Het demissionair Klimaatkabinet Rutte 3 in het jaar 2021 !!! – deel 10
Telegraaf 06.03.2021
Klimaatactivisten verzetten zich tegen biomassacentrale
Klimaatactivisten van Extinction Rebellion blokkeren vrijdagochtend 05.03.2021 de toegangsbrug naar de Elektriciteitscentrale Diemen, waarmee eigenaar Vattenfall plannen heeft om het om te bouwen tot de grootste biomassacentrale van Nederland. Het is de eerste keer dat leden van de mondiale milieubeweging zich in Nederland verzetten tegen massale houtstook.
AD 13.03.2021
Tientallen activisten hebben zich vastgeketend op de loopbrug en verhinderen op die manier dat personeelsleden naar de centrale toe kunnen lopen.
De activisten, die meer handelingen van de overheid willen zien om klimaatverandering te voorkomen, proberen zo duidelijk te maken dat het verstoken van hout geen goed alternatief is om de maatschappij ’duurzaam’ in te richten.
’Groene coalitie’
De gemeente Amsterdam, nota bene geleid door zelfbenoemde ’groene coalitie’ van onder ander GL, D66, PvdA en SP wil een groot deel van de hoofdstad verwarmen met warmte die in de toekomstige biomassacentrale van Diemen moet worden opgewekt middels houtstook. Per 1 juli 2024 moet de centrale dan ook draaien. De multinational Vattenfall krijgt van de Nederlandse Staat, zo is hen in het vooruitzicht gesteld, honderden miljoenen subsidie om de mega-biomassacentrale te laten verrijzen.
Telegraaf 16.03.2021
Telegraaf 16.03.2021
Telegraaf 02.03.2021
Telegraaf 05.03.2021
AD 05.03.2021
Green-Deal H2
Overheden en partijen uit de sector hebben vrijdag 12.03.2021 de Green-deal H2-Wijken: Naar praktische toepassing van waterstof als warmtevoorziening in woonwijken’ gesloten. Hoe kan waterstof veilig en duurzaam worden ingezet voor verwarming in de gebouwde omgeving?
In de Green Deal spreken partijen af om samen de ontwikkeling van waterstofwijken in de praktijk te verkennen. Aan de hand van leerprojecten in de wijk Erflanden en het dorp Stad aan ’t Haringvliet in de gemeenten Hoogeveen en Goeree-Overflakkee worden inzichten en ervaringen opgedaan over de voordelen en voorwaarden voor het gebruik van waterstof in de gebouwde omgeving.
Nederland gaat over op duurzame energie. In het Klimaatakkoord is daarom afgesproken om naast elektriciteit uit zon en wind ook in te zetten op duurzame gassen zoals waterstof voor de verduurzaming van de energievoorziening. Waterstof is tot 2030 nog niet beschikbaar in de gebouwde omgeving, en na 2030 is het onzeker of groene waterstof voldoende voorradig en betaalbaar is om in de gebouwde omgeving toe te passen.
Desalniettemin biedt het kansen. Om goed voorbereid te zijn, voor als er voldoende groene waterstof komt, is in het Klimaatakkoord afgesproken om tijdig en op kleine schaal praktijkervaring op te doen met waterstof in de gebouwde omgeving.
De Green Deal H2-Wijken vloeit voort uit deze afspraak. De deal is erop gericht om door middel van leerprojecten (zogenaamde H2-Wijken) kennis en ervaringen op te doen over de rol die waterstof mogelijk op termijn kan spelen in woningen en andere gebouwen. Hierdoor komen mogelijke knelpunten en oplossingen tijdig in beeld.
Eerste H2-Wijken in Hoogeveen en Stad aan ‘t Haringvliet
De eerste stap die de Green Deal partijen zetten is het inventariseren van bestaande knelpunten en het uitwerken van mogelijke oplossingsrichtingen op basis van de kennis die de partijen inbrengen. De resultaten van deze inventarisatie maken duidelijk onder welke voorwaarden naar verwachting in 2025 met de uitvoering van de eerste leerprojecten kan worden gestart.
De wijk Erflanden in Hoogeveen en Stad aan ’t Haringvliet op Goeree-Overflakkee zijn hiervoor aangewezen binnen het Programma Aardgasvrije Wijken. Over de ervaringen in deze en eventueel andere leerprojecten wordt jaarlijks gerapporteerd als onderdeel van de Green Deal. Ook zullen alle partijen zich inspannen om gedurende de leerprojecten actief kennis, ervaringen en best-practices uit te wisselen. Een overzicht van alle afspraken is te vinden op www.greendeals.nl.
Green Deal-partijen en partners
De Green Deal is ondertekend door de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Economische Zaken en Klimaat en Infrastructuur en Waterstaat, de provincies Zuid-Holland en Drenthe, de gemeenten Hoogeveen en Goeree-Overflakkee, Stedin Netbeheer B.V., N.V. Rendo en de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie.
Daarnaast worden 24 relevante stakeholders betrokken als kennispartners. Het is mogelijk voor nieuwe partijen om toe te treden tot deze Green Deal. Verzoeken daartoe kunnen binnenkort worden ingediend bij het secretariaat van het nog op te richten kernteam, dat zal worden ondergebracht bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Bouw waterstofschip mogelijk via Green Deal Zeevaart
Waterstof als aandrijving voor binnenvaartschepen. Om die ontwikkeling aan te jagen trekt minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) 4 miljoen euro uit voor de bouw, ontwikkeling en het in de vaart brengen van het eerste binnenvaartvrachtschip in Nederland dat wordt aangedreven door waterstof.
Waterstof is een belangrijk duurzaam alternatief voor binnenvaartschepen die varen op fossiele diesel. Door de bouw van het waterstofschip te ondersteunen, geeft Van Nieuwenhuizen verduurzaming van de binnenvaart een verdere impuls. In 2050 moet de Nederlandse binnenvaart zero-emissie zijn. Het nieuwe binnenvaartschip komt naar verwachting in 2023 in de vaart.
Minister Van Nieuwenhuizen: “Varen op waterstof is nu niet langer meer een idee dat op de tekentafel ligt. Door dit schip te bouwen en er straks mee te varen, leren we in de praktijk wat er nodig is om waterstof veilig en op grotere schaal te gebruiken in onze binnenvaart. Dit is een hele mooie stap vooruit op weg naar een binnenvaart zonder uitstoot.”
Het gebruik van waterstof in de binnenvaart staat nog in de kinderschoenen. Door nu een nieuw schip te ontwikkelen dat vaart op groene waterstof kan straks in de praktijk verder worden geëxperimenteerd met productie, opslag en transport van waterstoftoepassingen. Op deze manier kan waterstof zich ontwikkelen als belangrijke duurzame aandrijving voor binnenvaartschepen naast bijvoorbeeld batterij-elektrisch aangedreven schepen.
Samenwerking
Het schip krijgt de naam Antonie, wordt 135 meter lang, 3700 ton en wordt gebouwd door Lenten Scheepvaart B.V. De bouw staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van het WEVA-project. Dit is de afkorting van ‘Waterstof Elektrisch Vrachtschip Antonie’. De Antonie gaat zout vervoeren van de fabriek van Nouryon in Delfzijl naar de Botlek in Rotterdam. Het project waar naast de reder en vervoerder ook de motorleverancier en brandstofcelproducent bij betrokken zijn, wordt begeleid door binnenvaart coöperatie NPRC.
NPRC CEO Femke Brenninkmeijer: “Het unieke van dit project is de samenwerking tussen verlader, binnenvaartondernemer, coöperatie NPRC én de overheid. Alleen met steun van alle belanghebbenden is het mogelijk om van dromen naar werkelijkheid, van woorden naar daden, te komen met een zero-emissie transport.”
Green Deal
De binnenvaart levert een belangrijke bijdrage aan de verplaatsing van het goederenvervoer van de weg naar het water en de beperking van de uitstoot. De Rijksoverheid, provincies, havens, maritieme brancheorganisaties, verladers, vervoerders, banken en kennisinstellingen hebben in 2019 met de Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens de handen ineen geslagen voor verduurzaming van de scheepvaart.
Uit die Green Deal vloeiden eerdere impulsen voor schonere binnenvaartschepen voort, zoals de oprichting van Zero Emission Services (ZES). Begin dit jaar stelde minister Van Nieuwenhuizen 11,7 miljoen euro beschikbaar om binnenvaartschippers en -reders te ondersteunen bij de aanschaf en installatie van nieuwere en schonere scheepsmotoren.
Ook was er subsidie voor fabrikanten voor de ontwikkeling en productie van schonere scheepsmotoren. Het kabinet stelt de komende vijf jaar 65 miljoen euro beschikbaar om binnenvaartschepen uit te rusten met SCR-katalysatoren. Deze bijdrage is onderdeel van de maatregelen die worden genomen om de uitstoot van stikstof omlaag te brengen.
AD 20.03.2021
Telegraaf 10.03.2021
Ook Eerste Kamer achter stikstofwet van Schouten
Na de Tweede Kamer heeft ook de Eerste Kamer de nieuwe stikstofwet van het kabinet aangenomen. Kern van het plan is dat er minder stikstof in de natuur komt en dat tegelijkertijd bouwprojecten moeten kunnen doorgaan. Daarvoor trekt demissionair minister Schouten ook extra geld uit.
In de wet, die onder druk van de Tweede Kamer werd aangepast, staat dat in 2025 zeker 40 procent, in 2030 50 procent en in 2035 74 procent van de ‘stikstofgevoelige’ natuur weer helemaal gezond moet zijn. Ook komt er compensatie voor landbouwbedrijven die extra last ondervonden van het verbieden van de soepele stikstofregels.
Akkoord met oppositie
Dat de Eerste Kamer met de wet instemt, is niet verrassend. Eind vorig jaar bereikte Schouten een akkoord met een deel van de oppositie, waardoor ze zich van steun van een meerderheid in beide Kamers verzekerde.
Telegraaf 03.03.2021
Op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021 gaat het veel over kernenergie
Waarom ???
Het woord kernenergie is nogal een heet hangijzer in de politieke campagnes:
het bouwen van nieuwe kerncentrales in Nederland.
Gisteren 28.02.2021 tijdens het RTL-verkiezingsdebat kwamen partijen er stevig over in botsing, toen VVD-lijsttrekker Mark Rutte Groningen een geschikte locatie voor een kerncentrale noemde.
De politieke reacties op die aanvaring lees je hier.
Alles over de terugkeer van kernenergie in het publieke debat lees je in deze zes vragen:
Waarom staat kernenergie zo prominent op de politieke agenda?
Omdat een nieuwe regering de nationale klimaatdoelstellingen moet behalen. In de Klimaatwet is vastgelegd dat Nederland in 2030 bijna de helft minder CO2-uitstoot wil ten opzichte van 1990. Voor het jaar 2050 moet dat zelfs 95 procent minder zijn. Sommige partijen denken dat we het niet afkunnen zonder kernenergie, andere partijen denken van wel.
Hieronder zie je hoe politieke partijen denken over kernenergie in Nederland:
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Wat zijn de voor- en nadelen van kernenergie?
Het belangrijkste voordeel: bij een kernreactie komt vrijwel geen CO2 vrij, daardoor is het niet schadelijk voor de natuur. Er is daarnaast weinig oppervlakte nodig om veel energie op te wekken. Ook ben je niet afhankelijk van wind of zon, wat het door het hele jaar heen een zekere energiebron maakt.
Het grootste nadeel is dat er radioactief afval vrijkomt, dat lastig en duur om te verwerken en lange tijd schadelijk blijft. Ook zijn er veiligheidsrisico’s, waar in de jaren 70 en 80 heftig tegen werd geprotesteerd. Hoewel kerncentrales in de loop der jaren veiliger zijn geworden en ernstige ongelukken zeldzaam zijn, blijft het risico op een ramp aanwezig. Tsjernobyl en Fukushima zijn de bekendste voorbeelden. De vrijgekomen straling richtte daarbij grote ecologische schade aan en schaadde de gezondheid van omwonenden.
Is kernenergie nodig om de klimaatdoelstellingen te behalen?
Daar is geen sluitend antwoord op te geven. Op dit moment wordt vooral ingezet op zonne- en windenergie. Sommige partijen denken dat daar de volledige oplossing voor CO2-reductie ligt, andere partijen denken dat kernenergie ook nodig is. “Er zijn voor beide standpunten scenariostudies gedaan die haalbaar worden geacht”, zegt Jan-Leen Kloosterman, hoogleraar reactorfysica aan de TU Delft.
Op dit moment staat er één kerncentrale in Nederland, in het Zeeuwse Borssele. Die voorziet in ongeveer 3 procent van het Nederlandse energieverbruik. Nieuwe kerncentrales zouden niet bijdragen aan het halen van de klimaatdoelstellingen voor 2030, omdat de bouw daarvan zeker langer zou duren.
Een recent plan stelt dat er in 2035 een nieuwe kerncentrale zou kunnen staan. Dat is een positieve schatting, stelt zelfstandig energiedeskundige Herman Damveld. “Je moet het politieke besluit nemen, ruimte inbouwen voor bezwaren, een bedrijf vinden en de daadwerkelijke bouw uitvoeren.” Dat laatste duurt vaak langer dan voorzien. In Frankrijk en Finland heeft de bouw van kerncentrales veel vertraging opgelopen, door bouwfouten en ontwerpen die gaandeweg moesten worden aangepast. Daardoor liepen ook de kosten flink op.
Hoe reëel is een nieuwe kerncentrale in Nederland?
Kernenergie werd lang bestempeld als een ‘te dure’ optie. Maar daar verschillen de meningen inmiddels over. In opdracht van de Tweede Kamer werd vorig jaar onderzoek gedaan naar kernenergie in Nederland. Daaruit bleek dat kernenergie niet duurder is dan energie uit wind en zon, al kwam daar ook de nodige wetenschappelijke kritiek op.
Een belangrijke horde zou zijn om een bedrijf te vinden dat daadwerkelijk een kerncentrale wil bouwen. Tot nu toe zijn die lastig te vinden. “Zonder afnamegaranties en medefinanciering vanuit de overheid is het risico groot”, zegt Kloosterman.
Waarom noemde Rutte Groningen als mogelijke bestemming voor een kerncentrale?
Al in 1985 werden er in Nederland locaties aangewezen voor de mogelijke bouw van kerncentrales. Daarvan zijn er nog drie over: de Maasvlakte 1 bij Rotterdam, de Eemshaven in Groningen én Borssele. Het kabinet houdt die locaties vrij voor de bouw van een nieuwe kerncentrale. Er mogen op die plekken ook geen woningen of bedrijven worden gebouwd.
Hoe gaan andere landen om met kernenergie?
In Nederland is het aandeel van kernenergie nihil als je het afzet tegen het Europese gemiddelde. In landen als Frankrijk en België verzorgen centrales het leeuwendeel van de energie. In die landen hebben ze wel aangekondigd dat aandeel af te willen bouwen, omdat ze meer willen inzetten op hernieuwbare energie.
Zo gaan een aantal omliggende landen met kernenergie om:
Het aandeel van kernenergie in Europese landen NOS
lees: Green Deal H2-Wijken Convenant 12.03.2021
Lees: Hypocriet getetter van activisten tegen kerncentrale in Groningen Elsevier 03.03.2021
Lees: Kernenergie helemaal terug als campagnethema: dit staat er in de verkiezingsprogramma’s Elsevier 01.03.2021
lees: EGR20 UN Emissions Gap Report 2020
Lees: Groen licht voor stikstofwet, maar wat staat er nou precies in? RTL 10.12.2020
lees: Zo loodst Schouten stikstofwet toch door Kamer Elsevier 10.12.2020
lees: kamerbrief over klimaat en energieverkenning 2020 en uitvoering Urgenda-vonnis 09.12.2020
lees: Het Uitvoeringsprogramma Natuur KB brief 2e kamer 08.12.2020
lees: Programma Natuur 20282379 bijlage
lees: Overzicht deelnemende gemeenten proeftuinen aardgasvrije wijken 2e ronde 2020
lees: Proeftuinen aardgasvrije wijken 2e ronde
lees: Behandelverzoek wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering brief 2e kamer 13.10.2020
lees: Advies_Raad_van_State_wetsvoorstel_stikstofreductie_en_natuurverbetering
lees: Kamerstuk wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering
lees: aanbiedingsbrief rapport kernenergie 22.09.2020
lees: bijlage POSSIBLE ROLE OF NUCLEAR IN THE DUTCH ENERGY MIX IN THE FUTURE
lees: Stand van zaken Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) 10.06.2020
lees: Niet alles kan overal’ eindadvies over structurele aanpak Stikstofproblematiek aanbiedingsbrief 08.06.2020
lees: Eindadvies ‘Niet alles kan overal’ 08.06.2020
lees: Kamerbrief Voortgang stikstofproblematiek structurele aanpak bijlage 1 en 2 24.04.2020
lees: Bijlage 3
meer: Klimaat NU
Lees: Stikstof: geduld oppositie raakt op, dit besloot het kabinet tot nu toe NU
Zie ook: Klimaatspanningen niet alleen in de Tweede kamer opgelopen
Zie ook: Klimaatmars 10.03.2019 van de Dam naar Museumplein Amsterdam – terugblik
Zie ook: Klimaatdemonstratie 07.02.2019 op het Malieveld – terugblik
Zie ook: Het demissionair Klimaatkabinet Rutte 3 in het jaar 2021 !!! – deel 9
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 8
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 7
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 6
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 5
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 4
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 3
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 2
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 1
Zie ook: 2019 – Het jaar van de waarheid voor kabinet Rutte 3
Uitgelekt plan: Brussel wil moderne aardgascentrales milieuvriendelijk label geven
NOS 24.03.2021 De Europese Commissie overweegt hypermoderne aardgascentrales te kwalificeren als groene ondernemingen om de financiering van nieuwe centrales aantrekkelijker te maken. Het uitgelekte voorstel wekt verbazing bij wetenschappers en milieuorganisaties.
Ruim 200 ondertekenaars van een brandbrief aan Brussel vinden het plan om aardgas als milieuvriendelijk te bestempelen een verkeerd signaal. Onder andere Greenpeace, het Wereld Natuur Fonds, ASN Bank en Natuur & Milieu schrijven dat er geen tijd is voor verkeerde oplossingen. “Dit ongewenste voorstel gaat lijnrecht in tegen de groene Europese ambities”, staat in de brief.
Directeur Marjolein Demmers van Natuur & Milieu zegt in een toelichting dat het uitgelekte voorstel de deur opent voor afhankelijkheid van fossiele gascentrales in de komende decennia. “En dat strookt niet met de Europese Green Deal of het Parijsakkoord en dat moeten we echt niet willen.”
Alleen efficiënte centrales
“Hoewel het plan is om alleen de meest efficiënte gascentrales een groen label te geven, stellen de briefschrijvers dat het echt niet kan om een fossiele brandstof groen te noemen”, zegt EU-correspondent Sander van Hoorn in het NOS Radio 1 Journaal.
De Europese Commissie wil het landen makkelijker maken om de afgesproken klimaatdoelstellingen te halen. “Duitsland en Polen willen vervuilende kolencentrales vervangen door nieuwe gascentrales”, zegt Sander van Hoorn. “In dat geval kan dit voorstel een uitkomst bieden, maar andere landen zullen minder enthousiast zijn. Ook blijft het een moeilijk verhaal om te verkopen voor de Europese Commissie. De discussie in Brussel moet nog gevoerd worden.”
Reactie ministerie van Economische Zaken:
“In Europa werken we toe naar 55% CO2-reductie in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050. Dat verandert niet. Wel wordt in de EU gewerkt aan de zogenoemde taxonomie, een kader waarmee bepaald wordt of private investeringen als duurzaam gelabeld mogen worden.
De duurzaamheid van aardgas is een gevoelig onderwerp omdat sommige EU-landen nog van steen- en bruinkool af moeten. Nederland is verder in de energietransitie en in onze context blijft het belangrijk om van het aardgas af te gaan. Nederland zet in op een zo ambitieus mogelijke invulling van de Europese taxonomie en daarbij pleiten wij voor een wetenschappelijke basis voor de kaders die bepalen wat wel of niet als duurzaam gezien wordt.”
Op 21 april hoopt de Europese Commissie het definitieve voorstel openbaar te maken.
BEKIJK OOK;
Circulaire economie essentieel voor behalen van klimaatdoelen van Parijs
RO 24.03.2021 Om de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs te kunnen halen, moet ook de wereld veranderen in een circulaire economie. Een circulaire economie zorgt voor ongeveer 20 procent minder broeikasgassen in de lucht en kan daarmee structureel bijdragen aan de afspraken uit het Parijsakkoord. Het World Circular Economy Forum+Climate is de online conferentie om aandacht te vestigen op het belang van een circulaire economie om klimaatdoelen te halen.
De virtuele top wordt georganiseerd door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Finse innovatiefonds Sitra. Op uitnodiging van staatssecretaris Stientje van Veldhoven en Jyrki Katainen, voorzitter van Sitra, gaan overheden, internationale organisaties, kennisinstellingen, de private sector en burgers met elkaar in gesprek op 15 en 16 april 2021. De conferentie wordt afgesloten met een Action Statement met concrete toezeggingen van deelnemende landen, bedrijven en organisaties.
Grote uitdaging
“Het is tijd voor verandering. Tijd voor een circulaire economie, die noodzakelijk is voor een klimaatneutrale wereld in 2050. Voor een gezonde toekomst van onze kinderen moeten we stoppen met het verspillen van grondstoffen, waardevolle materialen hergebruiken en er nieuwe producten van maken. Laten we samen onze schouders eronder zetten om het verschil te maken,” zegt staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat en WCEF+Climate-gastvrouw Stientje van Veldhoven.
Klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen van deze tijd. Een circulaire economie
kan een belangrijke rol spelen bij het aanpakken van deze crisis. In een circulaire economie wordt slimmer en zuiniger omgegaan met grondstoffen, om zo verspilling en vervuiling tegen te gaan. Dat kan door het stimuleren van het delen van bezittingen zoals een auto, maar ook door het slim hergebruiken van materialen en primaire grondstoffen. Circulariteit is meer dan het recyclen van afval. Door veranderingen in de hele keten levert de transitie naar een circulaire economie een belangrijke bijdrage aan een duurzame economie én een beter leefklimaat. Innovatie en samenwerking zijn daarbij cruciaal.
“Overmatig gebruik van natuurlijke hulpbronnen is een belangrijke bron van klimaatemissies. De circulaire economie biedt ons een instrument om de klimaatcrisis aan te pakken, het verlies aan biodiversiteit tegen te gaan en ons materiaalverbruik op een economisch haalbare manier te verminderen, ”zegt Jyrki Katainen, voorzitter van het Finse innovatiefonds Sitra, die mede-gastheer is van de conferentie. WCEF is een wereldwijd initiatief van Sitra en Finland; het volgende jaarlijkse forum zal dit jaar op 13-15 september in Canada worden gehouden.
In het nationale klimaatakkoord zet Nederland in op het halveren van de CO2-uitstoot in 2030. Nederland zal ook extra maatregelen nemen om de verhoogde EU-doelstellingen te halen, in lijn met de Europese Green Deal. Circulariteit is een belangrijke pijler in het Nederlandse klimaatplan en het EU-actieplan circulaire economie als onderdeel van de Europese Green Deal. Nederland streeft ernaar om in 2030 vijftig procent minder grondstoffen te gebruiken en in 2050 volledig circulair te zijn.
Finland streeft ernaar om in 2035 CO2-neutraal en de eerste fossielvrije maatschappij ter wereld te zijn. Onder meer door nieuwe beslissingen te nemen over het klimaatbeleid, te streven naar een vrijwel emissievrije elektriciteits- en warmteproductie tegen het einde van de jaren 2030, evenals het verkleinen van de CO2-voetafdruk van gebouwen, het bevorderen van een circulaire economie en een klimaatvriendelijk voedselbeleid.
Speakers of the WCEF+Climate include among others:
- Stientje van Veldhoven, staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat
- Jyrki Katainen, voorzitter van het Finse innovatiefonds Sitra
- Sigrid Kaag, minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
- Frans Timmermans, eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie
- Amina J. Mohammed, plaatsvervangend secretaris-generaal van de Verenigde Naties
en voorzitter van VN-duurzame ontwikkelingsdoelen-programma (UNSDG) - Frans van Houten, CEO Royal Philips en voorzitter van Platform for Accelerating
the Circular Economy (PACE)
Commitment
Tijdens de dertien online sessies van WCEF+Climate onderstrepen ministers, bedrijven en andere organisaties hun commitment aan de overgang naar een circulaire economie. Er worden afspraken gemaakt, best practices gedeeld en stappen gezet om de wereld klaar te maken voor een circulaire economie. Deelnemers kunnen tot het einde van de conferentie individuele toezeggingen indienen. Deze worden vastgelegd in een Action Statement, dat na de conferentie gedeeld wordt. Met deze intentieverklaringen willen we een volgende stap zetten naar een circulaire economie, ook om te kunnen voldoen aan het klimaatakkoord van Parijs. In november dit jaar zijn de volgende internationale klimaatonderhandelingen, in Glasgow.
Zie ook; Circulaire economie
ECB en DNB: Sneller klimaatbeleid is beste voor de economie
NU 23.03.2021 Hoe sneller het klimaatbeleid, hoe beter dat is voor de economie, zegt de Europese Centrale Bank (ECB) op basis van een klimaatstresstest. Ook De Nederlandse Bank (DNB) spreekt zich uit: die noemt het tegengaan van klimaatverandering de grootste uitdaging voor Nederland tijdens de nasleep van de coronacrisis.
De ECB probeert met de stresstest de voor- en nadelen van klimaatbeleid tegen elkaar af te wegen. Daaruit moet blijken welk scenario de minste schade en risico’s oplevert voor de financiële wereld. In de analyse worden wereldwijd vier miljoen bedrijven en tweeduizend banken meegenomen.
Als klimaatverandering niet wordt aangepakt, lopen bedrijven tegen steeds hogere directe en indirecte kosten aan als gevolg van natuurrampen en extreem weer. Veel bedrijven zouden hierdoor ook failliet gaan, zegt ECB-vicepresident Luis De Guindos. Dat levert vervolgens weer een groot risico voor banken op.
Daar staat tegenover dat de omschakeling naar een klimaatneutrale economie zeer grote financiële investeringen vraagt. Maar zulke investeringen betalen zich ook deels terug in werkgelegenheid en technologische innovatie.
Een scenario mét klimaatbeleid steekt daarom gunstiger af, waarbij een hoger tempo volgens De Guindos de netto voordelen vergroot. “Onze resultaten laten zien dat vroeg handelen duidelijke voordelen heeft. De kortetermijnkosten van de transitie verbleken in vergelijking met de kosten van een ongebreidelde klimaatverandering op middellange tot lange termijn.”
Wijdverbreide verwoesting en economische ontwrichting
De Guindos noemt klimaatverandering een van de grootste uitdagingen van de mensheid. “Als klimaatverandering niet wordt aangepakt, zal het resulteren in wijdverbreide verwoesting en economische ontwrichting.”
“Deze resultaten onderstrepen de dringende noodzaak om over te schakelen naar een groenere economie. Niet alleen om ervoor te zorgen dat de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs worden gehaald, maar ook om schade aan onze economieën, bedrijven en bestaansmiddelen te beperken.”
De Guindos zegt tot slot dat de primaire verantwoordelijkheid voor het bestrijden van klimaatverandering weliswaar bij overheden ligt, maar dat centrale banken daar een belangrijke rol naast spelen.
DNB kritisch op Nederland, noemt klimaatbeleid nu de topprioriteit
In het maandag verschenen jaarverslag spreekt ook DNB zich sterk uit over klimaatverandering. De financiële toezichthouder noemt klimaatverandering momenteel de grootste beleidsuitdaging voor Nederland.
DNB constateert dat het huidige beleid niet volstaat om de eigen doelen te halen, laat staan om aansluiting te vinden bij de hogere doelen van Europese buurlanden.
“Alle goede voornemens ten spijt is Nederland zeker niet de beste leerling van de Europese klas waar het lessen in duurzaamheid betreft”, zo stelt de Nederlandse centrale bank.
Lees meer over: DNB Klimaat europese centrale bank
Niet-halen ‘Urgenda-doel’ brengt Nederlandse rechtsstaat op onbekend terrein
NU 23.03.2021 Ook de overheid mag een uitspraak van de rechter niet negeren. Maar wat als dat toch gebeurt? Die vraag komt omhoog in de klimaatzaak van Urgenda, nu voorlopige cijfers laten zien dat de uitstoot van broeikasgassen, ondanks politieke beloften, onvoldoende is teruggedrongen. Een uitzonderlijke situatie, zeggen rechtsgeleerden tegen NU.nl. Het kan leiden tot een dwangsom, of zelfs het Europees Hof voor Rechten van de Mens. Maar dan zal er na zes jaar en drie rechters opnieuw moeten worden geprocedeerd.
De klimaatzaak van Urgenda is bedoeld om Nederlandse burgers te beschermen tegen klimaatverandering. Rechters oordeelden in 2015, 2018 en 2019 dat de beleidsvrijheid van de politiek een ondergrens heeft: de uitstoot van broeikasgassen moest per 2020 ten minste 25 procent onder het niveau van 1990 liggen.
Kabinet beloofde naleving, maar verspeelde tijd (en kans coronacrisis)
Eind 2019, toen ook de Hoge Raad de uitspraak bekrachtigde, was er nog een grote kloof te dichten. Toen volgde de coronacrisis, en daarmee een onverwachte, scherpe daling van de CO2-uitstoot, door minder wegverkeer en industriële activiteit.
Het ‘Urgenda-doel’ kwam zo binnen handbereik, maar bij gebrek aan aanvullend klimaatbeleid bleef de uitstoot 0,5 procent te hoog, tonen voorlopige cijfers van het CBS. Bovendien stijgt de uitstoot in 2021 weer. Ook dat is strijdig met het vonnis.
Ondanks jarenlang procederen heeft het kabinet sinds 2015 altijd beloofd het vonnis te zullen uitvoeren, zegt hoogleraar klimaatrecht Jonathan Verschuuren van Tilburg University. “Die belofte is weinig overtuigend nagekomen.”
Is het dan ‘pech gehad, volgende keer beter’? Niet in een rechtsstaat, zegt hoogleraar privaatrecht Eddy Bauw van de Universiteit Utrecht: “Een gerechtelijk vonnis kan door niemand worden genegeerd. Zeker niet door de Staat, die het goede voorbeeld zou moeten geven. Ik ga er dan ook van uit dat de Staat zich netjes aan rechterlijke uitspraken houdt.”
Zie ook: CO2 is gelijk gebleven, hoe kan Nederland dan toch klimaatdoel halen?
Kun je de overheid bewegen met een dwangsom?
Als inderdaad blijkt dat het vonnis niet is uitgevoerd, is Urgenda opnieuw aan zet. Die organisatie had de rechter al in 2015 kunnen vragen om bij het in gebreke blijven een dwangsom in te stellen. Dan moet de Staat bijvoorbeeld een bedrag betalen voor elke dag dat het vonnis niet is uitgevoerd. “Dat vond Urgenda toen kennelijk een beetje te ver gaan. Men ging ervan uit dat de Staat een uitspraak van de rechter niet naast zich neer zou leggen”, zegt Verschuuren.
Toch blijft een dwangsom het pressiemiddel, voegt Bauw toe. “Maar daar kleven complicaties aan. Privaatrecht is van oudsher bedoeld voor geschillen tussen burgers of bedrijven. Daarbij is een dwangsom meestal een effectief middel om naleving af te dwingen.”
“De klimaatzaak is de eerste situatie waarin de rechter de overheid een bevel gaf om een beleidsdoelstelling te halen. We hebben nog geen ervaring met de situatie die ontstaat als die doelstelling niet wordt gehaald.”
De rechter komt dan volgens Bauw voor lastige vragen te staan. “Heeft het opleggen van een dwangsom zin nu de termijn waarbinnen de Staat het vonnis had moeten naleven al is verstreken? En wat is een passende hoogte van de dwangsom? Om effectief te zijn in de richting van de Staat, zou het moeten gaan om een enorm hoog bedrag.”
En wat als ook een dwangsom wordt genegeerd?
Dan kan Nederland gedaagd worden voor het Europees Hof van de Rechten van de Mens. In de uitspraak in de klimaatzaak staan artikelen uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens centraal, waaronder het recht op leven.
“Het Hof in Straatsburg zal een eventuele klacht dus zeker behandelen”, zegt Verschuuren. “Maar dan geldt uiteindelijk wel hetzelfde verhaal: als Nederland wordt veroordeeld, maar daar niet naar handelt, dan gebeurt er niet veel – behalve dat het een afgang zou zijn. We zeggen graag dat we de juridische hoofdstad van de wereld in huis hebben. En we kunnen dan geen kritiek meer hebben op andere landen die zich niet aan uitspraken van het Hof in Straatsburg houden, zoals Rusland.”
Belangrijke vraag: is er genoeg ‘moeite’ gedaan?
Zover is het nog niet, zegt Bauw. Als Urgenda vindt dat niet aan het vonnis is voldaan, kan het naar de rechter stappen om de naleving alsnog af te dwingen. In die procedure zal het niet alleen gaan over de vraag of de uitstoot overeenkomstig met het vonnis is gereduceerd, maar ook of de Staat er alles aan heeft gedaan om aan het vonnis te voldoen. “Daarvoor zal moeten worden gekeken of de maatregelen die in de afgelopen jaren zijn genomen redelijk en geschikt waren om het vonnis te realiseren.”
Daar wil Verschuuren wel een voorschot op nemen: “De eerste jaren na het vonnis bleef het erg stil. Pas na de bekrachtiging door het Gerechtshof in 2018 en vooral de Hoge Raad in december 2019 werd er serieus gekeken naar opties om versneld tot emissiereducties te komen. Hiermee zijn jaren verspeeld om het doel via een geleidelijke uitstootverlaging te halen.”
Urgenda-directeur Marjan Minnesma laat in gesprek met NU.nl weten eerst te kijken of het demissionaire kabinet op korte termijn extra maatregelen gaat nemen om de uitstoot terug te dringen. Op vervolgstappen loopt ze nog niet vooruit.
Zie ook: Ook met tijdelijke CO2-dip door corona haalt kabinet klimaatdoel niet
Lees meer over: Klimaat Urgenda
Stikstofuitstoot moet verder omlaag, maakt kabinetsformatie lastig
NU 19.03.2021 Om de natuur genoeg te beschermen tegen stikstof moet de neerslag met 50 tot 70 procent omlaag. Dat is veel meer dan de 26 procent die in de Stikstofwet staat, zo blijkt uit twee recente rapporten aan het ministerie van Binnenlandse Zaken.
De kabinetsformatie wordt mogelijk een stuk ingewikkelder door de aanbevelingen, aangezien de VVD weinig ziet in een streng stikstofbeleid. Daarmee staat de grootste partij pal tegenover D66, dat onder andere de veestapel wil halveren. Het huidige kabinet moest de stikstofregels volledig omgooien omdat de Raad van State in 2019 een streep zette door de aanpak die jarenlang werd gehanteerd.
Om de schadelijke effecten van stikstof onder controle te krijgen moet de uitstoot met 50 procent omlaag, mits er apart ingegrepen wordt in gebieden met ernstige stikstofoverschrijding. Als de overheid ervoor kiest om geen beleid voor specifieke gebieden te maken, dan beveelt het rapport de norm van 70 procent stikstofverlaging aan. Dat zou alleen haalbaar zijn als de veestapel nog verder krimpt.
Vooral het verminderen van de uitstoot van stikstofverbinding ammoniak (NH3) komt de natuur ten goede. Het halveren van de ammoniakuitstoot is “realiseerbaar, maar alleen in een combinatie van technische maatregelen en een dalend volume van de veestapel, in het bijzonder van het melkvee”.
Andere suggesties zijn om vervuilers te laten betalen, net als met de CO2-heffing. Ook kunnen de Europese landbouwsubsidies worden ingezet om boeren aan te sporen groener te boeren. Sowieso adviseren de topambtenaren die verantwoordelijk zijn voor de aanbevelingen om op Europees niveau beleid te maken. Zo’n 30 procent van de stikstof die in Nederland neerdaalt, komt namelijk uit het buitenland.
Volgens de rapporten moet er vooral op de langere termijn meer gebeuren dan nu aan maatregelen gepland staat. Begin februari presenteerde het kabinet al een pakket aan maatregelen om stikstof te reduceren. Van de 522 miljoen euro die vrijkwam, was 350 miljoen bedoeld voor de opkoop van boerenbedrijven.
Lees meer over: Binnenland Stikstof
Stikstof legt nu al bom onder formatie: mogelijk minder vee, langzamer rijden én stikstoftaks
AD 19.03.2021 De formatie van een nieuw kabinet dreigt nu al extra ingewikkeld te worden door de stikstofcrisis. In twee rapporten stellen topambtenaren dat er meer impopulaire maatregelen nodig zullen zijn om het stikstofprobleem de baas te worden.
De ambtenaren schetsen een somber beeld over de stikstofcrisis. In twee zojuist verschenen rapporten – Stikstofruimte voor de toekomst en Normeren en beprijzen van stikstofemissies – schrijven zij dat het nieuwe kabinet verregaande keuzes moet maken om de stikstofuitstoot in Nederland fors omlaag te krijgen.
Lees ook;
Op verzoek van het huidige kabinet hebben ambtenaren onderzocht wat op de lange termijn nodig is om het stikstofprobleem aan te pakken. Er hangt nu een ‘stikstofdeken’ boven Nederland, die de natuur aantast. Natuurregels verplichten de overheid om daar iets aan te doen.]
‘Krimp veestapel onvermijdelijk’
Stikstof gaat voor grote hoofdbrekens in de formatie zorgen, aldus Kabinetsbron.
Volgens de ambtenaren moet worden ingegrepen in de melkveehouderij, omdat die sector verantwoordelijk is voor het hoogste aandeel stikstof in de natuur. ‘Krimp van de veestapel lijkt onvermijdelijk, en zou op veel andere vlakken ook een verlichting van de opgaven kunnen betekenen’, schrijven de ambtenaren.
In de huidige stikstofwet van het kabinet – die begin deze maand is aangenomen door de Eerste Kamer – staat dat Nederland in 2035 de helft minder stikstof uitstoot. Daarvoor wordt veel extra geld uitgetrokken. De ambtenaren beschrijven in hun rapporten scenario’s om al vijf jaar eerder, in 2030, de helft of zelfs 70 procent minder stikstof uit te stoten.
Aparte landbouwgebieden
Om dat voor elkaar te krijgen, zou er een stikstofbelasting kunnen komen voor bedrijven. Wie meer stikstof uitstoot, moet dan meer belasting betalen. Ook opperen de ambtenaren dat er aparte gebieden voor landbouw kunnen komen, zoals Noord-Groningen, Noord-Beveland en delen van de Flevopolder.
De veestapel is in vergelijking met andere Europese landen groot, stellen de ambtenaren. Per vierkante kilometer telt Nederland 92 koeien, 295 varkens en 2450 kippen. In Duitsland gaat het om 35 koeien, 77 varkens en 272 kippen per vierkante kilometer.
Snelheid omlaag
Dit heeft grote economische gevolgen voor veel bedrijven en het platteland, aldus LTO-woordvoerder.
Niet alleen de veeteelt moet volgens de ambtenaren worden hervormd. Ook in het verkeer is stikstofwinst te behalen: zo kan de maximumsnelheid op de snelweg ’s avonds en ’s nachts omlaag naar 100 kilometer per uur. Sinds een jaar geldt die snelheidsverlaging al overdag, maar het was de wens van regeringspartij VVD om in de avonduren wél harder te mogen rijden. Een vorm van rekeningrijden zou nog meer stikstofbesparing kunnen opleveren.
Daarmee wordt meteen de politieke gevoeligheid van de voorgestelde maatregelen duidelijk. Het huidige demissionaire kabinet – met VVD, CDA, D66 en ChristenUnie – heeft jaren geworsteld met het stikstofdossier. VVD en CDA willen geen krimp van de veestapel, terwijl D66 juist de helft minder dieren wil. Nu D66 een grote verkiezingswinst heeft geboekt, zal die partij strengere stikstofregels eisen. ,,Stikstof gaat voor grote hoofdbrekens in de formatie zorgen’’, zegt een kabinetsbron.
Boerenorganisatie LTO reageert onthutst op de ambtelijke adviezen. ,,Dit heeft grote economische gevolgen voor veel bedrijven en het platteland’’, meldt een woordvoerder. Demissionair minister Carola Schouten (Landbouw) laat weten dat de stikstofopgave ‘een groot vraagstuk blijft, voor nu en in de toekomst’. ,,Het is echt aan het volgende kabinet om te besluiten over vervolgstappen’’, aldus haar woordvoerder.
Rapport: kabinet moet veel meer doen tegen stikstofprobleem
MSN 19.03.2021 Een nieuw kabinet zal flink aan de slag moeten om de neerslag van stikstof in gevoelige natuurgebieden te verminderen. De neerslag moet niet met 26 procent verminderd worden, zoals in de stikstofwet ligt vastgelegd, maar met zeker 50 procent. Zonder aanvullende maatregelen is een vermindering van 70 procent zelfs nodig om stikstofgevoelige natuur te beschermen, schrijven ambtenaren in een rapport aan het kabinet. Vooral in de veehouderij moet worden ingegrepen.
In twee ‘verkenningen’ schrijven de ambtenaren dat er verdere maatregelen nodig zijn, vooral op de lange termijn. Mogelijk maakt dit de formatie van een nieuw kabinet nog moeizamer, omdat de twee grootste partijen in de nieuwe Tweede Kamer zeer verdeeld zijn. De VVD ziet weinig in een streng stikstofbeleid, D66 wil juist dat de natuur beter beschermd moet en wil daarom onder meer de veestapel halveren. Het huidige kabinet moest de stikstofregels volledig omgooien, omdat de Raad van State in 2019 een streep zette door de aanpak die jarenlang werd gehanteerd.
De aanvullende maatregelen moeten ervoor zorgen dat in genoeg natuurgebieden de stikstofneerslag dusdanig laag is dat deze geen schadelijk effect meer heeft. Vooral het verminderen van de uitstoot van stikstofverbinding ammoniak (NH3) kan de natuur verbeteren. Het halveren van de ammoniakuitstoot is “realiseerbaar, maar alleen in een combinatie van technische maatregelen en een dalend volume van de veestapel, in het bijzonder van het melkvee”, valt te lezen in het rapport. “Een verdergaande reductie van 70 procent is met de in dit rapport beschreven instrumentatie alleen haalbaar als tot een nog grotere krimp van de veestapel zou worden gekomen.”
Een van de manieren om de stikstofuitstoot te verminderen, is om vervuilers te laten betalen, net als met de CO2-heffing. Zo’n stikstofbelasting zou ook vergroenende technieken nog aantrekkelijker maken, omdat ze boerderijen en andere bedrijven kosten kunnen besparen. Ook kunnen de Europese landbouwsubsidies worden ingezet om boeren aan te sporen groener te boeren. Sowieso adviseren de ambtenaren om op Europees niveau beleid te maken. Zo’n 30 procent van de stikstof die in Nederland neerdaalt, komt namelijk uit het buitenland.
Veel debat over nieuwe kerncentrale in Nederland: de dilemma’s op een rij
RTL 16.03.2021 Het debat over kernenergie is zo vlak voor de verkiezingen terug van weggeweest. CDA en VVD zijn uitgesproken voorstander en ook FVD en PVV zijn positief. Maar hoe groot is de kans dat er daadwerkelijk een nieuwe kerncentrale in Nederland komt? Drie experts over vier pijnpunten.
1. Kost veel, duurt lang
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: het bouwen van een kerncentrale is ontzettend duur. Een kerncentrale van de derde generatie van zo’n 1650 megawatt kost tussen de 10 en 14 miljard euro. Dit komt onder meer door de hoge veiligheidseisen. Ook is de bouwer van de kerncentrale verantwoordelijk voor het veilig opbergen van kernafval én het ontmantelen van de kerncentrale als die niet meer gebruikt wordt. Daarbij duurt het tenminste tien tot vijftien jaar voor de kerncentrale er staat, onder andere vanwege vergunningen, procedures en regelgeving.
Meer windmolens en zonnepanelen: hier kunnen ze komen te staan
Wat ook meespeelt, is dat het in Nederland de eerste keer zou zijn dat een kerncentrale van dit type wordt gebouwd. Wim Turkenburg, emeritus hoogleraar Natuurwetenschap en Samenleving aan de Universiteit Utrecht: “In Nederland stamt alle ervaring die we met de bouw van kernreactoren hebben uit de jaren 60 en 70. Die expertise is er niet meer, we moeten dat allemaal weer opstarten en dat is duur, tijdrovend en complex.”
Hoe zit het nu in Nederland?
Op dit moment is de kerncentrale in het Zeeuwse Borssele de enige die stroom levert in Nederland. Deze kerncentrale van 485 megawatt trad in 1973 in werking en zorgt voor zo’n 3 procent van de benodigde elektriciteit in ons land. Uiterlijk in 2033 moet deze centrale wettelijk dicht. De VVD is voorstander van twee à drie nieuwe kerncentrales van 1000 of 1500 megawatt.
Een kerncentrale kan dus alleen worden gebouwd als de overheid een flinke subsidie bijdraagt. “Als politici niet bereid zijn om 6 of 7 cent per kilowattuur per kerncentrale bij te leggen, praten ze voor de bühne”, zegt Kornelis Blok, hoogleraar Energiesysteemanalyse aan de TU Delft.
In het Britse Somerset, waar twee kerncentrales in aanbouw zijn, hebben ze daar iets op gevonden. De energieproducent krijgt een gegarandeerde stroomprijs die 30 jaar is vastgelegd. Deze prijs is hoger dan de kosten van zonne- en windenergie. Blok: “Stroom uit een kerncentrale kost zo’n 11 of 12 cent per kilowattuur en de kosten bij windenergie zijn zo’n 7 of 8 cent per kilowattuur en dalen nog. Dus de kosten van stroom uit kernenergie zijn bijna 1,5 tot 2 keer zo hoog als de kosten voor windenergie.”
Gas- en kerncentrales lobbyen voor groene subsidies van Europa
“Het duurt behoorlijk lang voor je een kerncentrale hebt gebouwd, je bent heel lang aan het investeren en het duurt een jaar of vijftien voor je de eerste kilowattuur kunt verkopen en voor je dus je eerste inkomsten hebt. Het is dus vooral aan de investeringskant een moeilijk verhaal”, concludeert Heleen de Coninck, hoogleraar Klimaatbeleid aan de TU Eindhoven.
Vanwege die hoge investeringskosten laat een energieproducent een kerncentrale het liefst zoveel mogelijk uren draaien. Maar duurzame stroom krijgt vaak voorrang op het energienet. In de praktijk zal de kerncentrale dus niet op volle toeren draaien als er genoeg zonne- en windenergie is. Dit verhoogt dan weer de prijs van atoomstroom.
2. Het kán zonder kernenergie (maar er is wel een alternatief voor zonne- en windenergie nodig)
Op dit moment is zo’n 26 procent van de stroom in Nederland duurzaam. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 dit 70 procent moet zijn. “Er zijn concrete plannen om elk jaar 1000 megawatt aan windparken op zee bij te bouwen”, vertelt Blok van de TU Delft. “Daar is genoeg ruimte. Ik kan me voorstellen dat landen die niet aan zee liggen of nog niet zo ver zijn met windparken op zee voor kernenergie kiezen. Maar voor ons is het niet zo’n logische stap.”
De Coninck sluit zich daarbij aan. “Uit iedere studie blijkt dat het niet echt een aantrekkelijke optie is voor Nederland. Ik ben zelf niet principieel tegen kernenergie, ik heb liever kernenergie dan klimaatverandering. Maar het is een valse vergelijking, want het kan op een andere manier. Het lijkt eerder onverstandig dan verstandig nu de kosten voor zon en wind zo hard naar beneden gaan, en die van kernenergie niet of nauwelijks zijn gedaald.”
Emeritus hoogleraar Turkenburg wijst erop dat er wel een betrouwbaar alternatief nodig is naast zonne- en windenergie. “Gasgestookte centrales waarbij de CO2-uitstoot wordt opgevangen bijvoorbeeld (CCS: carbon capture & storage), of duurzame biomassa. Dat moet de betrouwbaarheid van de energievoorziening garanderen. Groene waterstof maken en verbranden kan ook, maar die optie vergt fors meer zon- en windvermogen en is zeker zo duur als kernenergie. Aan alle opties zitten voor- en nadelen. Maar je kunt niet zeggen: ik wil geen kerncentrale, geen biomassa, geen CCS, geen aardgas uit Rusland, geen zonneweides en geen windmolens op het land.”
3. Veiligheidsrisico’s gering, maar afval nog lang radioactief
Kernenergie levert radioactief afval op dat duizenden jaren zeer schadelijk blijft voor de omgeving. Het kernafval van de centrale in Borssele ligt honderd jaar opgeslagen in gebouwen van de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) in Zeeland. Daarna moet het heel diep in de bodem worden opgeslagen om daar te blijven totdat het niet meer radioactief is. Waar in Nederland deze opslag precies moet plaatsvinden, weten we nog niet.
Kerncentrale in België hoeft ondanks scheurtjes niet dicht
In 2011 stelde het ministerie van Economische Zaken voorwaarden op voor een nieuwe kerncentrale. Zo mag een ‘meltdown’-ongeluk minder dan eens in de miljoen jaar optreden. Bij een ongeluk zonder kernsmelting mogen geen radioactieve stoffen naar de omgeving ontsnappen. Ook moet de kerncentrale niet in de problemen raken als er een vliegtuig op neerstort.
Hoogleraar Blok denkt dat de risico’s heel klein zijn geworden. “Er is nooit een risico van 0, maar dat heb je bij niets wat je doet. De kansen op een ongeluk zoals bij Fukushima of Tsjernobyl zijn heel klein geworden. Er is veel geleerd en de veiligheidsmaatregelen zijn behoorlijk opgeschroefd.”
4. Wie wil een kerncentrale in de achtertuin?
Een kerncentrale in het door aardbevingen geteisterde Groningen, dat kon volgens premier Rutte wel, zo stelde hij tijdens het RTL Verkiezingsdebat. Een paar dagen later moest hij na fel protest uit Groningen zijn woorden terugnemen. Toch is het niet gek dat hij Groningen noemde: de Eemshaven is een van de drie locaties die in Nederland zijn aangewezen voor de bouw van een mogelijke kerncentrale. De andere plekken zijn Borssele in Zeeland en de Maasvlakte in Zuid-Holland. Een kerncentrale heeft koelwater nodig en moet daarom aan een rivier of de zee liggen.
“Als ik kijk hoeveel trammelant een paar windmolens al kunnen opleveren, denk ik dat je de protesten bij de bouw van een kerncentrale niet moet onderschatten”, zegt Blok. “Maar veel ruimte heb je niet nodig: met twee locaties ben je al een heel eind. Publieke acceptatie zal zeker een issue zijn. Dat wil niet zeggen dat je het niet moet doen, maar je moet dat niet onderschatten.”
De Coninck: “Daarom wordt er ook zoveel gekeken naar windparken op zee. Bovendien waait de wind daar harder en stabieler.”
Miljardeninvesteringen nodig in elektriciteitsnet voor klimaatdoelen Parijs
Wim Turkenburg ziet dat een deel van de bevolking wel zit te wachten op een kerncentrale. “VVD, CDA, FVD en PVV hebben een forse aanhang. Er is een meerderheid in de Tweede Kamer voor. Het vereist wel politiek leiderschap. Als de regering aangeeft dat het kan en moet, zal je zien dat de weerstand minder wordt.”
Ook tijdens het RTL Verkiezingsdebat kwam kernenergie aan bod
Kerncentrales helpen niet om de klimaatdoelen de komende tien jaar te halen, zegt GroenLinksleider Jesse Klaver.
meer: Maaike Vos
Weer ‘bom’ onder stikstofbeleid, grote onzekerheid bij boeren
RTL 15.03.2021 Een flinke tegenvaller voor veel boeren. Een Friese boer mag van de rechter zijn melkveebedrijf niet uitbreiden. Er is onvoldoende bewijs dat de milieutechnieken die de boer wil gebruiken genoeg stikstof verminderen. “Dit kan gevolgen hebben voor veel agrarische bedrijven.”
Boeren protesteren niet meer massaal in Den Haag en deze maand is er een nieuwe stikstofwet aangenomen, maar het gedoe rond stikstof is nog altijd niet voorbij.
Dat heeft een boer uit het Friese Dongeradeel nu aan den lijve ondervonden. In februari kreeg hij nog toestemming van de provincie om uit te breiden: de boer wilde een loopstal gaan bouwen.
Te veel stikstof
Wie zijn boerenbedrijf wil uitbreiden moet er volgens de wet voor zorgen dat er geen extra stikstof bijkomt. Te veel stikstof, en dat is er in Nederland, is namelijk slecht voor de natuur. De boer koos daarom voor technologie die ervoor zou zorgen dat er geen extra stikstofuitstoot zou komen door de uitbreiding.
Maar volgens milieudeskundige en activist Johan Vollenbroek kun je grote vraagtekens zetten bij de werking van die technologie. Vollenbroek stapte daarom naar de rechter om de vergunning van de Friese boer aan te vechten.
Streep door uitbreiding
En met succes: de rechter heeft een streep gezet door de vergunning van de boer en daarmee door de uitbreiding van zijn stal. Volgens de rechter is het niet zeker genoeg dat de uitbreiding van de stal geen negatieve gevolgen heeft voor de beschermde natuurgebieden.
Vollenbroek, de man die politiek Den Haag al eerder dwong om wat aan de hoeveelheid stikstof in Nederland te doen, zegt dat de uitspraak ‘opnieuw een bom legt onder het stikstofbeleid van het kabinet’.
‘Zeer ingrijpend’
De rechtbank wijst, net als Vollenbroek, op een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek, vertelt advocaat Rachid Benhadi. Daarin wordt geconcludeerd dat emissie-arme stallen mogelijk veel minder ‘emissie-arm’ zijn dan waar eerder vanuit werd gegaan.
Terwijl het ministerie nog uitgaat van ‘oude cijfers’ en dat die staltechnologie wel voldoende stikstof vermindert.
Volgens advocaat Benhadi heeft de rechter een zeer ingrijpende uitspraak gedaan. “De rechter zegt: de provincie baseert zich op uitstootcijfers van het ministerie. Maar of die cijfers kloppen is niet zeker.”
Gevolgen voor veel boeren
“En daarmee zegt de rechtbank eigenlijk: je kunt niet meer uitgaan van de wetgeving van de minister. Dat is wel een hele verstrekkende conclusie. En het kan gevolgen hebben voor veel agrarische bedrijven.”
Advocaat Franca Damen, die regelmatig boeren bij staat, sluit zich daarbij aan. “Dit gaat zeker impact hebben.”
En misschien blijft het niet bij de melkveehouderijen. Ook bij technieken die gebruikt worden in varkensstallen zijn eerder vraagtekens gezet. Het is dus de vraag of andere boeren nu ook worden teruggefloten, zegt Damen.
De nieuwe stikstofwet van Carola Schouten werd onlangs aangenomen door de Eerste Kamer, maar de stikstofproblemen zijn nog niet achter de rug.
Investeringen
Voor boeren erg zuur, vindt de advocaat. Want de overheid stimuleert juist het gebruik van die nieuwe technieken. “Boeren komen zo door de overheid in de problemen.”
Boerenorganisatie LTO is dan ook geschrokken. Voorzitter Sjaak van der Tak noemt het een ‘keiharde tegenvaller’ voor melkveehouders die investeren in vergelijkbare technologie. Hij wil een spoedoverleg met minister van Landbouw Carola Schouten.
Uitweg voor overheid
Is er dan echt geen mogelijkheid meer tot uitbreiding met die nieuwe technologie? De rechter heeft de overheid nog wel een uitweg gegeven, zegt Benhadi.
De provincie Friesland heeft volgens de rechter onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing gegeven voor het feit dat de emissie-arme stallen ook echt tot minder stikstofuitstoot leiden.
Andere afweging
Maar komt de overheid, bijvoorbeeld in een andere zaak of in hoger beroep, met betere onderbouwing dan kan het zijn dat een rechtbank wel akkoord gaat met de uitbreiding.
Tot slot maakt elke rechtbank zijn eigen afweging. Al zal een rechter in Brabant of Limburg zeker naar deze uitspraak kijken, zegt Benhadi.
Groen licht voor stikstofwet, maar wat staat er nou precies in?
Grote onzekerheid
Wat rest is grote onzekerheid bij Nederlandse boeren. “Ik weet niet of het een nieuwe bom is onder het stikstofbeleid is, maar een mijnenveld is het zeker. Bij het stikstofdossier heb je bij wijze van spreken elke dag weer een nieuwe discussie. De rechtszekerheid is ver te zoeken”, aldus de advocaat.
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit laat weten de uitspraak te bestuderen. De woordvoerder benadrukt wel alvast dat met deze uitspraak niet ineens alle boeren niet meer kunnen uitbreiden.
Stikstofwet
Wil je uitbreiden, en meer stikstof uitstoten, dan kun je bijvoorbeeld ook ‘stikstofruimte’ kopen van een ander bedrijf.
Daarnaast wijst het ministerie erop dat er dankzij de nieuwe stikstofwet veel stikstof zal worden gereduceerd, waardoor er juist weer veel mogelijk wordt, ook voor boeren.
meer: Frederieke Hegger Carola Schouten Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Stikstofcrisis Stikstofvervuiling Landbouw
Weer ‘bom’ onder stikstofbeleid, grote onzekerheid bij boeren
MSN 15.03.2021 Een flinke tegenvaller voor veel boeren. Een Friese boer mag van de rechter zijn melkveebedrijf niet uitbreiden. Er is onvoldoende bewijs dat de milieutechnieken die de boer wil gebruiken genoeg stikstof verminderen. “Dit kan gevolgen hebben voor veel agrarische bedrijven.”
Boeren protesteren niet meer massaal in Den Haag en deze maand is er een nieuwe stikstofwet aangenomen, maar het gedoe rond stikstof is nog altijd niet voorbij.
Dat heeft een boer uit het Friese Dongeradeel nu aan den lijve ondervonden. In februari kreeg hij nog toestemming van de provincie om uit te breiden: de boer wilde een loopstal gaan bouwen.
Te veel stikstof
Wie zijn boerenbedrijf wil uitbreiden moet er volgens de wet voor zorgen dat er geen extra stikstof bijkomt. Te veel stikstof, en dat is er in Nederland, is namelijk slecht voor de natuur. De boer koos daarom voor technologie die ervoor zou zorgen dat er geen extra stikstofuitstoot zou komen door de uitbreiding.
Maar volgens milieudeskundige en activist Johan Vollenbroek kun je grote vraagtekens zetten bij de werking van die technologie. Vollenbroek stapte daarom naar de rechter om de vergunning van de Friese boer aan te vechten.
Streep door uitbreiding
En met succes: de rechter heeft een streep gezet door de vergunning van de boer en daarmee door de uitbreiding van zijn stal. Volgens de rechter is het niet zeker genoeg dat de uitbreiding van de stal geen negatieve gevolgen heeft voor de beschermde natuurgebieden.
Vollenbroek, de man die politiek Den Haag al eerder dwong om wat aan de hoeveelheid stikstof in Nederland te doen, zegt dat de uitspraak ‘opnieuw een bom legt onder het stikstofbeleid van het kabinet’.
‘Zeer ingrijpend’
De rechtbank wijst, net als Vollenbroek, op een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek, vertelt advocaat Rachid Benhadi. Daarin wordt geconcludeerd dat emissie-arme stallen mogelijk veel minder ‘emissie-arm’ zijn dan waar eerder vanuit werd gegaan.
Terwijl het ministerie nog uitgaat van ‘oude cijfers’ en dat die staltechnologie wel voldoende stikstof vermindert.
Volgens advocaat Benhadi heeft de rechter een zeer ingrijpende uitspraak gedaan. “De rechter zegt: de provincie baseert zich op uitstootcijfers van het ministerie. Maar of die cijfers kloppen is niet zeker.”
Gevolgen voor veel boeren
“En daarmee zegt de rechtbank eigenlijk: je kunt niet meer uitgaan van de wetgeving van de minister. Dat is wel een hele verstrekkende conclusie. En het kan gevolgen hebben voor veel agrarische bedrijven.”
Advocaat Franca Damen, die regelmatig boeren bij staat, sluit zich daarbij aan. “Dit gaat zeker impact hebben.”
En misschien blijft het niet bij de melkveehouderijen. Ook bij technieken die gebruikt worden in varkensstallen zijn eerder vraagtekens gezet. Het is dus de vraag of andere boeren nu ook worden teruggefloten, zegt Damen.
© Aangeboden door RTL Nieuws
Investeringen
Voor boeren erg zuur, vindt de advocaat. Want de overheid stimuleert juist het gebruik van die nieuwe technieken. “Boeren komen zo door de overheid in de problemen.”
Boerenorganisatie LTO is dan ook geschrokken. Voorzitter Sjaak van der Tak noemt het een ‘keiharde tegenvaller’ voor melkveehouders die investeren in vergelijkbare technologie. Hij wil een spoedoverleg met minister van Landbouw Carola Schouten.
Uitweg voor overheid
Is er dan echt geen mogelijkheid meer tot uitbreiding met die nieuwe technologie? De rechter heeft de overheid nog wel een uitweg gegeven, zegt Benhadi.
De provincie Friesland heeft volgens de rechter onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing gegeven voor het feit dat de emissie-arme stallen ook echt tot minder stikstofuitstoot leiden.
Andere afweging
Maar komt de overheid, bijvoorbeeld in een andere zaak of in hoger beroep, met betere onderbouwing dan kan het zijn dat een rechtbank wel akkoord gaat met de uitbreiding.
Tot slot maakt elke rechtbank zijn eigen afweging. Al zal een rechter in Brabant of Limburg zeker naar deze uitspraak kijken, zegt Benhadi.
Grote onzekerheid
Wat rest is grote onzekerheid bij Nederlandse boeren. “Ik weet niet of het een nieuwe bom is onder het stikstofbeleid is, maar een mijnenveld is het zeker. Bij het stikstofdossier heb je bij wijze van spreken elke dag weer een nieuwe discussie. De rechtszekerheid is ver te zoeken”, aldus de advocaat.
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit laat weten de uitspraak te bestuderen. De woordvoerder benadrukt wel alvast dat met deze uitspraak niet ineens alle boeren niet meer kunnen uitbreiden.
Stikstofwet
Wil je uitbreiden, en meer stikstof uitstoten, dan kun je bijvoorbeeld ook ‘stikstofruimte’ kopen van een ander bedrijf.
Daarnaast wijst het ministerie erop dat er dankzij de nieuwe stikstofwet veel stikstof zal worden gereduceerd, waardoor er juist weer veel mogelijk wordt, ook voor boeren.
LTO-voorman: stikstofuitspraak rechter keiharde tegenvaller
MSN 14.03.2021 Een rechterlijke uitspraak over stikstofuitstoot op vrijdag is “een keiharde tegenvaller voor de melkveehouder die geïnvesteerd heeft om stikstof te reduceren”, laat LTO-voorzitter Sjaak van der Tak zaterdag weten op Twitter. Vrijdag had milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) al gezegd dat de uitspraak “opnieuw een bom legt onder het stikstofbeleid”.
De uitspraak van de voorzieningenrechter in Noord-Nederland komt erop neer dat de provincie Friesland aan een melkveehouder geen vergunning mag geven voor uitbreiding ondanks dat de boer maatregelen heeft getroffen om stikstofemissie te verminderen. Volgens MOB, dat de rechtszaak had aangespannen, heeft de uitspraak verstrekkende gevolgen en zullen er “vrijwel geen nieuwe uitbreidingen van veehouderbedrijven meer worden toegestaan”.
LTO is zo geschrokken van de uitspraak dat Van der Tak oproept tot spoedoverleg met het ministerie van Landbouw. Dat overleg komt er dan ook komende week, meldt de organisatie. Op dit moment bestudeert de belangenorganisatie de uitspraak.
Raad van State
MOB vocht onder leiding van voorzitter Johan Vollenbroek in 2019 met succes bij de Raad van State het gehanteerde stikstofbeleid, het programma Aanpak Stikstof (PAS) aan. Daardoor kwamen talloze bouw- en andere projecten stil te liggen.
De rechtbank zette vrijdag een streep door de vergunning omdat de rechter er niet van overtuigd is dat zogenoemde emissiereductietechnieken genoeg effect hebben. Het gaat dan bijvoorbeeld om het gebruik van zogenoemde luchtwassers, die ammoniak zuiveren uit de lucht van een stal. Eerder al zouden onderzoeken van de Wageningen Universiteit en het CBS hebben aangetoond dat er “ernstige twijfels bestaan” over de werking van dit soort technieken in veestallen.
Volgens de provincie Friesland had het staltype dat de boer wilde gebruiken, geleid tot “een lagere emissie”. Dat zou een stalsysteem worden met roostervloer, voorzien van rubbermatten en composietnokken met een hellend profiel, kunststofcassettes met kleppen in de roosterspleten en met mestschuif of mestrobot, zo valt te lezen in het rechtbankverslag. Desalniettemin vernietigde de rechter de vergunning.
Veel debat over nieuwe kerncentrale in Nederland: de dilemma’s op een rij
MSN 14.03.2021 Het debat over kernenergie is zo vlak voor de verkiezingen terug van weggeweest. CDA en VVD zijn uitgesproken voorstander en ook FVD en PVV zijn positief. Maar hoe groot is de kans dat er daadwerkelijk een nieuwe kerncentrale in Nederland komt? Drie experts over vier pijnpunten.
1. Kost veel, duurt lang
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: het bouwen van een kerncentrale is ontzettend duur. Een kerncentrale van de derde generatie van zo’n 1650 megawatt kost tussen de 10 en 14 miljard euro. Dit komt onder meer door de hoge veiligheidseisen. Ook is de bouwer van de kerncentrale verantwoordelijk voor het veilig opbergen van kernafval én het ontmantelen van de kerncentrale als die niet meer gebruikt wordt. Daarbij duurt het tenminste tien tot vijftien jaar voor de kerncentrale er staat, onder andere vanwege vergunningen, procedures en regelgeving.
Wat ook meespeelt, is dat het in Nederland de eerste keer zou zijn dat een kerncentrale van dit type wordt gebouwd. Wim Turkenburg, emeritus hoogleraar Natuurwetenschap en Samenleving aan de Universiteit Utrecht: “In Nederland stamt alle ervaring die we met de bouw van kernreactoren hebben uit de jaren 60 en 70. Die expertise is er niet meer, we moeten dat allemaal weer opstarten en dat is duur, tijdrovend en complex.”
Hoe zit het nu in Nederland?
Op dit moment is de kerncentrale in het Zeeuwse Borssele de enige die stroom levert in Nederland. Deze kerncentrale van 485 megawatt trad in 1973 in werking en zorgt voor zo’n 3 procent van de benodigde elektriciteit in ons land. Uiterlijk in 2033 moet deze centrale wettelijk dicht. De VVD is voorstander van twee à drie nieuwe kerncentrales van 1000 of 1500 megawatt.
Een kerncentrale kan dus alleen worden gebouwd als de overheid een flinke subsidie bijdraagt. “Als politici niet bereid zijn om 6 of 7 cent per kilowattuur per kerncentrale bij te leggen, praten ze voor de bühne”, zegt Kornelis Blok, hoogleraar Energiesysteemanalyse aan de TU Delft.
In het Britse Somerset, waar twee kerncentrales in aanbouw zijn, hebben ze daar iets op gevonden. De energieproducent krijgt een gegarandeerde stroomprijs die 30 jaar is vastgelegd. Deze prijs is hoger dan de kosten van zonne- en windenergie. Blok: “Stroom uit een kerncentrale kost zo’n 11 of 12 cent per kilowattuur en de kosten bij windenergie zijn zo’n 7 of 8 cent per kilowattuur en dalen nog. Dus de kosten van stroom uit kernenergie zijn bijna 1,5 tot 2 keer zo hoog als de kosten voor windenergie.”
“Het duurt behoorlijk lang voor je een kerncentrale hebt gebouwd, je bent heel lang aan het investeren en het duurt een jaar of vijftien voor je de eerste kilowattuur kunt verkopen en voor je dus je eerste inkomsten hebt. Het is dus vooral aan de investeringskant een moeilijk verhaal”, concludeert Heleen de Coninck, hoogleraar Klimaatbeleid aan de TU Eindhoven.
Vanwege die hoge investeringskosten laat een energieproducent een kerncentrale het liefst zoveel mogelijk uren draaien. Maar duurzame stroom krijgt vaak voorrang op het energienet. In de praktijk zal de kerncentrale dus niet op volle toeren draaien als er genoeg zonne- en windenergie is. Dit verhoogt dan weer de prijs van atoomstroom.
2. Het kán zonder kernenergie (maar er is wel een alternatief voor zonne- en windenergie nodig)
Op dit moment is zo’n 26 procent van de stroom in Nederland duurzaam. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 dit 70 procent moet zijn. “Er zijn concrete plannen om elk jaar 1000 megawatt aan windparken op zee bij te bouwen”, vertelt Blok van de TU Delft. “Daar is genoeg ruimte. Ik kan me voorstellen dat landen die niet aan zee liggen of nog niet zo ver zijn met windparken op zee voor kernenergie kiezen. Maar voor ons is het niet zo’n logische stap.”
De Coninck sluit zich daarbij aan. “Uit iedere studie blijkt dat het niet echt een aantrekkelijke optie is voor Nederland. Ik ben zelf niet principieel tegen kernenergie, ik heb liever kernenergie dan klimaatverandering. Maar het is een valse vergelijking, want het kan op een andere manier. Het lijkt eerder onverstandig dan verstandig nu de kosten voor zon en wind zo hard naar beneden gaan, en die van kernenergie niet of nauwelijks zijn gedaald.”
Emeritus hoogleraar Turkenburg wijst erop dat er wel een betrouwbaar alternatief nodig is naast zonne- en windenergie. “Gasgestookte centrales waarbij de CO2-uitstoot wordt opgevangen bijvoorbeeld (CCS: carbon capture & storage), of duurzame biomassa. Dat moet de betrouwbaarheid van de energievoorziening garanderen. Groene waterstof maken en verbranden kan ook, maar die optie vergt fors meer zon- en windvermogen en is zeker zo duur als kernenergie. Aan alle opties zitten voor- en nadelen. Maar je kunt niet zeggen: ik wil geen kerncentrale, geen biomassa, geen CCS, geen aardgas uit Rusland, geen zonneweides en geen windmolens op het land.”
3. Veiligheidsrisico’s gering, maar afval nog lang radioactief
Kernenergie levert radioactief afval op dat duizenden jaren zeer schadelijk blijft voor de omgeving. Het kernafval van de centrale in Borssele ligt honderd jaar opgeslagen in gebouwen van de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) in Zeeland. Daarna moet het heel diep in de bodem worden opgeslagen om daar te blijven totdat het niet meer radioactief is. Waar in Nederland deze opslag precies moet plaatsvinden, weten we nog niet.
In 2011 stelde het ministerie van Economische Zaken voorwaarden op voor een nieuwe kerncentrale. Zo mag een ‘meltdown’-ongeluk minder dan eens in de miljoen jaar optreden. Bij een ongeluk zonder kernsmelting mogen geen radioactieve stoffen naar de omgeving ontsnappen. Ook moet de kerncentrale niet in de problemen raken als er een vliegtuig op neerstort.
Hoogleraar Blok denkt dat de risico’s heel klein zijn geworden. “Er is nooit een risico van 0, maar dat heb je bij niets wat je doet. De kansen op een ongeluk zoals bij Fukushima of Tsjernobyl zijn heel klein geworden. Er is veel geleerd en de veiligheidsmaatregelen zijn behoorlijk opgeschroefd.”
4. Wie wil een kerncentrale in de achtertuin?
Een kerncentrale in het door aardbevingen geteisterde Groningen, dat kon volgens premier Rutte wel, zo stelde hij tijdens het RTL Verkiezingsdebat. Een paar dagen later moest hij na fel protest uit Groningen zijn woorden terugnemen. Toch is het niet gek dat hij Groningen noemde: de Eemshaven is een van de drie locaties die in Nederland zijn aangewezen voor de bouw van een mogelijke kerncentrale. De andere plekken zijn Borssele in Zeeland en de Maasvlakte in Zuid-Holland. Een kerncentrale heeft koelwater nodig en moet daarom aan een rivier of de zee liggen.
“Als ik kijk hoeveel trammelant een paar windmolens al kunnen opleveren, denk ik dat je de protesten bij de bouw van een kerncentrale niet moet onderschatten”, zegt Blok. “Maar veel ruimte heb je niet nodig: met twee locaties ben je al een heel eind. Publieke acceptatie zal zeker een issue zijn. Dat wil niet zeggen dat je het niet moet doen, maar je moet dat niet onderschatten.”
De Coninck: “Daarom wordt er ook zoveel gekeken naar windparken op zee. Bovendien waait de wind daar harder en stabieler.”
Wim Turkenburg ziet dat een deel van de bevolking wel zit te wachten op een kerncentrale. “VVD, CDA, FVD en PVV hebben een forse aanhang. Er is een meerderheid in de Tweede Kamer voor. Het vereist wel politiek leiderschap. Als de regering aangeeft dat het kan en moet, zal je zien dat de weerstand minder wordt.”
Veel debat over nieuwe kerncentrale in Nederland: de dilemma’s op een rij
RTL 14.03.2021 Het debat over kernenergie is zo vlak voor de verkiezingen terug van weggeweest. CDA en VVD zijn uitgesproken voorstander en ook FVD en PVV zijn positief. Maar hoe groot is de kans dat er daadwerkelijk een nieuwe kerncentrale in Nederland komt? Drie experts over vier pijnpunten.
1. Kost veel, duurt lang
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: het bouwen van een kerncentrale is ontzettend duur. Een kerncentrale van de derde generatie van zo’n 1650 megawatt kost tussen de 10 en 14 miljard euro. Dit komt onder meer door de hoge veiligheidseisen. Ook is de bouwer van de kerncentrale verantwoordelijk voor het veilig opbergen van kernafval én het ontmantelen van de kerncentrale als die niet meer gebruikt wordt. Daarbij duurt het tenminste tien tot vijftien jaar voor de kerncentrale er staat, onder andere vanwege vergunningen, procedures en regelgeving.
Meer windmolens en zonnepanelen: hier kunnen ze komen te staan
Wat ook meespeelt, is dat het in Nederland de eerste keer zou zijn dat een kerncentrale van dit type wordt gebouwd. Wim Turkenburg, emeritus hoogleraar Natuurwetenschap en Samenleving aan de Universiteit Utrecht: “In Nederland stamt alle ervaring die we met de bouw van kernreactoren hebben uit de jaren 60 en 70. Die expertise is er niet meer, we moeten dat allemaal weer opstarten en dat is duur, tijdrovend en complex.”
Hoe zit het nu in Nederland?
Op dit moment is de kerncentrale in het Zeeuwse Borssele de enige die stroom levert in Nederland. Deze kerncentrale van 485 megawatt trad in 1973 in werking en zorgt voor zo’n 3 procent van de benodigde elektriciteit in ons land. Uiterlijk in 2033 moet deze centrale wettelijk dicht. De VVD is voorstander van twee à drie nieuwe kerncentrales van 1000 of 1500 megawatt.
Een kerncentrale kan dus alleen worden gebouwd als de overheid een flinke subsidie bijdraagt. “Als politici niet bereid zijn om 6 of 7 cent per kilowattuur per kerncentrale bij te leggen, praten ze voor de bühne”, zegt Kornelis Blok, hoogleraar Energiesysteemanalyse aan de TU Delft.
In het Britse Somerset, waar twee kerncentrales in aanbouw zijn, hebben ze daar iets op gevonden. De energieproducent krijgt een gegarandeerde stroomprijs die 30 jaar is vastgelegd. Deze prijs is hoger dan de kosten van zonne- en windenergie. Blok: “Stroom uit een kerncentrale kost zo’n 11 of 12 cent per kilowattuur en de kosten bij windenergie zijn zo’n 7 of 8 cent per kilowattuur en dalen nog. Dus de kosten van stroom uit kernenergie zijn bijna 1,5 tot 2 keer zo hoog als de kosten voor windenergie.”
Gas- en kerncentrales lobbyen voor groene subsidies van Europa
“Het duurt behoorlijk lang voor je een kerncentrale hebt gebouwd, je bent heel lang aan het investeren en het duurt een jaar of vijftien voor je de eerste kilowattuur kunt verkopen en voor je dus je eerste inkomsten hebt. Het is dus vooral aan de investeringskant een moeilijk verhaal”, concludeert Heleen de Coninck, hoogleraar Klimaatbeleid aan de TU Eindhoven.
Vanwege die hoge investeringskosten laat een energieproducent een kerncentrale het liefst zoveel mogelijk uren draaien. Maar duurzame stroom krijgt vaak voorrang op het energienet. In de praktijk zal de kerncentrale dus niet op volle toeren draaien als er genoeg zonne- en windenergie is. Dit verhoogt dan weer de prijs van atoomstroom.
2. Het kán zonder kernenergie (maar er is wel een alternatief voor zonne- en windenergie nodig)
Op dit moment is zo’n 26 procent van de stroom in Nederland duurzaam. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 dit 70 procent moet zijn. “Er zijn concrete plannen om elk jaar 1000 megawatt aan windparken op zee bij te bouwen”, vertelt Blok van de TU Delft. “Daar is genoeg ruimte. Ik kan me voorstellen dat landen die niet aan zee liggen of nog niet zo ver zijn met windparken op zee voor kernenergie kiezen. Maar voor ons is het niet zo’n logische stap.”
De Coninck sluit zich daarbij aan. “Uit iedere studie blijkt dat het niet echt een aantrekkelijke optie is voor Nederland. Ik ben zelf niet principieel tegen kernenergie, ik heb liever kernenergie dan klimaatverandering. Maar het is een valse vergelijking, want het kan op een andere manier. Het lijkt eerder onverstandig dan verstandig nu de kosten voor zon en wind zo hard naar beneden gaan, en die van kernenergie niet of nauwelijks zijn gedaald.”
Emeritus hoogleraar Turkenburg wijst erop dat er wel een betrouwbaar alternatief nodig is naast zonne- en windenergie. “Gasgestookte centrales waarbij de CO2-uitstoot wordt opgevangen bijvoorbeeld (CCS: carbon capture & storage), of duurzame biomassa. Dat moet de betrouwbaarheid van de energievoorziening garanderen. Groene waterstof maken en verbranden kan ook, maar die optie vergt fors meer zon- en windvermogen en is zeker zo duur als kernenergie. Aan alle opties zitten voor- en nadelen. Maar je kunt niet zeggen: ik wil geen kerncentrale, geen biomassa, geen CCS, geen aardgas uit Rusland, geen zonneweides en geen windmolens op het land.”
3. Veiligheidsrisico’s gering, maar afval nog lang radioactief
Kernenergie levert radioactief afval op dat duizenden jaren zeer schadelijk blijft voor de omgeving. Het kernafval van de centrale in Borssele ligt honderd jaar opgeslagen in gebouwen van de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) in Zeeland. Daarna moet het heel diep in de bodem worden opgeslagen om daar te blijven totdat het niet meer radioactief is. Waar in Nederland deze opslag precies moet plaatsvinden, weten we nog niet.
Kerncentrale in België hoeft ondanks scheurtjes niet dicht
In 2011 stelde het ministerie van Economische Zaken voorwaarden op voor een nieuwe kerncentrale. Zo mag een ‘meltdown’-ongeluk minder dan eens in de miljoen jaar optreden. Bij een ongeluk zonder kernsmelting mogen geen radioactieve stoffen naar de omgeving ontsnappen. Ook moet de kerncentrale niet in de problemen raken als er een vliegtuig op neerstort.
Hoogleraar Blok denkt dat de risico’s heel klein zijn geworden. “Er is nooit een risico van 0, maar dat heb je bij niets wat je doet. De kansen op een ongeluk zoals bij Fukushima of Tsjernobyl zijn heel klein geworden. Er is veel geleerd en de veiligheidsmaatregelen zijn behoorlijk opgeschroefd.”
4. Wie wil een kerncentrale in de achtertuin?
Een kerncentrale in het door aardbevingen geteisterde Groningen, dat kon volgens premier Rutte wel, zo stelde hij tijdens het RTL Verkiezingsdebat. Een paar dagen later moest hij na fel protest uit Groningen zijn woorden terugnemen. Toch is het niet gek dat hij Groningen noemde: de Eemshaven is een van de drie locaties die in Nederland zijn aangewezen voor de bouw van een mogelijke kerncentrale. De andere plekken zijn Borssele in Zeeland en de Maasvlakte in Zuid-Holland. Een kerncentrale heeft koelwater nodig en moet daarom aan een rivier of de zee liggen.
“Als ik kijk hoeveel trammelant een paar windmolens al kunnen opleveren, denk ik dat je de protesten bij de bouw van een kerncentrale niet moet onderschatten”, zegt Blok. “Maar veel ruimte heb je niet nodig: met twee locaties ben je al een heel eind. Publieke acceptatie zal zeker een issue zijn. Dat wil niet zeggen dat je het niet moet doen, maar je moet dat niet onderschatten.”
De Coninck: “Daarom wordt er ook zoveel gekeken naar windparken op zee. Bovendien waait de wind daar harder en stabieler.”
Miljardeninvesteringen nodig in elektriciteitsnet voor klimaatdoelen Parijs
Wim Turkenburg ziet dat een deel van de bevolking wel zit te wachten op een kerncentrale. “VVD, CDA, FVD en PVV hebben een forse aanhang. Er is een meerderheid in de Tweede Kamer voor. Het vereist wel politiek leiderschap. Als de regering aangeeft dat het kan en moet, zal je zien dat de weerstand minder wordt.”
Kerncentrales helpen niet om de klimaatdoelen de komende tien jaar te halen, zegt GroenLinksleider Jesse Klaver.
Meer: Maaike Vos
Minder CO2-uitstoot in coronatijd, maar toch haalt kabinet Urgenda-doelstelling niet
NOS 12.03.2021 De Urgenda-doelstelling om een kwart minder CO2 uit te stoten, wordt niet gehaald. Volgens voorlopige cijfers van het CBS was de uitstoot vorig jaar 24,5 procent minder. Het RIVM komt later dit jaar met de precieze cijfers, maar waarschijnlijk blijkt ook dan dat het kabinet het Urgenda-doel niet haalt.
Door de coronacrisis was er vorig jaar minder CO2-uitstoot. Mogelijk gaat uit de RIVM-cijfers blijken dat de reductie daardoor toch op 25 procent komt. Dan zou dus zijn voldaan aan de Urgenda-doelstelling om een kwart minder uit te stoten, maar volgens Urgenda moet die daling structureel zijn.
Van een structurele daling is geen sprake. Auto’s gaan na de coronacrisis weer meer rijden en ook komt het vliegverkeer dan weer op gang. Bovendien was het vorig jaar in januari en februari een stuk minder koud dan in eerdere jaren en werd er dus tijdelijk minder gas gebruikt. Dat is deze winter alweer anders.
De rechtbank, het hof en de Hoge Raad oordeelden de afgelopen jaren dat Nederland zich moet houden aan internationale afspraken om de gevolgen van klimaatverandering te beperken.
BEKIJK OOK;
Sector en overheden sluiten Green Deal H2-Wijken
RO 12.03.2021 Overheden en partijen uit de sector hebben vandaag de Green Deal ‘H2-Wijken: Naar praktische toepassing van waterstof als warmtevoorziening in woonwijken’ gesloten. Hoe kan waterstof veilig en duurzaam worden ingezet voor verwarming in de gebouwde omgeving? In de Green Deal spreken partijen af om samen de ontwikkeling van waterstofwijken in de praktijk te verkennen. Aan de hand van leerprojecten in de wijk Erflanden en het dorp Stad aan ’t Haringvliet in de gemeenten Hoogeveen en Goeree-Overflakkee worden inzichten en ervaringen opgedaan over de voordelen en voorwaarden voor het gebruik van waterstof in de gebouwde omgeving.
Nederland gaat over op duurzame energie. In het Klimaatakkoord is daarom afgesproken om naast elektriciteit uit zon en wind ook in te zetten op duurzame gassen zoals waterstof voor de verduurzaming van de energievoorziening. Waterstof is tot 2030 nog niet beschikbaar in de gebouwde omgeving, en na 2030 is het onzeker of groene waterstof voldoende voorradig en betaalbaar is om in de gebouwde omgeving toe te passen.
Desalniettemin biedt het kansen. Om goed voorbereid te zijn, voor als er voldoende groene waterstof komt, is in het Klimaatakkoord afgesproken om tijdig en op kleine schaal praktijkervaring op te doen met waterstof in de gebouwde omgeving. De Green Deal H2-Wijken vloeit voort uit deze afspraak. De deal is erop gericht om door middel van leerprojecten (zogenaamde H2-Wijken) kennis en ervaringen op te doen over de rol die waterstof mogelijk op termijn kan spelen in woningen en andere gebouwen. Hierdoor komen mogelijke knelpunten en oplossingen tijdig in beeld.
Eerste H2-Wijken in Hoogeveen en Stad aan ‘t Haringvliet
De eerste stap die de Green Deal partijen zetten is het inventariseren van bestaande knelpunten en het uitwerken van mogelijke oplossingsrichtingen op basis van de kennis die de partijen inbrengen. De resultaten van deze inventarisatie maken duidelijk onder welke voorwaarden naar verwachting in 2025 met de uitvoering van de eerste leerprojecten kan worden gestart.
De wijk Erflanden in Hoogeveen en Stad aan ’t Haringvliet op Goeree-Overflakkee zijn hiervoor aangewezen binnen het Programma Aardgasvrije Wijken. Over de ervaringen in deze en eventueel andere leerprojecten wordt jaarlijks gerapporteerd als onderdeel van de Green Deal. Ook zullen alle partijen zich inspannen om gedurende de leerprojecten actief kennis, ervaringen en best-practices uit te wisselen. Een overzicht van alle afspraken is te vinden op www.greendeals.nl.
Green Deal-partijen en partners
De Green Deal is ondertekend door de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Economische Zaken en Klimaat en Infrastructuur en Waterstaat, de provincies Zuid-Holland en Drenthe, de gemeenten Hoogeveen en Goeree-Overflakkee, Stedin Netbeheer B.V., N.V. Rendo en de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie. Daarnaast worden 24 relevante stakeholders betrokken als kennispartners. Het is mogelijk voor nieuwe partijen om toe te treden tot deze Green Deal. Verzoeken daartoe kunnen binnenkort worden ingediend bij het secretariaat van het nog op te richten kernteam, dat zal worden ondergebracht bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Documenten;
Green Deal H2-wijken: naar praktische toepassing van waterstof als warmtevoorziening
Zie ook;
Organisaties en burgers slaan zondagmiddag alarm voor het klimaat
MSN 10.03.2021 Een groot aantal organisaties die zich inzetten voor het klimaat, waaronder Greenpeace en Milieudefensie, laten zondag een klimaatalarm afgaan. Op ruim 40 plekken verspreid over het land moet om 15.00 uur een luid alarm klinken dat een volle minuut duurt. “Van Groningen tot Maastricht en Terneuzen tot Hoorn”, aldus de initiatiefnemers.
Het klimaatalarm is opgezet door de Klimaatcrisis Coalitie van elf maatschappelijke organisaties, zoals ook Oxfam Novib, vakcentrale FNV, Grootouders voor het Klimaat en Fossielvrij NL. Bij mensen thuis en op straat moet het alarm klinken en dat kan met bijvoorbeeld een koebel, een fietsbel, trommels, potten en pannen. “Veiligheid staat daarbij voorop. We houden ons aan de lokale coronamaatregelen.”
“De afgelopen kabinetten hebben te lang getreuzeld en de klimaatcrisis dendert voort. Het is nu tijd voor een eerlijk en doortastend klimaatbeleid en veilig leven”, aldus de initiatiefnemers. “Het geldt voor mensen in Nederland en in alle regio’s waar die veiligheid nu al wordt bedreigd, zoals in delen van Azië, Afrika en in het Amazonegebied.”
Minister Van Nieuwenhuizen maakt bouw waterstofschip mogelijk
RO 10.03.2021 Waterstof als aandrijving voor binnenvaartschepen. Om die ontwikkeling aan te jagen trekt minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) 4 miljoen euro uit voor de bouw, ontwikkeling en het in de vaart brengen van het eerste binnenvaartvrachtschip in Nederland dat wordt aangedreven door waterstof. Waterstof is een belangrijk duurzaam alternatief voor binnenvaartschepen die varen op fossiele diesel. Door de bouw van het waterstofschip te ondersteunen, geeft Van Nieuwenhuizen verduurzaming van de binnenvaart een verdere impuls. In 2050 moet de Nederlandse binnenvaart zero-emissie zijn. Het nieuwe binnenvaartschip komt naar verwachting in 2023 in de vaart.
Minister Van Nieuwenhuizen: “Varen op waterstof is nu niet langer meer een idee dat op de tekentafel ligt. Door dit schip te bouwen en er straks mee te varen, leren we in de praktijk wat er nodig is om waterstof veilig en op grotere schaal te gebruiken in onze binnenvaart. Dit is een hele mooie stap vooruit op weg naar een binnenvaart zonder uitstoot.”
Het gebruik van waterstof in de binnenvaart staat nog in de kinderschoenen. Door nu een nieuw schip te ontwikkelen dat vaart op groene waterstof kan straks in de praktijk verder worden geëxperimenteerd met productie, opslag en transport van waterstoftoepassingen. Op deze manier kan waterstof zich ontwikkelen als belangrijke duurzame aandrijving voor binnenvaartschepen naast bijvoorbeeld batterij-elektrisch aangedreven schepen.
Samenwerking
Het schip krijgt de naam Antonie, wordt 135 meter lang, 3700 ton en wordt gebouwd door Lenten Scheepvaart B.V. De bouw staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van het WEVA-project. Dit is de afkorting van ‘Waterstof Elektrisch Vrachtschip Antonie’. De Antonie gaat zout vervoeren van de fabriek van Nouryon in Delfzijl naar de Botlek in Rotterdam. Het project waar naast de reder en vervoerder ook de motorleverancier en brandstofcelproducent bij betrokken zijn, wordt begeleid door binnenvaart coöperatie NPRC.
NPRC CEO Femke Brenninkmeijer: “Het unieke van dit project is de samenwerking tussen verlader, binnenvaartondernemer, coöperatie NPRC én de overheid. Alleen met steun van alle belanghebbenden is het mogelijk om van dromen naar werkelijkheid, van woorden naar daden, te komen met een zero-emissie transport.”
Green Deal
De binnenvaart levert een belangrijke bijdrage aan de verplaatsing van het goederenvervoer van de weg naar het water en de beperking van de uitstoot. De Rijksoverheid, provincies, havens, maritieme brancheorganisaties, verladers, vervoerders, banken en kennisinstellingen hebben in 2019 met de Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens de handen ineen geslagen voor verduurzaming van de scheepvaart.
Uit die Green Deal vloeiden eerdere impulsen voor schonere binnenvaartschepen voort, zoals de oprichting van Zero Emission Services (ZES). Begin dit jaar stelde minister Van Nieuwenhuizen 11,7 miljoen euro beschikbaar om binnenvaartschippers en -reders te ondersteunen bij de aanschaf en installatie van nieuwere en schonere scheepsmotoren. Ook was er subsidie voor fabrikanten voor de ontwikkeling en productie van schonere scheepsmotoren. Het kabinet stelt de komende vijf jaar 65 miljoen euro beschikbaar om binnenvaartschepen uit te rusten met SCR-katalysatoren. Deze bijdrage is onderdeel van de maatregelen die worden genomen om de uitstoot van stikstof omlaag te brengen.
Verantwoordelijk;
Bouwers en milieuclubs: verplicht groene maatregelen in nieuwbouw
MSN 10.03.2021 Natuurmaatregelen moeten een verplicht onderdeel worden van de woningbouw, vinden zowel natuur- en milieuorganisatie als de grootste bouwbedrijven van Nederland.
Ze willen dat de natuur een “vanzelfsprekend ingrediënt” wordt van alle nieuwbouw. “Leg dit vast in het nieuwe regeerakkoord en help ons zo groene duurzame steden te realiseren”, schrijven de opstellers van een manifest met de titel Bouwen voor Natuur.
Natuur & Milieu, NL Greenlabel en de Vogelbescherming hebben het plan opgesteld. Grote bouwers als VolkerWessels, Ballast Nedam, BAM Wonen en Heijmans onderschrijven de oproep aan het volgende kabinet. Ze pleiten samen voor invoering van een landelijke natuurstandaard, die bestaat uit drie ‘bouwstenen’.
De eerste bouwsteen zijn natuurmaatregelen in de woning zelf. Zo moeten nieuwe huizen wat de organisaties betreft standaard verblijfsruimtes, zoals zogeheten nestelstenen, krijgen voor soorten als de huismus, gierzwaluw en vleermuis. Rondom de woning willen de partijen die het manifest steunen groene daken, groene gevels of natuurlijke tuinen.
“Groene daken zorgen voor betere isolatie en vangen, net als onverharde tuinen, regenwater op”, leggen ze uit. Zo wordt de stad niet alleen groener, maar verbetert ook de waterberging.
Laatste bouwsteen in het manifest is ‘natuur in de buurt’. Iedere nieuwbouwwijk moet genoeg parken en perken krijgen, met verbindingsroutes voor dieren ertussen.
Bindende regels zijn volgens de coalitie die het plan steunt noodzakelijk om een ‘gelijk speelveld’ te creëren. “Omdat maatregelen voor natuur nu niet verplicht zijn, zit ‘natuur’ meestal niet in de aanbestedingseisen. Dit is heel nadelig voor bedrijven die wél aandacht besteden aan duurzaamheid en ecologie in hun voorstel”, legt Natuur & Milieu uit.
“Het nieuwe kabinet kan hier zo mee aan de slag”, zegt directeur Programma’s Rob van Tilburg. Topman Onno Dwars van Ballast Nedam Development beaamt dat de sector “behoefte heeft aan eenduidige regelgeving”. “Of een project de natuur in de stad versterkt of bedreigt, hangt nu af van de inzet van bedrijven en de eisen van een gemeente”, stelt hij vast.
Volgens de organisaties heeft de coronacrisis “mensen nog meer doen beseffen hoe belangrijk de natuur dichtbij huis is”. Met de biodiversiteit dichtbij huis gaat het echter al jaren de verkeerde kant op. Zo gaat het slecht met veel vogelsoorten in steden.
Ook de Volksbank, dochter ASN en ABN AMRO hebben het manifest ondertekend, net als diverse academici, de architectenbranche, duurzaamheidsorganisatie Urgenda, de Zoogdiervereniging en De Vlinderstichting.
Ook Eerste Kamer achter stikstofwet van Schouten
NOS 09.03.2021 Na de Tweede Kamer heeft ook de Eerste Kamer de nieuwe stikstofwet van het kabinet aangenomen. Kern van het plan is dat er minder stikstof in de natuur komt en dat tegelijkertijd bouwprojecten moeten kunnen doorgaan. Daarvoor trekt demissionair minister Schouten ook extra geld uit.
In de wet, die onder druk van de Tweede Kamer werd aangepast, staat dat in 2025 zeker 40 procent, in 2030 50 procent en in 2035 74 procent van de ‘stikstofgevoelige’ natuur weer helemaal gezond moet zijn. Ook komt er compensatie voor landbouwbedrijven die extra last ondervonden van het verbieden van de soepele stikstofregels.
Akkoord met oppositie
Dat de Eerste Kamer met de wet instemt, is niet verrassend. Eind vorig jaar bereikte Schouten een akkoord met een deel van de oppositie, waardoor ze zich van steun van een meerderheid in beide Kamers verzekerde.
Bij de stemming in de senaat waren vandaag behalve de coalitiepartijen ook de oppositiepartijen SP, 50Plus, SGP en OSF voor. SP-woordvoerder Janssen zei dat dit “niet de wet van de SP” was, maar dat die in de loop ven de behandeling wel is verbeterd “Wij stemmen voor zodat het land weer van het slot kan.” 50Plus-senator Van Rooijen sprak soortgelijke woorden. En SGP-Eerste Kamerlid Schalk zei onder meer dat de wet meer rechtszekerheid biedt aan boeren die te goeder trouw hebben gehandeld.
Te ver of juist niet ver genoeg
PvdA, GroenLinks en Partij voor de Dieren stemden tegen omdat het wetsvoorstel volgens hen niet ver genoeg gaat om de natuur te beschermen. Fracties als PVV, Forum voor Democratie vinden juist dat de stikstofproblemen worden overdreven en dat de maatregelen niet nodig zijn.
BoerBurgerBeweging: kom met spoedwet in plaats van deze stikstofwet
Forum-woordvoerder Dessing sprak van een compromiswet met alleen maar slechte kanten (“een beetje bouwen en een boel beperkingen voor boeren”). Ook de groepen-Nanninga en Otten (allebei afsplitsingen van Forum) keerden zich tegen de wet.
Schouten loodste in 2019 ook al een tijdelijke stikstofwet door het parlement, ook toen met steun van een gelegenheidscoalitie. De minister kwam met haar wetten naar aanleiding van een rechterlijke uitspraak in mei 2019. De Raad van State verbood toen het soepel verlenen van bouw- en landbouwvergunningen rondom natuurgebieden, omdat dat in strijd was met Europese regels.
BEKIJK OOK;
Schouten loodst stikstofwet ook door Eerste Kamer
MSN 09.03.2021 Demissionair landbouw- en natuurminister Carola Schouten heeft haar stikstofwet ook door de Eerste Kamer geloodst. Mede dankzij de eerder vergaarde steun van SP, SGP en 50PLUS kon de wet ook in de senaat rekenen op een meerderheid.
Daarmee ligt er, bijna twee jaar nadat de Raad van State een streep zette door de toen geldende regels om de natuur tegen stikstof te beschermen, weer een wettelijke basis om huizen te bouwen en wegen aan te leggen. Het vinden van een oplossing voor het stikstofprobleem was tot aan de coronacrisis de lastigste klus voor het kabinet-Rutte III.
Schouten spreekt dan ook van een “belangrijk moment”. De wet stelt volgens haar duidelijke doelen voor natuurverbetering en vermindering van de stikstofuitstoot en om die te halen zet het kabinet voor de komende jaren miljarden euro’s opzij. “Het is belangrijk dat nu ook duidelijk is dat het geld beschikbaar is en dat we deze stappen ook kunnen gaan zetten.”
Steun oppositie
Goedkeuring door de senaat was niet vanzelfsprekend, omdat de regeringscoalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie daar geen meerderheid heeft. Daarom zocht Schouten steun bij een aantal oppositiepartijen. Met SP, SGP en 50PLUS werd eind vorig jaar een deal gesloten. Ook de Onafhankelijke Senaatsfractie stemde voor.
De rest van de oppositie stemde tegen. PvdA, GroenLinks en PvdD vinden dat de wet de natuur nog niet goed genoeg beschermt. De partijen op de rechterflank vinden dat Nederland zich minder moet aantrekken van Europese regels voor natuurbescherming en boeren en andere ondernemers op de eerste plaats moet zetten.
Klimaatgezant VS: met EU nog harder werken aan aanscherpen Parijs
MSN 09.03.2021 De Europese Unie en de Verenigde Staten moeten nog nauwer samenwerken dan voorheen om de klimaatverandering te stuiten. Het klimaatakkoord van Parijs was al een huzarenstukje, maar ook dat schiet tekort, zegt de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry.
Kerry is dinsdag in Brussel “om de besprekingen met onze vrienden in Europa over onze samenwerking voor het klimaat te hervatten”, zei hij. Die was al “buitengewoon” toen ze aan het klimaatakkoord van Parijs werkten, herinnert Kerry zich. Maar nu is volgens de speciale klimaatgezant van de nieuwe president Joe Biden zelfs nog meer gevraagd.
Eurocommissaris Frans Timmermans, die zich in de Europese Commissie over klimaatzaken ontfermt, ontving Kerry in Brussel. De Nederlander heeft er vertrouwen in. “Samen kunnen de EU en de VS bergen verzetten”, zei Timmermans.
Timmermans ontvangt Amerikaanse klimaatgezant Kerry
MSN 08.03.3021 De Amerikaanse klimaatgezant John Kerry gaat dinsdag in Brussel langs bij Frans Timmermans, die in de Europese Commissie klimaat onder zijn hoede heeft. Nu er een nieuwe Amerikaanse regering is aangetreden willen de EU en de Verenigde Staten weer samen optrekken om klimaatverandering tegen te gaan.
Kerry en Timmermans, die elkaar al meemaakten toen ze beiden minister van Buitenlandse Zaken waren, overleggen dinsdagmiddag over de aanstaande klimaatconferentie. De zogeheten COP26 wordt in november in het Britse Glasgow gehouden. Mogelijk blikken ze ook vooruit op de klimaattop die de nieuwe president Joe Biden in april heeft belegd.
De speciale klimaatgezant schuift verder aan bij het wekelijkse overleg van Eurocommissarissen. Hij spreekt samen met Timmermans, de tweede man van de commissie, ook met commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Later die avond ontmoet Kerry nog EU-buitenlandchef Josep Borrell.
Kerry doet maandag al Londen aan, waar hij premier Boris Johnson en organisatoren van COP26 spreekt. Hij bezoekt ook Parijs.
TNO: Rijk moet meer sturen op keuze locaties zonne-energie
NOS 07.03.2021 Er moet een zorgvuldiger afweging komen waar en in welke vorm grootschalige zonne-energie wordt opgewekt. Daarvoor pleit onderzoeksorganisatie TNO. Want als de keuze van met name zonneparken op de grond aan de markt wordt overgelaten, zal het draagvlak voor zonne-energie onder druk komen te staan. Er is in Nederland volgens TNO potentie om twintig keer zo veel zonne-energie op te wekken als er nu is. Maar dat kan op een betere manier dan nu gebeurt.
In een rapport dat afgelopen week verscheen, somt TNO alle mogelijke toepassingen voor zonne-energie op: niet alleen op daken of op de grond, maar zonnepanelen kunnen ook worden verwerkt in bijvoorbeeld geluidsschermen, auto’s, muren en wegen. Te denken valt ook aan parkeerterreinen en overkappingen en ook op het water ziet TNO flinke potentie, voor drijvende zonnepanelen.
Maar intussen komen er in Nederland steeds meer zonneparken op landbouwgrond. Uit recente cijfers blijkt dat er inmiddels bijna 300 zonnevelden zijn en er zijn er nog 400 gepland, waarvan de subsidie al is toegekend.
Met al die zonneparken op de grond neemt ook de discussie toe. Omwonenden vragen zich geregeld verontwaardigd af waarom zonnepanelen op weilanden worden gelegd, terwijl bedrijfsdaken in de buurt nog leeg zijn. Bijvoorbeeld in Nijmegen, waar ruim tienduizend zonnepanelen in een weiland geplaatst worden.
“Op de grond ja, want dat heeft veel voordelen. Zeker in combinatie met ons windpark. We maken gebruik van de kabel die er al ligt”, vertelt Bert Lagerweij van energiecoöperatie WPN. “De grond ligt toch redelijk braak, dus we kunnen het terrein prima gebruiken.” Hij vertelt dat wel is overwogen om de zonnepanelen op daken te leggen, en is daarover in gesprek met een bedrijf. “Maar dat is toch heel complex. Zo is de eigenaar iemand anders dan de huurder. Dus dat is een veel langer traject dan dit.”
Op een industrieterrein om de hoek zijn veel bedrijfspanden waar nog geen enkel zonnepaneel op het dak ligt. Ook niet op het dak van een groothandel van zonnepanelen. Sjoerd Ars van de groothandel zegt: “Nee, helaas niet. Omdat de constructie het uiteindelijk niet aan kon. Er zijn wel mogelijkheden om het dak te verzwaren, maar dat kost dan weer te veel.”
Zo zijn er tientallen knelpunten, die voorkomen dat grote daken zonnepanelen krijgen. Gedoe met verzekeraars, brandgevaar, problemen met de netspanning, het regelen van de financiën. Allemaal oplosbaar, stelt een recent onderzoek, maar dan moet de politiek dit wel oppakken. Politieke partijen willen wel dat zonnepanelen eerst op het dak worden gelegd, maar toch gebeurt dat dus geregeld niet.
Het totale vermogen van zonnepanelen in Nederland is volgens het CBS nu ruim 10 gigawatt. TNO denkt dat dit naar schatting in 2050 gegroeid kan zijn naar 200 gigawatt: 80 GW op en aan gebouwen, 40 GW op land, 30 GW op infrastructuur en 50 GW op water.
Dat de bezwaren tegen zonneparken toenemen, staat volgens TNO haaks op het draagvlak dat juist nodig is voor de snelheid en grootschaligheid die nodig is om de klimaatdoelen te halen. “We moeten ons realiseren dat we nog maar aan het begin staan van een grote ontwikkeling van zonne-energie”, zegt Wiep Folkerts van TNO. “En wij zijn ervan overtuigd dat zonne-energie nog veel onbekende en onbenutte mogelijkheden heeft.”
De onderzoeksorganisatie werkt aan nieuwe toepassingen, met dunnere en flexibelere zonnecellen, in meerdere kleuren en verschillende formaten. Hiermee kunnen de zonnepanelen minder zichtbaar worden geïntegreerd in de gebouwde omgeving of in het landschap.
Niet aan de markt overlaten
“Maar als we daarvoor kiezen, moeten we er ook wat voor over hebben. Want je kunt niet enerzijds zonne-energie aan de markt overlaten, en anderzijds zeggen dat je het zo mooi mogelijk wilt.” Er zou volgens Folkerts niet alleen gekeken moeten worden hoe de kosten zo laag mogelijk gehouden kunnen worden, maar ook naar landschappelijke en ecologische waarden.
Op dit moment hebben ongeveer 10 procent van alle bedrijfsdaken zonnepanelen. Volgens Folkerts is het overigens een illusie om te denken dat na wat aanpassingen alle daken van Nederland geschikt zijn voor zonne-energie. Een deel blijft ook dan onbruikbaar. “Als je uiteindelijk ongeveer de helft van alle daken kunt benutten, dan doe je het al verdraaid goed.”
BEKIJK OOK;
Gasunie wil verduurzamen en steekt miljarden in groen gas en waterstof
NOS 05.03.2021 De Gasunie gaat de komende tien jaar 7 miljard euro investeren in vernieuwing en onderhoud van zijn infrastructuur. Het bedrijf wil veranderen van een gastransportbedrijf naar een duurzame energieonderneming, staat in het vandaag gepubliceerde jaarverslag.
De Gasunie wil in 2030 klaar zijn om aan de toenemende vraag naar het transport van groen gas, waterstof, CO2 en warmte te voldoen. Leidingen, compressorstations en andere apparatuur moeten hiervoor geschikt worden gemaakt.
Van de 7 miljard euro wordt ongeveer een derde gebruikt om het bestaande gastransportnetwerk betrouwbaar te houden en om te investeren in Duitsland, waar het gebruik van steen- en bruinkool wordt afgebouwd en eerst nog gas gebruikt zal worden.
“Tot 2030 zal 75 procent van het gas dat wij transporteren nog steeds aardgas zijn”, zegt bestuursvoorzitter Han Fennema van de Gasunie tegen RTV Noord.
Transportnetwerk voor waterstof
Bovenop de 7 miljard euro steekt de Gasunie nog eens 1,5 miljard euro in de ontwikkeling van een nationaal transportnetwerk voor waterstof, de zogeheten hydrogen backbone. Volgens het bedrijf is dit het meest ambitieuze project waaraan het werkt.
Het netwerk bestaat voor driekwart uit bestaande gasleidingen die vrijkomen doordat er steeds minder aardgas wordt gebruikt. De backbone sluit grote industriële centra aan op installaties waar straks waterstof gemaakt wordt.
Het geld dat nodig is voor de verduurzaming, leent de Gasunie bij pensioenfondsen en andere grote beleggers. “Wij zijn een rijk bedrijf met bezittingen ter waarde van 10 miljard euro”, zegt bestuurder Fennema. “Daarvan is 6 miljard euro eigen vermogen. Het moet dus mogelijk zijn het geld te lenen.”
ProRail onderzoekt gevolgen klimaat: ‘Wat nu extreem is, is straks de norm’
NOS 05.03.2021 Het Nederlandse spoor moet aangepast worden om bestand te zijn tegen steeds extremer weer, zoals hevige regenbuien of langdurig hoge temperaturen. Spoorbeheerder ProRail en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat maken zich grote zorgen over de gevolgen van de klimaatverandering. Daarom gaan ze in kaart brengen hoe het spoor tot in 2050 klimaatproof kan worden gemaakt.
Volgens de partijen zijn aanpassingen hard nodig. Het spoor is namelijk aangelegd voor een gematigd klimaat. Maar de laatste jaren ondervindt ProRail al de gevolgen van de klimaatverandering.
“Regenbuien worden heviger, het wordt warmer en periodes met hitte duren langer”, zegt ProRail. “In deze situaties neemt de kans op storingen op het spoor toe.”
Zo zet staal uit bij hitte, kunnen elektriciteitskasten naast het spoor te heet worden of komt spoor onder water te staan door hoosbuien. Onno Hazelaar, infra-architect bij ProRail, zegt dat wat nu als extreem weer wordt beschouwd, straks de norm is. Zo zullen er vaker dagen zijn met temperaturen boven de 25 en 30 graden graden en nemen de neerslagpieken toe.
Olympisch zwembad
Op dit moment kijkt ProRail al bij welke projecten er rekening moet worden gehouden met klimaatverandering. Als voorbeeld wordt het nieuwe station Driebergen-Zeist gegeven. Daar is een opslag voor water onder de grond aangelegd, ter grootte van een olympisch zwembad. Het opgevangen water wordt dan gebruikt om het groen in de omgeving te bewateren en de fietsenstalling te verwarmen.
“Zonder deze opslag zou er volgens de voorspellingen grote kans zijn op wateroverlast bij hevige regenbuien”, zegt ProRail in een persbericht. “Door hier bij de voorbereidingen van het project rekening mee te houden, besparen we veel kosten en voorkomen we hinder voor het treinverkeer.”
ProRail gaat de komende tijd onderzoeken welke stukken spoor kwetsbaar zijn en wat daar tegen gedaan kan worden. Het ministerie zal vervolgens kiezen waar de prioriteiten liggen en hoeveel geld er naar toe gaat.
ProRail brengt zwakke plekken in spoor omtrent extreem weer in kaart
NU 05.03.2021 Spoorbeheerder ProRail is bezig alle zwakke plekken van het spoor in kaart brengen met als doel beter bestand te zijn tegen extreem weer. Dat zegt een woordvoerder van ProRail vrijdag naar aanleiding van berichtgeving in De Telegraaf.
“Alles wat je nu bouwt, daar zitten we in 2050 nog steeds mee op het spoor”, zegt de woordvoerder. De verwachting voor de toekomst is dat er meer hittedagen zullen komen, hevigere hoosbuien en meer blikseminslagen. Dat heeft ook gevolgen voor het spoor, legt hij uit.
Daarom kijkt ProRail nu naar waar bijvoorbeeld veel wateroverlast is, de meeste blikseminslagen vallen te verwachten of waar het spoor het kwetsbaarst is voor hitte.
Daarbij is de verwachting dat er na de coronacrisis een forse reizigersgroei aankomt, aldus ProRail. Zo is de verwachting dat er tussen 2030 en 2035 zo’n 30 procent meer treinreizigers zullen zijn. Ook voor het goederenvervoer over het spoor wordt een groei voorzien.
Inventarisatie moet in de herfst klaar zijn
De spoorbeheerder hoopt de zwakke plekken in het najaar in kaart te hebben gebracht. Wat het klimaatbestendig maken van het spoor gaat kosten, is nog onduidelijk.
“Maar de ambitie is wel de kosten de komende twintig jaar te spreiden en oplossingen mee te nemen in lopende en komende projecten om zo de kosten te drukken. Iets meenemen in een lopend project is immers goedkoper dan het later nog eens openbreken”, aldus de woordvoerder.
Haast is geboden, geeft de zegsman aan. “Als je wil dat iedereen goed op reis kan, ook in die tijd, moet je ervoor zorgen dat je zo min mogelijk storingen hebt en storingen door het weer zoveel mogelijk voorkomt. Als je kijkt naar de voorspellingen moeten we er snel mee beginnen, anders is het echt te laat.”
Lees meer over: ProRail Spoor Binnenland
Klimaatactivisten verzetten zich tegen biomassacentrale
MSN 05.03.2021 Klimaatactivisten van Extinction Rebellion blokkeren vrijdagochtend de toegangsbrug naar de Elektriciteitscentrale Diemen, waarmee eigenaar Vattenfall plannen heeft om het om te bouwen tot de grootste biomassacentrale van Nederland. Het is de eerste keer dat leden van de mondiale milieubeweging zich in Nederland verzetten tegen massale houtstook.
Tientallen activisten hebben zich vastgeketend op de loopbrug en verhinderen op die manier dat personeelsleden naar de centrale toe kunnen lopen.
De activisten, die meer handelingen van de overheid willen zien om klimaatverandering te voorkomen, proberen zo duidelijk te maken dat het verstoken van hout geen goed alternatief is om de maatschappij ’duurzaam’ in te richten.
’Groene coalitie’
De gemeente Amsterdam, nota bene geleid door zelfbenoemde ’groene coalitie’ van onder ander GL, D66, PvdA en SP wil een groot deel van de hoofdstad verwarmen met warmte die in de toekomstige biomassacentrale van Diemen moet worden opgewekt middels houtstook. Per 1 juli 2024 moet de centrale dan ook draaien. De multinational Vattenfall krijgt van de Nederlandse Staat, zo is hen in het vooruitzicht gesteld, honderden miljoenen subsidie om de mega-biomassacentrale te laten verrijzen.
Momenteel draait er al een Amsterdamse biomassacentrale in het Westelijk Havengebied. Deze afgelopen jaar geopende houtstoker is in eigendom van het Afval Energie Bedrijf (AEB), waarvan de aandelen honderd procent in handen zijn van de gemeente Amsterdam. De hoofdstad heeft intussen nieuwe contracten met Vattenfall gesloten om ook de komende jaren ’warmtenetten’ uit te breiden. De stad wil daarmee in 2040, tien jaar eerder dan de rest van Nederland, van het gas af zijn.
’Bomencrematorium’
Er klinkt echter steeds meer weerstand tegen het verbranden van hout om zo ’duurzame doelstellingen’ te behalen. Naast tal van wetenschappers, verzetten ook het Comité Schone Lucht en milieubeweging MOB, van stiktstofstrijder Johan Vollenbroek, zich fel tegen de komst van dergelijke centrales. Vollenbroek voerde onlangs nog een rechtszaak tegen het ’bomencrematiorium dat in één generatie de bossen in de Baltische landen wil gaan opstoken zodat Amsterdammers en IJburgers en in de winter warmpjes bijzitten.”
’Laagwaardige bijproducten’
Vattenfall meldt dat er in de centrale ’laagwaardige bijproducten’ worden verstookt, bijvoorbeeld van houten meubels of houten huizen. Ook zou er alleen hout uit bossen worden gebruikt waarin er meer hout bijgroeit dan er ’geoogst wordt’.
„Op dit moment demonstreert Extinction Rebellion voor de poort van de energiecentrale in Diemen, tegen de mogelijke komst van een biomassacentrale. De biomassacentrale staat er nog niet, en of de bouw doorgaat wordt pas op z’n vroegst in het voorjaar van 2022 besloten. Dat is afhankelijk van veel verschillende factoren, waaronder ook de rechtszaak omtrent de toegekende vergunningen die door een aantal tegenstanders is gestart tegen provincie Noord-Holland en onduidelijkheid over het duurzaamheidskader door het vallen van het kabinet”, laat Vattenfall weten in een reactie.
„In Nederland willen we stoppen met aardgas, dat is helder. Tegelijkertijd kunnen wij onze klanten niet in de kou laten staan. Daarom wordt voor het stadswarmtenet in Amsterdam en Almere naar duurzame alternatieven gekeken, waaronder een elektrische boiler, geothermie, restwarmte uit datacenters, aquathermie, waterstof en biomassa. Van deze duurzame opties is alleen biomassa op korte termijn op grote schaal beschikbaar.”
’Veiligheid voorop’
„Het verbaast ons dan ook dat de demonstratie door Extinction Rebellion niet in Den Haag plaats vindt, daar waar de Nederlandse politiek klimaatbeleid heeft uitgezet waarin een grote rol voor biomassa is weggelegd als duurzame bron voor groene energie. Wij houden de situatie in Diemen goed in de gaten, en vinden het vooral belangrijk dat de demonstratie veilig verloopt; een energiecentrale is geen speeltuin.”
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0e3936bc-7d83-11eb-9c01-0255c322e81b.jpg)
Klimaatactivisten verzetten zich tegen biomassacentrale
Telegraaf 05.03.2021 Klimaatactivisten van Extinction Rebellion blokkeren vrijdagochtend de toegangsbrug naar de Elektriciteitscentrale Diemen, waarmee eigenaar Vattenfall plannen heeft om het om te bouwen tot de grootste biomassacentrale van Nederland. Het is de eerste keer dat leden van de mondiale milieubeweging zich in Nederland verzetten tegen massale houtstook.
Tientallen activisten hebben zich vastgeketend op de loopbrug en verhinderen op die manier dat personeelsleden naar de centrale toe kunnen lopen.
De activisten, die meer handelingen van de overheid willen zien om klimaatverandering te voorkomen, proberen zo duidelijk te maken dat het verstoken van hout geen goed alternatief is om de maatschappij ’duurzaam’ in te richten.
’Groene coalitie’
De gemeente Amsterdam, nota bene geleid door zelfbenoemde ’groene coalitie’ van onder ander GL, D66, PvdA en SP wil een groot deel van de hoofdstad verwarmen met warmte die in de toekomstige biomassacentrale van Diemen moet worden opgewekt middels houtstook. Per 1 juli 2024 moet de centrale dan ook draaien. De multinational Vattenfall krijgt van de Nederlandse Staat, zo is hen in het vooruitzicht gesteld, honderden miljoenen subsidie om de mega-biomassacentrale te laten verrijzen.
Momenteel draait er al een Amsterdamse biomassacentrale in het Westelijk Havengebied. Deze afgelopen jaar geopende houtstoker is in eigendom van het Afval Energie Bedrijf (AEB), waarvan de aandelen honderd procent in handen zijn van de gemeente Amsterdam. De hoofdstad heeft intussen nieuwe contracten met Vattenfall gesloten om ook de komende jaren ’warmtenetten’ uit te breiden. De stad wil daarmee in 2040, tien jaar eerder dan de rest van Nederland, van het gas af zijn.
’Bomencrematorium’
Er klinkt echter steeds meer weerstand tegen het verbranden van hout om zo ’duurzame doelstellingen’ te behalen. Naast tal van wetenschappers, verzetten ook het Comité Schone Lucht en milieubeweging MOB, van stiktstofstrijder Johan Vollenbroek, zich fel tegen de komst van dergelijke centrales. Vollenbroek voerde onlangs nog een rechtszaak tegen het ’bomencrematiorium dat in één generatie de bossen in de Baltische landen wil gaan opstoken zodat Amsterdammers en IJburgers en in de winter warmpjes bijzitten.”
’Laagwaardige bijproducten’
Vattenfall meldt dat er in de centrale ’laagwaardige bijproducten’ worden verstookt, bijvoorbeeld van houten meubels of houten huizen. Ook zou er alleen hout uit bossen worden gebruikt waarin er meer hout bijgroeit dan er ’geoogst wordt’.
„Op dit moment demonstreert Extinction Rebellion voor de poort van de energiecentrale in Diemen, tegen de mogelijke komst van een biomassacentrale. De biomassacentrale staat er nog niet, en of de bouw doorgaat wordt pas op z’n vroegst in het voorjaar van 2022 besloten. Dat is afhankelijk van veel verschillende factoren, waaronder ook de rechtszaak omtrent de toegekende vergunningen die door een aantal tegenstanders is gestart tegen provincie Noord-Holland en onduidelijkheid over het duurzaamheidskader door het vallen van het kabinet”, laat Vattenfall weten in een reactie.
„In Nederland willen we stoppen met aardgas, dat is helder. Tegelijkertijd kunnen wij onze klanten niet in de kou laten staan. Daarom wordt voor het stadswarmtenet in Amsterdam en Almere naar duurzame alternatieven gekeken, waaronder een elektrische boiler, geothermie, restwarmte uit datacenters, aquathermie, waterstof en biomassa. Van deze duurzame opties is alleen biomassa op korte termijn op grote schaal beschikbaar.”
’Veiligheid voorop’
„Het verbaast ons dan ook dat de demonstratie door Extinction Rebellion niet in Den Haag plaats vindt, daar waar de Nederlandse politiek klimaatbeleid heeft uitgezet waarin een grote rol voor biomassa is weggelegd als duurzame bron voor groene energie. Wij houden de situatie in Diemen goed in de gaten, en vinden het vooral belangrijk dat de demonstratie veilig verloopt; een energiecentrale is geen speeltuin.”
BEKIJK MEER VAN; milieuvervuiling politiek energie en hulpbronnen Amsterdam Elektriciteitscentrale Diemen Vattenfall Extinction Rebellion GroenLinks Democraten 66 AEB
Schouten verwacht meer problemen met stikstof
MSN 05.03.2021 De problemen met stikstof zijn nog niet voorbij, denkt demissionair minister Carola Schouten (Landbouw). Afgelopen januari oordeelde de Raad van State, de hoogste bestuursrechter, dat stikstofberekeningen voor de A15 niet goed onderbouwd zijn. “Dit is een onderwerp waar je nog best veel van dit soort vraagstukken zult krijgen”, zegt Schouten vrijdag.
Haar collega-minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) noemde donderdag in de Telegraaf het besluit van de Raad van State “heel groot”. Haar ministerie heeft in totaal 26 weken de tijd om beter uit te leggen waarom ze voor de huidige stikstofberekening kiest. Dat rekenmodel telt stikstofneerslag op meer dan 5 kilometer afstand van bijvoorbeeld een snelweg niet mee. Voorbij die afstand zou de bron van de stikstof namelijk niet goed meer te bepalen zijn.
Maar de Raad van State twijfelt of het beeld over de stikstofneerslag wel volledig is met deze methode. Daarmee voldoet het niet aan Europese wetgeving.
Woningbouw
Het besluit over de A15 legt ook een bom onder andere projecten, is de vrees. Van Nieuwenhuizen had de uitspraak niet verwacht, zegt ze vrijdag. Ze zegt dat het nu “geen zin heeft” om voorstellen voor andere wegprojecten in te dienen, als de Raad van State nog niet akkoord is met de nieuwe onderbouwing.
Ook is onduidelijk wat het besluit betekent voor bijvoorbeeld woningbouw. Schouten zegt dat er relatief snel weer gebouwd kan worden als de nieuwe stikstofwet volgende week door de Eerste Kamer is goedgekeurd. Maar volgens Van Nieuwenhuizen heeft de uitspraak mogelijk ook gevolgen voor de bouw van bijvoorbeeld woonblokken of ziekenhuizen, omdat die bebouwing meer verkeer aantrekt.
Van Nieuwenhuizen zegt dat er geen beter rekenmodel is dan die ze nu gebruikt.
Rutte draait bij: toch geen kerncentrale in Groningen
NOS 04.03.2021 VVD-lijsttrekker Rutte wil toch geen nieuwe kerncentrale in Groningen. Zondag zei hij in het RTL-verkiezingsdebat dat de Eemshaven een goede plek zou zijn voor een centrale en daar kwam veel kritiek op. Vanochtend keerde hij op zijn schreden terug: bij de NOS zei hij dat hij had gedacht dat er in Groningen wel draagvlak voor een kerncentrale zou zijn.
“Maar daar ging de inschatting niet helemaal goed. Ik dacht: Groningen is de provincie van de energie-transitie. maar inmiddels is duidelijk dat het draagvlak er niet is, dus er komt geen kerncentrale in Groningen.” zei de VVD-voorman. Hij was vanochtend eerst te gast in het NOS Radio 1 Journaal en daarna beantwoordde hij op Facebook en YouTube vragen die hem door kijkers van de NOS waren gesteld.
Hij denkt dat het wel gaat lukken om een andere plek te vinden voor een nieuwe kerncentrale. De VVD vindt dat kernenergie nodig is.
VVD-lijsttrekker Rutte: ‘Er komt geen kerncentrale in Groningen’
Rutte zei verder dat hij hoopt op een snelle formatie en hij denkt ook dat in deze coronatijd iedereen dat wil. “Ik hoop dat we dan niet gaan praten tot drie cijfers achter de komma over het Provinciefonds.” Hij wil niet vooruitlopen op een nieuw kabinet, al herhaalde hij dat hij niet met PVV en Forum voor Democratie wil regeren.
Veel mensen wilden van Rutte weten waarom hij ook na de toeslagenaffaire niet is weggegaan als VVD-lijsttrekker. Rutte zei daarover nog eens dat bij de toeslagen dingen verschrikkelijk fout zijn gegaan, maar dat hij ook trots is op dingen die wel goed zijn gegaan en dat hij daarom niet is opgestapt. Hij heeft nog steeds energie om de VVD aan te voeren. “In de campagne voelt het of ik het voor het eerst doe.”
Mogelijk geen versoepelingen in coronacrisis
Rutte kreeg ook vragen over de coronacrisis. Zaterdag komen de meest betrokken ministers weer bij elkaar in het Catshuis en maandag is er weer een persconferentie. Rutte spreekt daar dan weer als premier. Hij zei vanochtend dat hij met het oog op de coronacijfers van de afgelopen tijd nu niet erg positief is over versoepelingen. Maar hij benadrukte ook dat er nog geen knopen zijn doorgehakt en dat hij nog wacht op nieuwe cijfers. “We hebben al een aantal verruimingen gedaan en daarmee nemen we al een risico.”
Een ‘vaccinatiepaspoort’, dat mensen meer rechten geeft als ze zijn ingeënt, sluit de VVD niet uit. “Maar voordat je het invoert, moet je weten of mensen die gevaccineerd zijn echt besmettelijk zijn”, zei Rutte. Hij wees er ook op dat nu nog maar relatief weinig personen zijn ingeënt en dat de discussie daarom nog niet echt speelt. En hij vraagt zich ook af of voor mensen die niet gevaccineerd zijn tests een alternatief kunnen zijn.
Staatsschuld
Uit de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s door het Centraal Planbureau blijkt dat ook bij de VVD de staatsschuld flink oploopt. Rutte zei daarover dat het nu niet verstandig is om te bezuinigen. “We hebben een crisis in de gezondheidszorg, maar we hebben ook een sterke economie en dankzij onze zuinigheid kunnen we bedrijven ondersteunen. Als je nu zou gaan bezuinigen, maak je de crisis erger en dat is een verschil met de economische crisis van tien jaar geleden.”
Dat betekent volgens Rutte overigens niet dat het geld aan verkeerde dingen moet worden uitgegeven. “We moeten bedrijven helpen en verstandige dingen doen in de gezondheidszorg. Als ik nu zie dat bij de PvdA de lasten voor het bedrijfsleven met 42 miljard toenemen, dan slacht je de kip met de gouden eieren.” Hij voegde eraan toe dat ook de VVD bepaalde bedrijven meer belasting wil laten betalen, maar dat er een lastenverlichting moet komen voor het midden- en kleinbedrijf.
Meerderheid Kamer wil voorlopig geen kerncentrale in Groningen
NOS 04.03.2021 Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat er voorlopig geen kerncentrale komt in Groningen. CDA en D66 dienen vandaag een motie in, waarin staat dat er zonder draagvlak in Groningen geen centrale gebouwd mag worden. SP, GroenLinks en PvdA, die de motie waarschijnlijk zullen steunen, willen het liefst nog verder gaan en het plan helemaal schrappen. Daar is echter geen meerderheid voor.
CDA en D66 willen met hun motie naar eigen zeggen de onrust wegnemen die er bij Groningers is ontstaan na uitlatingen van demissionair premier en VVD-lijsttrekker Mark Rutte. Die zei in het RTL-verkiezingsdebat dat de Eemshaven een goede plek zou zijn voor een nieuwe kerncentrale. Omdat kerncentrales geen CO2 uitstoten, wil de VVD ze gebruiken om de klimaatdoelen te halen.
Zowel bestuurders als burgers in Groningen reageerden furieus. Zij zien niets in een kerncentrale, nu de provincie nog zucht onder de gevolgen van de aardbevingen door de gaswinning. Later nuanceerde VVD-Kamerlid Mark Harbers de uitspraken van zijn lijsttrekker door te zeggen dat Groningen als plek voor een kerncentrale niet voor de hand ligt.
Rutte leek vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal terug te komen van zijn uitspraak. “Dat was een beetje verkeerd ingeschat; de reacties uit Groningen waren dat men er geen behoefte aan heeft. Dus dat is genoteerd: niet in Groningen”, benadrukte de VVD-lijsttrekker.
Versterkingsoperatie
In oktober stelde de PvdA al voor om de Eemshaven als mogelijke locatie te schrappen. Die motie haalde het toen niet, maar omdat het CDA nu ook afwijzend staat tegenover de plannen is er een meerderheid die de Groningse centrale niet ziet zitten.
“De Groningers zijn bezig met de afhandeling van de aardbevingsschade en de versterkingsoperatie. Dat gaat al moeizaam”, zegt CDA-Kamerlid Agnes Mulder. “Ze kunnen er op dit moment geen discussie over een kerncentrale bij hebben.”
D66’er Matthijs Sienot noemt de onrust die is ontstaan door de uitspraken van Rutte “begrijpelijk”. “Twee jaar geleden zei hij nog sorry voor de gaswinning. Wat is zijn sorry waard als de Groningers nu een kerncentrale krijgen?” Sienot wijst erop dat er afgelopen week nog een aardbeving was in Groningen.
Liever Zeeland
De Eemshaven werd tientallen jaren geleden aangewezen als locatie voor een mogelijke nieuwe kerncentrale, samen met de Maasvlakte en Borssele in Zeeland. Net als Mulder ziet Sienot Borssele als een betere optie, als er dan toch een nieuwe kerncentrale moet komen. “Daar steken ze namelijk wel hun vinger op.”
De Tweede Kamer debatteert vanmiddag over het versterken van de woningen in Groningen die beschadigd zijn door de aardbevingen. Daar zullen de partijen hun voorstel doen.
BEKIJK OOK;
- Waarom het in deze campagne plots veel over kernenergie gaat
- Een kerncentrale in Groningen? ‘Wij zijn geen afvoerputje van Nederland’
Waarom het in deze campagne plots veel over kernenergie gaat
NOS 01.03.2021 Het is nogal een heet hangijzer in de politieke campagnes: het bouwen van nieuwe kerncentrales in Nederland. Gisteren 28.02.2021 tijdens het RTL-verkiezingsdebat kwamen partijen er stevig over in botsing, toen VVD-lijsttrekker Mark Rutte Groningen een geschikte locatie voor een kerncentrale noemde.
De politieke reacties op die aanvaring lees je hier. Alles over de terugkeer van kernenergie in het publieke debat lees je in deze zes vragen:
Waarom staat kernenergie zo prominent op de politieke agenda?
Omdat een nieuwe regering de nationale klimaatdoelstellingen moet behalen. In de Klimaatwet is vastgelegd dat Nederland in 2030 bijna de helft minder CO2-uitstoot wil ten opzichte van 1990. Voor het jaar 2050 moet dat zelfs 95 procent minder zijn. Sommige partijen denken dat we het niet afkunnen zonder kernenergie, andere partijen denken van wel.
Hieronder zie je hoe politieke partijen denken over kernenergie in Nederland:
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Zo denken partijen over kernenergie in Nederland NOS
Wat zijn de voor- en nadelen van kernenergie?
Het belangrijkste voordeel: bij een kernreactie komt vrijwel geen CO2 vrij, daardoor is het niet schadelijk voor de natuur. Er is daarnaast weinig oppervlakte nodig om veel energie op te wekken. Ook ben je niet afhankelijk van wind of zon, wat het door het hele jaar heen een zekere energiebron maakt.
Het grootste nadeel is dat er radioactief afval vrijkomt, dat lastig en duur om te verwerken en lange tijd schadelijk blijft. Ook zijn er veiligheidsrisico’s, waar in de jaren 70 en 80 heftig tegen werd geprotesteerd. Hoewel kerncentrales in de loop der jaren veiliger zijn geworden en ernstige ongelukken zeldzaam zijn, blijft het risico op een ramp aanwezig. Tsjernobyl en Fukushima zijn de bekendste voorbeelden. De vrijgekomen straling richtte daarbij grote ecologische schade aan en schaadde de gezondheid van omwonenden.
Is kernenergie nodig om de klimaatdoelstellingen te behalen?
Daar is geen sluitend antwoord op te geven. Op dit moment wordt vooral ingezet op zonne- en windenergie. Sommige partijen denken dat daar de volledige oplossing voor CO2-reductie ligt, andere partijen denken dat kernenergie ook nodig is. “Er zijn voor beide standpunten scenariostudies gedaan die haalbaar worden geacht”, zegt Jan-Leen Kloosterman, hoogleraar reactorfysica aan de TU Delft.
Op dit moment staat er één kerncentrale in Nederland, in het Zeeuwse Borssele. Die voorziet in ongeveer 3 procent van het Nederlandse energieverbruik. Nieuwe kerncentrales zouden niet bijdragen aan het halen van de klimaatdoelstellingen voor 2030, omdat de bouw daarvan zeker langer zou duren.
Een recent plan stelt dat er in 2035 een nieuwe kerncentrale zou kunnen staan. Dat is een positieve schatting, stelt zelfstandig energiedeskundige Herman Damveld. “Je moet het politieke besluit nemen, ruimte inbouwen voor bezwaren, een bedrijf vinden en de daadwerkelijke bouw uitvoeren.” Dat laatste duurt vaak langer dan voorzien. In Frankrijk en Finland heeft de bouw van kerncentrales veel vertraging opgelopen, door bouwfouten en ontwerpen die gaandeweg moesten worden aangepast. Daardoor liepen ook de kosten flink op.
Hoe reëel is een nieuwe kerncentrale in Nederland?
Kernenergie werd lang bestempeld als een ‘te dure’ optie. Maar daar verschillen de meningen inmiddels over. In opdracht van de Tweede Kamer werd vorig jaar onderzoek gedaan naar kernenergie in Nederland. Daaruit bleek dat kernenergie niet duurder is dan energie uit wind en zon, al kwam daar ook de nodige wetenschappelijke kritiek op.
Een belangrijke horde zou zijn om een bedrijf te vinden dat daadwerkelijk een kerncentrale wil bouwen. Tot nu toe zijn die lastig te vinden. “Zonder afnamegaranties en medefinanciering vanuit de overheid is het risico groot”, zegt Kloosterman.
Waarom noemde Rutte Groningen als mogelijke bestemming voor een kerncentrale?
Al in 1985 werden er in Nederland locaties aangewezen voor de mogelijke bouw van kerncentrales. Daarvan zijn er nog drie over: de Maasvlakte 1 bij Rotterdam, de Eemshaven in Groningen én Borssele. Het kabinet houdt die locaties vrij voor de bouw van een nieuwe kerncentrale. Er mogen op die plekken ook geen woningen of bedrijven worden gebouwd.
Hoe gaan andere landen om met kernenergie?
In Nederland is het aandeel van kernenergie nihil als je het afzet tegen het Europese gemiddelde. In landen als Frankrijk en België verzorgen centrales het leeuwendeel van de energie. In die landen hebben ze wel aangekondigd dat aandeel af te willen bouwen, omdat ze meer willen inzetten op hernieuwbare energie.
Zo gaan een aantal omliggende landen met kernenergie om:
Het aandeel van kernenergie in Europese landen NOS
BEKIJK OOK;
Een kerncentrale in Groningen? ‘Wij zijn geen afvoerputje van Nederland’
NOS 01.03.2021 Het lijkt uitgesloten dat een nieuwe kerncentrale in Groningen wordt gebouwd. In het RTL-verkiezingsdebat opperde VVD-lijsttrekker Mark Rutte dat de noordelijke provincie een geschikte locatie is voor de winning van kernenergie, maar dat kan niet op steun van (linkse) partijen en Groningers rekenen.
De Eemshaven wordt al sinds 1986 genoemd als locatie voor een nieuwe Nederlandse kerncentrale, schrijft RTV Noord. De eigenaar van de beoogde locatie, Groningen Seaports, zegt tegen de regionale omroep dat het “aan de politiek is om een besluit te nemen”, maar dat er geen ruimte voor de kerncentrale wordt vrijgehouden.
Wethouder Dijkhuis van Het Hogeland, waar de Eemshaven onder valt, is in ieder geval mordicus tegen een kerncentrale in zijn gemeente, laat hij via Twitter weten:
VVD-Kamerlid Harbers zegt vandaag dat Groningen niet voor de hand ligt als locatie voor een centrale. “Integendeel. Het is in de wet een mogelijkheid, maar ik denk dat het kansrijker is om te denken aan de Maasvlakte in Rotterdam en vooral ook aan Borssele, waar al een kerncentrale staat.”
Harbers benadrukt dat kernenergie wat de VVD betreft voor een komend kabinet wel van belang zal zijn, omdat het een rol kan spelen bij de verduurzaming in de periode 2030-2050. “Dat worden wel keuzes die in de komende vier jaar gemaakt moeten gaan worden, bijvoorbeeld omdat dit soort ontwikkelingen langer dan tien jaar in beslag nemen.”
Linkse partijen kritisch
Tot 2030 speelt kernenergie helemaal geen rol, zegt kandidaat-Kamerlid Pieter Grinwis van de ChristenUnie in reactie op het VVD-plan. Hij zegt wel open te staan voor nieuwe vormen van kernenergie. “Maar Groningen lijkt me geen goed plan. Die provincie heeft al zo te lijden gehad onder de oneindige energiebehoefte”, zei Grinwis, verwijzend naar de aardbevingen als gevolg van de gaswinning in de provincie.
D66 vindt het “vooral heel onverstandig” om nu naar kernenergie te kijken. “Het helpt ook niet om in 2030 de doelen te halen”, zegt Kamerlid Steven van Weyenberg. De suggestie om een centrale in Groningen te zetten noemt hij “een buitengewoon pijnlijke uitglijder”.
Wat de PvdA betreft is kernenergie op dit moment ongeloofwaardig, reageert Kamerlid Henk Nijboer. Hij benadrukt dat het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) uitgaat van de klimaatdoelen van 2030. Binnen die termijn is een kerncentrale bouwen geen optie. “Er is ook geen VVD’er die zegt dat een centrale er al is voor 2030.”
Dat vindt ook de SP. “Het is gewoon geen oplossing voor de uitdaging waar we voor staan. Het is veel te duur en het duurt ook veel te lang om daar winst mee te maken”, reageert SP-Kamerlid Mahir Alkaya, die eveneens kritisch is over de suggestie om een centrale in Groningen neer te zetten. “Dat lijkt me al helemaal een klap in het gezicht van de Groningers.”
BEKIJK OOK;
Het demissionair Klimaatkabinet Rutte 3 in het jaar 2021 !!! – deel 9
Het Klimaat
Het demissionair kabinet stond dinsdag 19.01.2021 nog een zwaar debat te wachten. Het moest zich verantwoorden voor de fouten die zijn gemaakt in de kinderopvangtoeslagaffaire. De partijen gingen de ministers aan de tand voelen over het rapport ‘Ongekend onrecht‘, dat ertoe leidde dat het kabinet Rutte-III vrijdag 15.01.2021 opstapte.
Telegraaf 17.02.2021
Telegraaf 02.02.2021
Het leven gaat echter verder en we zijn er nog niet helemaal uit met het Klimaat !!!
Gemeenten, provincies en waterschappen hebben de komende drie jaar in totaal 1,8 miljard euro nodig om afspraken uit het Klimaatakkoord van Parijs uit te kunnen voeren. Alle overheden moeten ook goed met elkaar samenwerken om toe te werken naar het doel om de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met de helft te verminderen in vergelijking met 1990. Dat staat in een advies van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) aan minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken).
De uitwerking van het internationale klimaatakkoord uit 2015 heeft gevolgen voor wonen, werken, verkeer en vervoer, economie, natuur, milieu en de ruimtelijke inrichting.
Het zijn de decentrale overheden die een groot deel van de maatregelen moeten organiseren en uitvoeren. Het gaat onder meer om het aardgasvrij maken van woningen en de plaatsing van windmolens en zonneparken. De Raad stelt dat er plannen moeten worden uitgewerkt op lokaal niveau, samen met inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven. Provincies coördineren de opgaven en op landelijk niveau stemt een overkoepelend programmateam de instemmingen op elkaar af.
Agora Energiewende en Ember.
De Europese Unie heeft vorig jaar voor het eerst meer stroom opgewekt uit hernieuwbare bronnen dan uit fossiele, blijkt maandag 25.01.2021 uit een analyse van de onderzoeksorganisaties Agora Energiewende en Ember. Het aandeel duurzame energie was vorig jaar 38 procent en dat van fossiele energie 37 procent. Kernenergie was goed voor de resterende 25 procent.
Het gebruik van zonne- en windenergie liep op naar een kleine 20 procent, het gebruik van kolen ligt nog maar net boven 10 procent.
De onderzoekers spreken van een mijlpaal in de Europese energietransitie. Ze wijzen er wel op dat die transitie niet snel genoeg gaat om het doel van 55 procent CO2-reductie in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050 te halen.
Op veel plekken in Nederland wordt met innovaties ingespeeld op meer extremen in het grilliger klimaat. In Rotterdam zijn recent nieuwe drijvende woningen opgeleverd, die voortdurend meestijgen en -dalen met het waterpeil van de Noordzee. Meerdere keren per dag gaan ze anderhalf tot twee meter omhoog en omlaag. En in Amsterdam krijgen sociale huurwoningen een zogenoemd blauw-groen dak.
Het zijn voorbeelden van wat klimaatadaptatie wordt genoemd. Oftewel: het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. Nederland is vandaag 25.01.20212 gastheer van een internationale conferentie over klimaatadaptatie. Tientallen staatshoofden en regeringsleiders doen eraan mee.
‘Climate Adaptation Summit’
Het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat organiseert op 25 en dinsdag 26 januari 2021 de ‘Climate Adaptation Summit’ top in Den Haag, al zal die door de coronacrisis grotendeels online plaatsvinden. John Kerry, de voormalig Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, spreekt maandag 25.01.2021 op ’s werelds eerste ‘Climate Adaptation Summit’, de top voor wereldleiders specifiek over aanpassingen aan de gevolgen van klimaatverandering.
John Kerry is sinds enkele dagen de officiële klimaatgezant van de Amerikaanse president Joe Biden. Naar verwachting zal John Kerry niet fysiek zijn opwachting maken, maar online.
Naast de presidenten van India en Indonesië zijn onder anderen de Duitse bondskanselier Angela Merkel, de Britse premier Boris Johnson, de Franse president Emmanuel Macron, de Canadese premier Justin Trudeau en de Indiase premier Narendra Modi online bijeen. Ook Frans Timmermans van de Europese Commissie, Bill Gates en Kristalina Georgieva van het IMF zijn van de partij.
Het is de bedoeling dat deze wereldleiders samen met het bedrijfsleven en NGO’s een plan (de Adaptation Action Agenda) lanceren waarin maatregelen staan die aanpassingen aan klimaatverandering de komende tien jaar versnellen.
Goede voorbeelden
Het doel van de top is vooral het uitwisselen van ervaringen, zodat landen van elkaar kunnen leren. “We proberen dus de goede voorbeelden uit de hele wereld te laten zien”, zegt Van Nieuwenhuizen. “En mensen hoop te geven dat het wel degelijk kan.”
Afgelopen vrijdag 22.01.2021 werd duidelijk dat er veel meer geld nodig is om landen en gemeenschappen aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering. Uit een rapport van het Climate Center on Adaptation blijkt dat het om 300 miljard dollar gaat, vijf tot tien keer meer dan landen er tot nu toe voor uittrekken.
Het doel van de top is het opstellen van een actie-agenda voor de komende tien jaar. Wat minister Van Nieuwenhuizen betreft blijft het niet bij mooie woorden alleen. Juist het ervoor zorgen dat de plannen daadwerkelijk uitgevoerd worden, is wat haar betreft belangrijk.
5 vragen over klimaattop
Vandaag dus begint in Den Haag de eerste dag van Climate Adaptation Summit, waarvan Nederland gastland is. De grote namen zijn dus virtueel van de partij, maar waar gaat het eigenlijk over? Bij deze 5 vragen over deze top.
5 redenen
Op maandag 25 en dinsdag 26 januari 2021 organiseert Nederland de online Climate Adaptation Summit 2021. Samen met tientallen wereldleiders en betrokken organisaties wil Nederland stappen zetten om onze wereld beter voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Extra aandacht is er deze top voor Afrika.
Tijdens de CAS 2021 wordt een reeks online evenementen over de hele wereld gestreamd die inspireren, tastbare oplossingen bieden en laten zien hoe we een klimaatbestendige toekomst kunnen bereiken. Dit is je kans om wereldleiders zoals bondskanselier Merkel, president Macron, premier Johnson, Ban Ki-moon en VN-secretaris-generaal Guterres te horen spreken over dit onderwerp.
Volg het online event ‘Accelerating African Adaptation’ direct na de openingssessie: 25 januari van 16:00-18:00 uur.
Tijdens het event is ook de verkiezing van de Water Changemaker Award: Afrikaanse deelnemers pitchen drie inventieve ideeën voor een klimaatbestendige toekomst. Het publiek kan stemmen op hun favoriet om de speciale vermelding “People’s Choice” te winnen.
Wil je de Climate Adaptation Summit 2021 digitaal bijwonen? Registreer je snel op Cas2021.nl. Let op: registratie is gelimiteerd (en kost hooguit 2 minuten tijd). Je kunt ook altijd meekijken via het YouTube-kanaal CAS TV.
AD 26.01.2021
Terugblik 25.01.2021
Regeringsleiders uit de hele wereld hebben elkaar gisteren beloofd dat ze beter hun best zullen doen om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Heel veel meer dan het uitspreken van goede bedoelingen leverde de eerste dag van een door Nederland georganiseerde klimaatconferentie nog niet op.
Stijgende zeespiegel
De IJsmassa op aarde smelt steeds sneller. Het gaat nu ruim anderhalf keer zo snel als begin jaren negentig. Dat zeggen wetenschappers onder leiding van de universiteit van het Britse Leeds. Het snelle smelten van het ijs heeft volgens deskundigen nog deze eeuw zeer ernstige gevolgen voor kustgebieden.
Tussen 1994 en 2017 verdween volgens de onderzoekers een ‘schokkende’ 28 biljoen (28.000.000.000.000) ton ijs. In dezelfde periode steeg de zeespiegel met 3,46 centimeter.
Concreet
“Om dit concreet te maken”, schrijft ESA (The European Space Agency) op zijn website, “een biljoen ton ijs staat gelijk aan een blok ijs van 10x10x10 kilometer, wat groter is dan Mount Everest.”
Wel presenteerden de deelnemende landen aan de conferentie plannen om zich beter te beschermen tegen de stijgende zeespiegel of juist het gebrek aan water. Daarmee is deze conferentie anders dan de normale klimaattoppen, zoals die van Parijs in 2015. Toen spraken landen af om gezamenlijk iets te doen aan de oorzaken van klimaatverandering, met name door de wereldwijde uitstoot van CO2 terug te dringen. De huidige top, die vanwege corona wordt gehouden via videoverbindingen, is juist bedoeld om de gevolgen van klimaatverandering aan te pakken.
Uit onderzoek blijkt dat daar wereldwijd honderden miljarden euro’s per jaar voor nodig zijn. Het gaat dan om het verhogen van dijken, het aanplanten van mangrovebossen voor kusten om te voorkomen dat die worden weggeslagen of juist het tegengaan van verdroging. Dat geld moet vooral van de landen zelf komen, maar de hoogste baas van de Verenigde Naties, António Guterres, riep de internationale gemeenschap op tot meer hulp aan ontwikkelingslanden.
Doorbraak
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) is tot nog toe zeer tevreden over het verloop van de top over aanpassing op een veranderend klimaat, waarvan zij de gastvrouw is. Ze sprak na de officiële openingssessie van de zogeheten Climate Adaptation Summit (CAS) al van een “internationale ‘doorbraak’. Meer dan dertig wereldleiders hebben beloofd meer werk te zullen maken van zogeheten klimaatadaptatie.
“Rampzalige consequenties”
Premier Mark Rutte heeft andere wereldleiders en het bedrijfsleven opgeroepen meer te investeren in aanpassingen op een veranderend klimaat. Volgens Rutte heeft de wereld een “grote kans om beter, sterker en samen” uit de coronacrisis te komen. Het is ook “waar voor ons geld”, zei de premier tijdens de opening van de zogeheten Climate Adaptation Summit (CAS). Nederland is gastland van de top, die draait om de vraag hoe de wereld zich beter kan wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Rutte wees op de dramatische gevolgen van klimaatverandering. Door de opwarming kan de opbrengst van de landbouw in droge gebieden afnemen, worden inwoners van kustgebieden bedreigd door een hogere zeespiegel en kunnen miljoenen mensen onder de armoedegrens terechtkomen. Hij sprak van “rampzalige consequenties”.
Leidraad handelen
Zowel het Internationaal Monetair Fonds (IMF) als de Wereldbank zegt dat het klimaat een steeds grotere rol speelt bij hun handelen. Dat werd duidelijk bij de klimaattop die vandaag en morgen (online) wordt gehouden en die is georganiseerd door Nederland.
Tientallen staatshoofden en regeringsleiders spraken vanmiddag in een openingssessie online met gastheer Mark Rutte en minister Cora van Nieuwenhuizen. Ook de Verenigde Staten waren weer van de partij, bij monde van klimaatgezant John Kerry.
“Als IMF zien we het klimaat als een fundamenteel risico voor economische en financiële stabiliteit”, zei IMF-topvrouw Kristalina Georgieva. “En we zien klimaatactie als een mogelijkheid voor economisch herstel, vooral na de coronapandemie.” Het IMF denkt dat er miljoenen nieuwe banen gecreëerd kunnen worden.
Telegraaf 27.01.2021
Rechtse kiezer wil geen strengere klimaatmaatregelen
De meeste rechtse kiezers willen dat het volgende kabinet geen strengere klimaatmaatregelen neemt. Ook een meerderheid van VVD- en CDA-stemmers vindt niet dat er een tandje bij moet om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Dat blijkt uit onderzoek door I&O Research in opdracht van Milieudefensie onder ruim 2300 Nederlanders. Meer dan de helft van de kiezers (52 procent) vindt dat het volgende kabinet ‘veel meer’ of ‘meer’ moet doen om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen.
Die wens is het grootst onder linkse kiezers: van de GroenLinks-kiezers vindt maar liefst 94 procent dit. Ook kiezers van de Partij voor de Dieren (85 procent), D66 (78 procent), PvdA (74 procent), SP (66 procent) en ChristenUnie (56 procent) verlangen dat een volgend kabinet meer doet dan het huidige kabinet-Rutte III.
PVV, SGP en FvD felste tegenstanders
Maar die wens is bij rechtse kiezers een stuk kleiner. Onder CDA-kiezers zakt de steun voor strengere klimaatmaatregelen tot 47 procent, bij VVD-kiezers tot 42 procent. Zo’n 45 procent van de stemmers op beide regeringspartijen vindt dat de regels hetzelfde kunnen blijven, 8 procent wil juist minder klimaatregels. Onder de aanhang van de PVV, SGP en Forum voor Democratie is slechts 15 tot 21 procent voorstander van harder klimaatbeleid.
Uit het onderzoek blijkt verder dat Nederlanders zich nog altijd zorgen maken over klimaatverandering. Ruim een kwart maakt zich ‘veel zorgen’ en 43 procent heeft ‘enige zorgen’. Dat zijn vergelijkbare aantallen als in november vorig jaar. 72 procent van de kiezers vindt dat de coronacrisis moet worden aangegrepen om ‘gelijk iets voor het klimaat te doen’.
,,Iedereen moet meehelpen, ook de grote vervuilers, willen we het leven betaalbaar houden’’, vindt directeur Donald Pols van Milieudefensie. ,,Van links tot rechts willen kiezers dat de overheid doortastende maatregelen neemt.’’
Telegraaf/AD 01.02.2021
Kabinet vraagt adviescommissie participatie in het klimaatbeleid te onderzoeken
Klimaatverandering gaat de komende tijd meer en meer invloed krijgen op ons dagelijks leven. Zo gaat de aanpak ervan belangrijke gevolgen hebben voor veel mensen in onze samenleving.
Het is daarom belangrijk dat de samenleving voldoende betrokken is bij het maken en uitvoeren van het klimaatbeleid. Daarom vraagt het kabinet een onafhankelijke adviescommissie participatie onder leiding van voormalig nationaal ombudsman prof. dr. Alex Brenninkmeijer onderzoek te doen naar hoe burgers beter betrokken kunnen worden bij het klimaatbeleid.
De adviescommissie wordt gevraagd om een eindrapport te maken dat rond de verkiezingen van maart 2021 klaar is, zodat de resultaten beschikbaar zijn voor het volgende kabinet. De uitkomsten van het onderzoek kunnen belangrijk zijn voor de toekomst van burgerparticipatie in Nederland en voor het kabinet dat na de verkiezingen van maart 2021 aantreedt.
De onafhankelijke adviescommissie bestaat uit wetenschappers en ervaringsdeskundigen op het terrein van burgerparticipatie op het gebied van klimaat en energie.
Je kan zelf al veel meer doen aan klimaatadaptatie dan je denkt
Deze week vond de Climate Adaption Summit, een digitaal georganiseerde klimaattop, plaats in Den Haag. Verschillende wereldleiders waren hierbij virtueel te gast, maar ook ons ‘eigen’ Hoogheemraadschap Delfland leverde een bijdrage op het gebied van watermanagement. Manita Koop is lid van het bestuur en vertelt bij Den Haag FM over hoe we het beste kunnen omgaan met water binnen het veranderende klimaat.
Als gevolg van klimaatverandering regent het vaker en harder en daar moeten we ons op aanpassen. Het Hoogheemraadschap Delfland werkt aan klimaatadaptatie door samen met onder meer universiteiten, hoveniers en architecten oplossingen te bedenken voor het wateroverschot. ‘Als je het over klimaat hebt, heb je het over water. Hoe houden we het schoon, hoe blijft het op het juiste peil en hoe behouden we het zonder dat de boel overstroomt? Dat zijn allemaal dingen waar we mee bezig zijn.’
‘We doen het samen’
Volgens Koop kan je zelf al veel meer doen aan klimaatadaptatie dan je denkt. ‘Eigenlijk zit het in simpele dingen. Vervang de tegels in je tuin bijvoorbeeld door groen, zo behoud je zo veel mogelijk de sponswerking van de grond, die belangrijk is om het water langer vast te houden. Het voorkomt wateroverlast, de planten nemen co2 op en in de zomer hoef je minder te gieten. Bovendien heb je in een groene omgeving veel minder last van hittestress; het is veel aangenamer wonen en het ziet er ook nog eens mooi uit.’
Begin dichtbij huis en pak #klimaatverandering samen aan. Bekijk mooie voorbeelden vanuit #CityDealKlimaatadaptatie. Met oa burgemeester #Aboutaleb, bevlogen bewoner & @ManitaKoop over metamorfose #Cromvlietplein @GemeenteDenHaag #CAS21 Video ->
The Climate Resilient City Explained | NL
12:12 p.m. · 26 jan. 2021 4 Andere Tweets van HH Delfland bekijken
Voor wie bang is dat de eigen kosten van dergelijke klimaatadaptatie nogal op zouden kunnen lopen, heeft het Hoogheemraadschap een oplossing. ‘Op de klimaattop hebben we ook besproken hoe we mensen kunnen zo veel mogelijk kunnen helpen om zelf stappen te zetten,’ vertelt Koop. ‘Daarom is het via onze website mogelijk om een stimuleringsregeling aan te vragen. Met deze bijdrage willen we mensen motiveren om lekker groen aan de slag te gaan.’
Koop geeft aan dat het cruciaal is dat zo veel mogelijk mensen zich komende tijd gaan bezighouden met klimaatadaptatie. ‘Het is een enorme opgave, maar we moeten het echt samen doen.’
Kijk op de website van Klimaatkrachtig Delfland voor meer tips en informatie over de subsidieaanvraag.
Climate Adaptionstartschot van 10 jaar actie
Ruim 30 wereldleiders, 50 ministers en 50 internationale organisaties gingen op de Climate Adaptation Summit in gesprek met wetenschappers, vertegenwoordigers van de private sector en het maatschappelijk middenveld, jongeren en meer dan 18.500 geregistreerde deelnemers.
In 27 verschillende sessies sloegen zij de handen ineen om kennis te delen, actie te ondernemen en vaart te maken met de agenda voor een klimaatbestendige toekomst in 2030. 300 sprekers deelden hun inzichten en plannen, terwijl partners van over de hele wereld hun bijdrage aan CAS 2021 leverden met 160 side events. Tijdens de 24 uur dat CAS 2021 duurde, kreeg zo de Adaptation Action Agenda vorm, die richting geeft aan een versnelde aanpak van klimaatadaptatie de komende 10 jaar actie.
Economisch gezien is het slim om te investeren in klimaatadaptatie. Al tijdens de opening van CAS 2021 deden wereldleiders aankondigingen en toezeggingen. Aanvullend hierop werden instrumenten gepresenteerd en gelanceerd om uitgebreidere financiering van en investeringen in adaptatie mogelijk te maken:
- Het Adaptation Finance Mainstreaming Program werd gelanceerd. Dit stelt ontwikkelingslanden beter in staat de kosten van klimaatrisico’s te berekenen en beheersbaar te maken.
- De Coalition for Climate Resilient Investment (CCRI), geleid door de particuliere sector, gaat de besluitvorming rond klimaatbestendige investeringen makkelijker en inzichtelijker maken.
- Duitsland steunt de opbouw van een nieuw Global Ecosystem-based Adaptation Fund, dat wordt beheerd door UNEP en de International Union for Conservation of Nature (IUCN). Het fonds krijgt een startkapitaal van 15 miljoen euro en de eerste aanvraagronde wordt nog in 2021 verwacht.
- Het International Fund for Agricultural Development lanceerde een nieuw fonds, het Rural Resilience Program (2RP), met als belangrijkste pijler het Adaptation for Smallholder Agriculture Program (ASAP+).
- Het Special Climate Change Fund (SCCF) van de Global Environment Facility gaf groen licht voor een nieuw project ter waarde van 2 miljoen dollar dat de financiële impact van Nature-Based Infrastructure (NBI) gaat onderzoeken. Doel is de economische haalbaarheid vast te stellen van deze natuurlijke manier van klimaatadaptatie, en meer publieke en private investeringen aan te trekken.
De Verenigde Staten moeten bij de wereldwijde aanpak van de klimaatcrisis een leidende rol spelen. Dat zei de Amerikaanse president Joe Biden woensdag kort voordat hij begon met het tekenen van een aantal decreten over maatregelen tegen de klimaatverandering, zoals het snijden in subsidies voor fossiele brandstoffen.
“Net zoals we een eensgezind nationaal antwoord op Covid-19 nodig hebben, hebben we dringend behoefte aan een eensgezind nationaal antwoord op de klimaatcrisis, want die klimaatcrisis is er,” zei Biden in een toespraak in het Witte Huis.
Hij zei dat de VS de uitdaging van de aanpak van de klimaatverandering niet alleen kan aangaan, maar dat dit in samenwerking met andere landen moet gebeuren. “Ik vind dat we al te lang hebben gewacht met maatregelen tegen de klimaatcrisis. We kunnen niet nog langer wachten. We zien het met onze eigen ogen, we voelen het.”
Een van Bidens eerste daden als president was het opnieuw ondertekenen van het klimaatakkoord van Parijs. Onder zijn voorganger Donald Trump waren de Verenigde Staten uit het akkoord gestapt. De regering-Biden wil op Earth Day (22 april 2021) een internationale klimaattop houden.
Klimaatverandering zorgt voor stilstaande windmolens en waterkrachtcentrales
De Klimaatverandering zorgt ervoor dat in grote delen van de wereld waterkrachtcentrales droog komen staan en windmolens stil. Maar de klimaatverandering kan in andere regio’s ook goed uitpakken voor de groene energieproductie.
Dat concludeert een team wetenschappers van onder meer het Planbureau voor de Leefomgeving en de Universiteit van Utrecht. In het onderzoek staat dat de impact van klimaatverandering op zonne-energie, windenergie, waterkracht en bio-energie in onder meer Zuid-Europa, Azië en Latijns-Amerika groot is.
Door de toenemende droogte kunnen waterkrachtcentrales in die gebieden 30 tot 40 procent minder energie opwekken. In Japan, Korea en Midden Amerika kan als gevolg van veranderingen in windsnelheden de opbrengst van windmolens 5 tot 10 procent lager uitkomen, zo stellen de wetenschappers.
Klimaatverandering ook positief
Er zijn niet alleen maar negatieve ontwikkelingen, blijkt uit het artikel in het tijdschrift Nature Climate Change. Er zou zelfs een positieve impact (+ 20 tot + 40 procent) kunnen zijn op energie uit hout als gevolg van CO2-bemesting. Dat komt omdat planten sneller groeien onder hogere CO2-concentraties.
Bij normaal energieverbruik (zoals met olie en gas) komt veel van het broeikasgas CO2 vrij. Dat is een van de belangrijke oorzaken voor de klimaatverandering.
In sommige gebieden neemt de wind- en waterkrachtpotentie juist toe. Zo zou het harder gaan waaien in onder meer Midden-Europa en Zuidoost-Azië. En wordt waterkracht juist interessanter in Oost-Afrika en Indonesië.
lees: EGR20 UN Emissions Gap Report 2020
Lees: Groen licht voor stikstofwet, maar wat staat er nou precies in? RTL 10.12.2020
lees: Zo loodst Schouten stikstofwet toch door Kamer Elsevier 10.12.2020
lees: kamerbrief over klimaat en energieverkenning 2020 en uitvoering Urgenda-vonnis 09.12.2020
lees: Het Uitvoeringsprogramma Natuur KB brief 2e kamer 08.12.2020
lees: Programma Natuur 20282379 bijlage
lees: Overzicht deelnemende gemeenten proeftuinen aardgasvrije wijken 2e ronde 2020
lees: Proeftuinen aardgasvrije wijken 2e ronde
lees: Behandelverzoek wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering brief 2e kamer 13.10.2020
lees: Advies_Raad_van_State_wetsvoorstel_stikstofreductie_en_natuurverbetering
lees: Kamerstuk wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering
lees: aanbiedingsbrief rapport kernenergie 22.09.2020
lees: bijlage POSSIBLE ROLE OF NUCLEAR IN THE DUTCH ENERGY MIX IN THE FUTURE
lees: Stand van zaken Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) 10.06.2020
lees: Niet alles kan overal’ eindadvies over structurele aanpak Stikstofproblematiek aanbiedingsbrief 08.06.2020
lees: Eindadvies ‘Niet alles kan overal’ 08.06.2020
lees: Kamerbrief Voortgang stikstofproblematiek structurele aanpak bijlage 1 en 2 24.04.2020
lees: Bijlage 3
meer: Klimaat NU
Lees: Stikstof: geduld oppositie raakt op, dit besloot het kabinet tot nu toe NU
Zie ook: Klimaatspanningen niet alleen in de Tweede kamer opgelopen
Zie ook: Klimaatmars 10.03.2019 van de Dam naar Museumplein Amsterdam – terugblik
Zie ook: Klimaatdemonstratie 07.02.2019 op het Malieveld – terugblik
Zie: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 8
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 7
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 6
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 5
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 4
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 3
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 2
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 1
Zie ook: 2019 – Het jaar van de waarheid voor kabinet Rutte 3
Brabant wil kernenergie, ook al is duurzame energie goedkoper
NOS 25.03.2021 De provincie Noord-Brabant wil inzetten op meer kernenergie. Uit een onderzoek dat de provincie heeft laten uitvoeren door onderzoeksinstellingen TNO en NRG blijkt dat kernenergie op dit moment weliswaar duurder is dan wind- en zonne-energie, maar wel minder ruimte in beslag neemt om dezelfde hoeveelheid energie op te wekken.
Op een online persbriefing lichtte de Brabantse gedeputeerde Eric de Bie van Forum voor Democratie de ideeën van de provincie toe. Het grote voordeel van kernenergie is dat er nauwelijks tot geen CO2-uitstoot is, en ook geen uitstoot van stikstof of fijnstof, zei De Bie. Maar het belangrijkste argument is de hoeveelheid ruimte die zonne- en windenergie in beslag nemen.
Toch erkent De Bie dat de klimaatdoelen van 2030 te vroeg komen met alleen de focus op kernenergie. Uit het onderzoek van TNO en NRG blijkt dat het ten minste elf jaar duurt voordat een nieuwe kerncentrale in Nederland er daadwerkelijk staat. Voor de periode daarna wil de provincie het initiatief nemen tot een Duurzame Coalitie Kernenergie Brabant.
Interesse bij bedrijven
Om tussen 2030 en 2050 nieuwe kerncentrales te bouwen, wil Brabant een coalitie vormen van overheden, ondernemers en onderzoeksinstellingen. Hoewel De Bie geen namen wil noemen, en er alleen informele gesprekken zijn geweest, zegt hij dat er hiervoor zeker interesse bij andere overheden en bedrijven bestaat. Er zal nu al een begin gemaakt moeten worden, aldus De Bie, want “regeren is vooruitzien”.
Het duurt lang om een kerncentrale te bouwen, vanwege alle strikte veiligheidseisen. De centrales die recent in Europa zijn gebouwd of in aanbouw zijn, hebben bovendien te maken met flinke vertragingen in de bouwtijd. Voor twee centrales geldt dat de bouwtijd inmiddels is opgelopen tot meer dan zestien jaar. Ook zijn er forse kostenoverschrijdingen: bij de centrales in aanbouw in Frankrijk en Finland zijn de oorspronkelijke constructiekosten met een factor drie verhoogd.
Voor een kerncentrale is honderd tot duizend keer minder ruimte nodig dan voor zonne-energie, als wordt uitgegaan van dezelfde hoeveelheid geproduceerde elektriciteit, vermeldt het rapport van TNO en NRG. Voor windenergie op land is dat 20 tot 220 maal. Maar zowel bij wind- als zonne-energie is ‘meervoudig ruimtegebruik’ mogelijk, wat weer niet kan bij kernenergie. Dat wil zeggen: bijvoorbeeld landbouw bij windmolens of zonnepanelen die worden geïntegreerd in gevels en daken of geluidsschermen.
Het grote nadeel van wind- en zonne-energie is dat de wind niet altijd waait en de zon niet altijd schijnt. Maar bij een kerncentrale is het weer moeilijk om de investering terug te verdienen. Want daarvoor is het nodig dat de centrales continu draaien en/of dat de elektriciteit tegen een hoger tarief wordt afgezet.
De overheid kan kernenergie volgens De Bie wel beter mogelijk maken door het geven van subsidies of door voor langere tijd een minimale prijs te garanderen. Ook ziet de provincie een rol weggelegd voor kleinere reactoren, in plaats van alleen voor grote kerncentrales.
Er zijn in Nederland al eerder drie locaties aangewezen waar een nieuwe kerncentrale zou kunnen komen: Borssele, de Maasvlakte en de Eemshaven. Maar volgens de onderzoekers zou Brabant in Den Haag kunnen bepleiten dat er ook in deze provincie een centrale komt. Of zo’n pleidooi er werkelijk komt, is eerst nog onderwerp van gesprek in de provincie, zei De Bie.
Thorium-centrale
In het onderzoek is ook gekeken of een zogenoemde thoriumcentrale tot de mogelijkheden behoort. Zo’n innovatieve centrale levert minder gevaarlijk radioactief afval op, is veiliger en heeft minder grondstoffen nodig. Maar een thoriumreactor is nog nergens gebouwd en bestaat alleen nog op papier.
Om thorium in de praktijk te kunnen inzetten, moet eerst nog veel onderzoek plaatsvinden. Daarom zal het met de huidige inzichten nog zeker 20 tot 25 jaar duren, voordat een thoriumcentrale daadwerkelijk gebouwd is. Ook is die duurder dan de huidige soort kerncentrales.
BEKIJK OOK
Nijpels: Nederland moet tijdens formatie helder, hoger klimaatdoel stellen
NU 23.05.2021 Nederland loopt met klimaatbeleid achter in Europa, en die achterstand dreigt toe te nemen. Voor de noodzakelijke inhaalslag moet al in de formatie een helder nieuw klimaatdoel gesteld worden, zegt voormalig VVD-minister Ed Nijpels in Nieuwsuur: onze uitstoot van broeikasgassen moet in 2030 55 lager liggen, in lijn met het nieuwe EU-gemiddelde.
Nijpels heeft een belangrijke functie in het onder het demissionaire kabinet tot stand gekomen Nationale Klimaatakkoord, waar hij als voorzitter van het voortgangsoverleg de progressie van Nederlands klimaatbeleid moet bewaken.
Op die progressie valt het een en ander aan te merken. Het klimaatdoel voor 2020 is waarschijnlijk niet gehaald, en om het bestaande klimaatdoel voor 2030 te halen (een 49 procent lagere uitstoot ten opzichte van 1990) is al een verdubbeling van de jaarlijkse inspanning nodig, stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Nijpels schuwt daarbij ook kritiek op zijn eigen partij niet – specifiek op een recent tv-optreden van demissionair premier Rutte, die stelde dat we moeten oppassen dat we niet gaan ‘overtoepen’.
“Ik denk dat Rutte niet goed heeft opgelet in de klas. We gaan zo niet overtoepen. We zijn achterstallig huiswerk aan het maken en we weten daarnaast ook al dat we nieuw huiswerk krijgen vanuit Europa.”
55 procent lagere uitstoot Europees gemiddelde en nationaal compromis
De 55 procent zou een logisch compromis kunnen worden met de tweede partij, D66, die voor de verkiezingen opriep tot een nieuw klimaatdoel van een 60 procent lagere uitstoot in 2030, ten opzichte van het vaste basisjaar 1990. D66 stelde daarbij ook een pakket van maatregelen voor die volgens doorrekening van het PBL precies op die 60 procent lagere uitstoot zou uitkomen.
De VVD deed aan die doorrekening niet mee, maar sprak zich eerder uit voor het nieuwe Europese klimaatdoel van een 55 procent lagere uitstoot.
In de nationale energietransitie zijn er volgens Nijpels veel spelers die helderheid nodig hebben, ook over maatregelen die volgens hem sowieso nodig zullen zijn, zoals rekeningrijden en prijsprikkels om het gasgebruik sneller terug te dringen. Nu aansluiten bij het Europese klimaatdoel geeft volgens Nijpels “zekerheid aan al die partijen die bezig zijn met de energietransitie. En juist die zekerheid en consistentie, dat is waar die partijen op dit moment om vragen.”
Zie ook: Niet-halen ‘Urgenda-doel’ brengt Nederlandse rechtsstaat op onbekend terrein
Lees meer over: Klimaat Formatie 2021
Snelle investeringen nodig om doelen van Klimaatakkoord te halen
NU 16.02.2021 Sommige doelen van het Klimaatakkoord komen nu al in gevaar als er niet snel wordt geïnvesteerd in het Nederlandse stroomnet, schrijft NRC op basis van een rapport van onderzoeksbureau CE Delft. De overheid wil dat Nederland in 2030 49 procent minder CO2 uitstoot dan in 1990.
Een van de doelen van het Klimaatakkoord is dat industriële bedrijven schoner gaan produceren, door bijvoorbeeld over te stappen op elektrische boilers en warmtepompen en niet langer warmte uit aardgas te halen. Daarvoor is een uitbreiding van het stroomnet noodzakelijk.
Om het stroomnet te verzwaren, zijn investeringen van bedrijven en netbeheerders nodig. Dat moet op korte termijn gebeuren, omdat sommige doelen van het Klimaatakkoord anders niet gehaald worden. Dat is de conclusie van het onderzoek van CE Delft in opdracht van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), Netbeheer Nederland en Energie-Nederland.
Volgens het onderzoek zijn de doorlooptijden om investeringen te realiseren vaak lang in Nederland. Het gaat hierbij om aanpassingen in de industrie en bebouwde omgeving, de versterking van het elektriciteitsnet en de extra opwekking van schone stroom. De nieuwe regering zou daarom onmiddellijk moeten beginnen met elektrificatie en groene waterstof, om te voorkomen dat achter de feiten aan gelopen wordt.
Snelle besluitvorming om het net tijdig te kunnen aanpassen, is volgens de opdrachtgevers noodzakelijk. Ook zou gekeken moeten worden naar het inkorten van vergunningsprocedures.
Lees meer over: Klimaat Economie Binnenland
Industriedoel Klimaatakkoord nu al in gevaar: ‘Ons systeem is te traag’
NOS 16.02.2021 De klimaatdoelen van 2030 dreigen nu al onhaalbaar te worden. De CO2-uitstoot van industrie moet in dat jaar met 4,2 miljoen ton zijn teruggedrongen door gebruik te maken van elektrische boilers en warmtepompen, maar investeringen in zulke energiebronnen gaan te traag.
Dat blijkt uit een rapport van onderzoeksbureau CE Delft in opdracht van de brancheorganisaties voor duurzaam ondernemen, netbeheerders en energiebedrijven, respectievelijk de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), Netbeheer Nederland en Energie-Nederland.
De onderzoekers roepen het volgende kabinet op haast te maken met de zogeheten elektrificatietrajecten van de industrie, omdat zulke investeringen vaak meer dan tien jaar in beslag nemen. Daarom pleit CE Delft ervoor “tijdig te starten om te voorkomen dat we achter de feiten aanlopen”.
Traagheid
Op dit moment is er sprake van een kip-ei-situatie, zegt CE Delft-directeur Frans Rooijers tegen NRC. “De industrie kan niet op elektrische alternatieven overstappen omdat er geen capaciteit is, en de netbeheerder kan niet investeren omdat er geen verzoek van de bedrijven ligt.” Daarom hopen de onderzoekers dat de grootschalige investeringen vanuit Den Haag gecoördineerd worden.
De duurzaamheidsprojecten in Nederland gaan simpelweg niet snel genoeg, zegt NVDE-directeur Olof van der Gaag in het NOS Radio 1 Journaal. “De ontwikkeling van het grootste windpark van Nederland, bij Wieringermeer, duurde 13 jaar. Daarbij ging tien jaar op aan het doorlopen van procedures en slechts drie jaar aan het daadwerkelijk bouwen ervan.”
Door die “traagheid van het systeem” loopt Nederland qua duurzaamheidsdoelen achter op andere Europese landen, zegt Van der Gaag.
Vandaag alle duurzame energie verbruikt
Zijn organisatie berekent jaarlijks op welke dag alle in Nederland beschikbare duurzame energie is verbruikt, gerekend vanaf 1 januari. Deze zogeheten Green Energy Day is vandaag, precies vijf dagen later dan vorig jaar. “In 2050 moet die dag op 31 december liggen. Daarvoor moet Green Energy Day elk jaar tien dagen opschuiven, dus de verschuiving gaat op dit moment te traag.”
Het totale aandeel hernieuwbare energie lag in 2019 volgens het CBS op 8,6 procent, zo’n 0,8 procentpunt meer dan in 2018. Daarmee is Nederland hekkensluiter van de Europese Unie, heeft statistiekbureau Eurostat becijferd. De verduurzaming van de industrie moet volgens het Klimaatakkoord voor de meeste CO2-reductie zorgen, zo’n 29 procent.
BEKIJK OOK;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4488cccc-7041-11eb-b700-0255c322e81b.jpg)
Alsnog natuurvergunning voor luchthavens, maar milieubeweging slijpt de messen
Telegraaf 16.02.2021 Schiphol, Lelystad Airport en andere luchthavens in Nederland krijgen als het aan minister Carola Schouten (Landbouw) ligt alsnog een natuurvergunning die luchthavenactiviteiten mogelijk maakt. Daarmee is de stikstofdiscussie nog niet voorbij: voor activisten begint de strijd nu.
De milieubeweging heeft het na de boeren en automobilisten nu gemunt op de luchtvaart. Mobilisation for the Environment (MOB), de club die Nederland via de Raad van State in een vergunningscrisis stortte, ontdekte vorig jaar dat luchthavens geen natuurvergunning hebben. Om zo’n vergunning te krijgen moet de aanvrager stikstofberekeningen laten zien en maatregelen nemen om de uitstoot te compenseren of te verminderen.
Minister Schouten heeft na een standje van de milieubeweging besloten om niet met een druk op de knop de hele luchtvaart plat te leggen. De CU-bewindsvrouw heeft de luchthavens gedoogd en een half jaar de tijd gegeven om alsnog een vergunning aan te vragen. Na maandenlang papier heen en weer schuiven hebben de luchthavens de toets doorstaan: het ministerie is van plan om vergunningen te geven.
BEKIJK OOK:
’Iedereen zet hakken in het zand inzake Schiphol’
Voor Schiphol betekent dat 500.000 vliegbewegingen per jaar (huidige plafond) en voor Lelystad Airport 10.000 vliegbewegingen. Beide luchthavens hebben groeiambities, maar voor die plannen moet later opnieuw een natuurvergunning worden aangevraagd.
Daarmee is de kous nog niet af. Voor de stikstofactivisten begint de strijd nu pas. Ze kunnen eerst bezwaar maken tegen de vergunning en later naar de rechter stappen. MOB heeft al een juridische strijd aangekondigd. Pas daarna kan het ministerie van Landbouw definitief vergunningen geven.
Lelystad Airport
Hoewel de luchthavens tot die tijd kunnen blijven draaien, zijn er nu al gevolgen. Het verlenen van vergunningen is geen zaak voor de politiek, maar er zitten wel politieke componenten aan. Demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) heeft de vergunning nodig om alle voorbereidingen voor Lelystad Airport af te ronden. Dinsdag heeft de VVD-bewindsvrouw per persbericht laten weten dat door het besluit van Landbouw al het huiswerk nu af is om Lelystad Airport te kunnen openen.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/44afbf26-7041-11eb-b700-0255c322e81b.jpg)
Ⓒ ANP/HH
Dat besluit laat ze noodgedwongen aan een volgend kabinet over. Bronnen melden aan De Telegraaf dat de VVD-bewindsvrouw wel van plan was om zelf nog een knoop door te hakken. De coalitie zou er aanvankelijk op maandag 14 december een ei over leggen. Die dag gooit corona roet in het eten. Het overleg gaat niet door omdat premier Mark Rutte die dag voor de tweede keer het land zal toespreken vanuit het Torentje. Alles draait die dag weer om het virus.
BEKIJK OOK:
Opening Lelystad Airport aan volgend kabinet
Voor een herkansing is geen tijd meer. Na de kerstvakantie gijzelt de toeslagenaffaire de agenda met als resultaat de val van het kabinet. Het is dan voor de minister direct duidelijk: de Tweede Kamer gaat Lelystad Airport controversieel verklaren. En zo gaat het: het gevoelige dossier verdwijnt van de politieke agenda.
Schiphol
Voor Schiphol is de vergunningskwestie vooral vervelend voor omwonenden. Na jaren van niet optreden tegen hinderlijk gebruik van start- en landingsbanen en het niet beboeten van meer nachtvluchten dan afgesproken zou minister Van Nieuwenhuizen ingrijpen met strakkere regels. De Inspectie voor de Leefomgeving zou daardoor eindelijk kunnen optreden.
Maar ook deze regels lopen vertraging op door het proces rond de natuurvergunning. Dit besluit ligt iets minder gevoelig in de Tweede Kamer, maar nu het verkiezingsreces is begonnen zal het nog wel even duren voor het parlement er iets van kan vinden. Kwade tongen beweren dat Schouten bewust rustig aan heeft gedaan om het luchtvaartnieuws in het reces naar buiten te brengen.
Bij het ministerie van Landbouw ontkennen ze dit. Wel valt te horen dat de bewindsvrouw twee weken geleden pas op de plaats heeft gemaakt om na een beslissing van de Raad van State over stikstofberekeningen bij snelwegen nog wat extra onderzoek te laten doen.
Zo komt ook dit onderwerp op het bordje terecht van een nieuwe politieke samenstelling.
BEKIJK MEER VAN; overheidsbeleid milieu luchtvaart Carola Schouten Cora van Nieuwenhuizen Lelystad Airport Luchthaven Schiphol Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Raad van State Tweede Kamer der Staten-Generaal
Stikstof in mest met krap procent toegenomen
MSN 15.02.2021 Via dierlijke mest is vorig jaar in ons land krap 1 procent meer aan stikstof vrijgekomen dan in 2019. Het gaat nu om een totale uitscheiding van 494 miljoen kilogram, nog steeds onder het EU-stikstofplafond voor de Nederlandse veestapel. Dit meldt het CBS op basis van voorlopige cijfers.
De melkveesector scheidde vorig jaar 289,8 miljoen kilogram stikstof uit, 3,6 procent meer dan in 2019 en ook meer dan het plafond van 281,8 miljoen kilogram, speciaal voor deze sector. Koeien kregen meer stikstofrijk gras en krachtvoer, maar de melkveestapel nam ook toe met 1,1 procent.
De stikstofuitscheiding van de varkenssector daalde in 2020, vergeleken met een jaar eerder, met 2,8 miljoen kilogram naar 90,9 miljoen kilogram. Het aantal varkens ging omlaag. Ook bij pluimvee verminderde de stikstofuitstoot over het geheel, al vermeerderde de mestproductie van vleeskuikens door toename van het aantal dieren. De stikstofemissie van overige dieren zoals paarden, pony’s, schapen, geiten, pelsdieren en konijnen nam in totaal eveneens af.
De uitstoot van fosfaat was vorig jaar minder dan voorheen en zit ruim onder het plafond. De uitscheiding bedroeg 151 miljoen kilogram, 2,8 procent minder dan in 2019.
D66-leider Kaag wil snellere sluiting kolencentrales
MSN 13.02.2021 D66 vindt dat de nog resterende kolencentrales eerder dicht moeten dan in 2030. Dat heeft lijsttrekker Sigrid Kaag gezegd tijdens een campagnebijeenkomst van de sociaal-liberale partij.
Vanaf 2030 is het verboden elektriciteit op te wekken met behulp van steenkool. Alle kolencentrales moeten dan dicht zijn of ze moeten zijn overgeschakeld op andere brandstoffen. Die deadline hanteert D66 ook in het verkiezingsprogramma. “Maar ik zeg vandaag: het moet sneller”, aldus Kaag.
“Kolencentrales draaien alleen nog maar dankzij subsidie”, zegt Kaag. Daar moet wat haar betreft een einde aan komen. Dat geldt ook voor belastingkortingen en subsidies voor andere vormen van fossiele energie. “In de samenleving van morgen is er geen plek voor het verbranden van olie of voor CO2-uitstoot.”
In plaats daarvan moet wat Kaag betreft nog meer geïnvesteerd worden in duurzame alternatieven, zoals energie uit wind en zon. Grote, vervuilende bedrijven begrijpen volgens haar best “dat de politiek moet ingrijpen” om klimaatverandering tegen te gaan.
Klimaatverandering aanpakken via de rechter: ‘Gaat om kleine beetjes’
MSN 09.02.2021 Steeds vaker stappen burgers en milieuorganisaties naar de rechter om actie af te dwingen tegen klimaatverandering. In Frankrijk kregen ze gelijk in een zaak tegen de staat, in Nederland hoopt Milieudefensie hetzelfde te bereiken tegen Shell. “Shell had veel meer kunnen doen. Maar dat deed het niet.”
Het VN-milieuprogramma UNEP berekende dat in 2020 zo’n 1.550 klimaatrechtszaken liepen in 38 landen. In 2017 ging het nog om 884 zaken in 24 landen. In Frankrijk had zo’n rechtszaak, daar ‘de zaak van de eeuw’ genoemd, vorige week woensdag succes.
1 euro
Vier milieuorganisaties, gesteund door meer dan twee miljoen Franse burgers, eisten meer maatregelen van de overheid tegen klimaatverandering. De rechtbank ging daarin mee en oordeelde dat de overheid haar klimaatbeleid moet aanscherpen. Ook moet de Franse regering de vier organisaties het symbolische bedrag van 1 euro betalen.
Deze Franse zaak lijkt op het Urgendavonnis in Nederland. Stichting Urgenda dwong daarin af dat de Nederlandse overheid eind 2020 de broeikasuitstoot met minstens een kwart naar beneden moest hebben gebracht.
“Dat zulke rechtszaken succesvol zijn, is een relatief nieuwe ontwikkeling”, zegt universitair docent Laura Burgers van de Universiteit van Amsterdam, die onderzoek deed naar klimaatrechtszaken. “De Urgendazaak is een belangrijke pilaar in andere klimaatrechtszaken en wordt in zaken wereldwijd aangehaald.”
Verrassing: zonnepanelen van Shell
Jogchum Kooi (76) was één van de mede-eisers in die Urgendazaak en is dat nu ook in de zaak van Milieudefensie tegen Shell. Hij sloot zich daarbij aan na een verrassende ontdekking. Toen hij zo’n twintig jaar geleden zonnepanelen voor zijn woning kocht, bleken ze door Shell te zijn gemaakt. Kooi werkte zelf als technicus bij Shell, maar had nog nooit van de zonnepanelenafdeling gehoord.
“Na een tijdje trok Shell zich terug uit zonnepanelen, want ze verdienden er niet genoeg aan. Blijkbaar was geld belangrijker dan ambitie. Dat vond ik frustrerend. Destijds waren ze ook al bezig met waterstof, maar ze hebben niet echt hun best gedaan om dat op de markt te brengen en te promoten. Shell had veel meer kunnen doen, maar dat deed het niet. Daarom ben ik mede-eiser geworden.”
© Aangeboden door RTL Nieuws
Laura Burgers van de UvA ziet dat de klimaatrechtszaken ontstaan uit een gevoel van noodzaak. “Want het gaat natuurlijk helemaal niet goed met het klimaatbeleid. Wat overheden hebben bedacht, is niet voldoende om onder de 2 graden opwarming te blijven. Er is steeds meer draagvlak voor die acties.”
Ook hoogleraar privaatrecht Elbert de Jong ziet het grotere draagvlak als verklaring voor de stijging van het aantal rechtszaken. “Steeds meer mensen vinden dat overheden tekortschieten en onvoldoende doen tegen klimaatverandering. Daarom stappen ze naar de rechter.”
Daarnaast spelen ontwikkelingen in de klimaatwetenschap een rol. Het is namelijk steeds makkelijker om de impact en oorzaken van klimaatverandering in beeld te brengen. “Het is inmiddels mogelijk om te berekenen hoeveel de uitstoot van een specifiek bedrijf is”, zegt De Jong. “Dat maakt het makkelijker voor de rechter om concrete verplichtingen op te leggen.”
Niet kansloos
Verder wijst hij erop dat milieuorganisaties steeds beter georganiseerd zijn. Ze hebben geld en goede advocaten. Het succes van Urgenda werkt ook mee. “Rechters zien dat er al een andere rechter is geweest die het aandurft en dat zo’n zaak dus niet bij voorbaat kansloos is. De maatschappelijke context is veranderd en dat maakt het spannend voor de toekomst.”
Een zaak winnen is een ding, maar of klimaatverandering via de rechter te stoppen is, moet nog blijken. “Is het zo dat we dankzij zo’n klimaatzaak de wereld gaan redden? Nee”, zegt Burgers. Maar voor het grotere plaatje heeft het wel zin. “Zo’n Urgendazaak dwingt ten eerste rechtspraak af tegen overheden en op termijn misschien ook grote oliebedrijven. Ten tweede wordt het bewustzijn over het klimaat vergroot.”
“Het gaat om kleine beetjes”, zegt ook De Jong. “Die rechtszaken geven de relevante spelers een por en zetten ze aan om meer aan klimaatverandering te doen. Op die manier kan het een klein steentje bijdragen aan de oplossing van het probleem.”
Jogchum Kooi, die ook bij de actiegroep Grootouders voor het Klimaat zit, is het daarmee eens. “Ik heb een goede tijd gehad bij Shell en deed mooi werk. Mij heeft Shell altijd goed behandeld, maar de aarde niet. Niemand weet wat de rechter gaat beslissen, maar we hopen te bereiken dat Shell het roer omgooit. Dat ze winst maken lijkt me prima, maar ik zie liever dat ze winst maken met groene energie. Daarin zouden ze een prachtige rol kunnen spelen.”
Reactie Shell
“Het is jammer dat deze oud-werknemer het zo ervaren heeft. Elke ontevreden werknemer is er wat ons betreft één te veel. Maar wij kijken anders tegen de zaken aan, zoals ook blijkt uit onze pleidooien in de klimaatzaak. Deze pleidooien en andere informatie over de klimaatzaak vind je hier.”
Klimaatverandering aanpakken via de rechter: ‘Gaat om kleine beetjes’
RTL 09.02.2021 Steeds vaker stappen burgers en milieuorganisaties naar de rechter om actie af te dwingen tegen klimaatverandering. In Frankrijk kregen ze gelijk in een zaak tegen de staat, in Nederland hoopt Milieudefensie hetzelfde te bereiken tegen Shell. “Shell had veel meer kunnen doen. Maar dat deed het niet.”
Het VN-milieuprogramma UNEP berekende dat in 2020 zo’n 1.550 klimaatrechtszaken liepen in 38 landen. In 2017 ging het nog om 884 zaken in 24 landen. In Frankrijk had zo’n rechtszaak, daar ‘de zaak van de eeuw’ genoemd, vorige week woensdag succes.
1 euro
Vier milieuorganisaties, gesteund door meer dan twee miljoen Franse burgers, eisten meer maatregelen van de overheid tegen klimaatverandering. De rechtbank ging daarin mee en oordeelde dat de overheid haar klimaatbeleid moet aanscherpen. Ook moet de Franse regering de vier organisaties het symbolische bedrag van 1 euro betalen.
Ontknoping in klimaatzaak van de eeuw, maar hoe zat het ook alweer?
Deze Franse zaak lijkt op het Urgendavonnis in Nederland. Stichting Urgenda dwong daarin af dat de Nederlandse overheid eind 2020 de broeikasuitstoot met minstens een kwart naar beneden moest hebben gebracht.
“Dat zulke rechtszaken succesvol zijn, is een relatief nieuwe ontwikkeling”, zegt universitair docent Laura Burgers van de Universiteit van Amsterdam, die onderzoek deed naar klimaatrechtszaken. “De Urgendazaak is een belangrijke pilaar in andere klimaatrechtszaken en wordt in zaken wereldwijd aangehaald.”
Verrassing: zonnepanelen van Shell
Jogchum Kooi (76) was één van de mede-eisers in die Urgendazaak en is dat nu ook in de zaak van Milieudefensie tegen Shell. Hij sloot zich daarbij aan na een verrassende ontdekking. Toen hij zo’n twintig jaar geleden zonnepanelen voor zijn woning kocht, bleken ze door Shell te zijn gemaakt. Kooi werkte zelf als technicus bij Shell, maar had nog nooit van de zonnepanelenafdeling gehoord.
“Na een tijdje trok Shell zich terug uit zonnepanelen, want ze verdienden er niet genoeg aan. Blijkbaar was geld belangrijker dan ambitie. Dat vond ik frustrerend. Destijds waren ze ook al bezig met waterstof, maar ze hebben niet echt hun best gedaan om dat op de markt te brengen en te promoten. Shell had veel meer kunnen doen, maar dat deed het niet. Daarom ben ik mede-eiser geworden.”
Jogchum Kooi (rechts) spreekt bij een klimaatprotest. © Eigen foto
Laura Burgers van de UvA ziet dat de klimaatrechtszaken ontstaan uit een gevoel van noodzaak. “Want het gaat natuurlijk helemaal niet goed met het klimaatbeleid. Wat overheden hebben bedacht, is niet voldoende om onder de 2 graden opwarming te blijven. Er is steeds meer draagvlak voor die acties.”
Ook hoogleraar privaatrecht Elbert de Jong ziet het grotere draagvlak als verklaring voor de stijging van het aantal rechtszaken. “Steeds meer mensen vinden dat overheden tekortschieten en onvoldoende doen tegen klimaatverandering. Daarom stappen ze naar de rechter.”
Unieke klimaatzaak tegen Shell: dit moet je weten
Daarnaast spelen ontwikkelingen in de klimaatwetenschap een rol. Het is namelijk steeds makkelijker om de impact en oorzaken van klimaatverandering in beeld te brengen. “Het is inmiddels mogelijk om te berekenen hoeveel de uitstoot van een specifiek bedrijf is”, zegt De Jong. “Dat maakt het makkelijker voor de rechter om concrete verplichtingen op te leggen.”
Niet kansloos
Verder wijst hij erop dat milieuorganisaties steeds beter georganiseerd zijn. Ze hebben geld en goede advocaten. Het succes van Urgenda werkt ook mee. “Rechters zien dat er al een andere rechter is geweest die het aandurft en dat zo’n zaak dus niet bij voorbaat kansloos is. De maatschappelijke context is veranderd en dat maakt het spannend voor de toekomst.”
Een zaak winnen is een ding, maar of klimaatverandering via de rechter te stoppen is, moet nog blijken. “Is het zo dat we dankzij zo’n klimaatzaak de wereld gaan redden? Nee”, zegt Burgers. Maar voor het grotere plaatje heeft het wel zin. “Zo’n Urgendazaak dwingt ten eerste rechtspraak af tegen overheden en op termijn misschien ook grote oliebedrijven. Ten tweede wordt het bewustzijn over het klimaat vergroot.”
Hoge Raad: CO2-uitstoot moet verder worden verminderd
“Het gaat om kleine beetjes”, zegt ook De Jong. “Die rechtszaken geven de relevante spelers een por en zetten ze aan om meer aan klimaatverandering te doen. Op die manier kan het een klein steentje bijdragen aan de oplossing van het probleem.”
Jogchum Kooi, die ook bij de actiegroep Grootouders voor het Klimaat zit, is het daarmee eens. “Ik heb een goede tijd gehad bij Shell en deed mooi werk. Mij heeft Shell altijd goed behandeld, maar de aarde niet. Niemand weet wat de rechter gaat beslissen, maar we hopen te bereiken dat Shell het roer omgooit. Dat ze winst maken lijkt me prima, maar ik zie liever dat ze winst maken met groene energie. Daarin zouden ze een prachtige rol kunnen spelen.”
Reactie Shell
“Het is jammer dat deze oud-werknemer het zo ervaren heeft. Elke ontevreden werknemer is er wat ons betreft één te veel. Maar wij kijken anders tegen de zaken aan, zoals ook blijkt uit onze pleidooien in de klimaatzaak. Deze pleidooien en andere informatie over de klimaatzaak vind je hier.”
Alle ballen op groen? Nee, zegt Shell.
En daar komt steeds meer kritiek op.
meer: Maaike Vos Royal Dutch Shell Milieudefensie Urgenda Klimaatverandering Rechtszaak
Energiebedrijf RWE wil schadevergoeding om steenkoolverbod
NOS 04.02.2021 Energiebedrijf RWE start een arbitragezaak om een schadevergoeding af te dwingen van de Nederlandse overheid. RWE wekt in de Eemshaven energie op met steenkool, maar het gebruik van steenkool is vanaf 2030 verboden.
Het Duitse bedrijf verwacht 1,4 miljard euro schade te lijden vanwege dat verbod en probeert die kosten nu te verhalen op de Nederlandse overheid. RWE stapt daarvoor naar het Internationaal Centrum voor Beslechting van Investeringsgeschillen (ICSID) in Washington.
Aan dat centrum kunnen grote bedrijven geschillen met overheden voorleggen. De inzet is vaak een schadevergoeding omdat bepaald overheidsbeleid een investering in gevaar brengt. Het ICSID is onderdeel van de Wereldbank.
1 januari 2030
RWE nam de kolengestookte centrale in 2015 in gebruik maar in datzelfde jaar stemde de Tweede Kamer al voor sluiting van alle kolencentrales. In 2019 werd het ‘kolenverbod’ aangenomen. Vanaf 1 januari 2030 mogen energiecentrales geen kolen meer gebruiken.
Volgens het ministerie van Economische Zaken hebben bedrijven genoeg tijd om voor 2030 over te stappen op andere manieren van energieopwekking. Dat heeft het ministerie ook gezegd in gesprekken met RWE eind vorig jaar, schrijft demissionair staatssecretaris Van ’t Wout in de Kamerbrief waarin de arbitragezaak wordt genoemd.
Anders dan in Duitsland krijgen bedrijven volgens RWE niet genoeg compensatie voor het kolenverbod. “Wij vinden dat niet legaal”, zegt een woordvoerder tegen het Duitse persbureau DPA.
‘Obstructie’
RWE kan de arbitragezaak beginnen omdat Nederland in het Energiehandvestverdrag zit. Vanuit de milieubeschermingshoek is er al langer kritiek op dit verdrag. Energiebedrijven zouden de arbitrage kunnen misbruiken om zich niet aan klimaatwetgeving te hoeven houden of om de procedures te vertragen.
Als het aan GroenLinks ligt, komt de directeur van RWE volgende week naar een hoorzitting in de Tweede Kamer om tekst en uitleg te geven. Tweede Kamerlid Van der Lee noemt de arbitragezaak “een obstructie”.
BEKIJK OOK;
Duits energiebedrijf RWE eist 1,4 miljard van Nederland voor sluiten kolencentrale
RTL 04.02.2021 Het Duitse energiebedrijf RWE eist 1,4 miljard euro van de Nederlandse overheid. Het bedrijf wil financiële compensatie voor de sluiting van zijn kolengestookte elektriciteitscentrale in de Eemshaven.
RWE beroept zich op het energiehandvestverdrag, een Europees handelsverdrag dat zekerheid moet bieden aan investeerders op de energiemarkt. Dankzij dit verdrag zijn buitenlandse investeerders beschermd tegen politieke risico’s.
De Hoge Raad oordeelde in december 2019 dat het kabinet de uitstoot van CO2 flink terug moet dringen. Dat gebeurde na jarenlang procederen door duurzaamheidsorganisatie Urgenda.
Om dat doel te halen, mogen er in 2030 helemaal geen kolengestookte elektriciteitscentrales meer zijn in Nederland.
Geen compensatieregeling
In Nederland zijn nog vier kolencentrales in werking, waarvan er drie pas in 2015 en 2016 zijn geopend. De centrales zijn in handen van de Duitse bedrijven Onyx, RWE en Uniper.
“RWE onderschrijft het belang van de energietransitie en noodzaak om de CO2 uitstoot te reduceren”, zegt woordvoerder Rik Hammer van het Duitse concern. “Maar we begrijpen niet dat er geen passende compensatieregeling is opgenomen in de wet. Daar komt RWE nu tegen op.”
RWE zegt door de sluiting 1,4 miljard euro schade te lijden, meldt minister Bas van ’t Wout (Economische Zaken en Klimaat) aan de Tweede Kamer.
Wiebes wil kolencentrales op een veel lager pitje zetten
Biomassa
RWE dreigde eerder al met een zaak tegen de overheid tegen de sluiting van de kolencentrales. Volgens het Duitse concern kan de centrale gewoon blijven bestaan, want uiteindelijk wil RWE naar 100 procent biomassa. Dat was al bij de bouw van de centrale de bedoeling.
Advies: stop pas na 2030 met subsidies op stoken biomassa voor warmte
“Tegelijkertijd heeft dit kabinet besloten geen nieuwe subsidies voor de inzet van biomassa in kolencentrales toe te kennen”, zegt Hammer. “Inzet van alternatieve brandstoffen zijn economisch niet haalbaar en kunnen daarom voor de toekomst niet zonder overheidssteun worden ingezet.”
Dit was nog een extra reden voor RWE om de schadeclaim in te dienen, benadrukt hij. Er was RWE namelijk al subsidie toegezegd om biomassa te stoken in de Nederlandse kolencentrales.
Het Planbureau voor de Leefomgeving waarschuwde eerder al dat het stopzetten van subsidies voor het stoken van biomassa een slecht idee is. Als dat voor 2030 zou gebeuren, komt het halen van de klimaatdoelen in gevaar.
Verweer voeren
RWE is een zogenaamde Investor-State Dispute Settlement (ISDS)-procedure begonnen onder het Energiehandvestverdrag. “De Nederlandse staat bereidt zich voor op het voeren van deze internationale arbitrageprocedure”, zegt de woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken. “We zullen zowel op de bevoegdheid van het tribunaal als op de inhoud van het geschil verweer voeren.”
Het ministerie vindt dat energiebedrijven voldoende tijd krijgen om hun kolencentrales geschikt te maken voor andere brandstoffen, en om al gedane investeringen zo veel mogelijk terug te verdienen. Dat heeft het in december ook duidelijk gemaakt in een gesprek met RWE.
Groenlinks roept RWE-directeur naar de kamer
Tweede Kamerlid Tom van der Lee roept de ceo van RWE naar de kamer voor een hoorzitting volgende week. Van der Lee: “Wat een onbeschaamde obstructie. Klimaatbeleid mag niet gestopt worden door fossiele giganten.”
Hij vindt de arbitragezaak ‘bizar’. “Al helemaal omdat ik niet verwacht dat ze dit winnen. Er is in 2018 eerder zo’n zaak is geweest, het Achmea-arrest. Toen bleek het investeringsverdrag in strijd is met Europees recht. Dit is alleen maar obstructie van noodzakelijke stappen voor ons klimaat.”
meer: Claartje Vogel RWE Kolen Milieuvervuiling CO2-uitstoot
‘Maak plannen voor wind- en zonneparken visueel inzichtelijk’
NOS 01.02.2021 Overheden en bedrijven moeten samen inzichtelijk gaan maken hoe wind- en zonneparken het landschap zullen veranderen. Daarmee kan voorkomen worden dat gefotoshopte beelden van tegenstanders een eigen leven gaan leiden. Die oproep doet directeur Kristel Lammers van het Nationaal Programma van de zogenoemde RES’en, de energieregio’s die verantwoordelijk zijn voor het inplannen van grootschalige zonnevelden en windparken.
Lammers reageert daarmee op de eerste Monitor van de RES’en, die door het Planbureau voor de Leefomgeving is gemaakt. Daaruit blijkt dat de plannen van de dertig energieregio’s die Nederland heeft, samen waarschijnlijk voldoende zijn om het afgesproken doel van 35 terawattuur (TWh) uit het Klimaatakkoord te halen. Het Planbureau denkt dat 38 TWh haalbaar zou kunnen zijn, ook al zijn er nog onzekerheden en knelpunten.
Zo vinden netbeheerders het problematisch dat de regio’s vooral kiezen voor zonne-energie, in plaats van voor windmolens, want dat maakt het aansluiten ervan op het elektriciteitsnet complexer en duurder. Een nog grotere uitdaging, zegt het Planbureau, is het zorgen voor voldoende draagvlak in de bevolking, omdat de plannen het Nederlandse landschap flink zullen veranderen.
Emoties lopen op
In een RES werken provincies, gemeenten en waterschappen samen. Maar de mate waarin ook burgers tot nu toe mee mochten praten, verschilt sterk per regio. Vorig jaar oktober bleek dat in veel RES’en burgers en gemeenteraden onvoldoende betrokken waren, vooral vanwege corona.
Inmiddels lukt het op steeds meer plekken om online-bijeenkomsten te organiseren. Maar daarmee neemt soms ook de weerstand toe, zegt Kristel Lammers. “Doordat overheden en vooral gemeenten in gesprek gaan met inwoners, komen er reacties van mensen, en dat is goed. Om te horen waar de zorgen zitten en wat mensen belangrijk vinden in hun omgeving.”
Soms lopen de emoties daarbij hoog op. Maar dat is niet erg, vindt Lammers. “Weerstand is ook een vorm van betrokkenheid waarbij emoties, en die mogen er zijn, met elkaar besproken gaan worden. Want de leefomgeving is van ons allemaal.”
Fictieve kaart
Er zijn nog maar weinig concrete zogenaamde zoekgebieden aangewezen. Daardoor blijven de gesprekken met inwoners nog abstract. Tegenstanders springen soms in dit gat, en maken fictieve visualisaties van toekomstige wind- en zonneparken, die vervolgens een grote rol spelen in de discussies.
Op meerdere plekken is de onrust mede daardoor zo groot geworden, dat de gemeenten die gebieden op voorhand uitgesloten hebben als locatie voor wind- of zonne-energie. Een van de plaatsen waar dat gebeurd is, is Wijk bij Duurstede. Wethouder Hans Marchal kan zich er nog boos over maken.
“Vorig jaar zomer werd er een kaart de wereld in geslingerd, waar grote windmolens ingetekend stonden op een plek waar helemaal geen windmolens komen. Dat is een eigen leven gaan leiden, mensen werden overladen met mailtjes en appjes en werden erg onrustig. Terwijl het een fictieve kaart is, die iemand gewoon verzonnen heeft.”
Op verschillende plaatsen in het land maken burgers en actievoerders foto’s van hun omgeving, die zo worden bewerkt dat er afbeeldingen van windmolens of zonneparken in te zien zijn. Swipe hieronder door een paar voorbeelden:
Impressie van Spijkenisse-Noord met windmolens NISSEWAARD LOKAAL
Gefotoshopte foto van windmolens in Deventer ACTIEGROEP DEVENTERWINT
Bewerkte foto van windmolen in Abcoude STOP WINDMOLENS GEINGEBIED
Bewerkte foto met windmolens in Langbroek RES IN BEELD
Impressie van windmolens in de Lithse polder RES INBEELD.NL
Maar Willem Joustra, die voor de website ‘RES in beeld’ windmolens in het landschap fotoshopt, ziet er geen kwaad in. “We hebben het over de grootste verbouwing van Nederland en RES in beeld wil duidelijk maken hoe die verbouwing eruit gaat zien.” Mensen kunnen foto’s maken van hun omgeving, als ze vrezen dat daar duurzame energie moet worden opgewekt, en de website tekent er dan virtuele zonnepanelen of windmolens in.
Joustra erkent dat de plaatjes op zijn website niet altijd kloppen. “Zitten wij af en toe te hoog of te laag? Ja, dat zou kunnen, omdat wij niet precies weten wat de exacte locatie wordt en wat voor molen het wordt.” Het is een soort gok zegt hij, vergelijkbaar met het laten intekenen van een serre met software, maar als de serre af is denken: dat was toch niet helemaal de bedoeling.
Ook signaleert hij dat sommige actievoerders de waarheid wel meer geweld aan doen. Maar, zegt hij: “Als de overheid hier eerlijk over wil communiceren, en je hebt moeite met deze plaatjes, maak dan de goede plaatjes en vraag dan de mensen wat ze ervan vinden.”
Wethouder Marchal is daar inmiddels ook van overtuigd. “Dat is voortschrijdend inzicht. Omdat je merkt dat je door dit soort dingen op achterstand wordt gezet, niet met 1-0, maar wel 5-0. Dus dit moeten we als een haas gaan doen.”
BEKIJK OOK;
Onderzoek naar burgerpanels bij wind- en zonneparken
AD 01.02.2021 Burgers worden mogelijk eerder betrokken bij plannen voor windmolens en zonneparken. Een commissie onder leiding van oud-ombudsman Alex Brenninkmeijer onderzoekt de invoering van burgerpanels.
Bij burgerpanels wordt een groep inwoners bij elkaar gebracht, bijvoorbeeld via loting, zoals in de Amerikaanse juryrechtspraak. ,,Er wordt een beroep gedaan op iemands burgerplicht”, zegt voormalig Nationale Ombudsman Alex Brenninkmeijer. ,,Het burgerpanel wordt gevraagd een concrete opdracht uit te voeren. Denk aan het zoeken van locaties voor windmolens. De groep inwoners gaat samen op zoek naar een oplossing binnen hun gemeente. Wat zijn de plussen en minnen, waar is het meeste draagvlak, welke locatie is het beste geschikt? Uiteindelijk komt het burgerpanel met een voorstel aan de gemeenteraad.’’
Lees ook;
Burgers nu pas laat betrokken
Brenninkmeijer is door minister Bas van ’t Wout van Economische Zaken en Klimaat aangesteld als voorzitter van een onafhankelijke expertcommissie. Deze club van negen deskundigen gaat onderzoeken hoe burgers beter bij de energietransitie betrokken kunnen worden. Specifiek kijkt de commissie naar de invoering van burgerpanels. Daarmee is in landen als Ierland, België en Frankrijk ervaring opgedaan, maar in Nederland is het fenomeen nog onbekend.
Deze krant publiceerde onlangs twee uitgebreide onderzoeken naar de realisatie van windmolens en zonneparken. Daaruit bleek dat dit soort projecten tot weerstand leiden en burgers vaak buitenspel staan. Inwoners voelen zich niet gehoord en vinden de inspraak een wassen neus. ,,Burgers worden nu pas heel laat betrokken, als het plan al in kannen en kruiken is”, zegt Brenninkmeijer. ,,Op de valreep mogen inwoners nog inspreken. Er zijn dan maar twee smaken over: tekenen bij het kruisje of tegen zijn. Dat moeten we anders organiseren. Burgers moeten veel eerder bij klimaatplannen betrokken worden.’’
Inwoners komen met slimmere oplossingen
Brenninkmeijer denkt dat burgerpanels met slimmere oplossingen komen, die voor inwoners aanvaardbaarder zijn dan wanneer ze vanuit een ivoren toren op het gemeentehuis worden bedacht. De polarisatie over plannen voor wind- en zonneparken moet daardoor verminderen. ,,We moeten burgerpanels zeer serieus nemen, daar valt of staat het succes mee. Bijvoorbeeld door vooraf af te spreken dat de gemeenteraad, Provinciale Staten of Tweede Kamer het voorstel overneemt. Zie het als een mooie aanvulling op de representatieve democratie.”
Hoewel een burgerpanel geen wondermiddel is om iedereen tevreden te stellen, kan er volgens Brenninkmeijer een positief effect van uitgaan. ,,Vaak wordt gedacht dat mensen pas tevreden zijn als ze hun zin krijgen. En ja, die mensen zitten er tussen. Maar in mijn werk als ombudsman heb ik geleerd dat verreweg de meeste mensen het vooral belangrijk vinden dat ze betrokken worden, zich gehoord voelen, dat het proces eerlijk en transparant verloopt. Ook als de uitkomst dan niet is wat ze zelf wensen, valt het besluit beter te accepteren.”
Goede plannen
De commissie-Brenninkmeijer verzamelt de komende weken goede voorbeelden van burgerparticipatie. Daarbij wordt vooral naar het buitenland gekeken, maar ook burgers kunnen hun ideeën mailen naar de commissie via het mailadres: BetrokkenBijKlimaat@minezk.nl ,,Als daar goede plannen tussen zitten, zullen we er zeker ons voordeel mee doen”, aldus Brenninkmeijer.
Voor de verkiezingen van 17 maart 2021 moet het onderzoeksrapport met aanbevelingen klaar zijn.
Boerenactiegroep wil niet meer over stikstof praten met Schouten
MSN 01.02.2021 Actiegroep Agractie wil niet meer met minister Carola Schouten (Landbouw) en haar ambtenaren praten over vermindering van de stikstofuitstoot. De boerenactiegroep heeft Schouten laten weten zich “per direct terug te trekken uit de overleggen over reducerende maatregelen en hier niet langer medewerking aan te verlenen”.
Agractie vindt dat boeren te weinig worden gecompenseerd voor maatregelen die de stikstofuitstoot verminderen. Voorstellen die het ministerie tot nog toe op tafel heeft gelegd, zijn wat de actiegroep betreft “beslist onvoldoende om deze maatregelen minimaal kostenneutraal te kunnen uitvoeren”.
“Stikstofreductie is een maatschappelijke opgave, waarvan de te reduceren ruimte bestemd is voor natuurherstel en onder meer ontwikkelingsruimte van de bouw”, benadrukt Agractie. De boeren willen alleen weer met Schouten en haar ministerie verder praten als “kostenneutraliteit” het uitgangspunt is. “Wij dienen eerst de garantie te krijgen dat de kosten die boeren moeten maken voor deze maatregelen worden vergoed.”
LTO Nederland denkt dat het verwezenlijken van politieke keuzes er niet beter op wordt als er geen boeren en tuinders aan tafel zitten. “Onze 35.000 leden verwachten van ons dat we niet overal weglopen. Dit dossier is te belangrijk om aan de Haagse tekentafels over te laten”, aldus een woordvoerder. De sector heeft volgens hem keer op keer benadrukt dat een stikstofreductie van 50 procent niet haalbaar is.
“Door de stikstofuitspraak van de Raad van State zitten duizenden boeren die altijd te goeder trouw en volgens de regels hebben gehandeld zonder passende vergunning, met de hete adem van procederende natuuractivisten in hun nek”, aldus de LTO-zegsman. “De onzekerheid is groot en juridisch houdbare oplossingen voor deze boeren moeten in wetgeving worden geborgd.”
Bezorgde boeren overhandigen petitie aan burgemeester in Dokkum
MSN 01.02.2021 Een groep boeren, met zo’n 150 trekkers, heeft maandagochtend gedemonstreerd in het centrum van Dokkum (Friesland). De gemeente sloot het centrum daarvoor tijdelijk af. De boeren hebben een petitie overhandigd aan burgemeester Johannes Kramer van Noardeast-Fryslân. Met die petitie willen zij voorkomen dat de gemeente een intentieverklaring ondertekent over de Waddenagenda, waarin plannen staan voor het Waddengebied.
De boeren, onder meer verenigd in de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV), zeggen dat dit plan grote consequenties voor ze heeft, maar dat ze niet zijn betrokken bij de discussies erover. De plannen in de Waddenagenda leiden volgens de protesterende boeren tot verzilting van de bodem. De boeren kunnen die stukken grond dan niet meer gebruiken.
Volgens burgemeester Kramer is het protest goed verlopen. Het centrum van Dokkum werd tijdelijk afgesloten om verkeersopstoppingen te voorkomen. De zorgen zijn goed overgebracht. “De verantwoordelijke wethouder deelt de zorgen van de boeren, maar ziet geen directe bedreiging”, zei de burgemeester. De wethouder zal volgens hem duidelijker uitleggen aan de boeren waarom daarvan geen sprake is.
Wachten tot waarborg
Volgens de NMV is het signaal goed overgekomen. “Onze clubs hebben aangeraden het ondertekenen van de intentieverklaring uit te stellen, en het liefst af te stellen, tot er een waarborg is gegeven.”
De Waddenagenda 2050 is samengesteld door allerlei overheden en regionale partijen. Het plan richt zich op de toekomst van het Waddengebied en de maatregelen die nodig zijn op het gebied van klimaatverandering, energietransitie, economische ontwikkeling en recreatie.
De gemeenteraad heeft eerder een motie aangenomen die het college oproept de intentieverklaring niet te tekenen, maar die motie wil het college naast zich neerleggen. De boeren vinden dat er eerst een effectrapportage moet komen, waarin de gevolgen voor de regionale economie staan.
Miljardeninvesteringen nodig in elektriciteitsnet voor klimaatdoelen Parijs
RTL 31.01.2021 Een grote hobbel op weg naar de klimaatdoelen van Parijs. Er moet voor miljarden worden geïnvesteerd in ons elektriciteitsnet, als we massaal overgaan op wind- en zonne-energie. Dat komt omdat we straks op veel meer plekken in het land elektriciteit opwekken.
In 2015 ondertekende ook Nederland het klimaatakkoord van Parijs. Dat betekent dat we de uitstoot van CO2 moeten terugdringen tot vrijwel nul in 2050. Dat is mogelijk door meer elektriciteit op te wekken met zonne- en windenergie, in plaats van steenkool of aardgas. Een enorme uitdaging, ook voor de netbeheerders.
RES
In Nederland zijn dertig RES-regio’s, dat staat voor Regionale Energie Strategie, aan de slag gegaan met plannen om de CO2-uitstoot de komende jaren te verminderen. In die voorlopige plannen staan onder andere de mogelijke locaties waar windmolens en zonneparken gebouwd kunnen worden.
Even los van het draagvlak bij omwonenden speelt er nog een ander probleem. Je kunt een windmolen of zonnepark niet zomaar op ons bestaande netwerk aansluiten. De capaciteit van het bestaande netwerk is vaak gewoon niet voldoende.
Buitengebied
Dat komt omdat zonneparken en windmolens meestal in het buitengebied worden ingepland, omdat daar minder mensen wonen. Want, zo is het idee, dan zorgen al die molens en zonnepanelen voor zo min mogelijk overlast en dus voor minder weerstand van bewoners.
Maar in dat buitengebied zit nu precies het probleem. De vraag naar elektriciteit is daar veel minder en het huidige netwerk is daar ook op berekend. Er liggen gewoonweg minder of dunnere kabels en er zijn kleinere elektriciteitsstations.
Infrastructuur uitbreiden
Als je nu in dat gebied ineens windmolens en zonneparken gaat bouwen kan al die extra elektriciteit niet door de bestaande kabels. Er zullen dikkere kabels en meer verdeel- en transformatorstations bij moeten komen.
“We moeten kabels trekken, we moeten zorgen dat we ruimte hebben om die kabels neer te leggen. En we moeten natuurlijk kijken of de elektriciteit die bijvoorbeeld een zonnepark opwekt, ook daadwerkelijk in het net kwijt kan, of het net zwaar genoeg is”, aldus Jeroen Sanders, bestuurslid energietransitie van netbeheerder Enexis.
Als er te veel stroom wordt opgewekt en het net is daar niet voor geschikt, dan kan er kortsluiting ontstaan. En daarmee bestaat de kans dat de stroom kan uitvallen. Een nachtmerrie voor netbeheerders.
Meer windmolens en zonnepanelen: hier kunnen ze komen te staan
Keuzes moeten nog gemaakt worden
De netbeheerder is in tien van de dertig RES-regio’s actief. Alleen al in de regio Noord-Oost Brabant is de inschatting dat het maximaal 151 miljoen euro kost om het netwerk aan te passen. De uiteindelijke kosten zijn afhankelijk van de keuzes die gemaakt gaan worden.
Kiezen we massaal voor lokale zonne-energie, omdat daar bij omwonenden het meeste draagvlak voor lijkt, dan zijn de kosten voor het aanpassen van ons elektriciteitsnetwerk groter, dan als we kiezen voor één of enkele windmolenparken per regio.
Miljardenklus
Volgens Kristel Lammers, directeur Nationaal Programma Regionale Energie Strategie, is het duidelijk dat er sowieso fors in ons netwerk geïnvesteerd moet worden. Het gaat volgens haar ‘echt om miljarden, willen we de ambitie van Parijs realiseren’.
“Het is een hele grote klus. We hebben berekend dat we de komende tien jaar evenveel aan het elektriciteitsnetwerk gaan bouwen, als in de afgelopen veertig jaar tezamen”, vertelt Sanders.
Meer: Harm Hilbolling & Gert-Jan Verstegen Enexis Energietransitie Duurzaamheid Windmolens Zonnepaneel
Kabinet vraagt adviescommissie participatie in het klimaatbeleid te onderzoeken
RO 29.01.2021 Klimaatverandering gaat de komende tijd meer en meer invloed krijgen op ons dagelijks leven. Zo gaat de aanpak ervan belangrijke gevolgen hebben voor veel mensen in onze samenleving.
Het is daarom belangrijk dat de samenleving voldoende betrokken is bij het maken en uitvoeren van het klimaatbeleid. Daarom vraagt het kabinet een onafhankelijke adviescommissie onder leiding van voormalig nationaal ombudsman prof. dr. Alex Brenninkmeijer onderzoek te doen naar hoe burgers beter betrokken kunnen worden bij het klimaatbeleid.
De adviescommissie wordt gevraagd om een eindrapport te maken dat rond de verkiezingen van maart 2021 klaar is, zodat de resultaten beschikbaar zijn voor het volgende kabinet. De uitkomsten van het onderzoek kunnen belangrijk zijn voor de toekomst van burgerparticipatie in Nederland en voor het kabinet dat na de verkiezingen van maart 2021 aantreedt.
De onafhankelijke adviescommissie bestaat uit wetenschappers en ervaringsdeskundigen op het terrein van burgerparticipatie op het gebied van klimaat en energie.
Naast de voorzitter prof. dr. Alex Brenninkmeijer nemen dr. Jetske Bouma van het Planbureau voor de Leefomgeving, prof. Eefje Cuppen van de Universiteit Leiden, Ferenc van Damme van de provincie Overijssel, prof. Frank Hendriks van Tilburg University, Kristel Lammers van het Nationaal Programma Regionale Energie Strategie, Werner Schouten van de Jonge Klimaatbeweging, prof. Evelien Tonkens van de Universiteit van de Humanistiek en Wendelin Wielenga van de gemeente Súdwest Fryslân deel aan de commissie.
Zie ook;
Advies: nieuw kabinet moet klimaatmaatregelen ‘verdubbelen’
NOS 29.01.2021 Het nieuwe kabinet moet rekening houden met een verdubbeling van de klimaateisen voor huizen en andere gebouwen, auto’s, bedrijven en de landbouw. Dat is volgens een studiegroep van ambtenaren het gevolg van de aangescherpte Europese doelen voor CO2-reductie.
Het rapport is zojuist naar de Tweede Kamer gestuurd en moet dienen als basis voor de besprekingen over klimaat en energie tijdens de kabinetsformatie.
In 2030 moet de hoeveelheid CO2 die Europa uitstoot met 55 procent zijn teruggebracht ten opzichte van 1990. In het Nederlandse klimaatakkoord is rekening gehouden met een CO2-reductie van 49 procent. De Europese aanscherping is mede op verzoek van Nederland gedaan.
Het huidige kabinet heeft een ambtelijke studiegroep onder leiding van Laura van Geest, voorzitter van de Autoriteit Financiële Markten, gevraagd wat dit voor Nederland betekent. Heel precies kan dat nog niet vastgesteld worden, het is wel duidelijk dat er veel meer moet gebeuren.
De Europese Unie hanteert verschillende categorieën als het gaat om klimaatbeleid:
– de zware industrie die vanwege de hoge CO2-uitstoot emissierechten moeten kopen (ETS);
– kleinere bedrijven, huizen, gebouwen, auto’s en landbouw (ESR)
Zo verlangt Brussel dat huizen en andere gebouwen nog energiezuiniger worden, dat meer auto’s op elektriciteit gaan rijden en dat de landbouw minder mest afscheidt. De studiegroep veronderstelt dat deze zogenoemde ESR-sectoren in Nederland volgens de nieuwe eisen een extra CO2-reductie moeten realiseren van 9 procentpunt, oftewel 11 megaton.
“Dit is fors en betekent bijna een verdubbeling van de ambitie uit het klimaatakkoord voor deze ESR-sectoren”, staat in het rapport. Bovendien dreigen de al bestaande plannen minder op te leveren dan gepland, waardoor de opgave nog groter wordt.
De ambtelijke studiegroep schrijft een toekomstig kabinet niet precies voor wat er moet gebeuren, maar ziet wel een aantal maatregelen die voor de hand liggen. Het gaat dan om aanvullende subsidies voor de isolatie van huizen en gebouwen, het verlengen van de periode waarin de overheid de aanschaf van elektrische auto’s subsidieert en het op termijn verkleinen van de veestapel. Ook het verschuiven van de belasting op het bezit van auto’s naar het gebruik ervan -rekeningrijden- is zo’n maatregel.
Wie betaalt het klimaatbeleid?
De studiegroep heeft niet onderzocht wat het aanvullende klimaatbeleid betekent voor de portemonnee van de burger. Op dit moment financiert de Nederlandse overheid het energie- en klimaatbeleid grotendeels via de energiebelasting.
“Dat zet het draagvlak onder druk”, schrijft de hoogste ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, Lidewijde Ongering, deze week in het economenblad ESB. “Het nadeel is dat extra inspanningen voor verduurzaming automatisch tot uiting komen in een hogere energierekening.” Om het draagvlak te vergroten pleit ze er daarom voor om het klimaatbeleid deels uit de algemene middelen te betalen en de overheidsschuld op te laten lopen.
ANP
De Europese Commissie wil de ETS-belasting voor bedrijven die veel CO2 uitstoten verhogen en uitbreiden. Nederland loopt vooruit op deze verhoging met een eigen CO2-belasting voor de zware industrie, die deze maand is ingegaan.
De maatregelen voor de industrie zijn nu deels gericht op een relatief snelle reductie in 2030, bijvoorbeeld via de opslag van CO2. De studiegroep-Van Geest oppert dat een nieuw kabinet de aandacht meer kan verleggen naar veelbelovende technische vernieuwingen op weg naar nul emissie in 2050. Het gaat dan onder meer om elektrificatie van productieprocessen en de ontwikkeling van waterstofprojecten.
Vragenlijst voor kabinetsformatie
Politiek hete hangijzers als het gebruik van biomassa en kernenergie worden wel genoemd, maar krijgen geen waardeoordeel van de ambtelijke studiegroep. De studiegroep heeft in het rapport Bestemming Parijs een ‘afvinklijst’ opgenomen met vragen die partijen zouden moeten beantwoorden tijdens de kabinetsformatie. Behalve over zaken als kernenergie, biomassa, CO2-opslag, rekeningrijden, de landelijke CO2-heffing en de toekomst van de land- en tuinbouw gaan die ook over de manier waarop de maatregelen betaald moeten worden en de betrokkenheid van de bevolking bij de besluitvorming.
Topambtenaren: nieuw kabinet moet beslissen over strengere klimaatmaatregelen
AD 29.01.2021 Na de verkiezingen moeten tijdens de formatie van een nieuw kabinet knopen worden doorgehakt over strengere klimaatmaatregelen. Dat adviseert een ambtelijke studiegroep onder leiding van AFM-topvrouw Laura van Geest.
In het rapport Bestemming Parijs: wegwijzer voor klimaatkeuzes – dat 67 pagina’s telt – presenteert de studiegroep de mogelijkheden voor het nieuwe kabinet om internationale klimaatdoelen te halen. Volgens de ambtenaren is Nederland nog niet goed voorbereid op ‘een klimaatneutraal Europa in 2050’. ,,Nieuwe stappen zijn nodig’’, zegt voorzitter Laura van Geest. ,,Een kabinetsformatie is in Nederland het moment om richting te geven en keuzes te maken.”
Lees ook;
Nieuwe stappen zijn nodig, aldus Laura van Geest.
Hoewel het huidige kabinet al wel een klimaatakkoord heeft gesloten en het parlement heeft ingestemd met een klimaatwet, is er méér nodig. De ambtenaren wijzen erop dat het doel van 49 procent broeikasgasreductie in 2030 – ten opzichte van 1990 – nog lang niet wordt gehaald. ‘Het ligt voor de hand dat het nieuwe kabinet 2021 aangrijpt voor aanpassingen’, staat in het rapport, dat vanmiddag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
Rekeningrijden
Of er strengere klimaatmaatregelen komen, ligt aan de partijen in het nieuwe kabinet. De ambtenaren hebben een ‘afvinklijst’ opgesteld die de nieuwe coalitiepartijen kunnen gebruiken tijdens de formatie. Op die lijst worden onder meer de vragen gesteld of de gasbelasting verder omhoog kan en of een vorm van rekeningrijden wordt ingevoerd.
Het kabinet kondigde vanmiddag aan dat er een speciale commissie komt die in kaart moet brengen wat de gevolgen zijn van klimaatverandering in het dagelijks leven. Die commissie wordt geleid door Alex Brenninkmeijer, oud-ombudsman, en moet rond de verkiezingen een rapport klaar hebben.
Kabinet wil onderzoek participatie klimaatbeleid
MSN 29.01.2021 Het kabinet laat onderzoeken hoe burgers beter betrokken kunnen worden bij het beleid rond klimaatverandering. Daarvoor is een commissie in het leven geroepen die onder leiding staat van oud-ombudsman Alex Brenninkmeijer.
De onafhankelijke adviescommissie bestaat uit wetenschappers en ervaringsdeskundigen met kennis van burgerparticipatie op het gebied van klimaat en energie.
Het is de bedoeling dat het eindrapport van de commissie voor de komende verkiezingen klaar is. Het nieuwe kabinet kan dan met de uitkomsten aan de slag.
Klimaatverandering gaat de komende tijd meer en meer invloed krijgen op ons dagelijks leven. Beleidsmaatregelen hebben grote gevolgen voor de samenleving. Het kabinet vindt het daarom belangrijk dat burgers voldoende betrokken zijn bij het maken en uitvoeren van het klimaatbeleid.
Climate Adaptionstartschot van 10 jaar actie
RO 27.01.2021 Ruim 30 wereldleiders, 50 ministers en 50 internationale organisaties gingen op de Climate Adaptation Summit in gesprek met wetenschappers, vertegenwoordigers van de private sector en het maatschappelijk middenveld, jongeren en meer dan 18.500 geregistreerde deelnemers. In 27 verschillende sessies sloegen zij de handen ineen om kennis te delen, actie te ondernemen en vaart te maken met de agenda voor een klimaatbestendige toekomst in 2030. 300 sprekers deelden hun inzichten en plannen, terwijl partners van over de hele wereld hun bijdrage aan CAS 2021 leverden met 160 side events. Tijdens de 24 uur dat CAS 2021 duurde, kreeg zo de Adaptation Action Agenda vorm, die richting geeft aan een versnelde aanpak van klimaatadaptatie de komende 10 jaar.
Economisch gezien is het slim om te investeren in klimaatadaptatie. Al tijdens de opening van CAS 2021 deden wereldleiders aankondigingen en toezeggingen. Aanvullend hierop werden instrumenten gepresenteerd en gelanceerd om uitgebreidere financiering van en investeringen in adaptatie mogelijk te maken:
- Het Adaptation Finance Mainstreaming Program werd gelanceerd. Dit stelt ontwikkelingslanden beter in staat de kosten van klimaatrisico’s te berekenen en beheersbaar te maken.
- De Coalition for Climate Resilient Investment (CCRI), geleid door de particuliere sector, gaat de besluitvorming rond klimaatbestendige investeringen makkelijker en inzichtelijker maken.
- Duitsland steunt de opbouw van een nieuw Global Ecosystem-based Adaptation Fund, dat wordt beheerd door UNEP en de International Union for Conservation of Nature (IUCN). Het fonds krijgt een startkapitaal van 15 miljoen euro en de eerste aanvraagronde wordt nog in 2021 verwacht.
- Het International Fund for Agricultural Development lanceerde een nieuw fonds, het Rural Resilience Program (2RP), met als belangrijkste pijler het Adaptation for Smallholder Agriculture Program (ASAP+).
- Het Special Climate Change Fund (SCCF) van de Global Environment Facility gaf groen licht voor een nieuw project ter waarde van 2 miljoen dollar dat de financiële impact van Nature-Based Infrastructure (NBI) gaat onderzoeken. Doel is de economische haalbaarheid vast te stellen van deze natuurlijke manier van klimaatadaptatie, en meer publieke en private investeringen aan te trekken.
Deelnemers aan diverse programmaonderdelen benadrukten dat het nú zaak is actie te ondernemen. Verschillende partners presenteerden klimaatadaptatiemaatregelen en innovatieve samenwerkingen die op nationaal en regionaal niveau succesvol zijn, en die andere landen verder kunnen helpen. Hierdoor komen betere resultaten binnen handbereik en wordt internationale samenwerking effectiever:
- Namens steden over de hele wereld en een nieuw samenwerkingsverband presenteerde burgemeester Aboutaleb van Rotterdam het programma ‘1000 Cities Adapt Now’.
- Tijdens CAS 2021 onderschreven ruim 30 organisaties de Principles on Locally Led Adaptation, waaronder UNDP, UNCDF, het Adaptation Fund, de Global Environment Facility, klimaatinvesteringsfondsen, diverse regeringen en NGO’s zoals BRAC International, Hivos, WRI, GCA en de Huairou Commission.
- De Project Preparation Facility (PPF) gaat zorgen dat stedelijke ‘nature-based’ klimaatprojecten toegang krijgen tot grootschalige infrastructuurfinanciering en de kapitaalmarkten.
- In 2030 kunnen 500 miljoen mensen veiliger wonen doordat dan in 20 landen, te beginnen met Ghana en Bangladesh, klimaatbestendigheid integraal onderdeel is van infrastructuurplannen. Nederland ondersteunt dit initiatief en werkt daarbij samen met onder meer UNOPS, GCA, Oxford Environmental Change Institute, UNEP, AfDB, ADB, EBRD, GCF World Bank en de regeringen van Bangladesh en Ghana.
- Het Wereldvoedselprogramma, het World Resources Institute, de World Business Council on Sustainable Development, het Global Center on Adaptation en Columbia University/IRI lanceerden een Investment Blueprint for Climate-Informed Digital Advisory Services. Hierdoor moeten uiteindelijk 100 miljoen kleine landbouwondernemers dankzij digitale technologie toegang krijgen tot actuele en accurate informatie over het klimaat.
- Royal DSM, Africa Improved Foods (AIF) en de regeringen van Ethiopië en Kenia kondigden ‘AIF 2.0’ aan, dat vóór 2030 opschaalt van Rwanda naar 10 andere Afrikaanse landen. Doel is om in deze landen ruim 2 miljoen kleine landbouwondernemers te helpen hun bedrijf klimaatadaptief en economisch levensvatbaar in te richten, ruim 100 miljoen inwoners toegang te geven tot betere voeding, en om goede, klimaatadaptieve bestedingen te vinden voor 1 miljard dollar aan private investeringen.
- De Water Adaptation Hub, tijdens CAS 2021 gelanceerd, gaat de komende jaren in de hele wereld klimaatadaptatieprojecten verder uitrollen en de ‘watersector’ meer verbinden met met andere sectoren.
- Eurocommissaris voor crisisbeheer Janez Lenarčič zegde bij wijze van startbijdrage 10 miljoen euro toe aan CREWS (Climate Risk & Early Warning Systems) als onderdeel van 100 miljoen euro aan nieuwe fondsen voor vermindering van rampenrisico’s in Afrika, het Caraïbisch gebied en landen in en rond de Stille Oceaan.
- Acht Caraïbische landen krijgen nu financiering voor CREWS (Climate Risk & Early Warning Systems).
Al deze initiatieven maken deel uit van de Adaptation Action Agenda, die richting geeft aan het werk dat de wereld maakt van klimaatadaptatie in de komende 10 jaar tot 2030.
Zie ook;
Rechtse kiezer wil geen strengere klimaatmaatregelen
AD 27.01.2021 De meeste rechtse kiezers willen dat het volgende kabinet geen strengere klimaatmaatregelen neemt. Ook een meerderheid van VVD- en CDA-stemmers vindt niet dat er een tandje bij moet om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Dat blijkt uit onderzoek door I&O Research in opdracht van Milieudefensie onder ruim 2300 Nederlanders. Meer dan de helft van de kiezers (52 procent) vindt dat het volgende kabinet ‘veel meer’ of ‘meer’ moet doen om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen.
Die wens is het grootst onder linkse kiezers: van de GroenLinks-kiezers vindt maar liefst 94 procent dit. Ook kiezers van de Partij voor de Dieren (85 procent), D66 (78 procent), PvdA (74 procent), SP (66 procent) en ChristenUnie (56 procent) verlangen dat een volgend kabinet meer doet dan het huidige kabinet-Rutte III.
PVV, SGP en FvD felste tegenstanders
Maar die wens is bij rechtse kiezers een stuk kleiner. Onder CDA-kiezers zakt de steun voor strengere klimaatmaatregelen tot 47 procent, bij VVD-kiezers tot 42 procent. Zo’n 45 procent van de stemmers op beide regeringspartijen vindt dat de regels hetzelfde kunnen blijven, 8 procent wil juist minder klimaatregels. Onder de aanhang van de PVV, SGP en Forum voor Democratie is slechts 15 tot 21 procent voorstander van harder klimaatbeleid.
Uit het onderzoek blijkt verder dat Nederlanders zich nog altijd zorgen maken over klimaatverandering. Ruim een kwart maakt zich ‘veel zorgen’ en 43 procent heeft ‘enige zorgen’. Dat zijn vergelijkbare aantallen als in november vorig jaar. 72 procent van de kiezers vindt dat de coronacrisis moet worden aangegrepen om ‘gelijk iets voor het klimaat te doen’.
,,Iedereen moet meehelpen, ook de grote vervuilers, willen we het leven betaalbaar houden’’, vindt directeur Donald Pols van Milieudefensie. ,,Van links tot rechts willen kiezers dat de overheid doortastende maatregelen neemt.’’
Zelf meewerken aan klimaatadaptatie: ‘Het is makkelijker dan je denkt’
Den HaagFM 27.01.2021 Deze week vond de Climate Adaption Summit, een digitaal georganiseerde klimaattop, plaats in Den Haag. Verschillende wereldleiders waren hierbij virtueel te gast, maar ook ons ‘eigen’ Hoogheemraadschap Delfland leverde een bijdrage op het gebied van watermanagement. Manita Koop is lid van het bestuur en vertelt bij Den Haag FM over hoe we het beste kunnen omgaan met water binnen het veranderende klimaat.
Als gevolg van klimaatverandering regent het vaker en harder en daar moeten we ons op aanpassen. Het Hoogheemraadschap Delfland werkt aan klimaatadaptatie door samen met onder meer universiteiten, hoveniers en architecten oplossingen te bedenken voor het wateroverschot. ‘Als je het over klimaat hebt, heb je het over water. Hoe houden we het schoon, hoe blijft het op het juiste peil en hoe behouden we het zonder dat de boel overstroomt? Dat zijn allemaal dingen waar we mee bezig zijn.’
‘We doen het samen’
Volgens Koop kan je zelf al veel meer doen aan klimaatadaptatie dan je denkt. ‘Eigenlijk zit het in simpele dingen. Vervang de tegels in je tuin bijvoorbeeld door groen, zo behoud je zo veel mogelijk de sponswerking van de grond, die belangrijk is om het water langer vast te houden. Het voorkomt wateroverlast, de planten nemen co2 op en in de zomer hoef je minder te gieten. Bovendien heb je in een groene omgeving veel minder last van hittestress; het is veel aangenamer wonen en het ziet er ook nog eens mooi uit.’
Begin dichtbij huis en pak #klimaatverandering samen aan. Bekijk mooie voorbeelden vanuit #CityDealKlimaatadaptatie. Met oa burgemeester #Aboutaleb, bevlogen bewoner & @ManitaKoop over metamorfose #Cromvlietplein @GemeenteDenHaag #CAS21 Video ->
The Climate Resilient City Explained | NL
12:12 p.m. · 26 jan. 2021 4 Andere Tweets van HH Delfland bekijken
Voor wie bang is dat de eigen kosten van dergelijke klimaatadaptatie nogal op zouden kunnen lopen, heeft het Hoogheemraadschap een oplossing. ‘Op de klimaattop hebben we ook besproken hoe we mensen kunnen zo veel mogelijk kunnen helpen om zelf stappen te zetten,’ vertelt Koop. ‘Daarom is het via onze website mogelijk om een stimuleringsregeling aan te vragen. Met deze bijdrage willen we mensen motiveren om lekker groen aan de slag te gaan.’
Koop geeft aan dat het cruciaal is dat zo veel mogelijk mensen zich komende tijd gaan bezighouden met klimaatadaptatie. ‘Het is een enorme opgave, maar we moeten het echt samen doen.’
Kijk op de website van Klimaatkrachtig Delfland voor meer tips en informatie over de subsidieaanvraag.
Klimaatverandering zorgt voor stilstaande windmolens en waterkrachtcentrales
MSN 26.01.2021 Klimaatverandering zorgt ervoor dat in grote delen van de wereld waterkrachtcentrales droog komen staan en windmolens stil. Maar de klimaatverandering kan in andere regio’s ook goed uitpakken voor de groene energieproductie.
Dat concludeert een team wetenschappers van onder meer het Planbureau voor de Leefomgeving en de Universiteit van Utrecht. In het onderzoek staat dat de impact van klimaatverandering op zonne-energie, windenergie, waterkracht en bio-energie in onder meer Zuid-Europa, Azië en Latijns-Amerika groot is.
Door de toenemende droogte kunnen waterkrachtcentrales in die gebieden 30 tot 40 procent minder energie opwekken. In Japan, Korea en Midden Amerika kan als gevolg van veranderingen in windsnelheden de opbrengst van windmolens 5 tot 10 procent lager uitkomen, zo stellen de wetenschappers.
Klimaatverandering ook positief
Er zijn niet alleen maar negatieve ontwikkelingen, blijkt uit het artikel in het tijdschrift Nature Climate Change. Er zou zelfs een positieve impact (+ 20 tot + 40 procent) kunnen zijn op energie uit hout als gevolg van CO2-bemesting. Dat komt omdat planten sneller groeien onder hogere CO2-concentraties.
Bij normaal energieverbruik (zoals met olie en gas) komt veel van het broeikasgas CO2 vrij. Dat is een van de belangrijke oorzaken voor de klimaatverandering.
In sommige gebieden neemt de wind- en waterkrachtpotentie juist toe. Zo zou het harder gaan waaien in onder meer Midden-Europa en Zuidoost-Azië. En wordt waterkracht juist interessanter in Oost-Afrika en Indonesië.
© Aangeboden door RTL Nieuws
Goed plannen
Volgens een van de auteurs, professor Detlef van Vuuren van het Planbureau voor de Leefomgeving, zijn de conclusies van het onderzoek ‘wereldwijd genomen klein, maar regionaal groot’. Daarmee bedoelt hij dat de wind bijvoorbeeld in de ene regio fors kan afnemen, terwijl het elders juist harder kan gaan waaien. Daar kun je dan juist meer stroom opwekken.
Van Vuuren: “We willen vooral duidelijk maken dat je bij het plannen van hernieuwbare energieprojecten rekening moet houden met de effecten van klimaatverandering.”
Dat is ook voor Nederland belangrijk, benadrukt hij. “De voorspelbaarheid van de wind verandert hier. Daar moet je rekening mee houden bij de bouw van windparken.”
Groener
Herbruikbare of groene energiebronnen worden steeds belangrijker voor de wereldwijde energieproductie, vooral bio-energie en waterkracht. Nu zijn ze goed voor 15 procent van ons energieverbruik, aldus Nature.
Dat percentage stijgt volgens de World Energy Outlook in 2040 20 tot 30 procent. En het is theoretisch mogelijk dat we in 2050 volledig op groene energie draaien. Volgens de Rijksoverheid moet in Nederland in 2050 de energievoorziening ‘bijna helemaal duurzaam en CO2-neutraal zijn’.
Klimaatverandering zorgt voor stilstaande windmolens en waterkrachtcentrales
RTL 26.01.2021 Klimaatverandering zorgt ervoor dat in grote delen van de wereld waterkrachtcentrales droog komen staan en windmolens stil. Maar de klimaatverandering kan in andere regio’s ook goed uitpakken voor de groene energieproductie.
Dat concludeert een team wetenschappers van onder meer het Planbureau voor de Leefomgeving en de Universiteit van Utrecht. In het onderzoek staat dat de impact van klimaatverandering op zonne-energie, windenergie, waterkracht en bio-energie in onder meer Zuid-Europa, Azië en Latijns-Amerika groot is.
Door de toenemende droogte kunnen waterkrachtcentrales in die gebieden 30 tot 40 procent minder energie opwekken. In Japan, Korea en Midden Amerika kan als gevolg van veranderingen in windsnelheden de opbrengst van windmolens 5 tot 10 procent lager uitkomen, zo stellen de wetenschappers.
5 vragen over klimaattop: ‘Miljoenen mensen in de problemen’
Klimaatverandering ook positief
Er zijn niet alleen maar negatieve ontwikkelingen, blijkt uit het artikel in het tijdschrift Nature Climate Change. Er zou zelfs een positieve impact (+ 20 tot + 40 procent) kunnen zijn op energie uit hout als gevolg van CO2-bemesting. Dat komt omdat planten sneller groeien onder hogere CO2-concentraties.
Bij normaal energieverbruik (zoals met olie en gas) komt veel van het broeikasgas CO2 vrij. Dat is een van de belangrijke oorzaken voor de klimaatverandering.
In sommige gebieden neemt de wind- en waterkrachtpotentie juist toe. Zo zou het harder gaan waaien in onder meer Midden-Europa en Zuidoost-Azië. En wordt waterkracht juist interessanter in Oost-Afrika en Indonesië.
Protest tegen de slappe klimaatpolitiek, afgelopen oktober in Rome. © Getty
Goed plannen
Volgens een van de auteurs, professor Detlef van Vuuren van het Planbureau voor de Leefomgeving, zijn de conclusies van het onderzoek ‘wereldwijd genomen klein, maar regionaal groot’. Daarmee bedoelt hij dat de wind bijvoorbeeld in de ene regio fors kan afnemen, terwijl het elders juist harder kan gaan waaien. Daar kun je dan juist meer stroom opwekken.
Van Vuuren: “We willen vooral duidelijk maken dat je bij het plannen van hernieuwbare energieprojecten rekening moet houden met de effecten van klimaatverandering.”
Dat is ook voor Nederland belangrijk, benadrukt hij. “De voorspelbaarheid van de wind verandert hier. Daar moet je rekening mee houden bij de bouw van windparken.”
Groener
Herbruikbare of groene energiebronnen worden steeds belangrijker voor de wereldwijde energieproductie, vooral bio-energie en waterkracht. Nu zijn ze goed voor 15 procent van ons energieverbruik, aldus Nature.
Dat percentage stijgt volgens de World Energy Outlook in 2040 20 tot 30 procent. En het is theoretisch mogelijk dat we in 2050 volledig op groene energie draaien. Volgens de Rijksoverheid moet in Nederland in 2050 de energievoorziening ‘bijna helemaal duurzaam en CO2-neutraal zijn’.
meer: Maarten Veeger Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Klimaat Klimaatakkoord Windenergie Zonne-energie
5 vragen over klimaattop: ‘Miljoenen mensen in de problemen’
RTL 25.01.2021 Vandaag begint in Den Haag de Climate Adaptation Summit, waarvan Nederland gastland is. Grote namen als Angela Merkel, VS-klimaatgezant John Kerry en oud-secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon zijn virtueel van de partij, maar waar gaat het eigenlijk over? Vijf vragen over deze top.
1. Klimaatadaptatie, wat is dat?
Klimaatadaptatie is het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. “Dat betekent bijvoorbeeld de dijken ophogen omdat de zeespiegel stijgt en andere zaden gebruiken in de landbouw vanwege droogte”, zegt Mathilda Buijtendijk, Director Climate Adaptation Summit. “We moeten continu meeveranderen met het klimaat.”
Schade door natuurrampen breekt record (en het wordt alleen maar erger)
Lang is gedacht dat als de uitstoot van broeikasgassen maar genoeg naar beneden ging, aanpassingen misschien niet nodig waren. “Maar nu zijn we dertig jaar verder en is de uitstoot alleen maar gestegen”, vertelt dr. Pieter Pauw, onderzoeker bij de Frankfurt School of Finance and Management en gespecialiseerd in klimaatpolitiek en klimaatfinanciering.
“In Fiji worden mensen verhuisd naar hoger gelegen gebieden vanwege groeiende overstromingsrisico’s. Ook in Europa manifesteert klimaatverandering zich op allerlei manieren. Tijdens de hittegolf van 2019 zijn in West-Europa bijvoorbeeld 3500 mensen gestorven. Dus het is duidelijk dat adaptatie noodzakelijk is.”
Warmterecord: 2020 was samen met 2014 warmste jaar ooit
2. Waarom wordt deze Klimaattop georganiseerd?
Mathilda Buijtendijk: “Klimaatverandering is aan het versnellen en daardoor komen honderden miljoenen mensen in de problemen. Daarom moeten we ons ook sneller aanpassen als samenleving. Maar die snelheid zit er nog niet goed genoeg in. Er zijn veel initiatieven en plannen op het gebied van klimaatadaptatie en tijdens de top willen we die bij elkaar brengen.”
Pieter Pauw: “Vanwege corona zijn allerlei klimaatonderhandelingen zoals de VN-Klimaattop in Glasgow uitgesteld. Maar klimaatverandering wacht niet, dat dendert gewoon door. De Adaptatietop is dus een belangrijk signaal naar de wereld om de urgentie hiervan te laten zien.”
Voelden we maar net zo veel urgentie bij klimaatverandering
3. Wat is het doel van deze Klimaattop?
Op de top komen wereldleiders als de Britse premier Boris Johnson, de Canadese premier Justin Trudeau en de Indiase premier Narendra Modi online bijeen. Ook Frans Timmermans van de Europese Commissie, Bill Gates en Kristalina Georgieva van het IMF zijn van de partij.
Het is de bedoeling dat deze wereldleiders samen met het bedrijfsleven en NGO’s een plan (de Adaptation Action Agenda) lanceren waarin maatregelen staan die aanpassingen aan klimaatverandering de komende tien jaar versnellen.
Zo ziet de online top eruit.
Mathilda Buijtendijk: “Het gaat ook om systemische veranderingen. Dat financiële instellingen bijvoorbeeld precies weten wat ze moeten doen om meer geld naar adaptatie te laten gaan. Het moet concreet worden, want wanneer is een investering bijvoorbeeld klimaatweerbaar? Daarom hebben we methodes opgezet om dat meetbaar te maken. Het is supersaai en niet sexy, maar wel belangrijk voor banken om geld vrij te maken.”
Boskalis gaat 360 hectare eilanden opspuiten bij Manila
Pieter Pauw: “In het onlangs verschenen VN Adaptation Gap Report schreven we dat het nodig is om hogere duurzaamheidseisen te stellen aan investeringen. Als je kijkt naar het hele financiële systeem moet ervoor gezorgd worden dat geldstromen verplaatst worden van projecten die de kwetsbaarheid verhogen naar projecten die klimaatadaptatie helpen.
Bij investeringen in Miami Beach wordt bijvoorbeeld onvoldoende rekening gehouden met het feit dat de stad door klimaatverandering steeds vaker en steeds dieper onder water zal komen te staan. Het is dus eigenlijk te goedkoop om te investeren.”
4. Wat is de rol van Nederland in klimaatadaptatie?
Pieter Pauw: “Nederland wordt gezien als voorloper op dit gebied. Wereldwijd staan we bekend als goede watermanagers. Andere landen hebben daar respect voor en willen graag ondersteuning van Nederland. Klimaatadaptatie kan dus een exportproduct kan zijn.”
Mathilda Buijtendijk: “Het feit dat we flink investeren in adaptatie, bijvoorbeeld met ons Deltaprogramma, is voor andere landen niet zo gewoon. Daar is dat het laatste ding wat je doet, of ze doen het niet eens en betalen de kosten als het fout gaat. Maar iedere euro die we investeren in het voorkomen van klimaatschade levert uiteindelijk tien euro op.”
Bedrijfsleven hoopt met hulp koning op miljoenendeals in India
Pieter Pauw: “Deze top wordt gezien als kans voor Nederland om zich te positioneren. Maar als Nederland serieus genomen wil worden, moet het land zelf bijvoorbeeld sterker de broeikasgasuitstoot naar beneden brengen. Anders ben je een pyromaan die brandblussers verkoopt. Het is wereldwijd namelijk ook opgevallen dat Nederland een rechtszaak nodig had om ambitieuzere klimaatdoelen af te dwingen.”
5. Wanneer is de top geslaagd?
Mathilda Buijtendijk: “Als er acties op tafel liggen. Die staatshoofden zijn ontzettend belangrijk, maar ik wil ook dat de mensen die de plannen uitvoeren elkaar vinden. Wat werkt in Ghana, kan ook werken in Zuidoost-Azië en die mensen willen we bij elkaar brengen. Kennis delen is vaak zo gedaan.
Zo hebben we Rijkswaterstaat naar Bangladesh gestuurd om te praten over het Deltaprogramma. Dat is relatief eenvoudig maar maakt een wereld van verschil, want zij zijn nu beter voorbereid op overstromingen. Alle acties zijn belangrijk. Al is het de buurman op de hoek die een stoeptegel uit de stoep trekt, ook zo draag je bij.”
meer: Maaike Vos Cora van Nieuwenhuizen Ban Ki-moon Angela Merkel Emmanuel Macron John Kerry IMF Wereldbank Klimaatverandering Klimaattop Den Haag
5 vragen over klimaattop: ‘Miljoenen mensen in de problemen’
MSN 25.01.2021 Vandaag begint in Den Haag de Climate Adaptation Summit, waarvan Nederland gastland is. Grote namen als Angela Merkel, VS-klimaatgezant John Kerry en oud-secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon zijn virtueel van de partij, maar waar gaat het eigenlijk over? Vijf vragen over deze top.
1. Klimaatadaptatie, wat is dat?
Klimaatadaptatie is het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. “Dat betekent bijvoorbeeld de dijken ophogen omdat de zeespiegel stijgt en andere zaden gebruiken in de landbouw vanwege droogte”, zegt Mathilda Buijtendijk, Director Climate Adaptation Summit. “We moeten continu meeveranderen met het klimaat.”
Lang is gedacht dat als de uitstoot van broeikasgassen maar genoeg naar beneden ging, aanpassingen misschien niet nodig waren. “Maar nu zijn we dertig jaar verder en is de uitstoot alleen maar gestegen”, vertelt dr. Pieter Pauw, onderzoeker bij de Frankfurt School of Finance and Management en gespecialiseerd in klimaatpolitiek en klimaatfinanciering.
“In Fiji worden mensen verhuisd naar hoger gelegen gebieden vanwege groeiende overstromingsrisico’s. Ook in Europa manifesteert klimaatverandering zich op allerlei manieren. Tijdens de hittegolf van 2019 zijn in West-Europa bijvoorbeeld 3500 mensen gestorven. Dus het is duidelijk dat adaptatie noodzakelijk is.”
2. Waarom wordt deze Klimaattop georganiseerd?
Mathilda Buijtendijk: “Klimaatverandering is aan het versnellen en daardoor komen honderden miljoenen mensen in de problemen. Daarom moeten we ons ook sneller aanpassen als samenleving. Maar die snelheid zit er nog niet goed genoeg in. Er zijn veel initiatieven en plannen op het gebied van klimaatadaptatie en tijdens de top willen we die bij elkaar brengen.”
Pieter Pauw: “Vanwege corona zijn allerlei klimaatonderhandelingen zoals de VN-Klimaattop in Glasgow uitgesteld. Maar klimaatverandering wacht niet, dat dendert gewoon door. De Adaptatietop is dus een belangrijk signaal naar de wereld om de urgentie hiervan te laten zien.”
3. Wat is het doel van deze Klimaattop?
Op de top komen wereldleiders als de Britse premier Boris Johnson, de Canadese premier Justin Trudeau en de Indiase premier Narendra Modi online bijeen. Ook Frans Timmermans van de Europese Commissie, Bill Gates en Kristalina Georgieva van het IMF zijn van de partij. Het is de bedoeling dat deze wereldleiders samen met het bedrijfsleven en NGO’s een plan (de Adaptation Action Agenda) lanceren waarin maatregelen staan die aanpassingen aan klimaatverandering de komende tien jaar versnellen.
© Aangeboden door RTL Nieuws
Mathilda Buijtendijk: “Het gaat ook om systemische veranderingen. Dat financiële instellingen bijvoorbeeld precies weten wat ze moeten doen om meer geld naar adaptatie te laten gaan. Het moet concreet worden, want wanneer is een investering bijvoorbeeld klimaatweerbaar? Daarom hebben we methodes opgezet om dat meetbaar te maken. Het is supersaai en niet sexy, maar wel belangrijk voor banken om geld vrij te maken.”
Pieter Pauw: “In het onlangs verschenen VN Adaptation Gap Report schreven we dat het nodig is om hogere duurzaamheidseisen te stellen aan investeringen. Als je kijkt naar het hele financiële systeem moet ervoor gezorgd worden dat geldstromen verplaatst worden van projecten die de kwetsbaarheid verhogen naar projecten die klimaatadaptatie helpen.
Bij investeringen in Miami Beach wordt bijvoorbeeld onvoldoende rekening gehouden met het feit dat de stad door klimaatverandering steeds vaker en steeds dieper onder water zal komen te staan. Het is dus eigenlijk te goedkoop om te investeren.”
4. Wat is de rol van Nederland in klimaatadaptatie?
Pieter Pauw: “Nederland wordt gezien als voorloper op dit gebied. Wereldwijd staan we bekend als goede watermanagers. Andere landen hebben daar respect voor en willen graag ondersteuning van Nederland. Klimaatadaptatie kan dus een exportproduct kan zijn.”
Mathilda Buijtendijk: “Het feit dat we flink investeren in adaptatie, bijvoorbeeld met ons Deltaprogramma, is voor andere landen niet zo gewoon. Daar is dat het laatste ding wat je doet, of ze doen het niet eens en betalen de kosten als het fout gaat. Maar iedere euro die we investeren in het voorkomen van klimaatschade levert uiteindelijk tien euro op.”
Pieter Pauw: “Deze top wordt gezien als kans voor Nederland om zich te positioneren. Maar als Nederland serieus genomen wil worden, moet het land zelf bijvoorbeeld sterker de broeikasgasuitstoot naar beneden brengen. Anders ben je een pyromaan die brandblussers verkoopt. Het is wereldwijd namelijk ook opgevallen dat Nederland een rechtszaak nodig had om ambitieuzere klimaatdoelen af te dwingen.”
5. Wanneer is de top geslaagd?
Mathilda Buijtendijk: “Als er acties op tafel liggen. Die staatshoofden zijn ontzettend belangrijk, maar ik wil ook dat de mensen die de plannen uitvoeren elkaar vinden. Wat werkt in Ghana, kan ook werken in Zuidoost-Azië en die mensen willen we bij elkaar brengen. Kennis delen is vaak zo gedaan.
Zo hebben we Rijkswaterstaat naar Bangladesh gestuurd om te praten over het Deltaprogramma. Dat is relatief eenvoudig maar maakt een wereld van verschil, want zij zijn nu beter voorbereid op overstromingen. Alle acties zijn belangrijk. Al is het de buurman op de hoek die een stoeptegel uit de stoep trekt, ook zo draag je bij.”
Minister ziet ‘doorbraak’ op top over gevolgen klimaatverandering
MSN 25.01.2021 Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) is tot nog toe zeer tevreden over het verloop van de top over aanpassing op een veranderend klimaat, waarvan zij de gastvrouw is. Ze sprak na de officiële openingssessie van de zogeheten Climate Adaptation Summit (CAS) al van een “internationale doorbraak”. Meer dan dertig wereldleiders hebben beloofd meer werk te zullen maken van zogeheten klimaatadaptatie.
“China en de Verenigde Staten staan voor het eerst in jaren zij aan zij” als het gaat om klimaatverandering, stelde de minister tevreden vast. De Amerikaanse klimaatgezant John Kerry nam op de top het eerste belangrijke internationale optreden van de regering van Joe Biden voor zijn rekening. China werd op hoog niveau vertegenwoordigd door vicepremier Hang Zheng.
Vanwege de coronapandemie wordt de top geheel online gehouden. De opkomst is er niet minder om. Aan de openingssessie leverden naast Kerry en Zheng tal van regeringsleiders een bijdrage, onder wie de Franse president Emmanuel Macron, de Duitse bondskanselier Angela Merkel, eurocommissaris Frans Timmermans, president van Chili Sebastián Piñera, de Britse premier Boris Johnson, zijn Canadese ambtgenoot Justin Trudeau en de Indonesische president Joko Widodo.
De deelnemers zijn het eens over het feit dat een snellere aanpassing aan klimaatverandering noodzakelijk is. Ze hebben een ‘actie-agenda’ afgesproken waarin doelen worden bijgehouden. Onder meer Merkel en Macron deden toezeggingen om de komende jaren honderden miljoenen euro’s extra uit geven aan adaptatie. Zo willen ze de weerbaarheid tegen een stijgende zeespiegel, droogte en extreem weer vergroten.
Rutte: investeren in klimaataanpassing is waar voor ons geld
MSN 25.01.2021 Premier Mark Rutte heeft andere wereldleiders en het bedrijfsleven opgeroepen meer te investeren in aanpassingen op een veranderend klimaat. Volgens Rutte heeft de wereld een “grote kans om beter, sterker en samen” uit de coronacrisis te komen. Het is ook “waar voor ons geld”, zei de premier tijdens de opening van de zogeheten Climate Adaptation Summit (CAS). Nederland is gastland van de top, die draait om de vraag hoe de wereld zich beter kan wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Rutte wees op de dramatische gevolgen van klimaatverandering. Door de opwarming kan de opbrengst van de landbouw in droge gebieden afnemen, worden inwoners van kustgebieden bedreigd door een hogere zeespiegel en kunnen miljoenen mensen onder de armoedegrens terechtkomen. Hij sprak van “rampzalige consequenties”.
Aanpassing aan de opwarming van de aarde is “een kwestie van pure overleving”, zei Rutte. “Ook voor ons.” Hij herinnerde eraan dat Nederland voor een belangrijk deel onder zeeniveau ligt en dus grote gevolgen kan ondervinden van een stijgende zeespiegel.
“Business as usual is geen optie meer”, aldus Rutte. Naast alle bedreigingen ziet hij ook economische kansen. Rutte wees op internationaal onderzoek waaruit volgens hem blijkt dat een investering van 1,8 biljoen dollar in klimaataanpassing in de komende jaren uiteindelijk meer dan 7 biljoen dollar kan opleveren. “Ik hoop dat 2021 een jaar wordt van internationale ambities”, aldus de premier. “We kunnen de klimaatnoodtoestand alleen aan door samen te werken.”
Minister Van Nieuwenhuizen in gesprek met oud-VN-baas Ban Ki-moon (l) en IMF-directeur Georgieva ANP
IMF en Wereldbank zien klimaat als leidraad voor handelen
NOS 25.01.2021 Zowel het Internationaal Monetair Fonds (IMF) als de Wereldbank zegt dat het klimaat een steeds grotere rol speelt bij hun handelen. Dat werd duidelijk bij de klimaattop die vandaag en morgen (online) wordt gehouden en die is georganiseerd door Nederland.
Tientallen staatshoofden en regeringsleiders spraken vanmiddag in een openingssessie online met gastheer Mark Rutte en minister Cora van Nieuwenhuizen. Ook de Verenigde Staten waren weer van de partij, bij monde van klimaatgezant John Kerry.
“Als IMF zien we het klimaat als een fundamenteel risico voor economische en financiële stabiliteit”, zei IMF-topvrouw Kristalina Georgieva. “En we zien klimaatactie als een mogelijkheid voor economisch herstel, vooral na de coronapandemie.” Het IMF denkt dat er miljoenen nieuwe banen gecreëerd kunnen worden. “Klimaatbestendigheid is een cruciale prioriteit”, zei ze. “Daarom plaatsen we het in het hart van wat we doen, dit jaar en de komende jaren.”
Schakelen met de hele wereld
Vanuit een studio in Den Haag werd voor de openingssessie geschakeld met landen over de hele wereld. Er kwamen zowel opgenomen verklaringen als live toespraken langs. Het ging van bondskanselier Merkel naar president Piñera van Chili en van het Verenigd Koninkrijk met Boris Johnson naar India met premier Modi.
Doel van de top is het opstellen van een actie-agenda voor de komende tien jaar. Daarmee moeten landen en gemeenschappen weerbaarder worden gemaakt tegen de effecten van de opwarming van de aarde. “We weten dat de gevolgen van klimaatverandering zullen toenemen, zelfs als we erin slagen om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen”, zei premier Rutte.
De NOS zendt vanavond om 20.30 uur op NPO 2 een speciaal programma uit naar aanleiding van de klimaattop, gepresenteerd door Herman van der Zandt vanuit het Wadden Center op de Afsluitdijk. Peter Kuipers Munneke laat de stand van zaken zien wat betreft klimaatverandering en de wereldwijde gevolgen. Daarbij gaat het over hoe we ons kunnen wapenen tegen zeespiegelstijging, verzilting, wateroverlast en verdroging.
“We zijn er trots op om weer terug te zijn”, benadrukte de kersverse Amerikaanse klimaatgezant John Kerry. “President Biden heeft de strijd tegen klimaatverandering tot een topprioriteit van zijn regering gemaakt. We hebben nu een president, godzijdank, die leidt, de waarheid vertelt en gegrepen wordt door deze kwestie.” Hij onderstreepte dat de VS uiterlijk in 2050 klimaatneutraal wil zijn en 1,5 graad opwarming van de aarde binnen bereik wil houden.
Kerry zei dat de VS meer geld zal gaan uittrekken voor klimaatactie en dat de VS de eerder gedane belofte om te doneren aan het Green Climate Fund zal waarmaken. Dat fonds helpt arme landen om de effecten van klimaatverandering te bestrijden. De belofte werd gedaan onder president Obama, maar werd door zijn opvolger Trump niet nagekomen.
Andere landen zeggen blij te zijn dat de VS weer terug is. “We hebben de VS nodig in het centrum van de actie”, zei premier Rutte. Volgens IMF-baas Georgieva “hebben we alle hens aan dek nodig” om “deze grote uitdaging” aan te kunnen. “En zeker de VS is cruciaal voor succes.”
Link met corona
Door veel sprekers werd op de een of andere manier een link gelegd tussen de coronacrisis en klimaatverandering. “De covid-19-pandemie heeft ons eraan herinnerd dat we het ons niet kunnen veroorloven om bekende risico’s te negeren”, zei VN-secretaris-generaal Antonio Guterres. “Klimaatverstoring is een risico waarvan we ons terdege bewust zijn. De wetenschap is nog nooit zo duidelijk geweest.”
Het afgelopen decennium waren de warmste tien jaar sinds het begin van de metingen. In dezelfde tien jaar, zei Guterres, hebben extreem weer en klimaatgerelateerde gebeurtenissen meer dan 410.000 mensen gedood, vooral in landen met lage- en middeninkomens.
Nederland maakte vanmiddag bekend 120 miljoen euro uit te trekken voor projecten in Afrika, met het doel aanpassingen aan klimaatverandering mogelijk te maken. Te denken valt aan het verduurzamen en verbeteren van de landbouw in de Sahel, die geregeld lijdt onder ernstige droogte.
Minder uitstoot en beveiliging
De bijeenkomst is vanwege de coronacrisis volledig digitaal. Naast dertig staatshoofden en regeringsleiders doen er vijftig ministers mee en zijn er 15.000 andere deelnemers vanuit de hele wereld. Volgens minister Van Nieuwenhuizen zitten er eigenlijk veel voordelen aan zo’n mondiale online-conferentie. Er is minder uitstoot door vliegreizen en het scheelt ook nog eens veel kosten voor beveiliging, zo zei ze.
BEKIJK OOK;
- Top over aanpassingen aan nieuw klimaat; waar moet Nederland zich op voorbereiden?
- Water op het dak of voor de deur: steden bereiden zich voor op grilliger klimaat
Cora van Nieuwenhuizen, demissionair minister van Infrastructuur en Waterstaat, Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de Verenigde Naties en Kristalina Georgieva (directrice van het Internationaal Monetair Fonds) tijdens de online Climate Adaptation Summit (CAS). © ANP
Regeringsleiders beloven gevolgen klimaatverandering beter aan te pakken
AD 25.01.2021 Regeringsleiders uit de hele wereld hebben elkaar gisteren beloofd dat ze beter hun best zullen doen om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Heel veel meer dan het uitspreken van goede bedoelingen leverde de eerste dag van een door Nederland georganiseerde klimaatconferentie nog niet op.
Wel presenteerden de deelnemende landen aan de conferentie plannen om zich beter te beschermen tegen de stijgende zeespiegel of juist het gebrek aan water. Daarmee is deze conferentie anders dan de normale klimaattoppen, zoals die van Parijs in 2015. Toen spraken landen af om gezamenlijk iets te doen aan de oorzaken van klimaatverandering, met name door de wereldwijde uitstoot van CO2 terug te dringen. De huidige top, die vanwege corona wordt gehouden via videoverbindingen, is juist bedoeld om de gevolgen van klimaatverandering aan te pakken.
Uit onderzoek blijkt dat daar wereldwijd honderden miljarden euro’s per jaar voor nodig zijn. Het gaat dan om het verhogen van dijken, het aanplanten van mangrovebossen voor kusten om te voorkomen dat die worden weggeslagen of juist het tegengaan van verdroging. Dat geld moet vooral van de landen zelf komen, maar de hoogste baas van de Verenigde Naties, António Guterres, riep de internationale gemeenschap op tot meer hulp aan ontwikkelingslanden.
Dat de Verenigde Staten en China zij aan zij staan om hun medewerking toe te zeggen, is een doorbraak, aldus Cora van Nieuwenhuizen, minister Infrastructuur en Waterstaat.
Zeespiegel
Gisteren nog publiceerden wetenschappers onder leiding van de universiteit in Leeds een onderzoek waaruit blijkt dat de ijsmassa op aarde steeds sneller smelt. Het tempo is sinds begin jaren 90 met ruim de helft gestegen. Tussen 1994 en 2017 verdween 28 biljoen (28.000.000.000.000) ton ijs. Daardoor steeg de zeespiegel met 3,5 centimeter.
We zijn trots om terug te zijn, aldus John Kerry., klimaatgezant VS.
Volgens demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat), gastvrouw van de top, moet het belang van de klimaatconferentie niet worden onderschat. ,,Alleen al dat de Verenigde Staten en China zij aan zij staan om hun medewerking toe te zeggen, is een doorbraak.’’
De Verenigde Staten stapten onder president Donald Trump uit de afspraken van het Parijse klimaatakkoord. De nieuwe president Joe Biden draaide dat direct terug vorige week. ,,We zijn trots om terug te zijn’’, zei de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry gisteren op de conferentie. Volgens hem zijn er ‘ongekende maatregelen nodig’ en is er nog ‘weinig tijd’.
‘Pure overleving’
Premier Mark Rutte benadrukte dat investeren in ‘klimaatadaptatie’ (het je aanpassen aan klimaatverandering) geen weggegooid geld is. Als er niets gebeurt zal door de opwarming van de aarde de opbrengst van de landbouw in droge gebieden afnemen, worden inwoners van kustgebieden bedreigd door een hogere zeespiegel en kunnen miljoenen mensen onder de armoedegrens terechtkomen. Aanpassing is volgens hem ‘een kwestie van pure overleving’.
Verder maakte Nederland gisteren bekend 120 miljoen euro te doneren aan projecten in Afrika. Het grootste deel van het geld is bedoeld voor het verbeteren en verduurzamen van de landbouw in gebieden in de Sahel die kampen met droogte.
Wereldleiders beloven snellere aanpassing aan klimaatverandering op Nederlandse top
RO 25.01.2021 Meer dan dertig wereldleiders hebben vandaag hun steun uitgesproken om de komende tien jaar serieus werk te maken van klimaatadaptatie. Daarmee moet onze leefwereld beter bestand worden tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals overstromingen, hevige regenval, toenemende droogte en hitte.
Tijdens de opening van de door Nederland georganiseerde internationale Climate Adaptation Summit (CAS) 2021 werden tal van nieuwe initiatieven en programma’s aangekondigd door overheden, financiële instellingen zoals Wereldbank, IMF en de African Development Bank, maatschappelijke organisaties en grote steden. Om al deze initiatieven te realiseren, werd voor miljarden dollars aan financiering voor klimaatadaptatie aangekondigd.
Initiatiefnemer van de top, minister Cora van Nieuwenhuizen: “Ongelofelijk wat een energie deze top losmaakt. Met al deze concrete plannen presenteren we een ambitieuze Adaptation Action Agenda voor de komende tien jaar. Met deze agenda maken we de wereld weerbaarder tegen de effecten van klimaatverandering. Ik ben trots op deze internationale doorbraak en dat we op deze top met zoveel wereldleiders en organisaties daadwerkelijk versnelling brengen in klimaataanpassing wereldwijd.”
De nieuwe Amerikaanse klimaatgezant John Kerry zei tijdens een live video-verbinding met de top in Den Haag dat de Amerikaanse regering onder leiding van president Biden van klimaatactie een “topprioriteit” heeft gemaakt. “We zijn trots om weer terug te zijn”, aldus Kerry. “Alleen samen kunnen we bouwen aan weerbaarheid tegen klimaatverandering.” De deelname van Kerry was het eerste internationale optreden van de nieuwe Amerikaanse regering van president Biden.
Ook de Chinese vice-premier Han Zheng sprak zijn steun uit voor het Nederlandse initiatief om klimaatadaptatie hoger op de agenda te krijgen.
De Wereldbank, het Internationale Monetaire Fonds en de African Development Bank kwamen met verschillende toezeggingen die leiden tot meer geld voor klimaatadaptatie in de komende jaren. Het IMF neemt klimaatadaptatie voortaan ook mee in hun economische beoordelingen van landen. Ook de Duitse Bondskanselier Merkel en de Franse president Macron deden financiële toezeggingen tijdens de conferentie. Premier Rutte beloofde dat Nederland de helft van alle klimaatfinanciering aan adaptatie blijft uitgeven.
De Britse premier Johnson, die later dit jaar de klimaatconferentie COP 26 voorzit, kondigde een nieuwe kopgroep van landen aan die zich vooral zal richten op steun aan kwetsbare landen die het meest te lijden hebben onder de gevolgen van klimaatverandering.
De Adaptatie Actie Agenda die tijdens de CAS wordt gelanceerd, is gericht op de komende periode tot 2030. Nederland zal, samen met andere landen en organisaties zoals de VN en het VK als COP26-voorzitter, zich actief blijven inzetten voor meer klimaatadaptatie.
Zie ook; Klimaatverandering
Water op het dak of voor de deur: steden bereiden zich voor op grilliger klimaat
NOS 25.01.2021 Op veel plekken in Nederland wordt met innovaties ingespeeld op meer extremen in het klimaat. In Rotterdam zijn recent nieuwe drijvende woningen opgeleverd, die voortdurend meestijgen en -dalen met het waterpeil van de Noordzee. Meerdere keren per dag gaan ze anderhalf tot twee meter omhoog en omlaag. En in Amsterdam krijgen sociale huurwoningen een zogenoemd blauw-groen dak.
Het zijn voorbeelden van wat klimaatadaptatie wordt genoemd. Oftewel: het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. Nederland is vandaag gastheer van een internationale conferentie over klimaatadaptatie. Tientallen staatshoofden en regeringsleiders doen eraan mee.
De NOS zendt vanavond om 20.30 uur op NPO 2 een speciaal programma uit naar aanleiding van de klimaattop, gepresenteerd door Herman van der Zandt vanuit het Wadden Center op de Afsluitdijk. Peter Kuipers Munneke laat de stand van zaken zien wat betreft klimaatverandering en de wereldwijde gevolgen. Daarbij gaat het over hoe we ons kunnen wapenen tegen zeespiegelstijging, verzilting, wateroverlast en verdroging.
Stijn Heijdenrijk is bewoner van één van de nieuwe drijvende woningen in de Rotterdamse Nassauhaven. Hij noemt de plek geweldig. “Het huis gaat heel langzaam op en neer, dus fysiek merken we het niet. Maar we merken het wel aan het uitzicht. We hebben een prachtig uitzicht dat ieder moment van de dag verandert.”
Drijvende klimaathuizen: ‘Iedere dag anderhalve meter ophoog en omlaag’
Rotterdam wil op meer plekken gebruik gaan maken van het water, vertelt wethouder Bas Kurvers. Zo komt er ook een drijvend park, een drijvend kantoor en er wordt gekeken naar andere plekken voor drijvende huizen. Niet alleen vanwege het klimaat, ook vanwege woningnood. “Dan moet je heel creatief zijn. Je moet alle ruimte gebruiken die je hebt.”
De stad merkt dat het weer extremer wordt. “Wij zien dat het klimaat verandert. We zien dat het in de zomer heel warm is, dat er hittestress is in de stad. We zien ook dat er hele grote hoosbuien komen, en dat we het water dan niet goed kwijt kunnen. Daarom moet daar in de manier van bouwen steeds meer rekening mee worden gehouden, en dit is daar een voorbeeld van”, zegt hij.
De huizen zijn wel prijzig, ze kosten 400.000 à 500.000 euro. Kurvers: “Ik kan me herinneren dat de eerste mobiele telefoon ook heel prijzig was. Dus innovatie kost altijd geld. Deze huizen zitten dan ook in het hogere segment. Maar de ontwikkelaar gaf aan dat hij heel veel heeft geleerd tijdens het bouwproces en dus is het ook leergeld dat hij betaald heeft. En het staat hier nu wel.”
Zo ziet zo’n ‘blauw-groen’ dak eruit HELEEN EKKER | NOS
Zo zijn er meer voorbeelden. Soms wordt een kinderspeelplaats tegelijk een waterberging. En in Amsterdam wordt in verschillende wijken op sociale huurwoningen een zogenoemd blauw-groen dak aangelegd. Dat wil zeggen dat er beplanting op het dak komt, met daaronder nog een laag water. Het gaat om een proefproject, om te onderzoeken of kan worden voorkomen dat huizen in de zomer te warm worden. Tegelijk kan het systeem regenwater soms beter vasthouden.
“Je ziet dat in warme zomers mensen in een te hete woning komen te zitten”, zegt de Amsterdamse wethouder Laurens Ivens. “Ook zien we dat buien steeds heftiger worden, en je wilt niet dat straten blank komen te staan.”
Het systeem werkt met sensoren en kan reageren op weersvoorspellingen, vertelt Joost Jacobi, die is betrokken bij het project. Zo wordt duidelijk of water vastgehouden moet worden of juist beter geloosd kan worden. “In de zomer wil je zoveel mogelijk water vasthouden, dat is goed voor de beplanting en het koelen van het gebouw en de omgeving. Maar als er een hevige bui aankomt, zorgt een stuw ervoor dat het systeem bijtijds water loost, zodat er voldoende buffercapaciteit is om die volledige bui op te vangen. En daarmee voorkomen we wateroverlast op straatniveau.”
Voorbeeld voor andere landen
Volgens wethouder Ivens heeft het nieuwe systeem grote potentie en kan het in de toekomst op veel meer daken toegepast worden. Wel wordt nog onderzocht of het daadwerkelijk zo goed functioneert als gedacht. “Er zijn ook allerlei kennisinstellingen bij betrokken. Want we willen er ook van leren, omdat hierna ook Europa en wat mij betreft de hele wereld dit voorbeeld zou kunnen volgen.”
Cor en Corinne Trim zijn bewoners in de Rivierenbuurt. Zij zijn blij met hun nieuwe dak, al hopen ze dat er later niet een huurverhoging op gaat volgen. In ieder geval is een oplossing voor de hitte geen overbodige luxe, zeggen ze. “Het wordt hierbinnen ontzettend heet, het is niet om uit te houden in de zomer”, verzucht Corinne. En Cor vult aan: “We zien dat er nu ook meer koolmezen komen.”
BEKIJK OOK;
IJs smelt steeds sneller, eind deze eeuw al grote gevolgen voor mensen aan de kust
RTL 25.01.2021 De ijsmassa op aarde smelt steeds sneller. Het gaat nu ruim anderhalf keer zo snel als begin jaren negentig. Dat zeggen wetenschappers onder leiding van de universiteit van het Britse Leeds. Het snelle smelten van het ijs heeft volgens deskundigen nog deze eeuw zeer ernstige gevolgen voor kustgebieden.
Tussen 1994 en 2017 verdween volgens de onderzoekers een ‘schokkende’ 28 biljoen (28.000.000.000.000) ton ijs. In dezelfde periode steeg de zeespiegel met 3,46 centimeter.
Concreet
“Om dit concreet te maken”, schrijft ESA (The European Space Agency) op zijn website, “een biljoen ton ijs staat gelijk aan een blok ijs van 10x10x10 kilometer, wat groter is dan Mount Everest.”
Schade door natuurrampen breekt record (en het wordt alleen maar erger)
Hoofdonderzoeker Thomas Slater zegt op de website van ESA dat dit ‘het worstcasescenario voor de opwarming van de aarde’ is. “Zo’n grote stijging van de zeespiegel zal nog deze eeuw zeer serieuze gevolgen hebben voor mensen die aan de kust wonen.”
Satellietbeelden en berekeningen
De onderzoekers trekken hun conclusies na onderzoek van satellietbeelden in combinatie met berekeningen. Ze publiceerden hun uitkomsten in het tijdschrift The Cryosphere.
Sinds het begin van de jaren negentig is de snelheid waarmee het ijs smelt met 57 procent gestegen, berekenden de onderzoekers. De stijging van 0,8 naar 1,2 biljoen ton per jaar komt door het versnelde smelten van gletsjers en ijskappen op vooral Antarctica en Groenland. Het grootste deel van het ijsverlies op aarde komt zeer waarschijnlijk door de opwarming van de aarde.
Groenland wordt steeds groener en dat is slecht nieuws
In augustus bleek uit onderzoek dat de natuurlijke balans onherstelbaar is aangetast door het smelten van het ijs en de sneeuw in Groenland. Dat heeft grote gevolgen, ook voor Nederland.
RTL Nieuws; Opwarming aarde Klimaat
‘Lagere overheden hebben 1,8 miljard nodig voor klimaatakkoord’
MSN 25.01.2021 Gemeenten, provincies en waterschappen hebben de komende drie jaar in totaal 1,8 miljard euro nodig om afspraken uit het Klimaatakkoord van Parijs uit te kunnen voeren. Alle overheden moeten ook goed met elkaar samenwerken om toe te werken naar het doel om de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met de helft te verminderen in vergelijking met 1990. Dat staat in een advies van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) aan minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken).
De uitwerking van het internationale klimaatakkoord uit 2015 heeft gevolgen voor wonen, werken, verkeer en vervoer, economie, natuur, milieu en de ruimtelijke inrichting.
Het zijn de decentrale overheden die een groot deel van de maatregelen moeten organiseren en uitvoeren. Het gaat onder meer om het aardgasvrij maken van woningen en de plaatsing van windmolens en zonneparken. De Raad stelt dat er plannen moeten worden uitgewerkt op lokaal niveau, samen met inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven. Provincies coördineren de opgaven en op landelijk niveau stemt een overkoepelend programmateam de instemmingen op elkaar af.
De extra kosten voor de klimaatmaatregelen lopen op en komen in 2024 uit op bijna 600 miljoen euro voor gemeenten, voor provincies 37,5 miljoen en voor waterschappen 22,6 miljoen euro, zo berekende adviesbureau AEF. De Raad adviseert de kosten in fases onder te brengen en die voor gemeenten en provincies te betalen via een brede doeluitkering, waarbij ze veel beleidsvrijheid hebben. Waterschappen zouden hun eigen heffingen kunnen verhogen om aan extra geld te komen voor het bereik van de klimaatdoelen, aldus de ROB.
Brengt toespraak John Kerry op klimaattop de VS terug op het wereldtoneel?
NOS 25.01.2021 Zal Amerika opnieuw, samen met de Europese Unie en China, de leiding nemen om klimaatverandering tegen te gaan? Mogelijk komt daar vandaag al meer duidelijkheid over, als de nieuwe Amerikaanse klimaatgezant John Kerry op een klimaattop spreekt die door Nederland is georganiseerd. Doel is het uitwisselen van ervaringen over hoe landen zich het kunnen weren tegen de gevolgen van klimaatverandering. Deze zogenoemde Climate Adaptation Summit is vanwege corona online.
Dat betekent dat sommige wereldleiders meedoen met een al eerder opgenomen statement, terwijl anderen wel live meepraten. Aan de top doen veel prominenten mee. Zoals de Duitse bondskanselier Angela Merkel, de Britse premier Boris Johnson, de Franse president Emmanuel Macron, Eurocommissaris Frans Timmermans, de Indiase premier Narendra Modi en de Chinese vicepremier Han Zheng.
Initiatiefnemer van de conferentie is demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat. Klimaatverandering brengt nieuwe uitdagingen met zich mee, zegt ze, zoals bosbranden, droogte en overstromingen. Het is volgens haar belangrijk om duidelijk te maken dat daar ook iets aan gedaan kan worden.
Dat kan bijvoorbeeld door de ontwikkeling van droogtebestendige gewassen, het planten van mangroves om te beschermen tegen zeespiegelstijging of het introduceren van vroegtijdige waarschuwingssystemen voor extreem weer. “Wat we willen laten zien is dat het echt beter is om op voorhand daarin te investeren. Want als je achteraf, nadat er een ramp is gebeurd moet gaan herbouwen, dan is dat wel zes tot zeven keer duurder.”
Alle tijdzones
In een ruimte die is omgebouwd tot studio in Den Haag treden Van Nieuwenhuizen en premier Rutte op als gastheer. Eveneens in de studio zit Feike Sijbesma, oud-topman van DSM, die tegenwoordig betrokken is bij het in Nederland gevestigde Global Center on Adaptation. De conferentie start vanmiddag rond 14 uur en duurt 24 uur, zodat landen uit alle tijdzones mee kunnen doen.
In tegenstelling tot de reguliere klimaatconferenties, die aan het eind van elk jaar gehouden worden, doen nu ook bedrijven en non-gouvernementele organisaties (ngo’s) mee. Ook het IMF en de Wereldbank zijn van de partij. Zij zullen naar verwachting bekendmaken hoe bij de financiering van toekomstige projecten rekening wordt gehouden met klimaateffecten.
Van Nieuwenhuizen erkent dat het klimaatprobleem er meer inhakt in armere landen. “Wij hebben in Nederland het geld voor een Deltafonds en om die dijken enzovoorts aan te pakken. Maar in veel landen is dat moeilijker. Daarom ben ik ook heel blij dat bijvoorbeeld het IMF en de Wereldbank meedoen. En ook zeggen: wij gaan meer van onze budgetten besteden aan het aanpassen aan het klimaat.”
Goede voorbeelden
Het doel van de top is vooral het uitwisselen van ervaringen, zodat landen van elkaar kunnen leren. “We proberen dus de goede voorbeelden uit de hele wereld te laten zien”, zegt Van Nieuwenhuizen. “En mensen hoop te geven dat het wel degelijk kan.”
Afgelopen vrijdag werd duidelijk dat er veel meer geld nodig is om landen en gemeenschappen aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering. Uit een rapport van het Climate Center on Adaptation blijkt dat het om 300 miljard dollar gaat, vijf tot tien keer meer dan landen er tot nu toe voor uittrekken.
Het doel van de top is het opstellen van een actie-agenda voor de komende tien jaar. Wat minister Van Nieuwenhuizen betreft blijft het niet bij mooie woorden alleen. Juist het ervoor zorgen dat de plannen daadwerkelijk uitgevoerd worden, is wat haar betreft belangrijk.
Echte toppers
“Ik hoop het beeld mee te geven dat het politiek hoog op de agenda staat, want allerlei wereldleiders doen mee. Het wordt niet zo groot als destijds (de klimaatconferentie) in Parijs. Maar er zijn wel echt toppers bij, ook vanuit het bedrijfsleven, die meedoen. Dus hiermee zetten we het permanent op de agenda.”
Later dit jaar vindt in Glasgow de reguliere klimaatconferentie plaats, die vorig jaar werd uitgesteld vanwege corona. Deze top wordt door experts als de belangrijkste gezien sinds die in Parijs uit 2015 omdat landen dit jaar hun uitstootdoelen verder moeten aanscherpen. De hoop is dat daardoor de afspraken uit Parijs, om de wereld niet verder te laten opwarmen dan ruim onder de twee graden en liefst anderhalve graad, dichterbij komen.
De NOS zendt vanavond om 20.30 uur op NPO 2 een speciaal programma uit naar aanleiding van de klimaattop, gepresenteerd door Herman van der Zandt vanuit het Wadden Center op de Afsluitdijk. Peter Kuipers Munneke laat de stand van zaken zien wat betreft klimaatverandering en de wereldwijde gevolgen. Daarbij gaat het over hoe we ons kunnen wapenen tegen zeespiegelstijging, verzilting, wateroverlast en verdroging.
BEKIJK OOK;
Wereldleiders bespreken gevolgen klimaatverandering
MSN 25.01.2021 Tientallen wereldleiders komen maandag en dinsdag op een virtuele top bijeen om te praten over de gevolgen van klimaatverandering. De eerste zogeheten Climate Adaptation Summit draait om de vraag hoe de wereld zich beter kan wapenen tegen de ingrijpende effecten van de opwarming van de aarde, zoals een stijgende zeespiegel, meer extreem weer en toenemende droogte. Nederland is gastland van de top.
Onder de leiders die hun deelname hebben toegezegd zijn premier Mark Rutte, de net benoemde Amerikaanse klimaatgezant John Kerry, vicepremier van China Han Zheng, de Franse president Emmanuel Macron, de Duitse bondskanselier Angela Merkel, VN-chef António Guterres, de Indiase premier Narendra Modi, eurocommissaris Frans Timmermans en IMF-directeur Kristalina Georgieva. Ook prominenten van buiten de politiek doen mee, zoals Microsoft-oprichter en filantroop Bill Gates. Vanwege de coronapandemie wordt de conferentie geheel online gehouden.
Op andere bestuursniveaus zijn virtuele vergaderingen. Zo houden ministers onder wie Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) en burgemeesters eigen besprekingen over klimaatgerelateerde problemen. Aan het zogenoemde burgemeestersforum doen maandag onder meer Ahmed Aboutaleb (Rotterdam), Anne Hidalgo (Parijs), Francis Xavier Suarez (Miami), Lianne Dalziel (Christchurch), Bart de Wever (Antwerpen) en Ekrem İmamoğlu (Istanbul) mee.
Thema’s die op de top aan bod komen zijn bijvoorbeeld bescherming tegen overstromingen, het klimaatbestendig maken van infrastructuur, de ontwikkeling van waarschuwingssystemen, verbetering van de landbouw in droge gebieden en het behoud van mangroves aan de kust.
De top is de eerste in zijn soort. Over het aanpakken van de oorzaken van klimaatverandering zijn al diverse internationale verdragen gesloten. In het akkoord van Parijs van december 2015 hebben wereldleiders afgesproken dat de uitstoot van broeikasgassen dusdanig moet verminderen, dat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot maximaal 2 graden – en bij voorkeur tot 1,5 graden. Hoewel in 2020 de wereldwijde CO2-uitstoot is afgenomen als gevolg van de coronacrisis, was de afgelopen jaren nog steeds sprake van een stijgende trend.
Meer geld beschikbaar voor kleine energiebesparende maatregelen
RO 25.01.2021 Vanwege het grote enthousiasme heeft minister Ollongren de Regeling Reductie Energieverbruik Woningen (RREW) opgehoogd van 70 miljoen euro naar 100 miljoen euro. Inmiddels hebben meer dan 300 gemeenten projecten ingediend, die bedoeld zijn om huurders en woningeigenaren te stimuleren om kleine energiebesparende maatregelen in huis te nemen en te adviseren over vervolgstappen.
De ophoging is bestemd voor de al ingediende aanvragen. Hierdoor kunnen straks 60 gemeenten extra aan de slag. In totaal kan hiermee in ruim één miljoen woningen energie bespaard worden.
Minister Ollongren: “Deze regelgeving is dubbel doeltreffend. Ten eerste zorgen kleine veranderingen in het huis, zoals het aanbrengen van radiatorfolie of tochtstrippen, ervoor dat bewoners een lagere energierekening krijgen. Ten tweede is dit voor veel huurders en woningbezitters een eerste stap naar verdere verduurzaming van het huis.”
RREW nu ook voor huurders
De RREW is een vervolg op de Regeling Reductie Energieverbruik (RRE). Het ministerie van BZK had eerder 70 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de RRE, die enkel bedoeld was voor woningeigenaren. De RREW is echter zowel gericht op woningeigenaren als huurders. Uit inventarisatie van de aanvragen blijkt dat ongeveer 60% naar verduurzaming van huurwoningen gaat.
Van kleine energiebesparende maatregelen naar volgende stap
Gemeenten zetten met deze regeling projecten op om huiseigenaren en huurders aan te zetten tot het nemen van kleine energiebesparende maatregelen in hun huis. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het inregelen van de cv-installatie, het aanbrengen van radiatorfolie en tochtstrips of het plaatsen van ledlampen. Daarnaast gebruiken gemeenten de regeling om advies te geven over welke energiebesparende maatregelen zij nog meer zouden kunnen nemen.
Het is belangrijk dat het niet blijft bij de folie- en tochtstrips, maar dat eigenaren en huurders ook vervolgstappen gaan zetten met isolatiemaatregelen. De RREW biedt gemeenten zo ook de kans samen met burgers en andere partijen, zoals lokale energiecoöperaties of woningcorporaties actief aan de slag te gaan met verduurzaming van de woningen in hun gemeente.
De regeling, gelanceerd in november 2020, is populair, waardoor ze nu reeds overvraagd is. Aanvragen worden behandeld op basis van ‘first come first serve’. Half maart publiceert RVO een lijst met gemeenten die een uitkering ontvangen inclusief de verleende bedragen. De projecten moeten uiterlijk 31 juli 2022 afgerond zijn.
Zie ook;
5 redenen waarom je de Climate Adaptation Summit 2021 niet mag missen
RO 24.01.2011 Op maandag 25 en dinsdag 26 januari organiseert Nederland de online Climate Adaptation Summit 2021. Samen met tientallen wereldleiders en betrokken organisaties wil Nederland stappen zetten om onze wereld beter voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Extra aandacht is er deze top voor Afrika.
1. Wereldwijde topsprekers en timezone proof
Tijdens de CAS 2021 wordt een reeks online evenementen over de hele wereld gestreamd die inspireren, tastbare oplossingen bieden en laten zien hoe we een klimaatbestendige toekomst kunnen bereiken. Dit is je kans om wereldleiders zoals bondskanselier Merkel, president Macron, premier Johnson, Ban Ki-moon en VN-secretaris-generaal Guterres te horen spreken over dit onderwerp.
2. Inventieve ideeën uit Afrika
Minister Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking zit een speciaal event voor met als doel internationale actie om regio’s in Afrika beter te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering.
- Volg het online event ‘Accelerating African Adaptation’ direct na de openingssessie: 25 januari van 16:00-18:00 uur.
Tijdens het event is ook de verkiezing van de Water Changemaker Award: Afrikaanse deelnemers pitchen drie inventieve ideeën voor een klimaatbestendige toekomst. Het publiek kan stemmen op hun favoriet om de speciale vermelding “People’s Choice” te winnen.
3. Nederland gastland
In het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken dat rijke landen de anderen helpen zich aan te passen aan gevolgen van klimaatverandering. Nederland neemt dat serieus en wil meer actie op dit gebied. Vandaar de online klimaattop en het speciale Afrika-event, georganiseerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken.
4. Kansen grijpen voor Afrika
Het Afrikaanse continent wordt deze eeuw zwaar getroffen door klimaatverandering. Volgens het klimaatpanel van de VN (IPCC) krijgt het werelddeel de komende jaren te maken met stijgende temperaturen, hittegolven, droogte, overstromingen en zeespiegelstijging. Tegelijkertijd heeft het werelddeel veel sterke punten: het beschikt over een enorm aanpassingsvermogen en heeft veel innovatieve en creatieve ideeën in huis.
5. Eerlijk, inclusief en groen
Minister Kaag spoort aan tot meer actie om samen met Afrikaanse landen oplossingen te vinden voor de gevolgen van klimaatverandering: ‘Als we samenwerken kunnen we, over grenzen en sectoren heen, deze uitdaging aan en bestaande oplossingen en techniek opschalen en uitbreiden. Ook het Nederlandse bedrijfsleven kan hier een rol pakken. Op die manier kunnen we onze verantwoordelijkheid nemen en samen een klimaatbestendige toekomst opbouwen.’
Wil je de Climate Adaptation Summit 2021 digitaal bijwonen? Registreer je snel op Cas2021.nl. Let op: registratie is gelimiteerd (en kost hooguit 2 minuten tijd)
Je kunt ook altijd meekijken via het YouTube-kanaal CAS TV.
Zie ook:
Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 8
Telegraaf 23.09.2020
Telegraaf 09.02.2021
Kern-energie versus het Klimaat
De Inzet van Kernenergie naast wind- en zonne-energie kan een serieuze optie zijn voor Nederland, concludeert minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) woensdag 23.09.2020 uit een onderzoek van ENCO, een in nucleaire energie gespecialiseerd adviesbureau. Volgens het onderzoek zouden de kosten van kernenergie namelijk te vergelijken zijn met die van wind- en zonne-energie.
Telegraaf 19.12.2020
AD 11.12.2020
Telegraaf 03.11.2020
Telegraaf 26.09.2020
AD 25.09.2020
Onderzoek ENCO
Wiebes liet ENCO in opdracht van de Tweede Kamer onderzoek doen naar de mogelijkheden en beperkingen voor kernenergie in Nederland voor 2040. Er is onder meer gekeken naar de kosten van de bouw van nieuwe kerncentrales. Tot nu toe werd verondersteld dat dit in vergelijking met energie uit wind en zon veel duurder was.
Telegraaf 10.12.2020
AD 31.10.2020
Eerder werd gedacht dat de kosten van kernenergie relatief hoog waren vergeleken met die van wind- en zonne-energie. ENCO, dat het onderzoek uitvoerde in opdracht van de Tweede Kamer, stelde echter dat bij het vaststellen van de kosten voor energie uit wind en zon bepaalde kosten zoals aansluitingskosten en extra netwerkkosten, niet worden meegenomen in de berekeningen.
Telegraaf 02.12.2020
AD 23.09.2020
Maasvlakte
De Maasvlakte is een van de beoogde locaties voor kerncentrales. De regering onderzoekt de mogelijkheden in het uitgestrekte havengebied.
De Maasvlakte is een van de weinige gebieden in Nederland waar de dichtstbijzijnde mensen pas vijf kilometer verderop wonen. Áls je dan toch ergens een kerncentrale bouwt, dan daar. Dit tot ergernis van het Havenbedrijf Rotterdam en omwonenden. ,,Er zijn betere oplossingen.”
Volgens VVD-parlementariër Mark Harbers zijn er drie tot tien reactoren in Nederland nodig om de klimaatdoelen te halen. Hij heeft zijn plan om de bouw te bestuderen door de Tweede Kamer geloodst. Behalve de Maasvlakte mikt hij op de Eemshaven in Groningen en het Zeeuws Borsele. Die drie plekken zijn al eens vastgelegd op de plankaarten.
AD 25.01.2021
Telegraaf 28.10.2020
Telegraaf 23.09.2020
Kernenergie is veilig, aldus Henk Compter, Verontruste Burgers van Voorne.
,,Kernenergie is veilig’’, reageert Henk Compter gedecideerd. Hij is voorzitter van de Verontruste Burgers van Voorne, een vereniging van kritische bewoners rond het havengebied.
Tegenover de plannen voor de schone kerncentrales staan zij niet afwijzend. In ieder geval niet als het gaat om vervuiling, gevaar (‘De rampen bij Tsjernobyl en Fukushima waren menselijke fouten die in Nederland niet zullen voorkomen’) en overlast, zegt Compter. Hij ziet wel een ander nadeel: de kosten.
Telegraaf 29.09.2020
Kostenafweging
Kernenergie is betaalbaar en een geschikte energiebron voor de toekomstige stroomvoorziening, concludeert een nieuw rapport. Gelijktijdig pleit de VVD ervoor drie tot tien nieuwe kerncentrales te bouwen. Kernenergie heeft het tij mee, maar komen er nu ook echt concrete bouwplannen?
Kernenergie is CO2-neutraal, betaalbaar en kan variabele energiebronnen als wind- en zonne-energie aanvullen door de stroomvoorziening te stabiliseren. Het kan daarom een nuttige rol spelen in de toekomstige energievoorziening van Nederland.
Dat concludeert het Oostenrijkse consultancybureau ENCO in een rapport dat minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 22 september naar de Tweede Kamer stuurde.
Telegraaf 22.10.2020
Telegraaf 08.10.2020
Kernenergie kan goed concurreren op kosten
Tot het rapport werd opdracht gegeven nadat een Kamermeerderheid in juli 2019 een motie van Dilan Yesilgöz (VVD) en Agnes Mulder (CDA) steunde. Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie stemden tegen. De consultants voerden geen nieuw onderzoek uit, maar bundelden de huidige kennis over kernenergie.
Laf D66 is tegen onderzoek naar noodzaak en kosten kernenergie
ENCO merkt op dat kernenergie niet duurder is dan andere CO2-neutrale energiebronnen. Per opgewekte kilowattuur lijkt de energiebron duurder dan wind- en zonne-energie. Maar zulke vergelijkingen nemen veelal niet alle kosten van wind en zon mee en schetsen een te rooskleurig beeld.
Zo leidt het gebruik van zonnepanelen en windturbines ertoe dat elders in het energiesysteem meer kosten moeten worden gemaakt. Deze leveren bijvoorbeeld stroom in pieken en dalen – meer als de zon schijnt en het waait, minder als het bewolkt is en windstil. Om deze verschillen op te vangen worden kosten gemaakt. Door stroomnetten te verbinden, energieopslag te realiseren en gascentrales als achtervang te houden. Dit zijn zogenoemde systeemkosten.
Nadelen van wind en zon groeien met het marktaandeel
Zeker naarmate het aandeel wind en zon oploopt – Nederland mikt in 2030 op een aandeel van circa 70 procent in de stroomvoorziening – lopen deze extra kosten voor een stabiel energiesysteem op. Kernenergie kan het net juist stabiliseren omdat het voorspelbaar en schakelbaar stroom levert. Wanneer je die voor- en nadelen eerlijk meerekent, concludeert ENCO, is kernenergie juist goedkoper.
De consultants zien kernenergie en hernieuwbare energie overigens niet per se als concurrenten. Gunstige combinaties zijn mogelijk. Ze prikken terloops nog wat mythes door; zo is kernenergie bij een vergelijking van schade per opgewekte kilowattuur juist heel veilig.
Potentie in kleine modulaire reactoren
Het financieren van nieuwe centrales blijft wel een uitdaging. Er is veel kapitaal nodig, en in het recente verleden zijn er veel kostenoverschrijdingen geweest. ENCO ziet de oplossing vooral in het steeds efficiënter bouwen van gestandaardiseerde ontwerpen. Ook zijn de kapitaalkosten te drukken door overheden geld te laten lenen tegen rentes die voor bedrijven niet beschikbaar zijn. In het Verenigd Koninkrijk wordt over die aanpak gedacht.
Alles wat u wilt weten over kernenergie in 64 vragen
Verder noemt het rapport kleine modulaire reactoren als een veelbelovende optie. Deze kunnen in serie worden geproduceerd in een fabriek om ze dan naar een locatie te brengen. Dit drukt de kosten en vermindert het risico van kostenoverschrijding. Alleen zijn dit type reactoren, en veel andere innovaties als Thoriumcentrales, nog niet commercieel verkrijgbaar.
‘Bouw drie tot tien nieuwe kerncentrales’
Het is tijd om drie tot tien kerncentrales te gaan bouwen in Nederland, zei VVD-Kamerlid Mark Harbers (VVD) vanmorgen in een interview met het Algemeen Dagblad dat samenviel met de publicatie van het ENCO-rapport. Harbers wil zo klimaatdoelen halen, voorkomen dat Nederland verrommelt en de afhankelijkheid van energie-import uit bijvoorbeeld Rusland en het Midden-Oosten verminderen.
Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen na Prinsjesdag pleitten CDA en VVD, gesteund door SGP en PVV, al voor een marktconsultatie onder energiebedrijven. Onder welke voorwaarden willen zij kernreactoren bouwen? En hoe kan de overheid daarbij helpen? Ook die motie kreeg een meerderheid.
Positief nieuws, maar nog lang geen concrete bouwplannen
Het toont dat kernenergie het tij mee heeft. Sinds twee jaar is in opiniepeilingen een kleine meerderheid van de Nederlanders voor het gebruik van deze energiebron. Ook in de Tweede Kamer kunnen moties voor nader onderzoek telkens rekenen op een – rechtse – meerderheid.
Toch lijken concrete plannen nog ver weg. In de Kamerbrief bij het rapport uit energieminister Wiebes (VVD) – zelfverklaard lid van de fanclub van kernenergie – zich maar zeer zuinigjes positief over de mogelijkheden. ‘Deze studie bevestigt dat […] kernenergie één van de kosteneffectieve opties is’. En ‘een positieve businesscase [kan] tot de mogelijkheden […] behoren’.
Overheid stuurde bedrijven een andere richting op
Ook bedrijven reageren nog niet erg enthousiast. Door aangescherpte veiligheidsnormen is het bouwen van kerncentrales afgelopen jaren erg moeilijk gemaakt. Terwijl wind- en zonne-energie juist stevig werden gestimuleerd. Energiebedrijven hebben zich hierop ingesteld en zetten in Nederland vaak juist in op hernieuwbaar.
Wat ook niet helpt, is dat de meeste grote energiebedrijven in buitenlandse handen zijn. Daar wordt besloten waar investeringsgeld heen gaat. Sowieso zwalkte het energiebeleid de afgelopen twintig jaar nogal hevig in Nederland. Denk aan de wens om kolencentrales te bouwen. Toen bedrijven hieraan voldeden, waren de centrales bij oplevering ongewenst – en een blok aan het been voor bedrijven.
Steeds meer zicht op langer openblijven ‘Borssele’
Een miljardeninvestering in een kerncentrale is een enorm risico voor een bedrijf. Een reactor moet decennia draaien voor een rendabele investering. Energiereuzen zullen dus echt willen weten welke koers Nederland gaat varen en of de overheid hierachter blijft staan.
Het langer openhouden van de kerncentrale in Borssele lijkt wel een steeds realistischer plan. De Tweede Kamer stemde er al voor om juridische obstakels weg te nemen. Minister Wiebes onderzoekt nu het draagvlak van dit plan. De consultants van ENCO vinden het een uitstekend idee. Kerncentrales langer openhouden is één van de goedkoopste manieren om minder CO2 uit te stoten.
Bijna 100 miljoen euro voor ‘proeftuinen aardgasvrij’ in 19 gemeenten
Minister Ollongren (BZK) kent aan 19 gemeenten een rijksbijdrage toe voor het aardgasvrij of aardgasvrij-ready maken van een dorp, wijk of buurt. In totaal gaat het om een bedrag van Bijna 100 miljoen euro voor ‘proeftuinen aardgasvrij’.
De selectie is gebaseerd op een voorstel van de Adviescommissie aardgasvrije wijken.
Daarin zijn programmapartners, stakeholders en wetenschappers vertegenwoordigd. Bij alle plannen is nadrukkelijk gekeken naar de uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en de betrokkenheid van de bewoners. De belangstelling voor de tweede ronde proeftuinen is groot: in totaal hebben 71 gemeenten een voorstel ingediend.
lees: EGR20 UN Emissions Gap Report 2020
Lees: Groen licht voor stikstofwet, maar wat staat er nou precies in? RTL 10.12.2020
lees: Zo loodst Schouten stikstofwet toch door Kamer Elsevier 10.12.2020
lees: kamerbrief over klimaat en energieverkenning 2020 en uitvoering Urgenda-vonnis 09.12.2020
lees: Het Uitvoeringsprogramma Natuur KB brief 2e kamer 08.12.2020
lees: Programma Natuur 20282379 bijlage
lees: Overzicht deelnemende gemeenten proeftuinen aardgasvrije wijken 2e ronde 2020
lees: Proeftuinen aardgasvrije wijken 2e ronde
lees: Behandelverzoek wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering brief 2e kamer 13.10.2020
lees: Advies_Raad_van_State_wetsvoorstel_stikstofreductie_en_natuurverbetering
lees: Kamerstuk wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering
lees: aanbiedingsbrief rapport kernenergie 22.09.2020
lees: bijlage POSSIBLE ROLE OF NUCLEAR IN THE DUTCH ENERGY MIX IN THE FUTURE
lees: Stand van zaken Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) 10.06.2020
lees: Niet alles kan overal’ eindadvies over structurele aanpak Stikstofproblematiek aanbiedingsbrief 08.06.2020
lees: Eindadvies ‘Niet alles kan overal’ 08.06.2020
lees: Kamerbrief Voortgang stikstofproblematiek structurele aanpak bijlage 1 en 2 24.04.2020
lees: Bijlage 3
meer: Klimaat NU
Lees: Stikstof: geduld oppositie raakt op, dit besloot het kabinet tot nu toe NU
Zie ook: Klimaatspanningen niet alleen in de Tweede kamer opgelopen
Zie ook: Klimaatmars 10.03.2019 van de Dam naar Museumplein Amsterdam – terugblik
Zie ook: Klimaatdemonstratie 07.02.2019 op het Malieveld – terugblik
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 7
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 6
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 5
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 4
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 3
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 2
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 1
Zie ook: 2019 – Het jaar van de waarheid voor kabinet Rutte 3
Advies: stop pas na 2030 met subsidies op stoken biomassa voor warmte
MSN 18.12.2020 De omstreden subsidies voor het stoken van zogeheten houtige biomassa om warmte op te wekken, kunnen voorlopig nog niet worden stopgezet. Als dat voor 2030 zou gebeuren, komt het halen van de klimaatdoelen in gevaar, meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) na onderzoek.
De belangrijkste adviseur op energiegebied deed het onderzoek op verzoek van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en Tweede Kamerlid Matthijs Sienot (D66).
Omstreden maatregel
Het verbranden van biomassa afkomstig van hout werd bij het maken van de klimaatplannen van de overheid als duurzaam gezien, maar is inmiddels omstreden.
Bij de verbranding van houtsnippers (pellets), houtafval en ouderwetse houtblokken in de open haard gaat veel energie verloren, er komt veel CO2 bij vrij en het gaat ten koste van bossen. Nog een nadeel: het hout dat nodig is om in Nederland energie of warmte op te wekken, moet voor een groot gedeelte uit het buitenland komen.
Kortom: de nadelen zijn groot en de behaalde klimaatwinst is klein, concludeerde de Sociaal Economische Raad (SER) in de zomer van vorig jaar. Het adviseerde het kabinet dan ook om te stoppen met het stimuleren van energie en warmte opwekken uit biomassa.
In totaal verdeelt het kabinet voor 8,7 miljard aan subsidies voor bijstook van biomassa afkomstig van hout in biomassacentrales, blijkt uit de antwoorden van Kamervragen door minister Eric Wiebes (Economische Zaken, VVD) eind vorig jaar.
PBL: alternatieven nu nog niet genoeg
Het PBL op zijn beurt concludeert nu dat dit voorlopig alleen nog niet mogelijk is als het gaat om het verbranden van biomassa afkomstig uit hout om warmte op te wekken. De reden: er zijn te weinig alternatieven op dit moment om huizen, fabrieken en kassen van te verwarmen.
Dat zou bijvoorbeeld kunnen met aardwarmte, warmte uit water van fabrieken of afvalwater. Daar wordt nu ook al wel mee geëxperimenteerd, maar de ontwikkelingen staan nog in de kinderschoenen.
In de tussentijd is er wel gewoon warmte nodig, en het gat dat achterblijft als er gestopt wordt met het stoken van hout in verwarmingscentrales, is te groot de komende jaren.
Hout verbranden voor warmte
Vorig jaar werd in totaal 2094 petajoule (PJ) aan energie verbruikt. Bijna de helft daarvan, 976 PJ, was voor warmte.
Daarvan wordt 182 PJ – nog geen 10 procent – opgewekt uit duurzame energiebronnen, zoals zon, wind, waterkracht of biomassa. Die laatste is goed voor 106 PJ, meer dan de helft. En daarvan is 55 PJ te danken aan de verbranding van houtpellets, tuinafval en houtblokken.
Van de totale Nederlandse energieopwekking, komt dus nog geen 3 procent uit de verbranding van houtige biomassa.
Toch gaat het om flinke hoeveelheden. Om de 55 PJ te kunnen opwekken, is 3,1 miljoen ton aan droog hout nodig. Als je dat in Nederland zou willen oogsten, moet je daarvoor een bos van 21.000 hectare kappen. Dat is een oppervlak ter grootte van Amsterdam.
Groeiende zorgen bij jongeren vijf jaar na Klimaatakkoord van Parijs
NOS 12.12.2020 “We zitten nog niet op de goede weg. We zitten nog steeds op de lijn om naar drie graden opwarming te gaan.” Dat zegt Max van Deursen, die er als VN-jongerenvertegenwoordiger bij was toen vandaag precies vijf jaar geleden het Klimaatakkoord van Parijs werd gesloten. Voor het eerst werd toen door bijna tweehonderd landen afgesproken dat de opwarming van de aarde beperkt moet worden tot ruim onder de twee graden, en liefst tot anderhalve graad.
Hoe groot de opluchting vijf jaar geleden ook was onder jongeren die de totstandkoming van het akkoord destijds volgden, hun optimisme is inmiddels omgeslagen in bezorgdheid. Want nu het steeds meer op de uitvoering aankomt, blijkt de praktijk weerbarstig. Landen mogen zelf doelen formuleren, maar bij elkaar opgeteld zijn die voornemens nog lang niet voldoende om de afspraken uit het akkoord te halen.
Twee deelnemers blikken terug op de Klimaattop van Parijs waar ze vijf jaar geleden als jongerenvertegenwoordiger bij waren.
‘Nu, vijf jaar later, vind ik het lastiger om zo optimistisch te zijn’
Afgelopen week bleek uit een VN-rapport dat de wereld nog altijd afstevent op meer dan drie graden opwarming, tenzij er gekozen wordt voor een ‘groene aanpak’ om uit de coronacrisis te komen. En dat terwijl 2020 waarschijnlijk opnieuw een van de warmste jaren ooit gemeten wordt, en bosbranden, stormen en droogtes grote schade aanrichten, aldus de VN.
Nieuwe doelen
Tegelijk scherpen steeds meer landen hun doelen wel aan. Gisteren nog bereikte de EU een overeenkomst om in 2030 de uitstoot met 55 procent te laten dalen. Ook landen als Japan, Zuid-Korea en China hebben recent ferme doelen geformuleerd voor halverwege deze eeuw.
Voor een deel zal dit het gevolg zijn van de protesten door jongeren. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd gingen jongeren de afgelopen jaren de straat op om te demonstreren voor het klimaat. De Zweedse activiste Greta Thunberg wist de aandacht flink naar zich toe te trekken, niet in de laatste plaats doordat de VN haar zelf geregeld op het podium hees om een toespraak te houden.
De aarde is op dit moment al ruim één graad opgewarmd. Als de wereld doorgaat met het uitstoten van CO2 zoals voor corona, duurt het volgens experts nog ongeveer tien jaar voor de anderhalve graad is bereikt, en iets minder dan 25 jaar voor de aarde twee graden is opgewarmd.
Volgens Thunberg ontkent de wereld nog altijd wat nodig is om het probleem op te lossen. “Er worden hypothetische doelen gesteld en er worden grote toespraken gehouden”, zei ze gisteren. “Maar als het gaat om de onmiddellijke actie die we nodig hebben, zijn we nog steeds in een staat van volledige ontkenning.”
Toekomstige generaties
De voormalige jongerenvertegenwoordiger Max van Deursen was in 2015 twintig jaar. Inmiddels doet hij in Wageningen een studie klimaatbeleid, en krijgt daarom nu les over datgene waar hij in Parijs zelf bij was. Het was overweldigend, vertelt hij terugblikkend, om daar samen met al die wereldleiders te zijn.
Van Deursen hoopte dat in de tekst zou worden opgenomen dat generaties gelijkwaardig moeten worden behandeld. Daardoor zou het klimaatprobleem niet doorgeschoven kunnen worden naar de toekomst. Maar dit lukte maar ten dele. Want zelfs met alle mooie uitstootdoelen die nu worden geformuleerd, moet er nog altijd later deze eeuw veel CO2 uit de lucht worden gehaald. Anders is in ieder geval het doel van anderhalve-graad volgens experts niet meer mogelijk.
Van Deursen vindt dit oneerlijk. Want ook al zijn er wel ideeën over hoe dat kan, “je zadelt een volgende generatie op met een heel moeilijk vraagstuk”.
Bewustzijn toegenomen
Ook Aoife Flemming, de huidige VN-jongerenvertegenwoordiger van Nederland, was in 2015 nog een stuk optimistischer. Wel merkt ze tijdens gastlessen die ze op scholen geeft dat het bewustzijn onder jongeren enorm is toegenomen. “Als ik voor de klas sta, vraag ik geregeld: wie maakt zich zorgen over het klimaat? En dan steekt bijna iedereen z’n hand op.”
Om te markeren dat ‘Parijs’ vandaag vijf jaar geleden is, organiseert de VN samen met Groot-Brittannië een online bijeenkomst. Die top komt in de plaats van de jaarlijkse klimaatconferentie, die vanwege corona is uitgesteld tot volgend najaar.
Ook Premier Rutte doet mee aan de top van vandaag. Naast het terugdringen van de uitstoot, zal hij in zijn statement benadrukken dat landen zich moeten aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. Nederland organiseert hier volgende maand een internationale conferentie over.
BEKIJK OOK;
Klimaatsuccesje op EU-top: ‘Europa is leider in strijd tegen klimaatverandering’
MSN 11.12.2020 De Europese Unie scherpt haar klimaatdoelstellingen aan. Over tien jaar moet de unie niet 40, maar 55 procent minder CO2 uitstoten dan in 1990, zijn de EU-leiders overeengekomen op hun top in Brussel.
Dat is nodig om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. “Europa is de leider in de strijd tegen klimaatverandering”, twittert EU-president Charles Michel na afloop van een lange en verhitte nacht van onderhandelingen.
Nederland dringt al langer aan op het opschroeven van het tussendoel in 2030. Ook de Europese Commissie stelde dat voor. Het Europees Parlement wil de lat zelfs op 60 procent leggen en wil dat niet alleen de unie als geheel, maar ook ieder EU-land afzonderlijk dat doel haalt. De EU-landen en het parlement moeten het daarover nu eens zien te worden.
Enigszins binnen de perken
De scherpere doelstellingen zijn nodig om de opwarming van de aarde te kunnen beperken tot 2 en liever nog 1,5 graad, zoals in het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken. Zo zou de klimaatverandering nog enigszins binnen de perken kunnen worden gehouden.
Bijna alle Europese regeringsleiders erkenden voor aanvang van de EU-top in Brussel al wel dat de EU de klimaatdoelstellingen zou moeten aanscherpen. Maar lidstaten als Polen en Tsjechië eisten garanties dat ze daarvoor geen al te grote offers zouden moeten brengen.
Oost-Europese landen hebben veelal minder diepe zakken en leunen nog zwaar op bijvoorbeeld de vervuilende kolenstook. Pas toen de ochtend al was aangebroken was ook Polen tevreden. De nieuwe doelen worden vastgelegd in een Europese klimaatwet.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/662a7244-3b86-11eb-b9e2-0255c322e81b.jpg)
EU legt klimaatlat hoger: 55 procent minder CO2 in 2030
Telegraaf 11.12.2020 De Europese Unie scherpt haar klimaatdoelstellingen aan. Over tien jaar moet de unie niet 40, maar 55 procent minder CO2 uitstoten dan in 1990, zijn de EU-leiders overeengekomen op hun top in Brussel. Dat is nodig om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. „Europa is de leider in de strijd tegen klimaatverandering”, twittert EU-president Charles Michel na afloop van een lange en verhitte nacht van onderhandelingen.
Nederland dringt al langer aan op het opschroeven van het tussendoel in 2030. Ook de Europese Commissie stelde dat voor. Het Europees Parlement wil de lat zelfs op 60 procent leggen en wil dat niet alleen de unie als geheel, maar ook ieder EU-land afzonderlijk dat doel haalt. De EU-landen en het parlement moeten het daarover nu eens zien te worden.
De scherpere doelstellingen zijn nodig om de opwarming van de aarde te kunnen beperken tot 2 en liever nog 1,5 graad, zoals in het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken. Zo zou de klimaatverandering nog enigszins binnen de perken kunnen worden gehouden.
Bijna alle Europese regeringsleiders erkenden voor aanvang van de EU-top in Brussel al wel dat de EU de klimaatdoelstellingen zou moeten aanscherpen. Maar lidstaten als Polen en Tsjechië eisten garanties dat ze daarvoor geen al te grote offers zouden moeten brengen. Oost-Europese landen hebben veelal minder diepe zakken en leunen nog zwaar op bijvoorbeeld de vervuilende kolenstook. Pas toen de ochtend al was aangebroken was ook Polen tevreden.
De nieuwe doelen worden vastgelegd in een Europese klimaatwet.
BEKIJK MEER VAN; internationale organisaties milieupolitiek opwarming van de aarde Brussel Europa
EU legt klimaatlat hoger: 55 procent minder CO2 in 2030 (msn.com)
MSN 11.12.2020 De Europese Unie scherpt haar klimaatdoelstellingen aan. Over tien jaar moet de unie niet 40, maar 55 procent minder CO2 uitstoten dan in 1990, zijn de EU-leiders overeengekomen op hun top in Brussel. Dat is nodig om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. „Europa is de leider in de strijd tegen klimaatverandering”, twittert EU-president Charles Michel na afloop van een lange en verhitte nacht van onderhandelingen.
Nederland dringt al langer aan op het opschroeven van het tussendoel in 2030. Ook de Europese Commissie stelde dat voor. Het Europees Parlement wil de lat zelfs op 60 procent leggen en wil dat niet alleen de unie als geheel, maar ook ieder EU-land afzonderlijk dat doel haalt. De EU-landen en het parlement moeten het daarover nu eens zien te worden.
De scherpere doelstellingen zijn nodig om de opwarming van de aarde te kunnen beperken tot 2 en liever nog 1,5 graad, zoals in het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken. Zo zou de klimaatverandering nog enigszins binnen de perken kunnen worden gehouden.
Bijna alle Europese regeringsleiders erkenden voor aanvang van de EU-top in Brussel al wel dat de EU de klimaatdoelstellingen zou moeten aanscherpen. Maar lidstaten als Polen en Tsjechië eisten garanties dat ze daarvoor geen al te grote offers zouden moeten brengen. Oost-Europese landen hebben veelal minder diepe zakken en leunen nog zwaar op bijvoorbeeld de vervuilende kolenstook. Pas toen de ochtend al was aangebroken was ook Polen tevreden.
De nieuwe doelen worden vastgelegd in een Europese klimaatwet.
Europa schroeft klimaatdoelen op: 55 procent minder CO2-uitstoot in 2030 (msn.com)
MSN 11.12.2020 De leiders van de landen van de Europese Unie hebben vrijdag een akkoord bereikt over het verder terugbrengen van de CO2-uitstoot, met 55 procent ten opzichte van 1990. Dat maakt EU-president Charles Michel vrijdag bekend via Twitter.
Eerder was afgesproken dat de uitstoot over tien jaar 40 procent lager moest zijn dan in 1990. “Europa is de leider in de strijd tegen klimaatverandering”, aldus Michel.
Het uiteindelijke doel is om de uitstoot in de landen van de EU in 2050 terug te brengen tot nul. Deze zomer werd al duidelijk dat binnen Europa de wens leefde om de uitstoot van broeikasgassen sneller terug te brengen.
De grootste winst zou te behalen zijn bij energiecentrales, in de industrie en door minder te vliegen binnen Europa.
De afspraken zijn gemaakt op de top in Brussel, waar de Europese leiders donderdag al tot een akkoord kwamen over de begroting en het coronanoodpakket. Het gaat om de begroting voor de jaren 2021 tot en met 2027, met een omvang van 1,8 biljoen euro. Daarin zit ook 750 miljard euro aan coronasteun voor de zwaarst getroffen landen.
EU legt klimaatlat hoger: 55 procent minder CO2 in 2030 (msn.com)
MSN 11.12.2020 De Europese Unie scherpt haar klimaatdoelstellingen aan. Over tien jaar moet de unie niet 40, maar 55 procent minder CO2 uitstoten dan in 1990, zijn de EU-leiders overeengekomen op hun top in Brussel. Dat is nodig om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. “Europa is de leider in de strijd tegen klimaatverandering”, twittert EU-president Charles Michel na afloop van een lange en verhitte nacht van onderhandelingen.
Nederland dringt al langer aan op het opschroeven van het tussendoel in 2030. Ook de Europese Commissie stelde dat voor. Het Europees Parlement wil de lat zelfs op 60 procent leggen en wil dat niet alleen de unie als geheel, maar ook ieder EU-land afzonderlijk dat doel haalt. De EU-landen en het parlement moeten het daarover nu eens zien te worden.
De scherpere doelstellingen zijn nodig om de opwarming van de aarde te kunnen beperken tot 2 en liever nog 1,5 graad, zoals in het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken. Zo zou de klimaatverandering nog enigszins binnen de perken kunnen worden gehouden.
Bijna alle Europese regeringsleiders erkenden voor aanvang van de EU-top in Brussel al wel dat de EU de klimaatdoelstellingen zou moeten aanscherpen. Maar lidstaten als Polen en Tsjechië eisten garanties dat ze daarvoor geen al te grote offers zouden moeten brengen. Oost-Europese landen hebben veelal minder diepe zakken en leunen nog zwaar op bijvoorbeeld de vervuilende kolenstook. Pas toen de ochtend al was aangebroken was ook Polen tevreden.
De nieuwe doelen worden vastgelegd in een Europese klimaatwet.
EU-leiders onderhandelen hele nacht over aanscherping klimaatdoel (msn.com)
MSN 11.12.2020 De EU-leiders worden het maar niet eens over het opschroeven van de klimaatdoelstellingen. Ze zoeken al urenlang maar vooralsnog tevergeefs naar manieren om met name Polen gerust te stellen dat een scherpere daling van de CO2-uitstoot die lidstaat niet al te veel gaat kosten.
De EU-top in Brussel kende juist een voortvarende start. Premier Mark Rutte en zijn collega’s bereikten al snel een doorbraak in de patstelling over de nieuwe rechtstaatregels voor de EU-uitgaven. Daarmee staakten Polen en Hongarije hun verzet tegen de EU-begroting en het coronaherstelfonds.
Voor aanvang van de top viel in Brussel te horen dat het aanscherpen van de klimaatdoelstellingen niet de moeilijkste kwestie zou zijn waarover de regeringsleiders zich moesten buigen. Vrijwel alle EU-landen erkenden de noodzaak van die hogere klimaatdoelen al wel. Ze waren het volgens ingewijden in principe zelfs al eens dat de unie in 2030 niet minstens 40, maar 55 procent minder CO2 moet uitstoten dan in 1990. Maar de zoektocht naar de garanties die volgens EU-bronnen vooral Polen eist, slokte toch de donderdagavond en -nacht op.
Weerstand tegen Kamermeerderheid voor stikstofwet: ‘Dweilen met kraan open’
NOS 10.12.2020 Er wordt gemengd gereageerd op het feit dat de stikstofwet van Landbouwminister Carola Schouten sinds gisteren kan rekenen op een meerderheid in de Tweede Kamer. Farmers Defence Force, de Nederlandse Melkveehouders Vakbond en ook milieuactivist Johan Vollenbroek zijn er niet blij mee, terwijl brancheorganisatie Bouwend Nederland verheugd reageert.
Minister Schouten heeft onverwacht een meerderheid gevonden in de Eerste en Tweede Kamer voor haar stikstofwet. Als die wet er komt, kan er al begin volgend jaar weer meer worden gebouwd. Het kabinet stelt 6 miljard euro beschikbaar: 2 miljard voor het beperken van stikstofuitstoot, 3 miljard voor natuurherstel en een extra miljard voor woningbouw.
“Bouwend Nederland is blij met de brede steun die minister Schouten gevonden lijkt te hebben voor haar stikstofwet”, zegt de brancheorganisatie voor de bouwsector in een eerste reactie. “Daarmee kan de bouw- en infrasector gebruikmaken van de stikstofruimte die hierin is voorzien voor de bouw en sloopfase van projecten.”
Volgens de brancheorganisatie moet worden afgewacht of op korte termijn de benodigde ruimte wordt gecreëerd voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van infrastructuur. “Die is wel nodig om Nederland bereikbaar te houden en de bouw- en infrasector in staat te stellen Nederland uit de coronacrisis te trekken.”
‘Het wordt weer een drama’
Farmers Defence Force concludeert dat in de wet “niks voor de landbouw” geregeld is behalve een verzwaring. De doelen zouden bovendien onhaalbaar zijn. De Nederlandse Melkveehouders Vakbond is er ook niet over te spreken en pleit voor innovatie en niet voor uitkoop.
Ook milieuactivist Johan Vollenbroek is niet onder de indruk van de Kamermeerderheid. “Er was in 2015 ook een meerderheid voor de PAS (Programma Aanpak Stikstof). Dat werd een drama en dat zal het nu ook worden”, reageert hij in het NOS Radio 1 Journaal. Vollenbroek was een van de mensen die de stikstofkwestie naar de Raad van State – de hoogste bestuursrechter – bracht en daarmee de zaak aanzwengelde.
“Niet alleen de natuur zal eronder lijden, ook de boeren en de economie”, denkt hij. “Er kan volgens de wet gehandeld worden in stikstofuitstoot. Als Schiphol bijvoorbeeld wil uitbreiden, worden er boeren uitgekocht. De boeren die overblijven en willen uitbreiden, moeten concurreren met de bouw en industrie.”
‘Dweilen met de kraan open’
Hij wijst op de commissie-Remkes, die eerder dit jaar concludeerde dat de plannen van het kabinet om stikstofuitstoot terug te dringen tekortschieten. Het streven van het kabinet is om in 2030 een reductie van 26 procent te hebben, maar volgens de commissie zou dat een verplichting van zeker 50 procent moeten zijn. “Het is een raadsel waarom men een jaar heeft gewacht op het advies van de commissie om het vervolgens in de prullenbak te gooien”, zegt Vollenbroek.
Ook vindt hij de huidige afspraken “boterzacht”. “Van die 26 procent reductie is nauwelijks bekend hoe die moet worden gehaald. Er worden straks miljarden uitgegeven aan het herstel van de natuur, maar het is dweilen met de kraan open, want zolang er niks gebeurt aan de stikstofoverbelasting haal je de bron van het probleem niet weg.”
De vorige stikstofregeling vocht Vollenbroek met succes aan bij de Raad van State en ook nu gaat hij zich verzetten. “We gaan het op vergunningsniveau aanvechten. Op dit moment lopen er al meer dan honderd procedures. Deze wet maakt namelijk ook mogelijk dat er grootschalige fraude wordt gepleegd: bedrijven verkopen stikfstofruimte die ze niet hebben. Dat gaat in de praktijk leiden tot meer stikstof en over drie jaar hebben we weer hetzelfde probleem als er weer veel vergunningen vernietigd worden. In de tussentijd heeft de economie er veel last van gehad.”
Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de stikstofwet.
BEKIJK OOK;
Schouten sluit stikstofdeal met oppositie, maar chagrijn blijft
NU 09.12.2020 Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) heeft een meerderheid in de Tweede en Eerste Kamer gevonden voor haar stikstofplannen. Schouten heeft de avond voordat ze met de Kamer debatteert over haar wet een akkoord gesloten met oppositiepartijen SP, 50PLUS en SGP. Maar niet alle partijen zijn tevreden.
Dat laten de betrokken partijen en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) woensdagavond aan NU.nl weten. De oppositiepartijen zijn nodig voor een meerderheid in de Eerste Kamer, waar de coalitie van VVD, CDA, D66 en CU zes zetels tekort komt.
In de aangepaste wet staat dat in 2035 de helft minder stikstof wordt uitgestoten. Dat is ambitieuzer dan het doel uit het eerste plan, dat kwam neer op een stikstofreductie van 25 procent in 2030. Er komen ook tussendoelen voor 2025 en 2030 om zeker te weten dat het kabinet op koers ligt.
Eerder dit jaar adviseerde Johan Remkes het kabinet om de stikstofuitstoot met ten minste de helft te verminderen in 2030.
Zie ook: Schouten: Minder stikstofuitstoot wordt harde belofte, vrijstelling voor bouw
CDA tevreden, D66 had het ambitieuzer gewild
CDA-Kamerlid Jaco Geurts zegt in een reactie blij te zijn “dat we nu een stap verder zijn gekomen”. Hij is vooral te spreken over de oplossing die er ligt voor boerenbedrijven die door het verbod op het oude stikstofbeleid in de problemen zijn gekomen. Eerder uitgegeven vergunningen werden ongeldig verklaard, waardoor sommige ondernemers opeens juridisch illegaal werden. “Het gaat om duizenden boeren die daar ’s nachts van wakker liggen”, zegt Geurts.
D66’er Tjeerd de Groot heeft met zijn partij ambitieuzere doelen. In het verkiezingsprogramma staat 50 procent minder stikstof in 2030, maar is toch tevreden. Vooral over het benaderen van de meest vervuilende boerenbedrijven dichtbij beschermde natuurgebieden, de zogenoemde piekbelasters. “De regeling is nu zo gemaakt dat het echt aantrekkelijk wordt om je bedrijf te stoppen of te verplaatsen”, aldus De Groot.
De SP krijgt in ruil voor steun 20 miljoen euro extra, 40 miljoen in totaal, voor de bouw van seniorenwoningen in buurten. Maar Kamerlid Frank Futselaar benadrukt dat dat niet de belangrijkste reden is om met de plannen in te stemmen. “Meer investeren in natuur en het verlagen van stikstofuitstoot was voor ons het belangrijkste om aan tafel te zitten.”
Waarom zorgt stikstof voor zo veel problemen in Nederland?
Chagrijn boeren en oppositie blijft
Anderhalf jaar geleden zette de Raad van State een streep door het stikstofbeleid van het kabinet omdat het beschermde natuurgebieden (Natura 2000) verwaarloosde. Daardoor werden in één klap alle bouwvergunningen die met dat beleid (het Programma Aanpak Stikstof, of PAS) waren gegeven, ongeldig. Veel bouwplaatsen kwamen stil te liggen.
Wat volgde waren noodverbandjes om ‘stikstofruimte’ te creëren, zodat in ieder geval de woning- en wegenbouw weer kon worden hervat. Vorig jaar werd daarom in allerijl een spoedwet door het parlement geloodst, maar er was veel tegenstand van de boeren en oppositiepartijen.
Die weerstand is nooit weggegaan. GroenLinks en PvdA zijn fel tegen de plannen van Schouten. Beide partijen kunnen in hun eentje de coalitie ook aan een meerderheid helpen in de Eerste Kamer.
PvdA: ‘Iedereen is ontevreden, dan doe je iets niet goed’
GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet heeft uit onvrede over de kabinetsplannen een eigen stikstofwet gemaakt die, toevallig of niet, op dezelfde dag in de Kamer wordt behandeld als de wet van Schouten. Bromet wil dat de stikstofuitstoot minimaal wordt gehalveerd in 2030. “Het duurt allemaal veel te lang. Nederland zit al anderhalf jaar in onzekerheid”, zegt Bromet.
Ook PvdA-Kamerlid William Moorlag hekelt Schoutens aanpak. “Het is een klassiek voorbeeld van zachte heelmeesters, stinkende wonden.” Ook het nieuwe voorstel kan niet op goedkeuring rekenen van de PvdA’er. “Het is minder dan de Commissie-Remkes adviseert en het is geen oplossing voor de stagnerende woningbouw en economische ontwikkeling.”
De boeren zijn ook niet tevreden. Drie weken terug was er weer een protest met trekkers in Den Haag. De agrariërs zijn vooral tegen de vrijwillige opkoopregeling voor boeren die vlakbij beschermd natuurgebied zitten. “Iedereen is ontevreden. Dan doe je iets niet goed”, aldus Moorlag.
Donderdag debatteert de Kamer eerst over de stikstofwet van GroenLinks. Aansluitend worden de plannen van Schouten behandeld.
Zie ook: Opnieuw boerenprotest in Den Haag: waarom gaan ze deze keer de weg op?
Lees meer over: Politiek Stikstofuitspraak
Schouten vindt steun bij oppositie voor bekritiseerde stikstofwet
NOS 09.12.2020 Minister Schouten heeft toch voldoende steun gevonden voor haar stikstofwet, bedoeld om de natuur beter te beschermen. Oppositiepartijen SP, SGP en 50Plus zullen voor de bekritiseerde wet stemmen en daardoor is er in de Tweede en Eerste Kamer een meerderheid.
Om de steun van de oppositiepartijen te krijgen, zal het kabinet meer doen om stikstofgevoelige natuur te beschermen. In de wet wordt vastgelegd dat in 2025 40 procent en in 2035 zo’n 74 procent van stikstofgevoelige natuur weer helemaal gezond is.
Zorgbuurthuizen
Ook komt er compensatie voor bepaalde landbouwbedrijven die extra last ondervonden van het verbieden van de soepele stikstofregels. En er komt 20 miljoen extra voor woningbouw en dan vooral voor zorgbuurthuizen, zo is afgesproken met de drie partijen.
Farmers Defence Force zegt in een reactie te verwachten dat er harde acties volgen. De boerenactiegroep concludeert dat er “niks voor de landbouw” is geregeld behalve een verzwaring. De doelen zouden onhaalbaar zijn.
De Nederlandse Melkveehouders Vakbond is eveneens niet te spreken over de deal. De bond zegt eerder bezorgd dan gerustgesteld te zijn. De NMV pleit voor innovatie en niet voor uitkoop.
Tijdelijke maatregelen
Minister Schouten is al sinds mei 2019 met de stikstofproblemen bezig. Toen verbood de Raad van State het soepel verlenen van bouw- en landbouwvergunningen rondom natuurgebieden. Door de uitstoot van stikstof wordt de natuur te veel aangetast en dat is tegen Europese regels.
Met veel moeite lukte het minister Schouten eind 2019 een tijdelijke spoedwet door het parlement te krijgen, met steun van een gelegenheidscoalitie van Groep Otten, 50Plus en SGP. In deze spoedwet stonden allemaal tijdelijke maatregelen die op 1 januari 2021 verlopen.
Bouwprojecten
In oktober kwam Schouten met haar definitieve Wet stikstofreductie en natuurverbetering, waarin staat dat de stikstofuitstoot in 2030 26 procent lager moet liggen dan nu. Ze wil zo regelen dat er niet alleen minder stikstof in de natuur komt, maar dat er ook bouwprojecten kunnen doorgaan. Want door de strengere stikstofregels moesten veel bouwprojecten worden opgeschort, terwijl er een groot woningtekort is. Voor de woningbouw wordt 1 miljard extra uitgetrokken.
Op Schoutens cijfer van 26 procent kwam veel kritiek. Een commissie had al maanden eerder gezegd dat het 50 procent moest zijn. Maar de minister zegt dat 50 procent financieel en maatschappelijk lastig haalbaar is. Tegen de stikstofmaatregelen is fel protest bij boerenorganisaties, die er weinig voor voelen om hun bedrijf te verkopen, al is het vrijwillig.
Vraagtekens
Van de oppositiepartijen GroenLinks en PvdA kon Schouten niet op steun rekenen, omdat zij vinden dat er te weinig wordt gedaan aan het herstel van de beschadigde natuur. De hulp van de PVV en Forum voor Democratie was uitgesloten, omdat die vraagtekens zetten bij de omvang van het stikstofprobleem.
De Tweede Kamer zal waarschijnlijk nog deze week over de stikstofwet debatteren. In het nieuwe jaar volgt de Eerste Kamer, maar Schouten kan in ieder geval verzekerd zijn van voldoende steun.
BEKIJK OOK;
Europese Commissie wil honderd klimaatneutrale steden in 2030
NU 09.12.2020 De Europese Commissie wil dat er over tien jaar honderd klimaatneutrale steden in de EU zijn. Ook moet gezamenlijk vervoer tot 500 kilometer CO2-vrij zijn. Dat staat in plannen die Eurocommissaris Frans Timmermans (Klimaat) woensdag heeft gepresenteerd.
De Europese Unie heeft het voornemen om in 2050 volledig klimaatneutraal te zijn. Vervoer is momenteel goed voor een kwart van de uitstoot van broeikasgassen in de EU. Daarom heeft Timmermans plannen geformuleerd om de uitstoot daarvan terug te dringen.
Een deel van die plannen lekte vorige week al uit. Zo wil hij dat er in 2030 in de EU zo’n dertig miljoen volledig elektrische auto’s rondrijden. Ook moet het gebruik van hogesnelheidstreinen tegen die tijd zijn verdubbeld.
Tevens moeten over tien jaar de eerste volledig schone schepen zijn gebouwd en over vijftien jaar volledig schone vliegtuigen. Om dit mogelijk te maken, moeten er klimaatneutrale vliegvelden en havens komen.
Als het aan Timmermans ligt, blijft het daar niet bij. Zo moeten over tien jaar honderd steden in de EU klimaatneutraal zijn. Ook wil hij dat geplande gezamenlijke reizen tot 100 kilometer uitstootvrij zijn. Daarbij kun je denken aan onder meer busvervoer.
Bovendien streeft de Europese Commissie ernaar dat in 2050 vrijwel alle personenauto’s, bestelbusjes en bussen emissievrij rijden. Dit geldt tevens voor nieuwe vrachtwagens. Ook wil Timmermans dat de hoeveelheid vracht die per spoor wordt vervoerd over dertig jaar is verdubbeld, dat er meer fietspaden worden aangelegd en dat zelfrijdende auto’s op grote schaal worden ingezet.
Lees meer over: Klimaat Frans Timmermans Economie
VN: 2021 wordt van doorslaggevend belang voor Parijsakkoord
NU 09.12.2020 De wereld heeft een belangrijk klimaatjaar voor de boeg, stelt VN-milieuprogramma UNEP woensdag in een nieuw rapport. Landen moeten nieuwe klimaatdoelen indienen en een bestemming zoeken voor biljoenen euro’s coronasteun.
Die politieke keuzes kunnen een groot verschil maken in de uiteindelijke opwarming van de aarde, valt te lezen in Emissions Gap. Dat jaarlijkse rapport, waar ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) aan meeschrijft, bevat een vergelijking van mondiale en nationale klimaatbeloften en de werkelijke CO2-uitstoot.
De afgelopen jaren bleef het verhaal ongeveer gelijk: in Parijs is afgesproken de opwarming (bij voorkeur) te beperken tot 1,5 graad. De uitstootdoelen van alle landen leiden echter tot een opwarming rond 3 graden, terwijl de werkelijke uitstoot nóg hoger lag.
Om het Parijsakkoord te laten slagen, moet dus een grote ‘emissiekloof’ worden gedicht.
Emissiedip coronacrisis scheelt 0,01 graden opwarming
Die kloof werd nooit kleiner, tot de editie van 2020 – het jaar dat gedomineerd wordt door een andere crisis: de coronapandemie. Door een afname van weg- en vliegverkeer en industriële activiteit valt de CO2-uitstoot dit jaar naar schatting 7 procent lager uit.
Alhoewel nooit eerder zo’n scherpe daling is voorgekomen, is het effect op klimaatverandering te vergelijken met een druppel op een gloeiende plaat: 0,01 graad in 2050, volgens berekening in het nieuwe rapport.
De simpele reden: de uitstootdaling door de coronacrisis is tijdelijk; volgend jaar zal die weer terugveren.
Kleur van herstelpakketten kan wel veel verschil maken
UNEP verwacht echter dat de coronacrisis toch een doorslaggevende uitwerking kan hebben op de klimaatverandering. Dat heeft niet te maken met de tijdelijke CO2-daling, maar met de economische herstelpakketten die nu wereldwijd vorm krijgen en die in totaal al een bedrag van ruim 10 biljoen euro vertegenwoordigen.
Als dat geld vooral in oude economische sectoren wordt gestoken, zal de wereldwijde CO2-uitstoot versneld stijgen, zoals na de laatste mondiale recessie van 2009 het geval was. Als een substantieel deel echter in duurzame technologie geïnvesteerd wordt, zal het een omgekeerd effect hebben: de energietransitie kan dan versnellen en de uitstoot structureel dalen.
Het verschil met de vorige recessie is dat die keuze door scherpe prijsdalingen van zon, wind en batterijtechnologie ook economisch een stuk logischer is geworden. Daarnaast kunnen duurzame investeringen veel werkgelegenheid creëren. Daarom wil bijvoorbeeld de Europese Unie dat ten minste 37 procent van de herstelfondsen ‘groen’ zal zijn.
“Boris Johnson wil dat de Britse uitstoot in 2030 67 procent onder het niveau van 1990 uitkomt – een doel dat in lijn is met beperking van de opwarming tot 1,5 graad.”
Nieuwe 2030-doelen kunnen ‘klimaatkloof’ graad verkleinen
In 2021 speelt een andere doorslaggevende factor: vóór de VN-klimaattop in Glasgow aan het einde van het jaar, moeten alle aan het Parijsakkoord deelnemende landen nieuwe, ambitieuzere emissiedoelen voor het jaar 2030 indienen.
Het Verenigd Koninkrijk, gastheer voor de klimaattop, heeft de spits afgebeten: Boris Johnson wil dat de Britse uitstoot in 2030 67 procent onder het niveau van 1990 uitkomt. Deze week staat 2030-doelen ook in Brussel hoog op de agenda. De Europese Commissie heeft een uitstootverlaging van 55 procent voorgesteld.
Als ook andere landen hun emissiedoelen aanscherpen, komt de wereld op koers voor beperking van de opwarming tot circa 2 graden, zo blijkt uit het nieuwe rapport. Om onder 1,5 graad te blijven is nog een verdere uitstootverlaging nodig.
Groene stippen op de horizon ‘bemoedigende ontwikkeling’
Op de achtergrond speelt een ander belangrijk lichtpunt, zegt auteur Michel den Elzen van het PBL tegen NU.nl: van Canada tot Nieuw-Zeeland en Japan hebben veel landen de afgelopen maanden een stip op de horizon gezet. Rond 2050 moet hun uitstoot van broeikasgassen op (netto) nul uitkomen.
“Het groeiende aantal landen dat zich aan dit einddoel gecommitteerd heeft, is de belangrijkste en meest bemoedigende ontwikkeling wat betreft klimaatbeleid dit jaar.”
Als het werkelijke beleid én de CO2-uitstoot in de komende jaren richting zulke doelen buigt, kunnen we voorzichtig de conclusie trekken dat het met de klimaatstrijd de goede kant op gaat en de worstcasescenario’s onwaarschijnlijker worden.
Zo ver zijn we nog niet, zegt Den Elzen: “Om geloofwaardig te kunnen zijn, moeten de beloften dringend vertaald worden in krachtig klimaatbeleid en uitstootreducties voor de nabije toekomst. Onder meer met ambitieuzere emissiedoelen voor 2030.”
Lees meer over: Klimaat
Alleen ‘groen herstel’ kan leiden tot halen van Parijse klimaatdoelen
NOS 09.12.2020 De coronacrisis leidt tot een daling van de wereldwijde CO2-uitstoot met zeven procent in 2020. Maar dit is nog onvoldoende om de doelen uit het Parijse Klimaatakkoord voor 2030 binnen bereik te brengen. Dat is een van de belangrijkste conclusies van het zogenoemde Emissions Gap Report van de VN. Wel stelt de VN dat een ‘groen’ herstel tot een uitstootvermindering in 2030 van 25 procent zou kunnen leiden.
Alleen als herstelmaatregelen na de coronacrisis gepaard gaan met forse uitstoot-reductieplannen, zijn de Parijse doelen nog haalbaar. Zo niet, dan raken die snel buiten beeld, stelt de VN. De daling van dit jaar leidt maar tot 0,01 graad minder temperatuurstijging halverwege deze eeuw, heeft de VN berekend.
Als gevolg van corona werken mensen thuis, produceren fabrieken minder, en is er fors minder luchtverkeer. Dat leidt wereldwijd tot minder broeikasgassen. Maar er zijn grote verschillen, vertelt Michel den Elzen van het Nederlandse Planbureau voor de Leefomgeving, die meewerkte aan het rapport. “Die 7 procent is een gemiddelde. In China bijvoorbeeld is er maar sprake van een daling van 1 à 2 procent. In Europa daalde de uitstoot met 8 procent en in de VS met bijna 12 procent.”
Kloof blijft groot
Uit deze cijfers is af te leiden dat de coronacrisis in China veel sneller onder controle was dan in de EU en de VS, beaamt Den Elzen. De 7 procent daling is veel als je bedenkt dat de mondiale uitstoot zonder corona dit jaar waarschijnlijk weer gestegen zou zijn, net als voorgaande jaren. Maar vanuit het perspectief van de opwarming van de aarde is het verwaarloosbaar.
De kloof tussen datgene wat in 2015 in Parijs is afgesproken en de huidige en toekomstige uitstoot blijft daarom onverminderd groot. De beloftes van alle landen bij elkaar opgeteld zijn nog bij lange na niet voldoende om die Parijse doelen te kunnen halen.
Het jaarlijkse Emissions Gap Report verschijnt altijd vlak voor de mondiale klimaattop, die aan het eind van elk jaar wordt gehouden. Dit jaar had de conferentie in Glasgow zullen zijn, maar vanwege corona is de top uitgesteld tot volgend najaar. Wel is er komende zaterdag een online meeting, onder voorzitterschap van de Britse premier Johnson. Die dag is het ook precies vijf jaar geleden dat het Parijse Klimaatakkoord werd gesloten.
“Belangrijk is dat het niet bij mooie woorden en beloftes blijft. Nu zullen regeringen ook daadwerkelijk beleid moeten maken en met concrete maatregelen komen”, aldus Michel den Elzen, Planbureau voor de Leefomgeving
Opvallend is wel, aldus het rapport, dat steeds meer landen beloven om halverwege deze eeuw op nul uitstoot te willen uitkomen. Dit is een “significante en bemoedigende ontwikkeling”, stelt de VN. Op het moment dat het rapport werd vastgesteld hadden 126 landen aangekondigd dat ze hun uitstoot tot nul willen terugbrengen, op enig moment halverwege deze eeuw. Samen zijn deze landen goed voor 51 procent van de wereldwijde hoeveelheid broeikasgassen.
Recent heeft een reeks grotere landen een dergelijke belofte gedaan, zoals China, Zuid-Korea, Japan en Zuid-Afrika. De EU deed dit al eerder en praat deze week op een top over het aanscherpen van het klimaat-tussendoel in 2030. “Maar”, zegt Michel den Elzen, “belangrijk is dat het niet bij mooie woorden en beloftes blijft. Nu zullen regeringen er ook daadwerkelijk beleid op moeten maken en met concrete maatregelen moeten komen.”
Eerder werd al duidelijk dat de inspanningen van regeringen wereldwijd met een factor 3 omhoog moeten, om de opwarming te beperken tot twee graden, en zelfs moeten worden vervijfvoudigd om anderhalve graad te kunnen halen.
Lucht- en scheepvaart
In Parijs werd in 2015 afgesproken dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot ruim onder de twee graden, en liefst in de buurt van de anderhalve graad. Sindsdien is uit wetenschappelijk onderzoek gebleken dat de verschillen tussen twee en anderhalve graad opwarming veel groter zijn dan in 2015 werd gedacht.
Het rapport gaat ook in op de lucht- en scheepvaart, die samen ongeveer 5 procent uitstoten van de mondiale emissies. Volgens het rapport moeten ze efficiënter met energie omgaan, en moeten ze snel een transitie doormaken om te kunnen stoppen met fossiele brandstoffen.
Ook burgers moeten worden aangemoedigd om minder energie te gebruiken. Vooral de rijke elites, die verhoudingsgewijs veel uitstoten, zullen hun ‘voetafdruk’ met een factor dertig moeten verlagen. Alleen dan kunnen ze, aldus het rapport, ‘in lijn met Parijs’ blijven.
BEKIJK OOK;
VN: 2021 wordt van doorslaggevend belang voor Parijsakkoord
MSN 09.12.2020 De wereld heeft een belangrijk klimaatjaar voor de boeg, stelt VN-milieuprogramma UNEP woensdag in een nieuw rapport. Landen moeten nieuwe klimaatdoelen indienen en een bestemming zoeken voor biljoenen euro’s coronasteun.
Die politieke keuzes kunnen een groot verschil maken in de uiteindelijke opwarming van de aarde, valt te lezen in Emissions Gap. Dat jaarlijkse rapport, waar ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) aan meeschrijft, bevat een vergelijking van mondiale en nationale klimaatbeloften en de werkelijke CO2-uitstoot.
De afgelopen jaren bleef het verhaal ongeveer gelijk: in Parijs is afgesproken de opwarming (bij voorkeur) te beperken tot 1,5 graad. De uitstootdoelen van alle landen leiden echter tot een opwarming rond 3 graden, terwijl de werkelijke uitstoot nóg hoger lag.
Om het Parijsakkoord te laten slagen, moet dus een grote ‘emissiekloof’ worden gedicht.
Emissiedip coronacrisis scheelt 0,01 graden opwarming
Die kloof werd nooit kleiner, tot de editie van 2020 – het jaar dat gedomineerd wordt door een andere crisis: de coronapandemie. Door een afname van weg- en vliegverkeer en industriële activiteit valt de CO2-uitstoot dit jaar naar schatting 7 procent lager uit.
Alhoewel nooit eerder zo’n scherpe daling is voorgekomen, is het effect op klimaatverandering te vergelijken met een druppel op een gloeiende plaat: 0,01 graad in 2050, volgens berekening in het nieuwe rapport.
De simpele reden: de uitstootdaling door de coronacrisis is tijdelijk; volgend jaar zal die weer terugveren.
Kleur van herstelpakketten kan wel veel verschil maken
UNEP verwacht echter dat de coronacrisis toch een doorslaggevende uitwerking kan hebben op de klimaatverandering. Dat heeft niet te maken met de tijdelijke CO2-daling, maar met de economische herstelpakketten die nu wereldwijd vorm krijgen en die in totaal al een bedrag van ruim 10 biljoen euro vertegenwoordigen.
Als dat geld vooral in oude economische sectoren wordt gestoken, zal de wereldwijde CO2-uitstoot versneld stijgen, zoals na de laatste mondiale recessie van 2009 het geval was. Als een substantieel deel echter in duurzame technologie geïnvesteerd wordt, zal het een omgekeerd effect hebben: de energietransitie kan dan versnellen en de uitstoot structureel dalen.
Het verschil met de vorige recessie is dat die keuze door scherpe prijsdalingen van zon, wind en batterijtechnologie ook economisch een stuk logischer is geworden. Daarnaast kunnen duurzame investeringen veel werkgelegenheid creëren. Daarom wil bijvoorbeeld de Europese Unie dat ten minste 37 procent van de herstelfondsen ‘groen’ zal zijn.
Nieuwe 2030-doelen kunnen ‘klimaatkloof’ graad verkleinen
In 2021 speelt een andere doorslaggevende factor: vóór de VN-klimaattop in Glasgow aan het einde van het jaar, moeten alle aan het Parijsakkoord deelnemende landen nieuwe, ambitieuzere emissiedoelen voor het jaar 2030 indienen.
Het Verenigd Koninkrijk, gastheer voor de klimaattop, heeft de spits afgebeten: Boris Johnson wil dat de Britse uitstoot in 2030 67 procent onder het niveau van 1990 uitkomt. Deze week staat 2030-doelen ook in Brussel hoog op de agenda. De Europese Commissie heeft een uitstootverlaging van 55 procent voorgesteld.
Als ook andere landen hun emissiedoelen aanscherpen, komt de wereld op koers voor beperking van de opwarming tot circa 2 graden, zo blijkt uit het nieuwe rapport. Om onder 1,5 graad te blijven is nog een verdere uitstootverlaging nodig.
Groene stippen op de horizon ‘bemoedigende ontwikkeling’
Op de achtergrond speelt een ander belangrijk lichtpunt, zegt auteur Michel den Elzen van het PBL tegen NU.nl: van Canada tot Nieuw-Zeeland en Japan hebben veel landen de afgelopen maanden een stip op de horizon gezet. Rond 2050 moet hun uitstoot van broeikasgassen op (netto) nul uitkomen.
“Het groeiende aantal landen dat zich aan dit einddoel gecommitteerd heeft, is de belangrijkste en meest bemoedigende ontwikkeling wat betreft klimaatbeleid dit jaar.”
Als het werkelijke beleid én de CO2-uitstoot in de komende jaren richting zulke doelen buigt, kunnen we voorzichtig de conclusie trekken dat het met de klimaatstrijd de goede kant op gaat en de worstcasescenario’s onwaarschijnlijker worden.
Zo ver zijn we nog niet, zegt Den Elzen: “Om geloofwaardig te kunnen zijn, moeten de beloften dringend vertaald worden in krachtig klimaatbeleid en uitstootreducties voor de nabije toekomst. Onder meer met ambitieuzere emissiedoelen voor 2030.”
Wiebes wil kolencentrales op een veel lager pitje zetten
RTL 09.12.2020 Het lukt het kabinet maar niet om de uitstoot van CO2 naar zo’n niveau te krijgen, dat het vonnis uit de Urgenda-zaak wordt gevolgd. Om dit alsnog te halen, wil minister Wiebes van Economische Zaken kolencentrales dwingen om op een laag pitje te draaien de komende jaren.
Het kabinet werd in december van vorig jaar door de Hoge Raad veroordeeld om de uitstoot van CO2 flink terug te dringen. Dat gebeurde na jarenlang procederen door duurzaamheidsorganisatie Urgenda.
Eind van dit jaar moet de uitstoot van CO2 25 procent lager liggen dan in 1990, zo oordeelde de hoogste bestuursrechter van ons land. Of dat lukt, is alleen onzeker, meldt minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD) vandaag aan de Tweede Kamer.
Hoge Raad: CO2-uitstoot moet verder worden verminderd
Volgens Wiebes ligt dat aan ‘exogene ontwikkelingen’ waar het kabinet geen invloed op kan uitoefenen, maar hij grijpt toch in.
Die ‘exogene ontwikkelingen’ hebben onder meer betrekking op de lage gasprijs in de afgelopen tijd, legt een woordvoerder van het ministerie uit. Dankzij die lage gasprijs, is de energie die daarmee wordt opgewekt in Nederland ineens aantrekkelijk voor Duitse inkopers. Meer vraag betekent meer productie én meer uitstoot van CO2 in Nederland.
Kabinet wil minder kolencentrales en meer subsidie voor vergroening woningen
Om te voorkomen dat de CO2-uitstoot in het huidige jaar en volgend jaar boven het niveau uitkomt dat mag, wil Wiebes extra maatregelen nemen. De belangrijkste maatregel: kolencentrales mogen maar op een beperkt vermogen draaien de komende jaren.
Als het wetsvoorstel dat Wiebes hiervoor heeft ingediend wordt aangenomen, mogen de drie kolencentrales in ons land op slechts 35 procent van hun maximale productie draaien. De maatregel geldt tot en met 2024.
Een derde van de capaciteit
Het liefst had Wiebes de centrales nog maar op 25 procent van hun kunnen laten draaien, maar dat is door verschillende redenen niet mogelijk. In een van de centrales is het bijvoorbeeld niet mogelijk om bepaalde restproducten te verbranden als de capaciteit onder de 35 procent komt.
Het gaat om de centrale van het bedrijf Uniper op de Maasvlakte. In deze centrale worden onder meer dierlijke resten verbrand, legt een woordvoerder van het bedrijf uit. Dat kan alleen op hoge temperaturen, waardoor de centrale het hele jaar door moet draaien.
Laag pitje
Verder worden de kolencentrales minder efficiënt naarmate ze op een lager pitje draaien. Als ze op minder dan 35 procent van de capaciteit draaien, gaat de uitstoot van CO2 per opgewekte megawatt stroom omhoog.
Behalve het op een lager pitje zetten van de centrales is Wiebes ook nog in onderhandeling met de eigenaren van de Onyx-centrale op de Maasvlakte. Het Amerikaanse bedrijf Riverstone heeft een aanvraag ingediend bij Wiebes voor een subsidie in ruil voor sluiting van de centrale, die overigens buiten gebruik is vanwege een defect.
Eigenaar wil kwart miljard subsidie om kapotte kolencentrale te sluiten
Op het ministerie wordt nu bekeken of de aanvraag van het bedrijf voor een subsidie van 238 miljoen euro wel voldoet aan de eisen die zijn gesteld. Het bedrijf moet onder meer zorgen voor een goede regeling voor de werknemers van de centrale.
Met een eventueel akkoord van Wiebes is de deal overigens nog niet rond. De Europese Commissie zal er nog naar moeten kijken om te oordelen of er geen sprake is van ongeoorloofde staatssteun. Ook de Tweede Kamer moet nog goedkeuring geven.
Goedkeuring parlement nodig
Omdat dit traject nog wel enige tijd in beslag kan nemen, zal de verlaging van CO2-uitstoot dankzij de al bestaande en extra maatregelen pas volgend jaar een feit zijn. Wanneer volgend jaar is onduidelijk, dat is onder meer afhankelijk van de snelheid waarmee er in de Tweede en Eerste Kamer over Wiebes voorstel wordt gestemd.
Daarnaast moet Wiebes er ook nog uitkomen met de eigenaren van de centrales die blijven draaien. Zij eisen een vergoeding voor de stroom die zij niet meer kunnen opwekken als de maatregel van kracht wordt. De bedrijven zijn hierover in onderhandeling met Wiebes.
Meer: Michaël Niewold Eric Wiebes Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Kolen Energie Elektriciteit Klimaat Klimaatakkoord
Kabinet sluit deal met SP, 50Plus en SGP over stikstofwet
AD 09.12.2020 Het kabinet heeft een akkoord bereikt met oppositiepartijen SP, 50Plus en SGP over de stikstofwet die donderdag in de Tweede Kamer wordt behandeld. Dat laat een woordvoerder van het ministerie van Landbouw weten. Met de opmerkelijke deal, vooral door deelname van de SP, heeft landbouwminister Carola Schouten zich verzekerd van brede steun voor haar wet in de senaat.
De afgelopen dagen is lang gepraat over het wetsvoorstel, waarover woensdagavond eindelijk een deal is gesloten. In ruil voor steun krijgen de partijen onder meer de toezegging dat in 2035 bijna driekwart van de gevoelige natuur niet meer beschadigd wordt door de stikstofneerslag. Daarvoor moet de stikstofuitstoot gehalveerd worden.
De adviescommissie van Johan Remkes had dat ook al geadviseerd. Ook zet het kabinet een tussendoel in de wet van 40 procent van de natuur op een gezond stikstofniveau in 2025. Daarnaast komt er onder meer 20 miljoen euro extra voor zorgbuurthuizen, als onderdeel van een extra impuls voor de woningbouw.
Lees ook;
Vergunning voor PAS-melders
Verder belooft het kabinet dat de duizenden zogenoemde PAS-melders een vergunning krijgen. Dit zijn ondernemers die tussen 2015 en 2019 melding maakten van uitbreiding van hun bedrijf. Onder het vorige stikstofbeleid (PAS) was zo’n melding voldoende. Maar omdat de Raad van State hier in 2019 een streep door zette, is voor de ingenomen stikstofruimte wel een vergunning nodig. Daardoor ontstond onzekerheid voor deze ‘melders’.
Vooral de SGP, een partij met een grote boeren achterban, wilde duidelijkheid voor deze groep. Deze kleine, streng christelijke, partij sleepte ook het ‘landbouwakkoord’ (naar voorbeeld van het klimaat- en pensioenakkoord) in de wacht. Dat akkoord moet verschillende organisaties bij elkaar brengen, in de hoop boeren meer duidelijkheid te bieden op de lange termijn.
Natuurgebieden beschermen
De RvS-uitspraak in 2019 had verregaande gevolgen voor de woningbouw en de landbouw. De uitstoot van stikstof moest flink naar beneden om bepaalde natuurgebieden beter te beschermen. Hierdoor liep het uitgeven van vergunningen projecten waarmee stikstof wordt uitgestoten volledig vast, terwijl er al een groot tekort aan woningen is.
Om de bouw van woningen en de aanleg van infrastructuur op gang te brengen, stelt het kabinet een reeks maatregelen voor. Schouten kondigde al eerder aan dat het kabinet 2 miljard uittrekt om de stikstofuitstoot door de landbouw, industrie en bijvoorbeeld scheepvaart te verlagen en 3 miljard om de speciale natuurgebieden te versterken. Daarnaast is een half miljard opzij gezet voor schonere woningbouw.
Minister Schouten sluit deal met oppositie over stikstofwet | RTL Nieuws
RTL 09.12.2020 Het kabinet slaagt er in om de omstreden stikstofwet probleemloos door de Tweede en de Eerste Kamer te loodsen. Minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft hierover afspraken gemaakt met SP, SGP en 50Plus, waardoor sprake is van een meerderheid in beide Kamers.
De wet regelt dat de natuur beter wordt beschermd tegen stikstof en dat schade wordt hersteld. Dankzij de wet worden ook belemmeringen voor de bouw van woningen en de aanleg van wegen weggenomen.
In ruil voor de steun van de drie oppositiepartijen belooft Schouten dat er in 2035 50 procent minder uitstoot van stikstof moet zijn. In 2025 moet 40 procent van de stikstofgevoelige natuurgebieden gezond zijn, in 2030 50 procent en in 2035 74 procent. Het ambitieniveau is daarmee aanzienlijk verhoogd. De oude wet ging niet verder dan 26 procent stikstofreductie in 2030.
Illegaal
Schouten belooft ook een oplossing te vinden voor ruim 6000 voornamelijk agrarische bedrijven die min of meer illegaal zijn geworden als gevolg van het rechterlijke verbod op het oude stikstofbeleid.
Het legt duizenden projecten stil, en boeren en bouwbedrijven raken ervan in de stress: stikstof. Maar wat is de oorzaak van de stikstofcrisis?
De Raad van State zette in mei vorig jaar een streep door het zogenoemde Programma Aanpak Stikstof. Veel bedrijven in de buurt van natuurgebieden die weinig stikstof produceren, hoefden volgens die PAS-regeling geen vergunning aan te vragen. Voor de helft van die bedrijf volstond het om zich te melden. De andere helft van de bedrijven produceert zelfs zo weinig stikstof dat ze recht hadden op vrijstelling.
Vergunningplichtig
Door de ingreep van de Raad van State werden die bedrijven dus vergunningsplichtig. Schouten gaat er daarom voor zorgen dat deze ondernemers de benodigde papieren krijgen en dat er elders compensatie komt voor de hoeveelheid stikstof die ze uitstoten.
Om met name de SP tegemoet te komen, komt er ook een extra woningbouwimpuls met onder andere extra miljoenen voor zorgbuurthuizen. Daardoor komen er duizenden extra plekken voor ouderen.
Tenslotte zijn er afspraken gemaakt om met een breed landbouwakkoord te komen.
Kabinet trekt miljard uit om stilvallen bouw door stikstof te voorkomen
Het oorspronkelijke stikstofplan van het kabinet was omstreden. Met name linkse partijen vonden het ambitieniveau te laag. Daarom heeft GroenLinks een eigen wetsvoorstel ingediend dat uitgaat van het verminderen van de uitstoot met 50 procent al in 2030. Minister Schouten wilde zo veel mogelijk draagvlak voor haar plannen en heeft daarom ook met GroenLinks en de PvdA gesproken. Maar het lukte niet met die partijen tot een compromis te komen.
Natuurherstel
Het kabinet trekt tot 2030 in totaal 6 miljard euro uit voor het stikstofbeleid. Hiervan is 3 miljard bestemd voor natuurherstel, 2 miljard voor maatregelen om de uitstoot te beperken, zoals bijvoorbeeld het uitkopen van boeren en 1 miljard om de bouw duurzamer te maken en compenserende maatregelen te nemen voor bouwprojecten.
Morgen vergadert de Tweede Kamer over de nieuwe stikstofwet, die nu dus zeker op een meerderheid kan rekenen. Begin volgend jaar gaat als gevolg van de deal ook de Eerste Kamer akkoord. Morgen staat ook de wet van GroenLinks op de agenda, maar die gaat het dus niet halen.
Meer: Ron Kragten Carola Schouten Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Socialistische Partij 50PLUS SGP Stikstofcrisis Nederland
Kabinet neemt extra maatregelen voor CO2-reductie
RO 09.12.2020 Het kabinet neemt extra maatregelen om de CO2-uitstoot in Nederland op korte termijn verder terug te dringen. De ministerraad heeft afgelopen vrijdag ingestemd met de maatregelen die worden genomen om te voldoen aan het vonnis in de Urgenda-zaak. Nederland moet de CO2-uitstoot in 2020 en de jaren erna met ten minste 25 procent verminderen ten opzichte van 1990.
Ondanks het feit dat Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in zijn prognoses nog niet alle door het kabinet aangekondigde maatregelen in april om aan het vonnis te voldoen heeft kunnen meenemen, vindt het kabinet dat de onzekerheidsbandbreedte over de emissies fors is. Dit is aanleiding geweest voor het kabinet om nogmaals scherp te kijken waar eventueel aanvullende inzet mogelijk is, zowel bij de kolenmaatregelen als bij andere maatregelen om aan het vonnis te voldoen.
Kolencentrales
Een forse CO2-reductie wordt verwacht door de komende jaren de elektriciteitsproductie met kolen behoorlijk terug te brengen.
Bovendien heeft het kabinet een call for proposals opengesteld om één van de drie moderne kolencentrales in Nederland de mogelijkheid te geven om vrijwillig met subsidie te sluiten. Er is één aanvraag voor subsidie binnengekomen. Momenteel wordt beoordeeld of het ingediende voorstel voldoet aan gestelde eisen, waaronder adequate ondersteuning van werknemers en overcompensatie.
Als aan de voorwaarden wordt voldaan, wordt er opnieuw een kolencentrale gesloten. De productie van kolencentrales wordt tot 35% beperkt; een nog lager percentage is in ieder geval bij één centrale technisch niet mogelijk. Verder heeft het kabinet besloten om de productiebeperking met een jaar te verlengen tot en met 2024 waarmee wordt aangesloten bij de verwachtingen uit de Klimaat- en Energieverkenning 2020 van het PBL.
Maatregelen voor verduurzaming
Naast maatregelen gericht op de productiebeperking van de kolencentrales werkt het kabinet op dit moment verder aan verschillende maatregelen om de CO2-uitstoot nog verder terug te dringen. Zo is de uitvoering van de energiebesparingsverplichting met de invoering van de informatieplicht vergemakkelijkt voor bedrijven, met name mkb .
In het kader van de uitvoering van het Urgendavonnis zijn al eerder middelen beschikbaar gesteld voor de handhaving hiervan. In aanvulling daarop wil het kabinet 9,5 miljoen euro extra in zetten voor meerjarige extra handhavingscapaciteit. Deze extra inzet is belangrijk omdat het hier gaat om verdergaande emissiereductie met een korte terugverdientijd – hier verdienen ondernemers geld met klimaatmaatregelen.
Verder wil het kabinet de energiebesparingsplicht verbreden en verbeteren. Ook wordt onderzocht wat het effect en de wenselijkheid is van het verbreden van de energiebesparingsverplichting naar ETS-bedrijven. Aanvullend hierop verkent het kabinet samen met de industrie de mogelijkheid voor een convenant voor CO₂-reductie voor de energie-intensieve bedrijven die niet onder de CO2-heffing vallen. Tenslotte verkent het kabinet de mogelijkheden om de ontwikkeling naar een circulaire economie, waarmee op termijn veel CO2 kan worden bespaard, te versnellen.
Documenten;
Kamerbrief over Klimaat- en Energieverkenning 2020 en Urgenda-vonnis
Kamerstuk: Kamerbrief | 09-12-2020
Zie ook;
Kabinet zoekt steun stikstofwet in ongebruikelijke hoek: bij SP
MSN 09.12.2020 Landbouwminister Carola Schouten hoopt op steun uit onverwachte hoek voor haar stikstofwet, die donderdag in de Tweede Kamer wordt behandeld. Zij spreekt niet alleen met de SGP en 50PLUS, maar ook met de SP, melden bronnen rond het kabinet aan het ANP.
Met GroenLinks en de PvdA, waar het kabinet de afgelopen tijd juist vaak deals sloot, is al een tijd niet gesproken over de stikstofimpasse, melden de bronnen. Een mogelijke deal met de socialistische partij zou historisch zijn, melden ingewijden. De SP voert normaal gesproken fel oppositie, maar de partij ziet “meer dan ooit” de kans om na de verkiezingen regeringsverantwoordelijkheid te nemen, zei SP-leider Lilian Marijnissen eerder.
Schouten wacht donderdag een zware klus. De Kamer buigt zich dan over haar wet die ertoe moet leiden dat er weer bouwvergunningen worden verstrekt. Dat kan nu slechts beperkt, omdat Nederland nog te veel stikstof uitstoot, waardoor gevoelige natuurgebieden onvoldoende beschermd worden.
Rechts keert zich tegen EU-regels
Die wet kan vooralsnog niet op een meerderheid in de Eerste Kamer rekenen. Links vindt dat de stikstofuitstoot niet genoeg wordt verlaagd, rechtse partijen keren zich juist tegen de EU-regels over de beschermde natuurgebieden. Met de SP, SGP en 50PLUS is er wel een ruime meerderheid in de senaat. Met die partijen is nog geen deal, maar wordt al wel gesproken over compromissen.
De Tweede Kamer spreekt donderdag de hele dag over stikstof. Naast het wetsvoorstel van Schouten, zullen de parlementariërs zich buigen over het initiatiefwetsvoorstel van GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet. GroenLinks wil een veel stevigere daling van de stikstofuitstoot en een uitbreiding van natuurgebieden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db2fe4d6-1804-11e9-bf27-d1f8d72fc4a4.jpg)
Rijk en provincies eens over besteding 3 miljard euro voor sterke natuur
RO 08.12.2020 Rijk en provincies hebben een akkoord bereikt over de besteding van bijna 3 miljard euro voor natuurherstel en -ontwikkeling in de komende 10 jaar. Vanuit het ‘Programma Natuur’ werken overheden, natuurbeheerders en particuliere en agrarische grondeigenaren samen aan regionale en landelijke maatregelen.
De plannen, onderdeel van de structurele stikstofaanpak, omvatten onder meer het versterken en verbeteren van natuurgebieden, hogere vergoedingen voor natuurbeheer en het stimuleren van natuurinclusieve landbouw in gebieden rondom natuurgebieden. Dat staat in het Uitvoeringsprogramma Natuur, dat minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) vandaag – mede namens de provincies – naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Vanuit het Natuurpact (2013) hebben Rijk en provincies de afgelopen jaren al veel geïnvesteerd in natuur. Om de stikstofproblematiek het hoofd te bieden, is extra inzet nodig om de natuur verder te versterken en stikstofgevoelige habitats en leefgebieden van soorten herstellen. Met het Programma Natuur werken Rijk en provincies de komende tien jaar aan verdere verbetering. Het kabinet maakt hiervoor vanuit het beschikbare geld voor de stikstofaanpak tot 2030 jaarlijks tot 300 miljoen euro vrij.
Minister Schouten: “Bij een sterke natuur ligt een groot deel van de oplossing voor het stikstofprobleem. Hoe robuuster de natuur, hoe meer deze tegen een stootje kan en andere activiteiten mogelijk worden. Met het Programma Natuur wil ik – samen met provincies en andere partners – de natuur versterken, zodat stikstofgevoelige soorten en habitats herstellen.
Ook wil ik boeren, natuurbeheerders en grondeigenaren helpen om te investeren in natuurbeheer. Zo kunnen we allemaal bijdragen aan een goede instandhouding van de natuur. Deze maatregelen worden zoveel mogelijk in samenhang met de bronmaatregelen uitgevoerd.”
Gebiedsgerichte en landelijke maatregelen
Van de jaarlijks beschikbare middelen gaat het merendeel naar gebiedsgerichte maatregelen. Provincies dragen samen met gebiedspartijen zorg voor de uitwerking en uitvoering. Met deze maatregelen worden de natuurgebieden en de omgeving ervan – onder regie van de provincies – versterkt, verbeterd en robuuster gemaakt.
Bijvoorbeeld door het verhogen van het waterpeil of de verbetering van natuurgebieden zoals heiden, bossen en graslanden. In overgangsgebieden rondom stikstofgevoelige natuurgebieden worden maatregelen genomen om de natuurgebieden te versterken. Denk daarbij aan het stimuleren van natuurinclusieve vormen van ondernemen, zoals extensievere vormen van landbouw.
Gedeputeerde Pijpelink, namens de provincies: “De komende jaren gaan we een extra impuls geven aan de natuur in Nederland. Daar zijn we blij mee. Dat is nodig om kwaliteit van de natuur te verbeteren en economische ontwikkeling te stimuleren.
Dat krijgen we als provincies het beste voor elkaar met een gebiedsgerichte aanpak. Nu we deze afspraken met het Kabinet gemaakt hebben, kunnen we echt aan de slag om de natuur robuuster te maken!”
Ter versterking van de natuur nemen Rijk en provincies ook nationale maatregelen. Zo stijgen de vergoedingen – aan boeren, natuurbeheerders en grondeigenaren – voor natuurbeheer naar 84% van de kostprijs (momenteel 75%).
Ook worden bomen die vanaf 2017 zijn gekapt voor natuurbeheer (bijvoorbeeld om bos om te vormen naar heide) gecompenseerd. Minister Schouten en de provincies kondigden dat recentelijk ook aan in de Bossenstrategie.
De maatregelen ter versterking van de natuur komen bovenop de inzet voor stikstofreductie bij de bron, klimaat en kringlooplandbouw. Ook blijven alle partijen werken aan de afspraken uit het Natuurpact, zoals de afronding van het Natuurnetwerk Nederland.
Agenda Natuurinclusief
Het Programma Natuur draagt eraan bij dat de Nederlandse natuur in de toekomst in een blijvend goede staat verkeert. Daarvoor is ook aandacht nodig voor het versterken van natuur buiten natuurgebieden, zoals in steden, op het platteland en in de grote wateren.
Daarom werken Rijk en provincies de komende maanden aan een visie op de te volgen koers naar een natuurinclusieve samenleving. Dat moet in de loop van 2021 een Agenda Natuurinclusief opleveren.
Documenten;
Kamerbrief over het Uitvoeringsprogramma Natuur
Kamerstuk: Kamerbrief | 08-12-2020
Zie ook;
‘Stukken bos kaalgekapt in Estland voor Nederlandse biomassacentrales’
NU 05.12.2020 Nederlandse biomassacentrales maken gebruik van hout uit kaalgekapte stukken bos in Estland, blijkt zaterdag uit onderzoek van radioprogramma Argos en onderzoeksplatform Investico, voor onder meer de Groene Amsterdammer. Het gaat om pellets (geperste houtkorrels) gemaakt van onder meer gezonde bomen, die specifiek voor dit doel gekapt zijn. Dit gebeurt ondanks de strenge duurzaamheidseisen die Nederland stelt aan deze vorm van brandstof.
Het gaat om houtkorrels van de op één na grootste fabrikant van houtkorrels ter wereld, Granuul Invest uit Estland. Dit bedrijf zegt in een interview met de onderzoekers pellets te maken van hout van kaalgekapte stukken bos. Dit gebeurt onder meer in natuurgebieden waar de biodiversiteit beschermd wordt volgens Europese afspraken. Vorig jaar exporteerde het bedrijf voor ruim 100 miljoen euro naar Nederland.
Biomassa is voor het kabinet een belangrijke methode om de beoogde CO2-vermindering te halen en zo aan de klimaatplannen te voldoen. Het ministerie voor Economische Zaken en Klimaat stelt een duurzaamheidscertificaat verplicht aan alle houtpellets die daarvoor gebruikt worden. Dit garandeert volgens minister Eric Wiebes dat alleen hout uit “onvermijdelijke reststromen” wordt gebruikt als brandstof.
Kaalkap is een “oogstmethode” die niet in strijd is met de Nederlandse duurzaamheidscertificaten, laat de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland weten volgens het onderzoekscollectief. Maar dit strookt niet met de uitspraken van Wiebes over reststromen, aldus de onderzoekers.
“Als je aan onvermijdelijke reststromen denkt, dan denk je aan zaagsel dat op de grond blijft liggen van een houtzagerij”, zegt journalist Emiel Woutersen van Investico in gesprek met NU.nl. “Maar wat de mensen in Estland ons vertellen is dat zij een heel groot deel van de bossen als reststroom beschouwen.”
Bomen gekapt in beschermde Natura 2000-gebieden
Granuul Invest rekent onder reststromen ook te dunne bomen en boomsoorten als witte elzen en wilgen, omdat deze bomen vanuit economisch perspectief alleen voor de energiemarkt geschikt zijn, zegt Granuul Invest-directeur Raul Kirjanen tegen het onderzoekscollectief. Hierbij zitten ook gezonde bomen, blijkt uit het onderzoek.
Granuul zet hierbij geen pellets apart voor de Nederlandse markt. Granuul laat “alle biomassa voldoen aan de hoogste criteria”, zodat de pellets “vrijelijk gemengd” kunnen worden, laat het bedrijf weten.
Estse bosbeheerders zien kaalkap ook niet als een probleem, zolang het gebeurt bij gebieden die kleiner zijn dan 1 hectare. Valga Puu, dochterbedrijf van Granuul Invest, gebruikt kaalkap ook als oogstmethode in Natura 2000-gebieden. Dit zijn natuurgebieden waar de biodiversiteit volgens Europese afspraken moet worden beschermd. “Houtkap in deze gebieden is niet verboden en mag ook in Nederland”, zegt Woutersen, “maar het is wederom de vraag of je dit als onvermijdelijke reststromen kan zien.”
Houtkap in Estland verdubbeld
Estland versoepelde daarbij sinds 2015 de regels rondom houtkap in natuurgebieden. Het Nationaal Energie- en Klimaatplan dat Estland vorig jaar indiende bij de Europese Commissie, voorspelt dat er na 2030 meer hout in de Estse bossen gekapt zal worden dan ze extra aan CO2 kunnen opnemen.
Tussen 2014 en 2019 is de jaarlijkse afname van bosoppervlak in Estland verdubbeld, blijkt uit een analyse van de onderzoekers op basis van onder meer bronnen van Google, dataplatform Global Forest Watch en ruimtevaartorganisatie NASA.
Lees meer over: Binnenland
Plan voor twee nieuwe kerncentrales, tegenstanders wijzen op de kosten
NOS 02.12.2020 Elektriciteitsproducent EPZ wil twee nieuwe kerncentrales gaan bouwen naast de bestaande kerncentrale in het Zeeuwse Borssele. Het bedrijf heeft zijn plannen toegelicht in een hoorzitting voor Tweede Kamerleden. Daar waren ook tegenstanders van kernenergie uitgenodigd. Volgens hen is het voorstel van EPZ veel te duur en is het beter om in te zetten op duurzame energie, zoals van zonnepanelen en windmolens.
De Tweede Kamer had voor- en tegenstanders gevraagd om te komen praten over de toekomst van kernenergie in Nederland. Volgens verschillende partijen, waaronder regeringspartijen VVD en CDA, kan kernenergie een belangrijke rol spelen in de toekomstige ‘energiemix’. Er komt geen CO2 bij vrij en is in tegenstelling tot wind- en zonne-energie regelbaar en altijd beschikbaar. Dat is noodzakelijk op dagen dat het bewolkt is en er geen wind staat.
Om de klimaatdoelen te halen moet de uitstoot van CO2 gehalveerd worden. In 2050 moet de hele Nederlandse energievoorziening klimaatneutraal zijn, zo is het doel. Daarom wil de politiek zo veel mogelijk af van centrales die op gas of kolen draaien.
Overheid moet bijspringen
Tot nu toe was er bij marktpartijen weinig animo voor de bouw van een nieuwe kerncentrale, maar volgens EPZ is het wel degelijk mogelijk om rond 2035 twee nieuwe centrales klaar te hebben. Binnen acht jaar kan een centrale gebouwd worden die drie keer zo veel vermogen heeft als de huidige centrale. Het gaat dan om een bestaand ontwerp dat bewezen veilig is. Kosten: 8 tot 10 miljard euro. Voorwaarde is wel dat de overheid bijspringt en het zogeheten ‘marktrisico’ afdekt.
En dat is precies waarom tegenstander Greenpeace het plan afwijst. Het is te duur en de belastingbetaler moet er mogelijk voor bloeden. De kosten voor de opwekking van duurzame energie gaan snel omlaag. Daarom kan kernenergie nooit op tegen wind en zon, is hun redenering. De Jonge Klimaatbeweging is niet per se tegen nieuwe kerncentrales, maar wil dat de hoge kosten en de problematiek rond kernafval niet wordt afgewenteld op een volgende generatie.
Voorstanders zeggen juist dat ook voor de bouw van molens en zonneparken voorlopig subsidie nodig zal zijn. Bovendien kom je bij meer hernieuwbare energie voor steeds hogere kosten te staan omdat het elektriciteitsnet verzwaard moet worden. Dat is nodig omdat zon en wind grote pieken veroorzaken. Ook ben je steeds meer geld kwijt voor de opslag van elektriciteit op momenten dat de vraag laag is.
Rente
En dat kerncentrales zo duur zijn om te bouwen, ligt volgens de voorstanders vooral aan de rente. Bouwers betalen een torenhoge rente over het geld dat ze lenen, omdat het om risicovolle projecten gaat. Daardoor is er geen eerlijke vergelijking te maken met hernieuwbare energie, waarvoor de rente veel lager is. Als de overheid iets doet om de rente te beperken, wordt de bouw van een nieuwe kerncentrale volgens hen een stuk rendabeler.
Borssele is volgens EPZ een ideale plek voor nieuwe kerncentrales. “Het is waar de ervaring zit en de kennis”, zei directeur Carlo Wolters tegen de Kamerleden. Er is voldoende ruimte en koelwater en ook de opslag van kernafval, bij de COVRA, is vlakbij.
De huidige centrale, die sinds 1973 draait, moet eigenlijk in 2033 sluiten. EPZ wil de centrale nog wel tien of twintig jaar langer openhouden, maar dan moet de verplichte sluiting wel uit de wet gehaald worden. Minister Wiebes van Economische Zaken heeft al laten weten dat hij daar onderzoek naar laat doen.
EPZ ziet ook mogelijkheden om in de toekomst een ‘groene’ waterstoffabriek te realiseren aan de Westerschelde. Daar kan de ‘overtollige’ elektriciteit van de kerncentrales en de windparken voor de kust (waarvan de kabels in Borssele aan land komen) CO2-vrij worden omgezet in waterstof.
BEKIJK OOK;
EU-landbouwministers boos op klimaatcommissaris Timmermans
MSN 17.11.2020 De landbouwministers van de Europese Unie zijn boos op Eurocommissaris Frans Timmermans. Ze storen zich aan diens “dreigement” dat de Europese Commissie de nieuwe landbouwsubsidieplannen misschien wel intrekt, omdat die na tussenkomst van de EU-landen en het Europees Parlement niet groen genoeg zouden zijn geworden.
Timmermans, de tweede man van de EU en belast met klimaat, toonde zich vorige week teleurgesteld over het nieuwe Europese landbouwbeleid. Dat draagt volgens hem te weinig bij aan de strijd tegen klimaatverandering, terwijl de landbouw daarin wel een belangrijk aandeel heeft.
De ministers van de lidstaten, die de landbouwplannen van de Europese Commissie samen met het Europees Parlement hebben aangepast, zijn “uiterst geïrriteerd”, zegt de Duitse landbouwminister Julia Klöckner na overleg met haar collega’s.
Timmermans zou “democratische compromissen serieus” moeten nemen. Het akkoord “van tafel vegen” is “natuurlijk niet goed voor de sfeer in de EU en ook niet geloofwaardig voor de toekomst”, aldus Klöckner.
Milieuorganisaties reageerden ontgoocheld op het vorige maand bereikte akkoord over de manier waarop de vele miljarden aan EU-landbouwsubsidies de komende jaren worden verdeeld. Boeren waren overwegend tevreden.
Regeling gerichte opkoop veehouderijen gestart
RO 03.11.2020 Er komt een extra mogelijkheid om te stoppen voor agrarische bedrijven met hoge stikstofuitstoot die dichtbij Natura-2000 gebieden gevestigd zijn. Provincies hebben budget gekregen om dergelijke bedrijven aan te kopen, op basis van vrijwilligheid. De regeling hiervoor – Regeling provinciale aankoop veehouderijen nabij natuurgebieden – is vandaag in de Staatscourant gepubliceerd.
Het kabinet wil ervoor zorgen dat in 2030 minimaal de helft van de natuur in beschermde natura 2000-gebieden op een gezond stikstofniveau zit. In een sterke natuur ligt een groot deel van de oplossing van het stikstofprobleem. Op dit moment wordt deze natuur te veel belast met stikstof. Om deze belasting te verlagen vraagt dit inzet van iedere sector, ook van de landbouw.
Via de regeling gerichte opkoop kunnen provincies en agrarische bedrijven een koopovereenkomst sluiten. De regeling is gericht op het kunnen opkopen van ‘piekbelasters’: bedrijven die een relatief hoge belasting veroorzaken op nabijgelegen Natura-2000 gebieden die stikstofgevoelig én overbelast zijn.
Provincies doen de aankopen op basis van gebiedsgerichte afwegingen waarbij ook rekening gehouden kan worden met het realiseren van nevendoelen, zoals het klimaatbestendiger maken van verdrogingsgevoelige gebieden. Voorwaarde voor de aankoop door provincies is dat de veehouderijlocatie sluit.
Vrijwillige regeling
Provincies kunnen in samenspraak met de veehouders afspraken maken over opkoop. De regeling is gericht op bedrijven met een hoge stikstofuitstoot binnen 10 kilometer van een Natura 2000-gebied.
Natuurherstel en ruimte voor ontwikkelingen
Met een breed ondersteuningspakket van 1,9 miljard euro tot 2030 helpt het kabinet boeren om duurzamer te produceren en boeren die willen stoppen. De gerichte opkoopregeling is één van de regelingen die het kabinet hiervoor aankondigde.
In 2021 komt nog een tweede (vrijwillige) stoppersregeling beschikbaar, de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties. Voor deze regeling kunnen melkvee-, varkens- en pluimveehouders zich te zijner tijd zelf opgeven, ook als ze niet door de provincie als piekbelaster zijn aangemerkt.
Voor de regeling gerichte opkoop stelt het kabinet 350 miljoen euro beschikbaar aan de provincies, waarvan vanaf vandaag de eerste tranche van 100 miljoen euro vrij komt.
Doordat de provincie in bepaalde gebieden gericht veehouderijen kan opkopen, komt er binnen dat gebied ruimte vrij voor natuurherstel en ontwikkelingen, zoals het oplossen van PAS-meldingen. Zo kan worden gewerkt aan natuurherstel en ontstaat tegelijkertijd meer ruimte voor blijvende agrariërs in dat gebied en voor andere ontwikkelingen. Bovendien worden agrariërs die willen stoppen op deze manier geholpen.
Zie ook;
Halen klimaatdoel 2020 kan lukken, maar dan moet echt álles meezitten
RTL 30.10.2020 Het is nog maar zeer de vraag of het Nederland lukt om de klimaatdoelstelling voor 2020 te halen. De uitstoot van CO2 moet dit jaar met 25 procent zijn teruggedrongen ten opzichte van de uitstoot in 1990. De uitbraak van het coronavirus heeft de emissies weliswaar iets doen afnemen, maar niet in alle sectoren. En dus is het Planbureau voor de Leefomgeving niet al te optimistisch over de vraag: gaan we de doelstelling dit jaar wel halen?
Vorig jaar werd een jarenlange juridische strijd beslecht tussen duurzaamheidsorganisatie Urgenda en de Nederlandse staat. Inzet daarvan: doet de overheid wel genoeg om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen?
Uitspraak van de Hoge Raad
Nee, oordeelde de Hoge Raad. Terwijl de overheid wilde vasthouden aan een uitstootvermindering van 20 procent dit jaar (ten opzichte van 1990), vond Urgenda dat dat percentage naar 25 procent moest. Urgenda werd in het gelijk gesteld en het kabinet moest de doelstellingen verhogen.
Met nog twee maanden op de kalender is het einddoel nog niet in zicht. Je zou kunnen zeggen: we bevinden ons in de mist, en het is maar de vraag of die mist nog opklaart.
Ontknoping in klimaatzaak van de eeuw, maar hoe zat het ook alweer?
We zijn dit jaar minder gaan vliegen, hebben minder in de auto naar werk gezeten en waren ook meer dan anders gebonden aan huis. Je zou zeggen: die klimaatdoelstellingen zijn ‘kat in het bakkie’.
Uitstoot wel afgenomen
De uitstoot was in de eerste kwartalen van 2020 minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Over de eerste drie maanden was er een daling van 8,7 procent te zien en in het tweede kwartaal werd er zelfs 20,5 procent minder CO2 uitgestoten in Nederland, al had een deel van die dalingen niets te maken met de coronapandemie.
Belangrijker nog, zeggen onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL): die daling geeft geen garanties voor het behalen van je doelen in de toekomst. “Je kunt niet in de eerste helft van het jaar al voldoende zekerheid behalen voor de rest van het jaar”, zegt onderzoeker Bert Daniels.
Kabinet moet tandje bijzetten om klimaatdoelen Urgenda te halen
Want hoewel het vervoer en transport tijdens de coronacrisis drastisch is afgenomen en de industrie minder produceerde, waren de effecten op de uitstoot in andere sectoren miniem. Zo is in de landbouw weinig effect te merken.
De forse afname van het vliegverkeer telt overigens helemaal niet mee, want die komt niet voor rekening van een bepaald land en telt dus ook niet mee in de doelstelling. Kortom: er is werk aan de winkel.
166 megaton, dat is wat er dit jaar door Nederland aan CO2 mag worden uitgestoten volgens de Urgenda-doelstelling. 1 megaton is duizend miljoen kilo.
Om een blik in de nabije toekomst te werpen, hebben onderzoekers van het PBL twee scenario’s uitgewerkt om te bezien of we die doelstelling gaan halen.
- Scenario 1: doelstelling wordt niet gehaald (174 megaton uitstoot) want Nederland weet de tweede coronagolf te beperken, het wordt een koude herfst en winter, er is veel productie van elektriciteit in Nederland, onder meer doordat minder windenergie wordt geproduceerd
- Scenario 2: doelstelling wordt net gehaald (164 megaton uitstoot) want Nederland heeft de tweede golf niet onder controle en moet zware maatregelen invoeren, zoals een lockdown. We krijgen een relatief warme herfst en winter, er wordt veel windenergie geproduceerd en de productie van elektriciteit in Nederland is laag.
Klimaat en corona
Beïnvloedt de coronapnademie de klimaatcrisis?
Hierbij maken de onderzoekers wel de kanttekening dat ze niet zijn uitgegaan van de meest extreme scenario’s: de uitstoot zou dus ook hoger of lager kunnen zijn, al is dat niet heel realistisch.
Andere invloeden
Zo bezien heeft een lockdown wel enige impact op de uitstoot, maar zijn ook andere factoren, waar we soms minder invloed op hebben, van groot belang. Wordt het koud, dan gaat in menig huishouden de kachel aan. Is er weinig wind, dan valt de productie van windenergie tegen.
Naar aanleiding van de Urgenda-uitspraak van de Hoge Raad heeft het kabinet nieuwe maatregelen aangekondigd. Maar, zo signaleert het PBL, veel van die maatregelen gaan pas volgend jaar hun vruchten afwerpen.
Wat gebeurt er dan als Nederland de doelstelling dit jaar niet haalt? Dan kan Urgenda in theorie naar de rechter en vragen om de Nederlandse staat een boete op te leggen. Dat is dan symboliek, want het teveel aan uitstoot dit jaar – die maak je er niet mee ongedaan.
meer: RTL Nieuws Planbureau voor de Leefomgeving Urgenda Klimaat Klimaatakkoord CO2-uitstoot Coronacrisis in Nederland
Kabinet hoopt ‘Urgenda’ alsnog te halen: ‘Meer geluk bij heel groot ongeluk’
NU 30.10.2020 Het kabinet hoopt het Urgenda-vonnis alsnog uit te voeren. Eerder bleek vrijdag dat er niet voldoende CO2 wordt bespaard om het klimaatdoel voor 2020 te halen, maar minister Eric Wiebes (Klimaat) merkt op dat er nog veel onzeker is en dat niet alle kabinetsmaatregelen zijn meegeteld.
“De inzet is om het Urgenda-doel te halen”, zei Wiebes vrijdag. “Voor 2020 te laat begonnen met maatregelen. Als gevolg van corona kunnen we het misschien nog halen, maar dat is niet met gejuich voor het kabinet. Meer een geluk bij een heel groot ongeluk”, aldus de bewindsman.
Wiebes merkte op dat er “grote onzekerheden” in de vrijdag gepubliceerde Klimaat- en Energieverkenning 2020 van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) staan. Die onzekerheden hebben te maken met de gevolgen van het coronavirus, weersomstandigheden en de ontwikkeling van CO2- en energieprijzen.
Daarbij zijn niet alle kabinetsplannen in de PBL-cijfers meegenomen. Wiebes: “We gaan significant minder kolen stoken in Nederland. Dat is een stevige en kostbare maatregel, maar die zit nog niet in de cijfers.”
Kabinet weet al jaren dat doel niet wordt gehaald
In verschillende rechtszaken, tot aan de Hoge Raad aan toe, is het kabinet opgedragen dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met minimaal 25 procent moet zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Premier Mark Rutte heeft altijd gezegd dit Urgenda-vonnis uit te willen voeren, maar in berekeningen van het PBL bleek steeds dat het kabinet niet op koers lag. Dit is de laatste kans om aan het klimaatvonnis te voldoen.
Het PBL publiceert ieder jaar in oktober een rapport met de klimaatcijfers, zodat het kabinet weet of het doel nog in zicht is of dat er extra maatregelen nodig zijn. Niet alle maatregelen kunnen alleen worden meegenomen, het PBL kijkt daarom naar het beleid dat tot 1 mei is ingevoerd.
Dat lijkt het kabinet nu aan te grijpen als laatste strohalm. Wiebes stuurde een lijst met maatregelen die het PBL niet kon meenemen in de berekeningen. Het gaat onder meer om een subsidieregeling voor duurzame energie, een CO2-heffing voor de industrie en het sluiten van de kolencentrales.
Er komen dan ook geen extra klimaatmaatregelen, zei Wiebes. “Alles wat we konden verzinnen, zit in het pakket. Daar bovenop is het niet ondenkbaar dat er nog een centrale gesloten zal worden. Daarmee halen we alles uit de kast.”
Kamer is kritisch: ‘Kabinet neemt klimaatcrisis niet serieus’
Vanuit de Kamer klinkt kritiek. GroenLinks-leider Jesse Klaver noemde de PBL-cijfers “vernietigend” voor het kabinet.
“Ze neemt de klimaatcrisis niet serieus. Ook hier geldt: luister naar de experts en de wetenschap. We moeten nu extra klimaatmaatregelen nemen om onszelf te beschermen”, aldus Klaver.
Ook D66 en PvdA vinden dat het kabinet te weinig doet. “Er moet een schep bovenop”, zei Matthijs D66’er Matthijs Sienot.
Lees meer over: Klimaat Politiek Urgenda
Of Nederland de Urgenda-doelstelling haalt is nog steeds hoogst onzeker
NOS 30.10.2020 Zelfs nu de CO2-uitstoot daalt als gevolg van de tweede coronagolf, wordt mogelijk niet voldaan aan de eisen van het zogenoemde Urgenda-vonnis. Bovendien is het doel van het Klimaatakkoord, 49 procent minder uitstoot in 2030, nog niet in zicht. Dat blijkt uit de nieuwste Klimaat- en Energieverkenning (KEV), die is opgesteld door het Planbureau voor de Leefomgeving in samenwerking met onder meer het CBS, RIVM en TNO.
“Ook met een omvangrijke tweede coronagolf is het halen van het Urgenda-doel niet zeker”, schrijven de onderzoekers. Volgens het vonnis van de rechter, dat tot aan de Hoge Raad door het kabinet is bestreden, moet Nederland aan het eind van dit jaar 25 procent minder broeikasgassen uitstoten ten opzichte van 1990.
Maar uit de nieuwe berekeningen volgt dat de Urgendadoelstelling alleen binnen handbereik komt als de omvang van de tweede golf aan coronabesmettingen omvangrijk is én als de laatste maanden van het jaar niet te koud zijn, waardoor er minder gas hoeft te worden verstookt. Bovendien moet de productie van de Nederlandse elektriciteitscentrales niet te hoog uitvallen.
Klimaatakkoord
Ook over het vorig jaar gesloten Klimaatakkoord voor Nederland zijn de jongste cijfers niet positief. Werd vorig jaar nog gedacht dat de uitstoot in 2030 waarschijnlijk met 43 tot 48 procent zou zijn gedaald ten opzichte van 1990, nu schatten de onderzoekers dat de afname blijft steken op 34 procent bij ongewijzigd beleid. Ten opzichte van het doel van 49 procent van het Klimaatakkoord gaapt dus nog een groot gat.
Om dat te dichten moet het tempo waarmee de uitstoot daalt in de komende tien jaar verdubbelen ten opzichte van de periode 2010-2019, stelt de klimaatverkenning.
Dat de cijfers nu somberder lijken dan vorig jaar, komt omdat vorig jaar werd uitgerekend wat het klimaatakkoord zou opleveren als alles zou worden uitgevoerd wat erin staat. Voor dit jaar is gekeken naar het daadwerkelijk gevoerde beleid. En dan blijkt dat een deel van de maatregelen nog te vaag is om door te kunnen rekenen, zegt Pieter Boot van het Planbureau.
Vaart houden
Het kabinet zegt in een reactie dat het effect van recent genomen maatregelen nog niet meegenomen is in het KEV-rapport . Verder benadrukt het kabinet vastbesloten te zijn om de klimaatdoelen te halen en zegt “vaart te willen houden ten aanzien van de gemaakte afspraken, om er zeker van te zijn dat we de doelen halen”.
Een onafhankelijke ambtelijke studiegroep heeft de opdracht gekregen nog dit jaar voorstellen te doen voor extra CO2-reductie.
Het is de tweede keer dat de zogenoemde Klimaat- en Energieverkenning verschijnt. De KEV komt voort uit de Klimaatwet, en geeft een jaarlijkse stand van zaken over de uitstoot tot en met 2030.
In de elektriciteitssector wordt al wél een grote daling van de uitstoot verwacht. Vorig jaar was hier de uitstoot nog hoger dan in 1990, maar als alle afgesproken maatregelen worden uitgevoerd zal die in 2030 meer dan gehalveerd zijn. Dat komt vooral door een sterke groei van duurzame energie, lage gasprijzen en het sluiten van kolencentrales. Zo stijgt het aandeel duurzame elektriciteit door alle plannen met onder meer wind- en zonne-energie van 18 procent vorig jaar naar 75 procent in 2030.
Aardgasvrije wijken
De plannen om verschillende wijken in hun geheel van het aardgas af te halen zijn nog niet in de berekeningen verwerkt. “We nemen iets mee als het concreet afgesproken is en als je het door kunt rekenen”, zegt Boot. “Als je er alleen een slag naar kan slaan, dan nemen wij het niet mee. De plannen zijn gewoon nog niet concreet genoeg.” Als dat volgend jaar wel zo is, hoopt het Planbureau uit te kunnen rekenen wat het oplevert als er in buurten geen aardgas meer wordt aangesloten.
Slecht nieuws
In de politiek wordt zowel door regeringspartijen als de oppositie kritisch gereageerd op de sombere cijfers. GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver noemt de cijfers “vernietigend voor ‘dit groenste kabinet ooit”. Rob Jetten van D66 zegt: “Dit is slecht nieuws. De maatregelen van het kabinet leveren nog te weinig op, er moet een schep bovenop.”
Volgens D66 moeten bijvoorbeeld woningen sneller worden geïsoleerd, moet er meer geïnvesteerd worden in elektrisch rijden en moet de CO2-heffing worden aangescherpt. De ChristenUnie pleit voor een nationaal isolatieprogramma.
Ook milieuorganisaties willen dat het kabinet actie onderneemt. De Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) vraagt om nog voor Kerst met stevige extra maatregelen te komen. En Milieudefensie en Greenpeace zeggen dat het kabinet klimaatbeleid voert met de rem erop. “Elke dag dat het kabinet tijd verspilt, neemt de klimaatschade toe en lopen de kosten voor burgers verder op.”
BEKIJK OOK;
Ondanks coronacrisis worden klimaatdoelen niet gehaald: ‘Snel extra maatregelen nodig’
AD 30.10.2020 Zelfs nu door de coronacrisis minder vieze lucht wordt uitgestoten, lijkt Nederland de klimaatdoelen voor 2020 én de komende jaren niet te halen. Het kabinet moet onmiddellijk extra klimaatmaatregelen nemen, zo adviseert de Raad van State in een vernietigend rapport.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het CBS, het RIVM én de Raad van State: al deze belangrijke kabinetsadviseurs slaan vandaag alarm over het klimaatbeleid. Volgens de instanties doet het kabinet te weinig om ervoor te zorgen dat de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 49 procent is verminderd ten opzichte van 1990.
Lees ook;
Dat doel werd vorig jaar vastgelegd in de Klimaatwet, die werd gesteund door de meeste partijen in de Tweede Kamer. Maar uit de Klimaat- en Energieverkenning 2020 van het PBL – die vanmiddag is verschenen – blijkt dat de geschatte broeikasgasreductie in 2030 nu 34 procent is: dat is fors minder dan de vastgelegde 49 procent. ,,Er is geen wezenlijke vooruitgang geboekt ten opzichte van vorig jaar’’, stelt de Raad van State.
De vervuilende Hemwegcentrale in Amsterdam is al gesloten vanwege de klimaatproblemen. © ANP
Urgenda
Als dat doel niet wordt gehaald, voldoet Nederland niet aan het klimaatverdrag van Parijs waarin is afgesproken om de snelle stijging van de wereldtemperatuur in te dammen. Ook lijkt Nederland er niet in te slagen om al dit jaar 25 procent minder broeikasgas uit te stoten. Dat moet wél, zo oordeelde de rechter in de Urgenda-zaak.
Het Urgenda-doel kan alleen nog worden gehaald als Nederland flink lijdt onder de tweede coronagolf, als de laatste maanden van dit jaar niet te koud zijn én als Nederlandse elektriciteitscentrales niet te veel stroom produceren. Eerder deze week bleek dat de wereldwijde Co2-uitstoot met 8,8 procent is gedaald door de coronacrisis.
CO2-uitstoot door coronavirus met 8,8 procent gedaald, klimaateffect beperkt
NOS 27.10.2020 De eerste zes maanden van dit jaar is de wereldwijde CO2-uitstoot met 8,8 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2019. Dat meldt het KNMI op basis van een onderzoek dat in het wetenschappelijke tijdschrift Nature is gepubliceerd. Een groot deel van de daling is een direct gevolg van de coronacrisis.
Het verschil was het grootst in de maand april (-16,9 procent) toen er in veel landen een lockdown van kracht was om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, daarna kwam de ‘normale’ uitstoot in bijvoorbeeld Europa en China weer op gang. Vanaf 1 juli is er volgens de onderzoekers geen verschil meer te zien met de CO2-uitstoot van vorig jaar.
Wegtransport draagt meeste bij
De afname van de uitstoot is groter dan in eerdere crises, zoals de Tweede Wereldoorlog, al is dat voor een deel te verklaren doordat er nu meer wordt uitgestoten dan toen. Daardoor kan de daling ook groter zijn.
Het wegtransport draagt met een vermindering van 40 procent het meeste bij aan de daling. Ook de energiesector (-22 procent), luchtvaart (-13 procent), scheepvaart (-6 procent) en industrie (-17 procent) stootten minder CO2 uit.
Volgens het KNMI leidt de afname in CO2-uitstoot niet tot een afname van CO2-concentraties in de atmosfeer, die een belangrijke oorzaak zijn van de klimaatverandering. Het leidt hooguit tot een minder snelle stijging. Om de klimaatdoelstelling van Parijs te halen, een beperking van de wereldwijde opwarming tot 2 en indien mogelijk 1,5 graad, moet de uitstoot van broeikasgassen verder afnemen en uiteindelijk nul worden.
BEKIJK OOK
Deze 19 gemeenten krijgen 100 miljoen euro voor het gasvrij maken van woonwijken
AD 27.10.2020 Negentien gemeenten krijgen samen in totaal bijna 100 miljoen euro voor het aardgasvrij maken van een dorp, wijk of buurt. In totaal hadden 71 gemeenten een voorstel ingediend voor de tweede ronde van ‘proeftuinen aardgasvrij’, zo meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Het Programma aardgasvrije wijken (PAW) heeft als doel te leren op welke wijze het aardgasvrij maken van wijken kan worden ingericht en opgeschaald. In oktober 2018 ging de eerste ronde van het programma van start, destijds deden 27 gemeenten mee. Ervaringen worden vooral onder professionals gedeeld, onder meer op de website aardgasvrijewijken.nl.
Lees ook;
Het kabinet heeft als doelstelling om al in 2030 1,5 miljoen woningen van het aardgas af te koppelen. In de twintig jaar daarna zouden bijna alle huizen van het gas af moeten zijn, zo staat in het Klimaatakkoord. Met deze tweede ronde komt het aantal proeftuinen in totaal op 46. In de wijken en dorpen die meedoen staan 35.000 woningen en ander gebouwen.
Overal in Nederland zijn gemeenten druk bezig om een plan op te stellen waarin moet komen te staan in welke volgorde wijken worden aangepakt. Komend jaar moeten ze de plannen af hebben. Er zijn geregeld informatieavonden gehouden waarin bewoners om input is gevraagd. In 2021 volgt een derde ronde proeftuinen. Die wordt onder meer gebaseerd op een evaluatie van deze tweede ronde.
Bijna 100 miljoen euro voor ‘proeftuinen aardgasvrij’ in 19 gemeenten
RO 26.10.2020 Minister Ollongren (BZK) kent aan 19 gemeenten een rijksbijdrage toe voor het aardgasvrij of aardgasvrij-ready maken van een dorp, wijk of buurt. In totaal gaat het om een bedrag van bijna 100 miljoen euro. De selectie is gebaseerd op een voorstel van de Adviescommissie aardgasvrije wijken.
Daarin zijn programmapartners, stakeholders en wetenschappers vertegenwoordigd. Bij alle plannen is nadrukkelijk gekeken naar de uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en de betrokkenheid van de bewoners. De belangstelling voor de tweede ronde proeftuinen is groot: in totaal hebben 71 gemeenten een voorstel ingediend.
Miniser Ollongren: ‘De kwaliteit van de voorstellen getuigt van enthousiasme en inventiviteit bij gemeenten en alle betrokkenen om met de aardgasvrij opgave aan de slag te gaan. En ik zie dat er al veel geleerd is van de eerste 27 proeftuinen’.
Leren door te doen
In het Programma aardgasvrije wijken (PAW) doen gemeenten kennis en ervaring op om bestaande wijken haalbaar en betaalbaar te verduurzamen. In oktober 2018 zijn de eerste 27 gemeenten gestart. Met de proeftuinen en het kennis- en leerprogramma draagt PAW bij aan de doelstelling uit het Klimaatakkoord om 1,5 miljoen woningen en andere gebouwen te verduurzamen in de periode tot en met 2030.
Het doel van het programma is om te leren op welke wijze het aardgasvrij maken van wijken kan worden ingericht en opgeschaald. Hiervoor is het noodzakelijk dat er daadwerkelijk aardgasvrije woningen en andere gebouwen via een wijkgerichte aanpak gerealiseerd worden.
Binnen het PAW worden naar verwachting circa 50.000 woningen en andere gebouwen verduurzaamd. Met deze tweede ronde komt het aantal proeftuinen in totaal op 46. Die omvatten in totaal circa 35.000 woningen en ander gebouwen.
Meer variatie en volume
Met de toevoeging van 19 nieuwe proeftuinen ontstaat naast meer volume ook meer variatie. Die schuilt onder meer in de beoogde warmtetechnieken, de wijze waarop bewoners meedoen en ook in het type wijken en woningen.
Daarnaast zijn proeftuinen geselecteerd vanwege de verbinding met andere opgaven, inclusief klimaatadaptatie en circulair bouwen. De toename van het aantal proeftuinen maakt het mogelijk om beter ‘rode draden’ in kaart te brengen. Waar kan het beste worden begonnen en welke aanpak werkt in welke situatie?
3e ronde proeftuinen 2021
In 2021 volgt een derde ronde proeftuinen. Die wordt onder meer gebaseerd op een evaluatie van deze tweede ronde. In deze derde ronde zal meer nadruk liggen op stapsgewijze oplossingen met een groot CO2-besparingspotentieel. Hiermee kan een goede aanvulling gerealiseerd worden op het huidige palet aan proeftuinen.
Over het Programma aardgasvrije wijken
In het interbestuurlijke Programma aardgasvrije wijken (PAW) werken het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, het Interprovinciaal Overleg, de Unie van Waterschappen en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten samen om gemeenten en betrokken partijen zo goed mogelijk te ondersteunen in de aardgasvrije opgave.
Documenten;
Kaart waarop de 19 gemeenten staan die in 2020 proeftuin zijn voor aardgasvrije wijken.
Proeftuinen aardgasvrije wijken 2e ronde
Zie ook;
Klimaatbaas Frans Timmermans: Brussel houdt nieuwe kerncentrales niet tegen
AD 26.10.2020 De Europese Commissie (EC) houdt landen die nieuwe kerncentrales willen bouwen niet tegen. Dat zegt Frans Timmermans, de Nederlandse vicevoorzitter van de EC en tevens verantwoordelijk voor de Europese Green Deal. Toch hoopt hij dat landen niet te snel voor kernenergie kiezen.
Timmermans waarschuwt voor de hoge en langdurige kosten van de technologie. ,,Het betekent dat je er een lange, lange, lange tijd aan vast zult zitten.” De PvdA’er deed zijn uitspraken over kernenergie in een online gesprek met Fatih Birol, directeur van het Internationaal Energieagentschap (IEA), schrijft Euractiv.
Lees ook;
De Green Deal van de Europese Commissie, die als doelstelling heeft om de uitstoot van broeikasgassen in 2050 tot nul te reduceren, staat volgens Timmermans ‘technologieneutraal’ ten opzichte van mogelijke oplossingen om het klimaatdoel te bereiken. ,,Het grote voordeel van nucleaire energie is natuurlijk dat het uitstootvrij is. Als je tot de conclusie komt dat dat de beste oplossing is, zal de Commissie je niet in de weg staan.”
WATCH NOW
We’re live with European Commission EVP @TimmermansEU & our Executive Director @IEABirol for an IEA Big Ideas talk on next steps for the #EUGreenDeal
IEA Speaker Series with Frans Timmermans, Executive Vice-President, European Commission
9:59 AM · Oct 26, 2020 9 See IEA’s other Tweets
Verschillende Europese landen, zoals Polen en Tsjechië hebben volgens Euractiv serieuze plannen voor nieuwe kerncentrales om de klimaatdoelen te kunnen halen. Zij stellen dat dat zonder kernenergie niet te doen is.
Ook Nederland
Ook in Nederland gaan stemmen op voor kernenergie. Zo pleitte Mark Harbers, Tweede Kamerlid van de VVD, vorige maand in een interview met deze site voor de bouw van drie tot tien kerncentrales in ons land. Onderzoeksinstituut TNO gaat uitzoeken of een kerncentrale in Brabant tot de mogelijkheden behoort.
In het gesprek met Timmermans stipte IEA-baas Birol aan dat wind- en zonne-energie in Europa aan een snelle opmars bezig zijn, maar deze energievormen zorgen nog altijd maar voor 15 procent van de totale opwekking van elektriciteit. Kernenergie neemt 27 procent voor zijn rekening.
Serieuze nadelen
Timmermans erkende dat kernenergie voordelen kan hebben op weg naar een toekomst zonder uitstoot van broeikasgassen, maar wees wel op ‘serieuze nadelen’, zoals de import van uranium en het radioactief afval waar je als land mee blijft zitten. ,,Het tweede nadeel dat ik moet noemen is dat het heel duur is”, zei de eurocommissaris. ,,Het is heel, heel duur.”
Bovendien wordt zonne- en windenergie snel goedkoper, stelt Timmermans, die landen op het hart drukte om beslissingen ‘compleet rationeel’ te nemen. ,,Reken het uit en trek dan je conclusie, dat is mijn enige pleidooi. Omdat je, als je voor kernenergie kiest, je bewust moet zijn van de enorme investeringen die nodig zijn. Dat betekent dat je er een lange, lange, lange tijd aan vast zult zitten.”
Brussel stemt met ruime meerderheid in met nieuw landbouwbeleid
NOS 23.10.2020 Het Europees Parlement heeft met een ruime meerderheid ingestemd met een totaalpakket voor nieuw gemeenschappelijk Europees landbouwbeleid. In deze grootste subsidiepot van de Europese Unie zit meer dan 350 miljard euro voor de komende zeven jaar.
Eerder deze week bereikten de EU-lidstaten al een akkoord over ‘een nieuw soort landbouw’: minder geld voor boeren, veranderende regels en het moet groener. Minister Schouten noemde dit “een hele goede stap”.
De Europese Commissie heeft in zijn Green Deal overkoepelende doelen voor heel Europa gesteld. Eurocommissaris Frans Timmermans wil minder CO2-uitstoot, meer biodiversiteit en meer bossen. Landbouw speelt hierin een cruciale rol als sector.
Linkse partijen vinden het huidige landbouwbeleid niet meer passend bij deze doelen, maar andere partijen zoals de christendemocraten zien strenge eisen voor boeren juist niet zitten.
Eco-regeling
Een van de belangrijkste uitkomsten van de stemming van vandaag is dat Europese boeren aangespoord worden om te vergroenen. Er komen zogenoemde ‘eco-regelingen’, vergroeningssubsidies waar boeren op kunnen intekenen. Van het budget voor de oude inkomenssteun wordt geld afgehaald, om de nieuwe regelingen te financieren: ongeveer 30 procent hiervan zal in de toekomst bestemd zijn voor de eco-regelingen.
De christendemocraten noemen de uitkomst “een heel goede middenweg”. Ze stellen dat er door het hernieuwde beleid meer gaat gebeuren aan milieu en de boeren tegelijkertijd toch overeind blijven.
Annie Schreijer-Pierik @AnnieSchreijer
De Groenen en de Nederlandse sociaaldemocraten zijn niet tevreden en noemen de voorwaarden voor bijvoorbeeld de eco-regelingen “boterzacht”.
Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) maakt zich grote zorgen: “We zitten in een klimaat- en biodiversiteitscrisis. Toch willen het Europarlement en Europese ministers het desastreuze landbouwbeleid bij het oude laten. Op landbouwgebied staat de Green Deal op losse schroeven.”
Stapje in de goede richting
Voor Nederlandse boeren betekent het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid dat het totale budget voor landbouw omlaag gaat. Dit was al besloten door de regeringsleiders.
Nederlandse boeren zullen meer inleveren dan boeren in bijvoorbeeld Oost-Europa. Zij krijgen momenteel meer subsidie dan hun Oost-Europese collega’s. Dat verschil moet de komende jaren geleidelijk verdwijnen, wat betekent dat Nederlandse boeren bijna 10 procent minder subsidie per hectare grond krijgen. Veel boeren in Nederland vinden het niet terecht dat ze op hetzelfde moment vergroeningseisen krijgen opgelegd.
Léon Faassen, bestuurslid van landbouworganisatie LTO Nederland noemt het akkoord van het Europees Parlement in een reactie “ambitieus”. “We zien het als een stapje in de goede richting, waarbij boeren en tuinders terecht beloond worden voor de acties die zij ondernemen. Het is goed dat er nu een realistische deal ligt, waarbij de Green Deal met haar hoge doelstellingen niet bekostigd wordt met boerengeld.”
Tonnen aan subsidie
Ook stemt het Europees Parlement in met een maximum per boer voor landbouwsubsidies. Grote boeren, met name in het oosten van Europa, halen momenteel veel geld uit het landbouwfonds: sommigen kregen tonnen aan Europese steun.
Om hier een einde aan te maken komt er een plafond van 100.000 euro. Een uitzondering wordt gemaakt voor landen die 12 procent van het totaalbudget aan subsidies uitkeren aan kleine boeren: in dat geval mogen grote boeren in hetzelfde land bij uitzondering wel tot 500.000 euro aan subsidie ontvangen.
Nu het Europees Parlement heeft ingestemd en de ministers van Landbouw eerder al een akkoord bereikten, gaan deze partijen in onderhandeling om tot een definitief akkoord te komen.
Dat zal nog zeker een jaar duren en over de uitkomst daarvan moet dan opnieuw worden gestemd. Het nieuwe beleid zal daarom op zijn vroegst in 2023 worden ingevoerd.
BEKIJK OOK;
EU-lidstaten sluiten akkoord over ‘een nieuw soort landbouw’
NOS 21.10.2020 Het Europese landbouwbeleid gaat de komende jaren op de schop. Er komt minder geld voor de boeren, de regels veranderen en het moet groener worden. Minister Schouten zegt dat boeren die klaar zijn voor de toekomst worden beloond.
Na een hele nacht vergaderen (de ministers waren pas om vijf uur vanochtend klaar), werd in Luxemburg een akkoord bereikt over de landbouwbegroting voor de komende zeven jaar. Het gaat om in totaal ongeveer 350 miljard euro. Twintig procent van het geld wordt gebruikt om de inkomens van boeren te ondersteunen, maar die moeten in ruil daarvoor wel voldoen aan klimaat- en natuureisen.
“Het is een goede stap op weg naar een nieuw soort landbouw”, zei minister Schouten na afloop van de marathonvergadering. “Nederland wilde verder gaan, maar zoals wel vaker in Europa moet je een compromis sluiten. Ik zal niet onder stoelen of banken steken dat ik op meer ambitie had gehoopt.”
CDA-Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik noemt het een redelijk compromis, maar er is ook kritiek, onder meer van GroenLinks en Forum voor Democratie.
Hectaretoeslag
De minister is tevreden dat er extra geld komt voor jonge boeren en ruimte om te vernieuwen. Ook de hectaretoeslag, geld dat boeren als een soort inkomensondersteuning krijgen, wordt simpeler. “Daar moeten we wel op blijven letten, want we hebben ook weer nieuwe regels afgesproken en we moeten voorkomen dat boeren worden bedolven onder nieuwe formulieren.”
Deze zomer werd de hectaretoeslag voor grootgrondbezitters door de EU-leiders geschrapt, waardoor landeigenaren met meer dan 100.000 hectare in bezit geen premie meer krijgen.
De landbouwministers hebben de grote lijnen afgesproken, de lidstaten moeten de plannen nu uitwerken. En dan rijst de vraag wanneer is een activiteit groen? Minister Schouten gaat daarom samen met provincies en gemeenten zogenoemde eco-regelingen opstellen.
Die kunnen gaan over weidevogelbeheer, bodembeheer, houtwallenverbetering voor biodiversiteit, kruidenrijk grasland voor meer biodiversiteit of investeringen in dierenwelzijn.
De Duitse minister Julia Klöckner, die de onderhandelingen voorzat, was na afloop opgelucht. Ze noemde het een mijlpaal en een stelselverandering. Schouten gebruikt liever de woorden: “modernisering en een stap op weg naar vergroening”.
Spaak in de wielen
Dat laatste wordt betwijfeld door Bas Eickhout van GroenLinks. “Dit akkoord is een spaak in de wielen van de hele Green Deal. De ambities die daarin staan, kunnen nu niet gehaald worden.” Hij noemt het een gemiste kans.
Ook Forum voor Democratie is, om een heel andere reden, ontevreden. Die partij wil dat boeren weer baas op de eigen boerderij zijn. “Wat ooit begon met het doel om een stabiele voedselvoorziening te garanderen, met gunstige prijzen voor consument en boer, is verworden tot een regelzuchtig systeem om een groene, ecologische agenda erdoor te drukken.”
Het Europees Parlement praat deze week over het nieuwe landbouwbeleid. De hele week stemmen de parlementariërs over verschillende wijzigingsvoorstellen. Daarna gaat een kleine delegatie van het parlement met de Duitse minister (die momenteel voorzitter is van de EU) onderhandelen om tot een definitief besluit over het nieuwe landbouwbeleid te komen.
Deal EU-landen over landbouwbeleid: hier draait het om
RTL 21.10.2020 De Europese ministers van Landbouw hadden tot vanochtend vijf uur nodig om tot een akkoord te komen over het toekomstige landbouwbeleid van de Europese Unie. Dat dit zo moeizaam ging is logisch: het gaat om honderden miljarden euro’s en alle Europese lidstaten praten erover mee.
En dat zijn 27 lidstaten met totaal verschillende belangen, en dus is er ruim twee jaar onderhandeld door de Europese Raad van landbouwministers. Zij hoefden overigens niet bij nul te beginnen, maar konden voortborduren op een voorstel van de Europese Commissie.
Deze gaf in 2018 het startschot voor het vernieuwen van het landbouwbeleid van de EU. Het huidige beleid stamt uit 2013. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), een van de fundamenten van de Europese Unie, startte in 1963 en is sindsdien vijf keer grondig aangepast.
Landbouwbeleid op de schop
Want door de jaren heen veranderden het boerenbedrijf en de economie. In de eerste jaren van het beleid was het voornaamste doel nog om Europese boeren een hogere prijs te garanderen voor hun producten dan de prijs op de wereldmarkt, vertelt Petra Berkhout, landbouweconoom van de Wageningen University.
Die gegarandeerde prijs leidde ook tot overschotten, de beruchte boterbergen en wijnmeren. En daarom was ingrijpen noodzakelijk, legt Berkhout uit. Het beleid ging op de schop: het kunstmatig hoog houden van de prijs werd afgeschaft. De Europese subsidies worden sinds de jaren ’80 gebruikt om het inkomen van boeren aan te vullen.
Een koelruimte vol met overschotten aan roomboter in Beverwijk, in 1988. © ANP / Bert Verhoeff
Hoeveel subsidie boeren krijgen, is nu afhankelijk van het aantal hectares landbouwgrond dat ze hebben. Voorwaarde voor subsidie is verder dat boeren zich aan een uitgebreid pakket aan regels houden.
Bio-boeren willen overheidssteun voor biologische landbouw
Commissie wil vergroening
Dat gaat de Europese Commissie inmiddels niet ver genoeg meer, omdat er geen extra stimulans is om de landbouw te verduurzamen en minder vervuilend te maken. Het idee is daarom om een deel van de subsidie afhankelijk te maken van extra dingen die boeren doen om te vergroenen.
Hoe groot dat deel wordt, daar lopen de meningen over uiteen. De Commissie stelde 20 procent voor, de Europese Raad is het daar mee eens. Maar in het Europees Parlement pleit men voor een hoger percentage, van 30 procent.
Inzet Nederland
Dat was ook wel de inzet van Nederland, vertelt Deniz Horzum, woordvoerder van de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de EU in Brussel. “Maar in het huidige krachtenveld was dit het maximaal haalbare en alsnog een mooie uitkomst”, zegt hij.
Ook Berkhout heeft wel begrip voor deze nederlaag voor het Nederlandse belang. “Het is logischer om meer natuur en klimaat te doen, maar op een gegeven moment moet er een compromis bereikt worden.”
“Het is logischer om meer aan natuur te doen, maar op een gegeven moment moet er een compromis bereikt worden.”
Nederland is op landbouwgebied een stuk verder dan landen als Polen en Hongarije, legt Berkhout uit. “En Frankrijk, Italië en Spanje krijgen nog veel geld. Het is in die landen soms lastig boeren, op berghellingen bijvoorbeeld.”
Werk voor 22 miljoen Europeanen
Zonder de Europese steun zou in veel regio’s van die landen landbouw niet rendabel zijn, terwijl het vaak wel een van de weinige bronnen van werk is. Er zijn grofweg zo’n 10 miljoen boerenbedrijven in de EU, goed voor werk voor 22 miljoen mensen.
Nederland kan overigens best tevreden zijn met de uitkomst van de onderhandelingen van de ministers, benadrukt Berkhout. “Uiteindelijk is een gelijk speelveld, van een Europa met open grenzen, het belangrijkst voor ons. Omdat we meer produceren dan we nodig hebben”, aldus Berkhout. “Nederland heeft veel baat bij een goed functionerende interne markt.”
“Uiteindelijk is een gelijk speelveld, van een Europa met open grenzen het belangrijkst voor ons, omdat we meer produceren dan we nodig hebben.”
Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, ChristenUnie) is tevreden met het akkoord, dat ‘goed is voor de boer, en goed voor natuur, milieu en klimaat‘. Er zijn ook nog wel verbeterpunten, vertelt woordvoerder Bertine Moenaff-Fennema. “Onze zorg is of dit ook leidt tot minder regels. Dat blijft een punt van aandacht, dat we de komende tijd in de gaten moeten houden.”
Om hoeveel geld gaat het?
Vele tientallen miljarden. De landbouwsubsidies waren in de jaren ’80 goed voor ruim 70 procent van het hele EU-budget. Door de jaren heen is dit percentage wel gedaald, mede omdat het EU-budget flink is verhoogd. Vorig jaar ging er 50 miljard euro naar het landbouwprogramma van de EU, omgerekend 37,4 procent van de totale EU-begroting.
© RTL Z
Hoeveel daarvan is voor Nederland?
In 2019 ontvingen Nederlandse boeren 768,9 miljoen euro aan landbouwsubsidie, meldt Michel Maas, woordvoerder van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Deze organisatie, die valt onder de ministeries van LNV en Economische Zaken, is verantwoordelijk voor het verdelen van de subsidie.
© RTL Z
In de afgelopen jaren daalde het subsidiebedrag dat in Nederland terechtkwam gestaag: in 2013 was het nog ruim 1 miljard euro.
Is het nu geregeld?
Nee. Nog lang niet. Over dit compromis hebben de landen tweeëneenhalf jaar vergaderd. Het Europees Parlement stemt deze week over het voorstel van de Europese Commissie, en kan daarbij ook nog voorstellen voor wijzigingen indienen.
Het resultaat van de discussie in het Europees Parlement en het akkoord van de lidstaten gaan vervolgens het Brusselse onderhandelingscircuit in, trialoog genaamd. Hierin onderhandelen Commissie, Europese Raad en het Parlement over een compromis. En dat kan een tijdrovend proces zijn. “In 2013 duurde dat een half jaar”, herinnert Berkhout zich.
Kabinet trekt miljard uit om stilvallen bouw door stikstof te voorkomen
Meer: Michaël Niewold Carola Schouten Europese Commissie Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Europees parlement Europese Unie Landbouw Rundveehouderij Veehouderij Subsidie
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/82231d12-0f6b-11eb-ada1-0255c322e81b.jpg)
EU-leiders eens over opvoeren CO2-reductie
Telegraaf 15.10.2020 De 27 EU-leiders zijn het erover eens dat de komende tien jaar de afgesproken reductie van de CO2-uitstoot in 2030 van 40 procent ten opzichte van 1990 onvoldoende is om in 2050 klimaatneutraal te kunnen zijn. Maar ze zitten nog niet op één lijn om het voorstel van de Europese Commissie te omarmen om het percentage tot 55 procent op te trekken.
Premier Mark Rutte zei na afloop van de eerste dag van de EU-top in Brussel dat Nederland „verheugd” is over de inzet van de commissie op 55 procent. Nederland was medeondertekenaar van een gezamenlijke verklaring woensdag met tien andere landen waarin de andere lidstaten worden opgeroepen in te stemmen met minstens 55 procent. „Tot ons genoegen groeit het aantal landen aan onze zijde.”
De CO2-kwestie werd tijdens het diner besproken als voorschot op de geplande top in december waar overeenstemming over een nieuw percentage zou moeten worden bereikt. Een aantal kleinere landen en lidstaten waarvoor de energietransitie moeilijker haalbaar en kostbaar is, bijvoorbeeld omdat er nog op kolen wordt gestookt, is nog niet over de streep. „Sommige landen vinden die 55 procent te scherp”, aldus Rutte.
Een hoger percentage moet collectief door de EU-landen worden opgebracht, onderschrijven de 27 in hun conclusies, rekening houdend met nationale omstandigheden. Ze hebben de commissie daarom gevraagd de gevolgen van versnelde reductie van de broeikasgasemissies in alle lidstaten in kaart te brengen.
In het Haagse regeerakkoord staat nu 49 procent, „maar de coalitie heeft afgesproken dat als de EU naar 55 gaat, wij ook.” Anders bestaat de kans dat Nederland met „een kopgroep” in Europa gaat optrekken. Met het huidige beleid gaat Nederland het klimaatdoel van 49 procent echter niet halen, oordeelde het Planbureau voor de Leefomgeving eerder.
In december 2029 spraken de regeringen af de EU in uiterlijk 2050 klimaatneutraal te krijgen.
BEKIJK MEER VAN; milieupolitiek klimaatverandering milieuvervuiling Brussel Europese Unie
Wetsvoorstel van Schouten is laatste kans voor oplossing stikstofcrisis
Elsevier 14.10.2020 Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten (ChristenUnie) heeft haar nieuwe stikstofwet bekendgemaakt. Deze moet eindelijk een einde maken aan de stikstofcrisis, maar onzeker is of er genoeg steun voor is. Voor Schouten is het voor de verkiezingen van volgend jaar de laatste kans om het hoofdpijndossier succesvol af te sluiten. Voor boeren en bouwers staat er nogal wat op het spel.
1.Hoe ontstond de stikstofcrisis ook al weer?
Eind mei 2019 zette de Raad van State een streep door het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Dit maakte het mogelijk vergunningen te verlenen voor bouwprojecten wanneer daar maatregelen tegenover staan om natuur te herstellen, of de uitstoot van stikstofoxiden en ammoniak te verlagen. Maar volgens de Raad van State zou het PAS niet voldoende garanderen dat de uitstoot echt daalt. Het vonnis leidde ertoe dat de vergunningverlening stokte. Dit veroorzaakte hoogoplopende protesten in onder meer de landbouw en de bouw.
Lees ook: Hoe voorkom je dat de boer uit Nederland verdwijnt?
Het kabinet kwam met kortetermijnmaatregelen om obstakels voor vergunningen weg te nemen. Dat was slechts deels effectief. Zo ontstond er ruimte door de maximumsnelheid op snelwegen overdag te verlagen tot 100 kilometer per uur. Maar een plan om het eiwitgehalte van veevoer tijdelijk te beperken, liep uit op een debacle.
De boerenprotesten laaiden opnieuw op en minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten (ChristenUnie) trok de maatregel in omdat deze niet effectief bleek. Ook werd een eerder aangekondigde uitkoopregeling voor varkenshouders uitgebreid. Het is onduidelijk hoeveel boeren daadwerkelijk zullen stoppen.
2.Wat staat er in Schoutens nieuwe stikstofwet?
Minister Schouten publiceerde op 13 oktober 2020 een wetsvoorstel ‘Stikstofreductie en natuurverbetering’ dat de komende jaren de weg moet wijzen uit de stikstofcrisis . Kern van de wet is een bindend doel: In 2030 moet de hoeveelheid stikstofverbindingen die neerdaalt in de helft van de Natura 2000-gebieden onder de volgens ecologen kritische grens liggen.
Natura 2000-gebieden zijn door Nederland zelf aangewezen en worden strikt beschermd door de Habitat- en Vogelrichtlijn van de Europese Unie. Om dit doel te halen, moet de stikstofuitstoot naar verwachting met zo’n 26 procent dalen.
Minder hard rijden, helpt dat? 9 vragen
Wat niet in de wet staat, zijn concrete maatregelen. Schouten publiceerde in april al een maatregelenpakket ter waarde van 5 miljard euro – uitgesmeerd over tien jaar. Dit geld wordt gebruikt voor investeringen in natuur, innovaties om de stikstofuitstoot te verlagen en het uitkopen van nog meer boeren.
Dit pakket wordt nog verder uitgewerkt, waarbij de ware impact voor boeren duidelijker zal worden. Gisteren bleek dat nog eens 1 miljard euro wordt uitgetrokken voor extra maatregelen. Deze moeten garanderen dat kleine bouwprojecten – die vaak een geringe en tijdelijke stikstofuitstoot opleveren – kunnen doorgaan zonder vergunning.
Wetsvoorstel stikstof naar de Tweede Kamer: kabinet vindt herstel van KLM belangrijker dan Nederlandse natuur en wil door met schrappen van natuurgebieden, natuur dus maar naar het museum? Een PAS 2.0, zie: mobilisation.nl/index.php?id=61 10:00 a.m. · 14 okt. 2020 284 221 mensen tweeten hierover
Ondanks de ingrijpende doelstelling en de geplande miljardenuitgaven is het de vraag of het kabinet met deze wet de stikstofcrisis heeft bezworen. Zo moet nog blijken of er voldoende politieke steun is. Ook is niet uitgesloten dat de komende jaren nog meer aanvullende maatregelen nodig zullen zijn.
De man achter het ‘stikstofvonnis’ dat Nederland platlegt
Maar het grootste doembeeld is dat ook onder het nieuwe stikstofbeleid vergunningen bij de rechter. zullen sneuvelen. Het kabinet doet er alles aan dit te voorkomen, maar milieuorganisaties ruiken bloed. Nu al pleiten zij voor een veel hoger wettelijk doel – minimaal 50 procent minder stikstofuitstoot in 2030.
Dat is het dubbele van het al ingrijpende doel van minister Schouten. Ook het Adviescollege Stikstofproblematiek onder leiding van Johan Remkes (VVD) pleitte voor dit veel hogere doel.
3.Hoe wordt op Schoutens voorstel gereageerd?
De bouw- en landbouwsector worden tijdens de stikstofcrisis hard getroffen. Beide zijn niet tevreden met de aanpak die Schouten nu voorstelt, al is de Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO) kritischer dan de bouwsector.
Volgens LTO ontbreken juridische oplossingen voor boeren die nu geen stikstofvergunning meer hebben en moeten stikstofrechten beter worden geregistreerd. Ook wil de belangenbehartiger dat er nadrukkelijker wordt ingezet op innovatieve oplossingen om de stikstofuitstoot te verminderen.
Wat een onbetrouwbare overheid… Doelstellingen stikstof worden nu resultaatverplichting. Dat betekent dat boeren die nu al geïnvesteerd hebben in emissiearme vloeren, en geen andere opties hadden ivm RAV lijst, gewoon dikke vette pech te horen krijgen…
3:10 p.m. · 13 okt. 2020 vanuit Dongeradeel, Nederland 74 53 mensen tweeten hierover
Bouwend Nederland is positiever dan LTO. Kleine bouw- of sloopprojecten hoeven in dit wetsvoorstel geen natuurvergunning meer aan te vragen, omdat daarbij weinig stikstof vrijkomt. Kleine bouwprojecten kunnen zo sneller doorgang vinden. Toch hebben de bouwers ook kritiek: infrastructurele projecten zijn volgens de organisatie nog onvoldoende geholpen.
4.Is er genoeg politieke steun voor Schoutens wetsvoorstel?
De uitbraak van het coronavirus heeft de stikstofproblemen tijdelijk naar de achtergrond verdreven, maar voor de politiek is het een van de belangrijkste uitdagingen voor het kabinet.
Het wetsvoorstel van Schouten is haar laatste kans om nog tijdens deze kabinetsperiode de stikstofcrisis op te lossen – en haar ministerschap glans te geven. Als het plan sneuvelt in de Tweede of Eerste Kamer is er nauwelijks nog tijd om voor de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar maart een alternatief te maken.
De Tweede Kamer wordt voor Schouten niet het grootste obstakel. Pas in de Eerste Kamer wachten serieuze problemen. Schouten heeft vier senatoren van buiten de coalitie nodig om een meerderheid voor het voorstel te behalen.
De spoedwet in 2019 kreeg steun van 50Plus, SGP, Groep Otten en OSF. Goed voor zes zetels, maar het is onzeker of Schouten opnieuw op dat rariteitenkabinet kan steunen.
Meer zekerheid biedt steun van GroenLinks (8 zetels in de senaat) of de PvdA (6 zetels), maar die zijn zeer kritisch over de plannen van Schouten. PvdA-Tweede Kamerlid William Moorlag noemde Schoutens wetsvoorstel ‘teleurstellend’ en ‘slap en halfslachtig’.
GroenLinks-Tweede Kamerlid Laura Bromet was ook kritisch over het wetsvoorstel: ‘te weinig en juridisch niet houdbaar’. Bromet opende wel de deur voor het kabinet, dat welkom is voor een gesprek. Een uitnodiging die Schouten hard nodig heeft.
Stikstofaanpak: sterkere natuur, perspectief voor de bouw
RO 13.10.2020 Het kabinet legt wettelijk vast dat de natuur herstelt en uitstoot en neerslag van stikstof dalen. Met een miljardenpakket voor natuurherstel en maatregelen om stikstofneerslag terug te dringen, zit in 2030 minimaal de helft van de natuur in beschermde Natura 2000-gebieden op een gezond stikstofniveau.
Deze structurele stikstofaanpak biedt ook ruimte voor economische activiteiten. Zo komt er een gedeeltelijke vrijstelling voor activiteiten van de bouwsector in de bouw- en sloopfase.
Dat staat in het wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering, dat coördinerend minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd samen met een aantal gerelateerde brieven.
Minister Schouten: “In een sterke natuur ligt een groot deel van de oplossing van het stikstofprobleem. Hoe robuuster de natuur, hoe meer die ook tegen een stootje kan en economische ontwikkelingen mogelijk worden. De Coronacrisis raakt vele sectoren nog altijd hard.
Ook die sectoren die last hebben van de stikstofproblematiek zoals de bouw, industrie, transport en landbouw. Daarom is het van groot belang de stikstofaanpak nu wettelijk vast te leggen en vervolgens daadwerkelijk te realiseren. Voor de natuur, voor de maatschappij.”
Structurele stikstofaanpak
Het kabinet legt met het wetsvoorstel vast dat de natuur sterker wordt en de stikstofdepositie omlaag gaat. Het credo is eerst stikstofruimte winnen, pas dan weer beperkt uitgeven.
Er komt tot 2030 bijna 3 miljard euro beschikbaar voor natuurherstel en -versterking en circa 2 miljard euro voor (bron)maatregelen om de stikstofuitstoot van landbouw, verkeer, bouw en industrie te verminderen. Elke sector levert een bijdrage.
Voor de landbouw betekent dit een omslag naar toekomstbestendige (kringloop)landbouw met zo min mogelijk emissies. Er komen middelen voor investeringen in duurzame stallen, minder eiwit in veevoer en betere mestaanwending.
Er komt een Omschakelfonds van 175 miljoen euro om boeren te helpen deze stappen te zetten. Voor boeren die vrijwillig willen stoppen komt ook geld beschikbaar. Ook voor de industrie, bouw, luchtvaart en binnenvaart zorgt het kabinet voor financiële ondersteuning.
Er is geld om bovenop de wettelijke verplichting te investeren in de best beschikbare technologie voor emissie- en stikstofreductie in de industrie. Ook investeert het kabinet in schonere bouwmachines, elektrisch taxiën van vliegtuigen en in katalysatoren en walstroomvoorzieningen.
Het kabinet verplicht zichzelf het hoofddoel – in 2030 zit de helft van de hectares natuur in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden op een gezond stikstofniveau – linksom of rechtsom te halen.
Deze ambitie acht het kabinet, na zorgvuldige afweging en gesprekken met de sectoren, financieel en maatschappelijk haalbaar. In het wetsvoorstel zit een systeem van monitoring en bijsturing: het effect van de bronmaatregelen wordt jaarlijks getoetst en het herstel van de natuur elke twee jaar.
Als nodig stuurt het kabinet bij. In de Tweede Kamerbrief geeft minister Schouten aan dat met het wetsvoorstel veel aanbevelingen van het adviescollege Stikstofproblematiek onder leiding van Johan Remkes zijn overgenomen
Bouw: gedeeltelijke vrijstelling
Het wetsvoorstel bevat een gedeeltelijke vrijstelling van de natuurvergunningsplicht voor de bouwsector. De vrijstelling geldt voor bouwactiviteiten in de bouw- en sloopfase, waarin emissies tijdelijk en beperkt zijn.
Deze vrijstelling maakt vergunningverlening voor de aanleg/bouw van onder andere woningen, utiliteit, energieprojecten en activiteiten in de grond-, weg- en waterbouw makkelijker. Om deze vrijstelling mogelijk te maken reserveert het kabinet in de periode 2021-2030 500 miljoen euro voor stikstofreductie in de bouw en 500 miljoen euro voor aanvullende maatregelen binnen of buiten de bouw.
Het Rijk maakt afspraken met de bouwsector over deze reductie en bijbehorende maatregelen, gericht op emissiearme werk- en voertuigen. De maatregelen worden onderdeel van de structurele aanpak stikstof. Het kabinet benadrukt dat de (stikstof)effecten van de bouwvrijstelling periodiek worden gemonitord, zodat tijdig kan worden bijgestuurd indien nodig.
Meet- en rekenmethodes verder verfijnen
Naast het wetsvoorstel heeft minister Schouten de Tweede Kamer een brief gestuurd met de kabinetsreactie op de rapporten van het Adviescollege Meten en Berekenen Stikstof onder leiding van Leen Hordijk.
Het kabinet onderschrijft de conclusie van het adviescollege dat de meet- en rekenmethodes voldoende zijn, wat belangrijk is om maatregelen voor stikstofreductie te onderbouwen. De overheid neemt de aanbeveling over om het aantal meetnetten uit te breiden.
Het adviescollege is kritisch op het gebruik van AERIUS Calculator als onderdeel van de vergunningverlening. Het Rijk werkt voortdurend aan het doorontwikkelen– donderdag 15 oktober volgt een nieuwe release met geactualiseerde gegevens.
Tegelijkertijd constateert het kabinet dat er momenteel nergens in de wereld een betere methode beschikbaar is voor het verstrekken van vergunningen. Met de instelling van een Kennisprogramma Stikstof doet het kabinet nader onderzoek naar andere aanbevelingen van Hordijk, zoals de mogelijkheid om satellietmetingen te gebruiken.
Ook volgt nog onderzoek naar het verruimen van de ondergrens, waarbij projecten met minder dan 0,005 mol depositie per ha/jr geen natuurvergunning nodig hebben, en het hanteren van een rekengrens voor projecten.
Realistische natuur
Het kabinet ambieert een vitale, robuuste en sterke natuur, waarin het de komende jaren dan ook fors investeert. Minister Schouten heeft een doorlichting van de Natura 2000-gebieden laten uitvoeren – onder meer om na te gaan of herstel van structureel zwakke gebieden mogelijk is.
De onderzoeken geven aan dat herstel in kwetsbare natuurgebieden kan. De vraag is alleen tegen welke prijs en of dat proportioneel is. Een snelle route is er niet. Het Rijk gaat dat gesprek – in samenwerking met de provincies – aan met de Europese Commissie.
Ondertussen is de inzet om zo effectief mogelijk de Natura 2000-doelen te halen. Bijvoorbeeld door te onderzoeken of bepaalde beschermde soorten niet beter op andere plekken kunnen floreren.
Het kabinet betrekt dit onderzoek bij de actualisatie van de nieuwe Natura 2000-beschermingsdoelen. Aanpassingen zijn sowieso nodig als in de toekomst vanwege nieuwe inzichten over het tempo of de omvang van klimaatverandering bepaalde doelen niet haalbaar blijken.
Effectieve emissiearme stallen
Minister Schouten heeft de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) naar aanleiding van een CBS-publicatie vorig jaar om advies gevraagd over de effectiviteit van emissiearme stallen om ammoniak te reduceren. CDM bevestigt dat emissiearme stallen niet in alle gevallen de beoogde emissiereductie opleveren.
Dat ligt soms aan de techniek zelf, soms aan verkeerd gebruik van de techniek. Minister Schouten onderstreept in een brief aan de Tweede Kamer de noodzaak om samen met de sector blijvend onderzoek te doen naar de emissiereductie van (emissiearme) stallen in de praktijk.
Binnen de structurele stikstofaanpak is daarom duidelijk gekozen om eerst te investeren in innovaties en onderzoek en bij bewezen effectiviteit van de technieken veehouders te ondersteunen bij het duurzamer en emissiearm maken van stallen.
PAS-melders
Het kabinet bevestigt nogmaals dat voor de zogenoemde PAS-melders, ondernemers die voor de stikstofuitspraak van de Raad van State in aanmerking kwamen voor een vrijstelling van de Natura 2000-vergunningplicht, aan een oplossing wordt gewerkt. Het kabinet wil samen met de landbouwsector onderzoeken hoe dit versneld kan.
Uitgeschreven tekst ©Rijksoverheid
Documenten;
Kamerbrief over behandelverzoek wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering
Kamerstuk: Kamerbrief | 13-10-2020
Kamerstuk: Kamerbrief | 13-10-2020
Kamerstuk: Kamerbrief | 13-10-2020
Kamerbrief reactie op onderzoek Natura 2000
Kamerstuk: Kamerbrief | 13-10-2020
Aanbieding en reactie op CDM-advies ‘Stikstofverliezen uit mest in stallen en mestopslagen’
Kamerstuk: Kamerbrief | 13-10-2020
Zie ook;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5e548e0e-0d4d-11eb-8563-0217670beecd.jpg)
Schouten lanceert stikstofaanpak: ’Minimaal helft natuur gezond in 2030’
Telegraaf 13.10.2020 Na anderhalf jaar broeden heeft het kabinet een nieuwe stikstofaanpak voor de komende tien jaar. De miljardenoperatie moet zorgen voor natuurherstel én een oplossing met de juridische problemen rond bouwvergunningen.
Sinds een uitspraak van de Raad van State in het voorjaar van 2019 staat Nederland op slot. Om te voorkomen dat er dit jaar geen woningen en wegen meer kunnen worden gebouwd heeft het kabinet 13 maanden geleden een spoedaanpak geïntroduceerd. Tot nu toe is van die belofte weinig terecht gekomen. Alleen de automobilist leverde door langzaam te rijden op alle snelwegen.
Bouw uit slop
Voor de periode na dit jaar heeft ’stikstofminister’ Carola Schouten dinsdag een aanpak onthult. De CU-bewindsvrouw zegt in de wet vast dat over tien jaar minimaal de helft van de natuur in Europees beschermde Natura 2000-gebieden op een ’gezond’ stikstofniveau moet zitten. Tegelijkertijd is er een weg bedacht om de bouwsector uit het slop te trekken.
Door in de bouw- en sloopfase een kleine vrijstelling te creëren moet het weer makkelijker worden om de schop in de grond te steken. In ruil voor deze stikstofdrempel moet de sector flink vergroenen. Daarnaast moet de landbouw, bouw en industrie stikstof gaan verminderen de komende jaren. Het ’groene feestje’ kost in totaal meer dan zes miljard euro.
Al met al lijkt het voor de bouw nog een kwestie van geduld voor de situatie weer normaal is. De hele aanpak gaat tien jaar duren. Stikstofruimte voor vergunningen komt er pas nadat er elders minder stikstofuitstoot is. Schouten wil bijvoorbeeld (vrijwillig) boeren uitkopen.
Pas als de koeien weg zijn kan de ’stikstofwinst’ worden verzilverd. Die hele operatie komt grotendeels op het bordje van een volgend kabinet. De praktische kant van de hete stikstofaardappel wordt daarmee doorgeschoven.
BEKIJK MEER VAN; huisvesting en stedenbouw landbouw milieubehoud Carola Schouten Raad van State
Gemengde reacties op definitieve stikstofplannen die woningbouw moeten redden: ‘pappen en nathouden’
AD 13.10.2020 De wet met stikstofplannen die landbouwminister Carola Schouten vandaag naar de Tweede Kamer stuurt, roept gemengde reacties op. Volgens de natuurorganisaties kiest het kabinet voor ‘pappen en nathouden’, terwijl boerenorganisatie LTO echte oplossingen voor ondernemers mist.
Het kabinet trekt tussen 2021 en 2030 een miljard euro extra uit om de bouw uit het slop te trekken. Een half miljard van het geld gaat naar schonere vrachtwagens en machines, zodat de bouw en sloop minder stikstof uitstoten. De andere helft van het bedrag blijft nog even op de plank liggen. Dit kan voor de bouw of andere stikstofmaatregelen worden ingezet.
Deze kabinetsplannen zullen onvermijdelijk leiden tot nieuwe gerechtelijke procedures, zeggen natuur- en milieuorganisaties. ,,Die zal de staat dan weer verliezen”, stelt Johan Vollenbroek, de voorzitter van Mobilisation for the Environment (MOB).
Vollenbroeks organisatie vocht het stikstofbeleid al eerder met succes aan bij de rechter. De Raad van State oordeelde in mei vorig jaar dat het zogeheten Programma Aanpak Stikstof (PAS) in strijd was met Europese natuurwetgeving, zoals MOB had betoogd.
Minder vergaand
Het kabinet moet meer doen om de uitstoot van stikstofverbindingen die de natuur schaden terug te dringen. Johan Remkes, die in opdracht van het kabinet onderzoek deed naar de problematiek, adviseerde maatregelen te nemen om de uitstoot de komende tien jaar te halveren.
Dat doel zou wettelijk vastgelegd moeten worden. Schouten wil minder ver gaan en slechts vastleggen dat de stikstofneerslag in de helft van de beschermde natuurgebieden tot een gezond niveau moet zijn gedaald.
,,Absurd, want alleen die halvering kan unieke en kwetsbare natuur daadwerkelijk beschermen”, zegt Vollenbroek. Hij spreekt mede namens Greenpeace en Milieudefensie. Ook Natuurmonumenten ziet de plannen als ‘een papieren oplossing, ten koste van onze natuur’. ,,Daarmee sorteren we voor op een volgende stikstofcrisis”, aldus directeur Marc van den Tweel.
Hij noemt het verder onbegrijpelijk dat het kabinet in Brussel wil proberen de natuurbeschermingsregels af te zwakken. ,,Juist door de natuur te versterken ontstaat ontwikkelruimte voor woningbouw, economie, gezonde leefomgeving en natuur”, stelt Van den Tweel. ,,Als we daar nu wel de juiste keuzes in maken, geeft ons dat perspectief voor de lange termijn.”
Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) staat de pers te woord op het ministerie, voordat zij vandaag haar nieuwe aanpak van de stikstofcrisis presenteerde. © ANP
Boeren en bouwers
Landbouwsectororganisatie LTO Nederland mist in de kabinetsplannen om stikstof terug te brengen ‘oplossingen voor ondernemers die te goeder trouw hebben gehandeld maar nu zonder vergunning zitten’. Ook wil de brancheorganisatie een deugdelijk systeem om stikstofreductie te registreren en een nadruk op innovatie.
De wet is dus een stuk beter dan wat eerst voorlag. Er komt nu een einde aan het juridisch pappen en nathouden van de PAS, aldus Tjeerd de Groot, D66.
In de plannen van Schouten zaten vooral op het gebied van de bouw nieuwe elementen, zoals de forse subsidie voor het kopen en ombouwen van elektrische vrachtwagens en machines.
Stikstofreductie via de landbouw moet nog altijd via bijvoorbeeld het uitkopen van veehouders en het inzetten op kringlooplandbouw, plannen die Schouten al eerder had gepresenteerd. Een plan dat de uitstoot uit de mest van melkkoeien moest verminderen door het voer aan te passen, is van tafel.
‘Stuk beter’
Coalitiepartij D66 roept de minister op snel aan de slag te gaan met de plannen om de uitstoot van stikstof te verlagen en natuurgebieden te versterken. ,,De natuur kan niet langer wachten”, zegt Kamerlid Tjeerd de Groot, die eerder pleitte voor een halvering van de veestapel. ,,De wet is dus een stuk beter dan wat eerst voorlag.
Er komt nu een einde aan het juridisch pappen en nathouden van de PAS”, zegt De Groot over het stikstofbeleid dat de Raad van State in mei vorig jaar afschoot. Het Kamerlid wil met Schouten in debat over verdere mogelijkheden om de natuur beter te beschermen.
Het is belangrijk dat iedereen – van huizenbezitter tot boer, van autorijder tot luchtvaartmaatschappij – meedoet en zijn verantwoordelijkheid neemt, aldus Carla Dik-Faber, ChristenUnie.
Volgens de ChristenUnie is de wet ‘opnieuw een stap in de goede richting. We kiezen voor goed rentmeesterschap en zorg voor de schepping’, zegt Kamerlid Carla Dik-Faber. ,,Met een structurele aanpak, monitoring en bijsturing én een resultaatsverplichting in de wet, wil dit kabinet ervoor zorgen dat de stand van natuurgebieden in ons land verbetert en de trend van biodiversiteitsverlies keert”, aldus de partijgenoot van Schouten.
Wel is het belangrijk dat iedereen, ‘van huizenbezitter tot boer, van autorijder tot luchtvaartmaatschappij’, meedoet en zijn verantwoordelijkheid neemt, zegt Dik-Faber.
‘Veel te mager’
Veel minder enthousiast is GroenLinks. De ambitie van het kabinet is volgens Kamerlid Laura Bromet ‘veel te mager’. De wet ‘gaat het stikstofprobleem niet oplossen. Dat is slecht voor de natuur, slecht voor de bouw en slecht voor het geloof in de politiek om problemen op te lossen’.
Bromet wijst op het wetsvoorstel dat GroenLinks zelf heeft gemaakt en ‘dat wel werkt’ om de stikstofproblemen op te lossen. De partij wil hierover graag in gesprek met het kabinet.
Een uitspraak van de Raad van State vorig jaar zorgt ervoor dat milieuvergunningen voor bijvoorbeeld de bouw niet verleend kunnen worden, omdat de stikstofuitstoot te hoog is en de stikstofneerslag gevoelige natuurgebieden beschadigt.
Het Nederlandse beleid was in strijd met Europese regels hierover. Daarom trok Schouten eerder al 5 miljard euro uit: 2 miljard om de stikstofuitstoot door de landbouw, industrie en bijvoorbeeld scheepvaart te verlagen en 3 miljard om de speciale natuurgebieden te versterken.
Prangend dossier
Bovenop het aangekondigde bedrag komt dus geld voor een schonere bouw. Dat is voor het kabinet belangrijk, omdat het gebrek aan woningen een van de meest prangende politieke dossiers is.
De uitstoot van woningbouw is bovendien slechts tijdelijk. Voor groene energieprojecten geldt zelfs dat de aanleg ervan dan wel vervuilend is, maar het project zelf juist bijdraagt aan bijvoorbeeld de energietransitie, als het er eenmaal staat.
,,In een sterke natuur ligt een groot deel van de oplossing van het stikstofprobleem. Hoe robuuster de natuur, hoe meer die ook tegen een stootje kan en economische ontwikkelingen mogelijk worden”, zegt de bewindsvrouw.
Over haar plannen is lange tijd gediscussieerd binnen de coalitie. Eerdere versies werden al gewijzigd. Een voorstel om krachtvoer aan te passen zodat melkkoeien minder stikstof uitstoten, ging al van tafel na fel protest van boeren.
Schouten: Minder stikstofuitstoot wordt harde belofte, vrijstelling voor bouw
NU 13.10.2020 De vrijblijvendheid om in de buurt van beschermde natuurgebieden minder stikstof uit te stoten verdwijnt. Het kabinet gaat het doel om minstens de helft van de Natura 2000-gebieden in 2030 op orde te hebben wettelijk vastleggen. De bouwsector krijgt een tijdelijke vrijstelling voor bouwvergunningen, zodat er aan nieuwe woningen gewerkt kan worden.
Dat staat in de stikstofplannen die minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) dinsdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Het wettelijk borgen van de afspraken was een van de nadrukkelijke adviezen van Johan Remkes, die op verzoek van de Kamer vier rapporten over de stikstofproblemen schreef.
“Het kabinet verplicht zichzelf het hoofddoel – in 2030 zit de helft van de hectares natuur in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden op een gezond stikstofniveau – linksom of rechtsom te halen”, staat in de kabinetsstukken. Gaandeweg wordt bekeken of er bijgestuurd moet worden.
Remkes ging in zijn eindadvies een stap verder: volgens hem moet de stikstofuitstoot in 2030 zijn gehalveerd. Het kabinetsdoel om over tien jaar de helft van de Natura 2000-gebieden op een gezond stikstofniveau te krijgen, komt neer op een stikstofreductie van ongeveer een kwart.
In mei 2019 verbood de Raad van State het stikstofbeleid van het kabinet. Het was te vrijblijvend en de natuur was er niet mee geholpen. Er mochten vervolgens geen bouwvergunningen meer worden verleend. Sindsdien zoekt het kabinet, met Schouten voorop, naarstig naar een nieuw, robuust stikstofbeleid waarmee de natuur en de economie geholpen zijn.
Zie ook: Remkes over het stikstofbeleid: ‘Weg met de vrijblijvendheid’
Twijfel of alle natuurgebieden gered moeten worden
Tegelijkertijd twijfelt Schouten of alle 161 Natura 2000-gebieden gered kunnen worden. Uit onderzoek blijkt dat kwetsbare gebieden zich kunnen herstellen. “De vraag is alleen tegen welke prijs en of dat proportioneel is. Een snelle route is er niet”, schrijft Schouten.
Gesprekken hierover met de betrokken provincies en de Europese Commissie volgen nog. Natura 2000 is namelijk een Europees netwerk van natuurgebieden dat de biodiversiteit moet beschermen.
De bouwsector krijgt een uitzonderingspositie. Voor bouw- en sloopwerk hoeft tijdelijk geen natuurvergunning aangevraagd te worden.
Dat moet vooral de woningbouw lucht geven. Vrijwel alle politieke partijen zijn ervan doordrongen dat er meer huizen moeten worden gebouwd. “Het weer op gang brengen en blijven houden van de bouw is cruciaal voor de economie en het economisch herstel na de coronacrisis”, schrijft Schouten.
Kabinet trekt 5 miljard euro uit voor stikstofplannen
Dit voorjaar werd al bekend dat het kabinet tot 2030 in totaal 5 miljard euro uittrekt voor natuurbescherming (3 miljard) en de verlaging van de stikstofuitstoot (2 miljard), de zogenoemde bronmaatregelen voor landbouw, verkeer, bouw en industrie.
Het kabinet zet in op kringlooplandbouw, waarbij de uitstoot van schadelijke stoffen zoveel mogelijk wordt beperkt. De hoop is ook gevestigd op innovaties die bijvoorbeeld stallen schoner moet maken. Op dat vlak valt nog een hoop te winnen.
Vorig jaar bleek uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat ‘milieuvriendelijke’ koeienstallen meer stikstof uitstoten dan aanvankelijk werd gedacht. Dat ligt soms aan de techniek zelf en soms aan verkeerd gebruik van de techniek, schrijft Schouten nu.
Naar aanleiding van deze tegenvaller werd besloten alleen te investeren in bewezen effectieve technieken. Een oplossing is er nog niet. Er wordt “blijvend onderzoek” naar milieuvriendelijke stallen gedaan, aldus de minister.
Nieuw onderzoek naar omstreden veevoermaatregel
Het verduurzamen van de stallen en kringlooplandbouw worden geschaard onder de maatregelen die de stikstofuitstoot structureel omlaag moeten brengen. Dat geldt ook voor het omstreden voorstel om veevoer minder eiwitrijk te maken. De vermindering van eiwit moet leiden tot minder ammoniak in de mest van de dieren.
Een eerder voorstel op dit vlak leidde tot wederom veel boerenprotesten. Afgelopen zomer werd een streep door het plan gehaald, omdat het te weinig stikstofreductie oplevert.
Schouten onderzoekt nu met de landbouwsector of er een andere oplossing is. “Doel hiervan is om samen te verkennen welke afspraken gemaakt kunnen worden om via verlaging van het ruweiwitgehalte in veevoer te komen tot vermindering van de ammoniakemissie”, schrijft de minister.
Uitkoop van boeren blijft vrijwillig
Een ander heikel punt en tevens een structurele maatregel is de uitkoop van boeren. Hoewel Schouten steeds heeft benadrukt dat vrijwilligheid het uitgangspunt is, werkt ook dit voorstel de boeren op de zenuwen. De regeling wordt nu zo opgetuigd dat alleen de grootste vervuilers in de buurt van Natura 2000-gebieden worden uitgekocht.
Schouten merkt nog wel op dat verplichte opkoop uitsluitend kan via onteigening. “Een proces dat in de regel aanzienlijk langer duurt dan de uitvoering van een vrijwillige regeling”, aldus de bewindsvrouw.
Lees meer over: Politiek Stikstofuitspraak
Schouten presenteert stikstofwet: ‘meer reductie lastig haalbaar’
NOS 13.10.2020 De stikstofuitstoot moet in 2030 26 procent lager liggen dan nu. Dat staat in het wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering, dat minister Schouten vandaag bij de Tweede Kamer indient. Met die wet wil ze regelen dat er minder stikstof in de natuur komt en er tegelijkertijd voor zorgen dat bouwprojecten door kunnen gaan.
Eerder kwam er veel kritiek op het cijfer van 26 procent reductie in 2030. Het Adviescollege Stikstofproblematiek, de commissie-Remkes, zei in juni dat het 50 procent zou moeten zijn om voldoende effect te hebben. GroenLinks herhaalde die kritiek vorige week.
Een woordvoerder van Schouten zegt echter dat 50 procent financieel en maatschappelijk lastig haalbaar is. Daarmee doelt hij onder meer op de felle protesten die boeren tegen de stikstofmaatregelen hebben gevoerd.
Elektrisch machinepark
In een begeleidende brief bij haar wet schrijft Schouten dat het kabinet 1 miljard euro extra uittrekt om de bouw uit het slop te trekken. De helft van dat bedrag kan worden gebruikt voor een schoner, elektrisch machinepark. De andere helft blijft nog even op de plank liggen.
Kleine bouw -en sloopprojecten, die weinig stikstof uitstoten, hoeven geen natuurvergunning aan te vragen voor ze kunnen beginnen, schrijft Schouten. Het idee is dat bijvoorbeeld kleinere woningbouwprojecten hierdoor sneller kunnen doorgaan.
Schouten benadrukt dat er afspraken met de bouwsector worden gemaakt om de stikstofuitstoot terug te dringen, en dat er steeds in de gaten wordt gehouden of er voldoende bereikt wordt. Als dat niet zo is, kan tijdig worden bijgestuurd, schrijft zij aan de Tweede Kamer.
BEKIJK OOK;
Timmermans wil geen scherpere klimaatdoelen: ‘We gaan al heel ver’
NOS 12.10.2020 Het verder aanscherpen van de klimaatdoelstellingen is onverstandig. Het terugdringen van de uitstoot met 60 procent in 2030 is niet haalbaar, zegt Eurocommissaris Frans Timmermans in een interview met de NOS.
Hij reageert daarmee op de discussie in het Europees Parlement. Dat besloot recent om de doelstellingen aan te scherpen en te streven naar 60 procent minder uitstoot de komende tien jaar. “Ik vind het echt heel goed dat het Europees Parlement zo ambitieus is. Maar we hebben bij de Europese Commissie ons huiswerk gedaan: meer dan 55 procent in 2030, zoals ik voorstel, wordt heel erg zwaar.”
Volgens Timmermans kunnen de burgers en het bedrijfsleven niet meer opbrengen. De grens is wat de Eurocommissaris betreft wel bereikt. Hij denkt ook niet dat het nodig is. “We hebben een heel uitvoerige analyse gedaan en onze conclusie is dat die 55 procent genoeg is om de doelstelling te halen.”
Klimaatneutraal in 2050
De Europese Unie wil immers in het jaar 2050 klimaatneutraal zijn om zo de opwarming van de aarde enigszins binnen de perken te houden. Om dat te halen moeten er de komende jaren forse stappen worden gezet, zegt Timmermans. “We gaan al heel ver. We zijn al het continent dat het verste gaat.”
Hij vreest dat de gevolgen van nog meer ambitie te groot zullen zijn. “De lasten voor het bedrijfsleven en de burgers worden groter door die paar procent extra. Meer geld, meer investeringen. Bovendien moet je dan eerder ingrijpen in bijvoorbeeld het wegtransport.”
Hij waarschuwt dat andere landen buiten de EU eveneens hun verantwoordelijkheid moeten nemen, omdat de economieën uiteindelijk met elkaar vervlochten zijn. “Europa mag best vooroplopen, maar je moet zorgen dat de rest wel meedoet.”
Renovatie panden
Deze week komt Timmermans met plannen om renovatie van huizen te stimuleren. “Door betere isolatie kun je enorm veel energie-uitstoot besparen en ook dat is gunstig voor het klimaat.” De Eurocommissaris denkt niet alleen aan het renoveren van oude huizen, ook kantoorgebouwen, scholen, ziekenhuizen kunnen een opknapbeurt gebruiken. Meer zonnepanelen, dubbel glas en slimme technologie zodat er niet te veel gestookt wordt.
“Bovendien is het, helemaal in deze tijden, een enorme stimulans voor de werkgelegenheid. De renovatiegolf zorgt dat extra mensen, vooral in het midden- en kleinbedrijf, aan de slag kunnen. Dat is werk dat lokaal gebeurt, dat kun je niet uit Europa weghalen.”
Wiebes vindt kritiek op kernenergiestudie geen probleem
NOS 25.09.2020 Minister Wiebes vindt het “prima” dat wetenschappers kritiek hebben op de studie naar kernenergie die hij woensdag naar de Tweede Kamer stuurde. Dat onderzoek concludeerde dat kernenergie toch niet duurder is dan energie uit wind en zon.
Die conclusie staat haaks op een eerder onderzoek dat Wiebes had gelast. Uit die studie, van april dit jaar, bleek dat kernenergie duurder is, behalve als atoomstroom altijd voorrang krijgt op het elektriciteitsnet en de overheid een groot deel van de financiële risico’s op zich neemt.
De tegengestelde conclusies vindt Wiebes geen probleem. “Altijd als je wetenschappers aan het werk zet, zullen ze elkaar bevragen. Dat vind ik wel prima”, zegt Wiebes tegen het ANP. “Er komt uit wat er uitkomt en dat is ook weer heerlijk voer voor lekker nadenken voor andere wetenschappers. Zo gaan we voort.”
‘Omissies en rekenfouten’
De studie uit het voorjaar werd uitgevoerd door de bureaus Berenschot en Kalavasta. John Kerkhoven, een van de auteurs ervan, is uiterst kritisch (.pdf) op het nieuwe rapport. “Het zit vol omissies en grote rekenfouten”, zei hij in het NOS Radio 1 Journaal.
Volgens Kerkhoven rekenen de onderzoekers met te hoge kosten voor zonne- en windenergie en te lage kosten voor kernenergie. “We weten allemaal dat de kosten van hernieuwbare energie zijn gedaald.
De onderzoekers rekenen voor de kosten voor zonne- en windenergie in 2040 met prijzen die hoger liggen dan de prijs vandaag de dag. Dus de onderzoekers gaan ervan uit dat de prijs van zonnepanelen en windmolens omhoog gaan in plaats van omlaag.”
Bij kernenergie gebeurt het omgekeerde, volgens Kerkhoven door een verkeerde aanname. “Ze gaan ervan uit dat een kerncentrale altijd aanstaat. Maar we weten dat zonne- en windenergie op het elektriciteitsnet voorgaan op andere vormen.”
Dus hoe meer hernieuwbare energie wordt aangeboden, hoe minder ruimte er is voor kernenergie. “Wij hebben uitgerekend dat in 2040 de kerncentrales nog maar de helft van de tijd kunnen draaien. Dat betekent eigenlijk dat je kernstroom krijgt die twee keer zo duur is.”
Hij noemt het ook “een beetje gek”, dat zijn rapport op verzoek van het ministerie wel is nagekeken (peer-reviewed) door onder meer het Planbureau voor de Leefomgeving en dat dit voor het nieuwste onderzoek niet is gebeurd.
Tom van der Lee @TomvanderLee
Vanochtend om 07.05 uur gaf John Kerkhoven (Kalavasta) zeer heldere kritiek op ‘t ondeugdelijke ENCO-rapport, dat stelt dat kernenergie in prijs kan concurreren; ‘t zit vol omissies & rekenfouten. Ik wil dat Wiebes ‘t PBL ‘n peer review laat uitvoeren! https://t.co/BkLiMYhQCn
Kamerleden Sienot (D66) en Van der Lee (GroenLinks) reageerden afgelopen week al argwanend op de conclusies van ENCO. “Het onderzoek rammelt”, zegt Sienot. Hij heeft Kamervragen gesteld.
CDA-Kamerlid Mulder, die afgelopen week zei dat het rapport aantoont dat kernenergie een reële optie is, zegt nu dat er goed moet worden gekeken naar de verschillende conclusies. “Dat lijkt me wel nodig, je moet een eerlijke vergelijking maken. We moeten dit in de Kamer bespreken.”
BEKIJK OOK;
- Kernenergie kan helpen bij aanpak klimaat, maar dat gaat wel wat kosten
- Meerderheid Tweede Kamer voor kernenergie, maar of het ervan komt?
Kerncentrales op de Maasvlakte, is dat nu wel zo handig?
AD 24.09.2020 De Maasvlakte is een van de beoogde locaties voor kerncentrales. De regering onderzoekt de mogelijkheden in het uitgestrekte havengebied. Tot ergernis van het Havenbedrijf Rotterdam en omwonenden. ,,Er zijn betere oplossingen.’’
De Maasvlakte is een van de weinige gebieden in Nederland waar de dichtstbijzijnde mensen pas vijf kilometer verderop wonen. Áls je dan toch ergens een kerncentrale bouwt, dan daar. Volgens VVD-parlementariër Mark Harbers zijn er drie tot tien reactoren in Nederland nodig om de klimaatdoelen te halen.
Hij heeft zijn plan om de bouw te bestuderen door de Tweede Kamer geloodst. Behalve de Maasvlakte mikt hij op de Eemshaven in Groningen en het Zeeuws Borsele. Die drie plekken zijn al eens vastgelegd op de plankaarten.
De uitgestrekte Maasvlakte is ver weg van de bewoonde wereld, maar niet leeg. Wat er wél staat is behoorlijk explosief: een bioraffinaderij, chemiefabrieken, een grote gasterminal en de grootste olie-opslagtanks van de Rotterdamse haven. Om nog te zwijgen van de ‘s werelds grootste schepen die er liggen, want ook die hebben chemische en brandbare lading aan boord.
Tweede kamerlid Mark Harbers op Maasvlakte waar volgens hem kerncentrales moeten komen. © Arie Kievit
De Maasvlakte is een van de weinige gebieden in Nederland waar de dichtstbijzijnde mensen pas vijf kilometer verderop wonen. Áls je dan toch ergens een kerncentrale bouwt, dan daar.
Volgens VVD-parlementariër Mark Harbers zijn er drie tot tien reactoren in Nederland nodig om de klimaatdoelen te halen. Hij heeft zijn plan om de bouw te bestuderen door de Tweede Kamer geloodst. Behalve de Maasvlakte mikt hij op de Eemshaven in Groningen en het Zeeuws Borsele. Die drie plekken zijn al eens vastgelegd op de plankaarten.
De uitgestrekte Maasvlakte is ver weg van de bewoonde wereld, maar niet leeg. Wat er wél staat is behoorlijk explosief: een bioraffinaderij, chemiefabrieken, een grote gasterminal en de grootste olie-opslagtanks van de Rotterdamse haven. Om nog te zwijgen van de ‘s werelds grootste schepen die er liggen, want ook die hebben chemische en brandbare lading aan boord.
Lees ook;
Kernenergie is veilig, aldus Henk Compter, Verontruste Burgers van Voorne.
,,Kernenergie is veilig’’, reageert Henk Compter gedecideerd. Hij is voorzitter van de Verontruste Burgers van Voorne, een vereniging van kritische bewoners rond het havengebied.
Tegenover de plannen voor de schone kerncentrales staan zij niet afwijzend. In ieder geval niet als het gaat om vervuiling, gevaar (‘De rampen bij Tsjernobyl en Fukushima waren menselijke fouten die in Nederland niet zullen voorkomen’) en overlast, zegt Compter. Hij ziet wel een ander nadeel: de kosten.
Grillig
Volgens Compter is een kerncentrale, in combinatie met stroom van windmolens en zonnepanelen, niet de beste oplossing. Hij heeft recht van spreken, want hij werkte na zijn studie energievoorziening aan de TU Delft bij een reeks elektriciteitsbedrijven en verzorgt nog wel eens een lezing over het onderwerp.
Een van z’n hobby’s is het doorrekenen van de regionale energievoorziening. ,,De levering van stroom uit zon en wind is grillig. Het is technisch mogelijk daar kerncentrales op af te stemmen, maar die komen alleen uit de kosten als zij veel uren vol aan draaien.’’
Het Havenbedrijf Rotterdam waagt zich bij monde van woordvoerder Leon Willems niet aan een discussie over veiligheid en spreekt ook geen voorkeur uit voor de verschillende soorten energieopwekking. ,,Wij staan daar neutraal tegenover.’’ De havenbeheerder plaatst een kanttekening: ,,Er is op de Maasvlakte simpelweg geen ruimte beschikbaar voor de bouw van een nieuwe kerncentrale.’’
‘Mag wettelijk niet’
Dat het terrein daar ooit wel voor is aangewezen, verandert daar volgens de havenautoriteit niets aan. En op Maasvlakte 2, het nieuwste stuk dat nog voor een deel braak ligt? Dat is van ná dat besluit: ,,Daar mag het wettelijk niet.”
Harbers presenteert een oplossing, zonder dat hij goed naar het probleem heeft gekeken, aldus Henk Compter.
Energie-expert Compter vindt dat Harbers kernenergie als dé oplossing presenteert ‘zonder dat hij goed naar het probleem heeft gekeken’. Dat zouden hij en minister Wiebes eens moeten doen, zegt hij. Volgens hem ontbeert Nederland een langetermijnvisie op energievoorziening. ,,Het plan van Harbers is daar een gevolg van.’’
Beter is het, zegt hij, om alle mogelijke energiebronnen op een rij te zetten en dan onderzoeken wat het beste samengaat met wind en zon.’’ Het rijtje van kolen, olie, aardgas, waterstof en kernenergie afgaand, ziet Compter het meeste heil in gascentrales. Minder duur, redelijk efficiënt en lage vervuiling, zegt hij. In het Rotterdamse havengebied staan al elf gascentrales.
Rapport: ‘Kernenergie niet duurder dan zon en wind’
Elsevier 23.09.2020 Kernenergie is betaalbaar en een geschikte energiebron voor de toekomstige stroomvoorziening, concludeert een nieuw rapport. Gelijktijdig pleit de VVD ervoor drie tot tien nieuwe kerncentrales te bouwen. Kernenergie heeft het tij mee, maar komen er nu ook echt concrete bouwplannen?
Kernenergie is CO2-neutraal, betaalbaar en kan variabele energiebronnen als wind- en zonne-energie aanvullen door de stroomvoorziening te stabiliseren. Het kan daarom een nuttige rol spelen in de toekomstige energievoorziening van Nederland.
Dat concludeert het Oostenrijkse consultancybureau ENCO in een rapport dat minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 22 september naar de Tweede Kamer stuurde.
Kernenergie kan goed concurreren op kosten
Tot het rapport werd opdracht gegeven nadat een Kamermeerderheid in juli 2019 een motie van Dilan Yesilgöz (VVD) en Agnes Mulder (CDA) steunde. Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie stemden tegen. De consultants voerden geen nieuw onderzoek uit, maar bundelden de huidige kennis over kernenergie.
ENCO merkt op dat kernenergie niet duurder is dan andere CO2-neutrale energiebronnen. Per opgewekte kilowattuur lijkt de energiebron duurder dan wind- en zonne-energie. Maar zulke vergelijkingen nemen veelal niet alle kosten van wind en zon mee en schetsen een te rooskleurig beeld.
Zo leidt het gebruik van zonnepanelen en windturbines ertoe dat elders in het energiesysteem meer kosten moeten worden gemaakt. Deze leveren bijvoorbeeld stroom in pieken en dalen – meer als de zon schijnt en het waait, minder als het bewolkt is en windstil. Om deze verschillen op te vangen worden kosten gemaakt. Door stroomnetten te verbinden, energieopslag te realiseren en gascentrales als achtervang te houden. Dit zijn zogenoemde systeemkosten.
Nadelen van wind en zon groeien met het marktaandeel
Zeker naarmate het aandeel wind en zon oploopt – Nederland mikt in 2030 op een aandeel van circa 70 procent in de stroomvoorziening – lopen deze extra kosten voor een stabiel energiesysteem op. Kernenergie kan het net juist stabiliseren omdat het voorspelbaar en schakelbaar stroom levert. Wanneer je die voor- en nadelen eerlijk meerekent, concludeert ENCO, is kernenergie juist goedkoper.
De consultants zien kernenergie en hernieuwbare energie overigens niet per se als concurrenten. Gunstige combinaties zijn mogelijk. Ze prikken terloops nog wat mythes door; zo is kernenergie bij een vergelijking van schade per opgewekte kilowattuur juist heel veilig.
Potentie in kleine modulaire reactoren
Het financieren van nieuwe centrales blijft wel een uitdaging. Er is veel kapitaal nodig, en in het recente verleden zijn er veel kostenoverschrijdingen geweest. ENCO ziet de oplossing vooral in het steeds efficiënter bouwen van gestandaardiseerde ontwerpen. Ook zijn de kapitaalkosten te drukken door overheden geld te laten lenen tegen rentes die voor bedrijven niet beschikbaar zijn. In het Verenigd Koninkrijk wordt over die aanpak gedacht.
Alles wat u wilt weten over kernenergie in 64 vragenVerder noemt het rapport kleine modulaire reactoren als een veelbelovende optie. Deze kunnen in serie worden geproduceerd in een fabriek om ze dan naar een locatie te brengen. Dit drukt de kosten en vermindert het risico van kostenoverschrijding. Alleen zijn dit type reactoren, en veel andere innovaties als Thoriumcentrales, nog niet commercieel verkrijgbaar.
‘Bouw drie tot tien nieuwe kerncentrales’
Het is tijd om drie tot tien kerncentrales te gaan bouwen in Nederland, zei VVD-Kamerlid Mark Harbers (VVD) vanmorgen in een interview met het Algemeen Dagblad dat samenviel met de publicatie van het ENCO-rapport. Harbers wil zo klimaatdoelen halen, voorkomen dat Nederland verrommelt en de afhankelijkheid van energie-import uit bijvoorbeeld Rusland en het Midden-Oosten verminderen.
Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen na Prinsjesdag pleitten CDA en VVD, gesteund door SGP en PVV, al voor een marktconsultatie onder energiebedrijven. Onder welke voorwaarden willen zij kernreactoren bouwen? En hoe kan de overheid daarbij helpen? Ook die motie kreeg een meerderheid.
Positief nieuws, maar nog lang geen concrete bouwplannen
Het toont dat kernenergie het tij mee heeft. Sinds twee jaar is in opiniepeilingen een kleine meerderheid van de Nederlanders voor het gebruik van deze energiebron. Ook in de Tweede Kamer kunnen moties voor nader onderzoek telkens rekenen op een – rechtse – meerderheid.
Toch lijken concrete plannen nog ver weg. In de Kamerbrief bij het rapport uit energieminister Wiebes (VVD) – zelfverklaard lid van de fanclub van kernenergie – zich maar zeer zuinigjes positief over de mogelijkheden. ‘Deze studie bevestigt dat […] kernenergie één van de kosteneffectieve opties is’. En ‘een positieve businesscase [kan] tot de mogelijkheden […] behoren’.
Overheid stuurde bedrijven een andere richting op
Ook bedrijven reageren nog niet erg enthousiast. Door aangescherpte veiligheidsnormen is het bouwen van kerncentrales afgelopen jaren erg moeilijk gemaakt. Terwijl wind- en zonne-energie juist stevig werden gestimuleerd. Energiebedrijven hebben zich hierop ingesteld en zetten in Nederland vaak juist in op hernieuwbaar.
Wat ook niet helpt, is dat de meeste grote energiebedrijven in buitenlandse handen zijn. Daar wordt besloten waar investeringsgeld heen gaat. Sowieso zwalkte het energiebeleid de afgelopen twintig jaar nogal hevig in Nederland. Denk aan de wens om kolencentrales te bouwen. Toen bedrijven hieraan voldeden, waren de centrales bij oplevering ongewenst – en een blok aan het been voor bedrijven.
Steeds meer zicht op langer openblijven ‘Borssele’
Een miljardeninvestering in een kerncentrale is een enorm risico voor een bedrijf. Een reactor moet decennia draaien voor een rendabele investering. Energiereuzen zullen dus echt willen weten welke koers Nederland gaat varen en of de overheid hierachter blijft staan.
Het langer openhouden van de kerncentrale in Borssele lijkt wel een steeds realistischer plan. De Tweede Kamer stemde er al voor om juridische obstakels weg te nemen. Minister Wiebes onderzoekt nu het draagvlak van dit plan. De consultants van ENCO vinden het een uitstekend idee. Kerncentrales langer openhouden is één van de goedkoopste manieren om minder CO2 uit te stoten.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4f28eaa8-fd6a-11ea-a2ec-02d2fb1aa1d7.jpg)
Onderzoekers van ENCO stellen dat atoomstroom niet duurder is dan elektriciteit uit wind en zon als alle kosten op dezelfde manier worden meegenomen. Ⓒ ANP/HH
Onderzoekers weerleggen kritiek: ’Kernenergie is betaalbaar’
Telegraaf 23.09.2020 Een nieuwe kerncentrale in Nederland is goed betaalbaar. Onderzoekers van ENCO stellen dat atoomstroom niet duurder is dan elektriciteit uit wind en zon als alle kosten op dezelfde manier worden meegenomen.
De bijkomende kosten voor de aansluiting van windmolenparken en zonneweides, zo stelt het bureau uit Wenen, worden onvoldoende meegenomen. Die kosten nemen met miljarden toe als er meer stroom uit wind en zon wordt opgewekt. Ze concluderen dat als die investeringen wel worden meegenomen, kernenergie niet duurder is.
Struikelblok
ENCO, gespecialiseerd in nucleaire energie, heeft in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat onderzoek gedaan naar de opties en beperkingen voor kernenergie in Nederland voor 2040. Het kostenplaatje is politiek een van de belangrijkste struikelblokken.
De Algemene Rekenkamer wees minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) eerder ook al terecht voor zijn ’claim’ met subsidieloze windmolenparken op zee. Onjuist, zo stelt de waakhond, want netbeheerder TenneT draait op voor mega-investeringen om de parken aan te sluiten op het stroomnet. Daarbij wordt gebruikgemaakt van subsidies die consumenten en bedrijven betalen door een belasting op de energienota.
Een warmtepomp, zonnepanelen of de veestapel halveren? Er zijn zoveel goedkopere en eenvoudigere manieren om het milieu ‘een kickstart te geven’, stelt documentairemaker Marijn Poels in een bijzondere aflevering van de podcast Het Land van Wierd Duk.
BEKIJK MEER VAN; overheidsbeleid kernenergie Nederland Den Haag ENCO Economische Zaken en Klimaat
Kernenergie volgens Wiebes betaalbaar, experts twijfelen
NU 23.09.2020 De inzet van kernenergie naast wind- en zonne-energie kan een serieuze optie zijn voor Nederland, concludeert minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) woensdag uit een onderzoek van ENCO, een in nucleaire energie gespecialiseerd adviesbureau. Volgens het onderzoek zouden de kosten van kernenergie namelijk te vergelijken zijn met die van wind- en zonne-energie.
Eerder werd gedacht dat de kosten van kernenergie relatief hoog waren vergeleken met die van wind- en zonne-energie. ENCO, dat het onderzoek uitvoerde in opdracht van de Tweede Kamer, stelde echter dat bij het vaststellen van de kosten voor energie uit wind en zon bepaalde kosten zoals aansluitingskosten en extra netwerkkosten, niet worden meegenomen in de berekeningen.
De levensduur van een kerncentrale zorgt er daarnaast voor dat nucleaire energie relatief goedkoper is. Daarvoor moeten nieuw te bouwen kerncentrales in het land wel worden gebouwd volgens de bestaande seriebouw.
“Deze studie bevestigt dat voor CO2-vrij regelbaar vermogen na 2030 kernenergie een van de kosteneffectieve opties is”, aldus Wiebes.
Zie ook: Klimaatvraag: Kunnen we het klimaatprobleem oplossen met kernenergie?
Kritiek van experts
Verscheidene wetenschappelijke experts laten in een reactie aan NU.nl echter weten vraagtekens te hebben bij de aannames in het rapport. Zij stellen dat elektriciteit uit zon en wind nu al goedkoper is dan nucleaire stroom. Bovendien zou dit prijsverschil tegen de tijd dat een eventuele nieuwe kerncentrale operationeel zou zijn – “mogelijk pas in 2040” – alleen nog maar groter zijn geworden.
Kernenergie-expert Wim Turkenburg van de Universiteit Utrecht is uiterst kritisch op het rapport: “Er zit geen complexe simulatiestudie onder het rapport, zoals wij aan de Universiteit Utrecht en bijvoorbeeld het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in de VS wel hebben gedaan. Je krijgt dan heel andere cijfers.”
Volgens Turkenburg geeft het rapport “te optimistische conclusies” over het economisch renderen van investeringen in nieuwe kerncentrales. “Wel moet ik er dan bij zeggen dat naast zon en wind ook ander vermogen als back-up nodig is. Bijvoorbeeld biomassacentrales of gasgestookte centrales met CO2-opslag. Als we die niet willen, komen kerncentrales economisch gezien wél weer in beeld.”
Overheid zou moeten bijspringen
Heleen de Coninck, hoogleraar klimaatbeleid aan de Technische Universiteit Eindhoven: “Het is bij dergelijke energie-investeringen ook belangrijk om niet alleen te kijken naar de elektriciteitskosten, maar ook naar de financiële risico’s voor de bank. Bij kernenergie zijn die risico’s hoog, omdat de looptijd van bouw wel twintig jaar kan bedragen, en de levensduur van een kerncentrale wel zestig jaar kan zijn.”
Daarom zijn het volgens De Coninck ook vooral landen waar de energievoorziening in handen is van de overheid, zoals China en de Verenigde Arabische Emiraten, die nog kerncentrales bouwen. “Anders moet de overheid flink bijspringen, zoals in Groot-Brittannië, en draagt de belastingbetaler dus het risico.”
‘Inzet kernenergie om verdere klimaatverandering tegen te gaan’
Volgens het adviesbureau zouden veel belangrijke internationale organisaties, waaronder de IPCC van de Verenigde Naties en het IEA, kernenergie als een belangrijk deel zien van de “energiemix die nodig is om verdere klimaatverandering tegen te gaan”.
Heleen de Coninck, zelf IPCC-hoofdauteur van het bewuste hoofdstuk, waarin kernenergie wordt genoemd, zegt dat dit een onjuiste voorstelling van zaken is. “Het IPCC doet daarover ten eerste geen uitspraken, dat zou beleidsoverschrijdend zijn. Daarnaast werken we met verschillende scenario’s voor de energiemix. Er zijn VN-scenario’s waarin kernenergie toeneemt, maar zelfs scenario’s waarin het volledig uit de mix verdwijnt.”
Het kabinet gaat nu onderzoek doen of en in welke regio’s er belangstelling is voor de bouw van kerncentrales.
Zie ook: Klimaatvraag: Kunnen we het klimaatprobleem oplossen met kernenergie?
Lees meer over: Klimaat Politiek
De kerncentrale in Borssele ANP
Wiebes: kernenergie betaalbare optie naast zonne- en windenergie
NOS 23.09.2020 Kernenergie kan gezien worden als een serieuze optie om Nederland van energie te voorzien. Dat schrijft minister Wiebes aan de Tweede Kamer. Uit onderzoek van ENCO, een adviesbureau dat gespecialiseerd is in nucleaire energie, blijkt dat kernenergie toch niet duurder is dan energie uit wind en zon.
Wiebes liet ENCO in opdracht van de Tweede Kamer onderzoek doen naar de mogelijkheden en beperkingen voor kernenergie in Nederland voor 2040. Er is onder meer gekeken naar de kosten van de bouw van nieuwe kerncentrales. Tot nu toe werd verondersteld dat dit in vergelijking met energie uit wind en zon veel duurder was.
Klimaatverandering
Het bureau rapporteert dat belangrijke internationale organisaties kernenergie als noodzakelijk onderdeel zien “van de energiemix die nodig is om verdere klimaatverandering tegen te gaan”. Het gaat dan onder meer om het IEA (International Energy Agency) en om de VN-organisatie IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change).
Bovendien, stellen de onderzoekers, is in eerdere onderzoeken te weinig gekeken naar de bijkomende kosten voor de aansluiting van windmolenparken en zonneweides. Daardoor kwam de bouw van nieuwe kerncentrales als een relatief dure mogelijkheid uit de bus. Als die kosten, “die onevenredig toenemen bij een hoger percentage zon en wind”, wel worden meegenomen is kernenergie ongeveer even duur, schrijft Wiebes.
De minister van Economische Zaken en Klimaat concludeert dat “deze studie bevestigt dat voor CO2-vrij regelbaar vermogen na 2030 een van de kosteneffectieve opties is”.
Kamermeerderheid
Er is al langer een Kamermeerderheid voor de bouw van nieuwe kerncentrales. Vorige week, bij de Algemene Politieke Beschouwingen, werd een motie van VVD, CDA, PVV en SGP aangenomen. Daarin wordt het kabinet gevraagd om te kijken hoe bedrijven kunnen worden overgehaald om daarin te investeren. In de praktijk is daar tot nu toe geen commerciële belangstelling voor. Ook moet worden uitgezocht in welke regio’s er belangstelling is voor de bouw van een kerncentrale.
De motie werd gesteund door Forum voor Democratie en de Kamerleden Krol en Van Haga. De linkse oppositiepartijen stemden niet voor. Zij voelen niet voor kernenergie vanwege de mogelijke risico’s van deze energiebron en van de opslag van kernafval. Bovendien is niet gebleken dat commerciële partijen bereid zouden zijn de noodzakelijke aanzienlijke investeringen te doen.
VVD en CDA: kernenergie nodig
Regeringspartij VVD wil dat er drie tot tien nieuwe kerncentrales worden gebouwd. VVD-Kamerlid Harbers denkt dat de klimaatdoelen in 2050 niet worden gehaald zonder kernenergie: “Je kunt inzetten op zon en wind, maar dan heb je achtervang nodig. Als je een paar kerncentrales toevoegt, heb je net wat meer stabiliteit.” Harbers wijst erop dat er ook steeds meer weerstand is tegen bijvoorbeeld kolencentrales, biomassa en gas uit Rusland.
Coalitiepartner CDA komt met een soortgelijke reactie. Kamerlid Mulder vindt het goede van het vandaag gepresenteerde rapport dat ook bijkomende kosten voor windmolenparken en zonneweides zijn meegerekend. “Normaal gebeurt dat niet; wij vermoedden deze uitkomst al.” Volgens Mulder toont het rapport aan dat kernenergie een reële optie is. “We moeten richting 2050 klimaatneutraal worden en dan hebben we gewoon alles nodig: wind, zonnepanelen en dus ook kernenergie”, zegt ze.
D66 en GroenLinks zeer kritisch
D66 is niet overtuigd door het onderzoek dat Wiebes heeft laten doen. “Dit staat haaks op een onafhankelijk rapport uit april, waaruit blijkt dat kernenergie overbodig is en het systeem alleen maar duurder maakt”, zegt Kamerlid Sienot van de regeringspartij. Hij wil een verklaring voor dat verschil. Sienot voegt eraan toe dat D66 de kans niet wil laten lopen, als kernenergie betaalbaar, betrouwbaar en duurzaam kan. “Maar op dit moment zijn we daar absoluut niet van overtuigd. We moeten nu CO2 reduceren en we moeten inzetten op de beschikbare schone technologie.”
Kamerlid Van der Lee van oppositiepartij GroenLinks vindt dat het onderzoek van vandaag mensen op het verkeerde been zet. “In het rapport staat duidelijk dat de prijs van elektriciteit uit kernenergie 40 procent hoger is dan die van energie uit wind en zon.” Volgens GroenLinks zijn de door de onderzoekers genoemde correctiefactoren niet reëel. “Bovendien geldt nog steeds: bij kernenergie produceer je radioactief afval, dat duizenden jaren gevaarlijk blijft. Het is gewoon gevaarlijk materiaal”, zegt Van der Lee.
Is kernenergie inderdaad een optie? NPO Focus zet in deze special de voor- en nadelen op een rij.
BEKIJK OOK;
Ook bij lokale overheden interesse voor kernenergie
NOS 23.09.2020 Nu de energietransitie steeds meer mensen bezig houdt, en er overal in het land klimaatplannen worden gemaakt, vragen ook lokale overheden zich af of kernenergie een optie kan zijn. Het nucleaire onderzoeksinstituut NRG in Petten heeft al uit meerdere regio’s vragen gekregen. En ook kernenergiedeskundige Wim Turkenburg vertelt door verschillende provincies om informatie te zijn gevraagd. Maar de antwoorden die de experts geven, zijn wisselend.
De VVD pleitte eerder vandaag voor de bouw van drie tot tien nieuwe kerncentrales in Nederland. De partij verwees naar een nieuwe studie, van het nucleaire adviesbureau ENCO, waaruit blijkt dat kernenergie niet duurder is dan zonne- en windenergie, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.
Geert Jan de Haas van het Pettense instituut onderstreept het belang van het meenemen van àlle kosten voor iedere technologie, waardoor de kosten van kernenergie vergelijkbaar zijn met die voor zon en wind. Hij vertelt dat NRG met name uit het oosten van het land vragen heeft gekregen van mensen die bezig zijn met het maken van de zogenoemde Regionale Energie Strategieën. Ze gaven daarbij als reden dat ze niet hun hele gebied vol willen zetten met windmolens en zonneparken.
Bouwpakket
“Wij hebben geantwoord dat een besluit tot het bouwen van een kerncentrale op landelijk niveau wordt genomen. Maar als er bijvoorbeeld een nieuwe centrale in Zeeland komt, leidt dat er wel toe dat er elders minder zonne- en windenergie hoeft te komen.”
Volgens De Haas zijn er kernreactoren in alle soorten en maten, in Frankrijk bijvoorbeeld hele grote, terwijl die in Borssele van bescheiden omvang is. Tegenwoordig wordt gewerkt aan de ontwikkeling van nog kleinere reactoren. “Die kun je dan als het ware in blokken kopen, als een soort bouwpakket. Daarmee kun je er dan zoveel neerzetten als je op een bepaalde locatie nodig hebt. Bijvoorbeeld op de plekken waar veel energie wordt gebruikt, zoals in de Botlek, in Pernis of bij Chemelot.”
Omdat het productieproces van die modules is gestandaardiseerd, wordt de prijs ervan lager. Volgens De Haas kan kernenergie een goede rol spelen, naast zonne- en windenergie. “Vooral omdat een kerncentrale altijd elektriciteit kan leveren, ook op momenten dat de zon niet schijnt en de wind niet waait.”
Thorium-reactor
De provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Brabant hebben zich gewend tot onder anderen Wim Turkenburg. “Er komen bijvoorbeeld geregeld vragen over de zogenoemde thorium-reactor, die veiliger is dan de huidige kerncentrales en bovendien minder radioactief afval produceert. Maar dan moet ik ze teleurstellen”, zegt Turkenburg. “Het zal nog zeker dertig jaar duren, voordat de kennis hierover en de techniek ver genoeg gevorderd zijn om ze in ons land daadwerkelijk te kunnen bouwen.”
Turkenburg zit in de Raad van Toezicht van NRG, en ook van een nieuw te bouwen kleinere reactor in Petten, genaamd Pallas. Nieuwe reactoren in serie bouwen zal er inderdaad toe leiden dat ze goedkoper worden, verwacht ook hij. “Maar de eerste zal waarschijnlijk wel duur zijn. Tot nu toe zegt de politiek: iedereen mag een nieuwe centrale bouwen, maar je moet het zelf betalen. Dat doet dus geen enkel bedrijf. Ik vermoed dat de politiek een bedrag van vijf miljard euro op tafel zal moeten leggen om energiebedrijven zover te krijgen.”
Prijsdaling zonnecellen en windmolens
Eén van de barrières voor bedrijven is volgens Turkenburg de prijsdaling van zonne- en windenergie. “Als er veel zon en wind is, keldert de prijs van elektriciteit. Dat maakt dat kernenergie daar heel moeilijk nog mee kan concurreren.” De nieuwe studie van ENCO beschrijft dit soort ontwikkelingen onvoldoende, vindt hij. “De prijzen van zonnecellen en windturbines die zij noemen voor 2040, worden nu al ongeveer bereikt. Het ministerie zou dat toch ook moeten weten. En de prijsdaling gaat naar verwachting verder.”
Ook heeft de Universiteit Utrecht onderzoek gedaan, waarbij de toekomstige elektriciteitsvoorziening in Nederland en West-Europa in de periode 2040-2050 van uur tot uur is gesimuleerd. “Dit soort onderzoek is ook in de VS gedaan. Dat geeft inzichten die pessimistischer zijn voor kernenergie. Jammer dat in het ENCO-rapport dergelijke studies niet zijn meegenomen.”
Toch denkt ook Turkenburg dat zon en wind alleen onvoldoende zijn. Daarom vindt er net als naar kernenergie veel onderzoek plaats naar geothermie, waterstof, duurzame biomassa en het ondergronds opslaan van CO2.
BEKIJK OOK;
Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 7
Advies commissie Remkes
De nieuwe aanpak van het kabinet van het stikstofprobleem schiet tekort. Er is onvoldoende garantie dat de natuur genoeg zal herstellen. Ook juridisch zijn er te veel onzekerheden. Dat staat in het eindrapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek.
In 2030 zou de stikstofuitstoot niet 26 procent minder moeten zijn, zoals het kabinet wil, maar 50 procent. Dat moet bovendien een verplichting zijn en geen streven, adviseert Remkes.
AD 22.09.2020
AD 08.09.2020
Telegraaf 28.08.2020
Het Adviescollege concludeert dat het huidige kabinetsbeleid nog te veel op het oude beleid lijkt. De Raad van State oordeelde een jaar geleden dat het oude beleid kwetsbare natuurgebieden niet genoeg beschermt.
AD 09.07.2020
Telegraaf 09.06.2020
Meer natuurgebieden
Schouten kwam eind april 2020 met de nieuwe Structurele Aanpak Stikstof. Met 5 miljard euro in tien jaar wil het kabinet natuurgebieden herstellen en bedrijven (waaronder boeren) helpen met stikstofmaatregelen dan wel uitkopen.
Het streven van het kabinet om te onderzoeken of het aantal Natura-2000 gebieden omlaag kan, kan ook niet op goedkeuring van de commissie rekenen. De commissie stelt juist voor om meer natuurgebieden aan te wijzen.
AD 10.06.2020
PAS
In mei 2019 haalde de Raad van State een streep door het Programma Aanpak Stikstof (PAS) waarmee Nederland aan Europese regels wilde voldoen om te natuur te beschermen. Met de maatregelen zou Nederland de doelen niet halen en niet aan de Europese regels voldoen, oordeelde de Raad van State.
Telegraaf 18.09.2020
AD 18.09.2020
Telegraaf 15.09.2020
AD 15.09.2020
Telegraaf 19.06.2020
Telegraaf 16.06.2020
Telegraaf 26.06.2020
Telegraaf 10.06.2020
Biomassa
Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie willen dat er geen subsidie meer beschikbaar wordt gesteld voor nieuwe biomassacentrales. De lat voor dergelijke centrales moet zo hoog mogelijk komen te liggen, vinden ze. In biomassacentrales wordt onder andere hout verbrand om energie op te wekken.
Telegraaf 02.07.2020
Telegraaf 01.07.2020
Telegraaf 11.06.2020
Er zijn plannen voor het realiseren van honderden nieuwe biomassacentrales. Een deel daarvan kan gewoon gebouwd worden, omdat de subsidie al is toegekend. Maar door de opstelling van D66 en ChristenUnie is de kans erg klein geworden dat nieuwe aanvragen voor subsidie nog gehonoreerd zullen worden.
Telegraaf 11.06.2020
Subsidie sanering varkenshouderij
Van de 502 aanmeldingen voor de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv), voldoen er 407 aan de gestelde eisen. Om alle aanvragen die voldoen aan de gestelde vereisten, te kunnen toewijzen, verhoogt minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) het subsidiebedrag met € 275 miljoen waarmee het totaalbedrag voor de Srv € 455 miljoen wordt.
Ruim 400 varkensboeren die willen stoppen met hun bedrijf krijgen hiervoor ‘stopsubsidie’. Minister Schouten meldt aan de Tweede Kamer dat 502 boeren zich hadden aangemeld voor de saneringsregeling en dat er 407 aan de eisen voldoen. Deze groep houdt samen bijna een miljoen varkens.
Het kabinet had aanvankelijk 180 miljoen euro voor de regeling uitgetrokken, maar dat blijkt lang niet genoeg om alle aanvragen te kunnen honoreren van boeren die onder de voorwaarden vallen. Daarom komt er 275 miljoen bij, waardoor het totale bedrag 455 miljoen euro wordt. Voor de verhoging heeft de Europese Commissie toestemming gegeven.
Telegraaf 18.06.2020
AD 10.06.2020
Stikstofuitstoot
De door het kabinet aangekondigde maatregelen om de stikstofuitstoot te reduceren, zijn lang niet ambitieus genoeg. Vraag is ook of ze juridisch standhouden, stelt het Adviescollege Stikstofproblematiek in zijn eindrapport. Strenge stikstofafspraken per provincie zijn nodig en moeten ook in de wet worden vastgelegd.
AD 16.06.2020
Telegraaf 09.06.2020
Ruim een jaar nadat de Raad van State rigoureus een streep zette door de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) presenteerde het Adviescollege Stikstofproblematiek vanmiddag voorstellen om de stikstofcrisis definitief op te lossen. ,,Hoewel het kabinet de aanpak van de stikstofcrisis volgens het Adviescollege absoluut serieus neemt, is de reductie van de stikstofuitstoot van 26 procent in 2030 die minister Schouten (Landbouw) voorstelt te laag”, stelt voorzitter Johan Remkes.
Lees ook;
Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) ontvangt uit handen van voorzitter Johan Remkes het eindrapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek. © ANP
Volgens het Adviescollege zijn de plannen te vrijblijvend en blijven de belangrijkste problemen onopgelost. ,,Ik wil een resultaatsverplichting, geen inspanningsverbintenis. Remkes ziet nog steeds overeenkomsten tussen de nieuwe kabinetsplannen en de gewraakte PAS.
,,Het kabinet blijft ruimte zoeken in de huidige regelgeving om zo spoedig mogelijk toestemming (voor meer uitstoot) te verlenen.” Vraag blijft of de nieuwe plannen juridisch wel houdbaar zijn. In de woorden van Remkes: ,,De juridische borging is onvoldoende.” Onder meer Greenpeace kondigde gisteren al aan om naar de rechter te stappen.
Telegraaf 09.06.2020
‘Strenge meetbare doelen’
Het Adviescollege stelt daarom voor om niet alleen strengere uitstoot-afspraken te nemen, maar om die ook in de wet vast te leggen. Zo moet de stikstofuitstoot in 2030 halveren ten opzichte van vorig jaar.
Telegraaf 09.06.2020
Als de economie straks weer op gang komt, is het van belang dat stikstof de ontwikkelingen niet onnodig hindert, aldus Johan Remkes, Adviescollege Stikstofproblematiek.
Verder wil het Adviescollege maatregelen rond de uitstoot van stikstof en ammoniak gaan scheiden. Om de ammoniakuitstoot terug te dringen wil Remkes het Nederlandse mestbeleid grondig moderniseren. Verder moet er een geavanceerd meetsysteem komen voor ammoniak, zodat exact duidelijk is welke agrarische bedrijven voor uitstoot zorgen.
Tegelijk moet de landbouw ook de uitstoot van stikstof zien te verminderen. Dat kan door veehouders veel gerichter uit te kopen, stelt het Adviescollege. ,,Het kabinet richt zich te veel op vrijwilligheid, waardoor de uitstoot onvoldoende zal dalen. Beter is om gericht bedrijven uit te kopen die in de buurt van natuurgebieden voor de meeste uitstoot zorgen.”
Tegelijk wil Remkes boeren tegemoet komen door de regelgeving flink te vereenvoudigen. ,,Ze moeten nu wel aan heel veel regelgeving voldoen en ik begrijp de ergernis daarover.” Dat kan onder meer door de komst van een zogenaamde ‘afrekenbare stoffenbalans’ die voor alle agrariërs moet gelden. Die moet zorgen dat de uitstoot van alle mogelijke schadelijke stoffen van de landbouw in balans blijft.
Voorzitter Johan Remkes van het Adviescollege Stikstofproblematiek. © ANP/Koen van Weel
Coronacrisis
Al met al kan de uitstoot slechts met duidelijke, in de wet vastgelegde maatregelen omlaag. ,,Alleen met voldoende juridische borging kan geloofwaardig uitvoering worden gegeven aan de PAS-uitspraak van de Raad van State”, stelt Remkes.
Het is al het vierde rapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek. Vorig jaar september adviseerde Remkes al de maximumsnelheid op Nederlandse wegen te verlagen, iets wat daarna ook gebeurde. Drie maanden later volgde een advies voor de landbouw (Beweiden en bemesten), terwijl de commissie in januari stelde dat ook het vliegverkeer veel duurzamer moet worden.
Tijdelijk
Remkes bestrijdt de veel gehoorde suggestie dat de coronacrisis het stikstofprobleem afgelopen maanden als het ware vanzelf heeft opgelost. ,,De abrupte afname van emissies van stikstofoxiden is naar verwachting tijdelijk en de ammoniakemissies van de landbouw zijn afgelopen maanden niet afgenomen”, aldus Remkes. ,,Als de economie straks weer op gang komt, is het van belang dat stikstof de ontwikkelingen niet onnodig hindert.”
Het Adviescollege Stikstofproblematiek wil goed in de gaten houden of de uitstoot inderdaad omlaag gaat. Blijkt over tien jaar dat dit niet hard genoeg gaat, dan zijn meer maatregelen nodig. Remkes: ,,ik lees in de plannen van het kabinet te vaak het woord ‘streven’. Terwijl de Raad van State wel duidelijk heeft gemaakt dat dat onvoldoende is.”
lees: Stand van zaken Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) 10.06.2020
lees: Niet alles kan overal’ eindadvies over structurele aanpak Stikstofproblematiek aanbiedingsbrief 08.06.2020
lees: Eindadvies ‘Niet alles kan overal’ 08.06.2020
lees: Kamerbrief Voortgang stikstofproblematiek structurele aanpak bijlage 1 en 2 24.04.2020
lees: Bijlage 3
meer: Klimaat NU
Lees: Stikstof: geduld oppositie raakt op, dit besloot het kabinet tot nu toe NU
Zie ook: Klimaatspanningen niet alleen in de Tweede kamer opgelopen
Zie ook: Klimaatmars 10.03.2019 van de Dam naar Museumplein Amsterdam – terugblik
Zie ook: Klimaatdemonstratie 07.02.2019 op het Malieveld – terugblik
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2021 ??? – deel 6
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 5
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 4
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 3
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 2
Zie ook: Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ??? – deel 1
Zie ook: 2019 – Het jaar van de waarheid voor kabinet Rutte 3
Rapport: ‘Kernenergie niet duurder dan zon en wind’
Elsevier 23.09.2020 Kernenergie is betaalbaar en een geschikte energiebron voor de toekomstige stroomvoorziening, concludeert een nieuw rapport. Gelijktijdig pleit de VVD ervoor drie tot tien nieuwe kerncentrales te bouwen. Kernenergie heeft het tij mee, maar komen er nu ook echt concrete bouwplannen?
Kernenergie is CO2-neutraal, betaalbaar en kan variabele energiebronnen als wind- en zonne-energie aanvullen door de stroomvoorziening te stabiliseren. Het kan daarom een nuttige rol spelen in de toekomstige energievoorziening van Nederland.
Dat concludeert het Oostenrijkse consultancybureau ENCO in een rapport dat minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 22 september naar de Tweede Kamer stuurde.
Kernenergie kan goed concurreren op kosten
Tot het rapport werd opdracht gegeven nadat een Kamermeerderheid in juli 2019 een motie van Dilan Yesilgöz (VVD) en Agnes Mulder (CDA) steunde. Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie stemden tegen. De consultants voerden geen nieuw onderzoek uit, maar bundelden de huidige kennis over kernenergie.
ENCO merkt op dat kernenergie niet duurder is dan andere CO2-neutrale energiebronnen. Per opgewekte kilowattuur lijkt de energiebron duurder dan wind- en zonne-energie. Maar zulke vergelijkingen nemen veelal niet alle kosten van wind en zon mee en schetsen een te rooskleurig beeld.
Zo leidt het gebruik van zonnepanelen en windturbines ertoe dat elders in het energiesysteem meer kosten moeten worden gemaakt. Deze leveren bijvoorbeeld stroom in pieken en dalen – meer als de zon schijnt en het waait, minder als het bewolkt is en windstil. Om deze verschillen op te vangen worden kosten gemaakt. Door stroomnetten te verbinden, energieopslag te realiseren en gascentrales als achtervang te houden. Dit zijn zogenoemde systeemkosten.
Nadelen van wind en zon groeien met het marktaandeel
Zeker naarmate het aandeel wind en zon oploopt – Nederland mikt in 2030 op een aandeel van circa 70 procent in de stroomvoorziening – lopen deze extra kosten voor een stabiel energiesysteem op. Kernenergie kan het net juist stabiliseren omdat het voorspelbaar en schakelbaar stroom levert. Wanneer je die voor- en nadelen eerlijk meerekent, concludeert ENCO, is kernenergie juist goedkoper.
De consultants zien kernenergie en hernieuwbare energie overigens niet per se als concurrenten. Gunstige combinaties zijn mogelijk. Ze prikken terloops nog wat mythes door; zo is kernenergie bij een vergelijking van schade per opgewekte kilowattuur juist heel veilig.
Potentie in kleine modulaire reactoren
Het financieren van nieuwe centrales blijft wel een uitdaging. Er is veel kapitaal nodig, en in het recente verleden zijn er veel kostenoverschrijdingen geweest. ENCO ziet de oplossing vooral in het steeds efficiënter bouwen van gestandaardiseerde ontwerpen. Ook zijn de kapitaalkosten te drukken door overheden geld te laten lenen tegen rentes die voor bedrijven niet beschikbaar zijn. In het Verenigd Koninkrijk wordt over die aanpak gedacht.
Alles wat u wilt weten over kernenergie in 64 vragenVerder noemt het rapport kleine modulaire reactoren als een veelbelovende optie. Deze kunnen in serie worden geproduceerd in een fabriek om ze dan naar een locatie te brengen. Dit drukt de kosten en vermindert het risico van kostenoverschrijding. Alleen zijn dit type reactoren, en veel andere innovaties als Thoriumcentrales, nog niet commercieel verkrijgbaar.
‘Bouw drie tot tien nieuwe kerncentrales’
Het is tijd om drie tot tien kerncentrales te gaan bouwen in Nederland, zei VVD-Kamerlid Mark Harbers (VVD) vanmorgen in een interview met het Algemeen Dagblad dat samenviel met de publicatie van het ENCO-rapport. Harbers wil zo klimaatdoelen halen, voorkomen dat Nederland verrommelt en de afhankelijkheid van energie-import uit bijvoorbeeld Rusland en het Midden-Oosten verminderen.
Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen na Prinsjesdag pleitten CDA en VVD, gesteund door SGP en PVV, al voor een marktconsultatie onder energiebedrijven. Onder welke voorwaarden willen zij kernreactoren bouwen? En hoe kan de overheid daarbij helpen? Ook die motie kreeg een meerderheid.
Positief nieuws, maar nog lang geen concrete bouwplannen
Het toont dat kernenergie het tij mee heeft. Sinds twee jaar is in opiniepeilingen een kleine meerderheid van de Nederlanders voor het gebruik van deze energiebron. Ook in de Tweede Kamer kunnen moties voor nader onderzoek telkens rekenen op een – rechtse – meerderheid.
Toch lijken concrete plannen nog ver weg. In de Kamerbrief bij het rapport uit energieminister Wiebes (VVD) – zelfverklaard lid van de fanclub van kernenergie – zich maar zeer zuinigjes positief over de mogelijkheden. ‘Deze studie bevestigt dat […] kernenergie één van de kosteneffectieve opties is’. En ‘een positieve businesscase [kan] tot de mogelijkheden […] behoren’.
Overheid stuurde bedrijven een andere richting op
Ook bedrijven reageren nog niet erg enthousiast. Door aangescherpte veiligheidsnormen is het bouwen van kerncentrales afgelopen jaren erg moeilijk gemaakt. Terwijl wind- en zonne-energie juist stevig werden gestimuleerd. Energiebedrijven hebben zich hierop ingesteld en zetten in Nederland vaak juist in op hernieuwbaar.
Wat ook niet helpt, is dat de meeste grote energiebedrijven in buitenlandse handen zijn. Daar wordt besloten waar investeringsgeld heen gaat. Sowieso zwalkte het energiebeleid de afgelopen twintig jaar nogal hevig in Nederland. Denk aan de wens om kolencentrales te bouwen. Toen bedrijven hieraan voldeden, waren de centrales bij oplevering ongewenst – en een blok aan het been voor bedrijven.
Steeds meer zicht op langer openblijven ‘Borssele’
Een miljardeninvestering in een kerncentrale is een enorm risico voor een bedrijf. Een reactor moet decennia draaien voor een rendabele investering. Energiereuzen zullen dus echt willen weten welke koers Nederland gaat varen en of de overheid hierachter blijft staan.
Het langer openhouden van de kerncentrale in Borssele lijkt wel een steeds realistischer plan. De Tweede Kamer stemde er al voor om juridische obstakels weg te nemen. Minister Wiebes onderzoekt nu het draagvlak van dit plan. De consultants van ENCO vinden het een uitstekend idee. Kerncentrales langer openhouden is één van de goedkoopste manieren om minder CO2 uit te stoten.
Onderzoekers van ENCO stellen dat atoomstroom niet duurder is dan elektriciteit uit wind en zon als alle kosten op dezelfde manier worden meegenomen. Ⓒ ANP/HH
Onderzoekers weerleggen kritiek: ’Kernenergie is betaalbaar’
Telegraaf 23.09.2020 Een nieuwe kerncentrale in Nederland is goed betaalbaar. Onderzoekers van ENCO stellen dat atoomstroom niet duurder is dan elektriciteit uit wind en zon als alle kosten op dezelfde manier worden meegenomen.
De bijkomende kosten voor de aansluiting van windmolenparken en zonneweides, zo stelt het bureau uit Wenen, worden onvoldoende meegenomen. Die kosten nemen met miljarden toe als er meer stroom uit wind en zon wordt opgewekt. Ze concluderen dat als die investeringen wel worden meegenomen, kernenergie niet duurder is.
Struikelblok
ENCO, gespecialiseerd in nucleaire energie, heeft in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat onderzoek gedaan naar de opties en beperkingen voor kernenergie in Nederland voor 2040. Het kostenplaatje is politiek een van de belangrijkste struikelblokken. De Algemene Rekenkamer wees minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) eerder ook al terecht voor zijn ’claim’ met subsidieloze windmolenparken op zee. Onjuist, zo stelt de waakhond, want netbeheerder TenneT draait op voor mega-investeringen om de parken aan te sluiten op het stroomnet. Daarbij wordt gebruikgemaakt van subsidies die consumenten en bedrijven betalen door een belasting op de energienota.
Een warmtepomp, zonnepanelen of de veestapel halveren? Er zijn zoveel goedkopere en eenvoudigere manieren om het milieu ‘een kickstart te geven’, stelt documentairemaker Marijn Poels in een bijzondere aflevering van de podcast Het Land van Wierd Duk.
BEKIJK MEER VAN; overheidsbeleid kernenergie Nederland Den Haag ENCO Economische Zaken en Klimaat
Kernenergie volgens Wiebes betaalbaar, experts twijfelen
NU 23.09.2020 De inzet van kernenergie naast wind- en zonne-energie kan een serieuze optie zijn voor Nederland, concludeert minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) woensdag uit een onderzoek van ENCO, een in nucleaire energie gespecialiseerd adviesbureau. Volgens het onderzoek zouden de kosten van kernenergie namelijk te vergelijken zijn met die van wind- en zonne-energie.
Eerder werd gedacht dat de kosten van kernenergie relatief hoog waren vergeleken met die van wind- en zonne-energie. ENCO, dat het onderzoek uitvoerde in opdracht van de Tweede Kamer, stelde echter dat bij het vaststellen van de kosten voor energie uit wind en zon bepaalde kosten zoals aansluitingskosten en extra netwerkkosten, niet worden meegenomen in de berekeningen.
De levensduur van een kerncentrale zorgt er daarnaast voor dat nucleaire energie relatief goedkoper is. Daarvoor moeten nieuw te bouwen kerncentrales in het land wel worden gebouwd volgens de bestaande seriebouw.
“Deze studie bevestigt dat voor CO2-vrij regelbaar vermogen na 2030 kernenergie een van de kosteneffectieve opties is”, aldus Wiebes.
Zie ook: Klimaatvraag: Kunnen we het klimaatprobleem oplossen met kernenergie?
Kritiek van experts
Verscheidene wetenschappelijke experts laten in een reactie aan NU.nl echter weten vraagtekens te hebben bij de aannames in het rapport. Zij stellen dat elektriciteit uit zon en wind nu al goedkoper is dan nucleaire stroom. Bovendien zou dit prijsverschil tegen de tijd dat een eventuele nieuwe kerncentrale operationeel zou zijn – “mogelijk pas in 2040” – alleen nog maar groter zijn geworden.
Kernenergie-expert Wim Turkenburg van de Universiteit Utrecht is uiterst kritisch op het rapport: “Er zit geen complexe simulatiestudie onder het rapport, zoals wij aan de Universiteit Utrecht en bijvoorbeeld het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in de VS wel hebben gedaan. Je krijgt dan heel andere cijfers.”
Volgens Turkenburg geeft het rapport “te optimistische conclusies” over het economisch renderen van investeringen in nieuwe kerncentrales. “Wel moet ik er dan bij zeggen dat naast zon en wind ook ander vermogen als back-up nodig is. Bijvoorbeeld biomassacentrales of gasgestookte centrales met CO2-opslag. Als we die niet willen, komen kerncentrales economisch gezien wél weer in beeld.”
Overheid zou moeten bijspringen
Heleen de Coninck, hoogleraar klimaatbeleid aan de Technische Universiteit Eindhoven: “Het is bij dergelijke energie-investeringen ook belangrijk om niet alleen te kijken naar de elektriciteitskosten, maar ook naar de financiële risico’s voor de bank. Bij kernenergie zijn die risico’s hoog, omdat de looptijd van bouw wel twintig jaar kan bedragen, en de levensduur van een kerncentrale wel zestig jaar kan zijn.”
Daarom zijn het volgens De Coninck ook vooral landen waar de energievoorziening in handen is van de overheid, zoals China en de Verenigde Arabische Emiraten, die nog kerncentrales bouwen. “Anders moet de overheid flink bijspringen, zoals in Groot-Brittannië, en draagt de belastingbetaler dus het risico.”
‘Inzet kernenergie om verdere klimaatverandering tegen te gaan’
Volgens het adviesbureau zouden veel belangrijke internationale organisaties, waaronder de IPCC van de Verenigde Naties en het IEA, kernenergie als een belangrijk deel zien van de “energiemix die nodig is om verdere klimaatverandering tegen te gaan”.
Heleen de Coninck, zelf IPCC-hoofdauteur van het bewuste hoofdstuk, waarin kernenergie wordt genoemd, zegt dat dit een onjuiste voorstelling van zaken is. “Het IPCC doet daarover ten eerste geen uitspraken, dat zou beleidsoverschrijdend zijn. Daarnaast werken we met verschillende scenario’s voor de energiemix. Er zijn VN-scenario’s waarin kernenergie toeneemt, maar zelfs scenario’s waarin het volledig uit de mix verdwijnt.”
Het kabinet gaat nu onderzoek doen of en in welke regio’s er belangstelling is voor de bouw van kerncentrales.
Zie ook: Klimaatvraag: Kunnen we het klimaatprobleem oplossen met kernenergie?
Lees meer over: Klimaat Politiek
De kerncentrale in Borssele ANP
Wiebes: kernenergie betaalbare optie naast zonne- en windenergie
NOS 23.09.2020 Kernenergie kan gezien worden als een serieuze optie om Nederland van energie te voorzien. Dat schrijft minister Wiebes aan de Tweede Kamer. Uit onderzoek van ENCO, een adviesbureau dat gespecialiseerd is in nucleaire energie, blijkt dat kernenergie toch niet duurder is dan energie uit wind en zon.
Wiebes liet ENCO in opdracht van de Tweede Kamer onderzoek doen naar de mogelijkheden en beperkingen voor kernenergie in Nederland voor 2040. Er is onder meer gekeken naar de kosten van de bouw van nieuwe kerncentrales. Tot nu toe werd verondersteld dat dit in vergelijking met energie uit wind en zon veel duurder was.
Klimaatverandering
Het bureau rapporteert dat belangrijke internationale organisaties kernenergie als noodzakelijk onderdeel zien “van de energiemix die nodig is om verdere klimaatverandering tegen te gaan”. Het gaat dan onder meer om het IEA (International Energy Agency) en om de VN-organisatie IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change).
Bovendien, stellen de onderzoekers, is in eerdere onderzoeken te weinig gekeken naar de bijkomende kosten voor de aansluiting van windmolenparken en zonneweides. Daardoor kwam de bouw van nieuwe kerncentrales als een relatief dure mogelijkheid uit de bus. Als die kosten, “die onevenredig toenemen bij een hoger percentage zon en wind”, wel worden meegenomen is kernenergie ongeveer even duur, schrijft Wiebes.
De minister van Economische Zaken en Klimaat concludeert dat “deze studie bevestigt dat voor CO2-vrij regelbaar vermogen na 2030 een van de kosteneffectieve opties is”.
Kamermeerderheid
Er is al langer een Kamermeerderheid voor de bouw van nieuwe kerncentrales. Vorige week, bij de Algemene Politieke Beschouwingen, werd een motie van VVD, CDA, PVV en SGP aangenomen. Daarin wordt het kabinet gevraagd om te kijken hoe bedrijven kunnen worden overgehaald om daarin te investeren. In de praktijk is daar tot nu toe geen commerciële belangstelling voor. Ook moet worden uitgezocht in welke regio’s er belangstelling is voor de bouw van een kerncentrale.
De motie werd gesteund door Forum voor Democratie en de Kamerleden Krol en Van Haga. De linkse oppositiepartijen stemden niet voor. Zij voelen niet voor kernenergie vanwege de mogelijke risico’s van deze energiebron en van de opslag van kernafval. Bovendien is niet gebleken dat commerciële partijen bereid zouden zijn de noodzakelijke aanzienlijke investeringen te doen.
VVD en CDA: kernenergie nodig
Regeringspartij VVD wil dat er drie tot tien nieuwe kerncentrales worden gebouwd. VVD-Kamerlid Harbers denkt dat de klimaatdoelen in 2050 niet worden gehaald zonder kernenergie: “Je kunt inzetten op zon en wind, maar dan heb je achtervang nodig. Als je een paar kerncentrales toevoegt, heb je net wat meer stabiliteit.” Harbers wijst erop dat er ook steeds meer weerstand is tegen bijvoorbeeld kolencentrales, biomassa en gas uit Rusland.
Coalitiepartner CDA komt met een soortgelijke reactie. Kamerlid Mulder vindt het goede van het vandaag gepresenteerde rapport dat ook bijkomende kosten voor windmolenparken en zonneweides zijn meegerekend. “Normaal gebeurt dat niet; wij vermoedden deze uitkomst al.” Volgens Mulder toont het rapport aan dat kernenergie een reële optie is. “We moeten richting 2050 klimaatneutraal worden en dan hebben we gewoon alles nodig: wind, zonnepanelen en dus ook kernenergie”, zegt ze.
D66 en GroenLinks zeer kritisch
D66 is niet overtuigd door het onderzoek dat Wiebes heeft laten doen. “Dit staat haaks op een onafhankelijk rapport uit april, waaruit blijkt dat kernenergie overbodig is en het systeem alleen maar duurder maakt”, zegt Kamerlid Sienot van de regeringspartij. Hij wil een verklaring voor dat verschil. Sienot voegt eraan toe dat D66 de kans niet wil laten lopen, als kernenergie betaalbaar, betrouwbaar en duurzaam kan. “Maar op dit moment zijn we daar absoluut niet van overtuigd. We moeten nu CO2 reduceren en we moeten inzetten op de beschikbare schone technologie.”
Kamerlid Van der Lee van oppositiepartij GroenLinks vindt dat het onderzoek van vandaag mensen op het verkeerde been zet. “In het rapport staat duidelijk dat de prijs van elektriciteit uit kernenergie 40 procent hoger is dan die van energie uit wind en zon.” Volgens GroenLinks zijn de door de onderzoekers genoemde correctiefactoren niet reëel. “Bovendien geldt nog steeds: bij kernenergie produceer je radioactief afval, dat duizenden jaren gevaarlijk blijft. Het is gewoon gevaarlijk materiaal”, zegt Van der Lee.
Is kernenergie inderdaad een optie? NPO Focus zet in deze special de voor- en nadelen op een rij.
BEKIJK OOK;
Ook bij lokale overheden interesse voor kernenergie
NOS 23.09.2020 Nu de energietransitie steeds meer mensen bezig houdt, en er overal in het land klimaatplannen worden gemaakt, vragen ook lokale overheden zich af of kernenergie een optie kan zijn. Het nucleaire onderzoeksinstituut NRG in Petten heeft al uit meerdere regio’s vragen gekregen. En ook kernenergiedeskundige Wim Turkenburg vertelt door verschillende provincies om informatie te zijn gevraagd. Maar de antwoorden die de experts geven, zijn wisselend.
De VVD pleitte eerder vandaag voor de bouw van drie tot tien nieuwe kerncentrales in Nederland. De partij verwees naar een nieuwe studie, van het nucleaire adviesbureau ENCO, waaruit blijkt dat kernenergie niet duurder is dan zonne- en windenergie, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.
Geert Jan de Haas van het Pettense instituut onderstreept het belang van het meenemen van àlle kosten voor iedere technologie, waardoor de kosten van kernenergie vergelijkbaar zijn met die voor zon en wind. Hij vertelt dat NRG met name uit het oosten van het land vragen heeft gekregen van mensen die bezig zijn met het maken van de zogenoemde Regionale Energie Strategieën. Ze gaven daarbij als reden dat ze niet hun hele gebied vol willen zetten met windmolens en zonneparken.
Bouwpakket
“Wij hebben geantwoord dat een besluit tot het bouwen van een kerncentrale op landelijk niveau wordt genomen. Maar als er bijvoorbeeld een nieuwe centrale in Zeeland komt, leidt dat er wel toe dat er elders minder zonne- en windenergie hoeft te komen.”
Volgens De Haas zijn er kernreactoren in alle soorten en maten, in Frankrijk bijvoorbeeld hele grote, terwijl die in Borssele van bescheiden omvang is. Tegenwoordig wordt gewerkt aan de ontwikkeling van nog kleinere reactoren. “Die kun je dan als het ware in blokken kopen, als een soort bouwpakket. Daarmee kun je er dan zoveel neerzetten als je op een bepaalde locatie nodig hebt. Bijvoorbeeld op de plekken waar veel energie wordt gebruikt, zoals in de Botlek, in Pernis of bij Chemelot.”
Omdat het productieproces van die modules is gestandaardiseerd, wordt de prijs ervan lager. Volgens De Haas kan kernenergie een goede rol spelen, naast zonne- en windenergie. “Vooral omdat een kerncentrale altijd elektriciteit kan leveren, ook op momenten dat de zon niet schijnt en de wind niet waait.”
Thorium-reactor
De provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Brabant hebben zich gewend tot onder anderen Wim Turkenburg. “Er komen bijvoorbeeld geregeld vragen over de zogenoemde thorium-reactor, die veiliger is dan de huidige kerncentrales en bovendien minder radioactief afval produceert. Maar dan moet ik ze teleurstellen”, zegt Turkenburg. “Het zal nog zeker dertig jaar duren, voordat de kennis hierover en de techniek ver genoeg gevorderd zijn om ze in ons land daadwerkelijk te kunnen bouwen.”
Turkenburg zit in de Raad van Toezicht van NRG, en ook van een nieuw te bouwen kleinere reactor in Petten, genaamd Pallas. Nieuwe reactoren in serie bouwen zal er inderdaad toe leiden dat ze goedkoper worden, verwacht ook hij. “Maar de eerste zal waarschijnlijk wel duur zijn. Tot nu toe zegt de politiek: iedereen mag een nieuwe centrale bouwen, maar je moet het zelf betalen. Dat doet dus geen enkel bedrijf. Ik vermoed dat de politiek een bedrag van vijf miljard euro op tafel zal moeten leggen om energiebedrijven zover te krijgen.”
Prijsdaling zonnecellen en windmolens
Eén van de barrières voor bedrijven is volgens Turkenburg de prijsdaling van zonne- en windenergie. “Als er veel zon en wind is, keldert de prijs van elektriciteit. Dat maakt dat kernenergie daar heel moeilijk nog mee kan concurreren.” De nieuwe studie van ENCO beschrijft dit soort ontwikkelingen onvoldoende, vindt hij. “De prijzen van zonnecellen en windturbines die zij noemen voor 2040, worden nu al ongeveer bereikt. Het ministerie zou dat toch ook moeten weten. En de prijsdaling gaat naar verwachting verder.”
Ook heeft de Universiteit Utrecht onderzoek gedaan, waarbij de toekomstige elektriciteitsvoorziening in Nederland en West-Europa in de periode 2040-2050 van uur tot uur is gesimuleerd. “Dit soort onderzoek is ook in de VS gedaan. Dat geeft inzichten die pessimistischer zijn voor kernenergie. Jammer dat in het ENCO-rapport dergelijke studies niet zijn meegenomen.”
Toch denkt ook Turkenburg dat zon en wind alleen onvoldoende zijn. Daarom vindt er net als naar kernenergie veel onderzoek plaats naar geothermie, waterstof, duurzame biomassa en het ondergronds opslaan van CO2.
BEKIJK OOK;
- klimaatakkoord-leidt-tot-flinke-ingrepen-in-het-landschap
- plannen-energieregio-s-liever-niet-meer-windturbines-maar-zonne-energie
- kerncentrale-borssele-blijft-mogelijk-langer-open
De kolencentrale aan de Amsterdamse Hemweg is al gesloten ANP
Kolencentrales mogen plan indienen om vervroegd te sluiten
NOS 18.09.2020 Het kabinet bekijkt wat voor mogelijkheden er zijn om toch een kolencentrale te sluiten om zo dit jaar aan de klimaatdoelen te voldoen. Dat schrijft minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat in een brief aan de Tweede Kamer.
Nederland telt drie kolencentrales. De minister wil die drie zelf laten onderzoeken wat ervoor nodig is om te sluiten. Als een van de drie stopt, hoeven de andere centrales hun productie minder te beperken dan eerder werd gesteld. Wiebes stelt dat de leveringszekerheid blijft gewaarborgd wanneer een centrale dichtgaat.
Als een centrale stopt, levert dat volgens Wiebes een “significante” bijdrage aan het totale streven om minstens 5 megaton CO2 minder uit te stoten. “Ik grijp dan voor de overige centrales minder in hun bedrijfsvoering in”, schrijft hij.
Sociaal plan
Aan het voorstel dat de centrales kunnen indienen, stelt de minister een aantal eisen. Zo moet er een goed sociaal plan komen voor werknemers. De sluiting moet kosteneffectief zijn en het subsidiebedrag mag niet hoger zijn dan wat de centrale nog zou hebben opgebracht in de jaren tot en met 2029.
Na dat jaar is het sowieso gedaan met de opwekking van energie met behulp van kolen. Dit najaar moet duidelijk zijn of er animo is voor de regeling, en wat de eventuele kosten zijn. De Tweede Kamer moet een eventuele deal nog goedkeuren.
BEKIJK OOK;
Europa dwingt Nederland tot meer actie tegen klimaatverandering
NOS 14.09.2020 Nog meer elektrische auto’s, geïsoleerde huizen, windparken en zonnepanelen. Nieuwe regels voor luchtvaartmaatschappijen en scheepvaartbedrijven. De chemische industrie moet meer gaan betalen voor het uitstoten van CO2. Dat zijn de gevolgen voor Nederland van het door de Europese Commissie aangescherpte klimaatbeleid. Ook zal de discussie over het aantal koeien in Nederland voortduren, zo is de verwachting.
Het Nederlandse Klimaatakkoord gaat uit van het verminderen van de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent. Europa wil nu met steun van Nederland naar 55 procent. Dat is volgens de commissie nodig om verdere opwarming van de aarde te voorkomen, en het kan Europa een technologische voortrekkersrol in de wereld geven. Het kabinet laat nu uitzoeken hoe Nederland aan de nieuwe eisen kan voldoen.
Eind volgende maand zal het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) onderzoek presenteren, waaruit volgens bronnen blijkt dat de uitvoering van het Klimaatakkoord niet snel genoeg gaat. Er moet dus ook nóg een tandje bij om de nieuwe Europese doelstelling te halen, het PBL zal hiervoor een eerste technische aanzet geven.
Goed nieuws voor de industrie
Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar de uitgelekte plannen van de Europese Commissie lijken goed nieuws voor de industrie. Weliswaar moeten de meest vervuilende bedrijven meer gaan betalen voor de CO2 die ze uitstoten, maar de regels in Europa zijn dan wel voor alle bedrijven gelijk.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat verwacht dat de Nederlandse CO2-heffing geen extra effect meer heeft als de Europese regels goed werken. Het concurrentienadeel voor Nederlandse bedrijven op de Europese markt valt dan weg. Om Europese bedrijven te beschermen tegen oneerlijke concurrentie uit bijvoorbeeld China of de VS wordt er belasting geheven op ‘vuile producten’ die van buiten de EU worden geïmporteerd.
NIEUWSUUR
Geen uitzondering meer voor lucht- en scheepvaart
Zowel in het internationale Klimaatakkoord van Parijs als in de Nederlandse afspraken, blijven lucht- en scheepvaart zo goed als buiten schot. De Europese Commissie wil hier verandering in brengen. Dat betekent minder vluchten binnen Europa en het stimuleren van bio- en synthetische kerosine als brandstof voor vliegtuigen.
De Europese Commissie wil ook dat er gekeken wordt naar duurzame alternatieven voor de scheepvaart. Er bestaan al elektrische binnenvaartschepen en veerboten, maar voor grote zeeschepen is alleen LNG een alternatief. De Europese Commissie wil dat er nu ook wordt gekeken naar duurzame alternatieven voor de zeescheepvaart, zoals waterstof en ammoniak.
Verdubbeling windmolens en zonnepanelen
De meeste CO2-vermindering in het Nederlandse Klimaatakkoord wordt gerealiseerd door over te schakelen van kolen en gas naar zon en wind, voor de productie van elektriciteit. Hierdoor moet in 2030 zeventig procent van de elektriciteit duurzaam zijn.
Nu de doelstelling van 49 naar 55 procent gaat, is er ook meer elektriciteit nodig voor de industrie en de transportsector. Dat betekent volgens berekeningen van de elektriciteitstafel van het Klimaatakkoord dat er in de nieuwe plannen ieder jaar twee keer zo veel windmolens en zonnepanelen bij moeten komen als nu is gepland.
NOS
Elektrische auto’s
Het kabinet besloot eerder dat nieuwe auto’s vanaf 2030 elektrisch moeten zijn. Europese autofabrikanten krijgen strengere CO2-regels opgelegd, waardoor er meer elektrische auto’s geproduceerd gaan worden. Als die hierdoor goedkoper worden, zou de doelstelling van het aantal elektrische auto’s (1,9 miljoen) en laadpalen ( 1,7 miljoen) in 2030 omhoog kunnen. Ook pleit de Commissie voor een vorm van rekeningrijden waar Nederland al onderzoek naar doet.
Verwarming huizen en kantoren
De verwarming van huizen en kantoren duurzaam maken is het moeilijkste onderdeel van het Klimaatakkoord. De doelstelling op dat gebied bleef daarom beperkt. Ter vergelijking: de hoeveelheid CO2 die er hier in 2030 verminderd moet zijn, is de helft van wat Tata Steel in IJmuiden uitstoot. In totaal moeten er in 2030 zo’n twee miljoen huizen verduurzaamd zijn. Met extra subsidie zou de CO2-vermindering door huishoudens In Nederland nog wat omhoog kunnen, maar de klimaatwinst is beperkt.
Verkiezingen
Ambtenaren maken nu in opdracht van minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat een lijst van mogelijke extra maatregelen die ervoor kunnen zorgen dat Nederland de nieuwe doelstelling van 55 procent in 2030 haalt. Dat gebeurt onder leiding van Laura van Geest, voorzitter van de Autoriteit Financiële Markten. Aan het eind van het jaar gaat dit pakket zonder kabinetsreactie naar de Tweede Kamer.
Het pakket aan maatregelen ligt dan klaar voor de formatie van een volgend kabinet. Het is dus niet de bedoeling dat het huidige kabinet na Prinsjesdag nog met grote aanvullende maatregelen op het Klimaatakkoord komt. Eerst zijn er in maart Tweede Kamerverkiezingen.
BEKIJK OOK;
Europees klimaatplan: strengere eisen aan uitstoot auto’s, huizen energiezuiniger
NOS 14.09.2020 De eisen aan de uitstoot voor nieuwe auto’s worden volgend jaar verder aangescherpt. Dat staat in het klimaatactieplan dat deze week door de Europese Commissie wordt gepresenteerd. Ook moeten huizen de komende tien jaar massaal gerenoveerd worden, zodat ze energiezuiniger worden. En kolencentrales moeten dicht, omdat ze te veel CO2 uitstoten.
De precieze eisen voor autofabrikanten worden de komende maanden uitgewerkt. Vaststaat dat auto’s die op fossiele brandstoffen rijden, nog zuiniger moeten worden, zeker nu grote en zware auto’s zoals SUV’s steeds populairder worden.
Het zijn de maatregelen die passen bij het streven van Eurocommissaris Frans Timmermans om in 2030 de uitstoot van broeikasgassen met minstens 55 procent terug te dringen. Uiteindelijk wil de Europese Unie toe naar klimaatneutraliteit in 2050.
We moeten de komende jaren vooral minder energie gaan gebruiken, daar kunnen forse besparingen worden gehaald, zo staat in het rapport. Vooral energie-slurpende industrieën in de chemie en de metaal zullen fors op hun energieverbruik moeten besparen. Ook de transportsector moet vol aan de bak. Nog steeds wil de Europese Commissie een vorm van rekeningrijden zodat meer nagedacht wordt over andere, schonere vormen van vervoer.
Biobrandstof en biomassa
Zo staat te lezen in het rapport dat er meer bijgemengd kan worden. Dus biobrandstof, die dan wel milieuvriendelijk moet zijn. Timmermans is ook voorstander van biomassa, maar schrijft er nadrukkelijk bij dat biomassa vooral moet bestaan uit restafval of hoogwaardige biomassa. Daarbij valt te denken aan synthetische kerosine. “Er moeten geen bomen speciaal voor worden gekapt.”
Hij doelt daarmee op onder meer de discussie in Nederland, waar verzet ontstond tegen biomassacentrales omdat bossen uit de Baltische staten werden gebruikt om zogenaamd schone energie op te wekken.
In het actieplan valt verder te lezen dat de uitstoot van vliegtuigen de komende tijd fors moet verminderen en dat er de komende tijd heel veel nieuwe zonnepanelen, windmolens en andere vormen van hernieuwbare energie bij moeten komen.
Import
De Europese Unie moet verder de komende tien jaar minder afhankelijk worden van energie-importen uit het buitenland. Nu komt nog de helft van alle energie die de EU nodig heeft van buiten de Unie. Door meer te investeren in onder meer zonne- en windenergie hoopt de commissie twee vliegen in één klap te slaan. Het geld voor de import kan in de schatkist blijven en het levert werkgelegenheid op.
Hoeveel banen erbij komen valt uit het klimaatactieplan niet af te leiden. Er is wel geld beschikbaar voor bedrijven die willen vergroenen. Uit het nieuwe coronafonds, dat de EU-leiders voor de zomer overeenkwamen, moet ongeveer een derde aan groene investeringen worden uitgegeven. Dus 250 miljard van de in totaal 750 miljard euro moet groen zijn.
Zorgen zijn er ook, en dan met name voor mensen met lage inkomens. Uit onderzoek is gebleken dat een groot deel van hun geld aan de energierekening opgaat. Ze wonen vaak in slecht geïsoleerde huizen en hebben geen geld om aan energiebesparing te doen, laat staan dat ze een zonnepaneel kunnen kopen. Volgens Timmermans moeten die groepen financieel gecompenseerd worden.
Nadat de plannen deze week zijn gepresenteerd moeten ze de komende maanden worden goedgekeurd door het Europees Parlement. De regeringsleiders bespreken tijdens hun top in december de klimaatplannen.
Europese Commissie scherpt klimaatdoelstellingen voor 2030 aan
NOS 08.09.2020 De Europese Commissie scherpt de maatregelen aan om de doelstelling van klimaatneutraliteit in 2050 te halen. Over tien jaar, in 2030, moet de uitstoot van broeikasgassen met minstens 55 procent gedaald zijn. Volgende week zal commissievoorzitter Ursula von der Leyen dit plan officieel bekend maken, bevestigen verschillende bronnen aan de NOS.
Uit een studie, uitgevoerd door het team van eurocommissaris Frans Timmermans, blijkt dat de Europese Unie als geheel een tandje bij moet zetten. Volgens de analyses zou dat ook kunnen. Tot op heden was het doel om in 2030 minstens 40 procent minder uit te stoten, maar Timmermans zei al bij zijn aantreden al dat hij mikte op een terugdringing van 50 tot 55 procent. De Nederlandse vicevoorzitter van de Europese Commissie wilde niet meteen overgaan tot die maatregel, omdat hij eerst de uitkomsten van de studie wilde afwachten.
En die zijn er nu.
De doelstelling zal worden opgenomen in een speciale klimaatwet. De plannen moeten nog worden goedgekeurd door de regeringsleiders, die ze gaan bespreken op een top in oktober. Ook het Europees Parlement moet de aanscherping goedkeuren.
De Europese leiders spraken op de top van begin juli af dat ongeveer 30 procent van de nieuwe begroting de komende tijd gebruikt gaat worden voor klimaatvriendelijke projecten en terugdringing van de uitstoot. Er is vooral veel geld voor projecten in Midden- en Oost Europese landen beschikbaar.
Protesten
Wat de aanscherping in de praktijk gaat betekenen, is nog niet bekend. De laatste maanden waren er al wel protesten. Zo wil de auto-industrie ontzien worden, en ook sectoren als de bouw en de landbouw willen liever niet dat de doelstellingen worden aangescherpt.
In het Europees Parlement bepleiten met name de Groenen om nog scherper aan de wind te zeilen. Volgens de fractie moet de uitstoot de komende jaren al met 65 procent worden teruggedrongen, omdat anders de doelstelling ‘beperking van de opwarming van de aarde’ niet gehaald kan worden.
Eind vorig jaar bleek uit een rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving dat Nederland met het huidige beleid de doelstelling niet haalt. Volgens de berekeningen van het planbureau kan ons land de uitstoot met 43 tot 48 procent verlagen. Wat tegenvalt is dat de aardgasprijs daalde, terwijl de verkoop van het aantal minder zuinige auto’s (SUV’s) steeg.
Soort troonrede
Formeel worden de plannen van Timmermans volgende week woensdag aangekondigd. Dan houdt voorzitter Ursula von der Leyen haar State of the Union, waarin de Europese Commissie de plannen voor het nieuwe politieke jaar bekendmaakt. Vanwege corona gebeurt dat dit keer in Brussel en niet in Straatsburg.
BEKIJK OOK;
Europese Commissie: waterstof broodnodig om klimaatdoelen te halen
NOS 08.07.2020 De Europese Commissie wil dat de komende jaren op grote schaal wordt overgeschakeld op waterstof als energiebron. Zonder waterstof halen we de klimaatdoelen niet, zegt Eurocommissaris Frans Timmermans.
Timmermans legde de waterstofplannen vandaag op tafel. Volgens hem is waterstof niet alleen nodig om klimaatneutraal te worden, maar is de technologie ook goed voor heel veel banen. “Het is schone technologie waar we juist nu in moeten investeren, zodat we na de economische coronacrisis moderner en milieuvriendelijker uit het dal kunnen klimmen.”
De Europese Commissie wil over tien jaar 40 gigawatt opwekken, goed om 40 miljoen huishoudens van stroom voorzien volgens berekeningen van energiebedrijf Eneco.
De grootste CO2-winst (minder uitstoot) valt te halen bij de industrie. “Als je Tata Steel en Schiphol aan de waterstof kan krijgen dan maak je echt grote stappen, want dat zijn de energieslurpers”, zegt Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA).
Waterstoffabriek
Nederland wil een belangrijke rol spelen bij de productie van waterstof. Er zijn nu al proeven met bussen die op deze brandstof rijden. In Noord-Nederland wordt de grootste waterstoffabriek van Europa gebouwd en ook de haven van Rotterdam gaat een proef van start met vrachtwagens die de nieuwe brandstof gaan gebruiken voor ritten naar Duitsland en België.
Probleem is wel dat slechts een deel van de waterstof in Nederland geproduceerd kan worden. Er zit een grens aan wat er opgewekt kan worden, waardoor de rest uit landen buiten de Europese Unie gehaald moet worden. Duitsland is een groot voorstander van waterstofproductie in Marokko, Tunesië en Algerije, landen met een potentieel voor uitgebreide parken met zonnepanelen die aan de basis staan van de waterstof.
Subsidiegeld
Voorlopig zijn het nog plannen. In heel Nederland kan er maar bij drie tankstations waterstof worden getankt en de prijs is nog lang niet concurrerend met die van gewone benzine. Volgens de berekeningen moet waterstof tot 2040 zwaar worden gesubsidieerd om te kunnen concurreren met fossiele brandstoffen. “Er moet een markt komen”, zegt Chahim. “Nu ligt de prijs nog boven de drie euro. Om het echt van de grond te laten komen, hebben we Europa nodig, zodat de voorwaarden overal gelijk zijn.
Hij wijst erop dat Duitsland nu al heel veel geld uittrekt om het gebruik van waterstof te ontwikkelen. “Nederland moet niet te zuinig zijn, anders gaan de Duitsers ons voorbij of zie je opeens grote installaties in de haven van Antwerpen.”
Grijze, groene en blauwe waterstof;
- Grijze waterstof wordt tot nu toe vooral gemaakt met aardgas. Daarbij komt CO2 vrij. De waterstof kan vervoerd worden en op een andere plaats als energiebron worden gebruikt.
- Bij blauwe waterstof is de bron nog steeds aardgas, maar wordt de CO2 eruit gehaald en onder de grond opgeslagen.
- Bij groene waterstof is de energiebron geen aardgas, maar bijvoorbeeld windenergie. Bij deze variant komt dus helemaal geen CO2 meer vrij.
In een recente studie in opdracht van de Rotterdamse haven is de beschikbaarheid voor Nederland in kaart gebracht:
NOS
NOS
NOS
NOS
NOS
SER adviseert om biomassa niet meer te gebruiken voor stroom en warmte
NU 08.07.2020 Het verbranden van biomassa om stroom op te wekken en warmte te genereren, moet worden afgebouwd. Dat schrijft de Sociaal-Economische Raad (SER) woensdag in een advies aan de regering over het gebruik van biomassa. De laatste weken kwam er steeds meer kritiek vanuit de Tweede Kamer over het gebruik van biomassa, omdat biomassacentrales ook vervuilend zijn.
De SER raadt aan om het gebruik van biogrondstoffen, zoals bijvoorbeeld hout, voor laagwaardig gebruik als elektriciteitsproductie af te bouwen, omdat “de klimaatdoelen anders in de knel komen”, schrijft de adviesraad. Bij het opstoken van houtkorrels wordt er CO2 en stikstof uitgestoten, wat de luchtkwaliteit verslechtert. In plaats van het verbranden van hout voor de verwarming, moet het kabinet zich volgens de adviesraad meer gaan richten op duurzame alternatieven als warmtepompen en geothermie.
In het rapport Biomassa in balans. Een duurzaamheidskader voor hoogwaardige inzet van biogrondstoffen stelt de SER dat het kabinet zich meer moet richten op het gebruik van biogrondstoffen voor chemie en materialen. Daarmee zou biomassa grondstoffen als olie en gas deels kunnen vervangen.
De biogrondstoffen kunnen volgens de SER nog wel gebruikt worden voor brandstof in bijvoorbeeld de luchtvaart en in het vrachtvervoer. Dat is een overgangsmaatregel, omdat er nog geen bruikbaar duurzaam alternatief als een bestaat. De SER gebruikt de elektrische vrachtwagen als voorbeeld, maar die zijn nu nog veel te beperkt beschikbaar en beschikken over een te kleine actieradius. Op den duur moet het gebruik van biomassa voor dit type vervoer ook afgebouwd worden.
De SER legt de bal nadrukkelijk bij het kabinet neer. “Het ligt nu in handen van het kabinet de strategie voor de toepassing in Nederland te bepalen, de kaders vast te leggen en de regie te nemen”, aldus de adviesraad.
Lees meer over: Energie Politiek Economie
Kunnen nog meer zonnepanelen en windmolens houtige biomassa vervangen?
NOS 08.07.2020 Het gebruik van houtige biomassa voor het opwekken van elektriciteit of voor het verwarmen van gebouwen en woningen is geen goede oplossing voor het klimaat. Subsidies moeten dan ook worden afgebouwd. Dat staat in het SER-advies dat vandaag is gepresenteerd, en vorige week al uitlekte bij de NOS.
De grote vraag is nu: maar wat dan wel, als Nederland toch de klimaatdoelen wil halen? De NOS vroeg aan verschillende energie-experts hoe zij denken over de gevolgen van het schrappen van biomassa als energiebron. Zijn er voldoende alternatieven te bedenken, waardoor de klimaatdoelen niet in gevaar komen? De meningen hierover zijn verdeeld. Waar wel overeenstemming over bestaat, is dat de opgave er niet bepaald eenvoudiger op wordt.
Russisch gas
Op verzoek van de NOS hebben de experts uitgerekend wat de opties zijn als biomassa in de ban wordt gedaan. Het gaat hierbij vooral over verwarming van gebouwen en woningen, want al eerder is besloten om te stoppen met het subsidiëren van biomassa om stroom mee te maken. Het nieuwe ‘gat’ kan eventueel worden opgevuld met aardgas, maar dat moet dan wel geïmporteerd worden. In eigen land is immers besloten om te stoppen met de aardgaswinning in Groningen en de winning van gas uit kleinere velden kan niet verder omhoog.
Import uit Noorwegen ligt niet voor de hand, omdat dat land niet meer gas wil exporteren dan het nu al doet. Daarom zou het gas waarschijnlijk uit Rusland komen. Een bezwaar van import uit Rusland is dat er door methaanlekkages bij het transport over lange afstanden veel broeikasgassen vrijkomen. Het vervangen van biomassa door gas is daarom volgens veel experts geen optie.
Miljoenen extra zonnepanelen
Wordt gekozen voor duurzame bronnen, dan kan dat betekenen dat er miljoenen zonnepanelen of honderden windmolens bij moeten komen. Maar met het huidige aantal windturbines en zonnepanelen zijn er al problemen met het elektriciteitsnet. Een nog sterkere groei zal ook de inpassing ervan op daken en in het landschap moeilijker maken. Daarom is de vraag hoe reëel dit is, zegt bijvoorbeeld energiedeskundige Martien Visser.
Energiebesparing is ook een optie. Maar de opgave daarvoor in het klimaatakkoord is al enorm, zeggen experts. Extra afvangen en opslaan van CO2 onder de grond is volgens Visser wel een kansrijke mogelijkheid. “De doelstelling voor 2030 die daarvoor in het klimaatakkoord staat, zou met een kwart omhoog kunnen. Dit is denk ik de meest reële optie. Dat moet dan wel snel worden besloten, zodat de techniek en opschaling in 2030 gereed kunnen zijn.”
Onverantwoord
In datzelfde klimaatakkoord staat dat in 2030 van alle elektriciteit 70 procent uit duurzame bronnen moet komen. “Met de plannen die er nu zijn, is de kans groter dat we dat niet halen dan wel”, zegt prof Gert Jan Kramer van de Universiteit Utrecht. Hij was vorig jaar betrokken bij de doorrekening van het klimaatakkoord.
“Terwijl die uitdaging dus al enorm is, gooien we er nog een schep bovenop door biomassa in de ban te doen. Dit is eigenlijk onverantwoord.” Kramer schreef samen met een aantal collega’s een brandbrief aan de SER. Daarmee hopen ze “de ratio” terug te brengen in het debat.
Biomassa is niet heilig, stellen zij. Maar het intrekken van al afgegeven vergunningen en subsidies kan leiden tot “de absurde situatie” van toch weer meer aardgas. “Resultaat: méér CO2-uitstoot in plaats van minder, en het klimaatakkoord staat op losse schroeven.”
Duurzame alternatieven
Er bestaan al andere duurzame alternatieven voor biomassa dan zonne- en windenergie, zegt Kramer. Aardwarmte en groene waterstof bijvoorbeeld. Maar zulke opties staan nog in de kinderschoenen en het zeer de vraag is of ze op tijd opgeschaald kunnen worden. Een verschuiving van biomassa naar de opslag van CO2 ziet ook Kramer daarom in technische zin als het meest logische alternatief. Maar hij vraagt zich af hoe kansrijk deze optie is, omdat deze technologie net als biomassa niet erg populair is.
“We moeten oppassen dat we niet elk jaar een andere optie ongewenst verklaren. Want bedrijven krabben zich nu al achter de oren. Heeft het zin om te investeren in bijvoorbeeld opslag van CO2 als dat over een paar jaar ook weer afgeschoten wordt?”
BEKIJK OOK;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0a6f56b6-bd52-11ea-802f-0218eaf05005.jpg)
Biomassa-advies SER op losse schroeven
Telegraaf 03.07.2020 Het is onzeker of de Sociaal-Economische Raad (SER) woensdag een advies over biomassa kan presenteren. Het overleg met de achterban van milieuorganisaties heeft vrijdag niet tot overeenstemming geleid over het conceptadvies. Een deel van de groene clubs vindt het advies niet ver genoeg gaan.
Het kabinet heeft de SER gevraagd om met een advies te komen over hoe om te gaan met biomassa. Deze week lekte het conceptadvies uit. In het stuk staat dat Nederland op termijn moet stoppen met biomassa, maar er staat geen harde deadline in of pleidooi voor een onmiddellijke subsidiestop.
BEKIJK OOK:
SER: Stop subsidie voor energie uit verbrand omgekapt bos
Een deel van de groene organisaties die strijden tegen biomassacentrales wil per direct een subsidiestop en een concrete einddatum. Dat is voor onder andere Comité Schone Lucht, MOB, Dogwood Alliance, Biofuelwatch en Estonian Forest Aid een minimumeis richting een akkoord. Verder willen de organisaties dat bestaande subsidies worden teruggedraaid in combinatie met compensatie en ze vinden dat de EU moet stoppen met het label ‘klimaatneutraal’ voor houtige biomassa.
Tijd dringt
Als de vertegenwoordigers van groene organisaties niet binnen de SER tot een akkoord kunnen komen wankelt het SER-advies. De officiële overhandiging aan staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur) staat gepland voor woensdag.
„We zijn verheugd dat Natuur en Milieu en Milieudefensie eindelijk tot het inzicht zijn gekomen dat de houtige biomassa moet stoppen. Tegelijkertijd zijn er nog steeds een aantal grote verschillen met wat onze organisaties willen”, legt voorzitter Fenna Swart van het Comité Schone Lucht uit.
Het stoken van houtige biomassa ligt steeds meer onder vuur. Milieuorganisaties stellen dat de verbranding van hout juist slecht is voor het klimaat, de luchtkwaliteit en biodiversiteit. Maandag gaat de hoofdonderhandelaar van de groene organisaties in gesprek met vertegenwoordigers van werknemers en werkgevers. Als er geen oplossing komt voor de splijtzwam kan het SER-overleg klappen.
Lees meer artikelen, columns en reportages die De Telegraaf over biomassa heeft geschreven:
BEKIJK OOK:
De ecologische ramp achter biomassa
BEKIJK OOK:
Zo weet je of jouw groene energie vrij is van biomassa
BEKIJK OOK:
’Ook consument is biomassa nu beu’
BEKIJK OOK:
Biomassa: bijna niemand ziet er iets groens in
BEKIJK OOK:
Opmerkelijke draai Urgenda-boegbeeld: ’Beter aardgas dan biomassa’
BEKIJK OOK:
Klimaatdoelen enkel behaald door truc
BEKIJK MEER VAN; energie en hulpbronnen milieuvervuiling politiek SER Comité Schone Lucht Sociaal-Economische Raad Europese Unie
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/181168c2-bab9-11ea-a026-0217670beecd.jpg)
Minister: eigen stikstofvoorstel melkveehouders te vrijblijvend
Telegraaf 30.06.2020 Een voorstel vanuit de melkveehouderij om door middel van een vrijwillige aanpassing van het veevoer de stikstofuitstoot te verminderen, is onvoldoende om de vergunningverlening voor de woningbouw vlot te trekken. Dat meldt landbouwminister Carola Schouten aan de Tweede Kamer.
De Raad van State oordeelde vorig jaar dat de overheid kwetsbare natuurgebieden onvoldoende beschermt tegen neerslag van schadelijke stikstofverbindingen. De stikstofuitstoot moet eerst omlaag voordat weer toestemming kan worden verleend voor veel bouwprojecten. De melkveehouderij is de grootste vervuiler, door de ammoniak die vrijkomt uit mest.
Schouten wil tijdelijk dwingende maatregelen nemen om het eiwitgehalte van veevoer te verlagen, zodat de mest van koeien minder ammoniak bevat. Enkele brancheorganisaties uit de melkveehouderij waren met een tegenvoorstel gekomen, maar dat is volgens Schouten te vrijblijvend. Maatregelen moeten „juridisch hard” zijn, anders bestaat het risico dat verleende vergunningen opnieuw sneuvelen bij de rechter.
BEKIJK MEER VAN; landbouw overheid milieuvervuiling Carola Schouten
Kamer ingenomen met SER-advies om te stoppen met biomassa
NOS 30.06.2020 Kamerleden van verschillende partijen zijn blij met het advies van de Sociaal-Economische Raad (SER) om zo snel mogelijk te stoppen met het subsidiëren van het gebruik van biomassa voor het opwekken van elektriciteit en warmte. Biomassa is waardevol als grondstof voor de chemische industrie, maar verbranden is zonde, zegt de SER.
“Dit is einde verhaal voor biomassa als energiebron”, zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver. “Het is heel goed dat dit advies er ligt. We moeten er zo snel mogelijk mee stoppen.” Het advies van de SER is nog niet definitief, maar de NOS heeft een concept ingezien.
Ook regeringspartij D66 ziet veel haken en ogen aan het verbranden van hout om energie op te wekken. Het is slecht voor de luchtkwaliteit en er is veel twijfel over de vraag of het wel duurzaam is. Kamerlid Matthijs Sienot pleit ervoor in andere alternatieve energiebronnen te investeren.
“Wind- en zonne-energie is heel snel veel goedkoper geworden. Als we nu op de juiste manier investeren kan groene waterstof ook snel goedkoper worden.”
Opslaan van CO2
Veel Kamerleden zien in het SER-advies een bevestiging van het eigen standpunt. Vandaag nam een ruime meerderheid al een motie van de regeringspartijen aan, waarin het kabinet wordt opgeroepen de subsidies voor nieuwe biomassa-initiatieven af te bouwen.
Kamerlid Mark Harbers van de VVD wijst eveneens op die wens van de Kamer: “Onze lijn is om zo snel als mogelijk met een uitfasering en einddatum voor verbranding van houtige biomassa te komen.”
Ook de Partij voor de Dieren steunde de motie. Kamerlid Lammert van Raan: “We hebben de natuur hard nodig voor het opslaan van CO2. Het laatste wat je moet doen is die verbranden.”
Het kabinet wil pas reageren als het SER-rapport officieel aangeboden wordt. Waarschijnlijk is dat volgende week.
In het conceptadvies van de SER staat dat biomassa in de toekomst vooral nodig is in de chemie en als grondstof voor materialen. In Rotterdam maken ze bijvoorbeeld al diesel van oud frituurvet !!
BEKIJK OOK;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2c5f6b4e-baff-11ea-8312-0217670beecd.jpg)
SER: subsidies voor biomassa zo snel mogelijk afbouwen
Telegraaf 30.06.2020 Biomassa moet steeds minder worden ingezet voor het opwekken van energie, omdat het in de toekomst vooral nodig is in de chemie en als grondstof voor materialen. Subsidies voor biomassa als bron van elektriciteit of warmte moeten dan ook zo snel mogelijk worden afgebouwd.
Dat staat in een vertrouwelijk conceptadvies van de Sociaal-Economische Raad (SER).
Als sneller afscheid wordt genomen van biomassa als energiebron, moeten bedrijven die al hebben geïnvesteerd in biomassa worden gecompenseerd, vindt de SER. Anders zou sprake zijn van een onbetrouwbare overheid.
Daarnaast pleit de Raad ervoor dat voortaan wordt gesproken over biogrondstoffen in plaats van biomassa, omdat dat de lading beter dekt.
BEKIJK MEER VAN; alternatieve energie hernieuwbare energie SER Sociaal-Economische Raad
SER: subsidies voor biomassa als energiebron zo snel mogelijk afbouwen
NOS 30.06.2020 Biomassa moet steeds minder worden ingezet voor het opwekken van energie, omdat het in de toekomst vooral nodig is in de chemie en als grondstof voor materialen. Subsidies voor biomassa als bron van elektriciteit of warmte moeten dan ook zo snel mogelijk worden afgebouwd.
Dat staat in een vertrouwelijk conceptadvies van de Sociaal-Economische Raad (SER), dat de NOS heeft ingezien.
Als sneller afscheid wordt genomen van biomassa als energiebron, moeten bedrijven die al hebben geïnvesteerd in biomassa worden gecompenseerd, vindt de SER. Anders zou sprake zijn van een onbetrouwbare overheid.
Daarnaast pleit de Raad ervoor dat voortaan wordt gesproken over biogrondstoffen in plaats van biomassa, omdat dat de lading beter dekt. Er zijn volgens de SER veel toepassingsmogelijkheden buiten energieopwekking die nuttig en nodig zijn.
Het advies van de SER moet een einde maken aan een steeds hoger oplopende discussie over biomassa. De raad ziet dat het debat steeds gepolariseerder raakt, omdat er veel onenigheid is over de vraag wat precies de winst op het gebied van duurzaamheid zou zijn.
Discussie over houtpellets
Voor de subsidie voor biomassa zijn miljarden euro’s uitgetrokken. In het vorig jaar gesloten Klimaatakkoord voor Nederland speelt biomassa een belangrijke rol, in meerdere sectoren. Maar de discussie heeft volgens de SER een steeds nauwere betekenis gekregen. Biomassa en toepassingsmogelijkheden zijn teruggebracht tot ‘houtpellets’ [staafjes samengeperst hout] en ‘verbranding’, zo valt te lezen in het conceptadvies.
Voor- en tegenstanders bestoken elkaar met argumenten over biodiversiteit, kaalslag van bossen, luchtkwaliteit en wel of geen klimaatwinst. De discussie speelt niet alleen in de politiek. Actiegroepen proberen de komst van biomassacentrales te verhinderen, gemeenten spreken zich erover uit en ook wetenschappers zijn het onderling niet eens. Vorige week nog maakte energiebedrijf Vattenfall bekend niet meer zeker te weten of het de grootste biomassacentrale in Diemen gaat bouwen. Eerst wil het bedrijf dat de politiek meer duidelijkheid geeft over biomassa.
Het kabinet had daartoe vorig jaar al de SER om dit advies gevraagd. Om duidelijkheid te geven over de rol die biogrondstoffen in de toekomst kunnen spelen, is het de bedoeling dat er een zogeheten duurzaamheidskader wordt opgesteld. Het doel daarvan is om aanvullende duurzaamheidseisen te stellen aan biogrondstoffen, aanvullend op al bestaande wettelijke criteria.
De SER wijst er daarbij op dat biomassa over veel meer gaat dan het verbranden van houtpellets. “Biomassa omvat echter alle plantaardig of dierlijk materiaal, of materiaal van plantaardige of dierlijke herkomst. Biomassa kan dus afkomstig zijn uit gewassen, bomen en planten, algen en dierlijke producten.”
Geadviseerd wordt om de rol van biogrondstoffen te herzien. Toepassingen zoals in de chemische industrie zijn belangrijk, daarom moeten die beter worden benut en gestimuleerd.
Voorbeelden zijn biobeton (op basis van olifantsgras) of biocomposiet. Maar bijvoorbeeld verbranding voor het opwekken van elektriciteit of warmte, of bijmenging in brandstoffen voor lichte voertuigen moeten juist worden teruggebracht.
Hierbij is gekeken of er alternatieven bestaan, zoals bij stroomopwekking. Zonne- en windenergie zijn de afgelopen jaren veel goedkoper geworden en zijn zelfs sneller dan verwacht zonder subsidies rendabel, aldus de SER.
Maar als er in sectoren op korte termijn te weinig alternatieve, duurzamere technologieën beschikbaar zijn, kan biomassa wel een rol spelen. Zoals biobrandstoffen voor zwaar wegtransport en lucht- en zeescheepvaart.
Nog niet definitief
De discussie over biomassa is volgens de SER voor een belangrijk deel terug te voeren op keuzes die in het verleden zijn gemaakt en die “tot eenzijdige toepassing van biomassa hebben geleid”.
Negen jaar geleden was iets meer dan 4 procent van alle in Nederland gebruikte energie afkomstig uit hernieuwbare bronnen, stelt de SER vast. Dat moest op basis van Europese afspraken worden vergroot tot 14 procent dit jaar. Daarom werd het gebruik van biomassa gestimuleerd en ontstond een importstroom van houtige brandstoffen.
Maar de inzet van biomassa op grote schaal voor hernieuwbare energie (elektriciteit en warmte) en de subsidies daarvoor passen niet meer in het huidige energiebeleid, aldus de SER. De Raad pleit er ook voor om “zo min mogelijk onderscheid te maken tussen productie- en nevenstromen en de term reststroom te vermijden”.
De SER zegt dat het advies nog niet definitief is. Aan het stuk hebben werkgevers, werknemers en milieuorganisaties gewerkt; zij bespreken het concept nu met hun achterban.
BEKIJK OOK;
SER: subsidies voor biomassa zo snel mogelijk afbouwen
AD 30.06.2020 Biomassa moet steeds minder worden ingezet voor het opwekken van energie, omdat het in de toekomst vooral nodig is in de chemie en als grondstof voor materialen. Subsidies voor biomassa als bron van elektriciteit of warmte moeten dan ook zo snel mogelijk worden afgebouwd.
Dat staat in een vertrouwelijk conceptadvies van de Sociaal-Economische Raad (SER), dat de NOS heeft ingezien.
Als sneller afscheid wordt genomen van biomassa als energiebron, moeten bedrijven die al hebben geïnvesteerd in biomassa worden gecompenseerd, vindt de SER. Anders zou sprake zijn van een onbetrouwbare overheid.
Daarnaast pleit de Raad ervoor dat voortaan wordt gesproken over biogrondstoffen in plaats van biomassa, omdat dat de lading beter dekt.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/be289686-b79e-11ea-bce0-0255c322e81b.jpg)
Nederland loopt voorop bij schonere lucht
Telegraaf 26.06.2020 Nederland is een van de maar vier EU-lidstaten die over tien jaar, in 2030, hun nationale doelstellingen zullen halen voor betere luchtkwaliteit.
Slechts tien van de 27 landen halen hun doelen voor 2020 om de uitstoot van schadelijke stoffen in de lucht terug te dringen. Volgens de Europese Commissie doen de meeste lidstaten onvoldoende om te zorgen dat hun inwoners schone lucht inademen en om luchtwegaandoeningen en voortijdige sterfte door luchtvervuiling te voorkomen.
In een eerste rapport over de uitvoering van EU-beleid voor schonere lucht stelt het dagelijks EU-bestuur dat alleen Nederland, Cyprus, Kroatië en Finland over tien jaar de lucht voldoende zullen hebben gezuiverd van vervuilende stoffen als zwaveldioxide, fijnstof en stikstofoxiden.
Landbouw
De uitstoot van ammoniak in de landbouw, door de verspreiding van mest en het gebruik van kunstmest, is volgens Brussel de grootste boosdoener. Ze heeft vorige maand voorgesteld het gebruik van kunstmest met 20 procent terug te dringen in 2030. Dat zal de EU-landen de goede kant op sturen maar, aldus de commissie, de lidstaten moeten zich meer inspannen voor schonere lucht.
Volgens Brussel zijn er jaarlijks 400.000 vroegtijdige sterfgevallen in de EU door vuile lucht.
BEKIJK MEER VAN; luchtvervuiling overheidsbeleid Brussel Nederland Europese Commissie
Behoefte aan waterstof groot, maar productiecapaciteit beperkt
NOS 26.06.2020 Om voldoende waterstof in Nederland te kunnen opwekken, moeten er ten minste tien windparken op de Noordzee bij komen. Daarnaast zal Nederland ook veel waterstof moeten importeren. Dat stelt een rapport over de toekomstige energievoorziening van DRIFT, transitieonderzoeksinstituut aan de Erasmus Universiteit, in opdracht van de haven in Rotterdam.
Het is voor het eerst dat in kaart is gebracht op hoeveel waterstof Nederland in de toekomst kan rekenen en hoeveel er uit het buitenland zal moeten komen. Waterstof wordt als schone, groene belofte gezien. Het kan dienen als brandstof en grondstof voor de toekomstige CO2-arme industrie en ook als opslag voor stroom omdat de wind niet altijd waait en de zon niet altijd schijnt.
Politici en bedrijven zitten vol waterstofplannen. Minister Wiebes van Economische Zaken deed vorige week een oproep aan de EU om deze energiebron een grote rol te geven. In Nederland lopen op dit moment een kleine honderd verschillende onderzoeksprojecten met waterstof. Van woningen die ermee verwarmd worden, tot auto’s die erop rijden, projecten in de elektriciteitssector, chemie en industrie. Veel waterstof zal in de toekomst worden vervoerd in de Rotterdamse haven.
Niet rijk rekenen
Het nieuwe rapport laat de kansen zien voor waterstof, maar ook de beperkingen. Bijvoorbeeld dat Nederland hooguit een derde zelf op kan wekken, en de rest uit het buitenland moet halen. “Het valt op dat politici en bedrijven zich soms te gemakkelijk rijk rekenen”, zegt onderzoeksleider Jan Rotmans van de Erasmus Universiteit.
“Waterstof wordt op den duur belangrijk, vooral voor de industrie, als vervanging van olie en aardgas, maar er zit duidelijk een grens aan wat we zelf kunnen opwekken. Daardoor kan Nederland nog afhankelijker worden van andere landen, dan we nu al zijn met de import van aardgas en aardolie, en wellicht van politiek gevoelige regio’s als Noord-Afrika en het Midden-Oosten.”
Grijze, groene en blauwe waterstof
* Grijze waterstof wordt tot nu toe vooral gemaakt met aardgas. Daarbij komt CO2 vrij. De waterstof kan vervoerd worden en op een andere plaats als energiebron worden gebruikt.
* Bij blauwe waterstof is de bron nog steeds aardgas, maar wordt de CO2 eruit gehaald en onder de grond opgeslagen.
* Bij groene waterstof is de energiebron geen aardgas, maar bijvoorbeeld windenergie. Bij deze variant komt dus helemaal geen CO2 meer vrij.
NOS
NOS
NOS
NOS
NOS
Jörg Gigler van de Topsector Energie is positiever over de toekomst van waterstof. De Topsector, een verband waarin bedrijfsleven, onderzoekscentra en overheid samenwerken, heeft alle waterstofprojecten op een rij gezet. “Daarmee willen we Nederland in de etalage zetten, zowel nationaal als internationaal”, zegt Gigler.
“De kracht van waterstof is dat je er elektriciteit mee kunt omzetten in moleculen. Dus net als in een accu kun je er energie in opslaan. Elektriciteit is maar twintig procent van onze totale energie, de overige 80 procent bestaat uit moleculen. Dat is het aardgas waarmee we onze huizen verwarmen en de benzine of diesel waar we op rijden. Ook die moeten we vanwege het klimaat vervangen, en daarbij kan waterstof een grote rol spelen.”
Veel toepassingsmogelijkheden
De lijst van de Topsector maakt duidelijk hoe divers de mogelijkheden van waterstof zijn. In Stad aan ’t Haringvliet is de bedoeling dat honderden huizen van aardgas overgaan op waterstof. Vrachtwagens, bussen en vuilniswagens kunnen erop rijden. In Noord-Nederland wordt de grootste groene waterstoffabriek van Europa gebouwd, en in Noord-Holland start een proef met een windmolen die direct waterstof produceert in plaats van stroom.
Volgens Gigler is het prima om een nieuwbouwwijk van elektrische warmtepompen te voorzien. Maar in een oude woonwijk, waar geen warmtenet komt, is waterstof volgens hem een goed alternatief. Dat geldt ook voor verkeer en vervoer over lange afstanden, verwacht hij, omdat accu’s daarvoor ontoereikend zijn en oplaadtijden lang.
Hoogleraar Rotmans vindt het op grote schaal verwarmen van huizen en het laten rijden van auto’s op waterstof onverstandig. “Experimenteren hiermee is leuk, maar als je gaat opschalen wordt het problematisch. Het is vooral nodig in de industrie, want die stoot de meeste CO2 uit. We moeten waterstof van de hype ontdoen: het wordt belangrijk, maar op grote schaal pas na 2030. En we moeten het eerst nog met fossiele bronnen maken, dus het zal ook niet direct tot CO2-reductie leiden. ”
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/575ee75a-b6f6-11ea-b084-02c309bc01c1.jpg)
Coalitie is het eens over biomassa
Telegraaf 25.06.2020 De spelregels rond biomassa moeten strenger worden. Er mogen geen nieuwe subsidies meer komen voor verbranding van houtachtige biomassacentrales voor de opwekking van uitsluitend stroom. Daar zijn de coalitiepartijen het over eens geworden.
Nu VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het eens zijn geworden keert voor het eerst een meerderheid van de Tweede Kamer zich tegen de ontwikkelingen rond biomassa. Deze vorm van ’groene’ energie ligt steeds meer onder vuur in de maatschappij. Bovendien staat het bouwen van de centrales haaks op de aanpak om stikstof te verminderen. De oppositie is al langer van mening dat het zo niet langer kan.
De politieke stap betekent niet het einde van biomassacentrales en bestaande subsidies. De coalitie wil vooral duidelijkheid scheppen voor de toekomst en richting gemeenten die nog plannen hebben voor de bouw van een biomassacentrale.
De regeringspartijen stellen voor om eerst een ’duurzaamheidskader’ in het leven te roepen voor er nieuwe subsidies worden uitgedeeld. In dat document komt te staan wat nog acceptabel is. Bepaalde vormen van biomassa -zoals restproducten uit de landbouw- vinden de vier coalitiepartijen wel acceptabel.
Subsidies
Er mogen in elk geval geen nieuwe subsidies komen voor verbranding van houtige biomassa voor nieuwe centrales voor de opwekking van stroom. Subsidies voor kleine biomassacentrales (minder dan 5MW) moeten van de Kamer in de wacht worden gezet tot er aangescherpte eisen zijn voor schone lucht.
Uiteindelijk wil de coalitie af van de situatie waarbij houtsnippers en pellets gesubsidieerd worden verbrand. Het kabinet moet daarom met een eindjaar komen en een afbouwpad.
D66 en ChristenUnie kwamen onlangs al met stevige woorden in een persbericht over een subsidiestop, maar een week later stemden de twee partijen tegen een voorstel van GroenLinks met een vergelijkbare strekking. Achter de schermen valt te horen dat coalitiegenoten VVD en CDA onaangenaam verrast waren. Minister Wiebes (Klimaat) zei in een debat dat hij niet zomaar even het ’klimaatakkoord door de plee kon spoelen’.
Binnenkort komt de SER met een advies over biomassa. Wiebes heeft al aangekondigd dat hij dit rapport wil gebruiken om opnieuw te kijken naar omgang met deze vorm van ’groene’ energie.
Gascentrales
CDA-Kamerlid Agnes Mulder is blij dat er nu alvast een beetje duidelijkheid kan worden gegeven. Coalitiegenoot Matthijs Sienot van D66 spreekt van ’winst voor klimaat, natuur en schone lucht’. „Het verbranden van biomassa is niet de toekomst”, zegt hij. CU-Kamerlid Dik-Faber is opgelucht: „De subsidie voor biomassa draagt bij aan een papieren werkelijkheid. Als het gaat om zorg voor de schepping, dan moeten we dingen doen die écht werken.”
De coalitiepartijen erkennen dat een andere koers rond biomassa gevolgen heeft voor gascentrales. Die moeten waarschijnlijk meer worden ingezet.
BEKIJK MEER VAN; milieupolitiek natuurlijke hulpbronnen energie en hulpbronnen overheidsbeleid Eric Wiebes Christen-Democratisch Appèl Democraten 66 Volkspartij voor Vrijheid en Democratie ChristenUnie
Vattenfall zet plan voor biomassacentrale voorlopig in de ijskast
NOS 25.06.2020 Vattenfall stelt de plannen voor de komst van de grootste biomassacentrale van Nederland voorlopig uit. Aanleiding is de aanhoudende discussie over biomassa. Zowel de lokale politiek als veel omwonenden in Diemen, waar de centrale is gepland, verzetten zich tegen de komst ervan.
Het is “voor Vattenfall essentieel dat de Nederlandse overheid na de zomer met een duidelijk duurzaamheidskader voor biomassa komt”, stelt het bedrijf in een persbericht. Met de uitkomsten daarvan wil het bedrijf opnieuw met alle partijen om tafel, vóórdat een definitief besluit wordt genomen over de bouw van de centrale.
Vattenfall zegt graag de overstap te willen maken van het fossiele aardgas naar duurzame energiebronnen. Zo werkt het bedrijf bijvoorbeeld aan geothermie, de inzet van restwarmte uit datacenters, waterstof en biomassa. “Van deze duurzame opties is enkel biomassa op korte termijn op grote schaal beschikbaar. In Zweden heeft Vattenfall als bedrijf jarenlange ervaring met de inzet van deze brandstof”, zegt het bedrijf.
Mogelijk niet duurzaam
Biomassa wordt als tijdelijke energiebron beschouwd, totdat de andere bronnen voldoende ontwikkeld zijn om op grote schaal te kunnen inzetten. Maar tegenstanders vrezen dat biomassa helemaal niet duurzaam is. Als de duurzaamheidscriteria niet goed worden nageleefd, is de uitstoot van CO2 bij biomassa groter dan van fossiele energiebronnen. Bovendien zijn omwonenden bang dat de luchtkwaliteit erdoor verslechtert.
Topman Martijn Hagens van Vattenfall Nederland zegt: “We zien de publieke discussie rond biomassa toenemen. We zijn niet doof voor dit geluid, maar we missen wel de nuance in het debat. Bovendien ontbreekt het op dit moment aan een duidelijke stem van de Nederlandse overheid en de ondertekenaars van het klimaatakkoord vóór biomassa.”
Een woordvoerder voegt daaraan toe dat het debat over biomassa “lijkt te zijn verworden tot een gesprek tussen doven”. In de media worden volgens Vattenfall vooral tegenstanders aan het woord gelaten en uitingen op sociale media aan het adres van voorstanders “zijn niet mals”.
Klappen opvangen
Het bedrijf zegt verder te signaleren dat ook ondertekenaars van het Klimaatakkoord, waarin biomassa een belangrijke rol speelt, zich er nu openlijk tegen uitspreken.
“Dus enerzijds volgen wij het Klimaatakkoord, dat hebben we immers zo afgesproken, en willen we voldoen aan de vraag van de landelijke en gemeentelijke overheid om onze warmtenetten te verduurzamen. Maar anderzijds trekken andere ondertekenaars van het Klimaatakkoord een ander plan en vangen wij de klappen daarvan op.”
De discussie zal duidelijkheid moeten opleveren of biomassa nou wel of niet acceptabel is, zegt Vattenfall. Als die acceptatie er niet komt, dan heeft dat volgens de topman grote gevolgen. In de podcast Studio Energie zegt Hagens: “Als die acceptatie er niet komt, dan zullen we echt het Klimaatakkoord moeten gaan aanpassen en ook de doelstellingen van de Nederlandse overheid richting Europa moeten dan bijgesteld worden.”
Dit voorjaar rondde het Planbureau voor de Leefomgeving een onderzoek naar biomassa af en de SER komt naar verwachting binnen enkele weken met een advies aan het kabinet. Vattenfall denkt een definitief besluit over de biomassacentrale te kunnen nemen na volgend jaar zomer.
BEKIJK OOK;
Coalitie wil verbranding biomassa aan banden leggen
NOS 25.06.2020 De Tweede Kamer wil af van nieuwe subsidies voor de verbranding van hout voor biomassacentrales waar alleen stroom mee wordt opgewekt. De regeringspartijen willen nieuwe subsidie-aanvragen van zulke centrales niet honoreren en daarmee is er een meerderheid in de Kamer.
Op termijn zou het financieel steunen van verbranding van “houtachtige biomassa” helemaal moeten verdwijnen en het kabinet moet daarvoor met voorstellen komen. Sommige vormen van biomassa, zoals restproducten uit de landbouw en het bijmengen van brandstof, zouden dan nog wel kunnen.
Er is steeds meer twijfel over de toekomst van biomassa, omdat het niet duurzaam genoeg zou zijn. Onlangs lieten de regeringspartijen D66 en ChristenUnie zich er ook al zeer kritisch over uit. En een deel van de oppositie heeft ook grote vraagtekens.
Vattenfall
Naar aanleiding van de discussie maakte Vattenfall vandaag bekend dat het de plannen voor de komst van de grootste biomassacentrale van Nederland voorlopig uitstelt. Het energiebedrijf wil dat de Nederlandse overheid met een “duidelijk duurzaamheidskader” voor biomassa komt. Pas daarna wil Vattenfall de knoop doorhakken over de bouw van de centrale.
Minister Wiebes zei vandaag dat hij werkt aan zo’n kader. Daarin komt te staan hoe verstandig met biomassa kan worden omgegaan. Hij herhaalde dat biomassa op korte termijn nodig blijft. De minister houdt tot nu toe vast aan biomassa als tussenoplossing in de overgang naar schonere energiebronnen.
Wiebes snapt dat Vattenfall wil wachten met een besluit: “Ik vind het een goed teken dat ook grote partijen die in de energietransitie investeren afwachten totdat ze weten dat het op een duurzame manier kan.”
BEKIJK OOK;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a4664bbe-b6de-11ea-8063-0217670beecd.jpg)
Tik voor Timmermans om klimaatplannen
Telegraaf 25.06.2020 Nederland accepteert de ’groene machtsgreep’ van Frans Timmermans niet. Zowel het kabinet als een meerderheid van de Tweede Kamer vinden dat de eurocommissaris te ver gaat met zijn klimaatplannen.
Het is al even geleden dat Timmermans zijn groene plannen aankondigde, maar vanwege de coronacrisis was er pas donderdag een debat in de Tweede Kamer. Heet hangijzer blijft nog steeds de wens van de Europese Commissie om lidstaten en het Europees Parlement te passeren om tussentijds klimaatdoelen aan te scherpen.
Minister Eric Wiebes (Klimaat) noemt het ’geen goed idee’. Hij kan rekenen op brede steun vanuit de Kamer. „Dit willen we niet in Nederland”, zegt VVD-Kamerlid Mark Harbers. Het CDA spreekt van een ’machtsgreep’. Eurokritische partijen PVV, SP, SGP en FvD zien in de zet van Timmermans een nieuwe poging in de richting van een ’Europese superstaat’.
Kernenergie
Ook over andere elementen zijn Kamerleden kritisch. „In de krochten van Brussel dreigt kernenergie weer naar zijlijn gebracht vanwege het afval. Als dat gaat gebeuren moeten zonnepanelen en windmolens ook tot toekomstig afval worden gerekend”, stelt VVD-Kamerlid Harbers.
PVV-Kamerlid Alexander Kops spreekt van een ’monsterlijke greendeal’. „Timmermans wil drie miljard bomen planten, terwijl bossen worden gekapt voor biomassacentrales”, sneert de parlementariër. Thierry Baudet van FvD vreest dat Brussel meer controle krijgt over het leven van mensen: „Het is communisme via de achterdeur.”
De plannen van Timmermans krijgen bijval van partijgenoot Kamerlid William Moorlag. De PvdA’er vindt dat het kabinet wel wat enthousiaster mag zijn over de groene ambities.
BEKIJK MEER VAN; partijen en bewegingen overheidsbeleid internationale betrekkingen Frans Timmermans
Oppositie woest: ‘Kabinet gooit rapport Remkes over stikstof de prullenbak in’
AD 18.06.2020 Het stikstofrapport van de commissie Remkes zorgde vandaag voor vuurwerk in de Tweede Kamer. Volgens de oppositie worden de aanbevelingen van Remkes in twee A4-tjes afgeserveerd. Minister Schouten (Landbouw) betwist dat stellig.
,,Volgens mij lijkt iedereen wel boos vanmorgen”, verzuchtte voorzitter Khadija Arib halverwege het Kamerdebat over het eindrapport van het AdviesCollege Stikstofproblematiek. En toen moest haar clash met Thierry Baudet van Forum voor Democratie nog volgen.
Lees ook;
GroenLinks-kamerlid Laura Bromet zette meteen bij de start de toon. Zij beklaagde zich bij voorzitter Arib dat minister Carola Schouten (Landbouw) de kabinetsreactie op het rapport van Remkes woensdagavond om 23.15 uur naar de Tweede Kamer had gestuurd, minder dan twaalf uur voor het debat. ,,Hoe kunnen wij dan als Tweede Kamer goed ons werk doen?” stelde Bromet. ,,Ik probeer me altijd grondig voor te bereiden. Dit kan echt niet.”
50 aanbevelingen
Niet alleen het tijdstip, ook de inhoud van Schoutens brief zorgde voor ergernis. ,,Remkes presenteerde een advies van 175 pagina’s. Als reactie komt het kabinet met twee A4-tjes met drie minipuntjes”, sneerde Bromet. Volgens de oppositie neemt het kabinet bovendien vrijwel niets van Remkes aanbevelingen over. Terwijl diens commissie met forse kritiek kwam: de stikstofplannen van het kabinet gaan lang niet ver genoeg en zijn veel te vrijblijvend. De VVD-coryfee vreest dat de rechter de politiek opnieuw terugfluit als er niets gebeurt.
Volgens de PvdA schoffeert het kabinet de Tweede Kamer met de ultrakorte reactie. ,,Remkes is niet zomaar een commissie, het is een breed samengestelde club met zwaargewichten van vele kanten”, zei William Moorlag. De sociaal-democraat wijst er op dat de commissie maar liefst vijftig aanbevelingen doet. ,,Wat vindt de minister daarvan? De commissie heeft het wel verdiend dat de minister daar op ingaat.”
De Groot probeert een olifant kreukvrij achter het behang te plakken, aldus William Moorlag tegen D66-collega Tjeerd de Groot.
De coalitiepartijen zien dat uiteraard totaal anders. Zij wijzen er op dat het kabinet belangrijke aanbevelingen van Remkes overneemt: de stikstofinspanningen worden bijvoorbeeld in de wet verankerd, waardoor ze niet langer vrijblijvend zijn. ,,Van een inspanningsverbintenis gaat het kabinet naar een resultaatsverplichting, zoals Remkes voorstelt”, zei CDA’er Jaco Geurts. ,,Dat zijn geen kleine puntjes, dat is huge!”
Volgens de VVD betekent een korte brief ‘niet automatisch dat daar niks in staat’. Landbouw-woordvoerder Mark Harbers stelde dat het kabinet wel degelijk op meerdere belangrijke punten naar Remkes luistert. ,,Het kabinet wil met een drempelwaarde voor de bouw komen, als de stikstofuitstoot onder een bepaalde grens blijft kunnen bouwprojecten weer door. Ook wordt ingezet op meer innovatie in de landbouw.”
Thierry Baudet (Forum voor Democratie) zorgde voor tumult toen hij minister Schouten (Landbouw) ‘de sluipmoordenaar van de agrarische sector’ noemde. © ANP
Druiven zuur
D66’er De Groot wees er op dat het kabinet in tien jaar tijd 6 miljard euro in de natuur investeert, plus 1,5 miljard euro in de reductie van het aantal dieren. ,,U kunt niet ontkennen dat dat geen grote stappen zijn,” zei hij tegen GroenLinks, PvdA, Partij voor de Dieren en SP.
Tegelijk weigert Schouten de misschien wel voornaamste aanbeveling van Remkes op te volgen om de stikstofuitstoot komende tien jaar te halveren. Het kabinet wil niet verder gaan dan 26 procent. Voor de oppositie zijn de druiven dan ook zuur. Met name D66 en het CDA kregen veel verwijten. Volgens SP’er Frank Futselaar is zijn normaal zo kritische D66-collega Tjeerd de Groot ‘getemd’ door het kabinet. ,,De Groot probeert een olifant kreukvrij achter het behang te plakken,” sneerde PvdA’er Moorlag.
Het CDA werd betiteld als de partij die het stikstofprobleem creëerde en telkens opnieuw wegloopt voor maatregelen. ,,De houding van het CDA tegenover het Remkes-rapport is identiek aan de houding tegenover stikstof. Het CDA doet alsof het probleem niet bestaat en hoopt dat het dan wel weg gaat.”
Bromet van GroenLinks beklaagde zich over het al jaren gepolariseerde landbouwdebat ,,Daardoor wordt er helemaal niks bereikt en zit ik in feite mijn tijd te verdoen. Dan komt een breed samengestelde commissie met een advies, wordt het advies binnen een week in de prullenbak gegooid.”
Baudet: Schouten is sluipmoordenaar
Het meeste venijn zat uiteindelijk in de bijdrage van Thierry Baudet. De leider van Forum voor Democratie begon zijn debatbijdrage door minister Schouten ‘de sluipmoordenaar van de agrarische sector’ te noemen. Daarop greep voorzitter Arib in en eiste dat Baudet zijn woorden terugnam. Zowel de oppositie als de coalitie viel haar bij. Het was het enige moment van unanieme eensgezindheid. Baudet paste daarop zijn eerste zin aan. ,,Er wordt een sluipmoord gepleegd op de agrarische sector.”
De FvD-leider zorgde daarna voor ergernis door massa-immigratie te koppelen aan stikstof. Volgens Baudet en ook de PVV is de stikstofcrisis een door de politiek gemaakte crisis. Nederland heeft er namelijk zelf voor gekozen om talloze natuurgebieden de Europese Natura2000 status te geven, waardoor de verplichting ontstond de stikstofuitstoot terug te dringen. ,,Andere landen hebben helemaal geen stikstofprobleem”, stelde PVV’er Barry Madlener. ,,Hoe kan dat?”
Schouten: Kamer krijgt uitgebreide reactie op Remkes
Minister Schouten stelt dat haar korte brief slechts ‘een reactie op hoofdlijnen’ is. Ze belooft nader op alle aanbevelingen van Remkes in te gaan. ,,Daar is het kabinet nu mee bezig.” Eerst wil ze overigens met een reactie op het eindrapport van een andere stikstofcommissie te komen, die van hoogleraar Leen Hordijk. Dit Adviescollege Meten en Berekenen Stikstof concludeerde maandag dat de wijze waarop de stikstofuitstoot bij nieuwe bouwprojecten wordt berekend niet deugt.
Al met al is het laatste woord over Remkes nog lang niet gezegd, beloofde Schouten. ,,We hopen de Tweede Kamer straks een integraal overzicht te kunnen geven over onze aanpak van de stikstofproblematiek.” Volgens Schouten maakt het kabinet in de weliswaar korte brief fundamentele keuzes. ,,Het feit dat het Rijk provincies doelen gaat opleggen raakt ons bestel echt, dat is niet niks.” De bewindsvrouw hoopt dat de stikstofmaatregelen van het kabinet er meer ‘Raad van State-proof’ door worden.
Kabinet bekijkt of bouw bij lage stikstofuitstoot zonder natuurvergunning kan
NU 18.06.2020 Het kabinet gaat onderzoeken of een bouwproject zonder speciale natuurvergunning kan als de stikstofuitstoot bij dat project onder een bepaald niveau blijft, zo heeft minister Carola Schouten (Landbouw) woensdagavond laten weten aan de Tweede Kamer.
Daarmee reageert het kabinet op kritiek uit het eindrapport over het stikstofprobleem van de commissie-Remkes. Die stelde een drempelwaarde voor de bouw voor, omdat de sector relatief weinig stikstof uitstoot, maar wel hard wordt geraakt door de afkeuring van het stikstofbeleid. Doordat het beleid moet worden herzien, kwam de verlening van bouwvergunningen stil te liggen.
Het ministerie van Landbouw gaat nu onderzoeken of zo’n drempelwaarde ingevoerd kan worden. In ruil daarvoor zou de bouwsector de eigen stikstofuitstoot moeten verminderen.
Verder wil minister Schouten het terugdringen van de stikstofuitstoot wettelijk vastleggen. De adviescommissie oordeelde eerder dat de juridische verankering van het huidige beleid “onvoldoende” is en dat het om veel maatregelen op basis van vrijwilligheid gaat.
Stikstofbeleid vorig jaar afgewezen
Vorig jaar werd het stikstofbeleid van het kabinet door de Raad van State afgekeurd, omdat er te weinig werd gedaan om de stikstofneerslag en -uitstoot bij beschermde natuurgebieden te verlagen. Op basis van dat beleid, het zogenoemde Programma Aanpak Stikstof (PAS), werden bouwvergunningen afgegeven. Die werden door de uitspraak in één klap ongeldig en daardoor volgde een totale bouwstop.
Inmiddels zijn maatregelen genomen, mede op basis van eerdere tussentijdse adviezen van de commissie-Remkes. Zo is de maximumsnelheid op snelwegen overdag verlaagd naar 100 kilometer per uur en mag de luchtvaart alleen groeien als er verdere verduurzaming tegenover staat.
Zie ook: Commissie-Remkes: Stikstofuitstoot moet in 2030 gehalveerd zijn
Lees meer over: Politiek Johan Remkes Carola Schouten
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3666677c-b0e2-11ea-a049-0255c322e81b.jpg)
Kabinet past stikstofplannen aan om bouw op gang te houden
Telegraaf 17.06.2020 De stikstofplannen van het kabinet worden aangepast om de bouw aan de gang te houden in deze economische crisis en het nijpende woningtekort niet nog verder op te laten lopen.
Het kabinet koerst af op de invoering van een drempelwaarde. Voor bouwprojecten waar weinig stikstof bij komt kijken hoeft dan geen natuurvergunning meer te worden aangevraagd. De bouwsector moet als tegenpresentatie wel zelf zorgen voor minder stikstofuitstoot. Dat kan door bijvoorbeeld meer gebruik te maken van elektrisch materieel. Het kabinet kijkt nog naar financiële compensatie.
Verder worden stikstofmaatregelen steviger in de wet vastgelegd. Dit gebeurt op advies van de commissie Remkes. Het kabinet hoopt zo een nieuw juridisch drama te voorkomen.
Verder heeft minister Schouten (Landbouw en Natuur) aan de Kamer laten weten dat de stoppersregeling voor boeren in twee periodes zal worden opgeknipt. Volgend jaar komt er een bedrag van 750 miljoen euro beschikbaar en in 2024 is er een tweede ronde met een bedrag van 250 miljoen euro.
De aanpassing van de stikstofaanpak ging niet zonder slag of stoot. De vier coalitiepartijen hebben de afgelopen dagen opnieuw moeten onderhandelen over het pakket aan maatregelen. Donderdag is er een debat in de Tweede Kamer.
BEKIJK MEER VAN; huisvesting en stedenbouw bouw en vastgoed overheid economie Schouten Den Haag Tweede Kamer der Staten-Generaal Landbouw en Natuur stikstof
Kabinet reageert op rapport Remkes: bouwen makkelijker onder stikstofgrens
NOS 17.06.2020 Het kabinet neemt maatregelen om de bouwsector te ontzien bij de aanpak van de stikstofuitstoot. Ook wordt het terugdringen van de uitstoot wettelijk vastgelegd. Dat schrijft minister Schouten aan de Tweede Kamer in een reactie op het onderzoek van het Adviescollege Stikstofproblematiek.
De commissie, onder leiding van oud-minister Remkes, uitte vorige week flinke kritiek op de kabinetsplannen: ze zijn niet ambitieus genoeg en lijken op onderdelen te veel op het eerdere beleid. Daar haalde de Raad van State vorig jaar een streep door, waardoor economische- en bouwactiviteiten werden stilgelegd.
Schouten komt de bouw nu enigszins tegemoet door projecten die onder een bepaalde drempelwaarde blijven vrij te stellen van een speciale natuurvergunning. Daardoor wordt het voor bouwprojecten eenvoudiger om toestemming te krijgen.
De commissie van Remkes stelde zo’n drempelwaarde voor, omdat de bouw relatief weinig stikstof uitstoot, maar wel hard geraakt werd toen de vergunningverlening stil kwam te liggen.
Wettelijk vastleggen
Verder neemt het kabinet van de commissie over dat het terugdringen van stikstofuitstoot geen streven moeten zijn, maar een wettelijke verplichting. Remkes waarschuwde dat de plannen, die het kabinet in april presenteerde, te vrijblijvend waren en daardoor juridisch niet solide genoeg.
Remkes had ook kritiek op het streven van het kabinet om de stikstofuitstoot in 2030 met 26 procent te verminderen. Dat zou volgens hem 50 procent moeten zijn. In haar brief schrijft Schouten daar niets over. Het kabinet gaat ervan uit dat door de streefwaarde van 26 procent vast te leggen in de wet, de rechter ermee akkoord zal gaan.
Kritiek oppositie
Een aantal oppositiepartijen heeft al gereageerd. SP noemt het “niet genoeg”. GroenLinks en Partij voor de Dieren willen dat het kabinet alsnog voor 50 procent vermindering kiest.
Later vandaag debatteert de Tweede Kamer over de stikstofaanpak.
BEKIJK OOK;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a5a06620-b08c-11ea-84fc-02c309bc01c1.jpg)
Coalitie kijkt opnieuw naar stikstofplannen
Telegraaf 17.06.2020 De stikstofplannen van het kabinet worden mogelijk aangepast. Om de bouw aan de gang te houden in deze economische crisis en het nijpende woningtekort niet nog verder op te laten lopen zijn de coalitiepartijen opnieuw aan het onderhandelen.
De juridische stikstofcrisis zorgt er op dit moment voor dat de overheid al dwars ligt als een bouwproject een klein beetje en/of tijdelijke stikstofuitstoot veroorzaakt. Door een hogere drempelwaarde in te stellen hoeven dit soort projecten geen natuurvergunning meer aan te vragen.
De commissie-Remkes heeft vorige week geadviseerd om zo’n drempelwaarde in te stellen. Ook werkgeversorganisaties hebben woensdag in een brandbrief aan politiek Den Haag een pleidooi gehouden voor meer ruimte om te ontwikkelen. Ze vrezen anders dat de overheid de economische crisis door stikstofregels gaat verlengen.
Alles moet wel juridisch kloppen. Remkes stelt dat zo’n drempelwaarde daarom goed onderbouwd moet worden met maatregelen die zorgen voor minder stikstofuitstoot in Nederland.
Splijtzwam
Het kabinet heeft in mei al een groot stikstofplan gepresenteerd. Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU hebben hier lang over moeten onderhandelen. Dat de partijen nu opnieuw in gesprek met elkaar gaan heeft te maken met de veranderende omstandigheden die het coronavirus heeft veroorzaakt in ons land. Of de vier partijen een nieuw politiek akkoord bereiken is nog onzeker. Het hoofdpijndossier vormt een splijtzwam in de coalitie.
Daarnaast speelt de juridische werkelijkheid dus een hoofdrol. Als een drempelwaarde strandt bij de rechter is iedereen weer terug bij af. De commissie-Remkes heeft vorige week ook geadviseerd om de stikstofuitstoot in Nederland gehalveerd te hebben in 2030. Volgens Haagse bronnen ziet de coalitie hier geen heil in. Het kabinet streeft naar een daling van 26 procent en dat wordt als zeer ambitieus gezien.
Het is hard nodig om regels voor woningbouw te versoepelen. Volgens D66-minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) moeten er tussen 2020 en 2030 namelijk 845.000 nieuwe woningen komen om aan de groeiende vraag te voldoen.
BEKIJK MEER VAN; huisvesting en stedenbouw overheid economische sector Den Haag Nederland commissie-Remkes
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cb8f9c90-b044-11ea-a049-0255c322e81b.jpg)
’Stikstofregels verlengen economische crisis’
Telegraaf 17.06.2020 Stikstofregels dreigen de economische crisis die het coronavirus heeft veroorzaakt te verlengen. Daarvoor waarschuwen werkgeversorganisaties in een brandbrief aan politiek Den Haag.
Het kabinet wil dat Nederland zich uit de economische crisis investeert, maar volgens VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland kan dat niet nu Nederland grotendeels op slot zit door de stikstofcrisis.
Ruim een jaar na de vernietigende stikstofuitspraak van de Raad van State gaan nog steeds veel investeringen niet door vanwege vergunningen die stranden door de juridische stikstofregels. Het kabinet heeft geprobeerd om de boel in beweging te krijgen, maar volgens de werkgeverskoepels helpen de maatregelen lang niet iedereen en komen vergunningen van provincies niet op gang.
Alternatieve weg
VNO NCW, MKB Nederland en LTO Nederland vinden dat het kabinet op zoek moet gaan naar een andere manier om stikstofuitstoot terug te dringen en de natuur te herstellen, eentje zónder de economie te schaden.
De drie organisaties pleiten verder voor een realistische kijk op de Europese natuurdoelen. De commissie-Remkes wil dat in 2040 alle kwetsbare natuurgebieden ’schadevrij’ zijn. Het Planbureau voor de Leefomgeving rekende eerder al uit dat dit onmogelijk is door onder andere stikstofuitstoot uit het buitenland.
Stikstofdebat
De werkgevers vinden dat het kabinet naar Brussel moet om een oplossing te vinden voor de specifieke problemen waar Nederland mee kampt. Tot nu toe heeft minister Schouten nog geen enkele beweging gemaakt richting de Europese Commissie. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de stikstofaanpak van het kabinet.
BEKIJK OOK:
D66 en ChristenUnie pauzeren verzet tegen biomassa
BEKIJK OOK:
LTO: rapport bevestigt dat stikstofdrempel omhoog moet
BEKIJK OOK:
Commissie: rekensysteem stikstof voldoet niet voor vergunningen
BEKIJK MEER VAN; macro-economie Nederland Den Haag VNO-NCW
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/da7bcbe2-afdc-11ea-8063-0217670beecd.JPG)
D66 en ChristenUnie pauzeren verzet tegen biomassa
Telegraaf 16.06.2020 D66 en ChristenUnie hebben hun aangekondigde verzet tegen subsidies voor nieuwe biomassacentrales niet doorgezet. De twee regeringspartijen kondigden vorige week een politieke draai aan, maar bij de stemmingen op dinsdag hielpen ze de Kamer niet aan een meerderheid om einde te maken aan de omstreden subsidies.
In een ronkend persbericht kondigden D66 en ChristenUnie vorige week dinsdag aan dat ze vinden dat er ‘nu’ gestopt moet worden met nieuwe subsidies ‘om duidelijkheid te geven’. Een opmerkelijke politieke draai. Maar van korte duur: een week later stemmen de twee coalitiepartijen tegen een voorstel van GroenLinks om te stoppen met nieuwe subsidies voor biomassacentrales.
Stroom
Een eigen voorstel van D66 en ChristenUnie om per direct te stoppen met nieuwe subsidies voor verbranding van houtige biomassa voor nieuwe centrales voor de opwekking van uitsluitend stroom -iets genuanceerder dan het voorstel van GroenLinks- is door de twee partijen niet in stemming gebracht, maar aangehouden.
De twee coalitiepartijen wijzen afzonderlijk van elkaar naar minister Eric Wiebes (Economische Zaken). De VVD-bewindsman heeft vorige week gezegd dat hij nog niet wil stoppen met biomassasubsidies vanwege afspraken in het klimaatakkoord. Tegelijkertijd wil de minister wel werken aan een afbouwplan.
Trendbreuk
Zowel D66 en ChristenUnie zien deze toezegging als een trendbreuk. Eerder was een gesprek over beëindiging van biomassa niet mogelijk in de coalitie en het kabinet, stellen de partijen. Komend najaar staat een nieuwe uitdeelronde met subsidies voor biomassa in de planning. Het is onduidelijk of de twee partijen de oppositie aan een meerderheid helpen om dit te voorkomen. D66-Kamerlid Matthijs Sienot wil daar nog niet op vooruitlopen: „We willen een goed plan voor afbouw. Zodra dat er is kunnen we daar meer over zeggen.”
Het gebruik van biomassa voor energieopwekking ligt behoorlijk onder vuur. In de maatschappij is steeds meer weerstand tegen het verbranden van geïmporteerd hout voor ’groene’ stroom en warmte. Daarnaast speelt de uitstoot van stikstof een rol bij het verzet. De commissie-Remkes vindt dat het kabinet de subsidies moet heroverwegen.
BEKIJK MEER VAN; energie en hulpbronnen milieupolitiek overheidsbeleid Democraten 66 ChristenUnie
Minister Wiebes pleit in Europa voor waterstof
NOS 15.06.2020 De Europese Commissie moet meer aandacht hebben voor waterstof, vindt minister Wiebes. Hij denkt dat de grootschalige opwekking en het grootschalige gebruik van waterstof nodig zijn om de klimaatdoelen in 2050 te halen. Daarom doet hij vandaag samen met Duitsland, Frankrijk, België, Luxemburg, Oostenrijk en niet EU-lid Zwitserland een klemmend beroep op de EU om waterstof een grotere rol te geven.
Wiebes vindt dat er concrete doelen moeten worden gesteld en dat de technische standaarden in Europa op elkaar moeten worden afgestemd. “Om meer waterstof te kunnen produceren moeten we opschalen”, zegt Wiebes. “Dat kan alleen door meer internationale samenwerking binnen de Europese Unie.”
Nederland wil koploper worden op het gebied van groene waterstof, die wordt geproduceerd met hernieuwbare bronnen zoals water, zon en wind. Onlangs werden in Groningen plannen gepresenteerd om op termijn miljoenen huishoudens en fabrieken met waterstof van energie te voorzien.
Grijze, groene en blauwe waterstof
* Grijze waterstof wordt vooral gemaakt met aardgas. Daarbij komt CO2 vrij. De waterstof kan vervoerd worden en op een andere plaats als energiebron worden gebruikt.
* Bij blauwe waterstof is de bron nog steeds aardgas, maar wordt de CO2 eruit gehaald en onder de grond opgeslagen.
* Bij groene waterstof is de energiebron geen aardgas, maar bijvoorbeeld windenergie. Bij deze variant komt dus helemaal geen CO2 meer vrij.
Het gaat om het project NorthH2, waarbij een enorm windpark op zee de stroom gaat opwekken, waarna er waterstof van wordt gemaakt. Over twintig jaar moet er 10 gigawatt worden geproduceerd.
Dat is gunstig voor het klimaat, want door waterstof te produceren gaat er minder CO2 de lucht in. Volgens berekeningen scheelt het ongeveer zeven megaton per jaar, wat neerkomt op een verlaging van 3,7 procent van de Nederlandse uitstoot.
Klimaatdoelen
Ook de Oostenrijkse minister Leonore Gewessler, mede-initiatiefnemer van het plan, denkt dat de klimaatdoelen (klimaatneutraliteit in 2050) niet worden gehaald als niet ook vol op waterstof wordt ingezet. Volgens haar kan het mooi gekoppeld worden aan de plannen om de economie er weer bovenop te helpen na de coronacrisis.
“Nu is het tijd voor stevige investeringen, waardoor de industrie, auto’s, het openbaar vervoer minder vervuilend zullen worden.”
Vandaag vergaderen de ministers van energie per video over de plannen. Volgende maand komt de Europese Commissie met een waterstofstrategie.
BEKIJK OOK;
Urgenda-activist Minnesma: ‘Stop subsidie biomassa’
NOS 15.06.2020 Het kabinet moet stoppen met investeren in biomassacentrales, vindt Urgenda-directeur Marjan Minnesma. Ze reageert op minister Wiebes, die eerder deze week niet wilde toezeggen dat er geen subsidie meer gaat naar de bouw van nieuwe biomassacentrales.
“Je kan beter aardgas gebruiken en bomen planten, dan biomassa gebruiken en bomen planten”, zei Minnesma van de duurzaamheidsorganisatie Urgenda vanavond in het NPO Radio 1 programma Dit is de Dag. Ze wil niet terug naar aardgas, maar vindt biomassacentrales geen goed alternatief.
Minnesma wil dat het kabinet de komende jaren geen extra subsidie meer geeft aan biomassacentrales. Het gaat haar vooral om de centrales die hout als grondstof gebruiken. Die hebben volgens haar alleen nut als “je een kringloop van dertig jaar aanhoudt”. “Maar die tijd hebben we niet. De komende tien jaar zijn cruciaal.”
“Als je een boom verstookt, stoot je twee keer zoveel uit als je zou doen met gas”, aldus Marjan Minnesma, Urgenda.
Wiebes zei woensdag te begrijpen dat er zorgen zijn om het gebruik van biomassa voor energieopwekking. “Maar als we de klimaatopgave willen halen, hebben we biomassa voorlopig nodig”, zei hij in de Tweede Kamer.
Wiebes wees er in het debat op dat in het klimaatakkoord door zo’n honderd organisaties is afgesproken dat biomassa belangrijk is. Ook zei hij binnenkort met een lijst aan duurzaamheidsregels te komen waaraan biomassa moet voldoen.
Bezwaren
De laatste tijd rijzen er steeds meer bezwaren tegen biomassa. In plaats van gebruikte houtpellets wordt er boshout uit het buitenland verbrand. Daar komt bij dat het stoken van biomassa tot luchtvervuiling leidt. Al met al zou het gebruik van de brandstof geen winst opleveren voor het klimaat.
Eerder meldden regeringspartijen D66 en ChristenUnie dat ze niet meer willen dat er subsidie wordt gegeven voor de realisatie van nieuwe biomassacentrales.
BEKIJK OOK;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f677c2ce-af23-11ea-ab6a-02d2fb1aa1d7.jpg)
LTO: rapport bevestigt dat stikstofdrempel omhoog moet
Telegraaf 15.06.2020 Het kritische rapport van de commissie-Hordijk over stikstofberekeningen is wat LTO Nederland betreft een bevestiging van „eerder aangekaarte tekortkomingen.”
De land- en tuinbouworganisatie ziet zich gesteund in het pleidooi voor verhoging van de zogeheten drempelwaarde. Uitstoot van stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3) onder de drempelwaarde geldt als verwaarloosbaar, daar is geen vergunning voor nodig.
Tot nog toe is de drempelwaarde zo laag dat in de praktijk voor vrijwel iedere activiteit waarbij stikstof in de natuur kan terechtkomen een vergunning vereist is. De commissie-Hordijk ziet zelf ook ruimte voor een verhoging, mits „door stikstofbeleid aantoonbaar substantieel minder stikstof op Natura 2000-gebieden neerkomt.”
„Met een drempelwaarde wordt recht gedaan aan de onzekerheid in de stikstofmodellen”, reageert LTO. „Het Nederlandse beleid is er te vaak op gericht om zaken tot achter de komma dicht te regelen. Het is geen verassing dat de commissie nu bevestigt dat dit niet werkt bij vergunningverlening op basis van modellen die daar te onnauwkeurig voor zijn”, aldus Trienke Elshof van de boerenbelangenorganisatie.
Het Mesdag Zuivelfonds, een andere boerenorganisatie die het stikstofbeleid vaak heeft bekritiseerd, is blij met het rapport. Volgens het fonds kan het zogeheten Aerius-systeem van het RIVM gezien de aanmerkingen „niet meer geloofwaardig worden ingezet om de uitvoering van de spoedwet Stikstof te ondersteunen.”
Voorzitter Jan Cees Vogelaar spreekt van „stappen in de goede richting” in het stikstofdossier. De commissie-Hordijk zelf stelt overigens dat op korte termijn wel aanpassingen gedaan kunnen worden die Aerius „geschikter maken.”
Ook het voorstel van de commissie om stikstofneerslag niet meer per hectare te berekenen, maar voor grotere gebieden, kan op instemming van LTO rekenen. Net als de voorstellen om meer metingen te verrichten en een einde te maken aan het hanteren van een afzonderlijke rekenmethode om de uitstoot van stikstofoxiden door het verkeer te bepalen.
Al met al is LTO een stuk positiever over het werk van de commissie-Hordijk dan over het werk van de commissie-Remkes, die zich over het toekomstige stikstofbeleid heeft gebogen en vorige week in een advies voorstelde om halvering van de stikstofuitstoot in 2030 wettelijk vast te leggen.
Om dat voor elkaar te krijgen, zou in de landbouw vooral het mestbeleid drastisch op de schop moeten. Volgens LTO zijn de doelen die de overheid volgens Remkes zou moeten stellen niet realistisch.
BEKIJK MEER VAN; overheidsbeleid landbouw milieu Remkes Den Haag LTO Nederland commissie-Hordijk
Commissie: Meetmethode voor stikstofberekeningen ongeschikt
NU 15.06.2020 De rekenmethode om stikstofuitstoot en -neerslag te berekenen die door het RIVM wordt gebruikt bij de vergunningverlening, de AERIUS Calculator, is niet geschikt en moet worden verbeterd. Dat concludeert een commissie van experts onder leiding van Leen Hordijk.
Het adviescollege, voluit Adviescollege Meten en Berekenen Stikstof adviseert in een maandag gepresenteerd eindrapport om het rekenmodel op korte termijn aan te passen zodat het geschikt is vergunningen mee te verlenen.
Het belangrijkste bezwaar bij de AERIUS Calculator is volgens Hordijk de “onbalans” tussen het kabinetsbeleid dat op basis van gedetailleerde informatie wordt gemaakt en de onzekerheid van de stikstofberekeningen die daaraan ten grondslag liggen.
Die onzekerheid zit hem onder meer in het bepalen van de totale omvang van de stikstofuitstoot en in hoeveel stikstof er precies neerslaat per hectare.
Daarnaast noemt Hordijk als bezwaar dat de stikstofuitstoot van het verkeer met een ander model wordt berekend dan van bijvoorbeeld de landbouw en de industrie. In de toekomst moet een rekenmethode voor alle uitstoot worden gebruikt.
De rekenmethode moet volgens Hordijk “gelijkwaardiger, robuuster en transparanter” worden gemaakt. Daarvoor is onder meer een uitbreiding van het aantal metingen nodig. Als aanvulling op de grondmetingen, adviseert Hordijk om ook satellietmetingen te gebruiken.
Stikstofberekeningen wel voldoende voor heel Nederland
De stikstofberekeningen over heel Nederland, op lokaal niveau en voor de berekeningen hoeveel stikstof er per sector wordt uitgestoten voldoen wel, zei Hordijk. Hoewel ook daarin verbeteringen nodig zijn. Tot die conclusie kwam de adviescommissie al in een tussenrapport in maart.
Sinds het stikstofbeleid van het kabinet vorig jaar door de Raad van State werd afgekeurd, kwam er ook kritiek op de manier hoe de uitstoot en neerslag werd berekend door het RIVM, de cijfers waarop het kabinet beleid maakte.
Naast belangenclubs uit de landbouw, de sector die het meeste stikstof uitstoot in Nederland, uitten ook VVD, CDA en SGP hun twijfels. Dat leidde ertoe dat minister Carola Schouten (Landbouw) Hordijk om een advies vroeg om de meetmethode van het RIVM door te lichten.
Lees meer over: Politiek Stikstofuitspraak
Commissie: Stikstofuitstoot bij bouwprojecten nauwelijks goed te bepalen
AD 15.06.2020 De manier waarop de stikstofuitstoot bij vergunningen voor nieuwe bouwprojecten of wegenbouw wordt vastgesteld, deugt niet. Dat zegt het Adviescollege Meten en Berekenen Stikstof vandaag in zijn eindrapport.
Een week nadat de commissie-Remkes al de aanpak van de stikstofcrisis door het kabinet fileerde, was het vandaag de beurt aan een andere stikstofcommissie: minister Carola Schouten (Landbouw) wilde van het Adviescollege Meten en Berekenen Stikstof weten of de wijze waarop de overheid de stikstofuitstoot berekent wetenschappelijk van voldoende kwaliteit is.
Lees ook;
Dat blijkt niet zo te zijn, waar het het verlenen van vergunningen voor nieuwe economische activiteiten betreft, zoals de uitbreiding van boerenbedrijven of bouw- en infrastructurele projecten. Belangrijkste probleem is volgens voorzitter Leen Hordijk dat de overheid bij een vergunningsaanvraag tot op microniveau de toekomstige stikstofuitstoot wil weten.
Die valt echter wetenschappelijk onmogelijk met hoge zekerheid vast te stellen. In de woorden van emeritus hoogleraar milieusysteemanalyse Hordijk: ,,Er is een onbalans tussen het detail dat het beleid vraagt en de wetenschappelijke onzekerheid in het berekenen van de hoeveelheid stikstof die neerkomt.”
Verkeer
Met name de rekenmethode van het RIVM die hiervoor wordt gehanteerd – een rekentool met de naam AERIUS – voldoet niet. Zo wordt de stikstofuitstoot van verkeer anders vastgesteld dan emissie van landbouw en industrie.
Zo wordt bij wegverkeer slechts tot 5 kilometer ver gekeken. Daar is echter de schade voor natuur en milieu verwaarloosbaar, aldus Hordijk. Slechts tien procent van de stikstof slaat binnen twintig kilometer neer. De rest pas tot ruim 200 kilometer verderop.
Het adviescollege stelt voor de uitstoot op identieke wijze te berekenen, ongeacht het soort vervuiler. Ook dient er naast grondmetingen veel meer gebruik te worden gemaakt van satellietmetingen. Met meer metingen wordt de betrouwbaarheid van de uitkomsten beduidend groter.
Het is nu aan het kabinet om het rapport ‘Meer Meten. robuuster rekenen’ van het Adviescollege Meten en Berekenen Stikstof over te nemen. Eerder concludeerde Hordijk op 5 maart in een tussenadvies al dat de stikstofmetingen van het RIVM op zich deugen.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu concludeerde terecht dat de landbouw een grote bijdrage levert aan het stikstofprobleem. Tegelijk plaatste Hordijk enkele kritische noten; zo kan de rol van stikstof uit het buitenland wel eens onderbelicht zijn.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3b5e97c8-aef2-11ea-a5f2-0217670beecd.jpg)
Commissie: rekensysteem stikstof voldoet niet voor vergunningen
Telegraaf 15.06.2020 Het rekensysteem van de overheid dat wordt gebruikt om stikstofberekeningen uit te voeren, moet worden aangepast. Het is in zijn huidige vorm niet geschikt om vergunningen op te baseren, oordeelt een commissie van wetenschappers die daar onder leiding van econometrist Leen Hordijk onderzoek naar heeft gedaan.
Met het zogeheten Aerius-systeem van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) kan de uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden én de neerslag van die stikstofverbindingen op beschermde natuurgebieden worden berekend.
De uitkomst van dat soort berekeningen is belangrijk, want die bepaalt bijvoorbeeld of een boer zijn stal mag uitbreiden en of Rijkswaterstaat een snelweg mag verbreden.
Hordijk heeft twee problemen met het huidige gebruik van het systeem. Het grootste probleem is dat de stikstofberekeningen waar de overheid vergunningaanvragers om vraagt dusdanig gedetailleerd moeten zijn, dat ze eigenlijk niet op een betrouwbare manier zijn te produceren.
In Aerius moet nu voor iedere zeshoek van een hectare groot de stikstofneerslag worden uitgerekend. Op zo’n klein niveau is de uitkomst niet betrouwbaar genoeg. „Deze onbalans is wel te verbeteren zodat Aerius beter toepasbaar is voor het verlenen van vergunningen”, aldus Hordijk. De commissie adviseert over te stappen op berekeningen voor grotere gebieden. Dat kan op korte termijn.
Een tweede punt is dat voor de uitstoot vanaf wegen een ander onderliggend model wordt gebruikt dan voor alle andere activiteiten, van landbouw tot industrie. Wanneer een weg wordt aangelegd, worden alleen de stikstofoxiden die binnen 5 kilometer van die weg neerdalen meegeteld.
Die kunstmatige grens geldt alleen voor verkeersberekeningen. Dat is „niet verdedigbaar”, aldus de commissie, aangezien stikstofverbindingen veel verder door de wind wordt meegevoerd. Dat geldt voor zowel stikstofoxiden (NH3), die onder meer in uitlaatgassen zitten, als voor ammoniak (NH3), dat opstijgt uit dierlijke mest.
Hordijk maakt dit duidelijk met cijfers: „Op 20 kilometer van de bron is grofweg slechts 30 procent van de uitgestoten ammoniak neergeslagen. Voor stikstofoxiden is dit zo’n 10 procent.”
Minister Carola Schouten (Landbouw) stelde de commissie-Hordijk in na felle kritiek op de stikstofberekeningen van boeren en politici. De kritiek spitst zich toe op het Aerius-systeem. Het algehele oordeel over de stikstofmetingen en -berekeningen is wel positief: die zijn van voldoende wetenschappelijke kwaliteit.
In een eerder rapport pleitte Hordijk wel voor verdere verbeteringen. Zo moeten meer meetpunten worden opgesteld en raden de deskundigen aan ook satellietmetingen te gaan gebruiken.
BEKIJK MEER VAN; milieuvervuiling economische sector overheidsbeleid Leen Hordijk Carola Schouten Hordijk Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
‘Overheid moet rekensysteem stikstofberekeningen aanpassen’
NOS 15.06.2020 Het rekensysteem dat wordt gebruikt voor stikstofberekeningen om vergunningen te verlenen moet worden aangepast. Dat concludeert de commissie-Hordijk die het kabinet adviseert.
Met het zogenoemde Aerius-systeem berekent het RIVM de uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden, en wat daarvan neerkomt in natuurgebieden. De neerslag wordt ook wel “stikstofdepositie”genoemd.
De berekeningen zijn bepalend voor het verlenen van vergunningen in onder meer landbouw en de bouw.
De commissie stelt dat de berekeningen waar de overheid om vraagt zo gedetailleerd zijn, dat het “niet meer in balans is met de mate van wetenschappelijke onzekerheid over de neerslag van stikstof”. Zo wordt de neerslag weergegeven voor één hectare, maar de wetenschappelijke zekerheid op zo’n kleine schaal is volgens de commissie onzeker.
Ook wordt onvoldoende rekening gehouden met het feit dat de stikstofneerslag op een bepaald gebied ook verschillende oorzaken kan hebben. Het dringende advies is dan ook de Aerius-tool aan te passen.
“Er is meer onderzoek nodig naar de onzekerheden binnen het Aerius-systeem”, schrijft de commissie.
‘Ook satellietmetingen inzetten’
Bij de metingen voor vergunningen voor wegen wordt bovendien een ander systeem gehanteerd dan voor stallen of woningen. Bij wegen wordt met een grens van 5 kilometer gerekend, waar dat voor andere sectoren niet gebeurt. Dat moet volgens de commissie gelijkgetrokken worden.
Verder raadt de commissie het kabinet aan om meer meetsystemen in te zetten voor landbouw, industrie, bouwactiviteiten en transport. Daarbij wordt met name gedacht aan satellietmetingen.
“De twee belangrijke componenten van stikstof, NO2 en NH3, worden beide waargenomen vanuit de ruimte. Satellieten geven dagelijks informatie voor Nederland over gebieden van ongeveer 5 tot 10 kilometer.”
Minister Schouten stelde het adviescollege in, nadat de Raad van State vorig jaar een streep zette door het Nederlandse stikstofbeleid. Sindsdien neemt het kabinet maatregelen om het beleid aan te passen. Vorige week kwam de commissie-Remkes met een kritisch rapport over dat beleid.
BEKIJK OOK;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bbacd836-abd2-11ea-a4fc-0218eaf05005.jpg)
Timmermans tegen Tweede Kamer: ’Klimaatcrisis is niet weg’
Telegraaf 11.06.2020 Door de coronacrisis zijn prioriteiten verschoven, maar de ’klimaatcrisis’ is zeker niet weg. Met die waarschuwing vraagt Frans Timmermans aandacht van de Tweede Kamer voor Europese groene plannen.
Via een videoverbinding ging de Europese topbestuurder met Kamerleden in debat over de zogeheten ’green deal’, het miljarden kostende plan waarmee EU-lidstaten duurzamer moeten worden.
De vicevoorzitter van de Europese Commissie vindt dat de luchtvaart een grotere bijdrage moet leveren aan de verduurzaming van de samenleving. Dat moet volgens hem onder meer gebeuren met extra belasting voor de sector. „Een kerosinebelasting is eerlijker en makkelijker uit te leggen dan een ticketbelasting. Bovendien moeten we kijken naar het wel heel makkelijk uitdelen van vrije rechten in de luchtvaart.” Timmermans wil bovendien korte vluchten terugdringen. „De trein is het beste alternatief. We zijn druk bezig om netwerk van nachttreinen te herstellen in Europa.”
Landbouw
Als het aan de PvdA’er ligt gaat het roer ook om in de landbouwsector. Timmermans vindt dat zowel boeren als consumenten er nu te bekaaid vanaf komen. „Het landbouwbeleid heeft te weinig oog voor het inkomen van de boeren, geld komt teveel terecht bij eigenaren van grote landerijen.” Bovendien ziet hij een kentering bij consumenten door de coronacrisis. „Consumenten moeten zien wat de milieubelasting is, waar hun product vandaan komt en ook wat het doet met de gezondheid. Mensen zijn zich daar door de coronacrisis meer bewust van.”
Het is volgens de vicevoorzitter van de Europese Commissie niet de enige les die getrokken moet worden na de uitbraak van het coronavirus. Voor opwekken van zonne- en windenergie moet minder worden gekeken naar industrie buiten Europa. „De industriële weerbaarheid van Europa moet omhoog.”
Timmermans uitte zich kritisch over het gebruik van biomassa, nadat PVV-Kamerlid Kops wees op de nadelen. De vicevoorzitter van de Europese Commissie gaf toe dat het gebruik daarvan zeker niet per definitie duurzaam is. „Dat heeft erg te maken met welke biomassa, we proberen zo goed mogelijk studies te verrichten om te kijken naar nadelen die er zijn. Als het de juiste biomassa is, draagt het wel degelijk bij. Bij de verkeerde zijn de nadelen groter dan de voordelen.”
BEKIJK OOK:
De ecologische ramp achter biomassa
BEKIJK OOK:
Groene biomassa volksverlakkerij
Kernenergie
Waterstof heeft de toekomst, zei de PvdA’er tegen Kamerleden. In kernenergie ziet hij veel minder heil. „Kernenergie zal onderdeel blijven van de middellange termijn. Maar het is niet duurzaam en heel erg duur.”
De kosten van de Europese green deal worden geraamd op zo’n duizend miljard euro tot 2030. Timmermans sprak zich ook nog lovend over figuren die geen gelegenheid onbenut laten om verduurzaming te vragen. „Zonder mensen als Greta Thunberg hadden we helemaal niks bereikt.”
BEKIJK OOK:
Brandbrief aan SER tegen biomassa
BEKIJK MEER VAN; milieupolitiek Frans Timmermans Europese Commissie Tweede Kamer der Staten-Generaal
Ruim 400 boeren met samen een miljoen varkens krijgen ‘stopsubsidie’
NOS 10.06.2020 Ruim 400 varkensboeren die willen stoppen met hun bedrijf krijgen hiervoor subsidie. Minister Schouten meldt aan de Tweede Kamer dat 502 boeren zich hadden aangemeld voor de saneringsregeling en dat er 407 aan de eisen voldoen. Deze groep houdt samen bijna een miljoen varkens.
Het kabinet had aanvankelijk 180 miljoen euro voor de regeling uitgetrokken, maar dat blijkt lang niet genoeg om alle aanvragen te kunnen honoreren van boeren die onder de voorwaarden vallen. Daarom komt er 275 miljoen bij, waardoor het totale bedrag 455 miljoen euro wordt. Voor de verhoging heeft de Europese Commissie toestemming gegeven.
Compensatie waardeverlies
Het doel van de subsidie is om stankoverlast te bestrijden en het terugdringen van de uitstoot van stikstof en broeikasgassen. De boeren krijgen een bedrag voor het “laten doorhalen van hun varkensrechten” en ze ontvangen ook een vergoeding voor het waardeverlies van de stallen.
Het overgrote deel van de betrokken bedrijven ligt in het zuiden van Nederland. De eerste varkensboeren hebben al subsidie gekregen. Schouten hoopt dat alle 407 gehonoreerde aanvragen in de loop van volgende maand zijn afgedaan.
De minister overlegt nog met provincies en gemeenten over de vraag of nog meer varkensboeren ondersteund kunnen worden om te stoppen met hun bedrijf. Het gaat dan om boeren die aan de meeste vereisten van de subsidieregeling voldoen, maar die net niet genoeg stank veroorzaken.
BEKIJK OOK;
Subsidieplafond sanering varkenshouderijen verhoogd naar € 455 miljoen
RO 10.06.2020 Van de 502 aanmeldingen voor de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv), voldoen er 407 aan de gestelde eisen. Om alle aanvragen die voldoen aan de gestelde vereisten, te kunnen toewijzen, verhoogt minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) het subsidiebedrag met € 275 miljoen waarmee het totaalbedrag voor de Srv € 455 miljoen wordt.
Hierdoor kunnen alle varkenshouders die zich hebben ingeschreven voor de regeling en voldoen aan de eisen ook worden gehonoreerd. Varkenshouders ontvangen voor eind juli 2020 een subsidiebeschikking.
Varkenshouderijlocaties die geuroverlast voor omwonenden veroorzaken en die willen stoppen, konden zich tot 15 januari 2020 aanmelden voor deelname aan de Srv. Met deze regeling kunnen varkenshouders een subsidie ontvangen voor het laten doorhalen van hun varkensrechten.
Daarmee beëindigen zij de betreffende bedrijfslocatie. Daarnaast ontvangen boeren een vergoeding voor het waardeverlies van de stallen. Aan deelname zijn een aantal voorwaarden verbonden, zo moet een bedrijf onder andere voldoen aan een drempelwaarde voor geuroverlast.
Eerder dit jaar bleek dat het aantal inschrijvingen voor de regeling hoger lag dan verwacht. Minister Schouten gaf aan te zullen kijken naar de mogelijkheid om alle aanvragen die aan de Srv-eisen voldoen te honoreren. Met de verhoging van het subsidiebedrag en de verleende goedkeuring vanuit de Europese Commissie, is dit nu mogelijk.
Op dit moment is het ministerie van LNV in gesprek met de betrokken provincies en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) over de vraag of en hoe veehouders die zich hebben ingeschreven maar niet aan de drempelwaarde van de geurscore voldoen, kunnen faciliteren en ondersteunen bij het stoppen met hun bedrijfs(locatie).
De Srv is opgesteld met provincies, gemeenten en de sector en draagt bij aan het verminderen van geuroverlast in veedichte gebieden en het verbeteren van de leefomgeving. Daarnaast draagt de Srv bij aan het terugdringen van uitstoot van stoffen zoals ammoniak.
Documenten;
Stand van zaken Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv)
Kamerstuk: Kamerbrief | 10-06-2020
Zie ook;
Kamer kritisch op biomassa, Wiebes wil klimaatakkoord niet ‘door plee spoelen’
NU 10.06.2020 De Tweede Kamer maakt zich in toenemende mate zorgen over de biomassacentrales, bleek woensdagmiddag tijdens een debat over het klimaat met minister Eric Wiebes (Klimaat). Deze energieopwekkers zijn cruciaal om de klimaatdoelen te halen, maar zijn ook vervuilend. Een meerderheid in het parlement wil inmiddels af van de miljardensubsidies voor deze sector.
Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie lieten de avond voor het debat weten dat wat hen betreft een einde komt aan de subsidies voor nieuwe biomassacentrales. Voor dit jaar heeft het kabinet daar 11,4 miljard euro voor uitgetrokken.
Wiebes erkende in het debat met de Kamer dat hij “zoekende” is in de discussie over de geplande bouw van nieuwe biomassacentrales. Maar helemaal stoppen zou betekenen dat de klimaatdoelen niet worden gehaald.
“Ik ga niet op een woensdagmiddag even een belangrijk onderdeel van het klimaatakkoord door de plee spoelen”, zei Wiebes.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeerde onlangs dat ondanks de discussie over de duurzaamheid, de biomassacentrales een “belangrijke rol” spelen om tot een klimaatneutrale economie te komen. De helft minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 is een belangrijke pijler in het klimaatakkoord. De inzet van biomassa is volgens het kabinet daar “noodzakelijk” bij.
Wiebes: ‘Ben behoedzaam, niet rücksichtslos’
Oppositiepartijen GroenLinks, PvdA, Forum voor Democratie en Partij voor de Dieren vragen al langer om een stop van biomassacentrales. PvdA-Kamerlid William Moorlag wees er onder andere op dat het maatschappelijk draagvlak weg is. “Als de luchtkwaliteit en de innovatie niet op orde is, dan is er geen geloofwaardig verhaal.”
Tom van der Lee (GroenLinks) ziet het liefst dat de bouw van nieuwe centrales direct worden stopgezet.
Maar Wiebes ziet daar nog te veel bezwaren voor. Het draagvlak voor het energiebeleid zal ook snel verdwijnen als de energiekosten miljarden duurder worden als er wordt overgestapt naar een andere verwarmingstechniek. De bewindsman zei “terughoudend” te zijn met het gebruik van biomassa.
“Ik ben behoedzaam, maar niet rücksichtslos”, zei Wiebes meerdere keren. “Ik heb hier een klimaatakkoord te verdedigen.”
Toch leek Wiebes’ toon veranderd vergeleken met het debat in de Kamer van afgelopen november over dit onderwerp. De bewindsman noemde het gebruik van biomassacentrales destijds “uiterst verdedigbaar”, nu lijkt het een noodzakelijk kwaad om het klimaatakkoord niet op te blazen.
Zie ook: Wiebes snapt zorgen over biomassa, maar vindt energiebron verdedigbaar
Lees meer over: Klimaat Politiek
Wiebes: biomassa voorlopig nodig om klimaatdoelen te halen
NOS 10.06.2020 Minister Wiebes wil niet toezeggen dat er geen subsidie meer gaat naar de bouw van nieuwe biomassacentrales. Hij begrijpt de zorgen die inmiddels zijn gerezen over het gebruik van biomassa voor energieopwekking. “Maar als we de klimaatopgave willen halen, hebben we biomassa voorlopig nodig”, zei hij in de Tweede Kamer.
“Ik wil ervoor hoeden dat we op een woensdagmiddag een belangrijk onderdeel van het Klimaatakkoord door de plee spoelen”, zei de minister van Economische Zaken en Klimaat. Hij wees erop dat in dat akkoord door zo’n honderd organisaties is afgesproken dat biomassa belangrijk is.
De brandstof werd vorig jaar nog gezien als duurzame energiebron en zou het doel om in 2030 49 procent minder CO2 uit te stoten dichterbij brengen.
Evolutie in denken
De laatste tijd rijzen er steeds meer bezwaren tegen biomassa. In plaats van gebruikte houtpallets wordt er boshout uit het buitenland verbrand. Daar komt bij dat het stoken van biomassa tot luchtvervuiling leidt. Al met al zou het gebruik van de brandstof geen winst opleveren voor het klimaat.
Wiebes erkent dat er een evolutie in het denken over biomassa gaande is. Hij denkt dat er op de langere termijn misschien niet meer voor deze manier van energieopwekking wordt gekozen, maar “in de tussentijd” en “tijdens de energietransitie” zitten we er aan vast, zei hij.
De minister komt binnenkort met een lijst aan duurzaamheidsregels waaraan biomassa moet voldoen. “We moeten het knettergoed inregelen”, zei Wiebes in de Kamer.
Gemeenten verlenen de subsidies
Gisteren melden de regeringspartijen D66 en ChristenUnie dat ze niet meer willen dat er subsidie wordt gegeven voor de realisatie van nieuwe biomassacentrales. Er liggen op dit moment zeker vierhonderd plannen. De minister zei dat hij niet over de vergunning- en subsidieverlening gaat. “Dat is aan de gemeenten.” Wel wil hij bekijken of er naast een verplicht opbouwplan ook een afbouwplan moet komen. “Dat is een zinvolle vraag: niet alleen, hoe komen we eraan, maar ook hoe komen we er weer vanaf?”
Kabinet wil nog niet stoppen met subsidie biomassa
AD 10.06.2020 Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) wil niet nu al toezeggen te stoppen met subsidies voor nieuwe biomassacentrales. Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie spoorden hem middels een motie aan die subsidiekraan dicht te draaien, maar daar wil Wiebes nog niet aan.
Volgens de minister is er nog niet voldoende gediscussieerd en nagedacht over het onderwerp. Wel erkent hij ermee aan de slag te moeten. ,,Wij zijn er nog niet over uitgedacht.” Eerder vorige maand zei de minister wel dat het gebruik van biomassa een ‘inherent tijdelijke’ maatregel is. Toen gaf hij aan het alleen in te willen zetten als er geen alternatieven zijn, zoals in de chemie.
Lees ook;
Matthijs Sienot (D66), mede-indiener van de motie, zegt de groei van de biomassa-industrie ‘een halt toe te willen roepen’. Liever ziet hij dat er meer wordt ingezet op het isoleren van huizen. Carla Dik-Faber (ChristenUnie) zei gisteren dat ‘biomassa geen onderdeel kan zijn van een duurzame toekomst’. Volgens haar leidt de benodigde houtkap tot een verlies aan biodiversiteit.
Protest tegen een biomassacentrale in Diemen. © Jean-Pierre Jans
Omstreden
Biomassa is omstreden, ook vanwege de CO2-uitstoot die de verbranding ervan oplevert. De commissie-Remkes was eerder deze week dan ook erg kritisch over subsidie hiervoor. Hoewel ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) waarschuwde voor de nadelen, dichtte het biomassa wel een belangrijke rol toe in de energietransitie.
Het afgelopen jaar uitten wetenschappers, inwoners en natuurbeschermingsorganisaties in binnen- en buitenland massaal kritiek op de Nederlandse subsidiëring van biomassa-installaties. Vooral tegen het importeren van houtige biomassa (van gekapte bomen en takken) uit andere continenten, zoals bijvoorbeeld Noord-Amerika, is veel weerstand.
Andere experts wijzen erop dat de biomassa nodig is om af te komen van andere fossiele brandstoffen, zoals steenkool.
Nee, de stikstofcrisis is niet weg: wat gaat het kabinet doen?
AD 10.06.2020 Na bijna een jaar studeren, presenteerde het Adviescollege Stikstofproblematiek maandag een serie oplossingen voor de stikstofcrisis. Hoe groot is het probleem ook weer en wat gaat het kabinet doen? Zes vragen.
1) Wat is stikstof?
Stikstof (N) is overal om ons heen, liefst 80 procent van de lucht bestaat eruit. Het vormt een voorname voedselbron voor bomen en planten. Door veeteelt (mest) belandt een deel als ammoniak (NH3) in de natuur, een ander deel wordt door verkeer en industrie als stikstofoxiden (NOx) uitgestoten. Daardoor gaan onder meer grassen en brandnetels harder groeien en die overwoekeren kwetsbare planten. Met hen verdwijnen ook insecten en dieren. Ammoniak verzuurt bovendien de grond.
Hoewel de uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden sinds de jaren 90 ruim is gehalveerd, moeten landen de uitstoot van de EU verder verlagen om natuurgebieden te redden.
Lees ook;
2) Waardoor hebben we ook weer een stikstofcrisis?
Voordat het coronavirus toesloeg was het stikstof die de economische motor van Nederland deed haperen. Vorig jaar mei zette de Raad van State een streep door de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), waarmee het vorige kabinet sinds 2015 economie en natuur probeerde te verenigen.
Hoewel bijna 120 van de 160 Natura2000-gebieden zuchten onder te hoge stikstofconcentraties konden bouwprojecten, de aanleg van wegen en uitbreiding van vervuilende bedrijven dankzij de PAS toch doorgaan. De wet schreef namelijk tegelijk voor dat natuur in de toekomst gecompenseerd zou worden.
Dat natuurherstel blijkt echter boterzacht, stelde de Raad van State, die er een stokje voor stak. Zo kwamen liefst 18.000 bouw- en infrastructurele projecten door de uitspraak stil te liggen, inclusief prestigieuze voorbeelden als de ingebruikname van Lelystad Airport en de verbreding van snelwegen als de A1, N35 en de Utrechtse ring.
Jan Vergeer (fractievoorzitter CDA) en nog een aantal boeren doen hun verhaal over stikstof in het Groene Hart – stikstofcrisis, nabij natura 2000. Foto: Frank de Roo © Frank de Roo
3) Wat heeft het kabinet sindsdien gedaan?
Volgens beproefd Haags recept zette minister Carola Schouten (Landbouw) in juli vorig jaar een commissie onder leiding van VVD’er Johan Remkes aan het werk. Mede op basis van zijn eerste voorlopige advies presenteerde het kabinet in november een eerste serie noodmaatregelen: de maximumsnelheid op snelwegen ging overdag naar 100 kilometer per uur. Verder werd de opkoopregeling voor varkensbedrijven uitgebreid.
Eind april kwam Schouten met een wetsvoorstel dat voorziet in 5 miljard euro om de stikstofcrisis te tackelen. Het geld is bedoeld voor natuurherstel en vrijwillige uitkoopregelingen voor boeren. In 2030 moet de stikstofuitstoot met 30 procent zijn gedaald.
4) Wat stelt de commissie-Remkes nu voor?
Na drie deeladviezen overhandigde Remkes maandag zijn definitieve rapport aan minister Schouten. De kritiek liegt er niet om: de kabinetsplannen gaan niet ver genoeg én zijn veel te vrijblijvend. Voor de landbouw, goed voor ruim veertig procent van de stikstofuitstoot, zouden er strengere regels moeten komen. Anders blijft de kans reëel dat het stikstofbeleid opnieuw sneuvelt voor de rechter. De commissie wil dat boerenbedrijven bij natuurgebieden verdwijnen en er geen kunstmest meer wordt gebruikt.
5) Wat zijn de reacties op de adviezen?
Nogal wisselend. Het Wereld Natuur Fonds spreekt van een ‘stevige waarschuwing aan het kabinet’. Greenpeace noemt het kabinetsbeleid ondermaats. ,,Het kabinet laat onze unieke en kwetsbare natuur letterlijk stikken”, zegt directeur Nederland Joris Thijssen. Maar boerenorganisatie LTO Nederland is juist boos. ,,Als enige oplossing wordt nog meer regelgeving voorgesteld”, klaagt de belangenclub. ,,Laat de boeren boeren. Botweg reducties van deposities opleggen, slaat innovatie dood.”
Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) maandag met het rapport van het Adviescollege Stikstofproblematie dat ze net van voorzitter Johan Remkes (links) heeft gekregen. © ANP
6) Wat gaat het kabinet nu doen?
De grootste kans is: tijd rekken. Minister Schouten weigerde maandag inhoudelijk op Remkes voorstellen in te gaan. Ze heeft advies gevraagd of de nieuwe stikstofregels nu ‘Raad van State-proof’ zijn. Maar voor die tijd lijken de nieuwe regels al getest te worden door de rechter: Greenpeace kondigde gisteren al een rechtszaak aan.
De kans dat het kabinet de boeren harder gaat aanpakken, lijkt desalniettemin klein. Zowel regeringspartijen CDA, VVD en ChristenUnie als oppositiepartijen PVV, FvD en SGP zien daar niets in. De boerenprotesten van vorig najaar liggen nog vers in het geheugen. Alleen coalitiepartner D66, die eerder pleitte voor een halvering van de veestapel, hoopt dat het kabinet met dit rapport-Remkes het beleid aanscherpt. Ook de linkse oppositie wil dat. Maar samen hebben zij lang geen meerderheid.
D66 en ChristenUnie: geen geld voor nieuwe biomassacentrales
NOS 09.06.2020 Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie willen dat er geen subsidie meer beschikbaar wordt gesteld voor nieuwe biomassacentrales. De lat voor dergelijke centrales moet zo hoog mogelijk komen te liggen, vinden ze. In biomassacentrales wordt onder andere hout verbrand om energie op te wekken.
Er zijn plannen voor het realiseren van honderden nieuwe biomassacentrales. Een deel daarvan kan gewoon gebouwd worden, omdat de subsidie al is toegekend. Maar door de opstelling van D66 en ChristenUnie is de kans erg klein geworden dat nieuwe aanvragen voor subsidie nog gehonoreerd zullen worden.
Stikstof
Het kabinet houdt tot nu toe vast aan biomassa, als tussenoplossing in de overgang naar nog schonere energiebronnen.
Maar volgens de partijen moet er nu al duidelijkheid gegeven worden: biomassacentrales zijn niet duurzaam genoeg. Door het kappen van bossen gaat er biodiversiteit verloren en verarmt de bodem. Bovendien komt er bij de verbranding stikstof vrij en dat is slecht voor de natuur. “Het is verstandiger om in te zetten op echte schone energie.”
Er is steeds meer kritiek op biomassa, ziet ook D66-Kamerlid Matthijs Sienot. “Het klimaat wordt er niet zo veel mee geholpen. We willen dit niet aanmoedigen met extra subsidies, wat nu wel gebeurt waardoor er veel centrales gepland worden.” Hij ziet meer in groene waterstof en zonnepanelen.
Straal van 100 kilometer
Carla Dik-Faber van de ChristenUnie denkt dat hout uit duurzame bosbouw beter gebruikt kan worden voor meubels of in de bouw, Pas als hout geen andere toepassing meer heeft, zou het in een biomassacentrale verstookt mogen worden. Uiteindelijk zou in die centrale alleen lokale biomassa, zoals groenafval van de gemeente, verbrand mogen worden.
Nu komt het hout nog vaak uit Oost-Europa of Noord-Amerika. D66 en ChristenUnie willen dat er alleen nog biomassa van binnen een straal van 100 kilometer rond de centrale gebruikt wordt.
BEKIJK OOK;
Bijna driekwart Nederlanders maakt zich zorgen over klimaat
AD 09.06.2020 Bijna driekwart van de Nederlanders maakt zich zorgen over de verandering van het klimaat. Dat blijkt uit een onderzoek dat het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft laten uitvoeren door onderzoeksbureau Kantar.
Bijna 80 procent van de gepeilde hoogopgeleiden maakt zich zorgen of ernstige zorgen. Hetzelfde geldt voor een op de zes lager opgeleide Nederlanders.
Toch voelt minder dan de helft van de Nederlanders zich verantwoordelijk voor het tegengaan van klimaatverandering. ,,Er lijkt dus een kloof te bestaan in het hebben van zorgen over het klimaat en verantwoordelijkheid hierover”, concluderen de onderzoekers.
Lees ook;
Minister Eric Wiebes (Klimaat) heeft het onderzoek laten doen omdat het kabinet zoveel mogelijk burgers wil betrekken bij de energietransitie. Daarvoor is vorig jaar ook een campagne gestart.
Coronacrisis
Door de coronacrisis zal de campagne om mensen tot klimaatactie te bewegen de komende tijd anders worden vormgegeven. ,,Mensen maken zich nu in de eerste plaats zorgen over hun gezondheid en die van hun dierbaren, hun inkomen en hun baan”, zegt Wiebes. ,,Het belang van meedoen aan de transitie blijft, maar heeft voor veel mensen minder prioriteit.”
Uit het onderzoek blijkt overigens dat de meeste mensen door de coronacrisis niet structureel anders over klimaatverandering zijn gaan denken. Zo’n 13 procent vindt het klimaat nu nog belangrijker, een kleinere groep (6 procent) vindt het minder belangrijk.
De stikstofuitstoot halveren, hoe moet dat?
Trouw 09.06.2020 Om stikstof te reduceren, moeten alle sectoren bijdragen, volgens de commissie-Remkes.
Om de Nederlandse natuur weer in een goede staat te brengen, is het nodig om de uitstoot van stikstof de komende tien jaar te halveren. Dat verstrekkende advies bracht de commissie-Remkes maandag uit aan de regering. Remkes doet tal van aanbevelingen om de uitstoot van ammoniak (stikstof die ontstaat als dierlijke mest en urine zich mengen) en van stikstofoxiden (die vrijkomen bij verbranding van fossiele brandstoffen) fors te verminderen. Een overzicht per economische sector.
Industrie
Nederland stoot ongeveer 250 kiloton (ofwel 250 miljoen kilogram) stikstofoxide uit per jaar. Verbrandingsprocessen in de industrie zorgen voor ruim 10 procent daarvan. Tata Steel is in zijn eentje verantwoordelijk voor bijna een vijfde daarvan, dus ongeveer 2 procent van alle stikstofoxiden.
Doordat schoorsteenpijpen de stikstofoxiden hoog de lucht in blazen, verspreiden ze zich ver en komt er relatief weinig terecht op Nederlandse natuur. Volgens eerder ingevoerde maatregelen zal de industrie tot 2030 zijn uitstoot met 8 procent verminderen. Dat is te weinig, volgens Remkes. Zijn commissie adviseert daarom ‘verregaande elektrificatie’, en waterstof als energiebron.
Wegverkeer
Het wegverkeer stoot jaarlijks ongeveer 75 kiloton stikstofoxiden uit. Naar aanleiding van een eerder advies van Remkes heeft het kabinet de maximumsnelheid op snelwegen overdag verlaagd naar honderd kilometer per uur. Het effect van deze maatregel is door de coronacrisis in de praktijk niet vast te stellen.
Naar verwachting zal de uitstoot van stikstofoxiden door het wegverkeer in 2030 de helft lager liggen dan nu door strengere Europese emissiewetgeving en de elektrificatie van het wagenpark. Extra maatregelen acht Remkes daarom niet nodig.
Beeld Louman & Friso
Energiecentrales
Energiebedrijven stoten ongeveer 12 kiloton stikstofoxiden uit, een kleine 4 procent van het totaal. In de energiesector wordt vooral gas gestookt en daarnaast kolen of biomassa. Die biomassa (zoals houtsnippers of pellets) levert een probleem op.
Ze worden als duurzaam beschouwd, er is subsidie voor beschikbaar en voor een kleine biomassacentrale is geen vergunning nodig. Daarom neemt hun aantal snel toe; er zijn al meer dan tweehonderd van in Nederland. Deze installaties stoten uit op lage hoogte en liggen ook regelmatig in de nabijheid van natuurgebieden waardoor zij voor een toename van de stikstofneerslag in deze gebieden zorgen.
Waar de uitstoot van gas- en kolencentrales zal afnemen doordat er meer wind- en zonne-energie wordt opgewekt, verwacht Remkes dat de uitstoot van biomassacentrales alleen maar zal toenemen. Hij adviseert de subsidie voor biomassacentrales te stoppen, ook al betekent dit dat Nederland langer zal doorgaan met aardgas verstoken.
Luchtvaart
De luchtvaart stoot ongeveer 4 kiloton stikstofoxiden uit per jaar. Vliegen staat te boek als vervuilend, maar Remkes stelde eerde al: “De beeldvorming over de luchtvaart als grote vervuiler voor stikstof is niet in overeenstemming met de werkelijkheid.”
De uitstoot kan volgens Remkes omlaag door elektrisch taxiën, efficiëntere en lichtere vliegtuigen, het verminderen van het aantal vluchten en het weren van vervuilende vliegtuigen. Voor de uitstoot van vliegtuigen die over Nederland vliegen moet volgens Remkes internationaal naar een oplossing gezocht worden.
Scheepvaart
Meer dan vliegtuigen zijn schepen vervuilend. Scheepvaart is goed voor 77 procent van de uitstoot van stikstofoxiden. Volgens eerder gemaakte afspraken zal de uitstoot door strengere eisen aan scheepsmotoren met 12 procent dalen voor de binnenvaart en met 23 procent voor de zeevaart in Nederlandse wateren.
Dat is te weinig reductie, volgens Remkes. Het kabinet wil dat aangemeerde schepen niet stationair hun motor laten draaien maar elektriciteit van de wal gebruiken. Dat vindt de commissie-Remkes een goed idee. Verder zou er een internationale heffing moeten komen op de uitstoot van schepen.
De bouw
De bouw heeft het meest last van de huidige stikstofcrisis. Tijdens het bouwen van bijvoorbeeld een woonwijk is er tijdelijk veel stikstofuitstoot, die na afloop van het werk weer verdwijnt. Remkes stelt voor dat de bouwsector zelf schoner gaat werken: over tien jaar 80 procent minder uitstoot van stikstofoxiden. Wagens en werktuigen moeten daarvoor elektrisch worden.
Landbouw
De landbouw produceert vooral stikstof in de vorm van ammoniak, dat ontstaat als de mest en urine van koeien of varkens zich mengen. Van alle ammoniakuitstoot in Nederland (ongeveer 130 kiloton) komt 88 procent uit de landbouw.
Halvering daarvan in tien jaar is een enorme opgave, maar er zijn al boeren die hun ammionakuitstoot in vijf jaar hebben gehalveerd. Remkes adviseert minder stikstof aan te voeren op de boerderij. Dat wil zeggen: minder kunstmest en minder eiwitrijk veevoer dat voor veel ammoniak zorgt. De kunstmestkwestie is lastig, want veel Europese regels stimuleren juist het gebruik ervan.
Remkes adviseert ook veestallen aan te passen, zodat mest en urine zich niet kunnen mengen op de vloer. Verder zou de regering moeten kijken welk type landbouw op welke plek het meest geschikt is: intensieve veehouderij met hoge uitstoot niet te dicht bij een natuurgebied, en gewassen juist daar verbouwen waar de grond minder mest nodig heeft. Nu is dat niet te praktijk. De regering zou ‘piekbelasters’ gericht kunnen uitkopen.
Lees ook:
Johan Remkes: De uitstoot van stikstof moet drastisch omlaag
De huidige plannen van de regering zullen de natuur in Nederland niet in een goede staat brengen, stelt stikstofadviseur Johan Remkes.
Meer over; milieu economie, business en financiën economische sector landbouw klimaatverandering transport opwarming van de aarde Johan Remkes Emiel Hakkenes
Remkes oordeelt snoeihard over stikstofplannen
Elsevier 09.06.2020 De stikstofplannen van het kabinet gaan niet ver genoeg. Ze lijken ook te veel op eerder stikstofbeleid dat sneuvelde bij de rechter. Dat concludeert het Adviescollege Stikstofproblematiek onder leiding van oud-commissaris van de Koning in Noord-Holland Johan Remkes (VVD). Het college pleit voor ambitieuzere doelen die wettelijk bindend zijn.
Alleen zo zou de natuur zich kunnen herstellen en zou de vergunningverlening voor de bouw niet meer in gevaar komen.
Op 29 mei was het een jaar geleden dat de Raad van State een streep zette door het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Hierdoor kwam de vergunningverlening in de bouw tot stilstand, met de zogenoemde stikstofcrisis als gevolg. Het kabinet werkt sinds die tijd aan een oplossing.
Economie moest hand in hand gaan met natuur
PAS is ooit juist bedacht om economische ontwikkeling hand in hand te laten gaan met natuur. Op veel natuurgebieden dwarrelen meer stikstofverbindingen neer dan ecologen wenselijk achten. Vooral natuur met schrale ondergronden, zoals heide, heeft het moeilijk omdat door stikstof de bodem verzuurt en voedselrijker wordt. Ook in gebieden die Nederland in EU-verband beloofde te beschermen – de Natura2000-gebieden.
Geen simpele oplossing voor problemen ‘stikstofvonnis’
Het PAS voorzag in maatregelen om de uitstoot te verlagen en de gevolgen van neerslaand stikstof te verlichten. Daardoor konden wegen worden aangelegd, stallen worden gebouwd en kregen bedrijven de ruimte. Tot de Raad van Staat stelde dat er geen garanties waren dat de beloofde reducties er ook echt kwamen. Op grond van het PAS mochten niet langer vergunningen worden verleend.
Stikstofplannen kabinet zijn ambitieus maar niet voldoende
Door de uitbraak van het coronavirus verdween de stikstofcrisis uit de aandacht. Het kabinet werkte in betrekkelijke rust aan een pakket maatregelen dat eind april werd gepresenteerd. Uitgesmeerd over tien jaar is er zo’n 5 miljard euro mee gemoeid. Dit investeert het kabinet onder meer in natuur en het uitkopen van boeren, om de uitstoot van stikstof terug te brengen.
Remkes’ eindrapport is uiterst kritisch over de kabinetsplannen. Het pijnlijkste kritiekpunt is dat het beleid ‘overeenkomsten vertoont met het PAS’. Het kabinet zou te gretig op zoek zijn naar ‘rek en ruimte’ en het snel weer verlenen van vergunningen. Remkes wil juist dat er flink wordt geïnvesteerd in natuur en de uitstoot van stikstofverbindingen flink wordt teruggeschroefd. Anders zou het plan weer kunnen sneuvelen bij de rechter.
Scherpere doelen, wettelijk bindend
De doelen hiervoor zijn volgens Remkes nog niet scherp genoeg. Het kabinet voorziet in een daling van 26 procent stikstofuitstoot in 2030. Volgens Remkes moet de uitstoot 50 procent dalen ten opzichte van 2019. Nog eens tien jaar later moet deze zo ver zijn teruggedrongen dat in geen enkel natuurgebied de maximale waarde voor neerslaand stikstof nog wordt overschreden. Dit alles moet wettelijk bindend worden vastgelegd. Dat lijkt enigszins op de Stikstofwet die GroenLinks voorstelt.
De man achter het ‘stikstofvonnis’ dat Nederland platlegt
Al eerder, en ook nu weer, benadrukt Remkes dat het nieuwe beleid er niet op uit moet zijn te zoeken naar ‘een juridische list’, zoals het terugbrengen van het aantal Natura2000-gebieden. Op de vraag van een journalist hiernaar reageerde Remkes bij de presentatie van het eindrapport sterk afwijzend. Zo’n juridische truc zou slechts leiden tot een jarenlange ruzie met Brussel, terwijl de bouw op slot blijft.
‘Nederland is een doodlopende tunnel ingelopen’
Landbouworganisatie LTO reageerde teleurgesteld op het rapport. Volgens LTO is Nederland al decennia geleden een ‘doodlopende tunnel in gelopen’ door zich als dichtbevolkt land te binden aan strenge EU-natuurwetgeving. Volgens de belangenbehartiger zou het beter zijn als het Adviescollege erkent dat de stikstofdoelen onhaalbaar zijn in Nederland, en dat het een ‘realistische balans’ zoekt.
LTO Nederland pleit voor een goede balans tussen natuur, wonen, werken, infrastructuur en landbouw. Het advies van de commissie Remkes gaat niet in op de volhoudbaarheid van de #stikstof doelen in onze dichtbevolkte, vruchtbare delta.https://www.lto.nl/advies-remkes-gaat-voorbij-aan-onmogelijkheid-stikstofdoelstellingen/ …
Advies-Remkes gaat voorbij aan onmogelijkheid stikstofdoelstellingen – LTO
Opvallend genoeg bevat het rapport een soortgelijke overpeinzing. Een ‘beleidsreconstructie’ blikt terug op het ontstaan van het PAS, en het Nederlandse natuurbeleid. Daarin merkt het Adviescollege onder andere op dat Nederland zich vaak committeerde aan EU-regelgeving, zoals de vogel- en habitatrichtlijn, zonder de gevolgen te overzien.
Toen de consequenties duidelijk werden, schoof Nederland de uitvoering vooruit of greep naar een kortetermijnoplossing. Het PAS is daarvan een goed voorbeeld: Nederland verfde zich in de hoek, koos een kortetermijnoplossing die kool en geit spaart en belandde in nog grotere problemen.
D66 ziet dit advies als steun in de rug.
Het lijkt erop de @minlnv er een flinke schep bovenop moet doen om de natuur beter te beschermen. Op naar de volgende stap in de goede richting.
Harde kritiek adviescommissie Remkes op nieuwe stikstofaanpak kabinet https://nos.nl/l/2336574
148 15:10 – 8 jun. 2020 68 mensen praten hierover
‘Ferme adviezen’ voor geplaagde minister Carola Schouten
De reacties op het rapport van met name linkse politieke partijen en natuurorganisaties zijn een stuk positiever. D66-Kamerlid Tjeerd de Groot twitterde dat hij het advies als een ‘steun in de rug’ ziet. GroenLinks wees op de eigen concept-Stikstofwet en Natuurmonumenten riep het ministerie op het rapport mee te nemen. Actiegroepen Greenpeace en Mobilisation for the environment dreigen allebei dat zij het kabinetsbeleid in de huidige vorm zullen aanvechten bij de rechter.
Minder prettig was de boodschap voor minister van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit Carola Schouten (ChristenUnie). De stikstofcrisis was tot dusver een ‘intens traject’ zei ze eufemistisch nadat zij het rapport in ontvangst had genomen. En daar kwamen nu deze ‘ferme adviezen’ bij. Schouten benadrukte dat het nieuwe stikstofbeleid stand moet houden bij de rechter en dat de natuur echt moet opknappen. Het zal voor het huidige en het komende kabinet een heidens karwei worden om de stikstofcrisis echt op te lossen.
TAGS; D66 Johan Remkes LTO Natura 2000 PAS Raad van State stikstof
Boeren noemen stikstofadvies ‘weinig effectief’, natuurorganisaties en bouw positief
NOS 08.06.2020 Natuur- en milieuorganisaties en de bouwsector zijn blij met de kritiek op het kabinetsbeleid voor het verminderen van de stikstofuitstoot in ons land. Ze kunnen zich vinden in de aanbevelingen van het Adviescollege Stikstofproblematiek, onder leiding van oud-minister Remkes. Boerenorganisaties vinden het advies daarentegen “ernstig tekortschieten”.
In 2030 zou de stikstofuitstoot niet 26 procent minder moeten zijn, zoals het kabinet wil, maar 50 procent. Dat moet bovendien een verplichting zijn en geen streven, adviseert Remkes.
Het Adviescollege concludeert dat het huidige kabinetsbeleid nog te veel op het oude beleid lijkt. De Raad van State oordeelde een jaar geleden dat het oude beleid kwetsbare natuurgebieden niet genoeg beschermt. De plannen moesten daarom van tafel, maar “het college kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de voorgestelde structurele aanpak overeenkomsten vertoont met het PAS (het oude systeem).”
Te vrijblijvend
Milieudefensie spreekt van “een belangrijk en gezaghebbend advies waaruit blijkt dat kringlooplandbouw noodzakelijk is”. Volgens de organisatie leidt het huidige “vrijblijvende” beleid niet tot “een klimaateconomie waarin natuur en bedrijvigheid elkaar versterken”. Ook het Wereld Natuur Fonds is blij met de constatering dat de stikstofaanpak van het kabinet te vrijblijvend is.
Greenpeace Nederland voelt zich door het advies gesterkt en bereidt een rechtszaak tegen de Staat voor om betere natuurbescherming af te dwingen. “Het advies verrast niet”, zegt directeur Joris Thijssen. “De stikstofaanpak van het kabinet is ondermaats en laat onze unieke en kwetsbare natuur letterlijk stikken.”
Op het gebied van natuurherstel adviseert Remkes om Natura 2000-gebieden in stand te houden en nieuwe natuurgebieden te ontwikkelen. De nieuwe gebieden zouden niet aan Europese regelgeving hoeven te voldoen (zoals de Natura 2000-gebieden), maar moeten wel passen bij de bestaande natuur in Nederland. Ook zouden natuurgebieden meer met elkaar verbonden moeten worden.
“Minister Schouten heeft geen enkel excuus meer om niet zo snel mogelijk een drempelwaarde in te stellen”, aldus Maxime Verhagen, voorzitter Bouwend Nederland.
Bij de presentatie van het advies vanmiddag zei Remkes dat de bouw zwaar geleden heeft onder de stikstofbeperkingen die sinds de uitspraak van de Raad van State van kracht zijn. Volgens brancheorganisatie Bouwend Nederland heeft het kabinet tot nu toe weinig gedaan om het verlenen van vergunningen voor bouwprojecten weer op gang te brengen.
Het advies van het college is om een drempelwaarde voor de stikstofuitstoot in te stellen; alle bouwprojecten die daaronder zitten zouden een vergunning moeten krijgen.
“We hebben een jaar op dit advies gewacht en we zijn er erg blij mee”, zegt voorman Maxime Verhagen. “Minister Schouten heeft geen enkel excuus meer om niet zo snel mogelijk een drempelwaarde in te stellen.”
In het advies wordt ook gesproken over een stimuleringsregeling voor de bouwsector. Met subsidies zou het voor bouwbedrijven makkelijker moeten worden om over te stappen op materieel dat minder uitstoot, zoals elektrische machines en generatoren op waterstof.
Anders dan de bouw heeft de industrie de verplichting om verouderde en zeer vervuilende installaties te vervangen door schonere technieken, als dat ook maar enigszins mogelijk is. Het Adviescollege stelt voor om het verminderen van de stikstofuitstoot met 50 procent op te nemen in de afspraken die al met de industrie gemaakt zijn, in het kader van het Klimaatakkoord.
ANP
Boerenorganisatie LTO is een stuk minder enthousiast over de aanbevelingen van het adviescollege. Met de bestaande plannen komt het kabinet volgens hen enigszins tegemoet aan de aanpak die boeren graag willen toepassen: stikstofuitstoot verminderen met zoveel mogelijk innovatieve landbouw.
“Remkes gaat een stap verder, met zijn suggestie om twee keer zo veel emissiereductie als harde verplichting in de wet vast te leggen. Botweg reducties van deposities opleggen slaat innovatie dood”, zegt portefeuillehouder Trienke Elshof.
De aanbeveling van het Adviescollege is om boerenbedrijven in de buurt van zwaar belaste natuur uit te kopen of te verplaatsen. Dat zou niet meer vrijwillig moeten gaan, zoals nu het geval is. Maar volgens Elshof is dat “duur en weinig effectief.”
Ook over nieuwe mestwetgeving wordt gerept. Boeren zouden zo min mogelijk kunstmest moeten gebruiken en zoveel mogelijk hoogwaardige dierlijke mest. Overschotten zouden niet meer voor mogen komen.
De boeren verenigd in Farmers Defence Force beraden zich nog op een reactie op het stikstofadvies.
BEKIJK OOK;
D66: kabinet moet er flinke schep bovenop doen bij stikstof
NOS 08.06.2020 Regeringspartij D66 vindt dat het kabinet er een flinke schep bovenop moet doen bij het beschermen van de natuur. Kamerlid Tjeerd de Groot reageert daarmee op het eindrapport van de commissie-Remkes. Die oordeelde vandaag hard over het stikstofbeleid van het kabinet.
Volgens Remkes is er onvoldoende garantie dat door het nieuwe stikstofbeleid, dat is opgesteld door minister Schouten van Landbouw, de natuur genoeg zal herstellen. Hij pleit ervoor om boerenbedrijven die in de buurt van natuurgebieden liggen en veel stikstof uitstoten, niet langer op basis van vrijwilligheid uit te kopen.
“D66 ziet dit advies als steun in de rug”, zegt De Groot, die eerder pleitte voor een halvering van de veestapel. “Op naar de volgende stap in de goede richting.”
Volgens GroenLinks-leider Jesse Klaver kunnen de stikstofplannen van het kabinet na het advies van Remkes de prullenbak in. “Opnieuw een dikke onvoldoende voor het kabinet”, vindt Klaver. Hij wil een halvering van de uitstoot, meer natuurgebieden en boeren die natuurvriendelijk gaan werken.
Hete brei
PvdA-Kamerlid William Moorlag noemt het een evenwichtig en degelijk advies. “Ik roep het kabinet op te stoppen met om de hete brei heendraaien. Neem dit advies over om woningbouw op gang te brengen en herstel van de natuur.” Door de stikstofproblematiek kwam ook de bouw grotendeels stil te liggen.
Ook de SP en de Partij voor de Dieren zijn tevreden over het rapport. Remkes doet Frank Futselaar van de SP denken aan “een leraar die uitlegt dat je met de schoolresultaten tot nu toe zeker gaat blijven zitten”. Volgens Esther Ouwehand van de PvdD haalt het kabinet hooguit een 3. “Dat wordt een zomer huiswerk overdoen.”
Niet alleen op papier
De ChristenUnie, de partij van minister Schouten, benadrukt dat dit kabinet het eerste kabinet is dat echt aan de slag gaat met het verminderen van de hoeveelheid stikstof in de natuur. Daarvoor is drie miljard euro uitgetrokken, zegt Kamerlid Carla Dik-Faber.
Verder wil Dik-Faber dat het kabinet zich richt op maatregelen die niet alleen op papier, maar ook in de praktijk werken. Vooral van het verduurzamen van de bouwsector verwacht ze veel. Maar alle sectoren moeten wat haar betreft een steentje bijdragen. “De rekening mag niet alleen bij burgers of boeren worden neergelegd, ook industrie en luchtvaart moeten zorgen voor minder stikstofuitstoot.”
De PVV is ronduit negatief over het advies van Remkes. Volgens Geert Wilders kan het rapport “linea recta de prullenbak in”. Strengere stikstofregels zijn alleen nodig om “slaafs aan de Brusselse regeltjes te voldoen. En onze boeren verder kapot te maken”, zegt hij.
BEKIJK OOK;
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/acb6b9e8-a982-11ea-858a-02c309bc01c1.jpg)
Remkes wil nog strengere stikstofregels
Telegraaf 08.06.2020 Nederland moet de uitstoot van stikstof in 2030 gehalveerd hebben ten opzichte van vorig jaar. Dat stelt de commissie Remkes in een laatste adviesrapport over de stikstofcrisis. De deskundigen vinden dat het kabinet natuurdoelen en de reductie van stikstof wettelijk moet vastleggen. De bestuurder vindt de aanpak van het kabinet ’onvoldoende’.
Het kabinet heeft onlangs al een miljardenpakket aangekondigd voor de komende tien jaar, maar als het aan Remkes en zijn deskundigen ligt, worden de spelregels nog wat strenger. ’Streven naar’ is niet genoeg. „Alleen met voldoende juridische borging kan geloofwaardig uitvoering worden gegeven aan de uitspraak van de Raad van State”, stelt de commissie. De aanpak van het kabinet is volgens hem ’onvoldoende’.
Hij stelt dat de belangrijkste problemen niet worden opgelost door het kabinet. Het is in zijn ogen nog te veel gericht op het weer mogelijk maken van economische activiteiten.
Van een coronavoordeel hoeven we volgens Remkes weinig te verwachten. „De abrupte afname van emissies van stikstof is naar verwachting tijdelijk en de ammoniakuitstoot uit de landbouw zijn de afgelopen maanden niet afgenomen”, stelt Remkes. „Als de economie straks weer op gang komt, is het van belang dat stikstof de ontwikkelingen niet onnodig hindert.”
Boeren
Remkes wil dat boeren hun werkwijze gaan veranderen. „Het moet anders en het kan anders”, zegt hij. Wel is er duidelijk beleid nodig en voldoende financiële middelen om de sector te helpen. „Boeren kunnen nu eenmaal niet groen zijn als ze rood staan.”
Uitkoop van boeren op vrijwillige basis draait volgens Remkes niet automatisch uit op een landbouwsector die zorgt voor minder uitstoot. Daar moet het kabinet volgens de VVD-prominent op gaan letten.
De commissie komt na de omstreden verlaging van de maximumsnelheid op alle wegen niet met aanvullende maatregelen voor automobilisten. De scheepvaart krijgt wel een standje. Remkes pleit voor strengere handhaving van de regels op zee.
Biomassa
De deskundigen hebben ook gekeken naar de omstreden biomassacentrales. In het advies staat dat het kabinet moet stoppen met het uitdelen van subsidie. De eisen aan grote stookinstallaties zouden moeten gelijk worden getrokken met kleinere installaties. De discussie over deze verbrandingsovens voor ’groene energie’ ligt politiek zeer gevoelig. Het kabinet stelt deze energiebronnen nodig te hebben om Europese energiedoelen te halen.
BEKIJK MEER VAN; overheidsbeleid milieupolitiek Remkes
D66: kabinet moet er een flinke schep bovenop doen bij stikstof
NOS 08.06.2020 Regeringspartij D66 vindt dat het kabinet er een flinke schep bovenop moet doen bij het beschermen van de natuur. Kamerlid Tjeerd de Groot reageert daarmee op het eindrapport van de commissie-Remkes. Die oordeelde vandaag hard over het stikstofbeleid van het kabinet.
Volgens Remkes is er onvoldoende garantie dat door het nieuwe stikstofbeleid, dat is opgesteld door minister Schouten van Landbouw, de natuur genoeg zal herstellen. Hij pleit ervoor om boerenbedrijven die in de buurt van natuurgebieden liggen en veel stikstof uitstoten, niet langer op basis van vrijwilligheid uit te kopen.
“D66 ziet dit advies als steun in de rug”, zegt De Groot, die eerder pleitte voor een halvering van de veestapel. “Op naar de volgende stap in de goede richting.”
Volgens GroenLinks-leider Jesse Klaver kunnen de stikstofplannen van het kabinet na het advies van Remkes de prullenbak in. “Opnieuw een dikke onvoldoende voor het kabinet”, vindt Klaver. Hij wil een halvering van de uitstoot, meer natuurgebieden en boeren die natuurvriendelijk gaan werken.
Hete brei
PvdA-Kamerlid William Moorlag noemt het een evenwichtig en degelijk advies. “Ik roep het kabinet op te stoppen met om de hete brei heendraaien. Neem dit advies over om woningbouw op gang te brengen en herstel van de natuur.” Door de stikstofproblematiek kwam ook de bouw grotendeels stil te liggen.
Ook de SP en de Partij voor de Dieren zijn tevreden over het rapport. Remkes doet Frank Futselaar van de SP denken aan “een leraar die uitlegt dat je met de schoolresultaten tot nu toe zeker gaat blijven zitten”. Volgens Esther Ouwehand van de PvdD haalt het kabinet hooguit een 3. “Dat wordt een zomer huiswerk overdoen.”
Niet alleen op papier
De ChristenUnie, de partij van minister Schouten, benadrukt dat dit kabinet het eerste kabinet is dat echt aan de slag gaat met het verminderen van de hoeveelheid stikstof in de natuur. Daarvoor is drie miljard euro uitgetrokken, zegt Kamerlid Carla Dik-Faber.
Verder wil Dik-Faber dat het kabinet zich richt op maatregelen die niet alleen op papier, maar ook in de praktijk werken. Vooral van het verduurzamen van de bouwsector verwacht ze veel. Maar alle sectoren moeten wat haar betreft een steentje bijdragen. “De rekening mag niet alleen bij burgers of boeren worden neergelegd, ook industrie en luchtvaart moeten zorgen voor minder stikstofuitstoot.”
De PVV is ronduit negatief over het advies van Remkes. Volgens Geert Wilders kan het rapport “linea recta de prullenbak in”. Strengere stikstofregels zijn alleen nodig om “slaafs aan de Brusselse regeltjes te voldoen. En onze boeren verder kapot te maken”, zegt hij.
BEKIJK OOK;
Commissie Remkes: ‘stikstofprobleem komt na corona keihard terug’
AD 08.06.2020 De door het kabinet aangekondigde maatregelen om de stikstofuitstoot te reduceren, zijn lang niet ambitieus genoeg. Vraag is ook of ze juridisch standhouden, stelt het Adviescollege Stikstofproblematiek in zijn eindrapport. Strenge stikstofafspraken per provincie zijn nodig en moeten ook in de wet worden vastgelegd.
Ruim een jaar nadat de Raad van State rigoureus een streep zette door de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) presenteerde het Adviescollege Stikstofproblematiek vanmiddag voorstellen om de stikstofcrisis definitief op te lossen. ,,Hoewel het kabinet de aanpak van de stikstofcrisis volgens het Adviescollege absoluut serieus neemt, is de reductie van de stikstofuitstoot van 26 procent in 2030 die minister Schouten (Landbouw) voorstelt te laag”, stelt voorzitter Johan Remkes.
Lees ook;
Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) ontvangt uit handen van voorzitter Johan Remkes het eindrapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek. © ANP
Volgens het Adviescollege zijn de plannen te vrijblijvend en blijven de belangrijkste problemen onopgelost. ,,Ik wil een resultaatsverplichting, geen inspanningsverbintenis. Remkes ziet nog steeds overeenkomsten tussen de nieuwe kabinetsplannen en de gewraakte PAS.
,,Het kabinet blijft ruimte zoeken in de huidige regelgeving om zo spoedig mogelijk toestemming (voor meer uitstoot) te verlenen.” Vraag blijft of de nieuwe plannen juridisch wel houdbaar zijn. In de woorden van Remkes: ,,De juridische borging is onvoldoende.” Onder meer Greenpeace kondigde gisteren al aan om naar de rechter te stappen.
‘Strenge meetbare doelen’
Het Adviescollege stelt daarom voor om niet alleen strengere uitstoot-afspraken te nemen, maar om die ook in de wet vast te leggen. Zo moet de stikstofuitstoot in 2030 halveren ten opzichte van vorig jaar.
Als de economie straks weer op gang komt, is het van belang dat stikstof de ontwikkelingen niet onnodig hindert, aldus Johan Remkes, Adviescollege Stikstofproblematiek.
Verder wil het Adviescollege maatregelen rond de uitstoot van stikstof en ammoniak gaan scheiden. Om de ammoniakuitstoot terug te dringen wil Remkes het Nederlandse mestbeleid grondig moderniseren. Verder moet er een geavanceerd meetsysteem komen voor ammoniak, zodat exact duidelijk is welke agrarische bedrijven voor uitstoot zorgen.
Tegelijk moet de landbouw ook de uitstoot van stikstof zien te verminderen. Dat kan door veehouders veel gerichter uit te kopen, stelt het Adviescollege. ,,Het kabinet richt zich te veel op vrijwilligheid, waardoor de uitstoot onvoldoende zal dalen. Beter is om gericht bedrijven uit te kopen die in de buurt van natuurgebieden voor de meeste uitstoot zorgen.”
Tegelijk wil Remkes boeren tegemoet komen door de regelgeving flink te vereenvoudigen. ,,Ze moeten nu wel aan heel veel regelgeving voldoen en ik begrijp de ergernis daarover.” Dat kan onder meer door de komst van een zogenaamde ‘afrekenbare stoffenbalans’ die voor alle agrariërs moet gelden. Die moet zorgen dat de uitstoot van alle mogelijke schadelijke stoffen van de landbouw in balans blijft.
Voorzitter Johan Remkes van het Adviescollege Stikstofproblematiek. © ANP/Koen van Weel
Coronacrisis
Al met al kan de uitstoot slechts met duidelijke, in de wet vastgelegde maatregelen omlaag. ,,Alleen met voldoende juridische borging kan geloofwaardig uitvoering worden gegeven aan de PAS-uitspraak van de Raad van State”, stelt Remkes.
Het is al het vierde rapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek. Vorig jaar september adviseerde Remkes al de maximumsnelheid op Nederlandse wegen te verlagen, iets wat daarna ook gebeurde. Drie maanden later volgde een advies voor de landbouw (Beweiden en bemesten), terwijl de commissie in januari stelde dat ook het vliegverkeer veel duurzamer moet worden.
Tijdelijk
Remkes bestrijdt de veel gehoorde suggestie dat de coronacrisis het stikstofprobleem afgelopen maanden als het ware vanzelf heeft opgelost. ,,De abrupte afname van emissies van stikstofoxiden is naar verwachting tijdelijk en de ammoniakemissies van de landbouw zijn afgelopen maanden niet afgenomen”, aldus Remkes. ,,Als de economie straks weer op gang komt, is het van belang dat stikstof de ontwikkelingen niet onnodig hindert.”
Het Adviescollege Stikstofproblematiek wil goed in de gaten houden of de uitstoot inderdaad omlaag gaat. Blijkt over tien jaar dat dit niet hard genoeg gaat, dan zijn meer maatregelen nodig. Remkes: ,,ik lees in de plannen van het kabinet te vaak het woordt ‘streven’. Terwijl de Raad van State wel duidelijk heeft gemaakt dat dat onvoldoende is.”
Commissie kraakt nieuwe stikstofaanpak kabinet
NOS 08.06.2020 De nieuwe aanpak van het kabinet van het stikstofprobleem schiet tekort. Er is onvoldoende garantie dat de natuur genoeg zal herstellen. Ook juridisch zijn er te veel onzekerheden. Dat staat in het eindrapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek.
De commissie, onder leiding van oud-minister Remkes, heeft flinke kritiek op de kabinetsplannen: ze zijn niet ambitieus genoeg en lijken op onderdelen te veel op eerder beleid, waar de Raad van State een jaar geleden een streep door haalde (zie kader onderaan).
Zo is het streven van het kabinet om de stikstofuitstoot in 2030 met 26 procent te verminderen volgens de commissie niet genoeg. Dat zou 50 procent moeten zijn, en dan niet als streven maar als verplichting. “Het college kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de voorgestelde structurele aanpak overeenkomsten vertoont met het PAS (het oude systeem). Er lijkt sprake van het zoeken naar rek en ruimte”.
Remkes waarschuwt het kabinet niet dezelfde fout te maken als in het verleden, minister Schouten zegt dat er gezocht moet worden naar evenwicht.
Volgens Remkes heeft de corona-crisis het stikstofprobleem niet opgelost, “integendeel”. Hij wees erop dat er nog een lange weg met flinke maatregelen te gaan is. Herstel van natuur zonder stikstofreductie is geen optie, dat zou dweilen met de kraan open zijn, aldus Remkes.
Boerenuitkoop niet vrijwillig
Ook het vrijwillig uitkopen van boeren zal niet genoeg zijn om de problemen op te lossen, zegt de commissie. Met name bij veehouderijen in de buurt van kwetsbare natuur kan uitkopen niet op basis van vrijwilligheid, aldus de commissie. Verder moet de landbouw flink op de schop. “De grootste inspanning moet komen van de landbouw, die voor ruim 40 procent verantwoordelijk is voor de stikstofuitstoot in de vorm van ammoniak.”
Dat het kabinet andere maatregelen moet nemen om aan Europese natuurregels te voldoen werd vorig jaar duidelijk toen de Raad van State een streep haalde door het tot dan toe gebruikte Programma Aanpak Stikstof (PAS).
De commissie-Remkes kwam al eerder met tussenrapporten en het kabinet nam al maatregelen gebaseerd op die adviezen, zoals het terugbrengen van de maximumsnelheid op snelwegen overdag naar 100 kilometer per uur en uitkoopregelingen voor veehouders. Ook bouwactiviteiten liggen stil en de opening van Lelystad Airport is uitgesteld.
Meer natuurgebieden
Schouten kwam eind april met de nieuwe Structurele Aanpak Stikstof. Met 5 miljard euro in tien jaar wil het kabinet natuurgebieden herstellen en bedrijven (waaronder boeren) helpen met stikstofmaatregelen dan wel uitkopen.
Het streven van het kabinet om te onderzoeken of het aantal Natura-2000 gebieden omlaag kan, kan ook niet op goedkeuring van de commissie rekenen. De commissie stelt juist voor om meer natuurgebieden aan te wijzen.
Minister Schouten van Landouw zegt in een reactie de “ferme adviezen” te gaan lezen. “We zijn steeds verder aan het leren hoe we dingen moeten aanpakken.” De minister zei dat dit dossier geen gemakkelijke oplossingen kent en dat de discussie over stikstof na vandaag niet voorbij is.
PAS
In mei 2019 haalde de Raad van State een streep door het Programma Aanpak Stikstof (PAS) waarmee Nederland aan Europese regels wilde voldoen om te natuur te beschermen. Met de maatregelen zou Nederland de doelen niet halen en niet aan de Europese regels voldoen, oordeelde de Raad van State.
Sindsdien zijn economische- en bouwactiviteiten stilgelegd, mogen veebedrijven niet uitbreiden, ligt de opening van Lelystad Airport stil en is de snelheid op snelwegen overdag naar maximaal 100 kilometer per uur teruggebracht.
Johan Remkes is vanavond te gast in Nieuwsuur om zijn eindrapport toe te lichten. Later zit hij ook nog bij Met het Oog op Morgen op NPO Radio 1.
BEKIJK OOK;
Remkes over het stikstofbeleid: ‘Weg met de vrijblijvendheid’
NU 08.06.2020 Johan Remkes adviseerde het kabinet maandag in een eindadvies over het stikstofprobleem. Het oordeel is hard: het kabinet doet te weinig om de uitstoot te verlagen en de plannen zijn te veel op basis van vrijwilligheid. NU.nl sprak er met de oud-minister en tijdelijk burgemeester van Den Haag over.
Wat is volgens u het belangrijkste advies aan het kabinet?
“Het harde doel om de stikstofuitstoot in 2030 ten opzichte van 2019 met 50 procent te verlagen is wat ons betreft de kern. Dat moet er in 2040 voor zorgen dat de uitstoot onder de kritische depositiewaarde is gebracht zodat de natuur in 2050 volledig is hersteld.”
“Je moet die doelen hard, wettelijk borgen en vastleggen. Inclusief de komst van een fonds om de maatregelen mee te kunnen betalen. Weg met de vrijblijvendheid.”
Ik heb niet de indruk dat minister Carola Schouten van Landbouw uw advies direct overneemt. Er wordt gewacht op een advies van de Raad van State over de juridische houdbaarheid van het stikstofbeleid.
“Ik vind het op zich niet vreemd dat de minister het advies van de Raad van State afwacht. De kern van de kritiek van de Raad van State van vorig jaar zit hem in de term ‘borgen’. Dat gebeurt in het huidige stikstofbeleid niet.”
“Daarom zeggen wij nu: wil je de zekerheid dat de bouwvergunningen niet weer vastlopen en dat er daadwerkelijk stappen op het gebied van natuurherstel worden gezet, zal je er toch een tandje bij moeten zetten.”
“Ik snap best dat dat politiek gevoelig ligt in de coalitie. Ik sluit ook helemaal niet uit dat een deel van de discussie volgend jaar bij de kabinetsformatie terugkomt.”
Minister Schouten en Johan Remkes bij de presentatie van het eindadvies Niet alles kan overal . (Foto:Pro Shots).
Is dat frustrerend nadat u met een vrij stevig advies bent gekomen?
“Nee. Als je dat frustrerend vindt, dan moet je niet aan dit soort commissievoorzitterschappen beginnen.”
Was u verrast dat er geen harde doelen werden vastgelegd in het nieuwe stikstofbeleid van het kabinet?
“Daar was ik wel verbaasd over. Ik heb ook de indruk dat de coalitiepartners met de minister de pen hebben vastgehouden bij het schrijven van dat beleid. Dan weet je ook dat er een compromis uitrolt.”
Als uw adviezen niet worden overgenomen, wie is dan de grote verliezer in deze discussie die al ruim een jaar duurt?
“Dat is wat mij betreft dan de Kamer. Die is dan verantwoordelijk voor een juridische situatie die tot grote problemen kan leiden.”
Beginnen we dan weer van voor af aan?
“Ik kan geen koffiedik kijken. Wij hebben opgeschreven wat volgens ons de beste oplossing is. De politiek moet hier zijn voordeel mee doen.”
Er is een nieuwe burgemeester voor Den Haag voorgedragen en u bent klaar met het schrijven van rapporten over stikstof en het parlementair stelsel. Wat gaat u nu eigenlijk doen?
“Ik was al met pensioen! Ik ga er maar van uit dat ik nooit helemaal achter de geraniums verdwijn.”
Waarom zorgt stikstof voor zo veel problemen in Nederland?
Lees meer over: Politiek Stikstofuitspraak
Commissie-Remkes: Stikstofuitstoot moet in 2030 gehalveerd zijn
NU 08.06.2020 De stikstofuitstoot moet in 2030 zijn gehalveerd ten opzichte van 2019 en tegelijkertijd moet er worden geïnvesteerd in natuurherstel. Alleen dan kunnen de doelen om de natuur voldoende te beschermen worden gehaald, stelt Johan Remkes maandag in zijn eindrapport met advies aan het kabinet voor de oplossing van de stikstofproblemen.
De doelen moeten wettelijk worden vastgelegd, het kabinet wordt opgeroepen met een “voortvarende aanpak” te komen.
Remkes oordeelt hard over de aanpak van het kabinet tot nu toe. De juridische verankering van het huidige beleid is “onvoldoende” en veel maatregelen zijn op basis van vrijwilligheid.
De adviescommissie maakt de pijnlijke vergelijking met het vorige beleid, het Programma Aanpak Stikstof (PAS), dat vorig jaar door de Raad van State werd afgekeurd.
“Het is onvoldoende om op de lange termijn voldoende stikstofreductie te garanderen”, aldus Remkes in een toelichting op het advies.
Remkes: ‘Klopt niet dat problemen door corona vanzelf oplossen’
De adviescommissie, onder leiding van oud-minister Remkes, adviseerde het kabinet al eerder over welke stappen genomen moeten worden. Het advies van maandag, met de titel Niet alles kan overal, is het eindrapport dat aan minister Carola Schouten (Landbouw) werd overhandigd.
Remkes waarschuwde dat er onterecht wordt gedacht dat het stikstofprobleem zich vanzelf oplost vanwege de coronacrisis waardoor er een stuk minder economische activiteiten zijn. “Het stikstofprobleem is er nog steeds en is alleen maar urgenter geworden.”
“De natuur kan zich in 2050 hersteld hebben”, aldus Johan Remkes.
De afname van stikstof is naar verwachting tijdelijk en de afname van ammoniak, ook een vorm van stikstof, is bij de landbouw de laatste maanden helemaal niet afgenomen, concludeerde Remkes.
De halvering van de stikstofuitstoot zou per provincie moeten worden geregeld, afhankelijk van de staat van de Natura 2000-gebieden. Vóór 2040 moet de uitstoot bij alle beschermde natuurgebieden tot onder een bepaalde grens zijn gedaald, zodat de stikstof geen schade meer kan aanbrengen aan de natuur.
Remkes: “Als dat lukt, dan kan de natuur zich in 2050 hersteld hebben.”
Schouten: Advies Raad van State wordt cruciaal
Schouten noemde het advies in een eerste reactie “een indrukwekkend boekwerk”. Het belangrijkste voor het kabinet, is de juridische houdbaarheid van het beleid, maar juist daarvoor waarschuwde Remkes. “Er zijn geen makkelijke oplossingen”, zei Schouten.
De Raad van State zal nog een advies uitbrengen, dat wordt voor het kabinet “essentieel”, zei Schouten. Ze wilde hier nog niet op vooruitlopen.
Ambitieuzere doelen betekenen ook meer maatregelen, waarschuwde Schouten. “Dat vraagt veel van de samenleving”. Naar dat evenwicht gaat Schouten verder op zoek.
“Wij hebben nu maatregelen voorgesteld. Als blijkt dat die niet houdbaar zijn, dan gaan we daar weer naar kijken”, aldus de bewindsvrouw.
Meer werk voor landbouwsector
Vooral de landbouw, de sector die het meeste stikstof uitstoot in Nederland, “moet echt een transitie maken” naar een werkwijze met weinig stikstofuitstoot, zei Remkes. “Het trekt een te zware wissel op de natuur.”
De commissie was ook kritisch op de vrijwillige uitkoopregeling voor boeren. Hier zouden alleen ondernemers voor in aanmerkingen moeten komen die te veel stikstof uitstoten en dicht bij Natura 2000-gebieden zitten.
Er moet ook beter moeten worden gemeten. “Boeren kunnen niet groen zijn als ze rood staan”, aldus Remkes.
Remkes licht zijn rapport toe. (Foto: Pro Shots)
Kabinet zet niet in op harde doelen
Vorig jaar werd het stikstofbeleid van het kabinet door de Raad van State afgekeurd. Er werd te weinig gedaan om de stikstofneerslag en -uitstoot bij beschermde natuurgebieden te verlagen. Met dat beleid, het Programma Aanpak Stikstof (PAS), werden bouwvergunningen afgegeven. Die werden met de rechterlijke uitspraak in één klap ongeldig waardoor een totale bouwstop volgde.
Inmiddels zijn er maatregelen genomen, mede op basis van eerdere tussenadviezen van de commissie-Remkes. Zo is de maximumsnelheid op snelwegen overdag verlaagd naar 100 kilometer per uur en mag de luchtvaart alleen groeien als er verdere verduurzaming tegenover staat.
Waarom zorgt stikstof voor zo veel problemen in Nederland?
Eind april volgde een “structurele aanpak” die de stikstofuitstoot bij de bron moest aanpakken. Er werd geld vrijgemaakt om de natuur te herstellen en boeren die in de buurt van beschermd natuurgebied zaten, werden met een financiële regeling verleid te stoppen met hun bedrijf. De landbouw is in Nederland verantwoordelijk voor het grootste deel van de stikstofuitstoot: 41 procent.
Het kabinet stelde zichzelf de opgave om in 2030 bij ten minste de helft van de beschermde natuurgebieden de stikstofuitstoot onder een kritische grens te krijgen. Dit is alleen opgeschreven als “streefwaarde” en niet als hard doel, waardoor critici denken dat ook dit beleid net als de PAS uiteindelijk juridisch niet houdbaar is.
MOBilisation for the Environment (MOB), de milieuclub die met succes de PAS bij de rechter aanvocht, liet al direct weten ook vanwege het nieuwste stikstofbeleid naar de rechter te stappen.
Lees meer over: Politiek Stikstofuitspraak
-
Archief
- mei 2024 (3)
- april 2024 (7)
- maart 2024 (14)
- februari 2024 (16)
- januari 2024 (8)
- december 2023 (12)
- november 2023 (4)
- oktober 2023 (8)
- september 2023 (7)
- augustus 2023 (12)
- juli 2023 (16)
- juni 2023 (12)
-
Categorieën
- 1e kamer
- 2e kamer
- 2e kamerverkiezingen 17 maart 2021
- 2e kamerverkiezingen 2017
- 2e kamerverkiezingen 2021
- 2e kamerverkiezingen 22 november 2023
- 50 plus
- 50plus
- 8 December-strafproces
- 911
- Aalsmeer
- Aalsmeers Collectief
- aanbesteding
- aangifte
- aanslag
- aardbevingen
- aardgaswinning
- Abdul Nasser Qirdash
- Abdulkadir Geylani-moskee
- Abou Soumayyah
- Abu Muhsin al-Masri
- Adel Abdul Mahdi
- Adviescollege Stikstofproblematiek
- Advocaat Michael Ruperti
- afdrachtregeling
- affaire-Spies
- afganistan
- afschaffing slavernij
- afsplitspartijen
- Ahmad al-Hazimi
- Ahmaud Arbery
- Ahmed Aboutaleb
- AirFrance-KLM
- aivd
- AKP
- Al-Holkamp
- Al-Qa'ida
- Alami abu Hamza
- Aleksej Navalny
- aleppo
- Alexander Pechtold
- Alexandra van Huffelen
- Alfons Leerkes
- alt-rightbeweging
- Amendement
- amsterdam
- Amsterdam Museum
- Ancilla Tilia van de Leest
- Anders Breivik
- André Postema PvdA
- Andreas Bakir
- Andrei Ivanovitsj Burlaka
- Ank Bijleveld
- Anna Zeven
- Annabel Nanninga
- Anne Lok
- Anne-Wil Duthler
- Anne-Wil Duthler VVD
- Anneke van der Veer
- Annemarie Jorritsma
- Annemarie Jorritsma vvd
- anti-semitisme
- antisemitisme
- appeu,
- Arbitrageprocedure
- Armeense genocide
- Armenië
- Arnoud van Doorn
- As-Soennah moskee
- asielzoekers
- ataturk
- Australian Liberty Alliance
- Australië
- australie
- awp
- Aysel Erbudak
- Agaath Cleyndert
- Igor Girkin
- Baarle-Nassau
- Balk
- Balkenende-norm
- balkenendenorm
- Bananenschil bonus
- Bart de Liefde
- Bas Filippini
- Bashar al-Assad
- basiliek Notre-Dame
- BBB
- bedreiging
- beeldenstorm
- begroting
- begroting 2016
- begroting 2017
- begroting 2018
- begroting 2019
- begroting 2020
- belangenverstrengeling
- Belastingdienst
- Bellingcat
- Benjamin Smith
- Bert Kannegieter
- Bert van der Roest
- Besmaya
- bestuurscrisis
- Beugen
- bevingen
- bezuinigingen
- BIJ1
- bivakmutsen
- Björn Lugthart
- Bloemendaal
- BoerBurgerBeweging
- boerka
- boerkaverbod
- bombardement
- bonnetjes-affaire
- Bonus
- Boris Johnson
- borsele
- Boudewijn van Eijck
- bouwsector
- Bram Heijstek
- brexit
- Brexit-uitstel
- Brunssum
- BUK
- burgemeester
- Burgemeester Stefan Huisman VVD
- burgemeester Ahmed Aboutaleb
- burnpits
- business case Fraude
- BVNL
- BYD
- Camiel Eurlings
- Carin Gaemers
- cartoon
- cartoonwedstrijd
- cassatie
- cbs
- CDA
- CDJA
- Centcom
- Ceo Benjamin Smith
- Chan Santokhi
- Charlie Hebdo
- China
- chloorgas
- Chora-vallei
- Chris Aalberts
- Clemens Meerts
- Climate Adaptation Summit
- co2
- CO2-neutraal
- coalitie
- Code Oranje
- college van bestuur van de Limburgse vmbo-scholen
- Combined Air Operations Centre
- Commissie BOS
- commissie bosman
- Commissie Remkes
- commissie Sorgdrager
- commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen
- commissie-Donner
- commissie-Hordijk
- commissie-Noorman-Den Uyl
- Commissie-Oosting
- Commissie-Stiekem
- commissie-Van Dam
- Communistisch Platform
- corona
- coronavirus
- Corrie van Brenk
- corruptie
- coup
- cpb
- cpn
- crisis
- CU
- CU-SGP
- Cultuurpaleis
- CvK
- D66
- Daan Prevoo
- Damascus
- Daniël van der Stoep
- daniel van der stoep
- de afrekening
- De Feestpartij
- De Fryske Marren
- De gouden eeuw
- debat
- decembermoorden
- delfzijl
- demonstratie
- Denk
- Denk NL
- derde dinsdag
- derde dinsdag september
- Derek Chauvin
- desi bouterse
- DFP
- diaspora
- diasporabelasting
- Dick Schoof
- dijkgraaf
- dijkgraaf Michiel van Haersma Buma
- dijkgraaf van Delfland Michiel van Haersma Buma
- Dinkelland
- Dion Gaus
- Dion Graus
- Dion Graus PVV
- directeur Sjaak Wijma
- directeur van de integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Dirk Scheringa
- Dividentbelasting
- Diyanet
- Don Bijl
- Donald Trump
- Donetsk
- doodsbedreiging
- Douma
- Douwe Jan Elzinga
- DPK
- dreiging
- dualisme
- economie
- Edgar Mulder PVV
- eemshaven
- Eeuwit Klink
- EHRM
- El Alami Amaouch
- Ellen Verkoelen
- Elze Boshart
- Emil Smeding
- Emil Smeding PVV
- emile roemer sp
- ENCO
- Erbil
- Erdogan
- Eric Wiebes
- Eritrea
- etnisch profileren
- EU
- euro
- europa
- Europees Hof voor de Rechten van de Mens
- europees parlement
- europese parlement
- Eva van Esch
- Evacueer Moria
- extreem rechts
- Extreem-rechts
- Fanida Kadra
- Farid Arzarkan
- Farid Azarkan
- Farshad Bashir
- Fawaz Jneid
- Felix Rottenberg
- Femke Halsema
- Femke Merel van Kooten
- Femke Merel Van Kooten-Arissen
- Ferdinand Grapperhaus
- Fethullah Gülen
- fitna
- Flitsenquête
- Follow the Money
- Fons Hertog VVD
- formatie
- Fort Zeelandia
- Forum voor Democratie
- fractievoorzitter Farid Azarkan
- frankrijk
- Frans Hoynck
- Frans Timmermans
- Frans Weekers
- fraude
- fraudesignaleringssysteem
- fred teeven vvd
- Fred van der Spek
- Freek Jansen
- FSB
- FSV
- fusie
- FvD
- Fyra
- GasTerra
- Gaswinning
- Gazprom
- gebiedsverbod
- gedragscode
- geert dales
- Geert Dales 50 plus
- geert wilders
- geert wilders pvv
- gekozen burgemeester
- geloofwaardig
- geloofwaardigheid
- gemeenteraad
- gemeenteraadsverkiezingen 2018
- gemeenteraadsverkiezingen 21.03.2018
- genocide
- George Floyd
- George Pell
- Ger Koopmans
- Gerald Schotman
- Gerard Blankestijn
- Gideon van Meijeren
- gifgasaanvallen
- Gillmore Hoefdraad
- Ginaf
- GO
- Gorinchem
- Greco
- Griekenland
- grijze wolf
- grijze wolven
- groenlinks
- Groep de Mos
- Groep Otten
- groepsbelediging
- grondwet
- Groningen
- ground zero
- Haarlemmermeer
- haatimam
- haatzaaien
- HagaZiekenhuis
- Halbe Zijlstra
- Han ten Broeke VVD
- handelsverdrag
- Hans Middendorp
- Hans van Hooft
- Hans Vijlbrief
- Harry Mens
- Harry van Bommel
- Hashem Abedi
- Hawija
- Hazimi’s
- Hendrik Jan Biemond
- Henk Bleker
- henk kamp
- henk krol
- Henk Krol
- Henk Otten
- Henry Keizer VVD
- Hero Brinkman
- hilbrand nawijn
- Hilde Palland
- Hoge Raad
- holocaust
- homo
- homohaat
- homohuwelijk
- hoofddoek
- hoogheemraadschap van Delfland
- Hugo Borst
- Huib van Vliet
- Huib van Vliet VVD
- huur
- Huurdersheffing
- huurverhoging
- huurwet
- Ibrahim Issaoui
- ICJ
- Idlib
- Igor Girkin
- IJssel- en Vechtstreek
- ijsselmeer
- Ik ga leven
- illegalen
- Imam El Alami Amaouch
- imam Ismail Abou Soumayyah
- ing
- inkomstenbelasting
- Instituut Mijnbouwschade Groningen
- integraalhelmen
- integriteit
- integriteitsaffaires
- Integriteitscommissie
- integriteitsonderzoek
- Integriteitstoets
- Integriteitswaakhond van de Raad van Europa
- Internationaal Strafhof
- Irak
- iran
- Irish Backstop
- Irvin Kanhai
- is
- IS-kinderen
- Isabelle Diks
- isis
- islam
- Ivo Opstelten
- JA21
- Jaap Uijlenbroek
- Jaap Uijlenbroek
- jaarrekening
- Jacques Monasch
- Jacques Tichelaar
- Jalalabad
- Jan Hoekema
- Jan Hoekema D66
- Jan Nagel
- Jan van Cranenbroek
- Jan van der Grinten
- jan van zanen
- Jan Zoetebier
- Jan Zoetelief
- Janaid L.
- Jannie Visscher
- Jaron Tichelaar
- Jean-Paul Gebben
- Jehovah’s getuigen
- Jeroen de Vries
- Jesse Klaver
- JFvD
- jihadsympathisanten
- JIT
- Jo Palmen
- joden
- jodenvervolging
- Johan Maurits van Nassau Siegen
- Johan Meijer
- Johan Remkes VVD
- Johan Vlemmix
- Joint Investigation Team
- Jolisa Brouwer
- Jong
- jongerenorganisatie JFVD
- joost eerdmans
- Joost Lagendijk
- Joram van Klaveren
- Jos de Graaf
- Jos Heijmans
- Jos Silvis
- Jos van Rey
- jos wienen cda
- journalist Roel Janssen
- jovd
- Justitieel Complex Schiphol
- Kajsa Ollongren
- Kamerlid Van der Lee
- Kamerlid Wybren van Haga VVD
- kandidatenlijst
- kapitalisme
- karen gerbrands
- kartelvorming
- Kees van der Staaij
- Keolis
- Keolis-ceo Frank Janssen
- kerncentrale
- kernenergie
- Kevin van Eikeren
- Kevin van Eikeren PvdA
- Khadija Arib
- Khadija Arib,
- kinderopvangtoeslag
- kinderopvangtoeslagaffaire
- kinderpardon
- Klaas Dijkhoff VVD
- klimaat
- Klimaatactivisten
- Klimaatakkoord
- klimaatakkoord Parijs
- klimaatdoelen
- klimaatmars
- klm
- koerden
- Koert Westerman
- koopkracht
- kort geding
- koude oorlog
- Krijgsraad van Suriname
- kruistochten
- Kunduz
- kvp
- Lale Gül
- Langetermijnbegroting.
- Léonie Sazias
- Leonid Chartsjenko
- Leonid Ghartsjenko
- Leonid Kharchenko
- LHK
- LHN
- Liane den Haan
- Liesbeth Zegveld
- Lijst Henk Krol
- lijsttrekker
- lijsttrekker Jaron Tichelaar
- limburg
- links
- links verbond
- lobby
- lobbycultuur
- Loek Hermans
- Loek Hermans VVD
- Loek Winter
- Loes Mulder
- loppersum
- Maaike van Tuyll van Serooskerken
- Maarten van Leeuwen
- maasvlakte
- Maasziekenhuis Pantein
- Madeleine van Toorenburg
- Malaysia Airlines
- Manon Leijten
- Marcelis Boereboom
- Marco Kroon
- Marco Out
- Marianne Thieme
- Marianne Thieme PvdD
- Mark Harbers
- Mark Harbers VVD
- Mark rutte
- marktwerking
- Marleen Barth
- marleen barth pvda
- marokkaan
- marokkanen
- Martin van Rijn
- Martin van Rooijen
- Matt Hancock
- maurice de hond
- Maurits von Martels CDA
- Meavita
- menno snel
- Menno Snel D66
- Mensenrechten
- Mesut Özil
- Metin Çelik
- mh17
- MH17-proces
- MH17-ramp
- MH17-tribunaal
- MHP
- Michael Heemels
- Michiel van Haersma Buma
- Mike Pompeo
- miljoenennota 2016
- miljoenennota 2017
- Miljoenennota 2018
- miljoenennota 2019
- miljoenennota 2020
- miljoenennota 2021
- minder
- minder Marokkanen-proces.
- Minister Ank Bijleveld
- Minister Bijleveld
- minister Buitenlandse zaken
- Minister Ferd Grapperhaus
- minister Van der Steur
- minister Wopke Hoekstra
- Minneapolis
- MINUSMA
- misbruik
- missie
- Mohamed Keskin
- Mohsen Fakhrizadeh
- monsterverbond
- moskee
- moslim
- moslimban
- Mosul
- Moszkowicz
- mr. Biemond
- Muslimban
- Mustafa Amhaouch
- Mustafa Kemal
- nabeschouwingen
- Nagorno-Karabach
- naheffing
- Nashville Statement
- Natalie Righton
- Nationale Holocaust Herdenking
- Natura 2000-gebieden
- navalny
- navo
- NAVO-missie Resolute Support
- NCTV
- Nederland
- nederlandse missie
- NEVENFUNCTIES
- neveninkomsten
- new york
- Nexit
- Nice
- NIDA
- Nieuwe Wegen
- nijmegen
- nikab
- No Deal Brexit
- noodwet
- Norbert Klein
- Nord Stream 2
- Notre-Dame-kerk
- novitsjok
- NS
- NSP
- nucleaire energie
- NZA
- OBP
- Oekraïne
- Olaf Kemerink
- Olaf Storms
- Oldenzaal
- Oleg Poelatov
- Onafhankelijk Liberaal
- Onafhankelijke Burgerpartij
- onderhandelingen
- onderzoek
- ongeloofwaardig
- ongeloofwaardigheid
- Onze Lieve Vrouw basiliek
- Oorlog in Afghanistan
- oostenrijk
- Oosterhout
- opcw
- openbaar vervoer
- Oprecht
- Orthodox protestantse kerk
- Ottomaanse Rijk
- ouderenbond Anbo
- ouderenzorg
- overheidsgebouwen
- Parijs
- parlementaire enquête
- parlementaire enquêtecommissie
- Parlementaire ondervraging
- Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag
- Partij van de eenheid
- Partij van de Toekomst
- partij voor de dieren
- Partij voor de Toekomst
- partijcultuur
- partijvoorzitter
- Paul Depla PvdA
- Paul Frentrop
- peiling
- peiling 11.12.2016
- peiling 14.02.2016
- penningmeester
- personeelstekort
- perzische golf
- Peter Plasman
- Peter Rehwinkel
- Peter Tielemans
- Peter van Dijk
- Peter van Dijk PVV
- Peter Zevenbergen
- petitie
- Piet de Jong
- Pieter Bogaardt
- Pieter Elbers
- Pieter Lakeman
- Pieter Omtzigt
- Pim Fortuyn
- pkk
- Poelatov
- Poetin
- POK
- polarisatie.
- politiek
- Politieke Integriteitsindex
- populisme
- PPR
- premier
- president Bashar al-Assad
- President Tayyip Recep Erdogan
- prinsjesdag
- Prinsjesdag 15.09.2020
- Prinsjesdag 2017
- privatisering
- PrivaZorg
- ProRail
- protest
- provinciale staten Brabant
- Provinciale staten Flevoland
- provinciale staten Gelderland
- Provinciale Staten Limburg
- Provinciale staten Overijsel
- Provinciale Staten Zeeland
- Provinciale voorzitters
- Provinciale voorzitters 50plus
- provincie drente
- PSP
- PvdA
- PvdA 75 jaar
- PvdD
- PvdE
- PvdT
- PVV
- Qassem Soleimani
- Raad van Europa
- raadslid
- Rachid Guernaoui
- racisme
- Ralph Hamers
- Raymond Knops
- rechts-extremisme
- rechtzaak
- Reda N.
- referendum
- regeerakkoord
- reiskosten
- Renkum
- repatriëren
- richard de mos
- rijswijk
- Rob Jetten
- Robert Baljeu
- Robert Gielisse
- Robert van Gemeren
- Robin de Rooij
- Roel Praagman
- Roelof van Laar
- Rolf Zincken
- Ron Meyer
- Ronald van Raak SP
- Ronnie Brunswijk
- rotterdam
- royality4care
- Rusland
- russische geheime dienst
- Rutte 2
- Rutte 3
- Rutte 4
- Ruud Koornstra
- ruud lubbers
- ruud lubbers cda
- Ruud van der Velden
- Sabine ten Doesschate
- Sahel
- salafisten
- samenwerking
- Samuel Jong
- Samuel Paty
- sarin
- Sébas Diekstra
- schaliegas
- scheefhuur
- scheefhuurder
- scheefhuurders
- scheefwonen
- schijnconstructie
- Schilderswijk
- Sebastiaan Wolswinkel
- Selçuk Öztürk
- Selcuk Ozturk
- Sergei Doebinski
- Sergei Maksimishin
- Sergej Doebinski
- Sergej Skripal
- Sergey Dubinsky
- Servie Hölzken
- sgp
- Sharon Gesthuisen
- Sharon Gesthuizen
- Shell
- side letter
- Sigrid Kaag
- sinterklaas
- slavernij
- Slotervaart ziekenhuis
- slotervaartziekenhuis
- slotpleidooi
- Sophie in ’t Veld
- Sophie in ’t Veld D66
- sp
- SP
- spionage
- Splinter
- splinterpartij
- Splinterpartijen
- spuiforum
- Spuiplein
- staatssecretaris
- Staatssecretaris Broekers-Knol VVD
- Staatssecretaris Eric Wiebes
- Staatssecretaris Hans Vijlbrief
- Staatssecretaris Menno Snel
- Staatssecretaris Menno Snel D66
- staatssecretaris Mona Keijzer
- Staatssecretaris Raymond Knops CDA
- staatssecretaris Van Huffelen
- Staatssecretaris Wilma Mansveld
- Staatstoezicht op de Mijnen
- Stand van de zorg
- Stef Blok
- Stef Blok VVD
- Stefan Huisman
- Stephen Barclay
- Stichting Reclaimed Voices
- Stichting Vormingsactiviteiten Oost-Europa
- Stichtse Vecht
- stikstof
- stikstofregels
- stikstofuitstoot
- strafvervolging
- Suhayb Salam
- Super Saturday
- suriname
- Sylvana Simons
- Syrië
- Syriëgangers
- syrie
- takfir
- taliban
- Tamara van Ark
- Tanya Hoogwerf
- Tayyip Recep Erdogan
- Teeven-deal
- Terneuzen
- terreur
- terreurdreiging
- terrorisme
- Theo Hiddema
- Theresa May
- Thierry Aartsen
- Thierry Aartsen VVD
- Thierry Baudet
- thom de graaf d66
- TICS
- toeslagen
- toeslagenaffaire
- toeslagenstelsel
- Toine Beukering
- Tom van der Lee
- TONL
- topambtenaar Boereboom
- Topinkomen
- topinkomens
- topman Pieter Elbers
- transitieperiode
- transvaalwijk
- Trots op NL
- Tunahan Kuzu
- turkije
- tweede kamer
- Tweede Kamerlid Zihni Özdil
- uber
- Uncategorized
- UNHCR
- uranium
- Urgenda
- Urgenda-vonnis
- uruzgan
- utrecht
- VDL
- veiligheid
- venlo
- Verantwoordingsdag 2018
- Verantwoordingsdag 2019
- verblijfskostenvergoeding
- verhuurdersheffing
- verkiezingen
- verkiezingen 2017
- verkiezingen 2021
- verkiezingsprogramma 2021-2025
- Verpleeghuis
- Versplintering
- vertrekovereenkomst
- vertrouwen
- Vertrouwen in de toekomst
- vervolging
- verzekeringsfraude
- verzelfstandiging
- verzetszaak
- Vincent Bosch PVV
- VK
- vluchtelingen
- VNL
- VOC
- VOE
- voedselterroristen
- Voerendaal
- Vogelaarswijken
- Vogelaarwijk
- VOLT
- voorjaarsnota
- voorjaarsnota 2020
- vpro
- vredesakkoord
- Vrij en Sociaal Nederland
- vrijheid van meningsuiting
- Vrijzinnige Partij nederland
- VSN
- VVD
- VVD-CDA-D66
- VVD-CDA-D66-ChristenUnie VVD-CDA-D66-ChristenUnie
- VVD-PvdA
- wachtgeld
- wachtlijst
- Wassila Hachchi
- Weert
- weigerambtenaar
- wereldbank
- werkgroep Van Oosten
- Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding
- wet normering topinkomens
- Wet Normering Topinkomens
- wethouder
- wethouder Geert Post SGP
- Wikipedia
- Wil Houben
- wilders 1
- Willem Aantjes
- Willem Engel
- William Moorlag
- Willie Dille PVV
- Wim Pijl
- Wim Pijl CU-SGP
- Wim van der Leegte VDL
- Wim van der P.
- Winnie Sorgdrager
- Winstuitkering
- witwasaffaire
- witwassen
- wnt
- wo2
- woningwet
- Wopke Hoekstra
- Wouter Bos
- WPP
- WPP,
- WTC
- Wybren van Haga
- Yanick Chevalier
- Yassin Elforkani
- Ybeltje Berckmoes
- YPG
- Zabul
- Zahir Rana
- zaltbommel
- zaman
- zandwinning
- zeeland
- zenuwgas
- zetelroof
- ziekenhuis
- ziekenhuizen
- Zihni Özdil
- zomerreces
- Zorg
- zorgfraude
- zorginstelling Careyn
- Zorginstelling Zuyderland
- zorginstellingen
- Zorginstituut: Nederland
- Zouhair Saddiki
- zwarte lijst
- zwarte Piet
- zweden
-
RSS
Entries RSS
Comments RSS
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.