om ,,badkleding te dragen die getuigt van een religieuze overtuiging, terwijl Frankrijk nu doelwit is van terroristische acties’’. Daarbij gaat het met name om de boerkini, de lichaamsbedekkende badkleding die strenggelovige moslima’s dragen.
Burgemeester David Lisnard zei tegen de krant Nice-Matin dat hij de beslissing heeft genomen in het kader van de noodtoestand, die sinds november in het land van kracht is. ,,We hebben niet de sluier verboden, niet het keppeltje, niet het kruis, er is simpelweg een verbod op het symbool van het islamitisch extremisme.’’
Moslimorganisaties hebben opgeroepen om gezamenlijk in beroep te gaan tegen eventuele boetes.
Trouw 12.08.2016 De burgemeester van de Franse badplaats Cannes heeft een strandverbod uitgeroepen op boerkini’s, de lichaamsbedekkende badpakken die sommige moslima’s dragen. In een verklaring noemt hij de religieuze uitstraling ervan in strijd met Frans secularisme, zo meldt persbureau AFP donderdag.
Burgemeester David Lisnard zette zijn handtekening op het verbod waarin staat dat toegang tot de stranden aan de Franse Rivièra geweigerd wordt aan mensen in zwemkleding die de ‘goede gebruiken’ niet respecteert. ‘Strandkleding die nadrukkelijk religieuze voorkeur toont, op het moment dat Frankrijk en kerken het doelwit zijn van terreuraanvallen, zorgt voor verstoring van de openbare orde terwijl dat juist voorkomen moet worden.’
De nieuwe regel zou niet betekenen dat mensen geen religieuze symbolen meer mogen dragen op het strand. Volgens een uitleg van de gemeente gaat het alleen om kleding die refereert aan terroristische bewegingen ‘met wie we in oorlog zijn’. In Frankrijk is het verboden een gezichtsbedekkende sluier te dragen.
Op de Olympische Spelen in Rio deed de boerkini juist zijn entree – hier gedragen door een Egyptische speler bij beach volleybal.
De rechtse burgemeester Lisnard verwees naar de aanval in Nice, ook aan de Middellandse Zee, waarbij 85 werden gedood door een vrachtwagenchauffeur. Die aanslag werd opgeëist door Islamitische Staat (IS). Twee IS-sympathisanten vermoordden op 26 juli een priester in een kerk.
Juist deze week was de boerkini voor het eerst te zien op de Olympische Spelen in Rio, bij het Egyptische team beach volleybalsters. Verboden op de boerkini worden wel vaker ingevoerd. In Nederland weigerde een Zwols zwembad de badkleding, een Belgisch zwembad kwam ook met een verbod. Sinds het verbod 28 juli van kracht ging in Cannes, zijn er geen boerkini’s op het strand gesignaleerd.
AD 10.08.2016 Om de veiligheid te verbeteren wil de Duitse regering de boerka en nikaab verbannen. Het is één van de plannen uit Berlijn om harder op te treden tegen islamitisch terreur. Ook is er het idee om de dubbele nationaliteit af te schaffen. Volgens de Duitse media wordt een deel van de plannen donderdag gepresenteerd door Thomas de Maizière (CDU), de Duitse minister van Binnenlands Zaken.
De Maizière wil verder dat vluchtelingen sneller worden uitgezet. Zo kan een ‘bedreiging voor de publieke veiligheid’ straks al een reden zijn tot uitzetting.
Daarnaast wil de Duitse regering dat er extra politie en camerabewaking wordt ingezet op treinstations en vliegvelden. Tot 2020 zouden er in totaal gaan 15.000 méér agenten worden ingezet. Ook wordt het makkelijker voor doktoren om het beroepsgeheim te verbreken als hun patiënten criminele plannen hebben.
Vooral de laatste twee punten zijn opvallend omdat Duitsland jarenlang heel voorzichtig is geweest met het aantasten van de privacy.
Boerkaverbod
De minister zal volgens Duitse media eind deze week ook de plannen van een aantal CDU- en CSU-(deelstaat)ministers steunen. Zij zullen onder meer met de plannen voor het verbod op gezichtsbedekkende kleding en de dubbele nationaliteit komen.
Verder willen de ministers dat zogenaamde haatpredikers worden gedeporteerd en moet het voor extremistische organisaties moeilijker worden gemaakt om moskeeën te financieren.
Het boerkaverbod werd onlangs voorgesteld door het vooraanstaande rechtse CDU-lid Frank Henkel. Hij noemt zichzelf een ‘boerkafoob’ en vindt dat het verbod een duidelijk signaal afgeeft aan de rest van de wereld.
Negenpuntenplan
Bondskanselier Angela Merkel kondigde eind vorige maand al aan dat er een negenpuntenplan voor meer veiligheid zou komen. Het actieplan volgt op de vier aanslagen die eind juli in Duitsland plaatsvonden. Hierbij kwamen in totaal vijftien mensen om het leven en vielen er tientallen gewonden.
Merkel zei eerder dat de autoriteiten Duitsland in zowel binnen- als buitenland onderling meer informatie gaan delen. Ook worden gesprekken op internet sterker gemonitord en moet de wapenhandel op internet harder worden aangepakt.
Elsevier 31.05.2016 Een bedrijf mag in sommige gevallen vrouwelijke werknemers verbieden een hoofddoek te dragen. Als het bedrijf een regelement hanteert waarin staat dat zichtbare politieke of religieuze symbolen niet zijn toegestaan, is zo’n verbod in sommige gevallen toegestaan.
Dat adviseert advocaat-generaal Juliane Kokott van het Europees Hof van Justitie in een zaak waarbij een Belgische werknemer een zaak aanspande tegen het beveiligingsbedrijf G4S.
Receptioniste
Volgens Kokott is een hoofddoekverbod legitiem als een bedrijf religieuze neutraliteit wil uitstralen. Samira Achbita spande de zaak aan. Zij werkte als receptioniste bij het Belgische bedrijf G4S. Drie jaar nadat zij in dienst trad wilde zij een hoofddoek gaan dragen, maar werd vervolgens ontslagen. Het bedrijf wil niet dat het personeel ‘zichtbare religieuze, politieke of filosofische tekenen’ draagt.
Achbita kreeg steun van het Belgische antidiscriminatiecentrum en eiste een schadevergoeding bij de Belgische rechter. De rechters wezen haar verzoek om toch een hoofddoek te dragen zowel in eerste aanleg als in beroep af.
Indirect
Het Belgische Hof van Cassatie verwees de kwestie door naar het EU-hof in Luxemburg. De rechters van het Hof volgen het advies van de advocaat-generaal doorgaans op.
Er is hier geen sprake van discriminatie, aldus Kokott. De regels van G4S zijn namelijk niet gericht op één bepaalde godsdienst of strekking. Kokott erkent dat het indirect discriminerend kan werken, maar als het bedrijf neutraal wil blijven naar klanten toe, kan dat gerechtvaardigd zijn.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Moslimdiscriminatie treft vooral vrouwen die een hoofddoek dragen. Volgens een dader zijn die vrouwen ‘niets waard’. Een slachtoffer voelt zich bang:‘Zie je mij als terrorist of zo?’ – Trouw 28.05.2016
Trouw 21.03.2016 De zoektocht in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) naar een stageplaats kan moeizaam verlopen voor meisjes met hoofddoeken en jongens met een Marokkaanse achtergrond. Vaker dan andere studenten hebben ze te maken met discriminatie, laat verkennend onderzoek zien van het Kennisplatform Integratie&Samenleving.
In de studie geeft één op de tien studenten van niet-westerse afkomst aan discriminatie te ervaren bij dit onmisbare onderdeel van hun opleiding – zonder stage kunnen ze niet afstuderen. Vier op de tien zegt erover te twijfelen. Op basis van hun naam of uiterlijk stuiten ze op vooroordelen: onbetrouwbaar, niet passend bij de uitstraling van het leerwerkbedrijf.
Een relatief klein aantal – de omvang van het probleem is onbekend – maar het baart zorgen, zegt onderzoekster Eva Klooster, verbonden aan het Verwey-Jonkerinstituut. “De signalen van leerlingen zelf en stagebegeleiders zijn duidelijk.” Bovendien legt het onderzoek mechanismen bloot waaruit blijkt dat problemen niet worden aangepakt. Scholen en studenten omzeilen confrontaties: ze gaan mogelijk discriminerende werkgevers uit de weg.
Ervaringen
Na literatuuronderzoek ondervroeg Klooster 71 mbo-leerlingen met een Surinaamse, Turkse, Marokkaanse of andere niet-westerse achtergrond en 50 begeleiders naar hun ervaringen. Vaker dan autochtone studenten krijgen ze afwijzingen op grond van hun naam als ze zelfstandig solliciteren op stages. Een deel van de bedrijven in de mode en horeca, vooral buiten de grote steden, zou moeite hebben met stagiaires met een hoofddoek. Aan de andere kant komen uit de financiële sector en de sector zorg & welzijn nauwelijks signalen van discriminatie. “Cliënten en patiënten zijn ook van verschillende herkomst. Van een begeleider in Amsterdam-Zuidoost hoorden we dat deze stagiaires juist heel populair zijn”, verklaart Klooster.
Toch is het zorgelijk, omdat met relatief veel overheids- en maatschappelijke instellingen de stagebedrijven bepaald geen doorsnee van de arbeidsmarkt zijn. Als leerwerkbedrijven moeten ze bovendien aan allerlei voorwaarden voldoen en officieel erkend zijn. De oplossing ligt echter zeker niet alleen bij bedrijven, benadrukt Klooster. De begeleiding vanuit school maakt een groot verschil. Hoewel sinds het drama van vijf jaar geleden toen duizenden mbo-studenten (mede als gevolg van de crisis) geen leer-werkplek konden vinden, veel is verbeterd, moeten nog veel leerlingen zelfstandig op zoek naar een stage.
Vermijdingsgedrag
Klooster ontdekte daarbij een opvallend verschijnsel: vermijdingsgedrag. “Zowel studenten als stagebegeleiders omzeilen discriminatie. Ze schatten zelf de kansen bij een bedrijf in.” Zo gaan studenten werkgevers uit de weg waarover verhalen de ronde doen dat ze weinig op hebben met mensen met hun achtergrond. Onderwijsprofessionals vertonen soortgelijk gedrag.
Dit pragmatisme valt te verklaren, zegt de onderzoekster. “Bij mbo’s en hun leerlingen ligt wel meer op het bordje.” Toch betreurt ze dat discriminatie niet hoger op de agenda staat. “Want wat betekent dit voor de kansen van deze jongeren als dit niet wordt doorbroken?” Klooster pleit ervoor ongelijke behandeling van een leerbedrijf te melden, discriminatie bespreekbaar te maken en studenten te trainen in het omgaan met afwijzingen. “Het is belangrijk dat scholen een standpunt innemen.”
AD 08.03.2016 Als onderdeel van een deal tussen Hummel en de Afghaanse voetbalbond spelen de Afghaanse voetbalspeelster voortaan in een tenue met een ingebouwde hoofddoek. Het is voor het eerst dat vrouwen met bedekte haren een wedstrijd kunnen gaan spelen.
Wij gaan partnerships aan met teams die echt een verhaal te vertellen hebben, aldus Christian Stadil, eigenaar Hummel.
De bekendmaking van de nieuwe lijn komt op internationale Vrouwendag. Het is het eerste vrouwentenue ter wereld met een ingebouwde hoofddoek. Hierdoor kunnen de vrouwen met bedekte haren een wedstrijd spelen. Het is ook mogelijk de hoofddoek onder het shirt te plaatsen en met losse haren te spelen.
“Wij sponseren niet de grootste voetbalclubs ter wereld. In plaats daarvan gaan wij partnerships aan met teams die echt een verhaal te vertellen hebben, zoals Afghanistan”, zei Christian Stadil, eigenaar van Hummel, op deofficiële website van Hummel. ,,We proberen de wensen van de Afghaanse vrouwen te beantwoorden. Een van hun wensen is de vrouwen te laten spelen met of zonder hoofddoek.”
Hummel-ontwerper Paul Fitzgerald: ,,Vanaf het begin was het al duidelijk dat dit shirt erg belangrijk was. Het is een ontwerp waar Hummel ontzettend trots op is.”
Trouw 10.02.2016 Als fabrikant Mattel het niet doet, dan doe ik het zelf wel, dacht Haneefah Adam. En dus begon de 24-jarige Nigeriaanse kledingontwerper in haar vrije tijd islamitische kleding te naaien voor Barbiepoppen. Een schot in de roos, zo ontdekte ze al snel. Haar creaties zijn een hit op fotonetwerk Instagram.
Op haar account ‘Hijarbie‘ (uiteraard een neologisme van ‘hijab’ en Barbie) schittert ’s werelds bekendste pop in kuise kleding. Een blauwe lange jurk met witte blouse, bijvoorbeeld. En in een zwarte abaya (gewaad). Hijarbie’s haar krijgen we niet te zien, dat blijft onder haar hoofddoek.
Dat Barbie en haar vriendinnen iets meer diversiteit konden gebruiken, daar lijkt Mattel ook van overtuigd. Eind januari introduceerde het een stoet nieuwe Barbie-verschijningen: een aantal met ronde vormen, wat lange exemplaren en wat korte. Eerder kwam het al met zwarte en Aziatische poppen en een aantal Latina’s.
Maar Barbies met wortels in het Midden-Oosten en bijpassende kleding, die zijn er nog steeds niet. Vreemd, vindt Adam. Moslimmeisjes moeten nu spelen met Barbies die heel anders door het leven gaan dan zijzelf, vertelt ze aan Buzzfeed. Hijarbie ‘lijkt op haar en vertegenwoordigt haar culturele en religieuze achtergrond’. “‘Hijab’ betekent voor mij ‘kuisheid’ – het laat zien dat ik zelf kan bepalen hoe ik eruitzie.”
Dolce & Gabbana mikt wel op islamitische markt
De populariteit van haar account doet vermoeden dat Mattel kansen laat liggen. In krap twee maanden vergaarde Hijarbie ruim 27 duizend volgers.
Andere merken zijn overigens voortvarender. Dolce & Gabbana (D&G) bijvoorbeeld, presenteerde vorige maand als – voor zover bekend – eerste couturehuis een kledinglijn met hijabs en abaya’s. Op de promotiebeelden combineren de modellen kuisheid met extravagantie: hoge hakken, sjieke sieraden en dure handtassen. Kort daarvoor had consultancybureau Bain albecijferd dat er in 2015 in het Midden-Oosten voor zo’n 7,7 miljard dollar aan luxegoederen is verkocht. In 2014 was dat nog 6 miljard.
Dat Hijarbie zelf lelieblank is en dus weinig lijkt op de gemiddelde Nigeriaanse moslima, daar moeten we niet te veel achter zoeken, bezweert Adam in een bericht op haar Instagram-pagina. “Ik kon de andere poppen hier in Nigeria gewoon niet vinden.”
NU 08.02.2016 Zo’n tweeduizend vrouwen zijn in Bosnië de straat opgegaan om te protesteren tegen een verbod op islamitische hoofddoekjes in rechtbanken en andere juridische instellingen.
Sommige actievoerders droegen borden met het opschrift “de hidjab is mijn recht”, bericht de BBC maandag.
De vrouwen trokken ongeveer een uur door hoofdstad Sarajevo. Organisator Samira Zunic Velagic klaagde dat het verbod was bedoeld om moslimvrouwen hun recht om te werken af te nemen. De Bosnische bevolking bestaat voor ongeveer 40 procent uit moslims.
Het protest volgde op een besluit van de toezichthouder op de rechterlijke macht, die alle religieuze symbolen in de ban deed. De hidjab werd daarbij specifiek genoemd. Het is niet de eerste keer dat een dergelijk verbod wordt afgekondigd in het land. Ook onder het communistische bewind in Joegoslavië was het dragen van de islamitische hoofddoek niet toegestaan.
Telegraaf 08.02.2016 Zo’n tweeduizend vrouwen zijn in Bosnië de straat opgegaan om te protesteren tegen een verbod op islamitische hoofddoekjes in rechtbanken en andere juridische instellingen.
Sommige actievoerders droegen borden met het opschrift ,,de hidjab is mijn recht”, berichtte de BBC maandag.
De vrouwen trokken ongeveer een uur door hoofdstad Sarajevo. Organisator Samira Zunic Velagic klaagde dat het verbod was bedoeld om moslimvrouwen hun recht om te werken af te nemen. De Bosnische bevolking bestaat voor ongeveer 40 procent uit moslims.
Het protest volgde op een besluit van de toezichthouder op de rechterlijke macht, die alle religieuze symbolen in de ban deed. De hidjab werd daarbij specifiek genoemd. Het is niet de eerste keer dat een dergelijk verbod wordt afgekondigd in het land. Ook onder het communistische bewind in Joegoslavië was het dragen van de islamitische hoofddoek niet toegestaan.
AD 31.12.2015 Tilburger Bilal Salam heeft een redelijke kans om de discriminatiezaak die hij heeft aangespannen tegen de eigenaar van kinderboerderij Pukkemuk in het Brabantse Dongen, te winnen. Het recht om overal te bidden is namelijk zeer sterk, zo vertelt advocaat Danny Snijders aan Omroep Brabant.
Volgens de advocaat kun je biddende mensen in Nederland niet zomaar wegsturen. “De eigenaar heeft inderdaad het recht om regels te stellen aan gedrag en aan uiterlijk vertoon. Maar die regels moeten wel redelijk zijn”, legt de Bossche advocaat aan Omroep Brabant uit.
Bidden
De moslim en zijn familie werden maandag van het terrein van de kinderboerderij weggestuurd nadat zijn in boerka geklede familieleden begonnen te bidden.
De eigenaar van Pukkemuk kwam tegen het gezelschap, dat toen ongeveer een uur binnen was, vertellen dat de vrouwen de boerka’s af moesten doen. Zij weigerden dit waarna het conflict ontstond. Vervolgens is de politie ter plaatse gekomen om te bemiddelen.
Salam deed woensdag aangifte van discriminatie. Politiewoordvoerder Willem van Hooijdonk bevestigde dat en verklaarde de zaak te bespreken met de officier van justitie. Het Openbaar Ministerie (OM) buigt zich momenteel over de zaak.
Salam vindt dat er sprake is van discriminatie. ,,Wij wilden alleen een gezellig dagje.” Hij zegt dat het niet zijn bedoeling is om Pukkemuk zwart te maken en Salam noemt de eigenaar ook geen moslimhater.
Telegraaf 31.12.2015 De eigenaar van speelboerderij Pukkemuk in Dongen zou de discriminatiezaak tegen hem zomaar kunnen verliezen. Het recht om overal te mogen bidden in Nederland is zeer sterk. Dat verklaart advocaat Danny Snijders tegen Omroep Brabant.
Tilburger Bilal Salam en zijn familie werden maandag van het terrein van Pukkemukweggestuurd nadat zijn drie in boerka geklede familieleden begonnen te bidden. Salam deed woensdag aangifte van discriminatie. De aangifte ligt momenteel bij het OM in Breda.
De eigenaar van Pukkemuk laat op zijn beurt weten dat er wat hem betreft geen sprake was van discriminatie. Hij voelt zich slachtoffer van de situatie.
Telegraaf 30.12.2015 De eigenaar van de Dongense speelboerderij Pukkemuk, die dinsdag in het nieuws kwam omdat hij een groep orthodoxe moslims zou hebben geweigerd, zegt in een verklaring dat hij zich slachtoffer voelt en geen dader. Huub van Leijsen spreekt tegen dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan discriminatie. Dat meldt Omroep Brabant.
Volgens Van Leijsen ontstond er onrust toen de groep begon te bidden. Kinderen van andere bezoekers werden daar volgens hem angstig door: “Ik heb geprobeerd om uit te leggen dat Pukkemuk geen gebedshuis is, maar een speelparadijs voor kinderen. Kinderen hebben hier de hoofdrol en ik doe er alles aan om hen het hier zo goed mogelijk naar de zin te maken.”
De islamitische bezoekers wierpen Van Leijsen voor de voeten dat hij een moslimhater zou zijn: “Ik heb gezegd dat ik helemaal geen hekel heb aan moslims. Het bidden in boerka’s in een speelboerderij te midden van spelende kinderen vond een deel van mijn gasten gewoon onprettig.”
Bedreigingen
Van Leijsen spreekt verder tegen dat hij zou hebben geprobeerd om de moslims eruit te zetten: “Ik heb ze niet buitengezet. Ik heb ze gevraagd ‘niet te lang blijven bij Pukkemuk’. Dit gezien de reacties van mijn andere gasten.”
De eigenaar van de speelboerderij baalt ervan dat een video van het incident in de openbaarheid is gekomen, onder andere omdat hij inmiddels is bedreigd naar aanleiding van de beelden: “Tegen mijn wil en toestemming ben ik gefilmd. Er is een beeld over mij en mijn bedrijf opgeroepen dat niet klopt met de werkelijkheid.”
Er is aangifte gedaan tegen Van Leijsen wegens discriminatie. Politie en Justitie gaan in januari overleggen of de eigenaar van de speelboerderij hiervoor zal worden vervolgd.
AD 30.12.2015 De politie heeft maandag bemiddeld in een conflict tussen de eigenaar van speelboerderij Pukkemuk in Dongen (Noord-Brabant) en enkele bezoekers. Het zou gaan om islamitische bezoekers, enkelen van hen gekleed in boerka, die bij Pukkemuk in gebed waren gegaan.
Een van de bezoekers, Bilal Salam uit Tilburg, heeft woensdag aangifte gedaan van discriminatie. Politiewoordvoerder Willem van Hooijdonk bevestigt dat. ,,Ik kan niet inhoudelijk op de aangifte ingaan. We gaan de zaak bespreken met de officier van justitie die belast is met discriminatiezaken.” De eigenaar van Pukkemuk benadrukt dat er geen sprake was van discriminatie, maar van gedrag dat niet past op een speellocatie voor kinderen.
Beschuldigd
Een deel van de discussie tussen de eigenaar en de bezoekers is gefilmd door de bezoekers en is online verspreid. Onder meer op de Facebookpagina van Maroc Media regent het verontwaardigde reacties over het gedrag van de eigenaar van Pukkemuk, die wordt beschuldigd van discriminatie.
Salam, die het filmpje op Facebook plaatste, vertelt dat hij met drie vrouwen, twee andere mannen en elf kinderen naar Pukkemuk was gegaan. De vrouwen droegen een boerka. Het gezelschap had van tevoren gereserveerd en was maandag binnengelaten bij de speelboerderij.
Volgens Salam hadden enkele mensen van de groep gebeden in een hoekje. De eigenaar van Pukkemuk kwam tegen het gezelschap, dat toen ongeveer een uur binnen was, vertellen dat de vrouwen de boerka’s af moesten doen. Zij weigerden dit waarna het conflict ontstond. Vervolgens is de politie ter plaatse gekomen om te bemiddelen.
Discriminatie
Salam vindt dat er sprake is van discriminatie. ,,Wij wilden alleen een gezellig dagje.” Hij zegt dat het niet zijn bedoeling is om Pukkemuk zwart te maken en Salam noemt de eigenaar ook geen moslimhater. De politie bevestigt dat er een afspraak is gemaakt na het conflict.
Woordvoerder Mark van Rijen van de gemeente Dongen staat de eigenaar op diens verzoek bij in de woordvoering over de kwestie. Van Rijen: ,,Je ziet op het filmpje niet de aanleiding. De ondernemer kennende, kan ik niet geloven dat dit iets met discriminatie te maken heeft.”
Geen gebedshuis
De eigenaar laat in een verklaring weten dat kinderen de hoofdrol hebben in de speelboerderij. ,,Pukkemuk is geen gebedshuis voor volwassenen. Dat is de reden waarom we de groep hebben aangesproken. Zoals we ook andere groepen aanspreken die bij kinderen of hun ouders met opvallend gedrag vragen oproepen. Met discriminatie heeft dat alles niets te maken. Daar nemen we 100 procent afstand van.
,,Week in week uit ontvangen we kinderen in allerlei soorten en maten.” Volgens de eigenaar blijkt uit klantenonderzoek dat veel kinderen het een feest vinden om naar Pukkemuk te komen. ,,Daarom nemen we met een gerust hart afstand van deze klacht. We besteden onze tijd en energie liever aan iedereen die hier komt om samen plezier te maken.”
Telegraaf 30.11.2015 Het is een slecht idee om vrouwen te verbieden een boerka te dragen als ze in een zorginstelling komen. Het kabinet had dat vrijdag aangekondigd, maar het is onwenselijk en onnodig, zei de artsenfederatie KNMG maandag.
Volgens de organisatie lost het boerkaverbod niets op. Het wordt juist alleen maar moeilijker voor mensen om zorg te krijgen. Bovendien moeten vrouwen al hun gezicht laten zien om zich te identificeren, aldus het KNMG. En als een vrouw haar gezicht niet wil laten zien, kan een arts het beste beslissen wat er moet gebeuren.
Het kabinet verbiedt het dragen van kleren die het gezicht bedekken, zoals boerka’s en nikabs. Het verbod geldt voor het onderwijs, zorginstellingen, overheidsgebouwen en in het openbaar vervoer. Op overtreding komt een boete van 405 euro te staan. De Raad van State was al tegen. Die vond het een inperking van de vrijheid van godsdienst.
AD 27.11.2015 Het dragen van gezichtsbedekkende kleding is voortaan niet meer toegestaan in het onderwijs, zorginstellingen, overheidsgebouwen en in het openbaar vervoer. De regering vindt het essentieel dat mensen daar elkaar kunnen aankijken.
Op overtredingen komt een boete te staan van maximaal 405 euro. Dat heeft het kabinet vrijdag besloten. Het wetsvoorstel van minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) gaat nu naar de Tweede Kamer.
De regering spreekt over een ,,uniforme en eenduidige norm” voor situaties waarin het dragen van gezichtsbedekkende kleding onwenselijk is. Het kabinet vindt dat goede dienstverlening en/of veiligheid gewaarborgd moeten zijn.
De regering ziet geen reden voor een algemeen verbod dat op alle openbare plaatsen zou gelden. Het wetsvoorstel van het vorige kabinet over gezichtsbedekkende kleding wordt daarom ingetrokken.
Het blijft wel toegestaan gezichtsbedekkende kleding te dragen die nodig is voor de uitoefening van een beroep of sport, ter bescherming. Het mag ook bij feesten en culturele activiteiten. Ook in privévertrekken van zorginstellingen, zoals slaap- en verblijfsruimten, geldt het verbod niet.
Telegraaf 27.11.2015 Het dragen van gezichtsbedekkende kleding is voortaan niet meer toegestaan in het onderwijs, zorginstellingen, overheidsgebouwen en in het openbaar vervoer. De regering vindt het essentieel dat mensen daar elkaar kunnen aankijken.
Op overtredingen komt een boete te staan van maximaal 405 euro. De ministerraad heeft een wetsvoorstel hiertoe van minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) vrijdag goedgekeurd.
De regering spreekt over een “uniforme en eenduidige norm” voor situaties waarin het dragen van gezichtsbedekkende kleding onwenselijk is. Het kabinet vindt dat goede dienstverlening en/of veiligheid gewaarborgd moeten zijn.
Het ziet geen reden voor een algemeen verbod dat op alle openbare plaatsen zou gelden. Het wetsvoorstel van het vorige kabinet over gezichtsbedekkende kleding wordt daarom ingetrokken.
Het blijft wel toegestaan gezichtsbedekkende kleding te dragen die nodig is voor de uitoefening van een beroep of sport, ter bescherming. Het mag ook bij feesten en culturele activiteiten. Ook in privévertrekken van zorginstellingen, zoals slaap- en verblijfsruimten, geldt het verbod niet.
De Raad van State oordeelt negatief over het voorstel. Zij niet is overtuigd van het nut en de noodzaak van een specifiek verbod. Volgens het belangrijke adviescollege van het kabinet “beperkt een dergelijk verbod de vrijheid van godsdienst op onrechtmatige wijze”.
VK 26.11.2015 Dat een Franse moslima haar baan in een ziekenhuis verliest omdat ze een hoofddoek draagt, is niet in strijd met de mensenrechten. Dit heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens beslist.
Het gaat om een zaak die stamt uit 2000, toen Christiane Ebrahimian op de psychiatrische afdeling werkte van een publiek ziekenhuis in Nanterre, een voorstad van Parijs. Ze kreeg te horen dat haar contract niet verlengd zou worden omdat patiënten hadden geklaagd over haar hoofddoek, die ze weigerde af te doen. Dat besluit mocht genomen worden, stelt het EHRM vijftien jaar later.
De Franse overheid verbiedt ambtenaren religieuze symbolen te tonen tijdens werktijd. Een verbod dat ook geldt voor schoolkinderen en zelfs ouders die meegaan op klassenuitjes.
Herhaling van zetten
Het besluit van het EHRM past in een lijn van eerdere uitspraken over het onderwerp. Steeds overweegt de rechter dat het gaat om een afweging van belangen, zoals godsdienstvrijheid, het belang van de openbare orde of het belang van een strikte scheiding tussen kerk en staat. Ook in Turkse en Zwitserse zaken besloot het Hof dat de overheid de vrijheid moet hebben om die afweging te maken, dus ook om te kiezen voor een hoofddoekverbod.
Een uitzondering werd in 2005 gemaakt in een Turkse zaak. Daarin besloot het EHRM na een lange procedure dat een hoofddoekverbod voor een studente op een universiteit in strijd was met de godsdienstvrijheid.
Trouw 26.11.2015 De Franse overheid mag ambtenaren verbieden om tijdens werktijd een hoofddoek te dragen. Het hoofddoekverbod in het land vormt geen onacceptabele inbreuk op de godsdienstvrijheid, zo valt op te maken uit een uitspraak die het Europese Hof voor de Rechten van de Mens woensdag deed.
Het Hof sprak zich uit over een zaak uit 2000, die is aangespannen door ziekenhuismedewerkster Christiane Ebrahimian uit de Parijse voorstad Nanterre. Zij kreeg te horen dat haar contract niet werd verlengd omdat patiënten hadden geklaagd over haar hoofddoek. Dat ze die weigerde af te doen, zou in strijd zijn met de Franse wet.
Na een lang proces stelt het Hof het ziekenhuis nu in het gelijk: Ebrahimian is terecht buitengewerkt. Als werknemers geen religieuze symbolen als hoofdbedekking mogen dragen, is dat volgens het Hof in principe een inbreuk op de godsdienstvrijheid.
Maar aan die godsdienstvrijheid zitten wel grenzen. De Franse overheid heeft namelijk ook het recht om van ambtenaren te vragen dat ze een neutrale uitstraling hebben. Ebrahimian was een ambtenaar, want het ziekenhuis waarvoor ze werkte was in handen van de overheid. Overigens interpreteert de overheid het begrip ‘ambtenaar’ ruim: niet alleen verpleegsters en docenten moeten hun religieuze symbolen thuis laten, maar ook ouders die mee gaan op schoolreisjes.
Boerka’s verbieden mag ook
Vorig jaar liet het Europese Hof zich ook al uit over de Franse godsdienstvrijheid. Toen oordeelden de rechters dat het Franse ‘boerkaverbod’, dat gezichtsbedekkende kleding in openbare ruimtes verbiedt, niet strijdig is met mensenrechten.
De overheid mag van burgers eisen dat ze in het openbaar hun gelaat tonen, meende het Hof. Dat stimuleert hen om ‘samen te leven’. Eerder oordeelde het Hof al goedkeurend over het Franse verbod op hoofddoeken in scholen en de verplichting om hoofddoeken en een aantal andere vormen van hoofdbedekking af te doen bij veiligheidscontroles.
Trouw 26.11.2015 De mensenrechten van een Franse vrouw wier contract in een openbaar ziekenhuis niet werd verlengd omdat ze een hoofddoek droeg zijn niet geschonden. Dat heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens donderdag geoordeeld.
De zaak draaide om de islamitische Christiane Ebrahimian, die in 2000 in een openbaar ziekenhuis in Nanterre werkte. Ebrahimian kreeg te horen dat haar contract niet zou worden verlengd omdat patiënten hadden geklaagd dat ze haar hoofddoek niet wilde afdoen.
Frankrijk verbiedt mensen in de publieke sector om religieuze overtuigingen zichtbaar uit te dragen op werk. Het verbod geldt ook voor kinderen op school en ouders die bijvoorbeeld meegaan op een schoolreisje.
VK 01.06.2015 Een Amerikaanse moslima die een hoofddoek draagt en daarom geen baan bij de hippe kledingketen Abbercrombie & Fiitch kreeg, is door het Hooggerechtshof in het gelijk gesteld. De hoogste rechters oordeelden vandaag vrijwel unaniem dat Samantha Elauf in 2008 in Tulsa ten onrechte een baan was geweigerd vanwege haar voorkomen.
Met acht tegen 1 wezen de hoogste rechters Abercrombie terecht. Het is de tweede keer dit jaar dat het Hooggerechtshof een moslim in het gelijk stelt die claimt gediscrimineerd te zijn vanwege zijn geloof.
In januari bepaalde het hof dat een moslimgevangene in Arkansas ten onrechte zijn baard niet mocht laten staan. Een bepaling waarin het groeien van een baard werd verboden, was volgens de rechters discriminerend.
De toen 17-jarige Elauf wilde in Tulsa bij Abercrombie Kids aan het werk als verkoopster. Bij haar sollicitatiegesprek droeg ze een zwarte hoofddoek. Dat paste volgens Abercrombie echter niet bij de dresscode van het bedrijf. Ze kreeg te horen dat ze de baan niet kreeg omdat ze een hoofddoek droeg.
Meer over controverse rond Abercrombie
In april besloot de keten niet langer meer met modellen met ontbloot bovenlijf te werken. Lees hier het bericht.
De omstreden CEO Mike Jeffries nam eind vorig jaar afscheid, dikke mensen zag hij liever niet in zijn winkels. Leeshier het bericht.
NU 01.06.2015 Een Amerikaanse moslima die een hoofddoek draagt en daarom geen baan bij een kinderkledingwinkel kreeg, heeft maandag gelijk gekregen van het Amerikaanse hooggerechtshof in een zaak die zij had aangespannen.
Het hof oordeelde vrijwel unaniem dat de destijds 17-jarige Samantha Elauf in 2008 in de stad Tulsa (Oklahoma) ten onrechte een baan is geweigerd door de firma Abercrombie & Fitch.
Elauf wilde bij Abercrombie Kids in Tulsa aan het werk als verkoopster. Maar ze zag er niet uit zoals de onderneming met het ‘uiterlijk beleid’ graag wilde om de kleding aan de man te brengen.
Trouw 29.05.2015 In het theologisch elftal reflecteren twee godgeleerden op de actualiteit. Vandaag: het boerkaverbod, waartoe de ministerraad vorige week besloot. De boerka zelf stelt het idee van gemeenschap in de buurt op de proef
Geen ideale oplossing
Bas van der Graaf: “Ik vroeg me af, toen ik las dat het verbod er eindelijk komt, waar dit verbod ook alweer precies om was begonnen. Dat het verbod veel terughoudender is dan in 2012, en dat het even duurde voor het er lag, getuigt van enige reflectie. Het is preciezer en kleiner. In de kern gaat het de minister om veiligheid, begreep ik. Dat kan ik volgen. Je moet elkaar kunnen aankijken. En je moet kunnen nagaan of er geen kwade bedoelingen onder een kledingstuk zitten.
Telegraaf 23.05.2015 Pomphouders willen aanhaken bij het mogelijk van kracht wordende boerkaverbod. Zij zijn ervoor om de gezichtsbedekkende sluiers ook te weren uit de tankshop.
Nu al worden klanten die helmen dragen bij de deur geweigerd. Het wettelijke boerkaverbod, zoals het kabinet dat gisteren voorstelde, betreft het weghouden van gezichtsbedekkende kleding zoals boerka’s uit overheidsgebouwen, scholen, het openbaar vervoer en ziekenhuizen.
Brancheorganisatie Beta, met ruim 1100 aangesloten pomphouders en tienduizenden medewerkers, heeft er al eerder op aangedrongen om gesluierde personen te weren. Dat was niet mogelijk vanwege discriminatie en racisme.
NU 22.05.2015 Wie straks in bepaalde publieke ruimtes, waar het van belang is elkaar in de ogen te kunnen kijken, nog gezichtsbedekkende kleding draagt riskeert een boete van 400 euro.
Dat heeft minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) vrijdagbekendgemaakt na afloop van de ministerraad.
Donderdag lekte al uit dat het kabinet zou komen met een wettelijk boerkaverbod voor in het onderwijs, de zorg, overheidsgebouwen en openbaar vervoer. Het gaat om boerka’s, nikabs, bivakmutsen en integraalhelmen.
RO 22.05.2015 Gezichtsbedekkende kleding is voortaan niet toegestaan in onderwijs- en zorginstellingen, overheidsgebouwen en het openbaar vervoer. Het kabinet heeft ingestemd met een wetsvoorstel hierover van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Het wetsvoorstel stelt een uniforme en eenduidige norm vast over gezichtsbedekkende kleding. Uitgangspunt is dat in een vrij land als Nederland iedereen het recht heeft zich naar eigen inzicht te kleden, wat anderen er ook van vinden. Die vrijheid is slechts begrensd in situaties waar het essentieel is dat men elkaar kan aankijken, omdat goede dienstverlening en/of veiligheid daar gewaarborgd moet zijn. Dit geldt in onderwijs- en zorginstellingen, overheidsgebouwen en openbaar vervoer. Hier heeft de overheid de verantwoordelijkheid om regulerend op te treden door het stellen van regels. In de praktijk is dit op veel plekken al gebruikelijk.
Telegraaf 22.05.2015 Boerka’s, nikabs, bivakmutsen en integraalhelmen worden in Nederland verboden in het onderwijs, het openbaar vervoer, ziekenhuizen en overheidsgebouwen. Het kabinet heeft vrijdag ingestemd met een verbod op de gezichtsbedekkende kleding. Dat heeft minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) vrijdag gezegd na de ministerraad.
Het kabinet vindt het verbod van belang voor de dienstverlening van de overheid aan de burger en voor de veiligheid. Op straat mag de gezichtsbedekkende kleding nog wel.
„In het onderwijs moet je elkaar in de ogen kunnen kijken. Als een moeder een kind komt ophalen op school dan moet je kunnen zien of het wel echt de moeder is”, aldus Plasterk. Ook in bijvoorbeeld de rechtszaal mag geen boerka of nikab meer worden gedragen.
NU 22.05.2015 Het aantal ‘boerkadraagsters’ in Nederland is zeer beperkt. Volgens Yassin Elkorfani van het Contactorgaan Moslims en Overheid gaat het om niet meer dan 350 vrouwen.
Dat zegt hij desgevraagd naar aanleiding van de kabinetsplannen voor een beperkt verbod op gezichtsbedekkende kleding. Hij benadrukt dat er verschillende cijfers zijn.
Professor Annelies Moors van de Universiteit van Amsterdam schreef in een in 2009 verschenen studie dat de schattingen uiteenlopen van rond de honderd vrouwen die regelmatig een gezichtssluier dragen (de fulltimers) en niet meer dan 400 die het af en toe doen (de parttimers).
VK 22.05.2015 Boerka’s, nikabs, bivakmutsen en integraalhelmen worden in Nederland verboden in het onderwijs, het openbaar vervoer, ziekenhuizen en overheidsgebouwen. Het kabinet heeft vandaag ingestemd met een beperkt verbod op de gezichtsbedekkende kleding. Gisteren lekte al uit dat het kabinet bezig was met een dergelijk verbod.
In het onderwijs moet je elkaar in de ogen kunnen kijken. Als een moeder een kind komt ophalen op school dan moet je kunnen zien of het wel echt de moeder is, aldus Minister Plasterk.
Dat heeft minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) vandaag gezegd na de ministerraad. Het kabinet vindt het verbod van belang voor de dienstverlening van de overheid aan de burger en voor de veiligheid. Op straat mag de gezichtsbedekkende kleding nog wel.
Telegraaf 22.05.2015 Het aantal ‘boerkadraagsters’ in Nederland is zeer beperkt. Volgens Yassin Elkorfani van het Contactorgaan Moslims en Overheid gaat het om niet meer dan 350 vrouwen, zo zegt hij desgevraagd naar aanleiding van de kabinetsplannen voor een beperkt verbod op gezichtsbedekkende kleding. Hij benadrukt dat er verschillende cijfers zijn. Professor Annelies Moors van de Universiteit van Amsterdam schreef in een in 2009 verschenen studie dat de schattingen uiteenlopen van rond de honderd vrouwen die regelmatig een gezichtssluier dragen (de fulltimers) en niet meer dan 400 die het af en toe doen (de parttimers).
Trouw 22.05.2015 Boerka’s, nikaabs, bivakmutsen en integraalhelmen worden in Nederland verboden in het onderwijs, het openbaar vervoer, ziekenhuizen en overheidsgebouwen. Het kabinet heeft ingestemd met een verbod op de gezichtsbedekkende kleding.
Dat heeft minister Ronald Plasterk van binnenlandse zaken vandaag gezegd na de ministerraad. Het kabinet vindt het verbod van belang voor de dienstverlening van de overheid aan de burger en voor de veiligheid. Op straat mag de gezichtsbedekkende kleding nog wel.
“In het onderwijs moet je elkaar in de ogen kunnen kijken. Als een moeder een kind komt ophalen op school dan moet je kunnen zien of het wel echt de moeder is”, aldus Plasterk. Hij benadrukt dat het verbod losstaat van de discussie over religieuze symbolen.
NRC 22.05.2015 Het kabinet wil het dragen van gezichtsbedekkende kleding, zoals boerka’s, beperkt verbieden in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen. Het kabinet heeft hier vandaag mee ingestemd na een wetsvoorstel van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken.
Het kabinet vindt het verbod van belang voor de dienstverlening van de overheid aan de burger en voor de veiligheid. Ook in bijvoorbeeld de rechtszaal mag geen boerka (bedekt het hele lichaam) of nikab (laat de ogen vrij) meer worden gedragen. Plasterk: “In het onderwijs moet je elkaar in de ogen kunnen kijken. Als een moeder een kind komt ophalen op school dan moet je kunnen zien of het wel echt de moeder is.” LEES VERDER
BB 21.05.2015 Er komt waarschijnlijk een verbod op gezichtsbedekkende kleding zoals boerka’s in het onderwijs, in ziekenhuizen, in het openbaar vervoer en in overheidsgebouwen. Bronnen op het Binnenhof bevestigen berichtgeving daarover van RTL Nieuws. Over het ‘boerkaverbod’ hadden VVD en PvdA in oktober 2012 al afspraken gemaakt in het regeerakkoord.
Openbare ruimte
PvdA-minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken heeft die afspraken uitgewerkt in een nieuw wetsvoorstel, dat naar verwachting vrijdag wordt besproken in de ministerraad. Wie zijn gezicht op locaties waar dat verboden is toch bedekt, kan een boete krijgen van maximaal 405 euro. De politie kan in de openbare ruimte vragen de gezichtsbedekkende kleding af te doen, als zij meent dat dat nodig is voor identificatie van de persoon.
Trouw 21.05.2015 Er komt waarschijnlijk een verbod op gezichtsbedekkende kleding zoals boerka’s in het onderwijs, in ziekenhuizen, in het openbaar vervoer en in overheidsgebouwen. Bronnen op het Binnenhof bevestigen berichtgeving daarover bij RTL Nieuws. Over het ‘boerkaverbod’ hadden VVD en PvdA in oktober 2012 al afspraken gemaakt in het regeerakkoord.
PvdA-minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken heeft die afspraken uitgewerkt in een nieuw wetsvoorstel, dat naar verwachting morgen wordt besproken in de ministerraad. Met de nieuwe wet zou het kabinet een duidelijke norm willen stellen in de samenleving.
NU 21.05.2015 Er komt waarschijnlijk een verbod op gezichtsbedekkende kleding zoals boerka’s in het onderwijs, in ziekenhuizen, in het openbaar vervoer en in overheidsgebouwen.
Bronnen op het Binnenhof bevestigen berichtgeving daarover bij RTL Nieuws. Over het ‘boerkaverbod’ hadden VVD en PvdA in oktober 2012 al afspraken gemaakt in het regeerakkoord.
PvdA-minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken heeft die afspraken uitgewerkt in een nieuw wetsvoorstel, dat naar verwachting vrijdag wordt besproken in de ministerraad.
Telegraaf 21.05.2015 Het kabinet werkt aan een verbod voor gezichtsbedekkende kleding zoals boerka’s. De ministerraad bespreekt volgens Haagse bronnen zeer binnenkort een ’boerkaverbod’ dat geldt in het onderwijs, de zorg, het openbaar vervoer en in overheidsgebouwen. Het boerkaverbod is afgesproken in het regeerakkoord, maar een wetsvoorstel liet maar op zich wachten. Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) heeft volgens ingewijden nu een voorstel af. Dat moest juridisch goed uitgezocht worden en daarom duurde het ook lang, weet een ingewijde. In het regeerakkoord is afgesproken: „In de openbare ruimte kan de politie ten behoeve van identificatie gelasten de gezichtsbedekkende kleding af te leggen.”
In Rutte I werd er al een algeheel boerkaverbod bepleit door de ministerraad, maar dat ging de PvdA te ver in de kabinetsformatie van Rutte II. Daarom is het voorstel nu beperkt tot deze vier gebieden (onderwijs, zorg, openbaar vervoer en overheidsgebouwen).
Elsevier 21.05.2015 Het bedekken van het gezicht wordt op een aantal plekken verboden: in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en overheidsgebouwen. Met de nieuwe wet wil het kabinet een ‘duidelijke norm stellen’ in de samenleving.
De ministerraad zal op korte termijn een voorstel van minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk (PvdA) bespreken, melden bronnen aan RTL Nieuws.
Afgelopen jaren werd er al behoorlijk gesteggeld over de schuldvraag en dat zal tijdens de openbare verhoren die op maandag 18 mei van start gaan niet anders zijn. Commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg parlementaire enquêtecommissie Fyra bevestigt daarmee een bericht van de NOS.
Het is de bedoeling dat er de komende weken 40 mensen in het openbaar worden verhoord. Achter de schermen sprak de commissie ter voorbereiding al met 80 mensen. Deze krant meldde woensdag dat huidig minister Dijsselbloem (Financiën) niet zal worden gehoord. Commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg parlementaire enquêtecommissie Fyra zei hier kennis van te hebben genomen, maar wilde verder geen toelichting geven over de reden. ’Om de handen vrij te houden’ wil de commissie slechts kort van tevoren melden wie er de komende week zal worden gehoord. Het kan dat verhoren dusdanige inzichten opleveren dat sommige mensen alsnog extra worden opgeroepen.
Commissievoorzitter Van Toorenburg (CDA) schat dat de snelle spoorverbinding richting België de belastingbetaler ruim 10,8 miljard euro heeft gekost. Tijdens de verhoren zullen Nederlanders onder ede worden gehoord over hoe het toch heeft kunnen gebeuren dat het miljardenproject anno 2015 niet oplevert wat ervan was verwacht. De Fyra-treinen zijn weer retour naar de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda gegaan en de Thalys rijdt wel maar is duur. „En de Beneluxtrein doet er langer over dan ooit tevoren”, constateert Van Toorenburg over de boemel die inmiddels Amsterdam weer met Brussel verbindt. Ze wil onder meer uitvinden hoe de relatie tussen de Staat en de NS was rond de Fyra, wie er toezicht hield op het miljardenproject en waarom er destijds is gekozen voor AnsaldoBreda.
Hoe kon dit alles gebeuren ?
Het Fyra-project heeft zeker 10,8 miljard euro gekost, aldus commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA). Het bedrag is uitgegeven aan een trein die uiteindelijk niet reed. De commissie zoekt antwoord op de vraag waarom de reiziger uiteindelijk niet heeft gekregen wat was voorgespiegeld. Het bedrag loopt nog steeds op, onder meer door verzakkingen aan het spoor.
Wie wil begrijpen hoe het zo kon misgaan met de Fyra, moet terug in de tijd. De NS van toen is niet de NS van nu. Vandaag begint de parlementaire enquête met het bevragen van hoofdrolspelers in de affaire.
Huisinga had een best groot probleem: het personeel zag het niet zitten. Er werd gestaakt en gemord.
We spreken Paars. Het kabinet-Kok II dat geld over had, stijgende beurskoersen en een economie waarvan we dachten dat die voor altijd zou groeien. En vooral moest alles en iedereen worden geprivatiseerd. De NS maakten zich op voor concurrentie op het spoor. Er werd in de directiekamer op het hoofdkantoor in Utrecht zelfs hardop over een beursgang gedroomd.
WAT VOORAF GING: TIJDELIJKE COMMISSIE TER VOORBEREIDING OP PARLEMENTAIRE ENQUÊTE
De problemen rond de Fyra en de publieke verontwaardiging hierover waren voor de vaste Kamercommissie voor Infrastructuur en Milieu (I&M) aanleiding om op 18 juni 2013 de Tweede Kamer voor te stellen een tijdelijke commissie in te stellen. Deze commissie had de opdracht om voorstellen te doen voor de opzet van een parlementaire enquête over de Fyra. Op 2 juli 2013 stemde de Tweede Kamer unaniem in met het voorstel van de commissie I&M. Op 4 juli 2013 is de tijdelijke onderzoekscommissie Fyra geïnstalleerd.
Het onderzoeksvoorstel van de tijdelijke commissie Fyra werd op 19 december 2013 door een meerderheid van de Kamer overgenomen.
Dhr. A. (Arriën) Kruyt, Voorzitter van reizigersvereniging Rover agenda
Dhr. R. (Ralph) Pans, Secretaris-generaal ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1998 tot en met 2002 agenda
Dhr. M. (Maarten) Spaargaren, Directeur Bedrijfs- en productontwikkeling NS van 2001 tot en met 2008 agenda
Wim Korf, projectdirecteur HSL-Zuid bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1995 tot 2001.
René van Marrewijk, destijds salesmanager van treinenbouwer Siemens(2000-20005),
Aad Veenman Oud-president-directeur van NS
Wim Meijer, voormalig president-commissaris van NS,
Richard de Leeuw, Fyra-projectleider,
Melanie Schultz, Minister Infrastructuur en Milieu,
De voormalige ministers van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) en Camiel Eurlings (2007-2010) worden ook door de commissie ondervraagd over hun rol in het debacle met de flitstrein, die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moest gaan rijden.
Tinus Jonkers werkte bij Lloyd’s Register Rail Europe,
Onno Roelofs kwaliteitscontroleur Lloyd’s Register Rail Europe
Richard de Leeuw projectleider namens NS,
Maurizio Manfellotto, directeur van de Fyra-fabrikant AnsaldoBreda,
NU 01.10.2015 De balkenendenorm zorgt ervoor dat de overheid faalt bij grote overheidsprojecten zoals de Fyra en ICT-projecten. Dat zegt oud-ombudsman en huidig lid van de Europese Rekenkamer Alex Brenninkmeijer donderdag.
De maximering van de salarissen in de publieke en semi-publieke sector zorgt ervoor dat de overheid niet de deskundigheid in huis heeft die nodig is om grote projecten in goede banen te leiden.
“De balkenendenorm is dom. Wij zijn niet bereid te betalen voor deskundigheid en kwaliteit”, aldus Brenninkmeijer.
Volgens hem lopen grote infrastructurele en ICT-projecten bij de overheid te vaak uit de hand. Dikwijls met als gevolg dat er miljoenen in de projecten wordt gestoken, waar op een later tijdstip de stekker uit wordt getrokken.
VK 01.10.2015 De speciale commissie van de Tweede Kamer die onderzoek deed naar het mislukken van de hogesnelheidstrein Fyra, presenteert op 28 oktober haar bevindingen.
De parlementaire enquêtecommissie boog zich over de vraag waarom de Fyra al na korte tijd uit het verkeer moest worden genomen. De trein was veel te laat klaar en moest er na ruim een maand mee ophouden wegens mankementen.
De Fyra was bedoeld voor het traject Amsterdam-Brussel. De eerste trein reed op 9 december 2012, de laatste midden januari 2013. De treinen waren gemaakt door het Italiaanse AnsaldoBreda.
De onderzoekscommissie van het parlement begon in 2013. De hoorzittingen waren eerder dit jaar. Hieruit bleek onder meer dat de Fyra minstens 11 miljard euro heeft gekost en ten onder ging aan technische en fysieke mankementen.
De onthutsende route naar het Fyra-debacle
Lees hier een reconstructie over het Fyra-debacle, inclusief de vragen die volgens Volkskrant-redacteur Sander Heijne beantwoord gezien had willen hebben bij de openbare verhoren.
Drie lessen uit de Fyra-enquete
.Na 41 verhoren met soms tegenstrijdige verklaringen zijn de hoofdoorzaken van het Fyra-drama uit te tekenen. De drie belangrijkste lessen volgens Volkskrant-redacteur Sander heijne lees je hier
NU 01.10.2015 De speciale commissie van de Tweede Kamer die onderzoek deed naar het mislukken van de hogesnelheidstrein Fyra, presenteert op 28 oktober haar bevindingen.
De parlementaire enquêtecommissie boog zich over de vraag waarom de Fyra al na korte tijd uit het verkeer moest worden genomen.
De trein was veel te laat klaar en moest er na ruim een maand mee ophouden wegens mankementen.
De Fyra was bedoeld voor het traject Amsterdam-Brussel. De eerste trein reed op 9 december 2012, de laatste midden januari 2013. De treinen waren gemaakt door het Italiaanse AnsaldoBreda.
De onderzoekscommissie van het parlement begon in 2013. De hoorzittingen waren eerder dit jaar.
Telegraaf 01.10.2015 De speciale commissie van de Tweede Kamer die onderzoek deed naar het mislukken van de hogesnelheidstrein Fyra, presenteert op 28 oktober haar bevindingen.
De parlementaire enquêtecommissie boog zich over de vraag waarom de Fyra al na korte tijd uit het verkeer moest worden genomen. De trein was veel te laat klaar en moest er na ruim een maand mee ophouden wegens mankementen.
De Fyra was bedoeld voor het traject Amsterdam-Brussel. De eerste trein reed op 9 december 2012, de laatste midden januari 2013. De treinen waren gemaakt door het Italiaanse AnsaldoBreda.
De onderzoekscommissie van het parlement begon in 2013. De hoorzittingen waren eerder dit jaar.
NU 01.10.2015 Meerdere tunnels en andere betonnen bouwwerken van de hogesnelheidslijn (HSL) tussen Schiphol en België worden bedreigd door betonrot.
Zij zullen zonder maatregelen de beoogde levensduur van honderd jaar niet halen. Bij de tunnel ten noorden van Rotterdam bijvoorbeeld komt dan een deel van de wapening over twintig tot veertig jaar bloot te liggen.
Dat staat in een onderzoek dat donderdag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
De betonrot dreigt bij delen die blootgesteld zijn aan het weer (vorst en dooi). Eerder was al geconstateerd dat het beton erg poreus is.
Telegraaf 01.10.2015 Meerdere tunnels en andere betonnen bouwwerken van de hogesnelheidslijn (HSL) tussen Schiphol en België zullen zonder maatregelen de beoogde levensduur van honderd jaar niet halen. Bij de tunnel ten noorden van Rotterdam bijvoorbeeld komt dan een deel van de wapening over twintig tot veertig jaar bloot te liggen.
Dat staat in een onderzoek dat donderdag naar de Tweede Kamer is gestuurd. De betonrot dreigt bij delen die blootgesteld zijn aan het weer (vorst en dooi). Eerder was al geconstateerd dat het beton erg poreus is. De onderzoekers stellen onder meer voor het beton van een laagje te voorzien (coating). Eventuele maatregelen zouden kunnen oplopen tot een kostenpost van 200 miljoen euro.
Het onderzoek werd gestart omdat er opvallend veel mos groeit op delen van de tunnel bij Rotterdam. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu bekijkt of de schade kan worden verhaald op de bouwbedrijven.
Telegraaf 21.06.2015 Reizigersorganisaties zijn verbolgen over een eenmalige ‘geluidsboete’ van tien miljoen euro die de NS moet betalen om met treinen over de hogesnelheidslijn (hsl) te mogen rijden. Dat meldt Metro zondag. De NS mag in ruil voor de tien miljoen euro van staatssecretaris van Infrastructuur Wilma Mansveld nieuwe treinen voor de hsl kopen die aan de iets luidere Europese norm voldoen.
Reizigersvereniging Rover vraagt zich af of het bedrag wordt teruggesluisd naar het openbaar vervoer. „Dit geld wordt weggehaald bij de NS, die er iets voor het openbaar vervoer mee had kunnen doen”, aldus een woordvoerder van Rover. De Maatschappij Voor Beter OV wil weten waarom het geld niet wordt besteed aan extra geluidwerende maatregelen rond de hsl.
Telegraaf 17.06.2015 De invoering van het Europese spoorbeveiligingssysteem (ERMTS) loopt vertraging op. Dat komt omdat staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) op verzoek van de Kamer de resultaten van het rapport van de parlementaire enquêtecommissie naar het debacle rond de Fyra wil meenemen.
Dat zei Mansveld woensdag tijdens een debat in de Tweede Kamer over spoorveiligheid. Hoeveel vertraging ERMTS zal oplopen, kon ze niet zeggen. Dat hangt er vanaf wanneer de enquêtecommissie met haar eindrapport komt. Die komt naar verwachting in september of oktober 2015.
Het Europese beveiligingssysteem zou volgens planning vanaf volgend jaar gefaseerd moeten worden ingevoerd. Het systeem is al aangelegd op de Betuweroute, de HSL, tussen Amsterdam en Utrecht en op de Hanzelijn.
VK 15.06.2015 De Fyra toont aan wat gebeurt als de overheid liberaliseert maar intussen op twee gedachten blijft hinken.
Het waren Britse inspecteurs die in 2013 onomwonden vaststelden dat de splinternieuwe Italiaanse flitstrein van de NS helemaal geen flitstrein was: de remmen niet berekend op hoge snelheden, accu’s die spontaan konden ontbranden plus de verontrustende conclusie dat er weinig lijn zat in de assemblage bij producent AnsaldoBreda: geen twee Fyra-treinen bleken hetzelfde te zijn.
Dat was nog voordat de NS na een paar weken proefrijden dezelfde conclusies trok en de treinen terug stuurde naar Italië. Dat was tevens het startschot voor de lange zoektocht naar de schuldigen, een tocht die in de afgelopen weken z’n apotheose kreeg met de openbare verhoren van de parlementaire enquêtecommissie. Wat de conclusies in het eindrapport straks ook zullen zijn, nu al is zeker dat de Fyra nog decennialang model zal staan voor alles wat mis kan gaan als politici, ambtenaren en beroepsmanagers zonder technische kennis zich begeven op een markt waar zij niet thuis zijn. Een modelvoorbeeld ook van hoe goedkoop duurkoop wordt.
Trouw 13.06.2015 Bijna twee jaar zijn ze al samen, de Kamerleden die onderzoeken hoe de flitstrein kon ontsporen. Na vier weken van verhoren trekken ze zich terug om conclusies te trekken. Hier alvast een voorzet.
Aan een NS op afstand kon het ministerie tenminste eisen stellen
Marktwerking is de moeder van al het kwaad’.
Voormalig commissaris bij de Nederlandse Spoorwegen (NS) en voormalig Philips-topman Jan Timmer vatte het tijdens zijn verhoor in de eerste week van de parlementaire enquête Fyra bondig samen.
Tineke Netelenbos, die als enige in het kabinet-Kok II de hogesnelheidslijn – hsl – onderhands aan de NS wilde gunnen, zei: “Had naar mij geluisterd, dan zouden die hogesnelheidstrein nu rijden.”
Topambtenaar bij het ministerie van financiën Wouter Raab in de laatste week: “Ik ben heel erg voor marktwerking, maar niet op het spoor.”
NRC 13.06.2015 De enquête is voorbij, de balans kan worden opgemaakt. Het overheersende beeld: politici, ambtenaren en NS lieten allemaal steken vallen. Terwijl ze het mis zagen gaan bleven ze denken: het komt wel goed. Iemand anders zal de problemen oplossen. Het kwam niet goed. Het Fyra-debacle in drie etappes en vier wijze lessen. MEER OP NRC Q
1. De getuigen
Van de 37 getuigen die de afgelopen vier weken werden verhoord, waren er dertien verbonden aan NS, twaalf aan de politiek en twaalf aan overige instanties en bedrijven. Bij de politieke getuigen ging het om zes bewindslieden, vier ambtenaren van ministeries en twee Kamerleden.
Opvallende getuige was Jan Timmer, oud-president-commissaris van NS, die welluidend afstand nam van de aanbesteding van de HSL (“een volstrekt idiote exercitie”) en de meest geciteerde uitspraak op zijn naam heeft staan: “Privatisering [van NS] is de moeder van alle kwaad”. Timmer speelde ook de hoofdrol in het bretelsincident. Oud-minister Netelenbos voelde zich geïntimideerd door Timmers bretels met doodskoppen. Het bleken smileys.
Wim Meijer, oud president-commissaris van NS, was, totdat interim-topman Robbe zich gisteren op de valreep aansloot, de enige NS’er die excuses aanbood aan de reizigers voor het falen van de Fyra. Het verhoor van Jenny Thunnissen, chef van de Inspectie Leefomgeving en Transport, was onthutsend door haar onwetendheid, ook over haar eigen organisatie. De twee buitenlanders, Marc Descheemaecker van de NMBS en Maurizio Manfellotto van AnsaldoBreda, waren zeer kritisch over NS.
De meest gemiste getuige: Jeroen Dijsselbloem, die als minister van Financiën en aandeelhouder in juni 2013 een beslissende stem had bij het besluit om definitief te stoppen met de Fyra. Mogelijk gaat de commissie hem alsnog verhoren.
2. De commissie
Madeleine van Toorenburg (CDA) was een correcte voorzitter die de getuigen af en toe streng opriep zakelijker te antwoorden op de commissievragen. De beste ondervrager was Vera Bergkamp (D66); helder, vriendelijk en vasthoudend. Goede tweede is Ton Elias (VVD), degene die zijn verbazing over bureaucratische rariteiten het minst kon verhullen. Henk van Gerven (SP) en Mei Li Vos (PvdA) raakten regelmatig verstrikt in hun uitvoerig opgezette vragen en herhaalden vaak eerdere vragen van collega’s.
Van NS-zijde klinkt de kritiek dat de commissie partijdig en vooringenomen zou zijn. De NS-getuigen zaten op voorhand in het defensief en werden kritischer ondervraagd dan de bewindslieden. Het verhoor van staatssecretaris Mansveld gisteren haalt die stelling onderuit. Wel hadden Van Toorenburg en Vos de neiging antwoorden gekleurd te recapituleren. De antwoorden leken soms richting hun eigen opvattingen te moeten worden geboetseerd.
Het eindrapport wordt na de zomer verwacht, zonder geplande datum. Het zal een flinke uitdaging worden een gemeenschappelijke visie te formuleren over het centrale thema, marktwerking in het openbaar vervoer. SP’er Van Gerven en VVD’er Elias staan hier waarschijnlijk lijnrecht tegenover elkaar.
Het was bekend dat de verziekte relatie tussen de NS-top en het ministerie van Verkeer en Waterstaat een hoofdrol heeft gespeeld in het drama, maar de mate en hardnekkigheid van het wantrouwen waren toch verrassend. Twee elementen uit die slechte relatie vielen op:
Jarenlang hebben opvolgende verkeersministers vergeefs geprobeerd om het complete ondernemingsplan van NS-dochter HSA, de exploitant van de Fyra, in handen te krijgen. NS-directeuren Aad Veenman en Bert Meerstadt verdedigden hun weigering met een beroep op het contract tussen NS en staat: bedrijfsvertrouwelijke informatie kon alleen worden ingezien via een derde partij.
Nieuw was ook dat binnen HSA memo’s circuleerden om de onderliggende cijfers van het ondernemingsplan niet alleen geheim te houden voor het ministerie, maar ook voor de Tweede Kamer. De angst was groot dat de rekentrucs die waren gehanteerd om het NS-bod mogelijk te maken zouden worden ontmaskerd.
Dat leidt naar ander nieuws, over dat onhaalbaar hoge bod van NS op de concessie – 178 miljoen euro, later teruggebracht tot 148 en uiteindelijk tot 101 miljoen. Timmer erkende dat een verhoging van het bod met 28 miljoen euro een “slag in de lucht” was. Andere getuigen vertelden dat het bod uitsluitend financieel gedreven was, zonder oog voor de reiziger: zo min mogelijk treinen, zo duur mogelijke kaartjes. Als de concessie maar werd binnengesleept, dan zou de prijs daarna wel naar beneden worden onderhandeld met Verkeer en Waterstaat. Dat viel tegen.
In een volgende fase, tijdens de productie van de trein, bleek het toezicht nog slechter geregeld dan al werd vermoed. Certificeringsbedrijf Lloyd’s kwam af en toe langs en keurde vooral de interne kwaliteitscontrole van AnsaldoBreda. De Inspectie Leefomgeving en Transport keek niet naar veiligheid of betrouwbaarheid, alleen naar “het voldoen aan de vergunningseisen”. Controleurs zetten ondanks twijfels hun handtekening en dachten dat iemand anders aan de bel zou trekken, of dat gesignaleerde problemen zouden worden opgelost.
In de slotfase bleek minister Dijsselbloem bepalend voor het moment dat NS naar buiten bracht dat ze definitief zou stoppen met de Fyra, en daarmee voor het onterechte beeld dat NS werd overvallen en onder druk gezet door het zelfde besluit van in België.
En dan de schade…
De Fyra-schade voor NS werd tot nu toe gesteld op 88 miljoen euro: de kosten van de treinen (213 miljoen) minus de terugbetaling door AnsaldoBreda dankzij de schikking van maart 2014 (125 miljoen). Nieuw is dat de extra 21 miljoen voor NS bij doorverkoop van treinen pas wordt uitgekeerd na verkoop van zes treinen. Nieuws is ook het totale schadebedrag dat de commissie heeft berekend: 772 miljoen euro. Financieel directeur Robbe ging zelf uit van 340 miljoen euro, maar ging vlot akkoord met het bedrag van de commissie.
De lessen
Wat valt er over grote projecten te leren uit de verhoren?
1. Kijk of een bod bij een aanbesteding realistisch is
Veel van de Fyra-ellende is veroorzaakt door het hoge bod waar NS de aanbesteding mee won. Het zorgde tien jaar lang voor financiële problemen bij exploitant HSA en voor ruzie tussen NS en het ministerie. Verkeer en Waterstaat vertrouwde ten onrechte op financieel realisme van NS.
2. Zorg voor een duidelijke taakverdeling en verantwoordelijkheid
Beperk het aantal partijen en zorg dat één partij altijd en voor alles aanspreekbaar is. De Fyra was één groot afschuiffeest: de formulering ‘dat was niet mijn pakkie an’ kwam in alle denkbare varianten voorbij. Ook bij ministers en president-directeuren van NS.
3. Regel het toezicht beter
De kwaliteitscontrole bij de Fyra was een farce. De Inspectie Leefomgeving en Transport vertrouwde op de papieren controle van certificeringsbedrijf Lloyd’s. Maar liefst twaalf instanties waren betrokken bij het toezicht op de bouw en het testen van de trein. Niemand bekeek de treinen goed.
4. Informeer de Tweede Kamer
Het parlement is bij grote infrastructurele projecten nauwelijks in staat om de regering te controleren, vertelde Kamerlid Arie Slob. Gebrek aan informatie en openheid over de cijfers plaatst de Kamer op achterstand.
Elsevier 12.06.2015 De openbare verhoren over het debacle rond de Fyra zijn voorbij. Een parlementaire enquêtecommissie die het fiasco met de Italiaanse hogesnelheidstrein onderzoekt heeft in vier weken tijd zo’n veertig mensen ondervraagd. Wat weten we nu over de falende flitstrein?
Managers, directeuren, ministers en ambtenaren kwamen de afgelopen weken naar Den Haag om te worden gehoord door de enquêtecommissie. De omstreden Fyra zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn tussen Amsterdam en Brussel, maar was vijf jaar te laat klaar en moest na veertig dagen alweer van het spoor omdat de trein niet betrouwbaar was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Elsevier.nl zet negen feiten uit de verhoren op een rij;
1. Het prijskaartje
De mislukte flitstrein kostte de NS 800 miljoen euro. De prijs van het besluit om te stoppen met de Fyra bedroeg 340 miljoen. Doorgaan zou nog duurder zijn uitgevallen. Volgens financieel directeur Engelhardt Robbe was het uiteindelijk goedkoper om helemaal te stoppen met de Fyra.
2. De aanbesteding
In eerste instantie probeerde de overheid de opdracht voor de hogesnelheidslijn onderhands aan de NS te geven, maar dat mislukte. Onder het mom van ‘het moet van Europa’ koos het kabinet-Kok-II voor een openbare aanbesteding. Niet omdat de regels zo waren, maar omdat de staat geloofde in marktwerking en zo veel geld dacht te verdienen.
3. Een onmogelijk bod
178 miljoen per jaar biedt de NS voor het recht om over de hogesnelheidslijn te gaan rijden. Absurd hoog en onmogelijk om terug te verdienen, tenzij de NS de treinkaartjes heel duur zou maken. Waarom zo’n absurd bod? De NS wilde de concessie per se binnenslepen en was bang anders de macht op het spoor te verliezen.
4. Verziekte relatie
De overheid wist dat een rendabele exploitatie met dit bod onmogelijk was. Waarom deed de staat niets? De verhouding tussen de NS en de staat waren bar slecht, bleek tijdens de verhoren. Er heerste een groot wederzijds wantrouwen en de spoorwegen zouden cijfers hebben achtergehouden voor de overheid.
5. Voorkeur voor Italiaan
De NS stelde onmogelijke eisen voor veiligheid en snelheid aan de flitstrein. Daardoor vielen veel ervaren fabrikanten af in de race om de treinen te gaan bouwen. Bovendien was de planning voor de productie was krap. Ook werd de afgelopen weken duidelijk dat de NS al vanaf het begin af aan een voorkeur had voor hetItaliaanse AnsaldoBreda, die treinen ook leverde.
Maar liefst tweehonderd gebreken moesten nog aangepast worden, toen de Fyratreinen de fabriek in het Italiaanse Pistoia verlieten. Omdat de mankementen waren vastgelegd, konden de treinstellen toch geleverd worden. Eenmaal op het spoor werd de technische staat de Fyra fataal.
7. Geen tijd voor testen
Voor proefritten was nauwelijks tijd en de treinen werden nooit per stuk gecontroleerd. Inspectie? Dat was vooral papierwerk, onthulde voormalig NS-topman Bert Meerstadt. Signalen dat het tijdens de fabricage fout ging, werden genegeerd. De inspecteur-generaal van inspectie heeft geen idee wie de trein keurde: ‘Ik hoop de fabrikant’.
8. NS wist dat foute boel was
De NS wist dat het materiaal van de treinen niet betrouwbaar was. De waarschuwingen waren ‘pittig’, maar volgens Meerstadt was het toch haalbaar om met de Fyra te gaan rijden. De NS verwachtte dat de mankementen puur kinderziektes waren. Bovendien was er geen alternatief.
7. Hoge druk
Waarom toch het spoor op met een trein die letterlijk aan alle kanten rammelt? De tijdsdruk was hoog, zeggen de verhoorden. Exploitant HSA, een dochteronderneming van de NS, stond op het punt om failliet te gaan door het veel te hoge bod. Dat wist het ministerie uiteindelijk te voorkomen door een deal te sluiten: de overheid voorkwam een faillissement en het bod van de NS werd verlaagd.
8. ‘Prima trein’
Wat nou rammelende trein? Er waren maar enkele ‘banale probleempjes’, volgens de fabrikant. Hij vindt het onbegrijpelijk dat de NS met de Fyra is gestopt. Ga alsnog het spoor op met onze flitstreinen, adviseert de topman. De treinen zijn gewoon geschikt om te rijden. En het is volgens de Italiaan de goedkoopste optie voor treinvervoer over de hogesnelheidslijn.
9. Niemand verantwoordelijk?
Iedereen die onder ede werd verhoord, veegt zijn eigen straatje schoon: de inspectie, de ministers, de ambtenaren, de treinenbouwer en de managers. Niemand is verantwoordelijk voor het fiasco met de Fyra.
Alleen de NS bood tot twee keer toe excuses aan. Eerst stelde oud-commissaris Wim Meijer dat de NS ernstig is tekortgeschoten. Later zei topman Engelhardt Robbe, die deopgestapte Timo Huges vervangt: ‘We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken.’ Dezelfde NS probeerde eerder te voorkomen dat er een parlementaire enquête werd gehouden die de waarheid boven tafel zou moeten krijgen. Zagen ze de bui hangen?
NU 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) sloot vrijdag de rij in de verhoren rondom het debacle van de Fyra.
De Fyra-commissie onder leiding van Madeleine van Toorenburg heeft wekenlang alle betrokkenen rondom de aanbesteding van de Fyra verhoord. In totaal verschenen er veertig getuigen voor de enquêtecommissie.
Wie er nu schuld heeft, kan Van Toorenburg nog niet zeggen. De voorzitter gaat de komende weken werken aan haar eindrapport, dat uiteindelijk een antwoord moet geven op de vraag waarom niemand heeft kunnen voorkomen dat er op de hogesnelheidslijn een trein ging rijden die het maar vijf weken volhield.
Waarschuwingen
Mansveld sloot zogezegd de rij in de verhoren. Hierin zei ze onder meer dat de waarschuwingen rondom de Fyra haar onbekend waren. Vlak voordat de Fyra in december 2012 zou gaan rijden, bestonden er al grote onzekerheden over de betrouwbaarheid ervan.
Telegraaf 12.06.2015 De bouw van de Fyra kon niemand een halt toeroepen, maar eenmaal op het spoor was de trein niet vooruit te branden. Met het verhoor van veertig getuigen probeerden vijf Kamerleden erachter te komen waarom niemand heeft kunnen voorkomen dat er op de hogesnelheidslijn een trein ging rijden die het maar vijf weken volhield. De parlementaire enquêtecommissie Fyra viel van de ene verbazing in de andere: van een ontspoorde aanbesteding, een papieren keuring en een start van de Fyra terwijl er seinen op rood stonden.
“Privatisering is de moeder van alle kwaad”, zo wees NS-commissaris Jan Timmer naar de overheid, die eind jaren negentig per se meer concurrentie wilde op het spoor en treinvervoerders liet bieden op het aanlokkelijke vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Dus waren de Nederlandse Spoorwegen wel gedwongen om met een torenhoog bod het HSL-vervoer voor de neus van concurrenten weg te kapen. Het gevolg: tot 2011 bleven de spoorwegen bij de overheid aankloppen voor hulp omdat ze de hoge jaarlijkse afdracht voor het vervoer op de hogesnelheidslijn niet op konden brengen.
Telegraaf 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vindt het niet nodig dat zij haar excuses aanbiedt voor de rol van de Staat in het debacle met de snelle trein Fyra. Dat heeft ze gezegd tegen de NOS, nadat eerder op de dag waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe zich voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra had verontschuldigd voor het mislukken van de snelle trein.
„Ik vind dat naar mij gekeken moet worden, naar wat wij uiteindelijk geleverd hebben en ik denk dat ik daar de maximale inzet voor heb gedaan.” Volgens haar is het alternatief dat nu voor de Fyra wordt geboden, volwaardig. Mansveld laat weten de conclusies van de enquêtecommissie nu af te wachten.
AD 12.06.2015 Na het debacle met de snelle trein Fyra was doorgaan met de NS financieel het meest gunstig, maar dit heeft niet de doorslag gegeven. De NS moest echt zijn best doen om met een goed alternatief te komen voor treinvervoer tussen Amsterdam en Brussel. ,,Ik ben niet met de NS getrouwd, ik ben met de reiziger getrouwd”, zei staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Ze stelde dat het tot het laatste moment spannend was of de NS ook echt mocht blijven op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, waarop eigenlijk de geflopte Fyra zou gaan rijden. Maar de enquêtecommissie beschikt over stukken waaruit blijkt dat Mansvelds ministerie toch wel veel belang hechtte aan de goedkoopste optie van de NS. In een advies aan premier Mark Rutte staat dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu andere voorstellen aan de kant schoof omdat ze ,,financieel onzeker” waren.
Telegraaf 12.06.2015 Na het debacle met de snelle trein Fyra was doorgaan met de NS financieel het meest gunstig, maar dit heeft niet de doorslag gegeven. De NS moest echt zijn best doen om met een goed alternatief te komen voor treinvervoer tussen Amsterdam en Brussel. „Ik ben niet met de NS getrouwd, ik ben met de reiziger getrouwd”, zei staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Ze stelde dat het tot het laatste moment spannend was of de NS ook echt mocht blijven op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, waarop eigenlijk de geflopte Fyra zou gaan rijden. Maar de enquêtecommissie beschikt over stukken waaruit blijkt dat Mansvelds ministerie toch wel veel belang hechtte aan de goedkoopste optie van de NS. In een advies aan premier Mark Rutte staat dat het ministerie van Infrastructuur en Milieu andere voorstellen aan de kant schoof omdat ze „financieel onzeker” waren.
NRC 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur, PvdA) heeft de Kamer eenzijdig geïnformeerd over de problemen met de Fyra. Waarschuwingen over de betrouwbaarheid van de trein bereikten haar niet en dat vond ze ook niet nodig, zo zei ze vandaag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De betrouwbaarheid van de Fyra was volgens Mansveld een zaak voor de vervoerder (NS) en niet van de concessieverlener (de staat). Dat een hoge ambtenaar wel op de hoogte was van de waarschuwingen, ziet zij niet als een probleem. Terugkijkend vindt ze die waarschuwingen ‘toch vooral relevant voor de vervoerder’. Mansveld zei vooral bang te zijn dat partijen “in elkaars verantwoordelijkheid treden”. Toch wil ze bij een nieuw vervoersproduct voortaan wel breder worden geïnformeerd, zei ze vandaag. LEES VERDER
AD 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vindt het niet nodig dat zij haar excuses aanbiedt voor de rol van de Staat in het debacle met de snelle trein Fyra.
Dat heeft ze gezegd tegen de NOS, nadat eerder op de dag waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe zich voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra had verontschuldigd voor het mislukken van de snelle trein. ‘Ik vind dat naar mij gekeken moet worden, naar wat wij uiteindelijk geleverd hebben en ik denk dat ik daar de maximale inzet voor heb gedaan.”
Volgens haar is het alternatief dat nu voor de Fyra wordt geboden, volwaardig. Mansveld laat weten de conclusies van de enquêtecommissie nu af te wachten.
Telegraaf 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) vindt het niet nodig dat zij haar excuses aanbiedt voor de rol van de Staat in het debacle met de snelle trein Fyra. Dat heeft ze gezegd tegen de NOS, nadat eerder op de dag waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe zich voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra had verontschuldigd voor het mislukken van de snelle trein.
„Ik vind dat naar mij gekeken moet worden, naar wat wij uiteindelijk geleverd hebben en ik denk dat ik daar de maximale inzet voor heb gedaan.” Volgens haar is het alternatief dat nu voor de Fyra wordt geboden, volwaardig. Mansveld laat weten de conclusies van de enquêtecommissie nu af te wachten.
NU 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) heeft een waarschuwing over problemen met de Fyra niet ontvangen en vindt dat ook niet nodig.
Vlak voordat de Fyra in december 2012 ging rijden op de hogesnelheidslijn bestond er grote onzekerheid over een betrouwbare dienstverlening, maar volgens Mansveld was dat in de eerste plaats een zaak voor de vervoerder.
Dat antwoordde de staatssecretaris vrijdag op vragen van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Een hoge ambtenaar wist wel van de waarschuwing over de Fyra, maar de bewindsvrouw niet.
Telegraaf 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) heeft een waarschuwing over problemen met de snelle trein Fyra niet ontvangen en vindt dat ook niet nodig. Vlak voordat de Fyra in december 2012 ging rijden op de hogesnelheidslijn bestond er grote onzekerheid over een betrouwbare dienstverlening, maar volgens Mansveld was dat in de eerste plaats een zaak voor de vervoerder.
Dat antwoordde de staatssecretaris vrijdag op vragen van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Een hoge ambtenaar wist wel van de waarschuwing over de Fyra, maar de bewindsvrouw niet. Toen een paar dagen na de start van de Fyra de nieuwe trein erg tegenviel, zei Mansveld tegen de Tweede Kamer dat niemand dit had verwacht.
NU 12.06.2015 De NS heeft zich vrijdag tegenover de reiziger verontschuldigd voor het debacle met de snelle trein Fyra. ”We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden”, zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
”We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken”, zei Robbe.
Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. ”De teleurstelling is groot”, voegde Robbe eraan toe, ook binnen zijn eigen bedrijf.
Trouw 12.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen (NS) krijgen een directeur die in de gaten houdt of iedereen binnen het bedrijf zich netjes gedraagt en zich aan wettelijke regels houdt. Op lager niveau was er al aandacht voor ethiek, maar nu wordt dit ook op directieniveau geregeld. Dat heeft waarnemend NS-directeur Engelhardt Robbe vandaag gezegd tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Robbe, de financiële topman van NS, vervangt voormalig NS-directeur Timo Huges, die vorige week vrijdag opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Er is een bureau ingehuurd dat onderzoek doet naar de gang van zaken.
Eerder tijdens het verhoor voor de enquêtecommissie bood Robbe de reizigers zijn excuses aan voor het debacle met de Fyra. “We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden”, aldus de waarnemend topman. Het is voor het eerst dat de
AD 12.06.2015 De NS heeft zich vrijdag tegenover de reiziger verontschuldigd voor het debacle met de snelle trein Fyra. ,,We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden”, zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
,,We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken”, zei Robbe. Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. ,,De teleurstelling is groot”, voegde Robbe eraan toe, ook binnen zijn eigen bedrijf.
Lastig samenwerken
De baas van de Italiaanse Fyra-producent AnsaldoBreda verwijt de NS dat samenwerken onmogelijk was. Ook was de trein ,,perfect in orde” bij aflevering, en zou het onderhoud slecht zijn geweest, aldus AnsaldoBreda-baas Maurizio Manfellotto, die gisteren werd verhoord door de Fyra-commissie.
Telegraaf 12.06.2015 De NS heeft zich vrijdag tegenover de reiziger verontschuldigd voor het debacle met de snelle trein Fyra. „We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden”, zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
„We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken”, zei Robbe. Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. „De teleurstelling is groot”, voegde Robbe eraan toe, ook binnen zijn eigen bedrijf.
De enquêtecommissie zoekt uit waarom de Fyra, die over de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en er al snel weer mee op moest houden omdat er van alles mankeerde aan de trein.
Trouw 12.06.2015 De NS heeft zich vandaag tegenover de reiziger verontschuldigd voor het debacle met de snelle trein Fyra. ‘We willen daar onze oprechte excuses voor aanbieden’, zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
‘We hebben de reiziger in de kou laten staan. We hebben onze beloften, onze ambities niet waar kunnen maken’, zei Robbe. Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. ‘De teleurstelling is groot’, voegde Robbe eraan toe, ook binnen zijn eigen bedrijf.
De enquêtecommissie zoekt uit waarom de Fyra, die over de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en er al snel weer mee op moest houden omdat er van alles mankeerde aan de trein.
Telegraaf 12.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen krijgen een directeur die in de gaten houdt of iedereen binnen het bedrijf zich netjes gedraagt en zich aan wettelijke regels houdt. Op lager niveau was er al aandacht voor ethiek, maar nu wordt dit ook op directieniveau geregeld.
Dat zei waarnemend NS-topman Engelhardt Robbe vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Hij vervangt Timo Huges, die vorige week opstapte omdat hij was betrokken bij onregelmatigheden rond aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Er is een bureau ingehuurd dat onderzoek doet naar de gang van zaken.
Robbe zette uiteen dat de NS zijn lesje heeft geleerd van het Fyra-drama. Binnen het bedrijf zijn maatregelen genomen om informatie beter met elkaar te delen. Er zijn zogeheten projectbarometers waarop betrokkenen kunnen aangeven hoe het staat met een project. De spoorwegen gaan vooraf ook beter kijken naar de leveranciers van treinen. Fyra-bouwer AnsaldoBreda leverde de trein veel te laat af, al ontkende de fabrikant daar schuld aan te hebben.
NRC 12.06.2015 NS heeft begin 2013 tot op directieniveau geprobeerd om een parlementaire enquête over de Fyra te voorkomen. Dat bleek vanochtend uit het verhoor van tijdelijk bestuursvoorzitter Engelhardt Robbe van NS. Commissielid Ton Elias citeerde tot verbazing van Robbe uit vertrouwelijke notulen van beraad daarover in aanwezigheid van Robbe zelf.
Elias vroeg zich daarover af: “Is het aanvaardbaar dat een bedrijf besluitvorming daarover probeert te voorkomen?”
Telegraaf 12.06.2015 Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur en Milieu) sluit vrijdag de rij getuigen die de parlementaire enquêtecommissie Fyra verhoort over het debacle met de snelle trein die zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Mansveld was verantwoordelijk voor het spoor toen de Fyra in december 2012 na vijf jaar vertraging eindelijk ging rijden tussen Amsterdam en Brussel. Een paar weken later hield de trein er alweer mee op omdat er van alles aan mankeerde.
De eerste getuige is vrijdag Engelhardt Robbe. De financiële man van de NS-directie werd woensdag ook al verhoord, maar mag nog een keer optreden omdat hij tijdelijk ook topman is van de NS. Hij vervangt Timo Huges, die vorig week opstapte nadat hij betrokken bleek te zijn bij onregelmatigheden bij aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg.
NRC 11.06.2015 Arriva, dochteronderneming van Deutsche Bahn, gaat de concessie die aan NS is verleend voor gecombineerde exploitatie van de hogesnelheidslijn en die van het hoofdrailnet, juridisch aanvechten. Volgens Arriva is die concessie, verleend in 2011, in strijd met het aanbestedingsrecht en Europese regelgeving over staatssteun. Bestuursvoorzitter Anne Hettinga zei dat in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Arriva dong in 2001 mee naar de concessie van de hogesnelheidstrein, maar werd afgewezen omdat haar bod van 100 miljoen per jaar door het ministerie van Verkeer en Waterstaat te laag werd bevonden. NS bood indertijd 178 miljoen euro. Maar dat bod van NS werd in de jaren daarna ‘afgepeld’, volgens Hettinga. Uiteindelijk kreeg NS in 2011 van toenmalig minister Schultz een concessie waarbij NS 101 miljoen euro moest betalen voor de hogesnelheidslijn en 80 miljoen voor het hoofdrailnet. LEES VERDER
NRC 11.06.2015 AnsaldoBreda treft geen enkele blaam. De Fyra was een prima trein, met slechts enkele “banale probleempjes” die door ‘finetuning’ eenvoudig hadden kunnen worden opgelost. Het stopzetten van de Fyra is een onbegrijpelijke beslissing van NS en de Nederlandse staat, waardoor Nederlandse reizigers nu geen hogesnelheidstrein hebben. LEES VERDER›
Een overzicht van alles wat tot nu toe is besproken tijdens de verhoren inons speciale Fyra-dossier.
Trouw 11.06.2015 De NS is stelselmatig voorgetrokken bij het treinvervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Dat komt door de nauwe banden tussen de NS en het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat beslist wie er over het spoor mag rijden. Andere partijen hebben geen gelijke kansen gehad.
Dat zei Anne Hettinga, bestuursvoorzitter van Arriva Nederland, tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Vervoerder Arriva bood samen met de Duitse spoorwegen Deutsche Bahn op het binnenhalen van het treinvervoer over de hogesnelheidslijn, maar de opdracht ging naar NS, dat met een torenhoog bedrag van 178 miljoen euro was gekomen.
Hettinga viel bijna van zijn stoel toen hij hoorde van dit bod. Het zou onherroepelijk leiden tot een faillissement van de vervoerder, omdat het geld niet terug te verdienen was. Zelfs de ondergrens van 100 miljoen die Verkeer en Waterstaat had gesteld bij de aanbesteding, noemde Hettinga niet realistisch.
Na onderhandelingen ging de NS uiteindelijk veel minder dan 178 miljoen betalen om over de HSL-Zuid te mogen rijden. Voor Hettinga was dat het begin van een aantal voorvallen waaruit bleek dat de NS en het ministerie te innig met elkaar verstrengeld waren. Toen HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn, in 2010 failliet dreigde te gaan, kwam Arriva met een eigen plan voor treinvervoer op de HSL. Maar dat verdween van de ene dag op de andere in de prullenmand, aldus Hettinga, terwijl de HSA werd gered.
Op de hogesnelheidslijn zou de flitstrein Fyra gaan rijden, maar die was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De enquêtecommissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Telegraaf 11.06.2015 De NS is stelselmatig voorgetrokken bij het treinvervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Dat komt door de nauwe banden tussen de NS en het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat beslist wie er over het spoor mag rijden. Andere partijen hebben geen gelijke kansen gehad.
Dat zei Anne Hettinga, bestuursvoorzitter van Arriva Nederland, tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Vervoerder Arriva bood samen met de Duitse spoorwegen Deutsche Bahn op het binnenhalen van het treinvervoer over de hogesnelheidslijn, maar de opdracht ging naar NS, dat met een torenhoog bedrag van 178 miljoen euro was gekomen.
Hettinga viel bijna van zijn stoel toen hij hoorde van dit bod. Het zou onherroepelijk leiden tot een faillissement van de vervoerder, omdat het geld niet terug te verdienen was. Zelfs de ondergrens van 100 miljoen die Verkeer en Waterstaat had gesteld bij de aanbesteding, noemde Hettinga niet realistisch.
NU 11.06.2015 De NS is stelselmatig voorgetrokken bij het treinvervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Dat komt door de nauwe banden tussen de NS en het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat beslist wie er over het spoor mag rijden.
Andere partijen hebben geen gelijke kansen gehad.
Dat zei Anne Hettinga, bestuursvoorzitter van Arriva Nederland, tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Vervoerder Arriva bood samen met de Duitse spoorwegen Deutsche Bahn op het binnenhalen van het treinvervoer over de hogesnelheidslijn, maar de opdracht ging naar NS, dat met een torenhoog bedrag van 178 miljoen euro was gekomen.
Na onderhandelingen ging de NS uiteindelijk veel minder dan 178 miljoen betalen om over de HSL-Zuid te mogen rijden. Voor Hettinga was dat het begin van een aantal voorvallen waaruit bleek dat de NS en het ministerie te nauwe banden met elkaar hadden.
Na het debacle met de Fyra kreeg de NS de gelegenheid alternatief vervoer te regelen, maar Arriva kwam toen ook met een eigen plan dat volgens Hettinga veel beter had uitgepakt voor de reiziger. “Tot mijn grote teleurstelling werd het achteloos terzijde gelegd. Het was het zoveelste bewijs van de veel te grote verstrengeling van ministerie en NS.”
VK 11.06.2015 Maurizio Manfellotto kan nog altijd niet begrijpen wat zich in de hoofden van de NS-directie heeft afgespeeld toen zij besloot zijn flitstreinen terug te sturen naar Italië. Zeker nu hij weet dat juristen van de NS de kans om het geld voor de treinen via de rechter terug te krijgen op 30 procent schatten. ‘Ik vind het ongelooflijk dat je als bedrijf zo’n risico neemt.’
Een mogelijke verklaring sluit de topman van Fyrabouwer AnsaldoBreda alvast uit als hij donderdag verschijnt voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Aan de technische staat van zijn treinen kan het niet hebben gelegen. Twaalf onafhankelijke instanties hadden enkele maanden eerder immers alle een positief oordeel over de Italiaanse flitstreinen geveld. De inspectie en de NS incluis. ‘Ik kan niet geloven dat ze allemaal hun handtekening zouden zetten als de treinen niet zouden voldoen.’
Fyra-dossier
De hoofdrolspelers van het Fyra-debacle leggen tussen 18 mei en 12 juni verantwoording af aan de parlementaire enquêtecommissie. De droom om een trein met hoge snelheid tussen Nederland en België te laten rijden, resulteerde in een Italiaanse trein die tijdens het testen al uit elkaar viel. Het kostte miljarden. In dit dossier alles over het Fyra-fiasco.
NU 11.06.2015 De Fyra-treinen waren perfect in orde, stelt de topman van de Italiaanse treinbouwer en V250-fabrikant AnsaldoBreda Maurizio Manfellotto donderdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem presteerden de treinen, toen ze in 2012 eindelijk in dienst werden genomen, steeds beter. De bestaande problemen waren een kwestie van finetuning. “De trein was perfect in orde”.
Na een paar weken vonden NS en het Belgische spoorbedrijf NMBS na het van de trein vallen van een afdekplaat echter dat de problemen zo groot waren dat er weer met de V250-treinen werd gestopt.
Manfellotto begreep hier niets van. Volgens hem waren de treinen door alle keuringsinstanties goedgekeurd. “Als er zoveel problemen waren, waarom werden ze dan door alle instanties goedgekeurd?”
Telegraaf 11.06.2015 Het aanbod van treinvervoer vanaf Amsterdam richting Brussel sluit straks beter aan bij de wensen van de reizigers dan de oorspronkelijke plannen met de hogesnelheidslijn in 2000. Dat zei Merel van Vroonhoven, tot vorig jaar directielid van de NS, donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De commissie onderzoekt waarom de Fyra pas na lange vertraging ging rijden en al snel weer van het spoor moest omdat er van alles aan mankeerde. Als het alternatieve vervoer voor de Fyra beter uitpakt voor de reiziger, is er dan vijftien jaar gewerkt aan vervoer waar niemand op zit te wachten, vroeg commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg zich af. „Dat sloot niet meer aan op de wensen van deze tijd”, antwoordde Van Vroonhoven.
Telegraaf 11.06.2015 Het zou het meest voor de hand liggen dat de Fyra alsnog op de hogesnelheidslijn gaat rijden. „Het zou een rechtvaardige zaak zijn”, zei Maurizio Manfellotto, topman van Fyra-bouwer AnsaldoBreda, donderdag na afloop van zijn verhoor door de enquêtecommissie Fyra.
De commissie zoekt uit waarom de omstreden flitstrein veel te laat klaar was en door ernstige mankementen al snel weer van het spoor verdween. De Fyra-treinen gingen vervolgens terug naar de fabriek van AnsaldoBreda in Italië. De fabrikant wil de treinen weer verkopen, maar is die nog niet kwijtgeraakt.
Volgens Manfellotto zijn de treinen geschikt om te rijden. Het is volgens hem ook de goedkoopste optie voor treinvervoer over de hogesnelheidslijn.
Telegraaf 11.06.2015 De Fyra die een afdekrooster verloor, reed te hard en was niet goed ontdaan van ijs. Als de machinist zich had gehouden aan de regels voor rijden onder winterse omstandigheden, was er niks misgegaan met de trein. Het verlies van de plaat was directe aanleiding om de Fyra van het spoor te halen.
Volgens Maurizio Manfellotto, sinds 2011 topman van Fyra-bouwer AnsaldoBreda, kende het personeel op de trein de normen voor rijden door sneeuw en ijs niet eens. Hij zei dat donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Die onderzoekt waarom de flitstrein Fyra veel te laat ging rijden en al snel weer verdween van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid omdat er van alles aan mankeerde.
De commissie hield Manfellotto voor dat de Thalys in dezelfde periode, half januari 2013, wel met 300 kilometer per uur reed, maar volgens de topman was daar geen sprake van. Volgens hem verloor een trein van een andere producent ook een rooster. „Het is overduidelijk dat dit soort fenomenen zich kunnen voordoen in dit soort omstandigheden.”
Manfellotto noemde het een „enorm grote fout” dat de NS de Fyra stilzette. „Ze hadden heel goed door kunnen rijden. Dan had nu een uitstekende vloot op een perfecte manier rondgereden.” Volgens hem deden er zich slechts „banale probleempjes” voor en was de veiligheid niet in het geding.
Telegraaf 11.06.2015 De opdrachtgever voor de bouw van de omstreden flitstrein Fyra ontbrak het aan deskundigheid en ervaring om samen met fabrikant AnsaldoBreda een geheel nieuwe trein te bouwen. NS-dochter NSFSC, die de snelle treinen bestelde, was „absoluut incompetent en niet coöperatief”.
Dat zei Maurizio Manfellotto, sinds 2011 topman van Fyra-bouwer AnsaldoBreda, donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Die onderzoekt waarom de flitstrein Fyra veel te laat ging rijden en al snel weer verdween van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid omdat er van alles aan mankeerde.
Volgens Manfellotto hoefde de Fyra geen probleem te zijn. „De trein was perfect in orde.” Er zouden alleen nog technische zaken zijn die nog beter moesten worden afgestemd. Hij zegt dat er grote druk op de productie stond en dat er veel te weinig tijd was om de trein te testen. „Het is nog knap dat wij die trein zo snel hebben kunnen leveren.” Dat de Fyra al een paar weken na de start op de HSL-Zuid alweer van het spoor moest, schrijft de AnsaldoBreda-topman toe aan slecht onderhoud.
Telegraaf 11.06.2015 Het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda krijgt donderdag de kans om een weerwoord te geven op alle kritiek die de bouwer van de falende Fyra-treinen over zich heen heeft gekregen. President-directeur Maurizio Manfellotto mag zijn zegje doen als de parlementaire commissie Fyra hem verhoort.
De Fyra moest gaan rijden op de hogesnelheidslijn, maar moest er door allerlei ernstige gebreken begin 2013 alweer snel de brui aan geven. Tijdens de verhoren van de commissie wezen veel beschuldigende vingers naar de Italianen, die er in hun fabriek een rommeltje van zouden hebben gemaakt en steeds weer dezelfde fouten maakten. De treinen waren ook vijf jaar te laat klaar. Ze zaten nog vol met fouten toen ze uit de fabriek kwamen, stelden getuigen die voor de commissie verschenen.
Maar andere betrokken stelden dat AnsaldoBreda aan een onmogelijke opdracht was begonnen: de geheel nieuwe trein had nooit in de beschikbare tijd gebouwd kunnen worden.
Telegraaf 10.06.2015 Voormalig NS-topman Timo Huges verschijnt deze week niet als getuige bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra. In zijn plaats verhoort de commissie zijn tijdelijke plaatsvervanger Engelhardt Robbe, de financiële man binnen de NS-directie.
Dat heeft de enquêtecommissie woensdag laten weten. De commissie was wel van plan om Huges te verhoren, maar de topman stapte vorige week op wegens zijn betrokkenheid bij malversaties met aanbesteding van openbaar vervoer in Limburg.
Robbe verscheen woensdag ook al voor de enquêtecommissie die onderzoekt waarom de Fyra een flop werd. De trein had op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moeten gaan rijden, maar hield er kort na de start alweer mee op omdat er van alles mis was met de trein.
NRC 10.06.2015 NS zou in juridische procedures tegen Fyra-fabrikant AnsaldoBreda nauwelijks kansen hebben gehad, ondanks het slechte materieel dat de fabrikant sinds eind 2011 had geleverd. Dat zei directeur Financiën & Deelnemingen Wouter Raab van het ministerie van Financiën in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Het terugdraaien van de concessie aan de NS voor exploitatie van de hogesnelheidslijn naar Brussel en Parijs kostte de staat bijna een miljard euro, maakte Schultz destijds al schoorvoetend bekend. NS moest 166 miljoen bijpassen, de ministeries van Financiën en Infrastructuur en Milieu hoestten de resterende miljard euro op, aldus Raab.
FYRA-VERHOREN
Tot en met vrijdag worden in totaal 40 getuigen onder ede gehoord door de enquêtecommissie, om zo te weten te komen hoe het hsl-project zo kon mislukken. Eerder vandaag was Engelhardt Robbe, sinds 2010 financieel directeur bij NS, op bezoek.
Het was de bedoeling dat Timo Huges, de vorige week opgestapte topman van NS, vrijdag zou langskomen. Dat gaat niet door. In plaats daarvan is Robbe, die tijdelijk waarneemt voor Huges als CEO, nogmaals opgeroepen. LEES VERDER
VK 10.06.2015 Vandaag bij de Fyra-verhoren: NS verwachtte de Fyra-rechtszaak te verliezen en Jeroen Dijsselbloem gebood de NS te wachten met het bekendmaken van het stoppen met de Fyra.
De NS en de Belgische spoorwegmaatschappij NMBS wilden op 31 mei 2013 aanvankelijk gelijktijdig bekend maken te stoppen met de Fyra. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën gebood de NS echter te wachten het besluit wereldkundig te maken.
Reconstructie
Wat weten we al over het Fyra-debacle en op welke vragen moet de enquêtecommissie nog antwoord geven? Lees het in deze reconstructie.
Telegraaf 10.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen hadden na het falen van de Fyra het vervoer op de hogesnelheidslijn kwijt kunnen raken omdat ze hun beloftes niet hadden waargemaakt. Maar dat had veel geld gekost en de reiziger was er niet beter van geworden. De NS kreeg nog een laatste kans om alternatief treinvervoer te regelen.
„We zaten er niet om de NS te beschermen”, zei Wouter Raab, hoge ambtenaar bij het ministerie van Financiën, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie. Die onderzoekt waarom de flitstrein Fyra veel te laat ging rijden en al snel weer verdween van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid omdat er van alles aan mankeerde.
NU 10.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen zijn voor zo’n 770 miljoen het schip in gegaan door het mislukte project met de hogesnelheidstrein Fyra.
Dat stelde de enquetecommissie Fyra woensdag tegenover directielid Engelhardt Robbe.
Hij was de laatste jaren financieel directeur en sinds het vertrek van topman Timo Huges, afgelopen vrijdag, algemeen directeur.
Robbe erkende dat dit bedrag kon kloppen, maar tekende er wel bij aan dat dan werd uitgegaan van de situatie vanaf het begin. Toen bleek dat Fyra-uitbater HSA, een dochter van NS, financieel in de problemen kwam is de “business case” aangepast.
Telegraaf 10.06.2015 De flop met de omstreden snelle trein Fyra heeft de NS sinds de ondertekening van het contract in 2001 bijna 800 miljoen euro gekost. Het besluit om in 2013 te stoppen met de Fyra kostte de NS 340 miljoen, maar doorgaan met de rammelende trein zou nog duurder zijn uitgevallen.
Dat stelde Engelhardt Robbe, financiële man binnen de NS-directie, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De omstreden flitstrein Fyra zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De enquêtecommissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
De NS stond voor honderden miljoenen garant voor verliezen van dochterbedrijf HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn. Op de aanschaf van de Fyra-treinen, die teruggingen naar de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda, leed de NS een verlies van 88 miljoen. De spoorwegen meldden destijds in een persbericht dat ze ook nog maximaal 21 miljoen zouden krijgen als AnsaldoBreda erin zou slagen de geretourneerde Fyra-treinen weer door te verkopen. De enquêtecommissie wees Robbe erop dat de NS toen niet meldde dat dit pas gold vanaf de zevende trein die de Italianen alsnog zouden slijten.
NRC 10.06.2015 De schikking die de NS vorig jaar trof met treinfabrikant AnsaldoBreda over de afgedankte Fyra-treinen blijkt minder gunstig dan voorgesteld. NS krijgt pas geld terug vanaf het moment dat AnsaldoBreda de zevende trein verkoopt. Dat bleek vanochtend bij het verhoor van Engelhardt Robbe, sinds 2010 financieel directeur bij NS, voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
VORIG JAAR ZEI HUGES NOG…
“Als AnsaldoBreda erin slaagt om die treinstellen alsnog door te verkopen, krijgt de NS daar ook een deel van”, zei voormalig NS-topman Timo Huges vorig jaar in een interview met NRC Handelsblad. LEES VERDER
Telegraaf 10.06.2015 De Nederlandse Spoorwegen mochten geen extra geld steken in de noodlijdende dochter HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn. Het zou op juridische problemen stuiten als de NS „goed geld in kwaad geld“ had gestopt.
Dat zei Engelhardt Robbe, financiële man binnen de NS-directie, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. In 2010 waarschuwde de NS de overheid voor een dreigend faillissement van HSA, dat jaarlijks veel geld aan de staat moest betalen om op de hogesnelheidslijn te mogen rijden. Zelf bijspringen, mocht dus niet, zei Robbe, maar de enquêtecommissie toonde zich niet overtuigd van juridische obstakels om geld in de NS te stoppen.
Telegraaf 09.06.2015 Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën wil de integriteit bij de NS verbeteren en gaat daarom naar de structuur van het bedrijf kijken. Maar daarin zal niets op de korte termijn veranderen, zei hij dinsdag in een debat over de fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg.
Vooral Betty de Boer van de VVD vindt dat er diepgaand onderzoek moet komen of de stations van de NS kunnen worden afgesplitst. Maar een snelle wijziging ziet het kabinet niet zitten. Dan krijgen we over tien jaar hierover een parlementaire enquête, aldus de bewindsman. „Ik wil het goed doordenken.”
Telegraaf 09.06.2015 De NS-top had minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën in zijn rol als aandeelhouder van NS eerder moeten informeren over de malversaties bij een aanbesteding in Limburg. Dijsselbloem zei dat dinsdag zelf in een Kamerdebat over de fraude binnen NS.
Ook de raad van commissarissen van NS werd door de NS-top „veel te laat en onvolledig” geïnformeerd. Dat Dijsselbloem zelf zo laat werd ingelicht heeft zijn vertrouwen in NS-topman Timo Huges aangetast, zei hij. Huges stapte afgelopen vrijdag op.
Dijsselbloem zei verder dat het ministerie van Economische Zaken en staatssecretaris Wilma Mansveld (Spoor) wel deels eerder (in maart) waren ingelicht door de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Maar die informatie kregen ze vertrouwelijk van de ACM en mochten ze niet delen met het ministerie van Financiën.
NRC 09.06.2015 Politici kunnen slecht op zichzelf reflecteren. Beter om de commissie te bemensen met rechters, journalisten en wetenschappers die getraind zijn in waarheidsvinding en lessen trekken, meent Mendel Giezen (gepromoveerd op besluitvorming infrastructuur).
Hoewel oud-NS-directeur Frits Marckmann zich op radiostation BNR wat ongenuanceerd uitliet over de parlementaire enquêtecommissie Fyra (,,vooringenomen, eenzijdig”), raakt hij wel de kern. Dit soort politieke commissies zijn namelijk niet gericht op structureel te leren, maar op zwartepieten en politieke rekeningen vereffenen.
Interessant voor de politiek, maar het leidt niet tot structurele verbeteringen. De parlementaire enquêtecommissie zou moeten doen waar politici helaas niet goed in zijn: kritiek leveren op zichzelf, de pers en de kiezers. De gebreken of onvermogens van deze drie partijen zullen helaas onderbelicht blijven in de enquête.
NRC 08.06.2015 Opeenvolgende kabinetten hebben vanaf 2002 geprobeerd om de Tweede Kamer zoveel mogelijk buiten de besluitvorming over de hogesnelheidslijn van Amsterdam naar Brussel te houden. Informatie werd mondjesmaat of helemaal niet verstrekt. Dat zei het Tweede Kamerlid Arie Slob in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra vandaag.
Als individuele parlementariërs een eigen koers probeerden te varen en een meerderheid achter zich dreigden te krijgen, werd het debat ‘Chefsache’ en opgetild naar partijpolitiek en coalitieniveau getuigde Slob.
Slob was ook lid van de parlementaire onderzoekscommissie Infrastructurele Projecten die in 2004 onder meer onderzoek deed naar de aanleg van de hogesnelheidslijn van Amsterdam naar Parijs en daarna woordvoerder voor de ChristenUnie over openbaar vervoer en verkeer. LEES VERDER
NRC 08.06.2015 De NS-directie had tot aan de start van de commerciële dienstregeling van de Fyra tussen Amsterdam en Brussel, in december 2012, vertrouwen in de trein. In de loop van 2012 waren er veel signalen dat de V250-trein van fabrikant AnsaldoBreda uit Italië onbetrouwbaar was, maar voor de NS-directie waren die signalen onvoldoende overtuigend. “Geen van de twaalf instanties die bij het keuren en toelaten van de trein was betrokken hees de rode vlag.”
Dat zei Merel van Vroonhoven vanochtend tijdens haar verhoor door de parlementaire enquêtecommissie over de Fyra. Van Vroonhoven, nu bestuursvoorzitter van Autoriteit Financiële Markten, was lid van de NS-directie van augustus 2009 tot april 2014 en namens NS aandeelhouder van HSA, de NS-dochter die de Fyra exploiteerde en verantwoordelijk was voor het vervoer.
NU 08.06.2015 ChristenUnie-leider Arie Slob vindt dat de afgelopen kabinetten in het hele Fyra-proces de Kamer vaak ‘omfloerst’ en ‘via bezweringsformules’ heeft geïnformeerd over de voortgang.
Dat zei hij maandag tegen de enquêtecommissie Fyra. Slob was jarenlang woordvoerder infrastructuur en was lid van een onderzoekscommissie naar infrastructuurprojecten.
Volgens hem was al snel na de aanbestedingsprocedure, begin jaren 2000, duidelijk dat het bod van NS te hoog was geweest.
VK 08.06.2015 De NS-directie was bij de aanvang van de dienstregeling met de Fyra niet op de hoogte van de zorgen die leefden bij eigen medewerkers en spoorbeheerder ProRail. ‘Voor ons waren er geen signalen of rode vlaggen dat we niet zouden kunnen beginnen.’
Dit zegt voormalig NS-directielid Merel van Vroonhoven tijdens haar verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Uit het verhoor doemt het beeld op van een NS-directie die onvoldoende in staat is de regie te voeren over de talloze NS-dochters die de exploitatie van de hogesnelheidslijn samen tot een goed einde te brengen.
Reconstructie
Wat weten we al over het Fyra-debacle en op welke vragen moet de enquêtecommissie nog antwoord geven? Lees het in deze reconstructie.
Telegraaf 08.06.2015 De Tweede Kamer moet goed nadenken over de cultuur van liberalisering, die mede aan de basis stond van de latere fouten die NS heeft gemaakt in het Fyra-project.
ChristenUnie-Kamerlid Arie Slob zei dat maandag voor de parlementaire enquêtecommissie, die onderzoek doet naar het debacle rond de flitstrein Fyra. Slob was in 2004 al lid van een Kamercommissie die onderzoek deed naar megaprojecten in de infrastructuur.
Slob zei in zijn verhoor dat de NS in het Fyra-project veel fouten heeft gemaakt. „Maar ze zaten in een cultuur van liberaliseren en privatiseren, er was zelfs sprake van een beursgang. Dat heeft bij de NS krachten losgemaakt: ze moesten in een goede positie komen met het hoofdrailnet en met een internationale verbinding als de hogesnelheidslijn. Dat leidde tot een bieding die veel te hoog was. Hoe die onderliggende cultuur later zo ontspoord is, daar moeten we denk ik echt goed over nadenken”, aldus Slob.
NU 08.06.2015 De directie van de Nederlandse Spoorwegen bekeek in het voorjaar van 2010 al of het contract met de Italiaanse treinbouwer AnsaldoBreda voor de Fyra-treinen kon worden opgezegd.
Dat zegt Merel van Vroonhoven maandag voor de parlementaire enquêtecommissie, die onderzoek doet naar het debacle rond de de flitstrein Fyra. Van Vroonhoven was in die tijd als lid van de NS-directie verantwoordelijk voor het Fyra-project.
Volgens Van Vroonhoven was het ”heel moeilijk” geweest, maar het contract had uiteindelijk wel ontbonden kunnen worden. Een echt alternatief voor de Italiaanse Fyra-treinen was er evenwel niet, dus werd het contract toch niet ontbonden.
Volgens haar was het een “ondenkbaar scenario” dat de problemen zo groot waren dat de treinen niet meer ingezet konden worden.
Telegraaf 08.06.2015 In de jaren voor de flitstrein Fyra in december 2012 ging rijden, hees niemand de rode vlag over de vele problemen die er waren. Dat zei Merel van Vroonhoven maandag voor de parlementaire enquêtecommissie, die onderzoek doet naar het debacle rond de hogesnelheidstrein. Van Vroonhoven was van 2009 tot 2014 lid van de NS-directie en medeverantwoordelijk voor het Fyra-project.
Volgens Van Vroonhoven waren in Nederland en België twaalf instanties betrokken bij de Fyra en de hogesnelheidslijn tussen Amsterdam en Brussel. Voortdurend was het oordeel van de experts dat het op veel fronten moeizaam ging, maar dat het verantwoord was om door te gaan.
VK 05.06.2015 Commercieel denken implanteer je niet zomaar in mensen die anders denken over openbaar vervoer.De slotconclusie van de parlementaire enquête naar het Fyra-debacle staat wel zo’n beetje vast. De belangrijkste politici en bestuurders zijn de afgelopen weken voor de commissie verschenen. Deze week komt nog het toezicht op de bouw, de certificering en de toelating van de Fyra tot het Nederlandse spoor aan bod, de start van de commerciële dienstregeling en de samenwerking met de Belgische Spoorwegen. Het zal ongetwijfeld nog smeuïge details opleveren. Maar het verhaal is op hoofdlijnen wel duidelijk.
De chronologie van gebeurtenissen beslaat zo’n 25 jaar. Het politiek denken over marktsuperioriteit begon met Reaganomics. In 1991 werd de EU-richtlijn aangenomen over de scheiding van de administratie van infrastructuur en exploitatie bij spoorwegen. In dit decennium werden juridische veranderingen doorgevoerd bij de Nederlandse Spoorwegen, de zogenaamde verzelfstandiging van de NS, die erop neer kwamen dat het geïntegreerde staatsbedrijf van de spoorwegen werd gesplitst in twee staatsbedrijven, het latere ProRail voor de infrastructuur en de nieuwe NS voor het treinverkeer, waarbij concurrentie om het treinverkeer mogelijk werd gemaakt.
VK 05.06.2015 Een dag voordat de voormalige baas van de Belgische spoorwegen NMBS, Marc Descheemaecker, op 31 mei 2013 bekend maakte dat de NMBS zou stoppen met de Fyra, had de Nederlandse NS dat besluit al genomen. Dat zei Descheemaecker vandaag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra , die het debacle van die hogesnelheidstrein onderzoekt.
Die bodemplaat, dat was het nekschot, aldus Marc Descheemaecker
De presentatie van Descheemaecker destijds schoot Nederlandse politici waaronder met name minister van Financiën Dijsselbloem volledig in het verkeerde keelgat. Nederland, dat nog probeerde uit te vogelen wat de consequenties zouden zijn van het stoppen met de Fyra, voelde zich door de Belg voor het blok gezet. Die liet met ‘een paar fotootjes’ zien hoe gevaarlijk de ‘de trein van de hel’ was. In een powerpoint toonde Descheemaecker een horrorshow op treinwielen met verbrande accu’s, loszittende delen, sneeuwhopen tussen de elektrische bedrading en roestplekken op de treinassen.
NU 05.06.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra beraadt zich over het geplande verhoor van de opgestapte NS-topman Timo Huges. Dat heeft een woordvoerder van de enquêtecommissie vrijdag laten weten.
Hij staat nog wel op de lijst met getuigen voor komende week, maar het is nog de vraag of hij ook echt moet komen.
De commissie had van hem willen horen hoe het nu verder gaat met de treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel.
De NS-topman stapte vrijdag op vanwege het gerommel bij de NS rond de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem, gaat onderzoeken of er aangifte tegen Huges wordt gedaan.
De commissie zoekt uit waarom de flitstrein Fyra, die zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, een flop werd. De Fyra was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was.
NU 05.06.2015 De keuzes van de Nederlandse Staat bij de aanbesteding van de hogesnelheidslijn (HSL) zorgden voor een “lawine van problemen”.
Dat zegt de baas van de Belgische spoorvervoerder NMBS Marc Descheemaecker vrijdag tegen de enquêtecommissie Fyra.
De Nederlandse Staat wilde de hogesnelheidslijn los aanbesteden, waardoor de NS in een positie werd gebracht dat ze een hoog bod moesten doen om de aanbesteding te kunnen winnen.
Volgens Descheemaecker was het beter geweest als de spoorlijn gewoon aan de NS was gegund en onderdeel werd van het hoofdnet van de NS. De gekozen route heeft volgens hem “een lawine van probleemoplossing doen ontstaan bij NS”.
De NMBS-topman was de eerste die het zat was met de Fyra-treinen. Al na een paar weken wilde hij in 2013 na aanhoudende problemen af van de hogesnelheidstreinen van AnsaldoBreda. Hij zei destijds het Italiaanse bedrijf “kotsbeu” te zijn.
VK 05.06.2015 Arie van As, onderhoudbaas van de NS, maakte zich ergens in 2009 los van een officiële rondleiding door de fabriek van AnsaldoBreda waar op dat moment de Fyra werd gebouwd. Hij keek rond en had vijf minuten nodig voor zijn conclusie: ‘Uit deze fabriek kunnen geen veilige en kwalitatief goede treinen komen.’
Van As, bestuursvoorzitter van onderhoudsbedrijf NedTrain van 2006 tot en met 2010 en in 2013 projectleider van het technische onderzoek naar de Fyra, vertelde vandaag aan de parlementaire enquêtecommissie Fyra hoe hij keer op keer waarschuwde voor het mislukken van de bouw van Italiaanse treinen die over de Nederlandse hogesnelheidslijn zouden gaan rijden.
NRC 05.06.2015 De NS was al in 2006 op de hoogte van wanpraktijken in de fabrieken van AnsaldoBreda in Italië. Arie van As, projectmanager Fyra bij het onderhoudsbedrijf NedTrain, zei dat in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Van As bezocht de fabrieken in 2006 en 2009. Beide keren trof hij een chaotische bedrijfsvoering aan. In 2009 was de situatie nog erger dan drie jaar daarvoor. In een gesprek met de projectmanager van AnsaldoBreda kreeg hij te horen dat in 2006 op grote schaal geprobeerd is om slechte technici te vervangen. Maar dat de instroom vanuit de industrie mislukt was omdat goede krachten inmiddels “uit frustratie waren vertrokken”.
NU 05.06.2015 Fabrikant AnsaldoBreda liet na om serieuze tekortkomingen aan de Fyra-treinen te verbeteren. Dat zei Cock Liefting van onderhoudsbedrijf NedTrain vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. ”We moesten het elke keer doen met toezeggingen, maar zagen geen resultaat”, aldus Liefting.
Hij ging bij NedTrain over de Fyra. Onderhoud van de eerste treinen die het Italiaanse AnsaldoBreda leverde was vaak dweilen met de kraan open, erkende hij.
”Persoonlijk voel ik me in de steek gelaten door AnsaldoBreda. Van het uitblijven van structurele verbeteringen werd ik een beetje moe.
NU 04.06.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra stuurt aan op een eindrapport dat het al in het hoofd heeft. Uit de verhoren komt een eenzijdig beeld en er hangt een waan van zelfingenomenheid rond de commissie.
Dat zegt oud-directeur van NS Internationaal en Thalys Nederland Frits Marckmann donderdag tegen BNR.
Hij meent dat de oorzaken van de problemen in het verleden liggen. “De commissie kijkt vooral naar de gevolgschade van de onmogelijke en onnodige aanbesteding.”
Marckmann is een van de tachtig mensen die de afgelopen weken al achtergrondgesprekken voerde met de enquêtecommissie, maar hij werd niet in het openbaar verhoord. Inmiddels is de commissie bezig met openbare verhoren van onder meer voormalig bestuurders. Marckmann noemt de vraagstelling “georkestreerd”.
NRC 04.06.2015 Het advies van ProRail in juni 2012 aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) was dringend: geef geen vergunning af voor de Fyra, hooguit een tijdelijke. Want er was nog zó veel mis met de treinstellen dat er gevaarlijke situaties op het spoor konden ontstaan. De reactie van de ILT was illustratief voor de wording van het Fyra-drama. ILT gaf die vergunning wél af. ProRail kreeg meer dan een half jaar later, precies op de dag dat de Fyra van het spoor werd gehaald, antwoord. De spoorbeheerder werd niet ontvankelijk verklaard.
Bas Oosthoek, namens ProRail de opstartmanager voor de HSL-lijn en de opsteller van dat advies gaf het in zijn verhoor voor de parlementaire enquetecommissie Fyra als voorbeeld van langs elkaar heen werkende diensten die bij de hogesnelheidslijn betrokken waren. ProRail had maar liefst 13 afwijkingen in de geleverde treinen gevonden die ieder voor zich niet zo ernstig waren, maar bij elkaar opgeteld wel en in ieder geval belastend waren voor de machinist. “We voelden ons onbegrepen”, zei Oosthoek. “Ze vonden ons niet gerechtigd om dat bezwaar in te brengen.”
Ook HSA en NS wisten dat er met onbetrouwbaar materieel gereden zou worden. Dat er onvoldoende testritten waren gedraaid en dat er ernstige gebreken waren geconstateerd. En dat AnsaldoBreda niet in staat zou zijn om die gebreken tijdig te verhelpen. Dat bleek uit het verhoor van toenmalig directievoorzitter, Jan-Willem Siebers van High Speed Alliance, het dochterbedrijf van NS dat verantwoordelijk was voor exploitatie van de Fyra. Toch was datgeen reden om de officiële start van de Fyra uit te stellen.
Volgens Siebers was intern de inschatting dat het om kinderziektes ging. “Uit de testritten kwam naar voren dat het materieel zeer storingsgevoelig en onbetrouwbaar was”, hield het commissielid Bergkamp hem voor. “En heeft u toen niet gedacht: wat doe ik de passagiers en mijn mensen op de trein aan?” HSA gingen uit van een punctualiteit van 80 procent, was de verdediging van Siebers. “En op dat moment was uitstel niet meer mogelijk.” LEES VERDER
NRC 04.06.2015 De NS wist bij de start van de exploitatie van de Fyra-treinen dat het materieel onbetrouwbaar was en dat er geen realistische voorspelling over de vervoersprestatie te maken was. Want dat was de uitkomst van de ervaringen met proefritten die NS vlak daarvoor had uitgevoerd. Dat bleek vandaag uit het verhoor bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra van toenmalig directievoorzitter, Jan-Willem Siebers van High Speed Alliance, het dochterbedrijf van NS dat verantwoordelijk was voor exploitatie van de Fyra.
HSA had in de maanden ervoor testritten uitgevoerd waarin tal van mankementen aan het licht waren gekomen. Met name op het traject naar en over de Belgische grens kwamen mankementen aan het licht. Het was bij de start van die testritten al onduidelijk of AnsaldoBreda die mankementen tijdig zou kunnen verhelpen.
NU 04.06.2015 De NS wilde in 2012 de bestaande trein tussen Amsterdam en Brussel niet in stand houden als alternatief voor de Fyra.
HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn, wilde dat graag, maar moederbedrijf NS vreesde dat de dienstregeling dan te ingewikkeld zou worden.
Dat zei oud-HSA-directeur Jan-Willem Siebers donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
In december 2012 ging de Fyra tussen Amsterdam en Brussel rijden, maar op hetzelfde moment onderging de NS-dienstregeling een ingrijpende wijziging.
NU 03.06.2015 De overheidsdienst Inspectie voor de Leefomgeving en Transport (ILT) keek niet mee tijdens de bouw van de Fyra-treinen en negeerde signalen dat het de foute kant op ging. Dat blijkt woensdag tijdens verhoren van de enquêtecommissie Fyra.
Uit documenten blijkt dat in 2012, kort voor de goedkeuring van de treinen, bekend was dat er problemen waren met de Fyra-treinen.
Zo zou er tussen betrokken medewerkers van de ILT zijn gecommuniceerd dat “een drama” te verwachten valt. Ook wordt destijds getwijfeld of de Fyra ooit zal worden toegelaten.
Eerlijke kans
Dat er eerder in Denemarken problemen waren met treinbouwer AnsaldoBreda was voor Van Herwaarden geen reden om alsnog de treinen zelf te inspecteren. “Iedereen krijgt een eerlijke kans”, stelde hij. Ook hier vertrouwde de ILT op Lloyd’s.
Eerder op de dag liet Lloyd’s tegenover de enquêtecommissie Fyra wetendat treinen niet stuk voor stuk gekeurd werden, maar dat het ‘type’ trein werd beoordeeld.
Ook al ontstonden er snel problemen met de Fyra-treinen, volgens Lloyd’s zijn de treinen destijds terecht goedgekeurd.
NRC 03.06.2015 De Fyra-treinstellen van AnsaldoBreda zijn nooit individueel geïnspecteerd. Tekenen dat er zaken misgingen bij de fabricage zijn genegeerd. De inspecties die wel plaatsvonden waren vooral papierwerk. Dat bleek vandaag uit de verhoren onder ede voor de Fyra-commissie van de Tweede Kamer.
De commissie sprak vandaag met Krijn van Herwaarden, een inspecteur van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), zijn baas inspecteur-generaal Jenny Thunnissen en Jerry Borger, certificeringsmanager bij Lloyd’s Register Nederland. “Het certificaat is wellicht niet terecht afgegeven en de vergunning ook niet”, vatte commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg de verhoren na afloop samen.
Thunnissen en Van Herwaarden hadden ook nauwelijks zicht op de vraag hoe LLoyd’s de fabrikant controleerde. Daar gaf Jerry Borger, certificeringsmanager bij Lloyd’ s, eerder vandaag al inzicht in.
De V250-treinstellen die AnsaldoBreda uiteindelijk met veel vertraging leverde, moesten al snel van het spoor worden gehaald vanwege ernstige gebreken: de treinstellen gingen kapot in ijzige omstandigheden. Hoe het zover heeft kunnen komen is een van de vragen die de parlementaire onderzoekscommissie van de Tweede Kamer momenteel onderzoekt. In totaal worden er tot en met 12 juni veertig personen gehoord.
VK 03.06.2015 De Inspectie Leefomgeving en Transport had minister Melanie Schultz van Infrastructuur reeds toegezegd de Fyra-treinen te zullen toelaten op de hogesnelheidslijn voordat de betrokken inspecteur een besluit had genomen.
Dat blijkt uit het verhoor van inspecteur-generaal Jenny Thunnissen voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Volgens de enquêtecommissie kon de desbetreffende inspecteur hierdoor mogelijk niet meer objectief oordelen over Italiaanse treinen. Door de minister reeds goedkeuring toe te zeggen, zou de politieke druk op de inspecteur te groot zijn om de trein af te keuren.
Thunnissen bestrijdt de zienswijze van de commissie. ‘Ik denk dat de inspecteur betrokken was bij de brief aan de minister’, aldus de inspecteur-generaal. Zeker weten doet ze het niet. Om 14.45 uur start het verhoor van de inspecteur in kwestie.
Live bij de enquête
Volkskrant-journalist Sander Heijne doet live vanuit de zaal verslag van de verhoren. Lees zijn verslagen hier terug:
1 juni: Projectmanager Fyra Rick de Leeuw en kwaliteitsinspecteur Tinus Jonkers.
29 mei: Minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz, voormalig president-commissaris van de NS Wim Meijer, directeur Financieringen Wouter Raabvan het ministerie van Financiën
28 mei: Voormalig NS-topman Bert Meerstadt, voormalig ministers van Verkeer Camiel Eurlings en Karla Peijs
27 mei: Voormalig NS-directeur Aad Veenman, voormalig custom director van TGV-bouwer Alstom Meindert Eland, voormalig vertegenwoordiger van treinenbouwer Siemens Rene van Marrewijk
21 mei: Voormalig minister van Verkeer Tineke Netelenbos, voormalig minister van Financiën Gerrit Zalm, voormalig spoorwoordvoerder en Tweede Kamerlid Pieter Hofstra (VVD)
20 mei: Oud-voorzitter van de raad van commissarissen Jan Timmer, voormalig projectdirecteur HSL-Zuid Wim Korf, extern SpooradviseurKees van Krieken
18 mei: Rekenmeester Maarten Spaargaren, voorzitter Arriën Kruyt van Rover, voormalig topambtenaar van Verkeer en Waterstaat Ralph Pans
NU 03.06.2015 De snelle Fyratrein is terecht goedgekeurd. De omstreden snelle trein voldeed aan de wettelijke eisen voor veiligheid. De problemen deden zich pas voor toen de treinen gingen rijden.
Dat zei Jerry Borger, die bij keuringsinstantie Lloyd’s Register Nederland verantwoordelijk was voor de Fyra, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met deze flitstrein onderzoekt.
De Fyra zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest al snel weer van het spoor omdat de trein door allerlei mankementen niet veilig bleek te zijn.
NRC 03.06.2015 De fabrikant van de Fyra-treinen kreeg “volledig terecht” in 2012 een vergunning om de treinstellen te maken die op het Nederlands hogesnelheidsnet moesten gaan rijden. Dat zei de certificeringsmanager, die de inspecties namens Lloyd’s Register Nederland uitvoerde bij het Italiaanse AnsaldoBreda, vandaag onder ede voor de Fyra-enquêtecommissie.
De certificeringsmanager en consultant bij Lloyd’s, Jerry Borger, kwam een paar keer per jaar bij de treinenfabrikant. En rare dingen trof hij naar eigen zeggen niet aan bij AnsaldoBreda. In ieder geval niet als het om veiligheid of naleving van wet- en regelgeving ging. Dat rapporteerde hij dan ook trouw aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), de instantie die uiteindelijk de vergunningen moest afgeven voor exploitatie van de treinen op het Nederlandse spoornet.
Trouw 01.06.2015 De directeur van de Fyra-fabrikant AnsaldoBreda, Maurizio Manfellotto, wil dat ook Jeroen Dijsselbloem onder ede wordt verhoord door de parlementaire enquêtecommissie.
Namens Manfellotto dienden de advocaten Hans de Savornin Lohman en Stein van Thiel vorige week een verzoek in bij de commissie om de minister van financiën toe te voegen aan de lijst van 40 getuigen die deze weken openbaar en onder ede vragen beantwoorden over het Fyra-debacle. Zij hebben nog geen antwoord gekregen.
De PVDA-minister had maar 24 uur nodig om op 7 juni 2013 tot het besluit te komen dat het project moest stoppen. De Italianen moesten dat uit de media vernemen.
De advocaten willen van Dijsselbloem horen of de gebreken in de treinen de enige factor in de afweging waren, of dat bij zijn besluit met de flitstreinen te stoppen ook andere zaken een rol hebben gespeeld.
Telegraaf 01.06.2015 Toen de Fyra uit de fabriek kwam, mankeerde er nog van alles aan de trein. Toch nam NS-dochter NSFSC de snelle treinen toen over van de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda: de druk om met de treinen te gaan rijden was te groot.
Dat bleek maandag bij het begin van de derde week verhoren door de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Tinus Jonkers van kwaliteitscontroleur Lloyd’s Register Rail Europe hield namens NSFSC in de fabriek van AnsaldoBreda in de gaten of het goed ging met de productie. Dat was niet echt het geval. De Italianen waren heel traag met het oplossen van problemen en bleven dezelfde fouten maakten. Toen de treinen de fabriek uitgingen zaten er meer fouten in dan normaal is. Het ging om 200 tot 250 afwijkingen.
Telegraaf 01.06.2015 De planning van de bouw van de Fyra-treinen was niet realistisch. In de koopovereenkomst stond dat de trein in ruim drie jaar (39 maanden) klaar moest zijn. Maar voor een nieuwe trein, die nog helemaal ontworpen moet worden, is ruim vier tot vijf jaar nodig.
Dat zei Onno Roelofs van kwaliteitscontroleur Lloyd’s Register Rail Europe, maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Roelofs was projectleider Fyra bij Lloyd’s. Hij denkt dat de planning die in het contract stond werd ingeven door de gewenste afleverdatum. Hij meldde aan opdrachtgever NS Financial Services Company (NSFSC) dat de planning niet reëel was. NSFSC is de NS-dochter die de treinen kocht.
NU 01.06.2015 Ondanks de enorme problemen was het mogelijk geweest om de Fyra-treinen van AnsaldoBreda uiteindelijk te laten rijden.
Dat zegt Tinus Jonkers, die acht jaar lang kwaliteitsinspecteur was bij de bouw van de treinen, maandag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem heeft tijdsdruk ervoor gezorgd dat de treinen te snel uit de Italiaanse fabriek naar Nederland werden gestuurd.
“Ze hadden meer tijd moeten krijgen”, aldus Jonkers. De levering van de treinen was al met jaren vertraagd toen in 2012 de treinen eindelijk in gebruik werden genomen.
Richard de Leeuw projectleider NS
Maandagmiddag verschijnt ook de in opspraak geraakte projectleider die namens NS toezag op het Fyra-project, Richard de Leeuw, voor de enquêtecommissie.
Tegen De Leeuw bestaan verdenkingen dat hij zou zijn omgekocht door Bombardier om vertrouwelijke informatie van NS te delen.
VK 01.06.2015 De Italiaanse Fyra-treinen van AnsaldoBreda waren bij levering nog niet gereed om de fabriek te verlaten. Wel was het mogelijk geweest om de gebreken aan de flitstreinen te verhelpen en ze alsnog in dienst te nemen op de hogesnelheidslijn.
De problemen met de Italiaanse Fyra-treinen waren bij aanvang van de dienstregeling bekend bij de NS. Alle problemen leken technisch oplosbaar, maar het gitzwarte beeld dat de topman van de Belgische spoorwegen op een persconferentie schetste over de treinen gooide roet in het eten. Hierdoor ontstond een situatie waarin het voor de NS publicitair bijna onmogelijk was langer vast te houden aan de Italiaanse treinen.
Trouw 01.06.2015 Fabrikant AnsaldoBreda maakte bij de productie van de Fyra-treinen steeds dezelfde fouten, werkinstructies werden regelmatig niet gevolgd en problemen werden lange tijd niet opgelost. Ook kwam het voor dat er zonder goedgekeurde tekening werd gebouwd. Op het moment dat de treinen de fabriek in Italië verlieten, zaten er nog te veel fouten in de trein.
Dat zei kwaliteitsinspecteur Tinus Jonkers maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Jonkers bevestigde de indruk van de commissie dat AnsaldoBreda een ‘showtje’ opvoerde als de opdrachtgever langskwam in de fabriek om te kijken hoe het stond met de productie van de treinen. Dan droegen de werknemers helmen en witte handschoenen en was het opeens veel drukker in de fabriekshal.
Jonkers werkte bij Lloyd’s Register Rail Europe en zag namens NS Financial Services Company (NSFSC) toe op de bouw van de Fyra in de fabriek van AnsaldoBreda. NSFSC is de NS-dochter die de treinen kocht.
Telegraaf 01.06.2015 AnsaldoBreda, de Italiaanse fabrikant van de Fyra, voerde een showtje op als de opdrachtgever langskwam in de fabriek om te kijken hoe het stond met de productie van de treinen. Dan droegen de werknemers helmen en witte handschoenen en was het opeens veel drukker in de fabriekshal.
Kwaliteitsinspecteur Tinus Jonkers bevestigde maandag deze indruk van de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Deze flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
Jonkers werkte bij Lloyd’s Register Rail Europe en zag namens NS Financial Services Company (NSFSC) toe op de bouw van de Fyra in de fabriek van AnsaldoBreda. NSFSC is de NS-dochter die de treinen kocht. Volgens Jonkers wilde de fabrikant de indruk wekken druk bezig te zijn. Maar in werkelijkheid liep de bouw grote vertraging
Telegraaf 01.06.2015 Fabrikant AnsaldoBreda maakte bij de productie van de Fyra-treinen steeds dezelfde fouten, werkinstructies werden regelmatig niet gevolgd en problemen werden lange tijd niet opgelost. Op het moment dat de treinen de fabriek in Italië verlieten, zaten er nog te veel fouten in de trein.
Dat zei kwaliteitsinspecteur Tinus Jonkers maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De flitstrein zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en moest na een paar weken alweer van het spoor omdat er veel mis mee was. De commissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
NRC 01.06.2015 De Fyra-treinen zijn te vroeg geleverd aan Nederland. Ze hadden de fabriek niet mogen verlaten, want er waren nog honderden afwijkingen per trein die wel waren geconstateerd maar nog niet waren hersteld. De Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda wilde deze fouten in Nederland alsnog herstellen, voordat de treinen zouden gaan rijden. Inspecteurs waren hier tegen, maar de opdrachtgever, NS-dochter NSFSC, zette de levering door.
NU 01.06.2015 Bij NS-dochter HSA, de uitbater van de Fyra-treinen, was bij de aanschaf en bij de start van de Fyra bekend dat de V220 hogesnelheidstrein met vele mankementen kampte.
Dat zegt Fyra-projectleider namens een andere NS-dochter, NSFSC, Richard de Leeuw maandag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
NSFSC was het bedrijf dat de treinen beheerde en ook toezag op de bouw.
Volgens De Leeuw waren de problemen bekend, maar was er mede vanuit de politiek een grote druk om toch met de treinen van start te gaan. De oplevering was eind 2012 immers al jaren vertraagd.
“Vanuit het oogpunt van de directie kan ik dat wel begrijpen”, aldus De Leeuw.
NRC 30.05.2015Heb je het nieuws niet helemaal of helemaal niet gevolgd? Deze zeven quotes vatten het verhaal van de week voor je samen. LEES VERDER
“Ik vond het uiterlijk van de trein een beetje gek, met die lange eendenbek.”
Voormalig NS-topman Bert Meerstadt schrok lichtelijk toen hij de Fyra-treinen van fabrikant AnsaldoBreda voor het eerst zag. Dat zei hij donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Volgens Meerstadt overwoog de NS in 2008 om de concessie voor het hsl-vervoer terug te geven, omdat het project zo veel vertraging opliep.
NU 29.05.2015 De in opspraak geraakte Fyra-projectleider Richard de Leeuw moet maandag voor de enquêtecommissie Fyra verschijnen. Dat is vrijdagmiddag bekendgemaakt.
De Leeuw zag namens NS en het Belgische spoorbedrijf NMBS toe op de bouw van de treinen in Italië, maar naar hem loopt momenteel een onderzoek bij het Openbaar Ministerie (OM) wegens omkoping, melddeRTL vrijdag.
Hij zou vertrouwelijke NS-stukken tegen betaling hebben geleverd aan treinbouwer Bombardier. Ook al loopt er een onderzoek tegen De Leeuw, hij is verplicht om voor de enquêtecommissie te verschijnen.
NU 29.05.2015 Minister Melanie Schultz (Infrastructuur en Milieu) vindt dat zowel de NS als de Staat eerder stappen hadden moeten zetten om de problemen met de HSL Zuid aan te pakken. Dat zegt zij vrijdag tegenover de enquêtecommissie Fyra. “Toen ik het dossier kreeg dacht ik: hoe kan het dat dit niet eerder is opgelost”, aldus Schultz.
“Vanaf 2002 waren er al signalen dat de business case niet gehaald zou worden, omdat de geraamde opbrengsten en uitgaven niet in overeenstemming waren. Dan moet je eerder om de tafel om dat op te lossen.”
Telegraaf 29.05.2015 De dienstregeling tussen Amsterdam en Brussel waar de NS mee kwam na het debacle met de Fyra was hooguit acceptabel, maar geen volwaardig alternatief. Dat hield de parlementaire enquêtecommissie Fyra vrijdag voor aan minister Melanie Schultz (Infrastructuur). De minister zei dat het kabinet in 2013 akkoord was gegaan met een volwaardig alternatief, maar commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg noemde dat vrijdag een „verkoopwoord.”
De Fyra zou gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en gaf er na een paar weken alweer de brui aan toen er van alles mis bleek te zijn met de trein. De enquêtecommissie zoekt uit hoe het zover heeft kunnen komen.
De commissie stelde dat de reiziger lang onderweg is naar Brussel of voor de dure Thalys moet kiezen. Daarom kan niet van een goed alternatief voor de Fyra worden gesproken. Schultz stelde dat voor de term is gekozen om de NS te dwingen een zo goed mogelijk product te leveren. De enquêtecommissie vroeg zich af of Schultz niet gewoon vastzit aan de NS, maar de minister antwoordde dat ze altijd een keus heeft. Voor haar stond voorop dat er op het traject een trein zou rijden.
NU 29.05.2015 Oud-NS-commissaris Wim Meijer heeft zich vrijdag bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra verontschuldigd voor het debacle met de flitstrein. ”We zijn ernstig tekortgeschoten.” De raad van commissarissen voelde in 2012 van alle kanten druk om met de Fyra te beginnen, vanuit de Tweede Kamer, het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de NS-directie en de media.
De enquêtecommissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
Teleurstelling
Dat de Fyra toch niet veilig bleek toen de trein eenmaal reed, noemde Meijer een enorme teleurstelling. Op de vraag wat er al die jaren is misgegaan, antwoordde hij: ”Veel.” Hij vindt dat beschamend. Het heeft ontbroken aan een regisseur, waardoor alle betrokken partijen vooral met hun eigen belang bezig konden zijn. Dat de NS heeft gelobbyd om een parlementaire enquête te voorkomen, vindt Meijer geen goede zaak
Donderdag stelde oud-minister Camiel Eurlings (Verkeer en Waterstaat) al teleurgesteld te zijn in de NS.
Later in de middag verschijnt de huidige minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz voor de enquêtecommissie.
VK 29.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra hield vandaag haar zevende dag van de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Ondervraagd werden directeur Financieringen Wouter Raab van het ministerie van Financiën, voormalig president-commissaris van de NS Wim Meijer en minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz. Volkskrantredacteur Sander Heijne woonde de zitting bij.
nister Melanie Schultz van Haegen uit tijdens haar verhoor door de parlementaire enquêtecommissie Fyra impliciet stevige kritiek op haar voorgangers Roelf de Boer (2002-2003), Karla Peijs (2003-2007) en Camiel Eurlings (2007-2010). ‘Als er vanaf 2002 al signalen worden afgegeven door de NS dat de business case die is afgesproken voor de hogesnelheidslijn niet kan worden gehaald’, aldus Schultz, ‘dan moet je met elkaar aan tafel gaan om het probleem op te lossen.’
Telegraaf 29.05.2015 Oud-NS-commissaris Wim Meijer heeft zich vrijdag bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra verontschuldigd voor het debacle met de flitstrein. „We zijn ernstig tekortgeschoten.”
De raad van commissarissen voelde in 2012 van alle kanten druk om met de Fyra te beginnen, vanuit de Tweede Kamer, het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de NS-directie en de media.
De enquêtecommissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein. Volgens Meijer, tot kort na het uitvallen van de snelle trein voorzitter van de raad van commissarissen, had iedereen voor de introductie van de flitstrein het idee dat de Fyra veilig was. Technische problemen zouden nog wel kunnen worden opgelost.
AD 29.05.2015 Oud-NS-commissaris Wim Meijer heeft zich vrijdag bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra verontschuldigd voor het debacle met de flitstrein.
,,We zijn ernstig tekortgeschoten.” De raad van commissarissen voelde in 2012 van alle kanten druk om met de Fyra te beginnen, vanuit de Tweede Kamer, het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de NS-directie en de media.
Veilig
De enquêtecommissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein. Volgens Meijer, tot kort na het uitvallen van de snelle trein voorzitter van het raad van commissarissen, was voor ingebruikname de conclusie dat de Fyra veilig was. Technische problemen zouden nog wel kunnen worden opgelost.
NRC 29.05.2015 Wim Meijer, voormalig president-commissaris van NS, heeft zijn verontschuldigingen uitgesproken voor het mislukken van de Fyra. Hij deed dat aan het slot van zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie over de hogesnelheidstrein. Eerder zei Meijer al: “Er is veel misgegaan, waarvoor je je moet schamen. Ik voel me verantwoordelijk”.
Meijer, voorzitter van de raad van commissarissen van 2002 tot en met 2013, is tot nu toe de eerste getuige die excuses aan de reiziger uitspreekt. Als les voor de toekomst noemde Meijer het aanstellen van een alles overkoepelende ‘regisseur’ die de verschillende belangen “aan elkaar kan knopen”. Nog een les: hou een alternatief achter de hand voor als je niet krijgt wat je had verwacht. LEES VERDER
AD 29.05.2015 De NS heeft bewijs gevonden voor omkoping van een consultant door treinenbouwer Bombardier rond de aanschaf van 118 treinen van de zogenoemde Sprinter Nieuwe Generatie. Dat meldt RTL Nieuws.
Eerder dit jaar bleek dat de NS een onderzoek was gestart naar mogelijke omkoping bij de aanschaf van de treinen. Het onderzoek van advocatenkantoor Houthoff Buruma zou nu uitwijzen dat consultant Richard de L., die namens de NS betrokken was bij de aanschaf van de treinen die in 2018 worden opgeleverd, in 2012 vertrouwelijke documenten uit de procedure heeft gelekt naar treinenbouwer Bombardier.
De L. kreeg daar 7000 euro voor. Bombardier trok zich later terug uit de aanbestedingsprocedure. In totaal was 500 miljoen euro gemoeid met de Sprinter-deal. De treintoestellen worden gebouwd door een Spaans bedrijf en moeten in 2018 worden geleverd.
De vrouw van Richard de L. zou volgens het onderzoek aan een vrouw van een NS-medewerker hebben verteld dat haar man informatie had verkocht aan derden. Zij vertelde het vervolgens aan haar man, en die stapte naar de directie.
Telegraaf 29.05.2015 Een externe consultant verkocht medio 2012 inderdaad vertrouwelijke informatie van de NS aan treinfabrikant Bombardier. Onderzoek bevestigde eerdere vermoedens, meldde de NS vrijdag.
De consultant kreeg hier 7000 euro voor. De vervoerder heeft geen aanwijzingen dat hij zich heeft schuldig gemaakt aan andere corrupte of niet-integere praktijken. Dit geldt ook voor de periode dat de consultant, als NS-medewerker en later als extern consultant, betrokken was bij de aankoop van de omstreden snelle Fyra-treinen van het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda.
Het leveren van de informatie gebeurde in 2012 ten tijde van de aanbesteding van sprintertreinen door de NS. Het spoorbedrijf zegt dat het ‘lekken’ niet van invloed is geweest op de aanbesteding. Bombardier deed niet mee. De opdracht, met een waarde van ruim 500 miljoen euro, ging uiteindelijk naar de Spaanse fabrikant CAF
Telegraaf 29.05.2015 Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft met Virgin gepraat over overname van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Maar dat bedrijf vroeg geld voor het verzorgen van het vervoer, dus kwam er niets van. Dat zei minister Melanie Schultz (Infrastructuur) vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
Toen HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn, failliet dreigde te gaan, besloot Schultz naar een oplossing te zoeken. Uiteindelijk maakte de minister nieuwe afspraken met de NS, grootaandeelhouder van HSA. Naast Virgin hadden ook Arriva en Veolia belangstelling getoond, zei de commissie, maar Schultz was dat niet bekend.
Volgens de nieuwe afspraken ging HSA veel minder geld betalen om het HSL-vervoer te verzorgen. Dit kostte de overheid een miljard aan inkomsten. Dat noemde Schultz ernstig, maar het alternatief was dat HSA op de fles was gegaan en dat was nog erger.
NU 29.05.2015 Faillissement van HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, was voor het ministerie van Financiën als aandeelhouder van de NS een reële optie. HSA kampte met grote financiële problemen, maar Financiën zag dat in de eerste plaats als een zaak van de NS, grootaandeelhouder van HSA.
”We gingen niet oneindig geld in een bodemloze put storten”, zei Wouter Raab, topambtenaar bij Financiën, vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
Door faillissement van HSA zou het vervoer over de hogesnelheidslijn opnieuw aanbesteed moeten worden. Dit zou veel minder geld opgeleverd hebben dan de oorspronkelijke overeenkomst met HSA, onder meer doordat de economie er veel minder goed voor stond dan eind jaren negentig, toen het HSL-vervoer voor het eerst werd aanbesteed.
Telegraaf 29.05.2015 Faillissement van HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, was voor het ministerie van Financiën als aandeelhouder van de NS een reële optie. HSA kampte met grote financiële problemen, maar Financiën zag dat in de eerste plaats als een zaak van de NS, grootaandeelhouder van HSA.
„We gingen niet oneindig geld in een bodemloze put storten”, zei Wouter Raab, topambtenaar bij Financiën, vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
Door faillissement van HSA zou het vervoer over de hogesnelheidslijn opnieuw aanbesteed moeten worden. Dit zou veel minder geld opgeleverd hebben dan de oorspronkelijke overeenkomst met HSA, onder meer doordat de economie er veel minder goed voor stond dan eind jaren negentig, toen het HSL-vervoer voor het eerst werd aanbesteed.
Telegraaf 29.05.2015 Minister Melanie Schultz (Infrastructuur) verschijnt vrijdag voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Onder haar bewind werd HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn waarop de Fyra zou gaan rijden, van de ondergang gered. Ze maakte ook mee hoe de flitstrein na lang wachten al snel weer van het spoor verdween omdat er van alles mis was met de trein.
De enquêtecommissie wil te weten komen hoe dit allemaal heeft kunnen gebeuren. Donderdag verhoorde ze al de oud-ministers van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings en Karla Peijs.
Verder ondervraagt de commissie vrijdag nog Wouter Raab, een hoge ambtenaar op het ministerie van Financiën, en Wim Meijer, tussen 2002 en 2013 voorzitter van de raad van commissarissen van de NS.
NRC 28.05.2015 De NS had het ministerie van Verkeer en Waterstaat in 2008 in een houdgreep. De beroerde financiële situatie van HSA, de dochteronderneming van NS die de exploitatie van de hogesnelheidstrein zou verzorgen, was vooral een probleem voor het ministerie, niet voor NS. Een faillissement zou vooral de Staat in financiële problemen brengen, aangezien de vervoersconcessie vervolgens gegund zou moeten worden aan een nieuwe dochteronderneming van NS.
Over het in 2002 overeengekomen bedrag van 176 miljoen euro dat HSA jaarlijks voor de exploitatie moest betalen, zou dan opnieuw onderhandeld moeten worden. Dat bleek vanmiddag tijdens het verhoor van toenmalig minister Camiel Eurlings van Verkeer en Waterstaat voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
NRC 28.05.2015 NS overwoog in 2008 om de concessie voor het hsl-vervoer terug te geven aan de staat. Dat zei de toenmalige topman van NS, Bert Meerstadt, vanmiddag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Meerstadt vond teruggave “zuiver” omdat NS er tot dan toe niet in was geslaagd om hogesnelheidstreinen te laten rijden over de spoorlijn. Een tweede reden was dat de hsl-exploitant HSA, een dochterbedrijf van NS, bijna failliet was. Zijn voorstel om de concessie terug te geven was bedoeld om “even afstand te kunnen nemen”, aldus Meerstadt. Na beraad met de commissarissen werd het voorstel afgewezen, want “NS was toch de logische exploitant”. LEES VERDER
Telegraaf 28.05.2015 Toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings vond het „ onverkoopbaar” dat de NS voor honderden miljoenen een aankoop in Duitsland wilde doen, terwijl de spoorwegen weigerden meer geld te steken in de eigen dochter HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Hij eiste dat de NS net zoveel geld in de noodlijdende dochter zou steken als het bereid was uit te trekken voor de buitenlandse overname.
Dat zei Eurlings donderdag tijdens zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
NU 28.05.2015 Oud-minister Camiel Eurlings is teleurgesteld in de manier waarop de NS heeft geopereerd in het debacle rond de hogesnelheidslijn HSL Zuid. Dat zei hij donderdag tegenover de enquetecommissie Fyra.
Volgens Eurlings komt uit de verhoren van de commissie naar voren dat het NS niet te doen was om het belang van de reiziger, maar om de eigen financiële positie.
Zo lobbyde de NS jarenlang voor een maximumprijs voor een treinkaartje, maar was de achterliggende agenda om de gebruikersvergoeding die NS aan de Staat moest betalen omlaag te krijgen.
De oud-minister noemde daarom een eerder verhoor met de directeur van NS-dochter HSA, uitbater van de HSL Zuid, Nol Döbken “heftig”. Döbken gaf hierbij aan dat het niet ging om de reiziger, maar om de omzet.
Telegraaf 28.05.2015 Toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings vond het „echt slecht, onacceptabel en maatschappelijk onverantwoord” dat de NS geen volledige inzicht wilde geven in het bedrijfsplan voor het vervoer over de hogesnelheidslijn. NS-dochter HSA exploiteerde de hogesnelheidslijn, maar wilde de cijfers niet geven toen het bedrijf in 2008 meldde dat er financiële problemen waren.
Dat zei Eurlings donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie zoekt uit waarom deze flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
AD 28.05.2015 Toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings vond het ,,echt slecht, onacceptabel en maatschappelijk onverantwoord” dat de NS geen volledige inzicht wilde geven in het bedrijfsplan voor het vervoer over de hogesnelheidslijn. NS-dochter HSA exploiteerde de hogesnelheidslijn, maar wilde de cijfers niet geven toen het bedrijf in 2008 meldde dat er financiële problemen waren.
Dat zei Eurlings donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie zoekt uit waarom deze flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Eurlings veronderstelde dat de NS probeerde de jaarlijkse vergoeding voor het vervoer over de hogesnelheidslijn omlaag te krijgen, omdat het bedrijf veel te veel had geboden om deze opdracht te verwerven. De NS had dat ook al eerder geprobeerd bij zijn voorgangers.
VK 28.05.2015 Door cijfers over de eigen bedrijfsvoering tegen de borst te houden, heeft de NS de problemen met de hogesnelheidslijn onnodig lang laten voortbestaan. ‘Als de NS open was geweest, hadden we meer kunnen doen’, zei voormalig verkeersminister Camiel Eurlings donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
De commissie onderzoekt waarom de Fyra, de trein die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, veel te laat klaar was en maar kort heeft gereden omdat er van alles mis was met de trein.
NS-dochter HSA exploiteert de hogesnelheidslijn, maar had al sinds de oprichting de grootste moeite het hoofd boven water te houden: de jaarlijkse afdracht aan de staat kon maar moeilijk terugverdiend worden. In 2003 kreeg Eurlings’ voorgangster Karla Peijs al de boodschap van HSA dat het bedrijf het niet zou redden. Maar ook Peijs ondervond al dat moederbedrijf NS geen cijfers wilde overleggen die de slechte situatie konden onderbouwen.
178 miljoen
NS deed voor HSL een ‘idioot’ bod van 178 miljoen euro, bleek tijdens parlementaire enquête. Wat opvalt: Het bedrag van 178 miljoen euro lekte in 2002 al uit, maar werd niet breed opgepikt.
Telegraaf 28.05.2015 Toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings heeft bij de Franse treinbouwer Alstom geïnformeerd of het bedrijf treinen kon leveren als AnsaldoBreda de beloofde Fyra’s niet op tijd klaar kon hebben. De treinen moesten gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid.
Eurlings zei donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra dat hij „nogal baalde” van de vertraging van de oplevering van de Fyra. De commissie zoekt uit waarom deze flitstrein veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Eurlings was voor overleg met Europese collega’s in Zuid-Frankrijk en maakte van de gelegenheid gebruik om bij Alstom langs te gaan. Maar daar kreeg hij te horen dat Alstom te druk was.
Alstom was bij de aanbesteding van de bouw van de treinen de laatste concurrent van winnaar AnsaldoBreda.
NU 28.05.2015 Het was mogelijk om in een veel eerder stadium te stoppen met de Italiaanse treinbouwer AnsaldoBreda voor de bouw van de treinen voor de HSL Zuid. Dat zegt oud-NS-directeur Bert Meerstadt donderdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem was in 2008, jaren voor de oplevering, al duidelijk dat het een warboel was. Er is toen overwogen om te stoppen met de bouw van de treinen door AnsaldoBreda en volgens Meerstadt was dit ook mogelijk. Uiteindelijk is besloten toch door te zetten. Ook toenmalig minister Camiel Eurlings (Verkeer en Waterstaat) wilde vertrouwen houden in AnsaldoBreda.
Hij concludeerde tegenover de commissie dat de analyse door de verschillende instanties die de trein vooraf hebben getest onvoldoende is geweest. Volgens hem werd maar één trein getest, maar bleek pas nadat de treinen uit dienst werden genomen dat de treinen niet helemaal hetzelfde zijn.
Meerstadt moest zich ook verdedigen over de financiële problemen van NS-dochter HSA, uitbater van de HSL Zuid. Al jaren was duidelijk dat HSA afstevende op faillissement, maar een redding door NS was volgens Meerstadt “niet aan de orde”.
Eerder op de dag stelde oud-minister Karla Peijs (Verkeer en Waterstaat) dat de problemen door NS zelf waren veroorzaakt door hun te hoge bod om de aanbesteding te kunnen winnen.
Volgens Eurlings was dit “de minst slechte optie”. Als het voor de treinreiziger beter was geweest had hij “HSA met alle liefde laten omvallen”.
Trouw 28.05.2015 “Een eendenbek, een rare trein.” Dat was wat ex-directeur van NS dacht toen hij in 2002 voor het eerst een plaatje zag van de Italiaanse trein die gebouwd ging worden. “Ik begreep wel waarom; die neus moest zo lang zijn vanwege de nieuwste botsspecificaties. Maar het was even wennen.”
Vandaag probeert de parlementaire enquêtecommissie Fyra te weten te komen waarom de flitstrein veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Het blijft onduidelijk welke rol Meerstadt heeft gespeeld in de miskoop van Italiaanse treinen. En dat terwijl hij de enige NS-directeur is geweest die al die tijd overal bij heeft gezeten. Tussen 2001 en 2009 had hij, toen nog als kersvers lid van de NS-directie, onder meer de leiding over High Speed Alliance (HSA), de NS-dochter die moest gaan zorgen dat er treinen gingen rijden op de hogesnelheidslijn. In 2009 werd hij de hoogste baas bij NS tot hij in 2013 aftrad onder druk van het Fyra-debacle.
Telegraaf 28.05.2015 Achter de schermen is toegezegd dat de overheid HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, niet zal laten omvallen als een faillissement dreigt.
Dat zou blijken uit stukken van de NS, de grootaandeelhouder van HSA, waarover de parlementaire enquêtecommissie Fyra beschikt.
De commissie wil te weten komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Het zou volgens het NS-memo gaan om een mondelinge toezegging omdat dit gezien de regels voor staatssteun niet keihard op papier kon worden gezet. Een bankroet van HSA zou niet in het belang zijn van de Staat. Maar toenmalig verkeersminister Camiel Eurlings zei donderdag tegen de commissie zich niet te herkennen in een mondelinge toezegging van zijn kant.
NRC 27.05.2015 In ruil voor redding van de HSA, keerde NS in 2008 een superdividend van 1,4 miljard euro uit aan de staat. Dat blijkt uit het verhoor van voormalig NS-directeur Aad Veenman door de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Veenman trad in 2002 aan als president-directeur. Bijna alle bedrijfsonderdelen van de NS leden verlies, de verhouding met de ministeries van Verkeer en Waterstaat en Financiën bleven verziekt en HSA, de dochteronderneming die de HSL-lijn zou gaan rijden, balanceerde al vanaf 2004 op het randje van faillissement, vooral omdat NS te hoog had geboden om de concessie binnen te halen.
NU 28.05.2015 Voor oud-minister Karla Peijs (Verkeer en Waterstaat) was al in 2004 duidelijk dat HSL-uitbater HSA, een dochter van NS, failliet zou gaan. Dat blijkt donderdag uit het verhoor met Peijs door de enquêtecommissie Fyra.
Adviesbureau McKinsey becijferde dat er een gapend gat zat tussen het plan van de NS en de werkelijke cijfers. In het meest positieve scenario zou er 200 miljoen euro verlies worden geleden.
Hoog bod
Bij HSA ontstonden problemen doordat de NS in 2001 een absurd hoog bod had gedaan om de aanbesteding van de hogesnelheidslijn tussen Amsterdam en Brussel te kunnen winnen. Uiteindelijk werd de jaarlijkse vergoeding 148 miljoen euro per jaar.
Peijs verwijt het spoorbedrijf de cijfers te hebben opgeblazen. “Een kind kan zien dat de lijn dat nooit gaat opbrengen”, stelt de oud-minister. “Waarom ga je nou als staatsbedrijf de staat bedonderen?”
ERTMS
Een belangrijke oorzaak van de vertraging van de oplevering van de hogesnelheidslijn was de problematische ontwikkeling van het nieuwe Europese veiligheidssysteem ERTMS.
Peijs zei niet te weten van deze problemen, maar erkent wel dat haar ministerie daar verantwoordelijk voor was. Ze sprak van “autistische afdelingen” op haar ministerie die hier geen oog voor hadden. Toen de problemen op tafel kwamen sprak collegaminister Gerrit Zalm (Financiën) van “amateurisme” op het ministerie van Peijs.
Ze is het er overigens niet mee eens dat de NS de problemen met ERTMS aanhaalt om de vertraging van de bouw van de treinen te verklaren. “De trein wordt niet om het kastje gebouwd, het kastje gaat in de trein”, aldus Peijs.
Telegraaf 28.05.2015 De toenmalige NS-topman Bert Meerstadt wist voordat de Fyra ging rijden niet van adviezen waarin stond dat er nog allerlei problemen waren met de trein. In die adviezen stond dat er geen realistische voorspelling kan worden gegeven over de prestaties van de treinen. Dat kwam omdat er niet genoeg getest was en er zorgen waren over het materieel.
De parlementaire enquêtecommissie Fyra citeerde donderdag bij het verhoor van Meerstadt uit de adviezen. De commissie wil te weten komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
Telegraaf 28.05.2015 Het is ,,echt onzin” dat HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, problemen met invoering van het nieuwe veiligheidssysteem ERTMS als excuus gebruikte voor latere oplevering van de flitstreinen die op de lijn zouden gaan rijden. De treinen zouden te laat klaar zijn, maar ook de oplevering van de spoorlijn liep door de problemen met ERTMS vertraging op.
„Je bouwt een trein niet om een kastje, maar je bouwt dat kastje in de trein”, zei voormalig minister van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, veel te laat klaar was en door ernstige mankementen maar kort reed.
VK 28.05.2015 De NS heeft in 2008 overwogen om de peperdure concessie voor de hogesnelheidslijn terug te geven aan de staat. Het spoorbedrijf heeft sinds 2008 eveneens meerdere malen overwogen om de Fyra-treinen terug naar Italië te sturen. Beide ideeën zijn ‘omwille van de reiziger’ afgeschoten.
Dit blijkt uit het verhoor van voormalig NS-topman Bert Meerstadt. Het was Meerstadt zelf die in 2008 – hij was destijds directielid – de concessie voorstelde terug te geven aan de staat. Hij noemde dat een ‘zuiver’ uitvloeisel van de onmacht van het bedrijf om de exploitatie van de flitslijn te starten.
Telegraaf 28.05.2015 Het hoge bod van de NS op het vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid was „een onmogelijkheid”. Daardoor voelde de NS zich na tekenen van het contract gedwongen opnieuw te onderhandelen om de hoge jaarlijkse vergoeding aan de overheid omlaag te brengen.
Dat zei voormalig minister van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra, die te weten wil komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moest gaan rijden, veel te laat klaar was en wegens ernstige mankementen maar kort reed.
NRC 28.05.2015 Oud-verkeersminister Karla Peijs was nooit een voorstander van aanbesteding van het hsl-vervoer. “Achteraf is het natuurlijk makkelijk praten, maar ik zou niet hebben aanbesteed.” Teruggeven van de concessie was volgens haar, drie jaar na afsluiting van het contract in 2001, echter geen optie. “Dat zou wel heel gek zijn geweest, na al die moeite die NS heeft gedaan om de concessie binnen te slepen.”
Dat vertelde Peijs, minister van Verkeer en Waterstaat van mei 2003 tot februari 2007, vanochtend tijdens haar verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Peijs vond het bij haar aantreden al een onmogelijk bod – NS moest 178 miljoen euro per jaar aan de staat betalen voor het recht om over de hogesnelheidslijn te rijden – maar was naar eigen zeggen genegen om NS te helpen om exploitatie desondanks mogelijk te maken. “Die treinen moesten gaan rijden, klaar.”
Telegraaf 28.05.2015 Donderdag verschijnen twee oud-bewindslieden bij de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De voormalige ministers van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) en Camiel Eurlings (2007-2010) worden door de commissie ondervraagd over hun rol in het debacle met de flitstrein, die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moest gaan rijden. De trein was veel te laat klaar en reed wegens ernstige mankementen maar kort.
Vrijdag verhoort de enquêtecommissie ook nog de huidige minister van Infrastructuur Melanie Schultz. Vorige week was het al de beurt aan de oud-bewindslieden Gerrit Zalm (Financiën) en Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat).
In de tweede week van de verhoren wil de parlementaire enquêtecommissie vooral meer te weten komen over de aanbesteding van de snelle trein die op de hogesnelheidslijn moest gaan rijden, de uitvoering van de opdracht die HSA verwierf en de financiële problemen van deze NS-dochter.
NU 27.05.2015 Oud-president-directeur van NS Aad Veenman erkent dat er jarenlang sprake is geweest van “wantrouwen” tussen NS en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Hij zei dat woensdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Veenman, die in 2002 aantrad bij NS, wilde daarom pas in 2008 aan het ministerie inzicht geven in het bedrijfsplan van de HSL Zuid.
De commissie verbaasde zich erover dat al in een vroeg stadium duidelijk was dat er problemen zouden ontstaan met HSL-uitbater HSA, een dochterbedrijf van NS.
“Ik erken dat het lang geduurd heeft voordat normering van de verhoudingen heeft plaatsgevonden”, aldus Veenman.
VK 27.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de vijfde dag van de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Volkskrantredacteur Sander Heijne woont de zitting bij en doet gedurende de dag verslag. De NS heeft de uitkering van een superdividend van 1,4 miljard euro aan de staat in 2008 gebruikt als pressiemiddel om de financiële risico’s van de te dure concessie voor de hogesnelheidslijn bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat te parkeren. In ruil voor de eenmalige uitkering, beloofde de staat in te grijpen mocht NS-dochter HSA – belast met de exploitatie van de hogesnelheidslijn – failliet gaan.
Dit blijkt uit het verhoor van voormalig NS-directeur Aad Veenman door de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Het faillissement van de dochteronderneming lag op dat moment al jaren in de lijn der verwachting. De NS had in 2001 een onrealistisch hoog bod gedaan op het exclusieve gebruiksrecht voor het binnenlandse deel van de snelle spoorlijn. Hoewel de NS bulkte van het geld, was het staatsbedrijf niet bereid zelf extra geld in de dochteronderneming te pompen.
Fyra-verhoren
Volkskrantverslaggever Sander Heijne deed verslag van alle verhoordagen. Lees hier de verslagen van vorige week terug: vrijdag, donderdag ,woensdag en dat van maandag.
NRC 27.05.2015 NS heeft aan het eind van de aanbestedingsprocedure voor de levering van hogesnelheidstreinen in strijd met aanbestedingswetgeving gehandeld, waardoor uiteindelijk AnsaldoBreda overbleef. De tweede partij, de Franse treinenbouwer Alstom, was daardoor in de slotfase kansloos, terwijl ze wel treinen konden leveren die elders in Europa al in dienst waren en voldeden.
Dat bleek tijdens het verhoor, voor de parlementaire enquêtecommissie, van Meindert Eland, die indertijd namens Alstom de onderhandelingen voerde met NS. Alstom, ook de producent van de Franse TGV-treinen, heeft nog overwogen om te procederen tegen het besluit om de bouw van die nieuwe treinen aan AnsaldoBreda te gunnen, maar zag daarvan af omdat het bedrijf ook in de race was voor de levering aan de NS van nieuwe sprinters. Alstom wilde NS niet voor het hoofd stoten. LEES VERDER
Telegraaf 27.05.2015 Treinbouwer Alstom had geen gelijke kansen in de strijd om een snelle trein te mogen leveren voor de hogesnelheidslijn HSL-Zuid.
Het Franse bedrijf wist niet dat HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn, een voorkeur had voor een enkeldekstrein die een maximumsnelheid van 250 kilometer per uur kon halen. Ook werd Alstom verrast door het omlaag brengen van de order tot twaalf treinen.
Dat zei Meindert Eland, die voor Alstom betrokken was bij de aanbesteding, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De Fyra zou gaan rijden op de HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en gaf er door grote mankementen alweer snel de brui aan.
Telegraaf 27.05.2015 Eind 2003 luidde de HSA, de exploitant van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, al de noodklok over een dreigend faillissement. Dat blijkt uit stukken waarover de parlementaire enquêtecommisie Fyra beschikt. NS-topman Aad Veenman trok vervolgens bij minister Karla Peijs (Verkeer en Waterstaat) en later ook Gerrit Zalm (Financiën) aan de bel, maar kreeg te horen dat de NS als moederbedrijf van HSA de problemen zelf moest oplossen.
De enquêtecommissie wil te weten komen waarom de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn zou gaan rijden, vijf jaar te laat klaar was en er door grote mankementen al snel weer mee op moest houden.
De NS had de opdracht voor het vervoer over de hogesnelheidslijn binnengehaald met een hoog bod, maar al snel werd duidelijk dat het moeilijk zou worden om het vervoer winstgevend te maken. Veenman zei woensdag bij zijn verhoor door de enquêtecommissie dat het bedrijfsplan van HSA „buitengewoon gestretcht” was.
NU 27.05.2015 De NS had voor de aanbestedingsprocedure van de treinen voor de hogesnelheidslijn HSL Zuid beter naar de fabrikanten moeten luisteren.
Dat zei René van Marrewijk, destijds salesmanager van treinenbouwer Siemens, woensdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem waren de opgelegde eisen zo hoog dat maar weinig fabrikanten aan de vraag konden voldoen toen in 2003 de aanbesteding werd gestart. Slechts een klein aantal bouwers toonden interesse, waaronder Siemens. “Het hoort bij professioneel opdrachtgeverschap dat je eisen stelt die ook gehaald kunnen worden”, aldus Van Marrewijk.
AnsaldoBreda
In het aanbestedingsproces viel verder de ervaren bouwer Bombardier af, waardoor NS uiteindelijk uitkwam bij AnsaldoBreda. Dit bedrijf had weinig ervaring met hogesnelheidstreinen.
In 2012 reed de door AnsaldoBreda gebouwde Fyra na jaren vertraging voor het eerst. Een paar weken later was het alweer gedaan met de Fyra na aanhoudende problemen.
Later op de dag verschijnt ook oud-NS-directeur Aad Veenman voor de commissie.
Telegraaf 27.05.2015 De treinen die Siemens wilde bouwen voor de hogesnelheidslijn HSL-Zuid hadden nooit op tijd klaar kunnen zijn. Daarvoor was de productie van de trein te ingewikkeld.
Dat zei René van Marrewijk, salesmanager bij Siemens (2000-2005), tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De Fyra zou gaan rijden op de HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en gaf er door grote mankementen alweer snel de brui aan.
Siemens deed mee aan de aanbesteding van de snelle trein, maar de opdracht ging uiteindelijk naar het Italiaanse AnsaldoBreda. De klus ging aan de neus van Siemens voorbij omdat het bedrijf 26 treinen wilde leveren, terwijl de NS er zestien had gevraagd, met een optie van nog eens tien. Maar de opdracht van zestien nieuwe treinen was te klein voor Siemens.
NRC 27.05.2015 De NS is in 2002 met een eisenpakket de markt opgegaan voor de levering van treinstellen voor de hogesnelheidslijn die geen enkele fabrikant kon leveren. Dat zei toenmalig salesmanager René van Marrewijk van Siemens vanochtend in zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie die het Fyra-debacle onderzoekt. Het eisenpakket was overigens door de Staat opgelegd.
Er waren op dat moment vijf fabrikanten die technisch in staat waren om treinstellen voor de HSL-lijn te produceren. Maar slechts twee daarvan, waaronder Siemens, konden ook een hogesnelheidstrein leveren die ook een snelheid van 220 kilometer per uur konden halen. Maar het bestek (de voorwaarden) waar Siemens op moest inschrijven, was zo complex dat het met bestaand materieel niet mogelijk was om daaraan te voldoen. Volgens Van Marrewijk zou dat leiden tot aanzienlijk hogere kosten, waardoor de zogeheten risico-opslag – een kostenraming voor tegenvallers en risico’s na de levering – aanzienlijk was. LEES VERDER
AD 27.05.2015 De treinen die Siemens wilde bouwen voor de hogesnelheidslijn HSL-Zuid hadden nooit op tijd klaar kunnen zijn. Daarvoor was de productie van de trein te ingewikkeld. Dat zei René van Marrewijk, salesmanager bij Siemens (2000-2005), tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt.
De Fyra zou gaan rijden op de HSL-Zuid, maar was veel te laat klaar en gaf er door grote mankementen alweer snel de brui aan. Siemens deed mee aan de aanbesteding van de snelle trein, maar de opdracht ging uiteindelijk naar het Italiaanse AnsaldoBreda. De klus ging aan de neus van Siemens voorbij omdat het bedrijf 26 treinen wilde leveren, terwijl de NS er zestien had gevraagd, met een optie van nog eens tien. Maar de opdracht van zestien nieuwe treinen was te klein voor Siemens.
VK 26.05.2015 Op de bretels van oud-topman van Philips Jan Timmer prijkten geen doodshoofdjes, maar ‘lachende mannetjes in de kleuren van de regenboog’. Tot die conclusie komen Timmer en zijn echtgenote nadat zij op verzoek van de financiële website Follow the Money in de klerenkast de betreffende bretels opsnorden.
Mevrouw Timmer stuurde FTM als bewijs een foto mee.
Het elastiek waarmee Timmer begin deze eeuw zijn broek omhoog hield werd vorige week landelijk nieuws dankzij het verhoor van oud-minister Tineke Netelenbos (PvdA) door de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek doet naar het Fyra-debacle. Netelenbos vertelde onder ede hoe Timmer haar in zijn hoedanigheid als president-commissaris van de NS een bezoek bracht.
Telegraaf 26.05.2015 De familie van ex-Philips-topman Timmer is kwaad op oud-minister Netelenbos (Verkeer). De doodskoppen op Timmers bretels waren geen doodskoppen maar smileys.
Netelenbos vertelde aan onderzoekscommissie Fyra dat ze in haar functie destijds bezoek kreeg van Timmer, die president-commissaris van NS was. Netelenbos ervoer deze visite als vrij onaangenaam, vooral omdat er ’brede bretels met doodskoppen’ zichtbaar werden, toen Timmer in haar kamer zijn colbert uitdeed. „Dat was volgens mij een statement”, zei Netelenbos.
Website Follow The Money achterhaalde bij Timmers vrouw dat het geen doodskoppen waren, maar smileys. Netelenbos blijft er volgens de site bij dat het doodskoppen waren.
NRC 24.05.2015 De loopbaan van bewindslieden in Nederland kent twee fases. Je bent een tijdje, steeds korter eigenlijk, minister of staatssecretaris. Een paar jaar daarna ben je getuige voor een parlementaire commissie die onderzoekt hoe het zo mis heeft kunnen gaan. Welke oud-minister of staatssecretaris hebben we niet teruggezien in de nationale beklaagdenbank? Ik weet niet wat Tineke Netelenbos verder nog in haar leven heeft gedaan, maar zeker is dat ze tot aan haar dood voor parlementaire commissies zal verschijnen om met ijzeren volharding uit te leggen dat het aan haar niet heeft gelegen.
Trouw 23.05.2015 Hoe hij ook zocht, Nol Döbken zag geen alternatief, nadat hij hoorde over kwaliteitsproblemen met treinen van AnsaldoBreda. Als directeur van High Speed Alliance (2002-2007) moest hij voor de HSA-eigenaren NS-KLM treinen regelen op de hogesnelheidslijn Amsterdam-Brussel. “We hebben geen andere keuze, we moeten gewoon door met AnsaldoBreda”, herinnert hij zich zijn reactie. Geplaagd door groeiende financiële bedrijfsproblemen en strakke deadlines, deed hij zijn werk.
De zoektocht naar de trein begon al verkeerd. Fabrikanten reageerden op een NS-verzoek treinen te bouwen die de reistijd-eis niet haalden.
Een hogesnelheidslijn openen, maar zonder snelle trein, dat wilde Döbken, ‘een spoorwegman’, niet meemaken, vertelde hij gisteren aan de parlementaire enquêtecommissie Fyra, die de afgelopen week aan het werk ging.
AD 22.05.2015 De Fyra die het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda leverde voor de hogesnelheidslijn HSL-Zuid was geen goedkope ‘Aldi-trein’. De Fyra was ongeveer even duur als de trein van de laatste concurrent in de aanbesteding, het Franse Alstom. De Fyra was ook beter.
Dat zei Tony Smulders, inkoper ‘rollend materieel’ bij de NS, vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en door grote technische mankementen al snel weer van het spoor verdween.
Volgens Smulders was de Fyra in een eerdere fase van de aanbesteding zelfs iets duurder dan de trein van Alstom. Volgens het bestaande beeld zag NS zich gedwongen met het goedkope AnsaldoBreda in zee te gaan omdat er geen geld was voor een duurdere en betere trein.
VK 22.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de vierde dag van de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Vandaag verschijnen onder meer oud-directeur van de HSA Nol Döbken en Tony Smulders, inkoper rollend materieel bij de NS, voor de commissie. Volkskrantredacteur Sander Heijne woont de zitting bij en doet gedurende de dag verslag.
Fyra-verhoren
Sander Heijne deed verslag van alle verhoordagen. Lees hierhet verslag van het van gisteren terug, hier het verslag van woensdag en hier dat van maandag.
NRC 22.05.2015 De Italiaanse fabrikant Ansaldobreda had in een vroege fase van de selectieprocedure voor de levering van treinstellen voor de hsl-lijn de voorkeur van de NS. Ansaldobreda kreeg uiteindelijk de opdracht om de Fyra-trein te bouwen zonder dat de aanbestedingsprocedure zorgvuldig gevolgd was. Dat bleek vanmiddag tijdens het verhoor van Tony Smulden, indertijd verantwoordelijk voor de treinstellen.
Commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg citeerde uit een memo van de stuurgroep materieel van de NS: “Ansaldobreda moet prioriteit in de onderhandelingen krijgen, want dat is de unanieme voorkeur van de stuurgroep.”
NRC 22.05.2015 De NS heeft tijdens onderhandelingen over de vervoersconcessie bewust informatie gemanipuleerd en achtergehouden voor de Tweede Kamer en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Het bedrijf paste rekentrucjes toe om de concessie binnen te halen.
Dat bleek vanochtend tijdens het verhoor van Nol Döbken, de voormalige algemeen directeur van de High Speed Alliantie (HSA), het dochterbedrijf van de NS die de exploitatie van de hoge snelheidsregeling moest uitvoeren.
NU 22.05.2015 Oud-ministers van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings en Karla Peijs en de huidige minister Melanie Schultz (Infrastructuur) verschijnen volgende week voor de enquêtecommissie Fyra voor verhoor onder ede. Dat maakt de commissie vrijdagmiddag bekend.
Peijs (minister van 2003 tot 2007) en Eurlings (2007 tot 2010) worden donderdag verhoord. Schultz (nu Infrastructuur en Milieu en van 2002 tot 2007 staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat) staat voor vrijdag op de planning.
Ook zullen onder andere de president-commissaris van NS in de periode 2002-2009 Aad Veenman (woensdag), zijn opvolger Bert Meerstadt (donderdag) en toenmalige vertegenwoordigers van treinenbouwers Alstom en Siemens langskomen voor verhoor.
Telegraaf 22.05.2015 Volgende week verhoort de parlementaire enquêtecommissie Fyra drie bewindslieden die met de gefaalde snelle trein te maken hebben gehad. Donderdag getuigen de voormalige ministers van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs (2003-2007) en Camiel Eurlings (2007-2010). Vrijdag is het de beurt aan de huidige minister Melanie Schultz (Infrastructuur).
Dat heeft de enquêtecommissie vrijdag laten weten. De commissie wil te weten komen waarom het mis is gegaan met de flitstrein Fyra, die op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moest gaan rijden. De trein was veel te laat klaar en reed wegens ernstige mankementen maar kort.
De commissie verhoort volgende week ook twee voormalige NS-topmannen: Aad Veenman (2002-2009) en Bert Meerstadt (2009-2013).
Trouw 22.05.2015 De snelle treinen die zouden gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moesten het meteen goed doen. Voor proefritten was nauwelijks tijd. Dat bleek vrijdag tijdens de verhoren van de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Gezien de krappe planning voor de productie van de flitstreinen, was er geen tijd voor proefritten, stelde de commissie, die te weten wil komen waarom de snelle trein Fyra veel te laat ging rijden en door grote technische mankementen al snel weer van het spoor verdween.
Telegraaf 22.05.2015 De snelle treinen die zouden gaan rijden op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid moesten het meteen goed doen. Voor proefritten was nauwelijks tijd. Dat bleek vrijdag tijdens de verhoren van de parlementaire enquêtecommissie Fyra.
Gezien de krappe planning voor de productie van de flitstreinen, was er geen tijd voor proefritten, stelde de commissie, die te weten wil komen waarom de snelle trein Fyra veel te laat ging rijden en door grote technische mankementen al snel weer van het spoor verdween.
Tony Smulders, inkoper rollend materieel bij de NS, erkende dat het „lastig” zou zijn om proefritten te doen. De planning voor de productie was krap, de trein zou net in drie jaar gebouwd kunnen worden.
Maar er waren wel onzekerheden, zei Smulders, omdat het ging om nieuwe ontwerpen. Bestaande treinen voldeden niet aan de eisen die de overheid stelde.
NU 22.05.2015 Het belang van de reiziger speelde bij de aanbesteding van de HSL Zuid geen rol: het ging om een zo hoog mogelijke opbrengst. Dat stelt Nol Döbken, oud-directeur van HSA – het NS-bedrijf achter de Fyra – vrijdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
Volgens hem werd dit veroorzaakt door de aanbestedingsvraag vanuit de overheid. “Het ging met name om geld”, aldus Döbken. “Die uitgangspunten moesten we halen.” “Het model was daarom niet om zo veel mogelijk reizigers in de trein te krijgen, maar om een zo hoog mogelijke omzet te halen”. Volgens hem werd dit onder andere gehaald door te streven naar zo weinig mogelijk materieel en een zo hoog mogelijke prijs voor het treinkaartje.
Haast
Döbken stelde daarnaast zijn opdracht als een haastklus te hebben gezien. Mede hierom viel bij het bestellen van de treinen de ervaren treinbouwer Siemens af. De andere ervaren bouwer Alstom viel af toen het aantal te bestellen treinen in de eerste fase omlaag ging.
“Met twaalf treinen zit je echt op een dieptepunt. Maar er waren zoveel onzekerheden dat de aandeelhouder (NS) vond dat we voorzichtig moesten zijn”, aldus Döbken, die erkende dat er door deze “fuik” maar één bouwer over bleef, namelijk de relatief goedkope en onervaren fabrikant AnsaldoBreda.
Hier werd Döbken alsnog geconfronteerd met grote vertragingen in de ontwikkeling, onder andere door het complexe veiligheidssysteem ERTMS.
Ook was het problematisch dat HSA om juridische redenen weinig invloed kon uitoefenen op de bouw van de Fyra door AnsaldoBreda.
Telegraaf 22.05.2015 Bij de exploitatie van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid ging het vooral om een zo hoog mogelijke opbrengst, niet om zoveel mogelijk reizigers. De tarieven lagen zestig procent hoger dan van een normaal treinkaartje. Dat zegt Nol Döbken, de eerste directeur van HSL-exploitant HSA, vandaag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. Het hoge bod van de NS op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid was bovendien met „rekentrucjes” opgepompt om de opdracht binnen te halen. De latere poging van NS-dochter HSA, de exploitant van de HSL-Zuid, om de jaarlijkse afdracht aan de overheid omlaag te brengen, was alleen maar bedoeld om de winst van HSA te vergroten.
Telegraaf 22.05.2015 Bij de exploitatie van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid ging het vooral om een zo hoog mogelijke opbrengst, niet om zoveel mogelijk reizigers. De tarieven lager 60 procent hoger dan van een normaal treinkaartje.
Dat zei Nol Döbken, de eerste directeur van HSL-exploitant HSA, vrijdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
Bij de beoordeling van de biedingen van bedrijven die het HSL-vervoer wilden binnenslepen, werd vooral naar geld gekeken. Dat was de oorzaak dat NS-dochter HSA zoveel mogelijk geld moest zien binnen te halen. Döbken zei dat hij na zijn aantreden lagere tarieven wilde, zodat de HSL meer reizigers zou trekken.
Trouw 21.05.2015 Ze was pro-NS, toen ze aantrad als minister van Verkeer en Waterstaat in 1998 in het kabinet-Kok II. Ze wilde de Nederlandse Spoorwegen ‘in een stevige positie brengen’ op een Europese spoormarkt vol concurrentie. Tineke Netelenbos (PvdA) gunde het binnenlands vervoer op de hogesnelheidslijn graag onderhands aan de NS. Maar al snel leerde ze de NS van een andere kant kennen, bleek bij de Parlementaire Enquêtecommissie Fyra vandaag.
“Hij trok zijn colbert uit. Daaronder zaten bretels met doodskopje”, aldus Netelenbos over NS-president Timmer
Netelenbos voerde een eenzame, onbegrepen strijd. Ze begon met een lijk in de kast, zei ze. De NS waren voor haar ministerschap verzelfstandigd. Het Rijk bleef aandeelhouder, maar de NS moesten commercieel gerund worden. De nieuwe omgangsvormen bleken niet geregeld. “Dat verklaart veel van de moeizame relatie met de NS”, zei ze. De NS klonken wel commercieel met beursgangplannen, maar bleken niet zo te opereren.
NRC 21.05.2015 Het was voor oud-minister Netelenbos vrágen om een politiek Waterloo: achter de rug van de minister van Financiën om de HSL-lijn ondershands aan de NS gunnen. De voornaamste verwijten én haar verweer. LEES VERDER
NU 21.05.2015 Oud-minister Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) heeft niet overwogen om af te treden toen zij niet haar zin kreeg in het kabinet-Kok bij de aanbesteding van de hogesnelheidslijn (HSL). Dat blijkt donderdag tijdens de derde dag van de openbare verhoren van de enquetecommissie Fyra.
“Ik ga niet met aftreden dreigen op zo’n dossier”, aldus Netelenbos. “Ik vond het wel een belangrijk onderwerp, maar er was wel eerder al anders besloten en daar was ik akkoord mee gegaan.”
Een meerderheid in het kabinet wilde daarom niets weten van het voorstel van deze zogeheten Oranjecombinatie. Netelenbos probeerde vervolgens in een uiterste poging premier Wim Kok via een brief op andere gedachte te brengen.
In een gesprek werd deze brief overigens op voorstel van Netelenbos zelf ongelezen door Kok verscheurd. “Kok had advies gekregen om hem niet te lezen, omdat dat dat juridisch kwetsbaar was. Hij zei toen dat hij hem liever niet had gekregen dus zei ik: dan moet je hem maar verscheuren.”
Telegraaf 21.05.2015 Toenmalig verkeersminister Tineke Netelenbos was tegen de openbare aanbesteding van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar vond dat geen reden om af te treden. Zij wilde de aanbesteding stopzetten en in plaats daarvan in zee gaan met de zogeheten Oranjecombinatie. Dat was een samenwerking van NS, Schiphol en KLM.
Netelenbos vertelde dat donderdag aan de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
Maar toen ze haar zin niet kreeg binnen het kabinet, zag Netelenbos geen reden om op te stappen. Zij had aanvankelijk ook ingestemd met openbaar aanbesteden, dus legde ze zich erbij neer dat haar collega’s hier niet op terug wilden komen.
NRC 21.05.2015 Het consortium van NS, KLM en Schiphol dat in 2000 onderhands een bod voor exploitatie van de HSL-lijn voorbereidde, was een initiatief van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Dat zei voormalig minister Tineke Netelenbos vanmiddag tegenover de parlementaire enquêtecommissie die het Fyra-drama onderzoekt.
Volgens Netelenbos was het de bedoeling om daarmee de NS “in positie te houden” voor exploitatie van de HSL-lijn. Eind 1999 had het kabinet juist besloten om de HSL-exploitatieopenbaar aan te besteden nadat de NS twee keer in de gelegenheid was gesteld om onderhands te bieden.
Telegraaf 21.05.2015 De NS heeft het tot tweemaal toe verprutst toen het spoorbedrijf de kans kreeg het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid binnen te halen. Verkeersminister Tineke Netelenbos had na een eerste mislukte poging de NS een tweede kans gegeven. „Tot mijn stomme verbazing heeft de NS toen totaal niet gereageerd. Dat is een grote fout geweest.”
Dat zei de voormalige minister donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden.
Trouw 21.05.2015 Minister Gerrit Zalm (Financiën) ging ermee akkoord dat de NS in eerste instantie mocht bieden op het vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Hij was het daar niet meer eens, maar legde zich neer bij de wens van verkeersminister Tineke Netelenbos.
Dat zei Zalm donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
VVD-minister Zalm wilde liever meteen een openbare aanbesteding in plaats van een onderhandse gunning aan de NS, maar drukte zijn zin niet door. “Ik heb dat niet gewonnen.”
Telegraaf 21.05.2015 Minister Gerrit Zalm (Financiën) ging ermee akkoord dat de NS in eerste instantie mocht bieden op het vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Hij was het daar niet meer eens, maar legde zich neer bij de wens van verkeersminister Tineke Netelenbos.
Dat zei Zalm donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
VVD-minister Zalm wilde liever meteen een openbare aanbesteding in plaats van een onderhandse gunning aan de NS, maar drukte zijn zin niet door. „Ik heb dat niet gewonnen.”
NU 21.05.2015 Oud-minister van Financiën Gerrit Zalm heeft geen goed woord over voor de houding van de NS ten tijde van de aanbesteding van de hogesnelheidslijn (HSL). Dat zegt hij donderdag tegenover de enquêtecommissie Fyra.
De NS kreeg eind jaren negentig de kans om de HSL Zuid onderhands te krijgen, maar kwam met een bod dat totaal niet voldeed. “Het was alsof je een offerte vroeg voor het schilderen van de buitenkant van je huis, maar dan een offerte krijgt waarbij ook de keuken wordt verbouwd en de binnenkant wordt geschilderd”, aldus Zalm.
Ministerie
Hij spaarde ook het ministerie van Verkeer en Waterstaat niet tijdens het verhoor. Toen in 2006 bleek dat de aanleg van de HSL-lijn ernstig zou worden vertraagd, onder andere door een ingewikkeld modern veiligheidssysteem, was hij des duivels: “Wat een schandelijk amateurisme. Hoe kan dit nu weer?”, schreef hij in een notitie.
De vertraging was op dat moment niet meer te keren en Zalm drong er daarom op aan dat de projectorganisatie bij het ministerie werd verbeterd.
NRC 21.05.2015 De NS heeft in 2000 een onderhands bod voorbereid om het kabinetsbesluit tot de vervoersconcessie voor de HSL te torpederen. Dit gebeurde in nauw overleg met ambtenaren van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Toenmalig minister Zalm van Financiën kwam daar pas maanden later achter, zo bleek vandaag tijdens zijn verhoor voor de Fyra-enquêtecommissie.
Pas toen minister Netelenbos (V en W) in de ministerraad dat besluit ongedaan wilde laten maken ontdekte Zalm dat de NS al maanden aan deze plannen werkte. “Daar was ik redelijk ontzet over”, aldus Zalm vanmiddag in zijn verhoor bij de parlementaire enquêtecommissie die het Fyra-debacle onderzoekt.
CONSORTIUM OP INITIATIEF VAN MINISTERIE VAN V EN W
Oud-minister Tineke Netelenbos heeft toegegeven dat het ministerie van V en W wist van de poging van het consortium van NS, KLM en Schiphol om de openbare aanbesteding van de HSL te torpederen. Dat gebeurde zelfs op initiatief van het ministerie, aldus Netelenbos.
De coup met de Oranjecombinatie kreeg uiteindelijk geen bijval in de ministerraad. Zalm werd daarin gesteund door de toenmalige ministers uit het kabinet-Kok II Brinkhorst, Jorritsma, Borst en Vermeend. Later liet ook minister-president Kok Netelenbos vallen en werd de openbare aanbesteding verder in gang gezet. Afgelopen maandag bleek al dat Netelenbos als enige tegen de openbare besteding was, waarop premier Kok haar brief hierover verscheurde.
Telegraaf 21.05.2015 „ „Tsjongejongejonge”, was de eerste reactie van minister Gerrit Zalm (Financiën) op het bod van 178 miljoen euro van de NS op het vervoer over de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. “Ik vond het erg veel.”
Dat zei Zalm donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
„Ik vond het wel mooi”, voegde Zalm eraan toe, omdat het hoge bod van de NS goed was voor de schatkist.
Telegraaf 21.05.2015 Het is „echt baarlijke onzin” dat de NS zich gedwongen zag goedkope treinen te kopen omdat het heel veel geld had neergelegd voor het binnenhalen van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid.
Dat is een beeld dat is neergezet door de NS en door vakbond FNV, zei voormalig verkeersminister Tineke Netelenbos donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
De NS nam zelf een risico met de bestelling van de Fyra bij het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda, vindt Netelenbos. Beknibbelen op de kosten was nergens voor nodig want de spoorwegen hadden geld zat. Als het ministerie van Verkeer en Waterstaat zich tegen de materieelkeuze had kunnen aan bemoeien, had dat wel wat uit kunnen maken.
Telegraaf 21.05.2015 Zalm wist niets van de plannen van NS om samen met KLM en Schiphol een nieuw onderhands bod te doen op het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Hij hoorde pas van deze zogeheten Oranjecombinatie toen daar al maanden aan werd gewerkt. Het kabinet had toen al besloten om openbaar te gaan aanbesteden.
Dat zei Zalm donderdag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de snelle trein Fyra. De commissie wil te weten komen waarom de Fyra veel te laat ging rijden en er door grote technische mankementen al snel weer de brui aan moest geven.
Telegraaf 21.05.2015 Op de derde dag van de verhoren over het debacle van de Fyra verschijnen donderdag twee oud-ministers voor de parlementaire enquêtecommissie. Eerst is de beurt aan oud-minister van Financiën Gerrit Zalm. Daarna verschijnt Tineke Netelenbos voor de commissie als getuige. Zij was minister van Verkeer en Waterstaat toen de overeenkomst met de NS voor het vervoer op de hogesnelheidslijn werd getekend.
De parlementaire enquêtecommissie onderzoekt hoe het mis heeft kunnen gaan met de Fyra, die veel te laat klaar was en wegens grote problemen al snel weer van het spoor verdween.
Deze week richt de commissie zich op de aanbesteding van de vervoersconcessie voor de HSL-Zuid. Daarnaast wordt gekeken naar de rol van de Tweede Kamer en de aanbesteding van de Fyra.
NRC 20.05.2015 De flitstrein tussen Amsterdam en Brussel zou in Nederland nooit met 300 kilometer per uur in 93 minuten die reis kunnen maken. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat had die eis van 93 minuten wel opgenomen in de aanbestedingsvoorwaarden van de vervoersconcessie voor de hogesnelheidslijn. Maar het was op het ministerie bekend dat de bieding van de NS niet aan die voorwaarde voldeed.
Dat bleek vanochtend uit het verhoor onder ede voor de Fyra-enquêtecommissie van Kees van Krieken, een werktuigbouwkundige die jarenlang voor de NS heeft gewerkt en in 1999 overstapte naar het ministerie van Verkeer en Waterstaat om mee te werken aan de aanbesteding van de concessie. Die werd uiteindelijk door de NS gewonnen.
Telegraaf 20.05.2015 De abrupte afwijzing van een eerste voorstel van de NS voor het vervoer op de hogesnelheidslijn was „een eerste kardinale fout”. Over dat voorstel was meer overleg nodig geweest: het was voor de reizigers het beste plan.
Dat zei oud-Philips-topman Jan Timmer, voorzitter van de raad van commissarissen bij de NS (1996-2001), woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
Telegraaf 20.05.2015 Nederland is een te klein land om meerdere treinvervoerders te laten rijden. Meerdere bedrijven op één spoor is „ volstrekt onpraktisch en onrealistisch”. Het doordrukken van privatisering op het spoor is de hoofdreden van de ellende met de Fyra.
Dat zei oud-Philips-topman Jan Timmer, voorzitter van de raad van commissarissen bij de NS (1996-2001), woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
De overheid zette de aanbesteding door. Samen met KLM haalde NS het vervoer op de HSL-Zuid binnen.
VK 20.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de tweede dag van de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Volkskrantredacteur Sander Heijne woont de zitting bij en doet gedurende de dag verslag.
‘178 miljoen was een reëel bod’
De raad van commissarissen van NS had het bod op de hogesnelheidslijn verhoogd tot 178 miljoen euro per jaar om er zeker van te zijn dat de spoorwegen het vervoer binnenhaalden. De rekenmeesters van de NS waren uitgegaan van 150 miljoen, maar de commissarissen deden er 28 miljoen bij.
Telegraaf 20.05.2015 Het bod van de NS van 178 miljoen euro per jaar voor het treinvervoer op de HSL-Zuid was „totaal onverwacht” en „erg hoog”. Zo’n groot verschil met het gevraagde minimum van 100 miljoen komt niet vaak voor.
Dat zei Wim Korf, projectdirecteur HSL-Zuid van het ministerie van Verkeer en Waterstaat (1995-2001), woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle van de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
Telegraaf 20.05.2015 De raad van commissarissen van NS heeft het bod op de hogesnelheidslijn verhoogd tot 178 miljoen euro per jaar om er zeker van te zijn dat de spoorwegen het vervoer binnenhaalden. De rekenmeesters van de NS waren uitgegaan van 150 miljoen, maar de commissarissen deden er 28 miljoen bij.
„Het was een reëel bod”, zei oud-Philipstopman Jan Timmer, voorzitter van de raad van commissarissen bij de NS (1996-2001), woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle met de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
NU 20.05.2015 Het openbaar aanbesteden van de hogesnelheidslijn in 2001 door het toenmalige kabinet-Kok was een “idiote exercitie”. Dat zegt oud-president-commissaris van NS Jan Timmer woensdag tegenover de enquetecommissie Fyra.
De NS deed daarom bij de aanbesteding in 2001 een extreem hoog bod van 178 miljoen gulden per jaar om de aanbesteding sowieso te winnen. Volgens hem maakte dit niet uit, omdat het linksom of rechtsom via de staatskas zou worden betaald.
Eerder op de dag gaf oud-adviseur van het ministerie Kees van Krieken tegenover de enquetecommissie aan dat bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat bekend was dat het financiële plaatje van NS er “zorgelijk” uit zag.
Donderdag zullen oud-ministers Gerrit Zalm (Financiën) en Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) onder ede worden gehoord.
Telegraaf 20.05.2015 Het bod waarmee de NS het reizigersvervoer op de hogesnelheidslijn binnenhaalde, kende veel risico’s. Het aantal reizigers werd te hoog ingeschat, er waren niet voldoende treinen en ook ontbrak het aan voldoende reservematerieel. Verder kon de NS de belofte niet waarmaken dat alle reizigers konden zitten. Ook aan de eis dat de rit Amsterdam-Brussel maximaal 93 minuten zou duren, voldeed de NS niet.
Dat zei Kees van Krieken, namens het ministerie van Verkeer en Waterstaat betrokken bij de beoordeling van de biedingen, woensdag tegen de parlementaire enquêtecommissie die het debacle van de Fyra onderzoekt. De enquête moet antwoord geven op de vraag waarom de Fyra-treinen vijf jaar te laat gingen rijden tussen Amsterdam en Brussel en er door grote technische mankementen al snel mee moesten ophouden.
Telegraaf 20.05.2015 PvdA-Kamerlid Mei Li Vos is woensdag „wegens ernstige familie-omstandigheden” niet aanwezig bij het verhoor van de tweede getuige bij de parlementaire enquêtecommissie die het debacle van de Fyra onderzoekt. Dat heeft voorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA) gezegd bij het begin van het tweede verhoor.
Tweede getuige is Wim Korf, projectdirecteur HSL-Zuid bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1995 tot 2001.
NU 19.05.2015 De oud-topman van de Belgische spoorwegen NMBS weigert voor de parlementaire enquêtecommissie over de geflopte Fyra te verschijnen. Dat schrijft de Belgische krant De Standaard dinsdag.
Leo Pardon vindt het “onzinnig om te praten op basis van herinneringen”. Pardon geldt als voormalig NMBS-directeur als een van de belangrijkste hoofdrolspelers in het onderzoek naar het debacle rondom de Fyra V250.
Hij was immers verantwoordelijk voor de aanbesteding van de treinverbinding en de gunning aan de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda. Pardon ging in 2007 met pensioen.
De snelle treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel werd in 2013 van het spoor in Nederland en België gehaald, omdat de trein alleen maar problemen gaf.
Tineke Netelenbos
Maandag begonnen de verhoren met onder meer Ralph Pans, oud-secretaris-generaal van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Dinsdag houdt de commissie geen zitting, maar later deze week worden onder meer oud-ministers Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) en Gerrit Zalm (Financiën) en de president-commissaris van de NS tussen 1996 en 2001 Jan Timmer onder ede gehoord.
NRC 19.05.2015 Leo Pardon, voormalig directeur Reizigers bij de Belgische spoorwegen (NMBS), weigert voor de Nederlandse parlementaire onderzoekscommissie over de Fyra te verschijnen. Dat meldt de Belgische krant De Standaard.
Pardon geldt als voormalig NMBS-directeur als een van de belangrijkste hoofdrolspelers in het onderzoek naar het debacle rondom de Fyra V250. In zijn functie als directeur Reizigers had hij de leiding over de aanbesteding van de geflopte hogesnelheidstrein en de gunning aan het Italiaanse AnsaldoBreda.
NRC 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is zojuist begonnen met de openbare verhoren over het debacle van de hogesnelheidslijn. Volg de verhoren op nrc.nl.
Eerste getuige is voorzitter Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover. NRC-redacteurMark Duursma is aanwezig bij de verhoren.
In totaal worden tot en met 12 juni ongeveer veertig mensen in het openbaar gehoord. De enquête is mee te kijken met een downloadstream van tweedekamer.nl. LEES VERDER
NU 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie die het debacle rond de hogesnelheidstrein Fyra onderzoekt, begint maandag met de openbare verhoren. De Fyra V250 Albatros was het resultaat van een jarenlang traject van plannen, investeren en vooral uitstellen.
NRC 18.05.2015 De verhoren in de parlementaire enquête over de mislukte Fyra zijn begonnen. Tot en met 12 juni worden 40 getuigen onder ede gehoord. Het doel: de onderste steen boven krijgen, zei voorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA). Dat de Fyra een duur fiasco is, weten we allemaal. Maar wat weten we eigenlijk nog niet? En krijgen we daar de komende weken antwoord op? We houden de antwoorden de komende weken op deze pagina bij. .LEES VERDER›
Trouw 18.05.2015 “Vanaf de eerste dag verliep de samenwerking rampzalig”, zei voorzitter Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover vanmorgen tegen de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Hij doelde op de samenwerking tussen Nederland en België over de HSL-Zuid, het traject dat beide landen verbindt. Kruyt was opgeroepen om de reizigers die de dupe werden van het Fyra-debacle een gezicht te geven. Rover vond het ongelooflijk dat de Beneluxlijn op dit traject werd opgeheven, zonder dat er een goed alternatief was.
Vooral cultuurverschillen speelden de partijen parten bij de manier waarop zaken wordt gedaan in beide landen: “Nederlanders doen zaken aan de vergadertafel, Belgen aan de eettafel. Die kennis heeft behoorlijk ontbroken.” Nederland was zich er onvoldoende van bewust dat de Belgen ook helemaal niet zaten te wachten op marktwerking op het spoor, zoals in Nederland voor het traject van de HSL-Zuid wel het geval was.
VK 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Volkskrantredacteur Sander Heijne woont de zitting bij. Lees hieronder zijn bijdragen in dit slow blog; een artikel dat gedurende de dag wordt aangevuld.
‘Bod voor HSL maximaal opgerekt’
Het aanbestedingsteam van de NS heeft het bod op de concessie voor de hoge snelheidslijn in 2001 op last van de eigen Raad van Commissarissen maximaal opgerekt. Het uiteindelijke bod op het gebruiksrecht voor de lijn van 178 miljoen zadelde NS-dochter HSA, belast met de exploitatie van de hogesnelheidslijn op met een ‘heel uitdagende businesscase’.
De onthutsende route naar het Fyra-debacle
Zaterdag stond er in de Volkskrant een reconstructie over het Fyra-debacle, inclusief een vooruitblik op de openbare verhoren. Wat weten we al, en op welke vragen moet de enquête nog antwoord geven?
Telegraaf 18.05.2015 De NS was „ernstig bezorgd” over het hoge tarief dat het bedrijf zou moeten vragen voor treinen die op de hogesnelheidslijn gaan rijden. „We wisten wat voor consternatie er zou zijn in de samenleving als dat gerealiseerd zou worden.” Dat zei Maarten Spaargaren maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de Fyra-trein. Hij was betrokken bij het binnenhalen door de NS van het vervoer op de HSL-Zuid, waarop de Fyra moest gaan rijden. De enquêtecommissie onderzoekt waarom de Fyra vijf jaar te laat ging rijden en door grote technische problemen al snel weer van het spoor moest.
Telegraaf 18.05.2015 Verkeersminister Tineke Netelenbos heeft zich in 2000 in een persoonlijke brief aan premier Wim Kok verzet tegen openbare aanbesteding van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Zij schreef daarvoor geen verantwoordelijkheid te kunnen nemen. Kok negeerde de brief.
Dat zei Ralph Pans (secretaris-generaal van het ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1998 tot en met 2002) maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie over de Fyra. Maar volgens Pans heeft de minister toen niet gedreigd met aftreden.
Trouw 18.05.2015 Ministers en spoordirecteuren zullen de komende weken verantwoording moeten afleggen over het mislukte Fyra-project. Belangrijkste kwesties voor de parlementaire enquête: waarom werd er zoveel voor de hsl-concessie betaald en hoe kwam de keuze voor de Italiaanse treinbouwer tot stand?
Op dit onderzoek naar de falende Fyra ligt een vergrootglas. Treinen spreken nu eenmaal meer tot de verbeelding dan sociale huurpanden.
Deze ochtend om exact 09.30 uur zal Arriën Kruyt de speciale enquêtezaal aan de Lange Houtstraat in Den Haag betreden. De voorzitter van reizigersvereniging Rover moet daar, tegenover vijf Tweede Kamerleden, beloven dat hij ‘de gehele waarheid en niets dan de waarheid’ zal zeggen.
NRC 18.05.2015 Toenmalig verkeersminister Netelenbos (PvdA) was als enige binnen het kabinet Paars II tegen de openbare aanbesteding van de hogesnelheidslijn. Premier Wim Kok heeft haar informele brief hierover echter verscheurd. Dat zei de hoogste ambtenaar van het ministerie van Verkeer en Waterstaat Ralph Pans zojuist onder ede voor de Fyra-enquêtecommissie.
FYRA
De parlementaire enquêtecommissie Fyra begon vanochtend met haar verhoren. Deze week richt de commissie zich op de aanbesteding van de vervoersconcessie voor de HSL-Zuid. Daarnaast wordt gekeken naar de rol van de Tweede Kamer en de aanbesteding van de Fyra.
In totaal worden tot en met 12 juni ongeveer veertig mensen in het openbaar gehoord. De enquête is mee te kijken met een downloadstream van tweedekamer.nl.
VK 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is vanmorgen begonnen met de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Volkskrantredacteur Sander Heijne zit erbij. Lees hieronder zijn bijdragen in dit slow blog; een artikel dat gedurende de dag steeds zal worden aangevuld.
‘Netelenbos stuurde brief, Kok verscheurde hem’
Voormalig verkeersminister Tineke Netelenbos schreef premier Kok in 2000 een handgeschreven brief in een uiterste poging hem ervan te overtuigen af te zien van de voorgenomen openbare aanbesteding van de hogesnelheidslijn. Hoewel de landsadvocaat geen juridische problemen met Brussel, of andere vervoerders voorzag, durfde Kok het niet aan. In het bijzijn van Netelenbos verscheurde Kok haar brief.
De onthutsende route naar het Fyra-debacle
Zaterdag stond er in de Volkskrant een reconstructie over het Fyra-debacle, inclusief een vooruitblik op de openbare verhoren. Wat weten we al, en op welke vragen moet de enquête nog antwoord geven?
NU 18.05.2015 Toenmalig minister Tineke Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) dreigde impliciet met aftreden toen het kabinet-Kok weigerde om de hogesnelheidslijn onderhands aan een combinatie van NS, KLM en Schiphol te gunnen.
Dat blijkt maandagochtend tijdens de eerste dag van de openbare verhoren door de parlementaire enquêtecommissie Fyra over het debacle met de hogesnelheidstrein.
Oud-secretaris-generaal van het ministerie Ralph Pans zei dat Netelenbos in een handgeschreven brief aan premier Wim Kok aangaf niet te weten of ze wel verantwoordelijkheid wilde dragen voor een openbare aanbesteding.
Volgens haar waren er twijfels over de gevolgen van marktwerking op het spoor en of er wel voldoende interesse was bij andere partijen om op de lijn te bieden. Bovendien was er al veel tijd verloren in het proces, zo stelde Pans.
Telegraaf 18.05.2015 Nederlandse ambtenaren en de NS waren slecht op de hoogte van de manier van zakendoen in België. Daarom verliep de samenwerking met België over de HSL-Zuid „vanaf de eerste dag rampzalig”. Dat zei voorzitter Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover maandag bij de verhoren van de parlementaire enquetecommisssie over de Fyra. Volgens Kruyt was het zakelijk belang van de Belgen wezenlijk anders. „Nederlandse ambtenaren wisten dit niet en bij de NS wisten ze dat pas later.” Cultuurverschillen speelden ook een grote rol. „Nederlanders doen zaken aan de vergadertafel, Belgen aan de eettafel. Die kennis heeft behoorlijk ontbroken.”
Nederland was zich er ook onvoldoende van bewust dat de Belgen ook helemaal niet zaten te wachten op marktwerking op het spoor, zoals in Nederland op de HSL-Zuid het geval was.
Telegraaf 18.05.2015 HSL-Zuid-exploitant HSA wist van de problemen met de Fyra, maar heeft de gevolgen onderschat. Daarvoor heeft reizigersvereniging Rover eind 2012 gewaarschuwd, vlak voordat de Fyra ging rijden. Maar de druk om toch met de Fyra te beginnen, was te groot. Dat zei voorzitter Arriën Kruyt van Rover maandag tegen de parlementaire enquêtecommissie.
Kruyt noemde het onverstandig om met de Fyra te gaan rijden, ook omdat er niet voor een snel alternatief was gezorgd. Ook hadden de risico’s bekend kunnen zijn omdat in Denemarken al problemen waren met treinen van de Italiaanse Fyra-producent AnsaldoBreda.
Telegraaf 18.05.2015 De parlementaire enquêtecommissie Fyra is maandag begonnen met de openbare verhoren over het debacle met de hogesnelheidslijn. Eerste getuige is voorzitter Arriën Kruyt van reizigersvereniging Rover. Deze week richt de commissie zich op de aanbesteding van de vervoersconcessie voor de HSL-Zuid. Daarnaast wordt gekeken naar de rol van de Tweede Kamer en de aanbesteding van de Fyra.
Op deze eerste dag worden verder nog Ralph Pans (secretaris-generaal van het ministerie van Verkeer en Waterstaat van 1998 tot en met 2002) en Maarten Spaargaren (directeur bedrijfs- en productontwikkeling NS van 2001 tot en met 2008) onder ede gehoord. In totaal worden tot en met 12 juni ongeveer veertig mensen in het openbaar gehoord.
Telegraaf 18.05.2015 De topman van de Italiaanse Fyra-bouwer, Maurizio Manfellotto, komt in juni vrijwillig naar Den Haag om te getuigen voor de parlementaire enquête naar het treindebacle. Vandaag beginnen de openbare verhoren.
Manfellotto zal volgens zijn woordvoerder de eed afleggen en in het Italiaans getuigen. De topman verzette zich in 2013 hevig toen NS al na veertig dagen de Fyra van het spoor haalde, onder meer omdat er brokstukken van de flitstrein vielen. Volgens Manfellotto kwam dit doordat de NS onverantwoord hard reed, terwijl er sneeuw op de baan lag.
Trouw 17.05.2015 Wie wil begrijpen hoe het zo kon misgaan met de Fyra, moet terug in de tijd. De NS van toen zijn niet de NS van nu. Morgen begint de parlementaire enquête met het bevragen van hoofdrolspelers in de affaire.
Huisinga had een best groot probleem: het personeel zag het niet zitten. Er werd gestaakt en gemord.
We spreken Paars. Het kabinet-Kok II dat geld over had, stijgende beurskoersen en een economie waarvan we dachten dat die voor altijd zou groeien. En vooral moest alles en iedereen worden geprivatiseerd. De NS maakten zich op voor concurrentie op het spoor. Er werd in de directiekamer op het hoofdkantoor in Utrecht zelfs hardop over een beursgang gedroomd.
Trouw 13.05.2015 Oud-minister van Financiën Gerrit Zalm en voormalig NS-topman Jan Timmer worden volgende week door de parlementaire enquêtecommissie Fyra gehoord over het debacle rond deze hogesnelheidstrein. Dat is vandaag bekendgemaakt.
Het Fyra-project heeft zeker 10,8 miljard euro gekost, aldus commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA). Het bedrag is uitgegeven aan een trein die uiteindelijk niet reed. De commissie zoekt antwoord op de vraag waarom de reiziger uiteindelijk niet heeft gekregen wat was voorgespiegeld. Het bedrag loopt nog steeds op, onder meer door verzakkingen aan het spoor.
NU 13.05.2015 Oud-minister van Verkeer en Waterstaat Tineke Netelenbos en oud-minister van Financiën Gerrit Zalm zullen volgende week door de enquetecommissie die onderzoek doet naar het Fyra-debacle onder ede worden gehoord.
Dat blijkt woensdag tijdens een persconferentie van commissievoorzitter Madeleine van Toorenburg (CDA).
Zij wilde alleen kwijt wie er in de eerste week zal worden gehoord. Hierbij zit verder onder andere de president-commissaris van de NS tussen 1996 en 2001 Jan Timmer.
Afgelopen jaren werd er al behoorlijk gesteggeld over de schuldvraag en dat zal tijdens de openbare verhoren die op maandag 18 mei van start gaan niet anders zijn. Ze bevestigt daarmee een bericht van de NOS.
Telegraaf 13.05.2015 De oud-ministers Zalm (Financiën) en Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) zijn de eerste bewindslieden die komende week worden gehoord door de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Dat hebben de vijf Kamerleden gemeld die het drama met de flitstrein gaan onderzoeken.
Commissievoorzitter Van Toorenburg (CDA) schat dat de snelle spoorverbinding richting België de belastingbetaler ruim 10,8 miljard euro heeft gekost. Tijdens de verhoren zullen Nederlanders onder ede worden gehoord over hoe het toch heeft kunnen gebeuren dat het miljardenproject anno 2015 niet oplevert wat ervan was verwacht. De Fyra-treinen zijn weer retour naar de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda gegaan en de Thalys rijdt wel maar is duur. „En de Beneluxtrein doet er langer over dan ooit tevoren”, constateert Van Toorenburg over de boemel die inmiddels Amsterdam weer met Brussel verbindt. Ze wil onder meer uitvinden hoe de relatie tussen de Staat en de NS was rond de Fyra, wie er toezicht hield op het miljardenproject en waarom er destijds is gekozen voor AnsaldoBreda.
NU 13.05.2015 De Staat, de Nederlandse Spoorwegen en de Italiaanse bouwer AnsaldoBreda. Dat zijn de partijen die lijnrecht tegenover elkaar staan bij het onderzoek naar het Fyra-debacle.
Komende tijd komen zij naar Den Haag om voor de parlementaire enquetecommissie Fyra te verschijnen. Wie is er verantwoordelijk voor dit miljardenfiasco?
Wat was er ook alweer aan de hand met die Fyra?
De hogesnelheidslijn (hsl) kostte de belastingbetaler een vermogen en na jarenlange vertraging waren de bestelde treinen volgens de NS en NMBS van dusdanig slechte kwaliteit dat ze begin 2013 na enkele weken weer uit de dienstregeling werden geschrapt.
VK 13.05.2015 De kosten voor de aanleg en onderhoud van de hogesnelheidslijn en de problemen met de Fyra vallen veel hoger uit dan tot nu toe werd aangenomen. De snelle spoorverbinding met België heeft de staat al 11 miljard euro gekost en de teller loopt door. Eerder werden de kosten van de flitslijn op 7 tot 8 miljard euro geraamd.
Dit zei Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg woensdag tijdens een persbriefing in aanloop naar de openbare verhoren van de door haar voorgezeten parlementaire enquêtecommissie Fyra. ‘De koude rillingen lopen mij over de rug als ik eraan denk wat we hebben geïnvesteerd in de hogesnelheidslijn, zonder te krijgen wat we wilden.’
Het aantreden van Jesse Klaver als fractieleider van GroenLinks levert de partij vandaag in de peiling van Maurice de Hond drie extra zetels op. Klaver volgde dinsdag Bram van Ojik op. Hiermee scoort de partij nu 13 zetels, 1 minder dan de hoogste score van deze partij in de peilingen sinds 2002.
De partijen die het meest last hebben van deze stijging zijn de PvdA, SP en Partij voor de Dieren.
Dat leidt deze week tot een score van 11 (-1) voor de PvdA, die daarmee 2 zetels kleiner is dan GroenLinks. SP gaat ook een achteruit naar 22 en Partij voor de Dieren van 5 naar 4. Daarnaast zien we de PVV deze week 1 zetel stijgen en het CDA 1 zetel dalen.
AD 17.05.2015 Het aantreden van Jesse Klaver als fractieleider van GroenLinks levert de partij zondag in de peiling van Maurice de Hond drie extra zetels op. Klaver volgde dinsdag Bram van Ojik op.
De partij komt in de peiling op 13 zetels uit. GroenLinks bezet nu vier zetels in de Tweede Kamer. De zetels worden weggehaald bij de PvdA, SP en Partij voor de Dieren. Vooral onder vrouwen en jonge kiezers is de partij van Klaver populair. Klaver is met 29 jaar de jongste fractievoorzitter ooit.
Trouw 17.05.2015 Het aantreden van Jesse Klaver als fractieleider van GroenLinks levert de partij vandaag in de peiling van Maurice de Hond drie extra zetels op. Klaver volgde dinsdag Bram van Ojik op.
De partij komt in de peiling op 13 zetels uit. GroenLinks bezet nu vier zetels in de Tweede Kamer. De zetels worden weggehaald bij de PvdA, SP en Partij voor de Dieren. Vooral onder vrouwen en jonge kiezers is de partij van Klaver populair. Klaver is met 29 jaar de jongste fractievoorzitter ooit.
De PvdA lijkt op dit moment de meeste last te krijgen van een sterk GroenLinks, aldus De Hond. Van de kiezers die in 2012 op de PvdA stemden, gaf vorige week nog 7 procent aan GroenLinks te stemmen. Dat percentage is gestegen naar 13 procent. En 44 procent van de PvdA-kiezers wil GroenLinks nu een kans geven, terwijl dat vorige week nog 33 procent was.
De hoogste score die GroenLinks ooit bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer heeft gehaald was 11 zetels in 1998. Toen was Paul Rosenmöller de lijsttrekker.
NU 17.05.2015 Het aantreden van Jesse Klaver als fractieleider van GroenLinks levert de partij zondag in de peiling van Maurice de Hond drie extra zetels op. Klaver volgde dinsdag Bram van Ojik op.
De partij komt in de peiling op 13 zetels uit. GroenLinks bezet nu vier zetels in de Tweede Kamer. De zetels worden weggehaald bij de PvdA, SP en Partij voor de Dieren.
Vooral onder vrouwen en jonge kiezers is de partij van Klaver populair. Klaver is met 29 jaar de jongste fractievoorzitter ooit.
Heijman vertelde de Gooise gemeente bij zijn aanstelling dat hij een koopwoning in de Achterhoek achterliet die hij nog moest verkopen. Hij kreeg tegemoetkomingen voor zijn dubbele woonlasten en reiskosten, maar nu blijkt dat hij geen koop- maar een huurwoning had.
De baas van de Gooise gemeente zou twee jaar geleden bij zijn aanstelling ten onrechte hebben gesuggereerd dat hij een koophuis in de Achterhoek achterliet. Dit huis zou hij eerst willen verkopen, voordat hij naar Bussum ging verhuizen. Ook in interviews opperde Henk Heijman dat. Hierdoor wist hij, bovenop zijn riante salaris, bij de gemeente vele duizenden euro’s aan vergoedingen binnen te slepen, waaronder een toelage voor dubbele woonlasten en een reiskostenvergoeding.
Hoogstwaarschijnlijk had de burgemeester geen recht op deze vergoedingen, aangezien hij in zijn vorige gemeente geen koop- maar een huurwoning achterliet. Met hetzelfde argument zou hij onterecht gebruik maken van een regeling om nog niet in Bussum te komen wonen.
NOS 15.12.2017 De vooraanstaande hoogleraar accountancy Marcel Pheijffer krijgt een waarschuwing opgelegd van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb), vanwege een onderzoek dat hij heeft gedaan naar het declaratiegedrag van een oud-burgemeester van Bussum.
De door Pheijffer getrokken conclusies zijn zonder nadere toelichting niet begrijpelijk en missen een deugdelijke grondslag, vindt het college in een beroepszaak die was aangespannen door twee lokale partijen. De accountantskamer, die in eerste instantie oordeelde over het onderzoek, had vastgesteld dat het wel deugde.
Dubbele woonlasten
Burgemeester Heijman trad in juni 2015 af. De CDA’er stond toen al op non-actief omdat tegen hem op eigen verzoek een onderzoek was ingesteld wegens mogelijk onterechte vergoedingen voor dubbele woonlasten.
Heijman had onduidelijkheid laten bestaan over zijn woonadres. Het beeld ontstond dat hij dubbele woonlasten had omdat hij zijn huis in de Achterhoek, waar hij burgemeester was geweest van Oost-Gelre, moest verkopen. Dit bleek een huurhuis te zijn, dat hij bovendien had onderverhuurd, maar hij declareerde wel onkosten en reiskostenvergoedingen.
Accountant Pheijffer, hoogleraar aan Nyenrode Business University en de Universiteit Leiden, concludeerde in zijn onderzoek dat de burgemeester weliswaar slordig was geweest, maar dat hij niet onrechtmatig had gehandeld. Toen het onderzoek verscheen was Heijman al opgestapt, omdat hij vond dat hij beschadigd was door de publiciteit over de kwestie.
De lokale partijen Hart voor Bussum Naarden Muiden (BNM) en Gooise Ouderenpartij waren boos over het onderzoek van Pheijffer en de rol van de opdrachtgever, commissaris van de koning Remkes. Zij dienden een tuchtklacht in tegen de accountant bij de accountantskamer. Maar die zag geen reden voor maatregelen tegen Pheijffer, waarop de lokale partijen in beroep gingen bij het CBb.
Dat legt de accountant nu dus wel een waarschuwing op. “Van Pheijffer mocht een bijzondere zorgvuldigheid verwacht worden, nu hij wist dat zijn bevindingen van belang waren voor het openbare debat in Bussum over het functioneren van de (voormalige) burgemeester.” De hoogleraar brengt de uitspraak op de website accountant.nl onder de aandacht en schrijft: “Het tuchtrecht is bedoeld om ervan te leren. Ik zal de opmerkingen van het CBb in deze dan ook ter harte nemen.”
“Weggegooid gemeenschapsgeld”
De lokale partijen zijn blij met de uitspraak. “De accountantskamer durft kennelijk een autoriteit op het gebied van accountancy niet aan te pakken. Gelukkig heeft het onafhankelijk College van Beroep voor het bedrijfsleven wel gehakt gemaakt van dit onderzoek en durfde zij een hoogleraar die fraude recht praat een waarschuwing op te leggen.”
Wel haalt Hart voor BMN in een verklaring nog uit naar Remkes, die “Heijman altijd een hand boven het hoofd heeft gehouden en zonder overleg met de Provinciale Staten van Noord-Holland opdracht heeft gegeven tot dit onderzoek van ruim 50.000 euro. Weggegooid gemeenschapsgeld blijkt nu.”
VK 07.10.2015 Twee politieke partijen in Bussum hebben een officiële klacht ingediend bij het Accountantskamer vanwege het handelen van de Noord-Hollandse commissaris van de Koning Johan Remkes. Dat meldt de NOS.
De partijen vinden dat het onderzoek dat hij heeft laten doen naar het omstreden declaratiegedrag van de Bussumse burgemeester Henk Heijman niet deugt en trekken ook de rol die Remkes in de zaak heeft gespeeld in twijfel.
‘Deur open naar onbehoorlijk bestuur’
‘In opdracht van Remkes wordt een onderzoek gedaan, van ruim 40.000 euro aan gemeenschapsgeld, om aan te tonen dat het allemaal wel meeviel met die onterechte vergoedingen. Terwijl Remkes zelf een hoofdrol speelde in het proces. Hij zet hiermee de deur open naar onbehoorlijk bestuur en minder integriteit in het openbaar bestuur’, zegt Marieke Munneke Smeets van Hart voor Bussum.
Telegraaf 07.10.2015 Twee politieke partijen in Bussum hebben een officiële klacht ingediend bij de Accountantskamer vanwege het handelen van de Noord-Hollandse commissaris van de Koning Johan Remkes. Ze vinden dat het onderzoek dat hij heeft laten doen naar het omstreden declaratiegedrag van de Bussumse burgemeester Henk Heijman niet deugt en trekken ook de rol die Remkes in de zaak heeft gespeeld in twijfel.
“In opdracht van Remkes wordt een onderzoek gedaan, van ruim 40.000 euro aan gemeenschapsgeld, om aan te tonen dat het allemaal wel meeviel met die onterechte vergoedingen. Terwijl Remkes zelf een hoofdrol speelde in het proces. Hij zet hiermee de deur open naar onbehoorlijk bestuur en minder integriteit in het openbaar bestuur”, zegt Marieke Munneke Smeets van Hart voor Bussum.
BB 26.06.2015 Geen grote malversaties, maar wel ‘slordigheden’ zijn naar voren gekomen bij het onderzoek naar declaraties van de inmiddels opgestapte Bussumse burgemeester Henk Heijman. Daarnaast blijven er vraagtekens bij de rechtmatigheid van ontvangen maaltijdvergoedingen.
Financiële afwikkeling
Een uitspraak of deze maaltijdvergoeding al dan niet rechtmatig is, durft onderzoeker professor Marcel Pheijffer (Nyenrode Business Universiteit) niet aan. Door tijdgebrek – de ontheffing woonplaatsvereiste en de pensionkostenvergoeding vormden de hoofdmoot van het onderzoek en vergden de meeste tijd en aandacht – ‘resteert de maaltijdvergoeding als een punt van aandacht in de verdere financiële afwikkeling met de heer Heijman’, stelt Pheijffer. Dat doet hij in zijn onderzoeksrapportage naar de declaraties en de besluitvorming over de huisvesting van ex-burgemeester Heijman. Het onderzoek is in opdracht van de Commissaris van de Koning Johan Remkes uitgevoerd, op verzoek van Heijman.
Telegraaf 25.06.2015 Ondanks de onterechte reiskosten van ex-burgemeester Henk Heijman van Bussum, is het merendeel van de declaraties en de besluitvorming over zijn huisvesting correct. Wel is er sprake van ‘slordigheden’. Dat blijkt uit onderzoek van hoogleraar Marcel Pheijffer, dat was ingesteld naar aanleiding van publicaties in De Telegraaf.
Volgens de onderzoeker heeft de gevallen eerste burger zichzelf mede de das omgedaan. Door openheid en transparantie niet voldoende te betrachten heeft ,,de heer Heijman zichzelf tekort gedaan”, zo concludeert Pheijffer. Uit het onderzoek komt naar voren dat Heijman soberheid niet kende: hij maakte maximaal van de mogelijke toelages gebruik.
Nadat er in mei commotie over zijn declaratiegedrag was ontstaan, stortte Heijman in alle haast zijn gehele pensionkostenvergoeding terug in de gemeentekas. Volgens Pheijffer was dat voor een deel niet nodig. Dit bedrag moet nog worden verrekend met de ten onrechte ontvangen reiskostenvergoedingen (na 1 december 2014). Ook zou er nog een nader onderzoek naar een maaltijdskostenvergoeding kunnen worden verricht.
De professor constateert dat er veel verdeeldheid en polarisatie in de Bussumse politiek is. Dat levert een gebrek aan vertrouwen op. Heijman werd het te heet onder de voeten na diverse publicaties over de vermeende onrechtmatigheden in De Telegraaf. Hij stapte vroegtijdig op. Zijn tijdelijk vervanger is gisteren bekend geworden: Albertine van Vliet-Kuiper (D66).
De soap rond de vertrokken Heijman is nog niet afgerond. Enkele leden van de Bussumse gemeenteraad hebben nog vragen en die beantwoord zien. Ook zou de rol van Commissaris van de Koning, Johan Remkes, volgens de raadsleden tegen het licht moeten worden gehouden.
BB 11.06.2015 Henk Heijman is niet langer burgemeester van Bussum. Hij heeft ontslag genomen. Dat meldde de gemeente donderdag. Heijman ligt onder vuur vanwege zijn declaratiegedrag en was daarom al tijdelijk weg.
Integer
Heijman zou tienduizenden euro’s te veel hebben gekregen van de gemeente. Daar loopt een onderzoek naar. De CDA’er zegt in een verklaring dat hij ervan overtuigd is dat hij ‘altijd integer’ heeft gehandeld, maar dat de beeldvorming zijn werk onmogelijk maakt. (ANP)
NU 11.06.2015 Burgemeester Henk Heijman van Bussum heeft donderdag zijn ontslag ingediend. Dat meldt de gemeente.
In een verklaring acht Heijman het onmogelijk te blijven functioneren als burgemeester met “de aanhoudende publiciteit” rond zijn persoon.
Half mei werd bekend dat de commissaris van de koning Johan Remkes een onafhankelijk onderzoek laat verrichten naar het declaratiegedrag van de burgemeester. In de tussentijd werden de taken van Heijman waargenomen door locoburgemeester Adriana van den Berg.
De uitslag van het onderzoek wordt eind juni verwacht. Heijman stelt in zijn verklaring dat “ongeacht de uitkomst van het onderzoek, de beeldvorming die rond zijn persoon is ontstaan, verder functioneren onmogelijk maakt”.
Telegraaf 110.06.2015 Burgemeester Henk Heijman van Bussum heeft zijn ontslag ingediend. Door de ‘aanhoudende publiciteit rond zijn persoon’ is het voor hem ‘nu en in de toekomst onmogelijk te blijven functioneren’ als burgervader. Dat staat te lezen op de website van de gemeente Bussum.
Heijman is volgens de verklaring ‘diep geraakt’ door de ‘aantijgingen in de media inzake bestuurlijke en privékwesties’. De CDA’er is er zelf van overtuigd is ‘dat hij altijd integer heeft gehandeld’. Heijman is echter van mening dat ‘het belang van de gemeente Bussum en haar inwoners’ zwaarder zou moeten wegen ‘dan zijn persoonlijk belang’.
Heijman stond al op non-actief vanwege een onderzoek naar gesjoemel met zijn declaraties, dat was opgestart na een publicatie in De Telegraaf. Daarmee hield de stroom van aantijgingen echter niet op. Zo zou hij een voormalige wethouder uit Oost-Gelre hebben laten bedreigen en beschuldigde een fietswinkel hem ervan een fiets niet te hebben betaald.
NRC 11.06.2015 Burgemeester Henk Heijman (CDA) van de gemeente Bussum stapt per direct op. Dat heeft de gemeente bekendgemaakt op de website. Heijman had zijn werk al tijdelijk neergelegd in mei vanwege een onderzoek naar zijn declaratiegedrag.
Sinds mei nam de locoburgemeester de taken van Heijman waar in afwachting van de uitkomst van het onderzoek. Nu heeft de burgemeester besloten per direct zijn ontslag in te dienen bij de koning vanwege de publiciteit rond zijn persoon. Heijman zegt in de verklaring er van “overtuigd te zijn dat hij altijd integer heeft gehandeld, maar dat de beeldvorming die rond zijn persoon is ontstaan, verder functioneren als burgemeester van Bussum onmogelijk maakt.”
ONTERECHT VERKREGEN TOESLAG
Het onderzoek werd op verzoek van Heijman zelf ingesteld door de commissaris van de Koning, Johan Remkes. Aanleiding was berichtgeving van lokale media over onder meer een onterecht verkregen toeslag voor woonlasten door Heijman.
Het onderzoek wordt naar verwachting eind juni afgerond.
Telegraaf 03.06.2015 Burgemeester Heijman van Bussum, momenteel op non-actief wegens een onderzoek naar gesjoemel met zijn declaraties, zou een voormalig wethouder van Oost-Gelre hebben laten bedreigen.
Deze stapte hierop gisteren naar de politie. Dit blijkt uit het politierapport van de eenheid Oost-Nederland, in handen van De Telegraaf. De Bussumse burgemeester, die tot 2013 zetelde in Oost-Gelre (v.h. Groenlo en Lichtenvoorde), zou zich volgens de bewuste ex-wethouder naast de bedreigingen ook nog schuldig hebben gemaakt aan smaad en laster. Burgemeester Henk Heijman ontkent het hele gebeuren: „Dit is pertinent onjuist.”
Telegraaf 20.05.2015 Burgemeester Heijman van Bussum, op non-actief tijdens onderzoek naar omstreden declaraties, heeft ook in zijn vorige gemeente Oost-Gelre een dubieuze reputatie opgebouwd. Hij reed zonder te betalen een jaar lang rond op een gloednieuwe racefiets.
Dit bevestigt de eigenaar van fietswinkel Bike Totaal Hofstede in het Gelderse Beltrum, waar de toenmalige burgemeester een racefiets ’op zicht’ nam. Ondanks herhaalde verzoeken bleef betaling uit. „Hij kwam steeds zijn afspraken niet na. Dat verbaasde me, voor een man in zo’n functie. Uiteindelijk heb ik de fiets ingenomen, maar toen had hij er wel een jaar op rondgereden”, zegt eigenaar Johan Hofstede.
Heijman (CDA), die niet wil reageren, was van 2005 tot 2013 burgemeester van Oost-Gelre. Hij woonde in een huurhuis, maar kreeg in Bussum vergoeding voor dubbele woonlasten.
NU 18.05.2015 Burgemeester Henk Heijman van Bussum legt tijdelijk zijn functie neer. Dit heeft de provincie Noord-Holland maandag laten weten.
Commissaris van de koning Johan Remkes laat een onafhankelijk onderzoek verrichten naar het declaratiegedrag van de burgemeester.
Volgens een gemeentewoordvoerder zal dat ongeveer een maand duren. In de tussentijd worden de burgemeesterstaken waargenomen door locoburgemeester Adriana van den Berg.
NRC 18.05.2015 De burgemeester van Bussum, Henk Heijman (CDA), legt zijn taken tijdelijk neer. Er komt een onderzoek naar zijn declaratiegedrag, naar aanleiding van berichtgeving over onder meer een onterecht verkregen toeslag voor woonlasten.
Dat heeft de commissaris van de Koning, Johan Remkes, vanavond gezegd tegen de gemeenteraad. Hij heeft het onderzoek op verzoek van Heijman zelf ingesteld. Naar verwachting is het over een maand afgerond. Tot die tijd neemt de locoburgemeester zijn taken waar.
ONDERZOEK: DECLARATIES, WOONTOESLAG EN COMMUNICATIE
Er wordt gekeken naar de declaraties die de burgemeester sinds zijn benoeming heeft ingediend. Daarover hebben raadsleden twijfels, meldde RTV Noord-Holland eerder. Heijman zou hoge reis-, lunch- en dinerkosten hebben gedeclareerd. Marieke Smeets van Hart voor Bussum zei tegen de zender: “Er zijn teveel onduidelijkheden en er is mogelijk sprake van valsheid in geschrifte.”
Telegraaf 18.05.2015 Burgemeester Heijman van Bussum legt zijn werkzaamheden voorlopig neer in afwachting van een onderzoek naar zijn woonsituatie en declaraties die daarmee verband houden.
Dat laat de provincie Noord-Holland weten in een persbericht. Volgens een gemeentewoordvoerder zal het onderzoek ongeveer een maand duren. In de tussentijd worden de burgemeesterstaken waargenomen door locoburgemeester Adriana van den Berg.
Commissaris van de Koning Remkes laat de declaraties op verzoek van de burgemeester zelf onderzoeken
Telegraaf 18.05.2015 De toekomst van de burgemeester van Bussum is aan een zijden draadje komen te hangen na de rel over dubieuze declaraties van afgelopen week. Vandaag vindt er geheim crisisoverleg plaats met de commissaris van de Koning in Noord-Holland.
De vertrouwelijke vergadering in het provinciehuis, waarvoor commissaris Remkes vanmiddag alle Bussumse fractievoorzitters ontvangt, telt één agendapunt: hoe nu verder met burgemeester Heijman (CDA). Bronnen binnen het provinciehuis verwachten dat de Gooise burgemeester met vervroegd pensioen gestuurd zal worden.
Telegraaf 14.05.2015 De gemeenteraad van Bussum noemt de ophef rond de dubieuze toelagen van burgemeester Heijman een ‘ernstige situatie’. Alle partijen eisen binnen één week opheldering van hem.
Afgelopen woensdag berichtte De Telegraaf over tienduizenden euro’s aan vergoedingen, die de Bussemse burgemeester Heijman (CDA) afgelopen jaren binnensleepte, terwijl hij daar mogelijk geen recht op had. De baas van de gemeente suggereerde namelijk bij zijn aanstelling in 2013 dat hij een onverkocht koophuis in de Achterhoek achterliet, terwijl daar helemaal geen sprake van is.
Trouw 13.05.2015 Burgemeester Henk Heijman van Bussum ligt onder vuur vanwege mogelijk onterecht ontvangen vergoedingen voor een woonhuis dat hij niet heeft. Een deel van de gemeenteraad wil dat de tienduizenden euro’s die hij heeft ontvangen tegen het licht worden gehouden, schrijft De Telegraaf vandaag.
Telegraaf 13.05.2015 In Bussum is een rel uitgebroken rond het declaratiegedrag van burgemeester Heijman (CDA). Een deel van de gemeenteraad eist een onderzoek naar mogelijk onterecht ontvangen vergoedingen. In totaal gaat het om enkele tienduizenden euro’s.
De baas van de Gooise gemeente zou twee jaar geleden bij zijn aanstelling ten onrechte hebben gesuggereerd dat hij een koophuis in de Achterhoek achterliet. Dit huis zou hij eerst willen verkopen, voordat hij naar Bussum ging verhuizen. Ook in interviews opperde Henk Heijman dat. Hierdoor wist hij, bovenop zijn riante salaris, bij de gemeente vele duizenden euro’s aan vergoedingen binnen te slepen, waaronder een toelage voor dubbele woonlasten en een reiskostenvergoeding.
Hoogstwaarschijnlijk had de burgemeester geen recht op deze vergoedingen, aangezien hij in zijn vorige gemeente geen koop- maar een huurwoning achterliet. Met hetzelfde argument zou hij onterecht gebruik maken van een regeling om nog niet in Bussum te komen wonen.
Telegraaf 13.05.2015 In Bussum is een rel uitgebroken rond het declaratiegedrag van burgemeester Heijman (CDA). Een deel van de gemeenteraad eist een onderzoek naar mogelijk onterecht ontvangen vergoedingen. In totaal gaat het om enkele tienduizenden euro’s.
Fractievoorzitter van GroenLinks Bram van Ojik verlaat de Tweede Kamer. Hij wordt opgevolgd door zijn fractiegenoot Jesse Klaver (29).
Van Ojik heeft dat dinsdag in een brief aan de partijleden meegedeeld. Volgens hem was het geen makkelijk besluit. “ik heb er lang over nagedacht en ik heb het weloverwogen genomen”, aldus Van Ojik in de brief.
Volgens hem staat de partij er nu een stuk beter voor dan bij zijn plotselinge aantreden na het vertrek van Jolande Sap in 2012. Klaver sprak in dit kader onlangs tegen NU.nl nog van het “Bram-effect“.
Onlangs verloor presentator Fons de Poel nog zijn baan, omdat hij Klaver een ‘snotneus‘ had genoemd. Hij deed dit nadat Klaver zich stevig had opgesteld tegenover bestuursleden van banken tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.
Na deAftrap op weg naar 12.09.2012 is het nooit meer helemaal goed gekomen met GroenLinks !!!
De oplossingen van GroenLinks: theedrinken en Sinterklaas spelen – Elsevier 16.02.2015 Onder lijsttrekkerschap van de wijze, rustige Bram van Ojik zijn de wonden van GroenLinks langzaam aan het helen. Hoewel hij publiekelijk steeds benadrukt dat hij de koers niet verlegt, is duidelijk dat de prioriteiten veranderen – dat was voorspelbaar.
Beelden zijn belangrijk in de politiek. Zeker ongelukkige beelden. Zo moet Jolande Sap vaak de dag vervloekt hebben dat ze besloot om met een stekkerdoos de Tweede Kamer te betreden om Geert Wilders voor te doen hoe hij een eind kon maken aan het eerste kabinet-Rutte.
GroenLinks vindt dat de diplomatie een oplossing moet vinden voor de situatie in Irak. Als de Yezidi’s fractieleider Bram van Ojik zouden horen, zouden ze hem naar een psychiater verwijzen.
GroenLinks is terug van vakantie. Waar geweld dreigt, is GroenLinks altijd met vakantie. Deze partij weet zich geen raad met geweld. Vooropgesteld dat geen enkele democraat geweld als een ideaal middel ziet.
AD 22.11.2017
In een democratische rechtsorde moet niet geweld maar dialoog en debat heersen. Dat is de ideale toestand. Helaas moet soms met geweld de orde worden gehandhaafd waarzonder geen enkel regime, ook geen een democratisch regime, kan functioneren. Daarom berust het geweldsmonopolie bij de staat.
De Yezidi’s van Irak en Hazara’s van Afghanistan weten precies wat de implicaties zijn van militaire machteloosheid. Dat geldt ook voor de Joodse staat. Hadden ze de Iron Dome niet ontwikkeld, zouden ze nu massaal door de Palestijnse rakettenzijn gedood. Maar GroenLinks begrijpt dit soort argumenten niet.
AD 23.11.2017
Verzet
De GroenLinks-leider Femke Halsema probeerde voorzichtig verandering aan te brengen in het religieuze dogma van geweldloosheid binnen GroenLinks. Haar opvolger Jolanda Sap zette de weg van Halsema voort.
Zij gaf steun aan de politiemissie in Kunduz in Afghanistan. Maar ze moesten niet vechten tegen Taliban. Sap wilde omelet maken zonder eieren te breken. In haar partij was het verzet van de pacifisten groot.
Crises
Volgens de Volkskrant maakt Van Ojik zich vooral zorgen over de politieke boodschap omtrent de 100 miljoen euro die Nederland in defensie gaat stoppen: ‘De wereld is onveilig, met crises in Oekraïne, Irak en elders in het Midden-Oosten. Dan moeten we maar weer eens wat geld voor defensie uitgeven. Alsof het herbewapenen in Nederland kan bijdragen aan de oplossing van die crises, het tegendeel is het geval.’
Kijk op deze tijdlijn alvast mee naar de veelbewogen geschiedenis van de eeuwige oppositiepartij, en de kansen die steeds net niet gegrepen werden.
Het interim-partijbestuur gaat aan de slag met de evaluatie van de verkiezingsuitslag door de commissie-Van Dijk. Op basis van de aanbevelingen en conclusies van de evaluatiecommissie formuleert het interim-partijbestuur voorstellen waarover de leden kunnen besluiten tijdens het ledencongres op 3 maart. Voordat het zover is, wil wil het interim-bestuur eerst een open discussie voeren over de voorstellen, zowel via bijeenkomsten in het land als online.
Downloads
Rapport, bijlagen en voorstellen van het interim-bestuur zijn te downloaden.
Peiling 2e kamer 17.05.2015 Maurice de Hond – GL gestegen;
7 april 2016 Partij – Op het congres van 23 april 2016 kiezen we 5 nieuwe partijbestuursleden. De kandidaten zijn nu bekend gemaakt.
Op de verkiezingspagina stellen de kandidaten zich voor en lees je het advies van de kandidatencommissie.
Maak kennis met de kandidaat-bestuursleden
Het Landelijk Bureau GroenLinks organiseert drie regionale bijeenkomsten, waarop alle kandidaten voor het Partijbestuur zichzelf kunnen presenteren. Je bent – na aanmelding – van harte welkom!
Alle avonden is er inloop vanaf 19.30 uur, start 20.00 uur.
Het congres van GroenLinks kiest op zaterdag 23 april de lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen waarvoor Jesse Klaver de enige kandidaat is en vijf partijbestuursleden. Dat gebeurt in de Rijtuigenloods in Amersfoort. De kandidaten voor de verschillende bestuursposten zijn:
• Voorzitter: Marjolein Meijer, Frans de Wuffel en Jan Atze Nicolai
• Internationaal Secretaris: Mieke van der Vegt en Güliz Tomruk-Kisi
• Publiciteit en Campagnes: Rogier Elshout
• Externe Partijontwikkeling: Sebastiaan Dinjens en Paulien Gankema
• Personeel en Organisatie: Judith Meijer en Jeroen Postma
VK 16.02.2019 Op het congres van GroenLinks, zaterdag in Zwolle, blaakte de partijleiding van het zelfvertrouwen. Het handelde inhoudelijk wat formaliteiten af, maar zweepte de achterban op volgens het inmiddels beproefde recept van de ‘meet-up’.
Partijleden tijdens het partijcongres van GroenLinks in de IJsselhallen. Beeld ANP
Ondernemingsraden moet voortaan de beloning van de bedrijfsleiding goedkeuren. GroenLinks wil dat bij wet regelen. Het is bedoeld om de inkomenskloof te verkleinen. Nu verdient een topman van een grote onderneming volgens GroenLinks 171 keer het gemiddelde inkomen in zijn bedrijf.
Het voorstel is bij voorbaat kansloos maar wordt gelanceerd met het oog op de verkiezingen dit voorjaar. Dit jaar is na jarenlange discussie net een compromis over topbeloningen wet geworden. Die verplicht bestuurders van grote bedrijven verplicht jaarlijks met de ondernemingsraad te praten over hun beloning.
GroenLinks-leider Jesse Klaver presenteerde het idee op het congres in Zwolle waar de partij een reeks formaliteiten afhandelde. Zo zijn de kandidatenlijsten voor de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart en de Europese verkiezingen op 23 mei vastgesteld. Oud-partijleider Paul Rosenmöller werd aangewezen als lijsttrekker voor de Eerste Kamer, die op 27 mei wordt gekozen door de nieuwe Provinciale Staten.
In een zijvleugel van de immense IJsselhallen waren liefst tweeduizend belangstellenden op het congres afgekomen. GroenLinks trekt sinds het aantreden van Jesse Klaver als partijleider in 2015 steeds vaker volle zalen.Het middagprogramma met een ‘meet-up’-opzet, waar de lijsttrekkers optraden, trok veel belangstellenden. Meet-up is de GroenLinks-term voor massale bijeenkomsten in de afgelopen jaren waar met leden en niet-leden thema’s worden besproken. In kleinere ‘kantinebijeenkomsten’ ging Klaver te rade bij ‘gewone mensen’.
Klaver bulkt van het zelfvertrouwen in de aanloop naar de verkiezingen dit voorjaar. SP, PvdA en GroenLinks zijn in de Tweede Kamer samen kleiner dan de PvdA tijdens Rutte II, GroenLinks is groter dan ooit en heeft meer leden dan ooit.
Verandering
Klaver ziet zelfs een ‘nieuwe meerderheid’. ‘Dit vroege voorjaar, in de aanloop naar de verkiezingen, de eerste weken van maart, gaan we wat beleven. De vakbonden die een grote demonstratie organiseren voor een eerlijk pensioen voor jong en oud. Leraren die massaal gaan staken voor een beter salaris en minder werkdruk. Vrouwen die hun rechten, hun lijf, hun leven opeisen op de Women’s March. En allemaal, ja allemaal doen we mee op 10 maart aan de grootste klimaatmars ooit. Dit wordt het Voorjaar voor Verandering.’
GroenLinks wil geen ‘tegenpartij’ zijn. Klaver: ‘We zijn niet tegen het kabinet, maar voor onze idealen. Niet tegen het bedrijfsleven, maar voor eerlijk delen. Niet tegen Brussel, maar voor een beter Europa. Voor groene provincies.’
Paul Rosenmöller en Jesse Klaver met de handjes in de lucht, tijdens het partijcongres. Beeld ANP
Toch zet Klaver zich met verve af tegen het kabinet. Hij verwijt premier Rutte ‘zakkenrollerspolitiek’. ‘Als mensen aan premier Rutte vragen, hoe kan ik mijn energierekening betalen, dan is het antwoord ‘doe effe normaal’. Het is de truc van de politieke zakkenroller.’ Juist dit weekend maakte het CBS bekend dat de gas en lichtrekening van een gemiddeld gezin bij gelijkblijvend gebruik 19 procent omhoog gaat, vooral door stijgende belastingen.
Bij de ‘verantwoording van het gevoerde beleid door de Tweede Kamerfractie’ legt Kathalijne Buitenweg uit hoe GroenLinks het kabinet tegemoet gaat treden als de coalitie geen meerderheid meer heeft in de Eerste Kamer. ‘We gaan niet gedogen. Maar als we goede afspraken kunnen maken over zaken waarmee we onze idealen kunnen verwezenlijken dan doe we dat. Kijk naar het klimaatbeleid. Dan moeten er ook steun komen voor ons voorstel voor een CO2-heffing voor het bedrijfsleven.’
Pacifisten
Bij dezelfde verantwoording steken oude GroenLinks-reflexen de kop op. Een belangrijke stroming wordt nog steeds gevormd door pacifisten. Bram van Ojik stelt hen gerust dat ontwapening nog steeds prioriteit heeft voor GroenLinks. ‘We zijn ook tegen hogere uitgaven aan Defensie die in het regeerakkoord is afgesproken.’
De JSF mag van GroenLinks ook geen kernwapens vervoeren. Een lid dat de bejegening van Rusland aan de orde stelt, krijgt weerwoord van Van Ojik. ‘Er is geen sprake van een hetze. Rusland heeft heel veel uit te leggen. Over MH-17, over het optreden in Syrië.’
AD 22.11.2017 GroenLinks gaat op jacht naar de lage en middelbaar opgeleide kiezer. Partijleider Jesse Klaver gaat het komende jaar het land in met een ‘kantinetour’ in kleinere plaatsen waarin hij in gesprek wil met mensen ‘die door de politiek vergeten zijn’. Volgens Klaver zijn de docenten, agenten en mensen in de zorg ‘de stille motor’ van Nederland.
Het nieuwe, sociaal-economische verhaal waarmee GroenLinks een brede volksbeweging denkt te worden, ontvouwde Klaver vanavond bij een partijbijeenkomst in het Rotterdamse poppodium Annabel. Die zat vol met 800 mensen, 70 procent daarvan is geen partijlid. Met de nieuwe koers lijkt GroenLinks de concurrentie aan te binden met de SP en de PvdA, de linkse partijen waarmee de partij zegt juist te willen samenwerken.
,,Het is niet nieuw dat we voor lager en middelbaar opgeleiden willen opkomen, maar wel dat we mét de mensen willen samenwerken die Nederland draaiende houden”, stelt Klaver. Hij is niet bang dat hij daarmee de klassieke GroenLinkser – meestal hoogopgeleide Randstedelingen – van zich vervreemdt. ,,Het lijken uitersten, maar we willen die groepen juist met elkaar verbinden: de leraar uit Brabant met de hoogleraar uit Amsterdam.
Ze zijn allemaal het slachtoffer van de globalisering.” Klaver vindt dat het kabinet moet stoppen met de focus op het bedrijfsleven en zich juist moet richten op de publieke sector, waar hard bezuinigd is.
Klaver wil dat het kabinet meer liefde geeft aan wat hij de ‘stille motor’ van Nederland noemt: de agent, de leraar, de verpleegkundige. #meetup8:17 PM – Nov 22, 2017
Klaver heeft de eerste kantinebijeenkomstal achter de rug. In het geheim sprak hij vorige week in een schoolkantine in Amsterdam-Slotervaart. Via de campagneorganisatie, waar GroenLinks veel vrijwilligers heeft, waren docenten en thuiszorgmedewerkers uitgenodigd om met de GroenLinks-leider in gesprek te gaan.
Het lijken uitersten, maar we willen die groepen juist met elkaar verbinden: de leraar uit Brabant met de hoogleraar uit Amsterdam, aldus Jesse Klaver.
Politieman Christian vertelde Klaver daar dat het hem stoorde dat iedereen maar hoogopgeleid moet zijn, terwijl er ook mensen nodig zijn om het vuilnis op te halen en ouderen te verzorgen. ,,Hij vond dat er zo’n fixatie is om van iedereen een euro te maken. Terwijl heel veel 50-centjes een samenleving ook heel rijk maken. Er is te weinig waardering voor dat soort beroepen. Dat willen we veranderen.”
Stille motor
Klavers kantinetour moet rond Prinsjesdag 2018 uitmonden in een grote actiedag, waarin een grote groep mensen ‘verandering moet afdwingen’. Nu voeren docenten en verpleegkundigen los van elkaar actie voor hun eigen zaak. ,,Ze moeten de handen ineen slaan”, vindt Klaver.
,,Als vier ceo’s dit kabinet bellen, krijgen ze 1,4 miljard voor afschaffing van de dividendbelasting. Al die mensen hebben misschien niet het nummer van Mark Rutte, maar wel de macht van het getal. Als de stille motor van Nederland kabaal gaat maken kunnen wij de plannen van het kabinet veranderen.”
’Helemaal geen spijt’
GroenLinks-lid Mathijs Bergman (18) uit het Brabantse Gilze heeft leeftijdsgenoot Dennis Baart meegesleept uit Tilburg. Die laatste heeft daar ‘helemaal geen spijt van’. ,,Superleuk om mee te maken.” Allebei zijn ze voor het eerst op een meetup. ,,Hij had een goed verhaal”, vindt Bergman.
Klavers pleidooi om hoog opgeleid met laag en middelbaar opgeleid te verbinden, spreekt Baart ook aan. ,,Ik vind gelijkheid belangrijk. Ik doe zelf een hbo-studie, maar ik lever straks graag wat salaris in als anderen er daardoor op vooruit gaan. Aan het eind van de week staan we aan dezelfde bar samen een biertje te drinken. Daar gaat het om.”
’Gek op die man’
Linda Moerland uit Zeist heeft het bijgehouden. Dit was de zevende meetup van Jesse Klaver waar zij bij was. Ze is ‘gewoon gek op die man’. Vroeger stemde ze SP, bekent ze. Het verhaal van Klaver juicht ze toe. Maar: ,,GroenLinks heeft wel wat te overwinnen. Onder Femke Halsema was de partij te liberaal. Ik heb Groen en links, maar ik heb het linkse verhaal lang gemist.”
Nu herkent Moerland zich weer in een verhaal over sociale gelijkheid. ,,Fijn dat Jesse ook met Jan de arbeider gaat praten.” Daar staat Klaver wel wel tegengas te verwachten, denkt ze. ,,Het gejuich zoals vanavond is leuk, maar tegenspraak is een veel grotere uitdaging.” Als het aan Moerland ligt, wordt GroenLinks voor links wat de VVD voor rechts is: een volkspartij. ,,Dat kost wel tijd.”
’Op drift geraakt’
Diep in zijn hart is Edwin Kok uit Den Haag een socialist. Maar hij is ‘op drift geraakt’ en inmiddels aanbeland bij de Partij voor de Dieren. Toch is Kok op Klaver afgekomen. ,,Hij gaat terug naar de linkse basis. Dat zal tijd en moeite kosten, maar ik heb er wel vertrouwen in. Kijk naar de PvdD: zij verkondigen altijd dezelfde boodschap.
Langzaam sijpelt dat door; de partij won niet voor niks drie zetels. Als Klaver blijft samenwerken met de SP en de PvdA en zo het hele politieke spectrum – dat nu rechts is – naar links weet te krijgen, heeft zijn nieuwe koers een goede kans van slagen.”
Elsevier 22.11.2017 Jesse Klaver vindt dat GroenLinks ook de gewone kiezer moet bereiken. De voorman van GroenLinks wil het komende jaar op ‘kantinetour’, waar hij in gesprek wil gaan met groepen lage en middeninkomens. Het doel is om een groter publiek aan te spreken.
‘Ze klagen niet, ze hebben geen grote mond. Maar ze houden het land wel draaiende,’ aldus Klaver. Hiermee doet ook GroenLinks een gooi naar de stem van wat door Rutte III ‘de gewone Nederlander’ wordt genoemd.
‘Met identiteit winnen we geen verkiezingen’
Vanavond hield Klaver een partijbijeenkomst in Rotterdam, waar hij zijn nieuwe plannen met de grootste partij op links heeft ontvouwd. GroenLinks moet zich meer gaan richten op een economische boodschap, waarmee hij ‘politieagenten, leraren en buschauffeurs’ voor zijn partij hoopt te winnen. ‘De stille motor van Nederland’ moet ook voor GroenLinks gaan kiezen, aldus Klaver.
‘Als het alleen maar gaat over identiteit, migratie en andere sociaal-culturele thema’s, wint rechts,’ analyseert Klaver. ‘Wij willen vanaf nu de nadruk leggen op geld, werk en de macht van het bedrijfsleven.’ Klaver wil met GroenLinks leidend zijn in de strijd tegen de doorgeslagen globalisering.
Opmerkelijk is dat GroenLinks de onderhandelingen met VVD, CDA en D66 liet klappen omdat er ‘een principiële ondergrens’ was bereikt. Nu lijkt het erop dat GroenLinks die ondergrens alsnog laat varen, om een groter kiezerspotentieel aan te spreken.
Tegenvallende uitslag op 15 maart
Bij de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart 2017 werd GroenLinks weliswaar de grootste partij op links, maar het zetelaantal viel lager uit dan Klaver had verwacht. Waar GroenLinks rond de twintig zetels werd gepeild, haalde de partij er uiteindelijk veertien. Dat terwijl Klaver zichzelf zag als de belangrijkste tegenkandidaat voor Mark Rutte (VVD) in het Torentje.
De achterban van GroenLinks bestaat voornamelijk uit hogeropgeleiden die in de grote steden wonen. Met het nieuwe plan gaat GroenLinks op zoek naar aanhang in steden als Woerden, Venlo of Doetinchem.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
AD 22.11.2017 Jesse Klaver moet zich bewijzen. Zijn partij GroenLinks wil uitgroeien tot een brede volksbeweging. Maar na de winst bij de Kamerverkiezingen in maart lijkt die beweging tot stilstand gekomen.
De aankondiging is alvast ronkend: op de meetup (GroenLinks-speak voor partijbijeenkomst) van vanavond gaat partijleider Jesse Klaver een ‘belangrijke, richtinggevende speech’ geven over de koers van GroenLinks. Dat schept verwachtingen. Ingewijden zeggen dat het ‘helemaal anders’ wordt; aan de nieuwe strategie is sinds de zomer gewerkt.
Klaver moet ook wel wat. De gemeenteraadsverkiezingen naderen met rasse schreden. Nu de PvdA in gruzelementen ligt, hoopt GroenLinks in ‘linkse’ bolwerken als Amsterdam en Utrecht de grootste te worden.
De lokale GroenLinksers hopen mee te liften op de populariteit van hun voorman. Dankzij een campagnemachine, met Jesse Klaver zelf als middelpunt, groeide GroenLinks van vier naar een record van veertien zetels. Maar de partij had op meer gehoopt én gerekend.
Het aantal leden steeg afgelopen jaar van 22.200 naar 28.200 en van hen gaan 6.000 ook als vrijwilliger van deur-tot-deur. De popzalen waar hij zijn boodschap verkondigde, waren steevast afgeladen vol. Maar, zo signaleerde GroenLinks zelf ook enigszins bezorgd, die enthousiastelingen bestaan voor een groot deel uit jonge studenten of jongeren met diploma aan hbo of universiteit op zak.
Dat moet anders, want met die overwegend jonge achterban wordt GroenLinks nooit de gedroomde brede volksbeweging. Begin komend jaar gaat Klaver daarom het land in. Bij kleinere bijeenkomsten, vooral buiten de Randstad en weg van de poppodia, hoopt hij ook andere groepen aan te spreken: de vrouw van 40 die als verpleegkundige werkt, de man die als administratief medewerker zijn boterham verdient. Het sociaal-economische verhaal van GroenLinks moet juist hén aanspreken, denkt de partij.
Die groepen voelden zich traditioneel juist thuis bij het sociaaldemocratische verhaal van de PvdA. En hoewel die partij bij de verkiezingen genadeloos werd afgestraft na ruim vier jaar kabinetsdeelname, is het vooralsnog Lodewijk Asscher – leider van een negenkoppige fractie – die zich ‘oppositieleider op links’ mag noemen. Het was Asscher die extra geld wist te ritselen voor lerarensalarissen en de motie die een einde maakt aan de voorgestelde bezuiniging op de wijkverpleging draagt Asschers naam.
Shinen
De PvdA is lekker bezig, maar GroenLinks is onzichtbaar, aldus Partijlid.
GroenLinks en SP benadrukken juist samen op te trekken met de PvdA – Klaver heeft met Asscher en SP-leider Emile Roemer zelfs een appgroepje. Maar de ‘Jessias’ uit de campagne komt in de plenaire zaal van de Tweede Kamer minder goed uit de verf, signaleren bezorgde GroenLinksers. ,,Op dat meest zichtbare politieke podium moet Klaver juist shinen”, oordeelt een partijlid. ,,De PvdA is lekker bezig, maar GroenLinks is onzichtbaar.”
Daarbij zijn er GroenLinks-sympathisanten die het de partij kwalijk nemen dat ze niet in een kabinet zijn gestapt, terwijl VVD, CDA en D66 er tot twee keer toe met Klaver uit probeerden te komen. Als Klaver echt de wereld wil veranderen, vinden zij, dan had hij dat dáár moeten doen. Vooral nu Rutte III goede sier probeert te maken als ‘het groenste kabinet ooit’ neemt dat GroenLinks, toch van oudsher de enige klimaatvoorvechter, munitie uit handen. De tijdgeest kleurt bijna iedere partij licht- of donkergroen.
VK 12.11.2016 In zijn nieuwe boek dat vandaag verschijnt opent GroenLinks-leider Jesse Klaver de aanval op Mark Rutte en Geert Wilders, zijn politieke opponenten die de Nederlandse identiteit versmallen tot de ‘joods-christelijke traditie’, Zwarte Piet of paaseitjes. De ware Nederlandse aard licht juist in verdraagzaamheid en godsdienstvrijheid, stelt Klaver in De empathische samenleving (De Bezige Bij, 12,99).
Dat moet de basis zijn voor hernieuwde gemeenschapszin, stelt Klaver. ‘Wat verbindt ons? Die vraag probeer ik te beantwoorden.’ Na zijn eerste boek van vorig jaar, Tegen het Economisme, is dit een poging om zijn gedachtegoed te verbreden. Hij maakt zich vooral zorgen over de verharding van het debat en de groeiende tegenstellingen in de samenleving. ‘Wilders en Rutte zeggen dat Nederland wel Nederland moet blijven, maar de kern van ons land bescherm je niet door je te verzetten tegen een roetveegpiet of tegen de islam.’
Ik vind het armoedig dat we zo weinig teruggrijpen op onze geschiedenis.
In zijn essay betoogt hij dat in de Verenigde Staten en Frankrijk het debat veel scherper gaat over de kernwaarden die in de geschiedenis door deze landen zijn bevochten. In Nederland wordt nieuwe Nederlanders daarentegen bij de inburgeringscursus als kernwaarde geleerd dat hier bij de thee een droog koekje wordt geserveerd. ‘Wij voeren een debat over een atractie in een pretpark (de omstreden Monsieur Cannibale in de Efteling, red.) en of moslims wel of niet handen moeten schudden.’
Daarmee wordt de Nederlandse identiteit veel te beperkt gedefinieerd: ‘Ik vind het armoedig dat we zo weinig teruggrijpen op onze geschiedenis. Die kent vele hoogtepunten maar ook vele zwarte bladzijden.’ Het gaat Klaver bij de hoogtepunten om ‘de waarden die met politieke strijd deel van onze identiteit zijn geworden’. ‘Dan zie ik Nederland als een gidsland, als een land dat voorop heeft gelopen in het bevechten van vrijheid en democratische rechten.’
Land van mondige burgers
We moeten wel blijven luisteren naar elkaar. Niet alleen zenden maar ook ontvangen
Daarvoor grijpt hij terug op de Acte van Verlatinghe uit 1581 waarin Nederland de heerschappij van de Spaanse koning Filips II verwierp. Zeven Nederlandse provincies werden een republiek. ‘Revolutionair, toen en nu nog steeds’, zegt Klaver. ‘Als de heerser niet in het belang van het volk regeert, kiest het volk een andere leider. Wij zijn niet een land van sterke leiders maar van mondige burgers.’
Na de Acte werd in de Unie van Utrecht de vrijheid van godsdienst verankerd. ‘Dat hebben we daarna bevochten in de Tachtigjarige Oorlog. We zijn een land van minderheden waarin we respect hebben voor elkaar. Dat heeft ons enorm veel goeds gebracht. Maar we moeten wel blijven luisteren naar elkaar. Niet alleen zenden maar ook ontvangen. Dat hebben we eeuwen geleden al vastgelegd en daar moeten we trots op zijn. En we moeten het ook in de praktijk brengen.’
Trouw 11.11.2016 Dat het essay ‘de empathische samenleving’ van Jesse Klaver zo vlak na de verkiezing van Trump verschijnt, is toeval. Hij maakt zich al langer zorgen om de boze kiezers.
Ik zeg vaak: leef je eens in in die vluchteling, in dat Nederlands-Marokkaanse jongetje dat hier is geboren, aldus Jesse Klaver.
‘Oh my God’, dacht Jesse Klaver, de leider van GroenLinks, toen hij woensdagochtend wakker werd met het nieuws uit de Verenigde Staten. “Het was voor mij net zo’n moment als de Brexit. Je weet dat het kan gebeuren, en toch schrik je. Ik was de afgelopen zomer in de VS. Niemand die er echt van Clinton hield. Ik had Donald Trump eerder een mafklapper genoemd, maar opeens zag ik dat hij echt kon winnen. Dat hij brede steun had, ook van mensen die eerder Obama hebben gestemd.”
Zou dat ook dat in Nederland aan de hand kunnen zijn? Dat we de omvang van de onvrede niet zien?
“Ik denk dat je op geen enkele wijze moet onderschatten hoe groot die onvrede is, over hoe het er aan toegaat in de politiek. Wat daar tot nu toe door de klassieke machtspartijen tegenover wordt gesteld, biedt geen soelaas. Ook niet door de progressieve familie, waar GroenLinks toe behoort.”
Dat houdt in? Luisteren naar wat de ontevreden burgers te zeggen hebben dit keer?
“Ja, dus niet vertellen: u begreep het niet, we gaan het nóg beter uitleggen! Je moet voor de grap eens de analyses van progressieve partijen na verkiezingsverlies erop naslaan. Die luiden meestal: ‘we hebben het niet goed uitgelegd’.
Nee we hebben het misschien zelf niet goed begrepen. Ik zeg vaak: leef je eens in in die vluchteling, in dat Nederlands-Marokkaanse jongetje dat hier is geboren. Maar we moeten ons ook inleven in mensen die zich zorgen maken over vluchtelingen die hierheen komen. Steeds meer mensen hebben het gevoel dat dit niet meer hun land is. Eigenlijk zijn zij op zoek zijn naar gemeenschapszin. De behoefte om te formuleren wat ons als Nederlanders bindt is door progressieve partijen te lang afgedaan als eng-nationalistisch.”
Dat ik strijd tegen belastingontwijking is niet omdat mensen iets misgun, maar omdat het leidt tot onvrede, aldus Jesse Klaver.
Waar komt dat gevoel volgens u vandaan?
“Ten eerste de toegenomen ongelijkheid. Dat ik strijd tegen belastingontwijking is niet omdat mensen iets misgun, maar omdat het leidt tot onvrede. Ik had een nogal liberale opvatting over welvaart, maar mij vielen de schellen van de ogen toen ik sprak met een vrachtwagenchauffeur die me uitmaakte voor zakkenvuller.
Ik verweerde me: ik kom uit de Westrand van Roosendaal, zei ik, uit een sociale huurwoning. ‘Lul niet’, zei hij. ‘Na je afstuderen had je gelijk een goede baan. Je verdient meer dan mijn collega’s die al 30 jaar werken. Net als al die lui daar in de politiek kun je je geen voorstelling maken hoe het is als je wasmachine kapot is en je geen nieuwe kan betalen.’ Toen kwam voor mij het besef waar die boosheid vandaan komt.”
Het tweede?
“Het economisme heeft niet alleen gezorgd voor toegenomen ongelijkheid, maar ook voor toegenomen individualisering. Dat roept bij mensen de vraag op wie wij zijn als Nederlanders en wat ons bindt. Rechts geeft daar een goedkoop antwoord op door vijanden aan te wijzen: de vluchtelingen, de Polen, Europa.”
Rutte zegt ‘pleur op’ en duwt daarmee Nederlanders met een andere achtergrond weg, aldus Jesse Klaver
Wat onderscheidt Klaver dan van Rutte?
“Rutte heeft niet begrepen waar Nederland voor staat. In zijn poging te definiëren wie wij zijn als Nederlanders sluit hij mensen uit. Ik noem dat het wij-minimalisme. Rutte zegt ‘pleur op’ en duwt daarmee Nederlanders met een andere achtergrond weg.”
Als je empathisch bent, zou je Rutte ook moeten kunnen begrijpen wanneer hij ‘pleur op’ roept tegen bepaalde Turkse Nederlanders.
“Rutte zei dat niet spontaan. Hij zei het omdat hij campagne voert. Dat vind ik verkeerd.”
U roept op tot meer empathie, maar zet Trump weg als mafklapper. Dan maakt u toch dezelfde fout die u anderen verwijt?
“Ik zal nooit zeggen dat ik geen fouten maak, maar in dit geval vind ik dit echt.”
Het debat ontspoort. Als je niet voor ons bent, ben je tegen ons. Er is geen ruimte voor nuance of compromis, aldus Jesse Klaver.
Maar u zegt daarmee ook iets over zijn achterban. Je bent gek als je op die man stemt.
“Nu hij verkozen is tot staatshoofd, zal hij op een andere manier worden bejegend. Nu hem zo noemen, zou ongepast zijn. Het Amerikaanse volk heeft gekozen, daar hebben we ons naar te schikken.”
In uw essay beschrijft u een afkeer van de manier waarop het debat over identiteit wordt gevoerd. Wat is het probleem?
“Het debat ontspoort. Het begint op de cultuuroorlog in VS te lijken. Als je niet voor ons bent, ben je tegen ons. Er is geen ruimte voor nuance of compromis. Politici gebruiken de behoefte aan gemeenschapszin om Nederlanders tegen elkaar op te zetten. Het hangt sterk samen met het zogenaamd verdedigen van de joods-christelijke traditie, wat iedereen doet. Zie Zwarte Piet: ‘Het Sinterklaasfeest wordt vermoord! Of als iemand oppert om Tweede Pinksterdag in te ruilen voor iets anders. Dan gaan ze: ‘dat is onze joods-christelijke traditie!'” Dan is geen gesprek meer mogelijk.”
Ik vind dat we als progressieve politiek een antwoord moeten hebben op wat ons als Nederlanders bindt, aldus Jesse Klaver.
Hoe moet het dan wel?
“Ik vind dat we als progressieve politiek een antwoord moeten hebben op wat ons als Nederlanders bindt. Als we het niet hebben over wie wij zijn als Nederlander, gaan mensen zich vasthouden aan het eerste het beste brokje wat ze wordt gevoerd – bijvoorbeeld de kleur van Piet. Links zegt: ruil tweede Pinksterdag in voor het Suikerfeest, maar dan ruil je het ene uitsluitende feest in voor het andere. Veel vruchtbaarder zou een debat zijn over een verbindend collectief moment ongeacht religie.
Dan springt 5 mei in beeld, maar ik pleit voor een Onafhankelijkheidsdag. Een dag waarmee we teruggaan naar 1579, naar het Plakkaat van Verlatinghe. Dat is het moment waarop we voor het eerst opkwamen voor onze unieke godsdienstvrijheid, vrijheid van geweten en meningsuiting. Dat definieert ons als Nederland, het besef dat we een land zijn van allemaal minderheden. Het besef dat we pas in vrijheid kunnen leven als je de ander zijn vrijheid gunt.”
Welke dag zou dat moeten zijn?
Op 26 juli, de dag dat het plakkaat is opgesteld, is iedereen op vakantie. Daarom denk ik aan 3 november; de dag waarop in 1848 onze grondwet werd herzien. Dat was het begin van de democratie zoals we die nu kennen.”
Trouw 27.07.2016 GroenLinks tutoyeert. In de welkomstbrief, in mails en in het partijblad wordt de lezer consequent met ‘je’ aangesproken. En voorman Jesse Klaver is gewoon ‘Jesse’. Politiek redacteur Romana Abels kan er moeilijk aan wennen: ‘Alsof je in het restaurant van de Ikea staat’.
Romana Abels is behalve lid van de politieke redactie van Trouw lid van menig vereniging, maar nooit van een politieke partij. Dat komt door de tijdgeest, zeggen de partijen, maar zelf spelen ze ook een rol. Participerend onderzoek in zes bedrijven.
Vandaag aflevering 2: GroenLinks
Ik heb nooit gemerkt dat het gebeurde, maar ergens in de afgelopen jaren ben ik ‘u’ op prijs gaan stellen. Schriftelijk in ieder geval. Dat het meisje van de kapper, de vrouw van de bibliotheek en de groenteboer ‘je’ zeggen, of ‘buurvrouw’, terwijl je drie straten verderop woont – prima. Maar als we een soort van klantrelatie hebben, dan ben ik tegenwoordig graag u. “We willen u een aanbod doen”, en dan je nieuwe windmolen of reisverzekering hevig aanprijzen – dat vind ik helemaal prima.
Tutoyeren
Het is dus nogal wennen, lid worden van GroenLinks. GroenLinks tutoyeert. “Het is fijn dat je lid wil worden van onze partij’, schreef de voorzitter al in de welkomstbrief. “Als lid van GroenLinks blijf je op de hoogte via de GroenLinks e-mailnieuwsbrief, mails van Jesse en het online magazine.” Zes keer ‘je’, één brief. Alsof je in het restaurant van de Ikea staat: “Zet je dienblad na gebruik hier neer.”
Ik ben Je, de politiek leider is Jesse.
Jesse Klaver heeft voor leden maar zelden een achternaam. ‘Ontvang mail van Jesse!’, zegt de partij, als het mogelijk wordt om een nieuwsbrief te krijgen. Rond de kerstdagen kondigde hij aan: het komende jaar, na de geboorte van zijn tweede kind, zou hij veel van zich laten horen, omdat het jaar in het teken van de verkiezingen zal staan. “Daar heb ik jou hard bij nodig”, zei Jesse.
Jesse schrikt vaak: van aanslagen, de Brexit en het klimaatprobleem.
Betere toekomst
Hij gelooft nogal in samenwerking voor een betere toekomst. “Veranderen kan”, zegt hij, “als we maar samen willen optrekken.”
Het jaar waarin Jesse veel van zich liet horen is alweer halverwege. Het is waar: hij meldt zich regelmatig. Of ik het ook zo spannend vond, de Oostenrijkse verkiezingen, vroeg hij. Hij maakte me deelgenoot van zijn ontreddering na de aanslagen in Brussel, van zijn hoop het klimaat te redden. Volgens Jesse zijn wij de eerste generatie die de klimaatverandering meemaakt en de laatste die hem nog kan stoppen.
Jesse schrikt vaak. Van aanslagen, van klimaatverandering, van politieke gebeurtenissen. Hij schrok bijvoorbeeld toen bleek dat Groot-Brittannië had gekozen voor een Brexit. Hij had het eigenlijk niet voor mogelijk gehouden, zei hij. Ook dit wees hem op de noodzaak van een nieuwe politiek. ‘Een politiek van hoop en empathie’. Hij sloot af: ‘Groet, Jesse.’
GroenLinks vecht vaak tegen het imago van naïeve wereldverbeteraars.
Serieuze alternatieven
GroenLinks vecht vaak tegen het imago van naïeve wereldverbeteraars. Liefst ziet de partij zichzelf als een gemeenschap die serieuze alternatieven aandraagt voor serieuze problemen. Dat Jesse bij wereldgebeurtenissen van enige omvang steeds heel geschrokken en ontzet is, helpt daar niet echt bij.
Toch verandert GroenLinks de wereld. Niet door te tutoyeren, niet door steeds opnieuw te benadrukken dat we het ‘samen’ moeten doen. Door iets heel eenvoudigs. Wie lid van GroenLinks wordt, moet net als overal elders een formulier invullen. Naam, adres, geboortedatum, bankrekening, geslacht.
Geslacht, bij GroenLinks, heeft 3 opties: man, vrouw, en neutraal.
GroenLinks heeft het: het inschrijfformulier van de toekomst.
Links heeft een nieuwe verlosser: Jesse Klaver wil van GroenLinks een partij maken voor hoogleraren én bouwvakkers. Dat wordt nog een hele klus.
Na Wouter Bos (2003), Emile Roemer (2010) en Diederik Samsom (2012) hebben de media weer een new kid on the block ontdekt: Jesse Klaver, nog een paar dagen negenentwintig, tijdens toespraken naar het voorbeeld van Barack Obama gekleed in overhemd met opgerolde mouwen en goed voor zestien zetels in de peilingen. ‘Het gaat gewoon gebeuren nu, dat gevoel heeft iedereen,’ zei oud-partijvoorzitter Marijke Vos op het GroenLinks-congres in Amersfoort. Een andere congresganger had het over de ‘goede vibe’ binnen de partij die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen nog zes van haar tien zetels verloor.
Links moet weer cool worden, cool en sexy.
Klaver zelf sprak in de Amersfoortse Rijtuigenloods grote woorden. GroenLinks ging Nederland veranderen, het land was de harde bezuinigingskoers van Mark Rutte en het polariserende taalgebruik van Geert Wilders meer dan zat, er was behoefte aan nieuwe solidariteit en gemeenschapszin, GroenLinks kon het motorblok worden van een volgend kabinet: ‘Als wij winnen, dan geven wij macht aan nieuwe verbeelding.’ Een paar uur na het congres interviewde ik Klaver voor Met het Oog op Morgen. Hij droomde hardop van een partij die moslimmoeder en bouwvakkervader, hoogleraar en onderwijzer kon verenigen. Kosmopolitische elite én lager opgeleiden waren voortaan van harte welkom bij GroenLinks. Het ging hem ook om een moderne, positieve uitstraling, om een breuk met het zure en humorloze imago dat in Nederland aan linkse partijen kleeft. Nu kon je op feestjes beter niet zeggen dat je socialist of milieuverbeteraar was. Klaver wil daar verandering in brengen. Links moet weer cool worden, cool en sexy.
Ik volg Jesse Klaver al op de voet sinds hij in 2010 Kamerlid werd. We dronken weleens koffie bij Millers op het plein om de hoek van het Binnenhof. Klaver was toen nog een overtuigd aanhanger van de vrijzinnige koers van fractieleider Femke Halsema. Hij was voor een drastische hervorming van de arbeidsmarkt, wilde niet alleen om hoger loon en meer geld voor de zorg zeuren en had weinig op met het ouderwetse socialisme van PvdA en SP.
Sindsdien heeft hij een opmerkelijke metamorfose ondergaan. Hij haalde de Franse econoom Thomas Piketty – ook wel de nieuwe Marx genoemd – naar Den Haag, vroeg zich hardop af in welk universum de topbankiers leefden, viel de Maagdenhuisbezetters bij in hun verzet tegen het rendementsdenken en klaagde de belastingontwijking via de Panamaroute aan. De Jesse Klaver van nu laat zich net zo onverzoenlijk uit over het liberalisme en kapitalisme als Justin Trudeau in Canada, Bernie Sanders in de Verenigde Staten en Jeremy Corbyn in Engeland. In Amersfoort hief hij zelfs klassiek-socialistische leuzen aan als ‘niet bezuinigen, maar investeren’ en ‘geen loonmatiging, maar loonstijging.’ Als voorman van een partij die nu nog vooral uit hoogleraren, studenten en bakfietsmoeders en -vaders bestaat wil hij ook de harten van de bouwvakkers, metaalbewerkers en vrachtwagenchauffeurs veroveren.
Wat nog een hele klus wordt, want uit elk onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau en I&O Research blijkt dat lager en middelbaar opgeleid Nederland weinig moet hebben van GroenLinks-idealen als ‘een sterker Europa’ en ‘we hebben de verantwoordelijkheid om vluchtelingen bescherming te bieden’. Maar als Bernie Sanders erin slaagt de automobielarbeiders van Michigan voor zich te winnen, waarom zou GroenLinks dan geen poging wagen de lager opgeleiden de hand te reiken? Jesse Klaver is tenslotte een geboren optimist.
Wilt u Mark en Geert niet meer, stem dan op Jesse, zo is de strategie.
Vaag bleef met wie GroenLinks tot een nieuw kabinet wilde toetreden. In de Rijtuigenloods trok Klaver net zo hard van leer tegen de VVD als tegen Wilders. De andere progressieve partijen kwamen in zijn speech niet voor. In een interview met het AD zette de new kid on the block zich af tegen zijn rivalen op links: ‘De PvdA heeft 70 jaar aan de knoppen gezeten. De SP heeft het in 2012 geprobeerd. Nu is het onze beurt.’ Wilt u Mark en Geert niet meer, stem dan op Jesse – met die strategie wil hij electorale concurrenten als Diederik, Emile en niet te vergeten Alexander (die nu al tien jaar op het Binnenhof rondloopt en dus geen nieuw gezicht meer is) voorblijven. Pikant detail is dat die strategie mede is ontworpen door econoom en publicist Bart Snels, politiek coördinator van de GroenLinks-fractie onder Halsema, aan de kant geschoven door Jolande Sap, mede-auteur van Pechtolds boekHenk, Ingrid & Alexander en nu toegetreden tot het Team Klaver.
‘Jesse we can!’, met die juichkreet begon het tv-programma EenVandaag een verslag van het congres van GroenLinks. Nu zal die partij moeten hopen dat het Klaver-effect niet even snel uitdooft als het Bos-effect, het Roemer-effect en het Samsom-effect.
Den HaagFM 24.04.2016 De in Den Haag woonachtige GroenLinks-leider Jesse Klaver is zaterdag gekozen als lijsttrekker van zijn partij bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. De volgende Tweede Kamerverkiezing vindt plaats op 15 maart 2017.
Tot begin maart konden kandidaten zich aanmelden voor het lijsttrekkerschap. Behalve Jesse Klaver meldde zich niemand. Op het partijcongres zaterdag werd de fractieleider officieel ingelijfd als lijsttrekker.
Klaver (29) volgde in mei vorig jaar Bram van Ojik op als fractieleider. Hij is de jongste fractievoorzitter ooit in de Tweede Kamer. …lees meer
VK 23.04.2016 Jesse Klaver wil van GroenLinks het ‘motorblok van een nieuw kabinet’ maken, en ‘het kompas voor een nieuwe koers’. GroenLinks moet een brede volkspartij worden, ‘we mogen moslimmoeder en bouwvakkervader, hoogleraar en onderwijzer nie4t uit elkaar laten spelen.’ Dat hield Klaver zijn massaal opgekomen partijgenoten voor in zijn eerste toespraak als lijsttrekker.
Terwijl Paul Rosenmöller als voorprogramma de zaal opwarmt, is door een kier in de gordijnen van een zijzaaltje te zien hoe Jesse Klaver zich voorbereidt. IJsberend, de mouwen opgestroopt, soms met een paar danspasjes, blijkbaar reagerend op de muziek die uit zijn oortjes klinkt. Klaar om zijn achterban, en via hen heel Nederland, in te pakken.
‘Het is nog een aardige kerel ook’, besluit Rosenmöller zijn aankondiging van de lijsttrekker die GroenLinks de grootste op links moet maken. Knalhard klinkt het intro van ‘Tonight gonna be a good night’ van de Black Eyed Peas door de Rijtuigloods in Amersfoort. Daar is ie, de man die eerder die dag met 97,6 procent van de stemmen tot lijsttrekker is gekozen.
Vluchtelingenvraagstuk
Ik kan er als politicus niet naar kijken zonder dat ik vader ben, zonder dat ik de kleinzoon van mijn opa ben, aldus Jesse Klaver over de vluchtelingencrisis.
Bert Wagendorp over Jesse Klaver (+): ‘Hij is fris en jong, hij heeft een duidelijke boodschap, hij straalt optimisme uit en hij is brutaal en niet bang om bijvoorbeeld dwars tegen de heersende opinie over vluchtelingen in te gaan.’
Niets is aan het toeval overgelaten: Klaver heeft de vrijdag gebruikt om ter plekke te oefenen. Het podium loopt een eindje de zaal in voor meer contact. Achter hem zijn stoelen klaargezet voor een fijn clubje doorsnee GroenLinksers die het levend decor zullen vormen waartegen de nieuwe leider in zijn witte overhemd knap afsteekt.
De speech is geolied. Een intiem begin: over zijn jongste zoontje dat 6 januari werd geboren (‘ik ben een trotse vader’) , over zijn opa die 20 oktober stierf, en die hem altijd voorhield dat hij hard moest werken om iets te bereiken. Een soepele brug dan naar de actualiteit van het vluchtelingenvraagstuk. Hij memoreert de gruwelfoto’s van vorig jaar en zegt: ‘Ik kan er als politicus niet naar kijken zonder dat ik vader ben, zonder dat ik de kleinzoon van mijn opa ben.’
Als Rutte en Wilders de verkiezingen winnen, dan wint de angst het van de hoop, aldus Jesse Klaver.
Daarna opent hij frontaal de aanval op Rutte en Wilders, die hij consequent in hetzelfde mandje stopt: ‘Als Rutte en Wilders de verkiezingen winnen, dan wint de angst het van de hoop. Dan verliest Nederland.’ Daartegenover zet hij een andere beweging: ‘Er is een groeiende onderstroom die genoeg heeft van Rutte en Wilders.’
Die onderstroom – Klaver verwijst er vaker naar – moet hoop bieden voor de toekomst. ‘Een groene koers, een sociale koers, een koers waar de samenleving naar verlangt.’ Zo zegt Klaver dat, in een toespraak met veel retorische stijlfiguren.
Aan het eind weer Black Eyed Peas en een daverend applaus. Omstuwd door camera’s zoekt Klaver de rust op. Het is lang geleden dat GroenLinks een partijcongres hield dat zo vervuld was van de hoop weer mee te tellen. En het is hoogst zeldzaam dat een partij met vier Kamerzetels er zo goed in slaagt de aandacht op zich te vestigen.
Of zoals Klaver, die zijn toespraak een cirkelvorm gaf, eindigt: ‘Niets is onmogelijk zei opa, als ik wel eens twijfelde.’
Trouw 23.04.2016 Jesse Klaver is zoals verwacht vandaag gekozen als de man die GroenLinks naar de Tweede Kamerverkiezingen volgend jaar moet leiden. In zijn toespraak op het congres van de partij vandaag in Amersfoort zei hij dat vooral de PVV en de VVD aan te willen pakken. “Liever rechts verslaan dan links de grootste.”
“Als Rutte en Wilders volgend jaar winnen, dan verliest Nederland”, zei Klaver tegen circa 1500 partijgenoten. “Dan wint een politiek die tegenstellingen aanwakkert, het van een politiek die verbinding zoekt.”
De verkiezingen voor de Tweede Kamer staan gepland voor maart volgend jaar. Bij GroenLinks was Klaver de enige kandidaat voor het lijsttrekkerschap.
Klaver, die volgende week dertig wordt, leidt de partij sinds een jaar. Hij nam het roer toen over van Bram van Ojik die op het congres afscheid nam. Sindsdien stijgt de partij in de peilingen. Klaver wil van GroenLinks een brede volkspartij maken.
NU 23.04.2016 Bij de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer richt GroenLinks-voorman Jesse Klaver zijn pijlen op twee partijen: de VVD van premier Mark Rutte en de PVV van Geert Wilders.
”Liever rechts verslaan dan op links de grootste”, zei hij zaterdag op het congres van zijn partij.
”Als Rutte en Wilders volgend jaar winnen, dan verliest Nederland”, zei Klaver tegen circa 1.500 partijgenoten in Amersfoort. ”Dan wint een politiek die tegenstellingen aanwakkert, het van een politiek die verbinding zoekt.”
Klaver werd zaterdag officieel gekozen als lijsttrekker van GroenLinks. De verkiezing was een formaliteit. Klaver was de enige kandidaat.
De verkiezingen voor de Tweede Kamer staan gepland voor maart volgend jaar. De 29-jarige Klaver leidt de partij sinds een jaar. Hij nam het roer toen over van Bram van Ojik die op het congres afscheid nam. Sindsdien stijgt de partij in de peilingen. Klaver wil van GroenLinks een brede volkspartij maken.
Telegraaf 23.04.2016 Bij de komende verkiezingen voor de Tweede Kamer richt GroenLinks-voorman Jesse Klaver zijn pijlen op twee partijen: de VVD van premier Mark Rutte en de PVV van Geert Wilders. ,,Liever rechts verslaan dan op links de grootste”, zei hij zaterdag op het congres van zijn partij.
,,Als Rutte en Wilders volgend jaar winnen, dan verliest Nederland”, zei Klaver tegen circa 1500 partijgenoten in Amersfoort. ,,Dan wint een politiek die tegenstellingen aanwakkert, het van een politiek die verbinding zoekt.” De verkiezingen voor de Tweede Kamer staan gepland voor maart volgend jaar.
Hij wil die strijd winnen door onder meer van GroenLinks een brede volkspartij te maken. Klaver wil zich inzetten om tegenstellingen te overwinnen. ,,We mogen de moslimmoeder en de bouwvakkervader, de hoogleraar en de onderwijzer, niet uit elkaar laten spelen.” Hij zei weer hoop te willen bieden aan teleurgestelde progressieve kiezers.
30 jaar
Klaver – die volgende week 30 wordt – leidt de partij sinds een jaar. Hij nam het roer toen over van Bram van Ojik die op het congres afscheid nam. Sindsdien stijgt de partij, die nu met vier mensen in de Kamer zit, in de peilingen. Op het congres werd Klaver gekozen tot lijsttrekker. Hij zei klaar te zijn voor regeringsdeelname.
Zijn optimistische boodschap lijkt het goed te doen in de partij. Onder de partijleden was bijna geen wanklank te horen. ,,Iedereen is blij dat de partij in de lift zit”, oordeelde Patricia Brunklaus, fractievoorzitter van de partij in de Provinciale Staten in Noord-Brabant.
Telegraaf 23.04.2016 In zijn eerste speech als lijsttrekker van GroenLinks heeft Jesse Klaver zich vijand verklaard van „de rechtse ramkoers van VVD en PVV”.
„Het is niet moeilijk om je voor te stellen dat als Wilders verdeeldheid blijft zaaien, we als samenleving achteruit gaan”, zo sprak hij op het drukbezochte GroenLinks-congres in Amersfoort. Daar werd hij officieel op het zadel gehesen als lijsttrekker. „Als Rutte en Wilders volgend jaar winnen, dan verliest Nederland.”
Klaver vindt dat de beide rechtse leiders de kiezer ’valse beloften’ hebben voorgehouden en voor tweedeling in de samenleving hebben gezorgd. „En we zijn het beu. Meer dan beu”, sprak hij de zaal toe.
Opvallend genoeg deinsde de jonge Klaver niet terug voor taalgebruik dat de afgelopen jaren vooral door rechtse leiders werd gebezigd. Zo repte hij van een ’stille meerderheid’ die genoeg zou hebben van de politieke koers van Rutte en Wilders. En meerdere keren benadrukte hij ’trots’ te zijn op zijn achterban.
Het GroenLinks-congres beloonde zijn toespraak met een staande ovatie.
AD 23.04.2016 Aan zelfvertrouwen geen gebrek, bij de jongste lijsttrekker uit de Tweede Kamer. De 29-jarige Jesse Klaver wil van GroenLinks een brede volkspartij maken, zo kondigt hij vandaag aan op het congres in Amersfoort. ,,Ik laat mij door niemand zeggen dat dit niet kan.”
Ik laat mij door niemand vertellen dat dit niet kan. Dit is míjn ideaal. Daar ga ik voor, aldus Jesse Klaver.
,,Ach ja, de grote Jesse”, sneert een D66-Kamerlid, als hij ziet dat Klaver voor de krant op de foto wordt gezet in het Tweede Kamergebouw. Met 16 zetels in de peilingen oogst de 29-jarige Klaver niet meer alleen sympathie op het Binnenhof. Maar dat doet niets af aan zijn zelfvertrouwen. Klaver staat te trappelen om de verkiezingsstrijd in te gaan met een ideaal: Nederland met een grote en brede volkspartij veranderen.
Paul Rosenmöller heeft het geprobeerd, Femke Halsema ook. Waarom zou het u wel lukken?
,,Er is heel vaak tegen mij gezegd, mijn hele leven ongeveer, ‘dat gaat je niet lukken’ of ‘dit kan niet’. Toen ik op het vmbo zei dat ik wilde studeren, toen ik fractievoorzitter wilde worden. Ik laat mij door niemand vertellen dat dit niet kan. Dit is míjn ideaal. Daar ga ik voor. Het gaat mij niet om hoeveel zetels we halen, maar of we mensen kunnen verenigen.”
De lonen moeten nu juist omhoog. En het is tijd dat de overheid investeert in duurzaamheid, aldus Jesse Klaver.
Sinds 1998 heeft uw partij niet meer dan 11 zetels gehaald.
,,Ja.” Stilte. ,,Maar wat zegt dat? In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. In ons geval is dat heel fijn. Onze ambitie is om een grote volkspartij te zijn.”
Waarom?
,,Ik zie een tweedeling in de samenleving. Arm en rijk. Laagopgeleid en hoogopgeleid. We zijn te veel bezig elkaar te bestrijden. Een moslimmoeder in Rotterdam wordt nu tegenover de bouwvakker uit Venlo geplaatst. Terwijl ze dezelfde zorgen en wensen hebben. Een betere toekomst voor hun kinderen, een baan, een goede opleiding voor hun kinderen. Die mensen moet je juist met elkaar verbinden. De hoogleraar klassieke talen aan de UvA met de docent van mijn oude basisschool. Die moeten samen strijden tegen de onrechtvaardigheid van deze tijd.”
Wat is onrechtvaardig?
,,Belastingontduiking en ongelijke kansen in het onderwijs. Ik ben een stapelaar, ik ben van het vmbo gaan studeren. Dat wordt steeds moeilijker. Kinderen worden al vroeg geselecteerd: het is óf vmbo óf havo. Je moet het onderwijs durven hervormen, zodat de kansen eerlijker worden. De hyperrijken hebben het intussen goed voor elkaar, door de belastingen via de Panama-constructie te ontwijken, terwijl werknemers sinds 1982 met loonmatiging te maken hebben. De lonen moeten nu juist omhoog. En het is tijd dat de overheid investeert in duurzaamheid.”
De PvdA heeft 70 jaar aan de knoppen gezeten. De SP heeft het in 2012 geprobeerd. Nu is het onze beurt, aldus Jesse Klaver.
Dat kost geld.
Zuchtend: ,,Dat is altijd het eerste wat je hoort: hoe betaal je dat? Investeren is iets anders dan geld uitgeven. Als je als gezin op vakantie gaat, dan geef je geld uit. Maar als je geld steekt in een zonneboiler, dan investeer je. Want dat betaalt zich terug.”
Maar je moet wél eerst in de buidel tasten. Waar haalt u dat geld vandaan?
,,Bedrijven moeten hogere lonen betalen. De winsten gaan nu naar de aandeelhouders of worden weggesluisd naar Panama, daar is geld. Het vraagt gewoon om een andere insteek. Voor investeringen leen je geld of je gebruikt geld dat over is.”
U wilt de staatsschuld laten oplopen?
,,Als dat nodig is. In de toekomst levert het geld op. Maar de ramingen laten zien dat er de komende kabinetsperiode investeringsruimte is.”
De PvdA staat op fors verlies in de peilingen, SP doet het ook niet geweldig. Ziet u GroenLinks als antwoord op het falen van links?
,,Dat zou kunnen. GroenLinks kan voor het eerst in de geschiedenis een leidende rol op links spelen. De PvdA heeft 70 jaar aan de knoppen gezeten. De SP heeft het in 2012 geprobeerd. Nu is het onze beurt.”
NU 23.04.2016 Jesse Klaver is zaterdag op het congres van GroenLinks officieel gekozen als lijsttrekker van de partij. De verkiezing was een formaliteit. Klaver was de enige kandidaat.
Klaver heeft zaterdagmiddag een speech gegeven. Hij maakte in februari bekend dat hij lijsttrekker wilt worden. “Ik kijk er naar uit om als aanvoerder van de lijst, samen met jullie, de verkiezingscampagne in te gaan”, zei Klaver.
De Tweede Kamerverkiezingen vinden plaats op 15 maart 2017.
RTVWEST 11.03.2016 Fractievoorzitter Jesse Klaver van GroenLinks is de enige kandidaat voor het lijsttrekkerschap van de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen. Dat heeft GroenLinks vrijdagochtend bekendgemaakt.
Daarmee is de eerste naam op de kieslijst van GroenLinks bekend. De overige kandidaten op de lijst voor de verkiezingen van de Tweede Kamer worden in het najaar gekozen.
Trouw 11.03.2016 GroenLinks-fractieleider Jesse Klaver wordt de nieuwe lijsttrekker van zijn partij. Hij is de enige kandidaat en het partijbestuur heeft hem voorgedragen.
Het is de bedoeling dat Klaver tot lijsttrekker wordt gekozen tijdens een partijcongres op 23 april. Klaver (29) volgde in mei vorig jaar Bram van Ojik op als fractievoorzitter die plaats wilde maken voor ‘een nieuwe generatie’. Klaver kwam in 2010 in de Tweede Kamer.
De kandidatencommissie van GroenLinks heeft hem officieel voorgedragen als lijsttrekker, maakte de partij vrijdag bekend. Leden van GroenLinks konden zich tot vrijdag kandidaat stellen, maar deden dat niet.
Toen van Oijk vertrok en Klaver zijn plaats innam beloofde hij ‘Nederland te veranderen’. Die noodzaak wordt volgens de politicus alleen maar groter. Van de dingen die moeten veranderen noemt hij het vluchtelingenvraagstuk het meest urgent.
Vluchtelingen
Jesse Klaver sprak zich onlangs in Trouw uit over de vluchtelingencrisis.
Niemand vlucht omdat er hier een borstvergroting te krijgen is, zei hij. “De mensen die over een spoorlijn lopen in de Balkan, die hebben niet in een folder van D-reizen gekeken en bij een plaatje van Nederland uitgeroepen: daar wil ik naartoe. Die zijn verdreven.”
De politicus vindt dat medemenselijkheid weer de boventoon moet voeren in het debat. “Ik zou ook mijn biezen pakken. Ik zou ook, als ik echt geen uitweg meer zag, met mijn vrouw en kinderen in een boot stappen.”
NU 11.03.2016 GroenLinks-leider Jesse Klaver is al zeker van het lijsttrekkerschap van zijn partij. Er hebben zich geen andere kandidaten gemeld. Dat maakt het partijbureau vrijdag bekend.
Op 23 april 2016 wordt Klaver op het congres formeel als lijsttrekker van zijn partij gekozen.
Het partijbestuur laat weten blij te zijn met het lijsttrekkerschap van Klaver.
Telegraaf 11.03.2016 De fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer, Jesse Klaver, is op weg naar het lijsttrekkerschap van de partij voor de komende verkiezingen. Hij is de enige kandidaat.
De kandidatencommissie van GroenLinks heeft hem officieel voorgedragen als lijsttrekker, maakte de partij vrijdag bekend. Leden van GroenLinks konden zich tot vrijdag kandidaat stellen. Het is de bedoeling dat Klaver tot lijsttrekker wordt gekozen tijdens een partijcongres op 23 april.
Klaver (29) volgde in mei vorig jaar Bram van Ojik op als fractievoorzitter. Hij kwam in 2010 in de Tweede Kamer.
Den HaagFM 11.03.2016 De in Den Haag woonachtige GroenLinks-leider Jesse Klaver is al zeker van het lijsttrekkerschap van zijn partij bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Dat maakte het partijbureau vrijdagochtend bekend.
Tot vrijdag konden kandidaten zich aanmelden voor het lijsttrekkerschap. Behalve Jesse Klaver meldde zich niemand. Op het partijcongres van 23 april wordt de Groenlinks-fractieleider officieel ingelijfd als lijsttrekker.
Klaver (29) volgde in mei vorig jaar Bram van Ojik op als fractieleider. Hij is de jongste fractievoorzitter ooit in de Tweede Kamer. …lees meer
NU 04.02.2016 GroenLinks-leider Jesse Klaver wil voor de komende Tweede Kamerverkiezingen de lijsttrekker van zijn partij worden.
“Ik kijk er naar uit om als aanvoerder van de lijst, samen met jullie, de verkiezingscampagne in te gaan”, schrijft Klaver op zijn Facebookpagina.
Uitdagers kunnen zich tot 10 maart bij de kandidatencommissie van de partij melden. Vanuit de Kamer hebben zich vooralsnog geen tegenkandidaten gemeld, meldt de woordvoerder van de Kamerfractie. 23 april wordt op het partijcongres van GroenLinks de lijsttrekker gekozen.
De verkiezing lijkt een formaliteit te worden. Vorig jaar volgde Klaver zijn voorganger Bram van Ojik op als partijleider. Daarna zag hij GroenLinks gestaag groeien in de peilingen.
De Tweede Kamerverkiezingen vinden plaats op15 maart 2017.
Telegraaf 04.02.2016 Jesse Klaver heeft zich kandidaat gesteld als lijsttrekker van GroenLinks voor de volgende verkiezingen voor de Tweede Kamer. Dat meldt Klaver op Facebook.
„Vrienden”, zo begint Klaver zijn bericht. „Negen jaar geleden zijn we begonnen aan een groot avontuur: de status quo doorbreken. Ik heb me zojuist gemeld als lijsttrekker.” Klaver spreekt van ’grote uitdagingen’. Hij noemt de vluchtelingencrisis, het klimaatakkoord van Parijs en zijn stokpaardje ’economisme’, de economisch geïnspireerde ideologie die volgens Klaver de wereld beheerst.
De ambitie om lijsttrekker te worden komt niet als een verrassing. Klaver volgde vorig jaar Bram van Ojik op als partijleider. „Ik kijk er naar uit om als aanvoerder van de lijst, samen met jullie, de verkiezingscampagne in te gaan. We gaan Nederland veranderen en we zijn net begonnen”, aldus Klaver.
Tegenkandidaten hebben tot 10 maart 2016 de tijd om zich te melden.
Ik heb me zojuist bij de kandidatencommissie van GroenLinks gemeld als lijsttrekker voor de volgende verkiezingen.
Negen maanden geleden begonnen we samen aan een groot avontuur: we gaan de status quo doorbreken. De uitdagingen zijn groot. Het economisme beheerst onze samenleving. Miljoenen mensen zijn op de vlucht voor oorlog en geweld. We hebben geen tijd te verliezen met het uitvoeren van het Klimaatakkoord van Parijs. De uitdagingen zijn groot, maar verandering…
Trouw 23.10.2015 De eerste bekende Nederlandse moslimhomo is uit de kast. Met de publicatie van zijn boek ‘Djinn’ maakte Tofik Dibi vandaag bekend dat hij op mannen valt – en dat hem dat niet minder moslim maakt.
Dit is ontzettend fijn. En het gaat voor een aardverschuiving zorgen, aldus Dino Suhonic.
Voor Dino Suhonic (31), die zelf moslim en homo is, en sinds een paar jaar strijdt voor de acceptatie van homoseksualiteit onder zijn geloofsgenoten, is het reden om opgetogen te zijn. “Dit is ontzettend fijn. En het gaat voor een aardverschuiving zorgen.”
Dat is ook nodig. Onder moslims is – vergeleken met andere bevolkingsgroepen – de acceptatie van homoseksualiteit het laagst. Driekwart vindt het een probleem als hun kind een homoseksuele relatie zou hebben. Dat bleek vorig jaar uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Uit het werk voor zijn stichting Maruf kent Suhonic de verhalen erbij. “Ik ken een jongen die aan radiatoren vastgebonden werd om het hellevuur te ervaren. Afschuwelijk.”
Trouw 22.10.2015 Hij was bestuurslid van het Vlaamse Jong Groen en voorzitter van een scholierenkoepel, maar is voor velen vooral prostitué. Sinds twee weken is hij voorzitter van Dwars, de jongerentak van GroenLinks. ‘Ik draag al jaren dezelfde waarden uit.’
Ik hou heel erg van seks. Ik kan daar op een bepaalde manier mee omgaan waardoor ik dat kan verkopen zonder me er slecht bij te voelen.
GroenLinks is niet alleen voor groen of tegen rechts. Het is ook een partij voor ‘vrijzinnige politiek’. Dat nemen ze daar best letterlijk. Twee weken geleden kozen de leden van Dwars, de jongerenorganisatie van GroenLinks, uit drie kandidaten de 21-jarige Lyle Muns tot hun nieuwe voorzitter. Het bijzondere aan Muns is dat hij, behalve student en politicus-in-spe, sekswerker van beroep is.
Hij is opgelucht. “Het was geen gelopen race. Geen kat in ’t bakkie. Sommige mensen hadden bedenkingen. Ik ben het afgelopen jaar geregeld in de media geweest, want ik was woordvoerder van Proud, een vereniging van sekswerkers. Ik ben de afgelopen drie jaar geregeld geïnterviewd: over seks. Ik zat bij Paul de Leeuw en bij Eva Jinek op de bank te praten over seks. De sceptici vroegen zich af of het nu bij Dwars ook alleen nog maar over seks zou gaan. Of ik ook het andere verhaal kan vertellen, over ecologie, over solidariteit. Dat heb ik beloofd. Ik wil niet de rest van mijn leven alleen maar over sekswerk praten. Ik heb ook een uitgesproken mening over de stad, het milieu, burgerschap, solidariteit en de vluchtelingencrisis.”
Trouw 19.09.2015 Jesse Klaver (28), fractievoorzitter van GroenLinks, verafschuwt de tendens om alle maatschappelijke problemen te reduceren tot een financiële rekensom. Hij spreekt liever in idealen.
Als puber wilde ik miljonair worden, ik had altijd handeltjes, schreef businessplannen. Zo bedacht ik een backup-systeem rond de millenniumwisseling.
Les 1: Tussen jou en je dromen staat de angst om te falen
“Op het vmbo was er nog weinig van mijn intellectuele capaciteiten te merken. Wil je er na zo’n langzame start nog uitspringen, moet je keihard werken. Ik twijfelde of ik het hbo aan zou kunnen, maar mijn moeder zei: ‘Wat is het ergste dat er kan gebeuren? Probeer het gewoon.’
Het is een van mijn kritiekpunten op het huidige onderwijssysteem: kinderen worden zo jong in hokjes geplaatst. Sommige kinderen zijn laatbloeiers. Ik had het geluk dat ik via een speciale regeling, een getuigschrift, op het hbo terechtkon, met mijn vmbo-diploma van de vrije school. Daar kwam ik erachter dat ik wel degelijk goed kon leren en grote lappen tekst snel kon verstouwen.
Trouw 30.06.2015 Ogenschijnlijk is Jesse Klaver als politiek leider een succes; indien we de opiniepeilingen van Maurice de Hond althans mogen geloven. In Peil.nl schoot GroenLinks omhoog direct nadat bekend werd dat Klaver de nieuwe (fractie)leider is. Het is tekenend voor de hypes die de Nederlandse politiek zo vaak beheersen, stelt Patrick van Schie van de Teldersstichting, de denktank van de VVD. Hij vraagt zich af: zouden die kiezers die zich nu ineens tot GroenLinks aangetrokken voelen weten waar Klaver voor staat?
Wat er bij Klaver vanaf druipt: zijn ambitie loopt ver vooruit op zijn gedachten, aldus Patrick van Schie, directeur Teldersstichting.
Klaver zelf zou in een toespraak op 24 juni jongstleden bekend maken wat hij wil. Waarschijnlijk had hij niet eens door dat hij die avond de toehoorders een dusdanig diep inkijkje in zijn drijfveren heeft gegeven dat hij nogal naakt kwam te staan. Want, vertelde hij met trots, door het lezen van het boek ‘Ill fares the land’ van historicus Tony Judt in de zomer van 2010 begon hij na te denken over ‘waar je voor staat, waar je voor gaat en waar je naartoe wil’. Aan zo’n onderzoek naar zijn ‘diepste drijfveren’ begon Klaver dus nádat hij Kamerlid was geworden. Dat maakt helder wat er bij Klaver inderdaad vanaf druipt: zijn ambitie loopt ver vooruit op zijn gedachten. De Nederlandse politiek zou pas echt rijker worden als meer politici dit proces eens zouden omdraaien.
Trouw 28.06.2015 Wat hebben de herverkiezing van Ankie Broekers-Knol tot voorzitter van de Eerste Kamer en de strafrede van Jesse Klaver tegen de dominantie van het economisch denken met elkaar gemeen? Misschien wel meer dan je op het eerste gezicht zou denken.
Het getuigt van durf, die in de Nederlandse politiek zeldzaam is geworden, dat Broekers met haar uitspraken dwars tegen de stroom in gaat
Broekers werd deze week met zeventig stemmen van de zeventig aanwezige senatoren herkozen. De reflex van de media bleef niet uit: Koreaanse toestanden in Eerste Kamer. Onzin natuurlijk, want dit was een vrije verkiezing. Broekers was de enige kandidaat, dat is zo; maar was er een tegenkandidaat opgestaan, dan had ze met 69 stemmen tegen één gewonnen, ondanks het feit dat de VVD met de premier en de voorzitter van de Tweede Kamer al zo sterk het gezicht van de instituties van onze parlementaire democratie bepaalt.
GL 24 juni 2015 – Jesse Klaver wil Nederland veranderen. Vanavond kondigde hij voor het eerst sinds zijn aantreden als fractievoorzitter van GroenLinks aan hoe hij dat wil doen: door het tegengaan van de economisering van de samenleving. En het stellen van de juiste vragen.
Wil je de hele speech bekijken? Dit kan op de Facebookpagina van Jesse Klaver – Lees verder
NRC 23.06.2015 Jesse Klaver wil Nederland veranderen. Vanavond kondigde hij voor het eerst sinds zijn aantreden als fractievoorzitter van GroenLinks aan hoe hij dat wil doen: door het tegengaan van de economisering van de samenleving. En het stellen van de juiste vragen.
“Er is iets verschrikkelijk mis met de manier waarop we vandaag de dag leven. Dertig jaar lang hebben we een deugd gemaakt van het nastreven van materieel eigenbelang. We vragen ons bij een nieuwe wet niet meer af: is het eerlijk, is het goed, brengt het een betere samenleving dichterbij? We kijken alleen nog maar naar wat dingen kosten, niet naar wat ze waard zijn.” LEES VERDER
Trouw 23.06.2015 Het was al bekend, maar vanavond zei Jesse Klaver het nog maar eens, ten overvloede. Tussen het kabinet en GroenLinks wordt het niks. Althans, niet op belastinggebied.
Als de Kamer morgen debatteert over de hoofdlijnen van het nieuwe stelsel, zal hij opnieuw vol verve zeggen dat hij pleit voor groene belastingen.”Dat doet GroenLinks al sinds het is opgericht”, zei Klaver, de nieuwe leider van die partij, tegen zijn gehoor in De Balie in Amsterdam.
Het antwoord van het kabinet kent hij ook al: nee. Hij kent zelfs de argumenten. Rutte zal zeggen: “Maatregelen die ons concurrentievoordeel beschadigen, die bedrijven wegjagen, staan haaks op onze groeiambitie. Bovendien: bedrijven vervuilen dan nog steeds, alleen in het buitenland.”
VK 31.05.2015 Gaat Jesse Feras Klaver als kersverse partijleider eindelijk voor nieuw elan op Links zorgen, nu de PvdA na haar inhoudelijke zelfmarginalisatie als gevolg van deelname aan een door rechts gedomineerde regering electoraal is geïmplodeerd, en SP-leider Roemer er niet in slaagt zijn gemoedelijke Brabantse dorpsonderwijzersimago van zich af te schudden?
Klavers voorganger Van Ojik zag meteen twintig zetels in het verschiet liggen. Zijn initialen J.F.K. heeft hij reeds mee.
De door de Volkskrant op 15 mei geraadpleegde hoogbejaarde Telegraaf-columniste Nausicaa Marbe reageerde in elk geval dolenthousiast: ‘Jongetje ga jij eerst maar eens een toontje lager zingen. Hij is degene die de neo-marxistische goeroe Piketty naar Nederland haalde.’ Soms verdenk ik de redactie er wel eens van om een val voor weggelopen medewerkers te zetten. Maar je moet sommige mensen tegen hun eigen geborneerdheid in bescherming nemen.
De oud-marxist Meindert Fennema daarentegen zag op 27 mei in ThePostOnline in Klaver al de nieuwe Obama. Het viel nog mee dat hij hem niet al meteen tot de nieuwe Messias uitriep, want daarvoor heeft Jesse niet alleen zijn voornaam, maar óók zijn initialen mee, die zich in sommige talen immers tevens als Jesus Kristos laten uitschrijven. De laatste was volgens bijbelse overlevering bovendien nagenoeg even oud, toen hij echt begon van zich te doen spreken.
Maar hoe geloofwaardig is dat laatste uit zijn mond, als zijn partij die tegelijk bij elke concrete maatregel die die Dikke Ik disciplineren moet, dwarsligt, bijvoorbeeld bij drastische beperkingen van de bonuscultuur? Wat de beroemde zelfregulering, die altijd door de VVD wordt voorgestaan, oplevert, weten we intussen. Vooral zelfverrijking – die constatering werd ook recent door de Nederlandse samenstellers van de lijst van thans meest in aanzien staande economen gedaan, waaruit door Peter De Waard op 29 mei uitvoerig is geciteerd.
Trouw 24.05.2015 Jesse Klaver, de nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks, staat met zijn bijnaam ‘snotneus’ in een traditie. Toen de PPR, een van de voorlopers van de partij, na de val van het kabinet-Den Uyl in 1977 besloot niet meer met de christen-democraten te regeren, was de reactie van CDA-aanvoerder Van Agt: “We zwaaien het ventje vriendelijk uit”. Het kabinet-Den Uyl heeft, afgezet tegen zijn grote pretenties, niet veel voor elkaar gekregen.
Sindsdien is het bij buiten spelen gebleven, niet alleen voor de PPR, ook voor het amalgaam dat de fusie met de doctrinaire socialisten van CPN en PSP en de evangelische bevlogenen van de EVP opleverde. 25 jaar GroenLinks staat voor 25 jaar oppositie. Gaat Klaver de lijn doorbreken, die de PPR destijds inzette?
Trouw 23.05.2015 Sinds zijn aantreden vorige week als leider van GroenLinks bindt Jesse Klaver de strijd aan met het ‘economisme’. Tot nu toe bleef het maatschappelijk verzet tegen dit denken in opbrengsten en cijfers een onderstroom. Heeft Klaver wel het juiste moment te pakken?
Wat ecologisch verstandig is, moet de grondslag van economisch handelen worden, aldus Wim Kok in 1989.
Er zijn van die termen waarvan je denkt: wat het precies is weet ik niet, maar ik kan me er wel wat bij voorstellen. ‘Economisme’ is zo’n woord. Toen Kamerlid Jesse Klaver vorige week fractieleider werd van GroenLinks, kondigde hij aan te gaan vechten tegen economisme. Dat woord heeft hij niet van zichzelf, en er zijn al hele discussies over gevoerd.
NRC 20.05.2015 Links is steeds op zoek naar een nieuwe Messias. Die troon is een rodeozadel, de berijder is gedoemd tot omkukelen, waarschuwt schrijver en columnist Christiaan Weijts.
In de koersen van Maurice de Hond steeg zijn partij meteen drie zetels. Hij zou ‘links weer op de kaart’ kunnen zetten. Columns en commentaren waren ongebruikelijk bewonderend. Sommigen bejubelden zelfs zijn omineuze initialen: Jesse Feras Klaver.
Nog geen week na zijn aantreden lijkt hij de gedoodverfde Linkse Messias te zijn. Dat is niet slecht, voor een marginale partij (vier Kamerzetels), en voor een speech vol knip- en plakquotes, plus een afgekeken trucje uit Borgen (‘Mij is afgeraden dit te zeggen’). Het geeft aan hoe diep de hunkering is naar een verlosser op links. Een Messias rijst op uit het verlangen er een te hebben. Ergens in dat vacuüm staat een lege troon, en er lijkt niet zo heel veel voor nodig om die te bestijgen, om de archetypische rol te vertolken.
Het lastige van die troon is alleen dat hij een rodeozadel blijkt zodra iemand erop is gehesen. Bij Job Cohen was dat het pijnlijkste te zien. Maar ook het wonder Wouter Bos viel om, en Diederik Samsom ligt in feite ook al op de grond. Zelfs Emile Roemer heeft eventjes dat verlossersaureooltje gehad. Linkse Messiassen blijken gedoemd tot omkukelen.
Waarom lukt het de rechtse en liberale beloftes toch zoveel beter om in het zadel te blijven? Geert Wilders, Mark Rutte en Alexander Pechtold blijven onveranderd populair.
Trouw 19.05.2015 Dirk-Jan van Stralen, een jonge ondernemer uit Wijk bij Duurstede, heeft bij de laatste verkiezingen op D66 gestemd. Helemaal zijn partij. Maar toen hij vorige week las dat Jesse Klaver, de nieuwe voorman van GroenLinks, ‘de grootste nachtmerrie van Alexander Pechtold’ wordt genoemd, wilde hij dat wel eens zien.
Twee jaar geleden oordeelde een onderzoekscommissie van GroenLinks dat de leden voortaan altijd betrokken moeten worden bij een machtswissel !!!
Van Stralen toog naar Utrecht, waar Klaver gisteren zijn eerste gesprek met de partijleden voerde. Als fractievoorzitter dan. Als Kamerlid heeft hij al menig debatavond achter de rug, vaak met het nodige chagrijn. In zijn zesjarige loopbaan was het gesprek met de leden niet altijd even leuk.
Ze waren het niet eens met GroenLinks-steun voor een militaire missie, ze hadden kritiek op de leiding, ze dachten intens anders over de te voeren politieke lijn.
Trouw 19.05.2015 Bram van Ojik van GroenLinks heeft vanmiddag afscheid genomen van de Tweede Kamer. Hij heeft het leiderschap van GroenLinks overgedragen aan Jesse Klaver. ‘Het vertrouwen is hersteld, de partij gaat een nieuwe fase in, daar hoort naar mijn mening nieuw leiderschap bij’, benadrukte Van Ojik nog eens in zijn afscheidswoord.
Hij vond het een ‘groot voorrecht’ om opnieuw volksvertegenwoordiger te zijn, meldde hij. Hij was dat begin jaren negentig ook al eens, maar toen werd er minder gejakkerd in de Haagse arena dan nu, bleek uit zijn woorden. ‘Ook toen al moesten politici overal verstand van hebben, maar je mocht er tenminste nog even over nadenken. Dat is voorgoed voorbij. Ik heb grote bewondering gekregen voor al die collega’s die nog geen vijf minuten na het verschijnen van de nieuwste CPB-cijfers de meest doorwrochte analyses ten beste geven’, grapte hij.
NU 19.05.2015 Bram van Ojik van GroenLinks heeft dinsdagmiddag afscheid genomen van de Tweede Kamer. Hij heeft het leiderschap van GroenLinks overgedragen aan Jesse Klaver.
”Het vertrouwen is hersteld, de partij gaat een nieuwe fase in, daar hoort naar mijn mening nieuw leiderschap bij”, benadrukte Van Ojik nog eens in zijn afscheidswoord.
Hij vond het een ”groot voorrecht” om volksvertegenwoordiger te zijn, meldde hij. Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg prees van Ojik als ”aimabel, rustig, evenwichtig, vriendelijk en bedachtzaam” en als iemand die scherp kon debatteren.
Politiek dier
Van Miltenburg noemde De Rouwe ”een politiek dier in hart en nieren. Je weet in debatten feilloos de kern van de zaak te benoemen, hebt een neusje voor timing en veel gevoel voor waar kansen liggen. Daarnaast word je, door zowel collega’s als Kamermedewerkers, geroemd om je prettige manier van samenwerken.”
Ze memoreerde successen die De Rouwe behaalde op het terrein van infrastructuur en mobiliteit en ook als mede-initiatiefnemer van de parlementaire enquête naar de Fyra. De Kamervoorzitter prees De Rouwe eveneens om de dappere manier waarop hij in 2011 omging met het verlies van zijn zoon Jesse.
Telegraaf 19.05.2015 Bram van Ojik van GroenLinks heeft dinsdagmiddag afscheid genomen van de Tweede Kamer. Hij heeft het leiderschap van GroenLinks overgedragen aan Jesse Klaver. „Het vertrouwen is hersteld, de partij gaat een nieuwe fase in, daar hoort naar mijn mening nieuw leiderschap bij”, benadrukte Van Ojik nog eens in zijn afscheidswoord.
Hij vond het een ,,groot voorrecht” om opnieuw volksvertegenwoordiger te zijn, meldde hij. Hij was dat begin jaren negentig ook al eens, maar toen werd er minder gejakkerd in de Haagse arena dan nu, bleek uit zijn woorden. ,,Ook toen al moesten politici overal verstand van hebben, maar je mocht er tenminste nog even over nadenken. Dat is voorgoed voorbij. Ik heb grote bewondering gekregen voor al die collega’s die nog geen vijf minuten na het verschijnen van de nieuwste CPB-cijfers de meest doorwrochte analyses ten beste geven”, grapte hij.
Elsevier 18.05.2015 Jesse Klaver moet zijn GroenLinks weer naar het links liberale midden gaan navigeren. Hij kan daarmee een nachtmerrie zijn voor D66.
Habemus Papam klinkt vanaf het balkon van GroenLinks. Jesse Klaver is de nieuwe leider van GroenLinks. Hij volgt Bram van Oijk op. De leider wisseling is geruisloos verlopen. Ik had ook niet anders verwacht.
AD 17.05.2015 Burgemeester Jacques Niederer nodigt nieuwbakken fractievoorzitter van GroenLinks Jesse Klaver uit om te komen toelichten waarom de stad Roosendaal in zijn ogen lelijk is. De burgervader reageert hiermee op de uitlatingen die de 29-jarige politicus vandaag deed in De Volkskrant.
Klaver liet daarin optekenen dat zijn geboorteplaats Roosendaal ‘lelijk’ is geworden. ,,Enorme parkeergarages, grote leegstand en een outletcentrum dat het stadshart leegtrekt”, aldus de partijleider.
Niederer heeft hem daarop een open uitnodiging gestuurd waarin hij Klaver vraagt om alle Roosendalers opheldering te komen geven. ,,Ik stel voor, dat we dan aan een tafeltje a deux voor het Raadhuis op de oude Markt, een biertje drinken. Dan kunnen we even bijpraten en kun je tegelijkertijd jouw oude stadsgenoten ontmoeten”, zo is volgens BN DeStem in de brief te lezen.
VK 16.05.2015 Na jaren van krimp moet de overheid weer een grotere rol krijgen. Daar hoort een activistischer opstelling bij. Door het voortouw te nemen bij de energieomslag, met een fors belang in getijdencentrales, windmolenparken en zonne-energie kan de markt worden gestimuleerd duurzame energie groots aan te pakken.
Ook in de financiële sector moet de overheid de markt beïnvloeden. Bijvoorbeeld door de staatsbank ABN Amro te splitsen in een nutsbank voor burgers en een zakenbank.
Dat zegt Jesse Klaver (29), de nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer,vandaag in een interview met de Volkskrant. ‘Je moet als gemeenschap benoemen wat je van waarde vindt en daarin investeren’, vindt Klaver.
Wie is Jesse Klaver?
Hij groeide op in Brabant, bij zijn grootouders. Zijn moeder woonde even verderop, zijn Marokkaanse vader kent hij niet. Jesse Klaver (29) is sinds dinsdag de fractievoorzitter van GroenLinks. Wie is hij? En wat wil hij bereiken? Hij vertelt het in een interview met De Volkskrant.
15 – 20 zetels
Bram van Ojik denkt dat zijn partij in de toekomst vijftien tot twintig Kamerzetels kan halen. ‘Waarom niet?’, zegt hij in een interview met NRC Handelsblad.
‘Bij heel veel onderwerpen – klimaat, vrijheid versus veiligheid – hebben we een benadering die aanspreekt. Veel mensen hebben sympathie voor ons zonder dat ze op ons stemmen. De potentie is groot.’ GroenLinks heeft op dit moment vier zetels en haalde er nooit meer dan elf. Volgens Van Ojik zal zijn opvolger Jesse Klaver bij de volgende verkiezingen veel stemmen trekken. Uit een onderzoek van EenVandaag bleek eerder deze week dat Klaver vooral kiezers lijkt te gaan weghalen bij de PvdA en D66.
Van Ojik staat bekend als bedachtzaam en ‘niet-hijgerig’ politicus. Dat kwam hem van binnen en buiten de fractie op het commentaar te staan dat hij vaker boos moest worden om zijn boodschap helder over te brengen. ‘Maar om nou te gaan acteren dat ik woedend ben, zeggen dat iets ‘schandalig’ is terwijl ik het alleen maar onverstandig vind? Nee, bedankt.’
Telegraaf 16.05.2015 De PvdA had de visie die de nieuwe leider van GroenLinks Jesse Klaver zaterdag in een interview met de Volkskrant etaleerde, zelf zo duidelijk moeten verwoorden. Dat zei scheidend PvdA-senator Adri Duivesteijn zaterdag in Kamerbreed. Duivesteijn noemde de visie van Klaver ‘een verademing’. De PvdA had dit zelf volgens hem ‘al veel scherper en helderder onder woorden moeten brengen’.
VK 16.05.2015 De PvdA had de visie die de nieuwe leider van GroenLinks Jesse Klaver vandaag in een interview met de Volkskrant etaleerde, zelf zo duidelijk moeten verwoorden. Dat zei scheidend PvdA-senator Adri Duivesteijn vandaag in Kamerbreed.
Duivesteijn noemde de visie van Klaver ‘een verademing’. De PvdA had dit zelf volgens hem ‘al veel scherper en helderder onder woorden moeten brengen’.
In de uitzending zei afzwaaiend VVD-senator Heleen Dupuis daarnaast het regeerakkoord een ‘waanzinnig gedrocht’ te vinden. ‘Dat vind ik het meest ondemocratische van het hele Haagse gebeuren. Zoals dit werkt vind ik choquerend, omdat ook door de ministers of coalitie wordt gezegd: het is afgesproken in het regeerakkoord. En dan denk ik: so what, daar heb ik niets mee te maken.’
Interview Jesse Klaver
Hij groeide op in Brabant, bij zijn grootouders. Zijn moeder woonde even verderop, zijn Marokkaanse vader kent hij niet. Jesse Klaver (29) is sinds dinsdag de fractievoorzitter van GroenLinks. Wie is hij? En wat wil hij bereiken?
Trouw 16.05.2015 Bij drie linkse partijen groeit de behoefte aan meer samenwerking. Het wemelt van de initiatieven waarin SP, GroenLinks en PvdA samen optrekken. De partijleiding reageert welwillend.
Het moet mogelijk zijn om een lijst van twintig punten te maken waar we het over eens zijn, aldus Arjan Vliegenthart.
PvdA, SP en GroenLinks willen na de volgende Tweede Kamerverkiezingen gezamenlijk optrekken. De linkse partijen willen een blok vormen om daarmee meer punten binnen te halen. Van fusie is geen sprake, eerder van ‘programmatische samenwerking’.
NU 16.05.2015 Als het aan de kersverse fractievoorzitter van GroenLinks Jesse Klaver ligt, krijgt de overheid een grotere rol in de samenleving.
Dat zegt Klaver zaterdag in een interview met de Volkskrant. “Waarom is het slecht als de overheid groeit, waarom zou economische groei altijd goed zijn? De overheid mag best groeien.”
Klaver vindt dat de overheid moet kijken wat de burger wil. “Je moet als gemeenschap benoemen wat je van waarde vindt en daarin investeren.”
Als voorbeeld geeft hij de oprichting van een nutsbank van de staat met “normale” salarissen, omdat veel mensen de bonuscultuur zat zijn.
Zetels
Voormalig fractievoorzitter Bram van Ojik denkt dat de partij in de toekomst vijftien tot twintig Kamerzetels zou kunnen halen. Dat zegt hij zaterdag in een interview met NRC Handelsblad.
Telegraaf 16.05.2015 De opgestapte GroenLinks-leider Bram van Ojik denkt dat zijn partij in de toekomst vijftien tot twintig Kamerzetels zou kunnen halen. Dat zegt hij zaterdag in een interview met NRC Handelsblad.
„Bij heel veel onderwerpen – klimaat, vrijheid versus veiligheid – hebben we een benadering die aanspreekt. Veel mensen hebben sympathie voor ons zonder dat ze op ons stemmen. De potentie is groot.” GroenLinks heeft op dit moment vier zetels en haalde er nooit meer dan elf. Volgens Van Ojik zal zijn opvolger Jesse Klaver bij de volgende verkiezingen veel stemmen trekken. Uit een onderzoek van EenVandaag bleek eerder deze week dat Klaver vooral kiezers lijkt te gaan weghalen bij de PvdA en D66.
NRC 16.05.2015 Vertrekkend GroenLinks-leider Bram van Ojik gelooft dat zijn partij in de toekomst 15 tot 20 Kamerzetels zou kunnen halen. Dat zegt hij vandag in een interview met NRC Handelsblad. “Veel mensen hebben sympathie voor ons zonder dat ze op ons stemmen. De potentie is groot”. GroenLinks heeft op dit moment vier zetels en haalde er nooit meer dan elf.
Deze week maakte Van Ojik (60) bekend op te stappen als leider van GroenLinks. Hij maakt plaats voor het Kamerlid Jesse Klaver (29). Ook verlaat Van Ojik de Tweede Kamer. Volgens hem is Klaver geschikter als stemmentrekker bij de volgende verkiezingen.
VK 15.05.2015 Jesse Klavers mix van vergroening en anti-economisering zou veel kiezers kunnen gaan aanspreken.
Bram van Ojik heeft het volgehouden tot de laatste dag: de relativerende, bijna onthechte houding waarmee hij GroenLinks in rustiger vaarwater bracht. Niet veel politieke leiders verstaan de kunst op tijd te erkennen dat een ander de partij wellicht meer succes kan brengen. Van Ojik toont zich groots in de manier waarop hij nu plaats maakt voor aanstormend talent Jesse Klaver. Zoals hij zich groots heeft getoond als heelmeester voor de diepe wonden die GroenLinks zichzelf in 2011 en 2012 toebracht.
Elsevier 14.05.2015 Een week na zijn 29ste verjaardag is Jesse Klaver de nieuwe leider van GroenLinks. Opvallend hoe positief op hem werd gereageerd: jonge politici kunnen in Den Haag van nature op sympathie rekenen, want iedereen is blij met de geur van vernieuwing.
Klaver is een naturel politicus. Hij is geen partijtijger. Hij behoort tot het kleine clubje jonge Kamerleden die het eeuwige gelijk van hun partij en fractie relativeren.
Hij hecht vooral aan het agenderen van nieuwe onderwerpen, niet zozeer aan de uitvoeringsperikelen rond bestaand beleid. Vandaar dat hij de Franse econoom Thomas Piketty in het parlement haalde voor een lesje inkomens- en vermogensnivellering. Hij scoorde er punten mee.
De strategie van GroenLinks loopt telkens stuk, vooral ook door de moeizame tegenstand van de oude linkse rakkers in eigen kring. Nu moet ‘snotneus‘ Klaver het proberen. Geen makkelijke klus!
VK 13.05.2015 De 29-jarige Jesse Klaver is de nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks. Wordt hij de redder van links? ‘Klaver heeft de potentie om links weer op de kaart te zetten.’
Klaver zal zeker jonge kiezers aanspreken maar de vraag is of hij ook de middelbare en oudere kiezers voor zich wint
‘Klaver naar voren schuiven is een goede zet. Hij is slim, fel en een aantrekkelijke kandidaat. GroenLinks moet zich niet alleen als groen profileren, maar zeker ook als links. Groen alleen is vooralsnog niet wat kiezers mobiliseert. Duurzaamheid is wel een ‘unique selling point’ maar daar gaat de partij niet van groeien. Ze hebben ook een scherp sociaal-economisch links verhaal nodig. In dat opzicht heeft Klaver zich goed geprofileerd. Hij was degene die bijvoorbeeld de Franse econoom Piketty naar de Tweede Kamer haalde. De uitdaging voor GroenLinks moet zijn om links weer op de agenda te krijgen. Ja, meer mensen stemmen nu rechts, maar als je naar de geschiedenis kijkt zie je dat het een golfbeweging is. Links zal straks weer opkomen.
Trouw 13.05.2015 Als vader en zoon vallen ze elkaar in de armen, kloppen elkaar op de schouders. De bescheiden en bedachtzame Bram van Ojik (60) droeg gisteren het fractievoorzitterschap van GroenLinks over aan de ambitieuze en welsprekende Jesse Klaver (29). Een wisseling van de wacht die een kans biedt maar ook een risico vormt.
Van Ojik memoreerde hoe hij onbedoeld partijleider werd na het aftreden van Jolande Sap. Zij moest weg na het verlies van zes van de tien zetels bij de verkiezingen van 2012. Hij vindt dat ‘rust en vertrouwen’ zijn hersteld. Maar Van Ojik ziet zichzelf niet als lijsttrekker. “Ik denk dat een ander dat beter kan.” Hij vertrekt ook uit de Tweede Kamer. Rik Grashoff, al eerder Kamerlid en tot gisteren nog partijvoorzitter, neemt zijn zetel over.
Elsevier 12.05.2015 De Tweede Kamerfractie van GroenLinks krijgt een nieuwe leider. Bram van Ojik (60) stapt op en wordt opgevolgd door Jesse Klaver (29). Dat heeft Van Ojik de leden van zijn partij medegedeeld in een brief.
Nieuwe fase
Van Ojik schrijft dat GroenLinks ‘een nieuwe fase’ ingaat. ‘Dat we er goed voorstaan, betekent natuurlijk niet dat het niet nog beter kan. Als we nog meer willen doen aan verbetering van de zorg, de overgang naar schone energie, en een eerlijker verdeling van werk en inkomen, dan is het van groot belang dat GroenLinks zich de komende jaren inhoudelijk en als politieke machtsfactor verder versterkt. Dat vereist een lange adem en een ononderbroken inzet. Dat vereist ook dat we onze toekomstige kiezers met hernieuwd elan en vol zelfvertrouwen tegemoet treden,’ schrijft Van Ojik die ook vertrekt uit de Tweede Kamer. Hij wordt opgevolgd door GroenLinks-voorzitter Rik Grashoff.
Van Ojik draagt in de brief zelf Jesse Klaver voor als zijn opvolger. ‘Uiteraard beslissen jullie als leden straks in een referendum wie onze lijsttrekker wordt, maar voor nu ben ik ervan overtuigd dat de fractie met de keuze voor Jesse een belangrijke stap zet in het realiseren van de gewenste versterking.’
Jesse Klaver volgt Hans Wiegel op als jongste fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Wiegel werd in 1971 op 30-jarige leeftijd gekozen tot fractievoorzitter van de VVD.
NRC 12.05.2015 Met hem als partijleider zal GroenLinks “een nieuwe stap zetten om onze idealen in en buiten het parlement dichterbij te brengen”. Dat zei Bram van Ojik vandaag toen hij bekendmaakte op te stappen als fractievoorzitter over zijn jonge opvolger Jesse Klaver. Het 29-jarige Kamerlid onderscheidde zich, en dan met name het afgelopen jaar, op drie dossiers. En wel deze drie.
Belastingontwijking door multinationals
Bedrijven die zich in Nederland vestigen alleen maar om fiscale redenen? “Die wil ik hier helemaal niet hebben”, zei Klaver vorig jaar nog in NRC Handelsblad (€). Klaver strijdt al jaren tegen de status van Nederland als belastingparadijs. Multinationals moeten gewoon netjes hun belasting betalen, vindt hij, en niet via allerlei fiscale constructies daaronderuit proberen te komen.
Het was “interessant”, zo zei hij nadat de Kamer was ingelicht (€). Het was volgens Klaver een eerste stap richting volledige openbaring van de Nederlandse rulingpraktijk. Nu moeten andere grote bedrijven ook inzage gaan geven in hun fiscale regelingen met Nederland.
Inkomensongelijkheid
“Laat die Quote 500-gasten gewoon eerlijk belasting betalen”. Klaver is in een interview met NRC Handelsblad (€) in november vorig jaar duidelijk: de toplaag betaalt geen belasting.
Bij GroenLinks was Klaver de man die in zijn eentje alle onderhandelingen rond het omstreden sociale leenstelsel (Wat verandert er voor studenten?) voor het hoger onderwijs mocht doen. Dat leenstelsel, ook wel het “studievoorschot”, vervangt de basisbeurs voor studenten door een lening. Er is alleen nog een aanvullende beurs. Wel hebben studenten langer de tijd deze lening terug te betalen.
GroenLinks was altijd voorstander van het afschaffen van de basisbeurs, maar niet in de vorm waarin de coalitie dat van plan was. “Dit kabinet gebruikt het leenstelsel als een bezuiniging op studenten. Dat is voor ons onacceptabel”, zei hij in 2012 (€).
NRC 12.05.2015 Bram van Ojik vertrekt als politiek leider van GroenLinks en wordt opgevolgd door het Tweede Kamerlid Jesse Klaver (29). Dit deelt Van Ojik, die ook de Kamer verlaat, mee in een brief aan de leden.
Van Ojik schrijft dat GroenLinks “een nieuwe fase” ingaat nu de partij volgens hem is hersteld van de verkiezingsnederlaag van 2012 en het gedwongen vertrek van fractievoorzitter Jolande Sap vlak daarna. Hij schrijft dat de partij onder Klaver “een nieuwe stap zal zetten om onze idealen in en buiten het parlement dichterbij te brengen”.
Telegraaf 12.05.2015 Jesse Klaver wil als nieuwe fractieleider van GroenLinks „Nederland veranderen”. Dat is volgens hem hard nodig, omdat de afgelopen dertig jaar het „economisme” in Nederland ver is doorgevoerd en „ieder aspect van ons leven is teruggebracht tot een simpele rekensom”. Dinsdag schoof de fractie de net 29 jaar geworden Klaver naar voren nadat fractievoorzitter Bram van Ojik na maandenlang wikken en wegen had besloten te stoppen en meteen de Tweede Kamer te verlaten. Klaver was al langere tijd de gedoodverfde opvolger. Hij wordt de achtste fractieleider van GroenLinks en de jongste ooit in de Tweede Kamer.
Telegraaf 12.05.2015 Vertrekkend fractieleider Bram van Ojik vindt het in het belang van GroenLinks dat hij de Tweede Kamer verlaat. In zijn ogen gaan zijn partij en de fractie een nieuwe fase in. Daarbij is volgens hem nieuw leiderschap belangrijk. Bovendien vindt hij dat zijn opdracht om het vertrouwen in GroenLinks te herstellen, is geslaagd.
Om die redenen stapt hij „met een gerust hart” op en draagt hij zijn taak kan over aan zijn fractiegenoot Jesse Klaver. Hij zei dat dinsdag in een toelichting op zijn vertrek.
Van Ojik heeft maandenlang nagedacht over zijn vertrek en er met verschillende mensen over gesproken. Hij vindt het een verstandige stap. „Ik denk dat de kiezers van GroenLinks dit waarderen.”
VK 12.05.2015 ‘Wij gaan Nederland veranderen.’ Met die leus gaf Jesse Klaver vanmiddag de aftrap voor zijn fractieleiderschap van GroenLinks. Hij neemt het stokje over van Bram van Ojik. Klaver wil zich met GroenLinks afzetten tegen het ‘economisme’ in Nederland. Onder leiding van VVD, PvdA, CDA en D66 is ‘elk aspect van onze samenleving teruggebracht tot een simpele rekensom’, zei hij.
Klaver begon zijn eerste persconferentie als fractieleider met een hoogdravende speech. Hij vertelde dat hem was afgeraden zulke ‘grote woorden’ te gebruiken. Maar, zei hij, ‘voor minder doe ik het niet’. Hij ziet ‘het tij in de samenleving keren’ en put daar hoop uit. Hij noemde de populariteit van de Franse econoom Piketty die de vermogensongelijkheid beschreef en de strijd van de Maagdenhuisbezetters tegen het rendementsdeken in het hoger onderwijs.
GL 12 mei 2015 “Ieder aspect van ons leven wordt teruggebracht tot een simpele rekensom. Het economisme regeert ons al veel te lang.” Jesse Klaver belooft om met GroenLinks Nederland te gaan veranderen.
RTVWEST 12.05.2015 Rik Grashoff, voormalig wethouder van Delft gaat voor GroenLinks de Tweede Kamer in. Er komt een plek vrij voor Grashoff door het vertrek van Bram van Ojik. Van Ojik legde dinsdag per direct zijn fractievoorzitterschap van GroenLinks neer. Jesse Klaver volgt hem op als fractievoorzitter.
Grashoff was van 1998 tot 2006 wethouder van Delft, onder andere met de portefeuille ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer en binnenstadbeleid. In de jaren ervoor, vanaf 1994, was hij fractievoorzitter van GroenLinks in de gemeenteraad van Delft. Sinds 2013 is Grashoff landelijk partijvoorzitter van GroenLinks. Hij woont nog altijd in Delft.
Van Ojik stopt omdat zijn partij ‘een nieuwe leider nodig heeft in een nieuwe fase’. Deze reden gaf hij dinsdagmiddag tijdens een persconferentie. Bovendien wil hij meer tijd hebben voor andere zaken in zijn leven, zoals zijn gezin. Van Ojik woont met zijn gezin in Den Haag. Lees verder
GL 12 mei 2015 Rik Grashoff heeft vanmorgen per direct het partijvoorzitterschap neergelegd. De Toezichtraad heeft Marjolein Meijer benoemd om hem ad interim op te volgen tot het volgende reguliere GroenLinks-congres in het voorjaar van 2016. Grashoff zal de vrijgevallen Kamerzetel in gaan nemen, nu Bram van Ojik de Tweede Kamer verlaat.
GL 12 mei 2015Tweede Kamer – Zojuist heeft Bram van Ojik onderstaande brief naar de leden gestuurd. Daarin maakt hij bekend dat hij stopt als partijleider en Kamerlid. De fractie heeft Jesse Klaver gekozen als de nieuwe fractievoorzitter. Om 13.00 uur geeft GroenLinks een persconferentie in Spaces, Zuid Hollandlaan 7 Den Haag. Via deze site is de persconferentie straks live te bekijken. Lees verder
NU 12.05.2015 Fractievoorzitter van GroenLinks Bram van Ojik verlaat de Tweede Kamer. Hij wordt opgevolgd door zijn fractiegenoot Jesse Klaver (29).
Van Ojik heeft dat dinsdag in een brief aan de partijleden meegedeeld. Volgens hem was het geen makkelijk besluit. “ik heb er lang over nagedacht en ik heb het weloverwogen genomen”, aldus Van Ojik in de brief.
Klaver toonde zich dinsdagmiddag in een persconferentie ambitieus. “Voor u staat een strijdbare nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks. Wij gaan Nederland veranderen”, aldus Klaver, die de voortdurende “economisering” hekelde.
Bram-effect
Volgens Van Ojik staat de partij er nu een stuk beter voor dan bij zijn plotselinge aantreden na het vertrek van Jolande Sap in 2012. Klaver sprak in dit kader onlangs tegen NU.nl nog van het “Bram-effect“.
Onlangs verloor presentator Fons de Poel nog zijn baan, omdat hij Klaver een ‘snotneus‘ had genoemd. Hij deed dit nadat Klaver zich stevig had opgesteld tegenover bestuursleden van banken tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.
VK 12.05.2015 Bram van Ojik legt per direct het fractieleiderschap van GroenLinks neer. Tweede Kamerlid Jesse Klaver volgt hem op. Dat meldt de partij op haar website.
Van Ojik schrijft in een brief (zie onderaan dit artikel) aan de leden van GroenLinks dat hij het ‘weloverwogen besluit’ neemt om zowel het fractievoorzitterschap als het Kamerlidmaatschap neer te leggen. Hij draagt met ‘veel plezier en vol vertrouwen het stokje over’ aan Jesse Klaver. Klaver is door de fractie gekozen tot nieuwe fractievoorzitter. Om 13.00 uur geven Van Ojik en Klaver een persconferentie die live te volgen isvia de website van GroenLinks.
Trouw 12.05.2015 Fractievoorzitter van GroenLinks Bram van Ojik verlaat de Tweede Kamer. Hij wordt opgevolgd door zijn fractiegenoot Jesse Klaver. Van Ojik heeft dat dinsdag in een brief aan de partijleden meegedeeld. Hij vindt dat er een nieuwe fase is aangebroken voor GroenLinks en daar horen volgens hem nieuwe mensen bij.
De fractie heeft Jesse Klaver gekozen als nieuwe fractievoorzitter. Rik Grashoff zal de vierkoppige fractie van GroenLinks completeren na het vertrek van Van Ojik. Hij zat al eerder in de Tweede Kamer.
NU 12.05.2015 Fractievoorzitter van GroenLinks Bram van Ojik verlaat de Tweede Kamer. Hij wordt opgevolgd door zijn fractiegenoot Jesse Klaver (29).
Van Ojik heeft dat dinsdag in een brief aan de partijleden meegedeeld. Volgens hem was het geen makkelijk besluit. “ik heb er lang over nagedacht en ik heb het weloverwogen genomen”, aldus Van Ojik in de brief.
Volgens hem staat de partij er nu een stuk beter voor dan bij zijn plotselinge aantreden na het vertrek van Jolande Sap in 2012. Klaver sprak in dit kader onlangs tegen NU.nl nog van het “Bram-effect“.
Onlangs verloor presentator Fons de Poel nog zijn baan, omdat hij Klaver een ‘snotneus‘ had genoemd. Hij deed dit nadat Klaver zich stevig had opgesteld tegenover bestuursleden van banken tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.
Telegraaf 12.05.2015 Fractievoorzitter van GroenLinks Bram van Ojik verlaat de Tweede Kamer. Hij wordt opgevolgd door zijn fractiegenoot Jesse Klaver.
Van Ojik heeft dat dinsdag in een brief aan de partijleden meegedeeld. Hij vindt dat er een nieuwe fase is aangebroken voor GroenLinks en daar horen volgens hem nieuwe mensen bij. De fractie heeft Jesse Klaver gekozen als nieuwe fractievoorzitter. Rik Grashoff volgt Van Ojik op als Kamerlid. Hij zat al eerder in de Tweede Kamer. De fractie telt vier leden.
Van Ojik vindt dat hij vertrekt op een moment dat zijn partij er goed voorstaat. In 2012 werd hij onverwacht fractievoorzitter nadat GroenLinks flink had verloren. ,,Vanaf de eerste dag heb ik, met steun van heel veel anderen, mijn uiterste best gedaan om dat vertrouwen in GroenLinks te herstellen. Dat is gelukt’, schrijft hij. Hij wijst erop dat meer kiezers weer op GroenLinks stemmen.
Om GroenLinks als fractie nog meer inhoudelijk te versterken, is volgens Van Ojik een lange adem en een ononderbroken inzet van belang. Daarom wil hij zelf plaatsmaken. Van Ojik heeft er vertrouwen in dat GroenLinks onder leiding van Klaver een nieuwe stap zal zetten.
De partijleden mogen later in een referendum aanwijzen wie de nieuwe partijleider en lijsttrekker wordt van GroenLinks.
Een kabinet met VVD, CDA en D66 zou de meeste voorkeur hebben van de kiezers,
VVD de grootste
De VVD houdt 26 zetels als er nu verkiezingen zouden zijn, de SP en het CDA 23. De PVV krijgt, net als vorige week, twintig zetels. Volgens de peiling zou de VVD als er nu verkiezingen zijn de grootste partij blijven. SP en CDA volgen met 23 zetels.
Dat alles blijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond. Respondenten kregen tien mogelijke kabinetscombinaties voorgelegd.
Samenwerking
Een coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie staat op de tweede plek, gevolgd door PvdA-D66-SP-GroenLinks op een gedeelde derde plek met CDA-D66-PvdA-SP. Kiezers van D66 geven aan dat zij liever een samenwerking zouden zien met VVD en CDAdan metPvdA en SP.
Vertrouwen
PvdA
De Hond noemt het wel opmerkelijk dat als tien mogelijke premiers worden voorgelegd, er twee PvdA-politici bovenaan staan. De huidige burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam scoort dan het hoogst met daarachter de huidige minister van Sociale Zaken vicepremier Lodewijk Asscher.
Aboutaleb scoort bij alle kiezers goed, niet alleen bij de achterban van zijn eigen partij. Hij scoort beter onder PVV’ers dan nummer 2 Lodewijk Asscher. Alexander Pechtold staat derde, en scoort vooral goed bij VVD- en CDA-kiezers. PVV’ers zetten hem op de tiende plaats. Premier Mark Rutte (VVD) staat vierde en is niet alleen populair bij de liberale kiezers, maar ook bij de christendemocraten.
Vorige week bleek uit onderzoek van De Hond dat de kiezers minder vertrouwen hebben in de fractieleiders van de regeringspartijen. Sybrand van Haersma Buma(CDA) en Emile Roemer (SP) voeren het lijstje aan met een score van 4,7. VVD-leider Halbe Zijlstra zakt van een 4,3 in februari naar 3,9 en PvdA-leider Diederik Samsom van 3,8 naar 3,5. Alleen fractieleiders Geert Wilders (PVV) en Henk Krol (50Plus) genieten nog minder vertrouwen.
Elsevier 10.05.2015 D66-kiezers zouden een duidelijk voorkeur hebben voor een combinatie over rechts, in plaats van links. VVD, CDA en D66 samen in een kabinet, zo ziet de kiezer het het liefst als er nu verkiezingen zouden zijn. D66-kiezers zouden een duidelijke voorkeur hebben voor een combinatie over rechts, in plaats van links.
Telegraaf 10.05.2015 Een kabinet met VVD, CDA en D66 zou de voorkeur hebben van kiezers, na de volgende verkiezingen. Dat concludeert peiler Maurice de Hond uit zijn wekelijkse peiling.
Kiezers kregen in zijn enquête tien mogelijke kabinetscombinaties voorgelegd. Vogens De Hond komt de voorkeur voor de combinatie VVD, CDA, D66 doordat de huidige D66-kiezers duidelijk een voorkeur hebben voor een combinatie over rechts, in plaats van over links.
NU 10.05.2015 Een kabinet met VVD, CDA en D66 zou de voorkeur hebben van kiezers, na de volgende verkiezingen. Dat concludeert peiler Maurice de Hond uit zijn wekelijkse peiling.
Kiezers kregen in zijn enquête tien mogelijke kabinetscombinaties voorgelegd. Vogens De Hond komt de voorkeur voor de combinatie VVD, CDA, D66 doordat de huidige D66-kiezers duidelijk een voorkeur hebben voor een combinatie over rechts, in plaats van over links.
De Hond noemt het wel opmerkelijk dat als tien mogelijke premiers worden voorgelegd, er twee PvdA-politici bovenaan staan. De huidige Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb scoort dan het hoogst met daarachter de huidige minister van Sociale Zaken en vicepremier, Lodewijk Asscher.
De uitslag van de Statenverkiezingen 2015 heeft twee grote zorgen over ons staatkundige bestel sterker aangezet. De eerste geldt de fragmentatie van het politieke krachtenveld, die de bestuurbaarheid van het land in gevaar zou brengen. De andere betreft het gebrek aan identificatie van de burger met het politieke bestuur, dat zou blijken uit de lage opkomst.
De laatste jaren wordt in geen van de drie stromingen serieus aan fusies gedacht.
Bij zoveel somberheid kan het geen kwaad een stukje op te lopen met Ankie Broekers-Knol, de voorzitter van de Eerste Kamer, die mogelijkheden ziet van deze dreigende nationale nood een deugd te maken. Met die fragmentatie vindt zij het wel meevallen. Als je een stapje terug doet, zie je nog steeds de drie klassieke stromingen: de liberale (VVD en D66), de christelijke (CDA, SGP, ChristenUnie) en de sociaal-democratische (PvdA, SP, GroenLinks).
Stemmenjacht
Uit een rondgang van het AD blijkt dat alle landelijke partijen meedoen aan de stemmenjacht. Vooral VVD, CDA en ChristenUnie zouden er flink aan trekken. De liberalen hopen via de achterkamer alsnog een werkbare meerderheid voor het kabinet uit het vuur te slepen.
Het CDA doet er juist alles aan om zijn twaalfde senaatszetel te behouden. De ChristenUnie kan met een paar strategische stemmen extra – bijvoorbeeld van SGP-Statenleden – juist die restzetel van de christendemocraten afsnoepen.
Vooral Statenleden van regionale partijen mochten zich de afgelopen weken verheugen op belangstelling uit Den Haag. Jan Heijman van Lokaal Brabant, goed voor één zetel in Provinciale Staten van Noord-Brabant, zegt dat bijna alle landelijke partijen zich bij hem hebben gemeld. ,,Ik heb zelfs met senatoren gesproken,” stelt Heijman. Hij wil niet zeggen wie dat waren.
Ook Statenlid Mark Faasse van Zeeland Lokaal zegt te zijn gepolst, net als Bram Schmaal (Groninger Belang) en Jeff Leever (Ouderenpartij Noord-Holland). Veel hebben de flirts nog niet opgeleverd: alle ondervraagde Statenleden zeggen straks op de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF) te stemmen.
Het stiekeme gedoe is de SGP een doorn in het oog. ,,De achterkamertjespolitiek is nog nooit zo erg geweest als nu,” stelt de woordvoerder van leider Kees van der Staaij.
Den HaagFM 25.05.2015 De Provinciale Staten, waaronder die in Zuid-Holland, kiezen dinsdag de 75 leden van de Eerste Kamer. Dat gebeurt tijdens een vergadering in het Provinciehuis in Den Haag. In de andere provincies gebeurt precies hetzelfde.
De Commissaris van de Koning leest na het stemmen alle namen voor van kandidaat-leden voor de Eerste Kamer op wie is gestemd. De stembiljetten gaan daarna naar de Kiesraad in Den Haag, die ze uit alle provincies krijgt. De Kiesraad maakt na een paar dagen bekend wie de komende vier jaar in de Eerste Kamer zitten.
Een stem uit een provincie met veel inwoners weegt zwaarder dan een stem van een Statenlid uit een kleine provincie. Een stem van een Statenlid uit Zuid-Holland is bijvoorbeeld goed voor 655 punten, een Zeeuws Statenlid levert 98 punten op. …lees meer
NU 25.05.2015 Dinsdag kiezen de Provinciale Statenleden de nieuwe Eerste Kamer en donderdag weten we hoe de Senaat er de komende vier jaar zal uitzien. Waarom kijkt het kabinet met bovengemiddelde interesse naar de verkiezingsuitslag?
Dat het kabinet ook met de constructieve oppositiepartijen D66, Christenunie en SGP (de C3) niet meer op een meerderheid kan rekenenen in de Eerste Kamer, werd premier Mark Rutte na de Provinciale Statenverkiezingen pijnlijk duidelijk.
Zijn door zichzelf zo geroemde hervormingsbeleid vond op 18 maart niet dezelfde waardering bij een meerderheid van de kiezers.
En dus is het afwachten hoe de krachtsverhoudingen er voor de komende vier jaar uit komen te zien in de Eerste Kamer.
AD 25.05.2015 Je was er misschien nog niet mee bezig, maar de in maart verkozen Provinciale Statenleden kiezen morgen de leden van de Eerste Kamer.
Deze ‘senaat’ van wijze mannen en vrouwen controleert de Tweede Kamer. Geen sinecure, zeker niet nu de coalitie van de Tweede Kamer (VVD en PvdA) in de Eerste Kamer geen meerderheid zal halen en het kabinet daarom bij ieder wetsvoorstel nadrukkelijk op zoek moet naar steun in de Eerste Kamer om de wet erdoor te krijgen.
In de Eerste Kamer gaat het er meestal bedaard aan toe, maar op zes momenten veerde Nederland even op vanwege de gebeurtenissen in de senaat.
BB 07.05.2015 Politieke partijen proberen extra stemmen te winnen voor de Eerste Kamerverkiezingen door onafhankelijke Statenleden over te halen op hun partij te stemmen. Alle partijen doen mee aan het ‘hengelen’ naar zetels, blijkt uit een rondgang van het AD.
VVD, CDA en CU
Senatoren gaan op audiëntie bij Statenleden en sommigen worden uitgenodigd op partijbureaus. Volgens de krant zijn vooral VVD, CDA en ChristenUnie bezig met het trekken van stemmen. De regeringspartij probeert een werkbare meerderheid in de Eerste Kamer veilig te stellen, terwijl het CDA hoopt op het behouden van zijn twaalfde Senaatszetel. De ChristenUnie wil die CDA-zetel juist wegsnoepen. De onafhankelijke Statenleden die door het AD zijn ondervraagd hebben echter allemaal laten weten op de Onafhankelijke Senaatsfractie te stemmen. (ANP)
AD 07.05.2014 Politieke partijen pogen heimelijk extra stemmen te winnen voor de Eerste Kamerverkiezingen op 26 mei. Senatoren gaan zelfs op audiëntie bij onafhankelijke Statenleden, in de hoop die te verleiden. Ook worden ze uitgenodigd op partijbureaus.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
![IMG_3299[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2016/01/img_32991-e1458858485725.jpg)
![IMG_1773[1]](https://digitalehofstad.files.wordpress.com/2015/05/img_17731-e1442048323526.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.