Iraakse nabestaanden tegenover Nederlandse overheid in eerste Hawija-rechtszaak
Acht jaar na de Nederlandse luchtaanval op een IS-bommenfabriek in Hawija, eist een groep Irakezen vandaag een schadevergoeding van de Nederlandse staat. Bij de aanval in 2015 kwamen zeker 70 burgers om het leven. Het was een van de bloedigste aanvallen in de strijd van de internationale coalitie in de strijd tegen Islamitische Staat. Wereldwijd is het de eerste rechtszaak van burgerslachtoffers van de luchtoorlog tegen terreurorganisatie IS.
De groep nabestaanden bestaat uit elf Irakezen. Zij verloren als gevolg van de aanval elf familieleden, onder wie negen kinderen. Omdat de aanval door Nederlandse F-16-piloten werd uitgevoerd en vooraf door Nederland werd goedgekeurd, eisen ze een individuele schadevergoeding van Nederland. Enkelen van hen zullen vandaag het woord voeren op de zitting in Den Haag. Via een livestream in Hawija kunnen andere nabestaanden de rechtszaak ook volgen.
De zaak draait om de procedure die is gevolgd voorafgaand aan het bombardement, zo valt op te maken uit stukken die door beide partijen naar de rechtbank zijn gestuurd. Omdat Nederland alleen luchtaanvallen wilde uitvoeren waarbij geen burgerdoden werden verwacht, werd vooraf door een Amerikaans team heel precies uitgerekend wat de impact zou zijn van zes kleine precisiebommen. De conclusie: als de aanval ’s nachts wordt uitgevoerd, vallen er zeer waarschijnlijk geen burgerdoden.
Twee Iraakse nabestaanden, die speciaal voor de rechtszaak in Nederland zijn.
Zij verloren hun dierbaren bij bombardement Hawija: ‘Wij willen gerechtigheid’
Maar wat er zou gebeuren als de geïmproviseerde autobommenfabriek van IS zelf zou ontploffen, dat werd niet berekend. Volgens het ministerie van Defensie was er al veel ervaring opgedaan met het uitschakelen van bommenfabrieken. De militairen gingen er daarom van uit dat alleen de gebouwen in de directe omgeving zouden worden beschadigd.
Dat bleek een misvatting. De explosie die volgde was tot op 60 kilometer te horen, beschadigde zo’n 400 gebouwen en kostte burgers in de wijde omgeving het leven.
‘Twee fouten’
Volgens Liesbeth Zegveld, de advocaat van de nabestaanden, is Nederland te verwijten dat er twee fouten zijn gemaakt. Nederlandse militairen hadden moeten uitzoeken hoeveel explosieven er lagen om uit te rekenen wat er zou gebeuren als de fabriek zou ontploffen. Ook hadden ze volgens haar moeten weten dat er vluchtelingen sliepen in de bedrijfsgebouwen rondom de fabriek. Omdat die kennis ontbrak, had de aanval volgens haar niet mogen doorgaan.
De impact van het bombardement te zien binnen de circels. De cirkels zijn gebaseerd op informatie van het ministerie van Defensie. Alle nabestaanden in de zaak woonden ver buiten dat gebied.
Volgens de landsadvocaat is de fabriek vooraf lange tijd geobserveerd en klopt het niet dat er in de directe omgeving van de fabriek ’s nachts vluchtelingen sliepen. En dat er zo veel explosieven lagen, had men vooraf niet kunnen weten, beargumenteert de advocaat namens de staat. Bovendien, als men alleen nog aanvallen zou mogen uitvoeren waarbij de hoeveelheid explosieven bekend is, zou er geen bommenfabriek meer worden aangevallen, aldus de landsadvocaat.
Kamer verkeerd geïnformeerd
Uit het verweer van de landsadvocaat blijkt ook dat de procedure die is gevolgd anders is dan Defensie tot dusver heeft beweerd. Aan de Tweede Kamer is steevast verteld dat de Nederlandse Red Card Holder, de senior militair die elke aanval vooraf moet goedkeuren, vanuit Qatar nauw betrokken was bij de voorbereiding van de aanval.
Nu blijkt dat de Red Card Holder in werkelijkheid de detachementscommandant van de F-16-piloten was, die 1500 kilometer verderop in Jordanië zat. Naar aanleiding van vragen van de NOS en NRC heeft minister Ollongren van Defensie gisteravond een brief naar de Kamer gestuurd waarin ze erkent dat de verkeerde informatie met de Kamer is gedeeld.
Ook is er veel onduidelijkheid over de cruciale berekening die vooraf is gemaakt om de impact van de explosie van de bommenfabriek vast te stellen. Door Defensie is eerder aan de Kamer verteld dat er modellen zijn gebruikt op basis van vier eerdere aanvallen op bommenfabrieken.
De landsadvocaat spreekt in het verweer over aanvallen op “tientallen vergelijkbare” bommenfabrieken, uitgevoerd door de gehele internationale coalitie. Ook spreekt de landsadvocaat niet over ‘modellen’, maar slechts over ervaringen die hebben geleid tot de conclusie dat de nevenschade beperkt zou zijn.
Of dat een gefundeerde conclusie was, of dat Defensie willens en wetens een groot risico nam, zal op de zitting duidelijk moeten worden.
Nieuw licht op aanval Hawija: commandant controleerde zichzelf
De voorbereidingen van de bloedige Nederlandse aanval op een bommenfabriek in de Iraakse stad Hawija in juni 2015, waarbij zeker 85 burgers omkwamen, verliepen op een cruciaal onderdeel anders dan Defensie de Tweede Kamer heeft verteld. Dat meldt NRC.
Toenmalig minister Ank Bijleveld (CDA) en de huidige commandant der strijdkrachten Onno Eichelsheim meldden in 2019 en 2020 herhaaldelijk dat toezicht en uitvoering van de bombardementen door twee verschillende militaire officieren gebeurde. In werkelijkheid combineerde de commandant van het detachement dat IS-doelen bombardeerde zijn werk met toezichthouden. De commandant controleerde zichzelf dus, daarin bijgestaan door adviseurs en mede-officieren.
Dat blijkt uit stukken van de landsadvocaat die zijn ingediend bij de Haagse rechtbank. Deze dinsdag heeft daar een zitting plaats in een civiele procedure van elf eisers uit Hawija en omstreken tegen de Staat der Nederlanden
oktober 25, 2023
Posted by jandewandelaar |
Hawija, Irak, is, isis |
Reacties uitgeschakeld voor Demissionair Kabinet Rutte 4 – Nederland ook in de strijd tegen IS in Irak en verder – deel 11f – rechtszaak afwikkeling burgerslachtoffers kwestie Hawija Irak
Dat vertelt advocaat Liesbeth Zegveld namens de families tegen NOS en NRC. Het gaat om elf Irakezen uit Hawija, Tigrit en Zoetermeer die familieleden, onder wie ook kinderen, verloren bij de luchtaanval. Liesbeth Zegveld, de advocaat van de families, claimt dat de aanval onrechtmatig was.
Het bombardement op Hawija
Vanaf oktober 2014 tot juli 2016 neemt Nederland voor het eerst deel aan een F-16-missie boven Irak en Syrië. Na publicaties van NRC en NOS blijkt dat Nederland verantwoordelijk is voor een bombardement op een bommenfabriek van IS in Hawija, Irak. Zeventig burgers komen om het leven.
De Irakezen verloren als gevolg van de aanval elf familieleden, onder wie negen kinderen. Verschillende huizen van hen werden verwoest en sommige slachtoffers liepen chronische lichamelijke schade op. Omdat de aanval door Nederlandse F16-piloten werd uitgevoerd, eisen ze een individuele schadevergoeding van de Nederlandse staat.
Bij de aanval op de autobommenfabriek van IS ging het volgens het ministerie van Defensie mis doordat er veel meer munitie lag opgeslagen dan gedacht. De munitie explodeerde en daardoor werden in de omliggende woonwijk honderden huizen beschadigd of verwoest. Zeker zeventig burgers kwamen om het leven.
Vijf kinderen
De Zoetermeerse postbode Alaa en zijn vrouw Wafaa, wier zoon bij de luchtaanval blind werd aan een oog, zijn twee van de eisers. Wafaa zelf heeft blijvend letsel door de glasscherven die ze in haar rug heeft gekregen.
Een andere eiser is de 40-jarige witgoedmonteur Abdallah. Hij verloor door de explosie zijn vrouw en vijf kinderen. Het gezin was op de vlucht en op doorreis, maar mochten van IS niet verder reizen. Hierdoor moesten ze naar eigen zeggen noodgedwongen een woning huren in Hawija. Ze woonden op ruim 200 meter van de bommenfabriek. Twee van zijn kinderen overleefden de aanval wel.
Ontploffing
Uit onderzoek van NOS en NRC bleek twee jaar geleden dat Amerikaanse militairen weliswaar precies hadden berekend wat de schade zou zijn van een bominslag, maar dat ze niet wisten wat er zou gebeuren als de bommenfabriek zou ontploffen. Er was namelijk geen methode voorhanden om de impact van die ontploffing te berekenen.
Sterker nog, de Amerikaanse militair die verantwoordelijk was voor de berekeningen verklaarde na afloop dat er geen enkele informatie was over “de hoeveelheid en soort munitie in de fabriek”. Het was daarom “niet redelijk om te veronderstellen dat er geen nevenschade zou zijn”, concludeerde hij. Toch was Nederland bereid de aanval op de fabriek in het woongebied uit te voeren.
Ank Bijleveld, minister van Defensie ten tijde van de publicaties, heeft in de Tweede Kamer meerdere keren gezegd dat er vooraf geen aanwijzingen waren dat er burgerdoden zouden vallen. Op basis van de ervaring die er was met vier eerdere luchtaanvallen op bommenfabrieken meende men dat er geen groot risico op schade in de omliggende woonwijk was.
Dat er een gigantische hoeveelheid munitie in de autobommenfabriek lag, was volgens Bijleveld niet te voorzien. Volgens Defensie was er met de procedure en de uitvoering van de aanval dan ook niets mis.
Beperkt militair voordeel
Advocaat Zegveld bestrijdt dat. Volgens haar heeft Nederland met de aanval een onaanvaardbaar risico genomen. “De staat wist of had behoren te weten dat de luchtaanval enorm veel burgerslachtoffers zou (kunnen) veroorzaken”, stelt ze in de dagvaarding. Ze verwijt Nederland dat er geen serieuze berekening is gemaakt om de impact van de explosie te berekenen.
Bovendien claimt ze dat het militaire voordeel van de aanval beperkt was, op basis van Amerikaanse militairen die in evaluaties spreken van een “gematigd negatief effect”. En omdat niet berekend kon worden wat de schade van een ontploffing zou zijn, kon dit beperkte militaire voordeel niet goed worden afgewogen tegen de mogelijke burgerdoden, aldus Zegveld. De Nederlandse red card holder, een hoge militair die basis van alle verzamelde informatie groen licht moet geven, had volgens haar daarom nooit mogen instemmen met het bombardement.
Verwijten
Het vorige kabinet heeft een paar miljoen euro uitgetrokken voor wederopbouwprojecten in Hawija en een commissie onder leiding van oud-minister Winnie Sorgdrager doet momenteel onafhankelijk onderzoek naar het bombardement.
Het vorige kabinet zei echter al dat er geen compensatie komt voor individuele slachtoffers of nabestaanden.
Onafhankelijk onderzoek
Zegveld verwijt Nederland ook dat er “niet op tijd, niet adequaat en niet onafhankelijk” onderzoek is gedaan. Ze doelt onder meer op het onderzoek dat het ministerie van Defensie in 2015 instelde, maar waarvoor geen toegang tot cruciale Amerikaanse informatie werd verleend.
Volgens haar was Nederland, op basis van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, hiertoe wel verplicht.
Na het incident in 2015 heeft Defensie in eerste instantie de zaak zelf uitgezocht. De onderzoekers van Defensie kregen echter geen toegang tot cruciale Amerikaanse informatie.
Ook het Openbaar Ministerie deed onderzoek. Uit onderzoek van NOS en NRC bleek dat het OM pas na negen maanden door het kabinet geïnformeerd werd over mogelijke burgerdoden. Het OM voerde naar eigen zeggen vervolgens een beperkt onderzoek uit naar de feiten en omstandigheden, maar keek niet naar de rechtmatigheid van de aanval.
Twee jaar geleden diende Zegveld al een claim in namens 52 Irakezen, waarin ze Nederland aansprakelijk stelde. Omdat het kabinet die aansprakelijkheid niet heeft erkend, maakt ze namens een aantal van hen nu de gang naar de rechter.
Het vorige kabinet heeft vier miljoen euro ter beschikking gesteld voor wederopbouwprojecten in Hawija. Ook doet een commissie, onder leiding van oud-minister Winnie Sorgdrager, op verzoek van Defensie momenteel onderzoek naar de toedracht van de aanval. Dat rapport wordt komend jaar verwacht.
Het is vandaag 15.03.2021 op de kop af tien jaar geleden dat de oorlog in Syrië begon. In een korte tijd is het conflict uitgegroeid tot een bloedige strijd die nog altijd voortduurt. In Syrië zelf, en ver daarbuiten.
Grote groepen Syriërs de straat op gingen om te protesteren tegen de regering van president Assad. De demonstraties werden een opstand, de opstand werd een gruwelijke burgeroorlog. Hoe nu verder, Syrië? ,,De sancties moeten worden opgeheven.”
Gifgasaanvallen en bombardementen met bomvaten door regeringstroepen. Onthoofdingen en aanslagen door IS. Jihadistische groepen die elkaar onderling afmaken. Russische huurlingen, twee Turkse invasies, duister geld vanuit de Emiraten, Israëlische raketaanvallen, Iraanse ‘adviseurs’, bombardementen door een Westerse coalitie en brandende olievelden. Er zijn weinig dingen die het Syrische volk de afgelopen tien jaar bespaard zijn gebleven.
Tien jaar na de start van de burgeroorlog is de revolutie in rook opgegaan. Honderdduizenden doden, miljoenen vluchtelingen en ontelbare gruwelijkheden verder zit president Assad nog steeds waar hij in 2011 zat: in de zetel van de macht. Alleen een bonte verzameling van (vooral) jihadistische groepen vecht nog door vanuit de regio Idlib.
Van de vluchtelingencrisis tot de aanslagen in Parijs en Brussel, van de gifgasaanvallen tot de strijd om Aleppo.
De start van de oorlog is allemaal terug te voeren op een demonstratie in een kleine Syrische stad, tien jaar geleden. De bron van al het geweld is nog altijd aan de macht. Vier vragen aan Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens.
AD 15.03.2021
Olaf, tien jaar alweer. Hoe is de oorlog eigenlijk begonnen?
Als je het terugrekent, is het begonnen in het kleine stadje Daraa in het verre zuiden van Syrië, aan de grens met Jordanië. Geïnspireerd door het begin van de Arabische lente, de protesten in Tunesië en Egypte en Libië, spoten een paar tieners leuzen tegen het Assad-regime op muren in de stad.
De tieners werden opgepakt en gemarteld, daarop gingen mensen de straat op, al snel ook in Damascus en Aleppo. Eerst gingen de betogingen over vrijheid, over hervormingen, over de vrijlating van de tieners en de politiek gevangenen. Maar al snel zette het regime het leger in en werd er met scherp geschoten en liep het uit de hand.
Nog geen maand later was de burgeroorlog een feit, honderden mensen waren er al doodgeschoten, duizenden opgepakt en gemarteld. Het verzet tegen het regime van president Bashar al-Assad groeide, delen van zijn eigen politiemacht keerden zich tegen hem.
Wat gebeurde er daarna?
Het is bijna onmogelijk om in een paar zinnen samen te vatten wat er allemaal sindsdien gebeurd is. Maar in hoofdlijnen: de strijd verhardde, behalve verschillende radicale groepen gingen ook buitenlandse mogendheden zich met de oorlog in Syrië bemoeien. Jihadistische bewegingen voegen zich bij het verzet en de Koerden in het noorden van het land zagen de kans schoon de onafhankelijkheid uit te roepen.
Het werd een keiharde oorlog, zonder enige regels. Vrouwen, kinderen, scholen, ziekenhuizen, alles was een doelwit. Er werden steden en gebieden omsingeld en uitgehongerd. Er werd gifgas ingezet tegen de rebellen en de burgerbevolking. Uit andere landen kwamen strijders en een deel van de jihadisten hergroepeerde zich tot terreurbeweging Islamitische Staat, die een flink deel van Syrië en Irak onder controle kregen en een Kalifaat uitriepen.
Er vielen honderdduizenden slachtoffers, vooral door de meedogenloze aanvallen van het Assad-regime. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, richting Europa. Er volgden aanslagen in Europese hoofdsteden, een internationale operatie tegen IS. Toen de dagen van Assad geteld leken, mengde Rusland zich op het toneel. De Russische luchtmacht ging door waar het regime was opgehouden, het bombardeerde scholen en ziekenhuizen.
Terwijl IS terrein verloor, won Assad grondgebied op de rebellen, die verder radicaliseerden. Er werden allerlei internationale pogingen ondernomen tot een staakt-het-vuren of diplomatieke overeenkomst, maar zonder succes. Turkije viel het noorden van Syrië binnen om de Koerden weg te drijven. En uiteindelijk zitten we tien jaar later met een soort patstelling waarin de aanstichter van al het geweld, president Bashar al-Assad, nog altijd aan de macht is.
Want hoe gaat het nu in Syrië?
Wanneer we het nu over Syrië hebben, moeten we het gebied grofweg indelen in drie plekken. Het regime-gebied, waar het leger van president Assad aan de macht is, de provincie Idlib, waar de rebellen en vooral de jihadisten de boel bestieren, en de Koerdische gebieden die of onder Turkse, of onder Koerdische controle staan. Wat ze gemeen hebben is dat het nergens goed gaat.
In de provincie Idlib zijn grote tekorten, de bevolking is er afhankelijk van noodhulp. De meeste inwoners daar zijn gevlucht uit andere delen van het land, net als de rebellen en jihadisten die er de macht hebben. Het is, als je de Koerden niet meerekent, het laatste gebied van Syrië dat niet opnieuw onder controle staat van het Assad-regime.
Daar heeft het een hoge prijs voor moeten betalen. Hier heeft de strijd het langst geduurd. Nog altijd heeft het regime, met Rusland als bondgenoot, de pijlen gericht op Idlib. Maar de militaire opmars is gestaakt nadat Turkije een jaar geleden ingreep. Het gebied is afgesloten van de buitenwereld, de inwoners zitten als ratten in de val.
Kaart Syrië en provincie Idlib aan grens Turkije
In regime-gebied gaat het het afgelopen jaar steeds slechter. Door de strenge sancties zijn er tekorten ontstaan. De waarde van de Syrische munt is ingestort, benzine staat er op de bon. De onvrede over president Assad groeit. Zo erg dat er onlangs nog opnieuw demonstraties waren in Daraa, de stad waar het allemaal begon.
De Koerdische gebieden hebben de droom voor zelfstandigheid in rook op zien gaan. Na de Turkse opmars hebben de autoriteiten het op een akkoord gegooid met het regime van Assad. En dan is er ook nog een laatste stukje kalifaat, het Al-Holkamp. Daar zitten vele tienduizenden IS-aanhangers, meestal vrouwen en kinderen, opgesloten. Het zijn meestal buitenlanders, en niemand wil ze hebben.
Telegraaf 13.03.2021
Maar het klinkt alsof de oorlog voorbij is. Kunnen de Syriërs terug naar huis?
De oorlog is pas voorbij als de laatste soldaat begraven is. Het is in Syrië op dit moment natuurlijk niet zo heftig als tijdens de slag om Aleppo of de gifgasaanvallen in Oost-Ghouta, maar er wordt nog altijd gevochten. Ik denk dat we in het laatste stadium van de oorlog in Syrië zijn aanbeland, maar dat het nog lang niet voorbij is. De situatie in Idlib is onhoudbaar, de onvrede groeit in regime-gebied, het rommelt in de Koerdische gebieden.
Je kunt zeggen dat Assad de oorlog gewonnen heeft, en op de kaart lijkt dat misschien ook zo. Maar ook dat zet geen streep onder dit conflict, al was het maar omdat het betekent dat de miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht niet meer terug kunnen keren. Misschien heb je wel eens verhalen gezien van Syriërs die toch teruggaan, maar dat is echt een hele kleine groep, en dan gaat het ook nog eens om mensen die altijd al een goede band hadden met het regime van president Assad.
Wie dat niet heeft is vogelvrij en loopt grote risico’s. De oorlog is zo goed als gewonnen door Assad. De vele miljoenen Syriërs die daar het slachtoffer van zijn kunnen niet terug zo lang hij aan de macht blijft.
AD 17.03.2021
Vrienden voor het leven na martelgang in Syrische gevangenis
Drie mannen leerden elkaar kennen in de beruchtste Syrische gevangenis in Syrië, Branch 215. Zij overleefden en zagen elkaar terug in Jordanië. Nu dromen ze van een ontmoeting in Syrië.
Zij begroeten elkaar op het computerscherm. De coronacrisis maakt fysiek contact nu onmogelijk. Maar Amthal Alnwawy, Abdulhakim Almassri en Mahmoud hebben er geen last van. Zij praten honderduit, over hun werk, hun kinderen en kennissen.
De drie mannen zagen elkaar voor het eerst in juli 2012 in Branch 215, de beruchte gevangenis van de Syrische Militaire Inlichtingendienst. Ze zaten er enkele weken tot maanden. Alnwawy en Almassri komen uit Deraa, waar het protest tegen het regime van president Basher al-Assad tien jaar geleden begon en uitdraaide op een afschuwelijke burgeroorlog.
Protest
Tijdens de eerste protesten woonde Almassri, hoogleraar economie, in Deraa. Alnwawy was al verhuisd naar Damascus waar hij werkte in een ziekenhuis. Mahmoud (hij wil anoniem blijven) werkte in de hoofdstad in het familiebedrijf. De eerste twee sloten zich snel aan bij het protest, Mahmoud volgde later toen hij vluchtelingen hielp die hun heil zochten in Damascus.
Mahmoud en Alnwawy zagen elkaar voor het eerst na hun arrestatie, in een ondergrondse cel van 4 bij 4 meter, volgepakt met zestig tot zeventig mannen. Zij zaten naast elkaar en kwamen in gesprek. ,,Ik wilde weten waar ik was, wat er met me zou gebeuren’’, zegt Alnwawy tijdens het computergesprek waarvan de nieuwszender Al Jazeera verslag doet. Kort daarna werd ook Almassri in de cel gepropt en zocht het trio steun bij elkaar. ,,Die steun geeft hoop, helpt je te overleven’’, zegt Ahmad Helmi, medeoprichter van Taafi, een stichting die gewezen gevangenen bijstaat. Helmi zat zelf ook vast en woont nu in Turkije.
De ergste plek was de zesde verdieping, waar gevangenen werden verhoord. Mensen schreeuwden het uit, aldus Almassri.
De omstandigheden in Branch 215 waren en zijn hels. Een vernietigend rapport van de VN heeft dat deze maand nog eens bevestigd. Ook andere organisaties brandmerken Branch 215 als plek voor martelingen en moord. ,,De ergste plek was de zesde verdieping, waar gevangenen werden verhoord. Mensen schreeuwden het uit’’, aldus Almassri. Ook hij moest eraan geloven. ,,Ze zetten me in de stoel die je ruggengraat breekt’’, aldus de ex-gevangene die daarmee verwijst naar de zogeheten Duitse stoel die de rug in een onnatuurlijke houding brengt en extreme pijn veroorzaakt. ,,Daarna pakten ze een zweep en begonnen ze me overal te slaan.’’
Mahmoud zegt dat hem bij zijn laatste verhoor een lijst met valse beschuldigingen werd overlegd. Hij wist dat als hij zou bekennen hij zijn doodvonnis zou tekenen. Hij weigerde toe te geven. ,,Ze dreigden me te vermoorden’’, aldus Mahmoud. Terug in zijn cel, waar anderen altijd plaatsmaakten voor afgebeulde gevangenen na hun verhoor, was hij constant bang dat ze hem zouden komen halen om ‘het karwei af te maken’.
Maar niet alleen geweld bracht gevaar. Ook verwaarlozing eiste haar tol. Mahmoud kreeg koorts, was dagenlang soms niet bij bewustzijn. Er werd niet naar hem omgekeken. Soms hapten celgenoten naar lucht als de ventilatie was uitgezet. Maar het was altijd de onderlinge steun die redding bracht. ,,De mooiste momenten waren onze gesprekken. We vertelden elkaar verhalen, we stelden elkaar gerust’’, zegt Mahmoud. Soms wenste hij dat de bewakers hen zo zouden zien zitten. ,,Dat ze zouden denken; wat moeten we nog meer doen om jullie van alle menselijkheid te beroven.’’
Stephanie Haddad, psycholoog bij het Libanese Centrum voor de Mensenrechten, helpt slachtoffers van marteling om het leven weer op te pakken. ,,Mensen die je martelen, behandelen je als een beest. Als je daarna weer met anderen een cel deelt, ben je weer mens’’, legt Haddad uit.
Toen Alnwawy werd vrijgelaten had hij zeventien of achttien telefoonnummers uit het hoofd geleerd. ,,Nadat ik mijn ouders, mijn vrouw en mijn kinderen weer had omarmd, greep ik meteen de telefoon. Ik was bang de nummers te vergeten’’, zegt Alnwawy. Hij belde aan een stuk om familieleden van andere gevangenen te vertellen hoe het hen verging, waar ze zaten opgesloten en om boodschapjes door te geven en hen gerust te stellen.
Alnwawy en Mahmoud zaten elk ongeveer twee maanden gevangen en na hun vrijlating vluchtten ze allebei het land uit, omdat ze vreesden voor hun leven. Almassri bleef vastzitten tot januari 2013. Toen kwam hij vrij bij een gevangenenruil: 2000 Syrische gevangenen werden geruild met 48 Iraniërs in handen van rebellen. Almassri ging naar Noord-Syrië waar hij minister van Economie werd in de door Turkije gesteunde oppositieregering.
Facebook
De drie mannen vonden elkaar na hun vrijlating terug op Facebook, om de vriendschap op te pakken. In 2015 ontmoetten ze elkaar voor het eerst weer in Jordanië. Alnwawy woonde daar en de twee anderen waren in het land om familieredenen of zaken. Mahmoud reed van Amman naar Jerash om Almassri op te pikken en samen klopten ze aan bij het huis van Alnwawy in Ramtha. Onder het genot van een lunch met kip, rijst, salade en yoghurt, sloten ze elkaar weer in de armen, haalden zij herinneringen op en spraken ze dank uit omdat ze de hel van Branch 215 hadden overleefd. ,,We zagen dat een van onze dromen waarover we het vaak hadden, werkelijkheid was geworden’’, zegt Alnwawy.
Sinds 2015 hebben ze een nieuwe droom: dat zij op een dag in vrijheid elkaar weer in Syrië kunnen ontmoeten en de maaltijd in Damascus of Deraa kunnen delen. ,,Deze droom zorgt ervoor dat we elkaar nooit uit het oog zullen verliezen. ,,Ik kijk enorm uit naar dat gelukzalige moment’’, aldus Mahmoud….!!!!
AD 15.03.2021 Vandaag is het 10 jaar geleden dat grote groepen Syriërs de straat op gingen om te protesteren tegen de regering van president Assad. De demonstraties werden een opstand, de opstand werd een gruwelijke burgeroorlog. Hoe nu verder, Syrië? ,,De sancties moeten worden opgeheven.”
Gifgasaanvallen en bombardementen met bomvaten door regeringstroepen. Onthoofdingen en aanslagen door IS. Jihadistische groepen die elkaar onderling afmaken. Russische huurlingen, twee Turkse invasies, duister geld vanuit de Emiraten, Israëlische raketaanvallen, Iraanse ‘adviseurs’, bombardementen door een Westerse coalitie en brandende olievelden. Er zijn weinig dingen die het Syrische volk de afgelopen tien jaar bespaard zijn gebleven.
Tien jaar na de start van de burgeroorlog is de revolutie in rook opgegaan. Honderdduizenden doden, miljoenen vluchtelingen en ontelbare gruwelijkheden verder zit president Assad nog steeds waar hij in 2011 zat: in de zetel van de macht. Alleen een bonte verzameling van (vooral) jihadistische groepen vecht nog door vanuit de regio Idlib.
We vroegen drie Nederlandse Syriërs (een aanhanger van de regering, een lid van de oppositie en een Koerd) naar hun perspectief op het Syrië van nu. Over één ding zijn ze het wel eens: het leven in Syrië is nu zwaar, heel zwaar.
,,Syrië”, zegt Saied Lahdo, ,,is de plek waar de beschaving is begonnen. Het is mijn land, mijn geschiedenis, mijn volk. En nu..” Het 65-jarige lid van de Syrische oppositie zucht diep. ,,Nu maakt de situatie me verdrietig. De revolutie is niet geslaagd. En ik zie geen licht meer aan het eind van de tunnel.”
Lahdo slaakt nog een zucht van berusting. De Syriër woont al jaren in Enschede en is van daaruit vertegenwoordiger van de Assyrische Democratische Organisatie. Die groep maakt deel van de verenigde oppositie in ballingschap. Maar daar is hij uitgestapt. De oppositie was altijd al verdeeld, maar nu was hij er klaar mee: ,,Iedere keer als ik naar Istanbul ging voor een vergadering werd het een gevecht. Ik wilde niet meer.”
Lahdo was politiek activist in Syrië, zat er in de gevangenis en vluchtte in 1998 naar Nederland. Vanuit Enschede zag hij de opstand tegen Bashar al-Assad en zijn regering ontstaan én weer ten ondergaan.
Waarom is de revolutie mislukt?
,,De eerste maanden van de opstand in 2011 verliepen vreedzaam. Maar het regime begon geweld te gebruiken. Daarna liet Assad islamitische extremisten vrij uit de gevangenissen, die ook geweld gingen gebruiken. Waarop Assad zelf nóg harder kon ingrijpen. Dat heeft alles erger gemaakt. Ook zijn allerlei andere landen zich ermee gaan bemoeien, iedereen wilde profiteren van de situatie. De internationale gemeenschap heeft de Syriërs verraden.”
De oppositie wil vanaf het begin dat Assad opstapt. Die kans lijkt inmiddels verkeken?
,,Dat is niet meer reëel. Hij heeft het gered door de steun van Rusland. Het is ten koste gegaan van het Syrische volk en hun bloed.”
Lahdo zucht nog een keer. ,,Ik ben van nature een optimistisch mens, maar ik weet het niet meer. Er zijn de afgelopen jaren zoveel vreselijke dingen gebeurd. En ook nu vecht iedereen nog tegen elkaar: de islamisten, de Turken, de Koerden, de Iraniërs. En het regime, de alawieten, zijn ook verdeeld. Eigenlijk is het alleen nog Amerika dat echt kan ingrijpen. Als de VS niet ingrijpt, zal het regime blijven en blijven de gewone mensen het slachtoffer.”
De regering
,,De Syrische regering”, zegt de Nederlands-Syrische vrouw, ,,heeft de oorlog gewonnen. Maar nu woedt er een economische oorlog.” De economie in het land is zo in elkaar gestort, zegt ze, ‘dat de gewone Syriër geen brood meer kan kopen’. ,,En dat komt door de internationale sancties. Ze zeggen dat hun hart bloedt voor Syrië, maar tegelijkertijd leggen ze sancties op waardoor mensen dood gaan. Schamen die landen zich niet?”
De vrouw, die al meer dan 20 jaar in Nederland woont, steunt de Syrische regering.,,Ik ben niet per-se pro-Assad, maar wel pro-Syrië. En ik denk dat Assad nu het beste is voor het land.” Dat standpunt is ook de reden dat ze anoniem wil blijven. Ze is bang voor de reacties. ,,In Nederland wordt al 10 jaar negatief bericht over Assad, dus geloven mensen dat ook.”
Hoe zou u de huidige situatie in Syrië omschrijven?
,,Een status quo. Al zal de regering nog de regio Idlib willen bedrijven. Zou Nederland accepteren dat ze heel Nederland terug heeft veroverd, maar dat Al Qaeda nog wel in Utrecht zit? Ik denk het niet.”
Hoe heeft het zo uit de hand kunnen lopen in Syrië?
,,Door rotte appels van binnen en inmenging van buiten. De oppositie is alles uit het buitenland gaan halen: jihadisten, wapens. Andere landen zijn zich ermee gaan bemoeien: Turkije bezet nog steeds een deel van Syrië. En wat doet de VS in het land? De regering heeft ze niet gevraagd om te komen en nu stelen ze onze olie. Ja, er zijn ook Russen en Iraniërs, maar die zijn wél door Assad uitgenodigd.”
U legt de schuld bij de oppositie. Maar president Assad is door de VN beschuldigd van oorlogsmisdaden, waaronder het gebruik van gifgas.
,,Ik ben in Douma geweest, na de vermeende gifgasaanval. Het verhaal klopt niet. En waarom zou Assad gifgas gebruiken? Hij had de strijd al bijna gewonnen. Assad is niet dom, he.”
Is er nog hoop voor Syrië?
,,Syriërs zijn misschien wel de sterkste mensen ter wereld. We kunnen het land herbouwen, maar dan moeten de sancties worden opgeheven. Nu word ik gedwongen binnenkort zelf naar Syrië te gaan om geld naar mijn familie te brengen.”
,,Syrië”, zegt Mazlum Django ,,is momenteel een chaos van grote machten. De westerse Coalitie wil dat Assad weg gaat. De Russen willen dat hij blijft. De Turken willen dat de Koerden weg gaan. Maar Amerika wil de Koerden juist aan de onderhandelingstafel. Ondertussen worden er ook nog steeds IS-cellen opgerold.”
Django (30 jaar) kwam in 1998 met zijn ouders vanuit Koerdisch gebied in Syrië naar Nederland. De Koerden hebben een zekere vorm van autonomie in Noord-Syrië. Django was de afgelopen jaren vertegenwoordiger van de Rojava (de lokale naam van Koerdisch Noord-Syrië) in de Benelux.
,,Ik houd me nu vooral bezig met humanitaire hulp aan Syrië.” Mazlum zamelt geld in voor weeskinderen en brengt dat om het jaar naar Koerdisch gebied. ,,Het leven is er zwaar. De Syrische pond is bijna niets meer waard. Wel heb ik de indruk dat het in Koerdisch gebied iets beter gaat dan in Assad-gebied. Er wordt veel herbouwd.”
Ondertussen zitten er in Koerdisch gebied nog duizenden Europese IS’ers in kampen en gevangenissen. Kan die situatie zo blijven?
,,Het zijn Europeanen, dus Europa moet iets doen. Of Europa betaalt mee aan een internationaal gerechtshof waardoor we die mensen lokaal kunnen berechten. Of elk Europees land komt hun eigen mensen ophalen en berecht ze thuis.”
Een deel van het Koerdische gebied in Syrië wordt bezet door Turkije, zij zien de Koerden als bedreiging voor hun veiligheid. Daar lijkt op korte termijn geen verandering in te komen?
,,Zolang Turkije zich ermee bemoeit zal het gebied nooit echt veilig zijn. Vanuit Europa hoor je weinig meer over die bezetting omdat Erdogan de vluchtelingenkaart kan spelen. Als Europa protesteert, dreigt hij Syrische vluchtelingen vanuit Turkije door te laten naar Europa.”
Wat moet er nu gebeuren?
,,Toen Amerika vertrok uit Syrië en daarmee Turkije ruimte gaf voor een inval, voelden we ons verraden. Maar de banden met de VS, onder president Biden, zijn weer beter. Ik denk dat Turkije, de Koerden en Assad om de tafel moeten. We willen een democratisch Syrië waarin iedereen gelijke rechten heeft.”
RTL 15.03.2021 Het is vandaag op de kop af tien jaar geleden dat de oorlog in Syrië begon. In een korte tijd is het conflict uitgegroeid tot een bloedige strijd die nog altijd voortduurt. In Syrië zelf, en ver daarbuiten.
Van de vluchtelingencrisis tot de aanslagen in Parijs en Brussel, van de gifgasaanvallen tot de strijd om Aleppo.
De start van de oorlog is allemaal terug te voeren op een demonstratie in een kleine Syrische stad, tien jaar geleden. De bron van al het geweld is nog altijd aan de macht. Vier vragen aan Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens.
Olaf, tien jaar alweer. Hoe is de oorlog eigenlijk begonnen?
Als je het terugrekent, is het begonnen in het kleine stadje Daraa in het verre zuiden van Syrië, aan de grens met Jordanië. Geïnspireerd door het begin van de Arabische lente, de protesten in Tunesië en Egypte en Libië, spoten een paar tieners leuzen tegen het Assad-regime op muren in de stad.
De tieners werden opgepakt en gemarteld, daarop gingen mensen de straat op, al snel ook in Damascus en Aleppo. Eerst gingen de betogingen over vrijheid, over hervormingen, over de vrijlating van de tieners en de politiek gevangenen. Maar al snel zette het regime het leger in en werd er met scherp geschoten en liep het uit de hand.
Nog geen maand later was de burgeroorlog een feit, honderden mensen waren er al doodgeschoten, duizenden opgepakt en gemarteld. Het verzet tegen het regime van president Bashar al-Assad groeide, delen van zijn eigen politiemacht keerden zich tegen hem.
Wat gebeurde er daarna?
Het is bijna onmogelijk om in een paar zinnen samen te vatten wat er allemaal sindsdien gebeurd is. Maar in hoofdlijnen: de strijd verhardde, behalve verschillende radicale groepen gingen ook buitenlandse mogendheden zich met de oorlog in Syrië bemoeien. Jihadistische bewegingen voegen zich bij het verzet en de Koerden in het noorden van het land zagen de kans schoon de onafhankelijkheid uit te roepen.
Het werd een keiharde oorlog, zonder enige regels. Vrouwen, kinderen, scholen, ziekenhuizen, alles was een doelwit. Er werden steden en gebieden omsingeld en uitgehongerd. Er werd gifgas ingezet tegen de rebellen en de burgerbevolking. Uit andere landen kwamen strijders en een deel van de jihadisten hergroepeerde zich tot terreurbeweging Islamitische Staat, die een flink deel van Syrië en Irak onder controle kregen en een Kalifaat uitriepen.
Er vielen honderdduizenden slachtoffers, vooral door de meedogenloze aanvallen van het Assad-regime. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, richting Europa. Er volgden aanslagen in Europese hoofdsteden, een internationale operatie tegen IS. Toen de dagen van Assad geteld leken, mengde Rusland zich op het toneel. De Russische luchtmacht ging door waar het regime was opgehouden, het bombardeerde scholen en ziekenhuizen.
Terwijl IS terrein verloor, won Assad grondgebied op de rebellen, die verder radicaliseerden. Er werden allerlei internationale pogingen ondernomen tot een staakt-het-vuren of diplomatieke overeenkomst, maar zonder succes. Turkije viel het noorden van Syrië binnen om de Koerden weg te drijven. En uiteindelijk zitten we tien jaar later met een soort patstelling waarin de aanstichter van al het geweld, president Bashar al-Assad, nog altijd aan de macht is.
Want hoe gaat het nu in Syrië?
Wanneer we het nu over Syrië hebben, moeten we het gebied grofweg indelen in drie plekken. Het regime-gebied, waar het leger van president Assad aan de macht is, de provincie Idlib, waar de rebellen en vooral de jihadisten de boel bestieren, en de Koerdische gebieden die of onder Turkse, of onder Koerdische controle staan. Wat ze gemeen hebben is dat het nergens goed gaat.
In de provincie Idlib zijn grote tekorten, de bevolking is er afhankelijk van noodhulp. De meeste inwoners daar zijn gevlucht uit andere delen van het land, net als de rebellen en jihadisten die er de macht hebben. Het is, als je de Koerden niet meerekent, het laatste gebied van Syrië dat niet opnieuw onder controle staat van het Assad-regime.
Daar heeft het een hoge prijs voor moeten betalen. Hier heeft de strijd het langst geduurd. Nog altijd heeft het regime, met Rusland als bondgenoot, de pijlen gericht op Idlib. Maar de militaire opmars is gestaakt nadat Turkije een jaar geleden ingreep. Het gebied is afgesloten van de buitenwereld, de inwoners zitten als ratten in de val.
Kaart Syrië en provincie Idlib aan grens Turkije
In regime-gebied gaat het het afgelopen jaar steeds slechter. Door de strenge sancties zijn er tekorten ontstaan. De waarde van de Syrische munt is ingestort, benzine staat er op de bon. De onvrede over president Assad groeit. Zo erg dat er onlangs nog opnieuw demonstraties waren in Daraa, de stad waar het allemaal begon.
De Koerdische gebieden hebben de droom voor zelfstandigheid in rook op zien gaan. Na de Turkse opmars hebben de autoriteiten het op een akkoord gegooid met het regime van Assad. En dan is er ook nog een laatste stukje kalifaat, het Al-Holkamp. Daar zitten vele tienduizenden IS-aanhangers, meestal vrouwen en kinderen, opgesloten. Het zijn meestal buitenlanders, en niemand wil ze hebben.
Maar het klinkt alsof de oorlog voorbij is. Kunnen de Syriërs terug naar huis?
De oorlog is pas voorbij als de laatste soldaat begraven is. Het is in Syrië op dit moment natuurlijk niet zo heftig als tijdens de slag om Aleppo of de gifgasaanvallen in Oost-Ghouta, maar er wordt nog altijd gevochten. Ik denk dat we in het laatste stadium van de oorlog in Syrië zijn aanbeland, maar dat het nog lang niet voorbij is. De situatie in Idlib is onhoudbaar, de onvrede groeit in regime-gebied, het rommelt in de Koerdische gebieden.
Je kunt zeggen dat Assad de oorlog gewonnen heeft, en op de kaart lijkt dat misschien ook zo. Maar ook dat zet geen streep onder dit conflict, al was het maar omdat het betekent dat de miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht niet meer terug kunnen keren. Misschien heb je wel eens verhalen gezien van Syriërs die toch teruggaan, maar dat is echt een hele kleine groep, en dan gaat het ook nog eens om mensen die altijd al een goede band hadden met het regime van president Assad.
Wie dat niet heeft is vogelvrij en loopt grote risico’s. De oorlog is zo goed als gewonnen door Assad. De vele miljoenen Syriërs die daar het slachtoffer van zijn kunnen niet terug zo lang hij aan de macht blijft.
MSN 15.03.2021 Het is vandaag op de kop af tien jaar geleden dat de oorlog in Syrië begon. In een korte tijd is het conflict uitgegroeid tot een bloedige strijd die nog altijd voortduurt. In Syrië zelf, en ver daarbuiten.
Van de vluchtelingencrisis tot de aanslagen in Parijs en Brussel, van de gifgasaanvallen tot de strijd om Aleppo.
De start van de oorlog is allemaal terug te voeren op een demonstratie in een kleine Syrische stad, tien jaar geleden. De bron van al het geweld is nog altijd aan de macht. Vier vragen aan Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens.
Olaf, tien jaar alweer. Hoe is de oorlog eigenlijk begonnen?
Als je het terugrekent, is het begonnen in het kleine stadje Daraa in het verre zuiden van Syrië, aan de grens met Jordanië. Geïnspireerd door het begin van de Arabische lente, de protesten in Tunesië en Egypte en Libië, spoten een paar tieners leuzen tegen het Assad-regime op muren in de stad.
De tieners werden opgepakt en gemarteld, daarop gingen mensen de straat op, al snel ook in Damascus en Aleppo. Eerst gingen de betogingen over vrijheid, over hervormingen, over de vrijlating van de tieners en de politiek gevangenen. Maar al snel zette het regime het leger in en werd er met scherp geschoten en liep het uit de hand.
Nog geen maand later was de burgeroorlog een feit, honderden mensen waren er al doodgeschoten, duizenden opgepakt en gemarteld. Het verzet tegen het regime van president Bashar al-Assad groeide, delen van zijn eigen politiemacht keerden zich tegen hem.
Wat gebeurde er daarna?
Het is bijna onmogelijk om in een paar zinnen samen te vatten wat er allemaal sindsdien gebeurd is. Maar in hoofdlijnen: de strijd verhardde, behalve verschillende radicale groepen gingen ook buitenlandse mogendheden zich met de oorlog in Syrië bemoeien. Jihadistische bewegingen voegen zich bij het verzet en de Koerden in het noorden van het land zagen de kans schoon de onafhankelijkheid uit te roepen.
Het werd een keiharde oorlog, zonder enige regels. Vrouwen, kinderen, scholen, ziekenhuizen, alles was een doelwit. Er werden steden en gebieden omsingeld en uitgehongerd. Er werd gifgas ingezet tegen de rebellen en de burgerbevolking. Uit andere landen kwamen strijders en een deel van de jihadisten hergroepeerde zich tot terreurbeweging Islamitische Staat, die een flink deel van Syrië en Irak onder controle kregen en een Kalifaat uitriepen.
Er vielen honderdduizenden slachtoffers, vooral door de meedogenloze aanvallen van het Assad-regime. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, richting Europa. Er volgden aanslagen in Europese hoofdsteden, een internationale operatie tegen IS. Toen de dagen van Assad geteld leken, mengde Rusland zich op het toneel. De Russische luchtmacht ging door waar het regime was opgehouden, het bombardeerde scholen en ziekenhuizen.
Terwijl IS terrein verloor, won Assad grondgebied op de rebellen, die verder radicaliseerden. Er werden allerlei internationale pogingen ondernomen tot een staakt-het-vuren of diplomatieke overeenkomst, maar zonder succes. Turkije viel het noorden van Syrië binnen om de Koerden weg te drijven. En uiteindelijk zitten we tien jaar later met een soort patstelling waarin de aanstichter van al het geweld, president Bashar al-Assad, nog altijd aan de macht is.
Want hoe gaat het nu in Syrië?
Wanneer we het nu over Syrië hebben, moeten we het gebied grofweg indelen in drie plekken. Het regime-gebied, waar het leger van president Assad aan de macht is, de provincie Idlib, waar de rebellen en vooral de jihadisten de boel bestieren, en de Koerdische gebieden die of onder Turkse, of onder Koerdische controle staan. Wat ze gemeen hebben is dat het nergens goed gaat.
In de provincie Idlib zijn grote tekorten, de bevolking is er afhankelijk van noodhulp. De meeste inwoners daar zijn gevlucht uit andere delen van het land, net als de rebellen en jihadisten die er de macht hebben. Het is, als je de Koerden niet meerekent, het laatste gebied van Syrië dat niet opnieuw onder controle staat van het Assad-regime.
Daar heeft het een hoge prijs voor moeten betalen. Hier heeft de strijd het langst geduurd. Nog altijd heeft het regime, met Rusland als bondgenoot, de pijlen gericht op Idlib. Maar de militaire opmars is gestaakt nadat Turkije een jaar geleden ingreep. Het gebied is afgesloten van de buitenwereld, de inwoners zitten als ratten in de val.
In regime-gebied gaat het het afgelopen jaar steeds slechter. Door de strenge sancties zijn er tekorten ontstaan. De waarde van de Syrische munt is ingestort, benzine staat er op de bon. De onvrede over president Assad groeit. Zo erg dat er onlangs nog opnieuw demonstraties waren in Daraa, de stad waar het allemaal begon.
De Koerdische gebieden hebben de droom voor zelfstandigheid in rook op zien gaan. Na de Turkse opmars hebben de autoriteiten het op een akkoord gegooid met het regime van Assad. En dan is er ook nog een laatste stukje kalifaat, het Al-Holkamp. Daar zitten vele tienduizenden IS-aanhangers, meestal vrouwen en kinderen, opgesloten. Het zijn meestal buitenlanders, en niemand wil ze hebben.
Maar het klinkt alsof de oorlog voorbij is. Kunnen de Syriërs terug naar huis?
De oorlog is pas voorbij als de laatste soldaat begraven is. Het is in Syrië op dit moment natuurlijk niet zo heftig als tijdens de slag om Aleppo of de gifgasaanvallen in Oost-Ghouta, maar er wordt nog altijd gevochten. Ik denk dat we in het laatste stadium van de oorlog in Syrië zijn aanbeland, maar dat het nog lang niet voorbij is. De situatie in Idlib is onhoudbaar, de onvrede groeit in regime-gebied, het rommelt in de Koerdische gebieden.
Je kunt zeggen dat Assad de oorlog gewonnen heeft, en op de kaart lijkt dat misschien ook zo. Maar ook dat zet geen streep onder dit conflict, al was het maar omdat het betekent dat de miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht niet meer terug kunnen keren. Misschien heb je wel eens verhalen gezien van Syriërs die toch teruggaan, maar dat is echt een hele kleine groep, en dan gaat het ook nog eens om mensen die altijd al een goede band hadden met het regime van president Assad.
Wie dat niet heeft is vogelvrij en loopt grote risico’s. De oorlog is zo goed als gewonnen door Assad. De vele miljoenen Syriërs die daar het slachtoffer van zijn kunnen niet terug zo lang hij aan de macht blijft.
Iran nam vijf dagen na de aanslag wraak met een raketaanval op een Amerikaanse basis in Irak, uitgevoerd door sji’itische milities die trouw zijn aan hun geloofsgenoten in Iran. Bij de aanval raakten ongeveer 100 Amerikaanse soldaten gewond. Achteraf beschouwd zijn beide landen toen nog nooit zo dicht bij een uitslaande oorlog geweest.
Een jaar later lopen de spanningen opnieuw hoog op. Vorige week stuurden de Amerikaanse strijdkrachten twee B52-bommenwerpers naar het Midden-Oosten voor ‘flyovers’, om Iran te laten zien dat het menens is mocht het de dood van Soleimani opnieuw willen wreken.
Ook werd een onderzeeër met kernraketten aan boord naar de Golfregio gestuurd. Tweets van Donald Trump lieten niets aan onduidelijkheid over. ,,We horen over aanvullende aanvallen op Amerikanen in Irak. Gezond advies aan Iran: Als er één Amerikaan wordt gedood, houd ik Iran ervoor verantwoordelijk. Denk er goed over na’’, aldus Trump.
Telegraaf 04.01.2021
Gezond advies aan Iran: Als er één Amerikaan wordt gedood, houd ik Iran ervoor verantwoordelijk. Denk er goed over na, aldus Donald Trump.
Slagveld
Het overvliegen van de B52-bommenwerpers zorgde voor extra oorlogstaal in Iran. Generaal Hossein Salami, de commandant van de Republikeinse Garde (ayatollah Khamenei’s eigen leger), hamerde erop dat ‘Iran elke Amerikaanse agressie’ zal weerstaan.
,,We geven onze vijanden het laatste woord op het slagveld’’, zei Salami tijdens een herdenkingsplechtigheid op de Universiteit van Teheran. Behalve Iraanse leiders waren ook leden van de familie Soleimani en vertegenwoordigers van bondgenoten uit Syrië, Libanon en Palestina aanwezig.
Zware prijs
De dreigementen vliegen over en weer. Iranwaarschuwt dat het is voorbereid op een Amerikaanse aanval, mocht president Donald Trump daar in zijn laatste weken als president nog toe besluiten. Op zijn beurt waarschuwt het Witte Huis dat Iran een zware prijs betaalt als het de dood van Qassem Soleimani een jaar na dato wil ‘herdenken’ met een aanval op Amerikaanse doelen in het Midden-Oosten.
USS Nimitz
De Verenigde Staten halen het vliegdekschip USS Nimitz terug uit de wateren in het Midden-Oosten. Waarnemend minister van Defensie Miller zou zo de spanningen met Iran willen verminderen om een nieuwe confrontatie te voorkomen, schrijft The New York Times.
Het besluit komt onverwacht: president Trump bedreigt Iran geregeld op Twitter, en in november zou hij door zijn belangrijkste adviseurs op het laatste moment zijn afgehouden van een militaire aanval op nucleaire installaties in Iran.
Amerika is ervan overtuigd dat Iran nog steeds werkt aan de ontwikkeling van een kernwapen. Komend president Biden wil weer gesprekken aanknopen met de leiders in Teheran; een Amerikaanse aanval op Iran zou daar zo goed als zeker een streep door halen.
Telegraaf 29.01.2020
Telegraaf 27.01.2020
Iran heeft de atoomwaakhond van de Verenigde Naties laten weten dat het uranium wil verrijken tot een zuiverheid van 20 procent , een niveau waarop het land uranium verrijkte voor het atoomakkoord uit 2015.
Telegraaf 05.01.2021
De aankondiging is de nieuwste in een reeks besluiten waar Iran het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) van op de hoogte heeft gesteld en waarmee het land de afspraken uit 2015 steeds verder schendt. Zo verrijkte het land tien keer meer uranium dan volgens de deal is toegestaan. Daarnaast mag Iran uranium niet verder dan 3,67 procent zuiverheid verrijken, maar het zit het nu al op 4,5 procent. Voor een nucleair wapen moet uranium overigens tot boven de 90 procent zuiverheid worden verrijkt.
Het Iraanse parlement nam vorige maand een wet aan waarin werd vastgelegd dat het verrijken van uranium moet worden opgeschroefd in nieuwe installaties. Dat zal gebeuren in de atoomfaciliteit die is gebouwd in een berg in Fordo, ten zuiden van Teheran. Wanneer Iran ermee gaat beginnen, is niet duidelijk.
De wet is vermoedelijk een reactie op de liquidatie van de prominente Iraanse nucleaire wetenschapper Mohsen Fakhrizadeh, die werd gezien als het brein achter het nucleaire programma van het land. Volgens Iran zat Israël achter die moordaanslag.
Fragiel akkoord
Het atoomakkoord werd getekend door Iran, de Verenigde Staten, Rusland, China, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Met de deal moest worden voorkomen dat Iran een nucleair wapen zou produceren. In ruil daarvoor werden internationale sancties tegen Iran geschrapt.
In 2018 kondigde president Trump aan dat de VS zich eenzijdig zou terugtrekken uit het akkoord, omdat Iran ondanks de deal zou zijn doorgegaan met het ontwikkelen van kernwapens. VS schroefde de sancties daarna weer op. Iran zegde het akkoord een jaar later deels op.
Wetenschapper Mohsen Fakhrizadeh de ‘Vader’ van Iraans kernprogramma vermoord
De Iraanse regering heeft laten weten dat de ‘Vader’ van Iraans kernprogramma vandaag is omgebracht in de Iraanse hoofdstad Teheran. Fakhrizadeh was een prominent kernwetenschapper en stond aan het hoofd van het Iraanse kernwapenprogramma.
Er is nog een boel onduidelijk over de moord op Fakhrizadeh. Volgens Iraanse staatsmedia zou de wetenschapper zijn aangevallen toen hij in zijn auto zat, net buiten Teheran. Er wordt gesproken over ‘een explosie, gevolgd door geweervuur’. Fakhrizadeh werd nog met een helikopter naar het ziekenhuis gebracht maar kwam daar uiteindelijk te overlijden.
Israëlische rol
Het is nog onduidelijk wie de moord heeft gepleegd. Javad Zarif, de Iraanse minister van buitenlandse zaken, spreekt van een terroristische daad, met een ‘Israëlische rol’.
Iran wijst hiermee naar Israël als schuldigen in de moord op Fakhrizadeh. Van Israël is al langer bekend dat het een fel tegenstander is van het Iraanse kernprogramma. In het verleden werd er gewezen naar de Israelische geheime dienst;,de Mossad, bij de dood van andere kernwetenschappers. Een beschuldiging die Israël zelf altijd heeft ontkend.
‘Onthoud die naam, Fakhrizadeh’
Toch was de wetenschapper in kwestie bekend bij de Israëliërs. Fakhrizadeh werd twee jaar geleden door Netanyahu genoemd als het hoofd van het Iraanse kernwapenprogramma. “Onthoud die naam, Fakhrizadeh”, verklaarde Netanyahu toentertijd.
Ook de Amerikanen worden gezien als mogelijk daders. In januari van dit jaar werd de Iraanse generaal Qassem Soleimani omgelegd in een Amerikaanse drone-aanval. President Trump zou recentelijk nog aan zijn kabinet gevraagd hebben of het mogelijk was om luchtaanvallen uit te voeren op Iraanse kerncentrales.
Iran heeft het verrijken van uranium in een ondergronds centrum bij het plaatsje Fordowhervat. Volgens een regeringswoordvoerder wordt er uranium tot 20 procent verrijkt. Uranium moet een proces ondergaan om geschikt te worden gemaakt voor kernenergie of kernwapens.
In 2015 is een internationaal akkoord gesloten met Iran over de nucleaire projecten van dat land en daarin stond dat Iran niet tot dat percentage zou verrijken. De VS hebben het akkoord in 2018 opgezegd en nieuwe sancties tegen Iran afgekondigd. Iran voelt zich sindsdien niet meer verplicht zich aan die afspraken te houden. Een verrijking van 20 procent is over het algemeen onvoldoende voor het maken van kernwapens. Voor kernenergie kan 3 procent genoeg zijn.
Iran’s kernprogramma is al langer een heet hangijzer in de internationale politiek. Iran begon begin 21ste eeuw stiekem met het verrijken van uranium. Iran beweerde zelf dat het kernprogramma bedoeld was om het land van energie te voorzien maar het Westen was bang dat Iran bezig was met de productie van kernwapens.
Na jaren van onderhandelingen bereikte Iran uiteindelijk een deal met de VS en Europa over het eigen kernprogramma, de ‘Iran-deal’. Iran zou geen uranium meer verrijken en zou het internationale waarnemers toelaten die erop toe konden zien dat de Iraniërs geen kernwapens produceren. In ruil daarvoor zou het Westen sancties tegen Iran opheffen.
De deal leek een succes, totdat de VS onder president Trump zich terugtrok uit de deal. Trump was van mening dat Iran niet te vertrouwen was, hij werd hierin gesteund door Israël wat altijd al tegen de deal was. Europa wou de deal behouden maar is zich ook steeds kritischer gaan opstellen tegen Iran. In januari van dit jaar beschuldigde de EU Iran ervan beloftes uit de deal niet na te komen.
‘Nummer 2 van al-Qaeda in het geheim vermoord in Iran’
De nummer 2 leider van al-Qaeda is drie maanden geleden in het geheim vermoord in Iran. Dat bevestigen inlichtingsfunctionarissen aan de Amerikaanse krant The New York Times. Abdullah Ahmed Abdullah werd samen met zijn dochter gedood door twee huurmoordenaars op een motorfiets.
Abdullah Ahmed Abdullah, ook wel bekend als Abu Muhammed al-Masri, wordt ervan beschuldigd een van de meesterbreinen te zijn van de dodelijke aanslagen op Amerikaanse ambassades in Afrika in 1998. Hij werd op 7 augustus, de datum waarop die aanslagen in 1998 plaatsvonden, op straat in Teheran gedood.
Israëlische agenten
Functionarissen zeggen tegen The New York Times dat de aanval werd uitgevoerd door Israëlische agenten in opdracht van de Verenigde Staten. Ook de dochter van al-Masri, Miriam, kwam bij die aanval om het leven. Zij was de weduwe van Osama bin Ladens zoon Hamza bin Laden.
Er waren al langer geruchten dat al-Masri dood was, maar die werden nooit bevestigd. Al-Qaeda heeft de dood van een van zijn topleiders nooit bekendgemaakt en geen enkel land heeft er publiekelijk de verantwoordelijkheid voor opgeëist.
Iran ontkent nog steeds dat de man in Teheran is gedood. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken waren er geen terroristen van al-Qaeda op Iraans grondgebied, en proberen Washington en Tel Aviv met dit soort ‘leugens en valse informatie’ van tijd tot tijd om Iran aan dergelijke groepen te linken.
Beloning van 10 miljoen
Al-Masri is in de VS aangeklaagd voor de aanslagen op de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania in 1998, waarbij 224 mensen omkwamen en honderden gewonden vielen. De FBI bood tien miljoen dollar beloning voor informatie die leidt tot zijn arrestatie.
Terugblik
Vertrek Nederlandse militairen uit Irak
Het Iraakse parlement wil dat de buitenlandse troepen uit het land vertrekken. Aanleiding is de Amerikaanse luchtaanvalop 10 januari 2020 waarbij de Iraanse generaal Soleimani werd gedood.
Het kabinet wil echter de missie in Irak voortzetten. Daar trainen enkele tientallen Nederlandse militairen hun Iraakse collega’s. Het Iraakse parlement wil af van de buitenlandse militairen, maar ,,de Iraakse premier heeft Nederland niet benaderd om weg te gaan”, zei minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken in de Tweede Kamer.
Het vertrek uit Irak van de buitenlandse troepen zou de stabiliteit van ,,zo’n cruciaal land” volgens de bewindsman niet ten goede komen. ,,Onze bereidheid is om in coalitieverband te blijven.” De Nederlandse militairen maken onderdeel uit van de internationale coalitie tegen terreurgroep IS.
Ook nam het Iraakse parlement na de Amerikaanse droneaanval een niet-bindende resolutie aan waarin de regering werd opgeroepen alle buitenlandse troepen in het land te bewegen te vertrekken. Het was een ,,politiek signaal” en ,,de motie is niet omgezet in beleid”, aldus Blok.
Vanwege de opgelopen spanningen was de missie voorlopig stilgelegd. De militairen verblijven nu op een veilige plek, zei minister Bijleveld van Defensie onlangs.
Alle Nederlandse militairen in het noorden van Irak zitten nu bij elkaar in de stad Erbil. Oorspronkelijk waren ze verdeeld over twee locaties, maar ze zijn nu om “veiligheids-en praktische redenen” op één plek ondergebracht, zegt het ministerie van Defensie. Daarnaast zitten er nog steeds enkele Nederlanders in de hoofdstad Bagdad.
Inzet Nederlandse marine
In de Straat van Hormuz heeft Iran een Zuid-Koreaanse tanker geënterd. Volgens de Iraanse staatstelevisie zijn militairen van de Revolutionaire Garde aan boord gegaan omdat het schip de Perzische Golf vervuilde met giftige stoffen.
De tanker was volgens de Britse autoriteiten op weg van een olieraffinaderij in Saudi-Arabië naar de Verenigde Arabische Emiraten.
In de Straat van Hormuz was volgens de Britten een “interactie” tussen Iran en een vrachtschip. Het schip werd daarop naar Iraanse territoriale wateren geleid. Opvarenden uit Zuid-Korea, Indonesië, Vietnam en Myanmar zijn aangehouden, onbekend is hoeveel.
Het incident komt op een gevoelig moment. De Zuid-Koreaanse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken brengt naar verwachting deze week een bezoek aan Teheran om te praten over vastgezette Iraanse banktegoeden in Zuid-Korea. Zuid-Koreaanse banken hebben voor 7 miljard dollar bevroren als gevolg van de Amerikaanse sancties tegen Iran.
Het is al lange tijd onrustig in de economisch belangrijke zeestraat. Twintig procent van alle olie die in de wereld wordt getransporteerd, gaat erdoorheen.
Er zijn verscheidene aanvallen geweest op olietankers in de Straat van Hormuz, volgens de VS het werk van Iran. Teheran ontkent dat en zegt dat Saudi-Arabië achter de aanvallen zit.
De Nederlandse marine heeft vorig jaar meegedaan aan een missie in de zeestraat om de vrije doorgang voor handelsschepen te garanderen. Ook andere EU-landen deden mee aan de missie.
Verplaatsing
Vanwege de gespannen situatie zijn de Nederlandse militairen in Irak verplaatst. “Om veiligheidsredenen hielden we rekening met verplaatsingen van Nederlandse militairen in het operatiegebied”, zegt het ministerie van Defensie.
Eerder werd al bekend dat de Nederlandse trainingsmissie in Noord-Irak is stilgelegd en dat in de strijd tegen IS ook het trainen van Iraakse commando’s in Bagdad is opgeschort. Maar toen waren er nog geen plannen over het verplaatsen van militairen.
In totaal zijn er zo’n vijftig Nederlandse militairen in Irak, veertig in de noordelijke stad Erbil en tien in Bagdad. Defensie wil er verder niet veel over kwijt. Maar als er inderdaad verplaatsingen komen, worden volgens Haagse bronnen de meeste Nederlanders waarschijnlijk binnen Irak verplaatst en mogelijk enkele naar Jordanië.
De militairen zijn in Irak om Iraakse commando’s en Koerdische strijders op te leiden voor de strijd tegen bijvoorbeeld IS.
De Verenigde Staten en hun bondgenoten staken vanwege de verhoogde dreiging van een aanval uit Iran per direct en voor onbepaalde tijd trainingen van Iraakse militairen in opleiding, laat een woordvoerder van de NAVO zaterdag weten. De bescherming van alle troepen die meedoen aan de militaire operatie Inherent Resolve (OIR) wordt opgeschaald.
Dat besluit zou ook Nederlandse militairen en experts onder verscherpt toezicht stellen. Nederland nam samen met veertien andere bondgenoten van de VS deel aan OIR.
“De veiligheid van ons personeel in Irak gaat boven alles”, zegt woordvoerder Dylan White van de NAVO. “Wij blijven alle nodige voorzorgsmaatregelen nemen. De NAVO-missie wordt voortgezet, maar de trainingsactiviteiten worden tijdelijk opgeschort.”
Uit een Kamerbrief (meer) van medio oktober blijkt dat in Noord-Irak en Bagdad ten minste zestig Nederlandse militairen actief zijn, mogelijk gesteund door twintig experts. De Nederlandse militairen geven onder meer trainingen aan Koerdische en Iraakse militairen in het gebied.
Uitgerekend in Bagdad vond in de nacht van vrijdag op zaterdag een nieuwe luchtaanval plaats. Een konvooi van de door Iran gesteunde militiegroepering Popular Mobilisation Forces (PMF) werd onder vuur genomen. Ten minste zes mensen kwamen daarbij om het leven, aldus Iraakse staatsmedia.
Het land vermoedt dat de Amerikanen achter de aanval zitten. In de drie uitgebrande auto’s zouden medici en geen hooggeplaatste militairen hebben gezeten.
Een woordvoerder van de OIR ontkent zaterdagochtend dat de internationale coalitie de laatste dagen luchtaanvallen heeft uitgevoerd ten noorden van Bagdad.
Trump: ‘VS wil oorlog met Iran voorkomen, niet starten’
Conflict tussen Iran en VS escaleert na dood Iraanse generaal
De spanningen tussen de VS en Iran zijn opgelaaid nadat de Amerikanen vrijdag de Iraanse generaal Qassem Soleimani doodden bij een luchtaanval op een vliegveld in Irak. Soleimani gold als de belangrijkste militair en op grootayatollah Ali Khamenei na machtigste man in Iran. Hij wordt zaterdag begraven in Bagdad.
Iran zint op wraak en dreigt hard terug te slaan naar de Amerikanen. President Donald Trump nam daarom de beslissing om drieduizend extra militairen naar het gebied te sturen om de veiligheid in de regio te waarborgen. Eerder deze week ging een bataljon van 750 militairen hen al voor.
Sinds mei hebben de Amerikanen al ongeveer veertienduizend extra militairen naar het Midden-Oosten gestuurd naar aanleiding van de groeiende onrust.
MSN 27.07.2021 De Verenigde Staten veranderen de focus van hun militaire missie in Irak. Het Amerikaanse leger zal niet meer vechten, maar zich richten op onder meer het trainen, assisteren en helpen van het Iraakse leger in de strijd tegen de terroristische beweging Islamitische Staat (IS).
Het besluit werd bekendgemaakt tijdens een overleg van de Amerikaanse president Joe Biden en de Iraakse premier Mustafa al-Kadhemi in het Witte Huis in Washington. Het was de eerste ontmoeting tussen de leiders. De relatie tussen de twee landen gaat volgens Biden “een nieuwe fase in”.
De Amerikaanse troepen focussen zich vanaf eind dit jaar op het ondersteunen van de Iraakse regeringstroepen. In de praktijk verandert er niet veel, omdat de Amerikanen nu al vooral bezig zijn met het trainen van Irakezen zodat zij zichzelf kunnen beschermen.
De VS hebben momenteel 2500 militairen in Irak. Of er veranderingen worden aangebracht in de omvang van de troepenmacht, is niet duidelijk. De Amerikanen trokken zich in 2011 terug uit Irak, nadat ze er in 2003 arriveerden om het regime van Saddam Hussein ten val te brengen, maar keerden in 2014 terug vanwege de strijd tegen IS.
NOS 05.01.2021 De inbeslagname van een Zuid-Koreaanse olietanker door de Iraanse Revolutionaire Garde heeft geleid tot een diplomatieke ruzie tussen de twee landen. Seoul heeft de Iraanse ambassadeur op het matje geroepen en eist dat de twintig aangehouden bemanningsleden worden vrijgelaten.
Het schip werd gisteren in de Straat van Hormuz aangehouden, omdat het olie zou hebben geloosd. De tanker was op dat moment onderweg van Saudi-Arabië naar de Verenigde Arabische Emiraten.
Maar volgens Zuid-Koreaanse media is de inbeslagname een vergelding voor het bevriezen van zo’n 7 miljard dollar aan Iraanse tegoeden, als gevolg van de Amerikaanse sancties tegen Teheran.
‘Zuid-Korea is zelf gijzelnemer’
Een woordvoerder van de Iraanse regering haalde vanochtend uit naar Zuid-Korea en verklaarde dat niet Iran, maar Zuid-Korea zich schuldig maakt aan gijzeling, verwijzend naar de bevroren tegoeden. Volgens persbureau Yonhap wil Teheran de gevangengenomen bemanningsleden proberen te ruilen voor de geblokkeerde miljarden.
Seoul probeert de gemoederen te bedaren door een diplomatieke delegatie naar Iran te sturen. Ook zal de onderminister van Buitenlandse Zaken de kwestie volgende week aankaarten bij zijn bezoek aan Teheran, dat al voor het incident gepland stond.
Uraniumverrijking
De inbeslagname kwam kort na de bekendmaking dat Iran de verrijking van uranium wil opvoeren, waarmee het internationale atoomakkoord uit 2015 wordt geschonden. Irandeskundige Peyman Jafari duidde de twee gebeurtenissen gisteren als een manier van het Iraanse regime om de buitenwereld te dwingen de sancties tegen het land te schrappen en een nieuw atoomakkoord te sluiten.
Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken heeft vanochtend alle ondertekenaars van het atoomakkoord opgeroepen kalm en terughoudend te blijven. Eerder klonken vanuit de betrokken landen, evenals Japan en Israël, bezorgde woorden over de verrijking.
EU wil akkoord redden
De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif is echter vastbesloten om de verrijking van uranium daadwerkelijk op te voeren. Hij liet gisteren via Twitter weten dat de stap omkeerbaar is, zodra andere ondertekenaars van het atoomakkoord zich aan hun afspraken zullen houden, zoals het schrappen van economische sancties.
Een woordvoerder van de Europese Unie laat weten dat de inspanning om het akkoord te redden worden verdubbeld. “Een redding van de deal is immers in ieders belang.”
Vorig jaar trok Iran zichzelf volledig terug uit het akkoord, in reactie op de Amerikaanse liquidatie van de Iraanse generaal Soleimani in Irak. Het team rond de nieuwe president Biden heeft eerder gezegd terug te willen naar het akkoord uit 2015, maar het is onbekend onder welke voorwaarden.
Elsevier 04.01.2021 Sinds eind 2020 vliegen Amerikaanse bommenwerpers in de buurt van Iran en patrouilleren de Verenigde Staten in de Perzische Golf. Tot groot ongenoegen van de Amerikanen besluit Iran om meer uranium te gaan verrijken. Wat verklaart de recente spanning tussen beide landen? Vier vragen en antwoorden.
1.Wat is de aanleiding voor recente onrust in de regio?
De Verenigde Staten vrezen nog steeds voor een Iraanse vergeldingsactie voor de liquidatie van de Iraanse generaal Qassem Soleimani. Op 3 januari 2020 kwam Soleimani om bij een Amerikaanse droneaanval bij het Iraakse vliegveld in Bagdad. Als commandant van de Quds-brigade – een tak van de Iraanse Republikeinse Garde – was Soleimani in de regio door velen geliefd vanwege zijn strijd tegen IS.
De Verenigde Staten beschuldigden hem van terrorisme en volgens de Amerikaanse president Donald Trump zou hij direct en indirect verantwoordelijk zijn voor miljoenen doden. Iran is sinds de dood van Soleimani altijd blijven dreigen met een wraakactie.
Uit vrees voor een vergeldingsactie – precies een jaar na de dood van Soleimani – werd op 30 december 2020 besloten om met Amerikaanse B52-bommenwerpers over het Midden-Oosten te vliegen, ter afschrikking van Iran en door Iran gesteunde milities in Irak. Maar dat is niet de enige reden. De afgelopen maanden liep de spanning in de regio om andere redenen ook op.
2.Waarover botsen de Verenigde Staten en Iran nog meer?
Op 27 november kwam de Iraanse atoomgeleerde Mohsen Fakhrizadeh om het leven bij een aanslag iets buiten de Iraanse hoofdstad Teheran. Iran beschuldigde aartsvijand Israël van deze daad. Om een vergeldingsactie te voorkomen, stuurden de Verenigde Staten daarom begin december ook al B52-bommenwerpers naar het Midden-Oosten. Ook het Amerikaanse vliegdekschip Nimitz werd toen naar de Perzische Golf gestuurd. Iran ziet de Amerikaanse acties als provocatie en uitlokking tot oorlog.
Een tweede botsing ontstond 20 december toen vlak bij de Amerikaanse ambassade in Bagdad enkele raketten ontploften. Het zou het werk zijn van door Iran gesteunde milities, zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo. Volgens de Amerikaanse president Donald Trump waren het raketten van Iraanse makelij. Via Twitter waarschuwde hij Iran voor dergelijke acties: ‘Als een Amerikaan wordt vermoord, zal ik Iran verantwoordelijk houden. Denk erover na.’
Our embassy in Baghdad got hit Sunday by several rockets. Three rockets failed to launch. Guess where they were from: IRAN. Now we hear chatter of additional attacks against Americans in Iraq…
Niet alleen de vrees voor Iraanse vergeldingsacties is reden voor onrust, ook het Iraanse atoomprogramma is de Amerikanen een doorn in het oog. Trump zou in november bij zijn adviseurs hebben geïnformeerd of het mogelijk was een Iraanse nucleaire installatie te bombarderen. Volgens de Verenigde Staten gebruikt Iran zijn atoomprogramma om kernwapens te ontwikkelen.
3.Hoe staat het ervoor met het nucleaire programma van Iran?
Op 4 januari 2021 werd bekend dat Iran zijn uranium wil verrijken naar een zuiverheid tot 20 procent. Dat blijkt uit een brief van Iran aan het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA). Daarmee verbreekt Iran opnieuw de regels die in het atoomakkoord uit 2015 werden vastgelegd.
Toen werd besloten dat Iran uranium mag verrijken met een zuiverheid tot 3,67 procent. Inmiddels zou Iran tot 4,5 procent hebben verrijkt. Het is onduidelijk in welk tijdsbestek Iran tot 20 procent verrijkt uranium wil komen. Met verrijkt uranium kunnen kernwapens worden gemaakt, maar daarvoor is een zuiverheid van 90 procent nodig.
Het nieuws komt overigens niet als een verrassing, want het Iraanse parlement besloot al kort na de dood van kerngeleerde Fakhrizadeh in november om uranium te verrijken tot 20 procent.
4.Waarom verbreekt Iran afspraken uit de nucleaire deal?
Volgens Iran is het een vergelding voor de zware economische sancties van de Verenigde Staten die door president Trump opnieuw zijn ingesteld toen hij het atoomakkoord in 2018 verliet. Iran gebruikt de uraniumverrijking als middel om de overgebleven landen uit het atoomakkoord onder druk zetten.
Volgens Iran houden die landen zich ook niet aan de afspraken. Als zij de regels weer in acht nemen, zal Iran zich ook weer aan de afspraken voor uraniumverrijking houden. Op die manier wil het land een einde maken aan de opgelegde sancties.
NOS 04.01.2021 Iran trekt vandaag de aandacht van de wereld naar zich toe. Het land verrijkt nu weer uranium tot een hoger niveau dan was afgesproken in het internationale atoomakkoord van 2015. En de Revolutionaire Garde nam een Zuid-Koreaanse olietanker in beslag.
Het is overduidelijk spierballenvertoon, zegt Irandeskundige Peyman Jafari (UvA). Het komt op een moment dat de spanningen tussen de VS en Iran in de regio wederom fors zijn opgelopen. En dat Trump over twee weken wordt afgelost door Biden.
De twee gebeurtenissen van vandaag hebben volgens Jafari elk een eigen aanleiding, maar dezelfde onderliggende oorzaak. Namelijk dat het Iraanse regime de druk op de buitenwereld opvoert om de sancties tegen het land te stoppen en een nieuw atoomakkoord te sluiten.
Beide landen tonen hun spierballen, de VS door de inzet van gevechtsvliegtuigen en Iran door de kaping van een olietanker.
Spanningen tussen VS en Iran lopen op
“Iran kampt met een economische crisis, een coronacrisis en de Amerikaanse sancties hakken er nog steeds hard in”, zegt Jafari. De inbeslagname van de Zuid-Koreaanse olietanker is volgens hem vooral een manier om de geldproblemen aan te pakken.
Zuid-Koreaanse banken hebben vanwege de Amerikaanse sancties namelijk zo’n 7 miljard dollar aan Iraanse tegoeden bevroren. Jafari: “Geef ons die 7 miljard dollar terug en dan geven wij het schip terug – op die manier zal Zuid-Korea onder druk zijn gezet.” Het Aziatische land roept Iran op per direct het schip vrij te geven en de bemanningsleden vrij te laten.
De olietanker werd vanmorgen rond 10.00 uur aangehouden in de straat van Hormuz. Dat is een nauwe zeestraat die cruciaal is voor de internationale handel in olie. De lezing van de Iraanse autoriteiten is dat het schip de wateren ‘vervuilde met chemicaliën’. “Maar dat de Revolutionaire Garde een milieubeweging is geworden, daar geloof ik niets van”, zegt Jafari gekscherend.
Wat is de Iraanse Revolutionaire Garde?
De elitetroepen hebben de afgelopen jaren vaker olietankers geconfisqueerd in de drukke zeestraat. Ook dat is machtsvertoon en onderdeel van de groeiende invloed van de hardliners binnen het regime, legt Jafari uit. Daarmee bedoelt hij het kamp dat meer de confrontatie opzoekt en trouw is aan de conservatieve lijn van de geestelijke leiders.
“Dat is begonnen nadat de VS onder leiding van Trump uit het atoomakkoord was gestapt en sancties invoerde tegen Iran”, zegt Jafari “De relatief gematigde president Rouhani had zijn lot aan die deal verbonden. Hij heeft sindsdien enorm aan populariteit ingeboet.”
Mogelijkheid tot kernwapens stap dichterbij
De opkomst van de hardliners verklaart volgens de Jafari ook waarom Iran de verrijking van uranium opvoert. Vijf jaar geleden was afgesproken dat er maximaal tot 3,67 procent puurheid mag worden verrijkt en alleen voor het opwekken van kernenergie. Maar vandaag werd die grens officieel overschreden, bevestigt atoomwaakhond IAEA.
Iran had de zet vooraf al aangekondigd en het voornemen is door te gaan tot 20 procent. Het brengt Teheran een stap dichter bij de mogelijkheid kernwapens te ontwikkelen. Daarvoor is een puurheid van 90 procent nodig.
Premier Netanyahu van Israël zegt dat Iran van plan is atoomwapens te maken, wat Iran stellig ontkent. Ook zei Netanyahu dat Israël, zelf een kernmacht, het niet toe zal staan. Brussel heeft eveneens de provocatie van Iran veroordeeld. De grote vraag is nu wat de VS gaat doen.
Bidens plan?
Trump heeft gedurende zijn termijn als president Iran maximaal onder druk gezet. Vandaag werd duidelijk dat er een extra vliegdekschip in de Perzische Golf wordt ingezet. Vorige week vlogen er ter afschrikking B52-bommenwerpers boven het Midden-Oosten. Maar wat is Biden van plan als hij op 20 januari president wordt?
Zijn team heeft al gezegd dat de Democraten terug willen naar het akkoord uit 2015. Maar volgens Jafari, die ook verbonden is aan Princeton University in de VS, is er nog onduidelijkheid over de voorwaarden.
“Buitenlandse bondgenoten, Republikeinen en hardliners binnen de Democratische Partij zetten Biden onder druk alleen akkoord te gaan als Iran stopt met zijn langeafstandsraketten. Maar dat raketprogramma is zo belangrijk voor Iran dat dit geen optie zal zijn. Zeker nu de Iraniërs de hakken in het zand zetten met hun atoomprogramma.”
NOS 04.01.2021 In de Straat van Hormuz heeft Iran een Zuid-Koreaanse tanker geënterd. Volgens de Iraanse staatstelevisie zijn militairen van de Revolutionaire Garde aan boord gegaan omdat het schip de Perzische Golf vervuilde met giftige stoffen.
De tanker was volgens de Britse autoriteiten op weg van een olieraffinaderij in Saudi-Arabië naar de Verenigde Arabische Emiraten.
In de Straat van Hormuz was volgens de Britten een “interactie” tussen Iran en een vrachtschip. Het schip werd daarop naar Iraanse territoriale wateren geleid. Opvarenden uit Zuid-Korea, Indonesië, Vietnam en Myanmar zijn aangehouden, onbekend is hoeveel.
Het incident komt op een gevoelig moment. De Zuid-Koreaanse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken brengt naar verwachting deze week een bezoek aan Teheran om te praten over vastgezette Iraanse banktegoeden in Zuid-Korea. Zuid-Koreaanse banken hebben voor 7 miljard dollar bevroren als gevolg van de Amerikaanse sancties tegen Iran.
Nederlandse marine
Het is al lange tijd onrustig in de economisch belangrijke zeestraat. Twintig procent van alle olie die in de wereld wordt getransporteerd, gaat erdoorheen.
Er zijn verscheidene aanvallen geweest op olietankers in de Straat van Hormuz, volgens de VS het werk van Iran. Teheran ontkent dat en zegt dat Saudi-Arabië achter de aanvallen zit.
De Nederlandse marine heeft vorig jaar meegedaan aan een missie in de zeestraat om de vrije doorgang voor handelsschepen te garanderen. Ook andere EU-landen deden mee aan de missie.
AD 04.01.2021 Iran heeft het verrijken van uranium in een ondergronds centrum bij het plaatsje Fordow hervat. Volgens een regeringswoordvoerder wordt er uranium tot 20 procent verrijkt. Uranium moet een proces ondergaan om geschikt te worden gemaakt voor kernenergie of kernwapens.
In 2015 is een internationaal akkoord gesloten met Iran over de nucleaire projecten van dat land en daarin stond dat Iran niet tot dat percentage zou verrijken. De VS hebben het akkoord in 2018 opgezegd en nieuwe sancties tegen Iran afgekondigd. Iran voelt zich sindsdien niet meer verplicht zich aan die afspraken te houden. Een verrijking van 20 procent is over het algemeen onvoldoende voor het maken van kernwapens. Voor kernenergie kan 3 procent genoeg zijn.
Bij Fordow is een ondergrondse verrijkingscentrale in een voormalige basis van de Revolutionaire Garde. Die ligt ongeveer 160 kilometer ten zuiden van Teheran.
‘Aanzienlijk’
De Europese Unie, die alles in het werk stelt om het atoomakkoord met Iran overeind te houden, waarschuwt dat Iran ‘aanzienlijk’ zou afwijken van de afspraken als het land doorzet. Of dat ook het einde van de overeenkomst betekent, wil een woordvoerder van EU-buitenlandchef Josep Borrell nog niet zeggen.
Hij zei eerst het oordeel van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) af te wachten. Dat bevestigde echter later op maandag dat Iran is begonnen met het verrijken van uranium tot 20 procent. Waarnemers waren op de locatie aanwezig, aldus de VN-organisatie die een rapport daarover heeft doorgestuurd naar de lidstaten.
De EU en andere dragers van het atoomakkoord willen het in leven houden, onderstrepen zij. ,,Het zal ook in leven worden gehouden, zolang alle deelnemers aan hun verplichtingen voldoen”, aldus Borrells woordvoerder.
NU 03.01.2021 Inwoners van Iran herdenken deze week Qassem Soleimani, de generaal die een jaar geleden met een raketaanval werd geliquideerd door de Verenigde Staten. Na de liquidatie liepen de spanningen tussen beide landen hoog op.
Soleimani wordt onder meer herdacht met rouwoptochten. De generaal is sinds zijn dood dikwijls terug te zien op portretten en als standbeeld, en krijgt binnenkort ook een eigen televisieserie.
De herdenking begint zondag, enkele weken voordat president Trump, die de raketaanval gelastte, het Witte Huis verlaat. Soleimani had het commando over de Quds-Brigade, de tak van de Revolutionaire Garde die voorbij de landsgrenzen meevecht met bondgenoten van Iran. In zijn laatste jaren was Soleimani met name actief in Syrië en Irak.
Soleimani wordt in de Islamitische Republiek en door veel sjiieten in het Midden-Oosten als een held en een martelaar gezien, maar door de Verenigde Staten en veel soennitische moslims als een terrorist.
Spanningen VS en Iran bereikten hoogtepunt na dood Soleimani
Door de dood van Soleimani op 3 januari 2020 stegen de spanningen tussen Iran en aartsvijand de Verenigde Staten tot een hoogtepunt. Eerder had de terugtrekking van de VS uit de atoomdeal met Iran op initiatief van president Donald Trump al voor een omslag in de verhoudingen gezorgd. Onder president Barack Obama, die zich voor de deal had ingespannen, was daarvoor juist dooi ingetreden in de ijzige betrekkingen tussen Iran en de VS.
Na de dood van Soleimani voerde Iran raketaanvallen uit tegen Amerikaanse troepen in Irak. Ook vaardigde het land een arrestatiebevel uit voor Trump en 35 anderen voor de dood van de generaal.
NOS 03.01.2021 In de Iraakse hoofdstad Bagdad zijn tienduizenden mensen de straat op gegaan om de dood te herdenken van de Iraanse generaal Soleimani en de Iraakse commandant Muhandis. Zij kwamen een jaar geleden om het leven bij een Amerikaanse droneaanval bij de luchthaven van Bagdad.
Op het Tahrir-plein in het centrum zijn aanhangers van pro-Iraanse milities samengekomen. Ze zwaaien met vlaggen en roepen leuzen als “Amerika is de grote Satan”.
Ook gisteravond was er al een herdenking in Bagdad. Toen liepen duizenden mensen in een stoet over een snelweg naar de plek waar de aanslag vorig jaar werd gepleegd. Daar staken ze kaarsen aan. Ze hadden foto’s bij zich van de twee militairen.
Soleimani, vooraanstaand leider binnen de Iraanse Revolutionaire Garde, werd omgebracht omdat hij volgens president Trump de dood van miljoenen mensen op zijn geweten had en ’s werelds grootste terrorist was. De Irakees Muhandis was een pro-Iraanse militieleider die net als Soleimani bekendstond om zijn anti-Amerikaanse sentimenten.
Spanningen
Na de aanslag liepen de spanningen in de Golfregio op en de gemoederen zijn nog altijd niet bedaard. Zo werd deze week een kleefmijn aan de romp van een Iraakse olietanker ontdekt. Onbekend is wie de mijn heeft geplaatst.
Uit vrees voor Iraanse vergeldingsacties voor de aanval van een jaar geleden heeft de VS een nucleaire onderzeeër naar het gebied gestuurd en B-52-bommenwerpers dicht langs de Iraanse kust laten vliegen. Tegelijkertijd kwam gisteren naar buiten dat de Amerikaanse minister van Defensie opdracht zou hebben gegeven om een vliegdekschip uit de regio terug te trekken.
Aankomend president Biden heeft overigens gezegd dat hij de banden met Iran weer wil aanhalen.
Telegraaf 03.01.2021 Tienduizenden Irakezen zijn de straat opgegaan in Bagdad om stil te staan bij de dood de Iraanse generaal Qassem Soleimani en een Iraakse militieleider. Zij kwamen precies een jaar geleden om het leven door een Amerikaanse drone-aanval bij de luchthaven van de Iraakse hoofdstad.
Betogers trokken in Bagdad massaal naar het grote Tahrirplein om te demonstreren. Ze scandeerden anti-Amerikaanse leuzen, zoals „Amerika is de grote Satan.” Een militieleider sprak demonstranten toe en beloofde wraak op degenen die de aanval uitvoerden. Ook riep hij op tot het vertrek van Amerikaanse troepen uit Irak.
Duizenden in het zwart geklede mensen trokken ’s nachts al richting het vliegveld waar Soleimani en negen andere mannen de dood vonden. De dood van de Iraniër wordt ook herdacht in andere landen in de regio, waaronder Syrië, Libanon en Jemen. Iran heeft daar veel invloed.
De liquidatie van Soleimani, een van de machtigste mannen in Iran, deed de spanning tussen Teheran en Washington vorig jaar verder oplopen. Iran vuurde na zijn dood als vergelding raketten af op Amerikaanse doelen in buurland Irak. Amerikaanse media berichten dat dit weekend rekening wordt gehouden met nieuwe wraakacties.
Ook Israël, een belangrijke Amerikaanse bondgenoot, zou zich uit voorzorg voorbereiden op een mogelijke Iraanse aanval. Een bron binnen het leger zei tegen de krant The Jerusalem Post dat ook rekening wordt gehouden met een aanval door bondgenoten van Iran in landen als Jemen of Irak.
De autoriteiten in Irak hebben uit voorzorg extra veiligheidsmaatregelen genomen, ook bij de zogeheten Groene Zone. Daar bevinden zich buitenlandse ambassades en overheidsdiensten. De Amerikaanse ambassade is daar vorige maand nog onder vuur genomen met raketten. President Donald Trump waarschuwde daarna dat hij Iran „verantwoordelijk zal houden als ook maar één Amerikaan wordt gedood.”
MSN 03.01.2021 Tienduizenden Irakezen zijn de straat opgegaan in Bagdad om stil te staan bij de dood de Iraanse generaal Qassem Soleimani en een Iraakse militieleider. Zij kwamen precies een jaar geleden om het leven door een Amerikaanse drone-aanval bij de luchthaven van de Iraakse hoofdstad.
Betogers trokken in Bagdad massaal naar het grote Tahrirplein om te demonstreren. Ze scandeerden anti-Amerikaanse leuzen, zoals „Amerika is de grote Satan.” Een militieleider sprak demonstranten toe en beloofde wraak op degenen die de aanval uitvoerden. Ook riep hij op tot het vertrek van Amerikaanse troepen uit Irak.
Duizenden in het zwart geklede mensen trokken ’s nachts al richting het vliegveld waar Soleimani en negen andere mannen de dood vonden. De dood van de Iraniër wordt ook herdacht in andere landen in de regio, waaronder Syrië, Libanon en Jemen. Iran heeft daar veel invloed.
De liquidatie van Soleimani, een van de machtigste mannen in Iran, deed de spanning tussen Teheran en Washington vorig jaar verder oplopen. Iran vuurde na zijn dood als vergelding raketten af op Amerikaanse doelen in buurland Irak. Amerikaanse media berichten dat dit weekend rekening wordt gehouden met nieuwe wraakacties.
Ook Israël, een belangrijke Amerikaanse bondgenoot, zou zich uit voorzorg voorbereiden op een mogelijke Iraanse aanval. Een bron binnen het leger zei tegen de krant The Jerusalem Post dat ook rekening wordt gehouden met een aanval door bondgenoten van Iran in landen als Jemen of Irak.
De autoriteiten in Irak hebben uit voorzorg extra veiligheidsmaatregelen genomen, ook bij de zogeheten Groene Zone. Daar bevinden zich buitenlandse ambassades en overheidsdiensten. De Amerikaanse ambassade is daar vorige maand nog onder vuur genomen met raketten. President Donald Trump waarschuwde daarna dat hij Iran „verantwoordelijk zal houden als ook maar één Amerikaan wordt gedood.”
MSN 03.01.2021 Inwoners van Iran herdenken deze week Qassem Soleimani, de generaal die een jaar geleden met een raketaanval werd geliquideerd door de Verenigde Staten. Na de liquidatie liepen de spanningen tussen beide landen hoog op.
Soleimani wordt onder meer herdacht met rouwoptochten. De generaal is sinds zijn dood dikwijls terug te zien op portretten en als standbeeld, en krijgt binnenkort ook een eigen televisieserie.
De herdenking begint zondag, enkele weken voordat president Trump, die de raketaanval gelastte, het Witte Huis verlaat. Soleimani had het commando over de Quds-Brigade, de tak van de Revolutionaire Garde die voorbij de landsgrenzen meevecht met bondgenoten van Iran. In zijn laatste jaren was Soleimani met name actief in Syrië en Irak.
Soleimani wordt in de Islamitische Republiek en door veel sjiieten in het Midden-Oosten als een held en een martelaar gezien, maar door de Verenigde Staten en veel soennitische moslims als een terrorist.
Spanningen VS en Iran bereikten hoogtepunt na dood Soleimani
Door de dood van Soleimani op 3 januari 2020 stegen de spanningen tussen Iran en aartsvijand de Verenigde Staten tot een hoogtepunt. Eerder had de terugtrekking van de VS uit de atoomdeal met Iran op initiatief van president Donald Trump al voor een omslag in de verhoudingen gezorgd. Onder president Barack Obama, die zich voor de deal had ingespannen, was daarvoor juist dooi ingetreden in de ijzige betrekkingen tussen Iran en de VS.
Na de dood van Soleimani voerde Iran raketaanvallen uit tegen Amerikaanse troepen in Irak. Ook vaardigde het land een arrestatiebevel uit voor Trump en 35 anderen voor de dood van de generaal.
MSN 03.01.2021 Een Israëlische minister heeft aantijgingen van de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, die zaterdag stelde dat Israël de Verenigde Staten tot een oorlog met Iran probeert te manipuleren, afgedaan als “onzin”.
De Israëlische minister van Energie, Yuval Steinitz, stelt dat juist zijn land op zijn hoede moet zijn voor aanvallen door Iran. Het bekvechten tussen Israël en Iran speelt nu het een jaar geleden is dat het leger van de VS de Iraanse generaal Qassem Soleimani doodde met een droneaanval.
Washington beschuldigde onlangs door Iran gesteunde sjiitische milities in Irak van raketaanvallen op Amerikaanse doelwitten, waaronder onlangs de ambassade in Bagdad. Geen enkele aan Iran gelieerde groep heeft die aanval tot dusver opgeëist.
“Nieuwe inlichtingen uit Irak wijzen erop dat Israëlische provocateurs aanvallen op Amerikanen beramen om scheidend president Donald Trump een valse reden tot oorlog te geven”, schreef Javad Zarif, de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, zaterdag op Twitter. “Pas op voor de val, @realDonaldTrump. Elk vuurwerk zal averechts werken, en vooral voor uw beste vrienden”, vervolgde Zarif in een waarschijnlijke verwijzing naar Israël
Waarschuwing
De Israëlische minister Steinitz zei dat Zarifs opmerkingen laten zien dat Iran onder “economische druk en druk in termen van nationale veiligheid” staat na opstapelende Amerikaanse sancties. De VS stelden die in om het Iraanse atoomprogramma tegen te werken en om Iraanse inmenging in conflictgebieden in het Midden-Oosten tegen te gaan. “We horen deze onzin van Zarif, dat Israël terroristische aanslagen zou plegen tegen de Verenigde Staten – dit is echt totale onzin”, zei Steinitz in een radio-interview.
“Maar aan de andere kant is het een waarschuwing – een waarschuwing dat Iran Israël in het vizier heeft en zoekt naar een excuus om uit te halen naar Israël, en daarom moeten we een vinger aan de pols houden en in de hoogste staat van paraatheid zijn”, aldus Steinitz.
Bommenwerpers
De Amerikaanse luchtmacht vloog woensdag twee B-52-bommenwerpers naar het Midden-Oosten die een atoombom kunnen afwerpen. De Amerikanen wilden daarmee een boodschap afgeven aan Iran. Inmiddels zouden de bommenwerpers de regio weer hebben verlaten.
De Israëlische minister van Cultuur, Hili Tropper, die ook lid is van premier Benjamin Netanyahu’s veiligheidskabinet, bevestigde dat Israël extra paraat staat in het teken van de verjaardag van generaal Soleimani’s dood. Toen hem gevraagd werd welke represailles Israël verwacht van Iraanse zijde, zei hij geen commentaar te kunnen geven.
MSN 03.01.2021 Tienduizenden Irakezen zijn de straat opgegaan in Bagdad om stil te staan bij de dood de Iraanse generaal Qassem Soleimani en een Iraakse militieleider. Zij kwamen precies een jaar geleden om het leven door een Amerikaanse drone-aanval bij de luchthaven van de Iraakse hoofdstad.
Betogers trokken in Bagdad massaal naar het grote Tahrirplein om te demonstreren. Ze scandeerden anti-Amerikaanse leuzen, zoals „Amerika is de grote Satan.” Een militieleider sprak demonstranten toe en beloofde wraak op degenen die de aanval uitvoerden. Ook riep hij op tot het vertrek van Amerikaanse troepen uit Irak.
Duizenden in het zwart geklede mensen trokken ’s nachts al richting het vliegveld waar Soleimani en negen andere mannen de dood vonden. De dood van de Iraniër wordt ook herdacht in andere landen in de regio, waaronder Syrië, Libanon en Jemen. Iran heeft daar veel invloed.
De liquidatie van Soleimani, een van de machtigste mannen in Iran, deed de spanning tussen Teheran en Washington vorig jaar verder oplopen. Iran vuurde na zijn dood als vergelding raketten af op Amerikaanse doelen in buurland Irak. Amerikaanse media berichten dat dit weekend rekening wordt gehouden met nieuwe wraakacties.
Ook Israël, een belangrijke Amerikaanse bondgenoot, zou zich uit voorzorg voorbereiden op een mogelijke Iraanse aanval. Een bron binnen het leger zei tegen de krant The Jerusalem Post dat ook rekening wordt gehouden met een aanval door bondgenoten van Iran in landen als Jemen of Irak.
De autoriteiten in Irak hebben uit voorzorg extra veiligheidsmaatregelen genomen, ook bij de zogeheten Groene Zone. Daar bevinden zich buitenlandse ambassades en overheidsdiensten. De Amerikaanse ambassade is daar vorige maand nog onder vuur genomen met raketten. President Donald Trump waarschuwde daarna dat hij Iran „verantwoordelijk zal houden als ook maar één Amerikaan wordt gedood.”
MSN 03.01.2021 Iran herdenkt deze week Qassem Soleimani, de generaal van de Revolutionaire Garde die ongeveer een jaar geleden met een raketaanval werd geliquideerd door de Verenigde Staten. Soleimani wordt in de Islamitische Republiek en door veel sjiieten in het Midden-Oosten als een held en een martelaar gezien, maar door de VS en veel soennitische moslims als een terrorist. Zijn dood deed de spanningen tussen Iran en de VS aan het begin van het vorige jaar hoog oplopen.
Sinds Soleimani’s dood in de Irakese hoofdstad Bagdad op 3 januari 2020 werden in Iran al vele rouwoptochten gehouden. ‘Martelaar’ Soleimani is sindsdien dikwijls terug te zien op portretten en als standbeeld, en krijgt binnenkort ook een eigen televisieserie.
Door de dood van Soleimani (62) stegen de spanningen tussen Iran en aartsvijand Amerika tot een hoogtepunt. Eerder had de terugtrekking van de VS uit de atoomdeal met Iran op initiatief van president Donald Trump al had gezorgd voor een omslag in de verhoudingen. Onder president Barack Obama, die zich voor de deal had ingespannen, was daarvoor juist dooi ingetreden in de ijzige betrekkingen tussen Iran en de VS.
De herdenking begint zondag, enkele weken voordat president Trump, die de raketaanval gelastte, het Witte Huis verlaat. Soleimani had het commando over de Quds-Brigade, de tak van de Revolutionaire Garde die voorbij de landsgrenzen meevecht met Irans bondgenoten. In zijn laatste jaren was Soleimani met name actief in Syrië en Irak.
De herdenking wordt gehouden terwijl het met sancties worstelende Iran ook te maken heeft met een van de ernstigste corona-uitbraken van het Midden-Oosten. Volgens de cijfers van de Johns Hopkins Universiteit is het coronavirus er bij meer dan 1,2 miljoen personen vastgesteld, van wie er meer dan 55.000 zijn overleden aan de gevolgen.
AD 02.01.2021 Een jaar na de moord op generaal Qassem Soleimani dagen Iran en de Verenigde Staten elkaar als volleerde vechtsporters uit in een ‘staredown’.
Zware prijs
De dreigementen vliegen over en weer. Iran waarschuwt dat het is voorbereid op een Amerikaanse aanval, mocht president Donald Trump daar in zijn laatste weken als president nog toe besluiten. Op zijn beurt waarschuwt het Witte Huis dat Iran een zware prijs betaalt als het de dood van Qassem Soleimani een jaar na dato wil ‘herdenken’ met een aanval op Amerikaanse doelen in het Midden-Oosten.
De Iraanse leiding besteedt dezer dagen uitvoerig aandacht aan het overlijden van zijn topgeneraal, die op 3 januari 2020 om het leven kwam bij een Amerikaanse precisieaanval met een drone op de luchthaven van Bagdad.
Soleimani, commandant van het Quds-regiment, een elite-eenheid binnen de Republikeinse Garde, stond op het punt van vertrekken na overleg in Irak. De aanslag raakte de Iraanse leiders in het hart. Soleimani was ‘een held van de Islamitische Revolutie’ en gold als een naaste vertrouweling van Opperste Leider, ayatollah Ali Khamenei.
Iran nam vijf dagen na de aanslag wraak met een raketaanval op een Amerikaanse basis in Irak, uitgevoerd door sji’itische milities die trouw zijn aan hun geloofsgenoten in Iran. Bij de aanval raakten ongeveer 100 Amerikaanse soldaten gewond. Achteraf beschouwd zijn beide landen toen nog nooit zo dicht bij een uitslaande oorlog geweest.
Een jaar later lopen de spanningen opnieuw hoog op. Vorige week stuurden de Amerikaanse strijdkrachten twee B52-bommenwerpers naar het Midden-Oosten voor ‘flyovers’, om Iran te laten zien dat het menens is mocht het de dood van Soleimani opnieuw willen wreken.
Ook werd een onderzeeër met kernraketten aan boord naar de Golfregio gestuurd. Tweets van Donald Trump lieten niets aan onduidelijkheid over. ,,We horen over aanvullende aanvallen op Amerikanen in Irak. Gezond advies aan Iran: Als er één Amerikaan wordt gedood, houd ik Iran ervoor verantwoordelijk. Denk er goed over na’’, aldus Trump.
Gezond advies aan Iran: Als er één Amerikaan wordt gedood, houd ik Iran ervoor verantwoordelijk. Denk er goed over na, aldus Donald Trump.
Slagveld
Het overvliegen van de B52-bommenwerpers zorgde voor extra oorlogstaal in Iran. Generaal Hossein Salami, de commandant van de Republikeinse Garde (ayatollah Khamenei’s eigen leger), hamerde erop dat ‘Iran elke Amerikaanse agressie’ zal weerstaan.
,,We geven onze vijanden het laatste woord op het slagveld’’, zei Salami tijdens een herdenkingsplechtigheid op de Universiteit van Teheran. Behalve Iraanse leiders waren ook leden van de familie Soleimani en vertegenwoordigers van bondgenoten uit Syrië, Libanon en Palestina aanwezig.
Soleimani’s opvolger bij het Quds-regiment, generaal Esmail Ghaani, deed er een schepje bovenop. ,,We zijn van niemand bang’’, aldus Ghaani, zonder de VS bij naam te noemen. Hij waarschuwde voor ‘vrijheidszoekers’ die ‘in jullie eigen huis wraak kunnen nemen voor deze terreurmisdaad’.
Iran zal niet rusten, voordat de ‘moordenaars voor de rechter zijn gebracht’. ,,Zij zullen niet ontsnappen aan recht en rechtvaardigheid’’, beloofde Iraans hoogste rechter, Ebrahim Raisi, tijdens de bijeenkomst. ,,Met de aanslag op Soleimani hebben de VS de Iraakse soevereiniteit, internationale wetgeving en het charter van de Verenigde Naties geschonden.’’
De wraakgevoelens in Iran zijn na de dood van Qassem Soleimani nog eens extra gevoed door de moord, eind november, op zijn belangrijkste kerngeleerde, Mohsen Fakhrizadeh. De ‘nationale atoombaas’ reed in Absard ten oosten van Teheran in een hinderlaag.
Zijn auto werd doorzeefd vanuit een geparkeerde Nissan, vol automatische mitrailleurs die op afstand werden bediend. De moordaanslag zou het werk zijn geweest van agenten van de Israëlische geheime dienst Mossad, met instemming van de Amerikaanse regering.
Met of zonder een militaire confrontatie blijft Iran een groot hoofdpijndossier voor de nieuwe Amerikaanse president, Joe Biden. Iran heeft nu ook besloten om uranium (U-235) tot 20 procent te verrijken. Dat is in strijd met het kernakkoord uit 2015 dat slechts een verrijking tot vier procent toestaat, voldoende om te kunnen worden gebruikt voor kernenergie.
Het besluit om tot 20 procent te verrijken – mogelijk als opstapje naar 90 procent of meer (vereist voor de productie van kernwapens) is tot nu toe de belangrijkste schending van de overeenkomst waaraan Iran zich niet langer gebonden acht, omdat de VS de gemaakte afspraken in mei 2018 hebben verscheurd.
Volgens Donald Trump is het akkoord ‘een lachertje’ en hield Iran zich niet aan de afspraken om geen eigen kernwapen te ontwikkelen, een conclusie die door controleurs van het Internationaal Atoomagentschap werd weersproken.
Volgens hen werkte Iran niet aan kernwapens. Desondanks kondigde Trump nieuwe harde sancties af tegen Iran, dat juist had ingestemd met het akkoord in ruil voor het intrekken van westerse strafmaatregelen. Daarom voelt Iran zich niet meer geroepen om aan alle bepalingen te voldoen.
Het laatste wat we willen, zijn kernwapens in dat deel van de wereld, aldus Joe Biden.
Nieuw leven
De andere ondertekenaars van het kernakkoord – Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Rusland en China – spreken de hoop uit dat de overeenkomst nieuw leven kan worden ingeblazen. Daarbij is vooral de hoop gevestigd op Joe Biden. De voormalige vice-president onder Obama die het akkoord ondertekende, wil zich weer aansluiten bij de overeenkomst en de sancties verzachten op voorwaarde dat Iran ‘zich strikt houdt aan de gemaakte afspraken’.
,,Het laatste wat we willen, zijn kernwapens in dat deel van de wereld’’, zei Biden onlangs tegenover The New York Times. Iran is op zijn beurt bereid om weer aan de bepalingen te voldoen ‘als mijnheer Biden terugkeert naar de situatie in 2017′. ,,Dan doen wij dat ook’’, aldus de Iraanse president, Hassan Rouhani.
MSN 02.01.2021 De Verenigde Staten hebben onverwachts het vliegdekschip USS Nimitz teruggetrokken uit het Midden-Oosten. Waarnemend minister van Defensie Christopher Miller wil volgens bronnen van The New York Times “de-escaleren” en een nieuwe crisis met Iran voorkomen. Daar wordt dit weekend de dood herdacht van de machtige generaal Qassem Soleimani, die omkwam door een Amerikaanse drone-aanval.
Soleimani, leider van een elitebrigade van de Iraanse Revolutionaire Garde, kwam op 3 januari 2020 om het leven in Bagdad. Iran sloeg later terug door raketten af te vuren op Amerikaanse doelen in Irak. De spanning liep de afgelopen weken weer op. Zowel Iraanse functionarissen als de Amerikaanse president Donald Trump hebben dreigende taal geuit. Het is onduidelijk of Trump was geïnformeerd over het besluit om de Nimitz terug te trekken.
Miller legt met zijn besluit een verzoek van de legerleiding naast zich neer. Generaal Kenneth F. McKenzie Jr., die gaat over de Amerikaanse troepen in de regio, wilde de inzet van de Nimitz juist verlengen. Ook andere hoge militairen zouden verrast zijn geweest over het besluit van de minister, die het vliegdekschip laat terugkeren naar zijn thuishaven.
Gevoelig moment
Het vertrek van de Nimitz komt op een gevoelig moment. De Amerikaanse inlichtingendiensten denken dat Iran en zijn bondgenoten mogelijk een aanval voorbereiden om de dood van Soleimani te wreken. De Iraanse luchtverdediging en andere eenheden zouden in verhoogde staat van paraatheid zijn gebracht. Ook zouden meer raketten en drones naar buurland Irak zijn verplaatst.
Ingewijden zeggen dat onduidelijk is of de Iraniërs van plan zijn Amerikaanse troepen aan te vallen, of juist voorbereidingen treffen om zich te verdedigen tegen een Amerikaanse aanval. “Dit is een klassiek veiligheidsdilemma. Manoeuvres aan beide kanten kunnen verkeerd worden geïnterpreteerd en dat verhoogt de kans dat verkeerde inschattingen worden gemaakt”, zegt voormalig topgezant Brett McGurk tegen de krant.
NOS 02.01.2021 De Verenigde Staten halen het vliegdekschip USS Nimitz terug uit de wateren in het Midden-Oosten. Waarnemend minister van Defensie Miller zou zo de spanningen met Iran willen verminderen om een nieuwe confrontatie te voorkomen, schrijft The New York Times.
Het besluit komt onverwacht: president Trump bedreigt Iran geregeld op Twitter, en in november zou hij door zijn belangrijkste adviseurs op het laatste moment zijn afgehouden van een militaire aanval op nucleaire installaties in Iran.
Amerika is ervan overtuigd dat Iran nog steeds werkt aan de ontwikkeling van een kernwapen. Komend president Biden wil weer gesprekken aanknopen met de leiders in Teheran; een Amerikaanse aanval op Iran zou daar zo goed als zeker een streep door halen.
Herdenking vermoorde generaal
Morgen herdenkt Iran de dood van generaal Suleimani, die een jaar geleden bij een Amerikaanse raketaanval werd gedood, net toen hij in de Iraakse hoofdstad Bagdad was geland voor een bezoek. De Amerikanen zijn daarom op hun hoede en houden rekening met een wraakactie tegen Amerikaanse diplomaten of militairen. Om het risico daarop te verminderen, zou de USS Nimitz nu terug naar huis worden gehaald, als blijk van goede wil.
Voormalige functionarissen van het Pentagon hebben kritiek op het besluit. “Iran krijgt verschillende signalen, en dat verkleint onze mogelijkheden op precies het verkeerde moment.” De afgelopen weken had de VS zijn militaire aanwezigheid in de regio juist opgevoerd om Iran af te schrikken.
De Nimitz en andere oorlogsschepen waren naar het Midden-Oosten gedirigeerd, mede om de terugtrekking van Amerikaanse militairen uit Irak, Afghanistan en Somalië te beschermen, schrijft The New York Times. Enkele dagen geleden vlogen B-52-bommenwerpers drie keer dicht langs de Iraanse kust. Ook werd voor het eerst in bijna tien jaar een onderzeeër naar de Perzische Golf gestuurd die Tomahawk-raketten kan afvuren.
MSN 02.01.2021 Iran is van plan uranium te gaan verrijken tot een zuiverheid van 20 procent, veel meer dan is afgesproken in het atoomakkoord van 2015. Dat heeft het internationaal atoomagentschap IAEA vrijdag laten weten.
Iran lapte al eerder de nucleaire deal met westerse landen aan zijn laars, nadat de VS zich hadden teruggetrokken uit het akkoord en president Trump weer sancties tegen het land instelde. Zo verrijkte Iran tien keer zoveel uranium als is toegestaan. Ook overschreed het al eerder de mate van puurheid van uranium die in het atoomakkoord was vastgelegd.
Iran verwees in een verklaring aan het atoomagentschap naar een besluit van het Iraanse parlement vorige maand om meer en sneller uranium te gaan verrijken met nieuwe installaties. Dat besluit zou een reactie zijn op de dodelijke aanslag op een prominente Iraanse atoomwetenschapper, die werd gezien als het brein achter pogingen van Teheran om een atoombom te maken. Iran heeft altijd de ontwikkeling van een eigen atoombom ontkend.
De bedoeling van de nucleaire deal met Iran was dat het land slechts over laag verrijkt uranium zou beschikken, zodat het langere tijd nodig zou hebben om het hoogverrijkte uranium te verkrijgen dat nodig is om een atoombom te maken.
MSN 02.01.2021 Iran heeft het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) geïnformeerd dat het van plan is om uranium te verrijken tot een zuiverheid van 20 procent, veel meer dan is afgesproken in het atoomakkoord van 2015. Dat liet het agentschap vrijdag weten.
Iran hield zich al eerder niet aan de nucleaire deal met westerse landen, nadat de Verenigde Staten zich hadden teruggetrokken uit het akkoord en de Amerikaanse president Donald Trump weer sancties tegen het land instelde. Zo verrijkte Iran tien keer zoveel uranium dan is toegestaan.
Ook overschreed het land al eerder de mate van puurheid van uranium die in het atoomakkoord was vastgelegd. Iran mag uranium 3,67 procent zuiverheid verrijken, maar heeft het nu al tot 4,5 procent verrijkt.
Iran verwees in een verklaring aan het atoomagentschap naar een besluit van het Iraanse parlement vorige maand om meer en sneller uranium te gaan verrijken met nieuwe installaties. Dat besluit zou een reactie zijn op de dodelijke aanslag op de prominente Iraanse atoomwetenschapper Mohsen Fakhrizadeh, die werd gezien als het brein achter pogingen van Teheran om een atoombom te maken. Iran heeft de ontwikkeling van een eigen atoombom altijd ontkend.
De bedoeling van de nucleaire deal met Iran was dat het land slechts over laag verrijkt uranium zou beschikken, zodat het langere tijd nodig zou hebben om het hoogverrijkt uranium te verkrijgen dat nodig is om een atoombom te maken. Daarvoor is verrijking tot zeker 90 procent nodig.
NU 02.01.2021 Iran heeft het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) geïnformeerd dat het van plan is om uranium te verrijken tot een zuiverheid van 20 procent, veel meer dan is afgesproken in het atoomakkoord van 2015. Dat liet het agentschap vrijdag weten.
Iran hield zich al eerder niet aan de nucleaire deal met westerse landen, nadat de Verenigde Staten zich hadden teruggetrokken uit het akkoord en de Amerikaanse president Donald Trump weer sancties tegen het land instelde. Zo verrijkte Iran tien keer zoveel uranium dan is toegestaan.
Ook overschreed het land al eerder de mate van puurheid van uranium die in het atoomakkoord was vastgelegd. Iran mag uranium 3,67 procent zuiverheid verrijken, maar heeft het nu al tot 4,5 procent verrijkt.
Iran verwees in een verklaring aan het atoomagentschap naar een besluit van het Iraanse parlement vorige maand om meer en sneller uranium te gaan verrijken met nieuwe installaties. Dat besluit zou een reactie zijn op de dodelijke aanslag op de prominente Iraanse atoomwetenschapper Mohsen Fakhrizadeh, die werd gezien als het brein achter pogingen van Teheran om een atoombom te maken. Iran heeft de ontwikkeling van een eigen atoombom altijd ontkend.
De bedoeling van de nucleaire deal met Iran was dat het land slechts over laag verrijkt uranium zou beschikken, zodat het langere tijd nodig zou hebben om het hoogverrijkt uranium te verkrijgen dat nodig is om een atoombom te maken. Daarvoor is verrijking tot zeker 90 procent nodig.
NOS 02.01.2021 Iran heeft de atoomwaakhond van de Verenigde Naties laten weten dat het uranium wil verrijken tot een zuiverheid van 20 procent, een niveau waarop het land uranium verrijkte voor het atoomakkoord uit 2015.
De aankondiging is de nieuwste in een reeks besluiten waar Iran het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) van op de hoogte heeft gesteld en waarmee het land de afspraken uit 2015 steeds verder schendt. Zo verrijkte het land tien keer meer uranium dan volgens de deal is toegestaan. Daarnaast mag Iran uranium niet verder dan 3,67 procent zuiverheid verrijken, maar het zit het nu al op 4,5 procent. Voor een nucleair wapen moet uranium overigens tot boven de 90 procent zuiverheid worden verrijkt.
Het Iraanse parlement nam vorige maand een wet aan waarin werd vastgelegd dat het verrijken van uranium moet worden opgeschroefd in nieuwe installaties. Dat zal gebeuren in de atoomfaciliteit die is gebouwd in een berg in Fordo, ten zuiden van Teheran. Wanneer Iran ermee gaat beginnen, is niet duidelijk.
De wet is vermoedelijk een reactie op de liquidatie van de prominente Iraanse nucleaire wetenschapper Mohsen Fakhrizadeh, die werd gezien als het brein achter het nucleaire programma van het land. Volgens Iran zat Israël achter die moordaanslag.
Fragiel akkoord
Het atoomakkoord werd getekend door Iran, de Verenigde Staten, Rusland, China, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Met de deal moest worden voorkomen dat Iran een nucleair wapen zou produceren. In ruil daarvoor werden internationale sancties tegen Iran geschrapt.
In 2018 kondigde president Trump aan dat de VS zich eenzijdig zou terugtrekken uit het akkoord, omdat Iran ondanks de deal zou zijn doorgegaan met het ontwikkelen van kernwapens. VS schroefde de sancties daarna weer op. Iran zegde het akkoord een jaar later deels op.
Telegraaf 01.01.2021 Iran is van plan uranium te gaan verrijken tot een zuiverheid van 20 procent, veel meer dan is afgesproken in het atoomakkoord van 2015. Dat heeft het internationaal atoomagentschap IAEA vrijdag laten weten.
Iran lapte al eerder de nucleaire deal met westerse landen aan zijn laars, nadat de VS zich hadden teruggetrokken uit het akkoord en president Trump weer sancties tegen het land instelde. Zo verrijkte Iran tien keer zoveel uranium als is toegestaan. Ook overschreed het al eerder de mate van puurheid van uranium die in het atoomakkoord was vastgelegd.
Iran verwees in een verklaring aan het atoomagentschap naar een besluit van het Iraanse parlement vorige maand om meer en sneller uranium te gaan verrijken met nieuwe installaties. Dat besluit zou een reactie zijn op de dodelijke aanslag op een prominente Iraanse atoomwetenschapper, die werd gezien als het brein achter pogingen van Teheran om een atoombom te maken. Iran heeft altijd de ontwikkeling van een eigen atoombom ontkend.
De bedoeling van de nucleaire deal met Iran was dat het land slechts over laag verrijkt uranium zou beschikken, zodat het langere tijd nodig zou hebben om het hoogverrijkte uranium te verkrijgen dat nodig is om een atoombom te maken.
RTL 27.11.2020 De Iraanse regering heeft laten weten dat de wetenschapper Mohsen Fakhrizadeh vandaag is omgebracht in de Iraanse hoofdstad Teheran. Fakhrizadeh was een prominent kernwetenschapper en stond aan het hoofd van het Iraanse kernwapenprogramma.
Er is nog een boel onduidelijk over de moord op Fakhrizadeh. Volgens Iraanse staatsmedia zou de wetenschapper zijn aangevallen toen hij in zijn auto zat, net buiten Teheran. Er wordt gesproken over ‘een explosie, gevolgd door geweervuur’. Fakhrizadeh werd nog met een helikopter naar het ziekenhuis gebracht maar kwam daar uiteindelijk te overlijden.
Israëlische rol
Het is nog onduidelijk wie de moord heeft gepleegd. Javad Zarif, de Iraanse minister van buitenlandse zaken, spreekt van een terroristische daad, met een ‘Israëlische rol’.
Iran wijst hiermee naar Israël als schuldigen in de moord op Fakhrizadeh. Van Israël is al langer bekend dat het een fel tegenstander is van het Iraanse kernprogramma. In het verleden werd er gewezen naar de Israelische geheime dienst;,de Mossad, bij de dood van andere kernwetenschappers. Een beschuldiging die Israël zelf altijd heeft ontkend.
‘Onthoud die naam, Fakhrizadeh’
Toch was de wetenschapper in kwestie bekend bij de Israëliërs. Fakhrizadeh werd twee jaar geleden door Netanyahu genoemd als het hoofd van het Iraanse kernwapenprogramma. “Onthoud die naam, Fakhrizadeh”, verklaarde Netanyahu toentertijd.
Ook de Amerikanen worden gezien als mogelijk daders. In januari van dit jaar werd de Iraanse generaal Qassem Soleimani omgelegd in een Amerikaanse drone-aanval. President Trump zou recentelijk nog aan zijn kabinet gevraagd hebben of het mogelijk was om luchtaanvallen uit te voeren op Iraanse kerncentrales.
Iran’s kernprogramma is al langer een heet hangijzer in de internationale politiek. Iran begon begin 21ste eeuw stiekem met het verrijken van uranium. Iran beweerde zelf dat het kernprogramma bedoeld was om het land van energie te voorzien maar het Westen was bang dat Iran bezig was met de productie van kernwapens.
Na jaren van onderhandelingen bereikte Iran uiteindelijk een deal met de VS en Europa over het eigen kernprogramma, de ‘Iran-deal’. Iran zou geen uranium meer verrijken en zou het internationale waarnemers toelaten die erop toe konden zien dat de Iraniërs geen kernwapens produceren. In ruil daarvoor zou het Westen sancties tegen Iran opheffen.
De deal leek een succes, totdat de VS onder president Trump zich terugtrok uit de deal. Trump was van mening dat Iran niet te vertrouwen was, hij werd hierin gesteund door Israël wat altijd al tegen de deal was. Europa wou de deal behouden maar is zich ook steeds kritischer gaan opstellen tegen Iran. In januari van dit jaar beschuldigde de EU Iran ervan beloftes uit de deal niet na te komen.
RTL 14.11.2020 De op een na hoogste leider van al-Qaeda is drie maanden geleden in het geheim vermoord in Iran. Dat bevestigen inlichtingsfunctionarissen aan de Amerikaanse krant The New York Times. Abdullah Ahmed Abdullah werd samen met zijn dochter gedood door twee huurmoordenaars op een motorfiets.
Abdullah Ahmed Abdullah, ook wel bekend als Abu Muhammed al-Masri, wordt ervan beschuldigd een van de meesterbreinen te zijn van de dodelijke aanslagen op Amerikaanse ambassades in Afrika in 1998. Hij werd op 7 augustus, de datum waarop die aanslagen in 1998 plaatsvonden, op straat in Teheran gedood.
Israëlische agenten
Functionarissen zeggen tegen The New York Times dat de aanval werd uitgevoerd door Israëlische agenten in opdracht van de Verenigde Staten. Ook de dochter van al-Masri, Miriam, kwam bij die aanval om het leven. Zij was de weduwe van Osama bin Ladens zoon Hamza bin Laden.
Er waren al langer geruchten dat al-Masri dood was, maar die werden nooit bevestigd. Al-Qaeda heeft de dood van een van zijn topleiders nooit bekendgemaakt en geen enkel land heeft er publiekelijk de verantwoordelijkheid voor opgeëist.
Iran ontkent nog steeds dat de man in Teheran is gedood. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken waren er geen terroristen van al-Qaeda op Iraans grondgebied, en proberen Washington en Tel Aviv met dit soort ‘leugens en valse informatie’ van tijd tot tijd om Iran aan dergelijke groepen te linken.
Beloning van 10 miljoen
Al-Masri is in de VS aangeklaagd voor de aanslagen op de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania in 1998, waarbij 224 mensen omkwamen en honderden gewonden vielen. De FBI bood tien miljoen dollar beloning voor informatie die leidt tot zijn arrestatie.
Het verhaal van een oud-militair over een mogelijk onrechtmatige beschieting in 2007 in de Afghaanse provincie Uruzgan, waarover Trouw bericht, roept veel vragen en gevoeligheden op, ook bij Uruzgan-veteranen en militaire vakbonden. “Dit blijft natuurlijk altijd een lastig en gevoelig onderwerp”, zegt voorzitter Jan Kropf van de Bond van Defensiepersoneel (ACOM).
De ex-militair zegt tegen de krant dat bij een beschieting van huizen mogelijk burgerdoden zijn gevallen. Defensie noemt het verhaal “zeer ernstig” en gaat met de oud-militair in gesprek. Daarnaast heeft het departement het Openbaar Ministerie gevraagd te bekijken of er strafbare feiten zijn gepleegd.
Het ministerie wijst er in Trouw op dat de veteraan getraumatiseerd terugkwam uit Afghanistan en dat de ex-militair zich het incident mogelijk helemaal of voor een deel heeft ingebeeld.
Onderzoek
Het Openbaar Ministerie start een onderzoek naar het beschieten van Afghaanse huizen door Nederlandse militairen tijdens een missie in 2007. Mogelijk zijn daarbij burgerslachtoffers gevallen.
Het OM heeft dit besloten nadat Uruzgan-veteraan Servie Hölzken in Trouw vertelde hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Hij vuurde naar eigen zeggen op wegrennende mensen die onbewapend waren. Ook nam hij een Afghaanse qala (huis) lange tijd onder vuur omdat mensen zich daar schuilhielden. Hij kreeg opdracht net zo lang door te gaan tot er geen beweging meer was. ,,Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden’’, vertelt Hölzken nu.
Defensie zegt geschrokken te zijn van het verhaal. Een woordvoerder benadrukt dat het departement in de archieven niets is tegengekomen van een incident dat lijkt op dat wat Hölzken beschrijft. “Misschien is het wel gebeurd, maar wij kunnen het niet vinden.”
Het ministerie overweegt om een meldpunt en een onafhankelijke commissie in te stellen. Bij die commissie zouden voormalig militairen mogelijk onrechtmatig gedrag uit het verleden in vertrouwen kunnen melden.
“Veteranen kunnen altijd melding doen van misstanden, maar we willen de drempel zo laag mogelijk maken. Er was al een meldpunt in verband met de inventarisatie van Australische misstanden”, aldus Mike Bos, kolonel en defensiewoordvoerder, in het NOS Radio 1 Journaal.
Veel gelijkenissen
Mike Bos verwijst naar leden van speciale eenheden van het Australische leger die tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht. De misstanden kwamen naar voren uit het Brereton-onderzoek onderzoek dat in november werd gepubliceerd. In dat rapport zijn 23 incidenten onderzocht die voornamelijk in Uruzgan hebben plaatsgevonden. Enkele incidenten vonden plaats in 2009 en 2010, maar het merendeel gebeurde tussen 2012 en 2013.
Het verhaal van een oud-militair over een mogelijk onrechtmatige beschieting in 2007 in de Afghaanse provincie Uruzgan, waarover Trouw bericht, roept veel vragen en gevoeligheden op, ook bij Uruzgan-veteranen en militaire vakbonden. “Dit blijft natuurlijk altijd een lastig en gevoelig onderwerp”, zegt voorzitter Jan Kropf van de Bond van Defensiepersoneel (ACOM).
De ex-militair zegt tegen de krant dat bij een beschieting van huizen mogelijk burgerdoden zijn gevallen. Defensie noemt het verhaal “zeer ernstig” en gaat met de oud-militair in gesprek. Daarnaast heeft het departement het Openbaar Ministerie gevraagd te bekijken of er strafbare feiten zijn gepleegd.
Het ministerie wijst er in Trouw op dat de veteraan getraumatiseerd terugkwam uit Afghanistan en dat de ex-militair zich het incident mogelijk helemaal of voor een deel heeft ingebeeld.
De ex-militair claimt dat de rules of engagement zijnovertreden. Kropf: “Verder onderzoek moet dat nu uitwijzen. Het is heel belangrijk dat er nu gedegen onderzoek komt. Defensie doet dit altijd met volledige transparantie richting het Openbaar Ministerie.”
‘Niet 100 procent geloofwaardig’
Advocaat Michael Ruperti staat regelmatig militairen en veteranen bij in zaken. “Ik vind dat dit soort verhalen niet in de media moet worden gemeld. Daarmee beschuldig je indirect je collega-militairen van oorlogsmisdaden. Als ik zijn advocaat zou zijn geweest, dan had ik hem nooit naar Trouw gestuurd.”
Ook zegt Ruperti nergens te lezen dat de oud-militair zijn verhaal niet kwijt kon bij Defensie. “Ik ga niet zeggen dat ik dit verhaal 100 procent geloofwaardig vind. Ik heb in al die 21 jaar nog nooit zoiets gehoord zoals in Australië is gebeurd.”
Ruperti verwijst naar leden van speciale eenheden van het Australische leger die tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht.
Defensie onderzoekt melding over Australisch exces in Uruzgan
Het ministerie van Defensie onderzoekt een melding van een Nederlandse militair over misstanden van het Australische leger in Afghanistan. De militair was destijds uitgezonden naar Uruzgan. Daar hebben Nederlandse en Australische militairen tussen 2006 en 2010 samengewerkt.
Volgens minister Ank Bijleveld (Defensie) meldde de militair zich een dag na het verschijnen van het onderzoek over excessen gepleegd door Australische troepen in Afghanistan. Special forces hebben daar 39 mensen standrechtelijk geëxecuteerd tussen 2005 en 2016. De meeste incidenten vonden plaats in Uruzgan.
Defensie onderzoekt momenteel of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van de Australische misdaden. “Deze inventarisatie richt zich op operaties van Australische speciale eenheden waarbij met Nederlandse troepen is samengewerkt, of die door Nederlandse militairen zijn ondersteund”, aldus Bijleveld in antwoord op Kamervragen van D66 en SP.
De Australische onderzoekers hebben geen aanwijzingen gevonden dat Nederlandse militairen op de hoogte waren van de misstanden of erbij betrokken waren.
Vragen Kabinet over ernstige misdaden die Australische special forces hebben gepleegd
Het kabinet onderzoekt toch nog een keer of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van ernstige misdaden die Australische special forces in Afghanistan hebben gepleegd. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag in de Tweede Kamer.
Uit onderzoek is naar voren gekomen dat Australische elitetroepen tussen 2005 tot 2016 in Afghanistan 39 mensen illegitiem hebben gedood. Er werden onder anderen gevangen Afghanen doodgeschoten als vorm van ontgroening. Dat was mogelijk door een verziekte cultuur, aldus de hoogste militair van Australië.
Nasleep inzet Australische elitetroepen in Afganistan
Afghanistan eist gerechtigheid na de berichten over Australische gruweldaden tegen Afghaanse burgers. De premier van Australië heeft de Afghaanse president Ashraf Ghani verzekerd dat de militairen die verantwoordelijk zijn voor de moorden voor de rechter worden gebracht, zei de president vrijdag 20.11.2020 in Kaboel.
Het nieuws komt een dag na het vrijgeven van een rapport met duidelijk bewijs dat een groep Australische elitetroepen tussen 2009 en 2013 minstens 39 Afghaanse burgers heeft gedood. Dat gebeurde bij 23 verschillende incidenten.
Volgens het onderzoek zijn 25 daders geïdentificeerd, van wie sommigen nog deel uitmaken van de strijdkrachten. Dit blijkt uit een eigen onderzoek (pdf) van de krijgsmacht. Dat is tevens de conclusie van het Brereton-onderzoek (.pdf), waarvan een samenvatting vandaag openbaar is gemaakt.
Het Nederlandse ministerie van Defensie weet zeker dat er geen Nederlanders betrokken waren bij de oorlogsmisdaden van Australische elitetroepen in Afghanistan. Dat vertelt majoor Peter de Bock donderdag in gesprek met NU.nl, na berichtgeving van de NOS.
Telegraaf 18.02.2021
Defensie werd er vorige week al door Australië van op de hoogte gebracht dat er geen sprake was van Nederlandse betrokkenheid. De andere uitkomsten van het onderzoek ontving Defensie in de nacht van woensdag op donderdag pas en worden door de woordvoerder als “zeer ernstig” bestempeld.
Uit een Australisch rapport kwam naar voren dat speciale eenheden van het Australische leger tijdens hun dienst in Afghanistan in strijd met internationale regels 39 burgers en gevangenen hebben gedood. Een onderzoeksrechter spreekt van oorlogsmisdaden.
MSN 11.03.2021 Afghaanse meisjes mogen straks alleen nog maar voor publiek zingen als dat louter uit vrouwen bestaat, zo heeft het ministerie van Onderwijs besloten. Het ministerie besloot ook dat mannelijke leraren schoolmeisjes geen zangles meer mogen geven.
Op Afghaanse sociale media is woedend gereageerd op het besluit, dat volgens velen erg doet denken aan de het beleid van de Taliban.
Meisjes boven de twaalf jaar mogen alleen nog optreden voor een publiek als dat „voor 100 procent uit vrouwen bestaat” zo maakte het ministerie bekend. Volgens een woordvoerder van het ministerie is het besluit genomen op aandrang van studenten en ouders. Schoolhoofden worden verantwoordelijk gesteld voor het doorvoeren van de maatregel.
Verontwaardiging
Op sociale media wordt met woede en verontwaardiging gereageerd op de beslissing. „Het ziet er niet best uit voor de republiek als ze dezelfde waarden als de Taliban aan gaan hangen” stelt journalist Ruchi Kumar op Twitter. Andere twitteraars vechten het verbod aan met filmpjes van dansende en zingende meisjes.
Rangina Hamidi, de Afghaanse minister van Onderwijs, staat er nu slecht op bij veel twitteraars. „Ik heb eens gelezen dat u een van de ’leidende stemmen’ bent voor Afghaanse vrouwen. Maar ik wist niet dat u uw stem zou gebruiken om die van Afghaanse meisjes af te kappen. Wat is de bedoeling?”, tweette een boze twitteraar.
Beschermd
De minister kreeg ook bijval van mensen die meenden dat de meisjes zo beschermd worden tegen opdringerige mannen, maar haar critici stellen dat dat probleem echt niet weggaat door meisjes te verbieden te zingen.
Sinds de Taliban begin deze eeuw door de Amerikanen uit Kaboel verdreven werden hebben vrouwen in Afghanistan er meer rechten gekregen op het gebied van onderwijs en werk. Veel vrouwen zijn bang die rechten weer kwijt te raken, nu er onderhandeld wordt met de Taliban over een terugkeer in de Afghaanse politiek.
NU 08.03.2021 De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft een dwingend voorstel gedaan tot een vredesoverleg tussen de Afghaanse regering en de Taliban. Het beraad zou onder leiding van de Verenigde Naties moeten worden gehouden in Turkije. Dat blijkt uit berichtgeving door het Afghaanse TOLOnews en The New York Times.
Het doel van het vredesoverleg zou het verminderen van gewelddadigheden voor de duur van drie maanden zijn. Uiteindelijk moet dat leiden tot een staakt-het-vuren.
In een felle brief aan de Afghaanse president Ashraf Ghani roept Blinken hem op leiderschap te tonen. Hij stelt dat de regering-Biden het vertrouwen is kwijtgeraakt door de haperende vredesbesprekingen tussen de machthebbers in Kaboel en de Taliban-opstandelingen.
Blinken vraagt Ghani de harde toon die de Amerikaanse minister aanslaat tot zich door te laten dringen omdat die de Amerikaanse frustratie over de gang van zaken reflecteert. Washington vindt dat Ghani zich onbuigzaam opstelt en daarmee het vredesproces verstoort. Het bestaan van de brief is tegenover The New York Times bevestigd door functionarissen in de VS en Afghanistan.
Blinken schreef ook dat de VS nog niet heeft besloten of het land de resterende 2.500 Amerikaanse militairen voor 1 mei 2021 terughaalt uit Afghanistan, zoals ruim een jaar geleden met de Taliban is afgesproken.
Dat akkoord maakte de weg vrij voor vredesbesprekingen tussen de rebellen en de Afghaanse regering, maar sinds het begin in september is er geen vooruitgang geboekt. De gesprekken lopen steeds vast op onderwerpen als de uitwisseling van gevangenen en terugdringing van het geweld.
MSN 07.03.2021 De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft een dwingend voorstel gedaan tot een vredesoverleg tussen de Afghaanse regering en de Taliban. Het beraad zou onder leiding van de Verenigde Naties moeten worden gehouden in Turkije. Dat blijkt uit berichtgeving door het Afghaanse TOLOnews en The New York Times.
Het doel van het vredesoverleg zou het verminderen van gewelddadigheden voor de duur van drie maanden zijn. Uiteindelijk moet dat leiden tot een staakt-het-vuren.
In een felle brief aan de Afghaanse president Ashraf Ghani roept Blinken hem op leiderschap te tonen. Hij stelt dat de regering-Biden het vertrouwen is kwijtgeraakt door de haperende vredesbesprekingen tussen de machthebbers in Kaboel en de Taliban-opstandelingen.
Blinken vraagt Ghani de harde toon die de Amerikaanse minister aanslaat tot zich door te laten dringen omdat die de Amerikaanse frustratie over de gang van zaken reflecteert. Washington vindt dat Ghani zich onbuigzaam opstelt en daarmee het vredesproces verstoort. Het bestaan van de brief is tegenover The New York Times bevestigd door functionarissen in de VS en Afghanistan.
Blinken schreef ook dat de VS nog niet heeft besloten of het land de resterende 2.500 Amerikaanse militairen voor 1 mei terughaalt uit Afghanistan, zoals ruim een jaar geleden met de Taliban is afgesproken.
Dat akkoord maakte de weg vrij voor vredesbesprekingen tussen de rebellen en de Afghaanse regering, maar sinds het begin in september is er geen vooruitgang geboekt. De gesprekken lopen steeds vast op onderwerpen als de uitwisseling van gevangenen en terugdringing van het geweld.
MSN 13.02.2021 De Duitse regering wil dat haar militairen langer in Afghanistan blijven, maakte minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas zaterdag bekend. Na de Verenigde Staten levert Berlijn het grootste contingent militairen in het Zuid-Aziatische land.
De vredesonderhandelingen tussen de Afghaanse overheid en de Taliban “zullen niet voor eind maart zijn afgesloten” als het mandaat van de Duitse troepen afloopt, zei Maas tegen Duitse media. “Daarom moet we ons voorbereiden op verschillende scenario’s, waaronder een nieuw mandaat van de Bondsdag.”
De Duitse troepen maken deel uit van de 10.000 man sterke troepenmacht van de NAVO in Afghanistan. Defensieministers van het bondgenootschap spreken later deze maand over de toekomst van de missie. Aan de NAVO-missie Resolute Support nemen momenteel zo’n 150 Nederlandse militairen deel, aldus het ministerie van Defensie in Den Haag. De hoofdtaak bestaat uit het trainen en adviseren van Afghaanse veiligheidsdiensten.
De Taliban en de Verenigde Staten zijn overeengekomen dat in mei dit jaar alle Amerikaanse troepen uit het land zijn teruggetrokken. Er zitten nu nog zo’n 2500 Amerikaanse militairen in Afghanistan, het kleinste aantal sinds het begin van de oorlog in 2001.
NU 19.01.2021 De Nederlandse militair van de Koninklijke Landmacht die zaterdag tijdens een schietoefening in Afghanistan aan zijn arm gewond raakte, is terug in Nederland. Hij kwam in de nacht van maandag op dinsdag aan op Vliegbasis Eindhoven, bevestigt een woordvoerder van Defensie dinsdag in gesprek met NU.nl.
De militair is in Afghanistan geopereerd aan zijn arm en zijn toestand is stabiel. Hij is teruggebracht naar Nederland, omdat volgens de zegsman in Afghanistan de specialistische zorg ontbreekt die de militair nodig heeft. Het ging hierbij om een medische vlucht. De militair heeft inmiddels met zijn familie kunnen spreken.
De man raakte gewond tijdens een schietoefening op Kamp Marmal in Noord-Afghanistan. Wat er precies is gebeurd, is nog niet helemaal duidelijk. Volgens het AD werd hij geraakt door een kogel van een collega. De Defensie-woordvoerder kan dit desgevraagd tegenover NU.nl “bevestigen noch ontkrachten”. De marechaussee op het kamp doet onderzoek naar het incident.
De landmachtmilitair maakte deel uit van de NAVO-missie Resolute Support. Voor die missie zijn circa 150 Nederlandse militairen gelegerd in Mazar-i-Sharif, een stad in het noorden van Afghanistan nabij de grens met Oezbekistan.
MSN 19.01.2021 De Nederlandse militair van de Koninklijke Landmacht die zaterdag tijdens een schietoefening in Afghanistan aan zijn arm gewond raakte, is terug in Nederland. Hij kwam in de nacht van maandag op dinsdag aan op Vliegbasis Eindhoven, bevestigt een woordvoerder van Defensie dinsdag in gesprek met NU.nl.
De militair is in Afghanistan geopereerd aan zijn arm en zijn toestand is stabiel. Hij is teruggebracht naar Nederland, omdat volgens de zegsman in Afghanistan de specialistische zorg ontbreekt die de militair nodig heeft. Het ging hierbij om een medische vlucht. De militair heeft inmiddels met zijn familie kunnen spreken.
De man raakte gewond tijdens een schietoefening op Kamp Marmal in Noord-Afghanistan. Wat er precies is gebeurd, is nog niet helemaal duidelijk. Volgens het AD werd hij geraakt door een kogel van een collega. De Defensie-woordvoerder kan dit desgevraagd tegenover NU.nl “bevestigen noch ontkrachten”. De marechaussee op het kamp doet onderzoek naar het incident.
De landmachtmilitair maakte deel uit van de NAVO-missie Resolute Support. Voor die missie zijn circa 150 Nederlandse militairen gelegerd in Mazar-i-Sharif, een stad in het noorden van Afghanistan nabij de grens met Oezbekistan.
NOS 17.01.2021 De Nederlandse militair die gewond raakte bij een schietoefening op Kamp Marmal, is door een collega-militair in zijn arm geschoten. Diens advocaat Michael Ruperti bevestigt dat na berichtgeving van het AD.
Het incident op het kamp in het noorden van Afghanistan gebeurde gisteren. De militair is geopereerd in het veldhospitaal van het kamp. Volgens het ministerie van Defensie wordt hij voor verdere zorg naar Nederland overgebracht. Zijn toestand is stabiel.
Ruperti zegt dat zijn cliënt wordt ondervraagd, maar hij kan daar verder niets over zeggen omdat het onderzoek door de marechaussee nog in volle gang is.
Resolute Support
In Afghanistan zijn sinds 2015 zo’n 150 Nederlandse militairen actief die meewerken aan de NAVO-missie Resolute Support. Doel van de missie is het ondersteunen van het veiligheidsapparaat, leger en politie in Afghanistan.
De Nederlanders blijven tot eind 2021 actief in het gebied.
AD 17.01.2021 De militair die op kamp Marmal in Afghanistan tijdens een training gewond raakte, blijkt door een Nederlandse collega in zijn arm te zijn geschoten. Het slachtoffer is direct na het incident geopereerd in het veldhospitaal op het kamp. Zijn toestand is stabiel.
Het ongeluk gebeurde tijdens een schietoefening. Wat er precies misging, is nog niet duidelijk. De schutter wordt verhoord door de marechaussee. Advocaat Michael Ruperti die de militair bijstaat, bevestigt dat zijn cliënt wordt ondervraagd, maar kan verder geen toelichting geven omdat het onderzoek nog loopt. Ook de marechaussee wil niet op de zaak ingaan.
Het is niet voor het eerst dat militairen gewond raken tijdens schietoefeningen op missie. In 2017 schoot een Nederlandse militair op hetzelfde kamp in Afghanistan ook per ongeluk op een collega. In 2015 had een peshmerga-strijder alle geluk van de wereld toen hij door een Nederlandse sergeant per ongeluk in zijn borst werd geschoten. Hij overleefde het ongeval.
Het gebeurde toen ze oefenden hoe ze een huis moesten bestormen. De sergeant wilde met zijn eigen dienstwapen zijn pupillen schrik aanjagen als ze fouten maakten, omdat maar niet tot hen wilde doordringen dat elke misstap fatale gevolgen kan hebben. Hij deed dat al eerder met een leeg pistool, maar nu bleek er toch nog een kogel in zijn wapen te zitten. De militair werd veroordeeld tot een taakstraf van zestig uur.
RTL 17.01.2021 In de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn twee vrouwelijke rechters van het Hooggerechtshof doodgeschoten. Dat meldt een woordvoerder van het Hooggerechtshof.
De laatste maanden wordt Kabul regelmatig opgeschrikt door gerichte aanslagen. “Twee gewapende mannen hebben hun voertuig aangevallen, terwijl ze op weg waren naar het werk”, zegt de woordvoerder over de aanslag op de rechters. Voor het Hooggerechtshof werken zo’n tweehonderd vrouwelijke rechters.
De aanslag komt amper twee dagen nadat het Amerikaanse ministerie van Defensie had aangekondigd dat het aantal Amerikaanse troepen in Afghanistan wordt teruggebracht tot 2500, het laagste aantal in de oorlog die al bijna 20 jaar woedt.
Meer mensen omgebracht
De afgelopen weken zijn al verschillende bekende Afghanen, zoals journalisten, politici en mensenrechtenactivisten, omgebracht in Afghanistan. De autoriteiten in Kabul wijzen voor dat geweld naar de taliban, hoewel terreurorganisatie Islamitische Staat regelmatig dergelijke aanslagen heeft opgeëist.
Geweld houdt Afghanistan in zijn greep terwijl onderhandelaars van de regering en de radicale taliban in Qatar proberen een vredesakkoord te sluiten.
NOS 17.01.2021 In de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn twee vrouwelijke rechters van het Hooggerechtshof doodgeschoten, meldt een woordvoerder van het hof. De twee waren in een auto van het Hooggerechtshof op weg naar hun werk toen ze in een hinderlaag werden gelokt en om het leven werden gebracht. De chauffeur overleefde de aanslag.
De hoofdstad wordt de laatste maanden geregeld opgeschrikt door aanslagen op klaarlichte dag op politici, aanklagers, journalisten en activisten. Niemand heeft de aanslag tot dusver opgeëist, de Taliban ontkennen iedere betrokkenheid.
De aanslagen vinden plaats tegen de achtergrond van de vredesonderhandelingen tussen de Afghaanse regering en de Taliban die in Qatar plaatsvinden. De Afghaanse regering beschuldigt de Taliban ervan achter de recente aanslagen te zitten; de Taliban zeggen juist dat de regering opdracht heeft gegeven tot de moorden om het vredesproces te ontwrichten. Islamitische Staat heeft een aantal recente aanslagen in Afghanistan opgeëist.
Afghanistan, waar vrouwen tijdens het schrikbewind van de Taliban (1996-2001) van scholen en universiteiten werden geweerd, telde vorig jaar 250 vrouwelijke rechters.
NU 17.01.2021 Een militair van de Koninklijke Landmacht is zaterdag tijdens een schietoefening op Kamp Marmal in Noord-Afghanistan gewond geraakt aan zijn arm. Zijn toestand is stabiel. Het is nog onduidelijk wat er precies is gebeurd, meldt Defensie.
De Nederlandse militair werd na het incident overgebracht naar een veldhospitaal, waar hij werd geopereerd door Nederlandse medici. Hij zal naar Nederland worden gebracht voor verdere zorg.
Defensie schrijft dat de landmachtmilitair deel uitmaakt van de NAVO-missie Resolute Support. Voor die missie zijn zo’n 150 Nederlandse militairen in Mazar-i-Sharif, een stad in het noorden van Afghanistan nabij de grens met Oezbekistan.
Ze trainen en adviseren daar de Afghaanse veiligheidsdiensten en begeleiden hen bij de logistiek, verbindingen en bedrijfsvoering
De familie van de militair is geïnformeerd. De marechaussee op het kamp doet onderzoek naar het incident.
NOS 16.01.2021 In Afghanistan is verspreid over het land een reeks dodelijke aanslagen gepleegd. Daarbij kwamen vooral militairen en politiemensen om het leven.
In de westelijke provincie Herat was gisteravond de bloedigste aanslag. Die werd gepleegd door twee Talibanstrijders die waren doorgedrongen tot een militaire basis. Veiligheidstroepen zaten op dat moment te eten. De Taliban heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval opgeëist en zegt dat beide strijders zijn ontkomen. Zeker twaalf militieleden zijn gedood.
Kabul en Jalalabad
In de hoofdstad Kabul ontplofte langs de kant van de weg een bom toen een auto met politieagenten voorbijreed. Twee agenten zijn daarbij omgekomen. Een derde raakte gewond.
In de Oost-Afghaanse stad Jalalabad werden twee agenten gedood bij een schietpartij. In de noordelijke provincie Baghlan kwam een politieman om het leven door een bermbom en in het zuiden, in Helmand, werd een agent bij een politiepost gedood door Talibanstrijders.
In de provincie Kandahar, ook in het zuiden van het land, ging een autobom af bij een gebouw van de inlichtingendiensten. Daarna werd er volgens de provinciegouverneur geschoten, waarbij vier aanvallers werden gedood. Of er ook slachtoffers zijn gevallen aan de kant van de veiligheidstroepen is niet bekendgemaakt.
Vredesoverleg
De reeks aanslagen komt op het moment dat de Taliban en de Afghaanse regering vredesoverleg voeren. In de Qatarese hoofdstad Doha stellen ze vast waarover ze moeten praten om tot een oplossing te komen voor de bloedige strijd in het land, die al bijna twintig jaar duurt. De gesprekken begonnen in september en aan beide kanten groeit de frustratie over het aanhoudende geweld.
Telegraaf 16.01.2021 Door een bomaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul en een aanval door Talibanstrijders in de westelijke provincie Herat zijn in totaal veertien mensen omgekomen, hebben de autoriteiten zaterdag bekendgemaakt. Ook elders in het land waren er aanslagen waarbij doden en gewonden vielen.
In Herat openden drie Talibanstrijders vrijdag het vuur op veiligheidstroepen die aan het eten waren en schoten twaalf van hen dood. De aanvallers wisten te ontkomen. In Kabul kwamen twee politieagenten om en een derde raakte gewond toen een bom ontplofte die onder hun auto met een magneet was bevestigd. Niemand heeft die aanslag opgeëist.
In Jalalabad, de hoofdstad van de oostelijke provincie Nangarhar, werden twee agenten doodgeschoten. Wie verantwoordelijk is voor de aanslag is volgens lokale autoriteiten onduidelijk. In de noordelijke provincie Baghlan kwam een politieman om door een bermbom, een tweede agent raakte gewond. In de zuidelijke provincie Helmand vielen Talibanstrijders een controlepost van de politie aan. Een agent werd gedood, twee anderen liepen verwondingen op.
Bij een gebouw van de inlichtingendienst in het district Daman in de zuidelijke provincie Kandahar ontplofte een autobom. Volgens provinciegouverneur Ruhullah Khanzada was er vervolgens een schietpartij waarbij vier aanvallers werden gedood. Het is nog onduidelijk of er ook aan de kant van de veiligheidstroepen slachtoffers zijn gevallen.
In Doha zijn sinds half september vorig jaar vredesbesprekingen gaande tussen de Afghaanse regering en de Taliban. De Taliban blijven zich verzetten tegen een staakt-het-vuren. De Verenigde Staten hebben onlangs hun troepenmacht in het land teruggebracht van 4500 naar 2500 soldaten.
Eind februari 2020 ondertekenden de VS een overeenkomst met de Taliban die voorziet in een geleidelijke terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Afghanistan in ruil voor veiligheidsgaranties die zijn afgegeven door de Taliban.
De Taliban willen de macht heroveren. Ze regeerden over Afghanistan tussen 1996 en 2001. Een door de VS geleide militaire interventie na de aanslagen van 11 september 2001 in de VS maakte een einde aan hun bewind.
Telegraaf 16.01.2021 Een militair van de landmacht is zaterdag in Afghanistan gewond geraakt aan zijn arm. Het gebeurde tijdens een schietoefening op Kamp Marmal bij de stad Mazar-e-Sharif in het noorden van het land, meldt het ministerie van Defensie.
De militair is naar een veldhospitaal op het kamp gebracht en is inmiddels geopereerd. Zijn toestand is stabiel. Hij zal voor verdere zorg naar Nederland worden gevlogen.
Het is nog onbekend wat er precies is gebeurd. De marechaussee op het kamp doet hier onderzoek naar.
De gewonde militair maakt deel uit van de NAVO-missie Resolute Support waar ongeveer 150 Nederlandse militairen deel van uitmaken De Nederlanders adviseren en trainen de Afghaanse veiligheidsdiensten en begeleiden hen bij hun logistiek, verbindingen en bedrijfsvoering.
NOS 16.01.2021 In Afghanistan is een Nederlandse militair gewond geraakt. Dat gebeurde bij een schietoefening op Kamp Marmal, het kamp in het noorden van het land waar de Nederlanders gestationeerd zijn.
De marechaussee onderzoekt wat er precies is gebeurd. De militair raakte gewond aan zijn arm. Hij is geopereerd in het veldhospitaal in het kamp.
De toestand van de gewonde militair is stabiel, meldt het ministerie van Defensie. Voor verdere zorg wordt hij naar Nederland overgevlogen.
De gewonde militair is een van de ongeveer 150 Nederlanders die deel uitmaken van de NAVO-missie Resolute Support. Een van hun taken is het adviseren en trainen van de Afghaanse veiligheidsdiensten.
AD 16.01.2021 Een militair van de landmacht is zaterdag in Afghanistan gewond geraakt aan zijn arm. Dat gebeurde tijdens een schietoefening op Kamp Marmal bij de stad Mazar-e-Sharif in het noorden van het land, meldt het ministerie van Defensie.
De militair is naar een veldhospitaal op het kamp gebracht en is inmiddels geopereerd. Zijn toestand is stabiel. Hij zal voor verdere zorg naar Nederland worden gevlogen.
Het is nog onbekend wat er precies is gebeurd. De marechaussee op het kamp doet hier onderzoek naar.
De gewonde militair maakt deel uit van de NAVO-missie Resolute Support waar ongeveer 150 Nederlandse militairen deel van uitmaken De Nederlanders adviseren en trainen de Afghaanse veiligheidsdiensten en begeleiden hen bij hun logistiek, verbindingen en bedrijfsvoering.
NU 15.01.2021 De Verenigde Staten hebben hun voorgenomen gedeeltelijke terugtrekking van hun troepen uit Afghanistan en Irak voltooid, meldt het Pentagon vrijdag. Het aantal militairen in Afghanistan is verminderd van 4.500 naar 2.500.
Uit Irak zijn vijfhonderd van de drieduizend Amerikaanse militairen vertrokken, zoals president Donald Trump in november had aangekondigd. Het troepenniveau van de VS is nu op het laagste peil in bijna twintig jaar.
“Ons vermogen om het aantal troepen te reduceren is een bewijs van echte vooruitgang”, zegt waarnemend defensieminister Christopher Miller in een verklaring. Volgens hem gaat de terugtrekking niet ten koste van de veiligheid voor de VS. Het is de planning dat alle Amerikaanse troepen in mei weg zijn, aldus Miller.
Trump beloofde tijdens zijn verkiezingscampagne in 2016 de troepen naar huis te halen, tot onvrede van de NAVO. In Afghanistan strijden de Amerikanen tegen de extremistische Taliban sinds de aanslagen in de VS van 11 september 2001. In februari vorig jaar spraken de partijen af elkaar voortaan zo veel mogelijk met rust te laten.
De Amerikanen vielen Irak in 2003 binnen. Daar zijn Amerikaanse troepen nu gestationeerd om de dreiging van de terroristische groepering Islamitische Staat (IS) terug te dringen.
NOS 23.12.2020 Het verhaal van een oud-militair over een mogelijk onrechtmatige beschieting in 2007 in de Afghaanse provincie Uruzgan, waarover Trouw bericht, roept veel vragen en gevoeligheden op, ook bij Uruzgan-veteranen en militaire vakbonden. “Dit blijft natuurlijk altijd een lastig en gevoelig onderwerp”, zegt voorzitter Jan Kropf van de Bond van Defensiepersoneel (ACOM).
De ex-militair zegt tegen de krant dat bij een beschieting van huizen mogelijk burgerdoden zijn gevallen. Defensie noemt het verhaal “zeer ernstig” en gaat met de oud-militair in gesprek. Daarnaast heeft het departement het Openbaar Ministerie gevraagd te bekijken of er strafbare feiten zijn gepleegd.
Het ministerie wijst er in Trouw op dat de veteraan getraumatiseerd terugkwam uit Afghanistan en dat de ex-militair zich het incident mogelijk helemaal of voor een deel heeft ingebeeld.
De ex-militair claimt dat de rules of engagement zijnovertreden. Kropf: “Verder onderzoek moet dat nu uitwijzen. Het is heel belangrijk dat er nu gedegen onderzoek komt. Defensie doet dit altijd met volledige transparantie richting het Openbaar Ministerie.”
‘Rillingen over mijn rug’
Jean Debie, voorzitter van de Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel (VBM), zegt niet te kunnen beoordelen wat het verhaal doet met andere Uruzgan-veteranen. “Dat kan ik niet beoordelen. Dat is sterk afhankelijk van persoon tot persoon. Het maakt uit in welke situatie je bent geweest: of je ooit zelf in een hinderlaag bent gelopen of dat je op de militaire compound verbleef.”
Wie wel weet hoe het voelt, is Rocky Letteboer. Hij werd als jonge militair, destijds 22, naar Uruzgan uitgezonden. Letteboer is na zijn tijd in Uruzgan arbeidsongeschikt geraakt door wat hij heeft meegemaakt op uitzending. “Als ik vanmorgen de kop lees, dan lopen de rillingen al over mijn rug. Het gaat te ver om over de rug van een van onze maten met psychische problemen over zogenaamde misstanden in Uruzgan te berichten. Alle Uruzgangangers worden onterecht in een kwaad daglicht gezet. Ik vind het mijn plicht om op te komen voor de rest. Ik ben er vandaag ook emotioneel van, en op sociale media heeft iedereen het erover.”
Letteboer kende de oud-militair via via. “Over hem wil ik persoonlijk niets zeggen. Mijn oprechte hoop is dat hij de juiste hulp vindt.” De oud-militair is groot voorstander van een onderzoek. “Alles wordt al gerapporteerd. Ik durf er mijn hand voor in het vuur te steken: er zijn daar geen misstanden gepleegd.”
‘Niet 100 procent geloofwaardig’
Advocaat Michael Ruperti staat regelmatig militairen en veteranen bij in zaken. “Ik vind dat dit soort verhalen niet in de media moet worden gemeld. Daarmee beschuldig je indirect je collega-militairen van oorlogsmisdaden. Als ik zijn advocaat zou zijn geweest, dan had ik hem nooit naar Trouw gestuurd.”
Ook zegt Ruperti nergens te lezen dat de oud-militair zijn verhaal niet kwijt kon bij Defensie. “Ik ga niet zeggen dat ik dit verhaal 100 procent geloofwaardig vind. Ik heb in al die 21 jaar nog nooit zoiets gehoord zoals in Australië is gebeurd.”
Ruperti verwijst naar leden van speciale eenheden van het Australische leger die tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht.
‘Het hangt af van de context’
Advocaat en bijzonder hoogleraar internationaal recht Geert-Jan Knoops zegt dat het dertien jaar later niet eenvoudig zal zijn om de feiten van destijds te reconstrueren. “En met name ook het verweer te kunnen controleren van de militair dat hij expliciet opdracht had gekregen van zijn superieuren om het vuur te openen. Het feit dat de geweldsinstructies zouden zijn overtreden door de militair betekent op zichzelf nog niet dat hij strafbaar is. Het zal met name afhangen van de context waarin de opdracht werd gegeven maar ook hoe deze in redelijkheid kon worden geïnterpreteerd door de militair.”
Hij vindt het geen verkeerd idee “om een commissie in te stellen, zoals Defensie nu overweegt, waarin oorlogsveteranen mogelijk onrechtmatig gedrag of handelen uit het verleden vertrouwelijk kunnen doorgeven”. Knoops stelde eerder al voor om zulke zaken niet meteen aan het OM te melden maar die eerst door experts binnen Defensie te laten behandelen.
AD 23.12.2020 Het Openbaar Ministerie start een onderzoek naar het beschieten van Afghaanse huizen door Nederlandse militairen tijdens een missie in 2007. Mogelijk zijn daarbij burgerslachtoffers gevallen.
Het OM heeft dit besloten nadat Uruzgan-veteraan Servie Hölzken in Trouw vertelde hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Hij vuurde naar eigen zeggen op wegrennende mensen die onbewapend waren. Ook nam hij een Afghaanse qala (huis) lange tijd onder vuur omdat mensen zich daar schuilhielden. Hij kreeg opdracht net zo lang door te gaan tot er geen beweging meer was. ,,Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden’’, vertelt Hölzken nu.
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan in het artikel als ernstig en gaat morgen met hem in gesprek. ,,Het feit dat een Uruzgan-veteraan een dergelijke melding dertien jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement.
Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden, aldus Servie Hölzken, Uruzgan-veteraan.
Volgens een woordvoerder van defensie heeft Hölzken niet eerder zelf contact opgenomen met defensie om het incident te melden. Het ministerie heeft op basis van zijn verhaal ook nog niet helder om welke operatie het precies gaat. Geweldsincidenten tijdens een missie, zoals vuurgevechten, moeten worden gerapporteerd in een zogeheten after action report. In de archieven vond defensie wel een missie die doet denken aan wat Hölzken verklaart, maar er zijn volgens de woordvoerder significante verschillen. ,,Daarom gaan we met hem in gesprek om scherp te krijgen wat hier nu is gebeurd.”
Een destijds naaste collega van Hölzken bevestigt in Trouw dat het schietincident is voorgevallen zoals Hölzken dat beschrijft. Het ministerie overweegt een meldpunt in te stellen voor veteranen die ook zaken willen melden. Tot dat er is, kunnen veteranen terecht bij het Veteranenloket of bij de commandant van hun (toenmalige) eenheid.
Het Openbaar Ministerie besluit nu zelf een onderzoek te starten naar wat daar precies is gebeurd, of er burgerslachtoffers zijn gevallen en of er strafbare feiten zijn gepleegd. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Marechaussee.
NU 23.12.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) opent een feitenonderzoek naar de melding van een Uruzganveteraan over een incident in 2007. De man beschreef woensdag in Trouw dat hij met zijn eenheid huizen heeft beschoten in de Afghaanse provincie.
Het onderzoek richt zich op het vaststellen van de feiten en de omstandigheden waarin mogelijk burgerslachtoffers zijn gevallen.
De Koninklijke Marechaussee leidt het onderzoek. De Koninklijke Marechaussee is onderdeel van de Defensieorganisatie, maar het gezag over de uitvoering van de militaire politietaak (waar dit onderzoek onder valt), ligt weer bij de officier van justitie.
Defensie heeft het OM laten weten binnenkort in gesprek te gaan met Servie Hölzken, de veteraan die de melding deed. Na de afronding van het onderzoek wordt bepaald of er sprake is van een strafbaar feit.
Hölzken heeft aan Trouw verteld dat hij de opdracht kreeg te schieten op een gebied met Afghaanse huizen om te kijken of er een reactie zou komen via de walkietalkie. “Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala” (een Afghaans huis, red.)”, aldus de veteraan.
Hölzken zegt dat hij opnieuw de opdracht kreeg te vuren, maar dan op een andere, grotere qala een heel eind verderop. Hij meldde vijf of zes personen zonder wapens te hebben gezien. Tegen de krant zegt Hölzken dat pas later tot hem doordrong hoe verkeerd dit was.
MSN 23.12.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) opent een feitenonderzoek naar de melding van een Uruzganveteraan over een incident in 2007. De man beschreef woensdag in Trouw dat hij met zijn eenheid huizen heeft beschoten in de Afghaanse provincie.
Het onderzoek richt zich op het vaststellen van de feiten en de omstandigheden waarin mogelijk burgerslachtoffers zijn gevallen.
De Koninklijke Marechaussee leidt het onderzoek. De Koninklijke Marechaussee is onderdeel van de Defensieorganisatie, maar het gezag over de uitvoering van de militaire politietaak (waar dit onderzoek onder valt), ligt weer bij de officier van justitie.
Defensie heeft het OM laten weten binnenkort in gesprek te gaan met Servie Hölzken, de veteraan die de melding deed. Na de afronding van het onderzoek wordt bepaald of er sprake is van een strafbaar feit.
Hölzken heeft aan Trouw verteld dat hij de opdracht kreeg te schieten op een gebied met Afghaanse huizen om te kijken of er een reactie zou komen via de walkietalkie. “Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala” (een Afghaans huis, red.)”, aldus de veteraan.
Hölzken zegt dat hij opnieuw de opdracht kreeg te vuren, maar dan op een andere, grotere qala een heel eind verderop. Hij meldde vijf of zes personen zonder wapens te hebben gezien. Tegen de krant zegt Hölzken dat pas later tot hem doordrong hoe verkeerd dit was.
NOS 23.12.2020 Het Openbaar Ministerie start een feitenonderzoek naar mogelijke strafbare feiten, begaan door Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie Uruzgan in 2007.
De aanleiding is een publicatie in Trouw. Een voormalige Nederlandse militair zegt daarin dat hij opdracht kreeg ongewapende mensen onder vuur te nemen en dat daar mogelijk doden bij zijn gevallen. Zijn commandant zou in de veronderstelling zijn geweest dat het om Talibanstrijders ging.
Defensie heeft om het onderzoek gevraagd. Het ministerie noemt het verhaal “zeer ernstig” en gaat zelf ook in gesprek met de veteraan. Het wijst er wel op dat de veteraan getraumatiseerd terugkwam uit Afghanistan en dat de ex-militair zich het incident mogelijk helemaal of voor een deel heeft ingebeeld.
Chora-vallei
De beschieting zou zich medio 2007 hebben afgespeeld in de Chora-vallei, waar oud-militair Servie Hölzken diende als pantsergenist. Hij en zijn kompanen gingen mee met patrouilles om geïmproviseerde bermbommen op te sporen.
Volgens de veteraan reed zijn eenheid op een avond langs bewoond gebied, toen zijn commandant met een scanner mogelijk walkietalkieverkeer van de Taliban onderschepte. Hölzken kreeg naar eigen zeggen opdracht om met een zware mitrailleur op twee huizen te schieten, om te zien of er werd gereageerd.
Nadat de officier via de portofoons de vermeende Talibanstrijders over het mitrailleurvuur had horen praten en er uit het tweede huis mensen kwamen rennen, kreeg Hölzken de opdracht om op hen te schieten. “Ik ben ervan overtuigd dat we burgers hebben doodgeschoten”, zegt hij in Trouw.
Nederlandse militair in Uruzgan in 2009 ANP
Tijdens het incident kwam er volgens de ex-militair geen geweervuur van de andere kant. Ook zou hij hebben gemeld dat hij geen wapens had gezien.
“Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd”, zegt Hölzken in Trouw. “We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.” Hij noemt de beschieting “niet te rechtvaardigen”. “We hadden alleen dat walkietalkieverkeer.”
Een toenmalige kameraad van Hölzken, die niet met naam in Trouw wordt genoemd, bevestigt een groot deel van zijn relaas.
Nederlandse militairen waren van 2006 tot 2010 in Uruzgan, na een verzoek van de NAVO om bij te dragen aan de wederopbouw van het land. Een overgrote meerderheid van de Kamer stemde in met de missie. De thuisbasis voor de Task Force Uruzganwas Kamp Holland, niet ver van de hoofdstad Tarin Kowt.
In de zomer van 2007 was de spanning in het gebied rond de plaats Chora flink opgelopen. In juni stonden Nederlanders en hun bondgenoten tegenover honderden Talibanstrijders in de Slag bij Chora. Daarbij vielen tientallen burgerdoden. Toenmalig defensieminister Van Middelkoop sprak van “het grootste militaire treffen in de Nederlandse krijgsgeschiedenis sinds de Korea-oorlog”.
In totaal kwamen bij de missie in Afghanistan 24 Nederlandse militairen om het leven. De besluitvorming over de verlenging van de missie leidde in 2010 tot de val van het vierde kabinet-Balkenende.
Defensie zegt geschrokken te zijn van het verhaal. Een woordvoerder benadrukt dat het departement in de archieven niets is tegengekomen van een incident dat lijkt op dat wat Hölzken beschrijft. “Misschien is het wel gebeurd, maar wij kunnen het niet vinden.”
Het ministerie overweegt om een meldpunt en een onafhankelijke commissie in te stellen. Bij die commissie zouden voormalig militairen mogelijk onrechtmatig gedrag uit het verleden in vertrouwen kunnen melden.
“Veteranen kunnen altijd melding doen van misstanden, maar we willen de drempel zo laag mogelijk maken. Er was al een meldpunt in verband met de inventarisatie van Australische misstanden”, aldus Mike Bos, kolonel en defensiewoordvoerder, in het NOS Radio 1 Journaal.
Veel gelijkenissen
Bos verwijst naar leden van speciale eenheden van het Australische leger die tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht. De misstanden kwamen naar voren uit het Brereton-onderzoek onderzoek dat in november werd gepubliceerd. In dat rapport zijn 23 incidenten onderzocht die voornamelijk in Uruzgan hebben plaatsgevonden. Enkele incidenten vonden plaats in 2009 en 2010, maar het merendeel gebeurde tussen 2012 en 2013.
Het Nederlandse ministerie van Defensie liet in reactie op dit rapport weten dat er geen Nederlanders betrokken waren bij het ombrengen van burgers en gevangenen door Australiërs in Afghanistan.
Defensie gaat dus praten met de veteraan. Mike Bos: “We hebben het OM vrij snel ingeschakeld. Zij hebben ook geadviseerd: ga in gesprek met de veteraan. Dat gaan we nu eerst doen en we zullen het OM van de uitkomst van dat gesprek op de hoogte brengen.”
“Wat het moeilijk maakt voor ons, is dat we geen rapport kunnen vinden dat zijn verhaal een-op-een beschrijft”, aldus Bos. “Ook al wordt zijn verhaal bevestigd door een collega, er wordt altijd rapport opgemaakt. We hebben wel een ander rapport gevonden met veel gelijkenissen met zijn verhaal. Daarom gaan we in gesprek met de veteraan, om dit gerichter te kunnen onderzoeken.”
MSN 23.12.2020 Defensie gaat in gesprek met een veteraan over een schietincident in de Afghaanse provincie Uruzgan waarbij mogelijk burgerslachtoffers vielen. Dat meldt Trouw woensdag en bevestigt een woordvoerder. In een interview met de krant vertelt veteraan Servie Hölzken dat hij twee huizen in Uruzgan in 2007 onrechtmatig zou hebben beschoten.
Defensie noemt het verhaal „zeer ernstig” en gaat donderdag met Hölzken in gesprek om uit te zoeken wat er precies heeft plaatsgevonden. Het incident kan in de archieven niet gevonden worden. Ook heeft Defensie contact gehad met het OM en overweegt het een meldpunt in te stellen, waar veteranen onrechtmatig gedrag uit het verleden vertrouwelijk kunnen melden.
Hölzken vertelt in Trouw dat hij in 2007 in de Chora-vallei de opdracht kreeg twee huizen te beschieten met een zware mitrailleur op basis van mogelijk walkietalkieverkeer van de Taliban. Nadat mensen uit het huis renden, kreeg Hölzken het bevel om op hen te schieten, ook al meldde hij dat hij geen wapens zag. „Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden.”
Vorige maand werd bekend dat Australische militairen in Uruzgan 39 Afghanen hebben geëxecuteerd. De Australiërs werkten nauw samen met de Nederlandse krijgsmacht maar voor Nederlandse betrokkenheid bij de oorlogsmisdaden zijn geen aanwijzingen.
NU 23.12.2020 Defensie onderzoekt een melding van een Uruzganveteraan over een incident in 2007. De veteraan Servie Hölzken vertelt woensdag in een interview met Trouw hoe hij en zijn eenheid halverwege dat jaar huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Volgens hem zijn daar mogelijk burgerdoden bij gevallen.
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan als ernstig en heeft contact opgenomen met het Openbaar Ministerie (OM). “Het feit dat een Uruzganveteraan een dergelijke melding dertien jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement.
De krant schrijft dat de pantserwagen waarin Hölzken destijds zat door de leider van het konvooi werd gestuurd naar een heuvel die uitzicht bood over een gebied met typisch Afghaanse huizen (qala’s). Hölzken was de boordschutter van dienst en bediende een zware mitrailleur.
“Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala”, aldus Hölzken in Trouw.
Hölzken zegt dat hij opnieuw de opdracht kreeg te vuren, maar dan op een andere, grotere qala een heel eind verderop. Hij meldde dat hij vijf of zes personen zonder wapens had gezien. “De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen”, aldus Hölzken. “Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Pas later drong het tot me door hoe fout het was.”
De melding in Trouw heeft Defensie nog niet kunnen herleiden en verifiëren. Het ministerie overweegt een meldpunt in te stellen voor veteranen die ook zaken willen melden. Tot die tijd kunnen veteranen terecht bij het Veteranenloket of bij de commandant van hun (toenmalige) eenheid.
MSN 23.12.2020 De Nederlandse veteraan Servie Hölzken vertelt aan Trouw hoe hij op een avond in de Afghaanse provincie Uruzgan huizen beschoot en mogelijk burgers doodde. ‘Pas later drong tot me door hoe fout het was.’
Servie Hölzken diende als pantsergenist in de Afghaanse provincie Uruzgan. Hölzken en zijn maten gingen mee met patrouilles en konvooien om geïmproviseerde bermbommen op te sporen.
Op een middag medio 2007 reden ze in het district Chora terug naar hun uitvalsbasis. De officier die het konvooi leidde, de ‘Romeo’ in jargon, ving via een scanner walkietalkie-verkeer op dat mogelijk afkomstig was van de Taliban.
De Romeo dirigeerde de Patria-pantserwagen waarin Hölzken zat naar een heuvel die uitzicht bood op qala’s, enigszins fortachtige, typisch Afghaanse huizen. “Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. ‘Verkeerde huis! Verkeerde huis!’, werd er geroepen. Gelukkig gebeurde er verder niks.”
De schutter kreeg opdracht opnieuw een salvo af te vuren, nu op een andere, grotere qala een heel eind verder. Enige tijd na het salvo zag hij mensen uit de poort rennen. “Vijf, zes pax, geen wapens zichtbaar, meldde ik.” De term ‘pax’ stond voor ‘personen’. “De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen.”
Hölzken schoot met zijn volgende salvo de eerste persoon neer, waarna de anderen naar de grond gingen. “We zijn daar toen een hele tijd gebleven. Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd. We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.”
Hij legt uit dat hij en zijn maten die avond in Uruzgan de zogenoemde Rules of Engagement, die er onder meer waren om onschuldige burgerslachtoffers te voorkomen, op grove wijze overtraden.
“Als dit zo is gebeurd”, reageert oud-generaal Mart de Kruif, “zijn de Rules of Engagement overtreden, daar wil ik heel duidelijk over zijn”. Hij was een jaar lang commandant van alle Navo-troepen in Zuid-Afghanistan. “Dit is niet zoals het hoort.”
RTL 23.12.2020 Het ministerie van Defensie doet onderzoek naar een melding van een Uruzgan-veteraan over een geweldsincident in 2007. Deze veteraan, Servie Hölzken, vertelt in Trouw hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid halverwege dat jaar huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Mogelijk zijn daarbij burgerdoden gevallen.
De krant schrijft dat de pantserwagen waarin Hölzken zat, door de leider van het konvooi werd gestuurd naar een heuvel die uitzicht bood over een groen gebied met boomgaarden, akkers en zogenoemde qala’s (typisch Afghaanse huizen).
Per ongeluk
Hölzken was de boordschutter van dienst en bediende de zware mitrailleur.
“Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had en ik niet degene was die het wapen had ingeschoten. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala. Vervolgens bleken ze me ook nog naar het verkeerde doel te hebben geluld. ‘Verkeerde huis! Verkeerde huis!’, werd er geroepen. Gelukkig gebeurde er verder niks.”
Hölzken kreeg opdracht opnieuw te vuren, nu op een andere, grotere qala een heel eind verder. Hij meldde dat hij vijf of zes personen had gezien, maar geen wapens. “De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen”, aldus Hölzken. “We zijn daar toen een hele tijd gebleven. Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd. We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.”
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan in het artikel als ernstig en heeft contact opgenomen met het Openbaar Ministerie. “Het feit dat een Uruzgan-veteraan een dergelijke melding 13 jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement.
De melding in Trouw heeft Defensie nog niet kunnen herleiden en verifiëren. Het ministerie overweegt een meldpunt in te stellen voor veteranen die ook zaken willen melden. Tot dat er is, kunnen veteranen terecht bij het Veteranenloket of bij de commandant van hun (toenmalige) eenheid.
MSN 23.12.2020 Het ministerie van Defensie en het Openbaar Ministerie doen onderzoek naar een melding van een Uruzgan-veteraan over een geweldsincident in 2007. Deze veteraan, Servie Hölzken, vertelt woensdag in Trouw hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid halverwege dat jaar huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Mogelijk zijn daarbij burgerdoden gevallen.
De krant schrijft dat de pantserwagen waarin Hölzken zat, door de leider van het konvooi werd gestuurd naar een heuvel die uitzicht bood over een groen gebied met boomgaarden, akkers en zogenoemde qala’s (typisch Afghaanse huizen). Hölzken was de boordschutter van dienst en bediende de zware mitrailleur. “Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had en ik niet degene was die het wapen had ingeschoten. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala. Vervolgens bleken ze me ook nog naar het verkeerde doel te hebben geluld. ‘Verkeerde huis! Verkeerde huis!’, werd er geroepen. Gelukkig gebeurde er verder niks.”
Hölzken kreeg opdracht opnieuw te vuren, nu op een andere, grotere qala een heel eind verder. Hij meldde dat hij vijf of zes personen had gezien, maar geen wapens. “De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen”, aldus Hölzken. “We zijn daar toen een hele tijd gebleven. Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd. We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.”
Ernstig
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan in het artikel als ernstig en heeft contact opgenomen met het OM. “Het feit dat een Uruzgan-veteraan een dergelijke melding 13 jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement. De melding in Trouw heeft Defensie nog niet kunnen herleiden en verifiëren.
Het OM laat weten een onderzoek te beginnen naar de melding. Dat feitenonderzoek, uitgevoerd door de Koninklijke Marechaussee, richt zich op het “zoveel als mogelijk vaststellen van de feiten en omstandigheden waaronder mogelijk burgerslachtoffers zijn gevallen, alsmede op de vraag of sprake is van een verdenking van enig strafbaar feit”.
AD 23.12.2020 Het ministerie van Defensie buigt zich over een melding van een Uruzgan-veteraan over een geweldsincident in 2007. Deze veteraan, Servie Hölzken, vertelt in Trouw hoe hij en zijn pantsergenie-eenheid halverwege dat jaar huizen beschoten in de Afghaanse provincie. Mogelijk zijn daarbij burgerdoden gevallen.
De krant schrijft dat de pantserwagen waarin Hölzken zat door de leider van het konvooi naar een heuvel werd gestuurd. Die bood uitzicht over een groen gebied met boomgaarden, akkers en zogenoemde qala’s (typisch Afghaanse huizen).
Hölzken was de boordschutter van dienst en bediende de zware mitrailleur. ,,Ik kreeg opdracht vuur uit te brengen op de zijkant van de dichtstbijzijnde qala, om te kijken of er via de walkietalkie een reactie kwam. Maar dat ging mis doordat de mitrailleur een afwijking had en ik niet degene was die het wapen had ingeschoten. Ik vuurde per ongeluk op een raam en schoot dwars door die qala. Vervolgens bleken ze me ook nog naar het verkeerde doel te hebben geluld. ‘Verkeerde huis! Verkeerde huis!’, werd er geroepen. Gelukkig gebeurde er verder niks.”
Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd, aldus Servie Hölzken, Uruzgan-veteraan.
Schieten op hoofdjes
Hölzken kreeg opdracht opnieuw te vuren, nu op een andere, grotere qala een heel eind verder. Daarna zag hij vijf of zes personen wegrennen, maar geen wapens. ,,De volgende opdracht was: ‘Vuren vrij!’ Uitschakelen dus, die mensen”, aldus Hölzken.
Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden, aldus Servie Hölzken, Uruzgan-veteraan..
,,We zijn daar toen een hele tijd gebleven. Telkens als ik een hoofdje omhoog zag komen of iets zag bewegen, heb ik gevuurd. Ik denk dat we er wel vijf, zes kistjes munitie doorheen hebben gejaagd. We vuurden totdat we geen beweging meer zagen.” Volgens Hölzken is er die hele tijd niet teruggeschoten. ,,Het was niet te rechtvaardigen wat wij die avond deden.”
Ernstig
Defensie beschouwt het verhaal van de veteraan in het artikel als ernstig en heeft contact opgenomen met het Openbaar Ministerie. ,,Het feit dat een Uruzgan-veteraan een dergelijke melding dertien jaar na dato doet, verdient zorgvuldige aandacht, zeker gezien de aard van de melding”, aldus een verklaring van het departement.
Geweldsincidenten tijdens een missie, zoals vuurgevechten, moeten worden gerapporteerd in een zogeheten after action report. Het verhaal van de veteraan heeft Defensie in die rapporten nog niet gevonden. Wel bevestigt een destijds naaste collega van Hölzken in Trouw dat het schietincident is voorgevallen zoals Hölzken dat beschrijft.
Het ministerie overweegt een meldpunt in te stellen voor veteranen die ook zaken willen melden. Tot dat er is, kunnen veteranen terecht bij het Veteranenloket of bij de commandant van hun (toenmalige) eenheid.
MSN 15.12.2020 Het ministerie van Defensie onderzoekt een melding van een Nederlandse militair over misstanden van het Australische leger in Afghanistan. De militair was destijds uitgezonden naar Uruzgan. Daar hebben Nederlandse en Australische militairen tussen 2006 en 2010 samengewerkt.
Volgens minister Ank Bijleveld (Defensie) meldde de militair zich een dag na het verschijnen van het onderzoek over excessen gepleegd door Australische troepen in Afghanistan. Special forces hebben daar 39 mensen standrechtelijk geëxecuteerd tussen 2005 en 2016. De meeste incidenten vonden plaats in Uruzgan.
Defensie onderzoekt momenteel of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van de Australische misdaden. “Deze inventarisatie richt zich op operaties van Australische speciale eenheden waarbij met Nederlandse troepen is samengewerkt, of die door Nederlandse militairen zijn ondersteund”, aldus Bijleveld in antwoord op Kamervragen van D66 en SP.
De Australische onderzoekers hebben geen aanwijzingen gevonden dat Nederlandse militairen op de hoogte waren van de misstanden of erbij betrokken waren.
NOS 01.12.2020 Australische speciale eenheden hebben bier gedronken uit het prothesebeen van een overleden talibanstrijder, meldt Guardian Australia. De krant heeft een foto waarop te zien is hoe een van de militairen het onderbeen aan zijn mond zet.
Op een andere foto poseren twee commando’s met het been. Het speelde zich af in de bar The Fat Lady’s Arms op de basis van de Australische troepen in Tarin Kowt, de hoofdstad van de provincie Uruzgan, in 2009.
Dave Earley @earleyedition
#EXCLUSIVE: for the first time, @GuardianAus can reveal a picture of Australian soldiers drinking from the prosthetic leg of a dead Taliban fighter, confirming the practice took place in the Tarin Kowt special forces base in 2009 https://t.co/tX98rSyTSR Story by @rory_callinan
Het been zou van een vermoedelijke Talibanstrijder zijn geweest die in 2009 was gedood en van het slagveld zijn meegenomen naar de bar. Het is verboden om bezittingen mee te nemen en te houden.
Een voormalige militair zegt tegen Guardian Australia dat commandanten de bar af en toe bezochten en het been hebben gezien, en mogelijk ook dat eruit gedronken werd.
Fout van de legerleiding
Vorige maand werd bekend dat speciale eenheden van het Australische leger tijdens hun missie in Afghanistan tussen 2009 en 2013 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht. Er bestond een “giftige, haatzaaiende cultuur” , zei defensiechef Angus Campbell op de persconferentie over het rapport.
“De gevolgen waren fataal voor vertrouwen, cohesie en de missie. Het is een fout van de legerleiding dat hiertegen niet is opgetreden.”
AD 01.12.2020 Vermeende oorlogsmisdaden van Australische elitesoldaten in Afghanistan brachten de strijdkrachten en politiek van het land vorige maand het schaamrood op de kaken. Premier Scott Morrisson gelaste een onderzoek naar 39 moorden op burgers en gevangenen. Nu opgedoken beelden, waarbij soldaten bier drinken uit het kunstbeen van een gedode talibanstrijder, brengen het Australische leger opnieuw in verlegenheid.
Generaal John Angus Campbell presenteerde op 19 november de bevindingen van het onderzoek naar de misdragingen van de militairen in Afghanistan. Het rapport levert het bewijs voor de moord op 39 Afghanen door 25 militairen, voornamelijk van het Special Air Service-regiment. ,,Aan het volk van Afghanistan bied ik namens het Australische leger oprecht en zonder terughoudendheid excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, sprak de generaal.
Campbell noemde de bevindingen ‘beschamend’ en sprak van een ‘egocentrische krijgerscultuur’ onder het eliteregiment. Onervaren soldaten zouden van hun commandanten het bevel hebben gekregen gevangenen dood te schieten, zodat zij ritueel ‘hun eerste dodelijke slachtoffer’ zouden maken. ‘Blooding’, werd dat genoemd. Na de moorden zouden de verantwoordelijken een gevechtssituatie in scène hebben gezet, waardoor deze verdoezeld werden. ‘Een cultuur van geheimhouding’, aldus Campbell.
Hoe diepgeworteld het gebrek aan respect bij de Australiërs was, blijkt ook uit foto’s die vandaag werden afgedrukt door de krant The Guardian Australia. Op een van de beelden is te zien hoe militairen, in een bar op de basis Tarin Kowt in Uruzgan, bier drinken uit de prothese van een omgekomen talibanstrijder. Een van de betrokken militairen heft het been op en zet het aan zijn mond. De man zou nog in actieve dienst zijn, weet de krant. Twee elitesoldaten poseren op een andere foto met het kunstbeen en maken een dansje.
Volgens The Guardian, die met soldaten uit die periode sprak, zouden de gedragingen worden getolereerd door hogere officieren in het kamp. Die waren al jaren op de hoogte en naar verluidt waren sommigen van hen zelfs betrokken bij de praktijken in de bar. De foto’s vormen het eerste bewijs van verhalen die de ronde deden over het gebruik van het been in de The Fat Lady’s Arms. Het been in kwestie zou als een oorlogstrofee zijn meegenomen van het slagveld, iets wat de soldaten niet is toegestaan.
Later zou het been op een houten plaat zijn bevestigd met het opschrift ‘Das Boot’, verwijzend naar de oorlogsfilm over een Duitse onderzeeër. Ook werd een IJzeren Kruis – een militaire onderscheiding die door de nazi’s werd gebruikt – bij het been gemonteerd. Het been zou overal met de eenheid zijn meegereisd, vertelt een voormalig militair aan de krant. ,,Overal waar de Fat Lady’s Arms werd opgezet, daar was ook het been en werd het af en toe gebruikt om uit te drinken’’, aldus de man.
Telegraaf 01.12.2020 Guardian Australia heeft schokkende foto’s gepubliceerd waarop te zien is hoe een Australische militair bier drinkt uit een prothesebeen. Volgens de krant is de foto gemaakt in de bar Fat Lady’s Arms op de Australische basis in Tarin Kowt in Afganistan. Het been zou afkomstig zijn van een Talibanstrijder die in april 2009 overleed. De militair die op de foto te zien is zou nog steeds in het leger actief zijn.
Op andere foto’s is te zien hoe twee andere commando’s vrolijk met het been poseren. Enkele militairen hebben verklaard dat officieren op de hoogte waren van de acties en zelfs meededen. Mogelijk zouden zij ook uit het been gedronken hebben. Het is ten strengste verboden om oorlogssouvenirs mee te nemen en te houden.
Het been werd overal mee naartoe genomen, zo verklaart een militair. „Waar de Fat Lady’s Arms werd opgezet, ging het been naartoe en het werd geregeld gebruikt om uit te drinken.”
Onlangs werd bekendgemaakt dat Austrliasche elitetroepen in Afghanistan 39 moorden zouden hebben gepleegd. In een rapport werd gesproken over een „giftig competitieve” cultuur die geleid zou hebben tot „half werk en het negeren en verdraaien van de regels.”
NOS 01.12.2020 Nieuw-Zeeland heeft scherp uitgehaald naar een actie van een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. Die plaatste gisteren een nepfoto op Twitter van een Australische militair die schijnbaar de keel van een Afghaans kind dreigt door te snijden.
De in scène gezette foto is een reactie op het bericht dat een groep Australische militairen in Afghanistan 39 burgers en gevangenen hebben omgebracht. Dertien militairen moeten nu aantonen dat ze onschuldig zijn, anders worden ze ontslagen.
Australië reageerde gisteren al woedend op de tweet van de Chinese woordvoerder. “Het is een belediging van iedereen die in het Australisch uniform heeft gediend”, zei premier Morrison. “De Chinese overheid moet zich schamen voor het bericht.” Maar China heeft al laten weten dat het geen excuses zal aanbieden.
Nieuw-Zeeland in spagaat
De relatie tussen Australië en China is verslechterd sinds de Australiërs hebben opgeroepen tot een onderzoek naar de oorsprong van de coronapandemie. Het virus verspreidde zich vanuit China over de wereld. “Maar dit is niet de manier hoe we nu met elkaar moeten omgaan”, zei premier Morrison.
Premier Ardern van Nieuw-Zeeland heeft haar zorgen geuit bij de Chinese autoriteiten, maar ze reageert milder op de nepfoto dan haar Australische ambtgenoot. Ardern zit in een spagaat: Australië is een belangrijke bondgenoot en China is de grootste handelspartner van Nieuw-Zeeland.
De woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Zhao Lijian, kwam al eerder onder vuur te liggen vanwege een tweet. In maart deelde hij een complottheorie dat Amerikaanse militairen het coronavirus naar China hebben gebracht.
NOS 27.11.2020 In het onderzoek naar oorlogsmisdaden van Australische militairen in Afghanistan is dertien militairen de wacht aangezegd. De Australische legerleider Rick Burr heeft dat bekendgemaakt op een persconferentie. De dertien worden ontslagen tenzij ze binnen twee weken aantonen dat hun niets te verwijten valt.
Vorige week verscheen een rapport waaruit bleek dat Australische commando’s in Afghanistan gedurende enkele jaren 39 ongewapende Afghaanse gevangenen hebben geëxecuteerd. De betreffende onderzoeksrechter sprak van oorlogsmisdaden en de Australische regering ging diep door het stof.
In het rapport werd aanbevolen om negentien betrokkenen strafrechtelijk te vervolgen, zowel huidige als voormalige militairen.
Legerleider Burr wilde op de persconferentie niet zeggen of onder hen ook de dertien mensen zijn voor wie nu ontslag dreigt, maar volgens de BBC en ABC gaat het om een andere groep. De dertien zouden bijvoorbeeld getuige zijn geweest van executies die werden uitgevoerd door andere militairen.
NU 26.11.2020 Het kabinet onderzoekt toch nog een keer of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van ernstige misdaden die Australische special forces in Afghanistan hebben gepleegd. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag in de Tweede Kamer.
Uit onderzoek is naar voren gekomen dat Australische elitetroepen tussen 2005 tot 2016 in Afghanistan 39 mensen illegitiem hebben gedood. Er werden onder anderen gevangen Afghanen doodgeschoten als vorm van ontgroening. Dat was mogelijk door een verziekte cultuur, aldus de hoogste militair van Australië.
Nederlandse militairen hebben samengewerkt met de Australiërs in Uruzgan. Daar zouden de meeste incidenten hebben plaatsgevonden Volgens Blok wordt er nog eens “met de stofkam door dossiers” gegaan. Ook wordt er opnieuw met mensen gepraat die destijds bij de uitzending waren betrokken, zei hij.
Omdat er ook Kamervragen over de kwestie zijn gesteld, wilde de bewindsman er niet verder op ingaan. Voor het Australische onderzoek is ook gesproken met diverse Nederlandse militairen. In het Australische onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden voor Nederlandse betrokkenheid bij de misstanden.
Telegraaf 26.11.2020 Het kabinet onderzoekt toch nog een keer of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van ernstige misdaden die Australische special forces in Afghanistan hebben gepleegd. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag in de Tweede Kamer.
Uit onderzoek is naar voren gekomen dat Australische elitetroepen tussen 2005 tot 2016 in Afghanistan 39 moorden hebben gepleegd. Er werden onder anderen gevangen Afghanen doodgeschoten als vorm van ontgroening. Dat was mogelijk door een verziekte cultuur, aldus de hoogste militair van Australië.
Samenwerking
Nederlandse militairen hebben samengewerkt met de Australiërs in Uruzgan. Daar zouden de meeste incidenten hebben plaatsgevonden Volgens Blok wordt er nog eens „met de stofkam door dossiers” gegaan. Ook wordt er opnieuw met mensen gepraat die destijds bij de uitzending waren betrokken, zei hij.
Omdat er ook Kamervragen over de kwestie zijn gesteld, wilde de bewindsman er niet verder op ingaan. Voor het Australische onderzoek is ook gesproken met diverse Nederlandse militairen. In het Australische onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden voor Nederlandse betrokkenheid bij de misstanden.
MSN 20.11.2020 Afghanistan eist gerechtigheid na de berichten over Australische gruweldaden tegen Afghaanse burgers. De premier van Australië heeft de Afghaanse president Ashraf Ghani verzekerd dat de militairen die verantwoordelijk zijn voor de moorden voor de rechter worden gebracht, zei de president vrijdag in Kaboel.
Het nieuws komt een dag na het vrijgeven van een rapport met duidelijk bewijs dat een groep Australische elitetroepen tussen 2009 en 2013 minstens 39 Afghaanse burgers heeft gedood. Dat gebeurde bij 23 verschillende incidenten. Volgens het onderzoek zijn 25 daders geïdentificeerd, van wie sommigen nog deel uitmaken van de strijdkrachten.
De Afghaanse regering zei dat het rapport een belangrijke stap was in het waarborgen van transparantie en dat ze het volste vertrouwen heeft in het Australische rechtssysteem. Tussen 2001 en 2014 dienden minstens 26.000 Australische militairen in Afghanistan. Volgens rapporten kwamen in die periode 41 Australische militairen om en raakten er meer dan 260 militairen gewond.
NU 19.11.2020 Het Nederlandse ministerie van Defensie weet zeker dat er geen Nederlanders betrokken waren bij de oorlogsmisdaden van Australische elitetroepen in Afghanistan. Dat vertelt majoor Peter de Bock donderdag in gesprek met NU.nl, na berichtgeving van de NOS.
Defensie werd er vorige week al door Australië van op de hoogte gebracht dat er geen sprake was van Nederlandse betrokkenheid. De andere uitkomsten van het onderzoek ontving Defensie in de nacht van woensdag op donderdag pas en worden door de woordvoerder als “zeer ernstig” bestempeld.
“Australische autoriteiten hebben ons formeel verteld dat er geen misdaden hebben plaatsgevonden onder de ogen van Nederlandse militairen”, aldus De Bock. Defensie ziet dan ook geen aanleiding om eigen onderzoeken op te starten, maar houdt eventuele vervolgonderzoeken rond Australische militairen in de gaten.
Een deel van de misdaden vond plaats in Uruzgan, waar toentertijd zo’n 1.500 Nederlandse militairen waren gestationeerd, aldus De Bock. Militair historicus Christ Klep zegt in gesprek met de NOS dat er nooit beschuldigen zijn geuit over Nederlandse militairen in Uruzgan.
Australische speciale eenheden zouden tussen 2005 en 2016 zeker 39 mensen illegitiem gedood hebben, bij 23 incidenten.
Zeker 25 militairen worden verdacht van betrokkenheid. Het merendeel van hen behoorde tot het Special Air Service Regiment, een speciale Australische militaire eenheid. Een deel van hen zou nog steeds in de krijgsmacht dienen. Australië wil een speciaal aanklager aanstellen om te onderzoeken of alle militairen vervolgd kunnen worden.
De incidenten vonden niet plaats tijdens vuurgevechten. In sommige gevallen zou er sprake zijn geweest van een “ontgroeningsritueel” voor nieuwe militairen. Zij zouden van hun leidinggevenden gevangenen hebben moeten doden.
Het onderzoek naar oorlogsmisdaden werd vier jaar geleden opgestart na beschuldigingen in verschillende media. Militairen werden beschuldigd van het doden van kinderen en ongewapende mannen. De Australische generaal John Angus Campbell bood de Afghaanse bevolking in de nacht van woensdag op donderdag zijn “oprechte excuses” aan voor “misdaden door Australische soldaten”, die hij beschamend noemde.
NOS 19.11.2020 Het Nederlandse ministerie van Defensie zegt dat er geen Nederlanders betrokken waren bij het ombrengen van burgers en gevangenen door Australiërs in Afghanistan.
Vannacht kwam uit een Australisch rapport naar voren dat speciale eenheden van het Australische leger tijdens hun dienst in Afghanistan in strijd met internationale regels 39 burgers en gevangenen hebben gedood. Een onderzoeksrechter spreekt van oorlogsmisdaden.
Een deel van de incidenten gebeurde in Uruzgan in een tijd dat daar ook Nederlandse militairen waren. Een woordvoerder van Defensie bevestigt dat voor het onderzoek ook Nederlanders zijn geïnterviewd.
Defensie in Den Haag noemt de uitkomsten van het onderzoek zeer ernstig. Het ministerie zegt al vorige week van de Australische minister van Defensie te hebben gehoord dat uit het onderzoek geen Nederlandse betrokkenheid naar voren is gekomen. Minister Bijleveld heeft haar Australische collega bedankt dat zij haar dat al voor de publicatie van het rapport heeft laten weten.
‘Ruwere’ krijgscultuur
Ook militair historicus Christ Klep benadrukt dat er nooit concrete beschuldigingen zijn geuit over Nederlandse militairen in Uruzgan. Hij ziet eerder een parallel met landen als de Verenigde Staten en Rusland.
“Dat zijn typisch landen met een ‘ruwere’ krijgshaftige cultuur. Ook in de VS spelen vergelijkbare zaken, onder meer bij de elitetroepen van de Navy SEALs. Maar vergelijkbare gevallen rond Nederlanders in Uruzgan ken ik niet.”
Cultureel-antropoloog Tine Molendijk, die vijftig Uruzgan-veteranen interviewde, erkent dat norm-overschrijdend gedrag op de loer ligt op het slagveld, maar hoorde ook niets over Nederlandse misstanden. “Op basis van mijn gesprekken met militairen van verschillende rangen, die in verschillende jaren in Uruzgan zaten, heb ik geen reden om aan te nemen dat er sprake is van oorlogsmisdaden.”
“Twee derde van de veteranen die ik sprak, kampte met stress. Ook hadden sommigen schuldgevoelens, maar de oorzaak daarvan lag met name in lomp verbaal gedrag en had niets te maken met oorlogsmisdaden”, vertelt Molendijk.
AD 19.11.2020 Ook Nederlandse militairen blijken te zijn ondervraagd in het omvangrijke onderzoek naar 39 moorden op Afghanen door met name Australische elitetroepen. Een van hen is generaal buiten dienst Mart de Kruif. Hij had zelf een jaar lang de militaire leiding in het zuiden van Afghanistan. ,,Ik heb er nooit iets van vernomen, maar dit is verschrikkelijk voor de hele missie.”
Het schandaal maakt in Australië veel los. Nadat Australische media al eerder berichtten over misstanden is er nu bewijs gevonden dat 25 militairen tussen 2005 en 2016 in totaal 39 Afghanen hebben vermoord. De Australische generaal John Angus Campbell die het rapport donderdag presenteerde noemde de bevindingen ‘beschamend’, en sprak van een ‘egocentrische krijgerscultuur’ onder het eliteregiment SAS.
In het rapport wordt ook Nederland meermalen genoemd. De Australiërs werkten in Afghanistan nauw samen met de Nederlanders. Zo meldden onderzoekers dat ze Nederlandse getuigen hebben gehoord. Dat impliceert dat Nederlanders ook op de hoogte waren van wat er is gebeurd, maar daarvan is volgens het ministerie van Defensie geen sprake. De Australische defensieminister en de hoogste generaal hebben inmiddels ook officieel bevestigd dat er geen Nederlandse link is.
Verschrikkelijk
Generaal b.d Mart de Kruif is een van de mensen die is ondervraagd. Hij was vanaf 1 november 2008 één jaar lang de regionale commandant in het zuiden van Afghanistan. Ook uit die periode is nu een enkele misstand blootgelegd, maar de Kruif zegt er nooit iets van te hebben gemerkt. ,,Ik lees in het rapport dat het vooral door onderofficieren gebeurde die daar verder niet over spraken en het onder elkaar hielden. Dat is misschien een van de redenen waarom ik er nooit van op de hoogte ben gesteld.”
De Kruif noemt het verschrikkelijk dat dit nu zo naar boven komt. ,,Dit is niet de reden dat ik in dienst ben gegaan. Oorlog is geen schaakspelletje. Deze berichten zijn killing voor die missie.”
Van enige Nederlandse betrokkenheid is geen sprake. Toch rijst de vraag of dit ook denkbaar is onder Nederlandse militairen? De Kruif kan het nooit helemaal uitsluiten, maar acht die kans wel een stuk kleiner. ,,Geen enkele oorlog is schoon, want je plaatst mensen in extreme omstandigheden. Maar wij hebben juridisch een robuust systeem met een Openbaar Ministerie dat onafhankelijk wapeninzet toetst.
Tijdens de opleiding van onze commando’s is er heel veel aandacht voor normen en waarden. Dat speelt een essentiële rol, ook als er geen toezicht is. We proberen garanties in te bouwen door troepen te laten leiden door officieren en te mixen met onderofficieren. Is dat een garantie? Nee. Er is een groot verschil tussen praktisch en theoretisch handelen. Maar de ethiek is bij ons wel diep verankerd.”
In het rapport wordt ook de zaak van Marco Kroon aangehaald als een internationaal voorbeeld van oorlogsmisdaden. Kroon verklaarde in 2017 dat hij tien jaar eerder op een geheime missie een Afghaan had gedood nadat deze man hem gevangen had genomen en verkracht.
Het is het ministerie van Defensie onduidelijk waarom deze zaak wordt aangehaald omdat hierin geen directe link is met de Australische oorlogsmisdaden. Bovendien is nooit komen vast te staan wat er precies is gebeurd omdat er onvoldoende aanknopingspunten waren om de verklaring van Kroon verder te onderzoeken.
NU 19.11.2020 Australische elitetroepen hebben 39 mensen illegitiem gedood in Afghanistan, blijkt uit een eigen onderzoek (pdf) van de krijgsmacht van het land naar vermeende oorlogsmisdaden. De Australische generaal John Angus Campbell presenteerde de bevindingen donderdag.
25 militairen zouden betrokken zijn geweest bij in totaal 23 incidenten. Het merendeel van hen behoorde tot het Special Air Service Regiment, een speciale Australische militaire eenheid. De incidenten vonden plaats tussen 2005 en 2016. Een aantal van de verdachte militairen zou nog steeds in de krijgsmacht dienen.
Het onderzoek werd in 2016 ingesteld na beschuldigingen in verschillende media, die schreven dat militairen kinderen en ongewapende mannen hadden gedood. Uit het onderzoek blijkt dat de 25 slachtoffers gevangenen, boeren of andere burgers waren.
De incidenten vonden niet plaats tijdens vuurgevechten, maar zouden volgens het onderzoek in enkele gevallen “ontgroeningsrituelen” voor nieuwe militairen zijn geweest. Zij zouden van hun leidinggevenden gevangenen hebben moeten doden. Vervolgens zouden de betrokkenen een gevecht met vijanden hebben nagebootst om de moord te “rechtvaardigen”.
Generaal biedt excuses aan: ‘Beschamend’
“Ik bied het volk van Afghanistan namens het Australische leger mijn oprechte excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, aldus generaal Campbell.
Campbell noemde de bevindingen “beschamend” en sprak van een “egocentrische krijgerscultuur” binnen het eliteregiment SASR. In het rapport van de inspecteur-generaal wordt gesteld dat in dat regiment een “schadelijk competitieve” cultuur heerste. Volgens generaal Campbell leidde die tot “half werk en het negeren en het verdraaien van de regels”.
Binnenkort zal een speciaal aanklager aangesteld worden om te bepalen of er genoeg bewijs is om militairen te vervolgen.
MSN 19.11.2020 Australië is in rep en roer over een rapport waarin wandaden van Australische elitetroepen in Afghanistan uitgebreid beschreven worden. Uit onderzoek blijkt dat 25 militairen, voornamelijk van het Special Air Service Regiment (SAS), 39 personen ‘op onwettige wijze’ hebben gedood.
Het zou gaan om het ombrengen van ongewapende mannen en kinderen. “Er zijn geloofwaardige aanwijzingen dat onervaren soldaten van hun patrouillebevelhebbers een gevangene moesten doodschieten, zodat zij hun eerste dodelijke slachtoffer hadden gemaakt, in een ritueel dat als ‘blooding’ bekendstond”, staat in het rapport.
Cultuur van geheimhouding
Nadat een burger was vermoord zouden de verantwoordelijken het hebben laten lijken op een gevechtssituatie door wapens of ander materiaal bij de slachtoffers neer te leggen, is ook te lezen.
De gruweldaden kwamen aanvankelijk niet aan het licht door een ‘cultuur van geheimhouding en compartimentering’, waarbij informatie geheim werd gehouden binnen patrouillegroepen.
Excuses aan Afghaanse volk
Australië begon vier jaar geleden een onderzoek naar het handelen van zijn militairen in de periode tussen 2005 tot 2016. Toen generaal John Angus Campbell de bevindingen vandaag presenteerde, meldde hij dat uit het rapport blijkt dat er bewijs is voor de moorden.
“Aan het volk van Afghanistan, namens het Australische leger, bied ik oprecht en zonder terughoudendheid excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, zei de generaal.
Premier Morrison had de Australiërs al gewaarschuwd dat het rapport ‘lastig en moeilijk nieuws’ zou brengen, maar dat de onthullingen zo schokkend waren, werd door weinigen verwacht.
Hoewel het rapport uitvoerig geredigeerd is, bevat het beschuldigingen aan het adres van hoge officieren bij de SAS, die het doodschieten van ongewapende Afghanen zouden hebben bevolen.
Defensie: geen Nederlandse betrokkenheid
Australische en Nederlandse troepen hebben tussen 2005 en 2016 samengewerkt in Uruzgan. Maar de Australische troepen stonden niet onder Nederlands bevel, meldt het ministerie van Defensie aan RTL Nieuws naar aanleiding van het onthutsende rapport over de wandaden van de Australische SAS-militairen.
In 2014-2015 kwamen de eerste geluiden naar buiten over misdragingen van Australische speciale troepen. Daarnaar is onderzoek gedaan, waarbij ook vier Nederlanders werden gehoord. Maar volgens Defensie ging dat niet over het wangedrag, maar over zaken als bevelstructuur en dergelijke.
Over het nu naar buiten gekomen onderzoek is Nederland vorige week geïnformeerd via twee brieven, één van de Australische minister van Defensie aan zijn Nederlandse collega, en één van de Australische Chef Defensiestaf aan de Chef Defensiestaf van de Nederlandse krijgsmacht.
Daarin staat dit citaat: “It is important to note that there are no Dutch service personnel who are persons of interest or affected persons as a result of this Inquiry. The Inquiry makes no recommendations with regard to Australia’s foreign military relationships, foreign military organisations or service personnel from The Netherlands.”
Uit de brieven blijkt dat er geen Nederlandse betrokkenheid is bij het wangedrag van de Australische militairen. Volgens Defensie is er dan ook geen enkele aanleiding om in Nederland onderzoek te doen.
Telegraaf 19.11.2020 Australische elitetroepen in Afghanistan hebben daar 39 moorden gepleegd, heeft het hoofd van de Australische strijdkrachten donderdag bekendgemaakt. Een week geleden benoemde premier Scott Morrison al een speciaal aanklager om onderzoek te doen naar vermeende oorlogsmisdaden door Australische militairen in Afghanistan.
Australië stelde in 2016 een onderzoek in naar het handelen van zijn militairen van 2005 tot 2016 na beschuldigingen door de media van het doden van ongewapende mannen en kinderen. Toen generaal John Angus Campbell de bevindingen donderdag presenteerde, zei hij dat uit het rapport blijkt dat er bewijs is dat 25 militairen gevangenen, boeren of andere burgers hebben gedood.
„De inspecteur-generaal heeft bevonden dat er geloofwaardige informatie is die bewijs geeft voor 23 incidenten, waarin 39 personen op onwettige wijze zijn gedood door 25 militairen, voornamelijk van het Special Air Service Regiment”, aldus Campbell.
„Aan het volk van Afghanistan, namens het Australische leger, bied ik oprecht en zonder terughoudendheid excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, sprak de generaal.
’Egocentrische krijgers-cultuur’
Campbell noemde de bevindingen „beschamend”, en sprak van een „egocentrische krijgers-cultuur” onder het eliteregiment SAS. In het rapport van de inspecteur-generaal wordt gesteld dat in dat regiment een „giftig competitieve” cultuur heerste. Volgens generaal Campbell leidde die tot „half werk en het negeren en het verdraaien van de regels.”
Premier Morrison had de Australiërs al gewaarschuwd dat het rapport „lastig en moeilijk nieuws” met zich mee zou brengen, maar de meest schokkende onthullingen werden door weinigen verwacht. Hoewel het rapport uitvoerig geredigeerd is, bevat het beschuldigingen aan het adres van hoge officieren bij de SAS, die zouden hebben bevolen dat ongewapende Afghanen werden gedood.
„Er zijn geloofwaardige aanwijzingen dat onervaren soldaten van hun patrouillebevelhebbers een gevangene moesten doodschieten, zodat zij hun eerste dodelijke slachtoffer hadden gemaakt, in een ritueel dat als ’blooding’ bekendstond”, staat in het rapport. Nadat een burger was vermoord zouden de verantwoordelijken het hebben laten lijken op een gevechtssituatie door wapens of ander materiaal bij de slachtoffers neer te leggen, was ook te lezen.
De gruweldaden kwamen aanvankelijk niet aan het licht door een „cultuur van geheimhouding en compartimentering” waarbij informatie geheim werd gehouden binnen patrouillegroepen.
NOS 19.11.2020 Leden van de speciale eenheden van het Australische leger hebben tijdens hun dienst in Afghanistan 39 burgers en gevangenen omgebracht. Dat is de conclusie van het Brereton-onderzoek (.pdf), waarvan een samenvatting vandaag openbaar is gemaakt. “Deze executies zouden door een jury worden bestempeld als oorlogsmisdaden, als ze voor de rechter komen”, schrijft onderzoeksrechter Paul Brereton.
In het rapport staat expliciet benoemd dat de 39 Afghaanse slachtoffers niet stierven in het heetst van de strijd. “In geen van de gevallen was de intentie van de tegenstander onduidelijk of verwarrend. Het grootste deel van hen was al gevangengenomen, de situatie was onder controle. Daarmee staan krijgsgevangenen onder bescherming van internationale wetgeving.”
Defensiechef Angus Campbell presenteerde de conclusies van het onderzoek.
Australische troepen executeerden 39 Afghanen in Uruzgan
In het rapport zijn 23 incidenten onderzocht die voornamelijk in Uruzgan hebben plaatsgevonden. Enkele incidenten vonden plaats in 2009 en 2010, maar het merendeel gebeurde tussen 2012 en 2013.
Voor het rapport zijn ook Nederlandse getuigen gehoord. Nederland werkte samen met Australië in de provincie Uruzgan tussen 2006 en 2010.
Ontgroeningsritueel
In sommige gevallen zijn krijgsgevangenen geëxecuteerd door jonge militairen als ontgroeningsritueel, staat in het rapport. De militairen bedachten een alibi en plaatsten achteraf wapens op de lichamen van de slachtoffers om hun handelingen te rechtvaardigen.
De aanbeveling is om negentien leden van de speciale eenheden strafrechtelijk te vervolgen omdat zij de executies op hun geweten zouden hebben. Een deel van hen is nog steeds in dienst van het Australische leger (ADF).
Giftige rivaliserende cultuur
De oorzaak van de vermoedelijke oorlogsmisdaden begint bij de cultuur waarin dit kon plaatsvinden, benoemde defensiechef Angus Campbell tijdens de persconferentie over het rapport. Volgens hem was er sprake van “een misplaatste nadruk op prestige, status en macht”. “Een houding die niet past bij de militaire excellentie van de speciale eenheden. In het rapport wordt gesproken over een egocentrische krijgscultuur.”
Deze verstoorde cultuur werd toegestaan en zelfs versterkt door ervaren, invloedrijke en charismatische onderofficieren en hun beschermelingen, beschrijft het rapport. Daardoor viel het gedisciplineerde militaire leven weg en werden het overtreden van regels genormaliseerd.
“Binnen de speciale eenheden was een giftige rivaliserende cultuur ontstaan. De gevolgen waren destructief voor vertrouwen, cohesie en de missie”, citeerde Campbell uit het rapport. “Het is een fout van de hogere militairen dat hiertegen niet is opgetreden.”
Tussen 2005 en 2016 dienden meer dan 26.000 Australische militairen in Afghanistan. 3000 daarvan behoorden tot de speciale eenheden. Naar aanleiding van vermeende misstanden in die periode werd het Brereton-onderzoek begonnen.
Het onderzoek duurde ruim vier jaar en baseert zich op gesprekken met 423 getuigen, meer dan 25.000 foto’s en 20.000 documenten die lange tijd geheim waren. Het onderzoek is uitgevoerd namens de Inspecteur-generaal der Krijgsmacht, een orgaan van defensie dat buiten de militaire commandostructuur valt.
Het onderzoek is niet strafrechtelijk van aard, maar doet wel aanbevelingen over strafrechtelijke vervolging.
Degenen binnen de speciale eenheden die zich tegen de heersende cultuur probeerden te verzetten, werden ontmoedigd, geïntimideerd en in diskrediet gebracht, beschrijft de onderzoeksrechter. Zo kon de cultuur standhouden.
Premier Morrison kondigde vorige week een strafrechtelijk onderzoek aan naar de vermoedelijke oorlogsmisdaden door een nieuw team bij de nationale politie. Dat team onderzoekt de beschuldigingen, verzamelt bewijs en stelt justitie op de hoogte van de bevindingen.
Excuses
Defensiechef Campbell heeft excuses gemaakt aan nabestaanden van de slachtoffers, de Afghaanse gemeenschap, coalitiepartners in Afghanistan en Australische burgers. Premier Morrison en de minister van Buitenlands Zaken boden eerder vandaag hun excuses aan aan de premier van Afghanistan.
Zowel de premier als de defensiechef erkent de ernst van de situatie, maar spraken ook hun waardering uit voor de militairen die zich tijdens hun missies wél aan ethische gedragsregels hebben gehouden.
AD 19.11.2020 Australische elitetroepen in Afghanistan hebben daar 39 moorden gepleegd. Dat heeft het hoofd van de Australische strijdkrachten donderdag bekendgemaakt. Een week geleden benoemde premier Scott Morrison al een speciaal aanklager om onderzoek te doen naar vermeende oorlogsmisdaden door Australische militairen in Afghanistan.
Australië stelde in 2016 een onderzoek in naar het handelen van zijn militairen van 2005 tot 2016 na beschuldigingen door de media van het doden van ongewapende mannen en kinderen. Toen generaal John Angus Campbell de bevindingen donderdag presenteerde, zei hij dat uit het rapport blijkt dat er bewijs is dat 25 militairen gevangenen, boeren of andere burgers hebben gedood.
,,De inspecteur-generaal heeft bevonden dat er geloofwaardige informatie is die bewijs geeft voor 23 incidenten, waarin 39 personen op onwettige wijze zijn gedood door 25 militairen, voornamelijk van het Special Air Service Regiment”, aldus Campbell. ,,Aan het volk van Afghanistan bied ik namens het Australische leger oprecht en zonder terughoudendheid excuses aan voor misdaden door Australische soldaten”, sprak de generaal.
Egocentrische krijgers-cultuur
Campbell noemde de bevindingen “beschamend”, en sprak van een “egocentrische krijgers-cultuur” onder het eliteregiment SAS. In het rapport van de inspecteur-generaal wordt gesteld dat in dat regiment een “giftig competitieve” cultuur heerste. Volgens generaal Campbell leidde die tot “half werk en het negeren en het verdraaien van de regels”.
Premier Morrison had de Australiërs al gewaarschuwd dat het rapport “lastig en moeilijk nieuws” met zich mee zou brengen, maar de meest schokkende onthullingen werden door weinigen verwacht. Hoewel het rapport uitvoerig geredigeerd is, bevat het beschuldigingen aan het adres van hoge officieren bij de SAS, die zouden hebben bevolen dat ongewapende Afghanen werden gedood.
Blooding-ritueel
,,Er zijn geloofwaardige aanwijzingen dat onervaren soldaten van hun patrouillebevelhebbers een gevangene moesten doodschieten, zodat zij hun eerste dodelijke slachtoffer hadden gemaakt, in een ritueel dat als ‘blooding’ bekendstond”, staat in het rapport. Nadat een burger was vermoord zouden de verantwoordelijken het hebben laten lijken op een gevechtssituatie door wapens of ander materiaal bij de slachtoffers neer te leggen, was ook te lezen.
De gruweldaden kwamen aanvankelijk niet aan het licht door een “cultuur van geheimhouding en compartimentering” waarbij informatie geheim werd gehouden binnen patrouillegroepen.
NOS 19.11.2020 “Dit is misschien wel het meest beschamende hoofdstuk uit de militaire geschiedenis van Australië.” Onderzoeksrechter Brereton velt een snoeihard oordeel over Australische commando’s in Afghanistan, die tientallen oorlogsmisdaden zouden hebben gepleegd.
Details blijven in het rapport gecensureerd, deels uit privacyoverwegingen en staatsveiligheid, maar ook omdat veel zaken nog een strafrechtelijk vervolg zullen krijgen. Toch rijst er ook uit de stukken die niet zijn weggelakt een schokkend beeld.
Defensiechef Angus Campbell presenteerde de conclusies van het onderzoek.
Australische troepen executeerden 39 Afghanen in Uruzgan
Zo komt keer op keer dezelfde zinsnede terug: “… doodde moedwillig en onrechtmatig een Afghaanse man die niet gewapend was en geen dreiging vormde”. Niet alleen waren de slachtoffers altijd ongewapend, soms waren ze zelfs gewond of geboeid.
Het meest gedetailleerde verhaal dat in het rapport (.pdf) is opgenomen komt uit 2012. “… nam een ongewapende Afghaan die buiten gevecht was gesteld en geen dreiging vormde naar een afgelegen deel van de basis. Daar dwong hij hem op de grond en, aangemoedigd door …, schoot hem in zijn hoofd, met de dood tot gevolg.”
Australische commando’s in Afghanistan EPA
In totaal is er in 23 van de 57 onderzochte gevallen geloofwaardig bewijs dat er oorlogsmisdaden zijn gepleegd. Daarbij kwamen 39 Afghanen om het leven. Er zijn 25 verdachten.
Geregeld werden er voorwerpen bij lichamen neergelegd om te bewijzen dat een Afghaan een vijand was. Throwdown is de term die het rapport gebruikt voor wapens of communicatieapparatuur die zo werden achtergelaten. Commando’s namen ze zelfs in hun ransel mee op patrouille.
Verder wisten militairen belastende foto’s en stelden ze valse gevechtsverklaringen op. Bij verschillende incidenten claimden militairen bijvoorbeeld dat ze uit noodweer hadden gehandeld, bijvoorbeeld omdat een Afghaan naar een wapen had gegrepen, in een hinderlaag had gelegen of tegen de Australiërs optrok. “Leugens om te voorkomen dat de waarheid bekend werd”, concludeert het rapport.
Verziekte cultuur
Leidinggevenden deden vaak niks om geweld te voorkomen. Soms moedigden ze het zelfs aan, staat in het rapport.
“Er waren momenten waarop nieuwe leden van een patrouille gedwongen werden een gevangene neer te schieten, zodat die militair zijn eerste slachtoffer had gemaakt”, zei defensiechef Angus Campbell bij de presentatie van het rapport. “Dit walgelijke gebruik stond bekend als blooding.”
Campbell spreekt van een verziekte cultuur, waarin “militaire uitmuntendheid gemengd werd met ego, elitarisme en arrogantie”. Hij heeft excuses aangeboden aan zijn Afghaanse collega’s en bereidt negentien strafzaken voor. Het squadron dat zich schuldig maakte aan de misdaden, is ontbonden.
De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de EU een wapenembargo instelt tegen NAVO-bondgenoot Turkije. Het is een strafmaatregel voor de betrokkenheid van Turkije bij diverse conflicten in de regio, waaronder de strijd om Nagorno-Karabach tussen Armenië en Azerbeidzjan.
Telegraaf 11.11.2020
De vier partijen diende woensdag 11.11.2020 bij de behandeling van de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken een motie in met die strekking. De regering in Ankara schendt volgens hen het internationaal recht door zijn betrokkenheid bij de gewapende conflicten in Libië en de oostelijke Middellandse Zee. Daar boort Turkije naar olie in gebied dat bij Griekenland hoort.
Het kabinet moet in EU-verband ijveren voor een wapenembargo, vinden de coalitiepartners. “Keer op keer gaat Turkije over de schreef. Het is tijd voor stevige maatregelen”, zegt Kamerlid Joël Voordewind van de ChristenUnie.
Turkije heeft volgens hem Syrische jihadstrijders overgebracht naar Nagorno-Karabach om daar te vechten !!!
Telegraaf 12.11.2020
‘Schurkenstaat’
Voor Sjoerd Sjoerdsma van D66 is de maat vol. “Als Erdogan militaire conflicten aanwakkert in plaats van stabiliteit bevordert, moeten we een duidelijke lijn trekken: geen wapens meer naar Turkije zolang dit doorgaat.”
Martijn van Helvert van het CDA vindt dat Erdogan zijn land “naar de rand van een schurkenstaat laat afglijden”. “Het is erg dat het moet, maar we willen dat de EU een wapenembargo tegen onze NAVO-bondgenoot instelt. We moeten onschuldige burgers beschermen.”
2017
De relatie tussen Nederland en Turkije is al jaren moeizaam. De acties van Turkije in buurland Syrië, in Libië en de inmenging in het conflict over Nagorno-Karabach vallen slecht bij Kamer en kabinet. Ook is er al jaren kritiek op de schending van de mensenrechten in Turkije. Zo werden tal van rechters, journalisten en politieke tegenstanders van Erdogan en zijn AK-partij de afgelopen jaren opgepakt.
Het is niet voor het eerst dat ook Nederland in de clinch ligt met Turkije. In maart 2017 ontstond er ook al een hoogoplopende ruzie tussen Nederland en Turkije, toen het kabinet Turkse ministers belette in Nederland campagne te voeren voor een referendum dat president Erdogan meer macht zou geven. Ook toen maakte Erdogan Nederlandse politici uit voor ‘nazi-overblijfselen’ en ‘fascisten’. Die diplomatieke rel duurde tot de zomer van 2018.
Telegraaf 05.12.2020
EU-sancties Turkije
Reactie Turkije
Turkije verwerpt de nieuwe sancties die de Europese Unie op 11.12.2020 het land oplegt vanwege illegale gasboringen in de Middellandse Zee bij Griekenland en Cyprus. Volgens het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken zijn de maatregelen “illegaal en bevooroordeeld” en zou de EU moeten optreden als onafhankelijke bemiddelaar.
EU-lidstaten Griekenland en Cyprus drongen al langere tijd aan op strengere sancties tegen Turkije. Tot nu toe heeft de EU tegen slechts twee functionarissen van het Turkse staatsoliebedrijf strafmaatregelen ingesteld, zoals een inreisverbod in de EU. De ministers van Buitenlandse Zaken zullen een lijst met nieuwe namen van personen en bedrijven samenstellen.
Turkije noemt een overleg tussen alle landen die grenzen aan het oostelijke deel van de Middellandse Zee “een goed idee”. Zo kunnen belangrijke geschillen worden opgelost, zegt het ministerie. Het land is ook bereid met Griekenland te praten, als de EU daar als onafhankelijke bemiddelaar zou optreden.
Uitbreiding sancties
De EU-leiders zijn het in de nacht van donderdag op vrijdag 11.12.2020 eens geworden over uitbreiding van sancties tegen Turkije vanwege illegale gasboringen in de Middellandse Zee bij Griekenland en Cyprus. Die twee EU-lidstaten dringen al langer aan op maatregelen tegen Ankara.
Tot nu toe heeft de Europese Unie tegen slechts twee functionarissen van het Turkse staatsoliebedrijf strafmaatregelen ingesteld, zoals een inreisverbod in de EU. De ministers van Buitenlandse Zaken zullen een lijst met nieuwe namen van personen en bedrijven samenstellen.
De moeizame en politiek gevoelige relatie van de EU met Turkije werd langdurig besproken op de top in Brussel. Turkije is officieel nog steeds kandidaat-lidstaat van de EU, een NAVO-bondgenoot en een belangrijke partner in het beheersen van de vluchtelingen- en migrantenstromen.
De afgelopen maanden gedroeg Turkije zich meermaals provocerend richting de EU. Griekenland stelde het leger afgelopen augustus in staat van paraatheid vanwege oplopende spanningen.
Erdogan hoopt op betere betrekkingen met EU en VS in 2021
Turkije hoopt in het nieuwe jaar een “pagina om te slaan” in de relatie met EU en VS in 2021. Dat zei de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die klaagde dat zijn land op oneerlijke wijze is behandeld door zijn westerse partners.
Turkije ligt momenteel over uiteenlopende kwesties in de clinch met zowel NAVO-bondgenoot VS als de EU. Washington legde sancties op omdat Turkije het Russische luchtafweersysteem S-400 heeft gekocht. Met de EU wordt geruzied over de zoektocht naar grondstoffen in de oostelijke Middellandse Zee.
Erdogan klaagde dat westerse mogendheden “met twee maten meten” in die dossiers. “We hopen dat de EU zich zo snel mogelijk ontdoet van zijn strategische blindheid”, zei hij tegen parlementariërs van zijn AK-partij. Erdogan sprak ook de verwachting uit dat de aankomende Amerikaanse president Joe Biden het belang zal inzien van de relatie tussen zijn land en Turkije.
,,Turkije buigt niet voor dreigementen en chantage”, zei president Erdogan maandag 07.12.2020 in een toespraak aan het Turkse volk. De boodschap was helder: als er deze week in Brussel wordt besloten dat Turkije gestraft moet worden met sancties tegen het land, zal de Turkse regering de poot stijf houden.
Naast de brexit en de corona-begroting is het één van de lastigste dossiers op het gebied van EU-buitenlandbeleid op dit moment: een oplopende ruzie met Turkije die zich grotendeels afspeelt rond betwiste maritieme grenzen in de oostelijke Middellandse Zee.
Turkije heeft zich de afgelopen maanden aan “te veel provocaties” bezondigd om de spanningen tussen Turkije en de EU te doen afnemen. De ministers van Buitenlandse Zaken van de EU buigen zich over de vraag welke “gevolgen” dat moet hebben, zegt de Duitse minister Heiko Maas van Buitenlandse Zaken.
Duitsland zit dit halfjaar de Europese Unie voor, maar manoeuvreert als vanouds behoedzaam in de roerige relatie met Turkije. EU-lidstaten Griekenland en Cyprus hebben het al maanden met Turkije aan de stok over onder andere gasboringen van Turkije in Griekse en Cypriotische wateren. De beide buurlanden vragen de EU om sancties. Ook Frankrijk dringt al langer aan op een hardere opstelling.
De Europese Unie moet overwegen strenger op te treden tegen Turkije, vindt EU-president Charles Michel. “Het kat-en-muisspel moet stoppen”, zei hij in de aanloop naar de EU-top, waar onder meer zal worden gesproken over het gedrag van Turkije.
“We staan klaar om alle middelen waarover we beschikken in te zetten” om de regering in Ankara tot de orde te roepen, herhaalde Michel, met een verwijzing naar de sancties waar lidstaten als Griekenland op aandringen.
De EU heeft afgesproken op de top van donderdag te beslissen of Turkije zijn confrontatiegerichte koers genoeg heeft verlegd of dat het tijd is voor strafmaatregelen.
“In oktober hebben we Turkije een heel positief aanbod gedaan”, zegt Michel. Op voorwaarde dat Turkije zou stoppen met “eenzijdige provocaties en vijandige uitspraken. Nou, sinds oktober zijn de zaken niet beter gegaan.”
De afgelopen dagen sprak de Turkse president Recep Tayyip Erdogan wel positiever over de EU dan hij de maanden ervoor deed.
Volgens de Belg is de situatie sinds de EU-top van oktober, toen werd afgesproken er in december op terug te komen, zeker niet verbeterd terwijl de Turken daar wel toe waren opgeroepen. Turkije tart de Grieken en Cyprioten in het oostelijke deel van de Middellandse Zee met proefboringen naar gas in betwiste wateren.
„De EU is bereid haar samenwerking met Turkije op te voeren, maar de voorwaarde is dan wel dat het zijn unilaterale initiatieven en zijn vijandelijke retoriek stopt’, aldus Michel vrijdag op een persconferentie. De Unie heeft een heel scala aan mogelijkheden om in te grijpen, waarmee hij overduidelijk suggereerde dat ook sancties daartoe behoren.
Voor de EU-top van donderdag en vrijdag spreken maandag eerst de ministers van Buitenlandse Zaken in Brussel nog over Turkije. Nederland geldt zeker niet als een uitgesproken voorstander van sancties en er zijn meer landen die koudwatervrees hebben.
Dit heeft alles te maken met de moeilijke maar verweven relatie die er nou eenmaal is met Turkije, dat lid is van de NAVO en een cruciale vluchtelingendeal met de EU heeft gesloten.
Wapenembargo tegen Tukije
Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de Europese Unie met wapenembargo komt tegen Turkije. De coalitie stoort zich aan de inmengingen van de NAVO-bondgenoot in buitenlandse conflicten en dient een motie in. Komt er straks een Europees wapenembargo en hoe zijn de Europese banden met Turkije? Vier vragen en antwoorden.
1.Waarom willen de regeringspartijen een wapenembargo tegen een NAVO-bondgenoot?
De belangrijkste reden voor de maatregel is de Turkse betrokkenheid bij het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan om de regio Nagorno-Karabach. Maar dat is slechts de spreekwoordelijke druppel.
Turkije mengt zich ook in de Libische Burgeroorlog en is betrokken bij de oorlog in Syrië. Daarnaast staan Turkije en Griekenland op gespannen voet met elkaar wegens boringen naar gas in de Middellandse Zee. Turkije bevindt zich met deze activiteiten soms lijnrecht tegenover EU-lidstaten.
De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie dienen daarom een motie in om EU-breed een wapenembargo in te stellen tegen het land. Het ministerie van Buitenlandse Zaken moet dan binnen de Europese Unie regelen dat er zo’n embargo komt. Europese landen mogen dan geen wapens meer verhandelen met de NAVO-bondgenoot. De maatregel zou hoogst ongebruikelijk zijn.
Tegen de NOS zegt CDA-Tweede Kamerlid Martijn van Helvert dat Turkije bijna een ‘schurkenstaat’ is. ChristenUnie-Tweede Kamerlid Joël Voordewind vindt dat Turkije keer op keer over de schreef gaat: ‘Het is tijd voor stevige maatregelen’.
2.Hoe groot is de kans dat er een wapenembargo komt?
Vorig jaar al zeiden Europese lidstaten de wapenverkoop aan Turkije af te zullen bouwen, wegens de Turkse inval in Noord-Syrië. Maar tot een officieel wapenembargo kwam het niet. Ook Nederland scherpte in 2019 zijn wapenexportbeleid ten aanzien van Turkije aan.
Spanje en Italië zijn grootste Europese leveranciers van wapens aan Turkije. Het is de vraag of deze landen hun winsten willen opgeven en zullen instemmen met een wapenembargo. Tijdens het conflict in de Middellandse Zee dit jaar bleek al dat deze twee landen liever de dialoog met Turkije aangaan dan dat ze strenge sancties eisen, zoals Griekenland en Frankrijk doen.
Bovendien is Turkije de laatste jaren zelf ook veel meer wapens gaan produceren. Het is onduidelijk wat het effect zal zijn van een Europees wapenembargo. De drones die Turkije leverde in het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan, zijn van eigen makelij. Een Europees embargo had hier dus niets uitgericht.
3.Heeft Turkije nog steeds invloed in Europa?
Na de aanslag op Samuel Paty en de kerk in Nice nam de Franse president Emmanuel Macron islamitische organisaties onder de loep. Enkelen werden zelfs verboden, zoals de Grijze Wolven. Dat zijn militante leden van de Turkse politieke partij MHP (Partij van de Nationalistische Beweging), die eind jaren zestig is opgericht door ex-legerofficier Alparslan Türkes. Aanhangers noemen zich ülkücüler – idealisten die streven naar herstel van het Ottomaanse Rijk.
Turkse immigranten in West-Europa hebben overal afdelingen opgericht. De Grijze Wolven zijn in verband gebracht met politiek geweld, maar ook met drugshandel en afpersing. Ook in Nederland is de groepering actief.
AD 05.11.2020
Grijze wolven
Turkije ziet het Franse besluit om de Turkse ultranationalistische organisatie Grijze Wolven in Frankrijk te ontbinden als „provocatie”, Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara waarschuwde woensdag dat er een „zo stevig mogelijke” reactie zal volgen.
„We benadrukken dat het noodzakelijk is om de vrijheid van meningsuiting en vergadering van Turken in Frankrijk te beschermen”, aldus het ministerie.
Frankrijk gaat de ultranationalistische Turkse groepering Grijze Wolven verbieden. Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin kondigde maandag in het parlement aan dat de ontbinding van de extreemrechtse beweging woensdag wordt besproken in de ministerraad. „Om het zacht uit te drukken: we praten hier over een bijzonder agressieve groep”, zegt de minister.
De Franse regering wil een verbod instellen op de Turks-nationalistische beweging Grijze Wolven. Volgens minister Gérald Darmanin van Binnenlandse Zaken is de beweging “een bijzonder agressieve groep”. Hij kondigt aan de organisatie morgen in de ministerraad te ontbinden.
De afgelopen dagen vonden in Frankrijk verschillende incidenten plaats die gelinkt worden aan de Turkse groepering. Zo werd in Lyon een monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide beklad. Op een snelweg ten zuiden van die stad gingen Franse Turken en Armeniërs vorige week met elkaar op de vuist.
De Grijze Wolven is gelieerd aan de Turkse rechts-nationalistische partij MHP. In het buitenland heeft de organisatie verschillende afdelingen, waarvan de omvang niet geheel duidelijk is. In 2016 liepen aanhangers van de Grijze Wolven mee in een demonstratie in Rotterdam tegen de couppoging in Turkije.
In het verleden vochten sympathisanten van de groepering mee met het Azerbeidzjaanse leger in de oorlog in Nagorno-Karabach. Als gevolg van het opleven van dat conflict zijn in meerdere Franse steden de afgelopen tijd Turkse nationalisten de straat op gegaan, waarbij anti-Armeense teksten werden gezongen.
Onder meer het Armeens consulaat in Lyon werd beklad met de initialen van de Turkse president Erdogan:
Het verbod komt op een moment dat de relatie tussen Frankrijk en Turkije gespannen is. De Turkse president Erdogan verweet zijn Franse ambtgenoot Macron een heksenjacht tegen moslims, nadat hij had aangekondigd strenger op te treden tegen islamitische organisaties als reactie op de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een 18-jarige moslim.
Minister Darmanin kondigde naast het verbod op de Grijze Wolven aan dat hij komend weekend Tunesië en Algerije gaat bezoeken om het uitzetten van geradicaliseerde Tunesiërs en Algerijnen te bespreken, schrijft Le Figaro. Ook wil hij voor een soortgelijke reis naar Rusland, waar de aanslagpleger op Paty vandaan kwam.
In Kazachstan is de groepering al verboden. Oostenrijk verbood vorige jaar symbolen van vlaggen van de Grijze Wolven.
4.Hoe staat Turkije er binnenlands voor?
Turkije zal de komende tijd weinig geld hebben voor het kopen van nieuwe wapens. Het land verkeert economisch in zwaar weer. De Turkse lira is sinds begin dit jaar met meer dan 35 procent in waarde gedaald. Het land gaat gebukt onder hoge inflatie.
Ook rommelt het bij het financiële bestuur van Turkije. Zondag 8 november kwam het onverwachte besluit van de minister van Financiën Berat Albayrak om zich terug te trekken. Dat maakte hij bekend via Instagram. Naast partijgenoot is Albayrak de schoonzoon van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Door sommigen werd hij zelfs gezien als diens mogelijke opvolger.
Kort voor het aftreden van Albayrak stelde Erdogan oud-minister van Financiën Naci Ağbal aan als hoofd van de Turkse centrale bank. Onduidelijk blijft of die aanstelling de reden is voor het opstappen van Albayrak.
Nasleepmislukte coup in 2016
In Turkije hebben 38 ex-militairen een levenslange gevangenisstraf gekregen voor hun rol bij de mislukte coup in 2016 tegen president Erdogan. Onder de veroordeelden is een voormalige luitenant-kolonel die destijds op een Turkse televisiezender een verklaring over de staatsgreep liet voorlezen.
Zes veroordeelden kregen levenslang zonder kans op eerdere vrijlating opgelegd. Ze moeten hun straf uitzitten in een gevangenis met een zwaar regime.
Ontslagen
In eerdere processen kregen meer dan 2500 Turkse militairen en burgers levenslange straffen voor hun betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep. In Turkije zijn sinds 2016 tienduizenden mensen gevangengezet, omdat ze banden zouden hebben met de beweging van de islamitische prediker Fethullah Gülen, die er door president Erdogan van wordt beschuldigd achter de mislukte coup te zitten.
Bij de overheid zijn naar schatting 130.000 mensen ontslagen wegens banden met Gülen. De geestelijke, die is uitgeweken naar de VS, ontkent elke betrokkenheid bij de couppoging.
Kritiek
Mensenrechtenorganisaties en westerse bondgenoten van Turkije zijn uiterst kritisch over de aanpak van de vermeende Gülen-aanhangers in Turkije, waarmee politieke tegenstanders van de president worden uitgeschakeld. De Turkse regering houdt vol dat het opsporen van aanhangers van de geestelijke nodig is voor de veiligheid in het land.
Er lopen in Turkije nog verschillende rechtszaken in verband met de staatsgreep, waarbij meer dan 250 doden vielen.
Na drie slapeloze nachten neemt de Europese Raadsvoorzitter Charles Michel ‘zijn deel van de verantwoordelijkheid’ op voor de zogenoemde ‘sofagate’ bij de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Die ontving hem en voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie dinsdag in Ankara, maar had voor laatstgenoemde geen stoel klaarstaan. ,,Vernederend en betreurenswaardig’’, zegt de Belg in een interview met een aantal Europese kranten.
De vrouwonvriendelijke ontvangst veroorzaakte een storm van kritiek in Europa. Vooral omdat het bezoek van Von der Leyen en Michel aan de Turkse president mede in het teken stond van de eerbiediging van mensen- en vrouwenrechten. De Turkse terugtrekking uit de Istanboel-conventie, die geweld tegen vrouwen bestrijdt, was een belangrijk punt op de agenda. Turkije en de EU geven elkaar de schuld voor het incident. De Turken beweren dat er op aanwijzing van de EU geen stoel voor Von der Leyen was klaargezet, maar volgens de EU mochten ze de ontvangstruimte vooraf niet zien.
Charles Michel hield zich tot nu toe stil in de hoop dat de storm over zou waaien, maar veranderde van gedachten. ,,Ik neem mijn deel van de verantwoordelijkheid op voor het incident’’, tekende De Tijdop uit zijn mond. ,,De beelden zijn schokkend. De opstelling van de stoelen was vernederend en dat is zeer betreurenswaardig. Ik slaap niet goed meer sinds het sofa-incident. De film blijft constant door mijn hoofd spelen.’’
Niet alle argumenten klinken volgens de Vlaamse zakenkrant even overtuigend. ,,Ursula von der Leyen maakte de Turken de boodschap over vrouwen- en mensenrechten over. Als ik tussenbeide was gekomen om een stoel aan te bieden, was dat mogelijk paternalistisch overgekomen.’’
Ursula von der Leyen bracht onze boodschap over vrouwen- en mensenrechten over. Als ik tussenbeide was gekomen om een stoel aan te bieden, was dat mogelijk paternalistisch overgekomen, aldus Charles Michel.
Michel legt een deel van de verantwoordelijkheid bij de Turken. Het protocol van de Europese Raad kreeg de dag voor de ontmoeting geen toegang tot de zaal en ontving ook geen gedetailleerde informatie over de opstelling van de stoelen, staat in een nota van zijn protocoldiensten.
Pikorde
Pittig detail is volgens de krant dat Von der Leyen vanwege het coronavirus geen eigen protocoldiensten zond en daardoor aangewezen was op de afspraken die de medewerkers van Michel maakten. Die protocoldienst zette de Europese Raadsvoorzitter ‘hoger in de pikorde’ dan Von der Leyen, terwijl bij zulke bilaterale ontmoetingen nooit een protocollair onderscheid wordt gemaakt tussen de twee topfuncties. Voor de voorgangers van Michel en Von der Leyen – Donald Tusk en Jean-Claude Juncker – stonden wel gelijke stoelen klaar, aldus de krant.
Achteraf is het makkelijk om te zeggen dat het fout was niet te reageren, geeft Michel toe. ,,Ik was bang een incident te creëren. We hebben maanden hard gewerkt om een positieve boodschap over te brengen in Turkije. Als ik op een zichtbare manier voor de camera had gereageerd, zou ik die inspanningen en voorbereidingen teniet hebben gedaan.’’
Als ik op een zichtbare manier voor de camera had gereageerd, zou ik de maandenlange inspanningen en voorbereidingen teniet hebben gedaan, aldus Charles Michel.
De Europese Raadsvoorzitter moest naar eigen zeggen ‘heel snel’ zijn houding bepalen toen hij geconfronteerd werd met de situatie. Volgens de krant menen diplomaten niettemin dat Erdogan niet negatief zou hebben gereageerd op de vraag de stoelen aan te passen. ‘Turkije is de vragende partij voor een deal: het land kreunt onder corona en de economie is in vrije val, onder meer door het wegblijven van toeristen’, luidt het.
Dictator
Erdogan én Michel, die niet tussen beide kwam maar ogenschijnlijk onbewogen plaatsnam naast Erdgan, wordt onder meer seksisme verweten. De Italiaanse premier Draghi noemde Erdigan vrijdagavond een van de ‘dictators’ bij wie je geen blad voor de mond moet nemen. Ook de Franse minister van Europese Zaken en de Oostenrijkse buitenlandminister reageerden verontwaardigd.
NOS 21.01.2021 Na maanden van spanningen tussen Turkije en de Europese Unie, lijkt Turkije toch weer toenadering te zoeken. Minister Cavusoglu van Buitenlandse Zaken is op bezoek in Brussel om te praten over de toekomst van de relatie tussen de EU en Turkije.
In december beslisten EU-leiders dat Turkije meer sancties opgelegd krijgt vanwege de aanhoudende gasboringen in betwiste wateren in de Middellandse Zee. De sancties richtten zich alleen op topmanagers van oliebedrijven en dat ging een aantal EU-landen niet ver genoeg.
Turkije kwam er met een waarschuwing vanaf. Gasboringen en andere activiteiten in de oostelijke Middellandse Zee moeten helemaal stoppen, was de boodschap, anders zouden er alsnog zwaardere maatregelen volgen.
Plaats van VK innemen
Het Turkse bezoek aan Brussel wordt gezien als een verzoeningspoging. Hier ging een reeks uitspraken van hoge Turkse regeringsfunctionarissen aan vooraf.
Cavusolgu zei in de eerste week van januari dat zijn land met een “positieve agenda” richting de EU gaat. “Turkije wil een bladzijde omslaan in de relatie met de EU in het nieuwe jaar”, zei president Erdogan in een videoconferentie met EU-commissievoorzitter Von der Leyen.
En vorige week ging Erdogan nog verder door te suggereren dat Turkije het gat kan opvullen dat het Verenigd Koninkrijk achterlaat. “Onzekerheden die zijn toegenomen door de brexit kunnen alleen worden weggenomen als Turkije zijn rechtmatige plek in de Europese Unie inneemt”, zei hij. Turkije is kandidaat-lidstaat van de unie, maar onderhandelingen daarover liggen al jaren stil.
Terugtrekken boorschip
Maandag bracht de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Maas een bezoek aan Ankara. Hij prees Turkije voor goede stappen in de juiste richting, “niet alleen met woorden, maar ook met daden”. Daarbij noemde hij het terugtrekken van het boorschip de Barbaros uit Cypriotische wateren. Dat schip boorde naar olie en gas. Dat leverde stevige kritiek op vanuit de EU, die achter zijn lidstaat Cyprus staat.
Of het terughalen van het schip ook betekent dat de Turkse oliemissie definitief is gestopt, valt te betwijfelen. Het schip zou in eerste instantie vanwege slecht weer zijn teruggekeerd naar de haven. Turkije haalde eerder ook al eens een onderzoeksschip terug, vlak voor een EU-top waar sancties tegen Turkije werden besproken. Later werd het schip toch weer teruggestuurd naar zee.
Beterschapswensen voor Macron
Erdogan heeft ook toenadering gezocht tot de landen waar het de grootste conflicten mee heeft, zoals Frankrijk. Toen president Macron eind december positief testte op het coronavirus, schreef Erdogan hem een brief om hem beterschap te wensen. Erdogan nodigde hem ook uit om weer te gaan praten met elkaar.
Met Griekenland gaat Turkije volgende week om tafel om te praten over maritieme grenzen en onenigheid in de oostelijke Middellandse Zee. Die gesprekken lagen vijf jaar lang stil.
Zowel Turkije als de EU hebben er belang bij de relatie te verbeteren. De EU heeft Turkije nodig voor het migratiebeleid, een voortzetting van de EU-Turkijedeal uit 2016. De Europese Unie is de grootste handelspartner van Turkije. Het land heeft moeite buitenlandse investeerders aan zich te binden en kampt met flinke economische problemen.
Toenadering geen garantie afzien van sancties
Er is geen garantie dat de toenaderingspoging ertoe zal leiden dat de EU afziet van zwaardere sancties tegen Turkije. De EU heeft niet alleen problemen met Turkije vanwege illegale olie- en gasboringen; ook het slepende Cyprus-conflict weegt zwaar.
Turkije steunt de Turks-Cyprioten in Noord-Cyprus. Erdogan herhaalde in november dat Cyprus moet worden opgedeeld in twee afzonderlijke staten. Dat viel niet goed bij EU-lidstaten Cyprus en Griekenland.
Europa NU 21.01.2021 De sfeer tussen Turkije en de Europese Unie is verbeterd, zegt de EU. Ook al blijft Brussel erg bezorgd over de Turkse omgang met de mensenrechten. Turkije klinkt ook monterder en heeft de voorzitters van de Europese Commissie en de raad van EU-regeringsleiders uitgenodigd voor een bezoek aan Ankara.
De EU verwelkomt de hervatting maandag van de besprekingen tussen Turkije en Griekenland over hun botsende aanspraken op de wateren in hun buurt, zei EU-buitenlandchef Josep Borrell donderdag bij aankomst van de Turkse buitenlandminister Mevlut Cavusoglu in Brussel. Hij heeft “een verbetering gezien in de algehele atmosfeer”.
Ook Borrells Turkse gast spreekt van een “positieve sfeer”. Maar om die te behouden, zijn er “concrete stappen” van beide partijen nodig, aldus Cavusoglu. Borrell vindt eveneens dat na woorden daden moeten volgen.
De EU “wenst vurig” dat het tot “een duurzame de-escalatie in de oostelijke Middellandse Zee” komt, onderstreept Borrell. Turkije heeft het in die regio aan de stok met Griekenland en Cyprus over de onderlinge zeegrenzen en de winning van bodemschatten uit de zee.
De betrekkingen tussen de EU en Turkije, een NAVO-bondgenoot en formeel nog altijd kandidaat-lid, naderden vorig jaar het nulpunt. De EU besloot vorige maand strafmaatregelen te nemen en waarschuwde dat het daar zo nodig niet bij blijft. Maar sindsdien is de toon in Ankara en ook in Brussel wat milder geworden.
Maar Cavusoglu’s bezoek aan Brussel betekent niet dat de EU nu tevreden is over bijvoorbeeld de Turkse omgang met de mensenrechten, zegt een woordvoerder van Borrell. Het is er juist op gericht de relatie weer op het goede spoor te krijgen. En “we schrikken er niet voor terug” om aanmerkingen te maken.
De Turkse minister en de hoogste diplomaat van de EU bespreken onder andere het bij de tijd brengen van de zogenoemde ‘Turkije-deal’ over de opvang van migranten en vluchtelingen.
Knack 21.01.2021 ‘Breekt het ijs tussen Turkije en de Europese Unie’, vraagt Dirk Rochtus bij het bezoek van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken aan Brussel.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan laat zich de laatste weken naar de Europese Unie (EU) toe van zijn aardige kant zien. De man die in de loop van achttien jaar heerschappij van pro-Europese hervormer tot vogelschrik van mensenrechtenactivisten muteerde, heeft een charmeoffensief geopend.
Aan de ambassadeurs van de EU-lidstaten in Ankara vertelde hij een ‘nieuwe bladzijde’ in de relaties tussen Turkije en de EU te willen openslaan en een ‘positieve agenda’ genegen te zijn. Het ‘format’ was op zich al een verrassing. Voor hij president werd in 2014 had hij hen als premier nog regelmatig ontmoet en nu pikte hij weer de draad op.
Turkije heeft Europa nu meer nodig dan omgekeerd.
Turkije had vorige week ook laten weten de dialoog met Griekenland te willen hervatten. Van 2002 tot 2016 hadden er 60 van die gesprekken plaatsgevonden; daarna waren ze in het slop geraakt.
De sfeer tussen beide landen was bekoeld nadat Turkije afgelopen jaar begonnen was met gasboringen met als argument dat de zeegebieden rond Cyprus tot zijn continentaal plat zouden behoren. De EU had zich gepositioneerd aan de zijde van Griekenland en Cyprus en had in december 2020 zelfs sancties uitgevaardigd tegen Turkse functionarissen en firma’s. Turkije zond een positief signaal uit door het onderzoeksschip Oruç Reis terug te trekken in de wateren rond Antalya.
Gespreksbereid
Vandaag komt Mevlut Cavusoglu, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, naar Brussel voor een gesprek met Josep Borrell, de Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid. Ook Frankrijk en Duitsland hebben al gespreksbereidheid getoond. De Franse president Emmanuel Macron stuurde onlangs een vriendelijke brief naar Erdogan en Heiko Maas, de Duitse collega van Cavusoglu, was deze week in Ankara.
Het lijkt wel alsof het ijs tussen de EU en Turkije aan het breken is. ‘Europa heeft Turkije nodig!’, plegen Turkse machthebbers en hun journalistieke spreekbuizen wat graag te zeggen. Uiteraard is Turkije een belangrijke economische en strategische partner voor de EU.
Vergeten we ook niet dat de Europese regeringsleiders, de Duitse bondskanselier Angela Merkel op de eerste plaats, er als de dood voor zijn dat Turkije het vluchtelingenakkoord van maart 2016 zou opblazen. De Turkse regering heeft daar soms wel eens mee gedreigd als de kritiek vanuit ‘Brussel’ haar te veel werd.
Wrijvingen
Op de keper beschouwd heeft Turkije Europa nu meer nodig dan omgekeerd. De Turkse economie doet het niet goed; een uitbreiding van de douane-unie met de EU en meer buitenlandse investeringen, niet alleen vanuit Europa, zijn meer dan welkom. Ontevredenheid onder de eigen bevolking zou ook het draagvlak voor Erdogan kunnen aantasten.
Ook op buitenlandpolitiek vlak kan Turkije best een ruggensteun gebruiken. Het heeft met zijn directe of indirecte militaire en/of politieke acties in Syrië, Nagorno-Karabach en Libië en door de spanningen met Griekenland en Cyprus heel wat wenkbrauwen doen fronsen en her en der zelfs aan diplomatiek krediet ingeboet. Op de Europese Raad van maart 2021 overwegen de staatshoofden en regeringsleiders van de EU-lidstaten zelfs verdere sancties als er geen beterschap intreedt. Ankara is ook beducht voor de nieuwe Amerikaanse president.
Joe Biden was als vicepresident onder zijn voorganger Barack Obama ‘bevoegd’ voor Turkije. Hij heeft als kenner van het land de Turkse politiek al vaak gehekeld. Een concreet wrijvingspunt is de aanschaf door Turkije van de Russische S-400 luchtafweerraketten. Anthony Blinken, de gedesigneerde Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, noemde Turkije daarom een ‘zogenaamde strategische partner’. Erdogan wil met zijn charmeoffensief de wrevel in Brussel en langs dat kanaal ook in Washington afbouwen en zoete broodjes bakken.
Rechtsstaat
Erdogan kan rekenen op Merkel. De Duitse bondskanselier gelooft dat Turkije nodig is voor de geopolitieke stabiliteit van de EU. Nu moet Erdo?an nog de banden nauwer aanhalen met Macron, die hij enkele weken geleden nog de huid had vol gescholden omwille van de wrijvingen rond Libië en de Mohamed-cartoons als inzet van de vrije meningsuiting. Ankara heeft alvast met Ali Onaner een oude studievriend van Macron tot ambassadeur in Frankrijk benoemd.
Die persoonlijke vriendschap kan als balsem werken. Maar bij dit alles, bij al wat hier draait rond economie en buitenlandpolitiek, mag de EU de democratie en de rechtsstaat in Turkije niet uit het oog verliezen. De toestand ervan blijft zorgwekkend. De EU moet op haar strepen blijven staan en de ‘civil society‘, het voor vrijheid strijdende middenveld, in Turkije hoop en perspectief bieden.
Erdo?an bevindt zich in het defensief; de EU moet die kans benutten, niet alleen omwille van eigenbelang dat gediend is met goede economische en diplomatieke betrekkingen met Ankara, maar ook ten bate van de Turkse bevolking en het potentieel dat in haar sluimert.
Dirk Rochtus doceert internationale politiek aan de KU Leuven. ?
MSN 23.12.2020 Turkije hoopt in het nieuwe jaar een “pagina om te slaan” in de relatie met de Verenigde Staten en de Europese Unie. Dat zei de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die klaagde dat zijn land op oneerlijke wijze is behandeld door zijn westerse partners.
Turkije ligt momenteel over uiteenlopende kwesties in de clinch met zowel NAVO-bondgenoot VS als de EU. Washington legde sancties op omdat Turkije het Russische luchtafweersysteem S-400 heeft gekocht. Met de EU wordt geruzied over de zoektocht naar grondstoffen in de oostelijke Middellandse Zee.
Erdogan klaagde dat westerse mogendheden “met twee maten meten” in die dossiers. “We hopen dat de EU zich zo snel mogelijk ontdoet van zijn strategische blindheid”, zei hij tegen parlementariërs van zijn AK-partij. Erdogan sprak ook de verwachting uit dat de aankomende Amerikaanse president Joe Biden het belang zal inzien van de relatie tussen zijn land en Turkije.
NOS 13.11.2020 Minister Blok van Buitenlandse Zaken wil binnen de Europese Unie steun zoeken voor een Europees wapenembargo tegen NAVO-bondgenoot Turkije. De vier regeringspartijen hebben dit gevraagd vanwege de betrokkenheid van Turkije bij diverse conflicten in de regio, waaronder de strijd om Nagorno-Karabach tussen Armenië en Azerbeidzjan.
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie kwamen deze week bij de behandeling van de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken met een motie met die strekking.
De regering in Ankara schendt volgens hen het internationaal recht door de betrokkenheid bij de gewapende conflicten in Libië en de oostelijke Middellandse Zee. Daar boort Turkije naar olie in gebied dat bij Griekenland hoort.
Graag
Minister Blok zei vanavond laat op het verzoek van de Kamer dat hij het “graag gaat doen”, doelend op het zoeken van steun bij zijn Europese collega’s.
Het kabinet moet in EU-verband zijn best doen voor een wapenembargo, vinden de coalitiepartners. “Keer op keer gaat Turkije over de schreef. Het is tijd voor stevige maatregelen”, zegt de opsteller van de motie, ChristenUnie-Kamerlid Voordewind. Volgens hem heeft Turkije Syrische jihadstrijders overgebracht naar Nagorno-Karabach om daar te vechten.
Elsevier 11.11.2020 Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de Europese Unie met wapenembargo komt tegen Turkije. De coalitie stoort zich aan de inmengingen van de NAVO-bondgenoot in buitenlandse conflicten en dient een motie in. Komt er straks een Europees wapenembargo en hoe zijn de Europese banden met Turkije? Vier vragen en antwoorden.
1.Waarom willen de regeringspartijen een wapenembargo tegen een NAVO-bondgenoot?
De belangrijkste reden voor de maatregel is de Turkse betrokkenheid bij het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan om de regio Nagorno-Karabach. Maar dat is slechts de spreekwoordelijke druppel.
Turkije mengt zich ook in de Libische Burgeroorlog en is betrokken bij de oorlog in Syrië. Daarnaast staan Turkije en Griekenland op gespannen voet met elkaar wegens boringen naar gas in de Middellandse Zee. Turkije bevindt zich met deze activiteiten soms lijnrecht tegenover EU-lidstaten.
De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie dienen daarom een motie in om EU-breed een wapenembargo in te stellen tegen het land. Het ministerie van Buitenlandse Zaken moet dan binnen de Europese Unie regelen dat er zo’n embargo komt. Europese landen mogen dan geen wapens meer verhandelen met de NAVO-bondgenoot. De maatregel zou hoogst ongebruikelijk zijn.
Tegen de NOS zegt CDA-Tweede Kamerlid Martijn van Helvert dat Turkije bijna een ‘schurkenstaat’ is. ChristenUnie-Tweede Kamerlid Joël Voordewind vindt dat Turkije keer op keer over de schreef gaat: ‘Het is tijd voor stevige maatregelen’.
2.Hoe groot is de kans dat er een wapenembargo komt?
Vorig jaar al zeiden Europese lidstaten de wapenverkoop aan Turkije af te zullen bouwen, wegens de Turkse inval in Noord-Syrië. Maar tot een officieel wapenembargo kwam het niet. Ook Nederland scherpte in 2019 zijn wapenexportbeleid ten aanzien van Turkije aan.
Spanje en Italië zijn grootste Europese leveranciers van wapens aan Turkije. Het is de vraag of deze landen hun winsten willen opgeven en zullen instemmen met een wapenembargo. Tijdens het conflict in de Middellandse Zee dit jaar bleek al dat deze twee landen liever de dialoog met Turkije aangaan dan dat ze strenge sancties eisen, zoals Griekenland en Frankrijk doen.
Bovendien is Turkije de laatste jaren zelf ook veel meer wapens gaan produceren. Het is onduidelijk wat het effect zal zijn van een Europees wapenembargo. De drones die Turkije leverde in het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan, zijn van eigen makelij. Een Europees embargo had hier dus niets uitgericht.
3.Heeft Turkije nog steeds invloed in Europa?
Na de aanslag op Samuel Paty en de kerk in Nice nam de Franse president Emmanuel Macron islamitische organisaties onder de loep. Enkelen werden zelfs verboden, zoals de Grijze Wolven. Dat zijn militante leden van de Turkse politieke partij MHP (Partij van de Nationalistische Beweging), die eind jaren zestig is opgericht door ex-legerofficier Alparslan Türkes. Aanhangers noemen zich ülkücüler – idealisten die streven naar herstel van het Ottomaanse Rijk.
Turkse immigranten in West-Europa hebben overal afdelingen opgericht. De Grijze Wolven zijn in verband gebracht met politiek geweld, maar ook met drugshandel en afpersing. Ook in Nederland is de groepering actief.
4.Hoe staat Turkije er binnenlands voor?
Turkije zal de komende tijd weinig geld hebben voor het kopen van nieuwe wapens. Het land verkeert economisch in zwaar weer. De Turkse lira is sinds begin dit jaar met meer dan 35 procent in waarde gedaald. Het land gaat gebukt onder hoge inflatie.
Ook rommelt het bij het financiële bestuur van Turkije. Zondag 8 november kwam het onverwachte besluit van de minister van Financiën Berat Albayrak om zich terug te trekken. Dat maakte hij bekend via Instagram. Naast partijgenoot is Albayrak de schoonzoon van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Door sommigen werd hij zelfs gezien als diens mogelijke opvolger.
Kort voor het aftreden van Albayrak stelde Erdogan oud-minister van Financiën Naci Ağbal aan als hoofd van de Turkse centrale bank. Onduidelijk blijft of die aanstelling de reden is voor het opstappen van Albayrak.
NU 11.11.2020 Regeringspartijen D66, ChristenUnie en CDA willen dat minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) zich gaat inzetten voor een Europees wapenembargo tegen NAVO-bondgenoot Turkije. Dat staat in een motie die woensdag wordt ingeleverd bij de minister.
Het wapenembargo zou een strafmaatregel moeten zijn voor de Turkse betrokkenheid bij onder meer het recente geweld tussen Azerbeidzjan en Armenië in de regio Nagorno-Karabach. Ook willen de partijen niet dat Turkije Europese wapens kan inzetten in Libië en de oostelijke Middellandse Zee.
De drie regeringspartijen willen dat de regering binnen de EU steun gaat verwerven voor het wapenembargo en dienen daarvoor woensdag tijdens de begrotingsbehandeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken een motie in.
“Keer op keer gaat Turkije over de schreef. Ze schenden het wapenembargo in Libië en boren illegaal naar gas en olie in de zee van Griekenland”, zegt Joël Voordewind van de ChristenUnie.
Martijn van Helvert van het CDA zegt dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zijn land “naar de rand van een schurkenstaat laat afglijden”. “Het is erg dat het moet, maar we willen dat de EU een wapenembargo tegen onze NAVO-bondgenoot instelt. We moeten onschuldige burgers beschermen.”
Ook voor Sjoerd Sjoerdsma van D66 is de maat vol: “Als Erdogan militaire conflicten aanwakkert in plaats van stabiliteit bevordert, moeten we een duidelijke lijn trekken: geen wapens meer naar Turkije zolang dit doorgaat.”
NOS 11.11.2020 De regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de EU een wapenembargo instelt tegen NAVO-bondgenoot Turkije. Het is een strafmaatregel voor de betrokkenheid van Turkije bij diverse conflicten in de regio, waaronder de strijd om Nagorno-Karabach tussen Armenië en Azerbeidzjan.
De vier partijen dienen vandaag bij de behandeling van de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken een motie in met die strekking. De regering in Ankara schendt volgens hen het internationaal recht door zijn betrokkenheid bij de gewapende conflicten in Libië en de oostelijke Middellandse Zee. Daar boort Turkije naar olie in gebied dat bij Griekenland hoort.
Het kabinet moet in EU-verband ijveren voor een wapenembargo, vinden de coalitiepartners. “Keer op keer gaat Turkije over de schreef. Het is tijd voor stevige maatregelen”, zegt Kamerlid Joël Voordewind van de ChristenUnie. Volgens hem heeft Turkije Syrische jihadstrijders overgebracht naar Nagorno-Karabach om daar te vechten.
‘Schurkenstaat’
Voor Sjoerd Sjoerdsma van D66 is de maat vol. “Als Erdogan militaire conflicten aanwakkert in plaats van stabiliteit bevordert, moeten we een duidelijke lijn trekken: geen wapens meer naar Turkije zolang dit doorgaat.”
Martijn van Helvert van het CDA vindt dat Erdogan zijn land “naar de rand van een schurkenstaat laat afglijden”. “Het is erg dat het moet, maar we willen dat de EU een wapenembargo tegen onze NAVO-bondgenoot instelt. We moeten onschuldige burgers beschermen.”
Telegraaf 04.11.2020 Turkije ziet het Franse besluit om de Turkse ultranationalistische organisatie Grijze Wolven in Frankrijk te ontbinden als „provocatie.” Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Ankara waarschuwde woensdag dat er een „zo stevig mogelijke” reactie zal volgen.
„We benadrukken dat het noodzakelijk is om de vrijheid van meningsuiting en vergadering van Turken in Frankrijk te beschermen”, aldus het ministerie.
De regering in Parijs stemde woensdag in met het verbod op activiteiten van de extreemrechtse beweging op Frans grondgebied. Afgelopen weekend werd bij Lyon een centrum ter nagedachtenis aan de massamoord op Armeniërs beklad met pro-Turkse slogans. Eerder waren bij confrontaties tussen vermoedelijk Turkse nationalisten en Armeniërs in de buurt van Lyon gewonden gevallen.
De relatie tussen Frankrijk en Turkije is al langer gespannen. De recente aankondiging van de Franse president Macron om strenger op te treden tegen extreme islamitische organisaties na recente aanslagen viel ook slecht in Ankara. President Erdogan heeft opgeroepen tot een boycot van Franse producten omdat hij Macron een islamvijandige houding verwijt.
NOS 02.11.2020 De Franse regering wil een verbod instellen op de Turks-nationalistische organisatie Grijze Wolven. Volgens minister Gérald Darmanin van Binnenlandse Zaken is de beweging “een bijzonder agressieve groep”. Hij kondigt aan de organisatie morgen in de ministerraad te ontbinden.
De afgelopen dagen vonden in Frankrijk verschillende incidenten plaats die gelinkt worden aan de Turkse groepering. Zo werd in Lyon een monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide beklad. Op een snelweg ten zuiden van die stad gingen Franse Turken en Armeniërs vorige week met elkaar op de vuist.
De Grijze Wolven is gelieerd aan de Turkse rechts-nationalistische partij MHP. In het buitenland heeft de organisatie verschillende afdelingen, waarvan de omvang niet geheel duidelijk is. In 2016 liepen aanhangers van de Grijze Wolven mee in een demonstratie in Rotterdam tegen de couppoging in Turkije.
In het verleden vochten sympathisanten van de groepering mee met het Azerbeidzjaanse leger in de oorlog in Nagorno-Karabach. Als gevolg van het opleven van dat conflict zijn in meerdere Franse steden de afgelopen tijd Turkse nationalisten de straat op gegaan, waarbij anti-Armeense teksten werden gezongen.
Onder meer het Armeens consulaat in Lyon werd beklad met de initialen van de Turkse president Erdogan:
Het verbod komt op een moment dat de relatie tussen Frankrijk en Turkije gespannen is. De Turkse president Erdogan verweet zijn Franse ambtgenoot Macron een heksenjacht tegen moslims, nadat hij had aangekondigd strenger op te treden tegen islamitische organisaties als reactie op de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een 18-jarige moslim.
Minister Darmanin kondigde naast het verbod op de Grijze Wolven aan dat hij komend weekend Tunesië en Algerije gaat bezoeken om het uitzetten van geradicaliseerde Tunesiërs en Algerijnen te bespreken, schrijft Le Figaro. Ook wil hij voor een soortgelijke reis naar Rusland, waar de aanslagpleger op Paty vandaan kwam.
In Kazachstan is de groepering al verboden. Oostenrijk verbood vorige jaar symbolen van vlaggen van de Grijze Wolven.
Het teken van de Grijze Wolven, een extreemrechtse Turkse groepering bij een demonstratie van Turkse Nederlanders bij het consulaat in Rotterdam. Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / ANP
Telegraaf 02.11.2020 Frankrijk gaat de ultranationalistische Turkse groepering Grijze Wolven verbieden. Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin kondigde maandag in het parlement aan dat de ontbinding van de extreemrechtse beweging woensdag wordt besproken in de ministerraad. „Om het zacht uit te drukken: we praten hier over een bijzonder agressieve groep”, zegt de minister.
Het verbod komt er nadat afgelopen weekend bij Lyon een centrum ter nagedachtenis aan de massamoord op Armeniërs was beklad met pro-Turkse slogans, waaronder ’Grijze Wolven’ en ’RTE’, de afkorting van de naam van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Bij confrontaties tussen vermoedelijk Turkse nationalisten en Armeniërs die protesteerden tegen het door Turkije gesteunde offensief van Azerbeidzjan vielen vorige week woensdag in de buurt van Lyon vier gewonden.
De spanningen tussen Armenen en Turken in Frankrijk zijn de laatste tijd toegenomen vanwege het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan over Nagorno-Karabach.
Gespannen relatie
De maatregel zal de gespannen relatie tussen Frankrijk en Turkije vermoedelijk geen goed doen. De Franse president Macron heeft strenger optreden aangekondigd tegen extreme islamitische organisaties na de onthoofding van een geschiedenisleraar door een 18-jarige moslim. Zijn Turkse ambtgenoot Erdogan heeft opgeroepen tot een boycot van Franse producten omdat hij Macron een islamvijandige houding verwijt.
De Grijze Wolven worden in Turkije politiek vertegenwoordigd door de rechts-nationalistische MHP, die in het Westen bekendstaat als een extreemrechtse of fascistische partij. In meerdere Europese landen, ook in Nederland, houden inlichtingendiensten sympathisanten in de gaten.
Behalve de brede en gevarieerde activistische bovenlaag bij de anti-lockdowndemonstranten, is er ook een “Radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen”, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw dreigingsbeeld, dat elk kwartaal wordt gepubliceerd. Eenzelfde soort verharding ziet de NCTV bij een kleine kern van de boerenprotesten.
Het risico dat rechts-extremisten naar geweld grijpen is groter dan in het verleden, waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
De terrorismecoördinator signaleert een toename van personen die, mede gevoed door extreemrechtse ideeën, online dreigen met geweld. Hoewel de ernst en vooral de waarschijnlijkheid van de dreiging niet in alle gevallen heel groot lijkt, blijft het een punt van aandacht. Een copycat-aanslag zoals in Christchurch is voorstelbaar, aldus de NCTV.
De vele kleine groeperingen zijn nog steeds erg versplinterd en hebben geen aansprekende leiders. Ze zijn doorgaans ook niet gewelddadig. Maar online is er volgens de NCTV wel veel rechts-extremisme zichtbaar.
Corona-effect
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, de NCTV, waarschuwt voor complottheorieën en desinformatie over het coronavirus. Dat staat in het nieuwe dreigingsbeeld. Radicale complotdenkers bedreigen politici, journalisten en agenten en dat kan leiden tot een ‘geweldsdaad’.
“Eenlingen zouden vanuit een combinatie van extremistisch gedachtegoed, mogelijk psychosociale of psychische problemen en maatregelen in het kader van Covid-19 juist eerder tot een geweldsdaad kunnen overgaan”, zegt de NCTV.
Sinds de uitbraak van de coronapandemie is de maatschappelijke onrust zichtbaarder geworden, zowel op straat als op sociale media. Complottheorieën verspreiden zich snel.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Pieter-Jaap Aalbersberg, schrijft in zijn nieuwe Dreigingsanalyse dat er veel verschillende polariserende groepen en individuen online actief zijn die elkaar vinden in het afwijzen van de overheid en het overheidsbeleid.
In de Dreigingsanalyse wordt specifiek gewezen op de rol van de stichting de Blauwe Tijger, die “een ultraconservatieve uitgeverij” wordt genoemd.
Telegraaf 23.10.2020
Aanpak extreme organisaties
De rechter moet ‘radicale of extremistische organisaties’ die de samenleving bedreigen of de democratie omver willen werpen sneller kunnen verbieden. De Tweede Kamer heeft vandaag een wet aangenomen die jaren van procederen moet verkorten. De wens voor zo’n wet leefde al langer, met name bij het CDA, en speelde op na optredens van Sharia4Holland.
Minister Dekker: ,,We moeten een duidelijke grens trekken als vrijheden door radicale of extremistische organisaties ofwel ‘antidemocratische’ clubs misbruikt worden om onze rechtsstaat en democratische waarden aan te tasten. Tolerant zijn tegen intolerantie kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We maken het daarom mogelijk om sneller en effectiever in te grijpen tegen zulke organisaties als het nodig is, waar zoiets nu nog jarenlange procedures vergt.”
Bestuursverbod
In de bestaande wetgeving ligt de nadruk alleen op organisaties, waarbij we individuen niet op de korrel kunnen nemen. Dit gaat veranderen. Leidinggevenden van verboden organisaties krijgen in principe een bestuursverbod van drie jaar of meer.
Dit voorkomt dat zij ongehinderd door kunnen gaan met hun antidemocratische activiteiten in een andere organisatie. Ook kan de rechter het bevel geven tijdens de procedure activiteiten van een organisatie stop te zetten, waarbij het strafbaar wordt als je zo’n verbod negeert. Zo voorkomt het wetsvoorstel dat ongewenste activiteiten binnen een organisatie worden voortgezet totdat de verbodenverklaring en ontbinding onherroepelijk zijn.
Verdubbeling straf
Wie na een definitief verbod toch nog doorgaat, kan straks een gevangenisstraf van twee jaar krijgen. Nu is dat nog één jaar.
Telegraaf 16.10.2020
Subsidie Jihadisten
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de subsidie aan het Europees Vredesinstituutnog niet stopgezet, nadat bleek dat dit Brusselse instituut met Nederlands geld een adviseur inhuurde die jarenlang actief was bij de Syrische jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Minister Sigrid Kaag wacht daarvoor eerst op opheldering van het Europees Vredesinsituut.
Grootste dreiging in Nederland blijft dus uitgaan van het jihadisme
De belangrijkste terroristische dreiging blijft dus nog altijd uitgaan van jihadisten, waarbij de dreiging vooral van eenlingen, schrijft de NCTV in de rapportage.
En ook van invloed op het jihadwereldje in Nederland is de nieuwe koers van Saoedi-Arabië. Met miljarden aan oliedollars verspreidt dat land al tientallen jaren het strenge salafisme, maar sinds kort propageert de Saoedische overheid in eigen land een gematigde islam. „Met nadruk op veranderingen in het maatschappelijk leven en op een geloof als individuele beleving in plaats van collectieve zaak”, schrijft de NCTV.
Ook zoekt het land meer aansluiting bij het Westen. Die koerswijzigingen leiden tot woede bij Nederlandse salafisten, die zich nu liever richten op de Turkse president Erdoğan als boegbeeld van de zuivere islam.
In 2015 werd station Rotterdam centraal ontruimd toen de politie een verdachte uit de Thalys haalde die vanuit Parijs arriveerde. Ⓒ ANP/HH
„Onder sommige Nederlandse jihadisten leeft nog altijd de intentie om in Nederland een aanslag te plegen”, schrijft de terrorismebestrijder, „maar ze handelen er momenteel niet naar.” Toch vonden in Europa in de eerste helft van 2020 meer aanslagen plaats dan in heel 2019. Het aantal dodelijke slachtoffers lag de helft lager. „Het huidige type aanslagen lijkt doorgaans provisorisch van aard.”
Er zijn vorig jaar zeker veertien aanslagen voorkomen in Europa, stelt Europol. Recent werden in Duitsland vijf Tadzjieken aangehouden die een aanslag voorbereidden. En op 31 augustus 2020 werden om dezelfde reden drie jihadisten in Noord-Macedonië aangehouden, voormalige Syriëgangers. „Van dergelijke gefrustreerde uitreizigers gaat een potentiële aanslagdreiging uit.”
Telegraaf 16.10.2020
Afdeling voor vrouwelijke jihadisten in Zwolle
In de gevangenis Zwolle komt daarom een speciale afdeling voor jihadbruiden om de dreiging te verminderen.
Ophitsing
De vrees bestaat namelijk dat de gevangenissen het zicht kwijtraken op die netwerken. Jihadisten kunnen daardoor ook na hun vrijlating de veiligheid in Nederland bedreigen. Het aantal TA-plekken wordt uitgebreid om een betere onderverdeling te kunnen maken tussen leiders en meelopers. Zo wordt ook onderlinge ophitsing verminderd. De vrouwen krijgen om die reden dus een aparte plek.
De NCTV benadrukt dat het nodig is om druk uit te blijven oefenen op de ongeveer vijfhonderd jihadsympathisanten in Nederland, zodat terroristen die vrijkomen uit de TA geen voedingsbodem meer krijgen als ze opnieuw het verkeerde pad op willen. Daar is minder weerklank voor nu de afgelopen tijd de Nederlandse extremistenscene versnipperd is geraakt. Het kalifaat is ingestort en er zijn geen aansprekende leiders.
Nederlandse jihadi’s maken bovendien ruzie over de kwestie van ’takfir’, verkettering.
De aanhangers van de Saoedische sjeik Hazimi, enkele tientallen in Nederland, vinden dat moslims andere gelovigen makkelijk als afvallige mogen bestempelen.
De Hazimi’s zijn nog strenger dan de IS-aanhangers, die wat terughoudender zijn met verkettering van andere moslims. De twee stromingen staan lijnrecht tegenover elkaar. Ook onder vrouwelijke jihadsympathisanten is er veel discussie over wie afvallig is en wie niet, aldus de NCTV.
In Frankrijk geldt vanwege de terroristische aanval met een mes in de Zuid-Franse kustplaats Nice het hoogste dreigingsniveau, maakt premier Jean Castex donderdagmiddag 29.10.2020 bekend. Bij de aanval kwamen zeker drie mensen om het leven.
Frankrijk als doelwit van een nieuwe jihad. Dat gevoel leeft bij veel Fransen nu er in korte tijd alweer een aanslag is gepleegd. In de basiliek Notre-Dame van Nice vermoordde een terrorist donderdagochtend 29.10.2020drie mensen. De Franse premier heeft de hoogste alarmfase afgekondigd. Sommige kerken sluiten hun deuren uit angst voor meer aanslagen.
Dreigement Al-Qaida
De man die de aanslag pleegde, ligt gewond in het ziekenhuis. Waarom hij juist de kerk in Nice uitzocht, is nog onduidelijk. Wel was bij de Franse overheid bekend dat er een nieuwe dreiging bestond voor religieuze gebouwen. Afgelopen zondag plaatste Thabat, het officieuze persagentschap van Al-Qaida, een oproep om aanslagen te plegen in Frankrijk. Volgens Le Point onder meer vanwege de Mohammed-cartoons van Charlie Hebdo en politieacties in Franse moskeeën.
Aanslagen met messen
Het valt verder op dat bij alle recente aanslagen messen werden gebruikt. Bij de aanval op het voormalige kantoor van Charlie Hebdo, een maand geleden, stak de dader met een kapmes op twee mensen in. Zij raakten zwaargewond. Leraar Paty werd onthoofd, net als een van de slachtoffers in Nice vanmorgen.
Volgens De Graaf riepen Al-Qaida en Islamitische Staat al rond 2014 en 2015 op om “niet hele grote ingewikkelde aanslagen te plegen, maar wapens te gebruiken die je in de buurt hebt: een auto, of een mes. In zijn laatste videoboodschap riep IS-leider al-Baghdadi op om hoe dan ook ‘de terreur in de straten van het Westen te brengen’, met alle middelen die je hebt.”
De Franse president Emmanuel Macron zal spoedig afreizen naar Nice, waar donderdag vermoedelijk een terreuraanslag is gepleegd bij een kerk. Dat heeft de burgemeester van Nice laten weten. Bij het bloedbad in en rond de kerk vielen drie doden.
Nederland staat naast Frankrijk in de strijd tegen extremisme. Dat zei premier Mark Rutte donderdagmorgen 29.10.2020 in reactie op de terreuraanslag in Nice.
,,Voor de tweede keer in korte tijd wordt Frankrijk opgeschrikt door een gruwelijke terreurdaad, ditmaal in Nice. Onze gedachten gaan uit naar de nabestaanden. En wij zeggen tegen het Franse volk: in de strijd tegen extremisme staat u niet alleen. Nederland staat naast u’’, aldus Rutte in een bericht op Twitter.
Koningspaar reageert geschokt door aanslag Nice
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima hebben in een verklaring gezegd geschokt te zijn door de aanslag in Nice.
Zij schrijven: „De afschuwwekkende geweldsdaad vanmorgen in Nice bij de Basilique Notre-Dame de l’Assomption, heeft ons geschokt. Opnieuw is Frankrijk geraakt, het land waarmee Nederland zich zo verwant voelt. Ons hart gaat uit naar alle getroffenen. Wij leven mee met degenen die een dierbare hebben verloren en voelen ons verbonden met iedereen die zich inzet voor een vreedzame samenleving.”
Vanwege de terroristische aanslag in Nice stuurt de gemeente Amsterdam z’n ambtenaren en agenten de stad in om de emoties in de gaten te houden. Een vergelijkbare aanslag in deze stad is niet ondenkbaar, zegt Halsema.
In een brief aan de gemeenteraad schrijft Halsema dat de aanslag in Nice waarbij donderdag drie mensen omkwamen, veel impact heeft in Amsterdam.
’Laat de terroristen niet oogsten wat ze zaaien’
Het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) vraagt alle moskeeën en imams in Nederland de komende dagen speciale aandacht te besteden aan de terreuraanslag in Nice en de gevolgen ervan. „Wij hebben een hardnekkige vijand. Laat ons verenigen om deze tragedie te boven te komen en overwinnen”, schrijft het CMO.
Donderdagochtend werd in een kerk in Nice een terreuraanslag gepleegd, waarbij zeker drie doden en zes gewonden vielen. De dader is een moslimextremist, hij is neergeschoten en aangehouden. Het CMO zegt ’met groot verdriet, afschuw en diepe verbijstering’ kennis genomen te hebben ’van de tragedie die het Franse volk opnieuw heeft getroffen’.
„Het is een laffe en onmenselijke daad waarmee zij de samenleving willen ontwrichten, mensen angst aanjagen en bevolkingsgroepen tegen elkaar opzetten”, gaat het CMO verder. „Het is intens verdrietig dat terroristen de slachtoffers hebben belaagd op een plek waarop zij zich juist veilig hadden moeten voelen. In vrede. In een kerk. Wij roepen iedereen op om elkaar op te zoeken, naar elkaar te luisteren en de terroristen niet te laten oogsten wat zij hebben gezaaid.”
‘Alertheid ook in Nederland nodig’
Kan zoiets escaleren in een gewelddadige dag met doden en gewonden in Nice,
In een buitenwijk van de Zuid-Franse stad Avignon heeft de politie een man doodgeschoten die omstanders in de buurt van een psychiatrisch ziekenhuis met een wapen bedreigde. Dat melden Franse media. Er zijn geen meldingen van slachtoffers.
De politie heeft vandaag in het Zuid-Franse Avignon een mogelijke terrorist doodgeschoten. De man had passanten met een vuurwapen bedreigd, aldus de politie. Volgens de autoriteiten zou het niet om een moslim gaan en bracht hij de nazigroet.
De actie volgt op een terreuraanval in het eveneens Zuid-Franse Nice, waarbij een vermeende moslimterrorist meerdere mensen vermoordde. Of er een verband is tussen beide aanvallen, is onduidelijk.
Een dodelijke aanval zoals in Nice is ook in Nederland niet ondenkbaar. Daarvoor waarschuwtNationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Pieter-Jaap Aalbersberg. Zeker drie mensen zijn bij de aanval in de kerk om het leven gekomen, onder wie de koster.
Mag je het allemaal in elkaars verlengde zien: de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty, de harde woorden van de Franse president Macron, president Erdogan van Turkije die daar aanstoot aan neemt, anti-Franse demonstraties in verschillende moslimlanden en weer een omstreden spotprent in het Franse satirische tijdschrijft Charlie Hebdo?
De dader viel rond 9:00 uur vanochtend mensen aan in de Notre-Dame-basiliek in het centrum van de Franse kuststad. De man zou volgens Franse media tijdens zijn arrestatie zijn neergeschoten door agenten en verkeert in levensgevaar.
De man die vandaag drie mensen gedood zou hebben in de Franse stad Nice, is volgens bronnen rond het onderzoek een 21-jarige man. De aanslagpleger kwam via Lampedusa Europa binnen.
Opnieuw is Frankrijk het doelwit van terreur. Vanochtend om 9:00 uur sloeg een man met een mes toe in de Notre-Dame-kerk, in het centrum van Nice. Volgens politiebronnen die de Franse krant Le Figaro sprak, zijn de doden twee vrouwen en een man, de koster van de kerk.
De verdachte zou in september vanuit Tunesië als vluchteling zijn aangekomen op het Italiaanse eiland Lampedusa, waar hij in quarantaine ging. Toen hij uit quarantaine kwam, moest hij het land meteen weer verlaten.
Daarop ging de man naar Frankrijk, waar hij sinds oktober zou verblijven. Vanochtend zou hij om 09.00 uur twee vrouwen en een man met een mes hebben gedood in de Notre-Dame-basiliek in Nice. Het mannelijke slachtoffer zou de koster van de kerk zijn.
Ook de koster, een man van rond de veertig, was op dat moment in de kerk bezig. De dader zou de koster met een mes in zijn keel hebben gestoken. Gelovigen die de vermoorde koster kennen, zeggen tegen Le Figaro dat hij een ‘heel rustige’ man was. “Hij diende de kerk en luisterde altijd.”
Burgemeester Christian Estrosi van de Franse stad spreekt van ‘een terreurdaad’. De verdachte is door de politie neergeschoten en in kritieke toestand naar het ziekenhuis overgebracht.
Antiterreurrechtbank
Justitie in Tunesië is ook een onderzoek gestart naar de verdachte. Dat gebeurt door een speciale antiterreurrechtbank. Het richt zich op ‘de verdenking dat een Tunesiër een terroristische operatie heeft uitgevoerd in het buitenland’, zegt een woordvoerder.
,,Deze mensen zijn aangevallen en vermoord omdat ze in de basiliek waren’’, aldus de Conferentie van Bisschoppen van Frankrijk in een verklaring. ,,Ons hele land is het slachtoffer van deze gruwelijke daden’’, stellen de bisschoppen. Maar volgens hen zullen de katholieken niet toegeven aan angst en, samen met het hele land, deze ‘verraderlijke dreiging het hoofd bieden’.
Macron zet leger in na terreuraanslag Nice
De Franse president Macron zet duizenden militairen in om de bewaking van scholen en kerken op te voeren. Aanleiding is de terreuraanslag van vanochtend bij de basiliek in het Zuid-Franse Nice. Hierbij kwamen drie personen om het leven. De Tunesische verdachte (21) zou begin deze maand via het Italiaanse Lampedusa Europa zijn binnengekomen.
,,We worden aangevallen wegens onze waarden, onze waarden van vrijheid en ons verlangen niet voor terreur te wijken”, aldus Macron vanmiddag in Nice.
Jawed S. aanslag Amsterdam CS
Jawed S., die is veroordeeld voor de aanslag op Amsterdam Centraal Station in 2018, is zijn hoger beroep begonnen met het maken van zijn excuses aan de twee Amerikaanse toeristen die hij heeft neergestoken. Dat is opvallend, aangezien hij tot nu toe niet eerder spijt heeft betuigd en zelfs herhaaldelijk had verklaard dat hij het zo weer zou doen.
Daar kwam hij donderdag bij het gerechtshof in Amsterdam op terug. „Ik bied mijn excuses aan voor wat ik heb gedaan”, zei hij. „Hoe slecht iemand ook is, ik had me moeten beheersen en geen gebruik moeten maken van geweld.” Daarmee doelde hij op PVV-leider Geert Wilders, wiens initiatief voor een cartoonwedstrijd van de profeet Mohammed de aanleiding gaf voor de aanslag op CS. S. is nog steeds boos op Wilders, maar verklaarde dat hij die woede niet meer zal richten tot anderen.
Aanklacht tegen Eisa S. Iraniër die aanslagen plande financierde ook terrorisme
Het Openbaar Ministerie (OM) wil de aanklacht tegen Eisa S.uitbreiden. De 41-jarige Iraniër uit Delft zit vast omdat hij vanuit Nederland aanslagen in Iran zou voorbereiden. Justitie wil hem nu ook vervolgen voor het financieren van terrorisme, bleek donderdag 22.10.2020 in de rechtbank in Rotterdam. S. ontkent de aantijgingen en denkt dat hij erin geluisd wordt door de Iraanse geheime dienst.
Eisa S. is actief voor de Iraanse afscheidingsbeweging ASMLA die is gevestigd in Nederland en Denemarken. Die beweging strijdt met geweld voor de afscheiding van de regio Ahwaz in het zuidwesten van Iran. Een deel van de ASMLA heeft onderkomen in Nederland, met als thuisbases Delft, Rijswijk en Den Haag.
In 2018 werd één van de topmannen van de beweging, Ahmad Molla Nissi, vermoord voor zijn huis in de Haagse Jan van Riebeekstraat. Nederland houdt Iran verantwoordelijk, net als voor de moord op Mohammad Reza Kolahi Samadi in 2015 in Almere. Na de moorden zette Nederland twee Iraanse diplomaten het land uit.
De verdenking: het in Nederland voorbereiden van aanslagen in Iran, onder meer op politiebureaus, controleposten en bankgebouwen, tussen 2017 en 2020. Daar komt straks het financieren van terrorisme bij.
Ook zou S. betrokken zijn geweest bij de moordaanslag op twee leden van de Iraanse Revolutionaire Garde in november 2018. Voor een aanslag, twee maanden eerder, op leden van dit militaire onderdeel bleek geen bewijs. Gelijk met zijn aanhouding werden ook in Denemarken arrestaties verricht in deze zaak.
Mooie ‘schietijzer’
Bij doorzoekingen in zijn huis en op zijn werk werden computers en telefoons in beslag genomen met daarop bankgegevens, audiobestanden en chats tussen S. en drie Deense medeverdachten. Uit die chats blijkt volgens justitie zijn betrokkenheid bij het gezamenlijk plannen van aanslagen en het financieren daarvan.
Zo gaat in de chats na de moord op de twee leden van de Iraanse Nationale Garde over de vraag of het ‘hun jongens’ waren. Ook chatten de mannen over geld overmaken voor een wapen en de vraag: of dat mooie ‘schietijzer’ al gekocht is en over mensen die brand hebben gesticht bij een bank die langer moeten wachten op betaling.
Patroon
‘Ik zie een patroon’, zei de officier van justitie. ‘Verdachte heeft contact met een aanslagpleger, spreekt een bedrag af en naderhand wordt er afgerekend.’ S. ontkent de aantijgingen. Volgens hem probeert het Iraanse regime hem er in te luizen. Zo hebben ze volgens S. zijn computer gehackt en chats aangepast.
‘Iran is de partij die het meeste belang heeft bij het hacken, gezien zijn werkzaamheden’, zei de advocaat van S., Andre Seebregts. Maar justitie ziet hier geen bewijs voor omdat de hackers geen sporen achterlieten. Seebregts: ‘Dat is de hele grap: als er aanwijzingen achterblijven dan hebben ze er niet zoveel aan.’
Grens overschreden
In zijn geboorteland Iran zat S. in de gevangenis en werd daar gemarteld. Hij vluchtte naar Nederland en vraagt zich nu af waarom hij vervolgd wordt: ‘Tot nu toe weet ik niet of het OM aan de kant van terrorisme staat of niet’, zei hij in zijn laatste woord.
‘We begrijpen de gevoeligheden van dit onderzoek’, zei de officier van justitie. ‘Maar er wordt een grens getrokken wanneer in Nederland strafbare feiten worden gepleegd. Verdachte heeft die grens overschreden’
Vught
De volgende zitting is op 14 januari. S. blijft tot die tijd in zijn cel in Vught. De rechtbank zag onvoldoende gronden om hem vrij te laten. De officier van justitie verwachtte dat de zaak halverwege volgend jaar inhoudelijk behandeld kan worden.
De afgewezen asielzoeker uit Syrië (20) die twee weken geleden in Dresden zou hebben ingestoken op twee Duitse toeristen van wie er een overleed, werd gevolgd door een observatieteam. Dat maakten politie en justitie vanmiddag bekend. Het nieuws veroorzaakt politieke verontwaardiging en een discussie over de vraag of het drama voorkomen had kunnen worden en of het uitzettingsverbod herzien moet worden.
Syrische extremist vast voor dodelijke mesaanval op toeristen in Duitse stad
De Syriër, die dinsdagavond werd opgepakt, staat op een lijst van staatsgevaarlijke personen. Om die reden stond hij na zijn vrijlating uit de gevangenis, eind september, onder toezicht van de Saksische veiligheidsdienst. De afgewezen asielzoeker had een deel uitgezeten van de gevangenisstraf van drie jaar en een maand die hij had gekregen wegens een aanval op en tweevoudige mishandeling van een wetshandhaver.
De man die is opgepakt voor een dodelijke steekpartij deze maand in de Duitse stad Dresden, blijkt een veroordeelde islamist. Op 4 oktober 2020 werden er twee toeristen uit Noordrijn-Westfalen met een mes aangevallen in Dresden. Een van de twee overleefde de aanval niet.
Telegraaf 22.10.2020
Een tijd was onduidelijk wie er achter de aanval zat. Op de plaats delict werd een mes met dna-sporen gevonden, dat de politie naar een 20-jarige Syriër leidde. Gisteren werd hij opgepakt. De man werd in 2018 al veroordeeld voor ‘ondersteuning van een terreurorganisatie’ en het ‘aansporen tot het plegen van staatsgevaarlijke misdrijven‘.
De afgewezen asielzoeker uit Syrië is afgelopen nacht in Dresden aangehouden op verdenking van een mesaanval op twee Duitse toeristen, twee weken geleden. Een van hen bezweek aan zijn verwondingen. De verdachte was bij de veiligheidsdiensten in de deelstaat Saksen al langer bekend als een ‘gewelddadige extremist’, melden Duitse media.
De 20-jarige Syriër wordt ervan verdacht op zondag 4 oktober 2020 omstreeks 21.30 uur bij het Kulturpalast in Dresden twee toeristen uit Noordrijn-Westfalen te hebben aangevallen met een mes. Beide mannen raakten zwaargewond. Een van hen, een 55-jarige man uit Krefeld, bezweek in het ziekenhuis aan zijn verwondingen. Zijn metgezel, een 53-jarige man uit Keulen, overleefde de aanval.
Volgens Bild kon de twintigerworden geïdentificeerd dankzij dna-sporen op het mes dat hij achterliet op de plaats delict. Het celmateriaal leverde een ‘match’ op met zijn dna-profiel in de databank van de politie. Een speciaal arrestatieteam signaleerde de man niet ver van de plek waar hij de toeristen aanviel en overmeesterde hem. Zijn motief is nog onduidelijk.
Gevangenis
Der Spiegelmeldt dat de verdachte enige tijd geleden veroordeeld is tot een gevangenisstraf van ruim twee jaar, onder meer wegens een ‘ernstige en staatsgevaarlijke’ geweldsdaad. De rechtbank achtte daarnaast bewezen dat hij ook IS-strijders rekruteerde.
De Syriër kwam in 2015 naar Duitsland. Hij zou zich sinds de vroege zomer van 2017 steeds meer op de islamitische terreurbeweging hebben georiënteerd en ook hebben nagedacht over een aanslag. Mogelijk radicaliseerde hij verder in de gevangenis.
OM: Belager van koosjer restaurant in Amsterdam had terroristisch motief
De aangehouden verdachte van de vernieling van 8 mei 2020, de Syriër Saleh A. (31), had al in 2017 met een knuppel de ruiten van het restaurant ingeslagen en de vlag gestolen. Ook besmeurde hij de zaak met eieren en mayonaise. Saleh A. werd destijds ook gepakt en werd door de rechter verminderd toerekeningsvatbaar verklaard.
Vanochtend diende de pro-formazaak. De rechtbank besliste dat A. in het Pieter Baan Centrum (PBC) moet worden geplaatst voor nieuw onderzoek, meldt Het Parool. Het NTA-onderzoek is in opdracht van justitie gedaan door een theoloog en een cultureel antropoloog, gespecialiseerd in islamitisch extremisme.
,,De conclusies van het rapport liegen er niet om”, aldus de officier van justitie. De verdachte is volgens het rapport geradicaliseerd en heeft extremistische denkbeelden. ,,Er is sprake van een radicaliseringsproces en een extremistische ideologie. Zijn politieke denken wordt gekenmerkt door vijanddenken.”
Geen spijt
Op A.’s telefoon zijn foto’s en videofragmenten aangetroffen. Hij zegt daarin dat hij de strijd nooit verlaten heeft. Er wordt gesproken over wapens en martelaar worden. Er zijn beelden van A. waarin hij schietbewegingen maakt en een gevechtshouding aanneemt, begeleid door Arabische muziek.
,,De Joodse samenleving wordt hierdoor vrees aangejaagd”, aldus het OM. ,,Door zijn verleden als getraind en geoefend militair bij een terroristische groepering is hij jarenlang vertrouwd met extremistische denkkaders. Hij wordt getriggerd door dromen en specifieke symbolen’’.
A. geeft aan geen spijt te hebben van zijn handelen. Hij heeft onlangs met een biljartbal in zijn hand een gevangenismedewerker met Joodse achtergrond bedreigd. A.: ,,Moet ik geplaatst worden in PBC? Ik weet het niet.” De zaak wordt voor onbepaalde tijd aangehouden.
Duitse IS-aanhanger Florian F.(22) opgepakt in Londen om verspreiden propaganda
Een 22-jarige Duitser is in Engeland gearresteerd op verdenking van terrorisme. De man moest maandag verschijnen bij een voorlopige hoorzitting in een rechtbank in Londen.
Volgens het Duitse blad Der Spiegel gaat het om Florian F. uit Düsseldorf. Hij werd opgepakt op de luchthaven Stansted in de regio van Londen. De Britse politie verdenkt F. van het verspreiden van terroristische propaganda en het aanzetten tot terrorisme. Hij zou deel uitmaken van een groep IS-aanhangers uit Noordrijn-Westfalen. De Duitse veiligheidsdiensten hadden de man ook al in hun vizier.
Florian F. verbleef enkele maanden in Engeland en was op 12 oktober van plan terug naar Duitsland te reizen. Op dat moment werd hij aangehouden. F. heeft volgens de politie minstens vijf keer terroristische video’s verspreid.
Telegraaf 17.10.2020
Samir A.
De Nederlandse overheid moet ervan op de hoogte zijn geweest dat Nederlands bekendste jihadist, Samir A., ruim tien Nederlandse IS-vrouwen heeft helpen ontsnappen uit detentiekampen in Syrië.
Dat stelt A. zelf in de tv-documentaire Staatsvijand nr.1 ,,Inlichtingendienst AIVD weet wat ik doe, ze gedogen mij.”
Telegraaf 21.10.2020
Telegraaf 17.10.2020
AD 17.10.2020
Samir A. vertelt in de documentaire van BNNVARA openhartig over hoe hij in Nederland geld inzamelt om de IS-vrouwen uit de Syrische kampen te laten ontsnappen. ,,We hebben kampbewakers omgekocht, die kunnen wel een zakcentje gebruiken.” Ook ging er geld naar smokkelaars die ervoor zorgden dat de vrouwen steeds weer een stukje verder konden reizen.
Terreuraanslag Parijs
Frankrijk is voor de tweede keer in drie weken opgeschrikt door een aanslag.
Bij een eerdere aanslag in Parijs waren twee gewonden gevallen. Ze zouden er slecht aan toe zijn na een aanval met een hakmes. Twee verdachten zijn aangehouden, onder wie de 18-jarige hoofdverdachte uit Pakistan.
De man was bekend bij de veiligheidsdiensten, zeggen politiebronnen tegen Franse media. Hij zou dit jaar al eens zijn opgepakt met een steekwapen.
De aanslag was vlak bij het oude kantoor van het satirische weekblad Charlie Hebdo. In 2015 pleegden terroristen van al-Qaida daar een aanslag, waarbij twaalf mensen om het leven kwamen en elf mensen gewond raakten.
Deze keer was de terreuraanslag op een 47-jarige geschiedenisleraar. Hij werd op straat onthoofd door een 18-jarige jongen, nadat de docent eerder deze week de Mohammed-cartoons uit Charlie Hebdo in de klas liet zien.
Tweede Kamer herdacht Franse leraar Samuel Paty
Met een moment stilte heeft de Tweede Kamer heeft dinsdagmiddag 27.10.2020 de Franse leraar Samuel Paty herdacht. De leraar werd op 16 oktober 2020 onthoofd nadat hij Mohammed-cartoons had laten zien in zijn les over de vrijheid van meningsuiting.
“Frankrijk is in rouw, wij rouwen mee”, zei Kamervoorzitter Khadija Arib in de Tweede Kamer. Arib sprak van een inktzwarte gebeurtenis: “Een 18-jarige islamist heeft hem op gruwelijke wijze vermoord.”
“Je maag draait om en je hart slaat over bij zo’n gruwelijke daad”, zei minister-president Mark Rutte over de moord. “Het vrije woord kan en mag nooit geslachtofferd worden op het altaar van extremisme. Juist in het onderwijs moet die vrijheid er voluit zijn.” Daarnaast spraken zowel de premier als de Kamervoorzitter hun steun uit voor de leraren en het werk wat ze verzetten.
Herdenking 2e kamer 27.10.2020
Het kabinet en de Tweede Kamer hebben de vermoorde Franse leraar Samuel Paty herdacht. De Franse ambassadeur was daarbij in de Kamer aanwezig. Paty werd onthoofd door een extremistische moslim omdat hij in een van zijn geschiedenislessen cartoons van de profeet Mohammed had laten zien.
Kamervoorzitter Arib beschreef het belang dat Paty hechtte aan zijn lessen over de open samenleving. “We kennen allemaal zo’n leraar die je de ogen opent en waar je veel van leert. Zij helpen jonge mensen spelenderwijs leren over de samenleving, over vrijheid van meningsuiting, respect voor minderheden, vrijheid van religie.” zei Arib.
Premier Pakistan: Facebook moet islamofobie behandelen als Holocaustontkenning
Khan noemt het terecht dat Facebook meer gaat doen om Holocaustontkenning aan te pakken, maar wil die bescherming ook graag voor geloofsgenoten. Hij ziet parallellen met de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog of de gewelddadige pogroms uit Oost-Europa.
“Vandaag de dag zien we pogroms tegen moslims in verschillende delen van de wereld”, schrijft Khan op het sociale medium in een brief aan Mark Zuckerberg. “We moeten islamofobie verbieden voordat moslims worden vervolgd.”
Telegraaf 26.10.2020
Frankrijk expliciet genoemd
Khan verwijst naar de behandeling van moslims door aartsvijand India. Maar hij schrijft ook over moslims in Frankrijk, “waar godslasterlijke cartoons gericht tegen de islam en de heilige profeet worden toegestaan”. President Macron wil juist fel optreden tegen extremistische moslims na de onthoofding van een leraar die Mohammedcartoons toonde om vrijheid van meningsuiting te illustreren.
Macron heeft zich na de moord op docent Samuel Paty door een moslimextremist fel uitgesproken tegen radicalisme en voor een striktere scheiding tussen kerk en staat.
Volgens Erdogan reageert Macron overdreven op de aanslag en misbruikt hij de moord om zich tegen moslims te keren en de islam af te schilderen als een groot kwaad. De Turkse regering heeft maandag nadrukkelijk betoogd dat de moord op de Franse leraar ‘monsterlijk’ is. Eerder verweet Parijs het regime in Ankara nog niet te hebben gereageerd op de aanslag.
Erdogan heeft in zijn laatste uitval tegen Macron opgeroepen geen Franse producten meer te kopen.
Afgelopen weekend maakten EU-president Charles Michel, EU-buitenlandchef Josep Borrell en meerdere andere Europese regeringsleiders al bezwaar tegen Erdogans uitlatingen. Frankrijk noemde ze onbeschoft en riep zijn ambassadeur terug. De Duitse bondskanselier Merkel vond de uitspraken van Erdogan ‘lasterlijk’.
Tweede Wereldoorlog
Moslims in Europa worden volgens Erdogan behandeld zoals Joden voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog.
Erdogan heeft in zijn laatste uitval tegen Macron opgeroepen geen Franse producten meer te kopen. Eerder kenschetste hij het Franse staatshoofd als een verward iemand die hulp nodig heeft. Daar is verontwaardigd op gereageerd onder meer door premier Rutte. Die noemde Erdogans uitlatingen „onacceptabel.” En de Duitse bondskanselier Merkel noemde de uitspraken van Erdogan ’lasterlijk’.
Erdogan refereerde in zijn kritiek aan de vervolging van Joden die in nazi-Duitsland (1933-1945) en in de door de nazi’s bezette gebieden of hun vazalstaten vanaf april 1933 tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog plaatsvond. De vervolging begon al in april 1933 met allerlei discriminerende maatregelen, onteigeningen en ontslagen en mondde acht jaar later uit een kolossale operatie om de Joden uit te roeien.
Premier Mark Rutte vindt de uitspraken van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan over zijn Franse ambtgenoot Emmanuel Macron onacceptabel. Erdogan, die ontstemd was over de scherpe uitlatingen van Macron over de islam, vroeg zich zaterdag hardop af of de Franse president wel goed bij zijn hoofd was en raadde hem aan langs de psychiater te gaan.
Jordanië, Koeweit en Qatar zijn overgegaan tot een volledige boycot van Franse producten. De drie Arabische landen zijn het niet eens met het nieuwe islambeleid van de Franse president Emmanuel Macron. Na de onthoofding van leraar Samuel Paty door een moslimextremist nam Macron strenge maatregelen.
Macron zei dat Frankrijk spotprenten nooit zal opgeven en kondigde maatregelen aan om moslimextremisme harder aan te pakken.
Vorige week was het nog maar een oproep op social media: #BoycottFrenchProducts. Tal van bedrijven in Arabische landen en Turkije geven daar inmiddels gehoor aan en halen Franse producten als L’Oreal, Tefal en La Vache Qui Rit uit de schappen.
‘We zien nog wel wie de sterkste is’
In Jordanië, Koeweit en Qatar is de reactie voorlopig het hardst: daar hebben de regeringen een totaalverbod op Franse producten afgekondigd. “De Fransen moeten onze religie respecteren,” zegt de directeur van een winkelcentrum in Jordanië tegen Reuters. “Zij uiten zich met cartoons en wij uiten ons economisch. We zien nog wel wie de sterkste is”.
Ook Erdogan tegen Macron
De tegenreactie op Macrons islambeleid komt ook uit Turkije. Daar riep president Erdogan vandaag zijn volk op om nooit meer Franse goederen te kopen.
Eerder zette Erdogan al vraagtekens bij Macrons mentale gezondheid: “Macron heeft psychische hulp nodig. Wat kan je anders zeggen tegen een staatshoofd dat niet gelooft in de vrijheid van godsdienst, die zo gedraagt tegen al die miljoenen mensen met verschillende godsdiensten in zijn eigen land?”
‘Discussie rond spotprenten moet verplichte lesstof zijn’
Een Deense lerares die op Facebook had aangekondigd dat ook zij de omstreden cartoons van Mohammed in de klas wilde behandelen, is bedreigd. Ondertussen maakt een grote Deense krant zich sterk om de discussie rond de spotprenten tot verplichte leerstof te maken.
De onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty in Frankrijk heeft tot extra veel ophef geleid in Denemarken. In dat land publiceerde vijftien jaar geleden dagblad Jyllans-Posten na een tekenwedstrijd een serie van twaalf spotprenten over Mohammed en de islam. Dat leidde tot woede en verontwaardiging bij een deel van de moslimgemeenschap.
Eerst in Denemarken en West-Europa, daarna in moslimlanden wereldwijd. Een Deense collega van maatschappijleraar Paty wilde nu zijn fakkel overnemen maar na bedreigingen zou ze daarvan afzien. Een aanklacht is ingediend tegen degenen die haar op Facebook bedreigden, meldt de Deense krant Politiken.
Volgens een onderzoek van omroep DR onder bijna zeshonderd vakgenoten van Paty zou een vijfde van zijn Deense collega’s vinden dat de spotprenten wel degelijk moeten worden behandeld in de les. Bijna de helft van de docenten die op de enquête reageerden, maakt zich daarbij wel zorgen om de eigen veiligheid.
Franse justitie vervolgt man voor liken foto onthoofde leraar
Justitie in Frankrijk gaat een 22-jarige man vervolgen, omdat hij op twitter een gruwelijke foto had geliked van de onthoofde leraar Samuel Paty. Het gaat om een man van Tsjetsjeense afkomst, die al in beeld was bij de autoriteiten.
Paty had Mohammed-cartoons laten zien in zijn les over de vrijheid van meningsuiting. Voor een 18-jarige leerling, ook van Tsjetsjeense afkomst, was dat reden de leraar op straat te onthoofden. Voordat de politie hem doodschoot, zette hij een foto van zijn slachtoffer online.
Oplopende ergernis over Frankrijk
De woordenwisseling komt op een moment van grote ergernis bij Erdogan en een deel van de islamitische wereld over de Europese reactie op een terreuraanslag in Frankrijk. Daar werd anderhalve week geleden een geschiedenisleraar onthoofd door een geradicaliseerde moslim, nadat die leraar Mohammedcartoons als lesmateriaal had gebruikt.
Via Twitter ruziën PVV-leider Geert Wilders en de politieke top in Turkije over een tweet van gisteren van Wilders met een spotprent van de Turkse president Erdogan. Daarop is het hoofd van de president te zien, getooid met een bom met een brandende lont; een verwijzing naar de beruchte Mohammed-cartoon.
Onder het portret staat ‘Terrorist’:
De reacties van de Turkse minister Çavusoglu van Buitenlandse Zaken en de woordvoerder van Erdogans AK-partij lieten niet lang op zich wachten. Çavusoglu liet weten dat het tijd is om een eind te maken aan fascistische politici in Europa. En AK-woordvoerder Çelik noemde het een plicht om de strijd aan te binden met “deze immorele fascisten”.
In een toespraak tot een partijcongres deed Erdogan of hij Wilders toesprak: “Ken je grenzen. Fascisme staat niet in ons boek, fascisme staat in jouw boek.”
Wilders reageerde op zijn beurt weer op de woorden van Erdogan. “Erdogan noemt me een fascist. Maar dat is zijn eigen gedachtengoed. Ik kom op voor onze vrijheid en verzet me juist tegen de onvrijheid van de totalitaire islamitische ideologie.”
President Macron reageerde met een reeks van maatregelen die erop gericht zijn moslimextremisme hard aan te pakken. Zo nam hij maatregelen tegen islamitische scholen en verenigingen, sloot hij een moskee en kondigde hij aan een groot aantal moslimextremisten over de grens te zetten. West-Europese landen hebben zich solidair betuigd met Frankijk.
Erdogan stelde gisteren in een toespraak dat Macron “psychische hulp” nodig had. Zijn adviseur Fahrettin Altun waarschuwde op Twitter dat Europa een steeds gevaarlijkere plek wordt voor moslims.
De Franse regering noemt de woorden van Erdogan onacceptabel. Correspondent Frank Renout legt uit dat de ruzie allesbehalve uitzonderlijk is.
“President Macron en zijn Turkse collega liggen eigenlijk al jaren overhoop met elkaar. De oorlog in Syrië, het geweld in Libië, het Turks-Griekse conflict, de recente strijd tussen Azerbeidzjan en Armenië: steeds komt het tot een woordenwisseling tussen Frankrijk en Turkije. Het lijkt bijna een persoonlijk conflict tussen die twee.”
Frankrijk heeft zaterdag 24.10.2020 zijn ambassadeur in de Turkse hoofdstad Ankara teruggeroepen voor overleg nadat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zei dat de Franse president Emmanuel Macron “psychische hulp” nodig heeft.
Het Élysée in Parijs heeft de opmerkingen van de Turkse president Erdogan veroordeeld en zegt de uitspraken als “onaanvaardbaar” te zien.
Het voorstel van Macron om de seculiere waarden van zijn land te verdedigen tegen de radicale islam heeft de Turkse regering boos gemaakt. Het is een nieuwe irritatie aan een groeiende lijst van geschillen tussen de Franse leider en Erdogan.
De Organization of Islamic Cooperation (OIC), waarbij 57 landen zijn aangesloten, veroordeelt het vertonen van deze spotprenten op overheidsgebouwen. Onder meer in Marokko, Koeweit en Pakistan is via sociale media opgeroepen tot een boycot van Franse producten.
De hashtag ‘onze profeet is een rode lijn’ was bijvoorbeeld trending op Twitter in Marokko. “Maar daar wordt (nog) geen massaal gehoor aan gegeven”, zegt correspondent Samira Jadir. “De mensen hier vinden het afschuwelijk wat er is gebeurd met de leraar in Frankrijk. Maar hekelen wel de reactie van Frankrijk hierop. Vooral het koloniale sentiment wordt hier aangehaald.” Marokko heeft Franse kranten uit de schappen gehaald waarin de cartoon te zien was.
In de Golfstaten Koeweit en Qatar worden Franse producten daadwerkelijk uit de schappen gehaald, zeggen supermarktconcerns tegen Gulf News. Ook heeft het Koeweitse ministerie van Buitenlandse Zaken met ontzetting gereageerd op de vertoning van de spotprenten.
AD 24.10.2020
Frankrijk: religieuze intimidatie docent wordt strafbaar
De Franse president Emmanuel Macron heeft een reeks nieuwe maatregelen aangekondigd tegen haatzaaiende jihadisten. Ze komen na de schokkende onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty.
Macron gaat in de tegenaanval. Hij is klaar met medeleven betuigen en bloemen leggen na jihadistische terreur, melden ingewijden aan het doorgaans zeer goed geïnformeerde weekblad Le Canard Enchaîné. ,,Elk uur van de dag, elk uur van de nacht moeten islamisten (jihadisten) zich in gevaar gevoelen in Frankrijk.
De eerste maatregelen werden gisteren aangekondigd. Nieuwe zullen volgen, melden Franse media. Franse onderwijzersbonden zijn alvast blij met een wetsvoorstel dat het intimideren van ambtenaren (lees hier: onderwijzers) voortaan strafbaar zal maken. Ook gevangenisstraf riskeert straks degene die via sociale media persoonlijke gegevens verspreidt van anderen die daardoor gevaar kunnen lopen.
Beide bepalingen verwijzen rechtstreeks naar wat Samuel Paty (47) overkwam. Diens Tsjetsjeense moordenaar – een geradicaliseerde moslim – zou mede tot zijn daad hebben besloten na een haatvideo op de facebookpagina van onder meer een moskee in de Parijse voorstad Pantin.
Een van de bestuurders van de moskee verketterde Samuel Paty omdat hij in zijn les maatschappij aandacht besteedde aan de controverse rond de beruchte cartoons van Mohammed in het weekblad Charlie Hebdo. Een vader van een leerling had daarover geklaagd en geroepen dat de docent gestopt moest worden. In een reactie op dat facebookstuk publiceerde iemand het adres van de school waar die onderwijzer werkte. De moordenaar had als het ware een routekaart naar zijn slachtoffer.
Dode hoek
Sophie Vénétitay van de onderwijzersbond SNES-FSU spreekt van een ‘dode hoek’ in de wetgeving die onderwijzers zeer kwetsbaar maakt zonder extra bescherming. ,,Elke dag zien collega’s hun persoonlijke gegevens rondgaan op sociale media. Zij staan machteloos. Moeten ze naar de politie gaan? Deze nieuwe wet kan ze helpen zich te verdedigen”.
De genoemde moskee in Pantin is inmiddels voor zes maanden gesloten op last van de Franse staat. De bestuurders ervan zijn in beroep gegaan tegen die maatregel maar de Franse regering heeft nu meer islamitische organisaties in het vizier. Bijvoorbeeld het toch al omstreden Collectif contre l’islamophobie en France (CCIF). Deze organisatie wordt banden met de Moslimbroederschap verweten.
Het CCIF is een van de 51 organisaties die gedoemd zijn te worden ontbonden, aldus Franse media. Het Collectief heet nu zelfs een ‘vijandelijke vereniging’ in Frankrijk, aldus de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gerald Darmanin. Het CCIF ontkent elke betrokkenheid bij de dood van Samuel Paty en spreekt van laster.
Propaganda
Binnenkort volgen verdere wetsvoorstellen van de Franse regering om de propaganda van jihadisten te counteren, zo is aangekondigd. Ondertussen heeft het Franse staatsopsporingsnetwerk Pharos bijna 1300 signalementen verzameld van personen die zich onder meer bezighouden met jihadisme online. Dat zou al hebben geleid tot 56 huiszoekingen en 27 arrestaties. Een nieuwe speciale eenheid tegen figuren die de beginselen van de Franse rechtsstaat aanvallen zou eveneens worden opgericht.
Verschillende gematigde moslimorganisaties in Frankrijk ondersteunen de harde repliek van president Macron. Imam Hassen Chalhoumi riep de moslimgemeenschap op ‘wakker te worden’. Samuel Paty onderwees tolerantie, beschaving en respect voor de ander, aldus Chalmoumi. ,,Ouders moeten hun kinderen leren dat niemand onthoofd mag worden, voor een karikatuur, voor een foto! Hoe kan dit gebeuren? Dit is niet de islam. Daar draait religie niet om. Dat is fundamentalisme dat de islam vergiftigt, dit is een ziekte. We zullen de foto’s gebruiken. In alle moskeeën in Frankrijk bidden we voor deze leraar.”
23.10.2020
Herdenking 2e kamer 27.10.2020
De Franse leraar Samuel Paty die vorige week werd onthoofd, wordt dinsdag 27.10.2020herdacht in de Tweede Kamer. Dat zei premier Mark Rutte vrijdag tijdens een persconferentie.
Rutte spreekt van een ‘afschuwelijke terreurdaad’. De premier, die eerder al contact had met zijn Franse ambtgenoot Emmanuel Macron om Nederlandse steun te betuigen, gaat namens het kabinet een bijdrage leveren aan de herdenking.
Paty had in een les over vrijheid van meningsuiting spotprenten van de profeet Mohammed getoond. Dat zou het motief zijn geweest van de 18-jarige Tsjetsjeense moslimextremist Abdoellakh Aboejedovitsj Anzorov om de docent te doden. Hij werd door de politie doodgeschoten na zijn terreurdaad.
‘Niet alleen Franse waarden staan op het spel na aanval op leraar, maar ook Nederlandse’
Onder leiding van de zichtbaar ontroerde president Emmanuel Macron nam Frankrijk op indrukwekkende wijze afscheid van de vrijdag vermoorde leerkracht Samuel Paty. De ceremonie op de universiteit Sorbonne in Parijs is ook Luis Vassy niet in de koude kleren gaan zitten.
Telegraaf 23.10.2020
,,Iedere Fransman, of beter nog, iedereen die de vrijheid koestert, grijpt dit aan. Niet alleen omdat hij op een barbaarse manier is vermoord (onthoofding, red). Het gaat hier om een leerkracht die onafhankelijk, vrij onderwijs wil geven over een onderwerp dat er erg toe doet: de vrijheid van meningsuiting’’, zegt ambassadeur Luis Vassy (40).
Volgens hem weten ook veel Nederlanders daarom de aanslag naar waarde te schatten. Niet alleen premier Mark Rutte sprak zijn steun uit. De ambassade ontving veel reacties per e-mail, van politieke partijen, onderwijsinstellingen en burgers.
,,Daaruit blijkt maar weer het belang van wat wij met elkaar delen, de vrijheid in het algemeen en de vrijheid van meningsuiting in het bijzonder’’, aldus Vassy. ,,Dat we ons samen verzetten tegen haatcampagnes, intimidatie en extremistisch geweld. Frankrijk is aangevallen, maar niet alleen Franse waarden, ook Nederlandse staan op het spel.’’
De moord op Paty is volgens Vassy opnieuw een ‘wake-upcall’. ,,Sinds 2012 ligt de samenleving aanhoudend onder extremistisch vuur van islamitisch terrorisme. Met dodelijke aanslagen op een joodse school in Toulouse, op militairen, politieagenten, een priester, journalisten en de afschuwelijke gebeurtenissen in Nice en Bataclan’’, vat de ambassadeur samen. ,,Het waren aanvallen op vertegenwoordigers van onze instituties, op onze manier van leven.’’
,,Dit is een heel belangrijk probleem. Na de bloedige aanslag in Christchurch in Nieuw-Zeeland, twee jaar geleden, heeft Frankrijk met andere Europese landen het voorstel gedaan voor nieuwe regulering in de Europese Unie voor sociale platforms.
Daartoe behoort de opdracht aan de platforms om binnen een uur berichtgeving te verwijderen met bedreigend terroristisch gedachtegoed. Bovendien moet niet langer de staat waar het platform is gevestigd daarover zakendoen met die bedrijven, maar de staat waar de boodschappen worden geuit.’’ Het voorstel ligt nu bij het Europees Parlement. Luis Vassy hoopt dat de discussie erover nu extra vaart krijgt.
Frankrijk zal cartoons nooit opgeven
Frankrijk zal cartoons nooit opgeven. President Emmanuel Macron zei dat woensdag tijdens een hommage aan de vrijdag onthoofde leraar Samuel Paty (47). Die had in een les over vrijheid van meningsuiting spotprenten van de profeet Mohammed getoond en werd daar vrijdag voor vermoord in de Parijse voorstad Conflans-Sainte-Honorine.
Bij een indrukwekkende herdenking is de vrijdag onthoofde leraar Samuel Paty (47) gisteravond postuum de hoogste Franse onderscheiding toegekend. Kort voor de hommage werd duidelijk dat de moordenaar 300 tot 350 euro aan twee leerlingen had gegeven om de docent aan te wijzen.
Na de onthoofding van de Franse geschiedenisleraar Samuel Paty bleef massale ophef in Nederland uit. Maar wie durft zich uit te spreken over de radicale islam als je daarmee je eigen veiligheid in gevaar brengt? En waarom zou je dit risico lopen als het overgrote deel van Nederland zwijgt? Telegraafverslaggever Wierd Duk hekelt de houding van Nederlandse politici. „Laten we een voorbeeld nemen aan de duidelijke taal van de Franse president Macron.”
Franse leraar krijgt hoogste onderscheiding bij eerbetoon
Onder anderen de Franse president Emmanuel Macron sprak bij de gelegenheid. Hij noemde Paty “een van die leraren die je nooit zal vergeten“. Macron prees de moeite die de “gepassioneerde” leraar deed om nog beter te worden voor zijn leerlingen.
Bij het eerbetoon werd door president Macron de Légion d’Honneur toegekend aan de onthoofde leraar. Zijn familie nam de hoogste Franse onderscheiding in ontvangst. Bij het eerbetoon waren onder anderen oud-president Hollande, nabestaanden en honderd leerlingen van scholen uit de buurt van Parijs aanwezig.
Macron zei in een toespraak dat hij geen aandacht wilde besteden aan de dader. Hij wilde niet over de “barbaarse” terreurdaad praten. “Je verdient het niet. Vanavond wil ik het hebben over Samuel Paty.” Volgens Macron zal de leraar niet vergeten worden. Hij beloofde zich te blijven inzetten voor tolerantie en de vrijheid.
In Frankrijk is vandaag een landelijke herdenking voor de onthoofde leraar maatschappijleer Samuel Paty. Hem werd door een extremistische moslim de keel doorgesneden omdat hij spotprenten van de profeet Mohammed in de klas had laten zien. De aanslag heeft ook impact op Nederlandse docenten. Leraren maatschappijleer vinden dat hun vak veel belangrijker moet worden op scholen. In de onderbouw worden nu bijna geen lessen gegeven over bijvoorbeeld de democratie en de rechtsstaat.
Leraren staan nu ook stil bij hun eigen manier van lesgeven. Laat je de spotprenten zien en zo ja, hoe praat je erover met leerlingen?
Wel spotprenten tonen
“We zagen thuis op het journaal dat die Franse leraar was vermoord”, zegt docent maatschappijleer Rob Molenkamp uit Amersfoort. “Dat nieuws komt echt binnen. Mijn vrouw zei meteen: ‘Maar Rob, jij praat in de klas ook over de spotprenten. Heeft dit gevolgen voor jouw lessen?’ Ik ben nuchter, maar enige angst of voorzichtigheid zit nu toch in mijn achterhoofd.”
Molenkamp stopt niet met het laten zien van de spotprenten die onder meer in het Franse satirische blad Charlie Hebdo stonden: “Ik laat me niet weerhouden door zoiets gruwelijks.” De leraar is van plan om binnen het thema democratie dat binnenkort start, de cartoons te laten zien.
“De bedoeling daarvan is om een discussie te starten”, legt hij uit. “Ik zeg dan: ‘Jongens, precies vanwege wat ik nu doe, is iemand vermoord. Een leraar is onthoofd. Wat zegt dat over onze democratie?’ Maar ik geef er wel context bij. Een cartoon simpelweg laten zien om effectbejag lijkt me niet verstandig.”
“Mijn stijl van lesgeven is om een stelling makkelijk de groep in te gooien”, voegt Molenkamp toe. “Maar nu vraag ik me af of wij leraren genoeg in de gaten hebben welke gevoeligheden er leven, bijvoorbeeld onder leerlingen met een andere culturele achtergrond, om deze discussie verantwoord te brengen?”
Shockeffect
Docent maatschappijleer Henk-Jaap Batelaan geeft les in Hoorn. Hij laat de cartoons van de profeet Mohammed bewust niet zien. “Bij de aanslagen op Charlie Hebdo heb ik andere cartoons van dit tijdschrift laten zien. Cartoons die ook schokkend zijn, maar niet voor de leerlingen in mijn klassen. Bijvoorbeeld een Hebdo-cartoon waarbij Marine le Pen wordt geassocieerd met het nazisme. En dan leg ik uit wie zij is. Ik kies er bewust voor om een vergelijkbare spotprent over Wilders niet te laten zien. Alle leerlingen moeten zich veilig voelen in de klas.”
Docent Karim Amghar raadt leraren ten zeerste af om de spotprenten te laten zien zonder de klas goed voor te bereiden. Amghar schreef het boek Van Radicaal naar Amicaal over radicalisering en is docent omgangskunde. “Je kunt ook over vrijheid van meningsuiting praten zonder de spotprenten te tonen. Als je ze laat zien, zorg dan dat kinderen de vaardigheden hebben om te dealen met hun emoties daarbij.”
In de opleiding voor docenten maatschappijleraar zou het meer moeten gaan over radicalisering, vindt Amghar. “Docenten zijn nu te weinig onderlegd in hoe ze daar met kinderen over praten en er is onvoldoende aandacht voor in de lerarenopleiding. Dat zie je wel aan de vele vragen van docenten die ik na Frankrijk krijg, ze willen weten hoe ze ermee om moeten gaan.”
Zowel bij de Franse ambassade in Den Haag als in de Tweede Kamer is vandaag de vorige week onthoofde leraar Samuel Paty herdacht. Ieder deed dat op zijn eigen wijze.
Met een minuut stilte wilde de Franse ambassadeur in Nederland, Luis Vassy, een eerbetoon aan de leraar brengen die in een voorstad van Parijs werd onthoofd door een 18-jarige moslimextremist van Tsjetsjeense afkomst. De docent had voor de klas spotprenten getoond van de profeet Mohammed in een les over vrijheid van meningsuiting.
Bloemen bij Spinozamonument voor vermoorde leraar Samuel Paty
Het Humanistisch Verbond heeft maandag bloemen gelegd bij het Spinozamonument bij het stadhuis. Het is een bescheiden eerbetoon aan Samuel Paty, de in Parijs vermoordde leerkracht.
Volgens voorzitter Boris van der Ham was Paty een leraar die lesgaf in vrijheid van meningsuiting. “Hij heeft dat met zijn leven moeten bekopen. De bloemen leggen we bij het standbeeld van Spinoza, de man die vrijheid van meningsuiting al vanaf de 17de eeuw in ons land heeft bepleit.”
Leerlingen van school onthoofde Franse leraar verdacht van aannemen geld moordenaar
Twee Franse middelbare scholieren die werden opgepakt na de onthoofding van een leraar van hun school, vrijdag in een voorstad van Parijs, moeten voor de onderzoeksrechter verschijnen. Ze zouden de 18-jarige moordenaar hebben geholpen om Samuel Paty (47) te vinden en in ruil daarvoor geld hebben gekregen, meldt de krant Le Parisien.
De scholieren spraken enkele uren voor de moord in Conflans-Sainte-Honorine (Yvelines) met de Tsjetsjeense vluchteling, die de leraar omstreeks 17.00 uur zou onthoofden terwijl hij naar huis liep. Als blijkt dat de leerlingen op de hoogte waren van de bedoelingen van Abdoullakh Anzarov, lopen ze volgens de krant het risico te worden aangeklaagd voor ‘medeplichtigheid aan een terroristische moord’ of ‘deelname aan een terroristische vereniging’.
Telegraaf 22.10.2020
Verdachten onthoofdingszaak medeplichtig aan terroristische moord
Medeplichtigheid aan een terroristische moord. Daarvan worden de zeven verdachten beschuldigd die vastzitten in de zaak van de onthoofde leraar Samuel Paty in Frankrijk. Er ligt nog geen formele aanklacht, zegt antiterrorismeaanklager Jean-François Ricard.
Een andere verdachte is de vader van een scholiere die op internet opriep tot actie tegen Paty. Volgens de aanklager had de vader meerdere berichten met de aanvaller uitgewisseld.
Verder worden de islamistische activist Abdelhakim Sefrioui en drie vrienden van de dader ervan verdacht dat zij de dader hebben vergezeld of begeleid bij de aankoop van een wapen.
De geschiedenisleraar die vrijdag bij Parijs werd onthoofd, krijgt postuum de hoogste Franse onderscheiding. De Franse onderwijsminister Jean-Michel Blanquer maakte dinsdag 20.10.2020 bekend dat Samuel Paty de Légion d’ honneur (Legioen van Eer) krijgt.
Woensdag 21.10.2020 wordt een nationale ceremonie ter ere van Paty gehouden in de Sorbonne-universiteit in Parijs.
De onthoofding van de Franse maatschappijleraar Samuel Paty schokt ook leraren in ons land.
Lesgeven kan je dood worden. De onthoofding van de Franse maatschappijleraar Samuel Paty schokt ook leraren in ons land, zoals leraar Rob Molenkamp uit Amersfoort. “Natuurlijk ben je geschokt en kom je tot het besef dat dit ook mij kan overkomen. Maar ik ga absoluut mijn lessen niet aanpassen en maak mij ook geen zorgen.”
Rob Molenkamp geeft al 25 jaar maatschappijleer op het Vathorst College in Amersfoort. Hij hoorde vrijdag op het tv-nieuws van de moordaanslag van zijn Franse collega. “Vreselijk dit. Daar zijn geen woorden voor. Mijn vrouw zei: jij doet hetzelfde werk. Ook ik laat cartoons zien in mijn klassen en films als Fitna. Ja, dit zou mij ook kunnen overkomen. Al ben ik daar niet bang voor. Ik geloof in onze vrije samenleving.”
In actie tegen radicale moslims zoekt Franse regering grenzen van de wet
De Franse regering toon zich inmiddels zich daadkrachtig met een reeks van verstrekkende maatregelen tegen verdachte islamitische organisaties, al is nog onduidelijk of dat wettelijk allemaal kan. Veel mensen vragen zich af of de regering niet eerder in actie had kunnen komen.
AD 20.10.2020
De voorzitter van die partij, Marine Le Pen, eist intussen dat buitenlanders die bij de inlichtingendiensten bekend staan als geradicaliseerd het land uit worden gezet. Geradicaliseerde Franse burgers zouden de gevangenis in moeten, al is dat juridisch gezien lang niet altijd mogelijk.
Wind uit de zeilen
Macron wil daarom nu gewoon snel veel maatregelen te nemen en laten zien dat hij optreedt.
En die maatregelen zijn er al. Zo werd vandaag een moskee gesloten die een video op Facebook plaatste, waarin leraar Samuel Paty werd zwartgemaakt. Ook deed de politie gisteren 40 huiszoekingen bij burgers en verenigingen. De komende dagen wil de minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin daarmee doorgaan. Elke dag moet de politie zo’n twintig plekken ‘bezoeken’.
Telegraaf 20.10.2020
Sociale media
Er komt ook onderzoek naar zo’n 80 steunbetuigingen die de moordenaar van Samuel Paty op sociale media kreeg. Die komen volgens de veiligheidsdiensten van potentiële terroristen, die kritiek op de islam niet tolereren.
De regering heeft ook zo’n 50 verenigingen en groeperingen op de korrel, die separatisme zouden propageren. Dat wil zeggen dat ze de islam belangrijker vinden dan de Franse wet. Maar zulke maatregelen zijn in de rechtbank moeilijk hard te maken, zeggen experts. Daarvoor is de vrijheid van vereniging en de persvrijheid te stevig verankerd in de Franse wet.
Reacties Franse moslimgemeenschap
De voorzitter van de Franse Raad van het Moslimgeloof (CFCM), Mohammed Moussaoui, noemt “de uitbarstingen van terrorisme, dat zich beroept op de islam, een wereldwijde pandemie”. Hij onderstreept dat de Franse moslims geschokt zijn “door deze verschrikkelijke misdaad”.
Een dertigtal imams uit heel Frankrijk roept islamitische jongeren op “om zich te richten tot gekwalificeerde imams en theologen, en niet te vervallen in obscurantisme en onwetendheid”.
Telegraaf 22.10.2020
Parijs sluit moskee na onthoofding van leraar
De Franse autoriteiten sluiten een moskee bij Parijs na de onthoofding van een leraar die zijn leerlingen een cartoon van de profeet Mohammed had laten zien.
De moskee in een dichtbevolkte buitenwijk ten noordoosten van Parijs had dagen voor de gruwelijke moord op vrijdag een video op zijn Facebook-pagina verspreid. Die was gericht tegen leraar Samuel Paty en zijn klassikale discussie over vrijheid van meningsuiting, zei een bron dicht bij het onderzoek.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken zei dat de moskee in de gemeente Pantin, die zo’n 1500 gelovigen telt, vanaf woensdagavond zes maanden gesloten zal zijn.
Vijanden
Minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin, die maandag beloofde dat er „geen minuut respijt zou zijn voor de vijanden van de Republiek”, had de regionale autoriteiten gevraagd de moskee te sluiten.
Franse neonazi’s verspreiden foto van afgehakt hoofd vermoorde leraar, justitie opent onderzoek
Een website van Franse neonazi’s heeft een foto verspreid van het afgehakte hoofd van de vermoorde leraar Samuel Paty (47). Hij werd vorige week in een voorstad van Parijs onthoofd door een 18-jarige Russische vluchteling afkomstig uit Tjsetsjenië. Het Openbaar Ministerie (OM) in de Franse hoofdstad is een onderzoek begonnen.
Het gaat om een onderzoek naar ‘verspreiding van beelden van geweld’, melden Le Parisien en persbureau AFP. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de brigade ter onderdrukking van misdrijven tegen personen (BRDP) van de Franse gerechtelijke politie en volgt op een klacht van de Franse vereniging van slachtoffers van terrorisme (AFVT). Die deed maandag aangifte tegen de website wegens ‘een publicatie die aanzet tot terrorisme of van dien aard is dat de ze de menselijke waardigheid ernstig ondermijnt’.
Telegraaf 21.10.2020
Moordenaar Franse docent had contact met vader van leerling
De achttienjarige man die vorige week de Franse docent Samuel Paty doodde, zou voorafgaand aan de daad een ouder van een van de leerlingen hebben ge-sms’t, laten bronnen dinsdag aan onder meer Le Parisien weten.
De vader, die ook is opgepakt, was boos dat de docent voor de klas spotprenten had getoond van de profeet Mohammed. Hij had volgens de bronnen zijn telefoonnummer achtergelaten op Facebook en via WhatsApp berichten uitgewisseld met de extremist Abdullakh Anzorov voordat die toesloeg. Wat er in die berichten stond, is niet bekendgemaakt.
Debat weer op scherp in Frankrijk
Ook de Franse minister van Binnenlandse Zaken wil een aantal islamitische organisaties verbieden omdat ze “vijanden van de republiek” zouden zijn. Nog eens 50 verenigingen, islamitische scholen en culturele instellingen krijgen deze week inspecteurs op bezoek.
Dat heeft minister Gérald Darmanin bekendgemaakt op de Franse radio. Hij zei niet hoe hij dat juridisch wil gaan regelen. De kans bestaat dat organisaties een verbod zullen aanvechten.
Door de onthoofding van de leraar Samuel Paty is in Frankrijk het debat over de positie van de islam weer op scherp gezet. Correspondent Stefan de Vries verwacht er niet veel van. ”Macron spreekt oorlogstaal. Maar hij pakt het probleem niet bij de wortels aan.”
De terreuraanvallen waar Frankrijk geregeld mee te maken krijgt, zorgen er telkens voor dat het debat over ‘islamitisch separatisme’, zoals Franse politici het noemen, weer terug is bij af. Daarbij wijzen ze naar radicalisering van de islam, terwijl in de Franse maatschappij zelf nog een hoop te winnen valt.
De minister van Binnenlandse Zaken maakte verder bekend dat sinds het aantreden van president Macron, in 2017, in totaal 32 terreuraanslagen zijn verijdeld.
Financiële vergoeding
Er zijn vier leerlingen opgepakt omdat de politie ervan uitgaat dat scholieren de aanslagpleger tegen betaling hebben geholpen bij het vinden van zijn doelwit. Hij zou op straat leerlingen hebben gevraagd om Paty aan te wijzen, waarna hij Paty neerstak en onthoofde.
Vier van de vijftien personen zijn leerlingen op de school van de geschiedenisleraar, schrijven persbureau AFP en LeParisien op basis van een juridische bron.
Een andere leerling is na politieverhoor vrijgelaten, schrijft de krant Le Parisien. Onder de arrestanten zijn de de vader van een schoolmeisje en een bekende islamistische militant die hadden aangedrongen op de aanslag. En verder de ouders van de aanslagpleger, zijn grootvader en zijn jongere broer, zo werd al eerder bekend.
‘Niet bang zijn’
Voor kinderen van twaalf en dertien jaar staat de vrijheid van meningsuiting in Frankrijk het lesprogramma. De docent mag daar zelf beslissen hoe hij de les invult.
“Sommige mensen zeggen dat het zijn eigen schuld is, maar hij volgde gewoon het lesprogramma”, zegt Sophie. “Het was zijn eigen beslissing om de karikatuur van Mohammed te laten zien. Ik heb dat zelf nooit gedaan, ik ben niet erg geïnteresseerd in die cartoons. Maar hij deed het op een subtiele manier.” Leerlingen kregen de kans om even de klas te verlaten.
“Als je de vrijheid van meningsuiting wilt bespreken met leerlingen van twaalf, dertien jaar, kun je over de Franse revolutie beginnen, maar dat sluit niet aan bij hun belevingswereld. Met illustraties kun je hun belangstelling wekken. Hij probeerde gewoon de aandacht van zijn leerlingen vast te houden.”
De vader van een scholiere zou hebben aangedrongen op de aanslag en daarbij hebben aangedrongen op hulp van Collectif contre l’islamophobie en France.
Het gaat om de islamistische organisaties die volgens Darmanin “separatistisch” zouden zijn, schrijft Le Figaro. Islamisme verwijst naar een extremistische politieke versie van de islam.
De islamitische groepering Collectif contre l’islamophobie en France (Collectief tegen islamofobie in Frankrijk) was met een lastercampagne begonnen en had een fatwa uitgesproken over de Franse leraar die afgelopen vrijdag is gedood bij een aanslag, meldt de Franse Gérald Darmanin (Binnenlandse Zaken) maandag. Hij onderzoekt of de groep die de fatwa uitsprak verboden kan worden.
Tegen Paty was een zogeheten fatwa uitgesproken door de islamitische groepering Collectif contre l’islamophobie en France (Collectief tegen islamofobie in Frankrijk), meldde de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin. Een fatwa is een decreet van geestelijken waarin wordt gezegd hoe moslims zich moeten gedragen. Dat kan in de vorm van een verbod, maar ook als een oproep om iemand te doden.
Volgens de Franse minister van Binnenlandse Zaken worden er nog meer politieoperaties opgestart. Onderzocht wordt of bepaalde groepen uit de Franse moslimgemeenschap moeten worden opgeheven na beschuldigingen van het bevorderen van geweld en haat.
Ondertussen worden zo’n tachtig politieoperaties opgestart, aldus Darmanin. Volgens persbureau AFP worden woningen van tientallen personen doorzocht.
De onthoofding van de leraar in een voorstad van Parijs vanavond was een ‘islamistische tereuraanslag’. Dat zei de Franse president Emmanuel Macron bij zijn bezoek aan de voorstad Conflans Sainte Honorine waar de moord plaatsvond.
AD 17.10.2020
De zaak wordt gezien als een moord met een terroristische achtergrond, zegt ook het Franse Openbaar Ministerie. De anti-terreurafdeling is een onderzoek begonnen. Een politiebron heeft tegen persbureau Reuters gezegd dat de verdachte volgens getuigen Allahoe Akbar riep tijdens de aanval, maar de politie heeft dat niet bevestigd via de officiële woordvoering.
De Franse leraar die gisteren in een stad in de buurt van Parijs om het leven is gebracht bij een aanslag, krijgt een nationaal eerbetoon. Dat heeft het kantoor van de Franse president Macron laten weten. Wanneer de plechtigheid zal plaatsvinden is nog niet bekend, meldt de Franse publieke omroep, maar wel duidelijk is dat het zal worden georganiseerd in overleg met de familie van het slachtoffer.
Telegraaf 17.10.2020
In de stad waar gistermiddag de keel werd doorgesneden van een leraar komen bewoners, leerlingen en hun ouders op zondag 18.10.2020samen. Een mevrouw pinkt met een zakdoek een traantje weg. Een tienerjongen in joggingbroek loopt met een witte roos in zijn hand. ,,Het is een verschrikking. Ik heb er geen woorden voor’’, zegt een moeder die hier twee kinderen op school heeft.
Vorige maand werd een man uit Pakistan opgepakt, nadat hij vlak bij het oude redactiekantoor van het weekblad had ingestoken op twee mensen. Die raakten gewond.
De school nabij Parijs waar de leraar werkte die gisteren omkwam bij een aanslag, ontving de afgelopen tijd meerdere dreigementen. De Franse anti-terreuraanklager heeft dat bekendgemaakt op een persconferentie.
Oud-premier Manuel Valls heeft Franse media opgeroepen spotprenten over Mohammed van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo te publiceren. “Alle leerlingen moeten deze cartoons kunnen zien, en daarna moet uitgelegd worden wat hier is gebeurd”, zegt hij in een video op de site van nieuwszender France Info.
De achttienjarige man die wordt verdacht van het doodsteken en onthoofden van een leraar in een voorstad van Parijs had voorafgaand aan het incident aan scholieren op straat gevraagd om de docent aan te wijzen. Dat meldt de Franse openbaar aanklager voor terrorismezaken zaterdag. De verdachte was toen nog niet bekend bij veiligheidsdiensten.
Na de onthoofding had de achttienjarige man uit Rusland een foto van het lichaam van het slachtoffer met een bericht waarin hij verantwoordelijkheid opeiste op Twitter geplaatst. Toen agenten de verdachte hadden doodgeschoten, vonden ze dit bericht op zijn telefoon. Twitter heeft dit bericht snel verwijderd en het account van de man opgeheven.
De man die gisteravond de keel doorsneed van een 47-jarige leraar in een voorstad van Parijs is een 18-jarige van Tsjetsjeense afkomst. Aboulakh A. stond niet bekend als geradicaliseerd en had geen strafblad. Hij had sinds maart een verblijfsvergunning als vluchteling in Frankrijk, bevestigde een woordvoerder van justitie op een persconferentie zaterdagmiddag.
De Franse politie heeft negenverdachtenaangehouden na de onthoofding van een leraar in een voorstad van Parijs. Onder de aangehouden mensen zouden familieleden van de dader zijn, meldt het Franse persbureau AFP op basis van een bron.
Een vijfde verdachte, de vermoedelijke dader, werd kort na het incident doodgeschoten door de politie. Volgens de Franse nieuwszender BFM ging het om een achttienjarige man die was geboren in Rusland. Hij zou “Allahoe akbar” hebben geroepen, maar een politiewoordvoerder kon dat nog niet bevestigen.
De halfzus van een van de verdachten heeft zich in het verleden aangesloten bij de terroristische groepering Islamitische Staat. Onderzocht wordt of er een verband is, zegt Renout. “De vraag is of deze 18-jarige alleen heeft gehandeld, of hij hulp kreeg, of dat hij in opdracht van iemand handelde.”
Onderzoek naar tweet
Gisteravond en afgelopen nacht pakte de politie in totaal negen mensen op. Het zou gaan om familieleden van de dader en de ouders van een leerling op de school waar het slachtoffer werkte. Drie andere arrestanten behoren tot de vriendenkring van de doodgeschoten verdachte. Het is onbekend of ze iets met de aanslag te maken hebben.
De politie onderzoekt een tweet waarin een foto van het hoofd van het slachtoffer werd getoond. De tweet is inmiddels verwijderd. Het is nog onduidelijk of het door de aanvaller is gepost.
Bij een vermoedelijke terreuraanslag ten noordwesten van Parijs is een man gedood. Zijn keel werd doorgesneden. Dat gebeurde rond 17 uur ‘s middags in Conflans-Sainte-Honorine, op enkele tienallen kilometers van Parijs.
Kort daarna werd in de buurgemeente Eragny een man met een mes aangehouden op straat. De man gedroeg zich ‘agressief en bedreigend’. Hij wilde niet stilstaan en ook niet zijn mes afgeven. Daarop schoten agenten hem neer, waarna de man overleed. Volgens het Franse BFM was het een 18-jarige man die was geboren in Rusland.
De laatste jaren zijn er meer terreuraanvallen geweest in Frankrijk waarbij blasfemie het motief was. In september werden twee personen verwond bij het voormalig hoofdkantoor van het satirische blad Charlie Hebdo.
IS-slachtoffers zijn woedend over Nederlands toneelstuk over Syriëgangster Laura H.
Het is ‘schandalig en onverantwoord’ dat een Nederlandse toneelgroep een voorstelling opvoert over de veroordeelde Syriëgangster Laura H. Dat stelt de Nederlands-Amerikaanse Free Yezidi Foundation, die opkomt voor de belangen van slachtoffers van terreurgroep IS.
Het toneelstuk Laura H. ging eind september in première en is gebaseerd op het gelijknamige boek en de podcast over het leven van de Syriëgangster uit Zoetermeer.
AD 17.10.2020
Laura H. vertrok in 2015 met haar man naar Syrië en vestigde zich in IS-gebied. Een jaar later vluchtte ze er met haar kinderen weg. De rechter veroordeelde haar in 2017 tot twee jaar cel, waarvan dertien maanden voorwaardelijk, omdat ze haar man steunde, die IS-strijder was. Ze heeft verschillende keren afstand genomen van het gedachtegoed van IS.
Jezidi’s
De Free Yezidi Foundation komt op voor de Jezidi’s, een volk dat leeft in het noorden van Irak. IS viel het gebied van de Jezidi’s in 2014 binnen en vermoordde er duizenden mannen en jongens. Vrouwen en meisjes werden ontvoerd en meegenomen naar het kalifaat in Syrië en Irak, waar ze door de IS-strijders en hun vrouwen als slavinnen werden gebruikt en verkracht. Het leed dat de Jezidi’s is aangedaan werd onder meer beschreven in het boek Het Vergeten Volk van AD-journaliste Brenda Stoter Boscolo.
De stichting wil dat IS-strijders ook voor de misdaden tegen de Jezidi’s worden berecht. Dat gebeurt tot nu toe nog maar mondjesmaat. In Nederland zijn, door gebrek aan bewijs, nog geen teruggekeerde IS-strijders of hun vrouwen berecht voor hun rol in de genocide op de Jezidi’s. Deze site schreef wel begin dit jaar dat zeker één Nederlandse jihadiste heeft geweten van het lot van het volk. Zij was getrouwd met een IS-strijder, die ook een Jezidi-vrouw als slavin had.
In het proces tegen Laura H. is op geen enkel moment aan de orde geweest, dat zij persoonlijk betrokken was bij misdaden tegen de Jezidi’s.
Leden van de Arnhemse terreurgroep gaan in hoger beroep tegen hun veroordeling. Dat zegt advocaat Serge Weening, die hoofdverdachte Hardi N. (36) en Nabil B. (23) bijstaat. N. werd vorige week door de rechtbank in Rotterdam veroordeeld tot een celstraf van zeventien jaar. Vijf medeverdachten kregen celstraffen van tien tot dertien jaar opgelegd.
Hoofdverdachte Hardi N., de vermeende leider van de groep, zei tijdens het proces te zijn „uitgelokt en gehersenspoeld” door undercoveragenten van de AIVD. Met hen mailde hij over de islam en zijn plannen over een jihadistische aanslag op een evenement.
Dankzij een infiltratie-actie wist de politie een aanslag te voorkomen, door de groep in september 2018 te arresteren in een vakantiehuisje in Weert. Daar oefenden de verdachten met kalasjnikovs en handvuurwapens en pasten ze bomvesten, die door de undercoveragenten werden aangereikt. Volgens het OM was Nederland aan een bloedige aanslag ontsnapt.
Kritiek op rol
Hoewel van uitlokking volgens de rechtbank geen sprake was, staat in het vonnis van de rechtbank wel kritiek op de rol van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Na aanvang van het opsporingsonderzoek door de politie is de AIVD te lang doorgegaan met het onderhouden van contact met de verdachte, die dacht te mailen met een vertrouweling met wie hij religieuze opvattingen kon uitwisselen.
De rechtbank vindt dat de inlichtingendienst had moeten stoppen met mailen op het moment dat de politie de infiltrant inzette. Het leverde N. een strafvermindering van een jaar op. Hij kreeg zeventien in plaats van achttien jaar.
Weening: „De rechtbank heeft terecht geconstateerd dat de AIVD dingen gedaan heeft die niet kunnen. De verdediging denkt dat de rol van de AIVD nog breder moet worden getrokken dan nu gebeurd is. Dat gaan we voorleggen aan het hof. De rechtbank spreekt in het vonnis over ontoelaatbare beïnvloeding. Die beïnvloeding moet ruimer geïnterpreteerd worden dan de rechtbank aannam.”
Celstraffen tot 20 jaar
Het Openbaar Ministerie had in juni celstraffen van acht tot twintig jaar geëist tegen de leden van de Arnhemse terreurcel. Bij drie verdachten viel de straf lager uit dan geëist. Het OM beslist volgende week over een eventueel hoger beroep, zegt een woordvoerder.
De 23-jarige Morat M., die tot dertien jaar cel is veroordeeld, stapt eveneens naar het gerechtshof. Op getoonde beelden tijdens het proces was onder meer te zien hoe M. een kalasjnikov kust en het wapen tegen zijn wang houdt. „Het vonnis van de rechtbank kan niet in stand blijven”, zegt M.’s advocaat Bart Nooitgedagt.
AD 15.10.2020
Ahmed B. en Mouad M. Veroordeeld
De rechtbank Rotterdam heeft donderdag 29.10.2020 twee mannen veroordeeld tot een celstraf van acht jaar voor het beramen van een terroristische aanslag in Nederland voor IS. Een politiebureau in Rotterdam was mogelijk een doelwit.
De rechtbank acht bewezen dat de Marokkaanse mannen speciaal met het doel om een aanslag te plegen naar Nederland waren gekomen. Er was een celstraf geëist van negen en zeven jaar cel.
Ahmed B. en Mouad M. werden in juni 2018 opgepakt nadat informatie was onderschept die zou duiden op de voorbereidingen voor een aanslag, met wapens en explosieven. B. kreeg de hoogste straf omdat hij ook nog een straatroof heeft gepleegd. De straf van M. viel drie maanden lager uit.
Tegen twee mannen die worden verdacht van voorbereidingen op het plegen van een terroristische aanslag in Nederland en deelname aan een terroristische organisatie, zijn celstraffen van negen en zeven jaar cel geëist. Een politiebureau in Rotterdam was mogelijk een doelwit. In onder meer een chat werd daarover gesproken en ook een foto van bureau De Veranda gedeeld.
Telegraaf 15.10.2020
Met hun aanhouding is veel kwaad voorkomen, zei de officier van justitie woensdag in de rechtbank in Rotterdam.
Ahmed B. en Mouad M. werden in juni 2018 opgepakt nadat informatie was onderschept die zou duiden op de voorbereidingen op een aanslag met wapens en explosieven. Tegen B. is de hoogste straf geëist, omdat hij ook een straatroof op zijn geweten zou hebben.
Labib al Nahhas lid van de jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham
Hij manifesteerde zichzelf tijdens de Syrische burgeroorlog jarenlang als de ‘buitenlandchef’ van de jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Inmiddels werkt hij als programmadirecteur voor de Syrische organisatie SACD die ‘vluchtelingen een stem probeert te geven’ en is hij adviseur bij het Europees Vredesinstituut in Brussel.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de subsidie aan het Europees Vredesinstituut nog niet stopgezet, nadat bleek dat dit Brusselse instituut met Nederlands geld een adviseur inhuurde die jarenlang actief was bij de Syrische jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Minister Sigrid Kaag wacht daarvoor eerst op opheldering van het Europees Vredesinsituut.
Executies en gijzelingen
Dat is hoogst opmerkelijk omdat Al Nahhas tot begin 2017 een prominente woordvoerder was van Ahrar al-Sham, een omstreden Syrische strijdgroep die wordt beschuldigd van standrechtelijke executies en gijzelingen. Nahhas veranderde na 2017 plots van profiel en werd actief namens de SACD (de Syrische Associatie voor Waardigheid van Burgers), hij noemt zichzelf nu ‘senior member’ van de Syrische politieke oppositie.
Elsevier 26.10.2020 De spotprenten die de vermoorde Franse docent Samuel Paty toonde, zorgen voor een diplomatieke rel. Frankrijk staat tegenover islamitische landen en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Die zijn boos op de Franse president Emmanuel Macron die het recht verdedigt om spotprenten te maken en te tonen. Ook PVV-leider Geert Wilders wekte de Turkse toorn na het plaatsen van een spotprent van Erdogan.
Het maken of tonen van afbeeldingen van de profeet Mohammed wordt door moslims niet geaccepteerd. Na de dood van Paty verdedigde Macron de vrijheid om tekeningen van de profeet te tonen. Vorige week zei de president dat Frankrijk de traditie van spotprenten niet zou beëindigen en dat Paty de Franse republiek belichaamde.
Boycot van Franse producten
Dat die afbeeldingen en cartoons in Frankrijk onder de vrijheid van meningsuiting vallen, wordt niet geaccepteerd door landen in het Midden-Oosten. Qatar en Koeweit boycotten na Macrons toespraak Franse producten, zoals voedingsmiddelen. Aan de Universiteit van Qatar werd een week in het teken van de Franse cultuur uitgesteld.
Moslims in andere landen roepen op sociale media op tot een soortgelijke boycot. Onder de hashtag BoycottFrance gaan afbeeldingen van Franse producenten rond om mensen te wijzen op wat er kan worden geboycot. De lijst gaat van luxemerken zoals Lacoste en Chanel tot zuivelproducent Danone en autofabrikanten Peugeot en Citroën.
De Franse federatie van producenten heeft zijn steun voor Macron uitgesproken na de boycot. ‘Franse principes gaan boven zakelijke akkoorden,’ zei voorzitter Geoffroy Roux de Bézieux maandagochtend 26 oktober. Volgens Roux de Bézieux moet Frankrijk zelf geen producten gaan boycotten: ‘Stupiditeit moet niet met meer stupiditeit worden beantwoord.’
Macron zou hekel hebben aan moslims
In een verklaring over de boycot schreef het Franse ministerie van Europese en Buitenlandse Zaken dat de Franse standpunten worden verdraaid: ‘Daarom zijn oproepen tot een boycot zinloos en moeten ze onmiddellijk ophouden, net als alle aanvallen op ons land, die door een radicale minderheid worden gebruikt.’
De Turkse president Erdogan uitte zaterdag 24 oktober felle kritiek op Macron. De Franse leider zou volgens Erdogan problemen hebben met moslims en de islam. De Pakistaanse premier Imran Khan zegt dat Macron islamofobie aanmoedigt. Hij wil zelfs dat Facebook islamofobie van het sociale medium verbant.
Volgens Erdogan zou Macron zelfs psychische hulp nodig hebben wegens zijn hekel aan de islam. Frankrijk besloot na de uitspraken de ambassadeur terug te halen uit Turkije.
PVV-leider Geert Wilders plaatste op zaterdag een spotprent van Erdogan. Daarop is hij te zien met een bom op zijn hoofd en noemt Wilders hem een ‘terrorist’.
Mevlüt Cavusoglu, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, zei naar aanleiding van Wilders’ tweet dat fascistische politici in Europa moeten worden gestopt. In een toespraak richtte Erdogan zich ook tot Wilders: ‘Fascisme staat niet in ons boek, fascisme staat in jouw boek.’
Wilders en Macron worden in Turkije verafschuwd. Op sociale media werd een video gedeeld waarbij mensen hun voeten kunnen afvegen aan matten waarop Wilders en Macron fascist worden genoemd.
Wilders schreef op Twitter dat fascisme juist het gedachtegoed van Erdogan is. ‘Ik kom op voor onze vrijheid en verzet me juist tegen de onvrijheid van de totalitaire islamitische ideologie.’
Premier Mark Rutte (VVD) liet op Twitter weten dat ‘Nederland naast Frankrijk en voor de collectieve waarden van de Europese Unie staat. Voor de vrijheid van meningsuiting en tegen extremisme en radicalisme.’
Elsevier 24.10.2020 In de nasleep van de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty door een moslimterrorist rijst de vraag of docenten in Nederland Mohammed-cartoons moeten tonen om deze barbaarse daad in de klas te bespreken, of niet. ‘Met vrijheid van meningsuiting komt verantwoordelijkheid,’ is een veelgehoorde en begrijpelijke reactie, maar niet de juiste, schrijft Raisa Blommestijn in een ingezonden opinie.
Het kan niemand zijn ontgaan: vorige week vrijdag, 16 oktober, werd de Franse geschiedenis- en aardrijkskundedocent Samuel Paty onthoofd door een Tsjetsjeense moslimfundamentalist, de achttienjarige Abdullakh Anzorov. De aanleiding voor deze gruwelijke daad was dat Paty cartoons van de profeet Mohammed in een les over de vrijheid van meningsuiting had getoond. De terreurdaad is een directe aanslag op een van de kernwaarden van de Franse Republiek.
Raisa Blommestijn (1994) is werkzaam als docent/onderzoeker aan de afdeling Encyclopedie van de rechtswetenschap, Universiteit Leiden. Zij werkt aan een proefschrift over de Weimarrepubliek en het verval van de democratische staatsvorm.
Dezelfde cartoons waren eerder al de redactie van het satirische weekblad Charlie Hebdo fataal geworden, in januari 2015. Terwijl satire een gevierde vorm van vrijheid van meningsuiting is in onze vrije, westerse samenlevingen, ligt het bespotten van de profeet Mohammed voor moslimfundamentalisten zeer gevoelig. Zelfs zo gevoelig dat een aantal van hen kennelijk bereid is over te gaan tot aanslagen met kalasjnikovs of tot barbaarse acties als een onthoofding midden op straat op klaarlichte dag.
Kloof tussen islamitische gemeenschap en seculiere staat
Dit vormt een levensgroot probleem: door dergelijke extremistische aanslagen groeit in Frankrijk een steeds diepere kloof tussen de islamitische gemeenschap aan de ene kant en de seculiere staat aan de andere kant. Dit werd bevestigd door cijfers die afgelopen week werden besproken in het actualiteitenprogramma Nieuwsuur: 75 procent van de moslimjongeren en 40 procent van alle moslims in Frankrijk vindt religieuze waarden belangrijker dan de waarden die de Franse staat uitdraagt. Dit leidt tot botsingen, ook in de klas – omdat de laïcité, het secularisme, de basis is van het openbaar onderwijs.
“Radicale eenlingen op drift, aangezwengeld door IS-gedachtegoed, op zoek naar een doelwit, zie je overal”, zegt terreurdeskundige @beatricedegraaf. “Maar dat er in Nederland gericht scholen worden getarget, kunnen de diensten niet beamen.” #Nieuwsuurpic.twitter.com/mbkFy3868G
Naar aanleiding van de aanslag op Charlie Hebdo kwamen op Franse scholen verplichte ‘burgerschapslessen’ op het programma te staan. Wreed genoeg waren het juist die lessen die Samuel Paty het leven hebben gekost. Wanneer zelfs het tonen van cartoons van de profeet Mohammed in pedagogische setting niet meer mogelijk is, of beter gezegd, wanneer eenieder die de cartoons toont in het kader van de opvoeding in seculiere waarden – wat de Fransen noemen l’instruction civique – het risico loopt te worden onthoofd, zijn we ver van huis. Hoe kunnen leerlingen immers worden opgevoed tot onafhankelijk denkende burgers wanneer degenen die hen deze ‘opvoeding’ moeten geven niet worden beschermd tegen de terreur waartegen ze pogen te strijden?
Deze vraag zou ook Nederlandse bestuurders moeten bezighouden. Hoewel de Nederlandse en de Franse context vanzelfsprekend niet één op één zijn te vergelijken, hebben we ook in Nederland te maken met een groep moslims wiens religieuze waarden in sommige opzichten haaks staan op de waarden van onze democratische rechtsstaat. Met andere woorden: ook in het Nederlandse klaslokaal botsen de waarden en rijst de vraag hoe om te gaan met ‘gevoelige onderwerpen’.
Lerares in De Vooravond: vrijheid komt met verantwoordelijkheid
In het programma De Vooravond suggereerde voormalig docent van het jaar en fractievoorzitter van de PvdA in Harderwijk, Lucelle Deneer-Comvalius, dat wanneer het gaat om dergelijke ‘gevoelige’ onderwerpen er eerst met de ouders van de leerlingen zou moeten worden overlegd over wat wel en niet kan worden besproken tijdens de les; vrijheid komt immers met verantwoordelijkheid.
Hoewel dit op het eerste gezicht een sympathiek voorstel lijkt – wie zou er immers op uit zijn ‘kwetsbare’ leerlingen nodeloos te kwetsen? – kleven er belangrijke bezwaren aan. Wie bepaalt er immers wat een ‘gevoelig’ onderwerp is? Dit is een hellend vlak. Behalve Mohammed-cartoons en de vrijheid van meningsuiting zouden bijvoorbeeld homoseksualiteit, de Holocaust of de Palestijnse kwestie ‘gevoelig’ kunnen liggen.
Wat te denken van atheïsme, transgenders of de Tweede Wereldoorlog? Er is altijd wel iemand die aanstoot neemt aan een bepaald onderwerp. Indien al deze onderwerpen eerst zouden moeten worden voorgelegd aan ouders, dan leidt dit niet alleen tot allerlei praktische bezwaren maar lopen we tevens het risico dat steeds meer onderwerpen taboe worden verklaard door ouders met intolerante opvattingen.
Het onderwijs is juist bedoeld om tegenwicht te bieden aan denkbeelden die leerlingen thuis gepresenteerd krijgen. Indien ouders een doorslaggevende stem krijgen in het curriculum werkt hun invloed door in het onderwijs en verdwijnt dit tegenwicht. Terwijl dit juist zo belangrijk is: het zorgt ervoor dat leerlingen kennismaken met allerlei onderwerpen en verschillende visies.
Natuurlijk kan dat schuren en kan niet worden voorkomen dat iemand wordt gekwetst of beledigd. Het onderwijs is er niet om dit compleet te voorkomen, maar om leerlingen weerbaar te maken. In de beschermde omgeving van het klaslokaal maken leerlingen kennis met hen onwelgevallige of onbekende opvattingen en leren zij een gepaste reactie te geven op tegenslag.
Het is wenselijk om cartoons te tonen en te bespreken als eerbetoon aan Paty
Hoewel de reactie van de docent in De Vooravond begrijpelijk is – misschien overheerst bij haar wel de angst om het volgende slachtoffer te worden – is deze niet wenselijk en onverantwoord. Wel wenselijk zou zijn om juist, als eerbetoon aan Samuel Paty en tegelijk aan onze seculiere staat als geheel, de Mohammed-cartoons te tonen en het gesprek te voeren. Dit gesprek begint bij het benoemen van de ongemakkelijke waarheid dat er een link is met de islam: dat Paty is onthoofd door een radicale moslim, door een islamitische terrorist.
Betekent dit dat alle moslims terroristen zijn? Nee, natuurlijk niet. Toch lijkt een deel van de Nederlandse politici meer bezig met de angst voor stigmatisering dan met het benoemen van het werkelijke probleem. Nadat het dagen overwegend stil was gebleven na de aanslag, druppelden woensdag via Twitter berichten uit politiek Den Haag binnen.
Deze tweets waren echter illustratief voor het in alle toonaarden zwijgen over het werkelijke probleem. Zo had premier Mark Rutte (VVD) het over een ‘terreurdaad’ en de VVD in het algemeen over ‘lesgeven over het vrije woord’. Minister Sigrid Kaag (D66) benoemde op haar beurt dat Paty werd omgebracht vanwege ‘het spreken over vrijheden’. Jesse Klaver (GroenLinks) sprak enkel over een ‘extremist’.
Frankrijk herdenkt vandaag Samuel Paty die het slachtoffer werd van een afschuwelijke terreurdaad. De academische vrijheid kan en mag niet ingeperkt worden en veiligheid en het vrije woord mogen het nooit verliezen van onverdraagzaamheid. NL staat zij aan zij met het Franse volk.
Dit is een slechte zaak, net als het uit de weg willen gaan van het bespreken van moeilijke onderwerpen of die eerst willen voorleggen aan ouders. Niet willen kwetsen of de link met de islam niet willen benoemen, draagt mede bij aan het probleem. Zolang het probleem niet wordt onderkend of benoemd en zolang het bespreken ervan dus uit de weg wordt gegaan, is de weg naar een oplossing nog lang niet ingezet. Een adequate diagnose gaat immers vooraf aan een effectieve behandeling.
Docenten worden in de kou gezet door eenieder die wegkijkt
Dit komt docenten niet ten goede. Bij hen overweegt, logischerwijs, de angst: wie beschermt ze tegen fundamentalisten? Wie voorkomt dat zij, door Mohammed-cartoons te tonen, letterlijk een prijs op hun hoofd zetten? Docenten worden in de kou gezet door eenieder die wegkijkt of op een andere manier de onthoofding van Samuel Paty vergoelijkt in termen van ‘vrijheid komt met verantwoordelijkheid’.
Het wordt docenten op deze manier vrijwel onmogelijk gemaakt om de cartoons te tonen of ongemakkelijke onderwerpen aan te snijden – zowel door hun ambtgenoten die koste wat het kost gekwetste zieltjes willen voorkomen, als door politiek Den Haag dat in alle toonaarden zwijgt over de aard van de daad. Op deze manier winnen de terroristen: wegkijken is een deel van het geweld dat de vrijheid van meningsuiting wordt aangedaan.
Elsevier 22.10.2020 Tijdens een nationale herdenking werd woensdagavond de door een islamistische terrorist onthoofde leraar Samuel Paty herdacht. De Franse president hield een toespraak waarin hij benadrukte hoe belangrijk het werk van Paty en al die andere onderwijzers is voor het behoud van vrijheid, westerse waarden en de Franse Republiek.
Onder de klanken van het lied One van de Ierse band U2 werd de kist met het lichaam van Samuel Paty de binnenplaats van de Sorbonne, de universiteit van Parijs, op gedragen. Een leerling las een brief voor uit De eerste man van Albert Camus. Daarna hield president Emmanuel Macron een even emotionele als felle rede. Hieronder kunt u de herdenking terugkijken en leest u een vertaling van Macrons toespraak, die is gepubliceerd op de website van het Élysée.
‘Dames en heren,
‘Vanavond spreek ik geen woorden om ons te herinneren aan de strijd tegen het politieke en radicale islamisme, dat leidt tot terrorisme. Die woorden heb ik al eerder uitgesproken. Het kwaad, heb ik het genoemd. We hebben besloten om tot daden over te gaan, deze te versterken, en deze te volbrengen.
‘Vanavond zal ik het niet hebben over de terroristen, hun medeplichtigen en alle lafaards die deze aanslag hebben gepleegd en mogelijk hebben gemaakt. Ik zal niet spreken over degenen die zijn naam aan de barbaren hebben gegeven, ze verdienen het niet. Namen, die hebben ze niet eens. Vanavond zal ik niet nog meer spreken over de essentiële eenheid die alle Fransen voelen. Die is kostbaar en verplicht alle verantwoordelijken om zich uit te spreken en het juiste te doen.
‘Vanavond wil ik het hebben over jullie zoon, ik wil het hebben over jullie broer, jullie oom, over degene van wie jullie hielden, je vader. Vanavond wil ik het hebben over uw collega, jullie leraar die stierf omdat hij ervoor had gekozen om les te geven, die werd vermoord omdat hij had besloten zijn studenten te leren om burgers te worden. Om ze te leren hun huiswerk te maken. Ze te leren over vrijheden en om die te gebruiken. Vanavond wil ik u vertellen over Samuel Paty.
‘Samuel Paty hield meer van boeken en van kennis dan van wat ook. Zijn appartement was een bibliotheek. Het mooiste cadeau dat hij kon krijgen, waren boeken om uit te leren. Hij hield ervan boeken door te geven, zowel aan zijn studenten als aan zijn familieleden, de passie voor kennis, de smaak van vrijheid.
Nadat hij geschiedenis had gestudeerd in Lyon overwoog hij onderzoeker te worden, maar hij sloeg de weg in waarop u, zijn ouders – leraar en schoolhoofd in Moulins – hem waren voorgegaan, door een “onderzoeker in het onderwijs” te worden, zoals hij zichzelf graag omschreef. Door onderwijzer te worden. Er is dus geen betere plek dan de Sorbonne, al meer dan acht eeuwen ons centrum van universele kennis, de plek van het humanisme, waar de natie hem eer kan bewijzen.
‘Samuel Paty had een passie voor lesgeven en hij deed dat zo goed op verschillende hogescholen en middelbare scholen, waaronder die van Conflans-Saint-Honorine. We hebben allemaal in ons hart, in ons geheugen, wel een herinnering aan een leraar die de loop van ons leven heeft veranderd. U weet wel, de leraar die ons leerde lezen, tellen, ons vertrouwen gaf. De leraar die ons niet alleen kennis meegaf, maar ook een pad voor ons opende door een boek, een blik, door zijn aandacht.
‘Samuel Paty was een van die leraren die je nooit zult vergeten, een van die enthousiastelingen die nachten konden doorbrengen met leren over de geschiedenis van religies om zijn studenten en hun overtuigingen beter te begrijpen.
Een van die bescheiden mensen die zichzelf duizend vragen hebben gesteld, zoals over de lessen over vrijheid van meningsuiting en gewetensvrijheid die hij sinds juli afgelopen zomer in Moulins voorbereidde en over de twijfels die hij deelde, uit noodzaak en sensitiviteit.
‘Samuel Paty belichaamde ten diepste de leraar over wie Jean Jaurès droomde in de brief aan leraren die net is voorgelezen: “vastberadenheid verenigd met tederheid”. Hij die de grootheid van het denken toont, leert respect, en laat zo zien wat beschaving is. Hij die de taak op zich nam “republikeinen te maken”.
‘De woorden van Ferdinand Buisson komen terug als een echo: “Om een republikein te maken,” schreef hij, “moet je de mens nemen, hoe klein en nederig hij ook is, […] en hem doen beseffen dat hij zelf kan nadenken, dat hij aan niemand geloof noch gehoorzaamheid verschuldigd is, dat het aan hem is om de waarheid te zoeken en deze niet kant-en-klaar te ontvangen van een meester, een bestuurder, een leider, wie dan ook.”
‘“Republikeinen maken”, dat was de strijd van Samuel Paty.
‘En hoewel deze taak vandaag de dag misschien reusachtig lijkt, vooral waar geweld, intimidatie en soms berusting voorrang hebben, is zij essentieel en actueler dan ooit. Hier in Frankrijk houden we van onze natie, zijn geografie, zijn landschappen en zijn geschiedenis, zijn cultuur en zijn metamorfoses, zijn geest en zijn hart. En die willen we aan al onze kinderen meegeven.
‘Hier in Frankrijk houden we van het zowel aardse als universele project dat de Republiek draagt, haar orde en haar beloften. Elke dag opnieuw beginnen. Dus op elke basisschool en op elke middelbare school zullen we leraren de macht teruggeven om “republikeinen te maken”, de positie en de autoriteit die hen toekomt.
We zullen ze opleiden, ze waarderen zoals zou moeten, we zullen ze steunen, we zullen ze zoveel mogelijk beschermen. Zowel op school als daarbuiten geldt dat de druk, het misbruik van onwetendheid en de gehoorzaamheid die sommigen zouden willen introduceren, bij ons geen plek hebben. “Ik zou willen dat mijn leven en mijn dood ergens toe dienen,” zei hij ooit. Alsof hij voorkennis had.
‘Waarom werd Samuel vermoord? Waarom? Vrijdagavond geloofde ik voor het eerst in willekeurige waanzin, absurde willekeur: nog een slachtoffer van onnodig terrorisme.
Hij was tenslotte niet het belangrijkste doelwit van de islamisten, hij gaf alleen maar les. Hij was niet de vijand van de religie waarop ze zich beroepen, hij had de Koran gelezen, hij respecteerde zijn studenten, wat hun overtuiging ook was, hij was geïnteresseerd in de moslimbeschaving.
‘Nee, integendeel, juist daarom werd Samuel Paty vermoord. Omdat hij de Republiek belichaamde die elke dag in de klas wordt herboren, de vrijheid die op scholen wordt overgedragen en bestendigd.
‘Samuel Paty werd vermoord omdat de islamisten onze toekomst willen en ze weten dat ze die met stille helden zoals hij nooit zullen hebben. Zij scheiden de gelovigen van degenen die niet geloven.
‘Samuel Paty kende alleen burgers. Zij voeden zich met onwetendheid. Hij geloofde in weten. Zij cultiveren haat tegen de ander. Hij wilde voortdurend het gezicht van de ander blijven zien, de rijkdom van het anders-zijn ontdekken.
‘Samuel Paty was het slachtoffer van de rampzalige samenzwering van domheid, leugens, samensmelting, haat tegen de ander, van de haat tegen wat wij in ons diepste wezen zijn.
‘Samuel Paty werd vrijdag het gezicht van de Republiek, van ons verlangen om terroristen te breken, islamisten uit te schakelen, om te leven als een gemeenschap van vrije burgers in ons land, het gezicht van onze vastberadenheid om te begrijpen, te leren, door te gaan met lesgeven, om vrij te zijn, want we zullen doorgaan, professeur.
‘We zullen de vrijheid verdedigen die je zo goed hebt onderwezen en we zullen het secularisme hoog in het vaandel dragen. We zullen karikaturen en tekeningen niet opgeven, zelfs als anderen terugtrekken. We zullen alle kansen bieden die de Republiek verschuldigd is aan al haar jeugd zonder enige vorm van discriminatie.
‘We zullen doorgaan, professeur. Met alle onderwijzers en docenten in Frankrijk zullen we de geschiedenis met al haar hoogte- en dieptepunten onderwijzen. We zullen literatuur, muziek, alle werken van ziel en geest overbrengen. We zullen met volle teugen genieten van het debat, van redelijke argumenten, van vriendelijke overtuigingskracht. We zullen de wetenschap en haar controverses liefhebben. Net als u zullen we tolerantie stimuleren. Net als u zullen we onophoudelijk proberen te begrijpen, en nog beter te begrijpen wat ze van ons willen afpakken. We zullen humor leren, en afstand. We zullen ons herinneren dat onze vrijheden alleen standhouden als haat en geweld eindigen, en door respect voor de ander.
‘We zullen doorgaan, professeur. En hun hele leven zullen de honderden jongeren die u hebt opgeleid kritisch denken zoals u hen hebt geleerd. Misschien worden sommigen van hen op hun beurt onderwijzer, zodat ook zij weer jonge burgers gaan opleiden. Op hun beurt zullen ze de liefde voor de Republiek overbrengen. Ze zullen telkens opnieuw onze natie, onze waarden, ons Europa leren doorgronden.
‘We zullen, ja, deze strijd voortzetten omwille van de vrijheid en waarvan u voortaan het gezicht bent, omdat we het u verschuldigd zijn, omdat we het onszelf verschuldigd zijn, omdat in Frankrijk, professeur, het licht nooit uitgaat. Leve de Republiek. Leve Frankrijk.’
Vertaling: Bram Hahn.
Lees ook het hoofdcommentaar van het Franse dagblad Le Figaro, vertaald door schrijver en journalist Sylvain Ephimenco:
Elsevier 21.10.2020 De docent Samuel Paty wordt woensdag herdacht in Frankrijk. Tijdens een bijeenkomst met president Emmanuel Macron op de universiteit Sorbonne krijgt Paty postuum de hoogste Franse onderscheiding: het Legioen van Eer. Terwijl de moord op Paty in Frankrijk veel losmaakt, reageren Nederlandse politici amper.
Tijdens de bijeenkomst in Parijs zijn 400 gasten aanwezig, onder wie Paty’s familie. Paty werd vrijdag in een voorstad van Parijs onthoofd door een 18-jarige Tsjetsjeense moslim, die door de politie werd doodgeschoten. De geschiedenisdocent toonde in lessen over vrijheid van meningsuiting weleens cartoons van de profeet Mohammed.
Gesloten moskee heeft spijt
De vader van een leerling had via video’s opgeroepen tot actie tegen Paty. Ook zou door het Collectif contre l’islamophobie en France (collectief tegen islamofobie in Frankrijk) een fatwa zijn uitgesproken. Met een fatwa worden moslims opgeroepen tot het volgen van bepaalde leefregels, wat ook het doden van een persoon kan zijn.
Een moskee die video’s over Paty had verspreid, heeft zijn spijt daarover betuigd. De Franse overheid heeft de bewuste moskee voor zes maanden gesloten. De minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, onderzoekt of andere islamitische organisaties, zoals genoemd collectief tegen islamofobie, kunnen worden gesloten als zij tegen de Franse waarden ingaan.
Dinsdagavond beloofde president Macron actie te ondernemen tegen die groeperingen. Direct na de moord op Paty sprak Macron van een ‘existentieel gevecht’ tegen terrorisme. De moord op Paty noemde hij islamistisch terrorisme. Macron kondigde begin oktober een wetsvoorstel aan om radicalisering te bestrijden.
Macron wil samenwerken met Poetin
Macrons wil ‘islamistisch separatisme’ bestrijden en de islam in Frankrijk bevrijden van buitenlandse beïnvloeding. Volgens zijn aanpak moet er toezicht komen op de financiering van moskeeën en wordt thuisonderwijs aan banden gelegd. Kinderen moeten Frans onderwijs volgen. Ook moet de staat weer zichtbaar worden in buurten die getto’s zijn geworden.
Ook sprak Macron met de Russische president Vladimir Poetin. Macron wil beter samenwerken in de strijd tegen terrorisme en illegale migratie. De moordenaar van Paty was een 18-jarige Tsjetsjeense moslim die na zijn daad door de politie werd doodgeschoten.
Stilte in Nederland
In Nederland maakt de moord op Paty weinig los. Slechts enkele politici delen berichten over de moord. Presentator Fidan Ekiz van talkshow De Vooravond maakte zich daar dinsdag boos over. Zij constateerde dat massale verontwaardiging uitbleef en vroeg zich af waarom mensen niet de straat opgaan:
Ook haalde ze uit naar de politiek, waar het ‘muisstil’ is. Volgens Ekiz zijn mensen bang om te zeggen wat ze vinden en denken, omdat het zomaar kan dat je hoofd wordt afgehakt.
De Franse ambassade in Nederland heeft opgeroepen mee te doen aan een minuut stilte, woensdag om 16:30:
Nederlandse politici die zich fel uitspreken over de moord op Paty zijn er nauwelijks. PVV-leider Geert Wilders bekritiseerde de stilte van de Nederlandse politiek op Twitter:
Wilders plaatste maandag een videoboodschap over de dood van Paty en het belang van de vrijheid van meningsuiting. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers schreef zaterdagmiddag al een bericht op zijn Facebookpagina. Daarin noemde hij de moord ‘diep verontrustend’ en zei hij te hopen en bidden dat ‘de liefde voor onze vrijheid alle angst voor barbarij uitdrijft’.
PvdA-leider Lodewijk Asscher kwam dinsdagavond met een statement over de dood van Paty. Asscher schrijft: ‘De onthoofding van leraar Samuel Paty door een islamistische extremist is niet alleen een schok voor zijn school en voor Frankrijk maar ook voor ons allen.’ Lessen, zoals Paty gaf over de vrijheid van meningsuiting, noemt Asscher een essentieel onderdeel van onze democratie.
Woensdag plaatste D66-lijsttrekker Sigrid Kaag een bericht op Twitter waarin zij de hoop uitsprak dat geen enkele leraar zich beperkt voelt door de moord op Paty. Wilders heeft de Tweede Kamer verzocht om volgende week over de moord te debatteren.
Elsevier 19.10.,2020 Tegen de Franse docent die vrijdag 16 oktober is onthoofd, was een fatwa uitgesproken. Dat zei de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, maandagochtend. Darmanin onderzoekt of de verantwoordelijke groepering kan worden verboden. Zij zou een lastercampagne tegen geschiedenisdocent Samuel Paty hebben gevoerd.
Paty werd vrijdag onthoofd in een voorstad van Parijs door een 18-jarige Tsjetsjeense moslim, die door de politie werd doodgeschoten. Paty toonde in lessen over vrijheid van meningsuiting weleens cartoons van de profeet Mohammed.
Volgens Darmanin is de groep Collectif contre l’islamophobie en France (collectief tegen islamofobie in Frankrijk) ‘uiteraard betrokken’ bij de moord op Paty. Hij wil de groep laten ontbinden, omdat die een vijand van de Franse republiek is. Ook zou die groep tegen Paty een fatwa hebben uitgesproken. Met een fatwa worden moslims opgeroepen tot het volgen van bepaalde leefregels, wat ook het doden van een persoon kan zijn. Darmanin onderzoekt ook of andere organisaties kunnen worden verboden als zij tegen Franse waarden ingaan.
Massale herdenkingssamenkomsten
Zondag 18 oktober gingen Fransen massaal de straat op om te protesteren tegen de moord op Paty. In Parijs, Lyon en andere steden kwamen duizenden mensen bijeen. Zij droegen onder meer borden met teksten als Je suis Samuel, een verwijzing naar de leus Je suis Charlie, die is gebruikt na de aanslag op het Franse satirische blad Charlie Hebdo in 2015.
Bij de demonstratie in Parijs waren ook politici aanwezig, onder wie de burgemeester van Parijs en de Franse premier Jean Castex. Die schreef op Twitter dat Frankrijk geen schrik wordt aangejaagd, niet bang is en niet wordt verdeeld:
Jean Castex
@JeanCASTEX
Compte gouvernemental, France
Vous ne nous faites pas peur. Nous n’avons pas peur. Vous ne nous diviserez pas. Nous sommes la France !
Drie weken geleden werd in de hoofdstad al een aanslag gepleegd door een extremistische moslim uit Pakistan. Hij stak twee mensen neer, die de terreurdaad overleefden. Zijn doelwit was het redactiekantoor van het blad Charlie Hebdo. De locatie van dat kantoor is onbekend sinds de aanslag vijf jaar geleden.
In april werden twee mensen vermoord en vijf verwond bij een terreurdaad in het plaatsje Romans-sur-Isère, ten zuiden van Lyon. Een Soedanese asielzoeker zit nog vast voor die aanslag.
Laurent Nuñez, voormalig hoofd van de Franse dienst voor binnenlandse veiligheid, zei eind september dat de veiligheidsdiensten worstelen met die kleine terreuraanslagen. Grote terreurdaden worden makkelijker onderschept, maar kleine aanslagen zoals in Parijs zijn lastiger te bestrijden. Die worden gepleegd door individuen zonder banden met terreurgroepen en radicaliseren zelf door propagandakanalen.
Existentieel gevecht tegen terrorisme
De Franse president Emmanuel Macron sprak na de moord op Paty van een ‘existentieel gevecht’ tegen terrorisme. De moord op Paty noemde hij islamistisch terrorisme. Macron onthulde begin oktober een aanpak om radicalisering te bestrijden en kondigde aan met een wetsvoorstel te komen.
Macrons wil ‘islamistisch separatisme’ bestrijden. Volgens de president verkeert de islam wereldwijd in crisis doordat posities binnen het geloof verharden. Macron wil de islam in Frankrijk bevrijden van buitenlandse invloeden. Hij noemde secularisme het cement van de Franse samenleving, en waarschuwde voor stigmatisering van alle moslims.
Volgens zijn aanpak moet er toezicht komen op de financiering van moskeeën en wordt thuisonderwijs aan banden gelegd. Kinderen moeten Frans onderwijs volgen. Ook moet de staat weer zichtbaar worden in buurten die getto’s zijn geworden. Het wetsvoorstel onthult Macron later dit jaar.
Elsevier 18.10.2020 De islamitische terreuraanslag op een Franse geschiedenisleraar, die werd onthoofd omdat hij Mohammed-cartoons aan de klas toonde, heeft verstrekkende gevolgen, schrijft hoogleraar en FVD-senator Paul Cliteur in een ingezonden opiniestuk. ‘Welke geschiedenisleraar gaat na deze onthoofding het probleem van de vrijheid van expressie nog in de klas bespreken?’
De Franse president Emmanuel Macron noemde de onthoofding van de geschiedenisleraar Samuel Paty (1973-2020) een ‘islamitische terreuraanslag’. Hij zei: ‘Een burger is vermoord omdat hij leraar was en vrijheid van meningsuiting doceerde.’ Ook verklaarde Macron: ‘Het hele land staat achter alle leraren in het land.’ En hij beloofde dat Frankrijk ‘snel en met autoriteit’ zou reageren.
Paul Cliteur (1955) is hoogleraar encyclopedie van het recht aan de Universiteit Leiden en schrijver van Bardot, Fallaci, Houellebecq en Wilders (2016), In Naam van God (2018) en Cultuurmarxisme. Er waart een spook door het Westen (2018). Ook is hij directeur van het Renaissance Instituut, het wetenschappelijk bureau van Forum voor Democratie. Voor die partij is hij sinds juni 2019 lid van de Eerste Kamer.
Of we dat ‘snel en met autoriteit’ moeten geloven, daarbij kun je vraagtekens plaatsen. Het is Frankrijk niet gelukt dit probleem van de gewelddadige reacties op cartoons op te lossen. Evenmin dat het Nederland is gelukt of welk ander West-Europees land ook. Alleen de centraal-Europese landen als Hongarije en Polen blijven gevrijwaard van jihadistisch-terroristische aanvallen.
De West-Europese landen worden echter steeds verder in een onderworpen positie gemanoeuvreerd. Welke geschiedenisleraar gaat na deze onthoofding het probleem van de vrijheid van expressie nog in de klas bespreken? Het hele land mag achter je staan, maar wat heb je daaraan als je letterlijk je hoofd kunt verliezen? En wat heb je daaraan als de politie en de president je tegen die onthoofding niet kunnen beschermen?
In Nederland begon dit proces met de moord op Theo van Gogh
Weinig mensen realiseren zich dat, maar in feite is dat proces in Nederland begonnen met de moord op de filmmaker Theo van Gogh in 2004. In 2005 gingen de Denen proberen of je nog cartoons over de profeet kon publiceren. Dat kon dus niet. Toen verklaarden de Franse cartoonisten zich in 2006 solidair met hun Deense collega’s, maar dat leidde in 2015 tot de moord op de gehele redactie van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo.
Nu proberen de dappere Fransen het probleem van de geleidelijke erosie van de vrijheid van expressie nog te bespreken in de klas, maar door de onthoofding van Paty is duidelijk geworden dat zelfs dát niet meer kan. Het tonen van de cartoons is zelfs in een pedagogisch-didactische context niet mogelijk. De staat bewijst zich als volkomen machteloos. De Franse leraren die in het kader van een vak als maatschappijleer of burgerschapskunde de kwestie willen bespreken, zullen dat moeten doen zonder voorbeelden van waar het eigenlijk over gaat.
In Nederland is dat niet veel beter. PVV-leider Geert Wilders die uit solidariteit met de Franse en Deense cartoonisten een cartoonwedstrijd in het gebouw van de Tweede Kamer wilde organiseren, heeft daar om veiligheidsredenen vanaf gezien.
Niettemin wordt Nederland bezocht door terroristen als Jawed S. en Junaid I. die speciaal naar Nederland komen om de Nederlanders te bestraffen of, zoals in het laatste geval, Wilders te vermoorden. Het enige dat de staat daartegen denkt te kunnen doen, is Wilders levenslang beveiligen en Junaid voor tien jaar op te sluiten, zoals de rechtbank Den Haag bepaalde op 18 november 2019.
Maar keer op keer blijkt dat er erg veel mensen zijn als Jawed en Junaid die gemakkelijk het land binnenkomen of zelfs in Nederland zijn geboren, zoals Gökmen Tanis, die in 2019 een aanslag pleegde op een tram waarbij vier mensen omkwamen.
Ook de Nederlandse overheidsdiensten die geacht worden dit probleem aan te pakken, lijken weinig anders te kunnen doen dan sussende geluiden produceren. In het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (oktober 2020) wordt (p. 17) opgemerkt dat weliswaar meer jihadistische aanslagen worden gepleegd, maar met ‘minder slachtoffers’.
Men vervolgt: ‘In de eerste helft van dit jaar hebben jihadisten in het Westen meer aanslagen gepleegd dan in heel 2019, terwijl er minder (fatale) slachtoffers vielen. Het gaat om kleinschalige aanslagen in met name Frankrijk en het Verenigde Koninkrijk (…).’
‘Kleinschalige aanslag’ met massale consequenties
Ook de moord op Samuel Paty was zo’n ‘kleinschalige aanslag’. Maar zolang onze regeringen er niet in slagen die kleinschalige aanslagen onder controle te krijgen, zijn de consequenties massaal. Het betekent niet alleen dat columnisten, cartoonisten of cabaretiers worden gemuilkorfd, maar ook dat historici de leraren in een klas het onderwerp niet meer kunnen bespreken.
Leden van de extreemrechtse actiegroep Vrijheid voor Nationalisten bij een demonstratie in 2017 in Nijmegen ANP
NOS 16.10.2020 Het risico dat rechts-extremisten naar geweld grijpen is groter dan in het verleden, waarschuwt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
De terrorismecoördinator signaleert een toename van personen die, mede gevoed door extreemrechtse ideeën, online dreigen met geweld. Hoewel de ernst en vooral de waarschijnlijkheid van de dreiging niet in alle gevallen heel groot lijkt, blijft het een punt van aandacht. Een copycat-aanslag zoals in Christchurch is voorstelbaar, aldus de NCTV.
De vele kleine groeperingen zijn nog steeds erg versplinterd en hebben geen aansprekende leiders. Ze zijn doorgaans ook niet gewelddadig. Maar online is er volgens de NCTV wel veel rechts-extremisme zichtbaar.
Risico van een eenling
Een terroristische aanslag vanuit bekende rechts-extremistische groepen ligt in Nederland niet in de lijn der verwachting. Maar de mogelijkheid dat een Nederlandse eenling online radicaliseert, vindt de NCTV voorstelbaar.
De rechts-terroristische aanslag in Christchurch van 15 maart 2019 leidde in hetzelfde jaar ook tot copycat-aanslagen in de VS, Duitsland en Noorwegen. Toch was 2019 in vergelijking met andere jaren geen bijzonder gewelddadig jaar in West-Europa, wat betreft rechts-extremistisch geweld.
De NCTV signaleert dat er een geheel nieuwe generatie rechts-extremisten is opgestaan. Ze ontmoeten elkaar via internet en communicatie-apps. Deze generatie zal volgens de NCTV niet snel lid worden van een in hun ogen ouderwetse groep. Ze delen hun gedachtengoed via kanalen als Telegram, Instagram en Discord.
Daarin schuilt juist het gevaar, zegt de NCTV. Zij kunnen online onder de radar blijven en zouden makkelijker op te sporen zijn als ze zich aansloten bij de bekende rechts-extremistische organisaties.
Trainingskampen
Verscheidene Europese landen constateren dat neonazi’s deelnemen aan paramilitaire trainingen in trainingskampen in landen in Oost-Europa, waaronder Rusland. Deze kampen zouden worden georganiseerd door de neonazibeweging Russian Imperial Movement (RIM). Die organisatie is in april dit jaar door de VS aangemerkt als buitenlandse terroristische organisatie. Leden van deze beweging mogen de VS niet in.
Er zijn volgens de NCTV geen aanwijzingen dat Nederlanders hebben meegedaan aan dergelijke trainingskampen. Het Amerikaanse Soufan Center zei eerder dat dit wel het geval was. Volgens een onderzoeker hebben zeker acht Nederlanders gevochten in Oost-Oekraïne. Na de ramp met vlucht MH17 is de interesse vanuit Nederland voor Oekraïne afgenomen, zegt het Soufan Center.
Telegraaf 15.10.2020 In Nederland bestaat nog steeds kans op een aanslag, met name door radicale eenlingen zoals tramschutter Gökmen T. Dat is een van de bevindingen van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het nieuwe Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, dat drie keer per jaar verschijnt. In de gevangenis Zwolle komt een afdeling voor vrouwelijke jihadisten om de dreiging te verminderen.
Het dreigingsniveau blijft op 3 staan, dat betekent dat aanslagen ’voorstelbaar’ zijn, schrijft de NCTV. Maar de dreiging kan weer toenemen als gevangenen van de Terroristenafdelingen (TA’s) van de gevangenissen vrijkomen.
In Zwolle is ruimte gemaakt voor tien vrouwelijke jihadisten. Dat is nodig om te voorkomen dat er nieuwe jihadnetwerken ontstaan onder de inmiddels tientallen gevangenen op de TA’s van de gevangenissen in Vught en Rotterdam. Meer jihadbruiden worden de komende tijd terugverwacht uit Syrië.
Ophitsing
De vrees bestaat dat de gevangenissen het zicht kwijtraken op die netwerken. Jihadisten kunnen daardoor ook na hun vrijlating de veiligheid in Nederland bedreigen. Het aantal TA-plekken wordt uitgebreid om een betere onderverdeling te kunnen maken tussen leiders en meelopers. Zo wordt ook onderlinge ophitsing verminderd. De vrouwen krijgen om die reden ook een aparte plek.
De NCTV benadrukt dat het nodig is om druk uit te blijven oefenen op de ongeveer vijfhonderd jihadsympathisanten in Nederland, zodat terroristen die vrijkomen uit de TA geen voedingsbodem meer krijgen als ze opnieuw het verkeerde pad op willen. Daar is minder weerklank voor nu de afgelopen tijd de Nederlandse extremistenscene versnipperd is geraakt. Het kalifaat is ingestort en er zijn geen aansprekende leiders.
Nederlandse jihadi’s maken bovendien ruzie over de kwestie van ’takfir’, verkettering. De aanhangers van de Saoedische sjeik Hazimi, enkele tientallen in Nederland, vinden dat moslims andere gelovigen makkelijk als afvallige mogen bestempelen. De Hazimi’s zijn nog strenger dan de IS-aanhangers, die wat terughoudender zijn met verkettering van andere moslims. De twee stromingen staan lijnrecht tegenover elkaar. Ook onder vrouwelijke jihadsympathisanten is er veel discussie over wie afvallig is en wie niet, aldus de NCTV.
Oliedollars
Ook van invloed op het jihadwereldje in Nederland is de nieuwe koers van Saoedi-Arabië. Met miljarden aan oliedollars verspreidt dat land al tientallen jaren het strenge salafisme, maar sinds kort propageert de Saoedische overheid in eigen land een gematigde islam. „Met nadruk op veranderingen in het maatschappelijk leven en op een geloof als individuele beleving in plaats van collectieve zaak”, schrijft de NCTV.
Ook zoekt het land meer aansluiting bij het Westen. Die koerswijzigingen leiden tot woede bij Nederlandse salafisten, die zich nu liever richten op de Turkse president Erdoğan als boegbeeld van de zuivere islam.
In 2015 werd station Rotterdam centraal ontruimd toen de politie een verdachte uit de Thalys haalde die vanuit Parijs arriveerde. Ⓒ ANP/HH
„Onder sommige Nederlandse jihadisten leeft nog altijd de intentie om in Nederland een aanslag te plegen”, schrijft de terrorismebestrijder, „maar ze handelen er momenteel niet naar.” Toch vonden in Europa in de eerste helft van 2020 meer aanslagen plaats dan in heel 2019. Het aantal dodelijke slachtoffers lag de helft lager. „Het huidige type aanslagen lijkt doorgaans provisorisch van aard.”
Er zijn vorig jaar zeker veertien aanslagen voorkomen in Europa, stelt Europol. Recent werden in Duitsland vijf Tadzjieken aangehouden die een aanslag voorbereidden. En op 31 augustus 2020 werden om dezelfde reden drie jihadisten in Noord-Macedonië aangehouden, voormalige Syriëgangers. „Van dergelijke gefrustreerde uitreizigers gaat een potentiële aanslagdreiging uit.”
Behalve naar jihadisten kijkt de NCTV ook naar extreem-rechts. „De dreiging van extreemrechts terrorisme is in Europa over het algemeen laag.”
Anti-overheidssentimenten, al dan niet gemengd met complottheorieën over corona, zijn een nieuwe bron van zorg.
NU 15.10.2020 Behalve de brede en gevarieerde activistische bovenlaag bij de antilockdownprotesten, is er ook een “radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen”, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw dreigingsbeeld, dat elk kwartaal wordt gepubliceerd. Eenzelfde soort verharding ziet de NCTV bij een kleine kern van de boerenprotesten.
Sinds de uitbraak van het coronavirus weten mensen elkaar online en offline te vinden om het overheidsbeleid af te wijzen. Die afwijzing gebeurt niet zozeer vanuit “ideologische motieven”, maar vanwege gevoelens van “onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving”, schrijft de NCTV.
“Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen denkbeelden bevestigd zien in complottheorieën en desinformatie”, aldus de NCTV. Sociale media spelen daarbij volgens het rapport een faciliterende en mobiliserende rol.
Hoewel er een brede en gevarieerde bovenlaag is, waarschuwt de NCTV ook voor een radicale onderstroom, die soms “extremistische gedragingen” kan vertonen, zoals het “belagen van journalisten en politici of het intimideren van politiemensen”.
Complottheorieën verspreiden zich naar de mainstream
De NCTV ziet ook hoe de complottheorieën zich sinds de uitbraak van het coronavirus sneller verspreiden van de marges van het internet naar de mainstreamkanalen. “Er is een (online) context ontstaan waarbinnen de drempel om tot extremistische gedragingen te komen wordt verlaagd. Deze context versterkt polarisatie en leidt in een enkel geval tot verharding, intimidatie of (oproepen tot) geweld.”
De antilockdownprotesten zijn in Nederland qua omvang en ongeregeldheden nog niet zo groot als in Duitsland, zegt de NCTV. Maar ze kunnen wel nog leiden tot gewelddadige verstoringen.
Boerenprotesten ‘kleiner en grimmiger’
Diverse groepen burgers zoeken ook aansluiting bij bijvoorbeeld de aanhoudende boerenprotesten. Die worden volgens de NCTV “kleinschaliger en grimmiger”. Bij een gedeelte van de boeren is “sprake van een zekere verharding”, bijvoorbeeld door het “uiten van dreigementen richting politici, journalisten en andersdenkende medeboeren.”
“Aansluiting bij verschillende groepen met verschillende grieven, verbonden door antioverheidsdenken, kan verharding in de hand werken”, zegt de NCTV, die er op wijst dat de “ultraconservatieve uitgeverij De Blauwe Tijger, een doorgeefluik van antioverheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën”, geld doneert aan een boerenactiegroep.
Debat over racisme kent scherpe randen
De NCTV stelt ook vast dat de antiracismeprotesten in Nederland “in tegenstelling tot andere landen” vreedzaam verliepen zonder plunderingen, brandstichtingen of het omvertrekken van standbeelden. Wel kent het debat over racisme aan verschillende kanten “scherpe randen”. Enkele individuen en kleine groepjes zouden tekenen van verharding vertonen.
“Dit uit zich bijvoorbeeld in de uitsluiting van andersdenkenden van debat en de bekladding van standbeelden”, aldus het rapport, “maar ook intimidatie en het openlijk en heimelijk bedreigen van tegenstanders en politie”.
Deze acties worden volgens de NCTV voornamelijk beantwoord door enkele gekende extreemrechtse groepjes, “die op weinig succesvolle wijze” proberen “mee te liften op actuele maatschappelijke thema’s”.
Grootste dreiging blijft uitgaan van jihadisme
De belangrijkste terroristische dreiging blijft overigens nog altijd uitgaan van jihadisten, schrijft de NCTV in de rapportage. De directe dreiging lijkt dit jaar wel enigszins afgenomen, het komt met name vanuit eenlingen. Het dreigingsniveau blijft op drie van vijf staan. Dat wil zeggen dat een terroristische aanslag in Nederland ‘voorstelbaar’ is.
NOS 15.10.2020 Sinds de uitbraak van het coronavirus is de maatschappelijke onrust zichtbaarder geworden, zowel op straat als op sociale media. Complottheorieën verspreiden zich snel. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Pieter-Jaap Aalbersberg, schrijft in zijn nieuwe Dreigingsanalyse dat er veel verschillende polariserende groepen en individuen online actief zijn die elkaar vinden in het afwijzen van de overheid en het overheidsbeleid. In de Dreigingsanalyse wordt specifiek gewezen op de rol van de stichting de Blauwe Tijger, die “een ultraconservatieve uitgeverij” wordt genoemd.
Volgens de terrorismebestrijders steunt deze stichting de protestacties van boeren financieel. De Blauwe Tijger wordt gezien als een doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën. De NCTV ziet er een van de organisaties in die de polarisatie in de samenleving versterken.
Dat geldt ook voor een man die niet bij naam wordt genoemd en die in juli werd aangehouden. Hij beweegt zich volgens de NCTV binnen het online milieu van anti-overheidsactivisten en complotdenkers, waar hij zich manifesteert als voorman van een groep met 12.500 volgers op Facebook. Ook is hij actief in verschillende Telegramgroepen en verzet hij zich tegen de coronamaatregelen door te zinspelen op ‘burgerarresten’ van volksvertegenwoordigers en RIVM-medewerkers.
Radicale onderstroom
De NCTV signaleert een activistische bovenlaag, die relatief breed en gemêleerd is. Maar daarnaast is er een “radicale onderstroom met extremistische gedragingen”. Deze mensen belagen politici en journalisten, intimideren politiemensen of publiceren online lijsten met privé-adressen van politieagenten en politici.
De verspreiding van dit soort informatie op online platforms is niet ongevaarlijk, schrijft de NCTV. De drempel voor extremistisch gedrag wordt verlaagd. Het versterkt polarisatie en leidt soms tot verharding, intimidatie en geweld of oproepen daartoe. Concreet voorbeeld daarvan is het in brand steken van zendmasten door mensen die het nieuwe mobiele datanetwerk 5G wantrouwen.
Geen ideologie
De NCTV ziet weinig samenhang tussen de verschillende groepen die de straat op gaan. Op de demonstraties komen mensen af die om uiteenlopende redenen protesteren. Dat doen ze vaak niet uit ideologische overtuigingen, aldus de NCTV. Ze worden gedreven door “gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving”.
Ze zijn bijvoorbeeld tegen de tijdelijke coronawet uit vrees voor ontwrichtende gevolgen van de maatregelen voor ouderen en families. Daarnaast zijn het zzp’ers die hun inkomen zien wegvallen of complotdenkers.
Ook hooligans misbruiken de demonstraties, signaleert de NCTV. Groepen voetbalsupporters die doorgaans de strijd zoeken met elkaar spannen samen om bij protesten met de politie te vechten. Dat deden ze niet alleen bij anti-lockdown-protesten, maar ook bij antiracisme-demonstraties afgelopen voorjaar.
Diverse groepen burgers zoeken verder aansluiting bij bijvoorbeeld de aanhoudende boerenprotesten. In tegenstelling tot de grootschalige acties van vorig jaar wordt het boerenprotest kleinschaliger en grimmiger. Bij een deel van de boeren is sprake van verharding, bijvoorbeeld door het uiten van dreigementen aan het adres van politici, journalisten en boeren met andere opvattingen.
Tekenen van verharding
Ook bij de antiracisme-activisten ziet de NCTV een verharding. Onder de noemer ‘Black Lives Matter NL’ worden demonstraties georganiseerd door een coalitie van al langer bestaande actiegroepen tegen racisme en discriminatie. Bij die betogingen werden onderwerpen als institutioneel racisme, politiegeweld, het koloniale verleden, slavernij, Zwarte Piet en discriminatie in brede zin aan de kaak gesteld.
Maar in tegenstelling tot in andere landen waren de antiracismedemonstraties in Nederland in het algemeen vreedzaam. Ze gingen niet gepaard met plundering, brandstichting of het omvertrekken van standbeelden. Wel vertonen sommige activisten en “kleine identitaire groepjes” volgens de NCTV tekenen van verharding. Zij willen bijvoorbeeld niet met andersdenkenden in debat en bekladden standbeelden die in hun ogen symbool zijn van racisme en kolonialisme. Ook intimideren ze openlijk en heimelijk tegenstanders en politie.
Online verspreiden actievoerders videofragmenten van aanhoudingen van zwarte mensen en discriminerende uitspraken van politieagenten in Nederland. Soms leidt dit tot het bedreigen van politiemensen.
In vergelijking met protesten zoals bijvoorbeeld in Duitsland valt het hier nog mee, constateert de NCTV. In Nederland is er een kloof tussen de hoeveelheid uitingen van ongenoegen online en wat daarvan op straat terug is te zien. Maar gerust is de NCTV niet op de anti-lockdown-protesten. “Deze protesten kunnen wel leiden tot (gewelddadige) verstoringen van de openbare orde.”
AD 15.10.2020 Binnen de brede beweging van anti-lockdowndemonstranten bestaat een radicale onderstroom met extremistische gedragingen. Zij belagen politici en journalisten, intimideren agenten en zetten privégegevens van prominenten online. Dat constateert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het nieuwe dreigingsbeeld, dat ieder kwartaal gepubliceerd wordt.
Verschillende protestgroepen weten elkaar steeds vaker te vinden bij diverse protesten. ,,Dit gebeurt niet zozeer uit ideologische motieven, maar vanwege gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving”, aldus de NCTV. Onder hen bevinden zich onder meer zowel links- als rechts-extremisten, boeren en voetbalhooligans. ,,Aansluiting van verschillende groepen met verschillende grieven, verbonden door anti-overheidsdenken, kan verharding in de hand werken”, waarschuwt de NCTV.
Complottheorieën
,,Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen kunnen hun denkbeelden bovendien bevestigd zien in complottheorieën, misinformatie (onbewust, red.) en desinformatie (bewust, red.).” Sinds de uitbraak van het coronavirus verspreiden complottheorieën zich sneller van de marges van het internet naar mainstreamkanalen, merkt de NCTV op. ,,Er is een (online) context ontstaan waarbinnen de drempel om tot extremistische gedragingen te komen wordt verlaagd. Deze context versterkt polarisatie en leidt in een enkel geval tot verharding, intimidatie of (oproepen tot) geweld.”
Hoewel de anti-lockdownprotesten in Nederland zowel qua omvang als ongeregeldheden bij lange na niet zo groot zijn als bijvoorbeeld in Duitsland, kunnen deze wel leiden tot gewelddadige verstoringen van de openbare orde, aldus de NCTV. Al stelt de dienst wel dat er een ‘groot verschil is tussen de digitale uitingen van ongenoegen en de omvang van protesten in de fysieke ruimte’. Met andere woorden: maar weinig mensen die zich online boos maken, komen ook daadwerkelijk naar een demonstratie toe.
Dreiging van eenlingen
,,Momenteel zijn er geen aanwijzingen dat personen in Nederland een aanslag voorbereiden. Wel is het voorstelbaar dat een eenling overgaat tot het plegen van een aanslag. De afgelopen jaren zijn aanslagen in Europa veelal door eenlingen gepleegd, bij wie extremistisch gedachtegoed gepaard kan gaan met psychosociale of psychiatrische problemen’’, schrijft de terrorismebestrijder. Daarmee doelt ze op alle vormen van dreigende terrorisme.
De belangrijkste terroristische dreiging blijft nog altijd uitgaan van jihadisten, schrijft de NCTV in de rapportage. De directe dreiging lijkt dit jaar wel enigszins afgenomen, het komt met name vanuit eenlingen. ,,In 2020 zijn geen aanslagvoorbereidingen door jihadisten in Nederland vastgesteld. De directe geweldsdreiging die van de Nederlandse jihadistische beweging uitgaat, lijkt in 2020 enigszins afgenomen.”
Dreigingsniveau 3 van 5
Het dreigingsniveau blijf op drie van vijf staan. Dat wil zeggen dat een terroristische aanslag in Nederland ‘voorstelbaar’ is.
RTL 15.10.2020 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, de NCTV, waarschuwt voor complottheorieën en desinformatie over het coronavirus. Dat staat in het nieuwe dreigingsbeeld. Radicale complotdenkers bedreigen politici, journalisten en agenten en dat kan leiden tot een ‘geweldsdaad’.
“Eenlingen zouden vanuit een combinatie van extremistisch gedachtegoed, mogelijk psychosociale of psychische problemen en maatregelen in het kader van Covid-19 juist eerder tot een geweldsdaad kunnen overgaan”, zegt de NCTV.
Sinds de coronacrisis is er meer maatschappelijk ongenoegen, zowel online als offline. “Een deel van de verschillende groepen en individuen vindt elkaar in het afwijzen van de overheid of overheidsbeleid”, zegt NCTV. Er zijn ‘gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving’.
“Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen hun denkbeelden bevestigd zien in complottheorieën en desinformatie. Sociale media fungeren als een soort blaasbalg”, aldus het dreigingsbeeld.
Radicale onderstroom
Volgens de NCTV gaat het om een ‘relatief brede, activistische bovenlaag’, maar is er ook een ‘een radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen, zoals het belagen van journalisten en politici of, het intimideren van politiemensen’. Op digitale platforms kan een eenling mogelijk radicaliseren door contacten met gelijkstemden.
Het dreigingsniveau blijft ongewijzigd en wordt vastgesteld op niveau 3. Dat betekent dat een terroristische aanslag in Nederland voorstelbaar is, maar dat er geen aanwijzingen zijn dat nu een concrete aanslag wordt voorbereid.
Viruswaarheid-voorman: ‘Die extremisten zitten niet bij ons’
Willem Engel is een van de gezichten van het verzet tegen coronamaatregelen met zijn actiegroep Viruswaarheid. Zijn organisatie, die demonstreert en actievoert, houdt zich volgens hem verre van elke vorm van geweld. “Viruswaarheid is altijd helder geweest: wij strijden met geduld en liefde, en verwerpen elke vorm van geweld.”
Hoewel Engel zich daar zelf van distantieert, beklagen Tweede Kamerleden zich over bedreigingen en intimidatie door activisten die de laatste weken in Den Haag demonstreren tegen de coronamaatregelen. Onder de demonstranten bevinden zich ook actievoerders van Viruswaarheid.
Engel ziet net als de NCTV dat er sinds de coronacrisis meer maatschappelijk ongenoegen is, zowel online als offline. Of de Viruswaarheid-voorman zelf contact heeft met de groep van extreme critici? “Nee, daar is geen contact mee. Ze zitten niet bij ons.” Wel is Engel in het verleden wel eens door mensen benaderd. “We krijgen ook te maken met druk uit dit soort radicale groepen. Die vinden dat alles harder en militanter moet.”
Engel zelf ligt naar eigen zeggen vooral onder vuur van de ‘overheidsvolgers’, zoals hij ze noemt. “Van die mensen krijg ik de meeste haatmail en bedreigingen. Op straat wordt er naar me geschreeuwd dat ik van de ‘controlled opposition’ ben. Laatst zei iemand tegen me dat de rode schoenen die ik droeg, bewezen dat ik van de illuminatie was. Dat soort mensen is vooral verward. Dat is verontrustend.”
“Ik heb ook nog een aanvaller voor mijn deur gehad”, zegt Engel. Begin deze maand arresteerde de politie een man die Engel aan het opwachten was bij zijn huis en een ruit insloeg.
RO 15.10.2020 Op dit moment zijn er in Nederland personen die radicaliseren of sterk geradicaliseerd zijn en een dreiging kunnen vormen. Alhoewel er geen aanwijzingen zijn dat mensen in Nederland een aanslag voorbereiden, blijft het voorstelbaar dat dit kan gebeuren. Aanslagen in Europa zijn doorgaans provisorisch, worden gepleegd door eenlingen en kennen weinig slachtoffers. De jihadistische dreiging is geenszins verdwenen. Daarom blijft het dreigingsniveau op 3 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 53ste Dreigingsbeeld van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
Gepolariseerd debat met scherpe randen
Sinds de uitbraak van het coronavirus heeft het maatschappelijk ongenoegen zich zowel online als offline verder gemanifesteerd. Een deel van de verschillende groepen en individuen vindt elkaar in het afwijzen van de overheid of overheidsbeleid. Dit gebeurt niet zozeer vanuit ideologische motieven, maar vanwege gevoelens van onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving. Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen hun denkbeelden bevestigd zien in complottheorieën en desinformatie. Sociale media spelen daarbij een faciliterende en mobiliserende rol en fungeren als een soort blaasbalg. Behalve de relatief brede, gemêleerde activistische bovenlaag, bestaat er een radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen, zoals het belagen van journalisten en politici of, het intimideren van politiemensen.
Rechts-extremistische geweldsdreiging is voorstelbaar
De uitbraak van het coronavirus en de genomen maatregelen om het virus onder controle te krijgen, hebben niet geleid tot een verhoogde dreiging van rechts-extremisme in Nederland. Gekende groepen hebben doorgaans geringe invloed, zijn verdeeld en zoeken voornamelijk aansluiting bij actuele thema’s. De ontwikkelingen online staan hier los van: juist op digitale platforms kunnen eenlingen mogelijk radicaliseren door contacten met gelijkstemden. Een aanslag uit rechts-extremistische hoek blijft vooral vanwege online ontwikkelingen voorstelbaar.
Opleving ISIS in Syrië en Irak
Vergeleken met vorig jaar vertoont ISIS verhoogde activiteit in Syrië en Irak. Sinds de val van ‘het kalifaat’ is de aanslagdreiging verminderd, maar niet verdwenen. ISIS heeft nog steeds de ambitie aanslagen te plegen in Europese landen. Daartoe probeert de groepering structuren en netwerken op te zetten, waarbij sympathisanten en aanhangers binnen Europa een rol kunnen spelen en in contact kunnen komen met ISIS-leden in Syrië. De coronapandemie heeft de mogelijkheid voor uitreizigers om terug te keren naar Europa tijdelijk ingeperkt
Jihadistische beweging in Nederland verdeeld, maar onvoorspelbaar
De directe geweldsdreiging die van de Nederlandse jihadistische beweging uitgaat, lijkt enigszins afgenomen door sociale en ideologische versplintering, demotivatie en het ontbreken van krachtige leiders en aanjagers. De meeste activiteiten zijn geweldloos, maar de dreiging onvoorspelbaar. Onder sommige Nederlandse jihadisten leeft nog altijd de intentie om in Nederland een aanslag te plegen. Waakzaamheid voor enkelingen uit de beweging blijft geboden. De komende jaren zijn bepalend voor de jihadistische beweging. Als deze verder desintegreert kan dat leiden tot een krimp en een minder ontvankelijke omgeving voor jihadisten die uit gevangenschap terugkeren in de samenleving. Dat betekent aanhoudende overheidsdruk en onverminderde inzet van repressieve maatregelen.
Politiek-salafistische aanjagers zetten hun activiteiten voort
Aanjagers proberen hun politieke slagkracht te versterken door hun achterban te voeden en te mobiliseren. Zowel voor individuele zaken, zoals solidariteit met de imam van de Haagse as-Soennah moskee, of de ontslagen directeur van het Cornelius Haga Lyceum, als voor politieke vraagstukken, zoals het rapport van de Parlementaire Onderzoekscommissie Ongewenste Beïnvloeding (POCOB).
AD 14.10.2020 De rechter moet ‘radicale of extremistische organisaties’ die de samenleving bedreigen of de democratie omver willen werpen sneller kunnen verbieden. De Tweede Kamer heeft vandaag een wet aangenomen die jaren van procederen moet verkorten. De wens voor zo’n wet leefde al langer, met name bij het CDA, en speelde op na optredens van Sharia4Holland.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de subsidie aan het Europees Vredesinstituut nog niet stopgezet, nadat bleek dat dit Brusselse instituut met Nederlands geld een adviseur inhuurde die jarenlang actief was bij de Syrische jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Minister Sigrid Kaag wacht daarvoor eerst op opheldering van het Europees Vredesinsituut.
Volgens minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) kan de wet ‘jaren van procederen’ voorkomen. Een verbod zou met de wet in de hand ‘sneller en effectiever’ moeten kunnen verlopen.
Minister Dekker: ,,We moeten een duidelijke grens trekken als vrijheden door radicale of extremistische organisaties misbruikt worden om onze rechtsstaat en democratische waarden aan te tasten. Tolerant zijn tegen intolerantie kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We maken het daarom mogelijk om sneller en effectiever in te grijpen tegen zulke organisaties als het nodig is, waar zoiets nu nog jarenlange procedures vergt.”
Bewijs
De wet zal nog wel een test krijgen in de rechtbank. Het omschrijft namelijk dat een organisatie verboden zou moeten kunnen worden als deze ‘aanzet tot haat en geweld of een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid’. Deels staat dat al in andere wetten, maar de wet geeft volgens het kabinet meer houvast aan het Openbaar Ministerie en de rechtspraak.
Bestuurders
Groot verschil is ook dat de huidige wetten zich richten op organisaties, straks kunnen ook bestuurders worden geraakt. Leidinggevenden van verboden organisaties krijgen ‘in principe een bestuursverbod van drie jaar of meer’. ,,Dit voorkomt dat zij ongehinderd door kunnen gaan met hun antidemocratische activiteiten in een andere organisatie. Ook kan de rechter het bevel geven tijdens de procedure activiteiten van een organisatie stop te zetten, waarbij het strafbaar wordt als je zo’n verbod negeert’’, laat het ministerie weten.
Wie na een definitief verbod toch nog doorgaat, kan straks een gevangenisstraf van twee jaar krijgen. Nu is dat nog één jaar.
RO 14.10.2020 Op het moment dat radicale of extremistische organisaties de samenleving ernstig bedreigen of de rechtsorde omver willen werpen, moeten we snel kunnen ingrijpen door zulke organisaties door de rechter direct te laten verbieden. Nu kost dat soms jaren procederen en dat gaat straks sneller en effectiever. Het wetsvoorstel van minister Dekker (Rechtsbescherming) dat dit mogelijk maakt, is aangenomen door de Tweede Kamer. Dat is belangrijk, want bedreigingen van deze organisaties zijn de afgelopen jaren toegenomen.
Minister Dekker:
“We moeten een duidelijke grens trekken als vrijheden door radicale of extremistische organisaties misbruikt worden om onze rechtsstaat en democratische waarden aan te tasten. Tolerant zijn tegen intolerantie kunnen we ons simpelweg niet veroorloven. We maken het daarom mogelijk om sneller en effectiever in te grijpen tegen zulke organisaties als het nodig is, waar zoiets nu nog jarenlange procedures vergt.”
Verlichting bewijs
Om effectiever de strijd tegen antidemocratische organisaties aan te gaan, maakt de wet concreter wat in Nederland in strijd is, of kan zijn, met de openbare orde. Officieren van justitie kunnen daardoor eenvoudiger dan nu het geval is, bewijzen dat een organisatie moet worden verboden, bijvoorbeeld omdat deze aanzet tot haat en geweld of een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid. En de rechter krijgt meer houvast als hij een beslissing moet nemen over zo’n verzoek van het Openbaar Ministerie. Zo maken we het makkelijker om organisaties die onze samenleving dreigen te ontwrichten te verbieden en ontbinden.
Bestuursverbod
In de bestaande wetgeving ligt de nadruk alleen op organisaties, waarbij we individuen niet op de korrel kunnen nemen. Dit gaat veranderen. Leidinggevenden van verboden organisaties krijgen in principe een bestuursverbod van drie jaar of meer. Dit voorkomt dat zij ongehinderd door kunnen gaan met hun antidemocratische activiteiten in een andere organisatie. Ook kan de rechter het bevel geven tijdens de procedure activiteiten van een organisatie stop te zetten, waarbij het strafbaar wordt als je zo’n verbod negeert. Zo voorkomt het wetsvoorstel dat ongewenste activiteiten binnen een organisatie worden voortgezet totdat de verbodenverklaring en ontbinding onherroepelijk zijn.
Verdubbeling straf
Wie na een definitief verbod toch nog doorgaat, kan straks een gevangenisstraf van twee jaar krijgen. Nu is dat nog één jaar.
Het kabinet wil de getroffen gemeenschap op vrijwillige basis compenseren. Maar er komt geen vergoeding voor individuele slachtoffers of nabestaanden.
AD 03.10.2020
Bij een Nederlandseluchtaanval op een IS-bommenfabriek in de Iraakse stad kwamen in 2015 zeker 70 burgers om het leven. Daar zijn veel Kamerdebatten over geweest en minister Bijleveld kreeg kritiek over de manier waarop de Kamer over allerlei aspecten van de bombardementen is geinformeerd.
Debatten
Sinds het nieuws over het bombardement bekend werd heeft de Tweede Kamer meerdere keren over de kwestie gedebatteerd. Daarbij ging het over de vraag of er doelbewust informatie is achtergehouden na het Nederlandse bombardement.
Premier Rutte zei in een debat eind november dat er geen sprake is van een doofpot. Wel erkende hij dat er in een brief van toenmalig minister Hennis over de luchtaanval een fout stond. Er werd gesuggereerd dat er geen burgerdoden waren, terwijl er zo’n 70 slachtoffers bleken te zijn.
Persbureau Reuters schreef namelijk daags na het bombardement dat er volgens getuigen zo’n 70 doden waren gevallen. “In openbare bronnen werd al snel de beroemde 70 genoemd”
Ook een Amerikaanse luchtmachtcommandant die betrokken was bij het Nederlandse bombardement op Hawija in Irak had zo zijn bedenkingen bij die aanval, en hield er vooraf al rekening mee dat er burgers zouden omkomen. Hij kreeg de opdracht een aanvalsplan op te stellen waarbij de bommenfabriek vernietigd zou worden en het aantal burgerdoden op papier nul zou zijn. Op zijn advies is de procedure daarna aangepast.
Dat staat in een onderzoek dat het Amerikaanse ministerie van Defensie in 2015 naar de Nederlandse luchtaanval heeft gedaan. Het is één van de documenten (.pdf) die het Amerikaanse ministerie, met tussenkomst van een Amerikaanse rechter, heeft verstrekt aan de NOS en NRC.
Conclusie, nederlandse F16-piloten gooiden in 2015 meerdere bommen op een IS-bommenfabriek in Hawija, waarbij zeker 70 burgers om het leven kwamen en ruim 400 gebouwen werden beschadigd of verwoest.
Moties van wantrouwen
Kamerleden vonden derhalve dat de minister veel meer moeite had moeten doen om Amerikaanse documenten boven water te krijgen, waarin werd gewaarschuwd voor burgerdoden.
Bijleveld overleefde een paar keer ternauwernood een motie van wantrouwen. Een groot deel van de oppositie stemde ervoor. De Kamer vroeg in mei 2020 om een onderzoek door de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Maar dat instituut heeft dat verzoek van de hand gewezen, omdat dat juridisch niet mogelijk zou zijn.
Daarop heeft Bijleveld een andere manier gezocht voor een onderzoek: er komt dus een speciale commissie. Of die ook inzage krijgt in informatie van Amerikaanse diensten, is volgens Bijleveld niet duidelijk, “Dat moet nog bekeken worden en dat laten we aan de commissie”, zegt de minister.
Telegraaf 03.10.2020
Onderzoek burgerslachtoffers Hawija
Advocaat Liesbeth Zegveld, die enkele tientallen nabestaanden bijstaat, is blij verrast dat een onafhankelijke onderzoekscommissie het handelen van militairen gaan onderzoek. “Dit is wel bijzonder. Naast het onderzoek naar Srebrenica ken ik daar geen voorbeelden van.”
Tijdens de vergadering van de VN-Veiligheidsraad, het belangrijkste orgaan van de Verenigde Naties, besprak minister Blok het conflict in Syrië.
Ook onderzoek Syrië naar Nederlandse aansprakelijkstelling mensenrechtenschendingen
10 jaar na het begin van het conflict in Syrië heeft het regime laten weten met Nederland in gesprek te willen gaan over de Nederlandse aansprakelijkstelling voor grove mensenrechtenschendingen. Daarnaast heeft Canada aangekondigd ook Syrië aansprakelijk te stellen. Nu willen beide landen samen optrekken om gerechtigheid te krijgen voor slachtoffers van de Syrische burgeroorlog.
Minister Blok vindt het belangrijk dat een dergelijke stap wordt gezet. ‘Dit is een lichtpuntje in een donkere en lange tunnel. De Syriërs die al bijna 10 jaar in oorlog leven verdienen nog steeds gerechtigheid.’
Telegraaf 16.12.2020
Gebombardeerde Iraakse stad Hawija weer opgebouwd op kosten van Nederland
Namens Nederland gaan twee ontwikkelingsorganisaties anderhalf jaar lang herstelwerkzaamheden uitvoeren in Hawija, de Iraakse stad die door Nederlands F-16’s in 2015 werd gebombardeerd. Dat heeft minister Bijleveld van Defensie bekendgemaakt.
Vier miljoen euro is er gereserveerd voor het herstellen van het elektriciteitsnetwerk en andere essentiële infrastructuur, het ruimen van puin en voor een werkgelegenheidsproject. De wederopbouw zal gecoördineerd worden door de VN en de Internationale Organisatie voor Migratie.
Nadat Nederlandse F16’s vijf jaar geleden een bommenfabriek van IS in Hawija hadden gebombardeerd, ontplofte de fabriek en werd de omliggende wijk vernietigd. Daarbij kwamen zeker zeventig burgers om het leven en stortten 400 woningen deels of volledig in. Nog altijd ligt de wijk in puin.
Schadeclaim
Nadat ruim een jaar geleden bekend was geworden dat Nederland verantwoordelijk was voor de aanval, zegde de minister toe om te kijken naar een manier om de schade te vergoeden. Tot dan toe was dat niet mogelijk volgens de minister, omdat het kabinet daarmee zou onthullen dat Nederland verantwoordelijk was voor de aanval. Ze spreekt nu van “een vrijwillige compensatie voor de gevolgen van de Nederlandse wapeninzet”.
In opdracht van Defensie doet een onafhankelijk commissie onderzoek naar de toedracht van de aanval. Namens een groep nabestaanden heeft advocaat Liesbeth Zegveld een schadeclaim ingediend bij Defensie. Minister Bijleveld heeft deze schadeclaim voorlopig van de hand gewezen.
Nederland wel verantwoordelijk, maar niet aansprakelijk
Over een vergoeding meldt Bijleveld dat ze de getroffen gemeenschap in Hawija tegemoet wil komen met projecten die zich richten op herstel van de directe en indirecte schade, Volgens Bijleveld blijkt uit een analyse dat de behoeften van de gemeenschap liggen op het gebied van elektriciteitsvoorziening, economie, werkgelegenheid, waterinfrastructuur en herstel van woningen.
Individuele vergoedingen wijst Bijleveld ‘in beginsel’ van de hand. “Bij de aanval was sprake van een ISIS-bommenfabriek, een duidelijk legitiem doel in termen van humanitair oorlogsrecht. Nederland is daarom wel verantwoordelijk, maar niet aansprakelijk voor de gevolgen van de aanval, en daarmee niet verplicht tot het uitkeren van schadevergoedingen”.
Ze verwijst Iraakse burgers voor compensatie in eerste instantie naar de Iraakse autoriteiten. De minister houdt over tegemoetkomingen door Nederland aan individuen nog wel een kleine slag om de arm: om veiligheidsredenen en vanwege de coronacrisis is het volgens haar riskant om Nederlandse ambtenaren naar het gebied te sturen. “Als hierin verandering komt, is er sprake van een nieuw afwegingsmoment”, schrijft ze aan de Kamer.
Dat er wel collectieve maar geen individuele vergoedingen is komen vindt Zegveld onvoldoende. “Alles is beter dan niets. Maar het is laat. En de schade die mensen geleden hebben moet gewoon vergoed worden. Veel nabestaanden wonen daar ook niet meer, die hebben niets aan een watervoorziening in Hawija.” Ze zegt haar claim door te zetten voor alle nabestaanden die niet kunnen profiteren van een collectieve regeling.
Andere situatie dan Mosul
Begin vorige maand werd bekend dat Defensie een schadevergoeding van tonnen uitkeert aan een Iraakse man, die in 2015 een groot deel van zijn familie verloor bij een Nederlands bombardement op zijn huis in Mosul.
Bijleveld vindt dat die kwestie “wezenlijk verschilt” van de aanval op Hawija: “In Mosul was sprake van de zeer uitzonderlijke situatie dat achteraf bleek dat een niet-legitiem doel, namelijk een woonhuis, was aangevallen.”
Er loopt ook nog een schadeclaim van tientallen Irakezen die gedupeerd zijn door het Nederlandse bombardement op Hawija. Het bombardement op een autobommenfabriek van IS zette een reeks explosies in gang waardoor een hele wijk werd verwoest. Zeker zeventig burgers kwamen om.
En ook;
Een controlepost in Irak, bewaakt door een Iraakse agent AFP
Nederlandse staat aansprakelijk dood Irakees Azhar Jaloud
Nederland moet 40.000 euro betalen aan de nabestaanden van de Irakees Azhar Jaloud, die in 2004 bij een checkpoint vlak bij een Nederlandse basis in het zuiden van Irak werd doodgeschoten. De rechter is van mening dat de Nederlandse staat aansprakelijk is voor het “onrechtmatig handelen” van Iraakse militairen.
In het holst van de nacht reed Jaloud als bijrijder met een vriend in een zwarte Mercedes. Mogelijk zagen ze het checkpoint niet. Ze reden door een wegversperring.
Vervolgens werd er geschoten. Volgens de rechtbank door zeker één lid van het Iraqi Civil Defense Corps (ICDC) en ook door een Nederlandse luitenant. De luitenant vuurde 28 kogels af op de Mercedes. Jaloud, een onschuldige 29-jarige man, werd geraakt. Het is niet duidelijk welke kogel hem fataal werd.
De Nederlandse luitenant verklaarde later dat hij dacht er vanuit de auto werd geschoten. Hij werd eind vorig jaar in een tussenvonnis vrijgesproken. Volgens de rechter had hij het vuur van de Iraakse soldaten kunnen aanzien voor schoten vanuit de auto en had hij daarom het recht te schieten. Maar voor de Iraakse militairen, die onder Nederlands gezag handelden en volgens de rechter als eerste schoten, geldt dat niet.
Slepende zaak
Met het vonnis van vandaag 07.10.2020 komt een voorlopig einde aan een slepende zaak. In eerste instantie weigerde het OM de luitenant strafrechtelijk te vervolgen en daarin kreeg het gelijk van het gerechtshof in Arnhem. In 2014 oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens alleen dat het OM grote fouten had gemaakt.
Zo waren getuigenverklaringen achtergehouden, was de voorbereiding van het verhoor van de luitenant niet goed en waren er kogels uit het lichaam van Jaloud kwijtgeraakt. Na de uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is de zaak naar de civiele rechter gebracht.
‘Heel erg tevreden’
Advocaat Liesbeth Zegveld staat vanaf het begin de vader van Jaloud bij. Hoewel ze nog altijd haar twijfels heeft bij vrijspraak van de luitenant, is ze “heel erg tevreden” met de uitspraak van vandaag.
Wat haar betreft staat er een punt achter de zaak. Of de nabestaanden van Jaloud dezelfde mening hebben, weet ze nog niet. “Ik heb het vonnis gemaild naar de vader en wacht nog op een reactie”, zegt ze. Ook kan de Nederlandse staat nog in hoger beroep.
“Het is in ieder geval een enorm lange weg geweest, die veel heeft blootgelegd en veranderd bij Defensie als het gaat om dit soort kwesties”, zegt Zegveld.
RO 12.03.2021 10 jaar na het begin van het conflict in Syrië heeft het regime laten weten met Nederland in gesprek te willen gaan over de Nederlandse aansprakelijkstelling voor grove mensenrechtenschendingen. Daarnaast heeft Canada aangekondigd ook Syrië aansprakelijk te stellen. Nu willen beide landen samen optrekken om gerechtigheid te krijgen voor slachtoffers van de Syrische burgeroorlog.
Minister Blok vindt het belangrijk dat een dergelijke stap wordt gezet. ‘Dit is een lichtpuntje in een donkere en lange tunnel. De Syriërs die al bijna 10 jaar in oorlog leven verdienen nog steeds gerechtigheid.’
Op 15 maart 2011 begonnen tijdens de Arabische lente vreedzame protesten in Syrië tegen het Assad-regime. Al snel werden deze protesten op brute wijze neergeslagen door de autoriteiten. 10 jaar later zijn grove mensenrechtenschendingen in Syrië nog altijd aan de orde van de dag. Het Assad-regime maakt zich op grote schaal schuldig aan onder meer marteling, moord en aanvallen met gifgas. Meer dan 11 miljoen Syriërs zijn op de vlucht geslagen en vaak alles kwijtgeraakt.
Gesprekken starten
Nederland verwelkomt de beslissing van de Canadese minister van Buitenlandse Zaken, Marc Garneau om Syrië ook aansprakelijk te stellen. Minister Blok van Buitenlandse Zaken: ‘Door onze krachten te bundelen, staan we sterker. Dit zijn hoopvolle en belangrijke stappen in onze weg naar rechtvaardigheid en het stoppen van straffeloosheid.’
Nu Syrië heeft aangekondigd in gesprek te willen gaan over de aansprakelijkstelling, kunnen de details over het hoe, waar en wanneer van de gesprekken worden uitgewerkt. Dit wil Nederland samen met Canada oppakken. De inzet van beide landen zal zijn om een einde te brengen aan de nog dagelijks plaatsvindende misdrijven, gerechtigheid te krijgen voor de Syrische slachtoffers van de meest ernstige mensenrechtenschendingen en de daders ter verantwoording te roepen. Mochten de gesprekken niet leiden tot gerechtigheid voor de slachtoffers, dan zullen Nederland en Canada niet aarzelen de stap naar een internationale rechter te zetten.
Strijd tegen straffeloosheid
Nederland heeft zich de afgelopen jaren onverminderd hard ingezet voor internationale gerechtigheid en het bestrijden van straffeloosheid. Zo is Nederland een drijvende kracht bij het verzamelen van bewijs voor mensenrechtenschendingen in Syrië. Dit gebeurt onder meer via de VN-bewijzenbank IIIM (International, Impartial and Independent Mechanism), een organisatie die Nederland actief steunt.
Minister Blok: ‘De getuigenverklaringen van de meest verschrikkelijke misdaden zijn inmiddels in ons collectieve geheugen gegrift. Zij geven ons de kans om een volgende stap te zetten op weg naar rechtvaardigheid en het Syrische regime aansprakelijk te stellen voor de misdaden die het heeft begaan.’
Toespraak VN-mensenrechtenraad
Minister Blok spreekt op maandag 15 maart 2021 de Mensenrechtenraad digitaal toe tijdens een speciale sessie over het conflict in Syrië.
NU 15.12.2020 Het ministerie van Defensie trekt ruim 4 miljoen euro uit voor herstelwerkzaamheden in Hawija, de Iraakse stad die in juni 2015 zware schade opliep door een aanval van Nederlandse gevechtsvliegtuigen op een bommenfabriek van terreurgroep Islamitische Staat (IS). Daarbij kwamen tientallen burgers om het leven.
Het geld wordt gebruikt om puin te ruimen, het lokale elektriciteitsnetwerk te herstellen en de essentiële infrastructuur op te knappen. In overleg met de gemeenschap wordt tevens gekeken hoe de werkgelegenheid bevorderd kan worden. De werkzaamheden zullen ongeveer anderhalf jaar in beslag nemen.
Twee organisaties gaan de projecten uitvoeren. Begin volgend jaar moeten die aan de slag gaan. “De exacte aanvangsdatum van de projecten is afhankelijk van de contractafspraken die nu moeten worden gemaakt. Zorgvuldigheid staat hierbij voorop”, schrijft minister Ank Bijleveld van Defensie aan de Tweede Kamer.
De vrijwillige compensatie kwam er op aandringen van de Kamer.
Nederlandse F-16’s voerden in juni 2015 een luchtaanval uit op een bommenfabriek van IS, waarbij ook een woonwijk werd geraakt. In de fabriek bleken veel meer explosieven te liggen dan vooraf werd aangenomen. Er vielen tientallen doden en ongeveer honderd gewonden.
Begin oktober stelde het kabinet een onafhankelijk onderzoek in naar de aanval in Hawija.
NOS 15.12.2020 Namens Nederland gaan twee ontwikkelingsorganisaties anderhalf jaar lang herstelwerkzaamheden uitvoeren in Hawija, de Iraakse stad die door Nederlands F-16’s in 2015 werd gebombardeerd. Dat heeft minister Bijleveld van Defensie bekendgemaakt.
Vier miljoen euro is er gereserveerd voor het herstellen van het elektriciteitsnetwerk en andere essentiële infrastructuur, het ruimen van puin en voor een werkgelegenheidsproject. De wederopbouw zal gecoördineerd worden door de VN en de Internationale Organisatie voor Migratie.
Nadat Nederlandse F16’s vijf jaar geleden een bommenfabriek van IS in Hawija hadden gebombardeerd, ontplofte de fabriek en werd de omliggende wijk vernietigd. Daarbij kwamen zeker zeventig burgers om het leven en stortten 400 woningen deels of volledig in. Nog altijd ligt de wijk in puin.
Schadeclaim
Nadat ruim een jaar geleden bekend was geworden dat Nederland verantwoordelijk was voor de aanval, zegde de minister toe om te kijken naar een manier om de schade te vergoeden. Tot dan toe was dat niet mogelijk volgens de minister, omdat het kabinet daarmee zou onthullen dat Nederland verantwoordelijk was voor de aanval. Ze spreekt nu van “een vrijwillige compensatie voor de gevolgen van de Nederlandse wapeninzet”.
In opdracht van Defensie doet een onafhankelijk commissie onderzoek naar de toedracht van de aanval. Namens een groep nabestaanden heeft advocaat Liesbeth Zegveld een schadeclaim ingediend bij Defensie. Minister Bijleveld heeft deze schadeclaim voorlopig van de hand gewezen.
Telegraaf 15.12.2020 De Nederlandse regering steunt twee ontwikkelingsorganisaties die puin gaan ruimen in het Iraakse Hawija. Minister Bijleveld (Defensie) maakt ruim 4 miljoen euro vrij voor het project, dat onderdeel uitmaakt van de vrijwillige Nederlandse compensatie voor de gemeenschap in Hawija na het Nederlandse bombardement op een bommenfabriek van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in 2015.
Dat schrijft Bijleveld dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer.
De grootste behoeften van de lokale bevolking liggen op het gebied van elektriciteitsvoorziening, economische activiteiten, werkgelegenheid, waterinfrastructuur en woningherstel, aldus Bijleveld. Drie organisaties hebben concrete projectvoorstellen ingediend, en daar zijn er twee uit geselecteerd. Het gaat om projecten van de VN-organisatie voor migratie IOM en de UNDP, het ontwikkelingsprogramma van de VN. De projecten zullen een periode van 1,5 jaar in beslag nemen. Wanneer ze precies van start gaan, is nog niet bekend.
Bij het bombardement van Nederlandse F-16’s vijf jaar geleden op de IS-bommenfabriek in Hawija vielen 70 burgerdoden. De wijk ligt nog altijd in puin. Toen bekend werd dat dat een gevolg was van de Nederlandse aanval, beloofde de minister een vorm van een vrijwillige schadevergoeding. Eerder dit jaar stelde het ministerie bovendien een onafhankelijke onderzoekscommissie in die onderzoek verricht naar de toedracht van de aanval.
Ank Bijleveld, Minister van Defensie. Ⓒ HOLLANDSE HOOGTE / PETER HILZ
MSN 15.12.2020 De Nederlandse regering steunt twee ontwikkelingsorganisaties die puin gaan ruimen in het Iraakse Hawija. Minister Bijleveld (Defensie) maakt ruim 4 miljoen euro vrij voor het project, dat onderdeel uitmaakt van de vrijwillige Nederlandse compensatie voor de gemeenschap in Hawija na het Nederlandse bombardement op een bommenfabriek van terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in 2015.
Dat schrijft Bijleveld dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer.
De grootste behoeften van de lokale bevolking liggen op het gebied van elektriciteitsvoorziening, economische activiteiten, werkgelegenheid, waterinfrastructuur en woningherstel, aldus Bijleveld. Drie organisaties hebben concrete projectvoorstellen ingediend, en daar zijn er twee uit geselecteerd. Het gaat om projecten van de VN-organisatie voor migratie IOM en de UNDP, het ontwikkelingsprogramma van de VN. De projecten zullen een periode van 1,5 jaar in beslag nemen. Wanneer ze precies van start gaan, is nog niet bekend.
Bij het bombardement van Nederlandse F-16’s vijf jaar geleden op de IS-bommenfabriek in Hawija vielen 70 burgerdoden. De wijk ligt nog altijd in puin. Toen bekend werd dat dat een gevolg was van de Nederlandse aanval, beloofde de minister een vorm van een vrijwillige schadevergoeding. Eerder dit jaar stelde het ministerie bovendien een onafhankelijke onderzoekscommissie in die onderzoek verricht naar de toedracht van de aanval.
NOS 26.11.2020 Een driekoppige commissie die onderzoek moet gaan doen naar de luchtaanval in Hawija in 2015, is vandaag officieel ingesteld en begint op 1 januari 2021. Dat laat minister Ank Bijleveld van Defensie in een brief aan de Kamer weten.
Eerder was al bekendgemaakt dat minister van Staat Winnie Sorgdrager die commissie zou gaan leiden. De andere leden zijn hoogleraar militair recht Terry Gill en de gepensioneerde luchtmachtcommandant Ralph Reefman, schrijft de minister. Een extern onderzoeksteam zal de commissie ondersteunen.
De belangrijkste taak van de commissie is uitzoeken hoe het kon dat er bij de luchtaanval op de bommenfabriek in Irak zeker 70 doden vielen, terwijl vooraf was gecalculeerd dat er geen burgerslachtoffers zouden vallen. Ook gaat de commissie kijken “welke lessen er voor de toekomst zijn te trekken”.
Eerder waren er al onderzoeken van Defensie, het OM en het Amerikaanse ministerie van Defensie.
Naïef
Uit vertrouwelijke Amerikaanse documenten is gebleken dat de Amerikaanse commandant die verantwoordelijk was voor het berekenen van de aanval vond dat het naïef was om te denken dat er geen doden zouden vallen. De berekeningen hadden namelijk alleen betrekking op de explosie van de Nederlandse precisiebommen. Wat er zou gebeuren als de bommen in de bommenfabriek zouden ontploffen, heeft hij niet berekend.
Defensie houdt vol dat die inschatting vooraf wel degelijk is gemaakt. Of dat klopt en of het om een serieuze berekening gaat, zal uit onderzoek van de commissie moeten blijken.
Red card holder
Een andere vraag is of de Nederlandse militair die groen licht gaf voor de operatie, de ‘red card holder‘, volledig op de hoogte was van het risico van de aanval. Had hij genoeg informatie om te beoordelen dat de aanval proportioneel was en dat er – zoals door de minister was toegezegd aan de Tweede Kamer – naar verwachting geen burgerdoden bij zouden vallen? Met andere woorden: kreeg Nederland voldoende informatie van de Amerikaanse coalitiegenoten om tot een zorgvuldig oordeel te komen?
Tot slot zal duidelijk moeten worden of er vooraf überhaupt voldoende informatie door de coalitie is verzameld om burgerdoden te voorkomen. Uit onderzoek naar een ander incident waar Nederland bij betrokken was, het vergisbombardement op twee woonhuizen in Mosul, bleek dat er veel te kort drones waren ingezet om het gebied te verkennen. Onzorgvuldig, zo oordeelden de Amerikanen achteraf.
Wanneer de onderzoekers klaar zullen zijn is niet bekend. “De commissie blijft bestaan zolang als nodig is om het onderzoek af te ronden”, aldus de minister.
RO 26.11.2020 De commissie die de Nederlandse wapeninzet op de ISIS-bommenfabriek in het Iraakse Hawija onderzoekt, is vandaag officieel ingesteld. Minister van Staat Winnie Sorgdrager leidt de onafhankelijke commissie. Die onderzoekt hoe het kon dat er bij de wapeninzet burgerslachtoffers zijn gevallen en welke lessen er voor de toekomst zijn te trekken.
Per 1 januari 2021 start de commissie met haar onderzoek. Voorzitter van de commissie is Winnie Sorgdrager. De voorzitter heeft op basis van specifieke expertise en internationale operationele ervaring de leden prof. Dr. Terry Gill (hoogleraar militair recht) en Ralph Reefman (commodore-vlieger b.d.) aangezocht. De commissie wordt ondersteund door een extern onderzoeksteam.
Minister Ank Bijleveld-Schouten geeft aan dat de commissie ook op volledige medewerking van Defensie kan rekenen: “Mevrouw Sorgdrager kan ervan op aan dat ik alles binnen mijn mogelijkheden zal doen om de commissie zo goed mogelijk te ondersteunen.”
Wanneer de commissie precies met haar eindrapport komt, is nu nog niet duidelijk. De commissie blijft bestaan zo lang als nodig is om het onderzoek af te ronden.
De commissie is ontstaan uit een aangenomen motie in de Tweede Kamer om de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) onderzoek te laten doen naar de wapeninzet. Omdat de OVV aangaf geen onderzoek te kunnen doen naar operaties van de krijgsmacht, besloot minister Bijleveld in de geest van de motie om een onafhankelijke onderzoekscommissie in te stellen.
AD 08.10.2020 Het is nog niet bekend wanneer de commissie onder leiding van Winnie Sorgdrager begint aan het onderzoek naar de burgerslachtoffers die in 2015 vielen bij een Nederlandse F-16-aanval in het Iraakse Hawija. Sorgdrager is nog bezig met het samenstellen van de rest van de commissie, zei minister Ank Bijleveld van Defensie vandaag in de Tweede Kamer. Ze hoopt dat Sorgdrager voor het eind van het jaar met haar onderzoek kan starten.
Dit jaar moet al wel duidelijk worden hoe het kabinet de inwoners van Hawija gaat helpen. Vrijdag werd bekend dat Bijleveld de stad wil helpen door geld te steken in projecten die de elektriciteits- en watervoorziening verbeteren. Het is een vrijwillige vergoeding – de hoogte van het bedrag is onbekend – en individuele inwoners krijgen geen geld.
Een deel van de Tweede Kamer vindt dat ook individuele schadevergoedingen mogelijk moeten worden, zoals Basim Razzo geld uitgekeerd kreeg. Hij verloor zijn hele gezin bij een Nederlandse aanval in Mosul. In Mosul bleek het verkeerde doel te zijn geraakt, namelijk een woonhuis.
Individuele schadevergoedingen
In Hawija werd wel een ‘legitiem doel’ aangevallen, stelt Bijleveld, een bommenfabriek. Nederland is daarom wel verantwoordelijk, maar niet aansprakelijk. Daarom zijn individuele schadevergoedingen volgens haar niet aan de orde. ,,Ik wil niet nu een verwachting wekken die ik in de toekomst niet kan waarmaken.”
De PVV keerde zich tegen de vrijwillige vergoeding die het kabinet aan de stad wil geven. Volgens Kamerlid Sietse Fritsma valt niet uit te sluiten dat het geld ook bij IS-strijders terechtkomt. Ook wil Fritsma weten hoeveel geld Razzo van de Nederlandse staat heeft gekregen. Volgens Bijleveld is afgesproken dat bedrag geheim te houden, vanwege ‘de persoonlijke veiligheid van de heer Razzo’.
Datum, tijd en plaats
Bijleveld belooft in de toekomst sneller openheid van zaken te geven als door toedoen van Nederlands militair optreden burgerslachtoffers vallen. Maar dat gaat de linkse oppositie in de Tweede Kamer niet ver genoeg.
Zo tast de PvdA nog altijd in het duister over wanneer de Kamer wel en niet wordt geïnformeerd. GroenLinks wil dat ook schattingen van nevenschade en slachtoffers aan het parlement worden gemeld en de SP vindt dat de Kamer ‘binnen een week’ na een incident in de openbaarheid moet worden geïnformeerd over ‘datum, tijdstip en plaats’.
Telegraaf 02.10.2020 Het ministerie van Defensie komt tegemoet aan de wensen van de Kamer en laat alsnog een onafhankelijk onderzoek uitvoeren naar de Nederlandse luchtaanval in het Iraakse Hawija in 2015, waarbij burgerdoden vielen. Ook moet de lokale gemeenschap een vorm van compensatie krijgen, vindt minister Bijleveld (Defensie).
Ex-minister van Justitie Winnie Sorgdrager (D66) gaat het onderzoek naar de gebeurtenissen in Hawija leiden. Bijleveld kwam eerder onder vuur te liggen, omdat de Kamer in 2015 verkeerd was geïnformeerd over de Nederlandse aanval op terreurbeweging Islamitische Staat in juni van dat jaar. Bij de aanval vielen ook zo’n 70 burgerdoden.
Daarop drong D66 aan op een onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). Omdat het om een gebeurtenis in het buitenland en in de context van oorlog gaat, kan de OVV het onderzoek echter niet uitvoeren. Vandaar dat er een onafhankelijke onderzoekscommissie komt, die Sorgdrager naar eigen inzicht mag samenstellen
Daarnaast gaat het ministerie kijken naar lokale projecten die het kan vergoeden ter compensatie voor de lokale bevolking in Hawija. Het ministerie heeft onderzocht of individuele vergoedingen uitkeren een optie is. Dat is het niet, omdat de aanval gericht was op een bommenfabriek van IS, en dus een legitiem doel had.
De Tweede Kamer reageert positief op het besluit van het kabinet om onderzoek te laten doen naar de Nederlandse luchtaanval op de Iraakse plaats Hawija, waarbij vele tientallen doden vielen. Wel klinkt er teleurstelling over het feit dat individuele slachtoffers en nabestaanden geen compensatie krijgen.
NOS 02.10.2020 Een onafhankelijke commissie gaat onderzoek doen naar het bombardement op Hawija. De commissie wordt geleid door oud-minister Sorgdrager en moet onderzoeken hoe als gevolg van een Nederlands bombardement burgerslachtoffers konden vallen. Het kabinet wil de getroffen gemeenschap op vrijwillige basis compenseren. Maar er komt geen vergoeding voor individuele slachtoffers of nabestaanden.
Bij een Nederlandse luchtaanval op een IS-bommenfabriek in de Iraakse stad kwamen in 2015 zeker 70 burgers om het leven. Daar zijn veel Kamerdebatten over geweest en minister Bijleveld kreeg kritiek over de manier waarop de Kamer over allerlei aspecten van de bombardementen is geïnformeerd.
Moties van wantrouwen
Kamerleden vonden bijvoorbeeld dat de minister veel meer moeite had moeten doen om Amerikaanse documenten boven water te krijgen, waarin werd gewaarschuwd voor burgerdoden. Die informatie kwam naar buiten via NOS en NRC.
Bijleveld overleefde een paar keer ternauwernood een motie van wantrouwen. Een groot deel van de oppositie stemde ervoor. De Kamer vroeg in mei om een onderzoek door de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Maar dat instituut heeft dat verzoek van de hand gewezen, omdat dat juridisch niet mogelijk zou zijn.
Daarop heeft Bijleveld een andere manier gezocht voor een onderzoek: er komt dus een speciale commissie. Of die ook inzage krijgt in informatie van Amerikaanse diensten, is volgens Bijleveld niet duidelijk, “Dat moet nog bekeken worden en dat laten we aan de commissie”, zegt de minister.
Sorgdrager onderzoekt burgerslachtoffers Hawija
Advocaat Liesbeth Zegveld, die enkele tientallen nabestaanden bijstaat, is blij verrast dat een onafhankelijke onderzoekscommissie het handelen van militairen gaan onderzoek. “Dit is wel bijzonder. Naast het onderzoek naar Srebrenica ken ik daar geen voorbeelden van.”
Nederland wel verantwoordelijk, maar niet aansprakelijk
Over een vergoeding meldt Bijleveld dat ze de getroffen gemeenschap in Hawija tegemoet wil komen met projecten die zich richten op herstel van de directe en indirecte schade, Volgens Bijleveld blijkt uit een analyse dat de behoeften van de gemeenschap liggen op het gebied van elektriciteitsvoorziening, economie, werkgelegenheid, waterinfrastructuur en herstel van woningen.
Individuele vergoedingen wijst Bijleveld ‘in beginsel’ van de hand. “Bij de aanval was sprake van een ISIS-bommenfabriek, een duidelijk legitiem doel in termen van humanitair oorlogsrecht. Nederland is daarom wel verantwoordelijk, maar niet aansprakelijk voor de gevolgen van de aanval, en daarmee niet verplicht tot het uitkeren van schadevergoedingen”.
Ze verwijst Iraakse burgers voor compensatie in eerste instantie naar de Iraakse autoriteiten. De minister houdt over tegemoetkomingen door Nederland aan individuen nog wel een kleine slag om de arm: om veiligheidsredenen en vanwege de coronacrisis is het volgens haar riskant om Nederlandse ambtenaren naar het gebied te sturen. “Als hierin verandering komt, is er sprake van een nieuw afwegingsmoment”, schrijft ze aan de Kamer.
Dat er wel collectieve maar geen individuele vergoedingen is komen vindt Zegveld onvoldoende. “Alles is beter dan niets. Maar het is laat. En de schade die mensen geleden hebben moet gewoon vergoed worden. Veel nabestaanden wonen daar ook niet meer, die hebben niets aan een watervoorziening in Hawija.” Ze zegt haar claim door te zetten voor alle nabestaanden die niet kunnen profiteren van een collectieve regeling.
Andere situatie dan Mosul
Begin vorige maand werd bekend dat Defensie een schadevergoeding van tonnen uitkeert aan een Iraakse man, die in 2015 een groot deel van zijn familie verloor bij een Nederlands bombardement op zijn huis in Mosul.
Bijleveld vindt dat die kwestie “wezenlijk verschilt” van de aanval op Hawija: “In Mosul was sprake van de zeer uitzonderlijke situatie dat achteraf bleek dat een niet-legitiem doel, namelijk een woonhuis, was aangevallen.”
RTL 02.10.2020 Er komt een onafhankelijk onderzoek naar de Nederlandse luchtaanval op de Iraakse stad Hawija. Daarbij vielen vijf jaar geleden vele tientallen burgerdoden.
Er komt compensatie voor de gemeenschap, maar niet voor individuele slachtoffers of nabestaanden.
De onafhankelijke onderzoekscommissie staat onder leiding van oud-minister Winnie Sorgdrager en zal zich richten op de vraag ‘hoe burgerslachtoffers hebben kunnen vallen en welke lessen hieruit te trekken zijn voor de toekomst’.
Sorgdrager mag de commissie zelf samenstellen, aldus minister Ank Bijleveld van Defensie.
NU 02.10.2020 Er komt een onafhankelijk onderzoek naar de Nederlandse luchtaanval op de Iraakse stad Hawija, meldt defensieminister Ank Bijleveld vrijdag. Er komt daarnaast ook compensatie voor de gemeenschap, maar niet voor individuele slachtoffers of nabestaanden.
De onderzoekscommissie zal zich richten op de vraag “hoe bij deze wapeninzet burgerslachtoffers hebben kunnen vallen, evenals welke lessen hieruit te trekken zijn voor de toekomst”, zegt Bijleveld. Oud-minister Winnie Sorgdrager zal de commissie leiden en samenstellen.
De Tweede Kamer nam in mei een motie aan waarin de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) werd opgeroepen tot het instellen van een onafhankelijk onderzoek naar de aanval. Omdat de OVV dit onderzoek niet kan uitvoeren, kiest de minister voor een tijdelijke onderzoekscommissie.
De aanval op Hawija vond in juni 2015 plaats. Nederlandse F-16’s voerden een luchtaanval uit op een bommenfabriek van Islamitische Staat (IS), waarbij ook een woonwijk werd geraakt. In de fabriek bleken veel meer explosieven te liggen dan vooraf werd aangenomen. Er vielen tientallen doden en ongeveer honderd gewonden.
Oud-minister Winnie Sorgdrager wordt de voorzitter van de onafhankelijke onderzoekscommissie. (Foto: ANP)
‘Compensatie alleen op vrijwillige basis’
Bijleveld meldt dat er is gekeken naar de mogelijkheden om de getroffen gemeenschap op vrijwillige basis tegemoet te komen. Er zullen drie projectvoorstellen volgen die gericht zijn op het herstellen van schade die veroorzaakt is door de Nederlandse aanval, bijvoorbeeld op het gebied van elektriciteitsvoorziening en werkgelegenheid.
Een speciale werkgroep heeft ook gekeken naar eventuele individuele vergoedingen. Volgens de minister is Nederland wel verantwoordelijk voor de aanval, maar niet aansprakelijk voor de gevolgen. “Bij de aanval in Hawija was er sprake van een IS-bommenfabriek, een duidelijk legitiem doel in termen van het humanitair oorlogsrecht.”
Het geven van vrijwillige compensatie zou gevolgen kunnen hebben voor wapeninzet bij toekomstige missies die volgens het oorlogsrecht correct zijn uitgevoerd. Ook zouden er praktische bezwaren zijn. Bijleveld zegt zich te realiseren dat deze boodschap “moeilijk” is voor de betrokkenen, maar Nederland wel zijn verantwoordelijkheid zal nemen door de gemeenschap op een andere manier te compenseren.
AD 02.10.2020 Het kabinet stelt een onafhankelijk onderzoek in naar de misgelopen Nederlandse aanval op het Iraakse Hawija, waarbij in juni 2015 zo’n zeventig burgerdoden vielen. Ook gaat het de bevolking van de stad compenseren door geld te steken in het herstel van woningen, de elektriciteitsvoorziening, werkgelegenheid en watervoorziening.
Minister Ank Bijleveld van Defensie wil bijvoorbeeld een elektriciteitscentrale en een gemeenschapshuis realiseren. Die compensatie gebeurt op vrijwillige basis, benadrukt ze.
Hoeveel geld Nederland in Hawija steekt, wil de CDA-bewindsvrouw niet zeggen. Dat hangt volgens haar af van de voorstellen die drie organisaties nu kunnen voorstellen indienen bij het ministerie om de gemeenschap van de stad te ondersteunen. Zodra die voorstellen zijn ingediend en goedgekeurd, wil ze ‘zo snel mogelijk’ met de projecten beginnen.
Individuele schadevergoedingen worden niet uitgekeerd, stelt Bijleveld, omdat in Hawija een Iraakse bommenfabriek werd aangevallen dat volgens het humanitair oorlogsrecht een ‘duidelijk legitiem doel’ is. ,,Het was in hardcore IS-gebied.” In de fabriek lagen echter veel meer explosieven, waardoor de ‘nevenschade’ veel groter was dan vooraf ingeschat.
Niet aansprakelijk
,,Nederland is wel verantwoordelijk, maar niet aansprakelijk voor de gevolgen van de aanval”, schrijft Bijleveld aan de Tweede Kamer. Er is daarom ‘geen aanleiding’ tot het uitkeren van schadevergoedingen ‘op individueel niveau’. ,,Ik realiseer mij terdege dat dit een moeilijke boodschap is voor de betrokkenen”, aldus Bijleveld.
Daarom kiest ze voor het ‘ondersteunen van de getroffen gemeenschap’. ,,Ik ben blij dat we zo kunnen laten zien dat we ook richting de nabestaanden en slachtoffers onze verantwoordelijkheid zullen nemen.”
In Mosul, waar in juni 2015 door een Nederlands bombardement ook burgerslachtoffers vielen, werden recent wel schadevergoedingen gegeven. In dat geval, stelt Bijleveld, bleek dat er ‘een niet-legitiem doel’ was aangevallen. De bom viel op een woonhuis.
Onderzoekscommissie
Ook gaat – vijf jaar ná het bombardement – een onafhankelijke onderzoekscommissie onder leiding van oud-minister Winnie Sorgdrager (D66) kijken hoe er door een Nederlandse F-16-aanval in juni 2015 in het Iraakse Hawija burgerslachtoffers konden vallen. Daaruit moeten lessen worden getrokken ‘voor de toekomst’.
De Tweede Kamer drong – op initiatief van regeringspartij D66 – op zo’n onderzoek aan, uitgevoerd door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). Maar die zei het onderzoek niet uit te kunnen voeren, omdat het niet tot de taken behoort. Daarom stelt Bijleveld een commissie in omdat ze ‘wel begrijpt dat de Kamer in dit uitzonderlijke geval heeft gevraagd om een extra onafhankelijk onderzoek naar deze aanval’.
Sorgdrager zal ‘naar eigen inzicht de overige leden van deze onderzoekcommissie aanwijzen’. Volgens Bijleveld is minister van Staat Sorgdrager bij uitstek geschikt voor deze commissie omdat ‘zij zich veel op dit soort terrein heeft bewogen’. ,,Ze kan de juridische aspecten overzien en is ook procureur-generaal geweest aan het militaire hof.”
Kamer reageert positief
De Tweede Kamer reageert positief op het besluit van het kabinet om het onderzoek te laten doen. Wel klinkt er teleurstelling over het feit dat individuele slachtoffers en nabestaanden geen compensatie krijgen.
Salima Belhaj van D66 is tevreden dat er een onafhankelijke commissie wordt ingesteld. ,,De slachtoffers en nabestaanden verdienen het om te weten wat er precies is gebeurd naar aanloop en tijdens het bombardement. Transparantie over militaire missies is nodig, in verleden, heden en de toekomst.”
Ook Joël Voordewind van coalitiepartner ChristenUnie vindt het goed dat er nu eindelijk onderzoek komt. “Onderzoek moet nu ook uitwijzen welke lessen Nederland trekt voor de toekomst uit de verkeerde inschatting die is gemaakt.” Hij hoopt dat er “ruimhartig” gecompenseerd zal worden en dat als eerste huizen van direct getroffenen zullen worden hersteld.
,,Het is winst dat er een onafhankelijk onderzoek komt”, zegt Sadet Karabulut (SP). Maar het is wel belangrijk dat de commissie onder leiding van oud-minister Winnie Sorgdrager overal toegang tot krijgt, ook vertrouwelijke informatie. Ze vindt het ,,teleurstellend” dat er geen compensatieregeling voor individuele slachtoffers komt.
Volgens John Kerstens van de PvdA is het ,,verstandig” dat het kabinet aan de wens van de Kamer voor onderzoek tegemoet komt. Hij vindt het logisch dat er wordt gekeken naar compensatie voor de gemeenschap, ,,maar dat mag niet per definitie ten koste gaan van compensatie van direct getroffenen. Ook daar zal zorgvuldig naar gekeken moeten worden.”
De Tweede Kamer bleef in mei minister Ank Bijleveld van Defensie verwijten dat informatie over de fatale Nederlandse aanval op het Iraakse Hawija niet, verkeerd of onvolledig naar het parlement werd gestuurd.
RO 02.10.2020 Er komt een onafhankelijke onderzoekscommissie die bekijkt hoe er als gevolg van de Nederlandse wapeninzet in de nacht van 2 op 3 juni 2015 in Hawija, Irak, burgerslachtoffers konden vallen en welke lessen daar voor de toekomst zijn te trekken.
Mr. Winnie Sorgdrager wordt de voorzitter van deze onderzoekscommissie. Ook maakt minister Bijleveld-Schouten vandaag bekend dat het kabinet de getroffen gemeenschap in Hawija op vrijwillige basis gaat compenseren voor het leed en de materiële schade die is ontstaan als gevolg van de wapeninzet.
Het besluit tot instellen van de onderzoekscommissie volgt op een motie die op 14 mei 2020 in de Tweede Kamer is aangenomen. Daarin is gevraagd om de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) onderzoek te laten doen. De OVV gaf echter aan dit onderzoek niet uit kunnen voeren. Dit behoort niet tot het takenpakket van de OVV, waardoor de motie strikt genomen niet uitvoerbaar is.
Bijleveld: “Ik begrijp echter wel dat de Kamer in dit uitzonderlijke geval heeft gevraagd om een extra, onafhankelijk onderzoek naar deze aanval. Daarom heb ik besloten om recht te doen aan de geest van de motie, door een tijdelijke onafhankelijke onderzoekscommissie in te stellen.
Ik heb mr. Winnie Sorgdrager, minister van Staat, bereid gevonden om deze commissie voor te zitten. De voorzitter zal naar eigen inzicht de overige leden van deze onderzoekcommissie aanwijzen.”
Vrijwillige vergoeding Hawija
In de afgelopen maanden bracht een interdepartementale werkgroep onder leiding van Defensie de opties in kaart om de getroffen gemeenschap in Hawija op vrijwillige basis tegemoet te komen.
De vergoeding richt zich op de schade die ontstond als gevolg van de Nederlandse wapeninzet. Hiervoor is er een analyse gemaakt van de behoeften van de gemeenschap. Die liggen op het gebied van elektriciteitsvoorziening, economische activiteiten, werkgelegenheid, waterinfrastructuur en het herstel van woningen.
Drie organisaties zullen op basis van de genoemde behoeften een projectvoorstel doen om de gemeenschap in dit kader te ondersteunen. De projecten zullen zo veel mogelijk gericht zijn op herstel van de directe- en indirecte schade die als gevolg van de aanval is aangericht in Hawija.
Individuele vergoedingen
Ook is onderzocht of individueel vergoeden een optie is. Bij de aanval in Hawija was er sprake van een ISIS-bommenfabriek, een duidelijk legitiem doel in termen van het humanitair oorlogsrecht.
Nederland is daarom wel verantwoordelijk, maar niet aansprakelijk voor de gevolgen van de aanval, en daarmee niet verplicht tot het uitkeren van schadevergoedingen. Iraakse burgers kunnen voor compensatie in eerste instantie terecht bij de Iraakse autoriteiten.
Daarom is Nederland ook altijd zeer terughoudend om in dit soort gevallen op vrijwillige basis op individueel niveau vergoedingen uit te keren. Daarmee zou ook een precedent worden gecreëerd voor toekomstige wapeninzet die correct en binnen de kaders van het humanitaire oorlogsrecht wordt uitgevoerd.
Daarnaast zijn er verschillende praktische bezwaren die individueel vergoeden zeer complex zouden maken.
Bijleveld: “Ik realiseer mij terdege dat dit een moeilijke boodschap is voor de betrokkenen. Wat ik in dit geval wel graag wil doen is het ondersteunen van de getroffen gemeenschap.
Dat besluit breng ik vandaag naar buiten. Ik ben blij dat we zo kunnen laten zien dat we ook richting de nabestaanden en slachtoffers onze verantwoordelijkheid zullen nemen.”
Verschil compensatie Mosul
Minister Bijleveld licht toe waarom de zaak Hawija wezenlijk verschilt met die van Mosul (nacht van 20 op 21 september 2015). Daar is recent wel op individueel niveau een vrijwillige vergoeding aangeboden. Bij deze wapeninzet is er sprake van de zeer uitzonderlijke situatie dat achteraf bleek dat er een niet-legitiem doel, namelijk een woonhuis, was aangevallen.
Op verzoek van de internationale coalitie tegen Islamitische Staat (IS) in Irak gaat Nederland de inzet van militairen in het land verder afschalen. Het doel van de Nederlandse missie in Irak verschuift van het trainen van militairen naar advisering van de Iraakse veiligheidssector, meldt Defensie woensdag 23.09.2020.
AD 24.02.2021
Nieuwe missie Nederlands leger in Irak ligt meteen onder vuur
De nieuwe Nederlandse missie naar Irak was amper aangekomen op het vliegveld dat ze moeten beveiligen of ze moesten de schuilkelders al in rennen voor een raketaanval. ,,Het lijkt hier vreedzaam, maar er zijn nog allerlei conflicten.”
Bij de raketaanval op de militaire luchtmachtbasis in de Iraaks-Koerdische stad Erbil vielen vorige week twee doden: een Filipijnse aannemer, die werkte voor de coalitietroepen en een Iraakse burger. Een Amerikaanse militair raakte gewond. De 120 nieuwe Nederlandse militairen die sinds half januari bij het vliegveld zijn gelegerd, bleven ongedeerd. Maar het laat wel zien dat de nieuwe missie van de Nederlanders weliswaar niet in oorlogsgebied is, maar ook niet zonder gevaar.
,,Je weet dat je naar een regio gaat waar van alles staat te gebeuren”, zegt kolonel Huub Klein Schaesberg, de leider van de Nederlandse manschappen op het vliegveld in de Koerdische regio in Noord-Irak. Voor het eerst spreekt de Nederlandse delegatie met de pers. ,,Erbil ziet er heel vreedzaam uit. Maar in de regio zijn nog allerlei conflicten. In de Koerdische regio is het wel relatief rustiger vergeleken met de rest van Irak.”
Nederlandse inzet in missies Noord-Irak
De ministerraad heeft ingestemd met uitzending van een compagnie van 100 tot 150 extra militairen naar Noord-Irak om de internationale luchthaven van Erbil te gaan beveiligen.
Noord-Irak
De anti-ISIS coalitie schakelt over op advisering van de regionale militaire autoriteiten nu de trainingen op de grond aan de Koerdische strijdkrachten zijn beëindigd. Met deze nieuwe adviestaak, waaraan Nederland vanaf volgend jaar leiding gaat geven, helpen we Irak om de eigen organisaties nog verder te professionaliseren zodat ze ISIS op termijn volledig zelf kunnen bestrijden. De anti-ISIS coalitie voert een belangrijk deel van haar activiteiten in het noorden van Irak uit vanaf deze luchthaven.
Voor medio januari 2021 willen de Verenigde Staten zo’n 3.000 militairen uit die landen naar huis halen, en dat heeft mogelijk ’zeer verstrekkende gevolgen’ voor de Nederlandse militairen aldaar, aldus de minister.
Dinsdagavond 17.11.2020 besloot de regering van de Amerikaanse president Donald Trump om de troepenmacht in Afghanistan te halveren en 500 van de 3000 militairen in Irak terug te halen. Het ministerie van Bijleveld is volgens haar ’kort van tevoren’ op de hoogte gebracht.
Nederland is tot zeker eind 2021 in Afghanistan aanwezig in het kader van de NAVO-missie Resolute Support en werkt daar nauw samen met Duitsland. Ook in Irak is ons land aanwezig met zo’n 100 man, die afhankelijk zijn van ondersteuning door de Amerikanen. De gevolgen van de Amerikaanse terugtrekking worden volgens Bijleveld nu in kaart gebracht.
De Verenigde Staten halen nog voor het einde van Trumps presidentschap een groot aantal troepen terug uit Afghanistan en Irak. In Afghanistan wordt het aantal militairen teruggebracht van 4500 naar 2.500, in Irak van 3000 naar 2500. De NAVO, bondgenoten en ook Republikeinse leiders vrezen dat het de Afghaanse regering verder verzwakt en de Taliban in de kaart speelt.
Minister van Defensie Christopher Miller, die er pas een week zit na het ontslag van minister Esper, maakte het nieuws gisteravond bekend. Miller zei dat de VS altijd klaarstaat om in te grijpen als de situatie daarom vraagt. Nationaal veiligheidsadviseur Robert O’Brien benadrukte kort daarna dat Trump altijd heeft beloofd de troepen terug te halen en dat het besluit niet als een verrassing kan komen.
De Amerikaanse president Trump komt binnenkort met zijn bevel om Amerikaanse troepen uit Afghanistan terug te trekken. Het aantal militairen moet voor midden januari 2021 zijn teruggebracht van ongeveer 4500 naar 2500, melden Amerikaanse Media. Volgens hen treffen de strijdkrachten al voorbereidingen.
Het kabinet heeft het parlement ingelicht over de nieuwe fase van de Nederlandse inzet in de strijd tegen ISIS in Irak: een verschuiving van training naar advisering van de Iraakse veiligheidssector. Daarnaast heeft de Belgische regering Nederland verzocht om bij te dragen aan de force protection van de Belgische F-16’s die vanuit Jordanië de strijd tegen ISIS voeren.
De anti-ISIS coalitie heeft ook een breed verzoek gedaan aan de leden van de coalitie, waaronder Nederland, voor force protection van Erbil International Airport. Tevens onderzoekt het kabinet een mogelijke bijdrage aan de VN-missie MINUSMA in Mali. In Afghanistan wijzigt de taakstelling van het Nederlands-Duitse Special Operations Team (SOAT).
De Verenigde Staten veranderen de focus van hun militaire missie in Irak. Het Amerikaanse leger zal niet meer vechten, maar zich richten op onder meer het trainen, assisteren en helpen van het Iraakse leger in de strijd tegen de terroristische beweging Islamitische Staat (IS).
Het besluit werd bekendgemaakt tijdens een overleg van de Amerikaanse president Joe Biden en de Iraakse premier Mustafa al-Kadhemi in het Witte Huis in Washington. Het was de eerste ontmoeting tussen de leiders. De relatie tussen de twee landen gaat volgens Biden “een nieuwe fase in”.
De Amerikaanse troepen focussen zich vanaf eind dit jaar op het ondersteunen van de Iraakse regeringstroepen. In de praktijk verandert er niet veel, omdat de Amerikanen nu al vooral bezig zijn met het trainen van Irakezen zodat zij zichzelf kunnen beschermen.
De VS hebben momenteel 2500 militairen in Irak. Of er veranderingen worden aangebracht in de omvang van de troepenmacht, is niet duidelijk. De Amerikanen trokken zich in 2011 terug uit Irak, nadat ze er in 2003 arriveerden om het regime van Saddam Hussein ten val te brengen, maar keerden in 2014 terug vanwege de strijd tegen IS.
Telegraaf 30.09.2020
Midden-Oosten
De anti-ISIS coalitie heeft de volgende fase in de strijd tegen ISIS aangekondigd, omdat de Iraakse veiligheidssector in toenemende mate in staat is om de dreiging van ISIS het hoofd te bieden. In deze fase wordt in plaats van training van militairen de focus gelegd op institutionele advisering van de Iraakse veiligheidssector.
Dit betekent een verminderde actieve deelname aan operaties, een reductie in troepenaantallen en een grotere nadruk op force protection van de resterende eenheden van de coalitie.
Door middel van regionale adviesteams, bestaande uit elk ongeveer 10 stafofficieren, worden de Iraakse, waaronder ook de Koerdische, veiligheidsinstituties geadviseerd. Ook komt er een adviesteam voor het Iraakse ministerie van Defensie.
Deze advisering is gericht op bijvoorbeeld het plannen, voorbereiden en uitvoeren van operaties. Het kabinet wil hieraan een bijdrage leveren met circa 5 tot 10 stafofficieren. Op deze manier helpt de coalitie de Iraakse strijdkrachten verder op eigen benen staan en kan de jarenlange trainingsinzet van onder andere Nederland op een duurzame manier worden geborgd.
In verband met COVID-19 was de Nederlandse trainingsmissie gericht op de Koerdische strijdkrachten in Irak sinds april reeds stilgelegd. Deze trainingen verzorgde Nederland samen met partnerlanden van de coalitie in Erbil. De circa 20 Nederlandse trainers die werkzaam waren in Erbil zijn in april 2020 teruggekeerd naar Nederland.
In het licht van de verschuiving naar institutionele advisering, heeft de anti-ISIS coalitie besloten om alle trainingen stop te zetten. Daarmee komt ook deze Nederlandse trainingsbijdrage tot een einde. Enkele Nederlandse stafofficieren die op dit moment nog wel in Erbil verblijven geven invulling aan de transitie van training naar de nieuwe adviserende taken.
Tegelijkertijd onderzoekt het kabinet de wenselijkheid en mogelijkheid om aan twee verzoeken tegemoet te komen die zijn gedaan in het kader van de strijd tegen ISIS. De Belgische regering heeft Nederland verzocht om een bijdrage te leveren aan de force protection van het Belgische F-16-detachement dat vanaf oktober 2020 vanuit Jordanië wordt ingezet in de strijd tegen ISIS in Irak en Noordoost-Syrië.
Dit verzoek bouwt voort op de eerdere samenwerking met België tijdens de inzet van Nederlandse en Belgische F-16s in de strijd tegen ISIS. België en Nederland voorzagen elkaar toen afwisselend van force protection.
Het militaire hoofdkwartier van de anti-ISIS coalitie heeft daarnaast een breed verzoek gedaan aan de leden van de coalitie, waaronder Nederland, voor force protection van Erbil International Airport in de Koerdistan Autonome Regio in Irak, voor de periode vanaf najaar 2020 tot in ieder geval 1 mei 2021. De anti-ISIS coalitie ontplooit een deel van de activiteiten in het noorden van Irak vanaf deze luchthaven.
Sahel
Nederland voert overleg met de VN-missie MINUSMA in Mali en de betreffende landen over de levering van een militair transportvliegtuig aan de missie. VN-vredesmissies hebben een doorlopende behoefte aan luchttransport om hun mandaat effectief uit te kunnen voeren.
Sinds 2016 werken Denemarken, Portugal, België en Zweden samen in een rotatieschema om deze capaciteit aan MINUSMA te leveren. Het kabinet richt zich op deelname aan dit rotatieschema. De eerstvolgende beschikbare periode voor het leveren van een mogelijke bijdrage is vanaf november 2021, voor 6 maanden. Het kabinet onderzoekt de wenselijkheid en mogelijkheid van deze bijdrage.
Een Bushmaster.
Afghanistan
Het begeleiden, trainen en adviseren van de Afghaanse partnereenheid ATF-888 door het Nederlands-Duitse Special Operations Team (SOAT) heeft haar vruchten afgeworpen. Eerder dit jaar werd ATF-888 fully operational capable verklaard. Dit betekent dat deze eenheid nu ervaren genoeg is om operaties zonder de begeleiding van het SOAT uit te voeren.
Daarom richt de inzet van het SOAT, onder de vlag van Resolute Support, zich nu op het stafniveau en het verbeteren van de bedrijfsvoering. Door deze veranderde taakstelling is minder infrastructuur benodigd en kunnen voertuigen zoals de gepantserde Bushmaster terug naar Nederland.
Iraakse politie arresteert IS-kopstuk en rechterhand voormalig terroristenleider
De politie in Irak heeft IS-kopstuk Sami Jasim gearresteerd, melden autoriteiten in het land maandag. Jasim zou verantwoordelijk zijn voor de financiën van de terreurorganisatie. Hij was bovendien een naaste medewerker van voormalig IS-leider Abu Bakr Al Baghdadi, die in 2019 werd vermoord.
De Iraakse premier Mustafa Al Kadhimi maakte de arrestatie van het prominente IS-lid bekend via Twitter. Hij zei dat er een “complexe operatie” is uitgevoerd om de extremist in handen te krijgen, maar trad daar verder niet over in detail.
MSN 27.07.2021 De Verenigde Staten veranderen de focus van hun militaire missie in Irak. Het Amerikaanse leger zal niet meer vechten, maar zich richten op onder meer het trainen, assisteren en helpen van het Iraakse leger in de strijd tegen de terroristische beweging Islamitische Staat (IS).
Het besluit werd bekendgemaakt tijdens een overleg van de Amerikaanse president Joe Biden en de Iraakse premier Mustafa al-Kadhemi in het Witte Huis in Washington. Het was de eerste ontmoeting tussen de leiders. De relatie tussen de twee landen gaat volgens Biden “een nieuwe fase in”.
De Amerikaanse troepen focussen zich vanaf eind dit jaar op het ondersteunen van de Iraakse regeringstroepen. In de praktijk verandert er niet veel, omdat de Amerikanen nu al vooral bezig zijn met het trainen van Irakezen zodat zij zichzelf kunnen beschermen.
De VS hebben momenteel 2500 militairen in Irak. Of er veranderingen worden aangebracht in de omvang van de troepenmacht, is niet duidelijk. De Amerikanen trokken zich in 2011 terug uit Irak, nadat ze er in 2003 arriveerden om het regime van Saddam Hussein ten val te brengen, maar keerden in 2014 terug vanwege de strijd tegen IS.
AD 24.02.2021 De nieuwe Nederlandse missie naar Irak was amper aangekomen op het vliegveld dat ze moeten beveiligen of ze moesten de schuilkelders al in rennen voor een raketaanval. ,,Het lijkt hier vreedzaam, maar er zijn nog allerlei conflicten.”
Bij de raketaanval op de militaire luchtmachtbasis in de Iraaks-Koerdische stad Erbil vielen vorige week twee doden: een Filipijnse aannemer, die werkte voor de coalitietroepen en een Iraakse burger. Een Amerikaanse militair raakte gewond. De 120 nieuwe Nederlandse militairen die sinds half januari bij het vliegveld zijn gelegerd, bleven ongedeerd. Maar het laat wel zien dat de nieuwe missie van de Nederlanders weliswaar niet in oorlogsgebied is, maar ook niet zonder gevaar.
,,Je weet dat je naar een regio gaat waar van alles staat te gebeuren”, zegt kolonel Huub Klein Schaesberg, de leider van de Nederlandse manschappen op het vliegveld in de Koerdische regio in Noord-Irak. Voor het eerst spreekt de Nederlandse delegatie met de pers. ,,Erbil ziet er heel vreedzaam uit. Maar in de regio zijn nog allerlei conflicten. In de Koerdische regio is het wel relatief rustiger vergeleken met de rest van Irak.”
Het is dan ook niet de eerste keer dat Iran of door Iran gesteunde milities raketten afvuren op Erbil. De derde stad van Irak was in januari en september 2020 ook al doelwit van raketaanvallen. In september werden ze vanuit Irak afgevuurd door pro-Iraanse milities en in januari 2020 vanuit Iran zelf. Die laatste aanval was een Iraanse vergelding na een actie van de Verenigde Staten. De VS had eerder die maand de Iraanse top-generaal Qassem Soleimani geliquideerd. In Erbil zijn ook Amerikaanse troepen gestationeerd.
Binnenring
Nederlandse militairen zijn al jaren in de regio. In eerste instantie trainden ze Koerdische strijders, de peshmerga, voor hun strijd tegen Islamitische Staat (IS). Ook deden Nederlandse F16’s mee aan de strijd tegen die terreurgroep. Nu zijn de Nederlanders medeverantwoordelijk voor de beveiliging van het militaire deel van het vliegveld in Erbil.
Klein Schaesberg: ,,Koerdische eenheden bewaken de buitenring van het vliegveld, wij vullen hen aan door de binnenring te beveiligen in samenwerking met andere coalitiepartners. Ook in geval van raketten, ongeacht de afzender. De beveiliging is er voor iedereen. Een dreiging maakt geen onderscheid in ontvanger.” De Nederlanders komen nauwelijks van de basis af, omdat hun werk dáár is en vanwege de ook in Irak geldende coronamaatregelen.
De dreiging komt hoofdzakelijk van Iran en haar goedgezinde milities. Maar ook ondergrondse cellen van terreurgroep IS kunnen nog in de regio aanwezig zijn. Volgens de Nederlandse regering beschikt de basis ‘over (een) adequate bescherming tegen mogelijke raketaanvallen’. Ondanks die bescherming kwam er vorige week toch een buitenlandse aannemer om bij de aanval.
Volgens Kapitein Wouter (29), verantwoordelijk voor de logistieke steun, zijn de soldaten voorbereid op de aanvallen. ,,We hebben een week voor de aanval een training gehad die precies over dit soort situaties ging, dus we konden snel reageren toen het echt gebeurde. Natuurlijk is dat spannend. Maar de alarmsignalen en de opsporingsradar die de inkomende raket detecteert, werkten prima. Dan kun je dus ook reageren op de manier waarop je getraind bent.”
Fusilier Rik (22), soldaat eerste klasse, rende tijdens de aanval direct de bunker in. ,,Ik ben blij dat de jongens om me heen ook gewoon zelfverzekerd zijn en dat ze weten wat ze moeten doen. Het was wel een bijzonder moment, zeker weten, maar dat is het risico van het vak.” De Nederlandse mannen en vrouwen in Erbil hadden na de aanval direct contact met familie via internet. ,,Ik kon direct zeggen dat het goed met ons ging, dat pikten ze thuis goed op.”
Rustiger
Ondanks de raketten is de Koerdische regio een stuk veiliger dan gebieden waar andere Nederlandse militaire missies zijn. Kapitein Wouter: ,,Ik denk dat het voor de mindset van de militairen niet heel veel uitmaakt, maar dat het voor het thuisfront wel zo fijn is om te weten dat het hier een iets rustiger gebied is dan bijvoorbeeld Zuid-Afghanistan.” Hij vindt zijn uitzending ‘een mooie kans’. ,,Ik geniet elk moment van de dag dat ik hier ben.”
Volgens de Nederlandse ambassadeur in Irak Michel Rentenaar, die de troepen in Erbil bezoekt, bewijst de aanval dat de Nederlandse militairen nodig zijn. ,,Gelukkig zijn er geen Nederlanders gewond geraakt of gesneuveld. Maar de aanval onderstreept hoe fragiel de situatie in dit land nog is en waarom het dus ook zo belangrijk is dat we hier zijn.” Ook omdat terreurgroep IS wel zijn grondgebied kwijt is, maar nog niet al haar steun. ,,IS is nog niet helemaal weg. Dat weet iedereen. Er blijft dreiging vanuit IS, dus Nederland blijft meedoen en dat is super belangrijk.”
Het mandaat van de Nederlandse missie in Erbil loopt tot 31 december 2021.
MSN 17.12.2020 De Tweede Kamer steunt het sturen van 100 tot 150 militairen naar het noorden van Irak om daar de internationale luchthaven van Erbil te beveiligen. Dat bleek donderdag tijdens een debat over de uitzending, die tot eind volgend jaar zal duren.
De inzet maakt deel uit van de strijd tegen terreurgroep IS. Die campagne is een nieuwe fase ingegaan. De internationale coalitie zal zich gaan richten op het adviseren van de Koerdische en Iraakse strijdkrachten, hiervoor ging het om het trainen van de troepen.
“IS kan zo weer toeslaan”, aldus Joël Voordewind van de ChristenUnie. Volgens Salima Belhaj (D66) kan de “sfeer van extremisme” zo weer om zich heen slaan. Onder meer oppositiepartijen SP, PVV en DENK steunen de missie niet. Het geld kan beter naar humanitaire hulp en de wederopbouw gaan, vindt Sadet Karabulut (SP).
Rol Iraakse regering
Wel zijn er vragen over de rol van de Iraakse regering. De banden van de leiders in Bagdad met Iran en het neerslaan van demonstraties tegen corruptie baren veel partijen zorgen. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) beloofde bij de Iraakse regering te blijven aandringen op “verdere stappen richting democratie en rechtsstaat”.
Volgens ministers Ank Bijleveld (Defensie) en Blok zijn de risico’s van de missie niet groot. De Nederlanders beveiligen het vliegveld samen met Amerikaanse eenheden. De Nederlandse militairen vertrekken volgende maand naar Erbil.
RO 20.11.2020 De ministerraad heeft ingestemd met uitzending van een compagnie van 100 tot 150 extra militairen naar Noord-Irak om de internationale luchthaven van Erbil te gaan beveiligen. Daarnaast heeft het kabinet besloten de VN-missie MINUSMA in Mali te ondersteunen met een C-130 transportvliegtuig, inclusief bemanning en ondersteunend personeel.
Noord-Irak
De anti-ISIS coalitie schakelt over op advisering van de regionale militaire autoriteiten nu de trainingen op de grond aan de Koerdische strijdkrachten zijn beëindigd. Met deze nieuwe adviestaak, waaraan Nederland vanaf volgend jaar leiding gaat geven, helpen we Irak om de eigen organisaties nog verder te professionaliseren zodat ze ISIS op termijn volledig zelf kunnen bestrijden. De anti-ISIS coalitie voert een belangrijk deel van haar activiteiten in het noorden van Irak uit vanaf deze luchthaven.
De Nederlandse force protection-eenheid gaat samen met de Verenigde Staten het personeel en materieel van de anti-ISIS coalitie op het vliegveld beveiligen. De eerste militairen worden waarschijnlijk begin januari 2021 uitgezonden. De exacte einddatum is afhankelijk van de ontwikkelingen in de bredere campagne van de anti-ISIS coalitie.
De bijdrage in het noorden past bij het Nederlandse uitgangspunt dat zowel de Koerdische als de centrale Iraakse strijdkrachten een belangrijke rol spelen bij de bestrijding van ISIS. De terreurorganisatie vormt nog altijd een bron van instabiliteit aan de randen van Europa. Na het verlies van haar kalifaat in maart 2019 is ISIS in Irak en Syrië overgegaan tot een ondergrondse guerrillastrijd. ISIS pleegt maandelijks tientallen aanslagen tegen de Iraakse overheid, veiligheidstroepen en de lokale bevolking.
Mali
De nieuwe bijdrage van luchttransportcapaciteit aan de VN-missie MINUSMA in Mali sluit aan op de bestaande Nederlandse inzet in Mali en de Sahel, waar de veiligheids- en humanitaire situatie verslechtert. Met de bijdrage van deze kritieke en schaarse transportcapaciteit beoogt het kabinet MINUSMA logistiek te ondersteunen zodat de missie haar taken ten behoeve van veiligheid en stabiliteit in Mali beter kan uitvoeren.
De inzet vindt plaats in een rotatieverband, waarbij Nederland in samenwerking en afwisseling met Noorwegen, Denemarken en Portugal de missie voorziet van transportcapaciteit. Naar verwachting zal Nederland deze bijdrage vanaf november 2021 leveren voor een periode van zes maanden. De bemanning en ondersteund personeel zal naar schatting bestaan uit 70 tot 130 militairen. Het kabinet is in gesprek met de deelnemende landen en de VN over de nadere uitwerking van de bijdrage.
NU 20.11.2020 Nederland stuurt volgend jaar extra militairen naar Irak en Mali, zo heeft premier Mark Rutte vrijdag na de wekelijkse ministerraad bekendgemaakt. Het gaat in totaal om een paar honderd militairen.
Nederland is in Irak al langer onderdeel van de coalitie tegen Islamitische Staat (IS). De Nederlandse trainingsmissies zijn recent stilgelegd omdat de coalitie een adviserende rol krijgt. Nederland heeft hier vanaf volgend jaar de leiding over.
Volgens Rutte bevindt de strijd tegen IS zich in een nieuwe fase, waarin de nadruk ligt op bescherming. Het doel is om de lokale organisaties te helpen professionaliseren, zodat zij op een later moment zelfstandig de strijd tegen de terroristische groepering kunnen voeren.
Er gaan 100 tot 150 militairen naar Erbil voor de beveiliging van de internationale luchthaven, vanaf waar de coalitie een belangrijk deel van de activiteiten uitvoert. De militairen gaan samen met de Verenigde Staten personeel en materieel beveiligen. De eerste Nederlanders vertrekken waarschijnlijk begin januari naar Erbil.
Nederland stuurt transportvliegtuig naar Mali
Daarnaast levert Nederland met een C-130 transportvliegtuig een logistieke bijdrage aan MINUSMA, de missie waarmee de Verenigde Naties (VN) de veiligheid en stabiliteit in Mali proberen te herstellen. De bemanning en het ondersteunend personeel bestaat naar schatting uit 70 tot 130 militairen.
Rutte wijst erop dat de situatie in het Afrikaanse land niet verbetert, maar juist verslechtert. Twee maanden geleden werd al bekendgemaakt dat het kabinet keek naar de mogelijkheden om deel uit te maken van het rotatieverband met Noorwegen, Denemarken en Portugal.
De drie landen wisselen elkaar al jarenlang elke zes maanden af bij de levering van een logistieke bijdrage aan de VN-missie. Nederland gaat naar verwachting vanaf november 2021 deel uitmaken van het rotatieverband. Deze bijdrage is in eerste instantie eenmalig.
NOS 20.11.2020 Tussen de 100 en 150 Nederlandse militairen gaan assisteren bij de beveiliging van het vliegveld in Erbil, in het Koerdische deel van Irak. Het militaire hoofdkwartier van de anti-IS-coalitie had daar om gevraagd en het kabinet heeft vandaag besloten op dat verzoek in te gaan. “De dreiging van aanslagen in Europa is nog steeds niet weg, dus het blijft van belang ervoor te zorgen dat IS niet opnieuw kan opkomen in Irak”, zegt minister Blok. De eerste militairen vertrekken waarschijnlijk in januari.
Eerder heeft Nederland in Irak Koerdische Peshmerga-strijders getraind, maar die missie is afgelopen. Wel zijn er nog Nederlandse officieren die het ministerie van Defensie in Irak adviseren.
Nederland helpt sinds kort ook weer mee met de bescherming van Belgische F-16’s die vanuit Jordanië anti-IS-operaties in Irak uitvoeren. Daarbij zijn zo’n 35 Nederlandse militairen betrokken.
Ook naar Mali
Het kabinet heeft ook een besluit genomen over een nieuwe bijdrage aan de VN-vredesmissie in Mali. Die missie is bedoeld om de situatie in het land te stabiliseren. Eind volgend jaar wordt een Hercules-transportvliegtuig naar Mali gestuurd, met bijbehorende militairen. Naar schatting doen er tussen de 70 en 130 Nederlanders aan mee.
Die bijdrage geldt voor een half jaar. Minister Blok noemt de stabiliteit in Mali van groot belang voor de veiligheid van Europa.
Telegraaf 20.11.2020 Het kabinet geeft vrijdag groen licht voor twee militaire missies. Er gaan 100 tot 150 extra militairen naar Noord-Irak om de internationale luchthaven in Erbil te beveiligen. Ook wordt er extra ondersteuning gegeven aan de VN-missie in Mali met een transportvliegtuig met bemanning.
De internationale coalitie tegen Islamitische Staat (IS) besloot onlangs om de trainingsmissie in Noord-Irak om te zetten in een adviesrol voor regionale militairen. Nederland geeft vanaf volgend jaar leiding aan de adviestaak. De luchthaven van Erbil in Iraaks-Koerdistan functioneert als een belangrijke uitvalsbasis voor de activiteiten van de anti-IS-coalitie.
De Nederlandse trainingsmissie voor de Koerden in Irak was vanwege de coronacrisis in april al stilgegeld. De 20 Nederlandse militairen die daar werkzaam waren zijn in april dan ook teruggekeerd naar huis.
De Nederlandse beschermingseenheid trekt samen met de Verenigde Staten op om het personeel en materieel van de coalitie op de luchthaven te beschermen. Begin januari vertrekken waarschijnlijk de eerste militairen.
IS vormt nog altijd een bron van instabiliteit aan de randen van Europa, aldus het ministerie van Defensie. Na de ondergang van het kalifaat in 2019 is de terreurbeweging in Irak en Syrië overgegaan tot een ondergrondse guerillastrijd. Maandelijks pleegt IS tientallen aanslagen tegen de Iraakse overheid, veiligheidstroepen en burgers.
Met de nieuwe bijdrage in Mali vanaf november volgend jaar wil het kabinet de VN-missie logistiek steunen. Nederland wisselt de inzet van haar transportcapaciteit daar af met Noorwegen, Denemarken en Portugal. Naar verwachting worden er 70 tot 130 militairen heen gestuurd.
MSN 20.11.2020 Tot 150 Nederlandse militairen gaan samen met Amerikanen de internationale luchthaven van Erbil in Noord-Irak beveiligen. Het kabinet heeft hier vrijdag het groene licht voor gegeven, zei minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken na de ministerraad.
Vanaf het vliegveld gaat de internationale coalitie tegen terreurbeweging Islamitische Staat (IS) de Koerdische strijdkrachten adviseren. Nederland gaat daar vanaf volgend jaar leiding aan geven. De Nederlandse militairen beginnen op z’n vroegst volgende maand en de verwachting is dat de inzet tot eind volgend jaar duurt.
De afgelopen jaren trainden Nederlandse militairen Koerdische strijders. Omdat IS bijna al haar grondgebied heeft verloren, gaat de internationale coalitie over op het adviseren van de Koerdische militaire autoriteiten. De veiligheidssituatie is in het noorden beter dan in de rest van het land.
Mali
De regering in Washington verraste deze week de bondgenoten met de aankondiging de komende twee maanden troepen terug te trekken uit Afghanistan en Irak. Wat de gevolgen hiervan zijn voor de Nederlandse inzet in Irak is nog niet bekend.
Ook wordt Nederland weer actief in Mali. Het kabinet besloot aan de VN-missie daar een C-130 transportvliegtuig ter beschikking te stellen. Tussen de 70 en 130 Nederlandse militairen gaan mee. Het gaat om bemanning en ondersteunend personeel. De uitzending begint volgend jaar november en duurt een half jaar.
Minusma
In het uitgestrekte Mali kampt de VN-missie Minusma met een groot tekort aan transportcapaciteit door de lucht. Nederland sluit zich aan bij Noorwegen, Denemarken en Portugal, die al afwisselend transportvliegtuigen aan de missie leveren. De C-130 wordt gestationeerd op een Noors kamp in de hoofdstad Bamako.
Nederland was tussen 2014 en 2019 al actief in Mali. Toen ging het om grondtroepen die informatie in het noorden verzamelden voor Minusma.
MSN 20.11.2020 Het kabinet geeft vrijdag groen licht voor twee militaire missies. Er gaan 100 tot 150 extra militairen naar Noord-Irak om de internationale luchthaven in Erbil te beveiligen. Ook wordt er extra ondersteuning gegeven aan de VN-missie in Mali met een transportvliegtuig met bemanning.
De internationale coalitie tegen Islamitische Staat (IS) besloot onlangs om de trainingsmissie in Noord-Irak om te zetten in een adviesrol voor regionale militairen. Nederland geeft vanaf volgend jaar leiding aan de adviestaak. De luchthaven van Erbil in Iraaks-Koerdistan functioneert als een belangrijke uitvalsbasis voor de activiteiten van de anti-IS-coalitie.
De Nederlandse trainingsmissie voor de Koerden in Irak was vanwege de coronacrisis in april al stilgegeld. De 20 Nederlandse militairen die daar werkzaam waren zijn in april dan ook teruggekeerd naar huis.
De Nederlandse beschermingseenheid trekt samen met de Verenigde Staten op om het personeel en materieel van de coalitie op de luchthaven te beschermen. Begin januari vertrekken waarschijnlijk de eerste militairen.
IS vormt nog altijd een bron van instabiliteit aan de randen van Europa, aldus het ministerie van Defensie. Na de ondergang van het kalifaat in 2019 is de terreurbeweging in Irak en Syrië overgegaan tot een ondergrondse guerillastrijd. Maandelijks pleegt IS tientallen aanslagen tegen de Iraakse overheid, veiligheidstroepen en burgers.
Met de nieuwe bijdrage in Mali vanaf november volgend jaar wil het kabinet de VN-missie logistiek steunen. Nederland wisselt de inzet van haar transportcapaciteit daar af met Noorwegen, Denemarken en Portugal. Naar verwachting worden er 70 tot 130 militairen heen gestuurd.
MSN 20.11.2020 Nederland stuurt volgend jaar extra militairen naar Irak en Mali, zo heeft premier Mark Rutte vrijdag na de wekelijkse ministerraad bekendgemaakt. Het gaat in totaal om een paar honderd militairen.
Nederland is in Irak al langer onderdeel van de coalitie tegen Islamitische Staat (IS). De Nederlandse trainingsmissies zijn recent stilgelegd omdat de coalitie een adviserende rol krijgt. Nederland heeft hier vanaf volgend jaar de leiding over.
Volgens Rutte bevindt de strijd tegen IS zich in een nieuwe fase, waarin de nadruk ligt op bescherming. Het doel is om de lokale organisaties te helpen professionaliseren, zodat zij op een later moment zelfstandig de strijd tegen de terroristische groepering kunnen voeren.
Er gaan 100 tot 150 militairen naar Erbil voor de beveiliging van de internationale luchthaven, vanaf waar de coalitie een belangrijk deel van de activiteiten uitvoert. De militairen gaan samen met de Verenigde Staten personeel en materieel beveiligen. De eerste Nederlanders vertrekken waarschijnlijk begin januari naar Erbil.
Nederland stuurt transportvliegtuig naar Mali
Daarnaast levert Nederland met een C-130 transportvliegtuig een logistieke bijdrage aan MINUSMA, de missie waarmee de Verenigde Naties (VN) de veiligheid en stabiliteit in Mali proberen te herstellen. De bemanning en het ondersteunend personeel bestaat naar schatting uit 70 tot 130 militairen.
Rutte wijst erop dat de situatie in het Afrikaanse land niet verbetert, maar juist verslechtert. Twee maanden geleden werd al bekendgemaakt dat het kabinet keek naar de mogelijkheden om deel uit te maken van het rotatieverband met Noorwegen, Denemarken en Portugal.
De drie landen wisselen elkaar al jarenlang elke zes maanden af bij de levering van een logistieke bijdrage aan de VN-missie. Nederland gaat naar verwachting vanaf november 2021 deel uitmaken van het rotatieverband. Deze bijdrage is aanvankelijk eenmalig.
NOS 28.09.2020 Het kabinet stuurt deze herfst 35 Nederlandse militairen naar Jordanië om daar de Belgische luchtmacht te beveiligen. De Belgen beginnen in oktober met een nieuwe missie in de strijd tegen IS in het Midden-Oosten. Vanaf de basis in Jordanië zetten ze F-16’s in naar Irak en Noordoost-Syrië.
Het is de bedoeling dat de Nederlandse militairen ongeveer een jaar in Jordanië blijven. Het is niet voor het eerst dat Nederland en België samenwerken in de strijd tegen IS: de landen hebben elkaar al regelmatig voorzien van force protection. Twee jaar geleden waren de rollen bijvoorbeeld omgedraaid: toen zorgden Belgische militairen voor de veiligheid van hun Nederlandse collega’s op de basis in Jordanië.
Volgens Defensie vormt IS nog steeds een bedreiging en een bron van instabiliteit aan de randen van Europa. Daarom is de Nederlandse bijdrage nu nodig, zegt minister Bijleveld. “ISIS pleegt maandelijks nog altijd tientallen aanslagen tegen de Iraakse overheid, veiligheidstroepen en andere bevolkingsgroepen. Ze worden hiervoor deels vanuit Syrië voorzien van wapens, munitie en grondstoffen voor geïmproviseerde explosieven.”
Kalifaat
In maart 2019 viel het kalifaat van IS in Syrië en Irak, maar toen werd al benadrukt dat de terreurgroep ook ondergronds een gevaar zou vormen. Volgens Defensie is nu sprake van een ondergrondse “guerrillastrijd” in Irak en Syrië.
De huidige leider van IS is Ibrahim al-Quraishi. Hij is de opvolger van Abu Bakr al-Baghdadi, die vorig jaar werd gedood bij een Amerikaanse militaire operatie.
“Mede dankzij Nederland bestaat het kalifaat niet meer”, zegt minister Blok van Buitenlandse Zaken. “Maar we moeten waakzaam blijven, om een terugkeer te voorkomen. Daarom blijft Nederland een bijdrage doen.”
Op eigen benen
Vorige week maakte het kabinet nog bekend te stoppen met de trainingsmissie in Irak, waarbij Nederlandse militairen Iraakse commando’s opleidden.
In plaats daarvan wil Nederland vijf tot tien stafofficieren naar Bagdad sturen, die veiligheidsorganisaties en het Iraakse ministerie van Defensie gaan adviseren over bijvoorbeeld het plannen, voorbereiden en uitvoeren van operaties. Daarmee moeten de Iraakse en Koerdische strijdkrachten verder op eigen benen komen te staan, is de inzet van de internationale anti-IS-coalitie.
Telegraaf 23.09.2020 Het kabinet schaalt de Nederlandse bijdrage aan de strijd tegen Islamitische Staat (IS) in Irak af. In plaats van het trainen van militairen, neemt de internationale coalitie tegen IS een adviserende rol aan.
De Iraakse veiligheidssector is volgens de anti-IS-coalitie zelf steeds bekwamer in het bestrijden van terreurbeweging IS.
Ook Nederland gaat adviesteams leveren, die zich richten zich op de Iraakse en Koerdische veiligheidsinstituties. De teams opereren op regionaal niveau, maar ook het Iraakse ministerie van Defensie krijgt een eigen adviesteam.
De advisering richt zich op het „plannen, voorbereiden en uitvoeren van operaties,” aldus het ministerie van Defensie. Het kabinet levert een bijdrage met zo’n 5 tot 10 stafofficieren aan de adviseringsmissie.
De internationale coalitie tegen IS heeft besloten alle trainingen in het gebied stop te zetten. De Nederlandse trainingsmissie voor de Koerden in Irak was vanwege de coronacrisis in april al stilgegeld. De 20 Nederlandse militairen die daar werkzaam waren zijn in april dan ook teruggekomen naar Nederland.
Ook liggen er twee nieuwe verzoeken bij Nederland voor verdere medewerking aan de strijd tegen IS. De Belgische regering vraagt hulp bij het beveiligen van Belgische F-16’s in Jordanië. Die strijden vanaf oktober tegen IS-terroristen in Irak en het noordoosten van Syrië.
Daarnaast heeft de coalitie tegen IS al haar leden verzocht om te helpen bij het beschermen van de internationale luchthaven van Erbil, in Iraaks-Koerdistan. De coalitie gebruikt de luchthaven voor activiteiten in het noorden van Irak. Het kabinet heeft nog beslissing genomen over deze verzoeken.
NU 23.09.2020 Op verzoek van de internationale coalitie tegen Islamitische Staat (IS) in Irak gaat Nederland de inzet van militairen in het land verder afschalen. Het doel van de Nederlandse missie in Irak verschuift van het trainen van militairen naar advisering van de Iraakse veiligheidssector, meldt Defensie woensdag.
Volgens de internationale coalitie kunnen de Iraakse veiligheidstroepen de dreiging van IS inmiddels voldoende aan. Nederlandse inzet bij operaties is daarom niet langer nodig.
In Irak waren in het begin van het jaar zo’n vijftig Nederlandse militairen actief. Twintig van hen werden in april al teruggeroepen vanwege het coronavirus. De militairen waren daar om strijders van Iraaks-Koerdische milities, de peshmerga’s, op te leiden. Deze milities speelden de afgelopen jaren een belangrijke rol bij de strijd tegen IS.
De nu nog aanwezige Nederlandse militairen zullen zich volgens Defensie gaan richten op het adviseren van de Iraakse troepen, bijvoorbeeld op het gebied van plannen, voorbereiden en uitvoeren van operaties.
De internationale coalitie heeft Nederland verder gevraagd om te helpen bij de beveiliging van Erbil International Airport in het Koerdische deel van Irak. Het kabinet onderzoekt nog of dit wenselijk en mogelijk is.
Hervatting deelname missie in Mali onderzocht
Defensie meldt daarnaast een eventuele hervatting van de Nederlandse deelname aan de VN-missie Minusma in Mali te onderzoeken.
De deelname zou bestaan uit het leveren van een militair transportvliegtuig om luchttransport te kunnen bieden voor de missie. Daarmee wil Nederland zich mengen in het rotatieschema met Denemarken, Portugal, België en Zweden, die dit sinds 2016 leveren.
De eerstvolgende mogelijkheid om deel te nemen aan het rotatieschema zal vanaf november 2021 zijn. Het kabinet zal daar voor die tijd een beslissing over nemen.
RO 23.09.2020 Het kabinet heeft vandaag het parlement ingelicht over de nieuwe fase van de Nederlandse inzet in de strijd tegen ISIS in Irak: een verschuiving van training naar advisering van de Iraakse veiligheidssector. Daarnaast heeft de Belgische regering Nederland verzocht om bij te dragen aan de force protection van de Belgische F-16’s die vanuit Jordanië de strijd tegen ISIS voeren.
De anti-ISIS coalitie heeft ook een breed verzoek gedaan aan de leden van de coalitie, waaronder Nederland, voor force protection van Erbil International Airport. Tevens onderzoekt het kabinet een mogelijke bijdrage aan de VN-missie MINUSMA in Mali. In Afghanistan wijzigt de taakstelling van het Nederlands-Duitse Special Operations Team (SOAT).
Midden-Oosten
De anti-ISIS coalitie heeft de volgende fase in de strijd tegen ISIS aangekondigd, omdat de Iraakse veiligheidssector in toenemende mate in staat is om de dreiging van ISIS het hoofd te bieden. In deze fase wordt in plaats van training van militairen de focus gelegd op institutionele advisering van de Iraakse veiligheidssector.
Dit betekent een verminderde actieve deelname aan operaties, een reductie in troepenaantallen en een grotere nadruk op force protection van de resterende eenheden van de coalitie.
Door middel van regionale adviesteams, bestaande uit elk ongeveer 10 stafofficieren, worden de Iraakse, waaronder ook de Koerdische, veiligheidsinstituties geadviseerd. Ook komt er een adviesteam voor het Iraakse ministerie van Defensie.
Deze advisering is gericht op bijvoorbeeld het plannen, voorbereiden en uitvoeren van operaties. Het kabinet wil hieraan een bijdrage leveren met circa 5 tot 10 stafofficieren. Op deze manier helpt de coalitie de Iraakse strijdkrachten verder op eigen benen staan en kan de jarenlange trainingsinzet van onder andere Nederland op een duurzame manier worden geborgd.
In verband met COVID-19 was de Nederlandse trainingsmissie gericht op de Koerdische strijdkrachten in Irak sinds april reeds stilgelegd. Deze trainingen verzorgde Nederland samen met partnerlanden van de coalitie in Erbil. De circa 20 Nederlandse trainers die werkzaam waren in Erbil zijn in april 2020 teruggekeerd naar Nederland.
In het licht van de verschuiving naar institutionele advisering, heeft de anti-ISIS coalitie besloten om alle trainingen stop te zetten. Daarmee komt ook deze Nederlandse trainingsbijdrage tot een einde. Enkele Nederlandse stafofficieren die op dit moment nog wel in Erbil verblijven geven invulling aan de transitie van training naar de nieuwe adviserende taken.
Tegelijkertijd onderzoekt het kabinet de wenselijkheid en mogelijkheid om aan twee verzoeken tegemoet te komen die zijn gedaan in het kader van de strijd tegen ISIS. De Belgische regering heeft Nederland verzocht om een bijdrage te leveren aan de force protection van het Belgische F-16-detachement dat vanaf oktober 2020 vanuit Jordanië wordt ingezet in de strijd tegen ISIS in Irak en Noordoost-Syrië.
Dit verzoek bouwt voort op de eerdere samenwerking met België tijdens de inzet van Nederlandse en Belgische F-16s in de strijd tegen ISIS. België en Nederland voorzagen elkaar toen afwisselend van force protection.
Het militaire hoofdkwartier van de anti-ISIS coalitie heeft daarnaast een breed verzoek gedaan aan de leden van de coalitie, waaronder Nederland, voor force protection van Erbil International Airport in de Koerdistan Autonome Regio in Irak, voor de periode vanaf najaar 2020 tot in ieder geval 1 mei 2021. De anti-ISIS coalitie ontplooit een deel van de activiteiten in het noorden van Irak vanaf deze luchthaven.
Sahel
Nederland voert overleg met de VN-missie MINUSMA in Mali en de betreffende landen over de levering van een militair transportvliegtuig aan de missie. VN-vredesmissies hebben een doorlopende behoefte aan luchttransport om hun mandaat effectief uit te kunnen voeren.
Sinds 2016 werken Denemarken, Portugal, België en Zweden samen in een rotatieschema om deze capaciteit aan MINUSMA te leveren. Het kabinet richt zich op deelname aan dit rotatieschema. De eerstvolgende beschikbare periode voor het leveren van een mogelijke bijdrage is vanaf november 2021, voor 6 maanden. Het kabinet onderzoekt de wenselijkheid en mogelijkheid van deze bijdrage.
Een Bushmaster.
Afghanistan
Het begeleiden, trainen en adviseren van de Afghaanse partnereenheid ATF-888 door het Nederlands-Duitse Special Operations Team (SOAT) heeft haar vruchten afgeworpen. Eerder dit jaar werd ATF-888 fully operational capable verklaard. Dit betekent dat deze eenheid nu ervaren genoeg is om operaties zonder de begeleiding van het SOAT uit te voeren.
Daarom richt de inzet van het SOAT, onder de vlag van Resolute Support, zich nu op het stafniveau en het verbeteren van de bedrijfsvoering. Door deze veranderde taakstelling is minder infrastructuur benodigd en kunnen voertuigen zoals de gepantserde Bushmaster terug naar Nederland.
AD 23.09.2020 Nederland stopt met de training van Iraakse strijdkrachten in de strijd tegen Islamitische Staat. In plaats daarvan krijgt ons land een adviserende rol. Dat heeft het kabinet vandaag bekendgemaakt. Verder heeft België de Nederlandse regering verzocht bij te dragen aan de bescherming van de Belgische F-16’s die vanuit Jordanië strijdvoeren tegen de terreurgroep.
Het besluit betekent dat Nederland minder actief deel zal nemen aan militaire operaties, dat er minder militairen gestationeerd zullen zijn en dat er een grote nadruk komt te liggen op ‘force protection’ van de resterende leden van de gezamenlijke coalitie tegen IS.
Die ‘volgende fase’ is volgens het kabinet mogelijk omdat de Iraakse veiligheidsdiensten steeds beter in staat zijn om IS het hoofd te bieden. De circa twintig Nederlandse trainers die Koerdische strijdkrachten in Irak trainden, werden in april al teruggehaald vanwege de uitbraak van het coronavirus.
Via allerlei regionale adviesteams worden de Iraakse, waaronder ook de Koerdische, veiligheidsdiensten geadviseerd. Ook komt er een adviesteam voor het Iraakse ministerie van Defensie, gericht op het voorbereiden en uitvoeren van militaire operaties.
‘Op deze manier helpt de Coalitie de Iraakse strijdkrachten verder op eigen benen staan en kan de jarenlange trainingsinzet van onder andere Nederland op een duurzame manier worden geborgd’, laat Defensie weten.
Tegelijkertijd kijkt het kabinet naar twee andere verzoeken van de anti-IS-coalitie, waaronder een van België voor hulp bij de zogeheten ‘force protection’ van Belgische F-16’s die vanaf komende maand strijden tegen IS in Irak en Noordoost-Syrië.
Dat is in de afgelopen jaren ook al gebeurd. Toen Nederlandse F-16’s vanuit dat land IS-doelen aanvielen, beschermden Belgische militairen de basis. De Nederlandse inzet zou al volgende maand beginnen. Het gaat om dertig tot veertig militairen.
De coalitie heeft daarnaast alle leden, waaronder Nederland, verzocht te helpen bij de bescherming van Erbil International Airport. Daarbij zouden in totaal 100 tot 150 troepen nodig zijn.
Mali
Nederland overlegt ook over de levering van een militair transportvliegtuig aan de VN-missie Minusma in Mali. Sinds 2016 werken Denemarken, Portugal, België en Zweden al samen in een rotatieschema om luchttransport mogelijk te maken. Het transportvliegtuig zou, als het kabinet instemt, vanaf november volgend jaar voor zes maanden worden ingezet.
Nederland kondigde vorig jaar al aan weer een bijdrage te willen leveren aan een VN-missie. Tussen 2014 en 2019 waren Nederlandse special forces en eenheden van de luchtmobiele brigade actief in het noorden van Mali, om informatie te verzamelen voor de VN.
NOS 23.09.2020 Nederland overlegt met de VN of het opnieuw een bijdrage kan leveren aan de missie in Mali. Het gaat om de levering van een militair transportvliegtuig voor een half jaar, vanaf november 2021. Er zal ook een aantal militairen worden meegestuurd.
Minister Bijleveld schrijft in brief aan de Tweede Kamer dat er in het Afrikaanse land een voortdurende behoefte is aan luchttransport. Sinds 2016 voorzien Denemarken, Portugal, België en Zweden hier om beurten in. Het kabinet onderzoekt of Nederland ook mee kan draaien in dit rotatieschema.
Eerdere missie Mali
Nederland deed tussen 2014 en 2018 met ongeveer 250 militairen mee aan de VN-missie in Mali. Daar zijn vier Nederlanders bij omgekomen. Twee bij een helikopterongeluk en twee door een ongeluk met een ondeugdelijke mortier. Als Nederland eind volgend jaar weer een bijdrage levert, zal die veel kleiner zijn: een vliegtuig met militairen voor de bemanning, onderhoud en beveiliging.
Bijleveld meldt in haar brief ook dat Nederland is gestopt met de trainingsmissie in Irak. Begin dit jaar waren er nog ongeveer twintig trainers in het land. Zij zijn in verband met corona in april teruggekeerd naar Nederland. Sindsdien heeft het kabinet geconstateerd dat er in deze fase van de strijd tegen IS meer behoefte is adviseurs dan aan trainers.
Daarom wil Nederland nu vijf tot tien stafofficieren sturen, die veiligheidsinstituties en het Iraakse ministerie van Defensie gaan adviseren, bijvoorbeeld over het plannen, voorbereiden en uitvoeren van operaties. “Op deze manier helpt de internationale anti-IS-coalitie de Iraakse strijdkrachten verder op eigen benen te staan en kan de jarenlange trainingsinzet van onder andere Nederland op een duurzame manier worden geborgd.”
Luchthaven Erbil
Er ligt nóg een aantal verzoeken, schrijft de minister. Zo heeft het militaire hoofdkwartier van de anti-IS-coalitie verzocht om een bijdrage aan de militaire beveiliging van het vliegveld in Erbil vanaf dit najaar tot en met in elk geval 1 mei 2021. Verder wil België dat Nederland nog een keer meedoet aan de bescherming van het Belgische F-16-detachement dat vanuit Jordanië operaties in Irak uitvoert.
In de Qatarese hoofdstad Doha zijn zaterdagochtend 12.09.2020 de vredesbesprekingen tussen Taliban en Afghaanse regering eindelijk begonnen. Beide partijen zeggen een einde te willen maken aan bijna twintig jaar oorlog in Afghanistan die tot onrust en tot de dood leidden van tienduizenden Afghanen.
De onderhandelingen werden maandenlang uitgesteld na een geschil over de vrijlating van gevangenen van beide kanten. Medio augustus werd een laatste akkoord gesloten over de vrijlating van zo’n vijfduizend Talibanstrijders.
Mede daardoor vindt de start van de besprekingen plaats op een bijzonder moment: vrijwel exact negentien jaar nadat een terroristische aanslag op de WTC-torens in New York leidde tot ingrijpen van de VS in Afghanistan.
Eerder dit jaar begroeven de Verenigde Staten en de Taliban al de strijdbijl met een historisch vredesakkoord, wat tegelijkertijd een einde maakte aan de langste oorlog in de historie van de VS. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, is ook bij de nieuwe besprekingen aanwezig.
‘Afghanistan moet onafhankelijk zijn, met een islamitische systeem’
De Verenigde Staten hebben als eis gesteld aan de onderhandelingen dat de Taliban voortaan Afghanistan ‘bewaakt’ en het land niet meer gebruikt zal worden als uitvalsbasis voor terreurgroepen. De hoofdonderhandelaar van de Taliban ging daar in zijn openingsstatement nog niet op in. “Afghanistan moet een onafhankelijke staat worden, met een islamitisch systeem”, sprak hij.
Momenteel zijn er nog enkele duizenden Amerikaanse troepen in het land gestationeerd, die stapsgewijs worden overgeplaatst naar de Verenigde Staten. Medio 2021 moeten de Verenigde Staten de overplaatsing hebben afgerond.
Een afgevaardigde van de Afghaanse regering gaf aan uit te kijken naar de aankomende onderhandelingen. Daarbij is volgens de regering continu internationale hulp nodig, maar moeten beide partijen de ruimte krijgen om ‘respectvol’ met elkaar te botsen op bepaalde vlakken.
Ook ging de vertegenwoordiger in op de begeerde staakt-het-vuren. “Het huidige geweld tegen de Afghaanse bevolking kent geen winnaar. In alle regio’s moeten wapens worden neergelegd.”
Leden van de delegatie van Taliban bij de openingsceremonie van de onderhandelingen AFP
De minister van Buitenlandse Zaken van Qatar zei bij de openingsceremonie, die ook werd bijgewoond door zijn Amerikaanse ambtgenoot Pompeo, te hopen op een uitkomst zonder winnaars of verliezers. “De partijen moeten boven elke vorm van verdeeldheid uitstijgen”, aldus minister Thani.
Pompeo riep de partijen op om geweld en corruptie in te ruilen voor vrede en voorspoed. “Jullie onderhandelen niet alleen voor deze generatie Afghanen, maar ook voor toekomstige generaties”, zei hij. Het is volgens hem aan de Afghanen zelf voor welk politiek systeem er straks gekozen zal worden.
Moeizame onderhandelingen verwacht
Het hoofd van de onderhandelingsdelegatie van de Afghaanse regering zei vooraf dat de partijen het niet over alles eens hoeven te worden, maar dat het wel belangrijk is dat er een akkoord “in ieders belang” uitrolt.
De Taliban verwachten moeizame onderhandelingen waarin geduld belangrijk zal zijn, maar die uiteindelijk moeten leiden tot een “vredig en stabiel” Afghanistan.
Afgevaardigden van de Taliban en Afghaanse regering spreken hun wens uit om een duurzame vrede te bereiken.
Vredesonderhandelingen Taliban en Afghaanse regering begonnen
De vredesgesprekken zijn historisch; de partijen zaten nog nooit eerder met elkaar om de tafel. De VS zijn verantwoordelijk voor het raamwerk van de onderhandelingen door . met de Taliban uit februari, waarin onder meer werd afgesproken 5000 gevangenen vrij te laten.
Vóór dat akkoord weigerden de Taliban met de regering om de tafel te gaan. “De Taliban zien de Afghaanse regering als een marionet van de Amerikanen, dus ze wilden alleen praten met de VS”, zegt correspondent Aletta André in het NOS Radio 1 Journaal.
Akkoord vrijlating Talibanstrijders
Duizenden Afghaanse volksvertegenwoordigers hebben vandaag besloten dat de laatste 400 zwaar gestrafte Talibanstrijders vrijgelaten mogen worden. Het besluit is een belangrijke stap om het vredesoverleg tussen de Taliban en een vertegenwoordiging van de Afghaanse maatschappij door te laten gaan.
De vrijlating is onderdeel van een deal die de Taliban en de Verenigde Staten in februari sloten over het terugtrekken van Amerikaanse troepen uit Afghanistan. Een van de eisen die de Taliban toen op tafel legde, was de vervroegde vrijlating van in totaal 5000 Taliban-gevangenen uit de gevangenissen.
De Afghaanse regering heeft zondag een belangrijke horde genomen richting vredesonderhandelingen met de Taliban. President Ashraf Ghani heeft getekend voor de vrijlating van vierhonderd strijders van de terreurbeweging.
Daarmee zijn sinds begin dit jaar vijfduizend strijders vrij. De beweging wilde pas praten zodra dat aantal was behaald. „De Taliban moeten nu laten zien niet bang te zijn zich te committeren aan een wapenstilstand”, tweet de woordvoerder van Ghani.
De gesprekken beginnen zodra de laatste strijder de gevangenis heeft verlaten, zegt Karzai tegen lokale media. In de slotresolutie van de Loya Jirga formuleerde de Afghaanse regering vast een aantal wensen. De wapens dienen per ommegaande te worden neergelegd en buitenlandse strijders moeten worden overgedragen aan hun land van herkomst.
Wapenstilstand taliban
IS heeft een aanval op een Afghaanse gevangenis opgeëist. Zeker 29 personen zijn om het leven gekomen in de gevangenis bij Jalalabad, in het oosten van het land.
De aanvalgebeurde op de derde en laatste dag van een wapenstilstand tussen de taliban – een ‘concurrent’ van IS – en de Afghaanse overheid. De partijen hadden afgesproken drie dagen niet met elkaar te vechten vanwege het islamitische Offerfeest. Honderden taliban-gevangenen werden vrijgelaten. Ook hadden de Afghaanse diensten net aangekondigd dat Assadullah Orakzai, een topman van IS, gedood was.
Politieke toekomst Afghanistan
De aanslagen op 11 september 2001 in de VS, gisteren negentien jaar geleden, waren de start van het conflict in Afghanistan. Inmiddels is het de langstlopende oorlog in de Amerikaanse militaire geschiedenis.
Volgens correspondent André is er met name onder president Trump vaart gezet achter het vredesproces. “Het voornaamste doel is de gesprekken af te ronden voor de presidentsverkiezingen, zodat de troepen definitief teruggetrokken kunnen worden”, aldus André. Daarmee kan Trump een verkiezingsbelofte inlossen.
In de overeenkomst met de VS is afgesproken dat de partijen het in Doha onder meer eens moeten worden over een permanent staakt-het-vuren. Of dat gaat lukken, is volgens André de vraag. “Het zal ook over de politieke toekomst van Afghanistan gaan”, zegt ze.
“Hoe gaat het land bijvoorbeeld bestuurd worden? Wat blijft er over van de grondwet en van de democratische instituten en systemen die na 2001 tot stand zijn gekomen in samenwerking met de VS? En hoe gaan de huidige gekozen machthebbers de macht delen met de huidige leden van de Taliban”, zo somt ze een aantal twistpunten op.
Wie zijn de Taliban eigenlijk en wat willen ze?
André verwacht dat het 21-koppige onderhandelingsteam van de Afghaanse regering zo min mogelijk aan de huidige situatie zal willen veranderen. Daarnaast is het de vraag in hoeverre het eveneens 21 mensen tellende Taliban-team bereid is tot compromissen.
“In hun oorspronkelijke standpunten willen ze terug naar het extreem strenge islamitische emiraat waar ze in de jaren 90 over heersten”, legt André uit. “In de gebieden waar ze nu aan de macht zijn, zie je ook dat het best streng is. Hoewel meisjes wel naar school gaan, kunnen vrouwen niet echt meedoen in het openbare leven.”
“Verder hebben leiders en woordvoerders van de Taliban de afgelopen jaren meermaals gezegd de grondwet te willen herschrijven en dat de Afghaanse democratie in de huidige vorm een westers importproduct is waar ze niet achter staan. Dus er ligt nog heel veel op tafel.”
Terugtrekking Amerikaanse troep uit Afganistan
De onaangekondigde terugtrekking van amerikaanse troepen in Irak en Afghanistan heeft minister van Defensie Ank Bijleveld ’onaangenaam verrast’. Voor medio januari 2021 willen de Verenigde Staten zo’n 3.000 militairen uit die landen naar huis halen, en dat heeft mogelijk ’zeer verstrekkende gevolgen’ voor Nederlandse militairen in Afghanistan, aldus de minister.
Dinsdagavond 17.11.2020 besloot de regering van de Amerikaanse president Donald Trump om de troepenmacht in Afghanistan te halveren en 500 van de 3000 militairen in Irak terug te halen. Het ministerie van Bijleveld is volgens haar ’kort van tevoren’ op de hoogte gebracht.
Nederland is tot zeker eind 2021 in Afghanistan aanwezig in het kader van de NAVO-missie Resolute Support en werkt daar nauw samen met Duitsland. Ook in Irak is ons land aanwezig met zo’n 100 man, die afhankelijk zijn van ondersteuning door de Amerikanen. De gevolgen van de Amerikaanse terugtrekking worden volgens Bijleveld nu in kaart gebracht.
De Verenigde Staten halen nog voor het einde van Trumps presidentschap een groot aantal troepen terug uit Afghanistan en Irak. In Afghanistan wordt het aantal militairen teruggebracht van 4500 naar 2.500, in Irak van 3000 naar 2500. De NAVO, bondgenoten en ook Republikeinse leiders vrezen dat het de Afghaanse regering verder verzwakt en de Taliban in de kaart speelt.
Minister van Defensie Christopher Miller, die er pas een week zit na het ontslag van minister Esper, maakte het nieuws gisteravond bekend. Miller zei dat de VS altijd klaarstaat om in te grijpen als de situatie daarom vraagt. Nationaal veiligheidsadviseur Robert O’Brien benadrukte kort daarna dat Trump altijd heeft beloofd de troepen terug te halen en dat het besluit niet als een verrassing kan komen.
De Amerikaanse president Trump komt binnenkort met zijn bevel om Amerikaanse troepen uit Afghanistan terug te trekken. Het aantal militairen moet voor midden januari zijn teruggebracht van ongeveer 4500 naar 2500, melden Amerikaanse Media. Volgens hen treffen de strijdkrachten al voorbereidingen.
MSN 22.12.2020 Bij een aanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn vier artsen en een voorbijganger om het leven gekomen. De artsen werkten in een Afghaanse gevangenis waarin honderden leden van de Taliban gevangen zitten.
In de stad is de afgelopen maanden een geweldsgolf gaande, ondanks vredesoverleg tussen de Taliban en de regering. De aanvallen zijn steeds vaker gericht op prominente personen, waaronder journalisten, politici en mensenrechtenactivisten.
De magnetische bom zat vast aan de auto van de artsen. De bom explodeerde terwijl het voertuig op weg was naar de gevangenis. Er raakten ook twee personen gewond.
De radicaal-islamitische opstandelingen onderhandelen momenteel met de Afghaanse regering over vrede, maar dat overleg in Qatar heeft geen einde gemaakt aan het geweld in Afghanistan. Daar worden ook regelmatig aangeslagen gepleegd door terreurorganisatie Islamitische Staat.
Telegraaf 20.12.2020 Zeker acht mensen zijn om het leven gekomen door de ontploffing van een autobom in de Afghaanse hoofdstad Kabul zondagmorgen. Minstens 15 anderen raakten gewond, zo meldde het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken.
MSN 12.12.2020 De Afghaanse hoofdstad Kabul is zaterdag weer onder vuur genomen met raketten. De autoriteiten zeggen dat zeven projectielen neerkwamen in woonwijken en drie in de buurt van de luchthaven. Zeker een persoon kwam om het leven.
Het gaat om de tweede grote raketbeschieting in minder dan een maand tijd. Die valt samen met het vredesoverleg tussen de Afghaanse regering en de Taliban, die ontkennen iets te maken te hebben met de aanval.
Bij de vorige raketaanval, op 21 november 2021, vielen acht doden en tientallen gewonden. Toen eisten de extremisten van Islamitische Staat de verantwoordelijkheid op. Die terreurorganisatie pleegt vaker bloedige aanslagen op burgerdoelen in het door conflict verscheurde land.
De Verenigde Staten hebben duizenden manschappen gelegerd in Afghanistan. President Donald Trump maakte vorige maand na de door hem verloren verkiezingen bekend op de valreep nog 2000 van de 4500 militairen uit het land terug te trekken. Critici klagen dat hij daarmee het vredesproces kan ondermijnen.
NU 02.12.2020 De Afghaanse regering en de Taliban hebben na negentien jaar oorlog een handtekening gezet onder een eerste voorlopige overeenkomst. De twee partijen werden het eens over het voortzetten van de vredesbesprekingen. Deskundigen spreken van een “enorme doorbraak”.
Hoewel het besluit om de vredesbesprekingen voort te zetten niet direct enorme veranderingen teweegbrengt, stelt het de onderhandelaars van beide partijen wél in staat om de focus van de besprekingen op andere zaken te richten, zoals een permanent staakt-het-vuren.
Volgens Nader Nadery, onderhandelaar namens de Afghaanse regering, staan “de échte onderhandelingen” op het punt van beginnen. De Taliban deelde een soortgelijke boodschap op Twitter.
De vredesbesprekingen tussen de Afghaanse regering en de Taliban begonnen medio september. Beide partijen zeggen een einde te willen maken aan decennia van onrust die tot de dood van tienduizenden Afghanen leidden.
Eerder dit jaar begroeven de Verenigde Staten en de Taliban al de strijdbijl met een historisch vredesakkoord, dat tegelijkertijd een einde maakte aan de langste oorlog in de historie van de VS.
NOS 29.11.2020 Bij twee zelfmoordaanslagen in Afghanistan zijn 34 doden gevallen. Dat melden de Afghaanse autoriteiten. De aanslagen waren gericht op een militaire basis en op het konvooi van een provinciale leider.
In de oostelijke provincie Ghazni kwamen 31 soldaten om het leven en raakten 24 anderen gewond toen een auto met explosieven inreed op de militaire basis.
In het zuiden van het land werd het konvooi van de provinciale leider aangevallen. De autobom doodde ten minste drie mensen en er raakten twaalf mensen gewond, onder wie een aantal kinderen. De provinciale leider, Attajan Haqbayat, overleefde de aanslag. Vooralsnog zijn beide aanvallen niet opgeëist.
Vredesonderhandelingen
Sinds het begin van de vredesonderhandelingen in september tussen Afghaanse overheidsvertegenwoordigers en de Taliban neemt het geweld toe. Afgelopen maand vielen er 22 doden bij een aanslag op een universiteit in Kabul, deze werd opgeëist door de Taliban.
NOS 27.11.2020 In het onderzoek naar oorlogsmisdaden van Australische militairen in Afghanistan is dertien militairen de wacht aangezegd. De Australische legerleider Rick Burr heeft dat bekendgemaakt op een persconferentie. De dertien worden ontslagen tenzij ze binnen twee weken aantonen dat hun niets te verwijten valt.
Vorige week verscheen een rapport waaruit bleek dat Australische commando’s in Afghanistan gedurende enkele jaren 39 ongewapende Afghaanse gevangenen hebben geëxecuteerd. De betreffende onderzoeksrechter sprak van oorlogsmisdaden en de Australische regering ging diep door het stof.
In het rapport werd aanbevolen om negentien betrokkenen strafrechtelijk te vervolgen, zowel huidige als voormalige militairen.
Legerleider Burr wilde op de persconferentie niet zeggen of onder hen ook de dertien mensen zijn voor wie nu ontslag dreigt, maar volgens de BBC en ABC gaat het om een andere groep. De dertien zouden bijvoorbeeld getuige zijn geweest van executies die werden uitgevoerd door andere militairen.
NU 26.11.2020 Het kabinet onderzoekt toch nog een keer of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van ernstige misdaden die Australische special forces in Afghanistan hebben gepleegd. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag in de Tweede Kamer.
Uit onderzoek is naar voren gekomen dat Australische elitetroepen tussen 2005 tot 2016 in Afghanistan 39 mensen illegitiem hebben gedood. Er werden onder anderen gevangen Afghanen doodgeschoten als vorm van ontgroening. Dat was mogelijk door een verziekte cultuur, aldus de hoogste militair van Australië.
Nederlandse militairen hebben samengewerkt met de Australiërs in Uruzgan. Daar zouden de meeste incidenten hebben plaatsgevonden Volgens Blok wordt er nog eens “met de stofkam door dossiers” gegaan. Ook wordt er opnieuw met mensen gepraat die destijds bij de uitzending waren betrokken, zei hij.
Omdat er ook Kamervragen over de kwestie zijn gesteld, wilde de bewindsman er niet verder op ingaan. Voor het Australische onderzoek is ook gesproken met diverse Nederlandse militairen. In het Australische onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden voor Nederlandse betrokkenheid bij de misstanden.
Telegraaf 26.11.2020 Het kabinet onderzoekt toch nog een keer of er geen aanwijzingen waren dat Nederland op de hoogte was van ernstige misdaden die Australische special forces in Afghanistan hebben gepleegd. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) donderdag in de Tweede Kamer.
Uit onderzoek is naar voren gekomen dat Australische elitetroepen tussen 2005 tot 2016 in Afghanistan 39 moorden hebben gepleegd. Er werden onder anderen gevangen Afghanen doodgeschoten als vorm van ontgroening. Dat was mogelijk door een verziekte cultuur, aldus de hoogste militair van Australië.
Samenwerking
Nederlandse militairen hebben samengewerkt met de Australiërs in Uruzgan. Daar zouden de meeste incidenten hebben plaatsgevonden Volgens Blok wordt er nog eens „met de stofkam door dossiers” gegaan. Ook wordt er opnieuw met mensen gepraat die destijds bij de uitzending waren betrokken, zei hij.
Omdat er ook Kamervragen over de kwestie zijn gesteld, wilde de bewindsman er niet verder op ingaan. Voor het Australische onderzoek is ook gesproken met diverse Nederlandse militairen. In het Australische onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden voor Nederlandse betrokkenheid bij de misstanden.
NOS 21.11.2020Bij granaatinslagen in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker acht mensen omgekomen. Meer dan dertig mensen raakten gewond, allemaal burgers. Dat heeft een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken laten weten.
Vanuit twee auto’s met lanceerinstallaties werden 23 mortiergranaten afgevuurd op woonwijken en een wijk waar veel diplomaten wonen en ambassades staan. Ten minste één granaat kwam terecht op het terrein van de Iraanse ambassade.
Iran laat weten dat het ambassadegebouw is beschadigd door granaatscherven en dat niemand gewond raakte.
Terreurgroep Islamitische Staat zegt de aanslag te hebben gepleegd.
Telegraaf 21.11.2020 De Afghaanse hoofdstad Kabul is zaterdag getroffen door een serie granaatinslagen. Door de mortiergranaten kwamen zeker acht mensen om het leven. Nog eens 31 burgers raakten gewond bij de aanval, zei een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid.
Terreurbeweging Islamitische Staat heeft de aanslag opgeëist. Via berichtendienst Telegram zei IS dat 28 raketten zijn afgevuurd door „soldaten van het kalifaat.”
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken troffen 23 granaten voornamelijk woonwijken en de zwaar beveiligde Groene Zone met ambassades en internationale bedrijven.
Ⓒ ANP / HH
De Iraanse ambassade meldde op Twitter dat het hoofdgebouw was geraakt door raketfragmenten nadat een mortiergranaat op het terrein was beland. Niemand op de compound, net buiten de Groene Zone, raakte gewond.
In augustus was er een soortgelijke aanval geweest op Kabul. Verschillende mensen raakten gewond en kwamen om bij de aanval. Ook toen claimde Islamitische Staat de aanslag.
Ondanks het begin van vredesbesprekingen tussen de militante islamistische Taliban en de regering, gaat het conflict in het land door. Ook IS voert geregeld aanslagen uit.
Telegraaf 18.11.2020 De onaangekondigde terugtrekking van Amerikaanse troepen in Irak en Afghanistan heeft minister van Defensie Ank Bijleveld ’onaangenaam verrast’. Voor medio januari willen de Verenigde Staten zo’n 3.000 militairen uit die landen naar huis halen, en dat heeft mogelijk ’zeer verstrekkende gevolgen’ voor Nederlandse militairen in Afghanistan, aldus de minister.
Dinsdagavond besloot de regering van de Amerikaanse president Donald Trump om de troepenmacht in Afghanistan te halveren en 500 van de 3000 militairen in Irak terug te halen. Het ministerie van Bijleveld is volgens haar ’kort van tevoren’ op de hoogte gebracht.
Nederland is tot zeker eind 2021 in Afghanistan aanwezig in het kader van de NAVO-missie Resolute Support en werkt daar nauw samen met Duitsland. Ook in Irak is ons land aanwezig met zo’n 100 man, die afhankelijk zijn van ondersteuning door de Amerikanen. De gevolgen van de Amerikaanse terugtrekking worden volgens Bijleveld nu in kaart gebracht.
De minister wijst erop dat terugtrekking uit Afghanistan een NAVO-besluit vergt „De afspraak was en is: samen erin, samen eruit, en op een moment dat het ook kan. Dit is een eenzijdig Amerikaanse besluit en niet volgens afspraak met de NAVO bondgenoten en andere coalitiepartners.” De terugtrekking past volgens de bewindsvrouw ’helaas in het beeld van de afgelopen periode’.
NU 18.11.2020 Minister Ank Bijleveld van Defensie heeft de aangekondigde terugtrekking van Amerikaanse militairen uit Afghanistan en Irak woensdag omschreven als “opnieuw een onaangename verrassing”. De Verenigde Staten willen voor medio januari tweeduizend militairen uit eerstgenoemde land naar huis halen en duizend uit het tweede.
Voor de Nederlandse aanwezigheid in Afghanistan, in het kader van de NAVO-missie Resolute Support, heeft het besluit volgens de bewindsvrouw “potentieel zeer verstrekkende gevolgen”. De consequenties worden nu in kaart gebracht.
De ongeveer honderd Nederlandse militairen in Irak zijn afhankelijk van ondersteuning door de Amerikanen.
“De afspraak was, en is: samen erin, samen eruit”, aldus Bijleveld. Een terugtrekking kan volgens haar alleen plaatsvinden als de omstandigheden daarvoor geschikt zijn. Dat de minister kort van tevoren op de hoogte werd gesteld van een “eenzijdig” Amerikaans besluit, druist volgens haar in tegen de bestaande afspraken.
Het besluit van de regering-Trump past volgens Bijleveld “helaas” in het beeld van de afgelopen periode. Toen de ministers van Defensie van de NAVO eind oktober bijeen waren, werd door de toenmalige Amerikaanse minister Mark Esper niets gezegd over een terugtrekking uit Afghanistan en Irak.
Nederlanders nog tot eind 2021 in Afghanistan
Nederland werkt in Afghanistan nauw samen met de Duitsers. “We zullen samen met Duitsland en andere NAVO-partners blijven aandringen op zorgvuldig overleg en afstemming”, laat Bijleveld weten. De Nederlandse bijdrage aan de NAVO-missie duurt tot eind 2021.
De Nederlanders zijn voornamelijk gelegerd in Mazar-e-Sharif. Ze houden zich vooral bezig met het trainen en adviseren van de Afghaanse veiligheidsdiensten. In verband met de coronacrisis zijn op dit moment vijftig minder militairen uitgezonden naar Afghanistan.
Voor Irak is de Amerikaanse troepenreductie minder zorgwekkend. De Iraakse regering had daar zelf al eerder op aangedrongen. De rol van de NAVO in Irak daarentegen moet groter worden. Het Nederlandse kabinet wil hier ongeveer 150 militairen gaan inzetten om de luchthaven van Erbil te beveiligen.
RTL 18.11.2020 Minister Ank Bijleveld van Defensie noemt de aangekondigde terugtrekking van Amerikaanse militairen uit Afghanistan en Irak ‘opnieuw een onaangename verrassing’. Het Pentagon wil voor midden januari 2000 militairen weghalen uit Afghanistan en 1000 uit Irak.
Voor de Nederlandse aanwezigheid in Afghanistan voor NAVO-missie Resolute Support heeft het besluit volgens de minister “potentieel zeer verstrekkende gevolgen”. De consequenties worden nu in kaart gebracht. De ongeveer honderd Nederlandse militairen daar zijn afhankelijk van de ondersteuning van de Amerikanen.
Eenzijdig besluit
“De afspraak was en is: samen erin, samen eruit”, aldus Bijleveld. Zo’n terugtrekking zou dan ook op een moment moeten gebeuren dat het zou kunnen. Ze is over het “eenzijdige” besluit kort tevoren op de hoogte gesteld door de Amerikanen. Het gaat in tegen de afspraken die zijn gemaakt.
Het besluit van de regering-Trump past volgens Bijleveld ‘helaas’ in het beeld van de afgelopen periode. Toen de ministers van Defensie van de NAVO eind oktober nog bijeen waren, werd er door de toenmalige Amerikaanse minister Mark Esper niets gezegd over een terugtrekking uit beide landen.
Bronnen in Den Haag wijzen erop dat terugtrekking van militairen ook weer teruggedraaid kan worden door de nieuwe president. Een dergelijke terugtrekking duurt vaak maanden, dus het besluit kan worden gezien als een ‘laatste stuiptrekking’ van Trump.
Samenwerking met Duitsland
Nederland werkt in Afghanistan nauw samen met de Duitsers. Bijleveld wil samen met Duitsland en andere NAVO-partners aandringen op overleg en afstemming. De Nederlandse bijdrage aan deze NAVO-missie duurt tot eind 2021.
De Nederlanders zijn voornamelijk in Mazar-e-Sharif gelegerd. Ze houden zich vooral bezig met de training en advisering van de Afghaanse veiligheidsdiensten. In verband met de coronacrisis zijn er op het moment vijftig militairen minder uitgezonden naar Afghanistan.
NOS 18.11.2020 De Verenigde Staten halen nog voor het einde van Trumps presidentschap een groot aantal troepen terug uit Afghanistan en Irak. In Afghanistan wordt het aantal militairen teruggebracht van 4500 naar 2500, in Irak van 3000 naar 2500. De NAVO, bondgenoten en ook Republikeinse leiders vrezen dat het de Afghaanse regering verder verzwakt en de Taliban in de kaart speelt.
Minister van Defensie Christopher Miller, die er pas een week zit na het ontslag van minister Esper, maakte het nieuws gisteravond bekend. Miller zei dat de VS altijd klaarstaat om in te grijpen als de situatie daarom vraagt. Nationaal veiligheidsadviseur Robert O’Brien benadrukte kort daarna dat Trump altijd heeft beloofd de troepen terug te halen en dat het besluit niet als een verrassing kan komen.
Eerder op de dag had NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg expliciet gewaarschuwd tegen een te snelle terugtrekking. “Afghanistan dreigt weer een platform te worden van waaruit internationale terroristen aanslagen op onze thuislanden kunnen plannen en organiseren.” Volgens hem zou ook de islamitische terreurgroep IS zich in Afghanistan opnieuw kunnen uitvinden.
Stoltenberg verwees in zijn verklaring ook naar het feit dat de NAVO-aanwezigheid in Afghanistan volgde op de steun aan de Verenigde Staten na de aanslagen van 11 september 2001.
Afghaanse troepen bij de ingang van de universiteit in Kabul na de aanslag van begin deze maand REUTERS
De NAVO heeft bijna 12.000 militairen uit dertig lidstaten in Afghanistan. De Amerikaanse bijdrage vormt de ruggengraat van de troepenmacht, vooral als het gaat om transport en logistiek.
Volgens CNN heeft de militaire top zich de afgelopen tijd uitgesproken tegen de terugtrekking. De omstandigheden zouden daarvoor nog niet rijp zijn. Het ontslag van Esper zou ermee samenhangen.
De Republikeinse leider in de Senaat, Mitch McConnell, een trouwe bondgenoot van Trump, noemde het plan een fout. De hoogste Republikein in de commissie van het Huis van Afgevaardigden die toezicht houdt op Defensie sprak in dezelfde bewoordingen. De Texaan Mac Thornberry waarschuwde dat het de onderhandelingspositie van de Afghaanse regering schaadt. Opvallend genoeg kwam er vanuit Democratische hoek juist steun: Congreslid Adam Smith, voorzitter van dezelfde Huis-commissie, noemde het de juiste beslissing.
De situatie in Afghanistan is precair. De afgelopen jaren hebben de Taliban steeds meer terreinwinst geboekt. Er zijn recent vredesonderhandelingen begonnen in Doha die een einde moeten maken aan 20 jaar oorlog, maar of die tot resultaat leiden is nog hoogst onzeker.
Telegraaf 17.11.2020 De Amerikaanse president Trump trekt troepen terug uit Afghanistan en Irak, maar het gaat niet om een volledige aftocht. Het aantal militairen in Afghanistan moet voor midden januari zijn verminderd van 4500 naar 2500, meldt het Amerikaanse ministerie van Defensie. Uit Irak vertrekken 500 van de 3000 Amerikanen, zodat ook daar 2500 militairen over blijven.
Media hadden een dag eerder al gemeld dat de troepenreductie eraan zat te komen. De terugtrekking moet dus voltooid zijn voor de beëdiging van de nieuwe president op 20 januari.
Trump had weken voor de presidentsverkiezingen van begin november getwitterd dat Amerikaanse soldaten in Afghanistan met Kerstmis terug in de Verenigde Staten zouden moeten zijn. Hij had al tijdens zijn verkiezingscampagne van 2016 aangekondigd troepen naar huis te halen. In Afghanistan streden de Amerikanen tegen de radicaalislamitische Taliban, maar de partijen spraken in februari af elkaar voortaan zo veel mogelijk met rust te laten. Trump sprak in september nog over een vermindering in Irak naar 2000 manschappen.
Volgens de Nationale Veiligheidsadviseur Robert O’Brien hoopt de president dat uiteindelijk in mei alle Amerikaanse troepen weg zijn uit Afghanistan en Irak. Leidende partijgenoten van de Republikeinse Trump waarschuwden al voor een overhaast vertrek.
Ook NAVO-chef Jens Stoltenberg is niet blij met het besluit van Washington. Hij wil niet dat de Verenigde Staten en alle bondgenoten zich op eigen houtje terugtrekken uit Afghanistan. Als het bondgenootschap te vroeg of niet ordelijk uit Afghanistan vertrekt, eist dat mogelijk een „heel hoge” tol. Afghanistan kan dan uitgroeien tot een uitvalsbasis voor aanvallen van radicale moslims op het Westen, zo luidt de vrees. De terreurbeweging IS zou er het „terreurkalifaat kunnen herbouwen dat het in Syrië en Irak heeft verloren”, waarschuwt Stoltenberg.
NU 17.11.2020 De Amerikaanse president Donald Trump vermindert het aantal troepen in Afghanistan en Irak. Het aantal militairen in Afghanistan moet volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie voor midden januari zijn verminderd van 4.500 naar 2.500. Uit Irak vertrekken 500 van de 3.000 Amerikanen, zodat ook daar 2.500 militairen over blijven.
Amerikaanse media hadden een dag eerder al gemeld dat de troepenreductie eraan zat te komen. De terugtrekking moet dus voltooid zijn voor de beëdiging van de nieuwe president op 20 januari.
Trump had weken voor de presidentsverkiezingen van begin november getwitterd dat Amerikaanse soldaten in Afghanistan met Kerstmis terug in de Verenigde Staten zouden moeten zijn. Hij had al tijdens zijn verkiezingscampagne van 2016 aangekondigd troepen naar huis te halen. In Afghanistan streden de Amerikanen tegen de radicaalislamitische Taliban, maar de partijen spraken in februari af elkaar voortaan zo veel mogelijk met rust te laten. Trump sprak in september nog over een vermindering in Irak naar 2.000 manschappen.
De aankondiging komt enkele dagen na de benoeming van de nieuwe minister van Defensie, Christopher Miller. Zijn voorganger Mark Esper werd op 9 november ontslagen en vervangen door de Trump-loyalist.
Experts waarschuwen voor haastig vertrek
Volgens de Nationale Veiligheidsadviseur Robert O’Brien hoopt de president dat uiteindelijk in mei alle Amerikaanse troepen weg zijn uit Afghanistan en Irak. Leidende partijgenoten van de Republikeinse Trump waarschuwden al voor een overhaast vertrek.
Ook NAVO-chef Jens Stoltenberg is niet blij met het besluit van Washington. Hij wil niet dat de Verenigde Staten en alle bondgenoten zich op eigen houtje terugtrekken uit Afghanistan. Als het bondgenootschap te vroeg of niet ordelijk uit Afghanistan vertrekt, eist dat mogelijk een “heel hoge” tol. Afghanistan kan dan uitgroeien tot een uitvalsbasis voor aanvallen van radicale moslims op het Westen, zo luidt de vrees. De terreurbeweging IS zou er het “terreurkalifaat kunnen herbouwen dat het in Syrië en Irak heeft verloren”, waarschuwt Stoltenberg.
NOS 17.11.2020 Steeds vaker zijn de Taliban actief in de Afghaanse provincie Uruzgan, bijvoorbeeld rond de stad Deh Rawod. Op die plek waren zo’n veertien jaar geleden Nederlandse militairen gestationeerd voor missie Task Force Uruzgan. Hoe vinden veteranen het eigenlijk dat de Taliban weer zo actief zijn in Uruzgan?
“Het is heel frustrerend om te horen”, vertelt Robbert Miedema, die van eind 2007 tot april 2008 werd uitgezonden naar het gebied. “Het zit toch in je hart om daarheen te gaan en mensen te helpen. Dit doet wel wat met je.”
Miedema was groepscommandant van een verkenningseenheid, die uitzocht waar de vijand zich bevond. Zijn missie startte in Kamp Holland, vanwaar ze al snel vertrokken naar Deh Rawod. Daar waren de Taliban toen in groten getale aanwezig. “We hebben toen veel Taliban verdreven. Lange tijd was het daarna dan ook relatief rustig in het gebied.”
Militairen overleden
Task Force Uruzgan startte in 2006, naar aanleiding van een NAVO-verzoek om bij te dragen aan de wederopbouw van Afghanistan en de veiligheid aldaar. Over deelname aan de missie heerste verdeeldheid binnen de politiek. Aanvankelijk hadden PvdA en D66 twijfels, maar uiteindelijk stemden ze toch voor.
Duizenden Nederlandse militairen zijn in die vier jaar uitgezonden naar Uruzgan. Ze zaten verspreid over twee kampen: Hadrian in Deh Rawod en kamp Holland bij Tarin Kowt. De missie verliep niet zonder slag of stoot; het kostte aan 24 Nederlandse militairen het leven.
NOS
Op de missie kwam ook commentaar. “Ik ben het er niet mee eens als mensen zeggen dat het voor niets is geweest”, zegt Miedema. “We hebben ons best gedaan om het zo veilig mogelijk te maken voor de burgers. En ik heb het gevoel dat we iets hebben betekend voor de bevolking. We hebben ze min of meer bevrijd voor een lange tijd, wat mij betreft was het niet kansloos.”
Maar Task Force Uruzgan was niet alleen stabiliteit en veiligheid bieden, voegt Miedema eraan toe. “Het was ook een gevechtmissie. Ons doel was zeker om vrede te sluiten, maar het is niet zo dat we alleen maar scholen bouwden en de mensen naar ons zwaaiden. Dat weten de gevechtseenheden wel.”
Bij een van de operaties in januari 2008, kwamen twee Nederlandse militairen om. “Het is zwaar als er Nederlandse of Afghaanse collega’s sneuvelen”, zegt de oud-militair. “Zoiets heeft impact, maar je moet door. Het doet pijn maar je weet dat je met de rest van de groep heelhuids terug moet komen. Dat besef van gevaar en het verliezen van collega’s komt eigenlijk pas thuis.” Miedema werkt niet meer bij defensie en heeft inmiddels een eigen onderneming.
Robbert in kamp Hadrian in Deh Rawod PRIVEFOTO
Einde van de missie
In 2010 waren er besprekingen over de eventuele verlenging van de missie, maar die leidden tot een kabinetscrisis en de val van het vierde Kabinet-Balkenende. In augustus van dat jaar kwam er dan ook een einde aan Task Force Uruzgan. “Jammer dat we daar niet langer zaten of het werk konden overdragen. Maar het probleem is dat het gebied zo groot en uitgestrekt is, om dat te controleren moet je daar elke dag mankracht hebben”, zegt Miedema.
De NOS sprak ook met een andere veteraan, die in dit artikel anoniem blijft. Die persoon werkt nog bij Defensie en kan niet bij naam worden genoemd. De echte naam is bekend bij de redactie.
Volgens die veteraan is het niet gek dat Talibangroepen nu weer delen van Uruzgan veroveren. “Ik denk dat veel militairen het er niet mee eens waren dat we weg moesten. Het was te voorspellen dat we het conflict niet konden oplossen in die vier jaar. Als we meer hadden willen bereiken, hadden we langer moeten blijven.”
“We hebben ook goede dingen gedaan en daar zijn we trots op”, aldus Anonieme veteraan.
De anonieme veteraan werd in 2007 voor een aantal maanden uitgezonden naar Uruzgan, als onderdeel van de infanterie. Zijn dienstperiode kwam abrupt ten einde toen hij gewond raakte, en bij dat incident ook een collega verloor. De veteraan heeft lichamelijke klachten overgehouden aan de aanslag en zegt daar nog iedere dag last van te hebben.
Sommige veteranen vinden dat in Nederland vooral de negatieve kanten van het conflict zijn belicht, bijvoorbeeld de burgerdoden. “In Uruzgan was veel ellende, het is heel erg dat er burgerdoden vielen. Maar we hebben ook goede dingen gedaan en daar zijn we trots op”, zegt de veteraan. Onderwijs werd bijvoorbeeld toegankelijker voor meisjes, zegt hij.
MSN 17.11.2020 De Amerikaanse president Trump komt binnenkort met zijn bevel om Amerikaanse troepen uit Afghanistan terug te trekken. Het aantal militairen moet voor midden januari zijn teruggebracht van ongeveer 4500 naar 2500, melden Amerikaanse media. Volgens hen treffen de strijdkrachten al voorbereidingen.
De terugtrekking zou dan zijn voltooid voor de beëdiging van de nieuwe president op 20 januari. Het ministerie van Defensie wilde de berichten niet bevestigen.
Trump had weken voor de presidentsverkiezingen van begin november al getwitterd dat Amerikaanse soldaten in Afghanistan met Kerstmis terug in de Verenigde Staten zouden moeten zijn. Hij had al tijdens zijn verkiezingscampagne van 2016 aangekondigd troepen naar huis te halen. In Afghanistan streden de Amerikanen tegen de radicaalislamitische Taliban, maar de partijen spraken in februari af elkaar voortaan zo veel mogelijk met rust te laten.
Volgens nieuwszender CNN wordt ook in Irak binnenkort begonnen met de verdere afbouw van het aantal Amerikaanse troepen daar. Trump sprak in september nog over een vermindering van 5200 naar 2000.
Kogelgaten in de muur van een universiteitsgebouw in Kabul, een dag na de bloedige aanslag AFP
NOS 14.11.2020 Afghaanse militairen hebben het veronderstelde brein achter de bloedige aanslag van begin deze maand op de universiteit van Kabul opgepakt. De verdachte, van wie alleen de voornaam Adil is bekendgemaakt, zou zijn gerekruteerd door het Haqqani-terroristennetwerk.
Vicepresident Saleh maakte het nieuws op Facebook bekend. Hij schrijft dat Adil drie jaar geleden van de aardbodem was verdwenen, vermoedelijk om gevechtstraining te krijgen. In een verhoor na zijn arrestatie zou hij hebben toegegeven dat hij wapens van de Haqqani-groep heeft gekregen.
De verantwoordelijkheid voor de aanslag op de universiteit van Kabul was opgeëist door een tak van Islamitische Staat. De Haqqani-groep werkte in het verleden juist nauw samen met de Taliban, een vijand van IS.
Bij de aanslag op 2 november kwamen 22 mensen om het leven en raakten tientallen mensen gewond. Na een urenlang vuurgevecht werden de drie daders door militairen doodgeschoten.
AD 14.11.2020 Afghanistan heeft de hoofdverdachte van een aanslag eerder deze maand op de universiteit van de hoofdstad Kaboel aangehouden. Vicepresident Amrullah Saleh zei op Facebook dat de aangehouden man Adil heet en dat hij verantwoordelijk is voor het plannen van de terreuractie die zeker 22 levens eiste.
Volgens Saleh was Adil gerekruteerd door het Haqqani-netwerk. Dat is een bende die werd gesticht door krijgsheer Jalaluddin Haqqani (1939-2018), die een belangrijke bondgenoot werd van de Taliban. Kort na de aanslag hadden Saleh en andere Afghaanse topfunctionarissen de verantwoordelijkheid voor de aanslag al bij de Taliban gelegd, ook al werd die opgeëist door Islamitische Staat (IS).
Zeker 22 mensen werden begin november gedood en tientallen anderen raakten gewond toen drie schutters de campus van de universiteit van Kaboel bestormden. De schutters waren urenlang verwikkeld in een vuurgevecht met Afghaanse elitetroepen. De drie aanvallers in militair uniform werden uiteindelijk doodgeschoten. Zij schoten doelgericht op studenten terwijl die probeerden te vluchten, zei een getuige.
Telegraaf 10.11.2020 De Taliban hebben de aankomende Amerikaanse president Joe Biden opgeroepen zich te houden aan afspraken over het terugtrekken van Amerikaanse troepen. De opstandelingen noemen het in februari met de VS gesloten akkoord „het meest redelijke en effectieve middel om het conflict tussen onze landen te beëindigen.”
De VS vechten in Afghanistan al zo’n twee decennia tegen de radicaal-islamitische Taliban. De huidige president Donald Trump wil een einde maken aan dat slepende conflict. De deal die eerder dit jaar is gesloten, voorziet in het vertrek van Amerikaanse militairen in ruil voor veiligheidsgaranties van de Taliban.
Die afspraken hebben nog geen einde gemaakt aan het geweld in Afghanistan. De Taliban moeten ook nog met de Afghaanse regering onderhandelen over een afzonderlijk akkoord over de politieke toekomst van het land. De opstandelingen blijven ondertussen aanvallen uitvoeren.
NOS 07.11.2020 Een voormalige invloedrijke tv-presentator in Afghanistan is om het leven gekomen bij een bomaanslag op zijn auto. Het gaat om Yama Siawash, die eerder als politiek commentator werkte bij de zender Tolo TV, het grootste commerciële station van het land. Onlangs had hij de overstap gemaakt naar de Afghaanse centrale bank.
Ook twee anderen kwamen om het leven, een collega van Siawash die ook in de auto zat en de chauffeur van het voertuig. De aanslag op de journalist is nog niet opgeëist.
De dood van de voormalig journalist staat niet op zichzelf. De laatste maanden neemt het aantal geweldsincidenten in Afghanistan toe en zijn ook prominenten om het leven gebracht. Vorige week kwamen nog 22 mensen om het leven bij een aanslag op de universiteit van Kabul. Een tak van IS eiste die aanslag op en zei ook verantwoordelijk te zijn voor de aanslag op een onderwijscentrum, waarbij 24 mensen omkwamen.
In maart vielen tientallen doden bij een aanslag op een herdenking van een moordaanslag in 1995. Die bijeenkomst werd bijgewoond door politici. Ook kwamen in die maand 25 mensen om het leven bij een aanslag in een sikh-tempel in Kabul.
Onderhandelingen
“Journalisten aanvallen is de vrijheid van meningsuiting aanvallen”, zegt Abdullah Abdullah, die het verzoeningstraject tussen de strijdende partijen in Afghanistan leidt. “En de dood van Siawash is een groot verlies voor ons land. Dit is een onvergeeflijke en onvergetelijke misdaad.”
Onderhandelaars van de Afghaanse regering en de Taliban onderhandelen juist sinds september in Qatar om een oplossing te zoeken voor het conflict in Afghanistan, dat al tientallen jaren voortsleept. Veel vooruitgang lijkt daar niet geboekt te worden.
De Amerikaanse vredesgezant Khalizad heeft aangedrongen op een snel staakt-het-vuren, maar de Taliban weigeren dat laatste. Zij zeggen dat een permanent staakt-het-vuren onderdeel is van de onderhandelingen.
AD 07.11.2020 Een voormalig invloedrijke tv-presentator is samen met twee anderen gedood bij een bomaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul.
Het betrof volgens de politie een gerichte aanslag, want de bom was aangebracht bij de auto van Yama Siawash, die stond geparkeerd bij diens woning.
Siawash was een prominent politiek commentator bij het grootste commerciële tv-station van Afghanistan, Tolo News. Onlangs stapte hij over naar de Afghaanse centrale bank om daar als adviseur aan de slag te gaan.
De aanslag is niet opgeëist. Recentelijk zijn veel prominente Afghanen slachtoffer geworden van gerichte aanslagen, onder wie journalisten, politici, ambtenaren en activisten.
De dood van Siawash heeft tot veel afwijzende reacties geleid. ,,Een journalist als doelwit kiezen is hetzelfde als de vrijheid van meningsuiting aanvallen. De dood van Siawash is een groot verlies”, reageerde Abdullah Abdullah, de Afghaanse politicus die het verzoeningsproces tussen de strijdende partijen in Afghanistan leidt. ,,Dit is een onvergeeflijke en onvergetelijke misdaad.”
I was deeply saddened to hear the death of Yama Siawash; a renowned journalist & his friends in an explosion today in Kabul. I offer my heartfelt condolences to their families & to the free media. No one can silence the media by terror & physical elimination of journalists.
Zeker 22 mensen werden maandag gedood nadat drie schutters de campus van de universiteit van Kaboel in Afghanistan bestormden. Zes uur lang waren ze verwikkeld in een vuurgevecht met Afghaanse elitetroepen, zei het lokale ministerie van Binnenlandse Zaken.
Bij de aanval raakten ook 22 anderen gewond. Terreurbeweging Islamitische Staat eiste de aanslag op. De drie aanvallers in militair uniform werden uiteindelijk doodgeschoten. Bij een aanslag eind vorige maand op een onderwijscentrum in Kaboel kwamen ook al 24 mensen om, voornamelijk studenten.
NU 02.11.2020 Zeker negentien studenten zijn doodgeschoten tijdens een aanval op de campus van de universiteit in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Zeker 22 mensen raakten gewond. Na zes uur werden de drie schutters door elitetroepen doodgeschoten.
De aanvallers schoten doelgericht op studenten terwijl deze probeerden te vluchten, zei een getuige.
“Ze schoten op elke student die ze zagen”, vertelde Fathullah Moradi aan persbureau Reuters. Hij slaagde erin om met een groep vrienden door een van de poorten van de universiteit te ontsnappen.
De Taliban zeggen dat hun strijders niet bij de aanval betrokken waren. Geen enkele andere groep heeft de verantwoordelijkheid opgeëist.
Geweld laait op in Afghanistan tijdens vredesgesprekken
Bij een aanslag eind vorige maand op een onderwijscentrum in Kaboel kwamen ook al 24 mensen om, voornamelijk studenten.
Geweld houdt Afghanistan weer in zijn greep terwijl onderhandelaars van de regering en de radicale Taliban in Qatar proberen een vredesakkoord te sluiten.
NOS 02.11.2020 Bij een aanslag op de Universiteit van Kabul zijn zeker negentien mensen gedood, zegt het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. 22 mensen raakten gewond.
Volgens een woordvoerder bestormden drie aanvallers vanochtend het complex, dat daarop door politieagenten werd omsingeld. Vervolgens ontstond een vuurgevecht, dat pas na uren werd beëindigd. De drie aanvallers zijn daarbij gedood.
Boekenbeurs
Op het moment van de bestorming was er op het universiteitscomplex een Afghaans-Iraanse boekenbeurs gaande. Het Iraanse staatspersbureau ISNA meldde eerder dat de Iraanse ambassadeur en tientallen Iraanse uitgevers daarbij aanwezig zouden zijn.
Het is onduidelijk wie er achter de aanslag zitten. De Taliban ontkennen betrokkenheid. Vorig jaar kwamen er acht mensen om bij een bomaanslag in de buurt van de campus.
Telegraaf 02.11.2020 Zeker 22 mensen zijn maandag gedood en 22 anderen gewond geraakt toen drie schutters de campus van de universiteit van Kabul in Afghanistan bestormden. Terreurbeweging Islamitische Staat heeft de aanslag opgeëist.
De schutters waren zes uur lang verwikkeld in een vuurgevecht met Afghaanse elitetroepen, zei het ministerie van Binnenlandse Zaken. De drie aanvallers in militair uniform werden uiteindelijk doodgeschoten. Zij schoten doelgericht op studenten terwijl die probeerden te vluchten, zei een getuige.
„Ze schoten op elke student die ze zagen”, vertelde Fathullah Moradi aan persbureau Reuters. Hij slaagde erin om met een groep vrienden door een van de poorten van de universiteit te ontsnappen.
Bij een aanslag eind vorige maand op een onderwijscentrum in Kabul kwamen 24 mensen om, voornamelijk studenten.
Geweld houdt Afghanistan weer in zijn greep terwijl onderhandelaars van de regering en de radicale Taliban in Qatar proberen een vredesakkoord te sluiten.
AD 02.11.2020 Zeker 22 mensen zijn vandaag gedood nadat drie schutters de campus van de universiteit van Kaboel in Afghanistan bestormden. Zes uur lang waren ze verwikkeld in een vuurgevecht met Afghaanse elitetroepen, zei het lokale ministerie van Binnenlandse Zaken.
Bij de aanval raakten ook 22 anderen gewond. Terreurbeweging Islamitische Staat eiste de aanslag op.
De drie aanvallers in militair uniform werden uiteindelijk doodgeschoten. De aanvallers schoten doelgericht op studenten terwijl die probeerden te vluchten, zei een getuige. ,,Ze schoten op elke student die ze zagen,” vertelde Fathullah Moradi aan persbureau Reuters. Hij slaagde erin om met een groep vrienden door een van de poorten van de universiteit te ontsnappen.
Bij een aanslag eind vorige maand op een onderwijscentrum in Kaboel kwamen ook al 24 mensen om, voornamelijk studenten. Geweld houdt Afghanistan weer in zijn greep terwijl onderhandelaars van de regering en de radicale Taliban in Qatar proberen een vredesakkoord te sluiten.
NOS 24.10.2020 Afghaanse veiligheidstroepen hebben een belangrijke al-Qaida-leider gedood, meldt de Afghaanse inlichtingendienst NDS. De Egyptenaar Abu Muhsin al-Masri werd gezien als de nummer 2 van de terroristische organisatie.
Masri werd in 2018 gezet op de lijst van meest gezochte terroristen van de Amerikaanse politiedienst FBI. Dat was op beschuldiging van het beramen van aanslagen op Amerikaanse staatsburgers en het lidmaatschap van een terroristische organisatie.
Abu Muhsin al-Masri werd volgens de Afghanen onlangs geliquideerd bij een operatie in de provincie Ghazni, in het oosten van het land. Details over de omstandigheden van zijn dood zijn niet bekendgemaakt.
AD 24.10.2020 Afghaanse veiligheidstroepen hebben bij een operatie in de oostelijke provincie Ghazni een topman van terreurbeweging al-Qaeda gedood. Abu Muhsin al-Masri stond op de lijst van meest gezochte personen van de Amerikaanse FBI.
Al-Masri is in de VS aangeklaagd voor het leveren van materiaal en geld aan een buitenlandse terreurorganisatie en een complot om Amerikanen te doden.
Hij zou de tweede man zijn geweest van al-Qaeda, de organisatie die verantwoordelijk is voor de aanslagen in de VS van 11 september 2001.
NU 24.10.2020 Afghaanse veiligheidstroepen hebben onlangs bij een operatie een topfiguur van terreurbeweging Al Qaeda gedood. De man, Abu Muhsin Al Masri, stond op de lijst van meest gezochte personen van de Amerikaanse FBI.
Al Masri is in de VS aangeklaagd voor het leveren van materiaal en geld aan een buitenlandse terreurorganisatie en voor het opzetten van een complot om Amerikanen te doden.
Hij zou de tweede man zijn geweest van Al Qaeda, de organisatie die verantwoordelijk wordt gehouden voor de aanslagen in de VS van 11 september 2001.
Details over de omstandigheden van zijn dood zijn verder niet bekendgemaakt. Wel is duidelijk dat hij onlangs werd geliquideerd bij een operatie in de oostelijke provincie Ghazni.
Telegraaf 24.10.2020 Een zelfmoordterrorist heeft zichzelf zaterdag opgeblazen bij een onderwijscentrum in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Ten minste achttien mensen zijn omgekomen, zeker 48 anderen raakten gewond, melden Afghaanse autoriteiten. Islamitische Staat (IS) zegt verantwoordelijk te zijn voor de aanslag, de Taliban hadden eerder iedere betrokkenheid ontkend.
Ondanks dat de Taliban en de Afghaanse regering vredesbesprekingen houden in Qatar, om een einde aan de oorlog te maken die het land al lange tijd teistert, is de afgelopen weken het geweld toegenomen.
De zelfmoordaanslag was bij een centrum in het westen van Kabul dat opleidingen en cursussen aanbiedt aan studenten in het hoger onderwijs. „Een zelfmoordterrorist wilde het onderwijscentrum binnengaan”, zei een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken in een verklaring. „Maar hij werd geïdentificeerd door de bewakers van het centrum, waarna hij zijn explosieven in een steegje tot ontploffing bracht.”
Inwoners in verschillende districten van West-Kabul behoren tot de sjiitische Hazara-gemeenschap, vaak het doelwit van soennitische extremisten van IS.
In het verleden hebben extremisten verschillende onderwijscentra in het gebied aangevallen.
Topfiguur al-Qaeda gedood
Afghaanse veiligheidstroepen hebben bij een operatie in de oostelijke provincie Ghazni een topman van terreurbeweging al-Qaeda gedood. Abu Muhsin al-Masri stond op de lijst van meest gezochte personen van de Amerikaanse FBI.
Al-Masri is in de VS aangeklaagd voor het leveren van materiaal en geld aan een buitenlandse terreurorganisatie en een complot om Amerikanen te doden. Hij zou de tweede man zijn geweest van al-Qaeda, de organisatie die verantwoordelijk is voor de aanslagen in de VS van 11 september 2001.
NOS 24.10.2020 Bij een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker achttien mensen om het leven gekomen. Tientallen mensen raakten gewond, zegt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid. Onder de gewonden zouden ook schoolkinderen zijn.
De explosie gebeurde buiten een onderwijscentrum in het westelijke gedeelte van de stad. Volgens overheidsfunctionarissen probeerde de aanvaller het gebouw in te gaan, maar werd hij tegengehouden door bewakers. Daarna blies de man zichzelf op in een steegje.
Islamitische Staat heeft de aanslag via de chatapp Telegram opgeëist, zonder daar overigens bewijs voor te leveren.
Vaker aanslagen
De terreurgroep pleegt vaker aanslagen in het westelijke gedeelte van Kabul, dat overwegend sjiitisch is. Zo voerde IS in maart nog twee aanslagen uit, waarbij tientallen doden vielen. Die aanslagen waren gericht op sjiieten en aanhangers van het sikhisme. Het soennitische IS beschouwt sjiieten als afvalligen.
In mei werd een aanslag gepleegd op een kraamafdeling in Kabul, waarbij veel moeders met hun pasgeboren kinderen om het leven kwamen. De VS gaven IS daarvan de schuld, maar de aanslag is nooit opgeëist.
NU 24.10.2020 Een zelfmoordterrorist heeft zich zaterdag opgeblazen bij een onderwijscentrum in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Ten minste achttien mensen zijn hierbij omgekomen en zeker 48 anderen raakten gewond. Islamitische Staat (IS) zegt verantwoordelijk te zijn voor de aanslag.
Ondanks dat de Taliban en de Afghaanse regering vredesbesprekingen houden in Qatar, om een einde aan de oorlog te maken die het land teistert, is de afgelopen weken het geweld toegenomen. De Taliban hadden eerder op zaterdag iedere betrokkenheid bij de aanslag al ontkend.
De zelfmoordaanslag werd gepleegd bij een centrum in het westen van Kabul dat opleidingen en cursussen aanbiedt aan studenten in het hoger onderwijs. “Een zelfmoordterrorist wilde het onderwijscentrum binnengaan”, zegt een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken in een verklaring. “Maar hij werd geïdentificeerd door de bewakers van het centrum, waarna hij zijn explosieven in een steegje tot ontploffing bracht.”
Inwoners in verschillende districten van West-Kabul behoren tot de sjiitische Hazara-gemeenschap, vaak het doelwit van soennitische extremisten van IS. In het verleden hebben extremisten verschillende onderwijscentra in het gebied aangevallen.
Telegraaf 22.10.2020 Door een luchtaanval op een moskee in het noorden van Afghanistan zijn twaalf kinderen om het leven gekomen. De aanval was in een district waar Talibanstrijders eerder meer dan veertig Afghaanse veiligheidstroepen hadden gedood, aldus lokale autoriteiten.
De luchtaanval in de provincie Takhar werd uitgevoerd nadat uit informatie zou zijn gebleken dat radicale Talibanstrijders naar de moskee waren gegaan en in het gebedshuis verbleven. Ze waren daar echter al vertrokken. Wel zaten er nog kinderen in het gebedshuis.
Het geweld tussen de Taliban en regeringstroepen in Afghanistan duurt voort, ondanks de vredesbesprekingen die worden gevoerd in Qatar. De soennitische Taliban, zowel een politieke als militaire terreurbeweging, hebben tot nu toe een wapenstilstand niet geaccepteerd.
Telegraaf 15.10.2020 Een tweet van de Amerikaanse president Donald Trump waarin wordt aangekondigd de Amerikaanse troepen tegen kerst uit Afghanistan terug te halen, heeft de opstandige Taliban de overhand gegeven bij de onderhandelingen. Dat zegt het hoofd van de vredesonderhandelingen van Afghanistan tegen de krant Financial Times.
Trump plaatste het bericht vorige week, uren nadat zijn nationale veiligheidsadviseur zei dat Washington begin volgend jaar zijn troepen in Afghanistan zou terugbrengen tot 2500 militairen. De Taliban hebben de aankondiging verwelkomd.
’Gewelddadige terugkeer’
„Niemand heeft enige duidelijkheid verschaft”, zei Abdullah Abdullah, het hoofd van de Hoge Raad voor Nationale Verzoening in Afghanistan, in een interview dat donderdag door de Financial Times werd gepubliceerd. De Taliban „zien er misschien hun voordeel in” en komen met geweld terug als de Verenigde Staten zich terugtrekken, zei hij.
De Verenigde Staten hadden in februari tijdens gesprekken in Qatar afspraken gemaakt met de Taliban over een geleidelijke beëindiging van de strijd, met het doel tot een wapenstilstand en vredesonderhandelingen tussen de Afghaanse partijen te komen. Vredesgesprekken zijn vorige maand van start gegaan.
Aanvallen stopgezet
De Taliban hebben hun aanvallen op buitenlandse militairen vrijwel stopgezet, maar blijven vechten tegen de Afghaanse strijdkrachten. Diplomaten hebben gewaarschuwd dat het toenemende geweld het vertrouwen ondermijnt dat nodig is voor succesvolle vredesbesprekingen.
Een woordvoerder van de Taliban en een onderhandelaar van de Afghaanse regering zeiden dat de onderhandelingen nog steeds lopen.
NOS 14.09.2020 Afghaanse vrouwen blijken nauwelijks een rol te spelen bij de vredesonderhandelingen over hun land. Bij slechts een op de vijf besprekingen zit een vrouw aan tafel. Dat melden de hulporganisaties Oxfam Novib en Cordaid, daags nadat de vredesonderhandelingen met de Taliban en de Afghaanse regering zijn begonnen.
Voor het onderzoek onderzochten de organisaties tientallen bijeenkomsten en onderhandelingen rond het Afghaanse vredesproces tussen 2005 en 2020. Daaruit blijkt dat vrouwen in totaal 15 keer aanwezig waren (22 procent).
Helemaal geen vrouwen
Bij bijeenkomsten op hoog niveau, zoals de elf bijeenkomsten tussen de Verenigde Staten en de Taliban, waren helemaal geen vrouwen. Terwijl die onderhandelingen een enorme invloed kunnen hebben op de toekomst van vrouwen in Afghanistan, schrijven de onderzoekers.
De Afghaanse regering heeft vijf vrouwen opgenomen in het onderhandelingsteam van 21 leden, maar de Taliban niet één. Het rapport roept op om vrouwen vanaf het begin als serieuze gesprekpartners bij de onderhandelingen te betrekken en benadrukt dat vrede duurzamer is wanneer vrouwen deelnemen.
“Helaas zien we dat Afghaanse vrouwen vaak alleen betrokken zijn als het over vrouwenrechten gaat”, zegt Jaap van Hierden, landendirecteur van Cordaid in Afghanistan. “Vrouwen moeten standaard worden opgenomen als onmisbare gesprekspartners bij elke fase en elk onderwerp van de onderhandelingen.”
Afgelopen weekend begonnen in de Qatarese hoofdstad Doha de vredesbesprekingen tussen de Talibanbeweging en de Afghaanse regering. Het overleg moet een einde maken aan bijna twintig jaar oorlog in Afghanistan.
AD 13.09.2020 Na vier decennia van oorlog krijgt het Afghaanse volk met de onderhandelingen in Qatar voor het eerst zicht op een toekomst zonder wapengekletter. Het woord is aan de regering en de Taliban.
Iedereen die hier aanschuift, weet hoeveel werk en opofferingen het heeft gekost om hier nu te zijn, aldus Mike Pompeo, Minister van Buitenlandse Zaken VS.
Hoe moeilijk de gesprekken zijn tussen de Afghaanse regering en de Taliban-rebellen bleek meteen al na hun aankomst in Qatar. In een eerste verklaring riep de regering op tot een ‘humanitair staakt-het-vuren’ dat daarna compleet werd genegeerd door de andere partij. De Taliban herhaalde het standpunt dat Afghanistan onder islamitische wetgeving moet vallen.
Ondanks alle haat en wedijver, opgebouwd op het slagveld, hopen de Verenigde Staten dat zij de partijen tot inkeer kunnen brengen en in Qatar de basis kunnen leggen voor een akkoord. ,,Heel de wereld wil dat jullie daarin slagen’’, aldus de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo. ,,Iedereen die hier aanschuift, weet hoeveel werk en opofferingen het heeft gekost om hier nu te zijn.’’
Het is de Verenigde Staten in februari gelukt om met de Taliban tot een akkoord te komen. Beide partijen legden toen na twintig jaar oorlog de wapens neer. De overeenkomst voorzag ook in de uitwisseling van gevangenen tussen de regering en de Taliban en het opstarten van een Afghaans vredesoverleg. Qatar was bereid om dat te organiseren.
Het hoofd van de Afghaanse regeringsdelegatie, Abdullah Abdullah, wees er in zijn openingsrede op dat hij ‘een politiek systeem vertegenwoordigt dat wordt gesteund door miljoenen mannen en vrouwen met een uiteenlopende culturele, sociale en etnische achtergrond’. ,,Zij hopen dat we de oorlog en alle pijn achter ons kunnen laten’’, aldus Abdullah Abdullah.
Geduld
Talibanleider Mullah Baradar Akhund sprak de hoop uit dat de ‘onderhandelingen met het nodige geduld’ zullen worden uitgevoerd. ,,Afghanistan moet een onafhankelijk, verenigd land zijn met een islamitisch systeem waarin alle stammen en etnische groepen voor zichzelf een plaats kunnen vinden zonder enige discriminatie’’, aldus de Talibanleider.
Afghanistan moet een onafhankelijk, verenigd land zijn met een islamitisch systeem waarin alle stammen en etnische groepen voor zichzelf een plaats kunnen vinden zonder enige discriminatie, aldus Talibanleider Mullah Baradar Akhund.
Verschillen
Alle partijen, die deelnemen aan het beraad, laten doorschemeren dat het eerste overleg over de te volgen procedures veel beter is verlopen dan verwacht. Maar over veel agendapunten – van het ingaan van een bestand tot het politieke systeem en de vrijheid van burgers – bestaan grote meningsverschillen.
Een van de moeilijke punten zijn de bestaande rechten voor vrouwen. Nu hebben ze bijvoorbeeld recht op onderwijs, de Taliban wil daar korte metten mee maken. Hoe zij denken over de positie van vrouwen blijkt ook uit de samenstelling van hun delegatie. Er maakt niet één vrouw deel van uit.
NOS 12.09.2020 De vredesonderhandelingen tussen de Afghaanse regering en de Taliban zijn vandaag begonnen in Doha, de hoofdstad van Qatar. De NOS sprak met Fawzia Koofi, een van de weinige vrouwen in het onderhandelingsteam van de regering.
“Vrouwen zijn het grootste slachtoffer van de burgeroorlog en de Taliban-overheersing in de jaren 90”, vertelt ze. “Het is daarom cruciaal dat vrouwen betrokken zijn bij de gesprekken over de toekomst van ons land.”
De VS viel in 2001 Afghanistan binnen en zette de Taliban af, die sinds 1996 in delen van het land aan de macht waren. De oorlog die volgde duurt nu al bijna 20 jaar. Afgelopen februari sloten VS en de Taliban een historisch akkoord om een einde te maken aan de strijd.
De Taliban zouden Afghanistan niet meer gebruiken als uitvalbasis voor terreurgroepen. In ruil daarvoor zou de VS binnen 14 maanden al hun militaire troepen terugtrekken. Ook zouden de Taliban over vrede gaan praten met de Afghaanse regering. Die onderhandelingen hadden in maart moeten beginnen, maar kwamen niet van de grond vanwege een omstreden gevangenenruil.
De Afghaanse regering zou 5000 Taliban-strijders vrijlaten in ruil voor 1000 regeringssoldaten. De Afghaanse president weigerde lange tijd om de laatste 400 gevangen strijders vrij te laten, omdat ze ernstige misdaden hebben gepleegd. Onder Amerikaanse druk ging de regering toch overstag en inmiddels zijn bijna alle gevangen vrijgelaten. De laatste zes gevangenen zijn overgebracht naar Qatar waar ze voorlopig in hechtenis blijven.
Koofi zag zelf haar droom om arts te worden in duigen vallen toen de Taliban in de jaren 90 in Afghanistan de macht grepen en onderwijs voor vrouwen verboden. Later probeerde de groep haar meerdere keren te vermoorden vanwege haar politieke activiteiten.
Vorige maand werd ze nog beschoten en raakte gewond aan haar arm en hand. De aanslag is door niemand opgeëist, maar de Amerikaanse Afghanistan-gezant Zalmay Khalilzad die betrokken is bij de vredesonderhandelingen noemde het een “laffe en criminele” poging om het Afghaanse vredesproces te verstoren.
Toch zijn de huidige onderhandelingen volgens de 44-jarige vrouw de enige manier om te zorgen voor vrede in Afghanistan. Maar niet tegen elke prijs, benadrukt ze. “Democratie is het uitgangspunt. Alleen dan kunnen mensen eigen keuzes maken. Dit zorgt automatisch voor een samenleving waarin iedereen gelijk is, zowel mannen als vrouwen. Er is geen alternatief voor democratie.”
Of de Taliban dat zullen accepteren, moet blijken. Volgens Koofi zijn ze milder geworden. “Hun eigen dochters gaan nu ook naar school en sommige leiders wonen in het buitenland. Het lijkt er dus op dat ze hun levensstijl hebben veranderd. Ik hoop dat ze de Afghanen diezelfde levensstijl gunnen.”
‘Ze moesten lachen’
Het is niet de eerste keer dat Koofi tegenover de Taliban zit. In de aanloop naar de officiële vredesonderhandelingen, heeft ze de groep al drie keer ontmoet, twee keer in Qatar en een keer in Rusland. “Ik vroeg ze waarom zij geen vrouwen in hun onderhandelingsteam hebben, maar natuurlijk gaven ze geen antwoord en moesten lachen.”
Fawzia Koofi (rechts) tijdens de voorgesprekken met de Taliban in Doha in juli 2019 ANP
Koofi herinnert zich nog het eerste moment dat ze de zaal binnenliep en de mannen van de Taliban zag zitten. Bang was ze niet, wel emotioneel. “Vreselijke herinneringen kwamen weer naar boven.” Toch wist ze die gevoelens de baas te blijven. “We zaten nu als gelijken tegenover elkaar. Dat gaf me kracht.” Na jaren van onderdrukking, voelde ze zich eindelijk serieus genomen.
‘Het leven was net een gevangenis’
Koofi studeerde medicijnen toen de Taliban in 1996 de macht greep in Afghanistan. De groep voerde een strenge moslimwetgeving in, waarin vrouwen onderdrukt werden. Koofi moest stoppen met haar studie, omdat onderwijs voor vrouwen verboden werd. “We zaten hele dagen thuis en mochten alleen naar buiten onder begeleiding van een man, gekleed in een boerka. Het leven was net een gevangenis.”
De Taliban – wie zijn dat eigenlijk?
Toen de VS in 2001 Afghanistan binnenviel en de Taliban afzette, wilde Koofi net als haar vader het parlement in. Ze werd gekozen als parlementslid en werd de eerste vrouwelijk vicevoorziter van het parlement. De achterban van haar vader hielp haar stemmen te winnen.
“Als vrouw moest ik mijzelf extra bewijzen”, vertelt ze. Maar haar grootste uitdaging was om een eigen identiteit creëren, los van haar vader. Ze ging zich richten op vrouwenrechten. Zo lukte het haar bijvoorbeeld om geweld tegen vrouwen bij wet te verbieden en de leeftijd van meisjes om uitgehuwelijkt te worden te verhogen.
In 2010 werd ze herkozen als parlementslid. In datzelfde jaar probeerden de Taliban haar te vermoorden. De auto waar ze met haar twee dochters in zat werd beschoten.
Fawzia Koofi met haar dochters in de Afghaanse hoofdstad Kabul in mei 2012 ANP
“Ik heb vreselijke dingen meegemaakt met de Taliban”, vertelt Koofi. Toch staat ze stevig in haar schoenen. “Het is belangrijk dat we niet teruggaan naar de tijd waarin de Taliban het voor het zeggen had. Ik wil niet dat andere vrouwen hetzelfde moeten meemaken als ik.”
Angst blijft
De afgelopen jaren is het de Taliban gelukt om met veel geweld en aanslagen een groter gebied te veroveren. “Nu de veiligheidssituatie in Afghanistan achteruitgaat, zie je dat vrouwenrechten weer erg kwetsbaar zijn”, vertelt Koofi. “Enerzijds hebben we een samenleving waarin vrouwen meedoen, maar aan de andere kant is er ook veel geweld tegen vrouwen en dat wordt niet bestraft.”
Vrouwen in Afghanistan kijken dan ook gespannen naar de vredesonderhandelingen in Doha. Ze zijn bang dat ze weer hun vrijheden moeten inleveren als er een deal komt en de Taliban gaat meeregeren. “Die angst is volkomen terecht”, zegt Koofi. “Sinds de overheersing van de Taliban zijn vrouwen het slachtoffer geweest. Maar ik zal ervoor zorgen dat ze niet ook het slachtoffer worden van de vredesonderhandelingen. We werken aan een Afghanistan waarin iedereen gelijk is en gender geen rol meer speelt.”
Telegraaf 12.09.2020 Vertegenwoordigers van de Afghaanse regering en de Taliban zijn zaterdag begonnen aan onderhandelingen die vrede moeten brengen in het decennia door geweld verscheurde land. In de Qatarese hoofdstad Doha ontmoetten delegaties elkaar voor de officiële opening van het vredesberaad.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo en de speciale Amerikaanse gezant voor Afghanistan Zalmay Khalilzad waren bij de plechtigheid aanwezig. Pompeo riep de partijen op „de kansen met beide handen aan te pakken” om veiligheid te garanderen, niet alleen voor deze maar ook voor de komende generaties, „voor uw kinderen maar ook uw kleinkinderen.”
Geen winnaars, geen overwonnenen
Gastheer is sjeik Mohammed ben Abderrahman Al-Thani, minister van Buitenlandse Zaken van Qatar. Zijn land zal er volgens hem alles aan doen om de onderhandelingen te ondersteunen waar uiteindelijk een overeenkomst uit moet rollen op basis van „geen winnaars en geen overwonnenen.”
De Taliban spraken in februari in Qatar met de VS af bereid te zijn tot onderhandelen als circa 5000 opgepakte opstandelingen zouden worden vrijgelaten. Los daarvan sloot Washington toen ook een akkoord met de regering in Kabul, waarin op vredesgesprekken en terugtrekking van de Amerikaanse en andere internationale troepen werd aangestuurd.
De recente vrijlating van de laatste gevangen Talibanleden maakte de weg vrij voor het begin van de onderhandelingen. De Afghaanse regering deed dit met tegenzin en loopt dan ook niet over van enthousiasme.
De delegatieleider uit Kabul dankte zaterdag wel de Taliban bij de opening in Doha voor het vrijlaten van gevangenen en sprak de hoop uit op een blijvende vrede waar het Afghaanse volk zo naar verlangt. „Deze dag zal herinnerd worden als het eind van het lijden van ons volk.”
Humanitair staakt-het-vuren
Hij riep op tot een „humanitair staakt-het-vuren” in het hele land. Beide partijen hoeven het niet over alles eens te worden, maar moeten met elkaar in gesprek blijven om alternatieve oplossingen aan te kunnen dragen. Hij riep de Taliban op in te stemmen met een systeem waarin de belangen van iedereen zijn gewaarborgd.
Pompeo ondersteunde die oproep. Hij zei te hopen dat de rechten van alle Afghanen worden beschermd en er sociale vooruitgang wordt geboekt, onder meer met betrekking tot de rol van vrouwen in het openbare leven. „Welk politiek systeem u kiest, is natuurlijk aan u”, voegde hij daaraan toe.
De Taliban stelden daartegenover dat Afghanistan een onafhankelijk staat moet zijn en in de toekomst een islamitisch bestel moet hebben.
NU 12.09.2020 In de Qatarese hoofdstad Doha zijn zaterdagochtend vredesbesprekingen begonnen tussen de Taliban en Afghanistan. Beide partijen zeggen een einde te willen maken aan decennia van onrust die tot de dood leidden van tienduizenden Afghanen.
De onderhandelingen werden maandenlang uitgesteld na een geschil over de vrijlating van gevangenen van beide kanten. Medio augustus werd een laatste akkoord gesloten over de vrijlating van zo’n vijfduizend Talibanstrijders.
Mede daardoor vindt de start van de besprekingen plaats op een bijzonder moment: vrijwel exact negentien jaar nadat een terroristische aanslag op de WTC-torens in New York leidde tot ingrijpen van de VS in Afghanistan.
Eerder dit jaar begroeven de Verenigde Staten en de Taliban al de strijdbijl met een historisch vredesakkoord, wat tegelijkertijd een einde maakte aan de langste oorlog in de historie van de VS. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, is ook bij de nieuwe besprekingen aanwezig.
“Tijdens deze onderhandelingen moeten we grote obstakels overkomen, maar Afghanistan moet weg van het pad van corruptie en destructie. Jullie (de Taliban en Afghaanse regering, red.) gaan uitmaken welk politieke systeem tot vrede gaat leiden”, sprak Pompeo beide partijen toe.
‘Afghanistan moet onafhankelijk zijn, met een islamitische systeem’
De Verenigde Staten hebben als eis gesteld aan de onderhandelingen dat de Taliban voortaan Afghanistan ‘bewaakt’ en het land niet meer gebruikt zal worden als uitvalsbasis voor terreurgroepen. De hoofdonderhandelaar van de Taliban ging daar in zijn openingsstatement nog niet op in. “Afghanistan moet een onafhankelijke staat worden, met een islamitisch systeem”, sprak hij.
Momenteel zijn er nog enkele duizenden Amerikaanse troepen in het land gestationeerd, die stapsgewijs worden overgeplaatst naar de Verenigde Staten. Medio 2021 moeten de Verenigde Staten de overplaatsing hebben afgerond.
Een afgevaardigde van de Afghaanse regering gaf aan uit te kijken naar de aankomende onderhandelingen. Daarbij is volgens de regering continu internationale hulp nodig, maar moeten beide partijen de ruimte krijgen om ‘respectvol’ met elkaar te botsen op bepaalde vlakken.
Ook ging de vertegenwoordiger in op de begeerde staakt-het-vuren. “Het huidige geweld tegen de Afghaanse bevolking kent geen winnaar. In alle regio’s moeten wapens worden neergelegd.”
NOS 12.09.2020 In de Qatarese hoofdstad Doha zijn de vredesbesprekingen begonnen tussen de islamitische Talibanbeweging en de Afghaanse regering. Het vredesoverleg moet een einde maken aan bijna twintig jaar oorlog in Afghanistan.
De minister van Buitenlandse Zaken van Qatar zei bij de openingsceremonie, die ook werd bijgewoond door zijn Amerikaanse ambtgenoot Pompeo, te hopen op een uitkomst zonder winnaars of verliezers. “De partijen moeten boven elke vorm van verdeeldheid uitstijgen”, aldus minister Thani.
Pompeo riep de partijen op om geweld en corruptie in te ruilen voor vrede en voorspoed. “Jullie onderhandelen niet alleen voor deze generatie Afghanen, maar ook voor toekomstige generaties”, zei hij. Het is volgens hem aan de Afghanen zelf voor welk politiek systeem er straks gekozen zal worden.
Moeizame onderhandelingen verwacht
Het hoofd van de onderhandelingsdelegatie van de Afghaanse regering zei vooraf dat de partijen het niet over alles eens hoeven te worden, maar dat het wel belangrijk is dat er een akkoord “in ieders belang” uitrolt.
De Taliban verwachten moeizame onderhandelingen waarin geduld belangrijk zal zijn, maar die uiteindelijk moeten leiden tot een “vredig en stabiel” Afghanistan.
Afgevaardigden van de Taliban en Afghaanse regering spreken hun wens uit om een duurzame vrede te bereiken (engels vertolkt).
Vredesonderhandelingen Taliban en Afghaanse regering begonnen
De vredesgesprekken zijn historisch; de partijen zaten nog nooit eerder met elkaar om de tafel. De VS zijn verantwoordelijk voor het raamwerk van de onderhandelingen door . met de Taliban uit februari, waarin onder meer werd afgesproken 5000 gevangenen vrij te laten.
Vóór dat akkoord weigerden de Taliban met de regering om de tafel te gaan. “De Taliban zien de Afghaanse regering als een marionet van de Amerikanen, dus ze wilden alleen praten met de VS”, zegt correspondent Aletta André in het NOS Radio 1 Journaal.
Politieke toekomst Afghanistan
De aanslagen op 11 september 2001 in de VS, gisteren negentien jaar geleden, waren de start van het conflict in Afghanistan. Inmiddels is het de langstlopende oorlog in de Amerikaanse militaire geschiedenis.
Volgens correspondent André is er met name onder president Trump vaart gezet achter het vredesproces. “Het voornaamste doel is de gesprekken af te ronden voor de presidentsverkiezingen, zodat de troepen definitief teruggetrokken kunnen worden”, aldus André. Daarmee kan Trump een verkiezingsbelofte inlossen.
In de overeenkomst met de VS is afgesproken dat de partijen het in Doha onder meer eens moeten worden over een permanent staakt-het-vuren. Of dat gaat lukken, is volgens André de vraag. “Het zal ook over de politieke toekomst van Afghanistan gaan”, zegt ze.
“Hoe gaat het land bijvoorbeeld bestuurd worden? Wat blijft er over van de grondwet en van de democratische instituten en systemen die na 2001 tot stand zijn gekomen in samenwerking met de VS? En hoe gaan de huidige gekozen machthebbers de macht delen met de huidige leden van de Taliban”, zo somt ze een aantal twistpunten op.
Wie zijn de Taliban eigenlijk en wat willen ze?
André verwacht dat het 21-koppige onderhandelingsteam van de Afghaanse regering zo min mogelijk aan de huidige situatie zal willen veranderen. Daarnaast is het de vraag in hoeverre het eveneens 21 mensen tellende Taliban-team bereid is tot compromissen.
“In hun oorspronkelijke standpunten willen ze terug naar het extreem strenge islamitische emiraat waar ze in de jaren 90 over heersten”, legt André uit. “In de gebieden waar ze nu aan de macht zijn, zie je ook dat het best streng is. Hoewel meisjes wel naar school gaan, kunnen vrouwen niet echt meedoen in het openbare leven.”
“Verder hebben leiders en woordvoerders van de Taliban de afgelopen jaren meermaals gezegd de grondwet te willen herschrijven en dat de Afghaanse democratie in de huidige vorm een westers importproduct is waar ze niet achter staan. Dus er ligt nog heel veel op tafel.”
AD 12.09.2020 Vertegenwoordigers van de Afghaanse regering en de Taliban zijn vandaag begonnen aan onderhandelingen die vrede moeten brengen in het decennia door geweld verscheurde land. In de Qatarese hoofdstad Doha ontmoetten delegaties elkaar voor de officiële opening van het vredesberaad.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo en de speciale Amerikaanse gezant voor Afghanistan Zalmay Khalilzad waren bij de plechtigheid aanwezig. Pompeo riep de partijen op ,,de kansen met beide handen aan te pakken” om veiligheid te garanderen, niet alleen voor deze maar ook voor de komende generaties, ,,voor uw kinderen maar ook uw kleinkinderen”.
Gastheer is sjeik Mohammed ben Abderrahman Al-Thani, minister van Buitenlandse Zaken van Qatar. Zijn land zal er volgens hem alles aan doen de onderhandelingen te ondersteunen waar uiteindelijk een overeenkomst uit moet rollen op basis van ,,geen winnaars en geen overwonnenen”.
De Taliban spraken in februari in Qatar met de VS af bereid te zijn tot onderhandelen als circa 5000 opgepakte opstandelingen zouden worden vrijgelaten. Los daarvan sloot Washington toen ook een akkoord met de regering in Kabul, waarin op vredesgesprekken en terugtrekking van de Amerikaanse en andere internationale troepen werd aangestuurd.
Hoop
De recente vrijlating van de laatste gevangen Talibanleden maakte de weg vrij voor het begin van de onderhandelingen. De Afghaanse regering deed dit met tegenzin en loopt dan ook niet over van enthousiasme.
De delegatieleider uit Kabul dankte vandaag wel de Taliban bij de opening in Doha voor het vrijlaten van gevangenen en sprak de hoop uit op een blijvende vrede waar het Afghaanse volk zo naar verlangt. ,,Deze dag zal herinnerd worden als het eind van het lijden van ons volk.”
Hij riep op tot een ,,humanitair staakt-het-vuren” in het hele land. Beide partijen hoeven het niet over alles eens te worden, maar moeten met elkaar in gesprek blijven om alternatieve oplossingen aan te kunnen dragen. Hij riep de Taliban op in te stemmen met een systeem waarin de belangen van iedereen zijn gewaarborgd.
Pompeo ondersteunde die oproep. Hij zei te hopen dat de rechten van alle Afghanen worden beschermd en er sociale vooruitgang wordt geboekt, onder meer met betrekking tot de rol van vrouwen in het openbare leven. ,,Welk politiek systeem u kiest, is natuurlijk aan u”, voegde hij daaraan toe.
De Taliban stelden daartegenover dat Afghanistan een onafhankelijk staat moet zijn en in de toekomst een islamitisch bestel moet hebben.
Minister Shah Mehmood Qureshi begroet mede-oprichter van de Taliban Mullah Abdul Ghani Baradar EPA
NOS 11.09.2020 In Qatar worden komend weekend vredesonderhandelingen gehouden tussen de islamitische Talibanbeweging en de Afghaanse regering. Het vredesoverleg moet een einde maken aan bijna twintig jaar oorlog in Afghanistan.
De Afghaanse regering stuurt vandaag een team onderhandelaars naar de Qatarese hoofdstad Doha, waar de onderhandelingen morgen van start gaan. Gisteren zijn al zes Talibanleden die vastzaten vanwege aanslagen op Afghaanse troepen naar Qatar gevlogen. Hun vrijlating was een wens van de Taliban, maar enkele westerse landen, waaronder Frankrijk en Australië, hadden daartegen bezwaar aangetekend. Onder de slachtoffers van de aanslagen waren ook Fransen en Australiërs.
De oorlog in Afghanistan begon op 7 oktober 2001, na de aanslagen op 11 september. Het geweld heeft in 19 jaar tijd duizenden militairen, hulpverleners en burgers het leven gekost. In 2011 wist de VS al-Qaida-kopstuk Osama bin Laden op te sporen en te doden. Het Nederlandse leger is in de provincies Uruzgan en Kunduz betrokken geweest bij de oorlog en wederopbouw. Tussen 2006 en 2010 kwamen er 23 Nederlandse militairen om het leven.
De vredesonderhandelingen zijn het gevolg van een akkoord in februari tussen de Verenigde Staten en de Taliban. In ruil voor de terugtrekking van de Amerikaanse troepen en de vrijlating van Taliban-gevangenen eiste de VS dat de Taliban aan vredesonderhandelingen zouden deelnemen.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo opent de onderhandelingen zaterdag. Hij noemt het vredesoverleg “een historisch moment” en een kans voor Afghanistan om een eind te maken aan tientallen jaren oorlog en bloedvergieten.
NOS 02.09.2020 De Amerikaanse regering heeft een eerdere dreiging met sancties tegen medewerkers van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag waargemaakt. Minister Pompeo van Buitenlandse Zaken zegt dat de hoofdaanklager van het Strafhof, Fatou Bensouda, op de zwarte lijst is gezet. Pompeo noemt het ICC een “kapot en corrupt instituut”.
Ook een van Bensouda’s medewerkers, Phakiso Mochochoko, staat op de Amerikaanse zwarte lijst van personen die worden gezien als een bedreiging voor de nationale veiligheid. Er kan nu onder meer beslag worden gelegd op hun bezittingen in de VS. Mensen en bedrijven die zaken met hen doen, kunnen in de problemen komen.
Aan een aantal andere medewerkers van het ICC zijn visumbeperkingen opgelegd. Die beperkingen golden al voor Bensouda. Ze mag de VS alleen nog in om de Verenigde Naties in New York te bezoeken.
Oorlogsmisdaden Afghanistan
Belangrijkste aanleiding voor de sancties is het besluit van het Strafhof om onderzoek te doen naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in Afghanistan vanaf 2003. Het Strafhof richt zich niet alleen op de Taliban en de Afghaanse autoriteiten maar ook op het Amerikaanse leger en Amerikaanse geheime diensten.
Hoofdaanklager Bensouda zei in 2017 al dat het Amerikaanse leger en inlichtingendiensten in Afghanistan gevangenen hebben mishandeld, gemarteld en vernederd, vooral in de periode 2003-2004.
Dat de Amerikanen worden aangeklaagd door het ICC, dat door de VS zelf niet wordt erkend, is tegen het zere been van de regering-Trump. De president tekende daarom in juni al een decreet waarmee sancties tegen medewerkers van het Strafhof mogelijk werden.
Israëlische misdrijven
Verder zint het de Amerikaanse regering niet dat het Strafhof onderzoekt of Israëliërs misdrijven hebben begaan tegen Palestijnen. Bensouda kondigde dat onderzoek eind vorig jaar aan. De Amerikanen vinden dat het hof daar niet over gaat.
Mensenrechtenorganisaties hebben de Amerikaanse acties tegen het ICC veroordeeld. Humans Right Watch noemt het “pervers” dat sancties die zijn bedoeld om misdadigers te straffen nu worden ingezet tegen degenen die internationale misdadigers vervolgen.
Tegenmaatregelen
Minister Blok van Buitenlandse Zaken sprak eerder dit jaar zijn verontrusting uit over de sancties tegen medewerkers van het Internationaal Strafhof. Hij dreigde ook met tegenmaatregelen.
NOS 02.09.2020 De Afghaanse regering heeft bijna 200 Talibanstrijders vrijgelaten uit de gevangenis. Ze maken deel uit van een groep van 400 zwaar gestrafte Taliban. Vorige maand bepaalden Afghaanse volksvertegenwoordigers dat de strijders op vrije voeten moesten komen.
Met de vrijlating moet het vredesoverleg tussen de Taliban en een vertegenwoordiging van de Afghaanse maatschappij kunnen beginnen. De vrijlating is onderdeel van een overeenkomst die de Taliban en de Verenigde Staten in februari sloten over terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Afghanistan.
Een van de eisen van de Taliban was de vervroegde vrijlating van 5000 strijders uit de gevangenissen. Duizenden Talibanstrijders zijn al vrijgelaten, maar over de laatste 400 gevangenen werd pas vorige maand een beslissing genomen; het gaat om Taliban die in verband worden gebracht met terroristische aanslagen. Ongeveer 150 van hen waren veroordeeld tot de doodstraf.
Twintig jaar oorlog voorbij
De Talibanstrijders werden vrijgelaten uit een gevangenis in de hoofdstad Kabul. Rond dezelfde tijd lieten de Taliban zes leden van de Afghaanse veiligheidsdiensten gaan, die zij al enige tijd vasthielden.
Het is niet duidelijk wanneer de laatste 200 gevangen Talibanstrijders worden vrijgelaten. De verwachting is dat het vredesoverleg daarna binnen een paar dagen begint.
De vredesonderhandelingen moeten een einde maken aan bijna twintig jaar oorlog in Afghanistan.
Telegraaf 18.08.2020 De Afghaanse hoofdstad Kabul is dinsdag opgeschrikt door een raketaanval. De projectielen sloegen in bij de zogenaamde Groene Zone, waar zich buitenlandse ambassades en het NAVO-kantoor bevinden. Een aantal raketten zouden in de buurt van het presidentiële paleis zijn ingeslagen. Twee verdachten zijn opgepakt, meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken.
De autoriteiten zeggen dat veertien raketten zijn afgevuurd vanuit twee voertuigen. Zeker tien burgers raakten gewond, onder wie vier kinderen. „De meeste projectielen raakten huizen van burgers in Kabul”, zegt een woordvoerder van het ministerie.
Bronnen zeggen tegen persbureau Reuters dat het zwaarbewaakte gebied na de aanval in lockdown is geplaatst. Medewerkers van diplomatieke posten zochten een veilig heenkomen in versterkte ’safe rooms’ .
„Alle diplomatieke functionarissen in ambassades in de Groene Zone zijn overgebracht naar safe rooms in het diplomatieke district”, zei een hoge westerse veiligheidsfunctionaris. Daar moeten ze blijven tot het weer veilig is.
De aanval vond plaats op de Afghaanse Onafhankelijkheidsdag. President Ashraf Ghani deed voor de beschieting mee aan een ceremonie in het presidentieel paleis. Zijn beëdiging werd eerder dit jaar ook al verstoord door raketvuur.
De beschieting komt op een gevoelig moment. De Afghaanse regering en de radicaal-islamitische Taliban beginnen vermoedelijk binnenkort aan hun vredesoverleg. Dat moet van start gaan als de regering de vrijlating heeft afgerond van Talibangevangenen.
AD 18.08.2020 De Afghaanse hoofdstad Kabul is vandaag opgeschrikt door een raketaanval. De projectielen sloegen in bij de zogenaamde Groene Zone, waar zich buitenlandse ambassades en het NAVO-kantoor bevinden. Een aantal raketten zou in de buurt van het presidentiële paleis zijn ingeslagen. Twee verdachten zijn opgepakt, meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken.
De autoriteiten zeggen dat veertien raketten zijn afgevuurd vanuit twee voertuigen. Zeker tien burgers raakten gewond, onder wie vier kinderen. ,,De meeste projectielen raakten huizen van burgers in Kabul”, zegt een woordvoerder van het ministerie.
Bronnen zeggen tegen persbureau Reuters dat het zwaarbewaakte gebied na de aanval in lockdown is geplaatst. Medewerkers van diplomatieke posten zochten een veilig heenkomen in versterkte ‘safe rooms’ .
Safe rooms
,,Alle diplomatieke functionarissen in ambassades in de Groene Zone zijn overgebracht naar safe rooms in het diplomatieke district”, zei een hoge westerse veiligheidsfunctionaris. Daar moeten ze blijven tot het weer veilig is.
De aanval vond plaats op de Afghaanse Onafhankelijkheidsdag. President Ashraf Ghani deed voor de beschieting mee aan een ceremonie in het presidentieel paleis. Zijn beëdiging werd eerder dit jaar ook al verstoord door raketvuur.
De beschieting komt op een gevoelig moment. De Afghaanse regering en de radicaal-islamitische Taliban beginnen vermoedelijk binnenkort aan hun vredesoverleg. Dat moet van start gaan als de regering de vrijlating heeft afgerond van Talibangevangenen.
AD 14.08.2020 De Afghaanse autoriteiten zijn begonnen met de vrijlating van 400 gevangen genomen strijders. Als dat gebeurd is, is de laatste horde weggenomen om de opstandelingen aan tafel te krijgen en de vredesbesprekingen te hervatten.
De radicaal-islamitische verzetsorganisatie had om aan de onderhandelingstafel te gaan zitten als voorwaarde gesteld dat deze groep, als laatste van in totaal 5000 opgepakte Taliban, de gevangenis zou mogen verlaten. Dat was in regeringskringen omstreden omdat deze te boek stonden als zeer gevaarlijk. Een aantal van hen werd beschuldigd van het plegen van zware aanslagen, met veel burgerslachtoffers onder wie buitenlanders.
President Ashraf Ghani gaf niettemin zondag opdracht hen op vrije voeten te stellen. Om te beginnen moet dat leiden tot een wapenstilstand in heel Afghanistan. Woordvoerder Shaheen van de Taliban zei dat een bestand onderdeel zal zijn van het vredesoverleg.
De vredesonderhandelingen zullen worden gehouden in de Qatarese hoofdstad Doha en beginnen op het moment dat de laatste gevangene is vrijgelaten.
De Afghaanse president Ashraf Ghani (vierde van links) bij de Loya Jirga EPA
NOS 09.08.2020 Duizenden Afghaanse volksvertegenwoordigers hebben vandaag besloten dat 400 zwaar gestrafte Talibanleden vrijgelaten mogen worden. Het besluit is een belangrijke stap om het vredesoverleg tussen de Taliban en een vertegenwoordiging van de Afghaanse maatschappij door te laten gaan.
De vrijlating is onderdeel van een deal die de Taliban en de Verenigde Staten in februari sloten over het terugtrekken van Amerikaanse troepen uit Afghanistan. Een van de eisen die de Taliban toen op tafel legde, was de vervroegde vrijlating van in totaal 5000 Taliban-gevangenen uit de gevangenissen.
De Afghaanse regering liet eerder al duizenden gevangenen vrij, maar deze laatste groep vond de regering tot nu toe nog te gevaarlijk om op vrije voeten te stellen. “Er zitten gevangenen bij die in verband worden gebracht met grote terroristische aanslagen waarbij ook veel burger- en buitenlandse slachtoffers vielen”, zegt correspondent Aletta André. “150 van hen waren al veroordeeld tot de doodstraf.”
Laatste barricade
Volgens André was dit de laatste barricade waar het begin van de gesprekken op vastliep. “Als die vrijlating klaar is, kunnen de gesprekken daarna binnen een paar dagen beginnen.”
Het besluit werd genomen tijdens de Loya Jirga, een grote vergadering van volksvertegenwoordigers in de hoofdstad Kabul. De Afghaanse regering vroeg daar om advies over de vrijlating. Er waren onder meer stamoudsten, politici en andere leiders bij aanwezig.
Niet iedereen in Afghanistan is het eens met de vrijlating. “Voor sommigen is het heel slecht nieuws, maar veel leiders juichen het toe. Ze zijn blij dat de gesprekken met de Taliban kunnen gaan beginnen.”
MSN 09.08.2020 De Afghaanse regering heeft zondag een belangrijke horde genomen richting vredesonderhandelingen met de Taliban. President Ashraf Ghani heeft getekend voor de vrijlating van vierhonderd strijders van de terreurbeweging.
Daarmee zijn sinds begin dit jaar vijfduizend strijders vrij. De beweging wilde pas praten zodra dat aantal was behaald. „De Taliban moeten nu laten zien niet bang te zijn zich te committeren aan een wapenstilstand”, tweet de woordvoerder van Ghani.
Veel verworvenheden worden teruggedraaid nu de Taliban weer de baas zijn in Afghaanse regio’s, stelt Human Rights Watch. ‘Waar de Taliban regeren worden rechten beknot’.
Na drie dagen vergaderen op de zogeheten Loya Jirga – een soort volksvergadering waar meer dan drieduizend stamoudsten en politici op afkwamen – is de regering akkoord met de vrijlating van vierhonderd gevangenen, voorlopig de laatsten.
Ghani had het congres bijeengeroepen omdat er binnen zowel zijn regering als de Afghaanse samenleving discussie was over de voorwaarden aan de vrijlating. De groep strijders in kwestie is volgens Reuters verantwoordelijk voor een aantal van de zwaarste aanslagen in Afghanistan.
De beweging is tot en met 2001 aan de macht geweest in Afghanistan maar is in de jaren daarna nog onverminderd gewelddadig aanwezig geweest. Recent is het aantal aanslagen door de Taliban opgevoerd.
Amerikaanse troepen
Zodra de groep gevangenen op straat staat, zijn sinds begin dit jaar vijfduizend Talibanstrijders op vrije voeten; precies zoals de groep begin dit jaar met de Amerikaanse regering heeft afgesproken. De Verenigde Staten gaan op hun beurt de militaire aanwezigheid in Afghanistan afbouwen, een (her-)verkiezingsbelofte van de Amerikaanse president Donald Trump.
In de loop van komende week staan in Qatar de eerste ontmoetingen tussen Afghaanse regeringsfunctionarissen en vertegenwoordigers van de Taliban op het programma. De Afghaanse delegatie zal worden geleid door oud-president Hamid Karzai.
De gesprekken beginnen zodra de laatste strijder de gevangenis heeft verlaten, zegt Karzai tegen lokale media. In de slotresolutie van de Loya Jirga formuleerde de Afghaanse regering vast een aantal wensen. De wapens dienen per ommegaande te worden neergelegd en buitenlandse strijders moeten worden overgedragen aan hun land van herkomst.
Afghaanse veiligheidstroepen op het gebouw. Foto: REUTERS
De Standaard 03.08.2020 IS heeft een aanval op een Afghaanse gevangenis opgeëist. Zeker 29 personen zijn om het leven gekomen in de gevangenis bij Jalalabad, in het oosten van het land. Meer dan duizend gevangenen probeerden te ontsnappen, meer dan 330 gevangenen zijn vermist.
In totaal telt de gevangenis 1.793 gedetineerden. Ongeveer duizend van hen probeerden te ontsnappen maar werden opnieuw gevangen, 430 bleven in de gevangenis. ‘De rest is vermist’, meldt de woordvoerder van de gouverneur van de provincie Nangarhar. Zo’n 330 gevangenen zijn dus ontsnapt.
Het is nog onduidelijk of de aanval gepland werd om specifieke gevangenen te bevrijden. Veel van de gevangenen zijn taliban- en IS-leden. De stad werd in lockdown gezet, alle winkels werden gesloten.
Reuters spreekt van 30 IS-militanten die de aanval uitvoerden. In totaal zijn 29 mensen om het leven gekomen, onder wie minstens drie van de aanvallers. Ook zijn er minstens 43 mensen gewond, aldus een woordvoerder van de gouverneur.
De daders lieten eerst een autobom ontploffen, alvorens ze het gebouw binnendrongen. Tegelijk werd een reeks andere gebouwen onder vuur genomen. Er ontstonden hevige gevechten met de Afghaanse ordetroepen. De aanval ging de hele nacht en maandagochtend verder.
Wapenstilstand taliban
De aanval gebeurde op de derde en laatste dag van een wapenstilstand tussen de taliban – een ‘concurrent’ van IS – en de Afghaanse overheid. De partijen hadden afgesproken drie dagen niet met elkaar te vechten vanwege het islamitische Offerfeest. Honderden taliban-gevangenen werden vrijgelaten. Ook hadden de Afghaanse diensten net aangekondigd dat Assadullah Orakzai, een topman van IS, gedood was.
Een rapport van de Verenigde Naties van vorige maand spreekt van ongeveer 2.200 leden van IS in Afghanistan. Hoewel hun positie erg verzwakt is, is de terreurgroep nog steeds in staat om zulke aanvallen uit te voeren.
NU 03.08.2020 Meer dan driehonderd gedetineerden zijn maandag ontsnapt na een dodelijke aanval van Islamitische Staat (IS) op een Afghaanse gevangenis. Het doel van de terroristen van IS was om de gevangenen te bevrijden.
De bestorming op de gevangenis in de Oost-Afghaanse stad Jalalabad begon zondagavond. Ruim duizend van de circa 1.800 gevangenen gebruikten het moment om het hazenpad te kiezen.
De meeste gedetineerden konden weer worden ingerekend en werden teruggebracht naar hun cellen. Ruim driehonderd gevangenen slaagden er wel in om weg te blijven. Van hen ontbreekt tot op heden ieder spoor.
Bij de aanslag vielen 29 doden en raakten meer dan vijftig anderen gewond. Tot de slachtoffers behoren burgers, gevangenen en leden van de veiligheidstroepen. Acht gewapende mannen van IS werden gedood.
NOS 03.08.2020 Bij drie explosies en een vuurgevecht bij een gevangenis in de Oost-Afghaanse stad Jalalabad zijn meerdere doden gevallen, zeggen de Afghaanse autoriteiten. De aanval bestond uit een grote autobom, twee kleinere bommen en meerdere schutters. Hij is opgeëist door de Islamitische Staat.
Het is de tweede dag van een driedaags staakt-het-vuren tussen de regering en de Taliban. Dat werd afgekondigd vanwege het islamitische Offerfeest, dat vrijdag begon. Tot nu toe werd het staakt-het-vuren gerespecteerd.
De Taliban ontkenden eerder de betrokkenheid tegenover persbureau AP. Later werd de aanslag opgeëist door IS. Het is vaak niet meteen duidelijk welke van de twee terreurgroepen erachter zit, maar IS claimt in Afghanistan de meeste aanslagen.
Gisteravond zei de Afghaanse inlichtingendienst dat niet ver van de plek van de aanval in Jalalabad een hooggeplaatste IS’er is gedood.
Telegraaf 03.08.2020 Meer dan driehonderd gevangenen zijn nog voortvluchtig na een aanval van terreurgroep Islamitische Staat (IS) op een Afghaanse gevangenis. Die begon zondag en heeft volgens de autoriteiten aan 29 mensen het leven gekost, onder wie burgers en gevangenen. Ook raakten zeker vijftig personen gewond.
Bij de gevangenis in Jalalabad ging eerst een autobom af. Daarna openden aanvallers het vuur op de bewakers. Tijdens de chaos sloegen veel van de bijna 1800 gevangenen op de vlucht. Een woordvoerder van de gouverneur van de oostelijke provincie Nangarhar zegt dat ruim duizend gevluchte gedetineerden weer zijn opgepakt.
Een gevangene die achter was gebleven in de gevangenis, vertelde telefonisch dat de aanvallers zich verschansten in het complex. „Soms is het stil en dan begint het schieten weer”, zei de man eerder op de dag. „De veiligheidstroepen lijken niet te kunnen oprukken omdat de aanvallers strategische plekken in handen hebben, waaronder de wachttorens.”
In de gevangenis zaten naast gewone criminelen ook extremisten vast van de Taliban en IS. Die laatste groep heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval opgeëist. De autoriteiten hadden een dag voor de aanval op de gevangenis bekendgemaakt dat een hoge leider van IS was gedood in de omgeving van de stad.
Een lokale politicus vertelde dat het openbaar leven in de Jalalabad volledig is stilgelegd door de strijd bij de gevangenis. „Winkels zijn dicht. De stad is helemaal leeg.”
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e7cc55bc-4da9-11eb-8f4c-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/17131824-4c79-11eb-a270-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/79112c3c-57f5-11eb-a44a-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/44e0dca2-5825-11eb-8026-0218eaf05005.jpg)
Dave Earley @earleyedition
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1ba89e24-33d1-11eb-a73e-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f7ca89a6-3009-11eb-bc7e-02c309bc01c1.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c25a4b4c-2a2a-11eb-8c0c-02d2fb1aa1d7.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8c97931a-3b74-11eb-bec7-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9db83f5c-1ec6-11eb-992e-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/daefab70-1d23-11eb-89c3-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a675fef6-0ee8-11eb-a8a4-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ea269d8c-1a04-11eb-9373-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/04af879c-12ba-11eb-acaf-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5ee6b8f6-13d8-11eb-91da-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ead774d6-0fe1-11eb-acaf-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/77138a80-0ef6-11eb-babb-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/34c244e6-19f5-11eb-998c-0218eaf05005.jpg)
Jean Castex
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a6554a8a-0ee8-11eb-a8a4-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/47ae5cde-3ed5-11eb-a987-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/67d491a4-3ed5-11eb-a72c-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4fcfff3c-04b8-11eb-ba53-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b5182164-2b30-11eb-bd3b-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3028a76a-fd9c-11ea-ba3a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d5c6e4a6-4299-11eb-8bf5-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d5e61a24-4299-11eb-8bf5-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1511e2e4-2c03-11eb-b113-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/154111d6-2c03-11eb-b113-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2e033f3c-29b5-11eb-870f-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/92eb735a-2911-11eb-aa9f-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3aba895c-233d-11eb-a135-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/30d73df6-1d2d-11eb-8821-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/94a2ef6c-1637-11eb-9eb2-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ef543e98-143e-11eb-9a88-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d3659f86-0eeb-11eb-8449-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/204154f8-f4cf-11ea-9d0e-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eb7a2ba4-e129-11ea-91a8-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/20628cce-d58d-11ea-9e4c-02d1dbdc35d1.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.