De invloed van het Christelijke geloof in Nederland neemt in haar totaliteit af in de maatschappij. Met name katholieken gaan minder naar de kerk. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceerde. Afname van regelmatige kerk- en moskeegangers tussen 2010 en 2013, per gemeente.
Van de totale bevolking is 5 procent islamiet. Dat komt neer op 825 duizend mensen. Zo’n 95 procent van hen is van niet-westerse afkomst. De Marokkanen vormen met 296 duizend islamieten de grootste groep, op de voet gevolgd door de Turken met 285 duizend islamieten.
Van de Marokkaanse moslims bidt volgens het onderzoek 78 procent vijf maal per dag, bij de Turkse moslims is dit 33 procent. Bij de Turkse moslims is het moskeebezoek toegenomen. Ongeveer 40 procent van beide groepen bezoekt tenminste wekelijks een moskee.
Van de Marokkaanse moslims bidt volgens het onderzoek 78 procent vijf maal per dag, bij de Turkse moslims is dit 33 procent. Bij de Turkse moslims is het moskeebezoek toegenomen. Ongeveer 40 procent van beide groepen bezoekt tenminste wekelijks een moskee.
Marokkaanse moslima’s dragen steeds vaker een hoofddoek. Zo zegt 78 procent er een te dragen, tegen 64 procent tien jaar geleden. Ook bij jongeren en de tweede generatie is een toename te zien. Bij Turkse moslima’s is deze toename er niet.
Zeven van de acht Marokkaanse moslims vasten alle dagen tijdens de ramadan. Bij Turkse moslims geldt dat voor iets meer dan de helft. Een zeer groot deel van de moslims eet vrijwel altijd halal.
Weinig seculiere moslims
Onder Turkse Nederlanders is in de periode 2006-2015 een lichte toename in het deel dat niet-gelovig is, onder Marokkaanse Nederlanders niet. Het aandeel moslims is bij Turkse Nederlanders afgenomen (van 93 naar 86 procent), maar niet bij Marokkaanse Nederlanders. Van hen beschouwen 94 van de 100 zich moslim. Vooral hoger opgeleide en tweede generatie Turkse Nederlanders noemen zich relatief vaak niet-moslim.
Op basis van hun religieus gedrag, opvattingen en identificatie zijn volgens het rapport vijf groepen moslims te onderscheiden:
Voor seculiere moslims heeft het geloof weinig betekenis en wordt het geloof nauwelijks gepraktiseerd.
Voor culturele moslims is het geloof wel belangrijk, maar uit zich dit niet in het praktiseren van de rituele gedragingen zoals bidden of moskeebezoek.
Selectieve moslims nemen regelmatig deel aan de sociale en rituele praktijken, maar niet zeer frequent.
Het geloof neemt voor de vrome, private moslims een zeer belangrijke plaats in en zij bidden bijvoorbeeld veel en de voedselvoorschriften worden nauw gevolgd. Hun religiositeit wordt wel hoofdzakelijk in de privé-situatie beleden, een moskee wordt amper bezocht.
Strikt praktiserende moslims zijn zeer actief in de rituele (bidden, moskeebezoek) en culturele (halal eten, ramadan) praktijk. Ook zijn zij het sterkste van mening dat moslims moeten leven volgens de regels van de islam.
De twee meest gelovige groepen, de vrome en strikt praktiserende moslims, vormen samen 84 procent van de Marokkaanse moslims. Bij de Turkse moslims is dit minder dan de helft (45 procent). Er zijn weinig seculiere moslims (7 procent bij de Turken en 2 procent bij de Marokkanen).
Religieuze identiteit was en is belangrijk voor moslims
Het moslim-zijn was in 2006 belangrijk voor de Turkse en Marokkaanse moslims en dat was in 2015 nog onverminderd zo. Een zeer groot deel geeft aan dat het geloof een zeer belangrijk deel is van henzelf, vooral bij de Marokkaanse moslims (96 procent); de religieuze identificatie van Turkse moslims is, met 89 procent, iets minder sterk dan die van Marokkaanse moslims.
De moslimgroepen die het meest religieus zijn in hun gedrag en opvattingen, met name de strikte moslims, hebben hechte banden binnen de herkomstgroep,verrichten veel vrijwilligerswerk en mantelzorg. Tegelijkertijd is de sociaal-culturele afstand ten aanzien van autochtone Nederlanders groot. De seculiere moslims zijn het meest progressief in hun opvattingen, hebben het vaakst betaald werk, voelen zich verbonden met Nederland, en hebben relatief veel sociale contacten buiten de herkomstgroep. De sociaal-emotionele banden met de herkomstgroep zijn relatief minder sterk. Ook verrichten zij minder vaak vrijwilligerswerk en mantelzorg.
Het beeld van de Nederlandse samenleving is onder alle moslimgroepen, uitgezonderd de groep van seculiere moslims, weinig positief. Het vertrouwen in de regering en de politie is niet groot. Ook delen zij de perceptie van een soms vijandig maatschappelijk klimaat.
In 2060, zo berekende het Amerikaanse Pew Research Center, zullen er in de wereld bijna 3 miljard moslims zijn, tegenover 1,8 miljard in 2017. Een groei van 70 procent, terwijl de wereldbevolking in die periode met slechts 32 procent groeit. Ter vergelijking de verwachte groeicijfers van andere religies: christendom 34 procent, hindoeïsme 27 procent en jodendom 15 procent.
De sterke aanwas komt vooral op het conto van het hoge geboortecijfer. Islamitische vrouwen krijgen wereldwijd gezien gemiddeld 2,9 kinderen, christenen 2,6 en alle niet-moslims bij elkaar 2,2. Bovendien hebben moslims de laagste gemiddelde leeftijd van alle grote religies, namelijk 24 jaar in 2015.
Als de trends doorzetten, zullen moslims rond 2070 christenen in aantal overtreffen.
NOS 14.09.2018 Over tien jaar zijn er in het bisdom Utrecht nog maar tien tot vijftien parochies over waar eucharistievieringen worden gehouden. Dat zegt aartsbisschop Eijk in een interview met de Gelderlander. Nu zijn er nog 280 kerken in het bisdom.
Eijk zegt dat tien procent van de parochies in zijn gebied feitelijk failliet is en dat tien procent nog rijk is. De overige tachtig procent zit ertussenin.
“De kerk wordt niet gesloten door mensen die nog komen of door mij, maar door degenen die wegblijven en niet meer bijdragen”, zegt de aartsbisschop in de krant. Van de 3,5 miljoen katholieken in Nederland komen er nog maar 173.500 naar de kerk.
Onderhoudskosten
Zonder geld van kerkgangers kunnen parochies niet openblijven, omdat de onderhoudskosten van de monumentale panden erg hoog zijn.
Naast Utrecht vallen ook Gelderland boven de Waal, Overijssel en het noorden van Flevoland onder het bisdom. Het bisdom Utrecht is wat oppervlak betreft het grootste van Nederland.
AD 14.09.2018 De katholieke kerk verdwijnt in hoog tempo uit Nederland. In het hele aartsbisdom Utrecht zijn over tien jaar waarschijnlijk nog maar tien tot vijftien kerken over waarin eucharistievieringen worden gehouden. Nu zijn in dat gebied nog 280 kerken geopend.
Dat zegt aartsbisschop Wim Eijk in een interview met de Gelderlander, dat zaterdag verschijnt.
Door de snelle achteruitgang van het aantal katholieken dat kerken bezoekt en financieel bijdraagt, duiken parochies in de rode cijfers. Eijk zegt dat 10 procent van de parochies in zijn bisdom feitelijk failliet is, dat 10 procent nog rijk is en dat 80 procent er tussenin zit.
Geen andere keus
Door de snelle vergrijzing van de gelovigen en het achteruithollende kerkbezoek ontstaat een nijpende situatie. Elk jaar daalt het kerkbezoek van katholieken met 5 tot 6 procent. Officieel telt Nederland 3,5 miljoen katholieken. Maar van hen bezoekt verreweg het grootste deel nooit meer een kerk.
Gemiddeld zitten er in een weekend 173.500 mensen in de kerkbanken, blijkt uit de meest recente onderzoekscijfers van het Nijmeegse instituut Kaski. ,,De kerk wordt niet gesloten door mensen die nog komen of door mij, maar door degenen die wegblijven en niet meer bijdragen’’, zegt Eijk.
De kerk wordt niet gesloten door mensen die nog komen of door mij, maar door degenen die wegblijven en niet meer bijdragen
De onderhoudskosten van de vaak grote, monumentale kerken zijn te hoog. Het in gebruik houden van kerken wordt daarmee onbetaalbaar. Eijk stelt dat er geen andere keus is dan de sluiting van veel kerken. ,,Als je je rekeningen niet kunt betalen, dan wordt zowel de eerste als de tweede lezing gedaan door de deurwaarder.”
Negatief
Het bisdom Utrecht is qua oppervlakte het grootste van het land. Het omvat Utrecht, Gelderland boven de Waal, Overijssel en het noorden van Flevoland. Eijk voorspelde vier jaar geleden nog dat in dat gebied in 2028, als Eijk op 75-jarige leeftijd moet stoppen als aartsbisschop, twintig of dertig parochies over zouden zijn. Dat werd destijds als een negatief scenario gezien.
Eijk zegt nu dat hij destijds nog te positief is geweest. Hij houdt er sterk rekening mee dat parochies op grote schaal moeten fuseren. In een gebied als de Achterhoek, waar nu nog veel katholieken wonen, zullen dan straks nog maar een of twee kerken in functie zijn.
AD 06.09.2018 Een priester uit het Italiaans Oriago, nabij Venetië, is het zat om nog langer in de bodemloze decolletés van trouwlustige dames te moeten staren. De roomse geestelijke ziet met afgrijzen de halslijn van trouwjurken lager en lager worden en stelt daarom voor een fatsoenstaks in te voeren. Hoe lager het japonnetje, hoe hoger de prijs.
De door het celibaat gebonden prelaat Cristiano Bobbo kan het niet meer aan dat bruidjes zijn kerk betreden met uitzicht op een voor hem helse afgrond. ,,We zouden een vergoeding moeten heffen die in verhouding staat tot het fatsoen van de trouwjurk”, bepleit de priester. ,,Wie zich grof of vulgair uitdost, dus het minst gekleed, betaalt het meest voor de trouwceremonie.”
Al het wulpse vrouwenvlees zit de devote katholiek zo hoog dat hij zijn parochianen er een brief op poten over schreef. Bruiden zouden hun heilige verbintenis moeten aangaan in creaties die ‘eenvoudig’ zijn en van ‘goede smaak’ getuigen, aldus Bobbo. Tot zijn grote frustratie ziet hij voor het altaar een stijgend aantal outfits dat ‘niet geschikt is voor een kerkelijk huwelijk’.
Speelse provocatie
We zouden een vergoeding moeten heffen die in verhouding staat tot het fatsoen van de trouwjurk, aldus Cristiano Bobbo.
,,Plechtigheden zijn verworden tot glamoureuze sociale evenementen in plaats van spirituele plechtigheden”, betoogt de Italiaanse pater. Bobbo geeft toe dat zijn idee voor een heffing op een weelderige borstpartij een ‘speelse provocatie’ is, maar desondanks iets dat hij graag zou willen invoeren. ,,Al heeft het maar een kleine kans van slagen”, voegt hij eraan toe.
Het vrome voorstel leidt op sociale media tot grote hilariteit en een verhitte discussie. Veel Italianen verwijten de geestelijke ‘preutsheid’ en zeggen dat hij zijn greep op de werkelijkheid kwijt is. ,,Het lijkt wel of we teruggaan naar de jaren 40, toen er nog karrenvrachten taboes bestonden”, schrijft iemand op Twitter. ,,Wordt er nog iemand opgewonden van een laag uitgesneden hals?”
Onvermijdelijk krijgt Bobbo ook de seksuele misdragingen van zijn collega-geestelijken aangewreven. ,,Dan zouden we de kerk ook moeten belasten op basis van het aantal misbruikslachtoffers dat kerkleiders hebben gemaakt.” Anderen zijn minder streng en steunen het standpunt. ,,Ah, eindelijk wat gezond verstand”, zegt een dame. ,,Als mensen halfnaakt willen verschijnen, waarom gaan ze dan trouwen in de kerk?”
AD 17.07.2018 Er is binnen de katholieke kerk grote ophef ontstaan over een document dat het Vaticaan heeft gepubliceerd waarin wordt gesteld dat maagdelijkheid geen absolute vereiste is voor vrouwen die als Gewijde Maagd door het leven willen gaan. Vrouwen die zich al verbonden hebben tot een leven als ‘bruid van Christus’ reageren geschokt.
Het Vaticaan publiceerde eerder deze maand het ‘Ecclesiae Sponsae Imago’ waarin het gedetailleerde informatie geeft over de roeping en een twee jaar durende voorbereiding aanraadt alvorens gewijd te worden. Gewijde maagden ‘wijden zich in hun maagdelijkheid aan de Heer Jezus… Ze ervaren de spirituele vruchtbaarheid van een intieme relatie met hem’, stelt het document.
Tot schok van vele leden van de orde deelt het Vaticaan echter ook mee dat Gewijde Maagden geen maagden in de letterlijke zin van het woord hoeven te zijn, zo schrijft The Guardian. ,,De oproep om getuigenis af te leggen van de maagdelijke, echtelijke en vruchtbare liefde voor Christus is niet herleidbaar tot het symbool van fysieke integriteit”, klinkt het. ,,Kuisheid en het behoud van het lichaam in perfecte zelfbeheersing zijn geen essentiële voorwaarden”, luidt het verder.
Vrouwen die deel uitmaken van de Orde der Maagden verbinden zich ertoe als maagd door het leven te gaan en noemen zichzelf de ‘bruiden van Christus’. Op de dag van de inwijding in de Orde kleden ze zich in het wit en beloven ze eeuwige trouw aan Jezus. Na de ceremonie dragen ze trouwringen en mogen ze niet met een andere man huwen of een seksuele relatie met een man aangaan.
Wereldwijd zijn er naar schatting zo’n 5000 vrouwen in 42 landen die op die manier ‘gehuwd’ zijn met Christus, de meesten in Frankrijk, Italië en Argentinië. Gewijde Maagden zijn echter geen nonnen: ze wonen niet in kloosters, nemen gewoon deel aan het maatschappelijke leven en staan in voor hun eigen levensonderhoud.
Choquerend
De Amerikaanse Vereniging van Gewijde Maagden deelt mee ‘zeer teleurgesteld’ te zijn en noemt het advies ‘choquerend’. ,,De traditie van de kerk heeft altijd gesteld dat vrouwen die gewijde maagden worden nooit ‘gehuwd mochten zijn of in het openbaar onkuis mochten zijn geweest’. Er zijn zo’n 250 gewijde maagden in de VS.
NOS 08.06.2018 Priesters in de Australische hoofdstad Canberra staan binnenkort voor een duivels dilemma. Als ze tijdens de biecht horen over kindermisbruik, dan moeten ze dat melden bij de politie.
De nieuwe wet in het federale district waarin Canberra ligt, staat lijnrecht tegenover het kerkelijk recht. Daarin is het biechtgeheim onschendbaar en strafbaar met verstoting uit de kerkelijke gemeenschap, ofwel excommunicatie. Iets wat de Rooms-Katholieke Kerk altijd heeft benadrukt, zegt correspondent Robert Portier in het NOS Radio 1 Journaal. “En ik denk niet dat die opvatting zal veranderen nu de wet van kracht wordt.”
De wet is het gevolg van de schokkende onthullingen over kindermisbruik in het land. Daarin speelde de Rooms-Katholieke Kerk de hoofdrol, concludeerde een onderzoekscommissie. Sindsdien wordt de meldplicht voor instanties steeds verder uitgebreid. Zo moesten artsen en leraren al vermoedelijk kindermisbruik of -mishandeling melden. Vanaf volgend jaar geldt dat ook voor kerken.
Zelfs als iemand tijdens de biecht zegt dat hij van plan is een misdaad te begaan, mag de priester er volgens het kerkelijk recht niet over praten. aldus,Paul van Geest, hoogleraar kerkgeschiedenis.
De twee grootste kerkelijke stromingen van Australië denken verschillend over de nieuwe wet. De Anglicaanse Kerk heeft al in 2014 gezegd dat het biechtgeheim omtrent bepaalde misdrijven mag worden geschonden. Het moet dan wel gaan om zaken waar een celstraf van minimaal vijf jaar op staat, zoals kindermisbruik. Een andere voorwaarde is dat de dader zich nog niet heeft gemeld bij de autoriteiten.
De nieuwe wet in de Australische hoofdstad zal “heel ingewikkelde situaties” creëren, volgens hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest. “Zelfs als iemand tijdens de biecht zegt dat hij van plan is een misdaad te begaan, mag de priester er volgens het kerkelijk recht niet over praten.” Alleen de paus kan, theoretisch gezien, een priester vergeving bieden als hij het biechtgeheim schendt.
De wet treedt officieel op 1 juli in werking, maar er is nog een overbruggingsperiode. Daarin wordt juridisch getoetst of het biechtgeheim nou eigenlijk een recht is. Want het staat niet in het wetboek, maar wordt wel erkend door rechtbanken.
AD 08.06.2018 Minister Koolmees (integratie) is niet verbaasd dat de meeste moslims in ons land maar weinig positief aankijken tegen Nederland. ,,Polarisatie in onze samenleving is niet nieuw.”
Volgens gisteravond gepubliceerd onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is het vertrouwen van de moslims in Nederland in de regering en de politie niet groot. Ook deelt het leeuwendeel de perceptie van een niet al te positief en soms vijandig maatschappelijk klimaat.
,,Ze voelen zich vaak buitengesloten, unfair behandeld en menen dat ze niet dezelfde kansen krijgen als de autochtone Nederlander”, vertelt onderzoeker Willem Huijnk. ,,De sociaal-culturele afstand is groot en ook onderschrijven zij conservatieve waarden.”
Verdere integratie
Koolmees: ,,We moeten echt wat aan de polarisatie doen. Zo heb ik recent nog een brief gestuurd aan de Tweede Kamer over de verdere integratie op de arbeidsmarkt. Dat ik een belangrijk stap, maar er is meer nodig. Daarover ben ik continu met de moslimkoepels in gesprek.”
Alleen de seculiere (nauwelijks praktiserende) moslims kijken positief naar onze samenleving, meldt het onderzoek. Zij zijn het meest progressief in hun opvattingen, hebben het vaakst betaald werk, voelen zich verbonden met Nederland, en hebben relatief veel sociale contacten buiten de herkomstgroep. Alleen is deze groep maar heel klein: slechts 7 procent van de Turkse moslims en 2 procent van de Marokkaanse moslims.
Het SCP-onderzoek zou eigenlijk pas komende maandag naar buiten komen, maar door een technische fout was het rapport gisteren al tijdelijk in te zien op de website. Daarom is het nu voor iedereen al gepubliceerd.
Telegraaf 08.06.2018 In politiek Den Haag wordt met enig ongemak gereageerd op de conclusies in het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dat de religiositeit onder moslims toeneemt en dat zij overwegend een negatief beeld hebben van de Nederlandse samenleving.
Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) reageerde vrijdag terughoudend op het rapport. Hij had het nog niet kunnen doorspitten, was zijn verklaring. Hij benadrukte wel dat ’meer religiositeit’ an sich geen probleem is, maar zei zich zorgen te maken over ’polarisatie’ in de samenleving.
De bewindsman hoopt door betere kansen op de arbeidsmarkt voor allochtonen en door goed contact te houden met religieuze koepelorganisaties, de onderliggende problemen te kunnen pakken.
Coalitiepartijen VVD en CDA tonen zich niet erg verrast door de gepresenteerde conclusies. „Uit dit rapport blijkt dat er te veel mensen zijn die op grote afstand staan van de samenleving”, aldus VVD-Kamerlid Bente Becker. „Te lang is er te weinig van mensen gevraagd om mee te doen en mensen zijn te lang aangesproken als groep in plaats van individu. Dat tij moet gekeerd worden.”
Ze wijst op de voorgenomen maatregelen uit het regeerakkoord, zoals dat er meer aandacht moet komen voor burgerschap. CDA-Kamerlid Pieter Heerma verwacht ook dat het aanpakken van buitenlandse beïnvloeding van moskeeën en van haatdragende imams zijn vruchten zal afwerpen, net als het aanspreken van problemen op de arbeidsmarkt.
Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (D66). Ⓒ ANP
Maar hij geeft toe dat daarmee het probleem niet meteen is opgelost. „Dit is niet iets wat van vandaag op morgen te veranderen is. Er is ook niet één makkelijk antwoord, maar dat maakt de noodzaak om te handelen eerder groter dan kleiner.”
Onderwijs
De SP vindt dat het kabinet toch ook eens serieus moet kijken naar het onderwijs. „We moeten echt nadenken of we willen dat we aparte islamitische scholen, joodse scholen etcetera hebben. Als je weigert daaraan iets te doen, is het dweilen met de kraan open.”
Ook vindt hij dat overheden en publieke instellingen altijd heel duidelijk het voorbeeld moeten geven. „Als bij een college mannen en vrouwen gescheiden zitten, dan moet het college geen doorgang vinden. Dat doen we hier niet.”
’De-islamiseren’
De PVV ziet in de uitkomsten van het rapport evenwel het zoveelste bewijs dat ’de-islamiseren’ de enige oplossing is. Kamerlid Machiel de Graaf hekelt dan ook het ’linkse mantra’ dat polarisatie of de arbeidsmarktpositie van allochtonen debet zijn aan het negatieve beeld van moslims van de Nederlandse samenleving. „Ze hebben hier alle kansen gekregen: zorg, onderwijs, een gespreid bedje. Als je die kansen weigert te pakken en ook nog eens gaat klagen, kan je maar beter lekker naar een islamitisch land vertrekken.”
Over enkele weken vindt er een debat plaats in de Tweede Kamer over integratie.
NOS 08.06.2018 Voor Nederlandse moslims is het geloof de afgelopen tien jaar belangrijker geworden, blijkt uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Dat komt voor een deel door de toegenomen spanningen tussen moslims en niet-moslims en als gevolg daarvan een gevoel van uitsluiting.
“De afwerende houding vanuit de Nederlandse samenleving maakt het geloof, de moslimidentiteit en het behoren tot een gemeenschap extra aantrekkelijk”, staat in het SCP-rapport De religieuze beleving van moslims in Nederland. Diversiteit en verandering in beeld. “De negatieve beeldvorming kan een stimulans zijn om zich te verdiepen in de kennis over de islam.”
Iets meer ongelovigen
Het onderzoek is gebaseerd op gegevens uit 2015 en richt zich voornamelijk op Nederlanders van Turkse en Marokkaanse afkomst, omdat dat de grootste islamitische groepen zijn. Van hen noemt respectievelijk 86 en 94 procent zichzelf moslim. Het aantal ongelovigen is onder Turken in tien jaar tijd iets toegenomen (tot 10 procent), onder Marokkanen is het gelijk gebleven (5 procent).
De ondervraagden die zichzelf wel moslim noemen, zijn de afgelopen tien jaar vaker gaan bidden. Vooral onder Turkse Nederlanders is het moskeebezoek toegenomen, moslima’s van vooral Marokkaanse afkomst zijn vaker een hoofddoek gaan dragen. Bijna allemaal geven ze aan dat hun geloof een zeer belangrijk onderdeel is van henzelf.
Het SCP onderscheidt vijf soorten moslims, die hun geloof ieder op een andere manier invullen:
Vijf soorten moslims (SCP)
TYPE
KENMERKEN
Seculier
Noemt zichzelf moslim, maar doet er in de praktijk weinig mee. Bidt niet, maar eet veelal wel halal. Een minderheid doet mee aan de ramadan.
Cultureel
Gaat niet naar de moskee en bidt nauwelijks, maar hecht wel erg aan zijn geloof. Negatieve opmerkingen over de islam doen pijn. Eet halal.
Selectief
Geeft zijn eigen invulling aan het geloof. Een deel gaat regelmatig naar de moskee, maar bidt niet vijf keer per dag. Eet halal en vindt de ramadan belangrijk.
Vroom, privaat
Leeft de meeste geloofsregels na, maar beleeft het geloof in de privésituatie. Gaat niet vaak naar de moskee. Relatief veel vrouwen.
Strikt, praktiserend
Trouwe moskeeganger, leeft alle geloofsregels na en vindt dat andere moslims dat ook moeten doen.
Het SCP stelt vast dat steeds meer Nederlandse moslims tot de laatste twee categorieën behoren. Onder moslims van Turkse afkomst is dat percentage in tien jaar tijd gestegen van 37 naar 45 procent; onder moslims van Marokkaanse afkomst was een stijging te zien van 77 tot maar liefst 84 procent.
Deze groepen zijn overigens niet zomaar te bestempelen als streng orthodox of salafistisch, benadrukt het SCP. Het onderzoek geeft daarvoor te weinig informatie. Hooguit 0,5 procent van de moslims noemt zichzelf salafistisch, maar veel streng orthodoxen gebruiken die naam niet omdat zij hun geloof als de ware islam beschouwen en niet als een stroming. Uit eerder onderzoek kwam naar voren dat ongeveer 8 procent van de moslims streng orthodox is.
Voor diversiteit, tegen geweld
Het SCP-onderzoek laat wel zien dat het merendeel van de vrome en strikte moslims openstaat voor culturele diversiteit. Bijna iedereen zegt het goed te vinden dat de samenleving uit meerdere culturen bestaat. Minder dan 10 procent heeft begrip voor religieus geweld.
Bij verkiezingen gaat een groot deel van de strenge moslims stemmen. “Ze wijzen de democratische rechtsstaat en de bijbehorende instituties dus voor het overgrote deel niet af”, concludeert het SCP, dat erop wijst dat veel salafisten dat wel doen.
Dat neemt niet weg dat veel moslims – streng of minder streng – een negatief beeld hebben over de samenleving. Ongeveer 40 procent vindt dat andere Nederlanders over het algemeen te vertrouwen zijn. De rechtspraak en de politie krijgen als rapportcijfer een krappe voldoende, de regering een onvoldoende.
Discriminatie
Ongeveer driekwart van de moslims zegt dat mensen met hun achtergrond af en toe of vaak worden gediscrimineerd. Bijna de helft heeft dat naar eigen zeggen ook zelf geregeld ondervonden. Ongeveer 60 procent zegt dat er in Nederland veel te negatief over de islam wordt gedacht.
Opmerkelijk is dat de selectieve moslims, die niet de strengst gelovigen zijn, het meest negatief oordelen over Nederland en de Nederlanders. Bijna de helft voelt zich hier niet thuis, dat is meer dan andere moslims. Ze willen dan ook het vaakst terug naar het land van herkomst.
De onderzoekers vermoeden dat dat komt doordat selectieve moslims relatief jong zijn en, juist omdat ze minder streng zijn in hun geloof, dichter bij de Nederlandse samenleving staan. Daardoor ervaren zij vaker een gevoel van discriminatie en uitsluiting.
Vastklampen
Wetenschappers gaan er vaak van uit dat gelovige migranten die lange tijd in een overwegend seculiere maatschappij wonen, steeds minder religieus worden. Bij moslims in Nederland lijkt dit niet te gebeuren, blijkt uit dit rapport.
Volgens de onderzoekers komt dat doordat de directe omgeving van veel moslims helemaal niet seculier is. Ze leven in hun eigen sociale netwerk en komen daardoor nauwelijks op een positieve manier in aanraking met andere denkbeelden.
“De negatieve oordelen over de islam en moslims vanuit de Nederlandse maatschappelijke omgeving stimuleren het aanhalen van de banden binnen de herkomstgroep en het onderlijnen van de moslimidentiteit”, staat in het rapport. Met andere woorden: wie de Nederlandse maatschappij als vijandig ervaart, klampt zich vast aan zijn geloof.
Telegraaf 08.06.2018 De religiositeit onder Nederlanders van Turkse en Marokkaanse afkomst is de afgelopen jaren toegenomen. Ze bidden vaker, de vrouwen dragen vaker een hoofddoek en de moskee wordt vaker bezocht. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Van de Marokkaanse moslims bidt volgens het onderzoek 78 procent vijf maal per dag, bij de Turkse moslims is dit 33 procent. Bij de Turkse moslims is het moskeebezoek toegenomen. Ongeveer 40 procent van beide groepen bezoekt tenminste wekelijks een moskee.
Vaker een hoofddoek
Marokkaanse moslima’s dragen steeds vaker een hoofddoek. Meer dan driekwart van hen (78 procent) zegt er een te dragen, tegen 64 procent tien jaar geleden. Ook bij jongeren en de tweede generatie is een toename te zien. Bij Turkse moslima’s is deze toename er niet.
Zeven van de acht Marokkaanse moslims vasten alle dagen tijdens de ramadan. Bij Turkse moslims geldt dat voor iets meer dan de helft. Een zeer groot deel van de moslims eet (bijna) altijd halal.
Lichte toename niet-gelovigen
Onder Turkse Nederlanders is in de periode 2006-2015 een lichte toename in het deel dat niet-gelovig is, onder Marokkaanse Nederlanders niet. Het aandeel moslims is bij Turkse Nederlanders afgenomen (van 93 naar 86 procent), maar niet bij Marokkaanse Nederlanders. Van hen beschouwen 94 van de 100 zich moslim. Vooral hoger opgeleide en tweede generatie Turkse Nederlanders noemen zich relatief vaak niet-moslim.
Op basis van hun religieus gedrag, opvattingen en identificatie zijn vijf groepen moslims te onderscheiden. De twee meest gelovige groepen, de vrome en strikt praktiserende moslims, vormen samen 84 procent van de Marokkaanse moslims. Bij de Turkse moslims is dit minder dan de helft (45 procent). Er zijn weinig seculiere moslims (7 procent bij de Turken en 2 procent bij de Marokkanen).
AD 19.03.2018 Wethouder Joris Wijsmuller heeft zeven kerken in Den Haag uit de periode van de wederopbouw aangewezen als gemeentelijk monument. Dit doet hij na een onderzoek van de gemeente Den Haag naar deze periode.
Onder de zeven kerken vallen de Maranathakerk in Duinoord, de Thomaskerk in Leyenberg, de Laakkerk in Laakkwartier, de R.K. Kerk OLV van Fatima in Leyenburg, de Shalomkerk in Vrederust, de R.K. Kerk Onbevlekt Hart van Maria in Marlot en de Kruispuntkerk in Mariahoeve. Alle kerken stammen uit de wederopbouwperiode tussen 1945 en 1965.
Kerkgebouwen zijn vaak bakens in de wijk en het zijn goed gebouwde gebouwen die nog lang mee kunnen
Peter Bos
De Haagse Stadspartij (HSP) is blij met het initiatief van hun wethouder. Door de ontkerkelijking worden steeds meer kerkgebouwen niet meer gebruikt, maar de partij wil dat de kerken behouden blijven. Volgens de HSP kunnen leegstaande kerken prima een nieuwe functie krijgen.
Succes
,,Ik heb er samen met andere politieke partijen met succes op gehamerd dat we meer tijd moeten nemen om alternatieve plannen voor lege kerken een reële kans te geven’’, laat fractievoorzitter van de HSP Peter Bos weten.
,,Kerkgebouwen zijn vaak bakens in de wijk en het zijn goed gebouwde gebouwen die nog lang mee kunnen. Met een beetje creativiteit kun je leegstaande kerken prima verbouwen en er een nieuwe functie aan geven’’, verduidelijkt hij.
Den HaagFM 19.03.2018 De gemeente Den Haag heeft zeven kerkgebouwen uit de Wederopbouwperiode aangewezen als gemeentelijk monument. Het gaat om de volgende kerken: de Maranathakerk in Duinoord, R.K. Kerk Onbevlekt Hart van Maria in Marlot, Kruispuntkerk in Mariahoeve, Thomaskerk (foto) in Leyenburg, Laakkerk in het Laakkwartier, R.K. Kerk OLV van Fatima in Leyenburg en de Shalomkerk in Vrederust.
Door de ontkerkelijking zijn de afgelopen jaren steeds meer kerkgebouwen leeg komen te staan en kwam bij veel kerken sloop in beeld. In de gemeenteraad probeerde onder meer de Haagse Stadspartij de kerken een nieuwe functie te geven zodat ze behouden zouden blijven. Zo wordt de Bethelkerk in Loosduinen gerenoveerd en is er ook een behoudplan voor de Valkenboskerk gekomen.
Gemeenteraadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij is blij met het besluit van wethouder Joris Wijsmuller. “Ik heb er samen met andere politieke partijen met succes op gehamerd dat we meer tijd moeten nemen om alternatieve plannen voor lege kerken een reële kans te geven. Die aanpak werkt. Kerkgebouwen zijn vaak bakens in de wijk die nog lang mee kunnen. Met een beetje creativiteit kun je leegstaande kerken prima verbouwen en er een nieuwe functie aan geven.” …lees meer
Elsevier 05.03.2018 Het rooms-katholicisme en de islam hebben meer gemeen dan mensen denken, vindt de Britse aartsbisschop Vincent Nichols. Daarom wil de katholieke kerk in Londen de banden tussen de twee religies versterken.
Vorige week bezocht aartsbisschop van Westminster Vincent Nichols het Centrum voor Islamitische Studies in Oxford, meldt de Britse krant The Times. Daar zei hij dat ‘de dialoog tussen geloof en maatschappij significant zou verarmen’ als het gesprek tussen de twee religies ontbreekt of vijandig verloopt. Het islamitische centrum in Oxford, waarmee naar schatting een bedrag van 100 miljoen pond (zo’n 112 miljoen euro) was gemoeid, werd in mei vorig jaar geopend door de Britse prins Charles.
Nichols zei weinig ervaring te hebben met gesprekken met moslimleiders, maar put naar eigen zeggen hoop uit een bijeenkomst van religieuze leiders in de centrale moskee van Birmingham na de aanslagen van 11 september 2001. Destijds was Nichols aartsbisschop in de op één na grootste stad van Engeland. Volgens hem leidde de ontmoeting tot ‘blijvende persoonlijke relaties’ en ‘gemeenschappelijke solidariteit’. Anderhalf jaar geleden zei Nichols ook al dat Britten kunnen leren van het ‘levende’ geloof van islamitische immigranten.
De aartsbisschop noemt samenwerking tussen katholicisme en islam noodzakelijk om de groeiende secularisatie in het Verenigd Koninkrijk tegen te gaan. Hij uitte kritiek op mondialisering en de ‘on demand-cultuur’, die ervoor zouden zorgen dat mensen steeds minder diepgaand nadenken, onder meer over geloof. Dat verzwakt de positie van religie in het Verenigd Koninkrijk, waarschuwt Nichols.
Steeds minder katholieken, steeds meer moslims in Verenigd Koninkrijk
Ook in Nederland zijn moslims bezig aan een opmars: in grote steden als Amsterdam en Den Haag zijn meer moslims dan christenen, berekende het Centraal Bureau voor de Statistiek enkele jaren terug al. In 2006 voorspelde het Sociaal en Cultureel Planbureau al dat Nederland kort na 2020 meer moslims dan katholieken zal tellen.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
OmroepWest 02.02.2018 Zondag naar de kerk gaan is in de meeste gezinnen allang geen vanzelfsprekendheid meer. De ontkerkelijking zorgt ervoor dat steeds meer kerken leeg komen te staan en dat kost de kerkbesturen veel geld. Zij willen van de gebouwen af. Maar omwonenden hebben de soms karakteristieke gebouwen in hun hart gesloten en vechten te vuur en te zwaard voor hun kerk.
De Valkenboskerk op de hoek van de Zuiderparklaan en de Loosduinsekade is de laatste kerk die verdedigd wordt door buurtbewoners. Ze komen zelf al lang niet meer in de kerk maar het aangezicht van het imposante bouwwerk betekent voor sommige bewoners veel. ‘Als de Valkenboskerk gesloopt wordt, dan breekt mijn hart’, zei een buurvrouw van de kerk donderdagavond tijdens een commissievergadering van de Haagse gemeenteraad.
De sloopkogel is het lot dat de kerk mogelijk te wachten staat. De Protestantse Kerk Den Haag (PGG) heeft een geïnteresseerde koper gevonden die het gebouw zal slopen en er tientallen nieuwe woningen neer zal zetten. Het kerkgenootschap heeft de inkomsten hard nodig voor het behoud van andere kerken, zei kerkrentmeester Oosterheert van PGG in de commissievergadering.
Alternatief plan
Bewoners zien de nieuwbouwplannen helemaal niet zitten en hebben een alternatief plan gemaakt waarbij de kerk behouden blijft en er kluswoningen in het gebouw komen. ‘Een kerk heeft een maatschappelijke waarde in een wijk’, zei Anja Voskuil van het actiecomité Valkenbos Blijft!. ‘Wij hebben niets met zo’n geel appartementencomplex. Het is betekenisloos.’
De discussie over de Valkenboskerk staat niet op zichzelf. In totaal veertien protestantse en katholieke kerken worden door de kerkbesturen afgestoten omdat ze leeg staan. De gemeente probeert zoveel mogelijk kerken te behouden door een standaard proces te doorlopen.
Proces
‘We kijken eerst samen met de kerkbesturen of er mogelijk een andere geloofsgemeenschap het gebouw wil kopen zodat de maatschappelijke functie hetzelfde blijft,’ legt wethouder Joris Wijsmuller (HSP) uit. ‘Als dat niet lukt proberen we het een andere functie te geven en als dat ook niet gaat dan kijken we naar mogelijkheden die de stad ook nodig heeft zoals nieuwe woningen en dan kan het nodig zijn om kerken te slopen.’
De Theresiakerk aan de Apeldoornselaan staat bijvoorbeeld op de rol om gesloopt te worden voor nieuwbouw.
Ook de Pauluskerk aan de Monseigneur Nolenslaan blijft bestaan en krijgt een nieuwe bestemming. In de kerk komen 21 appartementen waarbij veel oude kenmerken van de kerk in stand blijven.
Motie
Of het actiecomité Valkenbos Blijft! de Valkenboskerk kan redden is nog niet duidelijk. Volgens wethouder Wijsmuller is het bewonersinitiatief financieel niet onderbouwd en daarom niet haalbaar. Maar de gemeenteraad heeft er wel oren naar. Op 15 februari 2018 zal Groep de Mos tijdens een raadsvergadering een motie indienen waarin het behoud van de Valkenboskerk gegarandeerd moet worden. De kans is groot dat deze motie een meerderheid krijgt.
Vijf vragen over de betogingen in het Afrikaanse land
VK 22.01.2018 Congolese ordetroepen hebben zondag volgens de Verenigde Naties zeker zes demonstranten doodgeschoten tijdens betogingen tegen president Joseph Kabila. De katholieke kerk had de demonstraties in meerdere grote steden georganiseerd na afloop van de kerkdiensten.
Waarom lopen Congolezen te hoop tegen hun president?
Veel Congolezen verwijten president Joseph Kabila dat hij langer aan de macht blijft dan de grondwet hem toestaat. Kabila, nu 46 jaar, kwam in 2001 als net 29-jarige aan de macht na de moord op zijn vader, Laurent-Désiré. In 2006 won zoon Joseph de eerste meerpartijenverkiezingen in Congo in veertig jaar. Volgens de grondwet mocht hij maximaal twee termijnen van elk vijf jaar uitzitten, een periode die afliep in 2016.
Joseph Kabila weigerde vervolgens nieuwe verkiezingen te houden, waardoor hij aan het roer is blijven staan. Congo heeft alsnog verkiezingen aangekondigd voor december van dit jaar, maar veel Congolezen wantrouwen de intenties van Kabila . Het immense Congo, dat rijk is aan grondstoffen, ontrafelt intussen met protesten en gewapende milities.
Waarom gaat de katholieke kerk voorop in het organiseren van protesten?
De kerk benadrukt steeds dat de grondwet moet worden nageleefd
De rooms-katholieke kerk stelt zich in de zwakke staat Congo op als hoeder van het algemeen belang, en dat betekent onder meer dat de kerk steeds benadrukt dat de grondwet moet worden nageleefd. Toen verkiezingen in 2016 uitbleven leidde bemiddeling door de geestelijken in een politiek akkoord dat voorzag in het terugtreden van Kabila, de installering van een overgangsregering, en nieuwe verkiezingen. De overeenkomst heet het Silvester-akkoord omdat het is gesloten op Oudejaarsdag 2016 – in de katholieke traditie staat oudejaarsavond ook wel bekend als Silvesteravond, naar de heilige Silvester die stierf op 31 december in het jaar 335. Kabila weigerde echter om het akkoord te respecteren. De kerk ging zich daarna steeds activistischer opstellen: ze organiseerden afgelopen oudejaarsdag protesten waarbij ook al zeker vijf doden vielen.
Er is vermoedelijk geen Afrikaans land waar de katholieke kerk zo’n sterke maatschappelijke rol speelt als in Congo. Van de naar schatting 78 miljoen Congolezen is zo’n 40 procent katholiek, volgens het Amerikaanse PEW Research Center. De kerkelijke invloed gaat terug tot de kerstening door de Belgische kolonisator, toen in de brousse de missiescholen en klinieken uit de grond schoten.
De kerk verzorgt heden ten dage diensten die de disfunctionerende Congolese staat niet verzorgt, hetgeen de kerk extra moreel gezag verschaft. Lokale bisschoppen begaven zich eerder ook al richting politiek terrein, met hun openlijke kritiek op militair leider en president Mobutu (1965-1997) en diens autoritaire bewind, persoonlijkheidscultus en ongeëvenaarde corruptie. Momenteel scharen leiders van moslimgemeenschappen en evangelische kerken in Congo zich achter het optreden van de katholieke kerk.
Spreekt het Vaticaan zich uit over de actuele crisis in Congo?
In september week paus Franciscus af van het protocol van Vaticaanstad door de bezoekende president Kabila welkom te heten in de bibliotheek in plaats van de receptieruimte. Maar de afgelopen dagen heeft Franciscus zich niet expliciet tot Kabila gericht. Wel riep hij zondag, op bezoek in Peru, de ‘autoriteiten van het Afrikaanse land, de officials en alle mensen’ wel op om ‘alle vormen van geweld te voorkomen en oplossingen te zoeken voor het algemeen welzijn’. Een meer uitgesproken houding lijkt er te zijn binnen de katholieke kerk in België.
De Belgische Bisschoppenconferentie riep op 11 januari ‘ons land, de Europese Unie en de hele internationale gemeenschap’ op om er voor te zorgen dat in Congo ‘fundamentele rechten en vrijheden’ zegevieren. De bisschoppelijke verklaring werd uitgevaardigd in het kader van een herdenkingsviering in Congo voor de doden die daar op 31 december vielen tijdens een ‘mars voor de democratie’.
Welke rol speelt de Congolese oppositie? En het Westen?
Congo’s oppositie geldt als zwak en verdeeld
Congo’s oppositie geldt als zwak en verdeeld. Oppositieleider Étienne Tshisekedi overleed vorig jaar op 84-jarige leeftijd in een Belgisch ziekenhuis. Tshisekedi had een voorname rol moeten gaan spelen in de overgangsregeling die eind 2016 alleen op papier tot stand kwam. Een andere oppositiepoliticus, ondernemer Moïse Katumbi uit de grondstoffenrijke provincie Katanga, woont in ballingschap. Landen als Amerika en Groot-Brittannië veroordelen de recente gewelddadigheden tegen betogers en ‘steunen’
Congolese burgers die vreedzaam demonstreren voor tenuitvoerlegging van het transitieakkoord. De EU, VN en Afrikaanse Unie waren betrokken bij de totstandkoming van dat akkoord. De vraag is of de internationale instanties en Amerika inmiddels niet wat meer kunnen doen. Analist Nadia Nsayi, geboren in Congo en werkzaam voor vredesbeweging Pax Christi en ontwikkelingsorganisatie Broederlijk Delen in België, sprak in oktober van ‘Congomoeheid’ binnen de EU. De regering-Trump beschouwt Congo volgens haar ‘niet als een (grote) prioriteit beschouwt’.
VK 12.07.2017 De grootste kerk van protestants Nederland mag worden gebouwd in het Zeeuwse visserdorp Yerseke. Bij de hoofdelijke stemming in de gemeenteraad stemden dinsdagavond tien raadsleden voor en acht tegen.
De omvang en de ligging van het godshuis leidde tot veel verzet. Omwonenden verwachten verkeershinder en hekelen de bouw van de ‘megakerk’ aan de rand van een natuurgebied.
Op 3,8 hectare zal een parkeerplaats voor 353 auto’s komen, een woning voor de dominee, een voor de koster en een zalencomplex met een kerkgebouw waarvan de torenspits 49,3 meter de lucht in reikt. In de kerk zal plaats zijn voor tweeduizend gelovigen. De orthodoxe geloofsgemeenschap heeft al ruim 4 van de begrote 13 miljoen ingezameld.
‘Dit is heel erg jammer’, zegt raadslid Andries Jumelet van de ChristenUnie over de stemming. ‘Yerseke Moer, waar de kerk gebouwd moet worden, is een uniek natuurgebied. Daar mag niet gebouwd worden, staat in het omgevingsplan. Ik verwacht dan ook dat de Raad van State er korte metten mee gaat maken.’ Boze bewoners hadden de stap naar de raad al aangekondigd.
De SGP vormt samen met het CDA en de VVD een coalitie in de gemeente Reimerswaal, waar Yerseke onder valt. In hun coalitieakkoord spraken zij drie jaar geleden af dat er een nieuwe kerk zou komen. Maar CDA en VVD hebben kortgeleden hun twijfels geuit. Uiteindelijk stemde de hele CDA-fractie voor en een van de twee VVD’ers tegen.
De stem voor van VVD-raadslid Jan Cees van der Endt bleek cruciaal. Zijn enige fractiegenoot Thea Laban, fel tegenstander van het plan, liet zich niet overtuigen. Ondanks dat ze is bedreigd vanwege haar standpunt, schrijft een aanwezige verslaggever van de Zeeuwse krant PZC.
Lees ook;
‘Megakerk’ zorgt voor rumoer
Rumoer over de bouw van een nieuw, groot gebedshuis gaat vandaag de dag steevast om een moskee. Zo niet in Yerseke. Daar is het de aangekondigde bouw van een ‘megakerk’ van de gereformeerde gemeente die tot ophef leidt.
BB 12. 07.2017 Geen megamoskee in Gouda, wel een megakerk in Yerseke. De gemeenteraad van Reimerswaal stemde gisteravond met een krappe meerderheid in met de bouw van de kerk die plaats moest gaan bieden aan tweeduizend gelovigen. De kerk is omstreden omdat het gebouw komt te staan aan de rand van een natuurgebied. Ook vrezen omwonenden verkeersoverlast.
Groeiende kerkgemeente
Het nieuwe kerkgebouw is volgens wethouder Jaap Sinke (SGP) nodig omdat de Gereformeerde Gemeente in Yerseke sterk groeit. Inmiddels zou die uit 2400 leden bestaan, waar in de huidige kerk slechts plaats is voor 1400. De nieuwe kerk krijgt een toren van vijftig meter hoogte. Naast het gebouw is een parkeerplaats voorzien met ruimte voor 350 auto’s. Tegenstanders hebben inmiddels verklaard het besluit tot bij de Raad van State aan te vechten.
Verkeersinfarcten
Vooral de ligging van de kerk, aan de rand van een beschermd natuurgebied, zet in het dorp kwaad dorp. Ook zijn bewoners bang voor verkeersinfarcten in het weekend. ‘’We zullen alle mogelijke oplossingen die binnen ons bereik liggen aanpakken voordat de schop de grond in gaat’, verzekerde Sinke zijn critici bij het raadsdebat. Uiteindelijk stemden coalitiepartijen SGP en CDA voor, coalitiegenoot VVD stemde verdeeld. Net genoeg om met tien stemmen voor en acht tegen het bestemmingsplan goed te keuren.
Telegraaf 11.07.2017 De gemeenteraad van Reimerswaal heeft dinsdagavond ingestemd met de komst van een megakerk aan de rand van het Zeeuwse dorp Yerseke. De bouw van de kerk die plaats moet bieden aan 2000 gelovigen is omstreden.
Inwoners vrezen voor verkeersoverlast en het gebouw zou ook te groot zijn. Wat oppervlakte betreft wordt het de grootste kerk van het land. De komst van de kerk was ook omstreden omdat die midden in een natuurgebied komt.
Gemeenteraad verdeeld
Na een avond van felle debatten was er uiteindelijk een meerderheid voor de bouw van kerk aan de Steeweg. De gemeenteraad was verdeeld, het voorstel kreeg tien stemmen voor en acht stemmen tegen.
De kerk voor de protestanten van de Gereformeerde Gemeente wordt een van de grootste van Nederland, met een torenspits van bijna 50 meter hoog, tweeduizend zitplaatsen, verschillende zalen en 350 parkeerplekken.
Veel kerkgangers
De verdeeldheid in de gemeenteraad geeft een goed beeld van de samenleving in het vissersdorp. De bevolking, Yerseke heeft bijna 7.000 inwoners waarvan een kleine 2.400 lid is van de Gereformeerde Gemeente, is ook verdeeld over dit onderwerp.
Advocaat De Winter, die de bezwaarhebbende omwonenden vertegenwoordigde, stipte problemen als de verkeersveiligheid, drukte, gevaar van wild parkeerders en de problemen bij een noodsituatie aan.
Kerk in natuurgebied
De kerk komt ook nog eens in een natuurgebied te staan. Wethouder Jaap Sinke van de SGP, dat zeven van de negentien zetels heeft in de gemeente Reimerswaal, beloofde de gemeenteraad dat de verkeerssituatie eerst aangepakt zal worden, voor de kerk gebouwd wordt.
Hij kreeg veel kritiek vanuit de gemeenteraad op zijn handelswijze. Onder meer van Thea Laban-Mos van de VVD. Haar bezwaren tegen dit plan kwamen haar overigens heel duur te staan in de afgelopen weken. Zo werd ze bedreigd, iets dat de wethouder ‘verschrikkelijk’ noemde.
Grootste kerk in Opheusden
Overigens is de nog te bouwen kerk in Yerseke wat zitplaatsen betreft niet de grootste. Het gebedshuis van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland in het Gelderse dorp Opheusden spant de kroon met 2850 stoelen.
Telegraaf 11.07.2017 De gemeenteraad van het Zeeuwse dorp Yerseke velt dinsdagavond een oordeel over de bouw van een gigantische gereformeerde kerk. Het gebedshuis moet plaats gaan bieden aan tweeduizend gelovigen. Wat oppervlakte betreft wordt het de grootste kerk van het land. De komst van de kerk is onder meer omstreden omdat die midden in een natuurgebied komt.
In 2015 behoorde de helft van de Nederlandse volwassenen naar eigen zeggen tot een kerkelijke gezindte, aldus cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Iets minder dan een kwart van de Nederlandse kerkgangers is katholiek, 16 procent protestants. Van de protestanten geeft 7 procent aan hervormd te zijn. Respectievelijk 3 en 6 procent rekent zich tot de gereformeerde kerk of de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).
Drenthe, Overijssel, Gelderland en Zeeland zijn met 11 tot 14 procent van de bevolking de provincies met de meeste hervormden. De inwoners van Friesland behoren vaak tot de PKN.
Gereformeerden
Gereformeerden zijn de trouwste kerkgangers. Volgens landelijke CBS-cijfers gaan twee op de drie minstens een keer per maand naar de kerk. Meer dan de helft doet dat minstens een keer per week. Van de PKN’ers gaat 56 procent regelmatig naar een dienst.
Van alle inwoners van Reimerswaal, waar het dorp Yerseke onder valt, gaat 49,6 procent minimaal een keer maand naar de kerk. De gemeente telt 22.411 inwoners. In heel Zeeland wonen 381.719 mensen.
Opheusden
Bij de volkstelling van 1849 meldde vrijwel iedereen tot een kerkgenootschap te behoren. Nederland was 100 procent religieus. In 1879 waren er de eerste tekenen van ontkerkelijking in Friesland en Groningen. Vanaf 1999 neemt de kerkelijkheid in vrijwel alle provincies af.
Overigens is de nog te bouwen kerk in Yerseke wat zitplaatsen betreft niet de grootste. Het gebedshuis van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland in het Gelderse dorp Opheusden spant de kroon met 2850 stoelen.
VK 11.07.2017 Rumoer over de bouw van een nieuw, groot gebedshuis gaat vandaag de dag steevast om een moskee. Zo niet in Yerseke. Daar is het de aangekondigde bouw van een ‘megakerk’ van de gereformeerde gemeente die tot ophef leidt. Vanavond beslist de gemeenteraad van het Zeeuwse vissersdorp over de droomwens van de orthodoxe geloofsgemeenschap, waarvoor zij al ruim 4 miljoen euro heeft ingezameld. Het zal er bij de stemming om spannen.
Geeft de gemeenteraad van Reimerswaal, waar Yerseke onder valt, groen licht voor het bouwwerk, dan wordt de kerk de grootste van protestants Nederland. Op een lap grond van 3,8 hectare zal een parkeerplaats voor 353 auto’s komen, een woning voor de dominee, een voor de koster en een zalencomplex met een kerkgebouw waarvan de torenspits 49,3 meter de lucht in reikt. In het godshuis zal plaats zijn voor tweeduizend gelovigen.
‘Kolossale omvang’
De bouw van de kerk is begroot op 13 miljoen euro
De gereformeerde gemeente stelt dat door de groei van haar ledenbestand het huidige kerkgebouw in het hart van Yerseke te krap is geworden. Ze heeft haar oog laten vallen op een lap grond van een agrariër aan de westrand van het dorp, langs het natuurgebied Yerseke Moer. Er is al een voorlopig koopcontract getekend. De bouw van de kerk is begroot op 13 miljoen euro.
Oppositiepartijen, zoals Leefbaar Reimerswaal en de ChristenUnie, natuurvorsers en omwonenden zijn fel tegen. Niet alleen vanwege de verkeersdrukte, maar vooral hebben zij bezwaar tegen de locatie en de ‘kolossale omvang’ van het gebouw. Zij vinden het zonde en onnodig om een groot groengebied op te offeren want zien voldoende uitbreidingsmogelijkheden bij het huidige kerkgebouw. Mocht het plan door de gemeenteraad komen, dan stappen omwonenden naar de Raad van State, hebben zij al aangekondigd.
Rotonde
Voorstander is de SGP. Zij is de grootste partij in Yerseke, en twee handen op een buik met de gereformeerde gemeente, waarbij eenderde van de dorpsbewoners is aangesloten. De SGP vormt samen met het CDA en de VVD een coalitie. In hun coalitieakkoord spraken zij drie jaar geleden af dat er een nieuwe kerk zou komen.
Maar CDA en VVD hebben kortgeleden hun twijfels geuit, vooral bij de verkeersdrukte die rondom de kerk zal ontstaan. Van deze twee partijen zal het lot van de megakerk afhangen. Zij zullen de SGP aan een meerderheid moeten helpen. Daarop heeft SGP-wethouder Jaap Sinke vorige week op de valreep een voorstel gedaan om de toegangsweg naar de kerk te verbreden en een rotonde aan te leggen in de hoop de verkeersdrukte in goede banen te leiden. Vanavond zal blijken of de SGP zijn coalitievrienden hiermee heeft weten te paaien.
OmroepWest 30.06.2017 De kerk is hot. Volgens het blad ‘Kerk in Den Haag’ heeft Den Haag welgeteld 140 christelijke kerken. Tien jaar geleden lag dat aantal nog rond de 70 of 80. De kerk is echter al lang niet meer alleen dat gebouw met die hoge toren. Mensen richten ook kerken op in scholen, zaaltjes en zelfs in het theater.
In de zogenaamde kerkentest, die Kerk in Den Haag elke twee jaar uitvoert, wordt de balans opgemaakt. Of er nu ook meer mensen geloven, is moeilijk te zeggen, maar: ‘De kerk is absoluut niet op zijn retour’, zegt hoofdredacteur Jan Goossensen.
Als verklaring voor de toegenomen gelovigheid in Den Haag wijst Goossensen naar de diversiteit van de Hofstad. ‘Er wonen ongelofelijk veel verschillende etnische groepen in Den Haag die allemaal hun eigen geloof hebben en uitdragen. Dat zijn natuurlijk veel moslims, maar veel migranten geloven ook in het christendom.’
Chinese kerk
Het lijstje met migrantenkerken is lang. Van Ghanese, tot Bulgaarse, maar ook Portugese en Engelse; de smaken in Den Haag zijn heel divers. Hans Hemmes, redacteur van het blad, noemt als voorbeeld zijn bezoek aan de Chinese kerk in het Laagkwartier. ‘Ik bezocht de kerk als nieuweling en kreeg zelfs applaus toen de voorzitter mijn naam opnoemde. Het was er razend druk, en de meeste mensen leken heel erg op hun gemak. Heel leuk om te zien. Het gelooft leeft meer dan ooit lijkt het.’
De grote hoeveelheid aan kerken zorgt ervoor dat lang niet alle geloofgemeenschappen nog kunnen rekenen op een geschikte ruimte. Ze zijn daarom creatief: scholen, vergaderruimtes en zelfs huiskamers worden omgetoverd tot gebedsruimtes. Hemmes vertelt geamuseerd: ‘Ik was een keer in een dansstudio waar in de ene zaal de tango werd geoefend, terwijl in het andere vertrek een kerkdienst werd gehouden.’
Hippe kerken
Door de grote diversiteit aan kerken, verandert ook de manier waarop het geloof wordt uitgedragen. ‘Al lang niet meer zo traditioneel als vroeger’, vertelt Goossensen. ‘De City Life Church (CLC) aan de Escamplaan bijvoorbeeld wordt voornamelijk bezocht door kinderen, jongeren en jonge ouders van rond de 30 of 40. Die lopen gewoon in korte broeken, of zomerjurkjes met daaronder teenslippers. Zo zijn er steeds meer moderne kerken’, besluit hij.
Elsevier 27.03.2017Duane Miller, onderzoeker aan St. Mary’s University in het Amerikaanse San Antonio, zegt dat steeds meer moslims zich bekeren tot het christendom. Miller interviewde de afgelopen jaren talrijke ex-moslims en verwerkte hun beweegredenen in zijn onderzoek.
Drijfveren
De belangrijkste drijfveer voor veel bekeerlingen is het aanhoudende islamitisch geïnspireerde geweld. Miller bestudeerde een aantal casussen, waaronder de vervolging van christenen in Indonesië. Miller concludeert dat in de periode 1960-2010 10 miljoen Indonesische ex-moslims christen zijn geworden. Ook zouden wereldwijd 400.000 moslims zich tot het christendom hebben bekeerd in de nasleep van de aanslagen van 11 september 2001.
Vluchtelingen
Veel moslims bekeren zich tot het christendom nadat zij hun vaderland hebben verlaten. In Libanon omarmen veel Syrische en Iraakse vluchtelingen het christendom, soms om praktische redenen. Zo zouden de bekeerlingen makkelijker toegang krijgen tot de genereuze hulp van christelijke hulporganisaties.
Kerken in Duitsland zien een toename van bekeerde asielzoekers. Sommige christelijke organisaties richten zich specifiek op asielzoekers en verspreiden christelijke lectuur in asielzoekerscentra. Toch bestaat er twijfel over de motivatie van bekeerlingen. Zo is het lastiger om een christelijke vluchteling uit te zetten, omdat die zich kan beroepen op dreigende religieuze vervolging in het land van herkomst.
Christendom verdwijnt uit bakermat
Ondanks het toenemende aantal bekeringen zien de vooruitzichten voor het christendom er niet goed uit. In de komende decennia zal het christelijke geloof uit grote delen van het Midden-Oosten en Afrika zijn verdwenen. In 2070 zal de islam het christendom passeren als de grootste religie van de wereld.
AD 15.03.2017 In Den Haag staan zeker tien kerkgebouwen al jaren leeg. De panden zijn lastiger te verkopen dan gedacht. En de leegstand blijft groeien: de gereformeerde gemeente wil later dit jaar een van de twee gebedshuizen die zij nog in haar bezit heeft, afstoten.
Leden van de gereformeerde gemeente bezoeken nu nog zondagsdiensten in de kerk aan de Oude Boomgaardstraat (centrum) of de Eben Haëzerkerk aan de Nieuwe Laantjes op Scheveningen. Maar de gemeenten in Den Haag en Scheveningen gaan fuseren. Om de paar weken zijn er gezamenlijke diensten in een van de gebouwen.
Geschikt
Het plan was aanvankelijk om beide kerken af te stoten en een nieuwe start te maken op een derde locatie. Een commissie heeft maandenlang onderzoek gedaan naar een geschikte plek, maar dat heeft niets opgeleverd. Daarvoor zijn ook lege kerken bekeken, maar die bleken niet geschikt.
Het is nu aan de leden van de gereformeerde gemeente om een keuze te maken tussen de kerk aan de Oude Boomgaardstraat of de Eben Haëzerkerk aan de Nieuwe Laantjes.
,,Ik vrees dat er voor de kerk aan de Oude Boomgaardstraat in Den Haag wordt gekozen, omdat er daar meer parkeerplaatsen zijn”, meent koster Camphens van de Eben Haëzerkerk in Scheveningen.
De zoektocht naar een gebouw geeft aan hoe lastig het is om leegstaande kerken een bestemming te geven. Ze worden langzamerhand een blok aan het been van de protestantse gemeente PGG. De begroting voor 2017 heeft mogelijk een tekort van 688.000 euro. Een van de oorzaken is de trage verkoop van gesloten kerken.
Het bisdom heeft geen cijfers en verwijst naar de afzonderlijke parochies.
Intussen groeit ook het sentiment: in de facebookgroep ‘Den Haag zoals het was’ zijn sinds deze week de klokken van de Sacramentskerk te horen.
De leegstand van kerken kan natuurlijk niet los worden gezien van de ontkerkelijking, die zeker in de grote steden van Nederland niet te stoppen lijkt.
Telegraaf 22.02.2017 Jongeren voelen zich steeds minder aangetrokken tot een godsdienst. In 2015 behoorde 41 procent van de 15- tot 25-jarigen naar eigen zeggen tot een kerkelijke gezindte of levensbeschouwelijke groepering. Vijf jaar eerder was dat nog 49 procent. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag.
De daling is het grootst onder jongvolwassenen (18-25 jaar). Van de jongeren die zich nog wel religieus voelen, is het grootste deel katholiek (17 procent) of protestants (11 procent). 8 procent behoort tot een islamitische groepering.
Opvallend is het verschil in beleving tussen deze groepen. Ruim de helft van de protestanten geeft aan minstens één keer per maand naar de kerk te gaan. Van de katholieke jongeren doet slechts 6 procent dat. Een derde van de islamitische jongeren ziet regelmatig een moskee van binnen.
Trouw 22.02.2017 Het percentage jongeren dat zegt bij een godsdienst te horen is opnieuw gedaald. In 2010 zei 49 procent zich tot een godsdienst te rekenen, in 2015 was dat nog 41 procent. Het aantal godsdienstige jongeren daalt al sinds 1997.
Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De daling is het sterkst onder jongvolwassenen (18-25 jaar): nu geloven nog vier op de tien jongeren in die leeftijdsgroep, in 2010 was dat nog 48 procent. Het aantal minderjarige godsdienstige jongeren is ook gedaald, van 51 procent in 2010 naar 45 procent in 2015.
Van de religieuze jongeren beschouwt 28 procent zich als christelijk, 8 procent als moslim, 17 procent als katholiek en 11 procent als protestants. De overige vijf procent behoort tot een kleinere godsdienst zoals het hindoeïsme of het boeddhisme. Meer dan de helft van de jongeren beschouwt zichzelf niet als religieus.
Kerkbezoek
Dat jongeren zich als religieus beschouwen betekent niet dat ze ook naar de kerk, moskee of een andere religieuze bijeenkomst gaan. Het aantal kerkgangers is het grootst onder de protestantse jongeren, meer dan de helft zegt minstens een keer per maand naar een dienst of religieuze bijeenkomst te gaan. Van de islamitische jongeren gaat 36 procent regelmatig naar een moskee. Onder katholieke jongeren is het aantal kerkgangers het laagst: slechts 6 procent zegt minstens eens per maand in de kerkbanken te zitten.
Vorig jaar bleek uit onderzoek van de Universiteit Utrecht onder vijfduizend scholieren dat juist de moslimjongeren minder snel seculariseren dan christelijke jongeren. “De identificatie als moslim blijft sterk onder jongeren, maar het navolgen van religieuze voorschriften neemt af”, zei hoogleraar sociologie Frank van Tubergen er destijds over in Trouw. Religie werd voor islamitische jongeren meer een privézaak. “Ze laten vooral de aspecten van het geloof die je publiek toont achterwege.”
Vaticaanse vragenlijsten
De katholieke kerk ziet de secularisatie van de jonge achterban met lede ogen aan. Het Vaticaan probeert nu met vragenlijsten in kaart te brengen waar jongeren behoefte aan hebben vanuit de kerk. In maart opent daarvoor een website, in 2018 wordt op een speciale bisschoppensynode besproken hoe de kerk jongeren beter kan bereiken. In de aankondiging van dit plan sprak het Vaticaan al voorzichtig uit waar de verbeterpunten zitten.
De kerk moet af van de ‘rigide houding die de verkondiging van het evangelie minder geloofwaardig maakt’ en moet ophouden ‘zich te gedragen op een ouderwetse manier’. En, zo schreef het Vaticaan, jongeren hebben vast zelf ook wel een paar goede ideeën over hoe de kerk het verkondigen van haar boodschap kan verbeteren. De kerk wil de stem van jongeren horen, benadrukte paus Franciscus.
Trouw 15.02.2017 Veel gelovigen zitten in hun maag met een oud en duur kerkgebouw. Katholieken in Halfweg hebben een oplossing gevonden. Ze halveren hun monumentale kerk.
Wat doe je met een kerkgebouw als het aantal kerkgangers slinkt? Wordt het sluiting, herbestemming of verbouwing? Het is een kwestie waar veel kerkelijke gemeenten mee in hun maag zitten. De toekomst van, vaak historische en monumentale, gebouwen is op dit moment een van de grootste thema’s voor protestantse en katholieke kerkbestuurders.
De katholieken van de Onze Lieve Vrouw Geboorte-parochie in Halfweg, een dorp tussen Amsterdam en Haarlem, hebben een oplossing gevonden. Hun monumentale kerk wordt niet gesloopt, maar wel zéér grondig onder handen genomen. De kerk wordt gehalveerd. Alleen de toren en een deel van de gevel staan nog overeind.“Het bisdom praat vaak over kerken verkopen en kerken slopen. Wat wij doen is van een heel andere orde”, zegt projectleider Gé Nibbering (65).
Het terrein is al enige tijd een bouwput. Bakstenen muren werden onlangs neergehaald. Ook zijn het altaar, orgel en kerkbanken verdwenen. Halfweg gaat er drastisch anders uitzien. Zo komt er een nieuw kerkplein. En op een groot deel van de kerkelijke grond komen huizen. In de karakteristieke pastorie komen drie zelfstandige woningen: van buiten Amsterdamse School, van binnen modern comfort. Door een groot deel van de kerkelijke grond ter beschikking te stellen voor woningbouw is het project voor de parochie kostendekkend.
Het is een ‘vrij unieke situatie’ waarin zijn kerk is beland, zegt Nibbering. “Het is nog niet eerder vertoond dat een parochie een kerk gaat verkleinen en tegelijk een soort gebiedsontwikkelaar wordt.” Een landschapsarchitect kwam er zelfs aan te pas om Halfweg op deze manier een nieuw dorpshart te geven.
In 2009 bestond het kerkgebouw 80 jaar, een gebeurtenis die toen nog groots werd gevierd. Wel was toen al duidelijk dat het bouwwerk – 600 zitplaatsen – inmiddels veel te ruim bemeten was. In dezelfde periode bleek eveneens dat het pand in zeer slechte staat verkeerde. Wat nu? Tal van vergaderingen volgden. De toekomst van het gebouw was onzeker. Enige tijd werd zelfs complete afbraak overwogen, iets dat immers veel vaker gebeurt.
Uiteindelijk werd in samenspraak met de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude besloten om het bestaande gebouw flink onder handen te nemen. Door de aanpak in Halfweg is een karakteristiek bouwwerk (voor een deel) gered. De kerk werd in 1928-1929 gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School. De bouwstijl, zogeheten ‘baksteenexpressionisme’, is in de rooms-katholieke kerkbouwkunst zeer spaarzaam toegepast.
Emotioneel
Afscheid nemen van een kerkgebouw blijkt in de praktijk dikwijls lastig. Vaak gaat verandering van gebouwen bij de kerkgangers met veel verdriet en pijn gepaard. Sommigen komen er al hun hele leven. In Halfweg kwamen er ook tranen. “Emoties komen altijd in dit soort gevallen”, zegt Nibbeling. “Maar doordat we een deel van het bestaande in stand houden, herkennen velen zich toch terug in het nieuwe kerkgebouw.”
Het project wordt voor het grootste deel vormgegeven door de parochianen zelf. Iedereen in de kerk wordt via nieuwsbrieven uitgebreid op de hoogte gehouden. En wat ook scheelt, zegt Nibbeling, is dat het tijdelijke kerkgebouw pal naast het bouwterrein staat. “Ook dat schept een bepaalde band. Er heerst in de kerk een soort bouwsfeer.”
Trouw 14.02.2017 Terwijl de meeste kerken leeglopen, trekken de op Amerikaanse leest geschoeide kerken als Hillsong in Amsterdam en Doorbrekers in Barneveld wekelijks meer zielen. Geen toeval, ontdekte Bjorn Visser. ’s Lands snelst groeiende kerken gebruiken hetzelfde succesrecept.
Bezoek je voor het eerst de Hillsongkerk aan het Rembrandtplein in Amsterdam, dan hoef je je geen moment een buitenstaander te voelen. Al bij de tramhalte word je opgewacht door gemeenteleden: van harte welkom, wat leuk dat je komt kijken. Eenmaal binnen word je waarschijnlijk nog een paar keer enthousiast aangeklampt. Ben je er klaar voor? De rockmuziek blaast er uit de speakers, de voorganger staat er voor een scherm met flitsende visuals.
Hillsong, afkomstig uit Australië en sinds een aantal jaar ook in Nederland, zwemt hard in tegen de secularisatie: ze groeit, en naar eigen zeggen nog stevig ook. En inderdaad, op zondagochtend zit het er vol. Hoe kan dat?
Door te zorgen voor een ‘wow’-factor, constateert student godsdienstpastoraal werk Bjorn Visser in zijn scriptie voor de Christelijke Hogeschool Ede. Hij enquêteerde onder gemeenteleden van kerken als Hillsong en sprak uitgebreid met de voorgangers en gemeenteleden.
Doorbrekers in Barneveld, City Life Church in onder meer Den Haag, City Changers in Den Bosch en Thousand Hills in Hilversum: allemaal hebben ze volgens Visser een sterke focus op het verwelkomen van nieuwe zielen, en allemaal groeiden ze het afgelopen decennium van niets naar honderden of in sommige gevallen zelfs meer dan duizend leden. Daarmee zijn ze – in ieder geval getalsmatig – de wonderkinderen van christelijk Nederland. Visser: “Het is de bedoeling dat je je direct thuis voelt. Zo brengen ze het ook. In sommige van die kerken staat op de flyers ‘welcome home’.”
Charismatisch
Nieuw is hun modus operandi niet. De kerken die Visser onderzocht zitten in de evangelische en de zogenoemde ‘charismatische’ hoek – God wordt er aanbeden met de handen in de lucht, de muziek komt van gitaar en drum, niet van een orgel. Persoonlijke ervaringen met de Heilige Geest zijn er belangrijk, net als het maken van een persoonlijke, bewuste keuze om Jezus te volgen.
Als het regent, staan gemeenteleden klaar met een paraplu. Stap je uit je auto, dan zorgen ze dat je droog binnenkomt, aldus Bjorn Visser.
In zulke kerken staat evangelieverkondiging van oudsher hoog aangeschreven. Bezoekers worden bij de deur verwelkomd en de voorganger spreekt er eenvoudige taal. “Deze kerken doen dat ook”, zegt Visser. “Maar ze gaan dus een stuk verder. Als het regent, staan gemeenteleden klaar met een paraplu. Stap je uit je auto, dan zorgen ze dat je droog binnenkomt.”
Er blijkt onder de respondenten een ontevredenheid te bestaan over de diepgang die ze ervaren. Mensen die al langer in de kerk komen, verlangen naar meer diepgang, aldus Visser in zijn scriptie.
Autocratisch leider
Misschien wel het belangrijkste verschil met andere kerken: het leiderschap. “De voorganger staat centraal: hij heeft de visie én voert die uit. Waar de voorganger in de meeste andere evangelische kerken en pinkstergemeenten wordt aangesteld en gecontroleerd door de oudsten, werken deze gemeenten top-down. Als de voorganger zegt: we planten (stichten, red.) morgen een kerk, dan doen ze dat. Van zulk charismatisch leiderschap gaat een aantrekkingskracht uit. Het is prettig om iemand te volgen die de weg wijst.”
Deze kerken excelleren in daadkracht, zegt Visser. “Dat de voorganger zelf beslissingen kan nemen, helpt enorm. In andere kerken moeten dat soort besluiten eerst besproken worden door bijvoorbeeld de raad van oudsten. Dat is democratischer, maar kost veel meer tijd.”
Hebben deze kerken het succesrecept gevonden, een medicijn tegen de ontkerkelijking? Visser is nog niet overtuigd. Neem dat autocratische leiderschap. Dat heeft ook een keerzijde, zegt hij. “Is er wel voldoende controle op de voorganger? Net als beursgenoteerde bedrijven kennen deze kerken een team van opzieners. Bevriende voorgangers van andere kerken die een soort klankbord vormen. Als een voorganger alleen verantwoording aflegt aan vrienden, kan dat lang goed gaan. Maar wat als de leider wegvalt? Of als de opzieners niet kritisch genoeg zijn? Of als het niet lekker meer loopt tussen de voorganger en de opzieners?”
Nog een belangrijk kritiekpunt: de focus op nieuwkomers kan ten koste gaan van gemeenteleden die al langer lid zijn. “Er blijkt onder de respondenten een ontevredenheid te bestaan over de diepgang die ze ervaren”, schrijft Visser in zijn scriptie. “Hiermee lijkt een verband te zijn tussen mensen die pas de kerk bezoeken, de zogenaamde ‘zoekers’, en mensen die al langer in de kerk komen. Mensen die al langer in de kerk komen, verlangen naar meer diepgang.”
De kerken vertellen volgens Visser graag hoeveel mensen er tot geloof komen. “Maar hun groei komt maar voor een klein deel van nieuwe christenen. 92 procent van de mensen die ik sprak, kwam uit andere kerken. Dat wordt wel het ‘rondpompen van gelovigen’ genoemd: groei op de ene plaats leidt elders tot legere kerkbanken.”
Toch kunnen andere kerken wel wat leren van Hillsong, Doorbrekers en vergelijkbare gemeenschappen. Hartelijkheid bijvoorbeeld – daar hebben andere kerken soms wat te weinig van. “Zorg dat dat je een warm bad bent. Dat mensen zich direct thuisvoelen: verwelkom gasten niet alleen, maar ga direct met hen in gesprek, nodig hen uit om nadien nog ergens iets te drinken.”
Remonstrantse Broederschap zag aantal leden met 600 stijgen
VK 02.02.2017 En dan valt de radio plotseling stil. Lang duurt het niet, maar lang genoeg om de aandacht te vangen. De radio is dat niet gewoon, stilvallen.
Na die ene seconde vraagt een vrouwenstem: ‘Ben jij tevreden met jezelf?’ Een man antwoordt aarzelend dat er wel wat kilootjes af mogen, maar. . . De vrouw hem in de rede. Ze wil weten hoe het ‘innerlijk’ gaat.
Zo kan het tussen aanprijzingen voor vakantiebestemming Curaçao en een of andere financiële instelling opeens gaan over persoonlijk welzijn met een hoofdletter W. Boodschap van het Apostolisch Genootschap.
De PKN gaat werven met posters waarin God niet wordt genoemd. ‘Om het imago van de kerk bij te stellen.’ #ingewikkeld12:38 AM – 23 Dec 2016
De reclame van dit genootschap (‘een plek voor religieus-humanistische zingeving’) past in een trend. Ook de protestanten, verenigd in PKN, plaatsen zichzelf sinds vorige maand in de markt met posters. Daarop is de kerk niet alleen een plek om te geloven, maar ook om te onthaasten en zelfs om te twijfelen. ‘We willen het beeld bijstellen’, aldus een woordvoerster.
Als eerste bewandelde de Remonstrantse Broederschap dit pad van de commercie. Daarbij hebben de remonstranten, in tegenstelling tot hun medegelovigen, God nadrukkelijk ingezet als marketinginstrument. En dat heeft gewerkt.
Het aantal broeders en zusters is met zeshonderd gestegen. Dat lijkt niet veel, maar op een aantal van vijfduizend betekent het een stijging van 12 procent. De aanwas zit vooral bij mensen die weer behoefte hebben aan een religieuze voedingsbodem nadat ze de kerk eerder de rug hadden toegekeerd.
Zingeving
Het Apostolisch Genootschap mikt op ‘kritische verdiepingzoekers’ in de leeftijd 30-45 jaar.
Joost Röselaers, algemeen secretaris van de Remonstrantse Broederschap, vindt het nog te vroeg om van een kentering te spreken na jaren van teruggang. Een halve eeuw geleden telde de Remonstrantse Broederschap nog 20 duizend leden. ‘Maar ik hoop wel dat we nu een fundament hebben gelegd.’
Het Apostolisch Genootschap mikt in zijn commerciële oproep op ‘kritische verdiepingzoekers’ in de leeftijd van 30 tot 45 jaar. In die levensfase komen nieuwe verantwoordelijkheden om de hoek kijken, passend in kwesties van zingeving.
De formule werkt als een drietrapsraket. Het mini-hoorspel leidt naar een website die weer doorverwijst naar thematische bijeenkomsten. De campagne begon op Radio 538 en Sublime FM, gaat nu verder op de publieke radio en heeft de verwachtingen al overtroffen. Het aantal bijeenkomsten wordt opgevoerd van 22 naar 40.
‘Ikkerig karakter’
Het gaat niet om zieltjes winnen, maar om verspreiding van gedachtegoed
Bij de verspreiding van het geloof wordt al gauw gesproken van ‘zieltjes winnen’. Daarvan, zegt Viola Lindeboom, is geen sprake. De vraag naar het waarom van de campagne kaatst de woordvoerster van het genootschap terug met een retorische vraag: ‘Waarom zouden we het alleen met onze 15 duizend goed hebben?’ Haar collega Emiel Pijl zegt: ‘Het gaat ons niet om zieltjes winnen, maar om de verspreiding van ons gedachtegoed.’
De vraag of commercie en geloof wel samengaan, is intern nooit aan de orde gekomen. Dat deed het wel binnen het brede spectrum van kerken dat onder de vlag van de PKN opereert. Sommige kerkbestuurders beschouwen reclame als een ongepast instrument.
Ook binnen het Remonstrants Broederschap rezen bezwaren over het ‘ikkerige karakter’ van de reclame-uitingen. Maar het succes heeft de gemoederen gesust, aldus Röselaers. Daarom staat een nieuwe campagne alweer op stapel.
Trouw 17.01.2017 Het Vaticaan legt haar oor te luisteren bij jongeren. Tot oktober probeert het in kaart te brengen wat jongeren bezighoudt en hoe de kerk hen beter van dienst kan zijn. Want, zo erkent het in een verkennend document: misschien is het tijd om minder te preken en beter te luisteren.
De komende weken krijgen de hoogste rk-geestelijken van ieder land een lijst met vragen over jonge gelovigen – katholieken tussen de 16 en 29 jaar. Die draait om grote thema’s: hun beleving van het geloof, maar ook wat ze denken van hun werk, de politiek en liefdadigheid.
Bisschoppen die de vragenlijst ontvangen, mogen zelf bepalen waar ze hun antwoorden op baseren. Ze kunnen de vragen voorleggen aan jongeren in hun parochies, maar mogen de lijst ook zelf invullen. Vanaf maart kunnen jongeren zich rechtstreeks tot Rome richten. Dan opent het Vaticaan een website met een vragenlijst die jongeren zelf kunnen invullen.
De oogst van beide rondes dient als gespreksstof voor een grote kerkvergadering over jongeren, die plaatsvindt in 2018. Op de zogenoemde bisschoppensynode buigen de geestelijken zich over de thema’s die ook in de vragenlijsten worden aangesneden: wat jongeren in verschillende landen belangrijk vinden, tegen welke problemen ze aan lopen, wat de kerk voor hen kan betekenen en op welke manier geestelijken dat het beste kunnen aanpakken.
‘We moeten af van rigide verkondiging van het geloof’
De kerk wil jullie stem horen, en over jullie geloof. Ja, zelfs jullie twijfels en kritiek, aldus Paus Franciscus.
In het verkennende document geeft de kerk zelf al voorzichtig aan hoe het volgens haar beter kan. Ze moet af van de ‘rigide houding die de verkondiging van het evangelie minder geloofwaardig maakt’ en moet ophouden ‘zich te gedragen op een ouderwetse manier’. En, zo stelt het document, jongeren hebben vast ook wel een paar goede ideeën over hoe de kerk het verkondigen van haar boodschap kan verbeteren.
Specifiek wordt het nergens, maar het document geeft wel blijk van zelfkritiek. Jongeren willen niet verteld krijgen hoe de wereld in elkaar zit, vermoeden de opstellers. Ze zijn meestal niet op zoek naar iemand die hen vertelt hoe ze moeten geloven en die hen leidt, maar juist naar iemand die hen het zelf laat doen, die hen begeleidt.
“De kerk wil jullie stem horen”, benadrukt paus Franciscus in een begeleidend schrijven. “Over jullie gevoeligheden en geloof. Ja, zelfs jullie twijfels en kritiek.” In de ‘minder preken en meer luisteren’-insteek is duidelijk de hand van Franciscus te zien. Hij dringt daar al vanaf het begin van zijn pausschap op aan.
De vragenlijsten zijn vergelijkbaar met de inventarisatie die Rome drie jaar geleden maakte in aanloop naar de vorige bisschoppensynode. Die ging over ‘seksualiteit en het gezin’ en met name over de vraag of gescheiden en hertrouwde katholieken welkom waren bij de eucharistie, het ritueel van brood en wijn.
De meeste bisschoppen vulden die vragenlijsten toen zelf in, al dan niet met inspraak van hun priesters, maar de Duitse kerk maakte er een soort volksraadpleging van. Dat leidde tot interessante resultaten. De gemiddelde Duitse katholiek heeft weinig moeite met voorbehoedsmiddelen, seks voor het huwelijk of homorelaties, constateerden de bisschoppen. “Slechts enkelen accepteren de kerkelijke standpunten hierover”, schreven ze in hun rapport. “In de meeste gevallen worden ze sterk afgewezen. Bijna alle koppels die in de kerk willen trouwen, wonen al samen.
Trouw 22.12.2016 Precies de helft van de volwassen Nederlanders rekent zich tot een religieuze groepering. Praktiserend zijn ze lang niet allemaal: een op de zes Nederlanders gaat minimaal eens per maand naar de kerk, moskee, tempel of synagoge, zo blijkt uit de jaarlijkse rapportage van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De afname van het percentage kerkleden verloopt in een tamelijk stabiel tempo. In 2010 gaf nog 55 procent aan zich te rekenen tot een religieuze groepering. Het aantal moslims is de afgelopen wel jaren constant gebleven. Zo’n 5 procent van de bevolking, bijna 1 miljoen mensen, rekent zich tot dit geloof. Ze wonen, zo meldt het CBS, vooral in Zuid- en Noord-Holland en in Flevoland.
Van de moslims bezoekt bijna 40 procent regelmatig een moskee. Het moskeebezoek ligt daarmee fors hoger dan het kerkbezoek onder katholieken: van hen bezoekt 17 procent met regelmaat de kerk. Protestanten daarentegen gaan juist veel vaker naar de kerk: van de volwassenen die zich rekenen tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) gaat meer dan de helft regelmatig ter kerke.
Opgeheven
Zo bieden ze geen inzicht in de verschillen tussen de vele protestantse kerkgenootschappen
De cijfers over het kerkbezoek van het CBS sluiten aan bij het beeld dat in ‘God in Nederland’ werd geschetst, het veel omvangrijkere onderzoek dat eerder dit jaar verscheen. Ook daaruit bleek dat een grote meerderheid van de Nederlanders (82 procent) zelden of nooit in een kerk komt. Het CBS baseert zich in dit onderzoek op steekproefgegevens. Per gemeente zijn minstens 150 personen ondervraagd.
De gegevens van het CBS laten lang niet alles zien. Zo bieden ze geen inzicht in de verschillen tussen de vele protestantse kerkgenootschappen. Dat komt omdat het CBS namen van kerkgenootschappen gebruikt die voor een deel niet meer bestaan.
Zo spreekt het rapport over de Nederlandse Hervormde Kerk terwijl dit kerkgenootschap al meer dan tien jaar geleden is opgegaan in de Protestantse Kerk in Nederland. Daarnaast rept het CBS over ‘gereformeerden’. Maar het is onduidelijk, bevesigt ook een CBS-woordvoerder, of hiermee de gereformeerden worden bedoeld die net als de hervormden zijn terechtgekomen in de PKN of dat er kleine orthodox-gereformeerde kerken mee worden bedoeld, zoals de Christelijke Gereformeerde Kerk of de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt.
Die verwarring zal voorlopig blijven bestaan. Het instituut is niet van plan de gebruikte methode aan te passen, aldus de zegsman. “Het gebruik van deze termen zit in onze routine en die dateert al van voor de vorming van de PKN.”
Elsevier 30.11.2016 De Belgische kardinaal Jozef De Kesel ziet in de islam een bondgenoot en wil vooral dat religies zich verenigen. Een gevaarlijke opvatting, vindt Afshin Ellian, die kan leiden tot de capitulatie van het christelijke geloof aan de islam.
Bijna tweeduizend jaar en geen enkele nieuwe god, schreef Friedrich Nietzsche in zijn De antichrist. Goden verschijnen aan ons via hun apostelen of priesterlijke dichters. En al tweeduizend jaar verschijnen ze niet in het Westen!
Maar Nietzsche heeft geen gelijk. In de zevende eeuw verscheen een nieuwe, krachtige god, Allah. Nietzsche onderschatte de wederopstanding van de islam in het Avondland.
Het op handen zijnde faillissement van de katholieke kerk wordt niet door de vijanden van die kerk, maar door zijn hoogste dienaren uitgesproken. Maar de wereld weigert de religieuze en ideële leegte van de hoogste Christusdienaren te aanvaarden. Deze wreedheid treft de beweging die het lijden als het hoogste goed beschouwt. Waarin geloven ze dan?
De paus predikt slechts neomarxistische en humanitaire clichés Paus Franciscus verkondigt niets anders dan de economische geloofsovertuigingen van de neomarxisten, de humanitaire waarden van Amnesty International en de onschendbaarheid van dieren en natuur. Franciscus predikt kortom de neomarxistische en humanitaire clichés. Homoseksualiteit en abortus waren en zijn de enige identificeerbare punten van de kerk.
Het zoveelste faillissement van het Europese christendom kondigde de Belgische kardinaal Jozef De Kesel aan in de Volkskrant. Dit is zijn primaire boodschap: ‘De kerk moet niet voortdurend met het vingertje wijzen. We moeten niet zeggen wat er allemaal verkeerd is (…) Neem abortus: je moet kijken waarom mensen dat doen. Dat gebeurt soms in dramatische omstandigheden en dan is vergeving mogelijk. Het leven is gecompliceerder dan het ideaal ons voorschrijft en dat moeten we erkennen.’
De kardinaal heeft ontdekt dat het leven gecompliceerd is. En de complexiteit ligt bij abortus en gehuwde en ongehuwde priesters!
De armen hebben meer aan het socialisme dan aan de kerk
De lege mens maakt aanspraak op de valse claims. Zo zegt de Belgische kardinaal: ‘Een samenleving heeft godsdiensten nodig. De moderne samenleving motiveert mij mezelf te ontplooien, om het ver te schoppen. Maar die samenleving motiveert mij niet om voor een arme te zorgen of te streven naar rechtvaardigheid. Ik ben ervan overtuigd dat godsdienst een maatschappelijke rol moet blijven spelen.’
Sorry meneer de kardinaal, maar de armen in Europa hebben vooral de socialisten nodig. In naam van de mensheid pakken ze geld af van de ene mens en transporteren ze dat naar de andere mens.
De grootste uitdaging is voor De Kesel hoe ‘hij de katholieke kerk een plaats kan geven in de huidige seculiere samenleving’. Het valt de kardinaal niet op dat zijn meester Jezus de uitvinder van de seculiere macht is. Voor Christus kende de wereld geen onderscheid tussen religie, politiek en samenleving. De kardinaal is ook blij dat de islam religie weer op de kaart heeft gezet. Hoe? Door christenen uit het Midden-Oosten weg te jagen?
O, gaat de katholieke kerk de islam helpen?
In navolging van bisschop van Rome heeft de kardinaal der Belgen een duidelijke opvatting over het vraagstuk van onze tijd, de islam: hij denkt niet dat de islam daarbij zal vervallen in de oude kwalen van de kerk, en de vrijheden van anderen zal beperken.
‘We zullen de islam daarbij helpen. We hebben als katholieke kerk ook tijd nodig gehad om ons aan te passen. Er is maar één mogelijkheid voor de islam in het Westen: dat is het pluralisme onderschrijven.’
Het christendom van de kardinaal verlangt naar een religieuze vereniging, of een stichting met alle andere religies waarin vooral de sterke broeders, de islamisten, de Europeanen het religieuze besef zouden bijbrengen.
Straks treden ook priesters de volheid van de islam binnen
Er zijn al christenen in Europa, die zich tot de islam hebben bekeerd. Ze vinden niks in de leegte van de christelijke kerken. De lege kerken worden soms omgevormd tot moskeeën. Het zou mij niet verbazen wanneer ook de lege priesters van het christendom, de mannen die geen overtuigend verhaal hebben, de volheid van de islam binnentreden.
Als christus en de christelijke eschatologie kunnen samenvloeien met de islam (de afronding van alle monotheïstische religies), betekent dit logischerwijs de capitulatie van het christelijke geloof aan de islam.
Als de waarheid van het christendom door de kerk zelf wordt gerelativeerd, zullen zij door ‘de absolute en alomvattende waarheid’ van de islam worden geabsorbeerd. De waarheid is hier letterlijk krachtig, nee gewelddadig.
Maar het evangelie is onverenigbaar met de islam!
Nogmaals: het corpus mysticum, en ook het hele evangelie, is onverenigbaar met de islam.
De dhimmi-constructie is niets anders dan een afgebakende sterfhuisconstructie voor het christendom. De vervallen kerk mag volgens deze constructie niet worden hersteld. De profetologie van de islam sluit zich af van alle heiligen, behalve Mohammed. Dat is de absolute claim van de islam.
Een volk dat nog in zichzelf gelooft, heeft ook nog zijn eigen god, aldus Nietzsche. Dat is wat de kardinaal der Belgen niet heeft: een eigen, echte God.
Prof. mr. dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is momenteel hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden.
‘In 2070 wereldwijd meer moslims dan christenen’ – Trouw 03.04.2015 Over ruim een halve eeuw telt de wereld meer moslims dan christenen. Niet omdat niet-moslims zich massaal zullen bekeren, maar omdat demografische factoren in hun voordeel werken. De islam heeft de komende decennia meer jonge aanhangers, en die zullen meer kinderen op de wereld zetten.
Verwachte bevolkingsgroei en -krimp per religie.
Dat voorspelt althans het prominente Amerikaanse onderzoeksinstituut Pew op basis van talloze demografische prognoses. Als die enigszins kloppen, zal het aantal moslims blijven groeien, totdat de islam rond het jaar 2070 getalsmatig het christendom voorbijstreeft. De bakermat van het hindoeïsme, India, kan dan het land met de meeste moslims worden. Nu is dat nog Indonesië.
Een deel van de prognoses bestaat uit doorgetrokken lijnen, waarbij Pew ervan uitgaat dat huidige grote demografische ontwikkelingen zullen voortduren. Het houdt daarbij rekening met veranderingen in bijvoorbeeld welvaart. Ook baseert het zich op complexe modellen van migratiepatronen. Maar garanties bieden de prognoses niet. Oorlogen, hongersnoden, epidemieën, technologische ontwikkelingen en religieuze oplevingen kunnen de ontwikkelingen drastisch veranderen.
Dat de islam het christendom getalsmatig achter zich kan laten, betekent overigens niet dat de christen een zeldzame verschijning wordt. In tegendeel: Pew vermoedt dat met uitzondering van het boeddhisme iedere wereldreligie zal groeien.
‘Wereldbevolking groeit, maar islam groeit harder’
Zo zou het aantal christenen kunnen toenemen van 2,17 miljard in 2010 naar 2,92 miljard in 2050. Het aantal moslims zou in die periode oplopen van 1,6 naar 2,76 miljard – een sterkere groei. Als Pew gelijk heeft, zou de islam als enige religie sterker groeien dan de wereldbevolking. Het christendom zou ongeveer gelijke tred houden me de bevolkingsgroei. Het jodendom zou ook voorzichtig groeien, met name omdat ultra-orthodoxe joden in Israël veel kinderen krijgen.
In Europa zouden moslims rond 2050 zo’n 10 procent van de bevolking vormen. Nu is dat nog 6 procent. Voorspellingen over een sterk islamiserend Europa – vaak ‘Eurabië’ genoemd – komen waarschijnlijk niet uit. Net als nazaten van andersgelovige immigranten zouden Europese moslims zich aanpassen aan hun omgeving en minder kinderen krijgen.
China kán een christelijk land worden
Een van de meest onvoorspelbare landen is China, dat nu 1,3 miljard inwoners heeft. In 2010 was daarvan naar schatting 5 procent christen. Over het Chinese christendom doen verschillende verhalen de ronde: het zou onstuimig groeien, en het einde van de groei zou nog lang niet in zicht zijn.
Tel daarbij op dat de totale Chinese bevolking ook fors groeit, en het China zou een van de belangrijkste regio’s van het christendom kunnen worden. Maar er is ook onzekerheid. Want het grootste deel van de Chinese kerken is ondergronds en juicht de overheid de groei van het christendom bepaald niet toe. Op termijn zou Peking kunnen kiezen voor stevige repressie.
Vrijwel zeker is dat het wereldwijde geografische zwaartepunt van het christendom zich verplaatst. Waren de meeste christenen de afgelopen eeuwen Europeanen en Amerikanen, de komende 35 jaar zal het christendom vooral een religie worden voor Afrikanen, Aziaten en Latijns-Amerikanen. Nu leeft nog een kwart van de christenen in Afrika, bezuiden de Sahara. In 2050 kan dat volgens Pew 4 op de 10 christenen zijn.
RTVWEST 27.10.2016 Het sluiten of afstoten van kerken in Den Haag leidt de laatste tijd tot veel discussies. Maar waar staan eigenlijk de kerken bij jou in de buurt die dicht gaan en worden gesloopt of misschien wel blijven staan, maar een andere bestemming krijgen?
Hieronder vind je een overzicht van alle Haagse kerken die onder de sloophamer gaan of voor andere doeleinden worden gebruikt. Ze staan gerangschikt per kerkgenootschap.
Rooms-katholieke kerken
Martelaren Van Gorcum, Stadhoudersplantsoen
Dit gebouw is geen monument. De gemeente heeft het pand gekocht en het wordt nu tijdelijk verhuurd. Op langere termijn wordt deze kerk waarschijnlijk gesloopt zodat hier plek komt voor nieuwbouw voor de Annie M.G. Schmidtschool. Op de plek van de basisschool kan dan een nieuwe internationale organisatie komen of woningbouw.
Het klooster en de kerk O.L.V. Allerheiligst Sacrament, Ekensteinstraat
Hier staan nog drie gebouwen van de katholieke kerk die nu in bezit zijn van HaagWonen. De corporatie wil er echter vanaf. Het voormalige klooster wordt verkocht en zal door de nieuwe eigenaar worden verbouwd voor PerspeKtief. Dat is een organisatie die mensen helpt, die voor korte of langere tijd opvang, begeleiding of ondersteuning nodig hebben, zoals daklozen of mishandelde vrouwen. De kerk wordt door HaagWonen verkocht en omgebouwd tot goedkope huurwoningen. Ook deze woningen komen beschikbaar voor PerspeKtief. In het voormalige fraterhuis De Gentiaan komt huisvesting voor statushouders.
Sacramentskerk, Sportlaan
De Sacramentskerk is in augustus 2008 aan de eredienst onttrokken. En al bijna net zo lang wordt gewerkt aan een plan om de kerk te slopen om plek te maken voor woningbouw. Eerdere voorstellen sneuvelden. In november wordt een nieuw plan aan de buurt gepresenteerd.
Pauluskerk, Nolenslaan
De Pauluskerk aan de Nolenslaan staat al sinds 2009 leeg. Er zijn geen andere kerkgenootschappen die het pand willen gebruiken. De grond en gebouwen zijn recent door het Bisdom verkocht aan een ontwikkelaar. De gemeente is nu met dat bedrijf in gesprek over wat er op die plek moet komen. Het idee is: woningbouw, waarvan een deel in het bestaande gebouw. Op de plek van de pastorie komt een appartementencomplex met parkeergarage.
Theresiakerk, Apeldoornselaan
Ook deze kerk is al lang niet meer in gebruik voor erediensten. Het gebouw is geen monument. En pogingen van het bisdom om het te verkopen aan andere kerkgenootschappen mislukten. Nu wordt het pand zeer waarschijnlijk gesloopt om plek te maken voor nieuwbouw.
Bethelkerk, Händellaan
Een van de meest besproken kerken in Den Haag. Het is geen monument en de Protestantse Gemeente ’s-Gravenhage heeft het pand verkocht aan een ontwikkelaar die het wil slopen om 39 woningen te bouwen. De buurt heeft echter een alternatief plan ontwikkeld. De Stichting Bethel Blijft heeft nu tot de zomer van volgend jaar om een reddingsplan uit te werken.
Ontmoetingskerk, Aaltje Noordewierstraat
De Ontmoetingskerk aan de Aaltje Noordewierstraat is geen officieel monument, maar geldt wel als ‘een belangrijk modernistisch werk uit de jaren 60’. Het werd ontworpen door de architect Geert Drexhage. Het gebouw is daarom wel een mogelijk gemeentelijk monument. De gemeente heeft met het kerkbestuur afgesproken dat de komende twee jaar wordt bekeken of het pand kan worden gebruikt voor iets anders dan erediensten. Kort geleden heeft zich iemand gemeld die het bestaande gebedsgebouw in stand wil houden en het wil omvormen tot woningen.
Thomaskerk, Harmelenstraat
De Thomaskerk aan de Harmelenstraat is in 2013 aan de eredienst onttrokken. Het gebouw is nog in een prima staat en het idee is nu dat een andere religieuze organisatie er prima in kan.
Valkenboskerk, Loosduinsekade/Zuiderparklaan
Ook in dit gebouw worden al een paar jaar geen diensten meer gehouden. Het is ook geen monument. De kerk heeft het pand inmiddels verkocht aan een projectontwikkelaar die er woningen wil realiseren. Recent was daarover een informatieavond voor de buurt. Het plan voor 53 woningen wordt nu verder uitgewerkt in overleg met omwonenden.
Vredeskapel, Malakkastraat
De Vredeskapel, een Rijksmonument, is door de PGG verkocht. Op dit moment ligt er bij de gemeente een verzoek om het pand te verbouwen tot vier woningen.
Thaborkerk, Prins Mauritslaan
Dit is geen monument, maar ligt wel in een beschermd stadsgezicht. De grond en het gebouw zijn in 2015 door het Christelijke Gereformeerde genootschap verkocht aan een ontwikkelaar die er woningen wil bouwen. Dat wil de gemeente in principe niet toestaan. Wel heeft de naastgelegen Duitse School uitbreidingsplannen en die wil daarom graag de grond van de kerk. Dat mag wel van de gemeente.
Pomonaplein en de NEBO-kerk aan de Rhijnvis Feithlaan
De Christelijk Gereformeerde Kerk heeft twee gebouwen in Den Haag en één in Rijswijk. In Den Haag gaat het om de kerk aan het Pomonaplein en de NEBO-kerk aan de Rhijnvis Feithlaan. Dit genootschap wil graag naar een kerk. Volgens de gemeente Den Haag wordt dit zeer waarschijnlijk het gebouw aan de Rhijnvis Feithlaan. Maar omdat het gebouw aan het Pomonaplein ‘een bijzondere ensemblewaarde’ heeft, wil de gemeente dit behouden.
Pniëlkerk, Tesselsestraat
De (voormalige) Pniëlkerk aan de Tesselsestraat 65-69 is enkele jaren geleden door het kerkbestuur verkocht en, voor zover bekend, geen eigendom van een religieuze organisatie. De kerk was tot enkele maanden geleden tijdelijk in gebruik bij het Gandhi Centre. Afgelopen zomer kwam er een verzoek bij de gemeente binnen om het pand te mogen slopen. Maar dat voldeed niet aan de eisen.
Eben-Haëzerkerk aan de Nieuwe Laantjes en de Bethaniënkerk aan de Oude Boomgaardstraat
De Gereformeerde Gemeente Den Haag heeft twee gebouwen en wil ze allebei kwijt: de Eben-Haëzerkerk aan de Nieuwe Laantjes 120 op Scheveningen (een gemeentelijk monument) en de Bethaniënkerk aan de Oude Boomgaardstraat 43 in Kortenbos. De gemeente is in overleg met het genootschap over wat er met de panden moet gebeuren.
RTVWEST 22.09.2016 Net als op veel andere plekken in Nederland lopen ook de kerken in het Westland leeg. Sommige Westlandse Christenen proberen daar iets aan te doen, bijvoorbeeld met de oprichting van De Kliederkerk. Daar komen kinderen op speelse wijze in aanraking met het geloof. De kerk moet ervoor zorgen dat meer jonge gezinnen en jongeren zich aan de gemeente binden.
Missionair pionier Bettelies Westerbeek inventariseert ideeën vanuit de Westlandse kerkgemeenschappen om het christendom weer meer te laten leven. Een van de ideeën gaat over het brengen van christelijk-getinte muziek in bijvoorbeeld een café, om zo over het geloof te kunnen praten.
Westerbeek functioneert vooral als een verbindende factor tussen kerken, kerkleden en mensen van buiten de kerk. Een inmiddels uitgewerkt idee om meer gezinnen naar de kerk te trekken, de Kliederkerk, gaat op 16 oktober van start in gebouw De Rank in De Lier.
VK 12.04.2016 De oudste bijbelteksten zijn mogelijk geschreven in de 7de eeuw v.C., denken Israëlische onderzoekers. Tot nog toe is de schatting veel ruimer: van de 11de tot 3de eeuw v.C.
Wanneer zijn de oudste bijbelteksten geschreven? Schattingen lopen uiteen van de 11de tot de 3de eeuw voor Christus. Israëlische onderzoekers werpen een nieuw licht op het debat hierover. Ze ontdekten dat er in de 7de eeuw v.C. in het koninkrijk Juda voldoende geletterde mensen moeten zijn geweest om het samenstellen van bijbelboeken mogelijk te maken.
Het Oude Testament, waarin de eerste bijbelboeken zijn opgenomen, is het resultaat van een langdurig groeiproces: teksten werden geschreven, in grotere eenheden samengebracht en opnieuw geschreven. Dat kan alleen maar zijn gebeurd als er een zekere mate van geletterdheid bestond.
Voor of na verovering van Juda
Wetenschappers zijn verdeeld over de vraag of de oudste bijbelboeken zijn gecomponeerd voor of na de verovering van Juda door de Babyloniërs in 586 v.C. Na de val van Juda duurde het zo’n 400 jaar voordat de geletterdheid terug was op het niveau van voor de verovering.
Om na te gaan in hoeverre de kunst van het lezen en schrijven onder de bewoners van Juda was verspreid, onderzochten de Israëlische wetenschappers beschreven potscherven die zijn gedateerd rond 600 v.C. Die scherven, met oud-Hebreeuwse inscripties, zijn opgegraven bij ruïnes van de vestingstad Arad in de Negev-woestijn. Door de inscripties op zestien scherven te analyseren kwamen ze tot de conclusie dat de teksten door ten minste zes verschillende mensen zijn aangebracht.
Volgens de onderzoekers duidt dit op een ruime mate van geletterdheid in kringen van leger, priesters en bestuurders. Dat zou het mogelijk maken dat in deze periode, dus voor de val van Juda, de bijbelboeken van het Oude Testament tot stand zijn gekomen, aldus de auteurs, die hun bevindingen gisteren hebben gepubliceerd in PNAS.
De potscherven bevatten onder meer militaire opdrachten voor troepenbewegingen en bevoorrading. Het waren opdrachten die vanuit de hogere echelons werden doorgegeven aan manschappen in fort Arad. Geen van de teksten is terug te vinden in de Bijbel. Wel wordt in een van de passages gerefereerd aan de tempel in Jeruzalem.
Fascinerend onderzoek
Mladen Popovic, hoogleraar Oude Testament en het vroege Jodendom aan de Rijksuniversiteit Groningen, spreekt van een fascinerend onderzoek. Hij wijst erop dat zijn Israëlische collega’s het moesten doen met weinig materiaal, waarvan de kwaliteit bovendien te wensen overlaat.
Met computertechnieken hebben de onderzoekers incomplete en gehavende letters op de scherven gereconstrueerd. Popovic vraagt zich af in hoeverre dat de uitkomsten van het onderzoek – zes verschillende schrijvers – heeft beïnvloed. ‘Bij een reconstructie verlies je bepaalde karaktereigenschappen. De vraag is welk effect de reconstructie heeft op de unieke kenmerken van een schrijvershand.’
RTVWEST 27.03.2016 Van de plaatsen in onze regio gaan de meeste mensen in Ouderkerk aan den IJssel naar de kerk. Ruim 42 procent van de inwoners bezoeken de kerk. Dat berekende het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Op de tweede plek staat Katwijk. Ruim 39 procent gaat daar naar het gebedshuis. Bergambacht maakt de top 3 compleet. In het dorp gaat bijna 34 procent naar de kerk.
De inwoners van Urk gaan met 96 procent het meest naar de kerk in Nederland, gevolgd door Bunschoten met 66 procent en Staphorst met 61 procent.
Trouw 27.03.2016 God verdwijnt uit Nederland, meldden onderzoekers onlangs. Is dat wel zo? Religie is juist overal.
De groep die het belang van religie voor de samenleving onderschrijft, slinkt snel.
Voor een land waar God aan het verdwijnen is, is er in Nederland flink veel religie waar te nemen. Nog nooit geloofden zo weinig Nederlanders in God. En meer dan 3 miljoen mensen keken naar The Passion. ‘De dood heeft niet het laatste woord’, klonk daar, terwijl op de achtergrond beelden van de rouw om de doden in Brussel werden getoond. Hoe zit het, aan de vooravond van Pasen, nu met de religieuze staat van Nederland?
De resultaten van het onderzoek ‘God in Nederland’ ten spijt: de tijd dat iedereen dacht dat God en geloof een privékwestie voor een zonderling rijtje enkelingen zouden worden, is echt voorbij.
Minder mensen geloven in God, meer mensen noemen zich atheïst, meldde ‘God in Nederland’ kort geleden. De meeste kerken zien veel van hun leden vertrekken. De groep die het belang van religie voor de samenleving onderschrijft, slinkt snel. En de groep Nederlanders die nog wel eens in een kerkbank plaatsneemt, telt weliswaar nog meer dan drie miljoen mensen, maar wordt wel steeds kleiner.
Maar dat alles betekent niet dat religie uit de samenleving verdwijnt. Secularisatie betekent niet het einde van religie. Misschien betekent het wél het einde van religie zoals we haar kenden.
Postseculier tijdperk
Zoals religiewetenschapper Ernst van den Hemel in De Groene Amsterdammer constateerde: we zitten in een postseculier tijdperk, waarin godsdienst zich opnieuw krachtig manifesteert in de samenleving. Religie is overal. Niet alleen omdat de Nederlandse samenleving eeuwenlang een christelijke samenleving was en je zo’n erfenis niet zomaar wegpoetst. Religie is tastbaar aanwezig, in het maatschappelijk debat, in nieuwe ontwikkelingen.
In The Passion, in de vele nieuwe vormen van kerk-zijn die de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond schieten, in polemieken over de vluchtelingenstromen en wat hun komst voor onze westerse samenleving betekent, in de debatten over het gevaar van religieus terrorisme, in het recordaantal uitvoeringen van de Matthäus Passion, in het groeiend aantal moslims in Nederland én – vaak vergeten – het groeiend aantal migrantenkerken.
Mensen sprokkelen hun zingeving zelf bij elkaar, al dan niet geïnspireerd door verschillende westerse en niet-westerse religieuze tradities.
“Dan kun je niet volhouden dat godsdienst er niet meer toe doet, omdat wij ons er in de jaren zestig zo fijn van bevrijdden”, aldus Van den Hemel. En: “Ik vind niet dat we een naïef, rooskleurig beeld van religie moeten schetsen. Maar het is noodzakelijk om te begrijpen welke rollen religies spelen in het leven van mensen.”
Diversiteit
Het laatste is geen eenvoudige opgave. Want de diversiteit in die religiositeit is enorm, en neemt alleen maar toe. Mensen sprokkelen hun zingeving zelf bij elkaar, al dan niet geïnspireerd door verschillende westerse en niet-westerse religieuze tradities. Want – in de woorden van Hans Boutellier, directeur van het Verwey-Jonker Instituut – als we nergens meer in geloven, kunnen we alles geloven. Ieder z’n eigen religie.
De bindende en verbindende kracht van religieuze gemeenschappen is niet meer vanzelfsprekend. Die gemeenschappen worden niet alleen kleiner, maar ook vloeibaarder. Niet de gemeenschap, maar jijzelf wordt de drager van je eigen religiositeit. Het maken van ons levensontwerp, zoals religiewetenschapper Hans Schilderman het formuleert, is daarmee een eenzame taak aan het worden.
De ontwikkeling van de ongebonden zelfreligiositeit gaat gepaard met een ontwikkeling die ook in de politiek waarneembaar is: de verzwakking van het midden. De traditionele religieuze instituten in dat midden van religieus Nederland – de rooms-katholieke kerk en de Protestantse Kerk in Nederland met name – zullen zeker niet verdwijnen, maar verliezen wel hun rol en hun kracht. De niet-institutionele religiositeit wint terrein.
Als het verbindende midden zijn kracht verliest, bloeit er aan de randen van alles op.
Als het verbindende midden zijn kracht verliest, bloeit er aan de randen van alles op – ook hier gaat de vergelijking met de politiek op. Met de kleinere kerken aan de flanken – orthodox, vrijzinnig, evangelisch – gaat het over het algemeen wél goed. Zonder afbreuk te willen doen aan de kerkelijke gemeenschappen in het midden die floreren (want die zijn er ook): de vernieuwingskracht van de veel grotere Protestantse Kerk zit niet in het hart van dat kerkgenootschap, maar aan de randen, waar inmiddels tientallen zogenoemde pioniersplekken zijn opgericht die allerlei nieuwe, onconventionele manieren van kerk-zijn uitproberen. Dat de vernieuwing in de marge ontstaat, zit met name de protestantse traditie in de genen. Dat is ook niet zo gek. Het Nederlands protestantisme komt immers voort uit een vernieuwingsbeweging die in de marge begon: de reformatie.
Aan de randen van het weggezakte institutionele religieuze midden kan ook veel ellende opbloeien, in de vorm van al dan niet gewelddadig extremisme en fundamentalisme.
Collectiviteit
De reactie op de aanslagen in Brussel, maar ook de reactie op het overlijden van Johan Cruijff, lijkt erop te wijzen dat er juist op dat soort momenten een hunkering is naar collectiviteit, naar het verbindende midden, met toch iets van een gedeeld verhaal.
“The Passion is het beste antwoord op de aanslagen in Brussel”, zei de producent van het evenement eerder deze week. “Je ziet dat mensen behoefte hebben om samen te komen, juist na Brussel. Het enige antwoord op terreur is liefde. En dat is het statement dat we vanavond gaan maken. Of je nu gelovig of ongelovig bent, het draait hier om hoop, geloof, liefde en vergeving.”
Vlak voordat de live-uitzending begon werd op het Amersfoortse Eemplein een minuut stilte gehouden voor de slachtoffers. En toen het spektakel bijna voorbij was, en het lijdensverhaal verbeeld, zei verteller Lenette van Dongen: “Kies zelf vanavond maar hoe u wilt dat dit verhaal afloopt.”
NU 13.03.2016 Het geloof speelt een steeds kleinere rol in Nederland. Nog maar veertien procent van de Nederlanders gelooft in een God.
Ongeveer 82 procent van de Nederlanders komt daarnaast nooit of bijna nooit in de kerk, zo concludeert het televisieprogramma KRO Kruispunt op basis van eigen onderzoek.
Ruim 68 procent van de Nederlanders geeft aan buitenkerkelijk te zijn, 25 procent is christelijk, 5 procent is moslim en 2 procent hangt een niet-christelijke godsdienst aan.
Een opmerkelijke conclusie uit het onderzoek is dat de eerder voorspelde opmars van spiritualiteit uitblijft. Veertig procent van de Nederlanders noemde zich in het verleden spiritueel, nu is dat nog maar 31 procent.
Ook het aantal mensen dat in ‘iets’ gelooft is gedaald en bijna een kwart van de ondervraagden noemt zichzelf atheïst.
Geen bepalende rol meer
Een grote meerderheid van de Nederlanders vindt bovendien dat religie geen bepalende rol meer moet hebben op meerdere vlakken in de samenleving. Zo moet de politiek vrij zijn van geloof, maar men staat ook negatief tegenover de invloed van geloof op bijvoorbeeld onderwijs.
Binnen de kerk neemt het geloof ook af, met name bij katholieken. Nog maar 13 procent van de katholieken gelooft in de hemel en minder dan de helft gelooft dat Jezus de zoon van God is. Binnen de protestantse kerken is daar minder sprake van.
Telegraaf 13.03.2016 Geloof en God spelen een steeds minder belangrijke rol in de Nederlandse samenleving. Dat blijkt uit onderzoek dat KRO Kruispunt heeft laten doen. Het onderzoek laat zien dat Nederland niet alleen geen christelijk land meer is, maar dat ook de verwachte opmars van spiritualiteit niet doorzet.
Ruim 68 procent van de Nederlanders geeft aan buitenkerkelijk te zijn, 25 procent is christelijk, 5 procent is moslim en 2 procent hangt een niet-christelijke godsdienst aan. Bijna een kwart van de mensen zegt atheïst te zijn. In 2006 was dat nog 14 procent. Verder beschouwt 31 procent zichzelf als spiritueel, terwijl dat een paar jaar geleden nog 40 procent was. Ook het aantal mensen dat gelooft in iets als een hogere macht is afgenomen van 36 naar 28 procent.
Een grote meerderheid van de Nederlanders vindt bovendien dat religie geen bepalende rol meer moet hebben op meerdere vlakken binnen de samenleving. Zo moet de politiek vrij zijn van geloof, maar ook tegen onderwijs op godsdienstige grondslag wordt negatief aangekeken.
Opvallend is dat geloof ook binnen de kerk afneemt. Nog maar 13 procent van de katholieken gelooft in de hemel en minder dan de helft van de katholieken gelooft dat Jezus de zoon van God is. Binnen de protestantse kerken is minder sprake van zogenoemde secularisatie.
Het onderzoek ‘God in Nederland’ wordt sinds 1996 iedere tien jaar herhaald. Ruim 2100 Nederlanders wordt gevraagd naar welke en hoe geloof een rol in hun leven speelt.
Trouw 13.02.2016 GOD IN NEDERLAND Kerklidmaatschap en kerkbezoek zijn niet langer goede maatstaven om het christelijk geloof in Nederland in beeld te brengen. Grenzen tussen religie, spiritualiteit en zingeving zijn vervaagd: buiten de kerkmuren zijn er evenveel mensen die zich religieus of spiritueel noemen als daarbuiten, meldt de vijfde editie van het ‘God in Nederland’.
Mensen laten zich volgens het onderzoek – dat sinds 1966 elke tien jaar is uitgevoerd – vaker voeden door meer dan één religieuze traditie. Bijvoorbeeld door lid te zijn van twee religieuze gemeenschappen, of door als christen aan yoga te doen en in reïncarnatie te geloven.
Religieuze kleurplaat
Je geloof moet je zelf bijeen zoeken, zeggen de onderzoekers, en daarbij kun je putten uit allerlei tradities en ideeën. Geloof wordt steeds minder in een hechte en gedeelde vorm beleefd. Veel mensen blijken buiten de lijntjes van hun oorspronkelijke religie te kleuren, zeggen de onderzoekers. ‘Ze maken hun eigen religieuze kleurplaat.’
Dat gebeurt in een omgeving die postchristelijk is geworden, stelt het onderzoek. Het christendom vormt in Nederland geen overkoepelend verhaal meer waar een meerderheid van de Nederlanders zich naar richt en door laat motiveren. Die beweging is al langer aan de gang, en een tijdlang ging de afkalving van het christendom in Nederland gepaard met een groei van de groep mensen die zich als spiritueel beschouwt.
Maar die groei is gestopt. Sterker nog: de groep mensen die zich spiritueel noemt, is geslonken. Een derde van de Nederlanders beschouwt zich nu als spiritueel. Tien jaar terug gold dat nog voor vier op de tien Nederlanders. Minder mensen noemen zich gelovig, en minder mensen noemen zich spiritueel.
Verbonden voelen
De onderzoekers zien een verschuiving van verticale naar horizontale transcendentie: het geloof in God of een hogere macht en een leven na de dood is sterk afgenomen, in plaats daarvan hechten veel mensen meer aan een bewust en verantwoordelijk leven in het hier en nu, aan je verbonden voelen met elkaar, de natuur of de kosmos.
82% van de Nederlanders komt nooit of zelden meer in een kerk en 14% gelooft in een persoonlijke God.
Een overgrote meerderheid van de Nederlanders (82%) komt nooit of zelden meer in een kerk en 14% gelooft in een persoonlijke God. In beide gevallen zijn die aantallen verder gedaald sinds het vorige onderzoek (toen nog 72 en 24%). Het aantal mensen dat zich als actief lid van een kerkgenootschap beschouwt neemt verder af, en zal dat naar verwachting ook blijven doen. Een verdere daling van christelijke kerkleden van de huidige 25% van de bevolking tot maximaal 20% in de toekomst acht het rapport ‘zeer waarschijnlijk’.
Kleine protestantse kerken
Het lijkt erop dat het aandeel van de kleinere protestantse kerkgenootschappen in die groep kerkleden gaat toenemen. De kleine protestantse kerken vormen op veel punten in het onderzoek een uitzondering. Tot die groep horen de orthodox-gereformeerde en bevindelijk-gereformeerde kerken, de evangelische en pinkstergemeentes en enkele vrijzinnige kerken.
Het zijn vitale kerken blijkt uit de cijfers: hun ledentallen blijken stabiel en bijna de helft van hun leden is tussen de 17 en 40 jaar oud. Ter vergelijking: driekwart van de aanhang van de Protestantse Kerk in Nederland en de Rooms-Katholieke Kerk is ouder dan 40, waarvan de helft daarvan ouder dan 60.
Ook secularisatie doet zich in orthodoxe kring amper voor. De leden van de kleine protestantse kerken zijn tevreden met het spiritueel aanbod van hun kerk en een grote meerderheid (83%) bestempelt hun geloof als van grote betekenis in hun leven.
PKN en RKK
De twee grootste kerken, de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) zagen hun actieve ledenaantallen in de afgelopen tien jaar verder dalen. De RKK blijft de grootste kerk, maar kampt met wat de onderzoekers een interne secularisatie noemen: de mensen die zich nog wel als lid van de RKK beschouwen, hechten minder aan de traditionele opvattingen uit de christelijke geloofsleer.
Slechts 17 procent van de mensen die zich als lid van de RKK bestempelen, zegt in een persoonlijke God te geloven. Bij de PKN ligt dat aantal een stuk hoger, iets meer dan de helft (51%). En in de kleine protestantse kerken nóg hoger: 83 procent. Iets minder dan de helft van de katholieken beschouwt het geloof als iets van (grote) betekenis in hun leven. Bij de PKN is ook dat percentage veel hoger: 68%. De intensiteit van geloof in het leven neemt af, concludeert het onderzoek.
Een uitzondering op de lage rooms-katholieke cijfers komt van de jongere leden (dat wil zeggen: tot veertig jaar oud). Zij blijken in vele opzichten rechter in de leer en de praktijk dan hun oudere medeleden. Die jonge orthodoxie is een nieuw verschijnsel en duidt erop dat jongeren zich alleen nog tot de kerk aangetrokken voelen wanneer ze overtuigd gelovig zijn.
Het onderzoek ‘God in Nederland’ is uitgevoerd in opdracht van de KRO door het Kaski: Onderzoekscentrum religie en samenleving verbonden aan de Radboud Universiteit. Het onderzoek werd uitgevoerd door Ton Bernts (Radboud Universiteit Nijmegen) en Joantine Berghuijs (Vrije Universiteit) en ligt vanaf dinsdag in boekvorm in de winkels.
Wat is ‘God in Nederland’?
Het onderzoek ‘God in Nederland’ werd in 1966 voor het eerst uitgevoerd en is sindsdien – in min of meer vergelijkbare vorm – vier keer herhaald. In het onderzoek worden de verschuivingen in het Nederlandse christendom in kaart gebracht: hoeveel Nederlanders beschouwen zichzelf als gelovig, hoe kijken ze tegen de kerken aan, op welke manier zijn Nederlanders bezig met zingeving, en hoe verandert dat?
Doordat de focus in het onderzoek ligt op het christendom, secularisering en nieuwe spiritualiteit hebben de onderzoekers de niet-christelijke religies in Nederland buiten beschouwing gelaten. ‘Deze religies zijn immers in de Nederlandse context niet te beschouwen als een reactie op of een alternatief voor het christendom, maar betreffen veelal religies van immigranten’, schrijven onderzoekers Ton Bernts en Joantine Berghuijs in de inleiding op het rapport. Over moslims in Nederland en hun geloofsbeleving gaat het in ‘God in Nederland’ daardoor zo goed als niet.
PH 10.03.2016 Hij ziet ,,hoopvolle tekenen’’ binnen de katholieke kerk. Jonge mensen keren zich af van de hang naar kopen, luxe en genot.
Er is nieuwe interesse in het evangelie. Naar de vraag hoe het leven echt in elkaar zit.
Walter Broeders (55) is pastoor van de Petrus en Paulusparochie die Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude dorp, Zoeterwoude Rijndijk en Stompwijk omvat. Daarnaast is hij rector van het Centrum voor priester- en diakenopleiding van het bisdom Rotterdam. Het Centrum, Vronesteyn genaamd, staat in Voorburg, direct aan de Vliet.
Sinds een jaar is Broeders rector. In het Centrum wonen vijf priesterstudenten. Een zesde zit in het buitenland. De rector noemt het ,,een theologische leefgemeenschap.’’ De studenten wonen in Voorburg maar studeren in Hoeven (Noord Brabant) of Utrecht. Ze pendelen dagelijks.
Vanuit Voorburg worden ook diakens – mensen die zich binnen de kerk vooral richten op mensen die het moeilijk hebben – begeleid. Die wonen echter bij hun gezin en komen periodiek in het Centrum voor extra vorming.
Broeders constateert een groei in het aantal studenten en diakens. Hij noemt de tijdgeest als oorzaak maar ook de invloed van de Paus. Er is, zegt de rector, ,,groeiende belangstelling voor de katholieke kerk. We mogen er echt zijn. In het klein spelen we goed mee.’’
Het bisdom Rotterdam omvat de provincie Zuid-Holland en een stukje Zeeland. Ruim 3,6 miljoen mensen. Zo’n 20 procent zegt katholiek te zijn, vijf procent gaat ook regelmatig naar de kerk. Het bisdom telt nog 70 parochies met 29 priesters en 20 diakens.
Er is dus aanwas nodig, erkent Broeders. ,,Er is een noodzaak nieuwe herders te krijgen.’’ Het Centrum waar Broeders leiding aan geeft houdt op zaterdag 13 maart ’s middags een open dag. Er zijn al zeven aanmeldingen.
De volledige opleiding tot priester duurt zeven jaar. Het is een HBO-opleiding. Werkenden kunnen ook part-time studeren: in de avond en het weekeinde Broeders: ,,Je moet drie dingen hebben: van mensen houden, van de kerk houden en van God houden. Naast elkaar. Anders moet je er niet aan beginnen.’’
roeders zelf was als geboren Rotterdammer eerst verpleegkundige totdat hij in 1988 besloot priester te willen worden. In 1995 werd hij gewijd waarna hij actief was in het Westland (’s Gravenzande-Monster-Hoek van Holland) en Roelofarendsveen voordat hij in het Leidse, en nu dus ook Voorburg, terecht kwam.
Trouw 07.03.2016 Gerard de Korte kreeg niet alleen een warm Brabants welkom als de nieuwe bisschop, hij kreeg ook een felicitatie-telefoontje van aartsbisschop Eijk – zijn tegenpool. Eijk stelt zich niet beschikbaar voor een volgende termijn als voorzitter en De Korte krijgt promotie: het staat vast dat de verhoudingen in de bisschoppenconferentie gaan veranderen.
Minder mensen, minder middelen, krimp dus. En ook nog interne onzekerheid: sprakeloosheid, bijbels analfabetisme, aldus Gerard de Korte.
In het bisdom den Bosch wilden ze graag een Franciscus-achtige bisschop. Of ze die nou helemaal gekregen hebben, is nog niet zeker. Maar het was wel opvallend hoe vaak Gerard de Korte als nieuwe bisschop van Den Bosch paus Franciscus citeerde.
Zo zei De Korte dat hij net als de paus liever een kerk ziet die vuil is van de straat, dan ziek doordat zij te veel is binnen gebleven. En ook de belofte dat hij bruggen wil bouwen en geen muren, was een letterlijk citaat van paus Franciscus.
Tijdens de persconferentie stelde vertrekkend bisschop Toon Hurkmans De Korte voor aan de pers. De Korte, nu nog bisschop van Groningen-Leeuwarden, presenteerde zich in het bisschoppelijke paleis in Den Bosch – vanaf 14 mei zijn nieuwe woning – als een outsider. “Ik ken dit bisdom maar heel betrekkelijk. In de komende tijd zal ik proberen veel mensen in het bisdom te ontmoeten. Zo ben ik niet afhankelijk van verhalen van anderen, maar kan ik door eigen waarneming een reflectie en visie vormen.”
Verhoudingen op scherp
Er gaan nogal wat verhalen over bisdom Den Bosch. Parochiefusies en kerksluitingen hebben de verhoudingen op scherp gezet. Bovendien past de nieuwe generatie priesters die het in het bisdom inmiddels voor het zeggen heeft, de liturgisch regels strikt toe. Dat zorgt voor veel boosheid en verdriet.
Steeds vaker beginnen groepen katholieken zich los van de officiële kerk en beginnen voor zichzelf. Onlangs nog in Veldhoven, en eerder al in Reusel en Den Bosch. De Korte zei hierover altijd in gesprek te willen gaan met verontruste katholieken. Hoewel voor hem de eenheid van de kerk voorop staat.
De Korte gaat van het kleinste bisdom (ongeveer 100.000 katholieken) naar veruit het grootste (ruim een miljoen). Toch benadrukte hij vooral de overeenkomsten tussen zijn oude en nieuwe werkomgeving. Hij maakte een sombere opsomming: “Minder mensen, minder middelen, krimp dus. En ook nog interne onzekerheid: sprakeloosheid, bijbels analfabetisme.”
Geen krimpmanager
Toch wil de nieuwe bisschop niet alleen maar krimpmanager zijn: “Een bisschop is allereerst leraar, bruggenbouwer en herder.” Met name de laatste twee eigenschappen zullen in Den Bosch met instemming worden begroet.
Kardinaal Eijk liet namens de bisschoppenconferentie weten blij te zijn met de benoeming van De Korte in Den Bosch. “Wij bidden voor en met hem dat hij tot zegen mag zijn voor het bisdom ‘s-Hertogenbosch en feliciteren dit bisdom van harte met deze benoeming.”
Tegenpolen
Eijk den De Korte gelden als tegenpolen binnen de bisschoppenconferentie. De laatste gaat zogezegd wat soepeler met de regels om dan de eerste, hoewel De Korte zeker geen nieuwlichter is.
In 2010 ontstond tussen de beide bisschoppen een hooglopend conflict over het wel of niet zingen van liederen die geschreven waren door Huub Oosterhuis. In een uitgelekte brief beschuldigden Eijk en zijn hulpbisschoppen De Korte van oncollegiaal gedrag. Hij zou zich niet aan afspraken houden en vooral via de media communiceren.
Onlangs maakte kardinaal Eijk bekend dat hij onder meer vanwege gezondheidsredenen zich niet herkiesbaar stelt als voorzitter van de bisschoppenconferentie. Niet veel later wordt Gerard de Korte bisschop van Den Bosch.
Een wonderlijke samenloop van omstandigheden: de een doet een stapje terug en de ander maakt promotie. Het staat wel vast dat de verhoudingen in de (verdeelde) bisschoppenconferentie hierdoor zullen veranderen. Overigens vertelde De Korte dat Eijk hem telefonisch van harte gefeliciteerd heeft met zijn benoeming.
Gerard de Korte is geen Brabander. Een van zijn voorgangers, Jan ter Schure (bisschop van 1984 tot 1998) had diezelfde handicap, maar was bovendien een stugge, traditionele noorderling. Bij zijn installatie als bisschop van Den Bosch moest hij met politiebegeleiding naar zijn kathedraal worden geleid. Dat zal bij Gerard de Korte niet nodig zijn.
VK 24.02.2016 Na ruim 400 jaar keren er monniken terug op Schiermonnikoog. Op het Waddeneiland, dat zijn naam aan de broeders van vroeger te danken heeft, wordt een klein klooster voor ongeveer zeven monniken gebouwd. Dat liet de gemeente woensdag weten na een bericht in het Friesch Dagblad.
Het klooster moet ten westen van het enige dorp op het eiland worden gebouwd, aan de Westerburenweg. De nieuwe eilanders zijn aangesloten bij een cisterciënzer-klooster. De broeders woonden eerst in Diepenveen bij Deventer, maar hun gemeenschap is zo klein geworden dat hun onderkomen (het trappistenklooster Sion voor honderd monniken) veel te groot is geworden.
Van de dertiende of veertiende tot de zestiende eeuw verbleven de monniken in een kloosterorde op ‘Schier’, de kleinste gemeente van Nederland. Zij droegen grijze pijen. Schiermonnikoog is dus het eiland (oog) van de grijze (schiere) monniken. De laatste broeder verliet het eiland in 1580, toen Friesland protestants werd.
Sinds eind december verblijven vier van de zeven monniken al in een woonhuis op het eiland. Drie andere monniken wonen tijdelijk in het moederhuis in het Belgische Westmalle. Het is onduidelijk op welke termijn de bouw van het klooster kan beginnen. Vorig jaar meldden de monniken dat het gehele proces drie jaar kon duren.
Trouw 24.02.2016 De monniken keren na ruim 400 jaar terug naar Schiermonnikoog. Het Waddeneiland heeft ingestemd met de bouw van een klein klooster voor ongeveer zeven broeders.
Het klooster moet ten westen van het enige dorp op het eiland worden gebouwd. De gemeente liet dat woensdag weten na een bericht in het Friesch Dagblad.
De nieuwe eilanders zijn aangesloten bij een cisterciënzer-klooster. Ze woonden eerst in Diepenveen bij Deventer, maar hun gemeenschap is zo klein geworden dat hun onderkomen veel te groot voor ze is.
‘Schier’, de kleinste gemeente van Nederland, heeft zijn naam aan de broeders te danken. Op het eiland verbleven vroeger de monniken van een cisterciënzerklooster bij Dokkum. Zij droegen grijze pijen. Schiermonnikoog is dus het eiland (oog) van de grijze (schiere) monniken. De laatste broeder verliet het eiland in 1580, toen Friesland protestants werd.
NU 24.02.2016 Na ruim vierhonderd jaar komen er weer monniken te wonen op Schiermonnikoog. Het Waddeneiland heeft ingestemd met de bouw van een klein klooster voor ongeveer zeven broeders.
Het klooster moet ten westen van het enige dorp op het eiland worden gebouwd. De gemeente liet dat woensdag weten na een bericht in het Friesch Dagblad.
De nieuwe eilanders zijn aangesloten bij een cisterciënzer-klooster. Ze woonden eerst in Diepenveen bij Deventer, maar hun gemeenschap is zo klein geworden dat hun onderkomen veel te groot voor ze is.
Vier van de zeven monniken wonen al in een tijdelijk onderkomen op Schiermonnikoog, drie anderen verblijven nog op het vasteland. Het is niet bekend wanneer de bouw van het klooster kan beginnen en wanneer de monniken er in kunnen trekken. ”Het hoeft niet zo groot te worden. Ze moeten een gebedsruimte hebben, een eetzaal, een gastenverblijf en wat cellen”, zegt de wethouder Willem Meerdink.
De monniken hebben vorige maand een paar informatieavonden gehouden om de ruim negenhonderd eilanders bij te praten. Meerdink: ”Ze hebben het dorp op de hoogte gesteld van wat hun plannen zijn, wie ze zijn, waarom ze monnik zijn geworden en hoe ze leven. Ik denk dat ze daar draagvlak hebben gekregen voor hun plannen, mijn indruk is dat het goed is gevallen in de gemeenschap.”
‘Schier’, de kleinste gemeente van Nederland, heeft zijn naam aan de broeders te danken. Op het eiland verbleven vroeger de monniken van een cisterciënzerklooster bij Dokkum. Zij droegen grijze pijen. Schiermonnikoog is dus het eiland (oog) van de grijze (schiere) monniken. De laatste broeder verliet het eiland in 1580, toen Friesland protestants werd. ”Het is mooi dat onze naamgevers straks weer terug zijn, dat is de stemming hier”, aldus Meerdink.
Trouw 19.02.2016 In Duitsland is een bijzonder manuscript uit 1535 gevonden dat de oudste beschrijving van de geschiedenis van de Reformatie bevat. Daniel Gehrt, de ontdekker van het handschrift, noemt de tekst ‘van grote historische waarde’.
Dit is het eerste katholieke perspectief op de gebeurtenissen uit die tijd
Het ruim 400 bladzijden tellende handschrift werd ontdekt in het Thüringse Staatsarchief in Gotha. Onderzoeker Daniël Gehrt, verbonden aan de Universiteit van Erfurt, vond de tekst tijdens de inventarisatie van het archief van de lutherse theoloog, kerkhistoricus en bibliothecaris Ernst Salomon Cyprian (1673-1745).
Onder de titel ‘Over de tweespalt tussen geloof en religie die halverwege het jaar 1517 begon’ beschrijft een onbekende rooms-katholieke auteur hoe de godsdiensttwisten Duitsland tussen 1517 en 1535 verdeelden.
Wat is er zo bijzonder aan dit manuscript?
“Dit is niet alleen het oudste manuscript over de Reformatie tot nu toe, maar ook het eerste katholieke perspectief op de gebeurtenissen van die tijd”, zegt Gehrt. “Het document is een paar jaar ouder dan de oudste teksten over de Reformatie die tot nu toe bekend waren, de geschriften van de lutheranen Myconius en Spalatin uit 1541. Zij waren protestants en hun teksten zijn een soort pamfletten. Het bijzondere aan dit manuscript is dat het niet polemisch is. De auteur kiest niet echt een kant, maar beschrijft de ontwikkelingen in de samenleving tussen 1517 en 1535.”
Zoals?
“Hij bespreekt de veranderingen per onderwerp: de sacramenten, de kerkdiensten, de rijksdag in Worms – hij is duidelijk verbaasd hoe snel alles verandert. De auteur beschrijft ook politieke ontwikkelingen, dus ik vermoed dat hij een soort staatsman was.”
Hoe weet u eigenlijk dat hij katholiek was?
“Ik heb nog geen tijd gehad om door de hele tekst heen te gaan, maar dat blijkt uit verschillende passages. De auteur schrijft bijvoorbeeld over de positie van lutheranen ten opzichte van de paus. Hij schrijft dat de lutheranen de paus bestempelen tot de antichrist. Dat is opmerkelijk. Als hij zelf een lutheraan was geweest, had hij de paus ook zelf de antichrist genoemd.”
Biedt het manuscript nieuwe kennis over de gebeurtenissen uit die tijd?
“Nee, er staan niet echt nieuwe feiten in. Maar dit manuscript geeft als eerste een objectieve beschrijving van de gebeurtenissen in de Reformatie. Het is een toegankelijke, goede introductie voor mensen die meer over die tijd willen weten. Misschien wordt het daarom ook gepubliceerd als boek.”
Was u verbaasd over deze vondst?
“Ja, ik had dit helemaal niet verwacht. Ik dacht eigenlijk dat zoiets allang ontdekt zou zijn… Waarschijnlijk heeft iemand de tekst weleens in handen gehad, maar niet goed onderzocht. Dat is het voordeel van het systematisch doorploegen van deze collectie.
Bij de inventarisatie vinden we elke week wel iets nieuws – zoals onlangs nog brieven en geschriften van Hartmuth von Cronberg, die er een correspondentie met Luther op nahield. Maar dit is toch wel één van mijn belangrijkste ontdekkingen sinds de tien jaar dat ik hier onderzoek doe.” Hij lacht. “Dit is een fantastische baan.”
Telegraaf 17.01.2016 De ruim vierduizend protestantse en rooms-katholieke kerken in Nederland luiden de noodklok. Terwijl steeds meer mensen met problemen op de deur van de godshuizen kloppen, loopt vanwege de vergrijzing het aantal vrijwilligers sterk terug.
Om aandacht te vragen voor dit probleem, luidde gisteren een groot aantal bekende Nederlanders, onder wie oud-minister Piet Heijn Donner en oud-burgemeester Annemarie Jorritsma, in diverse steden en dorpen de kerkklokken.
Het inzetten van bekende gezichten is uniek in de geloofsgemeenschap, die behalve teruglopend kerkbezoek en lege kerken ook steeds vaker te maken krijgt met schrijnende gevallen en verhalen van de straat.
„Veel mensen denken bij een kerk aan een groepje gelovigen dat bezig is met het zingen van liedjes en de verkoop van kerstbomen”, zegt jhr. Jean-Marie Bosch van Drakestein, bestuurslid van de Haagse parochie Maria Sterre der Zee, „maar achter de schermen gebeurt er zo veel meer. Dingen die hard nodig zijn. We steunen de voedselbanken, gaan bij ouderen en zieken op bezoek en zijn een vangnet voor de groeiende groep mensen in geestelijke nood. Alleen al in Den Haag zijn er 3500 mensen die er zonder hulp niet uitkomen.” Voor de naastenliefde trekken de diaconieën jaarlijks ruim 1,6 miljoen euro uit.
Om de nooddruftigen ook in de toekomst te kunnen blijven steunen, hebben de kerken geld nodig, zo benadrukte oud-minister Donner gisteren tijdens de start van de landelijke actie Kerkbalans. Tijdens het klokkengelui in de monumentale Haagse Jacobus de Meerderekerk, bekende Donner dat hij altijd al graag klokkenluider had willen zijn. „Kerken zijn onmisbaar in het maatschappelijke veld”, sprak de oud-minister.
Bij de Protestantse Gemeente De Drieklank in Almere sloot VVD-fractievoorzitter Jorritsma zich bij die woorden aan: „Zeker na een ramp of bij een crisis zijn kerkelijke gemeenten, dominees en vrijwilligers ontzettend belangrijk om mee te doen met de opvang van of de nazorg aan mensen die getroffen zijn. Verder weet ik dat de kerken in Almere nu ook actief zijn bij de vluchtelingen uit ’ons azc’, bijvoorbeeld door allerlei activiteiten met hen te organiseren.”
RTVWest 16.01.2016 In Den Haag gaat oud-minister Piet Heijn Donner om 12.00 uur de klokken luiden van de Jacobus de Meerderekerk. Hiermee luidt hij de actie Kerkbalans in om geld in te zamelen om kerken te behouden. Op vijftien plekken in Zuid-Holland zullen kerken gelijktijdig de klokken luiden.
We luiden de klok omdat de kerk op vele wijzen in de samenleving present is. Het is geen noodklok, maar een oproep; want het zou een groot verlies zijn voor de samenleving indien de kerken daar niet meer aan zouden kunnen bijdragen bij gebrek aan middelen’, aldus Piet Heijn Donner.
Kerkbalans is een gezamenlijke actie van de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oud-Katholieke Kerk, de Doopsgezinde Sociëteit en de Remonstrantse Broederschap. De vijf kerkgenootschappen doen al sinds 1973 een beroep op de plaatselijke geloofsgemeenschappen voor een financiële bijdrage. De actie Kerkbalans loopt van 17 tot 31 januari 2016.
Den HaagFM 08.12.2015 De Haagse Alexander Spoor en Sacha Harland van YouTube-kanaal ‘Dit Is Normaal‘ stonden de afgelopen dagen in de belangstelling nadat hun ‘Koran experiment’ viral ging.
Ze kochten een Bijbel en stopten deze in een Koranhoesje. Met de camera gingen ze in Den Haag de straat op om aan voorbijgangers te vragen wat ze van bepaalde ‘islamitische’ teksten uit het heilige boek vonden, wat dus stiekem de bijbel was. Alleen al op het YouTube-kanaal werden de beelden al 4,5 miljoen keer bekeken. Nederlandse media besteden massaal aandacht aan het filmpje, maar ook internationale media als Huffington Post en BuzzFeed hebben het over de twee Haagse mannen. …lees meer
AD 08.12.2015 De Haagse Alexander Spoor en Sacha Harland zijn dit weekend nogal vaak bekeken. De twee stopten een Bijbel in een Koranhoesje en gingen met camera de straat in Den Haag op om voorbijgangers te vragen wat ze van bepaalde ‘islamitische’ teksten uit het heilige boek vonden.
Het filmpje lijkt in de smaak te vallen. Alleen al op het YouTube-kanaal werden de beelden al ruim 4 miljoen keer gezien. Nederlandse media besteden massaal aandacht aan het filmpje, maar ook internationale media als Huffington Post en BuzzFeed hebben het over de twee Haagse mannen.
Het is niet de eerste keer dat een video van Dit Is Normaal viraal gaat. ,,Maar dit is zeker een van de meest intense keren. We worden overspoeld met bedankjes en reacties van mensen die geïnspireerd zijn door de video, of blij zijn dat we het op deze manier hebben uitgevoerd”, zegt Sacha Harland die samen met Alexander Spoor de videos bedenkt en uitvoert.
Vermomming
Tijdens een middagje brainstormen over het nieuwe seizoen ontstond het idee om het heilige boek van de Christenen te vermommen als een Koran. Het idee werd uitgewerkt, de kaft van een Koran werd ontworpen en vervolgens doken de twee het centrum van Den Haag in voor de eerste draaidag. ,,We gingen met een bepaalde verwachting de straat op. Die is grotendeels werkelijkheid geworden. We hebben eerst de vooroordelen van de mensen ‘gevoed’ en ze vervolgens geconfronteerd. Stuk voor stuk werd er positief gereageerd.”
Bang voor mensen die goed op de hoogte waren van de Bijbel waren de mannen wel. ,,Dat zou ten koste gaan van het experiment als elke geïnterviewde direct door zou hebben dat het regelrecht uit de Bijbel kwam. Dit hebben we dan ook één of twee keer meegemaakt.” In totaal werden er zo’n 15 mensen ondervraagd over de heilige teksten.
Trouw 03.12.2015 Populair onder Amerikaanse racisten: de Scandinavische god Odin. Beriepen de white supremacists van de Ku Klux Klan zich nog op de christelijke god, de huidige lichting zoekt het in het noordelijke pantheon. De ultieme manier om je af te zetten tegen het christendom, vinden ze. De eerste aanslagen in Odins naam zijn al gepleegd.
Robert Doyle en Ronald Chaney hadden grootse plannen. Ze zouden synagogen gaan beschieten bombarderen, en als het even kon ook zwarte kerken. Die aanslag zou verstrekkende gevolgen hebben, wisten de mannen uit de Amerikaanse staat Virginia. Een rassenoorlog bijvoorbeeld. Daarbij zou blank Amerika zijn dominante positie in de maatschappij terugeisen.
Maar zo ver kwam het niet.
De figuur van wie ze in september wapens en explosieven wilden kopen, bleek een FBI-agent te zijn die hen en stuurde een arrestatieteam op hen af. Welke straf ze precies krijgen is nog niet duidelijk, maar de rechtszaak tegen hen is inmiddels begonnen.
Over hun inspiratiebronnen doen Doyle en Chaney in ieder geval niet geheimzinnig. Dat zijn, zo vertelden ze aan de FBI, de oud-Germaanse en oud-Scandinavische goden als Odin (ook wel Wodan genoemd), Freya en Thor. Godheden die in Duitsland, Nederland en in noordelijke Europese landen eeuwenlang populair waren, totdat het christendom hen naar de achtergrond drong. Stoere, onvervalste westerlingen.
Een racistenkerk, gerund vanuit de gevangenis
De twee terroristen zijn niet de eersten die Odin weer hebben gevonden. ‘White supremacists’, racisten die zwarten en alle andere groepen willen onderwerpen aan blanke westerlingen, flirten in de Verenigde Staten al langer met de oude heidenen.
Het Asatru-geloof, heet het. En hoewel de vorm van polytheïsme weinig vaste structuren kent, is het ook weer geen los zand. Er is een kerkgenootschap, en een leider: Casper Crowell.
Crowell bestiert de Holy Nation of Odin, zoals het kerkgenootschap heet, vanuit zijn cel in Californië (waar hij zit voor moord). Zijn basisregels: belijd een geloof in Odin, gebruik geen drugs, laat je politieke overtuigingen thuis en laat je niet in met niet-blanken. Lid worden kost 40 dollar (38 euro), behalve als je ook vastzit. Dan is het gratis.
In de ogen van Asatru-aanhangers is het christendom een vrouwelijke, zwakke, zelfvernietigende theologie
Extremisme-expert Mark Potok
Hoeveel Amerikanen zich precies Odin-aanhanger noemen is niet bekend, maar voor onderzoekers staat inmiddels vast dat Asatru in gevangenissen en onder white supremacists meer is dan een marginaal verschijnsel of een hype. Asatru zou al sinds de jaren ’90 langzaam aam populariteit winnen. Dat heeft ongetwijfeld ook te makenmet de privileges die je als Asatru-aanhanger krijgt, zoals af en toe je cel uit mogen om een religieuze bijeenkomst bij te wonen.
Jezus was een slappeling, Odin niet
Odins sterkste troef is zijn afkomst, vinden white supremacists. In tegenstelling tot de christelijke god, die vanuit het Midden-Oosten naar Europa kwam, is Odin een autochtone westerling. Voor hen is Asatru vooral een manier om zich te af te zetten tegen het christendom, legt extremisme-kenner Mark Potok van mensenrechtenorganisatie Southern Poverty Law Center uit op de Amerikaanse nieuwssite ThinkProgress.
Types als Doyle en Chaney zien neo-paganistische religies volgens hem als een broodnodig tegengif voor het christendom en Jodendom. “Ze vinden het maar niks dat de religies van joden en christenen gaan over het toekeren van de andere wang en zorg voor de zwakken”, vertelt Potok.
“In hun ogen is het christendom een vrouwelijke, zwakke, zelfvernietigende theologie. Hij zou bedacht zijn door Joden. Blanken hebben het door de strot geduwd gekregen.”
De Noorse goden zijn niet racistisch, maar een deel van hun recente volgelingen is dat dus wel. Al opvallend lang zelfs: ook in nazi-Duitsland werden de goden af en toe aangeroepen. Een aantal nazi-leiders bewonderde Odin op ongeveer dezelfde manier als de asatru-racisten dat doen: als een icoon van zuiverheid, kracht en westerse superioriteit. Hitler was daar niet blij mee. Hij keurde in Mein Kampf het vereren van Wodan af.
Wodan. Uit: Das festliche Jahr in Sitten, Gebräuchen und Festen der germanischen Völker.
Tegenwoordig duikt Odin in Europa nog af en toe op bij neonazi’s, en in andere extreemrechtse kringen. Voormalig senaatslid Wim Verreyken van het Vlaams Belang bijvoorbeeld, is gewijd tot Asatru-priester. In hoeverre hij zijn geloof verweeft met zijn politieke opvattingen is trouwens niet bekend – Verreyken heeft het er liever niet over. Overigens is Verreyken voor zover bekend nooit tot geweld over gegaan.
‘Walhalla accepteert geen negroes‘
Nu is het afwachten of de Amerikaanse autoriteiten rekening moeten houden met meer aanslagen zoals die van Doyle en Chaney. Het duo had in ieder geval niet de primeur: vorig jaar pleegde een andere zelfverklaarde Asatru-aanhanger al een aanslag op het kantoor van een Joodse organisatie. Zijn schietpartij eiste drie levens.
“Odinisme! Dat was de religie voor een sterk en heroïsch volk”, schreef de dader, Farzier Glenn Cross, vlak voor zijn daad in een manifest. “‘Odin! Odin! Odin!’ Dat was de strijdkreet van onze voorvaderen, toen hun ogen gloeiden met het vuur van een roofdier en ze het decadente multiraciale Romeinse Rijk veroverden. En Walhalla accepteert geen negroes. Op de paarlen poort staat een bord met ‘alleen blanken’.”
Ondertussen mopperen de groepjes niet-racistische Asatru-aanhangers in Europa en de VS dat de extremistische tak hun religie in een kwaad daglicht zet. Het geloof in de oud-Europese goden draait om spirituele zaken, vinden zij. Om het geloof dat er een verborgen bron van goddelijke energie bestaat en dat ieder mens die energie kan aanspreken door de goden aan te roepen. De extremisten, vinden zij, verpesten het voor de rest.
RTVWEST 27.11.2015 Ondanks dat nummers als ‘Sympathy for the Devil’ in de jaarlijkse Top 2000 van NPO Radio 2 vertegenwoordigd zijn, wordt er in de protestantse kerk in Delfgauw dit jaar een speciale Top 2000-kerkdienst gehouden. Predikant Robert Stigter kopieerde het idee van een kerk in Zoetermeer, waar een dergelijke dienst al een aantal jaar wordt gehouden.
Het concept van de kerkdienst is simpel: het is een standaard kerkdienst die tussendoor wordt aangekleed met nummers uit de Top 2000. Denk bijvoorbeeld aan ‘Zij Maakt het Verschil’ van de Poema’s of liedjes van Acda en de Munnik. Voor de jonge, Delfgauwse predikant zijn dergelijke nummers juist de reden om een dienst in zijn kerk te organiseren.
Want:‘Waarom moeten we hyperchristelijk zijn?’, zegt Stigter als hem gevraagd wordt naar de ‘heidense’ nummers in de jaarlijkse muzieklijst. ‘Als we zo gaan kijken, wat kunnen wij als kerk dan nog wel doen? De gedachte is überhaupt niet eens bij me opgekomen.’
Andere sfeer
Volgens Stigter is een Top 2000-dienst een perfecte aanvulling op het gevoel dat er heerst tijdens de Kerstdagen, onder niet-gelovigen. ‘Wat wij zien in de kerk is dat er rond Kerst en Oudjaar echt een andere sfeer hangt in deze seculiere regio. Mensen zijn dan veel spiritueler.’
De kerkdienst in de protestantse kerk in Delfgauw is op 27 december 2015.
Trouw 21.11.2015 Geoffrey Smith zat wat rond te klikken op veilingsite eBay en stuitte op een stukje papyrus zo groot als een visitekaartje, waarop Griekse letters stonden. Het bleek een bijzonder oud stukje Bijbel, vertelt de onderzoeker van de University of Texas aan The New York Times.
De verkoper bood het stukje papyrus aan voor 99 dollar (93 euro). Smith, die zich bezighoudt met het vroege christendom, verzocht de verkoper het papyrus te onderzoeken. De verkoper stemde toe. Smith onderzocht het fragment. Vandaag presenteerde hij de resultaten van het onderzoek.
Van internet plukken
Smith zegt tegen The New York Times gefrustreerd te zijn dat hij zijn kostbare studiemateriaal tegenwoordig van internet moet plukken. Volgens hem gebeurt dat steeds vaker en komt daardoor belangrijk erfgoed dat eigenlijk door onderzoekers zou moeten worden bestudeerd, in gevaar.
Anne-Marie Luijendijk, hoogleraar religiestudies aan de Princeton Universiteit is ook verrast door de vondst van Smith, zegt ze tegen The New York Times. Ze is vooral geïntrigeerd door de onbekende tekst op de achterkant van het papyrus, die in hetzelfde handschrift is geschreven als de bijbeltekst. Misschien is het een bijbelvers dat we nog niet kenden. Of geeft het ons inzicht in hoe vroege christenen aantekeningen maakten tijdens het bestuderen van de schrift.
AD 05.11.2015 Kerken in de buurt van winkelcentra moeten op koopzondagen ook buiten de reguliere kerktijden open zijn. Dat vindt ruim driekwart van de christenen in ons land. In een onderzoek onder duizend christenen werd gevraagd welke rol de kerk moet spelen nu in steeds meer gemeenten winkels op zondag open zijn.
De meeste kerken sluiten op zondag hun deuren direct na de kerkdienst. Veel christenen zien liever dat de godshuizen worden opengesteld voor winkelend publiek. Meer dan de helft van de ondervraagden vindt het ‘een missionaire plicht van de kerk’ om shoppers te bereiken.
Tijdens de extra opening kan er plaats zijn voor een extra dienst, een korte vesper of een moment van stilte en bezinning. Zo komt wellicht publiek in de kerk dat er anders niet komt. Speciaal voor dit winkelend publiek zouden er speciale programma’s kunnen komen, zoals bijvoorbeeld gesprekken met leden van de kerk, een pastor of een voorganger.
Het onderzoek werd gedaan door het christelijk opinieblad De Nieuwe Koers in samenwerking met de Evangelische Omroep, het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad.
Trouw 05.11.2015 Ruim driekwart van de christenen in ons land vindt dat kerken op koopzondagen hun deuren moeten openen voor winkelend publiek. In een onderzoek onder duizend christenen werd gevraagd welke rol de kerk moet spelen nu steeds in meer gemeenten winkels op zondag open zijn.
De meeste kerken sluiten op zondag hun deuren direct na de kerkdienst. Veel christenen zien liever dat de godshuizen worden opengesteld voor winkelend publiek. Meer dan de helft van de ondervraagden vindt het ‘een missionaire plicht van de kerk’ om shoppers te bereiken.
Tijdens de extra opening kan er plaats zijn voor een extra dienst, een korte vesper of een moment van stilte en bezinning. Zo komt wellicht publiek in de kerk dat er anders niet komt.
Het onderzoek werd gedaan door het christelijk opinieblad De Nieuwe Koers in samenwerking met de Evangelische Omroep, het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad.
Trouw 29.10.2015 De neergang van de kerk vraagt niet om nieuwe pr-strategieën, maar om bezinning op de vraag wat de kerk eigenlijk is, zegt theoloog Erik Borgman. ‘Het gaat niet om efficiency, succes, uitstraling, bereik.’
Wij in Nederland zijn allemaal aangetast door het beleidsmakers-virus. Wij willen weten welk nut het dient, of het haalbaar is.
In de woonkamer van de Utrechtse woning van Erik Borgman hangt een bijzonder alarmlicht. Zijn huis behoort tot wat een stadsklooster was, gebouwd in de jaren vijftig van de vorige eeuw – relatief kort geleden. De paters die hier woonden, werden door dat alarmlicht gewaarschuwd als er in de aanpalende Dominicuskerk iemand was die ter biecht wilde gaan.
“Ik heb dat ding maar uitgeschakeld,” zegt Borgman. “Want het maakte nog een vreselijk geluid ook. En je hebt soms grappenmakers die de kerk bezoeken en het leuk vinden om op het knopje te drukken.”
Het is het verhaal van de rooms-katholieke kerk in een notedop: het klooster is geen klooster meer, de biechtlamp is uitgeschakeld, en de toekomst van de parochie staat op losse schroeven. Van de 326 parochies die het aartsbisdom Utrecht telde, zijn er nog maar 48 over, en kardinaal Eijk gaat ervan uit dat dat er in 2030 nog maar 20 zullen zijn. Borgman, hoogleraar theologie aan de universiteit van Tilburg, gaat deze neergang aan het hart en hij schreef er een boek over dat morgen verschijnt: ‘Waar blijft de kerk? Gedachten over opbouw in tijden van afbraak’.
Trouw 29.10.2015 Hun kerkbanken mogen dan steeds leger worden, de schatkisten van protestantse gemeenten zitten nog steeds behoorlijk vol. Alleen al in de noordelijke provincies heeft de Protestantse Kerk in Nederland 151,7 miljoen euro op rekeningen staan. Waaraan kunnen de gemeenten dat geld het beste uitgeven?
Renoveren kost geld. Dat is denk ik ook de reden dat gemeenten reserves opbouwen. aldus Godsdienstsocioloog Marten van der Meulen.
“Toen wij het onderzoek startten gingen we er welhaast automatisch van uit dat het op gebied van geld kommer en kwel zou zijn”, schrijftgodsdienstsocioloog Marten van der Meulen van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in het woensdag gepubliceerde rapport ‘Krimpende middelen en toch vitaal’. “Maar we waren blij verrast over wat we vonden.”
Het idee dat PKN-kerken moeite moeten doen om het hoofd boven water te houden verdient bijstelling, meent hij. Die 151,7 miljoen euro is exclusief landerijen, pensioenfondsen en beleggingen.
Trek je de banktegoeden van Noord-Nederland door naar alle kerken in het land, dan kom je uit op een gezamenlijk saldo van 1 miljard euro. Trouw vroeg Van der Meulen en Peter de Lange van Vereniging Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB) wat gemeenten het beste met dat vermogen kunnen doen.
Trouw 28.10.2015 De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) is veel rijker dan gedacht. Naar schatting staat er bij elkaar opgeteld bijna een 1 miljard euro op de bankrekeningen van alle plaatselijke kerken.
Er is meer ruimte om te investeren dan mensen op grond van allerlei sombere berichten misschien denken, aldus Marten van der Meulen, Protestantse Theologische Universiteit.
Het gaat hier om geld dat meteen te pinnen valt. Tel je gebouwen, landerijen, pensioenfondsen en beleggingen mee, dan valt dit bedrag nog veel hoger uit. Tot die verrassende conclusie komt socioloog Marten van der Meulen van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in het rapport ‘Krimpende middelen en toch vitaal’.”Er is veel meer geld beschikbaar dan wij van tevoren gedacht hadden”, schrijft Van der Meulen.
Ingewikkelde structuur
Het geld in de kas van de kerk is nooit eerder op deze manier in kaart gebracht. De reden daarvoor is dat de Protestantse Kerk erg ingewikkeld in elkaar steekt, met verschillende bestuurslagen, colleges en kerken die plaatselijk grote autonomie hebben.
In zijn onderzoek bekeek Van der Meulen alleen de drie noordelijke provincies Friesland, Drenthe en Groningen. Op de bankrekeningen van de noordelijke protestantse kerken staat 151,7 miljoen euro. Ter vergelijking: Ajax had eind 2014 naar schatting 95 miljoen euro op de bank staan. Trek je de conclusies uit het onderzoek door naar de alle kerken in heel Nederland, dan beschikt de kerk over 1 miljard euro, zo denken kerkelijke financiële experts.
RTVWEST 27.10.2015 De restauratie van de Nieuwe Badkapel aan de Nieuwe Parklaan op Scheveningen heeft de Haagse Monumentenprijs gewonnen. Wethouder Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij) van Cultuur heeft dinsdag de winnaar in de Grote Kerk bekendgemaakt.
De onderscheiding is een prijs voor de meest bijzondere restauratie van het jaar. De torens, het dak, het voegwerk van de muren en de twee grote rondboogvensters in de zijmuren hebben een opknapbeurt gekregen. Ook is het onderste gedeelte van de kerk vernieuwd. De restauratie van de kerk kostte twee miljoen euro.
Twee andere Haagse kerken waren eveneens in de race voor de jaarlijkse prijs. Het gaat om de American Protestant Church aan de Esther de Boer-van Rijklaan en de Heilige Paschalis Baylon bij de Wassenaarseweg. Ook deze kerken werden de afgelopen tijd grondig gerestaureerd.
Duizend stemmen
De afgelopen maand konden Hagenaars stemmen op het project dat volgens hun het meest geslaagd was. Ruim duizend stemmen werden uitgebracht. De Nieuwe Badkapel kreeg 46 procent van de stemmen. De Heilige Paschalis Baylon volgde met dertig procent, de American Protestant Church kreeg bijna een kwart van de stemmen.
Vorig jaar ging het Gemeentemuseum er met de prijs vandoor. In 2013 was de oude HBS in Den Haag de winnaar.
Den HaagFM 27.10.2015 De restauratie van de Nieuwe Badkapel aan de Nieuwe Parklaan heeft de Monumentenprijs Den Haag gewonnen. Wethouder Joris Wijsmuller van Cultuur maakte dinsdag de winnaar bekend.
Dit jaar was het een strijd tussen drie kerken: de American Protestant Church aan de Esther de Boer-van Rijklaan, de Heilige Paschalis Baylon aan de Wassenaarseweg en de Nieuwe Badkapel aan de Nieuwe Parklaan. Hagenaars konden stemmen op hun voorkeur. Daarbij kreeg de Nieuwe Badkapel bijna de helft van alle stemmen.
In de Nieuwe Badkapel kregen de torens, het dak, het voegwerk van de muren en de twee grote rondboogvensters in de zijmuren een opknapbeurt. Ook is het onderste gedeelte van de kerk vernieuwd. De restauratie kostte twee miljoen euro. …lees meer
RTVWEST 25.10.2015 Fel protest in de Haagse Componistenbuurt: de Bethelkerk aan de Händellaan staat op de nominatie om gesloopt te worden. De protestantse gemeente wil de kerk afstoten, omdat er te weinig gebruik wordt gemaakt van het pand. Na de sloop zouden er huurwoningen op de plek van de kerk moeten komen. Maar als het aan de buurt ligt gaat dat niet gebeuren.
Handtekeningenacties, posters voor de ramen en een website gewijd aan het behoud van de in 1938 gebouwde Bethelkerk. De buurt heeft er in ieder geval werk van gemaakt. ‘Dit uitzicht wil ik niet kwijtraken aan een paar flats met huurwoningen,’ zegt buurtbewoner Masha Gibbs vanaf haar dakterras naast de kerk. ‘Het gebouw is schitterend, echt prachtig. Als de kerk zou verdwijnen zou ik niet alleen dit uitzicht missen, maar raken de mensen die er nu nog in het weekend hun diensten houden hun kerk kwijt.’
Daarmee doelt Gibbs op een groep Afrikaanse kerkgangers die ieder weekend hun diensten in een bijgebouwtje van de kerk houden. ‘Dit pand moet blijven bestaan,’ zegt Merdielle Nangu, dochter van de pastoor. ‘Het is een schitterend monument in deze wijk. En stel dat het verdwijnt… Waar kunnen mensen met hun problemen nog naar toe? Naar die 40 appartementen? Ik denk het niet.’
Inspraak
Begin november staat de sloop van de kerk op de agenda in de Haagse gemeenteraad. De verwachting is dat buurtbewoners dan zullen inspreken.
Meer over dit onderwerp:
Den HaagFM 25.10.2015 Fel protest in de Componistenbuurt: de Bethelkerk aan de Händellaan staat op de nominatie om gesloopt te worden. De protestantse gemeente wil de kerk afstoten, omdat er te weinig gebruik van wordt gemaakt. Na de sloop zouden er huurwoningen op de plek van de kerk moeten komen.
Met handtekeningenacties, posters voor de ramen en een website gewijd aan het behoud van de in 1938 gebouwde Bethelkerk, laten de buurtbewoners zien tegen de plannen te zijn. “Dit uitzicht wil ik niet kwijtraken aan een paar flats met huurwoningen”, zegt buurtbewoner Masha Gibbs. “Het gebouw is schitterend, echt prachtig. Als de kerk zou verdwijnen zou ik niet alleen dit uitzicht missen, maar raken de mensen die er nu nog in het weekend hun diensten houden hun kerk kwijt.”
Daarmee doelt Gibbs op een groep Afrikaanse kerkgangers die ieder weekend hun diensten in een bijgebouw van de kerk houden. “Dit pand moet blijven bestaan”, zegt Merdielle Nangu, de dochter van de pastoor. “Het is een schitterend monument in deze wijk. Waar kunnen mensen anders met hun problemen naar toe? Naar die veertig appartementen? Ik denk het niet.” Begin november staat de sloop van de kerk op de agenda van de Haagse gemeenteraad. …lees meer
In Nederland staan nogal wat kerkgebouwen leeg. Een aantal daarvan is geschikt om vluchtelingen tijdelijk op te vangen. Daarom wil o.a. de Protestantse Kerk Nederland (PKN) met staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie praten over het huisvestingsprobleem voor asielzoekers. Meer nieuws over leegstaande kerk vluchteling
Trouw 19.10.2015 Voor de vissers op het Mexicaanse stuwmeer van Quechula moet het een vreemd gezicht zijn. Het waterpeil is er zo ver gezakt, dat een kerk uit de zestiende eeuw tevoorschijn is gekomen.
Het is de tweede keer dat het vierhonderd jaar oude gebouw te zien is. De laatste keer dat het water zo laag stond was in 2002, toen bezoekers zelfs konden rondlopen op de vloer van het heiligdom.
Zo laag staat het water nu niet, maar liefhebbers kunnen zich wel in een vissersbootje laten rondvaren langs de overblijfselen van de kerk. Die verdween in 1966 onder water toen de nabijgelegen dam was voltooid en het gebied werd overstroomd.
RTVWEST 14.10.2015 Het is hét gezicht van Nootdorp: de eeuwenoude Dorpskerk. Het eeuwenoude kerkje heeft de tand des tijds al flink wat keren doorstaan, maar de toren – het oudste deel van de kerk – moet grondig gerenoveerd worden. En daar is behoorlijk wat geld voor nodig.
In brand gestoken door de Spanjaarden in de zestiende eeuw, deels opgeblazen door de ontploffing in het Delftse kruithuis honderd jaar later: het kerkje in het oude centrum van Nootdorp heeft al aardig wat doorstaan. Maar nu staat de kerk voor een volgende uitdaging, namelijk de grootschalige renovatie van de kerktoren.
‘De toren is een grote kostenpost’, zegt kerkelijk werker Rita van Herk. ‘We hebben 150.000 euro nodig om de voegen tussen de stenen te vervangen. Maar dat geld hebben we niet.’ Het probleem zit hem volgens Van Herk in het feit dat de voegen te strak zijn gemetseld. ‘Het is niet goed voor de stenen en als we er niets aan doen, maakt de kerk zichzelf kapot.’ Steentje bijdragen
De kerk heeft diverse acties op touw gezet om 100.000 euro in te zamelen, want, 50.000 euro krijgt de kerk als subsidie. ‘We zijn een rijksmonument, dus een deel van de kosten wordt vergoed door de overheid, maar niet alles.’ En dus is er op 7 november aanstaande een bazaar bij de kerk om een deel van het geld bij elkaar te zamelen.
Ook heeft de kerk de actie ‘Draag je steentje bij!’, met deze actie kunnen mensen voor twee euro een steentje in de toren adopteren.
Trouw 12.10.2015 Vier jonge protestantse predikanten vinden dat hun kerk drastisch moet veranderen. Ze beginnen vandaag een handtekeningenactie, als duwtje in de rug. ‘Het is nu of nooit.’
De gemeenschap van Christus is natuurlijk niet alleen iets van zondagochtend om 10 uur. Dat lijkt het soms wel geworden.
Arjan Plaisier: Einde van de ‘volkskerk’
De Protestantse Kerk in Nederland zal noodgedwongen ophouden een ‘volkskerk’ te zijn, zei scriba (landelijk secretaris) Arjan Plaisier onlangs in Trouw. Kerkleden moeten accepteren dat er ‘witte plekken’ komen waar geen kerk meer is. Ook moeten de huidige hiërarchie en de vergadercultuur volgens hem op de schop. Daarnaast pleitte Plaisier ervoor om met ‘een nieuwe onbevangenheid en vrijmoedigheid’ over het geloof te spreken en voorziet hij verregaande samenwerking met andere christenen. De generale synode, de landelijke vergadering met afvaardigingen uit plaatselijke kerken, praat volgende maand in Lunteren over de toekomst.
Is dat eigenlijk wel leuk, werken in een kerk die almaar krimpt? Absoluut, er is bijna niets dat leuker is! Zo, dat is een keer gezegd. Predikant Marleen Blootens kijkt triomfantelijk naar haar collega’s Jantine van Iersel en Jasper van Schaik. “Wij weten niet anders of de kerk is klein. Als je dat als uitgangspunt neemt, heb je niets te verliezen”, zegt Blootens, die predikant is in Amsterdam.
Blootens (33), Van Iersel (29) en Van Schaik (36) zijn drie jonge predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland. Ze vertellen hun verhaal in de pastorie van Van Schaik, in het Zuid-Hollandse Woubrugge. Samen met nog een vierde, Thejon Bos uit Twijzelerheide (Friesland) die niet aanwezig is, beginnen ze vandaag een handtekeningenactie.
Van Schaik: “We weten: onze kerk gaat terug naar de basis, naar hoe het allemaal begon.” Hij leunt achterover. “Echt een opluchting om dat te erkennen.”
In een tekst, die onder dit artikel staat, lichten de drie predikanten hun standpunt toe. Op de website www.kerk2025.nl is hun oproep te ondertekenen. “Het is nu of nooit”, zegt Van Schaik in zijn pastorie in het Zuid-Hollandse Woubrugge over de voorgenomen veranderingen. De andere twee knikken.
Telegraaf 12.10.2015 Vier jonge dominees beginnen maandag een handtekeningenactie omdat ze vinden dat de Protestantse Kerk drastisch moet veranderen. Ze vrezen dat de kerk anders op de ondergang afgaat.
Volgens de dominees moet er minder worden vergaderd, moet er minder nadruk komen op traditionele vieringen en moet de kerk minder naar binnen gekeerd zijn. “Ik werk in een kerk die al voorbij is, denk ik soms”, zegt predikante Jantine van Iersel maandag in Trouw. Ze is een van de initiatiefnemers van de actie. “De vorm is voor velen betekenisloos geworden. Als iemand zomaar binnen zou komen, zou die niet begrijpen wat we doen.”
De dominees willen met de handtekeningenactie de generale synode, de landelijke vergadering van plaatselijke kerken, doordringen van de ernst van de situatie. De synode praat volgende maand over de vraag hoe het verder moet met de protestantse traditie.
Trouw 07.10.2015 Arjan Plaisier gebruikt de term behoedzaam. Hij spreekt van een ‘pastor pastorum’. Maar in de wandelgangen weet iedereen wat de secretaris van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) daarmee bedoelt: een bisschop. Die gaat er hoogstwaarschijnlijk – vijfhonderd jaar na het begin van de Reformatie – alsnog komen.
De Protestantse Kerk in Nederland staat vanwege de ontkerkelijking aan de vooravond van grote veranderingen, kondigde scriba (secretaris) Plaisier vorige week aan in Trouw. De PKN zal noodgedwongen ophouden een volkskerk te zijn en moet minder vasthouden aan haar huidige hiërarchie en structuren.
Wat er precies moet veranderen, dat laten Plaisier en het kerkbestuur in een vorige week gepresenteerd rapport nog even over aan de verbeelding. Eén plan hebben ze wel al uit de doeken gedaan: er moeten figuren worden aangesteld met een ‘herderlijke opdracht’. “Hij of zij is pastor pastorum”, schrijft de kerk in het rapport. “Belangrijke aandachtspunten zijn de opbouw van het kerkelijk leven en de missionaire presentie van de kerk in de regio.”
Er is in de kerk behoefte aan mensen die met gezag, samenbindend en vol levenswijsheid een centrale plek innemen”, zegt Piet Vergunst van de Gereformeerde Bond woensdag in het Nederlands Dagblad. De Bond is de behoudende tak van het kerkverband.
‘Reformatoren hadden niets tegen bisschoppen’
Toch is er met de bisschop theologisch niets mis, zei promovendus Hans Kronenburg in 2003 in Trouw. Hij pleitte er in zijn proefschrift voor om in de protestantse kerken één bisschop aan te stellen.
Telegraaf 01.10.2015 De geboorte van het christendom, een van de grootste religies ter wereld, staat de komende maanden centraal in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. De kerk toont met ruim tachtig sculpturen, schilderijen, geschriften, fragmenten van sarcofagen (marmeren doodskisten) en andere objecten hoe een ooit “radicale en kleine geloofsgemeenschap” uitgroeide tot een mondiale godsdienst.
De tentoonstelling laat zien hoe Constantijn de Grote (circa 280-337) zich in Rome uitsprak voor het christendom, waardoor de religie een doorbraak beleefde. In zijn opdracht kregen christenen binnen enkele jaren monumentale kerkgebouwen. “Het christendom werd voor het eerst omarmd door een Romeinse keizer”, zegt hoofd tentoonstellingen Marlies Kleiterp. “Tot die tijd kende het christendom vele ups en downs en werd het onder de Romeinen niet overal geaccepteerd.”
Van Constantijn zelf verrezen kolossale keizerbeelden. Een reusachtige marmeren hand, die ooit deel uitmaakte van zo’n beeld, is nu te zien in De Nieuwe Kerk. De 161 centimeter hoge hand uit het jaar 315 is een van de kunstschatten die is uitgeleend door toonaangevende musea in Italië, waaronder de Vaticaanse Musea, de Capitolijnse Musea en het Nationaal Romeins Museum.
Trouw 01.10.2015 De Protestantse Kerk Nederland (PKN) staat voor ‘drastische veranderingen’, zei scriba (secretaris) Arjan Plaisier vanochtend in Trouw. De kerk wordt volgens hem uitgedaagd tot ‘een nieuwe onbevangenheid en vrijmoedigheid’ als het gaat om het geloof. Hoe reageren kenners?
Ik heb er een hard hoofd in of de kloof tussen de kerk en de rest van de maatschappij overbrugd kan worden, aldus Hijme Stoffels.
Godsdienstsocioloog aan de Vrije Universiteit in Amsterdam
“Het lijkt wel alsof na vele decennia de sociologische realiteitszin is doorgebroken in de kerk. Mijn voorganger aan de VU, Gerard Dekker, riep al in de jaren zeventig en tachtig dat het minder werd. Hij werd weggehoond door de toenmalige kerkleiding. Ik heb het zelf ook meegemaakt. Bij een debat noemde de voorganger van Arjan Plaisier het sociologische somberpraat. In dat perspectief kun je Arjan Plaisier moedig noemen
Telegraaf 01.10.2015 Kerkleden zullen moeten accepteren dat de Protestantse Kerk niet langer in elk dorp en in elke stadswijk aanwezig is. De daling van het ledental gaat zo snel, dat drastische veranderingen nodig zijn. Dat zegt scriba Arjan Plaisier donderdag in Trouw.
De manier waarop de kerk is vormgegeven past niet meer bij deze tijd. Het is voor het eerst dat een protestantse kerkleider zo scherp verwoordt hoe de kerk ervoor staat. Hij wil af van de vele vergaderingen, pleit voor de invoering van een soort protestantse bisschop en wil verregaande samenwerking met andere christenen.
NRC 01.10.2015 Leden van de Protestantse Kerk in Nederland moeten accepteren dat niet in elk dorp of in elke stadswijk meer een kerk zal zijn. De daling van het ledental gaat in zo’n hoog tempo dat ingrijpende maatregelen nodig zijn, zegt de landelijk secretaris van de kerk Arjan Plaisier in Trouw. Het aantal leden van de kerk is de afgelopen jaren met zo’n zestigduizend per jaar teruggelopen, naar een krappe twee miljoen in 2015.
De manier waarop de kerk is ingericht past niet meer bij deze tijd, vindt Plaisier. Zo wil hij af van de tijdrovende vergadercultuur en de naar binnen gekeerde blik. Aan de traditionele diensten mag ook wat veranderen. Volgens Trouw is het voor het eerst dat een kerkleider zo expliciet is over hoe het gesteld is met de kerk.
Trouw 01.10.2015 Niet langer zal de Protestantse Kerk in elk dorp en in elke stadswijk aanwezig zijn. Kerkleden moeten accepteren dat er ‘witte plekken’ op de kaart van Nederland ontstaan waar geen kerk meer is. De Protestantse Kerk in Nederland telt nu weliswaar nog zo’n twee miljoen leden, maar de daling van het ledental gaat zo snel, dat drastische veranderingen nodig zijn, zegt scriba (landelijk secretaris) Arjan Plaisier vandaag in Trouw.
Ik vind onze eredienst soms wel erg voor ingewijden. Voor een buitenstaander is het alsof je naar een Chinees schouwspel zit te kijken, aldus Arjan Plaisier.
Momenteel fuseren kerkelijke gemeenten als het niet langer gaat. “Dat is niet vol te houden. Het is enorm belastend”, zegt Plaisier. Hij is als hoogste functionaris het gezicht van het grootste protestantse kerkgenootschap van Nederland. Plaisier zet zijn visie op de toekomst van de kerk uiteen in een nota die vandaag verschijnt.
VK 29.07.2015 Dankzij een campagne van de communistische partij zijn in China bij 1.200 christelijke kerken de kruisen van de daken verwijderd. De officiële motivering voor de actie, zoals beschreven in de staatskrant Global Times, is dat het veiliger en mooier zou zijn.
Op de kerkgebouwen pronkten voorheen heldere rode kruisen. Volgens de autoriteiten zijn de medewerkers van de kerken ‘zeer coöperatief’ bij het verwijderen ervan. Mensenrechtenactivisten beschuldigen die autoriteiten ervan de snelle groei van de christelijke kerken te vertragen. China telt ongeveer 100 miljoen christenen. De communistische partij telt 88 miljoen leden.
Volgens de Britse krant The Guardian heerst er onder de protestanten en katholieken in China boosheid over het verwijderen van het christelijke symbool. Vorige week ging een groep geestelijken, onder wie een 89-jarige bisschop, de straat op. Een van de hen zei dat de actie van de partij deed denken aan de periode van de Culturele Revolutie. In een open brief hebben zij hun beklag gedaan.
In de oosterse provincie Zhejiang zijn monniken ingezet door de overheid om christenen te ‘provoceren’, meldde Radio Free Asia maandag. Dit gebeurde door wierook te branden en boeddhistische geschriften te declameren.
Telegraaf 29.07.2015 Door een campagne van de communistische partij zijn in China bij 1200 christelijke kerken de kruisen van de daken verwijderd. De officiële motivering voor de actie zoals die in de staatskrant Global Times staat: het is veiliger en het staat mooier.
Op de kerkgebouwen pronkten voorheen heldere rode kruisen. Volgens de autoriteiten zijn de medewerkers van de kerken zeer coöperatief bij het verwijderen daarvan. Mensenrechtenactivisten beschuldigen die autoriteiten er echter van de actie te voeren om de groei van de christelijke kerken te vertragen. China telt ongeveer 100 miljoen christenen. De communistische partij telt 88 miljoen leden.
Volgens de Britse krant The Guardian heerst er onder de protestanten en katholieken in China boosheid over het verwijderen van het christelijke symbool. Vorige week ging een groep geestelijken, onder wie een 89-jarige bisschop, de straat op. Een van de geestelijken zei dat de actie van de partij deed denken aan de periode van de Culturele Revolutie. Door middel van een open brief hebben zij hun grieven verwoord.
Trouw 29.07.2015 Door een campagne van de Communistische Partij zijn in China inmiddels bij 1200 christelijke kerken de kruisen van de daken verwijderd. De officiële motivering voor de actie zoals die in de staatskrant Global Times staat: het is veiliger en het staat mooier.
Sinds begin 2014 zijn er honderden kerken ontdaan van hun kruis, wat soms resulteerde in felle botsingen met gemeenteleden.
Volgens bestuurders zijn de kruisen in strijd met bepaalde bouwreglementen, maar critici stellen dat de snelle opmars van christendom in China de Communistische Partij op de zenuwen werkt. “De autoriteiten maken zich erg druk om dit religieuze symbool”, zei Zgen Legua, een Chinese pastoor uit Zhejiang die inmiddels in de VS woont, in mei tegen persbureau AP. “Ze willen geen prominent vertoon van het christendom in de publieke ruimte.”
Groei christelijke kerken vertragen
Ook mensenrechtenactivisten beschuldigen die autoriteiten er echter van de actie te voeren om de groei van de christelijke kerken te vertragen. China telt ongeveer 100 miljoen christenen. De communistische partij telt 88 miljoen leden.
Volgens de Britse krant The Guardian heerst er onder de protestanten en katholieken in China boosheid over het verwijderen van het christelijke symbool. Vorige week ging een groep geestelijken, onder wie een 89-jarige bisschop, de straat op. Een van de geestelijken zei dat de actie van de partij deed denken aan de periode van de Culturele Revolutie. In een open brief hebben zij hun grieven verwoord.
Trouw 21.07.2015 Het christendom in China groeit enorm. Dat is zeer tegen de zin van de overheid: die probeert de kerken op allerlei manieren te dwarsbomen. Maar dat lijkt de mondigheid van de Chinese christenen alleen maar te stimuleren.
Een nieuwe campagne tegen ‘illegale bouwwerken’ resulteerde in honderden verwijderde kruizen. In Wenzhou werden een aantal kerken zelfs gesloopt
Als je het metrostation uitloopt is het niet te missen: een groot geel kruis doemt op tussen de grijze kantoorgebouwen. Het symbool is even uitgesproken als de kerk waar het op staat. De protestantse Chong-Yi kerk, de grootste gemeente van de stad Hangzhou, voerde de afgelopen maanden openlijk actie tegen een overheidscampagne om christelijke kruizen weg te halen of onopvallender te maken in het stadsbeeld. De campagne lijkt deel van een breder offensief om de snelle groei van het ‘Westerse’ christendom in China in te dammen. Maar hebben de maatregelen het gewenste effect?
RTVWEST 13.07.2015 De Valkenboskerk op de hoek van de Loosduinsekade en de Zuiderparklaan in Den Haag gaat waarschijnlijk tegen de vlakte. Het gebouw is niet meer in gebruik als kerk en er zijn ook geen gegadigden om het pand te kopen. De verwachting is ook niet dat er zich kopers gaan melden.
Volgens de Haagse wethouder Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij, bouwen en wonen) is de kans groot dat de Westlandse woningbouwcorporatie Arcade op deze plek tussen de vijftig en zestig huurwoningen gaat bouwen. In een brief aan de Haagse gemeenteraad schrijft hij dat de corporatie ‘in principe is geïnteresseerd’.
Het besluit om geen diensten meer te houden in de Valkenboskerk zorgde een paar jaar geleden al voor onrust binnen de Haagse protestantse kerken, omdat het gebouw niet lang daarvoor nog voor tonnen was verbouwd. Nu valt hij ook nog eens ten prooi aan de slopershamer, denkt Wijsmuller. Het gebouw is geen monument, dus er is geen beletsel om de kerk te slopen. Lees verder
Den HaagFM 13.07.2015 De Valkenboskerk en de Bethelkerk worden gesloopt. De gebouwen zijn niet meer in gebruik als kerk en er zijn ook geen gegadigden om het pand te kopen. De verwachting is ook niet dat zich nog kopers zullen melden. Op de plek van de kerken komt woningbouw.
De twee protestantse kerken zijn al geruime tijd niet meer in gebruik. De Valkenboskerk (kleine foto) staat op de hoek van de Zuiderparklaan en de Loosduinsekade. De Bethelkerk is gevestigd aan de Händellaan. Wethouder Joris Wijsmuller van Stadsontwikkeling zal een sloopvergunning afgeven, zodra de bouwplannen definitief zijn.
Vier andere protestantse kerken worden gered. Het gaat om de Kruispuntkerk aan de Diamanthorst, de Thomaskerk aan de Harmelenstraat, de Vredeskapel aan de Malakkastraat en de Ontmoetingskerk aan de Aaltje Noordewierstraat. In deze kerken komen nieuwe geloofsgemeenschappen of wordt naar een andere nieuwe bestemming gezocht. …lees meer
AD 13.07.2015 De Valkenboskerk en de Bethelkerk in Den Haag moeten plaatsmaken voor woningbouw. De protestantse gebedshuizen zijn niet meer in gebruik.
Sloop volgt pas als de bouwplannen definitief zijn. Behoud van de kerkgebouwen heeft normaal gesproken de voorkeur, mits ze hergebruikt kunnen worden, meldt wethouder stadsontwikkeling Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij) in een brief aan de gemeenteraad.
Voor de Valkenboskerk (hoek Zuiderparklaan/Loosduinsekade) en de Bethelkerk (Händellaan) is behoud geen optie, meent de wethouder na overleg met de Protestantse Gemeente in Den Haag. Er is interesse bij ontwikkelaars. Op de plek van de Valkenboskerk zouden vijftig tot zestig (sociale huur)woningen kunnen komen.
Vier andere protestantse kerken wordt de sloopkogel wel bespaard. De Kruispuntkerk aan de Diamanthorst is verkocht aan een Afrikaanse internationale geloofsgemeenschap, de Thomaskerk aan de Harmelenstraat wordt wellicht ook verkocht aan een ander kerkgenootschap. De Vredeskapel (Malakkastraat) staat leeg, maar is beschermd vanwege de rijksmonumentenstatus. Het stadsbestuur neemt nog twee jaar extra de tijd om een geschikte nieuwe invulling te vinden voor de Ontmoetingskerk aan de Aaltje Noordewierstraat. Het beeldbepalende gebouw is een potentieel gemeentelijk monument.
NRC 20.06.2015 Polen is zo katholiek, dat je geen wegen of steden meer kunt onderscheiden als je alle kerken naast elkaar op een kaart zet. De Poolse website die deze kaart maakte, heeft nu de gegevens van 7000 kerken verwerkt, maar is nog niet klaar. Voor 3000 andere locaties moeten de gps-gegevens nog worden gevonden, lieten ze weten website Quartz.
De kaart is gemaakt door colaska.pl, een site die prijzen van kerkdiensten, zoals huwelijken en uitvaartdiensten, vergelijkt. Ze kwamen onder meer aan alle gegevens kwamen doorcrowd-sourcing.
In Nederland staan volgens een inventarisatie overigens ook 7000 kerken, waarvan de katholieke en protestantse kerken er in totaal nog ongeveer 4000 in gebruik hebben. Daarvan zijn er 1700 rooms-katholiek, zou blijken uit cijfers van de organisatie Kerkbalans.
Volgens Pew Research Center telde Polen in 2010 ruim 35,3 miljoen katholieken. Dat is veel, maar in absolute aantallen stukken minder dan Brazilië (126,7 miljoen katholieken) of Mexico (96,4 miljoen). Hoe katholiek Polen is, valt vooral op als je kijkt naar het aandeel van de bevolking dat zich zo noemt: 92,2 procent. Polen is misschien wel het meest homogene land van Europa, schreef NRC-journalist Stéphane Alonso bij zijn afscheid als correspondent in Polen. “Vrijwel iedereen daar is blank en katholiek, buitenlanders vallen op door afwezigheid”.
Overigens is er ook in Polen sprake van een gestage ontkerkelijking. 87 procent van de bevolking is gedoopt katholiek, maar het percentage praktiserende gelovigen daalt. In de negentiende eeuw gold de katholieke kerk nog als bindmiddel voor een Poolse natie die verdeeld was over Russisch, Duits en Oostenrijks grondgebied, schreef huidig correspondent Centraal- en Oost-Europa Roeland Termote vorig jaar. Later werd ze een bolwerk van anti-communistisch verzet. Termote:
Op de laatste peilingsdag van de Poolse kerk in 2012 zat 40 percent van de katholieken in de zondagsmis. In 2000 was dat nog 47, in 1982 nog 57 procent.
Het aantal kerkgangers daalt.
De meeste Nederlanders (24 procent) ziet zich als Rooms-katholiek, 5,7 procent rekent zich tot de Protestantse kerk en 6,7 procent is hervormd. Uit de CBS-cijfers blijkt verder dat 4,9 procent van de Nederlanders moslim is. Het jodendom is met 0,1 procent het kleinst.
Behalve dat steeds minder Nederlanders geloven, blijft ook het aantal kerkgangers dalen. Van de volwassenen gaat 16 procent regelmatig, minimaal één keer per maand, naar een religieuze dienst. Dat was in 2010 nog 18 procent.
NU 13.05.2015 Steeds minder Nederlanders zijn godsdienstig. De helft noemt zich nog religieus, de andere helft gelooft niet meer of heeft nooit geloofd. Alleen onder niet-westerse allochtonen en ouderen speelt het geloof een grote rol.
Dat blijkt uit een onderzoek dat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag naar buiten heeft gebracht.
Bijna een kwart van de Nederlanders is katholiek, een op de zes is protestants. Bijna 5 procent van de Nederlanders is moslim. De overige 5,7 procent zijn joods, hindoeïstisch, boeddhistisch of iets anders.
Van de 75-plussers is driekwart gelovig. Twee op de drie mensen tussen 65 en 75 jaar geloven. Van de jonge volwassenen is dat 40 procent.
Telegraaf 13.05.2015 Steeds minder Nederlanders zijn godsdienstig. De helft noemt zich nog religieus, de andere helft gelooft niet meer of heeft nooit geloofd. Alleen onder niet-westerse allochtonen en ouderen speelt het geloof een grote rol.
Dat blijkt uit een onderzoek dat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag naar buiten heeft gebracht. Bijna een kwart van de Nederlanders is katholiek, een op de zes is protestants. Bijna 5 procent van de Nederlanders is moslim. De overige 5,7 procent zijn joods, hindoeïstisch, boeddhistisch of iets anders.
Elsevier 13.05.2015 Het aantal gelovigen in Nederland blijft afnemen, behalve onder ouderen en niet-westerse allochtonen. In deze twee groepen is de meerderheid religieus en dat aantal blijft stabiel.
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat vorig jaar 51 procent van de volwassenen zichzelf als godsdienstig beschouwde. In 2010 was dat nog 55 procent.
Behalve dat steeds minder Nederlanders geloven, blijft ook het aantal kerkgangers dalen. Van de volwassenen gaat 16 procent regelmatig, minimaal één keer per maand, naar een religieuze dienst. Dat was in 2010 nog 18 procent.
Eerder bleek uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau dat hoewel steeds minder Nederlanders geloven, de christelijke jongeren die wel geloven steeds conservatiever worden.
Telegraaf 23.04.2015 Als de kerk moet bezuinigen, behoudt 63 procent van de protestanten in Nederland liever hun dominee dan hun kerk. Als er geen kerkgebouw meer is, kunnen diensten ook in huiskamers worden gehouden.
Dat blijkt uit antwoorden op vragen in de enquête Kerk op weg naar 2025, die Protestantse Kerk Nederland (PKN) heeft laten houden. Ruim achttienduizend mensen deden mee aan de ondervraging. De resultaten zijn donderdagmiddag gepresenteerd tijdens de landelijke vergadering van de generale synode in Lunteren. PKN telt meer dan twee miljoen leden.
Trouw 23.04.2015 De Protestantse Kerk in Nederland moet veranderen. De kerkdienst is aan vernieuwing toe, zowel in inhoud als in vorm. Lokale gemeenten moeten beter hun best doen om nieuwkomers te verwelkomen. En aan de sfeer in gemeenten valt ook wel wat te verbeteren. Die kan warmer, minder kil.
Dat zeggen 18 duizend kerkleden in een enquête die de kerk door het hele land verspreid heeft. Niet alle behoeften worden even breed gedeeld: ongeveer de helft van de geënquêteerden wil lokale verandering.
NRC 23.04.2015 Ruim de helft van de protestantse christenen zou graag vernieuwing zien in hun kerkgemeenschap. Dat blijkt uit een enquête onder 18.000 leden van de Protestantse Kerk, uitgevoerd door hoofdorgaan Protestantse Kerk Nederland (PKN).
37 procent van de niet- of nauwelijks praktiserende christenen geeft aan de diensten niet vernieuwend genoeg te vinden en daarom niet meer naar de kerk te gaan.
ENQUÊTE OM HERVORMINGSBEREIDHEID TE TOETSEN
De enquête werd gehouden om onder de eigen achterban te peilen of er bereidheid is de Protestantse Kerk toekomstbestendiger te maken. Meer dan de helft (57 procent) van de ondervraagden geeft aan daar open voor te staan. LEES VERDER
Trouw 17.09.2016 Moslimjongeren in Nederland seculariseren. Geloof is voor hen minder belangrijk dan voor hun ouders. Ook brengen ze de islamitische regels en gebruiken minder in de praktijk. Van de meisjes wier moeder een hoofddoek draagt, doet ruim een derde dat zelf niet. En bijna een derde van de jongens gaat minder naar de moskee dan hun vader.
Wel gaat de secularisatie bij moslimjongeren langzamer dan bij christelijke jongeren. Dit blijkt uit het eerste grootschalige onderzoek naar de geloofsbeleving van moslimjongeren, uitgevoerd door sociologen van de Universiteit Utrecht. Vanaf 2010 volgen ze 5000 Nederlandse scholieren, toen 14- en 15-jarigen, in hun ontwikkeling. Aan die groep zijn extra jongeren van Turkse en Marokkaanse komaf toegevoegd om de gegevens representatief te maken voor de islamitische gemeenschap. Inmiddels zijn de jongeren zo’n 20 jaar oud. Hun ouders deden ook mee aan het onderzoek.
Al komt de secularisatie op gang, religie blijft belangrijk voor een groot deel van de moslimjongeren. Voor driekwart van hen is geloof minstens zo belangrijk als voor hun ouders. “Deze identificatie als moslim blijft sterk onder jongeren, maar het navolgen van religieuze voorschriften neemt af”, zegt hoogleraar sociologie Frank van Tubergen, die het onderzoek uitvoerde. Later dit jaar verschijnt een boek van zijn hand met de resultaten. “Het lijkt erop dat religie voor moslimjongeren meer en meer een privézaak wordt. Ze laten vooral de aspecten van het geloof die je publiek toont achterwege.”
Diversiteit
In Engeland en Duitsland, waar tegelijkertijd dezelfde studie is gedaan, doet zich een vergelijkbaar patroon voor. Moslimjongeren worden dus beïnvloed door het overwegend seculiere land waarin ze wonen, legt Van Tubergen uit. “Maar bij jongeren zonder migrantenachtergrond gaat de secularisatie nog sneller. Zij groeien voornamelijk op in een seculier gezin.”
Nederlandse jongeren met religieuze ouders, voor het overgrote merendeel zijn dat christenen, verliezen vaak hun geloof. Voor meer dan de helft van deze jongeren is het geloof minder belangrijk dan voor hun ouders. Onder moslimjongeren is dat ruim een kwart. Het verschil met de Turkse en Marokkaanse jongeren wordt dus groter.
Tegen de stroom in is er een kleinere groep moslimjongeren, van 17 procent, voor wie het geloof juist nog belangrijker is dan het voor hun ouders is. Van Tubergen: “Gemiddeld genomen zien we dus secularisatie onder moslimjongeren. Maar tegelijkertijd nemen de verschillen in religiositeit binnen deze groep toe. De oudere generatie is sterk gelovig, de jongere generatie gemiddeld wat minder, maar met meer diversiteit.”
Vaker varkensvlees
Een aansluitend onderzoek onder Turkse en Marokkaanse moslimjongeren in Nederland laat zien in hoeverre zij de islamitische regels en gebruiken navolgen. Wat blijkt? Ze doen op alle punten minder aan geloofsregels dan hun ouders.
Moslimjongeren drinken gemiddeld vaker alcohol dan hun ouders, vasten minder met ramadan, en eten vaker varkensvlees. 30 procent van de jongens gaat minder naar de moskee dan hun vader. 35 procent van de meisjes wier moeder een hoofddoek draagt, doet dat zelf niet. Omgekeerd draagt maar 2 procent van de meisjes een hoofddoek als hun moeder dat niet doet. En een kwart van de jongeren leest minder in de Koran.
Trouw 26.07.2015 Een stokoud koranhandschrift dat misschien zelfs dateert van voor de veronderstelde geboortedatum van de profeet Mohammed, dat is niet mis. Bij de spectaculaire ontdekking van de Universiteit van Birmingham speelt op de achtergrond een heftig debat van geleerden over de ontstaansgeschiedenis van de islam en de Koran. In het uiterste geval zou het zelfs zijn opgetekend vóór het veronderstelde geboortejaar van Mohammed
Het fragment, via de koolstofmethode (C-14-methode) gedateerd tussen de jaren 568 en 645, zal in dat debat een rol gaan spelen. Twee visies botsen met elkaar, die van de orthodoxe islam en die van ‘revisionistische’ islamologen die bij de orthodoxe visie vraagtekens plaatsen.
De meeste revisionistische geleerden hebben een westerse achtergrond. Maar ook in de moslimwereld leeft hier en daar belangstelling voor hun ideeën en moslims hebben bijdragen geleverd aan de nieuwe visies. Anderzijds ondersteunen lang niet alle westerse islamologen de alternatieve theorieën, velen onderschrijven in grote lijnen de opvattingen van de islamitische orthodoxie.
De pagina’s van de islamitische heilige tekst lagen bijna een eeuw in de universiteitsbibliotheek tussen andere boeken en documenten uit het Midden-Oosten voordat werd ontdekt hoe bijzonder ze waren.
Ze zijn geschreven op schapen- of geitenhuid in een antieke variant van het Arabisch en nog goed leesbaar.
Dr Muhammed Isa Waley, de expert op het gebied van dit soort manuscripten van de British Library zei dat “deze opwindende ondekking” moslims zou “laten juichen”.
Trouw 22.07.2015 De Universiteit van Birmingham is in de wolken. Ze is in het bezit van twee vellen perkament waarop mogelijk de oudste korantekst ter wereld geschreven staat, maakte de universiteit vandaag bekend.
Koolstofanalyse toonde aan dat de tekst met een zekerheid van 95,4 procent dateert uit de periode tussen 568 en 645 na Christus. Dat valt samen met de tijd waarin de profeet Mohammed (570- 632) leefde, de stichter van de islam. Tot nu toe stamden de oudste bekende koranteksten uit 694. Deze worden bewaard in de Rotskoepelmoskee van Jeruzalem.
De twee perkamenten pagina’s zaten jarenlang tussen bladzijden van een gelijksoortig manuscript uit de zevende eeuw, dat onderdeel uitmaakt van de Mingana Collectie uit het Midden-Oosten. Die collectie werd aangeschaft om de status van Birmingham als intellectueel centrum voor religiestudies te promoten en theologieonderzoekers aan te trekken. Toen Dr. Alba Fedeli voor haar promotieonderzoek de pagina’s liet analyseren, kwam het verschil in datering aan het licht.
Volgens David Thomas, hoogleraar christendom en islam, is de context van het manuscript erg belangrijk. Hij zegt dat de openbaringen die Mohammed tussen 610 en 632 had bewaard bleven door mondelinge overlevering. Delen werden op perkament, steen, palmbladeren en schouderbladen van kamelen geschreven. Dit alles werd door kalief Aboe Bakr, de eerste leider van de moslimgemeenschap na de profeet, geordend tot een geheel. De derde leider, kalief Uthman, zorgde er uiteindelijk voor dat de Koran rond 650 in boekvorm uitkwam. Thomas: “Het zou goed mogelijk kunnen zijn dat dit deel van de Koran geschreven werd vlak na de dood van Mohammed.”
Op de twee bladzijden zijn delen van de Suras (hoofdstukken) achttien tot en met twintig te zien. De tekst is geschreven in het Hijazi, een vroege vorm van Arabisch schrift dat nog goed leesbaar is. De pagina’s worden in oktober tentoongesteld aan het publiek.
Sensationeel
“Dit is heel sensationeel”, zegt Trouw-redacteur en Arabist Eildert Mulder. “Dit voor het eerst dat er zo’n oude tekst gevonden is. De oudste bekende Arabische Koranteksten dateren van 694.”
Telegraaf 22.07.2015 Koranfragmenten uit de collectie van een Britse universiteitsbibliotheek blijken uit een van de oudste exemplaren van de koran te komen. Onderzoek heeft uitgewezen dat de fragmenten zeker 1370 jaar oud zijn. Mogelijk zijn ze zelfs geschreven door iemand die de profeet Mohammed kende. Dat zeggen Britse onderzoekers.
De onderzoekers vonden de fragmenten tussen de bladzijden van een jonger exemplaar van de Koran. Ze zaten daar al jaren. Door koolstofdatering toe te passen stelden ze vast dat het perkament afkomstig is uit de periode van 568 en 645 na Christus.
NRC 22.07.2015 Zonder dat medewerkers het wisten, beschikte de University of Birmingham al bijna een eeuw over een unieke schat: mogelijk de oudste koranfragmenten ter wereld. Met moderne koolstofdatering kon worden vastgesteld dat het document minstens 1370 jaar oud is. Het boek zou daarmee geschreven zijn in de zevende eeuw.
Dat valt samen met de tijd waarin de profeet Mohammed (ca. 570 – 632), stichter van de islam, leefde en volgens de overlevering de Koran geopenbaard kreeg en te boek stelde. Een promotieonderzoeker kwam het document per toeval tegen in een collectie boeken uit het Midden-Oosten. De fragmenten zijn geschreven op schapen- of geitenvel en zijn nog goed leesbaar.
De universiteit is van plan om de fragmenten tentoon te stellen, zodat iedereen ze kan komen bekijken. Op de website staat meer informatie over de vondst. LEES VERDER
VK 01.06.2015 Tijdens de islamitische vastenmaand Ramadan, die op 18 juni begint, zullen 45 imams uit Marokko in Nederland ‘de gezonde islam’ uitdragen. Op deze manier denkt het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), dat 380 moskeeën in Nederland vertegenwoordigt, de radicalisering onder islamitische jongeren te kunnen tegengaan.
Het CMO heeft eerder een beroep gedaan op Marokkaanse imams, maar nooit eerder kwamen er tijdens de Ramadan zoveel naar Nederland. De ‘importimams’ staan, volgens CMO-woordvoerder Yassin Elforkani, in de gematigde malikitische traditie. Dat betekent dat de islam, afhankelijk van tijd en plaats, op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd. ‘De pretentie van absolute waarheid is een van de grootste gevaren van het geloof’, zegt Elforkani. ‘Dat geluid zullen de 45 imams vertolken. Het is van groot belang dat zij dat juist tijdens de Ramadan doen.’ Dat het CMO zoveel imams laat overkomen, laat volgens Elforkani zien ‘hoe groot de uitdaging van de radicalisering is’.
Profiel Elforkani
De Volkskrant maakte een profiel over CMO-voorzitter Elforkani. Lees het hier.
Trouw 18.05.2015 Strenggelovige moslimjongeren zijn zelfbewust en onderzoekend, maar distantiëren zich vooral van de Nederlandse samenleving. Dat blijkt uit onderzoek van promovenda Elsbeth Visser.
Soms kan je er niets aan doen dat je haat krijgt. Een keer toen ik radio luisterde werd ik zó kwaad!
Toen Deriya nog groen haar had, dacht ze minder aan Allah. Aan haar boze moeder viel niet uit te leggen waarom ze al die moeite deed voor onder haar hoofddoek. “Niemand ziet dat toch?” Rond haar zestiende stopte ze met verven. En de lang gekoesterde wens van een tweede gaatje in haar oor vond ze ineens niet meer zo nodig. Haar geloof werd sterker. “Vroeger was het van: ik bid omdat ik moet bidden”, blikt Deriya terug. “Maar nu is dat niet zo, nu heeft het een betekenis. Ik bid ergens voor.”
In de islam neemt religie in het alledaagse leven een heel andere plaats in dan in de westerse wereld. Daar vertegenwoordigen staat en kerk twee verschillende sferen. In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig. Zo gaat de profeet (Mohammed) vóór het vrije woord (van bijvoorbeeld Charlie Hebdo).In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig.
Trouw 10.05.2015 Hij wil de geschiedenis van de islam ontwarren en gaat op zoek naar de menselijke kant van Mohammed. Rachid Benzine poogt zo de islam te moderniseren. Benzine hoort bij het kleine groepje hervormers in de islam; imams zien zijn benadering niet zitten.
Veel moslimjongeren zijn grootgebracht met een mythische blik op de islam en weten niet hoe ze moeten reageren op de aanslag op Charlie Hebdo.
Ooit was hij Frans kampioen kickboksen, maar Rachid Benzine (43) is inmiddels islamoloog, verbonden aan de universiteit van Aix-en-Provence. En zijn gevecht is nu een heel ander: het afbreken van ‘de muur van verboden’ die is opgetrokken rond zijn geloof.
De afspraak vindt plaats in een lawaaiig café in de buurt van de Parijse ringweg, maar Benzine – elegant gekleed en bedachtzaam formulerend – stoort het niet. Sinds de moorden in Parijs op Charlie Hebdo en de Joodse supermarkt is hij vooral in België een graag geziene gast in de media en op scholen. Daar reageert hij op de veelgehoorde zin ‘Dit is niet de islam’. Helaas, zegt Benzine dan, zo is de islam óók.
VK 09.05.2015 Een ‘islamwet’ miskent dat een liberale samenleving ook tolerantie voor andersdenkenden koestert. Herman Blom bepleit een islamwet (de Volkskrant van 30 april 2015), naar Oostenrijks voorbeeld, waarmee de overheid meer greep krijgt op de islam.
Hij beargumenteert zo’n wet onder meer met een verwijzing naar het vermeende onvermogen van moslims om het onderscheid tussen kerk en staat te begrijpen. Dat zou een bedreiging zijn van de Nederlandse maatschappelijke orde.
Blom noemt als fundamenten van die maatschappelijke orde vrijheid van meningsuiting, gelijke rechten voor allen en non-discriminatie, plus het ‘onderscheid tussen kerk en staat’, waarmee hij de scheiding van kerk en staat zal bedoelen. Inderdaad: Nederland kent een liberale rechtsorde, waarin de bescherming van individuele vrijheid fundamenteel is. Deze vrijheid wordt gewaarborgd door een keur aan rechten, wetten en instituties. Dat geheel aan beschermingsmechanismen heeft zich in de loop der eeuwen ontwikkeld en verankerd in onze maatschappij. Daarmee is deze orde echter nog geen vanzelfsprekendheid.
Elsevier 01.05.2015 Het geld zou onder meer zijn uitgegeven aan de inrichting en reparaties van de gebedshuizen, zeggen raadsleden Rik Torn (VVD) en Peter Kwint (SP) tegen elsevier.nl.
De VVD en SP in Amsterdam hebben om een onderzoek gevraagd bij het stadsbestuur. Volgens de coalitiepartijen staat zowel het misbruik van gemeenschapsgeld als de schending van de scheiding van kerk en staat centraal.
Volgens SP-raadslid Peter Kwint is vooral het subsidiemisbruik bedenkelijk. ‘Wij vinden het belangrijk dat mensen ondersteuning krijgen door bijvoorbeeld educatie, het is daarom des te kwalijker dat geld bedoeld voor maatschappelijke ondersteuning is misbruikt.’ Volgens het raadslid is onder meer geld besteed aan ‘huur, inrichting en gebedskleedjes’.
Hij noemt de aanwijzingen dat er geld is doorgesluisd ‘vrij sterk’. ‘Daarnaast zijn er al tijden problemen.’
Binnen drie weken verwachten de partijen antwoord op de vraag of hun inschatting – en die van journalisten die de openbare cijfers uit 2009 en 2010 aan de politici voorlegden – klopt. Kwint: ‘Maar gezien de tijdsduur van het andere onderzoek sluit ik niet uit dat het een lang en ingewikkeld proces wordt.’
In de islam neemt religie in het alledaagse leven een heel andere plaats in dan in de westerse wereld. Daar vertegenwoordigen staat en kerk twee verschillende sferen. In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig. Zo gaat de profeet (Mohammed) vóór het vrije woord (van bijvoorbeeld Charlie Hebdo).In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig.
VK 29.04.2015 Met een islamwet dwingt Oostenrijk de islamitische gemeenschap de seculiere rechtsorde na te leven. Nederland telt nu meer dan een miljoen islamitische Nederlanders. Zij brengen uit hun land van herkomst een wereldbeschouwing mee die vaak op gespannen voet staat met de regels van de Nederlandse democratische rechtsstaat. Om het westerse waardensysteem te kunnen verdedigen werd in Oostenrijk onlangs een Islamgesetz aangenomen.
In de islam neemt religie in het alledaagse leven een heel andere plaats in dan in de westerse wereld. Daar vertegenwoordigen staat en kerk twee verschillende sferen. In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig. Zo gaat de profeet (Mohammed) vóór het vrije woord (van bijvoorbeeld Charlie Hebdo).
RTVWEST 26.04.2015 Een groep moslims in Nederland grijpt Koningsdag aan om in Den Haag en twaalf andere Nederlandse steden 15.000 korans gratis aan de man te brengen. Met de actie willen de gelovigen vooral een tegenwicht bieden aan de negatieve beeldvorming over de islam door onder meer acties van Islamitische Staat (IS) en aanslagen van extremisten.
‘Ons grote doel is dat er over tien tot vijftien jaar in alle hotelkamers naast een bijbel ook een koran ligt’, zegt Ali Houri van de Alkhattab Foundation, die dit idee mogelijk wil maken. ‘Vorig jaar nam ik dit initiatief op persoonlijke titel in Roermond. Daar hebben we uit een oranje gekleurde kraam korans weggegeven en mensen geïnformeerd over de islam.’ Zijn Alkhattab Foundation probeert op een moderne manier via lezingen informatie over de islam te verspreiden. Lees verder
Den HaagFM 26.04.2015 Een groep moslims grijpt Koningsdag aan om in Den Haag en twaalf andere steden 15.000 korans uit te delen.
Met de actie willen zij vooral een tegenwicht bieden aan de negatieve beeldvorming over de islam door onder meer acties van Islamitische Staat (IS) en aanslagen van extremisten. “Ons grote doel is dat er over tien tot vijftien jaar in alle hotelkamers naast een bijbel ook een koran ligt”, zegt Ali Houri die dit idee mogelijk wil maken. Zijn Alkhattab Foundation verzorgt ook lezingen over de islam.
Het heilige boek van de moslims wordt op Koningsdag uitgedeeld door jonge moslims, die zelf sponsors hebben gevonden zodat ze de korans konden kopen voor de kostprijs van een euro per stuk. …lees meer
NU 26.04.2015 Een groep moslims in Nederland grijpt Koningsdag aan om in dertien Nederlandse steden 15.000 korans gratis aan de man te brengen.
Met de actie willen de gelovigen vooral een tegenwicht bieden aan de negatieve beeldvorming over de islam door onder meer acties van Islamitische Staat (IS) en aanslagen van extremisten.
”Ons grote doel is dat er over tien tot vijftien jaar in alle hotelkamers naast een bijbel ook een koran ligt”, zegt Ali Houri van de Alkhattab Foundation, die dit idee mogelijk wil maken. ”Vorig jaar nam ik dit initiatief op persoonlijke titel in Roermond.
Daar hebben we uit een oranje gekleurde kraam korans weggegeven en mensen geïnformeerd over de islam.” Zijn Alkhattab Foundation probeert op een moderne manier via lezingen informatie over de islam te verspreiden.
Discussie
Toch is het in dit huidige tijdsgewricht geen makkelijke opgave. Ga er maar aanstaan: korans aan de man brengen in een tijd dat door aanslagen in Europa en gruwelijkheden van Islamitische Staat (IS) de islam ter discussie staat. El Ouali en Houri weigeren de slachtofferrol aan te nemen.
Houri: ”Ook hier in Nederland kun je als moslim van betekenis zijn voor je geloof. Daar hoef je geen duizenden kilometers voor naar Syrië te reizen.”
Telegraaf 26.04.2015 Een groep moslims in Nederland grijpt Koningsdag aan om in dertien Nederlandse steden 15.000 korans gratis aan de man te brengen. Met de actie willen de gelovigen vooral een tegenwicht bieden aan de negatieve beeldvorming over de islam door onder meer acties van Islamitische Staat (IS) en aanslagen van extremisten.
„Ons grote doel is dat er over tien tot vijftien jaar in alle hotelkamers naast een bijbel ook een koran ligt”, zegt Ali Houri van de Alkhattab Foundation, die dit idee mogelijk wil maken. „Vorig jaar nam ik dit initiatief op persoonlijke titel in Roermond. Daar hebben we uit een oranje gekleurde kraam korans weggegeven en mensen geïnformeerd over de islam.” Zijn Alkhattab Foundation probeert op een moderne manier via lezingen informatie over de islam te verspreiden.
NU 20.08.2015 Voor het eerst in de geschiedenis van het mormoonse geloof, zijn in de Verenigde Staten vrouwen aangesteld op topposities binnen de kerk.
De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (LDS) heeft Bonnie Oscarson, Linda Burton en Rosemary Wixom aangesteld in verschillende bestuursfuncties.
De LDS kreeg veel kritiek van feministische groepen, die vinden dat vrouwen ook het recht hadden om beslissingen over de toekomst van de kerk te nemen.
Trouw 02.07.2015 Amerikaanse christenen keren zich steeds concreter tegen de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden. Deze week besloot de liberaal-protestantse United Church of Christ (UCC) om zijn volledige beleggingskapitaal terug te trekken uit bedrijven die van de bezetting profiteren. Het kerkgenootschap riep ook op tot een boycot van producten uit nederzettingen.
De UCC is niet het eerste Amerikaanse kerkgenootschap dat concrete actie onderneemt tegen de bezetting.
Het besluit werd dinsdag met overweldigende meerderheid aangenomen tijdens de algemene UCC-synode in Cleveland. De kerk met 1,1 miljoen leden beheert een kapitaal van zo’n 3,6 miljard euro, verdeeld over een pensioen- en een investeringsfonds. Naar verwachting zal Israël nauwelijks economische schade ondervinden door de terugtrekking van UCC. De betekenis zit veel meer in de morele druk, die Israël volgens de kerk uiteindelijk niet zal kunnen weerstaan.
Palestijnen juichen het besluit toe. Het bewijst, zeggen ze, dat de wereld er langzaam voor kiest om Israël te isoleren, zoals dat in de jaren tachtig gebeurde met het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime. Israël is op zijn beurt woedend. Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken noemt het besluit radicaal, immoreel en onrealistisch. “Gelovigen zouden moeten helpen om het Palestijns-Israëlische vredesproces nieuw leven in te blazen, in plaats van steeds één partij in het conflict te demoniseren.”
NU 26.06.2015 Vaticaanstad heeft vrijdag een verdrag met de staat Palestina gesloten over de Rooms-Katholieke Kerk en kerkelijke bezittingen in Palestina.
Het verdrag werd in het Vaticaan getekend door de ministers van Buitenlandse Zaken van de twee staten, Paul Galagher (Vaticaanstad) en Riad al-Maliki (Palestina).
Het Vaticaan hoopt dat het verdrag ertoe bijdraagt dat dankzij “moedige besluiten” Israël en Palestina uiteindelijk tot vrede komen. Het is het eerste verdrag tussen de twee partijen sinds de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 2012 bevestigde dat Palestina een staat is.
Volgens Gallagher kan het verdrag een voorbeeld zijn voor andere islamitische landen die de relaties met christelijke minderheden willen regelen. Israël heeft ontstemd laten weten dat dit de betrekkingen met het Vaticaan kan beschadigen.
Telegraaf 26.06.2015 Vaticaanstad heeft vrijdag een verdrag met de staat Palestina gesloten over de Rooms-Katholieke Kerk en kerkelijke bezittingen in Palestina. Het verdrag werd in het Vaticaan getekend door de ministers van Buitenlandse Zaken van de twee staten, bisschop Paul Gallagher en Riad al-Maliki.
In Israël en Palestina wonen in totaal naar schatting 100.000 rooms-katholieken, vrijwel allemaal Palestijnen. Het Vaticaan hoopt dat het verdrag ertoe bijdraagt dat dankzij „moedige besluiten” Israël en Palestina uiteindelijk tot vrede komen. Het is het eerste verdrag tussen de twee partijen sinds de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 2012 bevestigde dat Palestina een staat is.
Volgens Gallagher kan het verdrag een voorbeeld zijn voor andere islamitische landen die de relaties met christelijke minderheden willen regelen.
Israël heeft ontstemd laten weten dat dit de betrekkingen met het Vaticaan kan beschadigen.
Trouw 26.06.2015 Het Vaticaan heeft vandaag een historisch verdrag gesloten met de ‘Staat Palestina’. Daarmee schaart de Heilige Stoel zich achter de tweestatenoplossing en de ‘moedige beslissingen’ van Palestina om het conflict met Israël te beëindigen.
De totstandkoming van de tekst heeft vijftien jaar in beslag genomen. In het verdrag wordt aandacht besteed aan ‘de bijzondere status van Palestina als de geboorteplaats van het christendom en als de bakermat van de monotheïstische religies’.
Het Vaticaan erkent Palestina sinds 2012 als aparte staat, wat met dit verdrag nu officieel is vastgelegd. Tot groot ongenoegen van Israël, die de overeenkomst een ‘haastige stap’ noemt die ‘schade toebrengt aan de kans op een vredesakkoord’. De overeenkomst kan gevolgen hebben voor de diplomatieke betrekkingen met het Vaticaan, voegde Israël daar onheilspellend aan toe.
NRC 26.06.2015 Voor het eerst heeft het Vaticaan een verdrag gesloten met de “Staat Palestina”. De rooms-katholieke kerk prees de staat voor haar “moedige beslissingen” om het slepende Israëlisch-Palestijnse conflict te beëindigen met een tweestatenoplossing.
Dat heeft het Vaticaan in een verklaring laten weten, meldt persbureau AFP. Het is het eerste akkoord dat de Heilige Stoel sluit sinds het ruim twee jaar geleden de staat Palestina erkende. In de overeenkomst wordt de activiteit van de Kerk in de Palestijnse gebieden afgesproken. LEES VERDER
Elsevier 24.06.2015 Het is een wonder dat Israël na zeventig jaar nog bestaat. Zelfs christelijke minderheden in het Midden-Oosten vestigden hun hoop liever op het Arabisch nationalisme dan op de Joods staat.
Israël bestaat al zeventig jaar. Het is eigenlijk een wonder dat het land nog bestaat, in een door en door vijandig gebied. De Joodse staat werd al bij de oprichting geconfronteerd met oorlogsgeweld van omringende Arabische landen.
Er zouden aanvankelijk twee staten worden opgericht: een Joodse en een Arabische. De omringende Arabische landen moesten daarvoor tot de actie overgaan, maar hadden daar geen zin in: op islamitische grond, de grond die ooit door de islam is veroverd, mogen niet-moslims geen staat oprichten. Dat zou in strijd zijn met de sharia.
De Joodse staat zocht daarom naar een overlevingsstrategie, terwijl er geen zicht was en is op het einde van het conflict.
Arafat
Dit conflict werd het Arabisch-Israëlische conflict genoemd. Het socialistische pan-arabisme onder leiding van de Egyptische president Gamal Abdel Nasser (1918-1970) wilde alle Arabieren verenigen omwille van de vernietiging van staat Israël.
De Ba’ath-partij in Syrië en Irak streefde hetzelfde na. Nasser is er niet meer en de Ba’ath-partij in Irak is opgeheven. Alleen in Syrië, of wat er van over is, is de partij nog aan de macht. De staat Israël is er nog.
Yasser Arafat (1929-2004), oud-leider van de Palestijnen, is de uitvinder van het Palestijnse volk, dat langzamerhand door de Arabische landen in het Midden-Oosten als een welkom fenomeen werd gezien.
Gezwel
Het conflict werd vanaf dat moment aangeduid als het Palestijns-Israëlische conflict. Dit alles veranderde met de Iraanse revolutie. Toen kwam voor de eerste keer in de twintigste eeuw de politieke islam aan de macht.
Imam Khomeini noemde Israël een kankergezwel aan het lijf van de islam. Het conflict kreeg een nieuw, islamitisch karakter. De westerse wereld en Israël worden daarbij als vijanden van de islam gezien, die in elk geval uit het Midden-Oosten moeten worden verdreven.
Er zijn talloze oorlogen en andersoortige gewelddadige conflicten geweest tussen Israël en de islamitische landen. In dat geheel speelden en spelen de inlichtingendiensten van Israël een onmisbare rol.
Memoires
Zelden schrijven Israëlische inlichtingenofficieren hun memoires. Maar nu mocht Yossi Alpher, een voormalige medewerker van de Mossad, een boek schrijven over de Israëlische veiligheidsstrategie: Periphery. Israel’s search for Middle East Allies.
We mogen ervan uitgaan dat dit boek is goedgekeurd door de Israëlische diensten. De grand strategy of de ‘periferiedoctrine’ (torat haperipheria) werd al in de tijd van premier David Ben-Gurion (1886-1973) op touw gezet.
Bij de periferie-strategie gaat het om het verwerven van invloed of het vinden van bondgenoten van buitenaf – dus in de periferie van conflicterende partij. Dat waren aanvankelijk twee categorieën: landen en minderheden.
Contacten
Wat de landen betreft, ging het aanvankelijk om Iran, Turkije (de noordelijke periferie) en Sudan, vooral Zuid-Soedan en Ethiopië (de zuidelijke periferie). Het betrof minderheden als Koerden, Druzen en christenen.
Waarom werden vriendschappelijke contacten aangeknoopt met minderheden in het Midden-Oosten? De Israëlische premier Levi Eshkol (1895-1969) beantwoordde deze vraag in 1966 als volgt: ‘We have an interest in principle in getting in touch with every minority in the Middle East. We have an interest in acting against the thesis that we are a foreign body in the region, and in proving that the Middle East is not made of a single fabric.‘
Wezensvreemd
Dat is een belangrijke zaak. De Israëliërs hadden van meet af aan door dat de Midden-Oosterse elite de Joodse staat als een ‘wezensvreemde entiteit’ aan het lichaam van de islam en de Arabische wereld zal beschouwen.
Maar in het Midden-Oosten wonen verschillende religieuze en etnische minderheden die al dan niet op wrede wijze wordenonderdrukt. Daarbij moeten we denken aan sjiitische sektes, Koerden en diverse stromingen binnen het christendom, de bahai, et cetera.
Door zich te verbinden met deze minderheden, kon de Joodse staat een voorbeeld zijn voor alle minderheden: solidariteit en soevereiniteit.
Hogere these
De meeste christenen kozen indertijd voor het Arabische nationalisme. Zij gingen ervan uit dat het Arabische nationalisme het traditionele islamitische onderscheid tussen dhimmi’s en moslims zou opheffen.
Ze dachten in een soort hegeliaanse dialectiek: antitheses moeten worden opgeheven in een hogere these. Ze begrepen echter niet dat in een hegeliaanse dialectiek tegengestelde theses niet worden verwijderd, maar een nieuwe eenheid vormen in de hogere these. Ze zijn dus niet zomaar weg te cijferen. Toch keerden de meeste christenen zich tegen de Joodse staat.
Moordenaars van Jezus
Er speelde daarbij nog een andere zaak. Midden-Oosterse christenen zijn minder ontwikkeld dan de Europese christenen. De Heilige Schrift wordt er nog steeds te letterlijk opgevat, waardoor weinig ruimte bestaat voor interpretatie.
De Joden zijn binnen dit traditionele denken de moordenaars van Jezus. Het latente antisemitisme werd versterkt door enkele christelijke oprichters van de Ba’ath-partijen. Zij waren beïnvloed door het Europese politieke antisemitisme uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw waaraan het nazistische denken ten grondslag lag.
Koppensnellers
Het pan-arabisme is mislukt. De islamitische tegengestelde categorieën lenen zich kennelijk niet voor een hegeliaanse dialectiek. De christelijke dhimmi is terug van weggeweest. Thans staan de Midden-Oosterse christenen tegenover de islamitische koppensnellers.
De minderhedenpolitiek van de Mossad behoort juist nu tot de politieke realiteit. De minderheden, daar gaat om in het Midden-Oosten. Vrijdag meer over de Koerden en Israël.
Trouw 30.05.2015 Met de auto naar school? Voor veel Britse kinderen is het de normaalste zaak van de wereld. Maar een orthodox-joodse leerling die door zijn moeder met de auto bij het leslokaal wordt afgezet, kan voor een dichte deur komen te staan. Een groep Britse rabbijnen van de Belz-gemeenschap in Londen heeft vrouwen verboden om auto te rijden.
De stelling dat vrouwen die autorijden de waarden van bescheidenheid overtreden is absurd, aldus Dina Brawer, ambassadeur van de JOFA.
Orthodox-joodse vrouwen brengen hun kinderen steeds vaker met de auto naar school, zo constateren de rabbijnen, en dat moet maar eens afgelopen zijn. Kinderen die door hun moeder met de auto naar school worden gebracht verdienen volgens hen geen toegang tot de les.
De rabbijnen horen tot de chassidische gemeenschap Belz, een kleine orthodoxe groepering die oorspronkelijk afkomstig is uit Oekraïne. Volgens hen gaan vrouwen die autorijden in tegen de ‘traditionele regels van bescheidenheid in onze gemeenschap’, schrijft The Guardian.
Telegraaf 16.05.2015 Paus Franciscus heeft president Mahmoud Abbas van Palestina een vredesengel genoemd. Abbas kwam op audiëntie bij de paus in Vaticaanstad. De twee spraken over het vredesproces tussen Israël en de Palestijnse gebieden. Dat meldde het Vaticaan zaterdag.
Het Vaticaan erkende woensdag met een verdrag Palestina als staat en verwierp daarmee kritiek van de Israëlische regering. Franciscus en Abbas lieten tijdens hun ontmoeting weten dat ze hopen op een rechtvaardige en langdurige vrede tussen Palestina en Israël.
Trouw 16.05.2015 Paus Franciscus heeft president Mahmoud Abbas van Palestina een vredesengel genoemd. Abbas kwam op audiëntie bij de paus in Vaticaanstad. De twee spraken over het vredesproces tussen Israël en de Palestijnse gebieden. Dat meldde het Vaticaan vandaag.
Het Vaticaan erkende woensdag met een verdrag Palestina als staat en verwierp daarmee kritiek van de Israëlische regering. Franciscus en Abbas lieten tijdens hun ontmoeting weten dat ze hopen op een rechtvaardige en langdurige vrede tussen Palestina en Israël.
NU 16.05.2015 Paus Franciscus heeft president Mahmoud Abbas van Palestina een vredesengel genoemd. Abbas kwam op audiëntie bij de paus in Vaticaanstad.
De twee spraken over het vredesproces tussen Israël en de Palestijnse gebieden. Dat meldt het Vaticaan zaterdag.
Het Vaticaan erkende woensdag met een verdrag Palestina als staat en verwierp daarmee kritiek van de Israëlische regering. Franciscus en Abbas lieten tijdens hun ontmoeting weten dat ze hopen op een rechtvaardige en langdurige vrede tussen Palestina en Israël.
Elsevier 13.05.2015 Het kerkstaatje heeft ‘Palestina’ woensdag officieel erkend als soevereine staat. De Israëlische regering reageert teleurgesteld op het eenzijdige besluit.
Onderhandelaars uit de Palestijnse gebieden en het Vaticaan zaten woensdag in Rome rond de tafel om een verdrag op te stellen, waarin de erkenning officieel wordt geregeld.
Het enige dat nu nog nodig is, is een handtekening onder de documenten, meldt het kerkstaatje in het midden van de Italiaanse hoofdstad.
Nonnen
Maar de Heilige Stoel wil wel benadrukken dat, hoewel dit akkoord zeker ‘belangrijk’ is, het niet de eerste keer is dat het bestaan van ‘Palestina’ wordt erkend.
In 2012 reageerde het Vaticaan instemmend op de actie van de Verenigde Naties om de diplomatieke status van de Palestijnen op te waarderen naar ‘waarnemersstaat die geen lid is’. Het afgelopen jaar verwees paus Franciscus tijdens een bezoek aan het Midden-Oosten aan de ‘Palestijnse staat’.
Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken gelooft niet dat de gebeurtenissen van vandaag het vredesproces tussen de Palestijnen en Israël ten goede komen. De leiders in Ramallah hoeven er op deze manier niet op te rekenen dat de ‘bilaterale relatie‘ snel zal worden hersteld, klinkt het uit Jeruzalem. Het bereikte akkoord zal worden bestudeerd, waarna Israël een beslissing neemt over mogelijke vervolgstappen.
Tot dusver hebben zo’n 135 landen in de wereld Palestina als soevereine staat erkend, waaronder Zweden. De meeste westerse landen aarzelen nog. Ze willen pas overgaan tot erkenning als de Palestijnen en Israëliërs een vredesverdrag hebben gesloten.
Telegraaf 13.05.2015 Het Vaticaan erkent Palestina als staat. Onderhandelaars van beide partijen kwamen woensdag in Rome bijeen om een verdrag waarin dat geregeld moet zijn, op te stellen. De documenten moeten alleen nog ondertekend worden, maakte het Vaticaan bekend.
De papieren behelzen de status van de Rooms-Katholieke Kerk in de Palestijnse gebieden die als staat worden aangeduid. De Palestijnse president Mahmoud Abbas wil zaterdag de paus treffen in Rome. Die dag worden twee vrouwen uit Palestijns gebied heilig verklaard.
Tot nog toe hebben circa 135 landen in de wereld Palestina als soevereine staat erkend. De meeste westerse landen aarzelen nog. Ze willen pas overgaan tot erkenning als de Palestijnen en Israëliërs een vredesverdrag gesloten hebben.
VK 13.05.2015 Het Vaticaan erkent Palestina als staat. Onderhandelaars van beide partijen kwamen vandaag in Rome bijeen om een verdrag waarin dat geregeld moet zijn, op te stellen. De documenten moeten alleen nog ondertekend worden, maakte het Vaticaan bekend.
De papieren behelzen de status van de Rooms-Katholieke Kerk in de Palestijnse gebieden die als staat worden aangeduid. De Palestijnse president Mahmoud Abbas wil zaterdag de paus treffen in Rome. Die dag worden twee vrouwen uit Palestijns gebied heilig verklaard.
Tot nog toe hebben circa 135 landen in de wereld Palestina als soevereine staat erkend. De meeste westerse landen aarzelen nog. Ze willen pas overgaan tot erkenning als de Palestijnen en Israëliërs een vredesverdrag gesloten hebben.
NU 13.05.2015 Het Vaticaan is van plan een Palestijnse staat officieel te erkennen. Dat meldt persbureau AP woensdag. In een nieuw verdrag, waar woensdag de laatste hand aan werd gelegd maar dat nog wel moet worden ondertekend, staat dat het Vaticaan zijn diplomatieke betrekkingen met de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) omzet in betrekkingen met de Staat Palestina.
De Palestijnse leider Mahmoud Abbas bezoekt zaterdag paus Franciscus.
Eerste juridische document
In 2012 stemde de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties er al mee in om een Palestijnse staat te erkennen.
Die beslissing werd al gesteund door het Vaticaan. Het nieuwe verdrag is echter het eerste juridische document waarin het Vaticaan een Palestijnse staat erkent.
Netanyahu gaf in 2009 een toespraak waarin hij zich uitsprak voor een Palestijnse staat naast Israël. Die uitspraak is volgens een woordvoerder van Netanyahu’s Likud-partij niet meer aan de orde.
VK 26.04.2015 De opperrabbijn van de orthodox-joodse gemeente in Amsterdam, Aryeh Ralbag, is opnieuw in opspraak geraakt. Ralbag is in de Verenigde Staten getuige in een rechtszaak tegen vier rabbi’s die joodse mannen in elkaar zouden hebben geslagen om hen te bewegen in te stemmen met echtscheiding. Een van de slachtoffers heeft Ralbag ervan beschuldigd zelf klappen te hebben uitgedeeld. Ralbag ontkent dat ten stelligste.
Ralbag ligt bovendien onder vuur in Amsterdam. Een deel van de Raad van Toezicht van de gemeente zou af willen van zijn spiritueel leider, meldt het Nieuw Israëlietisch Weekblad, onder meer vanwege een conflict met de rituele slachter van de gemeente, de sjocheet. De ruzie is dusdanig uit de hand gelopen dat de slachter zich ziek heeft gemeld. De zaak komt binnenkort voor de rechter. Ralbag werd in 2012 twee maanden geschorst. Hij had een verklaring ondertekend waarin homoseksualiteit een te genezen ziekte wordt genoemd.
Trouw 24.04.2015 De orthodox-joodse gemeente Amsterdam is in verlegenheid gebracht door haar opperrabbijn, Aryeh Ralbag. Hij heeft banden met een joodse knokploeg in de Verenigde Staten. Ralbag, die in New York woont, heeft begin deze week zijn werk als opperrabbijn gestaakt.
De knokploeg ging tussen 2009 en 2013 op bezoek bij echtgenoten die niet wilden scheiden en probeerde hen met geweld op andere gedachten te brengen. Bij hun acties gebruikten de leden volgens de politie onder meer chirurgische messen, schroevendraaiers, touw en stroomstootwapens. Twee leden zijn dinsdag in New Jersey veroordeeld voor poging tot ontvoering. Hun leider werd schuldig bevonden aan samenzweren met ontvoering als doel.
VK 17.02.2016 ‘Jezus zou ons nooit vragen om huurmoordenaar te worden.’ Dat hield paus Franciscus zijn jonge Mexicaanse toehoorders dinsdag voor. Tijdens een grote bijeenkomst in een stadion sprak de katholieke leider vooral over de vernietigende invloed van de drugshandelaren op het Midden-Amerikaanse land.
Franciscus waarschuwde de jongeren: ‘Het is een leugen dat je om een leven te hebben, of jong te zijn, jezelf moet toevertrouwen aan drugsdealers of anderen die niets anders doen dan vernietiging en dood verspreiden.’ Hij sprak die woorden in Morelia, een provinciehoofdstad die zwaar gebukt gaat onder het geweld van drugskartels die elkaar, de overheid en de bevolking naar het leven staan. Ontvoeringen en moorden zijn er aan de orde van de dag.
De paus bezoekt tijdens zijn zesdaagse bezoek aan Mexico bewust de armste en de door het geweld zwaarst getroffen gebieden. Volgens Franciscus moet de Mexicaanse overheid meer doen om jongeren toekomstperspectief te bieden.
Corruptie
De paus werd in Morelia zo enthousiast ontvangen dat hij de menigte in bedwang moest houden. Van achter dwanghekken werd er zo hard aan het pauselijk gewaad getrokken dat Franciscus bijna omviel. ‘Niet zo egoïstisch, niet zo egoïstisch’, zei hij daarop bestraffend.
Eerder op de dag had de paus een groep Mexicaanse geestelijken streng toegesproken. Hij zei dat ze onrecht en corruptie moeten bestrijden en het drugsgeweld veroordelen. De kerk moet zich ver houden van de rijke elite en macht, aldus Franciscus al eerder tijdens zijn bezoek. Volgens de paus schurkt de Mexicaanse kerk te dicht aan tegen de macht en doet ze te weinig om drugshandel te bestrijden.
Trouw 17.02.2016 ‘Jezus zou ons nooit vragen om huurmoordenaar te worden.’ Dat hield paus Franciscus zijn jonge Mexicaanse toehoorders dinsdag voor. Tijdens een grote bijeenkomst in een stadion sprak de katholieke leider vooral over de vernietigende invloed van de drugshandelaren op het Midden-Amerikaanse land.
Franciscus waarschuwde de jongeren: ‘Het is een leugen dat je om een leven te hebben, of jong te zijn, jezelf moet toevertrouwen aan drugsdealers of anderen die niets anders doen dan vernietiging en dood verspreiden.’ Hij sprak die woorden in Morelia, een provinciehoofdstad die zwaar gebukt gaat onder het geweld van drugskartels die elkaar, de overheid en de bevolking naar het leven staan. Ontvoeringen en moorden zijn er aan de orde van de dag.
De paus bezoekt tijdens zijn zesdaagse bezoek aan Mexico bewust de armste en de door het geweld zwaarst getroffen gebieden. Volgens Franciscus moet de Mexicaanse overheid meer doen om jongeren toekomstperspectief te bieden.
Corruptie
De paus werd in Morelia zo enthousiast ontvangen dat hij de menigte in bedwang moest houden. Van achter dwanghekken werd er zo hard aan het pauselijk gewaad getrokken dat Franciscus bijna omviel. ‘Niet zo egoïstisch, niet zo egoïstisch’, zei hij daarop bestraffend.
Eerder op de dag had de paus een groep Mexicaanse geestelijken streng toegesproken. Hij zei dat ze onrecht en corruptie moeten bestrijden en het drugsgeweld veroordelen. De kerk moet zich ver houden van de rijke elite en macht, aldus Franciscus al eerder tijdens zijn bezoek. Volgens de paus schurkt de Mexicaanse kerk te dicht aan tegen de macht en doet ze te weinig om drugshandel te bestrijden.
AD 17.02.2016 ‘Jezus zou ons nooit vragen om huurmoordenaar te worden.’ Dat hield paus Franciscus zijn jonge Mexicaanse toehoorders dinsdag voor. Tijdens een grote bijeenkomst in een stadion sprak de katholieke leider vooral over de vernietigende invloed van de drugshandelaren op het Midden-Amerikaanse land.
Franciscus waarschuwde de jongeren: ‘Het is een leugen dat je om een leven te hebben, of jong te zijn, jezelf moet toevertrouwen aan drugsdealers of anderen die niets anders doen dan vernietiging en dood verspreiden.’ Hij sprak die woorden in Morelia, een provinciehoofdstad die zwaar gebukt gaat onder het geweld van drugskartels die elkaar, de overheid en de bevolking naar het leven staan. Ontvoeringen en moorden zijn er aan de orde van de dag.
De paus bezoekt tijdens zijn zesdaagse bezoek aan Mexico bewust de armste en de door het geweld zwaarst getroffen gebieden. Volgens Franciscus moet de Mexicaanse overheid meer doen om jongeren toekomstperspectief te bieden.
Corruptie
De paus werd in Morelia zo enthousiast ontvangen dat hij de menigte in bedwang moest houden. Van achter dwanghekken werd er zo hard aan het pauselijk gewaad getrokken dat Franciscus bijna omviel. ‘Niet zo egoïstisch, niet zo egoïstisch’, zei hij daarop bestraffend.
Eerder op de dag had de paus een groep Mexicaanse geestelijken streng toegesproken. Hij zei dat ze onrecht en corruptie moeten bestrijden en het drugsgeweld veroordelen. De kerk moet zich ver houden van de rijke elite en macht, aldus Franciscus al eerder tijdens zijn bezoek. Volgens de paus schurkt de Mexicaanse kerk te dicht aan tegen de macht en doet ze te weinig om drugshandel te bestrijden.
VK 15.02.2016 Paus Franciscus heeft zondag in Mexico hard uitgehaald naar drugscriminelen. Daarbij noemde hij hen ‘handelaren in de dood’. De kerkvorst deed deze uitspraken in Ecatepec, een buitenwijk van Mexico-Stad die veel onder drugsgerelateerd geweld te lijden heeft. Een menigte van meer dan 300 duizend mensen kwam op de toespraak af.
Paus als pelgrim in de no go zones van Mexico
In zijn reis van vijf dagen gaat paus Franciscus vooral naar de uithoeken van Mexico. Hij komt om te bidden, maar ook om een statement te maken tegen geweld, corruptie en drugshandel. Lees hier onze reportage (+).
Volgens de paus moeten drugshandelaren hard worden aangepakt. ‘Met de duivel ga je geen dialoog aan’, aldus Franciscus. In Ecatepec wonen 1,6 miljoen mensen. Drugshandel, ontvoeringen, overvallen door gewelddadige bendes die niet voor moord terugdeinzen behoren er tot de dagelijkse taferelen.
Trouw 15.02.2016 Paus Franciscus heeft in Mexico in felle bewoordingen uitgehaald naar zij die zichzelf verrijken ten koste van anderen. Wie ‘beslag legt op dingen die voor iedereen zijn en die enkel gebruikt voor ‘zijn eigen mensen’, zaagt aan de stoelpoten van de samenleving, waarschuwde hij.
Tijdens een preek in Ecatepec, in het noorden van Mexico-Stad, noemde hij ‘grote verleidingen’ als welvaart, ijdelheid en trots ‘brood dat smaakt naar pijn, bitterheid en lijden’. “Dit is het brood dat een corrupt gezin of een corrupte samenleving zijn kinderen geeft.” Een samenleving ‘van enkelen, voor enkelen’ is een creatie van de duivel.
De mis trok naar schatting tien- tot honderdduizenden zielen en was een van de belangrijkste momenten van zijn bezoek aan Mexico, dat vrijdag begon. Eerder in het weekend sprak hij al de lokale bisschoppen toe en gaf hij een toespraak in het paleis van Enrique Pena Nieto. Bijzonder, want Mexico wilde lange tijd niets van de rooms-katholieke kerk weten. Pas sinds 1990 heeft het land weer banden met het Vaticaan.
Mexicanen kennen corruptie maar al te goed
Franciscus’ waarschuwingen voor corruptie en excessieve rijkdom zijn in Mexico uiterst actueel: het landt zucht onder bende-oorlogen en een nauwelijks aflatende moordgolf. Het zijn problemen die de rijke elite zelden treffen, maar die gewone Mexicanen wel tot wanhoop drijven. In het paleis waarschuwde hij al voor de verleiding van macht en vriendjespolitiek. Bisschoppen riep hij eerder die dag op om duidelijker stelling te nemen tegen de bloeddorstige drugskartels.
De Argentijnse paus pakt het bezoek anders aan dan zijn voorganger Benedictus XVI. Die bezocht in 2012 het conservatieve deel van Mexico, terwijl Franciscus vooral getroebleerde regio’s opzoekt. Maandag doet hij de arme staat Chiapas aan, waar veel inheemse Mexicanen wonen. Een deel van hen is de afgelopen jaren gekerstend door protestantse zendelingen.
Ook bezoekt hij de steden Morelia en Juarez, waar de drugsoorlog hevig woedt. In Juarez, dat op de grens met de Verenigde Staten ligt, gaat hij zich uitspreken over de illegale immigratie naar de VS, brengt hij een bezoek aan een gevangenis en ontmoet hij slachtoffers van het bendegeweld.
Trouw 15.02.2016 Wie hoopt op dat er een geheime Vaticaanse liefdesaffaire aan het licht is gekomen, zal ietwat teleurgesteld zijn. Wel is duidelijk dat paus Johannes Paulus II een langdurige en intensieve vriendschap onderhield met een getrouwde vrouw.
De brieven waren aanvankelijk nog formeel maar werden al snel steeds persoonlijker van karakter.
Zo’n dertig jaar lang schreven Johannes Paulus en de Amerikaans-Poolse filosofe Anna-Teresa Tymieniecka met grote regelmaat brieven naar elkaar. Ook zagen ze elkaar, bijvoorbeeld op de wandel- en skivakanties van de paus.
In totaal stuurde de paus honderden brieven en foto’s naar zijn vriendin, zo blijkt uit de verzameling onbekende post waarop het BBC-onderzoeksprogramma Panorama de hand heeft gelegd.
Steeds persoonlijker
De vriendschap begon in 1973, toen Johannes Paulus nog door het leven ging als een gewone Poolse kardinaal en Karol Wojtyla heette. Tymieniecka, destijds 50, reisde in dat jaar van Amerika naar Polen om met de kardinaal van gedachten te wisselen over een boek dat ze had geschreven. Het gesprek verliep prima. Kort daarop werden de eerste brieven verstuurd, aanvankelijk nog formeel maar al snel steeds persoonlijker van karakter.
Zo schrijft Karol een jaar na de eerste ontmoeting dat hij Tymieniecka’s brieven ervaart als ‘betekenisvol en diep persoonlijk’. Op die toon gaat het jaren door. ‘Een geschenk van God’, noemt de paus de vriendschap een keer. In een andere brief merkt hij op: ‘Ik voel je overal waar ik ga, ver weg en dichtbij.’
De BBC heeft alleen brieven van de paus gezien. Die van Tymieniecka zijn niet openbaar. Het schrijven van de paus suggereert dat Tymieniecka bevangen was van een soort verliefdheid voor de Poolse geestelijke. De paus probeerde daar op een passende wijze aan te beantwoorden: ‘Mijn lieve Teresa, ik heb jouw drie brieven gekregen. Je schrijft erover dat we uit elkaar gerukt zijn. Ik kan geen antwoord vinden op deze woorden.’
Vakantiekiekjes
Het pakket bevat ook een aantal vakantiekiekjes van de twee. Een foto uit 1978, het jaar dat Karol tot paus werd gekozen, toont een vredig samenzijn bij een tent. Hij draagt een korte broek, wit T-shirt en klemt een handdoek onder zijn arm; zij staat er in een bloemetjesjurk naast. Op een ander beeld strijkt de inmiddels hoogbejaarde paus een kirrende Tymieniecka, eveneens op gevorderde leeftijd, langs het gelaat.
De schrijvers Carl Bernstein en Marco Politi repten zo’n twintig jaar geleden al over de vriendschap in hun biografie over de paus. Deze brieven zijn nieuw. Jarenlang lagen ze achter slot en grendel in de Poolse Nationale Bibliotheek. Ze werpen geen ander licht op de betrekking, wel vertellen ze wat over de diepte van de vriendschap.
Ondanks de intieme en bij vlagen smachtende toon, valt uit de poststukken geenszins af te leiden dat de paus het celibaat brak. Het Vaticaan was er gisteren dan ook snel bij om eventuele suggesties in deze richting de kop in te drukken. “Meer rook dan vuur”,zei een Vaticaanse functionaris tegen de Britse krant The Guardian over de ontdekking.
AD 15.02.2016 Paus Johannes Paulus II had ruim 30 jaar lang een hechte relatie met een getrouwde vrouw. De twee schreven in brieven openlijk over de verleidingen, blijkt uit een vanavond uitgezonden BBC-documentaire.
Het BBC-programma Panorama besteedt aandacht aan de nauwe band tussen de paus en de Pools-Amerikaanse filosofe Anna-Teresa Tymieniecka.
De makers van de documentaire ‘De geheime brieven van paus Johannes Paulus II’ suggereren dat Tymieniecka gevoelens voor de paus koesterde, en dat hij worstelde met de manier waarop hij daarmee moest omgaan.
Aartsbisschop
De vriendschap begon in 1973. Karel Wojtyla, zoals zijn naam officieel luidde, was toen aartsbisschop van Krakow. Hij had een boek geschreven over filosofie. Tymieniecka schreef hem daarover en zocht de kardinaal meermaals op.
De twee begonnen elkaar brieven te schrijven. Eerst waren die nogal formeel. Later losser en intiemer. Wojtila gaf aan dat hij de brieven van Tymieniecka regelmatig herlas omdat hem dat goed deed.
Rome
In de herfst van 1974 verbleef Wojtyla een maand in Rome. De geestelijke schreef dat hij meerdere brieven van Tymieniecka uit Polen had meegenomen om ze ongestoord te kunnen beantwoorden. In het communistische Polen hield de geheime dienst de katholieke leiders nauw in de gaten.
In 1976 woonde Wojtyla als leider van de Poolse delegatie een conferentie van de katholieke kerk bij in de Verenigde Staten. Tymieniecka nodigde hem uit om te logeren in het vakantiehuis van haar en haar man, de in Amsterdam geboren econoom Hendrik Houthakker.
Uitstapjes
Wojtyla en Tymieniecka genieten ervan om samen de natuur in te gaan, blijkt uit foto’s. Ze poseren leunend op skistokken, kletsen wat bij klapstoeltjes voor een tentje en staan te mijmeren bij een bosmeertje.
Nadat Wojtyla in 1978 tot paus verkozen werd, schreef hij als Johannes Paulus II dat hij contact wilde blijven houden met Tymieniecka. De vrouw kwam af en toe bij hem op bezoek in het Vaticaan en de twee bleven elkaar brieven schrijven tot de dood van Johannes Paulus II in 2005.
Invloedrijk
Johannes Paulus II was een van de meest invloedrijke pausen van de 20e eeuw. Negen jaar na zijn dood werd hij tot heilige gewijd.
Het Vaticaan stelt dat zijn relatie met Tymieniecka uitsluitend vriendschappelijk was.
De paus, die zijn vriendin in een van de brieven omschrijft als ‘een cadeau van God,’ zou zijn gelofte van het celibaat nooit hebben verbroken. Ook de programmamakers hebben daarvoor geen aanwijzingen gevonden. Volgens hen waren de twee ‘meer dan vrienden maar minder dan vrijers.
Tymieniecka overleed in 2014. Zes jaar eerder droeg zij foto’s en de meer dan 350 brieven die de kerkvorst haar had geschreven over aan de Poolse Nationale Bibliotheek. Daar heeft de BBC het materiaal mogen inzien. De brieven die Tymieniecka zelf schreef zaten daar niet bij.
Telegraaf 14.02.2016 Het Vaticaan ontkent dat de relatie tussen wijlen paus Johannes Paulus II en de Amerikaans-Poolse filosofe Anna-Teresa Tymieniecka meer om het lijf had dan een vriendschap. Ook Tymieniecka ontkende de geruchten steevast met kracht: „Waarom zou ik verliefd worden op een geestelijke van middelbare leeftijd?”
Maar de geruchten dat de Pools-Amerikaanse filosofe zich aangetrokken voelde tot kardinaal Karol Wojtyla, de man die later paus Johannes Paulus II zou worden, zijn hardnekkig. Morgenavond brengt het gerenommeerde BBC-programma Panoramabrieven naar buiten die een nieuw licht moeten werpen op het liefdesleven van de nog altijd uiterst populaire kerkvader.
„Meer rook dan vuur”, was vooraf de weinig verrassende reactie van het Vaticaan. „De vriendschap tussen de twee was bekend.” En: „Er is niets verkeerds voorgevallen. Er is geen sprake van een liefdesbaby of iets dergelijks.”
Niemand verwacht inderdaad dat Panorama onthult dat Wojtyla zijn celibaat gebroken heeft, maar om nu te zeggen dat er helemaal geen vonk is overgesprongen tussen de twee – daarin lijkt het Vaticaan wat ver te gaan. „Hij bewoog op een bepaalde manier, lachte op een bepaalde manier”, keek Tymieniecka zelf, in gesprek met een biograaf, terug op haar omgang met Wojtyla. „Zijn blik was anders, persoonlijk. Het was van een grote schoonheid.”
De kardinaal en de filosofe leerden elkaar kennen toen zij een boek van hem in het Engels vertaalde. Tymieniecka, door een biograaf omschreven als „aantrekkelijk met een sterk karakter”, was destijds zelf getrouwd met Hendrik Houthakker, een naar Amerika geëmigreerde Amsterdamse econoom.
En de geestelijke zelf? In de woorden van een huisvriend heeft die „volgens mij nooit geweten van de gevoelens die Tymieniecka voor hem koesterde”. Heeft het celibaat heeft zijn uitwerking dus toch niet gemist.
NU 14.02.2016 De historische ontmoeting tussen de rooms-katholieke paus Franciscus en de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill van vrijdagavond is niet overal in goede aarde gevallen.
De Oekraïense Grieks-katholieke kerk voelt zich door de paus verraden.
De verklaring die de beide kerkleiders na hun onderhoud onderschreven staat volgens veel Oekraïense gelovigen bol van de “halve waarheden”, zei grootaartsbisschop Svijatoslav Sjevtsjoek zondag.
Hij bespeurt in het document “zelfs indirecte steun van de apostolische hoofdstad voor de Russische agressie jegens Oekraïne”. De grootaartsbisschop stoort zich eraan dat de paus en de patriarch spreken van een burgeroorlog in Oekraïne, terwijl het volgens hem om agressie door grote buur Rusland gaat.
Historische ontmoeting
De ontmoeting tussen paus Franciscus en de orthodoxe patriarch Kirill was heel bijzonder. In geen duizend jaar hebben de leiders van de rooms-katholieken en van de Russisch-orthodoxen in persoon overleg gevoerd.
De twee kerkleiders tekenden een gezamenlijke verklaring en riepen daarmee onder meer de wereldgemeenschap op om christenen in het Midden-Oosten te beschermen. “In veel landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika worden hele families, hele dorpen en hele steden van onze broeders en zusters in Christus uitgeroeid.”
Uit elkaar gegroeid
Franciscus en Kirill hopen naar eigen zeggen dat “deze ontmoeting kan bijdragen aan de door God gewenste eenheid van de christenen”. Sinds het uiteenvallen van het Romeinse Rijk aan het eind van de vierde eeuw na Christus groeiden de christelijke kerk in het westelijk deel van Europa en die in het oosten sterk uiteen. In 1054 was de definitieve breuk en deze kerkscheiding wordt het schisma genoemd.
De oosterse stroming bestaat inmiddels uit een reeks oosters-orthodoxe kerken. De Russisch-orthodoxe kerk is daar de grootste van. Meer dan de helft van de naar schatting 250 tot 300 miljoen oosters-orthodoxe christenen is Russisch-orthodox.
Telegraaf 14.02.2016 De historische ontmoeting tussen de rooms-katholieke paus Franciscus en de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill van vrijdagavond is niet overal in goede aarde gevallen. De Oekraïense Grieks-katholieke kerk voelt zich door de paus verraden. De verklaring die de beide kerkleiders na hun onderhoud onderschreven staat volgens veel Oekraïense gelovigen bol van de ‘halve waarheden’, zei grootaartsbisschop Svijatoslav Sjevtsjoek zondag.
Hij bespeurt in het document ,,zelfs indirecte steun van de apostolische hoofdstad voor de Russische agressie jegens Oekraïne”. De grootaartsbisschop stoort zich eraan dat de paus en de patriarch spreken van een burgeroorlog in Oekraïne, terwijl het volgens hem om agressie door grote buur Rusland gaat.
Trouw 13.02.2016 Paus Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk in Mexico opgeroepen duidelijker stelling te nemen tegen de drugskartels in het land. In een toespraak tot de Mexicaanse bisschoppen zei hij zaterdag dat de drugshandel een niet te onderschatten uitdaging vormt voor de ethiek en beschaving.
De omvang van het drugsprobleem verlangt van de katholieke leiders meer dan slechts algemene veroordelingen, zei de paus. Nodig zijn ‘een profetische moed’ en maatschappelijke inzet van de kerk. De paus riep de geestelijken ook op de oorspronkelijke bewoners van het land te eerbiedigen.
In Mexico woedt al jaren een bloedige oorlog tussen de staat en de machtige drugskartels, waarin van beide kanten gruweldaden worden begaan. Het geweld heeft in de afgelopen tien jaar naar schatting honderdduizend levens geëist.
NU 13.02.2016 Paus Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk in Mexico opgeroepen duidelijker stelling te nemen tegen de drugskartels in het land.
In een toespraak tot de Mexicaanse bisschoppen zei hij zaterdag dat de drugshandel een niet te onderschatten uitdaging vormt voor de ethiek en beschaving.
De omvang van het drugsprobleem verlangt van de katholieke leiders meer dan slechts algemene veroordelingen, zei de paus. Nodig zijn ”een profetische moed” en maatschappelijke inzet van de kerk.
De paus riep de geestelijken ook op de oorspronkelijke bewoners van het land te eerbiedigen.
Oorlog
In Mexico woedt al jaren een bloedige oorlog tussen de staat en de machtige drugskartels, waarin van beide kanten gruweldaden worden begaan. Het geweld heeft in de afgelopen tien jaar naar schatting honderdduizend levens geëist.
Trouw 13.02.2016 Geen kerk, geen koorzang en ook geen wierook. Nee, een de hal van een vliegveld op Cuba, omgeven door journalisten en flitslicht uit tientallen fototoestellen. De setting voor de ontmoeting tussen de rooms-katholieke paus Franciscus en de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill was ietwat sfeerloos te noemen.
Toch markeert de ontmoeting, in ieder geval in de ogen van de twee kerken zelf, een belangrijk moment. De banden tussen de twee grote stromingen binnen de christelijke traditie zijn weer wat verder aangehaald. Paus en patriarch hebben elkaar in de ogen gekeken en staan voortaan wat minder met de rug naar elkaar.
Na elkaar bijna duizend jaar niet gezien te hebben, ontmoetten de paus van Rome en de patriarch van Moskou elkaar afgelopen vrijdag op neutraal terrein: het vliegveld van de Cubaanse hoofdstad Havana. De luchthaven paste goed in beide agenda’s; de patriarch is op bezoek in Cuba, de paus is op doorreis naar Mexico. Tientallen jaren van diplomatiek overleg waren aan de drie uur durende ontmoeting vooraf gegaan.
Op plaatselijk niveau zullen gewone gelovigen in hun kerk vermoedelijk weinig van de ontmoeting merken.
Verklaring met hoge symbolische waarde
De ontmoeting ging gepaard met een verklaring. In dit zes kantjes tellende document staan inhoudelijk geen verrassingen. De twee kerkleiders danken God, benadrukken ze het gezamenlijke verleden in het eerste millennium van de christelijke kerk en betreuren ze hun verdeeldheid.
Daarnaast staan de kerkleiders uitgebreid stil bij de oorlog in het Midden-Oosten en de uitroeiing van christenen door terreurgroep IS in dat gebied. Ze dringen er bij de internationale gemeenschap op aan om alles op alles te zetten om verdere verdrijving van christenen in de regio te voorkomen. De paus en de patriarch schrijven dat ze hopen dat hun ontmoeting christenen waar ook ter wereld inspireert tot eenheid.
Het zijn woorden met een hoge symbolische lading. Aan een fusie tussen de twee kerken wordt niet gewerkt. Op plaatselijk niveau zullen gewone gelovigen in hun kerk vermoedelijk weinig van de ontmoeting merken. De toenadering tussen de kerkleiders is vooral diplomatiek van belang.
Vergelijk het met twee politieke leiders die elkaar na jaren van vijandigheid en wantrouwen ontmoeten. In West-Europa mag de macht van de kerken dan wel tanende zijn, wereldwijd is dat niet het geval. De rooms-katholieke kerk heeft wereldwijd zo’n 1,2 miljard volgelingen, de Russisch-orthodoxe kerk (de belangrijkste Oosters-orthodoxe kerk) zo’n 150 miljoen.
Het is een bron van zorg dat de rechten van christenen (openlijk) worden ingeperkt.
Citaat uit verklaring
Politieke invloed
Politiek en maatschappelijk valt de invloed niet uit te vlakken. Zo hebben in Rusland de kerk en de staat de banden stevig aangehaald. Religie, politiek en nationalisme – niet zelden gemarineerd in een antiwesterse saus – zijn hier dikwijls lastig van elkaar te onderscheiden. Enigszins vergelijkbaar is de positie van de rooms-katholieke kerk in bijvoorbeeld een land als Polen. Ook in hun afkeer ten opzichte van bijvoorbeeld gelijke rechten voor homoseksuelen (in de kerk een ‘seculiere ideologie’ genoemd) vinden de katholieken en de Oosters-orthodoxen elkaar.
Van deze retoriek valt ook heel wat in de gezamenlijke verklaring te lezen. Zo spreken de paus en de patriarch hun zorg uit over ‘seculiere maatschappijen’ die verwijderd geraakt van ‘God en Zijn waarheid’ de religieuze vrijheid zouden willen ondergraven. “Het is een bron van zorg dat de rechten van christenen (openlijk) worden ingeperkt, dikwijls geleid door een vaak uiterst agressieve seculiere ideologie, die er op uit is christenen naar de marges van de maatschappij te verdrijven”, schrijven de twee.
In het bijzonder wordt Europa aangemaand zuinig te zijn op de christelijke wortels. Expliciet wordt verwezen naar abortus en euthanasie. Zoals te verwachten is de obsessie van de beide kerken met de rol van het gezin ook terug te vinden in het document. “Het gezin is het natuurlijk centrum van het menselijk leven en de maatschappij”, aldus de kerkleiders die er in een adem aan toevoegen dat ze een ‘crisis’ aangaande het gezin bespeuren in heel wat landen. Wat ze onder het ‘natuurlijk gezin’ verstaan wordt ook gemeld: een getrouwde man en vrouw. Het homohuwelijk wordt niet met name genoemd, maar ‘andere vormen dan de traditionele’ worden wel ernstig betreurd door de paus en de patriarch.
Bijna duizend jaar scheiding
Het schisma in 1054 wordt gezien als een van de ingrijpendste twisten in de geschiedenis van de christelijke kerken. Het is wat impact betreft goed te vergelijken met de Reformatie een paar eeuwen later, vandaar ook de bijnaam het Grote Schisma. Als oorzaak speelden grote culturele, geografische, taalkunde en theologische verschillen van inzicht een rol. De oostelijke en westelijke kerkprovincies waren in de loop der tijd cultureel uit elkaar gegroeid.
Directe aanleiding voor de scheuring was een poging van paus in Rome om een alliantie te sluiten met de keizer van Constantinopel. De paus, destijds ook een wereldlijk heerser, en de keizer zagen zich daartoe gedwongen door invallen van de Noormannen in hun gebieden. De patriarch van Constaninopel bekeek de toenadering tussen de paus met ‘zijn’ keizer met argusogen. Hij vreesde een verzwakking van zijn macht ten faveure van de paus en besloot actie te ondernemen. Op zijn bevel werden alle Latijnse kerken in het patriarchaat van Constantinopel gesloten. Ook verbood hij de Latijnse mis.
De keizer kon niet veel uithalen tegen deze daden, omdat de stemming onder het volk uitgesproken anti-Latijns was. De ruzie escaleerde snel. Uiteindelijk erkenden de geestelijken elkaars gezag niet meer en was een breuk onvermijdelijk.
Trouw 12.02.2016 Ooit gingen ze hun eigen weg. Het grote schisma van 1054 bracht een scheiding aan tussen de rooms-katholieke kerk en de oosters-orthodoxe kerk. Vanavond wordt die scheiding een klein beetje geslecht: voor het eerst in de geschiedenis ontmoeten de twee belangrijkste leiders van die kerken elkaar.
Op de luchthaven van het Cubaanse Havana schudden paus Franciscus (herder van zo’n 1,25 miljard gelovigen) en de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill (zo’n 100 miljoen gelovigen) elkaar de hand om vervolgens twee uur met elkaar te spreken. Kirill was al even op Cuba, Franciscus maakt er een tussenlanding. Na afloop van de ontmoeting vliegt hij door naar Mexico, waar hij de komende week een rondreis zal maken.
Diplomatie
Aan de ontmoeting van paus en patriarch zijn decennia aan diplomatie voorafgegaan. Vooral aan rooms-katholieke zijde bestond al veel langer de wens om elkaar te ontmoeten. Aan Russische-orthodoxe zijde was de terughoudendheid groter. Het zijn de zeer beroerde en vaak gevaarlijke omstandigheden waarin christenen in het Midden-Oosten en delen van Afrika moeten leven die de twee kerkleiders uiteindelijk bij elkaar brachten.
“We moeten onze onenigheid opzij zetten in deze tragische tijden”, zei de Russische-orthodoxe bisschop Hilarion, een van de hoogste functionarissen van de Russisch-orthodoxe kerk toen de ontmoeting werd aangekondigd, “en onze krachten verenigen om christenen te redden die het slachtoffer zijn van de meest schrikwekkende vervolging.” De kerkleiders tekenden vanavond een gezamenlijke verklaring waarin ze de wereldgemeenschap oproepen om christenen in het Midden-Oosten te beschermen.
Mijlpaal
In het verleden zijn er wel ontmoetingen geweest tussen pausen en andere oosters-orthodoxe patriarchen. Maar tot een ontmoeting van de Russisch-orthodoxe patriarch – die formeel niet boven de andere patriarchen staat, maar informeel wel de belangrijkste van het stel is – kwam het nog nooit.
Het Vaticaan ziet de ontmoeting als een mijlpaal bij het zoeken naar toenadering. Veel orthodoxe waarnemers stellen dat de patriarch met de ontmoeting akkoord is gegaan omdat Rusland en de Russische kerk zich steeds meer door het Westen geïsoleerd voelen.
Al bijna duizend jaar gaan de kerken van het westen en die van het oosten hun eigen weg. De oosters-orthodoxen maakten zich in 1054 los van Rome – deels omdat de oosterse kerkprovincies cultureel van de westerse provincies vervreemd waren geraakt, maar ook omdat hoge geestelijken elkaars gezag niet meer erkenden. Paus Leo IX en patriarch Michael Cearularius van Constantinopel besloten uiteindelijk om elkaar te excommuniceren: het Oosters Schisma.
Het oosters-orthodoxe christendom bestaat uit een aantal nationale kerken, elk met hun eigen hoogste geestelijke. Binnen de orthodoxe gemeenschap is de Russische tak verreweg de grootste en machtigste. Overigens zijn de inhoudelijke verschillen tussen de kerken niet bijzonder groot. Oosterse christenen hechten veel belang aan iconen en minder belang aan het celibaat – dat geldt alleen voor bisschoppen.
De eerste toenaderingen tussen de oosterse en de westerse kerk stammen uit de jaren ’50 van de vorige eeuw. Kantelpunt was het Tweede Vaticaanse Concilie, waarbij Rome besloot dat de waarheid niet alleen binnen de muren van de eigen kerk te vinden is. Sindsdien zoeken pausen meer dialoog met andere christenen.
NU 12.02.2016 Paus Franciscus en de orthodoxe patriarch Kirill hebben elkaar vrijdag in Cuba begroet. Ze omhelsden elkaar en kusten elkaar drie maal op de wang. In geen duizend jaar hebben de leiders van de rooms-katholieken en van de Russisch-orthodoxen in persoon overleg gevoerd.
De historische ontmoeting begon kort na de aankomst van de paus in Havana. De twee kerkleiders zijn op het vliegveld van de Cubaanse hoofdstad Havana bijeengekomen.
Ze tekenden een gezamenlijke verklaring en riepen daarmee onder meer de wereldgemeenschap op om christenen in het Midden-Oosten te beschermen. “In veel landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika worden hele families, hele dorpen en hele steden van onze broeders en zusters in Christus uitgeroeid.”
Twijfel
Bij de organisatie van deze dialoog is zeker twintig jaar geaarzeld. Beide leiders bezoeken momenteel Latijns-Amerika. Eerder werden Oostenrijk en Hongarije als neutrale ontmoetingsplaats genoemd. Franciscus en Kirill hopen naar eigen zeggen dat “deze ontmoeting kan bijdragen aan de door God gewenste eenheid van de christenen”.
Sinds het uiteenvallen van het Romeinse Rijk aan het eind van de vierde eeuw na Christus groeiden de christelijke kerk in het westelijk deel van Europa en die in het oosten sterk uiteen. In 1054 was de definitieve breuk en deze kerkscheiding wordt het schisma genoemd.
De oosterse stroming bestaat inmiddels uit een reeks oosters-orthodoxe kerken. De Russisch-orthodoxe kerk is daar de grootste van. Meer dan de helft van de naar schatting 250 tot 300 miljoen oosters-orthodoxe christenen is Russisch-orthodox.
Telegraaf 12.02.2016 Paus Franciscus ontmoet vrijdag in Cuba de patriarch van de Russische orthodoxe kerk, Kirill. Het is de eerste keer dat het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk de patriarch ontmoet sinds de twee kerken in de elfde eeuw uit elkaar gingen.
De ontmoeting heeft grote historische betekenis. Het is niet bekend of de samenkomst leidt tot een gezamenlijke verklaring, maar het feit alleen al dat de vijandelijkheden na duizend jaar worden begraven, wordt als zeer belangwekkend gezien.
Twee derde van de orthodoxe christenen in de wereld is Russisch. In het verleden hebben pausen al geprobeerd toenadering te zoeken, met name paus Johannes Paulus II, maar in die nadagen van de Koude Oorlog was er nog veel wantrouwen in Moskou.
De ontmoeting vindt plaats op het vliegveld van Havana.
Telegraaf 11.02.2016 De leiders van de rooms-katholieke en van de Russisch-orthodoxe kerken, paus Franciscus en patriarch Kirill, hebben al een gezamenlijke verklaring opgesteld voor hun historische ontmoeting vrijdag. De kerkelijke autoriteiten in Moskou meldden dat donderdag. Er is tot diep in de avond van woensdag aan gewerkt.
De paus en de patriarch ontmoeten elkaar vrijdag op de luchthaven van de Cubaanse hoofdstad Havana. Het wordt de eerste ontmoeting van de leiders van de twee kerken in duizend jaar.
Sinds het uiteenvallen van het Romeinse Rijk aan het eind van de vierde eeuw na Christus groeiden de christelijke kerk in het westelijk deel en die in het oosten sterk uiteen. In 1054 was de definitieve breuk; deze kerkscheiding wordt het schisma genoemd.
De oosterse stroming bestaat inmiddels uit een reeks oosters-orthodoxe kerken. De Russisch-orthodoxe kerk is daar de grootste van. Meer dan de helft van de naar schatting 250 tot 300 miljoen oosters-orthodoxe christenen is Russisch-orthodox.
AD 11.02.2016 De leiders van de rooms-katholieke en van de Russisch-orthodoxe kerken, paus Franciscus en patriarch Kirill, hebben al een gezamenlijke verklaring opgesteld voor hun historische ontmoeting vrijdag. De kerkelijke autoriteiten in Moskou meldden dat donderdag. Er is tot diep in de avond van woensdag aan gewerkt.
De paus en de patriarch ontmoeten elkaar vrijdag op de luchthaven van de Cubaanse hoofdstad Havana. Het wordt de eerste ontmoeting van de leiders van de twee kerken in duizend jaar.
Sinds het uiteenvallen van het Romeinse Rijk aan het eind van de vierde eeuw na Christus groeiden de christelijke kerk in het westelijk deel en die in het oosten sterk uiteen. In 1054 was de definitieve breuk en deze kerkscheiding wordt het schisma genoemd. De oosterse stroming bestaat inmiddels uit een reeks oosters-orthodoxe kerken. De Russisch-orthodoxe kerk is daar de grootste van. Meer dan de helft van de naar schatting 250 tot 300 miljoen oosters-orthodoxe christenen is Russisch-orthodox.
VK 05.02.2016 Voor het eerst in duizend jaar ontmoeten de Russisch-orthodoxe patriarch en de rooms-katholieke paus elkaar volgende week in de Cubaanse hoofdstad Havana. De historische ontmoeting tussen patriarch Kirill en paus Franciscus is de eerste tussen de twee kerkleiders sinds het zogeheten Grote Schisma van 1054.
De twee kerkleiders zullen 12 februari twee uur met elkaar spreken, zo kondigden beide kerken vrijdag aan. Het is de bedoeling dat ze daarna een gezamenlijke verklaring ondertekenen.
Het is een ‘lang verwachte, maar onmogelijk geachte’ toenadering, aldus Wil van den Bercken, slavist en theoloog.
Metropolitan Hilarion, de nummer twee van de Russisch orthodoxe kerk, zei vrijdag dat de ‘genocide op christenen’ door ‘extremisten’ in het Midden-Oosten en Noord- en Centraal-Afrika beide kerkleiders noopt tot een samenwerking.
‘We moeten interne onenigheden opzij zetten in deze tragische tijd, en onze krachten verenigen om christenen te redden die het slachtoffer zijn van de meest schrikwekkende vervolging.’ Tussen de christenen die de afgelopen jaren landen als Irak, Syrië, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Nigeria ontvluchtten zitten zowel (oosters-)orthodoxen als katholieken.
Het is een ‘lang verwachte, maar onmogelijk geachte’ toenadering, zegt slavist en theoloog Wil van den Bercken. ‘Nu christenen in een minderheidspositie geraken, ook in West-Europa, ligt het voor de hand dat ze hun krachten bundelen en een morele alliantie vormen tegen atheïsme en hedonisme.’ Kerkhistoricus Peter Nissen ziet de ontmoeting als een manier om christenen in het Midden-Oosten een hart onder de riem te steken. ‘Ze willen voorkomen dat christenen wegtrekken uit het gebied waar het christendom is ontstaan.’
Twintig jaar diplomatie
De ontmoeting is naar verluidt het resultaat van twintig jaar diplomatie, en die onlangs een nieuwe impuls kreeg dankzij de bemiddeling van de Cubaanse president Raúl Castro. In 2014 zou Franciscus Kirill hebben laten weten dat hij te allen tijde openstond voor een gesprek. ‘Ik ga daarheen waar je me ook maar hebben wilt. Bel me en ik zal er bij zijn.’
Sinds het Tweede Vaticaanse Concilie (1965) verlangt Rome ‘hartstochtelijk’ naar verzoening met de Russisch-orthodoxe kerk, zegt Van den Bercken. Ook in 1997 lag er een ontmoeting tussen de patriarch en de paus in het verschiet, maar die werd op het laatste moment afgelast onder druk van de Russische bisschoppen. ‘De paus geldt in die kring als de antichrist. De bisschoppen vonden het nog te vroeg, en waren bang voor een scheuring binnen de eigen Russisch-orthodoxe gemeenschap.’ Als Pool lag de toenmalige paus Johannes Paulus II toch al niet goed in Rusland.
Grote Schisma
De breuk tussen de oosters-orthodoxe en rooms-katholieke kerk dateert van 1054, toen de patriarch van Byzantium, Michael Caerularius, niet langer paus Leo IX als leider van het christendom erkende. Daarop excommuniceerden beide kerkvaders elkaar. Aan de scheuring ligt een subtiel theologisch verschil ten grondslag, ook wel bekend als de ‘filioque-doctrine’. Volgens Rome gaat de heilige geest uit van de Vader en de Zoon, volgens orthodoxen van de Vader, vía de Zoon.
De orthodoxe kerk is door de jaren heen uiteengevallen in tien verschillende kerken, waarvan de Russische de grootse en machtigste is. In het verleden waren er al ontmoetingen tussen oost en west, maar dan ging het om vertegenwoordigers van de oecumenisch ingestelde patriarch van Istanbul.
VK 05.02.2016 Paus Fransiscus en de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill zullen elkaar volgende week in Cuba ontmoeten. Dat maakte het Vaticaan vrijdag bekend. Het is de eerste keer in de geschiedenis dat de twee geestelijk leiders met elkaar spreken.
De twee kerken splitsten tijdens het ‘grote schisma’ van 1054. Sindsdien is er geen contact geweest tussen de twee stromingen binnen het christendom.
De recente vervolging van christenen in voornamelijk het Midden-Oosten en Afrika heeft geleid tot een hernieuwd contact. ‘De genocide van christenen vraagt om onmiddelijke en gezamenlijke actie van de christelijke kerk’, liet een woordvoerder van de Russisch-orthodoxe kerk weten aan persbureau AP. Hij benadrukte echter dat de grote meningsverschillen tussen de twee geloofsgemeenschappen blijven bestaan.
De ontmoeting zal plaatsvinden op het vliegveld van Havana in Cuba. In een gezamenlijk persbericht roepen beide leiders christenen op om te bidden voor een goede afloop.
Naar eigen zeggen heeft de katholieke kerk 1,2 miljard volgelingen. De Russische-orthodoxe kerk rekent driekwart van de populatie van Rusland (144 miljoen) tot zijn aanhangers.
Trouw 05.02.2016 Paus Franciscus schrijft volgende week geschiedenis: hij wordt de eerste paus die de leider van de Russisch-orthodoxe kerk gaat ontmoeten. Franciscus en patriarch Kirill treffen elkaar op 12 februari op het vliegveld van de Cubaanse hoofdstad Havana.
Ze zullen elkaar twee uur spreken en een gezamenlijke verklaring ondertekenen. Dat hebben het Vaticaan en het bestuurscentrum van de Russische kerk vrijdagmiddag in gelijktijdige persconferenties bekendgemaakt.
De ontmoeting is er een van ‘historische’ proporties en is een ‘enorme stap voorwaarts in katholiek-orthodoxe verhouding’, stelde de pauselijke woordvoerder Federico Lombardi. “De Heilige Stoel en het Patriarchaat van Moskou hopen bovendien dat het een teken van hoop zal zijn voor alle mensen van goede wil.”
Rome en Moskou zullen hiermee inderdaad geschiedenis schrijven. Al bijna duizend jaar gaan de kerken van het westen en die van het oosten hun eigen weg.
De oosters-orthodoxen maakten zich in 1054 los van Rome – deels omdat de oosterse kerkprovincies cultureel van de westerse provincies vervreemd waren geraakt, maar ook omdat hoge geestelijken elkaars gezag niet meer erkenden. Paus Leo IX en patriarch Michael Cearularius van Constantinopel besloten uiteindelijk om elkaar te excommuniceren: het Oosters Schisma.
Het oosters-orthodoxe christendom bestaat uit een aantal nationale kerken, elk met hun eigen hoogste geestelijke. Binnen de orthodoxe gemeenschap is de Russische tak verreweg de grootste en machtigste. Overigens zijn de inhoudelijke verschillen tussen de kerken niet bijzonder groot. Oosterse christenen hechten veel belang aan iconen en minder belang aan het celibaat – dat geldt alleen voor bisschoppen.
Inhoudelijke verschillen zijn te overbruggen
Waar de gezamenlijke verklaring over zal gaan is nog onbekend, maar verregaande samenwerking ligt niet voor de hand. Daarvoor zijn beide kerken te zeer gesteld op hun soevereiniteit. Wel zouden ze politiek meer met elkaar kunnen optrekken – bijvoorbeeld om christenen in het Midden-Oosten te beschermen. Voor Rome speelt ook de positie van katholieken in Rusland een rol. Het Vaticaan liet vrijdag al weten dat ‘de genocide van christenen’ voor beide kerken een belangrijke reden is om bij elkaar te komen.
De kerken zijn het lang niet op alle gebieden eens, erkende de Moskouse woordvoerder Hilarion vrijdag. Vooral de vijandigheid van Oekraïense katholieken jegens hun orthodoxe landgenoten zet veel kwaad bloed. Maar om christenen in het Midden-Oosten en Afrika te redden, ‘moeten we onderlinge onenigheid terzijde schuiven’.
De mededeling over de ontmoeting kwam als een verrassing, ook voor Vaticaankenners. Maar, zo zeggen de kerken, dat de persconferenties krap een uur van tevoren werden aangekondigd, betekent niet dat Franciscus en Kirill over één nacht ijs gaan. Aan de ontmoeting is jaren van overleg voorafgegaan.
Kerken waren al jaren in overleg
Dat de leiders in gesprek waren, was al langer bekend. In november meldde Franciscus nog dat hij Kirill op de hoogte had gebracht van zijn bereidwilligheid tot een ontmoeting. De patriarch hoefde alleen maar te bellen. Het Oekraïne-conflict gooide volgens Franciscus roet in het eten. “De arme man heeft zo veel problemen”, zei hij destijds tegen verslaggevers. “Een ontmoeting met de paus zal even moeten wachten.”
De eerste toenaderingen tussen de oosterse en de westerse kerk stammen uit de jaren ’50 van de vorige eeuw. Kantelpunt was het Tweede Vaticaanse Concilie, waarbij Rome besloot dat de waarheid niet alleen binnen de muren van de eigen kerk te vinden is. Sindsdien zoeken pausen meer dialoog met andere christenen.
Dialoog met de Russisch-orthodoxen was lange tijd erg lastig, onder meer vanwege de Koude Oorlog. Franciscus’ voorgangers Johannes Paulus II en Benedictus XVI probeerden ook een gesprek met Moskouse patriarchen aan te knopen, maar dat liep nergens op uit. Waarschijnlijk had dat te maken met de Russische woede over het gedrag van katholieke geestelijken. Zij zouden op Russisch grondgebied proberen om orthodoxe christenen te ‘bekeren’.
NU 05.02.2016 Paus Franciscus en zijn orthodoxe tegenhanger patriarch Kirill spreken elkaar volgende week vrijdag in Cuba.
De historische ontmoeting tussen de twee religieuze leiders werd vrijdag door het Vaticaan bekendgemaakt.
Franciscus reist volgende week naar Mexico en maakt op Cuba een tussenstop. Het is voor het eerst sinds de katholieke kerk bijna duizend jaar geleden in tweeën splitste dat de twee leiders elkaar ontmoeten.
De grote meningsverschillen tussen de twee geloofsgemeenschappen blijven bestaan, zei een woordvoerder van de Russisch-orthodoxe kerk, maar de kerkvaders willen gezamenlijk optrekken tegen de vervolging van christenen in de wereld.
”De situatie die tegenwoordig ontstaat in het Midden-Oosten, in Noord- en Centraal-Afrika en in sommige andere regio’s waar extremisten een genocide onder de christelijke bevolking aanrichten, vereist dringend maatregelen en nog nauwere samenwerking tussen de christelijke kerken”, aldus de woordvoerder.
Trouw 04.02.2016 Vanaf deze week te zien in Rome: het opgebaarde lichaam van een van de bekendste Europese paters van de vorige eeuw. Pater Pio (1887-1968) is in Zuid-Europa zeer geliefd, maar ook omstreden. Hij zou hebben gerommeld met de wonderen die aan hem worden toegeschreven.
De aanwezigheid van Pio’s stoffelijk overschot zal een waardevol teken zijn voor alle missionarissen en priesters…
Pio, een Italiaanse kapucijner monnik die eigenlijk Francesco Forgione heette, ontving tijdens zijn leven duizenden biechtgangers. De manier waarop hij dat deed – streng doch geduldig – maakt hem tot een voorbeeld voor andere priesters, vindt paus Franciscus. De aanwezigheid van zijn gebalsemde lichaam moet priesters inspireren om meer werk te maken van de biecht en vergeving.
Toeristen en bedevaartgangers kunnen de glazen kist met daarin Pio vanaf vrijdag aanschouwen in de Sint-Pietersbasiliek. Donderdag is hij nog even te zien in een andere kerk: basiliek San Lorenzo fuori le Mura. Aanleiding is het Heilig Jaar, een jubelperiode die de kerk met enige regelmaat uitroept. Dit heilige jaar, dat is begonnen op 8 december, staat in het teken van barmhartigheid.
Pater rommelde met zuur en insecticiden
Pio is in het zuiden van Europa nog steeds bijzonder populair, al staat tegenover die fans een groep sceptici. Zo betichtte paus Johannes XXIII hem van ‘ongepaste betrekkingen met gelovigen, die schade aan de ziel aanrichten’. En in 2007 berichtte een Italiaanse onderzoeker dat er in de Vaticaanse archieven ontnuchterende informatie over Pio te vinden is.
De onderzoeker, Sergio Luzzatto, was gestuit op een briefje waarin een apothekeres vertelt over een opmerkelijk verzoek dat ze van Pio kreeg. Hij zou bij haar carbolzuur besteld hebben en haar hebben gevraagd ‘niets te vertellen aan de medebroeders’. Elders regelde hij grote hoeveelheden insecticiden. Een interessante combinatie, want carbolzuur kan wonden veroorzaken en insecticiden kunnen dienen als verdovingsmiddel.
Christus’ wonden zijn verdacht
Dat Pio in 2002 heilig werd verklaard, had onder meer te maken met de wonderen die het Vaticaan aan hem toeschreef. Pio vertoonde op een gegeven moment ‘stigmata’: wonden op zijn handen, polsen en voeten. Die wonderlijke verschijningen zouden dus heel goed zijn eigen werk geweest kunnen zijn.
Het Vaticaan laat zich daar nu dus weinig aan gelegen liggen. “De aanwezigheid van Pio’s stoffelijk overschot zal een waardevol teken zijn voor alle missionarissen en priesters”, stelt de Italiaanse aartsbisschop Michele Castoro in een open brief. “In het wonderlijke voorbeeld van deze onvermoeibare en geduldige biechtvader zullen zij kracht vinden voor hun eigen missie.” Castoro noemt hem een ‘waarachtige getuige van de genade van de Vader’.
Trouw 16.01.2016 Een reusachtige glazen kerk in de vorm van een hakschoen wordt in Taiwan ingezet om vrouwelijke gelovigen te verleiden tot een bezoekje aan de toeristische Southwest Coast National Scenic Area.
Het 16 meter hoge gevaarte met 320 glazen panelen zal niet gebruikt worden voor normale diensten, maar vooral voor trouwfoto’s en huwelijksceremonies. De kerk, die ongeveer 620.000 euro kostte, is volgens een woordvoerder van de lokale overheid voorzien van maar liefst honderd op vrouwen gerichte extra’s, zoals een romantische stoel voor stelletjes en koekjes en taart.
Volgens de BBC is de schoen geïnspireerd door een verhaal uit de omgeving. In de jaren zestig zou de trouwerij van een 24-jarig meisje met gangreen zijn afgeblazen, nadat haar beide benen geamputeerd moesten worden. Ze bleef volgens ambtenaren de rest van haar leven ongetrouwd en zou haar hele leven bij een kerk hebben doorgebracht.
Symboliek
Bij welke kerk het glazen gebouw precies hoort, is nog niet duidelijk. De meerderheid van de Taiwanese bevolking wordt gevormd door boeddhisten en taoïsten.
In het christendom wringt de schoen enigszins. In de Bijbel staan schoenen op verschillende plekken juist symbool voor het wereldse, ongewijde. Wanneer God met Mozes spreekt vanuit een brandende braamstruik, gebiedt hij hem: “Trek je schoenen uit, want je staat op heilige grond”. Ook priesters liepen blootsvoets op het tempelterrein.
Daarnaast staan de schoen in de Bijbel ook symbool voor bezit. Een aankoop was beklonken wanneer de verkoper zijn schoen aan de koper gaf. Iemand een schoen toewerpen was juist weer een teken van minachting.
Opening
Wie, met of zonder schoenen, de Taiwanese kerk wil betreden moet nog even wachten. De kerk is nu nog gesloten voor publiek, maar zal in ieder geval voor de aanvang van het Chinese nieuwjaar – op 8 februari – haar deuren openen.
Trouw 16.01.2016 Op 3 oktober van het vorig jaar werd Krzysztof Charamsa, zoals hijzelf zegt, ‘volkomen rustig’ wakker in zijn Romeinse woning. En dat terwijl die dag zijn leven op z’n kop zou komen te staan. Hij zou bijna alles kwijtraken: zijn baan in het Vaticaan, zijn huis en zijn inkomen.
Ik ben altijd een gelovige man gebleven. En misschien was dat wel mijn probleem.
Die ochtend verscheen er een groot interview met hem in een Italiaanse krant waarin hij aankondigde dat hij homo was en een innige relatie met zijn vriend had. Hij zou met diezelfde vriend naar een restaurant gaan om een persconferentie te geven. Nog één keer deed hij zijn priesterboord om. “Ik wilde de kerk laten zien: ik ben een homoseksuele priester en ik ben verliefd.”
Nu is hij in Nederland om te spreken op een congres van ABN Amro over diversiteit op de werkvloer. Hij zal zijn kerk niet sparen. Net als in dit interview. “Ik maakte deel uit van een inquisitie die homoseksuelen – mensen zoals ik – vervolgt. Voor mij werd dat ondraaglijk.”
Toen u uit de kast kwam, omschreef u uw werkomgeving in het Vaticaan als homofoob. Wat bedoelde u daar precies mee?
“Als je aan homofobie denkt, denk je meteen aan lichamelijk geweld: twee mannen die op straat hand in hand lopen en worden aangevallen. Je kunt niet zeggen dat de katholieke kerk lichamelijk geweld tegen homo’s propageert. De homofobie die ik heb meegemaakt is meer psychologisch van aard. Homo’s worden als inferieur beschouwd. Mensen van de tweede categorie. In de ogen van de kerk kunnen homoseksuelen niet liefhebben en zijn ze alleen maar op zoek naar seksueel genot. Dit soort dingen werden bedacht en geformuleerd door de Congregatie voor de Geloofsleer waar ik werkte.”
Hoe heeft u dat volgehouden?
“Ik ben altijd een gelovige man gebleven. En misschien was dat wel mijn probleem. Ik geloof in God en ik hou echt veel van mijn kerk. Misschien nam ik het allemaal wel te serieus. Dat zeiden mijn collega-priesters tenminste altijd. ‘Laat het toch zitten’, zeiden ze dan. ‘Je hebt gelijk: wij moeten hier dingen verkondigen die in strijd zijn met allerlei wetenschappelijke feiten. Dat gaat misschien ooit nog wel een keer veranderen, maar hou je in de tussentijd rustig.’ Ik wilde mij niet langer overgeven aan zoveel cynisme en besloot mijn consequenties te trekken.”
U zegt dat minstens de helft van de priesters homoseksueel is. Wat hebben die te zoeken in een kerk die hen, zoals u stelt, als inferieur beschouwt?
“In de kerk kunnen homoseksuelen zich verborgen houden en tegelijkertijd ontplooien. Alleen vanwege het feit dat er heel veel priesters zijn met dezelfde seksuele geaardheid. En het zijn hele goede priesters. De beste priesters die ik gekend heb waren allemaal homoseksueel. Ze hebben een fijngevoeligheid voor mensen en hun problemen die heteroseksuele priesters vaak niet hebben.”
Hoe verklaart u dat de meest harde uitspraken over homo’s en lesbiennes vaak van bisschoppen en kardinalen komen die later zelf homo blijken te zijn?
“Als je verplicht wordt jezelf te haten om je homoseksualiteit, dan ga je – om overeind te blijven – alle mensen haten die zijn zoals jij. In 2005 heeft het Vaticaan bepaald dat mannen die homoseksualiteit praktiseren, diepgewortelde homoseksuele neigingen vertonen of de zogeheten homocultuur steunen, niet meer kunnen worden toegelaten tot priesteropleidingen. Dan heb je het over een vorm van segregatie die niet ver af staat van de rassenwetten van de nazi’s en de anti-homomaatregelen van Poetin. Het is pure discriminatie.”
In zijn net verschenen boek zegt hij dat je homo’s ‘tactvol’ moet bejegenen. Alsof wij verstandelijk gehandicapt zijn
Gaat die vergelijking niet veel te ver?
“Misschien wel. Maar ik kan geen andere vergelijking maken.”
Paus Franciscus lijkt een andere toon aan te slaan als het om homoseksuelen gaat. In zijn eerste jaar als paus zei hij tijdens een persconferentie in een vliegtuig: “Als iemand homo is, naar God zoekt en goede intenties heeft, wie ben ik dan om hem te veroordelen?” Bent u blij met hem?
“Wat hij daar zei, gaf mij hoop. Niet dat er meteen van alles ging veranderen, maar hij nam tenminste het woord ‘homo’ in de mond. Dat had voor hem nog geen enkele paus gedaan! Ook een vorm homofobie en discriminatie. Zo van: ‘Jullie zijn zo pervers, dat we het woord waar jullie voor staan niet eens willen uitspreken’. Franciscus liet door het woord ‘homo’ uit te spreken, weten dat we bestaan, dat hij ons serieus neemt. Ik dacht: nu gaat mijn congregatie eindelijk eens homoseksualiteit serieus onderzoeken. Maar dat onderzoek kwam er helaas niet.”
Heeft hij u teleurgesteld?
“Hij heeft me vooral verdrietig gemaakt. Die woorden van hem waren slechts marketing, ben ik bang. In zijn net verschenen boek zegt hij dat je homo’s ‘tactvol’ moet bejegenen. Alsof wij verstandelijk gehandicapt zijn. Ik denk dat hij een verouderd beeld van homoseksuelen heeft. Hij praat er nog over zoals zijn moeder en oma dat deden.”
U kwam uit de kast één dag voordat in Rome een bisschoppensynode over huwelijk en gezin zou beginnen. Dat was niet toevallig, denk ik.
“Ik wilde alleen een duidelijk protest laten horen ten overstaan van God en mijn eigen geweten. Er waren heel veel redenen om deze datum te kiezen. Twee dagen later zou ik weer college gaan geven. Ik wilde niet beginnen aan een reeks colleges en dan halverwege mijn studenten in de steek laten. ”
Wat uw bedoelingen ook waren, het schokeffect heeft niet plaatsgevonden. De synode heeft nauwelijks over het onderwerp gesproken en in het slotdocument wordt geen enkele opening naar homo’s gemaakt. Heeft het dan niet een tegenovergesteld effect gehad?
“Nee, dat hebben journalisten ervan gemaakt. Het is een goed excuus voor het mislukken van de synode op dit vlak. Ik ben toen juist uit de kast gekomen omdat ik gezien heb hoe die synode werd voorbereid. Vanuit de Congregatie voor de Geloofsleer is alles gedaan om het hele onderwerp van de synode weg te houden en er zo voor te zorgen dat alles hetzelfde bleef.
Als homoseksuele priesters blijven zwijgen, zijn ze er verantwoordelijk voor dat de rooms-katholieke kerk een homofoob instituut blijft.
“Elke discussie over homoseksualiteit is al van tevoren de nek omgedraaid. En de paus heeft daaraan meegewerkt. Hem ging het bij die bisschoppenvergadering vooral om de positie van hertrouwd gescheidenen, zo lijkt het. Misschien heeft hij sinds die beroemde uitspraak in dat vliegtuig intern wel zoveel verzet ondervonden, dat hij heeft gedacht: hier kan ik toch niets aan veranderen.”
Wat moet de rooms-katholieke kerk concreet veranderen om homoseksuelen zoals u tegemoet te komen?
“Bij mijn coming-out heb ik tien punten aangegeven waarin de kerk zou moeten veranderen. Laat ik een paar belangrijke noemen. De leiders van de kerk moeten de homofobie zoals die in de kerk voorkomt, erkennen als een serieus probleem. Verder moet de kerk een grootschalige studie gaan doen, niet alleen naar homoseksualiteit, maar naar de menselijke seksualiteit in het algemeen. Een serieuze reflectie, zonder vooroordelen en rekening houdend met recent wetenschappelijk onderzoek. En dan bedoel ik ook de moderne bijbeluitleg. Ten slotte zou de kerk serieus moeite moeten doen om homoseksuelen werkelijk te leren kennen. Er is een enorm gebrek aan kennis. Op de Congregatie voor de Geloofsleer wisten ze bij wijze van spreken niet eens het verschil tussen een travestiet en een homoseksueel.”
Charamsa woon tegenwoordig in Barcelona met zijn Spaanse vriend. Hij is op zoek naar een baan. Het Vaticaan ontsloeg hem nog tijdens de dag van zijn coming-out op staande voet en dat betekende: geen uitkering, geen pensioen, helemaal niets. Het lijkt alsof hij voor het Vaticaan nooit heeft bestaan. Toch heeft hij geen moment spijt gehad van zijn beslissing. “Ik ben gelukkiger dan ooit. Ik voel me bevrijd.”
Wat zegt u tegen homoseksuele priesters die dit interview lezen?
“Dat ze de plicht hebben naar de kerk toe, om uit de kast te komen. Zeker als het hele goede priesters zijn. Of ze nou af en toe een affaire hebben, of een vaste vriend. Dit geldt overigens ook voor heteroseksuele priesters die een relatie met een vrouw hebben. Als homoseksuele priesters blijven zwijgen, zijn ze er verantwoordelijk voor dat de rooms-katholieke kerk een homofoob instituut blijft.”
Wie is Krzysztof Charamsa?
Krzysztof Olaf Charamsa (43) is priester en theoloog. Hij werd geboren in Gdynia, Polen, waar hij in 1997 tot priester werd gewijd. Hij studeerde theologie en filosofie in Zwitserland en behaalde zijn doctoraat aan de Pauselijke Gregoriaanse Universiteit in Rome. Hierna maakte hij snel carrière in het Vaticaan. In 2003 ging hij werken voor de Congregatie voor de Geloofsleer, die waakt over de zuiverheid van het katholieke geloof. Verder was hij assistent-secretaris van de Internationale Theologencommissie, een belangrijk adviesorgaan van de paus. Ook gaf hij les aan pauselijke universiteiten.
Trouw 15.01.2016 Anglicaanse christenen kunnen er niet meer omheen. Hun gezindte, een van de grootste binnen het wereldwijde christendom, begint langzaam maar zeker te splijten. Conservatieve kerkleiders zijn zo ontstemd over het liberale homostandpunt van de Amerikaanse tak, dat ze die geschorst hebben.De Episcopaalse Kerk, waar de meeste anglicanen in de Verenigde Staten lid van zijn, mag zich voorlopig niet meer anglicaans noemen.Afgelopen zomer besloten de Amerikanen om homohuwelijken te gaan inzegenen. Onacceptabel, zo hebben leiders van de nationale Anglicaanse kerken donderdag in het Britse Canterbury bij meerderheid van stemmen geoordeeld. Met de invoering van dat kerkelijke homohuwelijk neemt ze volgens de kerkleider ‘fundamenteel afstand van het geloof’ en de anglicaanse leer van de meeste andere kerken.De Amerikanen moeten nu kiezen: het homobesluit terugdraaien of op het strafbankje blijven zitten. Zo lang ze daar zitten, is hun zeggenschap in de wereldwijde Anglicaanse gemeenschap vrijwel nul. Ze mogen niet meebeslissen over geloofsinhoudelijke kwesties die alle nationale Anglicaanse kerken aangaan. Ook mogen ze zich niet altijd meer presenteren als Anglicaanse kerk.Kerk begon in Engeland, maar Afrikanen zijn nu machtig
Het Anglicanisme, dat ontstond toen Britse katholieken zich in de nasleep van de Reformatie losmaakten van Rome, bestaat uit zo’n 80 miljoen gelovigen en 38 nationale kerken. De Kerk van Engeland is daarvan de bekendste, maar in de Verenigde Staten zijn anglicanen dus ook sterk vertegenwoordigd.Het geografische zwaartepunt ligt inmiddels in Afrika. Vooral in voormalige Britse koloniën zijn anglicanen sterk vertegenwoordigd. Alle nationale kerken vallen onder de verantwoordelijkheid van de ‘eerste man’ van de anglicaanse gemeenschap: aartsbisschop van Canterbury Justin Welby. Hij is tegen invoering van het kerkelijk homohuwelijk, maar heeft beleidsmatig geen macht. De nationale kerken zijn vrijwel autonoom. Samenwerken doen ze vooral op mondiaal niveau.Dat veel Afrikanen gruwen van de relatief liberale koers van de Westerse kerken, is al langer bekend. Conservatieve, overwegend Afrikaanse kerkleiders laten al ruim tien jaar van zich horen. De standpunten over bijvoorbeeld homoseksualiteit druisen rechtstreeks in tegen bijbelse voorschriften, vinden zij.Britten en Amerikanen trokken zich weinig van kritiek aan
De Westerse kerken lieten zich daardoor niet van hun stuk brengen. In 2003 stonden de Amerikanen openlijke homoseksuelen al toe om priester en bisschop te worden. De Anglicaanse Kerk van Canada beslist in juli over het toestaan van homohuwelijken. En in de Kerk van Ierland mogen homoseksuele priesters trouwen.Nu trekken die conservatieven voorlopig dus alsnog aan het langste eind, en wel met een opmerkelijke felle maatregel. De conservatieve kerkleiders van Oeganda, Kenya, Nigeria, Zuid-Soedan, Rwanda en Congo lieten afgelopen week al weten dat de Amerikanen wat hen betreft echt te ver waren gegaan. Als er deze week tijdens de vergadering in Canterbury geen sancties tegen de Episcopaalse Kerk zouden komen, dan zouden ze hun spullen pakken en de vergadering verlaten.
Trouw 15.01.2016 De Anglicaanse kerk legt de Amerikaanse afdeling, de Episcopaalse kerk, extra sancties op omdat die het homohuwelijk erkent. Dat hebben de kerkleiders donderdag bekendgemaakt.In Amerikaanse staten waar het homohuwelijk wettelijk is toegestaan, kunnen partners van hetzelfde geslacht ook voor de kerk trouwen. De kwestie zorgt al jaren voor verdeeldheid binnen de Anglicaanse kerk die wereldwijd zo’n 85 miljoen aanhangers telt. Binnen de geloofsstroming staan de vrijzinnige denkbeelden uit onder meer de Verenigde Staten en Groot-Brittannië recht tegenover de conservatievere standpunten in Afrikaanse landen.Leiders van de Anglicaanse afdelingen uit verschillende landen zijn deze week bij elkaar in Engeland. Er werd gevreesd dat de kerkleiders zouden beslissen tot een kerkscheuring maar dat lijkt nu vermeden. De Episcopaalse kerk blijft deel uitmaken van de Anglicaanse, maar ze wordt wel gestraft. De Amerikaanse afdeling mag bijvoorbeeld niet deelnemen aan beslissingen over de geloofsleer of het functioneren van de kerk.
VK 12.01.2016 In het novembernummer van Martinus Magazine, het periodiek van de Utrechtse Martinusparochie, schreef hoofdredacteur Werend Griffioen over gelovigen die voor het aartsbisschoppelijk paleis bezwaar maakten tegen het beleid van aartsbisschop Wim Eijk. ‘Wij zijn de kerk’, stond op een meegevoerd protestbord. ‘Maar zo zit de kerk niet in elkaar’, schreef Griffioen. ‘Het is een theocratie. Daarin heeft een bisschop met een beroep op God altijd het laatste woord.’
Deze week werd hij aan de juistheid van die vaststelling herinnerd: hij is van zijn functie ontheven. Niet door de aartsbisschop, die officieel geen bemoeienis heeft met het blad, maar door het parochiebestuur, zijn opdrachtgever. Voor Griffioen staat vast dat het bestuur handelde op aandrang van Eijk. ‘Pastoor Ton Huitink is naar aanleiding van die column aan de Maliebaan ontboden. Daags na zijn gesprek met de aartsbisschop liet hij me weten dat ik weg moet.’
Eijk bleek van deze mededeelzaamheid niet gediend
De column die Griffioen de kop lijkt te hebben gekost heeft een korte voorgeschiedenis. In het septembernummer had hij een brief van een Theo van Loon, geliefd diaken van de Utrechtse Gertrudiskerk, willen opnemen waarin die zijn besluit toelicht in het huwelijk te treden. In de brief liet Van Loon weten dat op een dispensatieverzoek bij de aartsbisschop geen reactie was gekomen. Eijk bleek van deze mededeelzaamheid niet gediend. Vlak voor de persen zouden gaan draaien liet hij via Huitink weten dat de brief niet mocht worden gepubliceerd.
Aan dit publicatieverbod, het enige in zijn hoofdredacteurschap, hield Griffioen ‘een katterig gevoel’ over. Dat Eijk meerdere interviewverzoeken naast zich had neergelegd versterkte dit. ‘Uiteindelijk heb ik de aartsbisschop van de Oud-Katholieke Kerk maar geïnterviewd. In mijn wrevel over dit alles heb ik mijn column geschreven.’
Velen hebben al het misnoegen van Eijk gewekt, zegt Ad de Groot van Bezield Verband, een platform van kritische katholieken. Zo moest Bernadette van Dijk, pastor in Utrecht en straatpastor in Amersfoort, haar werkzaamheden beëindigen omdat zij een viering had verzorgd met een predikant. Priester-dominicaan Harry Huisintvelt werd oneervol ontslagen nadat hij bij een eucharistieviering van de bisschoppelijke richtlijn was afgeweken.
Gisteravond lieten katholieke notabelen – onder wie oud-minister Onno Ruding en de Groningse bisschop Gerard de Korte – zich in Nieuwsuur kritisch uit over Eijks bestuursstijl. Die liet via zijn woordvoerder weten niet op de uitzending te willen reageren.
Trouw 08.01.2016 Zou hij er dan toch komen, de kerkscheuring die al jaren in de lucht hangt? Bij een vergadering komende week in Engeland gaan leiders van de anglicaanse kerken op zoek naar een oplossing voor hun diepe onderlinge verdeeldheid over homo’s. Afrikaanse leiders spreken al dreigende taal.
Het anglicanisme bestaat niet – zoals bijvoorbeeld bij de de rooms-katholieken – uit één grote kerk, maar uit 38 nationale kerken. Die hebben een zekere mate van autonomie. Wel delen ze een hoogste geestelijke: de aartsbisschop van Canterbury. De stroming is ontstaan in de nasleep van de Reformatie. Engelse katholieken scheidden zich toen, onder leiding van hun vorst, af van Rome.
De 37 zogenoemde primaten, onder wie de leider van de Kerk van Engeland, treffen elkaar maandag in Canterbury. Zes dagen lang gaan ze in gesprek over de toekomst van het anglicanisme (na het rooms-katholicisme, protestantisme en oosters-orthodoxe christendom de grootste hoofdstroom van het christendom).
Hun meest prangende vraag: kan die ruim 80 miljoen zielen tellende gemeenschap wel één blijven, nu een aantal Westerse kerken homo’s toestaat om priester of bisschop te worden en te trouwen?
De Episcopaalse Kerk in de Verenigde Staten bijvoorbeeld, besloot afgelopen zomer om homohuwelijken te gaan sluiten. Sinds 2003 staat ze openlijke homoseksuelen al toe om priester en bisschop te worden. De Anglicaanse Kerk van Canada beslist in juli over het toestaan van homohuwelijken. En in de Kerk van Ierland mogen homoseksuele priesters trouwen. Conservatieve kerkleiders in Afrika gruwen daarvan.
Conservatieven komen, maar het kan de laatste keer zijn
Het gesteggel over homo’s is allesbehalve nieuw. Al jaren gaapt er een kloof tussen de conservatieve Afrikanen en hun relatief progressieve Westerse broeders. Maar inmiddels lijkt het geduld bij de Afrikanen op te raken. We zullen erbij zijn, meldt een groep van zeven conservatieve primaten woensdag op haar website. Maar er is wat de groep betreft nu wel ‘actie nodig om de spirituele en doctrinale integriteit van de Communie (de gemeenschap, red.) te herstellen’. Anders komen ze de volgende keer niet meer.
Volgens boulevardblad The Daily Mail wil een groep van ‘acht tot twaalf conservatieve’ geestelijken nog scherper aan de wind varen. Op gezag van ‘insiders’ claimde de krant vorige week dat zij dreigen om komende week uit de vergadering weg te lopen als de Amerikanen het homohuwelijk niet opnieuw in de ban doen.
‘Kerk heeft al een serieuze breuk’
Dat bericht is niet bevestigd, maar Uganda’s primaat Stanley Ntagali heeft wel laten weten dat hij het zo gaat aanpakken. Ntagali is er komende week naar eigen zeggen voor het laatst bij, tenzij de ‘goddelijke orde wordt hersteld’. Van eenheid is volgens hem al geen sprake meer. De Anglicaanse gemeenschap heeft ‘een serieuze breuk beleefd, en de wond is nog steeds diep’.
Helemaal nieuw zijn zulke dreigementen niet. De vorige keer, in 2011, bleef ook al een aantal primaten weg. Komende week is het in ieder geval menens, waarschuwt Justin Welby in een videoboodschap. Welby is als aartsbisschop van Canterbury de leider van de anglicaanse gemeenschap.
“We gaan ons bezighouden met een paar onderwerpen die heel, heel moeilijk liggen”, voorspelt Welby. In september schreef hij al dat hij ‘met een frisse blik wil kijken naar de manier waarop de anglicaanse gemeenschap samenwerkt, met name als primaten’.
Trouw 08.01.2016 Opnieuw is aartsbisschop Wim Eijk van Utrecht in botsing gekomen met gelovigen in zijn bisdom. Een hoofdredacteur van een Utrechts parochieblad is ontslagen, enkele weken nadat hij op Eijk kritiek had geuit.
Werend Griffioen van Martinus Magazine is naar eigen zeggen de laan uit gestuurd vanwege een kritisch hoofdredactioneel commentaar uit november. Daarin schrijft hij over ‘de perversiteit van het systeem’ binnen de rooms-katholieke kerk.
‘Kerkleiders vragen van de gelovigen uiterste inspanning voor kerk en wereld’, meent Griffioen. ‘Anderzijds snoeren ze hen de mond als die gelovigen in opstand komen tegen kerksluiting en uitsluiting van gelovigen die niet voldoen aan de kerkelijke moraal.’ Hij reageerde daarmee op kritiek van Kardinaal Eijk op een eerder stuk van Griffioen uit september waarin hij inging op het ontslag van een pastoraal werker.
De ontslagen hoofdredacteur gaat er vanuit dat het aartsbisdom het initiatief heeft genomen voor zijn ontslag. “In directe zin komt het besluit natuurlijk van de leden van de drie parochiebesturen”, vertelt hij. “Maar zoals ik van het bestuur heb begrepen, is het de wil geweest van kardinaal Eijk.”
Hoofdredacteur was in blad te nadrukkelijk aanwezig
Volgens het parochiebestuur komt het ontslag voort uit een verschil in inzicht over de inhoudelijke koers van het blad. Griffioen drukte te veel zijn eigen stempel op het blad, vindt bestuursvoorzitter en pastoor Ton Huitink. “Maar er is ook commentaar van parochianen gekomen, en vanuit de bisdomleiding. Dat heeft ook een rol gespeeld.”
Eijks woordvoerder, Hans Zuijdwijk, ontkent dat de kardinaal enige invloed heeft gehad op het ontslag van Griffioen. “Toch staat de bisdomstaf volledig achter het besluit van het parochiebestuur”, zegt hij. “En daarmee heb ik dus ook iets over die uitspraken van Griffioen gezegd.
Pastoor Huitink stelde nog voor om Griffioen als eindredacteur aan te stellen. Hij zou dan nog mee kunnen werken aan de samenvoeging van Martinus Magazine met twee andere parochiebladen. Aanvankelijk stemde Griffioen hiermee in, maar later kwam hij hier op terug: “Ik wil mezelf nog recht in de ogen kunnen kijken.”
Trouw 24.12.2015 Aartsbisschop Wim Eijk gelooft niet in het vernieuwen van de kerk. Juist dat is volgens hem de sleutel tot succes. “Het is verleidelijk, maar vrijzinnigheid leidt op den duur tot ongeloof”, zeg hij in een interview met de Volkskrant.
Volgens Eijk heeft de kerk het eerder moeilijk gehad en kwam ze er altijd weer boven op. De frictie zit volgens hem met name bij het feit dat we in deze tijd vooral compromissen willen sluiten en dat gaat moeilijk samen met dogma’s. “Mensen zien dogma’s als iets dat weinig flexibel is… Tegenwoordig wordt de letter aangepast aan de werkelijkheid, maar er zijn tijden geweest dat mensen de eeuwige waarheid wilden leren kennen.”
Eerder deze maand werd het Jaar van de Barmhartigheid ingeluid door paus Franciscus. Eijk denkt dat biechten terugkomt. Er zijn in het aartsbisdom Utrecht deze maand al veel mensen gaan biechten. Eijk verwacht dat vooral de kinderbiecht terugkeert. De kinderbiecht is volgens Eijk ‘in onbruik geraakt, maar nooit afgeschaft’. Hij ziet nu al dat mensen mondjesmaat weer gaan biechten. ‘Zeker jongeren, want die zijn vaak vuriger in hun geloof. Dat willen we stimuleren.”
VK 24.12.2015 De kinderbiecht keert terug in het aartsbisdom Utrecht. Die verwachting spreekt aartsbisschop Wim Eijk uit in een interview met de Volkskrant. De kinderbiecht is volgens Eijk ‘in onbruik geraakt, maar nooit afgeschaft’. Het Heilig Jaar van de Barmhartigheid, dat op 8 december door paus Franciscus is ingeluid, zou ‘een uitgelezen gelegenheid’ bieden voor een terugkeer ‘naar de boetepraktijk in de oude kerk: de kwijtschelding van alle straffen die iemand zijn opgelegd vanwege zijn zonden’.
Interview
‘We leven in een tijd van extreem individualisme. Dat mag geen reden zijn om die dogma’s dan maar los te laten.’ Lees hier het volledige interview met aartsbisschop Wim Eijk (+).
Jongeren gaan weer vaker biechten want die zijn vaak vuriger in hun geloof, aldus Wim Eijk.
De biecht is een van de zeven sacramenten – ‘gewijde handelingen waardoor God tot de mens komt’ – van de Rooms-Katholieke Kerk. Volgens dit sacrament kan een gevolmachtigde priester, de biechtvader, in naam van Christus de zonden vergeven van een ‘trouw en rechtvaardig’ gelovige. In de katholieke geloofsleer hangen barmhartigheid en boetedoening dus nauw met elkaar samen.
Rooms-katholieken worden nog steeds geacht ten minste eenmaal per maand ter biecht te gaan, maar in dit deel van de wereld is daarvan allang geen sprake meer. In de meeste kerkgebouwen verwijst de biechtstoel naar een verleden waaraan niet iedereen graag herinnerd wordt. In zijn bisdom ziet Eijk echter ‘dat mensen mondjesmaat weer gaan biechten. Zeker jongeren, want die zijn vaak vuriger in hun geloof.’
Band met Christus
Volgens Eijk ‘is het goed als mensen al op jonge leeftijd met het sacrament van de biecht kennismaken. De biecht is een belangrijk middel om de persoonlijk band met Christus te onderhouden en te versterken.’ Paus Franciscus heeft bij de opening van het Heilig Jaar van de Barmhartigheid ‘een heldere brief’ over de boeteleer geschreven ‘waarin hij uitlegt hoe het zit met het vagevuur en de aflaat’.
Alleen oudere katholieken hebben nog persoonlijke herinneringen aan de kinderbiecht. Een van hen schreef een paar jaar geleden in het Brabants Dagblad: ‘Biechten was voor de meeste kinderen toch een heel gebeuren. Je had het gewone rijtje van kleine dagelijkse zonden. Doodzenuwachtig was je om die tegen de pastoor te moeten vertellen. Toen je verkering kreeg, lagen de zaken wat anders, toen had je wel meer te vertellen in de biechtstoel. Iemand vertelde me dat hij naar de Paterskerk zou gaan. Daar zat namelijk een dove pater. De biechteling stapte de biechtstoel in, zingend op de wijs van een bekende aria: ‘En ik heb zo’n lol, en ik heb zo’n lol, en ik heb zo’n lol in mijn leven.’ Waarop de pater, tot zijn schrik, terugzong: ‘En je bent verkeerd, en je bent verkeerd, want de dove zit hierneven’.’
Telegraaf 24.12.2015 De kinderbiecht keert terug in het aartsbisdom Utrecht. Dat verwacht aartsbisschop Wim Eijk, zegt hij donderdag in de Volkskrant. De kinderbiecht is volgens Eijk ,,in onbruik geraakt, maar nooit afgeschaft”. Hij ziet nu al dat mensen mondjesmaat weer gaan biechten. ,,Zeker jongeren, want die zijn vaak vuriger in hun geloof. Dat willen we stimuleren.” Volgens Eijk is het Jaar van de Barmhartigheid, dat eerder deze maand is ingeluid door paus Franciscus, daar een uitgelezen gelegenheid voor.
VK 15.12.2015 Het Vaticaan zou veel agressiever verdachten van witwassen en andere financiële criminaliteit moeten aanpakken. Ondanks de bezem die door de bank van Vaticaanstad en andere financiële departementen is gehaald, moet op juridisch gebied veel meer gebeuren, zegt Moneyval, de financiële waakhond van de Raad van Europa.
Medewerkers van het Vaticaan hebben meegewerkt aan het onderzoek van Moneyval uit Straatsburg, meldt persbureau Reuters. Het rapport, dat voor het vierde jaar op rij is opgesteld voor het Vaticaan, meldt de vooruitgang, maar merkt op dat dit vaak tot weinig leidt. Woordvoerder Federico
Lombardi wilde niet ingaan op de kritiek, maar verwees naar een reactie van vorige week, naar de complimenten van Moneyval voor het werk dat het Vaticaan tot nu toe heeft gedaan om financiële corruptie tegen te gaan.
Het wegwerken van de financiële corruptie is een van de speerpunten van de paus. Sinds 2012 lopen in het Vaticaan 29 onderzoeken naar witwaszaken en is meer dan 11 miljoen euro bevroren op Vaticaanse bankrekeningen. ‘Maar er zijn geen resultaten te zien die erop duiden dat in een van de zaken iemand gaat worden vervolgd.’
Witwassen en marktmanipulatie
Het afgelopen jaar zijn 13 van de 29 onderzoeken gestart. Zoals naar witwassen en marktmanipulatie via buitenlands vastgoed, en naar managers en juristen van de Vaticaanse bank die betrokken waren bij de verkoop van vastgoed.
In beide zaken, ondanks dat ze tot in de hoogste lagen van de financiële organisatie van het Vaticaan doordringen, is niemand aangeklaagd. In tegendeel, de pijlen werden gericht op vijf personen, inclusief twee journalisten, die betrokken waren bij het lekken van informatie.
Telegraaf 15.12.2015 Het Vaticaan moet veel harder optreden tegen mensen die namens de bank van de kerk financiële misdrijven hebben gepleegd, zoals witwassen van geld. Dat staat in het rapport van Moneyval, onderdeel van de Raad van Europa.
De bank van het Vaticaan wordt al dertig jaar geplaagd door schandalen. Moneyval heeft daar al vaker onderzoek naar gedaan. Volgens de controle-instantie heeft het Vaticaan de afgelopen tijd veel vooruitgang geboekt, maar de Heilige Stoel moet zich juridisch wel harder opstellen tegen de veroorzakers van de financiële misstanden.
,,Het Vaticaan heeft veel zaken goed aangepakt. Maar er is nog altijd een gebrek aan aanklachten voor het witwassen van geld en andere zaken. Deze situatie moet worden verbeterd”, stelt Moneyval in het 150 pagina’s tellende rapport.
Paus Franciscus heeft al vaker laten weten veel waarden te hechten aan het oplossen van de problemen…..
Telegraaf 14.12.2015 Een miljoen dollar zou pastoor Peter Miqueli van zijn kerkgemeenschap achterover hebben gedrukt om zijn SM-verslaving te bekostigen. De pastoor van de St-Frances de Chantal-kerk in de Bronx heeft na de rel zijn ontslag moeten indienen. Maar daarmee lijkt de kous nog lang niet af. De katholieke kerk in de VS moet na de ontuchtschandalen met pedopriesters weer diep door het stof.
En dit nadat door de veel bejubelde komst van paus Franciscus aan Amerika er net weer een hoog goodwill was gekweekt. De vraag is hoe het kan dat de 53-jarige Miqueli jarenlang ongestoord zijn gang kon gaan.
Tekenen waren er genoeg dat Miqueli een groot deel van het geld van de kerkgangers aan zichzelf en zijn sm-vriend besteedde. De pastoor kocht onder meer een huis met groot bubbelbad van 264.000 dollar voor in New Jersey voor sekspartijen en betaalde voor zijn sm-meester Keith Crist de huur van bijna 1100 dollar per maand voor een appartement in Harlem. Daarvoor zouden de twee samen tijdelijk in het kerkgebouw hebben gewoond.
Ook werd het geld uitgegeven aan vakanties in Italië en Florida, dure whisky’s, aandelen, een auto en drugs die hij samen met Crist gebruikte voordat ze aan een SM-sessie begonnen.
Bouwvakkers zagen in de kerk in 2014 stapels cash liggen en buren van de pastoor in New Jersey melden dat al jarenlang op de vreemdste uren mannelijk bezoek aanklopte bij Miqueli. Maar de pastoor wilde vooral zijn SM-meester Crist, een bodybuilder en specialist in bondages en sadimse die 1000 dollar per sessie zou vragen
Volgens de aanklacht die op Manhattan is ingediend door veertien bestolen kerkgangers kan het niet anders dat het bisdom van New York en kardinaal Timothy Dolan al langer op de hoogte was van de dubieuze handel en wandel van hun priester. Zij verwijten het bisdom de pastoor jarenlang ongestoord zijn gang te hebben laten gaan terwijl duidelijk was dat hij met zijn maandelijkse salaris van 2474 dollar al die luxe helemaal niet kon veroorloven.
Kardinaal Dolan was tijdens het pauselijk bezoek in de Amerikaanse metropool nog de stralende gastheer, maar ligt nu onder vuur. Hij zou in de zomer diverse e-mails hebben ontvangen van een klokkenluider, een ex-vriendin van sm-meester Crist, waarin de malversaties werden onthuld, maar vervolgens amper actie hebben ondernomen. De klokkenluidster heeft het openbaar ministerie sms’jes overhandigd waarin Crist toegeeft te worden betaald door de pastoor en zegt dat Miqueli onder meer de urine van zijn SM-meester moest opdrinken.
Miqueli sjoemelde minstens sinds 2003 met de boeken om de fraude te verhullen. Intussen sprak de pastoor, die door kerkgangers wordt omschreven als ijdel en eigenzinnig, zich tijdens kerkklassen fel uit tegen homo’s en hij weigerde soms zonder reden baby’s te dopen.
Eerder werkte Miqueli als pastoor voor St. Frances Xavier Cabrini-kerk op Roosevelt Island waar hij het geld dat was ingezameld voor een nieuw orgel achterover drukte. Op de vraag waarom hij daarna werd overgeplaatst naar de Bronx heeft de kerk nog geen antwoord gegeven.
AD 13.12.2015 Een Amerikaanse priester heeft met zijn pikante hobby gezorgd voor flink wat ophef. Hij zou jarenlang geld hebben gestolen van parochies, zodat hij zijn sm-relatie met zijn geheime vriend kon onderhouden. In totaal stak hij ruim 1 miljoen dollar (meer dan 909.000 euro) in eigen zak.
Peter Miqueli uit New York zou 1000 dollar hebben betaald per potje ruige seks. De 53-jarige priester moest de sm-meester Keith Crist ‘master’ noemen en zijn urine drinken, tekent New York Daily News op uit de aanklacht die is ingediend door de parochies. De priester zou het geld niet alleen hebben besteed aan seksspelletjes, maar ook aan drugs, vakanties naar Italië en Florida en de huur van het appartement van Crist.
Het schandaal kwam aan het licht nadat de vrouw met wie Crist een knipperlichtrelatie had naar de kerk was gestapt en de onthullingen deed.
Telegraaf 13.12.2015 Een Amerikaanse priester heeft met zijn pikante hobby gezorgd voor flink wat ophef. Hij zou jarenlang geld hebben gestolen van parochies, zodat hij zijn sm-relatie met zijn geheime vriend kon onderhouden. In totaal stak hij ruim 1 miljoen dollar (meer dan 909.000 euro) in eigen zak.
Peter Miqueli uit New York zou 1000 dollar hebben betaald per potje ruige seks. De 53-jarige priester moest de sm-meester Keith Crist ‘master’ noemen en zijn urine drinken, tekent New York Daily News op uit de aanklacht die is ingediend door de parochies. De priester zou het geld niet alleen hebben besteed aan seksspelletjes, maar ook aan drugs, vakanties naar Italië en Florida en de huur van het appartement van Crist.
Het schandaal kwam aan het licht nadat de vrouw met wie Crist een knipperlichtrelatie had naar de kerk was gestapt en de onthullingen deed.
NU 09.12.2015 De voormalige penningmeester van de parochie van de Heilige Christoffel en Heilige Geest in Roermond moet zich binnenkort voor de rechter verantwoorden.
Het Openbaar Ministerie (OM) verdenkt de man van het verduisteren van 750.000 euro aan parochiegeld.
Deken Rob Merkx van Roermond deed in september aangifte nadat de penningmeester zelf had opgebiecht het parochiegeld kwijt te zijn. Naar eigen zeggen zou hij het slachtoffer zijn geworden van internetcriminaliteit.
De parochiekas was leeg, bleek in september. De man werd op staande voet ontslagen.
Wanneer de zaak voor de rechter komt, is nog niet bekend.
Trouw 09.12.2015 Een onderzoek in het Vaticaan naar mogelijke financiële malversaties heeft tot een verrassende vondst geleid. Verborgen in het bureau van een priester, achter een oud blik Weense worstjes, vonden de onderzoekers 20.000 euro baar geld. Dat melden Duitse media woensdag.
Het geld is in beslag genomen en de geestelijke, Mauro Ugolini, is met onmiddellijke ingang geschorst. De chef van de priester, de 67-jarige Duitse kardinaal en vroegere bisschop van Regensburg Gerhard Ludwig Müller, moet op korte termijn een verklaring komen afleggen. Het is vooralsnog onduidelijk of binnen de geloofscongregatie waar beide geestelijken werkzaam zijn, sprake is van een echt financieel schandaal.
Müller is na paus Franciscus en kardinaal Pietro Parolin de belangrijkste geestelijke binnen het bestuursapparaat van de katholieke kerk.
In het kader van het streven naar meer financiële transparantie binnen het Vaticaan, moeten alle congregaties, ofwel de bestuursorganen, rekenschap van hun boekhouding afleggen. Müller zou hebben geweigerd documenten te overleggen, waarop de onderzoekers de kantoren onderzochten.
NU 09.12.2015 Een onderzoek in het Vaticaan naar mogelijke financiële malversaties heeft tot een verrassende vondst geleid. Verborgen in het bureau van een priester, achter een oud blik Weense worstjes, vonden de onderzoekers 20.000 euro.
Het geld is in beslag genomen en de geestelijke, Mauro Ugolini, is met onmiddellijke ingang geschorst, melden Duitse media woensdag.
De chef van de priester, de 67-jarige Duitse kardinaal en vroegere bisschop van Regensburg Gerhard Ludwig Müller, moet op korte termijn een verklaring komen afleggen.
Het is vooralsnog onduidelijk of binnen de geloofscongregatie waar beide geestelijken werkzaam zijn, sprake is van een echt financieel schandaal.
Müller is na paus Franciscus en kardinaal Pietro Parolin de belangrijkste geestelijke binnen het bestuursapparaat van de katholieke kerk.
Tranparantie
In het kader van het streven naar meer financiële transparantie binnen het Vaticaan, moeten alle congregaties, ofwel de bestuursorganen, rekenschap van hun boekhouding afleggen. Müller zou hebben geweigerd documenten te overleggen, waarop de onderzoekers de kantoren onderzochten.
Telegraaf 09.12.2015 Een onderzoek in het Vaticaan naar mogelijke financiële malversaties heeft tot een verrassende vondst geleid. Verborgen in het bureau van een priester, achter een oud blik Weense worstjes, vonden de onderzoekers 20.000 euro baar geld. Dat melden Duitse media woensdag.
Het geld is in beslag genomen en de geestelijke, Mauro Ugolini, is met onmiddellijke ingang geschorst. De chef van de priester, de 67-jarige Duitse kardinaal en vroegere bisschop van Regensburg Gerhard Ludwig Müller, moet op korte termijn een verklaring komen afleggen. Het is vooralsnog onduidelijk of binnen de geloofscongregatie waar beide geestelijken werkzaam zijn, sprake is van een echt financieel schandaal.
Müller is na paus Franciscus en kardinaal Pietro Parolin de belangrijkste geestelijke binnen het bestuursapparaat van de katholieke kerk.
In het kader van het streven naar meer financiële transparantie binnen het Vaticaan, moeten alle congregaties, ofwel de bestuursorganen, rekenschap van hun boekhouding afleggen. Müller zou hebben geweigerd documenten te overleggen, waarop de onderzoekers de kantoren onderzochten.
Trouw 08.12.2015De Nijkerker dominee die de historiciteit van Jezus ontkent, mag niet meer preken in zijn kerk. De relatie tussen Edward van der Kaaij en de Vredeskerk is onmogelijk te lijmen, zo oordeelt een speciaal college van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). De dominee is niet verrast. “De kerk eiste het onmogelijke.”
Van der Kaaij wordt daarom volgend jaar per 1 juni ‘losgemaakt’ van de kerkgemeente. Hij blijft predikant, maar als hij ergens vast aan de slag wil, zal hij een nieuwe gemeente moeten vinden.
Begin dit jaar raakte Van der Kaaij in opspraak vanwege zijn boek ‘De ongemakkelijke waarheid van het christendom‘ (2014). Daarin gaat hij in tegen heersende opvattingen over Jezus en stelt hij dat Jezus nooit op aarde heeft rondgelopen. Alle elementen van het bijbelse verhaal zouden gebaseerd zijn op mythes uit het oude Egypte.
In januari werd hij vanwege dat boek bij een interkerkelijke dienst met een gereformeerde kerk van de kansel werd geweerd – een zeldzame en verregaande maatregel. Ook keerde de orthodoxe flank van de PKN, de Gereformeerde Bond, zich tegen hem. Van der Kaaij verkondigt een dwaalleer, vond die.
Kerkenraad en historici vielen Van der Kaaij af
Het kwam niet meer goed: in maart oordeelde de kerkenraad, het bestuur van zijn lokale gemeente, dat ze niet meer met Van der Kaaij door één deur kon. De ‘spanningen’ (de gemeente is een smeltkroes van orthodoxe en meer progressieve protestanten) waren te hoog opgelopen. Van der Kaaij werd toen al voorlopig buitengezet. Ondertussen vielen ook theologen en historici over hem heen. Hij zou historische bronnen over Jezus niet serieus genoeg nemen en veel te makkelijk verbanden leggen tussen verhalen.
Inmiddels is de zaak onderzocht door een regionale visitatiecommissie en het landelijke ‘generaal college voor de ambtsontheffing’. Die laatste heeft nu beslist: de predikant kan zijn gemeente niet meer ‘met stichting dienen’.
Zolang hij geen bezwaar maakt, is zijn rol in Nijkerk vanaf komende zomer definitief uitgespeeld. Ook de resterende maanden is hij niet meer welkom. De kerkenraad en de classis, het regionale orgaan dat het college aan het werk heeft gezet, willen niet op vragen ingaan.
Of ik mijn visie op Jezus niet voor me had moeten houden? Nee, dat kun je niet van een predikant vragen
Niet meer welkom in uw eigen kerk. Dat is even schrikken.
Van der Kaaij: “Toen de kerkenraad in februari niet voor mij koos, wist ik al: dit is afgelopen. Ze eiste het onmogelijke. Dat ik zou terugkomen op de stellingen in mijn boek. Maar er zijn helemaal geen argumenten waarmee ik dat kan rechtvaardigen.”
U kon 23 jaar lang met uw gemeente door één deur. Heeft dat boek alles veranderd?
“Bij die interkerkelijke dienst is er een vuurtje aangestoken. Mensen die toch al niets van mij moesten hebben, zijn zich gaan roeren. Of ik mijn visie op Jezus niet voor me had moeten houden? Nee, dan houd je kennis achter. Dat kun je niet van een predikant vragen. Inmiddels kan ik er nuchter over spreken, maar ik heb een paar maanden heel veel pijn gehad.”
En nu? Op zoek naar een gemeente die u wel wil hebben?
“Ja. Ik sta open voor alle beroepen. Inderdaad, ik ga over een paar jaar met emeritaat. Maar als een gemeente een tussenpaus nodig heeft…”
Het komt zelden voor dat een dominee wordt losgemaakt. Je zou kunnen zeggen: Van der Kaaij is de risee van de PKN.
“Zo zie ik het absoluut niet. Ik ben de afgelopen maanden gevraagd voor losse preekbeurten en sta nog steeds meerdere keren per maand op de kansel. Sommige kerken zijn juist erg geïnteresseerd in mijn manier van preken en van het benaderen van de Bijbel.
Natuurlijk, er zijn ook wat kerken waar ik vroeger welkom was en nu niet meer. Dat snap ik ook wel. Als je mij uitnodigt, kan dat leiden tot gedoe. Niet alle gemeenten willen dat. En die gemeenten die me uitnodigen, die weten ook dat ik het tijdens de dienst niet over de historiciteit van Jezus heb. Ik preek niet uit mijn boek, ik preek uit de Bijbel. Bij die preekbeurten kan ik laten zien dat ik niet zo melaats ben als ik word afgeschilderd.”
AD 04.12.2015 Een Italiaanse priester heeft een schenking een wel heel bijzondere bestemming gegeven. De geestelijke spendeerde namelijk ruim honderdduizend euro uit de giftenpot aan eigen plezier en het verwennen van zijn moeder. Dat meldt de Italiaanse krant Corriere del Veneto.
Een apotheker uit het Noord-Italiaanse Padua schonk zo’n veertien miljoen euro aan het goede doel. Het geld was bestemd voor de lokale afdeling van een katholieke hulpvereniging voor minderbedeelden. De priester werd aangesteld om de ruimhartige schenking te beheren.
Cosmetica
De zielenherder gaf echter een heel andere invulling aan zijn verantwoordelijke taak en stal meer dan honderdduizend euro uit het fonds. Een deel gebruikte hij voor de aanschaf van een auto en een scooter. Ook trakteerde hij zichzelf op lekkere etentjes en vakanties in de Dolomieten en op Sicilië. Daarnaast verloor hij ook zijn moeder niet uit het oog: hij kocht cosmetica voor haar en betaalde haar schoonheidsbehandelingen.
Het misbruik van de donatie bleef echter niet onopgemerkt: zijn collega’s merkten namelijk dat de levensstijl van de priester veranderde. De politie werd ingeschakeld en die opende een onderzoek naar het doen en laten van de geestelijke. Intussen is het beheer van de gift overgedragen aan de overheid.
Telegraaf 01.12.2015 In het Zuid-Franse dorpje Saint-Lizier heeft een priester meer dan een kwart eeuw lang geld van de parochie verduisterd. Hij eigende zich tussen 1987 en zijn pensioen in 2013 naar schatting 700.000 euro toe. Franse media meldden dinsdag dat de nu tachtigjarige gepensioneerde geestelijke zich in januari in Foix voor de rechter moet verantwoorden. Hij heeft de feiten bekend.
Volgens de autoriteiten is vooralsnog 656.000 euro getraceerd op bankrekeningen van de beklaagde. Het geld komt onder meer van de bijdrages aan de kerk door parochianen en de verkoop van offerkaarsjes in het kerkgebouw.
VK 24.11.2015 De wet van Vaticaanstad is anders dan die van Italië. Toen journalisten Emiliano Fittipaldi en Gianluigi Nuzzi hun boeken over het Vaticaan schreven, wisten ze naar eigen zeggen niet dat ze een wet overtraden. In Italië deden ze dat ook niet. Maar in Vaticaanstad is dinsdag een proces tegen ze begonnen.
Dit proces tegen journalisten is een uitdrukking van een verduisterende kerk, aldus Gianluigi Nuzzi.
De journalisten riskeren acht jaar gevangenisstraf omdat ze met hun recent uitgebrachte boeken vertrouwelijke Vaticaanse documenten hebben gepubliceerd. Drie Vaticaanse medewerkers staan ook terecht voor het lekken van de documenten.
De zaak doet denken aan het grote Vatileaks schandaal van drie jaar geleden. Toen stond de butler van paus Benedictus XVI terecht nadat hij persoonlijke correspondentie uit het pauselijke appartement had doorgespeeld aan journalist Gianluigi Nuzzi. De butler gaf toe en kreeg gratie. Het boek van Nuzzi gaf een indrukwekkende inkijk achter de dikke muren van het Vaticaan, waar de 86-jarige paus de controle over zijn corrupte kardinalen en hun machtsspelletjes compleet kwijt leek. Niet veel later besloot Benedictus XVI te stoppen als paus. Zoiets was al honderden jaren niet meer voorgekomen. Paus Franciscus werd als opvolger gekozen met het duidelijke mandaat de Vaticaanse bureaucratie op te schonen.
Trouw 24.11.2015 Normaal gesproken vind je er vooral zakkenrollers en andere kruimeldieven. Maar dinsdagochtend stonden in de beklaagdenbank van de Vaticaanse rechtbank twee heel andere verdachten: Italiaanse journalisten.
Emiliano Fittipaldi en Gianluigi Nuzzi publiceerden eerder deze maand allebei een kritisch boek over het Vaticaan. Dat heeft zijn zaakjes nog steeds niet op orde, claimen ze. Paus Franciscus mag dan zijn best doen om het Vaticaan te zuiveren van corruptie, witwassen en creatief boekhouden, er belandt volgens hen nog steeds veel geld op verkeerde plaatsen. Miljoenen aan giften voor liefdadigheid bijvoorbeeld, zouden zijn opgesoupeerd door de Vaticaanse bureaucratie.
De twee baseren zich op vertrouwelijke documenten die ze ontvingen van Vaticaans personeel – vermoedelijk een hooggeplaatste geestelijke, een PR-medewerkster en een ander personeelslid.
Het bescheiden politie-apparaat van het Vaticaan dook gelijk op de zaak. Niet alleen de vermoedelijke lekkers hangt gevangenisstraf boven het hoofd, ook de journalisten kunnen achter de tralies verdwijnen.
De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) roept al op om de twee met rust te laten. “Journalisten moeten vrij zijn om te berichten over zaken van publiek belang en hun vertrouwelijke bronnen te beschermen”, schrijft OVSE-functionaris Dunja Mijatovic op de website van de organisatie.
Telegraaf 24.11.2015 Twee Italiaanse journalisten stonden dinsdag voor een rechtbank van het Vaticaan om zich te verantwoorden voor onthullende boeken die zij over de Heilige Stoel schreven. Gianluigi Nuzzi en Emiliano Fittipaldi baseerden zich op informatie van insiders over corruptie en mismanagement ter waarde van tientallen miljoenen euro’s binnen het Vaticaan.
Aanvankelijk was het ’t Vaticaan te doen om degenen die van binnenuit hadden gelekt: een Spaanse bisschop, een vrouw belast met pr en nog een man die binnen de muren van Vaticaanstad werkzaam was. Afgelopen weekeinde volgden onverwacht de aanklachten tegen de journalisten.
De twee schrijvers verklaarden vooraf dat zij uitsluitend hun werk hadden gedaan. Op de achtergrond dreigt echter een celstraf van maximaal acht jaar, die sinds 2013 staat op het stelen van vertrouwelijke stukken. Zij hebben bezwaar gemaakt tegen het feit dat zij slechts gebruik mogen maken van advocaten die bij de rechtbank van het Vaticaan zijn geaccrediteerd en niet van eigen raadslieden.
Mochten de rechters de journalisten schuldig achten, dan worden zij uitgeleverd aan Italië met het verzoek hen te vervolgen. Waarnemers achten de kans klein dat het tweetal in Italië achter slot en grendel verdwijnt. Over het algemeen beschouwen de Italianen de zaak tegen de journalisten als een waarschuwing van het Vaticaan om terughoudend te zijn met publicaties, ondanks het feit dat de huidige paus op goede voet met de pers leeft.
De Organisatie voor Veiligheid en Vrede in Europa heeft het Vaticaan maandag tevergeefs gevraagd de zaak tegen Nuzzi en Fittipaldi in te trekken.
NU 24.11.2015 Twee journalisten stonden dinsdag voor de rechtbank van het Vaticaan om zich te verantwoorden voor onthullende boeken die zij over de Heilige Stoel schreven. De journalisten hadden gehoopt dat de aanklacht zou komen te vervallen. Maar daar ging de rechtbank niet in mee, meldtAP.
De Italianen Gianluigi Nuzzi en Emiliano Fittipaldi baseerden zich op informatie van insiders over corruptie en mismanagement ter waarde van tientallen miljoenen euro’s binnen het Vaticaan.
Aanvankelijk was het ’t Vaticaan te doen om degenen die van binnenuit hadden gelekt: een Spaanse bisschop, een vrouw belast met pr en nog een man die binnen de muren van Vaticaanstad werkzaam was. Afgelopen weekeinde volgden onverwacht de aanklachten tegen de journalisten.
Celstraf
De twee schrijvers verklaarden vooraf dat zij uitsluitend hun werk hadden gedaan. Op de achtergrond dreigt echter een celstraf van maximaal acht jaar, die sinds 2013 staat op het stelen van vertrouwelijke stukken.
De zaak wordt maandag vervolgd. Dan kunnen de aangeklaagden aan hun verdediging beginnen.
NU 21.11.2015 Het Vaticaan heeft zaterdag vijf mensen aangeklaagd omdat ze geheime documenten zouden hebben gelekt en gepubliceerd. Onder de verdachten zijn twee Italiaanse journalisten.
Het proces gaat over twee boeken die onlangs zijn verschenen, waarin het Vaticaan wordt afgeschilderd als slecht geleid, hebberig en corrupt en waar paus Franciscus elk verzet tegen zijn hervormingen de kop indrukt.
De Heilige Stoel werd door de publicaties in verlegenheid gebracht en uitte zijn verontwaardiging omdat er geheime informatie in stond.
olgens de aanklagers vormden drie functionarissen bij het Vaticaan, onder wie een belangrijke geestelijke, een georganiseerde criminele organisatie met het doel om “informatie en documenten over de fundamentele belangen van de Heilige Stoel en de staat te onthullen”.
VK 12.11.2015 Het Vaticaan heeft een onderzoek ingesteld naar twee Italiaanse journalisten. Dat heeft de kerkstaat woensdag bekendgemaakt. Het onderzoek is onderdeel van een breder onderzoek naar het lekken van documenten die onthulden dat op het hoogste niveau in de katholieke kerk sprake was van verspilling, hebzucht en wanbestuur.
De journalisten, Gianluigi Nuzzi en Emiliano Fittipaldi, schreven boeken die insloegen als een bom. In de boeken wordt beschreven welke problemen paus Franciscus op moest lossen bij het hervormen van het Vaticaan. De boeken kwamen vorige week uit en zijn grotendeels gebaseerd op geheime documenten van een commissie die tot taak heeft de financiën op orde te brengen en de kerk te hervormen.
Op woensdag bevestigde woordvoerder van het Vaticaan Federico Lombardi dat naar Nuzzi en Fittipaldi een onderzoek is ingesteld. Nuzzi, die in Berlijn zit, verklaarde niets te weten van een onderzoek. Fittipaldi zei volgens Espresso, het tijdschrift waar hij voor werkt, dat dit nu eenmaal de prijs is voor het doen van zijn werk.
Trouw 12.11.2015 Het Vaticaan heeft een onderzoek ingesteld naar twee Italiaanse journalisten. Dat heeft de kerkstaat woensdag bekendgemaakt. Het onderzoek is onderdeel van een breder onderzoek naar het lekken van documenten die onthulden dat op het hoogste niveau in de katholieke kerk sprake was van verspilling, hebzucht en wanbestuur.
De journalisten, Gianluigi Nuzzi en Emiliano Fittipaldi, schreven boeken die insloegen als een bom. In de boeken wordt beschreven welke problemen paus Franciscus op moest lossen bij het hervormen van het Vaticaan. De boeken kwamen vorige week uit en zijn grotendeels gebaseerd op geheime documenten van een commissie die tot taak heeft de financiën op orde te brengen en de kerk te hervormen.
Op woensdag bevestigde woordvoerder van het Vaticaan Federico Lombardi dat naar Nuzzi en Fittipaldi een onderzoek is ingesteld. Nuzzi, die in Berlijn zit, verklaarde niets te weten van een onderzoek. Fittipaldi zei volgens Espresso, het tijdschrift waar hij voor werkt, dat dit nu eenmaal de prijs is voor het doen van zijn werk.
NU 10.11.2015 De Rooms-Katholieke Kerk moet een einde maken aan zijn obsessie voor macht en geld. Dat zei paus Franciscus dinsdag tijdens een toespraak tot de Italiaanse bisschoppen in Toscane.
“Ik geef de voorkeur aan een kerk die beschadigd en vuil is omdat hij de straat is opgegaan, boven een kerk die slechts uit is op behoud van zijn eigen veiligheid”, aldus de paus.
De uitspraken van de 78-jarige kerkvorst komen enkele dagen nadat uit documenten bleek dat de conservatieve krachten binnen zijn kerk zich verzetten tegen de financiële hervormingen die de paus wil doorvoeren.
Tot zijn beoogde maatregelen behoort een revisie van de bank van het Vaticaan, een instituut dat door schandalen wordt geplaagd. Ook wil Franciscus kerkbestuurders hun soms extravagante leefwijzen laten opgeven.
Telegraaf 10.11.2015 De Rooms-Katholieke Kerk moet een einde maken aan zijn obsessie voor macht en geld. Dat zei paus Franciscus dinsdag tijdens een toespraak tot de Italiaanse bisschoppen in Toscane. “Ik geef de voorkeur aan een kerk die beschadigd en vuil is omdat hij de straat is opgegaan, boven een kerk die slechts uit is op behoud van zijn eigen veiligheid.”
De uitspraken van de 78-jarige kerkvorst komen enkele dagen nadat uit documenten bleek dat de conservatieve krachten binnen zijn kerk zich verzetten tegen de financiële hervormingen die de paus wil doorvoeren. Tot zijn beoogde maatregelen behoort een revisie van de bank van het Vaticaan, een instituut dat door schandalen wordt geplaagd. Ook wil Franciscus kerkbestuurders hun soms extravagante leefwijzen laten opgeven.
Het Italiaanse gehoor van de paus behoort ook tot een kerk die machtig en vermogend is, die flirtte met de politieke macht en die onder meer beschuldigingen over economische privileges over zich heen kreeg. “Dat God de Italiaanse kerk vrijwaart van elke vorm van macht en geld”, zei hij in de Florence.
De kerk moet juist rusteloos zijn, hield hij de bisschoppen voor, altijd opkomen voor de eenzamen en de vergeten mensen. Daarmee viel Franciscus terug op een manifest dat hij openbaarde korte tijd nadat hij in 2013 tot paus werd gekozen. Maar zijn pleidooien voor een simpele en omarmende kerk konden niet bij iedereen rekenen op steun.
AD 10.11.2015 ,,Ja ik leef nog, maar het was wel een bizar weekend, een gekkenhuis,” zegt Straatnieuwsverkoper Marc met een shaggie op zijn vaste stek voor de ingang van de Hema aan de Oudegracht.
Het was een gekkenhuis. Ik heb er nog nooit zoveel verkocht, aldus Marc.
,,Heel veel mensen spreken me aan, enkele vragen zelfs een handtekening op hun exemplaar. En het blijft maar doorgaan, zondag en ook vanmiddag weer,” zegt de straatnieuwsverkoper, terwijl hij herhaaldelijk complimenten van passanten in ontvangst neemt.
Afgelopen vrijdag was hij plots wereldnieuws, toen de nieuwste editie van de daklozenkrant uitkwam met de 51-jarige Utrechter als interviewer van paus Franciscus in Rome. Alle Nederlandse media, van het Journaal tot deze krant en zelfs de internationale pers, meldden zich bij hem voor zijn verhaal. Voor het oog van camera’s verkocht hij vrijdag twee exemplaren aan burgemeester Jan van Zanen, maar zaterdag stond Marc weer gewoon aan de Oudegracht.
Trouw 09.11.2015 De Nederlandse bisschoppen moeten paus Franciscus alsnog vragen naar Nederland te komen. Dat schrijft het actiecomité ‘Paus naar Nederland’ in een open brief aan de bisschoppen. ‘We hebben hem nodig!’, zo valt te lezen in het verzoek. En: ‘Wat maakt dat u als bisschoppen zo afhoudend blijft????’
De actiegroep publiceert de brief naar aanleiding van uitspraken die Franciscus vorige week deed in Straatnieuws. Daarin zegt de paus een bezoek niet op voorhand af te wijzen.
Teleurstelling
Coördinator Ad de Groot van ‘Paus naar Nederland’ is teleurgesteld in de manier waarop de bisschoppen op deze uitspraken reageren. “De mensen in Nederland willen het graag, de paus is ook niet afwijzend. Daartussen zitten de bisschoppen die niet alleen terughoudend zijn, ze houden het af.”
Van een formele uitnodiging is momenteel geen sprake, liet de bisschoppenconferentie eind vorige week al weten. De paus is welkom ‘mocht het wel een keer in alle agenda’s passen’, zo stelde de voorzitter van de Bisschoppenconferentie kardinaal Wim Eijk in een communiqué.
Van gedachten veranderen
De Groot hoopt dat de open brief de bisschoppen over de streep haalt om alsnog over een uitnodiging na te denken. Alleen de bisschoppen kunnen de paus officieel uitnodigen om naar Nederland te komen. Morgen komen ze bijeen voor hun maandelijkse vergadering.
De werkgroep ‘Paus naar Nederland’ werd twee jaar geleden in het leven geroepen. Vorig jaar stuurde het comité vijfduizend handtekeningen van Nederlanders richting Rome die de kerkleider graag zouden ontvangen. De initiatiefnemers, die tevens samenkomen onder naam ‘Bezield verband’, zijn ook kritisch over de vele kerksluitingen.
Trouw 07.11.2015 Alleen zijn vriendin Inge en zijn moeder had hij erover verteld. Verder moest straatkrantverkoper Marc (51) zijn interview met de paus meer dan twee weken geheim houden. “Hartstikke moeilijk”, zegt Marc, die kranten verkoopt aan de Utrechtse Oudegracht en op zaterdagochtend op het kantoor van straatnieuws werkt. “De páus, geweldig toch?”
Ik was meteen op mijn gemak. Het is zo’n gewone, eenvoudige, lieve man, aldus Straatkrantverkoper Marc.
Pas een week voor het interview kreeg hij officieel te horen waarom hij naar Rome moest voor Straatnieuws. “Maar toen had hij het al geraden”, vertelt zijn vriendin Inge. Marc begon iets te dagen toen hij de paus op tv zag. “Dat moest het wel zijn.”
Het interview zelf ging van een leien dakje, vertelt Marc. Van zenuwen had hij totaal geen last. “Ik was meteen op mijn gemak. Het is zo’n gewone, eenvoudige, lieve man.” Marc is zelf niet katholiek, ‘maar wel religieus’. “Ik geloof in de almachtige God, maar ik ben niet gebonden aan een kerk.”
Emotioneel
Het mooiste antwoord dat de paus gaf? Dat was op de vraag over of hij zich een wereld zonder armoede en dakloosheid kon voorstellen, zegt Marc. “Daar werd hij bijna emotioneel van. Hij zei dat het utopisch denken was, maar dat we altijd oog voor armoede en ellende moeten hebben.”
Dolblij is Marc met het cadeau dat hij van de paus kreeg: de zilveren rozenkrans met zwarte steentjes bungelt voor de gelegenheid om zijn nek. Hij laat hem uitgebreid bewonderen door burgemeester Jan van Zanen, die op het oude Stadhuis, omringd door camera’s, een exemplaar koopt van Straatnieuws.
Na een half uur microfoons onder zijn neus is het even mooi geweest met al die aandacht, vindt Marc. Hij is moe en wil een biertje, zegt hij tegen vriendin Inge. “Ga je mee een rondje lopen?”
Trouw 06.11.2015 Na vele jaren lukt het religieredacteur en Vaticaanwatcher Stijn Fens de paus te interviewen. Niet namens Trouw, maar namens het Utrechtse Straatnieuws. ‘Ik moet me verontschuldigen dat ik geen Nederlands spreek’, zegt Franciscus. Daar doet Fens niet moeilijk over.
De paus is geïnteresseerd. Kunt u wat vragen sturen?, Federico Lombardi, woordvoerder van de paus
Enigszins chagrijnig loop ik op Hemelvaartsdag van dit jaar met mijn vrouw de Ikea uit. We wilden een nieuw tv-meubel kopen, maar konden niets vinden in dit woud van Zweedse gelukzaligheid. Vlak voordat we de auto instappen, kijk ik op mijn telefoon: gemiste oproep van ‘anoniem’. Al maanden word ik belaagd door een energiebedrijf dat iets van me wil. Die bellen altijd zonder nummer. Ik stop mijn telefoon weg.
Als ik thuis ben, luister ik toch maar de boodschap af die de anonieme beller heeft achtergelaten. Ik hoor aanvankelijk niets en ik wil het bericht al wissen, als ik een man in Engels met een duidelijk Italiaans accent hoor zeggen: “Hallo, dit is de woordvoerder van de paus, ik wil u graag spreken over het interview met de Heilige Vader.”
Even meen ik in de maling te worden genomen. Maar al snel bedenk ik me dat dit niet kan: de paar mensen die weten van het interviewverzoek dat ik namens de Utrechtse daklozenkrant bij het Vaticaan heb ingediend, halen niet dit soort grappen uit. Ik vang nog een telefoonnummer op, maar ben te laat om het op te schrijven. Als ik het bericht nog een keer afluister, herken ik de stem van pater Federico Lombardi, de persoonlijk woordvoerder van de paus. Ik bel meteen terug. Hij heeft goed nieuws: “De paus is geïnteresseerd. Kunt u wat vragen sturen?”
Het interview met paus Franciscus verschijnt vrijdag 6 november in het Utrechtse Straatnieuws en wordt gepubliceerd in de Amsterdamse straatkrant Z!. Exemplaren zijn in die steden op straat te koop en kunnen ook worden besteld viastraatnieuws.nl. De verkopers delen mee in de opbrengst.
Telegraaf 06.11.2015 In een reactie op de uitspraak van de paus dat hij openstaat voor een bezoek aan Nederland, zegt de bisschoppenconferentie dat er nog geen sprake is van “een formele uitnodiging”. Dat meldt Trouw.
“Of dat er in de toekomst van gaat komen is op dit moment niet te zeggen”, aldus de Nederlandse bisschoppen. Een pausbezoek verloopt altijd via de bisschoppen. Twee jaar geleden blokkeerde aartsbisschop Wim Eijk een uitnodiging aan de paus voor een bezoek aan Nederland. Hij was bang dat er in Nederland niet veel animo was voor de paus.
VK 06.11.2015 Paus Franciscus heeft voor het eerst een interview gegeven aan Nederlandse journalisten. In een gesprek met verslaggevers van Trouw en de Utrechtse daklozenkrant Straatnieuws zegt de kerkleider dat hij open staat voor een bezoek aan Nederland.
‘De deur is niet gesloten, het is niet onmogelijk. En nu Nederland een Argentijnse koningin heeft, wie weet’, aldus Franciscus in Trouw, verwijzend naar koningin Máxima. Het interview verschijnt vrijdag in het Utrechtse Straatnieuws en wordt daarnaast geplaatst in daklozenkranten in andere landen. ‘Onze vriend in Rome’, kopt het pausnummer van Straatnieuws dat voor de gelegenheid niet alleen op straat maar ook online te koop is.
Volgens Trouw is het nooit eerder voorgekomen dat een paus een vraaggesprek had met journalisten uit Nederland. In een artikel over de totstandkoming van het interview schrijft Trouw-redacteur Stijn Fens dat het onmogelijk is om als Nederlandse krant de paus te spreken te krijgen.
NU 06.11.2015 “De deur is niet gesloten, het is niet onmogelijk. En nu Nederland een Argentijnse koningin heeft, wie weet”, zegt hij in een interview met de Utrechtse daklozenkrant waar Trouw over bericht.
Het interview kwam tot stand in samenwerking met Trouw en vond plaats in Casa Santa Marta, het woonverblijf van de paus. Het is de eerste keer dat de paus met Nederlandse journalisten praat. Het interview wordt in het UtrechtseStraatnieuws en daklozenkranten wereldwijd gepubliceerd.
In het interview vertelt de paus over zijn jeugd en zijn inzet voor vluchtelingen en armen. “Ik herinner me nog goed de vrouw die drie keer per week bij ons thuis kwam om mijn moeder te helpen. Ze hielp bijvoorbeeld met de was. Zij had zelf twee kinderen en de familie was Italiaans, ze kwamen uit Sicilië en hadden daar de oorlog meegemaakt. Ze waren heel arm, maar het waren zulke goede mensen. Die vrouw ben ik nooit vergeten. Ik was getroffen door haar armoede.”
Het interview van het Utrechtse Straatnieuws was vrijdag groot nieuws in Italië. Veel media pakten er groot mee uit, zoals Rai News en Repubblica.
Telegraaf 06.11.2015 De paus wil wel een bezoek aan ons land brengen. “Wie weet”, antwoordt hij op de vraag over een mogelijk bezoek tijdens een vraaggesprek in Rome met Straatnieuws dat in samenwerking met Trouw tot stand kwam. Vrijdag is het interview te lezen in de Utrechtse daklozenkrant.
In het gesprek vertel de paus over zijn jeugd in Argentinië en zijn inzet voor armen en vluchtelingen. “Ik herinner me nog goed de vrouw die drie keer per week bij ons thuis kwam om mijn moeder te helpen. Ik was getroffen door haar armoede. Haar familie was Italiaans. Ze waren heel arm, maar het waren goede mensen.”
Paus Franciscus wijst er op dat Jezus als arme dakloze ter wereld is gekomen en dat de kerk zich moet blijven inzetten tegen armoede en uitsluiting. Volgens hem heeft ieder mens recht op een dak boven het hoofd. Hij vindt dat gelovigen het goede voorbeeld moeten geven. “Je kunt niet over armoede en daklozen praten en tegelijk het leven van een farao leiden.”
Franciscus vertelt dat hij zich ermee verzoend heeft met het feit dat hij ruim 2,5 jaar geleden tot paus werd gekozen. “Het is me overkomen en ik had het niet verwacht.” “Ik denk niet zoveel aan het feit dat ik beroemd ben. Nu heb je een belangrijke baan, maar over tien jaar kent niemand je meer.” Hij zegt zijn werk zo goed mogelijk te willlen doen, tot hij er niet meer toe in staat is.
Elsevier 06.11.2015 De Utrechtse straatkrant Straatnieuws interviewde als eerste Nederlandse krant ooit de paus. Dat leverde enkele vermakelijke passages op.
1. Paus Franciscus was een matig voetballer
Gevraagd naar zijn leven als kind vertelt Franciscus over zijn jeugd in de straten van Buenos Aires: ‘We woonden in een eenvoudige wijk in Buenos Aires, met allemaal lage huizen. Er was een pleintje waar we voetbalden. Ik herinner me dat ik uit huis ontsnapte om met mijn vrienden te gaan voetballen na school.’
Over het niveau van dat voetbal hoeven we ons volgens de paus geen illusies te maken. ‘Of ik goed was? Nee. In Buenos Aires noemden de jongens mij ‘pata dura’ (vrij te vertalen als houten Klaas). Dat betekende dat ik twee linker benen had. Maar ik speelde wel, en stond vaak op het doel’.
2. Paus Franciscus wilde als kind slager worden
Straatkrantverkoper Marc vraagt de paus of die altijd al paus had willen worden. Het antwoord is een duidelijke ‘nee’: ‘Ik moet je iets opbiechten. Toen ik klein was, bestonden de grote supermarkten waar alles te koop is nog niet. In plaats van een supermarkt had je toen de slager en de fruitboer etcetera. Ik ging daar altijd naartoe met mijn moeder en oma om boodschappen te doen. Ik was nog een kleine jongen van vier jaar oud. En op een dag vroegen ze mij “wat wil jij later worden?”. Ik zei toen: “slager!”.
Straatkrantverkoper Marc maakt van de gelegenheid gebruik om de paus uit te nodigen voor een pizza’tje in de stad. Helaas kan de Heilige Vader niet op het aanbod ingaan.
‘Dat had ik heel erg leuk gevonden, maar dat zal niet gaan. Op het moment dat ik hier naarbuiten stap, komen de mensen. Ik ben een keer de stad ingegaan om nieuwe lenzen te halen, het was ongeveer zeven uur ’s avonds en er waren niet veel mensen op straat. Ze hadden me naar de opticien gebracht en op het moment dat ik uit de auto stapte, zag een vrouw mij en die begon te schreeuwen: “kijk, de paus!”. En vervolgens stond het binnen en buiten vol met mensen.’
4. Voor Máxima wil de paus wel naar Nederland komen
Eén keer was Jorge Bergoglio in Nederland. Hij bezocht Wijchen en Amsterdam enkele dagen. Als paus was hij er nog nooit. ‘Zou het een goed idee zijn als de Nederlandse daklozen u zouden uitnodigen in ons land. Wat denkt u daarvan, Heilige Vader,’ vraagt interviewer Stijn Fens.
Paus Franciscus: ‘De deuren zijn niet gesloten voor deze mogelijkheid…ik zal het overwegen. En nu Nederland ook een Argentijnse koningin heeft, wie weet…’
Speciale Editie Het Vaticaan
Deze Speciale Editie belicht alle facetten van het Vaticaan, dat door zijn gesloten karakter altijd iets mysterieus heeft gehad. Bestel nu!
5. Kaars met Utrechtse dom vergeten in het vliegtuig
Tot slot een moment dat voorafging aan het interview. Stijn Fens, die het interview heeft geregeld, vertelt in Trouw waarom straatkrantverkoper Marc van slag is als hij in Rome aankomt.
‘Op maandag 26 oktober – ik ben dan al een week in Rome, in verband met de bisschoppensynode die op zondag 25 oktober is afgesloten – haal ik Marc en hoofdredacteur Frank Dries van Straatnieuws, op van het vliegveld in Rome. Marc heeft een biertje in zijn hand en is een beetje van slag. Hij heeft het cadeau voor Franciscus – een kaars in de vorm van de Utrechtse Domtoren – in het vliegtuig laten liggen.’ Voor de gemoedsrust van Marc zal het cadeau voor de paus worden nagestuurd.
Wie het hele interview met ‘onze vriend in Rome’ wil bestellen kan terecht bij één van de Straatnieuwsverkopers in Utrecht of bestelt een nummer voor 5 euro online via de website vanStraatnieuws.
AD 06.11.2015 De Utrechtse verkoper van Straatnieuws Marc (51) vroeg aan de paus hoe het voelde van het ene op het andere moment een beroemdheid te zijn. Na vrijdag kan die vraag ook aan hemzelf worden gesteld.
Ik blijf gewoon op mijn vaste stekkie bij de Bakkersbrug staan, aldus Marc, verkoper Straatnieuws.
In het redactielokaal van Straatnieuws aan de Oudegracht in Utrecht rinkelde vrijdagochtend de telefoon onafgebroken. Journalisten van radio, kranten en televisie willen allemaal horen hoe het kon gebeuren, dat Marc op audiëntie mocht bij de paus om hem te interviewen.
Het verhaal dat het opleverde staat vrijdag in Straatnieuws, dat normaal gesproken in een oplaag van 6000 exemplaren verschijnt, maar dit keer 9000 van de drukpers glijdt. Ook daklozenkranten wereldwijd kunnen het interview met Franciscus afdrukken. ,,Maar persoonlijk hoef ik er niet beroemd van te worden, hoor,” aldus Marc. ,,Ik blijf gewoon op mijn vaste stekkie bij de Bakkersbrug staan, en als ik vier of vijf kranten op een dag verkoop is dat voor mij genoeg.”
Trouw 06.11.2015 Komt paus Franciscus naar Nederland? Dat is nog maar de vraag. De paus staat ervoor open, vertelde hij in het interview met Straatnieuws, dat vandaag is verschenen. De bisschoppen staan in ieder geval niet te popelen om de paus een uitnodiging te sturen voor een bezoek.
En nu Nederland een Argentijnse koningin heeft, wie weet…, aldus Paus Franciscus.
“Daarvoor moeten de nodige afwegingen worden gemaakt”, laat de bisschoppenconferentie in een officiële reactie op het interview weten. En: “Van een formele uitnodiging is momenteel echter geen sprake. Of dat er in de toekomst van gaat komen is op dit moment niet te zeggen.”
In het interview met Straatnieuws, dat in samenwerking met Trouw tot stand kwam, zei paus Franciscus op de vraag of hij een uitnodiging om naar Nederland te komen zou aanvaarden: “De deur is niet dicht en het is niet onmogelijk. En nu Nederland een Argentijnse koningin heeft, wie weet…”
Trouw 05.11.2015 Terug van weggeweest: de ‘Vatileaks’. In het bestuurscentrum van de rooms-katholieke kerk belanden miljoenen euro’s nog steeds bij de verkeerde mensen, claimen twee Italiaanse journalisten. Ze baseren zich op gelekte documenten. Want: ook onder paus Franciscus wordt er nog steeds gelekt.
200 duizend euro aan giften.
Het was bedoeld voor een katholiek ziekenhuis, stellen Emiliano Fittipaldi en Gianluigi Nuzzi in hun donderdag gepubliceerde boeken ‘Hebzucht’ en ‘Kooplieden in de Tempel’. Maar daar werd het volgens hen niet direct voor gebruikt. Kardinaal Tarcisio Bertone, de rechterhand van emeritus paus Benedictus XVI, zou het hebben gestoken in de uitbreiding van zijn appartement.
Diefstal?
Misschien. Een deel van het appartement is volgens de journalisten nu ingericht als ziekenhuis. Maar het Vaticaan heeft volgens hen wel de schijn tegen. Het zou veel vaker creatief omspringen met giften.
Een Vaticaanse liefdadigheidsinstelling bijvoorbeeld, met de naam Sint-Pieterspenning, zou volgens Nuzzi zeker 58 procent besteden aan ‘onderhoud van de Curie’, het kerkelijk bestuurscentrum. Terwijl de instelling zegt op te komen voor ‘de verschillende behoeften van de universele kerk en voor hen die in nood verkeren’. Geheimhouding is er troef, meent Nuzzi. Hij noemt de boekhouding van de organisatie een ‘zwart gat’. Als bewijs presenteren Nuzzi en Fittipaldi gelekte documenten.
Paus laat al onderzoek doen
Volgens het Vaticaan zelf valt het allemaal reuze mee. Het nieuws over die liefdadigheidsinstelling (die dus veel giften zou besteden aan de Vaticaanse bureaucratie) is al langer bekend, oordeelde de pauselijke woordvoerder woensdag. De paus laat er ook al onderzoek naar doen.
Hij bevestigde gelijk dat de kerk ook onderzoek doet naar financiële malversaties waarover persbureau Reuters laatst berichtte. Een Italiaanse zakenman zou geld uit een Vaticaans vastgoedfonds gebruikt hebben om privé op de beurs te handelen.
En een afdeling van de Curie zou plotseling een van 2 miljoen euro hebben overgemaakt naar Zwitserland. De timing daarvan is opvallend: het gebeurde een paar dagen voordat het Vaticaan strengere regels tegen witwassen invoerde.
Franciscus is bereid om te vechten voor financiële hervormingen, benadrukte de kardinaal die de hervormingen leidt, Oscar Rodriguez Maradiaga, woensdag. “Er is een revolutie gaande. Een revolutie van liefde, van hoop.”
Telegraaf 05.11.2015 Wake up! heet de cd van paus Franciscus die donderdag in het Vaticaan werd gepresenteerd. Wie zin heeft in het beluisteren van toespraken en preken van de katholieke voorganger kan vanaf eind november een greep doen in de rekken van de muziekwinkels.
Om het luistergenot niet helemaal alleen in woorden te laten verzanden, heeft het platenlabel Multimedia San Paolo de teksten afgewisseld met muziek, en zeker niet alleen kerkmuziek. Rock, pop, elektronische muziek en gregoriaanse gezangen behoren tot het aangeboden oeuvre. De sacrale teksten zijn van eigentijds gearrangeerde muziek voorzien.
De preken en toespraken zijn met name in het Italiaans en Spaans te horen. Er zit een boekje met vertalingen in het Engels bij, zodat geen stichtelijk woord verloren gaat.
Trouw 03.11.2015 Hans Bouma heeft een werkgroep opgericht van veganistische theologen. Wie de Bijbel goed leest, zegt hij, kiest een veganistische levenswijze. ‘Jezus at vlees en vis. Ik had dat graag anders gezien.’
Zelfs een mug zal hij niet doodslaan. Theoloog Hans Bouma grijpt in zijn woning in Kampen een denkbeeldig exemplaar uit de lucht. “Kijk, zo doe ik dat in de zomer”, zegt hij. Bouma maakt van zijn hand een kommetje. Zou het een echt insect zijn geweest, dan had hij het beestje buiten weer losgelaten. Soms gaat het toch fout. Dan knijpt hij de mug dood. Bouma: “Ja, dan voel ik me daar wel schuldig over.”
Hans Bouma (1941) is veganist, theoloog en predikant. Aan de muur in zijn woonkamer hangen afbeeldingen van uilen. Er liggen stapels natuurboeken en plantengidsen op de tafel.
Hij keert zich al jaren tegen het reguliere boerenbedrijf. Spreekt Bouma hierover, dan neemt hij al snel de termen ‘slavernij’ en ‘discriminatie’ in de mond. Ook noemt hij de intensieve veehouderij ‘één grote doodsindustrie’. Slachten van dieren beschouwt hij als moord.
Trouw 26.10.2015 Dit was met afstand de spannendste bisschoppensynode in de vijftig jaar van haar bestaan. Waren dit soort vergaderingen vroeger applausmachines voor de paus en stond de uitkomst al ruim van tevoren vast, de uitkomst van deze gezinssynode was tot op het laatst onduidelijk. Na drie weken van vergaderen vonden de 273 synodevaders elkaar afgelopen weekend uiteindelijk in een slotdocument waarvan alle vierennegentig paragrafen met de vereiste twee derde meerderheid werden aangenomen.
Het woord homoseksualiteit komt er maar twee keer in voor.
Het is een afgewogen document waar zowel Afrikaanse bisschoppen als hun collega’s in Europa wat mee kunnen. Zoals verwacht verandert er niets aan de katholieke huwelijksleer. Het gezin bestaat voor de synode nog altijd uit een man en een vrouw die geacht worden het leven door te geven. Dat gezin moet gesteund worden en katholieke echtparen moeten beter worden voorbereid op het huwelijk.
Maar met dat uitgangspunt in het achterhoofd blijft vervolgens geen aspect van het gezinsleven onbesproken. Wat betekent armoede bijvoorbeeld voor families? En hoe moet de kerk omgaan met stellen die samenwonen?
Als het gaat om de meest heikele punten, krijgen behoudende bisschoppen hun zin op het punt van homoseksualiteit en meer progressieve kerkleiders in de kwestie van hertrouwd gescheidenen. In die zin is deze slotverklaring een compromis.
Trouw 26.10.2015 Paus Franciscus heeft de Sinti en Roma opgeroepen meer in de maatschappij te integreren, ‘Jullie zijn zelf de hoofdrolspelers van jullie heden en toekomst”, zei hij maandag in Rome tijdens een toespraak tot 7000 zigeuners.
Grote groepen Sinti en Roma maakten afgelopen weekeinde een pelgrimstocht naar Italië vanuit ongeveer dertig landen.
De zigeuners kunnen bijdragen aan het welzijn van de maatschappij als ze zoals iedereen die de wetten respecteert en zijn plichten vervult, aldus de paus. Hij riep zijn gehoor op vooral de kinderen naar school te sturen. Mensen zonder opleiding hebben immers een probleem om op de arbeidsmarkt te komen.
Franciscus zei te weten onder welke moeilijke omstandigheden de Sinti en Roma soms leven. ‘We willen geen tragedies meer meemaken waarin kinderen van kou of hitte sterven, of speelbal worden van gewetenloze figuren.” De tijd is aangebroken dat de eeuwenlange vooroordelen en het wederzijds wantrouwen tussen zigeuners en anderen worden afgelegd, aldus de paus.
Telegraaf 24.10.2015 Rooms-katholieke bisschoppen zijn voor meer openheid jegens mensen die gescheiden en opnieuw getrouwd zijn. Dat is een van de uitkomsten van de bisschoppensynode over het huwelijk en het gezin die de afgelopen drie weken plaatsvond in Rome.
De verklaring over de nieuwe houding van de kerk naar hertrouwde mensen toe werd na stemming opgenomen in het slotdocument van de synode. 178 bisschoppen stemden voor en 80 bisschoppen stemden tegen.
Paus Franciscus hekelde in een afsluitende toespraak rigide kerkleiders die “hun kop in het zand steken” en zich achter doctrines verschuilen. Hij zei dat de synode “gesloten harten” aan het licht had gebracht.
Het slotdocument veroordeelt discriminatie van homoseksuelen maar dat is niet nieuw voor de kerk. Het document herhaalt ook het standpunt van de kerk dat er “geen basis bestaat” voor het homohuwelijk.
Zondag houden de bisschoppen nog een afsluitende mis in de Sint-Pietersbasiliek.
Trouw 24.10.2015 Rooms-katholieke bisschoppen zijn voor meer openheid jegens mensen die gescheiden en opnieuw getrouwd zijn. Dat is een van de uitkomsten van de bisschoppensynode over het huwelijk en het gezin die de afgelopen drie weken plaatsvond in Rome.
De verklaring over de nieuwe houding van de kerk naar hertrouwde mensen toe werd na stemming opgenomen in het slotdocument van de synode. 178 bisschoppen stemden voor en 80 bisschoppen stemden tegen.
Zoals verwacht vermeldt het dertig pagina’s tellende document weinig over de omgang met homoseksuelen.
Zondag houden de bisschoppen nog een afsluitende mis in de Sint-Pietersbasiliek.
NU 24.10.2015 Rooms-katholieke bisschoppen zijn voor meer openheid jegens mensen die gescheiden en opnieuw getrouwd zijn.
Dat is een van de uitkomsten van de bisschoppensynode over het huwelijk en het gezin die de afgelopen drie weken plaatsvond in Rome.
De verklaring over de nieuwe houding van de kerk naar hertrouwde mensen toe werd na stemming opgenomen in het slotdocument van de synode. 178 bisschoppen stemden voor en 80 bisschoppen stemden tegen.
Zoals verwacht vermeldt het dertig pagina’s tellende document weinig over de omgang met homoseksuelen.
Zondag houden de bisschoppen nog een afsluitende mis in de Sint-Pietersbasiliek.
Trouw 22.10.2015 Wel of niet vreemdgaan? Voor honderden gelovigen in de zeventiende eeuw hing het antwoord op die vraag maar net af van de Bijbel die ze raadpleegden. Een exemplaar uit 1631 met de wereldberoemde drukfout ‘Gij zult overspel plegen’ wordt volgende maand geveild bij Bonhams in Londen, meldt The Guardian.
In het zeldzame Engelse boekwerk, dat ook wel bekendstaat als de slechte Bijbel of overspelige Bijbel, ontbreekt het essentiële woordje ‘niet’ bij het zevende gebod. Pas een jaar nadat de eerste duizend exemplaren waren gedrukt, kwam de uitnodiging tot promiscuïteit aan het licht.
Trouw 19.10.2015 Gevonden in de woestijn van Jordanië: een ‘goudmijn van antieke monumentale structuren en voorwerpen’. Dat moet een stad zijn geweest, zegt Stevens Collins, die de bouwwerken blootlegde. De archeoloog en bijbelwetenschapper denkt dat het niet zomaar een nederzetting was. Hij zou gestuit zijn op niets minder dan het bijbelse Sodom.
Meerdere bijbelboeken verwijzen naar Sodom. Meestal gaat het om niet meer dan een paar woorden, maar het bijbelboek Genesis geeft iets meer informatie. Hoofdstuk 19beschrijft hoe een paar engelen ernstig worden lastiggevallen als ze in de stad Sodom bij een man genaamd Lot logeren. ‘Alle mannen van Sodom’ verzamelen zich voor Lots deur. “Waar zijn die mannen die bij je overnachten?”, vragen ze hem. “Breng ze naar buiten, we willen ze nemen!” Lot weigert en biedt hen als goedmakertje zijn dochter aan, maar ze taaien niet af. Als ze Lots huis bestormen, ‘slaan’ de engelen hen ‘met blindheid’.Daarna brengen die engelen slecht nieuws: “Er zijn zulke ernstige beschuldigingen tegen haar (Sodom, red.) ingebracht dat de HEER ons hierheen heeft gestuurd om haar te verwoesten.” Aldus geschiedt. Sodom staat tegenwoordig gelijk aan seksuele losbandigheid, maar bijbelwetenschappers zijn er nog niet helemaal uit wat het verhaal precies wilde vertellen. Moest de stad vernietigd worden omdat de bevolking seksueel bandeloos was of omdat ze niet goed omging met haar gasten?
Tien meter hoog, vijf meter diep. Toen Collins een aantal jaar geleden bij opgravingen in de zuidelijke Jordaanvallei een forse verdedigingswal onder het zand vandaan haalde, wist hij direct dat hij iets bijzonders op het spoor was. Zo’n gevaarte bouwde je alleen als er veel op het spel stond. En als je veel mankracht tot je beschikking had.
Dat vermoeden bleek te kloppen,schrijft de wetenschapper van de Trinity Southwest University in de zuidelijke Amerikaanse stad Albuquerque nu in een rapport. De opgravingen die hij de afgelopen tien jaar deed, wijzen volgens hem en zijn collega’s in één richting.
Vesting van koning David ook ‘gevonden’
Of het Collins zal lukken bijbelwetenschappers te overtuigen, is de vraag. Er melden zich vaker onderzoekers die beweren dat ze een bijbelse locatie hebben blootgelegd, en het is lang niet altijd raak. Veel van die opgravingen worden gedaan door historici van universiteiten en onderzoeksinstituten, maar de regio is ook populair onder conservatieve christenen die op zoek zijn naar bewijs dat de bijbelverhalen waar gebeurd zijn.
Vorig jaar bijvoorbeeld, claimde de Israëlische archeoloog Eli Shukron dat hij de vesting van de bijbelse koning David had gevonden. Zijn bewijsvoering was aan de magere kant: hij baseerde zich op het feit dat daar een kleine doorgang voor water in zat; precies zoals beschreven in het bijbelboek Samuel.
Trouw 17.10.2015 Hij kan het doen, vandaag nog. Paus Franciscus heeft alle ruimte om plotsklaps kerkelijke regels te veranderen. Hij zou kunnen verklaren dat homo’s ook in de kerk kunnen trouwen. Of dat katholieken met een tweede liefde na hun scheiding heus wel geheiligd brood en wijn mogen ontvangen in de kerk. Of dat vrouwen vanaf nu diaken kunnen zijn, een ambt dat een stapje lager is dan dat van priester. Hij zou het zomaar kunnen doen.
Het Westen maakt de eigen cultuur weer eens tot norm, zeggen de Afrikaanse geestelijken.
Elke ochtend hangt paus Franciscus, in zijn eigen woorden, tegen het altaar aan in de kapel van Casa Santa Marta, waar hij woont. Dan mijmert hij wat over wat er die dag op hem afkomt.
Als hij dan een briljante ingeving krijgt, kan hij die zonder overleg gewoon doorvoeren. Soms doet hij dat ook. Zoals onlangs nog, bij het aankondigen van een Heilig Jaar. Niemand wist ergens van. Zo maakte de paus het ook simpeler en goedkoper om het kerkelijk huwelijk te ontbinden. Of ze er nu blij mee zijn of niet, katholieke geestelijken moeten het ermee doen. Ze kunnen geen motie van wantrouwen indienen.
Tweederangs-katholieken?
Deze weken zijn zo’n 270 bisschoppen bijeen in Rome om over het gezin te spreken. Aan het eind van de synode is er een stemming. Maar een synode is geen parlement. Paus Franciscus kan de mening van de bisschoppen volledig naast zich neerleggen en knopen doorhakken volgens zijn eigen inzicht.
Daar hoopt menige katholieke gelovige ook op. Zou dit geen mooi moment zijn om de kerk eens bij de tijd te brengen? Het is toch niet meer haalbaar om tegen gescheiden gelovigen te zeggen dat ze tweederangs-katholieken zijn? Of tegen lesbische stellen en homogeliefden die trouw en toegewijd leven en ook nog elke zondag naar de kerk gaan?
VK 15.10.2015 Een 19-jarige jongen is om het leven gekomen nadat hij zondag in een kerk in de Amerikaanse deelstaat New York urenlang geslagen werd door zijn ouders en door andere kerkgangers. De daders wilden hem op die manier dwingen tot het opbiechten van zijn zonden, zo meldt de politie van New Hartford woensdag.
Ook de twee jaar jongere broer van het slachtoffer werd mishandeld in de ‘Word of Life Christian Church’ in New Hartford, 370 kilometer ten noordwesten van de stad New York. Hij raakte zwaargewond en moest worden opgenomen in het ziekenhuis.
Trouw 15.10.2015 Een 19-jarige jongen is om het leven gekomen nadat hij zondag in een kerk in de Amerikaanse deelstaat New York urenlang geslagen werd door zijn ouders en door andere kerkgangers. De daders wilden hem op die manier dwingen tot het opbiechten van zijn zonden, zo meldt de politie van New Hartford woensdag.
Ook de twee jaar jongere broer van het slachtoffer werd mishandeld in de ‘Word of Life Christian Church’ in New Hartford, 370 kilometer ten noordwesten van de stad New York. Hij raakte zwaargewond en moest worden opgenomen in het ziekenhuis.
Zonden opbiechten
,,De twee broers werden gedurende enkele uren onophoudelijk onderworpen aan fysieke bestraffingen, in de hoop dat ze hun zonden zouden opbiechten en om vergiffenis zouden vragen”, aldus Michael Inserra van de lokale politie.
De ouders zijn opgepakt op verdenking van doodslag. Vier andere leden van de kerkgemeenschap, onder wie de oudere zus van de slachtoffers, werden eveneens gearresteerd en aangeklaagd voor mishandeling.
De politie was een onderzoek gestart nadat de ouders hun zwaargewonde 19-jarige zoon maandag naar het ziekenhuis hadden gebracht. Het slachtoffer overleed daar later aan zijn verwondingen.
Trouw 14.10.2015 De politie in New York heeft zes leden van een kerkgenootschap gearresteerd vanwege de dood van een negentienjarige jongen na een sessie in het gebedshuis. Tijdens de bijeenkomst van de Word of Life Christian Church werd Lucas Leonard dermate zwaar en lang mishandeld dat hij overleed.
Onder de arrestanten zijn ook de ouders van het slachtoffer, aldus de politie van New York woensdag in een verklaring. Christopher, de broer van het slachtoffer die tijdens de sessie ook werd ‘behandeld’ vanwege zijn geestelijke staat, overleefde de behandeling en ligt zwaargewond in het ziekenhuis.
Doodslag
Der vader (65) en moeder (59) zijn in staat van beschuldiging gesteld wegens doodslag. Hun borgsom is gesteld op 100.000 dollar. De vier anderen (26, 26, 33, en 54 jaar) vanwege ernstige mishandeling.
Trouw 14.10.2015 In het grootste protestantse kerkgenootschap van Zuid-Afrika mogen vanaf deze week homo’s trouwen. Daartoe besloot de Nederduits Gereformeerde Kerk (NGK) in een belangrijke kerkvergadering.
Meer dan 60 procent van de kerkleiders stemde in met het voorstel op de tweejaarlijkse Nationale Synode (kerkvergadering), die afgelopen weekend plaatsvond. De kerk zegt ‘gelykwaardigheid van alle mense ongeag seksuele oriëntasie’ voor te staan en wil dat handhaven in de omgang met homoseksuelen binnen de kerkmuren.
Zij mogen trouwen, maar wel op één voorwaarde: ze moeten een relatie hebben ‘die gekenmek word deur liefde en trou’, zegt het kerkbestuur in een statement.
In een pastorale brief voegt hij hieraan toe dat hij roept hij kerken op ‘dit in ’n gees van Christlike liefde te doen’.
Kritiek
Aartsbisschop William Slatterly van Pretoria vindt dat de NGK haar ruiten ingooit door de Bijbelse leer niet meer zo strak te nemen. “Wij zouden nooit homoseksuele priesters accepteren.”
Trouw 13.10.2015 Het debat onder kardinalen waar paus Franciscus zo vurig op hoopte, is in alle hevigheid losgebarsten. Een groep conservatieve kardinalen – onder wie Wim Eijk – zou Franciscus verwijten dat hij hen buitenspel zet.
In een uitgelekte brief stellen ze dat de bisschoppensynode over gezinszaken, die nu plaatsvindt in Rome, zo is georganiseerd dat ‘vooraf gestelde uitkomsten van belangrijke kwesties’ worden doorgedrukt. Bij de synode komt een aantal gevoelige kwesties aan de orde, zoals de bejegening van homoseksuelen en communie voor hertrouwde katholieken.
Sommigen vinden dat het de synode op een aantal punten ontbreekt aan ‘openheid en oprechte collegialiteit’, waarschuwen de briefschrijvers. Dat zou onder meer komen doordat de discussies niet plenair zijn, maar plaatsvinden in groepjes. Hoewel de briefschrijvers hun kritiek toeschrijven aan ‘sommige kardinalen’ is duidelijk dat ze er zelf ook achter staan.
Eijk en andere conservatieven vinden dat een slecht idee. Zij vrezen dat het zo wel erg gemakkelijk wordt om te scheiden en te hertrouwen. Daarmee zitten ze nu in Rome in de oppositie. En door de manier waarop het overleg nu plaatsvindt wordt hun geluid niet serieus genomen, stellen ze in de gelekte brief.
Kardinalen ontkennen betrokkenheid
Maar zo helder als de tekst van de brief is, zo onduidelijk is het verhaal daar omheen. De tekst van de brief verscheen maandag op de website van de Italiaanse journalist Sandro Magister. Die is niet van onbesproken gedrag: eerder dit jaar raakte hij zijn Vaticaanse accreditatie kwijt omdat hij de pauselijke encycliek over het klimaat vroegtijdig online had gezet. Onder de brief stonden dertien namen, maar vier kardinalen ontkenden direct dat ze hem ondertekend hadden.
Even later claimde de doorgaans goed geïnformeerde nieuwssite Crux op gezag van een anonieme bron dat niet alleen de lijst met ondertekenaars, maar ook de gepubliceerde brieftekst zélf niet helemaal klopt. Die zou afwijken van het origineel. Hoe groot de verschillen zijn is niet bekend.
Het katholieke tijdschrift America Magazine maakte het maandagavond nog wat complexer. Er zouden wel degelijk dertien ondertekenaars zijn. Op de plaats van de vier onjuiste namen hadden de parafen van andere kardinalen moeten staan.
Trouw 13.10.2015 Dorpsbewoners uit het Servische Šopic willen zich tot de islam bekeren als er niets wordt gedaan aan de restauratie van hun plaatselijke kerk. De dorpelingen denken dat geloofsmonumenten van de Islam in Servië beter beschermd worden.
“We mogen voor mijn part vijf nieuwe kerken bouwen, maar laten we ook beschermen wat we al hebben.”, aldus Dorpsbewoner Predrag Lazarevic.
Afgelopen juli werd de 150 jaar oude orthodoxe kerk verwoest door een zware storm. Sindsdien ruziet het dorp met zo’n 2000 inwoners over de toekomst van de kerk. De plaatselijke priester, Mirko Tesic, meent dat het gebouw niet meer te redden is omdat de aarde onder het gebouw kan gaan verschuiven. Hij vindt dat de oude kerk moet worden afgebroken en dat een nieuw gebouw ervoor in de plaats moet komen. De Orthodoxe kerk heeft daarom verdere restauratie aan het gebouw stil laten leggen.
Een groot deel van de dorpelingen is het hier niet mee eens. Zij willen dat de kerk gewoon gerestaureerd wordt. Volgens dorpsbewoner en geoloog Predrag Lazarevic is er namelijk helemaal geen kans op een aardverschuiving. Hij ziet dan ook het liefst dat het gebouw gewoon blijft staan. “Als we de middelen ervoor hebben, mogen we voor mijn part vijf nieuwe kerken bouwen, maar laten we ook beschermen wat we al hebben”, zei hij tegen Radio Sarajevo. Predrag zegt een afstammeling te zijn van de mensen die de kerk 150 jaar geleden hebben opgebouwd.
Ongepast
De taartenbakker zei geen moeite te hebben met homo’s, maar wel met homoseksualiteit. Waarop de rechter de tekst uit de statenbrede legalisatie van het homohuwelijk van afgelopen jaar citeerde, namelijk dat het maken van dit onderscheid ‘over het algemeen ongepast is’.
Phillips mag voortaan nooit meer homostelllen weigeren. Voor hem is dit een dusdanig heikel punt dat hij heeft besloten te stoppen met taarten bakken. Hij stopt zolang de overheid hem voorschrijft voor wie hij wel of niet moet bakken.
Het homostel dat geen taart kreeg is blij met de uitspraak. “We hopen dat het een signaal afgeeft: dat het gebruik van religie om mensen te discrimineren tegen de wet is, en dus fout.”
Eerder deze zomer diende een gelijke zaak, toen de eigenaren van ‘Sweetcakes by Melissa’ weigerden een taart in de oven te schuiven voor een lesbisch stel. Zij moesten het koppel 135 duizend dollar betalen voor de emotionele schade die zij hen hadden berokkend.
Trouw 16.08.2015 Trouwen zou voor iedereen de kers op de taart van het leven moeten zijn – zegt men. Maar de Amerikaanse taartenbakker Jack Phillips denkt daar anders over. Hij weigerde een bruiloftstaart te maken voor een homostel en is daar nu voor veroordeeld.
Drie jaar geleden kwamen Charlie Craig en David Mullins verliefd de ‘Masterpiece Cakeshop’ in Colorado binnen, om een taart uit te kiezen voor hun grote dag. Maar Philips weigerde die te maken, hij vond dat ‘in conflict met mijn geloof’.
Volgens het oordeel van de rechter, dat 64 kantjes telt, gelooft Phillips dat het decoreren van taarten een ‘vorm van kunst is waarmee hij God kan eren’. De bakker zei tegen de rechter God niet te willen beledigen door taarten te maken voor homostellen.
Phillips, eigenaar van de Masterpiece Cakeshop in Lakewood, beriep zich tijdens de zitting op de vrijheid van godsdienst. Wie in iets gelooft, heeft het recht te handelen naar de regels van dit geloof, was zijn redenatie.
Trouw 12.08.2015 Horst Gorski, de nieuwe voorman van de Evangelisch-lutherse kerk in Duitsland, ligt onder vuur. Volgens conservatieve theologen verloochent hij de leer van Luther. Zij noemen het in een open brief ‘onverdraaglijk en onaanvaardbaar’ dat Gorski leiding gaat geven.
“Christenen mogen van een theoloog op deze positie verwachten dat hij zonder voorbehoud de grondslagen van het geloof onderschrijft,” schrijven de zeven theologen. Die grondslag van het geloof is volgens hen de kruistheologie: de dood van Jezus aan het kruis zorgt voor de vergeving van zonde.
In een preek in 2006 heeft Gorski deze theologie ‘een van de grootste misverstanden uit de christelijke geschiedenis’ genoemd. Daarmee wordt hij nu om de oren gelagen. Want Maarten Luther – de aanjager van de Reformatie in Duitsland en grondlegger van de kerk – juist zei dat dit ‘het hart van het christelijke geloof’ is.
Trouw 23.07.2015 Nog nooit was God danken zo prijzig. De Amerikaanse Rankin Country School dacht een bijeenkomst op te fleuren door een dominee te laten bidden, maar moet daarvoor 2500 dollar boete betalen. De rechter spreekt van ‘christelijke indoctrinatie’.
De school, één van de grootste in de staat Mississippi, belegde vorig jaar een bijeenkomst om leerlingen met hoge cijfers te lauweren. Eregast was predikant Rob Gill. Hij verzocht de leerlingen ‘hun hoofden te buigen’ en dankte God voor hun ‘creatieve geesten’. Ook dankte hij voor het ‘religieuze onderwijs’ dat de leerlingen hadden genoten op de openbare school.
De Amerikaanse Humanistische Associatie kreeg hier lucht van en kwam in actie. Namens een leerling, die bereid was als schuldeiser op te treden, klaagde de associatie de school aan. De leerling werd afgelopen week in zijn gelijk gesteld, en de school moet hem 2500 dollar betalen.
NU 23.07.2015 Het Duitse bisdom Limburg eist 3,9 miljoen euro schadevergoeding van de vertrokken ‘pronkbisschop’ Franz-Peter Tebartz-van Elst. Dat melden Duitse media donderdag.
Tebartz-van Elst raakte in 2013 in opspraak omdat de renovatie en nieuwbouw van zijn residentie tientallen miljoenen duurder was uitgevallen dan de begrote 5,5 miljoen euro.
Het werk aan de residentie kostte uiteindelijk een slordige 31 miljoen euro. In de 3,9 miljoen die het bisdom van de ‘pronkprelaat’ terug wil, zit onder andere het miljoen dat Tebartz-van Elst uitgaf aan niet gebruikte ontwerpen.
De voormalig bisschop trad in oktober af en heeft nu een functie in het Vaticaan.
Telegraaf 23.07.2015 Het Duitse bisdom Limburg eist 3,9 miljoen euro schadevergoeding van de vertrokken ‘pronkbisschop’ Franz-Peter Tebartz-van Elst. Dat meldden Duitse media donderdag. Tebartz-van Elst raakte in 2013 in opspraak omdat de renovatie en nieuwbouw van zijn residentie tientallen miljoenen duurder was uitgevallen dan de begrote 5,5 miljoen euro.
Het werk aan de residentie kostte uiteindelijk een slordige 31 miljoen euro. In de 3,9 miljoen die het bisdom van de ‘pronkprelaat’ terug wil, zit onder andere het miljoen dat Tebartz-van Elst uitgaf aan niet gebruikte ontwerpen. De voormalig bisschop trad in oktober af en heeft nu een functie in het Vaticaan.
VK 14.07.2015 ‘Zakelijk en kil’, anders kon Rhianna Gralike haar onthaal door het aartsbisdom in Utrecht naar eigen zeggen niet omschrijven. Daar sprak Gralike dinsdagochtend met kardinaal Eijk over haar dreigende ontslag als penningmeester van de Norbertusparochie in Oost-Flevoland. Haar positie ligt onder vuur omdat ze een man is geweest.
Ontslag dreigt voor Rhianna Gralike, penningmeester van de Norbertusparochie in Oost-Flevoland. Want voor transgenders is in de katholieke kerk geen plaats. Ze is nu van top tot teen vrouw, maar ‘omgebouwd’ is ze niet, zegt ze resoluut: ze spreekt liever van correcties. ‘Ombouwen klinkt zo onsympathiek. Ik ben toch geen bouwpakket van de Gamma.’ Lees het hele interview hier.
De gesprekken vonden plaats naar aanleiding van een brief die kardinaal Eijk vorige week ontving van pastoor Hans Boogers van de Norbertusparochie. De pastoor verzoekt daarin om Gralike te ontslaan omdat zij ‘niet kan worden gekwalificeerd als een katholiek met een levensstaat die met de leer van de kerk en het kerkelijke recht correspondeert’.
Het zorgde voor veel verontwaardiging bij Gralike, het parochiebestuur en de katholieke gemeenschap. De 56-jarige vrouw uit Dronten, die voorheen als Richard door het leven ging, is sinds januari penningmeester van de Norbertusparochie. Volgens haar heeft nooit iemand een probleem gemaakt van haar verleden. ‘De ellende begon toen de kardinaal er lucht van kreeg. Nu schuift hij de pastoor naar voren als schuldige’, zegt Gralike.
Trouw 12.07.2015 Paus Franciscus heeft zondag vlak bij Asunción in Paraguay voor één miljoen mensen de laatste mis van zijn rondreis door Zuid-Amerika opgedragen. De 78-jarige kerkvorst eiste het einde van uitbuiting en onderdrukking in de wereld. De mensheid moet van een logica van overheersing, onderdrukking en manipulatie overgaan naar een ‘logica van opnemen, ontvangen en verzorgen’.
Voor de mis vlak bij de hoofdstad van Paraguay bezocht de paus opnieuw een sloppenwijk. Aan de oevers van de rivier de Paraguay wonen circa 100.000 mensen die regelmatig zijn blootgesteld aan overstromingen.
In ruim een week in Zuid-Amerika heeft Franciscus naast Paraguay Ecuador en Bolivia aangedaan.
NRC 12.07.2015 Paus Franciscus heeft tijdens zijn rondreis door Latijns-Amerika voor de tweede keer hard uitgehaald naar het kapitalistische systeem. In de hoofdstad van Paraguay, Asuncion, riep Franciscus wereldleiders vannacht op te stoppen met het uitvoeren van beleid “dat de levens van mensen offert op het altaar van geld en winst”.
Afgelopen donderdag klaagde Franciscus in Bolivia al in ongekend harde bewoordingen het sociale onrecht in de wereld aan. Hij noemde het huidige economische systeem van puur kapitalisme “onverdraaglijk”. Hij sprak van een “nieuw kolonialisme” ten koste van de armen en zwakken. LEES VERDER
Trouw 10.07.2015 Probeerde president Evo Morales van Bolivia om paus Franciscus op de kast te jagen? Of besefte hij niet dat zijn cadeau voor de Heilige Vader een wel erg eigenaardige symboliek in zich droeg? In de Boliviaanse hofstad La Paz gaf Morales de paus donderdagavond een communistische hamer en sikkel met daaraan vastgespijkerd het lichaam van Jezus.
Het zijn altijd de arbeiders en de armen die de broekriem moeten aanhalen, aldus Paus Franciscus, donderdag in Bolivia.
De kunstzinnige verhaspeling van Christus en communisme leidde tot het eigenaardigste moment van Franciscus’ huidige bezoek aan Zuid-Amerika. Het kunstwerk was gemaakt door een Jezuïtische pater die werd vermoord om zijn pleidooien voor meer democratie, legde Morales uit. De paus mompelde vervolgens iets dat niemand goed kon verstaan.
“No esta bien eso”, zei hij volgens sommige journalisten. Spaans voor: dat is niet oké. Andere verslaggevers hoorden iets heel anders: “Eso no lo sabia” oftewel “Dat wist ik niet”. Deelde hij nu mee dat hij het een ondeugdelijk cadeau vond? Of toonde hij slechts interesse in hetgeen hem overhandigd werd?
Telegraaf 30.06.2015 Een portret van paus emeritus Benedictus XVI dat is gemaakt van 17.000 condooms, heeft precies gedaan wat maakster Niki Johnson met het werk beoogde: een fikse discussie losgemaakt. Het condoomschilderij van de Duitse kerkvader, die in 2013 aftrad, krijgt in Amerikaanse media vooral veel aandacht dankzij de kritiek van de aartsbisschop van Milwaukee.
Het kunstmuseum in die stad heeft het werk met de titel Eggs Benedict onlangs gekregen van een donor. Aartsbisschop Jerome Listecki reageerde er fel op. Hij noemt het condoomschilderij beledigend voor de kerk en een voorbeeld van verfoeilijk „radicaal individualisme”. Het is volgens hem net zoiets als Gandhi afbeelden met een uzi, Lincoln in een gewaad van de racistische Ku Klux Klan of Hitler die met een keppeltje op de Torah leest. „Als het museum zo’n werk aangeboden kreeg, zou er een uitgebreide publieke discussie plaatsvinden.”
De kunstenares wil vooral condooms „normaliseren”, zei ze tegen The New York Times. De voormalige paus was verklaard tegenstander van anticonceptiemiddelen. Zijn opvolger Franciscus is dat overigens ook.
Trouw 29.06.2015 Is het een probleem om als transgender actief te zijn in de rooms-katholieke kerk? Volgens Rhianna Gralike uit Dronten wel. De vrouw meldt dat ze moet stoppen als penningmeester van de rooms-katholieke Norbertusparochie, die plaatsen als Dronten, Lelystad en Elburg in Flevoland en Gelderland omspant.
‘Ongemakkelijk’
Pastoor Boogers was gisteren niet bereikbaar voor een reactie, maar zei eerder tegen Omroep Flevoland dat een ontslagbrief aanstaande is. Totdat de brief er is, weigert hij inhoudelijk commentaar. Maar, zo verzekerde hij, het ontslag heeft niets te maken heeft met Gralikes functioneren als penningmeester.
Trouw 25.06.2015 Het kan onvermijdelijk en soms zelfs ‘moreel noodzakelijk’ zijn dat echtparen uit elkaar gaan, stelde paus Franciscus gisteren tijdens zijn wekelijkse toespraak. Toch betekent dit absoluut niet dat hij afstand neemt van de leer van de kerk, die echtscheidingen van oudsher afkeurt, stelt kerkjurist Gian Ackermans.
Soms is scheiden moreel noodzakelijk, om het zwakkere geslacht te beschermen, Aldus Paus Franciscus.
Sommige stellen met relatieproblemen slagen erin hun huwelijk nieuw leven in te blazen. Maar dat lukt niet iedereen, geeft de paus toe. “Er zijn situaties waarin uit elkaar gaan onvermijdelijk is. Soms kan het zelfs moreel noodzakelijk zijn, om het zwakkere geslacht of jonge kinderen te beschermen tegen ernstiger leed dat veroorzaakt kan worden door intimidatie en geweld, vernedering en uitbuiting, verwaarlozing en onverschilligheid.”
De kerk moet mensen volgens de Argentijn zo goed mogelijk helpen bij het uit elkaar gaan, stelde de paus, en vermijden dat kinderen ‘gegijzeld worden door papa of mama’.
In oktober wordt tijdens een bisschoppenconferentie onder meer besproken hoe de kerk om moet gaan met gescheiden kerkleden die opnieuw getrouwd zijn.
Trouw 22.06.2015 Kerken die precies willen weten welk gemeentelid op zondagochtend in bed blijft liggen, kunnen software kopen om via gezichtsherkenning bij te houden wie wel en niet komt opdagen tijdens de eredienst. Volgens kerken is ‘Churchit’ een droom die uitkomt.
Eerst criminelen, nu kerkgangers
Moshe Greenshpan, bedenker van de software, zegt in een interview met het weblog Churchmag verrast te zijn dat er een ‘kerkelijke markt’ is op dit gebied. Hij kwam op het idee van Churchit nadat hij zeker tien telefoontjes kreeg van kerken in korte tijd.
Over-de-top-technologie
Emma Carr, directeur van de privacygroep Big Brother Watch,noemt Churchit ‘over-de-top-technologie’. “In een tijd waarin onze privacy op allerlei manieren bedreigd wordt, mogen we toch hopen dat op de plaatsen waar we God aanbidden nog een hoog niveau van privacy garanderen.”
Trouw 01.06.2015 Onze moeder die in de hemelen zijt, uw naam worde geheiligd. Dat klinkt onwennig en dat zou niet moeten, vindt een groep prominente kerkleidsters uit de Anglicaanse kerk. Zij willen dat God zo nu en dan ook als vrouwelijke entiteit wordt aangeroepen.
Dit is belachelijk
Als we het idee serieus nemen dat zowel man als vrouw geschapen is naar Gods beeld, moeten we zowel mannelijke als vrouwelijke taal gebruiken”, zei Emma Percy, pastor van het Trinity College in Oxford, tijdens een conferentie voor vrouwelijke kerkleiders in Londen dit weekend. Percy is een lid van Watch, een organisatie die de rechten van de vrouw in de Anglicaanse kerk verdedigt.
Dit is ‘onbijbels’ en ‘onnozel’
De voorzitter van Watch, Hilary Cotton, zei tegen de Sunday Times dat het idee van God als mannelijk wezen uit de Romeinse tijd stamt, toen heren, koningen en vaders nog de leiding over ongeveer alles hadden. “Als we nu doorgaan met het aanbidden van een mannelijke God, dan doen we God tekort”, zei ze. “Want God is zoveel meer dan wij ooit kunnen begrijpen.”
De Anglicaanse kerk zal niet zomaar haar liturgie wijzigen. Een woordvoerder van de staatskerk zei in een reactie: “Elke verandering in de liturgie vereist toestemming, revisie en definitieve goedkeuring door de nationale kerkvergadering. Daarvóór is er nog goedkeuring nodig van de liturgische commissie van de kerk.”
Vandaag werden overigens voor de Anglicaanse kerk schokkende cijfersbekend gemaakt. Ten opzichte van 2012 noemen bijna twee miljoen minder Britten zichzelf Anglicaans. Volgens de voormalige aartsbisschop van Canterbury is de kerk slechts ‘een generatie van uitsterving’ verwijderd en zijn er per direct ‘actie’ en ‘hervormingen’ nodig.
NRC 31.05.2015 In de spiegel kijken, het blijft moeilijk. Nadat in Ierland een ruime meerderheid van de bevolking voor het homohuwelijk had gekozen, reageerde het Vaticaan terstond met stevige duiding. Volgens kardinaal Parolin, na de paus de hoogste bestuurder van de Rooms-Katholieke Kerk, was de uitslag „niet alleen een nederlaag voor de christelijke principes, maar ook voor de mensheid”. Naarmate de argumenten zwakker zijn, worden de woorden groter: christelijke zondigheid voldoet niet langer. Het is de mensheid die zichzelf moreel ten gronde richt. LEES VERDER
Trouw 27.05.2015 “Een nederlaag voor de mensheid.” Steviger had Vaticaans staatssecretaris Pietro Parolin zich niet kunnen uitdrukken, toen hij dinsdag reageerde op het nieuws dat Ierland het homohuwelijk gaat invoeren. En dat terwijl paus Franciscus zich juist erg mild heeft getoond voor homoseksuelen.
We hebben het hier niet alleen over een nederlaag voor christelijke principes, maar ook over een nederlaag voor de mensheid
Parolin is naar eigen zeggen ‘diep bedroefd’ dat 64 procent van de Ieren zaterdag stemde vóór invoering. De uitslag maakt Ierland het eerste land dat het homohuwelijk aanneemt middels een volksstemming. Parolin is de tweede man van het Vaticaan en de rechterhand van paus Franciscus.
Telegraaf 27.05.2015 Het Vaticaan noemt de legalisering van het homohuwelijk in Ierland ,,een nederlaag voor de mensheid.”
De staatssecretaris van het Vaticaan, kardinaal Pietro Parolin, heeft dat gezegd tegen Italiaanse media. ,,Dit is niet alleen een nederlaag voor de christelijke principes, maar ook een nederlaag voor de mensheid”, aldus Parolin, die geldt als de nummer twee binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Paus Franciscus heeft nog niet gereageerd.
Trouw 27.05.2015 Het Ierse ‘ja’ voor het homohuwelijk is niet alleen ‘een nederlaag voor christelijke principes, maar een nederlaag voor de mensheid’, zei kardinaal-staatssecretaris Pietro Parolin gisteren. Hij is na de paus de hoogste bestuurder van de rooms-katholieke kerk.
Parolin is ‘erg verdrietig’ over de acceptatie van het homohuwelijk door de Ieren, zei hij dinsdag bij een conferentie in Rome. De kerk moet hier volgens de kardinaal-secretaris op reflecteren, maar hij benadrukte vooral het belang van evangelisatie en het gezin.
“Ik denk dat we hier niet alleen spreken over een nederlaag voor christelijke principes, maar over een nederlaag voor de mensheid”, aldus Parolin. Hij voegde hier aan toe dat de familie centraal staat en dat ‘we alles moeten doen om die te verdedigen, beschermen en promoten’
Telegraaf 25.05.2015 Dankzij sterk verbeterde rendementen met de handel in effecten en kostenbezuinigingen heeft de bank van het Vaticaan de winst over het afgelopen jaar scherp opgevoerd van €2,9 miljoen naar €69,3 miljoen , zo meldt de Financial Times.
De bank die gevestigd is in Vaticaanstad zal zo’n €55 miljoen van de winstopbrengen naar de kas van het Vaticaan overmaken en de rest zal ten goede komen aan de reserves van de bank.
De bankiers van het Vaticaan plukten vorig jaar vooral de vruchten van het goede klimaat op de financiële markten die dankzij de monetaire steun van de centrale banken vooral in aandelen de weg stevig omhoog vonden.
Sinds 2003 maakt de bank van het Vaticaan de resultaten openbaar om zo de transparantie van de activiteiten te verhogen.
Trouw 22.05.2015 Twee rooms-katholieke nonnen zorgen voor opschudding in Barcelona, in aanloop naar de regionale verkiezingen die zondag plaatsvinden in Spanje. De twee hebben zich openlijk uitgesproken voor Catalaanse kandidaten die onafhankelijkheid nastreven. En daar zit het Vaticaan niet op te wachten.
De structuur van de rooms-katholieke kerk, mijn kerk, is vrouwonvriendelijk en patriarchaal, aldus Teresa Forcades.
Even voorstellen: zuster Lucía Caram. Deze Dominicaner non heeft 186.000 volgers op Twitter, presenteert haar eigen tv-kookshow, is devoot fan van FC Barcelona, maar is bovenal niet te benauwd om haar eigen mening te geven. Ze keurt het homohuwelijk niet af en stelde ook dat ze nooit iemand zou veroordelen die voor abortus kiest. Daarmee is ze al jaren een luis in de pels voor de leiding van de katholieke kerk, maar nu bemoeit ze zich ook nog met de politiek.
Trouw 17.05.2015 Paus Franciscus heeft vandaag tijdens een mis op het St. Pietersplein in Rome twee Palestijnse kloosterzusters heilig verklaard. Dat gebeurde in aanwezigheid van de Palestijnse president Mahmoud Abbas, die zaterdag door Franciscus in audiëntie werd ontvangen. De paus noemde hem toen een vredesengel.
NU 17.05.2015 Paus Franciscus heeft zondag tijdens een mis op het St. Pietersplein in Rome twee Palestijnse kloosterzusters heilig verklaard.
Dat gebeurde in aanwezigheid van de Palestijnse president Mahmoud Abbas, die zaterdag door Franciscus in audiëntie werd ontvangen. De paus noemde hem toen een vredesengel.
Beide zusters zijn stichter van een zustercongregatie. Maria Alfonsina Danil Ghattas (1843-1927) was in 1880 medeoprichter van de zusters dominicanessen van de rozenkrans van Jeruzalem.
De jong gestorven Mariam Bawardi (1846-1878), geboren in een dorp in Galilea in het huidige Israël, stichtte na een verblijf in Frankrijk een klooster van karmelietessen in Bethlehem. Paus Johannes Paulus II verklaarde haar in 1983 zalig.
Telegraaf 17.05.2015 Beide zusters zijn stichter van een zustercongregatie. Maria Alfonsina Danil Ghattas (1843-1927) was in 1880 medeoprichter van de zusters dominicanessen van de rozenkrans van Jeruzalem. De zusters zijn actief onder Palestijnse christenen en beheren onder meer een opvanghuis voor pelgrims en een internationale school in Jeruzalem. Zij werd zes jaar geleden zalig verklaard.
AD 06.05.2015 Experts van de Italiaanse politie hebben naar aanleiding van de tentoonstelling van de beroemde lijkwade van Turijn geprobeerd het gezicht van de jonge Jezus te reconstrueren. Daarvoor werd software gebruikt, die normaal gesproken wordt ingezet bij het opsporen van maffiabazen. Het verbluffende resultaat werd gisteren door de politie van Rome vrijgegeven.
‘La sacra Sindone’, zoals de lijkwade in het Italiaans wordt genoemd, zou het linnen kleed zijn waarin Jezus na zijn kruisiging werd begraven. Het toont de afdruk van een man die, gezien zijn wonden, is gefolterd en aan een kruis overleed.
Hoewel het feit dat de lijkwade van Jezus Christus zou zijn nooit is bewezen en voortdurend onderwerp van discussie is, weerhoudt dat vele pelgrims er niet van naar de Dom van Turijn af te reizen waar het doek wordt bewaard. Van 19 april tot en met 24 juni wordt de lijkwade op bepaalde uren per dag, voor het eerst sinds vijf jaar, tentoongesteld. De Italianen verwachten miljoenen bezoekers.
Anders dan bij de speurtocht naar maffiosi, waar van tijd tot tijd enkel oude jeugdfoto’s beschikbaar zijn en het gezicht van een oudere persoon moet worden getekend, ging het bij de lijkwade om de verjonging van de gelaatstrekken. Nadat er van de afdruk van de lijkwade een digitale gezichtsafbeelding werd gedestillerd, werd de kaakomvang verkleind, het gezicht versmald en andere gelaatstrekken zachter gemaakt.
Verbluffend
Op die manier kwamen de onderzoekers, daarbij geholpen door tekenaar Andrea D’Amore, tot het gezicht van een jonge Jezus zoals deze op de foto’s werd vrijgegeven. Het verbluffende resultaat heeft televisiekijkend Italië al gefascineerd en zorgt inmiddels ook in het buitenland voor sensatie.
Trouw 05.05.2015 Medewerkers van instellingen van de Duitse Rooms-Katholieke Kerk hoeven in het algemeen niet langer ontslag te vrezen, als zij na een echtscheiding voor de wet hertrouwen. De Duitse bisschoppen hebben het arbeidsrecht op dat punt gewijzigd, zo lieten zij vandaag weten.
In Duitsland zijn veel basisscholen, kleuterscholen en ziekenhuizen van de kerk. De bisschoppen hebben nu bepaald dat hertrouwen na een echtscheiding alleen in uitzonderlijke situaties tot ontslag kan leiden. Hetzelfde geldt voor medewerkers die een geregistreerd partnerschap hebben gesloten. Zo’n uitzonderlijke situatie is dat het gedrag van de betrokken medewerker tot ‘behoorlijk wat ergernis’ binnen de instelling leidt of de geloofwaardigheid van de kerk schaadt. Het kerkelijk arbeidsrecht kent geen situaties die automatisch tot ontslag leiden, onderstrepen de bisschoppen.
Telegraaf 30.04.2015 Paus Franciscus heeft vorig jaar 1,5 miljoen euro aan arme mensen geschonken. Met dat geld kon het Vaticaan 8000 mensen helpen, een kwart meer dan in 2013.
In 2015 kan dat bedrag nog wel eens een stuk hoger uitvallen. „Dit jaar hebben wij alleen al in de maand maart 285.000 euro en dat bedrag wordt deze maand zeker overtroffen”, liet de administratie van de pauselijke aalmoes donderdag weten.
Trouw 28.04.2015 De opwarming van de aarde is niet alleen een politiek probleem maar ook een geloofskwestie, vindt paus Franciscus. Tijdens een speciale conferentie in het Vaticaan spreekt hij dinsdag met religieuze leiders, politici en wetenschappers over klimaatverandering.
De kerk moet niet doen alsof ze de waarheid in pacht heeft, maar dit lijkt me een mooie bijdrage aan het publieke debat, aldus Sipco Vellenga, godsdienstsocioloog.
Onder de naam ‘Bescherm de aarde, eer de mensheid’ doet Franciscus een poging om het wereldwijde milieubewustzijn op te krikken. De klimaatconferentie in het Vaticaan is een prelude op zijn nieuwe encycliek, een pauselijke brief, over de ‘ecologie van de mens’ en de opwarming van de aarde, die naar verwachting in juni verschijnt.
Telegraaf 22.04.2015 De paus heeft een privéontmoeting gehad met de man die door Frankrijk is voorgedragen om voor dat land ambassadeur bij het Vaticaan te worden.
Over de inhoud van dat gesprek tussen Franciscus en Laurent Stefanini is niets bekendgemaakt.
Frankrijk heeft hem begin januari al voorgedragen maar het Vaticaan heeft nog geen antwoord gegeven. Franse en Italiaanse media denken dat het Vaticaan problemen heeft met zijn benoeming omdat Stefanini homoseksueel is.
De Franse regering bevestigde woensdag berichten in Le Canard Enchaîné dat er een gesprek is geweest maar ontkende dat Stefanini is afgewezen, zoals het blad ook beweerde.
VK 17.04.2015 De grootste nonnenorganisatie van de Verenigde Staten heeft na drie jaar curatele zijn onafhankelijkheid herwonnen. Het Vaticaan heeft officieel het toezicht opgeheven dat drie jaar geleden werd ingesteld vanwege de ‘radicaalfeministische’ ideeën die de leden erop na hielden.
Dat heeft het Vaticaan gisteren in een persverklaring bekendgemaakt. Volgens het kerkelijk gezag is de Leadership Conference of Women Religious (LCWR), die meer dan 40 duizend Amerikaanse nonnen vertegenwoordigt, succesvol hervormd en kunnen de nonnen weer op eigen benen verder.
NU 15.04.2015 De Franse regering houdt eraan vast dat Laurent Stefanini ambassadeur bij het Vaticaan wordt. Stefanini werd al begin januari voorgedragen, maar het Vaticaan heeft nog altijd niet met zijn benoeming ingestemd.
Dat is erg ongebruikelijk. In Franse media wordt erop gezinspeeld dat het Vaticaan problemen met de benoeming heeft, omdat Stefanini homoseksueel is.
De woordvoerder van de regering zei volgens de krant Le Figarowoensdag dat “Frankrijk een keuze heeft gemaakt om een ambassadeur bij het Vaticaan te hebben”.
Telegraaf 11.04.2015 Paus Franciscus zou de benoeming van een nieuwe Franse ambassadeur in het Vaticaan hebben geweigerd omdat hij homoseksueel is.
Laurent Stefanini werd begin januari al voorgedragen door president Hollande, maar een reactie van het Vaticaan bleef uit. Dat zou duiden op een afkeuring, meldden Franse media. De weigering is opvallend omdat de paus zich de laatste tijd juist heeft geprofileerd als toleranter dan zijn voorgangers. Zo ontving hij onlangs een grote Amerikaanse lobbygroep in het Vaticaan en bezocht hij in een Napolitaanse gevangenis een groep transgenders.
Stefanini zou alle kwaliteiten hebben voor de functie. Hij is katholiek en is jarenlang adviseur religieuze zaken voor de Franse regering geweest. Toch zou de Franse president Hollande zich momenteel beraden op een nieuwe kandidaat.
Telegraaf 10.04.2015 Paus Franciscus heeft drie Nederlanders onderscheiden met de Bene Merenti-medaille. Het is een blijk van waardering voor de bloemenzee die zij ieder jaar met Pasen aanleggen in het Vaticaan. Dat heeft een van hen, de Naaldwijkse bloemenarrangeur Aad van Uffelen, vrijdag gemeld.
De twee andere bloemisten die de onderscheiding kregen zijn bollenteler Bart Bergman uit Lisse en bloemist Paul Deckers uit Roermond. Ze kregen de medaille op Goede Vrijdag uit handen van de Nederlandse ambassadeur in Vaticaanstad, prins Jaime de Bourbon de Parme.
De onderscheiding Bene Merenti (‘goede verdiensten’) wordt toegekend aan mensen die zich „minstens 10 jaar langdurige op geringe, doch opvallend verdienstelijke wijze in lokaal verband inzetten voor Kerk en samenleving”, zo meldt de website Katholiek.org.
NU 10.04.2015 De paus zou de benoeming van een nieuwe Franse ambassadeur in het Vaticaan hebben geweigerd omdat hij homoseksueel is. Dat melden verschillende Franse media.
Ambassadeur Laurent Stefanini werd begin januari al voorgedragen als ambassadeur door president Hollande. Sindsdien is een reactie van het Vaticaan echter uitgebleven. Dit zou duiden op een afkeuring.
Stefanini zou volgens de Franse kranten alle kwaliteiten hebben voor de functie. Hij is katholiek en is jarenlang adviseur religieuze zaken voor de Franse regering geweest. Zijn kandidatuur is zelfs goedgekeurd door de aartsbisschop van Parijs, een fervent tegenstander van het homohuwelijk.
NU 05.04.2015 Paus Franciscus heeft zondag vanaf het balkon van de Sint-Pietersbasiliek voor vele duizenden mensen de zegen Urbi er Orbi (voor stad en wereld) uitgesproken. Het was voor Franciscus de derde keer dat hij dat deed met Pasen. Zoals ieder jaar becommentarieerde de paus in zijn voorafgaande toespraak op het Sint-Pietersplein in Rome de situatie in de wereld.
Zo prees paus Franciscus onder meer het nucleair akkoord dat wereldleiders deze week sloten met Iran. De kerkleider noemde het een “kans om de wereld velliger te maken” en sprak zijn hoop uit dat de richtlijnen van het akkoord worden nageleefd.
NU 04.04.2015 Paus Franciscus heeft de gelovigen zaterdagavond opgeroepen ”te luisteren naar de stilte”, maar ook de ogen niet te sluiten voor problemen en zich niet voor de wereld af te sluiten.In de paaswake in de St. Pieter doopte het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk zes vrouwen en vier mannen uit Italië, Albanië, Cambodja, Kenia en Portugal.De jongste was een dertienjarig meisje uit Cambodja, de oudste een 66-jarige vrouw uit Kenia.
Urbi et Orbi
Zondag gaat de 78-jarige Franciscus opnieuw voor in een dienst in de St. Pieter. Daarna spreekt hij de zegen Urbi et Orbi (voor stad en wereld) uit.Lees meer over: Paus FranciscusPaaswakePasen
Misbruik JW
AD 09.06.2018
Slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gesloten geloofsgemeenschap treden de laatste tijd naar buiten. De Jehova’s Getuigen weigeren in gesprek te gaan met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd. Daar hebben al zeker 276 mensen melding gemaakt van misbruik.
Slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen houden vaak een trauma over aan de heimelijke afhandeling van hun zaak. Het kerkgenootschap heeft zijn ‘eigen rechtssysteem’. Jehova’s willen de zaken niet voor een gewone rechtbank brengen.
Dat maakt het genootschap een ‘paradijs voor pedofielen’, meldt dagblad Trouwvandaag op basis van eigen onderzoek. Het interne rechtssysteem wordt als superieur gezien, dat staat boven de ‘wereldse autoriteiten’, net zoals de sharia bij sommige moslims. Jehova’s handelen de zaken binnenskamers af.
Intern behandeld
Leden en ex-leden die in de jaren tachtig en negentig te maken hadden met misbruik vertellen aan Trouw hoe ‘daders de hand boven het hoofd wordt gehouden’. Bij misbruikzaken treedt een mannelijke ouderling op als rechter. Intern komt het bijna nooit tot een veroordeling, en in veel gevallen heeft het misbruik nauwelijks gevolgen voor de dader.
Volgens de Jehova’s Getuigen zijn er twee getuigen nodig om een zaak hard te maken. De omstreden Twee Getuigen-regel en andere ‘wetten’ komen rechtstreeks uit Amerika, waar het hoofdkwartier zit van het internationale kerkgenootschap.
Geen straf, maar restricties
‘Misbruik wordt opgelost door de eerste beste boer die ouderling is, die er nul verstand van heeft,’ zegt een slachtoffer. Als een zaak toch tot een veroordeling leidt, is de straf mild.
Daders mogen bijvoorbeeld niet meer hardop voorgaan in gebed of ouderling worden. Als de dader spijt betuigt, gaat hij meestal vrijuit, en geniet hij de bescherming van het genootschap.
Twee jaar geleden deed Australië op grote schaal onderzoek naar seksueel misbruik door Jehova’s Getuigen. De Australische tak zou zeker duizend gevallen van seksueel misbruik in de doofpot hebben gestopt.
Bij een onlangs ingesteld meldpunt voor slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gemeenschap van de Jehovah’s Getuigen, zijn inmiddels al tachtig meldingen binnen gekomen.
Een van de oprichters van het meldpunt, Frank Huiting, bevestigt donderdag berichtgeving hierover in Trouw.
De Stichting Reclaimed Voices, zoals de organisatie heet, bestaat nu ruim een maand. In die periode kwamen vijftig verhalen binnen van mensen die misbruikt zijn binnen de geloofsgemeenschap. Nog eens dertig meldingen kwamen binnen via Trouw, dat de afgelopen maanden berichtte over de kwestie.
NU 16.08.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar seksueel misbruik bij de geloofsgemeenschap Jehovah’s Getuigen. Dat schrijft minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) in een brief aan de Tweede Kamer. Hij laat weten dat vijf mensen aangifte van seksueel misbruik hebben gedaan. Die aangiften komen uit verschillende regio’s in het land.
“Bij het OM zijn de aangiften zorgvuldig in behandeling genomen door gespecialiseerde zedenofficieren in de regio’s”, schrijft de minister. Eerder riep hij slachtoffers op aangifte te doen, zodat het OM een onderzoek zou kunnen instellen.
De Jehova’s getuigen stellen zelf geen onafhankelijk onderzoek naar het misbruik in, hoewel het ministerie van Justitie en Veiligheid daar meerdere keren op had aangedrongen. Het bestuur liet in mei weten geen grond voor het instellen van een onderzoek te zien.
Geen onderzoek naar gemeenschap zelf
Een woordvoerder van het OM benadrukt dat er geen strafrechtelijk onderzoek loopt naar de geloofsgemeenschap zelf.
“Er zijn in het voorjaar vijf aangiften binnenkomen via Stichting Reclaimed Voices van misbruik binnen de jehova’s-gemeenschap. Daarnaast zijn er nog vier losse aangiften binnengekomen. Al deze zaken worden individueel beoordeeld door verschillende parketten.”
Omdat de onderzoeken nog niet zijn afgerond, kan het OM niet nader op de aangiften ingaan, aldus de woordvoerder.
Laatste tijd meerdere slachtoffers naar buiten getreden
De laatste tijd zijn meerdere slachtoffers van seksueel misbruik bij Jehovah’s Getuigen naar buiten getreden. Sommigen betichtten de geloofsgemeenschap ervan het misbruik toegedekt te hebben.
Begin augustus werd bekend dat het kerkgenootschap niet mee wilde werken aan een strafrechtelijk onderzoek naar een incident binnen de eigen gemeenschap. Een lid weigerde een document vrij te geven waarin een man het seksueel misbruik van zijn nichtje zou bekennen. Doordat er genoeg bewijs was, werd de man alsnog veroordeeld.
NOS 16.08.2018 Het Openbaar Ministerie doet onderzoek naar negen gevallen van seksueel geweld binnen het kerkgenootschap Jehovah’s Getuigen, meldt minister Dekker van Rechtsbescherming in een brief aan de Tweede Kamer.
Het onderzoek richt zich op de specifieke aangiften die gedaan zijn en dus niet op de hele geloofsgemeenschap van Jehovah’s Getuigen, zegt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie.
Het gaat om vijf aangiften die binnengekomen zijn via Reclaimed Voices, een stichting die opkomt voor belangen van slachtoffers. Daarnaast zijn er vier aangiften buiten de stichting om gedaan. Ook daar wordt onderzoek naar gedaan. Het OM kan verder niet inhoudelijk op de aangiften ingaan.
Zorgvuldig
Volgens Dekker zijn de aangiften “zorgvuldig in behandeling genomen door gespecialiseerde zedenofficieren” in verschillende regio’s.
Enkele slachtoffers van het misbruik binnen de kerk zijn inmiddels met hun verhaal naar buiten gekomen. Bovendien riep minister Dekker slachtoffers van misbruik eerder op om aangifte te doen.
Onderzoek geweigerd
Vorige maand riepen alle partijen in de Tweede Kamer op tot een onderzoek naar het seksueel misbruik binnen het kerkgenootschap. De Kamer wilde dat omdat het bestuur van de Jehovah’s Getuigen weigerde het seksueel misbruik binnen de kerk te onderzoeken.
Volgens de leiding heeft Jehovah’s Getuigen de laatste jaren zelf al maatregelen genomen om kinderen te beschermen en er zou een gering aantal slachtoffers zich hebben gemeld.
Dat laatste argument wringt met cijfers van Reclaimed Voices, Daar kwamen 276 meldingen binnen van misbruik. Ook bij Trouw, dat regelmatig heeft geschreven over het misbruik, kwamen meldingen binnen.
Toedekken
“Er zijn in onze optiek aanleidingen om ervan uit te gaan dat er zaken binnen de hele gemeenschap niet goed zijn, waardoor slachtoffers benadeeld worden. Denk aan het toedekken van misbruik”, vertelt Raymond Hintjes van Reclaimed Voices op NPO Radio 1. “Of dat ouderlingen er wel van weten, maar het niet melden. We weten niet wat de uitkomsten van het onderzoek zijn. Slachtoffers gaan wat dat betreft dus een onzekere tijd tegemoet.”
Volgens Hintjes is het logisch dat er zoveel meldingen zijn binnengekomen, maar zo weinig aangiftes. “Jehovah’s die het melden zijn bang om hun familierelaties op het spel te zetten. Een grote groep weigert nog altijd te spreken.”
In Nederland zijn zo’n 30.000 mensen lid van de Jehovah’s Getuigen. De gemeenschap is erg gesloten. NOS op 3 maakte eerder deze korte documentaire over Rick, die de gemeenschap verliet en daardoor het contact verloor met zijn familie:
AD 16.08.2018 Het Openbaar Ministerie is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar seksueel misbruik bij de geloofsgemeenschap van Jehova’s Getuigen. Dat schrijft minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) in een brief aan de Tweede Kamer.
Dekker laat weten dat vijf mensen aangifte hebben gedaan van seksueel misbruik. Die aangiften komen uit verschillende regio’s in het land. ,,Bij het het OM zijn de aangiften zorgvuldig in behandeling genomen door gespecialiseerde zedenofficieren in de regio’s”, schrijft de minister.
Eerder riep hij slachtoffers op aangifte te doen, zodat het OM een onderzoek zou kunnen instellen.
De laatste tijd zijn meerdere slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen naar buiten getreden. Sommigen betichtten de geloofsgemeenschap ervan het misbruik te hebben toegedekt.
Een woordvoerder van het OM benadrukt dat er geen strafrechtelijk onderzoek loopt naar de geloofsgemeenschap zelf. ,,Er zijn in het voorjaar vijf aangiften binnenkomen via Stichting Reclaimed Voices van misbruik binnen de jehova’s-gemeenschap. Daarnaast zijn er nog vier losse aangiften binnengekomen. Al deze zaken worden individueel beoordeeld door verschillende parketten.”
Omdat de onderzoeken nog niet zijn afgerond, kan het OM niet nader op de aangiften ingaan, aldus de woordvoerder.
Hadassah Wiersma werd jarenlang misbruikt door haar oom en tante NOS
NOS 16.08.2018 Dertig jaar geleden deed Hadassah Wiersma voor het eerst aangifte tegen familieleden vanwege seksueel misbruik. Haar oom en tante, die lid zijn van het kerkgenootschap Jehovah’s Getuigen, werden nooit vervolgd omdat er te weinig bewijs was. Een paar jaar later probeerde ze het opnieuw, maar weer zonder succes.
Nu is Wiersma hoopvoller, want het Openbaar Ministerie gaat negen gevallen van seksueel geweld binnen het kerkgenootschap onderzoeken. Wiersma is één van die negen. “Eerder stond ik er alleen voor. We hebben nu een grotere groep om ons heen. Als groep hopen we hetzelfde doel te bereiken dat ik dertig jaar geleden als individuutje wilde bereiken”, zegt Wiersma.
Bekijk in de video hieronder het verhaal van Hadassah:
Slachtoffer Hadassah: daders krijgen vrij spel om door te gaan.
Toen Wiersma 8 jaar oud was, moest ze regelmatig bij haar oom en tante in één bed slapen. “Zonder kleren aan. Bijna tien jaar lang heb ik incest meegemaakt.”
Maar dat was niet het enige. Wiersma’s oom wilde graag foto’s van haar maken. “Op dat moment was ik 13, dus ik dacht: ‘leuk, ik ga op de foto als fotomodel’. En het begon ook leuk, ik heb drie foto’s van mijn oom gekregen, maar op die foto’s is de nette aangeklede versie te zien.”
Want de fotoshoot was op een warme zomerdag. Wiersma moest van haar oom haar kleding uitdoen. “Hij zei: ‘het is wel warm hè? Ook met al die lampen.’ Dus zo begonnen de leuke foto’s te veranderen in naaktfoto’s.”
Dit zijn de drie foto’s die Hadassah Wiersma kreeg van haar oomNOS
Zelf heeft Wiersma de naaktfoto’s nooit gezien. “Hij vond me te jong. Als ik oud genoeg was, zou hij me ze laten zien. De ouderlingen van het geloof en een ex-jeugdvriendje hebben de foto’s wel gezien.” Later besefte Wiersma pas dat het om pornografische foto’s ging. “Ik ben toen jarenlang bang geweest dat de foto’s ergens zouden opduiken. Ik keek in kiosken of ik mijn foto’s tegenkwam in boekjes of tijdschriften.”
Onderzoek naar geloofsgemeenschap
Hoewel Wiersma blij is dat het OM nu de negen aangiften gaat onderzoeken, blijft ze ook gematigd positief. “Het onderzoek richt zich op de individuele aangiften. Die worden dus onderzocht en niet de geloofsgemeenschap Jehova’s Getuigen als organisatie.” Wiersma had dat graag anders gezien. “Nadat ons individuele onderzoek is afgerond, komt mogelijk pas een onderzoek naar de geloofsgemeenschap. Daar gaat dus nog een hele tijd overheen.”
Bij de eerdere twee aangiften van Wiersma heeft ze de ouderlingen die haar naaktfoto’s hebben gezien gevraagd om te getuigen. Beide keren zijn ze niet komen opdagen. “Dat is de manier waarop de Jehova’s hiermee omgaan: het onder het tapijt schuiven, het niet serieus nemen. Ze behandelen ons, de slachtoffers, meer als daders. Ik ben zelfs uit de geloofsorganisatie gezet, zodat ze hun vingers er niet meer aan hoeven te branden. Daardoor krijgen de daders vrij spel om door te gaan.”
Mijn daders lopen nog altijd rond en andere kinderen mogen daar geen slachtoffer van worden, aldus Hadassah Wiersma.
De angst van Wiersma is dat haar naaktfoto’s nog altijd ergens rondzwerven. “Mijn oom en tante zijn nog altijd lid van de geloofsgemeenschap. Ik wil dan ook dat er een grondig onderzoek komt naar waar die foto’s nu zijn gebleven en dat ze vernietigd worden. Alleen daarom al kunnen ze aangeklaagd worden. Het is gewoon kinderpornografie wat daar heeft plaatsgevonden.”
Verder hoopt Wiersma vooral dat meer slachtoffers zich gaan melden. “We hebben op dit moment zo’n 300 meldingen binnen, maar ik weet zeker dat het er veel meer zijn. Ik hoop dat ze de kracht krijgen om naar buiten te komen met hun verhaal. Mijn daders lopen nog altijd rond en andere kinderen mogen daar geen slachtoffer van worden.”
NU 03.07.2018 De Tweede Kamer wil een onderzoek naar seksueel misbruik onder Jehova’s getuigen. Alle fracties schaarden zich dinsdag achter een voorstel van Michiel van Nispen (SP). Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) zei eerder al “niet onwelwillend” tegenover zo’n onderzoek te staan.
Dekker hoopte aanvankelijk dat de Jehova’s getuigen zelf de bezem door hun eigen organisatie zouden halen. Maar zij stelden een onderzoek naar misbruik van voornamelijk kinderen niet nodig te vinden, omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld.
Reclaimed Voices, het meldpunt voor slachtoffers van misbruik onder Jehova’s getuigen, stelde in mei echter een kleine driehonderd meldingen te hebben ontvangen.
Van Nispen roept de regering op onderzoek te doen naar ervaringen van mensen die deel hebben uitgemaakt van de geloofsgemeenschap. Ook wil hij dat er wordt gekeken naar buitenlandse onderzoeken naar seksueel misbruik onder Jehova’s getuigen.
NOS 03.07.2018 Alle politieke partijen in de Tweede Kamer willen dat de overheid onderzoek doet naar seksueel misbruik in de gemeenschap van Jehovah’s Getuigen. Dit omdat het bestuur van de religieuze groep weigert mee te werken.
De Kamer vermoedt dat door de gesloten cultuur van de Jehovah’s Getuigen veel binnenskamers blijft en slachtoffers geen aangifte durven te doen. En daardoor lopen nog steeds kinderen gevaar, zegt de Kamer.
De Kamer wil dat er via de verklaringen van slachtoffers en andere betrokkenen onderzoek wordt gedaan naar “het mogelijk onderliggende patroon, de gebruikte (kerk)regels, gebruiken en structuren binnen de gemeenschap en de invloed die dit heeft op de aangiftebereidheid van deze personen”.
Niet dwingen
Ook wil de Kamer een analyse van de onderzoeken naar seksueel misbruik in gemeenschappen van Jehovah’s getuigen in andere landen. Meer is er juridisch niet mogelijk omdat de overheid het bestuur niet kan dwingen om mee te werken, heeft minister Dekker voor Rechtsbescherming al eerder uitgezocht.
Dekker was in gesprek gegaan met het bestuur nadat bij het nieuwe meldpunt voor seksueel misbruik ReclaimedVoices tientallen meldingen waren binnengekomen. Inmiddels zijn dat er bijna 300. Maar het bestuur houdt vol dat het maar om weinig mensen gaat en dat de organisatie zelf voldoende maatregelen heeft genomen.
AD 03.07.2018 De Tweede Kamer wil een onderzoek naar seksueel misbruik bij de Jehova’s getuigen. Alle fracties schaarden zich dinsdag achter een voorstel van Michiel van Nispen van de SP. Minister Sander Dekker van Rechtsbescherming gaf eerder al aan ,,niet onwelwillend” te staan tegenover zo’n onderzoek.
Dekker hoopte aanvankelijk dat de Jehova’s zelf de bezem door hun eigen organisatie zouden halen. De Jehova’s gaven aan een onderzoek naar misbruik van voornamelijk kinderen niet nodig te vinden, omdat zich maar een paar slachtoffers zouden hebben gemeld. Reclaimed Voices, het meldpunt voor slachtoffers van misbruik bij de Jehova’s, gaf in mei echter aan een kleine driehonderd meldingen te hebben ontvangen.
Van Dijk roept de regering op onderzoek te doen naar ervaringen van mensen die deel hebben uitgemaakt van de geloofsgemeenschap. Ook wil hij dat wordt gekeken naar onderzoeken die in het buitenland zijn gedaan naar seksueel misbruik bij de Jehova’s getuigen.
Telegraaf 02.06.2018 Bijna 280 klachten van seksueel misbruik binnen de gesloten gemeenschap van de Jehova’s getuigen zijn er binnengekomen bij de speciaal daartoe opgerichte stichting van slachtoffers, Reclaimed Voices. De stichting gaat al deze meldingen, verjaard en recent, nu voorleggen aan het Openbaar Ministerie. „Bovendien heeft een aantal slachtoffers nu alsnog aangifte gedaan bij de politie”, zegt Frank Huiting namens de stichting. Een van die slachtoffers is Marianne, nu 54. „Het misbruik begon net voordat ik 13 werd. Ouderling Drikus dwong me de bobbel in zijn broek te strelen.”
NOS 30.05.2018 Een basisschooldirecteur uit Hengelo heeft besloten dat er geen homorollen in de eindmusical van groep 8 mogen komen. De directeur van de Anninksschool vertelde aan de krant Tubantia dat hij bang was dat een leerling die Jehovah’s getuige is anders niet mee zou doen.
Volgens het oorspronkelijke script moesten een meisje en jongen een stel spelen. Maar de leerlingen van de montessorischool bedachten tijdens een repetitie dat een homostel leuker zou zijn. Zonder problemen werden twee jongens gevonden die de rollen wilden spelen. Toen directeur Ben de Vlugt daarover hoorde, dacht hij dat het plan problemen zou opleveren voor de Jehovah’s getuige.
“Ik weet hoe mensen van dit geloof hierover denken”, zei De Vlugt tegen Tubantia. “Je mag wel homo zijn, maar je mag het niet praktiseren. Ik achtte dus de kans zeer groot dat het bewuste meisje niet meer mee zou mogen doen met de musical, als we dit er in zouden laten.”
Alle kinderen aanwezig
De Vlugt vindt dat alle kinderen aanwezig moeten zijn bij de eindmusical, waarbij leerlingen uit groep 8 afscheid nemen van hun tijd op de basisschool. “Ik wil niemand uitsluiten van dit eindfeest en dat gebeurt wel als we die rollen zo op het toneel brengen.”
De directeur heeft de beslissing niet overlegd met de ouders van de gelovige leerling. Volgens hem zou dat niet geholpen hebben. Wel sprak hij met de musical-cast. Hij zei ontzettend trots te zijn dat de leerlingen de homorollen op eigen initiatief in de musical brachten. “Maar ik heb ook uitgelegd dat er in Nederland mensen zijn die daar anders over denken en dat ik ook die mening wil respecteren.”
NU 30.05.2018 De Anninkschool in Hengelo heeft besloten om geen homorollen toe te laten in de eindmusical. De directeur van de basisschool was bang dat een leerling die Jehovah’s getuige is anders niet mee zou doen. Dit vertelt directeur Ben de Vlugt tegen Tubantia.
In het oorspronkelijke script van de musical zou er een stel zijn, gespeeld door een jongen en een meisje. Tijdens de repetitie bedachten leerlingen van de basisschool dat het misschien leuker zou zijn als het om een homostel zou gaan. Voor het homostel werden moeiteloos twee jongens gevonden.
De directeur van de montessorischool besloot na het horen hiervan er meteen een stokje door te steken. “Ik weet hoe mensen van dit geloof hierover denken”, zegt De Vlugt, “Je mag wel homo zijn, maar je mag het niet praktiseren.”
Uit angst dat een leerling uit de Jehova gemeenschap niet mee zou willen doen, werd er toch gekozen voor de eerste versie van het script.
Door het oorspronkelijke script te gebruiken, hoopte de directeur de musical toegankelijk te houden voor alle leerlingen van groep 8. “Ik wil niemand uitsluiten van dit eindfeest”, vervolgt De Vlugt, “Dat gebeurt wel als we die rollen zo op het toneel brengen.”
Samenspraak
De Vlugt heeft dit in samenspraak gedaan met de musical-cast, maar niet met de ouders. Enkele ouders uitten hun onvrede over het besluit via Twitter, deze ouders zijn gebeld.
“Ik het verhaal uitgelegd. Ook zij begrepen het, al waren ook zij het er niet mee eens. Als er nog meer ouders zijn die hier problemen mee hebben dan ga ik graag met ze in gesprek”, sluit De Vlugt af.
Telegraaf 23.05.2018 Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) is bereid te onderzoeken of de belastingvoordelen die de Jehova’s Getuigen genieten kunnen worden ingetrokken, als reactie op de berichten van seksueel misbruik. Tegelijkertijd twijfelt de bewindspersoon of het intrekken van de zogenoemde ANBI-status standhoudt bij de rechter.
Deze week werd bekend dat de Jehova’s Getuigen niet bereid zijn een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar kindermisbruik binnen hun eigen gelederen. Ze vinden dat niet nodig omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld, liet Dekker dinsdag weten. Ook zouden ze zelf al maatregelen hebben genomen.
De uitzonderingspositie bij de Belastingdienst is bedoeld voor Algemeen nut beogende instellingen (ANBI), maar Kamerlid Madeleine van Toorenburg (CDA) vraagt zich af of de Jehova’s Getuigen nog wel binnen deze categorie vallen. ,,Als je een instelling van algemeen nut bent, maar niet bereid bent te kijken hoe je kinderen kan beschermen, welk nut heb je dan?”
Begrip
Dekker toonde begrip voor de breed gedeelde ergernis in de Kamer over de opstelling van de Jehova’s. ,,Ik begrijp dat punt, ik wil ernaar kijken.” Tegelijkertijd benadrukte hij dat de ,,Jehova’s zullen zeggen dat er geen veroordeling is geweest. En het laatste dat ik ze gun is een zaak die wij vervolgens verliezen. Je moet van tevoren goed weten of je in je recht staat.”
Van Toorenburg begreep de kanttekeningen die Dekker plaatste, maar ,,wil de minister toch aanmoedigen die strijd aan te gaan”.
AD 23.05.2018 Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) gaat onderzoeken of de belastingvoordelen die de Jehova’s Getuigen genieten kunnen worden ingetrokken. Het gaat om een mogelijke reactie op de berichten van seksueel misbruik binnen de gesloten gemeenschap.
De Jehova’s zullen zeggen dat er geen veroordeling is geweest. En het laatste dat ik ze gun is een zaak die wij vervolgens verliezen
Minister Dekker
De Jehova’s Getuigen maken gebruik van een uitzonderingspositie bij de Belastingdienst voor Algemeen nut beogende instellingen (ANBI). CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg vroeg zich vandaag openlijk af of die belastingvoordelen nog wel gerechtvaardigd zijn, nu de geloofsgemeenschap weigert onafhankelijk onderzoek te laten doen naar misbruik van met name kinderen binnen de eigen gelederen. ,,Als je een instelling van algemeen nut bent, maar niet bereid bent te kijken hoe je kinderen kan beschermen, welk nut heb je dan?”, aldus Van Toorenburg. Haar ergernis blijkt breed gedeeld in de Kamer.
Dekker toont begrip voor de oproep, maar tempert wel de verwachtingen. ,,De Jehova’s zullen zeggen dat er geen veroordeling is geweest. En het laatste dat ik ze gun is een zaak die wij vervolgens verliezen. Je moet van tevoren goed weten of je in je recht staat.”
Van Toorenburg begrijpt de kanttekeningen van Dekker, maar wil hem desondanks ‘toch aanmoedigen die strijd aan te gaan’.
Geen onderzoek
Dekker liet gisteren weten dat de Jehova’s Getuigen ondanks verwoede pogingen van zijn kant niet bereid zijn een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar kindermisbruik. Ze vinden dat niet nodig omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld. Bovendien zouden ze zelf al maatregelen hebben genomen. De ‘teleurgestelde’ minister zegt de gemeenschap niet te kunnen dwingen.
De bewindsman gaat ook onderzoeken of hij kerken en andere organisaties kan verplichten voortaan aangifte te doen als ze weten van kindermisbruik in hun kring. Hij wil voorkomen dat ze misbruikzaken binnenskamers afhandelen.
Slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gesloten geloofsgemeenschap treden de laatste tijd naar buiten. De Jehova’s Getuigen weigeren in gesprek te gaan met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd. Daar hebben al zeker 276 mensen melding gemaakt van misbruik.
Telegraaf 22.05.2018 De Jehova’s Getuigen stellen geen onafhankelijk onderzoek in naar seksueel misbruik van vooral kinderen binnen hun geloofsgemeenschap. Ze vinden dat niet nodig omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld, laat een teleurgestelde minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) weten. Ook zouden ze al maatregelen hebben genomen om kinderen beter te beschermen.
Slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gesloten geloofsgemeenschap treden de laatste tijd naar buiten. Sommigen betichten de Jehova’s Getuigen ervan het misbruik te hebben toegedekt.
Dekker heeft de kerk ,,meermaals” erop gewezen dat onafhankelijk onderzoek geboden is, zoals eerder ook onder andere de rooms-katholieke kerk inzag. Zo’n onderzoek zou slachtoffers over de drempel kunnen helpen om naar de politie of naar hulpverleners te stappen. Bovendien voelen zij zich dan gehoord en erkend. Maar Dekker kan de gemeenschap niet verplichten zich aan een onafhankelijk onderzoek te onderwerpen, schrijft hij aan de Tweede Kamer.
De minister riep slachtoffers eerder al op aangifte te doen bij de politie, zodat het Openbaar Ministerie een onderzoek kan instellen. Hij is blij dat zich inmiddels minstens een handvol van hen hebben gemeld. Daardoor hoeft het OM zich ook niet langer het hoofd te breken of het uit eigen beweging onderzoek moet doen.
Dekker gaat onderzoeken of hij kerken en andere organisaties kan en wil verplichten voortaan aangifte te doen als ze weten van kindermisbruik in hun kring. Hij wil voorkomen dat ze misbruikzaken binnenskamers afhandelen.
De minister vindt het verder ,,teleurstellend” dat de Jehova’s Getuigen niet in gesprek willen met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd. Bij die stichting hebben honderden mensen melding gemaakt van misbruik.
NOS 22.05.2018 Minister Dekker voor Rechtsbescherming is teleurgesteld dat het bestuur van de Jehovah’s Getuigen weigert onafhankelijk onderzoek te laten doen na beschuldigingen van kindermisbruik.
In een brief aan de Kamer schrijft de minister dat het bestuur hem heeft laten weten daarvoor geen reden te zien. De leiding van de Jehovah’s Getuigen zegt dat een gering aantal mensen zich heeft gemeld met beschuldigingen en dat organisatie zelf de afgelopen jaren al maatregelen getroffen om kinderen te beschermen.
De minister laat weten dat hij geen mogelijkheden heeft om de Jehovah’s Getuigen te verplichten mee te werken aan een onderzoek naar de aard en omvang van seksueel misbruik binnen die gemeenschap.
Aangifte
Minister Dekker laat wel nagaan of het mogelijk en wenselijk is om de aangifteplicht te verruimen bij gevallen van seksueel misbruik bij kinderen. Hij vindt dat in zijn algemeenheid moet worden voorkomen dat zedendelicten alleen intern worden opgelost door organisaties. De verruiming van de aangifteplicht zou kunnen betekenen dat organisaties verplicht zijn kindermisbruik te melden bij de politie.
Eind vorig jaar kwamen binnen korte tijd na de oprichting van een meldpuntvoor seksueel misbruik binnen de Jehovah’s Getuigen tientallen meldingen binnen. Ook bij dagblad Trouw, dat geregeld heeft geschreven over misbruik binnen die kring, kwamen meldingen binnen.
AD 22.05.2018 De Jehova’s Getuigen stellen geen onafhankelijk onderzoek in naar seksueel misbruik van vooral kinderen binnen hun gemeenschap. Ze vinden dat niet nodig omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld, laat een teleurgestelde minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) weten. Ook zouden ze al maatregelen hebben genomen om kinderen beter te beschermen.
Slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gesloten geloofsgemeenschap treden de laatste tijd naar buiten. Sommigen betichten de Jehova’s Getuigen ervan het misbruik te hebben toegedekt.
Dekker heeft de kerk er ‘meermaals’ op gewezen dat onafhankelijk onderzoek geboden is, zoals eerder ook onder andere de rooms-katholieke kerk inzag. Zo’n onderzoek zou slachtoffers over de drempel kunnen helpen om naar de politie of naar hulpverleners te stappen. Bovendien voelen zij zich dan gehoord en erkend. Maar Dekker kan de gemeenschap niet verplichten zich aan een onafhankelijk onderzoek te onderwerpen, schrijft hij aan de Tweede Kamer.
De minister riep slachtoffers eerder al op aangifte te doen bij de politie, zodat het Openbaar Ministerie een onderzoek kan instellen. Hij is blij dat zich inmiddels minstens een handvol van hen hebben gemeld. Daardoor hoeft het OM zich ook niet langer het hoofd te breken of het uit eigen beweging onderzoek moet doen.
Onderzoek
Dekker gaat onderzoeken of hij kerken en andere organisaties kan verplichten voortaan aangifte te doen als ze weten van kindermisbruik in hun kring. Hij wil voorkomen dat ze misbruikzaken binnenskamers afhandelen.
De minister vindt het verder ‘teleurstellend’ dat de Jehova’s Getuigen niet in gesprek willen met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd. Bij die stichting hebben honderden mensen melding gemaakt van misbruik.
NU 22.05.2018 Het bestuur van de gemeenschap van Jehova’s Getuigen gaat geen onafhankelijk onderzoek doen naar seksueel misbruik binnen hun gemeenschap. Het ministerie van Justitie en Veiligheid had daar meerdere keren op aangedrongen.
Minister van Rechtsbescherming Sander Dekker schrijft dinsdag aan de Tweede Kamer dat het bestuur van de Jehova’s Getuigen op 9 mei per brief heeft laten weten geen grond te zien voor het instellen van onafhankelijk onderzoek naar de aard en de omvang van seksueel misbruik.
Volgens Dekker is het bestuur van mening dat er de afgelopen jaren al maatregelen zijn getroffen die de bescherming van kinderen moeten bevorderen. Het bestuur heeft ook laten weten door een gering aantal mensen te zijn benaderd met beschuldigingen van kindermisbruik.
Eerder deze maand werd bekend dat het aantal meldingen van misbruik bij de Jehova’s Getuigen is gestegen tot 267. Dat meldde stichting Reclaimed Voices, dat vorig jaar is opgericht na publicaties in Trouw over seksueel misbruik binnen de gemeenschap.
Erkenning
De minister noemt de reactie van het bestuur teleurstellend. “Juist een onafhankelijk onderzoek kan vaststellen of het beleid van de Jehova’s Getuigen er in de praktijk toe leidt dat slachtoffers zich ondersteund voelen en naar politie of hulpverlening stappen”, aldus Dekker. “Door het afwijzen van een onafhankelijk onderzoek gaat het bestuur van de Jehova’s Getuigen ook voorbij aan het belang van erkenning voor slachtoffers.”
Dekker schrijft dat hij geen mogelijkheid heeft om de Jehova’s Getuigen te verplichten mee te werken aan een dergelijk onderzoek. Het Openbaar Ministerie heeft wel de mogelijkheid om een strafrechtelijk onderzoek te beginnen. De VVD’er wijst slachtoffers op de mogelijkheid de strafrechtelijke route te volgen.
Dekker vindt het ook “teleurstellend” dat de Jehova’s Getuigen niet in gesprek willen met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd.
VK 03.05.2018 Een nieuw opgerichte stichting voor misbruik binnen de gemeenschap van Nederlandse Jehova’s Getuigen kreeg binnen een half jaar bijna driehonderd meldingen binnen. Het bestuur van de Jehova’s weigert vooralsnog met de stichting in gesprek te gaan en handelt zaken liever af via een intern rechtssysteem.
‘Wij vragen ons ernstig af of u het probleem rond seksueel misbruik binnen uw gemeenschap wel serieus neemt (…) Er ontstaat bij ons de indruk dat u contact met ons uit de weg gaat’, schrijft Reclaimed Voices in een open brief aan het bestuur van Jehova’s Getuigen. De stichting is vorig jaar opgericht na berichtgeving van Trouw over seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen. Sindsdien kwamen er volgens de stichting 276 meldingen binnen. Een aantal dat de Jehova’s getuigen zelf overigens tegenspreekt.
‘De slachtoffers zijn boos en gefrustreerd dat het zo lang duurt voordat er een reactie komt’, zegt voorzitter Raymond Hintjes van Reclaimed Voices. ‘In gesprekken met het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft minister Sander Dekker bij het bestuur op aangedrongen het gesprek aan te gaan, maar daaraan wordt geen gehoor gegeven.’
‘Persoonlijke aandacht’
‘Als de dader ontkent wordt er geen actie ondernomen, tenzij er een tweede melding is van misbruik’, aldus Raymond Hintjes, Reclaimed Voices.
De meeste meldingen zijn afkomstig van mensen die niet langer Jehova’s Getuige zijn. ‘Voor mensen binnen de gemeenschap is de drempel om contact met ons op te nemen hoog. Er rust een taboe op. De organisatie ontraadt contact met ex-leden. Het is een gesloten gemeenschap waar je de vuile was niet buiten hangt.’
‘Er mag geen misverstand over bestaan dat wij graag bereid zijn om met individuele slachtoffers te spreken en hen de persoonlijke aandacht te geven die zij nodig hebben’, laat een woordvoerder van de Jehova’s getuigen in een schriftelijke reactie weten. ‘Dat is vele malen productiever dan communicatie middels open brieven in de media, zoals de stichting kennelijk voorstaat. Rechtstreekse communicatie heeft onze absolute voorkeur.’
De organisatie herkent zich niet in het aantal van 276 meldingen, ‘gelet op het aantal meldingen van seksueel kindermisbruik dat wij in de loop van de afgelopen tientallen jaren hebben ontvangen’. Dit ‘relatief geringe aantal’ meldingen is mede te danken aan artikelen op de website van Jehova’s getuigen, stelt de woordvoerder. Daarin wordt ‘gewaarschuwd voor de gevaren waaraan kinderen blootgesteld kunnen worden’.
De Jehova’s Getuigen lieten eind november aan RTV Noord weten ‘onder voorwaarden’ in gesprek te willen met de stichting. Een woordvoerder stelde destijds dat ‘dit soort uitwassen zich helaas voordoet in onze maatschappij, en dit verhaal laat zien dat kindermisbruik helaas ook bij ons voorkomt’. Reclaimed Voices schreef toen een open brief om opheldering te vragen over deze voorwaarden. Als reactie kregen ze alleen een ontvangstbevestiging.
Eigen rechtssysteem
Jehova’s getuigen maakt gebruik van een intern rechtssysteem. Ouderlingen onderzoeken meldingen van misbruik in de gemeenschap. Er vindt vervolgens een gesprek plaats met de vermeende dader. Hintjes: ‘Als de dader bekent, is er een interne zaak waarbij wordt vastgesteld of hij lid mag blijven of niet. Als hij ontkent wordt er geen actie ondernomen, tenzij er een tweede melding is van misbruik.’ Hintjes stelt dat de autoriteiten niet worden geïnformeerd door de organisatie. ‘Slachtoffers hebben wel het recht om naar de politie te gaan, maar de drempel is hoog vanwege de gesloten gemeenschap.’
De woordvoerder van Jehova’s getuigen benadrukt dat de organisatie niet schuwt om middelen als excommunicatie en levenslange ontheffing in te zetten tegen daders. Hij verwijst ook naar een document met het ‘Bijbels standpunt’ van de Jehova’s getuigen over kindermisbruik. Daarin staat onder meer dat de autoriteiten verantwoordelijk zijn voor het aanpakken van zulke misdrijven. ‘De ouderlingen nemen kindermisbruikers nooit tegen de bevoegde autoriteiten in bescherming.’
Vanwege het interne rechtssysteem houdt Jehova’s getuigen dossiers bij over de aard van het misbruik, wie erbij betrokken is en of de persoon in kwestie heeft bekend of niet. Dertien personen hebben deze dossiers zonder succes opgevraagd, vier mensen hebben aangifte gedaan tegen de organisatie. Dat lijkt weinig. Hintjes: ‘Maar toen het misbruik in de katholieke kerk naar buiten kwam, zijn er ook veel klachten en maar enkele aangiften binnengekomen.’
Vorm van erkenning
‘Het gaat om een maatschappelijk probleem. Slachtoffers zouden graag zien dat er een vorm van erkenning komt’, aldus Raymond Hintjes.
Hintjes wijst er ook op dat het misbruik relatief lang geleden heeft plaatsgevonden. ‘De meeste slachtoffers zijn de 40 al gepasseerd. De dader kan al overleden zijn of het slachtoffer wil de situatie niet weer oprakelen en heeft het wellicht al achter zich gelaten. Ook denken ze dat de zaak al is verjaard.’
De woordvoerder van Jehova’s getuigen zei destijds dat de organisatie geen statistieken bijhoudt van het aantal meldingen van misbruik. ‘Maar het komt slechts incidenteel voor.’ Hintjes denkt echter niet dat het om incidenten gaat. ‘Er spelen soortgelijke situaties bij de Jehova’s getuigen in andere delen van de wereld, zoals Australië.
Het gaat om een maatschappelijk probleem, dat de organisatie grotendeels intern probeert op te lossen. Slachtoffers zouden graag zien dat er een vorm van erkenning komt. Dat wordt toegegeven dat er een probleem is en dat deze organisatie daar excuses voor maakt. En daarnaast laat zien bereid te zijn de situatie zodanig te veranderen dat er een veilig klimaat voor kinderen ontstaat.’
Reclaimed Voices gaat vrijdag bij het ministerie van Justitie en Veiligheid pleiten voor een onafhankelijk onderzoek. ‘En idealiter hopen we dat we alsnog in gesprek kunnen raken met het bestuur van de Jehova’s getuigen’.
VK 02.05.2018 Jehova’s getuigen wil niet in gesprek met de stichting die het misbruik onderzocht. Het kerkgenootschap handelt zaken liever af met een intern rechtssysteem.
Een nieuw opgerichte stichting voor misbruik binnen de gemeenschap van Nederlandse Jehova’s getuigen kreeg binnen een half jaar bijna driehonderd meldingen binnen. Het bestuur van de Jehova’s weigert vooralsnog met de slachtoffers in gesprek te gaan.
‘Wij vragen ons ernstig af of u het probleem rond seksueel misbruik binnen uw gemeenschap wel serieus neemt […] Er ontstaat bij ons de indruk dat u contact met ons uit de weg gaat’, schrijft Reclaimed Voices in een open brief aan het bestuur van Jehova’s getuigen. De stichting is vorig jaar opgericht na berichtgeving van Trouw over seksueel misbruik bij de Jehova’s getuigen. Sindsdien kwamen er volgens de stichting 276 meldingen binnen. Een aantal dat de Jehova’s getuigen zelf overigens tegenspreken.
‘De slachtoffers zijn boos en gefrustreerd dat het zo lang duurt voordat er een reactie komt’, zegt voorzitter Raymond Hintjes van Reclaimed Voices. ‘In gesprekken met het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft minister Sander Dekker er bij het bestuur op aangedrongen het gesprek aan te gaan, maar daar wordt geen gehoor aan gegeven.’
De meeste meldingen zijn afkomstig van mensen die niet langer Jehova’s getuige zijn. ‘Voor mensen binnen de gemeenschap is de drempel om contact met ons op te nemen hoog. Er rust een taboe op. De organisatie ontraadt contact met ex-leden. Het is een gesloten gemeenschap waar je de vuile was niet buiten hangt.’
‘Er mag geen misverstand over bestaan dat wij graag bereid zijn om met individuele slachtoffers te spreken en hen de persoonlijke aandacht te geven die zij nodig hebben’, laat een woordvoerder van de Jehova’s getuigen in een schriftelijke reactie weten. ‘Dat is vele malen productiever dan communicatie middels open brieven in de media, zoals de stichting kennelijk voorstaat. Rechtstreekse communicatie heeft onze absolute voorkeur.’
De organisatie herkent zich niet in het aantal van 276 meldingen, ‘gelet op het aantal meldingen van seksueel kindermisbruik dat wij in de loop van de afgelopen tientallen jaren hebben ontvangen’. Dit ‘relatief geringe aantal’ meldingen is mede te danken aan artikelen op de website van Jehova’s getuigen, stelt de woordvoerder. Daarin wordt ‘gewaarschuwd voor de gevaren waaraan kinderen blootgesteld kunnen worden’.
De Jehova’s getuigen lieten eind november aan RTV Noord weten ‘onder voorwaarden’ in gesprek te willen met de stichting. Een woordvoerder stelde destijds dat ‘dit soort uitwassen zich helaas voordoet in onze maatschappij, en dit verhaal laat zien dat kindermisbruik helaas ook bij ons voorkomt’. Reclaimed Voices schreef toen een open brief om opheldering te vragen over deze voorwaarden. Als reactie kregen ze alleen een ontvangstbevestiging.
Eigen rechtssysteem
Jehova’s getuigen maakt gebruik van een intern rechtssysteem. Ouderlingen onderzoeken meldingen van misbruik in de gemeenschap. Er vindt vervolgens een gesprek plaats met de vermeende dader. Hintjes: ‘Als de dader bekent, is er een interne zaak waarbij wordt vastgesteld of hij lid mag blijven of niet. Als hij ontkent wordt er geen actie ondernomen, tenzij er een tweede melding is van misbruik.’ Hintjes stelt dat de autoriteiten niet worden geïnformeerd door de organisatie. ‘Slachtoffers hebben wel het recht om naar de politie te gaan, maar de drempel is hoog vanwege de gesloten gemeenschap.’
De woordvoerder van Jehova’s getuigen benadrukt dat de organisatie niet schuwt om middelen als excommunicatie en levenslange ontheffing in te zetten tegen daders. Hij verwijst ook naar een document met het ‘Bijbels standpunt’ van de Jehova’s getuigen over kindermisbruik. Daarin staat onder meer dat de autoriteiten verantwoordelijk zijn voor het aanpakken van zulke misdrijven. ‘De ouderlingen nemen kindermisbruikers nooit tegen de bevoegde autoriteiten in bescherming.’
Vanwege het interne rechtssysteem houdt Jehova’s getuigen dossiers bij over de aard van het misbruik, wie erbij betrokken is en of de persoon in kwestie heeft bekend of niet. Dertien personen hebben deze dossiers zonder succes opgevraagd, vier mensen hebben aangifte gedaan tegen de organisatie. Dat lijkt weinig. Hintjes: ‘Maar toen het misbruik in de katholieke kerk naar buiten kwam, zijn er ook veel klachten en maar enkele aangiften binnengekomen.’
Foto Tijmen Snelderwaard
Hintjes wijst er ook op dat het misbruik relatief lang geleden heeft plaatsgevonden. ‘De meeste slachtoffers zijn de 40 al gepasseerd. De dader kan al overleden zijn of het slachtoffer wil de situatie niet weer oprakelen en heeft het wellicht al achter zich gelaten. Ook denken ze dat de zaak al is verjaard.’
De woordvoerder van Jehova’s getuigen zei destijds dat de organisatie geen statistieken bijhoudt van het aantal meldingen van misbruik. ‘Maar het komt slechts incidenteel voor.’ Hintjes denkt echter niet dat het om incidenten gaat. ‘Er spelen soortgelijke situaties bij de Jehova’s getuigen in andere delen van de wereld, zoals Australië.
Het gaat om een maatschappelijk probleem, dat de organisatie grotendeels intern probeert op te lossen. Slachtoffers zouden graag zien dat er een vorm van erkenning komt. Dat wordt toegegeven dat er een probleem is en dat deze organisatie daar excuses voor maakt. En daarnaast laat zien bereid te zijn de situatie zodanig te veranderen dat er een veilig klimaat voor kinderen ontstaat.’
Reclaimed Voices gaat vrijdag bij het ministerie van Justitie en Veiligheid pleiten voor een onafhankelijk onderzoek. ‘En idealiter hopen we dat we alsnog in gesprek kunnen raken met het bestuur van de Jehova’s getuigen’.
NU 02.05.2018 De Jehova’s Getuigen weigeren woensdag te reageren op verzoeken om verheldering over vermeend kindermisbruik binnen de kerk. Het kerkgenootschap zegt zich niet te herkennen in het aantal misbruikgevallen dat door een stichting van oud-leden is gemeld, maar laat in het midden om hoeveel gevallen het dan wel gaat.
Op de vraag van NU.nl of de Jehova’s Getuigen bereid zijn in gesprek te gaan met de stichting, Reclaimed Voices, volgde woensdagmiddag een verzoek van een woordvoerder van het kerkgenootschap om die vraag “anders te formuleren”. Gevraagd hoe deze kon worden gesteld op een manier die tot beantwoording zou leiden, moest de woordvoerder het antwoord schuldig blijven.
De Jehova’s Getuigen weigeren ook toe te lichten hoeveel misbruikgevallen er binnen de kerk bekend zijn. Ook over het aantal leden dat is geëxcommuniceerd of uit het kerkgenootschap is gezet wegens kindermisbruik worden geen uitspraken gedaan.
Eerder maakte het bestuur van de Jehova’s Getuigen al bekend graag met individuele slachtoffers te willen spreken. De kerk keurt de manier van communciatie van Reclaimed Voices – via een open brief in de media – af.
Minister voor rechtsbescherming Sander Dekker heeft het bestuur van de Jehova’s Getuigen opgedragen in gesprek te gaan met de slachtoffers die zich bij de stichting hebben gemeld.
Stichting Reclaimed Voices liet woensdag aan dagblad Trouw weten dat het aantal meldingen van misbruik is gestegen tot 276. De stichting werd vorig jaar opgericht na publicaties in die krant over seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen. In de eerste maand na de oprichting kwamen er vijftig meldingen binnen bij Reclaimed Voices en dertig bij Trouw.
Betreurenswaardig
Voorzitter Raymond Hintjes van de stichting Reclaimed Voices laat in een reactie aan NU.nl weten dat er in eerste instantie niet is gekozen om de brief openbaar te maken. “We hebben deze eerst rechtstreeks per aangetekende post verstuurd naar Jehova’s Getuigen.”
“We hebben uiteindelijk gekozen voor openheid en transparantie en dit was ook de enige manier om een reactie los te krijgen van Jehova’s Getuigen. Al is die reactie eigenlijk nog steeds niet inhoudelijk”, stelt Hintjes vast.
Derde partij
Reclaimed Voices vindt het een betreurenswaardige gang van zaken. Beide partijen hebben met het Openbaar Ministerie gesprekken gevoerd over een onafhankelijk onderzoek naar de kwestie. “Maar dan reageert Jehova’s Getuigen louter via onze advocaat en wordt er geklaagd dat er een derde partij in het spel is”, zegt Hintjes. “Maar er is helemaal geen derde partij.”
“Wij zijn de enige partij met wie ze te maken hebben en wij hebben het verzoek gekregen van de slachtoffers om namens hen op te treden.”
Het valt Hintjes vooral op dat Jehova’s Getuigen niet wil erkennen dat er sprake is van een probleem. “Ze zijn vooral bezig met het in twijfel trekken van de geloofwaardigheid van de meldingen over misbruik. Maar als ze zich niet herkennen in het aantal meldingen is dat des te meer reden om een onderzoek in te stellen naar óf er een probleem is en zo ja, wat de omvang dan is.”
In de steek
De slachtoffers die zich in de stichting hebben verenigd voelen zich in de steek gelaten door het bestuur van het kerkgenootschap. In een open brief schrijven zij dat ze nog steeds niet zijn uitgenodigd voor een gesprek, ondanks het verzoek dat zij daar een half jaar geleden toe indienden en de toenmalige toezegging van het bestuur dat het daartoe bereid was.
Uit onderzoek dat Trouw vorig jaar deed naar het interne rechtssysteem van het kerkgenootschap bleek dat slachtoffers die melding van misbruik maken het risico lopen uit de Jehova’s Getuigen te worden gezet wegens het verspreiden van ‘laster of smaad’ over andere leden.
Voor een veroordeling voor kindermisbruik binnen de kerk zijn altijd twee getuigen nodig. Bovendien worden ‘berouwvolle kindermisbruikers’ niet uit de kerk gezet, hoewel hun wel restricties wordt opgelegd, zo blijkt uit een intern document van de kerk.
Telegraaf 02.05.2018 Het aantal meldingen van seksueel misbruik bij de Jehovah’s Getuigen is gestegen tot 276. Maar de religieuze organisatie gaat nog steeds niet in gesprek met slachtoffers. Frank Huiting van het vorig jaar opgerichte meldpunt voor slachtoffers bevestigt berichtgeving hierover in dagblad Trouw.
De meldingen bij de Stichting Reclaimed Voices komen vooral van mensen die nu volwassen zijn, maar vertellen over hun ervaringen uit hun jeugd. Vaak hebben zij afscheid genomen van de geloofsgemeenschap. ,,Voor hen is de drempel lager om melding te doen van hetgeen ze is overkomen”, aldus Huiting, die in zijn jeugd zelf slachtoffer was van misbruik bij de Jehovah’s Getuigen.
Inmiddels zijn ook vier aangiftes van misbruik gedaan bij het Openbaar Ministerie, zegt Huiting. ,,Die zijn tweeledig, zowel gericht tegen de plegers, maar ook tegen de organisatie.” Huiting verwacht dat meer aangiftes zullen volgen.
Het hoofdbestuur van de Jehovah’s Getuigen gaat niet goed om met meldingen van misstanden, vindt hij. ,,Zaken worden intern opgelost. Veel blijft verzwegen. Eventuele sancties leggen ze zelf op, maar openbaar maken ze zaken nooit.” Huiting roept daarom op tot een onafhankelijk onderzoek naar de misstanden bij de gemeenschap.
Inmiddels bemoeit minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming zich ook met de zaak. Die riep de Jehovah’s Getuigen op een intern onderzoek te doen naar seksueel misbruik, net zoals de katholieke kerk dat eerder heeft gedaan. Huiting heeft de indruk dat het ministerie de zaak serieus oppakt.
NOS 02.05.2018 Slachtoffers van misbruik binnen de Jehovah’s Getuigen vinden dat het bestuur van het kerkgenootschap hen niet serieus neemt. In een open brief schrijven ze dat ze nog steeds niet zijn uitgenodigd, terwijl het bestuur in november al had beloofd met hen in gesprek te gaan.
Inmiddels is het aantal misbruikmeldingen bij de stichting Reclaimed Voices opgelopen tot 276. Het meldpunt werd vorig jaar opgericht door slachtoffers die zich niet serieus genomen voelden.
Uit de weg
“We krijgen de indruk dat u contact met ons uit de weg gaat”, schrijven de slachtoffers. “Dit heeft een groot effect op de slachtoffers die eindelijk naar buiten durfden te treden met hun verhaal”, zegt Frank Huiting van de stichting. Hij is zelf in zijn jeugd door een lid van de Jehovah’s Getuigen misbruikt. Vorig jaar zomer deed hij zijn verhaal, eerst anoniem in Trouw, later vertelde hij erover zonder zijn naam achterwege te laten.
Jehovah’s Getuigen hebben een eigen rechtssysteem dat zaken als seksueel misbruik behandelt. Volgens de slachtoffers wordt daardoor de drempel om misbruik te melden hoger, omdat die procedures niet openbaar zijn en dus niet te controleren valt of daders mogelijk de hand boven het hoofd wordt gehouden.
Binnen twee weken reactie
De stichting wil dat het bestuur binnen twee weken reageert op de oproep.
Minister Dekker voor Rechtsbescherming heeft slachtoffers binnen de Jehovah’s Getuigen opgeroepen naar de politie te stappen. Hij heeft ook het bestuur opgedragen om in gesprek te gaan met de slachtoffers die zich bij het meldpunt hebben gemeld.
AD 02.05.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehovah’s Getuigen zijn boos op het bestuur van de religieuze organisatie. Dat wil, ondanks een belofte daartoe, niet met hen in gesprek over het misbruik. Inmiddels zijn er 276 meldingen, zo meldt Trouw.
In een open brief aan het bestuur verwijten de slachtoffers het hoofdkantoor in Emmen dat zij nog steeds niet zijn uitgenodigd, hoewel zij een half jaar lang verzoeken hebben ingediend om hun verhaal te mogen doen.
Volgens Frank Huiting, zelf als misbruikslachtoffer actief voor de stichting Reclaimed Voices heeft de weigering ‘groot effect op de slachtoffers die eindelijk naar buiten durfden te treden met hun verhaal.’ Hij wil dat de slachtoffers zo snel mogelijk worden gehoord.
Ook minister voor rechtsbescherming Sander Dekker heeft het bestuur van de Jehovah’s Getuigen opgedragen in gesprek te gaan met de slachtoffers die zich via Reclaimed Voices blijven melden.
Intern rechtssysteem
De slachtoffers maken zich volgens Trouw ook zorgen over documentatie van misbruikzaken waarover de religieuze organisatie beschikt. Omdat misbruik via een intern rechtssysteem wordt afhandelen, bewaart de organisatie informatie over slachtoffers en daders. Een aantal slachtoffers heeft die documenten opgevraagd, maar tot op heden niet gekregen. Contact over deze documenten moet via een advocaat.
‘Er ontstaat bij ons de indruk dat u contact met ons uit de weg gaat’, schrijven slachtoffers in de open brief. ‘Wij maken ons hierover ernstig zorgen. Is deze handelwijze een indicatie voor hoe u misbruikslachtoffers die niet langer bij uw geloofsgemeenschap horen zult behandelen?’
NU 02.05.2018 Het aantal meldingen van misbruik bij de Jehova’s Getuigen is gestegen tot 267, zo laat de stichting Reclaimed Voices woensdag weten aan dagblad Trouw.
De stichting Reclaimed Voices is vorig jaar opgericht na publicaties in Trouwover seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen. De eerste maand na de oprichting kwamen er vijftig meldingen binnen bij de stichting en nog eens dertig via Trouw.
Trouw schrijft woensdag verder dat de slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen zich bedonderd voelen door het bestuur van de organisatie.
In een open brief aan het bestuur schrijven de slachtoffers dat ze nog steeds niet zijn uitgenodigd voor een gesprek, ondanks dat zij een halfjaar geleden een verzoek daarvoor hebben ingediend. Het bestuur had toegezegd het gesprek aan te willen gaan.
Teleurstelling
Frank Huiting van Reclaimed Voices zegt tegen Trouw dat dit een groot effect heeft op de slachtoffers die met hun verhaal naar buiten zijn getreden. “Zij zijn boos, weten al tijden niet waar ze aan toe zijn en voelen teleurstelling over het hele proces. Het komt erop neer dat we nog steeds niet gehoord worden”, aldus Huiting tegen de krant.
Ook minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming heeft het bestuur van de Jehova’s Getuigen opgedragen om het gesprek aan te gaan met de slachtoffers.
De Jehova’s Getuigen zijn door NU.nl benaderd voor een reactie, maar een woordvoerder weigerde antwoord te geven op de vraag of het kerkgenootschap bereid is in gesprek te gaan met Reclaimed Voices. De kerk zegt zich niet te herkennen in het aantal gevallen van kindermisbruik dat door die stichting is geteld, maar doet ook geen uitspraken over wat dan het correcte aantal zou zijn of over het aantal mensen dat is geëxcomuniceerd of uit de Jehova’s Getuigen is gezet wegens kindermisbruik.
Telegraaf 09.02.2018 Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) roept slachtoffers van seksueel misbruik binnen de Jehovah-gemeenschap op naar de politie te stappen. „De beste start van een onderzoek is een aangifte bij de politie”, stelt Dekker.
De Jehovah’s Getuigen zijn in opspraak omdat de kerkelijke gemeenschap volgens RTL Nieuws seksueel misbruik en de interne afhandeling daarvan binnenskamers hield. Slachtoffers zijn bang dat bewijsmateriaal verloren gaat en willen dat het Openbaar Ministerie (OM) dat opvraagt. Maar justitie komt vooralsnog niet zelf in actie. Het OM roept slachtoffers op zich te melden, zodat het vervolgens een onderzoek kan instellen.
Dekker wil over de houding van het OM geen oordeel vellen, omdat dat „aan het OM zelf is” en „de politiek het OM niet aanstuurt.” Hij verzekert dat justitie en politie alles doen om slachtoffers over de drempel te helpen om aangifte te doen.
Geen aangifte ontvangen
Het uitgangspunt van de politie en Openbaar Ministerie (OM) in zedenzaken is dat slachtoffers zélf bepalen of ze al dan niet aangifte doen van misbruik, stelt het OM. „Het OM wil een slachtoffer niet tegen zijn zin betrekken in een strafrechtelijke procedure, omdat dat opnieuw beschadigend kan zijn.”
De politie en het OM hebben in de kwestie waar RTL Nieuws over bericht geen aangifte ontvangen. Het kan voorkomen dat een slachtoffer van seksueel misbruik geen aangifte wil doen, maar dat er wel concrete aanwijzingen zijn dat er sprake is van een strafbaar feit. In zo’n geval overlegt de politie met het OM over de vraag of ambtshalve onderzoek kan en moet worden gedaan.
VK 09.02.2018 Jehovah’s Getuigen Nederland houdt verslagen van interne rechtszaken over kindermisbruik onder de pet. Dit stelt RTL Nieuws. Slachtoffers vrezen dat de organisatie de documenten zal vernietigen.
Slachtoffermeldpunt Reclaimed Voiceswil dat Jehovah’s Getuigen Nederland de documenten overdraagt aan het Openbaar Ministerie (OM). De organisatie weigert dat en stelt dat slachtoffers vrij zijn om aangifte te doen bij de politie.
Jehova’s handelen beschuldigingen van seksueel misbruik van minderjarigen zelf af, via een eigen rechtbank. Die oordeelt over het algemeen mild: de zwaarste straf is uitsluiting uit de kerk. Kwesties worden zelden gemeld bij de politie.
Volgens RTL Nieuws bewaart de organisatie de verslagen van ‘tientallen en mogelijk honderden’ interne rechtszaken over seksueel misbruik in de archieven. De dossiers zouden ook bekentenissen van daders bevatten.
Vooralsnog ziet het OM geen reden om de documenten op te eisen, omdat er ‘geen concrete aanwijzingen voor strafbare feiten’ zijn, aldus landelijk officier Eva Kwakman tegen RTL Nieuws, ‘en dat betekent dat wij geen wettelijke basis hebben om opsporingshandelingen te verrichten.’ Inmiddels hebben 180 mensen bij Reclaimed Voices een melding gedaan dat ze als kind seksueel misbruikt zijn binnen Jehovah’s Getuigen.
NOS 09.02.2018 De Jehova’s Getuigen zijn niet van plan om vrijwillig de verslagen over mogelijk misbruik binnen de geloofsgemeenschap over te dragen aan justitie. Volgens een woordvoerder is het aan het slachtoffer om aangifte te doen en heeft de organisatie daar geen leidende rol in. “Wij roepen leden niet op om geen aangifte te doen.”
Gisteren werden de Jehova’s ervan beschuldigd dat ze jarenlang verslagen van beschuldigingen van seksueel kindermisbruik hebben achtergehouden. Slachtoffers zijn nu bang dat verslagen in de archieven van de Jehova’s Getuigen worden vernietigd en er dus bewijsmateriaal verloren gaat.
Sinds een paar maanden is er een meldpunt waar slachtoffers zich kunnen melden en daar zijn al meer dan tweehonderd gevallen gemeld. Raymond Hintjes is van de stichting die opkomt voor de belangen van slachtoffers. Hij zei gisteren dat er aangiftes gaan volgen. Hij wil dan ook dat het OM de verslagen opeist, voor het te laat is.
Intern systeem
De Jehova’s Getuigen hebben een intern systeem om zaken als misbruik te behandelen. Een klacht komt bij een speciale commissie terecht. Een woordvoerder zou deze commissies niet willen kwalificeren als rechtbanken. “De verslagen zijn voor de interne organisatie en we gebruiken die om een veilige organisatie te zijn voor onze jonge leden.”
En verder: “wij dragen de verslagen niet over aan politie of justitie omdat we vinden dat het slachtoffer leidend is. Wettelijk zijn we daartoe ook niet verplicht en iedere jurist zal ons daarin gelijk geven.”
NOS 08.02.2018 De organisatie Jehovah’s Getuigen in Nederland heeft jarenlang verslagen van beschuldigingen van seksueel kindermisbruik achtergehouden. Dat meldt RTL Nieuws. Slachtoffers vrezen dat de verslagen worden vernietigd en dat daarmee bewijsmateriaal verloren gaat.
De Jehovah’s Getuigen hebben een eigen soort rechtbanken, commissies met ‘ouderlingen’ binnen het genootschap. Zij vellen een oordeel over misstappen die leden van de beweging plegen. Het zijn geen zware straffen: de maximale straf is verbanning.
Volgens RTL liggen er tientallen of mogelijk honderden verslagen van interne rechtszaken in de archieven van Jehova’s Getuigen. Die bestaan uit zaken van Jehova’s Getuigen die beschuldigd worden van seksueel misbruik, met details of zelfs bekentenissen. Maar de documenten worden niet gedeeld met de politie. Dat is niet het beleid van de gemeenschap.
Geen aangifte
Het Openbaar Ministerie heeft nog geen onderzoek lopen naar het misbruik, omdat er geen aangiftes zijn gedaan. In een verklaring zegt het Openbaar Ministerie dat slachtoffers van misbruik zelf bepalen of ze aangifte doen. “Mochten die aangiftes op een later moment volgen, dan zullen politie en OM die in behandeling nemen.” Volgens de Jehovah’s Getuigen zijn slachtoffers van misbruik “vrij” om aangifte te doen.
Raymond Hintjes van de stichting Reclaimed Voices, die opkomt voor de belangen van slachtoffers, zegt dat inmiddels zo’n 220 meldingen van misbruik zijn binnengekomen. “We hebben vorige week met het OM gesproken en aangekondigd dat er aangiftes volgen, binnen nu en een week of twee”, zegt hij. Volgens Hintjes gaat het om zeker vijf aangiftes. “We hopen dat het OM door dit verhaal alsnog in beweging komt.”
Hintjes zegt dat het voor veel slachtoffers lastig is om aangifte te doen. “De vraag is of zij een heel proces willen ingaan, terwijl zij het voor zichzelf hebben afgesloten.” De vrees dat verslagen worden vernietigd is gebaseerd op ervaringen bij andere Jehova’s-afdelingen in de wereld, stelt Hintjes. “Dat is op verschillende plekken gebeurd, bijvoorbeeld in Australië, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten.”
‘Extra probleem’
De advocaat van de slachtoffers, Nico Meijering, roept via RTL Nieuws de Jehova’s op om de documenten alsnog te overhandigen aan het OM. “Laat het niet zo ver komen dat ze ook nog eens zo dom zijn om bewijsmateriaal te gaan vernietigen. Dan hebben ze een extra probleem aan de broek.”
Telegraaf 08.02.2018 Jehovah’s Getuigen Nederland heeft jarenlang verslagen van beschuldigingen van seksueel kindermisbruik achtergehouden. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Slachtoffers hebben nu grote angst dat de documenten vernietigd worden en mogelijk bewijsmateriaal verloren gaat.
Ze roepen de Jehovah’s Getuigen op om de verslagen per direct te overhandigen aan het Openbaar Ministerie. Justitie weigert de papieren op te eisen, meldt RTL.
Verslagen van tientallen en mogelijk honderden interne rechtszaken tegen Jehovah’s die beschuldigd zijn van seksueel kindermisbruik zijn achtergehouden. Met details van de zaak en soms zelfs bekentenissen van daders.
OM
Twee weken geleden meldde de zender dat Jehovah’s zaken rond kindermisbruik binnen de kerk zelf afhandelen. Ze hebben namelijk hun eigen ’rechtbanken’: commissies die bestaan uit zogenoemde ouderlingen, leidinggevenden binnen de kerk.
De politie en het OM hebben in deze kwestie geen aangifte(n) ontvangen, meldt het OM. Niet van individuele slachtoffers of van de stichting Reclaimed Voices. Mochten die aangiftes op een later moment volgen, dan zullen politie en OM die in behandeling nemen.
AD 08.02.2018 Jehovah’s Getuigen Nederland heeft jarenlang verslagen van beschuldigingen van seksueel kindermisbruik achtergehouden. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Slachtoffers hebben nu grote angst dat de documenten vernietigd worden en mogelijk bewijsmateriaal verloren gaat.
De slachtoffers roepen de Jehovah’s Getuigen op om de verslagen per direct te overhandigen aan het Openbaar Ministerie. Justitie zou tot dusver weigeren de papieren op te eisen. Het OM verklaart dat zij nog ‘geen wettelijke basis hebben om opsporingshandelingen te verrichten’.
Verslagen van tientallen en mogelijk honderden interne rechtszaken tegen Jehovah’s die beschuldigd zijn van seksueel kindermisbruik zijn al die tijd achtergehouden. Daarin staan details van de zaak en soms zelfs bekentenissen van daders.
Hoogleraar strafrecht Henny Sackers laakt de houding van het OM. “Dat het Openbaar Ministerie kennelijk tot op dit moment in een passieve rol blijft, is moeilijk te begrijpen”.
Elsevier 21.07.2017 Slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen houden vaak een trauma over aan de heimelijke afhandeling van hun zaak. Het kerkgenootschap heeft zijn ‘eigen rechtssysteem’. Jehova’s willen de zaken niet voor een gewone rechtbank brengen.
Dat maakt het genootschap een ‘paradijs voor pedofielen’, meldt dagblad Trouw vandaag op basis van eigen onderzoek. Het interne rechtssysteem wordt als superieur gezien, dat staat boven de ‘wereldse autoriteiten’, net zoals de sharia bij sommige moslims. Jehova’s handelen de zaken binnenskamers af.
Leden en ex-leden die in de jaren tachtig en negentig te maken hadden met misbruik vertellen aan Trouw hoe ‘daders de hand boven het hoofd wordt gehouden’. Bij misbruikzaken treedt een mannelijke ouderling op als rechter. Intern komt het bijna nooit tot een veroordeling, en in veel gevallen heeft het misbruik nauwelijks gevolgen voor de dader.
Volgens de Jehova’s Getuigen zijn er twee getuigen nodig om een zaak hard te maken. De omstreden Twee Getuigen-regel en andere ‘wetten’ komen rechtstreeks uit Amerika, waar het hoofdkwartier zit van het internationale kerkgenootschap.
Geen straf, maar restricties
‘Misbruik wordt opgelost door de eerste beste boer die ouderling is, die er nul verstand van heeft,’ zegt een slachtoffer. Als een zaak toch tot een veroordeling leidt, is de straf mild.
Daders mogen bijvoorbeeld niet meer hardop voorgaan in gebed of ouderling worden. Als de dader spijt betuigt, gaat hij meestal vrijuit, en geniet hij de bescherming van het genootschap.
Twee jaar geleden deed Australië op grote schaal onderzoek naar seksueel misbruik door Jehova’s Getuigen. De Australische tak zou zeker duizend gevallen van seksueel misbruik in de doofpot hebben gestopt.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Iedere plek waar boeddhistische studie en beoefening wordt aangeboden, moet een veilige plek zijn, aldus Michael Ritman, Boeddhistische Unie Nederland- voorzitter.
Namkha Rinpoche (‘rinpoche’ is een Tibetaanse religieuze eretitel en betekent ‘de kostbare’), die getrouwd is en kinderen heeft, kwam begin deze eeuw vanuit Nepal naar Zwitserland. Zijn organisatie Rigdzin heeft afdelingen in een zestal landen. In Nederland beoefenen enkele tientallen mensen het Tibetaans boeddhisme bij Rigdzin. Een voormalig bestuurslid van Rigdzin Nederland bevestigt tegenover de Volkskrant dat ‘vrouwen onder druk werden gezet seks te hebben met Namkha Rinpoche’. Hij verliet de organisatie in 2015 vanwege Namkha’s gedrag en een teveel aan ritualistische praktijken. Hem zijn vier gevallen bekend van vrouwen die om seks werden verzocht, twee vrouwen zouden hebben geweigerd.
Het huidige bestuur van Rigdzin Nederland reageerde niet op verzoeken om een reactie. De Boeddhistische Unie Nederland (BUN), waarbij ruim veertig boeddhistische verenigingen zijn aangesloten – waaronder Rigdzin – meldt in een reactie ‘in contact te zijn getreden met het bestuur van Rigdzin om te praten over de situatie in Nederland en te onderzoeken of er maatregelen nodig zijn’. BUN-voorzitter Michael Ritman: ‘Iedere plek waar boeddhistische studie en beoefening wordt aangeboden, moet een veilige plek zijn.’
Misbruik sinds de jaren 70
AD 14.09.2018
Uit verklaringen van Amerikaanse, Australische en Europese slachtoffers viel een omvangrijk seksueel misbruik te reconstrueren dat zich al vanaf de jaren zeventig had afgespeeld
Verhalen over seksueel misbruik door Namkha Rinpoche circuleren al sinds 2004. In dat jaar schreef Benti Banach, kenner van het Himalaya-gebied en journalist bij De Limburger, een bezorgde brief aan de staf van de dalai lama. Reeds in Nepal waren Banach van diverse vrouwen verhalen ter ore gekomen over seksuele diensten die Namkha van hen had geëist, plus grote geldsommen.
De aantijgingen tegen Namkha komen nadat vorig jaar de beroemde Tibetaanse geestelijke Sogyal Rinpoche (70) – bekend van het miljoenen malen verkochte boek Het Tibetaanse boek van leven en sterven – in opspraak raakte. Uit verklaringen van Amerikaanse, Australische en Europese slachtoffers viel een omvangrijk seksueel misbruik te reconstrueren dat zich al vanaf de jaren zeventig had afgespeeld. Sogyal leidde tot zijn aftreden in augustus jongstleden het Tibetaans-boeddhistische centrum Rigpa, dat in Nederland vele honderden leden heeft. Een maand voor hij terugtrad, had de dalai lama verklaard dat Sogyal Rinpoche zich ‘te schande’ heeft gemaakt.
Onafhankelijk onderzoek nodig
Vaak gaat het om vrouwen die door leed dat ze hebben meegemaakt extra kwetsbaar zijn, aldus Rob Hogendoorn, jurist en journalist van het online platform Open Boeddhisme.
‘Dit soort leraren zijn als handelsreizigers’, zegt Rob Hogendoorn, jurist en journalist van het online platform Open Boeddhisme. ‘Overal waar ze komen, gebeuren dezelfde dingen. Ook tussen hun slachtoffers zie je overeenkomsten. Vaak gaat het om vrouwen die door leed dat ze hebben meegemaakt extra kwetsbaar zijn.’ Het is de combinatie van die kwetsbaarheid en het psychologische overwicht van de leraren die vaak jarenlang misbruik in de hand werkt, zegt Hogendoorn. Vaak hebben slachtoffers een geïdealiseerd beeld van boeddhistische meesters, die immers doceren dat lijden voortvloeit uit verlangen. Op lustgedreven gedrag van zulke leraren anticiperen ze geenszins.
Rob Hogendoorn pleit voor onafhankelijk onderzoek naar misbruik binnen boeddhistische organisaties. ‘Het Centraal Bureau voor Statistiek maakt melding van ruim 50 duizend praktiserende boeddhisten in Nederland. En daar komen nog honderdduizenden sympathisanten bij.’
Geweld en seksueel misbruik: boeddhisten zijn niet zo zen als we denken in het Westen
Nee, boeddhisten zijn geen nobele wijzen
De Rohingya worden verjaagd uit Myanmar, een populaire geestelijke blijkt een seksueel roofdier: zo zen als westerlingen denken zijn boeddhisten niet. En mediteren doen ze ook al nauwelijks. (+)
NOS 15.09.2018 De dalai lama zegt dat hij allang op de hoogte was van verhalen over seksueel misbruik door boeddhistische leraren. “Ik wist deze dingen al. Niks nieuws”, antwoordde hij op de vraag van de NOS wat hij heeft geleerd van zijn gesprek met vier slachtoffers van gisteren. Vervolgvragen en andere vragen over het onderwerp mochten op een korte persbijeenkomst in de Nieuwe Kerk in Amsterdam niet worden gesteld.
Kijk hier voor de vraag over het misbruik op de persbijeenkomst:
‘Deze mensen geven niet om de boeddhistische leer’
De boeddhistische leider zegt dat hij beschuldigingen besprak op een bijeenkomst met westerse boeddhisten in 1993. “Ik denk dat dat hoogstwaarschijnlijk over Sogyal Rinpoche ging.” Dat is een van de bekendste en meest omstreden boeddhistische leraren. Volgens de vier slachtoffers had de dalai lama overigens gisteren gezegd dat hij door hun gesprek nu een aanleiding heeft om er iets mee te doen.
Tientallen slachtoffers
Verder herhaalde de geestelijk leider dat zelfdiscipline belangrijk is voor leraren en dat slachtoffers hun verhalen publiek moeten maken. “Dan zouden leraren bezorgd worden over het feit dat ze te schande worden gemaakt.” Tientallen slachtoffers zijn de afgelopen jaren naar buiten getreden met klachten over leraren.
Het kantoor van de dalai lama krijgt al sinds in ieder geval 1992 brieven van misbruikslachtoffers. De geestelijk leider heeft in de waarschuwingen over Sogyal in elk geval geen aanleiding gezien om afstand tot hem te bewaren.
Teleurstelling
Oane Bijlsma, ex-volgeling van Sogyal Rinpoche en initiatiefnemer van het gesprek met de de dalai lama, is teleurgesteld. “We zijn er al mee naar buiten getreden, hoe moeilijk dat ook is vanwege onder meer de schaamte.”
Bijlsma vindt het tijd dat “de belangen van slachtoffers voor politieke belangen en relaties tussen de dalai lama en leraren” gaan. “De dalai lama heeft Sogyal weliswaar publiekelijk laten vallen, maar het is afwachten of er nu ook werkelijk iets verandert.”
Ook is zij verbaasd over het antwoord dat de geestelijke het allemaal al wist. “Hij wist gisteren bijvoorbeeld duidelijk niets over OKC.” Dat is een Belgische boeddhistische sekte waarbinnen een van de vier slachtoffers, Ricardo Mendes, is geboren. Mendes zegt dat hij gisteren meerdere keren aan de geestelijk leider vertelde dat OKC foto’s van de dalai lama als legitimering gebruikt.
De dalai lama bevestigde dat hij het probleem in november zal bespreken op een bijeenkomst met boeddhistische leraren in zijn Indiase woonplaats Dharamsala.
Heeft u informatie over misbruik in boeddhistische kring? Stuur een e-mail naar anna.mees@nos.nl en/of bas.de.vries@nos.nl. Als wij publiceren, doen we dat alleen met uw expliciete toestemming.
NOS 14.09.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik hebben in Rotterdam zo’n half uur met de dalai lama gesproken. Voor zover bekend is het voor het eerst dat hij slachtoffers van misbruik door boeddhistische geestelijken ontmoet.
De dalai lama heeft toegezegd dat hij het wijdverbreide misbruikprobleem gaat bespreken op een grote bijeenkomst met boeddhistische leraren in zijn Indiase woonplaats Dharamsala. Dat zegt de initiatiefnemer van de bijeenkomst, Oane Bijlsma.
Zij is verheugd met die toezegging en noemt de bijeenkomst “best moeizaam, maar zeker de moeite waard”. Het kantoor van de dalai lama heeft nog niet gereageerd op de bijeenkomst of zich uitgelaten over de toezegging.
Zelfdiscipline
“Hij begon met dingen die hij altijd zegt, zoals dat het beoefenen van zelfdiscipline belangrijk is voor boeddhisten. En dat de leraren over wie we het hadden, die zelfdiscipline niet hebben maar erop moeten trainen.”
In het begin wilde de dalai lama vooral zelf praten en het kostte moeite daardoorheen te breken, zegt Bijlsma. “Later zei hij dat we een zaadje geplant hadden en dat hij nu materiaal heeft om iets mee te doen.”
Slachtoffer na gesprek met dalai lama: ‘Ik denk dat het te schokkend voor hem was’
“Ik vind het jammer dat ik niet heb gehoord dat de dalai lama het erg vindt wat ons is overkomen”, zegt Chris, een andere Nederlandse vrouw. “Terwijl boeddhisten het juist altijd over compassie hebben.”
Niet bij machte
Lotgenoot Cecile zegt: “Ik kon wel aan hem zien dat hij het erg vond.” Ze heeft de naam van haar ex-leraar, bij wie ze twee jaar geleden wegging, een paar keer genoemd. “Zodat ik zeker wist dat hij het hoorde. Dat vind ik belangrijk, omdat de leraar nog actief is.” Als reactie kreeg de vrouw te horen dat leraren eerlijk moeten zijn. “En hij zei dat hij niet bij machte is om het probleem aan te pakken, maar dat hij graag wil dat wij daaraan bijdragen, bijvoorbeeld door onze verhalen online te zetten.”
De dalai lama in gesprek met de slachtoffersMARLIES BOSCH | STICHTING BEZOEK ZIJNE HEILIGHEID DALAI LAMA
In 2015 kwamen veel beschuldigingen aan het adres van boeddhistische monniken en leraren in Nederland. Ze zouden zich de afgelopen decennia schuldig hebben gemaakt aan seksueel misbruik van leerlingen, zowel mannen als vrouwen. Volgens Bijlsma noemde de dalai lama een speciale bijeenkomst met wetenschappers over dit onderwerp vandaag in Rotterdam een “zeer interessant idee”.
De slachtoffers willen graag dat de dalai lama zijn positie gebruikt om te benadrukken dat leraren die misbruik plegen niet boven de wet staan. “Hij zei daarop dat hij al eerder heeft gezegd dat ‘slechte lama’s’ publiekelijk moeten worden bekritiseerd.”
Sekte
Ricardo Mendes is geboren in de Belgische boeddhistische sekte Ogyen Kunzang Chöling (OKC) en heeft daar het grootste deel van zijn leven doorgebracht. “Dat is weer heel anders dan dat als je als volwassene bewust voor een bepaalde gemeenschap kiest. Ik heb aangetoond dat onze zaak anders is, omdat die over kinderen gaat.” Een Belgische rechter komt binnenkort met een beslissing over deze zaak.
Ricardo en Oane met het boekje dat ze overhandigd hebben ANNA MEES / NOS
De vier hebben de dalai lama allerlei papieren overhandigd. Het belangrijkste: een boekje met uitgeschreven getuigenissen van hen en acht anderen, uit allerlei landen en ex-volgelingen van allerlei leraren. “For the Dalai Lama’s eyes only” staat erop. Ook gaven ze prints van een groot deel van de ruim 1300 handtekeningen van hun petitie. En recente rapporten over misbruik binnen twee van de grootste boeddhistische organisaties, die ook actief zijn in Nederland, Rigpa en Shambhala.
Heeft u informatie over misbruik in boeddhistische kring? Stuur een e-mail naar anna.mees@nos.nlen/of bas.de.vries@nos.nl. Als wij publiceren, doen we dat alleen met uw expliciete toestemming.
NOS 14.09.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik hebben zojuist kort met de dalai lama gesproken. Voor zover bekend is het voor het eerst dat de boeddhistisch leider slachtoffers over misbruikt spreekt.
Het ging “best moeizaam,” zegt initiatiefnemer Oane Bijlsma, “maar het was zeker de moeite waard.”
De dalai lama heeft toegezegd dat hij aandacht aan het wijdverspreide probleem gaat besteden in zijn Indiase woonplaats Dharmsala. Een speciale bijeenkomst met wetenschappers over dit onderwerp lijkt hem een “zeer interessant idee”, zegt Bijlsma.
De slachtoffers willen graag dat hij zijn positie gebruikt om te benadrukken dat leraren die misbruik plegen niet boven de wet staan. “Hij zei daarop dat hij al eerder heeft gezegd dat ‘slechte lama’s’ publiekelijk moeten worden bekritiseerd.”
NOS 13.09.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren ontmoetenmorgen de dalai lama en geven hem een boekje met hun getuigenissen. Daarin staan meerdere verhalen van ex-volgelingen van de Tibetaanse boeddhist Sogyal Lakar, met de koosnaam Sogyal Rinpoche (“de kostbare”). Hij wordt sinds 1992 beschuldigd van allerlei vormen van misbruik van zijn leerlingen.
De Franse justitie onderzoekt de zaak en heeft een rechtshulpverzoek aan Nederland gedaan om hier slachtoffers te horen. Na zes jaar onderzoek door de Franse gendarmerie ligt het dossier sinds begin dit jaar op het bureau van de officier van justitie van Montpellier. Volgens Franse media doet de aanklager een justitieel vooronderzoek. Aan de NOS heeft hij laten weten dat hij “momenteel niet over deze zaak communiceert”.
Los van het Franse onderzoek heeft Sogyals internationale organisatie Rigpa een Brits advocatenkantoor ingehuurd om beschuldigingen te onderzoeken. Dit gebeurde nadat acht (ex-)volgelingen vorig jaar in een brief hadden geschreven dat ze schoon genoeg hadden van Sogyals misdragingen. De lama heeft sommige van zijn leerlingen “ernstig fysiek, seksueel en emotioneel” misbruikt, constateerde de ingehuurde firma Lewis Silkin vorige week.
In een verklaring schrijven verschillende internationale Rigpa-besturen dat ze “diepe spijt hebben en hun excuses aanbieden voor de ervaren pijn door vroegere en huidige leden”.
Sogyal heeft de bestseller Het Tibetaanse boek van leven en sterven op zijn naam staan en is na de dalai lama de bekendste boeddhist ter wereld. Zijn hoofdkwartier Lérab Ling in Zuid-Frankrijk werd in 2008 door de dalai lama geopend. Rigpa heeft zo’n 130 centra in 40 landen. Vanaf begin jaren 80 tot vorig jaar reisde Sogyal met zijn gevolg de wereld over om retraites te geven. In Nederland heeft de organisatie 350 leden en centra in Groningen en Amsterdam. Sogyal gaf hier voor het laatst een retraite in 2017.
Sogyal is zeker niet de enige beschuldigde leraar. Volgens onderzoeker Rob Hogendoorn zijn 20 van de 45 aangesloten organisaties van de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) in opspraak geraakt wegens beschuldigingen van seksueel misbruik door de geestelijk leider(s).
Oane Bijlsma, initiatiefnemer van het verzoek de dalai lama te ontmoeten, is in opdracht van de Franse autoriteiten door de Amsterdamse zedenpolitie gehoord. “Ze wilden van alles weten. Het verhoor heeft 5,5 uur geduurd”, zegt ze. Vanaf halverwege 2011 was Bijlsma een klein jaar vrijwilliger bij Rigpa. Ze zegt dat Sogyal allerlei seksuele toespelingen maakte. Zo kwam hij op een avond naar haar toe met in zijn hand een afbeelding van een godheid met een enorme erectie.
“Hij pakte mijn achterhoofd vast, drukte de afbeelding in mijn gezicht en zei: kijk, kijk! Daarna begon hij smakelijk te lachen.” Vanwege onder meer deze ervaring vertrok Bijlsma bij Rigpa. Anderen kwamen er veel slechter vanaf, vertellen ex-leerlingen.
Sogyal en een paar van de vrouwen uit zijn ‘inner circle’ zo’n 10 jaar geleden EIGEN FOTO
Overtuigend bewijs dat hij meerdere volgelingen gebruikte als stootzak om zijn eigen frustraties en woede te ventileren, aldus Onderzoeker Karen Baxter.
Uit het rapport van het Britse advocatenkantoor blijkt dat meerdere mensen uit de groep die het dichtst bij Sogyal stonden – zijn ‘inner circle’ – dagelijks werden geslagen, sommigen tot bloedens toe. “Ik heb overtuigend bewijs gehoord dat hij meerdere volgelingen gebruikte als stootzak om zijn eigen frustraties en woede te ventileren”, schrijft onderzoeker Karen Baxter. Daarnaast vond ze bewijs dat Sogyal iemand bewusteloos heeft geslagen en iemand een hersenschudding opliep.
Sogyal gebruikte zijn positie om jonge vrouwen te “dwingen, intimideren en manipuleren om hem seksuele gunsten te verlenen”. Ook werden ze aan andere lama’s die langskwamen, aangeboden voor seksuele diensten, constateert Baxter.
Dit waren allemaal lessen op hun pad naar verlichting, hield hun goeroe hun voor. Verlichting is het ultieme doel van boeddhisten. Volledig toegewijde leerlingen zouden verlichting zelfs binnen één mensenleven kunnen bereiken. Het ruilmiddel was volledige gehoorzaamheid. Toonden leerlingen die niet, dan werd gedreigd dat de leraar-leerlingband (“samaya”) zou worden verbroken en bijvoorbeeld hun familie allerlei slechts zou overkomen.
Depressie en hallucinaties
Getuigen vertellen in het Britse rapport dat Sogyals gedragingen bij hen leidden tot posttraumatische stress, angst, depressie, chronische slapeloosheid, hallucinaties en suïcidale gedachten. Baxter concludeert dat Sogyal zijn studenten zo ver liet gaan, dat ze “aan de rand van een emotionele inzinking” zaten.
Leerlingen die intern misstanden meldden, kregen ‘Rigpa Therapy’, genoemd naar zijn organisatie. Volgens getuigen vertelde een ‘behandelaar’ze dat de oorzaak van hun problemen familierelaties waren, en niet datgene wat Sogyal deed. Op Rigpa kwamen veel kwetsbare vrouwen af, soms getraumatiseerd vanwege eerder seksueel geweld.
Hooggeplaatsten binnen Rigpa zijn er niet in geslaagd de kwesties aan te kaarten, waardoor ze anderen risico lieten lopen, aldus Onderzoeker Karen Baxter.
Niet alleen Sogyal zelf valt iets te verwijten, schrijft advocaat Baxter. Andere hooggeplaatsten binnen de organisatie wisten van in ieder geval een paar van deze zaken af. “Ze zijn er niet in geslaagd die aan te kaarten, waardoor ze anderen risico lieten lopen.”
Drie van de internationale bestuurders, die al tientallen jaren tot Sogyals trouwste volgelingen behoren, stappen naar aanleiding van het rapport op. In Nederland wordt sinds vorig jaar “toegewerkt naar een nieuw bestuur”, laat voorzitter Wim Marseille weten. De secretaris, de Groningse advocaat Daan Meerburg, treedt na 23 jaar “binnen afzienbare tijd” terug. De organisatie is vorig jaar begonnen een “transformatieproces op gang te brengen dat herhaling helpt voorkomen”. Zo trok Sogyal zich terug als “spiritueel directeur”. Hij is op retraite in Azië en in behandeling voor darmkanker, schrijft Marseille.
Aan autoriteiten melden
In hun verklaring schrijven de Rigpa-besturen dat ze “volledige verantwoordelijkheid nemen om te garanderen dat Rigpa een veilige omgeving voor iedereen biedt”. De besturen zeggen niet of ze concreet iets met de aanbevelingen in het rapport gaan doen. Op vragen van de NOS hierover kwam geen antwoord.
Twee van die aanbevelingen aan Rigpa zijn om “stappen te nemen zich zo volledig van Sogyal te distantiëren” en hem geen contact meer te laten hebben met leerlingen. Ook moeten de bestuurders van Rigpa in verschillende landen overwegen in hoeverre ze verplicht zijn “alle in het rapport genoemde zaken te melden aan rechtshandhavingsinstanties of relevante regelgevers”. Over dit laatste wordt in de verklaring van Rigpa met geen woord gerept.
Heeft u informatie over misbruik (in boeddhistische kring)? Stuur een e-mail naar anna.mees@nos.nlen/of bas.de.vries@nos.nl. Wij gaan uiterst vertrouwelijk met uw bericht om.
AD 13.09.2018 De Dalai Lama ontmoet vrijdag in Nederland slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren. Dat meldt de stichting die het bezoek van de Dalai Lama organiseert.
Twaalf misbruikslachtoffers, onder wie drie uit Nederland, deden eerder een dringend beroep op de Dalai Lama om met ze in gesprek te gaan. Hij heeft hier nu gehoor aan gegeven. Voor zover bekend heeft de geestelijk leider van het Tibetaanse volk nooit eerder om de tafel gezeten met slachtoffers.
,,Zijne Heiligheid de Dalai Lama was bedroefd om te horen over het seksuele misbruik dat leerlingen hebben geleden door boeddhistische leraren”, schrijft zijn secretaris, in een mail aan Nederlandse slachtoffers die de NOS in handen heeft. De secretaris schrijft ook dat de Dalai Lama ‘constant zulk onverantwoordelijk en onethisch gedrag heeft afgekeurd’.
Petitie
Volgens een woordvoerder is niet bekend hoeveel slachtoffers hij zal ontmoeten. Ze krijgen ook kort de tijd om hun uitgeschreven getuigenissen en een petitie aan te bieden. De Dalai Lama verblijft van 14 tot en met 17 september in Nederland en zal onder meer een lezing geven in Rotterdam.
NU 13.09.2018 De Dalai Lama ontmoet vrijdag in Nederland slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren. De stichting die het bezoek organiseert, heeft dit bevestigd naar aanleiding van een bericht van de NOS.
Twaalf misbruikslachtoffers, van wie drie uit Nederland, deden eerder een dringend beroep op de Dalai Lama om met ze om de tafel te gaan. Hij heeft hier nu gehoor aan gegeven.
Voor zover bekend heeft de geestelijk leider van het Tibetaanse volk nooit eerder om de tafel gezeten met slachtoffers.
Volgens een woordvoerder is niet bekend hoeveel slachtoffers hij zal ontmoeten. Ze krijgen ook kort de tijd om hun uitgeschreven getuigenissen en een petitie aan te bieden.
De Dalai Lama verblijft van 14 tot en met 17 september in Nederland en zal onder meer een lezing geven in Rotterdam.
Telegraaf 13.09.2018 De Dalai Lama ontmoet vrijdag in Nederland slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren. De stichting die het bezoek van de Dalai Lamai organiseert heeft dit bevestigd naar aanleiding van een bericht van de NOS.
Twaalf misbruikslachtoffers, waarvan drie uit Nederland, deden eerder een dringend beroep op hem om met ze om tafel te gaan. Hij heeft hier nu gehoor aan gegeven. Voor zover bekend heeft de geestelijk leider van het Tibetaanse volk nooit eerder om de tafel gezeten met slachtoffers.
Volgens een woordvoerder is niet bekend hoeveel slachtoffers hij zal ontmoeten. Ze krijgen ook korte de tijd om hun uitgeschreven getuigenissen en een petitie aan te bieden.
De Dalai Lama verblijft van 14 tot en met 17 september in Nederland en zal onder meer een lezing geven in Rotterdam.
NOS 13.09.2018 De dalai lama heeft morgen in Nederland een ontmoeting met slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren. Daarmee geeft hij gehoor aan het dringende beroep dat twaalf slachtoffers op hem deden. Voor zover bekend is het de eerste keer dat de dalai lama met misbruikslachtoffers om de tafel gaat.
“Zijne Heiligheid de dalai lama was bedroefd om te horen over het seksuele misbruik dat leerlingen hebben geleden door boeddhistische leraren”, schrijft zijn secretaris Tseten Samdup Chhoekyapa in een mail aan Nederlandse slachtoffers.
De secretaris schrijft ook dat de dalai lama “constant zulk onverantwoordelijk en onethisch gedrag heeft afgekeurd”. Ook heeft hij leerlingen eerder aangeraden om leraren te waarschuwen dat “zulk wangedrag intolerabel was en moest stoppen”. Werkten die waarschuwingen niet, dan zouden studenten het gedrag publiek moeten maken en de “dader met naam en toenaam bekritiseren”.
De slachtoffers krijgen morgenmiddag kort de tijd om hun uitgeschreven getuigenissen en een petitie aan te bieden. Drie van hen komen uit Nederland. De leraren over wie hun getuigenissen gaan, waren of zijn in meerdere landen actief. De petitie is sinds maandag zo’n 850 keer ondertekend.
Wetenschappers
De initiatiefnemers zijn blij dat ze morgen worden ontvangen door de dalai lama. “Ik vind het geweldig en ben erg blij dat de dalai lama dit toezegt”, zegt Oane Bijlsma. “Uit zijn mail sprak ook echt zijn zorg. Over het misbruik door boeddhistische leraren zijn al lang vrij serieuze dingen bekend. We zijn benieuwd of en hoe de dalai lama ervoor kan zorgen dat hij die leraren niet steunt.”
“Ik hoop dat we in grote lijnen kunnen bespreken wat er aan de hand was”, zegt slachtoffer Cecile, die niet met haar achternaam in de media wil komen. “Ik had het al wel gemeld bij het bureau van de dalai lama, maar ik weet niet of dat ooit is aangekomen.” Cecile zegt dat haar leraar haar tot drie keer toe seksueel heeft misbruikt.
‘Zachtjes wegbewegen’
Bij eerdere beschuldigingen was het advies van een medewerker van de dalai lama om in dit soort kwesties niet te veel lawaai te maken. “Als we ons ongemakkelijk voelen bij een leraar, is het het beste om enige afstand te nemen. En het is ook goed om niet te scherp of verdelend met andere leerlingen te praten, maar zachtjes weg te bewegen.”
De dalai lama begint zijn bezoek aan Nederland zaterdagochtend met een ‘dialoog’ in de Nieuwe Kerk in Amsterdam over ‘compassie en technologie’. Ook opent hij daar de tentoonstelling ‘Het leven van Boeddha’.
Zondagochtend houdt hij een lezing in Rotterdam Ahoy. Daar sluit de dalai lama maandagochtend af met een boeddhistische les.
NOS 10.09.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren en monniken doen een dringend beroep op de dalai lama. Zij vragen om een ontmoeting tijdens zijn bezoek aan Nederland van komend weekeinde. De vrouwen willen hem uitgeschreven getuigenissen aanbieden van twaalf slachtoffers uit tien landen. Drie van hen komen uit Nederland. Ook willen ze hem een petitie overhandigen.
Voor zover bekend heeft de geestelijk leider van het Tibetaanse volk nooit eerder om de tafel gezeten met slachtoffers. Zijn kantoor in India heeft nog niet gereageerd op het verzoek, dat vrijdag naar hem is gestuurd.
Voorzitter Paula de Wijs van de stichting die het Nederlandse bezoek organiseert, zegt dat alleen dat kantoor kan beslissen over het programma van de 83-jarige dalai lama. “Maar als ons om advies wordt gevraagd, zal ik zeggen dat het mij goed lijkt om deze ontmoeting mogelijk te maken. Het is natuurlijk vreselijk wat slachtoffers van seksueel misbruik hebben meegemaakt. Als een ontmoeting met de dalai lama hen helpt, dan kan ik daar uiteraard nooit tegen zijn.”
Carla Bruni
De afgelopen jaren kwam een reeks prominente boeddhisten in opspraak na beschuldigingen van seksueel wangedrag. De bekendste van hen was de Tibetaan Sogyal Rinpoche. Hij is de co-auteur van het ‘Het Tibetaanse boek van leven en sterven’, waarvan wereldwijd miljoenen exemplaren zijn verkocht. Ruim een jaar geleden trad Sogyal terug nadat acht volgelingen hem in een open brief hadden beschuldigd van fysiek, emotioneel en seksueel misbruik van leerlingen. Een onafhankelijke onderzoeker bevestigde de aantijgingen vorige week.
De dalai lama weigerde tot voor kort afstand te nemen van Sogyal Rinpoche, hoewel hij al sinds de vroege jaren 90 weet dat die herhaaldelijk is beschuldigd van ernstig seksueel misbruik en mishandelingen.
Tien jaar geleden was de dalai lama eregast bij de plechtige opening van een tempel van Sogyal in Zuid-Frankrijk, samen met de toenmalige Franse presidentsvrouw Carla Bruni. Pas na de aanklacht van de groep leerlingen vorig jaar veranderde hij van koers door te zeggen dat Sogyal “zich te schande heeft gemaakt”.
Imago
De twaalf getuigenissen die voor de dalai lama zijn opgesteld, gaan over vijf boeddhistische leraren. Volgens de Nederlandse Cecile (achternaam bij de redactie bekend), een van de slachtoffers die het gesprek heeft aangevraagd, beseft de dalai lama onvoldoende hoe boeddhistische leraren hem gebruiken om een imago van betrouwbaarheid op te bouwen.
“Als hij iemand vereert met een bezoek en behandelt als een vriend, dan denken velen dat die leraar dan waarschijnlijk ook door en door deugt. Dat blijkt geregeld niet te kloppen. Niet alleen bij Sogyal, maar ook bij mijn leraar. Het wordt echt tijd dat de dalai lama zich er bewust van wordt hoe hij mensen naar deze verkeerde leiders trekt. En dat hij zijn invloed vanaf nu juist ten goede gaat aanwenden.”
De dalai lama met de omstreden Sogyal Rinpoche (uiterst links) in 2008 YOUTUBE
De dalai lama begint zijn bezoek aan Nederland zaterdagochtend met een ‘dialoog’ in de Nieuwe Kerk in Amsterdam over ‘compassie en technologie’. Zondagochtend houdt hij een lezing in Rotterdam Ahoy, die wordt ingeleid met een gesprek met Richard Gere. Die acteur is voorzitter van mensenrechtenorganisatie ‘International Campaign for Tibet’. De dalai lama sluit af met een boeddhistische les op maandagochtend, ook in Ahoy.
De meeste boeddhistische groeperingen in Nederland zijn aangesloten bij de Boeddhistische Unie Nederland (BUN). Volgens Rob Hogendoorn, die misbruik in boeddhistische kring onderzoekt, zijn 20 van de 45 leden in opspraak geraakt wegens beschuldigingen van seksueel misbruik door de geestelijk leider(s). Een paar voorbeelden:
Rigpa
Oprichter Sogyal Lakar, met de koosnaam Sogyal Rinpoche, is sinds de jaren 90 door tientallen leerlingen beschuldigd van allerlei vormen van misbruik. Een door Rigpa ingehuurd Brits advocatenkantoor bevestigde afgelopen week dat meerdere studenten door hem “ernstig fysiek, emotioneel en seksueel” zijn misbruikt.
Shambhala
De beschuldigingen tegen leraren gaan terug tot 1983, blijkt uit een recent rapport. Shambhala-hoofd Ösel Rangdröl Mukpo, die Sakyong Mipham wordt genoemd, zou onder meer vrijwilligers hebben gebruikt “voor zijn eigen seksuele bevrediging”. Mipham trad in juli af, nadat negen Shambhala-managers al waren opgestapt.
Rigdzin
Een Zwitserse vrouw heeft een strafklacht tegen oprichter Namkha Rinpoche ingediend wegens “omvangrijk seksueel misbruik”, schreef de Volkskrant begin dit jaar. Een voormalig bestuurslid van de Nederlandse tak bevestigde tegenover de krant dat “vrouwen onder druk werden gezet seks te hebben met Namkha Rinpoche”.
AD 02.09.2018 De Indiase politie heeft een boeddhistische monnik gearresteerd in de UNESCO-werelderfgoedplaats Bodh Gaya. De 55-jarige man zou ontucht hebben gepleegd met 15 minderjarige jongens in een meditatiecentrum waar hij de scepter zwaaide.
Bhante Shanghpriya Sujoy zit momenteel vast. Jongens die in het meditatiecentrum woonden hadden geklaagd dat ze werden geslagen, misbruikt en werden gedwongen om naakt te dansen. Dat meldt de politie. De jongens, die tussen de zes en twaalf jaar oud zijn, werden door Bhante Shanghpriya Sujoy weggehaald bij hun arme families in het noordoosten van het land. Als ze weigerden te dansen of zich verzetten tegen het misbruik, werden ze zonder voedsel of water opgesloten.
VK 20.02.2018 Een Zwitserse vrouw heeft een strafaanklacht ingediend tegen de Tibetaans-boeddhistische leraar Namkha Rinpoche (51) wegens omvangrijk seksueel misbruik. Dat bevestigt de vrouw tegenover de Volkskrant. Ook in andere Europese landen is de lama in opspraak geraakt.
Op de Facebookpagina Open Buddhism traden de afgelopen weken een Franse en twee Spaanse vrouwen met verhalen over misbruik naar buiten. Een Nederlandse vrouw vertelde op 9 februari aan Het Boeddhistisch Dagblad over seksuele intimidatie door deze leraar.
Veilige plek
Iedere plek waar boeddhistische studie en beoefening wordt aangeboden, moet een veilige plek zijn, aldus Michael Ritman, Boeddhistische Unie Nederland- voorzitter.
Namkha Rinpoche (‘rinpoche’ is een Tibetaanse religieuze eretitel en betekent ‘de kostbare’), die getrouwd is en kinderen heeft, kwam begin deze eeuw vanuit Nepal naar Zwitserland. Zijn organisatie Rigdzin heeft afdelingen in een zestal landen. In Nederland beoefenen enkele tientallen mensen het Tibetaans boeddhisme bij Rigdzin. Een voormalig bestuurslid van Rigdzin Nederland bevestigt tegenover de Volkskrant dat ‘vrouwen onder druk werden gezet seks te hebben met Namkha Rinpoche’. Hij verliet de organisatie in 2015 vanwege Namkha’s gedrag en een teveel aan ritualistische praktijken. Hem zijn vier gevallen bekend van vrouwen die om seks werden verzocht, twee vrouwen zouden hebben geweigerd.
Het huidige bestuur van Rigdzin Nederland reageerde niet op verzoeken om een reactie. De Boeddhistische Unie Nederland (BUN), waarbij ruim veertig boeddhistische verenigingen zijn aangesloten – waaronder Rigdzin – meldt in een reactie ‘in contact te zijn getreden met het bestuur van Rigdzin om te praten over de situatie in Nederland en te onderzoeken of er maatregelen nodig zijn’. BUN-voorzitter Michael Ritman: ‘Iedere plek waar boeddhistische studie en beoefening wordt aangeboden, moet een veilige plek zijn.’
Misbruik sinds de jaren 70
Uit verklaringen van Amerikaanse, Australische en Europese slachtoffers viel een omvangrijk seksueel misbruik te reconstrueren dat zich al vanaf de jaren zeventig had afgespeeld
Verhalen over seksueel misbruik door Namkha Rinpoche circuleren al sinds 2004. In dat jaar schreef Benti Banach, kenner van het Himalaya-gebied en journalist bij De Limburger, een bezorgde brief aan de staf van de dalai lama. Reeds in Nepal waren Banach van diverse vrouwen verhalen ter ore gekomen over seksuele diensten die Namkha van hen had geëist, plus grote geldsommen.
De aantijgingen tegen Namkha komen nadat vorig jaar de beroemde Tibetaanse geestelijke Sogyal Rinpoche (70) – bekend van het miljoenen malen verkochte boek Het Tibetaanse boek van leven en sterven – in opspraak raakte. Uit verklaringen van Amerikaanse, Australische en Europese slachtoffers viel een omvangrijk seksueel misbruik te reconstrueren dat zich al vanaf de jaren zeventig had afgespeeld. Sogyal leidde tot zijn aftreden in augustus jongstleden het Tibetaans-boeddhistische centrum Rigpa, dat in Nederland vele honderden leden heeft. Een maand voor hij terugtrad, had de dalai lama verklaard dat Sogyal Rinpoche zich ‘te schande’ heeft gemaakt.
Vaak gaat het om vrouwen die door leed dat ze hebben meegemaakt extra kwetsbaar zijn, aldus Rob Hogendoorn, jurist en journalist van het online platform Open Boeddhisme.
‘Dit soort leraren zijn als handelsreizigers’, zegt Rob Hogendoorn, jurist en journalist van het online platform Open Boeddhisme. ‘Overal waar ze komen, gebeuren dezelfde dingen. Ook tussen hun slachtoffers zie je overeenkomsten. Vaak gaat het om vrouwen die door leed dat ze hebben meegemaakt extra kwetsbaar zijn.’ Het is de combinatie van die kwetsbaarheid en het psychologische overwicht van de leraren die vaak jarenlang misbruik in de hand werkt, zegt Hogendoorn. Vaak hebben slachtoffers een geïdealiseerd beeld van boeddhistische meesters, die immers doceren dat lijden voortvloeit uit verlangen. Op lustgedreven gedrag van zulke leraren anticiperen ze geenszins.
Rob Hogendoorn pleit voor onafhankelijk onderzoek naar misbruik binnen boeddhistische organisaties. ‘Het Centraal Bureau voor Statistiek maakt melding van ruim 50 duizend praktiserende boeddhisten in Nederland. En daar komen nog honderdduizenden sympathisanten bij.’
Geweld en seksueel misbruik: boeddhisten zijn niet zo zen als we denken in het Westen
Nee, boeddhisten zijn geen nobele wijzen
De Rohingya worden verjaagd uit Myanmar, een populaire geestelijke blijkt een seksueel roofdier: zo zen als westerlingen denken zijn boeddhisten niet. En mediteren doen ze ook al nauwelijks. (+)
VK 08.01.2018 De Rohingya worden verjaagd uit Myanmar, een populaire geestelijke blijkt een seksueel roofdier: zo zen als westerlingen denken zijn boeddhisten niet. En mediteren doen ze ook al nauwelijks.
Stel dat het in Myanmar andersom was geweest: dat boeddhisten slachtoffer waren geworden van moslims. Dan was menig boeddhabeeld in een vinexwijk recentelijk niet stilletjes naar een minder prominent plekje verhuisd. Bezitters van boeddhabeelden hadden komende vrijdag zonder knagend gevoel dat ‘er iets niet klopt’ aan de Maand van de Spiritualiteit kunnen beginnen. Geert Wilders had de zoveelste schanddaad van de islamitische ideologie veroordeeld.
Helaas: in Myanmar zien we geweld van de in het Westen meest geïdealiseerde religie – beoefenaars spreken vaak liever van ‘levenshouding’ of ‘geesteswetenschap’ – tégen de meest gedemoniseerde. Meer dan zeshonderdduizend leden van een islamitische minderheidsbevolking werden tot nog toe door leden van een boeddhistische meerderheidsbevolking verdreven. Het dodental is de tienduizend ruim gepasseerd. Honderden dorpen zijn in brand gestoken.
Noem dat een bron van fors ongemak in westerse landen. Daar heb je volop mensen die de laatste kwart eeuw ‘iets’ of ‘veel’ met het boeddhisme kregen. In Nederland noemen tienduizenden mensen zich tegenwoordig boeddhist, bij honderdduizenden anderen is er sprake van affiniteit. In bijna elke Nederlandse straat zie je boeddhabeelden. De Boeddha siert ook maandelijks de covers van Happinez en andersoortige ‘mindstyle’-glossies.
Boeddhistisch geweld wordt niet slechter gedocumenteerd dan ander geweld. Het boeddhistische koninkrijkje Bhutan schopte het met zijn term Bruto Nationaal Geluk tot internationaal ‘knuffelland’ – tegelijk verdreef het Nepalese hindoes, op nagenoeg dezelfde schaal als Myanmar nu Bengalese moslims verdrijft. Het hoofdstuk over geweld in het boeddhisme is een der langste uit De oude Boeddha in een nieuwe wereld van Paul van der Velde, hoogleraar Aziatische religies. Toch kon je tot het begin van de Rohingyacrisis veelvuldig horen dat boeddhisme geweld net zo uitdooft als water vuur – een these die is gepopulariseerd door de veelbewonderde Franse boeddhistische monnik Matthieu Ricard.
Kerken waren ooit onaantastbaar; nu zijn mensen in het Westen nogal eens geneigd boeddhistische meesters onaantastbaar te vinden, aldus Rob Hogendoorn, jurist en journalist, runt de website Open Boeddhisme.
Kritiek op moslimsorganisaties
Moslimorganisaties krijgen vaak het verwijt dat ze moslimgeweld onvoldoende veroordelen – boeddhistische organisaties, en dat zijn er in Europa en de VS heel wat, kregen dat verwijt in de Rohingyacrisis niet. Het aantal reacties hield niet over. Cognitieve dissonantie speelde mensen parten, mag je aannemen: boeddhisme maakt mensen geweldloos, maar in Myanmar zien we geweldloze mensen geweld plegen.
’s Werelds bekendste boeddhistische leider, de veertiende dalai lama, riep collega-Nobelprijswinnaar Aung San Suu Kyi in september op het geweld te stoppen. Kort daarvoor had de dalai lama zich al moeten uitspreken over een andersoortige ongemakkelijke waarheid. Al jaren circuleerden berichten over seksueel misbruik van boeddhistische leraren in westerse landen. In het jaar van #MeToo barstte de bom.
De Maand van de Spiritualiteit 2018 wordt de eerste waarin géén duizenden exemplaren zullen worden verkocht van Het Tibetaanse boek van leven en sterven. Dit werk maakte van de Tibetaanse geestelijke Sogyal Rinpoche (Sogyal ‘de Kostbare’) wereldwijd een superster. De omvang van het tot nog toe bekende seksueel misbruik waaraan hij zich schuldig maakte, doet nauwelijks onder voor dat van Harvey Weinstein – en Weinstein onderwees niet dat lust illusoir is. ‘Sogyal Rinpoche, mijn goede vriend, heeft zichzelf te schande gemaakt’, verklaarde de dalai lama in juli.
Dit geval staat geenszins op zichzelf. ‘Wat we tot nog toe weten, is het topje van de ijsberg’, zegt jurist en journalist Rob Hogendoorn. Hij opereert in Maasland vanuit een kamer met boeken tot aan het plafond en twee kleine boeddhabeeldjes. Maar liefst 21 misbruikzaken worden door zijn website Open Boeddhisme onderzocht. Hogendoorn noemt zich ‘boeddhist tegen wil en dank’ – ‘de essentie van boeddhisme is illusies doorprikken’ – maar wordt door sommigen in het Nederlandse boeddhistische wereldje vanwege zijn kritische benadering veeleer gezien als ‘anti-boeddhist’. Regelmatig krijgt hij van boze mensen het predicaat ‘Mara’, de duivelse godheid die trachtte te verhinderen dat Gautama Boeddha verlicht raakte.
Boosheid van mensen die getraind zijn in het laten verdampen van boosheid heeft iets paradoxaals. ‘Mensen worden ontzettend kwaad als je ze hun illusies afneemt’, zegt Hogendoorn. Hun boosheid is vaak extra groot omdat hij, nu ja, meestal een kennisvoorsprong heeft. Als jurist bestudeerde hij in de vroege jaren negentig in het noorden van India het Tibetaanse recht. ‘Ik leerde de Tibetaanse boeddhistische gemeenschap in ballingschap kennen zoals die echt is, ontmoette de dalai lama en andere geestelijken. Ik kwam terug in het Westen en zag hoe mensen de meest vergaande idealen op die Tibetanen projecteerden.’
Bij optredens van lama’s zag je mensen massaal in katzwijm vallen. Sogyal Rinpoche verkocht miljoenen boeken. De ene na de andere Hollywoodfilm schetste een beeld van Tibet als een verloren paradijs. Jean-Jacques Rousseau kwam in de 18de eeuw ‘nobele wilden’ op het spoor, Hogendoorn zag hoe horden westerlingen in Tibetanen ‘nobele wijzen’ herkenden. ‘Maar als je niet weet wie je voor je hebt, zit je eigenlijk gewoon tegen jezelf te kletsen. Mensen kunnen jaren langs elkaar heen praten zonder elkaar door te hebben.’
Nobele wijzen zijn ook maar mensen, weet de boeddhist-tegen-wil-en-dank. ‘Ze laten zich leiden door dezelfde drijfveren en belangen als niet-boeddhisten.’ Jazeker: ‘Oók door aanzien, macht, geld en seks’. Helaas: als mensen alom bewonderd worden duurt het lang voor bewonderaars misstanden naar buiten durven brengen. In zaken van seksueel misbruik zag Hogendoorn vaak cognitieve dissonantie bij slachtoffers en omstanders: ik wil niet dat het zo is en dus is het niet zo. Ooit waren kerken onaantastbaar, in de 21ste eeuw hebben westerse mensen nogal eens de neiging boeddhistische meesters onaantastbaar te vinden.
5 procent
5 procent hooguit, waarschijnlijk niet meer dan 1 à 2 procent: een kleine minderheid van de boeddhistische monniken mediteert, zegt de Amerikaanse meditatieleraar Alan Wallace. Wat ze doen als ze niet mediteren? Het huishouden, werken op het land – er is altijd genoeg te doen.
Hoe meer je weet over de reëel bestaande boeddhistische wereld in Oost-Azië, hoe minder verbaasd je bent over minder fraais dat boeddhisten kunnen doen – dat is een wet die zich bijna kan meten met die van de zwaartekracht. Op de gang van de zeventiende verdieping van het Erasmusgebouw van de Nijmeegse universiteit kondigen forse boeddhabeelden uit diverse Aziatische landen van meters afstand de kamer aan van Paul van der Velde, hoogleraar hindoeïsme en boeddhisme. Zo groot is Van der Veldes beeldenverzameling dat die al lang niet meer in een, twee of drie kamers past.
Met die beelden beginnen vaak de disputen die Nederlands grootste kenner van het boeddhisme heeft met Nederlandse ‘belevers’ van het boeddhisme. Westerse mensen op het pad van de Boeddha zien die beeldencultus als een verwording van waar het in het boeddhisme ‘werkelijk om gaat’. In de biotoop van Boeddha’s leer is het geen verwording, maar de kern. Weinigen die dáár mediteren; het draait om riten en beeldenverering. Ook heel belangrijk: relieken. Van der Velde herinnert zich het ongemak van Nederlandse boeddhisten toen die oog in oog stonden met de devotie van Tibetanen bij een overgekomen reliek. Relieken associëren westerse mensen met het katholicisme, niet met een wetenschap van de geest.
Komeetachtige opkomst van het boeddhisme
Extra ongemakkelijke kennis die Van der Velde verspreidt: om relieken van de Boeddha zijn door de eeuwen heen flink wat oorlogen gevoerd – de zoektocht naar relieken was vaak de legitimatie voor strijd. ‘De leringen van de Boeddha waren historisch gezien nooit aanleiding om géén geweld te gebruiken. Zodra mensen volledig voor één waarheid kiezen, gaat de tolerantie eruit en sluipt geweld erin, dat is overal hetzelfde.’
Van der Velde traceert de oorsprong van het geïdealiseerde beeld van het boeddhisme in de 19de-eeuwse westerse theosofie. Theosofen zagen Tibetanen altijd glimlachen en hun ogen glanzen van wijsheid. Deze onthechte oosterse mens contrasteerde aangenaam met de gejaagde westerse mens. We vinden er sporen van terug in het werk van Couperus, Van Eeden en Henriëtte Roland Holst. Een kleine halve eeuw geleden was dezelfde theosofische romantiek in trek bij toen jonge babyboomers, op zoek naar alternatieven voor hun gejaagde, bekrompen en materialistische samenleving.
De leringen van de Boeddha waren historisch gezien nooit aanleiding om géén geweld te gebruiken, aldus Paul van der Velde, hoogleraar Aziatische religies.
Van een specifieke belangstelling voor het boeddhisme was destijds evenwel geen sprake, dat is iets veel recenters. Tot een jaar of 25 geleden werd er vooral een beroep op hem gedaan vanwege zijn expertise inzake hindoeïsme, vertelt Paul van der Velde. Vanaf het midden van de jaren negentig ‘nam het boeddhisme alles over’. Tegenwoordig wordt deze hoogleraar bedolven onder uitnodigingen van clubs en genootschappen die er zomaar van uitgaan dat hij zélf boeddhist is en vaak teleurgesteld zijn als ze horen dat hij er ‘alleen maar veel van afweet’. Noem dat iets typisch dat Nederlandse islamologen nooit overkomt.
Je kunt de komeetachtige opkomst van het boeddhisme in de westerse wereld verbinden met de stijging van de ster van de dalai lama na diens bekroning met de Nobelprijs, met Seven Years in Tibet en andere Hollywoodkrakers, met de golf aan beroemdheden die ‘iets’ met het boeddhisme kregen, van Brad Pitt tot Tiger Woods, van Richard Gere tot Tina Turner. Maar we doen het fenomeen tekort door het als romantisch of oriëntalistisch af te doen, of als Hollywoodspiritualiteit.
Dat toepassingen van het boeddhisme heilzaam kunnen zijn bij diverse vormen van psychisch lijden, is inmiddels veelvuldig aangetoond. Moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn, grondlegger van de mindfulness, was een van de pioniers op het vlak van de stressreductie en baseerde zich grotendeels op het werk van de Vietnamese zenmonnik Thich Nhat Hanh. In Nederland verrichtte Ria Kloppenborg, tot haar overlijden in 2003 hoogleraar Aziatische religies in Utrecht, intensief onderzoek naar boeddhisme en psychotherapie, en zag dat veel psychologische inzichten uit het boeddhisme direct bruikbaar zijn.
Het knappe van boeddhistische leraren en monniken die naar het Westen kwamen, zegt Paul van der Velde, was dat ze zagen waar behoefte aan was. Ze legden de vinger op de goede plek: waar lijdt zo’n moderne westerse samenleving aan? ‘Die monniken kúnnen iets, dat is duidelijk.’ Van der Velde verbindt het onder meer met de Tibetaanse handelsgeest. ‘Handelaars stellen zich de vraag: waar is een markt voor? In het verlengde daarvan ligt de vraag: wat hebben wij die westerse mensen te bieden?’ Waar grote behoefte aan bleek: aan meditatie- en contemplatietechnieken, aan hulp bij omgang met stress en overprikkeling die uit het moderne leven voortvloeien.
Noem het een heuglijk feit dat een toenemend aantal westerse mensen bij toepassingen van het boeddhisme baat heeft. Het is evenzeer een feit dat de contemplatieve traditie waaruit die toepassingen voortkomen binnen het boeddhisme even marginaal was als de contemplatieve traditie binnen het christendom. Zo is het grote misverstand ontstaan dat er in boeddhistische landen wordt gemediteerd – door onthechte mensen die nooit oorlogen voeren.
In werkelijkheid is ‘meditatieboeddhisme’ bij uitstek westers. Paul van der Velde herinnert zich een typisch voorval toen hij Nederlanders rondleidde in Bhutan. Een psycholoog uit die groep wilde van deze Nederlandse hoogleraar niet aannemen dat de monniken niet mediteren. Op een gegeven moment vertelde de lokale gids: ‘We hebben projecten voor verslaafde jongeren. We behandelen die met meditatie. Daarvoor laten we speciaal meditatieleraren uit Europa overkomen.’
Rob Hogendoorn van Open Boeddhisme bestudeert al jaren het grensgebied tussen boeddhisme en wetenschap. In Nederland interviewde hij de bekende Amerikaanse meditatieleraar Alan Wallace, die langdurig in Tibetaanse kloosters verbleef, voor een publiek dat goeddeels bestond uit ‘boeddhafielen’. Die begonnen te steigeren toen Hogendoorn stelde dat maar een kleine minderheid van de boeddhistische monniken mediteert. Maar Wallace bevestigde het: ‘Niet meer dan 5 procent, maar waarschijnlijk niet meer dan 1 à 2 procent.’ Vanuit de zaal kwam de vraag: ‘Wat doen ze dan als ze niet mediteren?’ Nou ja, het huishouden, werken op het land, er is altijd genoeg te doen.
Misverstanden zijn één ding – problematischer wordt het als mensen idealen op boeddhisten gaan projecteren of zich overgeven aan adoratie. Paul van der Velde mag het fenomeen regelmatig aan den lijve ondervinden. Voordat hij boeddhafiele mensen vertelt dat hij zelf geen boeddhist is, behandelen ze hem vaak als een halve heilige. Een teleurgestelde vrouw riep een keer: ‘Wat jammer dat u het boeddhisme niet zo kunt uitdragen als Matthieu Ricard!’
Romantiseren
Matthieu Ricard: Frans boeddhistisch monnik, bestsellerauteur, door Amerikaanse neurowetenschappers die uitzonderlijk veel gammagolven in zijn brein waarnamen uitgeroepen tot ‘gelukkigste man ter wereld’. Ricard werd al veel bewonderd voor hij dat predicaat kreeg, maar heeft sindsdien weinig minder dan een godenstatus. In Franse talkshows wordt hem geen kritische vraag meer gesteld. Over de vergaande adoratie die Ricard ten deel valt in zijn klooster in Nepal schreef de Nederlandse kunsthistorica Mariëlle Hageman het ontnuchterende boek Overal boeddha’s en hoe ik geen verlichting bereikte.
Matthieu Ricard is een Europeaan. Rob Hogendoorn weet dat adoratie nog verder kan gaan ‘als de nobele wijze uit Azië zelf komt’. ‘Omgekeerd racisme’, noemt hij dat. Zulke verering viel bijvoorbeeld de in opspraak geraakte Sogyal Rinpoche ten deel. Die gold als onaantastbaar. Op plekken waar hij wordt verafgood, wordt ook weggekeken. Hogendoorn vermoedt dat het seksueel misbruik van Sogyal jaren eerder naar buiten was gekomen als hij geen iconische status als Tibetaan had genoten.
Ooit had je fellow travellers die naar Cuba reisden, zich in een socialistisch paradijs waanden en geen kwaad woord wilden horen over Fidel Castro. Er zijn overeenkomsten met contemporaine westerse reizigers die in boeddhistische landen spirituele paradijzen ontwaren. Wie het Tijgersnest-klooster in Bhutan bezoekt, ziet dezelfde extase bij toeristen als in Santa Clara op Cuba bij het mausoleum van Che Guevara.
Nog verder dan het idealiseren van bijvoorbeeld Bhutan gaat die van ‘het verloren paradijs’ Tibet. Paul van der Velde weet dat er geen enkele geschiedenis zo wordt geromantiseerd als de Tibetaanse, die van de Cubaanse revolutie wellicht uitgezonderd. Op een beeldscherm toont hij foto’s uit het Tibet van de vroege 20ste eeuw – er was horigheid, er was repressie, er werden oorlogen gevoerd. Het was een ander Tibet dan dat van Hollywood, dat van Seven Years in Tibet, Cry of the Snow Lion of Little Buddha. In die laatste film, van Bernardo Bertolucci, trad Sogyal Rinpoche op als acteur. Zijn carrière eindigde in 2017 op dezelfde wijze als die van Kevin Spacey.
Boeddhist-tegen-wil-dank Rob Hogendoorn zegt het zo: ‘Boeddhisten hebben net zoveel baat bij openheid en transparantie als niet-boeddhisten.’
De Rohingya-kwestie in woord en beeld;
Paus loopt op eieren in islamitisch Bangladesh
Paus Franciscus is na het boeddhistische Myanmar nu in het islamitische Bangladesh. Hij zal in dit land met een kleine katholieke minderheid uiterst behoedzaam moeten opereren. En de Rohingya-kwestie is slechts bijzaak. (+)
Deze radicale monnik legt uit waarom de paus het woord ‘Rohingya’ maar beter niet in de mond kan nemen
Het geweld tegen moslims in Myanmar? Allemaal de schuld van de Rohingya zelf, zegt Ashin Ottama Thiri. Hij is prominent lid van de groep boeddhistische monniken die álle islamieten het land uit wil hebben, wat de bezoekende paus er ook van vindt. (+)
In Bangladesh blijven Rohingya-vluchtelingen komen
Maanden na het begin van de exodus uit Myanmar komen er nog elke dag Rohingya-vluchtelingen Bangladesh binnen. Het zijn er nu bij elkaar 640.000, in overvolle opvangkampen. ‘Ik ben mijn hele leven al op de vlucht.’ Lees hier het verslag van journalist Ben van Raaij. (+)
Verdreven Rohingya over hun erbarmelijke vlucht: ‘Zwakke mensen moesten we achterlaten’
Bangladesh vangt meer dan 400 duizend verdreven Rohingya uit Myanmar op. Die zijn wanhopig. ‘Ik denk niet dat we ooit nog kunnen terugkeren.’
Trouw 05.12.2016 Anderhalf jaar geleden kwamen de eerste verhalen over seksueel misbruik onder Nederlandse boeddhisten naar buiten. Sindsdien zijn er tientallen verhalen bijgekomen. Wat is er aan de hand?
Hij zou hen hebben behandeld als bedienden, en daar hoorden ook seksuele diensten bij
Op 16 november stond een groep vrouwen te protesteren tegen de komst naar Nederland van Sogyal Rinpoche, schrijver van de bestseller ‘Tibetaans boek voor leven en sterven’. De boeddhist wordt beschuldigd van misbruik. In Frankrijk loopt strafrechtelijk onderzoek tegen hem, op YouTube vertellen verschillende vrouwen door hem misbruikt te zijn. Hij zou hen hebben behandeld als bedienden, en daar hoorden ook seksuele diensten bij.
Met een Amerikaans slachtoffer is een schikking getroffen, waarmee een proces is afgewend. Enkele vrouwen hebben de dalai lama gevraagd Sogyal Rinpoche tot de orde te roepen, maar die blijft hem openlijk steunen. Ook Sogyals Nederlandse Rigpa-organisatie laat hem niet vallen.
Het geval staat niet op zich, zo bleek ruim een jaar geleden, op 23 juni 2015, toen Hans Voerknecht op Radio 5 vertelde welke vrijheden de Thaise monnik Mettavihari zich in Nederland permitteerde. Tijdens groepsmeditaties vergreep die zich openlijk aan jongemannen: “Er was een ligmeditatie in een ruimte met een man of twintig. Op een gegeven moment knoopte hij mijn broek open en trok me af. Waar anderen bij waren.”
Sinds vorig jaar zijn er tientallen verhalen van slachtoffers bijgekomen. Onderzoeksjournalist Rob Hogendoorn, gespecialiseerd in Nederlands boeddhisme, is al een tijdlang bezig het misbruik zoveel mogelijk te documenteren met getuigenverklaringen. Inmiddels heeft hij informatie van vijftig (al dan niet vermeende) misbruikslachtoffers verzameld. Er zou sprake zijn van zestien plegers, allemaal geestelijk leiders van boeddhistische gemeenschappen, van wie er ten minste vijf jarenlang hun gang konden gaan.
Tot nu toe zijn er bij waarnemers zoals Hogendoorn 25 slachtoffers van deze monnik bekend. De jongste was twaalf jaar – een jongetje die hij van de straat de tempel binnen had gelokt
Zoals gewoonlijk bij seksueel misbruikzaken is de aangiftebereidheid laag; justitie heeft nog niet tot vervolging kunnen overgaan. Toch blijft het lastig te begrijpen dat juist deze slachtoffers, vaak hoogopgeleide babyboomers, zo laat en aarzelend reageerden.
Dat deze praktijken in alle openheid konden plaatsvinden zonder dat de daders iets hoefden te vrezen, toont in elk geval dat het misbruik verweven is met de boeddhistische gemeenschap, denkt Hogendoorn. Mettavihari heeft een belangrijk deel van de tegenwoordige meditatieleraren in de vipassana-richting uitgekozen en opgeleid. De meesten moeten volgens Hogendoorn van het misbruik geweten hebben. Dankzij hun zwijgzaamheid zou Mettavihari decennialang zijn gang hebben kunnen gaan.
Het misbruik van de in 2007 overleden Mettavihari kwam pas vorig jaar naar buiten. Tot nu toe zijn er bij waarnemers zoals Hogendoorn 25 slachtoffers van deze monnik bekend. De jongste was twaalf jaar – een jongetje die hij van de straat de tempel binnen had gelokt – aldus het inmiddels volwassen slachtoffer dat zich vorig jaar bij de NOS meldde. Er is in Waalwijk rond 1980 voor zover bekend slechts eenmaal een melding bij de politie gedaan, maar dat leidde tot niets. Nu Mettavihari overleden is, is juridische vereffening uitgesloten.
Rest de vraag hoe volgelingen jarenlang loyaal konden blijven aan hun misbruik plegende leraar. Eén van hen, meditatieleraar Frits Koster schrijft daarover op zijn website: “We keken enorm op tegen deze bijzonder charismatische leraar. Dat hij blijk gaf van telepathische vermogens riep nog meer ontzag, vertrouwen en bewondering op. Door dit alles was het moeilijk ‘nee’ zeggen als hij seksuele toenadering zocht. Daarnaast kon hij op subtiele manieren kritische leerlingen belachelijk maken.” Koster is zelf ook slachtoffer geweest.
We zijn gaan geloven dat leraren hele diepe en wijze boodschappen hebben. Zij lijken alles overstegen te zijn en kunnen zich lam drinken, rare financiële capriolen uithalen, aldus Frits Koster, meditatieleraar.
Zelf beweerde Mettavihari soms dat seks met leerlingen onderdeel uitmaakte van zogenaamde tantrische rituelen, vertelt Koster. “Dit alles om leerlingen tot inzicht te brengen en hen te confronteren met de beperkt oordelende geest. Een leerling laat pas diepgang zien als hij dergelijk gedrag normaal is gaan vinden en vertederd over de vrijheid van zijn leraar kan praten.”
Mettavihari werd vereerd, en die verering maakte dat volgelingen ook aanwijzingen voor banden van de meester met criminelen negeerden. Onderzoek van voorzitter Toine van Beek van de tempel in Waalwijk laat zien dat Mettavihari omging met Marokkaanse criminelen. Hij zou hebben gegokt met het geld van de gemeenschap, en volgens het kadaster was hij in Amsterdam-Noord eigenaar van een ‘massagesalon’, een bordeel.
Koster: “We zijn gaan geloven dat leraren hele diepe en wijze boodschappen hebben. Zij lijken alles overstegen te zijn en kunnen zich lam drinken, rare financiële capriolen uithalen, dure auto’s kopen.” Koster is een van de veertien leraren die door Mettavihari zijn gewijd. In een door de monnik verzonnen ritueel verbond hij de veertien getrouwen met zijn persoon, en daarmee met de Boeddha.
En met het misbruik, vermoedt Hogendoorn. “Mettavihari heeft hen op een voetstuk gezet, en zij Mettavihari.” De groep is inmiddels vanwege controversen over de aanpak van de misbruikkwestie verdeeld geraakt. Ank Schravendeel, meditatietrainer, dacht een half jaar na over de vraag wat de gevolgen voor haarzelf moeten zijn. Ze legde uiteindelijk aan haar gemeenschap verantwoording af. Een opname daarvan is online terug te vinden: “Het feit dat wij ooit door Mettavihari zijn aangewezen heeft geen grond meer, daar kunnen we niets meer aan ontlenen, we zijn onze licentie kwijt.” Haar leraarstoel gaf zij niet op.
Zijn opvolger Ösel Tendzin wist dat hij hiv-besmet was, maar had toch seks met mannelijke volgelingen, zonder hen dat te vertellen.
In een communiqué van de door Mettavihari benoemde leraren staat dat ‘Mettavihari briljant kon lesgeven en begeleiden’. De groep distantieert zich van Mettavihari’s opvatting dat wie op hoog niveau mediteert zich niet meer gebonden hoeft te weten aan ‘lekenregels’. Sommige leraren, zoals Jotika Hermsen van meditatiegroep Sangha Metta, blijven Mettavihari ‘Eerwaarde’ noemen. Tijdens meditaties buigen ze voor zijn foto.
Leerling Els Ott, die Sangha Metta vroeg een foto van Mettavihari bij retraites weg te halen, kreeg als antwoord dat besloten was dit niet te doen. “Mettavihari had volgens hen ook veel goeds gedaan, dus wilden ze hem ‘niet uit de geschiedenis wegschrijven’.”
Het misbruik is niet alleen verweven met de vipassana-richting in Nederland. Ook aan andere boeddhistische richtingen, zoals het (westers-)Tibetaans boeddhisme, kleven misbruikaffaires, aldus Hogendoorn. Zo hebben de Shambhala-centra een verleden van seksschandalen. Over oprichter Chögyam Trungpa gaan verhalen van alcoholisme en seksuele uitspattingen. Zijn opvolger Ösel Tendzin wist dat hij hiv-besmet was, maar had toch seks met mannelijke volgelingen, zonder hen dat te vertellen. Dat erkent de organisatie op haar website. Tendzin stierf in 1990 aan aids.
Uit de geschiedenis van de Shambhala-centra lijkt Chögyam Tendzin inmiddels weggeschreven, maar naast het altaar van de vestiging in Leiden hangt nog wel zijn portret.
Terwijl zenboeddhisten in Japan bijna niet doen aan wat wij meditatie noemen, doen we in Nederland alsof zen gelijk staat aan mediteren, aldus Henk Blezer, boeddholoog aan de Vrije Universiteit.
Volgens Henk Blezer, boeddholoog aan de Vrije Universiteit, bestaat er ‘een patroon van blinde vlekken’ in boeddhistisch Nederland, al denkt Blezer niet dat misbruik in het boeddhisme meer voorkomt dan elders in de samenleving. Maar hij ziet in het Nederlands boeddhisme wel factoren die seksueel misbruik en ander bandeloos gedrag in de hand werken.
Dat het misbruik zo lang kon duren terwijl iedereen zijn mond hield, komt volgens Blezer mede doordat de leraren ‘collectief geprojecteerde maskers’ dragen. “De smetteloze, schaduwloze meester is een ideaaltype dat velen dierbaar is. Ze zijn van zo’n groot belang dat mensen decennialang kunnen leven met de tegenstrijdige praktijk voordat ze uiteindelijk de bom laten barsten.”
Blezer denkt ook dat mediteren misbruik in de hand kan werken. “Meditatie is in traditioneel boeddhisme iets wat maar weinigen doen, ook omdat het de geestelijke gezondheid zou kunnen schaden. Op onze moderne manier gezegd: omdat het mensen labiel en depressief zou kunnen maken. Het traditioneel boeddhistische principe dat je het zelf moet zien los te laten, kan in sommige gevallen zelfs leiden tot zelfdoding. Maar terwijl zenboeddhisten in Japan bijna niet doen aan wat wij meditatie noemen, doen we in Nederland alsof zen gelijk staat aan mediteren.”
Meditatie maakt naar zichzelf zoekende leerlingen kwetsbaar, terwijl leraren in hun streven naar bevrijding grenzen uit het oog dreigen te verliezen, aldus Henk Blezer, boeddholoog aan de Vrije Universiteit.
“Door meditatie uit het lood geslagen kunnen zowel leerling als leraar een risicofactor worden. Het maakt naar zichzelf zoekende leerlingen kwetsbaar, terwijl leraren in hun streven naar bevrijding grenzen uit het oog dreigen te verliezen. Ze gaan zichzelf zien als de maat der dingen en nodigen hun leerlingen uit tot persoonsverheerlijking.”
In Azië was meditatie dan ook hoogstens onderdeel van een breed pakket aan rituelen en studie, legt Blezer uit. “En als het gedrag van een hooggeplaatste als misbruik werd gezien, was er een systeem van strakke sociale controle en sancties. In het geïndividualiseerde Westen gaat iedereen zijn gang, dus ook de meditatieleraar.”
Tussen het oosterse ideaal van zelfloosheid en het westerse van zelfverwerkelijking zit volgens Blezer een spanning die nog niet goed doordacht is. Oosterse traditionele boeddhisten zoeken idealiter ontsnapping aan het leven door de bevrijding van alle banden met het wereldse bestaan, door ‘de illusie van een zelf’ op te geven. Terwijl het in het westerse boeddhisme juist draait om het omarmen van het leven door zelfverwerkelijking. Dat kan de docenten een verkeerd idee geven van vrijheid.
Het zou zomaar kunnen dat bij ons het boeddhisme vorm gaat krijgen vanuit onverwachte plekken zoals tuincentra, aldus Henk Blezer,boeddholoog aan de Vrije Universiteit.
Dat Nederlandse boeddhisten nog niet goed hebben uitgedacht hoe ze met zulke spanningen omgaan, verbaast Blezer overigens niet: “In China duurde het ook eeuwen voordat het boeddhisme geworteld was. En dat was niet zozeer dankzij de elite van hoogopgeleide boeddhisten met hun theoretische discussies, maar vooral dankzij de populaire cultuur die het boeddhisme op haar eigen manier uitvond. Het zou zomaar kunnen dat bij ons het boeddhisme vorm gaat krijgen vanuit onverwachte plekken zoals tuincentra, en niet vanuit boeddhistische meditatiecentra.”
Veel Nederlandse boeddhistische organisaties hebben inmiddels ethische codes op hun websites gezet. Het Meldpunt Kinderporno heeft zelfs een onafhankelijk meldpunt boeddhisme ingesteld en de Boeddhistische Unie Nederland, de Bun, heeft daar duizend euro aan bijgedragen. Bun-voorzitter en Rigpa-lid Michael Ritman denkt dat de gedane inspanningen genoeg zijn. Hij spreekt van incidenten. “Er spelen nu geen zaken meer.” De demonstratie tegen de komst van Sogyal Rinpoche laat in elk geval zien dat de slachtoffers van misbruik hun stem durven laten horen.
Trouw 02.11.2015 Slachtoffers van seksueel misbruik in de boeddhistische gemeenschap kunnen vanaf maandag terecht bij een speciaal meldpunt. De directeur van de stichting die het meldpunt beheert, Arda Gerkens, vertelde er maandag over bij de NOS-radio.
Het meldpunt is opgericht na onder meer vermeend misbruik door een Thaise monnik van de boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk. De in 2007 overleden monnik Mettavihari zou mensen hebben misbruikt.
De NOS meldde in mei dit jaar dat boeddhistische monniken en leraren de afgelopen decennia in Nederland leerlingen misbruikten. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
Het is niet duidelijk hoeveel Nederlandse boeddhisten er zijn. Het gaat om een relatief kleine gemeenschap. Volgens de NOS zijn er in ons land ongeveer 50.000 tot 65.000.
Er zijn in Nederland al een aantal andere meldpunten met betrekking tot misbruik. ‘Wat wij zien is dat mensen die iets te melden hebben over misbruik, dat willen doen vanuit hun boeddhistische achtergrond. En onze mensen zijn inmiddels bekend met de boeddhistische wereld”, stelt Gerkens.
NU 02.11.2015 Slachtoffers van seksueel misbruik in de boeddhistische gemeenschap kunnen zich vanaf maandag melden bij een onafhankelijk meldpunt op internet. Dat meldt de NOS.
Het meldpunt is opgericht na onder meer vermeend misbruik door een Thaise monnik van de boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk. De in 2007 overleden monnik Mettavihari zou mensen hebben misbruikt.
Het meldpunt is opgezet zodat slachtoffers een plek hebben ”om hun verhaal te doen”, aldus directeur Ada Gerkens van de stichting tegen NOS. ”Aan de hand van de meldingen die binnenkomen, zullen wij de aard en de omvang van het probleem in kaart brengen.”
Het meldpunt is opgezet door dezelfde stichting die ook het Meldpunt Kinderporno op Internet beheert.
Telegraaf 02.11.2015 Slachtoffers van seksueel misbruik in de boeddhistische gemeenschap kunnen vanaf maandag terecht bij een speciaal meldpunt. De directeur van de stichting die het meldpunt beheert, Arda Gerkens, vertelde er maandag over bij de NOS-radio.
Het meldpunt is opgericht na onder meer vermeend misbruik door een Thaise monnik van de boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk. De in 2007 overleden monnik Mettavihari zou mensen hebben misbruikt.
De NOS meldde in mei dit jaar dat boeddhistische monniken en leraren de afgelopen decennia in Nederland leerlingen misbruikten. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
Het is niet duidelijk hoeveel Nederlandse boeddhisten er zijn. Het gaat om een relatief kleine gemeenschap. Volgens de NOS zijn er in ons land ongeveer 50.000 tot 65.000.
Er zijn in Nederland al een aantal andere meldpunten met betrekking tot misbruik. “Wat wij zien is dat mensen die iets te melden hebben over misbruik, dat willen doen vanuit hun boeddhistische achtergrond. En onze mensen zijn inmiddels bekend met de boeddhistische wereld”, stelt Gerkens.
AD 02.11.2015 Er is sinds maandag op internet een onafhankelijk meldpunt voor slachtoffers van seksueel misbruik binnen de boeddhistische gemeenschap. Dat meldt de NOS.
Het digitale meldpunt is opgericht door de stichting die ook het Meldpunt Kinderporno op Internet beheert.
Het meldpunt is opgericht na onder meer vermeend misbruik door een Thaise monnik van de boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk. De in 2007 overleden monnik Mettavihari zou mensen hebben misbruikt.
Het is bedoeld om slachtoffers een plek te bieden ,,om hun verhaal te doen”, zegt directeur Ada Gerkens van de stichting. ,,Aan de hand van de meldingen die binnenkomen, zullen wij de aard en de omvang van het probleem in kaart brengen.”
NU 02.06.2015 Boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk heeft de slachtoffers van seksueel misbruik dinsdag excuses aangeboden.
In een open brief betuigt huidig voorzitter Toine van Beek namens de tempel spijt ”voor de misdragingen van Mettavihari”, de monnik die vanaf de jaren zeventig volgelingen misbruikte in Waalwijk en elders in Nederland.
Nadat het misbruik onlangs via de NOS naar buiten kwam, meldden zich in totaal 21 slachtoffers.
Meldpunt
Inmiddels heeft Buddharama een online meldpunt geopend. Slachtoffers kunnen via de site van de tempel in contact komen met een onafhankelijke vertrouwenspersoon.
Telegraaf 02.06.2015 Boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk heeft de slachtoffers van seksueel misbruik dinsdag excuses aangeboden. In een open brief betuigt huidig voorzitter Toine van Beek namens de tempel spijt „voor de misdragingen van Mettavihari”, de monnik die vanaf de jaren zeventig volgelingen misbruikte in Waalwijk en elders in Nederland.
Nadat het misbruik onlangs via de NOS naar buiten kwam, meldden zich in totaal 21 slachtoffers. Mettavihari werd begin jaren tachtig weggestuurd uit Waalwijk, nadat een minderjarige jongen uit de buurt van de tempel bij de politie had gemeld dat hij was misbruikt. Van een zaak tegen de monnik kwam het echter niet. In 2007 is hij overleden.
NU 29.05.2015 De boeddhistische tempel in Waalwijk wil mensen die seksueel zijn misbruikt door een Thaise monnik graag bijstaan. Hoe dat precies vorm moet krijgen, hangt af van de wensen van de slachtoffers.
Dat vertelde voorzitter van tempel Buddharama Toine van Beek vrijdagavond. De tempel heeft een vertrouwenspersoon van buitenaf aangesteld bij wie slachtoffers terechtkunnen.
”Ik heb zelf ook met slachtoffers gesproken. Er zijn er die bijvoorbeeld graag een groepsgesprek willen”, aldus Van Beek. Sinds het misbruik zondag bekend werd gemaakt door de NOS, hebben zich 21 mensen gemeld die zeggen dat ze door de in 2007 overleden monnik Mettavihari zijn misbruikt.
Telegraaf 29.05.2015 De boeddhistische tempel in Waalwijk wil mensen die seksueel zijn misbruikt door een Thaise monnik graag bijstaan. Hoe dat precies vorm moet krijgen, hangt af van de wensen van de slachtoffers, vertelde voorzitter van tempel Buddharama Toine van Beek vrijdagavond. De tempel heeft een vertrouwenspersoon van buitenaf aangesteld bij wie slachtoffers terechtkunnen.
„Ik heb zelf ook met slachtoffers gesproken. Er zijn er die bijvoorbeeld graag een groepsgesprek willen”, aldus Van Beek. Sinds het misbruik zondag bekend werd gemaakt door de NOS, hebben zich 21 mensen gemeld die zeggen dat ze door de in 2007 overleden monnik Mettavihari zijn misbruikt.
VK 28.05.2015 De affaire rond het seksueel misbruik door de boeddhistische monnik Mettavihari breidt zich uit. De volgelingen van de in 2007 overleden Thaise monnik spreken van zeker 21 misbruikgevallen, meldt de NOS. De omroep bracht de zaak afgelopen week aan het licht na interviews met meerdere slachtoffers. Eén van hen, een man die graag anoniem wilde blijven, vertelde dat het tempelbestuur berustend reageerde, toen hij hen inlichtte over een nare ervaring die hij had gehad met Mettavihari. ‘Ik durf te zeggen dat hij dit met tientallen Nederlanders heeft gedaan’, aldus de man.
Bijeenkomsten
Voorzitter Toine van Beek van de huidige tempel in Waalwijk heeft geschrokken gereageerd op de beschuldigingen. De tempel organiseert op verzoek van twee slachtoffers tenminste een of twee bijeenkomsten, zodat zij ervaringen uit kunnen wisselen met lotgenoten.
Een belangrijke boeddhistische lerarengroep in de Vipassanatraditie, die ook door Mettavihari bedreven werd, is naar aanleiding van de beschuldigingen uit elkaar gevallen. Dat schrijft het Boeddhistisch Dagblad. De leraren konden het niet eens worden over het noemen van de naam van Mettavihari in verband met seksueel misbruik.
Telegraaf 28.05.2015 De affaire rond het seksueel misbruik door de boeddhistische monnik Mettavihari breidt zich uit. De volgelingen van de in 2007 overleden Thaise monnik spreken van zeker 21 misbruikgevallen.
Dat meldt de NOS donderdag. Niet alleen in Waalwijk maakte Mettavihari slachtoffers, maar ook in tal van andere plaatsen in Nederland, aldus de omroep. Het ging in bijna alle gevallen om volwassen vrouwen. Voorzitter Toine van Beek van de huidige tempel in Waalwijk reageert geschrokken.
AD 28.05.2015 De affaire rond het seksueel misbruik door de boeddhistische monnik Mettavihari breidt zich uit. De volgelingen van de in 2007 overleden Thaise monnik spreken van zeker 21 misbruikgevallen. Dat meldt de NOS vandaag.
Niet alleen in Waalwijk maakte Mettavihari slachtoffers, maar ook in tal van andere plaatsen in Nederland, aldus de omroep. Het ging in bijna alle gevallen om volwassen vrouwen. Voorzitter Toine van Beek van de huidige tempel in Waalwijk reageert geschrokken.
AD 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS vandaag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
Je moet het vroeg stoppen, anders gebeuren er steeds gekkere dingen, aldus Slachtoffer Patrick Franssen
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed.
VK 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS vandaag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed. Deze Mettavihari moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
Trouw 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed.
Deze Mettavihari moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
NU 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS zondag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed.
Deze Mettavihari moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
Eerder in mei besloot een aantal van Mettavihari’s volgelingen zijn”herhaald grensoverschrijdend gedrag” na tientallen jaren zwijgen naar buiten te brengen.
NRC 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS vandaag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed. Hij moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
Telegraaf 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS zondag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed. Deze Mettavihari moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
Misbruik kwam volgens het onderzoek van de NOS ook voor in onder meer Middelburg en Makkinga.
Misbruik Rooms-Katholieke Kerk
Seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk kreeg sinds eind twintigste eeuw veel aandacht in de media.
Het misbruik speelde zich vooral af in de jaren vijftig tot en met de jaren tachtig van de twintigste eeuw, maar kwam pas decennia later in volle omvang naar buiten. Sommige van de seksuele misbruiken kwamen voor het gerecht, andere werden door de kerkelijke overheid intern geregeld, soms toegedekt of door betrokkenen afgekocht.
AD 15.09.2018
Het probleem waren niet alleen de gevallen van seksueel misbruik zelf, maar ook de gebrekkige wijze waarop de autoriteiten binnen de Rooms-Katholieke Kerk met het seksueel misbruik omgingen.
MSN 19.09.2018 Vier mannen die stellen als kind seksueel misbruikt te zijn door een kerkleraar hebben een schikking getroffen met het bisdom van Brooklyn. Het gaat om een een compensatie van 27,5 miljoen dollar (ongeveer 23,6 miljoen euro) in totaal. Dat bericht The New York Times dinsdag.
Per persoon komt het neer op één van de hoogste bedragen die de Katholieke Kerk ooit heeft toegezegd in de Verenigde Staten vanwege een misbruikzaak. Ieder slachtoffer krijgt 6,8 miljoen dollar (5,8 miljoen euro). Als jongetje zouden ze tussen 2003 en 2009 ze herhaaldelijk zijn misbruikt. In een verklaring bij de schikking stelt het bisdom dat de dader een vrijwilliger was bij de kerk, geen geestelijke.
Sinds juni 2017 hebben zich 414 mensen gemeld voor een schadevergoeding bij het Onafhankelijke Verzoenings- en Compensatieprogramma in Brooklyn. Over het hele land zijn dergelijke programma’s opgezet.
Lees ook: Welke kardinalen en bisschoppen komen voor in de misbruikdossiers van de Rooms-Katholieke Kerk?
Grootste crisis sinds de Reformatie
De nieuwe misbruikzaken blijven zich nog steeds aandienen. De New Yorkse openbaar aanklager heeft een aantal weken geleden alle acht rooms-katholieke bisdommen in de staat gedagvaard voor hoe zij omgaan met meldingen van misbruik. Daarnaast heeft een groot onderzoek afgelopen zomer blootgelegd dat meer dan duizend kinderen zijn misbruikt door meer dan driehonderd priesters in de staat Pennsylvania.
Er zijn Vaticanisten die spreken van de grootste crisis in de Rooms-Katholieke Kerk sinds de Reformatie, in de zestiende eeuw.
Telegraaf 14.09.2018 De Chileense politie heeft invallen gedaan bij vier bisdommen vanwege een grote misbruikzaak in het land. Uit informatie die de politie in het onderzoek heeft verzameld bleek dat in Concepcion, Chillan, Valparaiso en Osorno meer documenten te vinden waren die van waarde kunnen zijn in het onderzoek.
Ook zijn meerdere medewerkers ondervraagd door de politie. De bisdommen hebben laten weten volledig mee te willen werken aan het onderzoek van de politie.
De informatie in de bisdommen heeft te maken met één van de grootste zaken van seksueel misbruik in het land, die van een assistent van de aartsbisschop van Chili, Oscar Munoz. Hij wordt beschuldigd van het misbruiken van zeker vijf minderjarigen.
De Chileense politie onderzoekt honderden gevallen van seksueel misbruik van minderjarigen binnen de Rooms-Katholieke Kerk.
Telegraaf 12.09.2018 De Duitse Rooms-Katholieke Kerk heeft het misbruik onder geestelijken zelf in kaart laten brengen. Uit het vertrouwelijke onderzoek kwamen duizenden vermeende misbruikzaken naar voren, bericht nieuwsblad Der Spiegel.
De Duitse bisschoppenconferentie liet tienduizenden interne dossiers onder de loep nemen. Onderzoekers concludeerden dat tussen 1946 en 2014 bijna 3680 gevallen van seksueel wangedrag zijn genoteerd. Zo’n 1670 geestelijken zouden daarvoor verantwoordelijk zijn. De meeste slachtoffers waren jongens.
De onderzoekers benadrukken dat sprake is van een voorzichtige schatting. Personeelsdossiers van geestelijken die zijn beschuldigd van misbruik, bleken in veel gevallen te zijn gemanipuleerd of vernietigd.
NU 12.09.2018 Volgens een vertrouwelijk onderzoek van de Duitse Rooms-Katholieke Kerk hebben er duizenden vermeende misbruikzaken in het land plaatsgevonden, zo meldt Der Spiegel woensdag. Het Duitse nieuwsblad zegt het onderzoek in handen te hebben.
De Duitse bisschoppenconferentie liet tienduizenden interne dossiers onder de loep nemen. Onderzoekers concludeerden dat tussen 1946 en 2014 bijna 3.680 gevallen van seksueel wangedrag genoteerd zijn.
Zo’n 1.670 geestelijken zouden daarvoor verantwoordelijk zijn. De meeste slachtoffers waren jongens. Volgens de onderzoekers was meer dan de helft van de slachtoffers dertien jaar of jonger.
De onderzoekers benadrukken dat er sprake is van een voorzichtige schatting en dat het exacte aantal misbruikzaken niet bekend is. Personeelsdossiers van geestelijken die van misbruik beschuldigd zijn bleken in veel gevallen gemanipuleerd of vernietigd te zijn.
Paus geconfronteerd met misbruikschandalen
Paus Franciscus is de afgelopen periode geconfronteerd met meerdere misbruikschandalen in de katholieke kerk. Zo zijn er bevindingen die geestelijken zich in de Amerikaanse staat Pennsylvania jarenlang aan kinderen hebben vergrepen.
De paus heeft alle voorzitters van bisschoppenconferenties van de wereld naar Rome geroepen voor overleg over de bestrijding van seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken. Dit heeft het Vaticaan woensdag laten weten.
Volgens de paus zijn veel gevallen jarenlang in de doofpot gestopt of genegeerd. Vergelijkbare gevallen werden onlangs aan de kaak gesteld in onder meer Chili en Australië.
Aartsbisschop wil dat Franciscus opstapt
De paus heeft zelf ook geen onbesmet verleden als het aankomt op het beschermen van misbruikverdachten. Zo verdedigde hij de Chileense verdachten in eerste instantie, totdat grote ophef daarover hem dwong zijn standpunt bij te stellen.
Eind augustus beschuldigde een aartsbisschop Franciscus zelf ervan het misbruik door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick jarenlang in de doofpot te hebben gestopt. De aartsbisschop wil dat de paus opstapt vanwege deze zaak.
Volgens Vaticaankenners wordt de aanval op de paus vooral gemotiveerd door een strijd tussen de conservatieve en progressieve facties in de kerktop.
Toen de beschuldiging naar buiten kwam, was de paus op de terugweg vanuit Ierland. Daar bood hij zijn excuses aan voor het misbruik dat daar heeft plaatsgevonden.
NOS 12.09.2018 Na de Verenigde Staten, Chili en Australië is ook de katholieke kerk in Duitsland het onderwerp van een groot misbruikschandaal. Seksueel misbruik is er al decennialang wijdverbreid, blijkt uit een rapport dat in handen is van Der Spiegel.
Het gaat om 3677 gedocumenteerde gevallen van seksueel misbruik vanaf de Tweede Wereldoorlog tot 2014. In een op de zes zaken kwam verkrachting voor en zeker 1670 geestelijken waren bij het misbruik betrokken. Meer dan de helft van de slachtoffers was 13 jaar of jonger. In de meeste gevallen ging het om jongens.
De aantallen zijn vermoedelijk een conservatieve weergave van de werkelijkheid, doordat veel gevallen vermoedelijk niet geregistreerd zijn.
Meer dan 38.000 documenten van 27 Duitse bisdommen zijn onderzocht. Het onderzoek is uitgevoerd door drie universiteiten in opdracht van de Duitse bisschoppenconferentie. Die heeft nog niet gereageerd op het nieuws.
Misbruikschandalen
De katholieke kerk worstelt wereldwijd met misbruikschandalen. Vorige maand werd bekend dat in de Amerikaanse staat Pennsylvania 300 priesters ruim duizend kinderen hebben misbruikt. Ook in onder meer Chili en Australiëkwamen grote misbruikzaken aan het licht.
De paus heeft de hoofden van alle bisschoppenconferenties ter wereld opgeroepen om in februari naar Rome te komen voor een top over het voorkomen van seksueel misbruik door katholieke geestelijken.
Telegraaf 12.09.2018 Paus Franciscus heeft alle voorzitters van bisschoppenconferenties van de wereld naar Rome geroepen voor overleg over de bestrijding van seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken. Dit heeft het Vaticaan woensdag laten weten.
De kerk wordt al geruime tijd geplaagd door een reeks schandalen rond misbruik gepleegd door geestelijken of beschuldigingen daarover.
Alle bisschoppen in de Nederlandse Kerkprovincie vormen samen de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Dit is een permanent overlegorgaan, waarin de bisschoppen op uiteenlopende terreinen gezamenlijk beleid maken en uitvoeren.
NU 12.09.2018 Paus Franciscus heeft alle voorzitters van bisschoppenconferenties van de wereld naar Rome geroepen voor overleg over de bestrijding van seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken, zo heeft het Vaticaan woensdag laten weten.
Al jaren komen steeds meer beschuldigingen over misbruik binnen de kerk naar buiten. Daardoor hebben veel mensen hun lidmaatschap voor de Rooms-Katholieke Kerk opgezegd.
Woensdag bleek uit eigen onderzoek van de Duitse katholieke kerk dat ook in dat land veel kinderen misbruikt zijn.
Eind augustus beschuldigde een aartsbisschop paus Franciscus ervan dat hij het misbruik door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick in de doofpot heeft gestopt. De aartsbisschop wil dat de paus opstapt vanwege deze zaak.
Toen die beschuldiging naar buiten kwam, was de paus op de terugweg vanuit Ierland. Daar bood hij zijn excuses aan voor het misbruik dat daar heeft plaatsgevonden.
Alle bisschoppen in de Nederlandse kerkprovincie vormen samen de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Dat is een permanent overlegorgaan waarin de bisschoppen op uiteenlopende terreinen gezamenlijk beleid maken en uitvoeren.
Telegraaf 06.09.2018 Bisschop Gerard de Korte van Den Bosch roept gelovigen in zijn bisdom op om de kerk trouw te blijven ondanks een nieuwe stroom berichten over seksueel misbruik van minderjarigen en doofpotbeschuldigingen. De bisschop heeft daarom een brief gestuurd aan alle parochies in het bisdom. De brief zal komend weekeinde worden voorgelezen tijdens vieringen.
„In deze dagen van crisis wordt onze verbondenheid met de kerk op de proef gesteld. Mag ik u vragen om juist nu het lastig is, trouw te blijven?”, schrijft De Korte.
De bisschop schrijft verder dat hij door meerdere slachtoffers van seksueel misbruik is benaderd die last ervaren omdat hun verleden wordt opgerakeld door het nieuws uit het buitenland.
Nieuwe onthullingen
Amerikaanse opsporingsautoriteiten onthulden vorige maand dat in Pennsylvania duizenden misbruikslachtoffers zijn gemaakt door meer dan driehonderd priesters. Paus Fransiscus staat zelf onder druk omdat hij volgens aartsbisschop Carlo Maria Vigano al jarenlang op de hoogte was van misbruik door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick.
AD 03.09.2018 Een katholieke broeder (80) die als dertiger kinderen misbruikte, moet in Australiëalsnog de cel in. Een rechtbank veroordeelde Gerard McNamara tot een gevangenisstraf van negen maanden, bericht omroep ABC.
McNamara heeft toegeven dat hij zich als schoolhoofd in de stad Traralgon schuldig maakte aan ontucht. De man misbruikte jongens tussen de twaalf en vijftien jaar oud terwijl hij ze ‘sportmassages’ gaf in een schuurtje.
,,Elk kind wist wat er te gebeuren stond als je naar die kamer moest”, vertelde een slachtoffer buiten de rechtbank. McNamara heeft schuld bekend aan zeven gevallen.
Dertig keer misbruikt
Het toenmalige schoolhoofd van St Paul’s Secondary School zou een van zijn slachtoffers dertig keer hebben misbruikt. De man werd al twee keer eerder veroordeeld voor ontucht, steeds voorwaardelijke straffen. Hij verdwijnt nu wel achter de tralies.
Meerdere slachtoffers vertelden de rechtbank dat ze nog steeds gebukt gaan onder de gevolgen van het misbruik. Zij kampen onder meer met depressies en posttraumatische stressklachten.
Weerzinwekkend en walgelijk
De rechter concludeerde dat McNamara zich schuldig maakte aan ‘weerzinwekkend en walgelijk’ gedrag. ,,Je daden veroorzaakten een voortdurend trauma bij je slachtoffers”, aldus rechter Duncan Allen.
,,Je was een zeer gerespecteerd lid van een religieuze orde, je was een autoriteit en je genoot het vertrouwen van zowel de ouders van de kinderen alsook de gemeenschap.”
‘Nu zit hij bij de ratten’
Een belangenorganisatie voor slachtoffers noemt de uiteindelijke celstraf voor het misbruik ‘belachelijk mild’. Een van de slachtoffers van McNamara zegt: ,,Hij stond bekend als de rat, omdat hij zich gedroeg als een rat. Nu zit hij bij de ratten in de gevangenis.”
Tijdens de hoorzitting in juli verontschuldigde McNamara zich bij zijn slachtoffers en zei zich bewust te zijn van de impact en de ernst van zijn gedrag. ,,Ik heb erg veel spijt van de pijn die ik jullie allemaal heb aangedaan en de schade die ik heb berokkend”, sprak de bejaarde.
NU 01.09.2018 Het aantal zaken van seksueel misbruik binnen de katholieke kerk in Chili is veel groter dan gedacht. Het Openbaar Ministerie (OM) maakt vrijdag bekend 119 gevallen te onderzoeken, drie keer zoveel als een maand geleden.
Onder de 167 personen tegen wie verdenkingen zijn gerezen, zijn 7 bisschoppen en 96 priesters. Zij zouden zich hebben vergrepen aan 178 slachtoffers, onder wie 79 minderjarigen.
Justitie gaf geen verdere details. Sinds paus Franciscus het Zuid-Amerikaanse land in januari 2018 heeft bezocht, zijn er meer gevallen van seksueel misbruik aan het licht gekomen.
In mei dienden 34 Chileense bisschoppen hun ontslag in bij de paus. Van vijf van hen is het ontslag inmiddels geaccepteerd. In juli was nog sprake van 36 lopende onderzoeken en werd het aantal betrokken kerkelijk leiders niet genoemd.
NOS 01.09.2018 Het aantal gevallen van misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Chili is veel omvangrijker dan gedacht. Het Openbaar Ministerie maakte bekend dat er inmiddels 119 onderzoeken lopen. Een paar weken geleden ging het nog om 38 zaken.
Volgens de openbaar aanklager zijn er verdenkingen tegen 167 mensen, onder wie zeven bisschoppen, 96 priesters en vier diakens. Zij zouden zich hebben vergrepen aan 178 mensen of zaken in de doofpot hebben willen stoppen.
Het OM verwacht dat de eerste rechtszaken over zes tot acht maanden beginnen en het moeilijk wordt de beschuldigingen te bewijzen.
Geen rechtbank
Vorig jaar kwamen de beschuldigingen van seksueel misbruik in Chili naar boven, nadat paus Franciscus het land had bezocht.
Hoewel het aantal misbruikzaken in meerdere landen blijft toenemen, is het Vaticaan nog niet met een concreet plan van aanpak gekomen. Zo is er nog geen rechtbank opgezet waar bisschoppen die het misbruik toedekken worden vervolgd, iets wat paus Franciscus eerder wel heeft beloofd.
De katholieke kerk in Australië is niet van plan zich te houden aan nieuwe wetten, die voorschrijven dat priesters het biechtgeheim moeten doorbreken als ze tijdens de biecht horen van misbruik van kinderen.
Daarmee stevenen de Australische bisschoppen af op een stevig conflict met in elk geval twee van de acht Australische staten, waar de nieuwe wetgeving al is ingevoerd. Ook andere staten overwegen ditzelfde wettelijke antwoord op het misbruikschandaal in de katholieke kerk, dat ook in Australië omvangrijk is.
Het hoofd van de Australische bisschoppenconferentie, Mark Coleridge, noemde de nieuwe wet vrijdag tegen persbureau Reuters ondoordacht en onuitvoerbaar. Slachtoffers zijn blij met de nieuwe regels, maar volgens Coleridge wordt het voor hen niet veiliger als priesters verhalen over misbruik, gedaan tijdens de biecht, moeten doorgeven aan de politie. “En de nieuwe wet ondermijnt de religieuze vrijheid. De biecht is een deel van onze godsdienst waarover niet te onderhandelen valt. Het belichaamt de verhouding tussen de gelovige en God.”
Dit is geen strikt Australische uitleg van de biecht; in de katholieke kerk geldt de biecht wereldwijd als onschendbaar. Nergens, dus ook in Nederland niet, verplicht de kerk de geestelijken misdrijven aan te geven bij de politie. Het rooms-katholieke Wetboek van Canoniek Recht zegt dat zo: ‘Het biechtgeheim is onschendbaar; daarom is het de biechtvader ten strengste verboden met woorden of op welke andere wijze en om welke reden ook over de boeteling ook maar iets bekend te maken.’
Priesters kunnen er bij de biechtelingen wel op aandringen naar de politie te gaan. “Als je een misdaad hebt gepleegd, word je toch echt eerst naar de politie verwezen en bepaalt de rechter de straf”, zei bisschop Gerard de Korte van Den Bosch daarover deze week in het Theologisch Elftal in Trouw.
Onderzoekscommissie
Een onderzoekscommissie in Australië onthulde eind december dat tienduizenden kinderen slachtoffer zijn geweest van misbruik. Bij 60 procent daarvan was de katholieke kerk betrokken. De commissie adviseerde de regering het biechtgeheim op te heffen in geval van misbruik. Die aanbeveling werd meteen bekritiseerd door de bisschoppen.
Maar ook zij kwamen onder vuur te liggen. De aartsbisschop van Adelaide, Philip Wilson, nam in juli ontslag. Hij was veroordeeld tot een gevangenisstraf, omdat hij wist van misbruik door priesters, maar dat had verzwegen.
Lees ook:
De kerk te mild voor daders? ‘Ik zie eerder het tegendeel’
Het lijkt er soms op dat de kerk meer bezig is met de vergeving van daders dan met de opvang van slachtoffers van seksueel misbruik. Enkele leden van het Theologisch Elftal bogen zich over deze kwestie.
NU 31.08.2018 De Rooms-Katholieke kerk in Australië verzet zich tegen een plan van de regering om het verplicht te maken kindermisbruik te melden als dat wordt bekend in de biechtstoel.
De Australische organisatie voor bisschoppen weigert het voorstel dat voortkomt uit een onderzoek naar misbruik binnen de kerk. Priesters zouden het verplicht moeten melden als iemand anoniem in de biechtstoel kindermisbruik toegeeft.
De organisatie zegt het kindermisbruik aan te willen pakken, maar vindt de geheimhoudingsplicht van de biecht belangrijker dan de Australische wet.
Twee van de acht Australische staten hebben al een wet aangenomen die priesters verplicht het bij de politie te melden als er iets over kindermisbruik wordt gezegd in de biechtstoel. De andere zes staten denken na over het invoeren van de wet.
Het vijfjarige onderzoek naar misbruik binnen de kerk is vorig jaar afgerond. Daaruit bleek dat 7 procent van de priesters die werkzaam waren tussen 1950 en 2010 wordt beschuldigd van misbruik.
De Australische aartsbisschop Philip Wilson heeft eerder dit jaar nog een celstraf gekregen, omdat hij misbruik van een priester in de jaren zestig stil zou hebben gehouden. Hij is de hoogste geestelijke die is veroordeeld voor betrokkenheid bij kindermisbruik.
NOS 31.08.2018 De Rooms-Katholieke Kerk in Australië is tegen het plan van enkele staten om het melden van misbruik voor geestelijken verplicht te stellen. De bisschoppenconferentie ACBC is het niet eens met de aanbeveling van een onderzoekscommissie, die priesters wettelijk moet verplichten hun biechtgeheim te schenden als ze van het misbruik horen.
“Het wetsvoorstel is ondoordacht, onpraktisch, het zal het er voor kinderen niet veiliger op maken, en zal waarschijnlijk de religieuze vrijheid ondermijnen”, reageerde ACBC-voorzitter Mark Coleridge. “Het biechtgeheim is een niet-onderhandelbaar element in ons religieuze leven en belichaamt een verstandhouding tussen de gelovige en God.”
Vijf jaar onderzoek
De onderzoekscommissie nam vijf jaar lang het seksueel misbruik binnen Australische kerken en andere instituties onder de loep. Uit het onderzoek bleek dat tienduizenden kinderen in Australië de afgelopen decennia zijn misbruikt en dat de instanties ernstig hebben gefaald in het voorkomen van het misbruik.
Het onderzoek werd vorig jaar afgerond. De commissie deed een reeks aanbevelingen, een daarvan was het verplicht melden van misbruik. Sindsdien hebben twee van de acht Australische staten en territoria wetten ingevoerd die het verzwijgen van informatie door priesters strafbaar stelt. Aartsbisschop Philip Wilson werd vorige maand veroordeeld voor het verzwijgen van misbruik in de jaren 70.
Trouw 29.08.2018 Dat een zo hoge functionaris als aartsbisschop Carlo Maria Viganò paus Fransiscus ervan beschuldigt weg te kijken in een Amerikaanse ontuchtzaak, is ongekend binnen de katholieke kerk. Tegenstanders van paus Franciscus beschouwen Viganò als een held, maar voor andere katholieken is hij niets anders dan een couppleger. Hij wekt al heel lang wrevel binnen het Vaticaan.
Afgelopen week publiceerde aartsbisschop Carlo Maria Viganò een document waarin hij topfunctionarissen binnen de kerk ervan beschuldigde de Amerikaanse misbruikpleger en aartsbisschop, Theodore McCarrick, de hand boven het hoofd te hebben gehouden. Ook paus Franciscus zelf hoort daar volgens de aartsbisschop bij.
Helemaal onomstreden is de kritische aartsbisschop niet. Ooit bezig met een droomcarrière in de kerk, zag hij zijn hoge ambities niet vervuld. Daarna leken wrok en frustraties vat op hem te krijgen, met die elf pagina’s tellende oorlogsverklaring als voorlopig hoogtepunt.
Viganò werd in 1941 geboren in een rijke familie uit Noord-Italië en in 1968 tot priester gewijd. Vijf jaar later ging hij werken in de Vaticaanse diplomatie. Hij was onder meer pauselijk vertegenwoordiger in Nigeria. Ook werkt hij een tijdje in de Romeinse curie. Daar leidde hij tien jaar lang een onopvallend bestaan, tot paus Benedictus hem in 2009 benoemde tot secretaris-generaal van Vaticaanstad. Die moet ervoor zorgen dat alles logistiek reilt en zeilt in het ministaatje. Een prestigieuze functie waarin Viganò zich een kundig financieel hervormer toonde en intern corruptie aan de kaak stelde.
Weggepromoveerd
Niet iedereen in het Vaticaan kon zijn manier van werken waarderen. In 2011 werd hij plotseling overgeplaatst naar Washington waar hij nuntius werd, zo ongeveer de hoofdprijs in Vaticaanse diplomatie. Weggepromoveerd, zeiden zijn medestanders in koor. Zelf wilde hij ook liever in Rome blijven, waar hij nog hogerop zou kunnen klimmen en het misschien tot kardinaal zou schoppen.
In de Verenigde Staten zorgde Viganò – die tot dan toe bekend stond als gematigd – voor de benoeming van een aantal behoudende bisschoppen. Conservatieve Amerikaanse katholieken noemden hem al snel ‘de beste nuntius die we ooit gehad hebben’. Toen de huidige paus in 2015 Amerika bezocht, regelde Viganò, zonder dat de paus het wist, een ontmoeting met Kim Davis, een overheidsambtenaar uit de staat Kentucky die weigerde mee te werken aan homohuwelijken. Franciscus was ‘not amused’ en Viganò werd op het matje geroepen. Het jaar daarop werd hij door de paus met pensioen gestuurd. Maar echt stil werd het daarna niet rond de aartsbisschop.
Hij ging zich roeren in het anti-Franciscuskamp, een groep traditionele katholieken onder wie ook een aantal kardinalen, die vanaf het begin niets van de Argentijnse paus moet hebben. Franciscus schept in hun ogen verwarring onder de gelovigen met uitspraken over homo’s en gescheiden mensen. De leer is bij hem gewoon niet veilig, vinden ze. Al een tijdje probeert deze groep Franciscus te linken aan het toedekken van seksueel misbruik en voor die ‘smoking gun’ heeft Viganò nu gezorgd. Volgens de aartsbisschop zou Franciscus persoonlijk de sancties tegen de ontuchtige McCarrick die door zijn voorganger Benedictus XVI werden ingesteld, hebben teruggedraaid. Franciscus als doofpotbisschop die volgens Viganò maar één optie heeft: aftreden.
Supporters van Franciscus twijfelen aan de motieven van Viganò en zeggen dat zijn verhaal op een aantal punten rammelt. Toch kan alleen paus Franciscus verhinderen dat de aartsbisschop niet de geschiedenis ingaat als de klokkenluider van het Vaticaan, door onduidelijkheden rond het McCarrick-dossier voor eens en altijd op te helderen. Hij lijkt dat nog niet van plan.
Waarom Stijn Fens in zijn column lezers oproept om toch katholiek te worden.
De achilleshiel van de katholieke kerk.
Met het vertrek van de Amerikaanse aartsbisschop Theodore McCarrick, eind juli, bereikten de slepende schandalen in de rooms-katholieke kerk een voorlopig dieptepunt. Waarom grijpt ook de huidige paus Franciscus niet harder in?
NOS 28.08.2018 Paus Franciscus heeft te maken met een kerkopstand van binnenuit, aangejaagd door aartsbisschop Carlo Maria Viganò. De paus doet hier nog geen uitspraken over, maar het grootste Nederlandse bisdom doet dat wel. Bisschop Gerard de Korte van Den Bosch zegt achter de paus te staan. Wel mag hij actiever zijn in het nemen van maatregelen.
De Korte veroordeelt de beschuldiging van Viganò en vindt het “heel bijzonder” dat de hooggeplaatste aartsbisschop de paus aanvalt. “Het lijkt alsof Viganò opkomt voor de zorg voor kinderen. Maar hij speelt eigenlijk kerkpolitiek en wil via die kinderen paus Franciscus beschadigen.”
Nadat het bezoek van de paus aan Ierland vorige week was overschaduwd door de misbruikschandalen die recent naar boven zijn gekomen, eiste aartsbisschop Viganò zijn aftreden. De paus zou al jarenlang hebben geweten van het misbruik van kardinaal Theodore McCarrick. De Amerikaanse kardinaal wordt onder meer beschuldigd van seksueel misbruik van een jongen van 16 jaar in de jaren 70.
Ook fouten
De Korte: “De discussie gaat volgens mij over hoe je om moet gaan met bisschoppen die willens en wetens zaken verborgen houden en zelf misbruik hebben gepleegd. Bisschoppen kunnen dat zelf natuurlijk niet doen. Iemand daarboven, in dit geval de paus, moet die maatregelen nemen.”
Het zou wel goed zijn als de paus meer daadkracht laat zien, vindt de Nederlandse bisschop. “Dat heeft hij in een aantal gevallen al wel gedaan. Maar daar zou waarschijnlijk wel een tandje bij kunnen. En ik denk ook dat heel veel katholieken hopen dat hij dat in de nabije toekomst zal doen.”
De Korte hoopt dat de paus niet hoeft af treden. “Ik ben heel gelukkig met paus Franciscus en ik denk dat hij voor de kerk heilzaam is”, aldus De Korte. Dit geldt volgens hem ook voor de andere Nederlandse bisschoppen. “Ik heb geen reden om aan te nemen dat dat niet het geval is.”
NOS 28.08.2018 Het zijn pittige tijden voor paus Franciscus. Nadat zijn bezoek aan Ierland vorige week werd overschaduwd door de misbruikschandalen die recent naar boven zijn gekomen, eiste dit weekend een aartsbisschop zijn aftreden. Omdat de paus al jarenlang zou hebben geweten dat kardinaal Theodore McCarrick gelovigen misbruikte.
Aartsbisschop Carlo Maria Viganò, die jarenlang Vaticaan-diplomaat was in de VS, kwam zondag met een uitgebreide verklaring waarin hij stelde dat hij in 2013 zelf aan de paus had gemeld dat er een dik dossier was over McCarrick. Hij vindt dat de paus “zijn fouten moet toegeven” en moet opstappen.
Volgens Vaticaankenner Stijn Fens zijn er wel wat kanttekeningen te plaatsen bij de brief van Viganò. “Hij is een uitgesproken tegenstander van de paus. Hij zit in een bepaalde hoek in het Vaticaan die eigenlijk al heel lang vindt dat deze paus weg moet.” Deze conservatieve hoek heeft grote moeite met hoe de paus met de katholieke leer omgaat.
Een oorlogsverklaring, zo kan de verklaring van Viganò volgens Fens ook wel worden gezien. “De conservatieven binnen het Vaticaan hebben lange tijd gezocht naar een ‘smoking gun’, om van deze paus een doofpot-bisschop te maken. En ze denken die nu te hebben gevonden.”
Dit schandaal dreigt afbreuk te doen aan alles wat hij sinds de afgelopen jaren heeft geprobeerd te bereiken, aldus Vaticaankenner Stijn Fens.
De Amerikaanse kardinaal McCarrick wordt onder meer beschuldigd van seksueel misbruik van een jongen van 16 jaar in de jaren 70. Fens: “Viganò zegt dat de paus McCarrick de hand boven het hoofd heeft gehouden, als een soort cadeautje terug voor zijn steun bij zijn paus-kandidaatschap.”
De paus weigert zelf op de aantijgingen in te gaan. Dat maakte hij duidelijk toen hij na zijn bezoek aan Ierland in zijn vliegtuig journalisten te woord stond. Volgens de paus spreekt het dossier van Viganò voor zich en mogen de journalisten er zelf een oordeel over vellen.
Volgens Fens maakt de paus zich er op die manier te makkelijk vanaf. “Je kan als paus niet tegen journalisten zeggen: zoek het maar uit. Want op die manier verdwijnt zo’n verhaal natuurlijk niet. Het is wel kenmerkend: want alles wat naar boven is gekomen over de kerk, is het werk van buitenstaanders geweest.”
Heeft de paus nog genoeg tijd?
Volgens Fens staat paus Franciscus voor de grootste crisis in zijn pontificaat. “Dit schandaal dreigt afbreuk te doen aan alles wat hij sinds zijn aantreden in 2013 heeft geprobeerd te bereiken. Zij nalatenschap staat op het spel en het is de vraag of hij zich daar eigenlijk wel bewust van is.”
Deze knuffelpaus, zoals Fens hem noemt, heeft altijd voorgestaan op een meer open en transparantere kerk. “De mentaliteit van alles toedekken bestaat nog steeds binnen het Vaticaan en de paus wil die mentaliteit doorbreken. Hij vindt dat alle bisdommen, van Italië tot aan Nederland, daar zelf stappen in moeten zetten.”
Maar de weerstand tegen echte actie is groot, zegt Fens. “Het hiërarchische systeem binnen het Vaticaan houdt dat tegen. Een paus heeft zo’n tien jaar nodig om iets te kunnen bewerkstelligen, maar die tijd heeft deze paus eigenlijk niet. Hij zit er nu vijf jaar, maar hij is al 81. Dus hij moet wel opschieten.”
Elsevier 27.08.2018 Paus Franciscus wist in 2013 al van misbruikschandalen binnen de katholieke kerk en stopte die willens en wetens in de doofpot. Dat is de schokkende verklaring van aartsbisschop Carlo Maria Viganò in een elf pagina’s tellend document.
Viganò was van 2011 tot 2016 nuntius (ambassadeur) in de Verenigde Staten. In het document beschuldigt hij een lange lijst van huidige en voormalige hoogwaardigheidsbekleders binnen het Vaticaan van het verhullen van de daden van kardinaal Theodore Edgar McCarrick (88). Die trad vorige maand oneervol af, omdat hij jarenlang gelovigen seksueel misbruikte.
Viganò schrijft dat hij kort nadat Franciscus tot paus was gekozen, hem in juni 2013 al met een dik dossier op de hoogte stelde van het misbruik van McCarrick. Zeven jaar eerder, in 2006, stelde Viganò naar eigen zeggen ook al de hoge functionarissen op de hoogte van de misstanden. Die zouden eveneens niets met de informatie hebben gedaan.
Viganò beschrijft het wegstoppen als ‘een samenzwering van stilte die niet veel verschilt van dat wat er bij de maffia gebeurt’. In zijn verklaring roept hij op om aftreding van de paus.
‘In dit extreem dramatische moment voor de kerk wereldwijd, zíjn extreem dramatische moment voor de kerk wereldwijd, moet hij zijn fouten toegeven en, in lijn met het zero-tolerancebeleid, de eerste zijn om het goede voorbeeld te geven aan de kardinalen en bisschoppen die McCarricks misbruik verhulden en samen met hen aftreden,’ staat in het document.
Benedictus ook op de hoogte
De voorganger van Franciscus, paus Benedictus, was volgens Viganò ook op de hoogte en liet hij McCarrick sancties opleggen. Zo mocht hij geen kerkelijke vieringen bijwonen in het openbaar, mocht hij niet deelnemen aan openbare bijeenkomsten, lezingen geven of reizen. In plaats daarvan moest hij zich toeleggen op een leven van gebed en boetedoening. McCarrick bleef wel aan als kardinaal.
Viganò wijst ook beschuldigend naar de opvolger van McCarrick als aartsbisschop van de staat Washington, Donald Wuerl. Wuerl volgde McCarrick in 2006 op toen deze met emeritaat ging. Wuerl zou volgens Viganò hebben geweten van het misbruik van zijn voorganger, maar niets hebben gedaan, waardoor McCarrick pas vorige week aftrad als kardinaal.
Meer over misbruik, welke hulporganisaties gingen in de fout met seksueel wangedrag? Lees het in dit overzicht
In een reactie laat het aartsbisdom van de staat Washington weten dat Wuerl van niets wist. ‘In tegenstelling tot wat de memo’s van aartsbisschop Viganò aangeven, ontving kardinaal Wuerl nooit enige documentatie of informatie over acties (een onderzoek of strafmaatregelen red.) tegen aartsbisschop McCarrick tijdens zijn tijd in Washington,’ staat in een verklaring.
Paus wil niet reageren op beschuldigingen
Paus Franciscus wil zelf vooralsnog niet reageren op de beschuldigingen. Tijdens zijn terugreis vanuit Ierland – waar hij misbruikslachtoffers ontmoette en in een toespraak om vergiffenis vroeg voor de ‘weerzinwekkende daden’ – naar Rome zei hij in het vliegtuig dat de aantijgingen ‘voor zichzelf spreken’ en dat hij er verder niets over wil zeggen.
De beschuldigingen van Viganò komen bijna twee weken na een rapport over grootschalig kindermisbruik door zeker driehonderd katholieke priesters in de staat Pennsylvania. Volgens opsporingsautoriteiten gaat het om meer dan duizend slachtoffers, van wie velen zich waarschijnlijk nog niet hebben gemeld. Kerkleiders en het Vaticaan waren op de hoogte van het seksueel misbruik, maar hielden het tientallen jaren stil.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
NOS 27.08.2018 Paus Franciscus heeft gisteravond op de terugvlucht van Ierland naar het Vaticaan geweigerd in te gaan op zware aantijgingen van aartsbisschop Carlo Maria Viganò. Die stelt in een document van elf pagina’s dat hij Franciscus op 23 juni 2013 heeft ingelicht over het seksueel misbruik waaraan kardinaal Theodore McCarrick, de aartsbisschop van Washington, zich schuldig maakte. Franciscus, die toen drie maanden paus was, legde de beschuldiging naast zich neer en rehabiliteerde McCarrick in feite, stelt Viganò.
De beschuldiging aan het adres van de paus is zo ernstig, dat er voor Franciscus niets anders op zit dan af te treden, vindt Viganò.
Franciscus zei tegen journalisten over de uitgebreide tekst van Viganò dat ze zelf een oordeel moeten vellen:
‘Lees zijn verklaring aandachtig en vel zelf jullie oordeel’
Rechtervleugel
Viganò was van 2011 tot en met 2016 de ambassadeur van het Vaticaan in de Verenigde Staten. Hij zegt dat zijn twee voorgangers de Heilige Stoel geïnformeerd hebben over de praktijken van McCarrick, en dat twee memo’s over de zaak van zijn hand waren.
In juli jongstleden accepteerde de paus het ontslag van McCarrick, nadat in een Amerikaans onderzoek was vastgesteld dat de kardinaal een minderjarige had misbruikt. Daarvoor gingen al jarenlang verhalen rond over het misbruik door ‘oom Teddy’ van jonge mannen. De paus nam McCarrick ook zijn kardinaalstitel af.
Carlo Maria Vigano (midden) AFP
De nu 77-jarige Viganò is een exponent van de rechtervleugel in de Rooms-Katholieke Kerk, die grote moeite heeft met de manier waarop de paus met de katholieke leer omgaat. In zijn document gaat de aartsbisschop fel tekeer tegen hoge functionarissen in het Vaticaan en houdt hij een lange tirade over homoseksuelen en linkse elementen binnen de Kerk.
Het laat zich lezen als een ideologisch manifest tegen de paus, waarbij alle mensen met naam en toenaam genoemd worden die volgens Viganò McCarrick de hand boven het hoofd hielden.
Benedictus
NOS-correspondent voor het Vaticaan Andrea Vreede en Vaticaan-kenner Stijn Fens zeggen beiden dat het document neerkomt op een nieuwe keiharde aanval op de paus.
Fens zei gisteren in Met het Oog op Morgen dat Viganò met dit document munitie biedt aan een soort burgeroorlog die in de kerk woedt, waarbij zijn partij ten strijde trekt tegen een paus die te soepel in de leer zou zijn. Fens zegt “dat die beweging nu zijn kans schoon ziet door de paus te linken aan het misbruikschandaal”.
Benedictus XVI, de voorganger van Franciscus, komt als enige vrijwel ongeschonden tevoorschijn uit het document. Viganò schrijft dat hij McCarrick opdracht gaf zich terug te trekken in een leven van boetedoening en gebed, maar die opdracht is om onduidelijke redenen nooit door de kardinaal uitgevoerd.
Paus Franciscus schakelde McCarrick in om voor de kerk naar China te reizen. Ook werd hij ingezet als kerkelijk bemiddelaar bij de besprekingen tussen de VS en Cuba in 2014.
NU 27.08.2018 Paus Franciscus weigerde zondag in te gaan op een beschuldiging dat hij misbruik door een kardinaal zou hebben stilgehouden. Aartsbisschop Carlos Maria Vigano beschuldigt de paus en zegt dat hij moet opstappen.
Tijdens een vlucht van Dublin naar Rome ging de paus kort in op een vraag van een journalist naar de beschuldiging van elf pagina’s van Vigano. “Lees het document zelf en vel dan een oordeel. Het spreekt voor zich”, verklaarde de paus. “Jullie kunnen zelf wel een oordeel vellen.”
Franciscus zou in 2013 al van het misbruik hebben geweten, stelt Vigano. Hij vergelijkt de situatie binnen de kerk met de maffia. “Net als bij de maffia moet iedereen stil blijven over wat er gebeurt.”
Naast de paus beschuldigt Vigano, de voormalige gezant van het Vaticaan in de Verenigde Staten, meerdere hooggeplaatste katholieken. De aartsbisschop vindt dat de paus moet opstappen.
Het gaat om misbruik van de voormalige Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick. De 88-jarige oud-kardinaal heeft een minderjarige jongen en meerdere volwassen mannen misbruikt. Hij is vorige maand opgestapt naar aanleiding van het schandaal.
De beschuldiging werd gepubliceerd toen de paus voor een bezoek in Ierland was. Daar heeft de paus excuses aangeboden voor alle misbruikschandalen rond de kerk in het land.
NOS 26.08.2018 De paus weigert in te gaan op de aantijging dat hij op de hoogte was van misbruik van gelovigen door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick.
Gisteravond stelde aartsbisschop Carlo Maria Vigano, die ook jarenlang topdiplomaat was voor het Vaticaan, dat de paus van het misbruik afwist en eiste dat de paus hierom zou aftreden. Vigano kwam met een uitgebreide verklaring waarin hij stelde dat hij in juni 2013 zelf aan de paus had gemeld dat er een dik dossier was over McCarrick.
Vanuit zijn vliegtuig wilde de paus de claims niet bevestigen of ontkennen. Volgens de paus spreekt het dossier van de aartsbisschop voor zich en wil hij er niet op ingaan. Hij zei dat journalisten die de documenten hebben gezien, zelf mogen oordelen.
Oud-aartsbisschop van Washington Theodore McCarrick wordt onder meer beschuldigd van seksueel misbruik van een jongen van 16 jaar in de jaren 70 en het misbruik van een jongen van 11 jaar. Eind vorige maand accepteerde de paus zijn ontslag. Vigano noemt het bedekken “een samenzwering van stilte” die niet veel verschilt van wat er bij de maffia gebeurt.
Ook bij de Ierse katholieken die de paus wilden bezoeken maakten de nieuwe beschuldigingen veel los:
AD 26.08.2018 Zo’n half miljoen Ieren volgden vanmiddag paus Franciscus bij een misviering in Dublin. Alle verontschuldigingen van de paus verhinderden niet dat er heftige discussies woedden en er ook verschillende protesten waren tegen het seksueel misbruik binnen de katholieke kerk. Slachtoffers daarvan eisen vooral concrete maatregelen die kinderen moeten beschermen tegen misbruik door priesters en bisschoppen.
Tijdens een bezoek aan het Maria-bedevaartsoord Knock had de paus nogmaals namens de kerk om vergiffenis gevraagd. Ook zaterdag bood hij verontschuldigingen aan voor de “vreselijke geschiedenis van kindermisbruik binnen de kerk”.
De Ierse premier Leo Varadkar had de kerkvorst opgeroepen een “nultolerantie” af te kondigen voor pedofiele priesters. Varadkar vond dat er genoeg woorden hadden geklonken en er nu daden moeten volgen. ,,Het is tijd dat we een nieuwe, meer volwassen relatie opbouwen tussen de kerk en de staat”, aldus de Ierse premier die liet weten dat zijn voorgangers altijd intensief overleg voerden met de bisschoppen. De paus had zaterdag een ontmoeting met acht slachtoffers van misbruik. Tijdens die gesprekken zou de Argentijnse paus de corruptie en toedekking van het schandaal door de kerk “kaka” (poep) hebben genoemd. De officiële vertaler maakte daarvan “vuil dat je in het toilet vindt”.
Zeer beladen
Nieuwe getuigenissen van misbruik in Ierland en schokkende onthullingen uit de Verenigde Staten maakten het bezoek zeer beladen. Een brief van de paus vorige maandag, waarin hij toegaf dat de kerk niet genoeg had gedaan tegen het misbruik, oogstte hoon bij menig Iers slachtoffer.
Meer dan tienduizend mensen steunden op Facebook de groep “Say Nope to the Pope” die opriep de viering in Dublin te boycotten. Evenveel mensen steunden de actie “Stand for Truth” van de misbruikte Colm O’Gorman. Een keur aan Ierse artiesten, onder wie Hozier, Villagers, Mary Coughlan, en Mary Black traden spontaan voor de demonstranten op. Terwijl de paus sprak was er ook een stille tocht in de stad Tuam. Hier werden vorig jaar 800 kinderlijkjes ontdekt bij voormalig katholiek opvanghuis voor ongehuwde moeders en hun baby’s.
Compenseren
Ook elders vroegen demonstranten de paus om op te komen voor de overlevenden en hen ook te compenseren. Ondertussen heeft een voormalige aartsbisschop uit het Vaticaan gezegd dat de paus moet aftreden omdat hij al jaren op de hoogte zou zijn geweest van bijvoorbeeld de misdragingen van de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick. Hij zou seminaristen en priesters hebben misbruikt. Volgens Vaticaan-watchers is de 11-pagina’s lange aanklacht van aartsbisschop Carlo Maria Vigano mogelijk ook ingegeven door de traditionele vleugel binnen de kerk die afwil van deze door sommigen als te liberaal ervaren paus uit Argentinië.
AD 27.08.2018 Paus Franciscus weigert in te gaan op beschuldigingen dat hij misbruikschandalen binnen de Rooms-Katholieke Kerk in de doofpot heeft gestopt. De beschuldigingen zijn afkomstig van aartsbisschop Carlo Maria Vigano. Hij was een aantal jaar nuntius (ambassadeur) in de Verenigde Staten.
Tijdens zijn terugreis naar Rome zei de geestelijke leider in het vliegtuig dat het document met de aantijgingen ‘voor zichzelf spreekt’ en dat hij er niet over wil uitweiden.
In het elf pagina’s tellende document wordt het aftreden van Franciscus geëist omdat hij jarenlang zou hebben geweten van het misbruik door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick.
Diepe wond
Vigano kwam met zijn verklaring naar buiten op het moment dat de paus een bezoek bracht aan Ierland, waar misbruik binnen de kerk een diepe wond heeft achtergelaten. Franciscus zei tegen journalisten dat ze zelf genoeg vaardigheden hebben om conclusies uit het document te kunnen trekken.
De 88-jarige McCarrick heeft in juli zijn ontslag ingediend, nadat meerdere mannen de voormalige aartsbisschop van Washington hebben beschuldigd van seksueel misbruik.
Babyschoenen hangen op Sean McDermott Street in Tuam aan de railing ter nagedachtenis van de kinderen die omkwamen in de katholiek opvanghuizen.Foto Brian Lawless/AP
NRC 26.08.2018 In de Ierse stad Tuam is een massagraf met honderden baby’s. Actiegroepen willen meer aandacht voor de inktzwarte bladzijdes uit het verleden van de Ierse kerk en zijn teleurgesteld over de eerste dag van het pausbezoek.
„Kom je voor de dode baby’s?” Nieuwsgierig komt Alisha – negen jaar, roze trainingsjack en lange blonde vlecht – aangestept over de speelplaats. „Dan moet je daar zijn, in die hoek.”
Ze wijst naar een stukje gras tussen een rij nieuwbouwhuizen, langs een muur in wat vroeger een stukje tuin van een katholiek opvanghuis voor zwangere vrouwen was. The Home heette het, tussen 1926 en 1961 gerund door de Zusters van Bon Secours (Frans voor: goede hulp). Ongetrouwd zwangere vrouwen werden hiernaartoe gestuurd om te bevallen en moesten daarna hun kinderen afstaan.
Hier, aan de rand van het stadje Tuam in Midden-Ierland, liggen waarschijnlijk honderden baby’s en jonge kinderen in een massagraf, in een ruimte die als beerput was gebouwd. In 1975 ontdekten spelende kinderen een aantal skeletten in een ruimte onder een blok beton, maar die ruimte werd snel weer gedicht. Een vasthoudende lokale historica concludeerde in 2012 na jaren van naspeuringen dat er honderden lijkjes moeten liggen. Dat leidde tot meer onderzoek en de bevestiging dat er willekeurig door elkaar heen schedels en botten van jonge kinderen liggen. Nog steeds is er geen besluit genomen wat er met het stuk grond moet gebeuren, een ander teken van de Ierse worsteling met het verleden. Alles opgraven en dna-onderzoek doen? Een monument van maken? Maar één ding is duidelijk geworden, ook uit andere rapporten: de nonnen zorgden in de regel bijzonder slecht voor de kinderen van ongehuwde moeders.
‘Deze kinderen hadden geen kans’
Alisha wijst steppend over de stenige speelplaats de weg. Op grote lakens die over het hek zijn gespannen dat het grasveld afschermt, zijn de namen geschreven van kinderen die in The Home zijn overleden, maar van wie geen graf is gevonden. Mary King, 5 maanden. Eileen Conry, één jaar. Mary Keane, drie weken. John Neary, zeven maanden. En zo gaat het lange rijen door, laken na laken.
‘Tuam’ is een van de inktzwarte bladzijdes in de geschiedenis van de Ierse katholieke kerk. „Deze kinderen hadden geen kans”, zegt een Ierse vrouw die met Amerikaanse vrienden naar deze schandplek komt kijken. „Hun moeders dachten dat er goed voor hen werd gezorgd.” De vrouwen moesten na de bevalling hun kind afstaan – sommigen van die baby’s zijn geadopteerd, al dan niet illegaal. De vrouwen moesten als schadevergoeding nog een jaar voor de nonnen werken.
Er waren meer van dergelijke huizen, beheerd door zes religieuze ordes. Een actiegroep van mensen die in zo’n moeder-en-kindhuis hebben gezeten, schat dat 100.000 alleenstaande moeders werden gescheiden van hun baby’s en dat 6.000 baby’s zijn gestorven in huizen als The Home.
In het centrum van het stadje explodeert Seanie Reilly bijna als hem naar het pausbezoek en naar de Ierse kerk wordt gevraagd. „Ik kom uit een oer-katholiek gezin, maar ik wil niets meer met de kerk te maken hebben. Ze zijn hypocriet en corrupt. Die nonnen hebben schuld aan wat bijna een genocide op jonge kinderen was.”
Zijn moeder probeert hem af te remmen, maar hij spuit nog snel zijn gal over het feit dat in het stadje allerlei onroerend goed van kerkelijke organisaties leeg staat, maar dat ze weigeren dat te huur aan te bieden. „Terwijl de woningnood zo groot is.” Dan neemt zijn moeder Maureen het over. „lk ben niet zo extreem. Ik ga nog wel naar de kerk, maar ik heb in mijn contact met God geen priester als bemiddelaar meer nodig.”
Caca
En de paus? Die heeft op de eerste dag van zijn bezoek aan Ierland gezegd dat er „weerzinwekkende misdaden” zijn begaan, dat hij „de pijn en schaamte’’ hierover deelt, dat kerkbestuurders decennia lang de andere kant op hebben gekeken, dat hij de katholieke kerk van „deze plaag” hoopt te bevrijden. Over de ‘gevallen’ vrouwen die onder vaak erbarmelijke omstandigheden hebben geleefd in opvanghuizen en wasserijen zei Franciscus zaterdag alleen, eufemistisch, dat die „bijzonder moeilijke situaties” hebben moeten doorstaan.
„Hoe vaak hebben we zoiets al gehoord?”, zegt Maureen. „Ze luisteren niet. Vrouwen zijn de ruggengraat van de Ierse kerk. Maar ze zijn altijd als tweederangs behandeld. En dat is nog steeds zo. En die baby’s, wat vindt de paus daar eigenlijk van?”
Premier Varadkar had zaterdagmiddag in een korte toespraak gezegd te hopen dat „uit woorden daden voortvloeien”. Organisaties van slachtoffers zeiden aan het einde van de dag dat ze teleurgesteld waren over de in hun ogen aarzelende opstelling van Franciscus. Ze willen meer openheid, meer erkenning voor wat hun is aangedaan.
In de avond sprak de paus volgens de woordvoerder van het Vaticaan nog anderhalf uur met acht misbruikslachtoffers. Onder hen twee mensen die in zo’n opvanghuis zijn geboren. Een van hen, Paul Redmond, heeft volgens Ierse media de paus gevraagd om ervoor te zorgen dat nonnenordes erkennen wat er is gebeurd. Redmond zei dat de Argentijnse paus de pogingen om de misbruikschandalen geheim te houden omschreven had als ‘caca’ – Spaans voor ‘stront’.
‘De paus zit vast’
Op een korte rijtoer door Dublin met de pausmobiel stonden mensen vier rijen dik te zwaaien naar de paus, maar in Tuam was zaterdag van belangstelling voor het bezoek weinig te merken. „Het is onwerkelijk hoe veel misbruik er is geweest”, zegt Jo Penter, een tai-chi-docent die na de schandalen „geen greintje” belangstelling heeft voor wat paus Franciscus zegt of niet zegt. „Hij heeft toen hij werd gekozen gezegd, dat hij de kerk wil veranderen, maar hij zit vast in een instituut waarin de meeste mensen die verandering niet willen.”
Brian O’Donovan, een gids in Tuam, vertelt dat hij in 1979 als 18-jarige nog enthousiast naar paus Johannes Paulus II ging luisteren toen die in het naburige Galway was. „Godsdienst werd toen in ons geslagen. Nu heb ik afstand genomen. Ik doe nog aan liefdadigheid, ik ken priesters voor wie ik respect heb. Maar met de kerk als instituut wil ik niets meer te maken hebben. En het interesseert me niet meer of er een hemel of hel is. Er is nog nooit iemand teruggekomen om het mij te vertellen.”
NU 26.08.2018 Paus Franciscus heeft zich tijdens de tweede dag van zijn bezoek aan Ierland opnieuw uitgesproken over de misbruikschandalen binnen de Rooms-Katholieke Kerk.
Hij zei God om vergiffenis te vragen voor “deze zonden” en het “verraad” dat velen hebben ervaren. Hij deed dit tijdens een toespraak voor duizenden mensen in de plaats Knock.
Franciscus zei dat het misbruik een “open wond” heeft achtergelaten.
De kerkvader stelde dat het onmogelijk is om niet te worden geraakt door de verhalen van misbruikte jongeren die “zijn beroofd van hun onschuld”. Vanuit het publiek klonk applaus toen de paus zich uitsprak over het seksueel misbruik, dat ook de geloofwaardigheid van de kerk in Ierland heeft aangetast.
Fotoserie: Paus Franciscus bezoekt Ierland
Kerkvorst praat met slachtoffers
De paus sprak zaterdag al met acht slachtoffers. Iemand die het gesprek had bijgewoond zei na afloop dat het een “zeer krachtige” ontmoeting was. “Hij luisterde met oprechte interesse”, aldus de aanwezige.
Niet alle Ieren zaten te wachten op het bezoek van Franciscus. Een activist wees erop dat sommige slachtoffers door het misbruik te beschadigd zijn om nog te functioneren. “Hij had niet moeten komen”, zei ze.
NOS 26.08.2018 Door de misbruikschandalen en de conservatieve houding van het Vaticaan nemen steeds meer Ieren afstand van hun geloof. De kerken lopen leeg. Paus Fransiscus treft vandaag tijdens zijn bezoek aan Ierland dan ook een heel ander land aan dan zijn voorganger Johannes Paulus II in 1979.
“Ik weet het nog zo goed. Het was alsof de grootste rockster ter wereld op bezoek kwam. Zo voelde het voor ons allemaal”, vertelt Helen Murray. Zij bezocht bijna veertig jaar geleden de mis van de toen nog jonge paus in Limerick. “Iedereen was goedgezind, er was een hoop vreugde en blijheid.”
Miljoenen Ieren probeerden bij het bezoek in 1979 een glimp van Johannes Paulus II op te vangen. Bij een mis in een park in Dublin waren meer dan een miljoen mensen. Helen en haar man John stonden tussen 400.000 anderen in Limerick. “Ouderen en jongeren hadden de hele nacht hadden gereisd om deze grootse man te zien, om dit evenement bij te wonen en samen te beleven. Geweldig. Zoiets had ik nog nooit gezien, en is daarna ook nooit meer gebeurd.”
Massale belangstelling van de Ieren voor Johannes Paulus II in 1979GETTY IMAGES
Het bezoek maakte zo veel indruk, dat Ieren hun zoons massaal naar de paus vernoemden. John Paul werd begin jaren 80 de populairste jongensnaam.
Ook de Murrays gaven hun zoon in 1981 dezelfde naam als de paus. “Ik ben vrij strikt religieus opgevoed”, zegt John Paul aan zijn keukentafel in het Zuid-Ierse Wexford. “Elke zondag naar de kerk, ik was misdienaar en wilde misschien zelfs priester worden. Maar in de periode dat ik opgroeide, gebeurde er veel in de kerk. Negatieve verhalen, over kindermisbruik. Maar ook de starre veroordelende houding over anticonceptie en echtscheiding snapte ik echt niet. Laat staan dat een groep mannen wil bepalen dat abortus verboden moet blijven.”
Suse van Kleef ging langs bij de Murrays en sprak ook met de jongste priester van Ierland:
De kerk kreeg een nare bijsmaak, vertelt John Paul. “In zo’n mate, dat de meeste van mijn generatiegenoten niet meer naar de kerk gaan. Als je wel gaat ben je eigenlijk een uitzondering.”
Het is bekend dat jongere Ieren massaal afscheid nemen van de kerk. Maar ook oudere katholieken raken gedesillusioneerd, vertelt moeder Helen. “Ik vind het heel jammer, maar mijn geweten vertelt me dat ik hier niet meer bij betrokken wil zijn. De kerk speelt nog maar een hele kleine rol in mijn leven. Ik ga alleen nog maar als iemand trouwt, of naar een begrafenis.” Uit zichzelf gaat ze eigenlijk niet meer, lacht ze. “Alleen als ik word uitgenodigd.”
Niet meer denken dat je het enige morele kompas bent ter wereld. Dat zijn we gewoon niet.
David Vard, jongste priester van Ierland
De 26-jarige David Vard heeft wel lang uitgekeken naar het pauselijk bezoek. De jongste priester van Ierland begrijpt waarom de misbruikzaken reden zijn om afscheid te nemen van de kerk. “Zulke dingen moeten pijnlijke consequenties hebben. En terecht. Wat er is gebeurd, is afgrijselijk.”
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/77f7676a-6b28-11e8-9446-0be231c2ce82.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7806fa5e-6b28-11e8-9446-0be231c2ce82.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2708d752-6a9d-11e8-9c58-9185328912ba.jpg)
Prof. mr. dr. 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e77f74e8-65e1-11e8-b974-4586600bc64c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9c381fca-5e8f-11e8-9554-eb441402ec65.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/584fafc2-5dd0-11e8-a6eb-0583e430f27b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b780ae70-4df8-11e8-916a-d3b91e56f393.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c41d15b4-0d9e-11e8-955b-d582dd8a84a5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f8c06daa-0d00-11e8-bbb7-1143d64c14c6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f04b7d94-b73d-11e8-9a3d-7d3fad9b854b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/560b862c-b7e0-11e8-a56c-135cb96577bf.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/79b9b01a-b675-11e8-8764-a558f0fdae48.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/03dec8d4-b6a3-11e8-9e02-75634e031175.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e2ac635e-b1cc-11e8-a210-45d4cc66bfba.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/08/data35144407-4b620b.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data35112376-b58f03.jpg)
