Het kabinet trekt dit jaar eenmalig 400 miljoen extra uit om de klimaatdoelen te halen. Daarna wordt er jaarlijks 110 miljoen euro extra vrijgemaakt. Dat heeft de coalitie besloten in overleg over de Voorjaarsnota, melden bronnen aan de NOS. Het geld wordt gereserveerd voor de klimaatplannen, die volgende maand worden gepresenteerd.
Een deel van het bedrag gaat naar een warmtefonds. Dat is een fonds waar huizenbezitters aanspraak op kunnen maken als ze hun woning duurzamer willen maken. Daarnaast wordt het extra geld gebruikt om de aanschaf van tweedehands elektrische auto’s te stimuleren en woonwijken van het gas af te krijgen. Welke bedragen naar de afzonderlijke doelen gaan is nog niet duidelijk.
Eerder had het kabinet al bekendgemaakt eenmalig 500 miljoen euro vrij te maken om het vonnis in de Urgendazaak na te komen. Ook is in het regeerakkoord al afgesproken dat er jaarlijks 300 miljoen naar het klimaat gaat. Het geld uit de voorjaarsnota komt daar dus nog eens bovenop.
Eerste kamer kijkt 21.05.2019 naar de Klimaatwet
Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer ging zichzelf feliciterend akkoord met de Klimaatwet, maar in de Eerste Kamer klinken twijfels. Vandaag 21.05.2019 gaat de senaat, zónder Forum voor Democratie, in debat over de initiatiefwet.
De Klimaatwet legt CO2-doelstellingen tot 2050 vast.
De Klimaatwet legt CO2-doelstellingen tot 2050 vast en maakt het thema klimaat daarmee de komende decennia een onderwerp waar kabinetten verplicht mee aan de bak moeten.
Fractievoorzitters en klimaatwoordvoerder van VVD, CDA, D66, CU, PvdA, GL, SP en 50Plus feliciteerden elkaar eind vorig jaar uitgebreid in de Tweede Kamer, maar een aantal van deze partijen heeft in de senaat bedenkingen bij de wet.
Gezichtsverlies
Zo heeft CDA-senator Atsma eerder aangegeven dat hij nog niet enthousiast is. De christendemocraat heeft vooral twijfels over de invloed die het parlement kan uitoefenen op de zogeheten ’klimaatplannen’ die kabinetten volgens de initiatiefwet moeten maken. De SP wil meer invloed voor het parlement.
VVD-senator Klip-Martin heeft in het debat laten weten dat „leden van de fractie sympathie hebben voor het voorstel.” De liberaal suggereerde verdeeldheid door te zeggen dat er „kritische geluiden” zijn in haar fractie.
Vanwege de grote hoeveelheid initiatiefnemers lijkt een meerderheid in de senaat gegarandeerd. Desondanks zou een tegenstem uit eigen gelederen gezichtsverlies betekenen.
Het debat in de Eerste Kamer wordt gevoerd zonder Forum voor Democratie. De partij boekte een grote overwinning bij de recente provinciale verkiezingen met de belofte dat ze er alles aan zouden doen om de Klimaatwet van tafel te krijgen.
Ondanks een verzoek van FvD vond de huidige senaat het niet noodzakelijk om van de planning af te wijken. De stemming is volgende week dinsdag, tijdens de laatste reguliere vergadering van de Eerste Kamer in oude samenstelling.
De VNG wil dat gemeenten meer tijdkrijgen om de eerste versie van hun regionale energiestrategieën op te stellen. Die hoeft dan pas anderhalf jaar (in plaats van een jaar) na inwerkingtreding van het Klimaatakkoord te zijn afgerond. Daarnaast moet er extra geld op tafel komen.
Warmtenetten
Dat schrijft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) deze week in een brief aan de leden. Ook moet eerst beter worden geduid hoe gemeenten succesvol warmtenetten kunnen realiseren. Dat probleem speelt vooral in gebieden waar warmtenetten niet rendabel lijken. Het opslaan en distribueren van warmte moet eveneens verder worden onderzocht.
Woonlasten
Verder plaatst de VNG een voorbehoud bij de ambitie om anderhalf miljoen woningen te verduurzamen zonder extra kosten voor de bewoner/eigenaar. De VNG wil het daarvoor gehanteerde begrip ‘woonlastenneutraliteit’ eerst verder uitgewerkt zien.
Proeftuinen
Eerder al vroeg de VNG meer geld van het rijk voor de proeftuinen aardgasvrije wijken (nu 150 miljoen euro), waarin gemeenten experimenteren met het verduurzamen van buurten. Daarover lopen gesprekken. Ook moet er extra geld op tafel komen om de uitvoeringskosten van de energietransitie na 2021 te dekken. De Raad voor Openbaar Bestuur verricht daar op dit moment een eerste, verkennend onderzoek naar.
Gas afkoppelen
Op het verlanglijst van de VNG prijkt ook een uitdrukkelijker bevoegdheid voor gemeenten om wijken van het aardgas te mogen afkoppelen. De gemeentelijke gasaansluitplicht, waar halsstarrige huiseigenaren zich nog steeds op kunnen beroepen, zou op korte termijn moeten worden vervangen door het ruimer te interpreteren warmterecht. Nu is dat alleen voor nieuwbouw het geval. Daar is aansluiting op het gas sinds 1 juli 2018 verboden.
Aardgasvrije wijken
Het klimaatakkoord van Parijs, het Energieakkoord en de Klimaatwet in wording; ontwikkelingen waaruit blijkt dat ecologische, economische en sociale uitdagingen Nederland nu echt dwingen tot het maken van een transitie naar duurzame energie. Deze transitie is enorm: acht miljoen gebouwen in Nederland moeten van het aardgas af, worden geïsoleerd en voorzien van duurzame energie. En dat alles onder regie van de gemeenten.
Nieuwe vormen van energie worden vaker decentraal georganiseerd, burgerparticipatie neemt toe en oplossingen zijn sterk afhankelijk van de lokale situatie. Dit maakt het huidige speelveld complex en vaak gefragmenteerd, maar brengt ook kansen mee voor samenwerking tussen gemeenten en bewoners. Toch zijn de gemeente en bewoners vaak nog niet met elkaar in gesprek.
Inzicht in dit speelveld is van belang, om als gemeente effectief te kunnen acteren in dit proces. Hoe kan uw gemeente haar regierol in dit proces vervullen? En hoe maakt u, passend bij de lokale situatie, hierbij de juiste afwegingen? Denk daarbij aan procesmatige keuzes zoals het betrekken van bewoners en bottom-up initiatieven, gedragen planvorming en het benodigd immaterieel kapitaal.
KplusV heeft een afwegingsmodel ontwikkeld om deze route te bepalen. In dit artikel delen wij op welke manier de gemeente inzicht kan krijgen in het speelveld en op basis daarvan de juiste route kan bepalen. Vervolgens zoomen we in op het betrekken van bewoners en andere initiatieven in deze route. Wij gaan graag met u in gesprek om van gedachten te wisselen over hoe uw gemeente deze route concreet kan invullen.
Het energiecanvas – het complexe speelveld in kaart
Op veel plekken ontstaan ambitieuze plannen en deze plannen komen niet alleen van lokale overheden. Op wijkniveau ontstaan ook veel (bewoners) initiatieven. Veel gemeenten staan daardoor voor de uitdaging om deze initiatieven optimaal te ondersteunen en te verbinden met de transitie opgave. De manier waarop de gemeente dit kan aanpakken is afhankelijk van de lokale situatie. Het canvas helpt om stakeholders in de wijk maximaal te betrekken.
Plannen CO2-heffing GroenLinks en PvdA
Begin juni 2019 komt het kabinet met een uitwerking van de klimaatplannen, met daarin een “verstandige” CO2-heffing. Het is nog onduidelijk hoe die heffing er precies uit gaat zien. De PvdA en GroenLinks vrezen dat de regeling niet streng genoeg is, zeiden ze begin april. Maar volgens minister Wiebes was er nog geen uitgewerkt plan en waren er alleen nog “verkennende gesprekken” gevoerd.
AD 08.05.2019
Gele Hesjes
Premier Rutte heeft een delegatie van de Gele hesjes ontvangen op het Torentje. Ze kwamen met hem praten over problemen in de Nederlandse samenleving. Volgens de protestbeweging zijn er veel voorbeelden uit de praktijk waar het misgaat, door het regeringsbeleid.
Enkele tientallen mensen in gele hesjes hadden zich verzameld op het Plein bij de Tweede Kamer. Een delegatie van vijf mensen mocht uiteindelijk van de politie het Binnenhof op, en bij de premier naar binnen.
Kabinetsplannen
De doorrekeningen zijn belangrijk omdat het kabinet ze wil meenemen bij de overwegingen rond een CO2-taks. De ruim zeshonderd maatregelen uit het vorige maand gepresenteerde voorlopige Klimaatakkoord schieten volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) namelijk tekort om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen.
Daarop liet het kabinet weten dat er toch een ‘verstandige’ heffing op de uitstoot van het schadelijke CO2 bij grote bedrijven komt. ‘De rekening moet eerlijker verdeeld worden’, aldus premier Mark Rutte vorige maand. In eerste instantie voelde het kabinet niets voor een CO2-taks, maar lag er een regeling met subsidies en boetes voor de industrie op tafel. Die werkt echter onvoldoende, aldus het PBL.
Het doel van het kabinet om in 2030 de helft minder CO2 uit te stoten dan in 1990 wordt wel gehaald met de plannen van GroenLinks en PvdA om de uitstoot van broeikasgassen door de industrie extra te belasten, blijkt uit de woensdag gepubliceerde voorlopige berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Woensdag 24.04.2019 publiceerden zij hun alternatieve plannen
De PvdA denkt in de meest verregaande variant van de CO2-heffing (waarbij alle bedrijven een belasting moeten betalen over de uitstoot die ze veroorzaken) een vermindering van de uitstoot van 13 tot 22 megaton te kunnen bewerkstelligen. ,,Zo worden de klimaatdoelen wél gehaald en worden gewone huishoudens ontzien.’’
GroenLinks denkt zelfs nog meer CO2 te kunnen besparen met een heffing: van 16 tot 24 megaton te kunnen halen, maar dat vereist wel een enorme investering van 6,7 – 7,6 miljard euro tot 2030. Dat geld moet worden besteed om via loonkostensubsidie mensen aan het werk te helpen die hun baan verliezen door de energietransitie. Ook moet er subsidie komen voor innovatieve technologieën.
In het kort;
GroenLinks en PvdA werkten eigen variant CO2-heffing uit
Doel is 49 procent CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990
CO2-doelen lijken niet haalbaar met plannen van klimaattafels
Kabinet verwacht voor zomervakantie klimaatakkoord te hebben
GroenLinks en de PvdA hadden ieder een eigen variant van een CO2-heffing uitgewerkt en die laten doorrekenen, omdat de partijen de plannen van de zogenoemde klimaattafels voor de industrie te vrijblijvend vonden.
Er is een bonus-boetesysteem uitgewerkt, terwijl de partijen pleiten voor een generieke heffing waarbij de industrie sowieso een vorm van CO2-belasting betaalt.
Aan de klimaattafels zijn door verschillende partijen uit het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en overheden vele plannen bedacht die moeten leiden tot 49 procent CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990. Dit is het percentage dat het kabinet zich ten doel heeft gesteld om de opwarming van de aarde af te remmen. Uiteindelijk moeten alle plannen samen tot een klimaatakkoord leiden.
Maar uit de doorrekening bleek dat die CO2-doelen waarschijnlijk niet worden gehaald. Vooral de industriesector blijft achter. De ruim 14 megaton CO2 die deze sector moet besparen, van de in totaal 49 megaton, wordt niet gehaald.
Rutte belooft plannen PvdA en GroenLinks serieus te bekijken
Het kabinet moet nog een besluit nemen over welke klimaatmaatregelen uiteindelijk worden gebruikt en in het definitieve klimaatakkoord komen. Premier Mark Rutte heeft steeds gezegd serieus naar de plannen van de twee oppositiepartijen te kijken.
Rutte kondigde in maart aan ook te werken aan een CO2-heffing. Maar uit uitgelekte stukken zou blijken dat die heffing een stuk milder is dan de varianten van GroenLinks en PvdA.
Vanwege de CO2-heffing voor de industrie, in welke vorm dan ook, loopt de afronding van het klimaatakkoord vertraging op, zei Rutte. De premier verwacht wel voor de zomervakantie, die op 5 juli begint, klaar te zijn. Aanvankelijk was het de bedoeling dat er eind vorig jaar een akkoord zou liggen.
Het definitieve klimaatakkoord moet er in juni 2019 liggen
Het gaat Nederland niet lukken om het met Europa afgesproken doel van 14 procent duurzame energie in 2020 te halen. Daarom zal de overheid aanvullende maatregelen moeten nemen, stelt EU-commissaris Miguel Arias Cañete (Klimaatactie en Energie) in een interview met NRC.
Het kabinet verwacht pas begin junizijn pakket klimaatmaatregelen (klimaatakkoord) te presenteren. Aanvankelijk zouden deze maand de definitieve voorstellen komen om de uitstoot van broeikasgassen de komende decennia fors te verlagen.
Wiebes heeft beloofd in april een uitwerking te presenteren van het voorlopige klimaatakkoord dat in december na een jaar lang overleg tussen onder meer de overheid, bedrijven en milieuorganisaties werd gepresenteerd. Het definitieve akkoord moet in juni klaar zijn.
Een woordvoerder van Wiebes laat maandag weten dat het ministerie onderzoek doet naar de mogelijkheden om extra duurzame energie in het buitenland te verwerven. De minister zal de Kamer hier voor de zomer uitsluitsel over geven.
AD 06.04.2019
Onrust bij de VVD-achterban over Klimaatakkoord
De VVD worstelt met haar klimaatstandpunten. Kiezers stapten vanwege ‘te links’ beleid over naar andere partijen, maar ook achtergebleven leden roeren zich, blijkt uit een rondgang. ,,We missen een goed verhaal’’, klinkt het intern.
Uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel in samenwerking met deze krant, blijkt echter dat de zorgen (veel) groter zijn. Een groot deel van de kiezers die overstapten naar Forum voor Democratie deden dat omwille van het klimaatbeleid.
CO2-heffing
De VVD voegde zich met de klimaatwet in een regenboogcoalitie met CDA, D66, ChristenUnie en linkse partijen GroenLinks, PvdA en SP om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Waarschijnlijk eind mei komt het kabinet met maatregelen hoe dat te halen, zei premier Rutte gisteren. Het kabinet heeft er meer tijd voor nodig dan gedacht. Vlak voor de Statenverkiezingen kondigde premier Rutte alvast aan de industrie te willen belasten met een CO2-heffing.
Klimaatspijbelaars boos om vertraging
In een gesprek met minister-president Rutte hebben Klimaatspijbelaars vrijdagmiddag 05.04.2019 uitgehaald naar de premier en minister Wiebes van Klimaat. De scholieren zijn er boos over dat het Klimaatakkoord opnieuw is vertraagd. Op 24 mei gaan ze weer staken.
De Haagse scholieren van de actiebeweging Youth for Climate mochten vandaag voor de tweede keerin gesprek met Rutte en Wiebes, dit keer op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat in Den Haag. In februari waren de klimaatspijbelaars al eens te gast in het Torentje van de minister-president.
Een paar uur vóór de bijeenkomst maakte Rutte bekend dat het definitieve Klimaatakkoord een paar weken vertraging oploopt. ,,Dit is wel een tendens’’, zegt scholier Pieter Lossie (17). ,,Direct bij het begin van het gesprek hebben we gezegd dat we hier boos over zijn. Het kabinet roept constant dat er draagvlak nodig is voor de klimaatmaatregelen. Maar op het moment dat je dingen uitstelt en politieke spelletjes gaat spelen, zorg je juist dat draagvlak verloren gaat.’’
Vertraging Klimaatakkoord
Premier Rutte begrijpt niet waarom GroenLinks-leider Klaver zich de afgelopen dagen verontwaardigd en woedend heeft uitgelaten over de CO2-heffing van het kabinet. “De man is helemaal in paniek over niets”, zei Rutte op zijn wekelijkse persconferentie.
De uitwerking van het klimaatakkoord laat waarschijnlijk langer op zich wachten. Het kabinet zou nog deze maand met definitieve voorstellen komen om de uitstoot van broeikasgassen de komende decennia fors te verlagen. Maar dat blijkt zo’n „enorme bak werk” dat die datum vrijwel zeker niet wordt gehaald, aldus minister-president Mark Rutte tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Vooral een CO2-belasting voor de zware industrie blijkt „technisch ongelofelijk complex.” Het kabinet heeft al besloten dat zo’n heffing er moet komen, omdat anders de industrie vrijwel zeker niet de gevraagde bijdrage zal leveren aan de vermindering van de uitstoot. Maar de belasting mag bedrijven niet de grens over jagen.
Het kabinet heeft nog geen uitgewerkt plan voor het belasten van Nederlandse bedrijven voor de uitstoot van CO2. Het kabinet is nog bezig met “verkennende gesprekken” met verschillende organisaties en wacht nog op bepaalde doorrekeningen.
Minister Wiebes liet gisteren in een brief aan de Tweede Kamer weten dat er nog geen besluiten zijn genomen. Minister Wiebes reageert in deze brief aan de Tweede Kamer op het bericht dat het kabinet bedrijven alleen belasting wil laten betalen over een deel van hun uitstoot.
Twee randvoorwaarden
In de brief benadrukt de minister de randvoorwaarden van het kabinet: de maatregel moet in 2030 zorgen voor 14,3 Mton CO2-reductie en bedrijven moeten door de maatregel niet naar het buitenland vertrekken. “Binnen deze twee randvoorwaarden liggen alle opties open”, schrijft de minister. “Het kabinet werkt aan een voorstel.”
Het kabinet maakte op 13 maart 2019 bekend toch bereid te zijn de door linkse partijen gewenste CO2-heffing in te voeren. Het moeten wel, zo benadrukte premier Rutte, “verstandige” heffingen zijn om te voorkomen dat door het vertrek van Nederlandse bedrijven banen verloren zouden gaan.
Problemen vanwege de CO-2 belasting
De klimaatplannen van het kabinet dreigen in duigen te vallen. De aangekondigde CO2-belasting voor bedrijven gaat niet ver genoeg voor GroenLinks en PvdA, terwijl het bedrijfsleven juist oproept af te zien van een nationale belasting.
Dat brengt premier Rutte en VVD-minister Wiebes van Klimaat in grote problemen. Het kabinet zit klem tussen de wensen van toekomstige gedoogpartners GroenLinks en PvdA – die straks nodig zijn voor een meerderheid in de Eerste Kamer – en de wensen van het bedrijfsleven.
FvD
Forum voor Democratie heeft in een brief aan de Eerste Kamer opgeroepen de Klimaatwet pas te behandelen als de nieuwe senaat is geïnstalleerd.
In een brief, gericht aan huidig voorzitter Ankie-Broekers Knol, schrijft FvD-lijsttrekker Henk Otten dat Forum anders een kans wordt ‘ontnomen’ om aan het debat mee te doen.
De Klimaatwet is al aangenomen in de Tweede Kamer, maar moet nog door de Eerste Kamer. De senaat bepaalde juist onlangs dat de Klimaatwet op 14 mei 2019 zal worden behandeld. De nieuwe Eerste Kamer komt pas voor het eerst bijeen op 11 juni 2019. Het is normaal dat de Eerste Kamer juist zoveel mogelijk lopende wetsontwerpen nog in de oude samenstelling behandelt.
50plus
En 50Plus is er nog niet uit of de seniorenpartij eind mei in de Eerste Kamer tegen de klimaatwet zal stemmen. Eerder steunde de partij de veelbesproken initiatiefwet wél met overtuiging in de Tweede Kamer.
Volgens Eerste Kamerlid Jan Nagel zullen de twee Senatoren van 50Plus pas na de behandeling van de klimaatwet beslissen of ze de initiatiefwet steunen, laat hij telefonisch aan deze krant weten.
Het besluit van de 50Plus-Senatoren heeft hoe dan ook geen grote gevolgen; het plan van de overgebleven zeven Kamerfracties zal in de Senaat een ruime meerderheid halen.
Tegen
Opmerkelijk genoeg suggereerde fractieleider Henk Krol vanmorgen in de Volkskrant nog dat 50Plus overweegt in de Eerste Kamer tégen de klimaatwet te stemmen. Hij sprak in de krant van een ‘heel duidelijk’ signaal door de kiezers, dat een tegenstem van de seniorenpartij zou rechtvaardigen.
Klimaatwet
De klimaatwet is oorspronkelijk ingediend door GroenLinks, PvdA, SP, D66, ChristenUnie, VVD en CDA. Later kwam 50Plus daarbij. In de wet wordt vastgelegd hoe het Nederlandse klimaatbeleid invulling geeft aan het akkoord van Parijs.
Telegraaf 28.03.2019
Vertraging definitief klimaatakkoord
Een definitief klimaatakkoord, ondertekend en goedgekeurd door het parlement en kabinet, zal volgens Ed Nijpels pas in juni 2019 van dit jaar klaar zijn. Aanvankelijk werd gerekend op december vorig jaar. De industrie moet nog veel werk verzetten.
Dat zei zei Nijpels, de voorzitter van het overlegorgaan dat de conceptklimaatplannen bedacht, woensdag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.
Uit doorrekeningen van de klimaatplannen door het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) bleek dat het doel van 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met alle conceptvoorstellen waarschijnlijk niet wordt gehaald.
Telegraaf 20.03.2019
Herberekening energierekening PBL
Na een storm van kritiek heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nieuwe berekeningen gemaakt over de hoogte van de energierekening. De rekenmeesters voorspellen voor 2020 nu opeens een veel hogere energierekening.
Het kabinet gebruikte eerder oude PBL-ramingen bij beweringen dat de energienota dit jaar wel zou meevallen. Het CBS corrigeerde dat later: de gemiddelde stijging is dit jaar zo’n 340 euro. Het planbureau rekent nu voor dat huishoudens volgend jaar 228 euro meer betalen ten opzichte van de oude voorspelling uit 2017.
Peiling 19.03.2019
Nederlanders zijn iets positiever geworden over de klimaatplannen van het kabinet, blijkt dinsdag uit onderzoek door I&O Research in opdracht van het AD.
33 procent van de respondenten oordeelt positief over het vorige week door premier Mark Rutte aangekondigde klimaatbeleid. 27 procent van de ondervraagden is negatief over de plannen.
Drie weken geleden was nog ruim een kwart van de Nederlanders positief en een derde negatief over het beleid.
Nederlanders zijn vooral tevreden over het besluit om een CO2-belasting voor bedrijven in te voeren. Ruim 76 procent is daar tevreden mee.
‘VVD-achterban waardeert leiderschap Rutte’
Ook de verlaging van de energierekening voor burgers scoort goed: 73 procent van de kiezers steunt die maatregel. GroenLinks wordt gezien als ‘winnaar’ van de nieuwe klimaatplannen, op de voet gevolgd door D66.
Peiling 17.03.2019
De nieuwe klimaatdeal waar het kabinet en de coalitiepartijen de afgelopen week mee kwamen wordt door Nederlanders gezien als verkiezingsstunt. Meer dan 70 procent van de bevolking denkt dat de ommezwaai gebeurde, omdat de Statenverkiezingen op stapel staan. Dat blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
AD 15.03.2019
In de deal kondigden premier Rutte en minister Wiebes (Economische Zaken) aan dat ze bedrijven een hogere CO2-belasting willen laten betalen en dat de overheidsbelasting op de energierekening omlaag gaat. Daarnaast moeten sommige autoplannen van tafel.
AD 19.03.2019
Het gaat om het extra verhogen van de motorrijtuigenbelasting en een nieuwe klimaattaks op autobezit. Een verhoging van accijns op diesel en benzine zit nog wel in het vat, evenals een andere klimaattaks van 350 euro die moet worden betaald bij het kopen van een nieuwe auto.
De groene plannen werden eerder geopperd in het concept-klimaatakkoord waar het kabinet en de coalitiepartijen al maanden op kauwen. Sommige van die plannen willen VVD, CDA, D66 en CU dus aanpassen. Maar hoe ze dat precies willen gaan doen, vertellen ze pas na de verkiezingen.
De Tweede Kamer debatteert toch nog over de uitkomsten van de doorrekeningen van het concept –klimaatmaatakkoord. Een voorstel daartoe van GroenLinks-voorman Jesse Klaver kan rekenen op steun van niet alleen de voltallige oppositie, maar ook de coalitiepartijen.
Strikt genomen debatteert de Kamer vanavond over de doorrekening van het concept-Klimaatakkoord. Uit de berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat de plannen in het concept-Klimaatakkoord waarschijnlijk onvoldoende zijn om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen. Daar kwam bovenop dat vooral Nederlanders met een laag inkomen of een middeninkomen de rekening betalen.
De oppositie reageerde woest, maar slechts een paar uur later kondigde premier Rutte aan dat de energienota alsnog naar beneden gaat, en dat er een CO2-heffing komt voor de industrie, een wens van van onder meer GroenLinks, SP en PvdA. Die draai verandert het speelveld aanzienlijk en maakt, met de verkiezingen voor de deur, van het debat vanavond ook meer een verkiezingsdebat.
Daarbij speelt mee dat het kabinet inmiddels heeft gereageerd op de doorrekening en de oorspronkelijke plannen heeft aangepast: premier Rutte kondigde gisteren onder meer aan dat de energiebelasting voor burgers omlaag gaat en dat er toch een CO2-heffing komt voor bedrijven. De coalitie zag daarom nu geen reden meer een Kamerdebat uit te stellen tot na de verkiezingen van volgende week.
Klimaatdraai Rutte 3
Wat gaat Nederland uiteindelijk doen om in 2030 bijna de helft minder CO2 uit te stoten dan in 1990? Gaan we dat doel halen? Wat gaat het kosten? En wie gaat dat betalen?
Die vragen stonden vandaag opnieuw centraal in politiek Den Haag. Daar presenteerden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving de doorrekeningen van 128 maatregelen uit het Klimaatakkoord dat in december werd gesloten.
En de antwoorden op de drie laatste vragen? Haalbaarheid: waarschijnlijk niet. Kosten: 1,6-1,9 miljard euro per jaar. Verdeling: fifty-fifty tussen huishoudens en het bedrijfsleven.
Het CPB rekende bovendien uit dat door de klimaatplannen vooral de lagere- en middeninkomens, gepensioneerden en mensen met een uitkering erop achteruitgaan.
Kabinet maakt ommezwaai
Premier Rutte en Klimaatminister Wiebes kwamen in reactie op die berekeningen meteen met een aantal aanpassingen. Ze willen daarbij tegemoetkomen aan de veelgehoorde kritiek dat bedrijven te weinig bijdragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot en huishoudens te veel.
De snelle ommezwaai van het kabinet kwam als een grote verrassing, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Het komt omdat de planbureaus het kabinet een behoorlijk draai om de oren hadden gegeven.”
De belangrijkste aanpassingen van het kabinet:
verlaging van de energiebelasting voor burgers vanaf 2020
“verstandige” CO2-heffing voor bedrijven
voorkomen “oversubsidiëring” van nieuwe elektrische auto’s
meer “ondersteuning” van de tweedehandsmarkt elektrische auto’s
geplande verhoging van vaste lasten voor benzine-/ dieselrijders gaat niet door
landbouw levert een “grotere bijdrage” in ruil voor extra geld
er komt minder CO2-opslag
Dit alles moet volgens Rutte leiden tot een “eerlijke verdeling”. Huishoudens nemen straks een derde van de lasten voor hun rekening, bedrijven twee derde.
Belangrijk daarbij is om te vermelden dat het CPB ook verwacht dat bedrijven 80 procent van de extra kosten die ze straks moeten maken, zullen afwentelen op de consument. Producten en diensten worden dus sowieso duurder.
Rutte: lasten burgers compenseren, lasten bedrijven omhoog
Toch zijn de reacties in de politiek en van milieuorganisaties en vakbond FNV over het algemeen positief. “We moeten het nu doen met de woorden van Rutte en Wiebes, maar wij zullen het kabinet aan deze woorden houden”, zeggen Milieudefensie, Greenpeace, Natuur en Milieu, de Natuur en Milieufederaties en FNV.
De kans op politieke steun is nu wel veel groter geworden, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Altijd met een slag om de arm, maar de kans op voldoende steun is vandaag echt toegenomen. De angels lijken er wel uit nu.”
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland vrezen dat de plannen de lasten voor het bedrijfsleven te veel doen stijgen. Ze zeggen verder benieuwd te zijn hoe de CO2-heffing er precies uit komt te zien.
Maar wat alle maatregelen uiteindelijk gaan kosten, zal pas eind april blijken. Het kabinet laat zijn nieuwe voorstellen nu opnieuw doorrekenen en komt dan over anderhalve maand met definitieve klimaatplannen.
Politiek verslaggevers Marleen de Rooy en Ron Fresen geven in onderstaande video antwoord op vragen over het klimaatakkoord:
Woensdagmiddag 13.03.2019 worden de Doorrekening van de klimaatplannen gepubliceerd. Worden de CO2-doelen gehaald? Wat gaat het kosten? Wie krijgt de rekening? Een stortvloed aan cijfers en tabellen moet duidelijkheid bieden aan de kiezers, want het klimaat is hot in aanloop naar de Provinciale Verkiezingen.
Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) geven woensdagmiddag om 13.15 uur in twee lijvige rapporten antwoorden op de drie genoemde vragen.
Deze drie centrale vragen hebben allemaal betrekking op dat ene doel in 2030: 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990.
Peiling vertrouwen
Het gesprek over klimaatmaatregelenmet de burger komt vanzelf. Dat stelt premier Mark Rutte in reactie op de peiling van Ipsos. Het onderzoeksbureau peilde dat een meerderheid van de Nederlanders meer betrokken wil worden bij het formuleren van maatregelen tegen klimaatverandering.
Metro 11.03.2019
Bovendien maakt de helft van de burgers zich zorgen over de financiële effecten van voorgenomen groene plannen. Slechts één op de acht burgers vindt dat er voldoende rekening wordt gehouden met de eventuele effecten op zijn portemonnee.
AD 09.03.2019
Peiling 10.03.2019
Regeringspartijen VVD, CDA en D66 verliezen volgens de jongste peiling van Maurice de Hond ruim 40 procent van hun kiezers. Omdat de meeste landelijke partijen hun eigen kiezers minder goed aan zich binden, tekent zich ook in de aanloop naar de Provinciale-Statenverkiezingen op 20 maart een verdere opkomst van de lokale en regionale partijen af, aldus De Hond.
Zij lijken daarin 3 procent van de stemmen te gaan halen. De Hond zag alleen in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2002 bij zoveel partijen zulke lage cijfers van kiezers die aangeven hun partij trouw te blijven.
De VVD blijft met 23 zetels de grootste partij, gevolgd door Forum voor Democratie (FVD) met negentien zetels. Samen met de PVV is FVD op dit moment goed 23 procent van de stemmen.
De lokale en regionale partijen organiseren zich ook landelijk (in de Onafhankelijke SenaatsFractie en de hervormingsbeweging Code Oranje) voor de Eerste Kamerverkiezingen. De verwachte 3 procent zou omgezet kunnen worden in twee zetels in de Eerste Kamer.
Peiling 28.02.2019
Bijna één op de drie kiezers wil het kabinet-Rutte III op 20 maart bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten straffen voor het gevoerde beleid. Dat blijkt uit de nieuwste peiling van onderzoeksbureau I&O.
Voornamelijk kiezers van de PVV (76 procent) en Forum voor Democratie (75 procent) willen de aankomende stembusgang gebruiken om af te rekenen met het huidige kabinet, blijkt uit de rondgang
Een kwart van de kiezers wil met zijn of haar stem het kabinet juist steunen. Dit zijn voornamelijk kiezers van de coalitiepartijen: VVD (82 procent), CDA (70 procent), D66 (52 procent) en ChristenUnie (50 procent). De helft van alle kiezers ‘laat helemaal niet meewegen of de coalitie wel of geen meerderheid houdt in de Eerste Kamer’.
AD 07.03.2019
Meer onvrede
De algehele onvrede over Rutte III is in de afgelopen maand verder toegenomen, blijkt ook uit de peiling. Het aandeel kiezers dat ontevreden is, is gegroeid van 59 procent in januari naar 63 procent nu. Aan de andere kant is het aandeel tevreden kiezers met vier procentpunt afgenomen tot 33 procent.
De onjuiste berekeningen over de energiekosten maken veel kiezers boos. Zowel door het geven van onjuiste informatie op zich, maar ook vanwege de extra kosten die een hogere energierekening met zich mee zal brengen.
Kiezers zijn sowieso van mening dat het kabinet te veel fouten maakt en daar te gemakkelijk mee wegkomt. Ook valt het verwijt te horen dat de lasten (bijvoorbeeld van het klimaatbeleid) te veel bij de gewone burger worden gelegd.
Peiling 27.2.2019
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zouden gezamenlijk 29 zetels halen. Klik hier voor de peiling in detail. Nu bezetten deze partijen samen nog 38 zetels in de senaat. Het verlies komt vooral bij CDA (5 zetels minder vergeleken met het huidige zetelaantal in de Eerste Kamer) en D66 (-4) vandaan.
ChristenUnie en VVD blijven, zoals het er nu naar uitziet, stabiel en staan op respectievelijk een plus en een min van 1 zetel vergeleken met de zetel aantallen die beide partijen nu hebben in de Eerste Kamer.
In de Peilingwijzer van eerder deze maand stond Rutte 3 al onverminderd op een fors verlies. De VVD handhaaft zich vier weken voor de Provinciale Statenverkiezingen weliswaar als grootste, maar doet dat wel met omgerekend 7 zetels minder. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van alle beschikbare peilingen voor de Tweede Kamer, staat de partij tussen de 24 en 28 zetels.
Ook het CDA (van 19 nu naar 11 tot 13) en D66 (van 19 naar 10 tot 12) leveren flink in. De enige regeringspartij die een plus boekt is de ChristenUnie, van 5 naar 6 tot 8. In totaal zou de coalitie daarmee tussen de 18 en 21 zetels verliezen.
Steun voor coalitie op dieptepunt
Als het aan de Nederlandse kiezer ligt, houdt de huidige coalitie op dit moment slechts 47 zetels over in de Tweede Kamer. Dat is het laagste aantal sinds het aantreden van de regering. Dat meldt opiniepeilerMaurice de Hond.
Het gegoochel met de energiekosten heeft de regeringspartijen geen goed gedaan. 60 procent van de ondervraagden denkt dat de stijging van de energiekosten opzettelijk te laag is ingeschat. Ruim 60 procent vindt dat de regering dit moet rechttrekken door de energiebelasting te verlagen.
Vorig jaar rond Oud en Nieuw waren de verwachtingen nog vrij hoog gespannen. Na maanden onderhandelen zat er eindelijk een nieuw kabinet, met daarin veel nieuwe gezichten. Het oogde fris en veelbelovend.
“Het wordt het jaar van de waarheid. Want de grote ‘verbouwingen’ die het kabinet nog op zijn lijstje heeft staan, moeten dan hun beslag krijgen.”
Het gaat dan vooral om verbouwingen die vorig jaar niet zijn gelukt en als hoofdpijndossiers op tafel zijn blijven liggen.
Welke onderwerpen zijn blijven liggen?
– Betere positie zzp’ers. Het kabinet slaagde er in 2018 niet in met een plan te komen om de lage tarieven en schijnzelfstandigheid van zelfstandigen aan te pakken. En om voor zzp’ers een betere arbeidsongeschiktheidsverzekering en een goede pensioenopbouw te regelen. Er werd een onderzoek ingesteld dat in 2019 uitkomst moet bieden.
– Besluit over de opening van Lelystad Airport om vakantievluchten van Schiphol over te nemen. De opening is al twee keer uitgesteld en nog steeds is het onzeker of het in 2020 wel gaat lukken. “Het wordt steeds ingewikkelder“, zei minister Van Nieuwenhuizen onlangs.
– Een nieuw pensioenstelsel. In november 2018 klapte het overleg tussen werkgevers, vakbonden en het kabinet over een pensioenstelsel voor de toekomst. De verwachting is dat minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zelf met een nieuw voorstel komt.
– Het ontwerp-klimaatakkoord, dat op 21 december 2018is gepresenteerd. Na doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau zal het kabinet bekijken welke voorstellen voor CO2-reductie het overneemt. Belangrijke vraag daarbij is of de maatregelen niet te veel op de koopkracht van de burger drukken.
Telegraaf 21.02.2019
Van Vertrouwen naar Wantrouwen
Inmiddels lijkt de stemming omgeslagen. Het wantrouwen in het kabinet groeit. En inmiddels gaan mensen in gele hesjes en met anti-Rutte-slogansde straat op. En op de sociale media regent het grieven over een regering die wel oog zou hebben voor multinationals, maar ondertussen de energierekening en de btw op de dagelijkse boodschappen verhoogt.
Telegraaf 20.02.2019
In september 2018 meldde Elsevier Weekblad al dat de energierekening dit jaar fors hogeruitvalt en burgers uiteindelijk opdraaien voor de verduurzamingsrekening. In plaats van de grootverbruikers industrie en landbouw krijgen burgers en kleine bedrijven de rekening gepresenteerd. Dit komt door vrijstellingen voor de industrie en doordat de belasting lager wordt naarmate het verbruik omhoog gaat.
Huishoudboekje
Het consumentenvertrouwen is voor het eerst sinds vier jaar onder nulgezakt. Inmiddels lijkt de stemming omgeslagen.
Telegraaf 20.02.2019
Het wantrouwen in het kabinet groeit. Voor in het eerst in vier jaar tijd zijn consumenten negatief over hun eigen huishoudboekje en het economisch klimaat. De fors hogere energierekening en de btw-verhoging hakken er hard in.
AD 20.02.2019
In Nederland betaal je veel meer voor stroom en gas dan in de meeste andere Europese landen. Dat concludeert www.Energievergelijk.nl. Het is olie op het vuur, nadat bekend werd dat Nederlanders dit jaar honderden euro’s meer kwijt zijn aan gas en elektra dan eerder.
Telegraaf 23.02.2019
Volgens de analyse die is gebaseerd op de Household Energy Price Index liggen de prijzen voor elektra in ons land 28 procenthoger dan gemiddeld in Europa, maar gas is relatief nog duurder. “Dat hebben Nederlandse huishoudens vooral te danken aan de hoge belastingen’’, aldus Koen Kuijper van http://www.Energievergelijk.nl.
AD 21.02.2019
“53 procent van onze totale gasrekening bestaat uit energiebelasting en btw. In geen enkel ander Europees land is dit aandeel zo groot.”
De afgelopen weken gaat het in veel huishouders over bijna niets anders meer: alles is duurder maar de inkomsten zijn niet of nauwelijks gestegen. Zo is de energierekening flink omhoog gegaan, zijn de dagelijkse boodschappen prijziger geworden en is bij velen het eerste loonstrookje van het nieuwe jaar ondanks de beloftes toch tegengevallen.
Mensen merken het al met al in de portemonnee en dáár heeft het consumentenvertrouwen direct onder te lijden, zo bewijst het nieuwste consumentencijfer van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS). Deze maand komt het vertrouwen uit op -2, het laagste peil sinds vier jaar. Een duidelijke omslag, erkent CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. Er zijn nu meer mensen negatief dan positief.
Uiteindelijk blijken Nederlanders dit jaar dus fors meer voor gas en licht te moeten gaan betalen dan het kabinet claimde, bleek dit weekend uit berekening van het CBS. Een gemiddeld huishouden is bijna 2100 euro kwijt: 334 euro meer dan vorig jaar. Het kabinet deed de stijging eerst af als onzin, maar gaf daarna aan deze krant toe dat er achterhaalde cijfers zijn gebruikt bij het voorspellen van de energieverhoging, waardoor die lager uitkwam.
Vragen over het Planbureau
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) moest direct in de Kamer tekst en uitleg geven over de blunder. De Kamer heeft ook flinke twijfels over de vraag of het Planbureau wel in staat is om het Klimaatakkoord goed door te rekenen.
Het Planbureau doet daarom in een verklaring uitgebreid uit de doeken wat de verschillende overwegingen waren bij het gebruik van de oude cijfers. Zo was het in 2018 ‘onmogelijk en weinig zinvol’ om aan nieuwe cijfers te werken terwijl het Klimaatakkoord nog in de maak was.
‘Ten tweede was de beschikbare capaciteit geheel nodig om de analyses ten behoeve van het Klimaatakkoord te maken’, is te lezen. Alle betrokken partijen, inclusief de ministeries, stemden daarmee in, benadrukt het PBL.
CDA vertrouwt niet op berekeningen planbureau elektrische auto’s
Gisteren waren cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ook het middelpunt van discussie. De energierekening valt dit jaar veel hoger uit dan verwacht, en ook veel hoger dan het kabinet had voorgespiegeld.
De inschattingen van het PBL bleken oud te zijn. Ze kwamen uit de Nationale Energieverkenning(NEV) 2017. Het planbureau had door de drukte rond het concept-Klimaatakkoord geen tijd gehad in 2018nieuwe berekeningen te maken.
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft het PBL gisteren alsnog opdracht gegeven om de Energieverkenning bij te werken, zodat het kabinet een betere inschatting kan maken van de gevolgen. Wiebes verklaarde eerder al dat het kabinet duidelijker had moeten zeggen dat de inschattingen voor de energienota van 2019 waren gebaseerd op cijfers van meer dan een jaar oud.
Het Centraal Planbureau (CPB) bekijkt op dit moment of de koopkrachtplaatjes die het kabinet met Prinsjesdag bekendmaakte bijgesteld moeten worden vanwege de enorme stijging van de energieprijzen. Samen met de bijgestelde koopkrachtplaatjes van het Centraal Planbureau zijn dit voor het kabinet belangrijke cijfers om dit jaar het beleid op te baseren.
Klimaatakkoord
Maar de vraag is of Wiebes die nieuwe cijfers gaat krijgen. Want de tientallen rekenmeesters van het PBL en het Centraal Planbureau werken nog steeds hard aan de doorrekeningen van het klimaatakkoord. Aan de NOS laat het PBL weten hierbij toch weer uit te gaan van de cijfers uit de NEV 2017.
Volgens een woordvoerder moet dat geen problemen opleveren. “Dat die cijfers oud zijn is maar relatief, want het klimaatakkoord gaat over de periode tot 2030. Schommelingen in de huidige energieprijzen hebben niet veel effect op het beleid in 2030.” De berekeningen zijn een week voor de verkiezingen klaar en gaan naar verwachting tot veel politieke discussie leiden.
Vragen vanuit de Tweede Kamer
De Tweede Kamer wilde namelijk weten hoe het kan dat het kabinet herhaaldelijk heeft verkondigd dat het met stijging van de energierekening niet zo’n vaart zou lopen. ,,Laten we mensen niet bang maken’’, zei staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat notabene nog afgelopen december 2018 in de Tweede Kamer.
,,Kwalijk’’, zegt PvdA-Kamerlid William Moorlag. ,,Het kabinet gebruikt totaal andere cijfers dan waar het CBS nu mee op de proppen komt. Dat kan gewoon niet. Dit ondermijnt het vertrouwen van burgers in de overheid. Het lijkt wel of de koopkrachtplaatjes zijn gebaseerd op modellen die door Hans Klok zijn ontworpen.’’
Ook regeringspartij VVD is kritisch. ,,Ik heb hier zelf ook vragen bij en wil graag weten waar dit verschil vandaan komt en hoe het te verklaren is’’, zegt VVD’er Dilan Yeşilgöz-Zegerius. Volgens GroenLinks verergert het kabinet de zorgen over klimaatbeleid. ,,Dit soort onvoorzichtige voorspellingen werkt contraproductief’’, stelt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee.
NU 22.05.2019 Vooral het CDA in de Eerste Kamer is kritisch op de Klimaatwet van GroenLinks en PvdA, die de christendemocratische partij als een van de acht partijen in de Tweede Kamer heeft medeondertekend.
Dat bleek dinsdag tijdens de behandeling van de Klimaatwet, die in 2016 is ontworpen door GroenLinks en PvdA en later steun kreeg van VVD, CDA, D66, ChristenUnie, SP en 50PLUS.
Het voorstel wordt zo breed gesteund, dat de wet het bij de stemmingen volgende week toch wel zal halen, maar toch hadden de christendemocraten dinsdag kritiek.
CDA-senator Joop Atsma hamerde er in het debat met de acht initiatiefnemers en minister Eric Wiebes (Klimaat) op dat burgers en bedrijven behoefte hebben aan voorspelbaar en helder overheidsbeleid.
Die elementen mist Atsma. Zo regelt de Klimaatwet dat het kabinet elk jaar een klimaatbegroting opstelt. Daarbij wordt iedere vijf jaar, met een doorkijk naar tien jaar, een klimaatplan opgesteld. “Wat is de stip op de horizon? Welke garanties van voorspelbaarheid zijn er?”, vraagt Atsma zich af.
CDA twijfelt of er voldoendetoewijding is
Ook twijfelt Atsma aan de toewijding van de indieners, omdat er gaandeweg concessies zijn gedaan om zoveel mogelijk partijen mee te krijgen. Zo werd het doel voor CO2-reductie al in een vroeg stadium verlaagd van 55 naar 49 procent in 2030. Verder zijn de doelen juridisch niet afdwingbaar, waardoor er geen harde eisen in de wet komen te staan. De CDA’er vroeg zich daarom af of er wel “commitment” is na zoveel compromissen.
Jesse Klaver (GroenLinks), die de Klimaatwet als eerste indiener in de senaat verdedigde, gaf ruiterlijk toe dat hij niet helemaal zijn zin heeft gekregen. Maar hij verzekerde de CDA-senator dat de toewijding bij de partijen groot is. “Dit is de intentie die wij allemaal hebben en ik hoop dat we die heel lang vasthouden”, zei Klaver.
Hij benadrukte dat de wet een kader vormt. Een routekaart waarop de doelen staan, zoals 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 en 95 procent minder in 2050. De inhoud moet komen uit het nog op te stellen klimaatakkoord.
Het CDA en VVD zijn binnen de coalitie met D66 en ChristenUnie duidelijk het meest kritisch als de klimaatplannen ter sprake komen. De partijen vrezen vooral voor hoge energierekeningen bij huishoudens en een ongelijk speelveld voor het bedrijfsleven. Toch zijn het CDA en VVD in de formatie akkoord gegaan met de klimaatambities van dit kabinet.
De partijen zullen volgende week naar alle waarschijnlijkheid dan ook instemmen met de Klimaatwet. Want hoewel Atsma zich dinsdag opwierp als een van de grootste criticasters, wekte hij niet de indruk dat het CDA de wet niet zou gaan steunen.
PVV, PvdD en SGP zullen tegenstemmen
De PVV, Partij voor de Dieren (PvdD) en SGP zullen dat in ieder geval niet doen, lieten de senatoren weten. De partijen steunden de wet in de Tweede Kamer al niet en zijn in de tussentijd niet van gedachten veranderd.
De PVV twijfelt aan de invloed van de mens op de klimaatverandering en aan de haalbaarheid en betaalbaarheid van de plannen. Voor de PvdD gaan de maatregelen juist niet ver genoeg. De SGP heeft vooral bezwaar tegen het gebrek aan juridische afdwingbaarheid.
50PLUS-leider Henk Krol zinspeelde er in april nog op dat de senaatsfractie tegen zou stemmen, ondanks de handtekening die de partij zelf onder de wet had gezet. De uitkomst van de Provinciale Statenverkiezingen met het klimaatsceptische FVD als grote winnaar zou dat rechtvaardigen, vond Krol. Maar 50PLUS-senator Jan Nagel was tijdens het debat een stuk minder stellig.
NOS 22.05.2019 Het kabinet trekt dit jaar eenmalig 400 miljoen euro extra uit om de klimaatdoelen te halen. Daarna wordt er jaarlijks 110 miljoen euro extra vrijgemaakt.
Dat heeft de coalitie besloten in overleg over de Voorjaarsnota, melden bronnen aan de NOS. Het geld wordt gereserveerd voor de klimaatplannen, die volgende maand worden gepresenteerd.
Tweedehands elektrische auto
Een deel van het bedrag gaat naar een warmtefonds. Dat is een fonds waar huizenbezitters aanspraak op kunnen maken als ze hun woning duurzamer willen maken. Daarnaast wordt het extra geld gebruikt om de aanschaf van tweedehands elektrische auto’s te stimuleren en woonwijken van het gas af te krijgen. Welke bedragen naar de afzonderlijke doelen gaan is nog niet duidelijk.
Eerder had het kabinet al bekendgemaakt eenmalig 500 miljoen euro vrij te maken om het vonnis in de Urgendazaak na te komen. Ook is in het regeerakkoord al afgesproken dat er jaarlijks 300 miljoen naar het klimaat gaat. Het geld uit de voorjaarsnota komt daar dus nog eens bovenop.
Geld vrijmaken voor klimaat ligt politiek erg gevoelig, ook binnen de coalitie. D66 en de CU willen de ambitie van ‘het groenste kabinet ooit’ waarmaken, terwijl VVD en CDA terughoudender zijn.
Is het veel?
Dit bedrag is nog niet voldoende om de plannen uit het concept-klimaatakkoord helemaal uit te voeren. Daar is meer voor nodig. Het Planbureau voor de Leefomgeving berekende begin dit jaar dat de kosten van het klimaatakkoord zullen oplopen tot 1,6 à 1,9 miljard euro per jaar in 2030. Dat geld komt deels van overheid en deels van de burgers.
De Voorjaarsnota wordt deze maand nog besproken in de ministerraad. Eerder lekte al uit dat het kabinet ook honderden miljoenen extra uittrekt voor de jeugdzorg en defensie. In veel gevallen komt dat extra geld vrij omdat het kabinet meevallers heeft op andere begrotingen.
Dit jaar gaat er nog eens eenmalig 400 miljoen euro van het kabinet naar groene plannen.Ⓒ ANP
Telegraaf 22.05.2019 Het kabinet trekt honderden miljoenen euro’s extra uit voor klimaatbeleid. Dit jaar gaat er eenmalig nog eens 400 miljoen van het kabinet naar groene plannen.
Dat staat in de Voorjaarsnota van het kabinet, zo bevestigen bronnen na berichtgeving van de NOS. Jaarlijks komt er circa 110 miljoen euro extra beschikbaar voor groen beleid.
Deze grote bedragen komen nog eens bovenop het half miljard dat het kabinet eind vorig jaar al extra reserveerde voor duurzame plannen. Dat is vooral bedoeld om de uitstoot versneld omlaag te brengen, wat het kabinet na juridische druk van actiegroep Urgenda moet doen.
Naar verluidt wordt het geld gestoken in een fonds waarmee huizenbezitters hun woning duurzamer kunnen maken. Ook wordt er geld gereserveerd om de aanschaf van tweedehands elektrische auto’s te bevorderen.
AD 22.05.2019 Het kabinet trekt dit jaar eenmalig 400 miljoen euro extra uit om de klimaatdoelen te halen. Daarna wordt er jaarlijks 110 miljoen euro extra vrijgemaakt. Dat heeft de coalitie besloten in overleg over de Voorjaarsnota, melden bronnen aan de NOS. Het geld wordt gereserveerd voor de klimaatplannen, die volgende maand worden gepresenteerd.
Een deel van het bedrag gaat naar een warmtefonds. Dat is een fonds waar huizenbezitters aanspraak op kunnen maken als ze hun woning duurzamer willen maken. Daarnaast wordt het extra geld gebruikt om de aanschaf van tweedehands elektrische auto’s te stimuleren en woonwijken van het gas af te krijgen. Welke bedragen naar de afzonderlijke doelen gaan is nog niet duidelijk.
Eerder had het kabinet al bekendgemaakt eenmalig 500 miljoen euro vrij te maken om het vonnis in de Urgendazaak na te komen. Ook is in het regeerakkoord al afgesproken dat er jaarlijks 300 miljoen naar het klimaat gaat. Het geld uit de voorjaarsnota komt daar dus nog eens bovenop.
De Klimaatwet legt CO2-doelstellingen tot 2050 vast.
Telegraaf 21.05.2019 Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer ging zichzelf feliciterend akkoord met de Klimaatwet, maar in de Eerste Kamer klinken twijfels. Vandaag gaat de senaat, zónder Forum voor Democratie, in debat over de initiatiefwet.
De Klimaatwet legt CO2-doelstellingen tot 2050 vast en maakt het thema klimaat daarmee de komende decennia een onderwerp waar kabinetten verplicht mee aan de bak moeten.
Fractievoorzitters en klimaatwoordvoerder van VVD, CDA, D66, CU, PvdA, GL, SP en 50Plus feliciteerden elkaar eind vorig jaar uitgebreid in de Tweede Kamer, maar een aantal van deze partijen heeft in de senaat bedenkingen bij de wet.
Gezichtsverlies
Zo heeft CDA-senator Atsma eerder aangegeven dat hij nog niet enthousiast is. De christendemocraat heeft vooral twijfels over de invloed die het parlement kan uitoefenen op de zogeheten ’klimaatplannen’ die kabinetten volgens de initiatiefwet moeten maken. De SP wil meer invloed voor het parlement.
VVD-senator Klip-Martin heeft in het debat laten weten dat „leden van de fractie sympathie hebben voor het voorstel.” De liberaal suggereerde verdeeldheid door te zeggen dat er „kritische geluiden” zijn in haar fractie.
Vanwege de grote hoeveelheid initiatiefnemers lijkt een meerderheid in de senaat gegarandeerd. Desondanks zou een tegenstem uit eigen gelederen gezichtsverlies betekenen.
Het debat in de Eerste Kamer wordt gevoerd zonder Forum voor Democratie. De partij boekte een grote overwinning bij de recente provinciale verkiezingen met de belofte dat ze er alles aan zouden doen om de Klimaatwet van tafel te krijgen. Ondanks een verzoek van FvD vond de huidige senaat het niet noodzakelijk om van de planning af te wijken. De stemming is volgende week dinsdag, tijdens de laatste reguliere vergadering van de Eerste Kamer in oude samenstelling.
Luchtfietserij
PVV-senator Van Strien kwam dinsdag als eerste aan het woord. „Luchtfietserij”, noemde hij de initiatiefwet „De gevolgen zijn niet te overzien. Wij willen dat u gewoon vlees kunt blijven eten, zo lang kunt douchen als u wilt en auto kunt blijven rijden. Deze klimaatwet moet zo snel mogelijk door de shredder.”
D66 en ChristenUnie zijn wel enthousiast. „Er is daadkracht nodig”, zei D66-senator Pijlman. „Ons land is een Deltaland, zestig procent van ons land is extreem gevoelig voor overstromingen. Klimaatverandering betekent voor ons land een extra uitdaging.” GroenLinks-senator Binnema jubelde zelfs over een „historisch moment.”
Schalk, Eerste Kamerlid voor de SGP, kwam met technische kritiek op de wet: „Er is niet eens een begin van een deugdelijke financiële dekking.” Ook stelde hij dat bij de burger ’doorgeschoten klimaatmaatregelen niet gewenst zijn’. Volgens hem is de verkiezingsoverwinning van Forum daar een bewijs van.
BB 10.05.2019 De VNG wil dat gemeenten meer tijd krijgen om de eerste versie van hun regionale energiestrategie op te stellen. Die hoeft dan pas anderhalf jaar (in plaats van een jaar) na inwerkingtreding van het Klimaatakkoord te zijn afgerond. Daarnaast moet er extra geld op tafel komen.
Warmtenetten
Dat schrijft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) deze week in een brief aan de leden. Ook moet eerst beter worden geduid hoe gemeenten succesvol warmtenetten kunnen realiseren. Dat probleem speelt vooral in gebieden waar warmtenetten niet rendabel lijken. Het opslaan en distribueren van warmte moet eveneens verder worden onderzocht.
Woonlasten
Verder plaatst de VNG een voorbehoud bij de ambitie om anderhalf miljoen woningen te verduurzamen zonder extra kosten voor de bewoner/eigenaar. De VNG wil het daarvoor gehanteerde begrip ‘woonlastenneutraliteit’ eerst verder uitgewerkt zien.
Proeftuinen
Eerder al vroeg de VNG meer geld van het rijk voor de proeftuinen aardgasvrije wijken (nu 150 miljoen euro), waarin gemeenten experimenteren met het verduurzamen van buurten. Daarover lopen gesprekken. Ook moet er extra geld op tafel komen om de uitvoeringskosten van de energietransitie na 2021 te dekken. De Raad voor Openbaar Bestuur verricht daar op dit moment een eerste, verkennend onderzoek naar.
Gas afkoppelen
Op het verlanglijst van de VNG prijkt ook een uitdrukkelijker bevoegdheid voor gemeenten om wijken van het aardgas te mogen afkoppelen. De gemeentelijke gasaansluitplicht, waar halsstarrige huiseigenaren zich nog steeds op kunnen beroepen, zou op korte termijn moeten worden vervangen door het ruimer te interpreteren warmterecht. Nu is dat alleen voor nieuwbouw het geval. Daar is aansluiting op het gas sinds 1 juli 2018 verboden.
NU 07.05.2019 De zogenoemde ‘Gele Hesjes’ zijn dinsdag op bezoek geweest bij premier Mark Rutte. Na de zomer volgt er een tweede ontmoeting. De premier zal in de tussentijd het manifest en de wensen van de activisten bestuderen, laat de groep weten.
Rutte had de actievoerders begin maart uitgenodigd, toen hij ze tegenkwam op verkiezingscampagne in Roermond. Dinsdag kwamen vijf vertegenwoordigers van de Nederlandse tak van de beweging, onder wie Desirée van Deurse, naar het Binnenhof.
De ‘Gele Hesjes’-protestbeweging ontstond vorig jaar in Frankrijk uit onvrede over hoge brandstofprijzen en de kosten van levensonderhoud. Sindsdien is er ook een Nederlandse tak actief en werden er in de afgelopen maanden acties gevoerd in verschillende steden, geïnspireerd door de Fransen.
Afgelopen februari demonstreerden ongeveer honderd ‘Gele Hesjes’ in Hilversum bij het gebouw van de NOS, omdat ze vonden dat ze te weinig aandacht kregen van de media.
AD 07.05.2019 De tientallen gele hesjes in Nederland gaan door met hun demonstraties, ook na een gesprek met premier Rutte. ,,Het is heel moeilijk om afspraken met hem te maken’’, zegt Elbert Westerbeek (51) over het bezoek aan het Torentje.
Twee van de vijf gele hesjes die maandagavond bij premier Rutte op bezoek waren, weigerden hem voorafgaand aan het gesprek een hand te geven. Omdat ze ‘geen respect voor hem hebben’, zo verklaarden ze. De delegatie van demonstranten praatte met Rutte over problemen in de Nederlandse samenleving.
Ook vroegen ze hem om op te stappen als premier. Want volgens de gele hesjes is het kabinet onder leiding van Rutte de veroorzaker van veel problemen, zoals armoede, hoge belastingen en de vastgelopen woningmarkt. ,,Maar hij zei dat hij niet vertrekt’’, aldus Ingeborg Westerhoff (55) na afloop.
Heftige emotie bij Elbert (51) van de gele hesjes, die in gesprek ging met premier Rutte. “Het was een heel pittig gesprek, omdat je heel alert moet zijn.” @ADPolitiek35 6:58 PM – May 7, 2019
Of het gesprek wel zin heeft gehad, weet Westerhoff niet zo goed. ,,Ja, hij heeft naar ons geluisterd. Maar ik denk nog steeds dat zijn uitnodiging een verkiezingsstunt was, vanwege de Europese verkiezingen die eraan komen. Wel heeft hij beloofd dat er na de zomer een vervolggesprek komt.’’
Elbert Westerbeek (51) uit Emmen is positiever. Hevig geëmotioneerd verlaat hij het Torentje. ,,Het vreet aan je’’, zegt hij. ,,Het is heel moeilijk om afspraken met Rutte te maken. Ik moest heel erg aandringen. Wij willen concrete antwoorden en concrete afspraken. Wij willen de mensen in Nederland weer hoop geven.’’
De betogers hebben een manifest aan Rutte overhandigd. ,,Ik heb het idee dat Rutte serieus naar ons heeft geluisterd’’, zegt Westerbeek. ,,Of hij ons ook écht serieus neemt, weet ik niet zeker. Of hij neemt ons serieus, of hij kan het heel goed spelen.’’
Zelf liet Rutte na afloop van het gesprek weten dat het kabinet ‘begrijpt dat er zorgen en onzekerheid leven bij de mensen’. ,,Daarom zijn en blijven we met iedereen in gesprek, ook met mensen die het met ons oneens zijn.’’
Hoewel de premier volgens de gele hesjes heeft beloofd ‘punten van zorg uit te zoeken’ en ‘dingen te verbeteren’, gaan hun acties gewoon door. De demonstranten, waarvan er maandag tientallen naar het Binnenhof waren gekomen, gaan de komende weken de straat op in Nijmegen, Den Haag en Rotterdam.
NOS 07.05.2019 Premier Rutte heeft een delegatie van de gele hesjes ontvangen op het Torentje. Ze kwamen met hem praten over problemen in de Nederlandse samenleving. Volgens de protestbeweging zijn er veel voorbeelden uit de praktijk waar het misgaat, door het regeringsbeleid.
Enkele tientallen mensen in gele hesjes hadden zich verzameld op het Plein bij de Tweede Kamer. Een delegatie van vijf mensen mocht uiteindelijk van de politie het Binnenhof op, en bij de premier naar binnen.
Die stond met uitgestoken hand bij de deur van zijn werkkamer, maar twee leden van de delegatie negeerden dat. Ze liepen zonder een hand te geven naar binnen, een van hen met een telefoon aan het oor. Veel mensen uit de protestbeweging houden Rutte verantwoordelijk voor veel maatschappelijke problemen.
Rutte had de demonstranten uitgenodigd na een campagnebijeenkomst in Roermond begin maart. Hij sprak daar met Desirée van Deurse van de gele hesjes. Zij kwam vandaag met vier anderen naar Den Haag.
Na afloop sprak Van Deurse van een respectvol gesprek met Rutte. “We hebben het nu met woorden gedaan, nu moeten de daden nog volgen.” Volgens Van Deurse is het de bedoeling dat Rutte na de zomer opnieuw met de gele hesjes praat.
Dan heeft hij ook het manifest gelezen dat ze hem vanmiddag aanboden. Dat heeft als conclusie dat de regering moet opstappen omdat die incompetent is. Die conclusie blijft wat de gele hesjes betreft gewoon staan.
Na afloop wel een hand
Een van de vrouwen die bij binnenkomst Rutte niet de hand schudden, zei dat ze dat deed omdat ze geen respect voor hem had. “Maar na afloop heb ik hem wel een hand gegeven, omdat ik het gevoel heb dat we wel wat zijn opgeschoten. Ik heb weer een heel klein beetje hoop.”
Toch heeft ze nog steeds geen hoge pet op van de premier. “Hij leeft in een bubbel. Hij kan urenlang praten zonder iets te zeggen. Hij geeft nooit concreet antwoord.”
Verschillende beweegredenen
De gele hesjes demonstreerden de afgelopen maanden op verschillende plekken in het land, naar voorbeeld van de gele hesjes in Frankrijk. In Nederland hebben de demonstranten verschillende beweegredenen om de straat op te gaan. Een deel loopt vooral te hoop tegen immigratie, een ander deel is boos op de EU, multinationals of de globalisering.
Eind vorig jaar liep een demonstratie van de gele hesjes in Den Haag uit de hand. De politie greep in toen er vuurwerk werd afgestoken en vernielingen werden aangericht. De laatste tijd trekken de demonstraties van de gele hesjes nog maar weinig mensen.
Mark Rutte
@MinPres
Ik ontving een afvaardiging van de gele hesjesbeweging in het Torentje. Het kabinet begrijpt dat er zorgen en onzekerheid leven bij mensen. Daarom zijn en blijven we met iedereen in gesprek, ook met mensen die het met ons oneens zijn. https://t.co/3d702diHTd
BB 06.05.2019 Het klimaatakkoord van Parijs, het Energieakkoord en de Klimaatwet in wording; ontwikkelingen waaruit blijkt dat ecologische, economische en sociale uitdagingen Nederland nu echt dwingen tot het maken van een transitie naar duurzame energie. Deze transitie is enorm: acht miljoen gebouwen in Nederland moeten van het aardgas af, worden geïsoleerd en voorzien van duurzame energie. En dat alles onder regie van de gemeenten.
Nieuwe vormen van energie worden vaker decentraal georganiseerd, burgerparticipatie neemt toe en oplossingen zijn sterk afhankelijk van de lokale situatie. Dit maakt het huidige speelveld complex en vaak gefragmenteerd, maar brengt ook kansen mee voor samenwerking tussen gemeenten en bewoners. Toch zijn de gemeente en bewoners vaak nog niet met elkaar in gesprek.
Inzicht in dit speelveld is van belang, om als gemeente effectief te kunnen acteren in dit proces. Hoe kan uw gemeente haar regierol in dit proces vervullen? En hoe maakt u, passend bij de lokale situatie, hierbij de juiste afwegingen? Denk daarbij aan procesmatige keuzes zoals het betrekken van bewoners en bottom-up initiatieven, gedragen planvorming en het benodigd immaterieel kapitaal.
KplusV heeft een afwegingsmodel ontwikkeld om deze route te bepalen. In dit artikel delen wij op welke manier de gemeente inzicht kan krijgen in het speelveld en op basis daarvan de juiste route kan bepalen. Vervolgens zoomen we in op het betrekken van bewoners en andere initiatieven in deze route. Wij gaan graag met u in gesprek om van gedachten te wisselen over hoe uw gemeente deze route concreet kan invullen.
Het energiecanvas – het complexe speelveld in kaart
Op veel plekken ontstaan ambitieuze plannen en deze plannen komen niet alleen van lokale overheden. Op wijkniveau ontstaan ook veel (bewoners) initiatieven. Veel gemeenten staan daardoor voor de uitdaging om deze initiatieven optimaal te ondersteunen en te verbinden met de transitie opgave. De manier waarop de gemeente dit kan aanpakken is afhankelijk van de lokale situatie. Het canvas helpt om stakeholders in de wijk maximaal te betrekken.
Van fragmentatie naar coöperatie
Bewoners of ‘koplopers in de wijk’ krijgen al langer energie van energie in de wijk en hebben van daaruit initiatieven gestart. Veel gemeenten ondersteunen deze initiatieven, bijvoorbeeld door via organisaties een netwerk en expertise te bieden. Toch vinden deze activiteiten nu nog vaak op kleine schaal plaats:
De koplopers in de wijk (met vaak technische expertise) motiveren vooral de 10% geïnteresseerden in de wijk, maar de grote massa wordt nog niet geactiveerd;
Er is een grote afstand tussen bewoners en gemeenten, zij zijn vaak nog niet met elkaar in gesprek;
Er wordt nog onvoldoende samengewerkt met marktpartijen.
De overgang naar een aardgasvrije wijk is echter complex, en kan daarom niet vanuit één partij worden opgelost. Dus wat als de hele wijk van het aardgas af moet gaan? Het juiste samenspel tussen verschillende partijen in verschillende fasen is daarbij van groot belang.
Per fase weegt de gemeente af welke stakeholders initiatief kunnen en willen nemen en hoe de gemeente deze initiatieven het beste kan ondersteunen. Zo wordt de nodige flexibiliteit ingebracht om de lokale ideeën en potentie voor vernieuwing optimaal te ontsluiten. Door in de verschillende fasen de interactie op te zoeken tussen de gemeente en de stakeholders en initiatieven in de wijk, kan eigenaarschap steeds meer in de wijk belegd worden.
In een succesvolle aanpak werken verschillende stakeholders uiteindelijk samen in een samenwerkingsverband in de wijk. Deze ‘coöperatie’ kan verschillende vormen aannemen. In de coöperatie:
Worden vanuit de bewoners niet alleen technische- maar ook sociale en organisatorische vaardigheden belegd;
Vindt er nauwe interactie plaats tussen de gemeente en de coöperatie;
Worden marktpartijen betrokken;
Kunnen afhankelijk van de lokale situatie in eerdere of latere fasen verantwoordelijkheden en beslissingen worden belegd.
Door het in beeld brengen van de verschillende fasen en bouwstenen ontstaat inzicht en overzicht in het speelveld, de kansen in een wijk en de te nemen route. Op deze route kunnen steeds meer stakeholders worden verbonden en aangehaakt in het proces, waardoor niet alleen koplopers, maar uiteindelijk de hele wijk mee kan bewegen in een gedragen transitie in de wijk.
NU 24.04.2019 Het doel van het kabinet om in 2030 de helft minder CO2 uit te stoten dan in 1990 wordt wel gehaald met de plannen van GroenLinks en PvdA om de uitstoot van broeikasgassen door de industrie extra te belasten, blijkt uit de woensdag gepubliceerde voorlopige berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
In het kort;
GroenLinks en PvdA werkten eigen variant CO2-heffing uit
Doel is 49 procent CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990
CO2-doelen lijken niet haalbaar met plannen van klimaattafels
Kabinet verwacht voor zomervakantie klimaatakkoord te hebben
GroenLinks en de PvdA hadden ieder een eigen variant van een CO2-heffing uitgewerkt en die laten doorrekenen, omdat de partijen de plannen van de zogenoemde klimaattafels voor de industrie te vrijblijvend vonden.
Er is een bonus-boetesysteem uitgewerkt, terwijl de partijen pleiten voor een generieke heffing waarbij de industrie sowieso een vorm van CO2-belasting betaalt.
Aan de klimaattafels zijn door verschillende partijen uit het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en overheden vele plannen bedacht die moeten leiden tot 49 procent CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990. Dit is het percentage dat het kabinet zich ten doel heeft gesteld om de opwarming van de aarde af te remmen. Uiteindelijk moeten alle plannen samen tot een klimaatakkoord leiden.
Maar uit de doorrekening bleek dat die CO2-doelen waarschijnlijk niet worden gehaald. Vooral de industriesector blijft achter. De ruim 14 megaton CO2 die deze sector moet besparen, van de in totaal 49 megaton, wordt niet gehaald.
Het PBL werkt met bandbreedtes wanneer er wordt gekeken naar CO2-besparing, omdat er veel onzekerheden zijn. In de plannen van GroenLinks en de PvdA, die meerdere varianten lieten doorrekenen, vallen de doelen in bijna alle gevallen binnen die bandbreedtes, maar niet in alle gevallen.
Opbrengsten worden teruggegeven aan huishoudens
In algemene zin kan worden vastgesteld dat met de plannen van GroenLinks en PvdA de CO2-doelen worden gehaald, de kosten voor rekening van de industrie zijn en de opbrengsten worden teruggesluisd via een lagere energierekening voor huishoudens en het stimuleren van duurzame energie voor het bedrijfsleven.
Het PBL waarschuwt wel dat de extra kosten voor de industrie ertoe kunnen leiden dat bedrijven uit Nederland vertrekken, maar dan logischerwijs nog wel CO2 blijven uitstoten. “Een risico bestaat dat bedrijven op langere termijn hun productie in Nederland zullen verminderen, stoppen of minder laten toenemen dan wanneer er geen heffing zou zijn”, schrijft het PBL.
Rutte belooft plannen PvdA en GroenLinks serieus te bekijken
Het kabinet moet nog een besluit nemen over welke klimaatmaatregelen uiteindelijk worden gebruikt en in het definitieve klimaatakkoord komen. Premier Mark Rutte heeft steeds gezegd serieus naar de plannen van de twee oppositiepartijen te kijken.
Rutte kondigde in maart aan ook te werken aan een CO2-heffing. Maar uit uitgelekte stukken zou blijken dat die heffing een stuk milder is dan de varianten van GroenLinks en PvdA.
Vanwege de CO2-heffing voor de industrie, in welke vorm dan ook, loopt de afronding van het klimaatakkoord vertraging op, zei Rutte. De premier verwacht wel voor de zomervakantie, die op 5 juli begint, klaar te zijn. Aanvankelijk was het de bedoeling dat er eind vorig jaar een akkoord zou liggen.
CO2-heffing loopt op tot 200 euro per ton CO2
GroenLinks heeft twee varianten laten doorrekenen. In de eerste variant gaat het om een heffing van 25 euro per ton CO2 in 2020, die wordt verdubbeld tot 50 euro per ton CO2 in het jaar daarop. Daarna stijgt de heffing jaarlijks tot 100 euro per ton CO2 in 2030 en uiteindelijk 200 euro per ton CO2 in 2050.
De opbrengsten gaan vooral naar de verlaging van de energierekening voor huishoudens. Ook wordt een deel gebruikt voor een belastingkorting voor de laagste inkomens en voor compensatie voor de meest vervuilende bedrijven om te voorkomen dat die naar het buitenland vertrekken en daar alsnog CO2 uitstoten.
“Ik denk dat het belangrijk is om te komen tot een breed gedragen uitwerking van de CO2-belasting”, aldus Jesse Klaver.
In de tweede variant van GroenLinks start de heffing van 25 euro per ton CO2 in 2023 en loopt die dan op tot 100 euro in 2030. Uiteindelijk komt ook deze heffing uit op 200 euro per ton CO2 in 2050.
De opbrengst gaat in deze variant in de vorm van subsidie naar bedrijven die willen verduurzamen in plaats van naar compensatie. Verder is het uitgavenpatroon gelijk aan de eerste variant. Deze heffing komt boven op de al bestaande Europese CO2-heffing (ETS).
“Ik denk dat het belangrijk is om te komen tot een breed gedragen uitwerking van de CO2-belasting”, zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver. “Onze bereidheid om hier aan te werken blijft staan. Ik vraag me wel af of VVD en CDA dat aandurven.”
‘Met verstandige heffing worden doelen wel gehaald’
De CO2-heffing van de PvdA begint op 45 euro per ton CO2 in 2021 en blijft met 2 procent per jaar stijgen. Bedrijven die al een Europese CO2-heffing betalen, krijgen korting. PvdA wil kwetsbare sectoren ontzien door deze bedrijven 20 of 40 procent minder te belasten.
PvdA-leider Lodewijk Asscher: “Met een verstandige heffing worden de klimaatdoelen wél gehaald en worden gewone huishoudens ontzien.”
Plannen van de linkse partijen voor een CO2-heffing leiden tot meer reductie van de uitstoot van CO2 dan het concept-klimaatakkoord, luidt de voorlopige conclusie van het PBL.
NOS 24.04.2019 Met de invoering van een CO2-heffing voor de industrie is het mogelijk om de klimaatdoelen te halen. Het gaat om een zogenoemde ‘platte’ heffing, die inhoudt dat bedrijven een vast bedrag betalen voor iedere ton CO2-uitstoot.
Dat blijkt uit voorlopige doorrekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) van plannen van GroenLinks en de PvdA om de CO2-uitstoot terug te brengen. Wel ontstaat bij het invoeren van een CO2-heffing het risico dat bedrijven naar het buitenland vertrekken, stelt het PBL.
De twee linkse partijen hebben het PBL gevraagd hun eigen voorstellen voor een CO2-belasting door te rekenen, omdat het bureau twijfelt aan de haalbaarheid van de plannen die in het concept-klimaatakkoord staan. De partijen denken dat hun plannen duidelijker en doeltreffender zijn. Het PBL zegt meer tijd nodig te hebben voor een definitieve doorrekening van de voorstellen.
Boete
In het concept-klimaatakkoord is een zogenoemd bonus/malus-systeem voorgesteld. Bedrijven krijgen een doelstelling opgelegd waarvoor ze subsidies kunnen krijgen, een bonus. Maar als ze de doelstellingen niet halen krijgen ze een boete, een malus dus.
GroenLinks en PvdA geloven dat hun eigen plannen voor een generieke heffing voor iedere ton CO2-uitstoot meer resultaat opleveren. Het Planbureau geeft hun dus gelijk: de doelstelling voor de industrie in het klimaatakkoord is een reductie van de uitstoot van 14,3 megaton. De plannen van de ‘industrietafel’ waar over het klimaatakkoord is onderhandeld, komen waarschijnlijk niet verder dan 6 tot maximaal 14 megaton.
Strengere heffing
Het plan van de PvdA voor een heffing leidt in de voorlopige doorrekening tot een afname van 11 tot 22 megaton van de CO2-uitstoot. GroenLinks stelt een wat strengere heffing voor en komt uit op een reductie tussen 12 en 24 megaton. Het kabinet heeft al toegezegd de uitkomsten van deze doorrekeningen mee te wegen in zijn afwegingen.
Begin juni komt het kabinet met een uitwerking van de klimaatplannen, met daarin een “verstandige” CO-heffing. Het is nog onduidelijk hoe die heffing er precies uit gaat zien. De PvdA en GroenLinks vrezen dat de regeling niet streng genoeg is, zeiden ze begin april. Maar volgens minister Wiebes was er nog geen uitgewerkt plan en waren er alleen nog “verkennende gesprekken” gevoerd.
AD 24.04.2019 PvdA en GroenLinks claimen dat de klimaatdoelstellingen alleen kunnen worden gehaald met een forse CO2-heffing voor bedrijven. Vandaag publiceerden zij hun alternatieve plannen.
De PvdA denkt in de meest verregaande variant van de CO2-heffing (waarbij alle bedrijven een belasting moeten betalen over de uitstoot die ze veroorzaken) een vermindering van de uitstoot van 13 tot 22 megaton te kunnen bewerkstelligen. ,,Zo worden de klimaatdoelen wél gehaald en worden gewone huishoudens ontzien.’’
GroenLinks denkt zelfs nog meer CO2 te kunnen besparen met een heffing: van 16 tot 24 megaton te kunnen halen, maar dat vereist wel een enorme investering van 6,7 – 7,6 miljard euro tot 2030. Dat geld moet worden besteed om via loonkostensubsidie mensen aan het werk te helpen die hun baan verliezen door de energietransitie. Ook moet er subsidie komen voor innovatieve technologieën.
Partijleider Jesse Klaver wil de CO2-belasting geregeld zien in het Belastingplan 2020. ,,Het lijkt er op dat het kabinet verlamd is. Maar wat het kabinet moet realiseren is dat dit de laatste kans is. Doet het kabinet niets, dan staat niet alleen de toekomst van het klimaat, maar ook dat van het kabinet op het spel.’’
Het PBL wijst erop dat de doorrekeningen van de twee linkse voorstellen slechts ‘een ruwe indicatie’ geven. Om ook de gevolgen voor bijvoorbeeld het vestigingsklimaat en de werkgelegenheid te kunnen inschatten, hebben de rekenmeesters meer tijd nodig.
Kabinetsplannen
De doorrekeningen zijn belangrijk omdat het kabinet ze wil meenemen bij de overwegingen rond een CO2-taks. De ruim zeshonderd maatregelen uit het vorige maand gepresenteerde voorlopige Klimaatakkoord schieten volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) namelijk tekort om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen.
Daarop liet het kabinet weten dat er toch een ‘verstandige’ heffing op de uitstoot van het schadelijke CO2 bij grote bedrijven komt. ‘De rekening moet eerlijker verdeeld worden’, aldus premier Mark Rutte vorige maand. In eerste instantie voelde het kabinet niets voor een CO2-taks, maar lag er een regeling met subsidies en boetes voor de industrie op tafel. Die werkt echter onvoldoende, aldus het PBL.
Het kabinet wil echter niet zo ver gaan als PvdA en GroenLinks en met een algemene heffing komen voor alle bedrijven. Het kabinet wil ‘een verstandige heffing’ die bedrijven niet naar het buitenland jaagt. Ook moet de opbrengst worden gebruikt om bedrijven te helpen schoner te produceren.
Mark Rutte sprak in de Ochtend show to go over het klimaat. Een kijker vroeg zich af of het wel slim was om de Formule 1 naar Nederland te halen.
AD 19.04.2019 Het kabinet verwacht pas begin juni zijn pakket klimaatmaatregelen (klimaatakkoord) te presenteren. Aanvankelijk zouden deze maand de definitieve voorstellen komen om de uitstoot van broeikasgassen de komende decennia fors te verlagen.
Het kabinet stelt kwaliteit en zorgvuldigheid boven snelheid, meldt verantwoordelijk minister Eric Wiebes aan de Tweede Kamer. Premier Mark Rutte had begin april al laten doorschemeren dat het langer zou gaan duren. Hij sprak toen over een ,,enorme bak werk.’’
De regering buigt zich over de doorberekeningen van het ontwerp-klimaatakkoord. Bij de presentatie van het definitieve akkoord wil het kabinet de Kamer informeren over de manier en het moment waarop zal worden vastgesteld of de doelen worden gehaald. Het zal dan ook gaan om de veelbesproken CO2-heffing voor de industrie.
NU 08.04.2019 Het gaat Nederland niet lukken om het met Europa afgesproken doel van 14 procent duurzame energie in 2020 te halen. Daarom zal de overheid aanvullende maatregelen moeten nemen, stelt EU-commissaris Miguel Arias Cañete (Klimaatactie en Energie) in een interview met NRC.
Hij bevestigt de constatering die het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in januari al deed. De overheidsinstantie die beleidsanalyses op het gebied van milieu maakt, constateerde in een rapport dat door de overheid gestelde klimaatdoelen niet worden gehaald.
Het percentage opgewekte duurzame energie bedraagt volgend jaar naar verwachting 12,2 procent, dat is minder dan het Europese doel van 14 procent.
Nederland behoort daarmee tot een minderheid. Elf EU-lidstaten hebben de doelen al gehaald, tien lidstaten liggen op schema om het doel binnen een jaar te halen. Slechts zeven landen bevinden zich in de gevarenzone.
Nederland kan duurzame energie in het buitenland kopen
EU-commissaris Cañete stelt in het interview met de krant dat Nederland duurzame energie in het buitenland moet gaan inkopen of produceren om toch de door de Europese wet voorgeschreven doelen te halen. Cañete heeft hier vorige week met minister Eric Wiebes (Klimaat) over gesproken.
Energie is duurzaam als deze wordt opgewekt met wind, zon of biomassa (verbranding). Dit zijn vormen van energie waarbij het verbruik geen gevolgen heeft voor het leefmilieu en de toekomstige generaties.
De Europese bewindsman wil niet zeggen wat de consequenties voor Nederland zullen zijn als de doelen in 2020 niet worden gehaald. “Wij zorgen met al onze wettelijke instrumenten dat landen hun verantwoordelijkheid nemen voor de bindende doelen”, stelt hij. Hij beklemtoont dat Nederland niet meer tijd zal krijgen om de doelen te halen.
EU prijst Nederland voor ambities op lange termijn
Cañete prijst in NRC Nederland overigens wel voor de ambities van Nederland op de lange termijn. Zo heeft het kabinet het voornemen uitgesproken om in 2030 al een CO2-reductie van 49 procent te realiseren, terwijl de Europese afspraken slechts 40 procent reductie voorschrijven.
Overigens bleek uit hetzelfde PBL-rapport dat de Nederlandse resultaten vooralsnog achterlopen op de voornemens. De uitstoot van CO2 is sinds 2017 zelfs weer toegenomen.
Het klimaatbeleid was een van de heikele thema’s bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten in maart.
Het definitieve klimaatakkoord moet er in juni liggen
Wiebes heeft beloofd in april een uitwerking te presenteren van het voorlopige klimaatakkoord dat in december na een jaar lang overleg tussen onder meer de overheid, bedrijven en milieuorganisaties werd gepresenteerd. Het definitieve akkoord moet in juni klaar zijn.
Een woordvoerder van Wiebes laat maandag weten dat het ministerie onderzoek doet naar de mogelijkheden om extra duurzame energie in het buitenland te verwerven. De minister zal de Kamer hier voor de zomer uitsluitsel over geven.
NU 06.04.2019 De helft van de VVD-stemmers bij de Provinciale Statenverkiezingen wil liever dat de partij met Forum voor Democratie samenwerkt op het gebied van klimaat dan met GroenLinks. Dat blijkt uit een peiling van EenVandaag.
Vier op de tien VVD-kiezers gaan liever met GroenLinks in zee. De peiling van EenVandaag werd gehouden onder 29.000 mensen. Daarvan zeggen ruim tweeduizend op de VVD te hebben gestemd bij de laatste verkiezingen.
Bijna de helft (48 procent) van de VVD-kiezers vindt overigens dat de partij de juiste koers volgt op het gebied van klimaat, 38 procent is echter van mening dat de klimaatkoers te links is.
Het thema klimaat speelde ook een grote rol bij de mensen die in 2017 op de VVD hebben gestemd en bij de Provinciale Statenverkiezingen zijn overgestapt naar Forum voor Democratie. Van de overgestapte VVD-kiezers zegt 82 procent dat klimaatbeleid van invloed is geweest op hun stem.
AD 06.04.2019 Een groot deel van de achterban van de VVD vindt hun partij te links geworden over klimaat. De partij blijkt tot op het bot verdeeld: veel leden en kiezers zien de VVD liever met Forum voor Democratie samenwerken dan met GroenLinks.
Dat blijkt uit een peiling van het EenVandaag Opiniepanel in samenwerking met deze krant. Uit de uitkomsten is op te maken dat de partij van premier Mark Rutte een probleem heeft als het gaat om klimaatmaatregelen. Bij de afgelopen Statenverkiezingen verloor de partij veel kiezers aan Forum voor Democratie. Maar uit de peiling blijkt dat ook een groot deel van de leden en de VVD-stemmers vinden dat de partij te ‘groen’ is geworden.
Voor 82 procent van de VVD-kiezers die bij de afgelopen Statenverkiezingen hun partij de rug toekeerden en Forum voor Democratie stemden, was klimaat van invloed op de overstap. Van de kiezers die de VVD trouw bleven noemt 38 procent de klimaatkoers ook ‘te links’. Liefst 60 procent van de VVD-leden zegt daarom liever dat de partij gaat samenwerken met Forum voor Democratie, dat geen klimaatmaatregelen wil, dan met GroenLinks. Onder kiezers is dat de helft.
CO2-heffing
De VVD voegde zich met de klimaatwet in een regenboogcoalitie met CDA, D66, ChristenUnie en linkse partijen GroenLinks, PvdA en SP om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Waarschijnlijk eind mei komt het kabinet met maatregelen hoe dat te halen, zei premier Rutte gisteren. Het kabinet heeft er meer tijd voor nodig dan gedacht. Vlak voor de Statenverkiezingen kondigde premier Rutte alvast aan de industrie te willen belasten met een CO2-heffing.
Hoewel fractieleider Klaas Dijkhoff eerder zei weinig op te hebben met ‘klimaatdrammers’ en er voor te zullen waken dat de maatregelen burgers niet te veel geld gaan kosten, is een groot deel van de achterban ontevreden.
Bij de Provinciale Statenverkiezing werd de VVD voorbijgestreefd door Forum van Democratie als grootste partij. De VVD hield twaalf zetels over in de Eerste Kamer, een minder dan Forum er wist te bemachtigen.
Partijleider Rutte benadrukte gisteren nog dat het klimaatakkoord waar het kabinet voor de zomer mee komt ‘niet links of rechts is’. ,,Dit kabinet bestaat uit een brede coalitie van vier partijen, dus het resultaat is sowieso een breed door de samenleving gedragen compromis.’’
Maar daar denkt een groot deel van de achterban anders over. Prominenten in het land verwijten de partijtop dat het ‘geen goed verhaal’ had bij de klimaatmaatregelen die het wil gaan nemen, zo blijkt uit een rondgang van deze krant.
Prominente VVD’ers stellen dat hun partij ‘zoekende’ is naar een ‘goed verhaal’ om duidelijk te maken waarom klimaatbeleid nodig zou zijn. ,,We hebben vanuit de VVD niet uitgelegd waar we mee bezig zijn. Het kwam uit de lucht vallen’’, zegt Herbert Raat, VVD-wethouder in Amstelveen bijvoorbeeld.
MSN 06.04.2019 De helft van de VVD-stemmers bij de Provinciale Statenverkiezingen wil liever dat de partij met Forum voor Democratie samenwerkt op het gebied van klimaat dan met GroenLinks. Vier op de tien VVD-kiezers gaan liever met GroenLinks in zee, blijkt uit een peiling van EenVandaag onder 29.000 mensen. Daarvan zeggen ruim 2000 op de VVD te hebben gestemd bij de laatste verkiezingen.
Bijna de helft (48 procent) van de VVD-kiezers vindt overigens dat de partij de juiste koers op klimaat volgt. 38 procent is echter van mening dat de klimaatkoers te links is.
Het thema klimaat speelde ook een grote rol bij de mensen die in 2017 op de VVD hebben gestemd en bij de Statenverkiezingen zijn overgestapt naar Forum voor Democratie. 82 procent van de overgestapte VVD-kiezers zegt dat klimaatbeleid van invloed op hun stem is geweest, aldus het onderzoek.
Telegraaf 06.04.2019De helft van de VVD-stemmers bij de Provinciale Statenverkiezingen wil liever dat de partij met Forum voor Democratie samenwerkt op het gebied van klimaat dan met GroenLinks. Vier op de tien VVD-kiezers gaan liever met GroenLinks in zee, blijkt uit een peiling van EenVandaag onder 29.000 mensen. Daarvan zeggen ruim 2000 op de VVD te hebben gestemd bij de laatste verkiezingen.
Bijna de helft (48 procent) van de VVD-kiezers vindt overigens dat de partij de juiste koers op klimaat volgt. 38 procent is echter van mening dat de klimaatkoers te links is.
Het thema klimaat speelde ook een grote rol bij de mensen die in 2017 op de VVD hebben gestemd en bij de Statenverkiezingen zijn overgestapt naar Forum voor Democratie. 82 procent van de overgestapte VVD-kiezers zegt dat klimaatbeleid van invloed op hun stem is geweest, aldus het onderzoek.
AD 06.04.2019 De VVD worstelt met haar klimaatstandpunten. Kiezers stapten vanwege ‘te links’ beleid over naar andere partijen, maar ook achtergebleven leden roeren zich, blijkt uit een rondgang. ,,We missen een goed verhaal’’, klinkt het intern.
Niets aan de hand mensen, doorlopen! De VVD heeft dan wel ‘één zeteltje’ verloren in de Eerste Kamer, maar het is slechts ‘jammer’ dat de partij net niet de grootste bleef. Dat is ongeveer het verhaal binnen de grootste regeringspartij, dezer dagen.
Uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel in samenwerking met deze krant, blijkt echter dat de zorgen (veel) groter zijn. Een groot deel van de kiezers die overstapten naar Forum voor Democratie deden dat omwille van het klimaatbeleid. En ook de achtergebleven kiezer spreekt van een ‘te linkse’ koers. Zelfs de leden die op partijcongressen vaak braaf de koers ondersteunen, geven een waarschuwing af. Meer dan de helft vindt de koers ‘te links’, nog eens 58 procent ziet niets in samenwerking met GroenLinks op dit gebied.
AD 05.04.2019 In een gesprek met minister-president Rutte hebben klimaatspijbelaars vanmiddag uitgehaald naar de premier en minister Wiebes van Klimaat. De scholieren zijn er boos over dat het Klimaatakkoord opnieuw is vertraagd. Op 24 mei gaan ze weer staken.
De Haagse scholieren van de actiebeweging Youth for Climate mochten vandaag voor de tweede keer in gesprek met Rutte en Wiebes, dit keer op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat in Den Haag. In februari waren de klimaatspijbelaars al eens te gast in het Torentje van de minister-president.
Een paar uur vóór de bijeenkomst maakte Rutte bekend dat het definitieve Klimaatakkoord een paar weken vertraging oploopt. ,,Dit is wel een tendens’’, zegt scholier Pieter Lossie (17). ,,Direct bij het begin van het gesprek hebben we gezegd dat we hier boos over zijn. Het kabinet roept constant dat er draagvlak nodig is voor de klimaatmaatregelen. Maar op het moment dat je dingen uitstelt en politieke spelletjes gaat spelen, zorg je juist dat draagvlak verloren gaat.’’
Volgens Lossie, die namens de Haagse klimaatspijbelaars het woord voert, begrepen Rutte en Wiebes hun zorgen wel. ,,De sfeer tijdens het gesprek was goed. Ze vinden het nog steeds belangrijk dat er draagvlak is, maar daarvoor willen ze eerst zekerheid bieden. Wij hebben gezegd dat ze nu écht haast moeten maken.’’
De scholieren staken op vrijdag 24 mei opnieuw voor het klimaat. Die dag gaan scholieren in de hele wereld de straat op om te demonstreren voor beter klimaatbeleid. Rutte en Wiebes hebben de scholieren tijdens het gesprek geprezen voor hun inzet, zo zegt Lossie. ,,Ze hebben niet gezegd dat we niet mogen spijbelen.’’
Premier Rutte op zijn persconferentie na de ministerraad ANP
NOS 05.04.2019 Premier Rutte begrijpt niet waarom GroenLinks-leider Klaver zich de afgelopen dagen verontwaardigd en woedend heeft uitgelaten over de CO2-heffing van het kabinet. “De man is helemaal in paniek over niets”, zei Rutte op zijn wekelijkse persconferentie.
Klaver was gisteravond te gast bij het tv-programma Jinek, waar hij bezwaar maakte tegen wat hij de CO2-heffing van het kabinet noemt. Rutte: “Maar er is nog helemaal niks besloten.” Hij houdt het voor mogelijk dat de boosheid toneelspel van Klaver is.
De coalitiepartijen zijn volgens Rutte nog lang niet klaar met het uitwerken van de CO2-heffing. “Het is een enorme bak werk met heel veel technische aspecten. Het is niet zozeer politiek, maar ook technisch ingewikkeld.”
De kans is groot dat het kabinet op 26 april geen definitief klimaatakkoord kan presenteren. “Ik acht het niet uitgesloten dat we een paar weken langer nodig hebben.”
Op 13 maart 2019 kondigde het kabinet een CO2-heffing aan:
“Het kabinet zal daarom komen tot een verstandige en objectieve CO2-heffing om te zorgen dat bedrijven hun CO2-uitstoot daadwerkelijk terugdringen op een zodanige wijze dat we voorkomen dat bedrijven naar het buitenland vertrekken. (…). De opbrengst van de CO2-heffing zal worden gebruikt om de industrie te vergroenen.”
Minister Wiebes liet gisteren in een brief aan de Tweede Kamer weten dat er nog geen besluiten zijn genomen, ondanks krantenberichten dat het kabinet bedrijven alleen belasting wil laten betalen over een deel van hun uitstoot.
Op de vraag of hij de komende weken koffie gaat drinken met Klaver en PvdA-leider Asscher antwoordt Rutte dat dat niet veel zin heeft. “We weten wat zij willen, en we wachten op de doorrekeningen van hun plannen. Dat kan voor ons ook nog belangrijke informatie zijn.”
Maar uiteindelijk moet de coalitie hier zelf “een ei over leggen” zegt Rutte. Dat dat meer tijd kost vindt hij niet erg, omdat het kabinet vindt dat kwaliteit boven snelheid moet gaan.
“Wat je wilt is dat er iets uitkomt dat 30 jaar meegaat”, zegt hij. “En als we het slim doen halen we er ook nog heel veel economische groei uit. Maar dan moet je geen fouten maken zodat er aan het begin meteen banen verdwijnen.”
Telegraaf 05.04.2019De uitwerking van het klimaatakkoord laat waarschijnlijk langer op zich wachten. Het kabinet zou nog deze maand met definitieve voorstellen komen om de uitstoot van broeikasgassen de komende decennia fors te verlagen. Maar dat blijkt zo’n „enorme bak werk” dat die datum vrijwel zeker niet wordt gehaald, aldus minister-president Mark Rutte tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Vooral een CO2-belasting voor de zware industrie blijkt „technisch ongelofelijk complex.” Het kabinet heeft al besloten dat zo’n heffing er moet komen, omdat anders de industrie vrijwel zeker niet de gevraagde bijdrage zal leveren aan de vermindering van de uitstoot. Maar de belasting mag bedrijven niet de grens over jagen.
Het kabinet verkiest „kwaliteit boven snelheid”, benadrukt Rutte. Ook wijst de premier erop dat nog niet alle informatie op tafel ligt. Zo wordt van voorstellen voor een CO2-heffing van de oppositiepartijen GroenLinks en PvdA nog in kaart gebracht wat de verwachte effecten zijn op zowel de CO2-uitstoot als op zaken als vestigingsklimaat en werkgelegenheid.
Berichten dat het kabinet zou aansturen op een vrij beperkte CO2-heffing, zetten afgelopen week veel kwaad bloed bij de oppositie. GroenLinks-leider Jesse Klaver sprak van kiezersbedrog. De ommezwaai van het kabinet, dat eerder nog weinig voelde voor een CO2-belasting, kwam immers kort voor de provinciale verkiezingen.
Rutte vindt de felle kritiek van Klaver erg voorbarig, omdat het kabinet nog helemaal geen besluit genomen heeft over de CO2-taks. „De man is helemaal in paniek om niks”, aldus de premier.
AD 05.04.2019 Het definitieve klimaatakkoord loopt vertraging op. Dat zei premier Mark Rutte vanmiddag tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Het kabinet is nog niet klaar met de uitwerking van de plannen, waaronder een CO2-belasting voor bedrijven.
De premier herhaalde dat de klimaatmaatregelen, die moeten bijdragen aan een reductie van de CO2-uitstoot met 49 procent in 2030, haalbaar en betaalbaar moeten zijn, maar dat tegelijkertijd voorkomen moet worden dat bedrijven Nederland verlaten.
,,Kwaliteit moet gaan boven snelheid, daarom is het heel goed mogelijk dat het definitieve eindrapport later volgt dan 26 april’’, aldus Rutte, die benadrukt dat het ‘technisch ongelooflijk complex’ is.
Ook zijn de doorrekeningen van GroenLinks en PvdA over hun voorgestelde CO2-heffing voor bedrijven nog niet binnen, waaruit moet blijken wat de verwachte effecten zijn op zowel de CO2-uitstoot als op zaken als vestigingsklimaat en werkgelegenheid.
Rutte wil die doorrekeningen afwachten en meenemen in de besluitvorming. Hij denkt wel dat de betrokken partijen er goed uit gaan komen en hoopt het rapport een aantal weken later alsnog te kunnen presenteren. ,,Ik taxeer ergens tussen half mei en begin juni.’’
Beperkte taks
Berichten dat het kabinet zou aansturen op een vrij beperkte CO2-heffing, zetten afgelopen week veel kwaad bloed bij de oppositie. GroenLinks-leider Jesse Klaver sprak zelfs van kiezersbedrog. De ommezwaai van het kabinet, dat eerder nog niets voelde voor een CO2-belasting, kwam immers kort voor de provinciale verkiezingen.
Rutte vindt die kritiek voorbarig, omdat het kabinet nog helemaal geen besluit genomen heeft over de CO2-taks. ,,De man is helemaal in paniek om niks’’, aldus de premier.
Telegraaf 05.04.2019 Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) gaat de doorrekeningen die het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft gemaakt van het klimaatakkoord opnieuw tegen het licht houden. Dat zegt directeur Taco van Hoek in een interview met De Telegraaf.
De econoom, zelf jarenlang werkzaam geweest in de top van het Centraal Planbureau, heeft stevige kritiek op het rekenwerk van het PBL. Hij stelt onder andere dat kosten te laag worden ingeschat en dat onderbouwing voor berekeningen ontbreekt.
„Wij gaan nu met onze eigen kennis kijken naar de onderbelichte onderwerpen en de doorrekening om een economische visie te geven op wat de energietransitie en het klimaatbeleid betekenen voor Nederland”, legt Van Hoek uit.
Volgens de rekenmeester helpt dat om keuzes te maken die écht haalbaar en betaalbaar zijn. De EIB-directeur vindt dat het planbureau duidelijkheid moet geven over wat er nu wel en niet is berekend.
NOS 04.04.2019 Het kabinet heeft nog geen uitgewerkt plan voor het belasten van Nederlandse bedrijven voor de uitstoot van CO2. Het kabinet is nog bezig met “verkennende gesprekken” met verschillende organisaties en wacht nog op bepaalde doorrekeningen.
Minister Wiebes reageert in een brief aan de Tweede Kamer op het bericht dat het kabinet bedrijven alleen belasting wil laten betalen over een deel van hun uitstoot.
Twee randvoorwaarden
In de brief benadrukt de minister de randvoorwaarden van het kabinet: de maatregel moet in 2030 zorgen voor 14,3 Mton CO2-reductie en bedrijven moeten door de maatregel niet naar het buitenland vertrekken. “Binnen deze twee randvoorwaarden liggen alle opties open”, schrijft de minister. “Het kabinet werkt aan een voorstel.”
Het kabinet maakte op 13 maart bekend toch bereid te zijn de door linkse partijen gewenste CO2-heffing in te voeren. Het moeten wel, zo benadrukte premier Rutte, “verstandige” heffingen zijn om te voorkomen dat door het vertrek van Nederlandse bedrijven banen verloren zouden gaan.
Oppositiepartijen PvdA en GroenLinks reageerden vandaag kritisch op de berichten dat het kabinet haar belofte toch niet wil nakomen. De partijen baseren hun argwaan op een uitgelekt concept, waarin staat dat bedrijven geen belastingen hoeven te betalen voor het eerste deel van hun CO2-uitstoot.
Platte heffing
PvdA-leider Asscher vindt dat het kabinet er een “bende” van maakt. De partij wil een eerlijke verdeling van de lasten voor de klimaatplannen en wil niet dat bedrijven ontzien worden ten koste van burgers.
GroenLinks-leider Klaver herhaalt dat er een zogenoemde platte heffing moet komen, dat wil zeggen een vaste heffing voor elke ton CO2 die wordt uitgestoten.
Voorbarig
Het is allemaal nog zeer voorbarig, zegt politieke verslaggever Ron Fresen. Bronnen in de coalitie benadrukken dat er nog geen enkel voorstel op tafel ligt. “Dat lijkt ook logisch, want er komen nog doorrekeningen van de plannen van GroenLinks en de PvdA. Daar wil de coalitie ook op wachten voordat ze een besluit nemen.”
Rechterkant
De CO2-heffing is zeker een onderwerp dat voor spanningen gaat zorgen, zegt Fresen. VVD en CDA zullen vrezen voor verlies van werkgelegenheid en het vertrek van bedrijven naar landen met minder stevige klimaatregels. “Deze partijen zullen aan de rechterkant hangen en zeggen dat het niet te gek moet worden.” Aan de andere kant staan D66 en ChristenUnie die willen dat de ambitieuze klimaatdoelen gehaald worden.
Fresen: “De CO2 heffing is typisch zo’n klimaatonderwerp waarmee het kabinet in de klem zit tussen linkse partijen die ze straks nodig hebben in de Eerste Kamer en de politieke situatie op rechts waar VVD en CDA de hete adem van Forum steeds meer voelen.”.
Het CO2-plan van het kabinet wordt eind april verwacht.
Elsevier 03.04.2019 Voor de VVD verloopt de onderhandelingsfase na de Provinciale Statenverkiezingen uiterst moeizaam. Door het verzet van Forum voor Democratie leek de partij steun te gaan zoeken op links, maar GroenLinks en PvdA dreigen de klimaatplannen van het kabinet te gaan blokkeren. Zo is het zeer de vraag of het kabinet wel steun kan vinden voor het klimaatbeleid.
GroenLinks en PvdA vinden beperkte CO2-heffing wassen neus
De klimaatplannen van het kabinet staan op losse schroeven, meldt het AD. Het kabinet-Rutte III, dat straks een minderheid heeft in de Eerste Kamer, leek steun te kunnen verwachten van GroenLinks en PvdA om wetten door de senaat te krijgen, maar die partijen liggen nu dwars. Een week voor de verkiezingen kondigden premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (beiden VVD) nog een nationale CO2-belasting voor bedrijven aan, maar een aanpassing van dat plan leidt tot onvrede op links.
Volgens het dagblad werkt minister Wiebes ‘achter de schermen’ aan een minder verstrekkende CO2-heffing, die alleen de meest vervuilende bedrijven zwaarder belast. Tweede Kamerlid Tom van der Lee (GroenLinks) spreekt tegenover de krant van ‘kiezersbedrog’, en stelt dat een heffing ‘voor het topje van de ijsberg’ nauwelijks geld oplevert. Daar sluit PvdA’er William Moorlag zich bij aan: ‘Rutte en Wiebes doen op deze manier een nieuw cadeaupapiertje om het boetesysteem voor bedrijven dat eerder is afgeserveerd.’ Hij wil net als GroenLinks dat huishoudens worden gecompenseerd voor de te verwachte doorberekening van bedrijven aan consumenten. Het kabinet is nu van plan om de opbrengst van de CO2-taks naar bedrijven terug te sluizen zodat die kolen en gas vaarwel kunnen zeggen.
Kabinetspartijen VVD en CDA vrezen dat een CO2-heffing bovenop de Europese ETS-taks – waarmee Nederland het eerste land in de EU zou zijn – bedrijven wegjaagt naar omliggende landen. Dat zou de CO2-uitstoot niet verminderen, maar de Nederlandse economie wel schaden. In eerste instantie wilde het kabinet daarom een systeem invoeren waarbij de grootste uitstoters worden beboet en de ‘groenste’ bedrijven subsidie krijgen, maar vorige maand berekende het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat het doel (49 procent minder uitstoot in 2030) daarmee niet wordt gehaald. Daarom kondigden Rutte en Wiebes tot vreugde van GroenLinks-leider Jesse Klaver alsnog de nationale CO2-heffing aan, maar daar komt het kabinet nu dus mogelijk weer op terug.
Werkgeversorganisaties bezorgd over plannen
Vermoedelijk wordt de draai mede ingegeven door zorgen vanuit het bedrijfsleven: dinsdag stuurden de voorzitters van werkgeversorganisaties VNO-NCW (Hans de Boer) en MKB-Nederland (Jacco Vonhof) een brandbrief aan minister Wiebes en de Tweede Kamer waarin ze hun zorgen uiten over de vele onbeantwoorde vragen over het klimaatbeleid.
‘Alle industriële bedrijven in de EU betalen al een CO2-heffing door het Europese emissiehandelssysteem,’ schrijven de ondernemingsorganisaties over de nationale taks. ‘Nieuw onderzoek (…) in opdracht van het kabinet laat zien dat het internationale level playing field geen ruimte laat voor een nationale heffing hier bovenop.’ Ook stellen De Boer en Vonhof dat ‘de huidige politieke koers rond het klimaatakkoord (…) nog te veel de echte prijs ervan voor burgers’ maskeert. Daarnaast trekken VNO-NCW en MKB-Nederland de betrouwbaarheid van de berekeningen van het PBL in twijfel.
Als voorbeeld worden in de brief de kosten genoemd voor het ‘energiezuinig’ maken van een huis. Dat kost volgens het PBL 15.000 euro per huis. ‘Dat is weinig,’ reageren de werkgevers. ‘Gemiddeld kost het bijna energieneutraal maken van een woning namelijk al gauw zo’n 30.000 euro en het gasvrij en CO2-neutraal maken van oude woningen komt op wel 60.000 euro of meer.’ Veel ondernemers maken volgens De Boer en Vonhof bovendien dubbele kosten, omdat ze naast hun huis ook nog hun bedrijfspand moeten ‘verduurzamen’.
De VNO-NCW-voorzitter liet zich al vaker kritisch uit over de klimaatplannen, vooral de CO2-heffing. Toen Jesse Klaver in januari zijn wetsvoorstel indiende om die taks in te voeren, betichtte De Boer de GroenLinks-leider zelfs van fake news: ‘Hij is levensgevaarlijk bezig,’ zei hij destijds tegen NPO Radio 1. De werkgeversvoorman zei dat Klaver ‘tegenstellingen die er niet zijn’ creëert door te stellen dat de industrie ‘niet alleen de allergrootste vervuiler is, maar ook nog eens niets betaalt en dat de burger de dupe is’.
VVD en FVD botsen over formatie Noord-Holland
Ook aan de rechterkant van het politieke spectrum is het klimaat een splijtzwam. In Noord-Holland, waar Forum voor Democratie (FVD) de grootste partij werd, concludeerde informateur Hans Smits dat een coalitie met die partij in het provinciebestuur ‘zeer gering, zo niet onmogelijk’ is vanwege het klimaatstandpunt. Volgens landelijk fractievoorzitter Thierry Baudet wordt FVD buitengesloten door de VVD: hij denkt dat die partij ‘zich stiekem meer thuis voelt bij GroenLinks’.
Een dag later weersprak de VVD de lezing van Baudet. ‘Wij willen juist heel graag het gesprek aangaan,’ zei VVD-fractieleider in Noord Holland Cees Loggen. Volgens hem heeft het overleg met Smits maar een kwartier geduurd, en is ‘het woord klimaat niet aan de orde gekomen’. Loggen denkt naar eigen zeggen dat zijn partij juist wat betreft klimaatbeleid beter zaken kan doen met FVD dan met GroenLinks. Hij vermoedt dat FVD probeert ‘onder regeerverantwoordelijkheid uit te komen’.
Nadat Smits – die door Forum was aangesteld – zijn opdracht als informateur beëindigde, stelde GroenLinks dinsdagavond Tweede Kamerlid Laura Bromet aan als informateur. Zo hoopt de partij – die net als FVD en VVD negen zetels kreeg – de regie te voeren in het formeren van het provinciebestuur.
In Zuid-Holland, waar FVD eveneens de grootste partij werd, stelde de door Baudet aangestelde informateur Hans Wiegel maandag een coalitie met in elk geval FVD en de tweede partij VVD voor. Volgende week onderzoekt hij er de verdere mogelijkheden voor de Gedeputeerde Staten.
FVD wil meepraten over Klimaatwet in Eerste Kamer
Forum voor Democratie herhaalde dinsdag ook de oproep om de Klimaatwet – niet te verwarren met het Klimaatakkoord – pas in de nieuwe samenstelling in de Eerste Kamer te behandelen. In principe stemt de senaat daar op 21 mei over, terwijl de nieuwe Eerste Kamer pas op 11 juni aantreedt.
In bovenstaande brief vraagt FVD-lijsttrekker in de Eerste Kamer Henk Otten aan senaatsvoorzitter Ankie Broekers-Knol (VVD) zich in te spannen om de behandeling van de wet op te schorten. Volgens Otten is het een ‘minachting van de Nederlandse kiezer’ als zijn partij niet de kans krijgt om mee te praten over Klimaatwet: ‘De afgelopen verkiezingen stonden immers vooral in het teken van het klimaatbeleid en kenden een aanzienlijk hogere opkomst dan gebruikelijk.’
Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en de oppositiepartijen GroenLinks, PvdA en SP stemden in juni in met de Klimaatwet. Daarin hebben ze afspraken gemaakt over het fors terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen CO2 tot 2050. De doelstellingen gaan veel verder dan was afgesproken in het Regeerakkoord.
AD 03.04.2019 De klimaatplannen van het kabinet dreigen in duigen te vallen. De aangekondigde CO2-belasting voor bedrijven gaat niet ver genoeg voor GroenLinks en PvdA, terwijl het bedrijfsleven juist oproept af te zien van een nationale belasting.
Dat brengt premier Rutte en VVD-minister Wiebes van Klimaat in grote problemen. Het kabinet zit klem tussen de wensen van toekomstige gedoogpartners GroenLinks en PvdA – die straks nodig zijn voor een meerderheid in de Eerste Kamer – en de wensen van het bedrijfsleven.
Vorige maand maakte het kabinet een gebaar naar de linkse oppositie door onverwacht aan te kondigen dat er een nationale CO2-belasting voor bedrijven komt. Maar nu lijkt het erop dat het kabinet eind deze maand niet kiest voor een algemene belasting per uitgestoten ton CO2. Achter de schermen werkt Wiebes volgens bronnen aan een beperkte CO2-taks, waarbij alleen de meest vervuilende bedrijven een hogere belasting gaan betalen.
Kiezersbedrog
,,Dit ruikt naar kiezersbedrog’’, zegt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee. ,,Het levert nauwelijks geld op als je alleen een heffing invoert voor het topje van de ijsberg. Dit is niet genoeg om bedrijven te verleiden om af te stappen van vervuilende energiebronnen.’’
Rutte en Wiebes doen op deze manier een nieuw cadeaupapiertje om het boetesysteem voor bedrijven dat eerder is afgeserveerd, aldus William Moorlag.
Ook PvdA-Kamerlid William Moorlag is verbijsterd over de koers die het kabinet lijkt te hebben ingezet. ,,Rutte en Wiebes doen op deze manier een nieuw cadeaupapiertje om het boetesysteem voor bedrijven dat eerder is afgeserveerd.’’ Het Planbureau voor de Leefomgeving rekende vorige maand uit dat zo’n boetesysteem – waarbij bedrijven een boete moeten betalen als ze te veel CO2 uitstoten – niet effectief is.
De steun van GroenLinks of PvdA, of beide partijen, is vanaf juni noodzakelijk om de klimaatplannen van het kabinet door de Eerste Kamer te loodsen. Van der Lee en Moorlag zeggen het klimaatbeleid niet te steunen als de CO2-taks onvoldoende uit de verf komt. Een derde mogelijke gedoogpartner, Forum voor Democratie, is hoe dan ook mordicus tegen klimaatmaatregelen.
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland hebben gisteren een brandbrief naar Wiebes gestuurd. In die brief keren zij zich tegen de CO2-taks. Zij waarschuwen dat grote bedrijven Nederland verlaten als de nationale heffing er komt, met banenverlies tot gevolg.
CO2-taks
De bedrijven vinden het niet eerlijk dat zij bovenop die Europese CO2-beprijzing – waarvoor zij nu al betalen – met een Nederlandse belasting te maken krijgen. Met zo’n extra CO2-taks zou Nederland het eerste land in de Europese Unie zijn.
GroenLinks en PvdA zijn óók niet te spreken over de koers van het kabinet om de opbrengst van de beperkte CO2-taks helemaal terug te sluizen naar de bedrijven. Van dat geld kunnen zij dan maatregelen betalen om van kolen en het gas af te gaan. ,,Wij willen dat een deel van de opbrengst ook naar huishoudens gaat’’, zegt PvdA’er Moorlag.
Volgens Moorlag gaan bedrijven de kosten van de CO2-belasting voor een groot deel sowieso doorberekenen aan consumenten. ,,Daarom is het niet meer dan normaal dat je huishoudens daar meteen voor compenseert.’’ Ook GroenLinks wil dat huishoudens een deel van de opbrengst van de CO2-taks in hun portemonnee terugzien.
Binnen de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie wordt afwachtend gereageerd. De VVD wil niet reageren op ‘geruchten’ over een beperkte CO2-belasting. D66 en ChristenUnie rekenen er nog altijd op dat het kabinet met een ‘verstandig’ belastingplan komt.
Half maart, toen Rutte de CO2-heffing aankondigde, benadrukte hij dat die wel ‘verstandig’ moet zijn. Hij bedoelde daarmee dat de belasting de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse industrie niet mag schaden. Zo noemde hij Tata Steel – een van de grootste vervuilers in ons land – van groot belang voor de werkgelegenheid en ‘een van de schoonste staalbedrijven ter wereld’. Tata Steel is fervent tegenstander van de CO2-taks.
Werkgeversclubs VNO-NCW en MKB-Nederland maken zich niet alleen zorgen over de CO2-taks. Zij vrezen ook dat huizenbezitters en ondernemers honderden miljarden euro’s moeten investeren in woningen en bedrijfspanden. Het Planbureau voor de Leefomgeving verwacht dat het 15.000 euro per huis kost om aardgasvrij te worden. Maar volgens de werkgevers kunnen de kosten voor het aardgasvrij en CO2-neutraal maken per huis oplopen tot 60.000 euro of meer.
AD 03.04.2019 Informateur Bram van Ojik (GroenLinks) gaat met zes politieke partijen verder om de tafel om te verkennen welke van deze partijen een nieuw dagelijks bestuur van de provincie Utrecht kunnen vormen. Forum voor Democratie, in Utrecht naast GroenLinks de grote winnaar van de verkiezingen voor de Provinciale Staten, is niet één van deze partijen.
Van Ojik heeft de afgelopen weken gesprekken gevoerd met alle dertien partijen die vertegenwoordigd zijn in de Utrechtse staten. Hij laat nu weten dat GroenLinks, VVD, CDA, D66, PvdA en ChristenUnie tijdens die gesprekken hebben aangegeven over deelname aan een coalitie te willen praten.
In deze eerste selectie is volgens Van Ojik geen plek voor FvD vanwege het klimaatstandpunt van deze partij. Forum is tegen de plaatsing van nieuwe windmolens en voelt er ook niet voor om zonneweides aan te leggen in de provincie. ,,Binnen de groep van de zes genoemde partijen is dat een excentrisch standpunt, en op grond daarvan doet Forum nu niet mee.
Overigens is het wel zo, dat op andere punten wél met Forum zaken kan worden gedaan. Geen van de partijen heeft dan ook op voorhand Forum uitgesloten als gesprekspartner.’’ Van Ojik wijst erop dat de zeven politieke partijen die nu niet zijn geselecteerd, wel betrokken blijven bij de totstandkoming van een toekomstig coalitieakkoord.
Spanning
Bram van Ojik is op initiatief van GroenLinks op 22 maart als informateur aan de slag gegaan. Hij is bezig met een zogenoemde ‘brede verkenning’ onder de politieke partijen. Dit gebeurt ‘op basis van zowel inhoud, onderlinge relaties als proces’. Hiermee willen Provinciale Staten in beeld krijgen wat partijen bindt en waar een gemeenschappelijke basis ligt, maar ook waar spanning zit.
Na afronding van deze verkenning zal de informateur met een openbare rapportage zijn bevindingen, conclusies en een advies voor het vervolg aan Provinciale Staten uitbrengen. Het streven is om dit proces uiterlijk 12 april met de openbare bespreking van zijn rapportage af te ronden. ,,Maandag ga ik verder praten met de zes partijen. Mijn doel is om aan het einde van die week te kunnen rapporteren welke van deze zes partijen het nieuwe college van Gedeputeerde Staten van Utrecht willen gaan vormen.’’
De afgelopen vier jaar werd de provincie bestuurd door D66, GroenLinks en VVD. Bij de Statenverkiezingen van 18 maart jongstleden kreeg D66 te maken met een fors verlies van 4 zetels (nu nog 5 over).
AD 02.04.2019 Forum voor Democratie heeft in een brief aan de Eerste Kamer opgeroepen de Klimaatwet pas te behandelen als de nieuwe senaat is geïnstalleerd.
In een brief, gericht aan huidig voorzitter Ankie-Broekers Knol, schrijft FvD-lijsttrekker Henk Otten dat Forum anders een kans wordt ‘ontnomen’ om aan het debat mee te doen.
De Klimaatwet is al aangenomen in de Tweede Kamer, maar moet nog door de Eerste Kamer. De senaat bepaalde juist onlangs dat de Klimaatwet op 14 mei zal worden behandeld. De nieuwe Eerste Kamer komt pas voor het eerst bijeen op 11 juni. Het is normaal dat de Eerste Kamer juist zoveel mogelijk lopende wetsontwerpen nog in de oude samenstelling behandelt.
Toch vindt Otten dat dit ‘een minachting van de kiezer’ zou betekenen. ,,De afgelopen verkiezingen stonden immers vooral in het teken van het klimaatbeleid en kenden een aanzienlijk hogere opkomst dan gebruikelijk.”
Otten schrijft dat hij alle huidige fractievoorzitters ook ‘met klem’ per brief zal verzoeken om de Klimaatwet later te behandelen. ,,Er is geen noemenswaardig bezwaar de behandeling (…) met enkele weken uit te stellen. Het gaat om beleid dat de komende decennia zijn beslag beoogt te krijgen. U staat bekend als zelfstandig denker en hoeder van instituties. Het zal het vertrouwen in de Haagse politiek (…) schaden als dit voorstel er in in de laatste weken van de zittingstermijn van de oude Eerste Kamer doorheen wordt geloodst.’’
Bij de Statenverkiezingen haalde Forum voor Democratie 13 zetels in de Eerste Kamer. Alleen PVV en Forum zijn tegen de Klimaatwet, waarmee er dus nog steeds een meerderheid voor het plan is.
De Klimaatwet is juist een initiatief van de Tweede Kamer dat de overheid verplicht om maatregelen te nemen om de uitstoot van CO2 terug te dringen.
AD 02.04.2019 50Plus is er nog niet uit of de seniorenpartij eind mei in de Eerste Kamer tegen de klimaatwet zal stemmen. Eerder steunde de partij de veelbesproken initiatiefwet wél met overtuiging in de Tweede Kamer.
Volgens Eerste Kamerlid Jan Nagel zullen de twee Senatoren van 50Plus pas na de behandeling van de klimaatwet beslissen of ze de initiatiefwet steunen, laat hij telefonisch aan deze krant weten.
Het besluit van de 50Plus-Senatoren heeft hoe dan ook geen grote gevolgen; het plan van de overgebleven zeven Kamerfracties zal in de Senaat een ruime meerderheid halen.
Volgens Nagel zijn er zowel argumenten die vóór als tegen de klimaat pleiten. De klimaatverandering vereist wel degelijk actie, aldus de partijvoorzitter. Aan de andere kant lopen de kiezers van zijn partij al genoeg tegen financiële tegenvallers aan, zoals de pensioenkortingen.
Tegen
Opmerkelijk genoeg suggereerde fractieleider Henk Krol vanmorgen in de Volkskrant nog dat 50Plus overweegt in de Eerste Kamer tégen de klimaatwet te stemmen. Hij sprak in de krant van een ‘heel duidelijk’ signaal door de kiezers, dat een tegenstem van de seniorenpartij zou rechtvaardigen.
Nagel wil de uitspraken van Krol echter niet herhalen, laat hij weten.
Klimaatwet
De klimaatwet is oorspronkelijk ingediend door GroenLinks, PvdA, SP, D66, ChristenUnie, VVD en CDA. Later kwam 50Plus daarbij. In de wet wordt vastgelegd hoe het Nederlandse klimaatbeleid invulling geeft aan het akkoord van Parijs.
De Senaat besloot vorige week om de klimaatwet op 14 mei te behandelen. Dat betekent volgens een woordvoerder dat er ‘in principe’ op 21 mei over het voorstel wordt gestemd. Op 11 juni wordt de nieuwe Eerste Kamer geïnstalleerd.
Overigens zou ook in de komende Senaat – waarin het klimaat-sceptische Forum voor Democratie straks de grootste partij wordt – een ruime meerderheid de initiatiefwet over het klimaat steunen, blijkt uit de voorlopige zetelverdeling.
NOS 02.04.2019 Ze waren nog maar een paar dagen aan het praten toen gisteren bekend werd dat het in Noord-Holland waarschijnlijk niet gaat lukken: een provinciebestuur met de partij Forum voor Democratie.
Volgens Hans Smits, die als informateur met alle politieke partijen sprak, was het klimaatbeleid het belangrijkste inhoudelijke breekpunt. Maar sommige betrokkenen vinden dat hij te snel de stekker uit de gesprekken heeft getrokken.
De partijen in de Provinciale Staten willen eigenlijk met Smits debatteren, maar het geplande debat woensdag zal toch nietdoorgaan. De informateur voelt er niets voor om mee te doen aan een “sterk gepolitiseerd debat”. “Waarbij niet het proces maar de inhoud van gevoerde vertrouwelijke gesprekken het belangrijkste onderwerp is”, schrijft Smits in een briefje.
Hoofdrolspelers
De partijen willen weten waar de gesprekken precies op zijn stukgelopen. Want nu geven ze daar allemaal nog een andere invulling aan, blijkt uit gesprekken met hoofdrolspelers van Forum voor Democratie en VVD.
Wat speelt er allemaal? Laten we eerst eens kijken naar de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen in Noord-Holland. Daar werd Forum voor Democratie de grootste partij, op de voet gevolgd door GroenLinks. De VVD komt op nummer drie. De drie partijen hebben allemaal negen zetels in de Provinciale Staten.
Klimaat
Dat de gesprekken niet verder kunnen gaan vanwege meningsverschillen over het klimaat, noemt GroenLinks-fractievoorzitter Pels een “logische conclusie”. GroenLinks stond in de campagne wat dat betreft tegenover Forum voor Democratie en de VVD.
Met zijn tweeën waren die partijen er nog wel uitgekomen, wordt vandaag duidelijk. Johan Dessing, fractievoorzitter van Forum voor Democratie in Noord-Holland, noemt zijn partij “behoorlijk gelijkwaardig” met de VVD als het gaat om bijvoorbeeld zonneweides en windmolens. Cees Loggen van de VVD zet het nog zwaarder aan: “Sommige opmerkingen van Forum voor Democratie lijken geknipt en geplakt uit ons verkiezingsprogramma.”
Indringers
Volgens Dessing (Forum voor Democratie) speelt er meer dan alleen het klimaat. Hij bespeurde “argwaan” bij andere partijen, “tegenwerking” en zelfs “uitsluiting”. Zo moest hij zich verantwoorden voor uitspraken van partijleider Baudet, zegt hij. “Dat gaf ons het idee dat we als indringers werden behandeld.”
VVD-fractievoorzitter Loggen zegt inderdaad vragen te hebben gesteld over opmerkingen van Baudet. “Het gaat om een uitspraak over de rol, positie en capaciteit van vrouwen in onze samenleving en om een opmerking die een verband legt tussen ras en intelligentie.” Die laatste uitspraak kwam overigens niet van Baudet zelf, maar van zijn partijgenoot Yernaz Ramautarsing, die vorig jaar zou meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam maar zich terugtrok.
De Noord-Hollandse fractievoorzitter van FvD vindt de uitspraken van Baudet niet ter zake doen. “Het gaat er niet om of provinciale fractieleden Baudet in de ogen kunnen kijken, het gaat erom dat wij elkaar onderling in de ogen kunnen kijken.” Wel heeft hij volgens de VVD afstand genomen van de genoemde uitspraken. “En daarmee waren twee belangrijke belemmeringen weggenomen om verdere gesprekken met Forum te voeren”, zegt VVD-fractievoorzitter Loggen.
Het is een raadsel dat er geen verdere gesprekken volgen, aldus Cees Loggen, fractievoorzitter VVD (Noord-Holland).
Maar die gesprekken kwamen er dus niet. “Een raadsel”, zegt Loggen. Volgens hem had de informateur zijn opdracht niet helemaal helder en wist hij niet precies wat hij moest doen.
“Wat ik wel nog aan hem heb voorgelegd, is dat ik graag van Forum voor Democratie wilde weten hoe stabiel die fractie is. Annabel Nanninga is bijvoorbeeld niet alleen Statenlid, maar ook fractievoorzitter in Amsterdam en ze komt straks in de Eerste Kamer. Ik wilde weten of zij straks in de provincie aanwezig is als er bijvoorbeeld moet worden gestemd.”
Teleurgesteld
De VVD staat nog steeds open voor gesprekken met FvD. Maar die partij noemt de conclusie van de informateur “glashelder”. “Wij waren en zijn bereid om verantwoordelijkheid te nemen”, zegt fractievoorzitter Dessing. “Maar met deze gegevens hebben verdere gesprekken geen zin, moet ik tot mijn teleurstelling zeggen.”
Dessing vindt dat de bal nu bij GroenLinks ligt. Informateur Smits schreef gisteren al in zijn brief dat een coalitie met GroenLinks en de VVD “een reële kans op succes” heeft. Volgens GroenLinks-fractievoorzitter Pels zijn daar overigens nog “flink wat gesprekken” voor nodig, “omdat wij in de campagne ook tegenover elkaar hebben gestaan, bijvoorbeeld over windmolens”.
Zuid-Holland
Dat Forum voor Democratie in Noord-Holland – waarschijnlijk – niet in het provinciebestuur komt, wil trouwens niet zeggen dat dat nergens zal lukken. De partij praat in veel meer provincies mee. En in bijvoorbeeld Zuid-Holland ziet informateur en VVD-coryfee Hans Wiegel juist wél kansen voor een bestuur met Forum voor Democratie.
Dinsdagavond werd bekend dat het GroenLinks-Kamerlid Bromet de nieuwe informateur wordt om een coalitie in Noord-Holland te vormen. Bromet was eerder wethouder van de gemeente Waterland. “Bromet heeft haar sporen in Noord-Holland verdiend”, zegt de partij in een persbericht.
AD 02.04.2019 Ze waren de grote winnaars van de verkiezingen, maar Forum voor Democratie dreigt buiten de provinciebesturen te vallen. Andere partijen zien er niets in te stoppen met klimaatbeleid. Partijleider Thierry Baudet houdt de moed erin. ,,We doen het maximale.’’
In Noord-Holland wist informateur Hans Smits, nota bene door Forum aangesteld, na vijf dagen al genoeg. ,,De kans op programmatische overeenstemming tussen FvD en andere partijen is zeer gering, zo niet onmogelijk. Het belangrijkste breekpunt betreft hierbij het klimaatbeleid.”
Gevolg is dat de partij van Baudet, vanuit het niets de grootste partij in de Haarlemse Statenzaal, na een week snuffelen al buitenspel staat. Smits adviseert nu een poging met VVD en GroenLinks, de tweede en derde partij. Het leidde tot geprikkelde reacties uit de Forum-hoek. ,,De VVD slaat gewoon linksaf”, zegt partijleider Thierry Baudet. ,,Ze luisteren niet naar heel veel mensen die dat niet willen.’’
Ook Henk Otten, lijsttrekker voor Forum in de Senaat, stelt dat de VVD ‘niet bereid was tot samenwerking met FvD, de grootste partij van Noord-Holland’.
Breekpunt
Klopt niks van, stelt Cees Loggen, fractieleider van de VVD in Noord-Holland. Hij zegt ‘afstand te nemen’ van de conclusie van informateur Hans Smits. ,,Zo ver zijn we helemaal niet gekomen. In het gesprek met Smits is het woord ‘klimaat’ niet eens gevallen’’, aldus Loggen.
Wel hebben andere partijen een breekpunt gemaakt van het thema, leert een kleine rondgang. D66 bijvoorbeeld wil niet in een coalitie met partijen ‘die de uitdagingen waarvoor Noord-Holland staat uit de weg gaan’. ,,Klimaat is er daar één van”, zegt partijleider Ilse Zaal. Zonder een partij als D66 wordt het voor Forum en VVD moeilijk om een meerderheid te vinden, ook met CDA en PVV erbij komen de partijen zetels te kort.
Baudet heeft de hoop nog niet helemaal opgegeven, maar hij is realistisch: ,,Achter de schermen zijn allerlei gesprekken gaande.’’ Hij zegt zelfs: ,,Wij doen onze uiterste best om weer een herstart te maken, maar het ziet er moeilijk uit.’’
Nieuwkomer
Groter lijkt de kans op regeringsdeelname in provincies waar een rechtse meerderheid wél tot de mogelijkheden behoort, Zuid-Holland bijvoorbeeld. Daar wil informateur Hans Wiegel onderzoeken of een coalitie met Forum voor Democratie en VVD mogelijk is. Met CDA en PVV erbij hebben ze 29 van de 55 zetels, met SGP en 50Plus erbij zelfs 33.
Ook in Overijssel wordt nadrukkelijk gekeken naar een poging over rechts, met in elk geval CDA, PVV en Forum. En ook in Brabant is Forum nog volop in de race. Bronnen rond het proces melden dat de nieuwkomer mogelijk onderdeel wordt van de eerste verkenningspoging. In Gelderland staat de VVD als grootste partij zeker open voor samenwerking met Baudets partij, zei voorman Jan Markink deze week op Radio 1. In Flevoland, waar Forum de grootste werd, moet het spel nog beginnen. Daar worden de stemmen momenteel herteld.
Forum toont zich nog steeds hoopvol. ,, We doen ons best om het maximale uit te halen”, zegt Baudet. Senaatslijsttrekker Henk Otten denkt niet dat het onderhandelingsresultaat in Noord-Holland maatgevend is voor andere provincies. ,,Ik denk juist dat het kan helpen. De VVD zal niet in alle provincies in zee willen gaan met GroenLinks, want hun kiezers gaan hen dat aanrekenen. In de reacties op internet zie ik dat VVD’ers heel kritisch zijn. Wellicht ligt er nu juist meer druk om in allianties met Forum te stappen.”
Ergernis
Toch zal er heel wat moeten gebeuren. Allereerst is daar de vertrouwenskwestie. Veel provinciale politici vinden het moeilijk om de Forum-kandidaten goed in te schatten. In Noord-Holland ging lijsttrekker Johan Dessing volgens andere partijen het inhoudelijke debat herhaaldelijk uit de weg. Dat zorgde voor ergernis. Ook in Gelderland lukte het VVD-leider Markink tot nu toe niet om hoogte te krijgen van zijn nieuwe collega’s. ,,Het blijft hangen in de algemeenheden die op hun site staan.”
Mocht er toch een inhoudelijk gesprek tot stand komen – ook enkele omstreden uitspraken van Forum-voorman Baudet staan dat voor veel partijen in de regio nog in de weg – blijft toch een inhoudelijk struikelblok: het klimaatbeleid. Forum wil geen windmolens en zonneparken erbij, terwijl een grote Kamermeerderheid van CDA, ChristenUnie, D66, GroenLinks, PvdA, SP, VVD en 50PLUS in december juist instemde met de Klimaatwet. Uitvloeisel van die wet is dat er veel meer groene energie opgewekt gaat worden – júíst in de provincies.
De vraag is of partijen als VVD en CDA op provinciaal niveau een compleet andere koers gaan varen dan landelijk, om Forum tegemoet te komen en een coalitie te kunnen vormen. Voor Forum lijkt er inhoudelijk weinig anders te rapen in de provincies. Op het gebied van immigratie – een ander kroonjuweel van de partij – hebben die niets te zeggen.
NU 27.03.2019 Een definitief klimaatakkoord, ondertekend en goedgekeurd door het parlement en kabinet, zal volgens Ed Nijpels pas in juni van dit jaar klaar zijn. Aanvankelijk werd gerekend op december vorig jaar. De industrie moet nog veel werk verzetten.
Dat zei zei Nijpels, de voorzitter van het overlegorgaan dat de conceptklimaatplannen bedacht, woensdag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.
Uit doorrekeningen van de klimaatplannen door het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) bleek dat het doel van 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met alle conceptvoorstellen waarschijnlijk niet wordt gehaald.
Met name de industrie bleef achter met de nodige vermindering van tonnen CO2. “Er zal een andere route moeten worden bewandeld”, aldus Nijpels.
De sector bedacht zelf een bonus- en boetesysteem waarmee bedrijven plannen hoe zij het klimaatdoel willen halen moeten indienen. Lukt dat niet of werken zij niet mee, dan krijgen ze een boete. Lukt het wel, dan maken ze aanspraak op subsidie.
De planbureaus vonden dit echter te vaag en rekenden het voorstel niet eens door. Het kabinet kondigde op dezelfde dag aan een CO2-heffing uit te werken, een veel strenger middel waar GroenLinks, PvdA, milieuclubs en vakbonden al veel langer om vroegen.
Er wordt door het kabinet ook gekeken welke aanvullende maatregelen de landbouwsector kan nemen om meer CO2 te besparen. Alle maatregelen bij elkaar vormen volgens Nijpels een grote stap. “Als de industrie levert wat zij moet leveren, dan is een deel van het gat al gedicht”, aldus Nijpels.
In april stuurt minister Eric Wiebes (Klimaat) meer informatie over hoe alle aanvullende plannen uitgewerkt zullen worden. Als van alle maatregelen bekend is wat ze kosten, wie ze gaat betalen en hoeveel CO2-besparing ze opleveren, is de politiek aan zet om er een definitief klimaatakkoord van te maken.
Telegraaf 20.03.2019 Na een storm van kritiek heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nieuwe berekeningen gemaakt over de hoogte van de energierekening. De rekenmeesters voorspellen voor 2020 nu opeens een veel hogere energierekening.
Het kabinet gebruikte eerder oude PBL-ramingen bij beweringen dat de energienota dit jaar wel zou meevallen. Het CBS corrigeerde dat later: de gemiddelde stijging is dit jaar zo’n 340 euro. Het planbureau rekent nu voor dat huishoudens volgend jaar 228 euro meer betalen ten opzichte van de oude voorspelling uit 2017.
Het PBL corrigeert ook haar eigen voorspelling uit dat jaar door met een hoger energieverbruik te rekenen. Desondanks blijft het planbureau rekenen met een lager energieverbruik dan bijvoorbeeld Vereniging Eigen Huis en particuliere vergelijkingswebsites doen.
Het kabinet heeft na de reuring besloten om de belasting op energie te verlagen. Met hoeveel en hoe, dat wordt pas eind april, na de Provinciale Statenverkiezingen, bekendgemaakt. Wel duidelijk is dat de taksverlaging niet meer voor dit jaar geldt. Pas vanaf 2020 kan het mes erin.
MSN 20.03.2019 Na een storm van kritiek heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nieuwe berekeningen gemaakt over de hoogte van de energierekening. De rekenmeesters voorspellen voor 2020 nu opeens een veel hogere energierekening.
Het kabinet gebruikte eerder oude PBL-ramingen bij beweringen dat de energienota dit jaar wel zou meevallen. Het CBS corrigeerde dat later: de gemiddelde stijging is dit jaar zo’n 340 euro. Het planbureau rekent nu voor dat huishoudens volgend jaar 228 euro meer betalen ten opzichte van de oude voorspelling uit 2017.
Het PBL corrigeert ook haar eigen voorspelling uit dat jaar door met een hoger energieverbruik te rekenen. Desondanks blijft het planbureau rekenen met een lager energieverbruik dan bijvoorbeeld Vereniging Eigen Huis en particuliere vergelijkingswebsites doen.
Het kabinet heeft na de reuring besloten om de belasting op energie te verlagen. Met hoeveel en hoe, dat wordt pas eind april, na de Provinciale Statenverkiezingen, bekendgemaakt. Wel duidelijk is dat de taksverlaging niet meer voor dit jaar geldt. Pas vanaf 2020 kan het mes erin.
NU 19.03.2019 Nederlanders zijn iets positiever geworden over de klimaatplannen van het kabinet, blijkt dinsdag uit onderzoek door I&O Research in opdracht van het AD.
33 procent van de respondenten oordeelt positief over het vorige week door premier Mark Rutte aangekondigde klimaatbeleid. 27 procent van de ondervraagden is negatief over de plannen.
Drie weken geleden was nog ruim een kwart van de Nederlanders positief en een derde negatief over het beleid.
Nederlanders zijn vooral tevreden over het besluit om een CO2-belasting voor bedrijven in te voeren. Ruim 76 procent is daar tevreden mee.
‘VVD-achterban waardeert leiderschap Rutte’
Ook de verlaging van de energierekening voor burgers scoort goed: 73 procent van de kiezers steunt die maatregel. GroenLinks wordt gezien als ‘winnaar’ van de nieuwe klimaatplannen, op de voet gevolgd door D66.
Volgens Peter Kanne van I&O Research werd verwacht dat de ommezwaai van Rutte tot electorale verschuivingen zou leiden, maar dat blijkt niet het geval te zijn.
“Een deel van de VVD-achterban vindt het vervelend dat Rutte een ruk naar links heeft gemaakt, maar de meeste kiezers waarderen dat de premier leiderschap toont”, aldus Kanne.
AD 19.03.2019 Nederland is iets positiever geworden over de klimaatplannen van het kabinet nadat premier Rutte vorige week een andere klimaatkoers aankondigde. Toch leiden de nieuwe maatregelen, waaronder een CO2-taks voor bedrijven, niet tot verschuivingen in de peilingen.
Was drie weken geleden nog een derde van de Nederlanders negatief en ruim een kwart positief over het klimaatbeleid, nu is dat precies andersom: 33 procent oordeelt positief en 27 procent negatief. Dat blijkt uit landelijk representatief onderzoek door I&O Research in opdracht van deze krant.
Sinds premier Rutte vorige week bekendmaakte dat de energierekening voor huishoudens omlaag gaat en bedrijven meer moeten gaan betalen, zijn Nederlanders positiever gestemd over alle plannen om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen. Het besluit om een CO2-belasting voor bedrijven in te voeren – iets waar de VVD van Rutte altijd tegen was – krijgt de goedkeuring van 76 procent van de kiezers. Van de VVD-stemmers is zelfs 77 procent voor.
Ook de verlaging van de energierekening voor burgers krijgt een warm onthaal: 73 procent van de kiezers steunt die maatregel. Dat de landbouwsector meer moet gaan bijdragen aan de CO2-reductie wordt gesteund door 59 procent van de kiezers. Vooral de achterban van SGP, PVV, CDA en ChristenUnie is hier negatief over.
GroenLinks ‘winnaar’
GroenLinks wordt door de meeste Nederlanders gezien als ‘winnaar’ van de nieuwe klimaatplannen. De verwachting is dat de regeringspartijen na de verkiezingen van morgen hun meerderheid in de Eerste Kamer kwijtraken, waardoor de steun van oppositiepartijen noodzakelijk kan worden om te kunnen doorregeren.
Van de GroenLinks-kiezers ziet maar liefst 57 procent de eigen partij als ‘winnaar’ van de nieuwe klimaatplannen. Dit beeld overheerst ook bij de kiezers van bijna alle andere partijen. Na GroenLinks wordt coalitiepartij D66 veel gezien als winnaar. Een op de drie VVD’ers (37 procent) vindt dat de VVD als winnaar uit de bus is gekomen.
Vergeleken met vorige week zijn er nauwelijks verschuivingen in de electorale krachtsverhoudingen. De ‘klimaatdraai’ van het kabinet heeft daarmee bijna geen impact op de peilingen. Volgens I&O Research zet de groei van Forum voor Democratie door. De partij van Thierry Baudet zou met tien zetels in de Eerste Kamer kunnen belanden. Daarmee nadert Forum voor Democratie de VVD, die op elf zetels zou uitkomen en de grootste partij zou blijven.
‘Kiezers waarderen leiderschap’
,,De verwachting was dat de ommezwaai van het kabinet voor electorale verschuivingen zou zorgen, maar dat is niet het geval’’, zegt Peter Kanne van I&O Research. ,,Een deel van de VVD-achterban vindt het vervelend dat Rutte een ruk naar links heeft gemaakt, maar de meeste kiezers waarderen dat de premier leiderschap toont.’’
Volgens Kanne heeft het kabinet met de nieuwe klimaatplannen voorgesorteerd op de uitkomsten van de verkiezingen. ,,Kiezers realiseren zich dat de coalitiepartijen moeten samenwerken met partijen als GroenLinks en de PvdA om een meerderheid in de Eerste Kamer te krijgen. Dat verklaart ook dat GroenLinks nu geen zetelwinst pakt, terwijl die partij wél als winnaar van de nieuwe klimaatplannen wordt gezien.’’
Ondanks het positieve oordeel van de meeste kiezers zijn veel Nederlanders argwanend. Ruim de helft (54 procent) vindt het nog steeds niet duidelijk wat het Klimaatakkoord precies inhoudt. Ook heeft 53 van de kiezers er geen vertrouwen in dat het kabinet de energierekening voor burgers daadwerkelijk gaat verlagen.
,,Het wantrouwen zit diep’’, zegt onderzoeker Kanne. ,,Afgelopen december zei staatssecretaris Mona Keijzer nog dat het wel zou meevallen met de stijging van de energienota dit jaar. Van die voorspelling bleek vorige maand niets te kloppen. Dat maakt dat de meeste Nederlanders nu zeggen: éérst zien, dan geloven.’’
AD 18.03.2019 Het klimaatakkoord kan zorgen voor wel 72.000 nieuwe banen in Nederland in 2030. Dat stelt de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) na onderzoek. Werkgeversorganisaties hadden eerder juist gewaarschuwd dat de klimaatplannen zoals de CO2-heffing voor het bedrijfsleven voor banenverlies kunnen zorgen.
Volgens het onderzoek van ECN, onderdeel van TNO, komen er voor elke verloren baan in de fossiele sector (kolen en olie) zeven klimaatbanen terug. In totaal komen er 42.000 tot 78.000 voltijdsbanen bij aan nieuwe werkgelegenheid door het klimaatakkoord. Daar staat een verlies van 6000 tot 11.000 voltijdsbanen in de fossiele sector tegenover.
De meeste klimaatbanen zitten in projectontwikkeling, bijvoorbeeld van duurzame energie en energie-infrastructuur, in de bouw en installatie, zoals voor een aardgasvrije gebouwde omgeving, aanvullende diensten rond de energietransitie en ook mobiliteit.
‘Extra inzet nodig’
,,Het klimaatakkoord is een grote kans voor de Nederlandse economie en de werkgelegenheid. Tegelijkertijd hebben veel bedrijven in onze sector nu al grote moeite om voldoende mensen te vinden: energiebedrijven, netbeheerders, projectontwikkelaars, isolatiebedrijven en installateurs van zonnepanelen en warmtepompen.
Extra inzet is nodig voor (technische) opleidingen, werving en bij- en omscholing. Zo kunnen we de transitie uitvoeren en de werkgelegenheidskansen grijpen. Het is ook belangrijk om werknemers in de fossiele sector een goede toekomst te bieden”, aldus NVDE-directeur Olof van der Gaag.
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland vrezen dat de CO2-heffing kan leiden tot het verlies van bedrijvigheid en arbeidsplaatsen, omdat bijvoorbeeld bedrijven Nederland verlaten. De precieze plannen voor een CO2-heffing wachten de werkgevers af.
Ze wezen er eerder op dat het doel van terugdringing van CO2-uitstoot ,,zonder onnodig verlies van banen in Nederland’’ niet uit het oog mag worden verloren.
Premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) geven een reactie na afloop van de presentatie van de planbureaus over de doorrekening van het ontwerp-klimaatakkoord. Ⓒ ANP
Telegraaf 17.03.2019 De nieuwe klimaatdeal waar het kabinet en de coalitiepartijen de afgelopen week mee kwamen wordt door Nederlanders gezien als verkiezingsstunt. Meer dan 70 procent van de bevolking denkt dat de ommezwaai gebeurde, omdat de Statenverkiezingen op stapel staan. Dat blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
In de deal kondigden premier Rutte en minister Wiebes (Economische Zaken) aan dat ze bedrijven een hogere CO2-belasting willen laten betalen en dat de overheidsbelasting op de energierekening omlaag gaat. Daarnaast moeten sommige autoplannen van tafel. Het gaat om het extra verhogen van de motorrijtuigenbelasting en een nieuwe klimaattaks op autobezit. Een verhoging van accijns op diesel en benzine zit nog wel in het vat, evenals een andere klimaattaks van 350 euro die moet worden betaald bij het kopen van een nieuwe auto.
De groene plannen werden eerder geopperd in het concept-klimaatakkoord waar het kabinet en de coalitiepartijen al maanden op kauwen. Sommige van die plannen willen VVD, CDA, D66 en CU dus aanpassen. Maar hoe ze dat precies willen gaan doen, vertellen ze pas na de verkiezingen.
In het ochtendprogramma WNL op Zondag bestreed premier Rutte dat het een verkiezingsstunt was. Wel wilde de coalitie voorkomen dat er voor de stembusgang zou ’worden geshopt’ in de doorrekening van de plannen uit het klimaatakkoord. „Het draagvlak had deze week kapot kunnen gaan.”
Uit de peiling van Maurice de Hond blijkt dat het gros van de kiezers wel denkt dat het een verkiezingsstunt betrof. De helft van de Nederlanders is blij met de aangepaste plannen, de andere helft niet. Van alle partijen staan D66’ers het hardst (91procent) te juichen, gevolgd door GL (81 procent). PVV’ers (13 procent), FvD’ers (14 procent) en 50Plussers (26 procent) pruimen het juist niet.
Het gros van de ondervraagden (59 procent) vindt het erg dat als ten behoeve van het klimaat de koopkracht daalt. En slechts 35 procent vindt dat Nederland voorop moet lopen bij het nemen van klimaatmaatregelen. Ruim 80 procent denkt dat het verleggen van de klimaatkosten naar het bedrijfsleven, alsnog door de burger betaald zal worden.
Opvallend is dat kiezers die bij de VVD en het CDA zijn weggelopen een stuk minder enthousiast zijn over de klimaatplannen, dan de kiezers die bij deze twee partijen zijn blijven plakken. Bijna 70 procent van de mensen die de VVD de rug heeft toegekeerd vindt dat de coalitie nu GroenLinks-beleid aan het uitvoeren is. Bij het CDA is dat bijna 60 procent.
NU 15.03.2019 Premier Mark Rutte staat ervoor open om met GroenLinks en PvdA samen te werken om een CO2-belasting in te voeren en de energierekening te verlagen. De coalitie dreigt de meerderheid in de senaat te verliezen en is daarna aangewezen op steun van één of meer oppositiepartijen.
“Wij regeren niet in isolatie”, zei de minister-president donderdag in het Kamerdebat over de doorrekeningen van de conceptklimaatplannen.
Op 20 maart zijn de Provinciale Statenverkiezingen die bepalend zijn voor de samenstelling van de Eerste Kamer. Trends in de peilingen laten al langere tijd zien dat VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de minimale meerderheid in de senaat dreigen te verliezen.
De oproep van GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver om na 20 maart met elkaar aan tafel te gaan zitten om over steun voor de klimaatplannen te praten, werd door de premier positief beantwoord.
GroenLinks en de PvdA pleiten al langer voor de invoering van een CO2-belasting. Hun varianten worden momenteel nog doorgerekend en zullen wat Rutte betreft ter overweging worden meegenomen voor het definitieve klimaatakkoord, dat eind april rond moet zijn.
‘Het denken over klimaatbeleid is veranderd’
PvdA-leider Lodewijk Asscher is blij met de opstelling van het kabinet en toonde zich bereid het gesprek aan te gaan. “Het denken over klimaatbeleid is veranderd. Het gebeurt niet elke dag dat een centrumrechts kabinet zegt dat het eerlijker moet.”
De sociaaldemocraat stelde wel alvast als eis dat de opbrengsten van de CO2-belasting deels naar de burger moeten. Nu stelt het kabinet voor de belasting aan de industrie terug te geven om te vergroenen.
CDA’er Sybrand Buma maakt het in principe niet uit wat er met de opbrengsten van de CO2-taks gebeurt, zolang de belasting ervoor zorgt dat de industrie vergroent en niet uit Nederland vertrekt.
Op 20 maart 2019 stemmen we ook voor iets anders dan op het biljet staat…
Rekeningrijden en verlaging energienota
Klaver nam alvast een voorschot op de constructieve houding van de coalitie en stelde voor om de verhoging van de energierekening al voor dit jaar terug te draaien, een wens die door de gehele coalitie gedeeld wordt. Hoewel minister Eric Wiebes (Klimaat) het een sympathiek idee vindt, is het onmogelijk omdat de Belastingdienst daartoe niet in staat is.
Ook rekeningrijden staat hoog op het lijstje van Klaver. D66 is daar eveneens voorstander van, maar het ligt volgens Wiebes niet in de lijn der verwachting dat de belasting op autogebruik het definitieve klimaatakkoord zal halen.
‘De stijging van de energierekening was te gortig’
Woensdag presenteerden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de kosten en effecten van de conceptplannen van het klimaatbeleid.
Daaruit blijkt dat de gewenste CO2-reductie van 49 procent in 2030 waarschijnlijk niet gehaald zal worden, de lasten voor huishoudens zwaarder zijn dan voor bedrijven en dat de laagste inkomens er zonder koopkrachtreparatie het meest op achteruitgaan.
Met het oog op de verkiezingen nam het kabinet een voorschot op het definitieve klimaatakkoord: er komt een CO2-taks en de energienota voor huishoudens gaat per 2020 omlaag. “De stijging van de energierekening was te gortig”, zei D66-fractievoorzitter Rob Jetten.
Steun, scepsis en waarschuwingen
De aangekondigde maatregelen konden in de Kamer rekenen op steun, maar ook op scepsis en waarschuwingen voor de kiezer.
Voor SP-leider Lilian Marijnissen is het allemaal nog te vaag. “Hoeveel gaat de energierekening dan omlaag? Wat is het eerlijke deel dat het bedrijfsleven gaat betalen?”
Marijnissen waarschuwde voor een nieuwe VVD-verkiezingsstunt, een nieuwe verkiezingsbelofte van premier Rutte. “Eerder beloofde de premier het eigen risico niet te verhogen, dat er geen cent naar de Grieken zou gaan en dat iedereen 1.000 euro zou krijgen. Wat zijn de beloften van deze premier waard?”, zei de socialist.
Ze stelde vast dat het een feit is dat de energierekening volgende maand met geen cent daalt en dat ook niet duidelijk is hoe de rekening er per 2020 wel uit zal zien.
‘VVD laat zich gijzelen door GroenLinks’
Ook PVV-leider Geert Wilders waarschuwde de kiezer voor wat hij een list noemt. “Trap er niet in”, aldus Wilders. “Er is maar één manier om de energierekening echt te verlagen en dat is premier Rutte en deze coalitie naar huis sturen.”
Wat Wilders betreft is een stem op de VVD op 20 maart een stem op GroenLinks. “De VVD laat zich gijzelen door GroenLinks.”
VVD’er Klaas Dijkhoff reageerde daarop dat de VVD is aangewezen op partijen die ervoor openstaan om samen te werken. Hij ziet dat de PVV daar niet toe bereid is.
Thierry Baudet van Forum voor Democratie liet in het debat weten de cijfers van de onafhankelijke rekenmeesters van het CPB en het PBL niet serieus te nemen. Volgens de eigen berekeningen gaat de klimaattransitie “1.000 miljard” euro kosten.
Dat bedrag is al meerdere keren nagerekend, maar blijkt niet te kloppen. Ook het kabinet spreekt dit tegen. “Baudet telt investeringen, kosten, subsidies en belastingen bij elkaar op. Dan krijg je dubbeltellingen”, zei Wiebes al eerder.
Baudet maakte het einde van het debat overigens niet mee. Na zijn eigen inbreng verliet hij de Tweede Kamer voor een optreden in het tv-programma Pauw en Jinek.
Ook PvdA’er Asscher was uitgenodigd, maar zegde het tv-optreden af. “Mijn kiezers verwachten van mij dat ik het in het #klimaatdebat voor ze opneem”, twitterde hij.
De oppositiepartijen GroenLinks, SP en PVV vinden dat het kabinet snel moeten regelen dat de energiebelasting voor burgers omlaag gaat.
NOS 14.03.2019 De energiebelasting voor burgers moet nog dit jaar, en niet pas in 2020 omlaag. Oppositiepartijen zoals GroenLinks, SP en de PVV vinden dat het kabinet niet zes dagen voor de verkiezingen moeten aankondigen dat deze belasting omlaag gaat, zonder dit snel te regelen. Ook vinden de partijen dat het kabinet concrete bedragen moet noemen.
De coalitie heeft de afgelopen vier weken in het geheim gewerkt aan het aanpassen van de klimaatplannen. Gisteren toonde het kabinet zich, tot verrassing van de oppositie, bereid om bedrijven toch een CO2-belasting op te leggen en de klimaatlasten van burgers te verlagen.
De PvdA en SP willen een concreet bedrag horen, zodat burgers weten wat ze kunnen verwachten. “Mensen verdienen duidelijkheid. De energierekening moet omlaag”, aldus SP-leider Marijnissen.
Concrete cijfers
De PvdA wil weten wat de coalitie precies voor ogen heeft. “U heeft vier weken gepraat en er zijn geen concrete cijfers genoemd?”, vraagt PvdA-leider Asscher aan D66-fractievoorzitter Jetten. “Zijn er geen memo’s van?”
Klaver (GroenLinks): energiebelasting kan en moet nu al omlaag
Jetten weigert om concrete cijfers te noemen. “Ik wil geen vage beloften doen”, aldus Jetten. Ook VVD’er Dijkhoff wil niets zeggen over de verlaging van de energiebelasting.
Op de vraag van GroenLinks-leider Klaver om de belasting nu al te verlagen, zei Dijkhoff dat hij niet weet of het kan. GroenLinks heeft al gesprekken gevoerd met de energiebedrijven en gehoord dat er daar geen problemen zijn.
Eind april komt het kabinet met de uitwerking van hun voorstellen. PVV-leider Wilders wil dat de energierekening met terugwerkende kracht omlaag gaat.
NU 14.03.2019 Woensdag maakten de planbureaus bekend dat de klimaatdoelen van het kabinet waarschijnlijk niet worden gehaald met de plannen die zijn doorgerekend. Daaropvolgend kondigde premier Mark Rutte aan de energiebelasting te verlagen en een CO2-heffing voor bedrijven in te voeren. Volg het debat hierover tussen de Kamer en het kabinet.
Tweede Kamer debatteert over de doorrekening van de klimaatplannen
Kabinetsdoel van 49 procent minder CO2 wordt waarschijnlijk niet gehaald
Ook vragen over kabinetsvoorstellen om energierekening te verlagen en CO2-heffing
Kabinetsmaatregelen kunnen niet los worden gezien van de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart
AD 14.03.2019 De oppositie reageert tijdens het debat over de doorrekening van de klimaatplannen flink verdeeld over de onverwachte draai van het kabinet. Waar GroenLinks-leider Jesse Klaver spreekt van een ‘geschenk uit de hemel’ dat het kabinet de energienota verlaagt en een CO2-heffing oplegt aan de industrie, oordeelt Thierry Baudet (FvD) juist dat het ‘vernietigend is voor de koopkracht’ en dat niet alle kosten worden meegenomen.
Mis niks met ons liveblog. De linkerflank van de Kamer zal daarom vanavond naar verwachting vooral proberen het onderste uit de kan te halen en het kabinet zover te krijgen verdergaande maatregelen te treffen. Partijen als de PVV en Forum voor Democratie zullen Rutte juist verwijten nóg verder naar links op te schuiven. Ze waren al geen voorstander van het eerste pakket van maatregelen, laat staan deze aanscherping van de plannen, die mogelijk flinke impact zullen hebben op de industrie in Nederland.
AD 14.03.2019 De Tweede Kamer debatteert vanavond nog over de uitkomsten van de doorrekeningen van het conceptklimaatakkoord. Een voorstel daartoe van GroenLinks-voorman Jesse Klaver kan rekenen op steun van niet alleen de voltallige oppositie, maar ook de coalitiepartijen.
Strikt genomen debatteert de Kamer vanavond over de doorrekening van het concept-Klimaatakkoord. Uit de berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat de plannen in het concept-Klimaatakkoord waarschijnlijk onvoldoende zijn om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen. Daar kwam bovenop dat vooral Nederlanders met een laag inkomen of een middeninkomen de rekening betalen.
De oppositie reageerde woest, maar slechts een paar uur later kondigde premier Rutte aan dat de energienota alsnog naar beneden gaat, en dat er een CO2-heffing komt voor de industrie, een wens van van onder meer GroenLinks, SP en PvdA. Die draai verandert het speelveld aanzienlijk en maakt, met de verkiezingen voor de deur, van het debat vanavond ook meer een verkiezingsdebat.
AD 14.03.2019 Klaver vroeg gisteren, nadat bekend was geworden dat de beoogde klimaatmaatregelen waarschijnlijk onvoldoende zijn om de CO2-doelen van het kabinet te halen, ook al een debat aan. Toen hielden de VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de boot nog af. Later bleek dat zij al nieuwe maatregelen in petto hadden, waaronder een CO2-heffing voor de industrie.
Nu premier Mark Rutte die ingrepen wereldkundig heeft gemaakt, zien ook de regeringspartijen geen bezwaren meer tegen een snel debat. Ook omdat Klaver beloofde het ‘kort en op hoofdlijnen’ te willen houden.
Het debat start vanavond rond 19.30 uur en is live te volgen op deze site.
Premier Rutte en minister Wiebes reageren op de doorrekening van het klimaatakkoordANP
Gisteren voelde de meerderheid er weinig voor om nog deze week een debat te houden, maar er komt er vanavond alsnog toch een.
NOS 14.03.2019 De Tweede Kamer houdt vanavond toch nog een debat met het kabinet over de doorrekening van het klimaatakkoord. Tot ergernis van de oppositie hield de coalitie gisteren een debat op korte termijn nog tegen over de bevindingen van het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Maar toen GroenLinks-leider Klaver het vandaag nogmaals probeerde, kreeg hij alsnog steun van de hele Kamer.
Daarbij speelt mee dat het kabinet inmiddels heeft gereageerd op de doorrekening en de oorspronkelijke plannen heeft aangepast: premier Rutte kondigde gisteren onder meer aan dat de energiebelasting voor burgers omlaag gaat en dat er toch een CO2-heffing komt voor bedrijven. De coalitie zag daarom nu geen reden meer een Kamerdebat uit te stellen tot na de verkiezingen van volgende week.
Het is de bedoeling dat het een debat wordt over de hoofdlijnen. De fractievoorzitters zullen het woord voeren en het kabinet wordt vertegenwoordigd door Rutte en minister Wiebes van Economische Zaken.
NU 14.03.2019 De Tweede Kamer debatteert donderdagavond over de doorrekeningen van de plannen uit het conceptklimaatakkoord. Een ruime meerderheid stemde in met het verzoek daartoe van GroenLinks-leider Jesse Klaver.
Woensdag presenteerden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de kosten en effecten van de conceptplannen van het klimaatbeleid.
Daaruit bleek dat de gewenste CO2-reductie van 49 procent in 2030 waarschijnlijk niet gehaald zal worden met het pakket aan maatregelen.
Daarnaast vallen de kosten voor de burger (3 miljard euro) hoger uit dan voor het bedrijfsleven (2 miljard euro), blijft het aandeel van de sector industrie achter en zullen de laagste inkomens, zonder uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden, er zonder koopkrachtreparatie het meest op achteruitgaan.
Nog niet bekend hoe kabinetsplannen eruit komen te zien
Hoewel het kabinet pas in april met een officiële kabinetsreactie zou komen, namen premier Mark Rutte en klimaatminister Eric Wiebes alvast een voorschot op de maatregelen: de verhoging van de energiebelasting voor huishoudens wordt teruggedraaid en er komt toch een CO2-heffing voor bedrijven.
“We willen de belasting voor huishoudens verlagen en die voor bedrijven verhogen”, zei de premier in een toelichting.
Hoe de plannen er exact uit komen te zien, is nog niet bekend. Zo is nog niet duidelijk met hoeveel de energienota zal dalen en is ook nog niet duidelijk wat de hoogte van de CO2-taks zal zijn.
Het kabinet zal dat na de verkiezingen bekendmaken.
Partijen als PvdA en GroenLinks zijn blij met de aangekondigde maatregelen. Zij opperden, net als D66 en ChristenUnie, bijvoorbeeld een belasting op CO2. “Ik zie dat onze politieke opponenten onze kant op komen, dat is winst”, aldus Klaver. Hij heeft de coalitie, die bij de verkiezingen naar alle waarschijnlijkheid de meerderheid in de senaat zal verliezen, opgeroepen tot een “klimaatformatie” waarbij GroenLinks bereid is de groene plannen in de Eerste Kamer aan een meerderheid te helpen.
Dat voorstel werd vrij snel afgewezen. “De vorige verkiezingen waren klimaatverkiezingen, de vorige formatie was een klimaatformatie”, zegt Rob Jetten (D66) tegen BNR. “GroenLinks is twee keer weggelopen.” CDA-leider Sybrand Buma past ervoor om met Klaver “in een achterkamer te gaan zitten”.
Het debat begint donderdag rond de klok van 19.20 uur.
AD 14.03.2019 De regeringscoalitie besloot al begin februari extra klimaatmaatregelen in de steigers te zetten. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hielden vol de doorrekening van het ontwerp-klimaatakkoord af te willen wachten, maar werkten in stilte aan flinke aanpassingen, zegt CU-leider Gert-Jan Segers.
Onmiddellijk nadat de planbureaus woensdag bekendmaakten wat de voorstellen uit het concept-klimaatakkoord kosten en hoeveel CO2 ze schelen, presenteerde het kabinet een stapel nieuwe plannen. Dat verraste vriend en vijand en oogstte zelfs lof van de linkse oppositie.
Segers’ collega Klaas Dijkhoff nam het voortouw voor extra maatregelen, vertelde Segers in talkshow Pauw & Jinek. De VVD-fractievoorzitter had een maand eerder zijn coalitiepartners juist op de kast gejaagd door te waarschuwen dat het klimaatbeleid niet te hard van stapel moest lopen en te zinspelen op een kabinetscrisis.
De regeringspartijen hadden net overeenstemming bereikt over de heikele kwestie van het kinderpardon, wat ,,eigenlijk in heel bijzondere harmonie was gegaan”. Daardoor meenden ze een even heet hangijzer als het klimaatbeleid ,,nuchter” te kunnen oplossen, aldus Segers.
De fractieleiders zagen volgens hem de bui al hangen dat de plannen die op tafel lagen niet voldeden en oneerlijk zwaar zouden uitpakken voor burgers.
NU 14.03.2019 De regeringscoalitie besloot al begin februari extra klimaatmaatregelen in de steigers te zetten. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hielden vol de doorrekening van het ontwerpklimaatakkoord af te willen wachten, maar werkten in stilte aan flinke aanpassingen, zegt CU-leider Gert-Jan Segers.
Onmiddellijk nadat de planbureaus woensdag bekendmaakten wat de voorstellen uit het conceptklimaatakkoord kosten en hoeveel CO2 ze schelen, presenteerde het kabinet een stapel nieuwe plannen. Dat verraste vriend en vijand en oogstte zelfs lof van de linkse oppositie.
Klaas Dijkhoff nam het voortouw voor extra maatregelen, vertelde Segers woensdag in de talkshow Pauw & Jinek. De VVD-fractievoorzitter had een maand eerder zijn coalitiepartners juist op de kast gejaagd door te waarschuwen dat het klimaatbeleid niet te hard van stapel moest lopen en te zinspelen op een kabinetscrisis.
De regeringspartijen hadden net overeenstemming bereikt over de heikele kwestie van het kinderpardon, wat “eigenlijk in heel bijzondere harmonie was gegaan”. Daardoor meenden ze een even heet hangijzer als het klimaatbeleid “nuchter” te kunnen oplossen, aldus Segers.
De fractieleiders zagen volgens hem de bui al hangen dat de plannen die op tafel lagen niet voldeden en oneerlijk zwaar zouden uitpakken voor burgers.
Gisteren werden de doorrekeningen van het klimaatakkoord pas bekend, maar in stilte is al ruim een maand gewerkt aan flinke aanpassingen.
NOS 14.03.2019 De vier regeringspartijen besloten begin februari al om extra klimaatmaatregelen in de steigers te zetten. Dat heeft ChristenUnie-leider Segers gezegd bij de talkshow Pauw & Jinek.
Gisteren werden de doorrekeningen van het klimaatakkoord pas bekend, maar in stilte is al ruim een maand gewerkt aan flinke aanpassingen. De regeringspartijen hadden begin februari net een akkoord bereikt over de kwestie van het kinderpardon. “En dat was eigenlijk in heel bijzondere harmonie gegaan”, zei Segers.
Hete hangijzers
Met diezelfde gedachte is geprobeerd de “hete hangijzers” van het klimaatakkoord aan te pakken. Segers: “Wij gingen anticiperen op de onderdelen waarvan we dachten: dit zou wel eens heel problematisch kunnen zijn.”
Als voorbeeld gaf hij de extra belasting op de energierekening die iedereen moet betalen; de zogenoemde Opslag Duurzame Energie. Volgens hem is die nu oneerlijk verdeeld tussen bedrijven en consumenten.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff nam het voortouw voor de extra klimaatmaatregelen, vertelde Segers. Dat is opmerkelijk, omdat Dijkhoff eerder zei dat het kabinet niet te hard van stapel moest lopen met het klimaatbeleid. Ook vond hij dat de discussie over klimaatmaatregelen wordt gedomineerd door “drammers” zoals D66-fractieleider Rob Jetten.
Gisteren brachten de planbureaus naar buiten wat de voorstellen in het klimaatakkoord kosten en hoeveel milieuwinst ze opleveren. De conclusie is onder meer dat de klimaatdoelen waarschijnlijk niet worden gehaald. Direct daarna kwam het kabinet met nieuwe plannen. Volgens Segers zagen de regeringspartijen de bui al hangen dat de voorstellen in het klimaatakkoord niet genoeg zouden zijn.
Telegraaf 14.03.2019 Na een dag van chaos in Den Haag weten burgers nog steeds niet waar ze aan toe zijn met aanstaande klimaatplannen.
De cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) geven geen compleet beeld van de inkomenseffecten van het klimaatakkoord. Slechts 128 van de 300 plannen konden worden doorgerekend.
Daarnaast blijkt dat bijna 400.000 huishoudens, met name alleenstaanden en alleenverdieners, veel slechter af zullen zijn dan cijfers laten zien. Het gaat om grote groepen mensen die de komende jaren door klimaat- en energiebeleid vaak meer dan drie procent aan koopkracht zouden moeten inleveren en die niet in de berekeningen te zien zijn.
Intussen maakt het kabinet de vlucht naar voren en komt met een koerswijziging rond klimaatbeleid. Premier Rutte zegt dat er ’meer balans’ nodig is bij de verdeling van de lasten van het klimaatakkoord. Zo komt er toch een CO2-heffing, worden automobilisten ontzien en gaat de belasting op de energierekening voor huishoudens minder hard stijgen.
Hierdoor zijn de doorrekeningen van het CPB deels weer achterhaald, ook omdat bedrijven waarschijnlijk de heffing weer aan de burger gaan doorberekenen. De koerswijziging komt een week voor de verkiezingen, waar de coalitie van VVD, CDA, D66 en CU zwaar op verlies staat.
NU 13.03.2019 De regeringscoalitie besloot al begin februari extra klimaatmaatregelen in de steigers te zetten. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hielden vol de doorrekening van het ontwerp-klimaatakkoord af te willen wachten, maar werkten in stilte aan flinke aanpassingen, zegt CU-leider Gert-Jan Segers.
Onmiddellijk nadat de planbureaus woensdag bekendmaakten wat de voorstellen uit het concept-klimaatakkoord kosten en hoeveel CO2 ze schelen, presenteerde het kabinet een stapel nieuwe plannen. Dat verraste vriend en vijand en oogstte zelfs lof van de linkse oppositie.
Segers’ collega Klaas Dijkhoff nam het voortouw voor extra maatregelen, vertelde Segers in talkshow Pauw & Jinek. De VVD-fractievoorzitter had een maand eerder zijn coalitiepartners juist op de kast gejaagd door te waarschuwen dat het klimaatbeleid niet te hard van stapel moest lopen en te zinspelen op een kabinetscrisis.
De regeringspartijen hadden net overeenstemming bereikt over de heikele kwestie van het kinderpardon, wat “eigenlijk in heel bijzondere harmonie was gegaan”. Daardoor meenden ze een even heet hangijzer als het klimaatbeleid “nuchter” te kunnen oplossen, aldus Segers.
De fractieleiders zagen volgens hem de bui al hangen dat de plannen die op tafel lagen niet voldeden en oneerlijk zwaar zouden uitpakken voor burgers.
NOS 13.03.2019 Wat gaat Nederland doen om in 2030 bijna de helft minder CO2 uit te stoten dan in 1990? Gaan we dat doel halen? Wat gaat het kosten? En wie gaat dat betalen?
Die vragen stonden vandaag opnieuw centraal in politiek Den Haag. Daar presenteerden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving de doorrekeningen van 128 maatregelen uit het Klimaatakkoord dat in december werd gesloten.
En de antwoorden op de drie laatste vragen? Haalbaarheid: waarschijnlijk niet. Kosten: 1,6-1,9 miljard euro per jaar. Verdeling: fifty-fifty tussen huishoudens en het bedrijfsleven.
Het CPB rekende bovendien uit dat door de klimaatplannen vooral de lagere- en middeninkomens, gepensioneerden en mensen met een uitkering erop achteruitgaan.
Kabinet maakt ommezwaai
Premier Rutte en Klimaatminister Wiebes kwamen in reactie op die berekeningen meteen met een aantal aanpassingen. Ze willen daarbij tegemoetkomen aan de veelgehoorde kritiek dat bedrijven te weinig bijdragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot en huishoudens te veel.
De snelle ommezwaai van het kabinet kwam als een grote verrassing, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Het komt omdat de planbureaus het kabinet een behoorlijk draai om de oren hadden gegeven.”
De belangrijkste aanpassingen van het kabinet:
verlaging van de energiebelasting voor burgers vanaf 2020
“verstandige” CO2-heffing voor bedrijven
voorkomen “oversubsidiëring” van nieuwe elektrische auto’s
meer “ondersteuning” van de tweedehandsmarkt elektrische auto’s
geplande verhoging van vaste lasten voor benzine-/ dieselrijders gaat niet door
landbouw levert een “grotere bijdrage” in ruil voor extra geld
er komt minder CO2-opslag
Dit alles moet volgens Rutte leiden tot een “eerlijke verdeling”. Huishoudens nemen straks een derde van de lasten voor hun rekening, bedrijven twee derde.
Belangrijk daarbij is om te vermelden dat het CPB ook verwacht dat bedrijven 80 procent van de extra kosten die ze straks moeten maken, zullen afwentelen op de consument. Producten en diensten worden dus sowieso duurder.
Rutte: lasten burgers compenseren, lasten bedrijven omhoog
Toch zijn de reacties in de politiek en van milieuorganisaties en vakbond FNV over het algemeen positief. “We moeten het nu doen met de woorden van Rutte en Wiebes, maar wij zullen het kabinet aan deze woorden houden”, zeggen Milieudefensie, Greenpeace, Natuur en Milieu, de Natuur en Milieufederaties en FNV.
De kans op politieke steun is nu wel veel groter geworden, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Altijd met een slag om de arm, maar de kans op voldoende steun is vandaag echt toegenomen. De angels lijken er wel uit nu.”
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland vrezen dat de plannen de lasten voor het bedrijfsleven te veel doen stijgen. Ze zeggen verder benieuwd te zijn hoe de CO2-heffing er precies uit komt te zien.
Maar wat alle maatregelen uiteindelijk gaan kosten, zal pas eind april blijken. Het kabinet laat zijn nieuwe voorstellen nu opnieuw doorrekenen en komt dan over anderhalve maand met definitieve klimaatplannen.
Politiek verslaggevers Marleen de Rooy en Ron Fresen geven in onderstaande video antwoord op vragen over het klimaatakkoord:
AD 13.03.2019 GroenLinks-leider Jesse Klaver wil na de verkiezingen van 20 maart met de coalitiepartijen om tafel over de precieze uitwerking van de klimaatplannen. Met zo’n ‘klimaatformatie’ hoopt GroenLinks druk op de ketel te houden als bijvoorbeeld de hoogte van de CO2-heffing straks wordt vastgesteld.
Klaver wil ook andere klimaatvraagstukken voor de langere termijn adresseren, zoals de luchtvaart en de bio-industrie. De gesprekken over klimaat zullen volgens Klaver niet betekenen dat GroenLinks ook andere plannen van het kabinet per se gaat steunen, als een soort gedoogpartner.
GroenLinks ziet in de aankondiging van de CO2-heffing voor de industrie ‘voor het eerst’ een uitgestoken hand van het kabinet, die ook gevuld is. Partijleider Jesse Klaver staat ‘letterlijk te springen’ met het besluit de rekening van de klimaatplannen meer bij de industrie te leggen, en minder bij de burger.
Premier Rutte maakte vanmiddag bekend dat de energienota van huishoudens naar beneden gaat en er alsnog een ‘verstandige’ heffing voor bedrijven komt op de uitstoot van het schadelijke CO2. ,,De rekening moet eerlijker verdeeld worden’’, aldus Rutte.
,,Als ik zie dat politieke opponenten zo onze kant opkomen, dan zie ik dat als winst’’, reageert Klaver. ,,Vorige week vond Rutte onze plannen nog levensgevaarlijk, nu steunt hij ze bijna.’’
De regering is na de provinciale verkiezingen volgende week waarschijnlijk aangewezen op steun van Klavers partij in de Eerste Kamer. Volgens de peilingen raakt het kabinet daar zijn krappe meerderheid kwijt.
Elsevier 13.03.2019 Minister Eric Wiebes (VVD) van Economische Zaken en Klimaat en Ed Nijpels (VVD) namen woensdagmiddag de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord in ontvangst. De belangrijkste conclusies: de gestelde doelen worden waarschijnlijk niet gehaald en de kosten zijn lager dan verwacht, maar lage inkomens worden het hardst getroffen. Het kabinet kondigt in een reactie aan dat er toch een CO2-heffing voor bedrijven komt.
Een kleine drie maanden lieten het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor Leefomgeving (PBL) berekeningen los op de circa 300 pagina’s met klimaatplannen die eind december werden gepresenteerd. Er is lang naar de conclusies uitgekeken. Niet alleen beheerst klimaat in toenemende mate de maatschappelijke en politieke discussies, ook de timing is brisant. De doorrekening verschijnt een week voor de verkiezingen voor de Provinciale Staten waarbij de coalitie van Rutte III in de peilingen ruime verliezen lijdt.
Wat zijn de belangrijkste uitkomsten van de doorrekening?
Voornaamste vraag is of het ontwerp-Klimaatakkoord het doel haalt: in 2030 minstens 49 procent minder broeikasgassen uitstoten. Dat zal waarschijnlijk niet lukken, concludeert het PBL. Slechts wanneer alle onzekerheden meevallen en mensen en bedrijven precies zo reageren als gehoopt, dan kan het doel net worden gehaald. Dat acht het instituut onwaarschijnlijk. Dit betekent mogelijk dat er verder gaat worden onderhandeld over aanvullend beleid.
Ook belangrijk zijn de inkomenseffecten: hoeveel kost het beleid huishoudens en hoe is dat verdeeld over arm en rijk? Het CPB, dat alleen naar klimaat keek en dus geen compleet koopkrachtplaatje maakt, verwacht dat de impact op korte termijn beperkt zal zijn. In 2021 gaan groepen er niet meer dan 0,1 procent op achteruit ten opzichte van een wereld waarin er geen Klimaatakkoord is. Dat is veel beperkter dan het totale klimaatbeleid dat huishoudens gemiddeld 0,7 procent aan inkomen kost.
Peter Winterman@WintermanAD
Dit plaatje laat goed zien hoe vooral mensen met de laagste inkomens, uitkeringsgerechtigden én gepensioneerden moeten betalen voor het klimaatbeleid. #Klimaatakkoord
Op de lange termijn is het effect groter. Groepen hebben in 2030 zo’n 0,3 tot 0,5 procent inkomen minder in vergelijking met een wereld zonder Klimaatakkoord. Voor een gemiddeld huishouden is dat 0,4 procent minder, maar het zijn vooral de lagere middeninkomens die erop achteruit gaan. Wanneer je naar het totaal van het klimaatbeleid kijkt, kost het huishoudens gemiddeld 1,4 procent inkomen. De effecten zijn erg ongelijk verdeeld. Het CPB waarschuwt wel voor de vele onzekerheden.
Hoe zat het nou ook weer met het Klimaatakkoord?
In het Regeerakkoord beloofde het kabinet-Rutte III dat Nederland in 2030 bijna de helft minder broeikasgassen gaat uitstoten. Dat is ambitieuzer dan het huidige EU-klimaatdoel van 40 procent reductie, en dit wordt zelfs aangescherpt tot 55 procent als Nederland daar overeenstemming over bereikt in Europees verband of met een ‘kopgroep in Noordwest-Europa’.
Het kabinet bedacht niet zelf de plannen om dat doel te halen, maar zette ruim honderd bedrijven, belangengroepen en overheden aan het werk aan de vijf zogenoemde klimaattafels. In december kwamen zij na tien maanden onderhandelen met een ontwerp-Klimaatakkoord. Niet iedereen stond achter dit resultaat, de groene organisaties steunden het te elfder ure niet.
Uiteindelijk is het de politiek die besluit over het klimaatbeleid. In het najaar debatteerde de Tweede Kamer al één keer specifiek over het Klimaatakkoord. Ook het kabinet keek in de laatste fase van de onderhandelingen nadrukkelijk mee. Discussies over klimaat zullen zich steeds meer in die arena afspelen. Doel is dat er voor de zomer een concreet pakket maatregelen ligt.
Wat zijn de reacties op de doorrekening?
Het kabinet reageerde achteraf direct. Op een persconferentie maakten premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (beiden VVD) bekend het voorgenomen Klimaatakkoord direct op de schop te nemen. Zo krijgen burgers verlichting van hun energielasten, wordt oversubsidiëring van elektrische auto’s aangepakt en gaat de landbouw meer doen voor het klimaat. ‘We willen de belasting voor huishoudens verlagen en die voor bedrijven verhogen,’ zei Rutte.
Het belangrijkste plan is dat er alsnog een CO2-taks komt, die komende tijd wordt uitgewerkt. Het ontwerp-Klimaatakkoord voorzag in een bonus-malusregeling, waarbij bedrijven CO2-reductieplannen opstellen en uitvoeren. De ‘groene’ bedrijven krijgen een subsidie, de hardnekkige uitstoters een boete. Van linkse oppositiepartijen en natuur- en milieuorganisaties kwam harde kritiek. Het zou te ingewikkeld zijn en bedrijven te veel ontzien.
Zij pleitten daarom voor een CO2-taks. GroenLinks en de PvdA dienden zelfs al concrete ideeën in – die nog niet zijn doorgerekend. Tijdens een Kamerdebat eerder dit jaar kwamen de partijen al dichter bij elkaar. Het zou mogelijk gaan om een relatief lage CO2-taks waarvan de opbrengst wordt teruggesluisd naar de industrie voor verduurzaming. In het Kamerdebat werd ook al gesproken over ‘maatwerk’ voor kwetsbare industrieën als staal en kunstmest. De taks komt boven op het Europese handelssysteem ETS voor CO2-rechten. Sommige experts verwachten dat de uitwerking niet sterk zal verschillen van de voorgestelde bonus-malusregeling.
Er komt deze week geen debat in de Tweede Kamer over de doorrekeningen van het ontwerp-Klimaatakkoord. Een verzoek van Klaver om donderdag een debat te houden, kreeg van de vier coalitiepartijen geen steun.
De stemming verliep volgens partijlijnen, waarmee de coalitie met één stem verschil het verzoek kon wegstemmen. Volgens Kamerleden van de regeringspartijen zou een debat donderdag te snel komen, en zouden Kamerleden niet genoeg tijd hebben om de doorrekeningen goed te bestuderen. ‘Wie denkt dat Nederlanders zitten te wachten op politici die over elkaar heen gaan buitelen door met losse maatregelen te gaan strooien, heeft het volgens mij echt mis,’ zei VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz.
De linkse oppositie, die zoals verwacht kritisch reageerde op de doorrekening, toonde weinig begrip voor het argument van de coalitie. Klaver stipte aan dat hij samen met D66-voorman Rob Jetten woensdagavond bij Nieuwsuur aanschuift om over het Klimaatakkoord te praten. Laatstgenoemde is opgetogen over de doorrekening: ‘Minder kosten voor burgers. Industrie gaat meer betalen. Wij gaan Parijs halen!’ twittert Jetten.
Bij de linkse oppositie leidt vooral de verdeling van de lasten over de diverse inkomensgroepen tot veel onvrede. ‘Huishoudens betalen met dit kabinet het meest en de grote vervuilers het minst,’ aldus PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher, die pleit voor een CO2-heffing voor grote bedrijven. Ook SP-leider Lilian Marijnissen spreekt van onrecht: ‘Draagvlak organiseer je niet door de energierekening te verhogen en de laagste inkomens de rekening te laten betalen.’
De rechtse oppositie reageert minder uitgebreid. SGP-leider Kees van der Staaij vindt ‘nuchter aan de slag met energiebesparing en schone energie’ een ‘goede zaak’, maar zijn partij ‘hikt er tegenaan dat collectieve lasten opnieuw stijgen’. Hij hekelt vooral dat de rekening in zijn ogen te veel wordt neergelegd bij gezinnen met middeninkomens en eenverdieners. PVV-leider Geert Wilders houdt het korter: ‘Geloof ze niet. Vertrouw ze niet. Stem ze weg!’ schrijft hij op Twitter bij een foto van Rutte en Wiebes.
Welke impact heeft doorrekening op de verkiezingen?
Premier Mark Rutte (VVD) was vooraf niet gerust op de gevolgen van de doorrekening, zei hij maandag bij Dit is de dag op Radio 1. ‘Mijn angst is: iedereen kan in die cijfers gaan shoppen er een eigen verhaal mee zingen.’ Dat lijkt een terechte vrees. Klimaat is een verkiezingsthema dat tot een voor de coalitiepartijen funeste dynamiek kan leiden.
Vanaf rechts worden ze bestookt door Forum voor Democratie en PVV die vrijwel geen klimaatbeleid willen omdat ze denken dat klimaatverandering geen grote impact heeft. Vanaf links bestookt GroenLinks de coalitie met verwijten dat het klimaatbeleid niet streng genoeg is en dat de lasten eerlijker moeten worden verdeeld – al klinkt hier meer bereidheid tot gedoogsteun.
Het is de verwachting dat beide kampen naar hartenlust die zaken uit de doorrekening zullen uitlichten die hun punt onderstrepen. Ook in de coalitie loopt het enthousiasme voor klimaatbeleid sterk uiteen. D66 zei expliciet dat het niet uitvoeren van klimaatbeleid een breekpunt is. En ChristenUnie zei hetzelfde in bedekte termen. Het enthousiasme in kringen van VVD en CDA is een stuk geringer. Zij maken zich zorgen om de Nederlandse concurrentiepositie.
NOS 13.03.2019 De werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland vrezen dat het klimaatakkoord en de gewijzigde kabinetsplannen de lasten voor het bedrijfsleven te veel doen stijgen. “Bedrijven moeten dat wel kunnen dragen”, aldus de organisaties.
Het kabinet kondigde aan met een CO2-heffing te komen, omdat de klimaatplannen waarschijnlijk niet tot genoeg reductie van het broeikasgas leiden. “Een onvoorwaardelijke Nederlandse CO2-heffing bovenop het Europese systeem zal leiden tot verlies van bedrijvigheid en banen”, zeggen VNO-NCW en MKB Nederland.
De werkgeversorganisaties zeggen verder benieuwd te zijn hoe zo’n CO2-heffing er precies uit komt te zien. “CO2-heffingen zijn er in verschillende soorten en maten”, zegt Cees Oudshoorn, algemeen directeur van VNO-NCW.
“Er zijn er die bedrijven ertoe brengen om dit land te verlaten en er zijn versies die ervoor zorgen dat bedrijven in dit land gaan investeren. Wij zullen hierover verder in overleg gaan met de overheid.”
Doorpraten
Het kabinet zei vandaag ook de energiebelasting voor consumenten minder te willen laten stijgen en bedrijven juist meer te willen laten betalen voor energie dan in de oorspronkelijke plannen.
“Ook hiervoor geldt dat de vraag is hoe het uitwerkt voor de positie van bedrijven”, zegt Oudshoorn. “Hebben ze de neiging om dit land te verlaten of niet door een extra heffing. En als ze naar het buitenland gaan en daar doorgaan met CO2 uitstoten, dan bereik je de klimaatdoelen ook niet. We willen hierover doorpraten.”
Innovatievermogen versterken
Ook de FME, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie, maakt zich zorgen over de aangekondigde lastenverzwaring. “Ik bepleit maatregelen die de internationale concurrentiepositie van bedrijven beschermen, verlies van groene investeringen en banen voorkomen, verplaatsing van CO2-uitstoot naar het buitenland tegengaan en het innovatievermogen van de industrie versterken”, zegt voorzitter Ineke Dezentjé.
Een groene toekomst kan volgens de FME ook worden bereikt met energiebesparing en technologische oplossingen. “Beide zijn onderbelicht in het ontwerp-klimaatakkoord, terwijl ze megatonnen aan CO2-reductie kunnen opleveren.”
Telegraaf 13.03.2019 Duizenden huishoudens worden nog forser geraakt door het klimaatakkoord dan de cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) op het eerste gezicht laten zien. Alleenstaanden en alleenverdieners gaan er in veel gevallen tot wel drie procent op achteruit. Vijf procent van hen zelfs nog meer, bevestigt het CPB.
De doorrekening van het klimaatakkoord schetst een somber beeld voor de portemonnee van burgers in 2030. Alle inkomensgroepen gaan er op achteruit als het akkoord wordt uitgevoerd. Achter de mediane koopkracht van -1,5 en -1,4 procent voor alleenstaanden, respectievelijk alleenverdieners schuilen cijfers voor specifieke groepen die veel harder aankomen. Ook uitkeringsgerechtigden worden hard geraakt, waar sommigen bijna vier procent moeten inleveren.
De cijfers doen denken aan het idee om de inkomensafhankelijke zorgpremie in te voeren aan het begin van Rutte II. Daarbij vielen de inkomenseffecten gemiddeld mee, maar werden ook grote groepen zeer hard geraakt.
Het kabinet neemt de vlucht naar voren en presenteerde woensdagmiddag gelijk maatregelen die veel koopkrachtcijfers weer op zijn kop zetten. Zo gaat de energiebelasting omlaag en wordt er een CO2-heffing ingevoerd voor bedrijven. Ook zinspeelde premier Rutte op een extra tegemoetkoming voor de laagste inkomens.
Uit de berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat het klimaatdoel zelf wordt waarschijnlijk niet gehaald. Of de cijfers werkelijkheid worden is nog maar de vraag: over de voorspellingen bestaat al langer twijfel.
Middeninkomens verliezen per 2030 het meest als de maatregelen uit het concept-klimaatakkoord een op een worden doorgevoerd. Het scheelt hen in de CPB-ramingen een half procent aan inkomen. Ook gepensioneerden gaan er door de klimaatplannen gemiddeld een half procent op achteruit.
Nog duurder
Het totale klimaat- en energiebeleid raakt Nederlanders nog harder. Als ook de maatregelen ter stimulering van duurzame energie worden meegerekend, gaan de laagste inkomens het meest achteruit. In 2030 zou het een verlaging van het inkomen met 1,8 procent betekenen. Voor middeninkomens is dat ongeveer anderhalf procent. De hoogste inkomens leveren 0,8 procent in.
Het CPB gaat in haar berekeningen uit van een scenario waarbij mensen niet de portemonnee trekken voor allerlei groene maatregelen. Lage inkomens, eenverdieners en uitkeringsgerechtigden dreigen het hardst geraakt te worden. Het kan voor deze groep een verlaging van het inkomen met 3 procent betekenen.
CPB-directeur Laura van Geest: „Middeninkomens worden door het klimaatakkoord harder geraakt dan lagere inkomens. Dit komt door maatregelen voor de auto.”
De rekenmeesters verwachten dat bedrijven hun klimaatkosten voor 80 procent afwentelen op de burger.
Niet genoeg
Ondanks de kosten, zijn de honderden maatregelen uit het klimaatakkoord van voorzitter Ed Nijpels waarschijnlijk niet genoeg om het klimaatdoel in 2030 te halen. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in haar doorrekening.
Het kabinet wil in 2030 de CO2-uitstoot hebben gehalveerd ten opzichte van 1990. Het PBL stelt dat er nog veel onzekerheden zijn in de plannen. Als het kabinet duidelijke politieke keuzes maakt kunnen die onzekerheden worden weggenomen, stellen de groene rekenmeesters.
Als Nederland de broeikasgassen wil halveren in 2030 dan moet er 48,7 megaton minder worden uitgestoten. Volgens het PBL komen de plannen uit tussen de 31 en 52 megaton.
„De bandbreedte is vrij groot”, geeft hoofd klimaat Pieter Boot toe. Het kan zijn dat het doel wel gehaald wordt. „Maar toch denken we dat het waarschijnlijk niet haalbaar is. Vergelijk het met het gooien van dobbelstenen: je kunt zes keer zes gooien, maar dat is niet heel waarschijnlijk.”
Industrie
Vooral bij de industrie zijn de onzekerheden groot, stelt Boot. Het groene planbureau heeft nog veel vragen over hoe bedrijven worden gehouden aan de afspraken om minder CO2 uit te stoten. Bij de elektriciteitssector zijn er juist veel zekerheden.
Het klimaatakkoord is volgens Boot een mix van verboden, normen en subsidies. „Beprijzing is een beetje ondergeschikt”, zei de klimaatchef kritisch. Juist hierover is een grote politieke discussie gaande.
Het PBL schat in dat alle investeringen die nodig zijn om het klimaatakkoord uit te voeren tussen de 56 en 75 miljard euro bedragen in de periode tot 2030. Vooral in de energiesector, mobiliteit (auto’s) en de gebouwde omgeving (huizen en kantoren) gaat het om astronomische bedragen.
Kritiek
Of de ramingen van de planbureaus een compleet beeld geven is nog maar zeer de vraag. Over enkele rekenmethodes van het Planbureau voor de Leefomgeving is de laatste tijd kritiek geuit.
Deskundigen van de Rabobank hebben eerder geoordeeld dat het klimaatakkoord een financiële gatenkaas is. De experts stellen dat het Centraal Planbureau niet alle maatregelen heeft kunnen doorrekenen, sommige plannen zijn simpelweg te vaag. CPB-directeur Laura van Geest gaf toe dat er slechts 128 maatregelen onder de loep zijn genomen: „Wij hebben geen zeshonderd maatregelen aangereikt gekregen.”
Van Geest stelt dat er ook maatregelen waren waar de overheid niets mee te maken heeft of waar een doorrekening niet mogelijk was.
PBL-directeur Hans Mommaas probeerde kritiek aan het begin van de persconferentie al direct in de kiem te smoren door te stellen dat de ’modellen geen kristallen bol’ zijn.
De autoindustrie heeft tijdens de persconferentie al kritiek geuit op de doorrekening van het PBL. Volgens RAI Vereniging is er onvoldoende rekening gehouden met de beschikbaarheid van elektrische auto’s.
Politiek aan zet
Het kabinet komt eind april met een definitief klimaatakkoord. Voor die tijd onderhandelen de coalitiepartijen over welke maatregelen de eindstreep halen. Naar verwachting is er in mei een groot debat in de Tweede Kamer over het klimaatbeleid.
Minister-president Rutte en minister Wiebes (Klimaat) geven woensdagmiddag wel al een eerste reactie op de doorrekening.
De planbureaus rekenen nog twee alternatieve plannen van PvdA en GL voor een CO2-belasting voor de industrie door. Halverwege april worden de resultaten verwacht.
Klimaatchef Ed Nijpels zei in een eerste reactie „buitengewoon opgelucht” te zijn over de doorrekeningen.
BB 13.03.2019 Om de klimaatdoelen te halen komt er een ‘verstandige’ heffing voor bedrijven op de uitstoot van het schadelijke CO2. Het kabinet wil burgers ontzien bij de energierekening
Tegemoetkoming
Dat maakte premier Mark Rutte bekend. Hij reageerde daarmee op de doorrekening van een reeks klimaatplannen, waaruit blijkt dat vooral de industrie er een forse schep bovenop moet doen om de uitstoot van CO2 terug te dringen.
De tegemoetkoming aan oppositiepartijen GroenLinks, SP en PvdA, die voor een CO2-heffing pleiten, komt een week voor de provinciale verkiezingen. Het kabinet lijkt daarbij zijn meerderheid in de Eerste Kamer te verliezen en is dan aangewezen op andere partijen.
Rommel niet doorschuiven
Het kabinet wil nu ‘meer balans’ bij de verdeling van de lasten van het geplande klimaatakkoord. Het moet eerlijker dan uit de doorrekeningen naar voren is gekomen, aldus de premier. Anders zijn lagere inkomens te veel de dupe. Hun koopkracht zal worden gerepareerd, beloofde hij. Ook is er te veel verschil tussen burgers en bedrijven.
De energierekening mag niet te veel bij de huishoudens terechtkomen. De industrie zal een grotere bijdrage moeten leveren om ervoor te zorgen dat in 2030 de uitstoot met 49 procent is teruggebracht ten opzichte van 1990, zoals eerder is afgesproken. ‘We willen de rommel die we hebben veroorzaakt niet doorschuiven naar de volgende generatie’, aldus Rutte.
Vergroening van industrie
Het kabinet overwoog oorspronkelijk een regeling met subsidies en boetes voor de industrie, maar die ‘blijkt onvoldoende te werken.’ Met name VVD en CDA voelden niets voor een CO2-heffing, omdat die bedrijven met hogere lasten zou opzadelen.
De bedoeling van de CO2-heffing is ervoor te zorgen dat de klimaatdoelen worden gehaald, maar wel zo dat bedrijven niet naar het buitenland vertrekken. ‘Je wil niet dat bedrijven weggaan’, aldus Rutte. De opbrengst van de belasting wordt straks gebruikt voor vergroening van de industrie. (ANP)
AD 13.03.2019 Het kabinet verlaagt de energienota van huishoudens en legt de rekening van de klimaatplannen meer bij de industrie. Er komt alsnog een ‘verstandige’ heffing voor bedrijven op de uitstoot van het schadelijke CO2 tegenover. ,,De rekening moet eerlijker verdeeld worden’’, aldus premier Mark Rutte vanmiddag.
Rutte reageerde daarmee op de doorrekening van een reeks klimaatplannen, waaruit blijkt dat vooral de industrie er een forse schep bij moet doen om de uitstoot van CO2 terug te dringen.
,,Het kabinet heeft steeds een aantal doelstellingen gehad: een noodzakelijke CO2-reductie van 49 procent in 2030 realiseren, zorgen dat het voor mensen in het land betaalbaar is, en zorgen voor een eerlijke verdeling tussen mensen in het land en bedrijven.’’ Volgens Rutte is met name dat laatste niet in balans. ,,Nu ligt het te veel bij de huishoudens, dat moet eerlijker. Daarom gaat de belasting op de energierekening omlaag, en de belasting voor bedrijven omhoog.’’
Het kabinet overwoog oorspronkelijk een regeling met subsidies en boetes voor de industrie, maar die ‘blijkt onvoldoende te werken’. Met name VVD en CDA voelden niets voor een CO2-heffing, omdat die bedrijven met hogere lasten zou opzadelen.
Geen fout
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) noemt de maatregel ‘fair’. Hij benadrukt dat alles erop wijst dat de nieuwe belasting voor de industrie ‘hoger zal moeten zijn dan wat er nu lag’. Van fouten wil hij echter niet spreken; het gaat volgens hem van een ‘bijstelling’ van de ingeslagen weg. Rutte beaamt dat. ,,Het gaat om meerjarig beleid. Dat moet staan en op lange termijn overeind blijven. Anders stik je in je eigen gelijk.’’
De premier benadrukt wel dat bedrijven ‘concurrerend’ moeten blijven. ,,Daar gaan we rustig over nadenken nu.’’ Eind april komt het kabinet met een officiële beoordeling van de doorrekening.
Lage inkomens
Uit de doorberekening blijkt dat de rekening van de klimaatmaatregelen vooral komt te liggen bij de lagere inkomens. De (lagere) middeninkomens gaan er zo’n 0,5 procent op achteruit door de voorgestelde maatregelen van de klimaattafels, bij de hoogste en laagste inkomens is het een teruggang van 0,3 procent. Volgens Rutte zijn die lasten ‘reparabel’.
Verkiezingen
De tegemoetkoming aan oppositiepartijen GroenLinks, PvdA en SP, die voor een CO2-heffing pleiten, komt een week voor de Provinciale Statenverkiezingen. Naar verwachting verliest het kabinet daarbij de meerderheid in de Eerste Kamer. Rutte erkent dat verkiezingen ‘een rol spelen’ om nu al met maatregelen te komen, maar dan vooral ‘omdat anders wel erg geshopt wordt’ in de cijfers die er nu liggen.
GroenLinks ziet in de aankondiging van de CO2-heffing een uitgestoken hand van de coalitie, die voor het eerst ook gevuld is. Voorman Jesse Klaver zegt blij te zijn met deze handreiking van het kabinet-Rutte. ,,Een enorme winst voor GroenLinks.’’
Ook de PvdA stelt dat Rutte tot inkeer is gekomen na een glashard oordeel van de rekenmeesters. Volgens partijleider Lodewijk Asscher was het geplande klimaatakkoord van het kabinet niet eerlijk en niet groen. In dat pakket stond een regeling voor de industrie met subsidies en boetes in plaats van een heffing.
Premier Rutte (VVD) en GroenLinks-leider Klaver tijdens het klimaatdebat in februariANP
NOS 13.03.2019 In de Tweede Kamer is, ook bij enkele oppositiepartijen, waardering voor de snelle aanpassing van de klimaatplannen door het kabinet. Dat wil de energiebelasting voor burgers verlagen en bedrijven een heffing opleggen voor te veel uitstoot van het broeikasgas CO2.
Linkse partijen als PvdA, GroenLinks en de SP vragen al enige tijd om een CO2-heffing voor bedrijven, maar tot nu toe had het kabinet dit afgehouden. PvdA-leider Asscher is dan ook blij dat “het kabinet tot inkeer is gekomen”. “Wij willen een groener en een eerlijker klimaatbeleid”, aldus Asscher.
Gevulde hand
GroenLinks-leider Klaver ziet in deze toegezegde belasting voor de industrie een “uitgestoken hand” van het kabinet. “Dit is voor het eerst een gevulde hand”, zei Klaver in een aparte persconferentie. “Als ik Rutte de klimaatplannen van GroenLinks hoor voorlezen, ga ik toch niet zitten simmen.”
6/6 Rutte: lasten burgers compenseren, lasten bedrijven omhoog
De ommezwaai van het kabinet, zo snel na de minder rooskleurige berekeningen van de twee rekenmeesters, kwam als een grote verrassing, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Het komt omdat de planbureaus het kabinet een behoorlijk draai om de oren hadden gegeven”.
Steun
Rutte hoopt met de aanpassingen op meer begrip en steun voor de plannen en ook de coalitiepartijen zeggen dat nadrukkelijk. “Het is een belangrijke richting die het kabinet is ingeslagen”, zegt D66-fractievoorzitter Jetten. “We zijn er bijna. Ik hoop op brede steun.”
Segers van de ChristenUnie noemt de aanpassingen “rechtvaardiger” en hoopt dat partijen links en rechts aansluiten. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff is blij dat het kabinet iets heeft gedaan met zijn zorg dat de klimaatplannen te veel pijn doen in de portemonnee van de burgers. Ook CDA-leider Buma noemt het “heel belangrijk dat het voor burgers betaalbaar wordt.”
De kans op politieke steun is nu wel veel groter geworden, zegt Fresen. “Altijd met een slag om de arm, maar de kans op voldoende steun is vandaag echt toegenomen. De angels lijken er wel uit nu.”
Vrij schieten
Fresen benadrukt dat de draai van het kabinet te maken heeft met de verkiezingen van volgende week voor de Provinciale Staten. “Als je niks had gedaan aan de oneerlijke verdeling van de kosten, had de oppositie vrij kunnen schieten op de regeringspartijen”, zegt Fresen. “Dat wapen zijn ze nu kwijt.”
PVV-leider Wilders heeft geen goed woord over voor de nieuwe klimaatvoorstellen. “Geloof ze niet. De energierekening wordt niet lager. Deze politici zijn gewoon in paniek.” De SP zegt: “Eerst zien, dan geloven.”
Ook Thierry Baudet van Forum voor Democratie vindt de maatregelen niets. Hij zegt dat de cijfers te optimistisch zijn als het gaat om de lasten voor de burger en spreekt van “koopkrachtkillers”.
ANP 13.03.2019 Er komt deze week geen debat in de Tweede Kamer over de doorrekeningen van het concept-Klimaatakkoord. Een verzoek van GroenLinks-voorman Jesse Klaver om donderdag een debat te houden, kreeg van de vier coalitiepartijen geen steun.
De stemming verliep volgens partijlijnen, waarmee de coalitie met één stem verschil het verzoek kon wegstemmen. Volgens D66-Kamerlid Matthijs Sienot zou een debat donderdag te snel komen, en zouden Kamerleden zo snel niet in staat zijn de doorrekeningen goed te bestuderen. CDA, VVD en de ChristenUnie sloten zich bij deze redenering aan.
De oppositie toonde weinig begrip voor het argument van de coalitie. Klaver stipte aan dat D66-voorman Rob Jetten samen met hem wel woensdagavond bij Nieuwsuur aanschuift om over het Klimaatakkoord te praten.
Het PBL en het CPB presenteren hun doorberekening van de klimaatplannen ANP
NOS 13.03.2019 De linkse oppositiepartijen in de Tweede Kamer reageren kritisch op de gevolgen van de plannen in het klimaatakkoord. Vanmiddag presenteerden het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) wat de kosten zijn van de 600 voorstellen om de opwarming van de aarde terug te dringen.
Het kabinet wil in 2030 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990. Dat is ongeveer 48,7 megaton aan broeikassen. Het PBL denkt dat met de bestaande plannen een afname tussen de 31 en 52 megaton mogelijk is. De conclusie van dat bureau is dat de klimaatdoelen “waarschijnlijk” niet gehaald worden. Het Centraal Planbureau heeft uitgerekend hoeveel de verschillende huishoudens er door deze maatregelen op achteruit kunnen gaan.
Grote vervuilers
De PvdA concludeert op basis van het rapport dat de lage en middeninkomens, gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden er harder op achteruit gaan. “De plannen zijn niet groen en niet eerlijk”, zegt PvdA-leider Asscher. De partij wil dat de industrie en de grote vervuilers meer gaan betalen. “Nederland verdient een kabinet dat opwarming tegengaat en vervuilers laat betalen.”
De SP valt ook over de mogelijke gevolgen voor lagere inkomens. SP-leider Marijnissen benadrukt dat het draagvlak voor de klimaatplannen niet wordt vergroot door “de energierekening te verhogen en de laagste inkomens de rekening te laten betalen”. “Klimaatbeleid zal rechtvaardig zijn of niet zijn”, zegt Marijnissen in een tweet.
Lastenverzwaring
De Partij voor de Dieren schat in dat de lastenverzwaring ruwweg drie miljard euro voor gezinnen is en twee miljard euro voor bedrijven. “Benieuwd hoe coalitie dat uitlegt. Lijkt erop dat lastenverzwaring niet eerlijk is in absolute zin”, zegt Kamerlid Van Raan van de PvdD.
Ook de SGP heeft problemen met de stijging van de collectieve lasten. “De rekening wordt bovendien teveel neergelegd bij gezinnen met middeninkomens, vooral eenverdieners. Dat moet anders”, aldus SGP-leider Van der Staaij.
Rekening
GroenLinks zegt dat een andere klimaataanpak nodig is nu berekend is dat het klimaatdoel niet gehaald wordt , de lage inkomens “de rekening betalen en de “industrie wordt ontzien.” Partijleider Klaver geeft een persconferentie over plannen van GroenLinks.
Tot ergernis van de oppositie komt er morgen geen plenair debat, de coalitiepartijen zijn daar niet voor omdat het te kort dag zou zijn.
Aan het eind van de middag geven premier Rutte en minister Wiebes van Klimaat nog een reactie op de twee rapporten.
Trouw 13.03.2019 Het kabinet is alsnog bereid een CO2-belasting voor het bedrijfsleven in te voeren. Premier Rutte laat dat weten in reactie op de doorrekeningen van de klimaatplannen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) maakte eerder vandaag bekend dat deze voorstellen onvoldoende zijn om de CO2-uitstoot te halveren.
Het kabinet beraadt zich de komende maanden op een inhoudelijk antwoord op de doorrekeningen van het PBL. Maar Rutte neemt daar, een week voor de Provinciale Statenverkiezingen, wel alvast een voorschot op. Hij zegt dat er een ‘verstandige’ heffing moet komen voor de industrie.
Voor de betreffende bedrijven is dat slecht nieuws. Zij wilden niet verder gaan dan een soort boete-systeem voor bedrijven die achterblijven met de reductie van broeikasgassen. Maar het PBL heeft grote twijfels bij dit plan. Het is te vrijblijvend. Het voorstel biedt bedrijven mogelijkheden om onder een boete uit te komen. De rekenmeesters voorzien juridische problemen bij het afdwingen van verplichtingen.
Onduidelijk
Hoe die CO2-belasting er exact uit komt te zien, is nog onduidelijk. Maar duidelijk is wel dat de industrie meer zal gaan betalen voor het klimaatbeleid.
Rutte maakte tegelijkertijd bekend dat hij de energierekening van burgers wil verlagen. Voor het bedrijfsleven gaat deze energiebelasting juist omhoog. De premier wil op deze manier voorkomen dat de rekening van de energietransitie teveel bij de huishoudens terecht komt.
Het kabinet kondigt maatregelen aan waar GroenLinks, SP en PvdA al lange tijd op aandringen. Op deze manier neemt de coalitie de linkse oppositiepartijen de wind uit de zeilen. Tegelijkertijd is het een handreiking aan deze partijen, in de wetenschap dat de coalitie na de verkiezingen de meerderheid in de senaat dreigt kwijt te raken en dan aanvullende steun nodig heeft voor haar plannen.
De rekenmeesters van het PBL hebben de afgelopen maanden de zeshonderd voorstellen van de ‘klimaattafels’ van Ed Nijpels geanalyseerd. Het Binnenhof keek reikhalzend uit naar de uitkomsten, die de basis leggen voor het klimaatbeleid voor de komende decennia. Grote vraag was: is 49 procent CO2-reductie ten opzichte van 1990 haalbaar? Het PBL acht dit onwaarschijnlijk. Met de voorstellen worden ‘grote stappen in de energietransitie’ gezet, maar het is nu tijd voor politieke keuzes.
Enorme opgave
De coalitie staat voor een enorme opgave. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zullen nu zelf met een plan moeten komen waardoor die 49 procent CO2-reductie alsnog wordt gehaald. Dit is immers een afspraak uit het regeerakkoord van Rutte III. Het is ook nodig om uiteindelijk, in 2050, te kunnen voldoen aan de afspraken uit het klimaatverdrag van Parijs.
Het goede nieuws voor het kabinet is dat de klimaatkosten volgens het PBL veel lager zullen zijn dan aanvankelijk gedacht. Medio 2018 werd nog uitgegaan van jaarlijkse nationale kosten van 3 tot 3,9 miljard euro. Inmiddels houdt het planbureau het op 1,6 tot 1,9 miljard. Voor de coalitie is dat een prettige meevaller, gezien de recente ophef over de onverwacht hogere energierekening. Er is de vier partijen veel aan gelegen dat de burgers niet al te veel op kosten worden gejaagd.
Wat die kosten betreft: het Centraal Planbureau (CPB) maakte dinsdag bekend dat het klimaatbeleid de lagere en middeninkomens meer raken dan de hogere. Dit komt voor een groot deel door al geplande maatregelen en voor een klein deel door de nieuwe voorstellen van de klimaattafels. Of de coalitie met dit verhaal naar de burgers toe wil, valt zeer te betwijfelen. Het kabinet heeft mogelijkheden genoeg om eventuele koopkrachttegenvallers voor bepaalde groepen weer te repareren. Zoals het verlagen van de energierekening.
De oppositie was graag al deze week, dus nog voor de Provinciale Statenverkiezingen, met het kabinet in debat gegaan over het klimaatakkoord, maar de coalitie voelt er niks voor.
Lees ook:
Een ontspannen klimaatdiscussie? Die kan premier Rutte vergeten
Twee planbureaus melden vandaag of het klimaatakkoord volstaat om de Nederlandse CO2-uitstoot te halveren. Een pikant moment. Met de verkiezingen in zicht, staat de oppositie op scherp.
NU 13.03.2019 De verhoging van de energiebelasting voor huishoudens die dit kabinet doorvoert, wordt vanaf 2020 weer teruggedraaid. Daarnaast wordt er een vorm van CO2-heffing voor bedrijven uitgewerkt. Die moet in april klaar zijn.
Dat hebben premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) woensdagmiddag laten weten in een reactie op de doorrekeningen van de klimaatplannen door het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Daaruit blijkt dat met het pakket aan maatregelen het doel van een CO2-reductie van 49 procent waarschijnlijk niet gehaald zal worden, het aandeel van de sector industrie achterblijft en huishoudens met een laag inkomen er het meest op achteruit gaan.
Daarom neemt het kabinet nu aanvullende maatregelen. Te beginnen met de energienota, die rust te veel op de schouders van de burgers, vindt Rutte. “We willen de belasting voor huishoudens verlagen en die voor bedrijven verhogen”, aldus de premier.
Opslag op energierekening wordt anders verdeeld
De opslag op de energierekening wordt anders verdeeld onder burgers en bedrijven. Uit die opslag worden subsidies betaald voor de opwekking van duurzame energie.
Nu is die belasting gelijk verdeeld, terwijl bedrijven veel meer energie verbruiken. De verhouding wordt daarom een derde voor huishoudens en twee derde voor bedrijven.
Rutte ontkent overigens niet dat de aangekondigde maatregelen te maken hebben met de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart. “De verkiezingen spelen een rol”, aldus de premier.
Eigen methode van industrie levert te weinig CO2-besparing op
Wiebes en Rutte moesten ook concluderen dat het boete-bonussysteem waarmee de industrie zelf op de proppen kwam, te weinig oplevert om het klimaatdoel te halen. “De CO2-tonnen worden niet gehaald”, aldus Wiebes.
Het PBL maakte eerder op woensdag gehakt van het boete-bonussysteem waarbij bedrijven zelf plannen mogen aandragen voor hoe zij CO2 willen besparen. Het is te vaag en te vrijblijvend, concludeerde het planbureau.
Wiebes herhaalde wat hij tot dusver altijd over een CO2-heffing heeft gezegd: bedrijven moeten het kunnen betalen en niet besluiten hun heil buiten Nederland te zoeken vanwege de lastenverzwaring.
De opbrengsten van die heffing worden gebruikt om de industrie te vergroenen.
Minder subsidie voor elektrische auto’s
Het kabinet kijkt verder naar de vergroening van het wagenpark. In de plannen van het ontwerpklimaatakkoord worden flinke subsidies uitgedeeld voor nieuwe elektrische auto’s. In het beste geval kon een autokoper 6.000 euro terugkrijgen van de overheid.
Deze “oversubsidiëring” wil het kabinet nu tegengaan, ook komt er meer aandacht voor tweedehands elektrische voertuigen. Deze maatregelen leveren geld op dat weer teruggesluisd kan worden naar bezitters van benzine- en dieselauto’s die hun belastingen juist zagen stijgen.
Tot slot wordt gekeken naar maatregelen om meer CO2 te besparen in de landbouwsector en worden de mogelijkheden van de opslag van broeikasgassen onder de grond (CCS in jargon) ingeperkt.
Klaver: ‘Onze politieke opponenten komen onze kant op’
Oppositiepartijen GroenLinks en PvdA pleitten al langer voor een verlaging van de energierekening en de invoering van een CO2-taks.
Jesse Klaver (GL) reageert opgetogen, omdat het kabinet en de coalitie zijn plannen nu wel lijken over te nemen. Dat zijn handtekening niet onder de plannen staat, maakt hem niet zo veel uit. “Ik zie dat onze politieke opponenten onze kant opkomen, dat is winst”, aldus Klaver.
D66-fractievoorzitter Rob Jetten, wiens partij wel regeert zegt in een reactie: “Politiek is de kunst van het mogelijke, niet van mooie praatjes. Niet lullen maar poetsen. Vandaag ziet de kiezer waar het om draait: daadkracht.”
GroenLinks-leider Klaver ziet de aangekondigde plannen als een uitgestoken hand van de coalitie. Hij verwacht dat de VVD, het CDA, D66 en de CU na de Provinciale Statenverkiezingen hun meerderheid in de senaat zullen verliezen.
Klaver werpt zich nadrukkelijk op als kandidaat om het klimaatbeleid in de senaat aan een meerderheid te helpen.
NOS 13.03.2019 Het kabinet wil de energielasten voor burgers verlagen en de industrie meer laten betalen voor de klimaatplannen. Dit heeft premier Rutte gezegd in een reactie op de klimaatrapporten van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) die vanmiddag werden gepresenteerd.
De twee bureaus hebben uitgerekend wat de gevolgen zijn van de 600 voorstellen over de Nederlandse bijdrage aan het terugdringen van de opwarming van de aarde. Uit die berekeningen bleek dat de maatregelen niet genoeg zijn om de klimaatdoelen te halen.
Vertrekken
Het kabinet kwam in de reactie op de rapporten direct met aanpassingen. Ze willen kijken naar een CO2-heffing, een belasting voor bedrijven die veel CO2 uitstoten. Rutte spreekt van een “verstandige” heffing. Voorkomen moet worden dat Nederlandse bedrijven naar het buitenland vertrekken.
De opbrengst van de CO2-heffing wordt gebruikt om de industrie te vergroenen, zo staat in een brief van het kabinet (.pdf). Overigens blijkt uit de doorrekeningen dat bedrijven 80 procent van hun extra kosten zullen doorberekenen aan de consument.
De belangrijkste punten van kabinet in het kort:
verlaging van de energiebelasting voor burgers vanaf 2020
“verstandige” CO2-heffing voor bedrijven
einde aan “oversubsidiëring” van nieuwe elektrische auto’s
meer “ondersteuning” van de tweedehandsmarkt elektrische auto’s
landbouw levert een “grotere bijdrage” voor extra geld
geplande verhoging van vaste lasten voor automobilisten gaat niet door
er komt minder CO2-opslag
Broeikasgassen
Het kabinet wil in 2030 49 procent minder CO2-uitstoot dan in 1990. Dat is ongeveer 48,7 megaton aan broeikasgassen. Het PBL berekende dat met de bestaande plannen een afname tussen de 31 en 52 megaton mogelijk is.
De conclusie van dat bureau is dat de klimaatdoelen “waarschijnlijk” niet gehaald worden. Het Centraal Planbureau heeft ook uitgerekend hoeveel de verschillende huishoudens er door deze maatregelen op achteruit kunnen gaan.
Vooral de lagere- en middeninkomens, gepensioneerden en mensen met een uitkering lijken er meer op achteruit te gaan. Ook moeten burgers meer betalen dan het bedrijfsleven. De oppositie in de Tweede Kamer reageerde daar meteen kritisch op.
Rutte: lasten burgers compenseren, lasten bedrijven omhoog
Huishoudens
Rutte erkent dat die verdeling niet goed is en het kabinet zegt dus nu al de plannen aan te passen. “We willen een eerlijke verdeling.” Concreet betekent dit dat huishoudens een derde van de kosten op zich nemen en de bedrijven twee derde van de kosten. Dat was fifty-fifty.
Het kabinet was aanvankelijk van plan om de industrie een boete op te leggen bij te vervuilende activiteiten, de zogenoemde bonus-malusregeling. Nu blijkt dat die maatregel te weinig CO2-reductie oplevert. Eind april komt het kabinet met een uitgewerkt plan.
Milieuorganisaties en vakbond FNV noemen de snelle aanpassingen van de klimaatplannen hoopgevend. In een gezamenlijke reactie zeggen Milieudefensie, Greenpeace, Natuur en Milieu, de Natuur en Milieufederaties en FNV: “Dit is wat het klimaat nodig heeft en waarom 40.000 mensen afgelopen zondag de straat op gingen. We moeten het nu doen met de woorden van Rutte en Wiebes, maar wij zullen het kabinet aan deze woorden houden. Wij staan klaar om afspraken te maken.”
ANP 13.03.2019 Om de klimaatdoelen te halen komt er een ,,verstandige” heffing voor bedrijven op de uitstoot van het schadelijke CO2. Het kabinet wil burgers ontzien bij de energierekening.
Dat maakte premier Mark Rutte bekend. Hij reageerde daarmee op de doorrekening van een reeks klimaatplannen, waaruit blijkt dat vooral de industrie er een forse schep bij moet doen om de uitstoot van CO2 terug te dringen.
De tegemoetkoming aan oppositiepartijen GroenLinks en PvdA, die voor een CO2-heffing pleiten, komt een week voor de provinciale verkiezingen. Daarbij lijkt het kabinet zijn meerderheid in de Eerste Kamer te verliezen en is dan aangewezen op andere partijen
Een afname van broeikasgassen zoals afgesproken in de klimaatdoelen is mogelijk, maar wordt niet gehaald, verwacht het Planbureau voor de Leefomgeving.
NOS 13.03.2019 De maatregelen in het klimaatakkoord zijn waarschijnlijk niet genoeg om de klimaatdoelen te halen. Met de 600 voorstellen lijkt het belangrijkste doel van het akkoord, 49 procent minder uitstoot van broeikasgassen in 2030 ten opzichte van 1990, niet haalbaar. Dat staat in de doorrekening van het klimaatakkoord door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB).
Het PBL stelt dat met de plannen een afname van tussen de 31 en 52 megaton aan broeikasgassen mogelijk is. Het doel, 48,7 megaton minder in 2030 (49 procent minder dan in 1990), valt daar weliswaar binnen, maar wordt waarschijnlijk niet gehaald. “Dat komt vooral door onzekerheden over verdere vormgeving van de afspraken, en over de manier waarop burgers en bedrijven zullen reageren op de voorgestelde beleidsprikkels.”
De belangrijkste punten uit de doorrekening
De maatregelen uit het klimaatakkoord zijn waarschijnlijk niet genoeg om de klimaatdoelen te realiseren
De geschatte kosten van het klimaatakkoord zullen de komende tijd oplopen tot 1,6 à 1,9 miljard euro per jaar in 2030 en vallen daarmee lager uit dan geraamd
Bedrijven moeten meer bijleggen dan huishoudens, die al veel moeten bijleggen onder de huidige plannen. Ondernemingen berekenen naar verwachting 80 procent van de kosten door aan de consument
Lage en middeninkomens zullen zonder compensatie naar verwachting meer meebetalen aan de maatregelen dan de laagste en hoogste inkomens
Er is nog veel onduidelijk over de vormgeving en uitvoerbaarheid van het bonus-malussysteem voor bedrijven
De grootste reductie wordt bereikt in de elektriciteitssector, waar een afname van broeikasgassen van tussen de 18,3 en 21,1 megaton mogelijk is. Het doel was 20,2 megaton. De sector die daarna de grootste reductie heeft is de industrie, maar daar wordt het doel naar verwachting niet gehaald.
Dat betekent dat het kabinet opnieuw zal moeten bekijken hoe de doelen wél kunnen worden bereikt. “Er moeten politieke keuzes gemaakt worden waarmee onzekerheden over het precieze effect van de voorgestelde maatregelen afnemen”, zegt het PBL. Later vanmiddag reageren minister Wiebes en premier Rutte op de doorrekening.
Kosten lager dan geraamd
De geschatte kosten van het klimaatakkoord zullen de komende tijd oplopen tot 1,6 à 1,9 miljard euro per jaar in 2030. Dat is fors lager dan geraamd op basis van het akkoord op hoofdlijnen in 2018. Toen werden de kosten op 3 tot 3,9 miljard euro berekend. Dat komt onder meer door de lagere kosten voor hernieuwbare elektriciteit en in de industrie.
Het CPB heeft ook een schatting gemaakt van een verdeling van de kosten van de doorgerekende maatregelen. Het lijkt erop dat lage en middeninkomens het iets meer zullen voelen in de portemonnee dan de laagste en hoogste inkomens. “Maar of dat daadwerkelijk gaat gebeuren is nog onduidelijk, want het kabinet moet er nog naar kijken en dat zal misschien daarvoor gaan compenseren”, zegt politiek verslaggever Albert Bos.
Effect klimaatplannen voor huishoudens;
Klimaatplannen en huishoudens
Alle klimaat- en energiemaatregelen samen (inclusief klimaatakkoord) *
Alleen klimaatakkoord *
Alle huishoudens
-1,3
-0,4
Laagste inkomens
-1,8
-0,3
Lage inkomens
-1,6
-0,5
Middeninkomens
-1,4
-0,5
Hoge inkomens
-1,1
-0,4
Hoogste inkomens
-0,8
-0,3
Werkenden
-1,1
-0,4
Uitkeringsgerechtigden
-1,7
-0,4
Gepensioneerden
-1,6
-0,5
Tweeverdieners
-1,1
-0,4
Alleenstaanden
-1,5
-0,3
Alleenverdieners
-1,4
-0,5
Met kinderen
-1
-0,3
Zonder kinderen
-1,3
-0,4
*Dit zijn percentages: ze geven het verschil aan in inkomen in 2030 ten opzichte van 2018
Daarnaast gaan bedrijven volgens Bos meer merken van het klimaatakkoord dan gedacht. Ze moeten meer bijleggen dan huishoudens. Dat komt ook omdat huishoudens straks al meer moeten gaan betalen voor alle klimaatplannen die al gepland zijn vóór het klimaatakkoord.
Wel verwacht het CPB dat bedrijven een groot deel van de eventuele extra kosten die ze straks maken zullen doorberekenen in hun prijzen. Naar verwachting zal 80 procent van de kosten worden doorberekend aan de consument.
Slechts 128 van de 600 maatregelen die in het klimaatakkoord staan zijn door het CPB doorgerekend. Bijvoorbeeld omdat veel plannen uiteindelijk weinig geld zullen kosten of opleveren, en dus niet meegenomen hoeven te worden in de berekeningen. En sommige maatregelen kan de overheid niet alleen afdwingen. Ook die heeft het CPB niet meegenomen.
Bonus-malusregeling
Verder is een deel van de voorstellen nog te vaag om door te rekenen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het veelbesproken bonus-malussysteem voor bedrijven. Dat systeem is in het klimaatakkoord terechtgekomen, nadat een eerder voorstel om een CO2-heffing in te voeren tijdens de onderhandelingen was gesneuveld.
Volgens het CPB is er nog te veel onduidelijk over de vormgeving en de uitvoerbaarheid van het bonus-malussysteem, en over de omstandigheden wanneer de heffing van kracht wordt, om er nu een berekening van te kunnen maken.
Het PBL deed dat wel. Volgens het planbureau is niet duidelijk hoe bedrijven zullen reageren op deze regeling, waarmee goed gedrag wordt beloond en slecht gedrag bestraft. “Zien zij het vooral als kans of als bedreiging?”, vraagt het PBL zich af. Ook bij de industrie zelf zijn er grote onzekerheden over de regeling.
Juist over de bijdrage van de industrie ontstond de afgelopen weken veel discussie. Volgens milieuorganisaties komen de kosten te veel op schouders van huishoudens te liggen en worden bedrijven te veel ontzien. Gisteren werd bekend dat het kabinet neigt naar een CO2-taks voor bedrijven.
Wat is het klimaatakkoord?
Nederland heeft zich als doel gesteld om in 2030 49 procent minder broeikasgassen uit te stoten dan in 1990, om het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 te kunnen naleven. Daarin werd door 195 landen, waaronder Nederland, afgesproken dat de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden moet komen en dat er een einde moet komen aan de stijging van de uitstoot van broeikasgassen. Nu loopt Nederland nog achter ten opzichte van andere landen. Met dit voorstel wil Nederland die achterstand inhalen.
Om dat doel te bereiken, hebben overheden, bedrijven en maatschappelijke partijen de afgelopen tijd rond de tafel gezeten om afspraken te maken.
Die onderhandelingen waren opgedeeld in vijf verschillende sectoren (van mobiliteit tot industrie), de zogenoemde klimaattafels. In december presenteerden de partijen een akkoord met 600 voorstellen. Die zijn nu doorgerekend. Op basis van deze doorrekeningen kan de politiek beslissingen nemen.
Het akkoord is niet hetzelfde als de Klimaatwet, waarmee de Tweede Kamer vastlegde dat Nederland in 2050 nagenoeg klimaatneutraal moet zijn.
NU 13.03.2019 De voorstellen uit het ontwerpklimaatakkoord leveren een besparing van 31 tot 52 megaton CO2 in 2030 op. Dat valt nog binnen het gestelde kabinetsdoel van 48,7 megaton minder CO2, al wordt dat waarschijnlijk niet gehaald. Vooral de industrie levert te weinig besparingen.
“Er is nog veel werk aan de winkel”, concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de woensdag gepubliceerde doorrekeningen van de klimaatplannen.
De megatonnen moeten leiden tot 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 om de opwarming van de aarde tegen te gaan.
Het PBL vermoedt dat het doel niet wordt gehaald vanwege “onzekerheden over verdere vormgeving van de afspraken”. Ook speelt mee hoe burgers en bedrijven op de 128 voorgestelde maatregelen reageren.
Het doel wordt alleen gehaald als alle puzzelstukjes op de juiste wijze in elkaar vallen. Kortom: burgers en bedrijven moeten in alle gevallen positief reageren op de klimaatmaatregelen, aldus het PBL.
Een volledige kabinetsreactie op de doorrekeningen volgt eind april 2019.
In het kort:
Klimaatdoel van 49 procent minder CO2 in 2030 wordt waarschijnlijk niet gehaald
Vooral industrie blijft achter bij besparen megatonnen broeikasgassen
Kosten vallen in 2030 lager uit dan eerder geraamd
Laagste inkomens worden het hardst geraakt
Industrie levert te weinig besparing
Iedere overlegtafel kreeg een eigen opdracht mee om uiteindelijk een afgesproken aantal megaton CO2 te besparen in 2030. De tafels zijn opgedeeld in de sectoren industrie, woningen, mobiliteit, landbouw en elektriciteit en moeten gezamenlijk de 48,7 megaton CO2 besparen. Dat aantal staat gelijk aan de 49 procent reductie in 2030.
Het PBL concludeert nu dat de industrie (opgave: 14,3 megaton CO2) in het gunstigste geval uitkomt op een besparing van 13,9 megaton CO2. De huidige methode om bedrijven tot besparen te zetten is te onzeker, schrijft het PBL.
De industrie stelde zelf voor om met een bonus- en boetesysteem te werken. Bedrijven moeten plannen voor hoe zij het klimaatdoel willen halen indienen. Lukt dat niet of werken zij niet mee, dan krijgen ze een boete. Lukt het wel, dan maken ze aanspraak op subsidie.
Het PBL vraagt zich af of dat bedrijven zal aanzetten tot investeringen in minder uitstoot. Zo voorzien de rekenmeesters problemen met de juridische afdwingbaarheid en zijn er twijfels over de kosten en investeringen in projecten waarvan onduidelijk is hoeveel CO2-besparing ze opleveren.
Het CPB heeft de effecten van een boetesysteem niet doorgerekend omdat de uitwerking en uitvoering te onzeker zijn.
Milieuclubs en linkse partijen vragen om een CO2-heffing
Het bonus- en boetesysteem kreeg vanaf het begin al veel kritiek. Het was voor enkele milieuorganisaties en de FNV reden om uit het klimaatoverleg te stappen, zij willen een directe manier van CO2-beprijzing door middel van een heffing.
De organisaties noemen een CO2-heffing nu “onvermijdelijk”.
Ook partijen in de Tweede Kamer, zoals GroenLinks en de PvdA, vragen om zo’n CO2-heffing.
Op verzoek van deze partijen wordt zo’n maatregel door het PBL alsnog doorgerekend, maar de uitkomst kon niet meer worden meegenomen met de woensdag gepubliceerde cijfers.
Vlnr: Laura van Geest (Centraal Planbureau), Pieter Boot, Hans Mommaas (beiden Planbureau voor de Leefomgeving) en Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (ANP).
Maatregelen treffen laagste inkomens het hardst
Het Centraal Planbureau (CPB), dat keek naar de koopkrachteffecten van de klimaatmaatregelen, berekende dat alle huishoudens er in 2030 gemiddeld 1,3 procent op achteruitgaan. In dit geval is al het eerdere klimaat- en energiebeleid van het kabinet meegenomen.
De laagste inkomens gaan er in het totale plaatje het meest op achteruit (-1,8 procent), de hoogste inkomens met -0,8 procent het minst.
Ook met alleen de maatregelen uit het ontwerpklimaatakkoord gaan de lage- en middeninkomens er het meest op achteruit.
Hier moet worden benadrukt dat het gaat om koopkrachtcijfers in 2030 als het kabinet verder geen actie onderneemt. De politiek heeft jaarlijks de kans het beleid aan te passen om koopverschillen weg te werken.
Als er wordt gekeken naar het totale kostenplaatje van 5,2 miljard euro in 2030, blijkt dat gezinnen een groter deel moeten ophoesten (3 miljard) dan bedrijven (2 miljard). Het overige deel valt in het buitenland.
Kosten vallen lager uit dan eerder berekend
De kosten vallen lager uit dan waar eerder rekening mee werd gehouden. De zogenoemde nationale kosten bedragen in 2030 tussen de 1,6 en 1,9 miljard euro. In december raamde het PBL nog op 3 tot 4 miljard euro.
De nationale kosten zeggen iets over de kosten voor de Nederlandse samenleving als geheel, ongeacht wie de rekening krijgt. Belastingen en subsidies tellen hierin niet mee, omdat dit wordt gezien als waardeoverdracht tussen verschillende partijen binnen de samenleving.
Politiek is nu aan zet
Nu duidelijk is hoeveel CO2-besparing welke maatregel oplevert en wat de kosten daarvan zijn, is de politiek aan zet. De Tweede Kamer en het kabinet zullen moeten kiezen welke maatregelen zij willen invoeren om het doel van 49 procent minder broeikasgassen te halen.
In het proces is door politici steeds gezegd dat de energietransitie haalbaar en betaalbaar moet zijn en dat de grootste vervuiler moet betalen, maar dat tegelijkertijd de maatregelen de concurrentiepositie van bedrijven niet mogen schaden. Dat zijn bij uitstek politieke vragen waar verschillend over wordt gedacht in Den Haag.
BB 13.03.2019 De klimaatplannen die het kabinet heeft laten doorrekenen, zorgen in 2030 voor een vermindering van de uitstoot van CO2 tussen de 43 en 51 procent ten opzichte van 1990. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), dat de voorstellen heeft geanalyseerd, maakt daaruit op dat het doel van 49 procent waarschijnlijk niet wordt gehaald.
Grote stappen
Het PBL denkt dat met het concept-klimaatakkoord wel ‘grote stappen’ kunnen worden gezet. ‘Maar er is nog veel werk aan de winkel.’ Alleen in het gunstigste scenario wordt de doelstelling gehaald, maar als alles tegenzit bij lange na niet. Het planbureau wijst op onzekerheden over het precieze effect van de voorgestelde maatregelen.
Om die weg te nemen moeten politieke keuzes worden gemaakt. Daarnaast wijst het PBL erop dat nog moeilijk valt te voorspellen hoe burgers en bedrijven op de veranderingen zullen reageren. Bijvoorbeeld naar de snelheid waarmee mensen overstappen op elektrische auto’s blijft het toch gissen.
Industrie
Vooral in de industrie ziet het PBL een groot risico dat de doelstelling niet wordt gehaald. Het planbureau wijst op grote onzekerheden die kleven aan de regeling die bedrijven moet verleiden tot verduurzaming.
Ook het Centraal Planbureau, dat de klimaatmaatregelen eveneens heeft doorgerekend, vindt dat voorstel te onduidelijk en onvoldoende uitgewerkt. Of een alternatief plan van de linkse oppositie voor een CO2-heffing beter werkt, is nog onduidelijk. Een doorrekening daarvan volgt medio april.
Goedkoper
De kosten van de voorstellen tellen volgens het PBL op tot op 1,6 tot 1,9 miljard euro per jaar in 2030. Dat is aanzienlijk minder dan vorig jaar naar voren kwam uit een eerste analyse van de hoofdlijnen van het klimaatakkoord. De maatregelen in het akkoord zullen er volgens het CPB toe leiden dat lagere middeninkomens er meer op achteruit gaan dan hogere.
De maatregelen zorgen in doorsnee voor een achteruitgang van 0,4 procent in 2030. Lagere middeninkomens gaan er 0,5 procent op achteruit, de hoogste en allerlaagste inkomens 0,3 procent.
Inkomensachteruitgang
Het totale klimaat- en energiebeleid tot 2030 leidt volgens het planbureau tot 2030 tot een inkomensachteruitgang van gemiddeld 1,3 procent. Voor lagere inkomens is het negatieve effect 1,8 procent en voor hogere 0,8 procent.
Dat komt grotendeels door het al in gang gezette klimaat en energiebeleid, zegt het CPB. Ook in de periode tot 2021 leveren lagere inkomens meer in dan hogere, staat in de doorrekening.
Niet blij
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer zijn niet blij met de verwachte gevolgen van het concept-Klimaatakkoord van de twee planbureaus CPB en PBL. Volgens de SP vergroten deze klimaatplannen de onrechtvaardigheid nog verder. Lage- en middeninkomens, gepensioneerden, uitkeringsgerechtigden gaan er nog harder op achteruit terwijl ze juist minder vervuilen dan anderen, stellen de socialisten.
CO2-heffing Niet groen, niet eerlijk, luidt de klacht van de PvdA. Volgens leider Lodewijk Asscher gaan huishoudens het meest betalen en de grote vervuilers het minst. ‘Een CO2-heffing is nodig zodat vervuilers meer gaan betalen en huishoudens minder. Nederland verdient een kabinet dat opwarming tegengaat en vervuilers laat betalen.’
Subsidies en boetes
GroenLinks benadrukt dat er door een planbureau vraagtekens zijn geplaatst bij de manier waarop het kabinet bedrijven hun CO2-uitstoot wil laten terugdringen. De regering denkt aan een systeem van subsidies en boetes, maar de vraag is of dat allemaal uitvoerbaar is. Bedrijven lijken relatief makkelijk onder eventuele straffen uit te kunnen komen.
Dikke onvoldoende
Een eerlijke CO2-heffing en een effectief boetesysteem om de uitstoot terug te brengen, zijn onvermijdelijk, zegt de milieubeweging, met daarin onder meer Milieudefensie, Greenpeace en Natuur & Milieu, in een reactie. ‘De doorrekening van het PBL geeft het ontwerp-klimaatakkoord een dikke onvoldoende’, stellen de organisaties, waar ook de FNV zich bij aansloot. ‘De boodschap aan het kabinet is duidelijk: met halve maatregelen halen we de klimaatdoelen niet.
Het is nu onvermijdelijk om met onze oplossingen aan de slag te gaan. De samenleving is klaar voor een goed klimaatbeleid, dat bovendien groene banen oplevert. Dat lieten de 40.000 mensen op de Klimaatmars wel zien. Genoeg getreuzeld, het klimaat wacht niet.
Klimaattafels
Het Klimaatakkoord is het resultaat van het overleg dat ondernemingen, milieuorganisaties, vakbonden, werkgeversorganisaties en overheidsinstanties in 2018 hielden aan de zogenaamde Klimaattafels. Aan deze tafels werd gediscussieerd over elektriciteit, industrie, mobiliteit, landbouw en gebouwde omgeving.
Dat resulteerde in zeshonderd voorstellen met wat er in Nederland mogelijk is om de uitstoot van het broeikasgas CO2 te verminderen tot bijna de helft (49 procent) in 2030 ten opzichte van 1990. Het kabinet komt eind april met een officiële reactie op de bevindingen van PBL en CPB. (Red./ANP)
AD 13.03.2019 De ruim zeshonderd maatregelen uit het voorlopige Klimaatakkoord schieten waarschijnlijk tekort om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen. Volgens het CPB Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is er ‘werk aan de winkel’ en moeten er ‘politieke keuzes’ worden gemaakt.
De plannen uit het voorlopige Klimaatakkoord zorgen er volgens het PBL voor dat de uitstoot van broeikasgassen met 31 tot 52 megaton CO2 wordt teruggebracht, terwijl 48,7 megaton nodig is. Het planbureau spreekt van ‘grote stappen in de energietransitie’, maar de opgave van 49 procent reductie wordt ‘waarschijnlijk niet gehaald’. ,,Als je zes keer met een dobbelsteen gooit, kan je zes keer zes gooien, maar die kans is niet zo groot’’, aldus PBL-directeur Hans Mommaas.
Het instituut stelt dat er ‘politieke keuzes’ nodig zijn om meer zekerheid te krijgen over de effectiviteit van de te nemen maatregelen. Dat kan betekenen dat er mogelijk meer of andere maatregelen genomen moeten worden, of dat de maatregelen zelf aangescherpt moeten worden.
Later vandaag reageren verantwoordelijk minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) en premier Mark Rutte op de doorrekening.
Industrie
Vooral de plannen voor de industrie zijn volgens het PBL onzeker. Deze bedrijven werden geacht de uitstoot met 14,3 megaton terug te dringen, maar de plannen die zijn gemaakt leiden tot een CO2-reductie van slechts 6,0 tot hooguit 13,9 megaton.
Het PBL zet vraagtekens bij de effectiviteit van de voorgestelde bonus-malusregeling voor grote uitstoters: die houdt in dat bedrijven zelf met plannen moeten komen om de CO2-reductie terug te brengen. Doen zij dat niet, dan volgt een boete. Volgens het PBL zorgt zo’n regeling voor veel onzekerheid en hangt erg veel af van de vormgeving van de plannen en de reactie daarop van bedrijven.
De afgelopen tijd bleek al dat ook de regeringspartijen weinig vertrouwen hadden in de effectiviteit van een boetesysteem. In plaats daarvan wordt gedacht te komen met een CO2-belasting voor bedrijven. De linkse oppositiepartijen dringen daar al langer op aan.
Lage inkomens geraakt
Nederlanders met een laag inkomen of een middeninkomen zijn relatief het duurst uit door de maatregelen uit het voorlopige Klimaatakkoord, zo rekent het CPB voor. De (lagere) middeninkomens gaan er zo’n 0,5 procent op achteruit door de voorgestelde maatregelen van de klimaattafels, bij de hoogste en laagste inkomens is het een teruggang van 0,3 procent.
De verhoging van de motorrijtuigenbelasting en de introductie van een ‘innovatietoeslag’ op het bezit van een auto slaat het hardst neer bij de (lagere) middeninkomens. Dat zijn mensen die een benzine- of dieselauto rijden en voorlopig geen geld hebben om een elektrische auto aan te schaffen.
Het totale klimaat- en energiebeleid – dat bestaat uit het al ingezette beleid én de maatregelen uit het voorlopige Klimaatakkoord – raakt vooral de laagste inkomens, stelt het CPB. De achteruitgang voor de laagste inkomensgroep bedraagt 1,8 procent, terwijl mensen met de hoogste inkomens er gemiddeld 0,8 procent op achteruit gaan tussen 2018 en 2030.
Gemiddeld gaan huishoudens er in 2030 zo’n 1,5 procent op achteruit door het totale klimaat- en energiebeleid. Daarin is meegenomen dat bedrijven zo’n 80 procent van hun lastenverzwaringen zullen doorberekenen aan de consument. Daarbij is ook meegeteld dat mensen minder geld kwijt zijn aan bijvoorbeeld benzine als ze in een elektrische auto gaan rijden.
Kritiek
De oppositie is niet te spreken over de verwachte gevolgen. Volgens de SP vergroten deze klimaatplannen de onrechtvaardigheid nog verder. Partijleider Lilian Marijnissen benadrukt dat dat draagvlak in de weg staat. ‘Klimaatbeleid zal rechtvaardig zijn of niet zijn.’
Ook PvdA-leider Lodewijk Asscher hekelt de verdeling van de kosten. ,,Huishoudens betalen met dit kabinet het meest en de grote vervuilers het minst. Dat is niet eerlijk en niet groen.’’
De voltallige oppositie wilde morgen een debat met verantwoordelijk minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat), maar de coalitie voelt daar niets voor en blokkeerde het verzoek vanmiddag in de Kamer. Volgens D66-Kamerlid Matthijs Sienot zou een debat morgen te snel komen, en zouden Kamerleden zo snel niet in staat zijn de doorrekeningen goed te bestuderen. CDA, VVD en de ChristenUnie sloten zich bij deze redenering aan.
Laura van Geest (Centraal Planbureau), minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (VVD), Ed Nijpels (voorzitter van het Klimaatberaad) en Hans Hommaas (Planbureau voor de Leefomgeving) tijdens de presentatie van het ontwerp-Klimaatakkoord. Ⓒ Hollandse Hoogte
Telegraaf 13.03.2019 Politieke kopstukken buitelden over elkaar heen met reacties op de doorrekening van het klimaatakkoord, een uur later was het opnieuw raak door de plotselinge ommezwaai van het kabinet. Standpunten moesten soms 360 graden worden gedraaid, anderen blijven sceptisch.
„Trucjes van politici in paniek”, foetert PVV-leider Geert Wilders na de persconferentie van premier Rutte en minister Wiebes (Klimaat). „Ze zitten politiek in de problemen en opeens wil het kabinet een week voor de verkiezingen de energierekening wat compenseren en een CO2-heffing invoeren. Maar in april vertellen ze pas hoe ze het gaan doen. Ik geloof ze niet.”
PvdA-leider Lodewijk Asscher zei na de doorrekening dat een CO2-heffing voor bedrijven „onvermijdelijk” is geworden. Een half uur later, na de aankondiging van het kabinet over de komst van zo’n taks, zei hij: „Hèhè dit is wat wij al zeiden. Beter laat dan nooit.” SP-leider Lilian Marijnissen blijft sceptisch: „Mark Rutte. Een week voor de verkiezingen een belofte. Eerst zien, dan geloven.”
Wegpoetsen
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff kan een week voor de verkiezingen juist opgelucht adem halen. Hij ziet dat het kabinet „op de belangrijkste punten een aantal zorgen heeft kunnen wegnemen.” Vooral de autoplannen en de energierekening waren een nachtmerrie voor zijn achterban. De liberaal zegt nog meer uit het klimaatakkoord ’weggepoetst’ te willen krijgen. Wat precies wil Dijkhoff niet zeggen.
Jesse Klaver van GroenLinks moest een nieuwe draai geven aan zijn geplande tirade. Als enige partijleider plande belegde hij een persconferentie. Het beschuldigende vingertje ging nu maar uit naar het door de rechter opgelegde klimaatdoel voor 2020, waar het klimaatakkoord nou weer net niet over gaat. Verder kraaide Klaver victorie en claimde de jonge voorman de aankondiging van een CO2-heffing voor de industrie als zijn succes: „Een enorme winst voor GroenLinks.”
Automobilist
Ook voor Thierry Baudet waren de druiven zuur. Hij plukte de vruchten van de onduidelijke klimaatkeuzes van VVD en CDA. De leider van Forum voor Democratie wilde gisteren alleen in Nieuwsuur reageren op de ommezwaai van het kabinet.
CDA-leider Buma zwaait nu met de buit: „De energierekening was voor ons onverantwoord hoog geworden en gaat nu omlaag. Ook voor automobilisten blijft het betaalbaar.”
AD 13.03.2019 Directeuren Laura van Geest en Hans Mommaas maken zich vandaag geen illusies: natúúrlijk zullen politici aan de haal gaan met hun doorrekening van de voorgestelde klimaatmaatregelen. En dat is helemaal niet erg, zolang de cijfers maar goed worden begrepen.
De gemiddelde Nederlander weet amper wat hem overkomt vandaag, zó groot is de bak cijfers die het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) vandaag over ons uitstorten. De doorrekening van zeshonderd maatregelen uit het ontwerp-klimaatakkoord levert dikke pakken papier op.
Maar wie denkt daarin te kunnen ontwaren of het al tijd is geworden die gasketel de deur uit te doen, komt bedrogen uit, benadrukt PBL-directeur Hans Mommaas. ,,Onze doorrekening is in eerste instantie bedoeld voor beleidsmakers”, benadrukt hij.
Ook mensen die willen weten wat die hele energietransitie nou precies betekent voor hun portemonnee worden na vandaag nog niet veel wijzer. ,,We zullen wel laten zien hoe specifieke maatregelen bijvoorbeeld uitpakken voor hoge en lage inkomens, maar de gewone burger zal zich daar niet in herkennen”, stelt directeur Laura van Geest van het CPB. ,,Daarvoor zijn deze cijfers minder geschikt.”
Wat moeten we dan wel aan met deze rekenexercitie? Daarover zijn beiden het eens: feiten aanleveren voor het publieke en politieke debat over de klimaatmaatregelen. Van Geest: ,,Dat doen we naar beste eer en geweten.”
Het PBL heeft berekend hoeveel CO2-besparing een maatregel oplevert en hoe groot de investering is. Ook schetst het instituut de onzekerheden. Mommaas: ,,Er is nu eenmaal veel onzeker in de wereld, zoals bijvoorbeeld de olieprijs. Bovendien zijn niet alle maatregelen die aan de klimaattafels zijn bedacht even adequaat uitgewerkt.”
Het CPB heeft op zijn beurt uitgerekend hoe groot de kosten voor de overheid zijn, en welk deel van de lasten bij burgers en bedrijven neerkomt. Van Geest: ,,Sommige mensen zullen het totaal heel duur vinden, anderen juist niet.
Maar dat oordeel is niet aan ons. Politici moeten uiteindelijk beslissen, wij niet”, benadrukt de CPB-directeur. Plagerig: ,,Ik denk dat zij dat zelf ook heel goed weten.”
Juist politici nemen de planbureaus de laatste tijd regelmatig de maat. Hun modellen en werkwijze worden openlijk ter discussie gesteld. Volgens Van Geest is dergelijke kritiek van alle tijden en moeten planbureaus daar niet van schrikken, ‘ook al is het niet de leukste dag in ons leven’.
Foutje kabinet
Vooral het PBL kreeg er recentelijk van langs. CDA-leider Sybrand Buma haalde uit naar het planbureau toen bleek dat de energierekening hoger uitviel dan verwacht. ,,Met dit soort modellen kunnen wij niet werken.
De cijfers moeten beter op orde zijn”, zei hij. Achteraf bleek dat de fout bij het kabinet lag. Mommaas wil er niet te veel woorden aan vuil maken. ,,De minister-president is heel duidelijk geweest en heeft erkend dat ons niets te verwijten valt.”
Tegelijkertijd oordeelde GroenLinks-leider Jesse Klaver dat het PBL te ‘vaag’ is en meer richting moet geven, sturender moet zijn. Als wetenschapper verzet Mommaas zich tegen die oproep: ,,Wij leveren cijfers, feiten, analyse. Daarna is het aan de politiek. Díe moet richting geven.”
En ja, dan kan het ook gebeuren dat politici als Thierry Baudet (FvD) zelf aan het rekenen slaan en concluderen dat de kosten van de klimaataanpak 1000 miljard euro gaan bedragen. Of die optelsom klopt of niet, laten de planbureaus over aan Baudets politieke uitdagers. Mommaas: ,,Wij maken zo’n som in elk geval niet. Wij reiken de cijfers aan en het is verder aan politici wat zij daarmee doen.”
AD 13.03.2019 De oppositiepartijen in de Kamer zijn niet te spreken over de verwachte gevolgen van het concept-klimaatpakket. Vooral de lage- en middeninkomens betalen de rekening, terwijl de grote vervuilende bedrijven het minst bijdragen. Niet eerlijk en niet groen, oordelen de partijen.
Volgens de SP vergroten deze klimaatplannen de onrechtvaardigheid nog verder. Lage- en middeninkomens, gepensioneerden, uitkeringsgerechtigden gaan er nog harder op achteruit terwijl ze juist minder vervuilen dan anderen, stellen de socialisten. Partijleider Lilian Marijnissen benadrukt dat dat draagvlak in de weg staat. ‘Klimaatbeleid zal rechtvaardig zijn of niet zijn.’
Ook PvdA-leider Lodewijk Asscher hekelt de verdeling van de kosten. ,,Huishoudens betalen met dit kabinet het meest en de grote vervuilers het minst. Dat is niet eerlijk en niet groen. Een CO2-heffing is nodig zodat vervuilers meer gaan betalen en huishoudens minder. Nederland verdient een kabinet dat opwarming tegengaat en vervuilers laat betalen. Ga aan de slag of ga uit de weg.’’
GroenLinks benadrukt dat er door een planbureau vraagtekens zijn geplaatst bij de manier waarop het kabinet bedrijven hun CO2-uitstoot wil laten terugdringen. De regering denkt aan een systeem van subsidies en boetes, maar de vraag is of dat allemaal uitvoerbaar is. Bedrijven lijken relatief makkelijk onder eventuele straffen uit te kunnen komen.
De voltallige oppositie wilde morgen een debat met verantwoordelijk minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat), maar de coalitie voelt daar niets voor en blokkeerde het verzoek vanmiddag in de Kamer.
Volgens D66-Kamerlid Matthijs Sienot zou een debat morgen te snel komen, en zouden Kamerleden zo snel niet in staat zijn de doorrekeningen goed te bestuderen. CDA, VVD en de ChristenUnie sloten zich bij deze redenering aan.
Ongelooflijk laf, aldus Reactie Geert Wilders op coalitie, die niet wil praten over klimaatdoorrekeningen
De oppositie toonde weinig begrip voor het argument van de coalitie. ‘Erg moedig is dat niet een week voor de verkiezingen..’, zegt GroenLinks-Kamerlid Bart Snels op Twitter. Klaver stipte aan dat D66-voorman Rob Jetten samen met hem wel vanavond bij Nieuwsuur aanschuift om over het Klimaatakkoord te praten. GroenLinks geeft om 16.00 uur tijdens een persconferentie een uitgebreide reactie op de doorrekeningen.
Geert Wilders vindt het ‘ongelooflijk laf’dat de coalitiepartijen een debat over de klimaatvoorstellen morgen blokkeren. ,,Minister Wiebes en premier Rutte staan de pers wel te woord en vanavond zijn meerdere fractievoorzitters van de coalitie op de televisie, maar ze willen niet met ons praten. Dat snapt helemaal niemand. De doorrekeningen zien er in ieder geval niet goed uit voor de burger, misschien willen ze daarom niet debatteren.”
Volgens SP-leider Marijnissen is het ‘een slechte zaak’ dat de coalitiepartijen en het kabinet geen tekst en uitleg willen geven over de doorrekeningen. ,,Het is onverantwoord dat de coalitiepartijen deze onrechtvaardige plannen boven de markt laten hangen. Maar dit thema, klimaat, komt zeker de komende dagen wel aan de orde bij de verkiezingsdebatten.”
PvdA-voorman Asscher begrijpt de houding van de regeringspartijen wel. ,,Ze hebben maandenlang gezegd te willen wachten op deze cijfers. Nu zijn ze er en ze zijn niet goed. Dus moet die CO2-heffing die wij voorstaan er nu komen. Anders gaan ze de klimaatdoelen niet halen en dan is het einde kabinet.”
NU 12.03.2019 Woensdagmiddag 13.03.2019 worden de doorrekeningen van de klimaatplannen gepubliceerd. Worden de CO2-doelen gehaald? Wat gaat het kosten? Wie krijgt de rekening? Een stortvloed aan cijfers en tabellen moet duidelijkheid bieden aan de kiezers, want het klimaat is hot in aanloop naar de Provinciale Verkiezingen.
Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) geven woensdagmiddag om 13.15 uur in twee lijvige rapporten antwoorden op de drie genoemde vragen.
Deze drie centrale vragen hebben allemaal betrekking op dat ene doel in 2030: 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990.
Een jaar lang mocht zo’n beetje elke belangengroep, van Shell tot Greenpeace, die iets met klimaat en verduurzaming te maken heeft, aanschuiven aan een van de vijf overlegtafels.
Klimaatscepsis kwam langzaam op gang
De gesprekken begonnen in betrekkelijke rust, maar toen het einde eenmaal in zicht kwam en er hardop over een klimaatakkoord werd gesproken, begonnen partijen zich te roeren. Waarom wordt de politiek niet betrokken? En waarom zitten de burgers niet aan tafel?
CDA-leider Sybrand Buma gaf in de zomer al een waarschuwingsschot, hij waarschuwde voor een “Pim Fortuyn-revolte”. VVD-lijsttrekker Klaas Dijkhoff trok een half jaar later aan de bel en noemde voorstanders van een stevig klimaatbeleid “drammers”.
Aan de andere kant vindt GroenLinks-leider Jesse Klaver dat Dijkhoff met zijn scepsis onnodig de angst voedt.
Kortom: de klimaatdiscussie was opeens in volle gang. Met de verkiezingen voor de leden van de Provinciale Staten op 20 maart, die twee maanden later de Eerste Kamer kiezen, moet er meer duidelijkheid komen. Vooral oppositiepartijen drongen erop aan.
Oppositie drong aan op publicatie klimaatcijfers voor verkiezingen
Het CPB en het PBL waren al een tijdje bezig met doorrekeningen van de honderden klimaatplannen om de haalbaarheid en betaalbaarheid vast te stellen. Maar de publicaties van de uitkomsten stonden oorspronkelijk na de verkiezingen gepland.
Dat is niet eerlijk, vindt de oppositie, want zo wordt klimaat als verkiezingsthema een stuk ingewikkelder. De planbureaus konden uiteindelijk melden dat de doorrekeningen een week voor de verkiezingen klaar zijn.
De meest klimaatkritische partijen PVV en Forum voor Democratie (FVD) zullen de berekeningen weer gebruiken om hun pleidooi te onderbouwen. Deze partijen vinden dat de maatregelen veel te veel geld gaan kosten. Vooral gezien het geringe effect van de Nederlandse CO2-besparing op de mondiale uitstoot.
“Als de mens al verantwoordelijk is voor de klimaatverandering, is het irrationeel om 1.000 miljard euro uit te geven aan de energietransitie”, zei FVD-leider Thierry Baudet tijdens het RTL-verkiezingsdebat. Baudet schermt al maanden met dat bedrag als het over de klimaatkosten gaat.
Volgens minister Eric Wiebes (Klimaat) kloppen de berekeningen van FVD niet. “Baudet telt investeringen, kosten, subsidies en belastingen bij elkaar op. Dan krijg je dubbeltellingen”, zei Wiebes eind vorig jaar tijdens een debat in de Kamer.
De Volkskrantrekende onlangs de bewering van Baudet na en concludeerde eveneens dat de FVD-leider de kosten te hoog inschat.
Zijn cijfers van PBL nog wel te vertrouwen?
Over cijfers gesproken; er was de afgelopen weken nogal wat te doen over de betrouwbaarheid van de cijfers van het PBL.
Volgens het kabinet zou de energierekening dit jaar ruim 100 euro hoger zou uitvallen, en zei zich te baseren op cijfers van het Planbureau, maar dat bleek niet te kloppen. Huishoudens moeten eerder rekening houden met 330 euro meer.
Wat ging hier fout? De simpele uitleg was dat de cijfers van het PBL kwamen uit de Nationale Energieverkenning (NEV) van 2017, een rapport dat jaarlijks wordt wordt gepubliceerd over de stand van zaken van de Nederlandse energiehuishouding.
Althans, bijna elk jaar, want voor 2018 verscheen er geen NEV. Het kabinet heeft vervolgens op eigen houtje de cijfers uit 2017 gebruikt om een inschatting te maken voor de energierekening van 2019.
Omdat de marktprijzen van gas en stroom in de tussentijd flink waren gestegen, kwam er een lager bedrag voor de energienota uit de koker op basis van de PBL-cijfers.
Het kabinet had naar eigen zeggen “minder stellig” moeten zijn, het PBL trof geen blaam. Maar het kwaad was al geschied, want het Planbureau heeft een cruciale taak in de doorrekeningen van de klimaatmaatregelen.
De Kamer van links tot rechts wilde weten of het PBL die taak wel aankan. Ook hier worden immers de cijfers uit 2017 gebruikt.
Het planbureau zag zich genoodzaakt met een reactie te komen. Voor de langere termijn, de effecten van het ontwerpklimaatakkoord in 2030, kan er volgens het PBL worden gewerkt met ‘oude cijfers’, in dit geval dus gegevens uit 2017. Om dit nu opeens te veranderen, zou “verwarring teweegbrengen en het proces verstoren”.
Het zal niet gaan over CO2-heffing voor bedrijven
Het zal woensdag in ieder geval niet gaan over een CO2-heffing voor bedrijven. Zo’n voorstel zat aanvankelijk niet in de voorstellen van de klimaattafels, maar werd op verzoek van GroenLinks en PvdA alsnog meegenomen.
Omdat dit verzoek pas later werd voorgelegd aan de planbureaus, zijn de berekeningen niet tegelijk klaar met de andere doorrekeningen.
Bovendien bepalen de Tweede Kamer en het kabinet uiteindelijk welke klimaatmaatregelen in het definitieve klimaatakkoord terechtkomen.
Er zullen dus veel vragen worden beantwoord, maar niet die van iedereen.
NOS 12.03.2019 Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie overwegen serieus om toch een belasting in te voeren voor bedrijven die veel CO2 uitstoten.
Een stap in die richting wordt morgen waarschijnlijk al gezet, in reactie op de doorrekeningen van het voorlopig klimaatakkoord door de planbureaus die ook morgen gepresenteerd zullen worden. Dat bevestigen bronnen in Den Haag, die eraan toevoegen dat ze nog wachten op die doorrekeningen van alle klimaatplannen.
Subsidie elektrische auto
Er zou onder meer uit blijken dat de industrie nog te weinig bijdraagt aan het halen van de klimaatdoelstelling van 49% minder CO2-uitstoot dan in 1990. Tot nu toe vond de coalitie een heffing niet nodig, maar werd gekozen voor een minder vergaande variant.
De coalitie kijkt nog naar de verschillende varianten voor een CO2-taks. Nadat de doorrekeningen van de planbureaus morgen zijn gepresenteerd is er ook extra coalitieoverleg. Daar wordt dan ook gesproken over het aanpassen van de subsidieregeling voor elektrische auto’s in het concept-klimaatakkoord. Het subsidiebedrag voor de aanschaf van zo’n auto, 6000 euro, wordt mogelijk verlaagd.
Eerlijk verdelen
Oppositiepartijen als GroenLinks en PvdA dringen al langer aan op een heffing voor bedrijven met veel emissie, omdat de kosten van het klimaatbeleid daarmee eerlijker verdeeld worden tussen burgers en bedrijven.
Volgens politiek verslaggever Ron Fresen heeft een mogelijk snelle aanpassing van de klimaatplannen ook alles te maken met de Provinciale Statenverkiezingen van volgende week.
“Je slaat als regeringspartijen de oppositie een belangrijk wapen uit handen, namelijk het verwijt dat dit kabinet de bedrijven nu veel te veel zou ontzien en dat gezinnen ervoor opdraaien. GroenLinks en de PvdA willen in die laatste week de regeringspartijen juist daarop aanvallen en eisen dat de kosten van het klimaatbeleid eerlijker worden verdeeld. Het zou ook het draagvlak voor de maatregelen vergroten”, aldus Fresen.
AD 09.03.2019 Als het kabinet zich niet genoeg inzet om de in Parijs afgesproken klimaatdoelen te halen, stapt D66 uit het kabinet. Dat dreigement van de partijtop wordt zondag hoogstwaarschijnlijk overgenomen door de achterban van de sociaal-liberalen.
Alle regeringspartijen, ook al lijken CDA en VVD soms wat schoorvoetend, zeggen ‘Parijs’ te willen halen. Maar D66 zet met de harde woorden wel druk op haar coalitiepartners. Uitdrukkelijk dreigen met een kabinetscrisis is een zwaar middel en valt bij coalitiegenoten meestal niet in goede aarde.
VVD
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zinspeelde in januari ook al eens op het opblazen van het kabinet wegens het klimaatbeleid. Maar dan om haast de omgekeerde reden: hij stelde dat hij de klimaatplannen niet zou slikken als die de burger te veel zouden kosten. Dat werd hem niet in dank afgenomen. Dijkhoff bond, na een stevige aanvaring met zijn regeringspartners, later weer wat in.
Het partijcongres van D66 beslist zondag of het uitspreekt dat ‘Parijsbestendig’ klimaatbeleid ‘een uiterste voorwaarde moet zijn voor verdere deelname van D66 aan dit kabinet’. De partijtop steunt de stellingname.
Welke partijen willen nog windmolens op land? En mag landbouwgrond gebruikt worden voor zonneparken? De NOS analyseerde 161 verkiezingsprogramma’s op klimaatplannen.
NOS 09.03.2019 Ooit was klimaatverandering een thema waar vooral de groene partijen hun verkiezingsprogramma’s in sterke bewoordingen mee volschreven. Voor de Provinciale Statenverkiezingen is dat anders: zo zegt de SGP Gelderland dat Gelderland voorop moet lopen in de overgang naar duurzame energie en vindt het CDA Limburg dat er “harde en pijnlijke keuzes” gemaakt moeten worden. Bij de VVD Zuid-Holland is “duurzaam doorpakken” zelfs de titel van het verkiezingsprogramma.
De verkiezingsprogramma’s van de partijen die meedoen aan de verkiezingen van 20 maart staan bol van ambities om Nederland duurzamer te maken. Maar ondanks die enorme ambities, zijn maar weinig partijen enthousiast over nieuwe zonne- en windmolenparken op land.
De NOS analyseerde 161 verkiezingsprogramma’s van bijna alle landelijke en regionale partijen die meedoen aan de Provinciale Statenverkiezingen. Een derde van de partijen (55) is tegen nieuwe windparken op land. Een kwart (43) is tegen het aanleggen van zonneparken op landbouwgrond. Voor de meeste andere partijen is er één belangrijke voorwaarde: zonder steun van de omgeving wordt er geen windmolen of zonnepark meer gebouwd.
Ongebreidelde bouw
Het meest helder zijn de PVV en Forum voor Democratie. Zij zien de hele energietransitie niet zitten en ageren in elk programma tegen windmolens en zonneakkers. Denk wil nergens windparken op land, maar spreekt zich niet uit over zonneparken. 50Plus lijkt niet te weten of ze voor of tegen de energietransitie zijn: terwijl de energieparagraaf van 50Plus in Groningen net zo goed van GroenLinks had kunnen zijn, is 50Plus in Zeeland tegen de “ongebreidelde bouw van windmolens” en ziet de partij in Limburg windmolens vooral als een “zwaar gesubsidieerde” vorm van energie.
Daar tegenover staat de Partij voor de Dieren. De partij wil in alle provincies in 2030 klimaatneutraal zijn en schrijft in elk verkiezingsprogramma dat die provincie kampioen duurzame energie in Nederland moet worden. Zolang dieren en natuur er geen hinder van ondervinden, moeten er in alle provincies zonneparken en windmolens bijkomen, vindt de Partij voor de Dieren.
Spagaat
De rest van de partijen zitten bijna allemaal in dezelfde spagaat: ze willen hun provincie in enkele decennia energieneutraal maken (naast de Partij voor de Dieren nog eens in twaalf gevallen zelfs als “koploper” in Nederland), maar willen dat niet doen zonder de steun van de omwonenden van de te bouwen windmolens of zonneparken. Zonder “draagvlak van de omgeving” waarbij de “burger gaat meeprofiteren” gaat er geen windmolen of zonnepark meer gebouwd worden, zo lijkt het.
De partijen zijn daarom vooral voorstander van energiemaatregelen waar weinig mensen last van hebben. Ze zijn voor windparken op zee en benadrukken dat zonnepanelen als eerste geplaatst moeten worden op daken van gebouwen en bij industrieterreinen. En ze pleiten in groten getale voor aardwarmte, waterstof of getijdenenergie als energievorm waarin geïnvesteerd moet worden.
Windparken op land
Het bouwen van windmolens op land ligt veel gevoeliger. Zelfs GroenLinks wil in Gelderland geen windmolens dichtbij woonwijken en in Groningen is de partij alleen voor grote zonneparken als 50 procent toebehoort aan de omwonenden.
Behalve de verkiezingsprogramma’s van de PVV en Forum voor Democratie zijn er nog 31 verkiezingsprogramma’s van middenpartijen waarin nieuwe windparken op land helemaal worden uitgesloten. Bij de VVD is de helft van de provinciale afdelingen tegen. En ook in Friesland is de weerstand tegen windenergie groot. Een meerderheid van de partijen, waaronder D66 en CDA, wil geen nieuwe windparken op land.
NOS
In tientallen verkiezingsprogramma’s, van de SP tot het CDA, worden energiecoöperaties aangedragen als de ultieme oplossing voor het creëren van draagvlak.Energiecoöperaties zijn initiatieven van burgers die samen besluiten ergens windmolens of zonnepanelen te plaatsen, en vaak ook profiteren van de opbrengsten. Zelfs de PVV Limburg wil geen enkele windmolen in Limburg erbij “met uitzondering van buurtgedragen coöperatieve initiatieven”.
Zonnepanelen op landbouwgrond
Geen enkele partij is een groot voorstander van het gebruik van boerenland voor het plaatsen van zonnepanelen. Voor de partijen is het de laatste optie. In 19 verkiezingsprogramma’s, naast die van de PVV en Forum voor Democratie, wordt het gebruik van landbouwgrond zelfs helemaal uitgesloten.
Van alle middenpartijen is de weerstand tegen zonneparken bij 50Plus het grootst. Een meerderheid van de provinciale afdelingen van 50Plus sluit het gebruik van landbouwgrond uit. Als je kijkt naar de provincies valt Drenthe op: de helft van de partijen wil geen boerenland opofferen voor zonnepanelen.
NOS
Volgens Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging van Duurzame Energie moeten er in de meeste provincies in Nederland wel windparken op land komen, om de afgesproken klimaatdoelstellingen te halen. “Windparken op land zijn nog altijd relatief goedkoper dan windparken op zee of kleinere windmolens. Ook leveren windmolens over de dag verdeeld gelijkmatiger stroom op dan zonnepanelen.”
Voor zonneparken geldt hetzelfde: “Er kunnen nog heel wat daken van grote bedrijfsgebouwen gevuld worden, maar parken op land zijn goedkoper. Het gaat steeds om een goede balans tussen de kosten, een gelijkmatige verdeling van stroom, en draagvlak.”
Wel vindt hij dat vaak zwaar wordt overdreven hoeveel windmolens er nodig zijn om de doelstelling te halen. “Wij schatten dat er ongeveer 500 windmolens bij moeten komen, waarvan een deel ook nog vervanging van oude windmolens is”. Per provincie gaat dat dus ongeveer om 40 windmolens.
AD 07.03.2019 Het aantal Nederlanders dat zich zorgen maakt over klimaatverandering, is de laatste maanden opvallend gedaald. Sinds de klimaatplannen van het kabinet bekend zijn, groeit bovendien de groep die de aanpak van broeikasgassen te ver vindt gaan.
Vond eind 2015 nog twee derde van de Nederlanders dat het kabinet méér moest doen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken, nu is dat nog maar 48 procent. De groep die vindt dat het kabinet juist minder moet doen, groeide in die periode van 7 naar 19 procent. ,,De scepsis omtrent het klimaat neemt toe’’, concludeert Peter Kanne van I&O Research, dat in opdracht van het blad Binnenlands Bestuur dit onderzoek deed.
Eind februari gaf 65 procent aan zich zorgen te maken over klimaatverandering. Een opvallende daling ten opzichte van eind december: toen maakte 78 procent zich nog zorgen. Die kentering hangt volgens Kanne samen met het concept-Klimaatakkoord dat vlak voor Kerstmis is gepresenteerd.
Hogere energierekening
,,In onze laatste opiniepeiling zien we dat mensen daar niet zo enthousiast over zijn. Ze zijn bang dat het ze veel geld gaat kosten. En het is natuurlijk ook niet prettig: er wordt een beroep op ons gedaan om prettige dingen zoals vlees eten, lang douchen en met het vliegtuig op vakantie gaan op te geven, en je krijgt daar niet meteen iets voor terug.’’
Mannen eten veel meer vlees en rijden meer auto dan vrouwen, aldus Peter Kanne, onderzoeker.
Dat leidt volgens de onderzoeker tot wat psychologen cognitieve dissonantie noemen: mensen stellen hun eigen overtuigingen bij en zoeken weerklank bij partijen die de noodzaak van CO2-vermindering in twijfel trekken. Kanne: ,,De uitgesproken sceptische reacties van Klaas Dijkhoff (VVD), Sybrand Buma (CDA) en Thierry Baudet (Forum voor Democratie) hebben begin dit jaar veel aandacht getrokken. Net als de berichten van De Telegraaf over de gehaktbal die op rantsoen zou moeten. Het nieuws over de energierekening die dit jaar gemiddeld ruim 300 euro hoger uitpakt, kwam daar nog bovenop.’’
Geen daden
Twee derde van de Nederlanders is ervan overtuigd dat de mens verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde. De groep die vindt dat het eigen gedrag daarin een verschil kan maken, is echter aanzienlijk kleiner. Zo lang grote bedrijven hun CO2-uitstoot niet terugdringen, maken hun eigen daden volgens zes op de tien Nederlanders niet uit.
Mannen, ouderen en lager opgeleiden zijn aanzienlijk sceptischer over klimaatverandering en hun eigen rol daarin dan vrouwen, jongeren en hoger opgeleiden. Die eerste groepen hebben bij strenger klimaatbeleid meer te verliezen, verklaart Kanne. ,,Mannen eten veel meer vlees en rijden meer auto dan vrouwen. Ouderen hebben meer verworvenheden dan jongeren, die bijvoorbeeld nog geen auto hebben. En onder lager opgeleiden is het wantrouwen in de politiek, pers en wetenschap groot.’’
Oudere mannen met een hoge opleiding en bovenmodaal inkomen die VVD stemmen, hebben de grootste CO2-voetafdruk. Lees hier meer.
Wil jij weten hoe klimaatbewust jij bent? Speel dan deze quiz van MilieuCentraal.
AD 05.03.2019 De Woonbond is een van de organisatoren van de klimaatmars aanstaande zondag in Amsterdam. Directeur Paul Jansen is strijdbaar. ,,We moeten nu druk op de ketel zetten om te voorkomen dat de rekening terechtkomt bij huurders, die het financieel al erg moeilijk hebben.’’
De klimaatmars is een initiatief van Milieudefensie en wordt georganiseerd met de FNV, Greenpeace, DeGoedeZaak en de Woonbond. Inmiddels zijn er vijftig organisaties bij de mars aangesloten, 15.000 mensen laten via Facebook weten zondag 10 maart om 13.00 uur naar de Dam te komen. Ex-wethouder van Utrecht Paulus Jansen (SP) is er als voorzitter van de Woonbond bij en hoopt dat het plein ‘uitpuilt van de mensen.’
,,We willen iets doen aan het klimaatprobleem en pleiten voor een betaalbare aanpak. Wij staan voor hurend Nederland, over het algemeen mensen met een bescheiden of zelfs minimaal inkomen. Mijn standpunt is: bij duurzame investeringen in huizen van huurders moeten ze erop vooruitgaan. Het gaat mij om eerlijke verduurzaming.’’
Wat moet er volgens u veranderen in het klimaatbeleid?
,,Nu wordt van woningcorporaties gevraagd een startmotor te zijn van een duurzame aanpak van woningbouw. Dat is deels logisch: ze bezitten samen 2,2 miljoen woningen en kunnen efficiënt zijn. We weten echter dat in het begin een hoop leergeld wordt betaald. Het kabinet moet dat compenseren, om te beginnen door de verhuurderheffing te halveren.
Die komt nu neer op 2 miljard euro per jaar. Ik vind het onbegrijpelijk: corporaties betalen belasting simpelweg om het feit dat ze goedkope woningen bouwen. Met het geld wordt alleen de portemonnee van de minister gespekt. Daardoor is het economisch onmogelijk voor woningcorporaties om de voortrekkersrol op te pakken.’’
Met de opbrengst van de verhuurderheffing wordt alleen de portemonnee van de minister gespekt, Aldus Paulus Jansen, Directeur Woonbond.
,,Daarnaast moet de puntentelling op de schop. Verhuurders mogen volgens de wet 250 euro meer huur vragen als een woning energieneutraal is, terwijl de gemiddelde energierekening 120 euro per maand is. Huurders moeten er juist op vooruitgaan als een woning energiezuiniger wordt.
We hebben met Aedes de vertegenwoordiger van woningcorporaties, afgesproken dat je bijvoorbeeld bij energielabel F naar E slechts een huurverhoging van 14 euro mag doorvoeren. We willen dat deze afspraken in de wet worden verankerd.’’
,,Een derde punt waar we actie van verwachten gaat over huurhuizen die het slechtst zijn geïsoleerd en energielabel G of F hebben. We willen dat huurprijzen van die woningen, vrijwel allemaal in bezit van particuliere huisbazen, worden bevroren. Verhuurders zullen dan sneller geneigd zijn te investeren, zodat de energieprijs voor huurders omlaag kan.’’
U zat aan die klimaattafels. Bent u er daar niet uitgekomen?
,,Nou, dit zijn vooral eisen waar het kabinet voor over de brug moet komen en het ziet er niet naar uit dat dat gebeurt. Als die verhuurderheffing niet omlaag gaat, is er ook geen financiële ruimte voor renovatie. Als die er niet is, kan ik mijn handtekening niet onder een akkoord zetten.’’
Vindt u niet dat huurders ook zelf iets moeten doen aan de verduurzaming van Nederland?
,,Jawel, dat doen ze ook zeker en we helpen ze daarbij. We hebben de afgelopen jaren al 700 energiecoaches opgeleid die als vrijwilliger andere mensen helpen om de energierekening te verlagen. Geloof me: dat willen ze graag.
Daarnaast rijdt er een energiebus rond, waarin je advies kunt inwinnen hoe je dat aanpakt. Het is natuurlijk wel zo dat woningeigenaren eerder de directe gevolgen zien van een investering. Daardoor zijn ze misschien sneller betrokken bij duurzaamheidsprojecten.
We merken dat er steeds vaker gemengde complexen zijn met huurders en woningeigenaren en dat belangen soms botsen. Samen met belangenbehartiger VVE Beheer ontwikkelen we daarom een gezamenlijke strategie. De neuzen moeten dezelfde kant op.’’
Wanneer bent u tevreden over de klimaatmars?
,,Als De Dam uitpuilt. Ik hoop op mooi weer en een hoge opkomst. Het is belangrijk dat we de druk er maximaal op zetten bij het kabinet. Dat we het signaal afgeven dat de lasten niet mogen terechtkomen bij de huishoudens, maar bij de grote vervuilers. Als de druk goed wordt opgevoerd, kan dat helpen bij de finaleonderhandelingen over het klimaatakkoord die over een paar maanden gaan plaatsvinden.’’
AD 04.03.2019 De VVD en het CDA proberen met een doelbewuste tactiek klimaatmaatregelen te ‘vertragen en frustreren’. Daarmee stellen zij zich volgens GroenLinks-leider Jesse Klaver onverantwoord op.
Klaver noemde VVD-leider Mark Rutte en CDA-voorman Sybrand Buma tijdens een meet-up in de Amsterdamse Melkweg ‘klimaattreuzelaars’. ,,Rutte en Buma hebben niet door dat, met hun verzet tegen noodzakelijk klimaatbeleid, zij zelf flankpartijen beginnen te worden’’, aldus Klaver. ,,Nederland wil vooruit maar VVD en CDA staan op de rem.’’ Eerder had VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff zijn D66-collega Rob Jetten weggezet als ‘klimaatdrammer’.
De GroenLinks-leider reageerde op uitspraken die Rutte en Buma politici dit weekend deden. Buma stelde dat GroenLinks aan het radicaliseren is. Volgens Rutte heeft Nederland nog tot 2050 de tijd om maatregelen te nemen tegen klimaatverandering. GroenLinks benadrukt dat het klimaatakkoord van Parijs doelen stelt voor de periode 2020-2050, maar dat de maatregelen daarvoor nu dienen te worden genomen.
Klaver bood een ‘uitgestoken hand’ om het kabinetsbeleid na de Eerste Kamerverkiezingen bij te sturen. Hij zei ‘absoluut bereid te zijn’ om samen te werken met de coalitiepartijen. ,,Om de klimaatdoelen te halen en de hogere energierekening van mensen te compenseren.’’ Daarvoor blijft voor Klaver de eerdere voorwaarde staan: een CO2-belasting voor grote bedrijven.
Telegraaf 02.03.2019 Het gesprek over klimaatmaatregelen met de burger komt vanzelf. Dat stelt premier Mark Rutte in reactie op de peiling van Ipsos. Het onderzoeksbureau peilde dat een meerderheid van de Nederlanders meer betrokken wil worden bij het formuleren van maatregelen tegen klimaatverandering.
Bovendien maakt de helft van de burgers zich zorgen over de financiële effecten van voorgenomen groene plannen. Slechts één op de acht burgers vindt dat er voldoende rekening wordt gehouden met de eventuele effecten op zijn portemonnee.
Premier Rutte benadrukt dat het kabinet nog geen definitieve besluiten heeft genomen over het klimaatakkoord. „Ik snap heel goed dat mensen bezorgd zijn over hoe gaan we dit nu doen. Maar we hebben de tijd. Dit hoeft niet volgend jaar of over twee jaar. Dit gaat over 2030 en dan de periode tot 2050.”
Stap voor stap
De minister president stelt dat het op een manier moet waardoor we het allemaal kunnen meemaken. „Het is daarom belangrijk dat we het stap voor stap doen. Dat betekent dat je het gesprek met elkaar gaat voeren”, zegt Rutte.
Uit de peiling blijkt juist dat burgers het gevoel hebben dat ze niets te zeggen hebben. Waar blijft dat gesprek? Rutte: „Dat gaat vanzelf. We krijgen dadelijk al de doorrekeningen terug en dan neemt de politiek een aantal besluiten. Dan komt een fase die elf jaar gaat duren om het allemaal waar te maken. Dat betekent intensieve gesprekken met heel veel mensen in deze samenleving om te kijken hoe we in detail gaan vormgeven.”
Telegraaf 02.03.2019 Het klimaatakkoord moet betaalbaar zijn voor de burger. Daarover is politiek Den Haag het eens, zo blijkt uit de reacties op het onderzoek in opdracht van De Telegraaf. Daaruit blijkt dat de bereidheid om te betalen voor de plannen om de CO2-uitstoot drastisch te verlagen, over de hele linie laag is. Bovendien voelt de burger zich niet gehoord bij de plannenmakerij.
Bij de politieke partijen klinkt nu begrip. „Ik begrijp heel goed dat mensen ons land schoon door willen geven aan de generaties na ons, maar dat zij zich ook zorgen maken of dit betaalbaar en behapbaar kan”, zegt VVD-Kamerlid Yesilgöz. Daarom geldt voor de VVD: ’niet zomaar tekenen bij het kruisje’. „Alle Nederlanders moeten mee kunnen doen. Het is niet CO2-reductie koste wat kost.”
Toch is er ruime steun onder de bevolking voor meer windmolens, een CO2-heffing en meer kernenergie. Ook de VVD ziet daar wel wat in, net als een belangrijk deel van de GroenLinks-kiezers. Tom van der Lee, Kamerlid van die partij, corrigeert zijn kiezers. „Voor kernenergie geldt dat Nederlanders nog niet doorhebben dat het super duur is. Nu al twee keer duurder dan wind op zee.” Hij is overigens tevreden dat uit het Telegraaf-onderzoek blijkt dat er bereidheid is voor een CO2-heffing.
„Het CDA is niet van plan om onze inwoners onrealistische maatregelen op te leggen”, zegt CDA-Kamerlid Agnes Mulder. Haar mantra: een realistische energiemix en maatregelen die ’haalbaar, betaalbaar en draagbaar’ zijn. Zij ziet overigens wel degelijk invloed van de burgers op klimaatplannen, bijvoorbeeld via Kamerleden. „Veel inwoners nemen de moeite mij te mailen en te spreken bij bijeenkomsten in het land. Zo oefenen ze direct invloed uit. Dat lijkt mij een goede zaak.
Voor PVV-Kamerlid Alexander Kops is het onderzoek duidelijk: „Burgers voelen zich totaal niet gehoord. Ze vinden dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met hun portemonnee. Maar zij kunnen wél gaan betalen!” Daarom moet het Klimaatakkoord wat hem betreft ’door de shredder’.
SP-Kamerlid Sandra Beckerman vindt dat de burger beter betrokken moeten worden. Een eerste stap daartoe zou zijn als de Staat energiebedrijf Eneco opkoopt en publieke energiebedrijven opricht.
„Het klimaatakkoord moet voor iedereen betaalbaar zijn”, vindt Kamerlid Matthijs Sinot van D66. „Als uit de doorrekening van de klimaatplannen zou blijken dat er meer nodig is zodat iedereen mee kan doen, dan doen we dat.” Hij vindt dat de burgers wél vertegenwoordigd waren aan de zogeheten klimaattafels, waaraan de plannen zijn bedacht. Hij wijst op de ANWB die meedeed aan het overleg. De organisatie vertegenwoordigt vier miljoen leden . „Overigens loopt Nederland achter met schone energie.”
De SGP kijkt er juist anders tegenaan. „Er is in het land best bereidheid om iets te doen voor het klimaat, om de schepping goed te beheren. Mensen zijn best bereid om stappen te zetten, maar geen stappen die ze niet kunnen overzien”, zegt Kamerlid Chris Stoffer. „Den Haag is vooral met cijfers en doelstellingen bezig.”
NOS 23.02.2019 Het is onvoldoende transparant wat provincies de afgelopen jaren hebben gedaan op het gebied van klimaat en energie. Ook verschilt het sterk per provincie wat de ambities zijn, komt naar voren uit een gezamenlijk onderzoek van de vijf provinciale Rekenkamers.
Klimaat en energie spelen een hoofdrol in de verkiezingen voor de Provinciale Staten, die op 20 maart gehouden worden. Bij de uitvoering van klimaatbeleid krijgen provincies een steeds grotere taak.
Bovendien zal het steeds verdergaande klimaatbeleid een grote impact hebben op het landschap. In het rapport doen de Rekenkamers aanbevelingen voor de rol die Provinciale Staten spelen bij de overgang naar andere energiebronnen.
Ondoorzichtig
Volgens Nellie Verbugt van de Zuidelijke Rekenkamer toont het onderzoek aan dat de verschillen tussen provincies zo groot zijn dat moeilijk te bepalen is wat ze gezamenlijk bereiken. “Het is ondoorzichtig doordat elke provincie op dit moment zijn eigen terminologie gebruikt, zijn eigen definities hanteert en ook een andere wijze van verantwoording afleggen heeft.”
Daar komt bij dat provincies verschillende doelen en tussendoelen hebben gesteld. Dit maakt het moeilijk om te bepalen of de gestelde doelen wel bereikt zullen worden.
Het is belangrijk dat goed kan worden uitgelegd aan de burger hoe het geld voor klimaatbeleid besteed wordt, aldus Nellie Verbugt (Zuidelijke Rekenkamer).
Vanwege het gebrek aan transparantie is ook niet goed te beoordelen waaraan de provincies hun geld voor klimaatbeleid uitgeven. Gegevens over de ‘energietransitie’ zijn niet te vergelijken, stelt het rapport. “Er gaat in de energietransitie heel veel geld om. Geld dat we op een nuttige manier willen besteden aan de energieomslag. Dan is het belangrijk dat goed kan worden uitgelegd aan de burger hoe dat geld besteed wordt”, zegt Verbugt. Dit moet in de toekomst beter, vindt ze.
Doelen niet gehaald
De provincies erkennen dat er de afgelopen jaren het een en ander is misgegaan. Ook zijn er volgens de laatste cijfers naar verwachting maar twee provincies die de doelen voor windenergie halen: Noord-Holland en Groningen. Dit zijn cijfers van vorig voorjaar, die over een paar maanden geactualiseerd worden.
Het Interprovinciaal Overleg IPO wijst erop dat provincies wel aan de verplichting hebben voldaan om locaties voor windparken aan te wijzen. Daarna is het de bedoeling dat ze samenwerken met mensen of bedrijven voor het bouwen van molens op zo’n locatie. Want provincies doen dat niet zelf.
Maar in die fase lopen provincies tegen allerlei knelpunten aan, vertelt gedeputeerde Jop Fackeldey van Flevoland. Hij is voorzitter van de commissie waarin de gedeputeerden energie van alle provincies zitten. “Radarverstoringen, vogeltrek, hoogtes, beperkingen die met de luchtvaart samenhangen. Die moet je allemaal in kaart brengen. Dat zijn dingen waar we van tevoren nooit over nagedacht hadden. Want Nederland lijkt wel heel ruim, maar dan zie je dat Nederland redelijk vol is”, zegt Fackeldey.
Uit cijfers die vorig jaar verschenen blijkt dat de provincies heel verschillend presteren als het gaat om de doelstellingen voor windmolens. De provincie Flevoland heeft verreweg de meeste molens en heeft ook de hoogste doelstelling. Want provincies met veel ruimte en wind moeten relatief meer bijdragen.
Groningen en Noord-Holland zijn naar verwachting de enige provincies die hun doelstelling halen. Friesland heeft in absolute zin het grootste tekort. En de provincie Utrecht had de laagste doelstelling, maar is daar ook relatief het verst van verwijderd.
De kritiek van de rekenkamers vindt Fackeldey terecht, maar inmiddels wel achterhaald. “Want in het voorlopige Klimaatakkoord staat de Regionale Energie Strategie (zie kader hieronder) aangekondigd. Daar staat ook in dat we met één maat gaan meten, dat we ook moeten zorgen dat alles optelbaar is, en daarmee voldoen we aan wat de Rekenkamer aangeeft.”
De belangrijkste les die de provincies volgens Fackeldey de afgelopen jaren hebben geleerd, is dat nooit meer van bovenaf plannen erdoor gedrukt moeten worden. “Wat niet werkt, is als je dat van bovenaf uitstort en zegt: zoek het verder maar uit.”
Het is van het grootste belang om vanaf het prille begin de bevolking erbij te betrekken, zegt hij. “Van onderaf opbouwen, draagvlak creëren, dat is een belangrijke voorwaarde om windenergie te kunnen laten slagen. Het sleutelwoord is participatie.”
Bij Nijmegen is het uiteindelijk gelukt. Omwonenden procedeerden eerst tot aan de Raad van State, maar nu staan er windmolens van een corporatie. En daar is omwonende Dia Vennis uiteindelijk toch blij mee:
Dia wilde geen windmolen bij haar huis, maar nu is ze er blij mee
Om de uitdaging rond nieuwe energiebronnen beter aan te kunnen is Nederland sinds afgelopen maand een nieuwe indeling rijker. Het land is daarbij opgedeeld in dertig regio’s. Voor die gebieden worden op dit moment Regionale Energie Strategieën ontwikkeld. Op een nieuw gevormde kaart is te zien hoe de indeling met de nieuwe regio’s eruitziet.
Provincies, gemeenten en waterschappen werken samen in zo’n RES. Met bedrijven, maatschappelijke organisaties, burgers en netbeheerders wordt gezamenlijk gekeken welke mogelijkheden er zijn voor het duurzaam opwekken van energie.
ANP 22.02.2019 Minister-president Mark Rutte is diep door het stof gegaan omdat het kabinet de forse stijging van de energierekening niet had voorzien. ,,Een heel vervelende kwestie.”
Het kabinet gebruikte cijfers van 2017 voor de berekening van de energierekening voor dit jaar. Dat was fout en slecht voor het vertrouwen van de burger in de politiek, aldus Rutte. Toen de Tweede Kamer in december vroeg naar de hogere stijging van de energierekening dan het kabinet voorzag, zei staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken) dat er niet aan bangmakerij moest worden gedaan.
Volgens de premier heeft de stijging geen gevolgen voor de koopkracht. Nog steeds gaat 96 procent van de mensen er volgens hem op vooruit. In maart komt het Centraal Planbureau (CPB) met nieuwe cijfers hierover. Hij ziet dan ook geen reden voor een extra koopkrachtreparatie.
Ook voor de doorberekening van de klimaatplannen heeft het geen gevolgen. Het CPB berekent de budgettaire gevolgen van de plannen en dat baseert zich op zijn eigen gegevens, aldus Rutte.
Telegraaf 22.02.2019 Huishoudens hoeven niet te rekenen op compensatie voor de torenhoge energierekening. Premier Rutte blijft zich vasthouden aan koopkrachtplaatjes waaruit blijkt dat mensen dit jaar erop vooruitgaan.
Tijdens zijn wekelijkse persconferentie maakte de minister-president geen excuses voor de kapitale blunder van het kabinet over de hoogte van de energienota. „Ik baal enorm van de verwarring”, zei Rutte. „Maar ik geloof niet dat iemand in Nederland genoegen neemt met excuses, we moeten de verwarring wegnemen.”
Omstreden
Volgens de premier heeft de blunder met cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving geen gevolgen voor de koopkrachtplaatjes van het Centraal Planbureau (CPB). Deze rekenmeesters baseren zich namelijk op eigen cijfers én niet op de omstreden raming waar het kabinet zich in verslikte.
Uit de berekening van het CPB blijkt dat de lagere inkomstenbelasting de oplopende zorgkosten, hogere energierekening en duurdere boodschappen compenseert.
NOS 20.02.2019 In de Peilingwijzer van deze maand staan de coalitiepartijen onverminderd op fors verlies. De VVD handhaaft zich vier weken voor de Provinciale Statenverkiezingen weliswaar als grootste, maar doet dat wel met omgerekend 7 zetels minder. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van alle beschikbare peilingen voor de Tweede Kamer, staat de partij tussen de 24 en 28 zetels.
Ook het CDA (van 19 nu naar 11 tot 13) en D66 (van 19 naar 10 tot 12) leveren flink in. De enige regeringspartij die een plus boekt is de ChristenUnie, van 5 naar 6 tot 8. In totaal zou de coalitie daarmee tussen de 18 en 21 zetels verliezen.
De grootste oppositiepartij is de PVV op 18 tot 22, met kort daarachter GroenLinks (17-19). Maar ook de betrekkelijke nieuwkomer Forum voor Democratie is groter dan haast alle coalitiepartijen, met 12 tot 16. De PvdA (11-13) en de SP (10-13) halen bijna exact dezelfde score.
Wat betekent dit voor de aanstaande Statenverkiezingen en de doorvertaling daarvan in de samenstelling van de Eerste Kamer? Maakt het kabinet enige kans om daar de volgende maand alsnog een meerderheid te halen?
Trouw
Politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, benadrukt dat de Statenverkiezingen niet direct vergelijkbaar zijn met die voor de Tweede Kamer. Met name omdat de opkomst op 20 maart ongetwijfeld weer aanzienlijk lager zal zijn dan die bij de laatste landelijke verkiezingen.
Traditioneel profiteert het CDA daarvan, omdat die partij een trouwe achterban heeft. Voor GroenLinks gold dat de laatste twee keer ook, zij het in mindere mate, terwijl 25 tot 30 procent van de PVV-aanhangers bij dit soort verkiezingen juist thuisblijft. Ook de SP heeft daar enigszins last van.
“Maar”, voegt Louwerse daaraan toe, “ondanks alle verschillen is de grote trend van een fors verlies voor de coalitie op dit moment in alle peilingen zó stevig, dat het moeilijk voorstelbaar is dat de coalitiepartijen die meerderheid in de Eerste Kamer alsnog weten te halen. Er kunnen in Nederlandse campagnes wel degelijk nog dingen veranderen, maar dat gebeurt meestal niet, en zelden of nooit zo drastisch.”
Peilingwijzer
De grootste van de kleinere partijen in de Peilingwijzer zijn de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren (5-7). 50Plus komt op 4 tot 6, Denk op 3 tot 5 en de SGP op 2 tot 4.
Louwerse wijst op grote verschillen tussen peilingbureaus voor sommige partijen. Forum voor Democratie bijvoorbeeld komt op 17 zetels bij Maurice de Hond en op 12 bij Ipsos/EenVandaag. De Hond ziet de PvdA 14 zetels halen, terwijl die partij bij Ipsos/EenVandaag blijft steken op 9. In mindere mate lopen ook de inschattingen voor CDA en D66 uiteen tussen de peilingbureaus.
MSN 20.02.2019 In Nederland betaal je veel meer voor stroom en gas dan in de meeste andere Europese landen. Dat concludeert Energievergelijk.nl. Het is olie op het vuur, nadat bekend werd dat Nederlanders dit jaar honderden euro’s meer kwijt zijn aan gas en elektra dan eerder.
Volgens de analyse die is gebaseerd op de Household Energy Price Index liggen de prijzen voor elektra in ons land 28 procent hoger dan gemiddeld in Europa, maar gas is relatief nog duurder. “Dat hebben Nederlandse huishoudens vooral te danken aan de hoge belastingen’’, stelt Koen Kuijper van Energievergelijk.nl. “53 procent van onze totale gasrekening bestaat uit energiebelasting en btw. In geen enkel ander Europees land is dit aandeel zo groot.”
In Nederland betalen we 0,76 cent voor een kubieke meter gas. Onze ooster- en zuiderburen betalen respectievelijk maar 0,56 en 0,55 cent. Alleen in Zweden, Zwitserland, Denemarken en Italië zijn ze meer kwijt aan gas. Een kilowattuur stroom kost in Nederland 0,23 cent. Daarmee staan we Europees gezien op een achtste plaats. Duitsers en Denen betalen 0,31 cent, maar Fransen en Zweden hoeven maar amper 0,20 cent neer te tellen.
Elsevier 19.02.2019 De energierekening gaat dit jaar gemiddeld met 334 euro omhoog. Verantwoordelijk staatssecretaris Mona Keijzer (CDA) claimde steeds dat het met die stijging wel mee zou vallen, maar dat blijkt nu niet te kloppen.
In december 2018 waarschuwden twee prijsvergelijkers al dat de energierekening ruim 300euro hoger zou uitvallen. ‘Laten we mensen niet bang maken,’ zei staatssecretaris Mona Keijzer (CDA) van Economische Zaken en Klimaat toen in de Tweede Kamer. Maar nu blijkt dat ze bij haar voorspellingen steeds verouderde gegevens van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft gebruikt.
Dat zit zo: het ministerie baseerde zich op cijfers uit de Nationale Energieverkenning 2017 van het PBL. De inschatting destijds was dat er dit jaar minder gas en elektriciteit zou worden afgenomen. Ook was de verwachting dat de prijzen voor gas en elektriciteit minder snel zouden stijgen.
Henk Otten@hendrikotten3
Kabinet #Rutte gaat nu door het stof voor de misleidende uitspraken van Staatsecretaris @MonaKeijzer over de hogere #energierekening nadat ik zondag EK-lijsttrekker Ben Knapen van het #CDA hiermee confronteerde tijdens het #WNLdebat. 957
Stijging gevolg van hogere belastingen
Met de nieuwe tarieven van januari 2019 komt de gemiddelde jaarlijkse energierekening uit op 2.074 euro, 334 euro meer dan een jaar geleden bij hetzelfde verbruik, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Bijna de helft van deze stijging komt door de hogere energiebelasting. Dat is een direct gevolg van de hogere CO2-belasting en de afnemende gaswinning in Groningen. Daarnaast heeft het kabinet de energiebelasting en de btw op de energierekening met ruim 150 euro verhoogd.
Het Centraal Planbureau onderzoekt momenteel of de koopkrachtplaatjes die het kabinet met Prinsjesdag bekendmaakte, moeten worden bijgesteld wegens de enorme stijging van de energieprijzen.
Tweede Kamerleden zijn woedend en willen weten hoe het kan dat het kabinet herhaaldelijk heeft gezegd dat het met stijging van de energierekening wel mee zou vallen. FvD-lijsttrekker voor de Eerste Kamer Henk Otten noemde de uitspraken van Keijzer dit weekeinde al ‘misleidend’.
Partijgenoot Thierry Baudet vraagt zich af hoe het kabinet verantwoordelijkheid kan nemen voor het klimaatakkoord als het niet eens de energierekening van het komend jaar kan inschatten. ‘Ongelofelijk, dit geblunder,’ twittert hij.
Ook coalitie wil opheldering
Coalitiepartij VVD eist ook opheldering van Keijzer. ‘Ik heb hier zelf ook vragen bij en wil graag weten waar dit verschil vandaan komt en hoe het te verklaren is,’ zegt VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz in het AD.
‘Het kabinet gebruikt totaal andere cijfers dan het CBS. Dit ondermijnt het vertrouwen van burgers in de overheid,’ zegt PvdA’er William Moorlag in de krant. Op twitter haalt hij hard uit naar minister van Economische Zaken Eric Wiebes (VVD).
Volgens Kamerlid Tom van der Lee (GroenLinks) verergert het kabinet de zorgen over klimaatbeleid. ‘Dit soort onvoorzichtige voorspellingen werkt contraproductief.’
In september 2018 meldde Elsevier Weekblad al dat de energierekening dit jaar fors hoger uitvalt en burgers uiteindelijk opdraaien voor de verduurzamingsrekening. In plaats van de grootverbruikers industrie en landbouw krijgen burgers en kleine bedrijven de rekening gepresenteerd. Dit komt door vrijstellingen voor de industrie en doordat de belasting lager wordt naarmate het verbruik omhoog gaat.
Telegraaf 20.02.2019 Om het Klimaatakkoord door te rekenen, blijft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) uitgaan van cijfers over de energiemarkt uit 2017. Er is ’geen actueler basisscenario’, aldus het PBL. Bovendien zijn de onderhandelingen afgelopen jaar ook gevoerd op basis van die gegevens. Nieuwe cijfers zouden tot verwarring en onrust kunnen leiden.
Deze week bleek dat de energierekening dit jaar drie keer zo hard stijgt als waar het kabinet op Prinsjesdag van uitging. Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) erkende dat dit komt doordat bij de berekening van de koopkrachtplaatjes diezelfde oude cijfers zijn gebruikt over onder meer het verbruik en de prijzen van stroom en gas.
Doorgaans maakt het PBL elk jaar een analyse van de energiemarkt. Vorig jaar is dat evenwel niet gebeurd, omdat druk gewerkt werd aan het Klimaatakkoord. Daartoe is besloten in overleg met de betrokken ministeries en maatschappelijke organisaties, benadrukt het PBL.
De uitleg van Wiebes stuitte op felle kritiek van de Tweede Kamer. Daarbij moest niet alleen het kabinet het ontgelden maar ook het PBL. Sommige Kamerleden zetten daarbij ook vraagtekens bij de modellen die het planbureau gebruikt om de effecten van klimaat- en energiebeleid op de portemonnee van de burger inzichtelijk te maken.
Gestileerde weergave van de werkelijkheid
Het PBL laat weten zich steeds te baseren „op de meest recente wetenschappelijke inzichten.” Hoewel modellen volgens het planbureau onmisbaar zijn om de gevolgen van maatschappelijke veranderingen of nieuwe beleid vooraf in kaart te brengen, leveren ze wel „altijd een gestileerde weergave van de werkelijkheid.”
Op 13 maart komt het PBL met een doorrekening van het Klimaatakkoord. Daarin staan honderden mogelijke maatregelen opgesomd om Nederland op termijn CO2-neutraal te maken. Bij die analyse kan het planbureau naar eigen zeggen prima uit de voeten met de marktverkenning uit 2017. Fluctuaties van jaar tot jaar in bijvoorbeeld de olie- en gasprijzen zijn namelijk op de langere termijn „minder relevant.”
Het bureau reageert op de kritiek dat het verouderde cijfers gebruikt om de maatregelen uit het Klimaatakkoord door te rekenen.
NOS 20.02.2019 Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijft cijfers uit 2017 gebruiken om de maatregelen uit het ontwerp-Klimaatakkoord door te rekenen. Het PBL reageert daarmee op de kritiek die er in de politiek is op de werkwijze van het bureau.
Verschillende partijen in de Tweede Kamer zijn bang dat de doorrekening waardeloos is, omdat die gebaseerd is op verouderde cijfers. Die cijfers uit 2017 werden ook gebruikt bij het voorspellen van de stijging van de energierekening. Die komt uiteindelijk veel hoger uit dan verwacht en dat leidde dit weekend tot veel wrevel.
Maar volgens het PBL zijn de cijfers wel degelijk bruikbaar. Er zijn geen actuelere gegevens beschikbaar, schrijft het in een uitgebreide reactie, maar dat is geen probleem.
Bij de onderhandelingen voor het Klimaatakkoord is grotendeels uitgegaan van dezelfde cijfers. “Het zou verwarring teweegbrengen en het proces verstoren als we de cijfers nu niet als basis zouden nemen voor de doorrekening”, zegt het PBL. “Komen met ‘weer nieuwe cijfers’ kan leiden tot onrust.”
Buma: serieus probleem
Het Planbureau komt op 13 maart, vlak voor de verkiezingen voor Provinciale Staten, met de doorrekening van de klimaatplannen. “Als ze daarbij ook uitgaan van de cijfers uit 2017 ben ik bang dat ze de opgave die er ligt veel te rooskleurig zullen voorspiegelen”, zegt GroenLinks-leider Klaver.
Dat betekent volgens Klaver dat er in de toekomst nog meer maatregelen moeten worden genomen om de doelstelling, de helft minder uitstoot van CO2 in 2030, te halen.
Ook CDA-leider Buma is kritisch. Hij vindt dat het PBL zich moet afvragen of de modellen die gehanteerd worden wel volstaan. “Modellen moeten kloppen, anders kun je politiek in Nederland je werk niet doen”, zegt Buma. “Ik hoop dat het PBL beseft dat dit een serieus probleem is.”
Fractievoorzitter Dijkhoff van de VVD hamert ook op het gebruik van recente cijfers door het PBL. “We moeten niet gaan rekenen met de gasprijzen van een paar jaar geleden als we willen kijken wat de effecten zijn.”
Dat laatste gaat het Planbureau ook niet doen, valt op te maken uit de reactie. “Waar mogelijk en van belang neemt het PBL ook varianten mee met de meest actuele energie- en CO2-prijzen.”
AD 20.02.2019 Dat er bij de doorrekening van de klimaatplannen is uitgegaan van achterhaalde cijfers, is geen probleem. Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een verklaring op de website. Volgens de rekenmeesters maken de foute gegevens op de lange termijn tot 2030 nauwelijks verschil. Er wordt dan ook vastgehouden aan de oude energiecijfers voor de ramingen, zodat er geen ‘verwarring en onrust’ ontstaat.
Nederlanders betalen dit jaar fors meer voor gas en licht dan het kabinet claimde, bleek dit weekend uit berekening van het CBS. Een gemiddeld huishouden is bijna 2100 euro kwijt: 334 euro meer dan vorig jaar. Het kabinet deed de stijging eerst af als onzin, maar gaf daarna aan deze krant toe dat er achterhaalde cijfers zijn gebruikt bij het voorspellen van de energieverhoging, waardoor die lager uitkwam.
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) moest direct in de Kamer tekst en uitleg geven over de blunder. De Kamer heeft ook flinke twijfels over de vraag of het Planbureau wel in staat is om het Klimaatakkoord goed door te rekenen.
Het Planbureau doet daarom in een verklaring uitgebreid uit de doeken wat de verschillende overwegingen waren bij het gebruik van de oude cijfers. Zo was het in 2018 ‘onmogelijk en weinig zinvol’ om aan nieuwe cijfers te werken terwijl het Klimaatakkoord nog in de maak was. ‘Ten Tweede was de beschikbare capaciteit geheel nodig om de analyses ten behoeve van het Klimaatakkoord te maken’, is te lezen. Alle betrokken partijen, inclusief de ministeries, stemden daarmee in, benadrukt het PBL.
Komen met ‘weer nieuwe cijfers’ kan leiden tot onrust, vooral bij analyses voor de langere termijn
Verklaring PBL
Daarnaast is er bewust gekozen voor cijfers uit de Nationale Energieverkenning 2017 (NEV) omdat de onderhandelingen over het Klimaatakkoord daar ook op gebaseerd waren. Als er bij de doorrekening van de plannen plots gebruik zou worden gemaakt van recentere cijfers, zou dat ‘verwarring teweegbrengen’ en ‘het proces verstoren’, meent het PBL. ‘Komen met ‘weer nieuwe cijfers’ kan leiden tot onrust, vooral bij analyses voor de langere termijn.’
Bovendien, zo verdedigt de rekenmeester de keuze, maakt het voor de lange termijn niet uit als er ‘fluctuaties in de energieprijzen’ zijn. Omdat de plannen in het Klimaatakkoord tot 2030 lopen, zijn actuele cijfers ‘minder noodzakelijk’. Toch neemt het PBL in de komende doorrekening volgende maand ook varianten mee waarin de meest actuele energie- en CO2-prijzen zijn meegenomen.
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft het PBL gisteren alsnog opdracht gegeven om de Energieverkenning bij te werken. Het Centraal Planbureau (CPB) bekijkt op dit moment of de koopkrachtplaatjes die het kabinet met Prinsjesdag bekendmaakte bijgesteld moeten worden vanwege de enorme stijging van de energieprijzen.
Verbetering
Een deel van de kritiek richt zich op de gebruikte modellen van het PBL, waardoor de ramingen verkeerd zouden uitkomen. Het Planbureau hamert er echter op dat modellen noodzakelijk zijn om de gevolgen van nieuw beleid in kaart te brengen. Wel zouden alle modellen transparant moeten zijn voor iedereen, geeft het PBL toe. Dat is nu niet het geval, omdat sommige modellen eigendom zijn van private partijen. Dat zou verbeterd kunnen worden, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van een eigen alternatief.
Minister Wiebes gaf maandag ook een verklaring voor het hoger uitvallen van de energiekosten ten opzichte van de raming van het Planbureau voor de Leefomgeving.
AD 20.02.2019 Voor in het eerst in vier jaar tijd zijn consumenten negatief over hun eigen huishoudboekje en het economisch klimaat. De fors hogere energierekening en de btw-verhoging hakken er hard in.
De afgelopen weken gaat het in veel huishouders over bijna niets anders meer: alles is duurder maar de inkomsten zijn niet of nauwelijks gestegen. Zo is de energierekening flink omhoog gegaan, zijn de dagelijkse boodschappen prijziger geworden en is bij velen het eerste loonstrookje van het nieuwe jaar ondanks de beloftes toch tegengevallen.
Mensen merken het al met al in de portemonnee en dáár heeft het consumentenvertrouwen direct onder te lijden, zo bewijst het nieuwste consumentencijfer van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS). Deze maand komt het vertrouwen uit op -2, het laagste peil sinds vier jaar. Een duidelijke omslag, erkent CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. Er zijn nu meer mensen negatief dan positief.
Een jaar geleden leek er nog geen vuiltje aan de lucht; het consumentenvertrouwen noteerde 25. Vorige maand stond het vertrouwen nog op 1. Van de belofte van het kabinet dat het gros er in koopkracht vooruitgaat, zien de meeste consumenten vooralsnog weinig terug en dat vertaalt zich terug in groeiend wantrouwen, bevestigt Van Mulligen.
,,Het jaar is nog maar net begonnen en mensen hebben meteen fors hogere uitgaven voor hun kiezen gekregen’’, zegt hij. ,,Tegelijkertijd zien ze niet dat ze hogere inkomsten hebben of dat ze gecompenseerd worden via lagere belastingen.’’
Klimaat
Volgens de hoofdeconoom loopt het vertrouwen eigenlijk al sinds vorig jaar zomer terug: veel mensen hadden er schijnbaar al weinig fiducie in dat ze er, zoals het kabinet heeft toegezegd, financieel op vooruit zouden gaan. Dat er nu voor het eerst in tijden meer mensen negatief dan positief gestemd zijn, hangt overigens niet alleen samen met het eigen huishoudboekje maar ook met het oordeel over het economisch klimaat.
De berichten over een mogelijke brexit, de handelsoorlog tussen Amerika en China en de terugvallende Duitse economie doen het sentiment geen goed, stelt Van Mulligen. ,,Mensen zijn onzeker wat de gevolgen van een mogelijke brexit kunnen zijn voor de Nederlandse economie.’’
Toch benadrukt de CBS-man dat het dalende consumentenvertrouwen geen reden is voor onrust. ,,Er is geen reden om de noodklok te luiden.’’ Zo betwijfelt hij of consumenten nu opeens meer gaan letten op hun uitgaven of de aanschaf van bijvoorbeeld een auto of nieuw bankstel gaan uitstellen.
,,Het is natuurlijk afwachten hoe het consumentenvertrouwen zich de komende maanden ontwikkelt. Het kan zomaar zijn dat mensen weer een stuk optimistischer aankijken tegen hun financiële positie zodra er in de nieuwe cao’s afspraken worden gemaakt over loonsverhogingen.’’
Groei
Met -2 ligt het consumentenvertrouwen in februari nog altijd boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar (- 3). Bovendien liet de Nederlandse economie over 2018 nog een groei zien van 2,5 procent. Dat was weliswaar minder dan het jaar ervoor, maar nog altijd beter dan veel andere Europese landen. Van enige terughoudendheid onder consumenten was in december weinig te merken; die maand werd er 2,3 procent meer besteed ten opzichte van een jaar eerder. Onder andere voor voeding en auto’s trokken consumenten flink de portemonnee.
Het consumentenvertrouwen bereikte in januari 2000 de hoogste stand ooit (36). Het dieptepunt werd bereikt in maart 2013 (-41).
Het planbureau zat er bij ramingen van de verkoop van elektrische auto’s ver naast; over de gebruikte modellen van het PBL zijn twijfels.
NOS 20.02.2019 Het CDA en GroenLinks in de Tweede Kamer twijfelen aan de kwaliteiten van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Regeringspartij CDA wijst op het rekenmodel voor de verkoop van elektrische auto’s. Oppositiepartij GroenLinks heeft bredere kritiek.
CDA-Kamerlid Omtzigt zegt dat het rekenmodel voor elektrische auto niet controleerbaar is. In antwoorden op Kamervragen over de voorspelling van die verkoop zat het kabinet er volgens hem meer dan 100 procent naast. “Het gaat om een miljardenderving aan subsidies en belastingen voor de overheid”, zegt hij.
GroenLinks: Planbureau is onderbezet
Het CDA wil meer weten over het rekenmodel van het PBL. Maar dat is volgens staatssecretaris Snel van Financiën geheim. Een nadere wetenschappelijke validatie wil het kabinet ook niet geven.
Het PBL is op dit moment de plannen uit het concept-Klimaatakkoord aan het doorrekenen. Daarbij wordt hetzelfde rekenmodel gebruikt als bij de elektrische auto’s.
GroenLinks-Kamerlid Van der Lee is ook kritisch. Hij zegt dat het PBL nog maar elf jaar bestaat en modellen gebruikt die nog niet goed zijn uitgewerkt. “Hun ramingen lopen vaak achter op de marktontwikkelingen en ze zijn simpelweg onderbezet.”
Ook Van der Lee zegt dat het planbureau “helaas geen transparant en interactief model” heeft.
CDA vertrouwt niet op berekeningen planbureau elektrische auto’s
Gisteren waren cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ook het middelpunt van discussie. De energierekening valt dit jaar veel hoger uit dan verwacht, en ook veel hoger dan het kabinet had voorgespiegeld.
De inschattingen van het PBL bleken oud te zijn. Ze kwamen uit de Nationale Energieverkenning (NEV) 2017. Het planbureau had door de drukte rond het concept-Klimaatakkoord geen tijd gehad in 2018 nieuwe berekeningen te maken.
Minister Wiebes zei gisteren dat hij het PBL heeft gevraagd een update te maken van de energiekosten, zodat het kabinet een betere inschatting kan maken van de gevolgen. Samen met de bijgestelde koopkrachtplaatjes van het Centraal Planbureau zijn dit voor het kabinet belangrijke cijfers om dit jaar het beleid op te baseren.
Klimaatakkoord
Maar de vraag is of Wiebes die nieuwe cijfers gaat krijgen. Want de tientallen rekenmeesters van het PBL en het Centraal Planbureau werken nog steeds hard aan de doorrekeningen van het klimaatakkoord. Aan de NOS laat het PBL weten hierbij toch weer uit te gaan van de cijfers uit de NEV 2017.
Volgens een woordvoerder moet dat geen problemen opleveren. “Dat die cijfers oud zijn is maar relatief, want het klimaatakkoord gaat over de periode tot 2030. Schommelingen in de huidige energieprijzen hebben niet veel effect op het beleid in 2030.” De berekeningen zijn een week voor de verkiezingen klaar en gaan naar verwachting tot veel politieke discussie leiden.
AD 20.02.2019 Regeringspartijen VVD en CDA nemen geen genoegen met de uitleg van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat het allemaal wel meevalt met het gebruik van verouderde gegevens. De klimaatrekenaars van het kabinet stellen dat het gebruik van die cijfers geen kwaad kan bij het doorrekenen van het klimaatakkoord. VVD en CDA wijzen er echter op dat het PBL het de afgelopen jaren al meermaals naast zat.
In Kamervragen aan minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) sommen de partijen een trits voorbeelden op van voorspellingen die niet uitkwamen. Zo moest het PBL cijfers over de klimaatschade van vleesconsumptie aanpassen en bleek een voorspelling over de toename van het aantal elektrische auto’s meermaals niet te kloppen.
De partijen vragen zich af of het PBL niet te stellig is in zijn voorspellingen en zetten vragen achter de wetenschappelijke waarden van de modellen die het bureau gebruikt.
Deze week kwam het PBL onder vuur te liggen toen bleek dat de koopkrachtvoorspellingen van het kabinet voor dit jaar deels gebaseerd waren op achterhaalde getallen van het planbureau. De energierekening van huishoudens valt veel duurder uit dan gedacht, doordat het PBL in 2017 nog dacht dat de marktprijs voor gas en elektriciteit veel lager zou zijn.
Het kabinet heeft overigens pas nu om actuelere cijfers gevraagd. Diezelfde voorspellingen uit 2017 gebruikt het PBL nu ook bij het doorrekenen van het Klimaatakkoord. Op basis van die berekeningen besluit het kabinet straks wat het wel en niet gaat doen om de uitstoot van CO2 omlaag te brengen.
AD 20.02.2019 De Tweede Kamer twijfelt sterk of het Planbureau voor de Leefomgeving wel in staat is om het Klimaatakkoord goed door te rekenen. De rekenmeester van het kabinet gebruikt achterhaalde cijfers.
Op 13 maart presenteert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de doorrekening van het voorlopige Klimaatakkoord. In dat akkoord staan zeshonderd milieumaatregelen die ervoor moeten zorgen dat Nederland in 2030 bijna de helft minder CO2 uitstoot.
Het PBL, een belangrijke rekenmeester van het kabinet, bevestigt aan deze krant dat de maatregelen in de doorrekening worden afgezet tegen voorspellingen uit de Nationale Energieverkenning 2017. Die Energieverkenning – ook uitgebracht door het PBL – staat vol achterhaalde prognoses, zo blijkt nu.
Zo is verkeerd voorspeld hoeveel energie huishoudens verbruiken en hoe de gas- en stroomprijs zich ontwikkelen. Om die reden pakt de energierekening dit jaar fors hoger uit dan het kabinet eerder had aangekondigd. ,,Maar dat is niet het enige probleem”, zegt Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen. ,,Ook de CO2-prijs is heel anders dan het PBL in 2017 voorspelde.”
‘Rekenmodellen niet goed uitgewerkt’
In de Tweede Kamer heerst grote bezorgdheid over de betrouwbaarheid van de doorrekening . ,,Met dit soort modellen kunnen wij niet werken”, zegt CDA-leider Sybrand Buma. ,,De cijfers moeten beter op orde zijn. Dan moet zo’n instituut niet zeggen: we gebruiken altijd zulke cijfers. Zorg dan dat er nieuwe cijfers zijn.”
Ook GroenLinks is kritisch. ,,Het PBL bestaat nog maar elf jaar en gebruikt modellen die nog niet goed zijn uitgewerkt”, zegt Kamerlid Tom van der Lee. ,,Hun ramingen lopen vaak achter op de marktontwikkelingen. Daar komt bij dat het vorige kabinet te weinig geld heeft vrijgemaakt voor het PBL. Ze zijn simpelweg onderbezet.”
PBL: doorrekening is mogelijk
Volgens Visser is het ‘vreselijk jammer’ dat de Energieverkenning sinds 2017 niet meer is vernieuwd. ,,De cijfers zijn achterhaald en dat maakt het nóg moeilijker om vast te stellen wat de opbrengst is van alle voorgestelde klimaatmaatregelen.” Het PBL had vorig jaar geen tijd om een nieuwe Energieverkenning op te stellen.
Volgens het PBL is het – ondanks de verouderde cijfers – nog steeds mogelijk om de klimaatmaatregelen door te rekenen. ,,We kijken namelijk naar het jaar 2030. De schommelingen die nu plaatsvinden, zijn op die lange termijn minder van belang.”
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft het PBL gisteren alsnog opdracht gegeven om de Energieverkenning bij te werken. ,,We kunnen nu nog niet zeggen of dat vóór 13 maart 2019 gaat lukken, want we zijn heel druk met de doorrekening van het Klimaatakkoord”, meldt een woordvoerder van het planbureau.
NU 19.02.2019 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) wil nog niet zeggen of en hoe er gecompenseerd gaat worden voor de fors hogere energierekening voor dit jaar. De Tweede Kamer is verbolgen over de foutieve inschatting van het kabinet over de oplopende energiekosten voor dit jaar.
Wiebes zei dinsdagmiddag in de Tweede Kamer tijdens het Vragenuur dat het kabinet zich “minder stellig” had moeten uitlaten, maar wil nu nog niet vooruitlopen op wat de hogere kosten betekenen voor de koopkracht.
Volgende maand publiceert het Centraal Planbureau (CPB) nieuwe cijfers over de inflatie, een belangrijk onderdeel van de koopkracht. Pas dan wil Wiebes iets kwijt over de koopkracht. “Koopkracht is meer dan alleen energie”, waarschuwde de bewindsman alvast.
Het kabinet moest terugkomen op eerdere uitingen dat de energierekening dit jaar gemiddeld met 108 euro zou stijgen, dat bleek later een bedrag van 330 euro te zijn. Dat is een behoorlijke domper voor veel huishoudens Het kabinet hamerde er in aanloop naar de begroting voor dit jaar veelvuldig op dat mensen er financieel op vooruitgaan.
De energierekening zou via hogere belastingen stijgen, net als veel boodschappen door het hogere btw-tarief, maar die kosten zouden worden gecompenseerd met een lagere inkomstenbelasting en hogere arbeidskortingen. Het paste allemaal in het principe van dit kabinet om verbruik zwaarder te belasten en arbeid minder.
‘Laten we mensen niet bang maken’
Er werd door prijsvergelijkers wel gewaarschuwd voor prijsstijgingen die meer in de buurt van die 330 euro kwamen, maar dat bedrag werd destijds door staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) weggewuifd. “Laten we mensen niet bang maken”, zei Keijzer.
De antwoorden van Wiebes namen dinsdag de onvrede onder de Tweede Kamerleden niet weg. Bart Snels (GroenLinks) wil dat er nieuwe koopkrachtplaatjes worden gemaakt voor dit jaar. “Het kabinet houdt zich niet aan de eigen belofte dat alle groepen er dit jaar op vooruitgaan”, zei Snels. Hij wilde van Wiebes weten hoe hij de huishoudens gaat compenseren.
Foutieve berekening is ‘een grof schandaal’
SP-leider Lilian Marijnissen noemde de foutieve berekening “een grof schandaal”. Naast de energierekening stijgen namelijk ook de kosten voor de kinderopvang, de huur en de boodschappen. “Verlaag de energierekening”, aldus Marijnissen.
PVV’er Alexander Kops, die in december al aankaartte dat de energiekosten veel harder zouden stijgen dan het kabinet deed voorkomen, was ook ontevreden met de antwoorden van Wiebes. “Mensen hebben niets aan cijfers die nog moeten komen.”
Ook binnen de coalitie klonk kritiek, al was daar geen roep om compensatie.
Het kabinet baseerde zich op cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), maar die berekeningen dateerden uit 2017. De energiekosten van de marktpartijen zijn in de tussentijd flink toegenomen. Ook de belasting op de energienota stijgt dit jaar, maar dat had het kabinet al ingecalculeerd.
Wiebes: het kabinet had niet zo stellig moeten zijn
NOS 19.02.2019 De Tweede Kamer is woedend over de fout die het kabinet maakte bij de voorspelling van de energierekening voor 2019. “Dit is voor ons niet acceptabel”, zegt Kamerlid Mulder van regeringspartij CDA. Coalitiepartner VVD vindt de fout ook onvergeeflijk. “Er zijn sommen gemaakt op basis van oude gegevens, dat mag niet gebeuren.”
Dat energie dit jaar flink duurder zou worden, was al bekend. In december kwamen schattingen van onder meer PriceWise ook uit op meer dan 300 euro.
Deze week bleek al dat er een recordaantal van 1,4 miljoen Nederlanders is overgestapt naar een andere energieleverancier. Veel mensen wisselden van energieleverancier na Prinsjesdag, toen het kabinet aankondigde dat de meeste huishoudens meer geld kwijt zouden zijn aan gas en stroom.
Vanochtend werd bekend dat het kabinet achterhaalde gegevens heeft gebruikt bij de ramingen van de gemiddelde energienota van burgers. Op basis van die gegevens deed staatssecretaris Keijzer in december een forse stijging van de rekening nog af als bangmakerij, maar ze erkent nu dat ze het mis had.
Slecht voor het vertrouwen
Ook de oppositiepartijen zijn kwaad en voelen zich in hun hemd gezet omdat zij bijna allemaal hadden gewaarschuwd voor een hogere energierekening in 2019. SP-leider Marijnissen: “Dit is een grof schandaal, het kabinet liegt dat het barst. We werden weggehoond met onze waarschuwingen.” Ook de PVV spreekt van liegen en bedriegen.
Volgens regeringspartijen ChristenUnie en D66 is de fout slecht voor het vertrouwen van de burger in de overheid, en dan met name het klimaatbeleid van de overheid. “Wordt bij de doorrekening van het klimaatakkoord wel van de juiste cijfers uitgegaan?” vraagt D66-Kamerlid Sienot zich af.
“Wat een ongelofelijke stommiteit”, zegt ChristenUnie-Kamerlid Dik-Faber. “Dit zorgt voor onrust in de samenleving. Hoe gaan we ervoor zorgen dat burgers weer vertrouwen gaan krijgen?”
‘Dit gaat niet over enkele tientjes’
“Voor het kabinet is dit zeer ernstig”, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Ze zeiden steeds ‘Nee hoor, het valt wel mee’. Maar het valt helemaal niet mee, weten we nu. En dit gaat niet over enkele tientjes.”
Ook is de geloofwaardigheid van toekomstige berekeningen in het geding, zegt Fresen. “Als straks de conclusie is dat de klimaatplannen betaalbaar zijn, is het op zijn zachtst gezegd maar de vraag of veel mensen dat nog geloven.”
Het kabinet zal ook iets moeten met de roep om compensatie. “Volgende maand zijn er verkiezingen”, zegt Fresen. “Als er compensatie moet komen, dan kunnen ze daar echt niet lang mee wachten, al weet nog niemand hoe dat dan zou moeten. Want de regeringspartijen zijn hier ook door overvallen.”
Update
De oppositiepartijen willen dat het kabinet nu al de toezegging doet dat de hogere energierekening wordt gecompenseerd als de koopkracht voor veel huishoudens daardoor lager blijkt uit te pakken dan voorgespiegeld.
Maar nu al een compensatie beloven gaat minister Wiebes te snel. Hij verwacht volgende maand nieuwe ramingen van de koopkrachtcijfers over 2019. Hij heeft ook het Planbureau voor de Leefomgeving “een update” gevraagd van de verwachte energiekosten. Als deze cijfers binnen zijn, wil de Kamer een debat met Wiebes en zijn collega’s Hoekstra van Financiën en Koolmees van Sociale Zaken.
Wiebes verklaarde eerder vandaag al dat het kabinet duidelijker had moeten zeggen dat de inschattingen voor de energienota van 2019 waren gebaseerd op cijfers van meer dan een jaar oud.
Terugblik: In december 2018 zei staatssecretaris Keijzer nog namens minister Wiebes dat de sombere voorspellingen niet klopten en dat mensen niet bang moesten worden gemaakt:
Onacceptabel, een ongelofelijke stommiteit en een grof schandaal. Het zijn voorbeelden van de boze reacties van Kamerleden op de te rooskleurige voorspelling van de energierekening.
De minister van Economische Zaken zegt dat het kabinet vorig jaar had moeten zeggen dat de ramingen waarmee het werkte niet ‘kakelvers’ waren.
NOS 19.02.2019 Minister Wiebes vindt dat het kabinet duidelijker had moeten zijn over zijn berekening van de energierekening voor dit jaar. Het had moeten zeggen dat er gebruik is gemaakt van ramingen uit 2017, die dus “niet meer kakelvers” waren. Dat zegt hij in reactie op het bericht dat de gemiddelde nota voor gas en elektriciteit veel meer stijgt dan verwacht.
Het CBS meldde afgelopen weekend dat Nederlanders dit jaar gemiddeld 334 euro meer gaan betalen dan vorig jaar. Staatssecretaris Keijzer deed een stijging van ruim 300 euro in december nog af als bangmakerij, maar nu blijkt dat zij zich op cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving uit 2017 baseerde. Dat bureau had geen recentere cijfers beschikbaar.
Koopkracht
Wiebes geeft toe dat de hogere stijging een negatief effect kan hebben op de koopkracht. “Want energie is een van de dingen die koopkracht bepalen.” Hij zegt daar in augustus, in aanloop naar Prinsjesdag nog eens goed naar te zullen kijken. “Want we passen altijd goed op de koopkracht.”
De minister baalt ervan dat het kabinet niet wat meer slagen om de arm heeft gehouden, “Zo van: jongens, denk eraan dat dit ramingen zijn en dat het zeker niet zeker is dat het bij deze getallen blijft”. Hij vindt het ook vervelend dat de energierekening zoveel hoger uitvalt, “want ik ben ervoor dat we gewoon koopkrachtverbetering gaan zien. Mensen hebben daar behoefte aan en dan helpt dit niet.”
Eind vorig jaar zette staatssecretaris Keijzer een verhoging van ruim 300 euro nog weg als bangmakerij, maar ze geeft nu toe dat ze met verouderde cijfers rekende.
NOS 19.02.2019 Het kabinet heeft bij de berekening van de gemiddelde energienota gebruikgemaakt van oude cijfers. Dat erkent een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken na berichtgeving in het AD.
Zaterdag meldde het CBS dat de energierekening dit jaar veel meer stijgt dan verwacht: gemiddeld 334 euro. Staatssecretaris Keijzer deed zo’n hoge stijging in december nog af als bangmakerij.
Maar ze erkent nu dat ze gebruik heeft gemaakt van voorspellingen van het Planbureau voor de Leefomgeving uit 2017. Toen was de verwachting nog dat prijzen van gas en elektra veel minder zouden stijgen.
Het bureau blijkt vorig jaar in verband met doorrekening van de plannen van het concept-klimaatakkoord geen tijd te hebben gehad voor de jaarlijkse voorspelling van de prijsontwikkeling.
‘Zeer pijnlijk’
De “fout is zeer pijnlijk” voor het kabinet, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp, omdat het in december nog stellig beweerde dat de rekening veel lager zou uitpakken.
Het dacht toen aan een gemiddeld verbruik van 2500 kWh stroom en 1100 kubieke meter gas per huishouden. Ook rekende het met een lagere marktprijs voor energie. Het CBS gaat nu van een jaarlijks verbruik van ruim 3000 kWh elektriciteit en een kleine 1500 kubieke meter aardgas per huishouden.
De woordvoerder van het ministerie wil niet spreken van een fout. Hij zegt dat het kabinet net als altijd is uitgegaan van de meest actuele cijfers en dat waren in dit geval de cijfers van 2017.
‘Heel ongelukkig’
In de Tweede Kamer willen zowel oppositie- als coalitiepartijen weten waarom het kabinet steeds heeft gezegd dat het niet klopt dat de jaarrekening gemiddeld ruim 300 euro hoger zou uitpakken.
GroenLinks-Kamerlid Van der Lee vindt het “erg kwalijk” en “contraproductief” dat het kabinet zo stellig beweerde dat de voorspellingen van prijsvergelijkers niet klopten, “terwijl de staatssecretaris al wist dat ze gebruik maakte van oude cijfers.” SP-fractieleider Marijnissen spreekt van “een dure blunder”.
Kamerlid Sienot van coalitiepartij D66 noemt de misrekening “heel ongelukkig”. “De berekeningen moeten wel kloppen en dat is hier niet het geval geweest. En wij willen weten hoe het zit en hoe we dit in de toekomst gaan voorkomen.”
AD 19.02.2019 Het kabinet heeft achterhaalde gegevens gebruikt om de stijging van de energierekening te voorspellen. Daardoor claimde het kabinet dat het met die stijging wel zou meevallen, maar dat blijkt nu niet te kloppen. De energienota gaat dit jaar gemiddeld met maar liefst 334 euro omhoog. Tweede Kamerleden zijn boos.
De Tweede Kamer wil weten hoe het kan dat het kabinet herhaaldelijk heeft verkondigd dat het met stijging van de energierekening niet zo’n vaart zou lopen. ,,Laten we mensen niet bang maken’’, zei staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat afgelopen december in de Tweede Kamer.
,,Kwalijk’’, zegt PvdA-Kamerlid William Moorlag. ,,Het kabinet gebruikt totaal andere cijfers dan waar het CBS nu mee op de proppen komt. Dat kan gewoon niet. Dit ondermijnt het vertrouwen van burgers in de overheid. Het lijkt wel of de koopkrachtplaatjes zijn gebaseerd op modellen die door Hans Klok zijn ontworpen.’’
Ook regeringspartij VVD is kritisch. ,,Ik heb hier zelf ook vragen bij en wil graag weten waar dit verschil vandaan komt en hoe het te verklaren is’’, zegt VVD’er Dilan Yeşilgöz-Zegerius. Volgens GroenLinks verergert het kabinet de zorgen over klimaatbeleid. ,,Dit soort onvoorzichtige voorspellingen werkt contraproductief’’, stelt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee.
De jaarlijkse energienota stijgt naar 2074 euro, meldt het CBS: 334 euro meer dan vorig jaar. Daarbij gaat het CBS uit van een gemiddeld jaarlijks verbruik van ruim 3000 kWh elektriciteit en een kleine 1500 kubieke meter aardgas per huishouden. Het kabinet rekende eind vorig jaar op aanzienlijk lagere verbruikcijfers, namelijk 2500 kWh stroom en 1100 kubieke meter gas per huishouden.
,,Wij baseren ons op cijfers uit de Nationale Energieverkenning 2017 van het Planbureau voor de Leefomgeving”, zegt een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. ,,De inschatting in 2017 was dat dit jaar minder gas en elektriciteit zou worden afgenomen. Anderzijds was de verwachting dat de marktprijzen van gas en elektra minder snel zouden stijgen.’’
Die voorspellingen zijn verouderd, erkent de woordvoerder. ,,Omdat het Planbureau voor de Leefomgeving zijn handen vol heeft aan het Klimaatakkoord, zijn zij afgelopen jaar niet met een aparte Energieverkenning gekomen.’’ Daar komt nog eens bij dat het Planbureau en het CBS verschillende definities van een huishouden gebruiken.
Onderschat
Het kabinet heeft de stijging van de marktprijzen van gas en elektra onderschat. Die kosten zijn met bijna 150 euro per huishouden gestegen, onder meer door hogere CO2-heffingen en de afnemende gaswinning in Groningen. Daarnaast heeft kabinet de energiebelasting en de btw op de energienota met ruim 150 euro verhoogd.
,,Stijgende kosten stapelen zich zo op’’, zegt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee. Ook andere partijen waarschuwden vorig jaar voor verhoging van de energiebelasting. ,,Een voorstel van onze partij om de verlaging van de belastingkorting op de energienota terug te draaien, werd in de prullenbak gegooid’’, zegt Van der Lee. ,,Dat wreekt zich nu.’’
Het overgrote deel van de Nederlanders gaat er dit jaar écht op vooruit. Dat zegt het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) in reactie op het nieuws dat het kabinet achterhaalde cijfers heeft gebruikt voor de voorspelling van energiekostenstijging. ,,Wij hebben de juiste cijfers gebruikt’’, zegt een woordvoerder van het Nibud.
In tegenstelling tot wat het kabinet claimt, betalen Nederlanders dit jaar wel degelijk fors meer voor gas en licht, bleek dit weekend uit berekening van het CBS. Een gemiddeld huishouden is bijna 2100 euro kwijt: 334 euro meer dan vorig jaar.
Hoewel het kabinet de stijging eerste afdeed als onzin, gaf het ministerie gisteravond aan deze krant toe dat achterhaalde cijfers zijn gebruikt bij het voorspellen van de energieverhoging, waardoor die lager uitkwam.
De fout voedt opnieuw het breedgedragen idee dat we er financieel helemaal niet op vooruit gaan. Onterecht, blijkt uit navraag bij het Nibud, dat onafhankelijk van het kabinet de koopkracht berekent. ,,Wij hebben gewoon met de juiste, meest recente cijfers gerekend’’, aldus een woordvoerder. Dat betekent dat de eerdere koopkrachtvoorspelling ongewijzigd blijft: ,,96 procent van de Nederlanders gaat er dit jaar op vooruit.’’
Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) moest vandaag direct tekst en uitleg geven in de Kamer over de blunder en de gevolgen voor de koopkracht. De minister erkende dat het kabinet een verkeerd beeld heeft geschetst rond de nieuwe energierekening. ,,Heel veel huishoudens zijn onaangenaam verrast door energietarieven. We hadden ons minder stellig moeten uitlaten in de wetenschap dat de gebruikte cijfers meer dan een jaar oud waren. Die stelligheid was onterecht.’’
Reactie Wiebes
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat gaat diep door het stof nu blijkt dat het kabinet de stijging van de energienota veel te laag heeft ingeschat. ,,Ik baal hier gewoon van”, zegt hij.
Ik baal ervan dat we niet duidelijk hebben gezegd dat het gaat om ramingen, en dat het dus niet zeker was dit het bij deze getallen zou blijven, aldus Minister Wiebes.
Het kabinet heeft achterhaalde gegevens gebruikt om de stijging van de energierekening te voorspellen, zo onthulde deze krant. Tweede Kamerleden zijn boos over een verkeerde voorstelling van zaken die staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat afgelopen december gaf in het parlement.
,,Ik baal ervan dat we niet duidelijk hebben gezegd dat het gaat om ramingen, en dat het dus niet zeker was dat het bij deze getallen zou blijven’’, zegt minister Wiebes tegen de NOS. ,,Ik vind het gewoon vervelend dat de energierekening omhoog gaat. Mensen hebben echt behoefte dat we koopkrachtverbetering gaan zien en dan helpt een hogere energierekening niet. En daar baal ik gewoon van.’’
De jaarlijkse energienota stijgt naar 2074 euro, meldt het CBS: 334 euro meer dan vorig jaar. Daarbij gaat het CBS uit van een gemiddeld jaarlijks verbruik van ruim 3000 kWh elektriciteit en een kleine 1500 kubieke meter aardgas per huishouden. Het kabinet rekende eind vorig jaar op aanzienlijk lagere verbruikcijfers, namelijk 2500 kWh stroom en 1100 kubieke meter gas per huishouden. Het ministerie erkent dat achterhaalde cijfers zijn gebruikt voor de berekeningen.
SP-leider Lilian Marijnissen spreekt van een ‘dure blunder’. ,,Niet voor de politici, wel voor de mensen met een gigantisch gestegen energierekening.’’ Ook andere partijen reageren zeer kritisch. Volgens de PvdA ondermijnt deze fout het vertrouwen van de burger in de politiek.
,,Een voorstel van onze partij om de verlaging van de belastingkorting op de energienota terug te draaien, werd in de prullenbak gegooid’’, zegt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee. ,,Dat wreekt zich nu.’’ Hij vindt dat Wiebes ‘te nonchalant’ reageert op de ophef.
De SGP wil dat de verhoging van de energienota van tafel gaat, nu de onderliggende cijfers achterhaald blijken.
Debat
Regeringspartij VVD wil weten hoe het kan dat het ministerie van Wiebes er zó naast kon zitten. FvD-voorman Thierry Baudet laat via Twitter weten vanmiddag opnieuw een debat over de energienota aan te vragen. Tot nu toe was daar geen meerderheid voor.
Toch verwacht Wiebes dat de hogere energiekosten wegvallen tegenover andere kosten die lager dan verwacht uitpakken, waardoor de koopkrachtstijging intact blijft. ,,Het leven bestaat uit meer dan energie.’’ Het Nibud onderschrijft dat er naar het grote plaatje gekeken moet worden. ,,Het klopt dat energie maar een heel klein gedeelte is op de totale begroting, dus er speelt veel meer mee.’’
Het Centraal Planbureau (CPB) bekijkt op dit moment of de koopkrachtplaatjes die met Prinsjesdag bekendgemaakt zijn, bijgesteld moeten worden. Dat overzicht wordt volgende maand verwacht.
NU 19.02.2019 De hoogte van de energierekeningen is inderdaad te laag ingeschat, geeft de regering toe tegenover NU.nl, na berichtgeving van het AD. De schattingen waren wel gebaseerd op de laatste schattingen van het Planbureau Leefomgeving (PBL), maar die kwamen uit 2017.
Uit berekeningen van NU.nl, en later ook van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), blijkt dat de energierekening dit jaar met ruim 330 euro stijgt. Staatssecretaris Mona Keijzer (Energie & Klimaat) zei destijds in de Kamer dat het niet zo’n vaart zou lopen.
Minister Eric Wiebes (Klimaat) hield eind vorig jaar nog rekening met een stijging van 108 euro per jaar per huishouden, gebaseerd op cijfers van het PBL.
Een deel van dat bedrag werd volgens Wiebes weer teruggesluisd via de inkomstenbelasting die sinds dit jaar is verlaagd. “Het is de veel geuite wens om het verbruik zwaarder te belasten en arbeid minder te belasten”, zei de bewindsman destijds in een Kamerdebat.
Er zijn geen recentere cijfers
De schattingen van het kabinet vallen lager uit dan de werkelijke stijging omdat het ministerie zich baseerde op de meest actuele cijfers van het PBL, die uit het najaar van 2017 komen. Recentere cijfers zijn er niet. Het PBL is bovendien druk met het doorberekenen van het conceptklimaatakkoord.
Het PBL gaat er in de studie van 2017 nog van uit dat er minder gas en elektriciteit zou worden afgenomen en dat de marktprijzen voor gas en stroom minder hard zouden stijgen.
Die aannames zijn echter verouderd. De leveringsprijzen zijn juist hard gestegen; gas is 21 procent duurder en elektriciteit 31 procent. Een nieuwe studie van het PBL volgt in oktober dit jaar.
Inmiddels was iedereen binnen, de stemming begon. Dat moet Kamerlid voor Kamerlid, dus duurt altijd even.
Wilders gaat daar niet in mee en vraagt direct een hoofdelijke stemming. Het debat wordt geschorst. Iedereen moet nu naar de Kamer komen om te stemmen over zijn verzoek.
Telegraaf 04.02.2019
Wilders (PVV) krijgt het woord. ,,Zo kennen we de VVD weer. Wat een slapperds, wat een lafaards. En wat een feest voor alle illegalen en asielzoekers die een verblijfsvergunning willen. Zij hebben een geweldige dag vandaan, want de versoepeling van het asielbeleid is een feit.”
Wilders kreeg niet z’n zin. 54 Kamerleden stemmen voor, 74 tegen het voorstel Tijd dus om de fractievoorzitters en premier Mark Rutte naar de Kamer te roepen om het debat te voeren.
Telegraaf 06.02.2019
Wilders voorspelt dat de kiezer binnenkort zal afrekenen met de VVD.
Volgens Wilders (PVV) heeft deze beslissing een enorme aanzuigende werking op asielzoekers. ,,Er is voor gezorgd dat de misleiding wint. Om op het pluche te kunnen blijven zitten, worden illegalen gematst en de kiezer bedrogen.”
Wilders (PVV) heeft een vraag. ,,Ik hoor Van Dijk zeggen dat gezinnen lang in onzekerheid zaten, maar dat snap ik niet. Er was volstrekte duidelijkheid. Ze hebben te horen gekregen dat ze niet mochten blijven. Het was dus glashelder. Het enige dat helder is dat ze de boel belazerd hebben.”
Van Dijk: ,,Dat klopt niet”. Hij verwijst naar een situatie van een vrouw die wel mocht blijven, maar waarbij Harbers zelf in beroep ging. ,,Het is ook de staat die in beroep gaat tegen glasheldere uitspraken van de rechter.”
Telegraaf 31.01.2019
Wilders (PVV) opent de aanval en verwijt Groothuizen ‘hypocrisie ten top’, omdat hij de wet niet naleeft als het gaat om asielzoekers die geen verblijfsvergunning krijgen.
Groothuizen: ,,Niemand staat boven de wet, maar je moet ook kijken naar de realiteit. Als mensen niet vertrekken, kan dat leiden tot een situatie waarin kinderen in Nederland wortelen en schade oplopen. Dan kiezen we er voor met de hand over het hart te strijken.”
Wilders (PVV) breekt direct in. ,,Wat een ongeloofwaardig verhaal. De VVD heeft gewoon gezegd dat de mensen die illegaal hier zijn en niet meewerken, hier alsnog mogen blijven. Heel Afrika weet nu dat met Azmani aan het roer, er kans is op een nieuw pardon. Waarom?”
Telegraaf 31.01.2019
Kortom, de coalitie kan dan wel tevreden zijn over de nieuwe afspraken rond het kinderpardon, de oppositie denkt daar dus heel anders over. De rechtse partijen verwijten de VVD slap gedrag omdat het kinderpardon nog één keer uitgevoerd wordt, partijen op de linkerflank maken zich juist zorgen over toekomstige asielkinderen, als de regeling daarna van tafel gaat. Vandaag 30.01.2019 debatteerde de Tweede Kamer over deze kwestie.
AD 30.01.2019
Akkoord coalitie
De vier CoalitiepartijenVVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben een Akkoord bereikt over het kinderpardon. Er komt een ruime regeling voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
De geldigheidsduurvan een tijdelijke asielvergunning wordt ingekort. Straks wordt een Verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd in eerste instantie verleend voor drie in plaats van vijf jaar. Ook kan na afloop van deze periode nog geen aanvraag voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd of een EU-verblijfsvergunning voor langdurig ingezetenen worden ingediend.
Daarvoor zal de vreemdeling eerst een aanvraag om verlenging van de geldigheidsduur van de verblijfsvergunning voor bepaalde tijd moeten indienen.
Dit staat in een wetsvoorstel van staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid waarmee de ministerraad heeft ingestemd. De maatregel vloeit voort uit het regeerakkoord. Nederland gaat zo meer in de pas lopen met andere landen in Europa.
Bij een meerderheid van de lidstaten wordt al op grond van subsidiaire bescherming een asielvergunning voor bepaalde tijd verleend met een kortere geldigheidsduur dan de huidige vijf jaar in Nederland.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
Ook krijgen asielgezinnen twee weken de tijd om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon. Ze kunnen een verzoek indienen als ze voldoen aan de criteria die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vandaag bekendmaakte.
Iedereen die denkt aanspraak te kunnen maken op het kinderpardon kan tot en met 25 februari een aanvraag doen. Er moeten dan 14 pagina’s worden ingevuld en er moet 164 euro per persoon worden betaald. De aanvragers moeten ook naar een IND-kantoor.
De vandaag bekendgemaakte criteria om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon, volgen nadat een kleine twee weken geleden een politiek akkoord werd bereikt over de versoepeling van het kinderpardon. Er komen dus herbeoordelingen voor oude gevallen.
De pardonregeling zelf is afgeschaft. Een ander punt uit het akkoord is dat de discretionaire bevoegdheid – de mogelijkheid om een uitzondering te maken en van de regels af te wijken – niet langer bij de staatssecretaris ligt, maar bij de hoogste ambtenaar van de IND.
De grootste groep die door de versoepeling van het kinderpardon grote kans maakt alsnog te mogen blijven in Nederland, is wel in beeld van de Rijksoverheid. Hun aanvraag is eerder afgewezen. Deze groep bestaat uit zo’n 700 kinderen, inclusief ouders gaat het om 1300 personen.
Zij worden automatisch opnieuw beoordeeld en hoeven de komende weken geen verzoek in te dienen. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven.
De groep is dus eerder afgewezen voor de eerdere kinderpardonregeling, maar alhoewel afwijzing eigenlijk betekende dat het gezin Nederland moest verlaten, gebeurde dit amper. In de afgelopen zes jaar is 94 procent van de afgewezen asielgezinnen in Nederland gebleven. Hoop op alsnog een verblijfsvergunning is een van de redenen die gezinnen in Nederland hield.
Akkoord over het kinderpardon:
De groep met 700 eerder afgewezen asielkinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
Het kinderpardon zelf wordt per direct beëindigd.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de ‘discretionaire bevoegdheid’ in plaats van staatssecretaris Harbers.
De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 naar 500 per jaar.
Uitgezet
Kinderen binnen die groep, die enkel op grond van het zogenoemde meewerkcriterium zijn afgewezen en die op 29 januari 2019 op een voor de IND bekende plek verbleven zoals een asielcentrum, hoeven niets te doen.
Mensen die eerder zijn afgewezen en niet meer in asielzoekerscentra verblijven, maar op een onbekende plek in Nederland, worden opgeroepen zich binnen twee weken te melden. Bij hen geldt wel de voorwaarde dat ze niet langer dan drie maanden buiten beeld zijn geweest bij de instanties.
De asielzoekers die Nederland werden uit gezet in de periode dat er werd onderhandeld over verruiming van het pardon, komen definitief niet meer in aanmerking voor een verblijfsstatus: alleen wie op 29 januari in Nederland verbleef kan aanspraak maken op de nieuwe regeling.
Akkoord
Dat meer kinderen een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen, is het gevolg van het akkoord tussen de coalitiepartijen over een versoepeling van de pardonregeling. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten vorige maand dat er een ruime regeling komt voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
Kinderen die hier langer dan 5 jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd, kunnen nu alsnog een aanvraag voor een verblijfsvergunning op grond van de Afsluitregeling indienen. De IND wil voor het einde van het jaar alle (her)beoordelingen hebben afgerond.
De aanvragers kunnen zich tot 25 februari opgeven via een formulier, blijkt uit de criteria voor de overgangsregeling voor het kinderpardon die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft gepubliceerd in de Staatscourant.
De belangrijkste voorwaarden voor een verlening van een verblijfsvergunning zijn, dat het kind:
Op 29 januari 2019 in Nederland verbleef
Op het moment van indiening van de oorspronkelijke aanvraag (of op enige moment tussen 1 februari 2013 en 29 januari 2019) jonger was dan 19 jaar
Ten minste 5 jaar voor het bereiken van het 18e levensjaar een asielaanvraag heeft ingediend
Zich niet aan Rijkstoezicht heeft onttrokken
Zijn/haar lopende procedures intrekt bij verblijfsverlening op grond van de Afsluitingsregeling
Uitzonderingen op de regel
Er is een aantal uitzonderingen op de nieuwe regel. Wanneer een gezinslid wordt verdacht van oorlogsmisdaden, of in Nederland is veroordeeld voor in totaal minimaal één maand gevangenisstraf, valt het kind niet onder het pardon. Dat geldt ook als een asielzoeker tijdens de eerste asielprocedure heeft gelogen over zijn of haar identiteit.
Het kinderpardon geldt ook niet als het gezin tijdens de procedure in Nederland elders in de Europese Unie een nieuwe asielaanvraag heeft ingediend. Als het nieuwe EU-land de verantwoordelijkheid voor dit gezinslid heeft overgenomen, ook al is het maar voor korte tijd, dan kan het gezin geen beroep meer doen op de pardonregeling.
AD 30.01.2019
Bronnen melden dat deze hele groep, bestaande uit 700 kinderen, opnieuw zal worden beoordeeld. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven. Omdat de ouders, broers en zussen dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het totaal uitkomen op 1300 kinderen en volwassenen.
AD 30.01.2019
Op de lange termijn, als deze gevallen zijn behandeld, wordt de kinderpardonregelingafgeschaft. Dit is een wens van de VVD.
De partijen lagen de afgelopen weken met elkaar in de clinch, nadat het CDA een draai maakte.
Discretionaire bevoegheid
Voor schrijnende gevallen zou de optie voor de overheid om in te grijpen blijven bestaan, bijvoorbeeld als er volgens de regels geen recht is op een verblijfsvergunning. Deze zogenoemde discretionaire bevoegdheid gaat dan van de staatssecretaris voor Asielzaken naar het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Die zal worden geadviseerd door een onafhankelijke commissie.
Ook krijgt de IND er 13 miljoen euro bij om procedures in de toekomst sneller te maken, zodat er geen nieuwe groep van gewortelde kinderen ontstaat die niet kan blijven.
Aangezien er door het nieuwe akkoord meer mensen in Nederland mogen blijven, zal Nederland minder vluchtelingen overnemen van de VN-organisatie UNHCR. Die vrijwillige overname van mensen uit oorlogsgebieden gaat van 750 naar 500.
AD 22.01.2019
Het kinderpardon splijt het kabinet – hoe kon het zo ver komen?
De regeringspartijen van Rutte III bleven koortsachtig op zoek naar een uitweg uit de impasse rond het kinderpardon. De kwestie was inmiddels uitgegroeid tot de zwaarste beproeving van de coalitie tot nu toe. Maandag 28.01.2019 was er tot laat in de avond spoedberaad om een crisis af te wenden.
Woensdag 30.01.2019 stond een belangrijk Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Is het onderwerp voor het CDA, D66 en de ChristenUnie, die een rem willen op het uitzetten van uitgeprocedeerde gezinnen, belangrijk genoeg om een kabinetscrisis met de VVD te riskeren? Dit schreven we er tot nu toe over.
AD 29.01.2019
De leiders van de vier coalitiepartijen zijn weer bijeen geweest om te praten over het kinderpardon. Ingewijden verwachten echter niet dat er maandagavond nog een oplossing wordt gevonden voor de patstelling tussen de VVD enerzijds en CDA, D66 en de ChristenUnie anderzijds.
Klaas Dijkhoff (VVD), Sybrand Buma (CDA), Rob Jetten (D66) en Gert-Jan Segers (CU) spraken in de ochtend ook al over de kwestie. Later volgde overleg tussen de vier Kamerleden die het onderwerp asiel in hun portefeuille hebben. Maar een oplossing lijkt nog niet dichterbij.
Een weekeinde van telefoontjes tussen CDA, VVD, D66 en ChristenUnie heeft nog geen soelaas geboden. Sinds het CDA een draai maakte voor een soepeler kinderpardon staat die partij met D66 en ChristenUnie tegenover de VVD. Die wil vasthouden aan het regeerakkoord.
Bovendien verhoogde de ChristenUnie de inzet door te stellen dat er geen kinderen moeten worden uitgezet totdat de coalitie een gezamenlijk standpunt heeft bepaald. Joël Voordewind (CU) wees daarbij op de nieuwe ,,politieke realiteit” en kreeg steun van CDA en D66
Coalitieleiders weer bijeen
Premier Mark Rutte erkende vanmorgen bij de start van het wekelijkse coalitieoverleg dat er nog geen uitweg is gevonden. Hij verwees naar zijn uitspraak van vrijdag: ,,Alles wat ik erover zeg, komt het gesprek niet ten goede.’’
De VVD is nog niet van plan in te schikken als het gaat om versoepeling van het kinderpardon. Dat zeggen liberale ingewijden tegen RTL Nieuws. Afgelopen week ontstond spanning in de coalitie omdat CDA, D66 en ChristenUnie de regels rond het kinderpardon willen versoepelen.
Crisisgevoelig onderwerp
Het zoeken naar een compromis staat onder tijdsdruk. Woensdag is er een debat over het kinderpardon in de Tweede Kamer. Als tegen die tijd de coalitie het nog niet eens is en de oppositie met een motie komt waarin ze bijvoorbeeld het pleidooi van CDA-leider Buma voor een soepeler pardon herhaalt, wordt het moeilijk voor CDA, CU en D66 daartegen te stemmen. “Als ze zo’n motie steunen, hebben we donderdag een extra ministerraad. Het is crisisgevoelig zolang het niet is opgelost”, zegt een VVD’er.
Rutte 3 wankelt
Rutte III blijft voorlopig ruziën over het kinderpardon. Aan premier Mark Rutte (VVD) was na de ministerraad niets te merken van enige ruzie.
Hoezeer hij ook benadrukte dat de coalitie het nog altijd oneens is, de indruk dat zijn derde kabinet aan het wankelen is, wekte Rutte niet. ‘Je hebt af en toe een politiek onderwerp dat ingewikkeld is,’ zei hij. ‘Maar dat hoort bij het politieke vak.’
De jongste ingewikkeldheid dateert van vorige week toen het CDA zich plotseling bekeerde tot een nieuw kinderpardon. ChristenUnie en D66 hadden er opeens een bondgenoot bij. De VVD stond in een klap alleen.
Overleg kinderpardon
Het overleg tussen coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie over een soepeler kinderpardon zit muurvast. Vandaag 24.01.2019 spraken de coalitiepartners opnieuw over de mogelijkheid om hier ’gewortelde’ asielkinderen vaker een verblijfsvergunning te verstrekken. „Maar voor mij is duidelijk wat er in het regeerakkoord staat en ik ga er vanuit dat andere partijen die afspraken ook respecteren”, zegt VVD-Kamerlid Azmani. Daarmee staat de VVD recht tegenover CDA, D66 en CU.
Migratiedeskundigen zetten vraagtekens bij de plotselinge koerswijziging van het CDA over het kinderpardon.
Onderzoeker Carolus Grütters van het Centrum van Migratierecht van de Radboud Universiteit vindt het moment waarop het CDA twijfelt aan het Nederlandse kinderpardon vreemd. „Ze beroepen zich op een uitspraak van het Europese Hof van Justitie, maar die uitspraak is al in juni vorig jaar gedaan.” De onderzoeker aan het Nijmeegse Centrum van Migratierecht vreest dan ook dat andere motieven een rol spelen. „Wat is de waarde van zo’n voorstel, in aanloop naar de verkiezingen?”
Adempauze
De regeringspartijen krijgen een adempauze om het eens te worden over verruiming van het kinderpardon. Tot eind volgende week worden er geen asielzoekers met kinderen uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven.
Maar dat is puur toeval, benadrukt staatssecretaris Mark Harbers (Asiel). Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
AD 24.01.2019
Volgende week
Volgende week buigt de Kamer zich over het kinderpardon. De coalitiepartijen overleggen donderdag 24.01.2019 opnieuw om voor dat debat een oplossing te vinden voor het meningsverschil tussen VVD en haar drie regeringspartners.
Of er een uitzetstop komt voor gezinnen van afgewezen asielzoekers, blijft onzeker. Een oplossing binnen de coalitie is nog niet in zicht. Staatssecretaris Mark Harbers van justitie wil voorlopig geen veranderingen doorvoeren in het uitzetbeleid, zei hij dinsdag in het vragenuur van de Tweede Kamer.
De regeringspartijen willen dat de regels rond kinderen in de asielprocedure soepeler worden. Meer kinderen en hun ouders kunnen zo in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning, bevestigen de partijen naar aanleiding van berichtgeving.
400 lopende gevallen
Daarvoor zou in ieder geval het zogenoemde ‘meewerkcriterium’ veranderd moeten worden. Daarin wordt van asielzoekers gevraagd dat zij meewerken aan hun eigen uitzetting. Wie bijvoorbeeld een afspraak mist met de IND, loopt kans buiten de pardonregeling te vallen.
Waar laat je de statushouders?
729 Statushouders hadden in de tweede helft van 2018 een woning moeten krijgen in de regio Haaglanden. Nog geen 500 werden er uiteindelijk gehuisvest. Waar loopt het mis?
Nog niet zo lang geleden werd Nederland opgeschrikt door een forse toename van het aantal vluchtelingen. Ze waren vooral afkomstig uit het door oorlog geteisterde Syrië. Die enorme toestroom van destijds is inmiddels aardig opgedroogd. De meeste nieuwkomers nu zijn ‘na-reizigers’, familieleden die zich voegen bij al hier wonende statushouders.
Ook Nemr uit Iran mag blijven
Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april 2019bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Amerikaanse predikers steunen familie Tamrazyan met speciale kerkdienst
Predikers Joel Milleren Austin McCabe Juhnke van de Columbus Mennonite Churchwaren gisteren in de Bethelkapel in Den Haag om een speciale kerkdienst te geven. Ze willen alles op alles zetten om de uitgeprocedeerde familie Tamrazyan te steunen. ,,De situatie van het Armeense gezin lijkt veel op het verhaal van Mexicaanse vrouw in de Verenigde Staten. We bieden haar al twintig jaar lang onderdak aan omdat ze deportatie naar Mexico te wachten staat.”
De organisatie rondom de non-stop kerkdienst in de buurt- en kerkhuis Bethel is blij met de draai van de landelijke CDA richting een ruimer kinderpardon. Honderden dominees houden al ruim twaalf weken lang 24 uur per dag een kerkdienst om kerkasiel aan het uitgeprocedeerde gezin Tamrazyan te bieden.
Wassen neus ??
De christendemocraten CDA waren eerder nog tegen een verruiming van het kinderpardon, maar zijn toch gedraaid. Daardoor is er een Kamermeerderheid voor de verruiming.
“Dat het CDA dit zegt is een belangrijke opening, maar we willen zien dat er wat mee gebeurd. Het moet geen wassen neus zijn”, vertelt woordvoerder Theo Hettema van de Protestantse Kerk Den Haag.
De ChristenUnie en D66 willen dat, nu er meer aanleiding is om het pardon te bespreken, er geen kinderen meer uitgezet zouden moeten worden.
“Overheidspardon”
Deze stop op het uitzetten noemt Hettema een ‘overheidspardon’. “Het is aan de overheid om voor de fouten op te draaien omdat de IND er te lang over doet.” Schrijnend genoeg werd maandag nog een Armeens gezin uitgezet. “Het zou getuigen van wijs bestuur als de overheid een andere opstelling kiest en ‘pardon’ zegt.”
De kerkdienst in buurt- en kerkhuis Bethel gaat onverstoord door met gastpredikers van over de hele wereld. Maandag leidden Amerikaanse predikers Joel Miller en Austin McCabe Junke de speciale dienst. “Met al deze steun gaan wij gewoon door.”
De achterban van regeringspartij CDA is namelijk verdeeld over een mogelijke verruiming van het kinderpardon. Bijna de helft (49 procent) is tegen, terwijl net iets minder CDA-stemmers (45 procent) juist voorstander zijn van een soepeler kinderpardon. Dat blijkt uit een peiling van EenVandaag (NPO 1) onder 21.000 mensen, van wie 2000 zeggen op het CDA te stemmen. Video eenvandaag.avro tros
Mensenrechtenorganisaties en asieladvocaten pleitten vanmorgen al voor een onmiddellijk verbod van het uitzetten van asielkinderen. Tot er nieuwe spelregels zijn afgesproken, moet geen kind worden uitgezet, zegt Martine Goeman van Defence for Children.
Telegraaf 19.01.2019
Ze krijgt bijval van asieladvocaten. ,,Kinderen die nu in afwachting zijn van uitzetting, moeten een eerlijke kans krijgen’’, aldus Patricia Scholtes, voorzitter van de Adviescommissie Vreemdelingenrecht.
Voor de Armeense kinderen Shushan (8), Vrej (5) en Jemma (3) dringt de tijd. Zij hebben vanmorgen te horen gekregen dat ze uitgezet worden. Hun vlucht stond gepland voor 13.10 uur. Onduidelijk is of ze vanmiddag daadwerkelijk worden uitgezet of dat ze, in ieder geval voor nu, mogen blijven.
Telegraaf 31.01.2019
Het Armeense gezin Grigoryan is maandagmiddag uiteindelijk uitgezet, heeft de advocaat van de familie laten weten. Het vliegtuig vertrok volgens Mary Grigorjan op maandag 21.01.2019 rond 14.00uur, bijna een uur later dan gepland. Volgens de advocaat zijn er tien mensen meegegaan om het Armeense gezin te begeleiden.
Het gezin met drie kinderen heeft de gedwongen terugkeer naar Armenië tot op het laatste moment geprobeerd te voorkomen. “Het heeft niet gebaat”, zei de raadsvrouw. De familie is al negen jaar in Nederland en heeft altijd in asielzoekerscentra gezeten. De kinderen zijn hier geboren.
Tamrazyan
De estafettedienst in de Bethelkerk ANP
Om uitzetting te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk een permanente kerkdienst voor dit gezin.
Het Armeense gezin Tamrazyan dat met uitzetting werd bedreigd, heeft inmiddels de verblijfsstatus gekregen. Dat hebben een lid van het gezin en de Protestante Kerk Den Haag bekendgemaakt. Alle gezinsleden mogen in Nederland blijven, zo kregen ze dit op 26.03.2019 te horen.
AD 27.03.2019
De vader, moeder en drie in Nederland ‘gewortelde’ kinderen wonen al tien jaar in Nederland. Vorig jaar kregen ze te horen dat ze zouden worden uitgezet. Om dat te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk drie maanden durende kerkdienst, waar het gezin zelf aan meedeed. Zolang de dienst duurde, konden ze niet worden uitgezet.
Ook het Armeense gezin Tamrazyan zou Nederland alsnog moeten verlaten. Het gezin zat sinds eind oktober 2018in de Bethelkerk in Den Haag waar ze kerkasiel hebben gekregen. Eerder zaten ze ondergedoken in een kerk in Katwijk. Het gezin moet Nederland verlaten omdat Armenië volgens de overheid een veilig land is.
AD 22.01.2019
Protestantse Kerk teleurgesteld
Theo Hettema – voorzitter van de Protestantse Kerk Den Haag – reageert teleurgesteld op het besluit. ‘Juist vlak voor Kerst – het feest van Gods menslievendheid en vrede – voelen we ons gesterkt om onze verantwoordelijkheid voor de familie Tamrazyan niet te laten varen.’ Het kerkasiel in de Bethelkerk blijft daarom doorgaan.
AD 30.01.2019
Hayarpi is uitgeprocedeerd en moet na negen jaar in Nederland met haar ouders, zusje (14) en broertje (19) terug naar Armenië. ‘Het maakt je als het ware gek. Het is heel moeilijk om daar elke dag mee te leven. Maar tegelijkertijd merk je dat er zoveel steun is en dat er zoveel mensen om je heen staan. Dat nu zelfs deze kerkdienst georganiseerd wordt… dat maakt het goed. Dan sta je sterker.’
Wij hoopten op een oplossing, maar die is niet gekomen.’ Dat zegt Hayarpi Tamrazyan, die met haar ouders en jongere broers tijdelijk in een kerk in Katwijk woonde. De 21-jarige vrouw is blij dat het gezin de afgelopen twee weken tot rust kon komen in het gebouw van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) van Katwijk. Maar de familie is ‘erg teleurgesteld’, want tot een oplossing is het niet gekomen.
‘Ze stellen mij voor de keuze: kies voor je familie of je studie. Ze raden mij namelijk aan om te kijken of ik een studiebeurs kan krijgen, maar daar kom ik eigenlijk niet voor in aanmerking.’ Een beurs aanvragen is eigenlijk kansloos. Hayarpi studeert aan de Universiteit van Tilburg.
Vooralsnog verbleef de familie in de Katwijkse kerk en uiteindelijk naar de Bethelkerk in Den Haag, maar voor hoe lang is nog steeds onduidelijk. ‘Het blijft voor ons onzeker wat er gaat gebeuren. Voordat we in de kerk terecht konden, wachtten we in het asielzoekerscentrum in Katwijk op onze uitzetting.’ Het verblijf in de kerk zelf heeft ook zijn beperkingen: ‘we komen nooit buiten, want we zijn altijd bang dat we dan worden opgepakt’.
De kwestie met Hayarpi Tamrazyan:
De Armeense Hayarpi Tamrazyan, die met haar ouders, broer en zus al maanden in het Haagse kerk- en buurthuis Bethel zit om uitzetting te voorkomen, is ‘heel verdrietig’ over de uitzetting maandag van de Armeense familie Grigoryan. Toch zegt Hayarpi nog goede hoop te hebben dat de Nederlandse regering uiteindelijk soepeler zal omgaan met de asielzaken van zogenoemde gewortelde kinderen.
Toen het CDA zich dit weekend voor een oplossing voor gewortelde kinderen uitsprak, ontstond daarmee een meerderheid in de Tweede Kamer. De Tamrazyans waren ‘heel blij’, zegt Hayarpi. ‘Ik had echt gehoopt dat de uitzetting niet door zou gaan’, zegt ze over de familie Grigoryan.
‘Ik hoop dat het eindelijk tot versoepeling komt. Het kinderpardon wordt in de praktijk bijna niet toegepast. We zitten al drie maanden in de kerk. Ik hoop dat dit geen valse hoop is.’
Uitzetstop
De ChristenUnie pleitte maandagochtend in Trouw voor een uitzetstop, maar die komt er voorlopig niet. De VVD houdt vooralsnog vast aan de huidige regels.
‘Ik ben nu vooral heel verdrietig, want er zitten drie kinderen die in Nederland zijn geboren in het vliegtuig’, zegt Hayarpi in gesprek met het ANP. ‘Dan breekt mijn hart.’ Met de draai van het CDA is aan veel gewortelde kinderen hoop geboden, denkt ze.
Hoopvol
Hayarpi zegt de hoop toch niet te laten varen. De familie put veel steun uit de aandacht die er de afgelopen maanden was voor hun zaak, ook in internationale media. ‘Ik heb geen idee of het gaat helpen, maar daar gaat het me niet om. We ervaren het als steuntje in de rug, dat er zoveel mensen achter je staan. Meedenken. Meebidden.’
Hayarpi en haar ouders, zusje en broertje schuilen sinds eind oktober in de Haagse Bethelkerk. Daar wordt een doorlopende kerkdienst gehouden, omdat de overheid van oudsher geen kerkdienst onderbreekt om mensen mee te nemen die daaraan deelnemen. Het valt overigens niet mee om de marathondienst vol te houden, waarschuwt de kerk. Zo krijgt het sinds maandagmiddag hulp van Amerikaanse predikanten. De Bethelkerk roept daarom mensen op een nachtelijke dienst te ‘adopteren’.
ChristenUnie en D66 dringen aan op een denkpauze, omdat coalitiegenoot CDA zich aan hun zijde heeft geschaard en nu ook een soepeler kinderpardon bepleit. Daardoor hebben zij nu een meerderheid van de Tweede Kamer achter zich.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wijst erop dat er altijd kinderen zullen moeten terugkeren naar hun moederland, ook als het kinderpardon zou worden verruimd. ,,Dus dat moet je niet stopzetten, want dat verlengt alleen maar de onzekerheid.”
Telegraaf 19.01.2019
Verruiming
Op het gebruikelijke coalitieoverleg maandagochtend 21.01.2019 stond veel spanning, door de draai van het CDA en het aandringen van ChristenUnie en D66. Maar de VVD maakte al voor aanvang duidelijk dat zij de coalitiegenoten aan de afspraken uit de kabinetsformatie houdt. In het regeerakkoord is vastgelegd dat er niets aan het kinderpardon verandert.
Het kinderpardon in het kort;
Na langlopende asielzaken als die van Lili en Howick is er opnieuw veel kritiek op het asielsysteem en het kinderpardon
Uit cijfers van de IND blijkt dat het grootste gedeelte van de aanvragen voor een kinderpardon wordt afgewezen
In 2016 kreeg slechts één kind een kinderpardon, terwijl er 120 aanvragen waren
Een van de grootste kritiekpunten is dat het gezin in kwestie vrijwillig moet meewerken aan het vertrek, wat ontmoedigend werkt
Het CDA en D66 doen daarom een aantal voorstellen, waaronder de aanpassing van het zogeheten meewerkcriterium. Dat houdt in dat alleen gezinnen die hebben meegewerkt aan hun uitzetting in aanmerking komen voor het kinderpardon. Deze regel wordt in de ogen van de partijen te strikt toegepast. Het is volgens het CDA en D66 mogelijk om er binnen de kaders van het regeerakkoord coulanter mee om te gaan.
CDA en D66 willen niet wachten op onderzoek
Er wordt door Harbers wel al onderzoek gedaan naar de asielprocedure. “Langdurig verblijf in Nederland zonder duurzaam verblijfsrecht is in alle opzichten voor iedereen onwenselijk, ook voor kinderen. Daarom heb ik de onafhankelijke commissie onder leiding van Richard van Zwol ingesteld. De uitkomsten van dat onderzoek worden voor de zomer verwacht en die wacht ik af”, zegt Harbers.
Versoepeling Kinderpardon
Regeringspartijen CDA en D66 willen een versoepeling van de regels rond het kinderpardon. Daardoor moeten meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. “We hebben geconstateerd dat de situatie nu niet houdbaar is”, zegt CDA-Kamerlid Van Toorenburg
De partijen hebben een plan gemaakt dat ze gaan voorleggen aan staatssecretaris Harbers (VVD). Ze willen dat hij na onderzoek opnieuw kijkt naar de ongeveer 700 kinderen die ondanks afwijzing voor het kinderpardon nog steeds in Nederland zijn, zoals Lili en Howick destijds. Een groot deel van die kinderen woont al jaren in Nederland, of is hier zelfs geboren.
In het AD zegt Van Toorenburg dat Harbers desnoods zijn speciale bevoegdheid moet gebruiken om hen alsnog asiel te verlenen.
Het kabinet was eerst nog nadrukkelijk niet van plan om het kinderpardon te verruimen. Premier Rutte zegt dat hij respectvol kennisneemt van acties als die van programmamaker Tim Hofman. “Maar er zijn geen voornemens om het beleid aan te passen, dat niet.”
AD 22.01.2019
‘Geen valse hoop geven’
Rutte wilde deze kinderen geen “valse hoop” geven en voorkomen dat er een “aanzuigende werking” komt op andere ouders, die wat hem betreft geen echte vluchtelingen zijn en toch naar Nederland komen.
Rutte reageerde op verschillende acties voor kinderen die in Nederland zijn opgegroeid, maar mogelijk worden uitgezet. Hofman maakte een programma over een aantal van die kinderen en stelde een petitie op voor een ruimer kinderpardon. Daarnaast wordt er bijvoorbeeld in de Haagse Bethel-kerk een non-stopkerkdienst gehouden voor een Armeens gezin.
De acties volgen op de uitzondering die is gemaakt voor de Armeense kinderen Lili en Howick, die uiteindelijk wel een verblijfsvergunning hebben gekregen. Rutte wees erop dat er in hun geval gebruik is gemaakt van de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris voor Asielzaken. “En dan gaat het altijd om een unieke afweging in unieke gevallen.”
Hersenschade
CDA en D66 komen echter tot de conclusie door onder meer de kritiek van het Europese Hof van Justitie en een rapport van 38 hoogleraren, waarin staat dat asielkinderen hersenschade kunnen oplopen als gevolg van de stress door een dreigende uitzetting.
Van Toorenburg wijst ook op de cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) waaruit blijkt dat het overgrote deel van de afgewezen gezinnen niet vertrekt uit Nederland. “Ook zie je dat de IND het niet aan kan, het zijn nog steeds heel lange procedures, daar moet echt versnelling in komen”, zegt de CDA’er.
Mark Harbers (VVD), staatssecretaris voor asielzaken ANP
Petitie
Naar aanleiding van de zaak-Lili en Howick startte presentator Tim Hofman onlangs een petitie voor verruiming van het kinderpardon. Die petitie is tot nu toe ruim 253.000 keer ondertekend.
Naar aanleiding van de petitie zei premier Rutte in november 2018 notabene nog dat het kabinet niet van plan was om het kinderpardon te verruimen. Hij noemde het Nederlandse asielbeleid toen streng en rechtvaardig.
Lili en Howick zijn al sinds 2008 in Nederland. Hun moeder kreeg verschillende afwijzingen op haar asielverzoek, maar startte steeds nieuwe procedures. Ondertussen raakten haar kinderen steeds meer geworteld in Nederland.
Mark Harbers (VVD), staatssecretaris voor asielzaken besloot op het allerlaatste moment dat de broer en zus niet hoefden te worden uitgezet naar Armenië. Ze kregen hun verblijfsvergunning nadat ze waren weggelopen uit hun opvanggezin. “Het welzijn en de veiligheid van de kinderen was niet meer voldoende gewaarborgd”, schrijft Harbers in een brief aan de Kamer.
Nieuwe hoop Asielbeleid !!!
Was het dus eerst de beurt aan de VVD, nu zoeken CDA en D66 de randen van de coalitieafspraken op. Want amper bekomen van de wrevel over VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff en zijn uitspraken over het klimaat, gooien nu coalitiepartners CDA en D66 een steen in de vijver. En vanwege de uitspraken van kereltje Dijkhoff over het Klimaat, is de VVD nog verder in de problemen geraakt. !!
Zo werd het ook in het regeerakkoord vastgelegd. Naar de letter van die afspraak verandert er niets, maar naar de geest ervan wel degelijk. De facto zouden meer kinderen in aanmerking kunnen gaan komen voor asiel.
Presentator Tim Hofman, die een burgerinitiatief voor een beter kinderpardon was begonnen, is verheugd met het standpunt van het CDA. Eerder – toen hij met 250.000 handtekeningen naar de Tweede Kamer ging – gaf hij al aan dat die partij de sleutel tot een verbeterd kinderpardon in handen had. Op Twitter reageert hij vandaag: ,,CDA is wakker. Goddomme, wat een goed nieuws. Ongelooflijk.”
Kortom, regeringspartijen CDA en D66 willen het kinderpardon verruimen. Daarmee lijkt er een Kamermeerderheid te zijn, maar of er de komende tijd daadwerkelijk iets verandert, is vooralsnog onduidelijk. Tot die tijd leidt alleen al de suggestie van een versoepeling van het kinderpardon tot nieuwe hoop bij een groep van honderden afgewezen asielkinderen en hun ouders.
“Deze groep grijpt iedere strohalm aan, of dat nu nieuwe verkiezingen, een verkiezingscampagne of een petitie is. Ook dit plan van CDA en D66 zal ongetwijfeld nieuwe hoop zijn voor ze”, zegt onderzoeker Jelmer Brouwer.
Brouwer deed voor VN-organisatie IOM onderzoek naar redenen waarom afgewezen gezinnen niet vertrekken uit Nederland. Daaruit bleek dat hoop op een verblijfsvergunning, naast de lange tijd die gezinnen met kinderen al in Nederland waren en de veiligheidssituatie in het land van herkomst, een belangrijke reden is om niet terug te keren.
De groep met veelal schrijnende gevallen bestaat uit 740 minderjarigen die al zeker vijf jaar in Nederland zijn en moeten vertrekken omdat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon. Zij vertrekken amper, bleek onlangs uit cijfers die de NOS opvroeg bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Het lijkt er vooralsnog niet op dat een aanpassing van de huidige kinderpardonregeling er ook snel komt. CDA en D66 willen eerst het rapport van de commissie Van Zwol afwachten. Die doet onderzoek naar de redenen voor het langdurige verblijf van vreemdelingen en komt naar verwachting in juni met zijn conclusies. Ook staatssecretaris Harbers wil eerst de uitkomsten van het onderzoek afwachten.
AD 22.01.2019
Kinderpardon
Het zogenoemde kinderpardon was een regeling uit 2012, waardoor kinderen van asielzoekers die langer dan vijf jaar in Nederland woonden en eigenlijk het land uit moesten, toch konden blijven. Er kwam een jaar later een tijdelijke overgangsregeling, maar nog steeds kunnen kinderen ervoor in aanmerking komen. Wel moeten ze dan aan specifieke voorwaarden voldoen.
NOS 03.04.2019 De Iraakse jongen Nemr (9), die bekend werd van de petitie van Tim Hofman, krijgt een verblijfsvergunning. Dat zegt zijn advocaat tegen het persbureau ANP. Ze wil het bericht verder niet toelichten. Ook Nemrs ouders en broertje zouden in Nederland mogen blijven.
BNN-presentator Hofman vroeg in zijn documentaire Terug naar je eige land aandacht voor de toekomst van de jongen en hij riep op om de regeling voor het kinderpardon te verruimen. Er volgde een hevig debat in de politiek en de kwestie leidde tot verdeeldheid in de coalitie.
Verruiming
Er kwam een verruiming van het kinderpardon, maar vorige maand meldden bronnen dat Nemr niet aan de voorwaarden daarvoor voldeed.
De Immigratie- en Naturalisatiedienst beklemtoonde toen dat er nog geen beslissing over het gezin was genomen. Op 1 april zou de IND het gezin hebben laten weten dat ze toch een vergunning krijgen.
De advocaat van Nemr en zijn familie zegt tegen het ANP dat ze ontzettend dankbaar zijn voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen, en dat ze nu het liefst met rust worden gelaten.
NU 03.04.2019 De negenjarige Iraakse jongen Nemr krijgt alsnog een verblijfsvergunning na de verruiming van het kinderpardon eerder dit jaar, meldt onder anderen Tim Hofman woensdag. De jongen is bekend van zijn hoofdrol in de documentaire Terug Naar Je Eige Land.
Het gezin heeft eerder deze maand bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Ook zijn ouders en broertje mogen in Nederland blijven.
Nemr werd een van de gezichten van de strijd voor een ruimer kinderpardon en leverde ook handtekeningen in bij Kamerleden.
Eerder dit jaar kwamen de coalitiepartijen tot een akkoord over nieuwe afspraken voor het kinderpardon. De verwachting werd toen al uitgesproken dat 630 van de 700 asielkinderen met hun gezinsleden mochten blijven.
AD 03.04.2019 Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Familie wil rust
Volgens de woordvoerder van BNN is presentator Hofman ‘natuurlijk erg blij’ dat Nemr, samen met zijn ouders en broertje, mag blijven. Het gezin doet, bij monde van raadsvrouw Gonny Meijering, een dringend beroep op media om met rust gelaten te worden.
,,Het gezin is ontzettend dankbaar voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen”, aldus Meijering. ,,Omdat de laatste maanden erg hectisch zijn geweest, verzoekt de familie de media om met rust gelaten te worden.”
Eerder kreeg ook het gezin van de Armeense Hayarpi Tamrazyan bericht dat het mag blijven. De familie zat maandenlang in kerkasiel in buurt- en kerkhuis Bethel in Den Haag.
Nemr en Tim Hofman brengen ruim 250.000 handtekeningen in een bolderkar naar de Tweede Kamer. Ⓒ ANP
Telegraaf 03.04.2019 Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Dat heeft zijn advocaat aan het ANP laten weten. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden. Hofmans woordvoerder laat weten dat de presentator erg blij is met het nieuws.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Het gezin doet, bij monde van raadsvrouw Gonny Meijering, een dringend beroep op media om met rust gelaten te worden. „Het gezin is ontzettend dankbaar voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen”, aldus Meijering. „Omdat de laatste maanden erg hectisch zijn geweest, verzoekt de familie de media om met rust gelaten te worden.”
Eerder kreeg ook het gezin van de Armeense Hayarpi Tamrazyan bericht dat het mag blijven. Het gezin zat maandenlang in kerkasiel in buurt- en kerkhuis Bethel in Den Haag.
MSN 03.04.2019 Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Dat heeft zijn advocaat exclusief aan het ANP laten weten. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Rust
Het gezin doet, bij monde van raadsvrouw Gonny Meijering, een dringend beroep op media om met rust gelaten te worden. ,,Het gezin is ontzettend dankbaar voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen”, aldus Meijering. ,,Omdat de laatste maanden erg hectisch zijn geweest, verzoekt de familie de media om met rust gelaten te worden.”
Eerder kreeg ook het gezin van de Armeense Hayarpi Tamrazyan bericht dat het mag blijven. Het gezin zat maandenlang in kerkasiel in buurt- en kerkhuis Bethel in Den Haag.
MSN 27.03.2019 Sinds de versoepeling van de regels rondom het kinderpardon hebben de eerste families te horen gekregen dat ze mogen blijven. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Armeense Hayarpi, die 97 dagen opgesloten zat in een kerk. Andere gezinnen zitten nog in spanning. “De onzekerheid kan nog maanden duren.”
Wat de 21-jarige Armeense Hayarpi Tamrazyan deed toen ze horen kreeg dat haar gezin een verblijfsvergunning had gekregen? “We zijn elkaar in de armen gevlogen. Zo ontzettend blij zijn we”, glundert de 21-jarige studente.
Langverwachte telefoontje
Hayarpi werd bekend doordat ze met haar familie 97 dagen lang in een Haagse kerk ondergedoken zat om te voorkomen dat ze het land uitgezet werd. Gisteren kwam dat langverwachte, verlossende telefoontje van de advocaat. “Eindelijk kan ik mijn leven weer oppakken. Een wonder is het.”
Ze is één van de 1070 kinderen die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) opnieuw beoordeelt sinds het kabinet in januari besloot om de regels soepeler te maken. De eerste goednieuwsberichten druppelen langzaam binnen, blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws langs verschillende asieladvocaten.
Dossiers lezen
Het lijkt erop dat de IND eerst de families uitsluitsel geeft die al eerder een aanvraag voor een kinderpardon hebben gedaan. “Het lezen van een dossier kost al snel een dag”, vertelt een betrokkene.
“Daarna moet de IND-medewerker een eerste oordeel vellen. Dat concept-stuk moet weer worden bestudeerd en beoordeeld door andere IND-medewerkers. Uiteindelijk wordt een besluit genomen: blijven of niet? Voordat dat antwoord weer bij de advocaat van het gezin terechtkomt, ben je zo maanden verder.”
De Armeense Hayarpi heeft geluk, zij hoort bij de eerste lichting die goed nieuws heeft gekregen. Maar de 9-jarige Nemr, het andere bekende gezicht van de kinderpardondiscussie, zit nog altijd in onzekerheid, melden bronnen. Nemr werd bekend door programmamaker Tim Hofman.
Asieladvocaat Mary Grigorjan uit Den Bosch staat zo’n twaalf gezinnen bij. “Van één gezin heb ik te horen gekregen dat het mag blijven. Geweldig nieuws. De rest van mijn cliënten zit nog in spanning.”
Het Armeense gezin Mirzoyan, met 3 kinderen, zit nog altijd in onzekerheid. Ze wonen nu in een azc in Emmen. Oudste dochter Mariam zit op de middelbare school, het jongste zoontje is 2 jaar.
‘Maken elkaar gek’
De cliënten van asieladvocaat Grigorjan wonen veelal in asielzoekerscentra of noodopvangen. Sommigen wonen in een huis in een woonwijk. “Ik hoor vanuit mijn cliënten dat er hoogspanning is. Als de één goed nieuws krijgt, krijgt de ander hoop”, zegt Grigorjan.
Mensen raken in de stress als niets horen, zegt Grigorjan. “Ik word de hele dag platgebeld door mensen of ik al meer weet en waarom het zo lang duurt. En ze bellen onderling met elkaar of ze al iets gehoord hebben. Daarmee maken ze elkaar soms gek.”
“De meewerkcriteria zijn nu versoepeld”, zegt Wil Eikelboom, voorzitter van de |Vereniging van Asieladvocaten. “Maar dat betekent niet dat iedereen mag blijven die een aanvraag heeft gedaan op basis van het kinderpardon. Als je een strafblad hebt of lang van de radar bent geweest, is de kans klein dat je in het land mag blijven.”
Ook bij Eikelboom kwamen de eerste goednieuwsverhalen binnen. “Ik heb tot nu toe alleen nog maar positieve verhalen gehoord, dus nog geen verhalen van mensen die toch het land uit moeten. Ons advocatenbureau staat veel gezinnen bij die nog in onzekerheid zitten. Twee gezinnen van ons kantoor hebben een kinderpardon gekregen.”
Denken over de toekomst
Voor de 21-jarige Hayarpi is die onzekerheid voorbij. Ze gaat vanaf nu weer verder met haar leven en haar studie econometrie aan de Universiteit van Tilburg. Voor het eerst durft ze hardop te denken aan de toekomst. “Ik heb gemerkt dat ik in de politiek echt iets kan veranderen”, zegt ze.
Of ze de politiek ingaat? “Dat weet ik nog niet zeker. Ik kan niet zo ver vooruitdenken. Je ziet wel daar je daar onrecht kunt bestrijden. Dat je daar echt wat kunt veranderen.”
Den HaagFM 27.03.2019 Het Armeense gezin Tamrazyan, dat bijna honderd dagen in de Bethelkerk in het Valkenboskwartier verbleef, mag blijven. Dat schrijft dochter Hayarpi op Twitter. “We hebben alle moeilijkheden samen gedragen”, schrijft ze. “We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, jullie gebeden en kaarsjes!”
De vijf Armeniërs waren uitgeprocedeerd en zaten 96 dagen in de kerk aan de Thomas Schwenkestraat. Door gebruik te maken van het zogeheten kerkasiel, het recht om vluchtelingen op te vangen zolang er een kerkdienst aan de gang is, kon de familie niet worden uitgezet.
Het gezin valt onder de nieuwe Kinderpardon-wet, kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven mogen niet meer worden uitgezet.
NU 26.03.2019 Het Armeense gezin Tamrazyan, dat in december nog te horen kreeg dat hun situatie in Nederland uitzichtloos was, heeft toch een verblijfsvergunning gekregen.
Dat meldt voorzitter Theo Hettema van de Protestante Kerk Den Haag. Het gezin zat maandenlang in kerkasiel in de Bethelkerk, nadat ze uitgeprocedeerd waren.
“De afgelopen tijd kregen diverse andere gezinnen al een vergunning, tot vreugde van de familie Tamrazyan”, zo valt te lezen op de site van de Protestantse Kerk. “Op dinsdag 26 maart kwam het verlossende woord voor henzelf zwart op wit: het hele gezin krijgt een verblijfsvergunning.”
In de kerk werd een maandenlange, doorlopende dienst gehouden, die moest voorkomen dat de uitgeprocedeerde familie uitgezet zou worden. De familie Tamrazyan is al negen jaar in Nederland.
Eind januari sloten de coalitiepartijen een akkoord over het kinderpardon. Door die regeling groeide de hoop van Hayarpi Tamrazyan, haar ouders, zusje en broertje dat ze toch in Nederland mochten blijven.
Lieve mensen, We hebben alle moeilijkheden samen gedragen. We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, jullie gebeden, kaarsjes etc! #kinderpardon#kerkasielBethelhttps://t.co/fLEbffH61Q Zie hieronder voor een nieuw gedicht
Om uitzetting te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk een permanente kerkdienst voor dit gezin.
NOS 26.03.2019 Het Armeense gezin Tamrazyan dat met uitzetting werd bedreigd, heeft een verblijfsvergunning gekregen. Dat hebben een lid van het gezin en de Protestante Kerk Den Haag bekendgemaakt. Alle gezinsleden mogen in Nederland blijven, zo kregen ze vandaag te horen.
Het ministerie van Justitie wil het bericht bevestigen noch ontkennen en zegt geen uitspraak te doen over individuele gevallen.
De vader, moeder en drie in Nederland ‘gewortelde’ kinderen wonen al tien jaar in Nederland. Vorig jaar kregen ze te horen dat ze zouden worden uitgezet. Om dat te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk drie maanden durende kerkdienst, waar het gezin zelf aan meedeed. Zolang de dienst duurde, konden ze niet worden uitgezet.
Nadat de vier regeringspartijen eind januari een akkoord over het kinderpardon hadden gesloten, werd de marathonkerkdienst beëindigd.
In dat akkoord werd een regeling opgenomen voor ouders die nu in Nederland zijn en eigenlijk geen recht hebben op verblijf, maar in Nederland gewortelde kinderen hebben.
Telegraaf 26.03.2019 De Armeense Hayarpi Tamrazyan en haar familie hebben dinsdag een verblijfsvergunning gekregen. Dat meldt ze zelf op Twitter.
„We hebben alle moeilijkheden samen gedragen. We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen”, schrijft Hayarpi. „Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, gebeden, kaarsjes, etc.” Ook de protestantse gemeente Den Haag laat weten dat de familie in Nederland mag blijven. De Immigratie- en Naturalisatiedienst IND kan het bericht niet bevestigen. „Wij doen geen uitspraken over individuele zaken”, aldus een woordvoerder.
Uitzetting voorkomen
De Armeense jonge vrouw is met haar ouders, broer en zus maanden opgevangen in kerken in Katwijk en Den Haag, waar de klok rond diensten werden gehouden. Ze hebben uitzetting op deze manier al die tijd voorkomen. Volgens een wet mag een religieuze dienst namelijk niet door de politie worden verstoord en dus ook niet door de Dienst Terugkeer en Vertrek om het gezin mee te nemen.
Begin dit jaar werden coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het eens over versoepeling van het asielbeleid voor kinderen die in Nederland zijn geworteld, maar die geen recht hadden op een permanente verblijfsvergunning. Daardoor veranderde de situatie voor Hayarpi en de rest van de familie Tamrazyan. ChristenUnie-Kamerlid Voordewind zegt in een reactie ’blij en dankbaar’ te zijn. ,,Voor de duidelijkheid en rust voor het gezin Tamrazyan en alle asielkinderen die nog volgen.’’
Versoepeling kinderpardon
1070 kinderen hopen alsnog aanspraak te maken op een verblijfsvergunning, nu de regels van het kinderpardon zijn versoepeld. Veel kinderen die langer dan vijf jaar moesten wachten op een besluit in de asielprocedure, werden de afgelopen jaren afgewezen voor zo’n pardon. Dat komt omdat hun ouders in de ogen van de immigratiedienst IND niet voldoende hadden meegewerkt aan hun uitzetting.
Die strenge regel is vervallen. Deze wordt vervangen door de eis dat een asielgezin niet langer dan drie aaneengesloten maanden ’uit beeld’ mag zijn geweest voor overheidsdiensten in de asielketen, zoals de IND, of het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers.
Veel andere kinderen en hun ouders moeten nog even geduld hebben voordat ze weten of ze definitief in Nederland mogen blijven. De IND rekent erop dat alle aanvragen voor het einde van dit jaar zijn behandeld.
AD 26.03.2019 Het gezin Tamrazyan heeft een verblijfsvergunning gekregen. De vijf Armeniërs, die maandenlang in kerkasiel in de Haagse Bethelkerk zaten, kregen vandaag het verlossende antwoord. Uiteraard tot vreugde van de ouders en hun kinderen van 15, 19 en 21 jaar.
,,We hebben alle moeilijkheden samen gedragen”, schrijft dochter Hayarpi op Twitter. ,,We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, jullie gebeden en kaarsjes!”
Liefst 96 dagen dook het Armeense gezin, dat bestaat uit ouders en drie kinderen Hayarpi (21), Warduhi (19) en Seyran (15), onder in de kerk aan de Thomas Schwenckestraat in Den Haag. Non-stop was er een kerkdienst gaande om op die manier uitzetting te voorkomen. Het gezin woont al negen jaar in Nederland.
Eind januari werd die dienst beëindigd, nadat de coalitiepartijen tot een akkoord kwamen. Het Kinderpardon werd verruimd. De huidige regeling voor kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland en daarmee in ons land zijn ‘geworteld’ wordt versoepeld, waardoor honderden kinderen alsnog mogen blijven. Het gezin Tamrazyan valt onder die regeling. Volgens Derk Stegeman, coördinator van het kerkasiel, heeft de maandenlange actie in het kerkkapel een rol gespeeld bij de ommezwaai in de coalitie.
OmroepWest 26.03.2019 Goed nieuws voor Hayarpi Tamrazyan. De Armeense en haar familie hebben dinsdag hun verblijfsvergunning gekregen, meldt ze op Twitter.
‘We hebben alle moeilijkheden samen gedragen. We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen’, schrijft Hayarpi. ‘Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, gebeden, kaarsjes, etc.’
De familie Tamrazyan zat maandenlang in kerkasiel in de Bethelkerk in Den Haag. De doorlopende kerkdienst moest voorkomen dat de uitgeprocedeerde familie, die bestaat uit ouders, twee dochters en een zoon, uitgezet zou worden. De familie Tamrazyan is al negen jaar in Nederland.
Eind januari bereikten de coalitiepartijen een akkoord over het kinderpardon. Dankzij die nieuwe regeling zou de Armeense waarschijnlijk in Nederland kunnen blijven. Dinsdag kwam voor de familie het verlossende woord en kregen alle leden hun vergunning.
AD 22.03.2019 De immigratiedienst gaat 1070 aanvragen beoordelen door de nieuwe asieldeal die de partijen van Rutte-3 in januari instelden.
Gezinnen met kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland zijn, hebben daardoor een grote kans om alsnog een verblijfsvergunning te krijgen.
De nieuwe pardonregeling volgde op twee weken van politieke spanning binnen de regering. Het CDA hield namelijk met de VVD verdere verruiming van de asielregels tegen in de formatie van Rutte-3. Maar het CDA, min of meer gedwongen ook door onvrede uit de eigen achterban, besloot een draai te maken. Daarop was ineens een meerderheid van de partijen voor ruimere toepassing van de regels.
Het IND zegt dat tussen de 1070 ingediende aanvragen ook nieuwe aanvragen zijn, waarvan nog niet duidelijk is of zij voldoen aan de criteria. Hoeveel tijd de IND gaat nemen voor de beoordelingen is niet duidelijk.
Tussen de aanvragen zit ongetwijfeld die van de 9-jarige Nemr, hij werd na de Armeense kinderen Lili en Howick het gezicht van kinderen die buiten de boot vielen door de regels. De Armeense broer en zus mochten blijven na tussenkomst van staatssecretaris Mark Harbers, maar dat bewees volgens critici juist hoe willekeurig de regels konden uitpakken.
NU 22.03.2019 Van 1.070 asielkinderen wordt bekeken of ze in Nederland kunnen blijven of dat ze alsnog weg moeten. Tussen de aanvragers zitten ook kinderen van wie nog niet duidelijk is of ze voldoen aan de gestelde criteria voor een (her)beoordeling vanwege het verdwijnen van het kinderpardon.
Volgens een schatting in januari ging het om zo’n zevenhonderd (her)beoordelingen. Ook was de verwachting dat vermoedelijk 630 kinderen met hun gezinsleden mogen blijven.
Eind dit jaar moet er voor iedereen duidelijkheid zijn, meldt de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vrijdag. Meteen na een beslissing krijgt het betrokken kind te horen of er een permanente verblijfsvergunning komt.
De stap volgt op het zwaarbevochten compromis over het kinderpardon bij de coalitie. De regeling is afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting.
Naast de afschaffing van het kinderpardon is ook afgesproken dat de asielprocedure wordt verkort. Daarom wordt er extra geld uitgetrokken om de IND te versterken.
Voor het eind van het jaar moeten alle aanvragen zijn behandeld en moet iedereen een besluit hebben ontvangen.
NOS 22.03.2019 De immigratiedienst IND heeft bekendgemaakt dat er 1070 aanvragen van minderjarigen zijn die in aanmerking willen komen voor het kinderpardon. Dat zijn er meer dan verwacht. Er zitten ook nieuwe aanvragen bij van kinderen die een permanente verblijfsvergunning willen krijgen.
Van 700 kinderen was al bekend dat hun dossier opnieuw zou worden geëvalueerd. Daar kwamen nog kinderen bij die zijn afgewezen of zich niet hebben gemeld. Het gaat om kinderen die hier langer dan vijf jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd.
Doordat de criteria begin dit jaar zijn veranderd, komen meer kinderen in aanmerking voor het pardon. Dat is het gevolg van het akkoord dat de coalitiepartijen sloten over versoepeling van de regeling.
Voor eind dit jaar besluit
Voorheen moesten gezinnen meewerken aan hun vertrek, wat niet altijd gebeurde. Die kinderen hebben mogelijk geen beroep gedaan op de regeling. Nu geldt het criterium dat je beschikbaar moet zijn geweest voor vertrek; dat betekent niet per se dat je moet hebben meegewerkt aan je vertrek. Het kan zijn dat kinderen daardoor nu wel recht hebben op de regeling.
Op 25 februari 2019 verliep de deadline waarop kinderen zich konden aanmelden bij de IND.
De dienst gaat ervan uit dat iedereen voor het eind van het jaar krijgt te horen of hij of zij in Nederland mag blijven.
Telegraaf 04.03.2019 De 9-jarige Iraakse asielzoeker Nemr zou niet aan de voorwaarden van het kinderpardon voldoen, dat onlangs na een draai van coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie is verruimd.
Dat meldt de NOS ’op basis van bronnen’. Daardoor zou de jongen die voor tumult zorgde op televisie, alsnog niet in Nederland mogen blijven. Staatssecretaris Harbers (Asiel) wil niet reageren op het bericht, omdat het gaat om een individueel geval. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) laat via een woordvoerder weten iedere suggestie te betreuren die wordt gedaan. ,,Er is nog geen enkele beslissing genomen.’’
Nemr werd bekend door met presentator Tim Hofman verhaal te halen in de Tweede Kamer over het asielbeleid. Hij werd door Hofman in het programma ’Terug naar je Eige land’ ingezet om Tweede Kamerleden voor het blok te zetten. Zo kreeg VVD-fractieleider Dijkhoff kritiek omdat hij volgens critici bot reageerde op de smeekbede van Hofman en de Iraakse jongen.
De presentator meldt dat de familie van Nemr van niks weet. ,,Lelijk dat iemand bij de IND dit lekt, zeker als zaken zo complex en gevoelig zijn.’’
Het is niet bekend waarom Nemr buiten het pardon zou vallen. Een voorwaarde om gebruik te kunnen maken van de regeling is dat een asielkind zich niet langer dan drie maanden aaneengesloten heeft onttrokken aan toezicht van de overheid.
De eis dat asielzoekers moeten hebben meegewerkt aan hun vertrek is juist vervallen, waardoor naar verwachting 1300 kinderen en hun ouders opnieuw worden beoordeeld. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft tot het eind van het jaar nodig om dossiers opnieuw te beoordelen.
NOS 04.03.2019 De 9-jarige Iraakse asielzoeker Nemr voldoet niet aan de voorwaarden van het kinderpardon, dat onlangs is verruimd. Dat melden bronnen aan de NOS. Het blijft onduidelijk of Nemr in Nederland mag blijven.
Nemr, die ook een broertje heeft, werd bekend door de documentaire Terug Naar Je Eige Land van programmamaker Tim Hofman, die zijn verhaal juist aanhaalde om problemen met het kinderpardon aan de kaak te stellen.
Nemr is geboren in Nederland. Waarom hij niet voldoet aan de voorwaarden van het kinderpardon, kunnen de bronnen niet zeggen. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) schrijft op Twitter dat er nog geen beslissing is genomen.
Er kunnen in het algemeen een aantal redenen zijn waardoor een jonge asielzoeker buiten het pardon valt. Zo mag het kind of een gezinslid zich niet langer dan drie maanden hebben onttrokken aan het toezicht van betrokken instanties. Ook mag het kind of een gezinslid niet bekendstaan als crimineel of ordeverstoorder, of ervan worden verdacht oorlogsmisdadiger te zijn.
‘Geworteld’
Over het kinderpardon is veel te doen geweest. Er bestond weliswaar al een regeling om ‘gewortelde’ kinderen en hun gezin te laten blijven, maar in de praktijk kwam daar vrijwel niemand voor in aanmerking.
Dankzij media-aandacht voor gevallen als die van Nemr, de vier andere kinderen in Hofmans film en de Armeense kinderen Lili en Howick, die wel mochten blijven, kwam het kinderpardon vorig jaar flink onder de aandacht.
De documentaire van Hofman bracht VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff in verlegenheid. Hij reageerde met “Ja dus?”, toen Nemr tegen hem zei dat hij in Irak zijn leven niet zeker is. Een petitie van Hofman naar aanleiding van zijn film werd 250.000 keer ondertekend.
Bekijk hier hoe Nemr het boegbeeld werd van het kinderpardon:
Het kabinet was verdeeld over de kwestie. Er was een Kamermeerderheid voor een verruiming en coalitiepartijen D66, CDA en ChristenUnie wilden de oude regeling herzien, maar de VVD hield vast aan het coalitieakkoord.
Eenmalig verruimd
Eind januari werd het pardon voor naar schatting 1300 kinderen en hun gezinsleden eenmalig verruimd. Hun asielaanvragen worden opnieuw beoordeeld.
“Een pardon is heel goed nieuws”, zei Hofman destijds over de verruiming. “Maar ik geloof het eigenlijk pas als Nemr met een verblijfsvergunning in zijn handen staat.”
Als onderdeel van die verruiming is ook de algemene regeling gewijzigd. Zo ligt de discretionaire bevoegdheid, die het mogelijk maakt een uitzondering te maken op de regels, voortaan bij het hoofd van de IND. Voorheen lag die bij staatssecretaris Harbers, die deze bevoegdheid inzette voor Lili en Howick.
Ook krijgt de IND extra geld voor snellere asielprocedures en gaat de vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden terug van 750 naar 500.
AD 04.03.2019 Waar hij ruim een maand geleden nog blij was met de verruiming van het kinderpardon is het lachen de 9-jarige Nemr vandaag waarschijnlijk vergaan. Nemr voldoet niet aan de voorwaarden van het kinderpardon. Het is onduidelijk of hij in Nederland mag blijven. Dat melden bronnen aan de NOS.
Waarom Nemr niet aan de voorwaarden voldoet is niet duidelijk. Volgens programmamaker Tim Hofman weet de familie van het jongetje van niks. ,,Lelijk dat iemand bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) lekt, zeker als zaken zo complex en gevoelig zijn”, laat hij weten via Twitter. ,,Nemr heeft een broertje, zaak gaat net zo goed via hem.”
Nemr werd een van de gezichten van de lobby voor een ruimer kinderpardon. Hij ging samen met programmamaker Tim Hofman van #Boos naar de Tweede Kamer om daar politici te interviewen over het onderwerp. Uiteindelijk haalde Hofman meer dan 250.000 handtekeningen op voor aanpassing van het pardon.
Eind januari was Nemr nog in een video te zien waarin hij reageert op de verruiming van het kinderpardon. ,,Hoera! Het is eindelijk gebeurd. Het kinderpardon’’, juichte hij. ,,Ik bedank iedereen. Heel Nederland.’’
Geworteld in Nederland
De huidige regeling voor kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland en daarmee hier ‘geworteld’ zijn wordt met het kinderpardon versoepeld, waardoor honderden kinderen alsnog mogen blijven. Aangezien Nemr in Nederland is geboren werd gedacht dat hij nu ook onder het kinderpardon zou vallen. Voor nieuwe gevallen verdwijnt de regeling volledig.
RO 15.02.2019 De geldigheidsduur van een tijdelijke asielvergunning wordt ingekort. Straks wordt een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd in eerste instantie voor drie jaar verleend en niet langer voor vijf jaar. Ook kan na afloop van deze periode nog geen aanvraag voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd of een EU-verblijfsvergunning voor langdurig ingezetenen worden ingediend. Daarvoor zal de vreemdeling eerst een aanvraag om verlenging van de geldigheidsduur van de verblijfsvergunning voor bepaalde tijd moeten indienen.
Dit staat in een wetsvoorstel van staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid waarmee de ministerraad heeft ingestemd. De maatregel vloeit voort uit het regeerakkoord. Nederland gaat zo meer in de pas lopen met andere landen in Europa. Bij een meerderheid van de lidstaten wordt al op grond van subsidiaire bescherming een asielvergunning voor bepaalde tijd verleend met een kortere geldigheidsduur dan de huidige vijf jaar in Nederland.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
Het kabinet wil niet verder gaan dan Europese regels voorschrijven.
NOS 15.02.2019 Het kabinet wil dat tijdelijke asielvergunningen voortaan nog maar voor drie jaar worden verleend in plaats van voor vijf jaar. Een wetsvoorstel waarin dat wordt geregeld, gaat nu naar de Raad van State.
Staatssecretaris Harbers benadrukt dat ook volgens Europese regels vergunningen maar een loopduur van drie jaar hoeven te hebben en het kabinet wil niet verder gaan dan Europa voorschrijft. De verkorting was al afgesproken in het regeerakkoord.
De verblijfsduur kan wel met twee jaar worden verlengd en daarna kan iemand een vergunning voor onbepaalde tijd aanvragen.
Volgens Harbers is de inkorting van de eerste vergunning een van de manieren om asielzoekers duidelijk maken dat bescherming in Nederland in principe iets tijdelijks is.
‘Funest voor integratie’
VluchtelingenWerk Nederland ziet alleen maar nadelen en noemt verkorting van de termijn funest voor de integratie van vluchtelingen. “Die komen daardoor nog moeilijker aan werk en het leidt tot nog langere wachttijden bij de IND en tot hogere kosten”, zegt adjunct-directeur Jasper Kuipers.
Hij wijst erop dat in het regeerakkoord het belang van snelle integratie van vluchtelingen wordt onderstreept. “Er zijn al belangrijke stappen gezet en het is daarom echt onbegrijpelijk dat er nu een wetsvoorstel wordt ingediend met zo’n negatief effect.”
Volgens VluchtelingenWerk is er al de mogelijkheid om een verblijfsvergunning binnen vijf jaar in te trekken, maar gebeurt dat in de praktijk vrijwel niet. “Een toetsing na drie jaar is dan ook een tamelijk nutteloze exercitie.”
Telegraaf 15.02.2019 Een asielvergunning wordt voortaan in eerste instantie voor drie jaar verleend. Nu krijgen toegelaten asielzoekers direct een vijfjarig verblijf. Over dat voorstel wordt volgens ingewijden zeer binnenkort besloten in de ministerraad.
De huidige verblijfsvergunning voor vijf jaar zorgt ervoor dat asielzoekers die periode in ieder geval kunnen blijven, ook al blijkt voor het verstrijken daarvan dat ze geen recht hebben op verlenging. Door die termijn terug te brengen naar drie jaar is het mogelijk om mensen die geen kans maken op een permanent verblijf eerder terug naar hun land van herkomst te sturen.
De nieuwe regels schrijven voor dat criteria na drie jaar worden getoetst. Een asielzoeker kan vervolgens twee jaar verlenging krijgen als hij of zij aan de eisen voldoet. Pas daarna besluit de IND over een vergunning voor onbepaalde tijd.
Het voorstel is bedoeld om Nederlands asielbeleid hetzelfde te krijgen als in de rest van de Europese Unie. Op dit punt verschillen regels met omliggende landen. Vooral door VVD en CDA werd al langer aangedrongen op eerder toetsen.
NOS 11.02.2019 Asielgezinnen krijgen twee weken de tijd om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon. Ze kunnen een verzoek indienen als ze voldoen aan de criteria die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vandaag bekendmaakte.
Voor een deel van de asielgezinnen wordt het verzoek automatisch gedaan, maar voor zeker tientallen en mogelijk honderden gezinnen komt het aan op de komende twee weken: zij moeten het verzoek voor een kinderpardon zelf indienen.
Een van de gezinnen die nu een aanvraag gaat doen is de familie Mekhaeel. Ze zijn sinds 2013 in Nederland en wonen in het asielzoekerscentrum in het Friese Burgum. “Het kinderpardon geeft ons nieuwe hoop voor de toekomst”, zegt vader Maged tegen de NOS. Zijn 7-jarige dochter Joya is blij: “Ik kan heel goed Nederlands praten en ik hou heel veel van Nederland”, zegt ze.
De familie Mekhaeel maakt deel uit van een groep asielgezinnen die nooit eerder aanspraak maakte op het kinderpardon. Dit kon ermee te maken hebben dat deze families niet voldeden aan de voorwaarden, of dat ze dachten hieraan niet te voldoen. Ze volgden meestal het advies van hun advocaten die meenden dat ze geen schijn van kans zouden hebben in verband met het zogenoemde meewerkcriterium, dat betekende dat je moest meewerken aan je eigen vertrek.
‘Onze kinderen kunnen nu leven zoals andere kinderen op school’
Hoe groot de groep gezinnen is die wel al langer dan vijf jaar in Nederland is (een van de vereisten voor het kinderpardon), maar nog nooit een aanvraag heeft gedaan, is niet duidelijk. Wel probeerden onlangs dertig families alsnog een verzoek in te dienen voor het kinderpardon, zij behoren vermoedelijk tot deze groep.
Wil Eikelboom, voorzitter van de Vereniging Asieladvocaten en advocaat van verschillende asielgezinnen, kan moeilijk inschatten hoeveel aanvragen er zullen volgen. Hij schat dat het gaat om tientallen en mogelijk honderden gezinnen.
Iedereen die denkt aanspraak te kunnen maken op het kinderpardon kan tot en met 25 februari een aanvraag doen. Er moeten dan 14 pagina’s worden ingevuld en er moet 164 euro per persoon worden betaald. De aanvragers moeten ook naar een IND-kantoor.
Door dat verplichte bezoek verwacht Eikelboom dat het aantal mensen dat nodeloos aanspraak maakt klein zal zijn. “Mensen die absoluut geen kans maken, wagen zich liever niet in de buurt van een IND-kantoor omdat ze bang zijn dat ze dan worden uitgezet”, aldus Eikelboom.
Beschikbaarheidscriterium
In de nieuwe criteria die aan het krijgen van het kinderpardon worden gesteld, is het meewerkcriterium verdwenen. Wel is een andere opvallende voorwaarde toegevoegd: het ‘beschikbaarheidscriterium’. “Het wordt nu zo dat je beschikbaar moet zijn geweest voor vertrek”, zegt IND-hoofddirecteur Aly van Berckel.
Het criterium houdt in dat het gezin of de alleenstaande minderjarige in Nederland in een opvanglocatie van het COA verbleef, bijvoorbeeld een gezinslocatie. Noodopvang door gemeentes, zoals bed, bad en broodlocaties, vallen hier niet onder.
Mede daardoor verwacht Eikelboom gesteggel. Hij vindt het beleid nog niet duidelijk. “Er was een meewerkcriterium, nu is er een beschikbaarheidscriterium. Dat betekent dat het Rijk moet hebben geweten waar je woonde. Er zullen gevallen zijn waar de Rijksoverheid dat misschien niet weet, maar wel de gemeente of een school.”
Akkoord over kinderpardon
De vandaag bekendgemaakte criteria om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon, volgen nadat een kleine twee weken geleden een politiek akkoord werd bereikt over de versoepeling van het kinderpardon. Er komen dus herbeoordelingen voor oude gevallen.
De pardonregeling zelf is afgeschaft. Een ander punt uit het akkoord is dat de discretionaire bevoegdheid – de mogelijkheid om een uitzondering te maken en van de regels af te wijken – niet langer bij de staatssecretaris ligt, maar bij de hoogste ambtenaar van de IND.
De grootste groep die door de versoepeling van het kinderpardon grote kans maakt alsnog te mogen blijven in Nederland, is wel in beeld van de Rijksoverheid. Hun aanvraag is eerder afgewezen. Deze groep bestaat uit zo’n 700 kinderen, inclusief ouders gaat het om 1300 personen.
Zij worden automatisch opnieuw beoordeeld en hoeven de komende weken geen verzoek in te dienen. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven.
De groep is dus eerder afgewezen voor de eerdere kinderpardonregeling, maar alhoewel afwijzing eigenlijk betekende dat het gezin Nederland moest verlaten, gebeurde dit amper. In de afgelopen zes jaar is 94 procent van de afgewezen asielgezinnen in Nederland gebleven. Hoop op alsnog een verblijfsvergunning is een van de redenen die gezinnen in Nederland hield.
De IND zegt voor de beoordeling van alle (herbeoordelings)verzoeken voor het kinderpardon de rest van het jaar nodig te hebben.
NU 11.02.2019 De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) denkt voor het einde van het jaar de herbeoordeling van de kinderpardonaanvragen af te hebben, meldt de dienst maandag.
Vorige maand werd een compromis over het kinderpardon bereikt.
Toen is door de coalitie overeengekomen dat de procedures van kinderen die zijn afgewezen op grond van het omstreden meewerkcriterium opnieuw moeten worden beoordeeld. Het gaat naar schatting om zevenhonderd kinderen.
De verwachting is dat de meeste kinderen alsnog mogen blijven. De IND laat maandag weten dat het exacte aantal aanvragen dat herbeoordeeld moet worden nog niet bekend is.
“Zodra een beslissing is genomen, krijgt een kind te horen of hij of zij een permanente verblijfsvergunning krijgt”, aldus de IND.
Elsevier 11.02.2019 Kinderen die zijn afgewezen voor asiel in Nederland en in aanmerking willen komen voor het kinderpardon, krijgen twee weken de tijd om zich te melden. Ook nieuwe gezinnen mogen zich aanmelden voor het kinderpardon. Dat staat in de Staatscourant.
Kinderen van wie de asielaanvraag slechts op grond van het zogenoemde meewerkcriterium is afgewezen en die op 29 januari 2019 op een plek in Nederland verbleven die bekend was bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), hoeven niets te doen. Hun aanvraag wordt automatisch opnieuw bekeken. Het gaat om een groep van ongeveer zevenhonderd kinderen en bij elkaar vijfhonderd gezinsleden. De verwachting is dat de meesten van hen alsnog mogen blijven.
De komende tijd mogen ook gezinnen die nog niet eerder een aanvraag voor het kinderpardon deden, dat alsnog doen. Zij moeten daarvoor wel leges betalen, van iets meer dan 1.000 euro per aanvraag.
Kinderen die Nederland al zijn uitgezet, komen niet alsnog in aanmerking voor het kinderpardon.
Duidelijkheid eind 2019
De Immigratie- en Naturalisatiedienst streeft ernaar om alle kinderen die voor een herbeoordeling in aanmerking komen, voor het eind van dit jaar duidelijkheid te geven over hun lot. Zodra een beslissing is genomen, krijgt een kind te horen of hij of zij een permanente verblijfsvergunning krijgt.
Het kabinet belandde eind januari plotseling in een crisis nadat coalitiepartners CDA, D66 en ChristenUnie hadden besloten om zich niet langer te houden aan de afspraken in het Regeerakkoord en gingen pleiten voor een versoepeling van het kinderpardon. Linkse partijen wilden dat al langer en dus was een Kamermeerderheid voor de plannen. Vooral het eerder genoemde meewerkcriterium werd volgens de partijen te streng gehanteerd. Zo kon een gemiste koffieafspraak er al toe leiden dat iemand buiten het kinderpardon viel.
Nieuwe regels op een rij:
Het kind;
verbleef op 29 januari 2019 in Nederland
was op het moment van indienen van de oorspronkelijke aanvraag jonger dan 19 jaar
heeft ten minste vijf jaar voor het bereiken van het 18de levensjaar een asielaanvraag ingediend
heeft zich niet aan rijkstoezicht onttrokken
trekt al zijn/haar lopende procedures in bij verblijfsverlening
heeft de openbare orde nooit verstoord
heeft altijd meegewerkt aan het vaststellen van de identiteit
is gedurende het verblijf beschikbaar geweest voor vertrek
Na dagen vergaderen bereikten de coalitiepartijen op 29 januari een akkoord. Het kinderpardon wordt afgeschaft in ruil voor asiel voor de groep waarvan de aanvraag op het meewerkcriterium is gestruikeld.
Uitzonderingen op de regel
Er is een aantal uitzonderingen op de nieuwe regel. Wanneer een gezinslid wordt verdacht van oorlogsmisdaden, of in Nederland is veroordeeld voor in totaal minimaal één maand gevangenisstraf, valt het kind niet onder het pardon. Dat geldt ook als een asielzoeker tijdens de eerste asielprocedure heeft gelogen over zijn of haar identiteit.
Het kinderpardon geldt ook niet als het gezin tijdens de procedure in Nederland elders in de Europese Unie een nieuwe asielaanvraag heeft ingediend. Als het nieuwe EU-land de verantwoordelijkheid voor dit gezinslid heeft overgenomen, ook al is het maar voor korte tijd, dan kan het gezin geen beroep meer doen op de pardonregeling.
NOS 11.02.2019 Kinderen die nog niet eerder aanspraak hebben gemaakt op het kinderpardon, maar wel aan de definitieve voorwaarden voldoen, mogen zich alsnog melden bij de immigratiedienst. De IND geeft hen twee weken de tijd om zich te melden.
De aanvragers kunnen zich tot 25 februari opgeven via een formulier, blijkt uit de criteria voor de overgangsregeling voor het kinderpardon die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft gepubliceerd in de Staatscourant.
“Om hoeveel nieuwe aanvragen het gaat, kunnen we niet inschatten”, zegt IND-hoofddirecteur Aly van Berckel. “Het hangt ervan af of er een groep is die eerder in aanmerking zou zijn gekomen voor de definitieve regeling, maar daar toen geen beroep op heeft gedaan. We kunnen ook niet inschatten hoeveel dat er zijn.”
Ander criterium
“Voorheen was het zo dat je geacht werd mee te werken aan je vertrek, wat niet altijd gebeurde. Het kan zijn dat deze kinderen het advies gekregen hebben geen beroep op de regeling te doen. Nu wordt het zo dat je beschikbaar moet zijn geweest voor vertrek; dat is een ander criterium. Het kan zijn dat de kinderen daardoor nu wel recht hebben op de regeling”, zegt Van Berckel.
Wil Eikelboom van de Vereniging van Asieladvocaten Nederland denkt dat het gaat om “enkele tientallen, misschien honderden kinderen”. “Maar duizenden lijkt mij niet”, zei hij op NPO Radio 1.
De groep komt in ieder geval boven op de groep van 700 kinderen waarvan al bekend was dat hun dossier opnieuw geëvalueerd zou worden. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven. Omdat de ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal die groep uitkomen rond de 1300 kinderen en volwassenen.
Uitgezet
Kinderen binnen die groep, die enkel op grond van het zogenoemde meewerkcriterium zijn afgewezen en die op 29 januari 2019 op een voor de IND bekende plek verbleven zoals een asielcentrum, hoeven niets te doen.
Mensen die eerder zijn afgewezen en niet meer in asielzoekerscentra verblijven, maar op een onbekende plek in Nederland, worden opgeroepen zich binnen twee weken te melden. Bij hen geldt wel de voorwaarde dat ze niet langer dan drie maanden buiten beeld zijn geweest bij de instanties.
De asielzoekers die Nederland werden uit gezet in de periode dat er werd onderhandeld over verruiming van het pardon, komen definitief niet meer in aanmerking voor een verblijfsstatus: alleen wie op 29 januari in Nederland verbleef kan aanspraak maken op de nieuwe regeling.
Akkoord
Dat meer kinderen een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen, is het gevolg van het akkoord tussen de coalitiepartijen over een versoepeling van de pardonregeling. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten vorige maand dat er een ruime regeling komt voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
Kinderen die hier langer dan 5 jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd, kunnen nu alsnog een aanvraag voor een verblijfsvergunning op grond van de Afsluitregeling indienen. De IND wil voor het einde van het jaar alle (her)beoordelingen hebben afgerond.
“We zullen elk dossier zorgvuldig behandelen”, stelt IND-hoofddirecteur Aly van Berckel. “Het is een hele grote klus voor de IND. Tegelijkertijd begrijpen we dat tot onzekerheid leidt bij de kinderen en de gezinnen. Daar hebben we alle begrip voor en we gaan proberen deze klus zo snel mogelijk te klaren.”
De belangrijkste voorwaarden voor een verlening van een verblijfsvergunning zijn, dat het kind:
Op 29 januari 2019 in Nederland verbleef
Op het moment van indiening van de oorspronkelijke aanvraag (of op enige moment tussen 1 februari 2013 en 29 januari 2019) jonger was dan 19 jaar
Ten minste 5 jaar voor het bereiken van het 18e levensjaar een asielaanvraag heeft ingediend
Zich niet aan Rijkstoezicht heeft onttrokken
Zijn/haar lopende procedures intrekt bij verblijfsverlening op grond van de Afsluitingsregeling
Verder mag iemand niet de openbare orde hebben verstoord, moet er zijn meegewerkt aan het vaststellen van de identiteit en moet het kind gedurende het verblijf beschikbaar zijn geweest voor vertrek.
Het kinderpardon zelf is door het coalitie-akkoord per direct beëindigd. Vanaf nu wordt alleen aan het begin van de procedure, tot en met een eventueel hoger beroep, getoetst of er andere schrijnende omstandigheden meespelen.
De IND maakt later dit jaar bekend hoe ze dit gaan doen. De discretionaire bevoegdheid van staatssecretaris Harbers komt daarmee te vervallen.
Telegraaf 11.02.2019 Gezinnen met kinderen die de afgelopen jaren zijn uitgezet, nadat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon, kunnen geen beroep doen op de nieuwe regeling die de coalitie twee weken geleden heeft afgesproken. Dat blijkt uit de voorwaarden, die maandagochtend bekend zijn geworden.
Hiermee vervliegt de hoop op terugkeer naar Nederland voor gezinnen die zich wel netjes aan de regels hielden, en zijn teruggekeerd naar hun land van herkomst.
Veel kinderen die langer dan vijf jaar moesten wachten op een besluit in de asielprocedure, werden de afgelopen jaren afgewezen voor zo’n pardon. Dat komt omdat hun ouders in de ogen van de immigratiedienst IND niet voldoende hadden meegewerkt aan hun uitzetting.
Die strenge regel vervalt nu. Deze wordt vervangen door het criterium dat een asielgezin niet langer dan drie aaneengesloten maanden ‘uit beeld’ mag zijn geweest voor overheidsdiensten in de asielketen, zoals de IND, of het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Dat betekent dat het gezin haar verblijfplaats moet hebben doorgegeven aan de diensten. Als iemand in een asielzoekerscentrum verblijft, is de verblijfplaats sowieso bekend bij de overheid.
Er zijn wel een aantal uitzonderingen op deze basisregel. Wanneer een gezinslid wordt verdacht van oorlogsmisdaden, of in Nederland is veroordeeld voor in totaal minimaal een maand gevangenisstraf, dan verleent Harbers geen pardon. Dat geldt ook als een asielzoeker tijdens de eerste asielprocedure heeft gelogen over zijn of haar identiteit.
Het kinderpardon geldt ook niet wanneer het gezin tijdens de procedure in Nederland elders in de EU een nieuwe asielaanvraag heeft ingediend. Als het nieuwe EU-land de verantwoordelijkheid voor dit gezinslid heeft overgenomen, ook al is het maar voor korte tijd, dan kan het gezin geen beroep meer doen op de pardonregeling.
Asielprocedures ‘onvoorwaardelijk’ stopzetten
Wie in aanmerking wil komen voor het laatste kinderpardon (de regeling is door de coalitie voor de toekomst geschrapt) moet alle andere lopende asielprocedures ‘onvoorwaardelijk’ stopzetten. De komende tijd mogen ook gezinnen die dat nog niet eerder deden, een kinderpardon aanvragen. Zij moeten daarvoor wel leges betalen, van iets meer dan duizend euro per aanvraag.
NOS 11.02.2019 De IND geeft een groep asielzoekers die onder het kinderpardon willen vallen twee weken de tijd om zich te melden. Het gaat om mensen die eerder zijn afgewezen en niet meer in asielzoekerscentra verblijven, maar op een onbekende plek in Nederland.
De asielzoekers die Nederland werden uit gezet in de periode dat er werd onderhandeld over verruiming van het pardon, komen definitief niet meer in aanmerking voor een verblijfsstatus: alleen wie op 29 januari in Nederland verbleef kan aanspraak maken op de nieuwe regeling.
De groep die wel onder de regeling valt kan zich tot 25 februari melden via een aanvraagformulier, blijkt uit de criteria voor de overgangsregeling voor het kinderpardon die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft gepubliceerd in de Staatscourant.
De kinderen waarvan de aanvraag enkel op grond van het zogenoemde meewerkcriterium is afgewezen en die op 29 januari 2019 op een voor de IND bekende plek verbleven zoals een asielcentrum, hoeven niets te doen. Hun aanvraag wordt opnieuw bekeken.
Akkoord
Dat meer kinderen een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen, is het gevolg van het akkoord tussen de coalitiepartijen over een versoepeling van de pardonregeling. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten vorige maand dat er een ruime regeling komt voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
De hele huidige groep, bestaande uit 700 kinderen, moet opnieuw worden beoordeeld. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven. Omdat de ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het totaal uitkomen op 1300 kinderen en volwassenen.
Kinderen die hier langer dan 5 jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd, kunnen nu alsnog een aanvraag voor een verblijfsvergunning op grond van de Afsluitregeling indienen. De IND wil voor het einde van het jaar alle (her)beoordelingen hebben afgerond.
De belangrijkste voorwaarden voor een verlening van een verblijfsvergunning zijn, dat het kind:
Op 29 januari 2019 in Nederland verbleef
Op het moment van indiening van de oorspronkelijke aanvraag (of op enige moment tussen 1 februari 2013 en 29 januari 2019) jonger was dan 19 jaar
Ten minste 5 jaar voor het bereiken van het 18e levensjaar een asielaanvraag heeft ingediend
Zich niet aan Rijkstoezicht heeft onttrokken
Zijn/haar lopende procedures intrekt bij verblijfsverlening op grond van de Afsluitingsregeling
Verder mag iemand niet de openbare orde hebben verstoord, moet er zijn meegewerkt aan het vaststellen van de identiteit en moet het kind gedurende het verblijf beschikbaar zijn geweest voor vertrek.
Het kinderpardon zelf is door het coalitie-akkoord per direct beëindigd. Vanaf nu wordt alleen aan het begin van de procedure, tot en met een eventueel hoger beroep, getoetst of er andere schrijnende omstandigheden meespelen.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan deze discretionaire bevoegdheid, in plaats van staatssecretaris Harbers.
AD 09.02.2019 CDA-leider Sybrand Buma heeft in zijn speech voor het CDA-congres in Amsterdam erkend dat hij een nieuw partijstandpunt over het kinderpardon ‘politiek bijzonder risicovol’ vond. Tegelijkertijd zorgde druk van binnen en buiten het CDA dat de status quo ‘niet meer houdbaar en niet meer uit te leggen’ was.
Buma toonde zich onder de indruk van de betrokkenheid van de CDA-leden. ,,Wat voor de overheid rechtmatig is, werd in de samenleving en in onze eigen partij niet meer als rechtvaardig gevoeld en zelfs als onbarmhartig ervaren.”, aldus de partijleider. Volgens Buma was er een ‘nieuwe juridische werkelijkheid, en een nieuwe maatschappelijke realiteit’, waar zijn fractie niet meer omheen kon.
‘Twee heftige weken’
Binnen het CDA werd de druk op Buma afgelopen maanden flink opgevoerd om een oplossing te vinden voor gewortelde kinderen van asielzoekers die niet onder het kinderpardon vielen. Op het partijcongres in Amsterdam dreigde de achterban hem tot een koerswijziging te dwingen, waarna hij eieren voor zijn geld koos en de draai uiteindelijk zelf maakte.
,,Na alles wat er is gebeurd, ben ik trots op het bereikte akkoord”, zei Buma, verwijzend naar de overeenstemming die uiteindelijk in coalitieverband is bereikt nadat het CDA van standpunt veranderde. Vooral de VVD wilde aanvankelijk niets weten van aanpassing van het regeerakkoord. Volgens Buma was er sprake van ‘twee heftige weken’.
Het compromis dat is gesloten geeft volgens Buma ‘deze gezinnen, deze kinderen die hier geworteld zijn, een plek in onze samenleving’. Tegelijkertijd worden er regels aangescherpt en procedures verkort om nieuwe schrijnende gevallen te voorkomen. Buma: ,,Dat is het asielbeleid waar wij voor staan. Humaan waar het kan, streng waar het moet.”
Slopen
Buma haalde in zijn speech ook uit naar politieke partijen ‘op de flanken’, zonder hen bij naam te noemen. Volgens Buma ‘kapen’ zij het politieke debat en lopen zij weg voor hun verantwoordelijkheid: ,,Vanaf de zijlijn een afgewogen compromis slopen is in de politieke praktijk makkelijker dan het ongeschonden de eindstreep te laten halen.”
Maar in plaats van oplossingen, bieden deze partijen volgens Buma alleen maar de ‘verlokkingen van alternatieve waarheden, de alternative truth. ,,We hoeven maar naar Engeland en Amerika te kijken om te zien waar dat toe leidt.”
Telegraaf 05.02.2019 De verruiming van het kinderpardon geeft veel meer afgewezen asielgezinnen hoop op een verblijfsvergunning dan de 700 kinderen voor wie het bedoeld is. Volgens het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) hebben gezinnen vorige week nog snel een aanvraag ingediend. Zij werden volgens de beheerder van de asielzoekerscentra aangemoedigd door vrijwilligers.
„Die kwamen langs om iedereen erop te wijzen, op sommige locaties werden zelfs formulieren uitgedeeld”, zegt een woordvoerder van het COA. Toen bleek dat nog helemaal niet duidelijk was hoe het pardon er precies uit gaat zien, werden de medewerkers overstelpt met vragen. „Dat geeft een hoop onrust”, aldus de zegsman.
Het gaat om asielzoekers die nooit een aanvraag voor een kinderpardon hebben gedaan, bijvoorbeeld omdat dit veel geld kostte, en ze het idee hadden dat ze er toch niet voor in aanmerking zouden komen. De IND wil niet zeggen hoeveel gezinnen de afgelopen week al aanklopten bij de dienst. Maar op haar website vraagt de dienst inmiddels iedereen om even te wachten tot de spelregels bekend zijn.
Emoties
In het azc in Katwijk, waar ruim vijfhonderd afgewezen gezinnen wonen, zorgde het nieuws vorige week voor een stroom aan emoties, vertelt Saïd uit Irak, die al sinds 2005 in Nederland woont. „Wij horen dat 80 procent van de mensen hier nu alsnog mag blijven. Er werd vorige week gejuicht en gehuild van geluk. Maar er waren ook gezinnen die nog te kort in Nederland zijn, die weer heel verdrietig waren.”
Hij weet uit eigen ervaring hoe dat is. In 2013 was er ook al een kinderpardon, maar daarvoor kwam zijn gezin niet in aanmerking, omdat de kinderen pas in 2008 naar de polder kwamen, en nog niet de vereiste vijf jaar in Nederland woonden.
„Maar ik geef niet op, ik wil hier blijven. En nu is het zover! Althans, dat heeft iemand van Vluchtelingenwerk me verteld. Zij gaan ons helpen met de papieren. Na drie asielaanvragen en twee afwijzingen voor het kinderpardon komt het nu toch goed.”
Baklava
Met andere Irakese bewoners van de gezinslocatie (waar mensen mogen blijven tot het jongste kind achttien is geworden) heeft hij drie grote platen vol baklava aan laten rukken. „We vieren het kinderpardon”, glunderen de mannen.
Een woordvoerder van de IND erkent dat Defence for Children en Vluchtelingenwerk Nederland de situatie aangrijpen om de situatie van asielkinderen opnieuw onder de loep te krijgen.
„Als gevolg van de nieuwe afspraken die de regeringspartijen hebben gemaakt, is nu wel al duidelijk dat de IND wordt gevraagd een grote groep opnieuw te beoordelen”, valt bovendien te lezen in een verklaring van de instantie. Het duurt vermoedelijk nog maanden voordat duidelijk is welke gezinnen definitief mogen blijven.
Aanjager
Volgens ChristenUnie-Kamerlid Voordewind, aanjager van het nieuwe pardon, mogen na herbeoordeling zo’n 1700 kinderen en ouders dankzij het pardon blijven. Hij merkt dat kanshebbers alles op alles zetten om in beeld te komen. „Ook ik word er veel over gebeld.”
Kamerlid Van Toorenburg (CDA) is dan wel aanstichter van de draai van het kabinet, ze is geen voorstander van een plotselinge lobby van asieladvocaten en activistische clubs. „Het heeft geen zin om te flyeren of om actie te voeren, want bij de IND weten ze precies welke groep in aanmerking komt voor een nieuwe regeling.”
PVV-Kamerlid Fritsma vindt dat de coalitie een asiellobby aan zichzelf te wijten heeft. „Natuurlijk gaan de vreemdelingenadvocaten nu werven, er liggen opeens duizenden nieuwe klanten voor het oprapen.” SP’er Van Dijk snapt de aangewakkerde hoop van hier gewortelde asielzoekers. „Uiteraard proberen ze er nu het maximale uit te halen.”
Telegraaf 03.02.2019 Het akkoord dat de coalitiepartijen afgelopen week hebben gesloten over het kinderpardon valt uitermate slecht bij CDA-stemmers. Zelfs VVD’ers zijn er positiever over gestemd, blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
Dat CDA’ers – nu het stof is neergedaald – het meest somber zijn over het akkoord is opmerkelijk. Het was namelijk het CDA dat het tumult veroorzaakte door een politieke draai te maken. Plots pleitte de partij voor het verruimen van het kinderpardon en sloot zich daarmee aan bij D66 en CU. De VVD bleef zich als enige coalitiepartij ertegen verzetten en hield vast aan wat erover in het regeerakkoord was afgesproken.
Zo’n 51 procent van de CDA-stemmers is in de peiling van De Hond negatief over het akkoord dat de coalitie uiteindelijk heeft gesmeed. Bij de VVD is dat 34 procent. D66’ers zijn juist dik tevreden (61 procent).
FvD-stemmers (80 procent) en PVV-kiezers (90 procent) zijn het meest negatief over het akkoord. Ook de achterban van 50Plus (57 procent) vindt het maar niks.
Grootste verliezer
De VVD wordt door de meeste ondervraagden (45 procent) gezien als de grootste verliezer van het compromis. Een winnaar vindt men moeilijk aan te wijzen. De meeste deelnemers (37 procent) vinden eigenlijk dat niemand als winnaar uit de bus is gekomen.
De coalitiepartijen spraken af dat het kinderpardon opnieuw wordt verruimd. Hierdoor mogen zo’n 630 kinderen – die daar eigenlijk geen recht op hebben – in Nederland blijven met hun ouders.
Ook is afgesproken dat de discretionaire bevoegdheid wordt overgeheveld van de staatssecretaris naar de naturalisatie- en immigratiedienst IND. De dienst gaat op een eerder moment in het proces bepalen of iemand kan blijven omdat zijn of haar situatie ’schrijnend’ is. Daarnaast wordt geprobeerd om het kinderpardon definitief af te schaffen. Daar is echter veel kritiek op. Gevreesd wordt dat er gewoon weer nieuwe grensgevallen zullen ontstaan en er in de politiek opnieuw wordt geopperd om met de hand over het hart te strijken.
Het gaat om minderjarigen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn en geen beroep hebben gedaan op het kinderpardon.
NOS 01.02.2019 Ten minste dertig asielkinderen proberen op de valreep alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon, nu het versoepeld gaat worden. Asieladvocaten laten aan de NOS weten dat ze de afgelopen dagen druk bezig zijn geweest met het behandelen van nieuwe aanvragen.
Staatssecretaris Harbers kondigde dinsdagavond aan dat alle ongeveer 700 afgewezen aanvragen voor het kinderpardon opnieuw beoordeeld worden volgens de soepeler regeling. Omdat de nieuwe regeling nog niet is gepubliceerd in de Staatscourant, hopen de dertig aanvragers ook onder de herbeoordeling te vallen.
Mogelijk hebben meer dan dertig kinderen alsnog een aanvraag gedaan: hoe groot de groep in totaal is, is niet bekend. Het gaat om minderjarigen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn en geen beroep hebben gedaan op het kinderpardon.
Zij deden dat op advies van hun advocaten. Die meenden dat ze geen schijn van kans zouden hebben in verband met het zogenoemde meewerkcriterium, dat in de loop der jaren steeds zwaarder ging wegen. Volgens de voorzitter van de Vereniging Asieladvocaten en -Juristen Nederland waren de zaken een half jaar geleden waarschijnlijk afgewezen. Voor de zekerheid heeft hij ze nu toch ingediend.
‘Buitengewoon wrang’
Martin Vegter van kinderrechtenorganisatie Defence for Children zou het “buitengewoon wrang” vinden dat een groep kinderen die geen pardon aanvroeg, maar wel vijf jaar of langer in Nederland is, nu mogelijk niet in aanmerking komt voor de soepeler regeling. “Zij hebben juist het advies van de staatssecretaris opgevolgd om geen kansloze aanvraag te doen. Als zij nu buiten de boot vallen zit je straks met een nieuwe groep gewortelde kinderen.”
Staatssecretaris Harbers zei woensdag in het debat over de versoepeling van het kinderpardon dat “de herbeoordeling gaat over de afgewezenen voor de definitieve regeling die in Nederland zijn”.
IND komt met ‘overgangsrecht’
Voor de personen die nu pas een aanvraag doen, komt er een overgangsrecht, is te lezen in een verklaring van de IND. “Binnen dat overgangsrecht zullen deze personen onder voorwaarden in staat gesteld worden alsnog een daartoe strekkende aanvraag in te dienen. De indieningstermijn zal naar verwachting kort zijn, doch zeker langer dan enkele dagen.” Binnenkort wordt meer over de regeling bekend.
Uit cijfers die de NOS opvroeg bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) bleken 2140 kinderen een beroep te hebben gedaan op de eerste twee kinderpardonregelingen. 1400 zijn er afgewezen. Van hen zijn er nu nog 740 in de asielopvang in Nederland.
Telegraaf 01.02.2019 De actie van een Haagse kerk om door een ellenlange dienst uitzetting van een Armeens gezin te voorkomen, is een riskante ontwikkeling. Daarvoor waarschuwen deskundigen. De actie past in een patroon waarbij de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) zich steeds activistischer opstelt.
Telegraaf 01.02.2019 Het politieke akkoord voor verruiming van het kinderpardon baart zorgen bij de mensen die het werk moeten gaan uitvoeren, de medewerkers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Dat zegt bestuurder Yntse Koenen van vakbond FNV.
„De beslismedewerkers van de dienst zijn nu al overbelast, maar krijgen er op korte termijn wel weer zevenhonderd dossiers bij, die helemaal opnieuw moeten worden bekeken”, schetst hij.
Nu al is het zo druk bij de IND, dat nieuwe asielzoekers een jaar moeten wachten voor ze aan de beurt zijn.
Het personeelstekort is zelfs zo groot, dat bij veel rechtszaken van asielzoekers geen vertegenwoordiger van de immigratiedienst meer aanwezig is in de rechtszaal.
Schandalen
Koenen: „Door enkele schandalen ligt de afdeling bovendien al onder het vergrootglas. Dit zorgt voor nog meer druk op de medewerkers.”
Dat zal in de nabije toekomst alleen maar erger worden, als de plannen werkelijkheid worden dat de directeur van de IND verantwoordelijk wordt voor het invullen van de discretionaire bevoegdheid, waarmee ze in uitzonderlijke gevallen van de regels mag afwijken om iemand een verblijfsvergunning te geven.
Gevoelige zaken
„Dat zijn vaak politiek gevoelige zaken, waar veel spanning op staat en waar maatschappelijke organisaties de druk fors opvoeren”, verwoordt Koenen de zorgen van de IND’ers.
„Dat komt straks allemaal op het bordje van de ambtenaren terecht. Het is voor de staatssecretaris misschien prettig dat hij er vanaf is, maar het probleem verdwijnt daarmee natuurlijk niet.”
Telegraaf 31.01.2019 Na veel overleg is de coalitie akkoord over een nieuw kinderpardon. Hoofdredacteur van De Telegraaf Paul Jansen denkt niet dat het probleem daarmee is opgelost.
Telegraaf 30.01.2019 Een motie van wantrouwen tegen het kabinet vanwege het nieuwe akkoord over het kinderpardon is door een grote meerderheid in de Tweede Kamer verworpen. Alleen PVV en Forum voor Democratie stemden voor.
De motie werd ingediend door de PVV. Volgens partijleider Geert Wilders heeft het kabinet ’een ruggengraat van slagroom’ door het kinderpardon opnieuw te verruimen. Hierdoor kunnen zo’n 630 kinderen en hun ouders waarschijnlijk in Nederland blijven, terwijl ze daar eigenlijk geen recht op hebben.
Het was bepaald niet voor de eerste keer dat de PVV met een motie van wantrouwen wapperde. Dat deed de partij al vele malen vaker.
Tussen Wilders en vooral de VVD knetterde het de hele dag. Ook staatssecretaris Harbers (Asiel) kreeg van Wilders de wind van voren. Volgens de VVD-bewindsman geeft de nieuwe coalitiedeal asielzoekers die daar echt geen recht op hebben minder hoop op verblijf in Nederland.
Wilders ziet dat toch echt anders. „Minder hoop? Die hoop heeft meneer Harbers nou juist wel gegeven. Die mensen horen niet wat u zegt, die zien wat u doet. Ze zien dat er altijd wel iemand opstaat met slappe knieën.”
De PVV-voorman wijst erop dat voorgangers van Harbers ook al keer op keer hebben beweerd dat er nooit meer een verruiming van het kinderpardon zou komen, zoals nu ook de huidige coalitie doet. Volgens Wilders is die belofte geen knip voor de neus waard. „Niemand gelooft dat er over een paar jaar geen nieuwe pardonregeling komt”, wierp hij de VVD-bewindsman voor de voeten.
FvD: kiezers zijn bij de neus genomen
Eerder op de dag gaf de rest van de oppositie de coalitiepartijen ook al de wind van voren. Forum voor Democratie richtte de pijlen op de VVD. „Kiezers zijn bij de neus genomen”, stelt Kamerlid Theo Hiddema vast.
Het FvD-Kamerlid heeft er een hard hoofd in dat het compromis van de coalitie de asielprocedure zal verbeteren. Besloten is om het kinderpardon te verruimen waardoor zo’n 630 kinderen en hun ouders waarschijnlijk alsnog in Nederland mogen blijven, ook al hebben ze daar eigenlijk geen recht op.
Hiddema vreest dat het versoepelen van de regeling juist een aanzuigende werking zal hebben. „Zo’n pardon leid tot een stapeling van procedures en het marchanderen met die procedures”, voorspelt hij. De VVD heeft altijd gezegd het pardon niet te willen verruimen, benadrukt de FvD-politicus. „De kiezer is bij de neus genomen. De leugen regeert”, concludeert hij.
GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik is juist zeer in zijn nopjes met het verruimde kinderpardon, waarvoor activisten zich keer op keer hebben ingezet. „Het helpt dus om je te verzetten”, jubelt hij.
Perverse prikkel
CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg is blij dat door de nieuwe verruiming van het kinderpardon ’gewortelde kinderen’ in Nederland mogen blijven. Ze benadrukt dat tegelijkertijd de teugels worden aangetrokken door het beslismoment over nieuwe schrijnende gevallen in de asielprocedure naar voren te halen. „Hierdoor wordt de perverse prikkel om maar te traineren en te blijven doorprocederen weggenomen.”
Opmerkelijk is dat de CDA-politica tot voor kort niks wilde veranderen aan de discretionaire bevoegdheid, die nu in de nieuwe coalitiedeal verhuist van de staatssecretaris naar de Immigratie- en naturalisatiedienst IND. „De VVD heeft ons kunnen overtuigen”, verklaart ze haar draai.
De Tweede Kamer praat vandaag over het kinderpardon. De coalitie bereikte daar gisteren na vele koortsachtige gesprekken op het nippertje toch nog een akkoord over.
Afgesproken is dat het kinderpardon opnieuw wordt verruimd. De verwachting is dat daardoor zo’n 630 kinderen, die daar eerder geen aanspraak op maakten, alsnog in Nederland mogen blijven, inclusief hun ouders.
Nog veel onduidelijkheid
De coalitiepartijen hebben tevens afgesproken dat het kinderpardon definitief verdwijnt. Hoe dat in het vat wordt gegoten, daar bestaat echter nog veel onduidelijkheid over. De vraag is of er straks niet weer gewoon nieuwe grensgevallen ontstaan en of de pardonregeling dan niet weer gewoon wordt opgetuigd.
De coalitiepartijen hebben dinsdag ook afgesproken dat de discretionaire bevoegdheid wordt weggehaald bij de staatssecretaris en overgaat naar de Immigratie- en naturalisatiedienst IND. Het hoofd van de IND is daardoor voortaan degene die beslist of sommige gevallen dermate schrijnend zijn dat er met het hand over het hart moet worden gestreken. Dat gebeurt straks veel eerder in het proces, is het idee. Hierdoor moet het niet meer mogelijk zijn dat kinderen en ouders, die eigenlijk geen recht hebben op verblijf, jarenlang blijven doorprocederen.
Of dat ook daadwerkelijk het geval is, valt te betwijfelen blijkt uit het debat. De vier coalitiepartijen leggen hun deal namelijk allemaal nèt even anders uit.
Staatssecretaris Harbers moet bovendien bekennen dat hij straks toch nog zijn beslissingsbevoegdheid over individuele asielzaken kan aanwenden. ,,Technisch gezien kan dat nog.” Ook met nieuw beleid kan de VVD-bewindsman dus altijd nog zelf de knoop doorhakken.
Hoofdpijndossier klimaat
Later op de dag worden het kabinet en de coalitiepartijen doorgezaagd over het klimaatakkoord, een ander hoofdpijndossier. VVD-fractieleider Dijkhoff zette recent de boel op scherp door in een groot interview in deze krant te melden dat hij de kans nihil acht dat deze verregaand klimaatplannen helemaal worden uitgevoerd. Zijn coalitiegenoot Rob Jetten (D66) noemde hij een klimaatdrammer.
De politiek is volstrekt verdeeld over de kwestie. Partijen zoals PVV en FvD vinden de in december gepresenteerde klimaatplannen veel te ingrijpend en te duur. GroenLinks zit aan het andere eind van het spectrum en vindt juist dat er geen haast genoeg kan worden gemaakt met het vergroenen van ons land.
Een stevig robbertje zal er worden gevochten over wie de eventuele rekening voor het indammen van de CO2-uitstoot zal moeten betalen. In de tot dusverre gepresenteerde plannen draait vooral de burger daar voor op. Steeds meer steun is er om het bedrijfsleven dieper in de buidel te laten tasten door bijvoorbeeld een CO2-heffing op te leggen.
BB 30.01.2019 Driekwart van de gemeenteraden die onlangs een verruiming van het kinderpardon bespraken, stemde daar in een meerderheid voor. In bijna 60 procent van de raden stond een ruimer kinderpardon recentelijk op de agenda, meldt weblog Sargasso.
Splijtzwam
164 colleges hebben sinds 2018 de opdracht gekregen om bij staatssecretaris Mark Harbers (Justitie en Veiligheid, VVD) aan te dringen op een ruimer kinderpardon. Zo’n versoepeling zou de uitzetting van ongeveer 400 in Nederland gewortelde kinderen moeten voorkomen.
Het onderwerp lijkt in toenemende mate een splijtzwam te worden in de regeringscoalitie. D66 en ChristenUnie kaartten het onderwerp aan en recentelijk voegde ook het CDA zich onder druk van haar achterban bij het kamp dat strijdt tegen de uitzetting van vernederlandste kinderen uit uitgeprocedeerde vluchtelingengezinnen. Morgen debatteert de Tweede Kamer over het onderwerp.
Lokale partijen vaker verdeeld
Een motie om staatssecretaris Harbers te verzoeken om een ruimere regeling werd besproken in 223 gemeenteraden. Sargasso voerde een steekproef uit onder 111 raden om erachter te komen hoe er door de lokale afdelingen van verschillende politieke partijen wordt gedacht over een ruimer kinderpardon. Daaruit blijkt dat ongeveer 93 procent van de ChristenUnie-raadsleden voor een ruimer kinderpardon zijn.
Van de D66-raadsleden is ongeveer 90 procent voor en bij het CDA ongeveer twee derde van de raadsleden. Slechts 10 procent van de VVD-raadsleden is te porren voor een versoepeling. Sargasso deed ook een steekproef onder 89 raden om in kaart te brengen hoe lokale partijen denken over een verruiming van het kinderpardon. Daaruit blijkt dat lokale partijen vaker verdeeld zijn over het onderwerp.
Elsevier 30.,01.2019 Het kabinet is het dinsdagavond eens geworden over het kinderpardon. Dat wordt afgeschaft, in ruil voor asiel voor 630 kinderen en hun gezinsleden.
Verder wordt de discretionaire bevoegdheid die staatssecretaris Mark Harbers (VVD) de ruimte biedt om uitgeprocedeerde asielzoekers alsnog een verblijfsvergunning te verlenen, naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) overgeheveld. Ten slotte zal Nederland de jaarlijkse opname van het aantal door de VN geselecteerde erkende vluchtelingen verminderen van 750 naar 500.
De oppositiepartijen zijn niet blij met de plannen. ‘De VVD is gigantisch door de pomp gegaan. U bent gemangeld, u bent op uw knieën gegaan voor het CDA en de CU,’ zei PVV-leider Geert Wilders woensdag tijdens een debat in de Tweede Kamer. ‘En dat had u niet hoeven doen, want u had een afspraak in het Regeerakkoord. Daar had u gewoon het CDA en de CU aan kunnen houden. U bent nu de spreekbuis geworden van links Nederland.’
VVD-Kamerlid Malik Azmani gaf toe dat er maatregelen in het pakket zitten die zijn partij pijn doen. ‘Ik zal het de kinderen nooit verwijten, maar het gedrag van ouders die de procedure rekken moet niet worden beloond. Dat is nu pijnlijk en onrechtvaardig,’ zei Azmani.
Worst voor rekkende asielzoekers
De ChristenUnie ziet het vooral als winst dat eerder afgewezen asielkinderen opnieuw worden beoordeeld. Kamerlid Theo Hiddema van Forum voor Democratie is het daar niet mee eens. ‘Het kinderpardon hangt als een worst voor rekkende asielzoekers,’ vindt hij. ‘Een bedonderpardon.’
Wat vindt u? Heeft de VVD goede zaken gedaan of is het juist op de knieën gegaan? En hoe rechtvaardig is dit pardon voor mensen die ons land vrijwillig hebben verlaten?
NOS 30.01.2019 Premier Rutte noemt de nieuwe afspraken over asielkinderen een “mooi compromis”. “Het was een ingewikkelde week waarin we de problemen in goede sfeer hebben oplost”, zei Rutte na afloop van het debat over het compromis over het uitzetten van asielkinderen en hun familie. Het toont aan, zegt Rutte, dat de coalitie “problemen kan oplossen zonder het vooruit te schuiven”.
Hoop
Staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid (VVD) gelooft dat de nieuwe afspraken over het kinderpardon zullen voorkomen dat afgewezen asielzoekers te lang in Nederland blijven. “Ik kan goed uit de voeten met deze afspraken.”
Hij benadrukte dat er geen nieuw kinderpardon komt en dat dat alleen al de hoop bij veel mensen moet temperen. En hij noemde het ook belangrijk dat de zogenoemde discretionaire bevoegdheid verdwijnt.
Afwachten
De vier coalitiepartijen denken ook dat het asielbeleid beter wordt, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Enigszins tot hun eigen verrassing, hadden ze aan het eind van al die gesprekken een compromis dat ze beter vonden dan wat er lag.” Ze zijn vooral tevreden over de duidelijkheid die er moet komen voor asielzoekers. “Of het zo uitpakt, moet je nog maar afwachten”, aldus Fresen.
Feest voor illegalen
Harbers zei op kritische vragen van PVV-leider Wilders dat niemand “de ultieme oplossing heeft die honderd procent van de gevallen van langdurig verblijf kan verhinderen”. “Maar mensen die zich blijven verzetten, kunnen alleen nog naar de rechter en dan is er geen ander oordeel meer mogelijk, aldus de staatssecretaris.
Wilders noemde de afspraken “een feest voor illegalen”, omdat hij denkt dat er veel vreemdelingen naar Nederland zullen komen. “De VVD heeft slappe knieën.”
De staatssecretaris heeft dus voortaan niet meer de bevoegdheid om in schrijnende gevallen iemand die eigenlijk weg moet, toch te laten blijven. Dat gaat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) doen. Harbers verwacht dat er weinig schrijnende gevallen meer zullen komen. Tijdens de herbeoordeling van de dossiers van ‘gewortelde’ kinderen die al langere tijd in Nederland zijn, worden geen gezinnen uitgezet.
Koehandel
De linkse oppositie heeft gemengde gevoelens over de afspraken in de coalitie. Alle linkse partijen zijn blij met verruiming voor de huidige groep gewortelde kinderen, maar ze houden ook bedenkingen. “Er is sprake van een miezerige koehandel met vluchtelingen”, zei GroenLinks-Kamerlid Van Ojik.
Partijen drongen er bijvoorbeeld op aan dat er in de hele procedure toch een “toets op schrijnendheid” moet blijven, dat de staatssecretaris daarin zelf ook een verantwoordelijkheid moet houden en dat het aantal op te nemen vluchtelingen uit oorlogsgebieden niet moet worden verminderd. Maar alle wensen daarover krijgen geen meerderheid.
De PVV vindt dat het kabinet illegaliteit beloont en partijleider Wilders zegde daarom het vertrouwen in het kabinet op. De motie van wantrouwen daarover kreeg alleen steun van Forum voor Democratie.
De coalitie is erin geslaagd een crisis te voorkomen, zegt Ron Fresen. “De vier partijen hebben laten zien dat ze na het gekibbel en geruzie de laatste weken echt nog steeds in het kabinet willen investeren.”
“Een koehandel met kinderen”, noemt GroenLinks de nieuwe afspraak over gewortelde asielkinderen. De PVV verwijt de VVD slappe knieën, maar de coalitie is tevreden.
NOS 30.01.2019 Vluchtelingenorganisaties, kerken en oppositiepartijen zijn niet te spreken over het plan om de komende drie jaar minder vluchtelingen op te nemen.
De coalitiepartijen kwamen overeen om als onderdeel van het gisteren gesloten akkoord over het kinderpardon, 500 in plaats van 750 mensen per jaar op te nemen uit vluchtelingenkampen van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.
Critici spreken van een ‘uitruil’. Door het akkoord over het kinderpardon mogen 700 eerder afgewezen asielkinderen vermoedelijk in Nederland blijven, daar tegenover staat dat er minder vluchtelingen worden toegelaten.
Meest kwetsbare vluchtelingen
“De meest kwetsbare vluchtelingen ter wereld worden nu de dupe van de uitruil op het kinderpardon. Dat is buitengewoon ernstig”, zegt Jasper Kuipers van VluchtelingenWerk Nederland.
Stichting Vluchteling noemt het besluit beschamend. “Deze mensen zijn door de VN-vluchtelingenorganisatie geselecteerd als de meest kwetsbare, meest schrijnende gevallen, die ook niet kunnen overleven in hun opvangland. We moeten er niet minder, maar juist meer opvangen in Nederland”, schrijft directeur Tineke Ceelen in een verklaring.
De VN-vluchtelingenorganisatie reageerde ook zelf:
Nederland heeft in internationaal verband afgesproken vluchtelingen op te vangen die niet terecht kunnen in de regio waar ze vandaan komen. Nederland nodigt sinds 2016 elk jaar ongeveer 500 vluchtelingen uit.
Maar in het regeerakkoord is afgesproken dat er vanaf 1 januari 2018 meer kwetsbare vluchtelingen zouden worden opgenomen, 750 per jaar. Dat aantal wordt door het nieuwe plan voor de komende drie jaar dus weer verlaagd naar jaarlijks 500.
Debat
In het debat in de Tweede Kamer over de versoepeling van het kinderpardon toonden verschillende oppositiepartijen zich kritisch over de verlaging van het aantal op te nemen vluchtelingen. Bram van Ojik (GroenLinks) sprak van “miezerige koehandel”.
Ook coalitiepartner D66 is eigenlijk niet voor het plan. “Dat hebben wij moeten inleveren”, zei Maarten Groothuizen (D66) tijdens het debat. Volgens hem is het onmogelijk om samen te werken in een coalitie zonder water bij de wijn te doen.
Een motie van Farid Azarkan (DENK) om het plan terug te draaien en toch weer 750 vluchtelingen op te nemen kreeg geen meerderheid.
Akkoord over het kinderpardon:
De groep met 700 eerder afgewezen asielkinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
Het kinderpardon zelf wordt per direct beëindigd.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de ‘discretionaire bevoegdheid’ in plaats van staatssecretaris Harbers.
De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 naar 500 per jaar.
NOS 30.01.2019 De coalitie bereikte gisteren na dagenlang overleg een akkoord over het kinderpardon, waarmee een crisis werd afgewend. Afgesproken is onder meer dat een groep van 700 ‘gewortelde’ kinderen opnieuw wordt beoordeeld. De verwachting is dat het overgrote deel van hen alsnog in Nederland kan blijven.
Verder kwamen de partijen onder meer overeen dat het kinderpardon zoals dat tot nu toe gold met onmiddellijke ingang wordt beëindigd. De discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris om in schrijnende gevallen van de regels af te wijken verdwijnt. Daarvoor in de plaats krijgt het hoofd van de IND een soortgelijke bevoegdheid.
Discretionaire bevoegdheid
In het Kamerdebat met staatssecretaris Harbers daarover toonde de hele linkse oppositie zich opgetogen met de afspraken over de hier gewortelde kinderen.
Maar GroenLinks, SP, PvdA, Denk en Partij voor Dieren zetten onder meer vraagtekens bij wat er nu precies is afgesproken over de discretionaire bevoegdheid. “Er is uiteindelijk maar één iemand verantwoordelijk voor de IND en dat is de staatssecretaris. Je kunt zulke cruciale beslissingen niet overlaten aan een ambtenaar”, zei GroenLinks-Kamerlid Van Ojik.
Anderen vroegen zich af of mensen in een later stadium van de procedure niet alsnog een beroep op “schrijnendheid” kunnen doen. De linkse oppositie is ook zeer kritisch over de afspraak dat er minder vluchtelingen uit oorlogsgebieden worden opgenomen.
In het debat haalde PVV-leider Wilders uit naar VVD en CDA. Volgens hem is de VVD laf en is de partij gecapituleerd voor “linkse drammers” van het CDA en de ChristenUnie. “En wat een feest voor al die illegalen, migranten die een verblijfsvergunning willen, alle mensensmokkelaars en de hele asielindustrie.”
Wilders noemde het CDA onbetrouwbaar; hij vindt dat die partij geen rechte rug heeft gehouden. Volgens de PVV weten “de mensen in Afrika” dat er iedere keer weer een nieuwe pardonregeling komt.
Verruiming doet pijn
Kamerlid Azmani van regeringspartij VVD zei dat hij er geen doekjes om wil winden dat de verruiming van de mogelijkheden voor gewortelde kinderen de VVD pijn doet. “Maar op het moment dat je ziet dat een partij draait en dat er dus andere meerderheden ontstaan, zijn wij niet een partij die meteen wegloopt.”
Met die draai doelde hij op de ommezaai van het CDA: die partij was eerder tegen verruiming van het kinderpardon. Azmani zei verder dat de afspraken uiteindelijk tot een eerlijker en strenger systeem in de toekomst leiden. “Het illegaal verblijf in Nederland rekken wordt zinloos.”
Spannende week
Woordvoerder Van Toorenburg van coalitiepartner CDA erkende dat het een “spannende week” is geweest. Maar ook volgens haar resulteren de afspraken in een evenwichtiger beleid en komt er snel een eind aan de “tergende onzekerheid voor gewortelde kinderen”. Ze zei ook dat “de perverse prikkel om maar door te procederen wordt weggenomen”.
D66-Kamerlid Groothuizen benadrukte dat de coalitie voor een “brede oplossing” heeft gekozen en dat er niet alleen iets is afgesproken voor de huidige groep asielkinderen, maar dat voortaan “schrijnendheid” eerder in de procedure wordt getoetst. Hij erkende dat D66 het aantal vrijwillig op te nemen vluchtelingen liever op het eerder afgesproken aantal van 750 had willen houden.
Woordvoerder Voordewind van regeringspartij ChristenUnie zei dat de “wonderen de wereld nog niet uit zit zijn” nu veel gewortelde kinderen mogen blijven, een grote wens van zijn partij. Hij zei dat in de nieuwe afspraken de wensen zijn verwerkt van de vier regeringspartijen en dat de ChristenUnie al met al blij en tevreden is.
Tekentafel
SGP-woordvoerder Bisschop sprak van een “typisch Haags tekentafel-compromis”. 50Plus-leider Krol zei dat er veel onduidelijkheid is over wat er precies is afgesproken en dat er tot nu toe vooral in achterkamertjes is gepraat.
En Kamerlid Hiddema van Forum voor Democratie had weinig goede woorden over de afspraken. Volgens hem is er sprake van rechtsongelijkheid ten opzichte van afgewezen asielzoekers die wel zijn vertrokken.
Het debat wordt alleen gevoerd met Harbers. De oppositie had ook premier Rutte erbij willen hebben, maar de meerderheid vond dat niet nodig.
NU 30.01.2019 Hoewel een meerderheid van de oppositie blij is met de verruiming van het kinderpardon, is er woensdag tijdens het Kamerdebat over het kinderpardonakkoord forse kritiek op onder meer het besluit om minder erkende VN-vluchtelingen op te nemen.
GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik vindt het onbegrijpelijk dat de coalitiepartijen hebben besloten de jaarlijkse opname van het aantal door de VN geselecteerde erkende vluchtelingen te verminderen van 750 naar 500. “Miezerige koehandel”, noemt de GroenLinkser dit onderdeel van het akkoord.
De SP vindt het “gênant”. Kamerlid Jasper van Dijk spreekt van “een wrange uitruil” die bedoeld is om de VVD tevreden te houden.
Akkoord na week van onderhandelingen
Dinsdagavond presenteerde staatssecretaris Mark Harbers (Asiel) het akkoord over de verruiming van het huidige kinderpardon. Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bevonden zich een week lang in een patstelling nadat het CDA een draai maakte op het kinderpardon.
Afgesproken is dat de regeling voor een groep van ongeveer zevenhonderd uitgeprocedeerde asielkinderen met coulance opnieuw wordt beoordeeld.
Het is de verwachting dat ongeveer 90 procent van de kinderen en hun gezinsleden mogen blijven, iets waar coalitiepartijen CDA, D66 en CU op inzetten.
‘Wie is hier trots op?’
Daar staat tegenover dat het kinderpardon wordt afgeschaft, de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gaat en dat het aantal erkende vluchtelingen die naar Nederland mogen met een derde wordt verminderd.
“Wie is hier trots op?”, vraagt Van Ojik zich af. Volgens de GroenLinkser heeft dit kabinet en deze coalitie altijd gesteld dat in Nederland ruimte en draagvlak is voor “echte vluchtelingen”.
Het CDA staat achter dit besluit. Na afloop van de presentatie van het akkoord lichtte VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff het standpunt van zijn partij toe. “Met hervestiging zijn wij altijd terughoudend geweest. Wij hebben nooit gezegd dat we mensen willen ophalen uit de regio.” Met vijfhonderd erkende vluchtelingen is Dijkhoff tevreden.
D66 is er kort over. De partij noemt dit onderdeel van het akkoord “zuur”. CU’er Joël Voordewind zegt de concessie “met pijn in het hart” te hebben gedaan.
Onduidelijkheid over discretionaire bevoegdheid
Ook zijn er vragen over de discretionaire bevoegdheid die naar de directeur van de IND wordt overgeheveld. De coalitie wil dat doen om de toetsing van schrijnende gevallen uit de politiek te trekken.
Linkse oppositiepartijen vragen zich echter af of dat ook zal gebeuren, omdat de staatssecretaris eindverantwoordelijk blijft. De IND val immers onder de politieke verantwoordelijkheid van de bewindsman.
Ook is niet duidelijk of dit akkoord ervoor zal zorgen dat er in de toekomst geen schrijnende gevallen zullen voorkomen. Het is de bedoeling dat de personeelstekorten bij de IND zullen worden opgelost wat ervoor moet zorgen dat de procedures versnellen.
“Dit akkoord valt of staat bij de verbetering van de procedures”, merkt PvdD-Kamerlid Eva Akerboom op. Zij wijst erop dat in die tussentijd asielkinderen tussen wal en schip kunnen vallen. Akerboom waarschuwt ervoor dat in dat geval een nieuw pardon weer nodig is.
PVV-leider Geert Wilders is verbolgen over het akkoord. Hij verwijt de VVD te zijn gezwicht voor het CDA, D66 en CU. Hij herinnert de partij eraan in het verleden meerdere malen tegen een pardon te hebben gepleit, omdat dat een beloning voor het negeren van rechterlijke uitspraken zou zijn, en noemt de VVD een groep “slappelingen en lafaards”.
De PVV’er diende een motie van wantrouwen in en kreeg alleen de steun van FvD.
Telegraaf 30.01.2019 De coalitiepartijen leggen het akkoord over het kinderpardon allemaal in eigen voordeel uit. Voor de VVD is de winst echter onzeker, zegt parlementair verslaggever Jorn Jonker.
NOS 30.01.2019 Volgens Harbers komt er nu een einde aan de situatie dat mensen hun situatie schrijnend vinden, “maar dat die schrijnendheid er vooral uit bestaat dat mensen hier al lang verblijven”. Er wordt voortaan aan het begin van de procedure gekeken of een zaak schrijnend is.
En als iemand vindt dat zijn situatie alsnog schrijnend wordt, gedurende de procedure, dan kan hij naar de rechter stappen of een nieuwe procedure beginnen, zegt Harbers.
De coalitie bereikte gisteren een akkoord. De zaak van 700 kinderen wordt opnieuw bekeken. De verwachting is dat 90 procent mag blijven.
Telegraaf 30.01.2019 Staatssecretaris Harbers (Asiel) toont zich opgelucht nu hij de zeggenschap over individuele asielzaken verliest.
„Ik heb veel van mijn voorgangers horen zeggen dat ze dat deel van hun werk nooit zouden missen en ook ik kan heel goed zonder”, zegt de VVD-bewindsman. De zogeheten discretionaire bevoegdheid bracht hem eerder dit jaar in het nauw, toen toen hij de uitgeprocedeerde Armeense kinderen Lili en Howick na ophef in de media opeens tóch een verblijfsvergunning verstrekte.
Eerder zei hij juist dat uitzetting aan de orde was. Volgens kritische Kamerleden uit zowel coalitie als oppositie kwam die plotse draai door slappe knieën van Harbers.
Zelf bestrijdt hij dat verwijt. „De vraag of er media-aandacht voor uitgesprocedeerde asielzoekers was, heeft voor mij nooit een rol gespeeld. Ik sloot mij altijd af van de buitenwereld.” Toch klinkt er ook bij de VVD opluchting dat haar staatssecretaris niet opnieuw onder vuur kan komen te liggen bij dit soort gevallen.
Veel minder problemen
Harbers geeft toe dat het veel minder problemen oplevert dat de rechter nu het laatste woord heeft over asielzaken. „Ik heb namelijk nog nooit gezien dat actiegroepen bij de rechter tumult opriepen.” De VVD-bewindsman ziet in de oude regelgeving een perverse prikkel die uitnodigt om procedures te stapelen. „Ik zal de discretionaire bevoegdheid vooral niet missen omdat ik geloof in een stelsel waarin de overheid beslist en waarin de rechter het laatste oordeel heeft.”
AD 30.01.2019 Al na een minuut stokt de stem van Naira Kirakosyan aan de telefoon vanuit Jerevan, Armenië. Ze snikt. ,,Dit is zo oneerlijk. Waarom moesten wij weg en mag nu iedereen blijven?’’
Het gezin Grigoryan (vader Hovik, moeder Naira Kirakosyan en de drie kinderen: Shushan (8), Vrej (5) en Jemma (3)) werd vorige week maandag onder begeleiding van tien marechaussee’s Nederland uitgezet en met een lijnvlucht teruggebracht naar Armenië. Op dat moment was al twee dagen bekend dat het CDA toch voor een verruiming van het kinderpardon was en werd er in Den Haag al koortsachtig over een nieuw akkoord overlegd.
Dat akkoord kwam er gisteravond. De coalitiepartijen kwamen overeen dat zo’n 600 asielgezinnen alsnog aanspraak kunnen maken op het kinderpardon. Gezinnen dus zoals de Grigoryans. Moeder Naira volgde het nieuws uit Den Haag op de voet. ,,Negen jaar zijn we in Nederland geweest. We hebben ons altijd rustig gehouden. Toch zijn we uitgezet. En nu is er een akkoord. Dat is toch niet eerlijk? Ik hoop dat we mogen terugkomen.’’
‘Zo schrijnend’
Vrienden van het gezin en hun advocaat zeggen zich daar inderdaad sterk voor te gaan maken. ,,Want dit is natuurlijk wel heel erg schrijnend’’, zegt Esther van Dijken, die zich inzet voor veel kinderpardongezinnen. De advocaat bekijkt hoe een nieuwe aanvraag gedaan kan worden. Hoe groot de kans is, dat dat lukt, is niet duidelijk.
Het gebeurt zelden dat asielzoekers die uit zijn gezet, worden teruggehaald. Mogelijk krijgt de moeder van de Armeense kinderen Lili en Howick nog een verblijfsvergunning voor Nederland, nadat ze eerder is uitgezet. Maar ook die procedure is nog niet afgerond.
Het gezin Grigoryan kwam in 2010 naar Nederland. Alle drie de kinderen werden dus hier geboren. Dochter Shushan heeft medische problemen, zij werd twee jaar geleden op het azc in Den Helder aangereden door een vrachtwagen. De kinderen spreken geen Armeens.
Het gezin verblijft nu in een flatje bij vrienden in Jerevan. De eerste week woonden ze in een hotel, maar dat was niet langer te betalen. ,,Het gaat slecht met ons’’, zegt moeder Naira, waarna ze weer in snikken uitbarst. Van Dijken: ,,Ze wonen in bij vrienden, maar die hebben het ook arm. Er is nauwelijks begeleiding voor het gezin.’’
AD 30.01.2019 De coalitie kan dan wel tevreden zijn over de nieuwe afspraken rond het kinderpardon, de oppositie denkt daar heel anders over. Dat bleek vanmiddag tijdens het debat in de Tweede Kamer. De rechtse partijen verweten de VVD slap gedrag omdat het kinderpardon nog één keer uitgevoerd wordt, partijen op de linkerflank maken zich juist zorgen over toekomstige asielkinderen, als de regeling daarna van tafel gaat.
De staatssecretaris sloeg zich relatief simpel door het debat, dat de coalitie tot dinsdag nog zwaar op de maag lag. De PVV zegde weer het vertrouwen in het kabinet op, maar kreeg enkel steun van FVD.
De regeringspartijen stellen stuk voor stuk met winst uit hun onderlinge strijd om het kinderpardon te zijn gekomen. Ze hebben elk echter ook pijnlijke concessies gedaan, gaven ze toe. Desondanks vinden ze dat er een goed pakket ligt, dat op delen beter is dan de afspraken in het regeerakkoord.
De oppositiepartijen hadden daar hun eigen ideeën over. Zo vindt Geert Wilders dat de coalitie illegalen beloont en kansloze asielzoekers aanmoedigt ook naar Nederland te komen. Vooral de ‘slappelingen en lafaards’ van de VVD moesten het ontgelden. De VVD zou ‘door de pomp zijn gegaan’, meent de PVV-leider, die sprak van een ‘feest voor illegalen’.
Wilders begon het debat al geirriteerd omdat niet de fractievoorzitters en premier Mark Rutte, maar de fractiespecialisten naar de zaal waren gekomen voor het debat. Dat is ‘een beetje laf’, aldus Wilders, die erop wees dat ze ‘wel voor allerlei camera’s’ zijn verschenen. Via een hoofdelijke stemming probeerde hij de partijleiders alsnog naar de Kamer te krijgen, maar hij kreeg geen meerderheid.
‘Schrijdendheidstoets’
De linkse oppositie had vooral veel vragen over de afschaffing van de discretionaire bevoegdheid, waarmee asielzoekers in schrijnende gevallen toch een verblijfsvergunning kunnen krijgen. Coalitiepartners CDA en ChristenUnie gebruikten liever andere woorden dan de staatssecretaris van VVD-huize, merkten ze op.
De zogeheten discretionaire bevoegdheid maakt plaats voor een ‘schrijnendheidstoets’. Daar gaat de directeur van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over. Die mogelijkheid een uitzondering te maken, geldt alleen nog voor een eerste asielaanvraag.
Denkt een afgewezen asielzoeker daarna nieuwe redenen te hebben om alsnog in Nederland te mogen blijven, dan moet hij maar een nieuwe aanvraag indienen, zegt Harbers.
De coalitie hoopt dat nieuwe toets ervoor zorgt dat schrijnende gevallen zich niet weer pas na jarenlang procederen aandienen. Het scheelt de staatssecretaris, rond wie geregeld een mediastorm opstak in de hoop dat hij met de hand over het hart zou strijken, ook een kopzorg.
Maar CDA, D66 en CU, die de discretionaire bevoegdheid tot voor kort nog fel verdedigden, hebben daarmee volgens de linkse oppositie wel een laatste uitweg voor in de regels verstrikte asielzoekers opgegeven.
De PvdA wijst erop dat Harbers nu nog een verblijfsvergunning kan verlenen zonder dat verder te hoeven toelichten. De baas van de IND werkt straks wel met regels in de hand, terwijl sommige asielaanvragen niet in regels te vangen zouden zijn. Dat laatste was een van de redenen waarom morrelen aan de discretionaire bevoegdheid voor CDA, D66 en CU lang uit den boze was.
Harbers pareert dat het eindoordeel, anders dan nu, straks altijd aan de rechter is. Ook een tweede tegenwerping, dat hij toch altijd verantwoordelijk blijft voor de IND en dus ook in de toekomst op schrijnende gevallen wordt aangesproken, wuift hij weg.
Asielkinderen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn, moeten ook de kans krijgen alsnog een beroep te doen op het kinderpardon, zegt Defence for Children.
NOS 30.01.2019 Voor bijna 700 asielkinderen ziet de toekomst er zonniger uit. Dankzij het coalitieakkoord van gisteravond over het kinderpardon mogen zij waarschijnlijk toch in Nederland blijven. Het zijn de kinderen die tevergeefs een beroep had gedaan op de vorige twee kinderpardonregelingen.
Deze kinderen voldeden niet aan de voorwaarden. Maar er is ook een groep die langer dan vijf jaar in Nederland is en geen beroep heeft gedaan op de regeling. Kinderrechtenorganisatie Defence for Children roept de politiek op om ook voor deze kinderen een oplossing te zoeken.
In het debat in de Tweede Kamer zijn daar ook vragen over gesteld. Staatssecretaris Harbers komt later met nadere informatie hierover, heeft hij toegezegd.
Geen kans
Om hoeveel kinderen het gaat is niet bekend. Zij vroegen op advies van hun advocaten geen kinderpardon aan. De advocaten meenden dat ze geen schijn van kans zouden hebben. Dat had te maken met het zogenoemde meewerkcriterium, dat in de loop der jaren steeds zwaarder ging wegen. Het gevolg was dat in 2013 nog 880 aanvragen werden ingediend en in 2018 minder dan 50. Dat zijn aanvragen voor het hele gezin.
In het gisteren gesloten akkoord staat niets over deze groep. Volgens advocaat Martin Vegter van Defence for Children moeten deze kinderen niet uit het oog verloren worden. “We weten niet om hoeveel kinderen het gaat, maar we kennen wel voorbeelden van kinderen die hier ook langer dan vijf jaar zijn en die het niet eens hebben geprobeerd. Kijk ook naar deze kinderen bij de regeling”.
De meeste van deze kinderen wonen in een van de vijf gezinslocaties voor asielzoekers. Op dit moment verblijven daar zo’n 1300 kinderen met hun ouders.
Onbekende bestemming
Uit cijfers die de NOS eerder opvroeg bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) bleken 2140 kinderen een beroep te hebben gedaan op de eerste twee kinderpardonregelingen. Van hen zijn er nu nog 740 in de asielopvang in Nederland.
Zo’n 80 kinderen zijn inmiddels het land uitgezet of zelf vertrokken. Zij zullen niet terug worden gehaald, laat staatssecretaris Harbers weten tijdens het Tweede Kamerdebat over de nieuwe regeling.
Daarnaast zijn 180 kinderen met onbekende bestemming vertrokken. Waarschijnlijk verblijven zij nog ergens in Nederland. De kinderen waar Defence for Children het nu over heeft, vallen overigens buiten deze groep.
AD 30.01.2019 ,,Hoera! Het is eindelijk gebeurd. Het kinderpardon’’, juicht de 9-jarige Nemr uit Irak, gekleed in zijn Marvel-superhelden pyjama. ,,Ik bedank iedereen. Heel Nederland’’, zegt hij in een filmpje op twitter. Nemr is waarschijnlijk een van de ongeveer 600 kinderen die na het akkoord van gisteravond in Nederland mogen blijven. Er is ook verbijstering: over het lot van het gezin Grogoryan, dat vorige week nog is uitgezet.
De vier coalitiepartijen sloten gisteravond laat een compromis over de verruiming van het kinderpardon. De huidige regeling voor kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland en daarmee hier ‘geworteld’ zijn wordt versoepeld, waardoor honderden kinderen alsnog mogen blijven. Maar voor nieuwe gevallen verdwijnt de regeling volledig.
De Iraakse Nemr werd een van de gezichten van de lobby voor een ruimer kinderpardon. Hij ging samen met programmamaker Tim Hofman van #Boos naar de Tweede Kamer om daar politici te interviewen over het onderwerp. Uiteindelijk haalde Hofman meer dan 250.000 handtekeningen op voor aanpassing van het pardon.
Ook het Armeense gezin Tamrazyan speelde een grote rol in het debat. Het gezin van vijf, met oudste dochter Hayarpi als woordvoerder, verblijft al enkele maanden met ‘kerkasiel’ in de Bethelkerk in Den Haag. Het gezin was uitgeprocedeerd en moest terug naar Armenië, maar vluchtte naar de kerk. In die kerk wordt al die tijd al 24 uur per dag een dienst gehouden.
Een oude wet wil dat de politie niet binnen mag treden in een kerk als er een dienst gaande is. De coördinator van het kerkasiel liet in eerste instantie weten dat de dienst voorlopig zou doorgaan. ,,Ik denk dat het gezin mag blijven, maar we durven er nog niet helemaal op te rekenen’’, zei coördinator Derk Stegeman gisteravond al tegen deze site. Later woensdagochtend maakte Stegeman bekend dat de dienst vanmiddag stopt. Om 15u is er een persconferentie in de kerk.
,,Het is zeker een politieke deal met wrange aspecten. Maar voor Hayarpi en zoveel anderen is dit wel een reden tot vreugde’’, twitterde Stegeman ook. ,, Blij dat het bijna voorbij mag zijn. Straks eerst maar eens naar de Tweede Kamer.’’ Die Tweede kamer debatteert vandaag over het kinderpardon en het compromis van de coalitie.
AD 30.01.2019 Na anderhalve week onderhandelen hebben regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie een uitweg gevonden in de crisis rond het kinderpardon. Partijen zijn overeengekomen dat meer gezinnen in aanmerking komen voor het huidige kinderpardon. In de toekomst worden de criteria echter alsnog verscherpt.
Met die bezweringsformule hebben de kopstukken van de coalitie vanavond een dreigende kabinetscrisis afgewend. Afgesproken is dat de kinderen van afgewezen asielzoekers die nu langer dan vijf jaar in Nederland zijn meer kans maken om hier alsnog te blijven.
Die ruimhartigere toepassing van het kinderpardon geldt waarschijnlijk voor negentig procent van 700 kinderen en hun gezinnen. Er komt dus een uitzetstop voor die groep, totdat hun dossier beoordeeld is.
De VVD heeft op dat punt toegegeven, maar heeft daar wel wat voor teruggevraagd. Zo wordt de nieuwe pardonregeling gestopt. Voor nieuwe gevallen geldt het kinderpardon dus niet meer.
Ook verandert er iets aan de zogeheten discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris van Asiel. Die heeft nu nog het recht om over zijn hart te strijken bij schrijnende gevallen die volgens de regels geen recht hebben om hier te blijven.
Die bevoegdheid wordt echter overgedragen aan de IND. Daar wordt gekeken of de situatie van een asielzoeker ‘schrijnend’ is, waardoor die mogelijk in aanmerking komt voor een verblijfstatus. Is dat niet zo, dan kan dat in de toekomst ook niet meer worden aangepast. De coalitie maakt ook 13 miljoen euro extra beschikbaar voor de IND, voor snellere asielprocedures.
De fractievoorzitters legden de uitkomst van het overleg vanavond voor aan de fracties. Rond 21.15 uur werd bekend dat de fracties van ChristenUnie, D66 en CDA akkoord zijn met de plannen. Een halfuurtje later ging ook de VVD akkoord.
Op de vraag of er sprake was van een kabinetscrisis, antwoord VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff: ,,In de toon was het rustig, maar je weet wat er op het spel staat.’’ Hij vindt de plannen ‘inhoudelijk beter dan er in het regeerakkoord stond’.
Versoepeling
In de toon was het rustig, maar je weet wat er op het spel staat, aldus Klaas Dijkhoff, VVD
De coalitiepartijen overleggen al de hele week over het kinderpardon. Een Kamermeerderheid van CDA, D66 en een aantal oppositiepartijen wil dat de regels worden versoepeld, zodat meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning.
ChristenUnie en D66 eisten daarnaast een onmiddellijke uitzetstop voor asielkinderen, zolang de discussie nog loopt. De VVD voelde daar echter niets voor en hield vast aan het regeerakkoord. De partij wil de resultaten afwachten van de commissie Van Zwol, die onderzoek doet naar het functioneren van het kinderpardon.
De spanningen binnen de coalitie liepen ondertussen flink op, zeker nadat Dijkhoff eerder al uitspraken deed over het klimaatakkoord die tegen het regeerakkoord ingingen. Hij zei dat de kans ‘nihil’ is dat hij de grote hoeveelheid ingrijpende milieumaatregelen uit het akkoord allemaal gaat uitvoeren.
Debat
De Tweede Kamer debatteert morgen over de kwestie. Het was voor de coalitie van belang daarvoor al tot overeenstemming te komen, anders lopen zij het risico tijdens dat debat door de oppositie tegen elkaar te worden uitgespeeld. ,,Deze week is er een debat, dan moeten we weten waar we gaan landen’’, zei Gert-Jan Segers (ChristenUnie) daar al over. Staatssecretaris Mark Harbers (VVD) zou eigenlijk vrijdag al met een kabinetsbrief over de kwestie komen, maar heeft dat nog altijd niet gedaan.
Tot eind deze week worden er geen asielzoekers met kinderen uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven. Maar dat is puur toeval, aldus Harbers. Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
NOS 30.01.2019 Het wordt vandaag een lange dag voor de coalitie. De Tweede Kamer debatteert over twee hoofdpijndossiers. Eerst staat de versoepeling van het kinderpardon op de agenda en direct daarna gaat het over het klimaatakkoord.
Over beide onderwerpen liep afgelopen weken de spanning op. Vooral de onderhandelingen over het kinderpardon verliepen in crisissfeer.
Het debat over het kinderpardon begint om 10.15 uur en is live te volgen op NPO Politiek en NOS.nl en via een liveblog.
Volgens de planning van de Tweede Kamer begint het debat over het klimaatakkoord om 16.00 uur.
Gisteravond werd alsnog een akkoord bereikt: een groep van 700 kinderen wordt opnieuw beoordeeld. Naar verwachting mag 90 procent van hen in Nederland blijven. Met hun ouders erbij gaat het in totaal om zo’n 1300 mensen.
Daar staat tegenover dat het kinderpardon wordt afgeschaft, zodat er in de toekomst geen schrijnende zaken meer gaan spelen zoals rond Lili en Howick. Ook wordt de druk bij de staatssecretaris weggehaald om in sommige gevallen, zoals bij de twee Armeense tieners, over zijn hart te strijken. Die verantwoordelijkheid gaat naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Wisselgeld
Beide punten heeft de VVD “binnengehaald”, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. Het is als het ware wisselgeld voor de grootste regeringspartij, die als enige van de vier coalitiepartijen nog tegen een verruiming van het kinderpardon was.
“Het is een oplossing waar voor alle partijen iets in zit”, zegt Van der Wulp. “En je zou kunnen zeggen dat dat best knap is, nadat ze weken rollebollend over straat zijn gegaan.”
Het debat over het kinderpardon wordt minder spannend, denkt hij, nu de coalitiepartijen elkaar weer omarmen. Ze zullen vooral willen uitstralen dat ze er sterker uit zijn gekomen.
De rechtse oppositie zal zijn pijlen vooral op de VVD richten, is de verwachting. Deze partijen zullen de concurrent op rechts een slappe houding verwijten. “Wat dat betreft spreekt de voorpagina van De Telegraaf boekdelen”, zegt Van der Wulp. De krant stelt dat de VVD door de knieën is gegaan voor de coalitiepartijen.
De linkse oppositie is tevreden over het pardon voor de groep kinderen die in Nederland geworteld zijn, maar heeft nog veel vragen over het afschaffen van de kinderpardonregeling.
Klimaatakkoord
Na het debat over het kinderpardon volgt een debat over het klimaatakkoord. Ook dat ligt gevoelig. VVD-fractieleider Dijkhoff noemde een paar weken geleden in De Telegraaf de kans nihil dat het klimaatakkoord helemaal wordt uitgevoerd. Ook noemde hij coalitiegenoot Jetten (D66) een klimaatdrammer. Dijkhoff zei verder dat hij nog eerder het kabinet zou laten vallen dan dat hij de burgers voor de kosten van klimaatmaatregelen laat opdraaien.
“De coalitiepartijen wacht een lange dag”, concludeert Van der Wulp. “Ik denk dat het verstandig is dat ze bij het ontbijt een paracetamolletje nemen.”
NOS 29.01.2019 Organisaties die zich ingezet hebben voor verruiming van het kinderpardon reageren positief op het akkoord dat de coalitiepartijen in Den Haag hebben bereikt. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie kwamen overeen dat zo’n 90 procent van de nu in Nederland gewortelde kinderen hier mag blijven. Omdat de ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het totaal uitkomen op 1300 kinderen en volwassenen.
Defence for Children spreekt van een grote doorbraak. “Natuurlijk hebben we nog wel wat vragen”, zegt juriste Martine Goeman. “Hoe gaat er bijvoorbeeld bepaald worden welke kinderen er wel en welke er niet onder vallen? Maar voor nu klinkt het heel positief. Wij zien dagelijks de stress bij de kinderen, ze verdienen dit.”
Dit verandert er, in het kort:
De groep kinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de discretionaire bevoegdheid in plaats van staatssecretaris Harbers.
De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 terug naar 500.
Ook programmamaker Tim Hofman, die het kinderpardon opnieuw op de agenda zette, is blij met het akkoord. “Een pardon voor zo’n 630 kinderen is heel goed nieuws”, zei hij tegen persbureau ANP. “Maar ik geloof het eigenlijk pas als Nemr met een verblijfsvergunning in zijn handen staat.” Hofman maakte een documentaire over het Iraakse jongetje Nemr, dat ook met uitzetting wordt bedreigd.
Hofman vindt het belangrijk dat er ook meer geld is vrijgemaakt voor de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Procedures kunnen dan sneller en zorgvuldiger worden afgerond.
VluchtelingenWerk Nederland spreekt van “een prachtig akkoord voor de kinderen”. Maar de organisatie spreekt van een “bittere pil” voor vluchtelingen die uit oorlogsgebieden naar Nederland zouden komen. Dat worden er jaarlijks 250 minder.
De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR deelt die kritiek, blijkt uit een tweet.
Ook de kerkelijke organisatie voor hulp aan asielzoekers Inlia is blij met het akkoord, maar ook directeur John van Tilborg heeft nog vragen. Zo wil hij weten of het criterium blijft gelden dat uitgeprocedeerde asielzoekers hadden moeten meewerken aan hun uitzetting en wat daaronder wordt verstaan.
“Als je niet hebt meegewerkt als je bij de rechter in beroep bent gegaan, zou dat raar zijn. Want je hebt in Nederland het recht om naar de rechter te stappen”, aldus Van Tilborg. Hij had liever gezien dat de hele groep een verblijfsstatus krijgt.
Verder is Van Tilborg het er niet mee eens dat de toelating van deze kinderen en hun familie ten koste zal gaan van vluchtelingen. Er is namelijk afgesproken dat Nederland minder vluchtelingen van de VN-organisatie UNHCR zal opnemen: 500 in plaats van de eerder bepaalde 750. “Deze mensen hebben net zo goed recht op hulp en bescherming”, zegt Van Tilborg.
VK 29.01.2019 De regeringspartijen van Rutte III blijven koortsachtig op zoek naar een uitweg uit de impasse rond het kinderpardon. De kwestie is inmiddels uitgegroeid tot de zwaarste beproeving van de coalitie tot nu toe. Maandag was er tot laat in de avond spoedberaad om een crisis af te wenden.
Sybrand Buma staat de pers te woord na afloop van het overleg tussen de coalitieleiders over het kinderpardon. Beeld ANP
De coalitie praat al ruim een week over een mogelijke versoepeling van het kinderpardon. Maandag was er bijna de hele dag overleg. Eerst kwamen de vier fractievoorzitters bijeen met de top van het kabinet, inclusief premier Mark Rutte. Daarna was er tot ’s avonds laat overleg tussen de vier fractievoorzitters, de fractiespecialisten en staatssecretaris Mark Harbers van Asiel. De hoofdrolspelers toonden zich daarna gematigd positief. Het gesprek zou ‘constructief’ zijn geweest, maar ‘we zijn er nog niet’, aldus D66-voorman Rob Jetten.
Zeker is dat de verhoudingen binnen de coalitie zelden zo gespannen waren. CDA, D66 en ChristenUnie pleiten sinds vorige week samen voor een soepeler kinderpardon. De drie coalitiepartners willen dat een onafhankelijke commissie daar onderzoek naar doet en eisen tegelijkertijd dat er in de tussentijd geen gezinnen worden uitgezet die mogelijk gebruik kunnen maken van een mindere strenge uitleg van de huidige voorwaarden.
De VVD vindt dat de overige partijen tornen aan de afspraken in het regeerakkoord. De liberalen houden vast aan een restrictief asielbeleid, inclusief een streng kinderpardon, en willen alleen inschikken als er compensatie tegenover staat. Volgens de partij zou er opnieuw onderhandeld moeten worden over het regeerakkoord, een soort miniformatie. CDA, D66 en ChristenUnie vinden dat overdreven.
Onbegrip
Achter de schermen was maandag aanvankelijk onbegrip te horen voor het gebrek aan ‘politieke wil’ bij de VVD. Het CDA, dat vorige week plotseling een draai maakte over het kinderpardon, bestrijdt dat er afspraken uit het regeerakkoord worden geschonden. Volgens partijleider Sybrand Buma zijn de omstandigheden veranderd door een uitspraak van het Hof van Justitie van de EU in juni. De huidige regeling zou daardoor niet meer houdbaar zijn.
D66-leider Rob Jetten verlaat het overleg tussen de coalitieleiders over het kinderpardon. Beeld ANP
De VVD wuift dat argument weg. De grootste regeringspartij meent dat Buma het vonnis gebruikt om te verhullen dat hij onder druk van zijn partijleden van koers is veranderd. De liberalen zijn ook verbaasd over de wijze waarop het thema aan de orde is gesteld door de coalitiepartners. Eerst pleitten CDA en D66 in het AD voor een versoepeling. Vervolgens eiste de ChristenUnie via Trouw een uitzetstop.
Geen van de coalitiepartijen zegt uit te zijn op een kabinetscrisis, maar tegelijkertijd wil niemand aan de vooravond van de provinciale statenverkiezingen in maart gezichtsverlies lijden. VVD, CDA en D66 staan nu al op zwaar verlies in de peilingen. Het is daardoor moeilijk geworden om nog grote concessies te doen.
Gert Jan Segers staat de pers te woord na afloop van het overleg tussen de coalitieleiders over het kinderpardon. Beeld ANP
De interne coalitiestrijd zou in elk geval voor woensdag beslist moeten zijn. Dan staat er een Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Dat dreigt een martelgang te worden als de meningsverschillen dan nog niet zijn opgelost. Staatssecretaris Harbers kondigde vorige week aan dat er tot het debat ‘toevalligerwijs’ geen uitzetting van gezinnen plaatsvindt. Ook dat zal na woensdag niet meer lang vol te houden zijn.
CDA, D66 en ChristenUnie lijken er ook op te hopen dat premier Rutte uiteindelijk zijn politiek kapitaal inzet om de coalitie overeind te houden. Zo ging het in het vorige kabinet ook geregeld: een morrende VVD-fractie werd uiteindelijk door Rutte in het gareel gebracht.
De nervositeit liep maandag wel op, ook omdat onduidelijk is hoeveel de VVD nog wil investeren in Rutte III. Alles wijst erop dat de coalitie bij de provinciale statenverkiezingen haar meerderheid gaat verliezen in de Eerste Kamer.
Het kinderpardon splijt het kabinet – hoe kon het zo ver komen?
Woensdag staat een belangrijk Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Is het onderwerp voor het CDA, D66 en de ChristenUnie, die een rem willen op het uitzetten van uitgeprocedeerde gezinnen, belangrijk genoeg om een kabinetscrisis met de VVD te riskeren? Dit schreven we er tot nu toe over.
NOS 28.01.2019 De coalitie heeft nog geen oplossing gevonden voor het meningsverschil over een versoepeling van het kinderpardon. Wel is er “constructief” gesproken, zijn er “goede vorderingen” gemaakt en zijn er “stappen” gezet, zo zeiden de fractievoorzitters van CDA, D66 en ChristenUnie na afloop van een overleg maandagavond op het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Over de inhoud van de gesprekken wilde geen van de partijen iets kwijt. “In het belang van het proces doen we hierover geen verdere mededelingen”, sprak CDA-leider Buma. D66-voorman Jetten zei: “We zijn er nog niet”. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff kwam niet door de hal van het ministerie naar buiten en gaf nog geen reactie.
‘Coalitieoverleg constructief, maar we zullen nog even door moeten’
Conflict
Al dagen is de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie naarstig op zoek naar een oplossing voor een hoogoplopend conflict over het verruimen van de regels over het uitzetten van asielkinderen. De VVD is daartegen en beroept zich daarbij op afspraken in het regeerakkoord.
De drie andere fracties willen dat de regels soepeler worden, omdat ze in de praktijk volgens die partijen niet werken. De afgelopen dagen slaagden de partijen er in allerlei onderlinge gesprekken niet in om dichter bij elkaar te komen.
Woensdag debatteert de Tweede Kamer over een mogelijke versoepeling van het kinderpardon.
NOS-verslaggever Ron Fresen denkt dat het kinderpardon geen van de partijen een crisis waard is. “Maar tegelijkertijd kan geen van de partijen, gelet op hun ingenomen standpunten over dit gevoelige onderwerp, nog makkelijk inbinden.”
Dinsdag wordt een cruciale dag. “Dan moet duidelijk worden of de partijen zonder gezichtsverlies kunnen ontsnappen aan een crisis.”
Mensenlevens
Minister Kaag van Buitenlandse Handel zei in Jinek begrip te hebben voor de weinig inhoudelijke woorden van de coalitiepartijen .”Deze gesprekken over het kinderpardon gaan om mensenlevens, dat zijn hele gevoelige gesprekken.”
NOS 28.01.2019 De coalitie is er nog steeds niet in geslaagd een oplossing te vinden voor het hoogopgelopen meningsverschil over de versoepeling van het kinderpardon. De fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zijn aan het begin van de avond weer bij elkaar gekomen voor politiek overleg met staatssecretaris Harbers op het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Vanmorgen heeft de coalitie ook al overlegd, maar toenadering was er niet. CDA, D66 en ChristenUnie willen kijken of de regels over het uitzetten van asielkinderen verruimd kunnen worden. De VVD wil daar niet aan.
De VVD wijst op het regeerakkoord, waarin is afgesproken om het kinderpardon niet te verruimen. “Het regeerakkoord is een houvast”, zei VVD-fractievoorzitter Dijkhoff vanmorgen. Premier Rutte, ook van de VVD, noemde de kwestie “ingewikkeld”.
Afgelopen weekend hadden Kamerleden al contact om een compromis te zoeken. VVD-staatssecretaris Harbers overlegde vanmiddag met de woordvoerders asielbeleid van de vier fracties. “Het zit nog muurvast”, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Het kruipt beetje bij beetje naar een crisisdreiging.”
Veranderen
Het probleem ontstond toen regeringspartij CDA anderhalve week geleden aankondigde dat meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking moeten komen voor een verblijfsvergunning. D66 en de ChristenUnie sloten zich aan bij het CDA en daarmee was er een meerderheid voor een versoepeling. De drie partijen vinden dat het kinderpardon in de praktijk niet werkt, dat er iets moet veranderen. In de tussentijd moeten kinderen niet worden uitgezet, vanwege het risico dat ze bij een nieuwe regeling toch hadden mogen blijven.
De partijen staan lijnrecht tegenover elkaar, benadrukt Fresen. “De vier partijen hebben zich zo stevig uitgelaten dat het óf zo moet blijven óf anders moet. Dan is er voor geen van de partijen gemakkelijk een weg terug. De druk bij alle partijen loopt op.”
Botsing
De tijd dringt, omdat woensdag een debat over het kinderpardon is gepland. “Het is een enorm politiek risico als de vier partijen er dan nog niet uit zijn,” aldus Fresen. “Dan kan zomaar een van de coalitiepartijen meegaan met de oppositie en zo een versoepeling regelen. Dan heb je een enorme botsing met de VVD en een echte crisis.”
NOS 25.01.2019 Staatssecretaris Harbers weet niet hoe de coalitie uit het meningsverschil over het kinderpardon moet komen. “Een oplossing is ver weg”, zei hij vanmorgen voor aanvang van de ministerraad.
Harbers (VVD) zegt dat het gesprek tussen de vier partijen doorgaat. “Dat is iets wat bij een verschil van mening in ieder geval moet gebeuren.” Verder wil hij er niets over kwijt, omdat dit een oplossing volgens hem niet dichterbij brengt.
CDA-vicepremier De Jonge geeft toe dat het niet gemakkelijk is om tot elkaar te komen. “Dat is zo. De fracties zijn daarover stevig in gesprek.”
‘Ingewikkelde materie’
Vicepremier Schouten van de ChristenUnie spreekt van “ingewikkelde materie”. Zij zegt dat de discussie vooral gevoerd wordt door de Tweede Kamerfracties van de regeringspartijen en niet zozeer in het kabinet. “Zij zijn aan het kijken of hier een weg in te vinden is.”
Premier Rutte vindt de kwestie ook ingewikkeld, maar hij heeft er vertrouwen in dat de coalitie er uitkomt.
CDA, D66 en ChristenUnie zijn voor een verruiming van de regeling. Ze willen dat de staatssecretaris opnieuw kijkt naar 400 tot 700 zaken die tot nu toe buiten het pardon vallen. De VVD is tegenstander van een soepeler regeling.
Maandag is er regulier coalitieoverleg. Dat zal opnieuw vooral gaan over het kinderpardon. Woensdag debatteert de Tweede Kamer over het onderwerp. Staatssecretaris Harbers heeft zijn werkbezoek aan Jordanië daarvoor afgezegd.
Telegraaf 25.01.2019 Kabinetsleden breken zich het hoofd over de mogelijke verruiming van het kinderpardon en een tijdelijke uitzetstop voor sommige asielgezinnen. Ze wilden rond de ministerraad alleen kwijt hoe moeilijk het vraagstuk is voor de regeringspartijen en dat de gesprekken erover nog gaande zijn.
,,Het is ingewikkeld, maar ik denk dat we eruit gaan komen’’, zei premier Rutte daarover tijdens het wekelijkse persmoment. Rutte wilde niet inhoudelijk reageren. ,,Alles wat ik erover zeg bevordert de oplossing niet.’’ Wel kondigt de premier aan zich de komende dagen te bemoeien met de splijtzwam in de coalitie.
Ministers reageerden voorzichtig, omdat de discussie over soepeler asielregels erg gevoelig ligt in de coalitie. ,,Het is een delicate kwestie, ik laat het aan de partijen over’’, aldus minister Ollongren (Binnenlandse Zaken). De D66-bewindsvrouw weigert stelling te nemen voor of tegen een ruimer kinderpardon, zoals fractieleider Jetten (D66) wel deed.
Andere bewindslieden noemen het veelbesproken overleg over ruimere asielregels vooral ’ingewikkeld’. Verantwoordelijk staatssecretaris Harbers (Justitie en Veiligheid) noemde een oplossing vrijdagochtend ’ver weg’.
CDA, D66 en ChristenUnie willen een uitzetstop voor gezinnen die mogelijk onder een verruimd kinderpardon gaan vallen. De VVD is fel tegen en staatssecretaris Harbers volgt het regeerakkoord, zolang er geen nieuwe eenduidige koers vanuit de coalitie wordt aangegeven. Dat betekent dat het huidige beleid geldt, zonder verruiming van het pardon, en uitzettingen gewoon doorgaan.
Dit weekend wordt er telefonisch verder gepraat in de coalitie. Donderdagavond werd er nog door fractieleiders en Harbers over het onderwerp gesproken waarbij door de andere drie coalitiepartijen geprobeerd werd om met ’wisselgeld’ de VVD toch te verleiden tot een verruiming van het kinderpardon.
Bij de VVD valt scepsis te horen over of het onderwerp zich wel leent voor een uitruil. Daarom is het voor de liberalen ook een optie om regelgeving te laten zoals het is.
Telegraaf 25.01.2019 CDA, D66 en CU zijn bereid de VVD wisselgeld te bieden voor het openbreken van het regeerakkoord om zo een uitzetstop voor een groep asielgezinnen te bereiken.
Een ingelast topberaad tussen de fractieleiders van de coalitie met staatssecretaris Harbers (Asiel) bracht gisteravond de eerste voorzichtige opening in een discussie die tot dan toe muurvast zat. Dit weekend wordt er telefonisch verder gepraat.
De drie partijen willen de uitzetstop voor gezinnen die mogelijk onder een verruimd kinderpardon gaan vallen. De VVD is mordicus tegen en staatssecretaris Harbers (Asiel) volgt het regeerakkoord, zolang er geen nieuwe eenduidige koers vanuit de coalitie wordt aangegeven. Dat betekent dat het huidige beleid geldt en uitzettingen gewoon doorgaan.
Hinten op verkorten asielprocedures
Om de liberalen te paaien wordt in de coalitie gehint op het verkorten van asielprocedures, het versnellen van uitzettingen en extra capaciteit voor de IND. Op de kamer van VVD-fractieleider Dijkhoff is gisteravond kort over de discretionaire bevoegdheid gepraat, die de staatssecretaris ruimte geeft om achter de schermen verblijfsvergunningen af te geven. De VVD wil hier vanaf.
De liberalen eisen een hoge prijs voor een uitzetstop, omdat het versoepelen van het asielbeleid zeer gevoelig ligt in de achterban. In de VVD valt scepsis te horen over een oplossing, omdat de voorstellen die circuleren nauwelijks vallen ’uit te wisselen’ tegen een verruimd kinderpardon.
Andere zorgen
Ook zijn VVD’ers bezorgd over de invoeringstermijn van alternatieve maatregelen. Met een schuin oog wordt naar de senaat gekeken, waar de coalitie de meerderheid dreigt te verliezen en nieuwe asielafspraken straks alleen met steun van de PVV doorgang zouden kunnen vinden. Daar wordt in de coalitie van gerild.
Nadrukkelijk wordt de optie opengelaten dat er zelfs helemaal geen uitzetstop komt. De coalitie zou volgende week in een Kamerdebat dan alleen aan de commissie Van Zwol, die asielprocedures onderzoekt, vragen of ze de situatie rond het kinderpardon mee kan nemen in haar beraadslagingen. Zolang er geen verruimd kinderpardon is, zou het uitzetten gewoon doorgaan.
Fors gezichtsverlies
Deze uitkomst zou fors gezichtsverlies betekenen voor de CU, die deze week eiste dat gezinnen die mogelijk kans maken om gepardonneerd te worden niet meer mogen worden uitgezet. Het CDA sloot zich net als D66 hier bij aan, in een poging de VVD onder druk te zetten.
Ook het CDA zit knel, want die partij maakte afgelopen weekend op voorspraak van oud-justitieminister Hirsch Ballin een ommezwaai door een ruimer kinderpardon te eisen. Met de extra eis om dan ook maar gelijk tot een uitzetstop over te gaan, kan de partij haar hand hebben overspeeld.
Elsevier 25.01.2019 Rutte III blijft voorlopig ruziën over het kinderpardon. Aan premier Mark Rutte (VVD) was na de ministerraad niets te merken van enige ruzie.
Hoezeer hij ook benadrukte dat de coalitie het nog altijd oneens is, de indruk dat zijn derde kabinet aan het wankelen is, wekte Rutte niet. ‘Je hebt af en toe een politiek onderwerp dat ingewikkeld is,’ zei hij. ‘Maar dat hoort bij het politieke vak.’
De jongste ingewikkeldheid dateert van vorige week toen het CDA zich plotseling bekeerde tot een nieuw kinderpardon. ChristenUnie en D66 hadden er opeens een bondgenoot bij. De VVD stond in een klap alleen.
Lees dit commentaarover de onenigheid in de coalitie
Rutte werd er na de ministerraad over doorgezaagd en probeerde geen kant te kiezen tussen zijn VVD en VVD-staatssecretaris Mark Harbers (Justitie en Veiligheid) en de coalitiepartners CDA, ChristenUnie en D66, alle voor een kinderpardon en de laatste twee partijen zelfs voor een uitzetstop. Rutte: ‘Ik denk dat we eruit komen, maar zover is het nog niet.’
AD 25.01.2019 Aan de draai van het CDA om het kinderpardon te verruimen ging irritatie over regeringspartner VVD vooraf. Maar vooral: een legertje partijgenoten die de druk opvoerden op leider Sybrand Buma.
Ze is stellig die avond. Vijf dagen voordat het CDA via deze krant aankondigt dat het ‘om is’ en een soepeler toepassing van het kinderpardon wil, zegt Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg nog dat ze van ‘aanpassingen’ niets wil weten. ,,Ik wil over alles meedenken, maar wij gaan niet zonder meer tornen aan de huidige afspraken.’’
AD 25.01.2018 De onenigheid binnen de coalitiepartijen rond het kinderpardon houdt voorlopig aan. Een oplossing is nog ‘ver weg’, aldus staatssecretaris Mark Harbers (Migratie) vanmorgen bij aanvang van de ministerraad.
,,Als er verschil van mening is in een coalitie, dan is praten met elkaar wat je in ieder geval moet doen. Maar een oplossing is ver weg’’, aldus Harbers, die verder niets over de besprekingen kwijt, omdat dat het overleg alleen maar zou bemoeilijken.
De partijen praten al de hele week achter de schermen over een mogelijke verruiming van het kinderpardon. Een Kamermeerderheid van CDA, D66 en een aantal oppositiepartijen wil dat de regels rond kinderen in de asielprocedure worden versoepeld. Zo moet het kinderpardon ruimer worden toegepast, waardoor meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking kunnen komen voor een verblijfsvergunning.
ChristenUnie en D66 willen – zolang de discussie nog loopt – een onmiddellijke uitzetstop voor asielkinderen, maar de VVD voelt daar helemaal niets voor en houdt vast aan het regeerakkoord. De partij wil de resultaten afwachten van de commissie Van Zwol, die onderzoek doet naar het functioneren van het kinderpardon. Omdat het volgens Harbers nog maar de vraag is of daaruit blijkt dat de regeling baat heeft bij verruiming, blijft het huidige beleid vooralsnog gehandhaafd.
Dat er tot eind volgende week geen asielkinderen worden uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland zijn, is puur toeval, stelt Harbers. Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
Volgende week debatteert de Kamer over de kwestie.
En als er geen BREXIT komt oftewel ‘van pro-brexit naar anti-brexit’, dan is het zeker niet voorbij, want die geest gaat nooit meer terug in de fles. In de peilingen zie je niet voor niets dat de helft van Nederland wil dat we de EU verlaten, aldus Geert Wilders-PVV.
De PVV-leider voorspelde eerder al dat dit een van de belangrijkste thema’s zou worden in de Nederlandse verkiezingscampagne 2017.
,,Een stem op de PVV is een stem voor een Nederlands referendum over een NEXIT”,aldus Geert Wilders.
Ja of nee Baudet ???
Is Forum voor Democratie nu wél of niet voor een nexit? De lijsttrekker van de partij voor de Eerste Kamerverkiezingen, Henk Otten, heeft er in een debat op Radio 1 opnieuw onduidelijkheid over geschapen. Eerder deed hij dat ook al tijdens zijn optreden bij WNL.
Op de radio zei de FvD-lijsttrekker vanmiddag dat hij ‘eerst wil kijken hoe de brexit afloopt’. Otten zei zelfs dat ‘het woord nexit’ niet in het verkiezingsprogramma van de partij voor komt. Dat is overigens wel zo. ‘Forum voor Democratie is van mening dat de EU onhervormbaar is en is daarom voorstander van een NEXIT’, staat er letterlijk.
Bovendien heeft partijleider Thierry Baudet zich altijd en meermaals voor een vertrek van Nederland uit de EU uitgesproken.
AD 19.02.2019
Lijsttrekkers senaat clashen over nexit en klimaat in debat
Op het onderwerp Europa clashte Otten met Jorritsma. Otten noemde de brexit ‘wat onzeker’ voor de Britten. Dat vond Jorritsma een understatement. ,,Wat onzeker? Je moet er toch niet aan denken dat wij in diezelfde chaos terechtkomen?’’ Otten wilde na vragen van D66’er Bredenoord niet zeggen of zijn partij nog altijd voorstander is van een nexit, een Nederlands vertrek uit de EU.
Gele Hesjes
Aan de demonstratie doen mensen mee uit alle delen van Nederland en uit onder meer Duitsland en België. De Nederlandse ‘gele hesjes’ keren zich tegen premier Mark Rutte en willen dat Nederland net als het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt.
Iedereen die wel eens een vriend heeft gehad die zelfmoord wil plegen, weet hoe machteloos je uiteindelijk staat. Dat gevoel bekruipt je ook als je dezer dagen naar het Brexit-proces in Londen kijkt, schrijft Arendo Joustra. Alle hulp is aangeboden, maar tot slot bereik je een punt dat je niets meer kunt doen. Je kunt slechts toekijken hoe je vriend in een zwart gat verdwijnt.
Je kunt natuurlijk betogen dat het Brexit-proces een ultieme demonstratie is van hoe een eerste klas democratie optima forma functioneert. En dat klopt natuurlijk in ook enigszins. Zeker in vergelijking met de andere 27 lidstaten. Die herhalen steeds dat zij zo mooi eensgezind zijn, maar die eensgezindheid is niet het resultaat van een democratisch proces. Het is eerder een bezwering, ook om te voorkomen dat kiezers in andere lidstaten het eveneens in hun hoofd halen de Europese Unie (EU) af te zweren.
Democratie is middel om tot besluit te komen, geen doel op zich
Maar democratie is uiteindelijk een vorm om tot besluitvorming te komen. Het is een middel, geen doel op zich. En besluitvorming – over hoe het afscheid van de EU vorm moet worden gegeven – is in Londen nog ver weg. Dat heeft ook te maken met het Britse systeem, waarbij de ene partij in de regering zit en de andere in de oppositie. Een beetje rekening houden met de ander, met de minderheid, zit er vaak niet in. Het vermogen om compromissen te sluiten en te polderen is daardoor maar matig ontwikkeld.
Toch moet dat nu gaan gebeuren om een meerderheid te krijgen voor de wijze waarop het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat. Anders komt er geen afspraak, en dat is de slechtst denkbare oplossing. Zowel voor de kiezers die op 23 juni 2016 in meerderheid voor een vertrek uit de Europese Unie hebben gekozen, als voor de kiezers die vonden dat het Verenigd Koninkrijk beter lid kon blijven.
No-Brexit ??
Ondertussen is er een online-petitie tegen Brexit gericht aan de Britse regering met het verzoek bij de Europese Unie te blijven. Deze heeft in nog geen twee dagen tijd al 700.000 ondertekenaars vergaard. De site met deze petitie is van het Britse parlement, dat in debat moet over alle petities die meer dan 100.000 ondertekenaars krijgen. Britse media berichtten dat de site werd overspoeld met ondertekenaars en daardoor enige tijd onbruikbaar werd.
In theorie kan de regering de EU laten weten dat het land bij nader inzien toch lid blijft. Daar is geen instemming van derden voor nodig.
Maar in het duizend-en-een dag geleden gehouden referendum over EU-lidmaatschap stemde in 2016 een meerderheid voor de Brexit. De meeste Britse parlementsleden, ook voorstanders van lidmaatschap, tornen niet aan de uitslag van het referendum.
Kortom, moet het volgende debat op 22 mei 2019 plaatsvinden (de dag voor de Europese verkiezingen)?
Het zou eigenlijk onzin zijn als de Britten meedoen als ze er toch uitgaan. Of misschien twee weken eerder, vlak voor een top in Roemenië waar over de toekomst van de EU wordt gepraat?
EU: brexituitstel tot 22 mei 2019 onder voorwaarde
En uiteindelijk is de Europese Unie is bereid de brexit uit te stellen tot 22 mei 2019 onder de voorwaarde dat het Britse Lagerhuis het akkoord over de scheidingsvoorwaarden volgende week goedkeurt. Dat maken de EU-regeringsleiders donderdagavond bekend na urenlang beraad. May is akkoord met de voorwaarden, meldt de voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, donderdagavond laat tijdens een persconferentie in Brussel.
Stemt het Britse parlement het akkoord voor de derde keer weg, dan kan uitstel worden verleend tot 12 april 2019, de laatste dag voor de Britten om te beslissen of ze aan de Europese verkiezingen willen deelnemen.
De regeringsleiders hebben daar na urenlang beraad een knoop over doorgehakt op een top in Brussel, verklaarde de Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz. Hiermee ligt de keuze, voor wat voor soort brexit er komt en wanneer, weer helemaal in Londen.
Een dag nadat in Nederland de Nexit-partij Forum voor Democratie er met de winst vandoor ging, praatte ook premier Rutte in Brussel met de andere EU-leiders over de brexit.
Is de Europese Unie bereid de brexit uit te stellen tot 22 mei2019 op voorwaarde dat het Britse Lagerhuis het akkoord over de scheidingsvoorwaarden goedkeurt? Dat staat in een conceptverklaring die EU-president Donald Tusk heeft opgesteld.
Met die verklaring blijft Tusk bij zijn verklaring van gisteren. Toen gaf de EU-president ook al aan te kunnen instemmen met een klein uitstel van de brexit, mits het Britse parlement volgende week wel instemt met de scheidingsdeal. Ook Rutte bezigde die woorden, vandaag voor het begin van de EU-top in Brussel. ,,Ik wil de druk vooral bij het Britse parlement leggen.’’
Om te beginnen willen ze weten wat de waarde van de brief over het gewenste uitstel is die May gisteren aan haar collega’s heeft geschreven. “Is dat een persoonlijke brief, een brief van haar partij, of het parlement? We weten het niet”, zegt een hoge EU-diplomaat.
De gesprekken op 21.03.2019 van Europese regeringsleiders in Brussel over een uitstel van de brexit duurde aanzienlijk langer dan gepland. Na een korte pauze om 20.45 uur praatte ze verder onder het diner. Eigenlijk zouden ze dan de China-strategie bespreken. De geplande persconferentie van 19.00 uur werd uitgesteld tot na het eten. Op het menu staan onder meer eend, linzen en langoustines.
De leiders hadden ’s middags al een kleine twee uur gesproken met de Britse premier Theresa May over haar verzoek voor een uitstel tot 30 juni. Die datum stuit op bezwaren omdat tussen 23 en 26 mei 2019 Europese verkiezingen worden gehouden. May heeft gezegd daar niet aan te willen meedoen.
Een voorstel van EU-president Donald Tusk om de brexit uit te stellen tot 22 mei 2019 op voorwaarde dat het Britse Lagerhuis het akkoord over de scheidingsvoorwaarden goedkeurt, werd niet direct door iedereen omarmd. En aangezien een besluit unanimiteit vereist, wordt er doorgepraat.
Er circuleren nu namelijk ook al andere data, in april en mei. Ook een langer uitstel, waar May niet om heeft gevraagd, wordt naar verluidt door sommige landen geopperd. Het is heel duidelijk: er ligt een brief van May, waarin ze vraagt om een kort uitstel van de brexit, uiterlijk tot 30 juni; en als het Britse parlement komende dinsdag ‘ja’ zegt tegen de deal die er al ligt, nou, dan komen we er wel uit met dat uitstel.
AD 21.03.2019
De EU eist dat het Britse parlement uiterlijk volgend week 30.03.2019 de deal goedkeurt die het al twee keer heeft weggestemd.
De Britse premier May heeft de Britse parlementsleden opnieuw opgeroepen om voor het uittredingsverdrag met de Europese Unie te stemmen dat nu op tafel ligt. Datzelfde parlement stemde het akkoord al twee keer met een grote meerderheid weg. Toch wil May het opnieuw in stemming brengen.
De Brief
May zei de frustratie van Britten te delen die genoeg hebben van eindeloze brexit-debatten en politieke spelletjes. “Het is hoog tijd dat we een besluit nemen”, zei ze en waarschuwde dat het vertrouwen van het Britse volk in het parlement “onherstelbare schade” oploopt als het zich niet achter het akkoord schaart.
Met grote tegenzin
De EU liet vandaag bij monde van Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, weten dat het Britse parlement het verdrag in de loop van volgende week moet goedkeuren. Alleen dan is de EU bereid nog enige tijd te geven om de brexit voor te bereiden. May had om drie maanden uitstel gevraagd. “Met grote tegenzin”, zei ze vanavond.
Als het parlement het verdrag volgende week niet goedkeurt, verlaten de Britten de EU op 29 maart zonder uittredingsakkoord: het slechts denkbare scenario voor beide partijen, omdat er dan harde grenzen komen tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk met grote gevolgen voor beide economieën.
Geen nieuwe stemming
Bijkomend probleem is dat de voorzitter van het Lagerhuis maandag heeft gezegd dat er niet nogmaals over het uittredingsverdrag kan worden gestemd, zonder dat er belangrijke veranderingen zijn aangebracht. Dat is tot nu toe niet het geval en de EU zegt dat er niet opnieuw over de voorwaarden van uittreding onderhandeld kan worden.
Telegraaf 20.03.2019
Tien dagen voor de brexit-datum van 29 maart 2019 weet Europa nog steeds niet waar het aan toe is.
Michel Barnier, de Europese hoofdonderhandelaar over de brexit, heeft gezegd dat een uitstel van de vertrekdatum van de Britten uit de EU goed gemotiveerd en zinvol moet zijn. Tien dagen voor de deadline van 29 maart 2019, riep hij de Britse regering ertoe op duidelijkheid te verschaffen en met een plan te komen.
Telegraaf 20.03.2019
Bovendien moet het verzoek om uitstel unaniem door de andere 27 lidstaten goedgekeurd worden. Barnier zei dat de 27 landen een verzoek tot uitstel goed moeten afwegen.
Het voortduren van de huidige onzekerheid kost bedrijven geld en levert politieke schade op, zei Barnier vandaag in Brussel. Hij liet doorschemeren dat een uitstel alleen zinvol is als daardoor de kans op ondertekening van de brexitdeal vergroot wordt.
18.03.2019 – Nog 11 dagen !!!
Douane-expert Hans Maessen uit Roermond aan het woord
Moet een simpele jongen uit Roermond de Britten nou uit gaan leggen hoe de kwestie rond de Noord-Ierse grens op te lossen is?
Blijkbaar wel. Douane-expert Hans Maessen adviseert de brexit-hardliners onder de Conservatieven en zat ook al met Theresa May om de tafel. ,,May heeft geen kennis, haar ministers niet en haar adviseurs niet. Het is heel ernstig.”
Geen 3e stemming
Premier May mag haar brexit-akkoord niet in exact dezelfde vorm opnieuw in stemming brengen in het Lagerhuis. Dat heeft de voorzitter van het huis, Speaker John Bercow bepaald. Hij beriep zich daarbij op een precedent uit 1604.
In een zeer ongebruikelijke interventie oordeelde hij dat het volgens parlementsregels niet is toegestaan om twee keer in één parlementaire periode exact dezelfde motie in te dienen.
Flinke domper
De uitspraak is een flinke domper voor May, die van plan leek om in de aanloop naar de EU-top later deze week voor een derde keer haar akkoord aan het parlement voor te leggen. May hoopte dat ze, ook al heeft het Lagerhuis vorige week nog het akkoord met een meerderheid van 149 zetels afgewezen, de druk bij een derde stemming tot een maximum kon opvoeren.
Het zou voor haar tegenstanders, zeker de hardliners in de brexit-flank van de Conservatieve partij, steeds meer de keuze worden tussen ofwel het akkoord van May, ofwel een verzoek tot lang uitstel van de brexit-datum met mogelijk zelfs afstel van het vertrek uit de Europese Unie.
Substantieel
Bercow bepaalde dat hij een derde stemming alleen zal toestaan als er iets ‘substantieels’ is gewijzigd aan het akkoord. Hij zei dat de tweede stemming over het akkoord vorige week wel volgens de regels was omdat May via nieuwe verklaringen en toezeggingen uit de EU iets substantieels aan haar deal had toegevoegd.
Het Brexit-cliché
Het begint zo langzamerhand een cliché te worden, maar afgelopen week was het toch echt een cruciale week voor de Brexit. Woensdagavond13.03.2019 veegde het Britse Lagerhuis een No Deal-scenario van tafel, donderdagavond 14.03.2019 stemden diezelfde Britse volksvertegenwoordigers voor uitstel van de Brexit. Een scenario waarmee het land tijd koopt maar feitelijk niets opschiet, concludeerde NRC correspondent Melle Garschagen.
Wat nu?
De deal die Theresa May sloot met de EU dan maar? Of toch een nieuw referendum? Zij die nog vol zelfvertrouwen durven te voorspellen wat er nu gaat gebeuren zijn ook op de NRC-redactie inmiddels in de minderheid. De EU wordt in al dit rumoer ondertussen sterker en sterker. Misschien, zo zegt men daar, is het maar beter dat de Britten gewoon gaan, zoals NRC-columnist Caroline de Gruyter onlangs beschreef in een mooi en goed gelezen essay.
Het blijft ook voor het NRC een dagelijkse uitdaging om de Brexit zowel voor lezers die het onderwerp goed volgen als voor hen die net instappen begrijpelijk te maken. Dat proberen ze met hun wekelijkse nieuwsbrief, speciale Brexit-podcasts, vraag/antwoord-sessies, dit vrij bizarre Brexit-beslisschema, of gewoon met goede stukken en columns, waar NRC-correspondent deze week de Professor Herman Wekkerprijs voor ontving.
Uitstel Brexit
En op donderdag 15.03.2019 was de derde stemming op rij in het Britse parlement. Dinsdag hoopte May nog dat haar herziene deal erdoor zou komen, maar dit resulteerde in haar tweede grote nederlaag.
De gewijzigde overeenkomst heeft de zorgen over de zogeheten ‘backstop’ voor de Ierse grenskwestie niet weggenomen. Het risico dat het VK voor onbepaalde tijd in deze ‘backstop’ vast komt te zitten, is volgens het parlement nog steeds te groot.
Vervolgens is er woensdag 14.03.2019 gestemd over of de Britten zonder deal uit de EU willen treden. Zo’n ‘no deal-Brexit’ is een scenario waar Brussel en Londen niet op zitten te wachten, omdat dit naar verwachting leidt tot een grote economische en maatschappelijke chaos.
AD 15.03.2019
Een meerderheid in het Britse Lagerhuis gaf uiteindelijk zijn toestemming voor het uitstellen van de brexit, de eerste meevaller voor premier May in dagen. Met 412 stemmen voor en 202 stemmen tegen is de motie voor uitstel aangenomen. Alle 27 EU-lidstaten moeten echter nog akkoord gaan met een latere scheidingsdatum voordat de brexit daadwerkelijk kan worden uitgesteld.
“Dit betekent dat het niet langer de intentie is van de Britten om op 29 maart 2019b de EU te verlaten”, zegt correspondent Suse van Kleef. “May moet nu dus toestemming gaan vragen in Brussel.”
Daar vindt ze waarschijnlijk gehoor bij voorzitter Tusk van de Europese Raad. Maar hij is, in tegenstelling tot May, een voorstander van een lang uitstel. May wil een korte termijn tot 30 juni 2019voorstellen.
Met de uitslag in het Lagerhuis is een no-deal-brexit nog niet van de baan. Als één van de Europese lidstaten een veto uitspreekt tegen het uitstel, dreigt dat scenario nog altijd op 29 maart 2019.
De uitslagen van de stemming over het uitstel worden bekendgemaakt:
Naast de stemming over het uitstel, waren ook amendementen ingebracht over de rol van het parlement in het brexit-proces. Met 312 tegen 314 stemmen krijgt het Lagerhuis nipt geen controle over de vervolgstappen, een enorme opluchting voor de regering. Ook het plan om via peilingen in het Lagerhuis te zoeken naar een alternatieve brexit-deal strandde, met 311 tegen 314 stemmen.
Verder haalde een voorstel voor een tweede referendum over de brexit het zoals verwacht niet. Met slechts 85 stemmen voor en 334 tegen heeft een nieuwe volksraadpleging het niet gehaald. De Labour-fractie zei voorafgaand aan de stemming al zich te onthouden, waardoor het amendement voor een tweede referendum al vrijwel kansloos was.
De vele stemmingen van vandaag volgden op twee dagen van nederlagen voor premier May. Die debatteerde zich dinsdag tevergeefs schor om haar deal met de EU te redden. Gisteren verwierp een meerderheid in het Lagerhuis een brexit zonder akkoord met de EU als mogelijkheid. Een alternatief daarvoor is uitstel van de brexit.
Benieuwd naar wat er allemaal gebeurde in het Britse Lagerhuis vanavond? Lees dan onze liveblog.
Zo jong als het jaar is, maakt BOB een stevige kans om in Groot-Brittannië het woord van het jaar 2019 te worden. Het is de afkorting van Bored of Brexit, dat je het best kunt vertalen met helemaal klaar met de Brexit. In eigen land hebben we daar een tik van meegekregen; er is zeker de laatste maanden geen journaal voorbijgegaan zonder dat de Brexit op welke wijze ook aan de orde kwam. En ook de lezers van Elsevier Weekblad zullen zich ook in dit opzicht niet verweesd voelen.
Zelfs Rutte haalt het niet bij
Allereerst de verschijning van Theresa May. Tevoren een niet onbelangrijke politicus van de Tories, kernminister, maar nu (na Donald Trump) de bekendste politicus ter wereld, evenzeer bewonderd als verguisd; aangevallen en in bescherming genomen, weggezet als aartsdomoor en geroemd als briljante strateeg.
Wel lijkt nauwelijks iemand zijn bewondering te verbergen voor een vrouw die als enige het lef had/heeft om te proberen de troep op te ruimen, bijna als een Winston Churchill in 1939. En menige feminist tiert alweer dat kennelijk een vrouw het vuile werk moet doen. Laten die feministen daar trots op zijn! Kunt u zich trouwens voorstellen dat Kajsa Ollongren of Ingrid van Engelshoven (beiden D66) van de ene op de andere dag zo’n reuzenstap zou maken? Carola Schouten (ChristenUnie) zie ik het nog wel doen.
Of ze het nu uiteindelijk wel of niet optimaal gedaan blijkt te hebben, het is ongelofelijk om te zien wat ze überhaupt allemaal doet. Wij hebben een behoorlijk kwiek baasje als premier, maar zelfs bij hem is geen begin van een vergelijking. Laat staan als we May vergelijken met Balkenende of lang geleden Van Agt, die de indruk wekte nauwelijks ooit iets uit te voeren – en niet alleen de indruk.
Wij vinden het al heel wat als Mark Rutte ’s morgens naar Brussel gaat, ’s middags naar Parijs en de volgende ochtend de ministerraad voorzit. En altijd monter oogt en ontspannen praat. Terecht een prestatie: ik moet de CEO nog zien (u weet wel, die die miljoenen verdient omdat hij zo hard werkt en zo veel verantwoordelijkheden heeft) die ‘m dat nadoet. Maar toch, dan May.
Op één dag vier Europese hoofdsteden af, bij thuiskomst in een mantelpakje op een winteravond voor de deur van 10 Downing Street een persverklaring en ’s morgens vroeg weer op pad en in de late ochtend in het Lagerhuis. Nog los van al die bezigheden waar geen camera bij is.
Liever Lagerhuis dan ‘Brussel’
Er speelt zich een fascinerend schouwspel af. Aan de ene kant is het een volstrekt bezopen verschijnsel: enkele mensen die tegen elkaar schreeuwen, ieder omringd door zijn getrouwen die meekrijsen, nauwelijks in toom gehouden door een halvegare die Mr. Speaker heet en voortdurend Order! Order! roept, maar intussen de adrenaline opjaagt, zeshonderd man die elke zoveel seconden Hear! Hear! schreeuwen – al met al krijg je de neiging om ze een draai om de oren te geven en ze te overschreeuwen met de kreet Speelkwartier is over! Weer aan het werk!
Maar dit is hun werk en dat is in feite al zo sinds de Magna Carta, die werd getekend in 1215 en de basis vormt van de parlementaire democratie. Niet alleen in Groot-Brittannië, maar in de hele wereld. Dat rare land, dat nu helemaal op drift lijkt, heet niets voor niets de moeder van alle democratieën en het Lagerhuis met al die malloten de moeder van alle parlementen. Waarbij je natuurlijk moet bedenken dat het spel zich vooral achter de schermen afspeelt en de Britten hebben zelfs nog nooit gehoord van ‘achterkamertjes’.
Brusselse bureaucraten als Timmermans voelden nooit hitte van de strijd
Dat land en dat parlement hebben in die achthonderd jaar veel overleefd en ze zullen dit heus ook overleven. Die bureaucraten in Brussel, de Frans Timmermansen zal ik maar zeggen, hebben eigenlijk nog niets overleefd, zijn met een gouden lepel in hun EU-bek geboren, functioneren in een onvolwaardige democratie en hebben nooit de hitte van de strijd gevoeld.
Misschien goed om te bedenken als we weer naar die rare Britse folklore zitten te kijken, naar die tweelingbroer van de duivel, Jeremy Corbyn, en die altijd goedgekapte, keurig geklede, onversaagde, zonder hapering in volzinnen pratende May.
De toon van de Britse kranten was niet mals over de stemming die premier May (met schorre stem) gisteren met overmacht verloor in het Lagerhuis.
Met 391 stemmen tegen en 242 stemmen voor werd de tweede versie van de afspraken die May maakte met de EU over brexit naar de prullenbak verwezen. Ondertussen tikt de klok onverbiddelijk verder: brexit moet over zestien dagen een feit zijn.
Hoe nu verder?? Dat is de vraag die, niet voor het eerst, bij veel Britten en andere Europeanen op de lippen ligt. Voor vandaag en morgen is er nog een brexitprogramma in het Lagerhuis, wat er daarna gebeurt is ongewis.
No deal of uitstel?
Net als gisteren mogen Lagerhuisleden vanavond weer stemmen rond 20.00 uur. De vraag is dan of de Britse parlementariërs op 29 maart de EU willen verlaten zonder akkoord, het zogenoemde no deal-scenario.
“Maar dat willen ze waarschijnlijk niet”, voorspelt correspondent Suse van Kleef. “En dan stemmen ze morgen weer, over een uitstelverzoek.” De vraag die dan voorligt, is of premier May naar de EU moet om meer tijd te vragen.
Bekijk hieronder een aantal mogelijke scenario’s (het onderste is gisteravond dus gesneuveld):
1/2 NOS
2/2 NOS
Maar de twee vragen worden overschaduwd door een andere vraag die boven de markt hangt, legt Van Kleef uit. “Wat willen de Lagerhuisleden dan wel met die brexit? Hoe moet die eruitzien? Wat wordt de richting? Wat is de route? Op dit moment is er geen meerderheid voor wat dan ook, zestien dagen voor de brexitdatum. En dat is eigenlijk bizar.”
‘Ongelooflijke vermoeidheid’
Dat vindt ook een groeiend aantal mensen in Brussel. “Daar zitten ze met een ongelooflijke vermoeidheid met dit verhaal”, vertelt correspondent Thomas Spekschoor. “Vooral als je de microfoon uitzet, hoor je: als het zo moet, laat het dan maar uitkomen op een no deal-brexit. We kunnen niet blijven wachten op die Britten.”
Voor uitstel gaan de handen niet per se op elkaar in de EU. Premier Rutte bijvoorbeeld twitterde gisteravond dat daar alleen over kan worden gesproken als er een concreet plan is aan Britse zijde. Dus wat gaan de Britten met dat uitstel doen? Nieuwe verkiezingen? Een nieuw referendum? Wat betreft beide opties liggen geen concrete plannen klaar.
De stemming van gisteren roept niet alleen de vraag op ‘hoe nu verder?’, maar ook ‘hoe nu verder met May?’ Van Kleef: “Ze is in office, not in power, zeggen ze hier. Dus nog wel in functie, maar ontdaan van alle macht.” May verloor de stemming gisteren met grote meerderheid: 75 van haar eigen conservatieve parlementariërs negeerden het standpunt van hun eigen regering. “Ze is de regie totaal kwijt.”
“Vandaag en morgen stemt het parlement over no deal en mogelijk over uitstel. Dus zij bepalen, May niet”, zegt Van Kleef. “En als ze voor dat uitstel gaan, dan moet May daarmee naar Brussel en dan bepaalt de EU dus. Eigenlijk is May alleen nog maar de boodschapper, slechts in naam nog premier.”
De stemming van gisteren liep stuk op de zogeheten backstop, kijk hieronder wat dat precies is:
Zoals al werd verwacht heeft het Britse Lagerhuis de aangepaste brexit-deal van premier Theresa May dinsdag 12.03.2019weggestemd. Met 391 stemmen tegen en 242 stemmen voor werd ook de nieuwe versie van de afspraken die May maakte met de Europese Commissie over het Britse vertrek naar de prullenmand verwezen.
Het Lagerhuis heeft May’s brexit-deal met een meerderheid van 149 stemmen afgewezen.
De premier kondigde een nieuwe stemming aan voor woensdag over een vertrek uit de EU zonder deal.
Haar partijgenoten zijn daarbij niet gebonden aan steminstructies.
‘Brexit kan worden teruggedraaid’ !!??
Het ziet ernaar uit dat de Britse premier Theresa May dinsdag 12.03.2019 opnieuw een nederlaag gaat lijden in het parlement, wanneer haar brexitdeal in stemming wordt gebracht. Dat zeggen twee invloedrijke parlementariërs.
Dinsdag 12.03.2019 is het weer D-day. Dan brengt May nogmaals haar brexitdeal in stemming, minder dan drie weken voor de geplande brexitdatum van 29 maart. De deal werd in januari massaal weggestemd, maar May hoopt voor dinsdag nieuwe toezeggingen te krijgen van de EU waardoor haar parlement nu toch kan instemmen.
Maar stevige toezeggingen zijn er niet, zeggen Nigel Dodds van de Democratic Unionist Party (DUP) en Steve Baker van de Conservative party. Dit kan tot uitstel of zelfs afstel leiden, waarschuwen Dodds en Baker in The Sunday Telegraph.
Verschuiving deadline Brexit ??
Antonio Tajani, de voorzitter van het Europees Parlement, denkt dat de Brexit maximaal enkele weken uitgesteld kan worden.
In een interview met Duitse media, dat zaterdag verschijnt, zegt de Italiaan dat het cruciaal is dat er voor de deadline van 29 maart 2019 een overeenkomst wordt gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Als dat niet gebeurt, kan de deadline enkele weken verschoven worden, maar niet meer dan dat.
De 65-jarige Tajani stelt dat hij ten koste van alles een harde Brexit, dus zonder bindende afspraken, wil voorkomen. Dat zou volgens de Italiaanse politicus voor grote schade en chaos aan beide kanten zorgen.
Volkswoede ??
Een tweede brexit-referendum zal leiden tot volkswoede in Groot-Brittannië. Dat voorspelt Boris Johnson, de voormalige Britse minister van Buitenlandse Zaken en groot voorstander van een vertrek uit de Europese Unie.
Op een persconferentie in New Delhi zei Johnson dat hij grote problemen verwachtte wanneer de Britse premier May zou toegeven aan steeds luidere oproepen een tweede referendum te houden over brexit.
Belangrijkste argument daarvoor van voorstanders van zo’n referendum: inmiddels is meer duidelijk over wat de economische en sociale gevolgen zullen zijn van een Brits vertrek en is het dus verstandig alle voor- en nadelen nog eens te wegen.
Johnson voorziet dat de zeer beladen eerste brexitcampagne dan nog eens over moet. ,,Ik denk dat de woede bij de bevolking intens zal zijn. Mensen worden knettergek bij de gedachte nog eens over dit ding te stemmen.
Amendement verworpen
Het Britse parlement heeft een brexit-amendement verworpen van oppositiepartij Labour. Dat betekent naar verwachting dat de partij van Jeremy Corbyn nu formeel een tweede referendum zal steunen, berichten Britse media.
De Britse tegenhanger van de Tweede Kamer, het House of Commons, stemde woensdagavond 27.02.2019 over een serie amendementen. Het ging onder meer om het voorstel van Labour, dat met een alternatief brexitplan kwam. De grootste oppositiepartij wil onder meer dat het Verenigd Koninkrijk na de brexit onderdeel blijft uitmaken van een douane-unie met de Europese Unie.
De brexitwoordvoerder van Labour, Keir Starmer, reageerde teleurgesteld op de uitkomst van de stemming. ,,We moeten al het mogelijke doen om banen en de economie te beschermen”, schreef hij op Twitter. ,,Daarom zal Labour een amendement indienen of steunen voor een volksstemming om een schadelijke Tory-brexit te voorkomen.”
Telegraaf 26.02.2019
Stemming
Mocht het parlement de mogelijkheid van een ‘no deal-Brexit’ uitsluiten, dan wil May een stemming over uitstel van het vertrek van het VK uit de EU. De twee eventuele stemmingen zouden volgens BBC News plaatsvinden op 13 maart 2019. De Brexit staat nu nog gepland op 29 maart 2019.
Kortom, Theresa May stelt voor dat het Britse Lagerhuis gaat stemmen over een harde Brexit in het geval dat het parlement niet akkoord gaat met haar deal met de Europese Unie. Ook wil ze een eventuele stemming over uitstel van de Brexit.
Zondag werd al bekend dat May de tweede stemming over haar EU-deal in het parlement heeft uitgesteld. Een nieuwe stemming over haar deal met de Europese Unie werd woensdag verwacht, maar is nu uitgesteld tot 12 maart 2019.
Opstand Ministers ??
Britse ministers dreigen met opstand tegen premier Theresa May. Bezorgde bewindslieden eisen dat stappen worden gezet om een chaotische brexit zonder deal te voorkomen, berichten Britse media.
Het Britse kabinet vergaderde dinsdagochtend 26.02.2019 over de naderende brexit. De krant Daily Mail bericht dat tot vijftien ministers kunnen aftreden als de premier niet met garanties komt. Conservatieve dissidenten zouden stiekem hebben vergaderd over de vraag hoe ze kunnen voorkomen dat hun land volgende maand zonder deal uit de Europese Unie stapt.
Het parlement heeft eerder een streep gehaald door de brexitdeal van May. De premier komt naar verwachting met concessies om een opstand binnen haar regering te voorkomen. Brexiteers hebben volgens de BBC te horen gekregen dat ze een ,,erg lastige boodschap” tegemoet kunnen zien.
Brexit-Referendum
De Britse Labourpartij zal deze week een amendement indienen of steunen dat oproept tot een nieuwBrexit-referendum, heeft partijleider Jeremy Corbyn aangekondigd.
Anti-Brexit parlementariërs van Labour en de grote meerderheid binnen de partij die voor een verlenging van EU-lidmaatschap is zullen uiterst blij zijn met die beslissing. Corbyn zegt dat hij “een amendement zal indienen of steunen voor een referendum om een schadelijke Tory-Brexit te voorkomen.”
Dat betekent dat Labour zijn parlementsleden voor het eerst oproept een amendement te steunen dat oproept tot een nieuw referendum. Die grote doorbraak komt nadat een aantal parlementariërs vorige week Labour verlieten en zeiden dat de weigering van Corbyn een nieuwe referendum te steunen daar een van de redenen voor was.
Telegraaf 25.02.2019
Uitstel 2 maanden
De Europese leiders willen dat de Britse premier May alles op alles zet om een harde no-deal-brexitte voorkomen. “Ze lopen nu slaapwandelend richting de afgrond”,zei premier Rutte op een bijeenkomst van de Europese leiders in Sharm-el-Sheikh.
Zondag 24.02.2019 werd eerder al bekend dat May de tweede stemming voor haar brexitdeal in het parlement heeft uitgesteld. Een nieuwe deal met de Europese Unie werd komende woensdag verwacht, maar is nu uitgesteld tot uiterlijk 12 maart. Als die deal niet wordt geaccepteerd door het parlement, dient May volgens de krant een uitstelverzoek in bij de EU.
De Britse Premier May overweegt nu 25.02.2019 de brexit twee maanden uit te stellen. Volgens de krant The Telegraph is dat een van de opties die op tafel liggen als de huidige deal over de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie opnieuw wordt weggestemd door het Britse parlement. Die stemming is gisteren door May uitgesteld tot 12 maart 2019, zeventien dagen voor de officiële brexitdatum.
Volgens The Guardian ziet de EU niets in een uitstel van twee maanden, omdat er in dat geval al snel nieuwe deadlinestress dreigt. Als er uitstel wordt aangevraagd door de Britten, zouden de EU-onderhandelaars veel liever de brexitdatum verschuiven naar 2021, melden bronnen aan de krant.
Ondertussen zijn steeds meer Europese leiders te porren voor uitstel, een optie die May volgens de krant The Telegraph overweegt.
Wederom uitstel !! …. tot 13.03.2019 !!
De Britse premier Theresa May heeft zondag 24.02.2019 beloofd haar Brexit-deal uiterlijk op 12 maart 2019 in stemming te brengen in het Britse Lagerhuis. Oorspronkelijk zou dat komende woensdag gebeuren.
May beklemtoonde eerder op zondag dat haar pogingen om een acceptabele Brexitdeal voor elkaar te krijgen in een slotfase verkeren. Ze waarschuwde partijgenoten dat de Brexit niet in het zicht van de haven mag stranden.
Nog geen doorbraak op 20.02.2019
Overleg over een doorbraak Brexit-impasse rond het Brexit-akkoord tussen de Britse premier Theresa May en voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie heeft woensdag 20.02.2019 niet tot een doorbraak geleid.
Wel laten zij in een gezamenlijkeverklaring weten in Brussel een “constructief gesprek”over de Brexit te hebben gehad.
Telegraaf 21.02.2019
Telegraaf 20.02.2019
Ook hebben zij afgesproken om de opties van een vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie op een “positieve manier te blijven verkennen”.
Het voornaamste probleem is de backstop, de regeling die een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland na het Britse vertrek moet voorkomen. Het Britse parlement steunt het terugtrekkingsakkoord niet als er geen eindtijd aan de backstop wordt gekoppeld.
Zeven parlementsleden vertrekken uit Britse Labourpartij om koers Brexit
Een kleine groep ministers zal maandag aankondigen de Labour, de grootste Britse oppositiepartij, te gaan verlaten. Volgens de BBC zijn ze het oneens met de koers van de partij over de Brexit.
AD 19.02.2019
De leider van de Labour wil nieuwe verkiezingen. Hij wil opnieuw met de EU gaan onderhandelen over een Brexit als hij die stembusgang wint.
Onderhandelingen 14.02.2019
Het Britse Lagerhuis heeft tegen een motie gestemd waarin premier May steun vraagt voor haar poging om opnieuw te onderhandelen over het scheidingsakkoord met de Europese Unie. 303 parlementsleden stemden tegen en 258 leden voor. De stemming is meer symbolisch dan bindend.
Vorige maand stemde het parlement tegen het akkoord van May en de EU. Nu, zes weken voor de brexit, lijdt May weer een nederlaag. De rechterflank van May’s Conservatieven onthield zich van stemming, waardoor May de stemming verloor.
Labour-leider Corbyn zei in het Lagerhuis dat de stemming laat zien dat er geen steun is voor May’s plannen en dat de regering het parlement niet langer kan negeren zonder met een goed plan te komen.
No deal
Het verlies van de stemming brengt het risico van een brexit zonder deal of een uitgestelde brexit opnieuw dichterbij.
In het Britse Lagerhuis ging het er vandaag ook luchtig aan toe. Andrea Leadsom (Conservatieven) vond het tijd voor een gedichtje: “Labour is rood, Tories zijn blauw…”. En daar had Peter Wishart van de Schotse Nationale Partij een passend antwoord op:
Premier Mark Rutte zegt dat ,,de tijd dringt”, rond de Brexit. Hij sprak dinsdag met de Britse premier Theresa May. ,,De tijd dringt voor de brexit. Londen is nu aan zet”, twitterde Rutte na het gesprek. ,,Het belang van een gezamenlijk akkoord is duidelijk. Ik juich overleg in Brussel toe.”
Deze dagen voeren brexitonderhandelaars van de EU en het Verenigd Koninkrijk gesprekken met elkaar op zoek naar een uitweg uit de impasse rond het Britse vertrek uit de EU per 30 maart 2019. Met die gesprekken proberen beide partijen te voorkomen dat de breuk tussen Londen en de EU chaotisch, zonder afspraken, verloopt.
Het Britse Lagerhuis wil dat het terugtrekkingsverdrag wordt opengebroken vanwege de zogenoemde backstop, een regeling die moet garanderen dat er geen harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland komt na de brexit.
Londen en Brussel op zoek naar uitweg
De hoofdonderhandelaars voor de brexit, Michel Barnier namens de EU en de Brit Stephen Barclay, ontmoeten elkaar maandagavond 11.02.2019 in Brussel. Ze gaan praten over een mogelijke uitweg voor de impasse rond het vertrek van de Britten uit de EU per 30 maart 2019.
Telegraaf 12.02.2019
Barnier heeft gemeld ,,uit te kijken naar de ontmoeting’’ en te zullen ,,luisteren naar hoe het Verenigd Koninkrijk een uitweg ziet.”
Premier Theresa May en Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker kwamen vorige week overeen dat hun teams in gesprek gaan over een oplossing waarmee het Britse parlement de afspraken over een ordelijke brexit kan goedkeuren. Het Lagerhuis wil dat het terugtrekkingsverdrag wordt opengebroken vanwege de zogenoemde backstop, een regeling die moet garanderen dat er geen harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland komt na de brexit.
,,De EU zal het terugtrekkingsverdrag niet heropenen”, aldus Barnier. Wel staat de EU open voor een aanpassing van de bij het scheidingsverdrag horende politieke verklaring over de toekomstige relatie tussen Londen en Brussel, stelt hij.
Britten willen uitstel
Een kleine meerderheid van de Britten wil dat de brexit wordt uitgesteld, blijkt uit een in opdracht van de The Independent uitgevoerde enquête. Zo’n 53 procent wil dat die extra tijd gebruikt wordt voor een tweede referendum of vervolggesprekken met de EU-onderhandelaars in Brussel.
Met minder dan zeven weken te gaan tot de brexit-datum van 29 maart 2019 is er in het Verenigd Koninkrijk (VK) nog geen zicht op een oplossing van de politieke impasse.
Juncker en May druipen af na hun gesprek in Brussel. Een Brexitdeal laat nog altijd op zich wachten. Ⓒ Hollandse Hoogte / Anadolu Agency
Overleg 07.02.2019 op weg naar 11.02.2019
De Britse premier Theresa May en Europees Commissievoorzitter Juncker hebben een „robuust en constructief”gesprek gehad in hun poging uit de impasse rond de Brexit te geraken.
De twee leiders May en Juncker zijn overeengekomen dat hun teams verder onderhandelen over een oplossing die kan rekenen op de grootst mogelijke steun in het Britse parlement. Juncker en May zullen de resultaten „voor het eind” van de maand bespreken.
Telegraaf 08.02.2019
Het gesprek verliep in een „geest van samenwerking” met als doel het vertrek van het Verenigd Koninkrijk ordelijk te laten verlopen, staat in een gezamenlijke verklaring. May deed verslag van de stemming van vorige week in het parlement, dat wil dat het terugtrekkingsverdrag wordt opengebroken vanwege de zogenoemde backstop. Ze kwam met „verscheidene opties” om de bezwaren hierover weg te nemen, maar daarover werden geen details bekendgemaakt.
Aanvulling akkoord
Juncker onderstreepte opnieuw dat het verdrag niet kan worden heropend. Wel verklaarde hij open te staan voor aanvulling van de politieke verklaring die erbij hoort. Daarin zou kunnen komen te staan dat er sneller afspraken kunnen worden gemaakt over de toekomstige relatie. Als daarover een deal wordt gesloten, hoeft de backstop die als garantie in het terugtrekkingsakkoord is opgenomen niet te worden geactiveerd.
De backstopregeling moet garanderen dat er nooit een harde grens komt tussen het Britse Noord-Ierland en de Ierse republiek, en is de voornaamste reden dat er voor het scheidingsverdrag geen meerderheid is in het Lagerhuis.
Guy Verhofstadt, Brexitonderhandelaar namens het Europees Parlement, gaf na een gesprek met May ook aan dat de politieke verklaring een bindender karakter kan krijgen. Een brexit zonder deal komt volgens hem neer op een ramp. Om die te voorkomen is het essentieel dat May zich verzekert van de steun van oppositiepartij Labour, aldus de Belgische oud-premier.
De onderhandelaars van beide partijen, Michel Barnier en Stephen Barclay, ontmoeten elkaar maandag 11.02.2019.
AD 04.02.2019
Vervroegde verkiezingen, nieuwe onderhandelingen en zelfs evacuatie van de koningin: alles komt nu voorbij in de Brexit-discussie.
Telegraaf 05.02.2019
,,De noodevacuatieplannen bestaan al sinds de Koude Oorlog, maar worden nu nieuw leven ingeblazen indien er maatschappelijke onrust zou uitbreken in het geval van een No-dealbrexit’’, bericht de Sunday Times op gezag van een anonieme bron binnen de Britse overheid.
Verkiezingen
De Britse premier Theresa May overweegt om in juni 2019 algemene verkiezingen uit te schrijven. Dat meldden verschillende Britse media op gezag van anonieme bronnen.
Downing Street 10 zou plannen hebben opgesteld om de artikel 50-procedure voor het vertrek uit de Europese Unie te verlengen. May zou dan in april de steun van het Lagerhuis voor een nieuwe brexitdeal zoeken, gevolgd door verkiezingen.
De Conservatieven staan er in de peilingen goed voor, terwijl de Labourpartij van Jeremy Corbyn er juist flink op achteruit is gegaan.
Strijden in Brussel
May schreef zondag zelf in de krant Sunday Telegraph dat ze in Brussel gaat ,,strijden voor Groot-Brittannië en Noord-Ierland”. ,,De klok tikt en het zal niet gemakkelijk zijn de veranderingen uit te onderhandelen die het parlement wil zien. Maar als we een blok vormen en met één stem spreken, denk ik dat we vooruit kunnen.”
De zittingstermijn van het Britse Lagerhuis is vijf jaar, tenzij de regering eerder verkiezingen uitschrijft.
AD 06.02.2019
AD 30.01.2019
Amendement aangenomen
Het Britse Lagerhuis heeft vandaag 29.01.2019 met een kleine meerderheid alsnog het amendement aangenomen dat erop aanstuurt dat de ‘backstop’ uit het brexit-akkoord wordt geschrapt. 317 parlementariërs stemden voor het Brady-amendement en 301 tegen. Dat betekent dat premier May opnieuw naar de Europese Unie zal gaan om te proberen de onderhandelingen over de deal te heropenen.
May kreeg de noodzakelijke steun van een groep Conservatieve parlementariërs die bij de stemming over het oorspronkelijke akkoord op 15 januari 2019 tegen stemden. Het akkoord, waarover twee jaar was onderhandeld, werd toen verworpen met een grote meerderheid.
Telegraaf 29.01.2019
Zo begrijp je een debat in het Britse Lagerhuis
Dinsdag 29.01.2019 maakte de Britse premier Theresa May zich op voor weer een cruciaal Brexit-debatin het Lagerhuis. Hoe gaat haar plan B vallen? Het debat zal ouderwets spektakel opleveren. Tien tradities en rituelen uitgelegd.
Hard Border ??
Vanavond 29.01.2019 praat en stemt het Britse Lagerhuis wederom over de Brexit. Een woord dat je al maanden hoort terugkomen is de Irish Backstop. Al meer dan een jaar domineert deze Engelse term het Europese nieuws, maar wat is het precies? En waarom blijft het terugkomen?
De backstop is een noodoplossing voor die grens
De Europese Unie en het VK voeren twee onderhandelingen – tenminste, dat is het plan: eerst over de terugtreding. Als die onderhandelingen voor 29 maart (Brexit-dag) slagen, wordt er daarna over de toekomstige handelsrelatie gesproken. We zitten nu in die eerste fase.
De Ierse grenskwestie maakt in principe onderdeel uit van die tweede fase. De EU wil echter koste wat kost voorkomen dat die Ierse grens er komt, en heeft daarom de backstop bedacht: een noodplan dat in werking treedt als er de tweede fase geen oplossing wordt bedacht.
Uiteindelijk is er een nieuwe oplossing bedacht: het hele VK blijft – indien de backstop noodzakelijk blijft – in de Europese douane-unie. Zo worden er checks tussen Noord-Ierland en de rest van het VK voorkomen, en blijft de grens tussen Ierland en Noord-Ierland ook open.
Deze versie staat in het uiteindelijke akkoord waar de EU en de Britse regering na lang onderhandelen mee naar huis kwamen. Maar ook deze oplossing vormt een probleem.
Een ander probleem is dat er geen tijdlimiet op zit: de Britten zouden zomaar ‘oneindig lang’ in een douane-unie vast komen te zitten met de EU.
Volgens de EU is dit logisch: de hele backstop is immers bedacht om een permanente grens met te voorkomen. Een tijdelijke oplossing is volgens hen per definitie geen oplossing, gezien er daarna alsnog een harde grens zou ontstaan.
Britten willen opnieuw onderhandelen over Backstop, EU niet
Theresa May, plus een hoop Britse politici, willen nu opnieuw onderhandelen over de backstop. De EU heeft gezegd dat dat is uitgesloten.
Theresa May gokt er echter op dat de EU iets opener zal staan voor aanpassingen als zij met een alternatief voorstel komt dat steun heeft van het Britse Lagerhuis. Echter, dat plan is er momenteel nog niet.
Hoe het Britse Parlement controle wil krijgen over de Brexit, ten koste van Theresa May
Theresa May mag haar borst natmaken: het Britse Lagerhuis is van zins de regie over de Brexit op zich te nemen, ten koste van haar leiderschap.
May slaagt er maar niet in om het verdrag over de Brexit door het Lagerhuis te loodsen. Daarom neemt de lagere kamer van Britse parlement nu het heft in eigen handen. De leden stellen een serie amendementen voor om de Brexit uit te stellen en een scenario zonder deal te voorkomen.
Wat staat er in de wetsvoorstellen, wat betekenen ze en maken ze überhaupt kans om geaccepteerd te worden? We zetten de belangrijkste op een rijtje.
Een ‘no-deal’ afwenden door uitstel
Yvette Cooper van de Labour-partij. Foto: Getty
Zoals het nu staat, verlaat het VK de Europese Unie op 29 maart 2019, ongeacht of de deal met Brussel door het parlement geaccepteerd wordt of niet. May verzekerde de voorbije twee jaar dat die datum heilig was en vertrek zonder meer zou plaatsvinden. Een amendement van Labour-parlementslid Yvette Cooper voorkomt dit echter.
Coopers amendement voorziet in de opstelling van een aparte wet – die ook uit haar koker komt – die het Lagerhuis toestaat om te stemmen over een uitstel van de Brexit als het parlement niet instemt met May’s deal voor de laatste week van februari.
Als het Lagerhuis dit amendement aanneemt, betekent dat niet automatisch dat May een uitstel moet aanvragen in Brussel – mits ze voor 26 februari 2019 een deal kan beklinken. Coopers kansen zijn goed, ook omdat ze bereid is het uitstel te beperken tot twee of drie maanden.
Een debat over álle scenario’s, inclusief een tweede referendum
Partijleider van Labour Jeremy Corbyn. Foto: Reuters
Van minder radicale snit is het voorstel van Labour-partijleider Jeremy Corbyn. Hij wil een parlementaire debat en stemming over elke Brexit-optie. Daaronder valt ook eventueel een tweede referendum.
Door over alle opties te debatteren en stemmen, wil Labour de steun in het parlement beter zichtbaar maken. De deal van May kon immers aan beide kanten van het Lagerhuis op afkeuring rekenen, soms om tegengestelde redenen.
Bovenaan de lijst met opties zou Labour hun eigen voorkeur zetten: een VK in de Europese douane-unie en met ‘sterke banden’ met de eenheidsmarkt.
Labour zal dit amendement waarschijnlijk wel steunen, aangezien het in lijn ligt met een motie die recent aangenomen werd op het partijcongres. De Tory’s zullen er echter minder enthousiast over zijn, aangezien zij geen zin hebben om Corbyn een overwinninkje te gunnen.
Een heel andere optie voor een doorbraak is het idee voor een zogeheten Citizen Assembly, een burgerplatform, om de beslissing aan hen over te leten. Aanjagers van dit plan zijn Labour-leden Stella Creasy en Lisa Nandy.
Dit amendement zou ook meteen dwingen dat May de Brexit uitstelt zodat er genoeg tijd is voor dit burgerplatform om opgezet te worden.
Het platform moet zitting bieden aan ‘250 leden die een representatieve afspiegeling van de bevolking vormen’ en zal rapporteren aan het Lagerhuis. Deze Citizen Assembly zal zijn licht laten schijnen over het proces ‘omtrent het vertrek van het VK uit de EU’. Of het ook een binded advies kan uitbrengen, is niet duidelijk.
Een van de controversieelste ingrediënten van Theresa May’s deal is de zogeheten ‘backstop’ voor Noord-Ierland, de noodoplossing die moet voorkomen dat er een harde grens ontstaat tussen het Britse Noord-Ierland en de Republiek Ierland.
Deze enige landsgrens van het VK zou van de een op andere dag een harde grensovergang worden, mocht de Brexit zonder deal plaatsvinden. Iedereen wil deze grens voorkomen, de ideeën over de aanpak verschillen echter nogal. Onder die zogeheten backstop blijft Noord-Ierland lid van de EU, een doorn in het oog van overtuigde Brexiteers.
Er liggen twee amendementen over dit onderwerp klaar. De eerste wil de backstop in duur beperken tot en met 31 december 2021. Een tweede voorziet in ‘alternatieve regelingen’om die harde grens te voorkomen. De eerste lijkt vooralsnog het meest kansrijk.
Plan B
Uiteindelijk heeft de Britse premier Theresa May haar ‘plan B’ gepresenteerd in het Britse Lagerhuis. Het is hetzelfde plan als het plan dat eerder werd weggestemd, plus een aantal beloftes.
Yes/No-Brexitdeal !?!?
De minister van Onderwijs, Damian Hinds, zei maandag 28.01.2019 bij de BBC in een reactie op het krantenbericht dat de regering geen ‘no-deal’ nastreeft en dat ook een duidelijke meerderheid in het parlement een goede overeenkomst met de Europese Unie wil.
Nieuwe campagne wijst bedrijven op Brexit
Met radiospotjes dringt een nieuwe overheidscampagne vanaf maandag bij het bedrijfsleven aan om zich voor te breiden op de gevolgen van de brexit. De actie richt zich op het midden- en kleinbedrijf (mkb) en (zorg)instellingen.
Volgens de regering kunnen veel bedrijven zich nog beter voorbereiden op het Britse vertrek uit de Europese Unie.
De groeiprognoses voor de Nederlandse economie voor 2019 zijn nog altijd heel redelijk. En als je kijkt naar zaken die je portemonnee raken, is de start van 2019 helemaal niet zo slecht.
Business Insider houdt, in samenwerking met nieuwsapp Upday, elke maand zeven prijzen bij die van belang zijn voor de waarde van je bezittingen en die je maandelijkse uitgaven beïnvloeden.
De huizenprijs: €2.319 per maand erbij in een jaar tijd
Ook in het slotkwartaal van 2018 ging de gemiddelde huizenprijs razend hard omhoog: een plus van 10,3 procent vergeleken met het laatste kwartaal van 2017, zo bleek deze maand uit cijfers van makelaarsclub NVM.
Hypotheekrentes staan voorlopig nog op extreem lage niveaus.
Sparen: gat met inflatie wordt nog groter door hogere btw
Terwijl de inflatie al maanden rond de 2 procent schommelt, zien spaarders rentes niet meebewegen. Variabele spaarrentes dalen gestaag en ook in januari kreeg je maximaal 0,35 procent rente op een vrij opneembare spaarrekening, volgens gegevens van de site Spaarinformatie.nl.
De economische nieuwsberichten van 2019 benadrukken vooral de gevaren voor beleggers: de ontwrichtende gevolgen van een eventuele no deal-Brexit en de groeivertraging in China.
Voor olie geldt iets vergelijkbaars als voor aandelen. Menig analist wijst op risico’s van groeivertraging in China en het gevaar van een groeidip in West-Europa, met als gevolg een lager energieverbruik, minder vraag naar olie en dus mogelijk prijsdalingen.
Tegelijk laat de start van 2019 een lichte stijging van de olieprijs zien tot een niveau van 60 dollar voor een vat Noordzee-olie.
“Het variabele tarief voor stroom is 17 procent gestegen sinds vorige maand en maar liefst 36 procent sinds januari 2018”, aldus online consumentenadviseur Pricewise.nl.
’Te weinig angst voor harde Brexit’
Het Britse pond steeg dit jaar maar liefst 4% ten opzichte van de euro, vanuit de verwachting dat het niet tot een harde Brexit komt. Volgens enkele vooraanstaande vermogensbeheerders is het echter niet denkbeeldig dat het VK zonder akkoord de EU op 29 maart 2019 verlaat.
Een paar weken geleden stemde een overweldigende meerderheid van het Britse parlement tegen het door Theresa May met de EU bereikte Brexit-akkoord. Dinsdagavond 29.01.2019 stemmen de parlementariërs opnieuw over een nauwelijks aangepast akkoord en de verwachting is dat de premier dan een minder pijnlijke nederlaag lijdt.
D66 komt met eigen Noodwet
Nederland moet BritseNederlanders en Nederlandse Britten ofwel de Nederbritten na de brexit de keuze tussen een Brits en een Nederlandspaspoort besparen. Zij moeten voorlopig een dubbele nationaliteit kunnen krijgen, vindt D66. De regeringspartij komt daarom met een eigenhandig geschreven noodwet.
Het lukt de Britse regering en de Europese Unie maar niet afspraken te maken over een ordentelijk vertrek van de Britten uit de EU. Daardoor dreigen ze veel van de 100.000 Nederlandersin het Verenigd Koninkrijk en de 46.000 Britten in Nederland een pijnlijke keuze op te dringen. Zo kan een Nederlander in Londen die straks noodgedwongen voor een Brits paspoort kiest, niet zomaar meer wonen, werken, studeren en stemmen in Nederland.
D66 probeerde aanvankelijk het kabinet zover te krijgen gedupeerden van de brexit een dubbele nationaliteit te bieden. Maar die voelt daar niets voor. Het kabinet is spaarzaam met dubbele paspoorten, omdat die de integratie in de weg zouden kunnen staan.
D66 nodigt andere partijen uit de schouders te zetten onder de initiatiefwet en die samen te dragen. ,,Er moet nu een vangnet komen”, zegt Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma in NRC Handelsblad. ,,Dit vraagt echt om samenwerking van links tot rechts. Samen moeten we ervoor zorgen dat Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk en de Britten in Nederland niet te dupe zijn van de brexitchaos.”
Rem op de Noodwet
De speciale bevoegdheden die het kabinet achter de hand houdt om te kunnen ingrijpen bij onvoorziene gevolgen van een harde Brexit worden beknot. Een meerderheid van de Tweede Kamer zal zich naar verwachting scharen achter voorstellen daartoe van CDA, D66 en ChristenUnie.
In plaats van één jaar na de Brexit kan het kabinet een half jaar noodmaatregelen nemen. Ook moet het kabinet eventuele noodwetten binnen een week aan de Kamer voorleggen. Bovendien moet zwart op wit komen dat de zogeheten ’ministeriële regelingen’ nooit in strijd zijn met de grondwet.
‘Zeer ongebruikelijk’
Een groot deel van de Tweede Kamer ziet de noodzaak van een noodwet bij een no-deal-brexit in, maar wil niet dat bewindslieden zulke ruime bevoegdheden krijgen. Ook de Raad van State is kritisch. Het adviesorgaan van de regering noemt het “zeer ongebruikelijk” en “zeer onwenselijk” om een minister zoveel macht te geven.
‘Buitenspel’
Maar een ruime Kamermeerderheid zal vandaag 24.01.2019 duidelijk maken dat het parlement nog steeds te veel buitenspel staat. Ook de regeringspartijen D66 en CDA zijn nog lang niet overtuigd. Zij vinden bijvoorbeeld dat de noodmaatregelen binnen tien weken moeten zijn ingediend én goedgekeurd door de Tweede Kamer en dat ze anders moeten vervallen.
Backstop
De Europese hoofdonderhandelaar voor de Brexit acht het onhaalbaar om de zogenoemde ’backstop’ een beperkte looptijd te geven. De garantieregeling moet volgens Michel Barnier voor onbepaalde tijd zijn, omdat anders niet gegarandeerd kan worden dat de grens tussen EU-lidstaat Ierland en het Britse Noord-Ierland openblijft.
Noodwet
Coalitiepartijen hameren op aanpassingen in de geplande noodwet Brexit. Die geeft het kabinet speciale macht voor het geval de Britten zonder enige regeling eind maart de Europese Unie verlaten. ChristenUnie (CU) en CDA willen een „extra drempel” voor de regering om de noodwet Brexit aan te spreken. De partijen komen met dat voorstel tijdens een debat donderdag in de Tweede Kamer met VVD-minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) over de noodmaatregelen.
Telegraaf 24.01.2019
AD 24.01.2019
Nationaliteit
Britten die in Nederland wonen, komen ook bij een no-deal-brexit niet in aanmerking voor een dubbele nationaliteit. Ze zullen moeten kiezen of ze Brits blijven of Nederlander willen worden, zei minister Blok in de Tweede Kamer.
Volgens de minister van Buitenlandse Zaken is het verliezen van een andere nationaliteit als je de Nederlandse aanneemt “helemaal verweven in onze nationaliteitswetgeving”. Hij vindt het niet logisch om daar bij een brexit zonder afspraken met de Europese Unie van af te wijken.
AD 22.01.2019
Stand van zaken Brexit 21.01.2019
De Britse premier Theresa May heeft maandagmiddag haar ‘plan B’ gepresenteerd in het Britse Lagerhuis. Het is hetzelfde plan als het plan dat vorige week werd weggestemd, plus een aantal beloftes.
Volg hier alle ontwikkelingen.
De Britse premier Theresa May heeft in het Lagerhuis gezegd dat ze nog een keer gaat kijken naar het probleem van de ‘backstop’ over de grens tussen het Verenigd Koninkrijk en Ierland en dat ze daar met Brussel over gaat praten. Ze voorziet meer brexit-onderhandelingen. May zou maandag in het parlement met een alternatief komen voor haar weggestemde overeenkomst met Brussel.
Ze ontvouwde in haar toespraak geen enkel plan of alternatief voor de bestaande overeenkomst met de EU over de brexit. Ze herhaalde haar standpunten over de brexit en beklemtoonde fel tegen uitstel van de brexit of een nieuw referendum over het lidmaatschap van de EU te zijn.
Zo wil ze geen harde brexit en ‘we moeten ook eerlijk zijn naar burgers toe over wat dit inhoudt’. Een harde brexit zonder deal wordt als een doemscenario gezien. Met een alternatief voor het huidige plan kwam de premier dus niet. “Er is geen grote koerswending”, aldus correspondent Melle Garschagen.
Het Lagerhuis heeft afgelopen dinsdag met een enorme meerderheid Mays brexitdeal afgewezen. Ze zei dat ze het parlement gaat raadplegen in de volgende ronde van brexit-onderhandelingen. Of ze de komende week wel steun krijgt van het Britse Lagerhuis is de vraag.
Ierland
De Britse premier Theresa May overweegt het Goedevrijdagakkoord met Ierland te wijzigen om zo de impasse rond de Brexit te doorbreken.
Volgens The Telegraph wil May op deze manier haar plan B door het Britse Lagerhuis loodsen. De premier zou maandag een alternatief voor haar weggestemde Brexit-deal aan de parlementsleden moeten voorleggen.
De Britse regering hoeft niet bij Ierland aan te kloppen voor rechtstreekse onderhandelingen over de brexit. ,,Dit is een onderhandeling tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk’’, beklemtoonde de Ierse minister Helen McEntee (Europese Zaken) vanmorgen bij omroep RTÉ.
De Britse premier Theresa May legde vanmiddag in het parlement een verklaring af over haar ‘plan B’ voor de brexit.
AD 17.01.2019
Het BREXIT drama
Premier Mark Rutte heeft met teleurstelling gereageerd op de dramatische nederlaag van zijn Britse collega Theresa May. ,,Ik betreur, maar respecteer de uitslag van de stemming in het Britse Lagerhuis over de huidige brexitdeal’’, twittert de minister-president.
Eerder zei Mark Rutte nog te rekenen op een goede afloop. Hij benadrukte toen nog ‘alle vertrouwen’te hebben in de Britse premier. Nu stelt Rutte dat het ‘aan het Verenigd Koninkrijk’ is om te beslissen hoe er verder wordt gegaan.
AD 16.01.2019
Uitstel
De Britse regering kan uitstel krijgen om alsnog een brexitdeal door het parlement te loodsen. Dat zegt premier Mark Rutte. Als de Britten daarom vragen, zal de Europese Unie daar ‘welwillend’ naar kijken, hoewel grote aanpassingen ondenkbaar lijken.
AD 17.01.2019
Maar als we nog een paar maanden langer in dit cirkeltje blijven draaien, heeft uitstel geen zin, aldus Premier Rutte.
Alleen verliezers
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken stelt dat de EU-landen geen trek hebben in ‘majeure aanpassingen’ aan de huidige brexitdeal. ,,Zo gaat het niet werken. Als dat de strategie van het Verenigd Koninkrijk is, is die tot mislukken gedoemd.’’
Volgens Blok kent de door May verloren brexitstemming ‘alleen maar verliezers’. ,,Het is niet verrassend, maar nog steeds wel teleurstellend. Het pakket dat nu is weggestemd was voor Nederland en overigens óók voor het Verenigd Koninkrijk een heel goede uitkomst.’’
Telegraaf 19.01.2019
Volgens Blok heeft het akkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie sloten ‘de juiste balans’. ,,Je kunt niet van de EU verwachten dat we onze mensen in het Verenigd Koninkrijk in een lastige positie brengen en onze ondernemers aan strengere eisen te laten voldoen, terwijl de Britten toegang houden tot de interne markt.’’ Grote aanpassingen lijken hem daarom niet bespreekbaar.
Brussel staat open voor respijt, ‘maar dan moeten ze wel een idee hebben hoe ze het dan willen oplossen’, meent Rutte. ‘Als we nog een paar maanden langer in dit cirkeltje blijven draaien’, heeft uitstel volgens de premier geen zin.
AD 16.01.2019
Aanblijven
Premier May mag aanblijven van het Britse parlement. Hetzelfde parlement dat haar zwaarbevochten brexitdeal een dag eerder zo meedogenloos afknalde.
Want uiteindelijk heeft de Britse premier May woensdagavond 16.01.2019 een motie van wantrouwen overleefd. 306 parlementariërs stemden voor de motie, 325 stemden tegen. De motie was ingediend door oppositiepartij Labour, na de vernietigende nederlaag die May dinsdag leed met de stemming over haar brexitdeal.
Labourleider Corbyn zei dat het land nu door ,,een zombieregering” wordt geleid en dat premier May totaal geen controlemeer over de gebeurtenissen heeft. Corbyn mikte met zijn motie op nieuwe verkiezingen.
AD 17.01.2019
‘Serieuze oplossingen’
Ondertussen is Brussel in gespannen afwachting van de volgende stappen van de Britse premier Theresa May richting de EU nu zij een motie van wantrouwen in het Lagerhuis heeft overleefd en premier blijft.
Er circuleren ‘veel ideeën en gedachten’ om te voorkomen dat de Britten de EU (en zichzelf) grote schade toebrengen door zonder afspraken de EU te verlaten, aldus een hoge ambtenaar, en een ervan is uitstel van de brexit.
Initiatief tot uitstel
Het initiatief tot uitstel moet volgens de procedures van de Britten zelf komen. Mocht May uitstel vragen dan moet zij rechtvaardigen waarvoor de extra tijd nodig is. De EU wil horen ‘met welke serieuze oplossingen de meerderheid van het Britse parlement de brexitdeal kan steunen’, aldus een EU-diplomaat.
Motie van wantrouwen
Corbyn diende eerder al een motie van wantrouwen in tegen May, maar die haalde het niet. May heeft Corbyn vandaag voor de tweede keer geschreven en gevraagd om een gesprek.
Ze noemt het verkeerd dat Corbyn de parlementsleden wil verbieden met haar te praten, en zegt graag de voorstellen van Labour te willen bespreken. Maar volgens de Britse zender Sky News heeft May ook gezegd dat Corbyns eis om hoe dan ook een no deal-brexit uit te sluiten, een onmogelijke voorwaarde voor haar is.
Mogelijk is de regering van May bereid die toezegging te doen. In een gelekte telefonische vergadering zei minister van Financiën Philip Hammond dat de ‘no deal’-optie van tafel zou kunnen, meldt The Telegraph.
Een andere krant, The Times, stelt dat een aantal belangrijke voorstanders van brexit de regering hun eigen plan Bwil presenteren. Daarin willen ze een belofte van de premier dat er een tijdslimiet wordt gesteld aan de verguisde backstop-constructie in de weggestemde deal.
Die backstop is een soort verzekeringspolis over de grens tussen Noord-Ierland en Ierland die het Verenigd Koninkrijk aan de EU blijft binden. “Maar voor de EU is zo’n tijdslimiet juist altijd onbespreekbaar geweest”.
Tja, het is namelijk best wel ingewikkeld hoor !!!
Doemscenario ineens dichtbij
Het begint nu echt door te dringen: de scheiding tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU komt ras dichterbij. En het kan wel eens een heel nare breuk worden.
Het kabinet heeft de hoop op een brexit-akkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU nog niet opgegeven. Maar veel hoop resteert niet. Wat in tweeënhalf jaar niet is gelukt, zal in tweeënhalve maand hoogstwaarschijnlijk niet alsnog lukken.
Nu premier May de vertrouwensstemming in het Britse parlement heeft overleefd, heeft ze tot maandag 21.01.2019 om met een alternatief brexitplan te komen. Een plan B dat wél een meerderheid in het parlement kan halen.
Dan nog moeten alle 27 EU-leiders instemmenmet uitstel, dat tot uiterlijk 2 juli 2019 kan duren tenzij het Verenigd Koninkrijk alsnog meedoet aan de Europese verkiezingen eind mei 2019.
AD 16.01.2019
Terugblik
“We moeten kalm blijven, de dialoog voortzetten en transparant blijven”, zei brexit-hoofdonderhandelaar Michel Barnier vanochtend in het Europarlement. Ondertussen lijkt niemand nog te weten hoe het verder moet met de Brexit.
May’s Brexitdeal werd gisteravond met verpletterende cijfers verworpen. Dat wil nog niet zeggen dat de rol van Theresa May is uitgespeeld. Vandaag (woensdag 16.01.2019) werd gestemd over een motie van wantrouwen tegen May, die ze heeft overleefd.
Uitstel van de stemming in december. Een allerlaatste emotioneel pleidooi weloverwogen te stemmen in het landsbelang. En achter de schermen paniek en een poging dwarse Conservatieven ervan te overtuigen dan maar liever niet te laten stemmen in plaats van tégen te stemmen. Het mocht allemaal niet baten.
AD 18.01.2019
Bij het traditionele geschuifel door de ‘division lobbies’ was het overvol in de lobby van de tegenstanders van Mays deal, waar 432 Conservatieven en oppositieleden elkaar vonden voor een historische aframmeling voor een zittende premier.
Vervelend voor Theresa May – helemaal als een op de drie van je eigen Kamerleden je laat vallen – maar nog vervelender voor de meeste Britten. Want waar zij onderhand de buik van vol hebben, is een nieuwe verlenging van een ongekende, en onderhand ook gênante, politieke crisis.
AD 18.01.2019
Obstakel
Theresa May overleeft als premier en wilde geen concessies doen – daarmee is ze een obstakel geworden voor het laten slagen van de Brexit. Opiniepeilingen suggereren dat Britse kiezers aan de ene kant af willen van de vermeend negatieve aspecten van het lidmaatschap van de Europese Unie; tegelijk willen ze alle voordelen behouden die dat lidmaatschap meebrengt.
Een Brexit-deal sluiten die deze twee dingen verenigt, is simpelweg onmogelijk. Geen enkele Britse premier zou die klus kunnen klaren. In de praktijk schiet elke deal tekort.
Het was dus niet verrassend dat de overeenkomst die May met de EU sloot, dinsdag werd weggestemd in het Britse Lagerhuis. Maar de omvang van de nederlaag was wel verrassend.
Zo besloot May om Artikel 50 te activeren (het onderdeel van het Europees Verdrag dat gaat over uittreding van een lidstaat, red.), voordat ze met haar regering een duidelijke Brexit-strategie had uitgestippeld.
Vervolgens verspilde ze eerst maanden en toen jaren, waarbij ze meer met haar eigen partij onderhandelde dan met de Europese Unie.
Bij de start van de Brexit-procedure in 2017 heeft May een aantal rode lijnen gedefinieerd. Die hebben betrekking op douane-regelingen, immigratie en de zeggenschap van het Europese Hof van Justitie. Op basis hiervan was alleen een vrij simpel vrij handelsakkoord mogelijk van het Canadese type.
Van belang is vooral dat de rode lijnen van May het onvermijdelijk maakten, dat er controles zouden komen bij de grens van Ierland en Noord-Ierland.
May heeft op geen enkel moment in de afgelopen twee jaar een poging gedaan om begrip te tonen voor de 48 procent van de Britse kiezers die ervoor hadden gekozen om bij de EU te blijven. Ook heeft ze nooit toenadering gezocht tot oppositiepartijen die ze nodig had om een deal door het parlement te loodsen.
Zelfs nu, na de historische nederlaag in het Lagerhuis, geeft ze geen signalen af waaruit blijkt dat ze begrijpt dat ze zaken fundamenteel anders moet aanpakken. Anders zal ze nooit een parlementaire meerderheid achter zich krijgen.
Vooralsnog houdt May vast aan haar rode lijnen en lijkt ze niet van zins een substantieel andere deal te willen aanvaarden.
Daarmee lijkt het overleven van May als premier een obstakel te zijn geworden voor het sluiten van compromissen waar een meerderheid van het Lagerhuis zich in kan vinden.
AD 19.01.2019
Gevolgen voor Nederland
Naturalisatie
Het aantal Britten dat zich tot Nederlander laat naturaliseren naturaliseren is in vier jaar tijd bijna vertienvoudigd, waarschijnlijk vanwege de brexit. Hun aantal steeg van 19 in 2015 tot 169 in de eerste elf maanden van 2018. Voor de Britten is het een ingrijpende stap: ze geven in de meeste gevallen hun eigen nationaliteit op.
In de cijfers van de laatste vier jaar lijkt het effect van de naderende Brexit goed waarneembaar. Het aantal naturalisaties klom van 19 (2015) naar 41 (2016) naar 125 (2017) naar 169 (tot en met november 2018). Het aantal Britten dat afgelopen december voor het Nederlanderschap koos, is bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) nog niet bekend, maar het totaal over 2018 komt dus nog hoger uit.
De gevolgen van een no-deal-brexit voor Nederland zijn groot en raken veel beleidsterreinen. Dat blijkt uit een overzicht van minister Blok van Buitenlandse Zaken.
De minister beschrijft welke maatregelen al zijn genomen om Nederland voor te bereiden op een no-deal-scenario.
AD 24.01.2019
Ook Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk maken zich zorgen over de gevolgen van de brexit. Toch is het onvermijdelijk dat dat scenario gepaard zal gaan met “verstoringen en problemen”, aldus Blok.
RO 21.03.2019 Steeds meer bedrijven bereiden zich voor op de gevolgen van Brexit. Dat blijkt uit de eerste resultaten van nieuw onderzoek door Kantar Publicin opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Medio maart zei 32 procent van de ondernemers zich actief (in grote mate of behoorlijk) aan het voorbereiden te zijn. In de zomer van 2018 was dat nog 18 procent en in 2017 was maar 9 procent van de ondernemers aan de slag met voorbereidingen op Brexit.
Daarnaast zegt 44 procent zich een beetje voor te bereiden. In totaal is dus driekwart van de bedrijven in meer of mindere mate bezig met Brexit. Het aantal ondernemers die helemaal niets doen aan voorbereidingen, is fors gedaald van 46 naar 20 procent.
Gevolgen
De toegenomen voorbereiding hangt samen met groeiende zorgen onder ondernemers over de gevolgen van een vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. De groep die denkt dat Brexit redelijk grote gevolgen zal hebben voor de Nederlandse economie, is toegenomen naar 65 procent – tegen 54 procent in 2018.
Daarentegen denkt nog maar 21 procent dat Brexit niet zulke grote of bijna geen gevolgen zal hebben voor het Nederlandse bedrijfsleven, terwijl dat in 2018 nog 31 procent was en in 2017 nog 35 procent.
Ook verwachten nu meer ondernemers dat Brexit grote gevolgen zal hebben voor hun eigen bedrijf. Zo voorziet 28 procent redelijk tot zeer grote gevolgen, terwijl dat in 2018 nog 21 procent was. De meerderheid (77 procent) ziet vooral negatieve gevolgen van Brexit. Net als in 2017 en 2018 maken bedrijven zich vooral zorgen om extra regelgeving (douaneformaliteiten, controles en inspecties) en invoerheffingen.
Voorbereiden
Bedrijven bereiden zich op verschillende manieren voor: door het nieuws te volgen, uit te zoeken hoe het zit met de douaneregels, invoerheffingen en BTW en door in gesprek te gaan met leveranciers, afnemers en andere schakels in hun keten. Ruim een kwart geeft aan afspraken te maken over levering en prijzen na de Brexit. Een op de vijf maakt afspraken met transporteurs of oriënteert zich op andere markten, producten of leveranciers.
Burgers
Kantar heeft ook onderzoek gedaan naar de beleving van Brexit onder doorsnee burgers in Nederland. Opvallend hier is de sterk toegenomen informatiebehoefte. Waar in 2018 de meeste mensen (92 procent) nauwelijks behoefte hadden aan informatie over Brexit, heeft nu meer dan een vijfde van de burgers in zeer grote mate (3 procent) of behoorlijk (18 procent) behoefte aan informatie over Brexit.
Slechts drie op de tien Nederlanders geven aan geen behoefte te hebben aan deze informatie. Vragen die vooral leven, gaan over de toekomstige relatie met het Verenigd Koninkrijk, gevolgen van Brexit voor de Nederlandse economie en voor het reizen van en naar het Verenigd Koninkrijk.
Nederlanders in het VK
Bij Nederlanders die in het Verenigd Koninkrijk wonen, blijft de ongerustheid over de gevolgen van Brexit en de informatiebehoefte hoog. Deze groep maakt zich de meeste zorgen over nieuwe douaneformaliteiten, het recht om er te mogen blijven wonen en werken en een groeiende culturele afstand tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.
Drie op de tien Nederlanders in het land bereidt zich behoorlijk (21 procent) of in grote mate (9 procent) voor op de mogelijke gevolgen van Brexit. Dit was in 2018 nog 22 procent.
Het volledige onderzoek van Kantar verschijnt binnenkort.
Telegraaf 21.03.2019 Met nog een goede week te gaan tot de datum waarop de Brexit een feit had moeten zijn, staat alles door chaos aan Britse zijde nog steeds op losse schroeven. In Brussel vroeg premier May haar 27 EU-collega’s om uitstel.
Vijf vragen over een uitgestelde Brexit:
Waarom is uitstel nodig?
Omdat de scheidingsdeal die de Britse premier met de EU heeft uitonderhandeld al twee keer door haar eigen parlement is verworpen. Een derde stemming ging deze week niet door. Maar het is de bedoeling dat er komende week nogmaals over wordt gestemd, al is dat nog niet helemaal zeker.
Krijgt May haar uitstel?
Op de Europese top in Brussel krijgt ze veel vragen. De EU-leiders willen weten hoe ze het voor elkaar denkt te gaan boksen wat betreft de steun in haar eigen parlement. Alleen als de deal wordt aangenomen krijgt ze een uitstel van enkele maanden. Dit is nodig om wetgeving op orde te krijgen, het gaat om een zogeheten ’technisch uitstel’.
Gaat de deal het alsnog halen?
De kans dat May wederom in het stof zal bijten is zeker niet denkbeeldig gezien de twee grote nederlagen die May telkens in haar eigen parlement leed. Maar de redenering is nu dat hoe dichter bij de afgrond van een no deal Brexit van 29 maart, hoe moeilijker het wordt voor twijfelaars om tegen te stemmen.
Voor Brexiteers geldt dat van langer uitstel mogelijk afstel komt, voorstanders van een zachte Brexit of diegenen die liever in de EU blijven vrezen een no deal-scenario dat tot chaos zal leiden.
Maar wat als de deal wederom wordt weggestemd?
Dan is er een groot probleem. Buiten harde Brexiteers wil niemand een no deal-scenario, maar dat scenario ligt dan wel nadrukkelijk op tafel. De EU-leiders zullen opnieuw bij elkaar moeten komen. Om een rampscenario de pas af te snijden zal er een lang uitstel voor de Britten moeten komen.
Het VK zal Europese verkiezingen moeten organiseren en blijft bijna drie jaar na het Brexit-referendum gewoon lid van de EU. Hoe het verder gaat na mogelijk nieuwe Britse verkiezingen of een nieuw referendum weet niemand.
Is er nog vertrouwen in May?
May heeft erop gezinspeeld dat ze op zal stappen als het tot een lang uitstel van de Brexit mocht komen. Zowel in eigen land als op het Europese continent zijn er eigenlijk nog maar weinig mensen die niet hoofdschuddend naar haar optredens kijken. Ze is weinig flexibel geweest en van haar autoriteit is weinig over.
Tegelijkertijd is er in Brussel het besef dat het geen pas geeft om alleen May de schuld van de chaos in de schoenen te schuiven, de hele Britse politiek houdt elkaar in een wurggreep. Premier Rutte nam het donderdag bij aankomst in Brussel voor haar op. „Ik probeer me in haar schoenen te verplaatsen. Wat May meemaakt is bijna onmenselijk.”
Telegraaf 21.03.2019 Een onlinepetitie gericht aan de Britse regering met het verzoek bij de Europese Unie te blijven, heeft in nog geen twee dagen tijd al 700.000 ondertekenaars vergaard. De site met deze petitie is van het Britse parlement, dat in debat moet over alle petities die meer dan 100.000 ondertekenaars krijgen. Britse media berichtten dat de site werd overspoeld met ondertekenaars en daardoor enige tijd onbruikbaar werd.
In theorie kan de regering de EU laten weten dat het land bij nader inzien toch lid blijft. Daar is geen instemming van derden voor nodig. Maar in het duizend-en-een dag geleden gehouden referendum over EU-lidmaatschap stemde in 2016 een meerderheid voor de Brexit. De meeste Britse parlementsleden, ook voorstanders van lidmaatschap, tornen niet aan de uitslag van het referendum.
Met het opzeggen van het lidmaatschap eind maart 2017 is vastgelegd dat het land 29 maart om 23.00 uur Britse tijd de EU verlaat (het is dan bij ons net 30 maart). Premier Theresa May is in Brussel en vraagt de EU om uitstel van de brexit tot eind juni, omdat het Lagerhuis de overeenkomst die May in de afgelopen twee jaar met Brussel voor de brexit heeft getroffen, al twee keer heeft weggestemd.
Telegraaf 21.03.2019 De EU is bereid om de Britse premier Theresa May meer tijd te geven voor de brexit onder voorwaarde dat het Britse parlement ’ja’ zegt tegen de brexitdeal die May in november met Brussel heeft gesloten. Dat zei premier Mark Rutte bij het begin van de EU-top in Brussel. „Ik wil de druk vooral bij het Britse parlement leggen.”
Rutte weigerde te speculeren wat de EU zal doen als het Lagerhuis, dat de principeovereenkomst al twee keer heeft afgewezen, dat opnieuw zou doen. „Dan zetten we weer een volgende stap.” Volgens bondskanselier Angela Merkel moet de EU „tot het laatste uur proberen tot een ordelijke brexit te komen.” Als het Britse parlement niet instemt met Mays deal, dan „zullen we beslissen wat we nog kunnen doen.”
Wat de Franse president Emmanuel Macron betreft is het bij een derde nee-stem afgelopen en wordt iedereen dan naar een vertrek zonder deal geleid. „Dat is zeker.” Hij zei wel open te staan voor een kort, technisch uitstel. „We kunnen niet in deze situatie blijven. De EU moet ook verder.”
May heeft de EU gevraagd om uitstel van de brexit, het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Dat staat nu op 29 maart gepland maar zij wil de deadline verplaatsten naar 30 juni. De 27 andere leiders moeten daar unaniem mee instemmen. Ze spreken daar donderdag over. Rutte verwacht dat de 27 EU-leiders „vandaag een knikje zullen geven” richting May.
May zei in Brussel te zijn om een kort uitstel te bespreken om het Lagerhuis tijd te geven om „te leveren.” Rutte zei dat de EU begrijpt dat er meer tijd nodig is om een goedgekeurde deal juridisch in Britse wetten te „verankeren.”
AD 21.03.2019 De EU is bereid om de Britse premier Theresa May meer tijd te geven voor de brexit onder voorwaarde dat het Britse parlement de brexitdeal goedkeurt die May in november met Brussel sloot.
Dat zei premier Mark Rutte bij het begin van de EU-top in Brussel. ,,Ik wil de druk vooral bij het Britse parlement leggen.’’ Rutte weigerde te speculeren wat de EU zal doen als het Lagerhuis, dat de principeovereenkomst al twee keer heeft afgewezen, dat opnieuw zou doen. ,,Dan zetten we weer een volgende stap.’’
Volgens bondskanselier Angela Merkel moet de EU ‘tot het laatste uur proberen tot een ordelijke brexit te komen.’ Als het Britse parlement niet instemt met Mays deal, dan ‘zullen we beslissen wat we nog kunnen doen.’
Wat de Franse president Emmanuel Macron betreft is het bij een derde nee afgelopen en wordt iedereen naar een vertrek zonder deal geleid. ,,Dat is zeker.’’ Hij zei wel open te staan voor een kort, technisch uitstel. ,,We kunnen niet in deze situatie blijven. De EU moet ook verder.’’
Uitstel
May heeft de EU gevraagd om uitstel van het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Dat staat nu op 29 maart gepland, maar zij wil de deadline verplaatsen naar 30 juni. De andere leiders moeten daar unaniem mee instemmen. Rutte verwacht dat de 27 EU-leiders ‘vandaag een knikje zullen geven’ richting May.
De premier zei in Brussel te zijn om een kort uitstel te bespreken om het Lagerhuis tijd te geven ‘te leveren’. Rutte zei dat de EU begrijpt dat er meer tijd nodig is om een goedgekeurde deal juridisch in Britse wetten te ‘verankeren’.
Het verzoek van May om uitstel van de brexit tot 30 juni roept veel vragen en mogelijk politieke complicaties op, liet EU-president Donald Tusk eerder al weten nadat hij de andere regeringen had geraadpleegd. De andere EU-leiders moeten formeel instemmen met uitstel, slechts één veto is genoeg om het uitstel van tafel te krijgen.
Behalve de Britse premier May is ook oppositieleider Jeremy Corbyn vandaag in Brussel. Hij zal daar aan diverse Europese leiders het alternatieve brexitplan van de Labourpartij voorleggen.
Volgens zijn partij spreekt Corbyn onder anderen met zeven regeringsleiders en de secretaris-generaal van de Europese Commissie, Martin Selmayr.
Een eerder alternatief plan van Labour werd in het Lagerhuis weggestemd. De grootste oppositiepartij wilde daarin onder meer dat het Verenigd Koninkrijk na de brexit deel blijft uitmaken van een douane-unie met de Europese Unie.
Tusk met de Italiaanse premier Giuseppe Conte, de Australische kanselier Sebastian Kurz en de premier van Luxemburg, Xavier Bettel. Ⓒ EPA
Telegraaf 21.03.2019 De Europese Unie is bereid de brexit uit te stellen tot 22 mei op voorwaarde dat het Britse Lagerhuis het akkoord over de scheidingsvoorwaarden goedkeurt. Dat staat in een conceptverklaring die EU-president Donald Tusk heeft opgesteld.
De 27 regeringsleiders zijn de kwestie nog aan het bespreken, nadat zij premier Theresa May een kleine twee uur hadden gesproken over haar verzoek voor een uitstel tot 30 juni. Die datum stuit op bezwaren omdat tussen 23 en 26 mei Europese verkiezingen worden gehouden. May wil daar onder geen beding aan meedoen. Een verlenging tot na 22 mei is daarom niet mogelijk, aldus de ontwerpverklaring.
De verwachting is dat May het terugtrekkingsakkoord volgende week voor de derde keer voorlegt aan haar parlement. Als het Lagerhuis dan opnieuw nee zegt, volgt mogelijk een nieuwe EU-top op donderdag, een dag voor de huidige brexitdatum van 29 maart 2019.
AD 21.03.2019 De Europese Unie is bereid de brexit uit te stellen tot 22 mei op voorwaarde dat het Britse Lagerhuis het akkoord over de scheidingsvoorwaarden goedkeurt. Dat staat in een conceptverklaring die EU-president Donald Tusk heeft opgesteld.
De 27 regeringsleiders zijn de kwestie nog aan het bespreken, nadat zij premier Theresa May een kleine twee uur hadden gesproken over haar verzoek voor een uitstel tot 30 juni. Die datum stuit op bezwaren omdat tussen 23 en 26 mei Europese verkiezingen worden gehouden. May wil daar onder geen beding aan meedoen. Een verlenging tot na 22 mei is daarom niet mogelijk, aldus de ontwerpverklaring.
Met de verklaring blijft Tusk bij zijn verklaring van gisteren. Toen gaf de EU-president ook al aan te kunnen instemmen met een klein uitstel van de brexit, mits het Britse parlement volgende week wel instemt met de scheidingsdeal. Ook Rutte bezigde die woorden, vandaag voor het begin van de EU-top in Brussel. ,,Ik wil de druk vooral bij het Britse parlement leggen.’’
Derde keer stemmen
De verwachting is dat May het terugtrekkingsakkoord volgende week voor de derde keer voorlegt aan haar parlement. Als het Lagerhuis dan voor een derde keer nee zegt, volgt mogelijk een nieuwe EU-top op donderdag, een dag voor de huidige brexitdatum van 29 maart. Rutte wilde eerder vandaag nog niet speculeren wat de EU zal doen als het Lagerhuis de principeovereenkomst opnieuw afwijst. ,,Dan zetten we weer een volgende stap.’’
Premier Rutte overlegt vooraf met voorzitter Tusk van de Europese RaadAFP
EU-leiders buigen zich vanmiddag over het verzoek van premier May om de brexit uit te stellen tot 30 juni.
NOS 21.03.2019 Een dag nadat in Nederland de nexit-partij Forum voor Democratie er met de winst vandoor ging, praat premier Rutte in Brussel met de andere EU-leiders over de brexit. Op tafel ligt het verzoek van de Britse premier May om de brexit-deadline van 29 maart uit te stellen naar eind juni, zodat de Britten de tijd hebben om ordentelijk de EU te verlaten.
Dat verzoek vereist de instemming van alle 27 andere lidstaten, maar die hebben grote twijfels. De leiders willen garanties van de Britse premier. Om te beginnen willen ze weten wat de waarde van de brief over het gewenste uitstel is die May gisteren aan haar collega’s heeft geschreven. “Is dat een persoonlijke brief, een brief van haar partij, of het parlement? We weten het niet”, zegt een hoge EU-diplomaat.
En dan de inhoud.
Wat gaan de Britten doen met de negentig dagen uitstel? Opnieuw politiek ruzie maken of wordt uiteindelijk de overeenkomst die met de EU is gesloten, goedgekeurd?
Kort uitstel
Volgens premier May kan er volgende week opnieuw gestemd worden in het Britse Lagerhuis, maar dat is geen garantie en al helemaal geen zekerheid dat de deal ook wordt aangenomen. Ondanks alle bezwaren lijken de EU-leiders weinig anders te kunnen dan het verzoek van May te honoreren. De Duitse bondskanselier Merkel zei dat kort uitstel mogelijk is.
Maar zij wil dat het uitstel hooguit tot eind mei duurt. Op 23 mei zijn er Europese verkiezingen en voor die datum moeten de Britten absoluut uit de EU zijn vertrokken. Juristen in Brussel maken zich grote zorgen over de legitimiteit van besluiten. “We moeten de bestuurbaarheid van de EU niet in de waagschaal stellen”, zo klinkt het her en der in de wandelgangen.
Als de Britten namelijk blijven tot eind juni, praten ze gewoon mee over wie de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie wordt. Ze zitten aan tafel bij de onderhandelingen over de nieuwe begroting en in de maand juni zal de nieuwe strategische agenda voor de EU worden opgesteld.
Nieuwe stemming
Aan het eind van de middag mag premier May haar zegje doen bij de EU-leiders. Als ze daarmee klaar is, moet ze de vergaderzaal uit en dan praten de 27 andere leiders verder over haar verzoek tot uitstel.
Als ze daarmee instemmen is het wachten op volgende week dinsdag, wanneer waarschijnlijk de derde stemming wordt gehouden in het Lagerhuis. Bij de vorige twee stemmingen werden de afspraken over brexit met een grote meerderheid afgewezen.
Als het Britse parlement de deal aanneemt kan alles netjes geregeld worden en verlaten de Britten nog voor de zomer de EU. De 27 leiders zullen vandaag bepalen op welke datum dat gebeurt.
Als het Lagerhuis opnieuw de afspraken verwerpt, wordt volgende week een extra crisistop in Brussel gehouden. Op tafel liggen dan drie mogelijkheden: lang uitstel, een kort uitstel en May de gelegenheid geven om voor een vierde keer te proberen de deal door het parlement te loodsen, of zonder afspraak op 29 maart afscheid nemen van elkaar – het zogenoemde no-dealscenario.
Telegraaf 21.03.2019 Behalve de Britse premier Theresa May is donderdag ook oppositieleider Jeremy Corbyn in Brussel. Hij zal daar aan diverse Europese leiders het alternatieve Brexitplan van zijn partij Labour voorleggen.
Corbyn zal proberen de Europese leiders ervan te overtuigen dat zijn plan door het Lagerhuis komt. Volgens zijn partij spreekt Corbyn onder anderen met zeven regeringsleiders en de secretaris-generaal van de Europese Commissie, Martin Selmayr.
Een eerder alternatief plan van Labour werd in het Lagerhuis weggestemd. De grootste oppositiepartij wilde daarin onder meer dat het Verenigd Koninkrijk na de Brexit deel blijft uitmaken van een douane-unie met de Europese Unie.
AD 21.03.2019 Behalve de Britse premier Theresa May is ook oppositieleider Jeremy Corbyn vandaag in Brussel. Hij zal daar aan diverse Europese leiders het alternatieve brexitplan van zijn partij Labour voorleggen.
Corbyn zal proberen de Europese leiders ervan te overtuigen dat zijn plan door het Lagerhuis komt. Volgens zijn partij spreekt Corbyn onder anderen met zeven regeringsleiders en de secretaris-generaal van de Europese Commissie, Martin Selmayr.
Een eerder alternatief plan van Labour werd in het Lagerhuis weggestemd. De grootste oppositiepartij wilde daarin onder meer dat het Verenigd Koninkrijk na de brexit deel blijft uitmaken van een douane-unie met de Europese Unie.
MSN 20.03.2019 De Britse premier Theresa May zei woensdag dat ze diepe spijt heeft van haar besluit om van de Europese Unie uitstel van de brexit te vragen. Ze dringt er bij het parlement op aan haar plan nu te steunen. De brexitdeal werd twee keer eerder verworpen in het Lagerhuis.
,,Deze vertraging is een kwestie van grote persoonlijke spijt voor mij”, zei May in een verklaring voor haar ambtswoning Downing Street 10. ,,Ik hoop van harte dat de parlementsleden een manier zullen vinden om de deal te steunen die ik met de EU heb onderhandeld, een deal die (de uitkomst van) het referendum uitvoert en de beste deal is die onderhandelbaar is. Ik zal dag en nacht blijven werken om er steun voor te vinden”, zei ze.
Ze voegde eraan toe dat ze niet bereid is de brexit verder uit te stellen dan 30 juni. Eerder op woensdag vroeg May de EU om het Verenigd Koninkrijk toe te staan de vertrekdatum met drie maanden te verlengen tot 30 juni. Verwacht wordt dat de EU-leiders de kwestie bespreken tijdens een top op donderdag.
Elsevier 20.03.2019 De Britse premier Theresa May heeft de Europese Unie (EU) gevraagd om uitstel van de Brexit. Maar of de EU daar ook mee instemt, is nog maar zeer de vraag. De Franse president Emmanuel Macron lijkt dwars te gaan liggen. Op verzoek van oppositiepartij Labour komt er woensdag een spoeddebat in het Lagerhuis.
Vier vragen en antwoorden;
Wat wil May precies?
De Britse premier wil graag uitstel van uittreding tot 30 juni. Ze deed dat verzoek in een brief aan EU-president Donald Tusk. De tijd dringt voor May, want haar land moet over 9 dagen de EU verlaten.
Maandag kreeg May nog een zware nederlaag voor haar kiezen. De voorzitter van het Britse Lagerhuis John Bercow besloot toen dat het terugtredingsakkoord dat vorige week werd afgewezen niet opnieuw in stemming mag worden gebracht. Een flinke tegenvaller voor May, die aanstuurde op een derde stemming over haar deal.
Parlementariërs zitten dus niet te wachten op May’s deal, maar willen ook geen Brexit zonder akkoord over de scheidingsvoorwaarden en dus heeft May een mandaat gekregen om de EU om uitstel te vragen.
In haar brief aan Tusk schrijft May dat ze haar akkoord toch nog een derde keer wil voorleggen aan het Lagerhuis. Daardoor is het volgens de Britse premier niet mogelijk een derde stemming te houden voordat de Europese leiders deze week bijeen komen.
De premier maakte ook duidelijk dat ze niet wil dat haar land weer meedoet aan de Europese verkiezingen. Dat is volgens haar niet in het belang van het Verenigd Koninkrijk of de Europese Unie. De verkiezingen voor het Europees Parlement zijn in mei.
Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker staat volgens zijn woordvoerder telefonisch in contact met May over ‘de beste manier’ om toestemming te krijgen.
Een heikel punt bij uitstel zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement. Die worden van 23 tot 26 mei gehouden en elk EU-land is verplicht die te organiseren. Volgens een woordvoerder van de Europese Commissie kan een kort uitstel daarom niet langer dan tot 23 mei duren. May zou hiervan op de hoogte zijn gesteld.
May wil overigens helemaal niet dat haar land weer meedoet aan de Europese verkiezingen. Meedoen is volgens haar niet in het belang van het Verenigd Koninkrijk of de Europese Unie.
Hoe nu verder?
May wil haar Brexit-deal, die al twee keer werd weggestemd, vóór 30 juni nogmaals voorleggen aan het Lagerhuis in een poging om bij de derde keer wel een meerderheid achter zich te krijgen. Maar voor het zover is, volgt morgen (donderdag) en vrijdag een top van de Europese Raad in Brussel, waar alle 28 regeringsleiders van de lidstaten van de Europese Unie (EU) bijeenkomen. Ook onder anderen hoofdonderhandelaar Michel Barnier en Juncker zullen aanwezig zijn. Bij de top moet May al haar collega’s ervan overtuigen hun goedkeuring te geven aan de verlenging van de uittredingstermijn in artikel 50, waarin het Britse vertrek uit de EU wordt geregeld.
Alles over het vertrek van de Britten uit de EU in ons Brexit-dossier
Volgens de EU moeten er zinvolle argumenten zijn om de Brexit uit te stellen. Een woordvoerder van de Franse president Emmanuel Macron zei woensdag dat uitstel ‘niet automatisch is gegarandeerd’. Het Franse tijdschrift Le Point meldt dat Macron zich zal verzetten tegen een verlenging, waardoor er geen sprake is van unanimiteit en het Verenigd Koninkrijk dus afkoerst op een harde Brexit. Het gerucht ging ook dat Italië mogelijk dwars zou gaan liggen, maar premier Giuseppe Conte heeft dinsdag gezegd dat hij toch voorstander is van een kort uitstel.
Na de top heeft May nog precies een week tot uittredingsdatum van vrijdag 29 maart. Mocht de EU haar de kans op uitstel niet geven, werkt de Britse premier waarschijnlijk komend weekend (23 en 24 maart) door aan een aangepaste deal, waarover het Lagerhuis dan in de week van 25 tot 29 maart moet stemmen. Als er dan nog steeds geen meerderheid is voor May’s deal, noch voor een tweede referendum of afstel (wat beide zeer onwaarschijnlijk lijkt), is de no deal op vrijdag 29 maart om 23.00 uur een feit.
Hoe reageert het Britse pond?
Het uitstellen van de Brexit tot zeker 30 juni doet het pond geen goed. De Britse munt is in korte tijd 0,9 procent minder waard geworden ten opzichte van de euro. Het pond ging woensdag rond 14.00 uur naar €1,1589. Ook de koers van het pond ten opzichte van de dollar is gedaald: 1 pond is nu ongeveer 1,31 dollar waard.
Telegraaf 20.03.2019 De EU zal het VK een kort uitstel van de Brexit-datum gunnen, maar alleen als het Lagerhuis volgende week voor een derde keer over het al twee keer verworpen akkoord stemt en het aanneemt. Dat stelt de voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk.
Donderdag verzamelen de 28 leiders van de EU-landen zich in Brussel voor een Europese top. Een besluit over de door de Britten gewenst verlenging zal er waarschijnlijk nog niet vallen. Daarvoor kwam het verzoek woensdag te laat binnen. De door May gewenst datum – 30 juni – zorgt voor veel vragen. Volgens de Europese Commissie is dit niet mogelijk zonder dat de Britten eind mei meedoen aan de Europese verkiezingen.
Maar het zijn uiteindelijk de 27 EU-landen (zonder het VK) die over instemming met verlenging gaan. Dit moet unaniem gebeuren. De vraag is hoe May haar collega’s vandaag duidelijk kan maken dat de deal echt door het Britse parlement zal geraken. Daar is het immers al keer op keer misgegaan en van het gezag van de premier is zowel in eigen land als op het Europese vasteland nog maar weinig over.
Voorzitter van de Europese Raad Tusk noemde de kans op succes “broos, misschien zelfs een illusie”. Maar opgeven wil hij niet. De EU wil een desastreus no deal-scenario voorkomen. “Ondanks dat de Brexit-vermoeidheid steeds zichtbaarder en gerechtvaardigder is, kunnen we niet opgeven tot het allerlaatste moment te zoeken naar positieve oplossingen.”
De EU eist dat het Britse parlement uiterlijk volgend week de deal goedkeurt die het al twee keer heeft weggestemd.
NOS 20.03.2019 De Britse premier May heeft de Britse parlementsleden opnieuw opgeroepen om voor het uittredingsverdrag met de Europese Unie te stemmen dat nu op tafel ligt. Datzelfde parlement stemde het akkoord al twee keer met een grote meerderheid weg. Toch wil May het opnieuw in stemming brengen.
May zei de frustratie van Britten te delen die genoeg hebben van eindeloze brexit-debatten en politieke spelletjes. “Het is hoog tijd dat we een besluit nemen”, zei ze en waarschuwde dat het vertrouwen van het Britse volk in het parlement “onherstelbare schade” oploopt als het zich niet achter het akkoord schaart.
Met grote tegenzin
De EU liet vandaag bij monde van Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, weten dat het Britse parlement het verdrag in de loop van volgende week moet goedkeuren. Alleen dan is de EU bereid nog enige tijd te geven om de brexit voor te bereiden. May had om drie maanden uitstel gevraagd. “Met grote tegenzin”, zei ze vanavond.
Als het parlement het verdrag volgende week niet goedkeurt, verlaten de Britten de EU op 29 maart zonder uittredingsakkoord: het slechts denkbare scenario voor beide partijen, omdat er dan harde grenzen komen tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk met grote gevolgen voor beide economieën.
Geen nieuwe stemming
Bijkomend probleem is dat de voorzitter van het Lagerhuis maandag heeft gezegd dat er niet nogmaals over het uittredingsverdrag kan worden gestemd, zonder dat er belangrijke veranderingen zijn aangebracht. Dat is tot nu toe niet het geval en de EU zegt dat er niet opnieuw over de voorwaarden van uittreding onderhandeld kan worden.
Tusk zit morgen een top van EU-regeringsleiders in Brussel voor. Ook daar zal worden gesproken over uitstel van de brexit. Uiteindelijk beslissen de regeringsleiders hierover.
Telegraaf 20.03.2019 Het Britse parlement houdt woensdag een spoeddebat over het verzoek van premier Theresa May aan de EU om de Brexit uit te stellen tot 30 juni. Volgens de huidige planning verlaat het Verenigd Koninkrijk 29 maart om 23.00 uur Britse tijd de Europese Unie. Het is dan bij ons net 30 maart.
Het Britse Lagerhuis heeft tot twee maal toe de basisovereenkomst die premier May met Brussel over de Brexit heeft gesloten, afgewezen. May zei in het Lagerhuis dat ze daarom EU-president Donald Tusk in een brief om uitstel tot eind juni heeft gevraagd.
De ’Brexitman’ van de grootste oppositiepartij, Keir Starmer van Labour, heeft onmiddellijk om een debat verzocht. In de visie van zijn partij is het uitstel te kort om een nieuwe koers in het Brexitbeleid in te slaan en uit de impasse te komen.
Parlementsvoorzitter John Bercow gaf Starmer zijn zin en besloot dat er een spoeddebat van drie uur lang komt, meldden Britse media.
In Londen is de politieke spanning hoog opgelopen. May overlegt de komende uren met de oppositie en met de hardline brexiteers.
NOS 20.03.2019 Alleen als het Britse Lagerhuis volgende week akkoord gaat met de brexitdeal van premier May, gaan de EU-lidstaten akkoord met een kort uitstel van de datum waarop het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat. Dat heeft Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, bekendgemaakt na overleg met premier May.
May vroeg Brussel vanmorgen schriftelijk de brexit op te schorten van 29 maart naar 30 juni. Ze hoopt in de tussentijd een meerderheid in het Lagerhuis achter haar brexitdeal te krijgen. De afspraken tussen May en Brussel zijn al twee keer met overmacht weggestemd door het Britse parlement.
De oppositie voelt zich door het korte uitstel voor het blok gezet:
‘Britse oppositie woedend over kort uitstel brexit’
Op scherp
Tusk zet de zaak op scherp met zijn voorwaarde dat het Britse parlement nu wél akkoord gaat; als de deal opnieuw wordt weggestemd dreigt het VK volgende week vrijdag zonder afspraken de EU te verlaten, de zogenoemde no deal-brexit.
Overigens heeft Lagerhuisvoorzitter Bercow eerder deze week gezegd dat de brexitdeal niet zonder significante veranderingen opnieuw in stemming gebracht mag worden.
Tusk liet nogmaals weten dat de afspraken tussen Brussel en premier May onder geen voorwaarde worden opengebroken voor wijzigingen.
In Westminster staat de zaak nu onder hoogspanning. May overlegt de komende uren met de oppositie en met de hardline brexiteers. Mogelijk komt ze daarna met een verklaring.
May heeft eerder benadrukt dat uitstel tot 30 juni het maximaal haalbare is voor haar. Ze waarschuwt dat een langer uitstel kan leiden tot afstel van de brexit.
Morgen EU-top
Tusk zit morgen de top van EU-regeringsleiders in Brussel voor. Ook daar zal worden gesproken over uitstel van de brexit. Uiteindelijk beslissen de regeringsleiders hierover.
Tusk zei dat de kwestie van het uitstel volgende week geregeld kan worden, mits er overeenstemming is over de deal. Zo nodig organiseert hij een extra top over de uitgestelde brexitdatum.
De datum die May voorstelt, 30 juni, brengt wettelijke en politieke problemen met zich mee, zei Tusk. Die hebben te maken met de verkiezingen voor het Europees Parlement van 23 tot en met 26 mei.
De Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, suggereerde vanmiddag dat het VK ofwel voor 23 mei moet vertrekken, of dat de datum moet worden uitgesteld tot zeker eind van dit jaar. In dat laatste geval moet het VK meedoen met de Europese verkiezingen, vindt Commissie-voorzitter Juncker.
AD 20.03.2019 De EU is bereid tot een kort uitstel van de brexit, die eigenlijk op 29 maart zou plaatsvinden. Maar dan moet het Britse parlement wel uiterlijk volgende week instemmen met de scheidingsdeal die premier Theresa May in november met Brussel sloot.
Dat verklaarde EU-president Donald Tusk in Brussel aan de vooravond van de EU-top waar de 27 andere EU-leiders zich over het verzoek buigen.
Het verzoek van May om uitstel van de brexit tot 30 juni roept veel vragen en mogelijk politieke complicaties op, liet Tusk weten nadat hij de andere regeringen had geconsulteerd. De andere EU-leiders moeten formeel instemmen met uitstel, slechts één veto is genoeg om het uitstel van tafel te krijgen.
Het Lagerhuis heeft de brexitdeal van May met Brussel al twee keer eerder verworpen, in januari en twee weken geleden. Het Lagerhuis heeft zich echter ook uitgesproken tegen een vertrek zonder afspraken over de scheidingsvoorwaarden.
Volgens Tusk kunnen de EU-leiders een kort uitstel na goedkeuring in het Britse parlement vlot afhandelen zodat May meer tijd heeft om de uittreding wettelijk te regelen in eigen land. Maar als het haar niet lukt om de deal alsnog door het parlement te loodsen, dan dreigt een wanorderlijk vertrek, zonder afspraken over de scheiding, op 29 maart. Dat wil eigenlijk niemand in de EU, ook het Lagerhuis niet.
Nederlandse bedrijven exporteren elk jaar voor kapitalen naar het Verenigd Koninkrijk. In de eerste zeven maanden van 2018 werd met deze handel bijna 23 miljard euro verdiend. Het bedrijfsleven is bang dat een brexit, met name een ‘no deal’ de export in gevaar zal brengen.
Dit zijn de producten waarmee in de eerste zeven maanden van 2018 het meeste geld werd verdiend met export naar het Verenigd Koninkrijk (bron: CBS):
Tusk: ,,Zelfs al lijkt de hoop op succes fragiel, zelfs een illusie, we kunnen niet opgeven. Tot het allerlaatste moment moeten we zoeken naar een positieve oplossing. Vanzelfsprekend gebeurt dit niet door de onderhandelingen te heropenen.’’
Premier Mark Rutte benadrukte vanmiddag nog dat het nu cruciaal is om te weten wat de Britten willen bereiken met het uitstel. Rutte wil ook dat er in het Britse parlement steun is voor die bedoelingen. Hij wil daarmee voorkomen dat ‘we in dezelfde cirkels blijven ronddraaien, dat we in diezelfde situatie blijven hangen’.
Telegraaf 20.03.2019 Het verzoek van de Britse premier Theresa May om de brexit uit te stellen tot 30 juni stuit op verzet in Brussel in verband met de Europese verkiezingen. Die worden van 23 tot 26 mei gehouden en elk EU-land is verplicht die te organiseren. Volgens een woordvoerder van de Europese Commissie kan een kort uitstel daarom niet langer dan tot 23 mei duren en heeft voorzitter Jean-Claude Juncker hier May woensdag telefonisch op gewezen.
May wil niet wil dat haar land weer meedoet aan de Europese verkiezingen. Dat schrijft ze in haar brief aan EU-president Donald Tusk waarin ze om verlenging vraagt van het artikel 50, dat terugtrekking van een lidstaat regelt. Meedoen is volgens haar niet in het belang van het Verenigd Koninkrijk of de Europese Unie.
Voor het uitstel heeft de Britse regering de toestemming nodig van alle andere 27 regeringsleiders van de EU. Zij komen donderdag en vrijdag bijeen in Brussel. Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker staat volgens zijn woordvoerder telefonisch in contact met May over „de beste manier” om toestemming te krijgen.
De EU heeft ook steeds duidelijk gemaakt dat het uitstel met goede argumenten omkleed moet zijn. Er kan volgens EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier geen sprake zijn van het heropenen van het terugtrekkingsakkoord dat May in november sloot met Brussel. Een woordvoerder van de Franse regering zei woensdagmiddag dat het uitstel „niet automatisch is gegarandeerd.”
De brexit staat gepland voor 29 maart om 23.00 uur Britse tijd. In de rest van de EU is het dan 30 maart. Volgens May is het nog steeds mogelijk dat het Verenigd Koninkrijk zonder een akkoord uit de EU vertrekt, zei ze in Londen.
AD 20.03.2019 De Britse premier Theresa May heeft de Europese Unie gevraagd om uitstel van de brexit tot 30 juni. Ze deed dat verzoek in een brief aan EU-president Donald Tusk. In Brussel wordt terughoudend gereageerd op dit verzoek.
De tijd dringt voor May, want haar land moet over 9 dagen (29 maart) de EU verlaten. De Britten kunnen die deadline niet eenzijdig verlengen. Daar moeten de andere 27 EU-lidstaten unaniem mee instemmen.
May schrijft in de brief aan Tusk dat ze haar deal nog een keer wil voorleggen aan het Lagerhuis. Ze wilde dat eigenlijk deze week al doen, maar parlementsvoorzitter John Bercow stak daar een stokje voor. Daardoor is het volgens de Britse premier niet mogelijk een derde stemming te houden voordat de Europese leiders deze week bijeen komen.
Verzet
Het verzoek van May om de brexit uit te stellen tot 30 juni stuit op verzet in Brussel, in verband met de Europese verkiezingen. Die worden van 23 tot 26 mei gehouden en elk EU-land is verplicht die te organiseren. Volgens een woordvoerder van de Europese Commissie kan een kort uitstel daarom niet langer dan tot 23 mei duren. Daar is May vandaag telefonisch op gewezen door Europese commissie-voorzitter Jean-Claude Juncker
May schrijft in haar brief aan Tusk zelf dat ze niet wil dat haar land weer meedoet aan de Europese verkiezingen. Dat is volgens haar niet in het belang van het Verenigd Koninkrijk of de Europese Unie.
De EU heeft ook steeds duidelijk gemaakt dat het uitstel met goede argumenten omkleed moet zijn. Er kan volgens EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier geen sprake zijn van het heropenen van het terugtrekkingsakkoord dat May in november sloot met Brussel. Een woordvoerder van de Franse regering zei vanmiddag dat het uitstel ,,niet automatisch is gegarandeerd’’.
Onvermogen
De Britse nieuwszender Sky bericht dat sommige kabinetsleden naar verluidt fors uitstel hebben geëist van het Britse vertrek uit de EU, maar dat zou May hebben geweigerd. Een hoge regeringsbron zegt tegen Sky dat de Britten al drie jaar wachten en ,,genoeg hebben van het onvermogen van het parlement een knoop door te hakken. De premier deelt die frustratie’’.
May motiveerde haar verzoek vandaag in het Lagerhuis. Ze zei dat het in haar ogen ‘onacceptabel’ is Britse kiezers te vragen drie jaar na het brexitreferendum toch weer nieuwe Europarlementariërs naar Brussel te sturen. ,,Als premier ben ik niet bereid de brexit verder uit te stellen dan tot 30 juni’’, beklemtoonde ze.
Het Britse Lagerhuis heeft May een mandaat gegeven om de EU om uitstel te vragen. De parlementariërs hebben haar brexitdeal al twee keer weggestemd, maar willen ook geen brexit zonder akkoord over de scheidingsvoorwaarden.
Telegraaf 20.03.2019 De Britse premier Theresa May zal de Europese Unie alleen vragen om ,,kort uitstel” van de Brexit. Ze stuurt naar verwachting aan op een verlenging van de deadline met ongeveer drie maanden, bericht Sky News.
Het Verenigd Koninkrijk moet op 29 maart de Europese Unie verlaten, tenzij uitstel wordt verleend. Andere EU-lidstaten moeten daar wel unaniem mee instemmen. May wil woensdag een brief sturen aan EU-president Donald Tusk waarin ze vraagt om uitstel.
Sky bericht dat sommige kabinetsleden naar verluidt fors uitstel hebben geëist van het Britse vertrek uit de EU, maar dat zou May hebben geweigerd. Een hoge regeringsbron zegt tegen Sky dat de Britten al drie jaar wachten en ,,genoeg hebben van het onvermogen van het parlement een knoop door te hakken. De premier deelt die frustratie”.
Het Lagerhuis heeft de Brexitdeal van May twee keer afgewezen, maar wil ook geen Brexit zonder deal. Een ruime meerderheid van de Lagerhuisleden heeft de regering een mandaat gegeven om uitstel te regelen met de EU. Daar bestaat veel frustratie over de politieke impasse in Londen.
De voorzitter van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, herhaalde woensdag nog eens dat de Britten niet op extra concessies hoeven te rekenen. ,,Er komen geen heronderhandelingen, geen nieuwe onderhandelingen en geen aanvullende garanties”, beklemtoonde Jean-Claude Juncker in een gesprek met radiozender Deutschlandfunk.
De Europese leiders komen deze week bijeen, maar Juncker verwacht dan nog geen beslissing over het uitstellen van de Brexit. Hij denkt dat volgende week een nieuwe topbijeenkomst nodig is.
In een brief aan EU-kopstuk Tusk schrijft de premier dat ze niet bereid is tot langer uitstel.
NOS 20.03.2019 De Britse premier May heeft EU-kopstuk Tusk in een brief gevraagd de brexit tot 30 juni uit te stellen. Vanmorgen werd al duidelijk dat ze schriftelijk zou vragen om een kort uitstel van de scheiding met de EU.
De EU-lidstaten willen May volgens de Europese Commissie morgen een kort uitstel voorleggen tot 23 mei of een langer uitstel tot zeker het einde van het jaar. “Dit is de enige manier waarop het functioneren van de EU-instituties veilig wordt gesteld”, staat in een document van de Commissie, dat is ingezien door persbureau Reuters. May zegt dat ze niet bereid is het vertrek tot na 30 juni uit te stellen.
Ze verwijst in de brief ook naar de nederlaag die ze maandag leed. Toen bepaalde de voorzitter van het Lagerhuis, Bercow, dat May haar weggestemde brexit-akkoord niet ongewijzigd voor een derde maal in stemming mag brengen. “Maar het blijft mijn bedoeling om de deal opnieuw aan het Lagerhuis voor te leggen”, schrijft ze.
‘Geen optie’
Volgens May is een lang uitstel geen optie, omdat ze het tijd vindt dat de politiek zich weer met andere zaken gaat bezighouden. “De uitkomst van een lang uitstel zou in het Lagerhuis leiden tot eindeloos navelstaren over Europa en geen aandacht voor zaken die belangrijk zijn voor onze kiezers.”
Zonder goedgekeurd uitstel verlaat het Verenigd Koninkrijk over negen dagen de Europese Unie, zonder afspraken over de scheidingsvoorwaarden. Vorige week gaf het Lagerhuis May toestemming om de EU om uitstel te vragen, in de hoop dat er in die extra tijd alsnog een deal met Brussel wordt gevonden waar het parlement achter kan staan.
Omdat May vraagt om kort uitstel, denkt correspondent Tim de Wit dat ze is gezwicht voor druk vanuit haar Conservatieve partij. “De ministers die pro-brexit zijn, willen dat ze uitsluit dat het een lang uitstel wordt. Stel: het wordt een uitstel van een jaar, misschien twee jaar, dan is de vrees dat er helemaal geen brexit komt.”
Kans op no-deal groeit
Voorzitter Tusk van de Europese Raad, zei eerder al open te staan voor een lang uitstel van de brexit. Gisteren meldde de Europese brexit-onderhandelaar Barnier dat de Britten wel een goede motivering moeten hebben voor uitstel.
Alle EU-lidstaten moeten een verplaatsing van de scheidingsdatum steunen. Als één lidstaat zijn veto uitspreekt, dreigt een no-deal-brexit op 29 maart nog steeds.
“De kans op een no-deal-brexit is echt toegenomen als het een uitstel van drie maanden wordt”, zei De Wit vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. “Je kunt natuurlijk wel alles drie maanden gaan opschuiven, maar als je in die drie maanden nog steeds geen oplossing vindt, is het een no-deal. Dat is waar je op terugvalt wanneer er geen afspraken worden gemaakt.”
Juncker loopt niet warm
Morgen en overmorgen is premier May bij een EU-top, waar waarschijnlijk ook zal worden gesproken over het uitstel. Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie verwacht niet dat er op die top al uitsluitsel komt over Mays verzoek. Mogelijk komt er volgende week een extra top, zegt hij.
Wel geeft Juncker al aan dat hij in elk geval niets voelt voor nieuwe onderhandelingen met de Britten. “We hebben al grote stappen gezet in de richting van Groot-Brittannië, dat kan nu niet meer.”
MSN 20.03.2019 In aanloop naar de EU-top donderdag en vrijdag vraagt de Britse premier Theresa May om drie maanden uitstel voor de brexit. Ze wil graag uitstel tot 30 juni, schrijft May aan EU-president Donald Tusk. Het is onzeker of de EU akkoord gaat met dat voorstel.
“Ik ben tegen een lange verlenging”, zei May in het Britse parlement. Een lange verlenging zou volgens haar uitdraaien op het eindeloos wegen van opties en navelstaren van het parlement. Daar heeft het Britse volk geen baat bij, vindt ze.
Brexit-puinhoop
Of de EU het het verzoek om uitstel honoreert is nog maar zeer de vraag, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. “In Brussel en in Den Haag vraagt men zich af: hoe gaat dat korte uitstel dan de brexit-puinhoop oplossen?” Premier Mark Rutte deed vorige week geen moeite zijn frustratie over de gang van zaken te verbergen.
EU-leiders zullen afwachtend reageren op zo’n uitstelverzoek, aldus Lambie. Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, zei eerder dat wat hem betreft alleen een langdurig uitstel zin heeft.
EU: uitstel tot 30 juni ‘moeilijk’
De Europese Commissie ziet een uitstel tot 30 juni in ieder geval niet zitten. Wat de Commissie betreft zijn er twee opties: uitstel tot de Europese verkiezingen op 23 mei of een langer uitstel tot minstens het einde van het jaar. De Commissie noemt een verlenging tot 30 juni juridisch en politiek lastig, blijkt uit een document dat persbureau Reuters inzag.
Derde stemming over de deal
May schrijft verder ook aan Tusk dat ze nog steeds wil dat het Britse parlement voor een derde keer stemt over het brexitakkoord dat ze sloot met de Europese Unie.
Die stemming wil ze pas na de EU-top houden. Dat komt doordat de voorzitter van het Lagerhuis, John Bercow, zei dat de brexitdeal niet nogmaals ongewijzigd aan het parlement voorgelegd mag worden. Blijkbaar hoopt May dat er op de EU-top nog veranderingen kunnen worden losgepeuterd die significant genoeg zijn om een derde stemming mogelijk te maken.
De klok tikt door
Nadat vorige week de brexitdeal die May sloot met de Europese Unie opnieuw werd weggestemd, maar het Britse parlement óók tegen een no deal-brexit stemde, had May geen andere keuze dan om uitstel te vragen. De brexitdeadline is namelijk volgende week vrijdag.
En dan moet het Verenigd Koninkrijk de EU verlaten, tenzij uitstel wordt verleend. Andere EU-lidstaten moeten daar wel unaniem mee instemmen.
MSN 20.03.2019 De Britse premier Theresa May zal de Europese Unie alleen vragen om „kort uitstel” van de Brexit. Ze stuurt naar verwachting aan op een verlenging van de deadline met ongeveer drie maanden, bericht Sky News.
Het Verenigd Koninkrijk moet op 29 maart 2019 de Europese Unie verlaten, tenzij uitstel wordt verleend. Andere EU-lidstaten moeten daar wel unaniem mee instemmen. May wil woensdag een brief sturen aan EU-president Donald Tusk waarin ze vraagt om uitstel.
Sky bericht dat sommige kabinetsleden naar verluidt fors uitstel hebben geëist van het Britse vertrek uit de EU, maar dat zou May hebben geweigerd. Een hoge regeringsbron zegt tegen Sky dat de Britten al drie jaar wachten en „genoeg hebben van het onvermogen van het parlement een knoop door te hakken. De premier deelt die frustratie.”
Het Lagerhuis heeft de brexitdeal van May twee keer afgewezen, maar wil ook geen brexit zonder deal.
Tien dagen voor de brexit-datum van 29 maart 2019 weet Europa nog steeds niet waar het aan toe is.
NOS 19.03.2019 Michel Barnier, de Europese hoofdonderhandelaar over de brexit, heeft gezegd dat een uitstel van de vertrekdatum van de Britten uit de EU goed gemotiveerd en zinvol moet zijn. Tien dagen voor de deadline van 29 maart, riep hij de Britse regering ertoe op duidelijkheid te verschaffen en met een plan te komen.
Het voortduren van de huidige onzekerheid kost bedrijven geld en levert politieke schade op, zei Barnier vandaag in Brussel. Hij liet doorschemeren dat een uitstel alleen zinvol is als daardoor de kans op ondertekening van de brexitdeal vergroot wordt.
Bovendien moet het verzoek om uitstel unaniem door de andere 27 lidstaten goedgekeurd worden. Barnier zei dat de 27 landen een verzoek tot uitstel goed moeten afwegen.
Merkel
Bondskanselier Merkel heeft verklaard dat ze zo lang mogelijk zal strijden voor een ordentelijk vertrek van de Britten uit de EU. De belangen van Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie staan op het spel, zegt Merkel.
Haar minister voor Europese Zaken Michael Roth zei dat het geduld van Europa door de Britten op de proef wordt gesteld. Hij dringt er bij Londen op aan snel een concreet voorstel te doen. Zijn Franse ambtgenoot Nathalie Loiseau vraagt zich of uitstel wel zin heeft. Tijd geven is de oplossing niet, Londen moet een besluit nemen, zei ze.
Impasse
Bijna drie jaar na het referendum in het Verenigd Koninkrijk over de vraag of de Britten uit de Europese Unie moeten stappen, is het nog altijd onzeker of de brexit doorgaat, en wanneer dat zal gebeuren.
De brexit is hét thema van de Europese top die overmorgen in Brussel begint. Premier May zal op de top voorstellen de brexit met zeker drie maanden uit te stellen, nu haar plan om de brexit-overeenkomst nogmaals aan het Lagerhuis voor te leggen door parlementsvoorzitter Bercow is getorpedeerd.
Zijn argument, op basis van een parlementsregel uit de vroege zeventiende eeuw, is dat een voorstel niet in ongewijzigde vorm nogmaals in stemming kan worden gebracht. Mogelijk wordt zelfs een uitstel van twee jaar verleend.
Na de Europese top zal het Lagerhuis maandag nog een debat houden over de vraag hoe de impasse over de brexit doorbroken kan worden.
DUP
De Noord-Ierse partij DUP, die de regering van premier May gedoogsteun geeft, blijft gekant tegen de brexitdeal die May met de EU gesloten heeft en die tweemaal door het Lagerhuis is afgewezen.
Nigel Dodds, vice-fractievoorzitter van de DUP, zei dat de kans dat zijn partij de brexitdeal zal steunen niet groter is geworden, ondanks “het goede gesprek” dat hij vandaag met de regering heeft gehad. De DUP blijft gekant tegen de grensregeling met Ierland, dat lid blijft van de Europese Unie.
Telegraaf 19.03.2019 De Britse premier Theresa May zal de EU om uitstel van de Brexit vragen tot eind juni met de mogelijkheid om dat uitstel met twee jaar te verlengen. Dat meldden Britse media dinsdag. Het vertrek van Groot-Brittannië uit de EU staat nu gepland voor 29 maart.
May zal dat vragen in een brief dinsdag of woensdag aan EU-president Donald Tusk. Tusk heeft al laten weten dat hij wil dat de regeringsleiders van de EU-landen openstaan voor een lang uitstel van de brexit als het Verenigd Koninkrijk het nodig acht zijn Brexitstrategie te heroverwegen en daar consensus rond te bouwen.
De BBC meldde na een bijeenkomst van het Britse kabinet dat May om uitstel gaat vragen. Volgens een bron was er in het kabinet „geen overeenstemming” en was er zelfs woede over de beslissing van May.
AD 19.03.2019 De Britse premier Theresa May zal de EU om uitstel van de brexit vragen tot eind juni met de mogelijkheid om dat uitstel met twee jaar te verlengen. Dat meldden Britse media vandaag. Frankrijk en Italië zijn nog niet erg te spreken over het plan.
May zal dat vragen in een brief vandaag of morgen aan EU-president Donald Tusk. Tusk heeft al laten weten dat hij wil dat de regeringsleiders van de EU-landen openstaan voor een lang uitstel van de brexit als het Verenigd Koninkrijk het nodig acht zijn brexitstrategie te heroverwegen en daar consensus rond te bouwen.
De BBC meldde na een bijeenkomst van het Britse kabinet dat May om uitstel gaat vragen. Volgens een bron was er in het kabinet ‘geen overeenstemming’ en was er zelfs woede over de beslissing van May.
‘Niet vanzelfsprekend’
Het uitstel van de brexit is niet vanzelfsprekend en niet automatisch. Dit heeft de Franse regering in een verklaring beklemtoond. Voor uitstel van de brexit moet er eerst een geloofwaardig alternatief komen. Dat moet dus in de komende dagen of uren worden opgesteld, waarschuwt Parijs.
De Italiaanse premier Giuseppe Conte heeft vandaag gezegd voorstander te zijn van een kort uitstel. Als dat lang zou worden, zullen de brexitproblemen alleen maar vooruit geschoven worden.
De basisovereenkomst die May met de EU heeft gesloten voor het vertrek van haar land uit de Europese Unie is tot twee maal toe afgewezen door het Lagerhuis. Een derde poging van May haar brexitdeal door het parlement te loodsen is maandag geblokkeerd door parlementsvoorzitter John Bercow.
AD 19.03.2019 Met nog precies tien dagen te gaan tot de brexit groeit het aantal ondernemers dat zegt er klaar voor te zijn. Een kwartaal geleden gaf nog 24 procent van de ondernemers die zaken doet met het Verenigd Koninkrijk aan erop voorbereid te zijn, nu ligt dat op 28 procent.
De Kamer van Koophandel peilt de laatste kwartalen het sentiment en de voorbereidingen van ondernemend Nederland. Aan het onderzoek deden ditmaal 233 ondernemers mee. Van die groep zegt 17 procent niét voorbereid te zijn. Drie maanden geleden was dat nog 29 procent.
Van de ondervraagde ondernemers geeft 24 procent aan dat als het Verenigd Koninkrijk zonder akkoord de Europese Unie verlaat (en die kans bestaat nog altijd) zij nauwelijks of geen idee te hebben wat dit voor de eigen onderneming betekent. 37 procent zegt dat grotendeels te weten, 39 procent enigszins. Bij een no-deal scenario verlaat het Verenigd Koninkrijk zonder overgangsperiode de Europese Unie.
Als het aankomt op voorbereidingen, zegt 45 procent geen plan te hebben of maatregelen getroffen te hebben voor een no-deal scenario. 14 procent heeft dat in grote mate, 37 procent in enige mate. De overige 4 procent weet het niet.
Van de ondernemers die een plan heeft of maatregelen heeft genomen, houdt iets minder dan de helft extra voorraden aan. Die voorraden leggen ze met name in Nederland aan, meer in het bijzonder in de regio Rotterdam.
Bedrijfsvoering
Uit een eerder onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bleek dat vooral de industrie en de landbouw de gevolgen van een brexit vrezen. Zo verwacht een op de vier bedrijven gevolgen voor de bedrijfsvoering, vooral vanwege de afnemende vrijheid van verkeer van goederen en diensten.
Na Duitsland verdient Nederland het meest aan Groot-Brittannië. Jaarlijks importeert Nederland voor dik 20 miljard euro aan spullen uit het Verenigd Koninkrijk, Schiphol alleen al verstouwt elk jaar 10 miljoen reizigers van en naar Groot-Brittannië.
Wat de precieze gevolgen voor de Nederlandse economie zijn, is afhankelijk van de inhoud van de deal. Welke kant het opgaat, blijft gissen. De Britse premier Theresa May zag haar brexit-overeenkomst al twee keer crashen in het parlement.
Uiterlijk morgen, een dag voor de start van de EU-top, zouden de leden van het Lagerhuis voor een derde keer moeten stemmen over het verdrag dat met Brussel is gesloten. De Britse parlementsvoorzitter John Bercow liet echter gisteren weten dat May niet zomaar voor de derde keer het Lagerhuis over haar brexitdeal kan laten stemmen. Ze zal wat hem betreft een andere deal moeten presenteren, anders komt er geen stemming. Niet uitgesloten is dat de May zich donderdag op de EU-top meldt met het verzoek om een langer uitstel van de Britse uittreding.
AD 19.03.2019 De Britse parlementsvoorzitter John Bercow heeft in het Lagerhuis gezegd dat premier Theresa May niet zo maar voor de derde keer het Lagerhuis over haar brexitdeal kan laten stemmen. Ze moet een andere deal presenteren, anders komt er geen stemming.
‘Speaker’ Bercow zei dat de tweede stemming vorige week dinsdag terecht was, omdat er nieuwe documenten en inzichten waren bijgekomen. Maar twee keer over hetzelfde stemmen kan volgens Bercow niet. May beoogt een derde stemming, er is echter niks nieuws aan de bestaande deal toegevoegd.
May werft steun voor haar plannen, die afgelopen week en half januari door een meerderheid werden afgewezen. Ze overweegt haar basisovereenkomst met de EU over het vertrek van haar land uit de Europese Unie toch nog een keer in stemming te brengen. Ze rekent erop dat een aantal parlementsleden met name uit haar Conservatieve partij en tien Noord-Ierse unionisten bij nader inzien toch maar ‘ja’ stemmen.
Maar de onverwachte verklaring van Bercow maandag in het Britse Lagerhuis haalt een lelijke streep door de brexitplannen van de regering. Bercow haalde voor zijn zijn besluit een al 415 jaar oude regel van stal, omschreven Erskine May, het parlementaire procedurehandboek. De parlementsvoorzitter heeft de regering niet vooraf op de hoogte gesteld van zijn verklaring, zei een regeringswoordvoerster.
Premier Theresa May zag haar brexit-overeenkomst al twee keer crashen in het parlement. Uiterlijk woensdag, een dag voor de start van de EU-top, zouden de leden van het Lagerhuis voor een derde keer moeten stemmen over het verdrag dat met Brussel is gesloten. Dit is nu feitelijk niet meer mogelijk. Ze zal zich naar alle waarschijnlijkheid nu donderdag op de EU-top melden met het verzoek om een langer uitstel van de Britse uittreding.
AD 18.03.2019 Moet een simpele jongen uit Roermond de Britten nou uit gaan leggen hoe de kwestie rond de Noord-Ierse grens op te lossen is? Blijkbaar wel. Douane-expert Hans Maessen adviseert de brexit-hardliners onder de Conservatieven en zat ook al met Theresa May om de tafel. ,,May heeft geen kennis, haar ministers niet en haar adviseurs niet. Het is heel ernstig.”
In Nederland kennen we Hans Maessen vooral als de voorzitter van het Republikeins Genootschap. ,,Maar dat heeft niets met de brexit te maken”, zegt Maessen met een afwerend gebaar, terwijl hij in het grand café van theaterhotel de Oranjerie in zijn woonplaats Roermond de laatste happen van een stuk Wener kersenvlaai naar binnen werkt.
Zo is het maar net. De discussie over de schaduwkanten van onze monarchie wil de 61-jarige Maessen heus elke dag gepassioneerd aanzwengelen, maar de laatste tijd voert voor hem een ander hoofdpijndossier de boventoon. Die bloody brexit. Naast overtuigd republikein is Maessen namelijk ook al vier decennia actief in de ‘douanerie’, zoals hij dat zelf noemt.
De Limburger, die met zijn bedrijf Maco Customs Service adviezen geeft over douanekwesties met landen buiten de EU, werd opgemerkt toen hij voor Britse vakgenoten een presentatie hield over de brexit.
Zijn boodschap daar: ,,Er zijn douanetechnieken waarmee je zonder infrastructuur toch een buitengrens kunt organiseren, en dat mag allemaal volgens de huidige wet.”
Hardline brexiteers
Dat was natuurlijk spek naar de bek van heren als Jacob Rees-Mogg, David Davis en Owen Paterson, hardline brexiteers in het Britse Lagerhuis. Hun European Research Group (ERG), de groep conservatieve Lagerhuisleden die rebelleren tegen hun eigen premier Theresa May, wil een échte brexit, met een échte – maar dan weer geen fysieke – grens tussen Noord-Ierland en Ierland.
En dus niet de gehate backstop: een noodoplossing bij die grens, waardoor het Verenigd Koninkrijk misschien wel tot sint-juttemis deel blijft uitmaken van de douane-unie van de Europese Unie (EU).
Kort en goed: Maessen werd door Rees-Mogg en consorten gevraagd om hen bij te staan als douane-expert en probeert het evangelie van de harde grens zonder fysieke grensmaatregelen waar hij maar kan te verkondigen, tot Downing Street 10 aan toe.
Want u bent bij May op de thee geweest.
,,Klopt. Die mannen zeiden: gaat u eens mee naar mevrouw May om het uit te leggen. We zijn er een klein uurtje geweest, in de bibliotheek van Downing Street 10, aan een ronde tafel. Wij waren met zijn vijven, May had tien mensen bij zich.
Minister Liam Fox van Buitenlandse Handel, haar douane-expert, en nog wat stagiairs en voorlichters, die zitten dan in de vensterbank. Ik legde uit hoe het mogelijk was, een harde grens zonder fysieke maatregelen óp de grens. Op het eind zei May: ‘Maar we willen helemáál geen douaneformaliteiten.’
Waarop ik haar vertelde dat die er nu eenmaal zouden zijn als het Verenigd Koninkrijk (VK) de EU zou verlaten. ‘Het doel is om geen douane-infrastructuur op de grens te hebben’, zei ik. Maar dat kwartje viel niet. May blijft maar vasthouden aan een douane-unie als enige oplossing voor de grens.”
,,Nee. Daar zit het probleem. En dat geldt niet alleen voor May. Steve Barkley, de brexitminister, begrijpt er ook weinig van. Niemand heeft verstand van douanezaken. Ik zeg altijd: customs are not sexy. Als je er niet mee te maken hebt, wil je er ook niets van weten.
En dat breekt nu heel erg op. Sinds de grenzen in de EU open gingen, is douanekennis gecentraliseerd in Brussel. Engeland heeft een heel zwakke douanesector, er is een enorm gebrek aan kennis. May heeft geen kennis, haar ministers niet en haar adviseurs niet. Het is heel ernstig.”
Heeft u meer kennis in huis dan de hele regering-May?
,,Dat vind ik vervelend om te zeggen. Maar het is toch te gek voor woorden dat ik als Roermondse jongen daar in Londen zit om het uit te leggen? Dat slaat toch helemaal nergens op?”
In de brexit-deal staat dat het VK in de douane-unie blijft, zolang er geen technische oplossing is voor het inrichten van een harde grens met Ierland zonder fysieke maatregelen.
,,Maar die technische oplossingen zijn er dus wél, en het kán gewoon volgens de huidige wetgeving. Dat probeer ik ze steeds uit te leggen. Je moet alleen de regels kennen en er van beide kanten werk van willen maken.”
Leg dat eens uit.
,,Camera’s aan de grens, dat wordt niks. Die schieten de Noord-Ieren meteen kapot. Wat je moet doen, is de controles verplaatsen van de buitengrenzen naar het binnenland, naar de bedrijven zelf. Die mogelijkheid kent de Europese wetgeving.
Bedrijven die producten exporteren moeten een douaneaangifte hebben om BTW terug te krijgen, dus ze hebben er belang bij om die papieren in te vullen. Er zijn digitale systemen beschikbaar om goederen die de grens passeren te volgen. En om het aantal administratieve handelingen te beperken, zou je kleine, niet BTW-plichtige bedrijfjes kunnen vrijstellen.
Tenslotte zul je producteisen op elkaar af moeten stemmen, hygiëne-eisen voor planten en dieren bijvoorbeeld. Het is een kwestie van willen.”
Critici zullen stellen dat je zonder fysieke grenspost smokkel in de hand werkt.
,,Smokkel zal er altijd zijn, bijvoorbeeld op producten waar hoge invoerrechten op zitten. Zoals elektrische fietsen uit China. Die worden door de EU geweerd, omdat de Chinezen ze tegen dumpprijzen produceren.
Stel je voor: een bedrijf uit Engeland moet die fietsen straks via de haven van Felixstowe invoeren. Dat zie je als douane. Vervolgens moeten ze naar Noord-Ierland, daarvandaan illegaal de grens naar Ierland over, en dan moet je ze ook nog eens op het Europese vasteland zien te krijgen. Dat is nauwelijks te realiseren. En dat zijn dan de dingen waar we een brexit-deal op stuk laten lopen?”
May krijgt de brexit-deal niet door het Lagerhuis, maar in de rest van de EU lijkt iedereen tevreden. Heeft de EU goed onderhandeld?
,,Goed? We hebben heel slecht onderhandeld. Het is een blamage! In de Europese Raad waren de regeringsleiders er in een kwartier over uit. Dat geeft aan dat de overeenkomst niet in balans was. Een deal is een compromis, dat moet aan beide kanten pijn doen, daar moet je over steggelen.
In de persoon van May zat er een zwakke onderhandelingspartner aan de andere kant van de tafel, dat heeft zeker niet meegeholpen. Maar Barnier (de EU-onderhandelaar, red.) heeft een overeenkomst gesloten die in het VK niet door het parlement komt. En niemand die dat hier ter discussie stelt. Dat is toch gek?
Brussel wil de Britten een lesje leren, ze laten voelen dat een uittreding pijn doet. Barnier oppert bijvoorbeeld dat er dan maar een harde grens moet komen tussen Noord-Ierland en de rest van het VK. Dat is een affront! Alsof je voorstelt om Limburg maar bij Duitsland te voegen.
Het heeft wel wat weg van het Verdrag van Versailles na de Eerste Wereldoorlog, waarbij de Duitsers vernederd werden. We zouden toch geleerd moeten hebben dat je dat niet kunt flikken? Maar het is wel de houding van de EU. Je zou ruimhartig moeten zijn. Je moet straks toch weer samen verder, zaken doen?”
De ERG waar u voor werkt wordt vaak afgeschilderd als een groep radicalen.
,,En dat is dus niet terecht. Het zijn fatsoenlijke mensen. Ze zijn ontstaan na 1992, toen de EU met het Verdrag van Maastricht ook een interne markt kreeg en de lidstaten een deel van hun soevereiniteit opgaven. Toen zei een groep Conservatieven tegen elkaar: ‘Hé, dat wilden we toch eigenlijk niet?’ en toen is de ERG opgericht. Ze zijn voor een zelfstandig VK dat vrij kan handelen met de hele wereld. Dat is toch niet verboden?”
Wat stelt u voor?
,,A better deal. De uittredingsovereenkomst moet van tafel en de definitieve brexitdatum moet worden uitgesteld van eind 2020 naar eind 2021, zodat de EU en het VK kunnen onderhandelen over een goed vrijhandelsakkoord plus een technische oplossing aan de Noord-Ierse grens.”
En die technische oplossing van u, die werkt.
Er is nog niemand geweest die me heeft gezegd dat het niet werkt. Dus werkt het.”
Deal or No Deal?
De verschillende brexit-scenario’s
Veel scheidingen verlopen soepeler als er afspraken worden gemaakt. Dat was ook het idee toen de Britten in 2016 in meerderheid voor uittreding uit de Europese Unie (EU) stemden. Namens de EU ging Michel Barnier de onderhandelingen aan met de Britse premier Theresa May. Samen sloten ze na veel vijven en zessen een akkoord.
Daarin staat onder meer dat het Verenigd Koninkrijk (VK) 40 miljard euro aan de EU betaalt als compensatie voor het verlaten van de unie. Verder staan er afspraken in over onderlinge handel en rechten van EU-burgers die in het VK wonen en VK-burgers in de EU. Voor de grens tussen Ierland (een EU-land) en Noord-Ierland (onderdeel van het VK) is nog geen definitieve oplossing gevonden.
Om de deal in werking te laten treden moet die voor 29 maart zijn goedgekeurd door zowel de 27 EU-lidstaten als het Britse parlement. In de EU is dat geen probleem, maar in Londen ziet een meerderheid van het Lagerhuis het door May gesloten akkoord niet zitten.
Wordt de deal voor 29 maart niet aangenomen en is er geen akkoord over uitstel van de brexitdatum, dan treedt het no deal-scenario in werking. Wat er dan gebeurt, is ongewis. EU-wetten zijn dan aan de andere kant van het Kanaal niet meer van kracht. Bovendien is er dan per direct een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland, een nachtmerrie voor alle partijen.
uitleg
Wat houdt de backstop in?
De backstop is een verzekeringspolis om de grens tussen Ierland en Noord-Ierland na de brexit onder alle omstandigheden open te houden.
Nu gelden binnen de Europese Unie nog overal dezelfde regels: goederen kunnen zonder grenschecks of tarieven de hele unie door reizen. Na de brexit doet het Verenigd Koninkrijk daar niet meer aan mee: de nieuwe buitengrens van de EU komt tussen Ierland en het aangrenzende Noord-Ierland te liggen.
Maar dat is in strijd met het Goede Vrijdagakkoord, het vredesakkoord dat werd gesloten na decennia bloedige strijd tussen protestanten en katholieken. Daarin staat: Er komt nooit meer een harde grens op het Ierse eiland.
Na de brexit hebben beide partijen twee jaar om een handelsakkoord te sluiten waarin een oplossing is gevonden voor het openhouden van de grens. Als dat niet lukt, treedt de backstop in werking. De Britten blijven dan in het gezamenlijk handelsgebied van de EU, zodat goederen vrij de grens over kunnen: een open grens dus.
Dat betekent dat de Britten zich aan allerlei Europese regels moeten blijven houden. Onacceptabel voor veel Britse eurosceptici: zij vrezen dat het Verenigd Koninkrijk door de backstop voor altijd vastgeketend blijft aan de Europese Unie.
NOS 18.03.2019 Premier May mag haar brexit-akkoord niet in exact dezelfde vorm opnieuw in stemming brengen in het Lagerhuis. Dat heeft de voorzitter van het huis, Speaker John Bercow bepaald. Hij beriep zich daarbij op een precedent uit 1604.
In een zeer ongebruikelijke interventie oordeelde hij dat het volgens parlementsregels niet is toegestaan om twee keer in één parlementaire periode exact dezelfde motie in te dienen.
Flinke domper
De uitspraak is een flinke domper voor May, die van plan leek om in de aanloop naar de EU-top later deze week voor een derde keer haar akkoord aan het parlement voor te leggen. May hoopte dat ze, ook al heeft het Lagerhuis vorige week nog het akkoord met een meerderheid van 149 zetels afgewezen, de druk bij een derde stemming tot een maximum kon opvoeren.
Het zou voor haar tegenstanders, zeker de hardliners in de brexit-flank van de Conservatieve partij, steeds meer de keuze worden tussen ofwel het akkoord van May, ofwel een verzoek tot lang uitstel van de brexit-datum met mogelijk zelfs afstel van het vertrek uit de Europese Unie.
Substantieel
Bercow bepaalde dat hij een derde stemming alleen zal toestaan als er iets ‘substantieels’ is gewijzigd aan het akkoord. Hij zei dat de tweede stemming over het akkoord vorige week wel volgens de regels was omdat May via nieuwe verklaringen en toezeggingen uit de EU iets substantieels aan haar deal had toegevoegd.
Het lijkt voor May op dit moment geen zin te hebben om op heel korte termijn weer nieuwe toezeggingen te vragen. De EU heeft al gezegd niet bereid te zijn nog meer water bij de wijn te doen.
Oppositieleden en de Conservatieve brexit-flank reageerden positief op de uitspraak van Bercow. “Dit zorgt ervoor dat we ons nog meer moeten richten op een verandering van de brexit-koers”, zei oud-minister en prominent Owen Paterson tegen de BBC.
De premier beraadt zich nu op haar volgende stappen.
AD 15.03.2019 Premier Mark Rutte overlegt vrijdagmorgen met EU-president Donald Tusk op het Catshuis. Het overleg is ter voorbereiding van de tweedaagse Europese top van eind volgende week. De Britse uittreding uit de Europese Unie zal daarbij centraal staan.
Het Britse Lagerhuis stemde donderdagavond voor uitstel van de brexit. Die staat gepland voor 29 maart. Er zou een kort uitstel moeten komen als het Brits parlement uiterlijk 20 maart een brexitdeal goedkeurt. Lukt dat niet, dan zou er een langer uitstel moeten komen. Tusk wil de regeringsleiders van de EU-landen tijdens de komende top oproepen open te staan voor een lang uitstel.
Rutte zei eerst duidelijk te willen weten wat de Britse regering wil voordat er gesproken kan worden over een uitstel. Hij voert de druk op Londen op. ,,Wat heeft het voor zin om nog maanden door te blijven jengelen met elkaar terwijl je nu al twee jaar in dit cirkeltje ronddraait’’, reageerde hij nadat het Lagerhuis voor uitstel had gestemd.
Eerder zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) dat Nederland ,,welwillend’’ tegenover een uitstel staat. De Britse regering moet dan wel met een ,,fatsoenlijke toelichting’’ komen, zei hij in de Tweede Kamer. Hoe uitgebreid die toelichting moet zijn, is afhankelijk van de lengte van het uitstel.
NU 14.03.2019 Het Britse Lagerhuis heeft donderdagavond met een grote meerderheid ingestemd met uitstel van de Brexit-datum. Oorspronkelijk zouden de Britten op 29 maart 23.00 uur Britse tijd uit de Europese Unie treden. Maar omdat er nog geen deal is gesloten, wil Londen meer tijd. De regeringsleiders van de EU moeten wel unaniem instemmen met het verzoek.
412 parlementsleden stemden voor uitstel en 202 tegen. De Britse premier Theresa May heeft nog niet laten weten met welk verzoek ze precies naar Brussel gaat.
May hoopt dat ze voor 21 maart, wanneer er een nieuwe EU-top plaatsvindt in Brussel, met een nieuwe stemming alsnog een meerderheid vindt voor haar deal. Mocht haar dit lukken, dan wil ze de EU vragen om een kortdurend uitstel van de Brexit tot 30 juni.
Dit betekent dat er volgende week opnieuw gestemd gaat worden over de deal van May, die al twee keer is afgewezen. Een amendement dat deze stemming kon tegenhouden, met het argument dat er niet twee keer over hetzelfde voorstel mag worden gestemd, is donderdag niet aangenomen.
Mocht er voor 21 maart geen meerderheid worden gevonden, dan zal de premier naar Brussel gaan met het verzoek om langdurend uitstel. Dit zal er wel in resulteren dat de Britten zullen meedoen aan de verkiezingen van het Europees Parlement, die gepland staan voor mei.
Brits lagerhuis accepteert motie voor uitstel van Brexit
Lagerhuis stemt tegen amendement voor nieuw referendum
Voorafgaand aan de stemming heeft de voorzitter van het Huis vier amendementen ter stemming gebracht. Geen van deze wetsaanpassingen is aangenomen.
Zo stemde een grote meerderheid van het Lagerhuis tegen een tweede Brexit-referendum. Oppositiepartij Labour liet een aantal weken geleden nog weten voor zo’n nieuw referendum te zijn, maar onthield zich donderdag grotendeels van stemming.
Ook het amendement dat de weg zou vrijmaken voor een serie indicatieve, niet-bindende stemmingen in het parlement over de verschillende Brexit-opties, werd niet aangenomen. Dit amendement werd wel met een minimale meerderheid tegengehouden. Het Lagerhuis had hiermee kunnen onderzoeken of er naast de deal van premier May nog andere opties zijn, waarvoor wel een meerderheid te vinden is.
Tusk sprak eerder al steun uit voor ‘langdurend uitstel’ van Brexit
De voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, zei eerder op donderdag dat EU-lidstaten moeten openstaan voor “langdurend uitstel” van de Brexit. Hij stelde wel dat een voorwaarde hiervoor is dat de Britse regering met een plan moet komen waar ook voldoende steun voor is in het parlement.
De Nederlandse regering is ook bereid mee te werken aan een langdurend uitstel van de Brexit, zei de minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok donderdag tegen persbureau Reuters. Ook Blok benadrukte dat het dan wel duidelijk moet zijn waarom Londen uitstel wil.
Lagerhuis stemde woensdag tegen harde Brexit
Donderdag was de derde stemming op rij in het Britse parlement. Dinsdag hoopte May dat haar herziene deal erdoor zou komen, maar dit resulteerde in haar tweede grote nederlaag.
De gewijzigde overeenkomst heeft de zorgen over de zogeheten ‘backstop’ voor de Ierse grenskwestie niet weggenomen. Het risico dat het VK voor onbepaalde tijd in deze ‘backstop’ vast komt te zitten, is volgens het parlement nog steeds te groot.
Vervolgens is er woensdag gestemd over of de Britten zonder deal uit de EU willen treden. Zo’n ‘no deal-Brexit’ is een scenario waar Brussel en Londen niet op zitten te wachten, omdat dit naar verwachting leidt tot een grote economische en maatschappelijke chaos.
Brits lagerhuis verwerpt amendement voor indicatieve stemmingen
NOS 14.03.2014 Een meerderheid in het Britse Lagerhuis heeft zijn steun uitgesproken voor het uitstellen van de brexit, de eerste meevaller voor premier May in dagen. Met 412 stemmen voor en 202 stemmen tegen is de motie voor uitstel aangenomen. Alle 27 EU-lidstaten moeten echter nog akkoord gaan met een latere scheidingsdatum voordat de brexit daadwerkelijk kan worden uitgesteld.
“Dit betekent dat het niet langer de intentie is van de Britten om op 29 maart de EU te verlaten”, zegt correspondent Suse van Kleef. “May moet nu dus toestemming gaan vragen in Brussel.”
Daar vindt ze waarschijnlijk gehoor bij voorzitter Tusk van de Europese Raad. Maar hij is, in tegenstelling tot May, een voorstander van een lang uitstel. May wil een korte termijn tot 30 juni voorstellen.
Met de uitslag in het Lagerhuis is een no-deal-brexit nog niet van de baan. Als één van de Europese lidstaten een veto uitspreekt tegen het uitstel, dreigt dat scenario nog altijd op 29 maart.
De uitslagen van de stemming over het uitstel worden bekendgemaakt:
Naast de stemming over het uitstel, waren ook amendementen ingebracht over de rol van het parlement in het brexit-proces. Met 312 tegen 314 stemmen krijgt het Lagerhuis nipt geen controle over de vervolgstappen, een enorme opluchting voor de regering. Ook het plan om via peilingen in het Lagerhuis te zoeken naar een alternatieve brexit-deal strandde, met 311 tegen 314 stemmen.
Verder haalde een voorstel voor een tweede referendum over de brexit het zoals verwacht niet. Met slechts 85 stemmen voor en 334 tegen heeft een nieuwe volksraadpleging het niet gehaald. De Labour-fractie zei voorafgaand aan de stemming al zich te onthouden, waardoor het amendement voor een tweede referendum al vrijwel kansloos was.
De vele stemmingen van vandaag volgden op twee dagen van nederlagen voor premier May. Die debatteerde zich dinsdag tevergeefs schor om haar deal met de EU te redden. Gisteren verwierp een meerderheid in het Lagerhuis een brexit zonder akkoord met de EU als mogelijkheid. Een alternatief daarvoor is uitstel van de brexit.
Benieuwd naar wat er allemaal gebeurde in het Britse Lagerhuis vanavond? Lees dan onze liveblog.
Het Britse parlement stemde donderdag voor een uitstel van de brexit, maar daarvoor is ook goedkeuring nodig van alle andere 27 EU-lidstaten.
NOS 14.03.2019 De Britse regering moet van premier Rutte snel duidelijk maken wat zij wil, voordat er verder gepraat kan worden over een uitstel van de brexit. Het Britse parlement stemde donderdag voor een uitstel van de brexit, maar daarvoor is ook goedkeuring nodig van alle andere 27 EU-lidstaten. Als die goedkeuring er niet komt, stappen de Britten op 29 maart alsnog uit de Europese Unie, zonder deal.
“De politieke, maatschappelijke, financiële en economische schade in Groot-Brittannië is niet te overzien”, zei Rutte kort na de stemming in het Lagerhuis. “En dan weten ze nog niet wat ze willen. Dat moeten we nu toch een keer horen.”
De premier vraagt zich af wat uitstel van de brexit voor zin heeft. “Je krijgt dadelijk een situatie dat we maanden blijven doorpraten zoals we dat al maanden doen”, zei hij. “Wat heeft het voor zin om nog maanden door te blijven jengelen met elkaar, terwijl je nu al twee jaar in dat cirkeltje ronddraait.”
‘We kunnen niet nog maanden blijven tollen in dat gepruts’
Het zou volgens Rutte al een hoop problemen oplossen als de Britten stoppen met het trekken van “rode lijnen”. “Als de Britten zeggen dat Noord-Ierland nog een tijd in de interne markt kan blijven én lid kan blijven van het Verenigd Koninkrijk, dan is het probleem opgelost. Als ze zeggen dat Engeland in de toekomst onderdeel wordt van de douane-unie, dan is het probleem opgelost. Maar ze hebben al die rode lijnen getrokken. De Britse politiek moet nu hom of kuit geven.”
Rutte zegt dat hij nu “helemaal niets” doet. “Zij hebben besloten eruit te treden. Als ze willen uitstellen, moeten ze ook zeggen waarom.”
Benieuwd naar wat er allemaal gebeurde in het Britse Lagerhuis vanavond?Lees dan onze liveblog.
Het is ook maar de vraag of premier May uitstel van de andere EU-lidstaten krijgt. “Het hangt er een beetje van af of de Britten een goede reden hebben”, zei EU-correspondent Sander van Hoorn in het NOS Journaal. “Als premier May volgende week de derde stemming over de brexit-deal overleeft, dan is er een deal. Dan heb je een klein uitstel nodig om dingen technisch te regelen.”
‘Boeman’
Maar heel anders wordt het volgens Van Hoorn als die deal opnieuw wordt weggestemd, voor de derde keer. “Dan zal de verleiding hier in Brussel heel groot zijn om te zeggen: nee, dan liever die bittere pil.” Het kan wel zijn dat er een ander sentiment ontstaat als de Europese regeringsleiders volgende week met elkaar overleggen. “Er kan dan gezegd worden: laten we niet de boeman zijn, laten we dat uitstel geven.”
Of zo’n uitstel dan veel uithaalt, is maar de vraag. Van Hoorn: “Dan heb je de situatie waarin we nu zitten over een paar maanden weer. Dat er eigenlijk niets veranderd is, dat er geen deal is. En dat er over een paar maanden, vlak voor de zomer, een no-deal-brexit is.”
AD 14.03.2019 Eigenlijk weet helemaal niemand het meer. Er wordt vanavond in Londen opnieuw gestemd, maar waarover eigenlijk? Officieel over een verzoek tot uitstel van de brexit, maar waarom dan en hoe lang? En wil de EU dat wel?
Het is om gek van te worden. De brexit is zonder overdrijven het belangrijkste moment in de naoorlogse geschiedenis van Groot-Brittannië, en misschien ook wel in het iets kortere leven van de Europese Unie, maar het lijkt wel alsof iedereen het overzicht is verloren. Niets is zeker, alles is nog mogelijk. Zelfs dat ene moment aan de horizon dat steeds dichterbij komt (de brexit op 29 maart om 23.00 uur Britse tijd, 0.00 uur onze tijd) kan nog verschuiven naar, ja, naar wanneer eigenlijk?
Veel hangt af van wat er vanavond gaat gebeuren. Het Britse Lagerhuis gaat stemmen of het uitstel wil van de brexit. Dat betekent dat Artikel 50, dat de uittreding van een EU-lidstaat regelt, moet worden verlengd. Als het parlement dat niet wil, ligt de weg naar een brexit zonder deal wijd open en is het inderdaad op 29 maart gebeurd. Als het anders beslist, en daar ziet het naar uit, dan moet premier Theresa May voor de zoveelste keer naar Brussel.
Maar dan? May hoeft er niet op te rekenen dat de EU vriendelijk zegt: ‘Ja hoor, prima dat uitstel, fijn dat u langskomt’. Onze eigen premier Mark Rutte verwoordde het als volgt: ,,Als de Britten een verzoek doen, dan moet het wel geloofwaardig en overtuigend zijn.” Er moet dus een Brits plan zijn, want doorwandelen op dezelfde weg heeft geen zin meer. Er moet een idee zijn over een oplossing, een zinvol alternatief voor de deal die er al sinds november ligt, maar geen goedkeuring vindt in het Britse parlement.
Hoewel beide partijen het allerliefst een brexit zonder akkoord willen vermijden (niemand weet hoeveel schade dat gaat veroorzaken, maar iedereen vreest het ergste), blijven ze het spel keihard spelen. De EU zit demonstratief met de handen over elkaar: wij hebben alles gegeven, zei hoofdonderhandelaar Michel Barnier. ,,Het is nu aan de Britten.”
Maar wat kan May doen? Er circuleren onder meer deze drie opties: 1. Ze kan toch voor een no-deal gaan (er is geen plan!) en nog wat extra tijd aanvragen om zich voor te bereiden op een vertrek zonder afspraken. 2. Ze kan met een plan komen om het Verenigd Koninkrijk in de interne markt te laten en zo een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland vermijden. Ze moet dan wel nieuwe verkiezingen uitschrijven om daar een mandaat voor te krijgen. 3. Er komt een tweede referendum over de brexit.
Bij elk van de scenario’s speelt echter ook de tijd een rol. In mei zijn er verkiezingen en op 1 juli treedt het nieuwe Europese parlement aan. Stel dat er uitstel komt, moeten de Britten dan toch gewoon naar de stembus? En als ze daarna alsnog uit de EU stappen, wat dan? Het zijn vragen waar iedereen een mening over heeft, maar waar geen duidelijk antwoord op is. Dat geldt zo ongeveer voor alles dezer dagen.
De EU-leiders komen in elk geval volgende week donderdag en vrijdag bij elkaar in Brussel. Dat is iets wat zeker is. Wat ze gaan bespreken, weet nog geen mens.
AD 14.03.2019 Het Britse parlement wil dat de brexit wordt uitgesteld. 412 parlementsleden stemden vanavond voor en 202 tegen een verschuiving van de deadline van 29 maart. Eerder op de avond stemde het Lagerhuis al tegen het idee van een tweede referendum over de brexit.
Andere EU-lidstaten moeten nog wel unaniem instemmen met een verlenging van de huidige deadline; een enkel veto is genoeg.
In de aangenomen motie staat dat de regering wil proberen eenmalig uitstel te regelen tot 30 juni. Dat zou echter alleen zinvol zijn als op uiterlijk 20 maart alsnog een deal is goedgekeurd door het Lagerhuis. Een dag later komen de Europese leiders bijeen, en die willen volgens de Britse regering ongetwijfeld weten wat Londen gaat doen als uitstel wordt verleend.
Britse parlementariërs hebben de brexitdeal die May sloot met de EU tot dusver twee keer getorpedeerd: in januari en afgelopen dinsdag. Het Lagerhuis heeft zich echter ook uitgesproken tegen een vertrek zonder afspraken over de scheidingsvoorwaarden. Dat heeft geleid tot een patstelling die volgens May ook tot gevolg kan hebben dat moet worden aangestuurd op veel langer uitstel van de brexit.
Waarnemers denken dat May het schrikbeeld van langer brexituitstel wil gebruiken om brexiteers in haar eigen partij te overtuigen toch voor haar deal te stemmen. Uitstel kan onder meer tot gevolg hebben dat het Verenigd Koninkrijk weer moet meedoen aan de Europese parlementsverkiezingen van dit jaar, wat zowel de Britten als Europa niet zien zitten.
Europees president Donald Tusk wil in elk geval dat de EU-landen openstaan voor een lang uitstel van de brexit. Ook Nederland staat daar positief tegenover, maar dan moeten de Britten wel met goede argumenten komen, zei minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken vanmiddag. ,,Nederland is op zich welwillend maar het is wel van groot belang dat Londen daarbij goed aangeeft waarvoor ze dat uitstel willen gebruiken.’’
Na de stemming herhaalde premier Mark Rutte vanavond dat geluid. ,,Wat heeft het voor zin om nog maanden door te blijven jengelen met elkaar terwijl je nu al twee jaar in dit cirkeltje ronddraait”, aldus Rutte. Het besluit van het Lagerhuis om uitstel te vragen, noemde hij een ‘stapje zoals er zoveel stapjes zijn’.
Tweede referendum weggestemd
Behalve over het uitstel werd vanavond ook gestemd over een tweede brexit-referendum. Dat ziet het Lagerhuis op dit moment niet zitten; een voorstel hierover werd met een grote meerderheid van 334 tegen 85 stemmen weggestemd.
Premier May houdt haar beleid rond de brexit voorlopig in ieder geval wel zelf in handen. Een voorstel om de ‘brexitagenda’ van het parlement voortaan door het Lagerhuis zelf te laten bepalen en niet door de regering, sneuvelde vanmiddag nipt met 314 stemmen tegen en 312 voor.
Het voorstel kwam van drie parlementsleden, die vonden dat het na de twee smadelijke nederlagen van May en haar brexitdeal in het parlement tijd werd dat het Lagerhuis zelf met een alternatief kwam. De Lagerhuisleden wilden dat woensdag 20 maart zou worden ingegrepen, als mogelijk een derde poging van de premier haar deal erdoor te drukken, mislukt.
ANP 14.03.2019 EU-president Donald Tusk gaat de regeringsleiders van de EU-landen oproepen open te staan voor een lang uitstel van de brexit als het Verenigd Koninkrijk het nodig acht zijn brexitstrategie te heroverwegen en daar consensus rond te bouwen. Tusk spreekt in aanloop naar de voorjaarstop van volgende week in Brussel veel leiders en gaat hun vragen serieus te kijken naar deze optie.
De Britse premier Theresa May zei woensdag dat haar land fors uitstel riskeert als niet snel een uitweg wordt gevonden uit de impasse in het Lagerhuis. Parlementariërs hebben haar akkoord over een ordelijke brexit al twee keer verworpen en keerden zich woensdag ook tegen een vertrek zonder afspraken over de scheidingsvoorwaarden.
May zegt dat haar regering kan aansturen op een korte technische verlenging als het Lagerhuis de deal alsnog steunt. Zo niet dan dreigt volgens haar een veel langer uitstel. Dat kan betekenen dat het Verenigd Koninkrijk toch moet meedoen aan de Europese verkiezingen.
Het Britse parlement stemt donderdag over de vraag of May uitstel tot 30 juni moet gaan regelen. In Brussel wordt gezegd dat een kort uitstel alleen zinvol is als de Britten uitzicht bieden op een oplossing.
Trouw 13.03.2019 “Dit doet mij diep verdriet”, zei Theresa May. Ze had waarschijnlijk gehoopt dat haar partijgenoten hun neus dicht zouden knijpen. Dat ze bij het stemmen hun adem zouden inhouden en denken: vooruit dan maar. Dat hun verstand ze zou zeggen dat dit akkoord over hoe hun land over twee weken de Europese Unie verlaat, misschien niet het meest ideale is, maar dat het beter was dan niets
Maar het Britse parlement stemde May’s akkoord vanavond – met 391 stemmen tegen en 242 voor – bijna net zo verpletterend weg als het in januari deed met de eerste versie, waar nog een minder uitgebreide toelichting bij zat. Alle onderhandelingsuren in en buiten Brussel leverden maar enkele tientallen bijgedraaide Lagerhuisleden op. In januari verloor May de stemming met 432 stemmen tegen en 202 voor.
De premier zelf, die vanwege een stevige verkoudheid met krassende stem het Lagerhuis te woord stond, had de hele middag haar best gedaan om de alternatieven zo onaantrekkelijk mogelijk voor te stellen. Terwijl haar echtgenoot Philip op de publieke tribune toekeek, betoogde ze dat een tegenstem het land in chaos zou storten.
Ze zei dat het risico dat het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat zonder deal, of de kans dat het de EU juist helemaal niet verlaat, nu is toegenomen. “Als een van die dingen gebeurt, dan geeft het geen pas om de EU daarvan de schuld te geven. Daarvoor ligt de verantwoordelijkheid in dit huis”, zei ze.
Ze had waarschijnlijk meer kans op succes gehad als regeringsjurist Geoffrey Cox enthousiaster had gereageerd op de toezeggingen waarmee de premier maandagnacht uit Straatsburg terugkeerde. Ze had daar een nieuwe bijlage uitonderhandeld, die voorziet in een arbitragecommissie die in actie kan komen als de EU eventueel te kwader trouw zou handelen en het Verenigd Koninkrijk opzettelijk zou vastklemmen in EU-regels via de omstreden backstop-regeling, die moet voorkomen dat er grensposten verschijnen in Noord-Ierland.
Maar Cox vertelde het parlement dat ook die commissie het risico dat het Verenigd Koninkrijk via die backstop aan de EU vastgebakken zou zitten niet helemaal wegnam. Ook de belofte van een taskforce, die zou onderzoeken of er technologische oplossingen waren, deed dat in zijn ogen niet.
Nu het akkoord is weggestemd, is de toekomst ongewis….!!
Cox’ analyse was voor veel wantrouwige parlementariërs cruciaal. Meteen daarna zei de Noord-Ierse gedoogpartij DUP dat zij het akkoord niet zou steunen. Ook de Conservatieven uit het harde brexitkamp zagen nog te veel bezwaren, om over de mening van oppositiepartij Labour maar te zwijgen.
Toekomst
Nu het akkoord is weggestemd, is de toekomst ongewis. Althans, op de langere termijn. De kans dat de Britten dit jaar alsnog zullen meedoen aan de Europese verkiezingen is net zo reëel als dat er grensposten zullen verrijzen in Calais en Dover.
Voor de komende dagen ligt er al een serie stemmingen vast. Vandaag is de eerste, waarin ieder lid van het Lagerhuis op eigen gezag antwoord kan geven op de vraag of het op 29 maart de EU wil verlaten zonder akkoord. Is het antwoord op die vraag nee, wat de verwachting is, dan volgt donderdag een stemming waarin het Lagerhuis beslist of er uitstel wordt aangevraagd bij de EU.
May waarschuwde dat ‘de problemen nog niet voorbij zijn’, mocht dat uitstel gewenst zijn. “De EU zal willen weten wat we daarmee willen doen. Willen we artikel 50 intrekken, een tweede referendum houden of willen we een ander akkoord? Dat besluit moeten we nemen.” Tot nog toe was in het parlement geen meerderheid voor een van deze opties.
Een mogelijkheid zou zijn dat er nieuwe verkiezingen worden gehouden om die impasse te doorbreken, een mogelijkheid waarover het conservatieve Lagerhuislid Charles Walker openlijk speculeerde. Van regeringszijde werd dat nog ontkend, maar dat was voor May zich met een deel van haar kabinet in crisisberaad terugtrok.
Telegraaf 13.03.2019 Als de Britse regering zou vragen om een verlenging van de huidige deadline voor de Brexit, dan wil EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier wel eens weten waarom. ,,Verlengen om wat te doen? De onderhandelingen zijn afgerond. We hebben een terugtrekkingsakkoord’’, zei de Fransman tijdens een debat in het Europees Parlement woensdagochtend, geïrriteerd zwaaiend met het 585 pagina’s dikke verdrag.
Volgens Barnier is de EU ,,tot het uiterste gegaan”. ,,We kunnen niet meer geven. Als het Verenigd Koninkrijk nog steeds op een ordelijke wijze de EU wil verlaten, dan is en blijft dit akkoord het enige beschikbare. Ik wil dat dat goed begrepen wordt.”’
Het parlement discussieerde over de situatie die is ontstaan nu het Britse parlement opnieuw de deal van premier Theresa May over de scheidingsvoorwaarden heeft weggestemd. Als het Lagerhuis woensdagavond de optie verwerpt om de EU zonder afspraken te verlaten neemt de kans toe dat Londen om verlenging zal vragen.
Volgens de liberale leider Guy Verhofstadt moet worden voorkomen dat de Brexit over de Europese verkiezingen van eind mei wordt getild. In dat geval zouden de Britten ook naar de stembus moeten. ,,Dan wordt Europa gegijzeld door de Brexiteers en gaan de verkiezingen niet meer over waar ze over moeten gaan, namelijk over wat de EU nodig heeft.”
Op de Duitse tv zei de leider van de christendemocraten Manfred Weber dat er ,,geen sprake van kan zijn dat een land dat de EU wil verlaten de toekomstige loop van de EU beïnvloedt.” Brexiteer Nigel Farage, de oud-leider van de UKIP, riep de EU-leiders op tegen een verzoek om uitstel van de Brexit te stemmen, mocht dat komen.
Leden van het Lagerhuis wachten op de uitslag van de no-deal-stemmingANP
NOS 13.03.2019 Een meerderheid van het Lagerhuis wil niet dat Groot-Brittannië zonder deal uit de Europese Unie stapt. Het Lagerhuis in Londen sprak zich met 321 tegen 278 stemmen uit voor het voorstel dat een no-deal-brexit moet worden voorkomen.
Het voorstel van premier Theresa May werd na een eerste stemronde wat aangescherpt. In het oorspronkelijke voorstel stond een verwijzing naar 29 maart, de deadline die tot nu toe geldt voor het vertrek uit de EU. In het amendement werd die datum geschrapt en vervangen door de mededeling dat het Lagerhuis simpelweg tegen een brexit zonder deal is.
Morgen vergadert het Lagerhuis opnieuw over de kwestie. Dan wordt er gestemd over uitstel van de brexit. De regering-May stelt als nieuwe datum 30 juni voor, maar het is de vraag of de EU daarmee instemt. Tot nu toe houdt de unie strikt vast aan de afgesproken datum van 29 maart.
Voor uitstel is de instemming van alle andere EU-lidstaten nodig.
De vergadering van vanavond verliep chaotisch. Ook werd er allerwegen druk gespeculeerd over het stemgedrag en de intenties van brexiteers en remainers. Ook NOS-correspondent Tim de Wit kwam er niet onmiddellijk uit:
AD 13.03.2019 Het Britse parlement wil geen chaotische brexit zonder afspraken. Een meerderheid van 321 parlementariërs sprak zich vanavond uit voor een motie die een no-dealbrexit moet voorkomen. 278 stemmers waren tegen.
De aangenomen motie gaat verder dan het oorspronkelijke voorstel van de regering. Dat draaide om de vraag of het parlement tegen een brexit zonder deal was op 29 maart. Vlak voor de stemming werd een amendement aangenomen waardoor de tekst van e motie ingrijpend werd veranderd. De verwijzing naar 29 maart werd weggehaald en vervangen door de mededeling dat het Lagerhuis in alle gevallen tegen een brexit zonder deal is.
Een brexit zonder afspraken wordt door veel politici, economisch experts, bedrijven en burgers gezien als rampscenario. Toch kunnen zij nu niet opgelucht ademhalen. De uitkomst van de stemming betekent niet dat zo’n no-dealbrexit nu definitief van tafel is.
Als de Britten er niet in slagen om voor 29 maart een deal te sluiten of een uitstel van de brexit te regelen in Brussel, dan verlaten ze de EU ‘gewoon’ zonder deal. Het parlement heeft zich nu dus tegen die mogelijkheid uitgesproken, maar moet vervolgens dus wel nog zorgen dat het er echt niet van komt.
Tijdens het debat voorafgaand aan de stemming vielen er harde woorden. Vooral May’s mantra, ‘geen deal is beter dan een slechte deal”, moest het ontgelden. “Dit is het moment waarop we de totaal onzinnige slogan eindelijk naar het rijk der fabelen verwijzen”, zei de prominente Labour-parlementariër Hilary Benn.
,,Het argument is simpel: een vertrek zonder deal zal de allergrootste economische schade aanrichten.” Zelf kon May het woord niet doen. De brexitmarathon eist zijn tol en de premier is haar stem kwijtgeraakt de afgelopen dagen. Milieu-minister Michael Gove deed het woord voor haar.
Morgen hectische dag
Morgen gaat het circus weer verder met weer een hectische dag in het Britse parlement. ‘s Middags zullen de Lagerhuisleden debatteren over een uitstel van de brexit. Rond 20.00 Nederlandse tijd zullen ze daarover stemmen.
Het Verenigd Koninkrijk kan overigens niet eenzijdig beslissen de brexit op te schorten. Als het parlement morgenavond stemt voor een uitstel, dan moet Theresa May daar een officieel verzoek tot doen. En dat moeten alle 27 overgebleven EU-lidstaten unaniem goedkeuren.
Telegraaf 13.03.2019 Het Britse Lagerhuis begint woensdag met de besprekingen over hoe het nu verder moet met de Brexit. Als eerste komt de discussie aan de orde over een vertrek uit de Europese Unie zonder afspraken. De parlementariërs zullen in de middag debatteren over die optie, die om 20.00 uur Nederlandse tijd in stemming zal worden gebracht. Een meerderheid zegt niets te voelen voor een no-deal.
Na de nieuwe nederlaag van premier Theresa May, wier jongste brexitakkoord met Brussel ook duidelijk (391-242) werd verworpen in het parlement, is de politieke chaos groter dan ooit. Alles lijkt mogelijk: weg uit de EU zonder enige regeling, uitstel van de scheidingsdatum 29 maart, vervroegde verkiezingen of zelfs een nieuw referendum met als resultaat misschien wel blijven in de EU.
Behalve de lidstaten van de EU en redelijk veel Britten noemt het bedrijfsleven een no-deal Brexit een rampscenario. Topondernemers waarschuwden eens te meer voor enorme toestanden op de markt en de aanvoer daar naartoe. Andere critici verwachten tekorten aan voedsel en medicijnen. De harde brexiteers houden echter vol dat het wel zal meevallen.
AD 13.03.2019 Het Britse Lagerhuis begint vandaag met de besprekingen over hoe het nu verder moet met de brexit. Als eerste komt de discussie aan de orde over een vertrek uit de Europese Unie zonder afspraken.
De parlementariërs zullen in de middag debatteren over die optie, die om 20.00 uur Nederlandse tijd in stemming zal worden gebracht. Een meerderheid zegt niets te voelen voor een no-deal.
Na de nieuwe nederlaag van premier Theresa May, wier jongste brexitakkoord met Brussel ook duidelijk (391-242) werd verworpen in het parlement, is de politieke chaos groter dan ooit. Alles lijkt mogelijk: weg uit de EU zonder enige regeling, uitstel van de scheidingsdatum 29 maart, vervroegde verkiezingen of zelfs een nieuw referendum met als resultaat misschien wel blijven in de EU.
Behalve de overblijvende lidstaten van de EU en redelijk veel Britten noemt het bedrijfsleven een no-dealbrexit een rampscenario. Topondernemers waarschuwden eens te meer voor enorme toestanden op de markt en de aanvoer daar naartoe. Andere critici verwachten tekorten aan voedsel en medicijnen. De harde brexiteers houden echter vol dat het wel zal meevallen.
NOS 13.03.2019 “Vernederende nederlaag”, “Tot wanhoop gedreven”, “Huis vol dwazen” en “Schorre horrorshow”. De toon van de Britse kranten was niet mals over de stemming die premier May (met schorre stem) gisteren met overmacht verloor in het Lagerhuis.
Met 391 stemmen tegen en 242 stemmen voor werd de tweede versie van de afspraken die May maakte met de EU over brexit naar de prullenbak verwezen. Ondertussen tikt de klok onverbiddelijk verder: brexit moet over zestien dagen een feit zijn.
Hoe nu verder? Dat is de vraag die, niet voor het eerst, bij veel Britten en andere Europeanen op de lippen ligt. Voor vandaag en morgen is er nog een brexitprogramma in het Lagerhuis, wat er daarna gebeurt is ongewis.
No deal of uitstel?
Net als gisteren mogen Lagerhuisleden vanavond weer stemmen rond 20.00 uur. De vraag is dan of de Britse parlementariërs op 29 maart de EU willen verlaten zonder akkoord, het zogenoemde no deal-scenario.
“Maar dat willen ze waarschijnlijk niet”, voorspelt correspondent Suse van Kleef. “En dan stemmen ze morgen weer, over een uitstelverzoek.” De vraag die dan voorligt, is of premier May naar de EU moet om meer tijd te vragen.
Bekijk hieronder een aantal mogelijke scenario’s (het onderste is gisteravond dus gesneuveld):
1/2 NOS
2/2 NOS
Maar de twee vragen worden overschaduwd door een andere vraag die boven de markt hangt, legt Van Kleef uit. “Wat willen de Lagerhuisleden dan wel met die brexit? Hoe moet die eruitzien? Wat wordt de richting? Wat is de route? Op dit moment is er geen meerderheid voor wat dan ook, zestien dagen voor de brexitdatum. En dat is eigenlijk bizar.”
‘Ongelooflijke vermoeidheid’
Dat vindt ook een groeiend aantal mensen in Brussel. “Daar zitten ze met een ongelooflijke vermoeidheid met dit verhaal”, vertelt correspondent Thomas Spekschoor. “Vooral als je de microfoon uitzet, hoor je: als het zo moet, laat het dan maar uitkomen op een no deal-brexit. We kunnen niet blijven wachten op die Britten.”
Voor uitstel gaan de handen niet per se op elkaar in de EU. Premier Rutte bijvoorbeeld twitterde gisteravond dat daar alleen over kan worden gesproken als er een concreet plan is aan Britse zijde. Dus wat gaan de Britten met dat uitstel doen? Nieuwe verkiezingen? Een nieuw referendum? Wat betreft beide opties liggen geen concrete plannen klaar.
De stemming van gisteren roept niet alleen de vraag op ‘hoe nu verder?’, maar ook ‘hoe nu verder met May?’ Van Kleef: “Ze is in office, not in power, zeggen ze hier. Dus nog wel in functie, maar ontdaan van alle macht.” May verloor de stemming gisteren met grote meerderheid: 75 van haar eigen conservatieve parlementariërs negeerden het standpunt van hun eigen regering. “Ze is de regie totaal kwijt.”
“Vandaag en morgen stemt het parlement over no deal en mogelijk over uitstel. Dus zij bepalen, May niet”, zegt Van Kleef. “En als ze voor dat uitstel gaan, dan moet May daarmee naar Brussel en dan bepaalt de EU dus. Eigenlijk is May alleen nog maar de boodschapper, slechts in naam nog premier.”
De stemming van gisteren liep stuk op de zogeheten backstop, kijk hieronder wat dat precies is:
NOS 13.03.2019 Formeel zegt de EU dat er alles aan is gedaan en dat de de stemming in het Lagerhuis wordt betreurd, maar ondertussen nemen de frustraties bij de ambtenaren, diplomaten en politici toe. Ze voelen zich machteloos, omdat geen enkel bod uit de EU de Britten tevreden kan stellen. De roep om een einde aan de onderhandelingen, en daarmee een harde scheiding en no deal op 29 maart, neemt toe.
Gisteravond klonken in het Europees Parlement de rebelse stemmen om als EU de stekker er maar uit te trekken als eerste. Later op de avond begonnen diplomaten ook steeds hardere taal uit te slaan. De EU wil altijd praten, maar het geduld is op. “Het vertrouwen in de Britse politiek is bijna nul”, zo analyseert een Brusselse bron de situatie.
En dus denkt vrijwel niemand dat uitstel enige zin heeft. Ook premier Rutte wil hier alleen over praten als er ook een plan is aan Britse zijde. Anders, zo zeggen de diplomaten in Brussel, kunnen we beter de bittere pil nu slikken omdat uitstel zonder plan uiteindelijk een paar maanden later alsnog tot een hard vertrek uit de EU zal leiden, dus zonder deal van de Britten.
Bovendien gaat het volgens veel Brusselse volgers al lang niet meer over het vertrek van de Britten. Het gaat om de politieke macht in Londen.
Frans Timmermans, de vicevoorzitter van de Europese Commissie, zei gisteren in een gesprek met de NOS dat iedereen in Groot-Brittannië bezig is met partijpolitiek. “May is bezig haar eigen partij bij elkaar te houden en de oppositie is alleen maar bezig om het haar zo moeilijk mogelijk te maken. Ik zie dat met lede ogen aan. Ik vind het verschrikkelijk om te zien.”
Terwijl het Britse Lagerhuis zich vandaag buigt over de vraag of ze met of zonder deal uit de EU moeten stappen, zal de Europese Commissie zich verder buigen over de plannen waarin de lidstaten worden voorbereid op een vertrek zonder deal.
Brexit-moeheid
Vandaag is er wel een debat in het Europees Parlement over de nu ontstane situatie, maar veel politici waren daar gisteravond nog niet mee bezig. Tijdens de stemming in januari hadden de Groenen nog een speciale zaal waar politici en medewerkers samen naar schermen keken waarop de stemming in Londen te volgen was.
Nu was het stil. De meeste parlementariërs waren gewoon aan het werk. Slechts een enkeling volgde het debat. Philippe Lamberts, een van de voormannen van de Groenen in het Parlement, zei dat het een keer mooi is geweest.
Zelfs brexiteer van het eerste uur Nigel Farage zat met zijn partij een beetje stilletjes in een van de vele barretjes in Straatsburg een glaasje tonic te drinken. Farage, die anders altijd wel wat over de brexit wilde zeggen, wimpelde het verzoek voor een gesprek af. De man die bij de vorige stemming nog met een privévliegtuig tussen Londen en Straatsburg heen en weer vloog, heeft geen zin. Ook hij oogt inmiddels brexit-moe.
Meer nieuws uit Brussel en Straatsburg? Schrijf je dan hier in voor de wekelijkse nieuwsbrief Brussel Inside, waarin de Europa-correspondenten van de NOS je bijpraten over de belangrijkste ontwikkelingen. De nieuwsbrief verschijnt iedere zondagochtend.
AD 12.03.2019 Een ruime meerderheid van het Britse Lagerhuis stemde vanavond tegen de brexitdeal die premier Theresa May gisteren overeenkwam met de Europese Commissie. 391 parlementariërs wezen May’s akkoord met Brussel over een geregeld vertrek uit Europa af, 242 stemden voor haar voorstel.
Een verschil tussen voor- en tegenstanders van 149 afgevaardigden. In januari stemde het Lagerhuis over een eerdere versie van de deal. Toen verloor May met historisch groot verschil van 230 stemmen.
Rond het middaguur was het vandaag eigenlijk al duidelijk in Londen: Theresa May’s brexitdeal zou weer worden weggestemd door het Britse parlement. Dat besef kwam na de publicatie van het juridisch advies van advocaat-generaal Geoffrey Cox over de backstop, de noodoplossing om de Noord-Ierse grens open te houden na de brexit.
Nadat May gisteravond in Straatsburg op het laatste moment een vernieuwde deal sloot met de EU, waren de verwachtingen hooggespannen. Ze had het voor elkaar, zei ze: juridisch bindende toezeggingen over backstop, vastgelegd in een paar inlegvelletjes die werden toegevoegd aan de brexitdeal.
Maar toen advocaat-generaal Cox zich erover boog, bleek hij die documenten heel anders te interpreteren. De onafhankelijk adviseur vindt dat -met de vernieuwde deal- de kans dat het Verenigd Koninkrijk voor eeuwig gevangen zal komen te zitten in de backstop zeker kleiner is geworden.
Maar, het juridisch risico daarop blijft hetzelfde, oordeelt hij. Het is nog steeds een mogelijkheid, en het VK kan niet eenzijdig uit de backstop stappen. Geen waterdichte garanties dus. En dat was wel wat de brexiteers en de gedoogpartner DUP eisten, in ruil voor hun steun aan de deal.
Niet genoeg vooruitgang geboekt
Direct na de publicatie van het juridisch advies van Cox daalde de waarde van het Pond flink. Ook op de financiële markten werd dus de conclusie getrokken dat de kans dat de deal er doorheen zou komen nu klein was. May had gehoopt dat haar toezeggingen de ERG (een groep conservatieve brexiteers) en haar Noord-Ierse gedoogpartner de DUP zover zouden krijgen zich achter de deal te scharen.
Toen de ERG echter aan het begin van de middag bekendmaakte dat ook hun eigen juristen een negatief stemadvies gaven was het helemaal einde verhaal May en haar inlegvelletjes. Ook de DUP zei nee: ,,We erkennen dat de premier een beetje progressie heeft gemaakt in haar gesprekken met de EU”, verklaarde de Noord-Ierse partij. ,,Maar wij zijn van mening dat er -op dit moment- niet genoeg vooruitgang is geboekt.”
Rutte betreurt verwerpen akkoord
Premier Mark Rutte betreurt dat het Britse Lagerhuis het brexitakkoord opnieuw heeft verworpen. ,,Een oplossing voor de huidige impasse moet uit Londen komen.’’ Mochten de Britten nu willen vragen om uitstel van de brexit, dan moeten zij wel met ‘een overtuigende rechtvaardiging’ komen, waarschuwt Rutte. De Europese Unie hamert er al langer op dat zij het Verenigd Koninkrijk alleen meer tijd gunt als zij erop mag rekenen dat dat respijt ook een oplossing oplevert.
Ook de EU ‘betreurt’ het resultaat van de stemming in het Britse Lagerhuis en is ‘teleurgesteld dat de Britse regering er niet in is geslaagd een meerderheid te krijgen voor het terugtrekkingsakkoord van november’. Dat verklaart de woordvoerder van EU-president Donald Tusk in een reactie op de nederlaag van May.
,,De EU van haar zijde heeft er al het mogelijke aan gedaan. Gezien alle extra garanties die we in december, januari en gisteren hebben gegeven is moeilijk te zien wat meer we nog kunnen doen. Als er een oplossing is, kan die alleen in Londen worden gevonden.’’
De hoofdonderhandelaar namens de EU, Michel Barnier, twitterde ook dat ‘de impasse alleen in het VK kan worden opgelost.’ Met nog maar 17 dagen tot de officiële dag van het Britse vertrek uit de EU vreest de Europese Commissie dat de kans op een brexit zonder afspraken met de EU over de scheiding en de toekomst ‘aanzienlijk’ is toegenomen. ,,Onze voorbereidingen op een wanorderlijke brexit zijn nu belangrijker dan ooit’’, aldus Barnier.
May probeerde haar parlement nog te overtuigen tijdens het debat voorafgaand aan de stemming. “Als de deal er vanavond niet doorheen komt, dan dreigt het gevaar dat de brexit helemaal niet doorgaat”, zei ze. “Democratie moet boven partijbelang of persoonlijke ambities gaan. Het is tijd om ons achter de deal te scharen.” Het was niet haar sterkste moment.
Haar stem liet haar in de steek, op sommige momenten was ze moeilijk te verstaan. Daardoor was de overtuiging in haar boodschap ver te zoeken. De schorre premier was vandaag de verpersoonlijking van de slijtageslag die het brexitproces is geworden. Vermoeid sleept het tot het bot verdeelde Britse parlement zich naar de finish. Alleen weet niemand precies waar die ligt, en hoe ze daar eigenlijk moeten komen.
En nu? Dat is de grote vraag. Als er niets gebeurt, dan verlaat het VK de EU op 29 maart zonder deal: een chaotische brexit zonder afspraken. Een rampscenario, vinden veel mensen. Ook de meeste Britse politici willen dat absoluut voorkomen.
Morgen stemmen ze over de mogelijkheid van een no-deal-brexit. Als die wordt verworpen, dan rest die parlementariërs nog maar een optie: donderdag voor een uitstel van de brexit stemmen. May zou daar dan in Brussel om moeten gaan vragen. En dan maar hopen dat de EU instemt.
Telegraaf 12.03.2019 De EU „betreurt” het resultaat van de stemming in het Britse Lagerhuis en is „teleurgesteld dat de Britse regering er niet in is geslaagd een meerderheid te krijgen voor het terugtrekkingsakkoord van november.” Dat verklaart de woordvoerder van EU-president Donald Tusk in een reactie op de nederlaag van premier Theresa May.
„De EU van haar zijde heeft er al het mogelijke aan gedaan. Gezien alle extra garanties die we in december, januari en gisteren hebben gegeven is moeilijk te zien wat meer we nog kunnen doen. Als er een oplossing is, kan die alleen in Londen worden gevonden.”
De hoofdonderhandelaar namens de EU, Michel Barnier, twitterde ook dat „de impasse alleen in het VK kan worden opgelost.” Met nog maar 17 dagen tot de officiële dag van het Britse vertrek uit de EU vreest de Europese Commissie dat de kans op een Brexit zonder afspraken met de EU over de scheiding en de toekomst „aanzienlijk” is toegenomen. „Onze voorbereidingen op een wanorderlijke Brexit zijn nu belangrijker dan ooit”, aldus Barnier.
Ook premier Mark Rutte betreurt dat het Britse Lagerhuis het Brexitakkoord opnieuw heeft verworpen. „Een oplossing voor de huidige impasse moet uit Londen komen.”
Mochten de Britten nu willen vragen om uitstel van de Brexit, dan moeten zij wel met „een overtuigende rechtvaardiging” komen, waarschuwt Rutte. De Europese Unie hamert er al langer op dat zij het Verenigd Koninkrijk alleen meer tijd gunt als zij erop mag rekenen dat dat respijt ook een oplossing oplevert.
Het Britse parlement stemt woensdag of het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie dan maar zonder goede scheidingsafspraken moet verlaten. Als het Lagerhuis ook dat afwijst, stemt het een dag later over uitstel van de Brexit.
De EU is volgens bronnen in Brussel bereid om een verlenging van de Brexitdeadline op 29 maart om 23.00 uur (middernacht 30 maart in Brussel) te overwegen als May daarom zou vragen. Maar de 27 EU-leiders, die volgende week voor een al lang geplande top bijeenkomen, moeten daar unaniem mee instemmen en willen niet een verlenging toestaan zonder zicht op een oplossing.
De Schotse Nationale Partij (SNP) in het Lagerhuis wil dat er een tweede referendum komt over de uittreding uit de EU. Dat heeft fractievoorzitter Ian Blackford gezegd. De Schotse premier Nicola Sturgeon is volgens hem graag bereid met de regering-May mee te gaan als die een verstandige weg inslaat, maar wel onder de voorwaarde van een nieuwe volksraadpleging.
Oppositieleider Jeremy Corbyn reageerde op het opnieuw wegstemmen van premier May’s Brexitakkoord met de opmerking dat de deal nu wel heel duidelijk ’dood’ is. De voorman van Labour liet erop volgen dat er geen sprake van kan zijn dat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaat zonder dat er iets is afgesproken. „Een no-deal moet van tafel.”
Nieuwe verkiezingen
Daarover zal het Lagerhuis woensdag debatteren en stemmen. Als een meerderheid van de leden tegen een Brexit zonder enige regeling is dan moeten ze het eens worden over een nieuw voorstel, dat onderhandelbaar is. Corbyn heeft er al eens een gepresenteerd. Dat zal hij opnieuw doen. Het liefst heeft Labour dat er nieuwe verkiezingen komen. „Misschien is het daar tijd voor.”
NU 12.03.2019 Het Britse Lagerhuis heeft dinsdag de Brexit-overeenkomst opnieuw afgewezen. De stemming eindigde in een vernietigend eindsaldo van 149 stemmen tegen. Een uittreding zonder deal of uitstel van de Brexit zijn nu nog de enige opties. Het Lagerhuis zal woensdag stemmen over de vraag of een harde Brexit moet worden uitgesloten.
NOS 12.03.2019 Zoals al werd verwacht heeft het Britse Lagerhuis de aangepaste brexit-deal van premier Theresa May dinsdag 12.03.2019 weggestemd. Met 391 stemmen tegen en 242 stemmen voor werd ook de nieuwe versie van de afspraken die May maakte met de Europese Commissie over het Britse vertrek naar de prullenmand verwezen.
De nederlaag voor May is minder verpletterend dan bij de stemming in januari. Toen werd de vorige versie van de brexit-deal afgewezen met 432 tegen 202, een vernederend verschil van 230 stemmen. Evenals toen heeft de gedoogpartner van May, de tienkoppige Noord-Ierse DUP-fractie, ook vanavond tegen de brexit-afspraken gestemd.
Volgens correspondent Tim de Wit is de politieke crisis in Groot-Brittannië nu nog groter geworden:
Correspondent Tim de Wit over wat de uitslag betekent voor de brexit
Direct na de stemming zei premier May dat ze zich blijft inzetten voor een ordelijk vertrek uit de Europese Unie. Morgen stemt het Lagerhuis over het al of niet uitsluiten van een ‘no deal’, de situatie waarin het VK de EU zonder afspraken verlaat. Verwacht wordt dat de Lagerhuisleden in grote meerderheid tegen een no deal-scenario stemmen. In dat geval wordt donderdag gestemd over een mogelijk uitstel van het moment waarop het VK uit de EU stapt.
May zegt de beslissing van het parlement te betreuren:
Als er een meerderheid is voor uitstel, gaat May naar Brussel om dat te bespreken, zei ze vanavond. Maar ze benadrukte dat uitstel geen oplossing is voor de problemen waar het Verenigd Koninkrijk al twee jaar in is verwikkeld.
Corbyn: deal is dood
Oppositieleider Jeremy Corbyn waarschuwde dat de deal na deze twee nederlagen dood is. Hij zei opnieuw het brexit-voorstel van Labour ongewijzigd in stemming te brengen, een plan dat eerder al is weggestemd.
In het Lagerhuis hebben parlementariërs de hele middag gedebatteerd over de aanpassingen die May gisteravond overeenkwam met de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker. Daarbij werd door veel politici vastgesteld dat de deal die vandaag voorlag niet wezenlijk verschilt van de vorige, ondanks Mays verzekering dat de nieuwe afspraken binnen een steviger juridisch raamwerk waren gemaakt.
Het Britse bedrijfsleven zegt in een reactie “Genoeg is genoeg. Dit moet nu echt de laatste dag zijn dat de politiek faalt.” Britse ondernemers hebben voortdurend gewaarschuwd voor de gevolgen van een chaotische brexit voor Britse werknemers en de werkgelegenheid in het VK.
EU: Londen aan zet
De brexitonderhandelaar van de Europese Unie, Michel Barnier, liet in een reactie op de stemming in het Lagerhuis weten dat de EU onmogelijk het Verenigd Koninkrijk nog verder tegemoet kan komen. “Deze impasse kan alleen in het Verenigd Koninkrijk zelf worden opgelost”, twitterde Barnier. “Onze voorbereidingen voor een ‘no deal’ zijn nu belangrijker dan ooit tevoren”, laat hij hierop volgen.
De EU stelt in een verklaring ook dat Londen met een “geloofwaardige verklaring” moet komen als het in Brussel aanklopt voor uitstel van de brexit.
Ook premier Rutte betreurt de nieuwe afwijzing door het Lagerhuis en net als Barnier zegt hij dat Londen nu aan zet is. Hij twittert dat het kabinet “keihard aan het werk is” om de schade van een eventuele no deal-brexit voor Nederland beperkt te houden.
En dat is relevant, want het no deal-scenario blijft – ongeacht wat er deze week verder gebeurt – wel degelijk boven de markt hangen, zegt correspondent Tim de Wit. “De Britten vallen terug op een vertrek zonder deal, zolang er verder niets is afgesproken, zolang er niets geregeld is. Dus een no deal kunnen we, ook na deze week, zeker niet uitsluiten.”
NU 12.03.2019 Het Britse Lagerhuis heeft dinsdag de Brexit-overeenkomst van de Britse premier Theresa May opnieuw met een overweldigende meerderheid afgewezen. Daarmee zijn een uittreding zonder deal of uitstel van de Brexit nog de enige opties.
Het aangepaste Brexit-plan van May kreeg 242 stemmen voor en 391 stemmen tegen, een vernietigend eindsaldo van 149 stemmen tegen.
In haar eerste reactie op haar grote nederlaag, zei premier May dat het Lagerhuis woensdag stemt over de vraag of een harde Brexit moet worden uitgesloten. Daar zal naar verwachting een parlementaire meerderheid voor worden gevonden.
Die stemming zal voor de parlementariërs van de Conservatieve Partij niet langs de partijlijnen verlopen, kondigde May aan. Ze zullen volgens haar hun eigen geweten volgen.
Teleurgestelde reacties op stemming in EU
In een eerste reactie op de uitslag van de stemming zei EU-onderhandelaar Michel Barnier, net als toen het vorige akkoord werd weggestemd, dat de oplossing voor de “impasse alleen in het Verenigd Koninkrijk doorbroken kan worden”. Volgens Barnier heeft de EU “er alles aan gedaan om het uittredingsakkoord over de drempel te krijgen”. Rutte sprak vergelijkbare woorden en zegt dat “een oplossing uit Londen moet komen”.
EU-president Donald Tusk is ook teleurgesteld “dat de Britse regering er niet in is geslaagd een meerderheid te realiseren voor het uittredingsakkoord”. De Ierse minister van Buitenlandse Zaken zegt de uitkomst ook te betreuren, maar zegt ook dat het “proces in Londen geduldig afgewacht moet worden”.
May heeft ook na de stemming nogmaals benadrukt dat er bij de EU geen bereidheid meer is om nogmaals te onderhandelen over het reeds bereikte akkoord. Er zijn dan ook geen plannen om opnieuw met de EU in gesprek te gaan.
Bij wegstemmen van ‘no-deal’ wordt donderdag weer gestemd
Woensdag zal het Lagerhuis om 20.00 uur Nederlandse tijd stemmen over een eventuele harde Brexit. Mocht er dan voor worden gekozen om een ‘no deal-Brexit’ uit te sluiten, dan zal donderdag opnieuw een stemming plaatsvinden.
Die stemming is bedoeld om te besluiten of de Britse uittreding moet worden uitgesteld. Volgens premier May zullen de parlementariërs zich dan ook moeten uitspreken over de vraag of er een tweede Brexit-referendum moet komen.
Als wordt gekozen voor uitstel, dan moeten de leiders van de overige 27 EU-lidstaten daar toestemming voor geven. Zij hebben al laten weten een harde Brexit te willen voorkomen.
Ook oppositieleider van Labour, Jeremy Corbyn, hamerde er na de stemming van dinsdagavond op dat een vertrek uit de EU zonder een akkoord, absoluut voorkomen moet worden.
Wijzigingen niet genoeg voor parlementaire steun
May wist eerder deze week een aantal concessies los te krijgen van de Europese Unie, die de uittredingsovereenkomst aanvaardbaar moesten maken voor het Britse parlement. Dat stemde het oorspronkelijke plan eerder al weg met een verpletterend eindsaldo van 230 stemmen tegen.
In de loop van dinsdag werd echter al duidelijk dat het May niet was gelukt om genoeg steun te verwerven voor haar aangepaste deal.
De Noord-Ierse Democratic Unionist Party (DUP), die de regering van May van essentiële gedoogsteun voorziet, en de European Research Group (ERG), een verbond van Brexit-haviken uit Mays eigen Conservatieve Partij, lieten weten dat de aanpassingen aan haar Brexit-voorstel niet afdoende waren.
Hoe oud Iers akkoord Mays Brexit in de weg zit
Advies topjurist zette deal op losse schroeven
Een belangrijke rol was dinsdag weggelegd voor Geoffrey Cox, de hoogste juridisch adviseur van de Britse regering.
Cox kwam met een verklaring waarin hij stelt dat de gewijzigde overeenkomst nog steeds het risico met zich meebrengt dat het Verenigd Koninkrijk voor onbepaalde tijd komt vast te zitten in de als tijdelijk bedoelde ‘backstop’-oplossing voor de Ierse grenskwestie.
Dat zou kunnen gebeuren als de EU zich tijdens de onderhandelingen niet van goede wil toont, aldus de topadviseur. Desondanks raadde hij de Britse parlementariërs aan May te steunen, omdat de vraag of er een productieve permanente handelsrelatie met de EU kan ontstaan volgens hem geen juridisch, maar een politiek vraagstuk is.
Voor de DUP en de ERG gaf de verklaring van Cox de doorslag om May hun steun te ontzeggen.
AD 12.03.2019 Een ruime meerderheid van het Britse Lagerhuis stemde vanavond tegen de brexitdeal die premier Theresa May gisteren overeenkwam met de Europese Commissie. 391 parlementariërs wezen May’s akkoord met Brussel over een geregeld vertrek uit Europa af, 242 stemden voor haar voorstel. Een verschil tussen voor- en tegenstanders van 149 afgevaardigden. In januari stemde het Lagerhuis over een eerdere versie van de deal. Toen verloor May met historisch groot verschil van 230 stemmen.
Rond het middaguur was het vandaag eigenlijk al duidelijk in Londen: Theresa May’s brexitdeal zou weer worden weggestemd door het Britse parlement. Dat besef kwam na de publicatie van het juridisch advies van advocaat-generaal Geoffrey Cox over de backstop, de noodoplossing om de Noord-Ierse grens open te houden na de brexit.
Nadat May gisteravond in Straatsburg op het laatste moment een vernieuwde deal sloot met de EU, waren de verwachtingen hooggespannen. Ze had het voor elkaar, zei ze: juridisch bindende toezeggingen over backstop, vastgelegd in een paar inlegvelletjes die werden toegevoegd aan de brexitdeal.
Maar toen advocaat-generaal Cox zich erover boog, bleek hij die documenten heel anders te interpreteren. De onafhankelijk adviseur vindt dat -met de vernieuwde deal- de kans dat het Verenigd Koninkrijk voor eeuwig gevangen zal komen te zitten in de backstop zeker kleiner is geworden.
Maar, het juridisch risico daarop blijft hetzelfde, oordeelt hij. Het is nog steeds een mogelijkheid, en het VK kan niet eenzijdig uit de backstop stappen. Geen waterdichte garanties dus. En dat was wel wat de brexiteers en de gedoogpartner DUP eisten, in ruil voor hun steun aan de deal.
Niet genoeg vooruitgang geboekt
Direct na de publicatie van het juridisch advies van Cox daalde de waarde van het Pond flink. Ook op de financiële markten werd dus de conclusie getrokken dat de kans dat de deal er doorheen zou komen nu klein was. May had gehoopt dat haar toezeggingen de ERG (een groep conservatieve brexiteers) en haar Noord-Ierse gedoogpartner de DUP zover zouden krijgen zich achter de deal te scharen.
Toen de ERG echter aan het begin van de middag bekendmaakte dat ook hun eigen juristen een negatief stemadvies gaven was het helemaal einde verhaal May en haar inlegvelletjes. Ook de DUP zei nee: ,,We erkennen dat de premier een beetje progressie heeft gemaakt in haar gesprekken met de EU”, verklaarde de Noord-Ierse partij. ,,Maar wij zijn van mening dat er -op dit moment- niet genoeg vooruitgang is geboekt.”
Rutte betreurt verwerpen akkoord
Premier Mark Rutte betreurt dat het Britse Lagerhuis het brexitakkoord opnieuw heeft verworpen. ,,Een oplossing voor de huidige impasse moet uit Londen komen.’’ Mochten de Britten nu willen vragen om uitstel van de brexit, dan moeten zij wel met ‘een overtuigende rechtvaardiging’ komen, waarschuwt Rutte. De Europese Unie hamert er al langer op dat zij het Verenigd Koninkrijk alleen meer tijd gunt als zij erop mag rekenen dat dat respijt ook een oplossing oplevert.
Ook de EU ‘betreurt’ het resultaat van de stemming in het Britse Lagerhuis en is ‘teleurgesteld dat de Britse regering er niet in is geslaagd een meerderheid te krijgen voor het terugtrekkingsakkoord van november’. Dat verklaart de woordvoerder van EU-president Donald Tusk in een reactie op de nederlaag van May.
,,De EU van haar zijde heeft er al het mogelijke aan gedaan. Gezien alle extra garanties die we in december, januari en gisteren hebben gegeven is moeilijk te zien wat meer we nog kunnen doen. Als er een oplossing is, kan die alleen in Londen worden gevonden.’’
De hoofdonderhandelaar namens de EU, Michel Barnier, twitterde ook dat ‘de impasse alleen in het VK kan worden opgelost.’ Met nog maar 17 dagen tot de officiële dag van het Britse vertrek uit de EU vreest de Europese Commissie dat de kans op een brexit zonder afspraken met de EU over de scheiding en de toekomst ‘aanzienlijk’ is toegenomen. ,,Onze voorbereidingen op een wanorderlijke brexit zijn nu belangrijker dan ooit’’, aldus Barnier.
May probeerde haar parlement nog te overtuigen tijdens het debat voorafgaand aan de stemming. “Als de deal er vanavond niet doorheen komt, dan dreigt het gevaar dat de brexit helemaal niet doorgaat”, zei ze. “Democratie moet boven partijbelang of persoonlijke ambities gaan. Het is tijd om ons achter de deal te scharen.” Het was niet haar sterkste moment.
Haar stem liet haar in de steek, op sommige momenten was ze moeilijk te verstaan. Daardoor was de overtuiging in haar boodschap ver te zoeken. De schorre premier was vandaag de verpersoonlijking van de slijtageslag die het brexitproces is geworden. Vermoeid sleept het tot het bot verdeelde Britse parlement zich naar de finish. Alleen weet niemand precies waar die ligt, en hoe ze daar eigenlijk moeten komen.
En nu? Dat is de grote vraag. Als er niets gebeurt, dan verlaat het VK de EU op 29 maart zonder deal: een chaotische brexit zonder afspraken. Een rampscenario, vinden veel mensen. Ook de meeste Britse politici willen dat absoluut voorkomen. Morgen stemmen ze over de mogelijkheid van een no-deal-brexit. Als die wordt verworpen, dan rest die parlementariërs nog maar een optie: donderdag voor een uitstel van de brexit stemmen. May zou daar dan in Brussel om moeten gaan vragen. En dan maar hopen dat de EU instemt.
Theresa May verdedigt haar deal in het Lagerhuisen de concessies die ze gisteren los wist te peuteren in Straatsburg. Volgens haar dreigt de hele Brexit op losse schroeven komen te staan, nu haar voorstel voor de tweede keer in het Lagerhuis is weggestemd. Ⓒ EPA
Telegraaf 12.03.2019 Theresa May heeft opnieuw een vernietigende nederlaag geleden. Met 242 stemmen voor en 391 stemmen tegen verwierp het Lagerhuis zoals verwacht de aangepaste overeenkomst. Vooral de Noord-Ierse Unionisten en de groep van harde brexiteers binnen de Conservatieve partij moesten niets van de aanpassingen weten die May gisteren had weten los te peuteren bij de EU in Straatsburg.
De nederlaag is kleiner dan die van januari toen haar deal met 230 stemmen tegen werd weggestemd. Maar het aantal tegenstemmen is zo groot, dan opnieuw onderhandelen met Brussel een heilloze weg is. Verwacht wordt nu dat morgen het Lagerhuis ook tegen een ’no deal’ stemt. Als het Lagerhuis een dag later niet vóór een uitstel van de Brexit stemt, dan komt daarmee het scenario waar Londen slaapwandelend de afgrond van een harde Brexit inloopt, dichterbij.
Maar zowel in Brussel als in Londen worden grote vraagtekens geplaatst bij wél een aanvraag van Londen voor uitstel. De vrees is dat een beperkt uitstel – tot aan de Europese verkiezingen – neerkomt op een verlenging van de lijdensweg zonder dat er een oplossing in zicht komt. Uitstel zou alleen zinvol zijn als er in Engeland nieuwe verkiezingen worden gehouden of een nieuw referendum, zo wordt gesteld in Brussel. Maar dat gaat maanden duren.
Theresa May had haar hoop gesteld op een reeks van nieuwe concessies waar ze gisteren mee terugkwam uit Straatsburg. Die – volgens haar juridisch bindende – concessies hadden de overeenkomst beter verteerbaar hadden moeten maken voor haar grootste tegenstanders.
Maar die weg werd vandaag afgesneden door Geoffrey Cox, de hoogste openbaar aanklager. In een advies stelde die dat de concessies de mogelijkheid van Londen om eenzijdig uit de overeenkomst te kunnen stappen niet hadden vergroot, een belangrijke eis van de harde Brexiteers.
Ook de aangepaste brexitdeal lijkt vanavond te sneuvelen. In januari werd de vorige versie weggestemd met een grote meerderheid van 230 stemmen verschil.
NOS 12.03.2019 De Noord-Ierse DUP, de gedoogpartner van premier May, zal vanavond tegen de nieuwe versie van de brexitdeal stemmen. In een verklaring noemt de DUP de aanpassingen die May overeen is gekomen met de Europese Commissie “onvoldoende”. De afwijzing van de Noord-Ieren betekent dat May het bij de stemming in het Lagerhuis zonder de broodnodige tien stemmen van de DUP moet stellen.
Eerder had de groep conservatieve brexiteers onder leiding van Lagerhuislid Rees-Mogg al laten weten grote twijfels te hebben over bij de nieuwe brexit-versie. Ook volgens deze hardliners stellen de aanpassingen van gisteravond weinig voor en dreigt het Verenigd Koninkrijk nog tot in lengte van dagen in de greep te blijven van EU-regelgeving. Deze groep gaat in meerderheid tegen de deal stemmen, is de uitkomst van een vergadering van Rees-Mogg en de zijnen.
Het ziet er niet naar uit dat het pakket afspraken over de brexit vanavond wordt aangenomen. “Te veel tegenstanders in May’s eigen partij weigeren de brexitdeal te steunen”, zegt correspondent Tim de Wit. In januari werd de vorige versie weggestemd met een grote meerderheid van 230 stemmen verschil.
Zo’n 25 Conservatieven die in januari tegen hebben gestemd, hebben aangegeven dat ze van gedachten zijn veranderd.
‘Brexit op scherp’
May waarschuwde de eurosceptische parlementariërs dat ze de brexit op scherp zetten met hun nee-stem. “Als deze afspraken worden weggestemd kan de brexit helemaal verloren gaan”, zei ze met een schorre stem. May heeft gisteren nog tot laat in de avond overleg gevoerd in Straatsburg met voorzitter Juncker van de Europese Comissie over toevoegingen aan de deal om de weerstand in Westminster te breken.
AD 10.03.2019 Vicepremier Kajsa Ollongren roept het Britse parlement op om van het naderende vertrek uit de Europese Unie af te zien. ,,Brexit levert niets op behalve een steeds groter wordende chaos’’, zei de D66-minister van Binnenlandse Zaken op het congres van haar partij.
Nu het Lagerhuis komende week stemt over de brexit, vraagt ze de Britse Tweede Kamer zich te bedenken en toch in de EU te blijven.
De Nederlandse regering is altijd tegen het vertrek van de Britten geweest en maakt zich, nu dat in grote wanorde dreigt te gaan verlopen, met de dag meer zorgen. Maar premier Mark Rutte slikt oproepen als die van Ollongren tot dusver in, uit angst dat die in Londen als bemoeizucht van het vasteland worden opgevat en alleen maar averechts werken.
Zogenaamde sterke man
Ollongren wijt de ,,ontsporing’’ van het Verenigd Koninkrijk aan de opkomst van ,,de zogenaamde sterke man’’. Aan brexiteers als Boris Johnson en Nigel Farage, zelfverklaarde ,,ridders van de soevereiniteit’’ die nu ,,onder de tafel zitten terwijl premier Theresa May hun rommel probeert op te ruimen’’. Ze waarschuwde dat zulke sterke mannen overal de macht proberen te grijpen.
NU 10.03.2019 Het Verenigd Koninkrijk trekt binnenkort de deur naar de Europese Unie achter zich dicht. Of toch niet? Er staan nog negentien dagen op de teller en we weten nog steeds niet hoe Brexit eruit gaat zien. In deze rubriek proberen we één vraag te beantwoorden: wat gebeurde er deze week in Brexit-land?
Net als op 15 januari zullen Britse parlementariërs dinsdag stemmen over het scheidingsakkoord van de Britse premier Theresa May. In januari werd dit akkoord nog van tafel geveegd. May verloor de stemming met maar liefst 230 stemmen verschil, een historische nederlaag.
Heeft May de stemmen dit keer wel?
Zoals het er nu naar uitziet, is de kans wederom klein dat het Britse Lagerhuis akkoord gaat met het akkoord van May. In de afgelopen twee maanden is de situatie in Westminster niet veranderd, simpelweg omdat de premier ook niet van standpunt is veranderd. Het akkoord dat er ook in januari lag, ligt er nu nog steeds.
De rechtervleugel van de Conservatieve Partij, de zogeheten ‘Brexiteers’, zijn nog steeds tegen Mays akkoord, omdat er nog niets is veranderd aan de ‘backstop’-regeling. Deze regeling moet er voor zorgen dat er nooit meer een harde grens verschijnt tussen Noord-Ierland en Ierland.
Van haar overburen in het parlement heeft May ook nog geen extra stemmen kunnen stelen, zo lijkt het. Een voorstel van de Labour-partij om May te steunen in ruil voor een ‘zachtere’ Brexit, waarbij het Verenigd Koninkrijk in een permanente douane-unie met de EU blijft, werd snel afgewezen door de premier.
May schuift dus niet op. Heeft ze geprobeerd om extra stemmen te winnen?
Ja, deze week probeerde May op drie manieren Labour-parlementariërs zover te krijgen om voor haar deal te stemmen. De premier richt zich met name op stemmen van Labour, omdat de partij tot op het bot verdeeld is over de Britse uittreding uit de EU.
Dit deed ze allereerst door beloftes te doen over de rechten van Britse werknemers. Deze zullen niet achteruitgaan na het vertrek uit de EU, beloofde May. De grootste Britse vakbond, Trades Union Congress, liet zich kritisch uit over de belofte van May. Volgens de vakbond zijn het slechts “heel kleine procedurele aanpassingen”, die niets doen om de rechten van werknemers te beschermen.
.@FitzMP is right, the UK has a proud tradition of leading the way in workers’ rights. That’s why we’ve pledged new measures to protect and improve those rights as we leave the EU, giving Parliament, unions and businesses an enhanced role in shaping workers’ rights after Brexit. https://t.co/fH44vYj4EU
Ook presenteerde May een plan om 1,6 miljard pond (zo’n 1,85 miljard euro) te investeren in armere regio’s in Engeland, gebieden die voornamelijk voor een Brexit stemden in 2016.
Al snel werd dit investeringspotje door de Britse oppositie omgedoopt tot een poging tot omkoping. Onder anderen parlementslid Anna Soubry, die twee weken geleden uit de Conservatieve Partij stapte en uitgesproken voorstander is van een tweede referendum, noemde het plan een “wanhopige poging om stemmen te kopen”.
Naast het nieuwe investeringspotje en de belofte over de rechten van werknemers, zei May ook te kijken naar een mogelijke stemming in het Lagerhuis over de toekomstige relatie met de EU. Vergeet niet, de onderhandelingen over de toekomstige relatie beginnen pas als er een akkoord is bereikt over de scheiding.
Mays laatste hoop, een advocaat met een bombastische stem
Inclusief dinsdag heeft May nog twee werkdagen om ervoor te zorgen dat ten minste 320 Lagerhuisleden zich achter haar scheidingsakkoord scharen. Aangezien de poging om Labour-parlementariërs binnen te halen mislukte, is al haar hoop gevestigd op één man: Geoffrey Cox.
Cox, die bekendstaat om zijn bombastische manier van spreken, is de hoogste juridische adviseur van de Britse regering en leidt de onderhandelingen met de EU over de backstop. Hij is al wekenlang in gesprek met EU-onderhandelaar Michel Barnier over het verkrijgen van juridisch bindende garanties dat het VK niet voor eeuwig in de noodregeling ‘vast blijft zitten’.
“De enige zekerheid is onzekerheid als de stemming wordt verloren”, aldus Theresa May, Britse premier.
Tot dusver hebben deze onderhandelingen te weinig opgeleverd voor de regering van May. Hierdoor ziet het ernaar uit dat de ‘Brexiteers’ uit de Conservatieve Partij en de Noord-Ierse gedoogpartij DUP ook dinsdag tegen zullen stemmen. Pas als Cox iets los weet te weken, zou dit kunnen veranderen.
Leaving meeting of EU27 ambassadors on #Brexit@MichelBarnier said: “We stand united. We are not interested in the blame game, we are interested in the result. We are still working.“
Waarschuwing van May in aanloop naar stemming over scheidingsakkoord
Vrijdag gaf premier May nog een laatste waarschuwing aan de rechtervleugel van haar partij. In een loods in de vissersstad Grimsby waarschuwde ze dat wanneer het scheidingsakkoord wordt weggestemd er mogelijk helemaal geen Brexit komt. “De enige zekerheid is dan onzekerheid”, stelde May.
RTL 10.03.2019 Het ziet ernaar uit dat de Britse premier Theresa May dinsdag opnieuw een nederlaag gaat lijden in het parlement, wanneer haar brexitdeal in stemming wordt gebracht. Dat zeggen twee invloedrijke parlementariërs.
Dinsdag is het weer D-day. Dan brengt May nogmaals haar brexitdeal in stemming, minder dan drie weken voor de geplande brexitdatum van 29 maart. De deal werd in januari massaal weggestemd, maar May hoopt voor dinsdag nieuwe toezeggingen te krijgen van de EU waardoor haar parlement nu toch kan instemmen.
Maar stevige toezeggingen zijn er niet, zeggen Nigel Dodds van de Democratic Unionist Party (DUP) en Steve Baker van de Conservative party. Dit kan tot uitstel of zelfs afstel leiden, waarschuwen Dodds en Baker in The Sunday Telegraph.
Last-minute
De Britse minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt reageert op de uitspraken: hij zegt dat het mogelijk is dat de keuze van de Britten om uit de EU te stappen wordt teruggedraaid.
Premier May worstelt momenteel met de last-minute wijzigingen die ze wil aanbrengen in het EU-exitverdrag, om daarmee voldoende steun te verkrijgen. Dinsdag is het aan de parlementsleden om een deal al dan niet goed te keuren.
Chaotisch vertrek
Wordt het exitverdrag weggestemd dan zal May mogelijk om uitstel van de brexit vragen. Ook is een chaotisch vertrek van de Britten uit de EU, dus zonder overeenkomst, een mogelijkheid.
Volgens Hunt hebben de Britten nu de kans om op korte termijn de EU te verlaten. Die mogelijkheid moet volgens hem worden aangegrepen, omdat de tegenstanders van de brexit anders de ‘wind in de zeilen krijgen’.
Backstop
De afgelopen weken hebben de Britten vrijwel non-stop geprobeerd om van de EU op de valreep nog juridisch bindende veranderingen te krijgen. Het draait daarbij (opnieuw) helemaal om de zogenaamde backstop.
De backstop is eigenlijk een verzekeringspolis om te garanderen dat er geen harde grens ontstaat tussen Ierland en Noord-Ierland. Het probleem is: als die nodig blijkt te zijn, blijft het VK voor onbepaalde tijd in een douane-unie met de EU, en dat willen ze helemaal niet, want dan moeten ze aan veel EU-regels blijven voldoen.
AD 09.03.2019 De officiële B-day is aanstaande, maar nog steeds weet niemand wat er op 29 maart gaat gebeuren. Komt er een brexit-deal? Komt er geen brexit-deal? Of gaan we nog door met onderhandelen? En zo ja, hoe lang dan? Toch is er na bijna drie jaar rumoer wel het een en ander duidelijk geworden aan deze kant van Het Kanaal.
1. Over de doemdenkers: wordt dit de totale ondergang?
De Unie moet veranderen of ze zal sterven, aldus Guy Verhofstadt.
Alsof er een bom insloeg. Misschien kunt u zich nog de cover van deze krant herinneren, de dag na De Dag, met daarop een angstige David Cameron, Angela Merkel en Mark Rutte, die er bij stonden als op het schilderij De Schreeuw van Edvard Munch. De Britten weg uit de EU! ,,Een ramp”, stamelde europarlementsvoorzitter Martin Schulz. ,,De Unie moet veranderen of ze zal sterven”, somberde de liberale voorman Guy Verhofstadt.
De meest dramatische reactie kwam van Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad: ,,Dit is het begin van de vernietiging van niet alleen de EU, maar van de totale Westerse politieke beschaving.”
Nou, we zijn er nog, dus het viel redelijk mee. Maar het was wel een gedoe, en het einde is nog niet in zicht. Het was de bedoeling van het inmiddels beruchte Artikel 50 om een vertrek van een lidstaat zo goed mogelijk te regelen, maar dat het zo ingewikkeld zou zijn en voor zoveel reuring zou zorgen, daar hadden maar weinig mensen rekening mee gehouden.
Volgens de opsteller van het artikel, de Brit John Kerr, was het eigenlijk bedoeld om ongewenste autoritaire leiders in goede orde naar de uitgang te begeleiden. ,,Ik had nooit gedacht dat het Verenigd Koninkrijk het zou gebruiken”, zei hij ooit verbouwereerd in een interview.
En een chaos zoals we die nu meemaken, had hij ook niet voorzien. Zelfs nu, met nog een paar weken te gaan, weet niemand wat er op 29 maart gaat gebeuren. En als de Britten eenmaal vertrokken zijn, dan pas gaan de onderhandelingen over de toekomstige relatie beginnen.
Veel scheidingen verlopen soepeler als er afspraken worden gemaakt. Dat was ook het idee toen de Britten in 2016 in meerderheid voor uittreding uit de Europese Unie (EU) stemden. Namens de EU ging Michel Barnier de onderhandelingen aan met de Britse premier Theresa May. Samen sloten ze na veel vijven en zessen een akkoord.
Daarin staat onder meer dat het Verenigd Koninkrijk (VK) 40 miljard euro aan de EU betaalt als compensatie voor het verlaten van de unie. Verder staan er afspraken in over onderlinge handel en rechten van EU-burgers die in het VK wonen en VK-burgers in de EU. Voor de grens tussen Ierland (een EU-land) en Noord-Ierland (onderdeel van het VK) is nog geen definitieve oplossing gevonden.
Om de deal in werking te laten treden moet die voor 29 maart zijn goedgekeurd door zowel de 27 EU-lidstaten als het Britse parlement. In de EU lijkt dat geen probleem, maar in Londen ziet een meerderheid van het Lagerhuis het door May gesloten akkoord niet zitten.
Wordt de deal voor 29 maart niet aangenomen en is er geen akkoord over uitstel van de brexitdatum, dan treedt het no deal-scenario in werking. Wat er dan gebeurt, is ongewis. EU-wetten zijn dan aan de andere kant van het Kanaal niet meer van kracht. Bovendien is er dan per direct een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland, een nachtmerrie voor alle partijen.
uitleg
Nederland verdient kapitalen in het VK
Voor deze sectoren staan miljarden op het spel
Nederlandse bedrijven exporteren elk jaar voor kapitalen naar het Verenigd Koninkrijk. In de eerste zeven maanden van 2018 werd met deze handel bijna 23 miljard euro verdiend. Het bedrijfsleven is bang dat een brexit, met name een ‘no deal’ de export in gevaar zal brengen.
Dit zijn de producten waarmee in de eerste zeven maanden van 2018 het meeste geld werd verdiend met export naar het Verenigd Koninkrijk (bron: CBS):
Toen in de zomer van 2017 bekend werd dat de grijze Fransman namens de EU zou gaan onderhandelen met Londen, waren de Britten er snel uit: dit was ‘de gevaarlijkste man in de Europese Unie’. Sterker, hij was een Fransman, en erger kun je de Britten niet beledigen. ‘EEN OORLOGSVERKLARING!’ schreeuwde tabloid The Sun. ‘EEN OORLOGSDAAD!’ ging de Sunday Times er overheen. En toen hij ook nog eens aankondigde dat hij bij voorkeur in het Frans wilde onderhandelen, was de boot helemaal aan.
Gedoe in Londen dus, maar ook in Brussel was Barnier niet onomstreden. Hij was weliswaar ooit minister (van Milieu) en eurocommissaris (voor de Interne Markt), maar langzaam een beetje weggezakt in de mottenballen. Moest uitgerekend hij dit proces gaan leiden? Ja, dat moest, vond de Europese Commissie. Waarmee Barnier meteen ook nog eens een ‘marionet’ werd.
Inmiddels is in Brussel iedereen vol lof over Barnier en zijn team. Zij hebben geleverd. Er ligt een omvangrijk akkoord, waarin vele duizenden zaken tot in de kleinste details geregeld zijn (wist u bijvoorbeeld dat er elk jaar 250.000 honden en katten met hun Britse baasje naar het vasteland reizen? Van die dingen.) Barnier had een duidelijke opdracht.
Hij moest de financiële zaken goed afhandelen, de weg vrij maken voor nieuwe handelsafspraken en de interne markt beschermen. Eindoordeel in Brussel: geslaagd. In Groot-Brittannië kijken ze er anders tegenaan, maar dat is hun probleem, vinden ze hier: ,,Zij wilden weg, wij niet.”
3. Over de Europese eenheid: kruiwagen vol kikkers of gesloten bolwerk?
Zeg ‘migratie-quotum’ en in Hongarije ontploffen ze van woede
Het zou de Britse strategie worden, daar was iedereen van overtuigd. Natuurlijk moest er onderhandeld worden met mr Barnier en zijn mensen, maar wie zegt dat het verboden is om tegelijkertijd ook te gaan praten met elke afzonderlijke lidstaat? Dat is precies wat Theresa May probeerde.
Een handelsvoorstelletje daar, een veiligheidsplannetje hier, een visaregeling voor arbeidsmigranten links en rechts; daar heeft iedereen voordeel van, en de Britten in het bijzonder. Als de overgebleven lidstaten (of ‘de EU27’, zoals ze nu heten) allemaal voor hun eigen belang gaan, dan kunnen ze samen geen vuist meer maken.
Maar zo liep het niet. May vond geen gehoor. Barnier wel. Als hij niet in zijn kantoor zat op de vijfde verdieping van het Berlaymontgebouw aan de Brusselse Wetstraat, dan was hij in een of andere Europese hoofdstad om te masseren, te overtuigen en de vinger aan de pols te houden.
Natuurlijk waren en zijn er enorme meningsverschillen tussen de verschillende EU-lidstaten. Zeg ‘migratie-quotum’ en in Hongarije ontploffen ze van woede; zeg ‘financiële soberheid’ en in Italië krijg je de reactie ‘Dat maken we zelf wel uit’; zeg ‘verbod op diesel’ en in Duitsland springen alle stoplichten op rood.
Maar over de brexit vormen de EU27, in elk geval naar buiten, nog steeds een gesloten front. Slechts een heel enkele keer schiet er iemand uit zijn rol, zoals onlangs de Poolse minister van Buitenlandse Zaken Jacek Czaputowicz.
Die had zelf een oplossing geknutseld voor de harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland, maar werd onmiddellijk teruggefloten. En hij ging ook terug. Het is de Britten niet gelukt om het vasteland uit elkaar te spelen.
4. Over nexit, frexit, italexit enzovoort: wie gaat de Britten achterna?
De Europese Unie wordt niet kleiner, maar wel anders
Niemand dus. Al hadden sommigen dat graag anders gezien. De populistische partijen waren in juichstemming toen de dag na die 23e juni in 2016 de uitslag van het Britse referendum bekend werd. Dat wilden zij ook! Herinnert u zich de tweet van Geert Wilders nog? ‘Hoera voor de Britten.
Nu is het onze beurt. Tijd voor een Nederlands referendum. #ByeByeEU.’ In Frankrijk klapte Marine Le Pen haar handen stuk: ‘Du #Brexit au #Frexit’ (Van brexit naar frexit). Ook Donald Trump, toen nog presidentskandidaat, wist hoe het zou aflopen: ,,De EU valt waarschijnlijk uit elkaar nu.”
Het is bij dat ene referendum gebleven. De ellende die een nexit, czexit, italexit of welke exit dan ook met zich meebrengt, zowel politiek als sociaal en economisch, zal geïnteresseerden eerder afschrikken dan aansporen.
Maar dat wil niet zeggen dat alles koek en ei is in Europa. Het rommelt van boven tot onder en van links naar rechts. Er is grote onvrede over het democratisch gehalte van landen als Polen en Hongarije, de noordelijke landen zijn boos over de financiële laksheid van Italië en het migratievraagstuk is nog lang niet opgelost.
Nog altijd leggen de gedeelde belangen meer gewicht in de schaal dan de meningsverschillen, maar er wordt met spanning uitgekeken naar 26 mei, de dag waarop de Europese burger naar de stembus mag. Krijgen de christendemocraten, sociaaldemocraten en de liberalen genoeg stemmen om hun meerderheid vast te houden?
De verwachting is van niet. Stomen de Groenen op? Zou kunnen. Gaan de populisten terrein winnen? Waarschijnlijk wel. De verhoudingen gaan veranderen. De Europese Unie wordt niet kleiner, maar wel anders.
NU 09.03.2019 Antonio Tajani, de voorzitter van het Europees Parlement, denkt dat de Brexit maximaal enkele weken uitgesteld kan worden.
In een interview met Duitse media, dat zaterdag verschijnt, zegt de Italiaan dat het cruciaal is dat er voor de deadline van 29 maart een overeenkomst wordt gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Als dat niet gebeurt, kan de deadline enkele weken verschoven worden, maar niet meer dan dat.
De 65-jarige Tajani stelt dat hij ten koste van alles een harde Brexit, dus zonder bindende afspraken, wil voorkomen. Dat zou volgens de Italiaanse politicus voor grote schade en chaos aan beide kanten zorgen.
“Een Brexit zonder contractuele overeenkomsten zou de grootste fout aller tijden zijn”, aldus Tajani tegen de Duitse kranten. “We moeten dat koste wat het kost voorkomen. Maar het is uiteindelijk een Brits probleem, niet het onze. Zij kozen ervoor om de EU te verlaten.”
De parlementsvoorzitter benadrukt dat het uitstel zijn grenzen zal hebben. “Ik ben ervan overtuigd dat het slechts enkele weken uitgesteld kan worden, in het beste geval tot begin juli.” Groot-Brittannië kan volgens Tajani die tijd gebruiken om nieuwe verkiezingen of een nieuw referendum te houden.
Het Britse parlement stemt dinsdag voor de tweede keer over een Brexit-plan van premier Theresa May. Als die stemming mislukt, zal May waarschijnlijk een stemming aanvragen of de deadline uitgesteld moet worden.
ANP 08.03.2019 Volgens de Britse premier Theresa May hoeft de Europese Unie nog slechts ,,een zet” te geven om de impasse rond de brexit te doorbreken. Maar premier Mark Rutte ziet het niet. ,,Ik weet werkelijk niet wat ze bedoelt”, zei hij na de ministerraad.
Rutte overlegt vrijdagavond weer telefonisch met May over de Britse uittreding uit de EU. De opties om tot een oplossing te komen raken uitgeput. ,,Daarom ben ik ook bezorgd.” Hij hoopt dat de gesprekken die de EU-onderhandelaar Michel Barnier met de Britten voert tot een uitkomst leiden.
Er is begin volgende week volgens hem ook opnieuw overleg voorzien tussen May en voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie. Het Britse parlement stemt in die week ook over de brexitdeal van May. De Britten verlaten de EU op 29 maart. Zonder een deal wordt het een chaotisch vertrek.
Backstop
Volgens Rutte zijn de rode lijnen die de Britten hebben getrokken ,,buitengewoon star” en ,,blokkeren die een andere oplossing dan de huidige backstopconstructie”. De backstop is de regeling om een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland na het Britse vertrek te voorkomen.
Er wordt momenteel gekeken of er een juridische bindende verklaring kan worden opgesteld waarin duidelijk wordt gemaakt dat de backstop niet langer dan noodzakelijk zal gelden.
Premier May van Groot-Brittannië komt waarschijnlijk later met maatregelen voor een harde Brexit. Ⓒ AFP
Telegraaf 05.03.2019 Groot-Brittannië zou 80 tot 90 procent van de handelstarieven op geïmporteerde goederen schrappen als het land de Europese Unie zonder afspraken met Brussel verlaat. Dat schrijft Sky News op basis van overheidsdocumenten die de Britse nieuwszender heeft ingezien.
De plannen zouden grote impact kunnen hebben op tal van Britse fabrikanten, omdat die in dat geval bescherming mislopen tegen rivaliserende goederen uit het buitenland. Alleen bij producten in voor de Britten erg gevoelige sectoren, zoals auto’s, rundvlees en zuivel, zouden tarieven gehandhaafd blijven.
Volgens Sky komt de regering van premier Theresa May waarschijnlijk met de details van de plannen naar buiten als het parlement volgende week niet instemt met een Brexit-deal. De tijd dringt voor de premier, want haar land moet over 24 dagen de Europese Unie verlaten.
Haar topadviseur Geoffrey Cox is momenteel in Brussel om te kijken of iets geregeld kan met betrekking op de backstop, de door brexiteers gehate garantieregeling die moet zorgen dat de grens tussen EU-lidstaat Ierland en het Britse Noord-Ierland openblijft.
Telegraaf 05.03.2019 BMW haalt de productie van de Mini waarschijnlijk volledig naar Nederland als het tot een harde Brexit komt. De autobouwer laat nu al Mini Countryman en de Mini Cabrio exclusief voor de wereldmarkt bij VDL Nedcar in Limburgse Born bouwen.
BMW-directielid Peter Schwarzenbauer heeft in aanloop van de autoshow in het Zwitserse Genève tegen de Britse televisiezender Sky News gezegd bij een no-deal Brexit te overwegen de assemblage van de Mini naar Nederland te halen, omdat BMW daar al een fabriek heeft, doelend op VDL Nedcar in Born.
„Als dit de uitkomst is, wat de worst-case scenario is, dan overwegen we wat nodig is voor de lange termijn. Voor de Mini is de Brexit ongetwijfeld een gevaar.”
Forse uitbreiding Limburg
Op dit moment wordt een deel van de Mini’s in het Britse Oxford gemaakt, waar 4500 mensen werken. Familiebedrijf VDL bouwt in het Limburgse Born naast de Mini Countryman en de Mini Cabrio ook de BMW X1.
Afgelopen jaar rolden er ruim 200.000 auto’s van de band voor het Duitse automerk, 30.000 meer dan het jaar ervoor.
VDL kocht vorige week nog 38 hectare grond van provincie Limburg, waar de eerste auto’s over vier jaar van de band kunnen rollen. Het concern is al langer van plan de capaciteit voor autoproductie op te schroeven.
Afhankelijkheid van BMW verminderen
Daarvoor zoekt VDL Nedcar ook nadrukkelijk naar een tweede opdrachtgever om de afhankelijkheid van BMW te verminderen, liet topman Willem van der Leegte twee weken geleden weten tijdens de presentatie van de jaarcijfers.
VDL Nedcar is met een omzet van 3,7 miljard euro in 2018 het grootste onderdeel van het familieconglomeraat.
AD 02.03.2019 Een tweede brexit-referendum zal leiden tot volkswoede in Groot-Brittannië. Dat voorspelt Boris Johnson, de voormalige Britse minister van Buitenlandse Zaken en groot voorstander van een vertrek uit de Europese Unie.
Op een persconferentie in New Delhi zei Johnson dat hij grote problemen verwachtte wanneer de Britse premier May zou toegeven aan steeds luidere oproepen een tweede referendum te houden over brexit.
Belangrijkste argument daarvoor van voorstanders van zo’n referendum: inmiddels is meer duidelijk over wat de economische en sociale gevolgen zullen zijn van een Brits vertrek en is het dus verstandig alle voor- en nadelen nog eens te wegen.
Johnson voorziet dat de zeer beladen eerste brexitcampagne dan nog eens over moet. ,,Ik denk dat de woede bij de bevolking intens zal zijn. Mensen worden knettergek bij de gedachte nog eens over dit ding te stemmen.
De campagne van 2016 was zeer bitter en splijtend”, aldus Johnson die zeker weet dat een meerderheid van de Britten opnieuw vóór brexit zal stemmen. Dat laatste blijkt overigens niet uit recente peilingen: die geven een klein voordeel aan degenen die tegen Brexit zijn.
Vechten
Ondertussen blijft het vechten in het kabinet van premier May tussen voor- en tegenstanders van een brexit. Het Verenigd Koninkrijk zal in het geval van een ‘no-dealbrexit’ eenzijdig besluiten alle EU-richtlijnen ten aanzien van voedselveiligheid en dierenwelzijn nog zeker negen maanden te volgen, aldus The Telegraph gisteren op zijn site.
Die maatregel moet de Britse boeren beschermen. Het ministerie van Milieu, Voeding en Plattelandszaken heeft voor dat plan vorige week groen licht gekregen van het kabinet, schrijft de krant.
De Verenigde Staten willen dat Groot-Brittannië na de brexit juist de barrières voor Amerikaanse landbouw- en veeteeltproducten wegneemt of ten minste vermindert. Dat zou de kansen op een bilateraal vrijhandelsverdrag zeer ten goede komen.
Met nog iets minder dan een maand te gaan, ligt er nog steeds geen Brexit-akkoord. De Backstop is een van de grootste hindernissen.
ANP 27.02.2019 Het Britse parlement heeft een brexit-amendement verworpen van oppositiepartij Labour. Dat betekent naar verwachting dat de partij van Jeremy Corbyn nu formeel een tweede referendum zal steunen, berichten Britse media.
De Britse tegenhanger van de Tweede Kamer, het House of Commons, stemde woensdagavond over een serie amendementen. Het ging onder meer om het voorstel van Labour, dat met een alternatief brexitplan kwam. De grootste oppositiepartij wil onder meer dat het Verenigd Koninkrijk na de brexit onderdeel blijft uitmaken van een douane-unie met de Europese Unie.
De brexitwoordvoerder van Labour, Keir Starmer, reageerde teleurgesteld op de uitkomst van de stemming. ,,We moeten al het mogelijke doen om banen en de economie te beschermen”, schreef hij op Twitter. ,,Daarom zal Labour een amendement indienen of steunen voor een volksstemming om een schadelijke Tory-brexit te voorkomen.”
NOS 27.02.2019 Minister Bruins roept leveranciers van medische hulpmiddelen nog eens op zich voor te bereiden op een no-deal-brexit. Volgens Bruins hebben nog steeds niet alle fabrikanten, leveranciers en groothandels de noodzakelijke maatregelen genomen.
Bruins benadrukt dat Britse keuringsinstanties bij een no-deal geen deel meer uitmaken van het EU-systeem dat de kwaliteit en veiligheid van hulpmiddelen waarborgt.
Alleen nieuwe voorraden
De Europese Commissie heeft wel gezegd dat hulpmiddelen met een Europees certificaat van Britse keuringsinstanties die nu al in de handel zijn ook na een no-deal-brexit mogen worden gebruikt en verhandeld.
Maar dit geldt niet voor nieuwe voorraden van diezelfde producten die na 29 maart worden gefabriceerd, zegt de minister. “Want er kan dan geen toezicht meer worden gehouden op Britse keuringsinstanties die de veiligheid van deze producten beoordelen.”
Ontheffingen
Bruins zegt dat problemen kunnen worden voorkomen als fabrikanten hun ‘productdossier’ overzetten van een Britse naar een door de EU erkende instantie.
De minister heeft de wettelijke bevoegdheid om in bepaalde gevallen ontheffingen te verlenen. Daardoor kunnen producten waarvan certificaten niet in de EU erkend worden tijdelijk in Nederland worden toegelaten. Maar dat kan alleen in zeer uitzonderlijke gevallen, als de continuïteit van de zorg in het geding is en er geen alternatieve producten voorhanden zijn.
Telegraaf 27.02.2019 Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) roert de trom om problemen in de zorg door de Brexit te voorkomen. Hij heeft fabrikanten en leveranciers van onder meer medische hulpmiddelen, zoals pacemakers en verband, nogmaals opgeroepen zich voor te bereiden op een harde Brexit. Bij zo’n Brits vertrek uit de Europese Unie zijn er geen afspraken over hoe het verder moet.
Helaas zijn er nog bedrijven die zonder nadere actie mogelijk niet meer voldoen aan Europese wet- en regelgeving, aldus de bewindsman. Die wetgeving blijft weliswaar hetzelfde, maar die geldt door een harde Brexit niet meer in het Verenigd Koninkrijk.
Bruins kan weliswaar ontheffingen verlenen, waardoor medische hulpmiddelen waarvan de certificaten niet erkend worden in de EU tijdelijk worden toegelaten. „Dit kan echter alleen in zeer uitzonderlijke situaties, waarin de continuïteit van zorg in het geding is en er géén alternatieve producten beschikbaar zijn”, benadrukt hij.
Britse keuringsinstanties en inspecties maken bij een Brexit zonder deal geen deel meer uit van het EU-systeem dat de kwaliteit en veiligheid van hulpmiddelen waarborgt.
RO 27.02.2019 Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) heeft fabrikanten en leveranciers van medische hulpmiddelen en in-vitro-diagnostica via hun brancheorganisaties nogmaals opgeroepen zich op een no deal-Brexit voor te bereiden.
Bruins wijst er in zijn brief bij herhaling op dat Britse keuringsinstanties en inspecties bij een no deal geen deel meer uitmaken van het EU-systeem dat de kwaliteit en veiligheid van hulpmiddelen waarborgt. De Europese Commissie heeft aangegeven dat medische hulpmiddelen en in-vitro diagnostica (producten voor bijvoorbeeld laboratoriumonderzoek) met een CE-certificaat van Britse keuringsinstanties (Notified Bodies) die op dit moment al in de handel zijn, ook ná een no deal-Brexit in de EU verhandeld en gebruikt mogen worden.
Dit geldt echter volgens de Commissie niet voor nieuwe voorraden van diezelfde producten die na 29 maart gefabriceerd worden. Er kan dan immers geen toezicht meer worden gehouden op Britse keuringsinstanties die de veiligheid van deze producten beoordelen.
Omdat nog niet alle fabrikanten, leveranciers en groothandels de noodzakelijke voorbereidingen hebben getroffen, roept Bruins hen nu nogmaals op tot actie. Beschikbaarheidproblemen kunnen bijvoorbeeld voorkomen worden als fabrikanten hun productdossier vóór 29 maart overzetten van een Britse Notified Body naar een door de EU27 erkende keuringsinstantie.
Bruins: ‘Helaas beseffen nog niet alle bedrijven – in het VK maar ook daarbuiten – dat zij zonder nadere actie mogelijk niet meer voldoen aan Europese wet- en regelgeving. Deze wetgeving verandert immers niet door Brexit, maar het VK maakt daarvan straks geen deel meer uit.’
Daarnaast roept Bruins leveranciers en groothandelaren wederom op om met zorginstellingen afhankelijkheden in kaart te brengen van producten afkomstig uit het VK of met een CE-certificaat van een Britse keuringsinstantie. Hiervoor moeten ze bijtijds alternatieve producten – die op de Europese markt beschikbaar zijn – in beeld hebben.
In EU27-verband heeft Bruins eerder al het initiatief genomen tot een gezamenlijke aanpak wanneer er door een no deal-Brexit tekorten zouden ontstaan. Nationaal heeft hij de wettelijke bevoegdheid om ontheffingen te verlenen, waardoor producten waarvan de certificaten niet erkend worden in de EU tijdelijk worden toegelaten.
Dit kan echter alleen in zeer uitzonderlijke situaties, waarin de continuïteit van zorg in het geding is en er géén alternatieve producten beschikbaar zijn.
VWS voert al geruime tijd campagne om de zorgsector te informeren over de mogelijke gevolgen van een no deal-Brexit. Op www.brexitloket.nl/zorg staan informatiedocumenten en een link naar de Brexit Impact Scan.
NU 27.02.2019 De regering van het Verenigd Koninkrijk schat dat de economie zich door een ‘no deal-Brexit’ de komende vijftien jaar tussen de 6 en 9 procent zwakker ontwikkelt dan bij een uittreding mét deal. Dat schrijft The Guardian op basis van een officieel bericht van de regering.
Een Brexit zonder afspraken raakt Noord-Ierland en het noordoosten van het VK het hardst. Deze gebieden zouden respectievelijk een negatieve impact van 9 en 10,5 procent op hun economie merken.
De “cumulatieve impact” van het scenario zou voor Noord-Ierland groter en langduriger zijn. Bedrijven die hier gevestigd zijn, zouden zelfs het risico lopen om failliet te gaan, omdat ze onvoldoende tijd hebben zich voor te bereiden op een no deal-scenario.
Ook zouden voedselprijzen flink omhoog gaan. Maar liefst 30 procent van het voedsel van Noord-Ierland komt uit de Europese Unie, waardoor de prijzen omhoog zouden schieten bij een EU-uittreding zonder afspraken. Ook is er kans op tekorten, als mensen in voorbereiding op de prijsstijgingen massaal inkopen.
De regering waarschuwt verder dat de goederenstroom via Engelse havenplaats Dover maandenlang “zeer aanzienlijk verminderd” wordt in het no deal-scenario.
Elsevier 26.02.2019 Britse ministers dreigden dinsdagochtend in opstand te komen tegen premier Theresa May, en Labour-leider Jeremy Corbyn wil een nieuw referendum over de Brexit. Houdt u het nog bij? Elsevier Weekblad zet de laatste vier ontwikkelingen over de Britse uittreding uit de Europese Unie op een rij.
Lagerhuis krijgt laatste woord
Theresa May geeft het Lagerhuis zeggenschap over een mogelijk Brexit-uitstel. Als op 12 maart geen akkoord voor de Brexit is goedgekeurd, mogen parlementariërs uiterlijk op 13 maart besluiten of ze zonder akkoord uit de EU willen stappen. Als de parlementariërs alleen mét een akkoord de EU willen verlaten, mogen zij een dag later stemmen over een mogelijk uitstel van de Brexit.
Stemt het Lagerhuis in met een harde Brexit – zonder akkoord – dan is deze op 29 maart 2019 een feit.
Maar dit gebeurt alleen als het Lagerhuis daar expliciet mee instemt, beloofde May, die zelf geen voorstander is van uitstel. ‘Uitstel tot na eind juni betekent dat het Verenigd Koninkrijk moet meedoen aan de Europees Parlementsverkiezingen. Wat voor boodschap geeft dat aan de meer dan zeventien miljoen Britten die er bijna drie jaar geleden voor stemden om de EU te verlaten?’
Muiterij in de Conservatieve Partij
May kwam dinsdag met haar toezeggingen na muiterij in de eigen partij. Conservatieve dissidenten eisten dat de premier de garantie zou geven dat er géén harde Brexit komt. Wilde May die garantie niet geven, dan zouden zeker zes ministers opstappen. De dissidenten zouden vooraf in het geheim hebben vergaderd. Dinsdagochtend kwam het kabinet bijeen om te vergaderen over de kwestie. De oplossing die nu op tafel ligt, is een middenweg.
May benadrukte na afloop dat ‘kort uitstel, tot uiterlijk het einde van juni, vrijwel zeker eenmalig zou moeten zijn’. Dat tijdsbestek geeft haar meer tijd om te onderhandelen met de EU. De premier benadrukte dat uitstel niet betekent dat een vertrek zonder akkoord helemaal is uitgesloten.
Het parlement haalde in januari een streep door het Brexit-akkoord dat May eerder sloot met de EU, het zogenoemde Chequers-akkoord. De premier moet nu met een beter akoord komen.
Daarover is zij in gesprek met de leiders van verschillende EU-landen. Een obstakel vormt nog steeds de Noord-Ierse grenskwestie oftewel de backstop.
Na de Brexit ontstaat op het Ierse eiland in principe een harde grens tussen het Verenigd Koninkrijk en Europa. Noord-Ierland is onderdeel van het Verenigd Koninkrijk, maar Ierland blijft een EU-lidstaat. Die harde grens is ongewenst. Daarover zijn het Verenigd Koninkrijk en Europa het eens.
De opvallende draai van Labour
Labourleider Jeremy Corbyn liet maandag weten dat hij een nieuw Brexit-referendum steunt als het parlement Labours alternatieve plan voor een gereguleerd vertrek uit de EU woensdag afwijst. Corbyn wil hiermee ‘een schadelijke Torybrexit’ voorkomen.
Wat er precies in het alternatieve Brexit-plan van Labour staat, is nog niet helemaal duidelijk, maar zeker is dat het Verenigd Koninkrijk lid blijft van de douane-unie. Woensdag stemt het Lagerhuis over het voorstel.
Maar wordt het van tafel geveegd, en komt het uiteindelijk neer op Mays deal of ‘no deal’, dan moet het volk het laatste woord krijgen, liet parlementslid Emily Thornberry weten. Tegen partijleden zou Corbyn hebben gezegd dat May ‘roekeloos tijd verspeelt’ in een poging ‘parlementsleden te dwingen te kiezen tussen haar mismaakte akkoord en een rampzalige no-deal’.
De premier haalde dinsdag hard uit naar Corbyn. ‘Hij wil een referendum houden dat verdeeldheid zal zaaien en ons land weer terug naar af brengt,’ zei May. Ze verweet Corbyn dat hij de uitslag van het referendum uit 2016 over het vertrek uit de EU niet respecteert.
Corbyn klaagde op zijn beurt dat May en haar regering een puinhoop maken van de Brexit. Bedrijven verhuizen naar het buitenland en banen gaan verloren, zei de Labourleider. ‘Zelfs nu, met nog een maand te gaan tot onze in de wet vastgelegde vertrekdag, heeft de premier niet duidelijk gemaakt wat ze wil bereiken in de nieuwe onderhandelingen.’
NU 26.02.2019 Theresa May stelt voor dat het Britse Lagerhuis gaat stemmen over een harde Brexit in het geval dat het parlement niet akkoord gaat met haar deal met de Europese Unie. Ook wil ze een eventuele stemming over uitstel van de Brexit.
Zondag werd bekend dat May de tweede stemming over haar EU-deal in het parlement heeft uitgesteld. Een nieuwe stemming over haar deal met de Europese Unie werd woensdag verwacht, maar is nu uitgesteld tot 12 maart.
“We zijn nog in discussie met de EU over mogelijke veranderingen in het akkoord met betrekking tot de backstop voor Noord-Ierland”, zegt May dinsdag in een toespraak in het parlement. Zij beloofde dat alle eventuele wijzigingen in haar EU-deal worden voorgelegd aan het Lagerhuis. “Nog voor de belangrijke stemming.”
Op 12 maart wordt die stemming over haar deal met de EU verwacht. Als haar akkoord niet voldoende steun krijgt, dan wil ze een stemming over een ‘no deal-Brexit’, oftewel een harde Brexit.
Mocht het parlement de mogelijkheid van een ‘no deal-Brexit’ uitsluiten, dan wil May een stemming over uitstel van het vertrek van het VK uit de EU. De twee eventuele stemmingen zouden volgens BBC News plaatsvinden op 13 maart. De Brexit staat nu nog gepland op 29 maart.
Het besluit van May volgt op kabinetsberaad over de Brexit. Daarin beloofde ze dat er een stemming komt over de optie ‘no deal-Brexit’.
Ministers zetten May onder druk om optie harde Brexit
Ministers van het kabinet van Theresa May zouden namelijk dreigen met een revolutie als de Britse premier de optie ‘no deal-Brexit’ niet formeel uitsluit. Op deze manier komt May de ontevreden ministers tegemoet.
May wil ook geen Brexit zonder een akkoord met de Europese Unie, maar heeft deze optie nooit helemaal uitgesloten.
De Britse ministers Margot James, Richard Harrington en Claire Perry, die tegen de Brexit zijn, dreigen volgens Britse media met opstappen als May de optie zonder EU-akkoord blijft openhouden.
Meer ministers zouden volgen als het trio opstapt. In het weekend zeiden drie andere ministers in de Britse krant The Daily Mail dat ze hoe dan ook een ‘no deal-Brexit’ willen verhinderen.
Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd eisen dat May de Brexit uitstelt als er niet snel een doorbraak rond de Brexit-deal wordt bereikt.
Telegraaf 26.02.2019 De Britse premier Theresa May wil het Lagerhuis zeggenschap geven over mogelijk brexit-uitstel. Als op 12 maart geen deal is goedgekeurd die de Britse uittreding uit de EU regelt, is het de bedoeling dat parlementariërs mogen stemmen over hoe het verder moet.
May probeert volgens Britse media een regeringscrisis te voorkomen. Bezorgde ministers hebben de premier onder druk gezet om te voorkomen dat het land op 29 maart zonder deal uit de EU vertrekt. Ze vrezen dat zo’n chaotische ’no-deal-brexit’ rampzalig uitpakt voor het Verenigd Koninkrijk.
Het Lagerhuis heeft eerder met grote meerderheid tegen de brexitdeal van May gestemd. Ze belooft nu dat het parlement aan zet komt als dat weer gebeurt. Parlementariërs mogen dan uiterlijk op 13 maart besluiten of ze zonder deal uit de EU willen stappen. Als daar onvoldoende steun voor is, mag een dag later worden gestemd over uitstel van de brexit.
„Het Verenigd Koninkrijk vertrekt op 29 maart alleen zonder deal als het Lagerhuis daar expliciet mee heeft ingestemd”, beloofde May, die zelf geen voorstander is van uitstel. „Uitstel tot na eind juni betekent dat het Verenigd Koninkrijk moet meedoen aan de Europese parlementsverkiezingen.”
’Eenmalig’
May benadrukte dat „kort uitstel, tot uiterlijk het einde van juni, vrijwel zeker eenmalig zou moeten zijn.” Ook beklemtoonde de premier dat uitstel niet betekent dat een vertrek zonder deal helemaal is uitgesloten. Dat kan volgens haar alleen door een deal rond te krijgen of de brexit af te blazen door de artikel 50-procedure in te trekken, wat ze niet van plan is.
De premier haalde ook uit naar de leider van de grootste oppositiepartij, Jeremy Corbyn van Labour. „Hij wil een referendum houden dat verdeeldheid zal zaaien en ons land weer terug naar af brengt”, zei May. Ze verweet haar politieke rivaal de uitslag van het referendum uit 2016 over het vertrek uit de EU niet te respecteren.
’Maakt er een potje van’
Corbyn klaagde op zijn beurt dat May en haar regering een potje maken van de brexit. Bedrijven verhuizen naar het buitenland en banen gaan verloren, stelde de Labourleider. „Zelfs nu, met nog een maand te gaan tot onze in de wet vastgelegde vertrekdag, heeft de premier niet duidelijk gemaakt wat ze wil bereiken in de nieuwe onderhandelingen.”
AD 26.02.2019 De Britse premier Theresa May raakt steeds verder in de problemen. Zelfs haar eigen ministers dreigen in opstand te komen. Ze eisen dat stappen worden gezet om een chaotische brexit zonder deal te voorkomen, berichten Britse media. May wil het Lagerhuis nu zeggenschap geven over een mogelijk brexit-uitstel en daarmee een regeringscrisis voorkomen.
Het Britse kabinet vergaderde vanochtend over de naderende brexit. De krant The Daily Mail bericht dat tot vijftien ministers kunnen aftreden als de premier niet met garanties komt. Conservatieve dissidenten zouden stiekem hebben vergaderd over de vraag hoe ze kunnen voorkomen dat hun land volgende maand zonder deal uit de Europese Unie stapt.
Het parlement heeft eerder een streep gehaald door de brexitdeal van May. De premier komt naar verwachting met concessies om een opstand binnen haar regering te voorkomen. Brexiteers hebben volgens de BBC te horen gekregen dat ze een ‘erg lastige boodschap’ tegemoet kunnen zien.
‘Rampzalig’
Afgelopen weekend zeiden drie ministers al tegen The Daily Mail dat ze hoe dan ook ‘een rampzalige’ no-dealbrexit willen verhinderen. De drie, Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd, eisen dat May de brexit uitstelt, wanneer er niet snel een doorbraak komt.
May heeft een tweede stemming in het parlement over haar brexitdeal uitgesteld. Een nieuw debat over de deal met de Europese Unie werd morgen verwacht, maar is nu uitgesteld tot uiterlijk 12 maart. Als op 12 maart geen deal is goedgekeurd door het parlement, dient May volgens de krant een uitstelverzoek in bij de EU. Het parlement mag dan later stemmen over hoe het verder moet.
,,Het Verenigd Koninkrijk vertrekt op 29 maart alleen zonder deal als het Lagerhuis daar expliciet mee heeft ingestemd’’, zei May. Ze benadrukte dat ‘kort uitstel, tot uiterlijk het einde van juni, vrijwel zeker eenmalig zou moeten zijn’. Ook beklemtoonde de premier dat uitstel niet betekent dat een vertrek zonder deal helemaal is uitgesloten. ,,Dat kan alleen door Artikel 50 in te trekken, wat ik niet zal doen, of een deal rond te krijgen.’’
AD 26.02.2019 Labour, de belangrijkste Britse oppositiepartij, wil mogelijk toch een tweede referendum steunen over het Britse vertrek uit de Europese Unie. Als het parlement deze week niet instemt met een eigen plan van Labour, zal partijleider Jeremy Corbyn zich achter een tweede volksraadpleging scharen, om de ‘destructieve’ brexit van de conservatieven van premier Theresa May tegen te houden.
Labour wil deze week steun in het parlement voor een plan dat onder meer bepaalt dat het land na de brexit in een douane-unie blijft met de Europese Unie. Als dat het niet haalt, wil de partij een amendement indienen of steunen dat een tweede referendum eist. Dat heeft Corbyn maandagavond aan parlementsleden van zijn partij voorgelegd.
De links-radicale Corbyn ligt ook in eigen gelederen onder vuur over zijn brexitbeleid of het gebrek daaraan. Corbyn hoopte dat de brexitcrisis tot nieuwe verkiezingen zou leiden, maar de datum van de brexit, 29 maart nadert snel. Vorige week besloten negen fractieleden van Labour de partij de rug toe te keren en als onafhankelijken door te gaan. Allen hebben kritiek op de brexitstrategie van Corbyn. Bovendien verwijten ze hem dat hij niet krachtig optreedt tegen het ,,institutioneel antisemitisme’’ binnen Labour.
AD 26.02.2019 Dat het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat op 29 maart met een deal, dat gelooft in Londen eigenlijk niemand meer.
Mocht er voor die tijd überhaupt een akkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie liggen, dan moet er namelijk ook nog de nodige brexitwetgeving door het Britse parlement. Dat voor elkaar krijgen voor 29 maart wordt door experts gezien als onmogelijk.
De enige manier om op tijd te vertrekken is zonder deal: een chaotische brexit zonder afspraken. Maar dat rampscenario wil bijna iedere Britse parlementariër voorkomen. En dus wordt er openlijk gepraat over uitstel. Hoe lang, daar zijn de meningen over verdeeld: Britse regeringsbronnen hebben het over een paar maanden. In Brussel fluisteren ze over jarenlange vertraging.
Theresa May maakte dit weekend bekend dat er pas op 12 maart opnieuw zal worden gestemd over de brexitdeal. Het zorgde voor ongeloof en irritatie onder de Lagerhuisleden: weer uitstel, nog langer doormodderen en nog steeds geen zekerheid voor burgers en bedrijven.
Dat maakt dat morgen wel eens een ontzettend belangrijke dag kan worden in het slepende brexitproces. Het Lagerhuis stemt onder andere over het Cooper-amendement, waarmee het parlement May dwingt uitstel van de brexit te vragen als haar deal op 12 maart door het parlement wordt weggestemd. Aangezien een meerderheid eerder al aangaf geen trek te hebben in een no deal-brexit, is dat scenario hoogstwaarschijnlijk (tijdelijk) van de baan als het amendement wordt aangenomen.
Uitstel dus, in dat geval. May zal hoogstwaarschijnlijk mikken op een korte verlenging van de onderhandelingsperiode. Een paar maanden, waarin ze een ordelijk vertrek uit de EU kan regelen.
Langer uitstel is heel moeilijk te verkopen aan de Britse brexitstemmer, en aan haar eigen partij: de brexiteers binnen de Conservatieve Partij waarschuwen nu al dat ze de regering omver zullen werpen als het vertrek wordt uitgesteld.
Met een paar maanden vertraging gaan ze misschien nog wel met tegenzin akkoord, maar als de brexit op de lange baan wordt geschoven dan heeft May een groot probleem in eigen land.
NU 26.02.2019 Ministers van het kabinet van Theresa May dreigen met een revolutie als de Britse premier de optie ‘no deal-Brexit’ niet formeel uitsluit.
May wil ook geen Brexit zonder een akkoord met de Europese Unie, maar heeft de optie nooit helemaal uitgesloten.
De Britse ministers Margot James, Richard Harrington en Claire Perry, die behoren tot het kamp dat tegen de Brexit is, dreigen volgens Britse media met opstappen als May de optie zonder EU-akkoord blijft openhouden.
Dinsdag komt de regering-May bijeen om de positie omtrent de Brexit te bepalen. Meer ministers zouden volgen als het trio opstapt, zo schrijft BBC News.
In het weekend zeiden drie andere ministers in de Britse krant The Daily Mail dat ze hoe dan ook een ‘no deal-Brexit’ willen verhinderen. Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd eisen dat May de Brexit uitstelt als er niet snel een doorbraak rond de Brexit-deal wordt bereikt.
May zou uitstel willen bij gebrek aan steun voor Brexit-deal
May zou sterk overwegen om de Brexit met twee maanden uit te stellen als zij geen steun krijgt voor haar deal.
Zondag werd bekend dat May de tweede stemming over haar EU-deal in het parlement heeft uitgesteld. Een nieuwe stemming over de deal met de Europese Unie werd woensdag verwacht, maar is nu uitgesteld tot uiterlijk 12 maart.
Als die deal niet wordt geaccepteerd door het parlement, zou May een uitstelverzoek willen indienen bij de EU.
Telegraaf 26.02.2019 Britse ministers dreigen in opstand te komen tegen premier Theresa May. Bezorgde bewindslieden eisen dat stappen worden gezet om een chaotische Brexit zonder deal te voorkomen, berichten Britse media.
Het Britse kabinet vergadert dinsdagochtend over de naderende Brexit. De krant Daily Mail bericht dat tot vijftien ministers kunnen aftreden als de premier niet met garanties komt. Conservatieve dissidenten zouden stiekem hebben vergaderd over de vraag hoe ze kunnen voorkomen dat hun land volgende maand zonder deal uit de Europese Unie stapt.
Het parlement heeft eerder een streep gehaald door de Brexitdeal van May. De premier komt naar verwachting met concessies om een opstand binnen haar regering te voorkomen. Brexiteers hebben volgens de BBC te horen gekregen dat ze een „erg lastige boodschap” tegemoet kunnen zien.
The Sun schrijft dat May zal voorstellen een vertrek zonder deal op 29 maart uit te sluiten. Dat betekent in de praktijk dat de premier bereid is om aan te sturen op Brexit-uitstel als het parlement over twee weken nog geen groen licht heeft gegeven voor haar deal, bericht de krant.
NU 26.02.2019 De Britse centrale bank gaat geld beschikbaar stellen voor de Britse bankensector voor het geval de financiële instellingen een liquiditeitstekort hebben bij een Brexit zonder akkoord, heeft het hoofd van de Bank of England Mark Carney dinsdag bekendgemaakt.
Om ervoor te zorgen dat de bankensector niet in een crisis belandt bij een ‘no deal-Brexit’, mogen banken in maart en april wekelijks in plaats van maandelijks aankloppen voor geld bij de centrale bank.
Carney benadrukte dinsdag wel dat hij nog geen signalen heeft ontvangen dat Britse banken in een crisis zullen belanden bij een dergelijk scenario. Hij noemt het een “normaal onderdeel van het nemen van voorzorgsmaatregelen”. Na de uitslag van het referendum in 2016 nam de Britse centrale bank al een vergelijkbare stap.
Verder waarschuwde Carney voor de economische gevolgen van een ‘no deal-Brexit’. “Als we in mei geen deal bereikt hebben en er ook geen transitieperiode is, dan garandeer ik jullie dat de economische groei verder terugvalt dan de voorspelling uit februari”, zei de voorzitter van de centrale bank.
In november waarschuwde de Bank of England al dat een dergelijk scenario zou leiden tot de ergste ineenstorting van de Britse economie sinds de Tweede Wereldoorlog.
NU 25.02.2019 De Britse oppositiepartij Labour is bereid een tweede Brexit-referendum te steunen als het parlement het alternatieve plan van de partij voor de Brexit woensdag zal afwijzen, blijkt uit een maandagavond gepubliceerde verklaring van de partij.
Leider Jeremy Corbyn wil hiermee voorkomen dat het land wordt gedwongen tot de “schadelijke” Brexit-deal van premier Theresa May.
Labour dient dinsdag een amendement in waarin vijf eisen voor hun steun voor de deal van May uiteen worden gezet. Daarnaast staat de partij achter een uitstel van de geplande uittreding uit de EU op 29 maart, om zo een ‘no deal-Brexit’ te voorkomen.
Dinsdag zal May het parlement toespreken over de huidige stand van zaken. Woensdag volgt er een debat in het Lagerhuis, met afsluitend een stemming over ingediende amendementen.
Het is niet duidelijk of Labour zelf met het amendement voor een tweede referendum zal komen als hun voorwaarden worden weggestemd. Ook is nog niet bekend wat precies in het amendement zal staan.
De kans blijft klein dat er een tweede referendum zal komen. Niet alle leden van Labour zijn voor een zogeheten ‘People’s Vote’. Ook heeft May al meerdere keren aangegeven dat dit referendum er hoe dan ook niet komt.
De partij van Corbyn staat onder druk en zag afgelopen week negen parlementariërs vertrekken. Acht van deze leden sloten zich aan bij een nieuwe groep: The Independent Group (TIG).
Labour heeft op dit moment nog 246 leden, de Conservatieve Partij van premier May heeft er 314.
NU 25.02.2019 Honda maakte vorige week bekend dat het zijn fabrieken in het Verenigd Koninkrijk en Turkije zal sluiten. Het vertrek uit het Engelse Swindon werd al snel gelinkt aan de Brexit, aangezien de in het Verenigd Koninkrijk gevestigde autofabrikanten zich al langer zorgen maken over het vertrek van het land uit de EU. Wat staat er op het spel?
Het vertrek van Honda kwam boven op het nieuws van eind vorig jaar dat Nissan de productie van de X-Trail SUV zou verplaatsen naar Japan. De andere grote fabrikanten – BMW, Ford, Toyota en Vauxhall (Opel) – hebben eveneens hun zorgen geuit, net als kleinere spelers als Aston Martin, Bentley, Jaguar Land Rover, McLaren en Rolls-Royce.
Vertrek niet uitgesloten
Een zogeheten ‘no deal-Brexit’ zou volgens Ford “catastrofaal” zijn. Het merk liet bovendien weten dat het “alles in het werk zal stellen om de competitiviteit van zijn Europese activiteiten te waarborgen”, een verkapte waarschuwing voor een mogelijk vertrek.
BMW heeft het jaarlijkse onderhoud van de Mini-fabriek naar de Brexit-week verschoven, om zo de mogelijke impact van een onderdelentekort in te perken. Ook het Duitse merk, dat tevens eigenaar is van Rolls-Royce, sluit niet uit dat het op termijn zal vertrekken.
Een harde Brexit zal voor Toyota betekenen dat het in de toekomst wel twee keer na zal denken voordat het nieuwe investeringen zal doen, zo gaf de topman van Toyota Motor Europe eind vorig jaar te kennen.
PSA, het nieuwe moederbedrijf van Vauxhall, heeft weliswaar nieuwe investeringen in de bouw van bedrijfswagens toegezegd, maar sluit net als de andere fabrikanten niet uit dat er andere fabrieken dichtgaan.
De Honda-fabriek in Swindon. (Foto: Getty Images)
Investeringen lopen hard terug
De auto-industrie in het Verenigd Koninkrijk is volgens brancheorganisatie SMMT goed voor een jaarlijkse omzet van zo’n 82 miljard pond, 94 miljard euro. Daarnaast is de sector goed voor meer dan 856.000 arbeidsplaatsen, waarvan 186.000 in de autofabrieken.
Gevolgen van de Brexit zijn al goed zichtbaar. Vorig jaar werden ongeveer 1,52 miljoen voertuigen gebouwd, een daling van 9,1 procent. Het investeringsniveau ging met 46,5 procent onderuit naar 675,5 miljoen euro in 2018. Het gemiddelde van de afgelopen jaren lag volgens de SMMT op zo’n 2,86 miljard euro per jaar.
De organisatie heeft berekend dat de handelstarieven van de EU voor jaarlijks 3,1 miljard euro aan extra kosten voor import zullen zorgen. Daar komt nog eens 2 miljard euro voor export bovenop. Nieuwe geïmporteerde auto’s zullen daardoor gemiddeld 1.700 euro duurder worden.
De SMMT hoopt dan ook dat het Verenigd Koninkrijk op een of andere manier “vrije toegang” tot de Europese markt kan houden. Daarnaast hoopt de organisatie dat het land betrokken kan blijven bij Europese wet- en regelgeving voor de bouw van auto’s.
Ongeveer 10 procent van het aantal werknemers in de Britse auto-industrie komt uit een EU-land. Om de ongeveer vijfduizend vacatures in de sector te vullen, hoopt de SMMT dat het mogelijk blijft mensen uit de EU aan te nemen.
De Bentley Bentayga. Bentley is eigendom van Volkswagen. (Foto: Getty Images)
Druk bij Bentley er vol op
Veel bedrijven hebben nu al met de Brexit te maken. Aston Martin bestelt zijn onderdelen twaalf weken vooruit. Het exclusieve merk heeft daarom in december al zijn noodplan in werking gezet. Tevens heeft het voorraden aangelegd en is het met vervoerder UPS aan het kijken welke toevoerhavens het zou kunnen gebruiken anders dan Dover, waar grote drukte wordt verwacht. Ook heeft Aston Martin volgens CEO Andy Palmer groen licht gegeven voor het laten invliegen van onderdelen met lijndiensten.
Bij Bentley is alvast begonnen met de bouw van auto’s die voor de export naar de Verenigde Staten en China bestemd zijn, zo zei topman Adrian Hallmark vorige maand. Het merk staat onder grote druk van moederbedrijf Volkswagen om weer winstgevend te worden.
De grootaandeelhouders van Volkswagen, de familie Piëch en de familie Porsche, hebben beide hun ongenoegen geuit over de gang van zaken bij Bentley. Een woordvoerder van de familie Piëch liet eerder dit jaar weten dat het Britse merk maximaal twee jaar de tijd zou krijgen om weer winst te draaien.
“Een harde Brexit zou funest zijn, want dat raakt ons in een jaar waarin we een goede kans hebben meer dan quitte te spelen en voor een ommekeer te kunnen zorgen”, aldus Hallmark in gesprek met Reuters.
ANP 26.02.2019 Britse ministers dreigen in opstand te komen tegen premier Theresa May. Bezorgde bewindslieden eisen dat stappen worden gezet om een chaotische brexit zonder deal te voorkomen, berichten Britse media.
Het Britse kabinet vergadert dinsdagochtend over de naderende brexit. De krant Daily Mail bericht dat tot vijftien ministers kunnen aftreden als de premier niet met garanties komt. Conservatieve dissidenten zouden stiekem hebben vergaderd over de vraag hoe ze kunnen voorkomen dat hun land volgende maand zonder deal uit de Europese Unie stapt.
Het parlement heeft eerder een streep gehaald door de brexitdeal van May. De premier komt naar verwachting met concessies om een opstand binnen haar regering te voorkomen. Brexiteers hebben volgens de BBC te horen gekregen dat ze een ,,erg lastige boodschap” tegemoet kunnen zien.
The Sun schrijft dat May zal voorstellen een vertrek zonder deal op 29 maart uit te sluiten. Dat betekent in de praktijk dat de premier bereid is om aan te sturen op brexit-uitstel als het parlement over twee weken nog geen groen licht heeft gegeven voor haar deal, bericht de krant.
Elsevier 25.02.2019 De klok tikt door voor de Brexit. Gaat het Lagerhuis niet akkoord met de afspraken die premier Theresa May met de Europese Unie heeft gemaakt, dan volgt op 29 maart een Brexit zonder afspraken – een ‘harde’ Brexit. Maar er wordt gewerkt aan een oplossing. Vier vragen en antwoorden daarover.
Wanneer volgt een nieuwe stemming?
Omdat het Lagerhuis geen genoegen nam met de afspraken die premier May met de Europese Unie (EU) had gemaakt, werd de deal op 15 januari weggestemd. May werd weggestuurd met de opdracht om met een betere deal terug te komen. Daar is ze nu al een tijdje over aan het praten met de leiders van verschillende EU-landen. Eigenlijk zou komende woensdag opnieuw door het Lagerhuis worden gestemd, maar May heeft dat moment uitgesteld tot uiterlijk 12 maart. Er resten daarna slechts 17 dagen tot de officiële datum van de Brexit.
Het korte antwoord is ‘nee’. De Europese Unie heeft al snel na de laatste stemming in het Lagerhuis duidelijk gemaakt dat er niet opnieuw onderhandeld zal worden. Maar natuurlijk wordt er wel veel met elkaar gesproken. En dat zou kunnen leiden tot bepaalde toezeggingen waarmee May hoopt de stemming in het Lagerhuis te kunnen beïnvloeden. Vooral speelt daarbij de ‘backstop‘ een grote rol.
Na de Brexit ontstaat er aan de overkant van Het Kanaal in principe een harde grens tussen het Verenigd Koninkrijk en Europa op het Ierse eiland. Noord-Ierland is onderdeel van het Verenigd Koninkrijk, terwijl Ierland een EU-lidstaat blijft.
Die harde grens is echter ongewenst. Daarover zijn het Verenigd Koninkrijk en Europa het eens.
In het akkoord dat er nu ligt, is voorzien in een transitiefase tot 31 december 2020. In die periode blijft er vrij verkeer van goederen en personen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie.
Ook de onderhandelingen over de Ierse grens hebben in die transitieperiode plaats.
In het akkoord is nu een vangnet opgenomen (de backstop). Mocht er op 31 december 2020 nog geen handelsakkoord gesloten zijn, dan blijft de Ierse grens open. Dat zorgt ervoor dat de handelsbarrières beperkt blijven en het Verenigd Koninkrijk binnen de douane-unie blijft en dwingt Noord-Ierland ook om zich aan extra Europese regels te blijven houden.
De backstop heeft geen einddatum. De Europese Unie heeft daarmee een sterke kaart in handen. Tot 31 december 2020 kan de EU dreigen met de backstop om betere voorwaarden te onderhandelen en als de backstop een feit is, moet een gezamenlijke commissie besluiten wanneer de backstop kan worden opgeheven . Veel parlementariërs voelen zich daardoor gegijzeld door de Europese Unie.
Is er nog een alternatief?
Niemand lijkt eigenlijk gebaat bij een harde Brexit. Aan beide kanten van de grens levert dit veel gedoe en daarmee economische schade op. Als de deadline van de Brexit iets verschoven zou worden, is er wellicht een kans dat er tóch afspraken gemaakt kunnen worden tussen beide partijen.
May zou volgens Britse kranten graag twee maanden uitstel willen hebben om zo verder te kunnen onderhandelen over een betere deal. Maar de Europese Unie ziet meer in een uitstel tot 2021 (een uitstel van 21 maanden). Dan zou een goede handelsovereenkomst tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie gesloten kunnen worden en speelt het probleem van de backstop ook niet meer. Tegelijkertijd zouden veel Britse parlementariërs zo’n lang uitstel waarschijnlijk verafschuwen en kan dit tegenvoorstel vanuit de Europese Unie volgens de Britse krant The Guardian misschien ook worden gezien als een pressiemiddel om met de deal die nu op tafel ligt tóch akkoord te gaan.
En nu?
Er wordt nog veel onderling gesproken en onderhandeld. Maar veel nieuws zal er niet op tafel komen in de komende weken, zo lijkt het. Dan is het opnieuw aan het Lagerhuis. Mocht de deal van May er weer niet doorheen komen, dan kan ze besluiten de Brexit tijdelijk uit te stellen. Daarvoor moet ze wel een officieel verzoek doen aan de Europese Unie én daarop goedkeuring krijgen.
NU 25.02.2019 De Britse oppositiepartij Labour is bereid een tweede Brexit-referendum te steunen als het parlement het alternatieve plan van de partij voor de Brexit woensdag zal afwijzen, blijkt uit een maandagavond gepubliceerde verklaring van de partij.
Leider Jeremy Corbyn wil hiermee voorkomen dat het land wordt gedwongen tot de “schadelijke” Brexit-deal van premier Theresa May. Dat zal hij maandagavond aankondigen op een bijeenkomst van de partij, aldus het persbericht.
Labour dient dinsdag een amendement in waarin vijf eisen voor hun steun voor de deal van May uiteen worden gezet. Daarnaast staat de partij achter een uitstel van de geplande uittreding uit de EU op 29 maart, om zo een ‘no deal-Brexit’ te voorkomen.
Dinsdag zal May het parlement toespreken over de huidige stand van zaken. Woensdag volgt er een debat in het Lagerhuis, met afsluitend een stemming over ingediende amendementen.
Het is niet duidelijk of Labour zelf met het amendement voor een tweede referendum zal komen als hun voorwaarden worden weggestemd. Ook is nog niet bekend wat precies in het amendement zal staan.
De kans blijft klein dat er een tweede referendum zal komen. Niet alle leden van Labour zijn voor een zogeheten ‘People’s Vote’. Ook heeft May al meerdere keren aangegeven dat dit referendum er hoe dan ook niet komt.
De partij van Corbyn staat onder druk en zag afgelopen week negen parlementariërs vertrekken. Acht van deze leden sloten zich aan bij een nieuwe groep: The Independent Group (TIG).
Labour heeft op dit moment nog 246 leden, de Conservatieve Partij van premier May heeft er 314.
MSN 25.02.2019 De Britse Labourpartij zal deze week een amendement indienen of steunen dat oproept tot een nieuw Brexit-referendum, heeft partijleider Jeremy Corbyn aangekondigd.
Anti-Brexit parlementariërs van Labour en de grote meerderheid binnen de partij die voor een verlenging van EU-lidmaatschap is zullen uiterst blij zijn met die beslissing. Corbyn zegt dat hij “een amendement zal indienen of steunen voor een referendum om een schadelijke Tory-Brexit te voorkomen.”
Dat betekent dat Labour zijn parlementsleden voor het eerst oproept een amendement te steunen dat oproept tot een nieuw referendum. Die grote doorbraak komt nadat een aantal parlementariërs vorige week Labour verlieten en zeiden dat de weigering van Corbyn een nieuwe referendum te steunen daar een van de redenen voor was.
De Labour-leider stond onder immense druk om steun te verlenen aan een tweede referendum, nadat op het partijcongres afgelopen herfst was afgesproken dat een nieuw referendum een optie moest zijn. Corbyn hoopte dat de Brexitcrisis tot nieuwe verkiezingen zou leiden, maar daar is met het naderen van de uittredingsdatum van 29 maart nog geen sprake van.
Corbyn kondigde ook aan dat zijn partij een door Labour-parlementariër Yvette Cooper en conservatief parlementslid Oliver Letwin ingediend amendement te steunen dat Theresa May dwingt Brexit uit te stellen als ze niet voor 13 maart een goedgekeurde deal heeft.
De Labour-leider kwam maandagavond met zijn mededeling voorafgaand aan een bijeenkomst van Labour-parlementariërs in Westminster. “De premier laat roekeloos de tijd verlopen in een poging parlementsleden te dwingen te kiezen tussen haar prutsdeal en een rampzalige No Deal. Wij kunnen en zullen dat niet accepteren.”
Labour-parlementariër die een van de gangmakers is van de campagne People’s Vote voor een nieuw referendum verwelkomt het nieuws: “Eindelijk accepteert Labour nu het principe dat de bevolking het laatste woord moet hebben over Brexit.”
Premier Rutte praat in Egypte met de Britse premier May en premier Bettel van Luxemburg (l) AFP
Ze willen dat de Britse premier May alles op alles zet om een no-deal-brexit te voorkomen.
NOS 25.02.2019 De Europese leiders willen dat de Britse premier May alles op alles zet om een harde no-deal-brexit te voorkomen. “Ze lopen nu slaapwandelend richting de afgrond”, zei premier Rutte op een bijeenkomst van de EU-leiders in Sharm-el-Sheikh.
In de Egyptische badplaats is de eerste top van de Europese Unie en de Arabische Liga, het samenwerkingsverband van Arabische landen. “Word wakker”, zo sprak Rutte de Britten toe via een interviewer van de BBC. “Ik waarschuw als een vriend, maar doe iets.”
Ook de Duitse bondskanselier Merkel zei zich grote zorgen te maken over de situatie. Als er voor 29 maart geen overeenstemming is tussen de EU en Groot-Brittannië, dan verlaat het Verenigd Koninkrijk de EU zonder afspraken.
Premier May liet weten dat ze nog steeds vertrouwen heeft dat er een deal is voor de deadline. “Het ligt binnen ons bereik om met een deal te vertrekken”, zei ze. May praat morgen het Britse parlement bij over de bijeenkomst in Sharm-el-Sheikh.
Merkel had vanochtend een speciale ontmoeting met May. Later sprak May ook nog apart met Rutte. En voordat ze later vandaag terugkeert naar Londen, heeft ze nog een onderhoud met de Ierse premier Varadkar en voorzitter Juncker van de Europese Commissie.
Uitstel
Ondertussen zijn steeds meer Europese leiders te porren voor uitstel, een optie die May volgens de krant The Telegraph overweegt. Een uitstel van twee maanden zou een van de opties zijn die op tafel liggen als het Britse parlement de huidige deal over de brexit wegstemt.
De Deense premier Rasmussen heeft al laten weten dat hij uitstel geen enkel bezwaar vindt. Maar volgens de premier van Malta, Joseph Muscat, kan bij een mogelijk uitstel niet over alles opnieuw worden onderhandeld. “Wat op tafel ligt is het uitgangspunt.”
AD 25.02.2019 De Britse premier Theresa May overweegt de brexit met twee maanden uit te stellen om te voorkomen dat er een no-dealbrexit komt. Dat schrijft de Engelse krant The Telegraph.
Zondag werd eerder al bekend dat May de tweede stemming voor haar brexitdeal in het parlement heeft uitgesteld. Een nieuwe deal met de Europese Unie werd komende woensdag verwacht, maar is nu uitgesteld tot uiterlijk 12 maart. Als die deal niet wordt geaccepteerd door het parlement, dient May volgens de krant een uitstelverzoek in bij de EU.
In het weekend hebben drie ministers in The Daily Mail gezegd dat ze hoe dan ook ,,een rampzalige” no-dealbrexit willen verhinderen. De drie, Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd, eisen dat May de brexit uitstelt, wanneer er niet snel een doorbraak komt over de brexitdeal.
De Britse premier May was dit weekend op een topconferentie van de Europese Unie en de Arabische Liga in Sharm al-Sheikh, Egypte. Ze overlegt in de marge van de top met EU-president Donald Tusk. Eerder in het weekend heeft May beklemtoond dat haar pogingen om een acceptabele brexitdeal voor elkaar te krijgen in een slotfase verkeren. Ze waarschuwde partijgenoten dat de brexit niet in het zicht van de haven mag stranden.
The Guardian meldt maandag dat de leiders van de EU-landen, onder wie Mark Rutte, een uitstel van de Brexit tot 2021 bespreken. De leiders zouden zich steeds meer ergeren aan May’s aanpak. Met de twee extra maanden denken ze de toekomstige relatie met het Verenigd Koninkrijk beter vast te kunnen leggen.
Een uitstelperiode van twee maanden lijkt de EU niets, volgens de Engelse krant, omdat het daarna mogelijk weer uitgesteld moet worden.
NU 25.02.2019 De Britse premier Theresa May overweegt de Brexit met twee maanden uit te stellen, om te voorkomen dat er een ‘no deal-Brexit’ komt, meldt de Engelse krant The Telegraph.
Zondag werd ook bekend dat May de tweede stemming over haar Brexit-deal in het parlement heeft uitgesteld. Een nieuwe deal met de Europese Unie werd woensdag verwacht, maar is nu uitgesteld tot uiterlijk 12 maart.
Als die deal niet wordt geaccepteerd door het parlement, dient May volgens de krant een uitstelverzoek in bij de EU.
In het weekend hebben drie ministers in de Britse krant The Daily Mail gezegd dat ze hoe dan ook een ‘no deal-Brexit’ willen verhinderen. De drie, Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd, eisen dat May de Brexit uitstelt als er niet snel een doorbraak rond de Brexit-deal wordt bereikt.
Een woordvoerder van de Britse regering heeft maandagochtend laten weten dat Downing Street meerdere opties overweegt voor het scenario waarin het Lagerhuis de May-deal wegstemt.
Leiders EU-landen bespreken uitstel tot 2021
De Britse krant The Guardian meldt maandag dat de leiders van de EU-landen, onder wie Mark Rutte, uitstel van de Brexit tot 2021 bespreken.
De leiders zouden zich steeds meer ergeren aan Mays aanpak. Met de twee extra jaren denken ze de toekomstige relatie met het Verenigd Koninkrijk beter te kunnen vastleggen.
In een uitstelperiode van twee maanden ziet de EU volgens The Guardian niets, omdat de Brexit daarna mogelijk weer uitgesteld moet worden.
Volgens Britse media is dat een van de scenario’s die op tafel liggen als het parlement opnieuw tegen de deal stemt. De EU wil in dat geval juist uitstel tot 2021.
NOS 25.02.2019 De Britse premier May overweegt de brexit twee maanden uit te stellen. Volgens de krant The Telegraph is dat een van de opties die op tafel liggen als de huidige deal over de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie opnieuw wordt weggestemd door het Britse parlement. Die stemming is gisteren door May uitgesteld tot 12 maart, zeventien dagen voor de officiële brexitdatum.
Volgens The Guardian ziet de EU niets in een uitstel van twee maanden, omdat er in dat geval al snel nieuwe deadlinestress dreigt. Als er uitstel wordt aangevraagd door de Britten, zouden de EU-onderhandelaars veel liever de brexitdatum verschuiven naar 2021, melden bronnen aan de krant. Een diplomaat zegt dat onder anderen Martin Selmayr, de hoogste ambtenaar van de Europese Commissie, dat plan ziet zitten.
Met een uitstel van 21 maanden zou er beter nagedacht kunnen worden over de toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Ook kan de omstreden backstop zo overbodig worden gemaakt. Dat is het onderdeel van het oorspronkelijke akkoord waarmee de grens tussen Ierland en Noord-Ierland na de brexit open wordt gehouden. Veel parlementsleden zijn tegen die tijdelijke oplossing.
Compromis
Verenigd Koninkrijk-correspondent Tim de Wit betwijfelt of twee maanden genoeg zijn om alsnog een deal te krijgen. “Want als May de huidige problemen niet kan oplossen, zou dat in twee maanden dan wel lukken? Dat valt nog te bezien.”
Het plan voor twee maanden uitstel moet volgens De Wit worden gezien als een compromis van May naar haar achterban. “Om even de druk van de ketel te halen en tegelijk om de brexit niet op de hele lange baan te schuiven.”
‘Twee jaar beter’
De EU heeft liever gewoon een goede oplossing en zit niet te wachten op twee maanden uitstel, zegt EU-correspondent Bert van Slooten. “Doe het dan bijvoorbeeld twee jaar”, zegt hij. “Dan heb je volgens de EU genoeg tijd om er allemaal uit te komen.”
Bronnen zeggen tegen The Guardian dat de EU steeds ongeduldiger wordt met de houding van de Britten en de aanpak van May. Ingewijden schatten de kans op een no-deal-brexit nu op meer dan 50 procent. Er zou vooral veel irritatie zijn over dat recente ontmoetingen tussen May en EU-functionarissen worden afgeschilderd als onderhandelingen, terwijl dat volgens bronnen van de krant niet het geval is. Diplomaten zeggen dat May nog steeds geen alternatief voor de backstop heeft geboden.
De backstop is een cruciaal punt gebleken in de brexit-onderhandelingen. Wat is het?
MSN 25.02.2019 Het lijkt weer een bewogen Brexitweek te worden. Terwijl premier Theresa May haar bezoek aan een top tussen de EU en de Arabische wereld afsluit, probeert zij tevens verdere concessies van Europa los te krijgen over de Ierse backstop.
Tegelijkertijd werd afgelopen weekend bekend dat May een stemming over Brexit die voor woensdag op de agenda stond, verder uitstelt. Die beslissing kwam haar maandag in Egypte weer op kritiek te staan. “We gaan slaapwandelend af op een No Deal-scenario”, reageerde premier Mark Rutte.
“Het is onacceptabel en je beste vrienden moeten je waarschuwen. Word wakker. Dit is echt. Kom tot een conclusie en maak de deal rond”, aldus Rutte volgens de BBC. Of het May lukt om bij haar Europese ambtsgenoten daadwerkelijk nieuwe toezeggingen te krijgen over de backstop, is maar de vraag.
Zulke concessies zijn echter wel nodig, wil het Lagerhuis met de deal van May akkoord gaan. Volgens de BBC is Rutte vooralsnog “niet optimistisch” over Mays nieuwe onderhandelingspogingen.
Dutch PM tells @bbcnews – “we are sleep walking into no deal scenario. It’s unacceptable and your best friends have to warn you. Wake up . This is real. come to a conclusion and close the deal.”
Maandag had May behalve met Rutte ook contact met EU-voorzitter Juncker, die de ontmoeting “goed en constructief” noemde. Wat precies werd besproken, is onduidelijk. Mogelijk is het eventuele uitstel van de Brexit (nu nog 29 maart) ter sprake gekomen.
Maandagochtend berichtte de Britse krant The Telegraph namelijk dat May overweegt de Brexit uit te stellen, als haar deal in maart weer door het parlement wordt weggestemd. Downing Street bevestigde later op de ochtend dat de regering inderdaad vervolgscenario’s verkent.
Ook sprak May in Egypte met Angela Merkel. Een woordvoerder van de premier bevestigde dat de twee over een eventueel uitstel van de Brexit hebben gesproken, maar dat dit niet op verzoek van May gebeurde.
Wat betreft de EU is twee maanden uitstel niet genoeg, zo bericht financieel persbureau Bloomberg. Als het inderdaad tot uitstel komt, zou Brexit pas in 2021 moeten plaatsvinden. Later op maandag staat nog een persconferentie van May gepland. Volgens Bloomberg zou voor woensdag al een stemming in het Lagerhuis gepland zijn over uitstel.
Theresa May en Jean-Claude Juncker maandag tijdens een ontmoeting in Egypte.
Telegraaf 25.02.2019 Onderhandelaars van de EU en het Verenigd Koninkrijk komen dinsdag weer bijeen in een poging de patstelling over het Brexitakkoord te doorbreken. De Europese Commissie deelde dit mee nadat voorzitter Jean-Claude Juncker en de Britse premier Theresa May een gesprek hadden gehad op een top in Egypte, waarbij volgens een woordvoerder „goede vooruitgang” werd geboekt.
Gezocht wordt naar mogelijkheden om het Britse parlement achter het terugtrekkingsakkoord te krijgen. Een van de opties is een aanvulling van de politieke verklaring die bij het akkoord hoort. Daarin zou het tijdelijke karakter worden benadrukt van de ’backstop’, de regeling om een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland na het Britse vertrek per 30 maart te voorkomen. Eventuele extra garanties hierover zijn ook onderwerp van gesprek. Daarnaast wordt gekeken naar „alternatieve regelingen” voor de backstop.
Juncker en May kwamen overeen dat het werk klaar moet zijn voor de EU-top van 21 maart. In de week daarvoor is een stemming gepland in het Lagerhuis. Berichten over uitstel van de Brexit werden niet bevestigd.
EU-president Donald Tusk zei op een persconferentie in de Egyptische badplaats Sharm al-Sheikh wel dat uitstel een „rationeel besluit” zou zijn, gezien het ontbreken van een meerderheid in het Lagerhuis. Hij denkt dat die optie ook steeds waarschijnlijker wordt.
Maar May heeft tegen Tusk gezegd dat ze het uitstelscenario kan vermijden. Als zij wel een verzoek tot uitstel zou doen, kan ze volgens Tusk rekenen op „maximaal begrip” van de andere 27 EU-landen. Hij heeft in ieder geval de „juridische en politieke context” met haar doorgenomen.
EU-onderhandelaar Michel Barnier ontvangt dinsdag in Brussel Brexitminister Stephen Barclay en advocaat-generaal Geoffrey Cox. Die laatste is een belangrijke juridische adviseur van May.
Telegraaf 24.02.2019 De Britse premier Theresa May overweegt de Brexit met twee maanden uit te stellen om te voorkomen dat er een no-deal Brexit komt. Dat schrijft de Engelse krant The Telegraph.
Zondag werd ook bekend dat May de tweede stemming voor haar Brexitdeal in het parlement heeft uitgesteld. Een nieuwe deal met de Europese Unie werd woensdag verwacht, maar is nu uitgesteld tot uiterlijk 12 maart. Als die deal niet wordt geaccepteerd door het parlement, dient May volgens de krant een uitstelverzoek in bij de EU.
In het weekend hebben drie ministers in The Daily Mail gezegd dat ze hoe dan ook „een rampzalige” no-deal Brexit willen verhinderen. De drie, Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd, eisen dat May de Brexit uitstelt, wanneer er niet snel een doorbraak komt over de brexitdeal.
Volgens de oppositie is May’s besluit om de stemming verder uit te stellen “het toppunt van onverantwoordelijkheid”.
NOS 24.02.2019 Premier May heeft de stemming over de aangepaste brexitdeal, voorzien voor komende woensdag, uitgesteld. May belooft dat het parlement vóór 12 maart over de deal kan debatteren. Dat is zeventien dagen voor de afgesproken datum waarop het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaat.
May is vandaag op een topconferentie van de Europese Unie en de Arabische Liga in Egypte. In de marge van die top overlegt May nog over aanpassingen aan de brexitdeal met EU-president Tusk, bondskanselier Merkel en premier Rutte. Ze zegt dat de besprekingen in een slotfase zitten en waarschuwt partijgenoten dat de brexit niet in het zicht van de haven mag stranden.
Economie en veiligheid
In januari stemde het Lagerhuis in grote meerderheid tegen May’s eerste brexitdeal met de EU. Sindsdien probeert ze in de EU aanpassingen in de tekst te realiseren zodat een meerderheid van het Lagerhuis toch akkoord gaat met de deal. Als dat niet lukt dreigt het Verenigd Koninkrijk zonder goede afspraken de Europese Unie te verlaten, de zogenoemde no deal.
Drie van May’s ministers hebben eerder deze week gezegd dat ze hoe dan ook “een rampzalige” no-dealbrexit willen verhinderen. De drie, Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd, eisen dat May de brexit uitstelt, wanneer er niet snel een doorbraak is over haar deal. Volgens de drie ministers is een no-dealbrexit rampzalig voor de Britse economie en de veiligheid.
Vangnet
Volgens oppositiepartij Labour is May’s besluit om de stemming verder uit te stellen “het toppunt van onverantwoordelijkheid” en probeert ze de zaak zo op te rekken dat parlementsleden gedwongen worden te kiezen tussen haar deal of no deal.
Labour-leider Corbyn zegt dat hij in het Lagerhuis zal samenwerken om een no-deal-brexit te voorkomen. Woensdag wordt in het Lagerhuis wel gestemd over een aantal moties, onder meer een voorstel om May te vragen de deadline voor het vertrek uit de EU uit te stellen als er half maart geen overeenstemming is over een akkoord.
Labour zou nu steeds meer neigen naar de optie van een tweede referendum over de brexit, zeggen meerdere leden van de oppositie. Een woordvoerder noemde een nieuw referendum een vangnet, als het land zonder deal de EU dreigt te verlaten.
Telegraaf 24.02.2019 De Britse premier Theresa May heeft op een bezoek in Egypte gezegd dat er komende week nog geen aangepaste brexitdeal is om in het parlement over te debatteren. Ze zei dat dit zeker voor 12 maart gaat gebeuren, maar niet zoals verwacht woensdag.
De Britse premier is op een topconferentie van de Europese Unie en de Arabische Liga in Sharm al-Sheikh. Ze overlegt in de marge van de top met EU-president Donald Tusk. Eerder in het weekend heeft May beklemtoond dat haar pogingen om een acceptabele brexitdeal voor elkaar te krijgen in een slotfase verkeren. Ze waarschuwde partijgenoten dat de brexit niet in het zicht van de haven mag stranden.
Drie Conservatieve parlementariërs zijn pas uit de partij gestapt en in het weekend hebben drie ministers in de The Daily Mail gezegd dat ze hoe dan ook „een rampzalige” no-dealbrexit willen verhinderen. De drie, Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd, eisen dat May de brexit uitstelt, wanneer er niet snel een doorbraak komt over de brexitdeal.
Haar eerste deal met de EU is weggestemd door het Lagerhuis. May houdt sindsdien vol dat ze met wat wijzigingen in de tekst over wat er met Brits Ierland (Noord-Ierland) na de brexit moet gebeuren, alsnog een meerderheid in het Lagerhuis over de streep trekt. Het probleem is echter dat de EU de oorspronkelijke overeenkomst niet wil veranderen. Minister Michael Gove zei zondag echter dat May „vooruitgang boekt bij het veranderen van de deal.”
’Verduidelijkingen’
In Britse media wordt als oplossing een soort ’inlegvel’ genoemd, een toegevoegde verklaring. De Ierse minister van Buitenlandse Zaken, Simon Coveney, zei zondag nog dat de gemaakte deal niet kan worden veranderd, „maar we kunnen er wel garanties en verduidelijkingen aan toevoegen.”
Voorstanders van de brexit vinden de huidige deal onaanvaardbaar, omdat die voor onbepaalde tijd Noord-Ierland een andere status geeft dan de rest van het Verenigd Koninkrijk. En bovendien wordt het land ’gevangen gehouden’ in een douane-unie met de EU zo lang het probleem niet is opgelost van de grens tussen het EU-land Ierland en het Britse noorden van het eiland.
Steeds meer leden van het Lagerhuis willen in het eerstvolgende debat een nieuwe poging doen de regie van de brexit naar zich toe te trekken.
AD 24.02.2019 De Britse premier Theresa May heeft op een bezoek in Egypte gezegd dat er komende week nog geen aangepaste brexitdeal is om in het parlement over te debatteren. Ze zei dat dit zeker voor 12 maart gaat gebeuren, maar niet zoals verwacht woensdag.
De Britse premier is op een topconferentie van de Europese Unie en de Arabische Liga in Sharm al-Sheikh. Ze overlegt in de marge van de top met EU-president Donald Tusk. Eerder in het weekend heeft May beklemtoond dat haar pogingen om een acceptabele brexitdeal voor elkaar te krijgen in een slotfase verkeren. Ze waarschuwde partijgenoten dat de brexit niet in het zicht van de haven mag stranden.
Drie Conservatieve parlementariërs zijn pas uit de partij gestapt en in het weekend hebben drie ministers in de The Daily Mail gezegd dat ze hoe dan ook ,,een rampzalige” no-dealbrexit willen verhinderen. De drie, Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd, eisen dat May de brexit uitstelt, als er niet snel een doorbraak komt over de brexitdeal.
Haar eerste deal met de EU is weggestemd door het Lagerhuis. May houdt sindsdien vol dat ze met wat wijzigingen in de tekst over wat er met Brits Ierland (Noord-Ierland) na de brexit moet gebeuren, alsnog een meerderheid in het Lagerhuis over de streep trekt. Het probleem is echter dat de EU de oorspronkelijke overeenkomst niet wil veranderen. Minister Michael Gove zei zondag echter dat May ,,vooruitgang boekt bij het veranderen van de deal”.
‘Inlegvel’
In Britse media wordt als oplossing een soort ‘inlegvel’ genoemd, een toegevoegde verklaring. De Ierse minister van Buitenlandse Zaken, Simon Coveney, zei zondag nog dat de gemaakte deal niet kan worden veranderd, ,,maar we kunnen er wel garanties en verduidelijkingen aan toevoegen”.
Steeds meer leden van het Lagerhuis willen in het eerstvolgende debat een nieuwe poging doen de regie van de brexit naar zich toe te trekken.
‘Gevangen gehouden’
Voorstanders van de brexit vinden de huidige deal onaanvaardbaar, omdat die voor onbepaalde tijd Noord-Ierland een andere status geeft dan de rest van het Verenigd Koninkrijk. En bovendien wordt het land ‘gevangen gehouden’ in een douane-unie met de EU zo lang het probleem niet is opgelost van de grens tussen het EU-land Ierland en het Britse noorden van het eiland.
MSN 24.02.2019 De Britse premier Theresa May heeft zondag beloofd haar Brexit-deal uiterlijk op 12 maart 2019 in stemming te brengen in het Britse Lagerhuis. Oorspronkelijk zou dat komende woensdag gebeuren.
May beklemtoonde eerder op zondag dat haar pogingen om een acceptabele Brexitdeal voor elkaar te krijgen in een slotfase verkeren. Ze waarschuwde partijgenoten dat de Brexit niet in het zicht van de haven mag stranden.
De Britse premier is aanwezig op de eerste top tussen de EU en de Arabische Liga in het Egyptische Sharm al-Sheik. Daar wordt over onderlinge samenwerking en migratie gesproken, maar ook de Brexit is onderwerp van gesprek.
May probeert wijzigingen aan haar Brexit-deal aan te brengen in overleg met de andere EU-leiders. Ze overlegt zondag met EU-president Donald Tusk.
Haar overeenkomst is eerder al weggestemd door het Lagerhuis, maar May houdt sindsdien vol dat ze met wat wijzigingen in de tekst over wat er met Brits Ierland (Noord-Ierland) na de Brexit moet gebeuren, alsnog een meerderheid in het Lagerhuis over de streep trekt.
Het probleem is echter dat de EU de oorspronkelijke overeenkomst niet wil veranderen. Minister Michael Gove zei zondag wel dat May “vooruitgang boekt bij het veranderen van de deal”.
Ruttes boodschap aan het VK: ‘wees niet naïef’ (via De Telegraaf):
Aanvullende verklaring biedt mogelijk uitkomst
Drie van Mays ministers hebben in de The Daily Mail gezegd dat ze hoe dan ook een “rampzalige” no deal-Brexit willen verhinderen.
De drie, Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd, eisen dat May de Brexit uitstelt, wanneer er komende week geen doorbraak is over haar deal.
In Britse media wordt als mogelijke oplossing een soort ‘inlegvel’ genoemd, een toegevoegde verklaring.
De Ierse minister van Buitenlandse Zaken, Simon Coveney, zei zondag nog dat de gemaakte deal niet kan worden veranderd, “maar we kunnen er wel garanties en verduidelijkingen aan toevoegen”.
Ierse grens blijft breekpunt
Voorstanders van de Brexit vinden de huidige deal onaanvaardbaar, omdat die voor onbepaalde tijd Noord-Ierland een andere status geeft dan de rest van het Verenigd Koninkrijk en bovendien het land ‘gevangen houdt’ in een douane-unie met de EU.
Dat zou gelden zo lang het grootste struikelblok niet is weggenomen: de grens tussen het EU-land Ierland en het Britse noorden van het eiland.
NU 24.02.2019 De Britse premier Theresa May heeft zondag beloofd haar Brexit-deal uiterlijk op 12 maart in stemming te brengen in het Britse Lagerhuis. Oorspronkelijk zou dat komende woensdag gebeuren.
May beklemtoonde eerder op zondag dat haar poging om een acceptabele Brexit-deal voor elkaar te krijgen in een slotfase verkeert. Ze waarschuwde partijgenoten dat de Brexit niet in het zicht van de haven mag stranden.
De Britse premier is aanwezig op de eerste top van de EU en de Arabische Liga in het Egyptische Sharm El Sheikh. Daar wordt over onderlinge samenwerking en migratie gesproken, maar ook de Brexit is onderwerp van gesprek.
May probeert in overleg met de andere EU-leiders wijzigingen aan haar Brexit-deal aan te brengen. Ze overlegt zondag met EU-president Donald Tusk.
De overeenkomst is eerder weggestemd door het Lagerhuis. May houdt sindsdien vol dat ze met wat wijzigingen in de tekst, in het stuk over wat er met het Britse Noord-Ierland na de Brexit moet gebeuren, alsnog een meerderheid in het Lagerhuis over de streep zal trekken.
Het probleem is echter dat de EU de oorspronkelijke overeenkomst niet wil veranderen. Minister Michael Gove zei zondag wel dat May “vooruitgang boekt bij het veranderen van de deal”.
Waarom Noord-Ierland een probleem is bij onderhandelingen Brexit
Aanvullende verklaring biedt mogelijk uitkomst
Drie van Mays ministers hebben in de The Daily Mail gezegd dat ze hoe dan ook een “rampzalige” ‘no deal-Brexit’ willen verhinderen.
De drie, Greg Clark, David Gauke en Amber Rudd, eisen dat May de Brexit uitstelt, als er komende week geen doorbraak is bereikt.
In Britse media wordt als mogelijke oplossing een soort inlegvel genoemd, een toegevoegde verklaring.
De Ierse minister van Buitenlandse Zaken, Simon Coveney, zei zondag nog dat de gemaakte deal niet kan worden veranderd. “Maar we kunnen er wel garanties en verduidelijkingen aan toevoegen”, aldus Coveney.
Ierse grens blijft breekpunt
Voorstanders van de Brexit vinden de huidige deal onaanvaardbaar, omdat die Noord-Ierland voor onbepaalde tijd een andere status geeft dan de rest van het Verenigd Koninkrijk. Bovendien houdt dit het land ‘gevangen’ in een douane-unie met de EU.
Dat zou gelden zolang het grootste struikelblok niet is weggenomen: de grens tussen het EU-land Ierland en het Britse noorden van het eiland.
NU 24.02.2019 Het Verenigd Koninkrijk trekt binnenkort de deur naar de Europese Unie achter zich dicht. Of toch niet? Er staan nog 33 dagen op de teller en we weten nog steeds niet hoe Brexit eruit gaat zien. In deze rubriek proberen we één simpele vraag te beantwoorden: “Wat gebeurde er deze week in Brexit-land?”
Deze week was de week van Labour
Oh, hadden ze iets te vieren? Nee, niet echt. De Labourpartij zag negen parlementariërs afscheid nemen. Acht daarvan sloten zich aan bij een nieuwe groep in het Britse Lagerhuis die zichzelf The Independent Group (TIG) noemt.
De parlementariërs waren het niet eens met de manier waarop partijleider Jeremy Corbyn omging met Brexit. Ook wilden ze weg wegens de beschuldigingen van antisemitisme aan het adres van Labour.
Woensdag voegden zich nog eens drie parlementariërs bij het gezelschap van de acht Labour-dissidenten, ditmaal ging het echter om partijgenoten van premier Theresa May. Ook zij waren het niet eens met de Brexit-strategie van hun eigen partij. Daarbij zou Brexit volgens hen geleid hebben tot een verrechtsing van hun partij, iets waar ze niet langer mee konden leven.
Jazeker. Wat de elf dissidenten verbindt, is het verzet tegen een Brexit zonder deal. Zij willen de stem zijn van de kiezers die voor ‘remain’ (blijven) kozen in juni 2016. Waar de groep daarnaast voor staat, is nog een beetje vaag.
Macht hebben ze wel. Ze zijn in een klap de vierde grootste groep in het Lagerhuis samen met de Liberaal-Democraten (LibDem). Daarbij is de meerderheid van Theresa Mays coalitie kleiner geworden met hun vertrek, dus zelfs met ‘slechts’ elf stemmen kunnen ze al heel invloedrijk zijn.
De stap van de elf rebellen zal echter geen effect hebben op het Brexit-proces. Ze stemden al eerder tegen de plannen van May en zowel de Labour als de Conservatieve parlementariërs gingen tegen hun partijlijn in. Dat zal niet veranderen.
Zeven dagen verder, zijn we deze week dichter bij een akkoord gekomen?
Kort samengevat: nee.
Woensdag ontmoetten Jean-Claude Juncker, president van de Europese Commissie en Theresa May elkaar. Net als vorige week werd er geen vooruitgang geboekt op het pijnpunt van de onderhandelingen: de ‘backstop’. Dat is de noodoplossing die ervoor moet zorgen dat er nooit meer een grensovergang op het Ierse eiland verschijnt en is al maandenlang het struikelblok in de onderhandelingen.
Diplomaten rond de onderhandelingen meldden donderdag dat de twee partijen mogelijk met een wettelijke verklaring komen waarin wordt benadrukt dat de backstop slechts een tijdelijke maatregel is.
Dat betekent niet dat er een einddatum aan de noodoplossing wordt verbonden, wat een aantal Britse politici wel willen. Hierdoor is het dus lastig om te zien hoe zo’n verklaring het verschil gaat maken in het Britse Lagerhuis.
Met een verder tikkende klok en weinig tot geen vooruitgang is het moeilijk om positief te blijven. Dat geldt ook voor Commissie-president Juncker. “Ik heb last van Brexit-moeheid. Dit alles is een ramp”, zei de Luxemburger donderdag.
Juncker herhaalde nog maar eens dat een ‘no deal’-scenario een ramp zou zijn voor de Britse, maar ook de Europese economie en gemeenschap. “Ik probeer alles om zo’n scenario te voorkomen, maar ik ben er niet optimistisch over”, sloot Juncker af.
“I’m telling you so that you don’t think it was Mrs May!” EU’s Juncker arrived to work with a plaster on his face on Thursday morning and he joked that UK Prime Minister Theresa May wasn’t to blame. https://t.co/RroqVgLN6b
De onderhandelingen worden volgende week weer voortgezet, ditmaal echter niet in Europa, maar in Afrika. EU-leiders zullen Theresa May ontmoeten in de Egyptische badplaats Sharm-el-Sheikh bij de EU-Arabische Liga-top.
President van de Europese Raad heeft al gezegd dat hij May zal ontmoeten tijdens de top om over Brexit te praten. In de Britse media wordt er al volop gespeculeerd over een mogelijke ‘deal in de woestijn’, maar die mogelijkheid werd al afgeschoten door een EU-diplomaat in gesprek met Sky News.
Dinsdag en woensdag wordt er in het Britse Lagerhuis gesproken over Brexit. May zal het parlement dinsdag toespreken over de stand van zaken in Brexit-land, waarna een debat volgt. De volgende dag volgt er een debat in het Lagerhuis, waarna er weer gestemd kan worden over moties.
AD 21.02.2019 De maand januari, waarin premier Theresa May een belangrijke brexitstemming in het Britse Lagerhuis genadeloos verloor, heeft gezorgd voor een piek in het aantal Britten dat zich laat naturaliseren tot Nederlander. Er vonden tachtig naturalisaties plaats, tegen tweehonderd over heel 2018.
Het aantal naturalisaties – wie hiervoor kiest verliest zijn of haar Britse nationaliteit – stijgt al sinds het hele brexitproces begon. In 2015 waren er nog maar 19 overstappers, in 2016 41, in 2017 125 en vorig jaar dus tweehonderd, blijkt uit cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). In december 2018 zetten zo’n dertig Britten de ingrijpende stap, een maand later waren het er dus bijna drie keer zoveel.
Veel van de 46.000 Britten die in Nederland wonen en/of werken hebben geen idee wat hun status in ons land is als de brexit eenmaal een feit is, vooral als de deal die premier Theresa May met de Europese Unie (EU) sloot niet door het Britse Lagerhuis komt. Door een Nederlands paspoort te nemen en hun Britse in te leveren, zijn ze van die onzekerheid af en verliezen ze bijvoorbeeld niet de luxe om vrij door de EU te kunnen reizen.
Ook Nederlanders in Groot-Brittannië (dat zijn er 100.000) die zich gedwongen zien een Brits paspoort te nemen, raken in de meeste gevallen hun Nederlandse paspoort kwijt. Nederland juicht een dubbele nationaliteit niet toe, omdat die integratie in de weg zouden staan.
Noodwet
D66 is bezig met een noodwet, die ervoor moet zorgen dat Nederlandse Britten en Britse Nederlanders deze ingrijpende keuze bespaard blijft. Zij moeten voorlopig een dubbele nationaliteit kunnen krijgen, vindt Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma. Minister Stef Blok (VVD, Buitenlandse Zaken) was vorige maand niet enthousiast over het voorstel.
,,Deze ontwikkeling onderstreept de absolute noodzaak van een vangnet voor Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk en Britten hier”, zegt Sjoerdsma in een reactie. ,,De urgentie voor de noodwet groeit met de dag nu een no deal Brexit en chaos dreigt.”
Naturalisatie of door optie
Britten die op de een of andere manier een Nederlandse achtergrond hebben, kunnen via een andere route Nederlander worden: door optie. De snelle en eenvoudige optieroute is bedoeld voor Britten die al een band met ons land hebben, bijvoorbeeld omdat ze hier op zijn geboren of opgegroeid, een Nederlandse ouder hebben of getrouwd zijn met een Nederlander en al langer dan vijftien jaar in ons land wonen. Wie door optie Nederlander wordt, mag zijn of haar Britse paspoort houden.
De laatste cijfers over Britten die door optie Nederlander worden, dateren van 2017. Toen kozen 1128 Engelsen, Schotten, Noord-Ieren of Welshmen voor deze weg. Ter vergelijking: in 2010 waren dat er nog slechts 140. Het lijkt aannemelijk dat sinds 1 januari 2018 nog een paar duizend Britten door optie Nederlander zijn geworden.
Zaterdag vertelt een aantal Britten in deze krant waarom zij de ingrijpende stap zetten om hun paspoort in te wisselen voor een Nederlands exemplaar. ‘Ik voel me verraden door mijn land.’
NU 20.01.2019 Overleg over de patstelling rond het Brexit-akkoord tussen de Britse premier Theresa May en voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie heeft woensdag niet tot een doorbraak geleid.
Wel laten zij in een gezamenlijke verklaring weten in Brussel een “constructief gesprek” over de Brexit te hebben gehad.
Ook hebben zij afgesproken om de opties van een vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie op een “positieve manier te blijven verkennen”.
Het voornaamste probleem is de backstop, de regeling die een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland na het Britse vertrek moet voorkomen. Het Britse parlement steunt het terugtrekkingsakkoord niet als er geen eindtijd aan de backstop wordt gekoppeld.
Bespreking over welke garanties gegeven kunnen worden
May en Juncker bespraken welke bindende garanties er kunnen worden gegeven om te onderstrepen dat de backstop van tijdelijke aard is. Beiden bevestigden opnieuw geen harde grens te willen. Een van de mogelijkheden is om de politieke verklaring die bij het akkoord hoort aan te passen of te wijzigen.
EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier en de Britse minister Stephen Barclay gaan hiermee aan de slag.
Juncker en May begonnen op 7 februari met nieuwe gesprekken om de Brexit-impasse te doorbreken. Zij hebben afgesproken om voor het einde van februari opnieuw met elkaar te praten.
NU 20.02.2019 Het Verenigd Koninkrijk heeft tot halverwege maart om een Brexit-deal met de Europese Unie te sluiten, zeggen EU-diplomaten woensdag. De deal is zo volgens hen nog op tijd om goedgekeurd te worden op de EU-top die op 21 maart van start gaat.
“Ze hebben tot 10 maart, misschien 15 maart op zijn laatst”, stelt een van de diplomaten in gesprek met persbureau Reuters. Als dat niet lukt, moet het VK volgens de ambtenaar de Brexit uitstellen of een ‘no deal-scenario’ onder ogen zien.
In de laatste week van februari wordt er in het Britse Lagerhuis gestemd over een nieuwe deal van premier Theresa May met de EU. Die moet echter nog wel gemaakt worden. Woensdag is May daarom in Brussel om opnieuw te onderhandelen over een akkoord met de EU.
De 28 nationale leiders die op de EU-top van 21 en 22 maart bijeenkomen, moeten die deal vervolgens ook nog goedkeuren. De uittreding van het VK uit de EU staat officieel over 37 dagen gepland, op 29 maart.
Om in het Lagerhuis een meerderheid voor Brexit-afsprakenpakket te behalen, moet May iets doen aan de zogenoemde backstop-regeling die onderdeel is van het oorspronkelijke akkoord, en die voor de Britten een groot struikelblok blijkt. De backstop heeft betrekking op de grens tussen Ierland en Noord-Ierland.
Telegraaf 20.02.2019 In navolging van een achttal Labour-parlementariërs hebben nu ook drie afgevaardigden van de Conservatieve partij van premier Theresa May de fractie verlaten en zich aangesloten bij de nieuwe Independent Group. Anna Soubry, Sarah Wollaston en Heidi Allen zeggen in een gezamenlijke brief aan May dat „de rampzalige wijze” waarop de regering de Brexit aanpakt voor hen de laatste druppel was.
Oud-minister Soubry legde later uit dat de Conservatieve partij is gekaapt door anti-EU-hardliners. „De waarheid is: de slag is voorbij en het andere kamp heeft gewonnen”, zei de politica tegen verslaggevers. Ze hoopt dat meer conservatieve parlementariërs haar voorbeeld volgen.
Het naderende Britse vertrek uit de Europese Unie heeft het Verenigd Koninkrijk in een politieke crisis gestort. De twee grootste politieke partijen, de Conservatieven en oppositiepartij Labour, zijn intern verdeeld over hoe om te gaan met de Brexit. De deal die premier May sloot met Brussel sneuvelde eerder in de Britse Tweede Kamer, het House of Commons.
Volgens de conservatieve overloper Wollaston kan een tweede volksraadpleging uitkomst bieden. De parlementariër zei dat May haar deal goedgekeurd zou kunnen krijgen als ze er volgens ook een referendum over laat houden.
Maandag besloten zeven fractieleden van Labour, onder wie Luciana Berger, de partij de rug toe te keren en als onafhankelijken door te gaan. Dinsdagavond sloot Joan Ryan zich aan. Allen hebben kritiek op de brexitstrategie van partijleider Jeremy Corbyn. Bovendien verwijten ze hem dat hij niet krachtig optreedt tegen het „institutioneel antisemitisme” binnen Labour.
NOS 20.02.2019 Drie Conservatieve leden van het Britse Lagerhuis zijn opgestapt uit onvrede over de “desastreuze” manier waarop de brexit verloopt. Ze zijn tegen de brexit.
De leden van de partij van premier May sluiten zich aan bij de nieuwe Independent Group, die maandag werd gevormd. Tot nu toe bestond die uit acht parlementariërs die uit de Labourpartij stapten. Zij konden zich ook niet vinden in de brexit, en hekelden het leiderschap van Jeremy Corbyn.
Het vertrek komt op een moment dat premier May juist probeert haar partij te verenigen rond haar brexit-plannen. May zegt dat ze bedroefd is over de stap van de drie, maar dat ze blijft vechten voor de deal die ze heeft uitonderhandeld.
Beweging naar rechts
De drie Conservatieve Lagerhuisleden hebben al lange tijd kritiek op de brexit-strategie van May. “Zij danst in hun ogen veel te veel naar de pijpen van de brexit-vleugel in de partij”, zegt correspondent Tim de Wit. “Die brexit-vleugel is er de belangrijkste oorzaak van dat haar brexit-deal niet door het parlement is gekomen. Deze drie vinden dat May het gematigde deel van de partij over het hoofd ziet. Zij willen een zo zacht mogelijke brexit en zoveel mogelijk banden met de EU behouden.”
In een gezamenlijke brief aan de premier zeggen ze dat zij zich laat leiden door Conservatieve eurosceptici: de Noord-Ierse DUP en de European Research Group. Daarmee heeft de partij een “beweging naar rechts” gemaakt.
“De brexit heeft de Conservatieve Partij geherdefinieerd, alle pogingen de partij te moderniseren zijn tenietgedaan”, schrijven ze in de brief.
“Ze zijn als de dood voor een no-deal-scenario, dat grote gevolgen kan hebben voor de Britse economie”, zegt De Wit.
Politieke midden
Voor May betekent het dat haar krappe meerderheid van 12 zetels in het Lagerhuis nog kleiner is geworden. “Aan de andere kant, deze drie zijn hoe dan ook tegen haar brexit-deal, ze hadden sowieso tegen gestemd. Ze willen het liefst dat er een nieuw referendum komt. Maar hun vertrek maakt het er voor May niet makkelijker op. De kans bestaat natuurlijk dat er meer volgen”, zegt De Wit.
“Er is nu een uitweg, een plek waar je heen kunt als je onderdeel wilt blijven uitmaken van het politieke midden. Ook bij Labour spelen meer mensen met de gedachte om die overstap te maken.”
Premier May is onderweg naar Brussel voor nieuwe besprekingen over de brexit-crisis, ook al hebben de EU-leiders gezegd dat er over de deal die in december werd gesloten niet opnieuw kan worden onderhandeld.
Telegraaf 20.02.2019 Wanneer er geen afspraken met Groot-Brittannië komen over een Brexit, moeten Britten die voor hun werk naar Nederland verhuizen niet meteen onder het juk van de inburgeringswetten komen te vallen. Dat vindt D66 uit vrees dat de taallessen Britse bedrijven er van kunnen weerhouden om zich na de Brexit in Nederland te vestigen.
,,Als er niets gebeurt, gelden voor Britten straks dezelfde regels als voor mensen uit Kirgizië”, schetste D66-Kamerlid Paternotte woensdag in een debat over integratie. Dat betekent dat mensen verplicht binnen drie jaar moeten inburgeren. Bij dit onderwijs gaat van alles mis, omdat er de afgelopen jaren door slecht toezicht een wildgroei aan malafide taalscholen is ontstaan.
Omdat Britten doorgaans weinig moeite hebben om hun draai in de polder te vinden, vindt Paternotte dat zij niet meteen zouden hoeven beginnen met inburgeren. ,,Geef ze een maand of vijftien de tijd om hier te settelen”, stelt hij voor.
’Sympathiek idee’
Minister Koolmees (Sociale Zaken) vindt het een ‘sympathiek idee’. Hij gaat er over in gesprek met staatssecretaris Harbers (Immigratie) en minister Blok (Buitenlandse Zaken). Voor mensen die al eerder naar Nederland kwamen, verandert er niets.
In het debat over de verbouwing van het stelsel voor inburgeren stelden veel Kamerfracties dat het hard nodig is om de eisen voor taalbeheersing en kennis van de Nederlandse cultuur aan te scherpen. Zo wordt gekeken naar mogelijkheden om Turkse migranten te verplichten in te burgeren. Nu zijn ze vrijgesteld omdat de EU een associatieverdrag met Turkije heeft.
Ook migranten uit EU-landen hoeven namelijk niet in te burgeren. Mogelijk komt daar in de toekomst verandering in. Onder meer CDA en SP willen dat ook meer werk wordt gemaakt van de integratie van Oost-Europese werknemers, die de afgelopen jaren in steeds groteren getale naar Nederland zijn gekomen.
Minister Koolmees vindt zo’n verplichting alleen in strijd met het vrij verkeer van personen in de EU. Hij vindt bovendien dat werkgevers van Oost-Europeanen hier in zouden moeten investeren.
NU 19.02.2019 Een chaotische Brexit zou niet alleen de Britse, maar ook de Europese economie een flinke schok opleveren, zegt vicepresident Luis de Guindos van de Europese Centrale Bank in de Franse krant Le Monde.
De Europese financiële sector is volgens De Guindos goed voorbereid op de Brexit, maar dan moet er wel een terugtredingsakkoord worden getekend.
Lukt dat niet, dan zou zo’n chaotische Brexit volgens ECB-vicepresident De Guindos een “significante schok” voor de Europese economie zijn.
Het terugtredingsakkoord waarover de Britse regering en de Europese Unie ruim anderhalf jaar hebben overlegd, zit momenteel vast in het Britse Lagerhuis.
Patstelling in het Britse parlement
Hoewel premier Theresa May achter de deal stond, is er geen meerderheid voor te vinden in het Britse parlement. De Britse premier probeert nu te heronderhandelen, maar de kans lijkt klein dat de Europese Unie daarin meegaat.
De Europese Commissie herhaalde dinsdag wederom het standpunt dat er niet opnieuw onderhandeld wordt. Woensdag gaat de Britse premier weer op bezoek bij Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie.
Uitstel of chaos
Volgens de huidige planning vertrekken de Britten 30 maart middernacht (Nederlandse tijd) uit de Europese Unie.
De kans is aanwezig dat de resterende 27 EU-lidstaten instemmen met uitstel van de Brexit, hoewel daar wel unaniem over besloten moet worden. Komt er geen deal en ook geen uitstel, dan ‘crasht’ het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie zonder afspraken.
De concurrentiepositie van financiële dienstverleners, reisorganisaties en telecombedrijven verbetert namelijk.
NOS 19.02.2019 Een brexit waarbij de EU en het VK geen akkoord bereiken en de WTO-regels gaan gelden voor de onderlinge handel is niet slecht voor alle sectoren van de Nederlandse economie. Dat blijkt uit een onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). De concurrentiepositie van financiële dienstverleners, reisorganisaties en telecombedrijven verbetert dan namelijk.
“De dienstensector kan er iets op vooruitgaan”, zegt onderzoeker Mark Thissen van het PBL. “Dat komt doordat de kosten voor hun concurrenten, Britse bedrijven die in de EU diensten aanbieden, omhooggaan. Die krijgen bij zo’n brexit te maken met hogere exporttarieven. En dat geldt niet voor Nederlandse bedrijven die in de Europese Unie actief zijn, dus hun positie verbetert.”
Concurrentiepositie landbouw en handel verslechtert
Voor drie van de onderzochte sectoren is het effect op korte termijn dus positief, voor zeven andere sectoren is het effect negatief: de landbouw, voedingsmiddelenindustrie, chemische industrie, meubelindustrie, groothandel, detailhandel en vervoer over land.
Het gaat dan vooral om sectoren die veel producten exporteren naar Groot-Brittannië. “Dit zijn bedrijven die concurreren met Britse bedrijven”, aldus Thissen. “En hun concurrentiepositie gaat erop achteruit, omdat zij importtarieven moeten gaan betalen en die Britse bedrijven niet.”
Ook sectoren die veel onderdelen uit Groot-Brittannië halen voor het maken van hun eindproduct zien hun concurrentiepositie verslechteren, doordat ze door importtarieven meer moeten gaan betalen voor die onderdelen.
Er zijn ook nog twaalf sectoren waar het brexit-effect maar klein is of de sectoren zijn zelf te klein om een duidelijk effect vast te stellen. Dan gaat het onder meer om de vastgoedmarkt, eet- en drinkgelegenheden en de elektrotechnische industrie.
Grote provincies minder last
Het PBL keek ook naar de effecten voor afzonderlijke provincies. Voor alle provincies betekent een brexit waarbij de WTO-regels van kracht worden een verslechtering van hun concurrentiepositie.
Wel hebben de economisch grotere provincies (Noord-Holland, Zuid-Holland en Noord-Brabant) minder last van zo’n brexit dan economisch kleinere provincies. Dat komt doordat bedrijven daar vaker concurreren met andere bedrijven vlakbij en ook meer dingen inkopen bij toeleveranciers in de buurt. Hierdoor concurreren ze minder vaak met Britse bedrijven en zijn ze minder afhankelijk van Groot-Brittannië. Ook zitten er in deze provincies meer bedrijven in de dienstensector, die gemiddeld genomen hun concurrentiepositie versterken.
AD 19.02.2019 Een chaotisch vertrek van de Britten uit de Europese Unie zal in eerste instantie vooral door de voedingsmiddelensector worden gevoeld. Een nieuw onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) naar de gevolgen van een harde brexit op de korte termijn meldt onder meer een verzwakkend effect van de concurrentiepositie door hogere kosten.
Het Verenigd Koninkrijk is een belangrijke afzetmarkt voor de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie, aldus het PBL. Daarbij wordt veel geconcurreerd met Britse bedrijven. Een heffing op voedingsmiddelen zou bijvoorbeeld direct effect hebben op de positie van de Nederlandse bedrijven in deze sector. Het rapport beschrijft de effecten na uittreding van het Verenigd Koninkrijk, los van hoe overheden en consumenten daarop zullen reageren.
Naast de levensmiddelenbranche zullen ook de chemiesector, de handel en de landbouw al op korte termijn last krijgen van het Britse afscheid, maar minder dan de levensmiddelenbranche. Sectoren als de financiële dienstverlening, telecom en de reisbranche zullen hun concurrentie positie juist versterken.
Minder afhankelijk
Verder meldt het PBL dat ‘economisch grotere’ regio’s als Zuid-Holland, Noord-Brabant en Noord-Holland relatief minder hard door de brexit worden getroffen, omdat bedrijven hier minder afhankelijk zijn van nauwe banden met de Britten. Daarnaast tellen de regio’s relatief gezien meer bedrijven uit de dienstenbranche, die in eerste instantie voordeel hebben van de brexit.
Het PBL-onderzoek, in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, volgt op eerdere rapporten over het effect van de brexit voor bedrijfstakken en de specifieke kosten van het Britse vertrek per regio. Het PBL benadrukt dat in de studie niet wordt ingezoomd op de langetermijneffecten op de welvaart van de gemiddelde Nederlander. In doorsnee gaan onderzoekers hier uit van een negatief effect.
Elsevier 16.02.2019Europa stevent af op een harde Brexit. Pieter Cleppe van denktank Open Europe legt in deze bijdrage uit waarom en hoe een harde Brexit moet worden vermeden.
Nu het uittredingsakkoord dat de Britse premier Theresa May met de andere lidstaten van de Europese Unie (EU) had gesloten door een overweldigende meerderheid in het Brits parlement is verworpen, komt er een soort van heronderhandeling over de Brexit. Ook al willen de EU-onderhandelaars dat niet zo noemen en zeggen ze alleen open te staan voor een wijziging van de niet-juridisch bindende politieke verklaring, toch wordt achter de schermen bekeken of een juridisch bindende ‘verduidelijking’ aan het verdrag kan worden toegevoegd.
Backstop is het probleem
Wat moet er precies veranderen? Een meerderheid van het Britse parlement schaarde zich achter het zogeheten Brady-amendement, dat bepaalt dat de backstop oftewel de achtervangregeling om een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland te vermijden, moet worden vervangen door ‘alternatieve bepalingen’.
Die backstop bepaalt nu dat als er geen andere oplossing komt om een harde Noord-Ierse grens te vermijden aan het eind van de transitieperiode, die loopt van 29 maart 2019 tot ten laatste eind 2022, bedrijven uit het Verenigd Koninkrijk een douanevrije toegang tot de Europese Unie blijven genieten. Hierdoor zullen douanecontroles niet nodig zijn. Tijdens deze overgangsperiode heeft het Verenigd Koninkrijk volledige toegang tot de Europese interne markt, op voorwaarde dat het alle EU-regels overneemt zonder daarover te kunnen stemmen.
Geen eigen handelsbeleid mogelijk
Het Verenigd Koninkrijk wordt volgens sommige Brexiteers dus tijdelijk een soort vazalstaat op het gebied van Europese regelgeving. Want zodra de backstop in werking treedt, staat het het Verenigd Koninkrijk vrij om regels te wijzigen – al is er een aantal minimale beperkingen – maar blijft het onderworpen aan het douaneregime van de EU. Het zal dan – net als Turkije trouwens, grotendeels – geen eigen handelsbeleid kunnen voeren.
Als de Europese Unie bijvoorbeeld een akkoord zou sluiten met de Verenigde Staten of China, betekent dit dat een vrijere toegang voor Amerikaanse of Chinese ondernemingen tot de EU ook zal gelden voor de Britse markt, maar dat de Britten niet automatisch de extra toegang zullen genieten die Europese bedrijven krijgen. Het Verenigd Koninkrijk zal formeel geen mogelijkheid hebben om zulke handelsgesprekken te blokkeren of te beïnvloeden.
Het meest problematisch voor de Britten is dus dat hun land volgens het door premier May onderhandelde akkoord een vazalstaat blijft op vlak van handelsbeleid tot de Europese Unie haar goedkeuring geeft om dit vervangen door een alternatieve overeenkomst.
Er moet een alternatief komen
Fantastisch onderhandeld door de afgevaardigden van de Europese Unie dus? Niet zo snel. De Britse economie is momenteel de vijfde grootste economie ter wereld. Zeker vanwege het politieke gewicht van de Brexiteers staat het daarom vast dat men aan de overzijde van Het Kanaal deze regeling niet langdurend zal accepteren.
Overigens staat in het uittredingsakkoord dat de regeling bedoeld is als tijdelijk. Dit kan juridisch gezien ook niet anders, omdat Artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, dat de uittrede van een lidstaat regelt, niet toelaat om via dat artikel permanente handelsaspecten te regelen. Daarvoor moet de procedure van een ander artikel worden gevolgd, waarbij lidstaten en soms zelfs deelstaten over een vetorecht beschikken.
Het uittredingsverdrag vermeldt ook dat de Europese Unie een verplichting heeft om te goeder trouw te proberen een alternatieve regeling overeen te komen. De Franse president Emmanuel Macron heeft al gedreigd om de Britten aan de backstop te houden, tenzij er snel een akkoord wordt gesloten over de visserij.
Bij dit soort uitspraken heeft het Verenigd Koninkrijk volgens het internationaal recht de mogelijkheid om eenzijdig het uittredingsverdrag op te zeggen. Met alle gevolgen van dien, niet alleen voor Ierland, maar ook voor de productieketens van grote industriële ondernemingen, die sterk afhankelijk zijn van een vlotte doorgang van goederen zonder tijdrovende douanecontroles. Zoveel valt er dus ook niet te verliezen bij toegevingen.
Verzekering backstop is minder sterk dan zij lijkt
Wat betekent dit? Het betekent enerzijds dat de Britten niet moeten overdrijven over het risico dat ze op het gebied van internationale handel voor eeuwig en altijd een vazalstaat van de EU zouden worden. Het betekent anderzijds ook dat Ierland geen ijzersterke verzekering heeft dat het Verenigd Koninkrijk op een bepaald ogenblik geen afwijkende handelstarieven van die van de EU zal toepassen.
Als Ierland zich samen met de overige EU-lidstaten bijzonder inflexibel zou blijven opstellen over elke aanpassing van de backstop, bestaat het gevaar van een ‘harde’ Brexit, uittreding uit de Europese Unie zonder akkoord, waarbij heel wat handel met het Verenigd Koninkrijk eenvoudigweg illegaal wordt.
In enkele maatregelen is reeds voorzien, maar zelfs in de luchtvaart is de voorbereiding op een harde Brexit nog onvoldoende, met het risico op annulering van miljoenen vluchten. Bovendien zullen Nederland, België en Ierland voor 29 maart niet voldoende extra douanepersoneel hebben geworven om de dan vereiste controles te kunnen uitvoeren. Van de Belgische bedrijven zou 80% nog niet voorbereid zijn. In Nederland en Groot-Brittannië is het overigens niet veel beter. Chaos is dus verzekerd, tenzij een akkoord wordt gesloten.
Strategie EU richt zich op Labour
Voor een akkoord moet men met twee zijn. De strategie van de Europese Unie lijkt te zijn om elke concessie tegenover de Britse Conservatieven en hun Noord-Ierse coalitiepartner DUP te weigeren, in de hoop dat Theresa May met oppositiepartij Labour een ‘zachte’ Brexit overeenkomt.
Labour wil immers dat het Verenigd Koninkrijk in een douane-unie met de EU blijft, al wil de partij tegelijk dat het dan ook invloed krijgt op het Europese handelsbeleid. Het is onwaarschijnlijk dat de EU dit accepteert van een niet-lidstaat, want waarom zou Turkije die mogelijkheid dan ook niet krijgen? Toch heeft een groep Duitse academici dit voorstel onlangs gedaan.
Daarbij is Labour-leider Jeremy Corbyn zelf ook scherp uitgevallen over de backstop. ‘Het zou de eerste keer in de Britse geschiedenis zijn dat we een verdrag overeenkomen dat we niet kunnen opzeggen,’ zei hij.
Premier May stelt nu als alternatief voor de backstop drie opties voor: ‘een beperking in de tijd, een unilateraal exit-mechanisme of een alternatief plan’.
Wat dat laatste dan wel mag zijn, daar hebben we voorlopig naar te raden, maar het gebrek aan de mogelijkheid voor de Britten om zonder toelating van de EU een eigen handelsbeleid te gaan voeren, is zowel voor de Conservatieven als voor Labour een breekpunt.
Op zoek naar een oplossing
Deze week volgt een nieuw debat in het Brits parlement. Theresa May probeert intussen de Europese Unie zover te krijgen dat die op bepaalde punten toegeeft.
De Poolse minister van Buitenlandse Zaken, Jacek Czaputowicz, zorgde voor onrust in de EU door als eerste een taboe te doorbreken en te pleiten voor een beperking van de backstop tot vijf jaar. Dat zou betekenen dat het Verenigd Koninkrijk tot 1 januari 2028 onder het handelsregime van de EU valt.
Ook al zou de door Brexiteers gewenste eenzijdige afschaffing van douanetarieven onmogelijk zijn, het Verenigd Koninkrijk kan dan onderwijl wel over handelsakkoorden onderhandelen met de rest van de wereld, die op zijn vroegst in 2028 in werking zouden kunnen treden. Tot die datum zou naar een oplossing kunnen worden gezocht voor industriële productieketens en vooral ook voor het vermijden van controles bij de Noord-Ierse grens.
Velen hebben betoogd dat het absoluut onmogelijk is dat het Verenigd Koninkrijk van de Europese Unie afwijkende douanetarieven gaat heffen zonder dat dan ook douanecontroles in Noord-Ierland noodzakelijk worden.
Toch verklaarde het hoofd van de douane van Zwitserland, dat zich eveneens buiten de douane-unie van de EU bevindt en een eigen handelsbeleid kan voeren, op een hoorzitting van het Britse parlement dat het wel degelijk mogelijk is om met technologie een ‘onzichtbare grens’ in Noord-Ierland te realiseren.
Vrijstelling voor kleinere ondernemingen?
Bij de grens met Zwitserland zijn het vooral kleinere ondernemingen die last hebben van de douanecontroles. Onder meer daarom heeft de Britse regering voorgesteld om kleinere ondernemingen dan maar vrij te stellen van zulke controles aan de Noord-Ierse grens. Zeker daar zou dit een pragmatische oplossing kunnen zijn omdat er minder handel is met de Ierse Republiek dan met het Britse vasteland.
Niettemin weigerde de EU hierover te spreken, uit vrees voor een ‘gat’ in de Europese douanegrens, al zijn de havens van Antwerpen en Rotterdam – de twee grote toegangspoorten tot de Europese douanegrens volgens de Antwerpse burgemeester ‘zo lek als een vergiet’. De vraag is waarom het Ierse vredesproces dan geen ‘gaatje’ in de douane-unie waard is.
Als het Verenigd Koninkrijk eenvoudigweg geen douanecontroles zou gaan uitvoeren op de Ierse grens, zoals sommige Brexiteers voorstellen, is Ierland niettemin juridisch verplicht om die te gaan uitvoeren. Toen een ambtenaar van de Europese Commissie dit plichtsgetrouw meedeelde, wat door de Ierse media als de voorbode van een ‘harde grens’ werd voorgesteld, werd hij een dag later door Brexit-onderhandelaar Michel Barnier gecorrigeerd.
Barnier beweerde plots dat het toch wel mogelijk moet zijn ‘om een operationele manier te vinden om checks uit te voeren zonder opnieuw een grens te creëren’. De Britse regering is al vaak bespot wanneer ze ‘technologische oplossingen’ voorstelt om hetzelfde resultaat te bereiken, maar of Barnier ondernemingen pragmatisch vrij wil stellen of iets anders beoogt, is niet duidelijk.
Ierland in douane-unie met het Verenigd Koninkrijk?
Een originele oplossing, die misschien tegen 2028 haalbaar is, is dat Ierland, dat nu al niet tot de Schengenzone behoort, eenvoudigweg een douane-unie met het Verenigd Koninkrijk gaat vormen en de twee landen samen een handelsbeleid gaan voeren. Ierland blijft dan – naar het voorbeeld van het Italiaanse Livigno – wel bij de Europese Unie horen.
Intussen hopen velen, zoals de Belgische premier Charles Michel, blijkbaar nog altijd dat de Brexit gewoon ongedaan wordt gemaakt. Nog afgezien van het feit waarom veel Europese politici die nu zo jammeren over de Brexit nooit luisterden naar de terechte Britse bezorgdheid over de drang van de EU naar steeds meer geld en macht, is hiervoor weinig animo voor in het Verenigd Koninkrijk. Slechts tweederde van degenen die ‘remain‘ (bij de EU blijven) stemden en slechts eenachtste van de Brexit-kiezers zijn voorstander van een tweede referendum.
Al in 1988 gaf de toenmalige Britse premier Margaret Thatcher een in het Verenigd Koninkrijk bekende toespraak in Brugge waarbij ze waarschuwde tegen ongebreidelde Europese machtsuitbreiding. Uiteindelijk werd haar latere opvolger David Cameron door democratische druk van onderuit gedwongen om een referendum over het thema te beloven. De rest is geschiedenis.
Tot dusver weigert de EU te spreken over zaken als een beperking in de tijd van de backstop. Europese leiders als Mark Rutte lijken dit standpunt trouw te steunen, ondanks de mogelijke gevolgen. Toch zou dit een eerbaar compromis kunnen zijn voor een complex vraagstuk.
Het zou – wanneer het Poolse voorstel wordt gevolgd – de noodzaak van een oplossing tot 2028 uitstellen. Bovendien zou de nieuw gecreëerde deadline net genoeg druk zetten om tot een oplossing te komen. Want als die druk er niet is, stijgt de kans dat het Verenigd Koninkrijk het volledige uittredingsakkoord eenzijdig opzegt.
Zo’n breuk met een cruciale veiligheidspartner moeten we koste wat het kost vermijden, zeker in een tijd waarin de Amerikaanse president Donald Trump suggereert dat de Europeanen maar voor hun eigen veiligheid moeten gaan zorgen.
Op dit moment zijn er al drie verschillende ‘deadlines’ voor een oplossing: 29 maart van dit jaar, juli 2020 – dan moet worden beslist of de transitieperiode wordt verlengd – en 1 januari 2023 – wanneer de transitieperiode afloopt. Een vierde deadline toevoegen is dan toch niet het einde van de wereld?
Zouden toegevingen overtuigen?
Misschien lukt het de Britse premier Theresa May om haar eigen Conservatieve Partij en de Noord-Ierse coalitiepartij DUP genoegen te doen nemen met een juridisch bindende ‘verduidelijking’ van het feit dat de EU een verbintenis heeft om te goeder trouw een alternatieve regeling voor het Noord-Ierse probleem te vinden. In zo’n geval zullen duidelijke toegevingen van Europese zijde nodig zijn.
Het is ook nog steeds mogelijk dat May dan maar met oppositiepartij Labour een akkoord sluit, hoe moeilijk zoiets in de Britse politiek ook ligt, en een ‘zachte’ Brexit overeenkomt, zonder tijdsbeperking van hoelang het Verenigd Koninkrijk een vazalstaat blijft op vlak van handel. Maar het gebrek aan zo’n deadline zou dan zoals gezegd weleens de kiem kunnen zaaien voor een latere harde breuk met het Verenigd Koninkrijk.
Uiteindelijk heeft Ierland de sleutel in handen, en misschien is dat geen slechte zaak, want een Iers ‘nee’ en de daaropvolgende ‘no deal‘ zouden er in de eerste plaats voor zorgen dat Ierland misschien nog meer economische schade lijdt dan het Verenigd Koninkrijk zelf, los van de politieke risico’s in Noord-Ierland. De Ierse economie zou immers met 4 procent kunnen krimpen.
Niet koppig zijn …
Intussen lijkt ook het Europees Parlement bereid onnodige risico’s te nemen op kosten van de bevolking. Groen europarlementariër Philippe Lamberts, lid van de Brexit Steering Group in het Europees Parlement, beweerde zowaar dat een no deal het ‘minste van twee kwaden is’ in vergelijking met ‘een nederlaag over de backstop‘.
Dit terwijl een no deal volgens het Internationaal Monetair Fonds de economie van de 27 overblijvende EU-lidstaten zomaar even 1,5 procent van het bruto binnenlands product zou kosten, met meer dan een miljoen baanverliezen in de lidstaten tot gevolg.
De Europese politici kunnen beter een voorbeeld nemen aan de fractievoorzitter van regeringspartij CSU in het Duitse parlement, die de weigering van de Europese Unie en van de Duitse bondskanselier Angela Merkel om te heronderhandelen ‘bevreemdend’ noemde, waaraan hij toevoegde: ‘Het is van het uiterste belang dat er een flexibel antwoord komt, zonder dat daarom het volledige akkoord wordt heropend (…) Het is niet “Europees” om koppig te zijn.’
AD 15.02.2019 De Autoriteit Financiële Markten krijgt miljoenen euro’s extra van de Nederlandse overheid. De toezichthouder zegt het geld nodig te hebben om de gevolgen van de brexit op te vangen.
Directeur Merel van Vroonhoven zegt bij persbureau Bloomberg dat het budget minimaal met 10 procent omhoog gaat. ,,Het kan nog meer worden, in het geval dat we een no-deal brexit krijgen.’’.
Volgens het recentste jaarverslag bedraagt het budget van de AFM iets minder dan 100 miljoen euro. Dat zou dus betekenen dat er 10 miljoen euro bijkomt. De AFM was vanmiddag niet meer bereikbaar om dat bedrag te bevestigen. In januari meldde de toezichthouder al dat het ministerie van Financiën extra budget had toegezegd, maar niet hoeveel.
Met het geld gaat de AFM fors investeren in ICT-systemen, en worden nieuwe mensen aangenomen. In 2017 had de toezichthouder een personeelsbestand van 642 fte.
Game changer
De AFM laat aan Bloomberg weten dat na de brexit mogelijk 30 procent van de Europese aandelenhandel in Nederland gaat plaatsvinden. Nu is dat 5 procent. Van de Europese obligatiehandel zal zelfs 90 procent naar ons land gaan. ,,Brexit is een game changer voor Nederland, het zal heel veel impact hebben. ,,We zullen veel meer transacties moeten afhandelen.’’
Volgens Van Vroonhoven hebben dertig tot vijftig Britse financiële bedrijven een vergunning aangevraagd om in Nederland actief te mogen zijn. Het gaat vooral om tradingbedrijven.
Premier Mark Rutte waarschuwt bedrijven voor een mogelijke brexit zonder deal, die grote gevolgen kan hebben.
AD 15.02.2019 Een motie die steun uitspreekt voor het huidige brexitbeleid en de strategie van de Britse premier Theresa May is donderdag weggestemd in het Lagerhuis. Ruim driehonderd parlementsleden (303) stemden tegen de motie, 258 waren voor. Verscheidene brexiteers die zijn verenigd in de European Research Group, onder leiding van Conservatieve hardliner Jacob Rees-Mogg, onthielden zich van stemming. Vooraf had Rees-Mogg gezegd dat de motie er niet echt toe deed.
De uitslag van de stemming toont desalniettemin aan dat het parlement de aanpak van May om een alternatief te vinden voor de grenskwestie in Ierland en een chaotische no-dealbrexit te voorkomen duidelijk in twijfel trekt.
De motie heeft echter geen dwingende consequenties. May wachtte de uitslag van de stemming ook niet af en vertrok al daarvoor naar Downing Street 10. Haar woordvoerder zei dat de premier blijft proberen om de overeenkomst met Brussel aan te passen. De EU wijst opnieuw onderhandelen echter steevast af. Dat zal niet anders zijn wanneer brexitminister Stephen Barclay volgende week weer zal overleggen.
Door deze nieuwe nederlaag is het geloof dat May een parlementaire meerderheid kan vinden voor een akkoord verder afgenomen en de kans op een no-dealbrexit vergroot. De volgende stemronde in het Lagerhuis in de strijd over de uittreding uit de EU is vermoedelijk 27 februari. Er is geen enkel zicht op een doorbraak.
Het streven van de regering-May is nog steeds de EU op 29 maart te verlaten. Een amendement voor uitstel, ingediend door de Schotse nationalisten, haalde het niet omdat ook Labour het niet wilde steunen. De grootste oppositiepartij kreeg het verwijt met haar stemgedrag een vertrek uit de EU zonder afspraken dichterbij te brengen.
ANP 14.02.2019 Een motie die steun uitspreekt voor het huidige brexitbeleid en strategie van de Britse premier Theresa May is donderdag weggestemd in het Lagerhuis. Ruim driehonderd parlementsleden stemden tegen de motie, 258 voor. Verscheidene brexiteers die zijn verenigd in de European Research Group, onder leiding van Conservatieve hardliner Jacob Rees-Mogg, onthielden zich. Vooraf zei Rees-Mogg al dat de motie er niet echt toe deed.
Het parlement trekt niettemin de aanpak van May om een alternatief te vinden voor de grenskwestie in Ierland en een chaotische no-dealbrexit te voorkomen duidelijk in twijfel. De motie heeft echter geen dwingende consequenties. May’s woordvoerder zei dat de premier blijft proberen de overeenkomst met Brussel aan te passen. De EU wijst opnieuw onderhandelen echter steevast af. Dat zal niet anders zijn wanneer brexitminister Stephen Barclay volgende week weer zal overleggen.
Door deze nieuwe vernedering is het geloof dat May een parlementaire meerderheid kan vinden voor een akkoord verder afgenomen en de kans op een no-dealbrexit vergroot. De volgende stemronde in het Lagerhuis in de strijd over de uittreding uit de EU is vermoedelijk 27 februari. Er is geen enkel zicht op een doorbraak.
Het streven van de regering-May is nog steeds de EU op 29 maart te verlaten. Een amendement voor uitstel, ingediend door de Schotse nationalisten, haalde het niet omdat ook Labour het niet wilde steunen. De grootste oppositiepartij kreeg het verwijt met haar stemgedrag een vertrek uit de EU zonder afspraken dichterbij te brengen.
NOS 14.02.2019 Het Britse Lagerhuis heeft tegen een motie gestemd waarin premier May steun vraagt voor haar poging om opnieuw te onderhandelen over het scheidingsakkoord met de Europese Unie. 303 parlementsleden stemden tegen en 258 leden voor. De stemming is meer symbolisch dan bindend.
Vorige maand stemde het parlement tegen het akkoord van May en de EU. Nu, zes weken voor de brexit, lijdt May weer een nederlaag. De rechterflank van May’s Conservatieven onthield zich van stemming, waardoor May de stemming verloor.
Labour-leider Corbyn zei in het Lagerhuis dat de stemming laat zien dat er geen steun is voor May’s plannen en dat de regering het parlement niet langer kan negeren zonder met een goed plan te komen.
No deal
Het verlies van de stemming brengt het risico van een brexit zonder deal of een uitgestelde brexit opnieuw dichterbij.
In het Britse Lagerhuis ging het er vandaag ook luchtig aan toe. Andrea Leadsom (Conservatieven) vond het tijd voor een gedichtje: “Labour is rood, Tories zijn blauw…”. En daar had Peter Wishart van de Schotse Nationale Partij een passend antwoord op:
Telegraaf 14.02.2019 Het kabinet kan na een harde Brexit binnen een week een luchtvaartdeal rond krijgen om massale uitval van vluchten van en naar het Verenigd Koninkrijk te voorkomen. Dat verwacht minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur).
Na de Brexit komen Europese luchtvaartafspraken te vervallen. Dit kan in het slechtste scenario gigantische gevolgen hebben voor Schiphol en de regionale luchthavens. Het zou betekenen dat 4,5 procent van de vluchten niet meer uitgevoerd mag worden. Dit raakt 3,4 miljoen passagiers en kan leiden tot 269 miljoen euro economische schade.
De Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers onderhandelen volgende week over een noodplan met de Britten om zo’n luchtvaartcrisis te voorkomen. Als dit niet lukt, moet Nederland na de Brexit op eigen houtje een oplossing zien te vinden.
Draaiboek
„Er ligt een draaiboek klaar om direct met de Britse collega’s in gesprek te gaan. De onderhandelingen kunnen binnen een uur starten”, zei minister Van Nieuwenhuizen gisteren tegenover bezorgde Kamerleden tijdens een Brexit-debat. „We willen er in ieder geval voor zorgen dat er gewoon doorgevlogen kan worden.”
De VVD-bewindsvrouw weigert om nu al met de Britten te onderhandelen: „We hebben afgesproken om de Europese eenheid te bewaren.” Ze sprak wel haar zorgen uit over het Brusselse vergadercircus: „De tijd voor een oplossing dringt. Er moet echt een knoop worden doorgehakt.”
Luchtvaartverdrag uit 1946
De Nederlandse noodoplossing komt neer op het terugvallen van een bestaand luchtvaartverdrag met de Britten uit 1946. Verder zou iedere vlucht een eigen vergunning moeten krijgen. D66 vroeg de minister om reizigers te waarschuwen voor de risico’s van het kopen van vliegreizen na de Brexit. De bewindsvrouw voelt daar niets voor: „We gaan uit van een Europese oplossing en anders proberen we het zelf op te lossen.”
AD 14.02.2019 Reizigers die na 29 maart van, naar of via het Verenigd Koninkrijk vliegen, hoeven niet bang te zijn dat die vlucht als gevolg van de brexit niet doorgaat. In Europees verband wordt hard gewerkt aan een oplossing en als die er niet komt, ziet minister Cora van Nieuwenhuizen (VVD, Infrastructuur) andere mogelijkheden om te zorgen dat er gewoon kan worden doorgevlogen.
Als het tot een brexit komt zonder goede scheidingsafspraken (harde brexit), vervallen ook bestaande afspraken over vliegverbindingen tussen Groot-Brittannië en het Europese continent. Dat treft niet alleen Britse luchtvaartmaatschappijen, maar bijvoorbeeld ook KLM en Transavia. Van Nieuwenhuizen is evenwel optimistisch en noemt de inspanningen om daar een Europese oplossing voor te vinden ,,kansrijk”.
Lukt dat toch niet, dan kan een luchtvaartverdrag tussen Nederland en Groot-Brittannië uit 1946 worden afgestoft. Dat moet dan wel worden aangepast aan de huidige situatie, maar dat hoeft volgens Van Nieuwenhuizen geen ingewikkelde en tijdrovende klus te zijn. ,,Het kan in een superoptimistische variant in een week geregeld zijn”, zei de bewindsvrouw tegen de Tweede Kamer.
Bewerkelijk
In de tussentijd kunnen als ‘terugvaloptie’ zogenoemde chartervergunningen worden afgegeven voor vluchten tussen Nederlandse en Britse luchthavens. Dat is wel ,,uitermate bewerkelijk en onhandig’’, erkent Van Nieuwenhuizen, maar het zou een tijdelijke oplossing kunnen zijn.
D66-Kamerlid Jan Paternotte sprak eerder zijn zorg uit over de gevolgen van een harde brexit voor de luchtvaart. Mensen die tickets willen kopen bij een Britse luchtvaartmaatschappij, moeten wat hem betreft worden gewaarschuwd dat hun vlucht na 29 maart weleens niet door zou kunnen gaan.
NOS 14.02.2019 “Wij Britten zijn altijd wel in voor een grapje”, reageert Peter Wilson, de Britse ambassadeur in Nederland op Bloks brexit-beest. Hij tilt niet zwaar aan de blauwe mascotte die vanochtend opdook op het bureau van de minister van Buitenlandse Zaken.
De harige knuffel die simpelweg ‘brexit’ is gedoopt, is onderdeel van een campagne waarin het Nederlandse bedrijfsleven wordt aangespoord zich voor te bereiden op een Brits vertrek, met alle verschillende scenario’s. “There is no need to feel blue about it”, grapte Wilson in het radioprogramma Nieuws en Co. Met andere woorden: zit er niet over in.
Innige band
Hij vindt het goed te begrijpen dat Blok zijn burgers wil voorbereiden op alle scenario’s. “Wij doen hetzelfde in de UK, zeggen dat we ons moeten voorbereiden op het scenario dat er een brexit komt zonder deal.” Hij benadrukt dat het topprioriteit voor zowel de EU als het Verenigd Koninkrijk is om wél tot vervangende afspraken te komen.
Wilson onderstreept dat Nederland en Groot-Brittannië een diepe en innige band hebben. “Die was er al voor brexit en zal er na brexit ook blijven.” En subtiel verwijzend naar het brexit-monster: “We hebben hetzelfde gevoel voor humor. Het is belangrijk om dat gevoel en de oprechtheid te houden. Onze burgers kunnen het goed vinden met elkaar. Dat zie ik absoluut doorgaan, ongeacht wat er gebeurt in het brexitdebat.”
Belachelijk monster?
De foto van Blok met de Brexit-pop heeft de pers in Groot-Brittannië (en ver daarbuiten) wel even beziggehouden vandaag. De sensatiekrant The Sun noemt het een “belachelijk monster”, dat bedoeld is om bedrijven bang te maken. Ook gerenommeerde media als The Guardian en de BBC besteedden er aandacht aan.
De laatstgenoemde concludeert: “Het harige monster is een poging om wat van de somberheid weg te nemen, in ieder geval voor de Nederlanders.” En dat lijkt gelukt, als we de sociale media mogen geloven.
Telegraaf 14.02.2019 Een foto op Twitter van minister Blok die bedrijven waarschuwt voor de naderende Brexit levert veel hilariteit op.
Zelfs de BBC heeft inmiddels een bericht gemaakt over ’het blauwe monster’in Den Haag.
De Brexit is zacht en blauw. Tenminste, zo wordt ze voorgesteld in een nieuwe, opmerkelijke campagne-uiting van Buitenlandse Zaken. Daarbij ligt op het bureau van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) een mensgroot, blauwharig monster met op zijn witte T-shirt het woord ’Brexit’. Blok kijkt ernaar alsof hij erdoor is overvallen en niet goed weet wat hij ermee aan moet.
Impactscan
Dat is ook de boodschap van de campagne richting Nederlandse bedrijven: is jouw bedrijf klaar voor de Brexit?
Het blauwe monster zorgde online voor een hausse aan reacties, onder anderen van collega-minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid): „Stef? Geen even een teken van leven zodat we zeker weten dat het goed is afgelopen.” Velen vragen zich af wie er in het monsterpak zit.
De foto van Blok met het blauwe Brexit-monster is inmiddels ook door internationale media opgepikt. „Oh mijn god, de Nederlandse regering heeft eindelijk zijn brexitmuppet onthuld”, twittert Danny Kemp van het Franse persbureau AFP. „De muppet is die blauwe…de andere kerel is minister van Buitenlandse Zaken @ministerblok.”
Buitenlandse Zaken is tevreden met de bekendheid die de campagne in korte tijd heeft gekregen. Donderdag rond 15.00 uur hadden al 3.800 bedrijven de Brexit Impactscan gedaan, meer dan ooit op één dag. Sinds het loket vorig jaar maart openging, deden gemiddeld 186 mensen per dag een brexitscan.
Humor
„De aanleiding is natuurlijk niet leuk”, reageert Blok. „Het betekent enorm veel voor Nederlanders en Nederlandse bedrijven als de Britte de EU verlaten. Dan is het zaak dat ondernemers goed voorbereid zijn. Die boodschap breng je nu eenmaal beter met humor dan met serieuze teksten.”
AD 14.02.2019 Wat het precies is, lijkt niemand écht te weten, maar de foto waarop minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) met een blauw ‘brexitbeest’ poseert doet de wenkbrauwen op sociale media in ieder geval flink fronsen.
Blok plaatste het kiekje vanmorgen zelf op Twitter. ‘Heb jij al gecheckt welke gevolgen Brexit voor jou of je bedrijf heeft?’, schrijft hij erbij. En: ‘Zorg dat Brexit jou niet in de weg zit…. of ligt.’
Het blijkt te gaan om de nieuwe mascotte van de brexitcampagne, waarin het kabinet probeert ondernemers aan te zetten zich goed voor te bereiden voor het vertrek van Groot-Brittannië uit de EU. Het beest, Brexit genaamd, prijkt ook op de website van het brexitloket, waar ondernemers via een vragenlijst kunnen checken of hun bedrijf klaar is voor de brexit.
Alles goed?
De foto leidt op sociale media tot de nodige verbazing en hilariteit. ‘Verder alles goed, meneer Blok?’, reageert iemand onder het bericht. ‘Is dit serieus?’, vraagt iemand anders zich af. Weer iemand anders vraagt de minister of ze het pak even mag lenen.
Ook vicepremier en minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma doen een duit in het zakje:
The Dutch
Het opmerkelijke beest is ook in het Verenigd Koninkrijk niet onopgemerkt gebleven. ‘De Nederlandse regering ziet brexit niet als een olifant in de kamer maar als een gigantisch muppetachtig monster dat ligt op een bureau’, noteert de BBC, die in het onderschrift ook nog even vermeld dat minister Blok links op de foto staat.
Werkt
Dat de opvallende campagne aanslaat, blijkt wel uit de cijfer. In de eerste acht uur na het verschijnen van de foto met het brexitbeest, werd de Brexit Impact Scan, waarmee bedrijven potentiële knelpunten in kaart kunnen brengen – 4000 keer ingevuld. Een record. ,,Dat illustreert dat het nodig was, maar dat het ook aanslaat’’, aldus Blok.
Over wie er echt in het pak zit, doet het ministerie van Buitenlandse Zaken het zwijgen toe. De geheimhouding is ‘een bewuste keuze’, want wie brexit ‘is’, is ‘niet relevant’. Tevreden is constateert dat de foto ‘viral’ is gegaan en trending was op Twitter. Precies dat was de bedoeling. Dit artikel eigenlijk ook.
De campagne is namelijk een goed voorbeeld van ‘earned media’, de aandacht die je gratis krijgt van de media en het publiek, zegt hoogleraar marketing Peeter Verlegh. Voor ‘paid media’, aandacht waar je voor betaalt, sluiten steeds meer mensen zich af. ,,Als het via andere kanalen tot je komt, wint het ook aan geloofwaardigheid. Vooral nu de overheid – vroeger neutraal en betrouwbaar – meer gewantrouwd wordt. Het is leuker als iemand anders dan wc-eend zegt dat wc-eend te beste is.’’
Niet dat de campagne, bedacht door het Amsterdamse reclamebureau The Odd Shop – een toepasselijke Engelse naam – gratis is. Die kost, inclusief advertenties en radiospotjes, 550.000 euro. Al in januari werd aangekondigd dat er in februari ‘een karakter’ zou worden gelanceerd om ‘letterlijk te laten zien’ waar brexit het bedrijfsleven mee confronteert. De leus die erbij hoort is daarom: ‘Zorg dat de brexit je niet in de weg zit’.
Blok benadrukt dat de aanleiding ‘niet leuk’ is, maar dat het wel belangrijk is Nederlandse ondernemers ‘met de neus op de feiten te drukken’. ,,Dan helpt humor vaak meer dan ernstige teksten.’’ Volgens hoogleraar Verlegh, verbonden aan de VU in Amsterdam, is humor een effectieve manier om de aandacht te trekken. ,,En Blok acteert goed mee.’’ Maar het kan ook gevaarlijk zijn: ,,Het kan ook negatieve reacties uitlokken. Bovendien: om aandacht goed te laten werken, is er ook een inhoudelijke link nodig. Wat leert dit beest je nu over de brexit?’’
‘Tijd dringt’
Het kabinet hamert al langere tijd een goede voorbereiding van bedrijven op de brexit, ongeacht of er wel of geen deal gesloten wordt met het Verenigd Koninkrijk. Premier Mark Rutte benadrukte vorige maand dat ‘de tijd dringt’. ,,Er is geen tijd te verliezen.’’
Volgens Rutte moet ernstig rekening worden gehouden met de variant waarin Europa en het Verenigd Koninkrijk er niet uit komen. ,,De bal rolt naar de klif van Dover, kortom het slechtste scenario’’, zei hij daarover Mocht er toch een deal worden gesloten, dan hebben bedrijven langer de tijd om zich voor te bereiden. ,,Maar het is nog steeds denkbaar dat er op 29 maart geen deal is, en dan is de VK ineens geen land meer van de Europese Unie.’’
De premier sprak vandaag met de Britse premier Theresa May. Volgens Rutte is Londen nu aan zet.
NOS 12.02.2019 Premier Rutte vindt dat de tijd dringt rond de brexit. In een tweet schrijft hij: “De tijd dringt. Londen is nu aan zet.”
Hij sprak vandaag met de Britse premier Theresa May. Na afloop van het gesprek twitterde hij: “Het belang van een gezamenlijk akkoord is duidelijk. Ik juich overleg in Brussel toe.”
Deze dagen voeren onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk gesprekken met elkaar om een oplossing te vinden voor het Britse vertrek uit de Europese Unie per 30 maart. Met die gesprekken proberen beide partijen te voorkomen dat de breuk tussen Londen en de EU chaotisch en zonder afspraken zal gaan.
Het Britse Lagerhuis wil dat het terugtrekkingsverdrag wordt opengebroken vanwege de zogenoemde back-stop. Dat is een regeling die moet garanderen dat er geen harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland komt na de brexit.
AD 11.02.2019 De naderende brexit heeft duidelijk zijn weerslag op de Britse economische groei. Volgens het Britse statistiekbureau was in het vierde kwartaal van 2018 sprake van een groeivertraging tot 0,2 procent op kwartaalbasis, tegen een groei van 0,6 procent in de vorige meetperiode.
Het gaat om voorlopige cijfers. Het Britse pond verloor stevig aan waarde na de publicatie van de cijfers. Door de brexitperikelen blijven ondernemers en consumenten onzeker, wat een rem zet op de economie, terwijl het zwakkere pond de prijzen aanjaagt waardoor de budgetten van huishoudens onder druk staan. Over heel 2018 werd een economische vooruitgang opgetekend van 1,3 procent, tegen 1,5 procent een jaar eerder. De groeivertragingen waren steviger dan waar kenners in doorsnee op rekenden.
Britse huishoudens waren ook iets voorzichtiger met hun uitgaven. Hier was in de laatste maanden van vorig jaar sprake van een groei met 0,4 procent, tegen een plus van 0,5 procent een jaar eerder. Ook bedrijven hielden hun hand meer op de knip.
Verder meldde het statistiekbureau een stevige afname van de Britse export. Hier was op kwartaalbasis sprake van groei met 0,9 procent. Dit was eerder 2,7 procent. De invoer van goederen steeg naar 1,3 procent, tegen een stabilisatie in de voorgaande meetperiode. De industriële productie en de bouwoutput werden in de slotmaand van 2018 onverwachts minder.
Bescheiden groei
Volgens kenners van ING staan de Britten nog de nodige uitdagingen te wachten en zal de Britse economie ook de komende periode maar bescheiden groeien. De economen benadrukken daarbij dat de no-dealbrexit die boven de markt hangt voor veel onzekerheid zorgt. Zeker nu de deadline van 29 maart met rasse schreden dichterbij komt. Een renteverhoging in de eerste helft van 2019 door de Bank of England lijkt volgens ING hoogst onwaarschijnlijk.
De Britse handelsminister Liam Fox zei vanuit een bijeenkomst in Zwitserland dat de afkoelende groei niet alleen te wijten is aan de brexit. Hij wees daarbij onder meer op de zwakkere economische groei in China, waar ook andere Europese landen last van hebben.
Barnier herhaalde dat het brexit-akkoord niet opengebroken gaat worden. De bal ligt bij premier May om met een voorstel te komen, aldus de Fransman.
NOS 11.02.2019 EU-brexit-toponderhandelaar Michel Barnier voert de druk op de Britse premier May op. In Luxemburg suggereerde hij dat ze moet luisteren naar voorstellen van de Britse oppositieleider, Labour-voorman Jeremy Corbyn. Een aantal voorwaarden die Corbyn heeft gesteld aan May noemde Barnier “interessant”.
Ook zei hij dat er “iets moet gaan schuiven” bij de Britten:
Corbyn wil dat het Verenigd Koninkrijk in de douane-unie blijft en ook op andere vlakken veel dichter bij de EU blijft. Dat zou ook betekenen dat Londen veel minder de vrije hand krijgt in het bepalen van zijn economische koers en op het vlak van buitenlands beleid.
Barnier herhaalde wat Brussel de afgelopen tijd steevast benadrukt: het brexit-akkoord zoals dat is gesloten met May wordt niet opengebroken. De Fransman herhaalde dat het akkoord de beste garantie is om de brexit ordelijk te laten verlopen, en voegde eraan toe dat de tijd dringt. Het is de bedoeling dat het Verenigd Koninkrijk op 29 maart de EU verlaat.
Wij hebben nooit aangestuurd op een brexit, wij hebben nooit een brexit geëist, aldus Michel Barnier.
Over de backstop, waartegen het Britse Lagerhuis te hoop loopt, zei Barnier dat de EU die nog steeds als een “verzekeringspolis” ziet en niet als kenmerkend voor de toekomstige betrekkingen met Londen. De backstop treedt in werking als de EU en het Verenigd Koninkrijk er niet in slagen om in de twee jaar durende overgangsperiode een definitief akkoord te bereiken. Er is dan afgesproken dat het VK in de douane-unie met de EU blijft, en dus de Europese regels blijft volgen en geen eigen handelsdeals kan sluiten.
Zonder backstopzou er een harde grens ontstaan tussen Ierland (EU) en Noord-Ierland (dan niet-EU), wat voor de Britten onacceptabel is.
Wat is toch die backstop? In deze video leggen we het uit:
Barnier zei in Luxemburg verder dat de bal in Londen ligt. “Wij hebben nooit aangestuurd op een brexit, wij hebben nooit een brexit geëist. De verantwoordelijkheid begon in Londen en ligt nog steeds in Londen.”
May’s gok
Intussen gaan de gesprekken tussen Brussel en Londen verder, vooral op ambtelijk niveau. May praat over twee weken opnieuw met voorzitter Juncker van de Europese Commissie.
Volgens VK-correspondent Tim de Wit lijkt het erop dat May erop gokt dat parlementariërs uiteindelijk willen voorkomen dat er een no-deal-brexit komt, zonder duidelijke afspraken. May zou twijfelaars in het parlement over de streep kunnen trekken door aanpassingen af te dwingen in de politieke verklaring die naast het brexit-conceptakkoord is opgesteld. De Lagerhuis-leden die eerst tegen stemden, zouden daarmee een ‘draai’ kunnen verantwoorden.
Meer weten over Europa van binnenuit en van buitenaf? Schrijf je dan hier in voor de wekelijkse nieuwsbrief Brussel Inside, waarin de Europa-correspondenten van de NOS je bijpraten over de belangrijkste ontwikkelingen. De nieuwsbrief verschijnt iedere zondagochtend.
Telegraaf 11.02.2019 De hoofdonderhandelaars voor de Brexit, Michel Barnier namens de EU en de Brit Stephen Barclay, ontmoeten elkaar maandagavond in Brussel. Ze gaan praten over een mogelijke uitweg voor de impasse rond het vertrek van de Britten uit de EU per 30 maart.
Barnier heeft gemeld „uit te kijken naar de ontmoeting” en te zullen „luisteren naar hoe het Verenigd Koninkrijk een uitweg ziet.”
Premier Theresa May en Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker kwamen vorige week overeen dat hun teams in gesprek gaan over een oplossing waarmee het Britse parlement de afspraken over een ordelijke brexit kan goedkeuren. Het Lagerhuis wil dat het terugtrekkingsverdrag wordt opengebroken vanwege de zogenoemde backstop, een regeling die moet garanderen dat er geen harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland komt na de Brexit.
„De EU zal het terugtrekkingsverdrag niet heropenen”, aldus Barnier. Wel staat de EU open voor een aanpassing van de bij het scheidingsverdrag horende politieke verklaring over de toekomstige relatie tussen Londen en Brussel, stelt hij.
Telegraaf 09.02.2019 Nederland profiteert volop van de Brexit. Het aantal bedrijven dat vanwege het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU naar Nederland is verkast, is afgelopen jaar meer dan verdubbeld. Dat levert duizenden banen en honderden miljoenen euro’s aan investering op.
En dat zijn nog maar de eerste boten van de Brexit-zilvervloot die ons land binnenvaren. Naast de ruim veertig bedrijven die in 2018 de overstap al bevestigd hebben, is ons land momenteel met nog 250 bedrijven in gesprek die vanwege het Britse vertrek uit de Europese Unie een ander land zoeken om zich te vestigen.
Aantrekkelijk
Dat blijkt uit cijfers die de NFIA, de overheidsinstantie die buitenlandse investeerders binnenhaalt, vandaag publiceert. Nederland is vooral aantrekkelijk voor bedrijven in de media, logistiek en financiële sector. De goede kwaliteit van het onderwijs en de gezondheidszorg, in combinatie met de goede bereikbaarheid, maken Nederland tot een populaire bestemming.
MSN 09.02.2019 Nederland profiteert volop van de Brexit. Het aantal bedrijven dat vanwege het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU naar Nederland is verkast, is afgelopen jaar meer dan verdubbeld. Dat levert duizenden banen en honderden miljoenen euro’s aan investering op.
En dat zijn nog maar de eerste boten van de Brexit-zilvervloot die ons land binnenvaren. Naast de ruim veertig bedrijven die in 2018 de overstap al bevestigd hebben, is ons land momenteel met nog 250 bedrijven in gesprek die vanwege het Britse vertrek uit de Europese Unie een ander land zoeken om zich te vestigen.
Dat blijkt uit cijfers die de NFIA, de overheidsinstantie die buitenlandse investeerders binnenhaalt, vandaag publiceert. Nederland is vooral aantrekkelijk voor bedrijven in de media, logistiek en financiële sector. De goede kwaliteit van het onderwijs en de gezondheidszorg, in combinatie met de goede bereikbaarheid, maken Nederland tot een populaire bestemming.
NOS 07.02.2019 Geen enkel EU-land krijgt het bij een no-deal-brexit zo zwaar te verduren als Ierland. Toch stellen de Ieren zich keihard op in de onderhandelingen met de grote Britse buur. De Ierse regering geeft, nu het er in deze cruciale slotfase echt op aankomt, geen centimeter toe. “Voor ons gaat het veel minder om de economie. Maar juist veel meer om de vrede, om de open grens in Noord-Ierland. Dat is echt belangrijker”, zegt senator Neale Richmond.
De Ieren zijn economisch enorm verweven met Groot-Brittannië waardoor een chaotische brexit, waarbij de Britten op 29 maart zonder afspraken uit de EU crashen, voor een flinke recessie zal zorgen.
In de haven van Dublin gaan jaarlijks een miljoen vrachtwagens van en naar het Britse eiland. Dat gaat nu allemaal vlekkeloos, zonder controles en zonder opstoppingen. “Als je ’s ochtends om half vijf in Dublin met de vrachtwagen vertrekt, ben je om twee uur ’s middags in Calais”, zegt havendirecteur Eamonn O’Reilly.
Correspondent Tim de Wit sprak met de havendirecteur van Dublin en met een senator:
Wat is belangrijker voor Ierland: vrede of economische voorspoed?
“Vooral het vervoer van verse producten van en naar de EU gaat dwars door Groot-Brittannië. Denk aan de export van Ierse verse vis naar de Franse markt. Of de import van bloemen uit Nederland. Als de onderhandelingen over de brexit klappen, gaat dat echt voor chaos zorgen.”
Het Ierse ministerie van Financiën rekende uit dat de economie in dat scenario met ruim vier procent zal krimpen. Dat is enorm voor een land dat juist net weer is opgekrabbeld uit de financiële crisis van tien jaar geleden. Een gebarsten huizenbubbel en hoge werkloosheid hadden Ierland aan de rand van de afgrond gebracht. Met hulptegoeden van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Centrale Bank klom het land de afgelopen jaren langzaam uit het dal.
Backstop
En net nu de groeicijfers weer goed zijn, dreigt de volgende crisis: brexit. Want dat proces zit met nog vijftig dagen te gaan tot het Britse vertrek uit de EU muurvast. Premier May wil namelijk dat de EU haar tegemoet komt op de ‘backstop’, het onder Britse politici zo verfoeide onderdeel van het brexit-akkoord waarmee de grens tussen Ierland en Noord-Ierland gegarandeerd open kan blijven.
Maar juist op dat punt weigert de Ierse regering ook maar een centimeter toe te geven. “Die garantie moet in dit brexit-akkoord”, zegt Richmond. “Het staat voor vrede op het Ierse eiland. Daar valt simpelweg niet over te discussiëren. En we hebben er al twee jaar lang over gepraat, we hebben al flink water bij de wijn gedaan. Dit is het gewoon. Premier May is ervoor verantwoordelijk dat ze dit akkoord door haar parlement krijgt. Niet wij.”
Bij de grens kreeg je een geweer in je gezicht, dat heb ik als kind nog meegemaakt, aldus Neale Richmond, Ierse senator.
Richmond herinnert daarbij aan de Troubles, de bloedige jaren van geweld in Noord-Ierland, waarbij in 35 jaar tijd meer dan 3000 mensen om het leven kwamen. “Elke dag waren er nieuwsberichten over autobommen die afgingen, mensen die in hun knieën waren geschoten, vaders of moeders die ’s avonds niet meer thuis kwamen. Bij de grens kreeg je een geweer in je gezicht, dat heb ik als kind nog meegemaakt. Dat willen we nooit meer meemaken.” De Ierse regering is namelijk bang dat de invoering van grenscontroles kan leiden tot het oplaaien van het geweld in de regio.
En dat voorkomen is, erkent Richmond, belangrijker dan de economische schade die brexit teweeg kan brengen. “Ja, vasthouden aan die open grens is onze belangrijkste prioriteit. Hoe zeer we ons nu ook voorbereiden op het slechtst denkbare brexitscenario, we zullen in dat geval niet kunnen voorkomen dat er duizenden banen verloren gaan.”
‘Poot stijf houden’
Richmond: “Het probleem is: als we nu toegeven aan de Britse regering, gaat de brexit-vleugel van May’s partij morgen om nog meer vragen. Ze zullen nergens genoegen meenemen. Daarom moeten we onze poot stijf houden.”
Ondanks de zorgen in de haven in Dublin, staat de havendirecteur vierkant achter de Ierse regering. “Die Noord-Ierse grens ligt hier zo gevoelig. Er is daarom vooral steun voor hoe de regering zich opstelt.”
Ook een meerderheid van de Ierse bevolking staat achter de harde opstelling van premier Varadkar. Daarnaast is maar liefst 85 procent van de Ieren positief over het EU-lidmaatschap. Dat is één van de hoogste percentages in alle EU-lidstaten.
AD 07.02.2019 Theresa May was weer eens in Brussel. Ze had een ‘robuust, maar constructief’ gesprek over de brexit met EU-chef Jean-Claude Juncker. Wat dat betekent, weet inmiddels niemand meer.
Nog maar een kleine zeven weken en het is zo ver. Dan verlaten de Britten de Europese Unie. Maar het is nog steeds niet duidelijk hoe. Met of zonder deal? En in geval van met: hoe ziet die deal er dan uit? Niemand die het weet. Hier in Brussel worden ze daar aardig zenuwachtig van, en de reflexen zijn niet altijd meer onder controle.
Is dit de weg?
Jullie zijn nooit ergens voor! Nooit!, aldus Guy Verhofstadt.
Vorige week nog, in een plenair debat, ging de liberale voorman Guy Verhofstadt ouderwets tekeer tegen een paar minzaam lachende brexiteers even verderop in de bankjes. ,,Premier May is hartstikke welkom hier in Brussel’’, zei hij. ,,Maar wat komt ze doen? Wat is haar mandaat?’’ Geen idee, was zijn eigen onuitgesproken antwoord. ,,Jullie Britten zijn alleen maar tegen. Tegen deze deal. Tegen een no-deal. Tegen een backstop. Jullie zijn nooit ergens voor! Nooit!! Is dat dan de weg? IS DAT DAN DE WEG?’’
Jazeker, knikte een grijnzende Nigel Farage, brexiteer van het eerste uur en de belichaming van de Britse anti-Europese sentimenten, dat is zeker de weg. Farage en zijn kompanen hadden eerder al een waarschuwing gekregen van de voorzitter, omdat ze voortdurend rubbish (letterlijk: vuilnis) riepen als iemand iets zei over de brexit. ,,Het is hier niet het Britse Lagerhuis, heren.’’
‘De arrogantie!’
Het gaat deze dagen niet voor- of achteruit in de politieke arena. Ook de normaal zo vriendelijke Pool Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad (bestaande uit de leiders van de EU-lidstaten), leverde dinsdag een bijdrage. Het ging over het grote twistpunt: de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. ,,Wij gaan niet gokken met vrede’’, zei hij. ,,En ik vraag me af hoe de speciale plek in de hel er uitziet voor diegenen die zo graag een brexit willen, maar nog niet het vaagste idee hebben over hoe die veilig uit te voeren.’’
In het Verenigd Koninkrijk reageerden sommigen woedend (‘De arrogantie!’), anderen onderkoeld (‘Dit was niet de beste diplomatiek ter wereld’). Verhofstadt meldde prompt dat ‘Lucifer ze niet eens binnenlaat’. Enzovoort.
Afspraak is afspraak
Achter de schermen wordt er intussen, zo zegt een Brusselse diplomaat, enorm hard gewerkt om ‘de allerergste effecten van een no-deal brexit te voorkomen’. Er liggen 20 wetgevende voorstellen op het gebied van onder meer luchtvaart en wegtransport klaar voor behandeling door het parlement.
Ook wordt er nog steeds onderhandeld over een uitweg in het grote dilemma: wat gebeurt er als er uiteindelijk toch geen goede afspraken komen voor controles aan de grens tussen Ierland en Noord-Ierland (lees: tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk)? Blijven de Britten in een soort douane-unie met de EU of komen er toch weer slagbomen?
De EU wil nog steeds, en laat geen gelegenheid na om dat te benadrukken, onder geen beding de scheidingsovereenkomst openbreken. ,,Afspraak is afspraak’’, klinkt er in diplomatieke kringen. En: ,,Voor je het weet ben je overal weer over aan het onderhandelen.’’
De Britten weten wel wat ze niet willen (een douane-unie), maar niet wat ze wel willen. ,,Het is moeilijk om er achter te komen wat er nodig om de partner over de streep te trekken’’, zei een diplomaat deze week. ,,We hebben nog even, en hoop doet leven. Maar het wordt wel krap.’’
Juncker en May druipen af na hun gesprek in Brussel. Een Brexitdeal laat nog altijd op zich wachten. Ⓒ Hollandse Hoogte / Anadolu Agency
Telegraaf 07.02.2019 De Britse premier Theresa May en Europees Commissievoorzitter Juncker hebben een „robuust en constructief” gesprek gehad in hun poging uit de impasse rond de Brexit te geraken.
De twee leiders zijn overeengekomen dat hun teams verder onderhandelen over een oplossing die kan rekenen op de grootst mogelijke steun in het Britse parlement. Juncker en May zullen de resultaten „voor het eind” van de maand bespreken.
Het gesprek verliep in een „geest van samenwerking” met als doel het vertrek van het Verenigd Koninkrijk ordelijk te laten verlopen, staat in een gezamenlijke verklaring. May deed verslag van de stemming van vorige week in het parlement, dat wil dat het terugtrekkingsverdrag wordt opengebroken vanwege de zogenoemde backstop. Ze kwam met „verscheidene opties” om de bezwaren hierover weg te nemen, maar daarover werden geen details bekendgemaakt.
Aanvulling akkoord
Juncker onderstreepte opnieuw dat het verdrag niet kan worden heropend. Wel verklaarde hij open te staan voor aanvulling van de politieke verklaring die erbij hoort. Daarin zou kunnen komen te staan dat er sneller afspraken kunnen worden gemaakt over de toekomstige relatie. Als daarover een deal wordt gesloten, hoeft de backstop die als garantie in het terugtrekkingsakkoord is opgenomen niet te worden geactiveerd.
De backstopregeling moet garanderen dat er nooit een harde grens komt tussen het Britse Noord-Ierland en de Ierse republiek, en is de voornaamste reden dat er voor het scheidingsverdrag geen meerderheid is in het Lagerhuis.
Guy Verhofstadt, Brexitonderhandelaar namens het Europees Parlement, gaf na een gesprek met May ook aan dat de politieke verklaring een bindender karakter kan krijgen. Een brexit zonder deal komt volgens hem neer op een ramp. Om die te voorkomen is het essentieel dat May zich verzekert van de steun van oppositiepartij Labour, aldus de Belgische oud-premier.
De onderhandelaars van beide partijen, Michel Barnier en Stephen Barclay, ontmoeten elkaar maandag 11.02.2019.
AD 07.02.2019 De Britse premier Theresa May en Europees Commissievoorzitter Juncker hebben een ‘robuust en constructief’ gesprek gehad in hun poging uit de impasse rond het brexitverdrag te geraken. Ze zijn overeengekomen dat hun teams verder onderhandelen over een oplossing die kan rekenen op de grootst mogelijke steun in het Britse parlement. Juncker en May zullen de resultaten ‘voor het eind’ van de maand bespreken.
Het gesprek verliep in een ‘geest van samenwerking’ met als doel het vertrek van het Verenigd Koninkrijk ordelijk te laten verlopen, staat in een gezamenlijke verklaring. May deed verslag van de stemming van vorige week in het parlement, dat wil dat het terugtrekkingsverdrag wordt opengebroken vanwege de zogenoemde backstop. Ze kwam met ,,verscheidene opties’’ om de bezwaren hierover weg te nemen, maar daarover werden geen details bekendgemaakt.
Juncker onderstreepte opnieuw dat het verdrag niet kan worden heropend. Wel verklaarde hij open te staan voor aanvulling van de politieke verklaring die erbij hoort. Daarin zou kunnen komen te staan dat er sneller afspraken kunnen worden gemaakt over de toekomstige relatie. Als daarover een deal wordt gesloten, hoeft de backstop die als garantie in het terugtrekkingsakkoord is opgenomen niet te worden geactiveerd.
De backstopregeling moet garanderen dat er nooit een harde grens komt tussen het Britse Noord-Ierland en de Ierse republiek, en is de voornaamste reden dat er voor het scheidingsverdrag geen meerderheid is in het Lagerhuis.
De onderhandelaars van beide partijen, Michel Barnier en Stephen Barclay, ontmoeten elkaar maandag 11.02.2019.
De Britse premier May in Brussel, na haar overleg met Juncker en Tusk EPA
NOS 07.02.2019 De Britse premier May houdt vast aan 29 maart als datum voor de brexit. Ze is naar eigen zeggen vastbesloten het Verenigd Koninkrijk met een deal de EU uit te geleiden en dat binnen de gestelde termijn te doen. In Brussel, na afloop van overleg met Europese Commissie-voorzitter Juncker en voorzitter Tusk van de Europese Raad, zei ze: “Het wordt hard onderhandelen de komende dagen.”
Tusk zei dat het overleg wat hem betreft niet heeft geleid tot vorderingen. “Nog altijd geen doorbraak in zicht, de gesprekken gaan door”, aldus Tusk, die geen persconferentie gaf en alleen op Twitter reageerde. De teams van beide kanten zoeken verder naar oplossingen voor de impasse. May heeft Tusk ook laten weten dat zijn “speciale plek in de hel”-commentaar van gisteren het proces niet helpt.
“Wat ik zie en hoor van leiders is dat ze willen samenwerken, zodat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie kan verlaten met een deal”, zei May. “Het wordt niet makkelijk, maar voorzitter Juncker en ik zijn het eens dat we nu de gesprekken moeten voeren om verder te komen. We moeten een manier vinden om tegemoet te komen aan de zorgen van het parlement.”
Grens met Ierland
Daarmee verwijst May naar de grieven van het Britse Lagerhuis, ook binnen haar eigen Conservatieve fractie, over de beoogde deal tussen het VK en de EU. Het akkoord werd begin januari weggestemd en sindsdien probeert May aanpassingen te bewerkstelligen. Met name de manier waarop de grens met EU-lidstaat Ierland eruit moet komen te zien, ligt gevoelig.
Om te voorkomen dat er een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland komt, is in de beoogde deal een zogenoemde backstop-regeling opgenomen. Die houdt in dat het VK deel blijft uitmaken van de Europese douane-unie tot er een definitief akkoord is over de grens. Brexit-voorstanders vrezen dat daarmee geprobeerd wordt de Britten in de EU te houden.
Een woordvoerder van May zei dat vandaag duidelijk is geworden dat er een “verzekeringspolis” komt voor Noord-Ierland. Die moet in overleg met de EU nog verder worden vormgegeven. Wat de EU betreft is vooralsnog de enige haalbare “verzekeringspolis” een backstop.
‘No-deal-brexit catastrofe’
Premier May sprak ook met de liberale politicus Guy Verhofstadt, die namens het Europees Parlement onderhandelt over de brexit. Hij noemde een no-deal-brexit een “economische en humanitaire catastrofe” en roept op tot een zo nauw mogelijke samenwerking tussen de EU en het VK.
“Het is belangrijk dat mevrouw May ons ervan heeft verzekerd dat er een backstop komt”, zei Verhofstadt. Hij hoopt verder dat May meer steun vindt bij de oppositiepartij Labour, die het liefst wil dat het land in de douane-unie blijft. “Er moet een zo groot mogelijke meerderheid komen, zodat we deze onderhandelingen kunnen afsluiten.”
Meer weten over Europa van binnenuit en van buitenaf? Schrijf je dan hier in voor de wekelijkse nieuwsbrief Brussel Inside, waarin de Europa-correspondenten van de NOS je bijpraten over de belangrijkste ontwikkelingen. De nieuwsbrief verschijnt iedere zondagochtend.
Telegraaf 07.02.2019 De Britse premier Theresa May is van plan de tweede stemming over haar Brexitdeal pas eind februari te houden, een maand voor de officiële uittreding uit de Europese Unie. Dat schrijft The Telegraph woensdagavond. Het is volgens de krant een actie waarvan ministers denken dat uitstel van het artikel 50-proces nu onvermijdelijk is.
Julian Smith, die Conservatieve parlementariër die toeziet op de partijdiscipline, heeft het kabinet te kennen gegeven dat de stemming niet volgende week is, zoals verwacht, maar in de week van 25 februari, omdat May niet genoeg tijd heeft om te onderhandelen over herziening van het akkoord met Brussel. Dat ziet de EU overigens nog altijd niet zitten.
Vertraging splijt de regering nog verder. Bij de ’remainers’ zal de angst groeien dat het uitdraait op een no deal.
NOS 07.02.2019 De Britse premier May wil de tweede stemming in het parlement over haar brexitakkoord uitstellen tot het eind van de maand, meldt de Britse krant The Telegraph.
Eigenlijk zou er volgende week opnieuw gestemd moeten worden over de deal, maar volgens de krant heeft de premier niet genoeg tijd om tot een aangepast voorstel te komen. The Telegraph schrijft dat de stemming wordt verplaatst naar de week van 25 februari.
Een groot struikelblok is wat er moet gebeuren met de grens tussen EU-lid Ierland en Noord-Ierland. In Mays weggestemde versie van het akkoord is afgesproken dat de grens hoe dan ook open blijft, ook als er geen handelsakkoord wordt gesloten na een vertrek uit de EU.
Dat zou betekenen dat het Verenigd Koninkrijk langer lid blijft van de douane-unie, iets wat de brexiteers absoluut niet willen.
‘Vertraging haast onvermijdelijk’
May zoekt nu naar een “alternatieve regeling” en gaat vandaag weer naar Brussel om over de brexitdeal te praten. EU-president Tusk liet gisteren weten dat er geen nieuw voorstel komt vanuit de Europese Unie.
De Telegraph schrijft dat het haast onvermijdelijk is dat het brexitproces vertraging oploopt. Het ‘remain’-kamp vreest dat door uitstel de kans op een no-deal-brexit, een brexit zonder akkoord, toeneemt. Het Verenigd Koninkrijk stapt formeel op 29 maart uit de EU, tenzij voor die tijd een andere afspraak wordt gemaakt.
NOS 06.02.2019 Bij een no-deal-brexit zijn er op dit moment ongeveer 50 medicijnen die mogelijk niet beschikbaar zijn en een risico opleveren voor mensen met levensbedreigende aandoeningen en voor kwetsbare groepen. Dat heeft minister Bruno Bruins van Volksgezondheid geschreven in een brief aan de Tweede Kamer over de gevolgen van een brexit voor de gezondheidszorg.
De Nederlandse Patiëntenfederatie is geschrokken. “Medicijnen zijn een eerste levensbehoefte. Het zou dramatisch zijn als medicijnen na 29 maart niet langer beschikbaar zijn”, zegt directeur Dianda Veldman.
Om welke medicijnen het gaat wil de minister niet bekendmaken, om hamsteren en speculatie op schaarste te voorkomen en mensen niet nodeloos bezorgd te maken. De Patiëntenfederatie begrijpt wel dat de minister niet bekend maakt welke medicijnen mogelijk na 29 maart wegvallen, omdat er anders onmiddellijk een run ontstaat op de apotheken.
“Wij raden mensen altijd aan om twee weken voordat hun voorraad op is naar de apotheek te gaan, laat ze dat vooral nu ook doen. Maar ga niet hamsteren, want anders is er voor andere patiënten misschien niks meer”, aldus Veldman. “Wij vinden gewoon dat de minister dit moet oplossen en moet zorgen dat er na de brexit gewoon voor iedereen de juiste medicijnen zijn.”
In Nederland zijn naar schatting 14.000 verschillende geneesmiddelen op de markt. Het College ter beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) heeft ze allemaal door een zeef gehaald en vastgesteld dat 2700, een vijfde dus, uit het Verenigd Koninkrijk komt. Ongeveer 50 daarvan zijn op dit moment ‘kritisch’ omdat ze worden gebruikt voor de behandeling voor levensbedreigende aandoeningen of voor kwetsbare groepen en er geen of onvoldoende alternatieven op de Nederlandse markt te krijgen zijn.
De apothekersvereniging KNMP laat weten dat begrip te hebben voor het besluit van de minister om de lijst van 50 geneesmiddelen niet openbaar te maken. De apothekers beschikken zelf ook niet over de lijst, de groothandel wel.
“Wij weten welke medicijnen er op de lijst staan. Wij kijken nu naar alternatieven en of deze ook beschikbaar zij bij een harde brexit”, zegt directeur Geo Aldershof van BG Farma, de bond van farmaceutische groothandelaren. “Het is allemaal nog koffiedik kijken. In bepaalde gevallen zullen we wel alternatieven hebben, in andere gevallen niet. Als er medicijnen zijn waar we geen alternatieven voor kunnen vinden, gaan we kijken of we ze toch via het Verenigd Koninkrijk kunnen krijgen met andere vergunningen.” Of patiënten zich zorgen moeten maken? “We stellen alles in het werk om tekorten te voorkomen”.
Op sociale media reageren sommige mensen verbaasd. “Juist door het niet bekend te maken zaai je onrust en veroorzaak bezorgdheid bij mensen”, zegt Facebookvolger Ria. Om welke medicijnen het gaat wil Richard ook weten. “Het is nu al zo lastig de medicatie mee te krijgen. Er komt nu al niet genoeg binnen”. Ook Marjolein ziet beren op de weg “De medicatie voor mijn nierziekte komt uit Liverpool.”
Anderen zien het als ‘bangmakerij’ van de overheid (of de media). “Waarom zou Nederland zonder formele ‘deal’ geen Britse pillen meer mogen importeren?”, vraagt Michiel. “Kan je alleen nog handelen met EU-landen dan? Is China ook EU soms?”, vraagt Saskia. En Ad wil weten waarom de medicijnen na een no-deal opeens niet meer betrouwbaar zouden zijn: “Alle producten die nu uit het Verenigd Koninkrijk komen, zijn goedgekeurd door de EU. Waarom zouden die opnieuw moeten worden gekeurd als het VK geen lid meer is?”
Toch is dat aanleggen van een voorraad een probleem denkt Patrick Sturkenboom van Fisher Farma, een groothandel die goed is voor 12 procent van de levering van alle medicijnen in Nederland. “De minister leeft in een utopie als hij denkt dat wij heel makkelijk voorraden kunnen aanleggen. Los van het feit dat we sowieso al tekorten aan medicijnen hebben zijn alle landen nu begonnen aan het inslaan van voorraden. Ook het Verenigd Koninkrijk, dus het is niet zo dat we nu meer kunnen bestellen. In sommige gevallen kunnen we zelfs minder bestellen dan normaal.”
Nieuwe keuringen
Het is volgens Sturkenboom een ongeschreven afspraak dat de medicijnen die in land worden geproduceerd eerst aan de behoefte in eigen land moeten voldoen. “Het is niet de bedoeling dat een land een tekort aan medicijnen krijgt doordat rijkere bedrijven in het buitenland alles opkopen.” Bij medische hulpmiddelen is het probleem kleiner omdat het veel minder complex is. Medicijnen moeten aan strengere regels voldoen.
Een no-deal-brexit scheurt het Verenigd Koninkrijk af van de EU, waarbij regels en certificaten vervallen en de veiligheid van medicijnen niet langer gegarandeerd zijn. “Engeland wordt echt gezien als een derde land en dat betekent dat als er geen overeenkomst over wordt gesloten, medicijnen en medische hulpmiddelen uit het Verenigde Koninkrijk in Europese lidstaten opnieuw gekeurd moeten worden.”
In Nederland wordt volgens consultantskantoor EY jaarlijks voor 6,64 miljard euro aan medicijnen uitgegeven, waarvan 340 miljoen euro voor dierengeneeskunde. Het Verenigd Koninkrijk (VK) is een belangrijke speler op de Europese medicijnmarkt. In 2017 voerde het voor 13,9 miljard euro uit naar EU-landen, waarvan 1,98 miljard naar Nederland. Een deel daarvan voert Nederland weer door naar andere landen.
RO 06.02.2019 Eind vorig jaar heeft minister Bruno Bruins (Medische Zorg) de Tweede Kamer een overzicht gestuurd van maatregelen ter voorbereiding op een eventuele no deal Brexit. Vandaag heeft hij een voortgangsbrief over de stand van zaken rondom genees- en hulpmiddelen gestuurd. Centraal in de voorbereiding staat het waar mogelijk voorkomen, dan wel zo beperkt mogelijk houden van eventuele beschikbaarheidsproblemen van genees- en hulpmiddelen.
Geneesmiddelen
Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) werkt, zoals eerder aan de Kamer gemeld, aan een overzicht van kritische geneesmiddelen waarvoor bij een no deal scenario mogelijk risico’s kunnen ontstaan voor de beschikbaarheid. Een overzicht van circa 2700 producten die een relatie hebben met het VK is teruggebracht tot op dit moment nog ongeveer 50. Daarbij is onder andere gekeken naar alternatieven binnen de EU.
Met koepelorganisaties van groothandels en apothekers worden acties voorbereid voor het geval er daadwerkelijk een probleem zou ontstaan met de levering van één van deze middelen. Het gaat dan bijvoorbeeld om magistrale bereiding in Nederland of import uit een ander land. Uiteindelijk kan ook een ontheffing worden afgegeven waardoor deze middelen ook na een no deal Brexit uit het VK geïmporteerd kunnen blijven worden.
Dat een middel op de lijst wordt genoemd, betekent daarom nog niet dat er ook daadwerkelijk een tekort zal ontstaan.
Openbaarmaking van het overzicht kan onwenselijke gevolgen hebben zoals hamsteren en speculatie met prijzen. Niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen. Om het belang van patiënten niet te schaden wordt het overzicht daarom niet gepubliceerd, maar wel besproken met relevante partijen die een rol spelen bij de te nemen voorzorgsmaatregelen. Ook het Europees Geneesmiddelenagentschap publiceert geen overzichten.
Medische hulpmiddelen
Producten met een CE-certificaat uit het VK die voor de Brexit datum al gebruikt werden of in de handel waren gebracht, kunnen gebruikt blijven worden. Maar nieuwe voorraden van deze producten mogen na een no deal Brexit niet meer gebruikt worden.
Het blijft daarom cruciaal dat zorginstellingen hun inkoop uit het VK goed in kaart brengen voor met name medische hulpmiddelen. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de Brexit Impact Scan. Ook inkooporganisaties, groothandels en leveranciers spelen een belangrijke rol richting fabrikanten om erop aan te dringen dat die hun zaken op orde moeten brengen.
Nederland heeft het initiatief genomen om met de andere EU-lidstaten (EU27) en de Europese Commissie te komen tot een gezamenlijke aanpak op het gebied van medische hulpmiddelen, wanneer de continuïteit van zorg in een specifiek geval in gevaar zou komen.
Op nationaal niveau bestaat de mogelijkheid om een ontheffing te verlenen voor de import en het gebruik van individuele hulpmiddelen waar een tekort is ontstaan. Deze wettelijke mogelijkheid is nadrukkelijk alleen bedoeld voor zeer uitzonderlijke situaties, waarin de continuïteit van zorg in het geding is, en er geen alternatieven voor het medisch hulpmiddel beschikbaar zijn.
NU 05.02.2019 De Britse premier Theresa May gaat proberen een andere Brexit-deal te sluiten nu het Lagerhuis zich niet kan vinden in de zogenoemde backstop. Volgens minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken hebben de Britten de Ierse grenskwestie onderschat.
De backstop is een vangnet dat bedoeld is om de grens tussen Ierland en Noord-Ierland te houden zoals die is: onbewaakt en vrij van bomaanslagen.
NU.nl reisde met minister Blok naar de grensovergang bij Co. Louth tussen Ierland en Noord-Ierland, vlak bij het plaatsje Killeen.
Gedurende The Troubles, het gewelddadige conflict vanaf de jaren zestig tot 10 april 1998, vonden hier meerdere dodelijke bomaanslagen plaats.
“Twintig jaar geleden stonden bij deze grensovergang nog wachttorens”, zegt Blok kijkend naar de autoweg achter hem. Een streep op het asfalt dat Ierland van Noord-Ierland scheidt, is de enige tastbare herinnering aan het bloedige verleden. “De mensen hier willen niet meer terug naar de tijd van The Troubles.”
‘Akkoord is niet onderhandelbaar’
“De backstop maakt deel uit van het uittredingsakkoord. Die is duidelijk en het akkoord is niet onderhandelbaar”, zegt de Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney in gesprek met NU.nl.
De Ieren verwijzen naar de harde eisen die de Britten zelf hebben gesteld tijdens de onderhandelingen. Het VK wil geen deel uitmaken van de Europese douane-unie en ook niet van de Europese interne markt, maar wil ook niet dat grensposten herrijzen.
Blok: “De Britten hebben onderschat hoe complex het is om een terugkeer naar The Troubles te vermijden. Maar we weten dat de Britten ook geen harde grens willen.”
Blok op grens Noord-Ierland: ‘Onrust en geweld vermijden’
Geen grenzen na decennia van geweld
Tijdens The Troubles kwamen meer dan 3.500 mensen om in het gewelddadige conflict op het eiland.
De Ierse katholieke nationalisten streefden naar één verenigd Ierland, terwijl de protestante Noord-Ierse unionisten zich rekenden tot het Verenigd Koninkrijk. Eind jaren zestig escaleerde het conflict waarna de Ierse terreurorganisatie IRA tegenover de Noord-Ierse politie en Britse militairen stond.
Vooral in grenssteden liep het uit de hand. De fysieke barrières in de vorm van douaneposten, prikkeldraad en wachttorens waren doelwit van aanslagen.
Het geweld van beide kanten hield aan tot de partijen in 1998 tot een wapenstilstand kwamen. Na twee jaar onderhandelen werd het Goedevrijdagakkoord getekend en er kwam een eind aan het geweld.
Straatbeeld van de Noord-Ierse hoofdstad Belfast in juni 1974. (Foto: AFP)
Brexit kan einde van vredesakkoord betekenen
Een belangrijke voorwaarde voor het slagen van het Goedevrijdagakkoord was en is dat de grens tussen Ierland en Noord-Ierland onzichtbaar blijft: geen controleposten en geen gewapende Britse militairen meer.
Omdat het VK en Ierland in 1998 beide lid zijn van de EU en dus deel uitmaken van een gemeenschappelijke markt met vrij verkeer van mensen en goederen, is een harde fysieke grens sinds het vredesakkoord niet meer nodig.
Maar nu de Britten hebben besloten de EU te verlaten, wordt de Ierse grens opeens een EU-buitengrens met alle strikte importregels die daarbij horen. Als er geen overeenstemming wordt bereikt over de toekomstige handelsrelatie tussen het VK en de EU, bestaat de kans dat er grenscontroles moeten worden ingevoerd. Dat zou het einde van het Goedevrijdagakkoord betekenen.
Deze uitkomst is voor de Ieren onacceptabel. “Dit gaat om de bescherming van het vredesproces dat twintig jaar geleden is ingezet”, zegt de Ierse minister van Europese Zaken Helen McEntee. “De vrede is nog fragiel, slachtoffers en families van slachtoffers zitten nog midden in een verwerkingsproces. Er moet nog een hoop gebeuren om de samenleving te helen.”
Onlangs werd Ierland opgeschrikt door nieuwe bomaanslagen. In het Noord-Ierse Londonderry ging een autobom af. Er raakte niemand gewond, maar de schrik zit er goed in: volgens de Noord-Ierse politie zit de New IRA achter de bom.
In het belang van het vredesproces hebben de Britten gedurende de onderhandelingen de afgelopen twee jaar ook laten weten geen harde grens te willen.
Daarom spraken het VK en de EU af dat er een vangnet moet komen: de backstop. Op dit moment ligt er een conceptovereenkomst die het Verenigd Koninkrijk vanaf 29 maart (de dag waarop het VK de EU verlaat) een overgangsperiode biedt waarin het land deel blijft uitmaken van de gemeenschappelijke Europese markt. In de tussentijd wordt er onderhandeld over een definitief handelsakkoord tussen het VK en de EU.
In de conceptdeal staat dat de backstop in werking treedt als de EU en het VK het niet voor 2022 met elkaar eens kunnen worden over een nieuwe handelsrelatie. Om te voorkomen dat een harde grens ontstaat tussen het VK en de EU-buitengrens, blijft het hele VK in de Europese douane-unie. Het is de bedoeling dat de regeling tijdelijk is, maar voor de zekerheid heeft de backstop geen eindtermijn.
Dit betekent dat de Britten na het verlaten van de Europese Unie voor onbepaalde tijd gebonden kunnen zijn aan EU-regels, zonder zelf aan tafel te zitten en zonder de mogelijkheid zelf handelsakkoorden te kunnen sluiten. Daar kunnen de hardliners in de Conservative Party niet mee leven. Zij hebben de conceptdeal van May afgewezen en eisen aanpassingen, maar de onderhandelingsruimte is minimaal.
Een brandende auto in Belfast in juli 1996. (Foto: ANP)
Wat de Britten wel willen, is niet duidelijk
De bal ligt nu eerst bij May en het Britse Lagerhuis. Zij willen aanpassingen, maar lijken zelf nog niet goed te weten hoe. Blok: “Ik heb helaas nog geen concrete voorstellen gezien. En je moet realistisch zijn: er is heel weinig ruimte om af te wijken van het akkoord.”
Een voorstel van May waarbij het VK en Ierland zonder tussenkomst van de EU afspreken de grenzen open te houden, werd vrij resoluut verworpen. Concessies van de zijde van de Ieren hoeft het VK niet te verwachten. “We zitten in een situatie die te danken is aan de Britten. Ik denk dat het wat oneerlijk is om naar Dublin te kijken voor oplossingen”, aldus Coveney.
De Britten zullen zaken moeten doen met de EU en die is wat minister Blok betreft verenigd. “Er is geen reden om onze eenheid te verlaten.”
Ook het plan van een aantal hardliners van de Conservative Party om de backstop te schrappen en in te zetten op technologisch geavanceerde grenscontroles waarbij geen grensposten nodig zijn, werd al snel afgewezen. Dit is niet binnen een aantal jaren te realiseren.
Premier May reist dinsdag af naar Noord-Ierland. Naar verwachting zal zij daar een speech over de Ierse grenskwestie geven.
Elsevier 05.02.2019 De Britse economie groeit steeds minder hard. Bedrijven uit binnen- en buitenland zetten vanwege de grote onzekerheid over de politieke situatie hun investeringen op een laag pitje. Zo verplaatst de Japanse automaker Nissan productielijnen van het Verenigd Koninkrijk terug naar Japan.
De gevolgen van de keus voor een Brexit zijn steeds duidelijker te merken in het Verenigd Koninkrijk. Sinds de Britten in juni 2016 bij referendum stemden voor een vertrek uit de Europese Unie, groeit de economie van het land langzamer dan in de rest van Europa.
Van een crisis is nog geen sprake. De Britten stemden voor vertrek uit de EU in een tijd dat de wereldeconomie harder begon te groeien, zodat de Britse economie in de jaren erna kon meesurfen op die conjunctuurgolf. Wel krijgt het land steeds meer tegenwind.
Levensonderhoud is zo’n 6 procent duurder geworden
Britse huishoudens zijn geconfronteerd met een fors hogere inflatie. Sinds het referendum zijn de kosten van levensonderhoud in het Verenigd Koninkrijk zo’n 6 procent hoger geworden, ruim tweemaal zoveel als in Nederland (3 procent). Ze kunnen daardoor minder uitgeven.
De hoge inflatie komt doordat beleggers hun vertrouwen in het land verloren en het pond van de hand deden. De waarde van de Britse munt daalde sinds het referendum van 1,25 euro naar 1,15 euro. Het Verenigd Koninkrijk importeert veel voedsel uit het buitenland: tomaten uit Spanje, kant-en-klaarmaaltijden uit Nederland. Daar moet het nu meer voor betalen.
Van oudsher gewilde vestigingsplaats
Dat gedaalde vertrouwen is ook terug te zien in het aantal investeringen in het Verenigd Koninkrijk. De Bank of England berekende afgelopen najaar dat er sinds het referendum zo’n 15 procent minder wordt geïnvesteerd dan was geraamd.
Dit komt doordat Britse ondernemers hun investeringen uitstellen, maar vooral doordat buitenlandse bedrijven afwachten door de onzekerheid rond de Brexit. Van oudsher is het land een gewilde vestigingsplaats voor multinationals, vanwege zijn open economie.
Nationale luchthaven in buitenlandse handen
Zo is de nationale luchthaven Heathrow in handen van buitenlandse investeerders (onder meer uit Spanje en Qatar), iets wat in veel andere Europese landen ondenkbaar is.
Die reputatie van openheid heeft aanzienlijk te lijden van het Brexit-referendum. In 2015, het jaar voor het referendum, werd nog 21 procent van alle buitenlandse investeringen in Europa gedaan in het Verenigd Koninkrijk. In 2017, het jaar na het referendum, was dit gezakt tot 18 procent.
Investeringsplannen fors teruggeschroefd
Dat dit percentage niet nog lager is geworden, komt doordat bedrijven hun investeringen op lange termijn plannen. De uitbreiding van een chemische fabriek blaas je niet zomaar af.
Er zijn wel tal van aanwijzingen dat buitenlandse bedrijven hun plannen in het Verenigd Koninkrijk hebben teruggeschroefd. Het effect hiervan wordt pas in de loop der jaren zichtbaar. Afgelopen weekend lekte uit dat de Japanse automaker Nissan zijn assemblagefabriek in Noord-Engeland niet uitbreidt, maar productie verplaatst naar Japan. In het andere geval had het honderden banen in het Verenigd Koninkrijk kunnen opleveren.
Investeringen met de helft teruggebracht
De automakers die in het Verenigd Koninkrijk produceren (ook Toyota, BMW en Honda), brachten hun plannen om te investeren in het land met de helft terug. Vrijwel allemaal exporteren ze veel naar Europa en het is de vraag of dit straks nog wel kan als het Verenigd Koninkrijk de EU zonder akkoord verlaat.
Daar blijft het niet bij. Vliegtuigbouwer Airbus waarschuwde de Britten dat het zijn productie weghaalt uit het Verenigd Koninkrijk als het land de EU zonder akkoord verlaat.
Deuk in het vertrouwen
Het lagere aantal investeringen kost tot dusver weinig werkgelegenheid, ook doordat de wereldwijde conjunctuur meezit. Maar over enkele jaren kan het gebrek aan investeringen de Britse economie flink opbreken. Het kost op termijn wel banen en groei.
Dit gebeurt zelfs als de Brexit wordt afgeblazen, want investeringen in nieuwe fabrieken en kantoren hebben tijd nodig voor ze banen en groei opleveren. De oude situatie is niet zomaar hersteld. Om nog maar te zwijgen van de deuk in het vertrouwen van bedrijven.
NOS 05.02.2019 De Britse premier May komt donderdag naar Brussel om met Commissievoorzitter Juncker te praten over het openbreken van het brexit-akkoord. De EU wil graag horen wat de premier van plan is, zegt een woordvoerder van de Europese Commissie over het bezoek. “We wachten opnieuw af wat de premier ons te vertellen heeft”.
Eerder sloot Brussel al nieuwe onderhandelingen over de deal uit.
Het Lagerhuis heeft May vorige week opgedragen om Brussel zo ver te krijgen dat de controversiële afspraken over de Iers-Noord-Ierse grens worden aangepast. Een noodplan (backstop) voor het openhouden van die grens is het belangrijkste pijnpunt voor het Britse parlement dat medio januari de oorspronkelijke brexit-afspraken met een grote meerderheid naar de prullenbak verwees.
De Britse politici vrezen dat de afspraken ertoe leiden dat hun land nog jaren de EU-regels moet naleven en geen handelsafspraken kan maken met de rest van de wereld.
Overleg met Ierse zakenwereld
May zoekt nu een “alternatieve regeling” voor de kwestie. De premier is vandaag in Noord-Ierland voor gesprekken met zakenlieden over de manieren om de grens tussen Ierland en Noord-Ierland open te houden als het Verenigd Koninkrijk uit de EU is gestapt. Ook praat ze met politici van de DUP, de Noord-Ierse partij die May nodig heeft om te kunnen regeren.
Ierland hamert erop dat de grens open blijft, zoals is afgesproken in het Goede Vrijdag-akkoord in 1998, dat een einde maakte aan een burgeroorlog tussen pro-Ierse katholieken en pro-Britse protestanten. De backstop is volgens Ierland een goede garantie voor die open grens.
Morgen reist de Ierse premier Varadkar naar Brussel voor overleg met Juncker over de grensparagraaf.
AD 05.02.2019 Genieten van de spannende detective Luther of de voetbalsamenvattingen bij Match of the Day? In het geval van een harde brexit bestaat de kans dat de BBC tijdelijk niet meer in Nederland mag uitzenden. Voorlopig durft niemand uit te sluiten dat de zenders dan op zwart gaan.
Als het Verenigd Koninkrijk op de geplande brexitdatum, 29 maart, zonder deal de Europese Unie verlaat, zijn de uitzendlicenties van de Britse publieke omroep BBC in landen als Nederland en België in principe niet meer geldig. En dus zou een aanbieder als Ziggo kanalen als BBC One en BBC Two niet meer mogen doorgeven. ,,Wij vinden het nog te vroeg om daarover te speculeren’’, zegt een woordvoerder van Ziggo. ,,Maar het heeft inderdaad met licenties te maken. Daar gaat het Commissariaat voor de Media over.’’
Veel scheidingen verlopen soepeler als er afspraken worden gemaakt. Dat was ook het idee toen de Britten in 2016 in meerderheid voor uittreding uit de Europese Unie (EU) stemden. Namens de EU ging Michel Barnier de onderhandelingen aan met de Britse premier Theresa May. Samen sloten ze na veel vijven en zessen een akkoord.
Daarin staat onder meer dat het Verenigd Koninkrijk (VK) 40 miljard euro aan de EU betaalt als compensatie voor het verlaten van de unie. Verder staan er afspraken in over onderlinge handel en rechten van EU-burgers die in het VK wonen en VK-burgers in de EU. Voor de grens tussen Ierland (een EU-land) en Noord-Ierland (onderdeel van het VK) is nog geen definitieve oplossing gevonden.
Om de deal in werking te laten treden moet die voor 29 maart zijn goedgekeurd door zowel de 27 EU-lidstaten als het Britse parlement. In de EU lijkt dat geen probleem, maar in Londen ziet een meerderheid van het Lagerhuis het door May gesloten akkoord niet zitten.
Wordt de deal voor 29 maart niet aangenomen en is er geen akkoord over uitstel van de brexitdatum, dan treedt het no deal-scenario in werking. Wat er dan gebeurt, is ongewis. EU-wetten zijn dan aan de andere kant van het Kanaal niet meer van kracht. Bovendien is er dan per direct een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland, een nachtmerrie voor alle partijen.
Nieuwe vergunning
Het Commissariaat bevestigt dat de BBC na de brexit een nieuwe vergunning moet aanvragen. Of daarover nu al gesprekken lopen, wil een woordvoerder niet zeggen. ,,Over dat soort gevoelige informatie laten we ons nooit uit.’’
De BBC distribueert zijn publieke zenders naar Europa via de commerciële tak van de omroep. Om te garanderen dat de BBC ook na de brexit in de EU mag blijven uitzenden, heeft de omroep plannen voor het openen van een kantoor in Brussel of Amsterdam. Een besluit daarover wordt echter pas ná de brexit genomen. Of en hoe de omroep in de tussentijd in Nederland te zien blijft, is hoogst onzeker. Het Commissariaat voor de Media ‘weet het niet’ en ook bij Ziggo moeten ze het antwoord schuldig blijven.
Gary Lineker is met Match of the Day, een overzicht van de gespeelde wedstrijden in de Engelse Premier League, een van de publiekstrekkers van de BBC.
RO 04.02.2019 Er komt tijdelijk fiscaal overgangsrecht voor burgers en bedrijven. Dit komt erop neer dat in het geval van een no deal Brexit voor de belastingen wordt gedaan alsof het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie nog niet verlaten heeft. Het overgangsrecht geldt in beginsel voor de rest van het jaar. Dit voornemen schrijft staatssecretaris Menno Snel in een brief aan de Tweede Kamer.
Staatssecretaris Snel van Financiën: “Voor Nederlandse burgers en bedrijven in het Verenigd Koninkrijk brengt een no deal Brexit al veel onzekerheid met zich mee. Hoewel met een no deal Brexit zeker veel gaat veranderen, wil ik mensen met deze overgangsperiode de gelegenheid geven zich hier op voor te bereiden.”
Op het moment dat een no deal Brexit plaatsvindt en het Verenigd Koninkrijk een zogenaamd derde land wordt, zullen zonder maatregelen personen en bedrijven direct geconfronteerd worden met een andere fiscale behandeling dan voorheen.
Burgers die in het Verenigd Koninkrijk wonen en in Nederland belasting betalen verliezen dan bijvoorbeeld het recht op heffingskortingen en het recht op bepaalde aftrekposten zoals de hypotheekrenteaftrek. Voor sommige fiscale regelingen is het namelijk van belang of je in een EU-land woont of daarbuiten.
Met dit tijdelijke fiscale overgangsrecht kunnen burgers en bedrijven zich langer op deze nieuwe situatie voorbereiden en wordt voor bedrijven voorkomen dat ze in hetzelfde boekjaar verschillende fiscale behandelingen krijgen.
Kamerbrief; Fiscaal overgangsrecht bij een no deal Brexit
Telegraaf 04.02.2019 Burgers en bedrijven voor wie een Brexit zonder deal tussen Groot-Brittannië en de Europese Unie direct fiscale gevolgen heeft, krijgen langer de tijd om aan de nieuwe situatie te wennen. Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) werkt aan een overgangsregeling, laat hij weten aan de Tweede Kamer.
In het geval van een harde Brexit, zonder goede scheidingsafspraken, wordt het Verenigd Koninkrijk na het vertrek uit de EU eind maart een zogenoemd derde land. Mensen die in het Verenigd Koninkrijk wonen en in Nederland belasting betalen, verliezen dan bijvoorbeeld het recht op heffingskortingen en het recht op bepaalde aftrekposten zoals de hypotheekrenteaftrek.
Die abrupte veranderingen knellen volgens Snel des te meer, omdat ze in de loop van het belastingjaar plaatsvinden. Daarom werkt de staatssecretaris aan een oplossing waarbij voor veel belastingwetten nog dit hele jaar zal worden gedaan alsof Groot-Brittannië nog gewoon lid is van de EU.
Telegraaf 03.02.2019 De Europese data zijn volgens Price van doorslaggevend belang bij beslissingen om buitenlandse verdachten aan te klagen of vrij te laten. „Dat zullen we ooit aan het publiek moeten uitleggen en we moeten dat misschien zelfs ooit tegen slachtoffers en getuigen zeggen.”
Het bureau vraagt zeshonderd keer per dag strafbladen op bij andere landen, waarvan twee derde bij Europese partners. Binnen de Europese Unie komt die informatie veelal binnen enkele dagen, maar buiten de EU duurt dat soms meer dan honderd dagen of komen er helemaal geen gegevens.
NU 03.02.2019 Het Verenigd Koninkrijk heeft geen zicht meer op gevaarlijke criminelen als het land na een ‘no-deal-Brexit’ geen toegang meer heeft tot Europese informatie over veroordelingen.
Daarvoor waarschuwt het hoofd van het Britse bureau dat de strafbladen beheert, Rob Price, in de krant The Independent.
De Europese data zijn volgens Price van doorslaggevend belang bij beslissingen om buitenlandse verdachten aan te klagen of vrij te laten. “Dat zullen we ooit aan het publiek moeten uitleggen en we moeten dat misschien zelfs ooit tegen slachtoffers en getuigen zeggen.”
Het bureau vraagt zeshonderd keer per dag strafbladen op bij andere landen, waarvan twee derde bij Europese partners. Binnen de Europese Unie komt die informatie veelal binnen enkele dagen, maar buiten de EU duurt dat soms meer dan honderd dagen of komen er helemaal geen gegevens.
AD 02.02.2019 Een no-dealbrexit kan ertoe leiden dat Groot-Brittannië opgescheept zit met giftige afvalbergen. De exportvergunningen voor miljoenen tonnen afval worden waardeloos als de Britten zonder overeenkomst uit de Europese Unie stappen.
Lekkende afvalbergen kunnen vervuiling veroorzaken, blijkt uit documenten die de krant The Guardian heeft ingezien. ,,Het kan allemaal heel snel heel akelig worden’’, zei een anonieme belangrijke parlementariër tegen de krant.
Het Britse milieuagentschap EA is ook bang dat een stagnatie in de export van runderen en lammeren ertoe leidt dat boerderijen te veel mest moeten bergen, wat eveneens tot milieuvervuiling kan leiden.
Het EA is van plan een crisiscentrum in te richten met 5000 mensen als de Britten zonder akkoord uit de EU gaan. Dat kan al medio deze maand operationeel zijn. Het grootste probleem van afvalbergen zal de stank zijn, vreest het agentschap.
,,De geur zal vanzelfsprekend een probleem zijn, omdat de afvalresten verrotten, en er kan een tweede probleem zijn als er afvalwater vrijkomt. Dat wordt snel een politiek probleem omdat er geen mogelijkheden zijn het afval te verplaatsen”, staat in een interne mail van het EA.
Elsevier 01.02.2019 Terwijl de Britse premier Theresa May haar best doet om nieuwe afspraken met Europa te maken, tikt de klok voor de Brexit ongenadig door. Komt Londen met Brussel niet tot een nieuw akkoord – en blijft het Lagerhuis tegen het eerdere akkoord stemmen – dan volgt op 29 maart een ‘harde Brexit’: een vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie zonder nadere afspraken.
Zo’n harde Brexit levert veel extra gedoe op voor burgers en bedrijven. Wil je goederen van het ene land naar het andere land brengen, dan komt daar plotseling een hoop extra papierwerk bij kijken.
Volgens een Brits onderzoek heeft daarom eenvijfde van de bedrijven al een deel van de activiteiten verplaatst naar het buitenland. Nog eens 12 procent van de ondervraagde bedrijven maakt plannen of is bezig om bedrijfsactiviteiten te verhuizen, zo schrijft de Britse krant The Independent.
Het onderzoek werd uitgevoerd onder 1.200 directeuren en werd gehouden tussen 17 en 19 januari.
De meeste bedrijven (69 procent) kiezen ervoor om een deel van de activiteiten naar Europa te verplaatsen.
Britse bedrijven wapenen zich tegen de Brexit
Ook de Britse publieke omroep BBC maakte donderdag bekend in een gesprek met The Times dat het overweegt om na de Brexit een kantoor te openen in Amsterdam of Brussel. Dat nieuwe kantoor met een handjevol medewerkers zou moeten garanderen dat de uitzendingen van de BBC in Europa te zien blijven. Nu is dat nog een vanzelfsprekendheid, maar na 29 maart niet meer.
Het Britse bedrijf Dyson, bekend van de stofzuigers zonder stofzuigerzakken, vertrekt eveneens uit het Verenigd Koninkrijk. Het hoofdkantoor van het bedrijf wordt verplaatst naar Singapore, zo maakte het bedrijf vorige week bekend. Volgens oprichter James Dyson, zelf een voorstander van de Brexit, heeft die verplaatsing niet te maken met het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Het bedrijf zou met een hoofdkantoor in Singapore beter op de toekomst zijn voorbereid . Maar de timing van de beslissing is volgens critici opmerkelijk.
Ook Unilever bereidt zich voor, zo maakte het concern donderdag bij de presentatie van de jaarcijfers bekend. Het voedingsmiddelenconcern gaat voorraden ijsje aanleggen in zowel Groot-Brittannië als Europa. Het concern is bang dan vanwege vertragingen aan de grens na 29 maart leveringen in gevaar zouden kunnen komen.
Bekijk de geschiedenis van de Brexit in de tijdslijn:
No deal?
Premier Theresa May probeert momenteel in Europa enkele wijzigingen door te voeren in de deal die zij eerder overeenkwam met de leiders van de Europese Unie. De reden daarvoor is het Brady-amendement waar het Britse parlement dinsdag voor stemde. In dat amendement wordt opgeroepen om een alternatief te verzinnen voor de backstop.
Om uit te leggen waarom de backstophét hete hangijzer is van dit moment, moeten we even terug naar de afspraken zoals die er nu liggen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie maar nog niet goedgekeurd zijn door het Britse parlement.
Na de Brexit ontstaat er aan de overkant van het Kanaal in principe een harde grens tussen het Verenigd Koninkrijk en Europa op het Ierse eiland. Noord-Ierland is onderdeel van het Verenigd Koninkrijk terwijl Ierland een EU-lidstaat blijft.
Die harde grens is echter ongewenst. Daar zijn het Verenigd Koninkrijk en Europa het over eens.
In het akkoord dat er nu ligt, is voorzien in een transitiefase tot 31 december 2020. In die periode blijft er vrij verkeer van goederen en personen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie.
Ook de onderhandelingen over de Ierse grens vinden in die transitieperiode plaats.
In het akkoord is nu een vangnet opgenomen (de backstop). Mocht er op 31 december 2020 nog geen handelsakkoord gesloten zij,n dan blijft de Ierse grens open. Dat zorgt ervoor dat de handelsbarrières beperkt blijven en het Verenigd Koninkrijk binnen de douane-unie blijft en dwingt Noord-Ierland ook om zich aan extra Europese regels te blijven houden.
Waarom die weerstand?
De backstop heeft geen einddatum. De Europese Unie heeft daarmee een sterke kaart in handen. Tot 31 december 2020 kan de EU dreigen met de backstop om betere voorwaarden te onderhandelen en als de backstop een feit is, moet een gezamenlijke commissie besluiten wanneer de backstop kan worden opgeheven . Veel parlementariërs voelen zich daardoor gegijzeld door de EU.
Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, herhaalde deze week opnieuw dat er niet valt te onderhandelen over de backstop. Hierdoor blijft de kans dat de Brexit zal uitlopen op een harde Brexit nog altijd groot.
Elsevier 01.02.2019 Premier Mark Rutte (VVD) voert de spanning op over het verwachte Britse vertrek uit de Europese Unie. Volgens hem ‘rolt de bal richting het ravijn.’
Rutte begon zijn wekelijkse persconferentie na de ministerraad voor de tweede achtereenvolgende week met een oproep aan bedrijven en organisaties om zich goed voor te bereiden op een Brexit. Hij is pessimistisch over een ordelijk verloop van het Britse vertrek.
‘De Britten willen geen harde grens met Ierland, maar ook geen lidmaatschap van de douane-unie. Dat betekent geen grens in de Ierse zee, maar ook geen vrij verkeer,’ zei Rutte.
Als er inderdaad geen akkoord komt tussen de Britten en de Unie komen er volgens Rutte ‘serieuze problemen’. Hij vraagt zich af of bedrijven en instellingen daar wel voldoende op zijn voorbereid en verwees ze door naar het Brexitloket.
Lees het commentaar van Michiel Dijkstra over het pensioenstelsel
Weer aan slag met pensioenstelsel
Het pensioenstelsel, waarover sociale partners en kabinet het eind vorig jaar maar niet eens werden, staat ook weer op het menu. Minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees (D66) gaat wetgeving voorbereiden om het stelsel toekomstbestendig te maken. Sociale partners kunnen zich bij hem melden.
Zonder werkgevers en werknemers is het stelsel niet te hervormen, zei Rutte.
Koude Oorlog leeft op
Op het rapport over de nieuwe kernwapendreiging, dat donderdag verscheen van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV), wilde de premier niet reageren. Wel zei hij dat Nederland het eens is met de Amerikanen, die het nucleair verdrag met Rusland over een half jaar beëindigen als Rusland doorgaat met het schenden van de afspraak uit de Koude Oorlog.
Tevreden toonde Rutte zich dat de coalitie een compromis had bereikt over het kinderpardon. ‘Een ingewikkelde situatie is tot een goed einde gebracht.’ Dat crises zich niet meer zullen voordoen in Rutte III zei hij niet te kunnen beloven.
Nieuwe politieke spanningen zijn niet uitgesloten
‘Er is een verschil met de jaren zeventig, tachtig, toen je twee partijen had die samen zeventig tot tachtig zetels hadden. Die tijd komt niet meer terug. Daarom krijg je kabinetten met vier of meer partijen. Dat, gecombineerd met enorme maatschappelijke druk, de sociale media, druk op de flanken en de internationale druk, maakt dat regeren er niet gemakkelijker op is geworden. Dus ik sluit niet uit dat zich vaker politieke spanningen zullen voordoen.’
Coalitie gaat niet uit eten
Vaker met elkaar uit eten om de coalitie te versterken gaat Rutte niet. ‘Dit zijn allemaal mannen die aan relaties werken door met elkaar te werken. Niet door met elkaar te zitten eten. Ik heb er in het bedrijfsleven ook nooit in geloofd dat je door met z’n allen aan een rots te gaan hangen, dat heet dan abseilen, een sterker team wordt. Dat word je pas als je als team gezamenlijk een probleem probeert op te lossen.’
AD 01.02.2019 De Europese Unie zal het Verenigd Koninkrijk geen enkele toezegging doen over de zogeheten ‘backstop’. Dat zei premier Mark Rutte vanmiddag tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
De Britse regering van Theresa May wil opnieuw onderhandelen met de EU over het brexit-akkoord nadat het Britse parlement dat enkele weken geleden wegstemde. Het belangrijkste bezwaar de is backstop, een afspraak dat het Verenigd Koninkrijk in de Europese douane-unie blijft zolang er geen oplossing is voor het openhouden van de grens tussen Ierland en Noord-Ierland.
Brussel voelt echter niets voor heronderhandelingen. Rutte beaamt dat. ,,De Europese Unie zit op één lijn’’, aldus de premier. ,,Ik ben bezorgd waar de Britten mee komen, want het lijkt er op dat ze toch weer willen morrelen aan de backstop. Maar dat zal héél lastig worden. Niet omdat wij halsstarrig zijn, maar omdat deze afspraak een logisch gevolg is van wat het Verenigd Koninkrijk zelf wil.’’
Alternatief
Het Britse parlement stemde dinsdagavond met 317 tegen 301 stemmen voor een door May gesteunde motie waarin stond dat er ‘alternatieve regelingen’ moet worden gevonden voor dat noodplan. De tijd dringt, want het Verenigd Koninkrijk verlaat de Europese Unie op 29 maart.
De kans op aanpassingen van de huidige overeenkomst is echter klein. ,,We hebben het in november gezegd, we hebben het in december gezegd, we hebben het na de eerste stemming in het Lagerhuis gezegd en we zeggen het vandaag opnieuw: dit blijft de beste en enige deal die mogelijk is’’, aldus voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Unie.
Maatregelen
Rutte greep de persconferentie aan opnieuw te benadrukken dat Nederlandse bedrijven maatregelen treffen, mocht het op een ‘no deal’-brexit uitdraaien. ,,Alsjeblieft bedrijven, bereid je voor. Als het fout gaat, dan hebben die exporterende bedrijven echt een probleem. Dat kunnen wij niet doen voor ze.’’
De premier deed een paar weken geleden dezelfde oproep. Bedrijven zouden volgens hem met elk scenario rekening moeten houden, dus ook een variant waarin Europa en het Verenigd Koninkrijk er niet uit komen. ,,De bal rolt naar de klif van Dover, kortom het slechtste scenario’’, zei hij toen. Het kabinet probeert de schade te beperken, maar ‘er zullen hoe dan ook consequenties zijn voor bedrijven’.
AD 01.02.2019 Britse burgers kunnen na de brexit voor korte periodes visumvrij in de Schengenzone reizen. Dat zijn de EU-landen overeengekomen. Op voorwaarde dat EU-burgers die op vakantie, familiebezoek of zakenreis naar Groot-Brittannië willen, dat ook visumvrij kunnen doen.
De Britse regering verklaarde eerder dat ze geen visa voor EU-burgers zal eisen na 29 maart, als het Verenigd Koninkrijk uit de EU stapt. De visumvrije periode voor de Schengenlanden bedraagt maximaal 90 dagen binnen een periode van 180 dagen.
Het Schengengebied bestaat uit 22 landen. Van de EU-landen horen alleen Roemenië, Bulgarije, Kroatië en Cyprus er vooralsnog niet bij. Niet-EU-landen Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein maken er wel deel van uit.
Het Europees Parlement moet het besluit nog goedkeuren.
AD 01.02.2019 De zorgen over een no-dealbrexit nemen steeds meer toe in Groot-Brittannië. Eén op de drie Britse bedrijven overweegt werknemers naar het continent over te plaatsen of heeft dat al gedaan, blijkt uit een nieuwe poll.
Nu 29 maart, de datum van uittreding, snel nadert en een harde brexit realistischer wordt, komen meer en meer Britse bedrijven in actie. Volgens nieuw onderzoek van lobbyclub Institute of Directors (IoD) onder 1200 bedrijven heeft een vijfde al banen overgeplaatst naar elders in Europa. Nog eens 12 procent van de ondernemers heeft plannen daartoe, aldus IoD, dat 30.000 ondernemers vertegenwoordigt.
Drie op de tien geraadpleegde ondernemers meent dat de brexit een significant risico vormt voor hun bedrijfsvoering. ,,Ondernemers kunnen niet langer de harde keuzes negeren waarmee ze te maken hebben bij het beschermen van hun bedrijven’’, zegt IoD-directeur Edwin Morgan.
Japanse giganten zoals Panasonic en Sony hebben al laten weten hun Europese hoofdkwartier te verhuizen, onder meer naar Amsterdam (Sony). Afgelopen maand dreigde Airbus-topman Tom Enders vanwege de brexit af te zien van toekomstige investeringen en mogelijk zelfs fabrieken te sluiten. Ook het Duitse elektronicabedrijf Siemens waarschuwde hiervoor. Automaker Jaguar Landrover is ook zeer bezorgd
Het onderzoek van het IoD is niet het enige. Afgelopen weekend meldde de Britse Kamer van Koophandel al dat duizenden bedrijven voorbereidingen treffen om hun activiteiten te verplaatsen naar elders in de EU.
Ondertussen waarschuwt de douane ondernemers in ons land om niet te wachten met maatregelen. ,,We zien in enquêtes en rondvragen dat bedrijven nog niet altijd stappen ondernemen’’, stelt directeur Nanette van Schelven in het FD. ,,De bewustwording dat ze daar zelf medeverantwoordelijk voor zijn, zien we nog niet genoeg terug.’’
Om het bedrijfsleven extra te waarschuwen stuurt de douane ruim 72.000 ondernemers die zakendoen met het VK een brief, waarin ze worden gewezen op de gevolgen van een harde brexit.
Bij een no-dealbrexit wordt de grenscontrole ineens een stuk strenger en ingewikkelder, zeker voor ondernemers die nog geen toegang hebben tot de douanesystemen. De douane heeft daarvoor honderden nieuwe werknemers nodig. Van Schelven benadrukt dat de douane geen coulance aan de dag kan leggen: ,,Douaneformaliteiten zijn douaneformaliteiten. Daar kunnen we geen keuzes in maken.’’
Telegraaf 01.02.2019 Een op de vijf Britse bedrijven heeft al banen uit het Verenigd Koninkrijk verplaatst in verband met de Brexit. Nog eens 12 procent heeft daar plannen voor of denkt erover na. Dat blijkt uit een onderzoek van de Britse belangenvereniging Institute of Directors (IoD) onder 1200 directeuren, waar de krant The Independent over schrijft.
Van de bedrijven die personeel verplaatst hebben naar een ander land, deed ruim twee derde dat naar een land binnen de Europese Unie. Ongeveer een vijfde van de bedrijven heeft nu zijn noodplan voor de Brexit in werking gesteld. Nog eens 18 procent heeft een noodplan opgesteld, maar wacht nog af.
Verontrustende cijfers
„Het is niet plezierig om deze verontrustende cijfers te onthullen”, zegt Edwin Morgan van het IoD tegen de krant. „De zwaarbevochten reputatie van het Verenigd Koninkrijk als een stabiel en voorspelbaar zakelijk milieu staat steeds verder onder druk”, liet hij weten.
Het onderzoek werd half januari gehouden, voor de laatste schermutselingen rond de Brexit in het Britse Lagerhuis deze week.
Telegraaf 31.01.2019 De datum van 29 maart 2019 nadert. Dan moet er een oplossing zijn voor de Brexit. Maar volgens Martin Visser is de puinhoop enorm.
Telegraaf 31.01.2019 Na de brexit wil de Britse publieke omroep BBC een bijkantoor openen in Amsterdam of Brussel. Dat bevestigt de baas van de omroep, Lord Tony Hall, in The Times. Het gerucht doet al een tijdje de ronde.
De vestiging van een kantoor moet garanderen dat de BBC zijn programma’s in de Europese Unie kan blijven uitzenden. De afspraken daarover vervallen waarschijnlijk door de brexit op 29 maart. Volgens Hall wordt de keus voor de vestigingsplaats van het zakelijke kantoor, dat hooguit vier of vijf werknemers zal tellen, pas na die datum gemaakt.
De BBC heeft op dit moment alleen een redactie in Brussel, voor Belgisch en EU-nieuws.
AD 31.01.2019 Hoe vaak moet je ‘nee’ horen voordat uiteindelijk het kwartje valt? Of moet je juist net zo lang blijven zeuren tot je krijgt wat je wil? De Britten testen de EU tot het uiterste in de onderhandelingen over de brexit.
Daar gaan we weer. Voor de zoveelste keer krijgt de Britse premier May in eigen huis te horen dat de deal die ze met de EU heeft gesloten niet deugt. Voor de zoveelste keer moet ze aankloppen in Brussel met de vraag of er alsjeblieft weer onderhandeld mag worden. En voor de zoveelste keer klinkt er een keihard ‘nee’: de overeenkomst die op tafel ligt over het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie wordt niet (lees: NIET) opengebroken.
EU-onderhandelaar Michel Barnier had gisteren precies 13 seconden nodig voor zijn reactie op de nakende komst van May naar Brussel: ,,De EU blijft verenigd en we houden vast aan de deal die we hebben gesloten met het Verenigd Koninkrijk.” En dat was na de reactie van de woordvoerder van Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad: ,,Er wordt niet meer onderhandeld over het akkoord.”
Alternatieven
Deze gang van zaken mag inmiddels geen verbazing meer wekken. Al kun je niet echt om het merkwaardige feit heen dat wat May deze keer wil al met zoveel woorden in het akkoord staat, namelijk een alternatief voor de door iedereen zo gevreesde of verfoeide harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland. Afgesproken is, ook door May, dat niemand die zogenaamde backstop wil, dat die alleen in werking treedt als er geen alternatieven zijn gevonden, en dat er de komende tijd serieus gezocht gaat worden naar die alternatieven.
Het voortdurende gejojo laat precies zien met welke instelling beide partijen in de zomer van 2017 begonnen aan de onderhandelingen. De EU: júllie willen weg, dus kom maar op. De Britten: de EU beweegt uiteindelijk wel, no way dat ze zo lang de eenheid kan bewaren, op een gegeven moment moet het breken.
Het leek er even op dat Londen een succesje boekte toen begin vorige week de Poolse minister van Buitenlandse Zaken uit de bocht vloog. Zijn land heeft al problemen genoeg, de ellende van een brexit zonder overeenkomst hoeft daar niet per se nog eens bij te komen.
Dit was zijn idee om uit de impasse te geraken: wel een backstop, maar voor maximaal vijf jaar. Ierland schrok zich rot, Brussel ook, de minister moest terug in zijn hok.
En nu? Een oud Brussels adagium zegt dat er geen oplossing is, totdat er wel een oplossing is. Maar is die er in dit geval wel, als niemand beweegt – en zoals het er nu naar uit ziet, wil niemand ook maar één millimeter richting de ander schuiven. Dat zou voor May politieke zelfmoord betekenen en voor de Europese Unie een precedent dat ze onder geen beding wil scheppen.
Dus drijven we rechtstreeks af op een brexit zonder deal. Er zijn nog iets meer dan 57 dagen voor die oplossing die er niet is tot ze er wel is. Dat zijn ruim 1360 uren, 82.000 minuten en voor de volhouders bijna 5 miljoen seconden.
NU 30.01.2019 De EU zal niet nog eens met het Verenigd Koninkrijk onderhandelen over de zogenoemde backstop, een regeling voor de Ierse grens. “De grens tussen Ierland en Noord-Ierland is een Europese grens en een prioriteit voor ons”, zei voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie woensdag in het Europees Parlement.
Juncker zei ook in nauw contact te blijven met de Britse premier Theresa May.
Een van de pijnpunten is de onder Brexiteers onpopulaire backstop, die moet garanderen dat er geen harde grens terugkeert tussen het Britse Noord-Ierland en EU-lidstaat Ierland.
Als tijdens de transitieperiode die volgt op de Brexit geen andere manier wordt gevonden om de grens open te houden, blijft het Verenigd Koninkrijk voor onbepaalde tijd deel uitmaken van een douane-unie met de EU. Londen kan dan niet eenzijdig uit die regeling stappen.
Het Britse parlement stemde dinsdagavond met 317 tegen 301 stemmen voor een door May gesteunde motie waarin stond dat er “alternatieve regelingen” moet worden gevonden voor dat noodplan. De tijd dringt, want het Verenigd Koninkrijk verlaat de Europese Unie op 29 maart.
“We weten dat het Lagerhuis tegen veel dingen is. Tegen een ‘no deal-Brexit’, tegen een backstop. Maar we weten nog steeds niet waar ze vóór zijn”, zei Juncker verwijzend naar het debat en de stemmingen in het Britse parlement op dinsdag
“We hebben die garantie nodig, ook als we het niet gebruiken. Geen enkel vangnet is echt veilig als je het op elk moment kunt verwijderen”, aldus de EC-voorzitter. De EU moet “kalm, verenigd en vastbesloten” blijven, zei hij.
“De premier is er duidelijk over geweest dat dit geen makkelijk proces zal worden en dat er aan de kant van de EU schroom zal zijn om de onderhandelingen over de uittreding te heropenen”, reageerde een woordvoerder van May.
‘Ze willen ons van alles de schuld geven’
Michel Barnier, de Brexitonderhandelaar namens de EU, wees erop dat de backstop niet een onbuigzaam “dogmatisch iets” is, maar een “oplossing voor de problemen die de Brexit veroorzaakt”.
Hij zei dat de EU altijd mét het Verenigd Koninkrijk heeft gewerkt, nooit tegen. “Daarom vind ik het moeilijk te aanvaarden dat ze ons nu van alles de schuld willen geven”, zei hij over Britse politici. “Maar wij zullen niets aanvaarden wat de toekomst van de EU in gevaar brengt.”
Eerder op woensdag zeiden ook de Ierse premier Leo Varadkar en een woordvoerder van de Duitse bondskanselier Angela Merkel dat het Europese blok niet van plan is weer aan te schuiven aan de onderhandelingstafel.
Varadkar zei bovendien tegen het Ierse parlement dat er geen plannen zijn om een EU-noodtop te organiseren om over de Britse wensen te spreken.
De Ierse regering liet weten geen haalbare alternatieven te zien voor de backstop. Andere mogelijkheden zouden al zijn onderzocht en afgevallen.
De Duitse minister Heiko Maas (Buitenlandse Zaken) riep Londen ondertussen op snel duidelijk te maken wat voor wijzigingen het voor ogen heeft.
Telegraaf 30.01.2019 Er wordt niet heronderhandeld over de backstopregeling voor de Ierse grens in het terugtrekkingsakkoord tussen Londen en Brussel. ,,De grens tussen Ierland en Noord-Ierland is een Europese grens en een prioriteit voor ons”, zei Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker woensdag in het Europees Parlement. Hij zei ook in nauw contact te blijven met de Britse premier Theresa May.
“We weten dat het Lagerhuis tegen veel dingen is. Tegen een no-dealbrexit, tegen een backstop. Maar we weten nog steeds niet waar ze voor zijn”, aldus Juncker, verwijzend naar het debat en de stemmingen in het Britse parlement dinsdag.
De politici droegen May op de onderhandelingen over de scheiding te gaan overdoen en de backstop, een garantie dat er nooit meer een harde grens op het Ierse eiland komt, door een alternatief te vervangen.
,,We hebben die garantie nodig, ook als we het niet gebruiken. Geen enkel vangnet is echt veilig als je het op elk moment kunt verwijderen”, aldus Juncker. De EU moet ,,kalm, verenigd en vastbesloten” blijven, zei hij.
Michel Barnier, de brexitonderhandelaar namens de EU, wees erop dat de backstop niet een onbuigzaam ,,dogmatisch iets” is maar een ,,oplossing voor de problemen die de brexit veroorzaakt.” Hij zei dat de EU altijd mét het Verenigd Koninkrijk heeft gewerkt, nooit tegen.
,,Daarom vind ik het moeilijk te aanvaarden dat ze ons nu van alles de schuld willen geven”, zei hij over Britse politici. ,,Maar wij zullen niets aanvaarden wat de toekomst van de EU in gevaar brengt.”
Telegraaf 30.01.2019 Ierland ziet geen mogelijkheden om de backstopregeling voor de Ierse grens te vervangen door een alternatief, zoals het Britse parlement wil. De Ierse minister Simon Coveney (Buitenlandse Zaken) zei tegen omroep RTÉ dat allerlei mogelijke alternatieven al zijn getest en afgevallen.
Het Britse parlement stemde dinsdag voor een motie waarin wordt gevraagd de backstop te vervangen door „alternatieve regelingen.” Premier Theresa May steunde dat voorstel en wekte daarmee wrevel bij Coveney. „Helaas adviseerde ze haar partij tegen haar eigen deal te stemmen”, zegt de Ierse minister. Hij noemt het „uitzonderlijk” dat de Britse regering de handen aftrekt van de eigen deal met de EU.
Coveney maakte duidelijk niets te zien in mogelijke alternatieven voor de backstop die zijn geopperd door Londen, zoals een beperkte looptijd voor de backstop of technische oplossingen. „We hebben al die zaken al bekeken. We hebben ze getest en vastgesteld dat ze niet werken. En nu hebben we een premier die pleit voor dezelfde zaken die al getest zijn.”
Telegraaf 30.01.2019 De Britse premier Theresa May spreekt woensdagmiddag met oppositieleider Jeremy Corbyn. Het is voor het eerst in twee weken dat de leider van Labour instemt met een gesprek met May.
Corbyn had voor een gesprek met May geëist dat ze eerst zou garanderen dat er geen no-dealbrexit komt. May weigerde dat.
Corbyn zal er naar eigen zeggen weer op hameren dat van een no-dealbrexit geen sprake kan zijn. Hij gaat May er aan herinneren dat het parlement dat dinsdag in grote meerderheid heeft bevestigd. Het ging weliswaar slechts om een adviserende motie.
May kreeg van een kleine en vooral Conservatieve meerderheid dinsdag de opdracht de overeenkomsten met de EU over de Brexit te veranderen. Het gaat om passages over de status van het Britse deel van Ierland (Noord-Ierland) dat aan de republiek Ierland, lid van de EU, grenst.
De Europese Brexit-onderhandelaar Michel Barnier heeft net als andere topfiguren in Brussel beklemtoond dat de EU niet weer met Londen gaat onderhandelen over de gemaakte afspraken.
AD 30.01.2019 Slechts een minderheid van de Nederlandse industriële bedrijven zegt volledig voorbereid te zijn op de brexit. Dat komt naar voren uit een enquête die werkgeversorganisaties VNO-NCW en FME samen met KPMG Meijburg en de Nederlands Britse Kamer van Koophandel (NBCC) hebben gehouden onder tweehonderd ondernemers uit de sector.
Van hen zegt 17 procent de voorbereiding op het vertrek van het Verenigd Koninkrijk te hebben afgerond, voor zover dat mogelijk is. Circa 36 procent is al wel begonnen met het treffen van maatregelen, maar is nog niet klaar. Daar staat tegenover dat 38 procent van de industriële bedrijven zich nog oriënteert op de te zetten stappen, terwijl één op de tien ondernemers nog niet is begonnen.
Groot risico
De brexit vormt volgens de organisaties een groot risico voor de Nederlandse industrie, die voor zo’n 15 miljard euro exporteert naar het Verenigd Koninkrijk. De onzekerheid wordt alleen maar groter door de beslissing van de Britse regering om toch bij Brussel te heronderhandelen over de zogeheten backstopregeling in het eerder gesloten brexitakkoord.
Ondernemers in de Nederlandse industrie vrezen vooral dat een no-dealbrexit vertragingen aan de grens, ingewikkeldere procedures en meer administratieve rompslomp oplevert.
AD 30.01.2019 Hans de Boer, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, vreest dat toenemende irritaties vanuit de Europese Unie (EU) richting de Britten een brexit zonder deal gevaarlijk dichtbij brengen. ,,We moeten echt voorkomen dat we door emoties met een harde brexit opgezadeld worden.’’
De Boer uitte zijn zorgen vanochtend tijdens een brexitseminar voor de industriële sector in Eindhoven, waar ook minister Sigrid Kaag (D66, Buitenlandse Handel) te gast was. ,,Ik merk dat ze in Brussel een hekel aan Theresa May beginnen te krijgen’’, zegt De Boer, verwijzend naar de in de omgang soms nogal starre Britse premier. ,,De goodwill die de Britten nog hebben is echt heel laag.’’
De voorman van VNO-NCW was maandag nog in Brussel voor overleg. Hij zegt geschrokken te zijn van het sentiment. ,,Men is daar wel klaar met de Britten. Die zeggen steeds wat ze niet willen, maar maken nooit duidelijk wat ze dan wel willen en laten nauwelijks zien zich goed voor te bereiden op uittreding. Sommige mensen in Brussel zeggen gewoon: ‘Laat het op 29 maart dan ook maar gebeuren, die harde brexit.’ Zo achterlijk zijn we toch niet, mag ik hopen. Dat moeten we ten koste van alles voorkomen.’’
De Boer roept premier Mark Rutte en andere EU-leiders op om de irritaties weg te slikken en te doen wat mogelijk is om alsnog voor elkaar te krijgen dat er een deal door het Britse Lagerhuis komt. Maar hoe dan? De werkgeversvoorzitter ziet ook in dat grote aanpassingen van de deal er vanuit Europees perspectief niet in lijken te zitten.
Daarvoor is geen steun bij de 27 overblijvende EU-lidstaten. ,,Een klein beetje schuiven kan misschien.’’ De Boer roept nogmaals op tot uitstel van de deadline van 29 maart. ,,De druk maximaal opvoeren en dan maar hopen dat ze aan de overkant eindelijk het heilige licht gaan zien en het gezond verstand laten boven komen.’’
Minister Kaag zegt de emoties en irritaties te zien en te begrijpen. ,,Maar ik word niet snel kwaad. Dat heeft ook geen enkele zin. Wat er gebeurt is fascinerend, historisch en het politieke proces is heel vermoeiend. Ik snap dat daar gevoelens bij loskomen. Maar het zijn geen nuttige emoties om tot een oplossing te komen. Rationeel handelen moet voorop blijven staan.’’
Kaag gaf vanochtend voor een zaal vol met industriëlen – de Nederlandse industrie zet jaarlijks 15 miljard euro om in het Verenigd Koninkrijk – toe zelf ook geen idee te hebben wat het brexitproces zal gaan brengen. ,,En premier May weet het ook niet.’’
Als Kaag en May het al niet weten, hoe moeten ondernemers zich dan voorbereiden op wat komen gaat? De minister kan er weinig anders van maken dan: ,,Bereid je voor op elk scenario.’’
Honderdduizenden bedrijven
Zo’n Nederlandse 75.000 bedrijven drijven handel met het Verenigd Koninkrijk, een veelvoud daarvan heeft te maken met toeleveranciers die dat doen. Het maakt de brexit voor honderdduizenden bedrijven een relevante kwestie, die gevolgen gaat hebben voor de bedrijfsvoering.
In een tijd dat bedrijfsprocessen tot op de seconde nauwkeurig zijn gepland, kan elke vertraging bij de douane de boel in de soep laten lopen. Moet je nagaan als er op 30 maart in Dover 100 tot 200 kilometer file staat, schetst De Boer zo’n beetje het allerdonkerste scenario dat op de loer ligt.
Willem van der Leegte, de grote baas van de Brabantse miljardenfirma VDL, zei dinsdag dat zijn bedrijf nu al bezig is met vooruitfabriceren van producten die afhankelijk zijn van Britse onderdelen. Maar veel ondernemingen zijn nog lang niet zover. VNO-NCW heeft voor bedrijven een speciale Brexit Impact Scan ontwikkeld, die in beeld brengt of ze al een beetje klaar zijn voor de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de EU.
De scan is nu door een kleine 50.000 ondernemers ingevuld. Dat aantal moet rap omhoog, stelt werkgeversvoorman De Boer. Hij schat in dat de helft van de bedrijven zich serieus voorbereidt op de Brexit. ,,Dat wil zeggen dat de helft nog niks gedaan heeft. Dat lijkt nergens op.’’
Kaag roept ondernemers op ‘een hele diepe duik’ te nemen en zich nu eindelijk eens serieus voor te bereiden, ook op een spijkerharde brexit. ,,We hebben nog 59 dagen, dat moet voldoende zijn. Dit is niet de tijd om in paniek te raken, het is de tijd om te handelen.’’
Er lijkt geen mogelijkheid te zijn voor een andere regeling voor de grens tussen Ierland en Noord-Ierland.
NOS 30.01.2019 Britse premier May maakt vandaag een begin met haar missie om bij de Europese Unie een andere regeling voor de grens met Ierland te bewerkstelligen, maar die poging lijkt tot mislukken gedoemd.
De voorzitter van de Europese Commissie, Juncker, zei dat de stemming in het Lagerhuis niets verandert. Hij herhaalde dat het akkoord de beste en enig mogelijke overeenkomst is.
Ook voorzitter Tusk van de raad van Europese regeringsleiders herhaalt dat de brexit-deal met het Verenigd Koninkrijk niet wordt opengebroken.
Het Lagerhuis machtigde May met een kleine meerderheid om nieuwe onderhandelingen over de grenskwestie te beginnen, maar kort voor het eerste gesprek met Tusk zegt May dat haar regering er nog niet uit is op welk punt de grensregeling gewijzigd zou moeten worden.
Geen alternatief
De voornaamste EU-onderhandelaars, Michel Barnier en de Duitse Sabine Weyand, hebben keer op keer herhaald dat alle opties zijn nagegaan en dat in goed overleg met de Britten is gekozen voor de zogenoemde backstopregeling.
Die komt erop neer dat een regeling van kracht wordt om te voorkomen dat een harde grens ontstaat tussen EU-lidstaat Ierland en het Britse Noord-Ierland. De regeling geldt voor onbepaalde tijd, tot een definitief akkoord is gesloten.
Waarom ligt die ‘backstop’ toch zo gevoelig? We leggen het uit in deze video.
Tot het zover is blijft het Verenigd Koninkrijk deel uitmaken van de Europese douane-unie. De Britse brexit-voorstanders zijn fel op de regeling tegen, omdat ze vrezen dat die het argument wordt om de Britten in de Europese Unie te houden.
De Ierse minister van Buitenlandse Zaken Coveney zei ook dat de brexit-onderhandelaars uitputtend alle mogelijkheden hebben bekeken, en dat de huidige regeling de beste is gebleken.
May-Corbyn
Het Lagerhuis nam gisteren met geringe meerderheid ook een niet-bindende motie aan die het onwenselijk noemt dat het VK zonder nadere afspraken uit de EU stapt, via de zogenoemde no-deal.
Labour is uitgesproken tegen een no-deal. Vanmiddag is er ook een gesprek tussen premier May en oppositieleider Corbyn, waarin zij zullen proberen op één lijn te komen over de voorwaarden voor de brexit. Maar een doorbraak in dat gesprek wordt niet verwacht.
Telegraaf 29.01.2019 Het Britse parlement heeft een voorstel afgekeurd dat had kunnen leiden tot uitstel van de brexit. Het amendement van oppositielid Yvette Cooper was bedoeld om een no-dealbrexit te voorkomen. Het kreeg ook steun vanuit de conservatieve partij van premier Theresa May.
Het voorstel had uiteindelijk een brexit-deadline voor de regering tot gevolg gehad kunnen hebben. Die zou dan tot 26 februari de tijd hebben gekregen om alsnog een deal goedgekeurd te krijgen. Als dat niet was gelukt, had het parlement mogen stemmen over het uitstellen van de brexit.
De Britse Tweede Kamer, het House of Commons, stemde uiteindelijk met 321 tegen 298 stemmen tegen het voorstel. Premier May maakte eerder wel afspraken met Brussel, maar die sneuvelden vervolgens in het Britse parlement. Dat is verdeeld over hoe het nu verder moet. Ondertussen komt de dag waarop de Britten uit de EU stappen, 29 maart, steeds dichterbij.
Telegraaf 29.01.2019 Een meerderheid van het Britse parlement heeft zich tegen de zogeheten backstop gekeerd. In het zogenoemde Brady amendement wordt opgeroepen het plan te vervangen door een alternatief regeling om een harde grens te voorkomen tussen EU-lid Ierland en het Britse Noord-Ierland.
Het amendement van de conservatieve parlementariër Graham Brady had de steun van de Britse regering. Premier Theresa May wil met een stevig mandaat van het parlement op zak in Brussel gaan praten over aanpassingen aan de brexitdeal, berichten Britse media. De backstop ligt erg gevoelig in de Britse politiek.
De backstop is de garantieregeling die ervoor moet zorgen dat de grens tussen Ierland en Noord-Ierland sowieso open blijft na de brexit. Dat betekent feitelijk dat het Verenigd Koninkrijk deel blijft uitmaken van een douane-unie met de EU tot een andere manier is gevonden om de grens open te houden.
NOS 29.01.2019 Het Britse Lagerhuis heeft met een kleine meerderheid het amendement aangenomen dat erop aanstuurt dat de ‘backstop’ uit het brexit-akkoord wordt geschrapt. 317 parlementariërs stemden voor het Brady-amendement en 301 tegen. Dat betekent dat premier May opnieuw naar de Europese Unie zal gaan om te proberen de onderhandelingen over de deal te heropenen.
May kreeg de noodzakelijke steun van een groep Conservatieve parlementariërs die bij de stemming over het oorspronkelijke akkoord op 15 januari tegen stemden. Het akkoord, waarover twee jaar was onderhandeld, werd toen verworpen met een grote meerderheid.
Nieuwe kans
“Een stem voor het Brady-amendement is een stem om de premier de kans te geven te laten zien of ze een akkoord kan bereiken waarmee we kunnen instemmen. Zo niet, dan voelen we ons er niet aan gehouden”, verklaarde de groep in aanloop naar de stemming.
Deze uitkomst wordt gezien als een kleine overwinning voor premier May, waarmee ze tijd koopt. Ze zal de EU erop wijzen dat het parlement haar steunt in haar poging de deal open te breken. Haar woordvoerder zegt in een reactie op de Lagerhuis-stemming dat May zich bemoedigd voelt door het aantal parlementariërs dat haar heeft gesteund.
De backstop was altijd hét pijnpunt in de brexit-onderhandelingen. Hier leggen we uit wat het is:
De voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, liet meteen na de stemming weten dat de backstop onderdeel is van het akkoord en dat daarover niet opnieuw valt te onderhandelen. Het akkoord blijft de beste en enige manier om het vertrek van de Britten uit de Europese Unie goed te laten verlopen, liet hij weten.
De backstop is het onderdeel van het oorspronkelijke akkoord waarmee de grens tussen Ierland en Noord-Ierland na de brexit open wordt gehouden. Dat is van belang voor zowel de EU als de Britten, maar de Britten zijn het niet eens met de manier waarop het nu in het akkoord staat. Ze willen het anders regelen, maar hebben nog geen alternatieven aangedragen.
No-deal-brexit uitsluiten
Het Lagerhuis nam ook het Spelman-amendement aan, waarin de regering wordt opgeroepen een no-deal-brexit uit te sluiten. Maar er staat niet in hoe de regering daartoe zou kunnen worden gedwongen. De overwinning was nipt: 318 voor en 310 tegen. Premier May was hiertegen. De enige manier om een no-deal-brexit van tafel te krijgen is volgens haar een akkoord met de EU.
Vijf andere amendementen haalden het niet. Daaronder was ook de oproep van Labour-politicus Cooper om wettelijk vast te leggen dat de brexit niet op een no-deal kan uitdraaien. Het voorstel was om de brexit-datum van 29 maart uit te stellen als er op 26 februari nog geen akkoord zou zijn waarmee het Lagerhuis kon instemmen. 298 parlementariërs stemden voor het Cooper-amendement, 321 tegen.
AD 29.01.2019 Het aantal Britten dat zich tot Nederlander laat naturaliseren is in vier jaar tijd bijna vertienvoudigd, waarschijnlijk vanwege de brexit. Hun aantal steeg van 19 in 2015 tot 169 in de eerste elf maanden van 2018. Voor de Britten is het een ingrijpende stap: ze geven in de meeste gevallen hun eigen nationaliteit op.
In de cijfers van de laatste vier jaar lijkt het effect van de naderende Brexit goed waarneembaar. Het aantal naturalisaties klom van 19 (2015) naar 41 (2016) naar 125 (2017) naar 169 (tot en met november 2018). Het aantal Britten dat afgelopen december voor het Nederlanderschap koos, is bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) nog niet bekend, maar het totaal over 2018 komt dus nog hoger uit.
Veel van de 46.000 Britten die in Nederland wonen en/of werken hebben geen idee wat hun status in ons land is nadat de brexit eenmaal een feit is, vooral als de deal die premier Theresa May met de Europese Unie sloot niet door het Britse Lagerhuis komt. Door een Nederlands paspoort te nemen en hun Britse in te leveren, zijn ze van die onzekerheid af.
Mensen kunnen behalve via naturalisatie ook door optie Nederlander worden. Dat is makkelijker en gebeurt veel vaker. Hierbij gaat het om mensen die op een bepaalde manier al een band met Nederland hebben, bijvoorbeeld omdat ze hier geboren zijn of een Nederlandse ouder hebben.
Ook het aantal Britten dat via optie een Nederlands paspoort krijgt, stijgt sterk. In 2017 werden 1128 Britten via deze weg Nederlander, terwijl dat er in 2010 nog maar 140 waren, blijkt uit CBS-cijfers.
Ingrijpend proces
Bij naturalisatie heeft iemand van nature geen Nederlandse achtergrond. Het is een extra ingrijpend proces, omdat Nederland in principe eist dat iemand die deze stap zet, zijn andere paspoort inlevert. Dat betekent dus dat ze niet meer mogen stemmen in hun vaderland, om maar wat te noemen. Naturalisatie wordt afgesloten met een speciale ceremonie, waarin iemand een verklaring van verbondenheid met zijn of haar nieuwe land aflegt.
Ook Nederlanders in Groot-Brittannië (dat zijn er 100.000) die zich gedwongen zien een Brits paspoort te nemen, raken in de meeste gevallen hun Nederlandse paspoort kwijt. D66 is bezig met een noodwet, die ervoor moet zorgen dat Nederlandse Britten en Britse Nederlanders deze ingrijpende keuze bespaard blijft. Zij moeten voorlopig een dubbele nationaliteit kunnen krijgen, vindt D66.
Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma noemde de brexit deze week in NRC Handelsblad ‘een unieke situatie die om unieke maatregelen vraagt’. „De chaos in het Britse parlement wordt alleen maar groter en een harde brexit komt met steeds grotere sprongen dichterbij”, zei Sjoerdsma. „Daardoor staat het leven van Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk op losse schroeven. Dat mogen we niet laten gebeuren. Er moet nu een vangnet komen.”
Minister Stef Blok (VVD, Buitenlandse Zaken) lijkt vooralsnog echter weinig voor het D66-plan te voelen. Blok vindt het toestaan van een dubbele nationaliteit ingrijpend en niet nodig. Nederland wil dubbele paspoorten zoveel mogelijk voorkomen, omdat die integratie in de weg zouden staan.
Eerder bleek uit onderzoek van het Duitse persbureau DPA al dat veel EU-landen te maken kregen met een stijging van het aantal Britten dat zich wilde laten naturaliseren. Dat gold met name voor Ierland. Dat kreeg vorig jaar 100.000 paspoortaanvragen van Britten.
Hoewel de Britten verdeeld zijn over de brexit, zijn beide kampen ontevreden: ‘mensen die eruit willen zijn boos en mensen die willen blijven zijn boos’.
Telegraaf 29.01.2019 Voor- en tegenstanders van de Brexit in de Conservatieve Partij van de Britse premier Theresa May hebben volgens Britse media een bestand gesloten. Gematigde voorstanders van de Brexit en Conservatieven die het land in de EU willen houden, hebben volgens Britse media achter de schermen aan een compromis gewerkt waarmee ze voorlopig kunnen leven.
Ze kunnen dan makkelijker een meerderheid voor het regeringsbeleid van May krijgen en voorkomen dat de partij zich opsplitst. De premier zag haar oorspronkelijke brexitdeal weggevaagd in een stemming op 16 januari. Zowel voor- als tegenstanders van de Brexit hoonden het akkoord dat May voorlegde. Dinsdag buigt het Britse parlement zich opnieuw over de Brexit, maar het is onduidelijk of het compromis van de Conservatieven al uitgebreid ter sprake komt.
Een onderdeel is dat er over een andere regeling voor Noord-Ierland na de Brexit opnieuw moet worden onderhandeld met de EU. De Conservatieve parlementariër Graham Brady stelt dit dinsdag in een motie in het Lagerhuis voor. Premier May heeft al gezegd dat ze dat wil.
Telegraaf 29.01.2019 De Britse premier Theresa May heeft bevestigd dat volgens haar de akkoorden met de EU over het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie moeten worden gewijzigd. Ze wil daar met Brussel over praten.
Ze kan anders geen brexitdeal door het parlement aanvaard krijgen. Het gaat om de afwikkeling van de brexit in het Britse deel van Ierland (Noord-Ierland), dat een grens met EU-lid Ierland heeft. Deze ‘backstop’ is in het bestaande akkoord over de brexit een doorn in het oog van zowel voor- als tegenstanders van de brexit.
Inlegvel
De EU heeft gezegd de tekst van het akkoord niet meer te willen wijzigen. Een Brits conservatief parlementslid, Graham Brady, heeft daarom al ‘een inlegvel’ gesuggereerd.
De brexitcoördinator van het Europese Parlement, Guy Verhofstadt, heeft dinsdag in de krant The Independent beklemtoond dat het parlement niet zal instemmen met wijzigingen in de tekst. Voor de geldigheid van een brexitdeal is de instemming van het Europese Parlement nodig.
Het Lagerhuis is dinsdag begonnen zich weer te buigen over de brexit, nadat het in een vrijwel ongekend grote meerderheid 16 januari de oorspronkelijke brexitdeal van May had weggestemd. Brady lanceert naar verluidt een motie waarmee May wordt opgeroepen voor een andere regeling van de ‘backstop’ terug naar Brussel te gaan.
Enkele parlementariërs proberen dinsdagavond met hun motie het initiatief naar zich toe te trekken. Ze denken dat May de regie helemaal kwijt is en dat het parlement een no-dealbrexit onmogelijk moet maken.
Zo is er het voorstel van Yvette Cooper van de oppositiepartij Labour en van de Conservatief Nick Boles. Zij eisen samen dat de brexit wordt uitgesteld, zodra op 26 februari blijkt dat May geen brexitdeal heeft die het parlement goedkeurt.
Cooper en Boles willen voorkomen dat er een no-dealbrexit komt. Hetzelfde heeft de Conservatief Dominic Grieve voor ogen. Hij stelt daarom voor dat het parlement het initiatief neemt door zelf te bepalen wanneer er over het brexitbeleid wordt gestemd en niet meer wacht tot de regering de brexit op de agenda zet.
AD 29.01.2019 Theresa May gaat de EU vragen om de brexitscheidingsovereenkomst open te breken. De Britse premier hoopt zo de brexiteers in haar eigen partij en de Noord-Ierse gedoogsteuner DUP achter zich te krijgen in de cruciale periode voor de deadline van 29 maart. Of de EU zit te wachten op het heropenen van een deal waar ze twee jaar mee bezig zijn geweest valt te betwijfelen: tot nu toe maakte Brussel op alle mogelijke manieren duidelijk dat een heronderhandeling geen optie is.
Ook May hield haar eigen parlement de afgelopen weken voor dat het onmogelijk was. Daar stapt ze nu dus vanaf. De belofte van May komt op een zeer belangrijke dag in het Britse Lagerhuis. Vanavond stemmen de Britse parlementariërs over amendementen op haar brexitplan. Nadat May’s brexitdeal met de EU twee weken geleden met grote meerderheid werd weggestemd, werd er tevergeefs gezocht naar een oplossing.
Een aantal groepen rebellerende parlementariërs is het beu en probeert vandaag de macht te grijpen in het brexitproces door het indienen van wijzigingen op May’s plan. In totaal zijn er zeven amendementen geselecteerd door de voorzitter van het Lagerhuis: vanaf 20.00 Nederlandse tijd wordt daarover gestemd. Mochten er een of meerdere amendementen worden aangenomen, dan kan dat grote gevolgen hebben voor het brexitproces.
Vanuit de conservatieve brexithoek ligt er een plan dat May dwingt om naar Brussel te reizen om de zo gehate backstop -de noodoplossing voor de Noord-Ierse grens- uit het akkoord te schrappen en te vervangen door ‘alternatieve regelingen’.
May besloot gisteren dat ze voor dit amendement (op haar eigen plan!) zal stemmen, en verzocht haar partijgenoten hetzelfde te doen. Met de belofte die ze nu doet – de EU verzoeken de juridisch bindende scheidingsdeal open te breken – lijkt een meerderheid voor dit amendement mogelijk.
Voor zowel een groot deel van de brexiteers als voor de DUP is de backstop namelijk de belangrijkste dealbreaker. May wil hiermee een signaal afgeven aan de EU: als we de backstop aanpassen, kan ik voor een meerderheid zorgen en zo de deal door mijn parlement loodsen.
Maar of Brussel gevoelig is voor dat argument is onwaarschijnlijk. Verschillende kopstukken herhaalden de afgelopen weken de bekende standpunten: heronderhandeling over de scheidingsovereenkomst is geen optie. Dit is de enige deal die mogelijk is. Er bestaat geen deal zonder backstop. Hoe May denkt de EU zo ver te krijgen om hun principes aan de kant te zetten en hun rode lijnen te vergeten is totaal onduidelijk.
Alle partijen willen dat er geen harde grens komt na de brexit, maar de meningen zijn sterk verdeeld over hoe dat moet worden geregeld. En dus is er nog steeds vrees voor het scenario dat de onderhandelingen klappen, er geen deal wordt gesloten en een harde grens onvermijdelijk is.
Dat is voor veel Noord-Ieren onverteerbaar. Sommigen waarschuwen zelfs voor een terugkeer van het geweld tussen katholieken en protestanten dat de regio teisterde voor het Goede Vrijdagakkoord van 1998.
Uitstel
Als er vanavond andere amendementen worden aangenomen kan het nog ingewikkelder worden voor May. Zo hoopt een rivaliserende groep parlementariërs op succes voor het plan van Labourparlementariër Yvette Cooper. Zij vraagt om een nieuwe wet waarin staat dat de premier uitstel van de brexitdatum van 29 maart moet aanvragen bij de EU als er op 26 februari nog steeds geen deal door het Britse parlement is.
Dit amendement maakt ook een goede kans op een meerderheid omdat veel parlementariërs dit zien als de manier om een no-dealbrexit (een brexit zonder akkoord) uit te sluiten. Zo zal het VK op 29 maart niet zonder afspraken de EU uit crashen, denken zij.
Het is ook nog mogelijk dat meerdere amendementen er doorheen komen. Als beide bovengenoemde wijzigingen worden aangenomen ontstaat een situatie waarin May een vernieuwde deal (met een aangepaste of geschrapte backstop) moet zien te sluiten met de EU, en die ook nog eens voor 26 februari door het eigen parlement moet krijgen. Een zo op het eerste gezicht onmogelijke missie.
Wat houdt de backstop in?
De backstop is een verzekeringspolis om de grens tussen Ierland en Noord-Ierland na de brexit onder alle omstandigheden open te houden.
Nu gelden binnen de Europese Unie nog overal dezelfde regels: goederen kunnen zonder grenschecks of tarieven de hele unie door reizen. Na de brexit doet het Verenigd Koninkrijk daar niet meer aan mee: de nieuwe buitengrens van de EU komt tussen Ierland en het aangrenzende Noord-Ierland te liggen.
Maar dat is in strijd met het Goede Vrijdagakkoord, het vredesakkoord dat werd gesloten na decennia bloedige strijd tussen protestanten en katholieken. Daarin staat: Er komt nooit meer een harde grens op het Ierse eiland.
Na de brexit hebben beide partijen twee jaar om een handelsakkoord te sluiten waarin een oplossing is gevonden voor het openhouden van de grens. Als dat niet lukt, treedt de backstop in werking. De Britten blijven dan in het gezamenlijk handelsgebied van de EU, zodat goederen vrij de grens over kunnen: een open grens dus.
Dat betekent dat de Britten zich aan allerlei Europese regels moeten blijven houden. Onacceptabel voor veel Britse eurosceptici: zij vrezen dat het Verenigd Koninkrijk door de backstop voor altijd vastgeketend blijft aan de Europese Unie.
In het Britse Lagerhuis wordt vandaag over een aantal wijzigingen in amendementen gestemd. Premier May hoopt vervolgens alsnog een brexit-akkoord met de EU te kunnen sluiten.
NOS 29.01.2019 En weer zijn de ogen vandaag op het Britse Lagerhuis gericht. Het parlement gaat proberen om de brexit-koers van de regering te beïnvloeden. Gaat dat lukken?
Parlementariërs stemmen vanavond over een aantal amendementen, oftewel wijzigingen op het brexit-akkoord zoals premier May dat heeft gesloten met de Europese Unie. Twee weken geleden verwierp het Lagerhuis dat akkoord met een overweldigende meerderheid. Sindsdien is May bezig om te kijken hoe ze haar deal alsnog bij een volgende stemming door het parlement kan loodsen.
Geen backstop
Een van de amendementen komt uit May’s eigen partij. Vooraanstaand Conservatief parlementslid Graham Brady wil namelijk dat de zogenaamde ‘backstop’ uit de deal wordt geschrapt. De backstop is het door veel brexit-gezinde parlementsleden gehate onderdeel van het akkoord waarmee de Noord-Ierse grens onder alle omstandigheden opengehouden kan worden.
Maar Brady en met hem tientallen andere pro-brexit parlementariërs vindt dat Groot-Brittannië in deze backstop veel te veel EU-regels moet blijven volgen, zonder dat ze er iets over te zeggen hebben. Daarnaast kunnen de Britten er niet zonder toestemming van de EU van af. Allemaal redenen voor brexiteers om het te willen schrappen.
In december legden we in een video al uit waarom de backstop zo gevoelig ligt:
De regering steunt dit amendement, ook al druist het in tegen de deal zoals hij op tafel ligt. May heeft namelijk iets concreets nodig om aan Brussel te laten zien: kijk, als jullie me tegemoetkomen op de backstop, krijg ik het akkoord alsnog door het parlement heen.
Het probleem is alleen dat de EU maar blijft herhalen dat het niet opnieuw gaat onderhandelen, en zeker niet over de backstop. Een akkoord zonder backstop, is geen akkoord, zeggen Commissievoorzitter Juncker en Raadsvoorzitter Tusk voortdurend. Toch hoopt May dat er, onder de alsmaar toenemende druk, over een oplossing te praten valt.
Het is echter een gok van May dit amendement te steunen. Verliest ze, dan staat ze alsnog met lege handen. En of dit amendement een meerderheid haalt, is alles behalve zeker. Verschillende brexit-gezinden bij de Conservatieven twijfelen behoorlijk. Ze vinden dat dit amendement nog te vaag blijft. Daarmee is dit een belangrijk amendement om op te letten vanavond.
Geen ‘no deal’
Het tweede amendement dat veel aandacht krijgt, is ingediend door Labour. Yvette Cooper, bekend Labour-parlementariër, wil wettelijk vastleggen dat de brexit niet uit kan draaien op No Deal, een chaotische brexit zonder akkoord. Dat wil ze doen door de brexit-datum van 29 maart uit te stellen als er op 26 februari nog altijd geen meerderheid is gevonden voor een deal.
Premier May is fel tegen deze ingreep omdat die in haar ogen het parlement veel te veel macht geeft. Dan verliest ze de controle over het tijdspad en kan ze het gevreesde no-deal-scenario niet langer gebruiken als drukmiddel in de onderhandelingen. Aan de ene kant richting Brussel en aan de andere kant om twijfelende parlementariërs alsnog achter haar deal te krijgen.
Ook bij dit amendement zal het erom spannen of het een meerderheid haalt. May zal proberen haar wil op te leggen aan haar fractie, maar al zo’n vijftien Conservatieven hebben verklaard Cooper te steunen. Daarmee zal het waarschijnlijk op een paar stemmen aankomen.
Voorzitter
Tot slot is ook de rol van de Speaker bepalend. Kamervoorzitter John Bercow bepaalt immers welke amendementen in stemming worden gebracht. Hij hoeft daarvoor geen verantwoording af te leggen. In de loop van de middag maakt hij bekend hoe de avond eruit zal zien.
Telegraaf 29.01.2019 Het Britse Lagerhuis verwacht na nieuwe debatten over de Brexit dinsdag te stemmen over voorstellen hoe nu verder te gaan, en vooral over hoe een no-dealbrexit kan worden voorkomen. De brexitdeal van premier Theresa May met de EU werd twee weken geleden door het Lagerhuis met overweldigende meerderheid weggestemd.
May houdt desondanks in grote lijnen vast aan haar deal. Een aantal parlementariërs wil daarom ingrijpen en heeft moties ingediend, onder meer om het initiatief naar zich toe te trekken.
De belangrijkste en meest kansrijke is volgens Britse media afkomstig van een lid van Labour, Yvette Cooper, en van Nick Boles van de Conservatieve Partij. Volgens hun motie moet de regering worden gedwongen de Brexit uit te stellen als er niet op tijd een akkoord met de EU is waar het parlement mee instemt.
May zou nog tot 26 februari de tijd krijgen en anders moet de Brexit worden uitgesteld. Dit voorkomt de no-dealbrexit. Een grote meerderheid in het Lagerhuis wil absoluut geen chaotisch vertrek uit de EU.
De motie is, indien aangenomen, historisch, omdat het Lagerhuis zich al eeuwenlang geen regeringstaken heeft toegeëigend, maar hiermee op de stoel van de premier gaat zitten.
Het EU-lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk eindigt, zoals nu voorzien, op 29 maart 2019.
AD 28.01.2019 De Britse premier Theresa May heeft volgens de krant The Sun in privégesprekken haar kabinetsleden verzekerd dat er geen brexit komt zonder duidelijke afspraken met de EU. May zou een ‘no-dealbrexit’ uitsluiten, maar houdt dat voor zich om druk op de Europese Unie te kunnen blijven uitoefenen.
De minister van Onderwijs, Damian Hinds, zei maandag bij de BBC in een reactie op het bericht van The Sun dat de regering geen ‘no-deal’ nastreeft en dat ook een duidelijke meerderheid in het parlement een goede overeenkomst met de Europese Unie wil.
May heeft een serie afspraken gemaakt over de manier waarop haar land ordelijk de EU verlaat. Maar die overeenkomst is twee weken terug met een enorme meerderheid in het Britse Lagerhuis weggestemd. Dinsdag buigen May en het parlement zich erover hoe het verder moet. May heeft haar standpunten niet veranderd en parlementsleden willen daarom dinsdag ingrijpen.
Zo komen een lid van Labour, Yvette Cooper, en een van de Conservatieve regeringspartij, Nick Boles, samen met een motie die de regering moet dwingen de brexit uit te stellen als er niet op tijd een akkoord met de EU is. Dit voorkomt de ‘no-dealbrexit’.
De motie is, indien aangenomen, historisch, omdat het Lagerhuis zich al eeuwenlang geen regeringstaken heeft toegeëigend, maar hiermee plotseling op de stoel van de premier gaat zitten. Van alle voorstellen voor moties is dit de meest kansrijke volgens Britse media. Dat komt doordat een grote meerderheid van het Lagerhuis een ‘no-dealbrexit’ wil voorkomen.
Volgens de planning stapt het Verenigd Koninkrijk op 29 maart uit de EU. Het land werd 1 januari 1973 lid van de Europese Gemeenschap, maar is nooit enthousiast geweest over grote Europese projecten.
AD 26.01.2019 Nederland moet Britse Nederlanders en Nederlandse Britten na de brexit de keuze tussen een Brits en een Nederlands paspoort besparen. Zij moeten voorlopig een dubbele nationaliteit kunnen krijgen, vindt D66. De regeringspartij komt daarom met een eigenhandig geschreven noodwet.
Het lukt de Britse regering en de Europese Unie maar niet om afspraken te maken over een ordentelijk vertrek van de Britten uit de EU. Daardoor dreigen ze veel van de 100.000 Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk en de 46.000 Britten in Nederland een pijnlijke keuze op te dringen. Zo kan een Nederlander in Londen die straks noodgedwongen voor een Brits paspoort kiest, niet zomaar meer wonen, werken, studeren en stemmen in Nederland.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) verklaarde afgelopen week herhaaldelijk weinig te voelen voor het versoepelen van de wet voor deze groep mensen. Het kabinet is spaarzaam met dubbele paspoorten, omdat die de integratie in de weg zouden staan. D66 nodigt nu andere partijen uit de schouders te zetten onder de initiatiefwet en die samen te dragen.
,,Er moet nu een vangnet komen’’, zegt Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma in NRC Handelsblad. ,,Dit vraagt echt om samenwerking van links tot rechts. Samen moeten we ervoor zorgen dat Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk en de Britten in Nederland niet de dupe worden van de brexitchaos.’’
AD 24.01.2019 De speciale brexitnoodwet wordt na felle kritiek door de Tweede Kamer aangepast. De wet geeft de regering verregaande bevoegdheid om in het geval van een harde brexit in te grijpen zonder dat het parlement er iets over te zeggen heeft. De Kamer perkt die bevoegdheid deels in, bleek vanavond in een debat over de wet.
Het kabinet bereidt zich voor op het voor Nederland zwartste scenario: een scheiding van het Verenigd Koninkrijk en de EU zónder afspraken. Maar, zegt verantwoordelijk minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken, we kunnen ons niet overal op voorbereiden. Er kunnen ook acute situaties ontstaan die niet zijn voorzien en waarbij er direct moet worden ingegrepen.
Te ver
Delen van de wet gingen de Kamer, waaronder regeringspartijen CDA en D66, echter te ver. Blok paste zijn wet daarop aan, maar daarmee was niet alle kritiek verstomd. Ook ChristenUnie-Kamerlid Stieneke van der Graaf sprak in een debat van een wet ‘die wonderlijk in elkaar steekt’ en de minister ‘een wel heel ruime machtiging geeft’. VVD’er Anne Mulder zei mogelijkheden voor verbetering te zien.
Daarmee wil een Kamermeerderheid op voorspraak van D66’er Kees Verhoeven en CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt de geldigheid van de wet aan banden leggen: zes maanden in plaats van een jaar. Ook krijgt de Kamer de bevoegdheid om de regering binnen drie weken terug te fluiten. Blok zei zich ‘gehoord de gevoeligheden in de Kamer’ niet te verzetten tegen de wijzigingsvoorstellen, waarover volgende week wordt gestemd.
Volgens de SP is de speciale brexitwet helemaal niet nodig. Als zich een noodgeval voordoet, stelde Kamerlid Renske Leijten, kan de Kamer desnoods op een zaterdag bijeen komen om zich erover te buigen. ,,Onvoorziene omstandigheden zijn voor mij niet voldoende om de glijbaan van regeren per decreet op te gaan.’’
Regeringspartij CDA is een van de tegenstanders van de ‘ondemocratische’ brexit-noodwet van minister BlokANP
Bij een no-deal-brexit krijgen Nederlandse ministers de mogelijkheid om snel, op eigen houtje, wetten aan te passen. Maar dat gaat de Kamer een stap te ver.
NOS 24.01.2019 De Tweede Kamer krijgt toch meer controle op de brexit-noodwet van het kabinet. Minister Blok is bereid om enkele aanpassingen te doen aan de wet, die een groot deel van de Tweede Kamer “ondemocratisch” vindt.
De noodwet geeft ministers meer macht bij een vertrek van de Britten uit de Europese Unie zonder akkoord. Op eigen houtje kunnen bewindspersonen daardoor wetten veranderen en aanpassen; goedkeuring van het parlement is in eerste instantie niet nodig.
Half jaar
Maar de Tweede Kamer voelt zich buitenspel gezet en vreest een “machtsgreep”. Regeringspartijen CDA en D66 willen dat een genomen noodwet niet een jaar, maar slechts een half jaar geldt. Ook moet zo’n wet binnen tien weken door de Tweede Kamer zijn goedgekeurd. Als dat niet is gebeurd, vervalt de maatregel. Ook moet de genomen maatregel binnen 24 uur naar de Tweede Kamer zijn gestuurd.
Minister Blok zei in het debat over de noodwet dat hij bereid is om de gevraagde aanpassingen van de coalitiepartijen door te voeren. Enige tijd geleden moest hij ook al de wet aanpassen vanwege kritiek.
Noodrem
Een groot deel van de Kamer ziet de noodzaak van een noodwet bij een no-deal-brexit wel in. Het uittreden van de Britten zonder afspraken “kan ingrijpende consequenties hebben voor het personen- en goederenverkeer”, benadrukt minister Blok.
Hij hoopt dat de wet niet nodig is, maar hij vindt het belangrijk om een soort “uiterste noodrem” achter de hand te hebben. “We kunnen niet uitsluiten dat er iets onverwachts gebeurt”, zei de minister. Voorbeelden kan hij niet geven, omdat het volstrekt onduidelijk is wat er kan gebeuren.
AD 24.01.2019 Het afscheid van de Britten staat op losse schroeven. Of je nu een bedrijf runt in Naaldwijk, drie hoog woont in Zoetermeer of graag winkelt in de Haagse binnenstad: de commotie rond de brexit raakt ons allemaal. Hoe gaat de regio om met die onzekerheid?
,,Je kunt hier naar de brexit kijken”, zegt John Meijer (49), wijzend op het uitzicht vanuit een van de vergaderzalen van het hoofdkantoor van de Bom Group in Hoek van Holland. In de verte is net het rood te zien van de Stena Hollandica die rustig wacht tot hij weer mag overvaren naar Harwich, in het Verenigd Koninkrijk. Aan de rechterkant kijkt Meijer uit op kassen, de core business van de Bom Group.
NOS 17.01.2019 Een no deal-brexit treft niet alleen goederenverkeer, dat dan stil komt te staan aan de grens, maar ook de digitale snelweg. Daarvoor waarschuwt branchevereniging Nederland ICT. Persoonsgegevens mogen zonder akkoord namelijk niet zomaar meer naar het Verenigd Koninkrijk.
“Dit treft niet alleen ict-bedrijven, maar alle bedrijven die persoonsgegevens in het Verenigd Koninkrijk hebben staan”, zegt directeur Lotte de Bruijn van de branchevereniging. Daarbij gaat het bijvoorbeeld ook om bedrijven die software gebruiken die data in het Verenigd Koninkrijk opslaat.
De branchevereniging roept de Autoriteit Persoonsgegevens daarom op om een overgangsregeling in te stellen van minimaal vijftien maanden. “Als die er niet komt, lopen veel bedrijven het risico op boetes”, zegt De Bruijn. Zo’n overgangsregeling was opgenomen in het brexit-akkoord van de Britse premier Theresa May, maar dat werd dinsdagavond weggestemd in het Lagerhuis.
Veilig land
Persoonsgegevens mogen niet zomaar worden doorgestuurd naar andere landen. Nu mogen persoonsgegevens nog naar het Verenigd Koninkrijk vanwege de Europese privacywetgeving. Na een brexit zonder akkoord raakt het Verenigd Koninkrijk de status van een veilig land voor persoonsgegevens automatisch kwijt.
“Het land krijgt dan dezelfde status als landen als India, Maleisië en andere landen zonder goede privacywetgeving”, zegt ict-jurist Arnoud Engelfriet. Bedrijven en organisaties mogen dan dus niet meer zomaar data van hun klanten of medewerkers in het Verenigd Koninkrijk opslaan.
De Britten kunnen dat oplossen door zelf nieuwe privacywetgeving aan te nemen, en die wetgeving vervolgens ook nog door de Europese Commissie goed te laten keuren. Dat is eerder onder meer gebeurd met de privacywetgeving van Canada en Israël.
De kans is echter klein dat dat nog voor de brexit gaat lukken. In de tussentijd kunnen bedrijven wel zelf juridische voorzorgsmaatregelen nemen. “Maar het is heel lastig om te weten waar bedrijven zich nou precies op moeten voorbereiden”, zegt De Bruijn van Nederland ICT. “Daarom pleiten we voor een overgangsperiode.”
In overtreding
Sturen bedrijven toch data naar het Verenigd Koninkrijk zonder voorzorgsmaatregelen, dan zijn ze in overtreding. “En de boetes daarop zijn niet mals”, zegt De Bruijn.
Engelfriet merkt in zijn praktijk dat bedrijven nerveus beginnen te worden van de brexit. “Sommige bedrijven zeggen: ik verhuis mijn data wel weg uit het Verenigd Koninkrijk en ga liever naar Ierland of Duitsland”, zegt Engelfriet. “Maar je kunt soms ook niet zomaar weg met je datacenter.”
BB 16.01.2019 Als het Verenigd Koninkrijk met een harde brexit de Europese Unie verlaat, heeft dit op middellange termijn een negatief economisch effect op Amsterdam en regio van 1 miljard euro. Daarnaast zijn er gevolgen voor de dienstverlening, luchtvaart, investeringsstromen, het dataverkeer, de haven, EU-gesubsidieerde projecten en de arbeidsmarkt.
Analyse
Dat blijkt uit een analyse die Amsterdam vorig jaar heeft laten uitvoeren, zo staat in een brief van wethouder Economische Zaken Udo Kock aan de Amsterdamse gemeenteraad. Er zijn duizenden bedrijven in de metropoolregio Amsterdam die handel drijven met het Verenigd Koninkrijk. Ongeveer 18 procent van de economie in deze regio zal door een harde brexit, getroffen worden, aldus Kock.
Kansen
De situatie biedt ook kansen voor Amsterdam. Op dit moment hebben ongeveer dertig bedrijven wegens de brexit gekozen om zich in de Amsterdamse regio te vestigen. Nog eens ongeveer honderd overwegen dit. Bij een harde brexit, een uittreding zonder afspraken, mogen de ongeveer 15.000 Britse Amsterdammers, die voor de brexit op 29 maart rechtmatig in Nederland verblijven, in elk geval nog vijftien maanden in Nederland blijven.(ANP)
MSN 16.01.2019 Een no deal-Brexit zal de gemeente Amsterdam een miljard euro kosten. Dat schrijft wethouder Udo Kock van Economische Zaken woensdag in een brief aan de raad.
Kock schrijft dat de kans op een Brexit zonder akkoord met de Europese Unie groter is geworden nadat het Britse Lagerhuis dinsdagavond het uittredingsakkoord van premier Theresa May heeft weggestemd. De toenemende onzekerheden over de toekomst van het Verenigd Koninkrijk zijn slecht voor de economie van de hoofdstad.
Het gaat om een afname van een miljard euro van het bruto regionaal product, dat voor de Metropoolregio Amsterdam in totaal omstreeks 160 miljard euro bedraagt.
Wethouder Kock schrijft dat er “duizenden bedrijven” zijn die vanuit Amsterdam handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk. Volgens Kock wordt “circa 18 procent van de Amsterdamse economie geraakt door de Brexit”.
De protesten zijn geïnspireerd op de gelijknamige protestbeweging Les Gillets Jaunes in Frankrijk. Ook de Franse protestbeweging voert actie voor meer koopkracht en tegen de hervormingen van de Franse regering.
Vorig jaar rond Oud en Nieuw waren de verwachtingen nog vrij hoog gespannen. Na maanden onderhandelen zat er eindelijk een nieuw kabinet, met daarin veel nieuwe gezichten. Het oogde fris en veelbelovend.
AD 21.01.2019
Kibbelcoalitie
PvdA-leider Lodewijk Asscher vindt dat de regeringspartijen meer bezig zijn om hun onderlinge verschillen uit te venten dan met het land. Deze ‘kibbelcoalitie’staat volgens hem voor de keuze: ,,Ga aan de slag of ga uit de weg”, zei Asscher tijdens het PvdA-congres in Den Bosch.
Volgens Asscher is er in de laatste veertig jaar geen kabinet geweest dat onder betere economische omstandigheden begon. Desondanks weet de regering weinig tot stand te brengen, aldus de PvdA-leider. ,, Het enige dat dit kabinet heeft gepresteerd, is een enorme belastingverlaging voor multinationals”, sneerde hij.
Geld in de pot
Het is de regering in 2018 niet gelukt het geld, dat beschikbaar was om Nederland mooier en beter te maken, op te krijgen. Er bleef bijna 4 miljard euro in de pot zitten. Onderschrijding heet dat in de taal van Den Haag. De oorzaak zit volgens NRC voor een groot deel bij de arbeidsmarkt: ook de overheid kan moeilijk mensen krijgen.
Een aantal grote posten waar geld over bleef:
Basisonderwijs (OCW) | 280 miljoen
Wegen (I&W) | 500 miljoen
Armoedebestrijding kinderen (SZW) | 30 miljoen
Verpleegzorg (VWS) | 577 miljoen
Krijgsmacht (Defensie) | 775 miljoen
Politie (Justitie & Veiligheid) | 154 miljoen
AD 29.12.2018
Omslag
Echter, Inmiddels lijkt de stemming omgeslagen. Het wantrouwen in het kabinet groeit. Mensen gaan in gele hesjes en met anti-Rutte-slogans de straat op. En op de sociale media regent het grieven over een regering die wel oog zou hebben voor multinationals, maar ondertussen de energierekening en de btw op de dagelijkse boodschappen verhoogt.
De organisatie is in handen van een groep scholieren van de Daltonschool in Den Haag. Daar doet Stijn Warmenhoven uit 6 VWO de woordvoering. De scholier zegt teleurgesteld te zijn in het onlangs gepresenteerde klimaatakkoord. “Het zijn helaas vooral de burgers die moeten veranderen. Natuurlijk moeten die veranderen, maar de grote bedrijven die juist veel uitstoten moeten ook veranderen. Voor hun is het klimaatakkoord niet streng genoeg.”
3000 deelnemers
De organisatoren hopen op zeker 3000 deelnemers voor de mars. Zeker is al dat er gestart gaat worden op het Malieveld.
Van de belofte dat burgers er in 2019 toch inKoopkrachtop vooruitgaan, geloven de klagers niks, want er komen ook nog allerlei maatregelen aan, zoals de uitvoering van het klimaatakkoord. En die zullen ook wel voor rekening van de gewone man en vrouw komen, denken deze kiezers.
Een vliegtaks, een hogere benzineprijs, hogere parkeertarieven voor benzineauto’s, een mogelijk verbod op de verkoop van benzine- en dieselauto’s in 2030, dure warmtepompen.
Dat bevestigen ingewijden die betrokken waren bij de onderhandelingen over het klimaatakkoord. In het omstreden pakket aan groene maatregelen wordt geopperd om het bezit van een auto af te straffen met een maandelijkse ’innovatietoeslag’ van twee euro.
Om automobilisten een beetje te ontzien kwam Dijkhoff in een coalitieberaad met partijtoppers en ministers – het zogeheten cockpitoverleg – met een alternatief om geld op te halen voor het uitdelen van megasubsidies voor stekkerauto’s. Hij opperde tot verbazing van de coalitiepartners om dan maar de vliegtaks te verhogen van 7 naar 15 euro.
Volgens bronnen stelde het ChristenUnie-smaldeel daarop voor om de belasting op vliegtickets dan maar direct te verdrievoudigen.
AD 24.01.2019
VVD altijd openlijk pro-luchtvaart
Het is opmerkelijk dat uitgerekend de VVD met een hogere belasting(ofwel Vliegtaks) voor de luchtvaart op de proppen komt. De liberalen hebben een warm hart voor de luchtvaartsector en hielden afgelopen jaar als enige een pleidooi voor snellere groei van Schiphol.
Echter, Premier Mark Rutte is optimistisch dat de coalitiepartijen tot een definitief klimaatakkoord komen. „We kunnen hier uitkomen”, zei hij in het tv-programma Buitenhof.
Kortom, het uiteindelijke Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!! Ferme teksten van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff, over het klimaatakkoord dat in december 2018 aan coalitie werd gepresenteerd. Toch is het vooral voor de bühne.
Klaas Dijkhoff heeft een duidelijk signaal voor zijn achterban. ,,Het is niet mijn akkoord.’’ Dat ‘even gewoon uitvoeren’, dat ‘gaat hij niet doen’. En coalitiepartner Rob Jetten (D66) die zo positief is over dat klimaatakkoord en ambitie van het kabinet verwacht ‘is nu aan het drammen, ja’
Wat een verschil met de Dijkhoff die de klimaatwet ondertekende. In een gelikt VVD-filmpje met milieuwoordvoerder Dilan Yeşilgöz was het nog ‘mooi’ dat die er kwam. Gaaf, noemde ze het zelfs. Dijkhoff: ,,Dat klinkt goed.’’
Op de keper beschouwd zegt Dijkhoff nu niets nieuws. Het werk van de klimaattafels is een pakket van liefst 600 voorgestelde maatregelen door (burger)organisaties om de uitstoot van broeikasgassen de komende jaren met bijna de helft gaat terugdringen.
Het hoofddoel: in 2030 49 procent minder broeikasgas de lucht in te laten gaan dan in 1990.
Stenen in de vijver
Want Dijkhoff vreest voor ‘de effecten op de portemonnee van gewone mensen’. Overigens iets waar CDA-leider Sybrand Buma zich al even veel zorgen over zegt te maken. Hij liet dus vanmorgen ook gretig weten dat het klimaatakkoord ‘niet heilig is’. En dat ‘het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft’.
Dat Buma en Dijkhoff stenen in de vijver gooien, is te verklaren. Juist de VVD, en ook het CDA, kregen de afgelopen weken delen van hun achterban over zich heen. Want de ‘klimaatgekte’ moest bij de VVD niet terugslaan op bedrijven, maar toch ook niet op de ‘hardwerkende Nederlander’. Die klimaathobby van D66 mag niet teveel pijn geven.
Nasleep
De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag 18.01.2019. Hij sprak van een ,,pittige week“.
Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. ,,Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.
Jammer van spierballentaal
Dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff afstand heeft genomen van het klimaatakkoord, heeft ervoor gezorgd dat het ‘knetterde’ tussen de coalitiepartijen. De irritatie tussen de regeringspartijen is bijna een week later nog niet weg.
Aanleiding was het gewraakte interview met Dijkhoff afgelopen zaterdag 12.01.2019, waarin hij zei dat hij niet was gebonden aan het klimaatakkoord.
Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren (D66) zegt vanochtend dat het een illusie is dat er nooit discussie is binnen een coalitie van vier partijen. “Die zullen ook af en toe heftig zijn. Laat het dan ook maar een keer knetteren. Ik vind het jammer dat het moet met allemaal spierballentaal, maar inmiddels gaan wij weer gewoon vergaderen.”
Dijkhoff zal zijn achterban dus vooral nog eens onder ogen moeten komen, als de coalitie tot klimaatmaatregelen is gekomen. En misschien moeten uitleggen dat ‘de drammers’ hem aan zijn eerdere afspraken hebben gehouden !!
Telegraaf 19.01.2018
Gatenkaas
In politiek Den Haag woedt een hevige strijd over de kostenverdeling van het klimaatbeleid. Deze week zei premier Rutte dat uit de doorrekening van het CPB moet blijken dat ’het bedrijfsleven fair meedoet’. Maar die lastenverdeling is helemaal niet te maken, stelt de Rabo-analyse. „Veel kosten van het klimaatakkoord zullen ook over drie maanden niet duidelijk zijn”, zeggen de economen over de CPB-exercitie.
Het klimaatakkoord is een financiële gatenkaas. Veel kosten zijn ongedekt of verborgen en onduidelijk is wie ervoor opdraait. Daardoor zal het Centraal Planbureau (CPB) niet kunnen berekenen hoeveel lasten de burgers op hun nek gaan krijgen.
Die conclusie is te trekken uit de grondige kostenanalyse die het economisch bureau van de Rabobank heeft gemaakt op verzoek van De Telegraaf. De Rabo-economen voorzien dat de doorrekening van het CPB ’complex en incompleet’ zal zijn. Die doorrekening wordt na de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) voorzien.
Analyse Klimaatakkoord 13.03.2019 klaar
De planbureaus komen voor de provinciale verkiezingen met een analyse over de effecten en kosten van het klimaatakkoord.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) zijn gevraagd om een doorrekening van de ruim 600 groene plannen te maken. De voltallige oppositie in de Tweede Kamer heeft vorige week geëist dat de informatie over de kosten vóór de verkiezingen naar buiten komt.
Het PBL en CPB laten weten dat ze op woensdag 13 maart 2019 met hun analyses komen. Dat is een week voor de verkiezingen. „De planbureaus achten het van belang om hun bevindingen zo spoedig mogelijk te kunnen laten meewegen in de voortgaande discussie over het klimaatakkoord”, zo laten de planbureaus in een verklaring weten.
De coalitiefracties reageren vrij laconiek op het nieuws dat Nederland de milieudoelen niet haalt. Niemand wil de druk over het klimaat nog verder opvoeren.
De klimaatdoelen voor 2020 raken uit zicht. Moet het kabinet beter zijn best doen om in de buurt te komen van de gemaakte afspraken? Of moeten de doelen van tafel en moet er een nieuw, realistisch scenario komen – Klimaatplan B – om minder ambitieuze klimaatdoelen te halen?
Telegraaf 24.01.2019
Het huidige kabinetsbeleid volstaat niet om de voor volgend jaar gestelde klimaatdoelen te halen.
Urgenda sleepte de Nederlandse staat voor de rechter, omdat die doelen met het huidige beleid niet gehaald zouden worden. De rechter gaf de duurzaamheidsorganisatie meermaals gelijk. Het Hof beoordeelde eind vorig jaar dat de staat maatregelen moest nemen.
In de door actiegroep Urgenda aangespannen rechtszaak kreeg de overheid tot twee keer toe opdracht de uitstoot van CO2 met minstens een kwart terug te dringen ten opzichte van 1990. Maar de teller blijft volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) steken op iets meer dan een vijfde, bevestigen Haagse bronnen.
CO2 uitstoot
Nederland heeft bij de klimaatakkoorden van Parijs afgesproken dat het de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met een kwart moet hebben verminderd ten opzichte van 1990. Daarvoor zijn ingrijpende maatregelen nodig, bijvoorbeeld het vervroegd sluiten van meerdere kolencentrales.
Het doel van het klimaatakkoord is helder: in 2030 moet Nederland dus minimaal 49 procent minder broeikasgassen uitstoten ten opzichte van 1990. Maar dan moet de politiek wel keuzes maken, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
De doelstelling voor 2030 staat in het regeerakkoord van het kabinet. Rutte III wil ook binnen de EU het voortouw nemen.
Duurzaamheidsorganisatie Urgenda heeft zelf berekeningen gemaakt hoe het doel uit de zogenoemde Urgenda-rechtszaak gehaald kan worden. In deze, door de actiegroep tegen de staat aangespannen zaak, heeft de rechter beslist dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 25 procent moet zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Maar dat doel wordt bij lange na niet gehaald, blijkt uit berekeningen die vrijdag officieel bekend worden, maar sinds maandag al rondzingen in Den Haag. Volgens bronnen in Den Haag zal de daling van de uitstoot waarschijnlijk blijven steken rond de 20 procent.
Het kabinet moet de uitstoot van CO2 naar aanleiding van de zogenoemde Urgenda-zaak mogelijk met 9 megaton meer terugbrengen. De kans is hierdoor groot dat het kabinet op korte termijn nog eens extra ingrijpende maatregelen moet nemen om het klimaatprobleem aan te pakken, zo bevestigen Haagse bronnen tegen de NOS.
De rechter heeft in oktober 2018 in een door Urgenda aangespannen rechtszaak bepaald dat Nederland de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25 procent moet hebben teruggebracht ten opzichte van 1990. Dat percentage lijkt bij lange na niet gehaald te worden. De Nederlandse Staat heeft een zorgplicht en moet burgers beschermen, vindt de rechter.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PLB) keek afgelopen weken naar de gerechtelijke uitspraak en komt komende vrijdag met de definitieve doorrekening.
Deze maatregelen staan los van het klimaatakkoord, waar het kabinet nu mee bezig is. In dat akkoord wordt gezocht naar besparingen voor een langere termijn tot 2030. De berekening van het Planbureau voor de Leefomgeving kan nog enigszins veranderen, pas vrijdag stellen ze het definitieve getal vast.
CO2 belasting
Jesse Klaver is ‘levensgevaarlijk bezig’ met zijn wetsvoorstel voor een nationale CO2-belasting. Dat heeft voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW vanmorgen gezegd bij het NPO Radio 1-programma 1op1. Volgens De Boer verspreidt de GroenLinks-voorman ‘fake news’ en is hij ‘straks verantwoordelijk voor 50.000 klimaatwerklozen’.
Het kabinet-Rutte III toont nauwelijks ambitie om de zorgkosten in de toekomst binnen de perken te houden. Die scherpe kritiek uit Ruben Wenselaar, topman van de grote zorgverzekeraar Menzis, morgen in een interview met deze krant.
De zorgkosten rijzen momenteel de pan uit. Maar we willen allemaal het beste van het beste en daar zit nu eenmaal een behoorlijk prijskaartje aan. Dat moeten we accepteren, stelt Wenselaar.
Asielbeleid
Was het eerst de beurt aan de VVD, nu zoeken CDA en D66 de randen van de coalitieafspraken op. Want amper bekomen van de wrevel over VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff en zijn uitspraken over het klimaat, gooien nu coalitiepartners CDA en D66 een steen in de vijver.
Zo werd het ook in het regeerakkoord vastgelegd. Naar de letter van die afspraak verandert er niets, maar naar de geest ervan wel degelijk. De facto zouden meer kinderen in aanmerking kunnen gaan komen voor asiel.
Vraag is wat de nieuwe verstandhouding op asiel doet met de sfeer binnen de coalitie, die de afgelopen week al ijzig is geworden. Zo waren coalitiepartners Sybrand Buma (CDA), Rob Jetten (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) niet te spreken over de ronkende teksten van VVD-leiders Mark Rutte en Dijkhoff. De premier wilde raddraaiers die met oud en nieuw hulpverleners aanvallen ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar slaan’. Zulke teksten van een premier ‘kunnen niet’, aldus Buma.
Drammer
Maar de hele coalitie verslikte zich een week geleden vooral door de spierballentaal van Dijkhoff, die in De Telegraaf zei het klimaatakkoord niet zomaar ‘even te gaan uitvoeren’. ,,Het is niet mijn akkoord,’’ aldus Dijkhoff. Ook dat was naar de letter juist: het parlement (en Dijkhoff) dus, hebben alleen nog maar klimaatvóórstellen gekregen. Een akkoord is er nog lang niet. Maar omdat Dijkhoff zijn collega Rob Jetten ook nog als ‘klimaatdrammer’ typeerde en zei dat het klimaatakkoord een kabinetscrisis waard was, vielen er achter de schermen de hele week harde woorden.
Burgerinitiatief
Presentator Tim Hofman, die een burgerinitiatief voor een beter kinderpardon was begonnen, is verheugd met het standpunt van het CDA. Eerder – toen hij met 250.000 handtekeningen naar de Tweede Kamer ging – gaf hij al aan dat die partij de sleutel tot een verbeterd kinderpardon in handen had. Op Twitter reageert hij vandaag: ,,CDA is wakker. Goddomme, wat een goed nieuws. Ongelooflijk.”
Regeringspartijen CDA en D66 willen het kinderpardon verruimen. Daarmee lijkt er een Kamermeerderheid te zijn, maar of er de komende tijd daadwerkelijk iets verandert, is vooralsnog onduidelijk. Tot die tijd leidt alleen al de suggestie van een versoepeling van het kinderpardon tot nieuwe hoop bij een groep van honderden afgewezen asielkinderen en hun ouders.
“Deze groep grijpt iedere strohalm aan, of dat nu nieuwe verkiezingen, een verkiezingscampagne of een petitie is. Ook dit plan van CDA en D66 zal ongetwijfeld nieuwe hoop zijn voor ze”, zegt onderzoeker Jelmer Brouwer.
Brouwer deed voor VN-organisatie IOM onderzoek naar redenen waarom afgewezen gezinnen niet vertrekken uit Nederland. Daaruit bleek dat hoop op een verblijfsvergunning, naast de lange tijd die gezinnen met kinderen al in Nederland waren en de veiligheidssituatie in het land van herkomst, een belangrijke reden is om niet terug te keren.
De groep met veelal schrijnende gevallen bestaat uit 740 minderjarigen die al zeker vijf jaar in Nederland zijn en moeten vertrekken omdat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon. Zij vertrekken amper, bleek onlangs uit cijfers die de NOS opvroeg bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Het lijkt er vooralsnog niet op dat een aanpassing van de huidige kinderpardonregeling er ook snel komt. CDA en D66 willen eerst het rapport van de commissie Van Zwol afwachten. Die doet onderzoek naar de redenen voor het langdurige verblijf van vreemdelingen en komt naar verwachting in juni met zijn conclusies. Ook staatssecretaris Harbers wil eerst de uitkomsten van het onderzoek afwachten.
Kinderpardon
Het zogenoemde kinderpardon was een regeling uit 2012, waardoor kinderen van asielzoekers die langer dan vijf jaar in Nederland woonden en eigenlijk het land uit moesten, toch konden blijven. Er kwam een jaar later een tijdelijke overgangsregeling, maar nog steeds kunnen kinderen ervoor in aanmerking komen. Wel moeten ze dan aan specifieke voorwaarden voldoen.
De supermarktprijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari 2019moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.
AD 04.01.2019
Bovendien vragen velen zich af: wat heeft dit kabinet in het eerste jaar eigenlijk voor elkaar gekregen? Voor grote onderwerpen zoals de snelle stijging van de AOW-leeftijden de pensioenendie niet meestijgen, is geen oplossing gevonden.
Lonen
De eerste cijfers van de loostrookjes vallen toch echt wel wat tegen !!!!
Hoofdpijndossier
Het komende jaar is cruciaal voor het kabinet-Rutte III, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Het wordt het jaar van de waarheid. Want de grote ‘verbouwingen’ die het kabinet nog op zijn lijstje heeft staan, moeten dan hun beslag krijgen.” Het gaat dan vooral om verbouwingen die vorig jaar niet zijn gelukt en als hoofdpijndossiers op tafel zijn blijven liggen.
Welke onderwerpen zijn blijven liggen?
– Betere positie zzp’ers. Het kabinet slaagde er in 2018 niet in met een plan te komen om de lage tarieven en schijnzelfstandigheid van zelfstandigen aan te pakken. En om voor zzp’ers een betere arbeidsongeschiktheidsverzekering en een goede pensioenopbouw te regelen. Er werd een onderzoek ingesteld dat in 2019 uitkomst moet bieden.
– Besluit over de opening van Lelystad Airport om vakantievluchten van Schiphol over te nemen. De opening is al twee keer uitgesteld en nog steeds is het onzeker of het in 2020 wel gaat lukken. “Het wordt steeds ingewikkelder“, zei minister Van Nieuwenhuizen onlangs.
– Een nieuw pensioenstelsel. In november klapte het overleg tussen werkgevers, vakbonden en het kabinet over een pensioenstelsel voor de toekomst. De verwachting is dat minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zelf met een nieuw voorstel komt. Is dit alles reden tot paniek
Door de tegenvallende resultaten op de beurs en de lage rente zijn de dekkingsgraden afgelopen jaar flink gedaald. Daardoor klapte In november pensioenoverleg. Als dit jaar de beurs weer tegenvalt moet er volgend jaar waarschijnlijk gekort gaan worden op pensioenen. Moeten we ons zorgen maken? Zeven vragen aan hoogleraar economie Lans Bovenberg van Tilburg University over het pensioenstelsel in 2019.
De beurzen storten in, vorig jaar verloor de AEX tien procent. Moeten we ons zorgen gaan maken over onze pensioenen?
,,Het valt allemaal wel mee. Dit was te verwachten, 2018 was een slecht beursjaar. De rente is ook gezakt, dat doet de dekkingsgraden niet goed. Er zijn regels rondom de pensioenen. Een aantal fondsen kunnen in 2020 gaan korten als de beurs dit jaar weer tegenvalt.’’
Bovendien heeft Nederland het beste pensioenstelsel ter wereld, blijkt uit een groot internationaal onderzoek. In de Global Pension Index, een studie van pensioenadviesbureau Mercer waarbij de stelsels van 34 landen worden vergeleken, komt het Nederlands model als beste uit de bus.
– Het ontwerp-klimaatakkoord, dat op 21 december is gepresenteerd. Na doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau zal het kabinet bekijken welke voorstellen voor CO2-reductie het overneemt. Belangrijke vraag daarbij is of de maatregelen niet te veel op de koopkracht van de burger drukken. En uiteindelijk het Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!!
En dan zijn er nog verkiezingen. “Die zullen meer dan ooit ook over het succes van dit kabinet gaan”, zegt Fresen. “Want als de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie haar meerderheid in de Eerste Kamer kwijtraakt, moeten ze bij andere partijen aankloppen. Terwijl het nu, met vier partijen, al enorm lastig is om het steeds eens te worden en iedereen zijn punten te gunnen.”
Volgens Fresen hoopt Rutte III dat het verlies zal meevallen en dat de steun van de SGP voldoende is om dingen voor elkaar te krijgen. “Dat hangt erg af van de vraag of de oppositiepartijen hun kiezers weten te motiveren te gaan stemmen.”
Coalitiepartij CDA doet het altijd redelijk goed bij Provinciale Staten-verkiezingen, zegt Fresen. En de ChristenUnie staat op winst in de Peilingwijzer. De VVD deed het bij de vorige Statenverkiezingen heel slecht en heeft dus niet veel te verliezen ten opzichte van 2015. Bijna alles hangt af van D66. Die partij hoopt met een goed klimaatakkoord de concurrentie aan te kunnen met bijvoorbeeld GroenLinks.”
Verkiezingen in 2019
– 20 maart 2019: Provinciale Staten
– 23 mei 2019: Europees Parlement
– 27 mei 2019: Eerste Kamer
Kortom, het kabinet presenteert voor 2019 mooie koopkrachtcijfers, maar zadelt de burger ook op met een btw-verhoging en stijgende energiekosten.
Ruim een jaar geleden deed premier Rutte een belofte aan de bevolking. Bij de presentatie van het regeerakkoord zei hij dat het goed gaat met Nederland, maar dat ‘te veel mensen dat nog niet voelen in hun persoonlijk leven’.
“Dat moet beter. Dit kabinet gaat er voor zorgen dat de gewone, normale Nederlander er echt op vooruit gaat.” Wie dat precies is, die ‘gewone, normale Nederlander’, liet de premier overigens in het midden.
Over die belofte: met enige trots presenteerde het kabinet vlak voor het kerstreces de nieuwe koopkrachtcijfers. En het moet gezegd, vrijwel alle Nederlanders krijgen het komende jaar meer te besteden.
Een belangrijke oorzaak is het verlagen van de inkomstenbelasting. Het credo van dit derde kabinet-Rutte luidt niet voor niets: werken moet lonen. Arbeid wordt minder belast. Ook voor gezinnen zijn er prettige extraatjes, zoals een hogere kinderbijslag en meer kinderopvangtoeslag.
De koopkracht stijgt volgens dit kabinet met gemiddeld 1,6 procent; uiteindelijk moet 96 procent van alle huishoudens er in 2019 op vooruit gaan.
Er is ook minder goed nieuws, dat logischerwijs ook minder hard van de daken wordt geschreeuwd. Een hogere zorgpremie, een verhoging van het lage btw-tarief (van 6 naar 9 procent) en een (forse) stijging van de energierekening. Het kabinet hoopt dat de burgers vooral het zoet zullen onthouden, niet het zuur.
Belastingen
– Dit kabinet wil in 2021 een belastingstelsel invoeren bestaande uit nog maar twee schijven. Vooralsnog zijn het er vier. In 2019 veranderen de tarieven van alle schijven. In het nieuwe jaar wordt over de eerste 20.000 euro (eerste schijf) 36,65 procent belasting betaald. Dat is een lichte verhoging; het was 36,55 procent. Over de tweede schijf (tussen 20.000 en 34.000 euro) daalt het tarief van 40,85 naar 38,10 procent. Dat geldt ook voor de derde schijf (tussen 34.000 en 68.500 euro). Inkomen boven de 68.500 (vierde schijf) wordt voortaan voor 51,75 procent belast. Dat was 51,95.
– De algemene heffingskorting stijgt. Hoe lager het inkomen, hoe hoger het belastingvoordeel. De maximale korting stijgt met 212 euro.
– De arbeidskorting, een ander voordeel voor werkenden, neemt ook toe. De maximale korting stijgt in 2019 met 150 euro. Hier profiteren mensen van met een inkomen tot 41.000 euro.
– Ook de ouderenkorting, een belastingvoordeel voor gepensioneerden, stijgt. De maximale korting groeit met 178, naar in totaal 1596 euro.
– Vrijwilligers kunnen jaarlijks tot 200 euro meer belastingvrij vergoed krijgen, tot een bedrag van 1700 per jaar.
Consumenten
– Het lage btw-tarief gaat omhoog, van 6 naar 9 procent. Dat betekent in de eerste plaats dat boodschappen duurder worden. Volgens het kabinet is het gevolg dat een volle kar boodschappen van 100 euro voortaan 102,83 kost. Dat lijkt te overzien. Maar de btw-verhoging geldt ook voor bloemen, boeken, een bezoek aan de kapper, museum of pretpark en het laten verbouwen van je huis.
– De energierekening stijgt aanzienlijk. Energiebedrijven verhogen hun tarieven voor gas en elektriciteit, het kabinet verhoogt de belasting op aardgas en verlaagt de belastingkorting op de energienota (met 51 euro). Bovendien stijgt de toeslag die iedereen betaalt voor duurzame energieprojecten. Het kabinet zegt dat huishoudens met een gemiddeld energieverbruik 130 euro meer kwijt zijn. Dat kan dus ook (veel) meer zijn.
– Roken wordt duurder; de accijnzen gaan verder omhoog. Voor een pakje met twintig sigaretten bent u 6 cent meer kwijt. De prijs van een pakje shag van 40 gram gaat met 11 cent omhoog.
– De kosten van een nieuw paspoort stijgen. Een gemeente mag maximaal 6,07 euro meer vragen. Een paspoort kost in 2019 maximaal 71,37 voor volwassenen en 53,97 euro voor kinderen. Een identiteitskaart kan 5,78 euro duurder worden. Maximaal 56,83 voor volwassenen en 29,95 voor kinderen.
– Een postzegel kost voortaan 87 cent. Dat was 83 cent.
– Door de stijgende huizenprijzen komen woningen met een maximaal aankoopbedrag van 290.000 euro in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Vorig jaar lag de grens op 265.000 euro. Deelnemers aan het waarborgfonds hoeven ook nog maar 0,9 procent van de aankoopprijs te storten, in plaats van 1 procent nu.
– Chronisch zieken die thuis ondersteuning nodig hebben, via de Wmo, betalen daar vanaf dit jaar een lagere eigen bijdrage voor. Er komt een vast tarief van 17,50 euro per vier weken. Vooral voor mensen die nu een groot deel van de maatschappelijke ondersteuning zelf betalen, is dat een grote verandering. Zo wil het kabinet de stapeling van zorgkosten voorkomen. Gemeenten hebben de vrijheid om zelf eventueel een nog lager tarief dan 17,50 euro te vragen. Bijvoorbeeld bij mantelzorg of voor huishoudens met een minimuminkomen.
– Er komt een maximum aan de eigen bijdrage voor medicijnen. Deze eigen bijdrage wordt nu gevraagd als iemand duurdere merkmedicijnen wil hebben in plaats van de goedkopere variant die de apotheker meegeeft. De eigen bijdrage voor duurdere varianten medicijnen wordt 250 euro maximaal.
– De maximale zorgtoeslag voor alleenstaanden stijgt met 50 euro tot 1.189. De maximale zorgtoeslag voor partners groeit met 193 euro naar 2.314.
Gezin
– De maximale toeslag voor kinderdagopvang stijgt van 7,45 naar 8,02 euro per uur. Voor buitenschoolse opvang daalt de vergoeding van 6,95 naar 6,89 euro. Voor gastouders verandert het terug van 5,91 in 6,15 euro.
– De kosten van dagopvang stijgen waarschijnlijk. Dit jaar moet er één verzorger per drie baby’s zijn. Nu is de verhouding één op vier. De buitenschoolse opvang wordt vermoedelijk goedkoper, omdat één medewerker vanaf nu toezicht mag houden op twaalf kinderen in plaats van de huidige tien.
– Vanaf 1 april stijgt de kinderbijslag voor kinderen tot en met 5 jaar van 201,05 euro per kwartaal naar 216,55. Voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar stijgt het bedrag van 244,13 euro naar 263,88 en voor kinderen tot 18 jaar van 287,21 naar 309,46.
– Het betaald geboorteverlof voor partners stijgt van twee dagen naar één werkweek.
– Partners, kinderen en ouders van slachtoffers kunnen smartengeld claimen voor de schade die zij zelf ondervinden. Hun naaste moet dan wel zijn overleden of ernstig en blijvend letsel hebben. De hoogte van de vergoeding die de aansprakelijke persoon moet betalen ligt tussen 12.500 en 20.000 euro.
– Vreemdelingen met een betaalde baan krijgen een vrijstelling voor het deel van het inburgeringsexamen dat over de Nederlandse arbeidsmarkt gaat. Voorwaarde is wel dat een kandidaat in de afgelopen twaalf maanden minimaal zes maanden lang 48 uur per maand heeft gewerkt.
Ouderen
– Voor mensen die regelmatig van baan wisselen wordt het makkelijker om een klein pensioen mee te nemen naar een nieuw fonds. Uitvoerders moeten de inbreng van potjes met een uitbetaling van 2 tot 466 euro per jaar straks accepteren. Voorheen kregen mensen deze potjes in één keer uitbetaald als ze van baan wisselden.
– De AOW-leeftijd stijgt van 66 jaar naar 66 jaar en vier maanden.
Lees ook:
Aan de grens zijn ze niet bang voor de BTW-verhoging
Vooral ondernemers aan de grens zullen lijden onder de verhoging van het lage btw-tarief. Maar in het grensplaatsje Glanerbrug maakt niemand zich echt zorgen.
Een groene toekomst is er alleen voor de rijken: de eco-elite
Het nieuwe jaar staat voor de deur en daarom blikt Elsevier Weekblad vooruit. Wat worden de grootste uitdagingen voor Rutte III voor Rutte III in 2019? Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?
1. Het klimaatakkoord ten uitvoer brengen
Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier.
Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst. Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.
VVD en CDA zijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen. De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen.
Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO2-uitstoot niet zullen verminderen.
VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.
D66
✔@D66
Dit #klimaatakkoord gaat over de toekomst. Nederland laat eindelijk leiderschap zien!
We gaan huizen isoleren Elektrische auto’s worden betaalbaar Vervuilende industrie betaalt klimaatboete Iedereen kan meedoen
De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont.
Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’
In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’
Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.
Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.
2. Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement
Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?
Thierry Baudet
✔@thierrybaudet
De waanzin gaat door. Dictatoriale maatregelen door een volkomen losgeslagen VVD/CDA-kabinet met een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer. Dit moet echt stoppen. Word NU lid van #FVD en help ons op 20 maart via de Eerste Kamer dit beleid te cancelen. http://Fvd.nl
De Telegraaf✔@telegraaf
Wie niet meegaat, wordt keihard beboet. Dat blijkt uit de honderden voorstellen in het klimaatakkoord. https://www.telegraaf.nl/nieuws/2951008/klimaatkassa-vvd-en-cda-losgeslagen-van-achterban … 850
De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.
Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent.
Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.
Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.
3. Schiphol overvol
Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.
Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.
Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.
Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.
Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.
Lelystad
Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.
De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.
Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.
De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen.
Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.
Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.
5. Het Kinderpardon
Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon.
Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.
De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen.
Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.
Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.
Maar dat hoort erbij als je met vier heel verschillende partijen bij elkaar zit, zegt de premier. Politiek verslaggever Arjan Noorlander denkt dat het chagrijn nog niet is verdwenen.
NOS 18.01.2019 “Wij maken er geen geheim van dat dit een pittige week was”, zegt premier Rutte op de vraag hoe de sfeer in de coalitie is. Verschillende kabinetsleden lieten vanmorgen weten dat er stevig is gesproken tussen de vier regeringspartijen na het interview van VVD-fractieleider Dijkhoff in De Telegraaf van vorig weekend.
Coalitieleider Rutte vindt dat dit erbij hoort. “Het zijn vier heel verschillende partijen. En dan kunnen zich altijd dingen voordoen, waardoor de gezonde spanning die er altijd is, oploopt. En dat was deze week het geval.” Hij spreekt van “een stevig interview” van Dijkhoff “dat nog even na-echoot”.
Of de kwestie nu is opgelost, weet de VVD-premier naar eigen zeggen niet. “Ik kan toch niet besluiten dat iedereen weer 100 procent van elkaar houdt?” Volgens hem is daar na een goed gesprek nu tijd voor nodig.
‘Flinke deuk’
Volgens politiek verslaggever Arjan Noorlander is de lucht achter de schermen nog niet geklaard. “Het vertrouwen in Dijkhoff en de VVD heeft een flinke deuk opgelopen. De drie andere coalitiepartijen – CDA, D66 en ChristenUnie – vragen zich af of het de VVD nog wel menens is met het klimaat.”
Hij zegt dat het chagrijn nog niet weg is. Dijkhoff leek in zijn interview afstand te nemen van het ontwerp-klimaatakkoord waarover maanden is onderhandeld. Hij noemde D66-fractievoorzitter Jetten een drammer en stelde dat hij liever het kabinet laat vallen, dan dat hij gewone mensen voor de kosten laat opdraaien.
Die dingen nemen de coalitiegenoten hem nog steeds kwalijk. “Vooral ook omdat Dijkhoff zelf in het zogenoemde cockpit-overleg met alle klimaat-betrokkenen van de coalitie, actief een rol heeft gespeeld. Hij kwam volgens betrokkenen zelfs met het voorstel om de vliegtaks, die nu 7 euro wordt, te verdubbelen”, zegt Noorlander.
‘Het knettert weleens’
Voor aanvang van de wekelijkse ministerraad gaven de vicepremiers De Jonge (CDA) en Ollongren (D66) toe dat het er hard aan toeging in het coalitieoverleg van afgelopen maandag. Maar volgens hen is de kou inmiddels uit de lucht. “In ieder huwelijk knettert het weleens”, zegt De Jonge: “Maar we gaan nu weer aan de slag met de afspraken over het klimaat. We hebben als kabinet een opdracht en die is niet veranderd.”
Ollongren zei dat iedereen deze week heeft kunnen zien dat er af en toe discussie is. “Maar ik denk ook dat we dat weer netjes hebben afgerond. We zijn allemaal volwassen mensen.”
D66-staatssecretaris Van Veldhoven concludeerde: “U snapt allemaal dat het fijner is als je unaniem staat voor een klimaatakkoord dat je naar buiten brengt. En de heer Dijkhoff heeft daar in De Telegraaf een andere opmerking over gemaakt.”
De voorstellen uit het klimaatakkoord worden nu doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Daarna zal het kabinet een keuze maken en die voorleggen aan de Tweede Kamer. Dat is na de Provinciale Statenverkiezingen in maart.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander vroeg premier Rutte naar de spanningen in de coalitie in Het gesprek met de minister-president.
Telegraaf 18.01.2019 De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag. Hij sprak van een „pittige week.”
Dijkhoff haalde in een groot interview in De Telegraaf uit naar het concept-Klimaatakkoord, noemde D66-leider Rob Jetten een „drammer” en sloot een kabinetscrisis over de zaak niet uit. Zijn woorden vielen slecht bij de leiders van coalitiepartners CDA, D66 en ChristenUnie. Maandag in het coalitieoverleg werd de zaak uren besproken.
Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. „Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.
AD 18.01.2019 ,,Het was een pittige week’’, zei minister-president Mark Rutte over de klimaatruzie in de coalitie. ,,Het knetterde en dat hoort bij dit vak.’’
Rutte leek op de coalitiepsycholoog toen hij zei: ,,Ik heb niet de zekerheid dat iedereen honderd procent van elkaar houdt. Dat kan ik niet beslissen voor anderen. Daar is ook tijd voor nodig.’’ Hij schetste dat tussen ,,elkaar mogen en van elkaar houden’’ verschillende tinten denkbaar zijn. Rutte gaf aan dat hij niet kon vertellen wat hij achter de schermen had gedaan om de ergernissen weg te werken. Behalve dat het een ‘mis is van concrete interventies en tijd’.
Kwaad bloed
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zette de afgelopen week kwaad bloed bij zijn regeringspartners CDA, D66 en ChristenUnie door te zeggen dat hij het klimaatakkoord niet zomaar ‘even te gaan uitvoeren’. Op zich is dat ook nooit de bedoeling geweest: in december zijn er door allerlei maatschappelijke organisaties alleen klimaatvóórstellen gedaan. Een akkoord is er nog lang niet.
Maar de vier regeringspartijen – ook Dijkhoff zelf – waren wel bij het opstellen van die voorstellen betrokken. Doordat Dijkhoff zijn collega Rob Jetten een ‘klimaatdrammer’ noemde en suggereerde dat het klimaatakkoord hem een kabinetscrisis waard was, kregen de andere drie regeringspartijen de indruk dat de VVD zich niet meer aan de afspraken wilde houden.
Achter de schermen vielen er harde woorden deze week. ,,Het knetterde’’, aldus vicepremier Hugo de Jonge (CDA) vanochtend. De fractievoorzitters van de coalitiegenoten dwongen Rutte dinsdag tijdens het vragenuur te herhalen dat Dijkhoff zich nog steeds gebonden voelt aan de afspraken uit het regeerakkoord.
Rutte denkt nog steeds dat het allemaal goed komt. ,,Ik ben er van overtuigd dat we eruit komen. We onderschrijven allemaal de noodzaak om te komen tot een reductie van de CO2-uitstoot.’’
NU 18.01.2019 Alle oppositiepartijen willen nog voor de verkiezingen van de Provinciale Staten, die uiteindelijk de Eerste Kamer kiezen, de doorgerekende klimaatplannen van het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in handen krijgen.
Dat laten de fractievoorzitters van GroenLinks, PVV, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS, SGP, DENK en FvD (samen goed voor 74 zetels) in een gezamenlijke brief weten aan de directeuren van de planbureaus, Klimaatakkoord-voorzitter Ed Nijpels en minister Eric Wiebes van Klimaat.
“We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten”, schrijven de politici.
In december werd een concept-Klimaatakkoord gepresenteerd. Na de doorrekeningen van het CPB en PBL gaat het kabinet met een “finale versie” met de Tweede Kamer in debat. Er wordt in Den Haag van uitgegaan dat die doorrekeningen pas na de Statenverkiezingen van 20 maart binnen zullen zijn.
“Daarom verzoeken wij u om de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, zodra deze gereed is, niet enkel naar het kabinet, maar op hetzelfde moment ook naar de Tweede Kamer te sturen”, schrijven de oppositieleden aan het kabinet en de planbureaus.
Kiezer heeft bij stembus geen invloed op plannen
De partijen stellen dat de kiezer bij de stembus zo geen invloed heeft op de klimaatplannen. Vanuit “democratisch oogpunt” mogen de cijfers niet over de verkiezingen heen worden getild.
Dinsdag deed GroenLinks-leider Jesse Klaver een vergelijkbare oproep aan premier Mark Rutte. Maar de minister-president verwees Klaver naar verantwoordelijk minister Wiebes. De planbureaus opereren onafhankelijk onder de vleugels van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Ook vrijdag tijdens de wekelijkse persconferentie van de premier wilde Rutte niet direct ingaan op het verzoek de cijfers eerder te delen met de oppositie. “Er is geen klimaatakkoord, er is een concept-klimaatakkoord”, zei Rutte. Bovendien vindt hij dat de Provinciale Statenverkiezingen over de provincies gaan en niet het klimaat.
Er moeten veel klimaatmaatregelen worden ingevoerd om in 2030 aan de doelstelling van 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 te voldoen. Daar is een breed maatschappelijk draagvlak voor nodig, zeggen de coalitie en het kabinet bij herhaling.
Dit draagvlak staat onder druk als kiezers niet kunnen stemmen zonder de gevolgen van de klimaatplannen te kennen, schrijft de oppositie. “Draagvlak voor politieke keuzes wordt ondermijnd als kiezers zich hierover niet hebben kunnen uitspreken. Dat schaadt het vertrouwen in de democratie”, aldus de opstellers van de brief.
Wiebes zei geen bezwaar te hebben tegen het verzoek, maar benadrukte wel dat hij er niet over gaat.
Voorzitter Ed Nijpels presenteert de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord aan Minister Wiebes. Het kabinet wil de uitstoot van CO2 door Nederland beperken met 49 procent in 2030 ten opzichte van 1990 – ANP
Alle oppositiepartijen willen voorkomen dat discussie over de klimaatmaatregelen over de verkiezingen van 20 maart heen wordt getild.
NOS 18.01.2019 De oppositie in de Tweede Kamer wil dat de doorrekening van het klimaatakkoord besproken wordt vóór de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart. De fractievoorzitters van alle oppositiepartijen hebben daarover een brief gestuurd aan minister Wiebes, voorzitter Nijpels van het Klimaatberaad, het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau.
De fractievoorzitters schrijven: “We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten.” Ze willen de rapporten ook tegelijk met het kabinet krijgen, en niet pas twee weken later, wanneer het kabinet ze al heeft beoordeeld.
Minister Wiebes reageerde na de ministerraad laconiek op de brief: “Ik vind ‘m zo wel op mijn bureau. We zullen het in het kabinet bespreken.” Hij wees er wel op dat het gebruikelijk is dat het kabinet als opdrachtgever de rapporten eerst zelf mag lezen. Op de suggestie van de fractievoorzitters dat hij de klimaatdiscussie over de verkiezingen heen wil tillen reageerde hij met gefronste wenkbrauwen.
Bespreekbaar
Ook premier Rutte vindt het verzoek in principe bespreekbaar. “Ik snap dat de oppositiepartijen dit interessant vinden”, zei Rutte. “Maar het blijft een doorrekening van een concept van het klimaatakkoord. De hele politieke besluitvorming en de keuze voor de verschillende maatregelen moet daarna nog gaan plaatsvinden.”
Rutte bevestigde nog eens dat het kabinet niet over de tijdsplanning van de planbureaus gaat, die bepalen zij zelf. “Het is niet de verwachting dat die doorrekeningen al in februari klaar zijn, zodat we in maart met de besluitvorming kunnen beginnen”, zei Rutte. Het definitieve klimaatakkoord is er dus sowieso niet voor de verkiezingen, verwacht hij.
Irritatie
Het Planbureau voor de Leefomgeving zegt over het verzoek van de oppositie na te denken en later met een reactie te komen. Het bureau wil in ieder geval voorkomen dat er een datum wordt genoemd die daarna toch niet haalbaar blijkt te zijn. Zeker zo vlak voor de verkiezingen zou dat erg onhandig uitkomen.
Vorige maand werden na maandenlange onderhandelingen de partijen van het Klimaatberaad het eens over maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Wat de precieze kosten voor iedereen zijn, is een politiek gevoelig punt. Deze week ontstond in de coalitie irritatie over uitlatingen van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff over de uitvoering van het akkoord.
Telegraaf 18.01.2019 De voltallige oppositie in de Tweede Kamer eist voor de Provinciale Statenverkiezingen openheid over de kosten van het omstreden Klimaatakkoord.
Op dit moment zijn de planbureaus de ruim zeshonderd groene maatregelen aan het doorrekenen. Wanneer de resultaten naar buiten komen is onduidelijk.
Alle oppositiepartijen hebben in een gezamenlijke brief aan VVD-minister Wiebes (Klimaat) en de planbureau-directeuren geëist dat de doorrekeningen voor de verkiezingen in maart openbaar worden gemaakt.
„Wij maken ons zorgen dat de coalitie zal proberen om hun oordeel over de cijfers en de richting van het klimaatbeleid over de aanstaande verkiezingen heen te tillen”, schrijven de fractievoorzitters van alle negen oppositiepartijen. „Draagvlak voor politieke keuzes wordt ondermijnd als kiezers zich hierover niet hebben kunnen uitspreken. Dat schaadt het vertrouwen in de democratie.”
Wiebes: heb ik niks mee te maken
De partijleiders willen vanuit ’democratisch oogpunt’ inzicht in de klimaatcijfers. „We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten.”
Minister Wiebes (Klimaat) laat weten dat de planbureaus onafhankelijk zijn en over hun planning gaan. Hij wil de oproep wel bespreken met de instituten en het kabinet.
AD 18.01.2019 De volledige oppositie in de Tweede Kamer wil nog voor de Provinciale Statenverkiezingen van maart duidelijkheid over de kosten van de klimaatplannen van het kabinet. Ze roepen het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving in een brief op na het doorrekenen de cijfers zowel naar de Kamer als het kabinet te sturen.
De negen fractievoorzitters die de brief ondertekend hebben, vrezen dat het kabinet de hele discussie rond het Klimaatakkoord over de stembusgang heen wil tillen. ‘We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten’, schrijven ze in de brief.
‘Daarom verzoeken wij u om de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, zodra deze gereed is, niet enkel naar het kabinet maar op hetzelfde moment ook naar de Tweede Kamer te sturen, zodat er zo snel mogelijk, op basis van alle feiten en cijfers, een openbaar debat kan plaatsvinden over nut en noodzaak van de voorgestelde klimaatmaatregelen.’
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) zei na de ministerraad vanmiddag dat hij er niet over gaat. ,,De planbureaus bepalen zelf hun timing.’’ Hij benadrukt het niet erg te vinden als de cijfers voor de verkiezingen komen. ,,Ik ben er niet zenuwachtig over. Als blijkt dat we te weinig tonnen CO2 besparen, dan plussen we die bij. Als de koopkracht ons niet bevalt, repareren we die.’’
Geen taboes
Premier Mark Rutte zei eerder deze week dat er ‘geen taboes’ bestaan rond het verminderen van de CO2-uitstoot, ook niet richting het bedrijfsleven. Hij sloot, na vragen van GroenLinks-leider Jesse Klaver, een CO2-belasting niet langer uit, ook al ligt de heffing zeer gevoelig binnen de coalitie. Zelf vindt hij het ‘spannender’ om bedrijven te prikkelen met nieuwe technieken de uitstoot terug te dringen, waarbij forse boetes dreigen als ze dat onvoldoende doen.
De coalitie wacht nu de uitkomst af van de berekeningen over de mogelijke gevolgen van de plannen uit het concept-Klimaatakkoord. Wanneer uit de doorberekeningen blijkt dat het plan met de prikkels en boetes niet werkt, ‘staan we open voor alternatieven’, aldus Rutte, die meermaals benadrukte dat het om een concept-akkoord gaat.
NU 17.01.2019 D66, ChristenUnie en CDA zijn niet overtuigd van het nieuwe plan van het kabinet voor de luchthaven Lelystad Airport. Volgens de regeringspartijen zet het nieuwe plan de deur open voor vliegmaatschappijen van buiten Schiphol.
“Dit is niet genoeg”, zegt Jan Paternotte van regeringspartij D66 over het nieuwe plan. Ook Eppo Bruins van de coalitiepartner CU en Mustafa Amhaouch van CDA laten weten niet overtuigd te zijn.
Lelystad moet vakantievluchten van Schiphol overnemen. Een eerder voorstel hiertoe kreeg geen groen licht van de Europese Commissie, omdat de herverdeling niet in overeenstemming is met de Europese richtlijnen. Dat een luchtvaartmaatschappij voorheen niet op Schiphol vloog, mag voor Lelystad Airport geen reden zijn om dat bedrijf te weigeren.
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) heeft nu een nieuw plan naar Brussel gestuurd. Daarin staat dat maatschappijen die verhuizen van Schiphol naar Lelystad voorrang krijgen bij de verdeling van de eerste 25.000 starts en landingen op Lelystad.
Paternotte: ‘Voor ons verandert er niets’
Bruins vraagt zich af hoe de minister met het nieuwe plan wil voldoen aan de wens van de Kamer. “Ik zie het muizengaatje nog niet.” Lelystad is alleen bedoeld om vakantievluchten van Schiphol over te nemen en mag niet zelfstandig groeien. Het nieuwe plan zet de deur open voor vliegmaatschappijen van buiten Schiphol.
D66 en ChristenUnie willen dat Lelystad alleen mag worden gebruikt voor vakantieverkeer afkomstig van Schiphol. “Voor ons verandert er niets”, aldus Paternotte. Zolang er geen antwoord uit Brussel is gekomen, wil hij dat er geen onomkeerbare stappen worden gezet en er geen besluit wordt genomen over de openstelling van Lelystad.
Het zal enkele maanden duren voordat Brussel reageert op het nieuwe voorstel.
Bedrijven mogen volgens plan naar alle bestemmingen vliegen
Volgens het nieuwe plan mogen maatschappijen vanaf Lelystad naar alle bestemmingen vliegen, mits het past “binnen de luchthaveninfrastructuur”. De bestemmingenlijst wordt geschrapt. In een eerder plan was het zo dat ze alleen mochten vliegen naar vakantiebestemmingen.
Ook staat er in het nieuwe plan dat de vrijgekomen ruimte op Schiphol alleen gebruikt mag worden voor vluchten met meer dan 10 procent overstappers.
De opening van Lelystad is al twee keer uitgesteld en is nu gepland voor 2020. In de omliggende provincies is veel weerstand tegen de uitbreiding. Er wordt gevreesd voor geluidsoverlast.
De vorige plannen werden afgekeurd door de Europese Commissie, omdat nieuwe aanbieders geen plaats zouden krijgen op de luchthaven.
NOS 17.01.2019 Minister Van Nieuwenhuizen heeft een nieuw plan gemaakt voor de verdeling van vluchten tussen Schiphol en Lelystad Airport. Ze hoopt daarmee de Europese Commissie te overtuigen, die tot nu toe opening van de luchthaven in Flevoland tegenhoudt.
Het kabinet wil dat Lelystad een overloopluchthaven van Schiphol wordt. Vakantievluchten moeten naar Lelystad, zodat er op Schiphol ruimte komt voor intercontinentale vluchten en vrachtvluchten.
Zelfstandige groei van Lelystad, door nieuwe aanbieders, was in de oorspronkelijke plannen niet de bedoeling. De Europese Commissie keurde die plannen af, omdat ze in strijd zouden zijn met concurrentieregels.
Prioriteit
Van Nieuwenhuizen schrijft aan de Tweede Kamer dat ze haar plannen daarom heeft aangepast. Er komt meer ruimte voor nieuwe aanbieders die willen vliegen vanaf Lelystad. Bij de verdeling van de eerste 25.000 slots wordt wel prioriteit gegeven aan vluchten die overgeheveld zijn vanaf Schiphol.
De ruimte die daardoor vrijkomt op Schiphol mag alleen gebruikt worden voor vluchten met veel overstappers, zogeheten transfervluchten. Er komt een lijst met toegestane bestemmingen. Op vluchten daarnaartoe is nu minimaal 10 procent van de passagiers een overstapper.
Ook voor Lelystad stond er in de oorspronkelijke plannen een lijst, met vooral vakantiebestemmingen. Die wordt nu geschrapt. “Dit houdt in dat maatschappijen vrij mogen kiezen waarheen ze vliegen, passend binnen de luchthaveninfrastructuur”, schrijft Van Nieuwenhuizen.
De opening van Lelystad is al twee keer uitgesteld. Van Nieuwenhuizen zei eerder dat ze gaat proberen de luchthaven per 2020 in bedrijf te hebben, maar dat het wel moeilijk zal worden.
NU 17.01.2019 Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.
De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Voor de ruimte die op Schiphol ontstaat komen alleen vluchten waarvan op dit moment minstens 10 procent van de passagiers overstapper (transferpassagier) is in aanmerking.
De minister wilde in eerste instantie vluchten die nu vliegrechten op Schiphol hebben naar Lelystad Airport verplaatsen. Op Schiphol zou door het verplicht naar Lelystad verplaatsen van die vluchten ruimte ontstaan voor nieuwe vluchten die van economisch belang voor Nederland zouden zijn. De luchthaven in Flevoland zou daarnaast niet autonoom mogen groeien.
De Europese Commissie stelde dat het op die manier verdelen van vluchten niet in overeenstemming is met de Europese richtlijnen. Lelystad Airport mag luchtvaartmaatschappijen niet weigeren omdat ze voorheen niet op Schiphol vlogen. Eerder hadden luchtvaartmaatschappijen al hun beklag gedaan over die regel.
Het besluit van de Europese Commissie dat het eerdere voorstel van de minister niet in lijn is met de Europese richtlijnen dwong minister Van Nieuwenhuizen ertoe met een nieuw plan te komen. Daarin staat dus dat maatschappijen die voor Lelystad Airport kiezen zelf mogen weten naar welke bestemmingen ze vliegen. De lijst met bestemmingen voor de luchthaven wordt geschrapt.
Minister onderzoekt belangstelling voor Lelystad Airport
De komende maanden laat de minister onderzoeken hoe groot de belangstelling bij luchtvaartmaatschappijen is om vluchten van Schiphol naar Lelystad Airport te verplaatsen.
De Europese Commissie moet het nieuwe plan dat maatschappijen moet verleiden voor Lelystad te kiezen nog beoordelen en bekijken of het voldoet aan de Europese regels. Die Europese regels schrijven onder meer voor dat de minister de ruimte op Lelystad Airport niet exclusief aan maatschappijen die al op Schiphol vliegen mag geven.
Lelystad Airport moet in 2020 open
In de brief die minister Van Nieuwenhuizen vrijdag heeft gestuurd staat geen datum over wanneer Lelystad Airport open kan gaan voor commerciële vluchten. Ze streeft ernaar om de luchthaven in 2020 in gebruik te nemen, maar vorige maand stelde ze dat het wel “steeds ingewikkelder” is geworden.
De opening van Lelystad Airport is al twee keer eerder uitgesteld. Bewoners van de provincies rondom Flevoland zijn fel tegen de komst van commerciële vluchten vanaf Lelystad Airport. Ze vrezen geluidsoverlast doordat de vliegtuigen tientallen kilometers lang lager moeten blijven vliegen, omdat ze anders het vliegverkeer dat Schiphol nadert in het luchtruim in de weg zitten.
Pas na een herindeling van het luchtruim, in 2023, kunnen de vliegtuigen vanaf Lelystad Airport direct naar grote hoogte stijgen.
NU 14.01.2019 De stevige uitlatingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff gaan uiteindelijk weinig effect hebben, is de conclusie die werd getrokken na overleg tussen de coalitiepartijen.
Volgens ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers is tijdens het overleg tussen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken dat koers wordt gehouden en dat de partijen het wel degelijk eens zijn over de klimaatdoelen.
Premier Mark Rutte weigert verder in te gaan op de uitlatingen van fractievoorzitter Dijkhoff, die zaterdag uithaalde naar voorman Rob Jetten van D66. Hij suste vooraf al wel dat zijn coalitiepartners “toch niet van marsepein” zijn en wel een stootje kunnen hebben. Segers tilt ook niet zwaar aan “de toon” die Dijkhoff aansloeg, zei hij na afloop van het coalitieoverleg voor de microfoon van BNR Nieuwsradio.
Jetten en Segers hadden voor aanvang een “stevig gesprek” met de coalitiepartners aangekondigd. Beide fractievoorzitters belden in het weekend ook al met hun VVD-collega Dijkhoff, nadat die de verhoudingen in de broze regeringscoalitie onder druk had gezet.
Dijkhoff zei in De Telegraaf het conceptklimaatakkoord dat vorige maand werd gepresenteerd niet zomaar over te willen nemen en verbond het lot van de coalitie aan de kwestie. D66 en CU deden daarop prompt hetzelfde.
‘Zonder klimaatakkoord geen kabinet’
Segers benadrukte zaterdag dat het klimaatakkoord deel uitmaakt van het regeerakkoord. “Het is een heel nuchtere constatering. Als we geen klimaatakkoord hebben, hebben we geen kabinet.”
Ook Jetten, die door Dijkhoff dit weekend een “drammer” werd genoemd, wees op het regeerakkoord. “Ik heb zelf de voorpagina van De Telegraaf vooral gezien als de aftrap van de VVD-campagne met stoere taal”, aldus de D66-leider.
Jettens partijgenoot Kajsa Ollongren wilde over Dijkhoffs uithaal wel kwijt dat ze “niet van dat soort woorden houdt”. De vicepremier zelf zou ze niet gebruiken, maar Jetten had “er niet heel lang wakker van gelegen”.
CDA-leider Sybrand Buma was dit weekend de enige die niet direct dreigende taal uitsloeg in reactie op Dijkhoffs uitspraken. Inhoudelijk is hij het op een aantal punten wel eens met zijn VVD-collega. Hij loste afgelopen zomer al een soortgelijk schot voor de boeg.
Telegraaf 14.01.2019 Er is maandag ’een pittig maar goed’ gesprek gevoerd over het klimaatakkoord, waar coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie verschillend over denken. Premier Rutte zegt na afloop van het urenlange overleg dat het normaal is dat er verschillende opvattingen bestaan over het klimaatakkoord. Hij vreest niet voor onoverbrugbare verschillen.
VVD-fractieleider Dijkhoff nam in De Telegraaf afstand van wat ’niet zijn akkoord is’ en dat kwam hem op forse kritiek te staan van D66 en ChristenUnie. Die partijen vinden dat Dijkhoff klimaatafspraken gewoon uit te voeren heeft. Ook noemde Dijkhoff D66-leider Jetten een ’drammer’.
Rutte zegt dat hij verwacht dat de coalitiepartijen er wel uitkomen met elkaar. „Het was een goede discussie, al was het soms best pittig.” Ook de premier zegt niet klakkeloos alle afspraken van de klimaattafels te omarmen. „Niemand wil al die voorstellen zomaar uitvoeren.”
Verschillende interpretaties van coalitiepartijen zijn volgens de premier niet erg. „Het is geen coalitie van één partij, iedere partij heeft zijn eigen opvatting. We staan allemaal voor de doelstelling en de randvoorwaarden.” De doelstelling is dat de CO2-uitstoot met 49 procent moet afnemen.
Rutte wilde niet reageren op uitspraken van VVD-fractieleider Dijkhoff, zaterdag in De Telegraaf. „Ik ga niet elk interview hier interpreteren.” Het coalitieoverleg duurde deze maandag aanmerkelijk langer dan gewoonlijk.
Coalitiepartijen hadden een stevig gesprek over het klimaatbeleid maar zijn ervan overtuigd dat de in december gemaakte afspraken staan.
NOS 14.01.2019 De vier coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben vanmorgen een “stevig gesprek” over het klimaatbeleid gevoerd, en zijn er alle vier van overtuigd dat ze er uiteindelijk uitkomen. Dat zeiden de partijen vanmiddag na het overleg. Daarmee lijkt de kou over de uitvoering van het in december getekende klimaatakkoord voorlopig uit de lucht.
Of het akkoord inderdaad geen splijtzwam zal zijn, moet de komende maanden blijken, als de voorstellen van de klimaattafels verder worden doorgerekend en er dit voorjaar een definitief uitgewerkt akkoord ondertekend moet worden.
VVD fractievoorzitter Dijkhoff noemde D66-leider Jetten dit weekend een “drammer”. De VVD maakt zich zorgen over de portemonnee van mensen. Volgens Dijkhoff moeten de klimaatplannen wel betaalbaar blijven voor burgers. D66 en ChristenUnie maken zich zorgen over de toekomst van de planeet, volgens hen mag er niet getornd worden aan de afspraak dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent gedaald moet zijn.
Dat laatste gaat ook niet gebeuren, aldus premier Rutte vandaag, Maar hij voegt eraan toe dat het ook niet het doel is om alle voorstellen van de klimaattafels over te nemen. “We staan voor de doelstellingen en we staan voor de randvoorwaarden. Doel is dat die 49 procent reductie oplevert, maar wel op een manier dat we het ook kunnen meemaken.”
Spanning in coalitie over klimaat voorlopig gesust
Ik ga niet voortdurend alles recenseren, daar begin ik niet aan, aldus Rutte.
Premier Rutte wil niet ingaan op de woorden tussen Dijkhoff en Jetten
Volgens premier Rutte moet in ogenschouw worden genomen dat burgers niet te veel gaan betalen, en bedrijven niet oneerlijk bevoordeeld worden.
“Het was inderdaad een stevig gesprek, maar iedereen schaart zich achter de afspraken”, liet ook D66-leider Jetten na afloop weten.
Dijkhoff, die vanmorgen al erkende dat Jetten als een drammer bestempelen niet hoffelijk was, zegt nu verder te willen met “het werk dat voor ons ligt”.
Ook de ChristenUnie benadrukt dat de afspraken nog steeds staan. “We gaan gewoon verder. Er zijn politieke verschillen, maar we gaan hier uit komen”, aldus partijleider Segers. “Dat was zo in december en dat is het vandaag nog steeds”.
Campagne
Wordt het voor de coalitie dan niet heel lastig als er in verkiezingstijd dit soort uitspraken worden gedaan en stukken in kranten verschijnen? De VVD-fractievoorzitter die de D66 leider een drammer noemt, dat zal niet echt helpen?
Premier Rutte wil er niet op ingaan. “Ik ga niet voortdurend alles recenseren, daar begin ik niet aan.”
NU 14.01.2019 D66-voorman Rob Jetten en ChristenUnie-collega Gert-Jan Segers verwachten een “stevig gesprek” bij het overleg met hun coalitiepartners van VVD en CDA. De verhoudingen in de broze coalitie staan onder druk na uitlatingen van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die weigert het klimaatakkoord uit te voeren.
Dijkhoff zei in De Telegraaf het concept-klimaatakkoord dat vorige maand werd gepresenteerd niet zomaar over te willen nemen. Hij verbond aan de kwestie het lot van de coalitie, waarop D66 en CU prompt hetzelfde deden.
Segers benadrukte dat het klimaatakkoord deel uitmaakt van het regeerakkoord. “Het is een hele nuchtere constatering. Als we geen klimaatakkoord hebben, hebben we geen kabinet.”
Ook D66-leider Rob Jetten, die door Dijkhoff dit weekend een ‘drammer’ werd genoemd, wijst naar het regeerakkoord. “Ik heb zelf de voorpagina van De Telegraaf vooral gezien als de aftrap van de VVD-campagne met stoere taal’’, aldus Jetten. “Ik heb er niet heel lang wakker van gelegen.”
Oppositie verwijt VVD ‘hypocrisie in tiende versnelling’
VVD-fractieleider Dijkhoff vindt dat “gewone mensen” op kosten worden gejaagd met het klimaatakkoord. “Dit is niet mijn akkoord”, zei hij in De Telegraaf. Hij noemde de kans dat zijn partij het akkoord gaat uitvoeren “nihil”.
De oppositie reageerde boos op de uitlatingen van Dijkhoff. GroenLinks-leider Klaver noemde het interview van de VVD’er “hypocrisie in de tiende versnelling”. “Het akkoord dat gesloten is door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD), Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw betrokken bij was.”
Ook oppositiepartijen PVV, SP, PvdA en Partij voor de Dieren zetten vraagtekens bij de uitlatingen en vermoeden een verkiezingsstunt.
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) benadrukte vrijdag dat het belangrijk is dat “iedereen meedoet” en daarom wordt ook het milieuvriendelijker maken van woningen in het plan betrokken.
VVD ondertekende zeer recent nog klimaatwet
Er moet overigens nog worden uitgerekend of het beoogde doel van de helft minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met de plannen wordt gehaald en wat voor een impact het heeft op de portemonnee van burgers en bedrijven.
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PvdA en 50PLUS werden het onlangs wel eens over de Klimaatwet. Daarin is opgenomen dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent ten opzichte van 1990 moet zijn teruggedrongen en met 95 procent in 2050. Bovendien moet alle opgewekte elektriciteit in dat jaar duurzaam zijn.
Coalitie moet dit jaar een constructief klimaatplan maken
Het kabinet moet een klimaatplan presenteren met daarin uitleg over hoe de doelen op hoofdlijnen de komende tien jaar gehaald moeten worden. Het eerste klimaatplan staat al voor dit jaar op de agenda.
In de Klimaatwet staan enkel de kaders beschreven. Het kabinet moet laten weten hoe die zullen worden ingevuld. Dat blijkt een lastige klus, gezien de onenigheid binnen de coalitie.
Na de uitspraken van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff dat D66 niet moet drammen over het klimaat, gaan de coalitiepartijen vandaag opnieuw aan tafel voor overleg.
NOS 14.01.2019 De meningsverschillen in de coalitie over de uitwerking van het klimaatakkoord leiden nog steeds tot spanning, maar de partijen hebben er wel vertrouwen in dat “het uiteindelijk gaat lukken”. Dat valt op te maken uit de reacties van de fractievoorzitters van CDA, VVD, D66 en ChristenUnie voorafgaand aan het coalitieoverleg.
Tegelijkertijd beseffen de partijen “dat het niet gemakkelijk wordt”.
CDA-leider Buma hoorde premier Rutte gisteren in het televisieprogramma Buitenhof zeggen dat “de verschillen eigenlijk niet groot zijn”. Buma: “Als het inderdaad zo makkelijk is, dan hoor ik dat zo graag van de premier.”
Ook zei hij dat coalitiegenoot Jetten (D66) aan het drammen is over het klimaat en dat hij te weinig rekening houdt met de kosten voor gewone mensen. D66 en ChristenUnie lieten onmiddellijk weten dat ze de VVD aan de gemaakte afspraken in het klimaatakkoord zullen houden. Daarin staat onder meer dat de CO2 uitstoot met 49 procent moet afnemen.
Niet hoffelijk
“Het was niet meteen mijn meest hoffelijke moment om het woord drammer te gebruiken,” zei Dijkhoff vanmorgen. Hij is verder niet van plan “om het woord de rest van het jaar nog een keer te gebruiken”. Na het interview van Dijkhoff belde zowel Jetten als ChristenUnie-leider Segers met de VVD-fractievoorzitter.
“Ja, we hebben het er gewoon even over gehad”, zei Dijkhoff. Jetten:”Het lijkt mij verder niet nodig om elkaar te blijven aanvallen. Ik heb het interview maar opgevat als de aftrap van de VVD-verkiezingscampagne met wat stoere taal”. Maar Jetten herhaalde dat hij de VVD aan de gemaakte afspraken in het akkoord wil houden.
Grote opgave
ChristenUnie fractievoorzitter Segers leek vandaag nog het meest ontstemd. “Dit is wel de plek en het moment om elkaar in de ogen te kijken. We staan voor een grote opgave, niet voor onszelf maar voor onze kinderen en kleinkinderen”, zegt Segers. Hij wees nog een keer op de vier handtekeningen die onder het akkoord staan. “Ook die van Dijkhoff, dus dat moet gewoon gebeuren”.
Dat de burger daarbij niet een te hoge rekening gepresenteerd krijgt, staat voor VVD en CDA nu centraal.
“Volgens mij kunnen we er heel goed uitkomen en tot een echt akkoord komen dat wel de doelstellingen haalt, maar meer rekening houdt met de portemonnee van de gewone mensen”, zegt Dijkhoff.
Betaalbaarheid burgers
Volgens Buma is sfeer in de coalitie nooit het probleem, en de inhoud is niet even iets voor één ochtend. “Als je een coalitie bent heb je de verantwoordelijkheid om er uit te komen, maar we hebben ook de verantwoordelijkheid voor de betaalbaarheid van de burgers”, zegt Buma.
Premier Rutte hield het vanmorgen kort. Hoe keek hij terug op de uitspraken van zijn partijgenoot over drammers? “Ach, ik ga al die woorden niet herhalen.”
NOS 12.01.2019 D66-fractieleider Jetten gaat ervan uit dat de VVD zich houdt aan de afspraken over het klimaatakkoord. “De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Daar houd ik hem aan. Een man een man, een woord een woord.”
Jetten reageert op uitspraken van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff in De Telegraaf. Hij zei dat de kans nihil is dat het klimaatakkoord letterlijk wordt uitgevoerd. Ook zei hij dat coalitiegenoot Jetten aan het drammen is over het klimaat en dat hij te weinig rekening houdt met de kosten voor gewone mensen.
ChristenUnie-leider Segers sluit zich bij Jetten aan: “Ik gun collega Dijkhoff zijn oneliner in De Telegraaf, maar we kunnen een gemaakte afspraak niet breken.”
Pittige discussie
Dijkhoff verwacht dat de discussie in de coalitie over het klimaatakkoord pittig wordt, omdat de standpunten “behoorlijk uit elkaar liggen”. Er lijkt een verdeling te zijn tussen VVD en CDA aan de ene kant (die vooral vrezen voor hoge kosten van de burgers) en D66 en de ChristenUnie aan de andere kant (die vooral vrezen voor de toekomst van de kinderen).
CDA-voorman Buma vindt het “belangrijk dat de VVD nu ook ziet dat het klimaatakkoord niet heilig is en dat het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft”.
Eerste stap
De honderden voorstellen uit het klimaatakkoord worden nu doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Daarna zal het kabinet besluiten welke het overneemt. Minister Wiebes noemde het akkoord op de dag van de presentatie “een eerste, belangrijke stap op weg naar 2030”. In dat jaar moet de uitstoot van broeikasgassen met 49 procent zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Jetten en Segers hameren erop dat “ook Klaas Dijkhoff zich daaraan heeft te houden”. “We willen de wereld beter achterlaten voor de kinderen”, aldus Segers. Beide fractieleiders zeggen erbij dat zij ook willen letten op “een eerlijke verdeling van de lasten”.
Zenuwachtig
Behalve zijn coalitiegenoten van D66 en ChristenUnie schaart Dijkhoff in De Telegraaf ook GroenLinks-leider Klaver onder de “drammers” over het klimaat. Klaver denkt dat “ze bij de VVD zenuwachtig worden”. Er komen Provinciale Staten-verkiezingen aan, die direct gevolgen hebben voor de samenstelling van de Eerste Kamer. “En die staan voor ons in het teken van het klimaat.”
Klaver noemt de woorden van Dijkhoff “hypocrisie in de tiende versnelling”: “Het akkoord dat is gesloten door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD) en Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw bij betrokken was.”
VVD’er aan tafel
Ook andere linkse oppositiepartijen reageren honend. SP-fractievoorzitter Marijnissen zegt dat Dijkhoff neptranen huilt. Het klimaatakkoord is volgens haar een VVD-akkoord “VVD’ers aan tafel en een VVD’er had de leiding.” Ze vindt de zorg voor de kosten voor de burgers ook vreemd, want “door VVD-beleid is de energierekening torenhoog”.
Asscher van de PvdA vindt het een aanfluiting dat VVD’er Dijkhoff afstand neemt van een akkoord waaraan hij en zijn partij volop hebben meegewerkt. “Ga aan de slag of ga uit de weg.”
PVV-leider Wilders denkt dat niemand de VVD en Dijkhoff nog gelooft.
De VVD-fractieleider zegt dat standpunten in de coalitie over het klimaatakkoord behoorlijk ver uit elkaar liggen.
NOS 12.01.2019 VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zegt dat de kans dat het klimaatakkoord letterlijk wordt uitgevoerd nihil is. Volgens hem is het niet zo “dat de politiek bij het kruisje tekent”, zoals sommige partijen in de Tweede Kamer volgens hem lijken te willen.
In een interview in De Telegraaf is Dijkhoff kritisch over de opstelling van coalitiepartners D66 en ChristenUnie rond het akkoord. “D66 heeft al voordat het akkoord er was gezegd: het kabinet moet het gewoon uitvoeren. Nou dat ga ik niet doen.”
Het Kamerlid vindt dat de discussie over klimaatmaatregelen wordt gedomineerd door “drammers” die in zijn ogen “een lichtend voorbeeld” van Nederland willen maken: “Als Jesse Klaver van GroenLinks op tv praat over het klimaat dan daalt het draagvlak met één procent. Rob Jetten (D66) is dat nu ook aan het doen. Hij is nu aan het drammen, ja.”
Pittige onderhandelingen
Dijkhoff denkt dat de coalitieonderhandelingen over het akkoord nog pittig kunnen worden. “De coalitie kan hier zakelijk goed over praten onderling, maar ligt qua standpunten wel behoorlijk uit elkaar.” Hij wil koste wat het kost voorkomen dat de rekening op het bordje van gewone mensen belandt.
Uiteindelijk zou de samenwerking in het kabinet daar wat hem betreft zelfs op stuk kunnen lopen. Dijkhoff in de Telegraaf: “Als het alternatief wordt dat ik óf het kabinet óf de burger moet laten vallen: de burger zal ik nooit laten vallen.”
Politiek verslaggever Lars Geerts zegt dat het voor het eerst is dat iemand zegt dat het klimaatakkoord hem een kabinetscrisis waard is. Hij wijst erop dat 2019 in Den Haag een spannend jaar wordt voor het kabinet. Er zijn onder meer Provinciale Statenverkiezingen, die invloed hebben op de samenstelling van de Eerste Kamer.
Het klimaat speelt in de campagne een belangrijke rol. “En je ziet dat de VVD worstelt met de achterban die wil dat er niet te ver wordt gegaan en dat D66 worstelt met zijn achterban die juist veel verder wil gaan. Dat kan het komende jaar tot een flinke clash leiden.”
Eerste stap
Het klimaatakkoord, dat 200 pagina’s dik is, bevat zo’n zeshonderd maatregelen, variërend van het duurzamer maken van woningen tot het stimuleren van auto’s die geen CO2 uitstoten en energiebesparing door de industrie.
Met het akkoord moet in 2030 de CO2-uitstoot in Nederland met 49 procent zijn gedaald ten opzichte van 1990. Het kwam tot stand na langdurige onderhandelingen, waarbij tientallen belanghebbende partijen betrokken waren.
Op de dag van de presentatie zei minister Wiebes al dat het akkoord nog maar een eerste stap is. Nadat het is doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau besluit het kabinet welke voorstellen het overneemt. Dat besluit wordt vervolgens voorgelegd aan de Tweede Kamer.
Jetten reageert op Twitter op de woorden van Dijkhoff in De Telegraaf:
Rob Jetten
@RobJetten
De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Halvering van de uitstoot in 2030 en een eerlijke verdeling van de lasten. Daar houd ik hem aan. Een man een man, een woord een woord. https://t.co/8UDyAboho8
NU 12.01.2019 De VVD zet een rem op de klimaatmaatregelen uit het klimaatakkoord. Fractieleider Klaas Dijkhoff wil niet dat ‘gewone mensen’ op kosten worden gejaagd. Coalitiegenoten D66 en ChristenUnie reageren kritisch op de VVD-uitlatingen.
“Het is niet mijn akkoord”, zegt Dijkhoff in een zaterdag gepubliceerd interview met De Telegraaf over het in december gepresenteerde akkoord. Dijkhoff heeft het over een “polderpoging”.
Er moet nog worden uitgerekend of het beoogde doel van de helft minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met de plannen wordt gehaald en wat voor een impact het heeft op de portemonnee van burgers en bedrijven. Daarna heeft de politiek nog het laatste woord, maar Dijkhoff neemt al duidelijk stelling.
“Als we gruwelijke mazzel hadden gehad, was er een prachtig plan van de klimaattafels gekomen waardoor de effecten voor huishoudens draagbaar zouden zijn en netjes verdeeld. Nou dat is niet zo. Bedankt voor het advies en het harde werk, maar de kans dat ik het akkoord letterlijk ga uitvoeren, is nihil.”
D66-leider Rob Jetten had al laten weten dat wat hem betreft de gepresenteerde plannen ook worden uitgevoerd. “Ik ga dat niet doen”, reageert Dijkhoff nu. Hij noemt Jetten en GroenLinks-leider Jesse Klaver “drammers” als het om de klimaatdiscussie gaat.
Dijkhoff is zelfs bereid het voortbestaan van het kabinet op het spel te zetten. “Niemand in Nederland wordt er beter van als er een kabinet valt. Maar dat betekent niet dat je er alles aan doet om het te laten zitten.”
Jetten ziet profileringsdrang in campagnetijd
Coalitiegenoten D66 en ChristenUnie reageerden later op de dag op het interview. Jetten ziet in de uitspraken van Dijkhoff “politieke profileringsdrang in campagnetijd” die hij “niet zo serieus” kan nemen. In maart zijn namelijk al de verkiezingen voor de Provinciale Staten die vervolgens de Eerste Kamer kiezen.
Jetten: “De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Halvering van de uitstoot in 2030 en een eerlijke verdeling van de lasten. Daar hou ik hem aan. Een man een man, een woord een woord.”
Ook ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers houdt Dijkhoff aan zijn beloften de CO2 te verminderen om zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. “Ik gun collega Dijkhoff zijn oneliner in De Telegraaf, maar we kunnen een gemaakte afspraak niet breken”, zegt Segers.
“We hebben afgesproken dat we schone, zelf opgewekte energie willen, dat we de wereld beter willen achterlaten voor onze kinderen, dat we mensen willen helpen bij het maken van de overstap naar duurzaamheid. Dat het klimaatakkoord dus ook rechtvaardig moet zijn. Dat zijn de afspraken, dat is waar het om draait, dat is wat we dus ook gewoon gaan doen. Ook Klaas Dijkhoff heeft zich daar aan te houden”, aldus de ChristenUnie-leider.
Het CDA heeft zich in het verleden juist wel kritisch over de klimaatmaatregelen uitgelaten en is dan ook niet kritisch op de uitlatingen van Dijkhoff. “Het is belangrijk dat de VVD nu ook ziet dat het klimaatakkoord niet heilig is en dat het kabinet zelf keuzes moet maken om ervoor te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft”, zegt CDA-leider Sybrand Buma.
Buma hamert er, net als zijn VVD-collega, op dat het klimaatbeleid “haalbaar en betaalbaar” voor iedereen moet zijn.
GroenLinks-leider Klaver noemt de uitspraken van de VVD’er “hypocrisie in de tiende versnelling”. “Het akkoord dat gesloten is door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD), Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw betrokken bij was.”
Ook oppositiepartijen PVV, SP, PvdA en Partij voor de Dieren zetten vraagtekens bij de uitlatingen en vermoeden een verkiezingsstunt.
Partijen zijn het wel eens over Klimaatwet
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PvdA en 50PLUS werden het onlangs wel eens over de Klimaatwet. Daarin is opgenomen dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent ten opzichte van 1990 moet zijn teruggedrongen en met 95 procent in 2050. Bovendien moet alle opgewekte elektriciteit in dat jaar duurzaam zijn.
Het kabinet moet een klimaatplan presenteren met daarin uitleg over hoe de doelen op hoofdlijnen de komende tien jaar gehaald moeten worden. Het eerste klimaatplan staat al voor dit jaar op de agenda.
In de Klimaatwet staan enkel de kaders beschreven. Het kabinet moet laten weten hoe die zullen worden ingevuld. Dat blijkt een lastige klus, gezien de onenigheid binnen de coalitie.
Elsevier 11.01.2019 Klimaat, pensioenen, er komt volgens premier Mark Rutte (VVD) een ‘enorme berg werk op het kabinet af,’ zei hij na de ministerraad op zijn eerste persconferentie van het jaar.
Verwijzend naar de verkiezingen voor Provinciale Staten, Waterschappen en Eerste Kamer, zei Rutte: ‘U weet dat ik daar persoonlijk campagne voor voer.’ Daarmee doelde hij op de brief die hij eind 2018 aan alle Nederlanders in het AD liet publiceren.
Rutte staat eigenlijk altijd in de campagnestand, maar tot de verkiezingen van Provinciale Staten op 20 maart helemaal. Soms met bijbehorende stevige taal. Soms met een pragmatisme waar de gemiddelde D66’er – van oorsprong de partij van de praktische politiek – jaloers op zal zijn.
Zo zei Rutte na de ministerraad dat hij de raddraaiers die ‘doorgesnoven en dronken’ bij de jaarwisseling hulpverleners belaagden ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar zou willen slaan.’ Maar over het voorkomen van overlast en vuurwerkschade had de premier nog niets te melden. Daarover wordt in maart of april overlegd met ‘betrokkenen.’ Hij wees ook op de rol van burgers zelf en ouders die blijkbaar niet hun kinderen weten te corrigeren.
Ingrijpend wordt dit jaar volgens Rutte de Brexit. Hij waakte ervoor om zich ook maar enigszins te bemoeien met het proces in het Verenigd Koninkrijk. ‘Het is echt aan de Britten.’
Moraliteit van de Oranjes
Al even voorzichtig reageerde hij op vragen over de moraliteit van de Oranjes die belangrijk cultureel erfgoed in het buitenland te koop aanbieden. Rutte had er geen ‘persoonlijke opvatting’ over. De Oranjes voldoen aan ‘de wettelijke vereisten’ en het is, zei Rutte, een privékwestie.’ Musea met belangstelling zouden zelf contact moeten opnemen.
Dialoog met Iran blijven voeren
Pragmatisch gaat de premier ook om met Iran nadat deze week was gebleken dat het land vermoedelijk de hand heeft in de moord op twee Iraniërs in Nederland.
Hij wilde er geen diplomatieke gevolgen aan verbinden. ‘Ik vind dat je terughoudend moet zijn met het volledig stoppen van de relatie met zo’n land. We moeten druk uitoefenen en dialoog blijven voeren.’
Lees hetcommentaar van Gertjan van Schoonhoven over de Nashville-verklaring
Rillingen over de rug
De ‘rillingen’ waren Rutte over de rug gelopen toen hij de Nashville-verklaring had gelezen. ‘Ik ben zelf gelovig en ook gewoon inwoner van dit land. Dit is nieuws waarbij ik me niet thuisvoel. Samenwerken met de SGP, de partij waarvan leider Kees van der Staaij de Nashville-verklaring ondertekende, is voor Rutte geen probleem.
‘Ik werk met allerlei partijen samen waarmee ik het over heel veel dingen oneens ben. Ik vind het ook geen Haags probleem. Volgens mij is het meer een kwestie om er als samenleving iets van te vinden.’
Het is echt verschrikkelijk
Gevraagd of het niet raar is dat minister van Emancipatie Ingrid van Engelshoven (D66) zich erover uitliet, zei Rutte: ‘We mogen als politici toch wel een mening over hebben. En ik ben het helemaal eens met wat Ingrid van Engelshoven erover heeft gezegd. En wat ik net zeg, mij lopen ook de rillingen over de rug als ik die tekst lees. Het is echt verschrikkelijk.’
Telegraaf 03.01.2019 De eerste cijfers van de loonstrookjes vallen toch wat tegen. Verslaggever Martin Visser over de vele onzekere factoren die onze portemonnee de komende tijd zullen beïnvloeden.
AD 03.01.2019 Voor pensioenfondsen wacht een belangrijk jaar. Door de tegenvallende resultaten op de beurs en de lage rente zijn de dekkingsgraden afgelopen jaar flink gedaald. In november klapte het pensioenoverleg. Als dit jaar de beurs weer tegenvalt moet er volgend jaar waarschijnlijk gekort gaan worden op pensioenen. Moeten we ons zorgen maken? Zeven vragen aan hoogleraar economie Lans Bovenberg van Tilburg University over het pensioenstelsel in 2019.
De beurzen storten in, vorig jaar verloor de AEX tien procent. Moeten we ons zorgen gaan maken over onze pensioenen?
,,Het valt allemaal wel mee. Dit was te verwachten, 2018 was een slecht beursjaar. De rente is ook gezakt, dat doet de dekkingsgraden niet goed. Er zijn regels rondom de pensioenen. Een aantal fondsen kunnen in 2020 gaan korten als de beurs dit jaar weer tegenvalt.’’
Volgens de pensioenthermometer van onderzoeksbureau Aon daalde de gemiddelde dekkingsgraad van pensioenfondsen over heel 2018 van 108 procent naar 104 procent. De gemiddelde dekkingsgraad laat zien in hoeverre fondsen aan hun verplichtingen kunnen voldoen en is belangrijk bij beslissingen over eventuele kortingen.
Staat mijn pensioenfonds er slecht voor?
,,De metaalfondsen staan er op dit moment het slechtst voor. In het ergste geval zouden die fondsen in 2020 dan de pensioenen moeten korten met één procent. Ook de dekkingsgraden van pensioenfonds ABP (waar alle ambtenaren bij aangesloten zijn) en PFZW (pensioenfonds van de zorgsector) komen in het gevaar, maar die houden het nog wel een jaar vol zonder te korten.’’
Ik ga nog lang niet met pensioen, over korten op pensioenen maak ik me dus geen zorgen.
,,Het korten op pensioenen geldt niet alleen voor mensen die nu pensioen ontvangen. Ook werkenden die nu sparen worden gekort, dat is alleen een stuk minder erg. Want als je nog lang moet doorwerken komt er vast weer een moment dat de beurzen omhoog gaan. Eigenlijk zou je als jongere blij moeten zijn met een verlaging van pensioen, dan blijft er meer over in de pot voor als je zelf aan de beurt bent.’’
Wat gaat er nu gebeuren na het geklapte pensioenoverleg?
,,Iedereen wacht op de Provinciale Staten verkiezingen. De verwachting is dat er daarna wel weer gepraat gaat worden.’’
Nederland heeft het beste pensioenstelsel ter wereld, blijkt uit een groot internationaal onderzoek. In de Global Pension Index, een studie van pensioenadviesbureau Mercer waarbij de stelsels van 34 landen worden vergeleken, komt het Nederlands model als beste uit de bus.
En als dat overleg op niets uitloopt?
,,Dan moet er dus in sommige gevallen in 2020 gekort worden. Sinds de crisis zijn pensioenen overigens al niet meer meegestegen met de hogere prijzen. Dus eigenlijk worden pensioenen nu ook al een soort van gekort. Er kunnen drie dingen gebeuren mocht zo’n overleg weer klappen. De beurzen kunnen dit jaar natuurlijk herstellen, de politiek kan toch een nieuw pensioenakkoord afsluiten of het kabinet past de regels rondom de dekkingsgraden aan. Dat zou het korten nog kunnen tegenhouden.’’
Wat kan je nu zelf doen om het risico te verkleinen?
,,Langer doorwerken. Door de lagere rente en de slechte beurs is een pensioen nu heel duur. Elk jaar dat je langer doorwerkt levert zes procent pensioen op. Daarnaast kan je gaan sparen, zeker als je jonger bent. Of je neemt met minder pensioen genoegen. Het risico zal toch steeds meer bij de pensioenspaarders gaan liggen, dat komt door de vergrijzing.’’
Moet iemand die net begint met zijn of haar carrière zich nu zorgen maken?
,,Het komt goed als je zorgt dat je een baan hebt die je leuk vindt. Investeren in jezelf is het belangrijkste, zo zorg je voor het hoogste inkomen. Met een hoog inkomen is het makkelijker om te sparen. Bovendien wil je met een baan die je heel leuk vindt minder snel eerder met pensioen.’’
OmroepWest 02.01.2019De supermarktprijzen stijgen dit jaar met 3 procent. De btw op producten gaat van 6 naar 9 procent. Dat betekent dat de prijzen van producten in de supermarkten aangepast moeten worden. In supermarkten van keten Coop moeten wel tienduizend prijskaarten worden omgewisseld voor nieuwe. ‘Het is een hele hoop werk. Maar ik denk niet dat de klant er veel van gaat merken’, zegt supermarkteigenaar Joanne Galling.
De btw-verhoginhg is weliswaar beperkt, maar het maakt wel degelijk verschil. Op een boodschappenkar van 100 euro komt er 2,38 euro bij. Galling: ‘Je moet heel goed opletten dat de producten en de kaartjes bij elkaar horen, want anders krijgen klanten het probleem dat straks bij de kassa de prijs niet klopt.’
Naast de boodschappen uit de supermarkt kunnen consumenten ook een prijsstijging verwachten bij onder meer de aankoop van bloemen, boeken, water, een kapbeurt en een museumbezoek.
Ouderwets omwisselen
Een digitale oplossing voor het veranderen van de prijzen is er niet voor Galling. In de supermarkt worden alle prijswijzigen ouderwets met de hand doorgevoerd. ‘Er bestaan wel elektronische systemen, maar die hebben wij niet. Ik krijg gewoon van een bestand opgestuurd met een hele grote stapel aan kaartjes. Die moeten wij uitprinten, scheuren en dan moeten we ze op hun plaats hangen.’
‘In totaal heb we tienduizend prijzenwijzigen die we moeten doorvoeren en ga je dat natuurlijk nooit in een dag redden. Het personeel gaat volop aan de slag. Ik hoop het binnen een week op orde te hebben. Gelukkig draait het alleen om 3 procent, een klein bedrag op de meeste prijzen.’
Klant schrikt niet
De klanten zijn vooralsnog niet erg geschrokken. ‘Ik merk het niet zo als ik afreken. Bij sommige producten wel, maar ik let niet echt op wat het per cent kost. Kijk, als de prijs een euro omhoog was gegaan had ik het wel gemerkt. Dit is nog te overbruggen. Maar als je steeds meer moet betalen loopt het wel de spuigaten uit. Ik hoop het dat hierbij blijft’, aldus een nuchtere klant.
Hij snapt de prijsverhogingen wel, maar vraagt zich af of levensmiddelen duurder moeten worden. ‘Je zou bij luxeproducten verwachten dat de btw omhoog gaat. maar niet bij dit soort producten. Sommige mensen kunnen er niet voor kiezen om dit niet te kopen. Zij hebben levensmiddelen simpelweg nodig. Als de prijs dan omhoog gaat, wordt het voor sommige mensen wel moeilijker.’
Niet iedereen voert een verhoging door
Niet alle supermarkten rekenen de btw-verhoging op alle producten door. Supermarktketen Marqt is het bijvoorbeeld niet eens met de keuze om de gezonde producten in prijs te verhogen. ‘Door deze maatregel worden ongezonde, goedkope producten, die vaak sterk bewerkt zijn, nog aantrekkelijker ten opzichte van gezonde producten. Daar zijn we het niet mee eens, dus stimuleren we de gezonde keuze. We vinden het belangrijk om daarin te investeren’, zegt Joost Leeflang, directievoorzitter bij Marqt.
NOS 02.01.2018 Veel supermarkten openden vandaag voor het eerst na de jaarwisseling weer hun deuren. Klanten moesten hun hoofd er even bijhouden, want nog niet overal zijn de prijskaartjes vervangen.
De prijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.
Monsterklus
Op sommige plekken zal er verwarring zijn geweest over de prijs van een zakje chips of flesje cola. Bij Albert Heijn gelden bijvoorbeeld al de nieuwe prijzen, maar stonden er aan het begin van de dag de oude prijzen nog op de etiketten.
Klanten werden er overigens met borden bij de ingang wel op gewezen wanneer een winkel de etiketten met prijzen nog moest vervangen.
Het bedrijf hoopt dat de prijzen inmiddels allemaal zijn aangepast. “Wij streven ernaar vandaag alle schapkaartjes vervangen te hebben”, zegt een woordvoerder. Een “monsterklus” noemt ze de omprijsactie.
Mensen die voor januari online boodschappen hebben besteld die nog geleverd moeten worden, betalen bij het afrekenen waarschijnlijk iets meer dan ze dachten. Klanten werden daar al wel op gewezen tijdens het online bestellen.
Product gratis
Jumbo is – anders dan marktleider Albert Heijn – de laatste weken van het oude jaar al begonnen met het aanpassen van de prijzen. De komende weken moeten er nog veel prijskaartjes verwisseld worden.
“We hebben ongeveer 32.000 artikelen. En die moeten we in 620 winkels aanpassen qua prijs”, zegt Ton van Veen, financieel topman bij Jumbo. “Daar heb je gewoon wat tijd voor nodig.”
Het uitgangspunt bij Jumbo is dat het prijskaartje overeenkomt met wat er aan de kassa betaald wordt. “Wijkt de kassaprijs van een product af van de schapprijs? Dan krijgt de klant het product gratis mee”, zegt een persvoorlichter.
Alles al om
Aldi-supermarkten hebben net als Albert Heijn alle prijzen in één keer omgezet. “De kaartjes en de prijzen aan de kassa, alles is op 1 januari omgegaan”, zegt een woordvoerder.
Trouw 01.01.2019 Het kabinet presenteert voor 2019 mooie koopkrachtcijfers, maar zadelt de burger ook op met een btw-verhoging en stijgende energiekosten.
Ruim een jaar geleden deed premier Rutte een belofte aan de bevolking. Bij de presentatie van het regeerakkoord zei hij dat het goed gaat met Nederland, maar dat ‘te veel mensen dat nog niet voelen in hun persoonlijk leven’. “Dat moet beter. Dit kabinet gaat er voor zorgen dat de gewone, normale Nederlander er echt op vooruit gaat.” Wie dat precies is, die ‘gewone, normale Nederlander’, liet de premier overigens in het midden.
Over die belofte: met enige trots presenteerde het kabinet vlak voor het kerstreces de nieuwe koopkrachtcijfers. En het moet gezegd, vrijwel alle Nederlanders krijgen het komende jaar meer te besteden. Een belangrijke oorzaak is het verlagen van de inkomstenbelasting. Het credo van dit derde kabinet-Rutte luidt niet voor niets: werken moet lonen. Arbeid wordt minder belast. Ook voor gezinnen zijn er prettige extraatjes, zoals een hogere kinderbijslag en meer kinderopvangtoeslag.
De koopkracht stijgt volgens dit kabinet met gemiddeld 1,6 procent; uiteindelijk moet 96 procent van alle huishoudens er in 2019 op vooruit gaan.
Er is ook minder goed nieuws, dat logischerwijs ook minder hard van de daken wordt geschreeuwd. Een hogere zorgpremie, een verhoging van het lage btw-tarief (van 6 naar 9 procent) en een (forse) stijging van de energierekening. Het kabinet hoopt dat de burgers vooral het zoet zullen onthouden, niet het zuur.
Belastingen
– Dit kabinet wil in 2021 een belastingstelsel invoeren bestaande uit nog maar twee schijven. Vooralsnog zijn het er vier. In 2019 veranderen de tarieven van alle schijven. In het nieuwe jaar wordt over de eerste 20.000 euro (eerste schijf) 36,65 procent belasting betaald. Dat is een lichte verhoging; het was 36,55 procent. Over de tweede schijf (tussen 20.000 en 34.000 euro) daalt het tarief van 40,85 naar 38,10 procent. Dat geldt ook voor de derde schijf (tussen 34.000 en 68.500 euro). Inkomen boven de 68.500 (vierde schijf) wordt voortaan voor 51,75 procent belast. Dat was 51,95.
– De algemene heffingskorting stijgt. Hoe lager het inkomen, hoe hoger het belastingvoordeel. De maximale korting stijgt met 212 euro.
– De arbeidskorting, een ander voordeel voor werkenden, neemt ook toe. De maximale korting stijgt in 2019 met 150 euro. Hier profiteren mensen van met een inkomen tot 41.000 euro.
– Ook de ouderenkorting, een belastingvoordeel voor gepensioneerden, stijgt. De maximale korting groeit met 178, naar in totaal 1596 euro.
– Vrijwilligers kunnen jaarlijks tot 200 euro meer belastingvrij vergoed krijgen, tot een bedrag van 1700 per jaar.
Consumenten
– Het lage btw-tarief gaat omhoog, van 6 naar 9 procent. Dat betekent in de eerste plaats dat boodschappen duurder worden. Volgens het kabinet is het gevolg dat een volle kar boodschappen van 100 euro voortaan 102,83 kost. Dat lijkt te overzien. Maar de btw-verhoging geldt ook voor bloemen, boeken, een bezoek aan de kapper, museum of pretpark en het laten verbouwen van je huis.
– De energierekening stijgt aanzienlijk. Energiebedrijven verhogen hun tarieven voor gas en elektriciteit, het kabinet verhoogt de belasting op aardgas en verlaagt de belastingkorting op de energienota (met 51 euro). Bovendien stijgt de toeslag die iedereen betaalt voor duurzame energieprojecten. Het kabinet zegt dat huishoudens met een gemiddeld energieverbruik 130 euro meer kwijt zijn. Dat kan dus ook (veel) meer zijn.
– Roken wordt duurder; de accijnzen gaan verder omhoog. Voor een pakje met twintig sigaretten bent u 6 cent meer kwijt. De prijs van een pakje shag van 40 gram gaat met 11 cent omhoog.
– De kosten van een nieuw paspoort stijgen. Een gemeente mag maximaal 6,07 euro meer vragen. Een paspoort kost in 2019 maximaal 71,37 voor volwassenen en 53,97 euro voor kinderen. Een identiteitskaart kan 5,78 euro duurder worden. Maximaal 56,83 voor volwassenen en 29,95 voor kinderen.
– Een postzegel kost voortaan 87 cent. Dat was 83 cent.
– Door de stijgende huizenprijzen komen woningen met een maximaal aankoopbedrag van 290.000 euro in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Vorig jaar lag de grens op 265.000 euro. Deelnemers aan het waarborgfonds hoeven ook nog maar 0,9 procent van de aankoopprijs te storten, in plaats van 1 procent nu.
– Chronisch zieken die thuis ondersteuning nodig hebben, via de Wmo, betalen daar vanaf dit jaar een lagere eigen bijdrage voor. Er komt een vast tarief van 17,50 euro per vier weken. Vooral voor mensen die nu een groot deel van de maatschappelijke ondersteuning zelf betalen, is dat een grote verandering. Zo wil het kabinet de stapeling van zorgkosten voorkomen. Gemeenten hebben de vrijheid om zelf eventueel een nog lager tarief dan 17,50 euro te vragen. Bijvoorbeeld bij mantelzorg of voor huishoudens met een minimuminkomen.
– Er komt een maximum aan de eigen bijdrage voor medicijnen. Deze eigen bijdrage wordt nu gevraagd als iemand duurdere merkmedicijnen wil hebben in plaats van de goedkopere variant die de apotheker meegeeft. De eigen bijdrage voor duurdere varianten medicijnen wordt 250 euro maximaal.
– De maximale zorgtoeslag voor alleenstaanden stijgt met 50 euro tot 1.189. De maximale zorgtoeslag voor partners groeit met 193 euro naar 2.314.
Gezin
– De maximale toeslag voor kinderdagopvang stijgt van 7,45 naar 8,02 euro per uur. Voor buitenschoolse opvang daalt de vergoeding van 6,95 naar 6,89 euro. Voor gastouders verandert het terug van 5,91 in 6,15 euro.
– De kosten van dagopvang stijgen waarschijnlijk. Dit jaar moet er één verzorger per drie baby’s zijn. Nu is de verhouding één op vier. De buitenschoolse opvang wordt vermoedelijk goedkoper, omdat één medewerker vanaf nu toezicht mag houden op twaalf kinderen in plaats van de huidige tien.
– Vanaf 1 april stijgt de kinderbijslag voor kinderen tot en met 5 jaar van 201,05 euro per kwartaal naar 216,55. Voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar stijgt het bedrag van 244,13 euro naar 263,88 en voor kinderen tot 18 jaar van 287,21 naar 309,46.
– Het betaald geboorteverlof voor partners stijgt van twee dagen naar één werkweek.
– Partners, kinderen en ouders van slachtoffers kunnen smartengeld claimen voor de schade die zij zelf ondervinden. Hun naaste moet dan wel zijn overleden of ernstig en blijvend letsel hebben. De hoogte van de vergoeding die de aansprakelijke persoon moet betalen ligt tussen 12.500 en 20.000 euro.
– Vreemdelingen met een betaalde baan krijgen een vrijstelling voor het deel van het inburgeringsexamen dat over de Nederlandse arbeidsmarkt gaat. Voorwaarde is wel dat een kandidaat in de afgelopen twaalf maanden minimaal zes maanden lang 48 uur per maand heeft gewerkt.
Ouderen
– Voor mensen die regelmatig van baan wisselen wordt het makkelijker om een klein pensioen mee te nemen naar een nieuw fonds. Uitvoerders moeten de inbreng van potjes met een uitbetaling van 2 tot 466 euro per jaar straks accepteren. Voorheen kregen mensen deze potjes in één keer uitbetaald als ze van baan wisselden.
– De AOW-leeftijd stijgt van 66 jaar naar 66 jaar en vier maanden.
Lees ook:
Aan de grens zijn ze niet bang voor de BTW-verhoging
Vooral ondernemers aan de grens zullen lijden onder de verhoging van het lage btw-tarief. Maar in het grensplaatsje Glanerbrug maakt niemand zich echt zorgen.
Een groene toekomst is er alleen voor de rijken: de eco-elite
Elsevier 31.12.2018 Het nieuwe jaar staat voor de deur en daarom blikt Elsevier Weekblad vooruit. Wat worden de grootste uitdagingen voor Rutte III voor Rutte III in 2019? Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?
1. Het klimaatakkoord ten uitvoer brengen
Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier. Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst. Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.
VVD en CDA zijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen. De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen. Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO2-uitstoot niet zullen verminderen. VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.
D66
✔@D66
Dit #klimaatakkoord gaat over de toekomst. Nederland laat eindelijk leiderschap zien!
We gaan huizen isoleren Elektrische auto’s worden betaalbaar Vervuilende industrie betaalt klimaatboete Iedereen kan meedoen
De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont. Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’
In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’ Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.
Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.
2. Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement
Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?
Thierry Baudet
✔@thierrybaudet
De waanzin gaat door. Dictatoriale maatregelen door een volkomen losgeslagen VVD/CDA-kabinet met een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer. Dit moet echt stoppen. Word NU lid van #FVD en help ons op 20 maart via de Eerste Kamer dit beleid te cancelen. http://Fvd.nl
De Telegraaf
✔@telegraaf
Wie niet meegaat, wordt keihard beboet. Dat blijkt uit de honderden voorstellen in het klimaatakkoord. https://www.telegraaf.nl/nieuws/2951008/klimaatkassa-vvd-en-cda-losgeslagen-van-achterban … 850
De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.
Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent. Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.
Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.
3. Schiphol overvol
Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.
Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.
Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.
Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.
Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.
4. Brexit
Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.
Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.
De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen. Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.
Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.
5. Het Kinderpardon
Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon. Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.
De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen. Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.
Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.
D66-Tweede Kamerfractievoorzitter Rob Jetten vorige week tijdens het debat in de Eerste Kamer.
De benoeming van de burgemeester verdwijnt uit de Grondwet. Dinsdag stemde de Eerste Kamer voor. Welke opties heeft de politiek nu?
De manier waarop burgemeesters worden aangesteld, verdwijnt definitief uit de grondwet. Zoals zich vorige week al aftekende, heeft de Eerste Kamer ingestemd met een initiatiefwet van D66 waarin dat wordt geregeld. Omdat het om een grondwetswijziging gaat, moesten Tweede en Eerste Kamer er allebei twee keer mee akkoord gaan, de tweede keer met een tweederdemeerderheid.
Eindelijk kreeg ik mijn zin !!
Een eerder wetsvoorstel voor invoering van de gekozen burgemeester sneuvelde in maart 2005 in de Eerste Kamer omdat de tegenstemmen van de PvdA ervoor zorgden dat het voorstel niet de benodigde tweederde meerderheid haalde. Want ook de SP, GroenLinks, ChristenUnie en SGP waren tegen het voorstel van D66-ministerThom de Graaf voor bestuurlijke vernieuwing. De Graaf trad vervolgens af en werd opgevolgd door de huidige D66-leider Alexander Pechtold.
En hoe nu verder ??
Kortom, het is D66 eindelijk gelukt: de benoeming van de burgemeester wordt uit de Grondwet geschrapt. De Eerste Kamer stemde dinsdag met de vereiste tweederde meerderheid voor deze grondwetswijziging. De politiek kan de manier waarop de burgemeester wordt benoemd nu via een gewone wetswijziging veranderen.
De vraag is of de politiek dat wil. Deze grondwetswijziging verplicht tot niets: de huidige benoeming bij ‘koninklijk besluit’ staat ook in de Gemeentewet. In de praktijk kiezen de gemeenteraden via een vertrouwenscommissie de burgemeester, tot grote tevredenheid van veel partijen. Dat er officieel nog een Kroonbenoeming is, geeft het ambt volgens sommigen extra gezag.
Initiatiefnemer Rob Jetten en minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (beiden D66) moesten de senaat beloven dat zij niet zomaar het initiatief nemen om de benoeming te veranderen. De coalitiefracties in de Eerste Kamer benadrukten in een gezamenlijke en breed gesteunde motie nog dat de burgemeester zijn „relatief onafhankelijke positie” moet behouden en vooral een „verbindend bestuurder van álle burgers” moet blijven.
Benoeming Burgemeester eindelijk uit de Grondwet !!
AD 24.11.2018
Toch zal het debat over hoe de burgemeester wordt benoemd door deze grondwetswijziging worden aangewakkerd. Welke opties heeft de politiek nu?
1 Niets doen
Een reële optie, zeker voor deze kabinetsperiode. D66 streeft nog altijd naar een rechtstreeks door de bevolking gekozen burgemeester, maar VVD, CDA en ChristenUnie zijn zeer gecharmeerd van de huidige praktijk met een grote rol voor de gemeenteraad. Minister Ollongren schreef vrijdag in een brief aan de Eerste Kamer nog dat de positie die de burgemeester nu heeft „in belangrijke mate heeft bijgedragen aan de continuïteit en de stabiliteit van het lokaal bestuur”.
2 Verkiezing door de gemeenteraad
De gemeenteraad heeft al veel invloed, maar kiest nu uit sollicitanten die vaak van buiten de gemeente komen en al door de commissaris van de koning zijn beoordeeld. Een zuivere verkiezing door de gemeenteraad maakt van de burgemeester „een veel politieker figuur”, zegt bestuurskundige Niels Karsten (Universiteit Tilburg). Hij doet al jaren onderzoek naar de positie van de burgemeester en noemt deze variant ‘het Vlaamse model’: politieke partijen gaan daar vaak met hun burgemeesterskandidaat de gemeenteraadsverkiezingen in.
Deze variant lijkt op de huidige benoemingswijze, maar brengt toch echte verandering, denkt Karsten. De burgemeester – in België nu vaak de fractievoorzitter van de grootste partij – wordt meer dan nu een politicus, maar voert wel het coalitieakkoord uit.
3 Rechtstreekse verkiezing door bevolking
De voorkeursvariant van D66 en populistische partijen als de PVV. De vraag is wel hoe de rechtstreeks gekozen burgemeester zich verhoudt tot de eveneens gekozen gemeenteraad, als beide in aparte verkiezingen worden gekozen. „In ons huidige systeem krijgt een gekozen burgemeester dan weinig macht”, zegt Karsten. Hij heeft nu vooral bevoegdheden op het terrein van openbare orde, maar zou daarbuiten weinig ruimte hebben om een politiek programma uit te voeren. De gemeenteraad bepaalt immers de hoofdlijnen van het beleid.
Een gekozen burgemeester mét macht, ook wel de ‘presidentiële burgemeester’ genoemd, is ook een optie. Maar dit vereist wel de verbouwing van het hele lokaal bestuur, zegt Karsten, want zulk leiderschap past niet goed binnen onze consensusdemocratie. „Je kunt van de burgemeester de aanvoerder van het lokaal bestuur maken, dat is nu nog de gemeenteraad. In dat geval kan hij of zij eigen wethouders benoemen.”
Het zal in zo’n geval stevig kunnen botsen tussen burgemeester en gemeenteraad, maar volgens Karsten is dat niet per se slecht. „In het buitenland zie je niet dat dit tot verlamming van het lokaal bestuur leidt. Je kunt het ook als een systeem van checks and balances zien, waarbij twee machtsorganen binnen het lokaal bestuur er samen uit moeten komen.”
Deze laatste variant lijkt politiek voorlopig onhaalbaar. Rob Jetten zei in de Eerste Kamer dat D66 zo’n presidentiële burgemeester niet wil. Bovendien is ook hiervoor een grondwetswijziging nodig: artikel 125 van de Grondwet bepaalt dat de gemeenteraad het hoogste orgaan in het lokaal bestuur is.
4 Lokale variatie
Een variant die wel eens vergeten wordt, maar zeker mogelijk is: lokaal maatwerk. Geef gemeenten, zoals bijvoorbeeld in Engeland, de vrijheid om wel of niet te kiezen voor een burgemeestersverkiezing. In grote gemeenten leeft het idee voor zo’n rechtstreekse verkiezing soms meer. Zo was er dit jaar een burgerpetitie voor een rechtstreekse verkiezing in Amsterdam, maar die is binnen de huidige wet niet mogelijk.
Gemeenten de vrijheid geven vindt Karsten best een logische keuze. „In Nederland hechten we erg aan de uniformiteit van bestuur en vinden we verschillen tussen gemeenten heel eng. Maar je kunt je afvragen of de nationale wetgever dit moet bepalen.”
BB 20.06.2019 Een gekozen burgemeester die zijn kiezers ter wille moet zijn, kan de ambtelijke organisatie onder druk zetten. De Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) beraadt zich op de deconstitutionalisering van de burgemeester. ‘Als we een onafhankelijke rol willen houden, hoe moeten we die dan invullen?’
Positie gemeentesecretaris ongewisser
‘Onze voornaamste zorg is dat als de burgemeester wordt gekozen er een heel politiek bestuur is’, zegt voorzitter Herke Elbers van de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS). ‘Nu is de burgemeester de voorzitter boven de partijen en onafhankelijk, straks niet meer. Onze positie en die van de organisatie wordt daarmee ongewisser. De angst bestaat dat de rol van de burgemeester nog politieker wordt dan deze nu al is.
De functie wordt in één adem genoemd met het college, terwijl er wel een scheiding is. Daardoor wordt de positie van de gemeentesecretarissen ook kwetsbaarder.’
Waar de burgemeester nu boven de partijen staat en de hoeder is van integriteit en goed bestuur, ontstaat er straks een afhankelijkheidsrelatie. Dat leidt voor de gemeentesecretaris tot meer onzekerheid, meer politieke druk om bepaalde dingen te doen, vreest Elbers. ‘Dat moeten we voorkomen met goede checks and balances.’
Zieltjes winnen
Een ander effect is dat er minder eenduidige sturing is. ‘Omdat er veel verschillende politieke agenda’s en prioriteiten zijn, neemt de druk in de organisatie toe. Nu is er een lijn via de burgemeester die verantwoordelijk is. Als de burgemeester, behalve openbare orde en veiligheid nog meer portefeuilles krijgt, wordt de eenduidige sturing ook minder.
Bij een gekozen burgemeester kan het accent verschuiven in zijn rollen. Nu borgt hij de integriteit en rechtmatigheid en kan hij raadsbesluiten voor vernietiging voordragen. Straks moet hij de boer op om zieltjes te winnen. Deels zie je nu al kwetsbare burgemeesters ontstaan die afhankelijk zijn van de raad. Maar als ze worden gekozen, zijn ze afhankelijk van de bevolking en dus nóg meer beïnvloedbaar. Met de huidige mate van ondermijning heeft dat steeds grotere effecten.’
Boegbeeld valt weg
Welke gevolgen heeft die verandering voor de rol van de gemeentesecretaris? Volgens Elbers kunnen de gemeentesecretaris en de ambtelijke organisatie bij problemen nu bij de burgemeester terecht. ‘Hij is het boegbeeld, dat heb je dan niet meer. Je zou als gemeentesecretaris meer afhankelijk worden van de benoeming van het college. Maar moet je dat zo houden? Als we die onafhankelijke rol willen houden, hoe moeten we die dan invullen? Moeten we de gemeentesecretaris op een andere manier benoemen? Moeten we extra waarborgen creëren voor de onafhankelijke adviezen uit de organisatie?’
Werkgroep deconstitutionalisering
De VGS heeft een werkgroep ingesteld die naar de mogelijke gevolgen van de deconstitutionalisering van de burgemeester voor de rol van de gemeentesecretaris kijkt. ‘Daar is al een aantal opmerkingen gemaakt over het borgen van de onafhankelijke positie binnen de organisatie en de positie van de gemeentesecretaris.
Bijvoorbeeld door de benoeming en het ontslag niet meer door het college te laten doen. Er is al een eerste studie naar gedaan. Nu inventariseren we waaraan we moeten denken en waarmee we aan de slag gaan om er na de zomer met het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) en het ministerie van Binnenlandse Zaken verder over te spreken.
We willen onze zorgen met de verschillende beroepsgroepen delen, goede randvoorwaarden neerzetten en het publieke bestel inrichten met goede waarborgen. De commissaris van de koning vervult die onafhankelijke rol nu niet binnen de gemeente, maar zou die rol meer op zich kunnen nemen. Dat is een denkrichting.’
Kwetsbaarder voor politieke druk
‘Feitelijk gebeurt er nog niets’, weet bestuurskundige Niels Karsten. ‘Maar de grondwetswijziging biedt ruimte om de aanstellingswijze te veranderen.’ Zijn kritische beschouwing ‘De burgemeester als vriend of vijand van de rechtsstaat’ was aanleiding voor het symposium over de rol van de burgemeester in de democratische rechtsstaat dat 21 juni plaatsvindt in Tilburg.
In die beschouwing betoogt hij onder meer dat de deconstitutionalisering van de burgemeester zijn onafhankelijkheid mogelijk verder gaat uitkleden. ‘Mijns inziens worden door de raad gekozen burgemeesters alleen maar kwetsbaarder voor politieke druk’, geeft Karsten aan. ‘Een direct gekozen burgemeester krijgt een maatschappelijk mandaat om tegen integriteitsschendingen op te treden, maar is ook vatbaarder voor maatschappelijke druk.
Kun je dan Zwarte Pietdemonstraties nog laten doorgaan? Het wordt voor burgemeesters nog ingewikkelder om de rechtsstaat te verdedigen. Het is te makkelijk om te zeggen dat de Kroonbenoeming een formaliteit is, want alleen de minister kan een burgemeester ontslaan. De gemeenteraad moet eerst, goed gemotiveerd, van verstoorde verhoudingen spreken. Straks hoeft dat misschien niet meer.’
Terughoudendheid CdK begrijpelijk
De commissaris van de Koning of zelfs de minister zouden de burgemeester vanuit hun rol kunnen ondersteunen. ‘Een paar jaar geleden trad de burgemeester van Brunssum op tegen een verziekte bestuurscultuur. Hij kwam in conflict met de raad en het college en is opgestapt. Daar had de minister het ontslag kunnen weigeren.
Ook commissarissen kunnen ondersteuning bieden, maar ze hebben buiten de mogelijkheid een waarnemer aan te wijzen weinig middelen: de wettelijke bepaling is dat de commissaris mag adviseren en bemiddelen, niet ingrijpen. Bovendien zijn ze terughoudend. Dat is begrijpelijk, want het hoogste orgaan is uiteindelijk de gemeenteraad. Ik benijd de burgemeester ook niet die zou moet terugkeren in een gemeente waar hij in conflict ligt met de raad.’
Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nummer 12 van deze week
BB 24.11.2018Niemand is zo goed voorbereid aan het burgemeesterschap begonnen als Ruud van Bennekom in Bunnik. De voormalig directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters kent de valkuilen van het ambt, maar weet ook dat ‘adviseren echt iets anders is dan burgemeester zijn’.
Gat
Van Bennekom is op zijn 58ste een bestuurlijke nieuwkomer, en ook weer niet. Hij was tot zijn installatie vorige week in Bunnik vijftien jaar directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB). ‘Ik ken het vak door en door, maar tussen kennis en kunde gaapt een gat. Burgemeesters adviseren is iets anders dan burgemeester zijn’, zegt hij.
Privédingen
Van Bennekom was de laatste vier jaar een van de begeleiders van het burgemeestersklasje – de starterscursus die het Genootschap geeft voor beginnende burgemeesters. ‘Een absolute must’, ook voor hem. ‘Je kunt in zo’n cursus dingen halen maar ook ervaringen delen. Burgemeester word je pas door het te zijn.
Je moet het vak ontwikkelen. Ik heb geleerd dat je dat met elkaar doet. Je slijpt je vak in zo’n cursus. Het is eigenlijk meer een programma: vier keer twee dagen, waarbij je in een besloten omgeving met je collega’s deelt waar je tegenaan loopt. Dat is heel anders voor een deelnemer dan voor een begeleider. Je zit met je collega-burgemeesters in hetzelfde schuitje, er spelen privédingen, je moet alles ontdekken in je nieuwe gemeente.’
Hoogmoed
Van Bennekom heeft de afgelopen jaren als NGB-directeur talloze burgemeesters zien struikelen door hoogmoed en in de grootste val van het ambt zien trappen: de automatische piloot. ‘Dat je denkt: zoals het altijd is gegaan, gaat het nu ook en het is dik in orde met mijn bagage. Toen ik in 2003 bij het Genootschap begon, was het burgemeesterschap veel meer een extensieve functie.
Je maakte veel uren, maar met de tijdverdichting viel het wel mee. De eerste conferenties van het Genootschap van Burgemeesters in Lochem waren hoorcolleges. Je zag de deelnemers indommelen. Nu zijn de conferenties interactief. De samenleving komt ook niet meer in rustige golven over je heen, het zijn vloedgolven geworden. Als je vindt dat die vloedgolf geen vat op jou krijgt, dan gaat het absoluut fout. Je moet het vermogen ontwikkelen om te kunnen blijven leren.’
Ja, maar
‘De burgemeester heeft bevoegdheden gekregen die erg individueel zijn gericht. Huisverbod, woonoverlast, drugsoverlast – jíj legt de sancties op, niet de rechter. In 2003 kon je de bevoegdheden van de burgemeester kwijt in één alinea, vijftien jaar later zijn het drie A-4’tjes.’ Het is daarbij volgens hem de ‘kunst om verticaal te beslissen en horizontaal te communiceren’.
Daarbij wordt de burgemeester niet geholpen door het ‘comité van de onderlinge bewonderaars’. Van Bennekom: ‘Burgemeesters horen vooral hoe goed het gaat, terwijl het nu juist gaat om de signalen die je niét krijgt. Wethouders die burgemeester worden, herkennen dat. Als je als wethouder iets zegt, dan zeggen mensen: “Ja, maar…” Als je als burgemeester precies hetzelfde vertelt, dan zeggen mensen: “Ja …”, en dan valt er een stilte. Het voelt fijn om gelijk te krijgen, maar een alerte burgemeester luistert naar de dingen die níet gezegd worden.’
Nu of nooit
Hij had tot zijn pensioen in de luwte NGB-directeur kunnen blijven. Waar begin je op je 58ste aan. ‘Zo oud ben ik toch niet?’, zegt hij. ‘De gemiddelde leeftijd waarop iemand burgemeester wordt, is nog steeds 50 jaar. Ik had het erg naar mijn zin bij het Genootschap, maar het begon vanzelfsprekend te worden. Het was nu of nooit, want om na je 60ste van baan te veranderen? Dan zit niemand meer op je te wachten. In een strakke hiërarchische organisatie pas ik niet. Maar als je om mensen geeft, dan past het burgemeesterschap wél bij je. Het kriebelde.
Dat is niet vanzelfsprekend voor veel kandidaten hoor. Ik kreeg regelmatig mensen bij mij op kantoor die burgemeester wilden worden. “Waar dan?”, vroeg ik. “Amsterdam en Rotterdam, dat gaat niet, dat begrijp ik ook wel, maar Amersfoort of Breda?”, was dan het antwoord. “Kun je je ook verplaatsen in Oirschot of Rucphen?”, vroeg ik dan. Dat was iets anders, terwijl je het óveral leuk moet vinden om bij een 100-jarige langs te gaan. Die waarachtigheid is heel belangrijk voor een burgemeester.’
Mensen verstaan
Van Bennekom zag zich ook niet burgemeester van Oirschot of Rucphen worden. Niet omdat hij zijn neus ophaalt voor kleine gemeenten, maar omdat hij er niet thuishoort. ‘Als ik één ding bij het Genootschap heb geleerd, dan is het wel dat je als burgemeester bij een gemeente moet passen. Je moet de mensen verstaan. Daarmee bedoel ik niet dat je hoort wat ze zeggen, maar dat je weet wat dat betekent. Ik zou echt tekortkomen in het noorden, oosten en zuiden van het land.’
Telegraaf 24.11.2018 Premier Rutte vindt het niet nodig een door de bevolking gekozen burgemeester in te voeren. „Persoonlijk ben ik voor het huidige systeem”, zei de premier op het VVD-congres in Den Bosch.
Deze week gaf het parlement groen licht voor het uit de grondwet halen van de benoeming door de Kroon van de burgemeester. Dit kan de eerste stap zijn op weg naar een direct gekozen burgemeester, waar regeringspartij D66 al lang voor pleit. In de coalitie is evenwel niet afgesproken of de direct gekozen burgemeester wordt ingevoerd. Regeringspartij CDA zit er bijvoorbeeld niet op te wachten.
„De VVD heeft er al jarenlang een discussie over”, zegt Rutte. Hij sluit niet uit dat zijn partij op een zeker moment een nieuw standpunt inneemt, maar voorlopig is dat niet het geval. Wat hem betreft, verandert er verder niks aan de huidige praktijk, waarin de gemeenteraad een voordracht doet aan het kabinet over wie burgemeester moet worden. „Dit is niet stuk, dit hoeft niet gerepareerd te worden”, zei Rutte over het huidige systeem.
RO 23.11.2018 De ministerraad heeft op voorstel van minister Ollongren ingestemd met een grondwetswijziging. Het gaat om het ter bekrachtiging aan de Koning voordragen van het initiatiefvoorstel-Jetten tot deconstitutionalisering van de aanstellingswijze van de burgemeester en de Commissaris van de Koning (CdK).
De wetgever is na een zogenoemd contraseign per direct bevoegd om te besluiten over de aanstellingswijze.
De Eerste Kamer stemde hier op dinsdag 20 november mee in met de vereiste twee derde meerderheid. Het voorstel schrapt de grondwettelijke Kroonbenoeming van de burgemeester en de CdK, maar draagt de wetgever op hun aanstellingswijze in de gewone wet te regelen.
Na de inwerkingtreding verandert er in beginsel niets aan de huidige procedure van benoeming. Burgemeesters blijven vanwege de Gemeentewet benoemd door de Kroon op aanbeveling van de gemeenteraad. CdK’s blijven volgens de Provinciewet benoemd door de Kroon, op aanbeveling van Provinciale Staten. In de praktijk wordt door de Kroon niet van de aanbeveling afgeweken.
Deze benoemingsprocedure blijft van kracht totdat de wetgever op enig moment in de toekomst aanleiding voor verandering ziet. Tijdens het debat in de Eerste Kamer is een motie-Rombouts aangenomen die richting geeft aan toekomstige discussie over eventuele verandering van positie en aanstellingswijze van de burgemeester.
Minister Ollongren heeft de motie omarmd en schreef er vorige week een brief over aan de Eerste Kamer.
BB 20.11.2018 De Eerste Kamer stemde vandaag over het uit de Grondwet halen van de Kroonbenoeming van de burgemeester (en commissaris van de koning). Burgemeesters zijn faliekant tegen het D66-wetsvoorstel, dat de gekozen burgemeester mogelijk maakt.
Een nieuw soort burgemeester waar Nederland juist behoefte aan heeft, meent burgemeester Tjeerd van der Zwan (PvdA) van Heerenveen.
31 collega’s van u schreven de Eerste Kamer: houd de burgemeester in de Grondwet, want ‘onze aanstellingswijze helpt ons in ons functioneren’. Volgens de opsteller van de brief burgemeester Kolff van Dordrecht denkt 95 procent van ‘s lands burgemeesters er zo over.
‘Ik weet het niet; 95 procent lijkt mij overtrokken. Ik ken veel burgemeesters die er anders over denken en die vinden dat ze juist níet goed worden geholpen door de afstandelijke aanstellingswijze. In de burgemeesterscontreien waarin ik verkeer, wordt daarom bepleit om de burgemeester uit de Grondwet te halen.
Dan kun je nog steeds alle kanten op natuurlijk. Ik ben zelf als een van de weinigen, zeg ik er meteen bij, voor de direct gekozen burgemeester.’
Uw collega’s vrezen dat het lokaal bestuur zonder Grondwet geregeerd gaat worden door de waan van de dag.
‘Die redenering doet mij denken aan de regenten van vroeger, die ook vonden dat je het volk niet kon vertrouwen. In die zin veranderen de tijden niet. Oud-burgemeester Rombouts van Den Bosch zei dat prins carnaval gekozen zou kunnen worden. In de kern vertrouwen bestuurders die de burgemeester in de Grondwet willen houden de mensen niet.
De mensen op straat zijn kennelijk niet in staat om de juiste persoon te kiezen. Als je dat vindt, dan moeten we terug naar het vroegere kiesrecht, waarbij alleen ‘verstandige’ mensen mochten kiezen. Welke opleiding heb je gehad en mogen we de belastingaanslag even zien? Dat kan ook hoor, maar zeg het dan.’
Je kunt het denken, maar dat kun je anno 2018 niet maken.
‘Kun je niet maken, kun je niet maken? Dat zeggen ze nu toch ook? Ze vertrouwen het electoraat niet. Als je de mensen laat bepalen wie de burgemeester wordt, dan wordt hij een speelbal. Dus bedisselen we in achterkamertjes wie de burgemeester en de commissaris van de koning worden.
En hoe we dat hebben gedaan, verstoppen we achter de geheimhoudingsplicht. Vind je het gek dat er zo weinig interesse is in de lokale democratie? De desinteresse blijkt ook uit het feit dat het in Nederland niets meer uitmaakt bij welke partij een burgemeester in spe lid hoort.
Ik vind dat het wél wat moet uit uitmaken. We gaan ook meer in de pas lopen met wat in de rest van de wereld heel gewoon is. Het is toch raar dat wij in Nederland geen enkele invloed hebben op de boegbeelden van het bestuur?’
De burgemeester wordt toch door de raad gekozen?
‘Ja, zoals de Eerste Kamer wordt gekozen – indirect. Dat is ook iets van vroeger. Het electoraat is niet te vertrouwen, dus wat doe je? Je kiest eerst anderen, die dan weer voor jou de verstandige keuze kunnen maken.
Zo komen wij in Nederland ook aan onze burgemeesters. Wat is daar mis mee, zeggen de meeste bestuurders. Welk probleem wil je nou oplossen. Het gaat toch goed zo? Maar is dat zo? Het is echt een groot probleem dat mensen zich niet betrokken voelen bij het bestuur. En dat komt volgens mij onder meer omdat niemand met een direct mandaat in het bestuur zit. Mensen herkennen zich er niet in.’
Dat verandert als de burgemeester niet meer door de Kroon wordt benoemd?
‘Met de rechtstreeks gekozen burgemeester komt er meer dynamiek in en belangstelling voor de lokale politiek. Het gaat dan ergens om. Nu heeft de burgemeester helemaal niets te vertellen over de dingen die mensen raken. De burgemeester van nú is min of meer een beklagenswaardige figuur.’
De burgemeester heeft hulp nodig?
‘De burgemeester is niet zielig, maar als hij gekozen zou worden, zou hij wél meer voor de mensen in de gemeente kunnen betekenen. In de ogen van de bevolking is hij het boegbeeld van de gemeente, maar de verwachtingen kan hij nooit echt waarmaken.
Je wilt niet weten hoeveel verzoeken een burgemeester krijgt, maar over de zaken die van wezenlijk belang zijn voor de mensen in zijn gemeente gaat hij niet. In de ogen van de bevolking zou hij wel wat te zeggen moeten hebben. Natuurlijk, de burgemeester kan nu een rol spelen in het college en in de raad, maar hij kan niets beslissen.’
Uit de Grondwet of niet, uw burgemeester gaan we toch niet krijgen?
‘Ik vrees dat het een utopie is. Alles blijft bij hetzelfde; het enige verschil is dat de Koning eruit wordt gehaald en de gemeenteraad ervoor in de plaats komt.’
NOS 20.11.2018 De manier waarop burgemeesters worden aangesteld, verdwijnt definitief uit de grondwet. Zoals zich vorige week al aftekende, heeft de Eerste Kamer ingestemd met een initiatiefwet van D66 waarin dat wordt geregeld. Omdat het om een wijziging van de grondwet gaat, moesten Tweede en Eerste Kamer er allebei twee keer mee akkoord gaan, de tweede keer met een tweederdemeerderheid.
Bij de stemming van vandaag schaarden zich uiteindelijk 57 van de aanwezige 68 senatoren achter de initiatiefwet van D66-fractievoorzitter Jetten en stemden 11 Eerste Kamerleden ertegen. Voor waren behalve regeringspartij D66 ook de coalitiepartners CDA en ChristenUnie en het grootste deel van de VVD en verder de oppositiepartijen SP, PVV, GroenLinks, Partij voor de Dieren en 50Plus. Tegen stemden PvdA, SGP, OSF en één VVD’er, Kamervoorzitter Broekers-Knol.
Nu geen verandering in de praktijk
D66, zelf voorstander van de gekozen burgemeester, vindt het niet meer van deze tijd dat discussies over de manier waarop de burgemeester wordt aangesteld steeds werden bemoeilijkt doordat de grondwet de benoeming voorschreef.
Dat de benoeming van de burgemeester uit de grondwet gaat, betekent overigens niet automatisch dat er in de praktijk nu iets verandert. Jetten heeft aangekondigd dat hij niet snel met vervolgstappen zal komen. Dus voorlopig blijft het huidige systeem bestaan: de Kroon (het kabinet en de koning) benoemt de burgemeester na een voordracht door de gemeenteraad. Dat staat ook zo in de gemeentewet.
Burgemeester blijft onafhankelijk
Tegenstanders van de grondwetswijziging vinden dat eerst duidelijk moet worden wat er in de praktijk met de burgemeester gaat gebeuren voordat de grondwet wordt aangepast.
De Eerste Kamer sprak vandaag op aandrang van het CDA al uit dat bij een eventuele nieuwe manier van aanstellen de burgemeester relatief onafhankelijk moet blijven. Ook moet de raad aan het hoofd van de gemeente blijven staan.
In 2005 werd al over een soortgelijke wijziging van de grondwet gepraat: toen keerde de Eerste Kamer zich uiteindelijk tegen het voorstel; dat leidde toen tot het opstappen van D66-minister en vicepremier De Graaf.
BB 20.11.2018 Een belangrijk obstakel voor een gekozen burgemeester verdwijnt uit de grondwet. De Eerste Kamer heeft besloten de huidige procedure over de benoeming van burgemeesters uit de grondwet te schrappen.
Duidelijke meerderheid
Met een duidelijke meerderheid van 57 tegen 11 zetels ging de senaat akkoord met het voorstel van D66-voorman Rob Jetten. Hij wil dat burgemeesters worden gekozen. Nu regelt de grondwet nog een benoeming per koninklijk besluit. Dat wordt als ouderwets en ondemocratisch beschouwd.
Begin dit jaar haalde ook al de Tweede Kamer een streep door de procedure. Jetten wil nu eerst een brede discussie over de positie van de burgemeester.
Groot succes
Het schrappen van de benoeming geldt als een groot succes voor D66 bij haar streven naar democratische vernieuwing. Een gekozen burgemeester is een van de kroonjuwelen van de regeringspartij.
Angst
Een groot deel van de Eerste Kamer was aanvankelijk nogal sceptisch. Zo hadden ook coalitiepartners CDA, VVD en ChristenUnie twijfels. Zij vreesden een uitholling van het burgemeestersambt, en vroegen de zekerheid dat de burgemeester ‘relatief onafhankelijk’ en een verbindende figuur voor alle burgers blijft.
De angst bestond dat het schrappen van de huidige procedure meteen de weg effent voor een gekozen burgemeester. Jetten stelde de senaat gerust. Hij zei niet van plan te zijn ‘heel snel’ een wetswijzing in te dienen om een volgende stap vast te leggen.
Achterkamertjes
In de huidige procedure geeft de koning een klap op de voordracht van de minister van Binnenlandse Zaken, na een aanbeveling van de gemeenteraad op basis van een vertrouwenscommissie. Critici spreken over achterkamertjes en een banencarrousel voor de grote partijen.
Commissaris van de Koning
Niet alleen de benoeming van de burgemeester verdwijnt uit de grondwet, maar ook die van de commissaris van de Koning in de provincies. Daarmee wordt in ieder geval de weg vrij om hun aanstelling op een andere manier te regelen. (ANP)
NU 20.11.2018 De Eerste Kamer heeft dinsdag ingestemd met het wetsvoorstel van D66 om de benoeming van de burgemeester en de commissaris van de koning uit de Grondwet te halen. Deze deconstitutionalisering van de kroonbenoeming maakt de weg vrij voor een gekozen burgemeester.
Omdat het gaat om een grondwetswijziging had D66-fractievoorzitter Rob Jetten, die de initiatiefwet verdedigde, een tweederdemeerderheid in de Eerste Kamer nodig.
Het voorstel heeft in de eerste lezing al een tweederdemeerderheid in de Tweede Kamer en de Eerste Kamer gehaald. Begin dit jaar kreeg het plan in tweede lezing steun van 147 Kamerleden en dinsdag stemden 57 van de 68 aanwezige senatoren voor.
Naast D66 stemden ook de fracties van de VVD (met uitzondering van een senator), CDA, PVV, SP, ChristenUnie, GroenLinks en Partij voor de Dieren in met het voorstel. PvdA, SGP en OSF stemden tegen.
Op dit moment speelt de benoeming zich achter gesloten deuren af, met een besloten sollicitatieprocedure waarin een burgemeesterskandidaat uiteindelijk door de koning benoemd wordt. De wijziging van de Grondwet moet het makkelijker maken om de procedure waarmee burgemeesters benoemd worden te kunnen veranderen.
Een rechtstreeks door de burger gekozen burgemeester is zo’n optie, net als de mogelijkheid om de gemeenteraad de burgervader te laten kiezen. De grootste partij bij de gemeenteraadsverkiezingen de burgemeester laten leveren behoort ook tot de mogelijkheden.
Rechtstreeks gekozen bestuurder is ‘kroonjuweel’ voor D66
D66’er Jetten heeft de senatoren echter verzekerd dat zijn partij op korte termijn niet met dergelijke voorstellen zal komen, maar de partij heeft er nooit een geheim van gemaakt dat de deconstitutionalisering van de kroonbenoeming de eerste stap naar de gekozen burgermeester is.
De partij pleit sinds haar oprichting voor bestuurlijke vernieuwingen. Het door burgers laten kiezen van bestuurders wordt door D66 als een van de belangrijkste kroonjuwelen gezien. D66 heeft eerder gepoogd de rechtstreeks gekozen burgemeester in te voeren, maar dat voorstel van toenmalig D66-minister Thom de Graaf sneuvelde in de senaat.
Dat D66 de Grondwet nu wel weet aan te passen, wordt in de partij gevierd als een overwinning. De partij kreeg stevige kritiek te verduren toen in het regeerakkoord werd afgesproken om het raadgevend referendum af te schaffen.
In aanloop naar de senaatsverkiezingen van maart volgend jaar zal de nieuwe D66-fractievoorzitter Jetten de afschaffing van de kroonbenoeming maximaal inzetten om de kiezer duidelijk te maken dat zijn partij de bestuurlijke vernieuwingsdrang niet verloren is.
Telegraaf 20.11.2018 De gekozen burgemeester komt een stap dichterbij. De huidige benoeming van burgemeesters wordt uit de grondwet gehaald.
De benodigde tweederde meerderheid van de Eerste Kamer heeft besloten dat de burgemeestersbenoeming niet meer moet worden vastgelegd in de grondwet, zoals D66-voorman Rob Jetten voorstelde. 57 senatoren stemden voor, 11 stemden tegen.
Tot op heden stond in de grondwet dat burgemeesters door de Kroon (de Koning en burgemeesters) worden benoemd. D66 vreesde even dat CDA en VVD zouden dwarsliggen, maar die partijen stemden toch met overgrote meerderheid in. Slechts één VVD-senator stemde tegen.
Het plan is daardoor definitief aangenomen. Dat voorstel was al twee keer met de vereiste meerderheid door de Tweede Kamer gekomen en al een keer eerder door de Eerste Kamer. De tweede en laatste lezing in de senaat is nu dus met een meerderheid aangenomen.
Bal bij Kamer
Overigens betekent het besluit nog niet dat er spoedig een gekozen burgemeester komt. D66-minister Ollongren en fractieleider Jetten (D66) komen niet met een wetsvoorstel om een gekozen burgemeester voor te stellen, zeggen ze. Het lijkt de D66-bewindsvrouw ’onwaarschijnlijk’ dat dat überhaupt snel gebeurt. In ieder geval ligt de bal nu in de Tweede Kamer. Daar kan een wetsvoorstel worden ingediend om burgemeesters op een andere manier te benoemen.
De benoeming van de burgemeester verdwijnt uit de Grondwet. Dinsdag stemde de Eerste Kamer voor. Welke opties heeft de politiek nu?
NRC 20.11.2018 Het is D66 gelukt: de benoeming van de burgemeester wordt uit de Grondwet geschrapt. De Eerste Kamer stemde dinsdag met de vereiste tweederde meerderheid voor deze grondwetswijziging. De politiek kan de manier waarop de burgemeester wordt benoemd nu via een gewone wetswijziging veranderen.
De vraag is of de politiek dat wil. Deze grondwetswijziging verplicht tot niets: de huidige benoeming bij ‘koninklijk besluit’ staat ook in de Gemeentewet. In de praktijk kiezen de gemeenteraden via een vertrouwenscommissie de burgemeester, tot grote tevredenheid van veel partijen. Dat er officieel nog een Kroonbenoeming is, geeft het ambt volgens sommigen extra gezag.
Initiatiefnemer Rob Jetten en minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (beiden D66) moesten de senaat beloven dat zij niet zomaar het initiatief nemen om de benoeming te veranderen. De coalitiefracties in de Eerste Kamer benadrukten in een gezamenlijke en breed gesteunde motie nog dat de burgemeester zijn „relatief onafhankelijke positie” moet behouden en vooral een „verbindend bestuurder van álle burgers” moet blijven.
Toch zal het debat over hoe de burgemeester wordt benoemd door deze grondwetswijziging worden aangewakkerd. Welke opties heeft de politiek nu?
1 Niets doen
Een reële optie, zeker voor deze kabinetsperiode. D66 streeft nog altijd naar een rechtstreeks door de bevolking gekozen burgemeester, maar VVD, CDA en ChristenUnie zijn zeer gecharmeerd van de huidige praktijk met een grote rol voor de gemeenteraad. Minister Ollongren schreef vrijdag in een brief aan de Eerste Kamer nog dat de positie die de burgemeester nu heeft „in belangrijke mate heeft bijgedragen aan de continuïteit en de stabiliteit van het lokaal bestuur”.
2 Verkiezing door de gemeenteraad
De gemeenteraad heeft al veel invloed, maar kiest nu uit sollicitanten die vaak van buiten de gemeente komen en al door de commissaris van de koning zijn beoordeeld. Een zuivere verkiezing door de gemeenteraad maakt van de burgemeester „een veel politieker figuur”, zegt bestuurskundige Niels Karsten (Universiteit Tilburg). Hij doet al jaren onderzoek naar de positie van de burgemeester en noemt deze variant ‘het Vlaamse model’: politieke partijen gaan daar vaak met hun burgemeesterskandidaat de gemeenteraadsverkiezingen in. Deze variant lijkt op de huidige benoemingswijze, maar brengt toch echte verandering, denkt Karsten. De burgemeester – in België nu vaak de fractievoorzitter van de grootste partij – wordt meer dan nu een politicus, maar voert wel het coalitieakkoord uit.
3 Rechtstreekse verkiezing door bevolking
De voorkeursvariant van D66 en populistische partijen als de PVV. De vraag is wel hoe de rechtstreeks gekozen burgemeester zich verhoudt tot de eveneens gekozen gemeenteraad, als beide in aparte verkiezingen worden gekozen. „In ons huidige systeem krijgt een gekozen burgemeester dan weinig macht”, zegt Karsten. Hij heeft nu vooral bevoegdheden op het terrein van openbare orde, maar zou daarbuiten weinig ruimte hebben om een politiek programma uit te voeren. De gemeenteraad bepaalt immers de hoofdlijnen van het beleid.
Een gekozen burgemeester mét macht, ook wel de ‘presidentiële burgemeester’ genoemd, is ook een optie. Maar dit vereist wel de verbouwing van het hele lokaal bestuur, zegt Karsten, want zulk leiderschap past niet goed binnen onze consensusdemocratie. „Je kunt van de burgemeester de aanvoerder van het lokaal bestuur maken, dat is nu nog de gemeenteraad. In dat geval kan hij of zij eigen wethouders benoemen.”
Het zal in zo’n geval stevig kunnen botsen tussen burgemeester en gemeenteraad, maar volgens Karsten is dat niet per se slecht. „In het buitenland zie je niet dat dit tot verlamming van het lokaal bestuur leidt. Je kunt het ook als een systeem van checks and balances zien, waarbij twee machtsorganen binnen het lokaal bestuur er samen uit moeten komen.”
Deze laatste variant lijkt politiek voorlopig onhaalbaar. Rob Jetten zei in de Eerste Kamer dat D66 zo’n presidentiële burgemeester niet wil. Bovendien is ook hiervoor een grondwetswijziging nodig: artikel 125 van de Grondwet bepaalt dat de gemeenteraad het hoogste orgaan in het lokaal bestuur is.
4 Lokale variatie
Een variant die wel eens vergeten wordt, maar zeker mogelijk is: lokaal maatwerk. Geef gemeenten, zoals bijvoorbeeld in Engeland, de vrijheid om wel of niet te kiezen voor een burgemeestersverkiezing. In grote gemeenten leeft het idee voor zo’n rechtstreekse verkiezing soms meer. Zo was er dit jaar een burgerpetitie voor een rechtstreekse verkiezing in Amsterdam, maar die is binnen de huidige wet niet mogelijk.
Gemeenten de vrijheid geven vindt Karsten best een logische keuze. „In Nederland hechten we erg aan de uniformiteit van bestuur en vinden we verschillen tussen gemeenten heel eng. Maar je kunt je afvragen of de nationale wetgever dit moet bepalen.”
AD 20.11.2018 De gekozen burgemeester is een stapje dichterbij gekomen. De Eerste Kamer heeft vanmiddag ingestemd met het D66-voorstel om de burgemeestersbenoeming uit de Grondwet te halen. De coalitiepartijen VVD en CDA dreigden vorige week nog roet in het eten te gooien, maar stemden alsnog voor.
Voorlopig blijft de gemeenteraad de burgemeesterskandidaat kiezen, die vervolgens wordt benoemd door de regering. Er verandert dus niets aan de huidige praktijk. Wel ligt nu de weg open voor een wetswijziging om de burgemeester rechtstreeks door de burgers te laten kiezen. Daar is straks een simpele meerderheid van het parlement voor nodig.
Een rechtstreeks gekozen burgemeester is behalve een wens van D66 ook de wens van steeds meer andere partijen zoals de PVV. Premier Rutte zei onlangs nog dat zo’n wetswijziging er deze kabinetsperiode niet zal komen.
In de Eerste Kamer stemden uiteindelijk alleen PvdA, SGP, OSF en één VVD-senator tegen. Zij willen dat de gemeenteraad het laatste woord houdt. De ChristenUnie wil dat ook, maar stemde toch voor omdat de kans volgens de partij klein is dat er in de praktijk iets verandert.
Té politiek
Behalve de tegenstanders zijn óók de voorstanders bang dat een burgemeester in de toekomst een té politieke functie wordt en niet meer zoals nu ‘boven de partijen’ staat. Daarom werd ook een motie aangenomen die uitspreekt dat de Senaat dat niet wil. Tijdens het debat vorige week paaide D66-fracievoorzitter Rob Jetten (die het initiatiefwetsvoorstel verdedigde) de kritische Senaatsfracties door te zeggen dat hij niet pleit voor een ‘zware, presidentiële burgemeester’, die bijvoorbeeld wethouders kan ontslaan.
Ook liet Jetten doorschemeren dat het nog wel even kan duren voordat zijn partij met een wetsvoorstel voor een gekozen burgemeester komt. Hoewel de coalitiepartijen in eerste instantie kritisch waren, stemden ze toch in.
In het regeerakkoord hadden regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie al vastgelegd dat de grondwetswijziging door zou gaan. Dit op uitdrukkelijk verzoek van D66 dat wel het raadgevend referendum, een van de kroonjuwelen van de partij, moest laten varen. In januari dit jaar stemden 147 van de 150 leden van de Tweede Kamer al in met het D66-voorstel.
Telegraaf 20.11.2018 De benoeming van de burgemeesters in Nederland kan waarschijnlijk op de schop. De Eerste Kamer schrapt dinsdag naar verwachting de procedure uit de grondwet, een beslissing waarvoor een tweederdemeerderheid nodig is. Het zou een forse overwinning betekenen voor regeringspartij D66.
Het debat dat vorige week over de kwestie werd gevoerd, was nog spannend. Onder meer regeringspartijen CDA en VVD hadden nog vragen. Zij willen dat de burgemeester ook in de toekomst „relatief onafhankelijk blijft.” Het CDA gaf uiteindelijk aan voor te zullen stemmen, de VVD is vooralsnog niet overtuigd.
Een deel van de senaat toonde zich bezorgd dat het schrappen van de huidige procedure meteen de weg effent voor een gekozen burgemeester, ofschoon er in het voorstel waarover wordt gestemd nog geen nieuwe procedure wordt beschreven. De benoeming gebeurt nu nog per Koninklijk Besluit.
D66-voorman Rob Jetten, die het plan vorige week verdedigde, zei niet van plan te zijn „heel snel” een wetswijzing in te dienen om een volgende stap vast te leggen. Hij wil eerst een brede discussie over de positie van de burgemeester.
De zogeheten deconstitutionalisering is een eerste stap om een direct of indirect gekozen burgemeester mogelijk te maken.
D66 dacht in het regeerakkoord met de andere coalitiepartijen zeker te hebben gesteld dat de benoemingswijze van de burgemeester uit de grondwetzou worden gehaald. Zo’n plan moet twee keer door de Tweede en de Eerste Kamer worden aangenomen. De tweede keer is zelfs een tweederdemeerderheid nodig.
AD 20.11.2018
De Eerste Kamer is dinsdag aan die tweede lezingtoe. Binnen D66 valt te horen dat men door CDA-leider Buma en VVD’er Jorritsma, fractievoorzitter in de Eerste Kamer, verzekerd is dat de beloofde stemmen geleverd zullen worden.
Het wetsvoorstel, dat al is aangenomen door de Tweede Kamer, is een volgende stap in de richting van een gekozen burgemeester.
Onder de ondertekenaars bevinden zich Liesbeth Spies van Alphen aan den Rijn, Marja van Bijsterveldt van Delft, Agnes van Ardenne van de gemeente Westland, Charlie Aptroot van Zoetermeer en Gert-Jan Kats van Zuidplas. Pauline Krikke van Den Haag en Henri Lenferink van Leiden hebben de brief niet ondertekend.
Zeker 60 procent van de Nederlanders is voor de invoering van een gekozen burgemeester.
Het grootste draagvlak voor een gekozen burgemeester is te vinden onder de mensen met een politieke voorkeur voor PVV, 50PLUS en de SP.
Van deze mensen wil 44 procent liever zelf naar de stembus gaan, dan de keuze over te laten aan de gemeenteraad.
AD 13.11.2018
D66 grijpt zijn kans
De gekozen burgemeester was een van de wenken van de Volkskrant voor het nieuwe kabinet. Pechtold heeft zijn kans gegrepen. Al sinds de oprichting van de D66 werd er over de invoering van de gekozen burgemeester gesproken. In een commentaar en een opiniestuk werd de fractieleider de afgelopen tijd dan ook opgeroepen om deze kans om het eindelijk voor elkaar te krijgen niet te laten lopen.
Een eerder wetsvoorstel voor invoering van de gekozen burgemeester sneuvelde in maart 2005 in de Eerste Kamer omdat de tegenstemmen van de PvdA ervoor zorgden dat het voorstel niet de benodigde tweederde meerderheid haalde. Want ook de SP, GroenLinks, ChristenUnie en SGP waren tegen het voorstel van D66-ministerThom de Graaf voor bestuurlijke vernieuwing. De Graaf trad vervolgens af en werd opgevolgd door de huidige D66-leider Alexander Pechtold.
Telegraaf 17.11.2018 Zijn we beter af met een gekozen burgemeester? Ja, nou ja, dat weten we eigenlijk niet. Of, om het maar negatief te benaderen: het is nog maar de vraag of je een uitgerangeerde politicus moet prefereren boven een ’popie jopie’ met veel vriendjes. Verdeeldheid alom dus. Een greep uit de reacties op Telegraaf.nl.
Om te beginnen is daar de vraag: waarom eigenlijk veranderen? GJU zegt daarover: „Ik vraag me af voor welk probleem de gekozen burgemeester een oplossing is… Zelden of nooit levert het benoemen van de burgemeester met de huidige procedures een probleem op. Wel een groot probleem is het vinden van goede kandidaten.”
Ook R van Putten ziet geen heil in een verandering: „Ik dacht dat de vele burgemeesters prima hun werk doen in ons land, waarom zou men dat willen veranderen? Daarnaast kunnen wij al met de verkiezingen op een partij stemmen, maar achteraf lopen wij dan toch weer te klagen, zo zal het dan ook met een gekozen burgemeester gaan.”
Geen reden tot veranderen dus? Nou, redenen zijn er genoeg, zo vinden veel reageerders, die zich vooral ergeren aan de hoeveelheid ’uitgerangeerde politici’ die in de nadagen van hún carrière zo nog een lucratief baantje bemachtigen.
En dat is precies de reden dat Ome Wim de gekozen burgemeester weinig kansen toedicht: „Gaat niet gebeuren, teveel gesjeesde en uitgerangeerde politici hebben hier geen belang bij want die willen aan het eind van hun politieke loopbaan graag zo’n riant betaald baantje.”
Hetmoeteensafgelopenzijn vindt dat bij uitstek een reden dat het wel moet veranderen: „De burgemeester moet een serieuze bestuurder zijn. Niet een erebaantje voor een uitgerangeerde politicus.” En De WareChristen zegt: „Het is een prima idee, gebeurt in veel landen.
Vaak zie je rijke mensen die burgemeester worden en succesvol zijn in het zakenleven.” Dat zegt ook rdhaan: „Geef mij maar een gekozen burgemeester. Dan houdt die baantjescarrousel ook misschien een keer op met al die afgedankte, opgestapte en mislukte politici.”
udy333 ziet nadelen: „Met een gekozen burgemeester dadelijk Amerikaanse toestanden? De lokale ondernemer met ambitie en centjes zal het voor het zeggen krijgen, of die VIP die toevallig in de gemeente woont.”
Berexstone heeft daarom een ander voorstel: „ Het beste is misschien dat de plaatselijk grootste partij de burgemeester levert. Dat ontkoppelt de lokale politiek in enkele gevallen van de nationale politiek.”
Maar een burgemeester hoort boven de partijen te staan, weet Derrie Bidet: „Want in zijn rol moet hij verder blikken dan de vaak onbenullige onderwerpen die met een hoop retoriek door amateuristische raadsleden worden besproken.
Voor een raadslid heb je geen opleiding of ervaring nodig, als je gekozen wordt dan zit je erin. Laten we er dus voor zorgen dat tenminste de burgemeester voldoende bestuurlijke capaciteiten heeft, die laat je dus zeker niet door het volk kiezen!”
Ja, maar de huidige selectieprocedure levert ook niet altijd geschikte kandidaten op, zegt Ducdalf. „Burgemeester zou een vak moeten zijn, maar het is al jaren een kwestie van vriendjespolitiek en plaatsen van elders als onbekwaam afgeserveerden.”
En zelfs als je mag kiezen, wie kies je dan, vraagt asmijntje_63592 zich af: „Niemand kent die figuren, dus zelf kiezen is onzin.”
MartinD krijgt deze keer het laatste woord over de gekozen burgemeester: „Met de opkomst als partijen als DENK zou dit weleens een heel slecht plan kunnen zijn.”
AD 15.11.2018 CDA-coryfee Marja van Bijsterveldt snapt niet wat haar partijgenoten in de Eerste Kamer bezielt. Die brengen de gekozen burgemeester volgende week een stapje dichterbij, door onder druk van het regeerakkoord in te stemmen met een grondwetswijziging.
Door de procedure te veranderen, máken we een probleem, in plaats van dat we er eentje oplossen
Verontrust volgde Marja van Bijsterveldt (57) dinsdagavond het debat in de Eerste Kamer over het schrappen van de burgemeestersbenoeming uit de Grondwet. Ze ziet met lede ogen toe hoe haar eigen CDA plotseling aankondigt tóch in te stemmen met het D66-voorstel dat de deur openzet voor een gekozen burgemeester.
Niet omdat de partij daar nou zo’n voorstander van is, integendeel, maar omdat het een afspraak is tussen de coalitiepartijen om D66 tevreden te stellen. Oud-partijvoorzitter en oud-minister Van Bijsterveldt vindt dat te ver gaan. ,,Als dit doorgaat, schaadt dit het lokaal bestuur.’’ Net als een grote groep andere burgemeesters hoopt zij dat het verzet binnen het CDA groeit en dat de senaat volgende week alsnog een streep zet door het D66-plan.
U bent nu burgemeester van Delft. Probeert u uw eigen baantje veilig te stellen? ,,Daar gaat het mij niet om. Over een paar jaar ben ik zestig. Voordat de gekozen burgemeester daadwerkelijk is ingevoerd, zijn we vele jaren verder. Maar ik zie nu dat de Eerste Kamer een verkeerde keuze dreigt te maken. Driekwart van de Nederlanders heeft vertrouwen in de burgemeester. Daarmee is het de meest gewaardeerde figuur binnen het politieke stelsel. Ik vraag me dan af: waarom zou je dat veranderen?”
Ik hoop één ding: dat de Eerste Kamer zich in meerderheid alsnog keert tegen deze grondwetswijziging
Volgens D66 is de huidige benoemingsprocedure van de burgemeester ondemocratisch en ouderwets. Wat vindt u? ,,Een burgemeester moet boven de partijen staan. Die moet écht van iedereen zijn. Dat is nu geborgd in de Grondwet. Het helpt niet als je straks door een deel van de kiezers bent gekozen, en door een deel niet. Dat je verkiezingsbeloftes moet doen om deze functie te krijgen. En dat je de eigen achterban voortdurend tegemoet moet komen, uit angst stemmen te verliezen.
Nu is het heel goed mogelijk om de rol van verbindende burgervader- of moeder te vervullen. De gekozen gemeenteraad heeft een bepalende keuze in wie die rol krijgt. Door de procedure te veranderen, máken we een probleem, in plaats van dat we er eentje oplossen.”
Toch heeft CDA-senator en partijwoordvoerder Ton Rombouts aangekondigd dinsdag in te stemmen met de wetswijziging. ,,Ik vind dat verbijsterend. Het doet mij pijn om te zien dat door een Haagse deal binnen de coalitie een fundamentele pijler van stabiel lokaal bestuur dreigt te worden verkwanseld.”
De CDA-senaatsfractie zegt te kunnen instemmen omdat een motie wordt aangenomen die het belang van de onafhankelijke burgemeester benadrukt. ,,Ik heb in mijn politieke carrière heel veel moties zien komen en gaan. Een motie is vrijblijvend, de Grondwet niet. Over een paar maanden kunnen de partijen er weer heel anders over denken. Die motie biedt geen enkele zekerheid. Ik hoop één ding: dat de Eerste Kamer zich in meerderheid alsnog keert tegen deze grondwetswijziging. En dat ook mijn partij zich bezint en de juiste keuze maakt.’’
OmroepWest 14.11.2018 De Delftse burgemeester Marja van Bijsterveldt is verbijsterd over haar eigen partij, het CDA. De senaatsfractie van die partij stemt waarschijnlijk volgende week in met het voorstel voor de gekozen burgemeester. Volgens Van Bijsterveldt wordt daardoor een belangrijk fundament van het lokaal bestuur verkwanseld. ‘Welk probleem gaan we hiermee oplossen of zijn we problemen aan het creëren?’
Al jaren wordt er in de politiek over gesproken: de gekozen burgemeester. De Eerste Kamer nam deze week dan toch een belangrijke beslissing: niet langer wordt via de Grondwet geregeld hoe iemand burgemeester wordt. Hoe het straks in de praktijk wel gaat is nog niet duidelijk.
Verschillende varianten zijn mogelijk: de burgemeester kan direct worden gekozen door de burgers, of door de gemeenteraad. Of er kan een model komen waarbij de grootste partij in de gemeenteraad de burgemeester kiest.
‘Bestaand systeem zo gek nog niet’
De Delftse burgemeester zegt zich ‘ernstige zorgen’ te maken over de consequenties. Volgens haar is het huidige systeem zo gek nog niet. Nu wordt de burgemeester benoemd door de Kroon, zoals het officieel heet.
De gemeenteraad doet een aanbeveling van de, volgens de raad, meest geschikte kandidaat. Als het kabinet, op voordracht van de minister van Binnenlandse Zaken, met die kandidaat instemt wordt hij of zij door de Koning benoemd voor een periode van zes jaar.
Grote waardering
Volgens Van Bijsterveldt blijkt uit onderzoek dat nu grote waardering is voor burgemeesters. ‘Ik denk dat dat veel heeft te maken met de wijze waarop de burgemeester kan functioneren. Dat kunnen functioneren heeft weer veel te maken met de wijze waarop we op dit moment als burgemeesters worden benoemd. Dat vindt uiteindelijk door de Koning plaats. Dat maakt dat je niet bent gekozen, dat je geen verkiezingsbeloften hoeft te doen.’
Een gevolg van een andere opzet kan zijn dat sommige mensen het gevoel hebben dat ‘dit hun burgemeester niet is’. Van Bijsterveldt: ‘Je bent nu niet door de een wél gekozen en door de ander níet. Daardoor ben je echt van iedereen. Je bent onpartijdig, je staat boven de partijen.’
Ze vervolgt: ‘Zo kan je echt de burgervader of burgermoeder zijn. Dat is ook het mooie van het huidige systeem. Mensen hebben het gevoel dat je van iedereen bent. Die verbindende rol wordt geborgd in de grondwet,’ aldus Van Bijsterveldt.
Mensen hebben het gevoel dat je van iedereen bent. Marja van Bijsterveldt – Burgemeester Delft
Als straks een burgemeester wél wordt gekozen, wordt hij of zij onderdeel van de politiek. Dan moeten kandidaten campagnes gaan voeren, beloftes doen. ‘Dat betekent ook dat je door een deel van de bevolking wel wordt gekozen, maar door een ander deel niet.’
CDA wil moed tonen
Het CDA had altijd grote moeite met de gekozen burgemeester. Maar de partij kiest nu voor een andere lijn. ‘Angst is een slechte raadgever, soms is moed nodig,’ aldus senator Ton Rombouts dinsdag tijdens het debat in de Eerste Kamer.
Marja van Bijsterveldt is zo ongeveer haar leven lang actief voor die partij. Voordat zij burgemeester van Delft werd was zij wethouder, staatssecretaris en minister namens die partij. En van 2002 tot 2007 was zij voorzitter van het CDA. Dus is de felle kritiek opmerkelijk.
‘Tijd voor bezinning’
‘Dit baart me grote zorgen,’ zegt zij over de koerswijziging. ‘Ik ben zelf christen-democraat en de christen-democratie hecht enorm veel aan een sterk lokaal bestuur, waar mensen tot hun recht komen, waar wat veel van wat mensen aan het hart gaat ook gebeurt. Dat betekent dat je ook een heel goed en degelijk lokaal bestuur moet hebben.’
De Delftse burgemeester hoopt dan ook dat de Eerste Kamerfractie van haar partij zich nog bezint. Volgende week stemt de Senaat officieel over de wijze waarop burgemeesters worden benoemd. ‘Wat er dan dreigt te gebeuren is dat er een onderdeel uit dat subtiele samenspel van een gekozen gemeenteraad, wethouders en die burgemeester wordt gehaald zonder dat daar verder goed over is doorgedacht.’
Kwetsbaar
‘Dat vind ik uitermate kwetsbaar. Dat kan het lokaal bestuur heel erg beschadigen,’ aldus Van Bijsterveldt, ‘ik hoop van harte dat de Eerste Kamer uiteindelijk het juiste besluit neemt en de burgemeestersbenoeming echt in de Grondwet laat’.
Een gekozen burgemeester kan het lokaal bestuur heel erg beschadigen. Marja van Bijsterveldt – Burgemeester Delft
Een extra complicatie is dat het parlement een gekozen burgemeester geen extra bevoegdheden wil geven. Dus als een kandidaat al beloften zou willen doen tijdens een campagne, dan zijn die in de praktijk moeilijk uitvoerbaar.
‘Wat je nu ziet is dat de gemeenteraad het politieke primaat heeft. Daarnaast zijn er wethouders die een programma uitvoeren dat door de meerderheid van die raad is vastgesteld en is er een burgemeester.’
Let op
‘Die drieslag functioneert in Nederland best heel goed. Dat brengt mij op het punt: let op. Want je moet buitengewoon zorgvuldig zijn wanneer je iets wat goed gaat op één punt anders gaat doen en eigenlijk de rest niet verder hebt doordacht.’
Rest de vraag wat Van Bijsterveldt zelf gaat doen. Zij werd op 2 september 2016 geïnstalleerd als burgemeester van Delft. Volgens de oude procedure, dus door de Kroon benoemd. Gaat zij zelf straks campagne voeren voor de race om het burgemeesterschap van Delft als er een gekozen burgemeester komt? Lachend: ‘Ik weet hoe lang wetgeving duurt. Het zal nog wel even duren voor het zover is. Dus of ik dat nog meemaak, weet ik niet.’
Voor welk probleem de oplossing? Verbijsterd over mijn partij @cdavandaag die in Eerste Kamer (nb!) voor Haagse deals een fundamentele pijler van stabiel Lokaal Bestuur dreigt te verkwanselen. Pak zaken op die er toe doen en maak niet kapot wat goed gaat. #grondwet#burgemeester10:00 – 14 nov. 2018
Senang
Serieus: ‘Vooralsnog ben ik gewoon de benoemde burgemeester van Delft en voel ik me daar erg senang bij omdat ik daardoor het gevoel heb dat ik van alle Delftenaren ben en niet alleen van degene die mij heeft gekozen. Daardoor kan ik ook doen wat in het algemeen belang is. Ik hoef geen verkiezingsbeloften waar te maken. Ik ben er gewoon voor Delft.’
BB 13.11.2018 Het schrappen van de benoeming van de burgemeester uit de Grondwet is een stap dichterbij gekomen. In de Eerste Kamer tekent zich de vereiste tweederdemeerderheid af die wil instemmen met het voorstel van regeringspartij D66, nadat de Tweede Kamer vrijwel unaniem akkoord ging.
Relatief onafhankelijk
Het kritische CDA, met 12 van de 75 zetels in de senaat, maakte na eerdere twijfels duidelijk voor te gaan stemmen. Wel willen de christendemocraten de zekerheid dat de burgemeester ‘relatief onafhankelijk’ en een verbindende figuur voor alle burgers blijft.
Gekozen burgemeester
De vrees bestond dat het schrappen van de huidige procedure meteen de weg effent voor een gekozen burgemeester. Dat is een van de kroonjuwelen van D66.
Niet heel snel
Voorman Rob Jetten van D66 probeerde de Eerste Kamer gerust te stellen. De benoeming van de burgemeester gebeurt nu nog per koninklijk besluit, maar Jetten vindt dat ouderwets en niet democratisch. Hij zei echter niet van plan te zijn ‘heel snel’ een wetswijzing in te dienen om een volgende stap vast te leggen. Hij wil eerst een brede discussie over de positie van de burgemeester.
Historische stap
CDA-senator Tom Rombouts vond dat een ‘mooie meevaller’ en een ‘opsteker’ voor zijn kritische fractie. Hij noemde het schrappen een ‘historische stap’ die niet alleen tot vernieuwing, maar zelfs tot versterking van het plaatselijk bestuur kan leiden. (ANP)
Hoe moet de aanstelling van een burgemeester er volgens u in de toekomst uitzien?
NU 13.11.2018 In de Eerste Kamer lijkt zich een meerderheid af te tekenen voor het D66-voorstel om de benoeming van de burgemeester door de koning uit de grondwet te schrappen. Het voorstel maakt de weg vrij voor een gekozen burgemeester.
De senaatsfracties van de coalitiepartners VVD, CDA en CU waren eerder op de dag nog kritisch, maar toonden zich later in het debat dinsdag in de Eerste Kamer positiever over het voorstel van D66-fractievoorzitter Rob Jetten.
Omdat ook de PVV, SP en GroenLinks en 50PLUS voor het plan zijn, is de vereiste tweederde meerderheid voor een grondwetswijziging in zicht. De senaat stemt volgende week dinsdag over het voorstel.
VVD en CDA leken het eerder in het debat nog spannend te maken. Voor de twee fracties was er nog te veel onduidelijk over de toekomstige procedures. Zij lieten hun steun boven de markt hangen. Het CDA gaf later in het debat aan het voorstel alsnog te steunen en hoewel de VVD haar steun nog niet expliciet heeft uitgesproken, lijkt de partij in de richting van Jetten te bewegen.
Prioriteit D66 ligt bij schrappen kroonbenoeming
De wetswijziging moet het mogelijk maken op een andere wijze dan nu het geval de burgemeester aan te stellen. Een rechtstreeks door de burger gekozen burgemeester is zo’n optie, net als de mogelijkheid om de gemeenteraad de burgervader te laten kiezen. De grootste partij bij de gemeenteraadsverkiezingen de burgemeester te laten leveren, behoort ook tot een van de mogelijkheden.
In het wetsvoorstel wordt echter geen voorschot op de nieuwe burgemeestersbenoeming genomen, al is het geen geheim dat de gekozen burgemeester een langgekoesterde wens van D66 is. De “deconstitutionalisering” van de benoeming van de burgemeester is dit keer prioriteit van de partij.
Het is namelijk niet de eerste keer dat D66 de benoeming van de burgemeester probeert te veranderen. In 2005 poogde toenmalig D66-minister Thom de Graaf de gekozen burgemeester te introduceren.
Dat voorstel werd door de senaat, in wat de boeken is ingegaan als de ‘Nacht van Van Thijn’, geblokkeerd. De PvdA-senaatsfractie, destijds onder aanvoering van senator Ed van Thijn, stemde tegen omdat zij bestuurlijke chaos vreesde als de burgers op korte termijn hun eigen burgemeester konden kiezen.
De Graaf trad af en het zou vervolgens jaren duren voordat D66 een nieuwe poging zou wagen om iets te doen aan de ‘kroonbenoeming’.
Jetten wil brede maatschappelijke discussie over rol burgemeester
In het nieuwe voorstel van Jetten wordt van een gekozen burgemeester dan ook niet gesproken, maar het opent die deur wel. De kritiek van de VVD en CDA spitste zich toe op de toekomstige invulling van de aanstellingsprocedure.
De verzekering van Jetten dat hij op korte termijn niet met voorstellen om de benoeming te veranderen zal komen en ook belofte van minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) geen voorstellen te doen lijken de partijen over de streep te trekken. Jetten wil eerst een breed maatschappelijk debat over de toekomstige rol van burgemeester. Ollongren vroeg om vertrouwen in het democratisch proces.
Naar verwachting stemt de senaat volgende week dinsdag over de grondwetswijziging. Het voorstel is al in een eerder stadium door beide Kamers aangenomen. Omdat het een grondwetswijziging betreft moet het voorstel door een nieuwe Tweede Kamer opnieuw worden behandeld en is een tweederde meerderheid in beide Kamers nodig.
In januari van dit jaar stemden alle partijen in de Tweede Kamer, met uitzondering van de SGP, voor een nieuwe burgemeestersbenoeming. Nu lonkt ook een tweederde meerderheid in de senaat.
NOS 13.11.2018 De manier waarop burgemeesters worden aangesteld, wordt uit de grondwet gehaald. De Eerste Kamer gaat volgende week voor een voorstel daartoe van D66-fractievoorzitter in de Tweede Kamer Jetten stemmen. Na het debat dat de senaat de hele dag voerde over zijn voorstel om de procedure te schrappen bleek er de vereiste twee derde meerderheid te zijn.
D66, PVV, SP, GroenLinks, 50Plus, PvdD, ChristenUnie en CDA zijn voor. Regeringspartij VVD twijfelt nog en is verdeeld, maar de grondwetswijziging komt er hoe dan ook dankzij de steun van regeringspartij CDA.
Vanmiddag had regeringspartij CDA nog zijn bedenkingen en leek het nog maar de vraag of de vereiste meerderheid er zou komen. Later op de avond zei CDA-senator Rombouts dat zijn partij wel meegaat met de zogenoemde ‘deconstitutionalisering’ van de burgemeestersbenoeming.
“In de praktijk is er al lang geen sprake meer van een benoeming, omdat de burgemeester wordt gekozen door de gemeenteraad. Het politieke landschap is ook veranderd en het CDA is van inzicht veranderd”, motiveerde hij zijn besluit. Wel wil het CDA de garantie dat de burgemeester “relatief onafhankelijk en een verbindende figuur voor alle burgers blijft”.
Niet democratisch
De partij is bang dat het schrappen van de huidige procedure meteen de weg effent voor een rechtstreeks gekozen burgemeester. Dat is een van de kroonjuwelen van D66. “Maar angst is een slechte raadgever”, zei CDA-senator Rombouts. Tegelijkertijd benadrukte hij dat de wetswijziging voor hem persoonlijk niet had gehoeven.
PvdA en SGP toonden zich het meest kritisch over het plan. “Wij zien niet de urgentie”, zei PvdA-senator Vlietstra.
D66-fractievoorzitter Jetten probeerde de Eerste Kamer gerust te stellen in het debat. Hij zei de benoeming van de burgemeester per koninklijk besluit, zoals dat nu gaat, ouderwets en niet democratisch te vinden. Toch is hij niet van plan om snel een wetsvoorstel in te dienen om een volgende stap vast te leggen. Hij wil eerst een brede discussie over de positie van de burgemeester.
Met het voorstel van D66 wordt niet alleen de benoeming van de burgemeester uit de Grondwet geschrapt, maar ook die van de commissaris van de koning in de provincies.
Telegraaf 13.11.2018 De benodigde meerderheid van de Eerste Kamer lijkt volgende week in te gaan stemmen voor het uit de grondwet halen van de huidige benoeming van burgemeesters. De gekozen burgemeester komt daardoor een stap dichterbij.
Nu staat in de grondwet dat burgemeesters door de Kroon (de Koning en burgemeesters) worden benoemd.
D66-fractievoorzitter Jetten en D66-minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) debatteerden dinsdag met leden van de Eerste Kamer over hun voorstel om dat te veranderen. Dat plan is al twee keer met de vereiste meerderheid door de Tweede Kamer gekomen en al een keer eerder door de Eerste Kamer. Voor de tweede en laatste lezing in de senaat is een meerderheid van tweederde nodig omdat het om wijziging van de Grondwet gaat.
Die meerderheid lijkt tijdens de stemming volgende week binnen te zijn, tenzij senatoren een onverwachte draai maken. D66 kan zeer waarschijnlijk rekenen op steun van VVD, CDA, PVV, SP, GroenLinks, ChristenUnie, Partij van de Dieren en 50Plus. De SGP is tegen en ook de PvdA en OSF stemmen mogelijk tegen.
Draai
Grootste angst van Ollongren en Jetten was dat fracties van coalitiepartners VVD en CDA verdeeld zouden stemmen. Die angst leek werkelijkheid te worden toen VVD-senator Huijbregts vertelde dat de fractie ook daadwerkelijk verdeeld dacht over het plan.
Ook senator Rombouts (CDA) twijfelde in aanloop naar het debat openlijk over het D66-plan dat in het coalitieakkoord staat. Laatstgenoemde draaide gedurende het debat bij. De CDA’er zei na uitleg van Jetten en Ollongren ’dat er soms moed nodig is’ om een dergelijk plan te steunen. „Mijn fractie en ik hebben vertrouwen. Ik hoop dat deze historische stap niet alleen leidt tot vernieuwing, maar ook tot versterking van het lokaal bestuur”
Huijbregts houdt haar kaarten nog even tegen de borst. Ze vraagt een brief van de minister, waarin staat hoe een burgemeester in de toekomst een onafhankelijke positie blijft houden. Ook roepen VVD, CDA, CU en D66 in een motie op randvoorwaarden goed vast te leggen.
Overigens betekent instemmen volgende week nog niet dat er spoedig een gekozen burgemeester komt. Ollongren en Jetten komen niet met een wetsvoorstel om een gekozen burgemeester voor te stellen, zeggen ze. Het lijkt de D66-bewindsvrouw ’onwaarschijnlijk’ dat dat überhaupt snel gebeurt.
NOS 13.11.2018 Het is zeer onzeker of de manier waarop burgemeesters worden aangesteld uit de grondwet wordt gehaald. De Eerste Kamer praat al de hele dag over een voorstel van D66-fractievoorzitter Jetten om de benoeming te ‘deconstitutionaliseren’ en er zijn veel kritische vragen aan hem gesteld.
Nu staat in de grondwet dat de burgemeester door de Kroon (koning en ministers) wordt benoemd. Jetten vindt het niet meer van deze tijd dat discussies over de manier waarop de burgemeester wordt aangesteld steeds worden bemoeilijkt, doordat de grondwet de benoeming voorschrijft.
Gewone wet
D66, zelf voorstander van de rechtstreeks gekozen burgemeester, wil dat de aanstelling van de burgemeester voortaan bij ‘gewone wet’ kan worden geregeld. Jetten wil er tot nu niet op vooruitlopen wat er dan precies in die wet moet komen te staan; het gaat volgens hem nu alleen om het uit de grondwet verdwijnen.
Tweede en Eerste Kamer gingen al een keer met de grondwetswijziging akkoord, en de Tweede Kamer deed dat ook in de zogeheten tweede lezing. Nu moet ook de senaat er nog voor de tweede keer over stemmen en dan moet er een twee derde meerderheid zijn. Of die er is, is zeer de vraag.
Geen urgentie
D66 lijkt in elk geval te kunnen rekenen op de steun van PVV, SP, GroenLinks en 50Plus. De SGP is zeker tegen en het ziet ernaar uit dat ook de PvdA zich tegen het plan keert.
“Wij zien niet de urgentie. Daar zal Jetten ons van moeten overtuigen”, zei PvdA-woordvoerster Vlietstra. Zij vindt ook dat er eerst een uitgebreider debat moet komen over de toekomst van het lokaal bestuur. In andere partijen leven soortgelijke vragen, ook bij de coalitiefracties VVD, CDA en ChristenUnie.
Senator Rombouts van regeringspartij CDA zei dat je “geen oude schoenen moet weggooien voor je nieuwe hebt en dat de Eerste Kamer soms nee moet kunnen zeggen”. Hij wil nu eerst het antwoord van Jetten afwachten.
Drie stromingen in VVD
Regeringspartij VVD twijfelt nog en is verdeeld. Woordvoerster Huijbregts zei dat er binnen de fractie van 13 leden drie stromingen zijn: een paar leden zijn principieel tegen wijziging van de grondwet, als niet duidelijk is waartoe die wijziging moet leiden; een ander deel is niet principieel tegen, maar “mist het zicht op het eindbeeld”; weer andere VVD’ers scharen zich juist achter de initiatiefnemer.
Vorige week riepen tientallen burgemeesters de Eerste Kamer op tegen de wijziging van de grondwet te stemmen. De burgemeesters schreven in een brief dat “onze aanstellingswijze in de grondwet helpt ons te functioneren”. Ook hechten ze aan hun onafhankelijke positie, “boven de partijen en tussen onze inwoners”.
De Graaf
In het regeerakkoord van VVD, CDA. D66 en ChristenUnie staat alleen dat de behandeling van het initiatiefvoorstel over de deconstitutionalisering “wordt voortgezet”.
Jetten antwoordt de Eerste Kamer vanavond. Als de Eerste Kamer in tweede lezing uiteindelijk tegen het uit de grondwet halen van de burgemeestersbenoeming stemt, is dat voor de tweede keer: in 2005 gebeurde dat ook al en dat leidde toen tot het opstappen van D66-minister De Graaf.
AD 13.11.2018 Het is zo goed als zeker dat de Eerste Kamer volgende week instemt met het D66-voorstel om de burgemeestersbenoeming uit de Grondwet te halen. Coalitiepartijen VVD en CDA dreigden vandaag roet in het eten te gooien, maar kwamen daar later op terug. gevaar. Verslaggever Peter Winterman volgt het debat en twittert live mee.
D66-fractievoorzitter Rob Jetten krijgt zeer waarschijnlijk de steun van coalitiepartners VVD, CDA en ChristenUnie in de senaat, zo bleek tijdens het debat over de burgemeestersbenoeming. De drie partijen plaatsten kritische kanttekeningen bij het voorstel van Jetten om de benoemingsprocedure te schrappen uit de Grondwet.
Die wetswijziging is voor D66 de opmaat naar een gekozen burgemeester: een vermaard kroonjuweel van de partij. ,,Er staat heel veel op het spel”, zei CDA-senator Ton Rombouts, oud-burgemeester van Den Bosch. ,,De door de Kroon benoemde burgemeester heeft de afgelopen anderhalve eeuw een grote rol gespeeld in de stabiliteit van het lokaal bestuur”, vindt hij.
Koerswijziging CDA
Daarom diende Rombouts een motie in waarin staat dat de ‘onafhankelijke positie’ van de burgemeester in de toekomst gewaarborgd moet blijven. Die motie is mede ondertekend door VVD, D66 en ChristenUnie. Daarmee geven die partijen hun zegen aan de grondwetswijziging, waarover volgende week dinsdag wordt gestemd.
Het was geen geheim dat de CDA-fractie tegen de gekozen burgemeester is. ,,Angst is een slechte raadgever, soms is moed nodig”, zei Rombouts over de koerswijziging. Ook de VVD-fractie bleek dinsdag verdeeld. ,,Een deel van onze fractie is principieel tegen”, zei VVD-senator Helmi Huijbregts.
Pijnlijke afschaffing referendum
Dat de coalitiepartijen Jetten nu toch steunen, komt niet als een verrassing. Na de voor D66 pijnlijke afschaffing van het raadgevend referendum was de verwachting dat de partij wél hoop mag houden op een gekozen burgemeester. De invoering van die gekozen burgemeester wordt door de grondwetswijziging in de toekomst mogelijk.
In januari dit jaar stemden 147 van de 150 leden van de Tweede Kamer al in met het D66-voorstel. Voor een tweederde meerderheid in de Eerste Kamer heeft Jetten steun van 50 van de 75 senatoren nodig. De partijen PvdA, SGP en OSF (samen 11 zetels) stemmen komende dinsdag mogelijk tegen.
Geen ‘zware, presidentiële burgemeester’
Jetten vindt de door de Kroon benoemde burgemeester ‘ondemocratisch en ouderwets’. In het debat probeerde hij de kritische fracties gerust te stellen door te zeggen dat hij niet pleit voor een ‘zware, presidentiële burgemeester’, die bijvoorbeeld wethouders kan ontslaan. Ook liet hij doorschemeren dat het nog wel even kan duren voordat zijn partij met een wetsvoorstel voor een gekozen burgemeester komt. Voorlopig blijft de gemeenteraad de burgemeesterskandidaat kiezen, die vervolgens wordt benoemd door de regering.
AD 13.11.2018 D66-fractievoorzitter Rob Jetten moet vandaag in de Eerste Kamer de gekozen burgemeester een stapje dichterbij brengen. Maar er is verzet, ook uit de eigen geledingen. Jettens nachtmerrie: een tweede ‘Nacht van Van Thijn’. Verslaggever Peter Winterman volgt het debat en twittert live mee.
Het zou een koud kunstje moeten zijn. Op 23 januari dit jaar stemden 147 Tweede Kamerleden vóór het uit de Grondwet halen van de burgemeestersbenoeming. Alleen de SGP-driemansfractie was tegen het voorstel van D66’er Rob Jetten om burgemeesters in de toekomst op een andere manier aan te stellen.
Jetten moet er vandaag voor zorgen dat ook de Eerste Kamer akkoord gaat, met minimaal een twee derde meerderheid. Pas dan verdwijnt de burgemeestersbenoeming uit de Grondwet, waardoor het voor een volgend kabinet een stuk gemakkelijker wordt om de gekozen burgemeester in te voeren. Iets wat D66 al sinds haar oprichting wil: het is een van de vermaarde kroonjuwelen van de partij.
Dat bijna de hele Tweede Kamer voor is, wil niet zeggen dat ook de Senaat instemt. ,,Deze discussie wordt binnen de fractie gevoerd”, zegt CDA-senator Greetje de Vries, die zelf waarnemend burgemeester van Zuidhorn is. Binnen haar partij is onenigheid ontstaan. ,,We weten nog niet wat we stemmen”, meldde CDA-Eerste Kamerlid Joop Atsma vorige week.
Dat is opmerkelijk, want in het regeerakkoord spraken VVD, D66, ChristenUnie én CDA af dat de grondwetsherziening wordt doorgezet. Een goedmakertje voor D66, dat onder druk van de coalitiepartners afscheid moest nemen van het raadgevend referendum.
Dat het CDA in de Eerste Kamer nu dwarsligt, zet de verhoudingen in de coalitie op scherp. Binnen D66 klinkt de verwachting dat de CDA’ers vooral voor de bühne terughoudend zijn en dat zij uiteindelijk wel zullen instemmen. Toch voelen de christendemocraten zich de laatste tijd steeds meer in hun standpunt gesteund, onder meer door een brandbrief van 31 burgemeesters die waarschuwen voor de gekozen burgemeester.
Burgemeesters Ahmed Aboutaleb van Rotterdam, Paul Depla van Breda en Hubert Bruls van Nijmegen vinden dat niet goed is nagedacht over het schrappen van de burgemeestersbenoeming. Volgens Depla is een benoemde burgemeester beter, omdat die boven de partijen staat. ,,Dat wordt moeilijker wanneer de keuze voor een burgemeester een partijpolitiek belang wordt”, zegt hij. ,,Dan ontstaat het risico dat je er vooral bent voor de mensen die op je hebben gestemd.”
Nog lang worden gediscussieerd
Toch is lang niet zeker dat er straks een direct gekozen burgemeester komt. De wetswijziging van Jetten maakt ook een getrapte verkiezing mogelijk, waarbij de gemeenteraad de burgemeester kiest. Ook kan er een stemming in meerdere rondes komen. Over de precieze invulling zal nog lang worden gediscussieerd.
Nu is het zo dat een vertrouwenscommissie uit de gemeenteraad sollicitatiegesprekken voert met kandidaten die door de commissaris van de Koning zijn geselecteerd. De keuze van die commissie gaat als advies naar de minister van Binnenlandse Zaken, die daar in de praktijk altijd mee instemt.
,,Het systeem zoals we dat nu kennen, functioneert naar ieders tevredenheid”, vindt D66-burgemeester Onno van Veldhuizen van Enschede, een van de 31 criticasters. ,,Het is de vraag voor welk probleem dit een oplossing is.” Ook D66-coryfee Jan Terlouw is niet enthousiast. ,,Er is te weinig over nagedacht”, zegt Terlouw. ,,De wijze waarop het nu gaat, met een beslissende stem voor de gemeenteraad, werkt uitstekend.”
Toch is Jetten er alles aan gelegen om zijn voorstel door de Senaat te loodsen. Het is zijn eerste grote test als fractievoorzitter van D66. Zijn nachtmerrie: een tweede ‘Nacht van Van Thijn’. In 2005 stemde PvdA-senator Ed van Thijn tegen dezelfde grondwetswijziging die de gekozen burgemeester mogelijk maakt. Een dag later trad D66-minister Thom de Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing af.
Telegraaf 08.11.2018 In de coalitie zijn zorgen over afspraken rond de gekozen burgemeester. De Eerste Kamer zou komende week definitief obstakels weg moeten nemen voor de invoering ervan, maar CDA-senatoren kunnen roet in het eten gooien.
D66 dacht in het regeerakkoord met de andere coalitiepartijen zeker te hebben gesteld dat de benoemingswijze van de burgemeester uit de grondwet zou worden gehaald. Zo’n plan moet twee keer door de Tweede en de Eerste Kamer worden aangenomen. De tweede keer is zelfs een tweederde meerderheid nodig.
De Eerste Kamer is dinsdag aan die tweede lezingtoe. Binnen D66 valt te horen dat men door CDA-leider Buma en VVD’er Jorritsma, fractievoorzitter in de Eerste Kamer, verzekerd is dat de beloofde stemmen geleverd zullen worden.
Zeer sceptisch
Het CDA spreekt echter tegen dat er al een garantie is gegeven. De christendemocraten waren al kritisch en sommige senatoren zouden zich bovendien gesterkt voelen door het partijcongres dat eerder ook zeer sceptisch was over een stap richting een gekozen burgemeester. Partijleider Buma is onlangs bij de Eerste Kamerfractie geweest om over het probleem te praten.
Een van de namen die genoemd wordt als mogelijke dwarsligger is senator Ton Rombouts. „We zijn nog druk in overleg met de fractie”, zegt hij over het standpunt. Rombouts wil niet hardop zeggen wat hij nu vindt, maar verwijst wel naar eerdere keren dat hij sceptisch was over de gekozen burgemeester.
Gesplitst stemmen
Andere CDA-senatoren stellen ook dat hun standpunt nog niet bepaald is en geen van de bevraagden wil nu al zeggen de coalitie-afspraak te gaan steunen. „We zijn nog niet zo ver dat we weten wat we gaan stemmen”, zegt Eerste Kamerlid Joop Atsma. In de partij valt eveneens te horen dat er wordt gepraat over de mogelijkheid van gesplitst stemmen, waarbij een deel van de fractie voor en een deel tegen stemt. „Alles is mogelijk in het leven”, zegt senator Ben Knapen daarover.
De kans lijkt klein dat senatoren van de VVD dwarsliggen. „We hebben vorige keer unaniem ingestemd met uit de grondwet halen van de benoemingswijze, dat zegt wel wat”, vertelt VVD-senator Huijbregts.
Stranden van de grondwetswijziging
Het eventueel stranden van de grondwetswijziging zal de verhoudingen in de coalitie onder druk zetten. D66 gaf aan het begin van de kabinetsperiode groen licht voor de afschaffing van het raadgevend referendum, een kroonjuweel van de partij. Een stap op weg naar de gekozen burgemeester zou daar tegenover moeten staan. De partij houdt er rekening mee dat de CDA-senatoren vooral voor de bühne terughoudend zijn en uiteindelijk wel zullen instemmen.
Zeker 60 procent van de Nederlanders is voor de invoering van een gekozen burgemeester. Van deze mensen wil 44 procent liever zelf naar de stembus gaan, dan de keuze over te laten aan de gemeenteraad. Het grootste draagvlak voor een gekozen burgemeester is te vinden onder de mensen met een politieke voorkeur voor PVV, 50PLUS en de SP. Beeld ANP XTRA
Die zogeheten deconstitutionalisering is een eerste stap om een direct of indirect gekozen burgemeester mogelijk te maken.
De 31 ondertekenaars van de brandbrief zijn lid van verschillende politieke partijen. Ahmed Marcouch (Arnhem), Ahmed Aboutaleb (Rotterdam) en Paul Depla (Breda) zijn prominente PvdA’ers. Liesbeth Spies (Alphen aan den Rijn), Jos Wienen (Haarlem) en Hubert Bruls (Nijmegen) zijn lid van het CDA. Wouter Kolff (Dordrecht), Jack Mikkers (Den Bosch) en Charlie Aptroot (Zoetermeer) behoren tot de VVD. Onno van Veldhuizen (Enschede) is van D66, Sebastiaan van ’t Erve (Lochem) van GroenLinks, Bort Koelewijn (Kampen) van de ChristenUnie.
De Eerste Kamer ontving een tweede brief met dezelfde strekking. Die is van de hand van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, de Wethoudersvereniging, De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Daarmee maakt vrijwel het volledige lokaal bestuur van Nederland een voorbehoud bij de gekozen burgemeester.
Volgende week dinsdag buigt de Eerste Kamer zich in tweede lezing over het wetsvoorstel om de benoeming van de burgemeester uit de Grondwet te halen. Dat is de laatste hindernis op weg naar een andere wijze van burgemeesters aanstellen. De Tweede Kamer stemde in januari dit jaar bijna unaniem vóór deze initiatiefwet – alleen de SGP stemde tegen. Voor een Grondwetswijziging is een tweederde meerderheid nodig.
‘Een bij wet te bepalen wijze’
Veel partijen gaven aan het voorstel juist te steunen omdat dat in het midden laat hoe de burgemeester in de toekomst zal worden gekozen. De letterlijke tekst luidt: ‘De Commissaris van de Koning en de burgemeester worden aangesteld, geschorst en ontslagen op een bij wet te bepalen wijze.’ In het regeerakkoord van Rutte III is een zin met vergelijkbare strekking opgenomen.
Zo maakt de wetswijziging een rechtstreeks door de bevolking gekozen burgemeester mogelijk, maar ook een getrapte verkiezing, waarbij de gemeenteraad de burgemeester kiest. Of een stemming in twee ronden, waarbij tussentijds coalities kunnen worden gevormd.
Wordt de burgemeester gekozen, dan krijgt het ambt een meer politieke lading, en moet de taakverdeling tussen burgemeester en wethouders worden herbezien. De kritiek van de burgemeesters is dat het wetsvoorstel daar geen invulling aan geeft. Ze willen eerst een ‘grondige inhoudelijke discussie over ons ambt’ en zijn bang dat ‘de terecht in de Grondwet verankerde ordening van het lokaal bestuur wordt overgeleverd aan de politieke waan van de dag.’
Huidige gang van zaken
De gang van zaken is nu dat een uit gemeenteraadsleden bestaande vertrouwenscommissie sollicitatiegesprekken voert met door de Commissaris van de Koning geselecteerde kandidaten. Haar voordracht gaat als advies naar de Minister van Binnenlandse Zaken, die daar in de praktijk altijd mee instemt.
De namen van kandidaten worden niet bekendgemaakt, volgens Wouter Kolff, burgemeester van Dordrecht en een van de briefschrijvers, om te voorkomen dat kandidaten worden ontmoedigd of schade oplopen. Hij vreest dat het voor een gekozen burgemeester moeilijker zal zijn boven de partijen te staan. ‘Belangrijk is dat er eerst grondig wordt nagedacht over lokale democratie als geheel. Vreemd dat zo’n visie er nog niet ligt.’
Amsterdam, Den Haag en Utrecht
Er zijn ook prominente burgemeesters die de brief niet tekenden. Femke Halsema (Amsterdam, GroenLinks), Pauline Krikke (Den Haag, VVD) en Jan van Zanen (Utrecht, VVD) deden niet mee. Van Zanen ondertekende wel de tweede brief, maar dan als voorzitter van de VNG.
In Den Haag wordt al lang over de gekozen burgemeester gesproken. In 2005 sneuvelde bij tweede lezing een voorstel in de Eerste Kamer; D66-minister Thom de Graaf trad daarna af. Veruit de meeste burgemeesters in Nederland zijn lid van VVD, CDA, PvdA en D66. Partijlozen of lokale politici worden zelden benoemd.
BB 06.11.2018 Burgemeesters, wethouders, raadsleden en gemeenten dringen er bij de Eerste Kamer op aan de huidige aanstellingswijze van burgemeesters niet uit de Grondwet te halen. Het wetsvoorstel hiertoe wordt volgende week dinsdag in de senaat behandeld.
Risicovol
Zonder een visie op de toekomst van de lokale democratie en bestuur is het risicovol om de benoemingswijze uit de Grondwet te schrappen, schrijven de koepels van deze gremia in een gezamenlijke brief aan de senaat. Het gaat om het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en de Wethoudersvereniging.
In aanvulling daarop hebben 31 burgemeesters een brief gestuurd waarin zij benadrukken dat de verankering van de aanstellingswijze van burgemeesters in de Grondwet hen helpt in hun functioneren, ‘hoe gecompliceerd en soms onveilig ons ambt door de jaren heen ook is geworden’.
Probleemanalyse
Uit zo’n visie op de toekomst van de lokale democratie en bestuur moet duidelijk worden welke plaats de burgemeester in het gemeentebestuur inneemt en welke aanstellingswijze daar bij past. ‘Tot heden is er nog geen probleemanalyse over of beschouwing op het gemeentelijk bestel in de volle breedte gekomen’, schrijven de koepels van burgemeesters, wethouders, raadsleden en gemeenten.
Als de Kroonbenoeming uit de Grondwet wordt gehaald, ligt de weg open voor bijvoorbeeld een direct of indirect gekozen burgemeester. De aanstellingswijze van de burgemeester wordt dan als ‘geïsoleerd vraagstuk’ behandeld waarvoor slechts een enkelvoudige meerderheid nodig is.
Onafhankelijke positie
De 31 burgemeesters schrijven in hun brief te hechten aan hun ‘onafhankelijke positie, boven de partijen en tussen onze inwoners’. Ook vinden de burgemeesters – van onder meer Rotterdam, Eindhoven, Arnhem, Haarlem, Breda en Maastricht – het belangrijk om samen met politie, Openbaar Ministerie en andere instanties aan de handhaving van veiligheid en openbare orde te werken. ‘Of we nu bedreigd worden of niet.
En in een steeds meer gepolariseerd politiek krachtenveld hechten wij aan de verbindende en integriteitbevorderende rol die wij kunnen vervullen jegens onze gemeenteraden en colleges. Een rol waarbij wij bijdragen aan een situatie waarin gekozen politici hun werk goed kunnen doen.’
Samenhang
Ook de 31 burgmeesters stellen dat voor deconstitutionalisering eerst een ‘grondige, inhoudelijke’ discussie moet worden gevoerd over het burgemeestersambt ‘bezien in samenhang met de rol die de gemeenteraad en de wethouders vervullen in het lokale politieke bestel’.
OmroepWest 06.11.2018 Een groep van 31 burgemeesters heeft in een brief de Eerste Kamer opgeroepen om het benoemen van burgemeesters niet uit de grondwet te halen. Het wetsvoorstel, dat al is aangenomen door de Tweede Kamer, is een volgende stap in de richting van een gekozen burgemeester.
Onder de ondertekenaars bevinden zich Liesbeth Spies van Alphen aan den Rijn, Marja van Bijsterveldt van Delft, Agnes van Ardenne van de gemeente Westland, Charlie Aptroot van Zoetermeer en Gert-Jan Kats van Zuidplas. Pauline Krikke van Den Haag en Henri Lenferink van Leiden hebben de brief niet ondertekend.
In de brief schrijven de burgervaders en -moeders dat hun onafhankelijkheid te danken is aan de manier waarop ze benoemd zijn. Een gekozen burgemeester zal het ambt een politieke lading geven waardoor het voor hen moeilijker wordt om boven de partijen te staan. In een steeds meer gepolariseerd landschap zijn de burgemeesters bang om hun verbindende rol te verliezen.
Eerst een grondige discussie
De burgemeesters vinden dat het aanpassen van de grondwet – en daarmee de manier waarop ze gekozen worden – pas kan plaatsvinden na een grondige discussie over het ambt. Hierbij zou ook moeten worden gekeken naar de rol van de gemeenteraad en wethouders in de lokale politiek. Zonder deze discussie vrezen zij dat het lokale bestuur wordt overgeleverd aan de waan van de dag.
BB 13.04.2018 Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) wil niet dat de huidige aanstellingswijze van burgemeesters uit de Grondwet wordt gehaald. De NGB roept de Eerste Kamer dan ook op om niet in stemmen met het wetsvoorstel tot deconstitutionalisering van de aanstellingswijze van de commissaris van de Koning en van de burgemeester. Ook bij de Kring van commissarissen van de Koning gaan de handen niet op elkaar.
Geen tekort
‘Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters vraagt zich af voor welk probleem het voorstel een oplossing is. In de huidige positie en aanstellingswijze van de burgemeester is noch sprake van een democratisch tekort, noch van een legitimiteitstekort’, stelt het NGB in een position paper aan de Eerste Kamer. ‘Juist vanwege de onafhankelijke, boven de partijen staande positie vervult de burgemeester belangrijke functies in de lokale samenleving en in het lokaal bestuur. Er is grote waardering voor en vertrouwen in deze niet gepolitiseerde functie.’
Visie ontbreekt
Deze week hield de Eerste Kamer een expertmeeting over het initiatiefwetsvoorstel Jetten. Als de Eerste Kamer instemt met de wet, wordt de weg vrij gemaakt voor een andere aanstellingswijze van burgemeesters. Daarbij wordt onder meer gedacht aan een rechtstreeks door de gemeenteraad of door de bevolking gekozen burgemeester.
Als er al naar de benoemingswijze gekeken wordt, dan moet dat in het bredere perspectief van het gehele lokaal bestuur gebeuren, benadrukt het NGB. ‘Ondanks eerdere verzoeken vanuit de Eerste en Tweede Kamer en toezeggingen van de minister van Binnenlandse Zaken ontbreekt een gedegen analyse en consistente visie op het lokaal bestuur.’ Het huidige benoemingsproces is evenwichtig en democratisch.
Geen heil
Ook de Kring van commissarissen van de Koning ziet op dit moment niets in een andere aanstellingswijze voor burgemeesters. ‘Eerst moet worden bepaald hoe het lokaal openbaar bestuur in Nederland er uit moet zien, daarna kan worden beoordeeld welke positie van de burgemeester daarbij past. Daaruit vloeit de keuze voor de aanstellingswijze dan vanzelfsprekend voort.
Veel te vaak wordt alleen gesproken over de positie en benoemingswijze van de burgemeester. Maar verander je de aanstellingswijze van de burgemeester, dan verander je ook het bestel’, aldus de Kring in zijn position paper. ‘Ook beschouwen de commissarissen de onafhankelijke positie van de burgemeester boven de partijen als een groot goed dat behouden zou moeten blijven.’
Onafhankelijke positie
Tegen de deconstitutionalisering van de aanstellingswijze van de commissaris van de koning (cdk) heeft de kring eveneens zijn bedenkingen. ‘Voor het functioneren van zowel de burgemeester als de commissaris is het hebben van een onafhankelijke positie nog steeds van groot belang. Om voor alle partijen acceptabel te kunnen zijn en een dienende rol te kunnen spelen, maar ook om de rug recht te houden in woelige tijden of op te kunnen treden in crisissituaties.
In 1848 werd de Grondwet als garantie beschouwd voor een onafhankelijke positie. Wij zien niet in dat dit staatsrechtelijk nu anders zou moeten worden gezien.’
Het is nog niet bekend wanneer de Eerste Kamer over het wetsvoorstel debatteert. Hij is nu bezig met de schriftelijke voorbereiding. Vermoedelijk zal voor de zomer wel een besluit vallen.
Er is openlijk ruzie uitgebroken in het hoofdbestuur van 50PLUS, dat onder meer bestaat uit partijvoorzitter Geert Dales. Het bestuur wil enkele van de eigen bestuursleden kwijt en houdt daarom een extra ledenvergadering op 29 november 2018.
Telegraaf 15.11.2018
Dat is twee dagen voor de al eerder aangekondigde algemene ledenvergadering. Een of meerdere bestuurders zouden weg moeten. Om welke leden het gaat is niet bekend..
In de uitnodiging van het bestuur voor de speciale vergadering wordt gemeld dat het met het oog op de komende verkiezingen van groot belang is dat alle geledingen van 50PLUS ,,eensgezind optrekken en de partij gevrijwaard wordt van ontwikkelingen die daar afbreuk aan doen.” Het hoofdbestuur ,,moet daarin leidend zijn en het goede voorbeeld geven”, maar slaagt er ,,in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken.”
AD 30.11.2018
Spanningen
50PLUS gaat vaker gebukt onder interne spanningen. In mei stapten zeven van de acht bestuursleden nog op na een conflict over de bestuursstijl en werkwijze van het bestuur onder leiding van Jan Zoetelief, destijds de voorzitter. Diezelfde maand mondde een ledenvergadering van de Overijsselse afdeling in Deventer uit in een vechtpartij.
Vorig jaar kwam de partijtop nog hevig onder vuur te liggen omdat een klein groepje alle beslissingen nam en te weinig zou luisteren naar de leden.
AD 29.11.2018
Weer gedonder bij 50Plus
50Plus stopt de samenwerking met het eigen wetenschappelijke bureau dat onderzoeken voor de partij uitvoert. Dat schrijft de Volkskrant op basis van een brief die de krant in handen heeft. Zowel het wetenschappelijke bureau als Geert Dales, voorzitter van 50Plus, hebben het nieuws in de krant bevestigd.
Richard de Mulder, de directeur van de denktank, zegt tegen de krant dat Dales de samenwerking op wil zeggen, omdat de onderzoeken te onafhankelijk zijn. Zo kwam er veel kritiek op het onderzoek na de verkiezingen in 2017.
Volgens dat onderzoek, dat NRC naar buiten bracht, waren de verkiezingen slecht verlopen door enorme chaos en gebrek aan professionaliteit binnen de partij.
AD 29.08.2018
Onenigheid over de onderzoeken
De Mulder zegt in de krant dat Dales wil dat vijf bestuursleden en één externe medewerker het veld ruimen naar aanleiding van dat verkiezingsonderzoek. “50Plus wil dat wij een soort pinautomaat zijn die peilingen en onderzoekjes voor de partij betaalt”, stelt De Mulder in de krant.
Telegraaf 30.11.2018
Telegraaf 30.11.2018
Gerommel
Alleen de accountant doet de officiële check, zo zijn de regels, aldus Voorzitter Richard de Mulder van wetenschappelijk bureau 50Plus.
Een andere anonieme bron stelt dat een deel van de jaarrekening onvolledig was en noemt het ‘gerommel’ met de jaarrekening, ‘reden genoeg om een nieuwe start te gaan maken’. Het hoofdbestuur van 50Plus zegde vanochtend de samenwerkingsdeal met het wetenschappelijk bureau van de ouderenpartij per eind dit jaar op.
Een wetenschappelijk bureau moet volgens Binnenlandse Zaken aan precieze financiële en administratieve verplichtingen voldoen om ieder jaar de subsidie te ontvangen. Het toezicht wordt uitgeoefend door het ministerie. Een belangrijke eis is dat de jaarstukken door een accountant worden goedgekeurd.
Dales reageerde in het NOS Radio 1 Journaal op een bericht in de Volkskrant over de breuk met het wetenschappelijk bureau. Daarin zegt voorzitter De Mulder dat het partijbestuur het bureau te kritisch vindt.
“Hij vindt ons te eigenwijs. Dales heeft liever dat het wetenschappelijk bureau van 50Plus als pinautomaat fungeert om onderzoekjes en peilingen voor de partij te betalen, dan dat wij onafhankelijk kunnen opereren.”
Maar de partijvoorzitter noemt het verhaal van De Mulder lariekoek. Hij zegt dat er verschillende belangrijke redenen zijn om de samenwerking op te zeggen. Zo zou het bestuur geen inzage krijgen in de financiën van het bureau.
De Mulder is het daar weer volstrekt mee oneens. Hij zei in het NOS Radio 1 Journaal dat het bestuur wel degelijk volledige inzage in de boeken heeft en dat hij alleen heeft geweigerd om het bestuur elke drie maanden een controle te laten uitvoeren.
Telegraaf 28.08.2018
Evaluatie
Volgens hem is conflict begonnen na een kritische evaluatie over de Tweede Kamerverkiezingen, waarbij de partij fors minder zetels haalde dan een maand eerder op basis van de peilingen werd verwacht. Via de NRC kwam naar buiten dat partijwetenschappers gehakt hadden gemaakt van de campagne.
“Dat rapport is helemaal verkeerd gevallen”, zegt De Mulder tegenover de NOS. Hij zegt dat het partijbestuur van 50Plus sinds het vertrek van oud-voorzitter Zoetelief “helemaal gelijkgeschakeld”. Iedereen, inclusief Zoeteliefs opvolger Dales, zou “in de ban” van partij-oprichter en Eerste Kamerlid Nagel zijn en volledig naar zijn pijpen dansen.
Telegraaf 06.10.2018
Partijbestuur stapte in mei 2018 op
Sinds april 2018 is het onrustig binnen de partij. Op de bestuursstijl van Zoetelief ontstond steeds meer kritiek. De fracties in de Eerste en Tweede Kamer maakten bekend van de partijvoorzitter af te willen. Al veel partijleden hadden zich namelijk tegen voorzitter Jan Zoetelief gekeerd. In april 2018 lieten de leden van de Eerste en Tweede Kamer van de partij al weten geen vertrouwen meer te hebben in Zoetelief. In mei volgden meer leden van de partij.
AD 08.01.2019
Zoetelief werd verweten dat hij de partij heeft verdeeld in twee kampen. Hij was juist aangesteld om de leden te verenigen. Hetgeen uiteindelijk leidde tot het opstappen van de bestuursleden. Op 15 mei 2018stapten dan ook zeven van de acht leden van het hoofdbestuur op, onder wie ook Zoetelief zelf.
Hij liet zelfs meteen weten dat hij zich weer zou kandideren voor het nieuwe voorzitterschap. Uiteindelijk liet Zoetelief weten toch af te zien van zijn kandidatuur. Hij vond dat de strijd te veel ging over de “poppetjes” in plaats van over de inhoud. “En dat op een manier waar de honden geen brood van lusten.”
Op de Algemene Ledenvergadering op 26 mei 2018werd het nieuwe bestuur gekozen. En de voormalige VVD-politicus Geert Dales werd toen vervolgens gekozen als nieuwe partijvoorzitter
AD 07.01.2019 50Plus heeft bij de komende verkiezingen goud in handen doordat de problemen met de pensioenen blijven groeien, zo stelt oprichter en erelid Jan Nagel. Daarom vindt hij dat pensioenexpert Martin van Rooijen in de Tweede Kamer moet blijven.
Nagel (79) denkt dat Forum voor Democratie zich deze periode enorm gaat profileren op het thema ‘migratie’, terwijl D66 en GroenLinks met de ‘groene’ kiezer aan de haal gaan gaan. ,,Volgens mij moet 50Plus zich onderscheiden op wat ouderen raakt: de pensioenen. Er zitten weer kortingen aan te komen, er is geen pensioenakkoord gesloten en ouderen leveren al jaren koopkracht in ten opzichte van andere groepen.’’
Strategie
Henk moet weer even geprikkeld worden, aldus Jan Nagel (50Plus).
Bij die strategie past – zo meent Nagel – niet dat dé pensioenexpert van de partij, Martin van Rooijen, in de Eerste Kamer gaat zitten. Zoals nu het plan is. Nagel: ,,Samen met Krol kan hij in de Tweede Kamer een super-duo vormen dat in de aanval gaat, we hebben goud in handen met de pensioenen.’’
Volgens het erelid en vertrekkend Senator van 50Plus, die trouwens bevestigt dat hij zelf ernstig ziek is, kan Van Rooijen aan Henk Krol weer eens laten zien hoe je hard met je vuist op tafel moet slaan. ,,Henk moet weer even geprikkeld worden’’, aldus Nagel.
Veel wikken en wegen
Van Rooijen laat in een reactie weten dat hij zijn kandidatuur als lijsttrekker voor de Senaatsfractie doorzet. ,,Ik vind het mooi dat Jan mijn kennis over pensioenen roemt, maar de partij heeft mij gevraagd voor de Eerste Kamer en na veel wikken wegen heb ik ‘ja’ gezegd. Daar blijf ik bij.’’
Momenteel voelt Van Rooijen (76) zich nog fit. ,,Dat is maar goed ook, want mijn werk in de Eerste Kamer wordt niet onbelangrijk komende tijd. Zeker als de coalitie daar dit jaar haar meerderheid verliest, dan kunnen wij van cruciale betekenis worden bij het goedkeuren van besluiten.’’
Niet gepasseerd
Henk Krol voelt zich niet gepasseerd door de opmerkingen van Nagel. Krol: ,,Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Ik sla genoeg met de vuist op tafel, maar wel op mijn eigen manier. De nieuwe partijvoorzitter, Geert Dales, zie ik ook als tegenpool die me sterker maakt. Dus Jan wordt op zijn wenken bediend! En Martin? Die heeft een belangrijke klus voor boeg in de Senaat.’’
Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Ik sla genoeg met de vuist op tafel, maar wel op mijn eigen manier, aldus Henk Krol (50Plus).
NU 01.12.2018 Met het vertrek van drie morrende bestuursleden is de rust bij 50PLUS nog niet weergekeerd. Ook tijdens de tweede ledenvergadering in drie dagen gingen de verwijten over en weer. Maar het lukte dissidenten in de ouderenpartij niet de overgebleven bestuurders weg te sturen.
Verscheidene moties tegen het partijbestuur onder leiding van voorzitter Geert Dales haalden het niet. Veel van de kritiek kwam uit de koker van de drie bestuursleden die donderdagavond, tijdens een extra ledenvergadering waarbij hun ontslag op de agenda stond, uiteindelijk de eer aan zichzelf hielden.
Aan Dales nu de taak om de partij definitief in rustiger vaarwater te brengen. Hij heeft het mandaat van de leden om bijvoorbeeld de manier waarop de partij banen verdeelt, te stroomlijnen en professionaliseren.
De leden van 50PLUS kozen verder Tweede Kamerlid Martin van Rooijen tot lijsttrekker bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer van volgend jaar. Hij moet Jan Nagel opvolgen, die nu nog aanvoerder van de ouderenpartij is in de senaat.
Toine Manders weer lijsttrekker bij Europese verkiezingen
Toine Manders is opnieuw lijsttrekker bij de Europese verkiezingen, die eveneens volgend jaar worden gehouden. Manders was eerder al Europarlementariër namens de VVD, maar greep in 2014 namens 50PLUS net naast een zetel.
Dales liet eerder al weten dat er veel mis is met de structuur en cultuur binnen de partij. Bestuursleden moeten volgens hem op een andere manier worden geworven en aangetrokken. Daarmee moet worden voorkomen dat er opnieuw ruziemakers in de partijtop komen.
Dales uitgemaakt voor Stalin en rat
Dales zei tijdens de ledenvergadering van donderdag dat hij ook een einde wil maken aan “scheldmails, slinkse streken en gestook”. Hij las e-mails voor waarin hij werd uitgemaakt voor Stalin, Taliban en rat. “Daar zakt mijn broek van af”, aldus Dales.
Politiek leider Henk Krol erkende na afloop van de vergadering van zaterdag dat de voortdurende ruzies de partij leden kosten. Maar het is volgens hem “een klein groepje” dat daadwerkelijk opstapt. Daar staat tegenover dat zich ook nieuwe leden melden, aldus de 50PLUS-fractievoorzitter in de Tweede Kamer.
Krol heeft vertrouwen in Dales
Krol heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat Dales erin slaagt de partij in rustiger vaarwater te brengen. Hij hoopt dat de discussies bij toekomstige partijbijeenkomsten over de inhoud gaan. “Als het maar op een nette manier gebeurt.” Krol riep de leden op vaker samen koffie te drinken of een biertje, in plaats van anoniem hatelijke e-mails te sturen.
“Wat mij betreft doen we het volgende week nog een keer”, grapte Dales na afloop van de bijeenkomst. Maar ook hij wil dan wel graag dat politieke onderwerpen aan de orde komen. “Gekrakeel vind ik niet leuk. Daar zitten onze kiezers, onze achterban, niet op de wachten.”
AD 01.12.2018 Met het vertrek van drie morrende bestuursleden is de rust bij 50PLUS nog niet weergekeerd. Ook tijdens de tweede ledenvergadering in drie dagen regende het harde verwijten over en weer. Maar het lukte dissidenten in de ouderenpartij niet de overgebleven bestuurders ook weg te sturen.
Verscheidene moties tegen het partijbestuur onder leiding van voorzitter Geert Dales haalden het niet. Veel van de kritiek kwam uit de koker van de drie bestuursleden die donderdagavond, tijdens een extra ledenvergadering waarbij hun ontslag op de agenda stond, uiteindelijk de eer aan zichzelf hielden.
Aan Dales nu de taak om de partij definitief in rustiger vaarwater te brengen. Hij heeft het mandaat van de leden om bijvoorbeeld de manier waarop de partij baantjes verdeelt, te stroomlijnen en professionaliseren.
Vertrouwen
Partijleider Krol heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat Dales daarin slaagt. Hij hoopt dat de discussies bij toekomstige partijbijeenkomsten over de inhoud gaan. ,,Als het maar op een nette manier gebeurt.’’ Krol riep de leden op vaker samen koffie te drinken of een biertje, in plaats van anoniem hatelijke e-mails te sturen.
,,Wat mij betreft doen we het volgende week nog een keer’’, grapte Dales na afloop van de bijeenkomst. Maar ook hij wil dan wel graag dat politieke onderwerpen aan de orde komen. ,,Gekrakeel vind ik niet leuk. Daar zitten onze kiezers, onze achterban, niet op de wachten.’’
De leden van 50PLUS kozen verder Tweede Kamerlid Martin van Rooijen tot lijsttrekker bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer van volgend jaar. Hij moet Jan Nagel opvolgen, die nu nog aanvoerder van de ouderenpartij is in de senaat.
Toine Manders is opnieuw lijsttrekker bij de Europese verkiezingen, die eveneens volgend jaar worden gehouden. Manders was eerder al europarlementariër namens de VVD, maar greep in 2014 namens 50PLUS net naast een zetel.
MSN 02.12.2018 Met het vertrek van drie morrende bestuursleden is de rust bij 50PLUS nog niet weergekeerd. Ook tijdens de tweede ledenvergadering in drie dagen regende het harde verwijten over en weer. Maar het lukte dissidenten in de ouderenpartij niet de overgebleven bestuurders ook weg te sturen.
Verscheidene moties tegen het partijbestuur onder leiding van voorzitter Geert Dales haalden het niet. Veel van de kritiek kwam uit de koker van de drie bestuursleden die donderdagavond, tijdens een extra ledenvergadering waarbij hun ontslag op de agenda stond, uiteindelijk de eer aan zichzelf hielden.
Politiek leider Henk Krol erkende na afloop dat de voortdurende ruzies de partij leden kosten. Maar het is volgens hem ,,een klein groepje” dat daadwerkelijk opstapt. Daar staat tegenover dat zich ook nieuwe leden melden, aldus de 50PLUS-fractievoorzitter in de Tweede Kamer.
Nette manier
Aan Dales nu de taak om de partij definitief in rustiger vaarwater te brengen. Hij heeft het mandaat van de leden om bijvoorbeeld de manier waarop de partij baantjes verdeelt, te stroomlijnen en professionaliseren.
Krol heeft er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat Dales daarin slaagt. Hij hoopt dat de discussies bij toekomstige partijbijeenkomsten over de inhoud gaan. ,,Als het maar op een nette manier gebeurt.” Krol riep de leden op vaker samen koffie te drinken of een biertje, in plaats van anoniem hatelijke e-mails te sturen.
Gekrakeel
,,Wat mij betreft doen we het volgende week nog een keer”, grapte Dales na afloop van de bijeenkomst. Maar ook hij wil dan wel graag dat politieke onderwerpen aan de orde komen. ,,Gekrakeel vind ik niet leuk. Daar zitten onze kiezers, onze achterban, niet op de wachten.”
De leden van 50PLUS kozen verder Tweede Kamerlid Martin van Rooijen tot lijsttrekker bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer van volgend jaar. Hij moet Jan Nagel opvolgen, die nu nog aanvoerder van de ouderenpartij is in de senaat.
Toine Manders is opnieuw lijsttrekker bij de Europese verkiezingen, die eveneens volgend jaar worden gehouden. Manders was eerder al europarlementariër namens de VVD, maar greep in 2014 namens 50PLUS net naast een zetel.
Telegraaf 01.12.2018 Het overgebleven bestuur van 50Plus mag blijven zitten. Dat hebben de leden bepaald op het partijcongres. Dat volgt op een tumultueuze ledenvergadering van afgelopen donderdag waarbij drie bestuursleden onder grote druk opstapten.
De drie leken zich tijdens het congres van zaterdag nog niet geheel te hebben verzoend met hun lot. Ze lieten zich veelvuldig horen en probeerden vergeefs met moties het overgebleven bestuur weg te krijgen. Ook lieten kritische leden zich geregeld gelden met opmerkingen over regels en procedures. Over de politieke koers ging het nauwelijks. Het bracht de Friese afgevaardigde Theun Wiersma tot een boze oproep aan zijn partijgenoten: „We zijn weer bezig tegen onszelf. Laat het ophouden.”
Partijvoorzitter Geert Dales krijgt van de leden groen licht om de partij te professionaliseren. Zo wordt de selectie voor nieuwe kandidaten voor de besturen en in de volksvertegenwoordigingen strenger. Ook moeten de krap zesduizend leden straks makkelijker kunnen stemmen over partijzaken, bijvoorbeeld via e-mail: „Dan is het ook veel leuker als je lid bent”, zegt partijleider Henk Krol.
Na een ochtend vol partijperikelen kwam 50Plus ook nog aan inhoudelijke zaken toe. Met de verkiezingen voor Provinciale Staten in het vooruitzicht, verschuift ook de ouderenpartij de energie van de Tweede Kamer naar de Eerste Kamer. Die wordt immers samengesteld door de leden van Provinciale Staten. Daarom gaat Martin van Rooijen, oud-staatssecretaris en nu het werkpaard in de Tweede Kamerfractie, de lijst aanvoeren. „We zetten de ervaring neer waar we ’m nodig hebben”, verklaart Krol.
De redenering: het kabinet-Rutte III raakt waarschijnlijk zijn meerderheid in de senaat kwijt. En waar voorstellen van 50Plus in de Tweede Kamer vaak verloren gaan, kan de partij in de Eerste Kamer z’n invloed vergroten. Een verdubbeling naar vier zetels (van de 75) moet erin zitten, denkt Krol. „De Eerste Kamer wordt belangrijker.”
Deur
De seniorenpartij zegt zich constructief op te stellen. „Ik gooi nooit een deur dicht”, zegt lijsttrekker Van Rooijen. De thema’s: de aow-leeftijd en de pensioenen. Van Rooijen wil dat het kabinet vóór de verkiezingen van 20 maart ’de kortingsdreiging’ voor de pensioenen van tafel haalt. „Als het kabinet het niet wil vertellen, zal ik het daartoe dwingen.”
Telegraaf 30.11.2018 Drie bestuursleden van 50Plus zijn donderdagavond afgetreden nadat voorzitter Geert Dales de vuile was buiten had gehangen. De verwijten vlogen over en weer.
NU 29.11.2018 De drie bestuursleden die 50PLUS-voorzitter Geert Dales wilde laten afzetten, hebben donderdagavond zelf besloten af te treden.
Ze lieten het op een ledenvergadering niet aankomen op een stemming, maar besloten de eer aan zichzelf te houden.
Dales vroeg de zegen van zijn achterban voor een schoonmaak in het partijbestuur om zo een eind te maken aan het chronische geruzie in de ouderenpartij.
Zijn collega’s Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij hadden daar volgens hem een groot aandeel in. Daarom wilde Dales ze uit het bestuur zetten.
Er is veel mis met de structuur en de cultuur van de partij, vindt Dales. Hij wil voortaan op een andere manier bestuursleden werven en aanstellen, om zo te voorkomen dat daarin opnieuw dilettanten of ruziemakers belanden.
‘Geen scheldmails en slinkse streken meer’
Ook wil hij geen “scheldmails, slinkse streken en gestook” meer. Dales citeerde berichten waarin hij voor Stalin, Taliban of rat werd uitgemaakt en dreigementen jegens zijn partner werden geuit. “Daar zakt mijn broek van af.”
De drie bestuursleden verwijten hem op hun beurt tirannieke trekjes. Van Rooij eiste het royement van de “dictatoriale” Dales. Bestuurslid Bosch vindt onder meer dat Dales de media bespeelt om tegenstanders zwart te maken. Ze erkende dat ze partijgenoten heeft uitgemaakt voor Taliban, “omdat met hen immers ook geen afspraken te maken zijn”.
Veel steun kreeg het dissidente drietal niet vanuit de zaal. De ongeveer tweehonderd aanwezigen bij de ledenvergadering klapten vooral voor partijgenoten vroegen om een einde aan het gekibbel.
Na de bekendmaking van hun aftreden kregen de drie bestuursleden prompt complimenten van de partijtop. Dales trok bovendien ook zelf het boetekleed aan en beloofde zich te zullen inspannen om zich met de dissidenten te verzoenen.
Telegraaf 29.11.2018 De drie bestuursleden die 50Plus-voorzitter Geert Dales wilde laten afzetten, hebben donderdagavond zelf de handdoek in de ring gegooid. Ze lieten het op een ledenvergadering niet aankomen op een stemming maar besloten de eer aan zichzelf te houden en af te treden.
Dales vroeg de zegen van zijn achterban voor een schoonmaak in het partijbestuur om zo een eind te maken aan het chronische gekonkel en gekift in de ouderenpartij. Zijn collega’s Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij hadden daar volgens hem een groot aandeel in. Daarom wilde Dales van hen af.
De drie verdedigden zich en verweten Dales op hun beurt tirannieke trekjes. Maar ze constateerden al snel dat de meeste leden de kant van de partijvoorzitter kozen, al heeft het gros vooral de buik vol van het eindeloze gekibbel. „In het belang van de partij” stapte het drietal daarom zelf op.
Dat leverde ze prompt complimenten op van de partijtop. Dales trok bovendien ook zelf het boetekleed aan en beloofde zich te zullen inspannen om zich met de dissidenten te verzoenen.
Met het terugtreden van drie dwarsliggers is het gedonder binnen 50Plus nog niet bezworen, denkt Dales. Hij wil voortaan op een andere manier bestuursleden werven en aanstellen, om zo te voorkomen dat daarin dilettanten of ruziemakers belanden. En het moet volgens hem uit zijn met scheldmails, slinkse streken en gestook
’Clown en Taliban’
Dales droeg eerder tijdens een partijvergadering voor uit mailtjes uit ’de kelders van 50Plus’, waarin hij door overige bestuursleden en partijleden wordt uitgescholden voor Stalin, Pipo de Clown en de Taliban. Kwaadsprekerij, intimidaties en aanhoudend wantrouwen zijn binnen de partij aan de orde van de dag.
De toespraak was bedoeld om duidelijk te maken dat drie leden uit het hoofdbestuur ongeschikt zijn voor hun functie en daarom weg moeten. Al gaat het niet alleen om deze drie: het geruzie is volgens Dales een structureel probleem binnen 50Plus. „Er is ook iets mis met de cultuur in onze partij, de cultuur van negativisme.”
NOS 29.11.2018 Drie bestuursleden van ouderenpartij 50Plus zijn vanavond uit zichzelf opgestapt. Partijvoorzitter Geert Dales wilde hen tijdens een extra ingelaste ledenvergadering laten afzetten, maar de drie bestuursleden wachtten de stemming niet af.
Dales kondigde in de uitnodiging voor de extra vergadering half november al aan dat hij de helft van het bestuur wilde ontslaan. Hij hoopt daarmee een einde te maken aan het geruzie en gekonkel binnen de partij. Door de slechte samenwerking verlopen de voorbereidingen voor de verkiezingen van Provinciale Staten en het Europees Parlement niet soepel.
Op de website van 50Plus stond uitgeschreven welke kritiek Dales op de drie bestuursleden had. De een zou bijna nooit bij vergaderingen zijn maar wel intimiderende mails sturen, de ander had te veel kritiek op het bestuur en de derde zou eerder genomen besluiten steeds weer ter discussie willen stellen.
De zegen
Reden voor Dales om vanavond tijdens de extra vergadering de zegen van zijn achterban te vragen om de drie te ontslaan. Maar zover kwam het dus niet. Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij traden uit zichzelf af.
De drie bestuursleden zijn op hun beurt helemaal klaar met Geert Dales. Helena Bosch noemt hem iemand die het liefst in zijn eentje bestuurt en die heel eigengereid is. “Je zou rustig kunnen zeggen, narcistisch.”
Volgens Henk Jan Verboom is Dales geen sterke bestuurder. “Een echte bestuurder verzamelt sterke mensen om zich heen en kan kritiek accepteren. Bovendien moet een bestuur op de achtergrond staan, niet op de voorgrond.”
Tweede crisis
De huidige crisis bij de partij is de tweede dit jaar. In juni stapten zeven van de acht leden van het hoofdbestuur op omdat er een conflict was ontstaan over de bestuursstijl en werkwijze van een aantal bestuursleden. Na hun vertrek werd Geert Dales gekozen tot nieuwe partijvoorzitter.
ANP 29.11.2018 De drie bestuursleden die 50PLUS-voorzitter Geert Dales wilde laten afzetten, hebben donderdagavond zelf de handdoek in de ring gegooid. Ze lieten het op een ledenvergadering niet aankomen op een stemming maar besloten de eer aan zichzelf te houden en af te treden.
Dales vroeg de zegen van zijn achterban voor een schoonmaak in het partijbestuur om zo een eind te maken aan het chronische gekonkel en gekift in de ouderenpartij. Zijn collega’s Henk Jan Verboom, Helena Bosch en Marc van Rooij hadden daar volgens hem een groot aandeel in. Daarom wilde Dales van hen af.
AD 29.11.2018 Drie bestuurders van 50Plus zijn tijdens een buitengewone ledenvergadering zelfstandig uit het hoofdbestuur gestapt, na een ruzie met partijvoorzitter Geert Dales en zijn kompanen. De hoop is dat daarmee, richting de verkiezingen in 2019, de rust terugkeert bij de ouderenpartij.
Vanavond lag een concreet voorstel bij de leden op tafel om drie dissidente bestuurders te ontslaan vanwege ‘slecht functioneren’: het ging om het drietal Henk Jan Verboom, Marc van Rooij en Helena Bosch.
Maar zo ver kwam het niet: het trio stapte zelf op na een oproep van partijleider Henk Krol om de eenheid te bewaren en samen te werken aan een goed imago van 50Plus ‘in de huiskamer‘. ,,Dat is wat telt.‘’
,,Ik ga nu met pijn in het hart zelf, maar ik zie geen alternatief‘’, aldus dissident Van Rooij na de emotionele speech van de partijleider. De andere twee volgden met vergelijkbare redenen.
Bosch gaf vlak vóór de start van de vergadering nog aan dat zij zich voelde ‘als een heks die naar de brandstapel wordt gebracht’. De dissidenten werden volgens haar compleet verrast door het voornemen om hen af te zetten.
Dales zei de afloop hoopgevend te vinden voor de toekomst van de partij. Hij sprak waardering uit voor de drie vertrekkers en zei dat de geschillen meestal niet persoonlijk waren. ,,Daar heb ik respect voor. En ik zal ook naar mezelf kijken, hoe ik het voortaan beter kan doen.‘’
De leden gaven het overgebleven hoofdbestuur nog toestemming onderzoek te doen naar hoe bestuursleden in de toekomst beter uitgezocht én ontslagen kunnen worden. De uitslag volgt in de lente.
AD 29.11.2018 De cultuur en structuur van 50Plus moeten op de schop. Alleen zo kan geruzie, achterklap en lekken naar de pers definitief tot het verleden gaan behoren. Dat zei partijvoorzitter Geert Dales vanavond bij de start van een extra ledenvergadering, waar de interne sores worden uitgevochten.
Wij moeten het hebben over de cultuur van roddel en achterklap, aldus Geert Dales.
Dales: ,,Wij hadden vanavond met de kleinkinderen kunnen spelen. Met de hond wandelen. Een potje kunnen tennissen. Of desnoods naar Droomhuis gezocht bij Omroep Max kunnen kijken. Maar wij zitten hier. In een vergaderzaal. Druk te wezen met onszelf. En wat zijn we dit allemaal zat!’’
Volgens de voorzitter tonen de strubbelingen binnen achtereenvolgende hoofdbesturen aan dat er een structureel bestuursprobleem in de partij is. Dus wil hij dat er een onderzoek komt naar een andere manier om de top te selecteren, benoemen en ontslaan bij 50Plus.
Willekeur
Volgens Dales geeft de huidige gang van zaken ruim baan aan willekeur en vriendjespolitiek en brengt die risico’s mee op het gebied van screening en integriteit.
,,Er is ook iets mis met de cultuur in onze partij’’, vervolgde de voorzitter. ,,Als die op orde was, zaten wij hier vanavond niet. Wij zijn hier niet alleen om bestuurlijke perikelen op te lossen. Wij moeten het ook hebben over de cultuur van roddel en achterklap.’’
Dales gaf vervolgens meerdere voorbeelden van ongepaste communicatie binnen de partij. Zo kregen leden van de fracties eind mei, vijf dagen na het aantreden van Dales, een mail van ‘een 50Plus-raadslid in een grote gemeente’, die verder niet bij naam wordt genoemd.
‘Pipo Parlement Dales‘
De tekst luidde: ‘Onze nieuwe voorzitter Pipo (‘Pipo Parlement Dales’) wil mij via zijn VVD-vriendjes in de shit helpen. Waar zijn wij GVD mee bezig. Wat is hier GODVERDOMME aan de hand. Ik heb de gegevens niet van Pipo, dus stuur maar door. Maar ik hoef geen antwoord van deze rat’.
Ook kreeg de echtgenoot van Dales dreigpost, meldt de voorzitter. ,,Een intimiderende anonieme brief bijvoorbeeld, gericht aan mijn echtgenoot, afgeleverd op ons privé-adres. Of hij mij er even toe wilde bewegen op te krassen.’’
Dissidenten
Vanavond ligt concreet een voorstel op tafel om drie dissidente bestuurders te ontslaan vanwege ‘slecht functioneren’: het gaat om het drietal Henk Jan Verboom, Marc van Rooij en Helena Bosch. Of eigenlijk een duo, zo blijkt uit de stukken. Want Van Rooij is nooit officieel benoemd door de leden. Toch is ook hij niet meer welkom.
Bosch gaf vlak vóór de start van de vergadering aan dat zij zich voelt ‘als een heks die naar de brandstapel wordt gebracht’. De dissidenten zijn volgens haar compleet verrast door het voornemen om hen af te zetten. ,,Geert Dales is een koude man zonder enige empathie.‘’
Dales vindt dat de drie hoofdbestuursleden eigenlijk de eer aan zichzelf hadden moeten houden. ,,Als je in woord of gedrag uitspreekt geen vertrouwen te hebben in de een of andere persoon in de bestuurlijke groep waar je zelf in zit en het blijkt dat die persoon wel het vertrouwen heeft van een meerderheid in die groep, dan stap je op. Dan ben je weg.’’
Zo‘n tweehonderd leden zullen vanavond aanwezig zijn bij de beladen bijeenkomst in Driebergen en het lot van de dissidenten bezegelen.
Ik heb de gegevens niet van Pipo, dus stuur maar door. Maar ik hoef geen antwoord van deze rat, aldus een boos 50Plus-raadslid in een mail over partijvoorzitter Geert Dales
Telegraaf 29.11.2018 In een wanhoopspoging het geruzie binnen 50Plus te stoppen, heeft partijvoorzitter Geert Dales tijdens een ledenvergadering de vuile was buiten gehangen. Dales droeg voor uit mailtjes uit ’de kelders van 50Plus’, waarin hij door overige bestuursleden en partijleden wordt uitgescholden voor Stalin, Pipo de Clown en de Taliban. Kwaadsprekerij, intimidaties en aanhoudend wantrouwen zijn binnen de partij aan de orde van de dag.
De toespraak was bedoeld om duidelijk te maken dat drie leden uit het hoofdbestuur ongeschikt zijn voor hun functie en daarom weg moeten. Al gaat het niet alleen om deze drie: het geruzie is volgens Dales een structureel probleem binnen 50Plus. „Er is ook iets mis met de cultuur in onze partij, de cultuur van negativisme.”
„Hier zitten we dan”, zei Dales bij de ledenvergadering. „In een vergaderzaal. Druk te wezen met onszelf. En wat zijn we dit allemaal zat!”
Een van de bestuursleden die volgens Dales weg moet, is Henk Jan Verboom. Hij woont in het buitenland en heeft daardoor amper een vergadering bijgewoond. Dales tot de leden: „Kunt u zich de irritatie voorstellen over een bestuurslid te Italië, zelf vrijwel nooit waar dan ook aanwezig, maar wel schrijver van honderden, letterlijk honderden, e-mails van de strekking ’hoe zit dit en hoe zit dat?”
Verboom vindt dat hem niks te verwijten valt. Ja, hij was zelden aanwezig bij vergaderingen. „Maar grote multinationals worden toch ook op afstand bestuurd?” En boosaardige mails? „Ik spreek mensen gewoon aan op de regels en op wetgeving. Dales had nooit voorzitter mogen worden.”
’Dales terroriseert ons!”
Ook bestuurslid Helena Bosch stuurde boosaardige brieven rond. Ze verweet Dales te stoken en maakte hem uit voor ’pathologische leugenaar’. Bosch bestrijdt dat. „Ik zeg gewoon waar het op staat! Meneer Dales heeft ons vanaf dag één geterroriseerd. Hij vindt een bestuur van negen mensen te veel. Meneer is geen bestuurder, maar politicus, met hele hoge ambities. Hij wil minister worden.”
’Stalin’
Van zulke dingen zakt Dales ’de broek af’, zegt hij op de ledenvergadering. „Hoe denkt u dat een bestuur kan besturen als er iemand aan tafel zit die een andere bestuurder uitmaakt voor Stalin? Hoe kun je besturen met mensen die opmerken dat je beter zaken kunt doen met de Taliban dan met collega’s? Dat een bestuurslid – ik citeer uit een rondgezonden mail – ’rijp is voor opname in Paviljoen 3’.”
Verboom erkent dat hij de vergelijking met Stalin heeft gemaakt. Hij vond hem zelf wel treffend. „Het achterhouden van informatie, dat is ook in die tijd gebeurd.”
Nog geen vijf dagen nadat Dales was gekozen als voorzitter werd er al een mail rondgestuurd door een 50Plus-raadslid in een grote gemeente over ’onze nieuwe voorzitter Pipo’. „Wat is hier godverdomme aan de hand?”, citeerde Dales, die in de mail voor ’rat’ wordt uitgemaakt. Het was toen dat hij kennismaakte met dit fenomeen zo typisch voor de ouderenpartij: mails vol kwaadsprekerij die worden rondgestuurd, behalve naar de persoon in kwestie.
„Aanhoudend bozig, altijd opgewonden en wantrouwend gedrag stoot af”, zei Dales, die niet alleen de drie vermeende raddraaiers uit het bestuur wil hebben, maar ook een strengere selectie wil voor nieuwe bestuursleden.
Onze verslaggever was bij de vergadering aanwezig en deed live verslag via Twitter.Tweets by @Nielsrigter
AD 29.11.2018 50Plus vecht vanavond op een extra ledenvergadering in Driebergen een interne machtsstrijd uit. Het hoofdbestuur van de ouderenpartij is verscheurd. Vier bestuursleden, onder wie partijvoorzitter Geert Dales, willen af van drie ‘slecht functionerende’ collega’s.
Henk Krol staat er dinsdag, tijdens het vragenuur in de Tweede Kamer, ontspannen bij. ,,Het gaat lukken donderdagavond, het komt allemaal goed.’’ De partijleider sprak al eerder zijn onverdeelde steun uit aan voorzitter Dales, die ‘schoon schip wil maken’ binnen het door ruzies geplaagde 50Plus.
Dales en Krol vertellen allebei niet te weten hoeveel partijleden het voorstel zullen steunen om drie dissidente bestuurders te ontslaan vanwege ‘slecht functioneren’: het gaat om het drietal Henk Jan Verboom, Marc van Rooij en Helena Bosch. Of eigenlijk een duo, zo blijkt uit de stukken. Want Van Rooij is nooit officieel benoemd door de leden. Toch is ook hij niet meer welkom bij de vergaderingen van de top.
Onderling wantrouwen regeert in het hoofdbestuur. Het moet afgelopen zijn met het gedonder, aldus Geert Dales, Partijvoorzitter 50Plus.
Zo‘n tweehonderd leden zullen vanavond aanwezig zijn bij de beladen bijeenkomst. Ingewijden schatten dat ongeveer veertig daarvan niets moeten weten van voorzitter Dales, secretaris Harry Claassen, waarnemend penningmeester Bert Kannegieter en lid Harry Siepel. Volgens hen zouden zij zich niet aan de regels houden en hun macht misbruiken.
Bij de gewone algemene ledenvergadering, zaterdag, kan worden gestemd over moties van wantrouwen tegen Dales en zijn kompanen. De ingelaste vergadering van vanavond moet dat rampscenario voorkomen. ,,Het wordt een enorme bende’’, voorspelt dissident Henk Jan Verboom. Gelaten: ,,En als we uiteindelijk weg moeten, dan is dat maar zo.’’ Verboom benadrukt dat hij in elk geval geen motie van wantrouwen heeft ingediend tegen zijn mede-bestuurders.
Dales stelt dat hij via de extra vergadering alleen maar ‘rust in de tent, loyaliteit en eensgezindheid’ wil creëren. ,,Dat moet van bovenaf beginnen. En dat lukt niet met dit hoofdbestuur, waar onderling wantrouwen regeert. Het moet afgelopen zijn met het gedonder.’’
Overwinning
In de rechtbank boekte de oud-politicus al zijn eerste overwinning. Het hoofdbestuur mag per 1 januari afscheid nemen van het wetenschappelijk bureau, zo heeft een Haagse rechter bepaald. Ook hoeft de partij niet te openbaren hoeveel subsidie is aangevraagd voor een nieuw wetenschappelijk instituut.
Deze zomer gaf het hoofdbestuur al aan af te willen van het huidige wetenschappelijk bureau. Als reden werd toen ‘gerommel’ met de cijfers genoemd en de weigering om uitgaven financieel te verantwoorden richting de top. Deze contractbeëindiging was legaal, oordeelt de rechter. Dales voelt zich daardoor gesterkt. ,,Het steunt onze koers.”
Het hoofdbestuur wil af van het bureau, omdat het kwalitatief onder de maat zou zijn. Daarop spande het bureau een kort geding aan.
NOS 28.11.2018 Het hoofdbestuur van 50Plus mocht de banden met het wetenschappelijk bureau van de partij verbreken. Dat heeft de rechtbank in Den Haag bepaald. Het wetenschappelijk bureau vond de verbreking onrechtmatig en spande daarom een kort geding aan tegen het bestuur, maar de rechter gaat niet in de bezwaren mee.
50Plus wil naar eigen zeggen volgend jaar verder met een kwalitatief beter onderzoeksbureau. Het huidige bureau spreekt van een rechtstreekse aanval op de onafhankelijkheid van het instituut, zowel inhoudelijk als financieel. Volgens het bureau wil het partijbestuur een volgzame denktank. De motivering van de rechter is nog niet bekend, die komt later.
Morgen wordt gepraat over nog een ander conflict binnen 50Plus. Dat gebeurt niet in de rechtszaal, maar op een extra ledenvergadering van de partij. Het hoofdbestuur wil af van een deel van de bestuursleden, omdat de samenwerking slecht is. Volgens de uitnodiging voor de vergadering slaagt het hoofdbestuur er nu niet in om zijn leidende rol waar te maken.
Telegraaf 28.11.2018 Het hoofdbestuur van de ouderenpartij 50PLUS heeft niet onrechtmatig gehandeld door de banden met het wetenschappelijk bureau van de partij te verbreken. Dat heeft de rechtbank in Den Haag in een kort geding besloten.
Het wetenschappelijk bureau eiste daar dat de beslissing zou worden teruggedraaid en sprak over een „rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid.”
De twee partijen beschuldigden elkaar er over en weer van geen pogingen te doen de ruzie bij te leggen. Volgens het wetenschappelijk bureau wil het bestuur een volgzamer denktank.
Het bestuur zegde in augustus de samenwerking op en richtte daarop een nieuw wetenschappelijk bureau op.
Het vonnis van de rechter werd schriftelijk zonder motivatie gepubliceerd.
AD 28.11.2018 50Plus mag per 1 januari afscheid nemen van het wetenschappelijk bureau. Ook hoeft de partij niet te openbaren welke subsidie is aangevraagd voor een nieuw wetenschappelijk instituut. Dat heeft de Haagse voorzieningenrechter vanmiddag bepaald in kort geding.
Deze zomer nam het hoofdbestuur, onder leiding van oud-politicus Geert Dales, afscheid van het wetenschappelijk bureau. De reden was destijds ‘gerommel‘ met de cijfers en de weigering om uitgaven financieel te verantwoorden richting de top.
Toen onlangs bleek dat het hoofdbestuur al subsidie heeft aangevraagd voor een nieuw bureau, stapten de scheidende bestuurders naar de rechter. Zij wilden inzicht in de aanvraag en een nette afwikkeling van de samenwerking.
De partijtop eiste vervolgens inzage in de boeken van het wetenschappelijk bureau. De rechter heeft al deze eisen nu afgewezen.
,,Ik ben daar blij mee, het steunt onze koers’’, aldus partijvoorzitter Geert Dales. ,,We hebben de juiste beslissingen genomen, en gaan nu op volle kracht vooruit.’’
NU 25.11.2018 Het wetenschappelijk bureau van 50PLUS sleept het hoofdbestuur van de partij voor de rechter. Het bestuur heeft met het bureau gebroken, maar het bureau eist nu voor de rechter dat het besluit wordt teruggedraaid.
Ook zou het bestuur een schadevergoeding moeten betalen en niet-uitbetaalde subsidie alsnog moeten overmaken.
Partijvoorzitter Geert Dales, die zijn handen dezer dagen al vol heeft met een ruzie in het bestuur zelf, vindt de stap van het wetenschappelijk bureau “haast hilarisch”. Hij dreigt met tegenmaatregelen.
Het bestuur zegde de samenwerking met het wetenschappelijk instituut in augustus op. Het bureau vindt dat onrechtmatig en spreekt van een “rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid”.
Een denktank is verbonden aan een partij, maar doet onafhankelijk onderzoek. Volgens de wet mag een partij daar geen invloed op uitoefenen.
‘Wetenschappelijk bureau te kritisch’
De partijtop vond het wetenschappelijk bureau te kritisch, denkt het instituut zelf. Vooral zijn harde oordeel over de mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zou de partijtop in het verkeerde keelgat zijn geschoten.
Pogingen om de ruzie bij te leggen hield het bestuur de afgelopen maanden af, stelt het wetenschappelijk bureau. Ondertussen werd een instituut opgezet dat het oude moet vervangen. Pas toen dat gerealiseerd was, wilde het bestuur weer met de aan de kant gezette medewerkers praten, stellen zij.
Partijvoorzitter: ‘Dit is omgekeerde wereld’
Dat is de omgekeerde wereld, zegt Dales. Hij heeft al “maanden niets van hen vernomen” en hen evenmin op kantoor zien verschijnen. “Het is muisstil.”
Het bureau moet uitkijken dat het niet de deksel op de neus krijgt, waarschuwt partijvoorzitter Dales. “Als zij nodeloos kosten blijven maken aan advocaten en procedures, krijgen zij zelf de rekening gepresenteerd.”
Hij wijst erop dat het bureau gemaakte kosten moet verantwoorden aan het hoofdbestuur. “Blijven ze geld over de balk smijten, dan moeten ze dat maar uit eigen zak betalen.”
NOS 25.11.2018 Het wetenschappelijk bureau van 50Plus heeft een kort geding aangespannen tegen het partijbestuur. De partij maakte deze zomer bekend de banden met het wetenschappelijk bureau te verbreken. Volgens het bureau was dat “een rechtstreekse aanval op de onafhankelijkheid van het instituut, zowel inhoudelijk als financieel”.
50Plus wil vanaf volgend jaar stoppen met het onderzoeksbureau en wil verder met een “kwalitatief betere” instelling. Volgens het wetenschappelijk bureau vond het partijbestuur het bureau te kritisch en wil de partij er daarom van af.
Het bureau zegt in een persbericht dat het de afgelopen maanden in contact wilde komen met het bestuur om de eenzijdige opzegging in te trekken. Volgens het bureau weigerde de partij stelselmatig om het gesprek aan te gaan.
Wetenschappelijke bureaus van partijen zijn denktanks die voor de partij onafhankelijk onderzoek kunnen doen naar maatschappelijke kwesties. Ze krijgen daar subsidie voor.
50Plus heeft een nieuw wetenschappelijk bureau ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en hiervoor subsidie aangevraagd. Het huidige bureau zegt dat de partij weigert om de subsidie van dit jaar over te maken. “Het wetenschappelijk bureau acht deze handelwijze een vorm van onbehoorlijk en onfatsoenlijk bestuur. Er rest op dit moment geen andere weg dan een gerechtelijke procedure”, schrijft interim-voorzitter Auke de Vries. Het kort geding dient overmorgen bij de rechtbank in Den Haag.
‘Ridicuul’
Volgens partijvoorzitter Geert Dales is de subsidie van dit jaar wel degelijk overgemaakt. Hij begrijpt niet hoe het kan dat de denktank dat tegenspreekt. “Als je geld van iemand krijgt en je ontvangt dat niet, dan bel je iemand toch op?” Dales ontkent ook dat hij contact met het bureau heeft tegengehouden, volgens hem is het juist andersom. “Ze laten nooit iets van zich horen. Hoe vaak we het ook geprobeerd hebben; de berichten blijven onbeantwoord.”
Hij noemt het kort geding “ridicuul”, “jammer” en “onverstandig” en maakt zich geen zorgen om de rechtsgang. Dales zegt dat de partij in zijn recht staat om een andere instantie aan te wijzen als wetenschappelijk bureau.
AD 25.11.2018 Partijvoorzitter Geert Dales is onaangenaam verrast omdat het wetenschappelijk bureau van 50PLUS het hoofdbestuur van de eigen partij voor de rechter sleept. Het bestuur brak met het bureau, maar eist nu voor de rechter dat dit besluit wordt teruggedraaid. De partijvoorzitter noemt de rechtsgang ‘haast hilarisch’.
Partijvoorzitter Geert Dales heeft dezer dagen zijn handen al vol aan een ruzie in het bestuur zelf. De oud-burgemeester van Leeuwarden duidt de stap van het wetenschappelijk bureau dan ook als ,,haast hilarisch”. De voormalig VVD’er, die sinds eind mei landelijk voorzitter is van ouderenpartij 50PLUS, dreigt met tegenmaatregelen.
‘Rechtstreekse aanval’
Het bestuur zegde de samenwerking met het wetenschappelijk instituut in augustus op. Het bureau vindt dat onrechtmatig en spreekt van een ,,rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid”. De partijtop vond het wetenschappelijk bureau te kritisch, denkt het instituut zelf.
Vooral het harde oordeel over de mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zou de partijtop in het verkeerde keelgat zijn geschoten. Die zou nu een gezeglijker denktank willen.
Pogingen om de ruzie bij te leggen hield het bestuur de afgelopen maanden af, stelt het wetenschappelijk bureau. Ondertussen werd een instituut opgetuigd dat het oude moet vervangen. Pas toen dat op poten stond, wilde het bestuur weer met de aan de dijk gezette medewerkers praten, stellen zij.
‘Muisstil’
Dat is de omgekeerde wereld, zegt Dales. Hij heeft al ,,maanden niets van hen vernomen” en hen evenmin op kantoor zien verschijnen. ,,Het is muisstil.’’ Het bureau moet uitkijken dat het niet de deksel op de neus krijgt, waarschuwt partijvoorzitter Dales. ,,Als zij nodeloos kosten blijven maken aan advocaten en procedures, krijgen zij zelf de rekening gepresenteerd.’’
Hij wijst erop dat het bureau gemaakte kosten moet verantwoorden aan het hoofdbestuur. ,,Blijven ze geld over de balk smijten, dan moeten ze dat maar uit eigen zak betalen.’’
Het wetenschappelijk bureau vindt het onrechtmatig dat het bestuur de samenwerking „zonder enig vooroverleg” heeft opgezegd.
Telegraaf 25.11.2018 Het wetenschappelijk bureau van 50PLUS sleept het hoofdbestuur van de partij voor de rechter. Het bestuur heeft met het bureau gebroken, maar dat eist nu voor de rechter dat het besluit wordt teruggedraaid. Ook zou het bestuur een schadevergoeding moeten betalen en niet uitbetaalde subsidie alsnog moeten overmaken.
Partijvoorzitter Geert Dales, die zijn handen dezer dagen al vol heeft met een ruzie in het bestuur zelf, vindt de stap van het wetenschappelijk bureau „haast hilarisch.” Hij dreigt met tegenmaatregelen.
Het bestuur zegde de samenwerking met het wetenschappelijk instituut in augustus op. Het bureau vindt dat onrechtmatig en spreekt van een „rechtstreekse aanval op onze onafhankelijkheid.”
De partijtop vond het wetenschappelijk bureau te kritisch, denkt het instituut zelf. Vooral zijn harde oordeel over de mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen zou de partijtop in het verkeerde keelgat zijn geschoten. Die zou nu een gezeglijker denktank willen.
Pogingen om de ruzie bij te leggen hield het bestuur de afgelopen maanden af, stelt het wetenschappelijk bureau. Ondertussen werd een instituut opgetuigd dat het oude moet vervangen. Pas toen dat op poten stond, wilde het bestuur weer met de aan de dijk gezette medewerkers praten, stellen zij.
Dat is de omgekeerde wereld, zegt Dales. Hij heeft al „maanden niets van hen vernomen” en hen evenmin op kantoor zien verschijnen. „Het is muisstil.”
Het bureau moet uitkijken dat het niet de deksel op de neus krijgt, waarschuwt partijvoorzitter Dales. „Als zij nodeloos kosten blijven maken aan advocaten en procedures, krijgen zij zelf de rekening gepresenteerd.” Hij wijst erop dat het bureau gemaakte kosten moet verantwoorden aan het hoofdbestuur. „Blijven ze geld over de balk smijten, dan moeten ze dat maar uit eigen zak betalen.”
Partijvoorzitter Dales heeft de leden van 50Plus uitgenodigd voor een extra ledenvergadering. Het belangrijkste agendapunt is het ontslag van een of meerdere bestuursleden.
NOS 14.11.2018 Het hoofdbestuur van de ouderenpartij 50Plus wil een deel van het eigen bestuur ontslaan. Het gaat om “een of meerdere bestuursleden”, staat in een uitnodiging voor een extra ledenvergadering op donderdag 29 november in Driebergen.
In de uitnodiging staat niet om welke bestuursleden het gaat. Wel wordt duidelijk dat de samenwerking zo slecht is dat de voorbereidingen voor de verkiezingen van de Provinciale Staten en het Europees Parlement niet soepel verlopen. Het bestuur moet “leidend” zijn en het “goede voorbeeld” geven. “Het hoofdbestuur slaagt er in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken”, staat in de uitnodiging.
NOS-politiek verslaggever Arjan Noorlander zegt dat bij 50Plus lange tijd een “oude garde” in het bestuur zat, die veel tijd had om zich intensief met de partij bezig te houden. De nieuwe voorzitter ex-VVD’er Geert Dales heeft als voormalige burgemeester van Leeuwarden en wethouder in Amsterdam veel bestuurlijke ervaring en wil de partij professionaliseren. “Dales en partijleider Krol zien dat 50Plus de partij blijft “waar het altijd hommeles is en willen daar nu voor eens en voor altijd mee afrekenen”, zegt Noorlander. “De laatste rotte appels moeten uit de mand.”
Volgens Noorlander wil het bestuur er ongeveer drie mensen uit hebben “Daarmee hopen Krol en Dales dat dergelijke ruzies voor altijd afgelopen zijn.”
Extra
Op de extra ledenvergadering geeft het bestuur een toelichting op de ontslagplannen en daarna worden de leden gevraagd hiermee in te stemmen. De extra vergadering is ingelast, om tijdens de al geplande ledenvergadering op 1 december alleen nog te kunnen praten over de naderende verkiezingen.
Het is de tweede bestuurscrisis van 50Plus dit jaar. In juni stapten zeven van de acht leden van het hoofdbestuur ook op. Er was een conflict ontstaan over de bestuursstijl en de werkwijze van een aantal bestuursleden.
Bejaarde knokkers
Vervolgens werd voormalig VVD-politicus Geert Dales gekozen als nieuwe partijvoorzitter. Partijleider Henk Krol zei “heel blij” te zijn met de nieuwe voorzitter. Volgens Krol klopt het beeld niet dat 50Plus “een stel bejaarde knokkers” is.
Telegraaf 14.11.2018 Er is openlijk ruzie uitgebroken in het hoofdbestuur van 50PLUS, dat onder meer bestaat uit partijvoorzitter Geert Dales. Het bestuur wil af van bestuursleden en houdt daarom een extra ledenvergadering op 29 november.
Dat is twee dagen voor de al eerder aangekondigde algemene ledenvergadering. Een of meerdere bestuurders zouden weg moeten.
Met het oog op de komende verkiezingen is het van groot belang dat alle geledingen van 50PLUS „eensgezind optrekken en de partij gevrijwaard wordt van ontwikkelingen die daar afbreuk aan doen”, luidt het in de uitnodiging van het bestuur voor de speciale vergadering. Het hoofdbestuur „moet daarin leidend zijn en het goede voorbeeld geven”, maar slaagt er „in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken.”
50PLUS gaat vaker gebukt onder interne spanningen.
AD 14.11.2018 Er is openlijk ruzie uitgebroken in het hoofdbestuur van 50PLUS, dat onder meer bestaat uit partijvoorzitter Geert Dales. Het bestuur wil enkele van de eigen bestuursleden kwijt en houdt daarom een extra ledenvergadering op 29 november.
Dat is twee dagen voor de al eerder aangekondigde algemene ledenvergadering. Een of meerdere bestuurders zouden weg moeten. Om welke leden het gaat is niet bekend..
In de uitnodiging van het bestuur voor de speciale vergadering wordt gemeld dat het met het oog op de komende verkiezingen van groot belang is dat alle geledingen van 50PLUS ,,eensgezind optrekken en de partij gevrijwaard wordt van ontwikkelingen die daar afbreuk aan doen.” Het hoofdbestuur ,,moet daarin leidend zijn en het goede voorbeeld geven”, maar slaagt er ,,in zijn huidige samenstelling onvoldoende in die leidende rol waar te maken.”
Spanningen
50PLUS gaat vaker gebukt onder interne spanningen. In mei stapten zeven van de acht bestuursleden nog op na een conflict over de bestuursstijl en werkwijze van het bestuur onder leiding van Jan Zoetelief, destijds de voorzitter. Diezelfde maand mondde een ledenvergadering van de Overijsselse afdeling in Deventer uit in een vechtpartij.
Vorig jaar kwam de partijtop nog hevig onder vuur te liggen omdat een klein groepje alle beslissingen nam en te weinig zou luisteren naar de leden.
BB 09.10.2018 De omstreden Roermondse politicus Jos van Rey is lid geworden van 50PLUS. Dat heeft Van Rey maandag gezegd. Van Rey voerde naar eigen zeggen de afgelopen maanden veel gesprekken met landelijke partijen. In de Limburgse Staten werkt hij al samen met 50PLUS, zei hij maandag.
Volkspartij Limburg Samenwerking met landelijke partijen levert volgens hem meer op dan alleen actief zijn. Van Rey is nu enig Statenlid van de Volkspartij Limburg. In Roermond zit hij namens de Liberale Volkspartij Roermond in de gemeenteraad. Tot april 2015 was Van Rey lid van de VVD.
Voorwaardelijke gevangenisstraf
Van Rey werd vorig jaar in hoger beroep veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf. Hij zou giften hebben aangenomen van Piet van Pol, die projecten voor de gemeente realiseerde en met wie hij al meer dan veertig jaar bevriend is. Daarnaast is hij veroordeeld voor onder meer het lekken van vertrouwelijke informatie uit de sollicitatieprocedure voor een nieuwe burgemeester in Roermond. (ANP)
NU 08.10.2018 De omstreden Roermondse politicus Jos van Rey is lid geworden van 50PLUS. Dat heeft Van Rey maandag gezegd.
Van Rey voerde naar eigen zeggen de afgelopen maanden veel gesprekken met landelijke partijen. In de Limburgse Staten werkt hij al samen met 50PLUS, zei hij maandag.
Samenwerking met landelijke partijen levert volgens hem meer op dan alleen actief zijn. Van Rey is nu enig Statenlid van de Volkspartij Limburg. In Roermond zit hij namens de Liberale Volkspartij Roermond in de gemeenteraad. Tot april 2015 was Van Rey lid van de VVD.
Van Rey werd vorig jaar in hoger beroep veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf. Hij zou giften hebben aangenomen van Piet van Pol, die projecten voor de gemeente realiseerde en met wie hij al meer dan veertig jaar bevriend is.
Daarnaast is hij veroordeeld voor onder meer het lekken van vertrouwelijke informatie uit de sollicitatieprocedure voor een nieuwe burgemeester in Roermond.
Telegraaf 06.10.2018 Geert Dales trad vier maanden geleden aan als voorzitter van 50Plus. De voormalig wethouder, oud-burgemeester en ex-VVD’er wil rust en orde herstellen in de seniorenpartij, die vaak gebukt gaat onder interne ruzies. Het onderlinge gestook moet stoppen, vindt Dales. Hoe hij dat wil bereiken vertelt hij in gesprek met De Telegraaf.
Vandaag verwelkomt Geert Dales (66) zo’n 170 actieve leden van 50Plus. Hij wil de koppen bij elkaar steken om rust en onderling respect terug te brengen en het fundament te leggen voor een nieuwe, inhoudelijke toekomst. De bijna 10-jarige partij is de laatste tijd immers meer in het nieuws om intern gekrakeel dan om haar politieke agenda.
„Met grote aarzeling en terughoudendheid ben ik voorzitter geworden”, vertelt Dales in het partijkantoor op steenworp afstand van het Binnenhof. „Na mijn vertrek uit de VVD ben ik eerst een tijdje partijloos geweest. Toen heb ik mij met overtuiging aangemeld als lid van 50Plus. Alleen mijn echtgenoot en een paar vrienden wisten ervan.”
Niet oprichter Jan Nagel, niet partijleider Henk Krol, maar het bevriende 50Plus-lid Roy Ho Ten Soeng vroeg hem zich te kandideren. „Ik had twee condities. Ik stond op goede voet met zittend voorzitter Jan Zoetelief en dat wilde ik graag zo houden. En: ik wilde geen onderdeel worden van ruzie en rotzooi.”
Maar u dacht wel dat u het beter kon doen dan de zittend voorzitter?
„Nee dat dacht ik niet. Alleen dat ik wel een oplossing zou kunnen bieden voor de situatie die er toen was: een bestuur dat niet goed functioneerde en waarmee de verhoudingen met de Kamerfracties ook niet goed waren.”
Dan is het antwoord op de vraag toch ja?
„Nee nee. Laat me even uitpraten. Ik zou wellicht een oplossing kunnen bieden, om een doorbraak te forceren, omdat ik in de partij anders dan al die andere mensen geen enkele geschiedenis heb. Ik was inmiddels een tijdje lid en ik begon de partij leuk te vinden.”
Wat bevalt u aan het programma van 50Plus beter dan dat van de VVD?
„Ik ga over de VVD niets zeggen. Dat heb ik nooit gedaan en dat ga ik ook niet doen.”
Ah, dat is een gevoelig punt?
„Ja natuurlijk is dat een gevoelig punt. Ik heb daar decennia rondgelopen en ook een tijdje in de voorhoede. Ik was best een bekende VVD’er. Maar je gaat niet weg uit een partij op positieve gronden, er liggen altijd negatieve gronden aan ten grondslag.”
Wat sprak u zo aan in 50Plus?
„Toiletten in treinen.”
Pardon? Dat trok u over de streep?
„Niet zozeer voor mijzelf, maar ik zit vaak in Sprinters en zie mensen dan ronddolen, zoeken naar een toilet. En nu komen er dankzij 50Plus toiletten. Een aantal mensen deed er lacherig over, maar sommige dingen in de politiek zijn heel basaal. Maar het was niet het hoofdpunt. 50Plus is een verzamelplek voor mensen met de meest uiteenlopende achtergronden, net als in het echte leven. We maken ons druk over inkomenszekerheid voor personen op de langere termijn. Dat is uiteindelijk waar het om gaat. Dat is voor 50Plus het speerpunt, er is geen partij die daar zo mee bezig is.”
“Toiletten in treinen spraken mij aan”
Was uw rol bij de VVD niet gewoon uitgespeeld en zocht u nieuw politiek onderdak?
„Nee, dat vind ik altijd een heel flauwe opmerking. Ik wilde helemaal niks bij 50Plus, slechts lid zijn.”
En nu bent u voorzitter. Welke andere partijen waren bij u in beeld na uw vertrek uit de VVD?
„Ik hou van de solidariteit bij de SP, ik onderschrijf veel dingen die de Partij voor de Dieren nastreeft. Ik heb daarnaast grote zorgen over de islamisering; dat deel ik met de PVV.”
Dat hoor je niet vaak politici van andere partijen zeggen.
„Wat ik echt zorgwekkend vind is de onvrijheid die langzamerhand in de samenleving sluipt. De beperking van de vrijheid van meningsuiting en de zelfbeperking daartoe. Omdat mensen bang zijn er gesodemieter mee te krijgen. Gescheiden zwemmen, gescheiden ingangen in de moskee. Dat neemt toe. Laat het maar aan Geert Wilders over om daarover te vertellen, ik voel daar in mee. Ik maak me daar echt heel grote zorgen over en die worden verwoord door de PVV.”
“Er zijn te weinig grenzen gesteld”
Zou 50Plus die zorgen niet ook meer moeten verwoorden?
„Als partijvoorzitter moet ik voorzichtig zijn met partijpolitieke teksten. Ik moet zorgen dat de club hier goed draait.”
U heeft toch invloed?
„Politiek valt dat wel mee. Maar de discussie moet wel gevoerd worden, net als over de beginselverklaring van 50Plus. Die is net zo oud als de partij is. De tijden zijn in tien jaar wel veranderd, je moet dat weer eens tegen het licht houden.”
Wat ziet u als uw grootste opdracht bij 50Plus?
„Het doorvoeren van een cultuurverandering, een structuurverandering en een organisatieverandering. Een drieslag. Dit is noodzakelijk voor waar we heen moeten: de inhoud.”
50Plus is veel in het nieuws door interne ruzies. Wat trof u aan toen u voorzitter werd?
„Een levendige partij.”
Een ruzieclub?
„Nee, dat is ook overdreven. Een club waar ook wel eens ruzie is. Maar dat is bij elke partij zo.”
Toch lijkt het of het bij 50Plus vaker hommeles is dan bij andere partijen.
„Dat is voor een deel beeldvorming. En voor een deel is het waar. En dan wordt er een beeld neergezet van ruziënde bejaarden. Als dat steeds wordt verspreid en herhaald is dat op zeker moment een gecreëerd beeld. Ik ga niet ontkennen dat er soms ruzie in de partij is, maar het is veel meer beeld dan werkelijkheid. Zoals aan de VVD inmiddels het imago kleeft van niet-integere mensen en aan GroenLinks het beeld van Jesse Klaver die een imitator is van anderen en zelf niks kan verzinnen.”
Dát klinkt toch als een behoorlijk waarheidsgetrouw beeld…
„Hahaha. De enige manier om van het imago af te komen is te zorgen dat het niet meer gebeurt. Daarvoor zal er her en der ook moeten worden ingegrepen. Mijn constatering is dat er bij 50Plus heel veel gepraat wordt over de drie P’s: personen, procedures en processen. Daar gaan de meningsverschillen over. Ze gaan nooit over de inhoud, of over of we voor of tegen een bepaald beleidspunt zijn.”
Hoe komt dat denkt u?
„Ik snap het soms ook niet helemaal. Wie wil nu vrijwillig op een zaterdagmiddag ergens in een vergaderzaal ruzie trappen? Je kan met je kleinkinderen gaan spelen, je kan met de hond gaan wandelen, je kan tennissen, je kan golfen, weet ik veel. Maar je gaat ruzie maken over procedures en processen. Wat bezielt je om dat te willen?”
Wellicht heeft men te veel tijd omhanden. Wat gaat u eraan doen?
„Er zijn te weinig grenzen gesteld. Als je de cultuur wil veranderen moet je ook de bereidheid en het lef hebben om paal en perk stellen aan wat je toelaat. Wie daar grensoverschrijdend is, hoort er niet meer bij. Je zou het begrip ’integriteit’ ook moeten verbreden naar gedrag, naar omgangsvormen. Nu gaat integriteit vooral over frauderen, diefstal en liegen.”
U pleit voor een gedragscode bij 50Plus?
„Dat zou ik wel als onderdeel van het integriteitsbeleid willen zien. Je kan de partij gigantisch ondermijnen en schade toebrengen door achter de rug om, verholen, stiekem onrust te creëren. Dat is een manier om de organisatie te ontregelen.”
Valt ’u zult niet stoken’ in een gedragscode te vatten? Het lijkt me moeilijk te handhaven.
„Het is interessant om het daarover te hebben. Stoken doe je heimelijk. Dan ga ik niet tegen u zeggen dat ik u een bal gehakt vind, maar dat zeg ik dan tegen uw collega. En dat zet ik dan in een mail en die stuur ik rond naar nog dertig andere mensen. Dan ontstaat er iets. Want die mensen gaan met elkaar bellen. Vervolgens komt er rumoer en dan wordt er gedacht: waar rook is, is vuur. Er zal vast wel wat van waar zijn. Dan mag u als belaagde zien hoe u daar weer uitkomt. Dat gebeurt ook bij 50Plus.”
Hoe houdt u dat tegen?
„Benoemen, definiëren, codificeren. Iedereen het erover eens laten zijn. En dan tolereer je bepaald gedrag niet meer.”
Een 50Plus-eed wellicht?
„Nou ja, ik zit even hardop na te denken: het zou de 50Plus-code moeten zijn. Een paarse code of zo. Dat zou wel eens goed kunnen zijn. Als je bij 50Plus bent, schaar je je onder de paarse code.”
Wie zich niet gedraagt, wacht een royement?
(stilte) „Ik hoop niet dat het ooit zover komt.”
Als u over drie jaar klaar bent met uw termijn, houdt iedereen zich aan die code?
„Zo naïef ben ik niet. Het moet ook een uitdaging zijn, hahaha.”
Telegraaf 06.10.2018 50Plus moet een gedragscode instellen om onderling moddergooien in de toekomst te voorkomen. Daarvoor pleit partijvoorzitter Geert Dales vandaag in een interview met De Telegraaf. De preses denkt aan een ’paarse code’, conform de partijkleur van 50Plus, als onderdeel van het eigen integriteitsbeleid.
„Je kan de partij gigantisch ondermijnen en schade toebrengen door achter de rug om, verholen, stiekem onrust te creëren. Dat is een manier om de organisatie te ontregelen”, zegt Dales. Hij hoopt vooral het onderlinge gestook tussen partijleden de kop in te drukken.
De seniorenpartij bestaat bijna tien jaar en is de laatste tijd vaker in het nieuws om intern geruzie dan om inhoudelijke zaken. Daar wil Dales voor eens en voor altijd een einde aan maken, onder meer door een discussie over een opgefrist beginselprogramma en een gedragscode voor de leden. De ultieme consequentie van het breken van de code zou een royement betekenen, hoewel Dales hoopt dat het ’nooit zover hoeft te komen’
„Stoken doe je heimelijk. Dan ga ik niet tegen u zeggen dat ik u een bal gehakt vind, maar dat zeg ik dan tegen uw collega. En dat zet ik dan in een mail en die stuur ik rond naar nog dertig andere mensen. Dan ontstaat er iets. Want die mensen gaan met elkaar bellen. Vervolgens komt er rumoer en dan wordt er gedacht: waar rook is, is vuur. Er zal vast wel wat van waar zijn. Dan mag u als belaagde zien hoe u daar weer uitkomt. Dat gebeurt ook bij 50Plus.”
Vandaag komen 170 actieve partijleden van de seniorenpartij met Dales bijeen om het over de toekomst van 50Plus te hebben.
NOS 05.10.2018 50Plus-Tweede Kamerlid Martin van Rooijen wil terug naar de Eerste Kamer. Het partijbestuur heeft hem voorgedragen als lijsttrekker bij de Eerste Kamerverkiezingen van volgend jaar. Hij moet daar de opvolger worden van Jan Nagel, die na de verkiezingen stopt. De leden van 50Plus moeten nog wel met de voordracht instemmen: het congres is in december.
Van Rooijen zat van 2015 tot 2017 ook al in de senaat, maar na de Kamerverkiezingen van maart 2017 stapte hij over naar de Tweede Kamer. Daar is hij onder meer woordvoerder Financiën en Pensioenen.
Staatssecretaris in kabinet-Den Uyl
Van Rooijen, die 76 jaar is, heeft een lange staat van dienst. In 1973 werd hij voor de KVP al staatssecretaris van Financiën in het kabinet-Den Uyl.
Voorlopig blijft hij nog lid van de Tweede Kamer. De verkiezingen voor Provinciale Staten zijn volgend jaar op 18 maart 2019. De Staten kiezen op 27 mei 2019 de Eerste Kamer.
NU 13.09.2018 De fractievoorzitter van 50PLUS in de Eerste Kamer, Jan Nagel, keert na de Eerste Kamerverkiezingen niet meer terug. De 79-jarige oprichter van de partij stelt zich niet meer herkiesbaar.
Na veertien jaar Binnenhof, waarvan zes jaar senator voor de PvdA en acht jaar voor 50PLUS, vindt hij de tijd rijp voor meer aandacht voor het Buitenhof, zo laat hij weten. Hij zegt de verkiezingen volgend jaar met vertrouwen tegemoet te zien.
“Het is duidelijk dat 50PLUS, dat volgend jaar tien jaar bestaat, in tegenstelling tot eerdere ouderenpartijen een blijvertje is en groeit”, aldus Nagel.
Hij wil de tijd na de Senaat benutten voor het schrijven van een vervolg op zijn in 2001 verschenen boek Boven het Maaiveld. Nagel gaat de politieke gebeurtenissen vanaf de opkomst van Leefbaar Nederland met Pim Fortuyn tot en met de bestaansgeschiedenis van 50PLUS beschrijven.
Telegraaf 13.09.2018 De fractievoorzitter van 50Plus in de Eerste Kamer, Jan Nagel, keert na de Eerste Kamerverkiezingen niet meer terug. De 79-jarige oprichter van de partij stelt zich niet meer herkiesbaar.
Na veertien jaar Binnenhof (waarvan zes jaar senator voor de PvdA en acht jaar voor 50Plus) vindt hij de tijd rijp voor meer aandacht voor het Buitenhof, zo laat hij weten. Hij zegt de verkiezingen volgend jaar met vertrouwen tegemoet te zien.
„Het is duidelijk dat 50PLUS, dat volgend jaar tien jaar bestaat, in tegenstelling tot eerdere ouderenpartijen een blijvertje is en groeit’, stelt Nagel.
Hij wil de tijd na de Senaat benutten voor het schrijven van een vervolg op zijn in 2001 verschenen boek Boven het Maaiveld. Nagel gaat de politieke gebeurtenissen vanaf de opkomst van Leefbaar Nederland met Pim Fortuyn tot en met de bestaansgeschiedenis van 50Plus beschrijven.
NOS 13.09.2018 Jan Nagel, de oprichter van seniorenpartij 50Plus, vertrekt uit de Eerste Kamer. Hij is bij de komende verkiezingen, volgend jaar, niet meer beschikbaar voor de lijst. Nagel (79) is nu nog fractievoorzitter in de senaat.
In een verklaring schrijft hij dat hij na veertien jaar Binnenhof de tijd rijp vindt voor meer aandacht voor het ‘Buitenhof’. Voordat hij 50Plus oprichtte was Nagel ook al zes jaar senator voor de PvdA.
’50Plus is een blijvertje’
Hij ziet de verkiezingen met vertrouwen tegemoet. “Het is duidelijk dat 50Plus in tegenstelling tot eerdere ouderenpartijen een blijvertje is.”
Nagel gaat schrijven. Hij wil een vervolg maken op zijn boek Boven het maaiveld uit 2001. Daarin wil hij de politieke gebeurtenissen beschrijven van de opkomst van Pim Fortuyn tot de oprichting van 50Plus.
Nagel stond aan de wieg van verschillende partijen. Zo richtte hij in zijn woonplaats Leefbaar Hilversum op. Later volgden Leefbaar Nederland (met aanvankelijk Fortuyn als boegbeeld), de PRDV (samen met Peter R. de Vries) en 50Plus.
NU 28.08.2018 50Plus stopt de samenwerking met het eigen wetenschappelijke bureau dat onderzoeken voor de partij uitvoert.
Dat schrijft de Volkskrant op basis van een brief die de krant in handen heeft. Zowel het wetenschappelijke bureau als Geert Dales, voorzitter van 50Plus, hebben het nieuws in de krant bevestigd.
Richard de Mulder, de directeur van de denktank, zegt tegen de krant dat Dales de samenwerking op wil zeggen, omdat de onderzoeken te onafhankelijk zijn. Zo kwam er veel kritiek op het onderzoek na de verkiezingen in 2017.
Volgens dat onderzoek, dat NRC naar buiten bracht, waren de verkiezingen slecht verlopen door enorme chaos en gebrek aan professionaliteit binnen de partij.
Onenigheid over de onderzoeken
De Mulder zegt in de krant dat Dales wil dat vijf bestuursleden en één externe medewerker het veld ruimen naar aanleiding van dat verkiezingsonderzoek. “50Plus wil dat wij een soort pinautomaat zijn die peilingen en onderzoekjes voor de partij betaalt”, stelt De Mulder in de krant.
Dales ontkent stellig dat de partij daarom van het bureau af wil. “Dat is je reinste flauwekul”, zegt Dales tegen de Volkskrant. De reden dat de samenwerking wordt gestopt, is volgens Dales een verschil van inzicht over de financiën en het soort onderzoeken dat wordt aangeleverd.
Een denktank is verbonden aan een partij, maar doet onafhankelijk onderzoek. Volgens de wet mag een partij daar geen invloed op uitoefenen.
De rol van Jan Nagel, de grote man achter de schermen bij 50Plus, zou volgens De Mulder ook te groot zijn. Hij zou alles bepalen. Daarom zou de denktank moeten stoppen.
“Alsof ik zelf niet kan denken”, zo ontkent Dales wat De Mulder zegt over Nagel.
Partijbestuur stapte in mei op
Sinds april is het onrustig binnen de partij. Op 15 mei stapten zeven van de acht bestuursleden op. Veel partijleden hadden zich tegen voorzitter Jan Zoetelief gekeerd, dat uiteindelijk leidde tot het opstappen van de bestuursleden.
In april lieten de leden van de Eerste en Tweede Kamer van de partij al weten geen vertrouwen meer te hebben in Zoetelief. In mei volgden meer leden van de partij.
Zoetelief werd verweten dat hij de partij heeft verdeeld in twee kampen. Hij was juist aangesteld om de leden te verenigen.
AD 28.08.2018 De top van 50Plus en het bestuur van het wetenschappelijk bureau liggen overhoop over de onafhankelijkheid van het onderzoek en de financiën. Een van de aanleidingen voor de vertrouwensbreuk binnen de ouderenpartij blijkt verdwenen kritiek bij de jaarrekening van het wetenschappelijk bureau.
Het gaat om de handtekening en het begeleidend commentaar van Kamerlid Martin van Rooijen, bevestigen meerdere betrokkenen aan deze krant. Hij was langere tijd de afgevaardigde van de fracties in het bestuur van het wetenschappelijk bureau.
,,Toen Martin de jaarrekening van het bureau onder ogen kreeg die ter goedkeuring naar het ministerie van Binnenlandse Zaken moest, schrok hij hoe summier die was”, vertelt een hooggeplaatste betrokkene binnen 50Plus. ,,Hij schreef er daarom de zin ‘Hier kan ik niet akkoord mee gaan’ bij en zette daarnaast zijn handtekening. Tot onze verbijstering bleken zowel het commentaar als de handtekening verdwenen in de versie die naar Binnenlandse Zaken is gegaan.”
Gerommel
Alleen de accountant doet de officiële check, zo zijn de regels, aldus Voorzitter Richard de Mulder van wetenschappelijk bureau 50Plus.
Een andere anonieme bron stelt dat een deel van de jaarrekening onvolledig was en noemt het ‘gerommel’ met de jaarrekening, ‘reden genoeg om een nieuwe start te gaan maken’. Het hoofdbestuur van 50Plus zegde vanochtend de samenwerkingsdeal met het wetenschappelijk bureau van de ouderenpartij per eind dit jaar op.
Een wetenschappelijk bureau moet volgens Binnenlandse Zaken aan precieze financiële en administratieve verplichtingen voldoen om ieder jaar de subsidie te ontvangen. Het toezicht wordt uitgeoefend door het ministerie. Een belangrijke eis is dat de jaarstukken door een accountant worden goedgekeurd.
En dat is gebeurd, zegt voorzitter Richard de Mulder van de denktank. ,,We hadden voor de versie die naar het ministerie gaat helemaal niet de handtekening van Van Rooijen nodig. En zijn opmerking was wat ons betreft voor intern gebruik. Alleen de accountant doet de officiële check, zo zijn de regels.”
Volgens De Mulder verliep de samenwerking met Van Rooijen ‘nooit zo soepel’. Die laatste zou ontevreden zijn over de kritiek die het wetenschappelijk bureau in een onderzoek had op zijn optreden tijdens de verkiezingscampagne van 50Plus. ,,Dat stond ook in onze evaluatie en vervolgens deed Van Rooijen tevergeefs een poging om zand in de raderen te strooien.”
Martin van Rooijen, voormalig staatssecretaris, wil desgevraagd de zaak bevestigen noch ontkennen. Hij verwijst naar de partijvoorzitter, Geert Dales.
Conflict
Dales wil alleen in het algemeen iets zeggen over het conflict met het wetenschappelijk bureau. De financiële verantwoording moet volgens hem anders. ,,De partijtop is daarvoor eindverantwoordelijk, dus wij hebben inzage nodig in de boeken. Die moeten op tafel komen telkens als wij dat wensen. En dat is nu niet het geval.”
Volgens de partijvoorzitter van 50Plus schermt De Mulder onterecht met het argument dat de ‘onafhankelijkheid van het wetenschappelijk bureau wordt aangetast door deze bemoeizucht vanuit de top’. ,,We willen ons helemaal niet inhoudelijk bemoeien met het onderzoek, dit gaat over controle op de juiste besteding van gelden.”
Dales vindt een breuk met het huidige bestuur van het wetenschappelijk bureau ‘onvermijdelijk’, zegt hij. ,,In de loop der jaren zijn scheve verhoudingen ontstaan. Met het huidige ongemak lukt het niet om al het onderzoek wetenschappelijk en educatief op een hoger plan trekken, zoals wij graag willen.”
Het doet De Mulder pijn dat Dales zo ‘harteloos’ handelt tegen vrijwilligers die zich al jaren keihard inzetten voor de ouderenpartij, meldt hij. ,,We zijn gewoon te kritisch, onder meer op de rol van Jan Nagel binnen de partij, dan krijg je dit.”
NOS 28.08.2018 50Plus zegt de samenwerking met het wetenschappelijk bureau van de partij op 31 december op. Partijvoorzitter Dales wil met ingang van het het nieuwe jaar verder met een kwalitatief beter onderzoeksbureau met andere mensen.
Dales reageerde in het NOS Radio 1 Journaal op een bericht in de Volkskrant over de breuk met het wetenschappelijk bureau. Daarin zegt voorzitter De Mulder dat het partijbestuur het bureau te kritisch vindt.
“Hij vindt ons te eigenwijs. Dales heeft liever dat het wetenschappelijk bureau van 50Plus als pinautomaat fungeert om onderzoekjes en peilingen voor de partij te betalen, dan dat wij onafhankelijk kunnen opereren.”
Maar de partijvoorzitter noemt het verhaal van De Mulder lariekoek. Hij zegt dat er verschillende belangrijke redenen zijn om de samenwerking op te zeggen. Zo zou het bestuur geen inzage krijgen in de financiën van het bureau.
De Mulder is het daar weer volstrekt mee oneens. Hij zei in het NOS Radio 1 Journaal dat het bestuur wel degelijk volledige inzage in de boeken heeft en dat hij alleen heeft geweigerd om het bestuur elke drie maanden een controle te laten uitvoeren.
Evaluatie
Volgens hem is conflict begonnen na een kritische evaluatie over de Tweede Kamerverkiezingen, waarbij de partij fors minder zetels haalde dan een maand eerder op basis van de peilingen werd verwacht. Via de NRC kwam naar buiten dat partijwetenschappers gehakt hadden gemaakt van de campagne.
“Dat rapport is helemaal verkeerd gevallen”, zegt De Mulder tegenover de NOS. Hij zegt dat het partijbestuur van 50Plus sinds het vertrek van oud-voorzitter Zoetelief “helemaal gelijkgeschakeld”. Iedereen, inclusief Zoeteliefs opvolger Dales, zou “in de ban” van partij-oprichter en Eerste Kamerlid Nagel zijn en volledig naar zijn pijpen dansen.
Dales is boos over die opmerking. Hij zegt dat hij 66 is en wetenschapper en zeer wel in staat om zelf na te denken.
Wetenschappelijke bureaus van partijen zijn denktanks die voor de partij onafhankelijk onderzoek kunnen doen naar maatschappelijke kwesties. Ze krijgen daar subsidie voor.
AD 28.08.2018 50Plus heeft de samenwerkingsovereenkomst met het Wetenschappelijk Bureau van de ouderenpartij opgezegd. Dat schrijft de Volkskrant die over een brief beschikt waaruit dat zou blijken.
In deze brief aan relaties schrijft het bestuur van het Wetenschappelijk Bureau alle activiteiten op te schorten omdat voorzitter Geert Dales ‘zich wil ontdoen van het huidige bestuur en de externe medewerkers die onze werkzaamheden ondersteunen en mede uitvoeren’.
Volgens Richard de Mulder, de voorzitter van de denktank van de ouderenpartij, rekent Dales af met de wetenschappers omdat ze te kritisch en onafhankelijk zouden opereren. ,,Hij vindt ons te eigenwijs. Dales heeft liever dat het Wetenschappelijk Bureau van 50Plus als pinautomaat fungeert om onderzoekjes en peilingen voor de partij te betalen, dan dat wij onafhankelijk kunnen opereren”, zo zegt hij tegen de krant.
‘Flauwekul, lariekoek’
Partijvoorzitter Dales bevestigt dat 50Plus de samenwerking met de eigen denktank stopzet. Maar hij ontkent met klem dat hij een minder onafhankelijk wetenschappelijk bureau voor 50Plus wil. ,,Dat is je reinste flauwekul, echt lariekoek”, zegt hij tegen de Volkskrant. Dales was zelf zeven jaar curator van het wetenschappelijk bureau van de VVD. ,,Dus als iemand het belang van onafhankelijk onderzoek begrijpt, ben ik het wel. ”
Het kabinet maakt tijdens Prinsjesdag (18 september) de begroting voor volgend jaar bekend. De besprekingen over de plannen zijn vorige week begonnen in het Catshuis in Den Haag.
Na acht wekenzomerreces begon de Tweede Kamer deze week aan het nieuwe politieke seizoen. Dit zijn de belangrijkstedossiers voor Rutte III.
Begroting voor 2019
Minister Wopke Hoekstra (CDA) van Financiën presenteert over twee weken de eerste begroting van Rutte III. Naar verluidt gaan alle inkomensgroepen erop vooruit, vooral door de inkomstenbelasting die omlaaggaat. Daarnaast gaat er extra geld naar Defensie, Onderwijs en Zorg.
De laatste kostenpost blijft veruit de grootste: De Telegraaf meldde maandag dat er deze kabinetsperiode zelfs meer geld extra naartoe gaat – dus bovenop wat er al wordt uitgegeven – dan naar de hele begroting van het ministerie van Defensie.
Premier Mark Rutte zei vorige week dat iedereen in de portemonnee moet gaan voelen dat het beter gaat met Nederland. Hij verwees daarbij naar recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
AD 14.09.2018
Startpunt
“Het startpunt is niet slecht”, zei Rutte dinsdag in de tuin van het Catshuis tegen NU.nl. De premier is samen met zijn kabinetsploeg bijeengekomen om over de begroting van volgend jaar te praten.
Rutte verwees naar de recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
De verontwaardiging over afschaffing – die ruim een half miljard duurder uitvalt dan gedacht – is begrijpelijk, maar dat verandert de noodzaak niet, houden premier Mark Rutte (VVD) en de coalitiepartijen vol. Op Prinsjesdag (dinsdag 18 september) presenteert de regering een nadere verantwoording van het plan.
Telegraaf 04.09.2018
Telegraaf 04.09.2018
Telegraaf 03.08.2018
Nieuwe voorman MKB-Nederland trekt meteen van leer tegen afschaffing dividendtaks
Maandag 03.09.2018 koos belangenclub MKB-Nederland ondernemer Jacco Vonhof tot nieuwe voorzitter. Die gaf tegen De Telegraaf onmiddellijk aan dat middelgrote en kleine bedrijven niets op hebben met de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting door het kabinet-Rutte 3. Dit terwijl zusterorganisatie VNO-NCW, die opkomt voor de belangen van het grootbedrijf, juist vóór is.
Vonhof pleit ervoor om de dividendbelasting niet af te schaffen, maar in plaats daarvan de loonkosten voor bedrijven en werknemers fors te verlagen. Daar profiteren zowel ondernemers als werkenden van, via lagere loonkosten en een hoger nettoloon.
Publieke sector
Jesse Klaver GL legt aan de vooravond van Prinsjesdag een harde eis neer bij het kabinet: investeer volgend jaar 2 miljard om de crisis in de publieke sector te bestrijden. Volgens hem is het geld nodig om ‘de crisis in de publieke sector’ op te lossen, die is ontstaan na jaren van bezuinigingen. Dat zei Klaver zondagmiddag in de Afas Live in Amsterdam.
Klaver zet met deze eis de politieke verhoudingen met het kabinet op scherp. Deze 2 miljard wordt het politieke strijdpunt in aanloop naar Prinsjesdag, de Eerste Kamerverkiezingen en het vaststellen van de voorjaarsnota, voorspelt Klaver.
Kabinet wil hogere rente voor studieschuld om €226 miljoen op te halen
Het plan stond al in het Regeerakkoord en moet het rijk 226 miljoen euro opleveren en is bedoeld om het leenstelsel betaalbaar te houden.. Studentenvakbond LSVb noemt het ‘onacceptabel en rekent voor dat bij een gemiddelde studieschuld van 21.000 euro, het maandbedrag aan aflossing en rente stijgt van 70 naar 82 euro.
De zorgpremie wordt volgend jaar gemiddeld ruim een tientje per maand duurder. Die schatting van het kabinet wordt met Prinsjesdag bekendgemaakt, melden Haagse bronnen tegen persbureau ANP. Mensen met een kleine beurs gaan er niet op achteruit, omdat de zorgtoeslag ook stijgt. Het eigen risico blijft 385 euro.
Btw-verhoging
Alle plannen en lastenverlagingen moeten natuurlijk ergens van worden betaald en dat komt deels uit de verhoging van de btw. Het lage btw-tarief wordt 1 januari 2019 verhoogd van 6 naar 9 procent en dat gaat Nederlandse huishoudens volgend jaar gemiddeld zo’n 300 euro kosten, berekenden economen van ING vorige maand. Kortom: dat gaat de consument merken als hij in de supermarkt de aardappelen in het mandje legt. Of bijvoorbeeld een boek of theaterkaartjes koopt.
Aan minister Hoekstra de lastige taak deze plannen door de Tweede Kamer te loodsen.
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (VVD) moet voor het eind van het jaar met concrete maatregelen komen om de gestelde klimaatdoelen te halen. Hiervoor moet hij de resultaten van de vijf ‘klimaattafels’ beoordelen en bespreken met de Kamer, inclusief een doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau (effecten op lastenverdeling).
De voorstellen gaan ongetwijfeld grote invloed hebben op de portemonnee en het leven van alle Nederlanders. Zo moeten huishoudens van het aardgas af en gaat de belasting op vliegen omhoog.
Wetsvoorstellen die nog in de pijplijn zitten:
Het Belastingplan 2019: een pakket fiscale maatregelen met grote gevolgen. Het lage btw-tarief gaat van 6 naar 9 procent. Er komt een ‘sociale vlaktaks’ met twee tarieven inkomstenbelasting: 36 procent voor het inkomen tot zo’n 70.000 euro en 49 procent daarboven. De algemene heffingskorting en de arbeidskorting stijgen; vooral lagere en middeninkomens profiteren daarvan. Ook daalt de winstbelasting voor bedrijven. Het plan bevat ook het schrappen van de dividendbelasting, al bestaat de kans dat het kabinet dit omstreden voorstel schielijk intrekt.
Van de nieuwe Inburgeringswet zijn de contouren bekend, maar de tekst moet nog komen.
Wet op een minimumprijs voor CO2 bij energieopwekking. Vanwege het milieu en het klimaat moeten de kosten van stroomproductie omhoog. Voor de consument gaat de belasting op gas fors omhoog en die op stroom juist omlaag.
Verbod op het gebruik van steenkool voor energieopwekking. Hierbij geldt een overgangstermijn voor de energiecentrales.
Belasting op vliegtickets. Per jaar wil de fiscus 200 miljoen euro binnenhalen.
Oprichting van een Instituut Mijnbouwschade Groningen, dat objectief moet vaststellen welk bedrag aan vergoeding de bewoners van het bevingsgebied krijgen.
Uitbreiding slachtofferrechten in het strafproces, opdat het voor slachtoffers van verkeersongelukken en misdrijven minder lastig wordt schade te claimen bij verzekeraars en daders.
Verhoging van de kinderbijslag.
Premiedifferentiatie vast-flex. De werkloosheidspremie werd altijd per bedrijfstak vastgesteld. Straks geldt een premie voor alle sectoren, maar wordt verschil gemaakt tussen vaste en flexibele medewerkers.
Afschaffing dividendbelasting gaat door, maar bedrijven betalen ervoor
De coalitie bereikte een akkoord over de begroting van 2019 en de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Die omstreden maatregel kost ruim een half miljard euro meer dan gepland. Nederlandse banken en energie-intensieve bedrijven draaien waarschijnlijk grotendeels op voor de opgelopen kosten voor de afschaffing ervan.
Mark Rutte houdt z’n poot stijf: in het begrotingsakkoord voor 2019 blijft de omstreden afschaffing van de dividendbelasting overeind, zo meldt onder meer de NOS. Maar de geschatte extra kosten van ongeveer een half miljard euro per jaar worden naar verluidt door het bedrijfsleven zelf opgehoest. Dit gebeurt onder meer door de vennootschapsbelasting minder te verlagen dan eerder gepland. Het tarief zou nu zakken naar 22 procent in plaats van 21 procent.
Rutte krijgt indirect steuntje in de rug van Unilever-baas Paul Polman
Unilever is belangrijk voor de Nederlandse economie, zei topman Polman donderdag in Wageningen. Het bedrijf pompt jaarlijks zo’n 1 miljard euro in de economie, en daar profiteren ook heel veel kleinere bedrijven van. Polman noemde de afschaffing van de dividendbelasting ook een goede zaak, omdat multinationals bij hun vestigingsbeleid volgens hem wel degelijk kijken naar dit soort fiscale randvoorwaarden.
De coalitie besprak vanaf maandag 20.08.2018 de begroting voor komend jaar, met de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting als een van de meest opvallende maatregelen. Volgens regeringspartijen VVD, CDA en D66 gaan burgers, van wie het merendeel tegen het schrappen van de taks is, niet opdraaien voor de kosten. De rekening zou bij aandeelhouders van bedrijven moeten komen te liggen.
AD 22.08.2018
Nadat de afgelopen week bleek dat het afschaffen van de dividendbelasting – die in geen enkel verkiezingsprogramma was opgenomen – aanzienlijk meer kost dan in eerste instantie werd verwacht, reageerden linkse oppositiepartijen als SP en GroenLinks verontwaardigd. Toen het kabinet in oktober aantrad, werd verwacht dat de overheid ongeveer 1,4 miljard euro zou mislopen door de maatregel. Maar vanwege de economische groei en toegenomen winsten door bedrijven, zouden de kosten uitkomen op 2 miljard of nog meer. Dat meldde het AD donderdag op basis van bronnen in Den Haag.
Telegraaf 20.08.2018
‘Kabinet: niet burgers, maar aandeelhouders bedrijven krijgen rekening’
Maandag meldt De Telegraaf dat het kabinet de rekening van de belastingverlaging voor buitenlandse aandeelhouders van grote bedrijven als Unilever en Shell niet bij de burger wil neerleggen. De aandeelhouders zelf moeten betalen, zeggen anonieme bewindspersonen tegen de ochtendkrant.
AD 22.08.2018
De VVD, pleitbezorger van het schrappen van de dividendbelasting, erkent dat het aankondigen van de maatregel ‘dramatisch’ is geweest. Zo kwamen premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken Eric Wiebes (beiden VVD) in april onder vuur te liggen toen ze in een ellenlang debat het bestaan van memo’s over de afschaffing – de premier ontkende eerder nog dat die er waren – moesten verdedigen. Ondanks een motie van afkeuring overleefde het kabinet het debat.
Telegraaf 20.08.2018
Rutte ontweek vrijdag al vragen over dividendbelasting
Maar toch blijft het kabinet, en dan vooral de VVD en D66-minister Menno Snel (Financiën), achter het voornemen staan omdat het goed zou zijn voor het vestigingsklimaat van grote bedrijven. Als er geen dividendbelasting is voor buitenlandse aandeelhouders, zouden bedrijven sneller naar Nederland komen. Vrijdag, tijdens Rutte’s eerste persconferentie sinds het zomerreces, wilde de premier niet antwoorden op vragen over de toegenomen kosten van de afschaffing: ‘Ik vind het netjes dat we op Prinsjesdag (dinsdag 18 september 2018, red.) met het hele beeld komen.’
Telegraaf 23.08.2018
Peiling
Hoewel afgelopen weekeinde uit een peiling van Maurice de Hond bleek dat maar 16 procent van de Nederlanders de afschaffing steunt, denkt de VVD niet dat er veel ophef over het besluit zal ontstaan. ‘Volgend jaar heeft niemand het er meer over,’ citeert De Telegraaf een (opnieuw anonieme) minister van de partij. Die zou bovendien teleurgesteld zijn dat er in media ‘een Oranjegevoel’ zou ontbreken, terwijl de maatregel de internationale concurrentiepositie van Nederland juist ten goede zou komen.
Nog maar 16% voor afschaffing dividendbelasting. VVD kiezers gedaald van 58% in november jl naar 35% nu. CDA en D66 lijden de grootste electorale schade over dit onderwerp. http://bit.ly/2N0J6yK 09:45 – 19 aug. 2018
Dijkhoff: kritiek op afschaffing bedoeld om Rutte te beschadigen
Ruim een maand geleden, in een interview in het zomernummer van Elsevier Weekblad, zei VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff dat kritiek op het afschaffen van de taks louter is bedoeld om premier Rutte te beschadigen. ‘Stampij. Stampij. Actie Beschadiging Lijsttrekker VVD.’
Telegraaf 21.08.2018
Koopkracht
In 2019 moet iedereen daadwerkelijk in de portemonnee voelen dat het beter gaat met Nederland. Dat zei premier Mark Rutte na afloop van het kabinetsoverleg in het Catshuis in Den Haag. Daar wordt de komende dagen de begroting voor volgend jaar besproken.
Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostatging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.
CPBraming: de Nederlandse economie ontwikkelt zich gunstig, dit jaar een groei van 2,8% en volgend jaar 2,5%. Verhoging lage BTW tarief duwt inflatie in 2019 omhoog naar 2,4%. Meer informatie: http://bit.ly/2MPOjJo 7:01 AM – Aug 16, 2018
cMEV raming: de economie groeit in 2018 en 2019 door in een bovengemiddeld tempo. De werkloosheid daalt in 2019 verder naar een historisch laag niveau van 3,5%, de overheidsschuld daalt naar 49%. Meer informatie: http://bit.ly/2MtFS9U 7:02 AM – Aug 16, 2018
CPB koopkrachtraming: bijna alle huishoudens kennen in 2019 een positieve koopkrachtontwikkeling, met uitschieters tot boven de 4%. De presentatie van de koopkrachtontwikkeling is gewijzigd; de spreiding van koopkrachteffecten krijgt meer aandacht http://bit.ly/2MNknxG 7:03 AM – Aug 16, 2018
Premier Mark Rutte lijkt vrede te hebben met de koopkrachtplaatjeszoals die er nu liggen. Wel kijkt hij nog naar “finetuning” van de cijfers, maar concrete stappen worden pas op Prinsjesdagbekendgemaakt.
Reactie economen
De koopkracht van werkende Nederlanders valt mogelijk minder hoog uit dan het kabinet verwacht. Daarvoor waarschuwen Economen van de Rabobank in een vandaag verschenen rapport. Als er niet wordt ingegrepen, hoeven Nederlanders ‘niet op fraaie koopkrachtplaatjes te rekenen’ bij Prinsjesdag.
Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III, aldus Economen Rabobank.
De Nederlandse economie groeide het afgelopen jaar met 2,9 procent, maar de lonen slechts met 1,4 procent. Daarmee weten de cao-lonen maar net boven de inflatie van 1,3 procent te blijven. Dat is opmerkelijk, aangezien er meer werk is en de werkloosheid daalt. Problemen met het vinden van personeel zou de salarissen juist een flinke zet omhoog moeten geven.
‘Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III: zonder loongroei is het nog maar de vraag hoe gunstig de koopkrachtplaatjes zullen zijn die het ‘de gewone, normale Nederlander’ met Prinsjesdag voorschotelt’, aldus het economisch bureau van de bank in het rapport, dat zich naar eigen zeggen daarom genoodzaakt voelt de discussie over de loonstijging aan te gaan.
AD 28.08.2018
Meer doen
Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, aldus Economen Rabobank.
Het kabinet zou dan ook maatregelen moeten treffen om de nettolonen te laten stijgen, stellen de economen. Een verlaging van de belasting op arbeid zou daarbij voor de hand liggen, omdat het daarmee voor werkgevers goedkoper wordt om loonsverhogingen door te voeren. Werknemers houden daarnaast per extra euro meer over.
‘Opvallend genoeg heeft het kabinet juist die route grotendeels voor zichzelf versperd’, schrijven de economen, die onafhankelijk van de bankbelangen opereren. Van de lastenverlichting van zes miljard euro door de vereenvoudiging van het belastingstelsel, blijft volgens de Rabobank na 2021 structureel slechts 600 miljoen euro over. ‘Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt dus een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.’
Die stap verder kan bestaan uit het inzetten op vaste banen, menen de economen. Werknemers met een vast contract hebben een sterkere onderhandelingspositie. Ze kunnen daardoor makkelijker loonsverhogingen afdwingen. Nu kiezen ondernemers nog vaak voor zzp’ers, omdat die bij een gelijk nettosalaris vaak goedkoper zijn.
Verbeteren
Het kabinet maakt tijdens Prinsjesdag (18 september) de begroting voor volgend jaar bekend. De besprekingen over de plannen zijn vorige week begonnen in het Catshuis in Den Haag.
Premier Mark Rutte zei vorige week dat iedereen in de portemonnee moet gaan voelen dat het beter gaat met Nederland. Hij verwees daarbij naar recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
Startpunt
“Het startpunt is niet slecht”, zei Rutte dinsdag in de tuin van het Catshuis tegen NU.nl. De premier is samen met zijn kabinetsploeg bijeengekomen om over de begroting van volgend jaar te praten.
Rutte verwees naar de recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
Het kabinet zet voor 2019 in op onder meer lastenverlichting en extra investeringen in Defensie, de ouderenzorg en infrastructuur. ,,Er ligt de komende periode ook een belangrijke taak op het terrein van de energietransitie – het terugdringen van de opwarming van de aarde”, aldus Rutte.
AD 22.08.2018
Het overleg vandaag was informeel van aard. Vanaf morgen behandelen de bewindslieden de begroting voor volgend jaar. Die moet tijdens Prinsjesdag, de derde dinsdag van september, worden gepresenteerd.
Ondertussen maken de banken zich ook zorgen: ze vrezen te moeten opdraaien voor het kabinetsbesluit over de dividendbelasting, schrijft hetFinancieele Dagblad (FD) maandag. Dit omdat banken vanaf 2019 belasting moeten betalen over zogeheten converteerbare obligaties, die tot nu toe aftrekbaar was. Dit kost ze jaarlijks 150 miljoen euro, waarvoor de banken vermoedelijk geen compensatie krijgen.
AD 01.09.2018
Oppositie was woedend over ‘geheime’ deal Belastingdienst en Shell
Eind juni was de oppositie ook al verontwaardigd over een oude deal tussen de Belastingdienst en Shell, dat via een speciale constructie via het Britse kanaaleiland Jersey de dividendbelasting voor zijn aandeelhouders had ontweken. Door de afspraak met het olie- en gasbedrijf zou de Nederlandse staat miljarden euro’s aan belasting hebben misgelopen, onthulde Trouw.
Later die week zei Rutte dat hij, in tegenstelling tot wat hij eerder die week had beweerd, toch op de hoogte was van de deal. Onder anderen partijleiders Lodewijk Asscher (PvdA) en Lilian Marijnissen (SP) hekelden de premier. Laatstgenoemde sprak van een ‘stinkende deal’ en een ‘gênante vertoning’.
Telegraaf 08.09.2018
Telegraaf 08.09.2018
Telegraaf 08.09.2018
Bedrijfsleven is verdeeld over afschaffen dividendtaks
Mark Rutte heeft een probleem: hij krijgt nauwelijks steun uit het Nederlandse bedrijfsleven voor de afschaffing van de dividendbelasting. Uit een rondgang van het FD blijkt dat chipmachinemaker ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak geen rekening houden met de maatregel bij hun plannen. Philips staat er neutraal in.
Shell, Unilever en AkzoNobel steunen de maatregel, maar dat is volgens de krant logisch: zij hebben jarenlang gelobbyd voor de afschaffing.
Telegraaf 29.08.2018
Bezuinigingen NPO
Drie regeringspartijen willen de Bezuinigingen op NPO mogelijk eenmalig ‘verzacht’ op de publieke omroep voor het komende jaar verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken.
Daarmee zou de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) voor 2019 de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Betrokkenen benadrukken dat een definitief besluit nog niet is genomen. Het is een onderdeel van de begrotingsonderhandelingen die nu worden gevoerd. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO minder hoeft te snijden dan zij gisteren aankondigde.
Eerder al wilde CDA, CU en D66 de bezuinigingen voor de publieke omroep eenmalig verzachten. Bronnen melden aan de NOS dat de drie coalitiepartijen daarvoor eenmalig rond 30 miljoen euro willen uittrekken. Daarmee zou ongeveer de helft van het tekort bij de publieke omroep worden gecompenseerd.
Als de politiek niets doet, moet de NPO volgend jaar door tegenvallende reclame-inkomsten 62 miljoen euro bezuinigen. Vandaag maakte de NPO bekend hoe ze dat wil opvangen.
Telegraaf 13.09.2018 Neêrlands favoriete volksvermaak, na praten over het weer, is koopkrachtplaatjes kijken. We staren ons blind op de puntenwolken van het Centraal Planbureau, we hopen dat het kabinet maatregelen neemt om onze koopkracht te repareren, en politici slaan elkaar om de oren met tienden van procenten erbij of eraf. In het jaar dat Jan Modaal, stamvader van de koopkracht, zijn vijftigste verjaardag viert, rijst de vraag: is al die aandacht wel terecht?
Prinsjesdag? Koopkrachtdag! Tussen alle hoedjes en koetsen door heeft de gemiddelde Nederlander komende dinsdag maar één vraag: wat zit er voor mij in het koffertje van minister Wopke Hoekstra van Financiën?
De plannen van het kabinet – zaken als een hogere btw, een vereenvoudiging van de inkomstenbelasting, een lager eigenwoningforfait – hebben stuk voor stuk invloed op wat we te besteden hebben. De afgelopen weken is het Centraal Planbureau druk bezig geweest met berekenen hoe groot die invloed precies is, en hoe de gevolgen van losse maatregelen op elkaar ingrijpen.
Het resultaat van die berekeningen, vermengd met nog wat getallen waar het kabinet geen invloed op heeft – prijsstijging, zorgpremie – levert de koopkrachtontwikkeling voor 2019 op. Veren om mee te pronken voor het kabinet, of een stok om mee te slaan voor de oppositie – en niet zelden allebei. Een typisch Hollands vermaak, bovendien. De meeste regeringen worden afgerekend op het aantal banen dat ze creëren, of op economische groei of lage werkloosheid. „Maar hier zijn we toevallig ooit met koopkracht begonnen, en dat sloeg aan”, zegt Jasja Bos van financieel voorlichtingsbureau Nibud.
Jan Modaal
Dat ’ooit’ is dit jaar precies vijftig jaar geleden. Op 22 november 1968 werd Jan Modaal geboren, in Den Haag, op het kantoor van de Sociaal-Economische Raad, het overlegorgaan van werkgevers en werknemers. Modaal is een bijzondere man: bij zijn geboorte had hij al direct twee kinderen (6 en 11 jaar), een echtgenote die fulltime voor die kinderen zorgde, en een inkomen net onder de ziekenfondsgrens. Het gezin woonde in een huurhuis. Zoals de familie Modaal waren er, anno 1968, heel veel gezinnen in Nederland. En de SER had uitgerekend hoeveel deze groep ’modalen’ in de jaren tot 1971, onder de katholieke premier Piet de Jong, te besteden zou hebben.
Het eerste koopkrachtplaatje, met opnieuw het gezin Modaal als ijkpunt, dateert van een klein halfjaar later, van maart 1969. Auteur: het Centraal Planbureau, ook toen al. Het kabinet-De Jong is bezig de verzorgingsstaat op te bouwen, en moet daarvoor flink wat belasting inhouden op het loon van werkenden.
Het CPB moet ervoor waken dat Jan Modaal niet ’aan zijn taks komt’: de belastingdruk moet niet zo hoog worden, dat gezinnen geen geld meer overhouden om uit te geven, met alle economische rampspoed van dien. De koopkracht van Jan Modaal moet op peil blijven, en liefst verbeteren.
Fictieve levens
Inmiddels komt het CBP met de koopkrachtvooruitzichten van vele Jannen Modaal: eentje met een hoog inkomen, eentje zonder kinderen, een gepensioneerde Jan Modaal… Het Nibud voorspelt op Prinsjesdag zelfs voor honderd Jannen Modaal wat hun koopkracht het komende jaar gaat doen.
En zo lijken we te zijn vergeten dat het om fictieve Jannen gaat, met fictieve levens. Levens waarin nooit iets veranderd – er komen geen kinderen bij, Modaal raakt zijn baan niet kwijt, maakt ook geen promotie, en hij gaat ook niet in een ander huis wonen. Bovendien doen de inflatie, de lonen en de zorgpremie precies wat het CPB voorspelt.
Gezinnen die aan ál die criteria voldoen, bestaan niet, zegt zélfs CPB-directeur Laura van Geest. „De koopkrachtplaatjes die wij schetsen zijn een stilleven”, mijmerde ze in maart van dit jaar. „Ze bieden beleidsmakers inzicht op hoofdlijnen, maar zijn minder geschikt voor de vertaling naar de privé-portemonnee.” De koopkracht van een los gezin kan veel hoger of lager uitvallen dat wat het CPB ons dinsdag voorspiegelt, en als de lonen of prijzen iets anders doen dan verwacht, kantelt het beeld voor hele groepen tegelijk.
Verdelen
Niet dat politici zich daar iets van aantrekken. Henk Krol, de onvermoeibare leider van 50Plus, laat geen gelegenheid onbenut om te benadrukken dat zijn achterban bij het verdelen van de koopkracht wordt overgeslagen. En hij is niet de enige: christelijke politici strijden voor de koopkracht van gezinnen met maar één inkomen, D66 traditiegetrouw voor die van alleenstaanden. Wat meer naar links zal niemand verbaasd zijn als Asscher (PvdA) en Marijnissen (SP) zich de komende week druk maken over de koopkracht van lagere inkomens.
En zelfs ministers vergalopperen zich aan de vooruitzichten. Lees wat Ad Melkert, minister van Sociale Zaken in het eerste paarse kabinet, toenmalig koningin Beatrix in de mond legde bij de Troonrede van 1997. „Mede door een aanzienlijke lastenverlichting gaan vrijwel alle groepen van de bevolking er in koopkracht op vooruit.” Toen die woorden in 1998 totaal niet bleken te kloppen, onder meer door te veel optimisme rond de pensioenen, brak in de Tweede Kamer een koopkrachtoproer uit. PvdA, VVD en D66 moesten in allerijl reparaties uitvoeren.
Of kijk naar ’Marx Rutte’, de premier die bijna de controle over zijn eigen partij verloor toen VVD’ers zagen wat een meer inkomensafhankelijke zorgpremie met hun koopkracht deed. Het deerde niet dat het om ’stillevens’ van het CPB ging, de liberale beer was los en PvdA-leider Samsom moest Rutte komen redden.
Fenomeen
En zo zitten we dus opgescheept met een fenomeen dat ’per ongeluk’ een succes is geworden. De voorspellingen van het CPB worden steeds gedetailleerder, maar dat lost de grote onzekerheden bij de berekeningen niet op. En onthoud, zegt Van Geest: „Losse gebeurtenissen, zoals trouwen en kinderen krijgen, zijn veel bepalender voor de beurs van Jan Modaal dan de uitkomsten van onze koopkrachtplaatjes.”
Hoe dat allemaal uitvalt weten we pas twee jaar ná Prinsjesdag. De koopkrachtcijfers over 2017 die het Centraal Bureau voor de Statistiek deze week naar buiten bracht, zijn voor dat jaar de eerste die geen stilleven meer zijn. Maar ja, dan is het te laat om de koopkracht te repareren.
„Mensen kijken nou eenmaal naar de koopkrachtplaatjes, omdat ze een concreet beeld geven van de korte termijn”, zegt Nibud-econoom Bos. Hij vindt het wel goed dat beleidsmakers, ondanks alle tekortkomingen, naar koopkrachtplaatjes kijken. „Huishoudens identificeren zich er toch mee. En voor de lage inkomens geven ze wel degelijk een goed beeld. Natuurlijk gaat het om tienden van procenten erbij of eraf. Maar als je op of net boven het minimum leeft, maakt dat echt een groot verschil.”
AD 13.09.2018 Lagere inkomens gaan er komend jaar het minst op vooruit in de portemonnee. Middeninkomens en alleenverdieners boeken juist de grootste koopkrachtwinst.
Dat blijkt uit de gedetailleerde koopkrachttabel uit de Macro Economische Verkenningen, onderdeel van de Prinsjesdagstukken, die in handen is van het AD.
Daaruit blijkt dat het kabinet afgelopen augustus tijdens de begrotingsonderhandelingen erin is geslaagd om de koopkracht van gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden op te krikken. Mochten gepensioneerden aanvankelijk nog rekenen op een mager plusje van 1,1 procent extra koopkracht, op Prinsjesdag zal bekend worden dat zijn er in doorsnee 1,5 procent op vooruitgaan, evenveel als de gemiddelde koopkrachtstijging.
Werkenden gaan er in de plannen 1,6 procent op vooruit. Uitkeringsgerechtigden komen er in de berekeningen het meest bekaaid af. Zij moeten het doen met een doorsnee koopkrachtwinst van 0,9 procent. Dat is wel hoger dan de 0,5 procent waar ze in augustus nog leken uit te komen. Overigens krijgen niet alle uitkeringsgerechtigden er iets bij; 7 procent levert zelfs in. Ter vergelijking: van de gepensioneerden gaat 97 procent er komend jaar op vooruit, het grootste aandeel van alle groepen.
Hoewel de meeste gezinnen met kinderen zich mogen verheugen op koopkrachtstijging gaat 7 procent er komend jaar op achteruit.
Telegraaf 13.09.2018 96 procent van de Nederlanders gaat er volgend jaar op vooruit. Dat cijfer wordt op Prinsjesdag officieel bekend gemaakt, maar Haagse bronnen kunnen dit nu al melden aan deze krant. De oppositie is echter steeds sceptischer over zulke zonnige, economische voorspellingen.
Het kabinet heeft de afgelopen weken aan de begroting voor volgend jaar gesleuteld. Na doorrekening van die plannen blijkt dat een doorsnee huishouden er naar verwachting 1,5 procent koopkracht bij krijgt volgend jaar.
De cijfers over de koopkracht zijn nadrukkelijk verwachtingen. Gisteren werd duidelijk dat die niet altijd uitkomen. Uit de cijfers van vorig jaar bleek dat de doorsnee Nederlander er 0,5 procent op vooruit is gegaan, terwijl de economie met 3,2 procent groeide en er een procent koopkrachtgroei was verwacht. De helft van de Nederlanders ging er vorig jaar zelfs op achteruit, zoals de gepensioneerden.
’Vooral bedrijven gematst’
Het zorgt ervoor dat leden van de oppositie sceptisch worden over zonnige voorspellingen. In de berekeningen wordt er immers rekening gehouden met allerlei factoren. Maar als bijvoorbeeld de lonen weer niet zo stijgen als verwacht, zakt die voorspelling in. Meerdere oppositieleden denken dat het opnieuw achteraf zal tegenvallen. „Dit kabinet kiest er namelijk voor om de bedrijven lastenverlichting te geven in plaats van de burgers, waardoor zij vooral van de groei profiteren”, legt PvdA-Kamerlid Nijboer uit.
„Net als de oppositie balen wij dat de cijfers van vorig jaar tegenvallen”, zegt CDA-Kamerlid Slootweg. De christendemocraat heeft er echter vertrouwen in dat komend jaar, de eerste echte eigen begroting van dit kabinet, er serieuze verandering zal zijn. „Volgend jaar komen de echte belastingverlagingen voor de mensen.” VVD en D66 zien bovendien dat bedrijven nu écht loonsverhogingen afspreken in cao’s. GroenLinks wil dat de overheid niet alleen afwacht of bedrijven echt meer salaris gaan uitbetalen, maar zelf ook het goede voorbeeld gaat geven met hogere lonen in de publieke sector.
Begrotingsoverschot
De NOS meldde vandaag ook andere cijfers. Zo zou er een begrotingsoverschot zijn van 1 procent. Het kabinet geeft dus komend jaar minder uit dan er binnenkomt. Op de lange termijn ligt dit anders. Dan is er een negatief structureel EMU-saldo. Dat staat op -0,4 procent.
De lastendruk zou volgens de NOS verder toenemen. Die staat dit jaar op 38,7 procent en zou volgend jaar uitkomen op 39,1 procent. Vooral bedrijven worden hier naar verluidt door geraakt.
Het gaat hierbij nadrukkelijk om voorspellingen. Zo werd vandaag nog bekend dat de koopkracht van vorig jaar tegenviel, ondanks de economische groei.
NOS 13.09.2018 Huishoudens met middeninkomens en alleenverdieners gaan er volgend jaar het meest op vooruit en mensen met lagere inkomens het minst. Dat schrijft het AD op basis van de stukken voor Prinsjesdag, komende dinsdag. Haagse bronnen bevestigen de berichtgeving. Eerder vandaag werd via de NOS bekend dat de koopkracht per huishouden volgend jaar gemiddeld met 1,5 procent stijgt.
Gepensioneerden kunnen rekenen op een stijging van 1,5 procent. De meeste uitkeringsgerechtigden zien een koopkrachttoename van 0,9 procent tegemoet. Volgens het AD hebben de coalitiepartijen afgelopen zomer vooral voor deze twee groepen compenserende maatregelen bedacht, omdat de cijfers anders veel lager waren geweest.
Werkenden gaan er in de plannen 1,6 procent op vooruit, dus iets meer dan het gemiddelde. Sommige gezinnen met kinderen hebben pech: 7 procent gaat er volgend jaar op achteruit. Welke kenmerken of inkomens deze gezinnen hebben is niet bekend.
96 procent van de huishoudens
Voor 96 procent van alle huishoudens geldt dat de koopkracht stijgt. Voor de andere 4 procent is er sprake van een daling of een gelijkblijvende koopkracht.
Het kabinet geeft geld uit aan koopkrachtreparatie maar investeert ook miljarden in defensie, onderwijs en infrastructuur, zoals in het regeerakkoord is aangekondigd. Deze extra uitgaven hebben wel tot gevolg dat het structurele EMU-saldo verslechtert en uitkomt op -0,4 procent. De Europese ondergrens is -0,5 procent.
De overheidsbegroting komt overigens wel in de plus uit, namelijk op een begrotingsoverschot van 1 procent, door onder meer de schikking van 775 miljoen euro met ING.
NU 13.09.2018 De koopkracht zal volgend jaar voor gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden meer stijgen dan bleek uit de laatste prognose van het Centraal Planbureau (CPB). De gemiddelde koopkrachtstijging bedraagt 1,5 procent, bevestigen ingewijden aan NU.nl na berichtgeving van het AD.
In de Macro Economische Verkenningen (MEV) die donderdag door de krant zijn ingezien, staat dat de koopkrachtstijging voor gepensioneerden met 1,5 procent aansluit bij het gemiddelde.
Eerder werd op basis van een raming van het Centraal Planbureau (CPB) in augustus een gemiddelde koopkrachtstijging van 1,3 procent verwacht.
Voor uitkeringsgerechtigden blijft de stijging onder het landelijk gemiddelde, maar is die met 0,9 procent wel hoger dan de eerder geraamde 0,5 procent. 7 procent van de uitkeringsgerechtigden krijgt er niets bij, maar levert in.
Vorig jaar groeide de koopkracht met 0,5 procent. Uit de MEV blijkt dat 96 procent van de huishoudens er in 2019 op vooruitgaat. Dat geldt ook voor gezinnen met kinderen, hoewel 7 procent van hen erop achteruitgaat.
Het kabinet liet na die cijfers van het CPB al weten nog eens te gaan kijken naar de koopkracht. “We zijn aan het kijken hoe we de cijfers verder kunnen verbeteren”, verklaarde premier Mark Rutte daarna.
AD 13.09.2018 Het kabinet maakt op Prinsjesdag bekend dat de gemiddelde koopkrachtstijging 1,5 procent wordt. Bijna alle huishoudens (96 procent) gaan er op vooruit. Dat bevestigen bronnen in Den Haag, na berichtgeving door de NOS.
Het kabinet beloofde al dat Nederlanders in de portemonnee zouden gaan voelen dat ‘we uit de crisis zijn’. In augustus werd al bekend dat er extra geld werd uitgetrokken om de koopkrachtcijfers er nog wat beter uit te laten zien. Vooral voor de laagste inkomens zou er wat extra’s worden gedaan. naar verluidt door wat te sleutelen aan het belastingtarief voor die groep. Dat lijkt te zijn gelukt. Ging men voor de Prinsjesdag-onderhandelingen er nog vanuit dat de doorsnee Nederlander er 1,3 procent op vooruit zou gaan, nu komt dat percentage uit op 1,5 procent.
Het geldt bovendien voor meer mensen dan eerder werd becijferd door het CPB. Niet 93, maar 96 procent van de Nederlanders moet gaan profiteren. Dat betekent dat het kabinet die groep nog heeft laten groeien door de begroting aan te passen.
Overigens moeten de koopkrachtcijfers die op Prinsjesdag worden gepresenteerd met een korreltje zout genomen worden. Het gaat om een gemiddelde, dat bij elk individueel huishouden anders uitpakt. Bovendien gaat het om een voorspelling die in de praktijk de ene keer lager en een andere keer hoger uit valt. Zo voorspelde het kabinet twee jaar geleden dat in 2017 de gemiddelde koopkracht van burgers met 1 procent zou stijgen. Achteraf is dat 0,5 procent geworden, maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdagochtend bekend.
ING-schikking
De begroting vertoont komend jaar een overschot. Door de schikking van 775 miljoen euro door ING komt dat zelfs nog iets hoger uit dan het eerder geraamde overschot van 0,9 procent. Dit betekent overigens niet dat de begroting op langere termijn een even zonnige aanblik vertoont: als er nu geen periode van hoogconjunctuur zou zijn, waardoor de belastinginkomsten momenteel bovengemiddeld hoog zijn, zou de overheid volgend jaar voor het eerst in jaren zelfs geld tekort komen. Dit zogeheten structurele begrotingstekort neemt volgens het CPB komend jaar toe tot 0,4 procent, dat is vlakbij het Europese maximum van -0,5 procent.
Dividendbelasting
Het kabinet rekent er nu op dat de afschaffing van de dividendbelasting grofweg een half miljard meer gaat kosten dan de 1,4 miljard waar eerder op werd gerekend. Het kabinet dicht dat gat door de winstbelasting minder te verlagen dan aanvankelijk de bedoeling was: het tarief daalt van 25 naar 22,25 procent in plaats van naar 21 procent. Het verlaagde tarief voor winsten tot 200.000 euro gaat wel ‘gewoon’ naar beneden van 20 naar 16 procent. Het midden- en kleinbedrijf wordt op die manier ontzien.
Het kabinet geeft morgen alle fracties in de Tweede Kamer onder embargo alle Prinsjesdagstukken, maar het koopkrachtcijfer -altijd een belangrijk getal- is nu dus al uitgelekt.
Wat we al weten van de plannen van Prinsjesdag 2019?
– Het kabinet trekt extra geld uit voor de politie en het bestrijden van cybercrime. Volgend jaar komt er eenmalig 30 miljoen euro beschikbaar voor het aanpakken van digitale dreigingen. De politie kan rekenen op nog eens 58 miljoen euro. Dat geld komt bovenop de ongeveer 260 miljoen die al wordt geïnvesteerd in de politie, melden Haagse bronnen.
– Om de hogere kosten van 600 miljoen voor de afschaffing van de dividendbelasting te dekken, wordt het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting verlaagd naar 22 procent.
– Het staat niet in de Prinsjesdag-stukken, maar het is wel iets waar het kabinet rekening mee houdt: de publieke omroep wordt te hulp geschoten, nu het bestel kampt met tegenvallende reclame-inkomsten. Eenmalig komt er 40 miljoen euro beschikbaar. Met het geld moet de NPO zich beter kunnen voorbereiden op de toekomst.
– Een fiets van de zaak moet fiscaal net zo interessant worden als een leaseauto. Het kabinet wil daarom de regels versimpelen. Een werknemer kan dan op een e-bike van 2.000 euro rijden voor een paar tientjes per jaar.
– De zorgpremie gaat in 2019 omhoog met gemiddeld ruim een tientje per maand, verwacht het kabinet. Het kabinet gaat voor 2019 uit van een jaarlijkse basispremie van 1432 euro, zeggen ingewijden. Dat is 124 euro meer in vergelijking met dit jaar. Op maandbasis gaat het om 10,33 euro extra. Dit is een richtlijn voor de zorgverzekeraars, die in het najaar hun tarieven bepalen.
NOS 13.09.2018 Oppositiepartijen reageren kritisch op de koopkrachtcijfers van Prinsjesdag die via de NOS al bekend zijn geworden. Volgend jaar gaat het overgrote deel van de Nederlanders er gemiddeld 1,5 procent op vooruit.
PVV-leider Wilders vindt dat te weinig. “Wat heb je eraan als je energierekening met honderden euro’s stijgt, als je ziektekostenverzekering duurder wordt, als je boodschappen duurder worden. Wat heb je dan aan een paar tientjes?”
Overigens heeft het Centraal Planbureau bij de geraamde koopkrachttoename van 1,5 procent al rekening gehouden met allerlei kostenstijgingen, zoals de hogere btw en een hogere zorgverzekeringspremie.
50Plus wil het eerst zien en dan geloven. “In de afgelopen jaren werd steeds beloofd dat ouderen erop vooruitgaan en dan bleek het achteraf niet zo te zijn”, zegt fractievoorzitter Krol.
Kamertje met tralies
Dat er weer Prinsjesdagcijfers eerder bij journalisten bekend zijn dan bij de 150 Kamerleden leidt daar tot ophef. De fracties in de Tweede Kamer krijgen de stukken pas morgen in de loop van de dag. Ze moeten ze geheimhouden tot Prinsjesdag. Net als voorgaande jaren pleit de SP ervoor dat het kabinet de Prinsjesdagstukken nu meteen openbaar maakt.
“Er zitten mensen op die ministeries die niet deugen”, zegt SP-Kamerlid Van Raak. “Die horen in een ander kamertje met tralies ervoor.”
D66-leider Pechtold protesteert tegen die kwalificatie door Van Raak. “Of je noemt man en paard, anders moet je je mond houden. Een hele beroepsgroep wegzetten kan niet.” Kamervoorzitter Arib is het daarmee eens: “Ambtenaren kunnen zich niet verdedigen.”
“Het is zeer kwalijk maar we weten niet wie het zijn”, zegt PvdA-Kamerlid Nijboer. “Het kan ook de drukker zijn.” De meeste oppositiepartijen steunen het verzoek van de SP om onmiddellijke openbaarmaking. Maar een meerderheid in de Kamer van in ieder geval de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie houdt vast aan morgen.
De coalitiepartijen zijn ondertussen zeer tevreden over de cijfers die het kabinet op Prinsjesdag zal presenteren, zegt politiek verslaggever Ron Fresen:
NU 13.09.2018 Er bestaan grote verschillen in de koopkrachtontwikkeling tussen individuele personen. Zo groeide de gemiddelde koopkracht in Nederland vorig jaar met een half procent, maar nam de koopkracht bij 46 procent van de bevolking juist af. Dat maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag bekend. In 2016 nam de koopkracht nog met 3 procent toe.
Het gaat daarbij om de zogenoemde doorsnee-ontwikkeling, tussen individuele personen verschilt de koopkrachtontwikkeling. Zo gingen werknemers er het meest op vooruit, terwijl gepensioneerden hun koopkracht zagen afnemen.
Volgens het statistiekbureau bleef de stijging van de koopkracht achter bij de groei van de economie. Dat komt onder meer doordat de reële lonen niet stegen; de cao-lonen en de consumentenprijzen dikten gemiddeld evenveel aan.
Werknemers zagen grootste koopkrachtstijging
Werknemers hadden volgens het CBS de sterkste koopkrachtstijging met in doorsnee 1,4 procent. Zij profiteerden van maatregelen als de verruiming van de arbeidskorting en profiteerden ook van een verbetering van de arbeidsmarkt. Toch daalde de koopkracht bij 42 procent van de werknemers, omdat ze bijvoorbeeld minder uren gingen werken.
Gepensioneerden hadden ook vorig jaar weer last van het niet of beperkt indexeren van aanvullende pensioenen. Samen met de relatief grote stijging van de consumentenprijzen leidde dit voor hen tot een koopkrachtdaling van in doorsnee 0,3 procent.
NOS 13.09.2018 Het kabinet zal op Prinsjesdag een gemiddelde koopkrachtstijging van 1,5 procent presenteren. Volgend jaar gaat 96 procent van de Nederlandse huishoudens erop vooruit. De cijfers staan in de Macro-Economische Verkenningen, een belangrijk financieel stuk voor Prinsjesdag waarin de NOS inzage heeft gehad.
Er was het kabinet veel aan gelegen om met gunstige cijfers te komen omdat iedereen moet voelen dat de economische crisis echt voorbij is. Vergeleken met eerdere officiële berekeningen is de stijging 0,2 procentpunt hoger dan gedacht.
De koopkracht had nog een stuk hoger kunnen uitvallen, en daar had het kabinet ook op gehoopt. Maar door de economische groei gaan mensen meer kopen en daardoor betalen ze automatisch meer btw. Dat heeft een negatief effect op de koopkracht. Dat de btw-percentages per 1 januari worden verhoogd, is in deze berekeningen meegenomen.
Rekening doorgeschoven
Het kabinet geeft geld uit aan koopkrachtreparatie maar investeert ook miljarden in defensie, onderwijs en infrastructuur, zoals in het regeerakkoord is aangekondigd. Deze extra uitgaven hebben wel tot gevolg dat het structureel EMU-saldo verslechtert en uitkomt op -0,4 procent. De Europese ondergrens is -0,5 procent.
Het EMU-saldo is een financiële meetlat voor Europese landen waarmee de gezondheid van de overheidsfinanciën wordt uitgedrukt. Eigenlijk zou dat percentage nul of hoger moeten zijn. Economen en rekenmeesters zijn in de regel kritisch over een negatief EMU-saldo omdat de rekening dan deels wordt doorgeschoven naar de toekomst.
Maar het kabinet vindt een negatief saldo nu acceptabel omdat het goed gaat met de economie en mensen de afgelopen jaren veel hebben ingeleverd. Dit jaar komt de overheidsbegroting overigens wel in de plus uit, op een begrotingsoverschot van 1 procent, door onder meer de schikking van 775 miljoen euro met ING.
Politiek verslaggever Ron Fresen over de ‘trukendoos’ die het kabinet opentrekt:
UvA-hoogleraar overheidsfinanciën Roel Beetsma noemt de neiging van politici om meer uit te geven bij economische voorspoed een bekend patroon. “Dat zie je niet alleen in Nederland, maar ook elders”, zegt hij. “Ik denk wel dat de druk in Nederland groter is, omdat we nu bijvoorbeeld een regering hebben met vier partijen. Die moeten allemaal iets doen voor hun achterban.”
Beetsma vindt de extra uitgaven geen goed idee. “Op enig moment komen we weer in een laagconjunctuur terecht en dan hebben die maatregelen een negatief effect op de overheidsfinanciën. Dan word je extra hard geraakt door belastingmaatregelen of uitgaven die in het verleden, in betere tijden, besloten zijn.”
Bedrijfsleven
De collectieve lasten blijven in de kabinetsplannen stijgen. Dit is de lastendruk, zoals belastingen en premies, voor burgers en bedrijven. Dit jaar was die 38,7 procent, voor 2019 is dat 39,1 procent. Vooral bij bedrijven neemt de lastendruk toe.
De dividendbelasting voor aandeelhouders van grote ondernemingen wordt afgeschaft en dat kost aan gederfde belastinginkomsten 1,9 miljard euro. Het kabinet legt een deel van de rekening neer bij het bedrijfsleven, maar niet bij het midden- en kleinbedrijf. Bedrijven gaan eerder belasting betalen over leningen via een zogenoemde bovengrens op hun rekening courant.
NOS 13.09.2018 De koopkracht van een gemiddeld huishouden is vorig jaar een stuk lager uitgevallen dan eerder voorspeld, bleek vanochtend. En dat is niet zo gek, want in de afgelopen tien jaar is de Prinsjesdag-voorspelling van het Centraal Planbureau voor het jaar daarna geen enkele keer precies uitgekomen.
Het is zeker niet zo dat de koopkracht in de praktijk altijd lager uitvalt dan voorspeld. De uiteindelijke koopkracht was namelijk vijf keer hoger dan voorspeld en vijf keer lager. Gemiddeld zat het CPB er in die tien jaar 0,76 procentpunt naast.
De grootste meevaller was in 2014 toen de koopkracht met 1,2 procent steeg, terwijl er een daling van 0,5 procent verwacht was. De grootste tegenvaller was tijdens de crisis, in 2011. Toen daalde de koopkracht met maar liefst 1,2 procent, terwijl een daling van maar 0,25 procent was verwacht.
NOS
“Als je kijkt naar het gemiddelde over een langere periode dan komen onze voorspellingen goed overeen met de realiteit”, zegt koopkrachtspecialist Patrick Koot van het Centraal Planbureau. “Maar als je kijkt van jaar op jaar dan zie je dat we het ongeveer net zo vaak overschatten als onderschatten.”
Dat de uiteindelijke koopkracht anders uitvalt dan de voorspelling heeft in het algemeen drie oorzaken, zegt Koot. “De belangrijkste is hoe de inflatie zich ontwikkelt. We ramen dat, maar als de prijsstijgingen toch anders uitpakken dan gaat het hard, dat werkt meteen door in de koopkracht.”
De tweede onzekerheidsfactor is de ontwikkeling van de lonen. “We voorspellen die op basis van modellen en cijfers uit het verleden, maar uiteindelijk weet je niet wat er uit de onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden komt.”
De derde oorzaak zijn beleidsveranderingen die na Prinsjesdag bekend worden. “Bijvoorbeeld als er extra bezuinigd moet worden. Vooral in de crisis was dat soms het geval”, zegt Koot.
Koopkracht in 2019 omhoog?
Voor volgend jaar verwachtte het CPB in augustus een fikse koopkrachtstijging van 1,3 procent. “Maar dit is dus nog onzeker, het kan nog beide kanten op na Prinsjesdag”, zegt Koot. De koopkrachtstijging zou dus uiteindelijk ook nog richting de 0 of richting de 2 procent kunnen gaan, afhankelijk van nieuwe maatregelen en de ontwikkeling van de lonen en inflatie.
Deze week kwam naar buiten dat we volgend jaar meer gaan betalen voor onze zorgverzekering en voor gas en elektra. Dat betekent waarschijnlijk dus wat meer inflatie en dat zou slecht zijn voor onze koopkracht. Maar daar staan mogelijk weer kabinetsmaatregelen tegenover die goed zijn voor de koopkracht. Volgende week, op Prinsjesdag, komt het CPB weer met een nieuwe koopkrachtvoorspelling. Daarin zijn dan alle maatregelen en de nieuwste ramingen meegenomen.
2018: +0,4 procent
Voor 2018, het jaar waar we nog middenin zitten, verwachtte het CPB in augustus een gemiddelde koopkrachtstijging van 0,4 procent. Tijdens Prinsjesdag 2017 was die voorspelling nog +0,6%. Maar het cijfer zal nu niet erg meer veranderen. “Het beeld voor 2018 staat inmiddels wel aardig vast. De helft van het jaar zit er al op en we hebben al allerlei cijfers van het CBS, bijvoorbeeld over de inflatie. Dat geeft al een redelijke zekerheid.”
AD 13.09.2018 Voor het eerst is meer dan de helft kiezers ontevreden over Rutte III, blijkt uit de Prinsjesdag-peiling van I&O Research. Als reden noemen ontevreden kiezers spontaan massaal de afschaffing van de dividendbelasting.
Op dit moment is 56 procent van alle kiezers ontevreden over het kabinet Rutte III, 40 procent is tevreden. De discussie over de dividendbelasting is de grote aanjager van de ontevredenheid. Bijna twee derde is hier tegen.
Dit zijn met name kiezers van SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en Forum voor Democratie. Maar ook kiezers van D66, CDA en ChristenUnie zijn in meerderheid geen fan van de maatregel.
VVD blijft de grootste
Als er nu verkiezingen voor de Tweede Kamer zouden worden gehouden, zou de VVD nog steeds de grootste partij van Nederland zijn, met 26 zetels. Maar ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen leveren VVD (-7), CDA (-4) en D66 (-6) zetels in.
De ChristenUnie is de enige regeringspartij die op (lichte) winst staat (7 zetels, +2). Samen zouden de coalitiepartijen nu 61 zetels halen.
Aan de linkerkant van het spectrum groeit GroenLinks volgens de peiling gestaag door, nu naar 19 zetels. Daarmee zou het de tweede partij van Nederland zijn. De linkse partijen samen zouden nu 44 zetels halen.
Minister Schouten populair
Carola Schouten, minister van Landbouw, krijgt een 6,8 van de kiezers, waarmee ze de meest populaire minister is. Opvallend zijn de relatief lage scores voor de VVD-ministers.
Cora van Nieuwenhuizen is de best gewaardeerde minister van VVD-huize op een zesde plaats van alle bewindslieden. Premier Mark Rutte eindigt net boven Eric Wiebes, Sander Dekker en hekkensluiter Stef Blok.
AD 13.09.2018 Leden van regeringspartij D66 komen in het geweer om de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting tegen te houden. Tijdens het komende partijcongres op 6 oktober in Den Bosch kan fractieleider Alexander Pechtold zijn borst natmaken: er liggen ten minste drie voorstellen waarin de D66-fractie wordt verzocht zich tegen de omstreden maatregel te keren.
Het regeerakkoord is een totaalpakket waaruit je niet kunt cherrypicken, maar nu er een ander bedrag voor komt te staan, klopt dat totaalpakket niet meer, aldus Marcel Steeman, motieschrijver.
Partijgenoten zijn de afgelopen tijd samengekomen om via zogeheten moties de fractie op andere gedachten te brengen. De afdelingen Castricum en Heiloo hebben de handen ineengeslagen en roepen bewindspersonen en Kamerleden van D66 op om ‘het standpunt met betrekking tot de afschaffing van de dividendbelasting zoals verwoord in het regeerakkoord te heroverwegen’. Daarnaast zouden de D66-politici zich tot het uiterste moeten inspannen de belasting in zijn huidige vorm te behouden, zo luidt de strekking van de motie.
Motieschrijver Marcel Steeman bespeurt in de partij grote ontevredenheid over de maatregel. ,,Normaal is het nog weleens sappelen om voldoende handtekeningen onder een motie te krijgen, maar nu waren ze heel vlot binnen. Dit onderwerp leeft duidelijk.”
Geen draagvlak
Steeman en zijn medestanders stellen vast dat er in de samenleving heel weinig draagvlak is om de dividendbelasting af te schaffen. Daarnaast kost de maatregel meer dan in het regeerakkoord is opgeschreven. ,,Het regeerakkoord is een totaalpakket waaruit je niet kunt cherrypicken, maar nu er een ander bedrag voor komt te staan, klopt dat totaalpakket niet meer. Ik ben benieuwd hoe het congres daar tegenaan kijkt”, stelt de voormalig wethouder.
De andere moties waarin de dividendmaatregel wordt betwist, zijn nog niet openbaar. Mogelijk worden deze nog in elkaar geschoven voor ze aan het partijcongres worden voorgelegd. Het overleg daarover is nog gaande, stelt een woordvoerder van de partij.
Tweede Kamerlid Steven van Weyenberg, die namens D66 het woord voert over belastingzaken, zegt uit te zien naar de discussie met partijgenoten. Volgens hem is het bekend dat D66 inhoudelijk geen voorstander is van de maatregel. ,,Tegelijkertijd betekent afspraak ook afspraak. En we hebben ook veel moois binnengehaald waar we de andere coalitiepartijen aan zullen houden.”
AD 11.09.2018 De premie voor een zorgverzekering gaat volgend jaar gemiddeld omhoog met ruim een tientje per maand. Dat wordt met Prinsjesdag bekendgemaakt, melden bronnen rond het kabinet. Het grootste deel van de stijging komt door hogere lonen en prijzen in de zorg.
Het kabinet gaat voor 2019 uit van een jaarlijkse basispremie van 1432 euro, 124 euro meer in vergelijking met vorig jaar. Op maandbasis gaat het om 10,33 euro extra, zeggen ingewijden. Dit is een richtlijn voor zorgverzekeraars, die in het najaar zelf hun tarieven bepalen.
In 2018 steeg de zorgpremie slechts 1,50 euro per maand, maar in maart voorspelde zorgverzekeraar CZ al dat de premie volgend jaar harder zal oplopen. Deze verzekeraar rekende toen op minimaal 7 euro per maand extra. Het kabinet is nu dus nog pessimistischer.
Vijf redenen
De zorgpremie stijgt om vijf redenen: ten eerste lopen, door de goede economie, de lonen en prijzen in de zorg op. Verder is de premie vorig jaar te hoog geraamd en dus ook de bijdrage door gepensioneerden, ondernemers en werkgevers. Dat moet rechtgetrokken worden door de zorgpremie voor komend jaar te verhogen.
Ten derde groeien de zorgkosten (zonder lonen en prijzen) ook. Hieronder vallen extra zorg die geleverd wordt door de vergrijzing, nieuwe of betere behandelingen en medische hulpmiddelen of medicijnen die het pakket in zijn gestroomd. Daarnaast wordt de financiering van de wijkverpleging sinds 2015 langzamerhand overgeheveld naar de zorgverzekering. Dat zal komend jaar nog voelbaar zijn in de premie.
Bevroren
Tot slot stijgt de premie een beetje extra voor iedereen doordat er volgend jaar niets verandert aan het eigen risico. In het regeerakkoord is afgesproken dat het maximale verplichte eigen risico deze kabinetsperiode wordt bevroren op 385 euro per jaar.
Tegenover de hogere premie staat voor mensen met een minimuminkomen een hogere zorgtoeslag. Voor eenpersoonshuishoudens stijgt de maximale zorgtoeslag met 92 euro. Dat is minder dan de stijging van de premie, doordat ook de lonen oplopen en er dus meer zelf bijgedragen moet worden.
Voor meerpersoonshuishoudens stijgt de maximale zorgtoeslag met 277 euro, zij gaan er dus op vooruit.
Het ministerie van Volksgezondheid wil de cijfers tot Prinsjesdag niet bevestigen.
NOS 11.09.2018 Premier Rutte kwam vandaag opnieuw tegenover de oppositie te staan om het afschaffen van de dividendbelasting. Dit keer werd de aanleiding gevormd door interne stukken die het kabinet heeft vrijgegeven na verzoeken van journalisten van onder andere de NOS en RTL Nieuws, met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur.
SP-leider Marijnissen: “De premier heeft altijd beweerd dat er geen stukken waren, en nu blijken er ineens archiefkasten vol te zijn.” Volgens Rutte haalt Marijnissen twee zaken door elkaar. De stukken die op de formatietafel van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie lagen. “Dat bleek er achteraf één te zijn”, zegt hij. En deze stukken van de verschillende ministeries. “Deze horen bij het gewone werk van kabinetten”, zegt Rutte.
Al in 2005 afgeschaft
Uit de stukken blijkt onder meer dat al zeker sinds 2005 Unilever, andere grote Nederlandse bedrijven en de Amerikaanse Kamer van Koophandel lobbyen bij de overheid voor het afschaffen van de dividendbelasting.
Het kabinet Balkenende-III, van CDA en VVD, beloofde het bedrijfsleven in 2005 ook al dat de dividendbelasting op termijn zou worden afgeschaft. Maar zover kwam het nooit, mede doordat andere Nederlandse bedrijven bang waren dat de rekening voor de kostenpost bij hen terecht zou komen.
Het kabinet Balkenende-IV, van CDA, PvdA en ChristenUnie, liet ook weten geen bezwaar te hebben tegen het afschaffen van de dividendbelasting, als het Nederlandse bedrijfsleven zelf maar de rekening zou betalen. Die bedroeg destijds zo’n 500 miljoen euro.
Bekijk hier voorbeelden uit de honderden pagina’s die het kabinet na de WOB-verzoeken heeft vrijgegeven:
WOB-verzoeken
Door verschillende journalisten zijn verschillende WOB-verzoeken over het afschaffen van de dividendbelasting ingediend. Bijvoorbeeld voor het vrijgeven van alle documenten over de interne en externe contacten van het ministerie van Financiën over de periode van 9 oktober 2017 tot 15 april 2018.
Ook is gevraagd om de openbaarmaking van interne stukken als gesprekken en overleggen met bij naam genoemde (markt)partijen, over de periode van 1 januari 2004 tot 11 januari 2018. De verzoeken werden grotendeels ingewilligd, maar veel pagina’s zijn wit gemaakt en blijven geheim.
De volledige pakketten documenten zijn te vinden bij Documenten op www.rijksoverheid.nl
Vestigingsklimaat
Ook het kabinet Rutte-III kreeg, net als de voorgaande vier kabinetten, te maken met de lobby uit het bedrijfsleven. En net als bij de vorige vier kabinetten kwamen er verzoeken binnen van onder andere Unilever om een gesprek te voeren met de staatssecretaris en de minister van Financiën.
Dat het afschaffen van de dividendbelasting gunstig was voor het vestigingsklimaat werd de afgelopen tien jaar door vrijwel geen van de direct betrokkenen betwijfeld.
Volgens SP-leider Marijnissen tonen de stukken aan “dat Rutte vanaf 2010 bezig is met zijn persoonlijke project: de dividendbelasting.” Rutte bestrijdt dat het een persoonlijk project is. “We wilden gewoon niet dat deze grote bedrijven, die overnamegevoelig zijn, zouden vertrekken. Je kunt maar één keer zo’n bedrijf verliezen.”
Onaanvaardbaar risico
Rutte zegt dat vorig jaar de noodzaak ontstond om na al die jaren de knoop door te hakken. Door gevolgen van de brexit, de concurrentie met Groot-Brittannië – dat geen dividendbelasting kent – en de toenemende overnamegevoeligheid van bepaalde bedrijven.
“Als die grote bedrijven zouden vertrekken valt er werkgelegenheid weg, ook bij toeleverende bedrijven in het mkb”, zegt Rutte. “Dat is een onaanvaardbaar risico voor de structuur van onze economie.”
Volgens PvdA-leider Asscher zijn dat hele grote woorden. Hij wil voor Prinsjesdag een onderbouwing van deze stelling. Volgens Klaver van GroenLinks staat Rutte helemaal alleen. “De dividendbelasting gaat helemaal niet worden afgeschaft en dat weet de minister-president ook.”
Op Prinsjesdag, dinsdag 18 september, maakt het kabinet meer details bekend over zijn plannen met de dividendbelasting.
AD 11.09.2018 De omstreden afschaffing van de dividendbelasting lag niet al veel eerder op tafel bij kabinetsonderhandelingen, zoals afgelopen vrijdag in een uitzending van RTL Z werd beweerd. Dat zegt premier Rutte vandaag in de Kamer in reactie op Kamervragen van Lilian Marijnissen (SP).
Dit gaat over de normale stukken die elke minister en staatssecretaris ontvangt ter voorbereiding van gesprekken met bedrijven, aldus Premier Rutte.
Uit interne documenten van het ministerie van financiën zou volgens RTL Z blijken dat een interne belastingcommissie van de VVD al in 2011 bij toenmalig staatssecretaris van Financiën en partijgenoot Frans Weekers pleitte voor afschaffing van de dividendbelasting. In 2015 herhaalde de VVD het pleidooi bij toenmalig staatssecretaris en tevens partijgenoot Eric Wiebes.
Dat Rutte nooit sprak over de stukken rond het dossier – terwijl hij daar meermaals naar is gevraagd in Kamerdebatten over de formatie van Rutte III – komt volgens hem omdat het om twee verschillende dingen gaat. ,,Dit gaat over de normale stukken die elke minister en staatssecretaris ontvangt ter voorbereiding van gesprekken met bedrijven. Het is bekend dat er veel bedrijven zijn die pleiten voor afschaffing van de dividendbelasting.”
,,Noch in het regeerakkoord van Rutte I of II staat iets over de afschaffing van de dividendbelasting. Dat hebben we pas bij dit regeerakkoord afgesproken”, gaat Rutte verder. ,,Want wat was nieuw in 2017? Het risico dat bedrijven als Akzo en Unilever het risico liepen overgenomen te worden. Deze maatregel – als onderdeel van een groter pakket – moet ervoor zorgen dat de bedrijven in Nederland blijven en dat de werkgelegenheid intact blijft.”
‘Ongeloofwaardig’
Marijnissen, bijgestaan door onder meer Klaver (GroenLinks) en Azarkan (Denk), neemt Rutte kwalijk dat hij blijft volhouden dat hij geen herinneringen heeft aan stukken over de dividendbelasting tijdens de formatie, terwijl hij al jaren met bedrijven praat over het onderwerp. ,,Hij heeft er de geloofwaardigheid van zijn partij voor over. Ook van het kabinet en zelfs van de democratie”, zei ze.
,,Eerst waren erg geen stukken, daarna wel. Eerst had Rutte geen herinneringen, daarna wel. Eerst waren er geen onderzoeken, daarna wel. Eerst zou het 1,6 miljard euro kosten, nu twee miljard. En nu blijkt dat Rutte al sinds 2010 bezig is met zijn persoonlijke project: het afschaffen van de dividendbelasting.”
Dividendbelasting
Dividendbelasting is een belasting op winst die bedrijven uitkeren aan de aandeelhouders. Die uitkering heet dividend. Beleggers betalen 15 procent belasting over die uitkering.
De oppositie hekelde de maatregel ook omdat het schrappen van de dividendbelasting niet in de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie stond, maar wel in het regeerakkoord landde. Het plan scheelt twee miljard euro aan belastinginkomsten per jaar.
AD 10.09.2018 De VVD dringt achter de schermen al jarenlang aan op het afschaffen van de dividendbelasting. Dat blijkt uit interne documenten van het ministerie van financiën. Dagblad Trouw had om die stukken verzocht met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).
Al in 2011 pleitte een interne belastingcommissie van de VVD daarvoor bij toenmalig staatssecretaris van Financiën en partijgenoot Frans Weekers. In 2015 herhaalde de VVD het pleidooi bij toenmalig staatssecretaris en tevens partijgenoot Eric Wiebes.
Met de stukken zijn ook memo’s geopenbaard van de VVD waarin gepleit wordt voor het afschaffen van de dividendbelasting. Dat is opvallend, vindt Trouw, aangezien premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes eerder hebben gezegd zich dergelijke stukken niet te kunnen herinneren. Bovendien wordt in verkiezingsprogramma’s van de VVD geen melding gemaakt van de wens om de dividendbelasting af te schaffen.
AD 09.09.2018 GroenLinks-leider Jesse Klaver eist nog voor 2019 2 miljard euro extra voor beroepen in het onderwijs, de zorg, de politie. Volgens hem is het geld nodig om ‘de crisis in de publieke sector’ op te lossen, die is ontstaan na jaren van bezuinigingen. Dat zei Klaver vanmiddag in de Afas Live in Amsterdam.
Klaver sluit zich met zijn eis aan bij die van de deze week opgerichte groep Publieke Sector in Actie. Zij zetten op 2 oktober in Den Haag een landelijke actiedag op poten en eisen eveneens 2 miljard euro. Dat bedrag is niet toevallig gekozen. Ongeveer hetzelfde bedrag loopt de schatkist mis als de dividendbelasting wordt afgeschaft, zoals het kabinet-Rutte III wil. Een groot deel van de Tweede Kamer keert zich tegen dat plan. Als de dividendbelasting intact blijft, zo redeneert GroenLinks, dan is er 2 miljard euro ‘over’ om uit te geven.
Kantines
Jullie strijd is onze strijd, aldus Jesse Klaver.
Klaver bezocht het afgelopen jaar kantines in het hele land om met gewone mensen te praten. Hij hoorde er verhalen over hoge werkdruk, te weinig collega’s, te veel administratie, te weinig waardering en te weinig salaris. Voor de afsluitende kantinesessie werd poptempel Afas Live, waar Klaver tijdens de verkiezingscampagne van 2017 ook stond, omgebouwd tot kantine. ,,We wilden de poptempel en de kantines samenbrengen”, aldus Klaver.
In de gelegenheidskantine, met lange rode banken en tafels en gefrituurde vegetarische snacks, vertelden mensen die in de publieke sector werken over wat er mis is. Het ging over hoge werkdruk, waardoor een kraamverzorgde 17 dagen achter elkaar geen vrij had en uiteindelijk omviel, de ziektewet in. Over regels waardoor iemand uit de kinderopvang iedere ochtend eerst de temperatuur in de koelkast en in de slaapkamer moet noteren. Over leraren die opgeleid zijn om Frans te geven, maar in een klas van 25 scholieren 23 leerlingen hebben die extra zorg nodig hebben. Zorg waarvoor de leraren niet zijn opgeleid en geen tijd hebben. En over verzorgenden die na een nachtdienst nog uren langer blijven werken omdat het werk niet gedaan is.
Strijd
,,Jullie strijd is onze strijd”, zei Klaver tegen de verpleegkundigen, leraren, kraamverzorgers, buschauffeurs en fysiotherapeuten die naar de Afas Live waren gekomen. De GroenLinks-leider noemde PO in Actie, het lerarencollectief dat meer geld voor salarissen en tegen werkdruk wist los te krijgen, als lichtend voorbeeld. ,,Als je de moed hebt om op te staan, kan er een keerpunt ontstaan.”
Volgens Klaver wordt de publieke sector het strijdpunt rond Prinsjesdag en richting de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen van volgend jaar. ,,Ze kunnen ons negeren met Prinsjesdag, ze kunnen ons negeren op de actiedag, ze kunnen ons negeren bij de verkiezingscampagne in maart. Maar ik beloof jullie, dit kabinet gaat dan de meerderheid verliezen en dan moeten ze wel luisteren.”
Volgens GroenLinks waren de 1500 mensen die vandaag naar Amsterdam waren gekomen voor de helft GroenLinks-lid en voor de helft kantinetourbezoeker. Die laatste groep was wel speciaal uitgenodigd om erbij te zijn. De gemiddelde leeftijd in deze laatste kantinebijeenkomst was 45 jaar, stelde de organisatie. Bij de meetups in de poptempels lag de gemiddelde leeftijd fors lager. Met de kantinetour wilde GroenLinks ook nadrukkelijk een andere doelgroep aanboren. Klaver heeft zich tot doel gesteld om van GroenLinks een brede volkspartij te maken.
Telegraaf 09.09.2018 GroenLinks wil dat het kabinet volgend jaar 2 miljard euro investeert in de publieke sector. Politiek leider Jesse Klaver spreekt van „een harde eis.” Het geld is volgens hem hard nodig om de crisis op te lossen die jaren van bezuinigingen hebben veroorzaakt.
Klaver sprak de afgelopen maanden in het hele land uitvoerig met onder meer zorgmedewerkers, leraren, gevangenispersoneel, politieagenten en anderen uit de publieke sector. Hij presenteerde zondag de bevindingen van die ’kantinetour’ in AFAS Live in Amsterdam.
Onder meer politieagenten en leerkrachten in het basisonderwijs voeren al maanden actie voor meer salaris en een lagere werkdruk. Maar ook elders in de publieke sector wordt veel geklaagd. De actiegroep van basisschoolleraren PO in Actie riep daarom afgelopen week al op tot bredere acties begin oktober.
Klaver wil die beweging wel aanvoeren. „Jullie eis is onze eis”, zei hij. Hij benadrukte dat actie vanuit de publieke sector zelf zal moeten komen. „Den Haag is het politieke hoofdtoneel, maar het script van verandering wordt in de samenleving geschreven.”
De genoemde 2 miljard euro komt – niet toevallig – overeen met de som die ongeveer gemoeid is met het omstreden besluit van het kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Klaver denkt dat de komende jaren „een veelvoud van dat bedrag” nodig zal zijn om de crisis in de publieke sector echt op te lossen.
GroenLinks denkt erover het kabinet te hulp te schieten als dat komend voorjaar zijn meerderheid in de Eerste Kamer verliest. Maar daarvoor stelde Klaver eerder wel drie voorwaarden. De btw-verhoging moet van tafel, de dividendbelasting moet blijven en het plan om arbeidsgehandicapten onder het minimumloon te betalen moet de vuilnisbak in. Nu dat laatste al is gebeurd, lijkt Klaver zijn prijs te verhogen.
BB 09.09.2018 GroenLinks wil dat het kabinet volgend jaar 2 miljard euro investeert in de publieke sector. Politiek leider Jesse Klaver spreekt van ‘een harde eis’. Het geld is volgens hem hard nodig om de crisis op te lossen die jaren van bezuinigingen hebben veroorzaakt.
Kantinetour
Klaver sprak de afgelopen maanden in het hele land uitvoerig met onder meer zorgmedewerkers, leraren, gevangenispersoneel, politieagenten en anderen uit de publieke sector. Hij presenteerde zondag de bevindingen van die ‘kantinetour’ in AFAS Live in Amsterdam.
Meer salaris en lagere werkdruk
Onder meer politieagenten en leerkrachten in het basisonderwijs voeren al maanden actie voor meer salaris en een lagere werkdruk. Maar ook elders in de publieke sector wordt veel geklaagd. De actiegroep van basisschoolleraren PO in Actie riep daarom afgelopen week al op tot bredere acties begin oktober.Klaver wil die beweging wel aanvoeren. ,´Jullie eis is onze eis’, zei hij. Hij benadrukte dat actie vanuit de publieke sector zelf zal moeten komen. ´Den Haag is het politieke hoofdtoneel, maar het script van verandering wordt in de samenleving geschreven.´
Crisis in publieke sector oplossen
De genoemde 2 miljard euro komt – niet toevallig – overeen met de som die ongeveer gemoeid is met het omstreden besluit van het kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Klaver denkt dat de komende jaren ´een veelvoud van dat bedrag’ nodig zal zijn om de crisis in de publieke sector echt op te lossen.GroenLinks denkt erover het kabinet te hulp te schieten als dat komend voorjaar zijn meerderheid in de Eerste Kamer verliest. Maar daarvoor stelde Klaver eerder wel drie voorwaarden. De btw-verhoging moet van tafel, de dividendbelasting moet blijven en het plan om arbeidsgehandicapten onder het minimumloon te betalen moet de vuilnisbak in. Nu dat laatste al is gebeurd, lijkt Klaver zijn prijs te verhogen. (ANP)
NOS 08.09.2018 Al sinds tenminste 2005 lobbyen grote Nederlandse bedrijven bij de overheid tegen de dividendbelasting. Dat blijkt uit interne stukken die het kabinet heeft vrijgegeven na zogeheten WOB-verzoeken.
Zo sprak Unilever in april 2005 al met het toenmalige kabinet over de dividendbelasting en opnieuw in 2007. “Ons bedrijf heeft de laatste jaren intensief gepleit voor afschaffing van de dividendbelasting en er is een aantal goede stappen gemaakt in die richting”, schreef het bedrijf destijds in een mail aan staatssecretaris van Financiën De Jager. Unilever zegt nog veel meer over de dividendbelasting in de mail, maar dat is allemaal onleesbaar gemaakt (pag. 69).
Ook Philips kaartte de dividendbelasting aan in 2007 en ook nog eens samen met AkzoNobel, Shell en Unilever. “Deze partijen gaven aan graag een afschaffing van de dividendbelasting per juli 2008 geëffectueerd te zien”, staat in een verslag.
Rutte en Shell
In oktober 2010 werd Rutte voor het eerst premier en twee maanden later overlegde hij met Shell over “het Nederlandse vestigingsklimaat en de dividendbelasting.”
Uiteindelijk kondigde het kabinet Rutte-3 in het regeerakkoord van oktober 2017 de afschaffing van de dividendbelasting aan. Het leidde meteen tot veel kritiek van oppositiepartijen.
De maatregel kost 1,4 miljard en buitenlandse aandeelhouders profiteren ervan. Het argument voor afschaffing is dat dat goed is voor het Nederlandse vestigingsklimaat, maar dat effect is moeilijk hard te maken met concrete cijfers.
“We zoeken onderbouwing”
Uit de nu vrijgegeven stukken blijkt ook dat ambtenaren hiermee worstelen. “We zoeken onderbouwing voor het argument waarom afschaffen dividendbelasting helpt bij het voorkomen van vijandige overnames en het aantrekken van kapitaal uit het buitenland (dat wordt in het regeerakkoord genoemd)”, mailt een ambtenaar van het ministerie van Financiën.
“Empirisch onderzoek over verstoringen dividendbelasting is niet beschikbaar. Dat bleek deze zomer ook wel. Dat maakte de discussie ook zo lastig op dat vlak”, zegt een collega bij het ministerie van Economische Zaken.
Ambtenaren halen ook studies aan die zeggen dat er een duidelijk effect is: “Uit de studiecommissie Belastingstelsel kan worden afgeleid dat de dividendbelasting een negatief element vormt voor de vestigingslocatie van ondernemingen. Buitenlandse partijen zullen zonder dividendbelasting eerder geneigd zijn te beleggen in Nederlandse aandelen.”
Deze zomer bleek dat de afschaffing niet 1,4 miljard euro, maar zo’n 2 miljardper jaar gaat kosten. Het kabinet is nog steeds van plan om per 1 januari 2020 een einde te maken aan de dividendbelasting.
NOS 07.09.2018 De Kamer van Koophandel van Amerikaanse bedrijven in Nederland AmCham is tegen het kabinetsvoorstel voor het afschaffen van de dividendbelasting. In een verklaring zegt AmCham dat de financiële dekking van de maatregel niet deugt.
Eerder had AmCham nog begrip voor het kabinetsvoorstel, maar dat is veranderd nu het plan een half miljard euro duurder dreigt uit te vallen. De organisatie is er niet blij mee dat het kabinet dit gat gaat dichten door de vennootschapsbelasting minder sterk te verlagen, naar 22 in plaats van 21 procent.
Tegelijkertijd wordt de succesvolle 30%-regeling, die voorziet in een specifiek belastingregime voor expats en van groot belang is voor de Nederlandse kenniseconomie, zonder fatsoenlijk overgangsregime ingekort van acht naar vijf jaar, staat in de verklaring.
Afschaffing had nauwelijks voordelen voor Amerikaanse multinationals, want die zijn al vrijgesteld op basis van het belastingverdrag tussen Nederland en de VS.
Negatieve beeldvorming
Volgens AmCham kan het gereserveerde bedrag van circa 1,9 miljard euro beter worden gebruikt om het vestigingsklimaat op andere manieren te versterken. Dat kan door een verdere verlaging van de vennootschapsbelasting, in ieder geval tot 21%, en door de 30%-regeling voor expats ongemoeid te laten.
AmCham betreurt dat ten gunste van een beperkt aantal Nederlandse multinationals de lasten voor andere bedrijven worden verzwaard. Het middel is in de huidige voorstellen erger dan de kwaal.
Verder zegt AmCham bezorgd te zijn over het ontbreken van maatschappelijk draagvlak voor de maatregel. Dat leidt volgens de Kamer tot negatieve beeldvorming over multinationals. De organisatie benadrukt echte bedrijven te vertegenwoordigen, geen brievenbusfirma’s, en wijst erop dat Amerikaanse bedrijven in Nederland zo’n 450.000 banen genereren.
NOS 07.09.2018 De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) reageert verontwaardigd op plannen van het kabinet voor de studielening. Een lening wordt fors duurder als gevolg van een wetsvoorstel van minister Van Engelshoven van Onderwijs.
In het wetsvoorstel dat dinsdag naar de Tweede Kamer is gestuurd, staat dat de rente op leningen die per 2020 worden afgesloten voortaan voor 10 jaar wordt vastgezet. Nu is dat nog 5 jaar. Een rente die langer vaststaat is hoger. Dat bij het studievoorschot in de toekomst wordt aangesloten bij de 10-jaarsrente was vorig jaar al aangekondigd in het regeerakkoord.
De minister schat in dat studenten per 2020 18 procent per maand meer moeten gaan terugbetalen. Wie van de volledige 35 jaar gebruik maakt om terug te betalen, kan duizenden euro’s duurder uit zijn. Als de gemiddelde rentes in de afgelopen tien jaar zouden gelden, zou het maandelijks terug te betalen bedrag voor een afgestudeerde met een schuld van 21.000 euro van 70 naar 82 euro gaan.
Dieper in de schulden
De LSVb wijst erop dat met de wet studenten dieper in de schulden worden gewerkt. “Wij roepen de regering een halt toe en eisen dat zij deze maatregel schrappen”, zegt voorzitter Geertje Hulzebos.
Ook het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) is niet te spreken over het wetsvoorstel. De organisatie noemt het een klap in het gezicht van studenten. “Weer worden studenten onevenredig hard in hun portemonnee getroffen. Het siert de regering niet om de staatskas te spekken met het kostbare geld van een schuldengeneratie”, zegt ISO-voorzitter Tom van den Brink.
De wet levert de Nederlandse schatkist 226 miljoen euro op. Dat geld is nodig om het leenstelsel op de langere termijn betaalbaar te houden, zegt de minister. Van Engelshoven benadrukt dat de gewijzigde rentemaatstaf geen gevolgen heeft voor het te betalen maandbedrag als er sprake is van onvoldoende draagkracht vanwege een laag inkomen. De maatregel geldt alleen voor studenten die na 2019 aan hun opleiding beginnen.
AD 07.09.2018 De rente op studieleningen gaat in 2020 omhoog voor alle studenten die dan aan een studie beginnen. Het maandbedrag dat zij na afloop van hun studie moeten terugbetalen, wordt 18 procent hoger. Ex-studenten zijn daardoor in de toekomst duizenden euro’s duurder uit.
Dit is weer een klap in het gezicht van de student en niet conform de afspraken, aldus Tom van den Brink, Voorzitter Interstedelijk Studentenoverleg.
Dat staat in een wetsvoorstel dat Onderwijsminister Ingrid Van Engelshoven deze week naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Volgens haar is de renteverhoging nodig voor de financiële houdbaarheid van het leenstelsel op langere termijn, schrijft ze in de toelichting op de wetswijziging. De bewindsvrouw heeft zich hiermee de woede van studenten op de hals gehaald.
Studentenorganisaties zien dit als de zoveelste teleurstelling. Eerst werd de basisbeurs afgeschaft. Vervolgens werd er door de invoering van het leenstelsel beter onderwijs beloofd, omdat er meer geld zou worden geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs.
De afspraken blijken toe nu toe niet te zijn nagekomen. En nu moeten de studenten als klap op de vuurpijl de knip trekken om het leenstelsel betaalbaar te houden, stelt voorzitter Tom van den Brink van het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO). ,,Dat is weer een klap in het gezicht van de student en niet conform de afspraken. Wij worden gepakt voor de financiële tegenvallers van het ministerie van Onderwijs.”
De rente stijgt omdat de minister de rente op leningen niet meer voor vijf jaar vast gaat zetten, maar voor tien jaar. Rente die langer vaststaat is hoger. De maatregel was al aangekondigd in het regeerakkoord. Met het wetsvoorstel wordt duidelijk wat dit voor studenten betekent.
Een gemiddelde studielening is nu 21.000 euro. Onder de sociale voorwaarden van het leenstelsel mag een student 35 jaar doen om dat bedrag af te lossen. Wie van die maximale termijn gebruik maakt, is straks duizenden euro’s duurder uit. Bij de gemiddelde schuld is het maandbedrag nu ongeveer 70 euro (bij een 5-jaarsrente) en straks, als de rente 10 jaar vaststaat, ongeveer 82 euro.
,,Op deze manier verliezen studenten het vertrouwen in de politiek”, stelt Geertje Hulzebos, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). ,,Zij bouwen meer schulden op door het afschaffen van de basisbeurs en nu ook nog eens door het verhogen van de rente op die schuld.”
Van den Brink hoopt dat de Tweede Kamer een stokje steekt voor het wetsvoorstel. ,,Ik verwacht vooral van het CDA en de ChristenUnie – partijen die altijd mordicus tegen het leenstelsel waren – dat zij hier kritisch op zijn.”
Minister Van Engelshoven zit momenteel in Argentinië en laat via haar woordvoerder weten dat ‘deze een maatregel in het regeerakkoord staat’ ,,Die is nodig om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op lange termijn te borgen.”
NU 07.09.2018 In een wetsvoorstel dat deze week naar de Tweede Kamer is gestuurd, staat dat studenten vanaf 2020 meer geld aan studieschulden kwijt zijn doordat de rente verhoogd wordt. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) vindt de maatregel onacceptabel en wil die van tafel.
Het plan moet het Rijk 226 miljoen euro opleveren en is bedoeld om het leenstelsel betaalbaar te houden.
De maatregel zou gaan gelden voor studenten die vanaf 2020 aan een studie in het hoger onderwijs beginnen.
Vanaf dan wordt de rente van studieleningen gekoppeld aan de rente die de overheid betaalt op staatsleningen met een looptijd van tien jaar.
Nu is dat nog de rente op staatsschuld met een looptijd van vijf jaar. De zogeheten tienjaarsrente is door de langere looptijd hoger dan de vijfjaarsrente.
In de afgelopen tien jaar was de tienjaarsrente 0,78 procentpunt hoger dan de vijfjaarsrente. Dit betekent een 18 procent hoger maandbedrag voor studenten. met een volledige draagkracht.
Gemiddeld maandbedrag stijgt met 12 euro
Bij een gemiddelde studieschuld van 21.000 euro is het maandbedrag dat oud-studenten momenteel aan rente en aflossing terugbetalen 70 euro. Dat stijgt tot zo’n 82 euro.
Volgens de LSVb “loopt dit op tot duizenden euro’s, terwijl bij het afschaffen van de basisbeurs sociale leenvoorwaarden waren beloofd”.
“Op deze manier verliezen studenten het vertrouwen in de politiek. Zij bouwen meer schulden op door het afschaffen van de basisbeurs en nu ook nog eens door het verhogen van de rente op die schuld”, zegt voorzitter Geertje Hulzebos.
RO 07.09.2018 Het kabinet stopt met het uitwerken van het plan voor loondispensatie in de Participatiewet en start een breed offensief om mensen met een arbeidsbeperking die langs de kant staan aan het werk te helpen.
Kern van het offensief is dat het kabinet gaat inzetten op het vereenvoudigen van regels voor werkgevers, het lonend maken van (meer) werken voor mensen met een beperking, ook als zij in deeltijd werken en ervoor zorgen dat werkgevers en mensen die op zoek zijn naar een baan elkaar beter gaan vinden. Staatssecretaris Tamara van Ark houdt onverminderd vast aan het doel om meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. Zij stuurt vandaag een nieuw voorstel aan de Tweede Kamer.
Uit de verkenning in de afgelopen maanden is gebleken dat het niet mogelijk is om het oorspronkelijk voorstel voor loondispensatie in de Participatiewet zo in te richten dat het voor iedereen simpeler en beter wordt. Voor werkgevers en voor mensen die niet zelfstandig het minimumloon per uur kunnen verdienen. Ook zou de invoering een erg lange aanlooptijd vragen waardoor mensen lang in onzekerheid zouden zijn.
Staatssecretaris Van Ark: ‘’Het is nu duidelijk dat het oorspronkelijke voorstel niet op eenvoudige manier uitgevoerd kan worden. Het zou te complex worden. Eenvoud is een harde voorwaarde. Dan verzet ik liever nu de bakens om datzelfde doel alsnog te bereiken: mensen die nu aan de kant staan aan werk te helpen.”
Meer dan de helft van de mensen met een arbeidsbeperking zit momenteel thuis. Dat heeft verschillende oorzaken. Werkgevers hebben te maken met complexe regels. Dat belemmert hen om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Voor mensen met een beperking die in deeltijd werken loont werken niet altijd omdat het loon verrekend wordt met een uitkering. Bovendien werken gemeenten vaak met heel veel verschillende regels.
In de discussie over het aan werk helpen van mensen met een arbeidsbeperking is duidelijk geworden wat er moet verbeteren:
Werken met loonkostensubsidie moet lonen, ook voor mensen die in deeltijd werken
De matching tussen werkgevers en werknemers krijgt een extra impuls
De regels rond banenafspraak en quotum moeten eenvoudiger worden
De Wajongregels worden logischer en mensen die gaan studeren of meer werken stimuleren
Beschut werk krijgt een extra impuls
In de brief die ze vandaag naar de Kamer stuurt staat een eerste uitwerking. De komende periode gaat ze daar met betrokken partijen verder mee. “Werken, een baan hebben, is heel belangrijk, zeker als dat niet vanzelf gaat. Dit binnen bereik brengen voor mensen met een beperking is onze ambitie, zodat iedereen volwaardig mee kan doen,” zegt Van Ark.
NU 07.09.2018 Het kabinet zet een streep door het plan om arbeidsgehandicapten minder te betalen dan het minimumloon. De regeringspartijen hebben geconcludeerd dat het plan niet uitvoerbaar is.
Haagse bronnen bevestigen donderdag berichtgeving hierover door de NOS. De maatregel stond in het regeerakkoord en moest ertoe leiden dat ondernemers meer arbeidsgehandicapten in dienst kon nemen. Een deel van de werknemers ging er in de plannen op achteruit.
Staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) ontvouwde het plan in maart. Bij nieuwe contracten zouden werkgevers alleen moeten betalen voor wat iemand kan produceren.
Ze betalen minder als de werknemer vanwege een beperking minder snel werkt of minder taken kan vervullen dan collega’s. Daarmee zou de zogenoemde loondispensatie in de nieuwe situatie ook voor mensen met een bijstandsuitkering gelden.
Het zou een besparing van 500 miljoen euro en meer werkplekken voor arbeidsgehandicapten moeten opleveren.
De plannen leidden tot veel protest. Zo noemde het College voor de Rechten van de Mens het plan discriminatie, omdat er andere regels zouden gaan gelden voor arbeidsgehandicapten ten opzichte van hun collega’s. Ook regeringspartijen D66 en ChristenUnie hadden grote moeite met het plan.
Huidige regels blijven gehandhaafd
Volgens de NOS heeft Van Ark de afgelopen maanden met betrokken partijen gesproken en geconcludeerd dat het plan niet uitvoerbaar en ongewenst was. De huidige regels rond loonkostensubsidies aan arbeidsgehandicapten blijven gehandhaafd.
“Fatsoen heeft gewonnen. Heel goed nieuws”, zegt CNV-voorzitter Maurice van Limmen in een reactie. Ook mensen met een arbeidsbeperking moeten als volwaardig werknemer aan de slag kunnen, aldus de vakbondsman.
Telegraaf 06.09.2018 De coalitie is alsnog akkoord met extra geld voor de publieke omroep. Bronnen melden aan De Telegraaf dat er een zak geld klaarligt met daarin eenmalig 40 miljoen euro aan gemeenschapsgeld.
De NPO kan dat geld krijgen, maar dan moet er wel eerst een doorwrocht verbeterplan op tafel komen.
Over geld voor de publieke omroep wordt nu al bijna een jaar gesteggeld. In november vorig jaar werd duidelijk dat bij de publieke omroep de reclame-inkomsten dalen en dat dit een blijvend probleem lijkt. Een gat van 62 miljoen euro gaapte.
Mediaminister Slob (CU) eiste aanvankelijk dat de met publiek geld gespekte NPO zelf voor dit probleem zou opdraaien. Commerciële media hebben immers met soortgelijke problemen te kampen, maar houden zonder overheidssteun de broek op. Hij oogstte alom lof.
AD 06.09.2018 Het kabinet maakt toch extra geld vrij voor de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), die noodgedwongen moet bezuinigen. Er wordt eenmalig 40 miljoen euro vrijgemaakt voor de NPO. Verantwoordelijk minister Arie Slob gaat samen met de omroepen een plan maken voor de toekomst, waarbij ook het structurele gat in de begroting wordt meegenomen.
Dat bevestigen ingewijden aan deze site. Door onder meer dalende reclame-inkomsten kampt de NPO met een begrotingsgat van 62 miljoen euro. Het kabinet hield lang vol dat de publieke omroep dit zelf moest oplossen, maar nu is er toch eenmalig geld beschikbaar om de ergste en meest acute financiële problemen het hoofd te bieden.
Eind augustus was al duidelijk dat drie regeringspartijen de bezuinigingen op de publieke omroep voor het komende jaar willen verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken. Nu zou ook de VVD akkoord zijn gegaan met een geldinjectie en wordt gesproken over een investering van tien miljoen extra. Doel van het extra geld is de NPO meer tijd te geven om toe te werken naar een toekomstbestendige publieke omroep die het hoe dan ook de komende jaren met minder overheidsgeld zal moeten doen.
Met de financiële injectie zou de NPO voor 2019 circa de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Het kabinet voert momenteel begrotingsonderhandelingen. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO daadwerkelijk minder hoeft te snijden dan was gedacht.
Eenmalig
Het initiatief voor een eenmalige bijdrage kwam van het CDA en kreeg later steun van D66 en ChristenUnie. De tientallen miljoenen extra worden worden door minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) niet zomaar aan de NPO gegeven. Hij zal met de omroepen gaan praten over de besteding ervan en hoe de publieke omroepen zich in financiële zin op de beste manier klaar kunnen stomen voor de toekomst.
De NPO wil vooral met bezuinigingen op programma’s uit de geldzorgen komen, meldde minister Slob eerder, nadat de omroepen hun bezuinigingsvoorstellen aan hem hadden voorgelegd. Ook kon, aldus de NPO, worden bespaard op de eigen organisatie en extra geld worden gevonden met de verkoop van online reclame.
Slob meent dat, voordat de omroepen het mes zetten in programma’s, ze eerst maar eens hun reserves moeten aanspreken. Dat is verplicht. Hij denkt dat de NPO daaruit volgend jaar minstens 24 miljoen euro zou kunnen putten. Vandaag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de toekomst van media. Verwacht wordt dat vertegenwoordigers uit Hilversum naar Den Haag zullen komen om nog meer geld te vragen van de regering.
NU 06.09.2018 Het kabinet maakt toch extra geld vrij voor de publieke omroep. Er wordt eenmalig 40 miljoen euro vrijgemaakt voor de NPO.
De verantwoordelijke minister Arie Slob (Media) gaat samen met de NPO een plan maken voor de toekomst, waarbij ook het structurele gat in de begroting wordt meegenomen. Dat bevestigen ingewijden, na berichtgeving van De Telegraaf.
Door onder meer dalende reclame-inkomsten kampt de NPO met een gat in de begroting van 62 miljoen euro. Het kabinet hield lang vol dat de publieke omroep dat zelf moest oplossen, maar nu wordt er toch eenmalig geld vrijgemaakt.
Het geld wordt niet zomaar aan de omroepen overhandigd, benadrukt een bron. Slob heeft het geld ter beschikking en zal met de omroepen gaan praten over de besteding van het geld en hoe de omroepen voorbereid kunnen worden op de toekomst.
“We hebben de afgelopen periode meermaals duidelijk gemaakt dat een eventuele miljoenenkorting op ons budget omroepen en programmamakers hard zal treffen en dus ten koste zal gaan van de kwaliteitsprogrammering van de NPO”, laat de NPO in een reactie weten.
“Achter de schermen werken we al maanden keihard om deze dreigende bezuinigingen te voorkomen. Maar als de berichten in de krant kloppen, zijn we blij dat de politiek het belang van een sterke publieke omroep erkent en ook ondersteunt.”
Niet gesneden in journalistieke programma’s
Bij de najaarspresentatie van de NPO liet directeur video Frans Klein aan NU.nl weten dat de bezuinigingen niet tot gevolg hebben dat er in journalistieke programma’s gesneden wordt, al erkende hij wel dat de journalistieke programmering een andere invulling krijgt.
“Brandpunt+ verdwijnt na december inderdaad van televisie, maar daar gaan we online mee verder. Op die manier kunnen we op de lineaire televisie weer werken aan nieuwe journalistieke programma’s”, aldus Klein, die met deze nieuwe koers vooral meer jongere kijkers hoopt te trekken.
Hij noemde verder de zomerprogrammering als optie om op te kunnen bezuinigen, zoals het programma M. van Margriet van der Linden.
NOS 06.09.2018 De regeringspartijen maken incidenteel 40 miljoen euro vrij voor de publieke omroep. Dat bedrag moet de teruglopende STER-inkomsten voor een deel compenseren. Door die tegenvallende reclame-inkomsten kampt de omroep met een gat van naar schatting 62 miljoen euro in 2019.
Bronnen bevestigen het bedrag van 40 miljoen zoals dat vanmorgen in De Telegraaf stond. Vorige week meldde de NOS al dat coalitiepartijen 30 miljoen wilden vrijmaken.
Lange tijd hield minister Slob van Mediazaken vol dat de omroep de teruglopende inkomsten zelf moest oplossen met bezuinigingen, maar nu komt er toch geld.
Toekomstplan
Voorwaarde voor de steun is wel dat er een goed plan voor de toekomst van de NPO komt. Als dat plan aan de verwachtingen voldoet, sluiten de coalitiepartijen niet uit dat de 40 miljoen euro ook in de jaren na 2019 beschikbaar komt voor de omroep.
Een woordvoerder van de NPO zegt de politieke besluitvorming af te wachten. “Maar als de berichten kloppen zijn we blij dat de politiek het belang van een sterke publieke omroep erkent en ook ondersteunt.”
Vandaag houdt de Tweede Kamer een overleg over Mediazaken. Dat is te volgen via NPO Politiek. Minister Slob zei bij het begin meteen dat hij niet zal ingaan op mogelijke Prinsjesdagplannen die via media naar buiten komen.
“Ik houd me aan de regels waar de Kamer zelf heel streng op is.” Die regels houden in dat er niet mag worden gelekt uit de Prinsjesdagstukken, die het kabinet op de derde dinsdag van september presenteert.
Petitie
Op het Plein voor de Tweede Kamer hebben tientallen programmakers van de Publieke Omroep een manifest aangeboden aan Kamerleden. Onder hen waren Hans Goedkoop (Andere Tijden) en Aart Zeeman (Brandpunt).
In hun petitie vragen zij om het tekort van 62 miljoen aan te vullen en het budget van de NPO mee te laten groeien met de inflatie “en ons niet afhankelijk te maken van de reclame-inkomsten”.
AD 06.09.2018 Het kabinet maakt toch extra geld vrij voor de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), die noodgedwongen moet bezuinigen. Er wordt eenmalig 40 miljoen euro vrijgemaakt voor de NPO. Verantwoordelijk minister Arie Slob gaat samen met de omroepen een plan maken voor de toekomst, waarbij ook het structurele gat in de begroting wordt meegenomen.
Dat bevestigen ingewijden aan deze site. Door onder meer dalende reclame-inkomsten kampt de NPO met een begrotingsgat van 62 miljoen euro. Het kabinet hield lang vol dat de publieke omroep dit zelf moest oplossen, maar nu is er toch eenmalig geld beschikbaar om de ergste en meest acute financiële problemen het hoofd te bieden.
Eind augustus was al duidelijk dat drie regeringspartijen de bezuinigingen op de publieke omroep voor het komende jaar willen verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken. Nu zou ook de VVD akkoord zijn gegaan met een geldinjectie en wordt gesproken over een investering van tien miljoen extra. Doel van het extra geld is de NPO meer tijd te geven om toe te werken naar een toekomstbestendige publieke omroep die het hoe dan ook de komende jaren met minder overheidsgeld zal moeten doen.
Met de financiële injectie zou de NPO voor 2019 circa de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Het kabinet voert momenteel begrotingsonderhandelingen. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO daadwerkelijk minder hoeft te snijden dan was gedacht.
Eenmalig
Het initiatief voor een eenmalige bijdrage kwam van het CDA en kreeg later steun van D66 en ChristenUnie. De tientallen miljoenen extra worden worden door minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) niet zomaar aan de NPO gegeven. Hij zal met de omroepen gaan praten over de besteding ervan en hoe de publieke omroepen zich in financiële zin op de beste manier klaar kunnen stomen voor de toekomst.
De NPO wil vooral met bezuinigingen op programma’s uit de geldzorgen komen, meldde minister Slob eerder, nadat de omroepen hun bezuinigingsvoorstellen aan hem hadden voorgelegd. Ook kon, aldus de NPO, worden bespaard op de eigen organisatie en extra geld worden gevonden met de verkoop van online reclame.
Slob meent dat, voordat de omroepen het mes zetten in programma’s, ze eerst maar eens hun reserves moeten aanspreken. Dat is verplicht. Hij denkt dat de NPO daaruit volgend jaar minstens 24 miljoen euro zou kunnen putten. Vandaag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over de toekomst van media. Verwacht wordt dat vertegenwoordigers uit Hilversum naar Den Haag zullen komen om nog meer geld te vragen van de regering.
Telegraaf 06.09.2018 De coalitie is alsnog bereid de NPO-broekzakken eenmalig met belastinggeld te vullen, maar dan wel onder voorwaarden. Eerst moet er een serieus toekomstplan worden overlegd, is het idee.
Telegraaf 06.09.2018 Met recht kan gezegd worden dat de NPO met belastinggeld wordt gefinancierd. Voor elke euro reclame-inkomsten krijgt het er van de Staat drie euro bij. Over deze systematiek heeft Hilversum nooit geklaagd, totdat de advertentiemarkt begon te krimpen. Waar de hele mediawereld hard moest ingrijpen om het hoofd boven water te houden, deed de NPO alsof zijn neus bloedde. Alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn meer gelijk dan anderen, schreef George Orwell al.
Telegraaf 04.09.2018 De Tweede Kamer komt dinsdag na acht weken reces voor het eerst weer bijeen. Zoals gebruikelijk is het wachten vooral op de begroting voor 2019, die over twee weken wordt gepresenteerd. Het is de eerste Miljoenennota van dit kabinet. Maar ook voor de vergaderdagen tot Prinsjesdag ontbreekt het de parlementariërs niet aan gespreksstof.
Zo zal minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken zich nog in de Kamer moeten verantwoorden over omstreden uitlatingen die hij afgelopen zomer deed op een besloten bijeenkomst. Hij zei onder meer dat hij geen land kent waar verschillende culturen vreedzaam samenleven. Bovendien haalde de VVD’er zich de woede van Suriname op de hals door dat land een „failed state” (mislukte staat) te noemen.
Niet alleen de oppositie viel over Bloks uitlatingen, ook vanuit de coalitie klonk scherpe kritiek, al vonden de regeringspartijen zijn misstap niet zwaar genoeg om de Kamer terug te roepen van reces. Minister-president Mark Rutte noemde de woordkeuze van zijn partijgenoot „ongelukkig en onzorgvuldig.” Maar Blok kan wat hem betreft wel door als minister, ook omdat hij zijn woorden heeft teruggenomen.
Verder zal de dividendbelasting vast weer ter sprake komen. Het kabinet bevestigde vorige week dat het een streep zet door die heffing op de winstuitkering van bedrijven aan hun aandeelhouders, zoals in het regeerakkoord is afgesproken. De maatregel, een vurige wens van de VVD die bij geen enkele andere partij op applaus kan rekenen, pakt wel een stuk duurder uit dan destijds was becijferd.
De publieke tribune van de Tweede Kamer zal bij de eerste debatten na de vakantie leeg zijn. Kamervoorzitter Arib heeft besloten dat bezoekers niet welkom zijn vanwege de aangekondigde staking van politieagenten.
NOS 04.09.2018 Na acht weken zomerstop, of reces zoals het in politiek Den Haag heet, komt de Tweede Kamer vandaag voor het eerst weer bij elkaar. De komende tijd staat vooral in het teken van Prinsjesdag.
De derde dinsdag in september valt dit jaar vroeg, al op de 18de. Dat betekent dat de Kamer twee weken kan praten over lopende zaken, voordat de jaarlijkse cyclus van begrotingsbehandelingen begint.
Debat Blok nog deze week
De belangrijkste nog lopende zaak is de uitglijder van minister Blok van Buitenlandse Zaken. Vrijwel zeker deze week nog zal de Kamer hem aan de tand voelen over zijn uitspraken over de multiculturele samenleving en Suriname.
Blok bood tijdens het reces al verschillende malen excuses aan voor die uitspraken, en er gingen zelfs brieven met verontschuldigingen naar het buitenland. Toch wil de oppositie dat hij nogmaals uitleg komt geven.
Als Blok daar niet opnieuw een uitglijder maakt, is de verwachting dat hij dat debat zonder extra schade zal overleven. Hij zal vooral het vertrouwen bij diplomaten, in binnen- en buitenland, moeten herstellen.
Mensenrechtentulp
Gisteren kreeg Blok daar nog een probleem bij. De coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie zijn boos dat de minister de Mensenrechtentulp uitreikte aan Zeid Ra’ad Al Hussein, de scheidend Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN.
Blok ging daarbij volgens de coalitiepartners voorbij aan de omstreden rol van Zeid bij de zaak van seksueel misbruik door VN-personeel in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Hij zou klokkenluiders niet serieus hebben genomen en de zaak in de doofpot hebben willen stoppen.
VVD onder vuur
Bloks partij, de VVD, heeft sowieso geen geweldig reces achter de rug. Kamerlid Han ten Broeke schrijft dezer dagen zijn afscheidsbrief aan Kamervoorzitter Arib. Hij besloot vorige week op te stappen nadat bekend was geworden dat hij in 2013 door een medewerkster van de fractie is beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Ook een ander prominent fractielid van de liberalen, oud-minister Jeanine Hennis-Plasschaert, heeft haar vertrek aangekondigd. Ze wordt VN-gezant in Irak. Daarmee blijven er maar weinig ervaren VVD’ers over in het parlement.
De VVD ligt verder onder vuur omdat die partij de vurigste pleitbezorger is van de omstreden afschaffing van de dividendbelasting. Binnen de coalitie zijn afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat het voorstel de eindstreep haalt, maar van harte ging het niet. De oppositie is fel tegen.
Minder goed nieuws in het koffertje
Als minister Hoekstra van Financiën op Prinsjesdag naar de Kamer komt, zit er in zijn koffertje minder goed nieuws dan het kabinet had gehoopt. Vooral de kosten van het dichtdraaien van de Groningse gaskraan beperken de financiële ruimte.
Waarschijnlijk vertoont de Miljoenennota veel overeenkomsten met het regeerakkoord van vorig jaar. De afspraken die toen gemaakt werden tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie worden nu omgezet in beleid.
Veel mensen zullen er iets op vooruitgaan, maar het kabinet had in zijn eerste eigen begroting graag meer willen uitdelen. Zeker nu het met de economie zo goed gaat.
NU 03.09.2018 Na een reces van twee maanden begint dinsdag het nieuwe politieke jaar. Wat zijn de thema’s die dit jaar het Binnenhof zullen domineren? NU.nl zet op een rij wat u in het reces heeft gemist en waar u de komende tijd op moet letten.
De uitspraken van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken), de dividendbelasting en opnieuw gedoe bij VVD. Het reces is dit jaar niet onopgemerkt voorbij gegaan.
Blijft Blok minister van Buitenlandse Zaken?
De VVD-minister van Buitenlandse Zaken deed in juli de nodige stof opwaaien met zijn omstreden uitspraken over de multiculturele samenleving, Suriname en oost-Europa. Hij zei geen “vreedzame multiculturele samenlevingen” te kennen, noemde Suriname een failed state en zei er niet in te geloven dat oost-Europese landen zich aan de vluchtelingenafspraken zullen houden.
Blok heeft het reces gebruikt om op verschillende manieren excuses aan te bieden voor de ophef die is ontstaan na zijn uitspraken. Voor de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU was dat voldoende; de Kamer hoefde niet terug te komen van reces.
De verwachting is dat de Kamer aanstaande woensdag of donderdag met Blok in debat zal gaan. Voor een deel van de oppositie is immers nog steeds niet duidelijk hoe Blok echt denkt over de uitspraken die hij heeft gedaan.
Wat premier Rutte betreft kan zijn partijgenoot gewoon aanblijven. Na het vertrek van Zijlstra, die had verzonnen dat hij bij een gesprek met Poetin aanwezig was, lijkt de VVD niet opnieuw een minister te willen verliezen. Ook CDA-vicepremier Hugo de Jonge vindt dat Blok op zijn post kan blijven.
Of Blok blijft zitten of niet, de schade na zijn uitspraken is hoe dan fors.
Blok is niet de enige VVD’er die dit reces in opspraak is gekomen. Kamerlid Wybren van Haga en zijn bedrijf Sjopperdepop haalden opnieuw het nieuws.
Van Haga kwam in opspraak toen bekend werd dat hij verhuurregels in Amsterdam had overtreden. De VVD-integriteitscommissie concludeerde dat Van Haga niet tegelijkertijd ondernemer en Kamerlid kon zijn, waarna de vastgoedbaas zijn werkzaamheden op afstand zette.
In het reces bleek echter dat Van Haga zijn bedrijf toch niet op afstand heeft gezet. VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wilde niet ingaan op de betrokkenheid van het Kamerlid bij de vastgoedonderneming.
Het is alweer de zoveelste integriteitskwestie binnen de VVD, maar de partij kan Van Haga niet dwingen op te stappen. De coalitie leunt op 76 zetels en met een afsplitsing van Van Haga verliezen VVD, CDA, D66 en CU hun meerderheid.
VVD’ers Ten Broeke, Hennis-Plasschaert en Azmani vertrekken
Terwijl Van Haga bleef zitten, vertrok deze zomer de ervaren VVD-buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke. Twee weken geleden kwam hij in opspraak vanwege verzwegen pr-activiteiten die in de registers van de Tweede Kamer gemeld hadden moeten worden.
Na excuses kon Ten Broeke aanblijven. Toen vorige week bekend werd dat hij vijf jaar geleden een “ongelijkwaardige relatie” had met een fractiemedewerker, stapte hij op. Volgens de medewerkster zou er sprake zijn van grensoverschrijdend seksueel gedrag. De twee spraken in een juridisch document af dat zij het niet met elkaar eens zijn over wat er precies is voorgevallen, maar de zaak wel te laten rusten.
Toen het bestaan van de juridische overeenkomst bekend werd, besloot het VVD-Kamerlid op te stappen.
Met het vertrek verliest de VVD-fractie opnieuw een bak aan ervaring. Met bijna 4300 dagen in de Kamer behoort Ten Broeke tot een van de meest ervaren Kamerleden.
Maar daar blijft het niet bij. Ook oud-defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert verlaat de VVD-fractie. Zij wordt hoofd van de VN-missie in Irak. Daarmee neemt opnieuw een gekozen volksvertegenwoordig voortijdig afscheid. Ook het ervaren VVD-Kamerlid Malik Azmani kondigde zijn vertrekaan. Hij wil de komende Europese Parlementsverkiezingen in mei volgend jaar de lijsttrekker voor de VVD worden.
Ondanks kritiek bijt coalitie zich vast in afschaffing dividendbelasting
Een kwestie die tijdens het reces maar niet wilde verdwijnen en de komende periode ook niet zal verdwijnen is de afschaffing van de dividendbelasting.
Vorige week werd bekend dat buitenlandse bedrijven en beleggers amper voordelen zien in de afschaffing van de belasting die de staatskas elk jaar 2 miljard euro oplevert. Alleen Shell, AkzoNobel, Unilever, het kabinet en de coalitie lijken nog achter de maatregel te staan, nu ook de SGP de steun intrekt.
Ondanks de aanhoudende kritiek blijft de VVD vasthouden aan de maatregel die door premier Rutte inmiddels zelf als “bizar” wordt omschreven. Ook het CDA heeft zich in de afschaffing vastgebeten en lijkt niet te willen loslaten. Van D66 en CU is bekend dat het besluit niet hun idee is geweest, maar zij zullen het plan niet torpederen. Als de afschaffing niet doorgaat, zal het kabinet vallen, vreest CU-leider Gert-Jan Segers.
Het is dan ook onwaarschijnlijk dat het besluit in de Tweede Kamer zal sneuvelen. Vorige week zijn de begrotingsafspraken voor 2019 gemaakt die op Prinsjesdag zullen worden gepresenteerd. De afschaffing van de dividendbelasting zal gewoon onderdeel uitmaken van de plannen.
Verliest de coalitie de meerderheid in de Eerste Kamer?
Maar ook al komt de afschaffing van de taks er, het geeft de oppositie een flinke stok om het kabinet en de coalitiepartijen mee te slaan. Het belastingvoordeel van 2 miljard euro voor buitenlandse beleggers is campagnemateriaal waar de oppositie gretig gebruik van zal maken. Campagnemateriaal dat verzameld wordt voor de komende Provinciale Statenverkiezingen in maart volgend jaar. Deze verkiezingen zijn bepalend voor de samenstelling van de Eerste Kamer.
De verkiezing zal een cruciaal tussenrapport voor het kabinet-Rutte III worden: verliest de coalitie daar de meerderheid, dan gaat doorregeren heel lastig worden. De vraag is wie er dan in aanmerking kan komen voor een gedoogconstructie in de Eerste Kamer: een linkse partij zal voor de VVD en CDA moeilijk te verkroppen zijn, terwijl steun van PVV uitgesloten lijkt.
Voor de coalitie is het dan ook zaak om de komende maanden een aantal belangrijke overwinningen binnen te halen, met als speerpunt de beloofde lastenverlichting. Vanaf volgend jaar treedt een aantal maatregelen in werking met als doel dat bijna iedereen meer geld overhoudt.
Tegelijkertijd werkt het kabinet ook aan een nieuw klimaatbeleid. In de Tweede Kamer is er brede steun voor de Klimaatwet. Naast bedenkers GroenLinks en PvdA zijn dat ook SP, ChristenUnie, D66, VVD en CDA. Waarschijnlijk wordt de wet nog voor de kerstvakantie in de Tweede Kamer behandeld.
Maar het nieuwe beleid gaat geld kosten en de grote vraag het komend jaar is bij wie de rekening zal komen te liggen. Dragen de meest vervuilende bedrijven genoeg bij? Betaalt de omslag zichzelf deels terug door middel van innovatie? Of gaan de belastingen voor burgers omhoog?
Elsevier 03.09.2018 Na acht weken zomerreces begint de Tweede Kamer deze week aan het nieuwe politieke seizoen. Dit zijn de vijf belangrijkste dossiers voor Rutte III.
1. De onhandige uitspraken van Stef Blok
‘Noem mij een voorbeeld, van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont. (…) En waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet,’ zei minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) op een besloten bijeenkomst in juli. Beelden daarvan lekten daarna uit naar tv-programma Zembla. ‘Suriname is een failed state,’ ging de minister verder. ‘En dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling.’
De uitspraken kwamen Blok op een storm van kritiek te staan. Hij maakte daarvoor meerdere malen excuses, maar de oppositie ruikt bloed: woensdag 5 september volgt een moeilijk Kamerdebat over zijn positie waar oppositiepartijen PvdA, SP en DENK in juli al om vroegen. Zelfs als hij dat debat overleeft, blijft de vraag wat dat betekent voor zijn positie voor de rest van de kabinetsperiode.
De verontwaardiging over afschaffing – die ruim een half miljard duurder uitvalt dan gedacht – is begrijpelijk, maar dat verandert de noodzaak niet, houden premier Mark Rutte (VVD) en de coalitiepartijen vol. Op Prinsjesdag (dinsdag 18 september) presenteert de regering een nadere verantwoording van het plan.
3. Begroting voor 2019
Minister Wopke Hoekstra (CDA) van Financiën presenteert over twee weken de eerste begroting van Rutte III. Naar verluidt gaan alle inkomensgroepen erop vooruit, vooral door de inkomstenbelasting die omlaaggaat. Daarnaast gaat er extra geld naar Defensie, Onderwijs en Zorg.
De laatste kostenpost blijft veruit de grootste: De Telegraaf meldde maandag dat er deze kabinetsperiode zelfs meer geld extra naartoe gaat – dus bovenop wat er al wordt uitgegeven – dan naar de hele begroting van het ministerie van Defensie.
Alle plannen en lastenverlagingen moeten natuurlijk ergens van worden betaald en dat komt deels uit de verhoging van de btw. Het lage btw-tarief wordt 1 januari 2019 verhoogd van 6 naar 9 procent en dat gaat Nederlandse huishoudens volgend jaar gemiddeld zo’n 300 euro kosten, berekenden economen van ING vorige maand. Kortom: dat gaat de consument merken als hij in de supermarkt de aardappelen in het mandje legt. Of bijvoorbeeld een boek of theaterkaartjes koopt.
Aan minister Hoekstra de lastige taak deze plannen door de Tweede Kamer te loodsen.
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (VVD) moet voor het eind van het jaar met concrete maatregelen komen om de gestelde klimaatdoelen te halen. Hiervoor moet hij de resultaten van de vijf ‘klimaattafels’ beoordelen en bespreken met de Kamer, inclusief een doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau (effecten op lastenverdeling).
De voorstellen gaan ongetwijfeld grote invloed hebben op de portemonnee en het leven van alle Nederlanders. Zo moeten huishoudens van het aardgas af en gaat de belasting op vliegen omhoog.
Wetsvoorstellen die nog in de pijplijn zitten:
Het Belastingplan 2019: een pakket fiscale maatregelen met grote gevolgen. Het lage btw-tarief gaat van 6 naar 9 procent. Er komt een ‘sociale vlaktaks’ met twee tarieven inkomstenbelasting: 36 procent voor het inkomen tot zo’n 70.000 euro en 49 procent daarboven. De algemene heffingskorting en de arbeidskorting stijgen; vooral lagere en middeninkomens profiteren daarvan. Ook daalt de winstbelasting voor bedrijven. Het plan bevat ook het schrappen van de dividendbelasting, al bestaat de kans dat het kabinet dit omstreden voorstel schielijk intrekt.
Van de nieuwe Inburgeringswet zijn de contouren bekend, maar de tekst moet nog komen.
Wet op een minimumprijs voor CO2 bij energieopwekking. Vanwege het milieu en het klimaat moeten de kosten van stroomproductie omhoog. Voor de consument gaat de belasting op gas fors omhoog en die op stroom juist omlaag.
Verbod op het gebruik van steenkool voor energieopwekking. Hierbij geldt een overgangstermijn voor de energiecentrales.
Belasting op vliegtickets. Per jaar wil de fiscus 200 miljoen euro binnenhalen.
Oprichting van een Instituut Mijnbouwschade Groningen, dat objectief moet vaststellen welk bedrag aan vergoeding de bewoners van het bevingsgebied krijgen.
Uitbreiding slachtofferrechten in het strafproces, opdat het voor slachtoffers van verkeersongelukken en misdrijven minder lastig wordt schade te claimen bij verzekeraars en daders.
Verhoging van de kinderbijslag.
Premiedifferentiatie vast-flex. De werkloosheidspremie werd altijd per bedrijfstak vastgesteld. Straks geldt een premie voor alle sectoren, maar wordt verschil gemaakt tussen vaste en flexibele medewerkers.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
AD 31.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting moet alsnog van tafel, vindt voormalig D66-leider Jan Terlouw. De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft gisteren juist afgesproken de omstreden maatregel door te zetten.
Terlouw wijst er in de podcast Betrouwbare Bronnen op dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders en de Tweede Kamer de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders wil behouden. ,,En dan gaat het toch gebeuren! Wat heeft dat nog met democratie te maken?”
De D66-coryfee begrijpt dat zijn partij gebonden is aan het regeerakkoord, maar ,,waarom kan het kabinet niet zeggen: het gaat niet door want jullie willen het niet?” Terlouw hoopt dat zo nodig zijn partijgenoten in de Eerste Kamer, die de coalitieafspraken niet hebben ondertekend, een stokje voor het besluit steken.
Als dat betekent dat Unilever uit Nederland vertrekt, ,,dan zij dat zo”, vindt Terlouw. ,,Als de macht gaat berusten bij het kapitaal, dan is de democratie wezenlijk in gevaar.”
Akkoord
De coalitie bereikte gisteravond een akkoord over de begroting van 2019 en de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Die omstreden maatregel kost ruim een half miljard euro meer dan gepland. Nederlandse banken en energie-intensieve bedrijven draaien waarschijnlijk grotendeels op voor de opgelopen kosten voor de afschaffing ervan.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Terlouw noemt de maatregel in een reactie op Radio 1 ,,een raadselachtig besluit, op het laatste moment genomen”. Ook blijkt nu dat veel mensen tegen zijn en dat het duurder wordt dan aangenomen, aldus de voormalig D66-leider. ,,Het wordt zo evident niet gedragen door de bevolking.”
Vestigingsklimaat
Minister-president Mark Rutte heeft de maatregel altijd fanatiek verdedigd omdat die zou leiden tot een beter Nederlands vestigingsklimaat. Handhaving van de dividendbelasting zou voor grote bedrijven een reden kunnen zijn om hun hoofdkantoor niet in Nederland te vestigen of te verplaatsen naar het buitenland.
Volgens het Centraal Planbureau is er echter geen hard bewijs dat de maatregel effect heeft en komt de opbrengst ten goede aan buitenlandse overheden. Ook ambtenaren van Financiën uitten in memo’s aan de formerende partijen grote twijfels over het nut van de maatregel. Ook vele grote beursgenoteerde bedrijven en buitenlandse beleggers zien nauwelijks voordelen in de afschaffing van de dividendbelasting, bleek deze week uit een rondgang van het FD.
Terlouw stelt op Radio 1 ,,geen deining” te willen veroorzaken. Hij weet ook niet of zijn oproep navolging krijgt van D66-leden in de Eerste Kamer. Terlouw dacht dat de podcast pas over twee maanden zou worden uitgezonden. ,,En nu worden deze uitspraken van mij er al uit gepikt.”
Telegraaf 31.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting moet alsnog van tafel, vindt voormalig D66-leider Jan Terlouw. De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft donderdag juist afgesproken de omstreden maatregel door te zetten.
Terlouw wijst er in de podcast Betrouwbare Bronnen op dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders en de Tweede Kamer de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders wil behouden. „En dan gaat het toch gebeuren! Wat heeft dat nog met democratie te maken?”
De D66-coryfee begrijpt dat zijn partij gebonden is aan het regeerakkoord. Maar ’waarom kan het kabinet niet zeggen: het gaat niet door want jullie willen het niet?’, vraagt hij zich af.
Terlouw hoopt dat zo nodig zijn partijgenoten in de Eerste Kamer, die de coalitieafspraken niet hebben ondertekend, een stokje voor het besluit steken.
Als dat betekent dat Unilever uit Nederland vertrekt, ’dan zij dat zo’, vindt Terlouw. „Als de macht gaat berusten bij het kapitaal, dan is de democratie wezenlijk in gevaar.”
NOS 31.08.2018 D66-coryfee Jan Terlouw hoopt dat de afschaffing van de dividendbelasting alsnog sneuvelt in de Eerste Kamer, nu duidelijk is hoeveel weerstand de maatregel oproept. “Als de macht gaat berusten bij het kapitaal, dan is de democratie wezenlijk in gevaar”, zegt hij in de podcast Betrouwbare Bronnen.
De oud-fractieleider en -vicepremier zegt dat een zeer ruime meerderheid van de Nederlanders de heffing op de winstuitkering aan de aandeelhouders wil behouden. En volgens hem gaat het plan het in de Tweede Kamer alleen maar halen omdat D66 en de ChristenUnie nu eenmaal hun handtekening onder het regeerakkoord hebben gezet. Hij wijst erop dat de leiders van die twee regeringspartijen herhaaldelijk hebben laten weten dat ze er eigenlijk niets in zien.
Democratie
Terlouw kan er niet bij dat de maatregel desondanks doorgaat. “Wat heeft dat nog met democratie te maken?”, vraagt hij zich af. Hij vindt dat het kabinet zou moeten zeggen: “Het gaat niet door, want jullie willen het niet”.
Terlouw hoopt dat het plan in de senaat sneuvelt. Er gaan geluiden dat een meerderheid daar nog niet zeker is. Dat betekent wel dat de senatoren in meerderheid tegen het hele Belastingplan moeten stemmen, dat minister Hoekstra op Prinsjesdag presenteert. In het Belastingplan zijn alle maatregelen met elkaar verknoopt en er staan ook lastenverlichtingen in.
NU 30.08.2018 De kabinetsbegroting voor 2019 is rond, heeft VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff donderdagavond bekendgemaakt na overleg tussen het kabinet en de leiders van de vier coalitiepartijen. ”We hoeven niet langer te vergaderen.”
Over de inhoud van het akkoord wilden de fractieleiders niets kwijt. ”Het CDA is heel blij met het resultaat”, zei fractieleider Sybrand Buma. Vrijdag moet de ministerraad een hamerslag op het akkoord geven.
Minister van Financiën Wopke Hoekstra Financiën zei tevreden te zijn. “Het is een heel mooi verhaal geworden. Het was een goed en constructief overleg.”
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie moesten het eens worden over de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Verder moesten ze het nog eens worden over de koopkrachtplaatjes.
”Mensen gaan er volgend jaar in koopkracht op vooruit en dat plaatje ziet er denk ik goed uit”, zei D66-leider Alexander Pechtold.
De afschaffing van de dividendbelasting is het lastigste onderwerp voor de coalitie. D66 en ChristenUnie zijn er niet blij mee. Ook in de samenleving is er weinig steun, blijkt uit peilingen.
De afschaffing van de dividendbelasting kost een half miljard meer dan gepland door de sterke economische groei. Een voorstel dat op tafel lag, was dat banken en bedrijven die veel energie gebruiken hiervan 200 miljoen euro moeten betalen. Verder zou de bankenbelasting verhoogd worden met 40 miljoen euro en 100 miljoen worden gebruikt van de opbrengst van de afschaffing van de renteaftrek op converteerbare obligaties.
Kabinet akkoord over begroting 2019
Winstbelasting grote bedrijven minder verlaagd dan gepland
Een ander voorstel dat werd besproken ging over de winstbelasting voor grote bedrijven. Die zou minder worden verlaagd dan gepland. Het zou nu 22 procent worden in plaats van 21 procent.
Het laatste coalitieoverleg tussen de vier fractieleiders en de top van het kabinet vond plaats op het ministerie van Financiën. Het kabinet sloot hiermee twee weken van coalitieonderhandelingen af over de begroting, die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd.
Voor de zomer werd de coalitie het al eens over de hoofdlijnen voor de begroting van 2019. Daardoor is er in totaal 1,2 miljard euro extra voor Defensie, politie, justitie, zorg en onderwijs. Een geplande bezuiniging op verpleeghuizen en instellingen voor gehandicapten is geschrapt.
NOS 30.08.2018 De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben een akkoord bereikt over de begroting van 2019. De coalitiepartijen maakten dat bekend na afloop van een laatste overleg, vanavond op het ministerie van Financiën.
Er zijn in ieder geval afspraken gemaakt over hoe de dividendbelasting kan worden afgeschaft. De partijen willen nog geen details bekendmaken over de plannen voor volgend jaar. Die worden op Prinsjesdag gepresenteerd, de derde dinsdag van september.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vertelde in Nieuwsuur dat de begroting rond is:
“Wij zijn tevreden, het is zeer goed voor het CDA”, zei CDA-leider Buma na afloop.
De partijen moeten nog verder praten over de koopkrachtplaatjes, maar het is al wel duidelijk dat de mensen er volgend jaar op vooruitgaan. “Dat plaatje ziet er denk ik goed uit”, zei D66-leider Pechtold.
Het kabinet gaat nu de puntjes op de i zetten, zei minister Hoekstra van Financiën na afloop. Hij is tevreden met het resultaat en de constructieve gesprekken die de coalitiepartijen hebben gevoerd. “Ik ben tevreden. Het is een heel mooi verhaal aan het worden.”
Gat in de begroting
De afgelopen twee weken hebben de coalitiepartijen intensief vergaderd over de begroting. Het grootste probleem was het gat van zo’n 600 miljoen extra vanwege de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Dit bedrag komt boven op de 1,4 miljard euro die de afschaffing al kost. Het kabinet wil deze maatregel om te zorgen dat Nederland aantrekkelijk is voor grote internationale bedrijven.
De coalitie moest extra geld zoeken op de begroting, en gedacht wordt aan het minder verlagen van het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting. In het regeerakkoord is afgesproken om het tarief van 25 naar 21 procent te verlagen. Dat wordt waarschijnlijk 22 procent.
AD 30.08.2018 De begroting voor 2019 is rond. Dat maakte VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vanavond bekend na overleg tussen het kabinet en de leiders van de vier coalitiepartijen.
Ze zijn het eens geworden over de financiering van de afschaffing van de dividendbelasting. Die omstreden maatregel kost ruim een half miljard euro meer dan gepland.
Nederlandse banken en energie-intensieve bedrijven draaien waarschijnlijk grotendeels op voor de opgelopen kosten voor de afschaffing van de dividendbelasting. Het gat van 500 miljoen euro wordt onder meer gedekt door verhoging van de bankenbelasting, afschaffing van de renteaftrek op converteerbare obligaties (zogeheten coco’s) en een verhoging van de energiebelasting voor grootindustriëlen.
Banken zouden daarnaast 40 miljoen extra bankenbelasting betalen. Met de afschaffing van de renteaftrek op coco’s, die banken gebruiken om hun buffers op te hogen, is in totaal een bedrag van 150 miljoen gemoeid: zeker 100 miljoen daarvan zou worden gebruikt om de dividendstrop te dempen. De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) zegt in een eerste reactie: ,,We kunnen ons niet voorstellen dat de inzet van het kabinet voor het vestigingsklimaat niet zou gelden voor de financiële instellingen.”
Daarnaast ligt nog altijd het plan voor om de winstbelasting (vpb) voor grotere bedrijven minder te verlagen dan gepland. In het regeerakkoord staat dat het vpb-tarief voor winsten boven 200.000 euro omlaag gaat van 25 naar 21 procent. Het aangepaste percentage zou volgens een ingewijde nu ‘rond de 22 procent’ gaan liggen. Voor winsten onder 200.000 gaat het (verlaagde) tarief wel zoals eerder afgesproken van 21 naar 16 procent.
Druk
De omstreden afschaffing van de dividendbelasting zette veel druk op het overleg, zeker nadat deze krant twee weken geleden wist te melden dat de afschaffing van de dividendbelasting zeker een half miljard euro meer kost dan de 1,4 miljard euro waarop was gerekend in het regeerakkoord. Nadat regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten om de rekening niet neer te leggen bij gezinnen zagen het midden- en kleinbedrijf (MKB) en boeren en tuinders verenigd in LTO de bui hangen. Zij zetten de hakken in het zand. ,,Draai dan die hele afschaffing maar terug’’ foeterde Marc Calon van het LTO. ,,Dat zullen we niet accepteren,’’ waarschuwde Leendert-Jan Visser van het MKB.
Ze vinden het onredelijk dat kleinere Nederlandse ondernemers moeten opdraaien voor de financiering van een belastingmaatregel die ten goede komt aan het grote buitenlandse bedrijfsleven. Het kabinet lijkt hen nu tegemoet te willen komen door banken en de grootindustrie de rekening te presenteren.
Lastig
Tot de afschaffing van de fiscale aftrekbaarheid van rente op coco’s besloot het kabinet overigens voor de zomer al. Wat er met de opbrengst van 150 miljoen per jaar zou gebeuren moest in augustus besloten worden. Het kabinet kiest er nu dus mogelijk voor twee derde te gebruiken om de dividendstrop te dekken.
De coalitiepartners ChristenUnie en D66 hebben grote moeite met de afschaffing van de dividendbelasting, in het CDA zijn politiek leider Sybrand Buma en senator Marnix van Rij de enigen die het voornemen hartstochtelijk verdedigen. Buiten VVD-premier Mark Rutte zijn er bovendien weinig liberalen die een lans breken voor de maatregel. Volgens Rutte is die echter noodzakelijk om ervoor te zorgen dat Nederland aantrekkelijk blijft als vestigingsland voor multinationals. Critici betwijfelen daarentegen of afschaffing effectief zal zijn.
Koopkracht
Het kabinet en de leiders van de vier coalitiepartijen moesten het ook nog eens worden over de koopkrachtplaatjes. ,,Mensen gaan er volgend jaar in koopkracht op vooruit en dat plaatje ziet er denk ik goed uit”, zei D66-leider Alexander Pechtold na afloop van het overleg.
Het laatste coalitieoverleg vond plaats op het ministerie van Financiën. Het kabinet sloot hiermee twee weken van onderhandelingen af over de begroting, die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd.
NOS 30.08.2018 Het afschaffen van de dividendbelasting wordt breed gedragen, maar voorstanders komen nauwelijks aan het woord in de media, stelt Unilever-topman Paul Polman. Hij reageert daarmee voor het eerst op de toenemende kritiek op het kabinetsbesluit.
Unilever besloot onlangs het hoofdkantoor te vestigen in Rotterdam. Het afschaffen van de dividendbelasting speelde daarbij een rol. Aandeelhouders bepalen eind oktober of de verhuizing doorgaat.
“Het is niet interessant voor de kranten, maar mondiaal is de tendens dat de dividendbelasting naar beneden gaat. In de krant is het leuker als een vliegtuig neerstort, dan wanneer het blijft vliegen. Mensen aanspreken die het een goede maatregel vinden is geen nieuws.”
Volgens Polman past het afschaffen van de dividendbelasting bij een goed investeringsklimaat:
Volgens Polman is het goed dat Nederland de maatregel doorvoert. “Het is een dubbele belasting, andere landen hebben het niet. Daardoor hebben sommige bedrijven ervoor gekozen naar die landen te gaan. Voor aandeelhouders die nu ergens geen belasting betalen en dat in de toekomst wel zouden moeten doen, is een land minder interessant.”
Polman deed zijn uitlatingen bij de aanbouw van een nieuw voedselresearchcentrum van Unilever bij Wageningen University. De bouw van het Foods Innovation Centre moet mei volgend jaar klaar zijn en kost 100 miljoen euro.
Het centrum onderstreept volgens Polman het belang van multinationals voor Nederland. “We werken samen met zo’n 4200 kleinere bedrijven in Nederland en jaarlijks investeert Unilever ongeveer 1 miljard euro in Nederland. Dat is natuurlijk veel meer dan je normaal zou doen als je een gewoon bedrijf zou zijn geweest”, aldus de Unilever-topman.
Rotterdam
Premier Rutte verdedigde de afschaffing door te zeggen dat Nederlandse multinationals nu aantrekkelijker zijn voor buitenlandse beleggers. Shell en Unilever lobbyden al jaren voor het afschaffen van de dividendbelasting. De maatregel was ook van invloed bij het besluit van Unilever om het hoofdkantoor te vestigen in Rotterdam en niet in Londen.
Vorige week werd echter bekend dat de afschaffing onder Britse beleggers helemaal geen issue is, zo verzekerde Rients Abma, directeur van de Nederlandse vereniging voor institutionele beleggers. Een week daarvoor werd duidelijk dat het afschaffen van de dividendbelasting mogelijk 600 miljoen euromeer kost dan eerder werd gedacht.
Het kabinet heeft overigens nog geen akkoord bereikt over de begroting voor volgend jaar. Het voornaamste punt van discussie is afschaffen van de dividendbelasting en het dekken daarvan.
NOS 30.08.2018 Het is zo goed als zeker dat het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting minder wordt verlaagd dan was afgesproken. Volgens het regeerakkoord gaat het tarief van 25 naar 21 procent. Het ziet ernaar uit dat de coalitie daar 22 procent van wil maken.
De maatregel is bedoeld om de extra kosten op te vangen die gepaard gaan met het afschaffen van de dividendbelasting.
Het overleg tussen de regeringspartijen is nog niet klaar, ook omdat de partijen nog meer maatregelen willen nemen. Daarover zijn ze het nog niet eens zijn.
Problemen
Vanochtend was er overleg over de begroting tussen de fractievoorzitters van de regeringspartijen en de top van het kabinet. Voor vanavond staat er weer zo’n bijeenkomst op het programma. Tussendoor was ook een ‘gewone’ begrotingsvergadering van het kabinet.
De hoofdrolspelers willen er weinig over kwijt. Op de vraag waarom de besprekingen zo lang duren antwoordde D66-leider Pechtold wel dat er “nogal wat wensen, vragen en ook problemen liggen”.
Minister Hoekstra van Financiën zei dat hij “realistisch en optimistisch” is over het verloop van de begrotingsgesprekken. “We lopen het proces netjes af.”
Begrotingsregels
Bij de begrotingsonderhandelingen blijft het schrappen van de dividendbelasting en dan vooral de dekking van die maatregel het belangrijkste discussiepunt.
Er is van veel kanten kritiek op het verdwijnen van deze belasting, een voorstel dat is afgesproken in het regeerakkoord. Twee weken geleden werd duidelijk dat de maatregel mogelijk 600 miljoen euro meer kost dan eerder werd gedacht.
Dat heeft te maken met de Haagse begrotingsregels: omdat de economie goed draait, wordt er meer dividendbelasting betaald, een ‘meevaller’. Maar de meevaller verdwijnt door het afschaffen van de dividendbelasting en de begrotingsregels schrijven voor dat dit moet worden gecompenseerd via een hogere belasting ergens anders.
De discussie spitst zich nu dus toe op wie voor de kosten moet opdraaien. Behalve over een minder grote verlaging van de vennootschapsbelasting wordt ook gepraat over afschaffing van de renteaftrek op ‘coco’s’ (bufferobligaties).
NU 30.08.2018 Er ligt bij het kabinet een oplossing op tafel om de tegenvaller rond de afschaffing van de dividendbelasting op te lossen. Vooral banken en bedrijven die veel energie gebruiken gaan ervoor opdraaien.
Dat bevestigen bronnen na berichtgeving van het AD. De fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie praten donderdagavond verder over de begroting van volgend jaar.
Naast de tegenvaller van de dividendbelasting is het koopkrachtplaatje het andere onderwerp waarover nog overeenstemming bereikt moet worden.
Door de sterke economie kost de afschaffing van de dividendbelasting een half miljard extra. Volgens het plan van de coalitie moeten bedrijven die veel energie gebruiken, zoals die in de chemische industrie, hiervan 200 miljoen euro opbrengen.
Hogere banken- en winstbelasting
Verder zou de bankenbelasting met 40 miljoen euro verhoogd worden en wordt 100 miljoen gebruikt van de opbrengst van de afschaffing van de renteaftrek op converteerbare obligaties.
Volgens het AD ligt er ook nog een plan op tafel om de winstbelasting voor grote bedrijven minder dan gepland te verlagen. In de huidige plannen zou de vennootschapsbelasting van 25 naar 21 procent verlaagd worden, maar dit zou nu ook rond de 22 procent worden.
Unilever nog steeds voor afschaffen dividendbelasting
Unilever-topman Paul Polman benadrukte donderdag opnieuw voor het afschaffen van de dividendbelasting te zijn. Het voedingsmiddelenconcern is een van de grote ondernemingen die hier al langere tijd voor gelobbyd heeft.
Polman zei tijdens een toespraak in Wageningen dat Unilever belangrijk voor de Nederlandse economie is en dat ook veel kleinere bedrijven hiervan profiteren. “Veel van die bedrijven zijn hier vertegenwoordigd. Het is de ruggengraat van de Nederlandse economie”, aldus de bestuurder.
Elsevier 29.08.2018 De verontwaardiging over de nadere afschaffing van de dividendbelasting is begrijpelijk en terecht, zeggen diverse vooraanstaande politici van de coalitiepartijen. Maar dat verandert de noodzaak niet, houden premier Mark Rutte (VVD) en andere coalitiepartijen vol. Opmerkelijk, nu ook bekend wordt dat veel grote bedrijven de voordelen van het plan niet zien.
‘De opwinding over de dividendbelasting is niet onterecht,’ zei minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier Kajsa Ollongren (D66) dinsdag bij Dit is de dag van NPO Radio 1. Onder meer omdat de maatregel duurder uitpakt dan verwacht – 2 miljard euro in plaats van 1,4 miljard dankzij de aantrekkende economie – zijn oppositiepartijen en veel burgers niet te spreken over de afschaffing. ‘Ik begrijp het sentiment,’ aldus Ollongren.
Volgens de D66-minister lijkt het afschaffen van de taks op een ‘cadeautje voor grote bedrijven die het niet per se moeilijk hebben,’ maar zal het besluit bedrijven in Nederland houden, waardoor het land ‘concurrerend’ blijft. Dat zou gunstig zijn voor de financiële positie van veel Nederlanders, meent het kabinet.
Veel beursgenoteerde bedrijven en beleggers betwijfelen nut afschaffing
Maar veel grote beursgenoteerde bedrijven en buitenlandse beleggers zien nauwelijks de voordelen van het plan, blijkt uit een rondgang van het Financieele Dagblad (FD) langs vooraanstaande AEX-bedrijven. Zo zeggen chipmachinefabrikant ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak dat de dividendtaks ‘geen rol speelt bij de afweging van hun plannen,’ terwijl ING Bank er geen mening over heeft en weinig met beleggers spreekt over het belastingplan. Ook Philips zegt er neutraal in te staan.
Deze week in Elsevier Weekblad
Wanneer gaat kabinet-Rutte III eens leveren?
Uit de reactie van grote beleggers blijkt eenzelfde beeld. Het Amerikaanse BlackRock, ’s werelds grootste vermogensbeheerder en tevens de grootste aandeelhouder van Shell Unilever, noemt het al dan niet afschaffen van de dividendbelasting tegenover het FD ‘geen belangrijke overweging’ bij beleggingsbeslissingen. Volgens de krant steunen alleen Shell, Unilever en AkzoNobel – die bij het kabinet- Rutte III lobbyden om de taks afgeschaft te krijgen – het plan.
Coalitie verdedigt plan tegen wil en dank: ‘Bizarre maatregel op zichzelf’
Toch piekeren de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er niet over om alsnog af te zien van het plan. Afgaande op de publieke verantwoording van de politici lijkt dat soms tegen wil en dank. ‘De afschaffing van de dividendbelasting is natuurlijk een bizarre maatregel op zichzelf. Belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders doet niemand voor zijn lol,’ zei Rutte vorige week al. Maar, benadrukte de premier, ‘ons land zou echt armer worden, echt banenverlies hebben als we dit soort maatregelen niet nemen’.
Ook de verdediging van D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold was weinig overtuigend: ‘Het blijkt dat de maatregel moeilijk uitlegbaar is, maar hij past in een groter plaatje.’ Vicepremier Hugo de Jonge (CDA) zei dat het lastig is om deze maatregel uit te leggen, ‘maar lastiger zou het zijn om te moeten uitleggen: deze bedrijven zijn verdwenen, on ourwatch, en we hebben niet gedaan wat we eraan konden doen’.
ChristenUnie is tegen, maar steunt plan omdat kabinet anders zou vallen
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers reageerde vrijdag in een openhartig relaas op Facebook dat hij veel boze en verontwaardigde berichten heeft gekregen over de afschaffing van de dividendbelasting. Zijn partij is tegen, schrijft Segers onomwonden. Maar het staat nu eenmaal in het Regeerakkoord, benadrukt hij: ‘Van dat akkoord moesten wij de nadelen enerzijds en de winst anderzijds óók wegen. Een akkoord waarbij wij de afschaffing van de dividendbelasting moesten slikken, terwijl de andere partijen soms weer moesten slikken bij de winstpunten van de ChristenUnie.’
Ik heb jullie mails van de afgelopen dagen over de afschaffing van de dividendbelasting goed gelezen. Ik heb jullie tweets met bezwaren langs zien komen. De artikelen met het advies om deze belasting niet af te schaffen zijn me zeker niet ontgaan. En nu besluitvorming over het nieuwe belastingplan gaande is, wil ik jullie een paar van mijn overwegingen meegeven.
Ik wil me ook verantwoorden. Ik ben namelijk niet een soort politieke CEO, maar een volksvertegenwoor…
Volgens Segers, die in zijn Facebook-bericht alle ‘winstpunten’ opnoemt die hij in het Regeerakkoord heeft weten te bereiken, zou het kabinet vallen als hij een halszaak maakt van het terugdraaien van de afschaffing van de dividendtaks. ‘En dan geldt dat mijn “ja”, ja” is, toen en nu. Een “ja” tegen een per saldo mooi Regeerakkoord, maar wel inclusief die beruchte meloen. Wat ik daarom niet wil doen, is mijn woord breken en deze coalitie – vanwege een vorig jaar voorgenomen besluit – beëindigen.’
Meeste Nederlanders tegen, ‘teleurgestelde VVD mist Oranjegevoel’
Anderhalve week geleden bleek uit een peiling van Maurice de Hond dat maar 16 procent van de Nederlanders de afschaffing steunt, maar toch denkt de VVD niet dat er veel ophef over het besluit zal ontstaan. ‘Volgend jaar heeft niemand het er meer over,’ citeerde De Telegraaf een (anonieme) minister van de partij. Die zou bovendien teleurgesteld zijn dat er in media ‘een Oranjegevoel’ zou ontbreken.
Ruim een maand geleden, in een interview in het zomernummer van Elsevier Weekblad, zei VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff dat kritiek op het afschaffen van de taks louter is bedoeld om premier Rutte te beschadigen. ‘Stampij. Stampij. Actie Beschadiging Lijsttrekker VVD.’
Het kabinet bezweert dat het de rekening voor de belastingverlaging voor buitenlandse aandeelhouders van grote bedrijven als Unilever en Shell niet bij de burger wil neerleggen. Op Prinsjesdag (dinsdag 18 september) presenteert de regering een nadere verantwoording van het plan.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NU 29.08.2018 Gezaghebbende buitenlandse bedrijven en beleggers zien amper voordelen aan het afschaffen van de dividendbelasting. Naast de bedrijven die eerder steun uitspraken, zoals Shell, Unilever en AkzoNobel, is er weinig animo voor het kabinetsvoorstel te vinden.
Dat blijkt woensdag uit een rondgang van het Financieele Dagblad (FD) onder de begunstigden van de omstreden maatregel.
Het voornemen van het kabinet stuit de laatste weken op steeds meer verzet. In eerste instantie zou het voorstel van het kabinet 1,4 miljard euro per jaar gaan kosten. Maar door de gunstige economie is het prijskaartje inmiddels gestegen naar 2 miljard euro.
Het FD sprak woordvoerders van buitenlandse beleggers en grote bedrijven als chipmachinemaker ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak. De bedrijven zeggen dat het wel of niet afschaffen van de dividendbelasting in Nederland geen invloed heeft op hun toekomstplannen.
Keuze tot beleggen hangt af van prestaties bedrijven
De keuze om te beleggen in Nederlandse bedrijven hangt vooral af van de prestaties en de vooruitzichten van de ondernemingen. Ook het Amerikaanse BlackRock, de grootste aandeelhouder van Shell en Unilever, zegt dat de dividendbelasting “geen belangrijke overweging is” bij grote beslissingen.
Voor Unilever heeft de voorgenomen afschaffing wel invloed. Dit bedrijf besloot eerder dit jaar zijn hoofdkantoor naar Nederland te verhuizen vanwege het kabinetsvoornemen om de dividendbelasting af te schaffen. Overigens moeten de aandeelhouders dit plan nog wel goedkeuren.
Rutte ‘voelt in zijn vezels’ dat zijn ‘bizarre plan’ goed is
Premier Mark Rutte wijst met de verdediging van zijn maatregel steeds naar buitenlandse bedrijven en beleggers die vanwege de dividendbelasting Nederland minder aantrekkelijk zouden vinden om zich te vestigen. Rutte heeft erkend dat het “een bizar plan is”, maar hij voelt “tot in zijn diepste vezels” dat het goed is voor de werkgelegenheid.
De oppositie mist de feitelijke onderbouwing van deze stelling en keert zich fel tegen de plannen. Ook de Rabobank stelt dat de werkgelegenheid niet gebaat is bij de afschaffing en de mkb-bedrijven vrezen dat zij de rekening mogen gaan betalen voor het plan.
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers waarschuwt dat het kabinet valt als de dividendbelasting niet wordt afgeschaft. Hij zei dit in een reactie op de toenemende kritiek van zijn achterban op het plan.
AD 29.08.20218 Grote beursgenoteerde bedrijven en buitenlandse beleggers zien nauwelijks voordelen in de afschaffing van de dividendbelasting. Uit een rondgang langs vooraanstaande AEX-bedrijven en grote, vooral Britse beleggers blijkt dat er onder deze begunstigden van de maatregel geen uitgesproken steun te vinden is voor het plan, meldt het FD.
Dat Shell, Unilever en AkzoNobel het voorstel steunen is volgens de krant bekend; zij hebben gelobbyd om de belasting afgeschaft te krijgen. Andere bedrijven en beleggers zien de noodzaak niet. Chipmachinemaker ASML, mediabedrijf Wolters Kluwer en tankopslagbedrijf Vopak zeggen dat de dividendtaks geen rol speelt bij de afweging van hun plannen. Philips zegt er neutraal in te staan.
Voor het Amerikaanse BlackRock, met een belegd vermogen van $ 6.317 miljard ’s werelds grootste vermogensbeheerder en tevens grootste aandeelhouder van Shell en Unilever, is dividendbelasting ,,geen belangrijke overweging” bij het nemen van beleggingsbeslissingen.
NU 29.08.2018 De SGP overweegt het kabinetsbesluit om de dividendbelasting af te schaffen niet te steunen. Daarmee zou de regering volkomen alleen komen te staan bij de verdediging van de maatregel, omdat de rest van de oppositie ook tegen is. Dat melden bronnen binnen de SGP aan NU.nl.
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie konden tijdens de Kamerdebatten over het onderwerp op steun van de SGP rekenen, maar de oppositiepartij wacht inmiddels tevergeefs op een gegronde onderbouwing.
“Het is een moeras geworden waar de partijen steeds dieper in zakken”, zegt een betrokkene over de politieke discussie.
Het enthousiasme binnen de SGP voor de maatregel was al niet groot en dat is er de laatste maanden alleen maar minder op geworden, zo klinkt de onvrede binnen de partij.
Het officiële partijstandpunt luidt dat er pas een besluit wordt genomen op Prinsjesdag als alle stukken voor het afschaffen van de dividendbelasting openbaar zijn.
“Wij schorten ons oordeel op tot we de daadwerkelijke beraadslagingen over dit onderwerp aan de orde hebben, later dit jaar”, zei SGP-leider Kees van der Staaij in een recent debat over de dividendtaks.
Maar binnen de partij vraagt men zich inmiddels af welke argumenten er nog boven kunnen komen drijven die verdere steun rechtvaardigt.
Kabinet heeft kleinst mogelijke meerderheid
De coalitie heeft de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede Kamer van 76 zetels. Maar een oproep van GroenLinks tijdens het debat over de regeringsverklaring van begin november vorig jaar om af te zien van het plan, werd toch verworpen door 79 Kamerleden. De driemansfractie van de SGP stemde met de regering mee.
Ook in de debatten die volgden, hoefde de coalitie niet te vrezen dat moties die de dividendmaatregel van tafel veegden, zouden stranden op slechts één zetel verschil omdat ze op de SGP’ers konden rekenen.
Met name premier Mark Rutte verdedigt de maatregel. Het is inmiddels geen geheim meer dat zijn partij, de VVD, met het voorstel op de proppen kwam tijdens de kabinetsformatie. De kosten werden aanvankelijk geraamd op 1,4 miljard euro per jaar, maar omdat de economie groeit, en dus ook de belastinginkomsten stijgen, loopt dat bedrag vermoedelijk op tot 2 miljard euro.
‘Laatste ontwikkelingen maken discussie alleen maar ingewikkelder’
Buitenlandse beleggers in Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen, de groep die hiervan zou profiteren, laten inmiddels doorschemeren dat de maatregel voor hen niet genomen had hoeven worden.
“De laatste ontwikkelingen maken de discussie alleen maar ingewikkelder”, aldus een anonieme SGP’er. “De coalitie moet met een oplossing komen.”
De regering beweert dat afschaffing van de dividendbelasting nodig is voor een beter vestigingsklimaat (en daarmee goed is voor de werkgelegenheid) en om Nederlandse bedrijven beter te beschermen tegen buitenlandse overnames. Maar feitelijke onderbouwing hiervoor ontbreekt.
Rutte heeft het inmiddels over ‘irritante maatregel’
Rutte heeft het inmiddels over een “irritante maatregel” en geeft toe niet in “absolute zekerheden te verkeren” of het plan inderdaad het gewenste effect zal hebben.
Het afschaffen van de dividendbelasting gaat pas in per 2020, maar wordt al opgenomen in de begroting voor volgend jaar. Het kabinet onderhandelt momenteel over die begroting en publiceert de stukken op Prinsjesdag (18 september).
NOS 29.08.2018 De kans bestaat dat de SGP het kabinetsplan voor afschaffing van de dividendbelasting niet gaat steunen. De partij vindt de maatregel zeer kostbaar en vraagt zich af of het doel – het behouden en aantrekken van internationale bedrijven – wel wordt gehaald. “We zullen duidelijk tot tien tellen voor we er ja tegen zeggen”, zegt een woordvoerder van de SGP.
Hij bevestigt berichtgeving op NU.nl dat de oppositiepartij overweegt tegen het omstreden plan te stemmen. De SGP helpt met enige regelmaat het kabinet aan een bredere steun en het kabinet-Rutte III kan dat wel gebruiken: de coalitie heeft met 76 zetels de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede Kamer. De andere oppositiepartijen hebben al gezegd dat ze het voorstel niet zullen steunen. Het afschaffen van de belasting kost mogelijk 2 miljard euro, 600 miljoen euro meer dan eerder werd gedacht.
Aarzelingen
De SGP was tot nu toe al niet enthousiast, maar zegt nu dat er “gaandeweg de tijd” steeds meer kritische vragen zijn gekomen. “We hebben echt aarzelingen”, zegt de woordvoerder van partijleider Van der Staaij. “Het gaat om enorme bedragen en de opbrengst is allerminst zeker.” De twijfel is ook gegroeid omdat sommige bedrijven zich ook openlijk afvragen of de maatregel wel werkt.
Een definitief standpunt neemt de SGP pas in na het politieke debat over het plan, dat op Prinsjesdag wordt gepresenteerd.
Het kabinet wil de maatregel, ondanks de groeiende kritiek, wel doorvoeren, zo hebben diverse bewindslieden en coalitiepartijen de afgelopen dagen gezegd.
We zullen duidelijk tot tien tellen tot we er ja tegen zeggen, aldus Woordvoerder van SGP-leider Van der Staaij.
De andere oppositiepartijen verzetten zich al maanden tegen de afschaffing van de dividendbelasting. Ze vinden dat het kabinet te veel doet voor de grote Nederlandse multinationals, zoals Shell en Unilever. Er is volgens hen ook geen wetenschappelijk bewijs dat de maatregel daadwerkelijk goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
AD 29.08.2018 Drie regeringspartijen willen de bezuinigingen op de publieke omroep voor het komende jaar verzachten. CDA, D66 en ChristenUnie zouden daarvoor eenmalig 30 miljoen euro willen uittrekken.
Daarmee zou de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) voor 2019 de helft minder hoeven te bezuinigen dan de 62 miljoen euro die nu nodig is voor een sluitende begroting. Betrokkenen benadrukken dat een definitief besluit nog niet is genomen. Het is een onderdeel van de begrotingsonderhandelingen die nu worden gevoerd. Op Prinsjesdag wordt duidelijk of de NPO minder hoeft te snijden dan zij gisteren aankondigde.
Het initiatief voor een eenmalige bijdrage komt van het CDA, melden bronnen, en krijgt steun van D66 en ChristenUnie. De drie zouden de NPO daarmee meer tijd willen geven om werk te maken van een toekomstbestendige publieke omroep.
Te laat
Daarvoor is het volgens de VVD, die ‘echt niet met een zak geld wil klaarstaan’, te laat. ,,We hebben al zo vaak gevraagd: wees transparant over de uitgaven, leg nou eens een toekomstplan neer, focus op de kerntaken en kijk welk materiaal je al op de plank hebt liggen”, zegt Kamerlid Dilan Yesilgöz.
Met steun van oppositiepartijen in de Tweede Kamer zou het voorstel toch een meerderheid kunnen krijgen.
NU 28.08.2018 Rabobank-econoom Nic Vrieselaar ziet het nut er niet van in dat de dividendbelasting per 2020 wordt afgeschaft. De werkgelegenheid is er volgens Vrieselaar in ieder geval niet bij gebaat. “Ik zou het niet doen”, zegt Vieselaar dinsdag tegenNPO Radio 1.
Vanuit het kabinet en de coalitiepartijen wordt de omstreden maatregel steeds verdedigd met het argument dat het goed is voor het internationale vestigingsklimaat en Nederlandse multinationals minder kwetsbaar worden voor buitenlandse overnames.
Maar de Rabobank-econoom denkt dat er betere manieren zijn om dat te bevorderen. Daarbij denkt Vieselaar aan lagere werkgeverslasten op arbeid.
“Goede Nederlandse werknemers worden dan ook voor buitenlandse bedrijven goedkoper. Daar hebben we de afschaffing van de dividendbelasting niet voor nodig.”
Rekening voor kabinet loopt steeds verder op
De rekening voor het kabinet loopt ook steeds verder op naarmate de economie verder aantrekt. Hogere groei betekent immers ook hogere belastinginkomsten.
Aanvankelijk werd er rekening mee gehouden dat de schatkist ieder jaar 1,4 miljard euro misloopt door de afschaffing van de dividendbelasting. Die rekening loopt waarschijnlijk op naar 2 miljard euro. Vrieselaar: “Daar hadden we andere leuke dingen van kunnen doen.”
Het is bekend dat met name buitenlandse overheden en buitenlandse beleggers in Nederlandse bedrijven profiteren van de maatregel.
Geen relatie dividendtaks en koopkracht
De Rabobank denkt overigens niet dat de koopkracht toeneemt als de 2 miljard euro aan gederfde inkomsten aan loonsverhoging wordt besteed.
Terwijl de Nederlandse economie afgelopen jaar met 2,9 procent groeide, stegen de cao-lonen met 1,4 procent. Net genoeg om boven de inflatie van 1,3 procent uit te komen, concludeerde de Rabobank maandag in een eigen studie.
De overheid volgt doorgaans de loonontwikkeling van de markt. Een relatie tussen het afschaffen van de dividendbelasting en de koopkracht is daarom niet aan te tonen, aldus Vrieselaar.
Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht voor volgend jaar een koopkrachtstijging voor bijna alle inkomensgroepen. Er zijn uiteraard veel verschillen als de cijfers beter worden bestudeerd. Het kabinet overlegt momenteel over de begroting voor volgend jaar en kijkt of zij wat aan het CPB-beeld willen veranderen.
Op Prinsjesdag worden de stukken voor 2019 bekendgemaakt.
NOS 28.08.2018 CDA, ChristenUnie en D66 willen de bezuinigingen voor de publieke omroep eenmalig verzachten. Bronnen melden aan de NOS dat de drie coalitiepartijen daarvoor eenmalig rond 30 miljoen euro willen uittrekken. Daarmee zou ongeveer de helft van het tekort bij de publieke omroep worden gecompenseerd.
Als de politiek niets doet, moet de NPO volgend jaar door tegenvallende reclame-inkomsten 62 miljoen euro bezuinigen. Vandaag maakte de NPO bekend hoe ze dat wil opvangen.
Frans Klein, directeur Video bij de NPO, geeft uitleg over de plannen:
Het extra bedrag van rond 30 miljoen zou eenmalig zijn zodat de omroep langer de tijd heeft om zichzelf “toekomstbestendig” te maken. De coalitiepartijen onderhandelen deze week nog over de begroting voor komend jaar, die ze op Prinsjesdag bekend maken.
Het extra geld is volgens betrokkenen nog geen gelopen race: de VVD voelt er weinig voor.
NOS 28.08.2018 Als Den Haag de aangekondigde bezuiniging van 62 miljoen euro doorzet, zal de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) niet bezuinigen op de journalistiek. Het NOS Journaal en Nieuwsuur worden bijvoorbeeld ontzien. Dat zei directeur Video Frans Klein bij de presentatie van de programmering voor het komend seizoen.
Toch komen er ingrijpende veranderingen bij een paar gezichtsbepalende journalistieke programma’s. Zo verdwijnt Brandpunt van de televisie en wordt het actualiteitenprogramma online voortgezet. Zembla, Andere Tijden en Tegenlicht verliezen een aanzienlijk deel van hun zendtijd.
De NPO hoopt nog steeds dat de bezuinigingen kunnen worden afgewend, maar heeft zich samen met de omroepen wel voorbereid op slecht nieuws op Prinsjesdag. Klein: “Welke keuzes we ook maken, ze zullen pijnlijk zijn en op ingrijpende wijze de programmering raken. Sommige tv-titels krijgen de vraag of ze voor minder kunnen worden gemaakt. Dat gaat dus ten koste van de kwaliteit.”
De vier pijlers van de publieke omroep – journalistiek, kinderprogrammering, drama en documentaires – zullen worden ontzien, maar het geld moet volgens Klein wel ergens vandaan komen.
“Dan komt de zomerprogrammering ter discussie. Met nieuwe zomerprogramma’s zoals M en het boekenprogramma Moby Dick van Matthijs van Nieuwkerk stoppen we. Ook verdwijnen er in de dag-tv programma’s voor ouderen. En we zullen over de hele linie kijken of de vooravond wat soberder kan en we kunnen op NPO 3 minder dagen volwaardig programmeren. Meer herhalingen en meer aankoop. De kwaliteit van de hele programmering komt dus verder onder druk, maar we gaan moedig voorwaarts.”
Lastig
Shula Rijxman, voorzitter van de raad van bestuur van de NPO, legt de nadruk op het vernieuwingsbeleid van de NPO. “Dat zijn soms lastige beslissingen, want mooie programma’s verdwijnen of zijn iets minder vaak te zien. Op die manier maken we plaats voor nieuwe journalistieke formats, ideeën en talent, om alle geledingen in de maatschappij een plek te geven.”
De NPO is op televisie marktleider met een bereik van 85 procent. Maar dat is volgens Rijxman geen reden om achterover te leunen. “Mooi niet. We blijven vernieuwen, ook om die overige 15 procent van Nederland beter te bereiken. Daarom komen we later in het seizoen met een pitch voor iedereen met een goed programma-idee.”
De positie van marktleider is geen reden om achterover te leunen. Mooi niet, aldus Shula Rijxman, NPO
Komend seizoen profileert NPO 1 zich nog meer als nationale zender met aandacht voor het Rembrandtjaar, de provinciale en Europese verkiezingen en de herdenking van D-Day.
NPO 2 ziet volgens Frans Klein zijn kijkers vergrijzen en de kijkcijfers dalen. “Dat vraagt om nieuwe vertelvormen en nieuwe generaties aanspreken.” De zender wordt nog meer de plek voor verdiepende journalistiek en verhalende documentaires.
Peuter- en kleuterkanalen Zapp en Zappelin blijven op NPO 3, samen met komedie, drama, satire en absurde humor. De zender blijft gelden als kweekvijver voor vernieuwende programma’s.
Dagboeken
De NPO presenteerde verder een selectie van de programma’s die komend seizoen te zien zijn, zoals het EO-programma Een klas vol ouders. Zestien volwassenen volgen daarin twee maanden lang de lessen van groep acht, en onderzoeken of er niet te veel van de kinderen wordt gevraagd.
Ook How To Be Gay, een serie waarin Margriet van der Linden onderzoekt hoe in andere landen wordt gedacht over homoseksualiteit, is vanaf dit najaar te zien. De NTR brengt Lief dagboek, waarin mensen voorlezen uit dagboeken die ze in hun puberteit schreven. En Omroep MAX kijkt in Door andere ogen naar de levens en carrières van spraakmakende personen uit de wereld van sport, politiek, cultuur en amusement.
In de Week tegen Pesten, half september, is de transmediale dramaserie Kappen nou te zien bij de KRO-NCRV. De serie volgt Jesse in zijn eerste week op een nieuwe school. Op Instagram is Jesse ook de hele dag te volgen en confronteert hij zijn volgers met zijn dilemma’s.
Klem en Loïs
Vanaf 13 september is het langverwachte tweede seizoen van Klem(BNN/VARA) te zien en in oktober begint de driedelige thrillerserie Loïs, gebaseerd op de boeken van Simone van der Vlugt. Hoofdpersoon is een rechercheur van de Alkmaarse politie.
Een compleet overzicht van de programmering voor komend seizoen staat op npo.nl/tvseizoen1819.
NOS 28.08.2018 De verwachte bezuinigingen op de Nederlandse Publieke Omroep zullen de journalistiek niet gaan raken, zegt Frans Klein, directeur Video bij de NPO. Maar toch zullen programma’s als Zembla, Tegenlicht en Andere Tijden minder afleveringen krijgen en verdwijnt onderzoeksprogramma Brandpunt van de televisie naar online.
“Het is een dubbele boodschap naar de programmamakers”, zegt Thomas Bruning van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). “Er moeten wel degelijk journalistieke programma’s zich proberen te redden met minder budget. Het is leuk om te zeggen dat er niet bezuinigd wordt op de journalistiek, maar uiteindelijk gaan de programmamakers dit wel voelen.”
Hans Laroes, hoofdredacteur Journalistiek bij KRO-NCRV, is blij met de uitspraken van Klein, mits ze waar zijn. “Ik zou nu zeggen: show me the money! Ik hoor graag dat hij dit zegt, maar ik wil wel zien dat het ook wordt waargemaakt. Laten we het dan samen doen.”
Online koers
Volgens de NPO zijn de veranderingen, bijvoorbeeld in bovengenoemde programma’s, geen gevolg van bezuinigingen maar een verschuiving naar online. Televisie is niet meer alles, de focus verlegt zich langzaam. “De verdeling wordt ongeveer 80/20, we blijven wel fors aan de kant van de lineaire netten”, vertelt Klein, eerst directeur Televisie, nu directeur NPO Video, tijdens de presentatie.
In deze video vertelt Klein over de plannen van de NPO:
Maar de verschuiving betekent wel dat sommige televisieprogramma’s verloren gaan of op een andere manier gemaakt gaan worden. “We gaan naar andere platforms. Onze oudere kijkersgroep is de belangrijkste, daar nemen we geen afstand van. Maar onze nieuwe doelgroepen zitten op online, dus moeten we op nieuwe manieren verhalen gaan maken”, zegt Gijs van Beuzekom, netmanager van NPO 2. Laroes is blij met de nieuwe online koers. “We zijn er helemaal klaar voor. KRO-NCRV is een experimentele omroep. Het is doodzonde dat Brandpunt+ verdwijnt, maar we willen graag een partner in innovatie zijn.”
Ook Stan van Engelen, hoofdredacteur Media VPRO, is teleurgesteld. “We staan als VPRO achter het streven van de NPO om ruimte te maken voor journalistieke vernieuwing en om nieuwe doelgroepen te bereiken. Daar werken we ook graag aan mee. Maar we vinden het uitermate jammer dat die ruimte moet komen uit een bezuiniging op VPRO Tegenlicht, een programma dat vernieuwing aan alle kanten omarmt.”
Daarom hoopt de VPRO nog altijd dat als de bezuinigingen minder hoog uitvallen er niet te hard ingegrepen wordt in het programma.
We staan tegenover elkaar in plaats van dat we samenwerken, aldus Hans Laroes.
In NPO Start, het voormalige Uitzending Gemist, wordt geïnvesteerd. Onder leiding van vier zogenoemde hoofdredacteuren, onder wie openwaterzwemmer Maarten van der Weijden, presentatoren Margriet van der Linden, Dionne Stax en Matthijs van Nieuwkerk, wordt ingezet op films, drama en series. Zij tippen hun favoriete programma’s aan kijkers van NPO Start.
De online koers is dan ook niet het probleem, zeggen Laroes en Bruning. Wel zijn de twee het met elkaar eens dat de samenwerking tussen omroep en publieke omroep beter moet worden. “We staan tegenover elkaar in plaats van dat we samenwerken”, zegt Laroes. “We proberen er niet samen uit te komen. We hebben de formele vergaderingen wel, maar het is niet het ideale systeem.” Volgens Bruning voelt de NPO zich niet verantwoordelijk voor de redacties. “De programmamakers zijn de dupe, want de publieke omroep wijst naar de omroep en andersom.”
Daarom is Bruning bang dat de ervaring en continuïteit van de journalistieke redacties door bezuinigingen toch verloren gaat, wat Klein ook zegt. “Dat er wordt geïnvesteerd in een nieuw platform wil niet zeggen dat de ‘oude’ redactie niet goed genoeg is. Waarom zou je de bestaande redacties niet gebruiken voor vernieuwing? Ik ben bang dat dit niet gaat gebeuren en dat er veel ontslagen gaan vallen.” Volgens Klein wordt bij de nieuwe verschuiving juist de onderzoeksjournalistiek versterkt. “Alleen gebeurt dit niet alleen op televisie. We versterken het juist integraal.”
Minder amusement?
Ook de amusementsprogramma’s op de zenders van de publieke omroep worden niet gekort, zegt Klein. “Dat wordt me steeds gevraagd: waarom niet bezuinigen op amusement? Maar amusement is 5 procent van ons budget. Daar is het budget al enorm op teruggegaan.” Daarnaast worden de kinderprogrammering, drama en documentaires gespaard.
De bezuinigingen, of de “dreigende bezuinigingen” zoals de NPO ze noemt, zullen wel te merken zijn in de zomerprogrammering en de programmering overdag. De kijker kan dan rekenen op meer herhalingen, minder dagtelevisie voor ouderen en meer aangekochte producties in het buitenland.
AD 27.08.2018 De koopkracht van werkende Nederlanders valt mogelijk minder hoog uit dan het kabinet verwacht. Daarvoor waarschuwen economen van de Rabobank in een vandaag verschenen rapport. Als er niet wordt ingegrepen, hoeven Nederlanders ‘niet op fraaie koopkrachtplaatjes te rekenen’ bij Prinsjesdag.
Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III, aldus Economen Rabobank.
De Nederlandse economie groeide het afgelopen jaar met 2,9 procent, maar de lonen slechts met 1,4 procent. Daarmee weten de cao-lonen maar net boven de inflatie van 1,3 procent te blijven. Dat is opmerkelijk, aangezien er meer werk is en de werkloosheid daalt. Problemen met het vinden van personeel zou de salarissen juist een flinke zet omhoog moeten geven.
‘Een domper voor werkend Nederland, maar ook voor kabinet Rutte-III: zonder loongroei is het nog maar de vraag hoe gunstig de koopkrachtplaatjes zullen zijn die het ‘de gewone, normale Nederlander’ met Prinsjesdag voorschotelt’, aldus het economisch bureau van de bank in het rapport, dat zich naar eigen zeggen daarom genoodzaakt voelt de discussie over de loonstijging aan te gaan.
Volgens de economen is onder meer de toegenomen automatisering en digitalisering verantwoordelijk voor het achterblijven van de lonen. Lonen voor bijvoorbeeld productie- en administratief werk staan door die technische ontwikkelingen onder druk.
Daarnaast is er weliswaar werk genoeg op dit moment, maar wordt dat in toenemende mate ingevuld door de buitenlandse beroepsbevolking. Zo kunnen bedrijven bepaalde productieprocessen verplaatsen naar lagelonenlanden. Ook verhuizen meer mensen binnen de Europese Unie, zoals Spanjaarden en Grieken, naar Nederland voor werk. Daardoor hebben ondernemers meer keuze bij het aannemen van personeel.
Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, aldus Economen Rabobank.
Het kabinet zou dan ook maatregelen moeten treffen om de nettolonen te laten stijgen, stellen de economen. Een verlaging van de belasting op arbeid zou daarbij voor de hand liggen, omdat het daarmee voor werkgevers goedkoper wordt om loonsverhogingen door te voeren. Werknemers houden daarnaast per extra euro meer over.
‘Opvallend genoeg heeft het kabinet juist die route grotendeels voor zichzelf versperd’, schrijven de economen, die onafhankelijk van de bankbelangen opereren. Van de lastenverlichting van zes miljard euro door de vereenvoudiging van het belastingstelsel, blijft volgens de Rabobank na 2021 structureel slechts 600 miljoen euro over. ‘Werkende Nederlanders komende jaren laten meedelen in de economische groei vergt dus een stap verder van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.’
Die stap verder kan bestaan uit het inzetten op vaste banen, menen de economen. Werknemers met een vast contract hebben een sterkere onderhandelingspositie. Ze kunnen daardoor makkelijker loonsverhogingen afdwingen. Nu kiezen ondernemers nog vaak voor zzp’ers, omdat die bij een gelijk nettosalaris vaak goedkoper zijn.
Verbeteren
Het kabinet maakt tijdens Prinsjesdag (18 september) de begroting voor volgend jaar bekend. De besprekingen over de plannen zijn vorige week begonnen in het Catshuis in Den Haag.
Premier Mark Rutte zei vorige week dat iedereen in de portemonnee moet gaan voelen dat het beter gaat met Nederland. Hij verwees daarbij naar recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
AD 27.08.2018 Om te voorkomen dat het kabinet de afschaffing van de dividendbelasting even doordrukt haalt de oppositie alles uit de kast. Het politieke verleden van minister van Financiën Wopke Hoekstra komt daarbij handig van pas.
In zijn tijd als Eerste Kamerlid van het CDA diende Wopke Hoekstra slechts drie moties in en uitgerekend één daarvan brengt hem nu in verlegenheid. In 2015 gaf hij het kabinet een standje: of het in het vervolg niet meer wetsvoorstellen gebundeld naar het parlement wilde sturen die eigenlijk niets met elkaar te maken hebben. De Eerste Kamer kan immers alleen maar voor of tegen zo’n pakket stemmen en vooral in het geval van het jaarlijkse Belastingplan heeft een tegenstem vergaande gevolgen. En toch is dat nu precies wat er met de afschaffing van de dividendbelasting opnieuw dreigt te gebeuren. ,,De Eerste Kamer wordt klemgezet op een manier waar Hoekstra zich als senator nog fel tegen verzette”, hoont 50Plus-Kamerlid Martin van Rooijen.
Gefrustreerd
Dat zat zo: Hoekstra was destijds gefrustreerd omdat hij zich als financieel woordvoerder in het pak genaaid voelde: het kabinet-Rutte 2 had het gewaagd een omstreden voorstel tot aanpassing van box 3 in de inkomstenbelasting (die betrekking heeft op het vermogen) tot onderdeel van het jaarlijkse Belastingplan te maken. De Eerste Kamer werd daarmee de mogelijkheid onthouden om tegen dit specifieke plan te stemmen – dat bovendien pas een jaar later in zou gaan – zonder tegelijkertijd het hele Belastingplan te verwerpen en daarmee hardwerkend Nederland 5 miljard euro aan lastenverlichting door de neus te boren. De CDA-fractie stemde morrend in.
Uitgerekend nu Hoekstra zelf op Financiën de scepter zwaait dreigt herhaling van deze truc. PvdA-leider Lodewijk Asscher riep het kabinet voor de zomer nog vergeefs op om de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting in een apart wetsvoorstel te gieten en niet in het Belastingplan te stoppen. Daarnaast zou het kabinet het effect van de maatregel vooraf moeten onderzoeken. De vier regeringspartijen stemden echter tegen deze suggestie.
Kabaal maken
50PLUS-Kamerlid Martin van Rooijen geeft echter niet op. Dinsdag 4 september, de eerste Kamerdag na het zomerreces, zal hij het kabinet opnieuw vragen de afschaffing van de dividendbelasting apart te behandelen. ,,Ik ga daar enorm kabaal over maken”, waarschuwt hij.
Dat is Van Rooijen wel toevertrouwd. Vorig jaar zorgde hij er met de nodige herrie voor dat de omstreden afschaffing van de wet-Hillen – door 50PLUS behendig tot ‘aflosboete’ omgedoopt – uiteindelijk in een apart wetsvoorstel werd gegoten. Door tijdens het debat urenlang te spreken probeerde Van Rooijen de wetsbehandeling vervolgens te traineren. Zonder resultaat overigens: de wet-Hillen is gewoon afgeschaft.
De kans lijkt klein dat het kabinet naar de oppositie zal luisteren: de regering heeft steeds benadrukt dat de afschaffing van de dividendbelasting als onderdeel gezien moet worden van samenhangend pakket aan maatregelen waar niet zomaar een onderdeel uit gehaald kan worden. Het zou nog wel kunnen dat de oppositie iets tegemoetgekomen wordt door aparte belastingplannen voor burgers en bedrijven te maken. Maar daar neemt Van Rooijen in ieder geval geen genoegen mee. ,,Dan wordt de afschaffing van de dividendbelasting alsnog gekoppeld aan de verlaging van de vennootschapsbelasting. Er is geen VVD’er of CDA’er in de Eerste Kamer die tegen belastingverlaging voor bedrijven zal durven stemmen.”
NOS 24.08.2018 Als de ChristenUnie zich nu tegen het besluit keert om de dividendbelasting af te schaffen valt het kabinet. Dat zegt partijleider Segers in een uitgebreide toelichting op Facebook. Hij benadrukt dat de partij in het regeerakkoord veel zaken binnengesleept heeft maar dat er ook concessies gedaan moesten worden.
Een deel van de achterban van de ChristenUnie wil dat de regeringspartij alsnog een stokje steekt voor de voorgenomen afschaffing van de heffing. Segers begrijpt de bezwaren maar schrijft dat er vorig jaar al een afweging is gemaakt.
Het geheel wegen
Veel ChristenUnie-leden wijzen er nu ook op dat de schatkist honderden miljoenen meer blijkt mis te lopen dan verwacht. Bovendien blijken zelfs de buitenlandse investeerders die het kabinet hoopte te charmeren, niet erg onder de indruk van de maatregel, ontdekte de NOS.
Maar Segers heeft “het geheel van het regeerakkoord moeten wegen”, schrijft hij op Facebook. Hij begrijpt de kritiek, maar “andersom hoop ik ook dat jullie begrijpen dat we rond de dividendbelasting nu voor dezelfde keus staan als vorig jaar: wel of geen kabinet”.
NU 24.08.2018 Als de dividendbelasting toch blijft, dan betekent dat het einde van het kabinet. Dat stelt ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers vrijdag.
Daarom kan de ChristenUnie niet tegemoetkomen aan morrende leden, die willen dat de regeringspartij alsnog een stokje steekt voor de voorgenomen afschaffing van de heffing. Ook al is hij eigenlijk op de maatregel tegen.
Veel ChristenUnie-leden voelden al niets voor de afschaffing van de belasting, maar wijzen er nu ook op dat de schatkist honderden miljoenen meer blijkt mis te lopen dan verwacht. Bovendien blijken zelfs de buitenlandse investeerders die het kabinet hoopte te charmeren, niet erg onder de indruk van de maatregel.
Maar Segers heeft “het geheel van het regeerakkoord moeten wegen”, schrijft hij aan zijn achterban. Hij “begrijpt” de kritiek, maar “andersom hoop ik ook dat jullie begrijpen dat we rond de dividendbelasting nu voor dezelfde keus staan als vorig jaar: wel of geen kabinet”.
De ChristenUnie-voorman wil de regeringscoalitie niet op het spel zetten, omdat hij dan ook “de winst die we behaald hebben” opgeeft.
VVD houdt vast aan maatregel
De afschaffing van de belasting op de winstuitkering aan aandeelhouders is de meest omstreden maatregel van het kabinet. De VVD houdt er echter aan vast, en de grootste regeringspartij krijgt bijval van het CDA. Coalitiegenoten D66 en CU maakten van meet af aan geen geheim van hun tegenzin.
Tegenstanders van de afschaffing hebben daarom hun hoop op hen gevestigd om het besluit van tafel te krijgen. Ze wijzen erop dat de maatregel kostbaarder uitpakt en minder enthousiasme losmaakt dan gedacht, waardoor de partijen onder hun handtekening uit zouden kunnen.
Rutte noemt afschaffing ‘bizarre maatregel’
Premier Mark Rutte noemde het afschaffen van de dividendbelasting eerder deze week een “bizarre maatregel”. In de meerdere debatten die inmiddels over de maatregel zijn gevoerd, stond Rutte altijd achter het besluit.
Hij benadrukte keer op keer dat het een onderdeel is van een breder pakket aan maatregelen om het vestigingsklimaat te verbeteren. Hij voelde “tot in zijn diepste vezels” dat het goed zou zijn voor de werkgelegenheid, maar vooral de oppositiepartijen missen de feitelijke onderbouwing voor die bewering.
AD 24.08.2018 Als de dividendbelasting toch blijft, dan betekent dat het einde van het kabinet. Dat zegt ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers.
De ChristenUnie kan daarom niet tegemoetkomen aan morrende leden, die willen dat de regeringspartij alsnog een stokje steekt voor de voorgenomen afschaffing van de heffing, stelt Segers. De ChristenUnie-voorman wil de regeringscoalitie niet op het spel zetten, omdat hij dan ook ‘de winst die we behaald hebben’ opgeeft.
Segers is eigenlijk op de maatregel tegen, maar heeft ‘het geheel van het regeerakkoord moeten wegen’, schrijft hij aan zijn achterban. Hij ‘begrijpt’ de kritiek, maar ,,andersom hoop ik ook dat jullie begrijpen dat we rond de dividendbelasting nu voor dezelfde keus staan als vorig jaar: wel of geen kabinet”.
Niet onder indruk
Veel ChristenUnie-leden voelden al niets voor de afschaffing van de belasting, maar wijzen er nu ook op dat de schatkist honderden miljoenen meer blijkt mis te lopen dan verwacht. Bovendien blijken zelfs de buitenlandse investeerders die het kabinet hoopte te charmeren, niet erg onder de indruk van de maatregel.
De afschaffing van de belasting op de winstuitkering aan aandeelhouders is de meest omstreden maatregel van het kabinet. De VVD houdt er echter aan vast, en de grootste regeringspartij krijgt wat bijval van het CDA. Coalitiegenoten D66 en CU maakten van meet af aan geen geheim van hun tegenzin.
Tegenstanders van de afschaffing hebben daarom hun hoop op hen gevestigd om het besluit van tafel te krijgen. Ze wijzen erop dat de maatregel kostbaarder uitpakt en minder enthousiasme losmaakt dan gedacht, waardoor de partijen onder hun handtekening uit zouden kunnen.
AD 24.08.2018 Speciaalzaken in groente en fruit, bloemen en planten, vis en etenswaren en drank worden de dupe van de geplande afschaffing van de dividendbelasting, stellen vier belangenverenigingen. Zij betalen naar eigen zeggen de rekening van circa 2 miljard.
,,Door deze maatregel gaat in ieder geval de btw op primaire levensbehoeften van zes naar negen procent”. Veel van de spullen die die winkels verkopen vallen onder dat lage btw-tarief.
Duurdere boodschappen
De Centrale Vereniging voor Ambulante Handel (CVAH), AGF Detailhandel Nederland (ADN), Vereniging Bloemist Winkeliers (VBW) en de Vereniging van Nederlandse Visspecialisten (VNV) verwachten dat consumenten minder uitgeven bij kleine winkeliers. De klanten moeten immers meer gaan betalen voor hun boodschappen.
De organisaties wijzen erop dat slechts enkele grote bedrijven met buitenlandse investeerders profiteren.
Gezonde producten
Bovendien staat de maatregel haaks op het stimuleren van gezonde voeding. Gezonde producten worden namelijk extra belast.
De belangenverenigingen sloegen de handen ineen na een onderzoek van de Vereniging Bloemist Winkeliers. Daaruit bleek dat de omzet van bloemisten met ruim 6 procent daalt als gevolg van de btw-verhoging. Ook zouden er 415 banen op de tocht staan en komt 15 procent van de bloemisten in de problemen.
In landen als Spanje en Frankrijk waren btw-verhogingen ook slecht voor de verkoop van bloemen en planten.
Landbouw en MKB
Werkgevers in de landbouw en het MKB waarschuwden het kabinet eergisteren al dat zij niet willen opdraaien voor de extra 600 miljoen die het afschaffen van de dividendbelasting kost. ,,Dat zullen we niet accepteren’’, zegt directeur Leendert Visser van MKB-Nederland. ,,Draai die hele afschaffing maar terug!’’ stelt Marc Calon, voorman van Land en Tuinbouworganisatie (LTO) Nederland.
Het kabinet begon woensdag met de besprekingen over de Miljoenennota voor volgend jaar. Gevoelig politiek onderwerp in de coalitie is het afschaffen van de dividendbelasting. Die zou aanvankelijk 1,4 miljard euro kosten, maar vorige week berichtte deze krant dat door stijgende winstuitkeringen aan aandeelhouders het prijskaartje is opgelopen tot 2 miljard euro.
AD 24.08.2018 Nederlandse bedrijven moeten de portemonnee trekken om de hogere kosten van de afschaffing van de dividendbelasting te betalen. Het kabinet is het daarover eens geworden, melden bronnen rond het Binnenhof.
Over de manier waarop het gat van mogelijk 500 miljoen euro of meer gedekt moet worden, wordt waarschijnlijk dinsdag of woensdag besloten.
Eerder gingen de regeringspartijen ervan uit dat afschaffing van de dividendbelasting 1,4 miljard euro zou kosten. Inmiddels is het prijskaartje opgelopen tot ten minste 1,9 miljard. Een van de maatregelen die volgens ingewijden nadrukkelijk op tafel ligt om het gat te dekken is de winstbelasting (vpb) minder te verlagen dan in het regeerakkoord is afgesproken. Kleine ondernemers zouden gespaard kunnen worden door alleen te sleutelen aan het toptarief voor winsten boven de 200.000 euro, dat volgens het regeerakkoord zou dalen van 25 naar 21 procent. Het lagere tarief daalt dan wel gewoon van 20 naar 16 procent. Daarnaast is verhoging van zogeheten groene belastingen ook een optie die verder wordt uitgewerkt.
Vestigingsklimaat
Definitief afgevallen is het invoeren van een belasting voor bedrijven die zowel in Nederland als in een ander land zijn gevestigd. Dit zijn de bedrijven waarvan de aandeelhouders het meest gebrand zijn op afschaffing van de dividendbelasting en die, als de belasting in stand zou blijven, bedrijven ertoe zouden kunnen bewegen om Nederland als vestigingsland de rug toe te keren. Zo’n specifieke belasting zal waarschijnlijk echter geen standhouden bij de rechter, is de inschatting van het kabinet.
De afschaffing van de dividendbelasting is vooral een wens van de VVD, ook al stond de maatregel niet in het liberale verkiezingsprogramma. Het CDA is verdeeld, D66 en ChristenUnie zijn ronduit tegen, maar zullen de maatregel steunen, omdat die nou eenmaal is afgesproken. Wel eisten de coalitiepartners dat de dekking van de dividendstrop niet door gewone Nederlanders opgehoest zou moeten worden. Daarin hebben zij hun zin gekregen.
NOS 23.08.2018 Voor grote Britse beleggers in Nederlandse fondsen is de dividendbelasting helemaal geen issue. Dat zegt de directeur van de Nederlandse vereniging voor institutionele beleggers Eumedion, Rients Abma.
Premier Rutte verdedigt de afschaffing van de dividendbelasting door te zeggen dat de maatregel Nederlandse multinationals aantrekkelijker maakt voor buitenlandse beleggers. Dat zou cruciaal zijn voor het Nederlandse vestigingsklimaat.
“Ik heb geen enkele grote buitenlandse belegger gehoord over de dividendbelasting”, zegt Abma. “Niet in de aanloop naar het besluit, maar ook niet daarna. Het speelt gewoon niet.” Volgens Abma vinden buitenlandse investeerders het kabinetsvoorstel om de Nederlandse bedrijven extra bescherming te geven tegen vijandige overnames veel vervelender dan de dividendbelasting.
Britten kunnen dividendbelasting niet verrekenen
Bedrijven betalen 15 procent belasting over het dividend dat zij uitkeren aan hun aandeelhouders. Nederlandse beleggers kunnen het bedrag dat ze zo mislopen, verrekenen met hun aanslag en sommige buitenlandse beleggers kunnen dat in eigen land ook. Maar dat geldt niet voor Britse aandeelhouders. Als de dividendbelasting niet wordt afgeschaft, zullen beleggers in het huidige Britse deel van Unilever (Unilever PLC) na verhuizing van Unilever naar Rotterdam geconfronteerd worden met de Nederlandse dividendbelasting.
Adriaan de Mol van Otterloo, partner van de Britse vermogensbeheerder Intrinsic Value Investors, bevestigt dat Britse beleggers geen problemen hebben met de Nederlandse dividendbelasting. Hij was een van de activistische aandeelhouders bij de overnamestrijd bij Akzo Nobel.
Peanuts
“Een aantal maanden terug deed ik een rondje langs de velden en geen van mijn internationale collega’s noemde ooit de dividendbelasting als overweging bij beleggen in Nederland. Natuurlijk vindt niemand het leuk belasting te betalen, maar de bedragen waarover wij praten zijn peanuts in de portefeuillecontext en zijn irrelevant voor een beleggingsbeslissing”, schrijft hij in een ingezonden stuk in het FD.
De Mol van Otterloo vindt het vervelend dat buitenlandse beleggers in de discussie in Nederland de zwartepiet krijgen toegeschoven. “We betalen hier belasting bij de aan- en verkoop van aandelen. Dat is meer dan we in Nederland kwijt zijn aan dividendbelasting. Die belasting is voor ons dus geen enkel probleem.”
Hoe zit het ook alweer met de dividendbelasting en de kabinetsplannen? We leggen het uit in 37 seconden:
Uit de notities over de dividendbelasting die minister Wiebes dit voorjaar naar buiten bracht, blijkt dat Shell en Unilever hebben gelobbyd voor het afschaffen van de dividendbelasting. In die documenten werd afschaffing doorslaggevend genoemd bij het besluit van Unilever om het hoofdkantoor niet in Londen maar in Rotterdam te vestigen.
Eind oktober stemmen de aandeelhouders van Unilever, in twee buitengewone aandeelhoudersvergaderingen in Rotterdam én Londen, over de verplaatsing van het hoofdkantoor. Om goedkeuring te krijgen voor de verhuizing is een meerderheid van 75 procent van de stemmen nodig in de Londense aandeelhoudersvergadering.
Pijnlijk
Het zou voor premier Rutte pijnlijk zijn als de verhuizing naar Rotterdam niet doorgaat. Afschaffen van de belasting scheelt de schatkist volgens de laatste berichten een kleine 2 miljard euro per jaar.
Het gevoel onder Britse beleggers is dat hun rechten in Nederland minder zijn gewaarborgd dan in het Verenigd Koninkrijk, zeker nu het kabinet extra bescherming voor Nederlandse beursondernemingen in het vooruitzicht heeft gesteld, zegt Abma.
Het is dus geen gelopen race. Bij de stemming afgelopen mei over het omstreden beloningsbeleid voor de top van Unilever, stemde maar 69,8 procent van de Britse aandeelhouders voor.
Een woordvoerder van Unilever zegt in een reactie dat het bedrijf continu in gesprek is met zijn aandeelhouders. “Zij zien ook dat dit voorstel de beste manier is om op de lange termijn waarde toe te voegen voor Unilever. We wachten de uitkomst van de bijzondere aandeelhoudersvergaderingen op 25 en 26 oktober met vertrouwen af.”
NOS 23.08.2018 De Tweede Kamerfracties van D66 en ChristenUnie zullen het schrappen van de dividendbelasting in het debat na Prinsjesdag steunen. De maatregel staat nu eenmaal in het regeerakkoord en afspraak is afspraak, vinden ze.
“Ik heb mijn handtekening onder het coalitieakkoord gezet en ik houd mijn woord”, zegt ChristenUnie-leider Segers. “Het is een groot compromis dat je hebt gesloten.”
Pechtold van D66 laat zich in soortgelijke bewoordingen uit. “Het staat nu eenmaal in het regeerakkoord” en dus zal hij het bij de Algemene Politieke Beschouwingen zijn steun uitspreken. Hij voegt er wel aan toe dat het kabinet veel beter moet uitleggen waarom het afschaffen van de heffing een goed idee is. “We moeten mensen laten zien dat iedereen hierdoor meer koopkracht krijgt.”
Duurder
Vanmorgen praat het kabinet met de vier fractievoorzitters van de regeringspartijen over de begroting die het kabinet op Prinsjesdag wil presenteren.
Het afschaffen van de dividendbelasting is omstreden. Vorige week bleek dat dit zeker 500 miljoen duurder uitpakt dan eerder werd gedacht.
Het kabinet zei eerder al dat de hogere kosten geen aanleiding zijn om de maatregel, die tegen het zere been van de oppositie is, te laten varen.
AD 22.08.2018 Werkgevers in de landbouw en het MKB waarschuwen het kabinet dat zij niet willen opdraaien voor de extra 600 miljoen die het afschaffen van de dividendbelasting kost. ,,Dat zullen we niet accepteren’’, zegt directeur Leendert Visser van MKB-Nederland. ,,Draai die hele afschaffing maar terug!’’ stelt Marc Calon, voorman van Land en Tuinbouworganisatie (LTO) Nederland.
Vandaag begint het kabinet aan besprekingen over de Miljoenennota voor volgend jaar. Gevoelig politiek onderwerp in de coalitie is het afschaffen van de dividendbelasting. Die zou aanvankelijk 1,4 miljard euro kosten, maar vorige week berichtte deze krant dat door stijgende winstuitkeringen aan aandeelhouders het prijskaartje is opgelopen tot 2 miljard euro.
Haagse ingewijden melden dat het midden- en kleinbedrijf zal moeten meebetalen om het verschil van 600 miljoen euro te kunnen overbruggen. Maar Leendert Visser van MKB-Nederland gaat er vanuit dat de financiering van de afschaffing wordt gezocht bij de grote concerns. ,,Daar houden we aan vast. Als het anders is, zullen we dat niet accepteren.’’ Visser wil verder dat de ondernemersbelasting omlaag gaat.
Multinationals
De kleine ondernemers brengen veel meer geld in het laatje dan die grote bedrijven, aldus Marc Calon.
Calon (LTO) windt zich op: ,,Het kabinet is vooral gefocust op de multinationals. Maar kijk nou eens macro-economisch! Het MKB, de boeren, de kleine ondernemers, dat zijn er honderdduizenden. Die brengen veel meer geld in het laatje dan die grote bedrijven. De kleine middenstanders worden zwaar onderschat.’’
Volgens Calon is de afschaffing van de dividendbelasting een prestige-object van minister-president Rutte. ,,Het is goed voor het imago van Nederland. Maar wat levert een hoofdkantoor op aan werkgelegenheid? Een paar honderd man!’’
Om zoveel geld voor ‘een draak van een maatregel’ weg te leggen, is ‘belachelijk’, meent Calon. ,,Enkele miljarden gaan naar buitenlandse aandeelhouders, dat is een bom duiten zeg!’’ Hij weigert mee te denken over de financiering van de dekking van de 600 miljoen extra die afschaffing kost. ,,Draai het maar terug’’, vindt Calon. ,,Dat levert twee miljard op. Dan hoeft de btw niet met 3 procent omhoog en kan er meer lastenverlichting voor bedrijven komen.’’
Onderkant
Vorig jaar steunde LTO nog de gezamenlijke verklaring van VNO/NCW die de afschaffing van de dividendbelasting omarmde. Calon: ,,We hebben ons toen gedeisd gehouden. We komen nu in de fase van: hoe vertel ik het mijn moeder.’’
Volgens de LTO’er is dat niet alleen maar goed voor de ondernemers, maar ook voor de mensen aan de onderkant van de samenleving. ,,Die kunnen straks weer niet rondkomen door de btw-verhoging.’’
Mocht de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bij het afschaffen van de dividendbelasting blijven, dan hoopt Calon nog op een laatste reddingsboei. ,,Ik moet het nog door de Eerste Kamer zien komen.’’ De animo bij de Nederlandse bevolking voor afschaffing is gezakt naar 15 procent, zo bleek afgelopen weekeinde uit een peiling.
NU 22.08.2018 Mkb-bedrijven en land- en tuinbouworganisaties vrezen op te draaien voor het bedrag dat de Staat zal mislopen door de afschaffing van de dividendbelasting. De werkgevers in die branches bijten alvast van zich af.
“Dat zullen we niet accepteren”, zegt Leendert Visser van MKB-Nederland woensdag in een interview met het AD. “Draai die maatregel maar terug”, laat voorzitter Marc Calon van LTO Nederland in dezelfde krant weten.
Deze en komende week stelt het kabinet de begroting voor volgend jaar op. Een al maanden in het oog springende maatregel is de afschaffing van de dividendbelasting per 2020.
Toen het plan vorig jaar oktober in het regeerakkoord werd opgenomen, werd er nog van uitgegaan dat de gemiste inkomsten oplopen op 1,4 miljard euro per jaar. Maar omdat de economie aantrekt, stijgen ook de belastinginkomsten. Zodoende kan de belasting op dividend, de winst die gemaakt wordt op aandelen, uitkomen op 2 miljard euro per jaar. In dat geval loopt de schatkist jaarlijks niet 1,4 miljard, maar 2 miljard euro mis.
‘Kabinet is vooral gefocust op de multinationals’
In de zoektocht naar de dekking van de ongeveer 600 miljoen euro komt het kabinet waarschijnlijk uit bij het bedrijfsleven. Het lijkt ondenkbaar dat consumenten opdraaien voor de maatregel die vooral ten goede komt aan multinationals en buitenlandse aandeelhouders.
Een mogelijkheid is de verlaging voor bedrijfswinsten die het kabinet voor ogen heeft te versoberen. Dat voelen met name de kleine ondernemers. Zij zien de bui al hangen. “Het kabinet is vooral gefocust op de multinationals. Maar kijk nou eens macro-economisch. Het mkb, de boeren, de kleine ondernemers; dat zijn er honderdduizenden. Die brengen veel meer geld in het laatje”, zegt Calon.
Visser laat weten dat de financiering wat hem betreft bij de grote bedrijven gezocht moet worden.
VVD moet met oplossing komen
Premier Mark Rutte heeft de afschaffing van de dividendtaks altijd ferm verdedigd. De belasting moet worden afgeschaft, omdat dat goed zou zijn voor de werkgelegenheid. Die lezing wordt echter door andere partijen betwist.
De maatregel, die in geen enkel verkiezingsprogramma stond, wordt gezien als een VVD-voorstel. Achter de schermen wordt dan ook gezegd dat die partij met een oplossing moet komen die de overige coalitiegenoten CDA, D66 en ChristenUnie geen pijn zal doen.
Een deel van de gemiste inkomsten kan worden betaald met het terugdraaien van een belastingvoordeel voor banken. Dat levert de schatkist vanaf volgend jaar 150 miljoen euro op.
Er komt mogelijk ook meer geld vrij bij de voorgenomen versobering van de expatregeling. Met die maatregel krijgen buitenlandse werknemers maximaal 30 procent van hun loon belastingvrij als vergoeding voor kosten die zij hier maken.
Daar wordt meer gebruik van gemaakt dan voorzien, waardoor een bezuiniging op die maatregel ook meer oplevert, liet staatssecretaris Menno Snel (Financiën) dinsdag weten. Dat bedrag wordt, net zoals alle andere maatregelen die betrekking hebben op de begroting voor 2019, op Prinsjesdag (18 september) bekendgemaakt.
NU 21.08.2018 Premier Mark Rutte lijkt vrede te hebben met de koopkrachtplaatjes zoals die er nu liggen. Wel kijkt hij nog naar “finetuning” van de cijfers, maar concrete stappen worden pas op Prinsjesdag bekendgemaakt.
“Het startpunt is niet slecht”, zei Rutte dinsdag in de tuin van het Catshuis tegen NU.nl. De premier is samen met zijn kabinetsploeg bijeengekomen om over de begroting van volgend jaar te praten.
Traditiegetrouw dient de jongste raming van het Centraal Planbureau (CPB) als basis voor het koopkrachtbeleid voor komend jaar. Hoewel gemiddeld genomen iedereen erop vooruitgaat, zijn er inzoomend op de getallen duidelijke verschillen.
Zo houdt circa een op de tien mensen in de laagste inkomenscategorie volgend jaar minder geld over. Dat is twee keer zoveel vergeleken met de andere inkomensgroepen. Vanuit de oppositie klonk al kritiek, maar Rutte belicht liever de kant waarmee het wel beter gaat.
Lang geleden dat koopkrachtplaatje er zo zonnig bij lag
“Om nou de nadruk te leggen op die een van de tien, ik zou de nadruk leggen op die negen op de tien”, aldus Rutte. Volgens de premier is het lang geleden dat het koopkrachtplaatje er in Nederland zo zonnig bij lag. “Dat zijn echt mooie cijfers.”
Ook staatssecretaris van Financiën Menno Snel liet doorschemeren dat men niet hoeft te rekenen op grote veranderingen ten opzichte van de CPB-cijfers. “We hebben geen reden om daar nog heel lang aan te sleutelen.”
Gemiddeld gezien gaan alle inkomensgroepen en alle huishoudens er volgend jaar op vooruit. Ook gepensioneerden en mensen met een uitkering houden meer geld over. De grootste plus is te danken aan de herziening van het belastingstelsel van volgend jaar. Er komen twee belastingschijven in plaats van de huidige vier waarvan iedereen profiteert.
Ook trekt dit kabinet meer geld uit voor hogere toeslagen voor onder meer ouderen en gezinnen met kinderen waardoor de koopkracht stijgt. Daartegenover worden veel boodschappen en diensten volgend jaar duurder vanwege de verhoging van het lage btw-tarief.
NOS 21.08.2018 De top van het kabinet blijft de afschaffing van de dividendbelasting verdedigen. De ministers en staatssecretarissen hielden vandaag hun jaarlijkse informele sessie aan het begin van het politieke seizoen. Die was dit jaar in het Catshuis in Den Haag. In een pauze benadrukten veel bewindslieden het belang van het vasthouden aan de maatregel.
Premier Rutte zei dat het kabinet het regeerakkoord wil uitvoeren en daar staat het verdwijnen van de dividendbelasting in. “Als je het niet zou doen, loop je het risico dat een paar van de grootste bedrijven van de wereld die in Nederland gevestigd zijn weggaan”, benadrukte de premier.
Duurder dan gedacht
Vorige week werd duidelijk dat de afschaffing mogelijk 600 miljoen euro meergaat kosten dan gedacht. Volgens Haagse bronnen wil het kabinet dat dekken met maatregelen waar burgers en de kleinste bedrijven weinig last van ondervinden.
Ook andere ministers wezen erop dat het kabinet het regeerakkoord wil uitvoeren. Vicepremier De Jonge noemde het schrappen van de dividendbelasting een verstandig besluit. “Het zou lastig zijn om uit te leggen als grote bedrijven vertrekken uit Nederland.”
Eerste begroting van het kabinet
De komende weken bereidt het kabinet de begroting voor. Die wordt op Prinsjesdag gepresenteerd, dat is over vier weken. De meeste bewindslieden wilden er weinig over kwijt. Ze benadrukten wel dat het de eerste begroting van dit kabinet is en dat de mensen nu mogen gaan voelen dat het beter gaat met de economie. Zo komt er een lastenverlichting. “Er zit heel veel goed nieuws in”, zei Rutte.
Bij de begrotingsbesprekingen gaat het ook over de koopkracht. Volgens ramingen van het Centraal Planbureau gaat een deel van de mensen met de laagste inkomens er in koopkracht op achteruit. Naar verluidt wil het kabinet proberen zoveel mogelijk mensen erop vooruit te laten gaan.
Een van de punten van overleg is ook de vraag hoe het stoppen met de aardgaswinning in Groningen moet worden betaald.
AD 21.08.2018 In 2019 moet iedereen daadwerkelijk in de portemonnee voelen dat het beter gaat met Nederland. Dat zei premier Mark Rutte na afloop van het kabinetsoverleg in het Catshuis in Den Haag. Daar wordt de komende dagen de begroting voor volgend jaar besproken.
Rutte verwees naar de recente ramingen van het Centraal Planbureau, waaruit blijkt dat de meeste mensen er volgend jaar op vooruit gaan. Gemiddeld gaan alle huishoudens er volgend jaar met 1,3 procent op vooruit. Maar voor bepaalde groepen – gepensioneerden (stijging 1,1 procent) en vooral uitkeringsgerechtigden (0,5 procent) – is dat percentage lager. 7 procent van alle huishoudens gaat er zelfs op achteruit, terwijl de economie opnieuw groeit.
,,We zijn aan het kijken hoe we die cijfers nog wat verder kunnen verbeteren”, zei Rutte. ,,We proberen het beleid op basis van deze ramingen zo vorm te geven dat het zo gunstig mogelijk uitpakt.”
Het kabinet zet voor 2019 in op onder meer lastenverlichting en extra investeringen in Defensie, de ouderenzorg en infrastructuur. ,,Er ligt de komende periode ook een belangrijke taak op het terrein van de energietransitie – het terugdringen van de opwarming van de aarde”, aldus Rutte.
Het overleg vandaag was informeel van aard. Vanaf morgen behandelen de bewindslieden de begroting voor volgend jaar. Die moet tijdens Prinsjesdag, de derde dinsdag van september, worden gepresenteerd.
Op tafel ligt de komende dagen ongetwijfeld ook de afschaffing van de dividendbelasting. Het omstreden plan ligt al sinds de bekendmaking onder vuur, bovenal omdat geen van de regeringspartijen de maatregel in het verkiezingsprogramma had staan.
Het nieuws dat de kosten ervan mogelijk 600 miljoen euro hoger zullen liggen dan gedacht, voert de druk op het kabinet extra op om er vanaf te zien. Uit een recente peiling van Maurice de Hond blijkt dat het draagvlak voor de maatregel afbrokkelt. Nog maar 16 procent van de Nederlanders is voor de afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen. In april was dat nog ruim een kwart (28 procent).
Premier Rutte heeft de maatregel van het begin af aan verdedigd, maar noemde het gisteren wel een ‘vreselijk vervelende maatregel‘. De maatregel is volgens hem toch nodig omdat we anders ‘het levensgrote risico’ lopen dat grote bedrijven en multinationals uit Nederland weggaan, op zoek naar een beter belastingklimaat. ,,Dat zou een verarming van het land zijn”, aldus Rutte. ,,Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn.”
Het wetsvoorstel voor de afschaffing zou volgende maand al ingediend moeten worden. In 2020 verdwijnt de dividendbelasting dan echt.
AD 21.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting is een prestigeproject geworden van premier Rutte, betoogt chef parlement Hans van Soest. Daardoor is afzien van het omstreden plan geen optie meer, terwijl dat misschien wel verstandiger is.
Het wordt wel heel lastig voor het kabinet om er nog op terug te komen
Het kabinet sluit vandaag de zomervakantie af met een informele sessie op het Catshuis. Vanaf morgen gaan de bewindslieden met elkaar in de clinch over de begroting voor 2019 die met Prinsjesdag wordt gepresenteerd. Tijdens de Catshuissessie zal premier Rutte investeren in de teamgeest van zijn ploeg. Dat is nodig na het nieuws dat de bij de coalitiepartners toch al zo weinig populaire afschaffing van de dividendbelasting veel meer geld gaat kosten dan gedacht.
De dividendbelasting is een prestigeproject geworden voor vooral Mark Rutte zelf.De ambtenaren van het ministerie van Financiën zagen niets in het afschaffen van de belasting die alleen buitenlandse aandeelhouders van hier gevestigde multinationals ten goede komt (of anders buitenlandse overheden waar ze dat niet meer kunnen aftrekken).
Maar het was Rutte die tijdens de formatie bij de onderhandelaars van de andere partijen langs ging om hen ervan te overtuigen dat het toch echt hard nodig was om Nederland aantrekkelijk te houden als vestigingsland. Bij het opstellen van het regeerakkoord gingen de partijen er nog vanuit dat die lastenverlichting 1,4 miljard euro per jaar gaat kosten. Inmiddels heeft Unilever mede na die aankondiging besloten het hoofdkantoor in Rotterdam en niet in Londen te vestigen. Het wordt wel heel lastig voor het kabinet om er nog op terug te komen, ook al blijkt nu dat de kosten oplopen tot 2 miljard euro per jaar.
Dat de dividendbelasting een prestigeproject is geworden, staat een fatsoenlijke inhoudelijke discussie in de weg. Terwijl die wel zou moeten plaatsvinden. Vorige week waarschuwde het Centraal Planbureau dat de economische groei weliswaar aanhoudt, maar de risico’s op een nieuwe recessie toenemen door onder meer de Brexit en de dreigende handelsoorlog. Juist nu zou het kabinet klinisch moeten afwegen hoe Nederland het best kan worden gewapend tegen een nieuwe economische dip. Misschien is het een verstandige maatregel, maar is er nog ruimte om te kijken of we ons belastinggeld slimmer kunnen besteden? Nee, die lijkt er niet meer te zijn. En dat is onverstandig.
NOS 21.08.2018 Het kabinet houdt vandaag zijn jaarlijkse informele sessie aan het begin van het politieke seizoen. De bewindslieden zijn deze keer bij elkaar op het Catshuis in Den Haag. Ze bespreken in een ongedwongen sfeer de actuele politieke kwesties.
Voor de korte termijn is de begroting voor volgend jaar het belangrijkste agendapunt. Die wordt op Prinsjesdag gepresenteerd, maar wordt de komende weken voorbereid.
De meeste aandacht gaat uit naar de dividendbelasting. Het plan is om die in 2020 af te schaffen, maar het is de bedoeling het wetsvoorstel dat dat moet regelen volgende maand al in te dienen. Ondanks veel kritiek houdt het kabinet vooralsnog vast aan het schrappen van de dividendbelasting.
Gaswinning
Vorige week werd duidelijk dat de afschaffing mogelijk 2 miljard euro gaat kosten, veel meer dan gedacht. Premier Rutte noemde het schrappen van de dividendbelasting gisteren een vreselijk vervelende maatregel, die wel hard nodig is om te voorkomen dat Nederlandse bedrijven weggaan.
Een andere belangrijke kwestie voor de komende tijd is onder meer ook de financiële dekking van het besluit om op termijn te stoppen met de gaswinning in Groningen.
Elsevier 20.08.2018 De coalitie bespreekt vanaf maandag de begroting voor komend jaar, met de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting als een van de meest opvallende maatregelen. Volgens regeringspartijen VVD, CDA en D66 gaan burgers, van wie het merendeel tegen het schrappen van de taks is, niet opdraaien voor de kosten. De rekening zou bij aandeelhouders van bedrijven moeten komen te liggen.
Nadat de afgelopen week bleek dat het afschaffen van de dividendbelasting – die in geen enkel verkiezingsprogramma was opgenomen – aanzienlijk meer kost dan in eerste instantie werd verwacht, reageerden linkse oppositiepartijen als SP en GroenLinks verontwaardigd. Toen het kabinet in oktober aantrad, werd verwacht dat de overheid ongeveer 1,4 miljard euro zou mislopen door de maatregel. Maar vanwege de economische groei en toegenomen winsten door bedrijven, zouden de kosten uitkomen op 2 miljard of nog meer. Dat meldde het AD donderdag op basis van bronnen in Den Haag.
‘Kabinet: niet burgers, maar aandeelhouders bedrijven krijgen rekening’
Maandag meldt De Telegraaf dat het kabinet de rekening van de belastingverlaging voor buitenlandse aandeelhouders van grote bedrijven als Unilever en Shell niet bij de burger wil neerleggen. De aandeelhouders zelf moeten betalen, zeggen anonieme bewindspersonen tegen de ochtendkrant.
De VVD, pleitbezorger van het schrappen van de dividendbelasting, erkent dat het aankondigen van de maatregel ‘dramatisch’ is geweest. Zo kwamen premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken Eric Wiebes (beiden VVD) in april onder vuur te liggen toen ze in een ellenlang debat het bestaan van memo’s over de afschaffing – de premier ontkende eerder nog dat die er waren – moesten verdedigen. Ondanks een motie van afkeuring overleefde het kabinet het debat.
Rutte ontweek vrijdag al vragen over dividendbelasting
Maar toch blijft het kabinet, en dan vooral de VVD en D66-minister Menno Snel (Financiën), achter het voornemen staan omdat het goed zou zijn voor het vestigingsklimaat van grote bedrijven. Als er geen dividendbelasting is voor buitenlandse aandeelhouders, zouden bedrijven sneller naar Nederland komen. Vrijdag, tijdens Rutte’s eerste persconferentie sinds het zomerreces, wilde de premier niet antwoorden op vragen over de toegenomen kosten van de afschaffing: ‘Ik vind het netjes dat we op Prinsjesdag (dinsdag 18 september, red.) met het hele beeld komen.’
Hoewel afgelopen weekeinde uit een peiling van Maurice de Hond bleek dat maar 16 procent van de Nederlanders de afschaffing steunt, denkt de VVD niet dat er veel ophef over het besluit zal ontstaan. ‘Volgend jaar heeft niemand het er meer over,’ citeert De Telegraaf een (opnieuw anonieme) minister van de partij. Die zou bovendien teleurgesteld zijn dat er in media ‘een Oranjegevoel’ zou ontbreken, terwijl de maatregel de internationale concurrentiepositie van Nederland juist ten goede zou komen.
Nog maar 16% voor afschaffing dividendbelasting. VVD kiezers gedaald van 58% in november jl naar 35% nu. CDA en D66 lijden de grootste electorale schade over dit onderwerp. http://bit.ly/2N0J6yK 09:45 – 19 aug. 2018
Dijkhoff: kritiek op afschaffing bedoeld om Rutte te beschadigen
Ruim een maand geleden, in een interview in het zomernummer van Elsevier Weekblad, zei VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff dat kritiek op het afschaffen van de taks louter is bedoeld om premier Rutte te beschadigen. ‘Stampij. Stampij. Actie Beschadiging Lijsttrekker VVD.’
Intussen maken de banken zich ook zorgen: ze vrezen te moeten opdraaien voor het kabinetsbesluit over de dividendbelasting, schrijft hetFinancieele Dagblad (FD) maandag. Dit omdat banken vanaf 2019 belasting moeten betalen over zogeheten converteerbare obligaties, die tot nu toe aftrekbaar was. Dit kost ze jaarlijks 150 miljoen euro, waarvoor de banken vermoedelijk geen compensatie krijgen.
Oppositie was woedend over ‘geheime’ deal Belastingdienst en Shell
Eind juni was de oppositie ook al verontwaardigd over een oude deal tussen de Belastingdienst en Shell, dat via een speciale constructie via het Britse kanaaleiland Jersey de dividendbelasting voor zijn aandeelhouders had ontweken. Door de afspraak met het olie- en gasbedrijf zou de Nederlandse staat miljarden euro’s aan belasting hebben misgelopen, onthulde Trouw.
Later die week zei Rutte dat hij, in tegenstelling tot wat hij eerder die week had beweerd, toch op de hoogtewas van de deal. Onder anderen partijleiders Lodewijk Asscher (PvdA) en Lilian Marijnissen (SP) hekelden de premier. Laatstgenoemde sprak van een ‘stinkende deal’ en een ‘gênante vertoning’.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NOS 20.08.2018 Premier Rutte noemt de afschaffing van de dividendbelasting een “vreselijk vervelende maatregel”, maar zegt dat die wel hard nodig is om te voorkomen dat Nederlandse bedrijven weggaan. Rutte reageerde op groeiende kritiek op het kabinetsbesluit dat mogelijk 2 miljard euro gaat kosten; 600 miljoen euro meer dan eerder werd gedacht.
“Je gaat toch niet voor de lol een belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders”, zei Rutte na afloop van het eerste coalitieoverleg na de vakantie.
Niet leuk
Maar Rutte zei er onmiddellijk met klem bij dat Nederland anders het “levensgrote risico” loopt dat Nederlandse bedrijven weggaan. “Dat is een verarming van het land.”
Grote bedrijven zijn door de lage rentestand gevoelig voor overnames, denkt Rutte en die bedrijven moeten beschermd worden. “Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn.”
De oppositiepartijen verzetten zich al maanden tegen de afschaffing van de dividendbelasting. Ze vinden dat het kabinet te veel doet voor de grote Nederlandse multinationals, zoals Shell en Unilever. Er is volgens hen ook geen wetenschappelijk bewijs dat de maatregel daadwerkelijk goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
“Het is in de eerste plaats een vreselijk vervelende maatregel”, aldus Rutte, “Niemand zit erop te wachten, maar er is een goede reden om het te doen. “
AD 20.08.2018 Premier Mark Rutte blijft achter de afschaffing van de dividendbelasting staan. Hij noemde het vanmorgen een ‘vreselijk vervelende maatregel’, die ‘toch genomen moet worden’.
Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn, aldus Premier Rutte.
Tegen de afschaffing van de dividendbelasting is groeiende kritiek. Zeker nu er aanwijzingen zijn dat de kosten ervan mogelijk tot 2 miljard gaan reiken, 600 miljoen euro meer dan eerder werd gedacht. ,,Je gaat toch niet voor de lol een belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders,’’ zei Rutte vanochtend na het eerste coalitieoverleg van de kabinetspartijen na de vakantie.
Volgens de premier is de maatregel toch erg nodig, omdat ons land anders ‘het levensgrote risico’ zou lopen dat grote bedrijven en multinationals uit Nederland weggaan op zoek naar een beter belastingklimaat. ,,Dat zou een verarming van het land zijn,’’ aldus Rutte. ,,Soms moet je maatregelen nemen die niet leuk zijn.’’
Overtuigd
De afschaffing van de dividendbelasting is allerminst een gelopen koers. De Eerste Kamer moet nog instemmen met dat plan van het kabinet en een aantal senatoren van de coalitiepartijen zou nog niet overtuigd zijn van de noodzaak.
In de Tweede Kamer beuken de oppositiepartijen ook onverminderd op de maatregel. Zij vinden dat het kabinet is gebogen voor de jarenlange lobby van grote bedrijven als Shell en Unilever, terwijl er geen aantoonbaar bewijs zou zijn dat die multinationals hierdoor ook echt hun werkgelegenheid in ons land houden.
Rutte erkent dat de maatregel te hekelen valt, maar handhaaft toch zijn plan. ,,Het is in de eerste plaats een vreselijk vervelende maatregel. Niemand zit erop te wachten, maar er is een goede reden om het te doen.’’
NU 20.08.2018 Nu de kritiek op de afschaffing van de dividendbelasting steeds verder aanzwelt, laat ook premier Mark Rutte zich er kritischer over uit. De minister-president heeft de maatregel, die in geen enkel verkiezingsprogramma stond, altijd ferm verdedigd.
“De afschaffing van de dividendbelasting is een bizarre maatregel in zichzelf. Belastingvoordeel geven aan buitenlandse aandeelhouders doet niemand voor zijn lol”, zei Rutte maandag na coalitie-overleg, onder andere opgetekend door het Financieele Dagblad (FD).
In de meerdere debatten die inmiddels over de dividendmaatregel zijn gevoerd, stond Rutte altijd onomwonden achter het kabinetsbesluit.
Hij benadrukte keer op keer dat het een onderdeel is van een breder pakket aan maatregelen om het vestigingsklimaat te verbeteren. Hij voelde “tot in zijn diepste vezels” dat het goed zou zijn voor de werkgelegenheid, maar vooral de oppositiepartijen missen de feitelijke onderbouwing voor die bewering.
Ook nu staat Rutte nog wel achter het besluit. Schaf je de belasting niet af, dan loop je het “levensgrote risico” dat bedrijven weggaan en zich elders vestigen waar het fiscale klimaat gunstiger is. “Dat is echt een verarming van dit land”, citeert het FD de premier.
Kosten lopen waarschijnlijk op tot 2 miljard euro
Toen de maatregel in oktober vorig jaar in het regeerakkoord werd opgeschreven, gingen de onderhandelaars er nog vanuit dat de kosten 1,4 miljard euro per jaar zouden zijn. Maar omdat de economie aantrekt, stijgen ook de belastinginkomsten.
Het bedrag, waar vooral buitenlandse aandeelhouders in Nederlandse bedrijven en buitenlandse overheden van profiteren, valt om die reden al 200 miljoen euro hoger uit. Er wordt zelfs al gesproken dat de misgelopen inkomsten oplopen tot 2 miljard euro per jaar, al wordt dat bedrag niet bevestigd door het kabinet.
Het afschaffen van de dividendtaks staat gepland voor 2020, maar de wet die dat moet regelen wordt al opgenomen in het Belastingplan voor volgend jaar. Op Prinsjesdag (18 september) wordt definitief duidelijk wat het de overheid gaat kosten.
Deze week beginnen begrotingsgesprekken
Deze week beginnen de onderhandelingen voor de begroting voor 2019 die op Prinsjesdag wordt gepubliceerd. Er moet worden gezocht naar een oplossing voor de alsmaar stijgende misgelopen inkomsten.
Staatssecretaris van Financiën Menno Snel hield zich afgelopen vrijdag nog op de vlakte over hoe eventuele tegenvallers op de begroting worden opgevuld. Wel erkende hij dat als het economisch goed gaat de opbrengsten van de dividendbelasting ook stijgen. “Als er afwijkingen zijn, moeten we die gladstrijken”, zei Snel.
Daarbij houdt de bewindsman zich strikt aan de begrotingsregels waarbij tegenvallende inkomsten niet gecompenseerd mogen worden met eventuele financiële meevallers. Die regels zorgen er ook voor dat tegenvallers, zoals die van de dividendbelasting, niet gelijk leiden tot bezuinigingen.
Kabinet kan in ieder geval rekenen op 150 miljoen euro
Het kabinet kan volgend jaar in ieder geval rekenen op 150 miljoen euro aan extra inkomsten omdat het belastingvoordeel voor banken op speciale leningen verdwijnt.
Deze leningen, die voluit contingent convertibles (coco’s) heten, verliezen hun waarde zodra het eigen vermogen van een bank onder een bepaald minimum komt. Banken kunnen zo hun buffers aanpassen om schokken in financiële markten op te vangen.
De rente op die leningen zijn voor banken aftrekbaar, maar daar zette de Europese Commissie vraagtekens bij vanwege mogelijke staatssteun aan de financiële sector.
Maar daarmee is het gat nog niet gedicht. Er wordt gesuggereerd dat het kabinet zich daarvoor wendt tot het bedrijfsleven.
AD 19.08.2018 Nog maar 16 procent van de Nederlanders is voor afschaffing van de dividendbelasting. In april was nog ruim een kwart (26 procent) voor afschaffing. Dit blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
Het plan voor afschaffing gaat vooral ten koste van de regeringspartijen D66 en CDA. De meeste kiezers die vorig jaar nog op deze partijen hebben gestemd, geven aan dat de kans klein is dat ze dat weer gaan doen als de afschaffing doorgaat. Ongeveer een derde zegt dan vermoedelijk wel weer op deze partijen te gaan stemmen. Bij de VVD-kiezers is dat 75 procent.
Volgens De Hond in de kans niet groot dat de regeringscoalitie een meerderheid in de Eerste Kamer zal krijgen in 2019 als het voorstel voor de afschaffing van de dividendbelasting niet van tafel gaat.
Miljoenen
Van de week maakte deze krant bekend dat de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting honderden miljoenen duurder uitvalt dan gepland. Volgens bronnen in Den Haag loopt de rekening op in de richting van de 2 miljard euro.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Bij het aantreden van het kabinet gingen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er nog vanuit dat het schrappen van de dividendbelasting 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. In mei bleek echter al dat dit bedrag te laag was ingeschat, omdat de opbrengsten in 2017 200 miljoen hoger waren.
Economische groei
Aangejaagd door de economische groei en toegenomen winsten neemt het bedrag intussen alleen maar verder toe, stellen ingewijden. Voor de zomer werd de opbrengst in kabinetskringen over 2018 al op 1,9 miljard euro geschat, aldus een betrokkene: ,,Het kan zomaar zijn dat het meer dan 2 miljard wordt.”
Het kabinet wil de dividendbelasting per 1 januari 2020 schrappen. Het wetsvoorstel dat de afschaffing regelt, komt echter komende Prinsjesdag al naar de Tweede Kamer, als onderdeel van een omvangrijk Belastingplan. In dat wetsvoorstel staat ook hoe groot de inkomstenderving is.
NOS 17.08.2018 Het kabinet houdt voorlopig vast aan het afschaffen van de dividendbelasting. Gisteren bleek dat de maatregel meer kost dan tot nu toe werd gedacht, waardoor er opeens een gat van 600 miljoen op de begroting is.
Staatssecretaris Snel van Financiën, die over belastingen gaat, zei na de eerste ministerraad na de vakantie dat hij ervan uitgaat dat de afschaffing van de dividendbelasting doorgaat. “Het is een maatregel die geld kost, maar dat hebben wij ervoor over.”
Hij is ervan overtuigd dat het schrappen van de heffing die bedrijven betalen over de winst die zij aan hun aandeelhouders uitkeren, goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid. “En ik ga ervan uit dat we deze maatregel uit het regeerakkoord gewoon gaan uitvoeren.”
Financiële dekking
Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk vanuit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro per jaar aan inkomsten zou schelen. Maar nu zeggen ingewijden dat het kan oplopen tot 2 miljard, waardoor minister Hoekstra van Financiën nog voor Prinsjesdag een oplossing moet zoeken voor het verschil van 600 miljoen euro.
Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar dat staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van staatssecretaris Snel. Hij moet voor elke euro die de afschaffing van de dividendbelasting kost, financiële dekking vinden.
Prinsjesdag
Premier Rutte wilde niet op de berichtgeving ingaan, omdat hij niet vooruit wil lopen op de plannen die op Prinsjesdag worden gepresenteerd. Hij zei wel dat het kabinet op dit moment bezig is om de afspraken uit het regeerakkoord uit te voeren.
Het afschaffen van de dividendbelasting is omstreden omdat de maatregel vooral ten goede komt aan grote bedrijven en er geen bewijs is dat hierdoor meer bedrijven naar Nederland komen. De oppositie spreekt van een ‘cadeautje voor multinationals’.
VK 16.08.2018 De Nederlandse economie blijft groeien, zo blijkt uit de nieuwste cijfers. Wat betekenen deze voor de plannen van het kabinet, en voor de portemonnee van de burger?
Begroten is voor dit kabinet een feest…
Miljoenennota’s maken is voor dit kabinet een feest. Gedwongen door de economische crisis stortte Rutte-II noodgedwongen de ene lastenverzwaring na de andere bezuiniging over het volk uit, maar Rutte-III geniet van een hoogconjunctuur. Minister Wopke Hoekstra van Financiën krijgt bij het opstellen van de rijksbegroting rugwind van de prachtige economische cijfers die het Centraal Planbureau (CPB) donderdag publiceerde.
Helaas voor het kabinet zijn die cijfers wel een tikje minder prachtig dan een paar maanden geleden. In maart dacht het planbureau nog dat de Nederlandse economie dit jaar met 3,2 procent zou groeien en volgend jaar met 2,7 procent. Die groeiverwachting heeft het CPB nu verlaagd naar respectievelijk 2,8 en 2,5 procent. Ook de ontwikkeling van de werkloosheid en de koopkracht ziet er sinds donderdag net iets minder rooskleurig uit dan daarvoor.
Het kabinet let bij het maken van de rijksbegroting altijd scherp op de koopkrachtontwikkeling die het CPB voorspelt. Is die wel evenwichtig? Welke kiezersgroepen blijven achter bij het gemiddelde? Moeten we voor die mensen iets extra’s doen, dus compenserende maatregelen nemen? De noodzaak daarvoor lijkt dit jaar gering. Volgens het CPB gaan alle huishoudens er in 2019 grosso modo op vooruit. Die doorsnee koopkrachtverbetering (1,3 procent) is ook substantieel groter dan dit jaar (0,4 procent).
Toch valt die voorspelling een beetje tegen. In juni ging het CPB nog uit van een koopkrachtstijging van 0,6 procent in 2018 en 1,6 procent volgend jaar. CPB-directeur Laura van Geest geeft twee redenen voor het neerwaarts bijstellen van de raming: de inflatie stijgt sneller dan eerder geraamd en de cao-lonen juist langzamer.
Het mysterie van de achterblijvende lonen is nog niet opgehelderd. Het CPB speculeert dat de onderhandelingspositie van arbeidskrachten is verzwakt ten opzichte van hun werkgevers. Dat zou onder andere liggen aan de digitalisering en robotisering van taken die vroeger door mensen werden gedaan en aan de internationalisering van de arbeidsmarkt (concurrentie uit lagelonenlanden). De economische wetenschap is er nog niet over uit. De ramingen van het CPB waren tot nu toe in elk geval telkens te optimistisch. In maart dacht het CPB nog dat de lonen met 3,2 procent zouden stijgen, in juni stelde het instituut dat bij naar 3,1 procent en in de voorspelling van donderdag is dat 2,9 procent.
Van alle huishoudens gaan de laagste inkomens (minder dan 23.700 bruto per jaar) er in 2019 het minst op vooruit (0,5 à 0,7 procent). Dit zijn hoofdzakelijk uitkeringsgerechtigden. Dit komt onder andere doordat de uitkeringen in mindere mate stijgen dan de lonen van werkenden. Een deel van deze groep (13 tot 14 procent) krijgt volgend jaar zelfs minder te besteden (tenzij het kabinet dat met nieuwe maatregelen voorkomt). Het CDA en de ChristenUnie kunnen ondertussen tevreden zijn over de koopkracht van alleenverdieners: die stijgt volgend jaar bovengemiddeld, net als die van huishoudens die meer dan 55.000 euro bruto per jaar verdienen. Het regeerakkoord pakt dus denivellerend uit.
Vergeleken met andere huishoudens komen gepensioneerden er dit jaar bekaaid vanaf, maar 2019 wordt ook voor hen een goed jaar. Maar liefst 96 procent van de AOW’ers gaat er dan in koopkracht op vooruit, voorspelt het CPB. Dat hebben de ouderen onder meer te danken aan een verhoging van de ouderenkorting, maar ook aan de verdere verlaging van de vermogensrendementsheffing en een (geraamde) rentestijging.
Gepensioneerden hebben gemiddeld meer spaargeld en beleggingen dan andere leeftijdsgroepen en profiteren daarom relatief meer van deze ontwikkelingen, voorspellen de rekenmeesters van het CPB. Ouderenpartij 50Plus eiste woensdag nog ‘compensatie voor AOW’ers’, omdat die ‘niet of nauwelijks’ zouden meedelen in de lastenverlichtingen van dit kabinet.
…totdat de dividendbelasting de sfeer bederft
Ondanks het financiële zomerweer moet het kabinet in de Miljoenennota (die het op Prinsjesdag publiceert) minimaal twee flinke tegenvallers wegwerken: de lagere aardgasbaten en – paradoxaal genoeg – een hoger dan geraamde opbrengst van de dividendbelasting. Het Rijk verliest tot en met 2022 1,9 miljard euro aan gasopbrengsten als gevolg van het besluit de gaskraan in Groningen sneller dicht te draaien dan gepland. Hoekstra zei in mei dat hij voor die tegenvaller al dekking heeft gevonden, maar niet welke. Waarschijnlijk vangt het kabinet de gastegenvaller pijnloos op met verwachte meevallers aan de uitgavenkant (besparingen op gezondheidszorg en sociale zekerheid). Een bron in Den Haag bevestigt dat.
De geplande afschaffing van de dividendbelasting, die toch al uiterst gevoelig ligt, stelt het kabinet nu ook nog voor een akelig begrotingsprobleem. Dankzij de florerende economie en de meegroeiende bedrijfswinsten brengt deze bedrijfstaks steeds meer geld in het laatje. Het AD berichtte donderdag dat de dividendbelasting de schatkist dit jaar minstens 1,9 miljard euro oplevert.
Dat is 500 miljoen euro meer dan begroot. Voor dit jaar is dat een mooie meevaller, maar de keerzijde is dat het schrappen van de dividendbelasting steeds duurder wordt. In het regeerakkoord hield het kabinet rekening met een inkomstenderving van 1,4 miljard euro vanaf 2020 (het jaar dat de belasting verdwijnt). Nu dat inkomstenverlies groter blijkt dan geraamd, moet Rutte-III volgens de begrotingsregels het verschil van 500 miljoen euro al in de aanstaande Miljoenennota compenseren. Volgens diezelfde begrotingsregels kan dat alleen met extra lastenverzwaringen, niet met budgettaire meevallers.
Het kabinet moet dus andere belastingen verhogen (of minder verlagen dan beloofd) om een impopulair douceurtje voor multinationals te kunnen bekostigen. En dat een half jaar voor de Provinciale Statenverkiezingen. Op het Binnenhof wordt druk gespeculeerd dat coalitiepartijen D66 en ChristenUnie, die eigenlijk tegen het afschaffen van de dividendbelasting zijn, de oplopende kosten zullen aangrijpen om dit onderdeel van het regeerakkoord opnieuw ter discussie te stellen tijdens de komende begrotingsonderhandelingen.
Zelfs bij initiatiefnemer VVD is het enthousiasme voor de maatregel maar matig. VVD-prominent Frank de Grave heeft publiekelijk zijn scepsis laten blijken en fractievoorzitter Klaas Dijkhoff onderkende vorig jaar in een Kamerdebat dat er geen bewijs is voor de veronderstelde heilzame uitwerking op het vestigingsklimaat. Volgens Dijkhoff is de afschaffing van de dividendbelasting ‘een gok’. Een dure gok bovendien, blijkt nu.
AD 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit dit jaar en volgend jaar iets minder hard dan eerder werd voorzien, blijkt uit een nieuwe raming van het het Centraal Planbureau (CPB).
Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent. ,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.
Volgens haar zijn de ‘neerwaartse risico’s’ voor de economie toegenomen. ,,De handelsconflicten die kunnen uitmonden in een handelsoorlog zijn verder verscherpt. Het risico op een harde brexit wordt met de dag groter. Het economische beleid in Italië en de groeivertraging in een aantal opkomende economieën, zoals Turkije, brengen onzekerheid met zich mee voor het eurogebied”, aldus Van Geest.
Historisch laag niveau
Het CPB wijst er wel op dat de economie blijft groeien in een bovengemiddeld tempo. Dat komt onder meer door gunstige consumptiecijfers van huishoudens, de overheidsbestedingen en investeringen in woningen. Daarbij daalt de werkloosheid naar verwachting in 2019 verder naar een ‘historisch laag niveau’ van 3,5 procent.
Het CPB voorziet in zijn nieuwe raming ook dat de inflatie iets sterker toeneemt. Dit jaar wordt het leven naar verwachting 1,6 procent duurder en volgend jaar komt de inflatie vermoedelijk uit op 2,4 procent. Volgens het planbureau wordt de inflatie vooral gestuwd door een hoger btw-tarief.
Machines
Gisteren meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) nog dat de economie het goed blijft doen. De groei hebben we te danken aan de binnenlandse bestedingen, export en bedrijfsinvesteringen. Vooral de bouw maakte het afgelopen kwartaal het verschil, aldus het CBS.
Zo is in het tweede kwartaal fors meer geïnvesteerd in woningen, bedrijfsgebouwen en infrastructuur. Verder schaften bedrijven opnieuw meer auto’s aan. Ook werd meer geld uitgetrokken voor machines.
Ook consumenten laten het geld rollen en jagen daarmee de groei aan. Al zeventien kwartalen op rij geven huishoudens meer uit dan een jaar eerder. Vooral voor auto’s en elektrische apparaten wordt flink de knip getrokken. Daarnaast geven mensen meer geld uit aan diensten, met name op het gebied van horeca, vervoer en communicatie.
Eurozone
Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostat ging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.
CPB raming: de Nederlandse economie ontwikkelt zich gunstig, dit jaar een groei van 2,8% en volgend jaar 2,5%. Verhoging lage BTW tarief duwt inflatie in 2019 omhoog naar 2,4%. Meer informatie: http://bit.ly/2MPOjJo 7:01 AM – Aug 16, 2018
cMEV raming: de economie groeit in 2018 en 2019 door in een bovengemiddeld tempo. De werkloosheid daalt in 2019 verder naar een historisch laag niveau van 3,5%, de overheidsschuld daalt naar 49%. Meer informatie: http://bit.ly/2MtFS9U 7:02 AM – Aug 16, 2018
CPB koopkrachtraming: bijna alle huishoudens kennen in 2019 een positieve koopkrachtontwikkeling, met uitschieters tot boven de 4%. De presentatie van de koopkrachtontwikkeling is gewijzigd; de spreiding van koopkrachteffecten krijgt meer aandacht http://bit.ly/2MNknxG 7:03 AM – Aug 16, 2018
NOS 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit volgend jaar bovengemiddeld, maar het tempo van de groei neemt wel af.
Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in de conceptversie van de MEV 2019, de Macro Economische Verkenning. De MEV-cijfers en ramingen voor de economie, de koopkracht en de arbeidsmarkt vormen voor het kabinet het vertrekpunt voor de rijksbegrotingen en de koopkrachtplaatjes voor volgend jaar. Op Prinsjesdag (18 september) komt de definitieve MEV.
De economische groei komt volgend jaar uit op 2,5 procent. Dit jaar wordt er een groei van 2,8 procent verwacht. De werkloosheid blijft dit jaar en volgend jaar dalen en komt uit op het laagste niveau sinds 2001.
Turkije
Het Centraal Planbureau waarschuwt dat er steeds meer risico’s zijn voor de Nederlandse economie. Handelsconflicten kunnen uitlopen op een handelsoorlog en als er geen deal komt rond de brexit raakt dat ook de Nederlandse economie. Daarnaast wijzen de economen op de problemen in Turkije, die tot onzekerheid in het eurogebied leiden.
Vaak wordt er ook met extra belangstelling gekeken naar de cijfers over de koopkracht die het Centraal Planbureau presenteert. De mediane koopkracht stijgt in 2019 met 1,3 procent. Ook dat cijfer is naar beneden bijgesteld. De laagste inkomens gaan er het minst op vooruit. Ruim 1 op de 10 lage inkomens gaat er zelfs op achteruit.
Is het nou mediaan of gemiddelde?
Mediane koopkracht is niet hetzelfde als gemiddelde koopkracht. Een gemiddelde is de optelsom van de koopkracht van alle huishoudens gedeeld door het totale aantal huishoudens. Die koopkracht wordt voor verschillende soorten huishoudens berekend: alleen of meerpersoons, met of zonder kinderen, een- of tweeverdiener, werkend of uitkering of gepensioneerd. Zo’n gemiddelde levert een vertekend beeld op. Een kleine groep mensen met grote koopkracht vertekent het cijfer voor de mensen uit diezelfde groep die minder koopkracht hebben.
Een mediaan koopkrachtcijfer geeft daarom een beter beeld. We spreken van de mediane koopkracht als er in dezelfde groep evenveel huishoudens zijn die meer koopkracht hebben als huishoudens die minder koopkracht hebben.
Een positief koopkrachtcijfer betekent niet dat iedereen erop vooruit gaat. Het koopkrachtcijfer zegt dat de meesten erop vooruitgaan maar niet per se alle huishoudens. Koopkrachtplaatjes zijn ook statisch en houden geen rekening met de gevolgen van loonsverhoging, werk vinden of ontslagen worden, een kind krijgen, scheiden en ouder worden. Dat soort zaken hebben veel meer effect op de koopkracht.
Eerder deze week maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek groeicijfers over het afgelopen halfjaar bekend. Daaruit blijkt dat de Nederlandse economie harder is gegroeid dan veel andere Europese economieën.
AD 16.08.2018 De voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting valt honderden miljoenen duurder uit dan gepland. Volgens bronnen in Den Haag loopt de rekening op in de richting van de 2 miljard euro.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Bij het aantreden van het kabinet gingen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er nog vanuit dat het schrappen van de dividendbelasting 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. In mei bleek echter al dat dit bedrag te laag was ingeschat, omdat de opbrengsten in 2017 200 miljoen hoger waren.
Economische groei
Aangejaagd door de economische groei en toegenomen winsten neemt het bedrag intussen alleen maar verder toe, stellen ingewijden. Voor de zomer werd de opbrengst in kabinetskringen over 2018 al op 1,9 miljard euro geschat, aldus een betrokkene: ,,Het kan zomaar zijn dat het meer dan 2 miljard wordt.”
Het kabinet wil de dividendbelasting per 1 januari 2020 schrappen. Het wetsvoorstel dat de afschaffing regelt, komt echter komende Prinsjesdag al naar de Tweede Kamer, als onderdeel van een omvangrijk Belastingplan. In dat wetsvoorstel staat ook hoe groot de inkomstenderving is.
Daarvoor heeft het ministerie van Financiën zich te baseren op de meest actuele cijfers. Voor elke euro bovenop de 1,4 miljard uit het regeerakkoord zal extra dekking moeten worden gevonden. ,,Hier staat veel druk op”, bevestigt een ingewijde.
Vestigingsklimaat
Minister-president Mark Rutte heeft de maatregel altijd fanatiek verdedigd omdat die zou leiden tot een beter Nederlands vestigingsklimaat. Handhaving van de dividendbelasting zou voor grote bedrijven een reden kunnen zijn om hun hoofdkantoor niet in Nederland te vestigen of te verplaatsen naar het buitenland.
Volgens het Centraal Planbureau is er echter geen hard bewijs dat de maatregel effect heeft en komt de opbrengst ten goede aan buitenlandse overheden. Ook ambtenaren van Financiën uitten in memo’s aan de formerende partijen grote twijfels over het nut van de maatregel.
Nieuwe raming
Vandaag bleek uit een nieuwe raming van het Centraal Planbureau dat de Nederlandse economie dit jaar en volgend jaar iets minder hard groeit dan eerder werd voorzien. Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent.
,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.
Morgen komt het kabinet voor het eerst sinds de vakantie weer bijeen voor de ministerraad.
NU 16.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting gaat jaarlijks mogelijk 2 miljard euro of meer kosten, in plaats van de 1,4 miljard euro die in het regeerakkoord wordt genoemd, bevestigen bronnen in Den Haag na berichtgeving door het AD.
Het plan is om de dividendbelasting in 2020 af te schaffen, maar het wetsvoorstel dat dat moet regelen wordt volgende maand al ingediend.
AD schrijft dat het bedrag volgens ingewijden verder toeneemt door de economische groei en toegenomen winsten. Omdat de economie goed draait, wordt er meer belasting betaald – ook over dividend, de winstuitkering van bedrijven aan hun aandeelhouders.
De maatregel is een van de meest omstreden uit het regeerakkoord. Geen van de vier coalitiepartijen had afschaffing in het verkiezingsprogramma staan. Alleen de VVD van premier Mark Rutte is en blijft een uitgesproken voorstander.
Het afschaffen van deze belasting moet het vestigingsklimaat ten goede komen, maar feitelijke onderbouwing daarvoor ontbreekt.
Definitieve cijfers komen op Prinsjesdag
In eerste instantie meldde het kabinet dat de maatregel per 2020 de schatkist jaarlijks 1,4 miljard euro zou kosten, maar dat werd later verhoogd naar 1,6 miljard. Tijdens Prinsjesdag op 18 september worden de definitieve cijfers gepubliceerd.
Nederlandse aandeelhouders kunnen de afgedragen belasting over dividend via de Belastingdienst terugkrijgen. Dit maakt de afschaffing van de dividendbelasting vooral voordelig voor buitenlandse aandeelhouders in Nederlandse beursgenoteerde bedrijven.
Bedrijven zouden zo makkelijker aan buitenlands kapitaal moeten kunnen komen. Ze profiteren in ieder geval van minder administratieve lasten.
Motie van afkeuring voor Rutte
Het afschaffen van de dividendbelasting is uitgegroeid tot een hoofdpijndossier voor het kabinet en leverde Rutte in april een breed gedragen motie van afkeuring op vanwege zijn rol in de zoektocht naar de omstreden memo’s die tijdens de formatie gebruikt zijn om de belasting af te schaffen.
Rutte en de coalitiepartijen beweerden eerder dat er voor zover zij zich konden herinneren geen memo’s waren, maar die memo’s bleken er toch te zijn.
NOS 16.08.2018 Het afschaffen van de dividendbelasting kost veel meer dan gedacht. Minister Hoekstra van Financiën moet nog voor Prinsjesdag op zoek naar 600 miljoen euro op de Rijksbegroting, zeggen bronnen in Den Haag na berichtgeving in het AD.
Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk van uit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. Dat bedrag zal de komende jaren alleen maar toenemen, omdat het goed gaat met de economie. Dividendbelasting wordt namelijk betaald over de winst die bedrijven uitkeren aan hun aandeelhouders. Hoe hoger de winst, hoe hoger de opbrengst voor de staatskas.
Ingewijden zeggen dat het zou kunnen oplopen tot 2 miljard per jaar. Dat betekent dat Hoekstra vanaf 2020 jaarlijks met een gat van 600 miljoen zit. Om dat te dichten zou hij bijvoorbeeld andere belastingen kunnen verhogen.
Financiële dekking
Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar het voornemen staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van minister Hoekstra. Hij moet zich baseren op de meest actuele cijfers en voor elke extra euro die het kost financiële dekking zoeken.
Premier Rutte is een groot voorstander van de afschaffing van de dividendbelasting voor buitenlandse bedrijven. Hij denkt dat de maatregel ertoe leidt dat grote bedrijven hun hoofdkantoor eerder in Nederland houden of vestigen. De oppositie verwijt het kabinet dat het zijn oren te veel naar grote bedrijven laat hangen, die van de heffing af willen. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het afschaffen van dividendbelasting goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
Was er bij de VVD al eerder gedonder met Fred Teeven over de Bonnetjes-affaire, dan gaat het nu over Mark Rutte en de Memo-gate !!!
De oppositie beloofde Rutte zwaar debat over geheime memo’s dividendbelasting
Premier Mark Rutte kon zich voorbereiden op een spannend debat. Woensdagmiddag 25.04.2018ging de Tweede Kamer hem bevragen over de omstreden memo’s rond het afschaffen van de dividendbelasting. Rutte kondigde maandag aan dat hij die alsnog openbaar zou maken. De oppositie ging op oorlogspad.
In eerdere debatten zei Rutte steeds dat hij zich niet kon herinneren dat er ambtelijke memo’s waren die zijn ingezet bij de kabinetsformatie. Vorige week bleek niet alleen dat die stukken wel degelijk bestaan, maar ook dat sommige kabinetsleden dat al maanden weten en ze ook onder ogen hebben gekregen.
Regering onder druk vanwege geheimhouden stukken
GroenLinks-leider Jesse Klaver had daarom het debat aangevraagd en kreeg daarmee steun van alle partijen in de Kamer. Het debat begon woensdag 25.04.2018 om 15.00 uur.
Voor de oppositie werd het een rondje vrij schieten. GroenLinks speelde er vrijdag 20.04.2018 al handig op in, door een filmpje (Video) te maken waarin Jesse Klaver tot zesmaal toe vraagt of er memo’s over de afschaffing van de dividendbelasting circuleren.
Zijn er memo’s over de dividendbelasting? ‘Nee’, kreeg ik keer op keer te horen. Nu blijkt dat ze er wel zijn, maar mogen we ze nog steeds niet inzien.
In het Regeerakkoord hebben de vier regeringspartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie afgesproken dat de dividendbelasting wordt afgeschaft. Jaarlijks leverde de dividendbelasting ongeveer 1,4 miljard euro op. De oppositie stond op de achterste benen, en sprak van een lastenverzwaring.
De regering liet in het midden waarom deze belasting precies werd afgeschaft, ook ontkende Rutte hierover papieren te hebben ingezien. Onduidelijk is wat er in de memo’s staat, maar waarschijnlijk is op papier gezet wat de voor- en nadelen van een dergelijk plan waren. Rutte ging maandag overstag, en liet weten ‘bij wijze van hoge uitzondering’ deze memo’s alsnog openbaar te maken.
Wat is er nu veranderd?
In het debat over het Regeerakkoordontkenden de vier partijleiders van de formatie dat een dergelijk document aan tafel was besproken. Dagblad Trouwschreef al dat er documenten bij het ministerie van Financiën circuleerden over de afschaffing van de dividendbelasting.
Rutte werd hierover aan de tand gevoeld, tijdens de persconferentie na de ministerraad. Maar Rutte wilde de notities niet vrijgeven, omdat ze niet behoren tot de 1.400 stukken die de (in)formateur heeft ontvangen of heeft aangevraagd.
Halfslachtige mea culpa van Rutte en Wiebes na ellenlang debat
Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) heeft uiteindelijk erkend dat hij vorige week vrijdag 20.04.2018 duidelijkheid had moeten verschaffen over wat hij wist over de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Hij zei toen niets te weten over een memo.
In het Tweede Kamerdebat over de kwestie leek vooral het concept van ‘herinneringen’ centraal te staan: premier Mark Rutte (VVD) moest verscheidene keren benadrukken dat hij zich niet kon herinneren dat er sprake was van memo’s over het afschaffen van dividendbelasting. Naar eigen zeggen wist hij er pas afgelopen vrijdag van.
Maar de persconferentie na de ministerraad ging vooral over de ‘fouten’ van Rutte en diens geheugen rond de affaire over de dividendbelasting. Rutte hoefde er niet voor op zijn papieren te kijken, want hij had zijn verdedigingslijn nog vers in zijn hoofd.
Waar gehakt wordt, vallen spaanders, is zo ongeveer Ruttes verhaal na het ‘memodebat’. Gevraagd hoe hij de motie van afkeuring interpreteerde, zei hij: ‘Dat is aan staatsrechtgeleerden.’ Of het vertrouwen weg was, zoals de PvdA, had geconcludeerd? Rutte – doelend op een van die staatsrechtgeleerden – : ‘Dan moet u Herman Tjeenk Willink bellen.’
Hij wilde niet zeggen of hij beschadigd is na het debat. ‘Ik vind dat echt iets voor u om daar analyses over te maken. Over het imago van de politiek wil hij ook niet filosoferen ‘omdat ik vind dat Nederland mij hier heeft neergezet om de goeie dingen te doen.’
‘Passender antwoord’
In een opmerkelijk betoog, waarin hij over zichzelf in de derde persoon sprak, zei hij woensdagavond dat hij ‘heel legalistisch op zoek was naar een antwoord over één memo‘, maar verzuimde ‘helderheid te geven’ over de achterliggende kwestie.
‘Een passender antwoord was geweest dat ik uitvoerig op de hoogte was van de zaak rond de eventuele afschaffing van de dividendbelasting,’ aldus Wiebes. De memo die hij tijdens de formatie opstelde, was gebaseerd op diverse ambtelijke stukken.
Rutte erkende ‘een fout’
Premier Rutte erkende eerder op de avond dat een fout van hem ten grondslag ligt aan de al maanden durende discussie over afschaffing van de dividendbelasting. ‘Het begint met een fout van mij,’ zei hij in het debat over de kwestie.
Motie van afkeuring van furieuze oppositie
De oppositie, nog altijd furieus over de gang van zaken, heeft vrijwel in zijn geheel een motie van afkeuring ingediend tegen Rutte. De oppositie ‘keurt de handelswijze van de minister-president af’, zei GroenLinks-leider Jesse Klaver.
Buma verdedigt einde dividendtax
CDA-leider Sybrand Buma heeft op het congres van zijn partij de afschaffing van de dividendbelasting verdedigd.
Die maatregel, die zo’n 1,6 miljard euro kost, betaalt het internationale bedrijfsleven zelf, stelt Buma. ‘Ik zou het vandaag weer doen’.
De intrekking van de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders is een van meest omstreden plannen van het nieuwe kabinet.
De achterban van het CDA bekreunt zich over de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Partijleden spreken van een ‘weeffout in het regeerakkoord’ en eisen op het CDA-congres in Den Bosch compensatie in de vorm van lastenverlichting voor het midden- en kleinbedrijf.
Kritische CDA’ers onder aanvoering van gewezen financieel woordvoerder Eddy van Hijum liepen vandaag op het eigen congres te hoop tegen de maatregel. Zij zien die als een cadeautje voor multinationals, en willen dat dan in ieder geval ook het mkb wordt ontzien.
Buma ,,begrijpt de vragen daarover heel goed”, ook omdat geen enkele regeringspartij het plan in het verkiezingsprogramma had staan. Maar ,,het is geen gratis geld”, stelt Buma. Door onder meer brievenbusfirma’s aan te pakken en expats minder royaal te behandelen, denkt hij de maatregel terug te verdienen.
Dividend
Dividendbelasting is een belasting op winst die bedrijven uitkeren aan de aandeelhouders. Die uitkering heet dividend. Beleggers betalen 15 procent belasting over die uitkering.
De oppositie hekelde de maatregel omdat het schrappen van de dividendbelasting niet in de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie stond, maar wel in het regeerakkoord landde. De vrees bestaat dat de coalitie tot het besluit kwam onder druk van multinationals en dat de beslissing verder niet onderbouwd is.
Bedrijven als Shell en Unilever zouden overwegen om hun hoofdkantoor uit Nederland terug te trekken. Afschaffing van de dividendbelasting, wat gunstig is voor aandeelhouders, zou dat kunnen voorkomen. Na het schrappen van de belasting werd in maart bekend dat Unilever Rotterdam kiest als locatie voor zijn hoofdkantoor.
De kritiek van de oppositie verscherpte door de zogenoemde ‘memo-gate’. Premier Rutte en de partijleiders van de coalitiepartijen hielden – ondanks herhaaldelijke verzoeken – vol dat ze geen herinnering hebben aan documenten die tijdens de formatie besproken zouden zijn aangaande het afschaffen van de dividendbelasting. Tijdens de kabinetsformatie bleken echter wel degelijk documenten over het onderwerp te zijn opgesteld.
Terugblik
Notities van ambtenaren over de omstreden afschaffing van de dividendbelasting zijn inderdaad tijdens de kabinetsformatie besproken, maar mogelijk niet door de fractievoorzitters. Dat zeggen ministers Wouter Koolmees en Carola Schouten, die tijdens de formatie als secondanten de stukken bespraken aan een ‘zijtafel’.
De hoofdrolspelers hebben daar geen herinnering aan. Dat kan ik me goed voorstellen, omdat alle fiscale details zijn besproken door de financieel woordvoerders, waaronder ik en mevrouw Schouten, aldus Wouter Koolmees.
De oppositie had felle kritiek op het kabinetsvoornemen om de dividendbelasting af te schaffen en wilde van de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie weten waarop die beslissing gebaseerd was. Premier Rutte en de overige partijleiders hielden echter – ondanks herhaaldelijke verzoeken – vol dat ze geen herinnering hebben aan documenten die tijdens de formatie besproken zouden zijn.
Debat 15 november 2017 over afschaffen dividendbelasting
De Tweede Kamer notabene debatteerde woensdag 15 november 2017 nog over het besluit van het nieuwe kabinet om de dividendbelastingaf te schaffen. Premier Rutte kwam voor dit debat destijds zelfs nog naar de Tweede Kamer.
Nu blijkt echter dat er wel degelijk documenten over het voornemen bestaan, die op verzoek van de partijleiders zijn opgesteld. Koolmees zegt vanmorgen opnieuw contact te hebben gehad met alle partijen. ,,De hoofdrolspelers, de fractievoorzitters, hebben daar geen herinnering aan”, antwoordt hij op de vraag of de stukken aan de formatietafel zijn besproken. ,,Dat kan ik me goed voorstellen, omdat alle fiscale details zijn besproken door de financieel woordvoerders, waaronder ik en mevrouw Schouten. Natuurlijk hebben we het er wel regelmatig over gehad, want het gaat natuurlijk over veel geld.”
Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam vroegen bij het ministerie van Financiën om de stukken via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Het ministerie bevestigt het bestaan van de stukken, maar wil ze niet vrijgeven omdat het de ‘vertrouwelijkheid’ van de onderhandelingen zou schenden, meldde Trouw eerder al.
Onduidelijk was of de desbetreffende stukken daadwerkelijk de onderbouwing voor het besluit vormen, of dat daaruit mogelijke druk van buitenlandse bedrijven zou blijken, zoals gesuggereerd door de oppositie. Bedrijven als Shell en Unilever zouden overwegen om hun hoofdkantoor uit Nederland terug te trekken. Afschaffing van de dividendbelasting, wat gunstig is voor aandeelhouders, zou dat kunnen voorkomen. Vorige maand werd bekend dat Unilever Rotterdam kiest als locatie voor zijn hoofdkantoor.
AD 24.04.2018
AD 24.04.2018
Telegraaf 24.04.2018
AD 25.04.2018
AD 25.04.2018
AD 26.04.2018
AD 26.04.2018
AD 26.04.2018
Halbe Zijlstra
Net als na de bonnetjesaffaire – waarop drie VVD-bewindslieden sneuvelden – was toen ook niet duidelijk wanneer premier Rutte wat wist. Tijdens het Kamerdebat zei hij ‘geen actieve herinnering’te hebben over wanneer hij over de leugen hoorde. Rutte besloot de Kamer in elk geval niet meteen in te lichten. Halbe Zijlstra had verteld dat hij het zou oplossen, er zou een stuk verschijnen. Dat wilde Rutte niet in de weg zitten.
Hoewel de politieke leugen zelden zo’n duidelijk gezicht had als in de filmregistratie van het VVD-congres in 2016, komt zij niet uit de lucht vallen en kent zij vele gedaanten. De manier waarop er met de datsja-fabel is omgesprongen, laat zien hoe Den Haag op allerlei niveaus listig met de waarheid omgaat.
,,Ik ben altijd geïntrigeerd geweest hoe dat toch kan. Dat de Joden – zo’n dapper strijdbaar volk – als makke lammetjes gewoon door de gaskamers werden gejaagd.”
Hij kon er naar eigen zeggen geen antwoord op vinden, maar vond wel: ,,Dat nooit meer. Daarom heb ik 40 jaar een uniform gedragen”, zegt hij in een interview met De Telegraaf. “Ik beledig daar niemand mee en dat wil ik ook absoluut niet.”
Telegraaf 08.06.2019
Toine Beukering, die voorzitter van de senaat wil worden, gaat ervan uit dat hij dat voorzitterschap snel in de vingers zal hebben. Hij verwijst naar zijn ervaring bij Defensie, waar hij afzwaaide als brigadegeneraal.
Telegraaf 12.06.2019
AD 12.06.2019
’Uitspraak van Toine Beukering over Joden als “Makke lammetjes” historisch onjuist’
Wat zegt tie nou weer ????
De uitspraken van aanstaand senator Toine Beukering (Forum voor Democratie) over zijn motivatie om het leger in te gaan stuit op onbegrip. „Historisch onjuist”, noemt hoofdredacteur Esther Voet van het Nieuw Israëlietisch Weekblad de opmerkingen.
‘Oekraïne kan achter MH17 zitten’
In hetzelfde interview stelt de politicus FvD Toine Beukering 1e kamerlid in spé dat Oekraïne achter het neerschieten van het vliegtuig MH17 kan zitten. Bij die aanslag overleden in juli 2014 alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders.
Uit onafhankelijk juridisch onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT) blijkt dat het vliegtuig boven Oost-Oekraïne is neergeschoten met een buk-raket die afkomstig is van de 53e raketafweerbrigade uit het Russische Koersk, onderdeel van de Russische krijgsmacht.
Het onderzoekscollectief Bellingcat kwam eerder al tot dezelfde conclusie. De journalisten wisten in mei vorig jaar de Rus Oleg Ivannikov als hoofdverdachte aan te wijzen.
Dat niet Rusland, maar Oekraïne gezien wordt als de dader, is het gevolg van een theorie die door Rusland actief is verspreid. In de twee dagen na de vliegramp plaatsten Russische trollen meer dan 65.000 tweets waarin Oekraïne werd beschuldigd van het neerschieten van MH17, bleek uit onderzoek van De Groene Amsterdammer.
FVD schoof Beukering naar voren als Eerste Kamer-voorzitter
Beukering is door FVD naar voren geschoven als de voorzitter van de nieuwe Eerste Kamer. Dat de partij en Beukering geen ervaring in de senaat hebben, is volgens de oud-militair geen probleem.
Forum voor Democratie vindt dat het het recht heeft om de voorzitter te leveren, omdat het de grootste was geworden bij de Provinciale Statenverkiezingen. Na de Eerste Kamerverkiezingen kwam de VVD met twaalf zetels echter op gelijke hoogte en deelt FVD die eer dus met de liberalen.
Het is overigens geen regel dat de grootste partij recht op de voorzittershamer heeft.
Ook een Interne strijd bij Forum voor Democratie barstte los
Een grote klapper kwam voor het Forum voor Democratie, dat begin 2017 nog maar 1863 leden had en aan het eind van het jaar op ruim 21.000 leden stond. Dat is een groei die nog niet vaak is vertoond.
Het Forum had wellicht nog één lid meer kunnen hebben, maar toen bleek dat historicus Frank Ankersmit zijn vrijage met de partij van Thierry Baudet heeft afgebroken. Hij was vorig jaar nog lijstduwer, maar herkent zich inmiddels onvoldoende in de koers van de partij die de hele week al kampt met muitende leden. Ankersmit was geen lid van het Forum, benadrukt hij, maar zal het dus ook niet meer worden, zo heeft hij Baudet per brief laten weten.
Ook historicus Frank Ankersmit heeft in december vorig jaar een punt gezet achter zijn betrokkenheid bij het Forum voor Democratie. Ankersmit was tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in maart vorig jaar lijstduwer (plek 29) voor de partij van Thierry Baudet. Uit onvrede over de koers van het FvD schreef hij eind 2017 een brief aan Baudet waarin hij de partij vaarwel zei.
En opnieuw consternatie binnen de gelederen van Forum voor Democratie. Daags nadat bekend werd dat Robert de Haze Winkelman en Jo Wevers niet meer welkom zijn bij de partij van Thierry Baudet, duikt een brief op van bezorgde leden. Ze willen een democratischer partijbestuur.
Een brief van drie leden van Forum is in handen van NRCterecht gekomen. In die brief uiten Arthur Legger, Freek-Jan Berkhout en Gert Reedijk hun zorgen over de koers van de partij. De drie dissidenten willen een algemene ledenvergadering uitroepen, waarbij ze de samenstelling van het bestuur willen veranderen. Het bestuur moet uitgebreid worden naar zeven leden (het zijn er nu drie), en penningmeester Henk Otten moet uit zijn functie worden ontheven. De reden daarvoor staat in de brief niet aangegeven.
Forum reageert op de brief, met de vaststelling dat Otten van onschatbare waarde voor de partij is, en daarom niet ter discussie staat. ‘Ook druk vanuit de media zal dit niet veranderen,’ aldus de verklaring.
Opmerkelijk is dat De Haze Winkelman en Wevers op maandag werden geroyeerd omdat ze een poging zouden doen om ‘de macht te grijpen’. De Haze Winkelman is oud-Eerste Kamerlid van de VVD, Betty Jo Wevers was eerder lid van Provinciale Staten voor de liberalen.
In een verklaring schrijft Forum dat de twee ‘de afgelopen maanden op oneigenlijke wijze en door gebruikmaking van dreigementen en kwaadsprekerij geprobeerd hebben de gecontroleerde uitbouw van de partij actief tegen te werken en het partijbestuur over te nemen.’
‘Een bloody shame’
Opmerkelijk is dat De Haze Winkelman was betrokken bij de selectiecommissie van de Tweede Kamer. Hij noemt het royement ‘een bloody shame’. De Haze Winkelman spreekt de verklaring van FvD nadrukkelijk tegen. Ook Wevers is boos. Ze zegt dat zij haar royement via een persbericht moest vernemen.
Op Twitter schrijft De Haze Winkelman dat hij door het ‘politbureau van FvD is geroyeerd, die tracht namelijk de partij te kapen, want hun alleenheerschappij moet overeind blijven. Dit muisje gaat een staartje krijgen, veel meer leden willen democratie.’ De Haze Winkelman spreekt van een schrikbewind.
Gedonder
Het is hommeles bij Forum voor Democratie (FvD). Na de royering van FvD-prominent Robert De Haze Winkelman en zijn vrouw Betty Jo Wevers, schreven drie kandidaten voor de Tweede Kamer een brief naar de partijtop: Gert Reedijk (no.8), Arthur Legger (no.12) en Freek-Jan Berkhout (no.17). Ze willen meer interne democratie en wensen het vertrek van penningmeester Henk Otten.
Deze kritiek komt op een beslissend moment in het bestaan van FvD: nu kan fractievoorzitter én partijvoorzitter Thierry Baudet laten zien wat in de praktijk de werkwijze binnen FvD is. Is er ruimte voor kritische geluiden?
Het antwoord is: die is er niet. Baudet kwam snel met zijn reactie: hij geeft niet toe aan de eisen van de drie Kamerkandidaten. Tijd voor een close-read van de e-mail van Baudet. Hoe gaat hij met interne kritiek om?
‘Beste Arthur en anderen, Er is geen sprake van dat jullie initiatief zal worden opgevolgd.’
De Kamerkandidaten komen met een aantal verzoeken die niet worden ingewilligd. Dat betekent dat FvD op 8 april 2018 geen ledenvergadering houdt om te spreken over de interne structuur. Er komt ook geen uitbreiding van het partijbestuur naar zeven leden, zoals de drie Kamerkandidaten willen. Het wordt niet mogelijk voor een meerderheid van de ledenvergadering om bestuurders af te zetten, er komt voor bestuurders geen maximum van twee termijnen van vier jaar, bestuurslid Henk Otten zal niet aftreden en de statuten worden niet aangepast zodat ze meer in overeenstemming zijn met het verenigingsrecht.
‘Jullie hebben geen idee wat achter de schermen allemaal gebeurt om de partij op te bouwen en te runnen. De verhalen van Robert de Haze Winkelman over het “stil liggen” van de organisatie zijn onzin.’
Het is inderdaad goed mogelijk dat de Kamerkandidaten niet weten waar ze het over hebben, want het partijbestuur van FvD functioneert als een black box. Maar dat de partij wordt uitgebouwd is – met uitzondering van de Amsterdamse verkiezingsdeelname – onzin: de provinciale structuur werd eind 2017 gewijzigd. Dat was de tientallen deelnemers aan de trainingsdagen natuurlijk ook al opgevallen. Ook is duidelijk dat FvD geen haast heeft met de allianties die ze met lokale partijen zou sluiten. In den lande klagen sympathisanten dat ze nooit of veel te laat antwoord krijgen van FvD. Baudet ontkent het allemaal en onderbouwt niets.
‘Robert is al maanden niet meer bij de partij betrokken en is volstrekt niet op de hoogte van de ontwikkelingen. Door dit rancuneuze gestook berokkent hij de partij grote schade. Daarom heb ik gisteren samen met het bestuur besloten om hem en zijn vrouw Betty Jo Wevers het lidmaatschap te ontnemen. Hetzelfde zullen wij doen met anderen die doorgaan op de door hem ingeslagen weg.’
FvD-prominent De Haze Winkelman heeft volgens Baudet ‘gestookt’ en daarom is hij geroyeerd. Het is niet duidelijk wat De Haze Winkelman precies gedaan heeft. Het blijft dus vaag wat dit ‘rancuneuze gestook’ precies inhoudt. Baudet meldt wel dat iedereen die dit gedrag vertoont, eveneens zal worden geroyeerd. Een zeer diffuus dreigement wat het partijbestuur carte blanche geeft om iedereen te royeren die ze maar willen.
Een partijlid kan bij de Commissie van Beroep tegen royement bezwaar maken, maar uit het huishoudelijk reglement blijkt dat die commissie in de praktijk innig verstrengeld is met het partijbestuur. Het bestuur draagt de leden voor, kan vervangers aanwijzen en kan het reglement vaststellen. De leden van de commissie zijn online nergens te vinden. Geroyeerde leden maken dus in de praktijk nauwelijks kans hun royement succesvol aan te vechten.
‘Mijn mede-oprichter Henk Otten is van onschatbare waarde en is volstrekt onvervangbaar. Net als mede-oprichter Rob Rooken. Ons driemanschap blijft de partij voorlopig besturen. Ook druk vanuit de media zal dit niet veranderen.’
De drie Kamerkandidaten gaven het partijbestuur een uitweg uit de crisis. Otten moest wat hen betreft wel weg als bestuurslid, maar kon als ere-lid in een adviserende rol betrokken blijven. Een mooi gebaar, aangezien Otten door meerdere FvD-leden wordt aangewezen als de veroorzaker van alle problemen. Hij zou de grote figuur achter de schermen zijn die alles probeert te controleren en allerlei mensen als bedreiging ziet voor FvD. Baudets enige antwoord is dat het partijbestuur zelf wel uitmaakt hoe lang ze de partij blijft besturen.
‘Ik adviseer jullie met klem om onmiddellijk te stoppen met het versturen van dit soort mails en om de door mij en het bestuur ingeslagen weg te steunen.’
Elke organisatie-adviseur kan Baudet vertellen dat ‘met klem adviseren’ geen goede manier is om commitment te krijgen voor je beleid. Dat commitment heeft Baudet bij de drie Kamerkandidaten niet en dan heeft zo’n verzoek helemaal geen zin. Iedere organisatie-adviseur zou voorstellen een gesprek over de kwestie te voeren om te zien of men nader tot elkaar kan komen. Het is opmerkelijk dat dat schot voor open doel – met een de-escalerende werking – niet door Baudet wordt aangegrepen.
‘Voor de volledigheid: Nadat we de Lijst-Amsterdam en het Campagneteam Amsterdam hebben opgezet, hebben we vanuit de bestaande teams regio-coördinatoren aangesteld. (…) De bestaande teams zijn geïntegreerd in deze regio’s en de mensen die de lijn van het bestuur steunen zullen bij de verdere uitbouw worden betrokken. De mensen die de lijn van Arthur volgen, niet.’
Hier staat de kern: de leden die de lijn van het bestuur volgen worden betrokken bij de uitbouw van de FvD-regio’s. Met andere woorden: om mee te mogen doen moet je instemmen met Baudet. Steun aan de lijn van de drie Kamerkandidaten betekent: niet verder meedoen. Of dit ook royement betekent is niet duidelijk, maar dit lijkt wel een mogelijkheid. Kritiek op de partijorganisatie is bij FvD niet toegestaan.
‘Nogmaals: het voorstel dat zojuist is uitgestuurd [de brief van de drie Kamerkandidaten, CA] is onacceptabel en zal op geen enkele wijze worden opgevolgd. (…)’
Zo eindigt de mail aan drie mannen die een jaar geleden nog goed genoeg waren om op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer te staan. Om deel te kunnen blijven nemen aan FvD moeten ze zich conformeren aan de visie en eisen van het bestuur. Datzelfde bestuur zet geen enkele stap in hun richting, wil geen gesprek aangaan over de verschillen van mening, doet geen poging commitment voor haar beleid te krijgen en geeft geen informatie welk gedrag kan leiden tot royement. Tegen zo’n royement is sowieso nauwelijks bezwaar aan te tekenen.
Ra ra ra !!! Zou er voor FvD-leden reden zijn om te klagen over de interne democratie?
‘Greep naar de macht’
Binnen Forum voor Democratie is interne ruzie uitgebroken om de macht. Twee leden zijn eruit gezet, oud-VVD’ers Robert de Haze Winkelman en Betty Jo Wevers. De versies van de ruziemakers staat diametraal tegenover elkaar.
Volgens De Haze Winkelman wordt alle macht gecentraliseerd bij het driekoppige bestuur van FvD, dat bestaat uit fractieleider Thierry Baudet, penningmeester Henk Otten en secretaris Rob Rooken. De voormalig VVD-senator verwacht dat problemen niet zijn opgelost, omdat meer leden democratie willen. ‘Wie pleit voor opener verhoudingen en een interne partijdemocratie wordt door het politbureau van FvD geroyeerd’, schrijft hij op Twitter. Hij verwacht dat FvdD het op deze manier niet gaat redden. ‘Angst en wantrouwen tegen je eigen leden gaat een goede uitbouw in de weg staan’.
Volgens een verklaring op de website van FvD hebben de twee geroyeerde leden geprobeerd de ‘uitbouw van de partij actief tegen te werken en het partijbestuur over te nemen’. Dat overnemen van bestuur deden De Haze Winkelman en Jo Wevers volgens die verklaring ‘op oneigenlijke wijze en door gebruikmaking van dreigementen en kwaadsprekerij’.
Moet zojuist via een persbericht lezen, dat ik geroyeerd ben bij @fvdemocratie ,. Blijkbaar is het pleiten voor meer INTERNE democratie te bedreigend voor een “democratische” partij….. 6:53 PM – Feb 5, 2018
De Haze Winkelman en Wevers waren vorig jaar betrokken bij de selectie van de kandidaten voor de lijst van FvD voor de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart 2017. Wat het tweetal zou hebben gedaan, wordt in de verklaring van de FvD verder niet geconcretiseerd. Voormalig VVD-statenlid Betty Jo Wevers meldt op Twitter: ‘Moet zojuist via een persbericht lezen, dat ik geroyeerd ben bij FvD. Blijkbaar is het pleiten voor meer interne democratie te bedreigend voor een ‘democratische’ partij…’
Wie pleit voor opener verhoudingen en een interne partijdemocratie wordt door het politbureau van #FVD geroyeerd, die tracht namelijk de partij te kapen want hun alleenheerschappij moet overeind blijven. Dit muisje gaat een staartje krijgen, veel meer leden willen democratie 6:57 PM – Feb 5, 2018
FvD lijkt met deze perikelen uiteindelijke niet te ontkomen aan het gedoe van veel beginnende politieke partijen. Volgens De Haze Winkelman zijn provinciale teams sinds enkele maanden op non-actief gesteld. ,,Niemand begrijpt waarom dit gebeurt, er is ook nauwelijks communicatie met deze waardevolle leden.’’ Hij noemt het besluit ‘een bloody shame’.
Het is een bloody shame dat een partij die zegt de democratie te willen herstellen in eigen partij een schrikbewind voert en dat ieder lid die iets wil bijsturen meteen als vijand van de partij wordt neergezet. Zelfs als dat de meest loyale leden zijn. 6:59 PM – Feb 5, 2018
Op deze wijze en met deze mensen gaat #FVD het niet redden, ik zeg dat met grote spijt. Angst en wantrouwen tegen je eigen leden gaat een goede uitbouw in de weg staan. De ingezette uitbouw van de partij is stopgezet in december en alles is gecentraliseerd bij het 3-mans bestuur 7:03 PM – Feb 5, 2018
De met veel moeite opgebouwde provinciale teams zijn op non-actief gesteld sinds enkele maanden. Niemand begrijpt waarom dit gebeurt, er is ook nauwelijks communicatie met deze waardevolle leden. Wie dit alles onacceptabel vindt en tracht bij te buigen wordt als vijand gezien. 7:07 PM – Feb 5, 2018
Benoeming beoogd partijvoorzitter Paul Frentrop is ook niet doorgegaan, hij heeft zich vlak voor het partijcongres terug getrokken. Verder is het dienstverband met de directeur van het partijbureau in die tijd beeindigd. Er is nu nog alleen het oude clubje van de denktank. 7:15 PM – Feb 5, 2018
Overzicht: Problemen en schandalen Forum voor Democratie stapelen zich op;
Forum voor Democratie (FvD) ligt onder vuur. Binnen de partij rommelt het en van buiten zwelt de kritiek op de partij ook aan.
Wat speelt er allemaal?
Een overzicht:
Ras en IQ
Een interview uit 2016 van nummer 2 op de FvD-lijst in Amsterdam, de enige gemeente waar de partij meedoet tijdens de verkiezingen in maart, blijft de partij achtervolgen.
Yernaz Ramautarsing zei in een interview met Brandpunt dat er een verband is tussen IQ en ras. Een zeer omstreden uitspraak, maar volgens Ramautarsing is dat wetenschappelijk onderbouwd.
“Ik had ook graag gezien dat het anders was, dat zwarte mensen hyperintelligent waren, dat Surinamers het hoogste gemiddelde IQ van de wereld hadden. Maar het is niet zo”, aldus de FvD’er in de zomer van 2016.
Op het moment van publicatie was Ramautarsing nog geen bekend figuur binnen de politiek. Dat werd hij wel toen hij eerst (laag) op de landelijke FvD-lijst kwam en uiteindelijk dus als nummer 2 in de hoofdstad.
Partijleider Thierry Baudet en FvD-Kamerlid Theo Hiddema weigerden afstand te nemen van deze uitspraken. Het is een wetenschappelijke discussie, zeggen ze. Baudet en Hiddema begrijpen niets van de kritiek.
Geroyeerd
FvD zet op 5 februari 2018 twee leden uit de partij. Het gaat om het echtpaar Robert De Haze Winkelman en Betty Jo Wevers. Je kunt ze gerust prominenten noemen, want beiden waren betrokken bij de selectie van de kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar.
In een persbericht schrijft de partij dat Winkelman en Wevers de afgelopen maanden “door gebruikmaking van dreigementen en kwaadsprekerij” geprobeerd hebben de uitbreiding van FvD te dwarsbomen en dat ze het partijbestuur wilden overnemen.
Ze zouden geprobeerd hebben de gecontroleerde uitbouw van de partij actief tegen te werken en het partijbestuur over te nemen. Dergelijk gedrag is voor het partijbestuur onacceptabel.
Winkelman heeft geen goed woord over voor de manier waarop hij de partij is uitgezet. “Wie pleit voor opener verhoudingen en een interne partijdemocratie wordt door het politbureau van FvD geroyeerd, die tracht namelijk de partij te kapen want hun alleenheerschappij moet overeind blijven”, schrijft hij op Twitter.
Winkelman noemt het in een volgende tweet “een “bloody shame dat een partij die zegt de democratie te willen herstellen in eigen partij een schrikbewind voert en dat ieder lid die iets wil bijsturen meteen als vijand van de partij wordt neergezet.”
Ook Wevers hekelt de interne democratie. “Blijkbaar is het pleiten voor meer interne democratie te bedreigend voor een ‘democratische” partij'”, aldus de geroyeerde FvD’er.
“Dit muisje gaat een staartje krijgen, veel meer leden willen democratie”, twitterde Haze Winkelman nog. Dat blijkt en voorspellende gedachte, want na het wegsturen van de twee partijleden zwelt de kritiek aan.
In een door NRC gepubliceerde brief van FvD-leden Arthur Legger, Freek-Jan Berkhout en Gert Reedijk (zij stonden allen op de lijst voor de Tweede Kamer) staat dat een grote groep rond Baudet in toenemende mate aandrong op hervorming en meer interne democratie.
De drie dringen aan op een “andere interne structuur”. “Gecontroleerde groei is cruciaal, maar een opgelegd keurslijf creëert een angstcultuur waardoor de beste mensen zich afwenden.”
Legger, Berkhout en Reedijk willen onder meer het bestuur uitbreiden naar zeven leden. Ook moet Henk Otten, mede-oprichter van FvD, opstappen als penningmeester en bestuurslid. Hij mag wel aanblijven als erelid.
Een dag later voegt ook Kees Eldering, partijsponsor en eveneens oud-kandidaat Kamerlid, zich bij de groep criticasters. Hij heeft volgens de Telegraaf zijn lidmaatschap in december opgezegd.
Ook Eldering kan niet door één deur met Henk Otten. “Ik ben van mening dat mij het werken onmogelijk is gemaakt door toedoen van Henk”, schrijft hij aan het partijbestuur.
Homeopathische verdunning
In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen kwam Baudet in opspraak door te stellen dat hij vreest voor de “homeopathische verdunning” van de Nederlandse bevolking met alle volkeren van de wereld.
“Er komen allerlei culturen hier naartoe die niet integreren in de Nederlandse cultuur. We dreigen daardoor onze waarden en vrijheden te verliezen”, legt Baudet later uit op Radio 1.
In december werd bekend dat Baudet een vijfurige ontmoeting had met de Amerikaanse racist Jared Taylor. Taylor geldt als een ideoloog van de Amerikaanse ‘alt-right’, een beweging bestaande uit extreemrechtse neo-nazi’s, Ku Klux Klan-aanhangers en de Aryan Brotherhood. De groep gelooft in de superioriteit van het blanke ras. Volgens Taylor zou het blanke ras met uitsterven bedreigd worden.
Vrouwen geen ambitie
Ook over vrouwen had Baudet op zijn minst opmerkelijk uitspraken. “Vrouwen excelleren over het algemeen minder in een heleboel beroepen. Ze hebben minder ambitie en hebben vaak meer interesse in familie-achtige dingen”, zei Baudet tegen zakenblad Quote.
Dat is volgens Baudet niet seksistisch. “Het is gewoon zo.”
Vrouwen hebben volgens de FvD-leider evenmin een vaste politieke overtuiging. “Het is normaal voor een vrouw om links te zijn. Maar dan ontmoeten ze een man die rechts is en dan zegt ze: hij heeft eigenlijk ook wel gelijk.”
Extreem-linkse haatdocent
Een leraar uit het Gelderse Groenlo weet hoe het is wanneer Baudet zich op Twitter tegen je keert. Een opdracht voor het vak Nederlands in 5 vwo gaat over alternatief rechts. Er moet door de leerlingen een betoog worden geschreven waarbij de school kijkt naar de argumentatieopbouw.
Volgens de opdracht wil Baudet “naar een Nederland waarin slechts enkele witte mannen de macht hebben”.
Baudet krijgt naar eigen zegge een mailtje van een leerling hierover en noemt de opdracht op Twitter “schokkend”. De school komt met een verklaring nadat er online een storm van kritiek volgt door voor- en tegenstanders.
“Wij willen benadrukken dat wij, als school, geen politieke standpunten innemen maar dat wij het als kerntaak beschouwen de leerlingen op te leiden tot kritische denkers”, staat er op de site.
Voor Baudet is dat de reden om de leraar in kwestie op Twitter als “extreem-linkse haatdocent” te bestempelen en dat de school blijft bij “bizarre laster”. Daarbij wordt de leraar in de tweet bij naam en toenaam genoemd.
Handen afhakken
Ook in Amsterdam rommelt het rond FvD. Kristina Türkmen, nummer 7 op de lijst, verwijderde haar Twitter-account nadat enkele tweets, teruggevonden en opgeslagen door de Amsterdamse tv-zender AT5, van haar voor ophef zorgden.
Op een tweet van de NOS dat in Frankrijk een radicale moslim is gearresteerd die van plan zou zijn een aanslag te plegen, reageerde ze: “Direct ophangen de remedie tegen radicalisering?”
Op een opmerking over wat er moet gebeuren met getraumatiseerde IS-strijders, twitterde Türkmen: “Handen en geslachtdelen afhakken en dan met elkaar achter slot en grendel.”
In een reactie zegt de kandidaat-raadslid dat ze de inhoud van de berichten betreurt. “Ik reageerde te fel, onder andere door mijn persoonlijke ervaringen met intolerantie en onvrijheid in mijn geboorteland”, aldus Türkmen, die op haar vijftiende naar vanuit Turkije naar Nederland kwam.
Daarmee is het wat de partij betreft afgehandeld. Türkmen mag op de lijst blijven staan.
De partij heeft momenteel twee zetels in de Tweede Kamer, die worden ingenomen door Baudet en advocaat Theo Hiddema. Morgen is er een, al gepland, crisisberaad over de problemen in de partij.
Storm in de tent
Na een storm van kritiek op de partijdemocratie van FvD, slaat de partij terug: ‘in de afgelopen week hebben minder dan tien leden hun lidmaatschap opgezegd, en zijn er meer dan 500 leden bijgekomen.’
Vervolgens wil de storm binnen Forum voor Democratie maar niet gaan liggen. Een gepland overleg tussen de partijtop en drie belangrijke critici binnen FvD is donderdagavond 08.02.2018 op het laatst moment afgeblazen door Thierry Baudet. De partijleider heeft de dissidenten inmiddels laten weten niets meer te zien in een verzoening, zo blijkt uit een interne mail die in handen is van de Volkskrant.
De drie schreven twee weken geleden een kritische brief aan het partijbestuur. Dat was nadat Robert de Haze Winkelman en zijn echtgenote Betty Jo Wevers uit de partij waren gezet. In de brief deden zij voorstellen om de partijdemocratie te herstellen door bijvoorbeeld meer dan drie mensen aan te stellen in het bestuur. Ze wilden daarover overleg voeren.
Wat is er met je haar ???
‘Buitengewoon schadelijk’
Reedijk, Legger en Berkhout kregen vandaag een brief terug van het partijbestuur, waarvan fractieleider Baudet de voorzitter is.
Daarin staat dat zij “op oneigenlijke wijze, zowel intern als via de media” hebben geprobeerd “de gecontroleerde uitbouw van de partij actief tegen te werken en het partijbestuur te ondermijnen”. “Uw acties zijn buitengewoon schadelijk voor Forum voor Democratie. Gelet daarop heeft het partijbestuur besloten uw lidmaatschap op te zeggen.”
De nieuwe brief is in handen van The Post Online. De NOS heeft bevestiging gekregen van een van de drie vandaag geroyeerde leden.
Vorige week stapte de nummer 3 van de kandidatenlijst, Susan Teunissen, op omdat zij kritiek had op de koers van de partij. Ook zij vond het partijbestuur, met daarin maar drie mensen onder wie de partijleider, “verre van democratisch”.
In een verklaring laat de partij weten dat de drie horen tot een groep van tien tot twintig critici leden die het niet eens zijn met de door het partijbestuur ingezette koers. ,,Zij bleven de confrontatie zoeken.’’
De onmin over de koers van de partij speelt al langer. Begin deze maand werden Robert de Haze Winkelman en diens vrouw Betty-Jo Wevers geroyeerd, die allebei betrokken waren bij het opstellen van de kandidatenlijst van de partij.
Verweer
Thierry Baudet ziet de aanzwellende kritiek op zijn partij als een compliment. “Het betekent dat we een reële bedreiging zijn geworden voor het partijkartel”, zei hij op een ledendag van het Forum voor Democratie in het gebouw van de Tweede Kamer.
“Het is heftig wat we meemaken”, stelt Baudet. “Je merkt dat het kartel en zijn media de handschoenen hebben uitgedaan.” Hij ziet het allemaal als een lastercampagne.
Baudet verweerde zich op een ledendag in het Tweede Kamergebouw tegen ‘de smurrie’ die over de partijtop zou zijn uitgestort. Hij kreeg veel vragen over het besluit om afgelopen vrijdag nog eens drie kritische leden die bij de Tweede Kamerverkiezingen nog op de verkiezingslijst stonden uit de partij te zetten.
Interview
In een interview met het NRC vrijdag waarschuwt het geroyeerde drietal vastgoedbeheerder Arthur Legger, psychotherapeut Geert Reedijk en gynaecoloog Freek Jan Berkhout dat de ‘kaping’ van Forum voor Democratie door partijleider Thierry Baudet en penningmeester Henk Otten de partij dreigt te veranderen in een ‘sekte’ die afglijdt naar ‘extreem-rechts’.
Niet zeker of Baudet wel in eigen ideeën gelooft
Maar dat is volgens de drie nu wel anders. ‘Ik heb vooral gemerkt dat Baudet uiterst opportunistisch is en in zijn doel om status en geld te verwerven gewetenloos,’ zegt Legger. Of Baudet in de soms controversiële ideeën die hij steunt gelooft of niet, maakt hem niet uit: ‘Hij verspreidt het gedachtengoed.’
Eerder geleden kwam de partij ook uitgebreid in het nieuws toen de nummer drie op de verkiezingslijst Susan Teunissen uit eigen beweging haar lidmaatschap opzegde. ‘De manier waarop het partijbestuur omgaat met opbouwende kritiek is verre van democratisch,’ zei ze daarover. ‘Door de meest recente communicatie vanuit het bestuur is gebleken dat interne kritiek keihard wordt afgestraft.’
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/72588c74-7bc8-11e9-b9cc-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d85c4c8c-7cc1-11e9-b9cc-0217670beecd.jpg)
Mark Rutte
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a1c9a0be-5829-11e9-9815-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/107e499e-57bf-11e9-a0c3-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/be7e0c14-5760-11e9-a9d4-02d2fb1aa1d7.jpg)
GroenLinks en PvdA vinden beperkte CO2-heffing wassen neus
Werkgeversorganisaties bezorgd over plannen
VVD en FVD botsen over formatie Noord-Holland
FVD wil meepraten over Klimaatwet in Eerste Kamer
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/00dbbd52-4aed-11e9-968a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/93f864ec-48a3-11e9-9b94-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/82ab9a64-463d-11e9-84e9-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7bb80a4c-459f-11e9-b2bc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7d70250e-459f-11e9-b2bc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7e0e33de-459f-11e9-b2bc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e3819156-45be-11e9-be63-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d950e86e-3ce3-11e9-9e9e-15c1148a355b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/24b24fc6-3cdc-11e9-810d-dd7da5fb3f73.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6264285a-36bd-11e9-b2d1-832e0e7fe325.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/211553ee-352b-11e9-85c6-ff84f5ae1891.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/58c94202-55fe-11e9-8be0-02d1dbdc35d1.jpg)
Auteur
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a7a84052-4ff1-11e9-bd14-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/642cf8fa-3ebb-11e9-a6fa-a37f2baeb519.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/64862014-30fc-11e9-a418-2df1f7a37429.jpg)
Arendo Joustra 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/071dc802-2de4-11e9-8378-3fb292e857e6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e27585b0-297b-11e9-9900-bd1513695729.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fa3a0bee-27b9-11e9-89b3-a7cc3f483c4c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b1bcd5e0-25a2-11e9-9993-91f550d33d08.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/51d6637c-25f6-11e9-9900-bd1513695729.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/249b113e-24a5-11e9-a3de-a99c75d6b60c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/114b1646-260e-11e9-89b3-a7cc3f483c4c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c2f08494-2497-11e9-a08f-4ddbf62ed589.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/69b78eb6-24c6-11e9-8286-855d37de608e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/46f5f222-20b7-11e9-93e7-1983be47d715.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b8e53d10-208b-11e9-bda7-0118e8281e29.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce6a3bb4-208a-11e9-bd48-6d1eda59c66c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fbc91d30-4bd9-11e9-8440-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/14b5b496-2ae4-11e9-bc5d-95014c0dff96.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c978ee52-279c-11e9-9869-e1bdc0d9b946.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/97447cfe-20fc-11e9-a3a8-138dd7f37e37.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5353ec50-1f44-11e9-ab8c-cd1ed2b42c7b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8056392a-4bee-11e9-846d-0255c322e81b.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cdcf942c-4be8-11e9-b524-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d99028fa-4bff-11e9-920d-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e4c7d57e-4ba5-11e9-8031-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3e082132-4b35-11e9-af15-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f560d9a2-4b29-11e9-83b8-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f085b77e-4b13-11e9-8d75-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0d8c555c-4aed-11e9-9571-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f7b90f68-4a4c-11e9-992c-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0fcbb910-4580-11e9-b98d-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/24def9c4-457c-11e9-ba4b-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6c492790-4508-11e9-869a-51c1a9aa1ca0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3b7d760c-4508-11e9-869a-51c1a9aa1ca0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/922be01c-3f84-11e9-982c-41b74375941b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bdf9de90-3f77-11e9-8781-03fee92a0e79.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/65e7585e-3ab3-11e9-8778-5dd39bfd967b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/17da9aa0-39d1-11e9-9870-71148cedd73b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3a1ddb5a-39ad-11e9-b4fb-e905d2336fa3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3434c1de-3919-11e9-b253-19f9292a3ac8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e2fd256a-38d5-11e9-9edf-9b42e225e743.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cff94c80-384b-11e9-b228-f9b6bd754a85.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5f6a3fe2-3521-11e9-9e9e-15c1148a355b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b9df3ac-3518-11e9-8f1a-b37c1ca35e2b.JPG)
Bram Boxhoorn 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1849174a-307c-11e9-8671-3d93f9fbb7b2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e7db54f6-3076-11e9-a58c-bd3dfc7f0b4f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9544c082-2dc5-11e9-917f-f5b5909ceb2e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/781346e0-2c4a-11e9-917f-f5b5909ceb2e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7f39c658-2a63-11e9-9a9c-4f087bae4c02.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a3a94762-28a5-11e9-a46a-052756a9a523.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7300d1bc-2791-11e9-a174-bd404215f304.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/635f99b2-263f-11e9-9f6f-3324544a76ee.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6016f2da-260a-11e9-b940-35850668f75d.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8381893e-2582-11e9-bdab-3f7079083e6b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8d965e3a-2533-11e9-9900-bd1513695729.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9c3f7688-24ac-11e9-b8b8-bd3897cb7766.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8ada8a60-24a5-11e9-a934-49ae92d3de09.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/56e1fa56-248f-11e9-b054-73b4d9568843.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/05dcb030-240b-11e9-b40b-872747ccb1d3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d9b4c306-2407-11e9-bf27-d1f8d72fc4a4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/33d6f0ba-23d2-11e9-bda7-0118e8281e29.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/48740e36-23d2-11e9-b3ca-31f598bdf958.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a75b957e-239e-11e9-bd48-6d1eda59c66c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/106014f6-1967-11e9-b9de-93a7747a6e87.jpg)
We gaan huizen isoleren
Elektrische auto’s worden betaalbaar
Vervuilende industrie betaalt klimaatboete
Iedereen kan meedoen
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ed222520-1b40-11e9-9a9e-e3370f40d68f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2af685f6-1b34-11e9-b5e4-8bf7d3ee8808.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db2fe4d6-1804-11e9-bf27-d1f8d72fc4a4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7e2a3978-0f47-11e9-af6a-3f2800ca55c0.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/01/thom-liggend.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data37994986-f7f0d5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b2f81dae-eff4-11e8-8fdf-fb7812d67f0e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/47a3a700-ecc8-11e8-a710-c9781a85a5c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/be7186ae-ec91-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/189267da-ea89-11e8-8907-ff472cc00a1f.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c4169bae-e9cf-11e8-afa9-f1f40522f476.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e536e352-e78b-11e8-b8dc-1b3eef89e4a0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6e5d5bb8-e32a-11e8-a580-872c628ededa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/56227610-f571-11e8-8308-09ad44ab9fce.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0e58474-f47b-11e8-9eeb-b1121bbdb72a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/86d0d978-f422-11e8-9434-17d012e6c1b8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b9051fac-f414-11e8-9b5a-13d243daa375.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/44bf35ec-f31a-11e8-8308-09ad44ab9fce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4976c970-f0e4-11e8-a580-872c628ededa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1d04f3b6-e83e-11e8-8308-09ad44ab9fce.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4d93e676-c93b-11e8-801c-874b54634c97.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a0d593b2-c93a-11e8-8b37-1fd37595de15.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/990f3dae-b747-11e8-aa1f-adb37984b824.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6a69aa22-b77c-11e8-b667-d7fa7a28b5af.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e040fd66-b779-11e8-8303-f15b55bdb8ed.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/136febae-b7f0-11e8-b5b2-cbe6773e6fb8.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a769cab2-b46e-11e8-aa1f-adb37984b824.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b13422b4-b1ac-11e8-96a7-09a00225f721.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f29d189c-b1d3-11e8-a013-999de5d5cd50.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fbeecaa8-b1a1-11e8-a017-a948b42ee60f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e843cff8-b1a1-11e8-9a3d-7d3fad9b854b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b5396e46-b00d-11e8-8ad6-07b1ba52ff2e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6aec3cda-ace6-11e8-857d-fd59f1519ba1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/229c0464-89dc-11e9-837d-0218eaf05005.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.